Book Title: Pragnapana Sutra Part 02
Author(s): Munichandrasuri, Jayanandvijay
Publisher: Guru Ramchandra Prakashan Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005762/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijJApanA pada sthAna pada sajJA ucchvAsa pada pada avadhi pada yoni pada alpabahutva pada samudghAta pada pravicAraNA pada vedanA pada vizeSa pada vyutkrAMti pada sayama pada avagAhanA saMsthAna pada lezyA pada karma veda pada saMjJi pada prayoga pada kAyAsthiti pada karma prakRti pada kriyA pada indriya pada pazyattA pada karma veda baMdha pada bhAga ra karma prakRti veda pada Do * antakriyA pada bhASA pada carama pada AhAra pada pariNAma pada kaSAya pada zrI zyAmAcArya viracita 1 zrI prajJApanA sabha sUrya (56 16 thI 36) (paM.bhagavAnadAsa harakhacaMda kRta bhASAtara zarIra pada samyaktva pada karma prakRti badha pada upayoga pada saMzodhaka A. zrI municaMdrasUrIzvarajI mu. zrI jayAnaMda vijayajI saMpAdaka munirAja zrI jayAnaMda vijayajI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAkhyAnanI muddA zuM ? emAM muhapattino upayoga Avazyaka che ke nahiM? bhagavAna tIrthaMkaradevo yoga muddAe dezanA Ape che, bhagavAnanI jema te muddA sAcavavI bIjA mATe zakya nathI, paNa bahu UMcAnIcA thayA vagara hAthauMcAnIcA uchALyA vagara sthitaprajJanI jema maTTapatti-mukha AgaLa rAkhI. dezanA ApavI joIe. jeo A vastune barAbara sAcavI zakatA nathI teo kaMIne kaMI pramAda doSanA bhAgIdAra thAya 4 che. vyAkhyAnamAM mukha AgaLa muTTapattino upayoga Avazyaka che ja temAM jeTaluM ApAchuM amArAthI thAya che, teTaluM pramAda janya pApa jarUra baMdhAya che. paNa kuTeva paDelI jhaTa chuTatI na hovAthI A doSa sevAI jAya che te na sevAya tenI avazya kALajI rAkhavI joIe. (kalyANa, sapTembara 84, pR. 852) Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrI zAzvatatIrthAdhirA7 zrI sAdhinAthAya namaH // / / prabhu zrImadvijaya rAjendrasUrIzvarAya nama: / pUjya zyAmAcArya kRta / ane A. zrI malayagirijI kRta TIkAnuM paM. bhagavAnadAsabhAI harakhacaMda kRta bhASAMtara sahita panavaNA sUtra bhAga 2 (pada 16 thI 36) : divyAzISa AcAryadeva zrI vidhAcaMdrasUrIzvarajI munirAja zrI rAmacaMdravijayajI : saMzodhaka A. zrI municaMdrasUrIzvarajI mu. zrI jayAnaMdavijayajI : saMpAdakaH munirAja zrI jayAnaMdavijayajI : prApti sthAna zA devIcaMda chaganalAlajI sadara bAjAra, bhInamAla 343029 phona : (02969) 220387 zA nAgAlAlajI vajAjI khIMvasarA zAMtivilA apArTamenTa, tIna battI, kAjI kA maidAna, gopIpurA, sUrata phona: 2422650 zrI AdinAtha rAjendra jaina peDhI sA~thaeN, 343026 $lot: 254221 mahAvideha bhInamAla dhAma taleTI hastagiri liMka roDa, pAlItANA - 364 270 phona : (02848) 243018 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustakanuM nAmaH zrI pannavaNA sUtra bhASAntara sahita bhAga 1 (pada 1 thI 15) mULa sUtra : AcArya zrI zyAmAcAryajI TIkA : AcArya zrI malayagirijI bhASAMtara : zrI bhagavAnadAsabhAI harakhacaMdabhAI : muni zrI jayAnaMdavijaya saMpAdaka : prakAzaka zrI guru rAmacaMdra prakAzana samiti, bhInamAla, rAja. saMcAlaka : (1) sumeramala kevalajI nAhara, bhInamAla, rAja. (2)mIliyana grupa, sUrANA, rAja., muMbai, dillI, vijayavADA (3) zrImatI sakudevI sAMkalacaMdajI nethIjI hukamANI parivAra, pAMtheDI, rAja. rAjendra jvelarsa, muMbaI - 34 (4) zA hastImala, lakhamIcaMda, kiraNakumAra, prakAzakumAra, kizorakumAra, utsavakumAra beTA potA bhalAjI nAgotrA solaMkI parivAra bAkarA (rAja.), mukti mArkeTIMga, cennaI zA dUdhamala, narendrakumAra, ramezakumAra beTA potA lAlacaMdajI mAMDota parivAra bAkarA (rAja.), maMgala ArTa, muMbaI-2 (5) (6) kaTArIyA saMghavI lAlacaMda, ramezakumAra, gautamacaMda, vinodakumAra, mahendrakumAra, ravIndrakumAra beTA potA sonAjI bherAjI dhANasA (rAja.) zrI supara spearsa, vijayavADA (7) ema. Ara. impeksa, 16-e, hanumAna Teresa, dUsarA mAlA, tArATempala lena, lemIgTana roDa, muMbaI-7, phona : 23801086 (8) gulAbacaMda rAjendrakumAra chaganalAlajI koThArI amerIkA, Ahora (rAja.) zA zAMtilAla, dIlIpakumAra, saMjayakumAra, amanakumAra, akhIlakumAra (9) beTA potA mUlacaMdajI umAjI talAvata Ahora (rAja.) rAjendra mArkeTIMga, vijayavADA (10) zA samarathamala, sukarAja, mohanalAla, mahAvIrakumAra, vikAsakumAra, kamaleza, anila, vimala, zrIpAla, bharata pholA muthA parivAra sAyalA (rAja.) aruNa enTaraprAijesa, gunTUra (11) zA sumeramala, nitIna, amIta, manISa, khuzabu beTA potA perAjamalajI pratApajI ratanapurA boharA parivAra, modarA (rAja.) gunTUra (12) zA narapatarAja, lalItakumAra, mahendra, zaileSa, nileSa, kalpeza, rAjeza, mahIpAla, dikSIta, AzISa, ketana, azlIna, rIMkeza, yaza beTA potA khImarAjI thAnAjI kaTArIyA saMghavI Ahora (gunTUra) (13) zA tIlokacanda mayAcanda enDa kaM. 116, gulAlavADI, muMbaI - 400 004 (14) zA lakSmIcaMda, zeSamala, rAjakumAra, mahAvIrakumAra, pravINakumAra, dIlIpakumAra, ramezakumAra beTA potA pratApacaMdajI kAlujI kAMkarIyA modarA (rAja.) gunTUra (15) zrI zAMtidevI bAbulAlajI bAphaNA cerITebala TrasTa, muMbaI mahAvideha bhInamAladhAma, pAlItANA - 364 270 phona H (02848) 243018 (16) zAMtirUpacaMda ravIndracandra, mukeza, saMjeza, RSabha, lakSita, yaza, dhruva beTA potA milApacaMdajI mehatA jAlora - beMglora (17) eka sagRhastha Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DDEDGDDDDDDDDDDEDDEDGEg, GBGB g]D]D]D]D]D]]D]D]D]D]D]D]D]Bg : Arthika sahayogI: pa.pU. AcAryadeva zrI vidhAcandrasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSya ane munirAja zrI rAmacandravijayajI ma.sA.nA kRpApAtra munirAja mu. zrI jayAnaMdavijayajI ma.sA. mu. zrI divyAnaMdavijayajI ma.sA. mu. zrI vairAgyAnaMdavijayajI ma.sA. mu. zrI tasvAnaMdavijayajI ma.sA. mu. zrIvatacaMdravijayajI ma.sA. - Adi ThANA rASTrasaMta ziromaNI zrImadvijaya hemendrasUrIzvarajI ma.sA.nA AjJAvartinI pa.pU. mahattanikAlalitazrIjI ma.sA. pU. pravartinI muktizrIjI ma.sA. . * pU. sevAbhAvI saMghavaNazrIjI ma.sA.nI zuziSyAo * pU. sA. maNiprabhAzrIjI ma.sA. pU. sA. zrI punItaprajJAzrIjI ma.sA, pU. sA. zrI mokSayazAzrIjI ma.sA., pU. sA. zrI mokSarasAzrIjI ma.sA., pU. sA. zrI mokSamAlAzrIjI ma.sA., pU. sA. zrI kSamAzIlAzrIjI ma.sA., pU. sA. zrI padmaprabhAzrIjI ma.sA., pU. sA. zrI aIyazAzrIjI ma.sA., pU. sA. zrI saMvegayazAzrIjI ma.sA., - pU. sA. zrI nirvedayazAzrIjI ma.sA., pU. sA. zrI pramodayazAzrIjI ma.sA, pU. sA. zrI prazamarasAzrIjI ma.sA. che pU. AcArya bhagavaMta zrImavijaya rAmasurIzvarajI ma.sA. (DahelAvALA)nA AjJAvartinI OB tapasvIranA pU. sA. zrI prasannaprabhAzrIjI ma.sA., pU. sA. zrI zIlaprabhAzrIjI ma.sA., pU. sA. zrI zAsanarakSitAzrIjI ma.sA. Adi ThANA 7 nuM saM. 2061nuM cAtumasa rAjendrabhavanamAM saMghavI vaktAvaramala hIrAcaMdajI kuhADa parivAra - Ahora - beMglora dvArA thayuM te samaye jJAnakhAtAnI AvakamAMthI A graMtha prakAzita karAvavAmAM Avela che. DDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDD, DiEE DEEDEDD G/SONUNCEMBE/SSOB/SC/SSC/SC/SUBUDGEMBEDDGEMEGSONGDOECD/DC/BUDU DDEDNESDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDEDDED HETER DEGDEDGEDEDGED]DDGENaDGDDEDGDDED]D] GEGEGGINGECBGBGBGBGBGBGBGBGBGBGBGBGDGE upaBE Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra prastAvanA A.zrI municaMdrasUrIzvarajI cAra anuyogamAM dravyAnuyoganuM mahattva ghaNuM che, odhaniryukti (bhASya gA.7) mAM 'viSNu saLa suddhi '- dravyAnuyogathI darzanazuddhi thAya che. kemake enA dvArA yuktipUrvaka yathAvasthita arthanuM jJAna thAya che. oghaniryukti (bhASya gA.11) mAM akSara ane arthanA alpa-bahutvane AzrayIne caturthaMgI batAvI che. akSara thoDA artha ghaNo te caraNakaraNAnuyoga. oghaniryukti vagere akSara ghaNA artha thoDA te dharmakathAnuyoga, jJAtAdharmakathA vage2e. akSa2 ghaNA artha ghaNo te dravyAnuyoga, dRSTivAda vagere. akSara thoDA artha thoDo te gaNitAnuyoga, jyotiSkareMDa vagere. vartamAnamAM upalabdha agiyAra aMgomAM paMcamAMga 'vyAkhyA prajJapti' Agama kadamAM sauthI moTuM che. ane te AgamagraMtha 'bhagavatIsUtra' tarIke vadhAre prakhyAta che. tevI rIte 12 upAMgamAM caturtha upAMga zrI prajJApanA sUtra paNa sauthI vistRta che ane A AgamagraMthano paNa 'bhagavatI' tarIke ullekha ka2vAmAM Ave che. AmAM paNa bhagavatIsUtranI jema gautamasvAmijInA prazno ane bhagavAnanA uttaro ema praznottara zailI che. viSaya sAmya paNa samavAyAMgasUtra karatAM bhagavatIsUtra sAthe vadhu che. prajJApanA sUtraH prastuta prajJApanAsUtra dravyAnuyogano graMtha che. prabhu vIranA 23mA paTTadhara Arya zyAmAcAryajIe A graMthanI racanA karI che. graMthakAra zrI zyAmAcAryajIe svayaM Ane 'dRSTivAda-nisyaMda' kahI AnuM dRSTivAdamAMthI avataraNa karyAnuM spaSTa karyuM che. munizrI puNyavijayajI Adie dRSTivAdamAMthI paNa pUrvomAMthI uddharaNa karAyAnuM anumAna viSayasAmyanA AdhAre karyuM che. mahAvIra vidyAlaya prakAzita pannavaNAsUtta bhA.2 nI prastAvanAmAM naMdIsUtramAM 'mahApaNNavarNA' sUtrano ullekha che paNa atyAre A graMtha upalabdha nathI. graMthazailiH zrI bhagavatIsUtra vagere anya AgamagraMthomAM aneka sthaLe je te viSayanuM varNana anya AgamagraMthamAM jovAnI bhalAmaNa karAyelI jovA maLe che. AgamagraMthone graMthastha karAyA tyAre AvI saMkalanA karavAmAM AvI hovAnuM vidvAnonuM mAnavuM che. 'uvaMgasUttANi'nI prastAvanAmAM jaNAvyuM che ke - jyAre pUrvonI vismRti thaI rahI hatI enA thoDAka ja aMzo zeSa rahyA hatA tyAre A pannavaNAsUtranI racanA thaI hatI. bAkInA upAMgo e pachI lakhavAmAM AvyA. tattvArthasUtra (3/36) 'AryA ricchajja'no AdhAra prajJApanAsUtranuM prathama pada hovAnuM vidvAnonuM mAnavuM che. prastuta prajJApanAsUtramAM moTebhAge je te viSayanuM varNana purepuruM jovA maLe che eTale e mATe anyagraMtho jovAnI bhalAmaNa karavAnI vAta ahIM bhAgye ja Ave che. A graMtha 7787 zloka pramANa che ane graMtha racanA vIra saM. 360 lagabhagamAM thaI che. (jai.5.I.bhA.1 pR.351) Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra prajJApanA sUtranA prakAzano-vyAkhyAo : - saMskRta chAyA ane malayagiri TIkA sAthe 1884mAM dhanapatasiMha bAbu dvArA. * - malayagiri sUri TIkA sAthe pratAkAre be bhAgamAM, pra. Agamodaya samiti 1918-19. -AnuM pustakAkAre punarmudraNa keTalAka pAThabheda TippaNa umeravApUrvaka munizrI divyaratnavijayajI ane munizrI ajitazekhara vijayajI mahArAjanA prayAsathI beMglora-AdinAtha zvetAmbara saMgha dvArA thayuM che. - paM. bhagavAnadAsa harSacandra dvArA karAyela A malayagirisUri TIkA sahita graMthano gujarAtI anuvAda vi.saM. 1991mAM devanAgarI lipimAM pratAkAre traNa bhAgamAM bahAra paDela che. upA.yazovijayajIe 11mA bhASApadanuM vivecana karyuM che. Ano pa. bhagavAnadAse karela anuvAda paNa AmAM chapAyo che. prastuta prakAzana A ja saMskaraNanuM keTalIka viziSTatAo joDavApUrvaka punarmudraNa che. - A. abhayadevasUri kRta 'tRtIyapada saMgrahaNI" 133 zloka pramANa laghuracanA che. - A saMgrahaNI upara 18mI sadImAM kulamaMDanagaNie avacUrI lakhI che. - vanaspatisaptatikA ke vanaspativicAra paNa 71 gAthAmAM racAyelI racanA che. - muni puNyavijayajI Adi saMpAdita mULa AgamagraMtha mahAvIra vidyAlaya dvArA prakAzita che I.sa. 1969, 1971. - uvAMgasUtANi bhA.mAM paNa prajJApanAsUtra chapAyuM che. pra. jaina vizvabhAratI lADanu. -Agama prakAzana bAvara dvArA hiMdivivecana sAthe mULa graMtha pragaTathayo che. A saMskaraNanI prastAvanA A graMthamAM anyatra ApavAmAM AvI che. . A uparAMta paNa keTalAka sthaLethI A AgamagraMtha pragaTa thayela che. - A. haribhadrasUri kRta pradeza vyAkhyA (graMthAgra 3728) RSabhadeva kezarImala saMsthA ratalAmathI I.sa. 1947mAM pragaTa thayela che. A uparAMta padmasUri kRta avasUri, dhanavimala ane jIvavijaya kRta bAlAvabodho, paramAnaMdajI kRta Tabbo (saM.1876) jayAcArya (terApaMthI AcArya) kRta pannavaNAnI joDa vagere racanAo che. graMthakAra : - ' prastuta upAMgagraMthanI racanA Arya zyAmAcAryajIe karI che. teozrInI khyAti kAlakAcArya (prathama) tarIke paNa thayelI che. bhagavAna zrI sudharmAsvAmijInA 23mA paTTadhara yugapradhAna AcArya tarIke teozrIe 96 varSanA dIrgha AyuSya daramiyAna ghaNI ghaNI jinazAsananI prabhAvanA karI che. dravyAnuyoganuM emanuM jJAna adbhUta hatuM. jyAre saudharmendra mahArAjAe zrI sImaMdharasvAmi bhagavAnanA zrImukhethI nigodanuM varNana sAMbhaLyA pachI prabhune pUchyuM che bhagavaMta AvuM varNana mArA bharatakSetramAM koI karI zake tevuM che? tyAre prabhue kAlakAcAryanuM nAma ApyuM ane indra mahArAjAe vRddha-brAhmaNanA rUpe AvI AcArya mahArAjanA darzanAdi karyA vagere ghaTanAo prabaMdho vageremAM noMdhAI che. AvI ghaTanA AryarakSitasUrijInA caritramAM paNa jovA maLe che.) Arya zyAmAcAryajIno janmavI.saM. 280mAM thayo hato.va.saM. 300mAM dIkSA laI A guNAkarasUri (meghagaNI)nA ziSya banyA. vI.ni.saM. 335mAM yugapradhAna pade ArUDha thayA. vI. saM. 376mAM svargagamana. graMthakArazrInI zAsanaprabhAvanA: '. saMprati rAjAnA avAbodha tIrthanA jirNoddhAra pachI mithyAtva-dRSTidevoe upasarga karyo tyAre zyAmAcAryajIe tenI rakSA karI tyAM jinapratimAnI pratiSThA karAvI hatI. teo ekaliMgajInI bIjI AgamavAcanAmAM hAjara hatA. A rIte teo Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra mahAjJAnI, paramasaMyamI ane samartha AcArya thayA che. temanAthI kAlikAcArya gaccha nIkaLyo che ane te bIjA kAlikAcAryathI vikhyAta thayo che. (jai.pa.I. bhA.1 pR. 150, bIjI AvRtti) prabhAvaka caritramAM zrI zyAmAcAryajIne A.guNAkarasUriyAne A. guNasuMdarasUrinA ziSya batAvyA che. TIkAkAra zrI malayagirisUri: A. malayagirisUrinI TIkAno paNa anuvAda ahIM ApavAmAM Avyo che. A malayagirisUri mahArAjanI TIkAne mAnA dhAvaNanI upamA ApavAmAM AvI che. emAM vipula pramANamAM padArthanirUpaNa hovA chatAM enI rajUAta eTalI saraLa ane sarasa rIte karavAmAM AvI hoya che ke prAraMbhika abhyAsI paNa ene samajI zake. A kAraNe emanI TIkAonuM graMthAga paNa moTA AMkaDAone AMbatuM hoya che. A graMthanI TIkAnuM pramANa 16,000 zloka pramANa che. A. haribhadrasUrijI saMskRta TIkAonA AraMbha karanArA sarva prathama TIkAkAra manAya che. emanI TIkA saMkSipta ane viSamapadone ja sparzanArI moTebhAge hoya che. eTale ja haribhadrasUrie je Agama Adi graMtho upara TIkA racI che tenA upara paNa - malayagirisUrijIe kalama calAvI che. kemake A haribhadrasUri mahArAjanI TIkA mukhya rIte vidvAnone ja upayogI nivaDe tevI hoya che. jyAre A. malayagirisUrijI vAcakanI AMgaLI pakaDIne Agama sUtranA eka eka padane samajAvatAM AgaLa vadhe che. zabdArtha samajAvI dIdhA pachI paNa lAge ke hajI thoDuM vadhuM samajAvavAnI jarUra che. badhI bAbato pharI saLaMga samajAvavI jarUrI che. kaMIka vizeSa bAbata paNa jaNAvavI che to tarata mukta bhavati... taMdurasta mati...vagere ullekha karIne dareka vAto mAMDIne vigate kahe che. eTale ja trIjA upAMga zrI jIvAjIvAbhigama upara A haribhadrasUrijInI TIkA hovA chatAM jema malayagirisUrijIe TIkA racI che tema prastuta cothA upAMga upara paNa A haribhadrasUri mahArAjanI pradeza vyAkhyA hovA chatAM malayagirijIe vistRta TIkA racI che. prajJApanA sUtra ane TIkAnuM bhASAMtara: prastuta anuvAda AjathI 60 varSa pUrve vi.saM. 1991mAM pratAkAre 3 bhAgamAM pragaTa thayelo. enA saMpAdaka-saMzodhaka paM. bhagavAnadAsabhAIe zrImAn sAgarajI mahArAjae taiyAra karela saTIka prajJApanAsUtra Agamodaya samitinA saMskaraNa uparAMta eka-be hastalikhita pratono upayoga karelo. te kALe upalabdha sAdhano ane saMjogo pramANe e barAbara gaNAya paraMtu A pachI mahAvIra vidyAlaya dvArA je mULa-Agama graMthonuM prakAzana thayuM che temAM ghaNI-ghaNI prAcIna prationo upayoga karAyo hovAthI ane enA saMpAdakomAM Agama prabhAkara munirAja zrI puNyavijayajI mahArAja ane AgamaprajJa jebUvijayajI mahArAja sAheba jevA samartha AgamajJo hovAnA kAraNe e saMskaraNo vadhu zuddha banyA che. atyAre je bhAgyazALIo Agamone TakAu kAgaLa upara lakhAvavAnI kAmagirI karI rahyA che teo paNa have A mahAvIra vidyAlayanA saMskaraNano upayoga karatA hoya che. TIkA graMthanuM AvuM viziSTa saMzodhanapUrvakanuM koI saMskaraNa thayuM nathI eTale je sAmagrI sAme hatI tenA AdhAre paM. bhagavAnadAse anuvAda karelo. mahAvIra vidyAlaya prakAzita pannavaNAsutta bhA.2 nI prastAvanAmAM munizrI puNyavijayajI Adi saMpAdakoe prajJApanA sUtranA badhA saMskaraNonI samIkSA karI che. temAM prastuta saMskaraNanI paNa samIkSA karI che. eTale TIkAnA pAThamAM azuddhio hoya to anuvAdamAM eTalA aMze azuddhi rahe eno to upAya nathI. dA.ta. (mahAvIra vidyAlaya prastAvanA pra. 187 kaMDikA 62 mujaba) 2032 sUtramAMgAMtara ya gAhA'ane TIkAno pATha anantarAdA: 'zuddha che paNa TIkAno mudritapATha'manantI tAhIro' hovAthI mULano pATha paNa ene anusarato mAnya rAkhyo che. sUtra 2033mAM paNa AvI ja vAta che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra prastAvanA pR. 187-188 kaMDikA 64mAM paNa TIkAnA pAThamAM 'saMdhyeya' nA badale 'saMdhyeya sAco pATha hovAnuM jaNAvyuM che. munizrI jayAnaMdavijayajIe yathAzakya tamAma bAbatonuM saMzodhana karyuM che. mArA ziSya muni hUMkAraratnavijayajIe paNa A graMthanA pUpho joyA che. zrutasevAnI anumodanA. A uparAMta A saMskaraNamAM saMpAdaka munizrI jayAnaMdavijaya ma.sA.e mahAvIra vidyAlaya saMskaraNanI prastAvanAmAMthI ane vyAvarathI prakAzita AgamanI prastAvanAmAMthI upayogI aMzo ApIne vAcakane eka ja sthaLe prajJApanA graMtha graMthakAra viSe aneka sAmagrIo pIrasIne bahu moTo upakAra karyo che. dravyAnuyogano A mahattvapUrNa graMtha gujarAtI bhASAmAM be bhAgamAM pustakAkAre sulabha thaI rahyo che tyAre adhikArI vidvAno Ano lAbha laI AtmakalyANa kare eja maMgaLakAmanA. vi.su. 5 vi.saM. 2061 A.bha.OMkArasUri ma.sA.nI 17mI puNyatithi vAMkaDiyA vaDagAma (rAjasthAna) A.bhadrasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna munirAjazrI jinacandravijaya ma.sA.nA vinaya A.vijayamunicandrasUri be zabdo bhagavAnadAsabhAIe karela anuvAda A.zrI municaMdrasUrijI ane mu. zrI hrIMkAraratnavijayajInI sahAyatAthI punarmudraNa karAvela che. AmAM mULa mahAvIra vidyAlaya dvArA prakAzita pannavaNAnusAra pATho ApavA hatAM paNa be pRpha jovAI gayA hatAM tethI yathAzakya prayatna karavAmAM Avela che. bIjuM bhASAMtara mULanuM pUrvAnusAra hatuM tethI keTalAMka zabdo TIppaNamAM lIdhA che. AmAM je kAMI bhUlo rahI gayI hoya te pAThaka varge jaNAvavA vinaMti. jethI navI AvRttimAM sudhArI zakAya. pannavaNAnAM viSayamAM, A. zrI zyAmAcAryajInA ane A. zrI malayagirijInA viSayamAM bane prastAvanAomAM vivaraNa che. A. zrI devendramuni zAstrIjInI prastAvanA paNa sAbhAra ApavAmAM Avela che. mahAvIra vidyAlayathI prakAzita pannavaNAnI prastAvanAmAMthI paNa upayogI bhAga sAbhAra ApavAmAM Avela che. prathama bhAgamAM 1 thI 15 pada ApavAmAM Avela che. jinAjJA viruddha lakhAyuM hoya to micchA mi dukkaDe. saM. 2062, sImaMdhara jina paMcama pratiSThA divasa bhInamAladhAma, pAlItANA jayAnaMda Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pannarasaM iMdiyapayaM bIo uddeso davviMdiyadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 LIIrasottaramaMgovAvayaM II || gogamecavarUi ||. kativihe NaM bhaMte! paoge pannate? goyamA! paNNarasavihe paoge pannatte, taM jahA-saccamaNappaoge 1, asaccamaNappaoge 2, saccAmosamaNappaoge 3, asaccAmosamaNappaoge 4, evaM vaippaoge vi cauhA 8, orAliyasarIrakAyappaoge 9, orAliyamIsasarIrakAyappaoge 10, veubviyasarIrakAyappaoge 11, veubviyamIsasarIrakAyappaoge 12, AhArakasarIrakAyappaoge 13,AhAragamIsasarIrakAyappaoge 14, (teyA) kammAsarIrakAyappaoge 15 ||suu0-1||460|| (mU9) he bhagavan! keTalA prakArano prayoga kahyo che? he gautama! paMdara prakArano prayoga kahyo che. te A pramANe-1 satyamanaHprayoga, 2 asatya manaHprayoga, 3 satyamRSA manaHprayoga, 4 asatyAmRSA manaHprayoga, 5-8 e pramANe vacanaprayoga paNa cAra prakArano che. 9 audArikazarIrakAyaprayoga, 10 dArikamizrazarIrakAyaprayoga, 11 vaikriyazarIrakAyaprayoga, 12 vaikriyamizrazarIrakAyaprayoga, 13 AhArakazarIrakAyaprayoga, 14 AhArakamizrazarIra-kAyaprayoga, 15 tejasakArmaNazarIrakAyaprayoga. //1/46oll (TI0) e pramANe paMdaramA padanI vyAkhyA karI, have soLamA padano AraMbha karAya che. teno A saMbandha che. ahIM pUrvanA padamAM pradhAnapada-mokSanuM kAraNa hovAthI ane indriyavALAneja vezyAdi pariNAmano sadbhAva hovAthI vizeSarUpe indriya pariNAma kahyA che, tyAra pachI ahIM pariNAmanuM samAnapaNuM hovAthI prayogapariNAmanuM pratipAdana karAya che, temAM A prathama sUtra'vire pote panna' he bhagavan! keTalA prakArano prayoga kahyo che? ahiM '' vAkyAlaMkAramAM che. pra upasarga pUrvaka hata yoga-vyApAra arthamAM che. tene bhAva-kriyAnA arthamAM "gha' pratyaya lAgI prayoga zabda thAya che. teno artha parispanda kriyA athavA AtmavyApAra evo thAya che, pravarSe yunyantanena-je vaDe kriyAomAM athavA sAMparAyika-kASAyika ke iryApatha-yoganimittaka karmanI sAthe AtmA joDAya te prayoga. ahIM karaNa arthamAM 'gham' pratyaya thayo che. bhagavAn uttara kahe che-paMdara prakArano prayoga che.' te paMdara prakAra batAve che-1 "samaMUgoro' ityAdi. satyamanaprayoga sAdhu: satya:' satane sAdhu-hitakArI hoya te satya. sat-sapuruSo, munio athavA padArtho, tene eTale munione muktine prApta karAvanAra hovAthI hitakArI ane yathArtha svarUpanA cintana vaDe padArthone hitakArI te satya. jemake "jIva che, saasarUpa che ane zarIramAtra vyApI che' ityAdirUpe yathArtha vastunuM cintana karanAra satya mana, teno prayoga-vyApAra te satyamana prayoga. 2 'sarva pApoLa' satyathI viparIta te asatya, jemake "jIva nathI, athavA ekAnta sat che' ityAdi kuvikalpa karanAra mana, teno prayoga-vyApAra te asatyamanaHprayoga. 3 'sakvAmosaNakhoro' satyamRSA-satyAsatya, jemake dhava, khera ane palAzAdi vaDe mizra ghaNA azoka vRkSo chatAM A azokavana che' evo vikalpa karavAmAM tatpara te satyamRSAmanaHprayoga, temAM keTalAeka azokavRkSo hovAthI satya che, ane bIjA paNa dhava, khera vagere jhADo hovAthI asatya che. e pramANe vyavahAranayanA matathI kahevAya che, paNa vAstavika rIte to A asatya ja che, kAraNa ke jevI rIte ciMtavela che tevA prakAranA arthano abhAva che. 4 - 'sannAmosamaMkhamone' je satya nathI tema asatya paNa nathI te atyAmRSA, ahIM vipratipatti-matabheda hoya tyAre padArthane sthApana karavAnI buddhithI sarvajJanA matane anusAra vicAra karAya, jema ke "jIva che, ane te sAsasvarUpa che. te ArAdhaka hovAthI satya che. matabheda hoya tyAre vastune sthApana karavAnI buddhithI sarvajJanA matathI viruddha pratikUlapaNe vicArAya, jemake "jIva nathI, athavA te ekAnta nitya athavA anitya che" ityAdi virAdhaka hovAthI asatya che. ane je vastune sthApana karavAnI icchA sivAya svarUpamAtrano vicAra karavAmAM tatpara hoya, jemake "devadatta! ghaTa lAva, gAyanI yAcanA kara' ityAdi Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 solasamaM paogapayaM paogabheyaparUvaNaM cintana karavAmAM tatpara te asatyAmRSA. A svarUpamAtrano vicAra karavAmAM tatpara hovAthI pUrvokta svarUpavALuM satya nathI, kAraNa ke te ArAdhaka nathI, tema asatya paNa nathI kAraNa ke virAdhaka nathI, A paNa vyavahAranayanA matanI apekSAe jANavuM. anyathA chetaravAnI buddhipUrvaka cintana hoya to asatyamAM teno samAveza thAya che. ane te sivAya anya hoya to teno satyamAM samAveza thAya che. "parva vepagovi varUdI' jema manano prayoga cAra prakAre kahyo tema vacanaprayoga paNa cAra prakArano che. te A pramANe-1 satyavacanaprayoga, 2 mRSAvacanaprayoga, 3 satyamRSAvacanaprayoga ane 4 asatyAmRSAvacanaprayoga. A satyavacanAdi satyamananI peThe jANavA. 'morAtisarIrAyaNo' iti. audArikazarIrakAyaprayoga-dArikAdino zabdArtha AgaLa karIzuM. audArika zarIra ja pudgalaskandhanA samudAyarUpa hovAthI ane upacayane prApta thatuM hovAthI kAya kahevAya che. kAya-samudAya, athavA cIyate-upacayane pAme te kAya. teno prayoga-vyApAra te audArika zarIrakAyaprayoga kahevAya che. A yoga paryApta tiryaMca ane manuSyane hoya che. maurimizrazarIravayaprayo' iti, kArmaNanI sAthe mizra thayela audArika te audArikamizra kahevAya che. e saMbandha niyuktikAre zastraparijJA adhyayanamAM kahyuM che ke "no khUNanuM mAhAre mAMtara nIvo tenuM paraM mIseLa nAva sarIra niSNall' "jIva kArpaNa yoga vaDe turata AhAra kare che ane tyAra pachI mizra vaDe yAvat zarIranI utpatti thAya che." (pra0)-mizrapaNuM bannemAM raheluM che, jema audArika kArpaNanI sAthe mizra thayela che, tema kAmaNa paNa audArikanI sAthe mizra thayela che, to zA hetuthI audArikamizra kahevAya che, paNa kArmaNamizra kahevAtuM nathI? (10)-zAstramAM tenoja vyavahAra thAya che ke jethI zrotAone vaktAe kahevA dhArelA arthano spaSTa bodha thAya, jo ema na hoya to saMdeha thavAthI vaktAe kahevA dhArelA arthano bodha na thavAne lIdhe zrotAone upakAra thato nathI, kArmaNazarIra saMsAra paryanta nirantara rahetuM hovAthI te badhA zarIromAM hoya che. tethI 'kArpaNamizra' ema kahevAthI na jANI zakAya ke te tiryaMca* manuSyane aparyAptAvasthAmAM vivakSita che ke deva nArakone vivakSita che? tethI utpattinI apekSAe audArikana pradhAnapaNe hovAthI ane kadAcit hovAthI vivakSita arthano spaSTa bodha thavA mATe audArika vaDe "audArikamizra' evo vyavahAra thAya che. tathA jayAre vaikriyalabdhiyukta audArikazarIravALA manuSya, tiryaMca paMcendriya ke paryAptA bAdara vAyukAyika kriyazarIra kare che tyAre te audArikazarIraprayogamAM ja vartato Atmapradezone vistArI vaikriya zarIrayogya pudgalo grahaNa karI jyAM sudhI vaikriya zarIraparyApti pUrNa na kare tyAM sudhI jo ke audArikanI vaikriyanI sAthe mizratA bannemAM rahelI che to paNa audArika prAraMbha karanAra hovAthI pradhAna che, mATe "audArikamizra' evo vyavahAra thAya che. paNa vaikriyamizra' evo vyavahAra thato nathI. tathA jyAre koi AhArakalabdhivALo cauda pUrvadhara AhAraka zarIra kare che tyAre jo ke AhAraka sAthe audArikanuM mizrapaNe bannemAM raheluM che, to paNa dArika AraMbhaka hovAthI pradhAna che, tethI te vaDe 'audArikamizra' evo vyavahAra thAya che. parantu AhAraka vaDe thato nathI. audArikamizrazarIrakAyano prayoga-vyApAra te audArikamizrazarIraprayoga. vaizvizarIratha prayoga:'--vaikriyazarIra paryApti vaDe paryAptAne vaikriyazarIrakAyaprayoga hoya che. vaikriyamizrazarIrakAyaprayoga deva nArakone aparyAptAvasthAmAM hoya che. tyAM mizrapaNuM kAmaNanI sAthe jANavuM. ahIM AkSepa-pUrvapakSa ane parihAra-samAdhAna paNa pUrvanI peThe jANavuM. jyAre manuSya, tiryaMca paMcendriya ke vAyukAyika vaikriya zarIra karI potAnuM kArya samApta karI vaikriyazarIrano tyAga karatA audArika zarIrane viSe praveza karavAno prayatna kare tyAre te vaikriyazarIranA baLathI audArika grahaNa karavAne pravarte che, mATe ahIM vaikriyanuM pradhAnapaNuM hovAthI vaikriyavaDe 'vaikriyamizra evo vyavahAra thAya che, paNa audArika vaDe thato nathI. 'mahArAzarIyaprayoga:' AhArakazarIraparyAtivaDe paryAptAne hoya che. AhArakamizrazarIrakAyaprayoga AhArakathI audArikamAM praveza karatAM hoya che. tAtparya A che--jyAre AhArakazarIrI thai potAnuM kArya karI pharIthI audArikazarIra grahaNa kare che tyAre jo ke mizrapaNuM bannemAM raheluM che, to paNa hArakanA sAmarthyathI audArikamAM praveza thAya che mATe AhArakanuM pradhAnapaNuM hovAthI te vaDe 'AhAra kamizra' evo vyavahAra thAya che; paNa dArika vaDe thato nathI. A siddhAntanA abhiprAyathI kahyuM che. kArmagranthiko vaikriyanA prAraMbhakALe ane tene * 2 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solasamaM paogapayaM paogabheyaparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tyAga karavAnA samaye vaikriyamizra ane AhArakanA prAraMbhakALe ane tene choDavAnA samaye AhArakamizra hoya che ene koI paNa avasthAmAM audArikamizra nathI ema mAne che. tejasakAzmaNazarIraprayoga vigrahagatimAM ane samadughAtanI avasthAmAM sayogI kevalIne trIjA, cothA ane pAMcamA samaye hoya che. ahIM taijasa kArpaNanI sAthe niyata sahacArI che mATe taijasakAzmaNanuM sAthe grahaNa kareluM che. ll1/460 ||jIvesu oheNaM paogaparUvaNaM / / / jIvANaM bhaMte! katividhe paoge paNNatte? goyamA! paNNarasavidhe paNNatte, taM jahA-saccamaNappaoge, jAva kmmaasriirkaayppoge| neraiyANaM bhaMte! katividhe paoge paNNatte? goyamA! ekkArasavidhe paoge pannate, taMjahAsaccamaNappaoge, jAva asaccAmosavayappaoge, veuvviyasarIkAyappaoge, veubviyamIsasarIrakAyappaoge, kmmaasriirkaayppoge| evaM asurakumArANa vi jAva thnniykumaaraannN| puDhavikAiyANaM pucchaa| goyamA! tivihe paoge pannatte, taMjahA-orAliyasarIrakAyappaoge, orAliyamIsasarIrakAyappaoge,kammAsarIrakAyappaoge y| evaM jAva vaNassaikAiyANaM,NavaraMvAukAiyANaM paJcavihe paoge pannatte,taMjahA-orAliyasarIrakAyappaoge, orAliyamIsasarIrakAyappaoge ya, veuvvie duvidhe, kammAsarIrakAyappaoge y| beiMdiyANaM pucchaa| goyamA! cauvihe paoge pannatte, taM jahA-asaccAmosavaippaoge, orAliyasarIrakAyappaoge, orAliyamIsasarIrakAyappaoge kmmaasriirkaayppoge| evaM jAva curidiyaannN| paMciMdiyatirikkhajoNiyANaM pucchaa| goyamA! terasavidhe paoge pannatte, taM jahA-saccamaNappaoge, mosamaNappaoge, saccAmosamaNappaoge, asaccAmosamaNappaoge, evaM vaippaoge vi, orAliyasarIrakAyappaoge, orAliyamIsasarIkAyappaoge, veubviyasarIrakAyappaoge, veubviymiissriir-kaayppoge,kmmaasriirkaathppoge| maNUsANaM pucchaa| goyamA! paNNarasavidhe paoge pannatte, taM jahA-sacca-maNappaoge jAva kmmaasriirkaayppoge| vANamaMtara-joisiyavemANiyANaM jahA neraiyANaM ||suu0-2||461|| (mU4) he bhagavan! jIvone keTalA prakAranA prayoga hoya che? he gautama! paMdara prakAranA prayoga hoya che. te A pramANe satyamanaprayoga, yAvatu-kAzmaNazarIrakAyaprayoga. he bhagavan! narayikone keTalA prakAranA prayoga hoya che? he gautama! agiyAra prakAranA prayoga hoya che. te A pramANe--1 satyamanaHprayoga, yAvat 8 asteyAmRSA vacanaprayoga, 9 vaikriyazarIrakAyaprayoga, 10 vaikriyamizrazarIrakAyaprayoga ane 11 kAzmaNazarIrakAyaprayoga. e pramANe asurakumArathI mAMDI svanitakumAro sudhI jANavuM. pRthivIkAyiko saMbadhe pRcchA. he gautama! teone traNa prakArano prayoga hoya che. te A pramANe--1 audArikazarIkAyaprayoga, 2 audArikamizrazarIrakAyaprayoga, ane 3 kArmaNazarIrakAyaprayoga. e pramANe vanaspatikAyiko sudhI jANavuM. parantu vAyukAyikone pAMca prakArano prayoga hoya che-1 audArikazarIrakAyaprayoga, 2 audArikamizrazarIrakAyaprayoga, 3-4 vaikriya be prakArano prayoga ane 5 kAmaNazarIrakAyaprayoga. beindriyo saMbandha pRcchA. teone cAra prakArano prayoga hoya che. te A pramANe-1 asatyAmaSA vacanaprayoga, 2 oNdArikazarIra kAyaprayoga, 3 audArikamizrazarIrakAyaprayoga ane 4 kAmaNazarIrakAyaprayoga. e pramANe caurindriyo sudhI jANavuM. paMcendriya tiyacayoniko saMbandha pacchA. he gautama! tene tera prakArano prayoga kahyo che. te A pramANe-1 satya manaHprayoga, 2 mRSA manaHprayoga, 3 satyamRSA manaHprayoga, 4 asatyAmRSA manaHprayoga, 8 e pramANe vacanaprayoga paNa samajava, 9 dArikazarIrakAyaprayoga, 10 dArikamizrazarIrakAyaprayoga, 11 vakriyazarIrakAyaprayoga, 12 vaikriyamizra - 3 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 solasamaM paogapayaM jIvesu oheNaM paogaparUvaNaM zarIrakAyaprayoga ane 13 kAryaNaza2I2kAyaprayoga. manuSyo saMbandhe prazna. he gautama! teone paMdara prakArano prayoga hoya che. vyantara, jyotiSika ane vaimAnikone nairayikonI peThe jANavuM. 2461|| (TI0) A paMdara prayogono jIvAdi sthAnomAM vicAra karatAM sUtrakAra kahe che--'nIvAmAM maMte! RtiviSe poo patte'? he bhagavan! jIvone keTalA prakArano prayoga hoya che vagere. temAM jIvapadamAM paMdare prayogo hoya che. kAraNa ke bhinna bhinna jIvonI apekSAe hamezAM paMdare prayogo prApta thAya che. nairayikapadamAM agiyAra prayogo hoya che, kAraNa ke teone audArika, audArikamizra, AhA2ka ane AhA2kamizra e cAra prayogano asaMbhava che. e pramANe badhA bhavanapati, vyantaro, jyotiSika ane vaimAnikomAM vicAra karavo. vAyukAya sivAyanA pRthivIkAyAdi ekendriyomAM pratyekane traNa traNa prayoga hoya che--1 audArika, 2 audArikamizra ane 3 kAryaNa. vAyukAyikomAM pAMca prayogo hoya che, kAraNa ke vaikriya ane vaikriyamizrano paNa teone saMbhava che. beindriya, teindriya ane caurindriyomAM pratyekane cAra cAra prayoga hoya che--1 audArika, 2 audArikamizra, 3 kArpaNa ane 4 asatyAmRSA bhASA. bAkInI satyAdi bhASAno teone saMbhava nathI. kAraNa ke 'vipattesu asannamoseva' vikalendriyomAM eka asatyAmRSA bhASA hoya che--evuM zAstranuM vacana che. paMcendriya tiryaMcone tera prayogo hoya che, kAraNa ke teone cauda pUrvanA jJAnano asaMbhava hovAthI AhAraka ane AhArakamizraprayoga nathI. manuSyone viSe paMdare yogo hoya che, kAraNa ke manuSyone sarva bhAvono saMbhava che. / / 2461|| || nIvetu vimAnenuM ponaparuvanaM || jIvA NaM bhaMte! kiM saccamaNappaogI, jAva kiM kammasarIrakAyappaogI? goyamA ! jIvA savve vi tAva hojjA saccamaNappaogI vi jAva neuvviyamIsasarIrakAyappaogI vi kammAsarIrakAyappaogI vi 13 | ahavege ya AhAragasarIrakAyappaogI ya 1, ahavege ya AhAragasarIrakAyappa ogiNo ya 2, ahavege ya AhAragamIsasarIrakAya paogIya 3, ahavege ya AhAragamIsasarIrakAyappaogiNo ya 4 caubhaGgo ahavege ya AhAragasarIrakAyappaogI ya AhAragamIsasarIrakAyappaogI ya 1, ahavege ya AhAragasarIrakAyappaogI ya AhAragamIsAsarIrakAyappa ogiNo ya 2, ahavege ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI ya 3, ahavege yaM AhAragasarIrakAyappaogiNo ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya 4, ee jIvANaM aTTha bhaMgA TIR.-35462 / / (mULa) he bhagavan! zuM jIvo satyamanaprayogavALA che ke yAva-kArpaNazarIrakAyaprayogavALA hoya che? he gautama! sarve jIvo satyamanaprayogavALA, yAvat vaikriyamizrazarIrakAyaprayogavALA ane kAryaNaza2I2kAyaprayogavALA hoya. 13. athavA eka AhA2kazarIkAyaprayogavALo hoya, 2 athavA keTalAeka AhA2kazarIrakAyaprayogavALA hoya, 3 athavA eka AhArakamizraza2I2kAyaprayogavALo hoya, 4 athavA keTalAeka AhArakamizrazarIrakAya-prayogavALA hoya--e caturthaMgI jANavI. 1 athavA eka AhArakaza2I2kAyaprayogavALo ane eka AhArakamizrazarIra-kAyaprayogavALo hoya, 2 athavA eka AhArakazarIrakAyaprayogavALo ane keTalAeka AhArakamizraza2I2kAya-prayogavALo hoya, 3 athavA keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA ane eka AhArakamizrazarIrakAyaprayogI hoya, 4 athavA keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA ane keTalAeka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALA hoya. e pramANe jIvone AzrayI ATha bhAMgA jANavA. 3462 // * (TI0) have jIvAdi padomAM niyata prayogono vicAra karatAM sUtrakAra kahe che--'nIvA maMte'-he bhagavan! jIvo zuM satyamanaprayogavALA ityAdi praznasUtra sugama che. uttara sUtramAM 'badhA jIvo satyamanaprayogavALA hoya che-ityAdi prathama 4 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solasamaM paogapayaM neraiesu-bhavaNavAsisu-egidiesu-viMgaliMdiesu-paMciMdiyatirikkhesu vibhAgeNaM paogaparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 bhAMgo thAya che. tAtparya e che ke hamezAM ghaNA jIvo satyamanaprayogavALA, asatyamanaprayogavALA, yAvat vaikriyazarIrakAyaprayogavALA ane kAryaNaza2I2kAyaprayogavALA paNa hoya che. nArakAdi jIvone hamezAM upapAta ane utta2vaikriyanA AraMbhano saMbhava che. kAryaNaza2I2kAyaprayogavALA hamezAM hoya che, kAraNa ke vanaspatyAdi vigrahagati vaDe hamezAM avAntaragatimAM hoya che. AhArakazarIrI kadAcit sarvathA hoto nathI, kAraNa ke tene utkRSTathI chamAsa sudhInA attarano saMbhava che. jyAre AhA2kaza2I2I hoya che tyA2e 4dhanyathI kheDa, je jane utsRSTathI sahasrapRthatva-je habharathI nava habhara sudhI hoya che. hyuM cheDe ' AhAragAI loe chammAse jA na hoMtivi kayAI / ukkoseNaM niyamA ekkaM samayaM jahanneNaM / / hoMtAiM jahanneNaM ikkaM do tinni paMca va hvNti| ukkoseNaM jugavaM puhuttamettaM sahassANaM '|| lobhAM AhArazarIro myAre utkRSTa cha bhAsa sudhI avazya hotAM nathI. 4dhanyathI eka samaya sudhI hotA nathI. jyAre hoya che tyAre jaghanyathI eka, be, traNa ke pAMca hoya che. ane utkRSTa eka sAthe sahasra pRthakksa hoya che, tethI jyAre AhArakaza2I2kAyaprayogavALo ane AhArakamizraza2I2kAya-prayogavALo eka paNa na hoya tyAre te be prayoga sivAya bahuvacanayukta tera padano prathama bhaMga thAya che. kAraNa ke tere padonuM paNa hamezAM bahupaNuMja hoya che. jyAre eka AhA2kaza2I2kAyaprayogavALo hoya che, tyAre bIjo bhAMgo ghaTe che. teo paNa jyAre ghaNAM hoya tyAre trIjo bhAMgo. e pramANe ja AhA2kamizrazarIrakAyaprayogapada vaDe paNa be bhAMgA thAya che. ema ekanA yogamAM cAra bhAMgAo thayA. dvikasaMyogamAM paNa pratyekanA ekavacana ane bahuvacana vaDe cAra bhAMgAo, ema sarva saMkhyAvaDe jIvapadane AzrayI nava lAMgAo thAya che. // 3 // 462 // || neraiesa vibhAgeNaM paogaparUvaNaM || neraiyA NaM bhaMte! kiM saccamaNappaogI jAva kiM kammAsarIrakAyappaogI 11? goyamA ! neraiyA savve vi tAva hojjA saccamaNappaogI vi jAva veDavviyamIsAsarIrakAyappaogI vi, ahavege ya kammasarIrakAyappaogI ya 1, ahavege ya kammAsarIrakAyappa ogiNo ya 2, || bhavaNavAsisu vibhAgeNaM paogaparUvaNaM || evaM asurakumArA vi, jAva thaNiyakumArA vi / || egiMdiesa vibhAgeNaM paogaparUvaNaM || puDhavikAiyA NaM bhaMte! kiM orAliyasarIrakAyappaogI orAliyamIsasarIrakAyappaogI kammAsarIrakAyappaogI? goyamA! puDhavikAiyA orAliyasarIrakAyappaogI vi orAliyamIsasarIrakAyappaogI vikammAsarIrakAyappaogI vi, evaM jAva vaNapphaikAiyANaM / NavaraM vAukkAiyA veuvviyasarIkAyappaogI vi veddvviymiissriirkaayppogiivi| || viMgaliMdiesa vibhAgeNaM paogaparUvaNaM || iMdiyA NaM bhaMte! kiM orAliyasarIrakAyappaogI jAva kammAsarIrakAyappaogI? goyamA ! beindiyA savve vi tAva hojjA asaccAmosavaippaogI vi orAliyasarIrakAyappaogI vi orAliyamIsasarIrakAyappaogI vi, ahavege ya kammAsarIrakAyappaogIya, ahavege ya kammAsarIrakAyappa ogiNo ya, evaM jAva cauriMdiyA vi| || paMciMdiyatirikravesu vibhAgeNaM paogaparUvaNaM || paMciMdiyatirikkha - joNiyA jahA neraiyA, navaraM orAliyasarIrakAyappaogI vi, orAliyamIsasarIrakAyappaogI vi, ahavege ya kammAsarIrakAyappaogI ya ahavege ya kammAsarIrakAyappaogiNo ya / / 4 / / 463 / / (mULa) he bhagavan! nairiyako zuM satyamanaprayogavALA yAvat kArpaNazarIrakAyaprayogavALA hoya? he gautama! badhA nairiyako 5 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 solasamaM paogapayaM neraiesu-bhavaNavAsisu-egidiesu-viMgalidiesu-paMciMdiyatirikkhesu vibhAgeNa paogaparUvaNaM satyamanaprayogavALA yAvat vaikriyamizrazarIrakAyaprayogavALA hoya, athavA eka nairayika kArmaNazarIrakAyaprayogavALo hoya, 2 athavA keTalAeka kAmaNazarIrakAyaprayogavALA hoya. e pramANe asurakumAra yAvat svanitakumArone jANavuM. he bhagavan! pRthivIkAyiko zuM dArikazarIrakAyaprayogavALA, audArikamizrazarIrakAyaprayogavALA ke kAryaNazarIrakAyaprayogavALA hoya? he gautama! pRthivIkAyiko audArikazarIrakAyaprayogavALA, audArikamizra-zarIrakAyaprayogavALA ane kAryaNazarIrakAyaprayogavALA paNa hoya. e pramANe vanaspatikAyiko sudhI jANavuM. paraMtu vAyukAyiko vaikiyazarIrakAyaprayogavALA ane vaikriyamizrazarIrakAyaprayogavALA paNa hoya che. he bhagavan! beIndriyo zuM audArikazarIrakAyaprayogavALA 'yAvat kArmaNazarIrakAyaprayogavALA hoya? he gautama! badhA beindriyo asatyAmRSAvacanaprayogavALA, audArikazarIrakAyaprayogavALA ane audArikamizrazarIrakAyaprayogavALA paNa hoya che. 1 kAmaNakAyaprayogamAM athavA eka kAryaNazarIrakAyaprayogavALo paNa hoya, 2 athavA keTalAeka kAmaNazarIrakAyaprayogavALA paNa hoya. e pramANe caurindriyo sudhI jANavuM. paMcendriya tiryaMco narayikonI peThe samajavA. parantu teo dArikazarIrakAyaprayogavALA ane dArikamizrazarIrakAyaprayogavALA paNa hoya. 1 kAzmaNakAyaprayogamAM-athavA eka kAmaNazarIrakAyaprayogavALo hoya, athavA keTalAeka kAmaNazarIrakAyaprayogavALA paNa hoya. //446all | (TI0) narayikapadamAM satyamanaprayogavALAthI AraMbhI vaikriyamizrakAyaprayogavALA paryanta daza pado hamezAM bahuvacana vaDe rahelAM che, tethI e prathama bhaMga. (pra0)-vaikriyamizrazarIrakAyaprayogavALA hamezAM kema hoya? kAraNa ke narakagatino bAra muhUrtano u5pAta virahakAla che. (10)-A uttaravakriyanI apekSAe kahyuM che. te A pramANe yadyapi bAra muhUrtano gatimAM upapAta virahakAla hoya che. to paNa te samaye paNa uttara vaikriyazarIrano AraMbha karanArA saMbhave che. ane uttara vaikriyanA prAraMbhamAM bhavadhAraNIya vaikriya vaDe mizra thAya che, kAraNa ke vaikriya zarIranA sAmarthyathI uttara vaikriyano AraMbha kare che. bhavadhAraNIya zarIranA pravezamAM paNa uttara vaikriya vaDe mizra thAya che, kAraNa ke uttara vakriyanA balathI bhavadhAraNIya zarIramAM praveza kare che, tethIja uttara vaikriyanI apekSAe bhavadhAraNIya ane uttara vaikriyanA mizrano saMbhava hovAthI te samaye paNa vaikriyamizrazarIrakAyaprayogavALA nairayiko hoya che. kAryaNazarIrakAyaprayogavALo nairayika kadAcita eka paNa na hoya, kAraNa ke bAra muhUrtano gatimAM upapAta virahakAla hoya che. jyAre hoya che tyAre paNa jaghanyathI eka che ane utkRSTathI asaMkhyAtA hoya che, tethI jyAre kAryaNazarIrakAyaprayogavALo eka paNa na hoya tyAre prathama bhaMga, jyAre eka hoya tyAre bIjo bhaMga, jyAre ghaNA hoya tyAre trIjo bhaMga. ethI ahIM traNa bhAMgAo vanaspati, vantara, jayotiSika ane vaimAnikamAM vicAravA. pRthivI, pANI, agni, vAyu ane vanaspatiomAM audArikazarIrakAyaprayogavALA, audArikamizrazarIrakAyaprayogavALA ane kArmaNazarIrakAyaprayogavALA paNa hamezAM ghaNAM hoya che, mATe pratyekane traNe padonA bahuvacanarUpa ekaja bhAMgo hoya che. vAyukAyikomAM audArikaddhika, vaikriyaddhika, ane kArmaNazarIra e pAMca padanA bahuvacanarUpa eka bhAMgo hoya che, kAraNa ke teomAM vaikriyazarIravALA ane vaikriyamizrazarIravALA hamezAM ghaNA hoya che. beindriyomAM jo ke antarmuhUrtano upapAtaviraha kALa che, to paNa upapAtavirahakALanuM antarmuhUrta nAnuM che ane dArikamizranuM antarmuhUrta ghaNuM moTuM che, mATe temAM dArikamizrazarIrakAyaprayogavALA paNa hamezAM hoya che. kAzmaNazarIrakAyaprayogavALo to kadAcit eka paNa na hoya, kAraNa ke teono upapAtavirahakALa attarmuhUrtano hoya che. jyAre te hoya che tyAre jaghanyathI eka che ane utkRSTathI asaMkhyAtA hoya che, tethI jyAre eka paNa kAmaNazarIrakAyaprayogavALo na hoya tyAre prathama bhaMga, jyAre eka kArmaNazarIrI hoya tyAre bIjo bhaMga, ane jyAre ghaNA hoya tyAre trIjo bhAMgo hoya che. e pramANe te indriya ane caurindriya ne viSe vicAravuM. 'vaMvitirikvanoLiyA nahIM nera' ityAdi. jema nairayiko saMbadhe kahyuM tema paMcendriya tiryaMcayoniko saMbandha kahevuM. parantu vaikriya ane vaikriyamizrazarIrakAyaprayogavALAne sthAne dArika ane audArikamizrazarIrakAyaprayogavALA kahevA, Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solasamaM paogaparya neraiesu-bhavaNavAsisu-egidiesu-viMgalidiesu-paMciMdiyatirikkhesu vibhAgeNa paogaparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tAtparya e che ke 1 satyamanaHprayogavALA, yAvatuM 8 asatyAmRSAvacanaprayogavALA, 9 audArikazarIrakAyaprayogavALAM ane pachI 10 audArikamizrazarIrakAyaprayogavALA hoya-ema kahevuM. e dasa pado hamezAM bahuvacana vaDe avasthita che. jo ke tiryaMca paMcendriyono upapAtavirahakALa antarmuhUrtano che, to paNa upapAtavirahakALanuM antarmuhUrta nAnuM che, audArikamizranuM antarmuhUrta ghaNuM moTuM che, mATe ahIM paNa audArikamizrazarIrakAyaprayogavALA sadA hoya che. je bAra muhUrtano upapAtavirahakALa kahyo che te garbhaja paMcendriya tiryaMcone AzrayI samajavo, paNa sAmAnya tiryaMconI apekSAe na jANavo. kArmaNazarIrakAyaprayogavALo to tiryaMca paMcendriyomAM paNa kadAcit eka paNa na hoya, kAraNa ke teono upapAtavirahakALa antarmuhUrtano che. tethI jyAre eka paNa kArmaNazarIrI na hoya tyAre prathama bhaMga, jyAre eka hoya tyAre bIjo bhaMga, ane jyAre ghaNA hoya tyAre trIjo bhaMga hoya che. manuSyomAM cAra mananA, cAra vacananA, audArika ane vaikriyaddhikarUpa agiyAra pado hamezAM bahuvacanayukta hoya che. (pra)-vaikriyamizrazarIravALA hamezAM kema hoya? (u0)-vidyAdharanI apekSAe hoya che. jemake-vidyAdharo ane te sivAya bIjA keTalAeka mithyAdaSTi vagere vaikriyalabdhivALA anya anya abhiprAya vaDe hamezAM vidurvaNA karatA hoya che. A saMbadhe mUlaTIkAkAra kahe che-"manuSya vaizviyamizrazArIraprayogaH, seva vidyAtharInAM virvAbhAvAt'' iti-manuSyo vaikriyamizrazarIraprayogavALA hoya che, kAraNa ke vidyAdharAdine hamezAM vidurvaNA hoya che. audArikamizrazarIrakAyaprayogavALA ane kAryaNazarIrakAyaprayogavALA kadAcit sarvathA hotA nathI, kAraNa ke teone bAra muhUrtano upapAtavirahakALa hoya che. AhArakazarIravALA ane AhArakamizrazarIravALA kadAcit hoya che-e pUrve kahyuM che. tethI audrArikamizrAdinA abhAvamAM agiyAra padanA bahuvacanarUpa eka bhAMgo thAya che. tyAra pachI audArikamizrapadane AzrayI ekavacana ane bahuvacana vaDe be bhAMgA, e pramANe AhArakapada vaDe be bhAMgA, AhArakamizrapada vaDe be bhAMgA ane kAzmaNapada vaDe be bhAMgA-ema eka eka saMyogavaDe ATha bhAMgA thAya che. krikasaMyogamAM pratyekanA ekavacana ane bahuvacana vaDe audArikamizra ane AhArakapadanA cAra bhAMgA, e pramANe ja audArikamizra ane AhArakamizrapadanA cAra bhAgA, audArikamizra ane kArmaNanA cAra bhAMgA, AhAraka ane AhArakamizranA cAra bhAMgA, AhAraka ane kAzmaNanA cAra bhAMgA, AhArakamizra ane kArmaNanA cAra bhAMgAema badhA maLI kikasaMyogamAM covIza bhAMgA thAya che. trikasaMyogamAM audArikamizra, AhAraka ane AhArakamizrapadanA ekavacana ane bahuvacana vaDe ATha bhAMgA thAya che. audArikamizra, AhAraka ane kArmaNanA ATha bhAMgA, audArikamizra, AhArakamizra ane kArmaNanA ATha bhAMgA, ane AhAraka, AhArakamizra ane kArmaNanA ATha bhAMgA-ema badhA maLI trikasaMyogI batrIza bhAMgA thAya che. audArikamizra, AhAraka, AhArakamizra ane kArmaNa-e cAra padonA ekavacana ane bahuvacana vaDe soLa bhAMgA thAya che. ane sarva maLIne ezI bhAMgA thAya che. I4463. || madhura rasuvimAgef gogavavaUT IT. maNUsANaM bhaMte! kiM saccamaNappaogI jAva kiM kammAsarIrakAyappaogI? goyamA! maNUsA savve vi tAva hojjA saccamaNappaogI vi, jAva orAliyasarIrakAyappaogI vi,veubviyasarIrakAyappaogI vi,veuvviyamIsasarIrakAyappaogI vi,1 ahavege yaorAliyamIsAsarIrakAyappaogIya,2 ahavege yaorAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya, 3 ahavege ya AhAragasarIrakAyappaogI ya, 4 ahavege ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya, 5 ahavege ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI ya, 6 ahavege ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya, 7 ahavege ya kammagasarIrakAyappaogI ya, 8 ahavege ya kammagasarIrakAyappaogiNo ya, ete aTTha bhaMgA ptteyN| ahavege ya orAliyamIsasarIrakAyappaogI ya AhAragasarIrakAyappaogI ya 1, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya 2, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 solasamaM paogapayaM maNussesu vibhAgeNaM paogaparUvaNaM AhAragamIsAsarIrakAyappaogI ya 3,ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya 4 evaM ete cattAri bhaMgA, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI ya 1, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya 2, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI ya 3, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya 4 cattAri bhaMgA, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI yakammAsarIrakAyappaogI ya1,ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya kammAsarIrakAyappaogiNo ya 2, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya kammAsarIrakAyappaogI ya 3, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya kammAsarIrakAyappaogiNo ya 4 ete cattAri bhaMgA, ahavege ya AhAragasarIrakAyappaogI ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI ya 1, ahavege ya AhAragasarIrakAyappaogI ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya 2,ahavege ya AhAragasarIrakAyappaogiNoya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI ya3, ahavege ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya 4 cattAri bhaMgA, ahavege yaM AhAragasarIrakAyappaogI ya kammagasarIrakAyappaogI ya 1, ahavege va AhAragasarIrakAyappaogI ya kammAsarIrakAyappaogiNo ya 2, ahavege ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya kammAsarIrakAyappaogI ya 3, ahavege ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya kammAsarIrakAyappaogiNo ya 4 cauro bhaGgA, ahavege ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI ya kammagasarIrakAyappaogI ya 1, ahavege ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI yakammAsarIrakAyappaogiNo ya 2,ahavege ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya kammAsarIrakAyappaogI ya 3, ahavege ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya kammagasarIrakAyappaogiNo ya 4 cauro bhaGgA, evaM cauvvIsaM bhnggaa| ahavege ya orAliyamIsagasarIrakAyappaogI ya AhAragasarIrakAyappaogI ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI ya 1, ahavege ya orAliyamIsagasarIrakAyappaogI ya AhAragasarIrakAyappaogI ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya 2, ahavege ya orAliyamIsagasarIrakAyappaogI ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI ya 3, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya 4, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya AhAragasarIrakAyappaogI ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI ya 5, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya AhAragasarIrakAyappaogI ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya 6. ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI ya7,ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya AhArakasarIrakAyappaogiNo ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya 8 ete aTTha bhaMgA, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya AhAragasarIrakAyappaogI ya kammagasarIrakAyappaogI ya 1, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya AhAragasarIrakAyappaogI ya kammagasarIrakAyappaogiNo ya 2, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya kammagasarIrakAyappaogI ya3, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya kammagasarIrakAyappaogiNo ya 4,ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo . 8 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solasamaM paogapayaM maNussesu vibhAgeNaM paogaparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 ya AhAragasarIrakAyappaogI yakammagasarIrakAyappaogI ya5, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya AhAragasarIrakAyappaogI ya kammagasarIrakAyappaogiNo ya 6, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya kammagasarIrakAyappaogI ya 7, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya kammagasarIrakAyappaogiNo ya 8, ete aTTha bhaMgA, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI ya kammagasarIrakAyappaogI ya 1,ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI ya kammagasarIrakAyappaogiNo ya 2, ahavegeM ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya kammagasarIrakAyappaogI ya 3, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya kammagasarIrakAyappaogiNo ya 4, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI ya kammagasarIrakAyappaogI ya5, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya AhAragamIsAsarIrakAyappa ogI yakammagasarIrakAyappaogiNo ya6,ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya kammagasarIrakAyappaogI ya 7, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya kammagasarIrakAyappaogiNo ya 8, ete aTTha bhaMgA, ahavege ya AhAragasarIrakAyappaogI ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI ya kammAsarIrakAyappaogI ya 1, ahavege ya AhAragasarIrakAyappaogI ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI ya kammAsarIrakAyappaogiNo ya 2, ahavege ya AhAragasarIrakAyappaogI ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya kammagasarIrakAyappaogI ya 3, ahavege ya AhAragasarIrakAyappaogI ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya kammAsarIrakAyappaogiNo ya 4, ahavege ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI ya kammAsarIrakAyappaogI ya5, ahavege ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI ya kammagasarIrakAyappaogiNo ya 6, ahavege ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya kammAsarIrakAyappaogI ya7,ahavege ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya kammAsarIrakAyappaogiNo ya 8 / evaM ee tiyasaMjoeNaM cattAri aTTha bhaMgA, savve vi militA battIsaM bhaMgA jANitavvA 32 / ahavege ya orAliyamisAsarIrakAyappaogI ya AhAragasarIrakAyappaogI ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI ya kammAsarIrakAyappaogI ya 1, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya AhAragasarIrakAyappaogI ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI yakammAsarIrakAyappaogiNo ya 2, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya AhAragasarIrakAyappaogIya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo yakammAsarIrakAyappaogIya 3,ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya AhAragasarIrakAyappaogI ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya kammAsarIrakAyappaogiNo ya 4,ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI yakammAsarIrakAyappaogI ya5,ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI yakammAsarIrakAyappaogiNo ya6, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya 9 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 solasamaM paogapayaM maNussesu vibhAgeNaM paogaparUvaNaM kammAsarIrakAyappaogI ya 7; ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya kammAsarIrakAyappaogiNo ya 8, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya AhAraga-sarIrakAyappaogI ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI yakammAsarIrakAyappaogI ya 9, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya AhAragasarIrakAyappaogI ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI ya kammAsarIrakAyappaogiNo ya 10, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya AhAragasarIrakAyappaogI ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya kammAsarIrakAyappaogI ya 11, ahavege ya orAliyamIsAsarIra-kAyappaogiNo ya AhAragasarIrakAyappaogI ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya kammAsarIrakAyappaogiNo ya 12,ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya AhAragamIsA-sarIrakAyappaogI ya kammAsarIrakAyappaogI ya 13, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI ya kammAsarIrakAyappaogiNo ye 14, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya kammAsarIrakAyappaogI ya 15, ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya AhAraga-sarIrakAyappaogiNo ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya kammAsarIrakAyappaogiNo ya 16 evaM ete causaMjoeNaM solasa bhaMgA bhavaMti,savve'viya NaM saMpiMDiyA asIti bhaMgA bhvNti| vANamaMtara-joisa-vemANiyA jahA asurakumArA ||suu0-5||464|| (mULa) he bhagavan! manuSyo zuM satyamanaprayogavALA yAvat kAmaNazarIrakAyaprayogavALA hoya? he gautama! badhA manuSyo satyamanaprayogavALA, yAvat audArikazarIrakAyaprayogavALA, vaikriyazarIrakAyaprayogavALA ane vaikriyamizrazarIrakAyaprayogavALA paNa hoya, 1 athavA eka dArikamizrazarIrakAyaprayogavALo hoya, 2 athavA keTalAeka dArikamiznazarIrakAyaprayogavALA hoya. 3 athavA eka AhArakazarIrakAyaprayogavALo hoya, 4 athavA keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA hoya. 5 athavA eka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALo, 6 athavA keTalAeka AhArakamiznazarIrakAyaprayogavALA hoya. 7 athavA eka kAryaNazarIrakAyaprayogavALo hoya. 8 athavA keTalAeka kAmaNazarIrakAyaprayogavALA hoya. e pramANe eka saMyoganA ATha bhAMgAo thAya che. athavA eka dArikamizrazarIrakAyaprayogavALo ane eka AhArakazarIrakAyaprayogavALo hoya, 2 athavA eka dArikamizrazarIrakAyavALo ane keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA hoya. 3 athavA keTalAeka audArikamizrazarIrakAyaprayogavALA ane eka AhArakamiznazarIrakAyaprayogavALo hoya. 4 athavA keTalAeka dArikamizrazarIrakAyaprayogavALA ane keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA hoya. e pramANe e cAra bhAMgAo thayA. 1 athavA eka dArikamizrazarIrakAyaprayogavALo ane eka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALo hoya. 2 athavA eka dArikamizrazarIrakAyaprayogavALo ane keTalAeka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALA hoya. 3 athavA keTalAeka audArikamizrazarIrakAyaprayogavALA ane eka AhAkamizrazarIrakAyaprayogavALo hoya. 4 athavA keTalAeka dArikamizrazarIrakAyaprayogavALA ane keTalAeka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALA hoya. e cAra bhAMgA thAya che. 1 athavA eka audArikamizrazarIrakAyaprayogavALo ane eka kAryaNazarIrakAya-prayogavALo hoya. 2 athavA eka audArikamizrazarIrakAyaprayogavALo ane keTalAeka kArmaNazarIrakAyaprayogavALA hoya. 3 athavA keTalAeka dArikamizrazarIrakAyaprayogavALA ane eka kAmaNazarIrakAyaprayogavALo hoya. 4 athavA keTalAeka dArikamizrazarIrakAyaprayogavALA ane keTalAeka 10 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solasamaM paogapayaM maNussesu vibhAgeNaM paogaparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 kAmaNazarIrakAyaprayogavALA hoya. ema cAra bhAMgA thAya che. 1 athavA eka AhArakazarIrakAyaprayogavALo ane eka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALo hoya. 2 athavA eka AhArakazarIrakAyaprayogavALo ane keTalAeka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALA hoya. 3 athavA keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA ane eka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALo hoya. 4 athavA keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA ane keTalAeka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALA hoya. e pramANe cAra bhAMgA thAya che. 1 athavA eka AhArakazarIrakAyaprayogavALo ane eka kArmaNazarIrakAyaprayogavALo hoya. 2 athavA eka AhArakazarIrakAyaprayogavALo ane keTalAeka kArmaNazarIrakAyaprayogavALA hoya. 3 athavA keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA ane eka kAryaNazarIrakAyaprayogavALo hoya. 4 athavA keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA ane keTalAeka kAmaNazarIrakAyaprayogavALA hoya che. e cAra bhAMgA thAya che. 1 athavA eka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALo ane eka kAryaNazarIrakAyaprayogavALo hoya. 2 athavA eka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALo ane keTalAeka kAmaNazarIrakAyaprayogavALA hoya, 3 athavA keTalAeka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALA ane eka kAryaNazarIrakAyaprayogavALo hoya. 4 athavA keTalAeka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALA ane keTalAeka kAmaNazarIrakAyaprayogavALA hoya. ema cAra bhAMgAo thAya che. e pramANe covIza bhAMgAo thayA. 1 athavA eka dArikamizrazarIrakAyaprayogavALo eka AhArakazarIrakAyaprayogavALo ane eka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALo hoya, ra athavA eka audArikamizrazarIrakAyaprayogavALo, eka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALo ane keTalAeka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALA hoya. 3 athavA eka dArikamizrazarIrakAyaprayogavALo, keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA ane eka AhArakamizra- zarIrakAyaprayogavALo hoya. 4 athavA eka dArikamizrazarIrakAyaprayogavALo, keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA ane keTalAeka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALA hoya, 5 athavA keTalAeka audArikamizrazarIrakAyaprayogavALA, eka AhArakazarIrakAyaprayogavALo ane eka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALo hoya, 6 athavA keTalAka dArikamizrazarIrakAyaprayogavALA, eka AhArakazarIrakAyaprayogavALo ane keTalAeka AhArakamiznazarIrakAyaprayogavALA hoya, 7 athavA keTalAeka audArikamizrazarIrakAyaprayogavALA, keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA ane eka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALo hoya, 8 athavA keTalAeka dArikamizrazarIrakAyaprayogavALA, keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA ane keTalAeka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALA hoya. e ATha bhAMgA thAya che. 1 athavA eka dArikamizrazarIrakAyaprayogavALo, eka AhArakazarIrakAyaprayogavALo ane eka kAmaNazarIrakAyaprayogavALo hoya, 2 athavA eka audArikamizrazarIrakAyaprayogavALo, eka AhArakazarIrakAyaprayogavALo ane keTalAeka kAmaNazarIrakAyaprayogavALA hoya, 3 athavA eka dArikamizrazarIrakAyaprayogavALo. keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA ane eka kAmaNazarIrakAyaprayogavALo hoya, 4 athavA eka audArikamizrazarIrakAyaprayogavALo, keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA ane keTalAeka kANazarIrakAyaprayogavALA hoya. 5 athavA keTalAeka dArikamizrazarIrakAyaprayogavALA, eka AhArakazarIrakAyaprayogavALo ane eka kAmaNazarIrakAyaprayogavALo hoya, 6 athavA keTalAeka dArikamizrazarIrakAyaprayogavALA eka AhArakazarIrakAyaprayogavALo ane keTalAeka kAmaNazarIrakAyaprayogavALA hoya, 7 athavA keTalAeka audArikamizrazarIrakAyaprayogavALA keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA ane eka kAryaNazarIrakAyaprayogavALo hoya. 8 athavA keTalAeka audArikamizrazarIrakAyaprayogavALA keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA ane keTalAeka kAmaNazarIrakAyaprayogavALA hoya. e pramANe ATha bhAMgA thAya che. 1 athavA eka dArikamizrazarIrakAyaprayogavALo, eka 11 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 solasamaM paogapayaM neraiesu-bhavaNavAsisu-egidiesu-viMgaliMdie - paMciMdiyatirikkhesu vibhAgeNa paogaparUvaNaM AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALo ane eka kArmaNazarIrakAyaprayogavALo hoya. 2 athavA eka dArikamizraza2I2kAyaprayogavALo, eka AhArakamizraza2I2kAya-prayogavALo ane keTalAeka kArmaNaza2I2kAyaprayogavALA hoya. 3 athavA eka audArikamizrazarIrakAyaprayogavALo, keTalAeka AhArakamizraza2I2kAyaprayogavALA ane eka kArpaNazarI2kAyaprayogavALo hoya. 4 athavA eka audArikamizraza2I2kAyaprayogavALo, keTalAeka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALA ane keTalAeka kArmaNaza2I2kAyaprayogavALA hoya. 5 athavA keTalAeka audArikamizrazarIrakAyaprayogavALA, eka AhArakamizrazarIrakAya- prayogavALo ane eka kArmaNazarIrakAyaprayogavALo hoya. 6 athavA keTalAeka audArikamizraza2I2kAyaprayogavALA, eka AhA2kamizrazarIrakAyaprayogavALo ane keTalAeka kArmaNazIkAyaprayogavALA hoya. 7 athavA keTalAeka audArikamizrazarIrakAyaprayogavALA keTalAeka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALA ane eka kArmaNazarIrakAyaprayogavALo hoya. 8 athavA keTalAeka audArikamizrazarIrakAyaprayogavALA keTalAeka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALA ane keTalAeka kArpaNaza2I2kAyaprayogavALA hoya. 1 athavA eka AhArakazarIrakAyaprayogavALo eka AhArakamiznazarIrakAyaprayogavALo ane eka kArmaNazarIrakAyaprayogavALo hoya. 2 athavA eka AhArakaza2I2kAyaprayogavALo, eka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALo ane keTalAeka kArmaNazIkAyaprayogavALA hoya. 3 athavA eka AhArakazarIrakAyaprayogavALo keTalAeka AhA2kamizraza2I2kAyaprayogavALA ane eka kAryaNaza2I2kAyaprayogavALo hoya. 4 athavA eka AhArakazarIrakAyaprayogavALo keTalAeka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALA ane keTalAeka kAryaNaza2I2kAyaprayogavALA hoya. 5 athavA keTalAeka AhArakaza2I2kAyaprayogavALA, eka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALo ane eka kAryaNaza2I2kAyaprayogavALo hoya. 6 athavA keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA, eka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALo ane keTalAeka kArpaNazarIrakAyaprayogavALA hoya. athavA keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA, keTalAeka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALA ane eka kArpaNazarIrakAyaprayogavALo hoya. 8 athavA keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA, keTalAeka AhArakamizraza2IkAyaprayogavALA ane keTalAeka kAryaNaza2I2kAyaprayogavALA hoya. e pramANe trikasaMyoga vaDe cAra prakAre ATha ATha bhAMgA thAya che. badhA maLIne batrIza bhAMgA jANavA. 1 athavA eka audArikamizrazarIrakAyaprayogavALo, eka AhArakazarIrakAyaprayogavALo, eka AhAkamizrazarIrakAyaprayogavALo ane eka kArmaNazarIrakAyaprayogavALo hoya. 2 athavA eka audArikamizra- zarIrakAyaprayogavALo, eka AhArakazarIrakAyaprayogavALo, eka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALo ane keTalAeka kArpaNazarIrakAyaprayogavALA hoya. 3 athavA eka audArikamizraza2I2kAyaprayogavALo, eka AhArakazarIrakAyaprayogavALo, keTalAeka AhArakamizraza2I2kAyaprayogavALA ane eka kArmaNazarIrakAyaprayogavALo hoya. 4 athavA eka audArikamizrazarI2kAyaprayogavALo, eka AhArakazarIrakAyaprayogavALo, keTalAeka AhArakamizraza2I2kAyaprayogavALA ane keTalAeka kArmaNazarIrakAyaprayogavALA hoya. 5 athavA eka audArikamizraza2I2kAyaprayogavALo, keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA, eka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALo ane eka kArpaNazarIrakAyaprayogavALo hoya. 6 athavA eka audArikamizraza2I2kAyaprayogavALo, keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA, eka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALo ane keTalAeka kArmaNazarIrakAyaprayogavALA hoya. 7 athavA eka audArikamizraza2I2kAyaprayogavALo, keTalAeka AhA2kazarIrakAyaprayogavALA, keTalAeka AhArakamizraza2I2kAyaprayogavALA ane eka kAryaNaza2I2kAyaprayogavALo hoya. 8 athavA eka audArikamizraza2I2kAyaprayogavALo, keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA, keTalAeka AhArakamizrazarIrakAya-prayogavALA ane keTalAeka kArmaNazarIrakAya- 12 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solasamaM paogapayaM gaippavAya-paogagai parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 prayogavALA hoya. 9 athavA keTalAeka dArikamizrazarIrakAya-prayogavALA, eka AhArakazarIrakAyaprayogavALo, eka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALo ane eka kAryaNazarIrakAyaprayogavALo hoya. 10 athavA keTalAeka audArikamizrazarIrakAyaprayogavALA, eka AhArakazarIrakAyaprayogavALo, eka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALo ane keTalAeka kAmaNazarIrakAyaprayogavALA hoya. 11 athavA keTalAeka dArikamizrazarIrakAyaprayogavALA, eka AhArakazarIrakAyaprayogavALo, keTalAeka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALA ane eka kAryaNazarIrakAyaprayogavALo hoya. 12 athavA keTalAeka audArikamizrazarIrakAyaprayogavALA, eka AhArakazarIrakAyaprayogavALo, keTalAeka AhAra kamizrazarIrakAyaprayogavALA ane keTalAeka kAmaNazarIrakAyaprayogavALA hoya. 13 athavA keTalAeka audArikamizrazarIrakAyaprayogavALA, keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA, eka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALo ane eka kAmaNazarIrakAyaprayogavALo hoya. 14 athavA keTalAeka audArikamizrazarIrakAyaprayogavALA, keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA, eka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALo ane keTalAeka kAmaNazarIrakAyaprayogavALA hoya. 15 athavA keTalAeka audArikamizrazarIrakAyaprayogavALA, keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA, keTalAeka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALA ane eka kANazarIrakAyaprayogavALo hoya. 16 athavA keTalAeka audArikamizrazarIrakAyaprayogavALA, keTalAeka AhArakazarIrakAyaprayogavALA, keTalAeka AhArakamizrazarIrakAyaprayogavALA ane keTalAeka kAmaNazarIrakAyaprayogavALA hoya. e pramANe A catuHsaMyogI soLa bhAMgA thayA. badhA ekaThA karIe eTale manuSyo saMbandha ezI bhAMgA thAya che. vyattara, jyotirSika ane vaimAniko asurakumAronI peThe jANavA. //pa/464. kaivihe NaM bhaMte! gaippavAe paNNatte? goyamA! paMcavihe gaippavAe pannatte, taM jahA-paogagatI 1; tatagatI 2, baMdhaNacchedaNagatI 3, uvavAyagatI 4, vihAyagatI 5 / paogagaiparUvaNaM se kiM taM paogagatI? paogagatI paNNarasavihA pannattA, taM jahA-saccamaNappaogagatI, evaM jahA paogo bhaNito tahA esAvi bhANitavvA jAva kmmsriirkaayppoggtii| jIvANaM bhaMte! kativihA paogagatI pannattA? goyamA! paNNarasavihA pannattA, taM jahA-saccamaNappaogagatI, jAva kmmaasriirkaayppoggtii| neraiyANaM bhaMte! kaivihA paogagatI pannattA? goyamA! ekkArasavihA pannattA, taMjahA-saccamaNappaogagatI, evaM uvaujjiUNajassa jativihA tassa tativihA bhANitavvA jAva vemaanniyaannN| jIvANaM bhaMte! saccamaNappaogagatI, jAva kammagasarIrakAyappaogagatI? goyamA! jIvA savvevi tAva hojjA saccamaNappaogagatI vi, evaM taM ceva puvvavaNNitaM bhANitavvaM, bhaMgA taheva jAva vemAyA, te raMgopAtI ? nU-dAdI. (mULa) he bhagavan! gatiprapAta keTalA prakArano kahyo che? he gautama! pAMca prakArano gatiprapAta kahyo che? te A pramANe-1 prayogagati, 2 tatagati, 3 bandhanachedanagati, 4 upapAtagati, 5 vihAyogati, prayogagati keTalA prakAranI che? prayogagati paMdara prakAranI che. te A pramANe--satyamanaprayogagati-ityAdi jema prayoga kahyo tema A prayogagati paNa kahevI. yAvatu-kAzmaNazarIrakAyaprayogagati sudhI kahevuM. he bhagavan! jIvone keTalA prakAranI prayogagati kahI che? he gautama! paMdara prakAranI kahI che. te A pramANe--satyamanaHprayogagati, yAvatu-kAzmaNa-zarIrakAyaprayogagati. he bhagavan! narayikone keTalA prakAranI prayogagati hoya che? he gautama! agiyAra prakAranI prayogagati hoya che. te A pramANe--satyamanaprayogagati-ityAdi e pramANe upayoga-dhyAna ApI jene jeTalA prakAranI prayogagati hoya tene teTalA prakAranI vaimAniko sudhI kahevI. he bhagavan! jIvo satyamanaprayogagativALA, yAvat '13 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 solasamaM paogapayaM tatagati parUvaNaM-baMdhaNaccheyaNa parUvaNaM kAmaNazarIrakAyaprayogagativALA hoya? he gautama! badhAya jIvo (samudAyanI apekSAe) satya manaHprayogagativALA - paNa hoya ItyAdi pUrve kaheluM teja kahevuM, bhAMgA paNa temaja kahevA. ema yAvat vaimAniko sudhI jANavuM. e pramANe prayogagati kahI. //6 //465// (TI0) prayoga kahyo, prayoganA vazathI jIva ane ajIvanI gati thAya che, mATe gatinuM nirUpaNa karavA mATe kahe che-"he bhagavan! gatiprapAta keTalA prakArano kahyo che' ityAdi. gati-gamana, athavA prApti, ane te dezAntara-anya dezanI prApti athavA paryAyAntara-anya anya paryAyanI prApti samajavI. kAraNa ke dhAtano artha bane arthamAM ghaTI zake che, ane te prakAre gatizabdano prayoga paNa banne arthamAM dekhAya che. jemake devadatta kyAM gayo? pATaNa gayo. vacanamAtrathI A kopane prApta thayo. AgamamAM paNa banne prakAranA prayoga maLe che. jemake 'paramANu eka samayamAM eka lokAntathI bIjA lokAnta sudhI jAya che, tathA te te adhyavasAyAntarone prApta thAya che. gatino prapAta-pravRtti, eTale kayA kayA arthamAM gati zabdanI pravRtti thAya che? bhagavAna uttara Ape che-gatiprapAta pAMca prakArano che--'prayogatiH ' ityAdi. prayoga-jIvavyApAra, ane te pUrve paMdara prakArano kahyo che. prayogarUpa gati te prayogagati. ahIM dezAntaraprAptirUpa gati samajavI, kAraNa ke jIvavaDe vyAkRta thayelA satya mana vagerenA pudgalo alpa ke adhika dezAntara sudhI gamana kare che. 'tataH tiH' tata-vistAravALI gati te tatagati. jemake je gAma ke saMniveza tarapha devadatta vageree gamana karyuM hoya ane te prAmAdi paryanta hajI sudhI pahoMcyo nathI tyAM sudhI mArgamAM eka eka pagaluM mUkatAM dezAntara prAptirUpa gati hoya che, mATe tatagati kahevAya che. ahIM gatino viSaya vistIrNa hovAthI gatine tata-vistIrNa vizeSaNa ApavAmAM AvyuM che, tethI A gati judI kahI che. anyathA teno prayogagatimAM antarbhAva thAya che. kAraNa ke page cAlavuM te zarIranA prayoga-vyApArarUpa che. e pramANe bIje sthaLe paNa yathAsaMbhava jANI levuM. vachera notiH' bandhanano cheda thavAthI gati thAya che. ane te jIvathI mukta zarIranI ke zarIrathI mukta jIvanI samajavI. paranta kozanA saMbandhano viccheda thavAthI eraMDabIjanI gati ne jANavI, kAraNa ke te vihAyogatinA bheda tarIke kahevAmAM vaze. '355ti tiH' upapAta-prAdurbhAva, utpatti, ane te kSetra, bhava ane nobhavanA bhedathI traNa prakAre che. jemake kSetropapAta, bhavopapAta ane nobhavApAta. temAM kSetra-AkAza, jayAM nArakAdi jIvo, siddho ane pudgalo rahe che. bhava-karmanA saMbandhathI utpanna thayelo nArakAdiparyAya, kAraNa ke 'mavanti mitra' jemAM karmane vaza thayelAM prANIo utpanna thAya te "bhava' evI vyutpatti thAya che. nobhava-bhava rahita, eTale karmanA saMbandhathI prApta thayela nArakatAdiparyAya-rahita e bhAvArtha che. ane tevA prakAranA pudgala athavA siddha che, kAraNa ke banne pUrvokta svarUpavALA bhavathI rahita che. te rUpe upapAta-upajavArUpa gati te upapAta gati. 6ll46pI/ || tatagata varUvaM || se kiMtaM tatagatI? tatagatI je NaMjaMgAmaM vA jAva saNNivesaMvA saMpaTTite asaMpatte aMtarApahe vaTTati,settaM tatagatI 2 TU-gAjaddadhA. (mU4) he bhagavan! tatagati kevA prakAranI che? he gautama! jeNe gAma yAvatuM saMniveza tarapha prayANa karyuM hoya, parantu tyAM pahoMcyA sivAya mArgamAM vartato hoya te tatagati. ema tatagati kahI. 7ll466// || vaMdhaMDeca purUvaUi || se kiM taM baMdhaNacchedaNagatI? baMdhaNacchedaNagatI jIvo vA sarIrAo sarIraM vA jIvAo, se ttaM baMdhaNacchedaNagatI 3 IkU0-846nA (10) bandhanachedanagati kevA prakAranI che? jIva zarIrathI judo paDatA ane zarIra jIvathI juduM paDatAM bandhanA chedanagati thAya 14 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solasamaM paogapayaM uvavAyagai parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 cha. sema andhana nagati sii. // 8 // 467 / / / uvavAyagai parUvaNaM || se kiM taM uvavAyagatI? uvavAyagatI tivihA pannattA, taM jahA-khettovavAyagatI, bhavovavAyagatI, nobhvovvaaygtii| se kiM taM khettovavAyagatI? khettovavAyagatI paMcavihA pannattA, taM jahA-neraiyakhettovavAyagatI 1, tirikkhajoNiya-khettovavAyagatI 2, maNUsakhettovavAyagatI 3, devakhettovavAyagatI 4, siddhakhettovavAyagatI 5 / se kiM taM neraiyakhettovavAyagatI? neraiyakhettovavAyagatI sattavihA pannattA, taM jahA-raNayappabhApuDhavineraiyakhettovavAyagatI, jAva adhesttmaapuddhvineriykhettovvaaygtii| settaM neraiyakhettovavAyagatI 1 / se kiM taM tirikkhajoNiyakhetto-vavAyagatI? tirikkhajoNiyakhettovavAyagatI paMcavihA pannattA, taM jahAegidiyatirikkhajoNiyakhettovavAyagati, jAva pNciNdiytirikkhjonniykhettovvaaygtii|settN tirikkhajoNiyakhettovavAyagatI 2 / se kiM taM maNUsakhettovavAyagatI? maNUsakhettovavAyagatI duvihA pannattA, taM jahAsaMmucchimamaNUsakhettovavAyagatI, gbbhvkkNtiymnnuuskhettovvaaygtii| settaM maNUsakhettovavAyaMgatI 3 / se kiMtaM devakhettovavAyagatI? devakhettovavAyagatI caubvihA pannattA,taMjahA-bhavaNavai0, jAva vemaanniydevkhetovvaaygtii| se taM devakhettovavAyagatI 4 ||suu0-9||468|| (sU) upapAtagati keTalA prakAranI che? upapAtagati traNa prakAranI che. te A pramANe--1 kSetro pAtagati, 2 bhavoparAnagati, 3 nobhavopapAtagati. kSetropapAtagati keTalA prakAranI che? kSetropapAtagati pAMca prakAranI che. te A pramANe--1 narayikakSetropapAtagati, 2 tiryaMcayonikakSetropapAtagati, 3 manuSyakSetromapAtagati, 4 devakSetropapAtagati, 5 siddhakSetro pAtagati. narayikakSetro papAtagati keTalA prakAranI che? sAta prakAranI che. te A pramANe-1 ratnaprabhApathivIvairayikakSetropapAtagati, yAvatu 7 adhaHsaptamapRthivInarayikakSetro papAtagati. ema nairayikakSetropapAtagati kahI. tiryaMcayonikakSetropapAtagati keTalA prakAranI che? pAMca prakAranI che. te A pramANe-1 ekendriyatiyacayonikakSetropapAtagati, 5 yAvatu paMcendriyatiyacayonikakSetropapAtagati. ema tiyaca-yonika kSetropapAtagati kahI. manuSyakSetropapAtagati keTalA prakAranI che? be prakAranI che. te A pramANe-saMmUrNimamanuSyakSetropapAtagati ane garbhaja manuSyakSetro pAtagati. ema manuSyakSetropapAtagati kahI. devakSetromapAta-gati keTalA prakAranI che? cAra prakAranI che. te A pramANe--1 bhavanapatidevakSetro pAtagati, yAvat vaimAnika-devakSetropapAtagati. Del468 se kiM taM siddhakhettovavAyagatI? siddhakhettovavAyagatI aNegavihA pannattA, taMjahA-jaMbuddIve dIve bharaheravayavAse sapakkhiMsapaDidisiMsiddhakhettovavAyagatI,jaMbuddIve dIvecullahimavaMta-siharivAsaharapavvatasapakkhiM sapaDidisiM siddhakhettovavAyagatI,jaMbuddIve dIve hemavata-heraNNavayavAsasapakkhiM sapaDidisiM siddhakhettovavAyagatI,jaMbuddIve dIve saddAvai-viyaDAvaivaTTaveyaDasapakkhiM sapaDidisiM siddhakhettovavAyagatI, jaMbuddIve dIve mahAhimavaMtaruppivAsahara-pavvatasapakkhiM sapaDidisiM siddhakhettovavAyagatI, jaMbuddIve dIve harivAsa-rammagavAsasapakkhiM sapaDidisiM siddhakkhettovavAyagatI, jaMbuddIve dIve gaMdhAvati-mAlavaMtapariyAyavaTTaveyaDasapakkhiM sapaDidisiM siddhakhettovavAyagatI,jaMbuddIve dIve NisaDhaNIlavaMtavAsaharapavvayasapakkhiM sapaDidisiM siddhakhettovavAyagatI, jaMbuddIve dIve puvvavideha-avaravidehasapakkhiM sapaDidisiM siddhakhettovavAyagatI, jaMbuddIve dIve devakuruuttarakurusapakkhiM sapaDidisiM siddhakhettovavAyagatI, jaMbuddIve dIve maMdarapavvayassa sapakkhiM sapaDidisiM 15 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 solasamaM paogapayaM uvavAyagai parUvaNaM siddhakhettovavAyagatI, lavaNa samudde sapakkhiM sapaDidisiMsiddhakhettovavAyagatI, dhAyaisaMDe dIve purimaDDapaccatthimaGghamaMdarapavvatasapakkhiM sapaDidisiM siddhakhettovavAyagatI,kAloyasamuddasapakkhiM sapaDidisiMsiddhakhettovavAyagatI, pukkharavaradIvaDapurasthimaGkabharaheravayavAsasapakkhiM sapaDidisiM siddhakhettovavAyagatI, evaM jAva pukkharavaradIvaDvapacchimaDDamaMdarapavvatasapakkhiM sapaDidisiM siddhakhettovavAyagatI,settaM siddhakhettovavAyagatI 5 te te vavAtati sU0-10 466ll (mULa) siddhakSetropapAtagati keTalA prakAranI che? aneka prakAranI che. te A pramANe--jabUdvIpa nAme dvIpamAM bharata ane erAvata kSetranI upara sapakSa-cAre dizAe ane sapratidiku-cAre vidizAmAM siddhakSetropapAtagati kahI che. jaMbUdvIpamAM cullahimavaMta ane zikharI parvatanI upara cAre dizAe ane cAre vidizAmAM siddhakSetropapAtagati kahI che. jebUdvIpamAM haimavata ane haraNyavata kSetranI upara cAre dizAe ane cAre vidizAmAM siddhakSetropapAtagati kahI che. jaMbUdvIpanAma dvIpamAM zabdApAtI ane vikaTApAtI vRtta vaitAdyanI upara cAre dizA ane cAra vidizAmAM siddhakSetro pAtagati kahI che. jebUdIpa nAme dvIpamAM mahAhimavaMta ane rukSmI varSadhara parvatanI upara cAre dizA ane cAre vidizAmAM siddhakSetropapAtagati kahI che. jaMbUDhIpa nAme dvIpamAM harivarSa ane rAyaphavarSanI upara cAre dizA ane cAre vidizAmAM siddhakSetropapAtagati kahI che. jaMbUDhIpa nAme dvIpamAM gandhApAtI ane mAlyavaMta vRtta vaitADhyanI upara cAre dizA ane cAre vidizAmAM siddhakSetropapAtagati kahI che. jaMbudvIpa nAme dvIpamAM niSadha ane nIlavaMta varSadhara parvatanI upara cAre dizA ane cAre vidizAmAM siddhakSetropapAtagati kahI che. jaMbUdvIpa nAme dvIpamAM pUrva videha ane pazcima videhanI upara cAre dizA ane cAre vidizAmAM siddhakSetro-papAtagati kahI che. jaMbUdvIpa nAme dvIpamAM devakuru ane uttara kurunI upara cAre dizA ane cAre vidizAmAM siddhakSetro pAtagati kahI che. jebUdvIpa nAme dvIpamAM mandara parvatanI upara cAre dizA ane cAre vidizAmAM siddhakSetropapAtagati kahI che. lavaNasamudranI upara cAre dizA ane cAre vidizAmAM siddhakSetropapAtagati kahI che. dhAtakIkhaMDa dIpane viSe pUrvArdha ane pazcimAdhanA meru parvatanI upara cAre dizA ane cAre vidizAmAM siddhakSetropapAtagati kahI che. kAlodasamadranI upara cAre dizA ane cAre vidizAmAM siddhakSetro papAtagati kahI che. puSkaravaradvIpAdhanA pUrvArdhanA bharata ane erAvata kSetranI upara cAre dizA ane cAre - ' vidizAmAM siddhakSetropapAtagati karI che. e pramANe yAva-puSkaravarakIpAdhanA pazcimAdhamAM meruparvatanI upara cAre | dizA ane cAre vidizAmAM siddhakSetropapAtagati kahI che. e pramANe siddhakSetropapAtagati kahI che. 7/10469o. se kiM taM bhavovavAyagatI? bhavovavAyagatI cauvvihA pannattA, taM jahA-neraiyabhavovavAyagatI, jAva devbhvovvaaygtii|se kiM taM neraiyabhavovavAyagatI? neraiyabhavovavAyagatI sattavihA pannattA, taMjahA-evaM siddhavajjo bhedo bhANitavvo jo ceva khettovavAyagatIe so ceva, 'bhvovvaaygtiie| settaM bhavovavAyagatI ||suu0-11||470|| (mULa) bhavapapAtagati keTalA prakAranI che? bhavopapAtagati cAra prakAranI che. te A pramANe--narayikabhavopapAtagati, yAvat devabhavoparAnagati, narayikabhavopapAtagati keTalA prakAranI che? narayikabhavo pAtagati sAta prakAranI che. te A pramANe--ItyAdi je kSetromapAtagatino siddha sivAyano bheda che te ahIM kahevo. ema devabhavaparAta-gati kahI. e pramANe bhavopapAtagati kahI. //11/47ll se kiM taM nobhavovavAyagatI? nobhavovavAyagatI duvihA pannattA, taM jahA-poggalaNobhavovavAyagatI ya, 6: je te devabovavAra ti A pATha A zrI malayagirijInI TIkAmAM che. ma.vi.vALA pannavaNA mULamAM A pATha nathI. arthamAM A pAThano artha lIdhela che. beMglorathI prakAzita pustakamAM A pATha [ ] kausamAM Apela che. , 16 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solasamaM paogapayaM uvavAyagai parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 siddhanobhavovavAyagatI y| se kiM taM poggalanobhavovavAyagatI? poggalanobhavovavAyagatI jaNNaM paramANupoggale logassa purathimillAo caramaMtAo paccatthimillaM caramaMtaM egasamaeNaM gacchati, paccatthimillAo vA caramaMtAo puratthimillaM caramaMtaM egasamaeNaM gacchati, dAhiNillAo vA caramaMtAo uttarillaM caramaMtaM egasamaeNaM gacchati, evaM uttarillAo dAhiNillaM, uvarillAto heTThillaM, hiTThilAo vA uvarillaM, se ttaM poggalaNobhavovavAyagatI ||suu0-12||471|| (mULa) nobhavopapAtagati keTalA prakAranI che? be prakAranI che. te A pramANe--pudgalanobhavopapAtagati ane siddhanobhavopapAtagati. pudgalanobhavopapAtagati kevA prakAranI che? paramANupudgala je lokanA pUrvanA caramAicheDAthI pazcimanA caramAnta sudhI eka samayamAM jAya ane pazcimanA caramAntathI pUrvanA caramAnta sudhI eka samayamAM jAya, e pramANe dakSiNanA caramAntathI uttaranA caramAnta sudhI ane uttaranA caramAntathI dakSiNanA caramAnta sudhI, uparanA caramAntathI nIcenA caramAnta sudhI ane nIcenA caramAntathI uparanA caramAnta sudhI jAya te puchgasanolavopapAtagati ahevAya che. // 12 // 471 // se kiM taM siddhaNobhavovavAyagatI? siddhaNobhavovavAyagatI duvihA pannattA, taM jahA- aNaMtarasiddhaNobhavovavAyagatI paraMparasiddhaNobhavovavAyagatI ya / se kiM taM aNaMtarasiddhaNobhavovavAyagatI ? 2 paNNarasavihA pannattA, taM jahAtitthasiddha aNaMtarasiddhaNo bhavo vavAyagatI ya jAva aNegasiddhaNo bhavo vavAyagatI ya [se taM aNaMtarasiddhaNobhavovavavAtagatI / ] / se kiM taM paraMparasiddhaNobhavovavAyagatI ? 2 aNegavihA pannattA, taM jahAapaDhamasamayasiddhaNobhavovavAyagatI, evaM dusamayasiddhaNobhavovavAyagatI, jAva anaMtasamayasiddhaNobhavovavAyagatI, setaM paraMparasiddhaNo bhvovvaatgtii| se ttaM siddhaNobhavovavAyagatI, se ttaM NobhavovavAyagatI, se taM uvavAyagatI 4 ||suu0-13||472|| (bhU0) siddhanolavopapAtagati DeTalA prAranI che ? siddhanolavopapAtagati se prahAranI che. te khA pramANe - anantara - siddhanobhavopapAtagati ane paraMparasiddhanobhavopapAtagati. anantarasiddhanobhavopapAtagati keTalA prakAranI che? paMdara prakAranI che. te A pramANe--tIrthasiddhaanantarasiddhanobhavopapAtagati, yAvat anekasiddhaanantarasiddhanobhavopapAtagati. paraMparasiddhanobhavopapAtagati keTalA prakAranI che? aneka prakAranI che. te A pramANe--aprathamasamaya (prathamasamaya sivAyanA dvitIyAdi samayamAM) siddhanI nobhavopAMtagati, e pramANe dvisamayasiddhanobhavo- papAtagati, yAvat anantasamayasiddhanobhavopapAtagati. ema paraMpara siddhano bhavopAtagati kahI. ema siddhanobhavopapAtagati kahI. e pramANe nobhavopapAtagati kahI ane upapAtagati kahI. / / 13 / / 472 || vihAyagati parUvaNaM / / se kiM taM vihAyagatI? vihAyagatI sattarasavihA paNNattA, taM jahA - phusamANagatI 1, aphusamANagatI 2, uvasaMpajjamANagatI 3, aNuvasaMpajjamANagatI 4, poggalagatI 5, maMDUyagatI 6, NAvAgatI 7, nayagatI 8, chAyAgatI 9, chAyANuvAtagatI 10, lesAgaI 11, lesANuvAtagatI 12, uddissapavibhattagatI 13, caupurisapavibhattagatI 14, vaMkagatI 15, paMkagatI 16, baMdhaNavimoyaNagatI 17 / sU0 - 14 / / 473 / / 1. aprathamasamayasiddhanI bhavopapAtagati be samayathI mAMDI yAvat ananta samaya paryanta hoya che. athavA to siddhapaNAnI utpatti samaya pachI be samaya jeone thayA che te dvisamaya siddhanI bhavopapAtagati, yAvat anantasamayasiddhanI bhavopapAtagati jANavI. 17 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 ke solasamaM paogapayaM vihAyagati parUvaNaM (mU0) viddhayogati keTalA prakAranI kahI che? vihAyogati sattara prakAranI kahI che. te A pramANe--1 spRzaddhati, 2 aspRzaddhati, 3 upasaMpadyamAnagati, 4 anupasaMpadyamAnagati, 5 pudgalagati, 6 maMDUkagati, 7 naukAgati, 8 nayagati, 9 chAyAgati, 10 chAyAnupAtagati, 11 lezyAgati, 12 lezyAnupAtagati, 13 uddizya pravibhaktagati, 14 catuHpuruSapravibhaktagati, 15 vakragati, 16 paMkagati ane 17 bandhanavimocanagati.||14||473/ (TI0) vihAyasA gativiMhAyoti: vihAyasA-AkAzamAM gati thAya te vihAyogati. te upAdhi-vizeSaNanA bhedathI satta2 prakAre che--'dRzAti: '-ityAdi. temAM 52mANu vage2e bIjA 52mANu vagerenI sAthe paraspara sparza karI karIne gati kare te spRzati. kAraNa ke spRzata: gati:-sparza karatAM chatAM gati thAya te spRzadgati evI vyutpatti thAya che 1. tethI viparIta aspRzaddhati, je paramANu Adi anya paramANu AdinI sAthe paraspara saMbandhane anubhavyA sivAya gati kare te, jema paramANu eka samayamAM eka lokAntathI bIjA lokAnta sudhI jAya che te aspRzati 2. upasaMpadyamAnagati--je anyano upasaMpadyaAzraya karI tenI sahAya vaDe gamana karavuM te, jemake dhanasArthavAhanA avalaMbana vaDe dharmaghoSasUrinuM gamana te upasaMpadyamAnagati 3. anupasaMpadyamAnagati--paraspara avalambana rahita puruSonuM mArgamAM gamana te anupasaMpadyamAnagati 4. je maMDUka-deDakAnI peThe kUdIne gamana karavuM te maMDUkagati 6. naukAvaDe moTI nadI vageremAM je gamana karavuM te naukAgati 7. naigamAdi nayoe potapotAnA matanI puSTi karavI, athavA paraspara sApekSa badhA nayoe pramANa vaDe abAdhita vastunuM pratipAdana karavuM te nayati 8. chAyAne anusarI tenA avalambana vaDe athavA chAyAno Azraya karavA mATe gati karavI te chAyAgati 9. chAyAnupAtagatiriti-chAyAnI potAnA nimittarUpa puruSAdinA anupapAta-anusaravA vaDe gati, jemake chAyA puruSane anusare che, paNa puruSa chAyAMne anusarato nathI. mATe chAyAnI anupapAtagati kahevAya che, paNa chAyAnI svatantra gati nathI 10. je tiryaMca ane manuSyonA kRSNAdilezyA dravyo nIlAdilezyA dravyo pAmIne tapAdipaNe pariName che te lezyAgati 11, lezyAnuM anupAta-anusaraNa, te vaDe je gati te lezyAnupAtagati. 'jJezyAyA anupAta tiH' e vigrahamAM karmamAM chaThThI vibhakti che. eTale lezyAne anusarIne gati thavI kAraNa ke AgaLa kahevAmAM Avaze ke 'je lezyAdravyone grahaNa karI jIva kALa kare che te lezyAvALAmAM utpanna thAya che, paNa bIjI lezyAvALAmAM upajato nathI.' mATe jIva lezyA dravyane anusare che, paraMtu te jIvane anusarato nathI 12. 'uddizyavimata'tti:'--pravibhakta-pratiniyata AcAryAdikane uddezI je tenI pAse gamana kare te uddizyapravibhaktagati 13. 'vatu:puruSapravibhakta'ti:'--cAra prakAranI puruSonI pravibhakta-pratiniyata gati. te cAra prakAra batAve che-'kSamAM padmavakriyA'--eka sAthe taiyAra thayelA ityAdi mULa grantha vaDe sUtrakAra svayaM kaheze 14. vakragati cAra prakAranI che. te A pramANe-ghaTTanatA, stambhanatA, zleSaNatA ane patanatA. temAM 'SaTTanazasya bhAva:'--ghaTTana zabdano bhAva eTale pravRttinimitta ghaTTana ja samajavo. e pramANe zeSapadanA zabdArthano vicAra karavo. ghaTTana-lADI gati, stambhana-grIvAmAM dhamanI-rudhiravAhaka nADI vagerenu rahevuM, athavA AtmAnuM zarIranA pradezomAM rahevuM. zleSaNa-sAthaLa vagereno jAnu vagerenI sAthe saMbandha. patana-ubhA rahetAM ke cAlatAM paDavuM. A ghaTTanAdi jIvane aniSTa hovAthI ane aprazasta hovAthI vakragati zabda vaDe kahyA che 15. paTTa-kIcaDamAM gati te padmagati, paTTanuM grahaNa te udakanuM paNa sUcaka che. tethI kIcaDa athavA pANImAM atidusta2 potAnA zarIrane koinI sAthe 'kabiMdiyA'-udbhudhya bAMdhIne tenA balathI gamana kare te padmagati 16. bandhanathI vimocana-chUTA thavA vaDe je gati te bandhanavimocanagati. atyaMta pAkelAM ane tethI bandhanathI chUTAM paDelAM AmrAdi phaLonuM je vizrasA-svabhAvathI pratibaMdha sivAya gamana te bandhanavimocanagati e bhAvArtha che 17. eja bAbata sUtrakAra jaNAve che-'me hiM teM poTT' 'prayogagati keTalA prakA2nI che' ityAdi A padanI samApti sudhI sugama che. parantu 'naMbuddIne rIve maheravayavAsakSa saMpalluiM sapaDivisiM siddhaattonavAyArM' jaMbudvIpa nAme dvIpamAM je bharatavarSa ane erAvatavarSa che tenA upara siddhakSetropapAtagati che. kevI rIte che te jaNAve che--'sapakSa saMprativid' sahavidyamAna pakSa-pUrva, pazcima, uttara ane dakSiNarUpa pArzva bhAgo je gatimAM che tathA saha-vidyamAna pratidi-agnikoNa vage2e 18 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solasamaM paogapayaM vihAyagati parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 vidizAo je gatimAM che evI siddhakSetromapAta gati che. A kriyAvizeSaNa che. bhAvArtha A che-jaMbUdvIpa nAme dvIpamAM bharata ane erAvata kSetranI upara sarva dizAmAM ane vidizAmAM badhe siddhakSetromapAtagati che. ema bAkInA sUtro saMbadhe paNa jANavuM. upasaMpadyamAna gatisUtramAM rAjA-pRthivIpati, yuvarAja-rAjyanI ciMtA karanAra ane rAjAno pratinidhi, Izvara-aNimA vagere ezvaryayukta, talavara-saMtuSTa thayelA rAjAe Apela paTTabampa vaDe vibhUSita rAjAnA jevo, mADuMbika-chinnabhinna thayelA bhaMDa-mavizeSano madhipati, aumi-dAme kuTuMbano svAmI, 'ibhamarhatiibhyaH' hAthIne yogya hoya te dhanavAn, zreSThI-zrIdevI yukta suvarNanA paTTathI jenuM mastaka vibhUSita che evo. senApati-rAjAe sthApelo catura senAno nAyaka, sArthavAha-sArthano nAyaka, naugatisatramAM "pa_vetAlIo" ItyAdi. vaitAlIzabda ahIM dezya hovAthI vetAlA nadInA taTavAcI zrImadAcAryamalayagiriviracita prajJApanA TIkAnA anuvAdamAM soLamuM prayogapada samApta. se kiM taM phusamANagatI? phusamANagatI jaNNaM paramANupoggale(la)dupaesiya-jAva aNaMtapaesiyANaM khaMdhANaM aNNamaNNaM phusittA NaM gatI pavattai, settaM phusamANagatI 1 / se kiM taM aphusamANagatI? aphusamANagatI jaNNaM etesiM ceva aphusittA NaM gatI pavattati,settaM aphusamANagatI 2|se kiM taM uvasaMpajjamANagatI? 2 jaNNaM rAyaM vA juvarAyaM vA IsaraM vA talavaraM vA mAMDabitaM vA koDaMbitaM vA inbhaM vA siddhiM vA seNAvatiM vA satthavAhaM vA uvasaMpajjittA NaM gacchati,settaM uvasaMpajjamANagatI 3|se kiM taM aNuvasaMpajjamANagatI? 2 jaNNaM etesiM ceva aNNamaNNaM aNuvasaMpajjittA NaM gacchati, se taM aNuvasaMpajjamANagatI 4 / se kiM taM poggalagatI? 2 jaNaM paramANupoggalANaM jAva aNaMtapaesiyANaM khaMdhANaM gatI pavattati se ttaM poggalagatI 5 / se kiM taM maMDUyagatI? 2 jaNNaM maMDUo phiDittA [maMDUe upphiDiyA upphiDiyA] gacchati, settaM maMDUyagatI 6|se kiM taM NAvAgatI? jaNNaM NAvA puvvavetAlIo dAhiNaveyAliMjalapaheNaM gacchati, dAhiNavetAlIo vA avaravetAliMjalapaheNaM gacchati, se ttaM NAvAgatI 7|se kiM taM NayagatI? 2 jaNNaM Negama-saMgaha-vavahAra-ujjusuya-sadda-samabhirUDha-evaMbhUyANaM nayANaM jA gatI, ahavA savvaNayA vi jaM icchaMti se taM nayagatI 8 / se kiM taM chAyAgatI? 2 je NaM hayacchAyaM vA gayacchAyaM vA naracchAyaM vA kiNNaracchAyaM vA mahoragacchAyaM vA gaMdhavvacchAyaM vA usahacchAyaM vA rahacchAyaM vA chattacchAyaM vA uvasaMpajjittA NaM gacchati, se taM chAyAgatI 9 / se kiM taM chAyANuvAyagatI? 2 jeNaM parisaM chAyA aNugacchati, no purise chAyaM aNugacchati, se taM chAyAaNuvAyagatI 10 / se kiM taM lessAgatI? 2 jaNNaM kiNhalessA nIlalessaMpappa tArUvattAe tAvaNNattAe tAgaMdhattAe tArasattAe tAphAsattAte bhajjo bhajjo pariNamati. evaM nIlalessA kAulessaMpappa tArUvattAe jAva tA phAsattAe pariNamati, evaM kAulesA viteulessaMteulessA vi pamhalessaM pamhalessA vi sukkalessaM pappa tArUvattAte jAva pariNamati, se taM lessAgatI 11 / se kiM taM lessANuvAyagatI? 2 jallessAI davvAiM pariyAittA kAlaM karei tallessesu uvavajjati, taMjahA-kiNhalessesu vA jAva sukkalessesu vA, se ttaM lessANuvAyagatI 12 / se kiM taM uddissapavibhattagatI? 2 jaNNaM AyariyaM vA uvajjhAyaM vA theraM vA pavattiM vA gaNiM vA gaNaharaM vA gaNAvacchedaM vA uddisiya 2 gacchati,settaM uddissayapavibhattagatI 13 / se kiM taM caupurisapavibhattagatI? se jahAnAmae cattAri purisA samagaM pajjavaTThiyA samagaM paTTitA 1, samagaM pajjavaTThiyA visamaM paTThiyA 2, visamaM pajjavaTThiyA visamaM paTThiyA 3, visamaM pajjavaTThiyA samagaM paTThiyA 4,settaM caupurisapavibhattagatI 14 / se kaM taM vaMkagatI? 2 cauvvihA pannattA, taM jahA-ghaTTanayA, thaMbhaNayA, lesaNayA, pavaDaNayA,settaM vaMkagatI 15|se kiM taM paMkagatI? 2 se jahANAmate kei purise seyaMsi vA paMkasi vA udayaMsi vA kAyaM uvvihiyA 2 gacchati, se ttaM paMkagatI 16 / se kiM taM baMdhaNavimoyaNagatI? 2 jaNNaM aMbANa vA aMbADagANa vA mAuluMgANa vA billANa vA kaviTThANa vA bhaccANa vA phaNasANa vA dAlimANa vA pArevatANa vA akkholANa 19 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 solasamaM paogapayaM vihAyagati parUvaNaM vA cArANa vA borANa vA tiMDuyANa vA pakkANaM pariyAgayANaM baMdhaNAo vippamukkANaM nivvAghAteNaM adhe vIsasAe gatI pavattai, se ttaM bNdhnnvimoynngtii| se taM vihAyagatI[se ttaM gaippavAe] 17 ||suu0-15||474 / / paNNavaNAe bhagavaIe solasamaM paogapada smttN| (mULa) zati kevA prakAranI che? paramANupudgala, ddhipradezika, yAvat anantapradezika skandhonI paraspara sparza karIne je gati pravarte te spezadgati. ema spezadgati kahI 1. aspRzadgati kevA prakAranI che? paraspara sparza karyA sivAya e paramANu vagerenI je gati pravarte te aspRzadgati. ema aspRzadgati kahI 2. upasaMpadyamAnagati kevA prakAranI che? rAjA, yuvarAja, Izvara, talavara, mAMDavika, kauTumbika-kuTumbasvAmI, ibhya, zreSThI, senApati ane sArthavAhane anusarI je gamana kare che te upasaMpadyamAnagati. ema upasaMpadyamAnagati kahI 3. anupasaMpadyamAnagati kevA prakAranI che? eo paraspara eka bIjAne anusaryA sivAya je gamana kare che te anupasaMpadyamAnagati 4. pudgalagati kevA prakAnI che? paramANupudgala, yAvat anantapradezika skandhonI je gati pravarte che te pudgalagati. ema pudgalagati kahI pa. maMDUkagati kevA prakAranI che? maMDUka-deDako kUdI kUdIne je gamana kare che te maMDUkagati. ema maMDUkagati kahI 6. naukAgati kevA prakAranI che? naukA je pUrvavetAlIthI-vetAlA nadInA pUrvanA kInArAthI dakSiNanA kInAre jaLamArge gamana kare che ane dakSiNanA kInArAthI pazcimanA kInAre jAya che te naukAgati. ema naukAgati kahI 7. nayagati kevA prakAranI che? je naigama, saMgraha, vyavahAra, RjusUtra, zabda, samabhirUDha ane evaMbhUta nayonI gati-pravRtti, athavA sarva nayo paNa je Icche-je mAne te nayagati. ema nayagati kahI 8, chAyAgati kevA prakAranI che? je ghoDAnI chAyA, hAthInI chAyA, manuSyanI chAyA, kinnaranI chAyA, mahoraganI chAyA, gAMdharvanI chAyA, vRSabhanI chAyA, rathanI chAyA ane chatranI chAyAne anusarI gamana kare te chAyAgati. ema chAyAgati kahI 9. chAyAnupAtagati kevA prakAranI che? je | kAraNathI puruSane chAyA anusare che, paNa puruSa chAyAne anusarato nathI, eTale puruSane anusarI chAyA gati kare che te chAyAnupAtagati. ema chAyAnupAtagati kahI 10. lezyAgati kevA prakAranI che? kRSNalezyA nIlalezyAne pAmIne takUpapaNe-te varNapaNe, te gandhapaNe, te rasapaNe ane te sparzapaNe je vAraMvAra pariName che, e pramANe nIlalezyA kApotalezyAne pAmIne tadrupapaNe yAvat te sparzapaNe pariName che, ema kApotalezyA paNa tejolezyAne, tejolezyA paNa pAlezyAne ane pAlezyA paNa zuklalazyAne pAmIne je tadrupapaNe yAvatu pariName che te vezyAgati. ema vezyAgati kahI 11. lezyAnupAtagati kevA prakAranI che? je vezyAvALAM dravyo grahaNa karI maraNa pAme che ane te vezyAvALAmAM utpanna thAya che. jemake kRSNalezyAvALAmAM, vAva-zuklalezyAvALAmAM, te vezyAnupAtagati. ema lazyAnupAtagati kahI 12. udizvapravibhaktagati kevA prakAranI che? je AcArya, upAdhyAya, sthavira, pravartaka, gaNI, gaNadhara ke gaNAvacchedakane udezI uddezIne je gamana kare te udizyapravibhaktagati. ema udizyapravibhaktagati kahI 13. catuH puruSapravibhaktagati kevA prakAranI che? jemake cAra puruSo eka sAthe taiyAra thAya ane eka sAthe prayANa kare 1, eka sAthe taiyAra thAya ane judA judA samaye prayANa kare 2, judA judA samaye taiyAra thAya judA judA kALe prayANa kare 3 ane judA judA kALe taiyAra thAya ane sAthe prayANa kare 4. te catuHpuruSa-pravibhaktagati. ema catuHpuruSapravibhaktagati kahI 14. vakragati keTalA prakAranI che? vakragati cAra prakAranI che. te A pramANe-1 ghaTTanatA, 2 staMbhanatA, 3 zleSaNatA ane 4 patanatA. ema vakragati kahI 15. paMkagati kevA prakAranI che? jema koI puruSa paMka-kIcaDamAM ke pANImAM potAnA zarIrane Teko ApIne sthira karI karIne) gamana kare te paMkagati. ema paMkagati kahI 16. bandhanavimocanagati kevA prakAranI che? pakva thayelAM ati pAkelA ane banthanathI judA thayelA Amra, aMbADaka, bIjorAM, bIlAM, koThAM, bhacca phaNasa, dADama, pArAvata, akhoDa, cAra, bora ane hiMdukanI nirbhAdhAta-pratibandha sivAya nIce svAbhAvika gati thAya te bandhanavimocanagati. ema banyavimocanagati kahI 17.I/15474o prajJApanA bhagavatInA anuvAdamAM soLamuM prayogapada samApta. 20 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM paDhamo uddeso paDhamuddesassa atthAhigArA zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 | || rarararasamaMvayaM- paDhamo ghero |. || paDhamaddesarasa atthAhigArA || AhAra samasarIrA ussAse kmmvnnlesaasu| samavedaNa samakiriyA samAuyA ceva boddhavvA / / 1 / / 1 sama AhAra sama zarIra ane sama ucchavAsa, 2 sama karma, 3 sama varNa, 4 sama lezyA, 5 sama vedanA, 6 sama kriyA ane 7 sama AyuSya-e sAta adhikAro prathama udezakamAM che. ema soLamuM prayogapada kahyuM, have sattaramA padano prAraMbha karAya che. teno A saMbandha che-ahIM pUrvanA padamAM prayogapariNAma saMbadhe kahyuM. have pariNAmanI samAnatAthI legyA pariNAma kahevAya che. vezyAno zabdArtha zo che? 'trite mAtmA nA sada manayA' je vaDe AtmA karmanI sAthe levAya te vezyA. eTale kRSNAdi dravyanA pradhAnapaNAthI AtmAno pariNAma vizeSa. kahyuM che ke ___ "kRSNAdidravyasAcivyAt pariNAmo ya aatmnH| sphaTikasyeva tatrAyaM lezyAzabdaH prvrttte''| kRSNAdi dravyanA pradhAnapaNAthI-nimittapaNAthI sphaTikanI jevA AtmAno je pariNAma thAya temAM A vezyAzabdanI pravRtti thAya che. (pra0)-kayA kRSNAdi dravyo che? (u0)-ahIM yoga hoya che tyAre vezyA hoya che, yoganA abhAvamAM nathI hotI, mATe yoganI sAthe anvaya ane vyatireka saMbandha jaNAvAthI vezyAnuM kAraNa yoga che ema nizcaya thAya che. kemake badhe kAryakAraNabhAvano nizcaya 'anvaya ane vyatirekanA darzanathI thAya che. vezyA yoganimittaka che temAM be vikalpa che-lezyA yoganA antargata dravyarUpa che ke yoganA kAraNabhUta karmadravyarUpa che? temAM prathama yoganA kAraNabhUta karmadravyarUpa nathI, kAraNa ke temAM be vikalpa sivAya trIjo vikalpa thato nathI. te A pramANe-lezyA yoganA nimitta bhUta narmadravyarUpa hoya to te ghAtI karmadravyarUpa che ke aghAtI karmadravyarUpa che? ghAtI karmadravyarUpa to nathI, kAraNa ke ghAtI karmano abhAva chatAM sayogI kevalIne lezyA hoya che. aghAtI karmadravyarUpa paNa nathI, kAraNa ke aghAtI karma hovA chatAM ayogI kevalIne vezyA nathI, tethI parizeSa nyAyathI leNyA yogAntargata dravyarUpa mAnavI joie. te yogAntargata dravyo jayAM sudhI kaSAyo che tyAM sudhI tenA udayane vadhAre che. yogAntargata dravyonuM kaSAyanA udayane vadhAravAnuM sAmarthya che, jemake pittadravyanuM. te A pramANepittanA prakopathI krodha atyanta vadhato jaNAya che. vaLI bAhya dravyo paNa karmanA udaya ane kSayopazamAdimAM kAraNarUpe jaNAya che. jemake brAhmI auSadhI jJAnAvaraNanA kSayopazamanuM ane madirApAna jJAnavaraNanA udayanuM kAraNa che. jo jJAnAvaraNanA udayanuM kAraNa na hoya to madirApAnathI manuSya yukta ane ayuktanA vivekarahita kema thAya? dahIM nidrArUpa darzanAvaraNanA udayanuM kAraNa thAya che. to pachI yogadravyo kaSAyodayanuM kAraNa kema na hoya? tethI vezyAthI sthiti pAkavizeSa thAya che ema zAstramAM kahyuM che te barobara ghaTe che. kAraNa ke sthiti pAkavizeSa eTale anabhAga. tenuM nimitta kaSAyodayanA antargata kuSNAdi vezyAnA pariNAmo che. ane te vAstavika rIte tenA antargata hovAthI kaSAyodayarUpa ja che. kevaLa yogAntargata dravyarUpa sahakArI kAraNanA bheda ane tenI vicitratA lIdhe kRSNAdi bhedo vaDe bhinna ane pratyekanA tAratamya bhedathI vicitra pariNAmo thAya che. tethI karmaprakRtikAra bhagavanta zivazarmasUrie zatakamAM je kahyuM che-"gijubhA sAyo ' sthiti ane anubhAga kaSAyathI kare che, te paNa yukta che. kAraNa ke kaSAyodayanA antargata kRSNAdi lezyAnA pariNAmo paNa kaSAyarUpa che. tethI koI ema kahe che ke lezyAne yoganA pariNAmarUpa mAnavAmAM Ave to nA pavipakSe trikumAra sAo garU' yogathI pratibaMdha ane pradezabandha kare che ane kaSAyathI sthiti ane anubhAgabandha kare che-e vacanathI lezyA prakRtibandha ane pradeza bandhanuM 1. tatsatve tatsatvanti:, tapAve tabhAvaH vyati:, tenI vidyamAnatA tenuM hovuM te anvaya ane tenA abhAvamAM teno abhAva thavo te vyatireka, - 21 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM paDhamo uddeso paDhamuddesassa atthAhigArA kAraNa thaze, paNa sthitibandhanuM kAraNa nahi thAya,' te paNa ayukta che, kAraNa ke tene u52 kahelA bhAvArthanuM jJAna nathI. vaLI lezmA sthitinuM kAraNa nathI, paNa kaSAyo che. lezyA to kaSAyodayanA antargata anubhAganuM kAraNa thAya che. e hetuthI ja sthitipAvizeSastasya mati jJezyA vizeSeLa'--sthitipAkavizeSa lezyAvizeSathI thAya che'-ema kahyuM che. ahIM anubhAgano bodha thavA mATe 'pAka' zabdanuM grahaNa kareluM che. A bAbata karmaprakRtiTIkAdimAM sunizcita karI che. tethI u52nI zaThThA karanArane siddhAntanuM parizAna paNa barAbara nathI. vaLI je kahyuM che ke 'varmani:Syo jJezyA'--lezyA e karmanA niHSyantarUpa che, lezmA niHSyandarUpa hoya to jyAM sudhI kaSAyano udaya che tyAM sudhI niHSyanta paNa hoya che, mATe karmasthitinuM paNa kAraNa thAya che, te paNa ayukta che. kAraNa ke lezyA anubhAgabandhanuM kAraNa che, paNa sthitibandhanuM kAraNa nathI. vaLI karmaniHSyanda e zuM che? karmanA kalka--asArarUpa che ke karmanA sArarUpa che? karmanA kalkarUpa nathI, kAraNa ke te asArarUpa hovAthI utkRSTa anubhAgabaMdhanuM kA2Na thai zakaze nahi. kalka asArarUpa che ane asAra e utkRSTa anubhAga bandhanuM kAraNa kema thAya? ane utkRSTa anubhAgabandhanuM kAraNa paNa lezyA thAya che. have lezyA e karmanA sArarUpa che e pakSano svIkAra karavAmAM Ave to te kayA karmano sAra che? yathA saMbhava AThe karmanA sArarUpa che ema kahevAmAM Ave to teno uttara e che ke zAstramAM AThe karmanA vipAko varNavavAmAM AvyA che, paNa koi karmano lezyA rUpa vipAka varNavavAmAM Avyo nathI. mATe karmanA sArarUpa pakSane kema aMgIkAra karI zakAya? mATe pUrve kahelo yogAntargata dravyarUpa pakSa ja zreyaMskara che. ane tene haribhadrasUri vageree te te sthaLe aMgIkAra karelo che. A lezyApadamAM cha uddezako che, temAM prathama uddezakanA arthane saMgraha karanArI A gAthA che--'AhAra samasarIrA' ityAdi. gAthAnA pUrvArdhamAM 'sama' zabda pratyekanI sAthe joDAya che. ane uttarArdhamAM to dareka padanI sAthe samazabdano sAkSAt saMbandha karelo che. tethI A artha thAya che--badhA samAna AhAravALA, samAna zarIravALA ane samAna ucchvAsavALA che' e praznasahita prathama adhikAra, 'samAnakarmavALA' e bIjo adhikAra, 'samAnavarNavALA' e trIjo adhikAra, 'samAnalezyAvALA' e cotho adhikAra, 'samAnavedanAvALA' e pAMcamo adhikAra, 'samAnakriyAvALA' e chaThTho adhikA2, ane 'samAnaAyuSyavALA' e sAtamo adhikAra che. (pra0)--ahIM lezyApariNAmano adhikAra che, temAM A upa2 batAvelA arthono kema upanyAsa karavAmAM Avyo che? (0)--hamaNAM pUrvanA prayogapadamAM kahevAmAM AvyuM che ke--keTalA prakArano gatiprapAta che? he gautama! pAMca prakArano che--1 prayogagati, 2 tatagati, 3 baMdhanachedanagati, 4 upapAtagati, 5 vihAyogati, temAM upapAtagati traNa prakAranI che-- N kSetropapAtagati, 2 bhavopapAtagati, 3 nobhavopapAtagati. temAM bhavopapAtagati cAra prakAranI che-- nairayikabhavopapAtagati, devabhavopapAtagati, tiryaMcabhavopapAtagati ane manuSyabhavopapAtagati. temAM nArakatvAdi bhavarUpe utpanna thayelA jIvone utpatti samayathI mAMDI AhArAdi arthano avazya saMbhava che mATe lezyAnA adhikAramAM paNa AhArAdi adhikArono upanyAsa karavAmAM Avyo che. || neraiesa samAhArAi sattadAraparUvaNaM || . NeraiyA NaM bhaMte! savve samAhArA, savve samasarIrA, savve samussAsanissAsA ? goyamA ! No iNaTTe samaTTe / se hi bhaMte! evaM vaccai- 'neraiyA no savve samAhArA, jAva No savve samussAsanissAsA' ? goyamA ! NeraiyA duvihA pannattA, , taM jahA -mahAsarIrA ya appasarIrA ya / tattha NaM je te mahAMsarIrA te NaM bahutarAe poggale AhAreMti, bahutarAe poggale pariNAmeMti, bahutarAe poggale ussasaMti, bahutarAe poggale nIsasaMti, abhikkhaNaM AhAreMti, abhikkhaNaM pariNAmati, abhikkhaNaM UsasaMti abhikkhaNaM niissNti| tattha NaM je te appasarIrA te NaM appatarAe 'poggale AhAreMti, appatarAe poggale pariNAmeMti, appatarAe poggale UsasaMti, appatarAe poggale nIsasaMti, * 22 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM paDhamo uddeso neraiesa samAhArAi sattadAraparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 Ahacca AhAreMti, Ahacca pariNAmeMti, Ahacca UsasaMti, Ahacca nIsasaMti, se eeNaTTeNaM goyamA ! evaM vuccai-'neraiyA no savve samAhArA, no savve samasarIrA, No savve smussaasnissaasaa|' ||suu0-1||475|| (mULa) he bhagavan! naiyiko badhA samAna AhAravALA, badhA samAna zarIravALA ane badhA samAna ucchvAsa--niHzvAsavALA che? he gautama! A artha samartha nathI. he bhagavan! zA hetuthI ema kaho cho ke 'nairiyako badhA samAna AhAravALA nathI, yAvat badhA samAna ucchavAsa niHzvAsavALA nathI'? he gautama! naiyiko be prakAranA kahyA che, te A pramANemahAzarIravALA ane alpazarIravALA. temAM jeo mahAzarIravALA che teo ghaNA pudgalono AhAra kare che, ghaNA pudgalone pariNamAve che, ghaNA pudgalone ucchvAsarUpe grahaNa kare che ane ghaNA pudgalone niHzvAsarUpe mUke che, vAraMvAra AhAra kare che, vAraMvAra pariNamAve che, vAraMvAra ucchvAsarUpe grahaNa kare che ane vAraMvAra niHzvAsarUpe mUke che. temAM je alpazarIravALA che te alpa pudgalono AhAra kare che, alpa pudgalone pariNamAve che, alpa pudgalone ucchvAsarUpe grahaNa kare che ane nizvAsarUpe mUke che, bahattva-kadAcit AhAra grahaNa kare che, kadAcit pariNamAve che, kadAca ucchvAsa le che ane kadAcit mUke che, e hetuthI ema kahuM chuM ke 'naiyiko badhA samAna AhAravALA nathI, badhA samAna zarIravALA nathI ane badhA samAna ucchvAsaniHzvAsavALA nathI'. 1475 // (TI0) 'yathodezaM nirdeza ' uddezanA krama pramANe nirdeza thAya che--e nyAyathI prathama 'samAna AhAravALA' e praznasUcita arthAdhikAra kahe che--'neraDyA nuM maM! savva samAhArA'? he bhagavAna! badhA nairiyako samAna AhAravALA che-ityAdi praznasUtra sugama che. bhagavAn uttara kahe che--'yamA' ityAdi-he gautama! A artha samartha-yuktiyukta nathI. punaH prazna kare che--'te jeTTenaM'--zA hetuthI ema kaho cho? ityAdi. 'se' zabda athazabdanA arthamAM che. atha vhenArthena--kayA prayojanathI he bhagavan! ema kaho cho? bhagavAna kahe che-'he gautama' ityAdi. nairayiko be prakAranA che-alpazarIravALA ane mahAzarIravALA. ahIM alpapaNuM ane mahatva-mahApaNuM sApekSa che. temAM jaghanya alpapaNuM aMgulanA asa~khyAtamA bhAgapramANa ane utkRSTa mahatva pAMcaso dhanuSapramANa che. A bhavadhAraNIya (svAbhAvika) zarIranI apekSAe samajavuM. uttaravaikripranI apekSAe jaghanya alpapaNuM aMgulanA saMkhyAtamA bhAgapramANa ane utkRSTa mahattva hajAra dhanuSapramANa jANavuM. e kathana vaDe 'samaza2I2vALA hoya che'? e praznano uttara kahyo. (pra0)--ahIM prathama AhAra saMbandhu prazna che ane zarIra saMbandhe prazna bIjA sthAnamAM kahelo che, to teno prathama uttara kema Apyo? (u0)--zarIranI viSamatA kahevAthI AhAra ane ucchvAsanI viSamatA sArI rIte kahI zakAya che, mATe bIjA sthAnamAM kahelA zarIrasaMbandhu praznano prathama uttara Apyo che. have AhAra ane ucchvAsano uttara Ape che--'tatva naM' ityAdi. temAM alpazarIravALA ane mahAzarIravALA rAzi be rAzimAM jeo jenAthI mahAza2I2vALA che teo tenI apekSAe moTA zarIravALA hovAthI ghaNA pudgalono AhAra kare che, lokamAM paNa ema dekhAya che ke moTA zarIravALo ghaNuM khAya che, jemake hAthI, ane nAnA zarIravALo sasalAnI peThe alpa khAya che. bahulatAnI apekSAe A udAharaNa ApeluM che, anyathA tevA prakAranA manuSyanI peThe koi moTA zarIravALo paNa thoDuM khAya che ane koi nAnA zarI2vALo paNa ghaNuM khAya che. nArako to u5pAta vage2e nimitte sAtAvedanIyanA udaya sivAya asAtAvedanIyanA udayamAM vartatA hovAthI jema mahAzarIravALA, duHkhI ane tIvra AhAranI icchAvALA hoya che tema avazya ghaNA pudgalono AhAra ka2e che ane ghaNA pudgalone pariNamAve che, kAraNa ke AhAranA pudgalone anusarI pariNAma hoya che. jo ke pariNAma saMbandhe prazna nathI karyo chatAM te AhAranuM kArya che ema dhArI uttara Apyo che. tathA 'bahutarANa punale sasaMti' temaja moTuM zarIra hovAthI ghaNAM pudgalone ucchvAsarUpe grahaNa kare che ane 'nI+saMti' niHzvAsarUpe mUke che. lokamAM paNa dekhAya che ke moTAM 1. ahIM tIrthaMkaranA u5pAta-janma vage2e kalyANaka nimitte nA2kone kSaNa paryanta sAtAno udaya hoya che, te sivAya asAtAno niraMtara udaya hoya che. 23 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM paDhamo uddeso neraiesu samAhArAi sattadAraparUvaNaM zarIravALA te jAtanA bIjA prANInI apekSAe bahu ucchavAsa ane ni:zvAsavALA hoya che ane duHkhI paNa hoya che. te pramANe nArako duHkhI hoya che. AhAranuM kAlanI apekSAe viSapaNuM batAve che-"mamag' abhIrNavAraMvAra AhAra kare che. jeo jenAthI moTA zarIravALA che teo tenI apekSAe zIdhra atizIdhra AhAra grahaNa karavAnA svabhAvavALA hoya che, ajIrNa-vAraMvAra ucchavAsa le che ane vAraMvAra niHzvAsa mUke che. mahAzarIravALA hovAne lIdhe atyanta duHkhI hovAthI niraMtara ucchavAsAdi kriyA kare che e bhAvArtha che. "tatva che ne te' ityAdi. ahIM "je jeo kahevA mAtrathI artha sare che to je te' jeo-teo kahevAnuM kAraNa tevA prakAranI bhASAzailI che. jeo alpazarIravALA che teo atyanta alpa pugalono AhAra kare che eTale jeo jenAthI alpazarIravALA che teo tene grahaNa karavA lAyaka pudgalonI apekSAe alpa zarIra hovAthI ghaNA alpa pugalono AhAra kare che. 'bAhaSya bahArayaMti'-kadAcit AhAra kare che ane kadAcit AhAra karatA nathI, kAraNa ke mahAzarIravALAne AhAragrahaNa karavAnuM attara che tenI apekSAe te bahu kALanA antara vaDe AhAra kare che e bhAvArtha che. "mAhattva samaMti, nI aMti'-kadAcit ucchavAsa le che ane kadAcit mUke che. kAraNa ke teo alpa zarIravALA hovAthI mahAzarIravALAnI apekSAe alpa duHkhavALA hovAthI Acca-kadAcit eTale sAntarapaNe ucchavAsAdi kriyA kare che e bhAvArtha che. athavA aparyAptikALe-aparyAptAvasthAmAM alpazarIravALA lomAhAranI apekSAe AhAra karatA nathI, ane ucchavAsaparyApti vaDe aparyAptA hovAthI ucchavAsa letA nathI, anya kALe AhAra grahaNa kare che ane ucchavAsa le che, mATe kahyuM che ke-gAhaSya mAhIti gAIzva sasaMti' kadAcit AhAra le che ane kadAcit ucchavAsa le che." te hetuthI' ityAdi nigamana vAkya sugama che. neraiyA NaM bhaMte! savve samakammA? goyamA! no iNaDhe smddhe| se keNaTeNaM bhaMte! evaM vuccai-'neraiyA no savve smkmmaa| goyamA! neraiyA duvihA pannattA, taM jahA-puvvovavanagA ya pacchovavanagA y| tattha NaM je te puvvovavannagA te NaM appakammatarAgA, tattha NaMje te pacchovavannagA te NaM mahAkammatarAgA, se teNaTeNaM goyamA! evaM gukhyarU-neraphayA cho taLe samagmA' ITU-rA476AA (mU0) he bhagavan! narayiko badhA samAnakarmavALA che? he gautama! A artha samartha nathI. he bhagavan! zA hetuthI ema kaho cho ke "narayiko badhA samAnakarmavALA nathI? he gautama! nairiyako be prakAranA che. te A pramANe-pUrve utpanna . thayelA, ane pAchaLa utpanna thayelA. temAM je pUrve utpanna thayelA che te alpakarmavALA ane pAchaLa utpanna thayelA che te mahAkarmavALA che. te hetathI he gautama! ema kahuM chuM ke "nairayiko badhA samAna karmavALA nathI.' ra II476 / (TI0) have samAnakarmapaNAno adhikAra kahe che--jene '' he bhagavan! nairayiko badhA samAna karmavALA che-ityAdi. badhA narayiko samAna karmavALA nathI tenuM kAraNa batAve che-narayiko be prakAranA che-"putrovanA ya pacchovatra 2' pUrve utpanna thayelA ane pazcAt-pachI utpanna thayelA. pUrve utpanna thayelA ane pachI utpanna thayelA narayikomAM jeo pUrve utpanna thayelA che teoe narakAyuSya, narakagati ane asatAvedanIya ghaNA karmanI nirjarA karI hoya che ane thoDAM karma bAkI hoya che. tethI teo alpa karmavALA hoya che. bIjA tenAthI viparIta hovAthI mahAkarmavALA che. A hakIkata samAna sthitivALA je nArako che tene AzrayI kahelI samajavI, jo ema na hoya to ratnaprabhAmAM utkRSTa sthitivALA nArakanuM ghaNuM AyuSya kSINa thayuM hoya ane palyopamanuM AyuSya bAkI hoya tyAre te ja ratnaprabhAmAM daza hajAra varSanI sthitivALo anya koI nAraka utpanna thAya te pUrve utpanna thayelA ane palyopama bAkI rahelA AyuSyavALA nArakanI apekSAe mahAkarmavALo kahI zakAya? l/ra/476/ neraiyAM NaM bhaMte! savve samavannA? goyamA! No iNaDhe sm?| se keNaTeNaM bhaMte! evaM vuccai-'neraiyA no savve 24 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM paDhamo uddeso neraiesa samAhArAi sattadAraparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 samavannA'? goyamA! NeraiyA duvihA pannattA, taM jahA - puvvovavannagA ya pacchovavannagA ya / tattha NaM je te puvvovavannagA te NaM visuddhavannatarAgA, tattha NaM je te pacchovavannagA te NaM avisuddhavannatarAgA, se eeNadveNaM goyamA! evaM vuccai-'neraiyA no savve smvnnaa'| evaM jaheva vanneNa bhaNiyA taheva lesAsu visuddhalesatarAgA avisuddhalesatarAgA ya bhANiyavvA / sU0 - 3 || 477 / / (mULa) he bhagavan! naiyiko badhA samAnavarNavALA che? he gautama! e artha samartha-yukta nathI. he bhagavan! ema zA hetuthI he kaho cho ke 'nairiyako badhA samAnavarNavALA nathI'? he gautama! nairayiko be prakAranA che. te A pramANe--pUrve utpanna thayelA ane pAchaLa utpanna thayelA. temAM je pUrve utpanna thayelA che te vizuddhataravarNavALA ane je pAchaLa utpanna thayelA te avizuddhavarNavALA che, e hetuthI he gautama! ema kahuM chuM ke 'nairiyako badhA samAnavarNavALA nathI.' e pramANe jema varNa saMbaMdhe kahyuM tema lezyA saMbaMdhe vizuddhalezyAvALA ane avizuddhalezyAvALA kahevA. 53477 // (TI0) varNasUtramAM 'vizuddhataravaLA:'--pUrve utpanna thayelA nairayiko vizuddhatara varNavALA che. zA hetuthI ? nArakone aprazasta varNanAmakarmano azubha ane tIvra rasodaya bhavanI apekSAe che. e saMbandhe kahyuM che ke--'alamavavettavevavo 36mo 'vivAJavivAo'| kALa, bhava ane kSetranI apekSAe karmano vipAkasahita ke vipAka rahita udaya hoya che. (pra0)- temAM mAtra AyuSyakarma bhavavipAkinI prakRti che, to aprazasta varNanAmakarmano udaya bhavasApekSa kema kaho cho? (u0)-e satya che, to paNa A aprazasta nAmakarmano tIvrarasavALo dhruva udaya pUrvAcAryoe kahelo che. ane te pUrve utpanna thayelA nArakoe bhogavI ghaNo kSaya karyo hoya che, ane thoDo bAkI che. ane varNanAma karma pudgalavipAkinI prakRti che, tethI pUrve utpanna thayelA nArako vizuddhatara varNavALA che, pAchaLa utpanna thayelA nArakoe hajI sudhI bhogavIne ghaNo kSaya karyo nathI, mATe teo avizuddha varNavALA che. A hakIkata paNa samAnasthitivALA nArakonI apekSAe samajavI. anyathA pUrve kahyA pramANe aniyatapaNAno saMbhava che. 'vaM naheva vandeLa maLiyAM' ityAdi. e pramANe jema varNa saMbandhe kahyuM tema lezyA saMbandhe paNa kahevuM. te A pramANe--'he bhagavan! badhA naiyiko samAna lezyAvALA hoya che? he gautama! e artha samartha nathI.' ityAdi. paraMtu pUrve utpanna thayelA vizuddha lezyAvALA che. kAraNa ke pUrve utpanna thayelA nA2koe ghaNA aprazasta lezyAdravyo anubhavI anubhavIne kSINa karyA che, te mATe te vizuddha lezmAvALA che ane bIjA pAchaLa utpanna thayelA hovAthI tethI viparIta avizuddhalezyAvALA che. A lezyAsUtra paNa samAna sthitivALA nArakanI apekSAe samajavuM. neraiyA NaM bhaMte! savve samavedaNA? goyamA! no iNaTTe samaTTe se keNadvegaM bhaMte! evaM vuccati- 'neraiyA No savve samaveyaNA'? goyamA! neraiyA duvihA pannattA, taM jahA- sannibhUyA ya asannibhUyA ya / tattha NaM je te sannibhUtA te NaM mahAvedaNatarAgA, tattha NaM je te asannibhUtA te NaM appavedaNatarAgA, se teNaTTeNaM goyamA ! evaM vuccai- 'neraiyA no sattve samaveya' slR0-4||478|| (mULa) he bhagavan! naiyiko badhA samAnavedanAvALA che? he gautama! A artha samartha nathI. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho ke 'naiyiko badhA samAnavedanAvALA nathI?" he gautama! nairayiko be prakAranA che, te A pramANe-saMzIbhUta ane asaMzIbhUta. temAM jeo saMzIbhUta che te mahAvedanAvALA che ane asaMzIbhUta che te alpavedanAvALA che. te hetuthI he gautama! ema kahuM chuM ke-'nairiyako badhA samAnavedanAvALA nathI.' 454785 (TI0) have samAnavedanAvALA pada vaDe sUcita arthAdhikAranuM pratipAdana karavA mATe kahe che--'nephyA aMte! avva samavevA?' naiyiko badhA samAnavedanA-samAna pIDAvALA che?-ityAdi. temAM jeo saMzIbhUta che eTale pUrve saMjJI paMcendriya chatAM nArakapaNuM pAmyAM che teo mahAvedanAvALA che, kAraNa ke tIvra azubha adhyavasAya vaDe azubhata2 karmano bandha karavAthI 25 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM paDhamo uddeso neraiesa samAhArAi sattadAraparUvaNaM mahAnarakomAM utpanna thayelA che. jeo asaMzIbhUta-asaMzI paMcendriya chatAM nairayika bhAvane prApta thayelA che teo alpavedanAvALA che. asaMzI cAre gatimAM utpanna thAya che, kAraNa ke tene yogya AyuSyanA bandhano saMbhava che. te saMbandhe kahyuM che ke--'vide naM maMte! asatrimA pannatte? goyamA! zvasandritte atrimA pannatte, tuM bahA-nerazyaJakSatriJAna, tivizvanoLiyaJakSatriJAtaLu, manussaboLiyaJakSatriJAna, vevaJakSatriJAnI' he bhagavan! keTalA prakAranuM asaMjJI AyuSya kahyuM che? he gautama! asaMzI AyuSya cAra prakAranuM kahyuM che. te A pramANe--'nairayikaasaMjJIAyuSya, tiryaMcayoniasaMjJIAyuSya, manuSyayoniasaMzIAyuSya ane devaasaMjJIAyuSya. temAM deva ane nAkamAM asaMjJInA AyuSyanI jaghanya sthiti dasa hajAra varSanI che ane utkRSTathI palyopamano asaMkhyAtamo bhAga che. tiryaMca ane manuSyamAM jaghanya sthiti antarmuhUrta ane utkRSTa palyopamano asaMkhyAtamo bhAga che. e pramANe asaMjJI chatAM jeo narakamAM utpanna thAya che teo ati tIvra azubha adhyavasAyanA abhAvathI ratnaprabhAmAM jyAM ati tIvra vedanA nathI evA narakAvAsamAM utpanna thAya che, ane teo alpa sthitivALA hoya che tethI alpavedanAvALA che. athavA saMzIbhUta-paryAptA, teo paryAptA hovAthI mahAvedanAvALA che ane asaMzI alpavedanAvALA che, kAraNa ke aparyAptA hovAthI prAyaH vedanAno asaMbhava che. [manarUpa karaNanA abhAvamAM vedanAno anubhava thato nathI.] athavA saMjJA-samyagdarzana, te jeone che te saMjJI-samyagdaSTipaNAne prApta thayelA, teo mahAvedanAvALA che, kAraNa ke pUrve karelA karmanA vipAkanuM smaraNa karatA teone 'aho moTuM duHkha amane prApta thayuM che, ati viSama viSayarUpI viSanA upabhoga(paribhoga) vaDe vaMcita(ThagAyelo) cittavALA ame sakala duHkhano kSaya karanAra bhagavanta arhatpraNIta dharma na karyo' AvA prakAre moTuMnduHkha manamAM thAya che, tethI mahAvedanAvALA che. asaMzI-mithyAdRSTi teo 'potAnA karelA karmanuM A phaLa che' ema jANatA nathI, nahi jANatA teo pazcAttAparahita mAnasavALA hoya che, tethI alpavedanAvALA hoya che. 1181189611 . kheravA aaN bhaMte! savva samajiriyA? goyamA! no phaTTe samaDhe te DheLa aMte! vaM vuti-'neraphayA no sabve samajiriyA'? poyamA! nephyA tivihA pannattA, taM nahA-sammaddikI, middikI, sammAmiIi| tathaeN aaN ne te sammaddiTThI siNaM cattAri kiriyAo kajjaMti, taM jahA- AraMbhiyA, pariggahiyA, mAyAvattiyA, apaccakkhANakiriyA / tattha NaM je te micchaddddiTThI je sammAmicchaddiTThI tesi NaM niyatAo paJca kiriyAo kajjaMti, taM jahA- AraMbhiyA, pariggahiyA, mAyAvattiyA, apaccakkhANakiriyA, micchAdasaNavattiyA, se teNaTTeNaM goyamA ! evaM vuccai- 'neraiyA no sattve samajiriyA' sU.-||476|| (mULa) he bhagavan! badhA naiyiko samAnakriyAvALA che? he gautama! A artha yukta nathI. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho ke 'nairiyako badhA samAnakriyAvALA nathI'? he gautama! nairayiko traNa prakAranA che, te A pramANe-samyadRSTi, mithyAdRSTi ane sabhyagmithyAdRSTi. temAM je samyadRSTi che teone cAra kriyAo thAya che. te A pramANe-1 AraMbhikI, 2 pArigrahikI, 3 mAyApratyayikI ane 4 apratyAkhyAnakriyA. temAM je mithyAdRSTi ane sabhyagmithyAdRSTi che teone avazya pAMca kriyAo thAya che. te A pramANe-1 AraMbhikI, 2 pArigrahikI, 3 mAyApratyayikI, 4 apratyAkhyAnakriyA ane 5 mithyAdarzanapratyayikI. te mATe he gautama! ema kahuM chuM ke 'naiyiko badhA samAnakriyAvALA nathI.' / / 5 / / 479 / / (TI0) have 'samajiriyA' samAna kriyA saMbandhI adhikArano vicAra karatA sUtrakAra kahe che--'nerayA maMte! savvu samajiriyA' he bhagavan! badhA nairayiko samAna kriyAvALA che?-ityAdi. sama-tulya che karmanA hetubhUta AraMbhikI vagere kriyAo jeone te samAnakriyAvALA kahevAya che. AraMbha-pRthivyAdi jIvanI hiMsA te prayojana jenuM che te AraMbhikI. 'paririyA' iti. dharmanA u5ka2Na sivAyanI vastu rAkhavI ane dharmopakaraNamAM paNa mUrchA rAkhavI te parigraha, te jenuM 26 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM paDhamo uddeso bhavaNavAsisu samAhArAisattadAraparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 prayojana che te pArigrahikI. "mAyAvattiyA' mAyA-vakratA, saralatAno abhAva, te krodhAdinA upalakSaNa-sUcaka hovAthI, krodhAdi paNa grahaNa karavA, te jenuM pratyaya-kAraNa che te mAyApratyayikI. 'mapattaravAjiriyA' apratyAkhyAna-viratino abhAva, te vaDe karmabandhananA kAraNabhUta je kriyA te apratyAkhyAnakriyA. e cAra kriyAo samyagadRSTine hoya che, samyagadRSTi ane mithyAdRSTine mithyAdarzanapratyayikIsahita pAMca kriyAo niyaphayAgo' niyata avazya hoya che. mithyAdarzana pratyaya-karaNa jene che te mithyAdarzanapratyayikI. te sivAya samyagudRSTine e kriyAo aniyata hoya che. kAraNa ke saMyatAdine vize vyabhicAraaniyatapaNuM che. (pra0)-mithyAtva, avirati, kaSAya ane yoga e karmabandhanA hetuo prasiddha che, ahIM to karmabandhanA heturUpe AraMbhikI vagere kriyAo kahI che, to paraspara virodha kema nathI? (u0)-ahIM AraMbha ane parigraha zabdavaDe yoga grahaNa karelo che, kAraNa ke yogo AraMbha ane parigraharUpa che ane bAkInA pada vaDe bAkInA bandhahetuonuM grahaNa thAya che, eTale mithyAdarzanapratyayikI vaDe mithyAdarzananuM, apratyAkhyAnakriyA vaDe aviratinuM ane mAyApratyaya kriyA vaDe kaSAyanuM grahaNa kareluM che, mATe temAM kaMI paNa doSa nathI. //pa479 neraiyA NaM bhaMte! savve samAuA, savve samovavannagA? goyamA! No iNaDhe sm?| se keNaTeNaM bhaMte! evaM vuccai? goyamA! neraiyA cauvihA pannattA, taM jahA-atthegatiyA samAuA samovavannagA, atthegatiyA samAuyA visamovavannagA, atthegatiyA visamAuyA samovavannagA, atthegatiyA visamAuyA visamovavannagA,se teNaTeNaM goyamA! evaM vuccai-'neraiyA no savve samAuyA, no savve samovavannagA ||suu0-6||480|| (mULa) he bhagavan! narayiko badhA samAnaAyuSyavALA ane sAthe utpanna thayelA hoya che? he gautama! e artha samartha nathI. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho? he gautama! nairayiko cAra prakAranA che. te A pramANe-1 keTalAeka samAna AyuSyavALA ane sAthe utpanna thayelA, 2 keTalAeka samAnaAyuSyavALA ane viSama-judA judA samaye utpanna thayelA, 3 keTalAeka viSama-judA judA AyuSyavALo ane sAthe utpanna thayelA ane 4 keTalAeka judA judA AyuSyavALA ane judA judA samaye utpanna thayelA. te hetuthI he gautama! ema kahuM chuM ke "narayiko badhA samAna AyuSyavALA nathI ane sAthe utpanna thayelA nathI'. //6/480 (TI) "neraiyA | bhaMte! sarve samAu'--he bhagavan! badhA nairayiko samAna AyuSyavALA che-ityAdi praznanA uttararUpa caturbhagI che, teno vicAra karAya che-jeoe dasa hajAra varasanuM AyuSya bAMdheluM che evA ane sAthe utpanna thayelA e pahelo bhaMga, teja dasa hajAra varasanI sthitivALA narakAvAsamAM keTalA eka prathama utpanna thayelA che ane bIjA pachI utpanna thayelA che-e bIjo bhaMga, anya nArakoe viSama-bhinna AyuSya bAMdhyuM che, keTalAeka dasa hajAra varasanI sthitivALA ane keTalAeke paMdara hajAra varSanI sthitivALA naraka saMbandhI AyuSya bAMdhyuM che ane sAthe utpanna thayelA che-e trIjo bhaMga. keTalAeka sAgaropamanI sthitivALA che ane keTalAeka dasa hajAra varasanI sthitivALA che ema viSama sthitivALA che ane judA judA samaye utpanna thayelA che. e cotho bhaMga che. I6/480 | mavaUvArirasu samAharIphurasattAravavaM || asurakumArA NaM bhaMte! savve samAhArA? evaM savve vi pucchaa| goyamA! no iNaDhe smjhe| se keNadveNaM bhaMte! evaM vuccai? jahA neriyaa| asurakumArA NaM bhaMte! savve samakammA? goyamA! No iNaDhe smtthe| se keNaTeNaM bhaMte! evaM vuccai? goyamA! asurakumArA duvihA pannattA, taM jahA-puvvovavannagA ya pacchovavannagA yA tattha NaM je te puvvovavannagA te NaM mahAkammatarAgA, tattha NaMje te pacchovavannagA te NaM appakammatarAgA, se teNaTeNaM goyamA! evaM - 27 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA. sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM paDhamouddeso bhavaNavAsisu samAhArAi sattadAraparUvaNaM vuccati- 'asurakumArA No savve samakammA' / evaM vanna lessAe pucchA / tattha NaM je te puvvovavannagA te NaM avisuddhavannatarAgA, tattha NaM je te pacchovavannagA te NaM visuddhavannatarAgA, se teNaTTeNaM goyamA ! evaM vaccai'asurakumArA NaM savve No samavannA' / evaM lessAe vi, veyaNAe jahA neraiyA, avasesaM jahA neraiyANaM / evaM jAva thaLiyaz2amArA IIslR0-7||48|| (mULa) he bhagavan! badhA asurakumAro samAna AhAravALA che? ema samazarIrAdi badhA saMbaMdhe prazna. he gautama! A artha yukta nathI. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho? naiyikonI peThe kahevuM. he bhagavan! asurakumAro badhA samAnakarmavALA che? he gautama! A artha yukta nathI. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho? he gautama! asurakumAro be prakAranA che, te A pramANe--pUrve utpanna thayelA ane pachI utpanna thayelA. temAM je pUrve utpanna thayelA che te mahAkarmavALA che ane je pachI utpanna thayelA che te alpakarmavALA che, te hetuthI ema kahuM chuM ke 'asurakumAro badhA samAnakarmavALA nathI'. e pramANe varNa ane lezyA saMbaMdhe pRcchA karavI. temAM je pUrve utpanna thayelA che, te avizuddhavarNavALA che ane je pachI utpanna thayelA che te vizuddhavarNavALA che, te hetuthI he gautama! ema kahuM chuM ke 'asurakumAro badhA samAnavarNavALA nathI.' e pramANe lezyA saMbaMdhe paNa jANavuM. vedanA saMbandha naiyikonI peThe samajavuM. bAkI badhuM nairiyakone kahyuM tema kahevuM. e pramANe stanitakumAra sudhI jANavuM. IeII4815 (TI) have asurakumArAdine viSe AhArAdi nava padano vicAra kare che--'asuramArA aaN maMte! savva samAhArA' he bhagavan! asurakumA2o badhA samAnaAhAravALA che?-ityAdi. A sUtra nArakasUtranA samAna che, to paNa teno vizeSataH vicAra karAya che--asurakumAronuM alpa za2I2 bhavadhAraNIya zarIranI apekSAe jaghanyathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgapramANa che. ane mahA zarIra utkRSTathI sAta hAthaM pramANa che. uttara vaikriyanI apekSAe alpa za2I2 jaghanyathI aMgulanA saMkhyAtamA bhAgapramANa ane utkRSTathI mahA zarI2 lAkha yojana pramANa che. temAM jeo mahAzarIravALA che teo manavaDe bhakSaNa karavA rUpa AhAranI apekSAe ghaNA pudgalono AhAra kare che. kAraNa ke devone manobhakSaNarUpa AhAra saMbhave che ane te pradhAna AhAra che, zAstramAM pradhAnanI apekSAe vastuno nirdeza thAya che, tethI alpa za2I2vaDe grahaNa karavA lAyaka AhAranA pudgalonI apekSAe je ghaNA pudgalo che teno teo AhAra kare che. 'ghaNA pariNamAve che'--ityAdi traNa padanI vyAkhyA pUrvanI peThe samajavI. tathA 'vAraMvAra AhAra kare che ane vAraMvAra ucchavAsa le che.' ahIM jeo eka divasAdi vyatIta thayA pachI AhAra kare che ane sAta stoka vagere kALa vyatIta thayA bAda ucchvAsa le che tene AzrayI vAraMvA2 kahyuM che, kAraNa ke jeo kaMika adhika eka hajA2 varasa pachI AhAra kare che ane kaMIka adhika eka pakhavADIyA pachI ucchvAsa grahaNa kare che tenI apekSAe e asurakumArono alpa kALe AhAra ane ucchvAsa hoya che, tethI vAraMvAra AhAra ka2e che-ityAdi vyavahAra thAya che. tathA alpa zarIravALA alpa zarIra hovAthI atialpa pudgalono AhAra kare che, ane ucchvAsa le che. je teonA AhAra ane ucchvAsanuM kadAcipaNuM te mahAzarIravALAnA AhAra ane ucchvAsanA antara karatAM ghaNuM vadhAre antara hovAthI kahyuM che. teo vaccenA antaramAM AhArAdi karatA nathI, te sivAya bIjA samaye kare che evI vivakSA che. tethI mahAza2I2vALAne paNa AhAra ane ucchavAsanuM antara che paNa te alpa hovAthI tenI vivakSA karI nathI, tethI 'vAraMvAra AhArAdi kare che' ema kahyuM che. mahAza2I2vALA teone AhAra ane ucchvAsanuM alpa attara ane alpazarIravALAne ghaNuM antara che e siddha che. jemake . saudharmAdi devo sAta hAtha pramANa hovAthI mahAza2I2vALA che, teone AhAranuM antara be hajAra va2sa ane zvAsocchvAsanuM aMtara be pakhavADIyA che. ane anuttara devonuM hastapramANa zarIra hovAthI te alpazarIravALA che tethI teonuM AhAranuM antara tetrIza hajAra varSa ane zvAsocchvAsanuM antara tetrIza pakhavADIyA che. e mahAzarIravALAne vAraMvAra AhAra ane ucchvAsanA kathana vaDe teonI alpa sthiti jaNAya che, ane bIjAnI tethI viparIta moTI sthiti vaimAnika devanI peThe 28 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM paDhamouddeso bhavaNavAsisu samAhArAi sattadAraparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 jANavI. athavA lomAhAranI apekSAe vAraMvAra pratisamaya mahAzarIravALA paryAptAvasthAmAM AhAra kare che. zvAsocchavAsa pUrvokta pramANa vaDe hovA chatAM pUrNa bhavanI apekSAe vAraMvAra kahevAya che. aparyAptAvasthAmAM to alpazarIravALA lomAhArathI AhAra karatA nathI, paNa ojAhArathI AhAra kare che. tethI teo kadAcit AhAra kare che ema kahevAya che. aparyAptAvasthAmAM ucchavAsa letA mUkatA nathI bIjA samaye le che, mATe kahevAmAM AvyuM che ke "kadAcit ucchavAsa le che.' have karmasUtra kahe che--'sasurakumArI aMte! savva sa mmA he bhagavan! badhA asurakumAro samAna karmavALA che?-ityAdi. ahIM nairayikasUtranI apekSAe viparyAsa-UlaTuM kahyuM che. kAraNa ke pUrve utpanna thayelA nairayiko alpakarmavALA ane bIjA mahAkarmavALA kahyA che, asurakumAro to pUrve utpanna thayelA mahAkarmavALA ane pachI utpanna thayelA alpa karmavALA che. kevI rIte che? teno uttara e che ke asurakumAro potAnA bhAvathI nIkaLI tiryaMca ane manuSyamAM utpanna thAya che. tiryaMcamAM utpanna thatA keTalAeka pRthivI, pANI ane vanaspatirUpa ekendriyomAM utpanna thAya che, ane keTalAka paMcendriyomAM utpanna thAya che, manuSyamAM paNa utpanna thatA karmabhUminA garbhaja manuSyomAM utpanna thAya che, bAkInAmAM utpanna thatAM nathI. cha mAsanuM AyuSya bAkI hoya tyAre parabhavanuM AyuSya bAMdhe che. ane parabhavanA AyuSanA baMdhasamaye ekAnta tiryaMca yogya ke ekAnta manuSya yogya prakRtiono upacaya kare che, tethI pUrve utpanna thayelA mahAkarmavALA che. jeo pAchaLa utpanna thayelA che teoe hajI paNa parabhavanuM AyuSya bAMdhyuM nathI ane tiryaMca ane manuSya yogya prakRtiono upacaya karyo nathI, tethI teo alpakarmavALA che. A sUtra paNa samAnasthitivALA ane samAnabhavavALA parimita asurakumAra saMbadhe samajavuM. pUrve utpanna thayelA paNa jeNe parabhavanuM AyuSya bAMdhyuM che evA ane pachI utpanna thayelA paNa jeNe parabhavanuM AyuSya bAMdhyuM nathI evA thoDA kALanA antaravALA grahaNa karavA. anyathA tiryaMca ane manuSya yogya prakRtino baMdha karavA chatAM paNa pUrve utpanna thayelAthI pachI utpanna thayelo utkRSTasthitivALo ane navIna utpanna thayelo ananta saMsArI mahAkarmavALo avazya hoya che. varNasUtramAM jeo pUrve utpanna thayelA che teo avizuddha varNavALA che. kevI rIte che? asurakumArone bhavasAkSepa prazasta varNa nAmakarmano zubha ane tIvra rasavALo udaya che. ane te pUrve utpanna thayelAMno ghaNo kSINa thayelo che, tethI teo avizuddhatara varNavALA che. te sivAya bIjA pachI utpanna thayelA hovAthI hajI sudhI paNa varNa nAmakarmano ghaNo kSaya karyo nathI mATe vizuddhavarNavALA che. A sUtra samAnasthitivALA asurakumAranI apekSAe samajavuM. evaM 'josA, vi' iti. ema vezyA saMbadhe paNa jANavuM-eTale varNasUtranI peThe vezyAsUtra paNa kahevuM. pUrve utpanna thayelA avizuddha vezyAvALA kahevA ane pachI utpanna thayelA vizuddha vezyAvALA kahevA e bhAvArtha che. ahIM A tAtparya che-ahIM devo ane nairayikone tevA prakAranA bhavasvabhAvathI vezyAno pariNAma utpattinA samayathI mAMDI bhavanA kSaya paryanta nirantara hoya che. jethI trIjA vezyodazakamAM kahevAmAM Avaze ke "se nU aMte! vhastese nerarUpa vhaste nepaNuM 3vavaM, Dransese 3braTTa, natteNe 3vavaM tattere 3bUTTA'? ityAdi. he bhagavan! kRSNalezyAvALo nairayika kRSNalezyAvALA nairayikomAM utpanna thAya? ane kRSNalezyAvALo thai maraNa pAme? je vezyAvALo utpanna thAya te vezyAvALo thai maraNa pAme? A sUtrano bhAvArtha A che-paMcendriya tiryaMca ke manuSya AyuSya kSINa thavAthI nairayikAyuSya vedato RjusUtranayanI dRSTithI vigrahagatimAM vartato hoya to paNa nArakaja kahevAya che. tene kRSNAdilezyAno udaya pUrvabhavanuM antarmuhUrta AyuSya bAkI hoya tyAreja hoya che. e saMbandha kahyuM che ke ___ "antamuhuttaMmi gae antamuhuttaMmi sesae cev| lessAhi pariNayAhiM jIvA vaccaMti prloy|" 1. AgAmI bhavanI vezyAnA prathama samaye parabhavAyuSyano udaya thAya ke pUrvabhavanI vezyAnA anta samaye parabhavanA AyuSyano udaya thAya athavA bIjI rIte thAya? e zaMkA dUra karavA mATe bhadrabAhu svAmI kahe che-"pariNata thayelI sarva vezyAnA prathama samaye parabhavamAM koi jIvanI utpatti thatI nathI, tema tenA chellA samaye paNa parabhavamAM koinI utpatti thatI nathI, parantu AgAmI bhavanI vezyAnuM antarmuhUrta gayA pachI tiryaMca ane manuSyo ane svabhAvasaMbandhI lezyAnuM antarmuhUrta bAkI hoya tyAre deva ane nArako paralokamAM jAya che. juobRhatsaMgrahaNI TIkA 5, 108-9 29 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM paDhamouddeso bhavaNavAsisu samAhArAi sattadAraparUvaNaM lezyAonuM antarmuhUrta gayA pachI ane antarmuhUrta bAkI hoya tyAre pariNata thayelI lezyA laDe jIvo paralokamAM jAya che. kevaLa tiryaMca ane manuSyo AgAmI bhavanI lezmAnuM antarmuhUrta gayA pachI ane deva ane nArako potAnA bhavanI lezyAnuM antarmuhUrta bAkI hoya tyAre paralokamAM jAya che. ema devo saMbandhe paNa jANavuM. tathA lezyAadhyayanamAM nArakAdine viSe kRSNAdi lezyAnI jaghanya ane utkRSTa sthiti A pramANe kahI che--'kApota lezyAnI jaghanya sthiti dasa hajA2 varasanI che. utkRSTa sthiti traNa sAgaropama ane palyopamano asaMkhyAtamo bhAga che. nIla lezyAnI jaghanya sthiti traNa sAgaropama ane palyopamano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa sthiti dasa sAgaropama ane palyopamano asaMkhyAtamo bhAga che, kRSNalezyAnI jaghanya sthiti dasa sAgaropama ane palyopamano asaMkhyAtamo bhAga, ane utkRSTa sthiti antarmuhUrta adhika tetrIza sAgaropamanI che. e nairayikonI lezyAnI sthiti varNavI. te pachI tiryaMca, manuSya ane devonI sthiti kahIza-- " antomuhuttamaddhA lesANa ThiI jahiM jahiM jA u / tiriyanarANaM vA vajjittA kevalaM lesaM // tiryaMca ane manuSyamAM jene jene viSe je lezyAo hoya che teonI kevaLa-zukla lezyAne choDI antarmuhUrtanI sthiti che. A gAthAno akSarArtha A che--je je pRthivIkAyikAdimAM ke saMmUrcchima manuSyAdimAM je kRSNAdi lezyAo che teonI jaghanya ane utkRSTa sthiti antarmuhUrtanI che. e lezyAo koine viSe koi hoya che-pRthivI, pANI ane vanaspatine kRSNa, nIla, kApota ane tejolezyA rUpa cAra lezyAo hoya che, agni, vAyu, beindriya, teindriya, cauriMdriya, saMmUrcchima tiryaMca paMcendriya ane manuSyane kRSNa, nIla ane kApota e traNa lezyAo che. garbhaja tiryaMca paMcendriya ane garbhaja manuSyone cha e lezyAo hoya che. parantu e pramANe zuklalezyAnI sthiti antarmuhUrtanI thAya. e A zaMkAnA uttaramAM kahyuM che ke "jevAM zuddhabhezyA' -zuklalezyAne choDIne samajavuM. te zuklalezyAnI sthiti jaghanya antarmuhUrta ane utkRSTa nava varasa nyUna pUrvakoTi varSanI jANavI. A tiryaMca ane manuSyanI laizyAnI sthiti varNavI che ane tyAra bAda devonI lezyAnI sthiti kahIza--dasa hajAra varSanI kRSNalezyAnI jaghanya sthiti che ane utkRSTa sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che. je kRSNa lezyAnI utkRSTa sthiti che tene samayAdhika karatAM nIlalezyAnI jaghanya sthiti ane palyopamano asaMkhyAtamo bhAga utkRSTa sthiti samajavI. tyArabAda devonI tejolezyAnI sthiti kahIza-bhavanapati, vyantara, jyotiSika ane vaimAnikone tejolezyAnI dasa dajAra varSanI jadhanya sthiti che, ane utkRSTa sthiti be sAgaropama ane palyopamano asaMkhyAtamo bhAga che. je tejolezyAnI utkRSTa sthiti che tene samayAdhika karatA padmalezyAnI jaghanya sthiti ane utkRSTa sthiti antarmuhUrta adhika dasa sAgaropamanI jANavI. ahIM antarmuhUrta adhika kahyuM che te pUrvabhavanuM antarmuhUrta ane pachInA bhavanuM antarmuhUrta ema be antarmuhUrtanI eka vivakSA karIne kahyuM kAraNa ke deva ane nairiyakone lezyA pUrvabhavanA ane uttarabhavanA be antarmuhUrta adhika potAnA AyuSanA kAlapramANa sthitivALI hoya che. tathA je padmalezyAnI utkRSTa sthiti che tene samayAdhika karatAM zuklalezyAnI jaghanya sthiti ane antarmuhUrta adhika tetrIza sAgaropamanI utkRSTa sthiti jANavI. tethI pUrve kahelA A lezyAnI sthitinA parimANathI ane trIjA lezyodezakamAM kahevAmAM Avaze te sUtrathI jaNAya che ke devo ane nairayikone lezyAdravyano pariNAma utpattinA samayathI AraMbhI bhavanA anta sudhI nirantara hoya che. pUrve utpanna thayelA asukumAroe ghaNAM ane tIvrarasavALAM lezyAdravyo anubhavI anubhavIne kSaya karyAM che ane thoDAM mandarasavALAM bAkI che tethI pUrve utpanna thayelA avizuddhalezyAvALA hoya che ane pachI utpanna thayelA tethI viparIta hovAthI vizuddhalezyAvALA hoya che. 'veyaLAN nA nerayA' iti. vedanAmAM jema naiyiko kahyA tema asukumAro paNa kahevA, kAraNa ke tyAM paNa asaMjJInI utpatti hoya che. temAM jo ke vedanAsUtrano pATha nArakonI peThe asukumArone che, to paNa bhAvArthamAM vizeSatA che. te A pramANe--jeo saMzIbhUta che te samyagdaSTi hovAthI mahAvedanAvALA che, kAraNa ke cAritranI virAdhanAthI teonA cittane saMtApa thAya che. bIjA asaMzIbhUta che, te mithyAdRSTi hovAthI alpavedanAvALA che, kAraNa ke tene upara kahyA pramANe cittano saMtApa nathI. athavA saMzIbhUta-pUrvabhavamAM saMzI hoya 30 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM paDhamouddeso egidiyAsu-paMciMdiyatirikkhesu samAhArAi sattadAraparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 te, athavA paryAptA zubhavedanAne AzrayI mahAvedanAvALA che ane pUrvabhavamAM asaMzI hoya te athavA aparyAptA alpavedanAvALA cha. 'avasesaM jahA neraiyANaM' li. pAmIna miyAsUtra mane AyuSyasUtrama nai2yiDIne cha tema 4 bhane sugama hovAthI teno svayaM vicAra karavo. e pramANe-asurakumArane kahyA pramANe nAgakumArathI AraMbhI svanitakumAra sudhI kahevuM. ||7||481 // || egiMdiyAsu samAhArAisattadAraparUvaNaM / / puDhavikAiyA AhAra-kamma-vanna-lessAhiM jahA neriyaa| puDhavikAiyA savve samaveyaNA pannattA? haMtA goyamA! savve smvednnaa| se keNaTeNaM bhaMte! evaM vuccatti? goyamA! puDhavikAiyA savve asannI asannibhUyaM aNiyayaM veyaNaM veyanti, se teNadveNaMgoyamA! puDhavikAiyA savve smvednnaa| puDhavikAiyANaM bhaMte! savve samakiriyA? hatA goyamA! puDhavikAiyA savve smkiriyaa| se keNaTeNaM? goyamA! puDhavikAiyA savve mAimicchAddiTTI, tesiM NiyaiyAo paMca kiriyAo kajjanti, taM jahA-AraMbhiyA, pariggahiyA, mAyAvattiyA, appaccakkhANakiriyA, micchAdasaNavattiyA ya, se teNaTeNaM goyamA! evaM jAva curidiyaa| || paMciMdiyatirikvesu samAhArAisattadAraparUvaNaM / / . paMceMdiyatirikkhajoNiyA jahA neraiyA, navaraM kiriyAhiM sammaddiTThI micchaddiTThI smmaamicchdittttii| tattha NaM je te sammadiTThI te duvihA pannattA, taM jahA-asaMjatA ya saMjayAsaMjatA yA tattha NaMje te saMjayAsaMjayA tesi NaM tinni kiriyAo kajjanti, taM jahA-AraMbhiyA, pariggahiyA, mAyAvattiyA, tattha NaM je te asaMjayA tesi NaM cattAri kiriyAo kajjati, taM jahA-AraMbhiyA-pariggahiA, mAyAvattiyA apcckkhaannkiriyaa| tattha NaM je te micchAdiTThIje ya sammAmicchadiTThI tesiNaMNiyaiyAo paMca kiriyAo kajjanti,taMjahA-AraMbhiyA, pariggahiyA, mAyAvattiyA, apaccakkhANakiriyA, micchAdasaNavattiyA, sesaM taM ceva ||suu0-8||482|| (mU0) pRthivIkAyiko AhAra, karma, varNa ane vezyA vaDe narayikonI peThe jANavA, pRthivIkAyiko badhA samAna vedanAvALA che? hA gautama! badhA samAnavedanAvALA che. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho? he gautama! pRthivIkAyiko badhA asaMjJI che ane tethI teo asaMjJIbhUta-asaMjJInA jevI aniyata vedanA vede che. te hetuthI he gautama! badhA pRthivIkAyiko samAnavedanAvALA che. he bhagavana! badhA pRthivIkAyiko samAnakriyAvALA che? hA gautama! badhA pRthivIkAyiko samAnakriyAvALA che. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho? he gautama! badhA pRthivIkAyiko mAyI mithyAdRSTi che, teone niyata-avazya pAMca kriyAo hoya che. te A pramANe-1 AraMbhikI, 2 pArigrahikI, 3 mAyApratyayikI, 4 apratyAkhyAna kriyA ane 5 mithyAdarzanapratyayikI, te hetathI he gautama! ema kahuM chuM. e pramANe caurindriyo sudhI jANavuM. paMcendriya tiryo narayikonI peThe jANavA. paranta kriyA vaDe samyagdaSTi mithyAdraSTi ane samyazmidhyAdRSTi hoya che. temAM je samyagdaSTi che te be prakAranA che, te A pramANe-asaMyata-avirati ane saMyatAsaMyata-dezavirati. temAM je saMyatAsaMyata che teone traNa kriyAo thAya che. te A pramANe-AraMbhikI, pArigrahitI ane mAyApratyayikI. temAM jeo asaMyata che teone cAra kriyAo thAya che. te A pramANe-AraMbhikI, pArigrahikI mAyApratyayikI ane apratyAkhyAnakriyA. temAM jeo mithyAdRSTi ane jeo samyammiglAdRSTi che teone avazya pAMca kriyAo thAya che. te A pramANe-AraMbhikI, pArigrahinI mAyApratyayikI, apratyAkhyAnakriyA ane mithyAdarzanapratyayikI. bAkI badhuM temaja kahevuM. llcli482 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM paDhamouddeso maNussesu samAhArAisattadAraparUvaNaM (TI0) 'puvidhADyA' ityAdi. pRthivIkAyiko AhAra, karma, varNa ane lezyAo vaDe jema naiyiko kahyA che tema kahevA. pRthivIkAyikonA AhArAdiviSayaka cAra sUtro nairayikasUtronI peThe pRthivIkAyikanA pATha vaDe kahevAM e bhAvArtha che. kevaLa AhArasUtramAM A vicAra che-pRthivIkAyikonuM aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgapramANa zarIra chatAM paNa alpazarIra ane mahAza2I2 AgamanA vacanathI jANavuM. te Agama A pramANe che--''puvidhANa puvidhAThyasta goLAhaLaduyA caDaDDALavaDiC'' ityAdi. pRthivIkAyika pRthivIkAyikanI apekSAe cAra sthAnane prApta thayela che-ityAdi. temAM mahAzarIravALA mahAzarI2 hovAthI lomAhAra vaDe ghaNA pudgalono AhAra kare che ane ghaNA pudgalone ucchvAsarUpe le che. tathA vAraMvAra AhAra kare che ane vAraMvAra ucchvAsa le che. ane alpa za2I2vALAne alpa zarIra hovAthI alpa AhAra ane alpa ucchvAsa hoya che. AhAra ane ucchvAsanuM kadAcitpaNuM aparyAptAvasthAnI apekSAe samajavuM. have vedanAsUtra kahe che--'puvidhADyA maMte! savva samaveyaLA'? he bhagavan! zuM pRthivIkAyiko badhA samAnavedanAvALA che'-ityAdi. 'asaMzI' mithyAdRSTi athavA manarahita, teo asaMzIbhUta-asaMzIne je vedanA prApta thAya che tevI, te arthane spaSTa kare che--aniyata-anizcita svarUpavALI vedanA vede che. ane vedanAno anubhava karavA chatAM paNa mithyAdRSTi hovAthI ke mana rahita hovArthI matta mUrchitAdinI peThe 'A pUrve bAMdhelA azubhakarmano pariNAma che' ema jANatA nathI. kriyAsUtramAM mArramiiiddha'ti mAyImithyAsRSTi che, kAraNa ke teomAM prAyaH mAyAvALA utpanna thAya che. e saMbandhe zivazarma sUri kahe che--'sammeLavelo mAnAso mUDhahiyayamAttto saDhasIto ya sasajjo tiriyAnuM baMdhapha nIvo||'--unmArgano upadezaka, mArgano nAzaka, gUDhahRdayavALo, mAyAvALo, zaThasvabhAvavALo ane zalyayukta jIva tiryaMcanuM AyuSya bAMdhe che. mATe teo mAyAvALA kahevAya che. mAyA ahIM samasta anantAnubaMdhI kaSAyanuM upalakSaNa (sUcaka) che, tethI mAyAvALA-anantAnubaMdhI kaSAyanA udayavALA ane ethIja mithyAdRSTi hoya che, teone niyata-avazya pAMca ja kriyAo hoya che, paNa traNa kriyAo vagere nathI hotI. 'te drumAM' te hetuthI-ityAdi nigamana-upasaMhAra vAkya che. e pramANe yAvat 'caurindriya sudhI jANavuM.' ahIM mahAzarIravALA ane alpazarIravALA potapotAnI avagAhanAne anusAre jANavA. AhAra beindriyAdine prakSeparUpa samajavo. 'paMviMyitirivagoLiyA nahA nephyA' iti. paMcendriya tiryaMco naiyikonI peThe jANavA' e prasiddha che. parantu ahIM mahAzarIravALA vAraMvAra AhAra kare che ane vAraMvAra ucchvAsa le che te saMkhyAtA varasanA AyuSyavALAnI apekSAe samajavuM, kAraNa ke te pramANe dekhAya che, asaMkhyAta varasanA AyuSyavALAnI apekSAe na samajavuM, kAraNa ke teono prakSepAhAra be divasa pachI kahelo che. alpazarIravALAne AhAra ane ucchvAsanuM kadAcit5NuM te aparyAptAvasthAmAM lomAhAra ane ucchvAsa nahi hovAthI ane paryAptAvasthAmAM hovAthI jANavuM. parantu karmasUtramAM je pUrve utpanna thayelAne alpa karma ane bIjAne mahAkarma te AyuSya vagere te bhavamAM vedavA yogya karmanI apekSAe samajavuM. varNa ane lezyAsUtramAM paNa pUrve utpanna thayelAne zubhavarNAdi kahyA che te taruNapaNAthI ane pachI utpanna thayelAne azuddha varNAdi kahyA che te bAlapaNAnI apekSAe samajavA. kAraNa ke lokamAM tevI rIte dekhAya che. tathA 'saMnayAsaMnayA' iti. saMyatAsaMyata sthUla prANAtipAtAdithI nivRtta thayelA hovAne lIdhe dezavirativALA samajavA, kAraNa ke bIjA sUkSma prANAtipAtAdithI teo nivRtta thayelA nathI. 58482 // // maNurasesu samAhArAisattadAraparUvaNaM || magussA aaN bhaMte! savva samAhArA? goyamA! jo phaLake samaDhe te jeTTeAM? goyamA! mallA vihA patnattA, taM jahA-mahAsarIrA ya appasarIrA ya / tattha NaM je te mahAsarIrA te NaM bahutarAe poggale AhAreMti, jAva bahuta `poggale nIsasaMti, Ahacca AhAreMti, Ahacca nIsasaMti / tattha NaM je te appasarIrA te NaM appatarAe poggale 32 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM paDhamouddeso maNussesu samAhArAisattadAraparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 AhAreMti, jAva appatarAe poggale nIsasaMti, abhikkhaNaM AhAreMti, jAva abhikkhaNaM nIsasaMti, se teNadveNaM goyamA! evaM vuccati-'maNussA savve No samAhArA' / sesaM jahA neraiyANaM, navaraM kiriyAhiM maNUsA tivihA pannattA, taM nahA-sammIi, micchATTiI, sammAnaAveTTI tattva aaN ne te sammaldiI te tivihA patnattA, taMnahAsNytaa, asaMyatA, sNytaasNytaa| tattha NaM je te saMyatA te duvihA pannattA, taM jahA sarAgasaMyatA ya vIyarAgasaMyatA y| tattha NaM je te vIyarAgasaMyatA te NaM akiriyA, tattha NaM je te sarAgasaMyatA te duvihA pannattA, taM jahApamattasaMyatA ya apamattasaMyatA ya / tattha NaM je te apamattasaMjayA tesiM egA mAyAvattiyA kiriyA kajjati / tattha NaM je te pamattasaMjayA tesiM do kiriyAo kajjaMti, taM jahA- AraMbhiyA mAyAvattiyA ya / tattha NaM je te saMjayAsaMjayA tesiM tinni kiriyAo kajjaMti, taM jahA- AraMbhiyA pariggahiyA mAyAvattiyA / tattha NaM je te asaMjayA tesiM cattAri kiriyAo kajjati, taM jahA- AraMbhiyA pariggahiyA mAyAvattiyA apaccakkhANakiriyA / tattha NaM je te micchadiTThI je sammAmicchadiTThI tesiM niyaiyAo paMca kiriyAo kajjaMti, taM jahA- AraMbhiyA pariggahiyA mAyAvattiyA apaccakkhANakiriyA micchAdaMsaNavattitA, sesaM jahA neraiyANaM / sU0 - 9 / / 483 / / (mULa) he bhagavan! badhA manuSyo samAna AhAravALA che? he gautama! A artha samartha nathI. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho? he gautama! manuSyo be prakAranA che, te A pramANe--mahAzarIravALA ane alpazIravALA. temAM jeo mahAza2I2vALA che teo ghaNA pudgalono AhAra kare che, yAvat-dhaNA pudgalone ni:zvAsarUpe mUke che. kadAcit AhAra grahaNa kare che ane kadAcit niHzvAsa mUke che. temAM jeo alpaza2I2vALA che teo thoDA pudgalono AhAra kare che, yAvat alpa pudgalono niHzvAsa mUke che. vAraMvAra AhAra kare che, yAvat vAraMvAra niHzvAsa mUke che. te kAraNathI ke gautama! ema kahuM chuM ke manuSyo badhA samAna AhAravALA nathI. bAkI badhuM naiyikonI peThe jANavuM, parantu kriyAomAM manuSyo traNa prakAranA che. te A pramANe samyagdaSTi, mithyAdRSTi ane sabhyagmithyAdRSTi. temAM jeo samyadRSTi che te traNa prakAranA che. te A pramANe-saMyata, asaMyata ane saMyatAsaMyata. temAM jeo saMyata che te be prakAranA che. te A pramANe--sarAgasaMyata ane vItarAgasaMyata. temAM je vItarAgasaMyata che teo kriyArahita che. temAM jeo sarAgasaMyata che te be prakAranA che--pramattasaMyata ane apramattasaMyata. temAM je apramatta saMyata che teone eka mAyApratyayikI kriyA hoya che. ane je pramattasaMyata che teone be kriyAo hoya che--AraMbhikI ane mAyApratyayikI. jeo saMyatAsaMyata che teone traNa kriyAo hoya che, te A pramANe--AraMbhikI, pArigrahikI ane mAyApratyayikI. temAM jeo asaMyata che teone cAra kriyAo che. te A pramANe--AraMbhikI, pArigrahikI, mAyApratyayikI ane apratyAkhyAnakriyA. temAM jeo mithyAdRSTi ane samithyAdRSTi che teone avazya pAMca kriyAo hoya che. te A pramANe-AraMbhikI, pArigrahikI, mAyApratyayikI, apratyAkhyAnakriyA ane mithyAdarzanapratyayikI. bAkI badhuM naiyikonI jema jANavuM. 95483 // (TI0) have manuSya saMbandhI sUtra kahe che--'manusyA bhaMte! savva samAhArA'? he bhagavan! manuSyo badhA samAna- AhAravALA che? ityAdi sugama che, parantu 'mahattva Ahati, mahattva samaMti Jahattva nIsati' iti. kadAcit AhAra grahaNa kare che, kadAcit ucchvAsa le che ane kadAcit niHzvAsa mUke che. mahAzIravALA devakuru AdinA yugalika manuSyo che, teo kadAcit ja kavalAhAra vaDe AhAra kare che. kAraNa ke 'anumamattasya bahAro' teonI AhAra aSTamabhaktatraNa divasa pachI hoya che--evuM zAstravacana che. teono ucchvAsa-niHzvAsa paNa bAkInA bIjA manuSyanI apekSAe atisukhI hovAthI kadAcit ja hoya che. alpa zarIravALA vAraMvAra alpa AhAra kare che, kAraNa ke bAlako vagerene tevA prakAre jaNAya 33 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM paDhamouddeso vANamaMtarAisu samAhArAi sattadAraparUvaNaM che ane saMmUrchima alpeza2I2vALA manuSyone niraMtara AhArano saMbhava che. ucchvAsa niHzvAsa paNa alpaza2I2vALAne vAraMvAra hoya che, kAraNa ke prAyaH teo ghaNA duHkhI hoya che. 'mesaM nahIM nerayALa' iti bAkI karma, varNAdi saMbandhe . sUtra / jema nairayikone kahyuM che te pramANe jANavuM, parantu ahIM pUrve utpanna thayelAne taruNapaNAthI zuddhavarNAdi jANavA. kriyAsUtramAM vizeSatA jaNAve che--'jiriyAai maLyusA tivihA' ityAdi. parantu kriyAomAM manuSya traNa prakAranA che. temAM sarAgasaMyato- jenA kaSAyo kSINa ke upazAnta thayA nathI evA che vItarAgasaMyato--jenA kaSAyo upazAnta athavA kSINa thayA che evA che ane te 'akiriyA' iti kriyArahita che, kAraNa ke vItAga hovAthI teone AraMbhAdi kriyAno abhAva che. apramatta saMyatane eka mAyApratyayakriyA hoya che, ane te zAsananA uDDAharakSaNamAM pravRtta thayelAne hoya che, kAraNa ke tenA kaSAyo kSINa thayA nathI. pramatta saMyatane AraMbhikI ane mAyApratyayikI e be kriyA hoya che, pramattasaMyatono sarva pramattayoga AraMbharUpa che mATe tene AraMbhikI kriyA hoya che ane tenA kaSAyo kSINa nahi thayA hovAthI mAyApratyayikI kriyA hoya che. 'sesanA nerayALa' iti. bAkInuM AyuSya saMbandhI sUtra je pramANe nairayikone kahyuM che te pramANe kahevuM. ane te sugama hovAthI svayaM vicArI levuM. 10904830 || vANamaMtarAisu samAhArAisattadAraparUvaNaM || vANamaMtarANaM jahA asurakumArANaM / evaM joisiyavemANiyANavi, navaraM te vedaNAe duvihA pannattA, tuM nahAmaaimicchditttthiiuvvnngaa ya amAisammadiTThIuvavannagA ya / tattha NaM je te mAimicchadiTThIuvavannagA te gaM appavedaNatarAgA / tattha NaM je te amAisammadiTThIuvavannagA te NaM mahAvedaNatarAgA, se teNadveNaM goyamA ! evaM vunnarUA tenaM taheva ||slR0-20||484|| (mULa) vyantarone asarakumAronI jema samajavuM. ema jyotiSika ane vaimAnikone paNa jANavuM. parantu vedanAmAM teo be prakAranA che-mAyI mithyAdRSTi utpanna thayelA ane amAyI samyagdaSTi utpanna thayelA. temAM je mAyI mithyAdRSTi utpanna thayelA che te alpavedanAvALA hoya che, ane je amAyI samyadRSTi utpanna thayelA che teo mahAvedanAvALA che. te mATe he gautama! ema kahuM chuM. bAkI badhuM temaja jANavuM. 10484 // (TI0) 'vALamaMtarALuM nahIM asuramArAkhaM' vyantarone asurakumA2onI peThe kahevuM-ityAdi. jema asukumAro saMzIbhUta ane asaMzIbhUta che. temAM je saMzIbhUta che te mahAvedanAvALA che ane asaMzIbhUta che te alpavedanAvALA che--e pramANe asurakumAro saMbandhe kahyuM che tema vyantaro saMbandha paNa kahevuM. kAraNa ke asurakumArathI AraMbhI vyantara sudhInA devomAM asaMzI utpanna thAya che. bhagavatIsUtramAM prathama zatakanA bIjA uddezakamAM kahyuM che ke 'masanI dannenuM mavaLavAsIsu komeLa vALamaMtaretu'| asaMjJI jaghanyathI bhavanavAsI ane utkRSTapaNe vyantaromAM utpanna thAya che. ane teo asurakumAranA prakaraNamAM kahelI yuktithI alpavedanAvALA hoya che ema jANavuM. je pUrve vyAkhyAna karyuM ke saMzI-samyagdaSTi ane asaMzI mithyAdRSTie pramANe paNa vRddha AcAryonA vyAkhyAnane anusarI kareluM vyAkhyAna ghaTe che, mATe doSarahita che. e pramANe asukumArane kahelA prakAra vaDe jyotiSika ane vaimAnikone paNa kahevuM, parantu vedanAmAM teo A pramANe kahevA--'duvihA nosiyA punattA, taMnahA-mAyimicchAGgiIjhavavanta ya' ityAdi. be prakAranA jyotiSiko che-mAyI mithyAdRSTi utpanna thayelA ane amAyI samyagdaSTi utpanna thayelA-ityAdi. (pra0)--jyotiSika saMbandhe evA prakArano pATha kema kaho cho, paNa asurakumAranI peThe 'sanimUyA ya asanimUyA ya'--saMzIbhUta ane asaMzIbhUta evo pATha kema kahetA nathI? (u)--jyotiSikamAM asaMzI utpanna thatA nathI mATe. e zAthI jANavuM? yuktithI jANI zakAya che, te A pramANe-asaMzInA AyuSyanI utkRSTa sthiti palyopamano asaMkhyAtamo bhAga hoya che ane jyotiSikonI jaghanya sthiti paNa palyopamano saMkhyAtamo bhAga che, 34 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM paDhamouddeso salessesu 24 daMDaesu oheNaM vibhAgeNaM samAhArAsattadAraparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 ane vaimAnikonI jaghanya sthiti palyopamanI che tethI jANI zakAya che ke teomAM asaMzI upajatA nathI. ane tenA abhAvathI upara kahyA pramANe pATha kahevAmAM Avyo che, paNa asurakumAranA prakaraNamAM kahyA pramANe kahevAmAM Avyo nathI. temAM zubha vedanAne AzrayI mAyI mithyAdRSTi alpavedanAvALA che ane bIjA mahAvedanAvALA che. I/10484ll. ||salerasesu 24 daMDaesu oheNaM vibhAgeNaM samAhArAisattadAraparUvaNaM / / salessA NaM bhaMte! neraiyA savve samAhArA, samasarIrA, samussAsanissAsA-savve vi pucchaa| goyamA! evaM jahA ohio gamao bhaNio tahA salessAgamao vi niravaseso bhANiyavvo jAva vemaanniyaa| kaNhalessA NaM bhaMte! neraiyA savve smaahaaraa-3pucchaa| goyamA! jahA ohiyA, navaraM neraiyA veyaNAe mAimicchadiTThIuvavannagA ya amAisammadiTThI-uvavannagA ya bhANiyavvA, sesaM taheva jahA ohiyaannN| asurakumArA jAva vANamaMtarA ete jahA ohiyA, navaraM maNussANaM kiriyAhiM viseso-jAva tattha NaM je te sammadiTThI te tivihA pannattA, taM jahA-saMjayA asaMjayA saMjayAsaMjayA ya,jahA ohiyaannN| joisiya-vemANiyA AilligAsu tisu lessAsuNa pucchijjNti| evaM jahA kiNhalessA cAriyA tahA nIlalessA vi caariyvvaa| kAulessA neraiehito Arabbha jAva vANamaMtarA, navaraMkAulessA neraiyA vedaNAe jahA ohiyaa| teulessANaM bhaMte! asurakumArANaM tAo ceva pucchaao| goyamA! jaheva ohiyA taheva, navaraM veyaNAe jahA joisiyaa| puDhavi-Au-vaNassai-paMceMdiyatirikkha-maNussA jahA ohiyA taheva bhANiyavvA, navaraM maNUsA kiriyAhiM je saMjatA te pamattA ya apamattA ya bhANiyavvA, sarAgA vIyarAgA ntthi| vANamaMtarA teulessAe jahA asurakumArA, evaM joisiya-vemANiyA vi, sesaM taM cev| evaM pamhalessA vi bhANiyavvA, navaraM jesiM atthi| sukkalessA vi taheva jesiM atthi, savvaM taheva jahA ohiyANaM gamao, navaraM pamhalessa-sukkalessAo paMceMdiyatirikkhajoNiya-maNUsa-vemANiyANaM ceva, na sesANaM ti ||suu0-11||485|| pannavaNAe bhagavaIe sattarase lessApae paDhamo uddesao smtto| (mULa) he bhagavan! lezvAsahita narayiko badhA samAnaAhAravALA, samAnazarIravALA ane samAna ucchavAsaniHzvAsavALA che? ema bIjA badhA saMbadhe pRcchA karavI. he gautama! jema oNdhika-sAmAnya narayiko saMbadhe AlApaka kahyo che tema lezyA sahita samagra AlApaka paNa yAva-vaimAnika sudhI kahevo. he bhagavan! kRSNalezyAvALA narayiko badhA samAnaAhAravALA che-ityAdi pRcchA. he gautama! jema audhika-sAmAnya nairayiko kahyA che tema kahevA, paNa vedanAmAM mAyI mithyAdRSTi upapannaka ane anAyI samyagdaSTiupapatnaka kahevA. bAkI badhuM jema sAmAnya nairayikone kahyuM temaja kahevuM. asurakumArathI AraMbhI vyantara sudhI sAmAnya asurakumArAdinI peThe kahevuM. parantu manuSyone kriyAomAM vizeSatA che-mAvat temAM jeo samyagdaSTi che teo traNa prakAranA che, te A pramANe-saMyata, asaMyata ane saMyatAsaMyataityAdi jema audhika-sAmAnya manuSya saMbaje kahyuM che tema kahevuM. jayotiSika ane vaimAnika saMbadhe AdinI traNa lezyAmAM na pUchavuM. e pramANe jema kRSNalezyAvALA nairayikono vicAra karyo tema nIlalezyAvALA nairayikono vicAra karavo. kApota lezyAno nairayikothI AraMbhI vyantaro sudhI vicAra karavo, parantu kApotalezyAvALA narayiko vedanAmAM sAmAnya narayiko kahyA tema kahevA. he bhagavan! tejovezyAvALA asurakumAro-ityAdi asurakumAra saMbandha teja pUrvokta pRcchA karavI. he gautama! jema sAmAnya asurakumAro kahyA temaja jANavA. parantu vedanAmAM jyotirSikanI jema kahevA. pRthivIkAya, aplAya, vanaspatikAya, paMcendriya tiryaMca ane manuSyo jema audhika-sAmAnyarUpe kahyA tema 35 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM paDhamouddeso salessesu 24 daMDaesu oheNaM vibhAgeNaM samAhArAsattadAraparUvaNaM lesyA sahita kahevA. parantu manuSyo kriyAomAM je saMyata che te pramatta ane apramatta be prakAranA che. paNa sarAga ane vItarAga evA bheda thatA nathI. vyattaro tejolekSAmAM asurakumAranI jema kahevA. ema jayotiSika ane vaimAnika saMbandha paNa jANavuM. bAkI badhuM temaja kahevuM. e pramANe padmazyAvALA paNa kahevA. parantu padmavezyA jeone hoya teone kahevI. zuklalezyAvALA paNa temaja jANavA, paranta zuklalezyA jeone hoya teone kahevI. bAkI badhuM jema audhika-sAmAnya AlApaka kahyo che temaja kahevo. parantu padmavezyA ane zuklalezyA paMcendriya tiryaMca, manuSya ane vaimAnikane ja jANavI, bAkInA ne na jANavI. //11/48pI/ prajJApanA bhagavatInA anuvAdamAM sattaramA lezyApadano prathama uddezaka samApta. (TI0) have salezyapadarUpa vizeSaNayukta covIza daMDakanuM AhArAdi nava padavaDe nirUpaNa kare che-"satvekSA aMte ! nerI' he bhagavan! vezyAvALA nairayiko badhA samAna AhAravALA che? ityAdi. jema hamaNAM audhika-sAmAnya, vizeSaNarahita AlApaka pUrve kahyo tema salezya saMbandhI samagra AlApaka vaimAnikasutra paryanta kahevo, kAraNa ke salezyapadarUpa vizeSaNa sivAya bIjuM vizeSaNa kyAMi paNa ghaTatuM nathI. have bhinna bhinna kRSNAdi lezyAnA vizeSaNayukta cha daMDakonuM AhArAdi pado vaDe nirUpaNa karavAnI icchAvALA sUtrakora kahe che-'vhallesAM aMte! nerA'--he bhagavan! kRSNalezyAvALA narayiko samAna AhAravALA hoya-ityAdi. jema audhika-vizeSaNarahita sAmAnya nairayiko AhAra, zarIra, ucchavAsa, karma, varNa, lezyA, vedanA, kriyA ane upapAtarUpa navapado vaDe pUrve kahyA che tema kRSNalezyAvALA paNa kahevA. parantu vedanA padamAM narayiko A pramANe kahevA-"mArUmicchatIDavavana II , amArUddiIDavavanA ' mAyI mithyAdRSTi utpanna thayelA ane amArI samyagdaSTi utpanna thayelA. parantu oNdhikasUtramAM jema "na mUyA ' 'saMjJIbhUta ane asaMzIbhUta' e pATha na kahevo. (pra0) zA mATe na kahevo? (10)-ahIM asaMzI prathama naraka pRthivImAM ja utpanna thAya che, kAraNa ke 'sanI vastu paDha'-asaMjJI prathama narakamRthivI sudhI utpanna thAya che-evuM zAstranuM vacana che, ane prathama pRthivImAM kRSNalezyA nathI, je pAMcamI vagere narakamRthivImAM kRSNalezyA che tyAM asaMjJI upajatA nathI. temAM mAyI mithyAdRSTi mahAvedanAvALA che, kAraNa ke prakRSTa-chevaTanI azubha sthiti teo bAMdhe che ane prakRSTa azubha sthitimAM moTI vedanA hoya che, tethI viparIta bIjI sthitimAM alpa vedanA hoya che. asurakumArathI mAMDI vyantara sudhInA badhA jIvo jema audhika-sAmAnyarUpe kahyA che tema kahevA, parantu manuSyone kriyAomAM vizeSatA che, te vizeSatA batAve che 'tatva nuM te' ityAdi. samyagdaSTi vageremAM je samyagdaSTi che teo traNa prakAranA che-saMyata, asaMyata ane saMyatAsaMyata ityAdi 'nahIM gohiyALa' iti-sAmAnyataH kahyuM che tema kRSNalezyAvALAne paNa kahevuM, jemake saMyatone AraMbhikI ane mAyApratyayikI e be kriyAo hoya che ane kRSNalezyA pramattasaMyatone hoya che, paNa apramattasayatone hotI nathI. tethI teone pUrvokta beja kriyAo hoya che. saMyatAsaMyatane AraMbhikI, pArigrahitI ane mAyApatyayikI e traNa kriyAo hoya che. ane asaMyatane AraMbhikI, pArigrahikI, mAyApratyayikI ane apratyAkhyAnakriyA e cAra kriyAo hoya che. jyotiSiko ane vaimAnikone AdinI traNa lezyA saMbandha na pUchavuM. eTale te saMbandha sUtra na kahevuM. kAraNa ke prathamanI traNa lezyAo teone hotI nathI. jema kRSNalezyA saMbandha sUtra kahyuM tema nIlezyA saMbandha paNa kahevuM. kAraNa ke temAM vizeSatA nathI. eja bAbata sUtrakAra kahe che-'pavuM nahIM ziSyatvekSA vivADiyA taNI nItajosA vivAre brA' jema kRSNalezyAno vicAra karyo tema nIlalezyAno paNa karavo. nIlalezyA viSe sUtrapATha e pramANe ja che. mAtra kRSNalezyApadane sthAne nIlalezyApadano uccAra karavo. 'potajosA' ityAdi. kApotalezyA sUtrathI nIlalezyAnA jevI che ane te nairayikothI AraMbhI vyantaro sudhI kahevI. parantu kApotalezyAmAM narayiko jema vedanAsUtramAM audhika-sAmAnyarUpe ' kahyA tema kahevA-"raphayA vihI nittA-sanimUyA manipUNA ' jemake nairayiko be prakAranA che-saMjJIbhUta ane asaMzIbhUta-e pramANe kahevA. kAraNa ke asaMjJI paNa prathama narakamRthivImAM utpanna thAya che ane tyAM kApotalezyA hoya che. 36 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM paDhamouddeso salessesu 24 daMDaesu oheNaM vibhAgeNaM samAhArAsattadAraparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tejolezyA saMbandhI sUtra kahe che-"te josA ne aMte! mayurakumAra' he bhagavan! tejovezyAvALA asurakumAro' samAnaAhAravALA-vagere hoya che? ityAdi. ahIM nArako, agni, vAyu ane vikalendriyone tejovezyAno saMbhava nathI, mATe prathamathIja asurakumAra saMbandhI sUtra kahyuM. A kAraNathI agni, vAyu ane vikalendriyasUtra paNa na kahevuM. asurakumAro paNa pUrve jema sAmAnyarUpe kahyA che tema kahevA, parantu vedanApadamAM jema jyotiSiko kahyA che tema kahevA. ane saMjJIbhUta ane asaMjJIbhUta ema na kahevA. parantu mAyI mithyAdRSTi utpanna thayelA ane amArI samyagdaSTi utpanna thayelA hoya che-ema kahevA, kAraNa ke asaMjJI jIvo tejovezyAvALAmAM utpanna thatA nathI. pRthivI, pANI, vanaspati, tiryaMca paMcendriyo ane manuSyo jema pUrve sAmAnyarUpe kahyA che tema kahevA. parantu manuSyo kriyAomAM je saMyata che teo pramatta ane apramatta ema be prakAranA kahevA, kAraNa ke te bannene paNa tejovezyAno saMbhava che. sarAgasaMyata ane vItarAgasaMyata e bhedo na kahevA. kAraNa ke vItarAgane tejalezyAno asaMbhava hovAthI vItarAgapadano upanyAsa ane tejalezyA sarAgane avazya hovAthI sarAgapaMdano upanyAsa nirarthaka che. vALamaMtara tevatte nahIM mayurakumAra' vantaro tejolezyAmAM asurakumAranI peThe jANavA. teo paNa mAyI mithyAdRSTi utpanna thayelA ane abhAyI samyagdaSTi utpanna thayelA che ema kahevuM. paNa saMjJIbhUta ane asaMjJIbhUta na kahevA. kAraNa ke tejolezyAvALAmAM asaMjJInI utpatti thatI nathI. 'pavuM paDDaslekSAvi mAAiyabrA' e pramANe pAlezyA paNa kahevI. eTale tejolezyAnA prakaraNamAM kahelA prakAravaDe padgalezyA paNa kahevI e bhAvArtha che. zuM badhA jIvone sAmAnyapaNe kahevI? nahi. 'navara neAiM althi' parantu A vizeSatA che-jeone padmazyA che teone ja kahevI, bAkInA jIvone na kahevI. temAM paMcendriya tiryaMco, manuSyo ane vaimAnikone padgalezyA hoya che, bAkInAne hotI nathI, mATe pAlezyA sUtra teo saMbaMdhe ja hoya che. zuklalezyA paNa jema padgalezyA kahI temaja kahevI. ane te paNa jeone hoya teone kahevI. jema audhika-sAmAnya pATha kahyo che tema badhuM sUtra kahevuM. pamalezyA ane zuklalezyA jeone hoya teono sAkSAt nirdeza kare che'navare pahakuvananessAmo' ityAdi. sugama che. II1 1.48pI prajJApanA TIkAnA anuvAdamAM sattaramA vezyApadano prathama udezaka samApta, arihaMtanI kyAreya joDI hotI nathI. eka kSetramAM, eka kALamAM eka ja arihaMta hoya che. temaja cakravartI, vAsudeva, baLadeva, prativAsudeva paNa eka eka ja hoya che. arihaMtanuM zAsana eTale ja abhayadAnanI saritA, jala jema janatAne jIvADe che tema jinazAsana pratyeka jIvAtmAne abhayadAna Ape che. arihaMtanA zAsananA meLavanArAonAM puNya karatAM paNa e zAsana meLavIne e zAsanane vaphAdAra rahenArAnuM puNya ghaNuM ja ucca koTInuM hoya che. arihaMtanA zAsanane vaphAdAra rahenAro kadAca bhautika sAmagrIthI hina hoI zake che. paNa enI aMtaraMga sAmagrI rUpa ratnonI peTIo to enI pAse ghaNI ja hoya che tethI ja e bhAgyazALI kahevAya che. - jayAnaMda 37 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM bIouddeso lessAbheyaparUvaNaM cauvIsadaMDaesu lessAparUvaNaM || bIo uddeso|| || lessAbheyaparUvaNaM / / kai NaM bhaMte! lessAo pannattAo? goyamA! challessAo pannattAo, taM jahA-kaNhalessA, nIlalessA, kAulessA, teulessA, pamhalessA, suklalessA ||suu0-12||486|| (bhU0) bhagavan! 326ii vezyAmoDI cha? : gautama! 7 vezyAmo 58 . te mA pramANe-lezyA, nAtavezyA, ___ApatilezyA, tovezyA, pAlezyA mane zusavezyA. // 12 // 48 // (TI0) cha dvAra vagere arthanuM pratipAdana karanAra prathama udezaka kahyo, have bIjo udezaka kahevAya che, tenuM A prathama sUtra che-he bhagavan! keTalI vezyAo kahI che? A sUtrano pUrvanA udezakanI sAthe zo saMbandha che? teno A uttara che-prathama udezakamAM "he bhagavan! vezyAvALA nairayiko samAnaAhAravALA che ityAdi kahyuM, ahIM teja vezyAno vicAra karAya che-keTalI vezyAo che?' temAM lekSAno zabdArtha pUrve kahyo che. bhagavAn uttara Ape che-he gautama! cha lezyAo che, te nAmathI kahe che- kRSNalezyA' ityAdi. kRSNa dravyarUpa, athavA kRSNadravyathI utpanna thayelI vezyA te kRSNalezyA. e pramANe 'nIlalezyA' ityAdi padane viSe paNa vicAra karavo. "he bhagavan! nairayikone keTalI vezyAo hoya che ityAdi alpabadutvanI vaktavyatAnI pahelAnuM badhuM sUtra sugama che, parantu vaimAnika sUtramAM je vaimAnikone eka tejolezyA kahI che, temAM A kAraNa che-vaimAnika devIo saudharma ane IzAnamAM ja che. ane temAM kevaLa tejovezyA che. ahIM sAmAnyataH saMgrahaNInI A gAthAo che "kiNhA nIlA kAU teulessA ya bhvnnvNtriyaa| joisasohammIsANa teulessA muNeyavvA // 1 // kappe saNaMkumAre mAhiMde ceva baMbhaloe yA eesu pamhalessA teNa paraM suklalessA u // 2 // puDhavIAuvaNassaibAyarapatteya lessA cttaari| gabbhayatirinaresu challessA tinni sesANaM // 3 // " - kRSNa, nIla, kApota ane tejolezyA bhavanapati ane vyantarane hoya che. jyotiSika, saudharma ane IzAnane tejovezyA hoya che. sanaskumAra, mAhendra ane brahmaloka e kalpomAM padmalezyA ane tyAra pachI zuklalezyA hoya che. bAdara pRthivIkAya, aplAya ane pratyeka vanaspatikAyane cAra lezyAo, garbhaja tiryaMca ane manuSyane cha vezyAo ane bAkInA jIvone traNa vezyAmo hoya che. // 12 // 486 // ... || cauvIsadaMDaesu lessAparUvaNaM / / neraiyANaM bhaMte! kai lessAo pannattAo? goyamA! tinni, taM jahA-kiNhalessA, nIlalessA, kaaulessaa| tirikkhajoNiyANaM bhaMte! kai lessAo pannattAo? goyamA! challessAo pannattAo, taM jahA-kaNhalessA, jAva sukklessaa| egidiyANaM bhaMte! kai lessAo pannattAo? goyamA cattAri lessAo pannattAo, taM jahAkaNhalessA, jAva teulessaa| puDhavikAiyANaM bhaMte! kai lessAo pannattAo? goyamA! evaM cev| Au- vaNassaikAiyANa vi evaM cev| teu-vAu-beiMdiya-teiMdiya-cauridiyANaMjahA neriyaannN| paMceMdiyatirikkhajoNiyANaM pucchaa| goyamA! challessA-kaNhalessA jAva sukklessaa|sNmucchimpNceNdiytirikkhjonniyaannN pucchaa| goyamA! jahA neriyaannN| gbbhvkkNtiypNceNdiytirikkhjonniyaannpucchaa| goyamA! challessA-kaNhalessA, jaavsukklessaa| tirikkhajoNiNINaM pucchaa| goyamA! challessA eyAo cev| maNUsANaM pucchaa| goyamA! challessA eyAo ceva; samucchimamaNussANaM pucchaa| goyamA!jahA neriyaann| gabbhavakkaMtiyamaNussANaM pucchaa| goyamA! challessAo, taM jahA-kaNhalessA, jAva sukklessaa| maNussINaM pucchaa| goyamA! evaM cev| devANaM pucchaa| goyamA! cha eyAo .38 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM bIouddeso lessAbheyaparUvaNaM cauvIsadaMDaesu lessAparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 cev| devINaM pucchaa| goyamA! cattAri-kaNhalessA, jAva teulessaa| bhavaNavAsINaM bhaMte! devANaM pucchaa| goyamA evaM ceva, evaM bhavaNavAsiNINa vi| vANamaMtaradevANaM pucchaa| goyamA! evaM ceva, evaM vANamaMtarINa vi| joisiyANaM pucchaa| goyamA! egA teulessA, evaM joisiNINa vi| vemANiyANaM pucchaa| goyamA! tinni, taM jahA-teulessA, pamhalessA, sukklessaa| vemANiNINaM pucchaa| goyamA! egA teulessA ||suu0-13||487|| (mU0) he bhagavan! narayikone keTalI vezyAo hoya che? gautama! traNa vezyAo hoya che. te A pramANe--kRSNalezyA, nIlalezyA ane kApotalezyA. he bhagavan! tiryaMcone keTalI vezyAo che? he gautama! cha lezyAo che. te A pramANe--kRSNalezyA, yAvat zuklalezyA. he bhagavan! ekendriyone keTalI vezyAo hoya che? he gautama! cAra vezyAo hoya che. te A pramANe--kRSNalezyA, yAvat tejalezyA. he bhagavan! pRthivIkAyikone keTalI vezyAo hoya che? he gautama! e pramANe ja jANavuM. aplAyika ane vanaspatikAyikone paNa emaja samajavuM. tejaskAyika, vAyukAyika, beIndriya, te indriya ane caurindriyone narayikonI jema jANavuM. paMcendriya tiryaMcayoniko saMbadhe pRcchA. he gautama! teone cha lezyAo hoya che, kRSNalezyA, yAvatuM zuklalezyA. saMmUrchAima tiryaMca paMcendriya saMbadhe pRcchA. he gautama! narayikonI peThe jANavuM. garbhaja paMcendriya tiryaMco saMbadhe pRcchA. he gautama! cha lezyAo hoya che. jema ke kRSNalezyA, yAvat zuklalezyA. tiryaMcayonika strI saMbadhe pRcchA. he gautama! eja cha lezyAo hoya che. manuSyo saMbadhe pRcchA. he gautama! eja cha lazyAo hoya che. saMmUrchAima manuSyo saMbadhe pRcchA. he gautama! narayikonI peThe jANavuM. garbhaja manuSyo saMbadhe pRcchA. he gautama! cha lezyAo hoya che. te A pramANe-kRSNalezyA, yAvat zuklalezyA. manuSya strI saMbadhe pRcchA. he gautama! emaja jANavuM. devo saMbandha pRcchA. he gautama! eja cha lezyAo hoya che. devIo saMba pRcchA. he gautama! cAra lezyAo hoya che. te A pramANe-kRSNalezyA, yAvat tejolezyA. bhavanavAsI devo saMbadhe pRcchA. he gautama! emaja jANavuM. bhavanavAsinI devIone paNa emaja samajavuM. vyattara devo saMbadhe pRcchA. he gautama! emaja jANavuM. vyattaradevI saMbandha paNa emaja samajavuM. jyotirSika saMbadhe pRcchA: he gautama! teone eka tejalezyA hoya che. e pramANe jyotiSika devIone paNa samajavuM. vaimAniko saMbandha pRcchA. he gautama! traNa lezyAo hoya che. te A pramANe-tejolezyA, pAlezyA ane zuklalezyA, vaimAnika strI saMbadhe pRcchA. he gautama! * teone eka tejolezyA hoya che. /1348. etesiNaM bhaMte! jIvANaM salessANaM kaNhalessANaM jAva sukkalessANaM alessANa ya kayare kayarehito appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA? goyamA! savvatthovA jIvA sukkalessA, pamhalessA saMkhejjaguNA, teulessA saMkhejjaguNA, alessA aNaMtaguNA, kAulessA aNaMtaguNA, nIlalessA visesAhiyA, kaNhalessA visesAhiyA, salessA visesAhiyA ||suu0-14||488|| (mULa) he bhagavan! vezyAvALA, kRSNalezyAvALA, yAvat zuklalezyAvALA ane vezyArahita jIvomAM koNa konAthI alpa, bahu tulya ke vizeSAdhika hoya che? he gautama! sauthI thoDA jIvo zuklalezyAvALA hoya che, tethI padhalezyAvALA saMkhyAtaguNA che, tethI tejolezyAvALA saMkhyAtaguNA che, tethI vezyArahita anantaguNA che, tethI kApotalezyAvALA anantaguNA che, tethI nIlalezyAvALA vizeSAdhika che, tethI kRSNalezyAvALA vizeSAdhika che ane tethI vezyAvALA vizeSAdhika che. 7/14ll488 (TI) have salezyAdi ATha padonuM alpabadutva kahe che-'pa baMtA josALa' he bhagavan! vezyAvALA ityAdi. A ATha sthAnomAM kayA jIvo konAthI alpa, kayA jIvo konAthI ghaNA, kayA jIvo konI tulya, ahIM prAkRta hovAthI trIjI 39 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM bIouddeso salessesu 24 daMDaesu appAbahuyaM vibhaktimAM paNa jyodito' evo pAMcamI vibhaktino nirdeza che, tethI evA prakAranI vyAkhyAmAM doSa nathI. tathA kayA jIvo konAthI vizeSAdhika che? e pramANe gautame prazna karyo eTale bhagavAn uttara Ape che-he gautama! sauthI thoDA zuklalezyAvALA che, zuklarUpa ke zukladravyathI utpanna thayelI lezyA jeone hoya che te zuklalezyAvALA jIvo kahevAya che. e pramANe bAkInA sthAnone viSe paNa vigrahano vicAra karavo. kAraNa ke keTalAka paMcendriya tiryaMco, manuSya ane lAntakAdi devomAM zuklalezyA hoya che. tethI pAlezyAvALA saMkhyAtaguNA che. kAraNa ke saMkhyAtaguNA tiryaMca paMcendriyo, manuSyo, sanakumAra, mAhendra ane brahmalokakalpavAsI devomAM padgalezyA hoya che. (pra0)-lAMtakAdi devothI sanaskumArAdi traNa kalpamAM rahenArA devo asaMkhyAtaguNA che, tethI zaMklalezyAvALA karatAM padmavezyAvALA asaMkhyAtaguNA thAya, to saMkhyAtaguNA kema kahyA? (u0)-ahIM jaghanya pade paNa asaMkhyAtA, sanakumArAdi traNa kalpavAsI devothI paNa asaMkhyAtaguNA paMcendriya tiryaMcone zuklalezyA hoya che tethI padgalezyAnA vicAramAM sanaskumArAdi devono prakSepa karIe to paNa asakhyAtaguNA thatA nathI, parantu je tiryaMca paMcendriyanI apekSAe saMkhyAtaguNapaNuM che te ja rahe che, e mATe zuklalezyAvALA karatAM pahmazyAvALA saMkhyAtaguNA che. tethI paNa saMkhyAtaguNA tejovezyAvALA che. kAraNa ke bAdara pRthivIkAya, aplAya ane pratyeka vanaspatikAyane tathA saMkhyAtaguNA tiryaMca paMcendriya ane manuSyone tathA bhavanapati, vantara, jayotiSika ane saudharma IzAna devone tejalezyA hoya che. saMkhyAtaguNapaNAmAM pUrvanI peThe ahIM paNa vicAra karavo. tethI paNa lezyarahita anantaguNA che, kAraNa ke vezyArahita siddho pUrva karatAM anantaguNA che. tethI paNa kApolezyAvALA anantaguNA che, kAraNa ke siddha karatAM anantaguNA vanaspatikAyiko kApotalezyAvALA che. tethI paNa nIlalezyAvALA vizeSAdhika che. tethI paNa kRSNalezyAvALA vizeSAdhika che. kAraNa ke kliSTa, kliSTatara adhyavasAyavALA ghaNA jIvo hoya che. kRSNalezyAvALA karatAM paNa vezyAvALA vizeSAdhika che. kAraNa ke temAM nIlalezyAvALA vagereno paNa prakSepa thAya che. e pramANe sAmAnyathI alpabahutano vicAra karyo. ll14488. ||salerasesu 24 daMDaesu appAbahuyaM || eesi NaM bhaMte! neraiyANaM kaNhalessANaM nIlalessANaM kAulessANa ya kayare kayarehito appA vA 4? goyamA! savvatthovA neraiyA kaNhalessA, nIlalessA asaMkhejjaguNA, kAulessA asNkhejjgunnaa| etesiM NaM bhaMte! tirikkhajoNiyANaM kaNhalessANaM jAva sukkalessANa ya kayare kayarehito appA vA 4? goyamA savvatthovA tirikkhajoNiyA sukkalessA, evaM jahA ohiyA, navaraM alesvjjaa'| eesiM egidiyANaM kaNhalessANaM nIlalessANaM kAulessANaM teulessANa ya kayare kayarehito appA vA 4? goyamA! savvatthovA egiMdiyA teulessA, kAulessA aNaMtaguNA, nIlalessA visesAhiyA, kaNhalessA visesaahiyaa| eesi NaM bhaMte! puDhavikAiyANaM kaNhalessANaM jAva teulessANa ya kayare kayarehito appA vA4? goyamA! jahA ohiyA egidiyA, navaraM kAulessA asNkhejjgunnaa| evaM AukAiyANa vi| etesi NaM bhaMte! teukAiyANaM kaNhalessANaM nIlalessANaM kAulessANa ya kayare kayarehito appA vA 4? goyamA! savvatthovA teukAiyA kAulessA, nIlalessA, visesAhiyA, kaNhalessA visesAhiyA, evaM vAukAiyANa vi| etesiMNaM bhaMte! vaNassaikAiyANaM kaNhalessANaM jAva tAulessANa yajahA egidiyohiyaannN| beiMdiyANaM teiMdiyANaMcauridiyANaMjahA teukAiyANaM IIkU0-25ll481iA (mU0) he bhagavan! kRSNalezyAvALA, nIlalezyAvALA ane kApotalezyAvALA e narayikomAM koNa konAthI alpa, bahu, - 1. mane-sanvesarvajJA vinA iti pAThAntara (ma.vi.) . 40 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM bIouddeso salessesu 24 daMDaesu appAbahuyaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tulya ke vizeSAdhika che? he gautama! sauthI thoDA nairayiko kRSNalezyAvALA che, tethI nIlalezyAvALA asaMkhyAtaguNA che, tethI kApotalezyAvALA asaMkhyAtaguNA che. he bhagavan! kRSNalezyAvALA yAvat zuklalezyAvALA, e tiryomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? he gautama! sauthI thoDA tiryaMco zuklalezyAvALA che-ityAdi jema audhika-sAmAnya lakSAvALA jIvo saMbaMdhe kahyuM che tema kahevuM. paraMtu vezyA rahitane varjavA. he bhagavan! kRSNalezyAvALA, nIlalezyAvALA, kApotalezyAvALA ane tejalezyAvALA ekendriyomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? he gautama! sauthI thoDA ekendriyo tejolezyAvALA che, tethI kApotalezyAvALA anaMtaguNA che, tethI nIlalezyAvALA vizeSAdhika che ane tethI kRSNalezyAvALA vizeSAdhika che. he bhagavan! kRSNalezyAvALA yAvatuM tejolezyAvALA e pRthivIkAyikomAM koNa konAthI alpa, bahu, talya ke vizeSAdhika che? he gautama! jema oNdhika ekendriyo kahyA tema kahevA. parantu kApotalezyAvALA asaMkhyAtaguNA jANavA. e pramANe aplAyikone paNa kahevuM. he bhagavan! kRSNalezyAvALA, nIlalezyAvALA ane kApotalezyAvALA e tejaskAyikomAM koNa konAthI alpa, bahu, talya ke vizeSAdhika che? he gautama! sauthI thoDA tejaskAyiko kApotalezyAvALA che, tethI nIlalezyAvALA vizeSAdhika che, tethI kRSNalezyAvALA vizeSAdhika che. e pramANe vAyukAyikone paNa kahevuM. he bhagavan! kRSNalezyAvALA yAvat tejolezyAvALA e vanaspatikAyikomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? jema sAmAnya ekendriyo saMbandha kahyuM che tema kahevuM. beIndriya, indriya ane caurindriyane tejaskAyikonI peThe kahevuM. /15ll489ll (TI.) have nairayikomAM vezyA saMbadhe alpabadutvano vicAra kare che-paNasa aMte! neraDyAna' ityAdi. nairayikone traNa lezyAo hoya che. jemake kRSNa, nIla, ane kApotalezyA. kahyuM che ke-"kApotalezyA prathamanI be narakamRthivImAM, trIjImAM mizra-kApota ane nIla e banne vezyA, cothImAM nIlalezyA, pAMcamImAM mizra-nIla ane kRSNa banne lezyA, chaThThImAM kRSNa ane te pachI (sAtamImAM) parama kRSNalezyA hoya che. tethI ahIM traNe padono paraspara alpabahutvano vicAra karavAmAM Avyo che. temAM sauthI thoDA kRSNalezyAvALA narayiko che, kAraNa ke keTalAeka pAMcamI pRthivInA narakAvAsomAM tathA chaThThI ane sAtamI naraka pRthivImAM kRSNalezyA hoya che. tethI asaMkhyAtaguNA nIlalezyAvALA che, kAraNa ke keTalAeka trIjI pRthivInA narakAvAsomAM, cothI samagra naraka pRthivImAM tathA pAMcamI narakamRthivInA keTalAeka narakAvAsomAM pUrvoktathI asaMkhyAtaguNA nairayikone nIlalezyA hoya che. tethI asaMkhyAtaNA kApotalezyAvALA che. kAraNa ke prathama ane bIjI narakamRthivImAM tathA trIjI narakamRthivInA keTalAeka narakAvAsamAM pUrve kahelAthI asaMkhyAtaguNA nArakone kApotalezyA hoya che. have tiryaMco saMbandhI alpabadutva kahe che-"pati nuM aMte! rivanoLiyAna' ityAdi. parva nahI mohiyA' e pramANe-pUrve batAvelA prakAra vaDe jema pUrve audhika-sAmAnya lakSAvALA jIva kahyA che tema ahIM kahevA. paraMtu lekSArahitane varjavA, kAraNa ke tiryaMcomAM lezyarahitano asambhava che. te A pramANe-sauthI thoDA zuklalezyAvALA tiryaMco che, kAraNa ke teo jaghanyapade paNa asaMkhyAtA jANavA. tethI saMkhyAtaguNA padgalezyAvALA che, tethI paNa saMkhyAtaguNA tejovezyAvALA che, tethI paNa anantaguNA kApotalezyAvALA che, tethI paNa nIlalezyAvALA vizeSAdhika che, tethI paNa kRSNalezyAvALA vizeSAdhika che ane tethI paNa vezyAsahita vizeSAdhika che. have ekendriyone viSe alpabadutva kahe che-'pafsa ne maMta! riyALa' ityAdi. sauthI thoDA tejovezyAvALA ekendriyo che, kAraNa ke keTalAeka bAdara pRthivI, pANI ane vanaspatikAyikone aparyAptAvasthAmAM tejolezyA hoya che. tethI kApotalezyAvALA anantaguNA che, kAraNa ke ananta sUkSma ane bAdara nigodanA jIvone kApotalezyA hoya che, tethI paNa nIlalezyAvALA vizeSAdhika che, tethI paNa kRSNalezyAvALA vizeSAdhika che. ahIM bhAvanA pUrve kahI che. have pRthivIkAyAdi saMbadhe alpabadutva kahevAnuM che-temAM pRthivI, pANI ane vanaspatikAyikone cAra vezyA hoya che, ane agni ane vAyune traNa lezyAo hoya che, te prakAre sUtra kahe che_*patti ne aMte! puddhavirUyALa' ityAdi. "he bhagavanuM tejolezyAvALA' 41 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM bIouddeso salessesu 24 daMDaesu appAbahuyaM ityAdi. sUtra sugama che. ane beindriya, teindriya ane caurindriyane viSe paNa sugama che. 154895 eesi NaM bhaMte! paMceMdiyatirikkhajoNiyANaM kaNhalessANaM evaM jAva sukkalessANa ya kayare kayarehiMto appA vA 4? goyamA! jahA ohiyANaM tirikkhajoNiyANaM, navaraM kAulessA asaMkhejjaguNA / saMmucchimapaMceMdiyatirikkhajoNiyANaM jahA ukAiyANaM / gabbhavakkaMtiyapaMceMdiyatirikkhajoNiyANaM jahA ohiyANaM tirikkhajoNiyANaM, navaraM kAulessA saMkhejjaguNA, evaM tirikkhajoNiNINA vi / eesi NaM bhaMte! saMmucchimapaMceMdiyatirikkhajoNiyANaM gabbhavakkatiyapaMceMdiyatirikkhajoNiyANa ya kaNhalessANaM jAva sukkalessANa ya kayare kayarehiMto appA vA 4 ? goyamA! savvatthovA gabbhavakkatiyapaMceMdiyatirikkhajoNiyA sukkalessA, pamhalessA saMkhejjaguNA, teulessA saMkhejjaguNA, kAulessA saMkhejjaguNA, nIlalessA visesAhiyA, kaNhalessA visesAhiyA, kAulessA saMmucchimapaMceMdiyatirikkhajoNiyA asaMkhejjaguNA, nIlalessA visesAhiyA, kaNhalessA visesaahiyaa| eesi bhaMte! saMmucchimapaMceMdiyatirakkhajoNiyANaM tirikkhajoNiNINa ya kaNhalessANaM jAva sukkalessANa ya kayare karehiMto appA vA 4 ? goyamA ! jaheva paMcamaM tahA imaM chaTTaM bhANiyavvaM / eesi NaM bhaMte! gabbhavakkatiyapaMceMdiyatirikkhajoNiyANaM tirikkhajoNiNINa ya kaNhalessANaM jAva sukkalessANa ya kayare kayarehiMto appA vA 4? goyamA! savvatthovA gabbhavakkatiyapaMceMdiyatirikkhajoNiyA sukkalessA, sukkalessAo tirikkhajoNiNIo saMkhejjaguNAo pamhalessA gabbhavakkatiyapaMceMdiyatirikkhajoNiyA saMkhejjaguNA, pamhalessAo tirikkhajoNiNIo saMkhejjaguNAo ussA tirikkhajoNiyA saMkhejjaguNA, teulessAo tirikkhajoNiNIo saMkhejjaguNAo, kAulessA saMkhejjaguNA, nIlalessA visesAhiyA kaNhalessA visesAhiyA, kAulessAo saMkhejjaguNAo, nIlalessAo visesAhiyAo, kaNhalessAo visesaahiyaao| eesi NaM bhaMte! saMmucchimapaMceMdiyatirikkhajoNiyANaM gabbhavakkatiyapaMceMdiyatirikkhajoNiyANa0 tirikkhajoNiNINa ya kaNhalessANaM jAva sukkalessANa ya kayare kayarehiMto appA vA 4 ? goyamA! savvatthovA gabbhavakkatiyA tirikkhajoNiyA sukkalessA, sukkalessAo tiri0 saMkhejjaguNAo, pamhalessA gabbhavakkatiyA tirikkhajoNiyA saMkhejjaguNA, pamhalessAo tirikkhajoNiNIo saMkhejjaguNAo, teulessA gabbhavakkatiyA tirikkhajoNiyA saMkhejjaguNA, teulessAo tirikkhajoNiNIo saMkhejjaguNAo, kAulessA tirikkhajoNiyA saMkhejjaguNA, nIlalessA0 visesAhiyA, kaNhalessA0 visesAhiyA, sAo0 saMkhejjaguNAo, nIlalessAo 0 visesAhiyA, kaNhalessAo 0 visesAhiyAo, kAulessA saMmucchimapaMceMdiyatirikkhajoNiyA asaMkhejjaguNA, nIlalessA0 visesAhiyA, kaNhalessA0 visesAhiyA / . eesi NaM bhaMte! paMceMdiyatirikkhajoNiyANaM tirikkhajoNiNINa ya kaNhalessANaM jAva sukkalessANaM kayare kayarehiMto appA vA 4? goyamA ! savvatthovA paMceMdiyatirikkhajoNiyA sukkalessA, sukkalessAo0 saMkhijjaguNAo, pamhalessA0 saMkhijjaguNA, pamhalessAo0 saMkhejjaguNAo, teulessA0 saMkhejjaguNA, teulessAo0 saMkhijjaguNAo, kAulessAo saMkhejjaguNAo, nIlalessAo visesAhiAo, kaNhalessAo visesAhiyAo, kAulessA0 asaMkhejjaguNA, nIlalessA0 visesAhiyA, kaNhalessA0 visesAhiyA 0 / eesi NaM bhaMte! tirikkhajoNiyANaM, tirikkhajoNiNINa ya kaNhalessANaM jAva sukkalessANa ya kayare kayarehiMto appA vA 4? * goyamA ! jaheva navamaM appAbahugaM tahA imaMpi, navaraM kAulessA tirikkhajoNiyA anaMtaguNA / evaM ete dasa 42 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM bIouddeso salessesu 24 daMDaesu appAbahuyaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 appAbahugA tirikkhajoNiyANaM, evaM maNUsANaM pi appAbahugA bhaanniyvvaa| NavaraM pacchimagaM appAbahugaM Nasthi ITU-DvA4i60nI (mU0) he bhagavan! kRSNalezyAvALA yAvat zuklalezyAvALA e paMcendriya tiryomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? he gautama! jema sAmAnya tiryaMcone kahyuM che tema kahevuM. paraMtu kApotalezyAvALA asaMkhyAtaguNA che. saMmUrchAima paMcendriya tiryaMcone tejaskAyikonI peThe jANavuM. garbhaja paMcendriya tiryaMcone oNdhika-sAmAnya tiryaMconI jema kahevuM. paraMtu kApotalezyAvALA saMkhyAtaguNA kahevA. tiryaMca strI saMbadhe paNa emaja kahevuM. he bhagavan!. kRSNalezyAvALA yAvat zuklalezyAvALA e saMmUrchAima paMcendriya tiryaMca ane garbhaja paMcendriya tiryaMcomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? he gautama! sauthI thoDA zuklalezyAvALA garbhaja paMcendriya tiryaMco che, tethI papralezyAvALA saMkhyAtaguNA che, tethI tejolezyAvALA saMkhyAtaguNA che, tethI kApotalezyAvALA saMkhyAtaguNA che, tethI nIlalezyAvALA vizeSAdhika che, tethI kRSNalezyAvALA vizeSAdhika che, tethI kApotalezyAvALA saMmUrchAima paMcendriya tiryaMco asaMkhyAtaguNA che, tethI nIlalezyAvALA vizeSAdhika che, tethI kRSNalezyAvALA vizeSAdhika che. he bhagavan! kRSNalezyAvALA yAvat zuklalezyAvALA e saMmUrchAima paMcendriya tiryaMco ane tiryaMca strIomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? he gautama! jema pAMcamuM alpabadutva kahyuM tema A chaThuM alpabadutva kahevuM. he bhagavan! kRSNalezyAvALA yAvandra zuklalezyAvALA e garbhaja paMcendriya tiryo ane tiryastrIomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? he gautama! sauthI thoDA zuklalezyAvALA garbhaja paMcendriya tiryo che, tethI zuklalezyAvALI tiryacastrIo saMkhyAtaguNI che, tethI pAlezyAvALA garbhaja paMcendriya tiryaMco saMkhyAtaguNA che, tethI pAlezyAvALI tiryacastrIo saMkhyAtaguNI che, tethI tejolezyAvALA tiryaMco saMkhyAtaguNA che, tethI tejalezyAvALI tiryacastrIo saMkhyAtaguNI che, tethI kApotalezyAvALA tiryaco saMkhyAtaguNA che, tethI nIlalezyAvALA vizeSAdhika che, tethI kRSNalezyAvALA vizeSAdhika che, tethI kApota-lezyAvALI tiyacastrIo saMkhyAtaguNI che, tethI nIlalezyAvALI vizeSAdhika che, tethI kRSNalezyAvALI vizeSAdhika che. he bhagavan! kRSNalezyAvALA yAvatuM zuklalezyAvALA e saMmUrchAima paMcendriyatiryaMco, garbhaja paMcedriyatiyo ane tiryaMca strIomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? he gautama! sauthI thoDA zuklalAvALA garbhaja tiryaMco che, tethI zuklalezyAvALI tiryacastrIo saMkhyAtaguNI che, tethI paghalezyAvALA garbhaja tiryo saMkhyAtaguNA che, tethI pAlezyAvALI tiryaMca strIo saMkhyAtaguNI che, tethI tejolezyAvALA garbhaja tiryaMco saMkhyAtaguNA che, tethI tejolezyAvALI tiryaMce strIo saMkhyAtaguNI che, tethI kApotalezyAvALA garbhajatiyaco saMkhyAtaguNA che, tethI nIlalezyAvALA vizeSAdhika che, tethI kRSNalezyAvALA vizeSAdhika che, tethI kApotalezyAvALI tiryastrIo saMkhyAtaguNI che, tethI nIlalezyAvALI vizeSAdhika che, tethI kRSNalezyAvALI vizeSAdhika che, tethI kApotalezyAvALA saMmUrchAima paMcendriyatiryaMco asaMkhyAtaguNA che, tethI nIlalezyAvALA vizeSAdhika che, tethI kRSNalezyAvALA vizeSAdhika che. he bhagavan! kRSNalezyAvALA yAvat zuklalezyAvALA paMcendriyatiryo ane tiryastrIomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? he gautama! sauthI thoDA zuklalezyAvALA tiryaMcapaMcendriyo che, tethI zuklalezyAvALI tiryacastrIo saMkhyAtaguNI che, tethI pAlezyAvALA paMcendriya tiryaMco saMkhyAtaguNA che, tethI pabalezyAvALI tiryacastrIo saMkhyAtaguNI che, tethI tejolezyAvALA paMcendriya tiryaMco saMkhyAtaguNA che, tethI tejolezyAvALI tiryacastrIo saMkhyAtaguNI che, tethI kApotalezyAvALI tiryaMcastrIo saMkhyAtaguNI che, tethI nIlalezyAvALI tiryacastrIo vizeSAdhika che. tethI kuSNalezyAvALI vizeSAdhika che. tethI kApotalezyAvALA paMcendriya 43 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM bIouddeso salessesu 24 daMDaesu appAbahuyaM tiryo asaMkhyAtaguNA che, tethI nIlalezyAvALA vizeSAdhika che. tethI kRSNalezyAvALA vizeSAdhika che. he bhagavan! kRSNalezyAvALA yAvat zuklalezyAvALA e tiryo ane tiryaMca strIomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? he gautama! jema navamuM alpabahutva kahyuM tema A paNa kahevuM. paraMtu kApotalezyAvALA tiryaMco anantaguNA kahevA. e pramANe tiryaMconA e dasa alpabahutva kahyA che. e pramANe manuSyone paNa alpabadutva kahevuM. paraMtu teone chelluM alpabahutva nathI. /16/49oll (TI0) paMcendriya tiryaMcanA sUtramAM kApotalezyAvALA asaMkhyAtaguNA jANavA, paNa anantaguNA na samajavA, kAraNa ke paMcendriya tiryaMco badhA maLIne paNa asaMkhyAtA che. saMmUrchAima paMcendriya tiryaMcone jema tejaskAyikone kahyuM tema kahevuM. kAraNa ke tejaskAyikonI peThe teone paNa prathamanI traNa vezyAo hoya che. garbhaja paMcendriya tiryaMcanA sUtramAM tejolezyAvALA karatAM kApotalezyAvALA asaMkhyAtaguNA kahevA. kAraNa ke kevaLajJAnIe teTalAja jANelA che. bAkI badhuM audhika sUtranI peThe kahevuM. e pramANe tiryaMca-strI saMbadhe paNa sUtra kahevuM joie, te pramANe sUtrakAra kahe che-parva nirivamAnonI vi'--e pramANe - tiryaMca strI saMbadhe paNa kahevuM. - have saMmUrchAima paMcendriya ane garbhaja paMcendriya tiryaMca strI saMbandha sUtra kahe che-'Isa ne maMta!' ityAdi. A sUtra sugama che, ane teno pUrvanI peThe vicAra karavo. A paMcendriya tiryaMcanA adhikAramAM chaThuM sUtra che ane tenI pUrve hamaNAM kahyuM te pAMcamuM sUtra che mATe kahyuM che ke-'baheva pazcama tarI rUma chaTuM maLiyalva' jema pAMcamuM sUtra kahyuM tema chaThuM sUtra paNa kahevuM. garbhaja tiryaMca paMcendriya ane tiryaMca strI viSe sAtamuM sUtra kahe che-"sa aMte ' ityAdi. A sUtra sugama che, paraMtu sarva lezyAomAM strIo ghaNI che. ane te sarva saMkhyA vaDe paNa tiryaMca puruSo karatAM tiryaMca strIo traNagaNI che. kAraNa ke tiguNA tirUvamahiyA tiriyALa sthiya muLayaLyA' 'traNaguNI ane traNa adhika tiryaMconI strIo jANavI'--evuM zAstravacana che. te mATe saMkhyAtaguNI kahelI che, garbhaja napuMsako thoDA che eTale pUrvokta alpabadutvane vAta karatA nathI. have saMmUrchAima paMcendriya tiryaMca, garbhaja paMcendriya tiryaMca ane tiryaMca strI saMbadhe AThamuM, sAmAnya paMcendriya tiryaMco ane tiryaMca strI viSe navamuM ane sAmAnya tiryaMco ane tiryaMca strI viSe dazamuM alpabahuta kahe che. "pati aMte' ityAdi. sUtrano vicAra pUrve kahyA pramANe karavo. tiryaMca saMbandha sUtranI saphralanA kahe che "vA rasa abAbagT nirivahanoLiyAne' Iti. e pramANe tiryaMconA dasa alpabahutvo tiryaMco saMbandha che. paraMtu ahIM pUrvAcAryoe batAvelI A be saMgrahaNI gAthAo che- "ohiya paNiMdi 1 saMmucchimA 2 ya ganbhe 3 tirikkhaitthIoM 4 / samucchagabbhatiriyA 5 mucchatirikkhI ya 6 gabbhaMmi 7 // 1 // samucchimagabbha itthI 8 paNiMditirigitthIyAo 9 ohitthI 10 / rasa aHvadukhemA tiriyAmAM hoMti nAyabrA' rA. 1 audhika sAmAnya tiryaMca paMcendriya, 2 saMmUrNima tiryaMca paMcendriya, 3 garbhaja tiryaMca paMcendriya, 4 tiryaMca strIo, 5 saMmUrchAima ane garbhaja tiryaMca paMcendriya, 6 saMmUrchAima paMcendriya ane tiryaMca strI, 7 garbhaja tiryaMca ane tiryaMca strI, 8 saMpUmi, garbhaja tiryaMca ane tiryaMca strI, 9 paMcendriya tiryaMca ane strI, 10 ogha-sAmAnya tiryaMco ane tiryaMca strI-e tiryaMconA dasa alpabahutva jANavAM. jema tiryaMconA alpabahuta kahyAM tema manuSyone paNa kahevAM paratu chelluM dasamuM alpabahutva nathI, kAraNa ke manuSyo ananta nathI ane anantA nahi hovAthI kApotalezyAvALA anantaguNA che e padano asaMbhava che. eesiNaM bhaMte! devANaM kaNhalessANaM jAva sukkalessANaM ya kayare kayarehito appA vA 4? goyamA! savvatthovA devA sukkalessA, pamhalessA asaMkhejjaguNA,kAulessA asaMkhejjaguNA, nIlalessA visesAhiyA,kaNhalessA . 44 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM bIouddeso salessesu 24 daMDaesu appAbahuyaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 visesAhiyA, teulessA sNkhejjgunnaa| eesi NaM bhaMte! devINaM kaNhalessANaM jAva teulessANa ya kayare kayarehiMto appA vA 4? goyamA! savvatthovAo devIo kAulessAo, nIlalessAo visesAhiyAo, kaNhalessAo visesAhiyAo teulessAosaMkhejjaguNAo evN| eesiNaM bhaMte! devANaM devINa ya kaNhalessANaM jAva sukkalessANa ya kayare kayarehiMto appA vA 4? goyamA! savvatthovA devA sukkalessA, pamhalessA asaMkhejjaguNA,kAulessA asaMkhejjaguNA, nIlalessA visesAhiyA,kaNhalessA visesAhiyA,kAulessAo devIo saMkhejjaguNAo, nIlalessAo visesAhiyAo, kaNhalessAo visesAhiyAo, teulessA devA saMkhejjaguNA, teulessAo devIo saMkhejjaguNAo ||suu0-17||491|| (mULa) he bhagavan! kRSNalezyAvALA yAvat zuklalezyAvALA devomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? te gautama! sauthI thoDA zuklalezyAvALA devo che. tethI padmavezyAvALA asaMkhyAtaguNA che, tethI kApotalezyAvALA asaMkhyAtaguNA che, tethI nIlalezyAvALA vizeSAdhika che, tethI kRSNalezyAvALA vizeSAdhika che, tethI tejolezyAvALA saMkhyAtaguNA che. he bhagavan! kRSNalezyAvALI yAvat tejolezyAvALI devIomAM koNa konAthI alpa0 4 che? he gautama! sauthI thoDI kApotalezyAvALI devIo che, tethI nIlalezyAvALI devIo vizeSAdhika che, tethI kRSNalezyAvALI vizeSAdhika che, tethI tejolezyAvALI saMkhyAtaguNI che. he bhagavan! kRSNalezyAvALA yAvat zuklalezyAvALA devo ane devIomAM koNa konAthI alpa04 che? he gautama! sauthI thoDA zuklalezyAvALA devo che, tethI pAlezyAvALA asaMkhyAtaguNA che, tethI kApotalezyAvALA asaMkhyAtaguNA che, tethI nIla ane kRSNalezyAvALA anukrame vizeSAdhika che, tethI kApotalezyAvALI devIo saMkhyAtaguNI che, tethI nIlalezyAvALI vizeSAdhika che, tethI kRSNalezyAvALI vizeSAdhika che, tethI tejolezyAvALA devo saMkhyAtaguNA che, ane tethI tejolezyAvALI devIo saMkhyAtaguNI che. // 1 491/l. (TI) have deva saMbandha alpabahuta kahe che-prati naM aMte revALa' ityAdi. sauthI thoDA zuklalezyAvALA devo che, kAraNa ke lAntakAdi devalokamAM ja zuklalezyAvALA devo hoya che. tethI padmavezyAvALA asaMkhyAtaguNA che, kAraNa ke sanaskumAra, mAhendra ane brahmaloka kalpamAM padmavezyA hoya che ane teo lAntakAdi devo karatAM asaMkhyAtaguNA che. tethI kApotalezyAvALA asaMkhyAtaguNA che, kAraNa ke sanaskumArAdi devo karatAM asaMkhyAtaguNA bhavanapati ane vyantara devomAM kApotalezyAno saMbhava che. tethI paNa nIlezyAvALA vizeSAdhika che, kAraNa ke ghaNA bhavanapati ane vyantarane nIlalezyAno saMbhava che, tethI paNa kRSNalezyAvALA vizeSAdhika che, kAraNa ke ati ghaNA bhavanapati ane vyantarone kRSNalezyA hoya che. tethI paNa tejovezyAvALA saMkhyAtaguNA che, kAraNa ke keTalAka bhavanapati ane vyantarane tathA sarva jyotirSika, saudharma ane IzAna devone tejolezyA hoya ' have devI saMbandha alpabahuta kahe che-"pati aMte! tevI' ityAdi devIo saudharma ane IzAna devaloka sudhI ja hoya che. AgaLanA devalokamAM nathI mATe teone cAra ja vezyAo hoya che. tethI te saMbadhe ja alpabahuta kahevAnI icchAvALA sUtrakAre 'nAva tevattesAi 'yAvat 'tejolezyAvALI' ema pATha paNa kahyo che. sauthI thoDI devIo kApotalezyAvALI che. kAraNa ke keTalIka bhavanapatinI ane vantaranI devIone kApotalezyA hoya che. tethI nIlalezyAvALI vizeSAdhika che, kAraNa ke ghaNI bhavanapatinI ane vyantaranI devIone nIlalezyAno sambhava che. tethI paNa kRSNalezyAvALI vizeSAdhika che, kAraNa ke te ghaNI devIone kRSNalezyA hoya che. tethI tejolezyAvALI saMkhyAtaguNI che, kAraNa ke jyotiSika, saudharma ane IzAna devalokanI badhI devIone tejolezyA hoya che. 45 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM bIouddeso salessesu 24 daMDaesu appAbahuyaM ' have deva ane devInA alpabahuta saMbandha sUtra kahe che-'paNa ' ityAdi. sauthI thoDA zuklalezyAvALA devo che, tethI padgalezyAvALA asaMkhyAtaguNA che, tethI paNa kApotalezyAvALA asaMkhyAtaguNA che, tethI nIlalezyAvALA vizeSAdhika che, tethI paNa kRSNalezyAvALA vizeSAdhika che, eTalAno pUrve vicAra karyo che. tethI paNa kApotalezyAvALI devIo saMkhyAtaguNI che, ane te bhavanapati ane vyantaranikAyanI antargata jANavI. kAraNa ke bIje devIone kApotalezyAno asaMbhava che. devIo devo karatAM dareka nikAyamAM sAmAnya rIte batrIzaguNI che. tethI kRSNalezyAvALA devothI kApotalezyAvALI devIo saMkhyAtaguNI paNa ghaTe che. tethI nIlalezyAvALI devIo vizeSAdhika che. tethI kRSNalezyAvALI vizeSAdhika che. ahIM paNa pUrvanI peThe vicAra karavo. tethI paNa tejovezyAvALA devo saMkhyAtaguNA che, kAraNa ke keTalAka bhavanapati, vantaro ane badhA saudharma ane IzAna devone tejolezyA hoya che. tethI paNa tejolezyAvALI devIo saMkhyAtaguNI che, kAraNa ke devo karatAM devIo batrIzaguNI che. ll17ll491I . eesi NaM bhaMte! bhavaNavAsINaM devANaM kaNhalessANaM jAva teulessANa ya kayare kayarehito appA vA 4? goyamA! savvatthovA bhavaNavAsI devA teulessA, kAulessA asaMkhejjaguNA, nIlalessA visesAhiyA, kaNhalessA visesaahiyaa| etesiNaM bhaMte! bhavaNavAsiNINaM devINaMkaNhalessANaM jAva teulessANa ya katarekatarehito appA vA 4? goyamA! evaM cev| eesi NaM bhaMte! bhavaNavAsINaM devANaM devINa ya kaNhalessANaM jAva teulessANa ya kayarekayarehito appA vA 4? goyamA! savvatthovA bhavaNavAsI devA teulessA, bhavaNavAsiNIo teulessAo saMkhejjaguNAo,kAulessA bhavaNavAsIdevA asaMkhejjaguNA, nIlalessA visesAhiyA,kaNhalessA visesAhiyA, kAulessA bhavaNavAsiNIo devIo saMkhejjaguNAo, nIlalessAo visesAhiyAo, kaNhalessAo visesAhiyAo, evaM vANamaMtarANaM, tinneva appAbahuyAjaheva bhavaNavAsINaM taheva bhANiyavvA ||suu0-18||492|| (mULa) he bhagavan! kRSNalezyAvALA yAvat tejolezyAvALA e bhavanavAsI devomAM koNa konAthI alpa0 4 che? he gautama! sauthI thoDA tejovezyAvALA bhavanavAsI devo che, tethI kApotalezyAvALA asaMkhyAtaguNA che, tethI nIlalezyAvALA vizeSAdhika che, tethI kRSNalezyAvALA vizeSAdhika che. he bhagavan! kRSNalezyAvALI yAvat tejolezyAvALI e bhavanapatinI devIomAM koNa konAthI alpa04 che? he gautama! emaja jANavuM. he bhagavan! kRSNalezyAvALA yAvat tejolezyAvALA e bhavanavAsI devo ane devIomAM koNa konAthI alpa04 che? he gautama! sauthI thoDA tejolezyAvALA bhavanavAsI devo che, tethI tejalezyAvALI bhavanavAsinI devIo saMkhyAtaguNI che, tethI kApotalezyAvALA bhavanavAsI devo asaMkhyAtaguNA che, tethI nIlalezyAvALA vizeSAdhika che, tethI kRSNalezyAvALA vizeSAdhika che, tethI kApotalezyAvALI bhavanavAsinI devIo saMkhyAtaguNI che, tethI nIlalezyAvALI vizeSAdhika che ane tethI kRSNalezyAvALI vizeSAdhika che. e pramANe vyaMtara devone jema bhavanavAsIne traNa alpa bahutvo kahyAM tema kahevAM. I/18492 // (TIva) have bhavanavAsI devo saMbaMdha alpabadutva kahe che-'pasiM aaN aMte' ityAdi sauthI thoDA tejovezyAvALA che, kAraNa ke mahaddhika (moTI RddhivALA) devo tejolezyAvALA hoya che ane mahaddhika to thoDA hoya che mATe sauthI thoDA che. tethI asaMkhyAtaguNA kApotalezyAvALA che. kAraNa ke atizaya ghaNA bhavanavAsI devone kApotalezyAno saMbhava che. tethI nIlalezyAvALA vizeSAdhika che, kAraNa ke tethI ghaNA bhavanavAsI devone nIlalezyAno saMbhava che. tethI paNa kRSNalezyAvALA vizeSAdhika che. kAraNa ke tethI paNa ghaNA bhavanavAsI devone kRSNalezyA hoya che. e pramANe bhavanapatidevI saMbadhe paNa sUtra jANavuM. have bhavanapati deva ane devI viSe alpabadutva kahe che-pasi ' ityAdi. sauthI thoDA tejovezyAvALA bhavanavAsI devo che. ahIM yukti pUrve kahI che. tethI tejolezyAvALI bhavanavAsinI devIo saMkhyAtaguNI che. kAraNa ke sAmAnya rIte devo . 46 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM bIouddeso salessesu 24 daMDaesu appAbahuyaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 karatAM devIo dareka nikAyamAM batrIzaguNI che, tethI saMkhyAtaguNI ghaTe che. tethI kApotalezyAvALA bhavanavAsI devo asaMkhyAtaguNA che. tethI nIlezyAvALA vizeSAdhika che. tethI paNa kRSNalezyAvALA vizeSAdhika che. ahIM pUrve kahelI yuktinuM anusaraNa karavuM. tethI kApotalezyAvALI bhavanavAsinI devIo saMkhyAtaguNI che. bhAvanA pUrve kahelI bhAvanAne anusAre kahevI-eTale tenuM kAraNa pUrve kahyA pramANe samajavuM. tethI nIlalezyAvALI devIo vizeSAdhika che. tethI kRSNalezyAvALI devIo vizeSAdhika che. e pramANe vyattara saMbandha paNa traNe sUtrano vicAra karavo. 18492 etesi NaM bhaMte! joisiyANaM devANaM devINa ya teulessANaM kayare kayarehiMto? appA vA 4? goyamA! savvatthovA. joisiyA devA teulessA, joisiNIo devIo teulessAo saMkhejjaguNAo ||suu0-19||493|| (mULa) he bhagavana! tejolezyAvALA e jyotiSika devo ane devIomAM koNa konAthI alpa0 4 che? he gautama! sauthI thoDA tejovezyAvALA jyotiSika devo che, tethI tejolezyAvALI jyotiSika devIo saMkhyAtaguNI che. l/19ll49all (TI0) jyotiSika devo saMbaMdhe eka ja sUtra che, kAraNa ke te nikAyamAM tejolezyA sivAya bIjI vezyAno asaMbhava hovAthI deva ane devI saMbaMdhe be judA sUtro nathI. 1943 eesi NaM bhaMte! vemANiyANaM devANaM teulessANaM pamhalessANaM sukkalessANa ya kayare kayarehito appA vA? goyamA! savvatthovA vemANiyA devA sukkalessA, pamhalessA asaMkhejjaguNA, teulessA asNkhejjgunnaa| etesi NaM bhaMte! vemANiyANaM devANaM devINa ya teulessANaM pamhalessANaM sukkalessANa ya kayare kayarehito appA vA4? goyamA! savvatthovA vemANiyA devA sukkalessA, pamhalessA asaMkhejjaguNA, teulessA asaMkhejjaguNA, teulessAo vemANiNIo devIo saMkhejjaguNAo ||suu0-20||494|| (mULa) he bhagavan! tejalezyAvALA pAlezyAvALA ane zuklalezyAvALA e vaimAnika devomAM koNa konAthI alpa0 4 che? he gautama! sauthI thoDA zuklalezyAvALA vaimAnika devo che, tethI padmavezyAvALA asaMkhyAtaguNo che, tethI tejolezyAvALA asaMkhyAtaguNA che. he bhagavan! tejolezyAvALA, padmalezyAvALA ane zuklalezyAvALA e vaimAnika devo ane devIomAM koNa konAthI alpa0 4 che? he gautama! sauthI thoDA zuklalezyAvALA vaimAnika devo che, tethI padmavezyAvALA asaMkhyAtaguNA che, tethI tejolezyAvALA asaMkhyAtaguNA che ane tethI tejolezyAvALI vaimAnika devIo saMkhyAtaguNI che. //raoll494o (TI) vaimAnika deva saMbadhe alpabahuta kahe che-'si ne aMte ! vemagiyA.' ityAdi. sauthI thoDA zuklalezyAvALA vaimAnika devo che. kAraNa ke lAntakAdi devone ja zuklalazyAno saMbhava che. ane teo utkRSTathI paNa zreNinA asaMkhyAtamA bhAganA pradeza rAzipramANa che. tethI padmavezyAvALA asaMkhyAtaguNA che, kAraNa ke sanaskumAra, mahendra ane brahmaloka kalpavAsI sarva devone padmazyAno saMbhava che. ane teo zreNinA atyaMta moTA asaMkhyAtamA bhAganA AkAzapradeza pramANa che. lAntakadevanA parimANanuM kAraNa zreNinA asaMkhyAtamA bhAganI apekSAe teonA parimANano hetu zreNino asaMkhyAtamo bhAga asaMkhyAtaguNa che. tethI paNa tejolezyAvALA devo asaMkhyAtaguNA che. tejolezyA saudharma ane IzAnadevone hoya che. aMgulapramANa kSetranA pradeza rAzinA bIjA vargamUlane trIjA vargamUlavaDe guNavAthI jeTalA pradezo thAya teTalI ghanIkRta lokanI eka pradezavALI zreNiomAM jeTalA AkAzapradezo hoya teTalA IzAnakalpamAM devadevIono samudAya che, tethI kaMIka nyUna batrIzamA bhAga jeTalA IzAna devo che. tethI paNa saMkhyAtaguNA saudharma kalpanA devo che. tethI padgalezyAvALAthI tejolezyAvALA asaMkhyAtaguNA che. devIo saudharma ane IzAnakalpamAM ja che ane tyAM kevaLa tejovezyA che. tethI bIjI vezyAno saMbhava nahi hovAthI te saMbaMdhe juduM sUtra kahyuM nathI. have vaimAnika deva ane devIonuM alpabadutva kahe che-'pasamAM maM! vepALayAmAM 47 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM bIouddeso salessesu 24 daMDaesu appAbahuyaM sevAI tevI ' ityAdi sUtra sugama che, parantu tejolezyAvALI vaimAnika devIo saMkhyAtaguNI che. kAraNa ke devo karatAM devIo batrIzaguNI che. 20494ll. eesi NaM bhaMte! bhavaNavAsIdevANaM vANamaMtarANaM joisiyANaM vemANiyANa ya devANa ya kaNhalessANaM jAva sukkalessANa ya kayare kayarehito appA vA 4? goyamA! savvatthovA vemANiyA devA sukkalessA, pamhalessA asaMkhejjaguNA, teulessA asaMkhejjaguNA, teulessA bhavaNavAsIdevA asaMkhejjaguNA,kAulessA asaMkhejjaguNA, nIlalessA visesAhiyA, kaNhalessA visesAhiyA, teulessA vANamaMtarA devA asaMkhejjaguNA, kAulessA asaMkhejjaguNA, nIlalessA visesAhiyA, kaNhalessA visesAhiyA, teulessA joisiyA devA sNkhejjgunnaa| eesi NaM bhaMte! bhavaNavAsiNINaM vANamaMtarINaM joisiNINaM vemANiNINa ya kaNhalessANaM jAva teulessANa ya kayare kayarehito appA vA 4? goyamA! savvatthovAo devIo vemANiNIo teulessAo, bhavaNavAsiNIo teulessAo asaMkhejjaguNAo,kAulessAo asaMkhejjaguNAo, nIlalessAo visesAhiyAo,kaNhalessAo visesAhiyAo, seulessAo vANamaMtarIo devIo asaMkhejjaguNAo, kAulessAo asaMkhejjaguNAo, nIlalessAovisesAhiyAo,kaNhalessAovisesAhiyAo, teulessAo joisiNIo devIosaMkhejjaguNAo ITU0-2II42ll (mULa) he bhagavan! kRSNalezyAvALA yAvat zuklalezyAvALA e bhavanavAsIdevo, vyaMtara, jayotiSika ane vaimAnika devomAM koNa konAthI alpa0 4 che? he gautama! sauthI thoDA zuklalezyAvALA vaimAnikadevo che. tethI pAlezyAvALA asaMkhyAtaguNA che. tethI tejolezyAvALA asaMkhyAtaguNA che. tethI tejolezyAvALA bhavanavAsI devo asaMkhyAtaguNA che. tethI kApotalethAvALA asaMkhyAtaguNA che. tethI nIlalezyAvALA vizeSAdhika che. tethI kRSNalezyAvALA vizeSAdhika che. tethI tejolezyAvALA vyaMtaradevo asaMkhyAtaguNA che. tethI kApotalezyAvALA asaMkhyAtaguNA che. tethI nIlezyAvALA vizeSAdhika che. tethI kRSNalezyAvALA vizeSAdhika che. tethI tejolezyAvALA jyotiSika devo saMkhyAtaguNA che. he bhagavan! kRSNalezyAvALI yAvat tejolezyAvALI bhavanavAsinI devI, vyaMtara devI, jyotiSika devI ane vaimAnika devIomAM koNa konAthI alpa04 che? he gautama! sauthI thoDI tejolezyAvALI vaimAnika devIo che. tethI tejolezyAvALI bhavanavAsinI devIo asaMkhyAtagaNI che. tethI kApotalezyAvALI asaMkhyAtagaNI che, tethI nIlalezyAvALI vizeSAdhika che. tethI kRSNalezyAvALI vizeSAdhika che. tethI tejolezyAvALI vyattarI devIo asaMkhyAtagaNI che. tethI kApotalezyAvALI asaMkhyAtaguNI che. tethI nIlalezyAvALI vizeSAdhika che. tethI kRSNalezyAvALI vizeSAdhika che ane tethI tejolezyAvALI jayotiSika devIo saMkhyAtaguNI che. //ra 1/495. (TI.) bhavanapati, vantara jyotiSika ane vaimAnika devonA alpabahuta saMbandha sUtra kahe che-IsaM maMta! avaLavAsine' ityAdi. temAM sauthI thoDA zuklalezyAvALA vaimAnika devo che. tethI pakkalezyAvALA asaMkhyAtaguNA che, tethI tejolezyAvALA asaMkhyAtagaNI che. teno vicAra hamaNAM ja karelo che. tethI tejolezyAvALA bhavanavAsI devo asaMkhyAtaguNA che. zI rIte che? aMgulapramANa kSetranA pradezonA prathama vargamUlane trIjA vargamUlavaDe guNatAM jeTalA pradezo Ave teTalI ghanIkRta lokanI eka pradezavALI zreNiomAM jeTalA AkAzapradezo hoya teTalA bhavanapati devadevIno samudAya che. tethI kaMIka nyUna batrIzamA bhAga jeTalA bhavanapati devo che. ane tethI eo ghaNA hovAthI saudharma IzAna devo karatAM tejovezyAvALA bhavanapati devo. asaMkhyAtaguNA che. tethI kApotalezyAvALA bhavanapati devo ja asaMkhyAtaguNA che, kAraNa ke alpaRddhivALA paNa ghaNAne kApAta lezyAno sambhava che. tethI bhavanavAsI ja nIlalezyAvALA vizeSAdhika che. ahIM yukti pUrve kahI che. tethI kRSNalezyAvALA 48 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM bIouddeso salessesu 24 daMDaesu appAbahuyaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 vizeSAdhika che. tethI tejovezyAvALA vyantaro asaMkhyAtagaNA che. kevI rIte che? ahIM eka prataramAM saMkhyAtA koTAkoTI yojanapramANa sUcIrUpa khaDDo jeTalA hoya teTalA vyantara devadevIono samudAya che. tethI kaMika nyUna batrIzamA bhAga jeTalA vyantaradevo che. tethI teo bhavanapati karatAM ghaNA hoya che. mATe kRSNalezyAvALA bhavanapati karatAM tejolezyAvALA vyantaro asaMkhyAtaguNA ghaTe che. tethI paNa kApotalezyAvALA vyantaro asaMkhyAtaguNA che. kAraNa ke alpa RddhivALAne paNa kApotalezyA hoya che. tethI nIlaleyAvALA vyantaro vizeSAdhika che. tethI paNa kRSNalezyAvALA vyantaro vizeSAdhika che. ahIM paNa pUrve kahelI yuktinuM anusaraNa karavuM. tethI tejovezyAvALA jyotiSika devo saMkhyAtaguNA che, kAraNa ke eka prataramAM baso chappane aMgula pramANa sUcIrUpa khaDDo jeTalA hoya teTalA jyotiSika devadevIono samudAya che, tethI kaMika nyUna batrIzamA bhAga jeTalA jyotiSika devo che. tethI kRSNalezyAvALA vyantarothI jyotiSika devo saMkhyAtaguNA ja ghaTI zake che, paNa asaMkhyAtaguNA ghaTatA nathI. kAraNa ke sacirUpa khaMDanuM pramANa saMkhyAtA koTAkoTI yojananI apekSAe baso chappana aMgula saMkhyAtamA bhAge che. have bhavanavAsinI Adi devI saMbadhe ane tyArapachI bhavanapati vagere devo ane devIo saMbandha alpa-bahutva kahe che-A banne sUtro pUrvokta bhAvanAne anusAre vicAravAM. ra1/49pI eesi NaM bhaMte! bhavaNavAsINaM jAva vemANiyANaM devANa ya devINa ya kaNhalessANaM jAva sukkalessANa ya kayare kayarehito appA vA 4? goyamA! savvatthovA vemANiyA devA sukkalessA, pamhalessA asaMkhejjaguNA, teulessA asaMkhenjaguNA, teulessAo vemANiyadevIo asaMkhejjaguNAo [saMkhenjaguNAo], teulessA bhavaNavAsI devA asaMkhejjaguNA, teulessAo bhavaNavAsiNIo devIosaMkhejjaguNAo,kAulessA bhavaNavAsI asaMkhejjaguNA, nIlalessA visesAhiyA, kaNhalessA visesAhiyA, kAulessAo bhavaNavAsiNIo saMkhejjaguNAo, nIlalessAo visesAhiyAo, kaNhalessAo visesAhiyAo, teulessA vANamaMtarA saMkhejjaguNA[asaMkhejjaguNAo], teulessAo vANamaMtarIo saMkhejjaguNAo, kAulessA vANamaMtarA asaMkhejjaguNA,nIlalessA visesAhiyA,kaNhalessA visesAhiyA,kAulessAo vANamaMtarIosaMkhejjaguNAo, nIlalessAo visesAhiyAo, kaNhalessAo visesAhiyAo, teulessA joisiyA saMkhejjaguMNA, teulessAo joisiNIo saMkhijjaguNAo ||suu0-22||496|| (mULa) he bhagavan! kRSNalezyAvALA yAvat zuklalezyAvALA e bhavanavAsI devo yAvat vaimAnika devo ane devIomAM koNa konAthI alpa0 4 che? he gautama! sauthI thoDA zuklalezyAvALA vaimAnika devo che, tethI padhalezyAvALA asaMkhyAtaguNA che, tethI tejalezyAvALA asaMkhyAtaguNA che, tethI tejovezyAvALI vaimAnika devIo saMkhyAtagaNI che, tethI tejolezyAvALA bhavanavAsI devo asaMkhyAtaguNA che, tethI tejalezyAvALI bhavanavAsinI devIo saMkhyAtaguNI che, tethI kApotalezyAvALA bhavanavAsI devo asaMkhyAtaguNA che, tethI nIlalezyAvALA vizeSAdhika che, tethI kuSNalezyAvALA vizeSAdhika che, tethI kApotalezyAvALI bhavanavAsinI devIo saMkhyAtagaNI che, tethI nIlalezyAvALI vizeSAdhika che, tethI kuSNalezyAvALI vizeSAdhika che. tethI tejovezyAvALA vyaMtaradevo saMkhyAtagaNA che, tethI tejalezyAvALI vyaMtarI devIo saMkhyAtaguNI che, tethI kApotalezyAvALA vyaMtara devo asaMkhyAtaguNA che, tethI nIlalezyAvALA vizeSAdhika che, tethI kRSNalezyAvALA vizeSAdhika che, tethI kApotalezyAvALI vyaMtara devIo saMkhyAtaguNI che. tethI nIlalezyAvALI vizeSAdhika che, tethI kuSNalezyAvALI vizeSAdhika che. tethI tejovezyAvALA jyotiSika devo saMkhyAtagaNA che, tethI tejovezyAvALI jyotiSika devIo saMkhyAtaguNI che. //ra 2496 // Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM bIouddeso salessesu jIvesu-salessesu 24 daMDaesu iDDiappAbahuyaM || salerasesu jIvesu iDDhiappAbahuyaM || eesi NaM bhaMte! jIvANaM kaNhalessANaM jAva sukkalessANa ya kayare kayarehiMto appaDDiyA vA mahaDDiyA vA? goyamA! kaNhalessehiMto nIlalessA mahaDDiyA, nIlalessehiMto kAulessA mahaDDiyA, evaM kAulessehiMto teulessA mahaDDiyA, teulessehiMto pamhalessA mahaDDiyA, pamhalessehiMto sukkalessA mahaDDiyA, savvappaDDiyA jIvA kaNhalessA, savvamahaDDiyA sukkalessA / sU0 - 23 / / 497 / / (mULa) he bhagavan! e kRSNalezyAvALA yAvat zuklalezyAvALAmAM koNa konAthI alpaRddhivALA che ke moTI RddhivALA che? he gautama! kRSNalezyAvALA karatAM nIlalezyAvALA moTI RddhivALA che, nIlalezyAvALA karatAM kApotalezyAvALA moTI RddhivALA che, ema kApotalezyAvALAthI tejolezyAvALA, tejolezyAvALAthI padmalezyAvALA ane padmalezyAvALAthI zuklalezyAvALA mahardika che. sauthI alpa RddhivALA kRSNalezyAvALA jIvo che ane sauthI mahardika zulalezyAvANA che. // 23 // 487 // zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 (TI) have lezyAvALA jIvonuM alpazrvikapaNuM ane mahaaikapaNuM pratipAdana karavAnI icchAvALA sUtrakAra A sUtra kahe che- 'eesi NaM bhaMte! jIvANaM kaNhalessANaM' hatyAhi sugama che. paraMtu lezyAnA ubhathI uttarottara maharddhipazu ane pUrva pUrvanuM alpaaikapaNuM jANavuM. e pramANe nA2ka, tiryaMca, manuSya ane vaimAnika saMbandhe paNa sUtrono vicAra karavo. jeone jeTalI lezyAo hoya teone teTalI lezyAono vicAra karI kahevuM. II23497] prajJApanA TIkAnA anuvAdamAM sattaramA lezyApadano bIjo uddezaka samApta. || salerasesu 24 daMDaesa iDDhiappAbahuyaM | eesi NaM bhaMte! neraiyANaM kaNhalessANaM nIlalessANaM kAulessANa ya kayare kayarehiMto appaDDiyA vA mahaDDiyA vA? goyamA! kaNhalessehiMto nIlalessA mahaDDiyA, nIlalessehiMto kAulessA mahaDDiyA, savvappaDDiyA neraiyA kaNhalessA, savvamahaDDiyA neraiyA kAulessA / / sU0 - 24 / / 498 / / (mULa) he bhagavan! kRSNalezyAvALA, nIlalezyAvALA ane kApotalezyAvALA naiyikomAM koNa konAthI alpa RddhivALA ke maharSika che? he gautama! kRSNalezyAvALA karatAM nIlalezyAvALA mahardika che ane nIlalezyAvALAthI kApotalezyAvALA mahardika che. sauthI alpa RddhivALA kRSNalezyAvALA nairayiko ane sauthI moTI RddhivALA kApotalezyAvALA nairayiko cha. ||24|| 4988 // eesi NaM bhaMte! tirikkhajoNiyANaM kaNhalessANaM jAva sukkalessANa ya kayare kayarehiMto appaDDiyA vA mahaDDiyA vA? goyamA ! jahA jIvANaM [ jIvA ] / eesi NaM bhaMte! egiMdiyatirikkhajoNiyANaM kaNhalessANaM jAva teulessANa Ya kayare kayarehiMto appaDDiyA vA mahaDDiyA vA ? goyamA ! kaNhalessehiMto egiMdiyatirikkhajoNiehiMto nIlalessA mahaDDiyA, nIlalessehiMto tirikkhajoNiehiMto kAulessA mahaDDiyA, kAulessehiMto teulessA mahaDDiyA, savvappaDDiyA egeMdiyatirikkhajoNiyA kaNhalessA, savvamahaDDiyA teulessaa| evaM puDhavikAiyANa vi| evaM eeNaM abhilAveNaM jaheva lessAo bhAviyAo taheva neyavvaM jAva curiNdiyaa| paMceMdiyatirikkhajoNiyANaM tirikkhajoNiNINaM samucchimANaM gabbhavakkatiyANa ya savvesiM bhANiyavvaM jAva appaDDiyA vemANiyA devA teulessA,savvamahaDDiyA vemANiyA sukklessaa| kei bhaNaMti- cauvIsadaMDaeNaM iDDI bhaanniyvvaa|| suu0-25|| 499 / / o uddeo samatto / 50 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM bIouddeso salessesu jIvesu-salessesu 24 daMDaesu iDDiappAbahuyaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 (mU0) he bhagavan! kRSNalezyAvALA yAvat zuklalezyAvALA tiryacomAM koNa konAthI alpa RddhivALA ke moTI RddhivALA che? he gautama! jema jIvone kahyuM tema kahevuM. he bhagavan! kRSNalezyAvALA yAvat zuklalezyAvALA ekendriya tiryaMcomAM koNa konAthI alpa RddhivALA ke moTI RddhivALA che? he gautama! kRSNalezyAvALA ekendriya tiryacothI nIlalezyAvALA mahartika che. nIlalezyAvALA tiryacothI kApotalezyAvALA mahaddhika che ane kApotalezyAvALA tiryacothI tejolezyAvALA mahartika che. sauthI alpaRddhivALA kRSNalezyAvALA ekendriya tiryo che, ane sauthI mahaddhika tejolezyAvALA (ekendriyatiryaMco) che. e pramANe pRthivIkAyikone paNa jANavuM. ema A pATha vaDe jema vezyAono vicAra karyo tema thAvat caurindriyo sudhI jANavuM. saMmUrchAima ane garbhaja paMcendriya tiryaMco, tiryaMca strIo, e badhAne e pramANe kahevuM. yAvat alpaRddhivALA tejovezyAvALA vaimAnika devo che, ane sauthI mahartika zuklalezyAvALA vaimAnika devo che. koI AcAryo kahe che ke Rddhi covIza daMDake kahevI joie. //ra pa4i99ll prajJApanA bhagavatInA anuvAdamAM sattaramA padano dvitIya udezaka samApta. * * * arihaMtanA zAsanamAM bhautika sAmagrInI prAptine ja pUrNa puNyano udaya nathI kahyo. bhautika sAmagrInI sAthe zAsana pratye vaphAdAra rahevAnuM puNya je AtmAnI pAse hoya eja pUrNa puNyanA udayavALo kahevAya. arihaMta padanI ArAdhanA ahaMne ogALavA mATe ane AtmAne ahaM banAvavA mATe ja che. arihaMta padanI ArAdhanA jeo ahaMnA poSaNa mATe kare che te to jJAniyonI najaramAM potAnA AtmAnuM avamUlyana kare che. arihaMtanI pAse zuM zuM mAMgavuM enI yAdI AgamakAroe banAvIne prArthanA sUtra (jayavIrAyalogassa)mAM guMthI che. arihaMtanI AjJAnusAra cAlanArA, AgamasUtrone racanArA, lIpIbaddha karanArAo upara paNa AkSepa karanArA jayAre jinazAsananI vaphAdArInuM byugala vagADe tyAre Azcarya thayA vagara rahetuM nathI. mithyAtva rUpI mahAbhayaMkara Atmika rogathI pIDita AtmAo sivAya AvuM lakhANa lakhe ja koNa? e to jinAjJAnusAra cAlanArAone saheje samajAya evI vAta che. arihaMta dvArA arthathI bhASita gaNadharo dvArA sUtrathI guMphita sUtronA eka eka akSarana anaMta prakArathI artha thaI zake che. emAM je artha je prasaMgamAM upayogI hoya eja artha tyAM karAya. tyAM bIjo artha karavAmAM to anaMtA arihaMta bhagavaMtonI, gaNadhara bhagavaMtonI AzAtanAnuM pApa beThuM che. e ApaNe saue bhulavuM na joIe. - jayAnaMda Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM taiouddeso nayamaeNaM 24 daMDaesu uvavAya-uvvaTTaNAo ||sattaramaM yaM-toralo || || nayamagi daMDAyu vavAya-vaTTano || neraie NaM bhaMte! neraiesu uvavajjai, aneraie neraiesu uvavajjai? goyamA! neraie neraiesu uvavajjai, no aneraie neraiesu uvavajjai, evaM jAva vemaanniyaannN| neraie NaM bhaMte! neraiehiMto uvavaTTai, aneraie neraiehiMto uvavadRti? goyamA! aneraie neraiehiMto uvavadRti, No neraie neraiehiMto uvvtttti| evaM jAva vemANie, navaraM joisiyvemALapaNu vaya'ti manAvo vAyabyo sU0-radA100 (mULa) he bhagavan! narayika nairayikomAM utpanna thAya ke anairayika-narayika sivAya anya nairayikomAM utpanna thAya? he gautama! narayika narayikomAM utpanna thAya, paNa narayika sivAya anya narayikomAM utpanna na thAya. e pramANe vaimAniko sudhI jANavuM. he bhagavan! narayika nairiyakothI udvarte, maraNa pAme che anairayika-narayikathI anya narayiko thakI udvarte? he gautama! anerayika nairayikothI udvarte paNa narayika nairayikothI na udvarte. e pramANe vaimAnika sudhI jANavuM. raM6pa00 (TI.) bIjo udezaka kahyo, have trIjA udezakano prAraMbha thAya che tenuM A prathama sUtra che--"phA bonera; 3vavajJa'? "he bhagavan! narayika nairayikomAM utpanna thAya-ItyAdi. A satrano A saMbandha che--bIjA udezakamAM nArakAdi jIvone vezyAnI saMkhyA, alpabahatva ane mahartikapaNuM kahyuM. ahIM te te vezyAo upapAtakSetrane prApta thayelA ja nArakAdi jIvone hoya che ke vigrahagatimAM paNa hoya che?--e arthanuM pratipAdana karavA mATe pUrve anya nayanI apekSAe nArakAdirUpa vyavahAra saMbadhe prazna kare che- he bhagavan! narayika nairayikomAM utpanna thAya ke anairayika-narayika sivAya bIjo nairayikomAM utpanna thAya? A praznasUtra sugama che. bhagavAn uttara Ape che- he gautama! narayika nairayikomAM utpanna thAya che, paNa arayika nairayikomAM utpanna thato nathI." zA hetuthI? kAraNa ke nArakAdi bhavano saMbandha karAvanAra AyuSya ja che, bIjuM kAMI nathI. jemake nArakanuM AyuSya udayamAM Ave tyAre nArakabhava ane manuSyAyuSyano udaya thAya tyAre manuSya bhava hoya che vagere, tethI nArakAdinA AyuSyanA udayane prathama samaye ja nArakAdirUpa vyavahAra thAya che. A RjusUtra nayano mata che RjusUtra nayanuM svarUpa nirUpaNa karatAM A pramANe kahyuM che- * "palAlaM na dahatyagnirbhidyate na ghaTaH kvcit| nAzUnye niSkramo'stIha na ca zUnyaM pravizyate // 1 // nArakavyatiriktazca narake noppdyte| narakAnnArakazcAsya na kazcid vipramucyate" // 2 // 'parALa baLatuM nathI, paNa agni baLe che, kvacit ghaTa phuTato nathI, paNa kapAla phuTe che-eTale kapAlAvasthAmAM ghaTa phuTe che. azUnyamAM-azUnyAvasthAmAM niSkama hoto nathI, tema zUnyamAM praveza thato nathI. tAtparya e che ke niSThama samaye azUnyAvasthA hotI nathI, tema pravezasamaye zUnyAvasthA hotI nathI. nAraka sivAya bIjo narakamAM utpanna thato nathI, tema koi nAraka A narakathI mukta thato nathI.' e pramANe narayikane kahyuM tema vaimAnika saMbandhI sUtra parvata kahevuM, ane te sugama hovAthI svayaM vicAravuM. have nairayikomAM udvartanA saMbandha sUtra kahe che-anerA mAM te! neraDato vavaDa' ityAdi. A sUtra paNa RjusUtra nayanA matathI jANavuM. te A pramANe--jyAre parabhavanA AyuSyano udaya thAya che tyAre jIva tyAMthI udvarte che-eTale te bhavathI bhavAntaramAM jAya che. ane je bhavanuM AyuSya udayamAM AvyuM hoya te bhavarUpe teno vyavahAra thAya che, jema nArakAyuSyano udaya thatAM "A nAraka che' evo vyavahAra thAya che. tethI nairayikothI anerayika ja udvarte che, paNa narayika udvartato nathI. jyAM sudhI nArakAyuSyano udaya hoya che tyAM sudhI te nairayika ja che ane te nArakabhavathI mukta thato nathI, paNa jyAre parabhavanA AyuSyano udaya thAya che tyAre te narayika nathI, anerayika che ane tethI anerayika udvarte che-maraNa pAme . 52 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM taiouddeso salessesu 24 daMDaesu oheNaM uvavAya-uvvaTTaNAo zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 che. e pramANe covIza daMDakanA kramathI vaimAniko sudhI sUtra kahevuM, paraMtu jyotiSika ane vaimAnikanA viSayamAM avana saMbanya pATha kahevo. kAraNa ke jyotirSika ane vaimAnikathI je udvartana thAya che tene cyavana kahevAya che e sUtraprasiddha che. te pramANe sUtra.2 43 cha-'evaM jAva vemANie navaraM' tyAdi. // 26 // 4000 || salerasesu 24 daMDaesu AheNaM uvavAya-uvvaTTaNAo || se nUNaM bhaMte! kaNhalesse neraie kaNhalessesu neraiesu uvavajjati? kaNhalesse uvavaTTai?jallesse uvavajjai tallesse uvavaTTai? haMtA goyamA! kaNhalesse neraie kaNhalessesu neraiesu uvavajjati, kaNhalesse uvavaTTai, jallesse uvavajjai tallesse uvavaTTai, evaM nIlalesse vi, evaM kAulesse vi| evaM asurakumArANa vi jAva thaNiyakumArA vi, navaraM teulessA abbhhiyaa|se nUNaM bhaMte! kaNhalesse puDhavikAie kaNhalessesu puDhavikAiesu uvavajjati? kaNhalesse uvavaTTai? jallesse uvavajjati tallesse uvavaTTati? haMtA goyamA! kaNhalesse puDhavikkAie kaNhalessesu puDhavikkAiesu uvavajjati, siya kaNhalesse uvavaTTai, siya nIlalesse uvavaTTai, siya kAulesse uvavaTTai, siya jallesse uvavajjati siya tallesse uvvtttti| evaM nIla-kAulessAsu vi| se nUNaM bhaMte! teulesse puDhavikAie teulessesu puDhavikAiesu uvavajjai? pucchaa| haMtA goyamA! teulesse puDhavikAie teulessesu puDhavikAiesu uvavajjai, siya kiNhalesse uvavaTTai, siya nIlalesse uvavaTTai, siya kAulesse uvavaTTai, teulesse uvavajjai, no ceva NaM teulesse uvvtttti| evaM AukAiyA vaNassaikAiyA vi| teU-vAU evaM ceva, navaraM etesiMteulessA natthiA biya-tiya-cauriMdiyA evaM ceva tisulessaasu| paMceMdiyatirikkhajoNiyA maNussA ya jahA puDhavikkAiyA AdilliyAsu tisu lessAsu bhaNiyA tahA chasu vi lessAsu bhANiyavvA, navaraM chappi lessAo caariyvvaao| vANamaMtarA jahA asurkumaaraa|se nUNaM bhaMte! teulesse joisie teulessetu joisiesu uvavajjai? jaheva asurkumaaraa| evaM vemANiyA vi, navaraM doNhapi,cayaMtIti abhilAvo ||suu0-27||501|| (mULa) he bhagavan! avazya kRSNalezyAvALo narayika kRSNalezyAvALA narayikomAM utpanna thAya ane kRSNalezyAvALo thai maraNa pAme? je vezyAvALo utpanna thAya te vezyAvALo maraNa pAme? hA gautama! kRSNalezyAvALo narayika kRSNalezyAvALA narayikomAM utpanna thAya ane kRSNalezyAvALo maraNa pAme. je vezyAvALo utpanna thAya te vezyAvALo maraNa pAme. e pramANe nIlalezyAvALA saMbandha ane kApotalezyAvALA saMbandha jANavuM. ema asurakumArothI AraMbhI svanitakumAro sudhI jANavuM. parantu ahIM vezyA adhika kahevI. he bhagavan! kRSNalezyAvALo pRthivIkAyika kRSNalezyAvALA pRthivIkAyikomAM utpanna thAya? ane kRSNalezyAvALo thaI maraNa pAme? je vezyAvALo utpanna thAya te vezyAvALo maraNa pAme? he gautama! avazya kRSNalezyAvALo pRthivIkAyika kRSNalezyAvALA pRthivikAyikomAM utpanna thAya. kadAcit kRSNalezyAvALo thaI maraNa pAme, kadAcit nIlalezyAvALo thaI maraNa pAme ane kadAcit kApotalezyAvALo thaI maraNa pAme. kadAcit je vezyAvALo utpanna thAya te lezyAvALo thaI maraNa pAme. e pramANe nIlalezyA ane kApotalezyA saMbaMdhe jANavuM. he bhagavan! avazya tejolezyAvALo pRthivIkAyika tejolezyAvALA pRthivIkAyikomAM utpanna thAya-ityAdi pRcchA. hA gautama! avazya tejolezyAvALo pRthivIkAyika tejolezyAvALA pRthivIkAyikomAM utpanna thAya. kadAcit kRSNalezyAvALo udvarte, kadAcit nIlalezyAvALo ane kadAcit kApotalezyAvALo udvarte. tejolezyAvALo utpanna thAya paNa tejolezyAvALo na udvarte. e pramANe akAyiko ane vanaspatikAyiko paNa 53 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - I zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM taiouddeso salessesu 24 daMDaesu vibhAgeNaM uvavAya-uvvaTTaNAo jANavA.tejaskAyiko ane vAyukAyiko ema ja samajavA. parantu eone tejolezyA nathI. beIndriyo, indriyo ane caurindriyo traNa vezyAomAM emaja jANavA. paMcendriya tiryaMco ane manuSyo jema pRthivIkAyiko prathamanI traNa lezyAomAM kahyA tema chae vezyAomAM paNa kahevA. parantu chae vezyAono vicAra karavo. vyantaro asurakumAronI peThe jANavA. he bhagavan! zuM tejolezyAvALo jyotiSika tejolezyAvALA jyotiSikamAM utpanna thAya-ityAdi jema asurakumAra saMbaMdhe kahyuM tema kahevuM. vaimAniko paNa emaja samajavA, parantu banne saMbandha "Ave che' evo pATha kahevo. //ra7pa01// (TI) have utpattimAM kRSNalezyA saMbandha sUtra kahe che-"te mULa maMte! vhasteNe nerarUpa' ityAdi. mULamAM te' zabda atha zabdanA arthamAM che ane atha zabda praznanA arthamAM che. 'nU'-nizcita, he bhagavan! A nizcita che ke kRSNalezyAvALo nairayika kRSNalezyAvALA narayikomAM utpanna thAya ane te kRSNalezyAvALA nairayikothI udvartato kRSNalezyAvALo thaIne maraNa pAme? e ja arthanA nizcayane daDha karavA mATe prakArAntarathI kahe che-ttezya utpate tatte vartatai?' je legyAovALo utpanna thAya te ja vezyAvALo-udvarte?-maraNa pAme? bIjI vezyAne prApta thaI na udvarte? bhagavAn uttara Ape che-' joyA'! ityAdi. "hanta' anumata arthamAM che. he gautama! mane e anumata che ke kRSNalezyAvALo utpanna thAya ane kRSNalezyAvALo ja maraNa pAme. (pra0)-kRSNalezyAvALo nairayika hoya te kRSNalezyAvALA narayikomAM kema utpanna thAya, bIjI lezvAsahita kema na utpanna thAya? (u0)-ahIM tiryaMca paMcendriya ke manuSya nArakanuM AyuSya bAMdheluM hovAthI narakamAM utpanna thavAvALo anukrame tiryaMcAyuSya ke manuSyAyuSyano saMpUrNa kSaya karyo nathI ane antarmuhUrta bAkI hoya che tyAre je vezyAvALA narakomAM utpanna thavAno che te saMbandhI lezyAvaDe pariNata thAya che eTale te vezyAnA pariNAmavALo thAya che ane te apatita pariNAma vaDe narakanuM AyuSya vede che tethI ema kahevAya che ke "kRSNalezyAvALo kRSNalezyAvALA nairayikamAM ja utpanna thAya che paNa anya vezyAnA pariNAmavALo utpanna thato nathI. (pa0)-kRSNalezyAvALo ja kema udvarte che? (u0)-deva ane nArakone vezyAno pariNAma potAnA bhavanA anta paryata hoya che, ane e vAta pUrve savistarapaNe siddha karI che, tethI kRSNalezyAvALo ja udvarte che. e pramANe nIlalezyA ane kApotalezyA saMbadhe sUtra kahevuM. ema asurakumArathI mAMDIne svanitakumAro sudhI kahevuM. paraMtu tyAM tejolezyA sUtra adhika kahevuM, kAraNa ke teone tejolezyA paNa hoya che. /27501// . . || rasaneraripu ra4 daMDarasuvimAvof 3vavA-rUvaTTo || se nUNaM bhaMte! kaNhalesse nIlalesse kAulesse neraie kaNhalessesu nIlalessesu kAulessesu neraiesu uvavajjai? kaNhalesse nIlalesse kAulesse uvavaTTai?jallesse uvavajjai tallesse uvavaTTai? haMtA goyamA! kaNha-nIla-kAulessesu uvavajjai, jallesse uvavajjai tallesse uvvtttti| se nUNaM bhaMte! kaNhalesse jAva teulesse asurakumAre kaNhalessesu jAva teulessesu asurakumAresu uvavajjai? evaM jaheva neraie tahA asurakumAre vi jAva thaNiyakumAre vi|se nUNaM bhaMte! kaNhalesse jAva teulesse puDhavikkAie kaNhalessesu jAva teulessesu puDhavikkAiesu uvavajjai? evaM pucchA jahA asurkumaaraannN| haMtA goyamA! kaNhalesse jAva teulesse puDhavikkAie kaNhalessesu jAva teulessesu puDhavikkAiesu uvavajjati, siya kaNhalesse uvavaTTai, siya nIlalesse, siya kAulesse uvavaTTai, siya jallesse uvavajjai tallesse uvavaTTai, teulesse uvavajjai, no ceva NaM teulesse uvvtttti| evaM AukAiyA vaNassaikAiyA vi bhaanniyvvaa| se nUNaM bhaMte! kaNhalesse nIlalesse kAulesse teukAie kaNhalessesunIlalessesukAulessesu teukAiesu uvavajjai? kaNhalesse nIlalesse kAulesse uvavaTTai?jallesse uvavajjai tallesse uvavaTTai? haMtA goyamA! kaNhalesse nIlalesse . 54. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvavaTTai, sattarasamaM payaM taiouddeso salessesu 24 daMDaesa vibhAgeNa uvavAya-uvvaTTaNAo zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 kAulesse teukAie kaNhalessesu nIlalessesu kAulessesu teukAiesu uvavajjai, siya hisse ,siya nIlalesse uvavaTTati, siya kAulesse uvavaTTai, siya jallesse uvavajjai tallesse uvvtttti| evaM vAukAiya-beiMdiya- teiMdiya - cauriMdiyA vi bhANiyavvA / se nUNaM bhaMte! kaNhalesse jAva sukkalesse paMceMdiyatirikkhajoNie kaNhalessesu jAva sukkalessesu paMceMdiyatirikkhajoNiesu uvavajjai ? pucchaa| haMtA goyamA ! kaNhalesse jAva sukkalesse paMceMdiyatirikkhajoNie kaNhalessesu jAva sukkalessesu paMceMdiyatirikkhajoNiesu uvavajjai, siya kaNhalesse uvavaTTai, jAva siya sukkalesse uvavaTTai, siya jallesse uvavajjai tallesse uvvtttti| evaM maNUse vi / vANamaMtare jahA asurkumaare| joisiya- vemANie vi evaM ceva, navaraM naksa naistAA rojja vi 'cayAM'ti mALiyavyuM sU0-28/02/ (mULa) he bhagavan! kRSNalezyAvALo, nIlalezyAvALo ane kApotalezyAvALo nairayika kRSNalezyAvALA, nIlalezyAvALA ane kApotalezyAvALA nairayikomAM utpanna thAya? ane kRSNalezyAvALo, nIlalezyAvALo ane kApotalezyAvALo tyAMthI udghateM? je lezyAvALo utpanna thAya te lezyAvALo udva? he gautama! avazya kRSNa, nIla ane kApotalezyAvALo utpanna thAya. je lezyAvALo utpanna thAya te lezyAvALo uddharte. he bhagavan! zuM kRSNalezyAvALo yAvat tejolezyAvALo asurakumAra kRSNalezyAvALA yAvat tejolezyAvALA asurakumAromAM utpanna thAya-ityAdi jema nairayika saMbaMdhe kahyuM tema asurakumA2o yAvat stanitakumAro saMbaMdhe kahevuM. he bhagavan! avazya kRSNalezyAvALo yAvat tejolezyAvALo pRthivIkAyika zuM kRSNalezyAvALA yAvat tejolezyAvALA pRthivIkAyikomAM utpanna thAyaityAdi jema asurakumA2o saMbaMdhe prazna karyo tema karavo. hA gautama! avazya kRSNalezyAvALo pRthivIkAyika kRSNalezyAvALA yAvat tejolezyAvALA pRthivIkAyikomAM utpanna thAya. kadAca kRSNalezyAvALo, kadAca nIlalezyAvALo,ane kadAca kApotalezyAvALo urte. kadAca je lezyAvALo utpanna thAya te lezyAvALo uddharte. tejolezyAvALo utpanna thAya paNa tejolezyAvALo na urte. e pramANe aplAyiko ane vanaspatikAyiko paNa kahevA. he bhagavan! avazya kRSNalezyAvALo, nIlalezyAvALo ane kApotalezyAvALo tejaskAyika kRSNa, nIla ane kApotalezyAvALA tejaskAyikomAM utpanna thAya? ane kRSNa, nIla ane kApotalezyAvALo udghateM? je lezyAvALo utpanna thAya te lezyAvALo udghateM? hA gautama! avazya kRSNa, nIla ane kApotalezyAvALo tejaskAyika kRSNa, nIla ane kApotalezyAvALA tejaskAyikomAM utpanna thAya, kadAcit kRSNalezyAvALo, kadAcit nIlalezyAvALo ane kadAcit kApotalezyAvALo uddharte. kadAcit je lezyAvALo utpanna thAya te lezyAvALo uddharte. e pramANe vAyukAyika, beindriya, teindriya ane caurindriyo kahevA. he bhagavan! avazya kRSNalezyAvALo yAvad zuklalezyAvALo paMcendriya tiryaMca zuM kRSNalezyAvALA yAvat zuklalezyAvALA paMcendriya tiryaMcomAM utpanna thAya-ityAdi pRcchA. he gautama! avazya kRSNavezyAvALo yAvat zuklalezyAvALo paMcendriya tiryaMca kRSNalezyAvALA yAvat zuklalezyAvALA paMcendriya tiryaMcomAM utpanna thAya. kadAcit kRSNalezyAvALo yAvat kadAcit zuklalezyAvALo uddharto. kadAcit je lezyAvALo utpanna thAya te lezyAvALo uddharte. e pramANe manuSya saMbaMdhe paNa jANavuM. vyantaro asurakumA2onI peThe jANavA. jyotiSika ane vaimAniko paNa ema ja jANavA. parantu jeone je lezyA hoya te kahevI, ane bannene paNa 'cyave che' evo pATha kahevo.28||502| (TI0) have pRthivIkAyikomAM kRSNalezyA saMbandhu sUtra kahe che--'se mULa aMte! homse pujavIjA' ityAdi. ahIM tiryaMca ane manuSyone lezyAno pariNAma antarmuhUrtano hoya che. tethI kadAcit je lezmAvALo hoya te lezyAnA pariNAmavALo urte ane kadAcit anya lezyAnA pariNAmavALo paNa urte, paraMtu A to niyama che ke je lezyAvALAmAM utpanna thAya te 55 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM taiouddeso salessesu 24 daMDaesu vibhAgeNa uvavAya-uvvaTTaNAo avazya te vezyAvALo ja utpanna thAya, kAraNa ke manuSya ane tiryaMco AgAmI bhavanI vezyAnuM antarmuhUrta vyatIta thayA bAda ane deva ane nArako potAnA bhavanI vezyAnuM antarmuhUrta bAkI hoya tyAre pariNata thayelI vezyA vaDe jIvo paralokamAM jAya che-evuM zAstranuM vacana che. te mATe kahyuM che ke "mA! khulaeNse puvArUpa phlesetu puvavarUpanuM 3vavanakuM, siya hinnese savavaTTapha-kRSNalezyAvALo pRthivIkAyika kRSNalezyAvALA pRthivIkAyikomAM utpanna thAya che ane kadAcit kRSNalezyAvALo udvarte che-ityAdi. e pramANe nIlalezyA ane kApotalezyA viSayaka sUtra kahevuM. tathA jyAre tejovezyAvALA bhavanapati, vyantara, jyotiSka, saudharma ane IzAnadevo potAnA bhavathI cyavI pRthivIkAyikomAM utpanna thAya che tyAre keTalAka kALa sudhI aparyAptAvasthAmAM teone tejolezyA paNa hoya che. tyArapachI hotI nathI. kAraNa ke tevA prakAranA bhavasvabhAvathI tejolezyA yogya dravyane grahaNa karavAnI teonI zakti nathI. mATe tejolezyA sUtramAM kahyuM che-tevatteNe 3vavana, no veva te jose 3veva' iti. tejovezyAvALo utpanna thAya che, paNa tejolezyAvALo udvartato nathImaraNa pAmato nathI. jema pRthivIkAyikonA cAra sUtro kahyAM tema aplAyika ane vanaspatikAyikanA paNa kahevAM. kAraNa ke teone paNa aparyAptAvasthAmAM tejolezyAno saMbhava che. tejaskAyika, vAyu, beIndriya, indriya ane caurindriyone pratyekane traNa sUtro kahevAM. kAraNa ke teone tejalezyAno asaMbhava che. paMcendriya tiryaMco ane manuSyo jemAM prathamanI traNa legyAmAM pRthivIkAyiko kahyA tema chae legyAmAM kahevA. kAraNa ke cha legyAmAMnI koipaNa vezyA vaDe teonI utpattino saMbhava che, ane utpatti saMbandhI eka eka vezyAnA viSayamAM udvartanAne viSe cha e vikalpono saMbhava che. sUtrapATha A pramANe che-"se nUi bhaMte! kaNhalesse paMciMdiyatirikkhajoNie kaNhalessesa paMciMdiyatirikkhajoNiesa uvavajjai. kaNhalesse uvavai. jallesse uvavajjai tallesse uvavaTTai? hantA goyamA! kaNhalesse paMciMdiyatirikkhajoNie kaNhalessesu paMciMdiyatirikkhajoNiesu uvavajjai, siya kaNhalesse uvavaTTai, siya nIlalesse uvavaTTai, siya kAulesse . uvavaTTai, siya pamhalesse uvavaTTai, siya sukkalesse uvavaTTai, siya jallesse uvavajjai tallesse uvvtttti|'-3 bhagavan! avazya kRSNalezyAvALo paMcendriya tiryaMca kRSNalezyAvALA paMcendriya tiryacomAM utpanna thAya? ane kRSNalezyAvALo udvarte? je vezyAvALo utpanna thAya te vezyAvALo udvarte? hA gautama! kRSNalezyAvALo paMcendriya tiryaMca kRSNalezyAvALA paMcendriya tiryaMcomAM utpanna thAya, kadAca kRSNalezyAvALo, kadAca nIlalezyAvALo, kadAca kApotalezyAvALo kadAca tejovezyAvALo kadAca padgalezyAvALo ane kadAca zuklalezyAvALo udvarte, kadAca je vezyAvALo utpanna thAya te vezyAvALo udvarte. e pramANe nIla, kApota, tejas padma ane zuklalezyA saMbandha sUtro kahevAM. "vAsaMtarAM nahIM asurakumArI' vantaro asurakumAronI jema kahevA. eTale teo saMbadhe je vezyAvALo utpanna thAya te vezyAvALo udvarte-ema kahevuM. kAraNa ke sarva devone vezyAno pariNAma potAnA bhava sudhI niraMtara hoya che. e pramANe vezyAnI saMkhyAno vicAra karI jyotiSka ane vaimAnika saMbadhe sUtro kahevAM. paraMtu vakti'-ve che evo pATha kahevo. e pramANe eka eka vezyA saMbadhe covIza daMDakanA kramathI nairayikAdi saMbandha sUtro kahevAM. temAM koI AzaMkA kare ke thoDA evA eka eka nArakAdi saMbadhe A sUtrasamUha che, jyAre ghaNA - bhinnavezyAvALA nerayikAdi te gatimAM utpanna thAya tyAre vastusthiti anyathA paNa hoya, kAraNa ke eka eka vyaktinA dharmanI apekSAe samudAyano dharma kvacit anyathA jaNAya che. tethI te AzaMkA dUra karavA mATe jeone jeTalI vezyAono saMbhava che teone eka sAthe teTalI vezyAo saMbadhe eka eka sUtra upara kahelA artha vALuM pratipAdana kare che-"se - paMte! dattese nItase vADajose gerarUpa vhallesle nIttattekSetu vAsalaeNsetu rahyuM 3vavajJa' ityAdi. he bhagavan! avazya kRSNalezyAvALo, nIlalezyAvALo ane kApotalezyAvALo nairayika kRSNalezyAvALA, nIlalezyAvALA ane kApotalezyAvALA nairayikomAM utpanna thAya-ityAdi samagra sUtra sugama che. ll28502aa , 56 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM taiouddeso kaNhAilessesu neraiesu ohikhettaM parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 || kaNhAilerasesuneraiesu ohiravettaM parUvaNaM / / / kaNhalesseNaM bhaMte! neraie kaNhalessaM neraiyaM paNihAe ohiNA savvaosamaMtA samabhiloemANe 2 kevatiyaM khettaM jANai? kevaiyaM khettaM pAsai? goyamA! No bahuyaM khettaM jANai, No bahuyaM khettaM pAsai, No dUra khettaM jANai, No dUra khettaM pAsai, ittariyameva khittaM jANai, ittariyameva khettaM paasi| se keNaTeNaM bhaMte! evaM vuccai-'kaNhalesse NaM neraie taM ceva jAva ittariyameva khettaM pAsai'? goyamA! se jahAnAmae kei purise bahusamaramaNijjasi bhUmibhAgaMsi ThiccA savvao samaMtA samabhiloejjA, tae NaM se purise dharaNitalagayaM purisaM paNihAe savvao samaMtA samabhiloemANe 2 No bahuyaM khettaM jAva pAsai, jAva ittariyameva khettaM pAsai, se teNaTeNaM goyamA! evaM vuccai'kaNhalesse NaM neraie jAva ittariyameva khettaM paasi'| nIlalesseNaM bhaMte! neraie kaNhalessaM neraiyaM paNihAya ohiNA savvao samaMtA samabhiloemANe 2 kevatiyaM khettaM jANai? kevatiyaM khettaM pAsai? goyamA! bahutarAgaM khettaM jANai bahutarAgaM khettaM pAsai, dUrataraM khettaM jANai, dUrataraM khettaM pAsai, vitimiratarAgaM khettaM jANai, vitimiratarAgaM khettaM pAsai, visuddhatarAgaM khettaM jANai, visuddhatarAgaM khettaM paasi| se keNadveNaM bhaMte! evaM vuccai' nIlalesse NaM neraie kaNhalessaM neraiyaM paNihAya jAva visuddhatarAgaM khettaM jANai, visuddhatarAgaM khettaM pAsai'? goyamA! se jahAnAmae kei purise bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo pavvayaM durUhati, durUhittA savvao samaMtA samabhiloejjA, tae NaM se purise dharaNitalagayaM purisaM paNihAya savvao samaMtA samabhiloemANe 2 bahutarAgaM khettaM jANai, jAva visuddhatarAgaM khettaM pAsai, se teNadveNaM goyamA! evaM vuccai-'nIlalesse neraie kaNhalessaM NeraiyaM jAva visuddhatarAgaM khettaM paasi'| kAulesse NaM bhaMte! neraie nIlalessaM neraiyaM paNihAya ohiNA savvao samaMtA samabhiloemANe 2 kevatiyaM khettaM jANai? kevatiyaM khettaM pAsai? goyamA! bahutarAgaM khettaM jANai bahutarAgaM khettaM pAsai, jAva visuddhatarAgaM khettaM paasti| se keNadveNaM bhaMte! evaM vuccai-'kAulesse NaM neraie jAva visuddhatarAgaM khettaM pAsaI'? goyamA! se jahA nAmae kei purise bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo pavvayaM durUhai, durUhittA rUkkhaM durUhati, durUhittA do vi pAe uccAviya, (vaittA) savvao samaMtA samabhiloejjA, tae NaM se purise pavvayagayaM dharaNitalagayaM ca purisaMpaNihAya savvao samaMtA samabhiloemANe 2 bahutarAgaM khettaM jANai bahutarAgaM khettaM pAsai, jAva vitimiratarAgaM? [visuddhatarAgaM] khettaM pAsai, se teNaTeNaM goyamA! evaM vuccai-'kAulesse NaM neraie nIlalessaM neraiyaM paNihAyaM taM ceva jAva vitimiratarAga[? visuddhatarAgaM] khettaM pAsai' ||suu0-29||503|| (mU9) he bhagavan! kRSNalezyAvALo narayika kRSNalezyAvALA narayikanI 'praNidhAya" apekSAe avadhijJAna vaDe sarvataH-cAre dizAmAM ane samatAta-cAre vidizAmAM joto keTaluM kSetra jANe ane keTaluM kSetra dekhe? he gautama! te bahu kSetra jANato nathI, bahu kSetra joto nathI, dUra raheluM kSetra jANato nathI ane dUra raheluM kSetra dekhAto nathI. thoDuM (adhika) kSetra jANe che ane thoDuM (adhika) kSetra dekhe che. he bhagavana! ema zA hetuthI kaho cho ke "kRSNalezyAvALo narayika-ityAdi te ja kahevuM, yAvat ivara-thoDuM adhika kSetra jANe che? he gautama! jema koI puruSa barobara sarakhI ane ramaNIya bhUmibhAga upara UbhA rahIne cAre tarapha jue tethI te puruSa pRthivItalamAM rahelA puruSanI apekSAe cotarapha joto bahu kSetrane yAvat dekhato nathI, yAvat thoDAM kSetrane dekhe che. te mATe he gautama! ema kahuM chuM ke kRSNalezyAvALo narayika yAvat alpa kSetrane jue che. he bhagavan! nIlalezyAvALo narayika kRSNalezyAvALA narayikanI apekSAe avadhijJAna vaDe cAre tarapha joto joto keTalA kSetrane jANe ane dekhe? he gautama! ati ghaNA kSetrane jANe ane 57 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM taiouddeso kaNhAilessesu neraiesu ohikhettaM parUvaNaM atyaMta ghaNA kSetrane dekhe. ati dUra kSetrane jANe ane ati dUra kSetrane dekhe. vitimiraka-atyanta spaSTa kSetrane jANe ane atyanta spaSTa kSetrane dekhe, atyanta vizuddha kSetrane jANe ane atyanta vizuddha kSetrane dekhe. he bhagavan! ema zAthI kaho cho ke nIlalezyAvALo nairayika kRSNalezyAvALA narayikanI apekSAe yAvat vizuddhatara kSetrane jANe ane vizuddhatara kSetrane dekhe? he gautama! jema koI eka puruSa barobara sarakhI ane ramaNIya bhUmibhAgathI parvata upara caDhIne cAre dizA ane vidizAmAM jue, tethI te puruSa pRthivItala upara rahelA puruSanI apekSAe cAre tarapha joto ghaNA kSetrane jANe, yAvat vizuddhatara kSetrane dekhe, te mATe he gautama! ema kahuM chuM ke nIlalezyAvALo nAraka kRSNalezyAvALA nirayikanI apekSAe yAvat vizuddha kSetrane jue. he bhagavan! kApotalezyAvALo narayika nIlalezyAvALA narayikanI apekSAe avadhijJAnavaDe cAre tarapha joto joto keTalA kSetrane jANe ane dekhe? he gautama! ghaNA kSetrane jANe ane dekhe, yAvat vizuddhatara kSetrane dekhe. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho ke "kApotalezyAvALo narayika yAvat vizuddha kSetrane jue? he gautama! jema koI puruSa barobara sarakhI ane ramaNIya bhUmi uparathI parvata para caDhe, ane upara caDhIne banne paga uMcA karI cotarapha jue tethI te parvata upara rahelA ane pRthivI upara rahelA puruSanI apekSAe cotarapha joto ghaNA kSetrane jANe ane jue, yAvat spaSTa kSetrane jue, te mATe he gautama! ema kahuM chuM ke 'kApotalezyAvALo nirayika nIlalezyAvALA nairayikanI apekSAe ItyAdi temaja kahevuM, yAvat spaSTa kSetrane dekhe. /29ll503ll (TI) have kRSNalezyAvALA nairayikanA avadhijJAna ane darzananA viSayabhUta kSetranA parimANanuM tAratamya batAve che-"he bhagavan! kRSNalezyAvALo koika narayika kRSNalezyAvALA bIjA nairayikanI 'badhA'-apekSAe avadhijJAna vaDe sarvataH cAre dizAmAM 'samanvataH-cAre vidizAmAM samatomAnaH' joto keTaluM kSetra jANe athavA avadhidarzana vaDe keTaluM kSetra dekhe? bhagavAn uttara Ape che-he gautama! ghaNuM kSetra na jANe, tema ghaNuM kSetra na dekhe. tAtparya e che ke vivaNita kRSNalezyAvALo - narayika potAnI yogyatAne anusAra ativizuddha chatAM paNa bIjA kRSNalezyAvALA nairayikanI apekSAe ati ghaNuM kSetra avadhijJAna-darzana vaDe jANato ane joto nathI. eja bAbata kahe che-atidUranuM kSetra jANato nathI, tema ati dUranuM kSetra joto nathI. parantu itvara-thoDu adhika kSetra jANe che ane thoDuM adhika kSetra dekhe che. A sUtra samAna naraka prathivImAM rahelA kaSNalezyAvALA nairayikonI apekSAe samajavuM. kAraNa ke ema jo na mAnIe to vyabhicArano saMbhava thAya che. jemake sAtamI narakamRthivImAM rahelo kRSNalezyAvALo nairayika jaghanyathI ardha gAu jANe che ane vadhAremAM vadhAre eka gAu jANe che. chaThThI pRthivImAM rahelo.jaghanyathI eka gAu ane utkRSTathI doDha gAu, pAMcamI narakamAM rahelo jaghanyathI doDha gAu ane utkRSTathI kaMIka nyUna be gAu jANe che ane jue che. tethI bamaNAM ke traNagaNA adhika kSetrano saMbhava hovAthI prastuta sUtramAM vyabhicAra aniyatapaNe prApta thAya che. jemake ativizuddha chatAM paNa kRSNalezyAvALo nairayika samAna naraka pRthivImAM rahenArA bIjA - kRSNalezyAvALA nairayikanI apekSAe kaMika adhika jue che, paNa ghaNuM vadhAre joto nathI. te pramANe dRSTAntadvArA siddha karavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che-'se aMte' ityAdi. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho-ityAdi. ahIM A tAtparya che--jema sarakhI pRthivI upara rahelo koI eka vivaNita puruSa potAnI cakSu nirmala hovAthI kaMIka adhika jue che. paNa ghaNuM vadhAre joto nathI, tema koi eka vivaNita kRSNalezyAvALo nairayika potAnI bhUmikAne anusAra ativizuddha chatAM samAna pRthivImAM rahenAra bIjA kRSNalezyAvALA nairayikanI apekSAe avadhivaDe kaMika adhika kSetra jue che, paNa ghaNuM vadhAre kSetra joto nathI. ahIM barobara sarakhI pRthivInA sthAne samAna naraka pRthivI che, potAnI bhUmikA samAna kRSNarUpa lezyA che ane cakSunA sthAne avadhijJAna che, ethI A artha vyakta thAya che-jema samAna bhUmi upara rahelo puruSa sarva dizAo ane vidizAmAM joto khADAmAM rahelA puruSanI apekSAe ghaNuM vadhAre kSetra jue che, te pramANe pAMcamI narakamRthivImAM rahelo potAnI bhUmikAne anusAra ativizuddha kRSNalezyAvALo vivalita nairayika che te sAtamI narakamRthivImAM rahelA atimanda sAmarthyavALA . 58 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM taiouddeso kaNhAilessesu jIvesu NANaparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 avadhijJAnI nairayikanI apekSAe ghaNuM vadhAre jue che, kAraNa ke tenuM avadhijJAna kaMika adhika traNagaNuM che. have nIlalezyAvALA naiyika saMbandhe sUtra kahe che--'nIlalemse maMte! neNa joyuM neE paLihA' ityAdi. he bhagavan! nIlalezyAvALo nairayika kRSNalezyAvALA nairiyakanI apekSAe avidhajJAna vaDe keTalA kSetrane jANe? ityAdi akSarArtha sugama che, parantu 'vitimitarAmAM hettuM bALarU' vigata-gayuM che timira-timira(aMdhakAra) janma bhrAnti jemAM te vitimira-spaSTa, A vitimiraspaSTa che, A paNa vitimira spaSTa che, parantu A atizaya vitimira che, AvA vitimira-bhrAntirahita kSetrane jANe che. ahIM atizaya arthamAM tara pratyaya thayo che ane prAkRtanA niyamathI svArthamAM ka pratyaya ane dIrgha thayo che. e kAraNathI vizuddhataraatyanta sphuTa pratibhAsavALuM jANe che. bhAvArtha A che--jema pRthivI upara rahelA puruSanI apekSAe parvata upara caDhelo manuSya atidUranA kSetrane jue che, ane te paNa sphuTapratibhAsavALA kSetrane jANe che, tema vivakSita-nIlalezyAvALo potAnI yogyatAne anusAre ativizuddha avadhijJAnI anya kRSNalezyAvALA nairayikanI apekSAe atidUra ane sphuTapratibhAsavALA kSetrane jANe che. ahIM parvatane sthAne uparanI trIjI narakapRthivI che, teone potAnI bhUmikAne anusAre ativizuddha nIlalezyA che,. pRthivItalane sthAne nIcenI kRSNalezyA che ane cakSune sthAne avadhijJAna che. have nIlalezyAvALAnI apekSAe kApotalezyA saMbandhe sUtra kahe che--'vADajesse La aMte! neNa nIlo neDyuM paNihAya' ityAdi. he bhagavan! kApotalezyAvALo naiyika nIlalezyAvALA nairayikanI apekSAe--ityAdi akSarArtha sugama che, parantu 'banne pago' 'indvAvakttA-uMcA karIne' eTale 'banne pAnI uMcI karIne' e artha samajavo. bhAvArtha che-jema parvatanA upara vRkSa upara caDhelo cAre tarapha dizAo ane vidizAomAM joto ghaNuM ane atyaMta spaSTa jue che, tema kApotalezyAvALo nairiyaka bIjA nIlalezyAvALA naiyikanI apekSAe ghaNuM kSetra avadhijJAnavaDe jANe che ane jue che, ane te paNa atispaSTapaNe jANe che, ahIM vRkSane sthAne kApotalezyA ane uparanI narakapRthivI che, parvatane sthAne nIlalezyA ane trIjI narakapRthivI che ane cakSune sthAne avadhijJAna che. ||295035 || kaNhAilerasesu jIvesu NANaparUvaNaM || kaNhalesse NaM bhaMte! jIve kaisu nANesu hojjA ? goyamA ! dosu vA tisu vA causu vA nANesu hojjA, dosu homANe AbhiNibohiya-suyanANesu hojjA, tisu homANe AbhiNibohiya-suyanANa-ohinANesuM hojjA, ahavA homa AbhiNibohiya - suyanANa-maNapajjavanANesu hojjA, causu homANe AbhiNibohiya- suya-ohimaNapajjavanANesu hojjA, evaM jAva pamhalese / sukkalesseNaM bhaMte! jIve kaisu nANesu hyejjA ? goyamA ! dosu vA tisu vA causu vA egammi vA hojjA, dosu homANe AbhiNibohiyanANa0 evaM jaheva kaNhalesANaM taheva mALiyavyuM nAva patlRi mi [nALe] homAne mi jevalanALe DhongA sU0-30||104|| pannavaNAe bhagavaie sattarase lessApae taio uddesao smtto| = (mULa) he bhagavan! kRSNalezyAvALo jIva keTalA jJAnomAM hoya? he gautama! be, traNa ane cAra jJAnamAM vartato hoya. jo be jJAnamAM hoya to AbhiniboSika ane zrutajJAnamAM hoya. jo traNa jJAnamAM hoya to Abhinibodhika, zrutajJAna ane avadhijJAnamAM hoya. athavA Abhinibodhika, zrutajJAna ane manaHparyavajJAnamAM hoya. jo cAra jJAnamAM hoya to Abhinibodhika, zrutajJAna, avadhijJAna ane manaHparyavajJAnamAM hoya. e pramANe yAvat padmalezyAvALo jANavo. he bhagavan! zuklalezyAvALo jIva keTalA jJAnamAM hoya? he gautama! be, traNa ane cAra jJAnamAM hoya. jo be jJAnamAM hoya to 'AbhinibodhikajJAna'-ityAdi jema kRSNalezyAvALAne kahyuM temaja kahevuM, yAvat cAra jJAnamAM hoya. jo eka jJAnamAM hoya to eka kevalajJAnamAM hoya. / / 30 / / 504 // prajJApanA bhagavatImAM sattaramA lezyApadano trIjo uddezaka samApta. 59 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM taiouddeso kaNhAilessesu jIvesu NANaparUvaNaM (TI0) kayAM lezyAo keTalA jJAnomAM hoya' e nirUpaNa karavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che-bane! vIve nuM nALanuM rojhA?' "he bhagavan! kRSNalezyAvALo jIva keTalA jJAnomAM hoya'ityAdi praznasUtra sugama che. bhagavAna kahe che- he gautama! be, traNa ane cAra jJAnamAM hoya che, temAM be jJAnamAM hoya to Abhinibodhika ane zrutajJAnamAM hoya, traNa jJAnamAM hoya to Abhinibodhika, zrutajJAna ane avadhijJAnamAM athavA Abhinibothika, zrutajJAna ane mana:paryavajJAnamAM hoya, ahIM avadhijJAna rahitane paNa mana:paryavajJAna thAya che, kAraNa ke siddhaprAbhRtAdi granthomAM anekavAra tevI rIte pratipAdana kareluM che. vaLI dareka jJAnanI tenA AvaraNanA kSayopazamanI sAmagrI vicitra hoya che. temAM koIka AmarSodhyAdimAMnI koipaNa labdhisahita apramatta cAritravALAne mana:paryavajJAnAvaraNanA kSayopazamanA nimittabhUta tevA prakAranA adhyavasAyAdirUpa sAmagrI prApta thAya che, parantu avadhijJAnAvaraNanA kSayopazamanA kAraNabhUta sAmagrI prApta thatI nathI, tethI tene mana:paryava ja jJAna prApta thAya che. (pra0)-mana:paryavajJAna aMtivizuddha thAya che ane kRSNalezyA saMkliSTa adhyavasAyarUpa che to kRSNalezyAvALAne mana:paryava jJAnano kema saMbhava hoya? (u0)-ahIM pratyeka vezyAnA asaMkhyAtA lokAkAza pradezapramANa adhyavasAyasthAno hoya che, temAMnA keTalAeka manda rasavALA adhyavasAyasthAnako pramattasaMyatane paNa hoya che. tethI kRSNa, nIla ane kApotalezyA pramattasaMyata guNasthAnaka sudhI.anya kArmagranthika zAstramAM kahelI che. mana:paryavajJAna prathama apramatta saMyatane thAya che ane tyAra pachI pramattasayatane paNa hoya che, mATe kRSNalezyAvALAne paNa mana:paryavajJAna saMbhave che. cAra jJAnamAM hoya to Abhinibodhika, zrutajJAna, avadhijJAna ane mana:paryava-e cAra jJAnamAM hoya. 'parva nAva pahallese' e pramANe kRSNalezyAvALAne kahyuM tema upara kahelA prakAravaDe yAvat padgalezyA sudhI kahevuM. eTale ke nIlalezyAvALo, kApotalezyAvALo, tejalezyAvALo ane padmalezyAvALo upara kahyA pramANe.be, traNa ane cAra jJAnomAM kahevo. te A pramANe--"he bhagavan! nIlalezyAvALo jIva keTalA jJAnamAM hoya? he gautama! be, traNa ke cAra jJAnamAM hoya"--ityAdi. paNa zuklalezyAvALAmAM vizeSatA che mATe te saMbadhe juduM sUtra kahe che-sukSattese ne aMte!' ityAdi. he bhagavan! zuklalezyAvALo ityAdi. zuklalazyAmAM ja kevalajJAna hoya che paNa bIjI vezyAomAM hotuM nathI, tethI bAkInI vezyAvALAothI zuklalekSAvALAnI vizeSatA che. 30504 * prajJApanA TIkAnA anuvAdamAM sattaramA zyApadano trIjo udezaka samApta. arihaMta bananAra AtmA jyAM sudhI tIrthaMkaranAma karmanA udayavALA na bane tyAM sudhIya prAyaH karIne upadeza ApatA nathI. pote cAra jJAnanA dhaNI hovA chatAM potAne chadmastha mAne che. A vAta Agamokta che. arihaMtanA hAthedikSita eja bhavamAM mokSamAM jAya evo niyama nathI paNa e alapakALamAM mokSamAM javAnA ja e niyama kharo. arihaMtanuM zAsana puNyAnubaMdhI puNyavALAne ja maLe ema nathI. e pApAnuMbaMdhI puNyavALAne paNa maLe paNa ene phaLe nahIM. e cokkasa che. jema kaMjusane kRpaNane lakSmI maLe paNa e bhogavI na zake ema ja ahiM samajavAnuM. - jayAnaMda * 60 - Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM cauttho uddeso lessAbheyaparUvaNaM pariNAmAhigAro || sattarasamaM payaM - vaDoderIo || || ge2sAmeyaparuvaLa || zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 prinnaamvnnrsgNdhsuddhapstthsNkilittttunnhaa| gatipariNAmapadesogADhavaggaNaThANANamappabahuM // 1 // kaiNaM bhaMte! lessAo pannattAo ? goyamA ! challessAo pannattAo, taM jahA - kaNhalessA jAva sukklessaa| || pariNAmahinAro || se.nUNaM bhaMte! kaNhalessA nIlalessaM pappa tArUvattAe tAvaNNattAe tAgaMdhattAe tArasattAe tAphAsattAe bhujjo 2 pariNamati? haMtA goyamA! kaNhalessA nIlalessaM pappa tArUvattAe jAva bhujjo 2 pariNamati / se keNaTTeNaM bhaMte! evaM vuccai - 'kaNhalessA nIlalessaM pappa tArUvattAe jAva bhujjo 2 pariNamati' ? goyamA ! se jahA nAmae khIre pippa suddhe vA vatthe rAgaM pappa tArUvattAe jAva tAphAsattAe bhujjo 2 pariNamai, se teNaTTeNaM goyamA ! evaM vuccai - 'kaNhalessA nIlalessaM pappa tArUvattAe jAva bhujjo 2 pariNamai' / evaM eteNaM abhilAveNaM nIlalessA kAulessaM pappa, kAulessA teulessaM pappa, teulessA pamhalessaM pappa, pamhalessA sukkalessaM pappa' jAva mungo 2 pariAmaD IIjU-rU||10|| cotho uddezaka (mULa) 1 pariNAma, 2 varNa, 3 2sa, 4 gaMdha, 5 zuddha, 6 aprazasta, 7 saMkliSTa, 8 uSNa, 9 gati, 10 pariNAma, 11 pradeza, 12 avagADha, 13 vargaNA, 14 sthAna ane 15 alpabahutva e pramANe paMdara adhikAra cothA uddezakamAM che. he bhagavan keTalI lezyAo che? he gautama! cha lezyAo che. te A pramANe--kRSNalezyA, yAvat zuklalezyA. he bhagavan! kRSNalezyA nIlalezyAne pAmIne tenA rUpapaNe, tenA varNapaNe, tenA gaMdhapaNe, tenA rasapaNe ane tenA sparzapaNe vAraMvAra pariName? hA gautama! kRSNalezyA nIlalezyAne pAmIne tadrupapaNe, yAvat-vAraMvAra pariName che. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho ke 'kRSNalezyA nIlalezyAne pAmIne tadrupapaNe yAvat vAraMvAra pariName che'? he gautama! jema dUdha dUSyachAzane prApta karI, athavA zuddha vastra raMgane prApta karI tadrupapaNe, yAvat tattparzapaNe vAraMvAra pariName che, te kAraNathI he gautama! ema kahuM chuM ke 'kRSNalezyA nIlalezyAne pAmI tadrupapaNe yAvat vAraMvAra pariName che'. e pramANe e pATha vaDe nIlalezyA kApotalezyAne pAmI, kApotalezyA tejolezyAne pAmI, tejolezyA padmalezyAne pAmI ane padmalezyA zuklalezyAne pAmI yAvat vAraMvAra pariName che. 31/505 // (TI0) trIjo uddezaka kahyo, have cothA uddezakano prAraMbha thAya che. temAM AdimAM adhikAra pratipAdaka A gAthA che'pariLAmavaLa' ityAdi. 1 prathama pariNAmAdhikAra, 2 bIjo varNAdhikA2, 3 trIjo rasAdhikAra, 4 cotho gandhAdhikAra, 5 pAMcamo zuddha ane azuddhAdhikAra, 6 chaThTho prazasta aprazastAdhikAra, 7 sAtamo saMkliSTa ane asaMkliSTAdhikAra, 8 AThamo uSNa-zItAdhikA2, 9 navamo gatyadhikAra, 10 dasamo pariNAmAdhikA2, 11 agiyAramo pradeza-pradezaprarUpaNAdhikA2, 12 bAramo avagADha-avagAhanAdhikAra, 13 vargaNAdhikA2, 14 sthAnaprarUpaNAdhikA2 ane 15 paMdaramo alpabahutvAdhikAra e paMdara adhikAro A uddezakamAM kahevAnA che. temAM prathama pariNAmAdhikAra kahevAnI icchAvALA sUtrakAra jeno pariNAma kahevAno che te lezyAo keTalI che te batAve che--jDa naM aMte! sessAo pannattAo? he bhagavan! keTalI lezyAo kahI che-ityAdi. A sUtra pUrve paNa kahyuM che, parantu pariNAmarUpa adhikAranuM pratipAdana ka2vA mATe pharIthI kahevAmAM AvyuM che--'te mULa aMte'! ityAdi. 'se'zabda arthazabdanA arthamAM che ane atha zabda praznanA arthamAM che. he bhagavAna! 'nUnam' nizcita kRSNalezyA-kRSNalezyAne yogya dravyo, nIlalezyA- 61 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM cauttho uddeso lessAbheyaparUvaNaM pariNAmAhigAro nIlalezyAne yogya dravyone pAmIne eTale paraspara ekabIjAnA avayavano sparza prApta karI 'tadrupatA'tadrupapaNe-nIlalezyArUpapaNe, ahIM rUpazabda svabhAvavAcI che eTale nIlalezyAnA svabhAvapaNe 'bhUyo bhUya:' vAraMvAra pariName? teno svabhAva tenA varNAdirUpe hoya che, tethI kahe che ke 'tadvatiyA, tatrasatayA tAnyatayA, tattparzatayA'--tenA varNarUpe, tenA rasarUpe, tenA gandharUpe ane tenA sparzarUpe, ahIM badhe tat (te) zabdavaDe nIlalezyA yogya dravyane grahaNa kare che eTale nIlalezyA dravyanA svabhAvapaNe 'mUkyo bhUya:' anekavAra tiryaMca ane manuSyone te te bhavAntaranI prAptimAM athavA bAkInA samaye pariName che? A hakIkata tiryaMca manuSyone AzrayI jANavI. e pramANe gautame prazna karyo eTale bhagavAn uttara Ape che--'hantA goyamA'! hA gautama! ityAdi. ahIM 'hantA' e anumatinA arthamAM che. he gautama! e mane anumata che ke kRSNalezyA nIlalezyAne pAmIne tadrupapaNe pariName che. ahIM A bhAvArtha che--jyAre kRSNalezyAnA pariNAmavALo tiryaMca ke manuSya bhavAntaramAM javAnI icchAvALo hoya ane nIlalezyA yogya dravyane grahaNa kare tyAre nIlalezyA yogya dravyanA saMbaMdhathI te kRSNalezyAne yogya dravyo tevA prakAranA jIvanA pariNAmarUpa sahakArI kAraNa prApta karI nIlalezyA dravyarUpe pariName che. kAraNa ke pudgalone te te rUpe pariNAma pAmavAno svabhAva che. tethI te kevaLa nIlalezyA yogya dravyanA prAdhAnyathI nIlalezyAnA pariNAmavALo thai kALa karI bhavAntaramAM utpanna thAya che. kahyuM che ke 'naissArUM (bArUM pariyAttA AtuM repha tolse savavangar'--je lezyAdravyone grahaNa karI kALa kare che te lezyAnA pariNAmavALo utpanna thAya che. tathA teja tiryaMca ane manuSya teja bhavamAM vartato jyAre kRSNalezyAnA pariNAmavALo thaine nIlalezyApaNe pariNata thAya che tyAre paNa kRSNalezyA yogya dravyo te kALe grahaNa karelA nIlalezyA yogya dravyanA saMbandhathI nIlalezyA yogya dravyarUpe pariNata thAya che. Aja arthano dRSTAnta vaDe vicAra karavAnI icchAvALA sUtrakAra prathama praznasUtra kahe che--'se jedeLa aMte!' ityAdi. he bhagavan! ema zAthI kaho cho ityAdi prazna sugama che. bhagavAn uttara Ape che--'goyamA! se nahAnAmad vIre' ityAdi. 'yathAnAma' lokaprasiddha jemake gokSIra-gAyanuM dUdha, bakarInuM dUdha, bheMsanuM dUdha-ityAdi nAmavALuM dUdha hoya te 'tUsI' dezI zabda hovAthI dUSya-valovelI chAzane prApta karI paraspara avayavanA sparza vaDe ekameka thaine, tathA zuddha-melarahita vastra, kAraNa ke malina vastrane raMgavAmAM Ave to paNa tevA prakA2no raMga lAgato nathI. mATe zuddha vastra kahyuM che. rAga-majITha vagereno raMga prApta karIne 'tadrupatayA' majITha vagere raMganA svabhAvarUpe eTale 'tadda'tayA' ityAdi. tenA varNAdirUpe pariName che, te pramANe kRSNalezyAyogya dravyo nIlalezyA yogya dravyone prApta karI te rUpe pariName che. ahIM A bhAvArtha che--jema dUdharUpa kAraNanI andara rahelA varNAdi chAzanA (dahIMnA) varNAdi bhAve pariName che, athavA zuddha vastrarUpa kAraNamAM rahelA varNAdi majITha vagere raMgadravyanA varNAdibhAve pariNata thAya che tema kRSNalezyA yogya dravyarUpa kAraNamAM rahelA varNAdi nIlalezyA yogya dravyanA varNAdipaNe pariName che. 'se tedekhkhuM' te kAraNathI ityAdi upasaMhAra vAkya sugama che. e pramANe 'nIlalezyA kApotalezyAne pAmIne' ityAdi cAre sUtrono vicAra karavo. 531||505 // bhaMte! kaNhassA nIlalessaM kAulessaM teulessaM pamhalessaM sukkalessaM pappa tArUvattAe tAvaNNattAe tAMgaMdhattAe tArasattAe tAphAsattAe bhujjo 2 pariNamai ? haMtA goyamA ! kaNhalessA nIlalessaM pappa jAva sukkalessaM pappa tArUvattAe tAvaNNattAe tAgaMdhattAe tAphAsattAe bhujjo 2 pariNamai / se keNaTTeNaM bhaMte! evaM buccas - 'kaNhalessA nIlalessaM jAva sukkalessaM pappa tArUvattAe jAva bhujjo 2 pariNamai' ? goyamA ! se jahAnAmae veruliyamaNI siyA kaNhasuttae vA nIlasuttae vA lohiyasuttae vA hAliddasuttae vA sukkillasutta vA Aie samANe tArUvatAe jAva bhujjo 2 pariNamai, se teNadveNaM goyamA ! evaM vuccai - 'kaNhalessA nIlalessaM jAva sukkalessaM pappa tArUvattAe bhujjo 2 pariNamati // sU0-32 / / 506 / / 62 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM cauttho uddeso lessAbheyaparUvaNaM pariNAmAhigAro zrI prajJApanA sUtra bhAMga 2 (mULa) he bhagavan! avazya kRSNalezyA nIlalezyA, kApotalezyA, tejolezyA, padmalezyA ane zuklalezyAne pAmI tapapaNe, tadvarNapaNe, tadgandhapaNe, tadsapaNe ane tattparzapaNe vAraMvAra pariName? hA gautama! kRSNalezyA nIlalezyAne pAmIne, yAvat zuklalezyAne pAmI tadrupapaNe, taarNapaNe, tadgandhapaNe taddasapaNe ane tatsyapaNe vAraMvAra pariName che. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho ke 'kRSNalezyA nIlalezyA yAvat zuklalezyAne pAmI tadrupaNe yAvat vAraMvAra pariName che'? he gautama! jema koi vaisUrya maNi hoya ane te kALA sUtramAM, lIlA sUtramAM, rAtA sUtramAM ke dhoLA sUtramAM parovyo hoya to tadnapaNe yAvat vAraMvAra pariName che, te kAraNathI ema kahuM chuM ke kRSNalezyA nIlalezyA yAvat zuklalezyAne pAmIne tarUpapaNe vAraMvAra yAvat pariName che. II32 / / 506 se nUNaM bhaMte! nIlalessA kiNhalessaM jAva sukkalessaM pappa tArUvattAe jAva bhujjo 2 pariNamai ? haMtA goyamA ! evaM ceva, evaM kAulessA kiNhalessaM nIlalessaM teulessaM pamhalessaM sukkalessaM, evaM teulessA kiNhalessaM nIlassaM kAulessaM pamhalessaM sukkalessaM, evaM pamhalessA kiNhalessaM nIlalessaM kAulessaM teulessaM sukkalessaM pappa jAva bhujjo 2 pariNamai ? hantA goyamA ! taM ceva / se nUNaM bhaMte! sukkalessA kiNhalessaM nIlalessaM kAulessaM teulessaM pamhalessaM pappa jAva bhujjo 2 pariNamai ? haMtA goyamA ! evaM [taM] ceva / / sU0-33 / / 507 / / (mULa) he bhagavan! avazya nIlalezyA kRSNalezyA yAvat zuklalezyAne pAmI tadpapaNe yAvat vAraMvAra pariName? hA gautama! emaja che. kApotalezyA kRSNalezyA, nIlalezyA, tejolezyA, padmalezyA ane zuklalezyAne pAmI, e pramANe tejolezyA kRSNa, nIla, kApota, padma ane zuklalezyAne pAmI, ema padmalezyA kRSNa, nIla, kApota, tejas ane zuklalezyAne pAmI yAvat vAraMvAra pariName? hA gautama! temaja che. he bhagavan! zuklalezyA kRSNalezyA, nIlalezyA, kApotalezyA, tejolezyA ane padmalezyAne pAmI yAvat vAraMvAra pariName? hA gautama! temaja che. I335075 (TI) ema pUrva pUrva lezyAnuM pachI pachInI lezyAne AzrayI te rUpe pariNamana kahyuM. haeNve eka eka lezyAnuM anukrame bAkInI badhI lezmArUpe yathAsaMbhava pariNamana kahe che--'se mULa maMte! jossA nIlanessuM jAttessuM'-'he bhagavan! avazya kRSNalezyA nIlalezyA ane kApotalezyA vagerene pAmI te rUpe pariName? ityAdi. ahIM vA zabda badhe kahyo nathI chatAM jANI levo. eTale nIlalezyA athavA kApotalezyA yAvat zuklalezyAne pAmI te rUpe pariNata thAya che, kAraNa ke eka lezyAno paraspara viruddhapaNe eka samaye aneka lezyArUpe pariNAma thavo asaMbhavita che. bAkI akSarArtha pUrvanI peThe jANavo. A viSayamAM dRSTAMta kahevAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che--'me keLa aMte'! he bhagavan! ema zAthI kaho cho? ityAdi sugama che. paraMtu jema 'vaiDUryamaNi eka ja chatAM te te upAdhi (nimitta) rUpa dravyanA saMbandhathI te te rUpapaNe pariName che, tema te kRSNalezyAyogya dravya paNa te te nIlAdilezyAyogya dravyanA saMbandhathI te te rUpe pariName che, teTalA aMze A dRSTAMta che, paNa jema vaiDUryamaNi potAnA svarUpano tyAga nahi karatAM te te upAdhi-nimittarUpa dravyanA saMbandhathI te te AkAra mAtrane dhAraNa karavA vaDe te te rUpe pariName che, tema A kRSNalezyAyogya dravyo paNa potAnA svarUpane nahi choDatAM te te nIlAdilezyAyogya dravyanA saMbandhathI tenA tenA AkAra mAtrane dhA2Na ka2vA vaDe te te rUpe pariName che' eTalA aMze dRSTAnta nathI, kAraNa ke tiryaMca ane manuSyone lezyAdravyono sarvathA tarUpapaNe pariNAma siddhAMtasaMmata che. jo ema na hoya to nA2ka ane devo saMbandhI lezyAdravyonI peThe tiryaMca ane manuSyone paNa lezyAdravyo sarvathA potAnA svarUpano tyAga nahi karavA vaDe teono lAMbA kALa sudhI rahevAno saMbhava thAya, jethI eonI utkRSTathI paNa antarmuhUrtanI sthiti anya sthaLe kahI che tenI sAthe virodha thAya, kemake manuSya ane tiryaMcanI utkRSTa sthiti traNa palyopama hovAthI tenI utkRSTa sthiti yAvat traNa palyopamanI paNa saMbhave. e pramANe te sivAyanI anya pAMca lezyAnA pariNAmane AzrayI kRSNalezyA saMbandhu sUtra kahyuM. ema nIlAdi lezyA saMbandhe paNa 63 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM cauttho uddeso lessAbheyaparUvaNaM vaNNAhigAro pratyekanA te sivAyanI anya pAMca lazyAnA pariNAmane AzrayI pAMca sUtro kahevAM. ema tiryaMca ane manuSyone bhavAntara prApti samaye ane bAkInA kALe vezyAdravyono pariNAma kahyo. deva ane nAraka saMbandhI vezyAdravyo potAnA bhavaparyanta avasthita hoya che. tethI anya vezyAdravyanA saMbandhathI teno AkAramAtra dhAraNa kare che, te ahIM kahevAmAM Avaze. tethI pariNAmarUpa adhikAra kahyo. 33507ii. || vAhiyArI ||. kaNhalessA NaM bhaMte! vanneNaM kerisiyA pannattA? goyamA! se jahAnAmae jImUte i vA aMjaNe i vA khaMjaNe i vA kajjale i vA gavale i vA gavalavalae i vA jaMbUphale i vA addAriThThapupphe i vA parapuDhe vA bhamare i vA bhamarAvalI i vA gayakalabhe i vA kiNhakesare i vA AgAsathiggale i vA kiNhAsoe i vA kaNhakaNavIrae i vA kaNhabaMdhujIvae i vA, bhave etArUve? goyamA! No iNaDhe samaDhe, kaNhalessA NaM itto aNiTThayariyA ceva akaMtayariyA ceva appiyatariyA ceva amaNunnatariyA ceva amaNAmatariyA ceva vanneNaMpannattA / / suu0-34||508|| (mULa) he bhagavan! kRSNalezyA varNathI kevA prakAranI che? he gautama! jema koI megha, aMjana, khaMjana-dIvAnA koDIyAno mela, kAjaLa, gavala-pADAnuM zIMgaDuM, gavalavalaya-valayanI AkRtivALuM pADAnuM zIMgaDuM, jAMbu, lIlA arIThAnuM phUla, koyala, bhramara, bhramaranI paMkti, hAthInuM baccuM, kRSNa kesara-kALuM bakulanuM jhADa, AkAza thingala-meghAcchAdita AkAzakhaMDa, kRSNa azoka, kALI kaNera ane kALo baMdhujIvaka che, zuM evA prakAranI kRSNalezyA hoya? he gautama! e artha samartha- yukta nathI. kRSNalezyA ethI vadhAre aniSTa, atyaMta akAMta, atyanta apriya, atiamanojJa, ane manane na game tevI varNa vaDe kahelI che. 34ll508 (TI0) have varNAdhikAra kahe che-"vhallesA mAM aMte! vavi risiyA pannA'-he bhagavan! kRSNalezyA varNa vaDe kevA prakAranI che-ityAdi. kRSNadravyarUpa lezyA te kRSNalezyA eTale kRSNalezyAyogya dravyo. kAraNa ke teone ja varNAdino saMbhava che, parantu kRSNadravyathI utpanna thayela bhAvarUpa kRSNalezyA na levI, kAraNa ke teone varNAdino saMbhava nathI. te kRSNalezyA varNa vaDe kevA prakAranI che? bhagavAnuM kahe che"he gautama! "yathAnAma:' lokaprasiddha 'nImUtaH' megha, te ahIM varSARtunA prAraMbhakALano jalathI bharelo jANavo, kAraNa ke prAyaH tenAmAM ja atizaya kALAza hoya che. iti zabda upamAnabhUta vastuonA nAmanI samApti ghAtaka che. vA zabda bIjA upamAnonI apekSAe samuccayanA arthamAM che. ema badhe 'ti' ane 'vA' zabda jANavA. aMjana-sauvIrAMjana, suramo, athavA zyAma varNavALuM ratnavizeSa, khaMjana-divAnA koDIyAno mela, athavA telAdisnehayukta gADAnI dharInA ghasArAthI utpanna thayela mela ema bIjA AcAryo kahe che. "vanana' kAjaLa prasiddha che, gavala-pADAnuM zIMgaDuM, ane te paNa uparanI tvacAnA bhAgane dUra kareluM samajavuM, kAraNa ke tyAMja viziSTa kALAzano saMbhava che. jAMbu prasiddha che, ariSTa-arIThAM, parapuSTa-koyala, bhramara-bhamaro, bhamarAnI paMkti, gajakalabha-hAthInuM baccuM, kRSNa kesarakALI borasalI, AkAzathignala-zaradaRtumAM meghavaDe AcchAdita AkAzano khaMDa, te paNa ghaNoja kALo lAge che mATe kahyuM che. kRSNa azoka, kRSNa kaNavIra-kaNera, kRSNa baMdhujIvaka-baporIo-e badhA amuka prakAranA vRkSo che. azokAdi vRkSo jAtibhedathI pAMca varNanA hoya che tethI bAkInA varNano niSedha karavA kRSNanuM grahaNa karyuM che. eTaluM kahyuM eTale gautama kahe che-ve thArUvA'? he bhagavan! kRSNalezyA varNa vaDe evA svarUpavALI hoya? bhagavAnuM uttara Ape che-he gautama! evA rUpavALI kRSNalezyA hoya e artha samartha-yukta nathI, parantu te kRSNalezyA A jImUtAdi-megha vagerethI kRSNa varNavaDe atyanta aniSTa che. ahIM kiMcit aniSTa hovA chatAM svarUpathI kAnta-manohara hoya che mATe kAntapaNAno niSedha karavA mATe kahe che-atyanta akAnta hoya che. keTalAkane kaMIka aniSTa chatAM ane svarUpathI akAnta chatAM bIjAne priya hoya che mATe sarvathA priyapaNAno 64 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM cauttho uddeso lessAbheyaparUvaNaM vaNNAhigAro zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 niSedha karavA mATe kahe che-'mapriyatara' atyaMta apriya che. Aja kAraNathI 'amanojJaridbhava' atyanta amanojJa che, kAraNa ke vastutaH yathArtha parijJAna thavAthI jarApaNa upAdeyarUpe temAM mananI pravRtti thatI nathI. atyaMta amanojJa chatAM kaMika madhyama hoya, tethI atyanta prakRSTamAM prakarSavizeSanuM pratipAdana karavA mATe kahe che-"manA pariva' atyanta manane prApta nahi thanAra, "manasi manoti' manane prApta thAya, eTale manane vaza kare te manApa kahevAya, evI na hoya te 'manApariyA' atyaMta amanojJa. [ahIM maNAma zabda manojJavAcI rUDha che.] eTale atyaMta amanohara evA prakAranI vezyA varNavaDe kahelI che. kapApa08. nIlalessA NaM bhaMte! kerisiyA vanneNaM pannattA? goyamA! se jahAnAmae bhiMgae i vA bhiMgapatte i vA cAse i vA cAsapicchae i vA sue i vA suyapicche i vA sAmA i vA vaNarAI i vA uccaMtae i vA pArevayagIvA i vA moragIvA i vA halaharavasaNe i vA ayasikusume i vA vaNakusume [bANakusumae] ivA aMjaNakesiyAkusume i vA nIluppale i vA nIlAsoe i vA nIlakaNavIrae i vA nIlabaMdhujIve i vA, bhaveyArUve? goyamA! No iNaDhe smtthe| etto jAva mamaMImariyA va vane punattA sU0-rUTIba01| (mULa) he bhagavan! nIlalezyA varNa vaDe kevA prakAranI che? he gautama! jema koI bhaMga, bhRganI pAMkha, cAsa, cAsapiccha, zuka, zukrapiccha, zyAmA-priyaMgu, vanarAji, ciMtaka-dAMtano raMga, pArevAnI grIvA, moranI grIvA, baladevanuM vastra, alasI, puSpa, vaNanuM kusuma, aMjanakezikAnuM kusuma, nIlotpala, nIlAzoka, lIluM kaNavIra, ane lIluM baMdhubIjaka che, evA prakAranI nIlalezyA hoya? he gautama! e artha samartha nathI. ethI vadhAre manane na game tevI varNa vaDe kahelI che. /35//509. (TIva) "nIlasI naM aMte'! he bhagavan! nIlalezyA varNavaDe kevA prakAranI che? ityAdi akSarArtha pUrvanI peThe jANavo. parantu bhUMga-pAMkhavALuM pakSIvizeSa che, mUMgapatra-te bhRga palinI pAMkha; cAsa-eka jAtanuM pakSI, cAsapiccha-cAsapakSInI pAMkha, zuka-popaTa, zukapiccha-popaTanI pAMkha, zyAmA-priyaMgulatA, vanarAji-vananI ghaTA prasiddha che, uccattaka-dAMtano raMga, e saMbadhe mUla TIkAkAra kahe che-"vaMto vaMtaro manapha' ciMtakane dAMtano raMga kahevAya che. pArevAnI ane moranI grIvA-Doka prasiddha che. haladharavAsana-baladevanuM vastra, te lIluM hoya che mATe grahaNa karyuM che. alasIpuSpa ane vaNanuM phUla prasiddha che. aMjanakezikA-vanaspativizeSa, tenuM kusuma-puSya, nIlotpala-lAla-lIluM kamaLa, nIla azoka, nIla kaNavIra ane nIla banyubIja e badhA amuka prakAranA vRkSo che. li3pI509ll kAulessA NaM bhaMte! kerisiyA vanneNaM pannattA? goyamA! se jahAnAmae khadirasArae i vA kairasArae i vA dhamAsasAre i vA taMbe i vA taMbakaroDe i vA taMbacchivADiyAe i vA vAiMgaNikusume i vA koilacchadakusume i vA javAsAkusume i vA, kalakusume i vA] bhaveyArUve? goyamA! No iNaDhe smtthe| kAulessA NaM etto aNiTThayariyA jAva amaNAmayariyA ceva vanneNaM pannattA ||suu0-36||510|| (mU0) he bhagavan! kApotalezyA varNa vaDe kevA prakAranI kahI che? he gautama! jema koI kharasAra, karIrasAra, dhamAsAsAra, taMbatAmra, taMbakaroDa-tAmrakoTaka, taMbaIvADiyA, (tAMbAnI kaTorI), veMgaNInA puSpa, kokilacchada (telakaMTaka) puSpa ane javAsAkusuma che kApotalezyA evA prakAranI hoya? he gautama! e artha samartha nathI. kApotalezyA ethI aniSTakara, yAvat manane na game tevI varNa vaDe hoya che. 36/pa1 ll (TI) "DislekSA maM!' he bhagavan! kApotalezyA varNavaDe kevA prakAranI che? ityAdi. ahIM paNa akSarArtha pUrvanI peThe jANavo. khadirasAra-kharasAra ane dhamAsAsAra lokaprasiddha che. taMve rU vA taMvaroDa rU vA taMvachavADiyA phuvA' e - 65 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM cauttho uddeso lessAbheyaparUvaNaM vaNNAhigAro saMpradAyathI jANI levAM. 'vRttALIsuma' rIMgaNInuM phUla prasiddha che. 'jotAOvasumad vA'-kokilacchada-tailakaMTakanuM puSpa, e saMbandhe TIkAkAra kahe che-'varNanA adhikAramAM kolicchada che te ahIM tailakaMTaka kahevAya che' ane tenuM phUla prasiddha che. / / 36 / / 510 teulessA NaM bhaMte! kerisiyA vanneNaM pannattA ? goyamA ! se jahAnAmae sasaruhirae i vA urabbharuhire i vA varAharudhire i vA saMbararuhire i vA maNussaruhire i vA [iMdagope i vA] bAleMdagope i vA bAladivAyare i vA saMjhArAge i vA [saMjhabbharAge i vA] guMjaddharAge i vA jAtihiMgule i vA pavAlaMkure i vA lakkhArase i vA lohitakkhamaNI i vA kimirAgakaMbale i vA gayatAlue i vA cINapiTTharAsI i vA pArijAyakusume i vA jAsumaNAkusume i vA kiMsuyapuppharAsI i vA rattuppale i vA rattAsoge i vA rattakaNavIrae i vA rattabaMdhujIvae i vA bhaveyArUvA ? goyamA ! No iTTe samaTTe / teulesA NaM etto iTThatariyA ceva jAva maNAmatariyA ceva vanneNaM pannattA / sU0 37 / / 511 / / (mULa) he bhagavan! tejolezyA varNa vaDe kevA prakAranI che? he gautama! jema koi sasalAnuM rudhira, urabhra-gheTAnuM rudhira, DukkaranuM rudhira, sAbaranuM rudhira, manuSyanuM rudhira, indragopa, navo indragopa, bALa sUrya, saMdhyAno raMga, ardhacaNoThIno raMga, jAtihiMgalo, pravAlAMkura, lAkSArasa, lohitAkSamaNi, karamajI raMgavALI kAMbala, hAthInuM tALavuM, cInapiSTarAzi (masUranA piSTano rAzi?) pArijAtakusuma, japAkusuma-jAsudanA phUla, kesuDAnAM phUlano rAzi, raktotpala, raktAzoka, rakta kaNera ane rakta bandhujIvaka che. tejolezyA evA prakAranI che? he gautama! e artha samartha nathI. tejolezyA ethI vadhAre iSTa, yAvat manane game evI varNa vaDe kahelI che. II37 / 511 (TI) 'tenessA naM aMte'! he bhagavan! tejolezyA varNa vaDe kevA prakAranI che-ityAdi. sasalA, gheTA, sAbara, varAha ane manuSyanuM rudhira bIjA jIvonA rudhira karatAM utkaTa rAtAvarNavALuM hoya che, tethI eonuM grahaNa kareluM che. 'bAlendropa:' tatkALa janmelo indragopa, te jyAre moTo thAya che tyAre kaMika zveta-raktavarNavALo thAya che, tethI bAlanuM grahaNa karyuM che. 'phankazopa:'--varSARRtunA prathama samayamAM thavAvALo amuka prakArano kIDo, 'vAstavivAra:'--prathama ugato sUrya, zuMgArthacaNoThIno ardhabhAga, caNoThIno ardhabhAga atyaMta rAto hoya che ane ardhabhAga atyanta kALo hoya che, mATe ardhanuM grahaNa karyuM che, jAtya-pradhAna hiMgaLoka, pravAla-navAM pAdaDAM, tenA aMkura te pravAlAMkura, te prathama ugatA hoya tyAre atyaMta rAtA hoya che tethI tenuM grahaNa karyuM che. lAkSArasa-lAkhano rasa prasiddha che, lohitAkSamaNi-lohitAkSa nAme ratnavizeSa, kIramajI raMga vaDe raMgelI kaMbala te kRmirAgakaMbala kahevAya che. ahIM zAkapArthivAdinI peThe madhyamapadano lopa thayo che. gajatAlu, cinapiSTarAzi, pArijAtakusuma, japAkusuma-jAsuda, kiMzukapuSparAzi, raktotpala, raktAzoka, rakta kaNavI2-kaNera ane rakta bandhujIva e badhA lokaprasiddha che. ' mane pyArUMvA'? evA prakAranI tejolezyA hoya? bhagavAn uttara Ape che--'he gautama! e artha yukta nathI'. kAraNa ke tejolezyA A sasalAnA rudhira vagerethI vadhAre rAtA varNavaDe atyaMta iSTa che. temAM kiMcid akAnta chatAM paNa keTalAekane iSTatara hoya che te mATe atyanta kAntapaNuM pratipAdana karavA mATe kahe che--'Antariva'--atyanta kAnta hoya che. keTalAekane atyanta iSTa ane svarUpathI atyanta kAnta hoya to paNa bIjAne apriya hoya che. tethI atyanta priyapaNuM batAvavA mATe kahe che--'priyavi' atizaya priya che. A hetuthI 'manojJariva' adhika manojJa che. adhika manojJa chatAM paNa kaMika madhyama manojJa hoya te mATe atyaMta prakRSTano prakarSavizeSa jaNAvavA mATe kahe che--'manAparidhaiva' manane prApta karanAra-manane vaza karanAra varNavaDe kahelI che. / / 37 / / 511 pamhalesANaM bhaMte! kerisiyA vanneNaM pannattA ? goyamA ! se jahAnAmae caMpe i vA caMpayachallI i vA caMpayabhede i vA haliMddA i vA haliddaguliyA i vA haliddAbhede i vA hariyAle i vA hariyAlaguliyA i vA hariyAla bhede i vA ciure 66 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM cauttho uddeso lessAbheyaparUvaNaM vaNNAhigAro zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 i vA ciurarAge i vA suvannasippI i vA varakaNagaNihase i vA varapurisavasaNe i vA allaikusume i vA caMpayakusume i vA kaNNiyArakusume i vA kuhaMDayAkusume i vA suvaNNajUhiyA i vA suhiranniyAkusume i vA koriTamalladAme i vA pItAsoge i vA pItakaNavIre i vA pItabaMdhujIvae i vA, bhaveyArUvA? goyamA! No iNaDhe smjhe| pamhalessA NaM etto iTTatariyA jAva maNAmayariyA ceva vanneNaM pannattA ||suu0-38||512|| (mU0) he bhagavan! padmavezyA varNa vaDe kevA prakAranI che? he gautama! jema koI caMpo, caMpAnI chAla, caMpakabheda-caMpAno khaMDa, haladara, haladaranI goLI, haladarano khaMDa, haDatAla, haDatAlaguTikA, haDatAlakhaMDa, cikura, cikurarAga, suvarNanI chIpa, zreSTha suvarNano kasa, vAsudevanuM vastra, alakI puSpa, caMpakapuSpa, karNikAra kusuma-kaNera puSpa, kUSmAMDakusuma-kohaLAnA phUla, suvarNa jUI, supiraNyikA kusuma, koTakanI mAlA, pILo azoka, pIta kaNavIra, ane pIta baMdhujIvaka che, evA prakAranI pAlezyA hoya? he gautama! e artha samartha nathI. pabalezyA ethI atyaMta ISTa, yAvat atyaMta manane game tevI varNa vaDe kahelI che. 38/pa1ra. (TIva) "pahalesA | bhaMte'! he bhagavan! padmazyA varNavaDa kevA prakAranI che-ityAdi akSarArtha pUrvanI peThe jANavo. parantu caMpaka eTale sAmAnyataH suvarNacaMpaka-pILo caMpo jANavo, caMpakachallI-suvarNa caMpakanI chAla, 'vapakrame 'DuM vA' caMpakabheda-suvarNacaMpakano khaMDa, TukaDo, jyAre teno khaMDa karyo hoya tyAre tenA varNano prakarSa thAya che te mATe bhedanuM grahaNa karavAmAM AvyuM che. haridrA-piMDaharidrA, haridrAguTikA-haLadaranI goLI, haridvAbheda-haLadarano khaMDa, haritAla-haDatALa, haritAlaguTikAhaDatALanI banAvelI goLI, haritAla bheda-haDatAlano khaMDa, kakaDo, cikura-pILuM amuka jAtanuM dravya, cikurarAga-cikuno vastrAdine lAgelo raMga, 'suvAsipI 3 vA'-suvarNanI chIpa, vara-pradhAna suvarNano nikaSa-kasoTI uparano rekhArUpa kasa, varapuruSa-vAsudevanuM vasana-vastra, te pILuM hoya che mATe grahaNa karyuM che. allakakusuma lokathI jANavuM, caMpakakusuma-suvarNa caMpakanuM puSpa, karNikArakusuma-kAMcanAranuM puSpa, kUSmAMDikAkusuma-pusphalikAnuM puSpa, suvarNamUthikAkusuma-pILI jUInuM kusuma prasiddha che. supiraNyikA-amuka prakAranI vanaspatinuM kusuma, koraMTakamAlyadAma-koraMTakanA puSpanI mALA, pIta azoka, pIta kaNavIra-kaNera, ane pIta badhujIva prasiddha che. 38512 sukkalessA NaM bhaMte! kerisiyA vanneNaM pannattA? goyamA! se jahAnAmAe aMke i vA saMkhe i vA caMde i vA kuMde i vA dage i vA dagarae i vA dadhI i vA dahighaNe i vA khIre i vA khIrapUrae i vA sukkacchivADiyA i vA pehuNamiMjiyA i vA dhaMta-dhoyaruppapaTTe i vA sAraiyabalAhae i vA kumudadale i vA poMDarIyadale i vA sAlipiTTharAsIti vA kuDagapuppharAsIti vA siMduvAra[varamalladAme i vA seyAsoe i vA seyakaNavIre i vA setabaMdhujIvae i vA, bhaveyArUvA? goyamA! no iNaDhe smddhe| sukkalesA NaM etto iTTatariyA ceva [kaMtariyA ceva piyatariyA ceva] maNuNNayariyA ceva [maNAmatariyA ceva] vanneNaM pannattA ||suu0-39||513|| (mU0) he bhagavan! zuklalezyA varNa vaDe kevA prakAranI che? he gautama! jema koI eka ekaratna, zaMkha, candra, kuda-mogaro, pANI, dakaraja-pANInA bindu, dahIM, dahIMno piMDa, kSIra-dUdha, kSIrano samUha, zuSka chIvADI-vAla vagerenI phaLI, pihuNamiMjA-mayUra picchano madhyabhAga, tapAvela svaccha rUpAno paTTa, zarakAlano megha, kumudapatra, puMDarIka patra, zAlipiSTarAzi, kuTajapuSparAzi, siMduvAranA puSpanI mAlA, zveta azoka, zveta kaNavIra ane zveta badhujIvaka che, evA prakAranI zuklalezyA hoya? he gautama! e artha samartha nathI. zuklalezyA ethI vadhAre ISTa ane atyaMta manojJa varNa vaDe kahI che. 39pa1all (TI0) "subesA ne aMte'! ityAdi. he bhagavan! zuklalezyA varNavaDe kevA prakAranI che-ityAdi akSarArtha pUrvanI peThe * 67 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM cauttho uddeso lessAbheyaparUvaNaM rasAhigAro samajavo. parantu aMka-amuka prakAranuM ratna, zaMkha ane caMdra prasiddha che, kuda-mogarAnuM puSpa, daka-udaka, pANI, udakarajapANInA kaNo, te atyaMta dhoLA hoya che mATe tenuM grahaNa karyuM che. dadhi-dahiM prasiddha che, dadhidhana-dahino piMDa, kSIra-dUdha prasiddha che, kSIrapUra-ukaLatuM ane atitApathI ubharAi jatuM dUdha, 'suchivADiyA 3 vA' zuSka chIvADI-vAla vagerenI zIMgo, te sUkAyelI hoya tyAre atyaMta dhoLI hoya che mATe tenuM grahaNa karyuM che, "dupiMniyA rU vA' pehuNa-morapiMchanI madhyavartI majjA-garbha, te atyaMdra zukla hoya che mATe tenuM grahaNa karyuM che. daMtadhorappapaTTe rU vA' bAta-tapAvelo, agninA saMbandhathI nirmala karAyelo, dhauta-bhasmathI kharaDAyelA hAtha vatI sApha karavA vaDe atyanta svaccha karAyelo je rUpAno banelo paTTa, sAphiyavasAhane rU vA' zAradika-zaraRtunA balAhaka-megha, puMDarIka-dhoLuM kamaLa, tenA dala-patra-pAMkhaDIo, zAlipiSTarAzi, kuTajapuSparAzi, sinduvAra puSpanI mALA, ane zveta badhujIva prasiddha che. 39513 eyAo NaM bhaMte! challessAo kaisu vannesu sAhijjati? goyamA! paMcasu vannesu sAhiti, taM jahAkaNhalessA kAlaeNaM vanneNaM sAhijjati, nIlalessA nIlaeNaM vanneNaM sAhijjati, kAulessA kAlalohieNaM vanneNaM sAhijjati, teulessA lohieNaM vanneNaM sAhijjati, pamhalessA hAliddaeNaM vanneNaMsAhijjai,sukkalessA sukkillaeNaM vanneNaM sAhijjati ||suu0-40||514|| (mU0) he bhagavan! A cha e vezyAo kayA varSo vaDe kahevAya che-kayA varNavALI che? he gautama! pAMce varNa vaDe kahevAya che. - te A pramANe-kRSNalezyA kALA varNa vaDe kahevAya che. nIlalezyA nIla-lIlA varNa vaDe kahevAya che, kApotalezyA kaMika * kALA ane kaMIka rAtA varNa vaDe kahevAya che. tejolezyA rAtA varNa vaDe kahevAya che, paghalezyA pILA varNa vaDe kahevAya che, ane zuklalezyA zukla varNa vaDe kahevAya che. //4/pa14 (TI) ahIM pAMca varNo che. te A pramANe-kRSNa, nIla, rakta-rAto, hAridra-pILo ane zukla. vezyAo cha che, tethI upamAna-samAnapaNA vaDe varNano nirdeza karavA chatAM paNa saMzaya thAya ke "kaI lezyA kayA varNamAM hoya che? tethI pUche che'payAgo aMte'! ityAdi. he bhagavan! A hamaNAM kahelI cha vezyAo 'kuM vaneluM sAnniti' keTalA varNa vaDe kahevAya che? [ahIM prAkRta hovAthI tRtIyA vibhaktinA arthamAM saptamI vibhakti thAya che. jemake "ti ti, avaMkiyA guDhavI' te traNa vaDe pRthivI alaMkRta che.] bhagavAnuM kahe che--he gautama! pAMca varNa vaDe kahevAya che. je pramANe kahevAya che te pramANe te nahA' ityAdi vaDe batAve che. e pramANe varNapariNAma kahyo. I40514 TIrarasahitAro || kaNhalessA NaM bhaMte! kerisiyA AsAeNaM pannattA? goyamA! se jahAnAmae niMbe i vA niMbasAre i vA niMbachallI i vA niMbaphANie i vA kuDae i vA kuDagaphalae i vA kuDagachallI i vA kuDagaphANie i vA kaDugatuMbIi vA kaDugatuMbIphale i vA khAratausI i vA khAratausIphale i vA devadAlIti vA devadAlIpupphe i vA migavAluMkI i vA miyavAluMkIphale i vA ghosADae i vA ghosADaiphale i vA kaNhakaMdae i vA vajjakaMdae i vA, bhaveyArUvA? goyamA! No iNaDhe samaDhe, kaNhalessA NaM etto aNiTThatariyA ceva jAva amaNAmayariyA ceva AsAeNaM pannattA sU0-4TII/ (mU0) he bhagavan! kRSNalezyA AsvAda vaDe kevA prakAranI che? he gautama! jema ke koI niMba-lIMbaDo, niMbasAra-lIMbaDAno sAra, lIMbaDAnI chAla, niMbaphANita-lIMbaDAno kavAtha, kuTaja (kaDAchAlanuM vRkSa), kuTajala, kaDAchAla, kuTajakvAtha, kaDavI tuMbaDI, kaDavI tuMbaDInuM phaLa, kSAratrapupI-kaDavI cIbhaDI, kaDavI cIbhaDInuM phaLa, devadAlI-kUkaDavela, devadAlInuM puSpa, mRgavAlaMkI, mRgavAluMkI phaLa-indravaraNuM, ghoSAtakI (kaDavAM turIyA), ghoSAtakI phaLa, kRSNakaMda ane vajakanda che, 68 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM cauttho uddeso lessAbheyaparUvaNaM rasAhigAro zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 evA prakAranI kRSNalezyA hoya? he gautama! e artha yukta nathI. kRSNalezyA ethI vadhAre aniSTa yAvat manane na game tevI AsvAda-rasa vaDe kahelI che. 41//pa1pa// (TI) have rasapariNAma kahe che-' kSA nuM ! risiyA mAtAnuM punarA'? he bhagavan! kRSNalezyA AsvAda vaDe kevA prakAranI che?--ityAdi sUtra sugama che. bhagavAn uttara kahe che-te 'yathAnAma:' lokaprasiddha-jema ke niMba-lIMbaDo, biMbasAra-lIMbaDAno madhyavartI bhAga, lIMbaDAnI chAla, niMbaphANita-lIMbaDAno kavAtha, kuTaja-IndrayavanuM vRkSa, kuTajalaindrajava, kuTachallI-kaDAchAla, kuTajaphANita-kaDAchAlano kavAtha, kaTukataMbI-kaDavI tuMbaDI prasiddha che, kaTuka taMbIpha-kaDavI taMbaDInuM phala, kSAratrapaSI ahIM kSAra zabda kaTukavAcI che, kAraNa ke tevA prakAre AgamamAM prasiddha che. eTale kaDavI cIbhaDI, kSAratrapuSIphala-kaDavuM cIbhaDuM, devadAlI-rohiNI (kukaDavela), tenuM puSpa devadAlIpukha, mRgavAlaMkI-indravANI lokaMthakI jANavI. tenuM phaLa mRgavAluMkI phaLa, ghoSAtakI-kaDavI ghIsoDI, tenuM phaLa te ghoSAtakIphaLa, kRSNakanda ane vajakanda anantakAyika vanaspativizeSa lokathI jANI levA. e pramANe kahyuM eTale gautama pUche che-he bhagavAna!kRSNalezyA rasathI evA prakAranI che-lIMbaDA vagerenA jevI che? bhagavAn kahe che-he gautama! e artha yukta nathI, kAraNa ke kRSNalezyA A lIMbaDA vagerenA rasanI apekSAe atyanta aniSTa che ityAdi pUrvanI peThe jANavuM. 41.51pA nIlalessAe pucchaa| goyamA! se jahAnAmae bhaMgI ti vA bhaMgIrae i vA pADhA i vA caviyA i vA cittAmUlae i vA pippalI ivA pippalImUlae i vA pippalIcuNNe i vA mirie i vA miriyacuNNae i vA siMgabere i vA siMgaberacuNNe i vA, bhaveyArUvA? goyamA! No iNaDhe samaDhe, nIlalessA NaM etto jAva amaNAmatariyA ceva AsAeNaM pannattA ITU0-4rAvadA. (mU0) nIlalezyA saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jema koI bhaMgI-bhAMga, bhaMgIraja, pAThA, cavyaka, citrakUla, pIpara, pIparImUla, pIparacUrNa, marI, marIcUrNa, zRMgabera-suMTha ane suMThanuM cUrNa che, evA prakAranInIlalezyA hoya? he gautama! e artha samartha nathI. nIlalezyA ethI yAvat manane na game tevI AsvAda vaDe kahelI che. //4ra 516ll (TI.) "InattesI puchA' nIlalezyA saMbadhe prazra ityAdi. bhaMgI-vanaspati vizeSa, (bhAga eka nazIlo padArtha) tenI raja te bhaMgIraja, pAThA ane citra mUla lokaprasiddha che. pIpara, pIparImULa, pIparacUrNa, marI, marIcUrNa, suMTha ane suMThanuM cUrNa e badhAM prasiddha che. 42//pa16/ kAulessAe pucchaa| goyamA! se jahAnAmae aMbANa vA aMbADagANa vA mAuliMgANa vA billANa vA kaviTThANa vA bhaTThANa vA ['bhaccANa vA] phaNasANa vA dADimANa vA pArevatANa vA akkhoDayANa vA corANa vA borANa vA tiMduyANa vA apakkANaM aparivAgANaM vanneNaM aNuvaveyANaM gaMdheNaM aNuvaveyANaM phAseNaM aNuvaveyANaM, bhaveyArUvA? goyamA! No iNaDhe samajhe, jAva etto amaNAmayariyA ceva kAulessA assAeNaM pannattA ||suu0-43||517|| (mULa) kApotalezyA saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jema koI Amra, aMbADaka-AmrAtaka, mAtRliMga-bIjorAM, bIlA, kapittha koThA, bhajAra, phaNasa, dADama, pArApata, akhoDa, cora, bora, tiMduka-te badhAM apakva, saMpUrNa paripAkane nahi prApta thayelA, viziSTa varNa, gandha ane sparza vaDe rahita hoya, evI kApotalezyA che? he gautama! e artha samartha-yukta nathI, yAvat ethI paNa manane na game tevI kApotalezyA AsvAda vaDe kahelI che. //4all517ll (TIva) " josApuchA'--kApotalezyA saMbadhe prazna ItyAdi. Amraphalo, Amataka-phaLa vizeSa, bIjorAM, bIlAM, koTha, phaNasa ane dADama e prasiddha che. pArApata e phaLa vizeSa che, akhoDavRkSanA phaLo akhoDo, boravRkSonA phaLo bora ane tinduka 1-2. mannAna bharcavRkSanA phala, zrI jIvavijayajI gaNi kRta stabake - 69 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM cauttho uddeso lessAbheyaparUvaNaM rasAhigAro prasiddha che. e phaLo apakva hoya, temAM sarvathA paNa apakva phaLa kahevAya, mATe kahe che-paripAnA' jeono paripAkaparipUrNa pAka nathI thayo evA, arthAt kaMika pAkelA, eneja varNAdi vaDe kahe che-ativiziSTa varNa, ghrANendriyane sukhakAraka gandha, viziSTa paripAkanA niyata sahacArI evA sparzane nahi prApta thayelA evA AzrAdino jevo rasa hoya che. ahIM gautamasvAmI pUche che-AvA prakAranA rasavALI kApotalezyA hoya? bhagavAna uttara Ape che-he gautama! e artha yukta nathI. parantu A aparipakva AmraphalAdithI atyanta aniSTa rasavaDe yukta che ityAdi pUrvanI peThe kahevuM. 43517ii teulessA NaM bhaMte! pucchaa| goyamA! se jahAnAmae aMbANa vA [jAva teMduyANa vA] pakkANaM pariyAvannANaM vanneNaM uvaveyANaM pasattheNaM jAva phAseNaM jAva etto maNAmayariyA ceva teulessA AsAeNaM pnnttaa||suu0-44 / / 518 / / (mULa) tejolezyA saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jema koI Ama vagere yAvatuM pakva thayelA, sArI rIte pAkelA, prazasta varNa vaDe yAvat prazasta sparza vaDe yukta hoya, yAvatuM ethI atyaMta manane game tevI tejolezyA AsvAda vaDe hoya che. ll44518 (20) "te klekSA nuM mane'' he bhagavana! tejolezyA AsvAda vaDe kevI hoya? ityAdi. te AmraphalAdi pakva thayelA hoya. temAM kaMIka thoDe aMze pakva hoya te lokamAM 'pakva' kahevAya che mATe kahe che-'payA nAnAm' paripUrNa pAkarUpa payayane prApta thayelA, eneja varNAdi vaDe jaNAve che-prazasta-ekAnta prazasta varNa vaDe, prazasta gadhavaDe tathA prazasta sparzavaDe sahita AmraphalAdino jevo rasa che, eTaluM kahyuM eTale gautamasvAmI pUche che-rasane AzrayI evA prakAranI-pAkA AmrAdi phaLanA jevI tejovezyA che? bhagavAnuM kahe che -"e artha yukta nathI, parantu paripakva AmraphaLAdithI atyaMta iSTa che -ityAdi parvanI peThe jANavuM. 144pa18II. pamhalessAe pucchaa| goyamA! se jahAnAmae caMdappabhA i vA maNasilA i vA varasIdhU i vA varavAruNI i vA pattAsave i vA pupphAsave i vA phalAsave i vA coyAsave i vA Asave i vA mahUi vA merae i vA kavisANae i vA khajjUrasArae i vA muddiyAsArae i vA supakkakhotarase i vA aTThapiTThaNiTThiyA i vA jaMbuphalakAliyA i vA varappasannA i vA [AsalA] maMsalA [mAsalA] pesalA Isisi] oDhavalaMbiNI isiM[si] vocchedakaDuI IsiM taMbacchikaraNI ukkosamadapattA vanneNaM uvaveyA jAva phAseNaM, AsAyaNijjA vIsAyaNijjA pINaNijjA vihaNijjA dIvaNijjA dappaNijjA madaNijjA savveMdiya-gAyapalhAyaNijjA, bhaveyArUvA? goyamA! No iNaDhe samaDhe, pamhalessA etto iTTatariyA ceva jAva maNAmayariyA ceva AsAeNaM pannattA ||suu0-45||519|| (mULa) pAlezyA saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jema koI caMdraprabhA, maNizilA, zreSTha zIdhuM, zreSTha vANI, patrAsava, puSpAsava, phalAsava, comAsava, Asava, madhu, maya, kApizAyana (madha) khajuMrasAra, mRddhikAsAra-drAkSAsAra, supakva ikSarasa, ATha prakAranA piSTa vaDe banelo, jAMbudghakAlikA, zreSTha prasannA, (AkhalA), mAMsala-rasayukta, pezala-manojJa, iSatuM ASThAvalaMbinI-kaMika hoThane lAgavAvALI, ISad vyavacchedakkA-pIvAthI baMdha paDatAM kaMIka tIkhI, ISat tAmrAkSikaraNIkaMIka lAla AMkha karanArI, utkRSTa mada karavAnA svabhAvane prApta thayelI, varNa vaDe yukta, yAvat sparza vaDe yukta, AsvAdanIya, visvAdanIya, pIvA lAyaka, bRhaNIya-puSTi karavA yogya, dIpanIya-jaTharAgni pradIpta karanArI, darpaNIyadarpa utpanna karanArI, madanIya-mada karanArI, ane sarva Indriya ane gAtrane AnaMda ApanArI hoya che. evA prakAranI padmavezyA che? he gautama! e artha yukta nathI. pAlezyA ethI vadhAre ISTa yAvat manane game tevI AsvAda vaDe che. pI519ll (TI) "vhallesAI puchI'--padgalezyA saMbandha pRcchA. sUtrapATha ane akSarArtha pUrvavat jANavo. parantu se nahInAmA'sA yathAnAmikA-te lokaprasiddha yathA-je prakAre jenuM nAma che evI, yathAnAmavALI. sUtramAM paMliMga prAkRtanA niyamathI thayela * 70 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM cauttho uddeso lessAbheyaparUvaNaM gaMdhAhigArAi ahigArachakkaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 che, kAraNa ke prAkRtamAM liMga aniyata hoya che. 'caMdraprabhA' caMdranA jevI prabhA-AkRti jenI che evI, maNinI zilA jevI te maNizilAkA, zreSTha evI zIdhu (apakva tathA pakva ikSurasa vaDe je Asava thAya te), zreSTha vAruNI-madirA, patra-dhAvaDInA pAMdaDA vaDe Asava thAya te patrAsava, e pramANe puSpAsava ane phalAsavano vicAra karavo. coya-sugaMdhI dravya, teno je Asava thAya te coyAsava, patrAdi sivAyano je Asava te Asava kahevAya che. madhu, maireya ane kApizAyana-e amuka prakAranI midarA che. khajUranA mUla, pAMdaDAM ane sAra bhAga vaDe banelo Asava te khajUMrasA2. mRddhikA-drAkSA, tenA sAra vaDe banelo Asava smRddhikAsArAsava. pakva ikSunA rasa vaDe banelo supakvaikSurasa, zAstra prasiddha ATha prakAranA piSTa vaDe niSpanna aSTapiSTaniSTita Asava kahevAya che, jAMbunA phaLanI peThe kALI madirA te jaMbUlakAlikA, zreSTha evI prasannA te varaprasannA, A badhA madirAnA bheda che. te pUrva kALe lokamAM prasiddha hatI, atyAre paNa bIjA zAstrathI ane lokathI tenuM svarUpa jANavuM. temAM zreSTha prasannA madirAnA vizeSaNo kahe che--'maMsA'upacita rasavALI, 'pezA' manojJa ane manojJa hovAthI 'vAvalaMvinI' iSat-jarA oSThane viSe avalaMbana ka2vAnA-lAgavAnA svabhAvavALI ane tyAra pachI atyaMta svAdiSTa hovAthI AgaLa cAlI jAya evI, tathA 'rUpavyavacheTuLA' iSat-jarA pIdhA pachI baMdha paDatAM elacI vagere dravyanA saMbandhathI kaTukatIkhI, eTale jeno tikta svabhAva jaNAya che evI. iSat-kaMika tAmra-lAla AMkha karanArI, kAraNa ke prAyaH badhI madirAo evAja svabhAvanI hoya che. '3osamayapattA' utkRSTa mada karavAnA svabhAvane prApta thayelI, enuMja varNAdi vaDe samarthanapratipAdana kare che-utkRSTa madanI sAthe niyata rahevAvALA prazasta varNa vaDe, ghrANendriyane sukhakAraka gandha vaDe, parama sukha ApanA2 rasa vaDe ane madanA paripAkanI sAthe avyabhicArI (niyata rahelA) sparza vaDe yukta, A hetuthI AsvAda karavA yogya, vizeSataH svAda karavA lAyaka, 'prILanIyA' prIti utpanna karanArI, e pramANe darpa utpanna karanArI, mada utpanna karanArI, sarva indriya ane sarva zarIrane sukha ApanArI evA prakAranI zreSTha prasannA madirA che, e pramANe kahyuM eTale bhagavAn gautama pUche che--'he bhagavan! AvA prakAranA rasavALI padmalezyA che? bhagavAn uttara Ape che--'A artha yukta nathI' ityAdi badhuM pUrvanI peThe jANavuM. 45519 // sukkalesANaM bhaMte! kerisiyA assAeNaM pannattA ? goyamA ! se jahAnAmae gule i vA khaMDe i vA sakkarA i vA macchaMDiyA i vA pappaDamodae i vA bhisakaMdara i vA pupphuttarA i vA paumuttarA i vA AdaMsiyA i vA siddhatthiyA i vA AgAsaphAlitovamA i vA uvamA i vA aNovamA i vA bhavetArUvA ? goyamA ! No iNaTThe samaTThe, sukkalesA etto iTThatariyA ceva [kaMtatariyA ceva] piyatariyA ceva maNAmayariyA ceva AsAeNaM pannattA / sU0 - 46 / / 520 / / (mULa) he bhagavan! zuklalezyA AsvAda vaDe kevA prakAranI che? he gautama! jema koi goLa, khAMDa, sAkara, matsaMDikA, parpaTamodaka, vIsakanda, puSpottarA, padmottarA, AdarzikA, siddhArthikA, AkAzasphaTikopamAM, upamA ane anupamA hoya, evA prakAranI zuklalezyA hoya? he gautama! e artha samartha nathI. zuklalezyA ethI vadhAre iSTa, vadhAre priya ane adhika manane game tevI AsvAda vaDe che. 46520aa (TI) 'su lessA nuM maMte'! he bhagavan! zuklalezyA AsvAda vaDe kevA prakAranI che--ityAdi. goLa ane khAMDa prasiddha che, zarkarA-sAkara kAza vagerethI utpanna thayelI, matsyaDI-khaMDazarkarA-khAMDanI banelI sAkara, parpaTamodaka vagere saMpradAyathI jANI levA. bAkI badhu sugama che. e pramANe lezyAdravyono rasa kahyo. 46520aa || gaMdhAhinArADu mahinArAM || kai NaM bhaMte! lessAo dubbhigaMdhAo pannattAo ? goyamA ! tao lessAo dubbhigaMdhAo pannattAo, taM jahAkaNhalessA, nIlalessA, kaaulessaa| kai NaM bhaMte! lessAo subbhigaMdhAo pannattAo ? goyamA ! tao 71 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM cauttho uddeso lessAbheyaparUvaNaM gaMdhAhigArAi ahigArachakkaM lessAo subbhigaMdhAo pannattAo, taM jahA-teulessA, pamhalessA, sukkalessA, evaM tao avisuddhAo, tao visuddhAo, tao appasatthAo, tao pasatthAo, tao saMkiliTThAo, tao asaMkiliTThAo, tao sItalukkhAo, tao niddhaNhAo, tao duggatigAmiyAo, tao sugatigAmiyAo ||suu0-47||521|| (mULa) he bhagavan! keTalI vezyAo durabhigaMdhavALI che? he gautama! traNa lezyAo durabhigaMdhavALI che. te A pramANe kRSNalezyA, nIlalezyA ane kApotalezyA. he bhagavan! keTalI vezyAo surabhigaMdhavALI che? he gautama! traNa lezyAo surabhigandhavALI che. te A pramANe-tejAlezyA, pAlezyA ane zuklalezyA. e pramANe traNa avizuddha vezyAo che ane traNa vizuddha vezyAo che. traNa aprazasta lezyAo che ane traNa prazasta vezyAo che. traNa saMklezavALI lezyAo che ane traNa asaMklezavALI vezyAo che. traNa zIta-rUkSa lezyAo che ane traNa snigdha-uSNa lezyAo che. traNa durgatigAmI (durgatimAM laI janArI) lezyAo che ane traNa sugatigAmI (sugatimAM laI janArI) lezyAo che. //47para1// (TI) have gaMdhAdhikAra kahe che_ aMtaii! sAmo TumpidhAgo'? he bhagavan! keTalI vezyAo durabhigaMdhavALI che? ityAdi. parantu kRSNa, nIla ane kApotalezyA durabhigaMdhavALI che, kAraNa ke marI gayela gAya vagerenA kalevarathI anantaguNa durabhigandhayukta che. tejolezyA, padmazyA ane zuklalezyA e surabhigandhavALI che, kAraNa ke pIsavAmAM AvatA sugandhI-suvAsita dravyo ane sugandhI kusumAdithI paNa anantaguNa surabhigandhasahita che. e saMbadhe uttarAdhyayananA vezyAdhyayanamAM kahyuM che- jaha gomaDassa gandho NAgamaDassa va jahA ahimddss| etto u aNaMtaguNo lessANaM appstthaannN|| : jaha surabhikusumagaMdho gandhavAsANa pissmaannaannN| etto u aNaMtaguNo pasatthalessANa tinnhNpi|| jema marI gayela gAyanI, marI gayelA hastInI ane marI gayelA sApanI gabdha hoya che ethI anantaguNa durgandha aprazasta lezyAonI jANavI. jema sugandhI puSponI gabdha athavA pIsAtA suvAsita dravyonI gabdha hoya tethI anantaguNa gandha traNa prazasta lezyAonI jANavI. gandhapariNAma kahyo. have zuddhAzuddhapaNuM batAvavA mATe kahe che-'parva to vasuddhAgo, to vasuddhAgo' e pramANe-upara kahyA pramANe AdinI traNa lezyAo azuddha kahevI, kAraNa ke aprazasta varNa, gabdha ane rasasahita che. pachInI traNa vezyAo vizuddha che, kAraNa ke prazasta varNa, gandha ane rasayukta che. tethI ema kahevuM joIe-- nuM maMta! tesAro vizuddhAgo punattAgo'? he bhagavan! keTalA prakAranI avizuddha vezyAo che? he gautama! traNa avizuddha vezyAo che. te A pramANe--kRSNalezyA, nIlalezyA ane kApotalezyA. he bhagavan! keTalI vizuddha vezyAo kahI che? he gautama! traNa vizuddha vezyAo kahI che, te A pramANe tejalezyA, pamalezyA ane zuklalezyA. ema zuddhapaNuM ane azuddhapaNuM kahyuM. have prazastapaNuM ane aprazastapaNuM jaNAve che-'tamo apasasthAgo to satyAgo' AdinI traNa lezyAo aprazasta che, kAraNa ke vezyA yogya dravyo aprazasta hovAthI aprazasta adhyavasAyanuM kAraNa che. pachInI traNa lezyAo prazasta che, kemake prazasta dravya hovAthI prazasta adhyavasAyanuM kAraNa che. sUtrapATha pUrvanI peThe jANavo-" nuM maMta! te sAmo gaNatyAgo nAgo'? he bhagavan! keTalI vezyAo aprazasta che-ityAdi. ema prazastapaNuM ane aprazastapaNuM kahyuM. have saMkliSTapaNuM ane asaMmpiSTapaNe jaNAve che--'tamo saMvittio , to viniAmo'-prathamanI traNa lezyAo saMkliSTa che, kAraNa ke saMkliSTa evA ArtadhyAna ane raudradhyAnanA adhyavasAyasthAnano hetu che. pachInI traNa lezyAo asaMkliSTa che, kAraNa ke saMklezarahita dharmadhyAna ane zukladhyAnanA adhyavasAyasthAnanuM kAraNa che. ahIM paNa sUtrapATha pUrvanI peThe jANavo- he bhagavan! keTalI vezyAo saMkliSTa che' ityAdi. have zIta ane uSNa sparzanuM pratipAdana - karavA mATe kahe che-'tamo sau suvaqAmo, to uddhaSTAgo' AdinI traNa vezyAo zIta ane rUkSasparzavALI che ane * 72 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM cauttho uddeso lessAbheyaparUvaNaM pariNAmahigAro-padesAhigAro zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 pachInI traNa vezyAo snigdha ane uSNasparzavALI che. ahIM vezyAdravyone bIjA paNa karkazAdi sparze che, kAraNa ke vezyAdhyayanamAM kahyuM che ke jaha karavayassa phAso gojibbhAe va saagpttaannN| etto vi aNaMtaguNo lessANaM appstthaannN|| jema karavAno, gAyanI jIbhano ane sAganA pAMdaDAno sparza hoya ethI paNa anantaguNa (karkaza) sparza aprazasta lezyAdravyono che.. jaha bUrassa va phAso navaNIyassa va siriiskusumaannN| etto vi aNaMtaguNo pasatthalessANa tiNhaMpi // .. jema baru, navanIta-mAkhaNa, ane zirISanA phUlano sparza che, tethI paNa anantaguNa (mR6) sparza traNa prazasta vezyAono che. to paNa prathamanI traNa lezyAono zIta ane rUkSa sparza cittanI asvasthatA utpanna karavAmAM ane pachInI traNa vezyAono snigdha ane uSNa sparza parama saMtoSa utpanna karavAmAM atyaMta sAdhaka che tethI te banne judA judA sAkSAt kahyA che, mATe temAM doSa nathI. sUtrapATha pUrvanI peThe jANavo- he bhagavan! keTalI lekSAo zItarUkSa che'ityAdi. have gatidvAra kahe che--'tamo tuSArU maLIyo, tamo suparU IrfmaLIgo'AdinI traNa vezyAo durgatimAM lai javAnA svabhAvavALI che, kAraNa ke saMkliSTa adhyavasAyano hetu che, pachInI traNa lezyAo sugatimAM laI javAnA svabhAvavALI che, kAraNa ke prazasta adhyavasAyano hetu che. sUtrapATha pUrvanI peThe jANavo-"he bhagavan! keTalI vezyAo durgatigAmI-durgatimAM laI janArI che' ityAdi. l47I/pa21l. | rAmadavAro II. kaNhalessA NaM bhaMte! kativihaM pariNAmaM pariNamati? goyamA! tivihaM vA navavihaM vA sattAvIsavihaM vA ekkAsItivihaM vA beteyAlasatavihaM vA bahuM vA bahuvihaM vA pariNAmaM pariNamai, evaM jAva sukkalesA ITU-48 22il (mU0) he bhagavan! kRSNalezyA keTalA prakAranA pariNAma vaDe pariName che? he gautama! traNa prakAranA nava prakAranA, satyAvIza prakAranA, ekAzI prakAranA, baso tetAlIsa prakAranA, bahu ane bahu prakAranA pariNAma vaDe pariName che. e pramANe zuklalezyA sudhI jANavuM. //48 paraca// (TI0) have pariNAmakAra kahe che_*dhvajonA ne aMte! "viTuM pariNA'--ahIM prAkRta hovAthI tRtIyAnA arthamAM dvitIyA vibhakti samajavI. jema AcArAMga sUtramAM ane ra vatu puTTA' agni vaDe sparza karAyelA-e artha che. tethI A artha thAya che--he bhagavan! kRSNalezyA keTalA prakAranA pariNAma vaDe pariName che? bhagavAn uttara Ape che-'oyamA! tivihaM vA'... he gautama!traNa prakAranA pariNAma vaDe ItyAdi pariName che. ahIM vezyAno jaghanya, madhyama ane utkRSTa bheda vaDe traNa prakArano pariNAma che. jyAre e jaghanyAdi pariNAmanI svasthAnanA tAratamyanA vicAramAM pratyekane jaghanyAdi traNa vaDe guNIe tyAre nava prakArano pariNAma thAya, ema pharI pharI traNa vaDe guNatAM satyAvIza prakAra, ekAzI prakAra, baso teMtAlIza prakAra, ema bahu ane bahu prakAranA pariNAmano vicAra karavo. ahIM badhe tRtIyAnA arthamAM dvitIyA vibhakti che. tethI traNa prakAranA pariNAma vaDe, nava prakAranA pariNAma vaDe pariName che ema padonI yojanA karavI. 'pUrva nAva sukSattesA' e pramANe zuklalezyA sudhI jANavuM. eTale kRSNalezyA saMbadhI prakAra vaDe nIlAdi lezyAo paNa yAvat zuklalezyA sudhI kahevI. sUtrapATha sugama hovAthI svayaM vicAravo. l48IparA || paheratAdivAro || kaNhalessA NaM bhaMte! katipadesiyA pannattA? goyamA! aNaMtapadesiyA pannattA, evaM jAva sukklesaa||| Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM cauttho uddeso lessAbheyaparUvaNaM avagAhA-vaggaNA-ThANAhigAro | | avahihiro || kaNhalessA NaM bhaMte! kaipaesogADhA pannattA? goyamA! asaMkhejjapaesogADhA pnnttaa| evaM jAva sukklessaa| | ||vavAhiyArI II kaNhalessAe NaM bhaMte! kevatiyAo vaggaNAo pannattAo? goyamA! aNaMtAo vaggaNAo paNNattAo, evaM jAva sukSanesAI tU0-46 12rUA. (mULa) he bhagavan! kRSNalezyA keTalA pradezavALI che? he gautama! ananta pradezavALI che. ema zuklalezyA sudhI samajavuM. he bhagavan! kRSNalezyA keTalA pradezanI avagAhanAvALI che? he gautama! asaMkhyAtA pradezonI avagAhanAvALI che. ema zuklalezyA sudhI samajavuM. he bhagavan! kRSNalezyAnI keTalI vargaNAo che? he gautama! ananta vargaNAo che. e pramANe zuklalezyA sudhI jANavuM. //49//pa2all (TI0) have pradezadvAra kahevAnI icchA vaDe sUtrakAra kahe che-"kamphartA | aMte! rUpasiyA'-he bhagavan! "kRSNalezyA keTalA pradezavALI che'ityAdi sugama che, paranta ananta pradezavALI che. kAraNa ke kRSNalezyAne yogya dravyanA pradezo-tene yogya paramANuo anantAnanta saMkhyAvALA che. kemake ananta pradezo sivAyano koI paNa skandha jIvane grahaNa yogya nathI. ema nIlAdi vezyAo paNa kahevI. ema zuklalezyA sudhI kahevuM. have avagAhanAdvAra kahe che-'aMte! pAsoDhA'? he bhagavan! kRSNalezyA keTalA pradezonI avagAhanAvALI che? ityAdi. ahIM avagAhanAdvAramAM pradezo eTale kSetranA pradezo grahaNa karavA, kAraNa ke temAM ja avagAhanAnI prasiddhi che. te kSetrapradezo ananta vargaNAonA AdhArabhUta asaMkhyAtA ja jANavA. kAraNa ke saMpUrNa lokanA paNa asaMkhyAtA pradezo che. have vargaNoddhAra kahe che-'vhassAmAM ! vayAgo vAgo panAmo'?-he bhagavan! kRSNalezyAnI keTalI vargaNAo che-ityAdi. ahIM vargaNA audArikAdi zarIrayogya paramANuonI vargaNAnI peThe kRSNalezyAne yogya dravyanA paramANuonI vargaNA grahaNa karavI. ane te varNAdinA bhedathI samAna jAtivALAnI ja hovAthI ananta vargaNAo jANavI. ema nIlalezyAdi pratyekanI vargaNAo kahevI. e pramANe sUtrakAra kahe che-'vuMnAva sukSattesANa' iti ema zuklalezyA sudhI kahevuM.il49pa23 |kALAdikanAro || kevatiyA NaM bhaMte! kaNhalessAThANA pannattA? goyamA! asaMkhejjA kaNhalessAThANA pnnttaa| evaM jAva sukSattessa sU0-10I124o. (mULa) he bhagavan! kRSNalezyAnA keTalAM sthAno che? he gautama! kRSNalezyAnA asaMkhyAtA sthAno che. e pramANe zuklalezyA sudhI jANavuM. //popa24ll (TIva) have sthAnadvAra kahe che-"vaphA nuM aMte vruttesAtI pannA'? he bhagavan! kRSNalezyAnA keTalAM sthAno eTale vizuddhi ane avizuddhinA prakarSa-adhikatA ane apakarSa-nyUnatA vaDe karAyelA svarUpanA bhedo che? ahIM sthAnazabda bhedavAcI che. sUtramAM puliMgano nirdeza prAkRta hovAthI thayelo che. ahIM jyAre bhAvarUpa kRSNAdi lezyAono vicAra karIe tyAre eka eka vezyAnA vizuddhi ke avizuddhinA hInAdhikapaNAthI karAyelA svarUpanA bhedarUpa sthAno kALathI asaMkhyAtI utsarpiNI ane avasarpiNInA samaya pramANa che ane kSetrathI asaMkhyAtA lokAkAzanA pradezapramANa che. kahyuM che ke "asaMkhejjANusappiNINa avasappiNINa je smyaa| saMkhAIyA logA lessANaM hoti tthaannaaii||" asaMkhyAtI utsarpiNI ane avasarpiNInA je samayo che, athavA asaMkhyAtA lokAkAzanA jeTalA pradezo che teTalA lezyAnA sthAno che. parantu azubhalezyAnA saMklezarUpa ane zubhalezyAnA vizuddharUpa sthAno che. e bhAvalezyAnA sthAnonA kAraNabhUta kRSNAdi dravyo che, tene paNa sthAnoja kahevAya che ane teja sthAno ahIM grahaNa karavA, kAraNa ke A udezakamAM . 74 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM cauttho uddeso lessAbheyaparUvaNaM appabahuahigAro zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 kRSNAdi dravyanoja vicAra prastuta che. te sthAno pratyeka lezyAnA asaMkhyAtA che, kAraNa ke tevA prakAranA eka pariNAmanA kAraNabhUta ananta dravyo paNa eka adhyavasAyanA hetubhUta hovAthI ekarUpa che. te sthAno pratyeka lezyAnA be prakAranA che- jaghanya ane utkRSTa. jaghanya lezyAsthAnarUpa pariNAmanA kAraNa te jaghanya ane utkRSTa lezyAsthAnarUpa pariNAmanA kAraNa te utkRSTa. je madhyama sthAno che temAM je jaghanyane najIka hoya tenA jaghanyamAM samAveza thAya che ane utkRSTane najIka hoya teno utkRSTamAM samAveza thAya che. te eka eka jaghanya sthAno ane utkRSTa sthAno potAnA sthAnane AzrayI pariNAmarUpa guNanA bhedathI asaMkhyAtA che. ahIM A dRSTAMta che-jema sphaTikamaNinI raktatA aLatAne lIdhe thAya che, ane te jaghanya raktatAguNavALA aLatAthI jaghanya raktatA thAya che, ekaguNa adhika aLatA vaDe ekaguNa adhika jaghanya raktatA hoya che, ema eka eka guNanI vRddhi karavA vaDe jaghanya raktatAmAM asaMkhyAtA sthAno thAya che. ane te badhA vyavahArathI thoDAguNavALA hovAthI jaghanya sthAno kahevAya che. e pramANe AtmAne paNa jaghanya ekaguNAdhika, dviguNAdhikAdi lezyAdravyanA saMnidhAnathI asaMkhyAtA lezyApariNAmo thAya che. ane te badhAya vyavahArathI alpaguNavALA hovAthI 'jaghanya' kahevAya che. tenA kAraNabhUta lezyAdravyonA sthAno paNa jadhanya kahevAya che. e pramANe utkRSTa sthAno paNa asaMkhyAtA jANavA. II50524 // || baLavannumahinAro || eesi NaM bhaMte! kaNhalessAThANANaM jAva sukkalessAThANANa ya jahannagANaM davvaTTayAe paesaTTayAe davvaTThapaesa yA katare katarehiMto appA vA 4 ? goyamA ! savvatthovA jahannagA kAulessAThANA davvaTTayAe, jahannagA nIlalessAThANA davvaTTayAe asaMkhejjaguNA, jahannagA kaNhalessAThANA davvaTTayAe asaMkhejjaguNA, jahannagA teulessAThANA davvaTTayAe asaMkhejjaguNA, jahannagA pamhalessAThANA davvaTTayAe asaMkhejjaguNA, jahannagA sukkalessAThANA davyA asaMkhejjaguNA, parasaTTayAe - savvatthovA jahannagA kAulessAThANA paesaTTayAe, jahannagA nIlalessAThANA paesaTTayAe asaMkhejjaguNA, jahannagA kaNhalessAThANA paesaTTayAe asaMkhejjaguNA, jahannagA teulessAeThANA paesaTTayAe asaMkhejjaguNA, jahannagA pamhalessAThANA parasaTTayAe asaMkhejjaMguNA, jahannagA sukkalessAThANA parasaTTayAe asaMkhejjaguNA, davvaTThapaesaTTayAe - savvatthovA jahannagA kAulessAThANA - davvaTTayAe, jahannagA nIlalessAThANA davvaTTayAe asaMkhejjaguNA, evaM kaNhalessAThANA, teulessAThANA, pamhalessAThANA, jahannagA sukkalessAThANA davvaTTayAe asaMkhejjaguNA, jahannaehiMto sukkalessAThANehiMto davvaTTayAe jahannagAkAulessAThANA paesaTTayAe asaMkhejjaguNA [ anaMtaguNA ], jahannayA nIlalessAThANA parasaTTayAe asaMkhejjaguNA, evaM jAva surateHAvALA ||slR0-16|12|| (mULa) he bhagavan! jaghanya evA kRSNalezyAnA sthAno yAvat zuklalezyAnA sthAnomAM dravyArtharUpe, pradezArtharUpe ane dravyArtha- pradezArtharUpe koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? he gautama! sauthI thoDA jaghanya kApotalezyAnA sthAno dravyArtharUpe che, tethI jaghanya nIlalezyAnA sthAno dravyArtharUpe asaMkhyAtaguNA che, tethI jaghanya kRSNalezyAnA sthAno dravyArtharUpe asaMkhyAtaguNA che, tethI jaghanya tejolezyAnA sthAno dravyArtharUpe asaMkhyAtaguNA che, tethI jaghanya padmalezyAnA sthAno dravyArtharUpe asaMkhyAtaguNA che, tethI jaghanya zuklalezyAnA sthAno dravyArtharUpe asaMkhyAtaguNA che. pradezArtharUpesauthI thoDA jaghanya kApotalezyAnA sthAno pradezArtharUpe che, tethI jaghanya nIlalezyAnA sthAno pradezArtharUpe asaMkhyAtaguNA che, tethI jaghanya kRSNalezyAnA sthAno pradezArtharUpe asaMkhyAtaguNA che, tethI jaghanya tejolezyAnA sthAno pradezArtharUpe asaMkhyAtaguNA che. tethI jadhanya padmalezyAnA sthAno pradezArtharUpe asaMkhyAtaguNA che, tethI jaghanya zuklalezyAnA sthAno pradezArtharUpe asaMkhyAtaguNA che. dravyArtha-pradezArtharUpe-sauthI thoDA jaghanya kApotalezyAnA sthAno dravyArtharUpe che. tethI jaghanya nIlalezyAnA sthAno dravyArtharUpe asaMkhyAtaguNA che. ema jaghanya kRSNalezyA, tejolezyA, padmalezyAnA sthAno che. tethI jaghanya zuklalezyAnA sthAno dravyArtharUpe asaMkhyAtaguNA che. dravyArtharUpe jaghanya zuklalezyAnA sthAnothI 75 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM cauttho uddeso lessAbheyaparUvaNaM appabahuahigAro jaghanya kApotalezyAnA sthAno pradezArtharUpe asaMkhyAtaguNA che, tethI jaghanya nIlalezayAnA sthAno pradezArtharUpe - asaMkhyAtaguNA che. e pramANe zuklalazyAnA sthAno sudhI jANavuM. //pa1//parapI/ (TI) have alpabadutva kahe che-"patti maM! vhasAvALA' ityAdi. ahIM traNa alpabahutva che-jaghanya sthAnaviSayaka, utkRSTa sthAnaviSayaka ane ubhayasthAnaviSayaka eka ekanA paNa traNa traNa prakAra che-dravyArthapaNe, pradezArthapaNe, ane dravyArtha-pradezArthapaNe. temAM jaghanya sthAnanA viSayamAM dravyArtharUpe ane pradezArtharUpe kApota, nIla, kRSNa, tejasa, paddha ane zukla pratyeka vezyAnA sthAno anukrame uttarottara asaMkhyAtaguNA kahevA. dravyArtha-pradezArtharUpe-prathama dravyArtharUpe kApota, nIla, kRSNa, tejasu, padma ane zuklalazyAnA anukrame uttarottara asaMkhyAtaguNA sthAno che. tyArabAda zuklalazyAnA sthAna pachI pradezArtharUpe kApotalezyAnA sthAno anantaguNA che. tyAra pachI nIla, kRSNa, tejasu, padma ane zuklalazyAnA sthAno anukrame pradezArtharUpe uttarottara asaMkhyAtaguNA che. e pramANe utkRSTasthAno dravyArthapaNe, pradezArthapaNe ane ubhayArthapaNe vicAravAM. mATe kahyuM che ke "parva naheva gaddana // tadeva solAvi, navaraM Dotti pitAvo' jema jaghanya sthAno kahyAM tema utkRSTa sthAno paNa kahevAM, paraMtu tyAM jaghanyane badale "utkRSTa' pATha kahevo. jaghanya ane utkRSTa sthAnanA samudAyaviSayaka alpabadutvamAM prathamathI dravyArthapaNe kApota, nIla, kRSNa, tejasu, padma ane zuklalazyAnA jaghanya sthAno anukrame uttarottara asaMkhyAtaguNA che, tyAra pachI jaghanya zuklalazyAnA sthAnothI utkRSTa kApota, nIla, kRSNa, tejasu, paddha ane zuklalazyAnA sthAno anukrame dravyArthapaNe uttarottara asaMkhyAtaguNA che. ema pradezArthapaNe paNa jaghanya ane utkRSThasthAna saMbadhe alpabahuta vicAravuM. te pramANe sUtrakAra kahe che-parva nadeva ravraya taheva pAyAvi pANiyaa, navaraM ' pAyANa' ri manAvavo - jema dravArthapaNe kahyuM tema pradezArthapaNe paNa kahevuM. paranta pradezArthapaNe" evo pATha kahevo e vizeSa che. dravyArtha-pradezArthapaNAmAMprathamathI dravyArtharUpe kApota, nIla, kRSNa, tejas, paddha ane zuklalazyAnA jaghanya sthAno anukrame uttarottara asaMkhyAtaguNA che. tyArabAda jaghanya zuklalazyAnA sthAnothI upara kahelA krama vaDe utkRSTa sthAno dravyArtharUpe uttarottara asaMkhyAtaguNA che. tyArabAda utkRSTa zuklalazyAnA sthAnothI jaghanya kApotalezyAnA sthAno pradezArthapaNe anantaguNA che. te pachI pradezArthapaNe ja nIla, kRSNa, tejasa, padma ane zuklalezyAnA jaghanya sthAno uttarottara asaMkhyAtaguNA che. e pramANe utkRSTa sthAno paNa kahelA krama vaDe ja uttarouttara asaMkhyAtaguNA che. pa1//pa2pI - prajJApanA TIkAnA anuvAdamAM sattaramA lezyA padano caturtha udezaka samApta. etesi NaM kaNhalessAThANANaM jAva sukkalessAThANANa ya ukkosagANaM davvaTThayAe paesaTThayAe davvaTThapaesaTTayAe kaMyarekayarehito appA vA 4? goyamA!savvatthovA ukkosagAkAulessAThANA davvaTThayAe, ukkosagA nIlalessAThANA davvaTThayAe asaMkhejjaguNA, evaM jaheva jahannagA taheva ukkosagA vi, navaraM ukkosa tti abhilAvo ITU0-12 varadA (mU0) he bhagavan! e utkRSTa kRSNalezyAnA sthAno yAvat zuklezyAnA sthAnomAM dravyArtharUpe, pradezArtharUpe ane dravyArtha- pradezArtharUpe koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? he gautama! sauthI thoDA utkRSTa kApotalezvAnA sthAno dravyArtharUpe che. tethI utkRSTa nIlalezyAnA sthAno dravyArtharUpe asaMkhyAtaguNA che, e pramANe jema jaghanya sthAno kahyAM tema utkRSTa sthAno paNa kahevAM. parantu jaghanyane sthAne 'utkRSTa' evo pATha kahevo. //para//pa26ll etesi NaM bhaMte!. kaNhalessaThANANaM jAva sukkalessaThANANa ya jahannaukkosagANaM davvaTThayAe paesaTThayAe davvaTThapaesaTThayAe katare katarehiMto appA vA 4? goyamA! savvatthovAM jahannagA kAulessaThANA davvaTThayAe, jahannayA nIlalessaThANA davvaTThayAe asaMkhejjaguNA,evaM kaNha-teu-pamhalessaThANA,jahanniyA sukkalessaThANA davvaTThayAe asaMkhejjaguNA, jahannaehiMto sukkalessaThANehiMto davvaTThayAe ukkosA kAulessaThANA davvaTThayAe asaMkhejjaguNA, ukkosA nIlalessaThANA davvaTThayAe asaMkhejjaguNA, evaM kaNha-teu-pamhalessaTTANA, ukkosA * 76 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM cauttho uddeso lessAbheyaparUvaNaM appabahuahigAro zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sukkalessaThANA davvaTTayAe asaMkhejjaguNA / parasaTTayAe - savvatthovA jahannagA kAulessaThANA paesaDayAe, jahannagA nIlalessaThANA parasaTTayAe asaMkhejjaguNA, evaM jaheva davvaTTayAe taheva parasaTTayAe vi bhANiyavvaM, navaraM paesaTTayAe tti abhilAvaviseso / davvaTTaparasaTTayAe - savvatthovA jahannagA kAulesaThANA' davvaTTayAe, jahannagA nIlalessaThANA davvaTTayAe asaMkhejjaguNA, evaM kaNha teu-pamhalessANA, jahannayA sukkalessaThANA davvaTTayAe asaMkhejjaguNA, jahannaehiMto sukkalessaThANehiMto davvaTTayAe ukkosA kAulessaThANA davvaTTayAe asaMkhejjaguNA, ukkosA nIlalessaThANA davvaTTayAe asaMkhejjaguNA, evaM kaNha-teu-pamhalessaTTANA, ukkosagA sukkalessaThANA davvaTTayAe asaMkhejjaguNA, ukkosaehiMto sukkalessaThANehiMto davvaTTayAe jahannagA kAulessaThANA parasaTTayAe anaMtaguNA, jahannagA nIlalessaThANA parasaTTayAe asaMkhejjaguNA, evaM kaNha (lessaTThANA) - teu (lessANA ) - pamhalessaThANA, jahannagA sukkalessaThANA asaMkhejjaguNA, jahannaehiMto sukkalessaThANehiMto parasaTTayAe ukkosA kAulessaThANA parasaTTayAe asaMkhejjaguNA, ukkosayA nIlalessaThANA paesa yA asaMkhejjaguNA, evaM kaNhalessadvANAteulessadvANApamhalessaTThANA, ukkosayA sukkalessaThANA paesaTTayAe ataMrlenanuR IIslR0-13|12|| pannavaNAe bhagavaIe sattarasamassa lessApadassa cautthao uddesao samatto / (mULa) he bhagavan! e jaghanya ane utkRSTa kRSNalezyAnA sthAno yAvat zuklalezyAnA sthAnomAM dravyArthapaNe, pradezArthapaNe ane dravyArtha-pradezArthapaNe koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? he gautama! sauthI thoDA jaghanya kApotalezyAnA sthAno dravyArtharUpe che. tethI jaghanya nIlalezyAnA sthAno dravyArthapaNe asaMkhyAtaguNA che. ema kRSNa, tejas ane padmalezyAnA sthAno saMbaMdhe jANavuM. tethI jaghanya zuklalezyAnA sthAno dravyArtharUpe asaMkhyAtaguNA che. vyArtharUpe jaghanya zuklalezyAnA sthAnothI utkRSTa kApotalezyAnA sthAno dravyArthapaNe asaMkhyAtaguNA che. tethI utkRSTa nIlalezyAnA sthAno dravyArtharUpe asaMkhyAtaguNA che, e pramANe kRSNa, tejas ane padmalezyA saMbaMdhe kahevuM. tethI utkRSTa zuklalezyAnA sthAno dravyArtharUpe asaMkhyAtaguNA che. pradezArthapaNe--sauthI thoDA jaghanya kApotalezyAnA sthAno pradezArtharUpe che, tethI jaghanya nIlalezyAnA sthAno pradezArtharUpe asaMkhyAtaguNA che, e pramANe jema dravyArtharUpe kahyuM tema pradezArtharUpe paNa kahevuM. parantu 'pradezArtharUpe' evo pATha vizeSa kahevo. dravyArtha-pradezArtharUpe--sauthI thoDA jaghanya kApotalezyAnA sthAno dravyArtharUpe che. tethI jaghanya nIlalezyAnA sthAno dravyArtharUpe asaMkhyAtaguNA che. e pramANe kRSNa, tejas ane padmalezyA saMbaMdhe jANavuM. tethI jaghanya zuklalezyAnA sthAno dravyArtharUpe asaMkhyAtaguNA che, dravyArtharUpe jathanya zuklalezyAnA sthAnothI utkRSTa kApotalezyAnA sthAno dravyArtharUpe asaMkhyAtaguNA che, tethI utkRSTa nIlalezyAnA sthAno dravyArtharUpe asaMkhyAtaguNA che. ema kRSNa, tejas ane padmalezyA saMbaMdhe jANavuM. tethI utkRSTa zuklalezyAnA sthAno dravyArtharUpe asaMkhyAtaguNA che. dravyArthapaNe utkRSTa zuklalezyAnA sthAnothI jadhanya kApotalezyAnA sthAno pradezArtharUpe anantaguNA che, tethI jaghanya nIlalezyAnA sthAno pradezArtharUpe asaMkhyAtaguNA che. e pramANe kRSNa, tejas ane padmalezyA saMbaMdhe jANavuM. tethI jadhanya zuklalezyAnA sthAno pradezArtharUpe asaMkhyAtaguNA che. pradezArtharUpe jaghanya zuklalezyAnA sthAnothI utkRSTa kApotalezyAnA sthAno pradezArtharUpe asaMkhyAtaguNA che, tethI utkRSTa nIlalezyAnA sthAno pradezArtharUpe asaMkhyAtaguNA che. ema kRSNa, tejas ane padmalezyA saMbaMdhe jANavuM. tethI utkRSTa zuklalezyAnA sthAno pradezArtha rUpe asaMkhyAtaguNA che. 53527 // prajJApanA bhagavatImAM sattaramAM lezyApadano caturtha uddezaka samApta. kAulessANA 77 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM paJcamo uddeso lessAbheyaparUvaNaM lessANaM pariNamaNabhavaparUvaNa | Todezo- terasameya puchavaLa || kaiNaM bhaMte! lessAo pannattAo? goyamA! challessAo pannattAo, taMjahA-kaNhalessA, jAva sukklessaa| | || teraranA gharinAmavAvaM || se nUNaM bhaMte! kaNhalessA nIlalessaM pappa tArUvattAe tAvannattAe tAgaMdhattAe tArasattAe tAphAsattAe bhujjo bhujjo pariNamati? itto ADhattaMjahA cautthaouddesao tahA bhANiyavvaM jAva veruliyamaNididruto tti||suu0-54 / / 528 / / pAMcamo uddezaka (mULa) he bhagavan! keTalI lekSAo kahI che? he gautama! cha legyAo kahI che. te A pramANe-kRSNalezyA, yAvat zuklalezyA. he bhagavan! avazya kRSNalezyA nIlalezyAne pAmIne tadrupapaNe-tenA svarUpe, tenA varNapaNe, tenA ganyapaNe, tenA rasapaNe ane tenA sparzapaNe vAraMvAra pariName? he gautama! ahIMthI AraMbhI jema cotho uddezaka kahyo, tema vairyamaNinA dRSTAMta sudhI kahevuM. //pa4/pa28// (TI.) cotho udezaka kahyo, have pAMcamAM udezakano prAraMbha thAya che. tenuM A prathama sUtra che. " baM! joksAgo nittAmo'? "bhagavan! keTalI vezyAo kahI che'-ityAdi caturtha udezakanI peThe yAvat vaiDUryamaNinA dRSTAMta sudhI kahevuM ane tenI vyAkhyA pUrvanI peThe badhI karavI. pUrve kahelA A sUtranuM punaH kathana AgaLanA sUtranA saMbandhane mATe che. teja sUtra kahe che"te mULa maMte'! he bhagavan! avazya kRSNalezyA nIlalezyAne pAmIne vAraMvAra te rUpe pariNamatI nathI-ityAdi. ahIM tiryaMca ane manuSya saMbandhI sUtra hamaNAM kahyuM ane A sUtra deva ane nairayika saMbadhe jANavuM. kAraNa ke deva ane nArako pUrvabhavanA chellA antarmuhUrtathI AraMbhI para bhavanA prathama antarmuhUrta sudhI avasthitalezyAvALA hoya che. tethI eone kRSNAdi lezyAdravyono paraspara saMbandha hovA chatAM paNa pariNamya-pariNAmakabhAva ghaTato nathI, tethI yathArtha parijJAna thavA mATe prazna kare che--'te mULa aMte'! ityAdi se zabda athazabdanA arthamAM che ane athazabda prazna arthamAM che. he bhagavannU nizcitaavazya kRSNalezyAdravyo nIlalezyA dravyone prApta karIne, ahIM prAptino artha samIpa mAtra che, parantu pariNamya-pariNAmakabhAvavaDe paraspara saMbandharUpa artha nathI. 'tadrupatayA'--taddarUpapaNe-nIlalezyAnA svabhAvapaNe enI ja vyAkhyA kare che-'targatayA' tadvarNapaNe-nIlalezyAnA varNapaNe; "tAzvatayA" taddagantapaNe-nIlalezyAnA gandhapaNe, "tadratiyA' tadrasapaNe-nIlalezyAnA rasapaNe ane tasparzatA' tasparzapaNe-nIlalezyAnA sparzapaNe vAraMvAra nathI pariNamatI? bhagavAn uttara Ape che-'hatI myamA'! he gautama! avazya kRSNalezyA nIlalezyApaNe pariNamatI nathI. (pra)-jo kRSNalezyA tarUpapaNe-anya lezyApaNe na pariName to sAtamI narakamRthivImAM samyaktanI prApti zI rIte thAya? kAraNa ke samyakta tejolezyAdi zubhalezyAno pariNAma hoya tyAre thAya che, ane sAtamI narakamRthivImAM kRSNalezyA che. tethI 'bhAvaparIvattI puna suraneraphayA fpa chattesA' bhAvanI parAvRtti thavAthI deva ane nairayikone paNa cha e vezyAo hoya che A vAkya zI rIte ghaTe? kAraNa ke anya lezyAdravyanA saMbandhathI tadurUpapaNe pariNAmano asaMbhava hovAthI bhAvanI parAvRtti nahi thaI zake, mATe te saMbadhe prazna ane uttarasUtra kahe che-"se na aMte'!-he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho-ityAdi. temAM praznasUtra sugama che. uttarasUtra A che-'bA ramAvAyA vA se siyA' ityAdi. AkArabhAvamAtra-chAyAmAtra vaDe hoya. ahiM mAtra zabda AkArabhAva sivAyanA bIjA pariNAmano niSedha karavA mATe che. "se' te kRSNalezyA nIlalekSArUpe chAyAmAtravaDe hoya che. athavA 'timAnamAyANa vA te siyA' pratibhAga-pratibiMba mAtravaDe nIlalezyArUpe hoya che. jema arIsA vageremAM paDeluM pratibiMba pratibiMbane yogya vatanA viziSTa AkArarUpe thAya che. ahIM paNa mAtra zabda pratibiMba sivAyanA bIjA pariNAmano niSedha karavA mATe che. tema kRSNalezyA pratibiMba mAtravaDe nIlalezyarUpe thAya che. paNa vAstavika rIte to te kuSNalezyA ja che, nIlalezyA nathI. kAraNa ke te potAnA svarUpano tyAga karatI nathI. Adarza vagere japAkusuma vagerenA saMnnidhAnathI tenA pratibiMbamAtrane dhAraNa karatA 78 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM paJcamo uddeso lessAbheyaparUvaNaM lessANaM pariNamaNabhavaparUvaNa zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 AdarzAda nathI ema nathI, paNa AdarzAda ja che, e pramANe lezyA saMbandhe vicA2 ka2vo. kevaLa te kRSNalezyA potAnA sva35bhAM rahIne 'avaSvaSkate, utSvaSkate' - tenA khaDArabhAvamAtrane dhArA 42vAthI hai tenA pratijiMjabhAtrane dhArA 42vAthI utsarpaNa kare che--anya lezyAne prApta thAya che. kRSNalezyAthI nIlalezyA vizuddha che, tethI tenA AkArabhAvane ke tenA pratibiMbamAtrane dhAraNa karatI kaMika vizuddha thAya che mATe te 'utsarpaNa kare che-prApta thAya che' ema kahyuM che. upasaMhAra vAkya kahe che-'se eeNaTTeNaM' se AraeAthI khebha huM chaM-tyAhi sugama che se prabhAo apotalezyAne prApta urIne nIlezyAnA, tebhelezyAne AzrayI kApotalezyAnA, padmalezyAne AzrayI tejolezyAnA ane zuklalezyAne AzrayI padmalezyAnA sUtrono vicAra karavo. have padmavezyAne AzrayI zulalezyA saMjandhe sUtra he che - 'se nUNaM bhaMte! sukkalesA pamhalesaM pappa' -he bhagavan ! zuklalezyA padmalezyAne pAmIne tadrupapaNe na pariName? ityAdi. e sUtrano pUrvanI peThe vicAra karavo. paraMtu zuklalezyAnI apekSAe padmalezyA hInapariNAmavALI che, tethI zuklalezyA padmalezyAnA AkArabhAva ke pratibiMba mAtrane dhAraNa karatI OM avizuddha thAya che. bhATe 'avaSvaSkate' prApta thAya che-ma uDevAya che se pramANe tebhs, ayota, nIla khane dRSTAlezyA viSayaka paNa sUtro vicAravAM. tethI padmalezyAne AzrayI tejas, kApota, nIla ane kRSNalezyA viSayaka sUtro, tejolezyAne AzrayI kApota, nIla ane kRSNalezyA viSayaka sUtro, kApotalezyAne AzrayI nIla ane kRSNalezyA saMbandhu sUtro ane nIlalezyAne AzrayI kRSNalezyA viSayaka sUtra jANavAM. A sUtro pustakomAM sAkSAt dekhAtAM nathI, paNa kevaLa arthathI jANavAM kAraNa ke te pramANe mUla TIkAkAre vyAkhyAna karyuM che. e pramANe jo ke deva ane nArakone avasthita lezyAdravya che, to paNa te te grahaNa karAtAM bIjI lezyAdravyanA saMbandhathI te paNa tenA AkArabhAvamAtrane dhAraNa kare che mATe bhAvanI parAvRtti thavAthI chae lezyA ghaTe che, tethI sAtamI naraka pRthivImAM samyaktvanI prApti thAya che temAM kaMipaNa doSa nathI. 54528 // prajJApanA TIkAnA anuvAdamAM sattaramA lezyApadano paMcama uddezaka samApta. nU bhaMte! kahassA nIlalessaM pappa No tArUvattAe [jAva] No tAvaNNattAe No tAgaMdhattAe No tArasattAe tAphAsattA bhujjo bhujjo pariNamai ? haMtA goyamA ! kaNhalessA nIlalessaM pappa No tArUvattAe, No tAvannattAe, No tAgaMdhattAe, No tArasattAe, ' No tAphAsattAe bhujjo 2 pariNamati / se keNaTTeNaM bhaMte! evaM vacca ? goyamA! AgarabhAvamAyAe vA se siyA, palibhAgabhAvamAyAe vA se siyA / kaNhalessA NaM sA No khalu sA lessA, tattha gayA osakkai ussakkai vA, se teNaTTeNaM goyamA ! evaM vuccai - 'kaNhalessA nIlalessaM pappa No tArUvattA jAva bhujjo 2 pariNamati' / se nUNaM bhaMte! nIlalessA kAulessaM pappa No tArUvattAe jAva bhujjo 2 pariNamati? haMtA goyamA ! nIlalessA kAulessaM pappa No tArUvattAe jAva bhujjo 2 pariNamati / se keNaTTeNaM bhaMte! evaM vuccai - 'nIlalessA kAulessaM pappa No tArUvattAe jAva bhujjo 2 pariNamati' ? goyamA ! AgArabhAvamAyAe vA se sitA, palibhAgabhAvamAyAe vA sitA / nIlalessA NaM sA No khalu sA kAulessA tatthagayA osakkai ussakkati vA, se eeNaTTeNaM goyamA ! evaM vuccai - 'nIlalessA kAulessaM pappa No tArUvattAe jAva bhujjo 2 prinnmti'| evaM kAulessA teulessaM pappa, teulessA pamhalessaM pappa, pamhalessA sukkalessaM ppp| se nUNaM bhaMte! sukkalessA pamhalessaM pappa No tArUvattAe jAva pariNamati ? haMtA goyamA ! sukkalessA taM ceva / se keNaTTeNaM bhaMte! evaM vuccati-'sukkalessA jAva No pariNamati' ? goyamA ! AgArabhAvamAyAe vA jAva sukkalessA NaM sA, No khalu sA pamhalessA, tattha gayA osakkai, se teNadveNaM goyamA ! evaM vuccai - 'jAva No pariNama ' ||suu0-55||529|| paNNavaNAe bhagavaIe sattarasame lesApade paMcamuddeso samatto / 79 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM paJcamo uddeso lessAbheyaparUvaNaM lessANaM pariNamaNabhavaparUvaNa (mULa) he bhagavan! avazya kRSNalezyA nIlalezyAne pAmIne tenA svarUpapaNe, yAvat tenA sparzapaNe vAraMvAra pariNamatI nathI? hA gautama! avazya kRSNalezyA nIlalezyAne pAmIne tenA svarUpapaNe, tenA varNapaNe, tenA ganyapaNe, tenA rasapaNe, ane tenA sparzapaNe vAraMvAra pariNamatI nathI. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho? he gautama! te tenA AkArabhAva-chAyA mAtra vaDe che, tenA pratibhAga-pratibiMba mAtra vaDe te nIlalezyA che. parantu te kRSNalezyA nIlalezyA rUpe nathI. kRSNalezyA tyAM svasvarUpamAM rahelI [nIlalezyAne] prApta thAya che. te mATe he gautama! ema kahuM chuM ke kRSNalezyA nIlalezyAne pAmIne tadrupapaNe yAvat vAraMvAra pariNamatI nathI.' he bhagavan! avazya nIlaleyA kApotalezyAne pAmIne tarUpapaNe yAvatuM vAraMvAra pariNamatI nathI? he gautama! avazya nIlalezyA kApotalezyAne pAmIne tarUpapaNe thAvat vAraMvAra pariNamatI nathI. he bhagavan! zA hetuthI ema kaho cho ke "nIlalezyA kApotalezyAne pAmIne tarUpapaNe yAvatuM vAraMvAra pariNamatI nathI? he gautama! te nIlalezyA te kApotalezyAnA AkArabhAva-chAyA mAtra vaDe hoya, athavA tenA pratibiMbabhAva mAtra vaDe hoya che. te nIlalezyA che, paNa kApotalezyA nathI. te svasvarUpamAM rahelI nIlalezyA [kApotalezyAne] prApta thAya che. e hetuthI ema kahuM chuM ke "nIlalezyA kApotalezyAne pAmIne tarUpapaNe dhAvat vAraMvAra pariNamatI nathI. e pramANe kApotalezyA tejovezyAne pAmIne, tejovezyA paghalezyAne pAmIne ane paghalezyA zuklalezyAne pAmIne [tapapaNe vAraMvAra pariNamatI nathI.] he bhagavan! avazya zuklalezyA pAlezyAne pAmIne tarUpapaNe yAvatuM vAraMvAra pariNamatI nathI? hA gautama! zuklalezyA vAraMvAra pariNamatI nathI. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho ke "zuklalezyA yAvat pariNamatI nathI? he gautama! te zuklalezyA pAlezyAnA AkArabhavamAtra vaDe hoya che. yAvat te zuklalezyA che, paNa paghalezyA nathI. zuklalezyA potAnA svarUpamAM rahelI [pAlezyAne] prApta thAya che. te kAraNathI he gautama! huM ema kahuM chuM ke "yAvat pariNamatI nathI.' //pa/pa29ll. sattaramA lezyApadamAM paMcama udezaka samApta. arihaMta bhASita dvAdazAMgIne meLavIne paNa je AtmAoe kSaNabhara mATe pramAdanI AdhInatA svIkArI lIdhI ane AdhInatAne aLagI na karI ethI e AtmAo pAchA ajJAnIyonI haroLamAM AvI gayA che. arihaMto mArgadarzaka che. mArga batAvanAra hAtha pakaDIne koIne calAvI zakato nathI. je bhavyAtmAo emanA dvArA darzita mArga para mana daIne cAle che te maMjIlane meLave che. ane je e mArgane sAMbhaLyA pachI joyA pachI paNa lapasaNA evA saMsAranA mArga pratye Age kadama baDhAve che teto maMjIlathI dUrane dUra cAlyA jAya che. arihaMtanI oLakhANa thayA vagara emanI AjJA mAnanArA ArAdhaka bhAvane pAmyA ja nathI. e saMsArika sukhonA svArtha ne sAdhavA mATe ja sAdhanA karatA hoya che. - jayAnaMda 80 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarasamaM payaM chaTTho uddeso lessAbheyaparUvaNaM maNussesu lessAparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 || chaTTho uddeso- lessAbheya parUvaNaM / / kati NaM bhaMte! lessA pannattAo? goyamA! cha lessA pannattAo, taM jahA-kaNhalessA jAva sukklessaa| || maNurasesu lerasAparUvaNaM / / maNussANaM bhaMte! kai lessA pannattAo? goyamA! cha lessAo pannattAo, taM jahA-kaNhalessA, jAva sukklessaa| maNussI NaM bhaMte! pucchaa| goyamA! challessAo pannattAo, taM jahA-kaNha jAva sukkaa| kammabhUmayamaNussANaM bhaMte! kai lessAo pannattAo? goyamA! cha lessAo pannattAo, taM jahA-kaNhA, jAva sukkaa| evaM kammabhUmayamaNussINa vi| bharaheravayamaNussANaM bhaMte! kati lessAo pannattAo? goyamA! challessAo pannattAo, taM jahA-kaNhA jAva sukkaa| evaM maNussINa vi| puvvavidehe avaravidehe kammabhUmayamaNussANaM kati lessAo? goyamA! chllessaao| taM jahA-kaNhA jAva sukkaa| evaM maNussINa vi| akammabhUmayamaNussANaM pucchaa| goyamA! cattAri lessAo pannattAo, taM jahA-kaNhA, jAva teulessA, evaM akammabhUmagamaNussINa vi, evaM aMtaradIvagamaNussANaM, maNussINa vi| evaM hemavayaeraNNavayaakammabhUmayamaNussANaM maNussINa ya kai lessAo pannattAo? goyamA! cattAri,taMjahA-kaNhA, jAva teulessaa| harivAsa-rammaya-akammabhUmayamaNussANaM maNussINa ya pucchaa| goyamA! cattAri,taMjahA kaNhA, jAva teulessaa| devakuru-uttarakuru-akammabhUmayamaNussA evaM ceva, etesiM ceva maNussINaM evaM ceva, dhAyaisaMDapurimaddhe vi evaM ceva, pacchimaddhe vi, evaM pukkharadIve vi bhANiyavvaM ||suu0-56||530|| chaThTho uddezaka (bhU0) magavan! mI vezyAmo 4ii cha? 3 gautama! 7 vezyAmo 50 cha. te bhA pramANA-ilezyA yAvat zubhavezyA. he bhagavan! manuSyone keTalI vezyAo kahI che? he gautama! cha lezyAo kahI che. te A pramANe-kRSNalezyA, yAvat zuklalezyA. he bhagavan! mAnuSI strIne keTalI vezyAo hoya che? he gautama! cha vezyAo hoya che. te A pramANekRSNalezyA, vAva zuklalezyA. he bhagavan! karmabhUminA manuSyone keTalI vezyAo hoya che? he gautama! cha legyAo hoya che. te A pramANe-kRSNalezyA yAvat zuklalezyA. e pramANe karmabhUminI manuSya strIne paNa jANavuM. he bhagavan! bharata ane erAvata kSetranA manuSyone keTalI vezyAo hoya che? he gautama! cha leyAo hoya che. te A pramANekRSNa yAvat zukla. e pramANe manuSya strIne paNa kahevuM. pUrva ane pazcima mahAvidehanA karmabhUminA manuSyone keTalI lezyAo hoya? he gautama! cha e vezyA hoya. e pramANe manuSya strIne paNa kahevuM. akarmabhUminA manuSya saMbaMdha pRcchA. he gautama! cAra vezyAo hoya che. te A pramANe-kRSNa yAvat tejolezyA. e pramANe akarmabhUminI manuSya strIne paNa kahevuM. ema attarkaMpanA manuSyo ane mAnuSIne paNa kahevuM. haimavata ane hairaNyavata akarmabhUminA manuSyone tathA manuSya strIne keTalI vezyAo hoya che? he gautama! cAra lezyAo hoya che. te A pramANe-kRSNa thAvat tejolezyA. harivarSa ane ramyaka akarmabhUminA manuSyo ane mAnuSI saMbaMdhe pRcchA he gautama! cAra lezyAo hoya che. te A pramANe-kRSNa yAvat tejalezyA. devakuru ane uttarakuru akarmabhUminA manuSyo emaja jANavA. enI manuSya strIne paNa emaja samajavuM. e pramANe dhAtakIkhaMDanA pUrvAddhamAM ane pazcimAryamAM paNa jANavuM. ema puSkaravara dvIpamAM paNa kahevuM. //pada/pa30ll - 81 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattarasamaM payaM cha8o uddeso lessAbheyaparUvaNaM lessaM paDucca gabbhupattiparUvaNaM || lessaM paDucca gabbhupattiparUvaNaM / / kaNhalesse NaM bhaMte! maNusse kaNhalessaM gabbhaMjaNejjA? haMtA goyamA! jnnejjaa| kaNhalesse NaM bhaMte! maNusse nIlalessaM gabmaM jaNejjA? haMtA goyamA! jaNejjA', jAva sukkalessaM ganmaM jnnejjaa| nIlalesse maNusse kaNhalessaMgabhaMjaNejjA? haMtA goyamA! jaNejjA, evaM nIlalesse maNusse jAva sukkalessaMgabhaMjaNejjA, evaM kAulesseNaM chappi AlAvagA bhaanniyvvaa| teulessANa vi pamhalessANa vi sukkalessANa vi, evaM chattIsaM AlAvagA bhaanniyvvaa| kaNhalessA(NaM bhaMte!) itthiyA kaNhalessaMgabhaMjaNejjA? haMtA goyamA! jnnejjaa| evaM ete vi chattIsaM AlAvagA bhaanniyvvaa| kaNhalesseNaM bhaMte! maNusse kaNhalessAe itthiyAte kaNhalessaM gabbhaM jaNejjA? haMtA goyamA! jaNejjA, evaM ete chattIsaM aalaavgaa| kammabhUmagakaNhalesse NaM bhaMte! maNusse kaNhalessAe itthiyAe kaNhalessaM gabbhaM jaNejjA? haMtA goymaa| jaNejjA, evaM ete vi chattIsaM aalaavgaa| akammabhUmayakaNhalesse maNusse akammabhUmayakaNhalessAe itthiyAe akammabhUmayakaNhalessaMgabbhaMjaNejjA? haMtA goyamA! jaNejja, navaraM causu lessAsu solasa AlAvagA, evaM aMtaradIvagA(Na) vi ||suu0-57||531 / / ti nivaII mAvasarasa rastA paraMtamattA (mULa) he bhagavan! kRSNalezyAvALo manuSya zuM kRSNalezyAvALA garbhane utpanna kare? hA gautama! avazya utpanna kare. yAvat he bhagavan! kRSNalezyAvALo manuSya nIlalezyAvALA garbhane utpanna kare? hA gautama! avazya utpanna kare. yAvat zukla lezyAvALA garbhane utpanna kare. nIlalezyAvALo manuSya kRSNalezyAvALA garbhane utpanna kare? hA gautama! utpanna kare. e pramANe nIlalezyAvALo manuSya yAvat zuklalezyAvALA garbhane utpanna kare. ema kApotalezyAvALAnI sAthe cha e AlApako kahevA. ema tejolezyAvALA, padmavezyAvALA ane zuklalezyAvALAne paNa kahevuM. ema chatrIza AlApako kahevA. kRSNalezyAvALI strI kRSNalezyAvALA garbhane utpanna kare? hA gautama! utpanna kare. e pramANe A chatrIza AlApako kahevA. he bhagavan! kRSNalezyAvALo manuSya kRSNalezyAvALI strImAM kRSNalAvALA garbhane utpanna kare? hA gautama! utpanna kare. ema e chatrIza AlApako kahevA. he bhagavan! karmabhUmino kRSNalezyAvALo manuSya kRSNalezyAvALI strImAM kRSNalezyAvALA garbhane utpanna kare? hA gautama! avazya utpanna kare. akarmabhUmino kRSNalezyAvALo manuSya akarmabhUminI kRSNalezyAvALI strImAM akarmabhUminA kRSNalezyAvALA garbhane utpanna kare? hA gautama! utpanna kare. parantu ahIM cAra vezyAonA soLa AlApako kahevA. e pramANe attarlIpanA manuSyone paNa jANavuM. //57/pa31// prajJApanA bhagavatImAM sattaramuM lazyApada samApta. (TI.) e pramANe pAMcamo udezaka kahyo, have chaThTho udezaka kahevAya che. tenuM A prathama sUtra che--" i aMte! tesAmo nittAgo'? he bhagavan! keTalI vezyAo kahI che? ityAdi sUtra udezakanI samApti paryanta sugama che. paranta utpanna thato jIva bIjA janmamAM lekSAdravyo laine utpanna thAya che, te vezyAdravyo koine koi koi prakAranA hoya che. kRSNalekSAnA pariNAmavALo pitA chatAM putrane vicitra vezyAno saMbhava che. e pramANe bAkInI vezyAnA pariNAmavALAne paNa jANavuM. zrImadAcArya malagiriviracita prajJApanA TIkAnA anuvAdamAM sattaramA padano chaThTho uddezaka samApta. //57/pa31// 1. evaM kAulessaM teulessaM pamhalessaM sukkalesaM chappi mAlAvagA bhaanniyvvaa| evaM NINaleseNaM kAuleseNaM teuleseNa vi pamhaleseNaM vi sunnasena vi vaM te chattIsaM gAtAvaITI (A pATha nAva thI pAyiSyA nA sthAnake che.) ma.vi. 82 - Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThArasamaM payaM atthAhigAraparUvaNaM paDhamaM jIvadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 || aTThArasamaM kAyaThiipayaM || | tyAdinIravavaM II. jIva gatidiya''kAe joe vee kasAyalessA yA sammartaNANadaMsarNa saMjaya uvaoge AhAre // 1 // bhAsa~gaparita panatta suhu~ma sainI bhava'tthiM cairime yA etesiM tu padArtha kAyaThiI hoi NAyavvA / / 2 / / aDhAramuM kAyasthiti pada, 1 jIva, 2 gati, 3 indriya, 4 kAya, 5 yoga, 6 veda, 7 kaSAya, 8 lezyA, 9 samyakta, 10 jJAna, 11 darzana, 1ra saMyata, 13 upayoga, 14 AhAra, 15 bhASaka, 16 paritta, 17 paryApta, 18 sUkSma, 19 saMjJI, 20 bhavasiddhika, 21 astikAya ane 22 carama e bAvIza padonI kAyasthiti jANavA yogya che. || vaMdanaMnIvavAre IT jIve NaM bhate! jIvetti kAlato kevaciraM hoi? goyamA! svvddhN| dAraM 1 ||suu0-1||532|| (mULa) he bhagavan! jIva "jIva" e svarUpe kAlane AzrayI kyAM sudhI hoya? he gautama! sarva kALa hoya. 1 dvAra./1//532 // (TI) e pramANe sattaramuM pada kahyuM. have aDhAramA padano prAraMbha thAya che teno A saMbandha che-ahIM pUrvanA padamAM lazyAno pariNAma kahyo, have pariNAmanA samAnapaNAthI kAyasthiti pariNAma kahe che. temAM adhikAra-viSaya pratipAdaka A be gAthAo che-nIvariyA' ityAdi. 1 prathama jIvapadane udezI kAyasthiti kahevAnI che. te pachI anukrame 2 gatipada, tyAra pachI 3 indriya pada, te pachI 4 kAyapada, tyAra bAda 5 yogapada, te pachI 6 vedapada, te pachI 7 kaSAyapada, tyArabAda 8 vezyApada, te pachI 9 samyaktapada, te pachI 10 jJAnapada, te pachI 11 darzanapada, tyAra bAda 12 saMyatapada, te pachI 13 upayopada, tyAra bAda 14 AhArapada, te pachI 15 parittapada, te pachI 16 bhASakapada, tyArabAda 17 paryApta pada, tyArabAda 18 sUkSmapada, te pachI 19 saMjJIpada. te pachI 20 bhavasiddhikapada, tyArabAda 21 astikAya ane 22 caramapada-e bAvIza padonI kAyasthiti jANavA yogya che. je pramANe te jANavA yogya che te pramANe udezanA krama pramANe nirdeza karavAmAM Avaze. kAyasthitino zabdArtha zo che? kAyazabda ahIM paryAyanA arthamAM grahaNa karavo, te paryAya kAya-zarIranA jevo hovAthI upamAnathI kAya kahevAya che. te be prakAre che-sAmAnyarUpa ane vizeSarUpa, temAM vizeSaNa rahita jIvatva svarUpa paryAya te sAmAnyarUpa kAya ane nairayikatAdi rUpa paryAya te vizeSarUpa kAya. te kAyanI sthiti-te rUpe rahevuM te kAyasthiti. tAtparya e che ke sAmAnyarUpa ane vizeSarUpa paryAya vaDe vivakSita jIvanuM niraMtarapaNe rahevuM te kAyasthiti. tethI prathama sAmAnyarUpa paryAya vaDe vivakSita jIvana niraMtara rahevuM teno vicAra kare che-"nI matte'--ityAdi, he bhagavana! ahIM jIvaparyAya sahita hoya te jIva kahevAya che, tethI prazna kare che ke jIva nIva' e rUpe eTale jIvanaparyAya viziSTapaNe vAtataH' kALane AzrayI ' Innira' keTalA kALa sudhI hoya? bhagavAnuM kahe che-he gautama! "sabrahmA'-sarvadA-sarvakALa paryanta hoya. kevI rIte hoya? ahIM prANone dhAraNa karavA e jIvana kahevAya che. prANo be prakAranA hoya che-dravyaprANI ane bhAvaprANI. temAM pAMca indriyo, mana, vacana ane kAyabala e traNa bala, ucchavAsa-niHzvAsa ane AyuSya karmanA anubhava karavArUpa dravya prANo kahevAya che ane jJAnAdijJAna, darzana, cAritra ane vIrya vagere bhAvaprANI che. temAM saMsArI jIvone AyuSyakarmanA anubhavarUpa prANanuM dhAraNa karavuM haMmezAM avasthita che. kAraNa ke saMsArI jIvonI evI koI avasthA nathI ke jemAM AyuSyakarmano anubhava na hoya. mukta jIvone jJAnAdirUpa bhAvaprANane dhAraNa karavuM avasthita che. kAraNa ke muktone paNa jJAnAdirUpa prANI che, je bhAvaprANo vaDe mukta jIva paNa "jIve che ema kahevAya che. te jJAnAdi prANo mukta jIvone zAzvata hoya che. tethI saMsArI avasthAmAM ane 83 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThArasamaM payaM atthAhigAraparUvaNaM bIyaM gaidAraM muktAvasthAmAM badhe jIvana che mATe jIvanaparyAya sarva kALabhAvI che. I/1pa3rA ||bIyaM gaidAraM / / neraiyANaM bhaMte! neraie tti kAlao kevaciraM hoi? goyamA! jahanneNaM dasa vAsasahassAI, ukkoseNa tettIsaM saagrovmaaiN| tirikkhajoNie NaM bhaMte! tirikkhajoNietti kAlao kevaciraMhoi? goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM aNaMtaM kAlaM, anaMtAo ussappiNiosappiNIo kAlato, khettao aNaMtA logA, asaMkhejjA poggalapariyaTTA', te NaM puggalapariyaTTA AvaliyAe asNkhijjibhaage|tirikkhjonninniinnN bhaMte! tirikkhajoNiNitti kAlao kevaciraM hoi? goyamA!jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM tinni paliovamAI puvvkoddiputtmbbhhiyaaii| evaM maNusse vi; maNussI vi evaM cev| deve NaM bhaMte! deve tti kAlao kevaciraM hoi? goyamA! jaheva nerie| devI NaM bhaMte! devItti kAlato kevaciraM hoi? goyamA! jahanneNaM dasa vAsasahassAI, ukkoseNaM paNapannaM pliovmaaii| siddhe NaM bhaMte! siddhe tti kAlato kevaciraM hoi? goyamA! sAdie apjjvsie| neraiyaapajjattae NaM bhaMte! neraiyaapajjattae tti kAlato kevaciraM hoi? goyamA! jahanneNa vi ukkoseNa vi aMtomuhattaM, evaM jAva devI apjjttiyaa| neraiyapajjattae NaM bhaMte! neraiyapajjattae tti kAlato kevaciraM hoi? goyamA! jahanneNaM dasa vAsasahassAI aMtomuhuttUNAI, ukkoseNaM tettIsaMsAgarovamAiM aNtomuhuttuunnaaii|tirikkhjonniypjjtte NaM bhaMte! tirikkhajoNiyapajjattaetti kAlato kevaciraM hoi? goyamA! jahanneNaM aMto muhattaM ukkoseNaM tinni paliovamAI aNtomuhuttuunnaaii| evaM tirikkhajoNiNipajjattiyA vi, evaM maNusse vi, maNussI vi evaM cev| devapajjattae jahA neriypjjtte| devIpajjattiyA NaM bhaMte! devIpajjattiyatti kAlato kevaciraM hoi? goyamA! jahanneNaM dasa vAsasahassAiM aMtomuhutUNAI, ukkoseNaM paNapannaM paliovamAiM aMtomuhuttUNAI dAraM 2|||suu0-2||533||| (mULa) he bhagavan! nairayika "narayika e rUpe kALane AzrayI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanya dasa hajAra varasa ane utkRSTa tetrIza sAgaropama sudhI hoya. he bhagavan! tiryaMcayonika tiryaMcayonika' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? 1. pudgalanuM paramANuonuM parAvarta-dArikAdi zarIrarUpe ke vivakSita eka zarIra rUpe pariNamana jeTalA kALe thAya te pudgalaparAvarta kahevAya - che. A to vyutpattibhAva che, parantu teno vAcyArtha to ananta utsarpiNI avasarpiNIrUpa kALanuM pramANa che. tethI kSetrapudgala-parAvartAdimAM "pudgalonuM parAvarta-pariNamana nahi hovA chatAM tenuM pravRttinimitta-vAcyArtha ananta utsarpiNIavasarpiNI rUpa kALa hovAthI temAM pravartato pagalaparAvarta zabda aviruddha che. te pudgala parAvartanA cAra prakAra che-dravya pudgalaparAvarta, kSetra pudgalaparAvarta, kALa pulaparAvarta ane bhAva pudgalaparAvarta. te pratyekanA babbe prakAra che-bAdara ane sUkSma. temAM prathama sUkSma ane bAdara dravya pudgala parAvartanuM svarUpa kahe che-A saMsAramAM paribhramaNa karato eka jIva saMsAravartI badhA paramANuone jeTalA kALe audArikAdi zarIrarUpe grahaNa karI mUke teTalo kALa bAdara dravyapudgala parAvarta kahevAya che. tAtparya e che ke eka jIva jeTalA kALamAM jagadravartI sarva paramANuone yathAsaMbhava audArika, vaikriya, tejasa, kAmaNa, bhASA, zvAsocchavAsa ke mana rUpe grahaNa karIne tyAga kare teTalA kALane bAdara dravya pudgalaparAvarta kahe che. ane jeTalA kALe audArikAdi koIpaNa eka zarIrarUpe jagatamAM rahelA sarva paramANuone grahaNa karIne mUke teTalA kALane sUkSma * pudgalaparAvarta kahe che. (A saMbaMdhe navIna zatakanA TIkAkAra devendrasUrie audArikAdi sAta vargaNAmAMthI koI paNa eka vargaNArUpe sarva pudgalone grahaNa karavAnuM kahyuM che.) A sUkSma dravya pudgalaparAvartamAM vivalita eka zarIra sivAya anya zarIrarUpe pudgalo grahaNa karIne tyAga kare te gaNAtAM nathI, parantu keTalIeka kAla gayA pachI punaH teja zarIra rUpe pariNAma pAme tyAre gaNAya che. have bAdara ane sUkSma kSetra pudgalaparAvarta kahe che-eka jIva jeTalA kALe lokAkAzanA sarva pradezo anukrame ke anukrama sivAya maraNa vaDe sparza kare teTalo kALa bAdara kSetra pagalaparAvarta kahevAya che. ane eka jIva jeTalA kALe lokAkAzanA sarva pradezo anukrame maraNa vaDe sparza kare teTalA kALane sUkSma kSetra pudgalaparAvarta kahevAmAM Ave che. yadyapi jIvanI jaghanya avagAhanA paNa asaMkhyAtA pradezarUpa che, to paNa vivakSita lokokAzanA je bhAgamAM maraNane prApta thAya tyAre eka AkAza pradezanI vivaphA karAya che, te pachI bIjA pradezomAM maraNa pAme tenI gaNanA 84 - Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThArasamaM payaM atthAhigAraparUvaNaM bIyaM gaidAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 he gautama! jaghanya attamuhUrta ane utkRSTa ananta kALa sudhI hoya. ananta utsarpiNI-avasarpiNI paryanta kALathI hoya ane kSetrathI ananta loka-ananta lokanA AkAza pradeza pramANa hoya tathA AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa asaMkhyAtA pudgalaparAvarta paryanta hoya. he bhagavan! tiyacayonika strI 'tiyI strI, e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTa pUrvakoTi pRthakva adhika traNa palyopama sudhI hoya. e pramANe manuSya saMbaMdhe jANavuM. manuSya strI saMbaMdhe paNa emaja samajavuM. he bhagavan! deva deva" e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! jema narayika saMbaMdhe kahyuM tema kahevuM. he bhagavan! devI 'devI' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? . he gautama! jaghanya dasa hajAra varSa ane utkRSTa paMcAvana palyopama sudhI hoya. he bhagavan! siddha "siddha' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! sAdi ananta kALa hoya. he bhagavana! narayika "nairayika aparyApta' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanya ane utkRSTa antarmuhUrta kALa hoya. e pramANe yAvat aparyApta devI sudhI jANavuM. he bhagavan! narayika paryApta "narayika paryApta' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanyathI attamuhUrta nyUna dasa hajAra varSa ane utkRSTa antarmuhUrta nyUna tetrIza sAgaropama sudhI hoya. he bhagavan! tiryaMca yonika paryApta 'tiyacayonika paryApta' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTa antarmuhUrta jUna traNa palyopama sudhI hoya. e pramANe paryApta tiryaMcastrI saMbaMdhe paNa jANavuM. manuSya ane mAnuSI saMbaMdhe paNa emaja samajavuM. jema paryApta narayikane kahyuM tema paryAptA devane jANavuM. he bhagavan! paryApta devI "paryApta devI' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanya attamuhUrta nyUna dasa hajAra varSa ane utkRSTa attamuhUrta nyUna paMcAvana palyopama sudhI hoya. dvAra 2.//pa33l . (TI) have nairayikatvAdi paryAya vaDe vivakSita te ja jIvanuM te nairayikatvAdi paryAyo vaDe keTalA kALa sudhI nirantara avasthAna thatI nathI, parantu ananta kALa gayA pachI pUrvanA pradezanI anantara-pAse rahelA pradezamAM mRtyu thAya tyAre tenI gaNanA thAya che, A pramANe anukrame sarva lokAkAzanA pradezo maraNa vaDe sparza karatA jeTalo kALa thAya te sUkSma kSetra pudgalaparAvarta, eka jIvane kALacakra-utsarpiNI ane avasarpiNInA sarva samaya anukrame ke anukrama sivAya maraNa vaDe sparza karatAM jeTalo kALa lAge te bAdara kAla pudgalaparAvarta ane pahelo samaya, bIjo samaya, trIjo samaya ema anukrame maraNa vaDe kALacakranA sarva samayone sparza karatA jeTalo kALa thAya te sUkSma kALa pudgalaparAvarta. jemake A utsarpiNInA prathama samaye koI jIva mRtyu pAmyo, tyAra pachI samaya nyUna viza koDAkoDI sAgaropama vyatIta thayA pachI pharI vAra teja utsarpiNInA bIjA samaye maraNa pAme tyAre bIjo samaya maraNa vaDe sparza karelo kahevAya. te sivAya bAkInA samaya maraNa vaDe sparza karAyA chatAM gaNAtA nathI, eTale te utsarpiNInA bIjA samaye maraNa na pAmatAM te sivAya anya samayomAM maraNa pAme te paNa grahaNa na karAya, parantu ananta utsarpiNI avasarpiNI gayA pachI paNa' utsarpiNInA bIjA samayeja maraNa pAme tyAre te samaya gaNAya. ema anukrame maraNa vaDe badhAya utsarpiNI ane avasarpiNInA samayo sparza karatAM jeTalo kALa thAya te sUkSma kALa pudgalaparAvarta kahevAya che. anubhAgabalpanA kaSAyodayarUpa asaMkhyAtA lokAkAzanA pradeza pramANa asaMkhyAtA adhyavasAya sthAnako che. te badhA adhyavasAya sthAnakomAM jeTalA kALe eka jIva krama vaDe ke krama sivAya vartato maraNa pAme teTalA kALane bAdara bhAvapudgalaparAvarta kahe che. ane te badhA adhyavasAya sthAnomAM anukrame maraNa pAmatAM jeTalo kALa lAge te sUkSma bhAvapulaparAvarta kahevAya che. tAtparya e che ke koI prANI sauthI jaghanya kaSAyodayarUpa adhyavasAyasthAne maraNa pAme, tyAra pachI te prANI ananta kALa gayA pachI paNa te pachInA bIjA adhyavasAyasthAne maraNa pAme te gaNAya, te sivAyanA bIjA adhyavasAyasthAne ananta vAra maraNa pAme te na gaNAya, tyAra pachI trIjA adhyavasAyasthAne maraNa pAme ema kramapUrvaka maraNa pAmato badhA adhyavasAya sthAnone sparza karatAM jeTalo kALa thAya te sUkSma bhAvapudgalaparAvarta kahevAya che. ahIM bAdara pudgalaparAvartanI prarUpaNA sUkSma pudgalaparAvartanuM svarUpa sukhapUrvaka samajAvavA mATe che, paraMtu AgamamAM koIpaNa sthaLe tenuM prayojana batAvyuM nathI. ahIM cAre pudgalaparAvartamAM paramArthathI kaMipaNa vizeSatA nathI, (kAraNa ke pudgalaparAvartano lakSyArtha ananta utsarpiNI avasarpiNIrUpa niyata kALa che.) to paNa jIvAbhigamAdi sUtramAM bahudhA kSetrapudgalaparAvartanuM grahaNa karavAmAM AvyuM che. kAraNa ke kSetrane AzrayI mArgaNAmAM tenuM grahaNa che. te A pramANe-je sAdi saparyavasitasAMta mithyAdRSTi che, te jaghanyathI antarmuhUrta sudhI ane utkRSTa ananta kALa, kALathI ananta utsarpiNI avasarpiNI paryanta ane kSetrathI kaMIka nyUna ardha pudgalaparAvarta paryanta hoya che." tethI ahIM paNa kSetrapudgalaparAvarta grahaNa karavuM. juo paMcasaMgraha gAthA 38-41 nI TIkA. 85 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThArasamaM payaM atthAhigAraparUvaNaM bIyaM gaidAraM hoya teno vicAra kare che-nerA mAM aMte -he bhagavan! narayika "narayika e rUpe keTalA kALa sudhI hoya-ityAdi sUtra saMgama che. paranta narayiko tevA prakAranA svabhAvathI potAnA bhavathI evI tarataja pharI nairayikapaNe utpanna thatA nathI. tethI, tenuM je bhavasthitinuM parimANa che te ja kAyasthitinuM paNa parimANa ghaTe che. mATe upara kahyA pramANe jaghanyathI dasa hajAra varasanI ane utkRSTathI tetrIza sAgaropamanI kAyasthiti che. nirivaranofog i aMte -he bhagavan! tiryaMcayonika tiryacapaNe keTalA kALa sudhI hoya-ityAdi. temAM jyAre deva, manuSya ke nairayika tiryacomAM utpanna thAya ane tyAM antarmuhUrta rahIne punaH potAnI gatimAM ke bIjI gatimAM jaI utpanna thAya tyAre jaghanyathI antarmuhUrta pramANa kAyasthiti ane utkRSTa ananta kALa sudhI hoya che. te ananta kALanI prarUpaNA kALathI ane kSetrathI ema be prakAranI che. temAM kALathI ananta utsarpiNI ane avasarpiNI che. utsarpiNI ane avasarpiNInuM pramANa nadisUtranI TIkAthI jANI levuM. kAraNa ke tyAM savistara kaheluM che. kSetrathI ananta loka pramANa che. tAtparya e che ke ananta lokAkAzamAM pratisamaya eka eka pradezano apahAra karatAM eTale asatkalpanAthI eka eka AkAzapradeza letAM jeTalo kALa thAya teTalI ananta utsarpiNI avasarpiNI sudhI tiryaMca tiryacapaNe rahe che. eja kALanA pariNAmane pagalaparAvartanI saMkhyA vaDe nirUpaNa kare che-pudgalaparAvartanI gaNanA vaDe 'asaMkhyAtA pudgalaparAvarta kALa hoya che". pudgalaparAvartanuM svarUpa paMca saMgrahanI TIkAmAM savistara kahyuM che tyAMthI jANI levuM. ahIM grantha vadhI javAnA bhayathI kahetA nathI. (peja naM.5 nuM TIppaNa jovuM.) asaMkhyAtA paNa keTalA pudgalaparAvarte che? AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che, eTale AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganA jeTalA samaya thAya teTalA pramANa asaMkhyAtA pagalaparAvarte che. A kAyasthitinuM parimANa vanaspatinI apekSAe samajavuM, paNa bAkInA tiryaMcanI apekSAe na samajavuM. kAraNa ke vanaspati sivAya bAkInA tiryaMcone eTalI kAyasthitino saMbhava nathI. 'tivihunoLI nAM aMte'!-he bhagavan! tiryaMca zrI tiryaMcastrIpaNe keTalA kALa sudhI hoya-ityAdi. ahIM ane pachInA sUtramAM jaghanya antarmuhUrtano vicAra pUrve kahela -antarmuhUrtanI bhAvanAne anusAra svayaM karavo. utkRSTa pUrvakoTIpRthakva adhika traNa palyopama che. kevI rIte che? A pramANe che-ahIM saMkSI paMcendriya tiryaMca ane manuSyone utkRSTathI paNa ATha bhavanI kAyasthiti che. kAraNa ke "naratiriyALa sattakhavA"-manuSya ane tiryaMcone sAta ATha bhavanI kAyasthiti che-evuM zAstra vacana che. temAM utkRSTa kAyasthitino vicAra hovAthI AThe bhavo yathAsaMbhava utkRSTa sthitivALA grahaNa karavA, asaMkhyAtA varasanA AyuSyavALo marIne avazya devalokamAM utpanna thAya che, paNa tiryaMcamAM utpanna thato nathI. mATe pUrvakoTInA AyuSyavALA sAta bhavo ane chello AThamo bhava devakuru vagereno jANavo. ema pUrvakoTIpRthakva adhika traNa palyopama thAya che. pUrva maghuse vi, mayI vi'--jema tiryaMcIne je pramANe kahyuM che te pramANe manuSya ane mAnuSI strI saMbandha kahevuM. tAtparya e che ke-manuSyasUtramAM ane mAnuSInA sUtramAM jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTa pUrvakoTIpRthakva adhika traNa palyopamanI kAyasthiti kahevI. sUtrapATha A pramANe che- 'maNusse NaM bhaMte! maNussa tti kAlao kevacciraM hoi? goyamA! jahanneNaM antomuhuttaM, ukkoseNaM tinni pattimovamA puSyoDipuduttamammariyA madhusI mAM maMta! majuiitta to vire Tropha'-ityAdi. he " bhagavanmanuSya "manuSya' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTa pUrvakoTI pRthakta adhika traNa palyopama hoya. he bhagavan! mAnuSI strI mAnuSI' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? jaghanya antarmuhUrta ane utkRSTa pUrvakoTIpRthakva adhika traNa palyopama hoya. deva sUtramAM gadeva neu'--jema nairayika saMbadhe pUrve kahyuM tema devasaMbandha paNa kahevuM. devane paNa jaghanyathI dasa hajAra varasa ane utkRSTa tetrIza sAgaropamanI kAyasthiti kahevI. kAraNa ke devo potAnA bhavathI AvIne punaH tarataja devapaNe utpanna thatA nathI. " tevo 3vavana'-deva devamAM utpanna thatA nathI-evuM zAstravacana che. tethI devonI paNa je bhavasthitinuM parimANa che teja kAyasthitinuM paNa che. devIsUtramAM utkRSTa paMcAvana palyopamanI kAyasthiti che, kAraNa ke devIonI utkRSTa bhavasthiti paNa eTalI ja che. A kathana IzAna devInI apekSAe . 86 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThArasamaM payaM atthAhigAraparUvaNaM taiyaM iMdiyadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 samajavuM. e sivAya bIje devInI eTalI sthitino saMbhava nathI. siddhasUtramAM sAdi ananta kAyasthiti che, kAraNa ke siddhatvaparyAyanA kSayano saMbhava nathI. siddhapaNAthI dUra karavAne rAgAdi samartha che, ane te bhagavAn siddhane nathI, kemake rAgAdinA nimittabhUta karmaparamANuono abhAva che ane tenA abhAvanuM kAraNa teno mULathI nAza karyo che. have eTalA narayikAdino paryApta ane aparyApta vizeSaNadvArA vicAra kare che-"nerA aMte'! ityAdi. he bhagavan! aparyApta aparyAptapaNAnA paryAyasahita narayika kALane AzrayI niraMtara keTalA kALa sudhI hoya? bhagavAn uttara Ape che- he gautama' ityAdi. ahIM aparyAptAvasthA jaghanyathI ane utkRSTathI antarmuhUrta pramANa che. tyAra pachI nairayikone avazya paryAptAvasthA prApta thAya che. te mATe kahyuM che ke nahannena vi aMtamuhud, 3olekha vi kAntomutta'--jadhanyathI paNa antarmuhUrta che ane utkRSTathI paNa antarmuhUrta che. e pramANe-vairayikone kahyA pramANe aparyAptA tiryaMcathI AraMbhI aparyApta devIsUtra sudhI kahevuM. temAM tiryo ane manuSyo jo ke aparyApta ja marIne vAraMvAra aparyAptapaNe utpanna thAya che to paNa teonI aparyAptAvasthA niraMtara vadhAremAM vadhAre antarmuhUrta pramANa ja hoya che. te saMbadhe AgaLa kahevAmAM Avaze ke 'apajjattae NaM bhaMte! 'apajjattae'tti kAlao kevaciraM hoi? goyamA! jahanneNaM aMtomahattaM, ukkoseNa vi aMtamuhud' -he bhagavan! aparyApta "aparyApta' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI paNa antarmuhUrta hoya. deva ane devInA sUtramAM antarmuhUrtano vicAra nerayikanI peThe karavo. pannattA ne aMte'! ityAdi. he bhagavan! paryApta nairayika paryApta nerayikapaNe niraMtara kALane AzrayI keTalA kALa sudhI hoya? bhagavAna! uttara Ape che-he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta nyUna dasa hajAra varasa sudhI hoya, kAraNa ke prathamanuM antarmuhUrta aparyAptAvasthAnuM gayeluM che. ane Aja kAraNathI utkRSTathI paNa antarmuhUrta nyUna tetrIza sAgaropama sudhI hoya. tiryaMcasUtramAM jaghanyathI - antarmuhUrtano vicAra pUrvanI peThe jANavo. ane utkRSTathI antarmuhUrta nyUna traNa palyopama jANavA. A utkRSTa AyuSyavALA devakuru Adi kSetramAM utpanna thanArA tiryaMcone AzrayI jANavuM. te sivAya bIjAne eTalA kALaparyanta paryAptAvasthA niraMtara hotI nathI. ahIM paNa prathama antarmuhUrta aparyAptAvasthAmAM gayeluM hovAthI antarmuhUrta nyUna samajavuM. e pramANe tiryacastrI, manuSya ane mAnuSI sUtra saMbadhe paNa jANavuM. deva ane devInA sUtramAM jaghanyathI ane utkRSTathI kAyasthitinuM parimANa pUrve kaheluM aparyAptAvasthAnuM attarmukta hIna jANavuM. gatidvAra samApta. IrApa33 |takcaMrUMcilara || saiMdie NaM bhaMte! saiMdie tti kAlato kevaciraM hoi? goyamA! saiMdie duvihe pannatte, taM jahA-aNAie vA apajjavasie, aNAie vA spjjvsie| egidie NaM bhaMte! egidie tti kAlato kevaciraM hoi? goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM aNaMtaM kAlaM vnnssikaalo| beiMdie NaM bhaMte! beiMdie tti kAlato kevaciraM hoi? goyamA jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM saMkhejjaM kaalN| evaM teiMdiya-cauridie vi| paMciMdie NaM bhaMte! paMciMdie tti kAlato kevaciraM hoi? goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM sAgarovamasahassaM saaireg| aNidie NaM pucchaa| goyamA! sAie apjjvsie| saiMdiyaapajjattae NaM pucchaa| goyamA! jahanneNa vi ukkoseNa vi aNtomuhutt| evaM jAva pNciNdiyapjjtte| saMiMdiyapajjattae NaM bhaMte! saiMdiyapajjattae tti kAlato kevaciraM hoi? goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM sAgarovamasatapuhuttaM saatireg| egiMdiyapajjattae NaM bhaMte! pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM saMkhenjAI vaasshssaaii| beiMdiyapajjattae NaM pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM sNkhejjvaasaaii| teiMdiyapajjattae NaM pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM saMkhejjAI raaiNdiyaaii| cauridiyapajjattae NaM bhaMte! pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM saMkhejjA maasaa| 87 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThArasamaM payaM atthAhigAraparUvaNaM taiyaM iMdiyadAraM paMciMdiyapajjattae NaM bhaMte! paMciMdiyapajjattae tti kAlato kevaciraM hoi? goyamAjahanneNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM sAravamayapudui ITU-rAparUjA (mULa) he bhagavan! sendriya (indriya sahita) jIva sendriya' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya?he gautama! sendriya be prakAranA che, te A pramANe-anAdi ananta ane anAdi sAtta. he bhagavan! ekendriya "ekendriya" e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI ananta kAla-vanaspati kALa sudhI hoya. he bhagavan! beIndriya "beindriya e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanyathI attamuhUrta ane utkRSTathI saMkhyAto kALa hoya. e pramANe te Indriya ane caurindriya saMbaMdhe jANavuM. he bhagavan! paMcendriya paMcendriya" e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanyathI attamuhUrta ane utkRSTathI kAMIka adhika hajAra sAgaropama sudhI hoya. aniSkriya saMbaMdhe pRcchA. he gautama! sAdi ananta kALa hoya. he bhagavan! sendriya aparyAptA sendriya apAyamA rUpe kALane AzrayI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanyathI ane utkRSTathI attamuhUrta sudhI hoya. e pramANe paMcendriya aparyAptA sudhI jANavuM. he bhagavan! sendriya paryApta sendriya paryApta' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI kAMIka adhika zatapRthakva (basothI navaso) sAgaropama sudhI hoya. he bhagavan! paryApta ekendriya saMbaMdhe prazna. he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI saMkhyAtA hajAra varaso sudhI hoya. beIndriya paryApta saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanya attamuhUrta ane utkRSTa saMkhyAtA varaso sudhI hoya. teIndriya paryApta saMbaMdha pRcchA. he gautama! jaghanyathI attamuhUrta ane utkRSTathI saMkhyAtA divaso hoya. he bhagavan! caurindriya paryAptA saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI attamuhUrta ane utkRSTathI saMkhyAtA mAsa paryanta hoya. he bhagavan! paMcendriya paryApta paMcendriya paryApti' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanya antarmuhUrta ane utkRSTathI zatapRthakva (basothI navaso) sAgaropama sudhI hoya. dvAra. 3 //pa34ll." (TIva) "phaMti aMte'! ityAdi. indriya sahita hoya te sendriya. indriyo be prakAranI che-dUbendriya ane bhAvendriya. bhAvendriyanA paNa be prakAra che-labdhIndriya ane upayogendriya. temAM labdhirUpa indriya levI, kAraNa ke te vigrahagatimAM paNa hoya che ane indriya paryAptAne paNa hoya che. tethI uttarasUtra ghaTI zake che, nahi to te na ghaTI zake. uttarasUtra kahe che-he gautama'! ityAdi. ahIM je saMsArI che te avazya sendriya hoya che. ane saMsAra anAdi che, mATe sendriya anAdi che. temAM paNa je koI paNa kALe siddha nahi thAya te anAdi ananta che, kAraNa ke tene sendriyapaNAnA paryAyano kadApi abhAva thato nathI. je siddha thaze tenI apekSAe anAdi sAtta che, kAraNa ke mukti avasthAmAM sendriyapaNAnA paryAyano abhAva thAya che. ekendriya sUtramAM je kahyuM che ke "3oseLa '--utkRSTa ananta kALa che, te anantakALanuM vizeSapaNe nirUpaNa kare che-'varUphAto'jeTalo vanaspatino kALa hoya che, je AgaLa kahevAmAM Avaze teTalA kALa sudhI ekendriyapaNe rahe. kAraNa ke vanaspatikAya ekendriya che, mATe ekendriya padamAM tenuM paNa grahaNa thAya che. te vanaspatikALa A pramANe che-kALathI ananta utsarpiNI avasarpiNI kSetrathI ananta loka, athavA asaMkhyAtA pudgalaparAvarta jANavA'. ane te asaMkhyAtA pudgalaparAvarto AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che. beindriyasUtramAM saMkhyAto kALa eTale saMkhyAtA hajAra varaso jANavA. kAraNa ke 'vittiriyALa ya vAsasahasA saMvijJA'-vikalendriyone saMkhyAtA hajAra varaso hoya che. evuM zAstranuM vacana che. e pramANe te indriya ane caurindriya saMbaMdhe sUtra kahevuM. tyAM paNa jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI saMkhyAto kALa kahevo e bhAvArtha che. ane saMkhyAto kALa saMkhyAtA hajAra varasa rUpa jANavo. paMcendriyasUtramAM utkRSTathI kaMIka adhika hajAra sAgaropama pramANa che ane te nAraka, tiryaMca paMcendriya, manuSya ane devabhavamAM bhramaNa karavA vaDe jANavo, tethI adhika kALa hoto nathI, kAraNa ke eTaloja .88 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThArasamaM payaM atthAhigAraparUvaNaM cautthaM kAyadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 kALa kevaLajJAnIe jANelo che. anikriya eTale dravyendriya ane bhAvendriya rahita, te siddhaja che. ane siddha sAdi ananta kALa paryanta che, tethI 'sArUpa banavasira'-sAdi ananta kALa kahyo che. "sariyamapunattA '-ityAdi. ahIM aparyApta labdhi ane karaNanI apekSAe jANavA. kAraNa ke banne prakAre aparyApta paryAya jaghanyathI ke utkRSTathI antarmuhUrta pramANa che. e pramANe paMcendriya aparyApta sudhI kahevuM. ane te sugama hovAthI svayaM vicAravuM. ahIM anidriya saMbandha na kahevuM. kAraNa ke te paryApta ane aparyApta rUpa vizeSaNa rahita che. "saphaMDiyannatA mate'! ityAdi. ahIM paryApta labdhinI apekSAe jANavo ane te paryAptapaNe vigrahagatimAM paNa karaNa aparyAptane paNa saMbhave che, tethI 'utkRSTathI kaMIka adhika basothI navasomAM sAgaropama sudhIno kALa hoya che' e uttara ghaTe che. anyathA karaNaparyAptapaNAno kALa utkRSTathI paNa antarmuhUrta nyUna tetrIza sAgaropama pramANa hovAthI pUrvokta uttara ghaTI zakato nathI. e pramANe uttara sUtramAM paryAptapaNe labdhinI apekSAe jANavuM. ekendriya paryAptasUtramAM saMkhyAtA hajAra varasa jANavA, kAraNa ke ekendriya pRthivIkAyanI utkRSTathI bAvIza hajAra varasanI bhavasthiti che, aplAyanI sAta hajAra varSa, vAyakAyanI traNa hajAra varSa ane vanaspatikAyanI dasa hajAra varasanI che. tethI keTalAeka nirantara paryApta bhavonI saMkalanA vaDe saMkhyAtA hajAra varaso ghaTe che. beindriya paryApta sUtramAM saMkhyAtA varaso hoya che, kAraNa ke beindriyanuM utkRSTathI bhavasthitinuM parimANa bAra varasa che, paNa sarva bhavomAM utkRSTa sthitino saMbhava nathI, tethI keTalAeka niraMtara paryAptAnA bhavonI saMkalanA vaDe paNa saMkhyAtA varaso ja hoya che, paNa saMkhyAtA seMkaDo ke saMkhyAtA hajAra varaso hotA nathI. te Indriya paryAptAnA sUtramAM saMkhyAtA divaso che, kAraNa ke tenI bhavasthiti utkRSTathI paNa ogaNa pacAsa divasa pramANa hovAthI keTalAka niraMtara paryAptAnA bhavonI saMkalanA vaDe saMkhyAtA divaso ja thAya che. caurindriya paryAptAnA sUtramAM saMkhyAtA mAsa che, kAraNa ke teonI bhavasthiti utkRSTathI cha mAsa pramANa hovAthI keTalAeka niraMtara paryAptAnA bhavanA. kALanI saMkalanA karatA chatAM paNa saMkhyAtA mahInAo ja thAya che. paMcendriyasUtra sugama che. 3 indriyadvAra samApta. //pa34ll, ||vaDatyaMenyavara || sakAie NaM bhaMte! sakAie tti kAlato kevaciraM hoi? goyamA! sakAie duvihe pannatte, taM jahA-aNAIe vA apajjavasie, aNAIe vA sapajjavasie', jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM do sAgarovamasahassAI sNkhejjvaassmnmhiyaaii| akAie NaM bhaMte! pucchaa| goyamA! akAie sAdIe apjjvsie| sakAiyaapajjattae NaM pucchaa| goyamA! jahanneNa vi ukkoseNa vi aMtomuhattaM, evaM jAva tasakAiyaapajjattae [sakAiyapajjattae NaM) pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM sAgarovamasayapuhuttaM saatireg| puDhavikAie NaM pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM asaMkhejjaM kAlaM, asaMkhenjAo ussappiNiosappiNIo kAlato, khettato asaMkhejjA logA evaM Au-teu-vAu-kAiyA vi| vaNassaikAiyA NaM pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM aNaMtaM kAlaM, aNaMtAo ussappiNiosappiNio kAlao, khettao aNaMtA logA, asaMkhejjA puggalapariyaTTA, te NaM puggalapariyaTTA AvaliyAe asNkhejjibhaago| puDhavikAie pajjattae pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM saMkhejjAI vAsasahassAI, evaM AU vi| teukAie pajjattae pucchaa| goyamA! 1. puDhavikAieNaM pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomuhUttaM ukkoseNaM asaMkhenjaM kAlaM, asaMkhejjAo ussapiNi-osappiNIo kAlao, khettao asaMkhejjA logaa| evaM Au-teu-vAukkAiyA vi| vaNassaikAiyA paM0 pucchA! goyamA! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM aNaMtaMkAlaM aNaMtAo ussappiNi-osappiNIo kAlao, khettao aNaMtA logA, asaMkhejjA poggalapariyaTTA, te NaM poggula pariyaDU mAvatiyANa a nna mAno tarUNa maM! tasavarUpa tti puchI no mA! - A pramANe pATha mahAvIra vidyAlayavALI pustakamAM prathama Avela che ane pUrvanI bhASAMtaravALI pratamAM pachI Apela che, A rIte pAThAMtara che. beMglorathI chapAyela pannavaNAmAM vidyAlayavALA kramane yogya lakhyo che. 89 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThArasamaM payaM atthAhigAraparUvaNaM cautthaM kAyadAraM jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM saMkhejjAiM raaiNdiyaaii| vAukAiyapajjattae NaM pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaMsaMkhejjAI vaasshssaaii| vaNassaikAiyapajjattae NaM pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM sNkhenjaaiivaasshssaaii| tasakAiyapajjattae nnNpucchaa| goyamA!jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaMsAgarovamasayapuhattaM sAtii sU0-4nA rUpo (mULa) he bhagavan! sakAyika (sazarIrI) jIva "sakAyika e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! sakAyika jIva be prakAranA che. te A pramANe-anAdi ananta ane anAdi sAnta. ane temAM je anAdi sAnta che, tenI jaghanyathI antarmuhUrta, ane utkRSTathI saMkhyAtA varSe adhika be hajAra sAgaropamanI kAyasthiti che. he bhagavan! akAyika (zarIra rahita) saMbaMdhe pRcchA. he gautama! akAyika sAdi ananta che. sakAyika aparyAptA saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI ane utkRSTathI paNa antarmuhUrta che. e pramANe trasakAyika aparyAptA sudhI jANavuM, sakAyika paryAptA saMbaMdha pRcchA. he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI kaMIka adhika zatapRthakva (basothI navaso) sAgaropama samajavA. pRthivIkAyika saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI attamuhUrta ane utkRSTa asaMkhyAto kALa, kALathI asaMkhyAtI utsarpiNI-avasarpiNI, ane kSetrathI asaMkhyAtA loka jANavA. e pramANe aSkAyika, tejaskAyika ane vAyukAyika paNa samajavA. vanaspatikAyiko saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI anaMta kALa, kALathI ananta utsarpiNI-avasarpiNI ane kSetrathI ananta loka, asaMkhyAtA pudgalaparAvarta ane te AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAge samajavA. pRthivIkAyika paryAptA saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI saMkhyAtA hajAra varaso jANavA. e pramANe aplAyika paNa jANavA. tejaskAyika saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI attarmuhUrta ane utkRSTathI saMkhyAnA divaso hoya che. vAyukAyika paryAptA saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI attarmuhUrta ane utkRSTathI saMkhyAtA hajAra varSo hoya che. vanaspatikAyika paryAptA saMbaMdhI pRcchA. he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI saMkhyAtA hajAra varSo hoya che. trasakAyika paryAptA saMbaMdhI pRcchA. he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI kaMika adhika basothI navaso sAgaropama sudhI hoya che. l/4/pa3pa (TI0) have kAyadvAra kahe che-"he bhagavan! sakAyika ityAdi. kAyavaDe sahita hoya te sakAya. ahIM ArSa hovAthI svArthamAM ika pratyaka thayo che. tethI sakAyika thAya che. kAya-zarIra, tenA audArika, vaikriya, AhAraka, tejasa ane kAzmaNanA bhedathI pAMca prakAra che. temAM ahIM tejasa athavA kAmaNa zarIra samajavuM. kAraNa ke te saMsAra paryanta niraMtara hoya che. jo ema na mAnIe to vigrahagatimAM vartatA ane zarIra paryApti vaDe aparyAptAne bAkInA zarIrano asaMbhava hovAthI teone akAyika kahevAya. ane jo ema thAya to uttara sUtramAM kahelA tenA be prakAra na ghaTI zake. have uttara sUtro kahe che-"saphara videpana?' "sakAyika be prakAranA che'-ityAdi. temAM je saMsArano pAra nahi pAme, anta nahi kare te anAdi ananta, kAraNa ke tenI kAya-taijasakAmaNazarIra niraMtara hovAthI teno kadi vyavaccheda nahi thAya. je mokSane prApta karaze te anAdi sAnta, kAraNa ke mokSa avasthAmAM tenA zarIrano sarvathA parityAga thaze. pRthivI, apa, tejasu, vAyu ane vanaspati sUtro sugama che. kAraNa ke bIje sthaLe paNa teno artha prasiddha che. e saMbadhe kahyuM che ke asaMkhosappiNiosappiNIo egiMdiyANa u cunnh| tA ceva u aNaMtA vaNassaie u boddhavvA // pRthivIkAyikAdi cAre ekendriyonI asaMkhyAtI utsarpiNI-avasarpiNI kAyasthiti che. ane vanaspatinI ananta utsarpiNI avasarpiNI kAyasthiti jANavI. , (pra)-jo vanaspatinI kAyasthiti asaMkhyAtA pagalaparAvarta che, to siddhAntamAM je kahevAya che ke-"marudevAno jIva 90 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThArasamaM payaM atthAhigAraparUvaNaM cautthaM kAyadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 jIvanakALa paryanta vanaspatirUpe hato te kema ghaTI zake? athavA vanaspatinuM anAdipaNuM paNa zI rIte hoI zake? kAraNa ke vanaspatipaNAno kALa pratiniyata pramANa hovAthI anAdipaNAnI sAthe teno virodha che. te A pramANe--asaMkhyAtA pudgalaparAvartA teonI kAyasthitinuM pramANa che. tethI eTalo kALa gayA pachI avazya badhA vanaspatinA jIvo potAnI kAyanuM parAvartana kare, jema deva vagere potapotAnA sthitikALane anne devAdi kAyanuM parAvartana kare che. e saMbadhe kahyuM che ke jai puggalapariyaTTA saMkhAIyA vnnssiikaalo| to accaMtavaNassaiNamaNAiyattamaheUo // na ya marudevAjIvo jAvajjIvaM vaNassaI aasii| jamasaMkhejjA puggalapariyaTTA tattha'vatthANaM // #ALeva nAM 3LaMti pavTTa sarve vi vAsmo rikSAtaMte nada yurophal [vizeSaNavatI gA.46-48] jo asaMkhyAtA pudgalaparAvartI vanaspatino kALa che, to atyanta-anAdi vanaspationuM anAdipaNuM nirdetuka che. eTale tenA anAdipaNAmAM kAMIpaNa heta nathI. marudevAno jIva jIvanaparyanta vanaspati hato ema ghaTatuM nathI. kAraNa ke asaMkhyAtA pudgalaparAvarta kALa tyAM tenI sthiti che. tethI eTalA kALe badhA vanaspati jIvo deva vagerenI peThe potAnI kAyanuMparAvartana kare. vaLI vanaspatinuM nirlepa-tadana khAlI thavAnuM AgamamAM niSedhyuM che teno paNa atyAre prasaMga thaze. kevI rIte . thaze? ahIM vanaspatithI pratisamaya asaMkhyAtA jIvo udvarte che, ane vanaspatinuM kAyasthitinuM parimANa asaMkhyAtA pudgalaparAvata che, tethI asaMkhyAtA pudgalaparAvartAnA jeTalA samaya thAya te vaDe eka samaye nIkaLelA jIvone guNIe ane jeTalA thAya teTaluM parimANa vanaspati jIvonuM che. ane tethI teonuM pratiniyata parimANa hovAthI tenuM nirlepana (tadana khAlI thavuM) siddha thAya che. vaLI pratiniyata parimANa hovAthI jatA kALe badhA bhavyonI siddhino prasaMga prApta thAya che. ane tema thatAM mokSamArga baMdha paDavAno prasaMge upasthita thAya che, kAraNa ke sarva bhavya siddhine prApta thayA pachI bIjAnuM siddhigamana nahi thAya. e saMbaMdha kahyuM che ke ___ kAyaTThiikAleNaM tesimsNkhejjyaavhaarennN| nillevaNamAvannaM siddhI vi ya savvabhavvANaM // pasamayamasaMvejJA vejuvati to ta60malhA vadda samayA vagavi 7 mii II [vizeSa, gA.49-5] . kAyasthitinA kALa vaDe teomAM asaMkhyAtamo apahAra karatAM nirlepapaNuM ane sarva bhavyonI siddhi prApta thAya che. kAraNa ke pratisamaya asaMkhyAtA nIkaLe che tethI tenAthI kAyasthitinA samayo vaDe guNIe eTaluM vanaspati jIvonuM parimANa che. paraMtu ema nathI, kAraNa ke vanaspationuM anAdipaNuM, tenuM khAlI na thavuM, sarva bhavonI siddhino niSedha ane mokSamArganuM nirantarapaNuM te te sthaLe siddhAntamAM kaheluM che. (10)-ahIM be prakAranA jIvo che-sAMvyavahArika ane asAMvyavahArika. temAM jeo nigodAvasthAthI nIkaLI pRthivIkAyikAdimAM utpanna thAya che te lokomAM dRSTipathamAM AvelA pRthivIkAyikAdi vyavahArane prApta thAya che. mATe teo sAMvyavahArika athavA vyavahAra rAzinA kahevAya che. jo ke teo pharIthI paNa nigodAvasthAne prApta thAya che to paNa teo vyavahAramAM paDelA hovAthI sAMvyavahArika ja kahevAya che. jeo anAdi kALathI AraMbhI nigodAvasthAne prApta thayelA che, teo vyavahAramArgamAM nahi AvelA hovAthI asAMvyavahArika kahevAya che. ema zAthI jANI zakAya ke sAMvyavahArika ane asAMvyavahArika be prakAranA jIvo che?" yuktithI jANI zakAya che. kAraNa ke pratyutpanna (vartamAnakALe vidyamAna) vanaspatinA jIvonuM paNa nirlepana (zUnyapaNuM) AgamamAM niSedhyuM che, to pachI badhI vanaspationA nirlepananI to zI vAta karavI? temaja badhA bhavyo paNa nirlepa thatA nathI. jo asAMvyavahArika rAzimAM rahelA atyanta-anAdi vanaspati jIvo na hoya to te kema ghaTI zake? tethI jANI zakAya che ke-asAMvyavahArika rAzi paNa che, ke jemAM rahelA vanaspatinA jIvo anAdi che. vaLI A gAthA paNa guruparaMparAthI AvelI siddhAntamAM prasiddha che atthi aNaMtA jIvA jehiM na patto tsaaiprinnaamo| te vi aNaMtANatA nigoyavAsaM aNuvasaMti // anantA jIvo che ke jeoe trasAdipaNuM prApta karyuM nathI. te paNa anantAnanta jIvo nigodavAsamAM rahe che. te mATe A 91 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 hetuthI paNa asAMvyavahArikarAzi siddha thAya che. e saMbandhe kahyuM che ke-- " na ya paccuppannavaNassaINaM nillevaNaM na bhvvaannN| juttaM hoi na taM jai accantavaNassaI natthi // evaM aNAdivaNassaINaM asthittamatthao siddhN| bhaNai ya imAvi gAhA guruvaesA''gayA samaye // (vi0 5051) 'atthi aNaMtA jIvA '0 tyAhi me atyanta vanaspati na hoya to pratyutpanna (vartamAna) vanaspati kavo jane lavyonuM nirlepana (abhAva, khAlI thavuM) yukta nathI ema nathI. arthAt yuktisiddha che. e pramANe anAdi vanaspatikAyanuM astitva arthAt siddha thAya che. gurunA upadezathI A paNa gAthA siddhAntamAM AvelI che. tethI A sUtra sAMvyavahArika jIvone AzrayI jANavuM, paNa'asAMvyavahArika jIvonI apekSAe na samajavuM. kAraNa ke A sUtra viSaya viSayaka che, paNa sAmAnya viSayaka nathI. yA svamatisthita nathI. Arae se saMbandha pUbhyapAha niladragazikSamAzrama che - " taha kAlaThiIkAlAdao visese paDucca kira jIve / nANAIvaNassaiNo je saMvavahAravAhiriyA ' ' // (vizeSa gATha 51 ) he temaja kAyasthitino kALa vagere vizeSa jIvone AzrayI kahyuM che, parantu sAMvyavahA2rAzithI bahAranA anAdi vanaspatine AzrayI kahyuM nathI. ahIM Adi zabdathI sarva jIvoe anantavAra zrutano sparza karyo che-ityAdi je A prajJApanA sUtramAM kahevAmAM Avaze ane pUrve kahyuM che tenuM grahaNa karavuM. tethI kazo doSa nathI. trasakAyanuM sUtra spaSTa che. have e paryApta ane aparyApta vizeSaeA sahita sAyi ahino vicAra 42 che - 'tasakAiya apajjattae NaM bhaMte ' ! - he bhagavan! sahAyi aparyApta e kALane AzrayI kyAM sudhI hoya-ityAdi. parantu tejaHkAyasUtramAM utkRSTathI kAryasthati saMkhyAtA rAtri-divasanI hoya che, kAraNa ke tejaHkAyanI utkRSTathI paNa bhavasthiti traNa rAtri-divasanI che, tethI niraMtara keTalAeka paryAptAnA bhavanA kALanI gaNanA karavA chatAM paNa saMkhyAtA divaso ja thAya che, paNa seMkaDo va2so ke hajAro varaso thatA nathI. II4535 // suhume NaM bhaMte! suhumetti kAlato kevaciraM hoti ? goyamA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM asaMkhejjaM kAlaM, asaMkhejjAo ussappiNiosappiNIo kAlato, khettato asaMkhejjA logaa| suhumapuDhavikAite suhumaAukAite, suhumateukAite, suhumavAukAite, suhumavaNapphaikAite suhumanigode vi jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM asaMkhejjaM kAlaM, asaMkhijjAo ussappiNi-osappiNIto kAlato, khettato asaMkhejjA logaa| suhume NaM bhaMte! apajjattae ti pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNa vi aMtomuhuttaM / puDhavikAiya-AukAiya-teukAiya-vAukAiyavaNapphaikAiyANa ya evaM ceva, pajjattiyANa vi evaM ceva / bAdare NaM bhaMte! bAdare tti kAlato kevaciraM hoti ? goyamA ! jahane aMtomuhuttaM, ukkoseNaM asaMkhejjaM kAlaM, asaMkhejjAo ussappiNI-osappiNIto kAlao, khettao aMgulassa asaMkhejjati bhAgaM / bAdarapuDhavikAie NaM bhaMte! pucchA, goyamA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM sattari saagrovmkoddaakoddiito| evaM bAdaraAukkAie vi bAdarateukAie vi, bAdaravAukAie vi / bAdaravaNapphaikAie NaM bhaMte! 2 pucchaa| goyamA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM asaMkhejjaM kAlaM jAva khettao aMgulassa asaMkhejjatibhAgaM / patteyasarIrabAdaravapphaikAie NaM bhaMte! * pucchA / goyamA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM sattari sAgarovamakoDAkoDIto / nigode NaM bhaMte! nigoe tti kAlao kevacciraM hoti ? goyamA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM aNaMtaM kAlaM, atAo ussappiNi osappiNIo kAlato, khettato aDDAijjA poggalapariyaTTA / bAdaranigode NaM bhaMte! bAdaranigode tti pucchaa| goyamA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM sattari saagrovmkoddaakoddiito| bAdaratasakAie NaM bhaMte! bAdaratasakAie tti kAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM do sAgarovamasahassAI sNkhejjvaasmbbhhiyaaiiN| etesiM ceva apajjattagA savvevi jahanneNA vi ukkoseNa vi aMtomuhuttaM / bAdarapajjattae A aTThArasamaM payaM atthAhigAraparUvaNaM cautthaM kAyadAraM 92 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThArasamaM payaM atthAhigAraparUvaNaM cautthaM kAyadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 NaM bhaMte! bAdarapajjattae tti pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM sAgarovamasatapuhuttaM saatireg| bAdarapuDhavikAiyapajjattae NaM bhaMte! bAdara0 pucchaa|goymaa!jhnnennN aMtomuhattaM, ukkoseNaMsaMkhijjAiM vaasshssaaii| evaM AukAie vi| teukAiyapajjattae NaM bhaMte! teukAiyapajjattae tti pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM saMkhijjAI raaiNdiyaaii| vAukAiya-vaNassaikAiya-patteyasarIrabAdaravaNapphaikAite pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomahattaM. ukkoseNaM saMkhejjAI vaasshssaaii| nigoyapajjattate bAdaranigodapajjattae ya pcchaa| goyamA! doNhavijahanneNaM antomuhattaM, ukkoseNaM aNtomuhuttN| bAdaratasakAiyapajjattaeNaM bhaMte! bAdaratasakAiyapajjattae tti kAlato kevaciraM hoti? goyamA! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM sAgarovamasatapuhuttaM sAtiregaM dAraM 4 / sU0-1TIbarUddA (mU9) he bhagavan! sUkSmakAyika sUkSma' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI asaMkhyAto kALa hoya. kALane AzrayI asaMkhyAtI utsarpiNI avasarpiNI sudhI ane kSetrane AzrayI asaMkhyAtA loka hoya. sUkSma pRthivIkAyika, sUkSma akAyika, sUkSma tejaskAyika, sUkSma vAyukAyika, sUkSma vanaspatikAyika ane sUkSma nigoda paNa jaghanyathI antarmuhUrta, ane utkRSTathI asaMkhyAto kALa hoya che. kALane AzrayI asaMkhyAtI utsarpiNI-avasarpiNI sudhI ane kSetrathI asaMkhyAtA loka pramANa hoya che. he bhagavan! sUkSma aparyApta "sUkSma aparyAptA' e rUpe pRcchA. he gautama! jaghanyathI ane utkRSTathI antarmuhUrta paryanta hoya. [aparyAptA sUkSma] pRthivIkAya, aSkAya, tejaskAya, vAyukAya ane vanaspatikAya saMbaMdhe paNa emaja samajavuM. paryAptA sUkSma pRthivIkAyikAdine paNa ema ja kahevuM. he bhagavan! bAdara jIva 'bAdara' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI asaMkhyAto kALa, kALane AzrayI asaMkhyAtI utsarpiNI avasarpiNI sudhI ane kSetrathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga hoya. he bhagavan! bAdara pRthivIkAyika saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI sittera koTAkoTI sAgaropama paryanta hoya. e pramANe bAdara akAyika, bAdara tejaskAyika ane bAdara vAyukAyika saMbaMdhe jANavuM. bAdara vanaspatikAyika "bAdara vanaspatikAyika' rUpe ItyAdi pRccho. he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI asaMkhyAto kALa, yAvatuM kSetrathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa kALa jANavo. he bhagavan! pratyeka zarIrabAdara vanaspatikAyika saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI sittera koTAkoTI sAgaropama sudhI hoya. he bhagavan! nigoda "nigoda" e rUpe keTalA kALa sudhI hoya? he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI ananta kAla-ananta utsarpiNI-avasarpiNI kALathI, tathA kSetrathI aDhI pudgalaparAvarta sudhI hoya. he bhagavan! bAdara nigoda bAdara nigoda' rUpe ItyAdi pRcchA. he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI sittera koTAkoTI sAgaropama sudhI hoya. he bhagavan! bAdara trasakAyika bAdara trasakAyika' rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanyathI attamuhUrta ane utkRSTathI saMkhyAtA varSa adhika be hajAra sAgaropama sudhI hoya. enA ja aparyAptA badhA jaghanyathI ane utkRSTathI attamuhUrta sudhI hoya. he bhagavana! bAdara paryApta bAdara paryApta' e rUpe kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanyathI attamuhUrta ane utkRSTathI kaMIka adhika basothI navaso sAgaropama sudhI hoya. he bhagavan! bAdara pRthivIkAyika paryAptA saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI saMkhyAtA hajAra varasa sudhI hoya. e pramANe aplAyika saMbaMdhe paNa jANavuM. he bhagavan! tejaskAyika paryApta tejaskAyika paryAptA' e rUpe kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI saMkhyAtA rAtridivasa sudhI hoya. vAyukAyika, vanaspati ane pratyeka zarIra bAbara vanaspatikAyika saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI 93 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThArasamaM payaM atthAhigAraparUvaNaM cautthaM kAyadAraM - antarmuhUrta ane utkRSTathI saMkhyAtA hajAra varaso sudhI hoya. nigoda paryApta ane bAdara nigoda paryApta saMbaMdha pRcchA. he gautama! bannene jaghanyathI ane utkRSTathI antarmuhUrta sudhI hoya. he bhagavan! bAdara trasakAyika paryApta bAdara trasakAyika paryAptA' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI kaMIka adhika basothI navaso sAgaropama sudhI hoya. 4 dhArA/pa//pa36// (TI0) have kAyadvAranI aMdara samAveza thato hovAthI sUkSmakAyikAdi jIvonuM nirUpaNa karavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe chesune mAM aMte -ityAdi. he bhagavan! sUkSmakAyika "sUkSma iti-sUkSmatva paryAyasahita niraMtara kALanI apekSAe kyAM sudhI hoya? bhagavAna! uttara Ape che-oyamA! nada'- gautama! jaghanyathI ityAdi. A paNa sUtra sAMvyavahArika jIvo saMbadhe jANavuM. anyathA utkRSTathI "asaMkhyAto kALa hoya -e uttara kahyo che te ghaTI zake nahi. kAraNa ke asaMvyavahArarAzimAM rahelA sUkSma nigoda jIvonuM anAdipaNuM pUrve siddha karyuM che. "vero ton--kSetrathI asaMkhyAtA loka pramANa hoya. eTale asaMkhyAtA lokAkAzane viSe pratisamaya eka eka pradezane grahaNa karatAM jeTalI utsarpiNI-avasarpiNI thAya teTalI asaMkhyAtI utsarpiNI avasarpiNI pramANa hoya che. sUkSma vanaspatikAya sUtra paNa pUrvokta yuktithI sAMvyavahArika jIva saMbandha jANavuM. tathA paryAptA ane aparyAptA sAmAnyataH ane pRthivIkAyikAdi vizeSaNa sahita sUkSma jIvo nirantara hoya to jaghanyathI ane utkRSTathI antarmuhUrta kALa paryanta hoya, paNa te pachI na hoya. te mATe te viSayanA sUtra samudAyamAM badhe jaghanyathI ane utkRSTathI antarmuhUrta kahyuM che. bAdara sAmAnya sUtramAM asaMkhyAta kALa kahyo che tenI vizeSatA jaNAve cheasaMkhyAtI utsarpiNI-avasarpiNI sudhI hoya che. A kALane AzrayI parimANa kahyuM. have kSetrane AzrayI parimANa batAve che- saMta saMvejJamANo' aMgulano asaMkhyAtamo bhAga hoya che. eTale aMgulanA asaMkhyAtamA bhAge jeTalA AkAza pradezo hoya. temAMthI pratisamaya eka eka pradezane grahaNa karatAM jeTalI asaMkhyAtI utsarpiNI-avasarpiNI thAya teTalI hoya che. (pra)-aMgulanAM asaMkhyAtamo bhAgamAtra chatAM temAMthI pratisamaya eka eka pradeza grahaNa karavAmAM Ave to zI rIte asaMkhyAtI utsarpiNI avasarpiNI thAya? (u0)-kSetranuM sUkSmapaNuM hovAthI thAya che. kahyuM che ke-"suduno roDa #Ano tatto suhumaya hava6 vitta''1-sUkSma kALa che ane tethI kSetra vadhAre sUkSma che. A sUtra bAdara vanaspatikAyanI apekSAe samajavuM. kAraNa ke te sivAya anya bAdaranI eTalA kALanI sthitinI asaMbhava che. bAkInA badhA sUtro dvAranI samApti sudhI sugama che. 4 kAyadvAra samApta. //pa/pa36ll. 1, saMkSepamAM kAyasthiti : kAyasthiti eTale je punaH punaH maraNa pAmI tene teja kAyamAM Upaje tene kAyasthiti kahe che. pRthvIkAya, apUkAya, teukAya ane vAyukAya, e cAra ekendriyamAM utkRSTa kAyasthiti asaMkhyAtI utsarpiNI avasarpiNI pramANa jANavI. sArAMza ke jo pRthvIkAyano jIva maraNa pAmI pAmIne pharI te ja kAyamAM upaje paNa potAnI kAyane mUke nahIM to asaMkhyAtI utsarpiNI avasarpiNI rahe. utsarpiNI-avasarpiNInI vyAkhyA - daza koDAkoDI sAgaropame eka utsarpiNI thAya ane daza koDAkoDI sAgaropame eka avasarpiNI thAya. e pramANe vIza koDAkoDI sAgaropame eka kALacakra thAya. e kALamAna bharatakSetra ane airAvatakSetranI apekSAe jANavuM. vanaspatikAyanI kAyasthiti anaMta utsarpiNI avasarpiNI kALanI che. e kAyasthiti vyavahAra rAzi jIvane saMbhave che. kAraNa ke , vyavahArarAziyo jIva maraNa pAmI nigodamAM jAya to anaMta utsarpiNI avasarpiNI kALa rahIne pAcho vyavahAra rAzimAM Ave che. eTale atra marUdevA mAtAnA dRSTAMta sAthe vyabhicAra Avato nathI. kAraNa ke marUdevA anAdi nigodI che. temane kAyasthitinuM e pramANa nathI, beindriya, indriya ane saurindriya, e pratyekane saMkhyAtA hajAra varSa kAyasthiti jANavI. paMcendriya tiryaMca tathA manuSyane sAta ATha bhavanI kAyasthiti jANavI, e AThe bhave karI kALamAna traNa palyopama ane sAta pUrva koTI utkRSTa jANavo. deva ane nArakI maraNa pAmI pharI deva nArakImAM upaje nahIM. te mATe deva tathA nArakIne kAyasthiti nathI. * * * 94 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThArasamaM payaM atthAhigAraparUvaNaM paMcama jogadAraM zrI prajJApanA sUtraM bhAga 2 || paMcama goravA | sajogI NaM bhaMte! sajogi tti kAlao kevaciraM hoti? goyamA! sajogI duvihe pannatte, taM jahA-aNAdIe vA apajjavasite, aNAdIe vA spjjvsite| maNajogI NaM bhaMte! maNajogi tti kAlato kevaciraM hoti? goyamA! jahanneNaM ekkaM samayaM, ukkoseNaM aNtomuhttN| evaM vaijogI vi| kAyajogI NaM bhaMte! kAyayogi0? goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNa vnnpphikaalo| ajogI NaM bhaMte! ajogi tti kAlao kevaciraM hoti? goyamA! sAdIe pannavasane sAruM che -dArUnA (mULa) he bhagavan! sayogI-yogasahita "sayogI e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! sayogI be prakAranA che. te A pramANe-anAdi aparyavasita (ananta) ane anAdi saparyavasita (sAtta). he bhagavan! manayogI-manayogavALo manayogI' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanyathI eka samaye ane utkRSTathI antarmuhUrta. e pramANe vacanayogavALo paNa jANavo. he bhagavan! kAyayogI kAyayogI' rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI vanaspatikALa paryanta hoya che. he bhagavan! ayogI 'ayogI' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! sAdi ananta kALa sudhI hoya. 5 dAra. //6/pa37ll (TI) have yogadvAra kahe che-"sayonI paMte'! ityAdi. yoga-mana, vacana ane kAyAno vyApAra, te jeone che te yogIvyApAravALA mana, vacana ane kAya kahevAya che. te vaDe sahita hoya te sayogI-mana, vacana ane kAyayoga yukta AtmA keTalA kALa sudhI hoya? ahIM uttara Ape che-"sayonI vide nitte' ityAdi. sayogI be prakAranA che. anAdi ananta ane anAdi sAnta. jeo kadi mokSe javAnA nathI te hamezAM avazya koI paNa yoga vaDe sayogI che, mATe anAdi ananta che. jeo mokSe jaze te anAdi sAnta che. kAraNa ke muktiparyAyano prAdurbhAva thatAM yoga paryAyano sarvathA abhAva thAya che. manoyogavALA sUtramAM jaghanyathI eka samaya hoya che. jyAre koika jIva audArika kAyayoga vaDe prathama samaye manane yogya pagalo grahaNa karI, bIjA samaye manapaNe pariNAvIne mUke ane trIjA samaye baMdha paDe ke mAre tyAre eka samaya manayogavALo hoya che. kAraNa ke prathama grahaNa samaye audArika yogavALo hoya che, bIjA samaye manoyogavALo hoya che ane trIjA samaye baMdha paDe che ke mRtyu pAme che. utkRSTathI antarmaharta paryanta hoya che. kAraNa ke manane yogya pudagalone niraMtara grahaNa karato ane mUkato antarmuhurta pachI avazya tevA prakAranA jIvanA svabhAvathI ja baMdha paDe che. tyAra pachI pharIthI grahaNa kare che ane mUke che, parantu vacce sUkSmakALa hovAthI kadAcit tenuM saMvedana thatuM nathI, tethI utkRSTathI paNa manoyogI antarmuhUrta sudhI hoya che-'parva vaDyovi' e pramANe-manayogavALAnI peThe vacanayogavALo paNa kahevo. te A pramANe--"vaphonI nuM maMti! vanatti no jevAM ho? yamI! nahai sarSa 3ose saMtomuttamiti'' he bhagavan! vacanayogavALo 'vacanayogI' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI antarmuhUrta hoya. temAM je prathama samaye kAyayoga vaDe bhASAyogya dravya grahaNa kare che te bIje samaye tene bhASApaNe pariNAvIne mUke che ane pachI trIjA samaye baMdha paDe che athavA mare che. mATe eka samaya vacanayogavALo hoya che. A saMbadhe mUlaTIkAkAra kahe che-"paDhamasama vAyo diyA banAvyA virUpe vanone nisa, vALa 3varamaMta vA | samo nama" iti-prathama samaye kAyayoga vaDe grahaNa karelA bhASAdravyone bIjA samaye vacana yoga vaDe mUkIne baMdha paDanAra ke maranArane eka samaya vacana yoga hoya che, ane utkRSTa antarmuhUrta sudhI bhASAdravyone niraMtara grahaNa karato ane mUkato pachI baMdha paDe che, kAraNa ke tevo jIvano svabhAva che, mATe utkRSTathI antarmuhUrta paryanta hoya che. kAyayogI jaghanyathI antarmuhUrta hoya che. ahIM beindriyAdine vacanayoga paNa hoya che ane saMjJI paMcendriyane manoyoga paNa hoya che. tethI jyAre vacanayoga ke manayoga hoya che tyAre - 95 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThArasamaM payaM atthAhigAraparUvaNaM cha8 veyadAraM kAyayoganuM pradhAnapaNuM nathI, kAraNa ke te banne yogo sAdi sAtta che. jaghanyathI antarmuhUrta sudhI kAyayogI hoya che, ane utkRSTathI vanaspatikALa paryanta hoya che te pUrve kahyuM che, kAraNa ke vanaspatikAyamAM kevaLa kAyayoga hoya che, vacanayoga ke manoyoga hoto nathI. tethI bAkInA yogano asaMbhava hovAthI tenI kAyasthiti paryanta nirantara kAyayoga hoya che. ayogIyogarahita siddha che, ane te sAdi ananta che mATe ayogIne sAdi ananta kALa kahelo che. pa yogadvAra. 6ll537aa. | || chaavecatAra || savedae NaM bhaMte! savedae tti kAlao kevaciraM hoti? goymaa| savedae tividhe pannatte, taM jahA-aNAdIe vA apajjavasite, aNAdIe vA sapajjavasie, sAdIe vA spjjvsie| tattha NaM je se sAdIe sapajjavasie se jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM aNaMtaM kAlaM, aNaMtAo ussappiNI-osappiNIo kAlato, khettato avaDaM poggalapariyaTTa desuunnN| itthivede NaM bhaMte! itthivedetti kAlao kevaciraM hoti? goyamA! egeNaM AdeseNaM jahanneNaM ekkaM samayaM, ukkoseNaM dasuttaraM paliovamasataM puvvakoDipuhuttamabbhaiyaM 1, egeNaM AdeseNaM jahanneNaM egaM samayaM, ukkoseNaM aTThArasapalitovamAI puvvakoDipuhuttamabmaiyAI 2, egeNaM AdeseNaM jahanneNaM egaM samayaM, ukkoseNaM caudasa paliovamAI puvvakoDipuhuttamabmaiyAiM 3, egeNaMAdeseNaMjahanneNaM egasamaya, ukkoseNaM paliovamasataM puvvakoDipuhuttamabbhaiyaM 4, egeNaM AdeseNaMjahanneNaM egasamaya, ukkoseNaM palitovamapuhuttaM puvvakoDipuhuttamabmaiyaM 5 / purisavede NaM bhaMte! purisavede tti0 goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM sAgarovamasatapuhuttaM saatiregN| napuMsagavee NaM bhaMte! napuMsagavede tti pucchaa| goyamA! jahanneNaM egaM samayaM, ukkoseNaM vnnssikaalo| avedae NaM bhaMte! avedaetti pucchaa| goyamA avede duvidhe pannatte, taMjahA-sAdIe vA apajjavasie sAie vA spjjvsite| tattha NaM je se sAie sapajjavasite se jahaNNeNaM egaM samayaM, ukkoseNaM aMtomuhuttaM dAraM 6|||suu0-7||538|| (mULa) he bhagavan! savedI 'savedI' e rUpe kyAM sudhI hoya? he gautama! savedaka traNa prakAranA che-1 anAdi ananta, 2 anAdi sAnta, ane 3 sAdi sAnta. temAM je sAdi sAtta che te jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI ananta kALaananta utsarpiNI-avasarpiNI sudhI kALathI hoya che. kSetrathI kaMika nyUna ardha pudgalaparAvarta paryanta hoya che. te bhagavan! strIvedI 'strIvedI' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! 1 eka Adeza-prakArathI jaghanya eka samaya ane utkRSTa pUrvakoTI pRthakva adhika ekaso dasa palyopama. 2 bIjA eka AdezathI jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI pUrvakoTI pRthakta varSa adhika aDhAra palyopama. 3 trIjA eka AdezathI jaghanya eka samaya ane utkRSTathI pUrvakoTI pRthakva adhika cauda palyopama. 4 cothA eka AdezathI jaghanya eka samaya ane utkRSTa pUrvakoTI pRthakva adhika so palyopama, 5 ane pAMcamAM eka AdezathI jaghanya eka samaya ane utkRSTa pUrvakoTI pRthakta adhika palyopama pRthakta hoya. he bhagavan! puruSavedI "puruSavedI" e rUpe keTalA kALa sudhI hoya? he gautama! jaghanya attamuhUrta ane utkRSTathI kaMika adhika zatapRthakta sAgaropama sudhI hoya. he bhagavan! napuMsakavedI 'napuMsakavedI e rUpe kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanya eka samaya ane utkRSTa vanaspatikALa paryanta hoya. he bhagavan! avedaka (vedarahita) "avedaka' e rUpe kyAM sudhI hoya? he gautama! avedaka be prakAranA che-sAdi ananta ane sAdi sAtta. temAM je sAdi sAtta che te jaghanya eka samaya ane utkRSTa attamuhUrta sudhI hoya. dvAra 6 /7pa38 (20) yogadvAra samApta thayuM, have vedavAra kahe che-'ve naM aMte'!veda sahita hoya te saveda. te traNa prakAre che- anAdi ananta, 2 anAdi sAtta ane 3 sAdi sAnta. temAM je upazamazreNi ane kSapakazreNine kadi nahi prApta kare te anAdi ananta, kAraNa ke kadi paNa tenA vedanA udayano viccheda thavAno nathI. je upazamazreNi ke kSapakazreNine prApta karaze te anAdi sAnta. 96. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThArasamaM kAyaThiipayaM atthAhigAraparUvaNaM chaTTaM veyadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAMga 2 kAraNa ke upazamazreNi ke kSapakazreNinI prAptimAM vedodayano viccheda thAya che. je upazamazreNi prApta karI tyAM vedanA udaya rahita thaine punaH upazamazreNithI paDato vedanA udayavALo thAya che te sAdi sAnta. te jadhanyathI antarmuhUrta sudhI hoya che. te A pramANe--ahIM jyAre koi paNa upazamazreNine prApta karI traNe prakAranA vedane upazamAvI vedodayarahita thaine punaH zreNithI paDato savedapaNuM prApta karI jaladI upazamazreNi ane kAryagranthika AcAryanA abhiprAyathI kSapakazreNi prApta thAya ane prApta thai antarmuhUrtamAM traNe vedano upazama kare ke kSaya kare tyAre jaghanyathI antarmuhUrta sudhI vedasahita hoya che. ane utkRSTathI apArdhakaMika nyUna ardha pudgalaparAvarta kALa sudhI hoya che. kAraNa ke upazamazreNithI paDelo vadhAremAM vadhAre eTalA kALa sudhI saMsAramAM rakhaDe che. mATe utkRSTathI sAdi sAnta savedIne upara kahelA kALanuM pramANa ghaTe che. strI vedanA viSayamAM pAMca Adezo che. te anukrame jaNAve che--'iLa AveseLa' ityAdi. temAM badhe jaghanyathI samaya mAtrano vicAra A pramANe che-koika strI upazamazreNimAM traNa vedano upazama karI vedarahita thaine te zreNithI paDatI strIvedano udaya eka samaya anubhavI bIje samaye kALa karI devomAM utpanna thAya. tyAM tene puruSapaNuM prApta thAya, paNa strIpaNuM na hoya, tethI e pramANe jaghanyathI samayamAtra strIveda hoya che. utkRSTanA vicAramAM prathamAdezanI bhAvanA A pramANe che-koi jIva pUrvakoTI AyuSyavALI manuSya strI ke tiryaMca strImAM pAMca cha bhavo anubhavI IzAna kalpamAM paMcAvana palyopamanI utkRSTa sthitivALI aparigRhItA devIpaNe utpanna thAya ane potAnA AyuSyano kSaya thavAthI tyAMthI maraNa pAmI pharIthI pUrvakoTI AyuSyavALI manuSya strImAM ke tiryaMca strImAM strIpaNe utpanna thAya, pharIthI bIjIvAra IzAna devalokamAM paMcAvana palyopamanA utkRSTa AyuSyavALI aparigRhItA devImAM devIpaNe utpanna thAya, tyAra pachI srIveda sivAya bIjo veda pAme. e pramANe pUrvakoTI pRthakksa adhika ekaso dasa palyopama thAya. ahIM anya zaMkA kare che ke "jo devakuru, uttarakuru vageremAM traNa palyopamanA AyuSyavALI strIomAM strIpaNe utpanna thAya to strI vedanI tethI adhika sthiti paNa saMbhave to eTalI ja sthiti kema kahI?' (0)--te ayukta che, kAraNa ke abhiprAyanuM jJAna nathI, te A pramANe--devIthI cyavIne asaMkhyAta varasanA AyuSyavALI strImAM utpanna thatI nathI. kAraNa ke devayonithI cyavelAne asaMkhyAta varasanA AyuSyavALAmAM utpattino niSedha karelo che. vaLI asaMkhyAta varasanI AyuSyavALI strI utkRSTa sthitivALI devIomAM utpanna thatI nathI. jethI mULa TIkAkAre kahyuM che ke 'natto asaMvengavAsADayA krosarphina pAvaMti'' iti--je hetuthI asaMkhyAta varasanA AyuSyavALI strI devomAM utkRSTa sthiti prApta karatI nathI. mATe upara kahelI ja utkRSTa sthiti strIvedanI hoya che. bIjA AdezavAdI A pramANe kahe che--pUrvakoTInA AyuSyavALI manuSyasrI ke tiryaMcastrImAM pAMca cha bhavo karIne pUrve kahyA pramANe IzAna devalokamAM be vAra utkRSTa sthitivALI devImAM utpanna thatI avazya parigRhItA devIomAM ja utpanna thAya, paNa aparigRhItA devIomAM utpanna na thAya, tethI tenA mate strIvedanI utkRSTa sthiti pUrvakoTI pRthaktva adhika aDhAra palyopamanI hoya. trIjA AdezavAdI A pramANe kahe che--saudharma devalokamAM sAta palyopamanA utkRSTa AyuSyavALI parigRhItA devImAM be vAra utpanna thAya tethI tenA mate pUrvakoTI pRthakksa adhika cauda palyopamanI strIvedanI sthiti hoya che. cothA AdezavAdInA mate- saudharma devalokamAM pacAsa palyopamanA utkRSTa AyuSyavALI aparigRhItA devImAM paNa pUrve kahyA pramANe be vAra devIpaNe utpanna thAya tethI tenA mate pUrvakoTIpRthakksa adhika so palyopamanI sthiti thAya che. pAMcamA AdezavAdI A pramANe kahe che- -aneka bhavamAM bhramaNa karavA vaDe strIvedanI utkRSTa sthitino vicAra karIe to pUrvakoTI pRthaktva adhika palyopamapRthaktvanI sthiti hoya, paNa adhika na hoya, te A pramANe-pUrvakoTI varSanA AyuSyavALI mAnuSI ke tiryaMca strImAM sAta bhavo karIne AThamA bhave devakuru vageremAM traNa palyopamavALI strImAM strIpaNe utpanna thAya, tyAMthI marIne saudharma devalokamAM jaghanya 1. upazamazreNimAM ke kSapakazreNimAM navamA guNasthAnakanA saMkhyAtA bhAga gayA pachI vedanA udayano viccheda thAya che. . . 97 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThArasamaM kAyaThiipayaM atthAhigAraparUvaNaM sattamaM kasAyadAraM sthitivALI devImAM devIpaNe utpanna thAya ane tyAra pachI te avazya bIjo veda pAme. A pAMca AdezamAMnA koi paNa AdezanA yathArthapaNAno nirNaya atizaya jJAnI ke sarvotkRSTa zrutalabdhi saMpanna puruSo karI zake ane teo bhagavAn Arya zyAma sUrinA samayamAM nahotA, kevaLa te kALanI apekSAe je temanAthI pUrvAcAryo hatA ane teoe te kALamAM vidyamAna granthono pUrvApara vicAra karI potAnI mati pramANe strIvedanI sthitinI prarUpaNA karI hatI. te badhA paNa pravacananA jJAtA AcAryonA matono Arya zyAmasUrie nirdeza karyo che. te prAvacanika sUrio paNa potAnA matathI sUtrano pATha karatA gautamanA prazna ane bhagavAnanA uttararUpe kahetA hatA. tethI te pramANe ja sUtranI racanA karatA AryazyAmAcArye gautamane uddezI e pramANe kahyuM che. jo ema na hoya to gautamano nirdeza karIne kahenAra bhagavaMtane viSe saMzaya pUrvaka kathana ghaTI zake nahi, kAraNa ke bhagavAna sarva prakAranA saMzayathI rahita che. puruSaveda sUtramAM jaghanyathI antarmuhUrtanI sthiti che. jyAre koi jIva anya vedavALA jIvothI nIkaLI puruSavedamAM utpanna thai tyAM antarmuhUrta paryanta potAnuM sarvAyuSya puruM karI bIjI gatimAM anya vedavALAmAM utpanna thAya, tyAre puruSavedanI antarmuhUrta jaghanya sthiti ghaTe che. utkRSTa sthiti to spaSTa che. napuMsakaveda sUtramAM jaghanyathI eka samaya strIvedanI peThe jANavI. utkRSTathI vanaspatino kALa samajavo ane te pUrve kahyo che. A sUtra sAMvyavahArika jIvone AzrayI jyAre vicAra karIe tyAre ghaTI zake che. jyAre asAMvyavahArika jIvone AzrayI vicAra karIe tyAre be prakArano napuMsakavedano kALa che. keTalAekane AzrayI anAdi ananta kALa che, ke jeo kadi paNa sAMvyavahArika rAzimAM Avaze nahi, paNa jeo asAMvyavahArika rAzithI nIkaLI sAMvyavahArika rAzimAM Avaze evA keTalAeka jIvone AzrayI anAdi sAnta kALa jANavo. (pra0)--zuM asAMvyavahArika rAzithI paNa nIkaLI sAMvyavahArika rAzimAM Ave che, jethI AvI prarUpaNA karo cho? (u0)--Ave che, e zI rIte jANI zakAya? pUrvAcAryanA upadezathI jANI zakAya che. e saMbandhe duHSama kALa rUpI aMdhakAramAM nimagna thayelA jinapravacananA pradIpa samAna bhagavAn jinabhadra gaNi kSamAzramaNa kahe che-- "singati nattiyA jira rUha saMvavahAranIvAsIo ti aLAvaLasapharAsIJo tattiyA tammi'' (vizeSaNa0gA060) "jeTalA vyavahArarAzithI siddha thAya che teTalA anAdi vanaspatirAzithI A saMvyavahAra rAzimAM Ave che.'' vedarahita jIva be prakAranA che-sAdi ananta ane sAdi sAnta. temAM je kSapakazreNi prApta karI vedarahita thAya te sAdi ananta che, kAraNa ke kSapakazreNithI nIce paDavAnuM hotuM nathI. paNa je upazamazreNine prApta thaI vedodayarahita thAya che te sAdi sAnta che ane te jarmanyathI eka samaya paryanta hoya che. kevI rIte eka samaya sudhI che? jyAre eka samaya vedanA udaya rahita thaine bIje samaye maraNa pAme tyAre te maraNa samaye devomAM utpanna thAya ane tyAM puruSavedanA udaya vaDe vedasahita hoya che. mATe jaghanyathI eka samaya avedaka hoya che. utkRSTathI antarmuhUrta che, kAraNa ke tyAra pachI avazya zreNithI paDatAM vedano udaya hoya che. vedadvAra samApta. I7/5380 || sattamaM sAyavAra || sakasAINaM bhaMte! sasAyi tti kAlao kevaciraM hoi ? goyamA ! sakasAtI tividhe pannatte, taM jahA - aNAdIe vA apajjavasite, aNAdIe vA sapajjavasite, sAdIe vA sapajjavasite, jAva avaGkaM poggalapariyahaM desU / kohakasAI NaM bhaMte! pucchA / goyamA ! jahanneNa vi ukkoseNa vi aMtomuhuttaM, evaM jAva mANa- mAyAkasAtI / lobhakasAI NaM bhaMte! lobhakasAi tti pucchaa| goyamA ! jahanneNaM ekkaM samayaM ukkoseNaM aMtomuhuttaM / akasAI NaM aMte! asArUM tti jAto jevaSinuM ho?oyA! ajatAthI tuviSe patnatte, taM nahA-sAvI vA Japannavasite, sAdIe vA sapajjavasite / tattha NaM je se sAdIe sapajjavasite se jahanneNaM egaM samayaM ukkoseNaM aMtomuhuttaM [R]||R.-8||3|| 98 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThArasamaM kAyaThiipayaM atthAhigAraparUvaNaM aTThamaM lessAdAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 (mULa) he bhagavan sakaSAyI (kaSAya sahita) 'sakaSAyI' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! sakaSAyI traNa prakAranA che. te A pramANe-1 anAdi ananta, 2 anAdi sAnta ane sAdi sAnta. te yAvat kaMika nyUna ardha pudgalaparAvarta sudhI hoya che. he bhagavan! krodhakaSAyI-ityAdi pRcchA. he gautama! jaghanya ane utkRSTa antarmuhUrta sudhI hoya. e pramANe mAnakaSAyI ane mAyAkaSAyI jANavA. he bhagavan! lobhakaSAyI 'lobhakaSAyI' e rUpe kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanya eka samaya, ane utkRSTa antarmuhUrta sudhI hoya. he bhagavan! akaSAyI (kaSAya rahita) 'akaSAyI' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! akaSAyI be prakAranA che, te A pramANe--sAdi ananta ane sAdi sAnta. temAM je sAdi sAnta che te jaghanya eka samaya ane utkRSTa antarmuhUrta sudhI hoya. (dvAra 7) 58539. (TI) vedadvAra kahyuM, have kaSAyadvAra kahe che-temAM A prathama sUtra che--'sasArUM N maMte'! ityAdi. saha-vidyamAna che kaSAya jeone te sakaSAya-jIvanA pariNAma vizeSa, tevA pariNAma jeone che te sakaSAyI--kaSAyasahita pariNAmavALA jIvo. A badhuM sUtra paNa sarveda sUtranI peThe sAmAnyapaNe vicAravuM. kAraNa ke te samAna bhAvanA vaDe kaheluM che. 'joha sArUM nuM maMte'! ityAdi. krodhakaSAyI jaghanyathI paNa antarmuhUrta ane utkRSTathI paNa antarmuhUrta sudhI hoya che. kAraNa ke te krodhakaSAyano upayoga jaghanyathI ane utkRSTathI paNa antarmuhUrta pramANa che kAraNa ke tevA prakArano jIvasvabhAva che. A cAre sUtra `paNa krodhAdinA viziSTa upayoganI apekSAe che. lobhakaSAyI jaghanyathI eka samaya paryanta hoya che. jyAre koi upazamaka- upazamAvanAra upazamazreNinA anne upazAnta vItarAga thaine zreNithI paDato lobhanA aNuone prathama samaye vedato kALa karIne devalokamAM utpanna thAya ane tyAM utpanna thato krodhakaSAyI, mAnakaSAyI ke mAyAkaSAyI hoya tyAre eka samaya paryanta lobhakaSAyI hoya che. jo ema che to krodhAdino paNa kALa eka samaya kema na hoya? tevA prakAranA jIvasvabhAvathI na hoya. te A pramANe-zreNithI paDato mAyAnA aNuone vedavAnA prathama samaye, mAnanA aNuonA vedavAnA prathama samaye krodhanA aNuonA vedavAnA prathama samaye jo kALa kare ane kALa karIne devalokamAM utpanna thAya to paNa tevA prakAranA svabhAvathI je kaSAyodaya vaDe kALa karyo hato te kaSAyodayane tyAM paNa prApta thai antarmuhUrta sudhI vede. ane e A sUtranA prAmANyathI jaNAya che, mATe krodhAdine viSe aneka samayo hoya che. akaSAya sUtra aveda sUtranI jema jANavuM. kaSAyadvAra samApta thayuM. 18539 // || aThThama terasAvA || salesse NaM bhaMte! salesse tti pucchaa| goyamA ! salesse duvidhe pannatte, taM jahA - aNAdIe vA apajjavasite, aNAdIe vA sapajjavasite / kaNhalesse NaM bhaMte! kaNhalesse tti kAlato kevaciraM hoi ? goyamA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI aMtomuhuttamabbhaiyAI / nIlalessaM NaM bhaMte! nIlalesse tti pucchaa| goyamA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM dasa sAgarovamAI palitovamAsaMkhijjaibhAgamabbhaiyA / kAulesse NaM pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM tiNNi sAgarovamAiM palitovamAsaMkhijjati bhaagmbbhiyaaii| telesse NaM pucchA / goyamA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM do sAgarovamAiM palitovamAsaMkhijjati bhAgamabbhaiyAI / pamhalesse NaM pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM dasa sAgarovamAI aMtomuhuttamabbhaiyA / sukkalesse NaM pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI aNtomuhuttmbbhiyaaii| alesse NaM pucchaa| noyamA! sArI apannavasite| vAraM8 ||sU.-1||4|| (mULa) he bhagavan! salezya (lezyA sahita) 'salezya' e rUpe kyAM sudhI hoya? he gautama! salezya be prakAranA che. te A pramANe--anAdi ananta ane anAdi sAnta. he bhagavan! kRSNalezyAvALo 'kRSNalezyAvALo' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanya antarmuhUrta ane utkRSTa antarmuhUrta adhika tetrIza sAgaropama sudhI hoya. he bhagavan! 99 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThArasamaM kAyaThiipayaM atthAhigAraparUvaNaM aTThamaM lessAdAraM nIlalezyAvALo 'nIlalezyAvALo' e rUpe keTalA kALa sudhI hoya? he gautama! jaghanya antarmuhUrta ane utkRSTa palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga adhika dasa sAgaropama sudhI hoya. kApotalezyAvALA saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanya attamuhUrta ane utkRSTa palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga adhika traNa sAgaropama sudhI hoya. tejalezyAvALA saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanya antarmuhUrta ane utkRSTa palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga adhika be sAgaropama sudhI hoya. paghalezyAvALA saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanya attamuhUrta ane utkRSTa antarmuhUrta adhika dasa sAgaropama sudhI hoya. zuklalezyAvALA saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanya antarmuhUrta ane utkRSTa antarmuhUrta adhika tetrIza sAgaropama sadhI hoya. lazyArahita saMbaMdhe prazna. he gautama! sAdi ananta kALa hoya. 8 dvAra. kApo (TI0) have vezyAdvAra kahe che-temAM A prathama sUtra che--"phase mAM aMte'! ityAdi. salezya-lezvAsahita. te be prakAranA che-1 anAdi ananta ane anAdi sAnta. temAM je kadi paNa saMsArano anna karavAnA nathI te anAdi ananta ane je saMsArathI pAra pAmaze te anAdi sAnta. ' tteNe aMte ' ityAdi. he bhagavan! kRSNalezyAvALo kALane AzrayI kyAM sudhI hoya? ityAdi. ahIM tiryaMca ane manuSyone vezyAdravyo antarmuhUrtathI AraMbhI para bhavanA prathama antarmuhUrta sudhI rahelA hoya che, tethI badhe jaghanya antarmuhUrtanI sthiti tiryaMca ane manuSyanI apekSAe ane utkRSTa sthiti deva ane nArakanI apekSAe jANavI. te vividha prakAranI hovAthI ahIM teno vicAra karavAmAM Ave che-temAM je antarmuhUrta adhika tetrIza sAgaropamanI sthiti kahI che te sAtamI narakamRthivInI apekSAe jANavI. kAraNa ke temAM rahelA narayiko kRSNalezyAvALA che ane teonI utkRSTa sthiti tetrIza sAgaropamanI che. je pUrva bhavanuM chelluM ane parabhavanuM paheluM ema be antarmuhUrta che, te bannene paNa eka antarmuhUrta kahevAmAM AvyuM che, kAraNa ke antarmuhUrtanA asaMkhyAtA bhedo che. te pramANe bIje sthaLe paNa kahevAmAM AvyuM che-"muhuddha tu nAnA tittI sArI muhuhiyA DosI hoTu kirUM nAyabrA phlesANa' kRSNalezyAnI antarmuhUrta jaghanya sthiti ane muhUAdhika-antarmuhUrta adhika tetrIza sAgaropamanI utkRSTa sthiti jANavI. ahIM 'muhurnAdiyA' antarmuhUrvAdhika evI cUrNikAre vyAkhyA karI che. nIlalezyA sUtramAM je palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga adhika dasa sAgaropamanI sthiti kahI che te pAMcamI narakamRthivInI apekSAe samajavI. kAraNa ke tyAM prathama prataTamAM nIlalezyA hoya che, kAraNa ke "paMvamI mIsA' pAMcamI naraka pRthivImAM mizra-kRSNa ane nIlalezyA hoya che. evuM kathana che. ane tenA pahelA prastaTa-pAthaDAmAM (prataramAM) utkRSTa sthiti eTalI ja che. je pUrvabhavanuM carama ane parabhavanuM Adya antarmuhUrta adhika che te palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgamAM antargata che mATe tenI judI vivakSA karI nathI. e pramANe pachInA sUtramAM paNa jANavuM. kApotalezyA sUtramAM palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga adhika traNa sAgaropamanI sthiti trIjI narakamRthivInI apekSAe samajavI. kAraNa ke trIjI narakamRthivInA paNa prathama prastaTamAM kApotalezyA hoya che. kAraNa ke 'tA nIsiyA' trIjI narakamAM mizra-kApota ane nIlalezyA hoya che evuM kathana che. ane temAM eTalI ja utkRSTa sthitino saMbhava che. - tejolezyasUtramAM palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga adhika be sAgaropamanI sthiti kahI che te IzAna devalokanA devonI apekSAe jANavI, kAraNa ke teo tejolezyAvALA che ane utkRSTathI eTalI sthitivALA che. pamalezyAsUtramAM antarmuhUrta adhika dasa sAgaropamanI sthiti che te brahmalokanI apekSAe samajavI. kAraNa ke tyAM devonI utkRSTa sthiti dasa sAgaropamanI che ane paTTalezyA che. je pUrvabhava ane parabhavanA be antarmuhUrta che tene eka antarmuhUrtanI vivakSA karI antarmuhUrta adhika kahyuM che. zuklalekSAsUtramAM antarmuhUrta adhika tetrIza sAgaropamanI sthiti kahI che te anuttara devanI apekSAe jANavI. kAraNa ke teonI utkRSTa sthiti tetrIza sAgaropama pramANa che. ane antarmuhUrta adhikapaNAno vicAra pUrvanI peThe jANavo. | leMgdhArahita ayogI kevalI ane siddha che, tethI te avasthAmAM paNa vezyArahitapaNAno pratiSedha nathI. mATe sAdi ananta che. 8 vezyAdvAra samApta. lApa4tA. * 100 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThArasamaM kAyaThiipayaM atthAhigAraparUvaNaM NavamaM sammattadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 _TI MvamaM ramela sammaddiTTI NaM bhaMte! sammaddihi tti kAlao kevaciraM hoi? goyamA! sammadiTThI duvihe pannatte, taM jahA-sAdIe vA apajjavasite, sAdIe vA spjjvsite| tattha NaMje se sAdIe sapajjavasie se jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM chaavhiNsaagrovmaaiisaairegaaii| micchadiTThINaM bhaMte! pucchaa| goyamA! micchadiTThI tividhe pannatte,taMjahA-aNAie apajjavasie vA, aNAdIe vA sapajjavasie, sAdIe vA spjjvsie| tattha NaMje se sAdIe sapajjavasite se jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM aNataM kAlaM, aNaMtAo ussappiNi-osappiNIo kAlato, khettato avaDaM poggalapariyaTTa desuunnN| sammAmicchadiTThI NaM pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM aNtomuhttN| dAraM 9 / ITU0-2014 (mULa) he bhagavan! samyagdaSTi 'samyagdaSTi" e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! samyagdaSTi be prakAre che. te A pramANe-sAdi ananta ane sAdi sAtta che. temAM je sAdi sAtta che te jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTa kAMIka adhika chAsaTha sAgaropama sudhI hoya che. he bhagavan! mithyAdRSTi saMbaMdhe pRcchA. he gautama! mithyAdRSTi traNa prakAre che, te A pramANe-1 anAdi ananta, 2 anAdi sAtta ane 3 sAdi sAtta. temAM je sAdi sAtta che te jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI ananta kALa. ananta utsarpiNI avasarpiNI kALathI ane kSetrathI kaMIka nyUna ardhapudgalaparAvarta sudhI hoya che. samyamithyAdRSTi saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI attamuhUrta ane utkRSTa paNa antarmuhUrta hoya che. /10/pa41// (TI0) have samyaktadvAra kahe che, temAM A prathama sUtra che. "samudriI naM aMte'! ityAdi. samayathArtha, aviparIta dRSTijina praNIta vastutattvano bodha jeone che te samyagdaSTi. te antarakaraNanA kALane viSe thavAvALA aupazamika samyakta, sAsvAdana samyakta, vizuddha darzanamohanIyajjanA udayathI utpanna thayelA kSAyopathamika samyakta athavA saMpUrNa darzana mohanIyanA kSayathI utpanna thayelA kSAyika samyaktavaDe sahita hoya che, "te samyagdaSTi keTalA kALa sudhI hoya'? uttarasamyagdaSTi be prakAre che. te A pramANe-1 sAdi ananta ane 2 sAdi sAnta. temAM sAdi ananta jyAre kSAyika samyakta utpanna thAya che tyAre jANavA. kAraNa ke kSAyika samyaktano nAza thato nathI. je sAdi sAtta che te kSAyopathamika sabhyattvanI apekSAe jANavA. temAM je sAdi sAtta samyagdaSTi che te jaghanyathI antarmuhUrta sudhI hoya che, kAraNa ke tyAra pachI tene mithyAtvane viSe javAno saMbhava che. utkRSTa kaMIka adhika chAsaTha sAgaropama sudhI che. temAM jo vijayAdi cAra anuttara devomAM be vAra samyakta sahita utkRSTa sthitivALo deva utpanna thAya, athavA traNavAra ayyata devalokamAM utpanna thAya to devabhavo vaDe ja chAsaTha sAgaropama paripUrNa thAya che. ane je samyaktasahita manuSyanA bhavo che te vaDe adhika hoya che tethI adhika kahyuM che. e saMbaMdhe kahyuM che ke "jo vAre viyonuM ya tina vu bava tAr3I mAM naravi"--be vAra vijayAdimAM ane traNa vAra acutamAM gayelAne (chAsaTha sAgaropama) kALa thAya che ane tethI adhika manuSyanA bhavo jANavA. "micchaThThImAM maMti'! ityAdi. jema dhaturo khAnAra puruSane dhoLI vastumAM pILI vastuno bodha thAya che tema mithyA-viparIta, dRSTi-jIvAdi vastutattvano bodha jene che te mithyAdRSTi (pra)-koi mithyAdRSTi paNa bhakSyane bhakSyarUpe ane peyane (pIvA lAyakane) peya tarIke, manuSyane manuSya tarIke ane pazune pazu tarIke jANe che, to te mithyAdraSTi kema kahevAya? (10)-sarvajJa tIrthakaramAM zraddhA nahi hovAthI te mithyAdraSTi kahevAya che. ahIM arihaMta bhagavatte kahelA saMpUrNa pravacananA arthanI ruci karavA chatAM jo temAMnA eka akSaranI paNa zraddhA na kare to paNa e mithyAdRSTi ja kahevAya che. kAraNa ke sarvajJa tIrthakaramAM tene zraddhA-vizvAsa nathI. e saMbadhe kahyuM che ke "sUtramAM kahelA eka akSaranI paNa aruci karavAthI mithyAdRSTi thAya che, kAraNa ke tene jinezvare kaheluM 101 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThArasamaM kAyaThiipayaM atthAhigAraparUvaNaM dasama NANadAraM sUtra pramANa sthI'. to pachI arihaMta bhagavaMte kahelA yathArtha jIvAjIvAdi vastutattvanA bodharahita AtmA mithyAdRSTi hoya temAM zuM kahevuM? (pra)-saMpUrNa pravacananA arthanI ruci karavAthI, ane temAMnA koi arthanI ruci nahi karavAthI A nyAyathI te samyugmidhyASTi ja yogya che? to mithyASTi kema kahevAya? (10)-te barobara nathI, kAraNa ke vastutattvanuM ajJAna che. ahIM to jyAre jine kahelI hovAthI sakala vastutattvanI samyam zraddhA kare tyAre A samyagdaSTi che, ane jyAre eka paNa vastumAM ke tenA paryAyamAM buddhinI madatA vagere kAraNathI ekAnta samyak jJAna ke mithyAjJAnanA abhAvathI samyak zraddhA karato nathI, tema ekAntathI azraddhA paNa karato nathI tyAre samyammiglAdRSTi kahevAya che. e saMbandha zatakanI bRhaSNurNimAM kahyuM che-"jhaa nAlikeradIvavAsissa khuhAiyassa vi ettha samAgayassa oyaNAie aNegavihe Dhoie, tassa AhArassa uvariM na ruI na ya niMdA, jeNa so oyaNAiAhAro na ya kayAvi diTTho nAvi suo, evaM sammAmicchadiTThissa vi nIvAvasthAmAM kari ne ya navi nivA" iti sudhAthI pIDita thayAM chatAM paNa ahIM AvelA nAlikera dvIpavAsI manuSyane tenI pAse mUkelA odanAdi aneka prakAranA AhAranA upara ruci ke aruci na hoya, kAraNa ke te odanAdi AhAra teNe kadi paNa dITho ke sAMbhaLyo nathI. e pramANe samRidhyASTine paNa jIvAdi padArthanA upara ruci ke aruci na hoya. jyAre eka paNa vastu ke paryAyamAM ekAntathI viruddha mAnyatAvALo hoya tyAre te mithyAdRSTi che ema kahevAmAM kAMI paNa doSa nathI. te mithyAdRSTi traNa prakAranA che-anAdi ananta, anAdi sAtta ane sAdi sAnta. temAM je koI kALe paNa samyakta pAmavAno nathI te anAdi ananta, je pAmaze te anAdi sAnta. ane je samyakta pAmI pharIthI paNa mithyAtva pAmaze te sAdi sAntate jaghanyathI antarmuhUrta sudhI hoya che, kAraNa ke tyAra pachI koIne pharIthI samyakta prApta thAya che. utkRSTa ananta kALa sudhI hoya che. tenI kALathI ane kSetrathI banne prakAre prarUpaNA kare che-kALathI ananta utsarpiNI avasarpiNI hoya che ane kSetrathI kaMika nyUna ardhapudgalaparAvarta che. ahIM 'kSetrathI' ema kahyuM che mATe kSetrapugalaparAvarta - grahaNa karavuM. paNa dravyapudgalaparAvartAdi na samajavA, ema pUrve ane pachI paNa jANI levuM. 'samAmicchAdikI' ityAdi. samayathArtha ane mithyA-viparIta dRSTi jenI che te samyammiglAdRSTi te jaghanyathI ane utkRSTathI antarmuhUrta sudhI hoya che, tyAra pachI svabhAvathI ja tevA pariNAmano nAza thAya che. 9 samyaktadvAra samApta. I/10541 || rasa bALavAra || gANI NaM bhaMte! NANi tti kAlao kevaciraM hoi? goyamA! NANI duvidhe pannatte, taM jahA-sAtIte vA apajjavasite, sAie vA spjjvsite| tattha NaMje se sAdIe sapajjavasite se jahaNNeNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM chAvaDhei sAgarovamAI saairegaaii| AbhinibohiyaNANI NaM bhaMte!0 pucchaa| goyamA! evaM ceva, evaM suyaNANI vi, ohinANI vi evaM ceva, navaraM jahaNNeNaM egaM smy| maNapajjavaNANI NaM bhaMte! maNapajjavaNANi tti kAlato kevaciraM hoi? goyamA! jahanneNaM egaM samayaM, ukkoseNaM desUNaM0 puvvkoddii| kevalaNANI NaM pucchaa| goyamA! sAtie apjjvsite| aNNANI matiaNNANI sutaaNNANI NaM0 pucchaa| goyamA! aNNANI, maiaNNANI, suyaaNNANI tividhe pannatte, taM jahA-aNAie vA apajjavAsie, aNAdIe vA sapajjavasite, sAdIe vA spjjvsite| tattha NaMje se sAdIe sapajjavasite se jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM aNaMtaM kAlaM-aNaMtAo ussappiNi-osappiNIo kAlato, khettao avaDhaM poggalapariyaTTa desuunnN| vibhaMgaNANI NaM bhaMte! pucchaa| goyamA! jahaNNeNaM egaM samayaM, ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI desUNAte puvvakoDIte abbhaitAI / dAraM 10 / ITU0- 42 (mULa) he bhagavan! jJAnI 'jJAnI e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! jJAnI be prakAranA che, te A pramANe-sAdi . 102 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThArasamaM kAyaThiipayaM atthAhigAraparUvaNaM dasamaM NANadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 ananta ane sAdi sAtta. temAM je sAdi sAtta che te jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTa kAMika adhika chAsaTha sAgaropama sudhI hoya che. Abhinibodhika jJAnI saMbaMdhe pRcchA. he gautama! ema ja jANavuM. e pramANe zrutajJAnI saMbaMdhe jANavuM. avadhijJAnI saMbaMdhe paNa emaja samajavuM. parantu te jaghanyathI eka samaya che. he bhagavan! mana:paryavajJAnI mana:paryavajJAnI' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanyathI eka samaya ane utkRSTa kaMIka nyUna pUrva koDa varSa sudhI hoya che. kevalajJAnI saMbaMdhe pRcchA. he gautama! sAdi ananta kALa paryanta hoya che. ajJAnI, matiajJAnI ane zrutaajJAnI saMbaMdhe pRcchA. he gautama! ajJAnI, matiajJAnI ane zrutaajJAnI traNa prakAre che. te A pramANeanAdi ananta, anAdi sAtta ane sAdi sAtta. temAM je sAdi sAtta che te jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI ananta kALa-ananta utsarpiNI ane avasarpiNI kALathI hoya che ane kSetrathI kaMIka nyUna ardha pudgalaparAvarta sudhI hoya che. he bhagavan! vilaMgajJAnI 'virbhAgajJAnI" e rUpe kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanya eka samaya ane utkRSTa kaMIka nyUna pUrvakoTI varSa adhika tetrIza sAgaropama sudhI hoya che. (dvAra 10) I/11//pa42 (TI0) have jJAnadvAra kahe che-temAM A prathama sUtra che--'nAgI ne aMte'! ityAdi. jenAmAM jJAna che te jJAnI kahevAya che. te be prakAre che-sAdi sAtta ane sAdi ananta. temAM kevalajJAnanI apekSAe sAdi ananta che, kAraNa ke te prApta thayA pachI jatuM nathI, ane bAkInA jJAnanI apekSAe sAdi sAnta che, kAraNa ke bAkInA jJAno amuka kALa sudhIja hoya che. te jaghanyathI antarmahUrta sadhI hoya che, kAraNa ke tyAra pachI mithyAtvanI prApti vaDe jJAnanA pariNAmano nAza thAya che. utkRSTa kAMIka adhika chAsaTha sAgaropama hoya che ane te samyagdaSTinI peThe jANavo, kAraNa ke samyagdaSTine ja jJAnIpaNuM hoya che. Abhinibodhika jJAna sUtramAM 'parva veva' -iemaja jANavuM, jema sAmAnyathI sAdi sAnta jJAnI jaghanyathI ane utkRSTathI kahyo che tema AbhinibodhikajJAnI paNa kahevo, te A pramANe--'ganenuM manomuhurta, 3oseLa chAvI sAgarovamADuM sAtipAchuM'jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI kaMIka adhika chAsaTha sAgaropama jANavo. emaM zrutajJAnI paNa jANavo, avadhijJAnI saMbadhe paNa emaja samajavuM. paranta te jaghanyathI eka samaya che. avadhijJAna eka samaya zI rIte hoya? ahIM avadhijJAnI tiryaMca paMcendriya, manuSya ke deva samyakta prApta kare ane tene samyaktaprApti samayeja samyakta hovAthI virbhAgajJAna avadhijJAna rUpe thAya che, ane te jyAre devanA avana vaDe ane bIjAne maraNa vaDe ke bIjI rIte pachInA samaye paDe che tyAre avadhijJAnano eka samaya hoya che. utkRSTathI kAMIka adhika chAsaTha sAgaropama hoya che. ane te apatita avadhijJAnasahita be vAra vijayAdimAM javA vaDe athavA traNa vAra amRta devalokamAM javA vaDe jANavo. "mana:paryavajJAnI jaghanyathI eka samaya sudhI hoya che. apramatta guNasthAnakamAM vartatA ane mana:paryava jJAna utpanna karI bIje samaye kALa karatA mana:paryavajJAnI saMyatane eka samaya jANavo. utkRSTa kaMIka nyUna pUrvakoTi varasa hoya che, kAraNa ke tyAra pachI saMyama nahi hovAthI mana:paryavajJAnano paNa abhAva thAya che. kevalajJAnI sAdi ananta kALa hoya che, kAraNa ke tene tyAMthI paDavAnuM nathI. ajJAnI traNa prakAre che-anAdi ananta, anAdi sAtta ane sAdi sAnta. temAM jene koi paNa kALe (samyakta prApti dvArA) jJAnano pariNAma thavAno nathI te anAdi ananta, jene jJAnanI prApti thaze te anAdi sAnta, ane je jJAna prApta karI pharIthI mithyAtvanI prApti vaDe ajJAnIpaNuM pAmaze te sAdi sAnta. te jaghanyathI antarmuhUrta sudhI hoya che, kAraNa ke tyAra pachI samyakta pAmavA vaDe ajJAna pariNAmano nAza thAya che. utkRSTathI ananta kALa che-ityAdi badhuM pUrvanI peThe jANavuM. tyAra pachI avazya samyaktanI prApti thavAthI ajJAna naSTa thAya che. e pramANe traNa prakAranA matiajJAnI ane zrutajJAnI jANavA. virbhAgajJAnI jaghanyathI eka samaya hoya che. kevI rIte hoya? samyagdaSTi hovAthI avadhijJAnI koi tiryaMca paMcendriya, manuSya ke deva mithyAtvane prApta thAya ane mithyAtvanI prApti samaye mithyAtvanA prabhAvathI avadhijJAna vibhaMgajJAna rUpe thAya che, kAraNa ke"bAdatrayajJAnamafpa mavati mithyAtvasaMyuvatam'-AdinA traNa jJAna mithyAtva sahita ajJAna rUpe thAya che-evuM zAstranuM vacana che. te pachInA samaye 103 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThArasamaM kAyaThiipayaM atthAhigAraparUvaNaM ekkArasamaM daMsaNadAraM devanA avana vaDe ane anyane maraNa vaDe ke bIjI rIte te vibhaMgajJAna paDe che tethI virbhAgajJAnano kALa eka samaya hoya che. utkRSTathI kaMIka nyUna pUrvakoTI varSa adhika tetrIza sAgaropama pramANa hoya che. te A pramANe--jyAre koI mithyASTi tiryaMca paMcendriya ke manuSya pUrvakoTI varasanA AyuSyavALo hoya. ane te keTalAka varSa gayA pachI virbhAgajJAnI thAya ane apatita virbhAgajJAnasahita ja Rju gati vaDe sAtamI naraka pRthivImAM tetrIza sAgaropamanI sthitivALo nAraka thAya tyAre pUrvokta utkRSTa kALanuM pramANa hoya che. tyAra pachI samyaktanI prApti dvArA avadhijJAna thavAthI ke sarvathA nAza thavAthI virbhAgajJAna jAya che. jJAnadvAra samApta. I/11/542/ || vivArarasamaMvaMtaUvAra || cakkhudaMsaNI NaM bhaMte! pucchaa|goymaa! jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM saagrovmshssNsaatireg|ackkhudNsnnii NaM bhaMte! acakkhudaMsaNi tti kAlao kevaciraM hoi? goyamA! acakkhudaMsaNI duvihe pannatte, taMjahA-aNAdIe vA apajjavasite, aNAdIe vA spjjvsie| ohidasaNI NaM pucchaa| goyamA! jahanneNaM egaM samayaM, ukkoseNaM do chAvaTThIo sAgarovamANaM saairegaao| kevaladasaNI NaM0 pucchaa| goyamA! sAtIe apajjavasite |dAraM 11 / ITU-rA4rA (mULa) he bhagavan! cakSudarzanI "cakSudarzanI' e rUpe kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanyathI attamuhUrta ane utkRSTathI kaMIka adhika hajAra sAgaropama sudhI hoya. he bhagavan! acakSudarzanI "acasudarzanI' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! acakSudarzanI be prakAre che te A pramANe-anAdi ananta, ane anAdi sAnta. avadhidarzanI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanya eka samaya ane utkRSTa kaMIka adhika be vAra chAsaTha (ekaso batrIza) sAgaropama sudhI hoya. kevaladarzanI "kevaladarzanI' e rUpe kyAM sudhI hoya? he gautama! sAdi ananta hoya. (dvAra 11) /12//pa4all (TI0) have darzanakAra kahe che-temAM A prathama sUtra che--"vavaraghuvaMsaLI ne aMte'! ityAdi. he bhagavan! cakSudarzanI kyAM sudhI hoya? ahIM te indriyAdi jIva caurindriyAdimAM utpanna thaI ane tyAM antarmuhUrta rahIne pharIthI paNa teIndriyAdimAM utpanna thAya tyAre cakSudarzanI antarmuhUrta sudhI hoya. ane 'utkRSTathI kaMIka adhika hajAra sAgaropama sudhI hoya ane te caurindriya, tiryaMca paMcendriya ane nairayikAdinA bhavabhramaNa vaDe jANavuM. acakSudarzanI anAdi ananta che ke je kadi paNa mokSane prApta karavAno nathI. je mokSane prApta karaze te anAdi sAnta. tathA tiryaMca paMcendriya ke manuSya tevA prakAranA adhyavasAyathI na karIne pachInA samaye jo kALa kare to avadhidarzana paDe tyAre avadhidarzanI eka samaya sudhI hoya. utkRSTathI avadhidarzanI kAMIka adhika ekaso batrIza sAgaropama paryanta hoya. kevI rIte hoya? ahIM virbhAgajJAnI tiryaMca paMcendriya ke manuSya aMpatita virbhAgajJAna sahita ja jagati vaDe sAtamI naraka pRthivImAM tetrIza sAgaropamanA AyuSyavALo narayika thAya. ane te najika maraNa hoya tyAre samyakta pAmI tethI bhraSTa thai punaH apatita virbhAgajJAna vaDe pUrvakoTI AyuSyavALA tiryaMca paMcendriyomAM utpanna thAya ane tyAM paripUrNa potAnuM AyuSya pALIne pharI apatita virbhAgajJAna sahita ' ja sAtamI naraka pRthivImAM tetrIza sAgaropamanI sthitivALo narayika thAya, tyAM paNa maraNanA najika samaye samyakta pAmIne teno tyAga kare tethI pharIthI paNa vilaMga jJAnasahita ja pUrvakoTI AyuSyavALA tiryaMca paMcendriyomAM utpanna thAya tyAre e pramANe eka chAsaTha sAgaropama thAya, ane badhe tiryaMcamAM utpanna thato Rju gati vaDe upaje che. kAraNa ke vigraha-vakra gati vaDe tiryaMca ane manuSyamAM utpanna thanArane vibhaMga jJAnano niSedha karyo che. te mATe kaheze ke--"vimAnANI padritirivahanoLiyA maNusA mAhArA, no mAhara" iti-vibhaMga jJAnI paMcendriya tiryaMco ane manuSyo AhAraka hoya che, paNa anAhAraka hotA nathI. ane vigrahagatimAM to anAhAraka hoya che mATe vakra gatimAM vilaMga jJAna hotuM nathI. (pra)-zA mATe 104 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThArasamaM kAyaThiipayaM atthAhigAraparUvaNaM bArasamaM saMjayadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 vacce samyaktanuM pratipAdana karo cho? (10)-ahIM vibhaMga jJAnanI sthiti utkRSTathI paNa kaMIka nyUna pUrvakoTI adhika tetrIza sAgaropamanI che, ane te pramANe pUrve kahyuM che ke "vinAnI nA parva samaye 3ole terIe sAravAre sUNA puSyoDI mabhayAruM'' itiA virbhAgajJAnI jaghanyathI eka samaya ane utkRSTa kAMIka nyUna pUrvakoTI adhika tetrIza sAgaropama sudhI hoya che. tethI eTalA kALa sudhI niraMtara vibhaMga jJAna nahi rahetuM hovAthI vacce samyakta prApta kare che. tyAra pachI apatita vibhajJAna sahita ja manuSyapaNuM pAmI saMyamane pALI be vAra vijayAdimAM utpanna thAya tyAre bIjA chAsaTha sAgaropama samyagdaSTine hoya che. e pramANe avadhidarzanano kALa be chAsaTha-ekaso batrIza sAgaropama che. (pra)vibhaMga jJAnanI avasthAmAM avadhidarzanano karmaprakRti vagere granthomAM niSedha karyo che to vibhaMgazAnanA sadbhAvamAM avadhidarzana kema hoya? (10)-ema mAnavAmAM doSa nathI, kAraNa ke sutramAM vilaMga avasthAmAM paNa avadhidarzana pratipAdana kareluM che. te A pramANe-A sUtrano abhiprAya che ke vizeSa viSayaka vibhaMga jJAna ane sAmAnya viSayaka avadhidarzana hoya che. jema samyagdaSTine vizeSa viSayaka avadhijJAna ane sAmAnya viSayaka avadhidarzana hoya che. kevaLa virbhAgajJAnIne paNa avadhidarzana . hoya che, te anAkAramAtra-sAmAnya mAtra viSayaka hovAthI avadhijJAnInA avadhidarzana jevuM che, mATe te paNa avadhidarzana kahevAya che. paNa vibhaMgadarzana kahevAtuM nathI. mUlaTIkAkAra e vicAra saMbaMdhe kahe che-"haMsA 1 vikherI no 17meva to to chevaTTIgo sAphogAgo' itiA jethI darzana vibhaMga ane avadhijJAnane tulya che. mATe kAMIka adhika be chAsaTha sAgaropama kALa thAya che. tethI ame paNa virbhAgajJAnamAM avadhidarzanano vicAra karyo che. kArmagranthiko kahe che ke yadyapi sAkAra ane anAkAra rUpa vizeSatA hovAthI virbhAgajJAna ane avadhidarzana juduM che, to paNa virbhAgajJAna vaDe yathArtha nizcaya thato nathI, kAraNa ke te mithyAtvarUpa che, tema avadhidarzana vaDe samyaganirNaya thato nathI, kAraNa ke te anAkAramAtra che mATe vibhaMgaNAnathI avadhidarzananI judI vivekSA karavAnuM kaMIpaNa prayojana nathI. tenA abhiprAyathI vilaMga avasthAmAM avadhidarzana hotuM nathI. A svamatikalpita nathI, pUrvAcAryoe paNa evA prakAranA matavibhAganI vyavasthA karI che. vizeSaNavatImAM pUjya jinabhadragaNi kSamAzramaNe kahyuM che ke "sutte vibhaMgassa vi parUviyaM ohidasaNaM bhuso| kIsa puNo paDisiddhaM kammapagaDIpagaraNammi // vibhaMgevi darisaNaM sAmannavisesavisayao sutte| taM ca'visiTThamaNAgAramettaM to'vahivibhaMgANaM // mUDImaye pukha sAreyavilesamAviA vimenAgavaMsa visAmaNachacattAgo" [vizeSa gA0104-106] sUtramAM vilaMgane paNa avadhidarzana bahuvAra jaNAvyuM che, to karmaprakRti prakaraNamAM zA mATe teno niSedha karyo che? sUtramAM sAmAnya ane vizeSarUpa viSayavaDe vibhaMgane paNa darzana hoya che ane te darzana anAkAramAtra hovAthI avadhi ane vibhaMgane avadhidarzana aviziSTa (vizeSatA sivAya) hoya che. karmaprakRtino mata A che ke sAkAra ane anAkAranI vizeSatA chatAM paNa anizcayapaNAthI virbhAgajJAna ane darzananI vizeSatA nathI. bIjA AcAryo vyAkhyA kare che ke-sAtamI narakamRthivInA nivAsI nArakonI kalpanA karavAnuM zuM prayojana che? sAmAnya rIte nAraka, tiryaMca, manuSya ane deva bhavamAM paryaTana karatA avadhijJAna ane vibhaMgazAna eTalA kALa sudhI hoya che. tyAra pachI mokSa prApta thAya che. kevaLadarzanInuM sUtra kevaLajJAnInA sUtranI peThe vicAravuM. darzanadvAra samApta. ll12I543 || vIrarasanaM rajnathavAre || saMjae NaM bhaMte! saMjate tti pucchaa| goyamA! jahanneNaM egaM samayaM, ukkoseNaM desUNaM puvvkoddiN| asaMjate NaM bhaMte! asaMjae tti pucchaa| goyamA! asaMjate tividhe pannatte, taM jahA-aNAdie vA apajjavasite, aNAdie vA sapajjavasite, sAtIe vA spjjvsite| tattha NaMje se sAtIe sapajjavasite se jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM '105 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThArasamaM kAyaThiipayaM atthAhigAraparUvaNaM terasamaM uvaoga-coddasamaM AhAradAraM aNaMtaM kAlaM, aNaMtAo ussappiNi-osappiNIo kAlao, khettato avaGkaM poggalapariyaTTaM desUNaM / saMjatAsaMjate NaM pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM deNaM puvvakoDiM / nosaMjate-noasaMjate-nosaMjatAsaMjate NaM pucchA| goyamA! sAvIN apannavakSite vAraM 22 / IIsU0-13||144|| (mULa) he bhagavan! saMyata 'saMyata' e rUpe kALane AzrayI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanya eka samaya ane utkRSTa kaMika nyUna pUrvakoTI varSa paryanta hoya. he bhagavan! asaMyata 'asaMyata' e rUpe kyAM sudhI hoya? he gautama! asaMyata traNa prakAranA che. te A pramANe--1 anAdi ananta, 2 anAdi sAnta ane 3 sAdi sAnta. temAM je sAdi sAnta che te jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTa ananta kALa-ananta utsarpiNI avasarpiNI kALathI ane kSetrathI kaMika nyUna ardha pudgalaparAvarta kALa sudhI hoya. saMyatAsaMyata (dezavirati) kyAM sudhI hoya? he gautama! jadhanyathI antarmuhUrta ane utkRSTa kaMika nyUna kroDa pUrva varSa sudhI hoya. nosaMyata-noasaMyata-nosaMyatAsaMyata (siddha) kyAM sudhI hoya? he gautama! sAdi ananta kALa sudhI hoya. (dvAra 12) 13544 // (TI0) have saMyataddhAra kahe che, temAM A prathama sUtra che--'saMgar maMte'! ityAdi. koi cAritranA pariNAma samayeja kALa kare. tethI saMyatane saMyatapaNuM jaghanyathI eka samaya hoya che. asaMyata traNa prakAre che--anAdi ananta, anAdi sAnta ane sAdi sAnta. temAM je saMyamane koi paNa kALe pAmavAno nathI te anAdi ananta, je saMyamane prApta karaze te anAdi sAnta, je saMyamane prApta karI tethI bhraSTa thAya te sAdi sAnta. te jaghanyathI antarmuhUrta sudhI hoya che. kAraNa ke antarmuhUrta pachI koine saMyamanI prApti thAya che. utkRSTathI anantakALa-ityAdi badhuM pUrvanI peThe jANavuM. tyAra bAda avazya saMyamanI prApti thAya che. saMyatAsaMyatadezavirativALo, te jaghanyathI antarmuhUrta hoya che, kAraNa ke dezaviratinI prAptino upayoga jaghanyathI paNa antarmuhUrta paryanta hoya che. dezaviratinA dvividha-trividhi-be prakAre, traNa prakAre-ityAdi ghaNA bhAMgA thAya che, mATe tenI prAptimAM jaghanyathI paNa antarmuhUrta lAge che. sarva virati to sarva sAvadhano huM tyAga karuM chuM-ityAdi rUpa che mATe tenI prAptino upayoga eka samayano paNa hoya che, mATe pUrve saMyatano kALa eka samaya kahyo che. parantu je saMyata nathI, asaMyata nathI ane saMyatAsaMyata paNa nathI te siddha che. ane te sAdi ananta che. saMyatadvAra samApta. ||13||544 // || terasanaM 3vamonavAraM || sAgArovaogovautte NaM bhaMte! pucchaa| goyamA! jahanneNa vi ukkoseNa vi aMtomuhuttaM / aNAgArovautte vi evaM ceva vAra 12| ||slR0-24||4|| (mULa) he bhagavan! sAkAra upayogavALo kyAM sudhI hoya e prazna. he gautama! jaghanya ane utkRSTa antarmuhUrta sudhI hoya. anAkAra upayogavALA saMbaMdhe paNa emaja jANavuM. (dvAra 13) 14545 // (TI) have upayogadvAra kahe che, temAM A prathama sUtra che--'sArovatte N maMte'! ityAdi. ahIM saMsArIne sAkAra ane anAkAra upayoga hoya che ane te jaghanyathI ane utkRSTathI antarmuhUrta sudhI hoya che, tethI banne sUtromAM jaghanyathI ane utkRSTathI antarmuhUrtano upayoga kahyo che. kevalIne je eka samayano upayoga kahyo che te ahIM vivakSita nathI. upayogadvAra samApta. ||145450 || codasamaM bahAravAra || AhArae NaM bhaMte! pucchaa| goyamA ! AhArae duvidhe pannatte, taM jahA chaumatthaAhArae ya kevaliAhArae ya / chaumatthAhArae NaM bhaMte! chaumatthAhArae tti kAlao kevaciraM hoti ? goyamA ! jahanneNaM khuDDAgabhavaggahaNaM dusamayaUNaM,ukkoseNaM asaMkhejjaM kAlaM asaMkhejjAo ussappiNi-osappiNIto kAlato, khettato aMgulassa 106 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThArasamaM kAyaThiipayaM atthAhigAraparUvaNaM terasamaM uvaoga-coddasamaM AhAradAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 asNkhejjtibhaagN| kevaliAhArae NaM bhaMte! kevaliAhArae tti kAlato kevaciraM hoi? goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM desUNaM puvvkoddiN| aNAhArae NaM bhaMte! aNAhArae tti kAlao kevaciraM hoi? goyamA! aNAhArae duvihe pannatte,taMjahA-chaumatthaaNAhArae ya kevaliaNAhArae yA chaumatthaaNAhArae NaM bhaMte! pucchaa| goyamA!jahanneNaM egasamayaM, ukkoseNaM do smyaa|kevliannaahaare NaM bhaMte! kevali0? goyamA! kevaliaNAhArae duvidhe pannatte, taM jahA-siddhakevaliaNAhArae ya bhavatthakevaliaNAhArae yA siddhakevaliaNAhArae NaM pucchaa| goyamA!sAdIe apjjvsie| bhavatthakevaliaNAhArae NaM bhaMte! pucchaa| goyamA! bhavatthakevaliaNAhArae duvidhe pannatte, taMjahA-sajogibhavatthakevaliaNAhArae ya ajogibhavatthakevali aNAhArae yA sajogibhavatthakevaliaNAhArae NaM bhaMte! pucchaa| goyamA! ajahaNNamaNukkoseNaM tiNNi smyaa| ajogibhavatthakevaliaNAhArae NaM pucchaa| goyamA! jahanneNa vi ukkoseNa vi aNtomuhttN| dAraM 14 / ||suu0-15||546|| (mULa) he bhagavan! AhAraka AhAraka e rUpe kyAM sudhI hoya? he gautama! AhAraka be prakAre che. te A pramANe-chaprastha AhAraka ane kevalI AhAraka. he bhagavan! chadmastha AhAraka 'chadmastha AhAraka' e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanyathI be samaya nyUna sullaka bhava (baso chappana AvalikA) sudhI ane utkRSTa asaMkhyAto kALa eTale kALathI asaMkhyAtI utsarpiNI avasarpiNI ane kSetrathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa kALa sudhI hoya che. he bhagavan! kevalI AhAraka kevalI AhAraka" e rUpe kALathI kyAM sudhI hoya? he gautama! jeghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTa kaMIka nyUna pUrvakoTI varSa sudhI hoya. he bhagavan! anAhAraka "anAhAraka e rUpe kyAM sudhI hoya? he gautama! anAhAraka be prakAre che. te A pramANe-chadmastha anAhAraka ane kevalI anAhAraka. he bhagavan! chadmastha anAhAraka kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanya eka samaya ane utkRSTa e samaya sudhI hoya. he bhagavan! kevalI anAhAraka kevalI anAhAraka' e rUpe kyAM sudhI hoya? he gautama! kevalI- anAhAraka be prakAre che. te A pramANesiddha kevalI anAhAraka ane bhavastha kevalI anAhAraka. siddha kevalI anAhAraka saMbaMdhe pRcchA. he gautama! sAdi ananta kALa hoya. he bhagavan! bhavastha kevalI anAhAraka kyAM sudhI hoya? he gautama! bhavastha kevalI anAhAraka be prakAre che. te A pramANe-sayogI bhavastha kevalI anAhAraka ane ayogI bhavastha kevalI anAhAraka. he bhagavan! sayogI bhavastha kevalI anAhAraka kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanya ane utkRSTa sivAya traNa samaya sudhI hoya. ayogI bhavastha kevalI anAhAraka saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanya ane utkRSTa sivAya antarmuhUrta sudhI hoya. (dvAra 14) //15/pa46// (TI.) have AhArakatAra kahe che, temAM A prathama sUtra che--gAhIra aMte'!-he bhagavan! AhAraka keTalA kALa sudhI hoya-ItyAdi satra saMgama che, paranta 'nahavi g"mavAha kumayi]' iti-jaghanyathI be samaya nyUna kSaka bhava sudhI hoya che, ahIM yadyapi cAra samayanI ane pAMca samayanI vigrahagati hoya che. e saMbaMdhe kahyuM che "ujuyA ya egavaMkA duhatovaMkA gatI viNidiTThA / jujjai ticauvaMkAvi nAma caupaMcasamayAo // " ju gati, eka samayanI ane be samayanI vakragati kahelI che. tathA traNa cAra samayanI vakragati ane cAra, pAMca samayanI paNa vakragati ghaTI zake che. to paNa bahudhA be samayanI ke traNa samayanI vakragati hoya che, paNa cAra, pAMca samayanI vakragati hotI nathI mATe tenI vivakSA karI nathI. temAM utkRSTathI traNa samayanI vakragatimAM AdinA be samaya anAhAraka hoya che. tethI AhArakapaNAnA vicAramAM be samaya nyUna kSullakabhavanuM grahaNa karyuM che. ajugati ane eka samayanI vakragatinI vivakSA karI nathI, kema ke ahIM sauthI jaghanyano vicAra che. "utkRSTathI asaMkhyAto kALa che? - ityAdi badhuM sugama che, parantu 107 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThArasamaM kAyaThiipayaM atthAhigAraparUvaNaM paNarasamaM bhAsaga-solasamaM parittadAraM eTalA kALa pachI avazya vigrahagati thAya che ane temAM anAhA2kapaNuM hoya che mATe 'ananta kALa' na kahyo. kevalIsUtra sugama che. chadmastha anAhAraka sUtramAM 'ukkoseNuM do samayA' utkRSTa be samayo traNa samayanI vigrahagatine AzrayI kahyA che. cAra samayanI ane pAMca samayanI vigrahagatinI vivakSA karI nathI-e hamaNAMja kahyuM. sayogI bhavastha kevalI anAhAraka sUtramAM ATha samayanA kevalI samuddAtano trIjo, cotho ane pAMcamo-e traNa samayo anAhAraka hoya che. kahyuM che ke-- " daNDaM prathame samaye kapATamatha cottare tathA samaye / manthAnamatha tRtIye lokavyApI caturthe tu // saMharati paJcame tvantarANi manthAnamatha tathA SaSThe / saptamake tu kapATaM saMharati tato'STame daNDam // audArikaprayoktA prathamASTasamayayorasAviSTaH / mizraudArikayoktA saptamaSaSTadvitIyeSu // kArmaNazarIrayogI caturthake paJcame tRtIye ca / samayatraye'pi tasmin bhavatyanAhArako niyamAt // prathama samaye daMDa, bIjA samaye kapATa, trIjA samaye maMthAna ane cothA samaye lokavyApI thAya che. pAMcamA samaye AMtarAono saMhAra kare che, chaTThA samaye maMthAna saMhare che, sAtame samaye kapATa ane tyAra pachI AThamA samaye daMDa saMha2e che. prathama ane AThamA samayamAM audArikakAyayogI hoya che. sAtamA, chaThThA ane bIjA samayamAM audArikamizrayogavALo ane cothA, pAMcamA ane trIjA e traNa samayamAM kAryaNakAyayogI hoya che ane te vakhate avazya anAhAraka hoya che. AhArakadvAra samApta. II15546 // || vaLarAmaM mAnavAra || bhAsae NaM pucchaa| goyamA ! jahanneNaM egaM samayaM ukkoseNaM aMtomuhuttaM / abhAsae NaM pucchaa| goyamA ! abhAsae tividhe pannatte, taM jahA-aNAIe vA apajjavasie, aNAIe vA sapajjavasie, sAIe vA apajjavasie / tattha gaM je se sAI vA sapajjavasite se jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM vaNapphaikAlo | dAraM 15 / / / sU0 - 16 / / 547 / / (mU) bhASaka saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanya eka samaya ane utkRSTa antarmuhUrta sudhI hoya. abhASaka saMbaMdhe pRcchA. he gautama! abhASaka traNa prakAre che. te A pramANe--1 anAdi ananta, 2 anAdi sAnta ane 3 sAdi sAnta. temAM je sAdi sAnta che te jadhanyathI antarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa sudhI hoya che. (dvAra 15) 16547 // (TI0) have bhASakadvAra kahe che--'mAlaN aaN aMte'! ityAdi. bhASaka-bolanAra jaghanya eka samaya ane utkRSTathI antarmuhUrta sudhI vacanayogInI peThe jANavo. abhASaka traNa prakAre che--1 anAdi ananta, 2 anAdi sAnta ane 3 sAdi sAnta. temAM je koi paNa samaye bhASakapaNuM pAmaze nahi te anAdi ananta. je pAmaze te anAdi sAnta. ane je bhASaka thaine pharIthI paNa abhASaka thAya te sAdi sAnta. te jaghanyathI antarmuhUrta sudhI hoya che. kAraNa ke bolIne thoDI vAra rahIne pharIthI paNa bhASakapaNuM jaNAya che. athavA bhASaka-bolanAra beindriyAdi ekendriyAdi abhASaka jIvomAM utpanna thaine ane tyAM antarmuhUrtanuM AyuSya puruM karI pharIthI paNa jyAre beindriyAdipaNe upaje che tyAre jaghanyathI antarmuhUrta sudhI abhASaka hoya che. ane utkRSTa vanaspatikALa sudhI hoya che ane te pUrve kahyo che. mATe ahIM batAvatA nathI. bhASakadvAra samApta. / / 16 / / 547 // || sonAmaM rittavAraM || parittaNaM pucchA / goyamA ! paritte duvihe pannatte, taM jahA - kAyaparitte ya saMsAraparitte ya / kAyaparitte gaM0 pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM puDhavikAlo- asaMkhejjAo ussappiNi-osappiNIto / saMsAraparitte NaM pucchaa| goyamA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM anaMtaM kAlaM jAva avaGkaM poggalapariyaTTaM desUNaM / aparitte NaM pucchaa| goyamA ! aparit duvihe pannatte, taM jahA - kAyaaparitte ya saMsAraaparitte ya / kAyaaparitte NaM pucchA / gomA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM vaNassaikAlo / saMsAraaparitte NaM pucchaa| goyamA ! saMsAraaparitte duvihe .108 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThArasamaM kAyaThiipayaM atthAhigAraparUvaNaM sattarasamaM pajjattadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 pannatte, taM jahA-aNAIe vA apajjavasie, aNAIe vA spjjvsite| noparitte noaparite NaM pucchaa| goyamA! sAdIe apajjavasite dAraM 16|||suu0-17||548|| (mULa) paritta (pratyeka) saMbaMdhe pRcchA. he gautama! paritta be prakAre che. te A pramANe-kAyapatti ane saMsAraparitta. kAyaparitta saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanya antarmuhUrta ane utkRSTa asaMkhyAtI utsarpiNI-avasarpiNI rUpa asaMkhyAtA pRthivIkAla sudhI hoya. saMsArapari saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta utkRSTa ananta kALa, yAvat kaMIka nyUna adha pudgalaparAvarta sudhI hoya. apatti saMbaMdhe pRcchA. he gautama! aparitta be prakAre che. te A pramANe-kAyaaparitta ane saMsAraaparitta. kAyaaparitta saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanya antarmuhUrta ane utkRSTa vanaspatikALa paryanta hoya. saMsAraaparitta saMbaMdhe pRcchA. he gautama! saMsAraaparitta be prakAre che. te A pramANe-anAdi sAtta ane anAdi ananta. noparitta-noaparitta saMbaMdhe pRcchA. he gautama! sAdi ananta kALa paryanta hoya. (dvAra 16) //17l548. (TI) have parittadvAra kahe che-paritta be prakAre che-kAyaparitta ane saMsAraparitta. temAM jene paritta-parimita kAya-zarIra che te kAyapatti-pratyekazarIrI ane jeNe samyaktAdi vaDe parira-parimita saMsAra karyo che te saMsAraparitta kAyaparitta jaghanyathI antarmuhUrta sudhI hoya che ane te jyAre koI jIva nigodathI nIkaLI pratyeka zarIravALAmAM utpanna thaine ane tyAM antarmuhUrta rahIne pharIthI paNa nigodamAM utpanna thAya tyAre hoya che. utkRSTathI asaMkhyAto kALa hoya che ane te asaMkhyAto kALa pRthivIkAla-jeTalo pRthivIkAyikano kAyasthitino kALa che teTalo jANavo. tenuM kALane AzrayI nirUpaNa kare che- te asaMkhyAtI utsarpiNI avasarpiNI rUpa che.' saMsAraparitta jaghanyathI antarmuhUrta paryanta hoya che, tyAra pachI te annakRta kevalI thaIne muktine prApta thAya che. utkRSTa ananta kALapayata hoya che. tenuM ja nirUpaNa kare che-"asaMtAo' ityAdi. ananta utsarpiNI avasarpiNIrUpa ananta kALa hoya che--ityAdi pUrvanI peThe jANavuM. tyAra pachI te avazya mokSane prApta thAya che. kAyaaparitta anantakAyika jANavo. ane jeNe samyakvAdi vaDe parimita saMsAra karyo nathI te saMsArAparijha samajavo. kAyaaparitta jaghanyathI antarmuhUrta sudhI hoya che ane te jyAre koI jIva pratyeka zarIrIthI nIkaLI nigodamAM utpanna thAya ane tyAM antarmuhUrta rahIne pharIthI pratyekazarIramAM utpanna thAya tyAre jANavo. utkRSTathI vanaspatikALa jANavo ane te pUrve batAvelo che. tyAra pachI avazya tyAMthI nIkaLe che. saMsAraaparitta be prakAre che-anAdi ananta ane anAdi sAnta. temAM je koI kALe paNa saMsArathI mukta nahi thAya te anAdi ananta, ane je saMsArano anta karaze te anAdi sAnta. noparitta-noaparitta siddha che ane te Adi ananta kALa sudhI hoya che. I/17ll5485 | rararararasamaMvMd I. pajjattae NaM pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM sAgarovamasatapuhattaM saatiregN| apajjattae NaM pucchaa| goyamA! jahanneNa vi ukkoseNa vi aNtomuhtt| nopajjattae noapajjattae NaM pucchaa| goyamA! sAdIe apajjavasie dAraM 17 / ||suu0-18||549|| (mULa) paryAptA saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanya antarmuhUrta ane utkRSTa kaMIka nyUna zatapRthakva (basothI navaso) sAgaropama sudhI hoya. aparyAptA saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanya ane utkRSTa attamuhUrta sudhI hoya. nAparyAptA-noaparyAptA saMbaMdhe pRcchA. he gautama! sAdi ananta kALa hoya. (kAra 17) /18pa49l (TIva) paryAptadvAramAM paryApto jaghanyathI antarmuhUrta sudhI hoya che. tyAra pachI aparyAptapaNe pAme che. utkRSTathI kAMIka adhika basothI navaso sAgaropama sudhI hoya che. eTalA kALa sudhI labdhiparyAptanI sthitino saMbhava che. aparyApta jaghanyathI ane 109 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThArasamaM kAyaThiipayaM atthAhigAraparUvaNaM aTThArasamaM suhuma-egUNavIsaimaM saNNi-vIsaimaM bhavasiddhiyadAraM utkRSTathI antarmuhUrta sudhI hoya che. tyAra pachI paryApta labdhinI prApti thAya che. nopayata-noaparyApta siddha che ane te sAdi ananta che, kAraNa ke siddhatvano nAza thato nathI. ll18pa49ll || mararamaM suhumalAra || suhume NaM bhaMte! suhume tti pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM puddhvikaalo| bAdare NaM pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM asaMkhenaM kAlaM-jAva khettao aMgulassa asNkhejjtibhaag| nosuhumanobAdareNaM puchI mayamA! tArI mannilite lA 18 sU0-1pa10| (mULa) he bhagavan! sUkSma 'sUkSma" e rUpe kyAM sudhI hoya? he gautama! jaghanya antarmuhUrta ane utkRSTa pRthivIkALa paryanta hoya. bAdara saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanya attamuhUrta ane utkRSTa asaMkhyAtA kALa paryanta yAvat kSetrathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa hoya. nosUkSma-nobAdara saMbaMdhe pRcchA. he gautama! sAdi ananta kALa sudhI hoya. (dvAra 18) I/1955oll (TI.) sUkSmadvAra viSe sUmasUtramAM utkRSTathI pRthivIkALa-eTale jeTalo pRthivIkAyikanI kAyasthitino kALa che teTalo jANavo. bAdarasUtra saMgama che. ane e banne sUtrano vicAra pUrve karelo che. nosUkSma-nobAdara siddha che tethI te sAdi ananta che. l/1955oll | hAvIramaM savAraM ||. saNNI NaM bhaMte! pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM sAgarovamasatapuhattaM saatireg| asaNNI NaM pucchaa| goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM vnnssikaalo| nosaNNInoasaNNINaM pucchaa| goyamA! sAdIe puSpattei viza3 sU0-20nAvavA (mU0). he bhagavan! saMjJI 'saMjJI' e rUpe keTalA kALa sudhI hoya? he gautama! jaghanya annamuhUrta ane utkRSTathI kaMika adhika zata pRthakva (basothI navaso) sAgaropama sudhI hoya. asaMzI saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanya antarmuhUrta ane _utkRSTa vanaspati kALa sudhI hoya. nosaMjJI-noasaMzI saMbaMdhe pRcchA. he gautama! sAdi ananta kALa sudhI hoya. (dvAra 19) //raoll551// (TI) saMjJIdvArane viSe saMjJIsUtramAM jaghanyathI antarmuhUrta che. ane te jyAre koI jIva asaMjJIthI nIkaLI saMjJImAM utpanna thAya ane tyAM antarmuhUrtanuM AyuSya bhogavI pharIthI asaMzImAM utpanna thAya tyAre hoya che. utkRSTa kALa sugama che. asaMzI jaghanyathI antarmuhUrta paryanta hoya che. te A pramANe--jayAre koI jIva saMjJIthI nIkaLI asaMjJImAM utpanna thAya ane tyAM antarmuhUrta rahIne pharIthI saMjJImAM Ave tyAre hoya che. utkRSTathI vanaspatikALa samajavo, kAraNa ke asaMjJInA grahaNathI vanaspatikAyanuM paNa grahaNa thAya che. nosaMjJI-noasaMzI siddha che ane te sAdi ananta che. 20551il. | || vIra maMmariddhivAra ||. bhvsiddhiennNpucchaa| goyamA! aNAdIe spjjvsite|abhvsiddhie nnNpucchaa| goyamA! aNAdIe apjjvsite| nobhavasiddhie noabhavasiddhie NaM pucchaa| goyamA! sAdIe apajjavasite dAraM 20 / ||suu0-21 / / 552 / / (mULa) bhavasiddhika saMbaMdhe pRcchA. he gautama! anAdi sAtta hoya. abhavasiddhika saMbaMdhe pRcchA. he gautama! anAdi ananta kALa paryanta hoya. nobhavasiddhika-noabhavasiddhika saMbaMdhe pRcchA. he gautama! sAdi ananta kALa sudhI hoya. - ' dvAra 20) /ra 1/para// 110 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThArasamaM kAyaThiipayaM atthAhigAraparUvaNaM egavIsaimaM asthikAya-bAvIsaimaM carimadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 (TI0) bhavasiddhikadvArane viSe bhavamAM jeone siddhi che te bhavasiddhika-bhavya. te anAdi sAtta che. anyathA bhavyapaNAno abhAva thAya. tethI anya abhavasiddhika-abhavya jANavo. te anAdi ananta che. anyathA abhavyapaNAno abhAva thAya. nobhavya-noabhavya siddha che ane te sAdi ananta che. ri 1//552 |vIraA sthibyavAra ||. dhammatthikAe NaM pucchaa| goyamA! savvaddhaM, evaM jAva addhAsamae dAraM 21 / ||suu0-22||553|| (mULa) dharmAstikAya saMbaMdhe pRcchA. he gautama! sarva kALa hoya. e pramANe addhAsamaya sudhI jANavuM. (kAra 21) ra ra //553 (TI0) pAMce astikAyo sarva kALane viSe hoya che, addhAsamaya paNa pravAhanI apekSAe sarvakAlabhAvI che. mATe kahyuM che ke pUrva nAva addhAramaNa'-"e pramANe addhA samaya sudhI jANavuM.' rA553 || vAvIra maMrivAra || carime NaM pucchaa| goyamA! aNAdIe spjjvsite| acarime NaM pucchaa| goyamA! acarime duvidhe pannatte, taM jhaa-vIvA pannavasitte, savIte vA apangavati tAraM 22aa sU0-rarASa4 paNNavaNAe bhagavaIe aTThArasamaM kAyaTiinAmapayaM smttN| (mULa) carama saMbaMdhe pRcchA. he gautama! anAdi sAtta hoya. acarama saMbaMdhe pRcchA. he gautama! acarama be prakAre che. te A pramANe-anAdi ananta ane sAdi ananta hoya. dvAra 22) ra3/554ll prajJApanA bhagavatImAM aDhAramuM kAyasthiti pada samApta. (TI) jene carama bhava thaze te abhedathI carama-bhavya kahevAya che, tenAthI viparIta acarama-abhavya kahevAya che. kAraNa ke tene carama-chello bhava nathI. ane te sivAya bIjA siddha che, kAraNa ke tene paNa caramapaNuM nathI. temAM carama anAdi sAtta che, anyathA caramapaNuM nahi ghaTe. acarama be prakAre che-anAdi ananta ane sAdi ananta. temAM anAdi ananta abhavya che ane sAdi ananta siddha che. prajJApanA TIkAnA anuvAdamAM aDhAramuM kAyasthiti pada samApta. arihaMtanI AjJAnI ArAdhanA nikAcita karmone kadAca naSTa na karI zake. paNa e nikAcita karmonA anubaMdhane to naSTa kare ja. e anubaMdho ja khataranAka hoya che. nikAcita karmonI tAkAta to kevaLa sukha-duHkha ApavA sudhI che paNa e sukha-duHkhanA bhogavanArAmAM Asakti ane anAdara to anubaMdhanA gharanAM che. jyAM sukhanI Asakti ane duHkha pratyeno anAdara bhAva naSTa thaI jAya pachI e nikAcita karmo AtmAnuM aMzamAtra ahita na karI zake. ethI ja arihaMtanI AjJAnI ArAdhanA samayamAtra paNa choDavI nahIM. arihaMtanuM zAsana sAtamI nArakImAM paNa hoya che. tyAM rahelo jIva paNa upazama samyakta pAmI zake che. te samayamAM te jIvAtmA arihaMtanA zAsanane pAmelo gaNAya. ane tethI tyAM te samaye . arihaMtanuM zAsana che ema kahevAya. - jayAnaMda 111 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 egUNavIsaimaM sammattaM payaM jIvesu-cauvIsadaMDaesu sammatta parUvaNaM || QNavIramaM sanmatta pacaM || || nIveDutta purUvaM || jIvA NaM bhaMte! kiM sammadiTThI, micchadiTThI, sammAmicchadiTThI? goyamA! jIvA sammadiTThI vi, micchAdiTThI vi, sammAmicchadiTThI vi| || caDavIraviMdaku sanmatta parUvaI I. evaM neraiyA vi| asurakumArA vi evaM ceva jAva thnniykumaaraa| puDhavIkAiyA NaM pucchaa| goyamA! puDhavIkAiyA No sammadiTThI, micchadiTThI, No sammAmicchadiTThI, evaM jAva vnnssikaaiyaa| beiMdiyANaM pucchaa| goyamA! beiMdiyA sammadiTThI vi, micchAdaTThI, No smmaamicchditttthii| evaM jAva curidiyaa| paMciMdiyatirikkhajoNiyA maNussA vANamaMtara-joisiya-vemANiyA ya sammadiTThI vi micchadiTThI viyasammAmicchadiTThI vi| siddhANaM pucchaa| goyamA! siddhA sammadiTThI, No micchadiTThI, No sammAmicchadiTThI ||suu0-1||555|| . panavaNAe bhagavaIe egUNavisaimaM sammattapadaM smttN| ogaNIzamuM sakhyatvapada. (mULa) he bhagavan! jIvo zuM samyagdaSTi che, mithyASTi che ke samyugmidhyAdRSTi che? he gautama! jIvo samyagdaSTi paNa che, mithyASTiyaNa che ane samyammiglAdRSTi paNa che. e pramANe narayiko paNa jANavA. asurakumAro yAvat svanitakumAro ema ja jANavA. pRthivIkAyiko saMbaMdhe pRcchA. he gautama! pRthivIkAyiko samyagdaSTi nathI, mithyAdRSTi che, samyugmiAdRSTi nathI. e pramANe vanaspatikAyiko sudhI samajavuM. beIndriyo saMbaMdhe pRcchA. he gautama! beIndriyo samyagdaSTi ane mithyAdRSTi hoya che paNa samithyASTi hotA nathI. e pramANe caurindriyo sudhI jANavuM. paMcendriya tiryo, manuSyo, vyaMtara, jyotiSiko ane vaimAniko samyagdaSTi, mithyAdRSTi ane saspezmidhyAdRSTi paNa hoya che. siddho saMbaMdhe pRcchA. he gautama! siddho samyagdaSTi che, mithyAdRSTi nathI ane samyammiglAdRSTi nathI. //1//papapI - prajJApanA bhagavatImAM ogaNIzamuM samyaktapada samApta. . (TI) e pramANe aDhAramA padanI vyAkhyA karI, have ogaNIzamA padano prAraMbha karAya che. teno A saMbandha che-ahIM pUrvanA padamAM kAyasthiti kahI, ahIM kayI kAyasthitimAM samyagdaSTi Adi bheda vaDe keTalA prakAranA jIvo hoya? te vicArAya che. temAM A sUtra che-"nIvA nuM maMta! vi sammaviThThI -he bhagavan! jIvo samyagdaSTi che' ityAdi padanI samApti sudhI sugama che, parantu sAsvAdana samyaktasahita paNa sUtranA abhiprAyathI pRthivyAdimAM utpanna thato nathI, kAraNa ke '3mayAbhAvo puDhavApaNuM' pRthivyAdimAM-ubhayano samyakta ane samyaktasahita jIvanI utpattino abhAva che-evuM zAstra vacana che. beIndriyAdimAM sAsvAdana samyakta sahita utpanna thAya che, mATe pRthivyAdimAM samyagdaSTino niSedha karyo che. ane beindriyAdi samyagdaSTi kahelA che. samyammidhyAdRSTino pariNAma tevA prakAranA svabhAvathI saMjJI paMcendriyone hoya che, bAkInA ne hoto nathI. mATe ekendriya ane beindriyAdi bannene samyugmidhyAdRSTino niSedha karyo che. prajJApanA TIkAnA anuvAdamAM ogaNIzamuM samyakta pada samApta. | 112 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIsaimaM aMtakiriyApayaM vIsaimaMpayassa atthAhigArA paDhamaM aMtakiriyA bIyaM anaMtara kiriyAdAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 || vIsamaM aMtaviriyAvayaM || || vIsamaMvayara atyAdinArA || neraiya aMtakiriyA aNantaraM egasamaya uvvaTTA / titthagaracakkibalavAsudevamaMDaliyarayaNA ya / / dAragAhA / vIzamuM antakriyA pada. (mU0) 1 nairiyaka-naiyikAdi saMbaMdhe antakriyA, 2 anantara-anantara ane paraMpara AvelAnI antakriyA, 3 eka samayanI antakriyA, 4 uddhRtta-cyavIne kyAM jAya? ane 6 kyAMthI nIkaLI tIrthakrura, cakravartI, baladeva, vAsudeva mAMDalika ane ratna-senApati vagere thAya? e saMbaMdhe A dvAra gAthA kahevAmAM AvI che. (TI0) ogaNIzamA padanI vyAkhyA karI, have vIzamA padano AraMbha karAya che. eno A saMbaMdha che--pUrvanA padamAM samyaktvano pariNAma kahyo, ahIM pariNAmanA samAnapaNAthI gatino pariNAma vizeSa antakriyA kahevAya che. temAM prAraMbhamAM adhikA2pratipAdaka A dvAragAthA kahe che--'neralDsa aMtiirayA'-ityAdi. prathama adhikAramAM nairayika vaDe upalakSita-sUcita covIza daMDakomAM antakriyAno vicAra karavAno che, tyAra pachI anantara-potapotAnA naiyikAdi bhavathI pachInA manuSyabhavamAM AvelA antakriyA kare ke paraMparA AvelA antakriyA kare? e pramANe attarano vicAra karavAno che. tyAra pachI naiyikAdi bhavothI turata AvelA eka samayamAM keTalA antakriyA kare? e vicA2 ka2vAno che, 4 utta-nairayikAdi bhavothI nIkaLelA kai yonimAM utpanna thAya-e kahevAnuM che. tathA jyAMthI nIkaLI tIrthaMkaro, cakravartI, baladeva, vAsudeva, mAMDalika rAjAo ane cakravartInA senApati vage2e ratno thAya te anukrame kahevAnAM che. e pramANe dvA2gAthAno saMkSepArtha kahyo. ane savistara artha sUtrakAra ja kaheze. || paDhamaM aMtaviriyAvAraM || jIve NaM bhaMte! aMtakiriyaM karejjA ? goyamA ! atthegaie karejjA, atthegatie No karejjA / evaM neraie jAva vemANie / neraie NaM bhaMte! neraiesu aMtakiriyaM karejjA ? goyamA ! no iNaTTe samaTThe / neraiyA NaM bhaMte! asurakumAresu aMtakiriyaM karejjA ? goyamA ! no iTTe samaTThe / evaM jAva vemANiesu / navaraM maNUsesu aMtakiriyaM karejjaM tti pucchA / goyamA ! atthegatira karejjA, atthegatie No karejjA / evaM asurakumAre jAva vemANie / evamete caDavIsaM cauvIsa daNDagA matti mU.-16/ (mU0) he bhagavan! jIva antakriyA kare? he gautama! koi kare ane koi na kare. e pramANe nairayikathI AraMbhI vaimAnika sudhI jANavuM. he bhagavan! naiyika nairiyakomAM antakriyA kare? he gautama! e artha samartha-yathArtha nathI. he bhagavan! naiyiko asurakumAromAM AvI antakriyA kare? he gautama! e artha samartha nathI. e pramANe yAvat vaimAnikomAM jANavuM. paraMtu manuSyomAM AvI antakriyA kare? e prazna karavo. he gautama! koi antakriyA kare ane koi na kare. e pramANe asurakumArone yAvat vaimAnikamAM kahevuM. ema covIza covIza vAra daMDako thAya che. II1/556 // || vIyaM anaMtaraviriyAvAraM || neraiyA NaM bhaMte! kiM aNaMtarAgayA aMtakiriyaM kareMti, paraMparAgayA aMtakiriyaM kareMti ? goyamA ! anaMtarAgayA vi aMtakiriyaM kareMti, paraMparAgayA vi aMtakiriyaM kareMti / evaM rayaNappabhApuDhavineraiyA vi jAva paMkappabhApuDhavIneraiyA / dhUmappabhApuDhavIneraiyA NaM pucchA / goyamA ! No aNaMtarAgayA aMtakiriyaM pakareMti, paraMparAgayA aMtakiriyaM pakareMti, evaM jAva ahesattamApuDhavIneraiyA / asurakumArA jAva thaNiyakumArA puDhavI- Au - vaNassaikAiyA ya aNantarAgayA 113 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 vIsaimaM aMtakiriyApayaM vIsaimapayassa atthAhigArA paDhamaM aMtakiriyA bIyaM aNaMtara kiriyAdAraM vi aMtakiriyaM pakareMti, paraMparAgayA vi aMtakiriyaM pkreNti| teu-vAu-beiMdiya-teiMdiya-cariMdiyA No aNaMtarAgayA aMtakiriyaM pakareMti, paraMparAgayA aMtakiriyaM pkreNti| sesA aNaMtarAgayA vi aMtakiriyaM pakareMti, paraMparAgayA vi aMtakiriyaM pakareMti ||suu0-2||557|| (mULa) he bhagavan! nairayiko anantara-tarata pachInA bhavamAM AvelA antakriyA kare ke paraMparAe AvelA attakriyA kare? he gautama! anantara-pachInA bhAvamAM AvelA paNa antakriyA kare ane paraMparAe AvelA paNa antakriyA kare. e pramANe ratnaprabhApRthivInA nairayiko yAvat paMkaprabhAnA nairayiko antakriyA kare. dhUmaprabhA pRthivInA narayiko saMbaMdha pRcchA. he gautama! anantara-turata pachInA bhAvamAM AvelA antakriyA na kare, paNa paraMparAe AvelA antakriyA kare. e pramANe nIcenI sAtamI pRthivInA nairayiko sudhI jANavuM. asurakumAro yAvat svanitakumAro, pRthivIkAyiko, aSkAyiko ane vanaspatikAyiko turata pachInA bhAvamAM AvelA paNa antakriyA kare ane paraMparAthI AvelA paNa antakriyA kare. tejaskAya, vAyukAya, beIndriya, indriya ane caurindriyo pachInA bhavamAM AvelA antakriyA na kare, paNa paraMparAe AvelA antakriyA kare. bAkInA jIvo pachInA bhAvamAM AvelA paNa antakriyA kare ane paraMparAe AvelA paNa antakriyA kare. /ra //557ll. (TI)) temAM prathama antakriyAne kahevAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che-"nIve aMte!' ityAdi. anta-avasAna, nAza, ahIM prasaMgathI karmano nAza jANavo, tenuM kriyA-karavuM. karmano nAza karavo te antakriyA. anya AgamamAM antakriyAzabda mokSa arthamAM rUDha-prasiddha che. kAraNa ke "vRtnavarnakSayAt mokSa " (tattvArtha a0 sU0) evuM zAstravacana che. he bhagavan! jIva antakriyA kare? bhagavAn uttara Ape che he gautama! " a re ya: -koI jIva che je kare', "mo yo ne kuryA-koI jIva che je karato nathI". arthAt koi kare che ane koi karato nathI. tAtparya e che ke je tathAvidha bhavyatvanA paripAka thavAthI manuSya bhava vagere pUrNa sAmagrI pAmIne ane te sAmagrInA sAmarthyathI utpanna thayela atiprabala varSollAsa vaDe kSapakazreNi upara ArUDha thaI kevaLa jJAna pAmI aghAtI karmono paNa kSaya kare che te antakriyA kare, bIjA tethI viparIta hovAthI na kare. e pramANe nairayikAdi covIza daMDakanA kramathI vaimAnika sudhI vicAravuM. sUtrapATha A pramANe che-phA aMte! maMtariyuM rennA? myama! alyAphA rennA, gandhArUpa no renanA' ityAdi. he bhagavan! narayika antakriyA kare? he gautama! koI kare ane koI na kare vagere. have nairayikomAM vartato antakriyA kare ke na kare? e saMbaMdha prazna - karavAnI icchAvALA sUtrakAra A sUtra kahe che-"merapha maMte'!-ityAdi bhagavAn uttara kahe che-he gautama! e artha samartha-yuktiyukta nathI. kAraNa ke ahIM sarva karmano kSaya prakarSane prApta thayelA samyagdarzana, jJAna ane cAritranA samudAyathI thAya che, parantu nairayikAvasthAmAM tevA prakAranA bhavasvabhAvathI cAritrano pariNAma hoto nathI. e pramANe asurakamArathI mAMDI vaimAnika sudhImAM pratiSedha karavo. paranta manuSyomAM Avelo koI antakriyA kare ke jene cAritrAdinI sAmagrI paripUrNa prApta thaI hoya ane je tenAthI rahita hoya te na kare. e pramANe asurakumArathI mAMDI vaimAnika sudhInA pratyeka narayikAdi covIza daMDakanA anukramathI kahevA. e pramANe e covIza vAra covIza daMDako thAya che. have e nairayikAdi potapotAnA bhava pachInA manuSyabhavamAM AvI antakriyA kare ke tiryaMcAdinA bhavonA attara vaDe paraMparAe AvelA paNa antakriyA kare e nirUpaNa karavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che-"neraphayA je aMte'! ityAdi praznasUtra sugama che. bhagavAn uttara Ape che- he gautama! turata pachInA bhavamAM AvIne paNa antakriyA kare ane paraMparAe AvIne paNa antakriyA kare. temAM ratnaprabhA, zarkaraprabhA, vAlukAprabhA ane paMkaprabhAthI turata AvIne paNa kare ane paraMparAe AvIne paNa kare. ane dhUmaprabhApRthivIthI tevA prakAranA bhavasvabhAvathI paraMparAe AvelA ja antakriyA kare. eja vizeSane pratipAdana karavAnI icchAvALA sUtrakAra sAta sUtro kahe 114 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIsaimaM aMtakiriyApayaM vIsaimaMpayassa taiyaM egasamayadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 che--'e pramANe ratnaprabhA pRthivInA nairayiko paNa jANavA' ityAdi sUtra sugama che. asurakumA2thI mAMDI stanitakumAra sudhInA bhavanapati devo, pRthivI, pANI ane vanaspati turata-pachInA bhavamAM AvIne paNa antakriyA kare ane paraMparAe AvIne paNa antakriyA kare. banne prakA2e AvelA teone antakriyA karavAmAM kAMipaNa virodha nathI, kAraNa ke kevalajJAnIe tevA prakAre jANyuM che. tejaskAya, vAyu, beindriya, teindriya ane caurindriya paraMparAe AvelA ja antakriyA kare che, paNa pachInA bhavamAM AvelA antakriyA karatA nathI. temAM tejaskAya ane vAyukAyane pachInA bhavamAM manuSyapaNuM ja prApta thatuM nathI. ane beindriyAdikane prApta thavA chatAM tevA prakAranA bhavasvabhAvathI antakriyA thatI nathI bAkInA tiryaMca paMcendriyathI mAMDI vaimAnika sudhInA jIvo turata AvelA ane paraMparAe AvelA paNa antakriyA kare che. II2557 // ||talDsa samayavAra || aNaMtarAgayA neraiyA egasamaye kevaiyA aMtakiriyaM pakareMti ? goyamA ! jahanneNaM ego vA do vA tinnivA, ukkoseNaM ds|rynnppbhaapuddhviineriyaa vi evaM ceva, jAva vAluyappabhApuDhavIneraiyA / aNaMtarAgayA NaM bhaMte! paMkapabhApuDhavIneraiyA , samayeNaM kevatiyA aMtakiriyaM pakareMti ? goyamA ! jahanneNaM ekko vA do vA tinni vA, ukkoseNaM cattAri / antarAgayA NaM bhaMte! asurakumArA ega samaye NaM kevatiyA aMtakiriyaM pakareMti ? goyamA ! jahanneNaM ekko vA do vA tinni vA, ukkoseNaM ds| aNaMtarAgayA NaM bhaMte asurakumArIo egasamayeNaM kevaiyA aMtakiriyaM pakareMti ? goyamA ! jahanneNaM ekko vA do vA tinni vA ukkoseNaM pNc| evaM jahA asurakumArA sadevIyA tahA jAva thaNiyakumArA / aNaMtarAgayA NaM bhaMte! puDhavikAiyA egasamaye kevaiyA aMtakiriyaM pakareMti ? goyamA ! jahanneNaM ekko vA do vA tinnivA, ukkoseNaM cattAri / evaM AukkAiyA vi cattAri, vaNassaikAiyA chacca, paMciMdiyatirikkhajoNiyA dasa, tirikkhajoNiNIo dasa, maNussA dasa, maNussIo vIsaM, vANamaMtarA, dasa, vANamaMtarIo paMca, joisiyA joisiNIo vIsaM, vemANiyA aTThasayaM vemANiNIo vIsaM / sU0 - 3 / / 558 / / , (mULa) naiyiko turata pachInA bhavamAM AvelA eka samayamAM keTalA antakriyA kare? he gautama! jaghanya eka, be ane traNa ane utkRSTathI dasa antakriyA kare. e pramANe ratnaprabhA pRthivInA nairayiko yAvat vAlukAprabhAnA nairayiko paNa jANavA. he bhagavan! paMkaprabhApRthivInA nairayiko turata pachInA bhavamAM AvI eka samaye keTalA antakriyA kare? he gautama! jaghanyathI eka, be ane traNa ane utkRSTathI cAra antakriyA kare. he bhagavan! asurakumAro turata pachInA bhavamAM AvI eka samaye keTalA antakriyA kare? he gautama! jadhanyathI eka, be ane traNa ane utkRSTathI dasa antakriyA kare. he bhagavan! asurakumArIo turata pachInA bhavamAM AvI eka samaye keTalI antakriyA kare? he gautama! jaghanya eka, be ane traNa ane utkRSTathI pAMca antakriyA kare. e pramANe jema devIsahita asurakumAro kahyA tema yAvat stanitakumAro jANavA. he bhagavan! pRthivIkAyiko pachInA bhavamAM AvI eka samaye keTalA antakriyA kare? he gautama! jaghanya eka, be ane traNa ane utkRSTathI cAra antakriyA kare. e pramANe aplAyiko paNa cAra, vanaspatikAyiko cha, paMcendriya tiryaMcayoniko dasa, tiryaMcastrIo dasa, manuSyo dasa, manuSyasrIo vIza, vyantaro dasa, vyaMtarIo pAMca, jyotiSiko dasa, jyotiSika strIo vIza, vaimAniko ekaso ATha ane vaimAnika strIo vIza antakriyA kare. 35585 (TI) 'nairiyAdi bhavothI anantara-vyavadhAna sivAya pachInA bhavamAM AvelA keTalA antakriyA kare, e prakAre trIjuM dvAra kahe che--'anantarAyA N maMte ' ityAdi. nairayika bhavathI anantara-vacce koi paNa bhavanA antara sivAya manuSyabhavamAM AvelA eka samaye keTalA mokSe jAya? ahIM 'naiyiko'' e pUrva bhavanA paryAyano vyavahAra te devAdi pUrvebhavanA paryAyanI 115 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA, sUtra bhAga 2 vIsaimaM aMtakiriyApayaM vIsaimaMpayassa cautthaM uvvaTTadAraM pratipatti-bodhanA niSedhane mATe che. e pramANe pachInA sUtramAM paNa te te pUrvabhavanA paryAyanA vyavahAramAM prayojana samajavuM. jADI baghu spaSTa che. // 3 // 8 // || cautthaM uvvaTTadAraM || neraie NaM bhaMte! neraiehiMto anaMtaraM uvvaTTittA neraiesu uvavajjejA ? goyamA ! no iNaTThe samaTThe / neraie NaM bhaMte! neraiehiMto aNaMtaraM uvvaTTittA asurakumAresu uvavajjejA? goyamA! no iNaTThe smtttthe| evaM niraMtaraM jAva cauriMdiesu pucchA / goyamA ! no iNaTTe samaTThe / neraie NaM bhaMte! neraiehiMto anaMtaraM uvvaTTitA paMciMdiyatirikkhajoNiesu uvavajjejA? goyamA! atthegatie uvavajjejA, atthegaie No uvavajjejA / je gaM bhaMte! neraiehiMto anaMtaraM uvvaTTittA paMciMdiyatirikkhajoNiesu uvavajjejA se NaM! kevalipannattaM dhammaM labhejjA savaNayAe? goyamA! atthegatie labhejjA, atthegatie No labhejjA / je gaM bhaMte! kevalipannattaM dhammaM labhejjA savaNayAe se NaM kevaliM bohiM bujjhejjA? goyamA! atthegatie bujjhejjA, atthegatie No bujjhejjA / je gaM bhaMte! kevaliM bohiM bujjhejjA, se NaM saddahejjA pattiejjA roejjA ? goyamA ! saddahejjA, pattiejjA, roejjA / je gaM bhaMte! saddahejjA pattiejjA roejjA seNaM AbhiNibohiyanANa-suyaNANAI uppADejjA ? haMtA goyamA ! uppADejjA / je gaM bhaMte! AbhiNibohiyanANasuyanANAI uppADejjA se NaM saMcAejjA sIlaM vA vayaM vA guNaM vA veramaNaM vA paccakkhANaM vA posahovavAsaM vA paDivajjittae? goyamA! atthegatie saMcAejjA, atthegatie No saMcAejjA / je gaM bhaMte! saMcAejjA sIlaM vA jAva posahovavAsaM vA paDivajjittae se NaM ohinANaM uppADejjA ? goyamA ! atthegatie uppADejjA, atthegatie No uppaaNddejjaa| je NaM bhaMte! ohinANaM uppADejjA se NaM saMcAejjA muNDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaittae? goyamA ! no iNaTTe samaTTe / / sU0 - 4 / / 559 / / (mULa) he bhagavan! naiyika nairiyakothI nIkaLI pachInA bhavamAM naiyikomAM utpanna thAya? he gautama! e artha samartha nathI. he bhagavan! nairiyaka nairiyakothI nIkaLI pachInA bhavamAM asurakumAromAM utpanna thAya? he gautama! e artha samartha nathI. e pramANe niraMtara yAvat caurindriyomAM utpanna thAya? he gautama! e artha samartha nathI. he bhagavan! naiyika naiyikothI nIkaLI pachInA bhavamAM paMcendriya tiryaMcomAM utpanna thAya? he gautama! koi utpanna thAya ane koi utpanna na thAya. he bhagavan! je naiyikothI nIkaLI pachInA bhavamAM paMcendriya tiryaMcomAM utpanna thAya te kevalajJAnIe upadeza karelA dharmane zravaNarUpe prApta kare-sAMbhaLe? he gautama! koi prApta kare ane koi prApta na kare--eTale koi sAMbhaLe ane koi na sAMbhaLe. he bhagavan! je kevalajJAnIe upadezelA dharmane zravaNa rUpe prApta kare te kevalIe kahelA bodhi-dharmane jANe? he gautama! koi jANe ane koi na jANe. he bhagavan! je kevalajJAnIe kahelA dharmane jANe te tenI zraddhA kare, pratIti kare, ane ruci kare? he gautama! te zraddhA kare pratIti kare ane ruci kare. he bhagavan! je zraddhA kare, pratIti kare, ane ruci kare te Abhinibodhika ane zrutajJAna utpanna kare? hA gautama! utpanna kare. he bhagavan! je Abhinibodhika jJAna ane zrutajJAna utpanna kare te zIla, vrata, guNa, viramaNa, pratyAkhyAna ane poSadhopavAsa aMgIkAra karavAne samartha thAya? he gautama! koi samartha thAya ane koi samartha na thAya. he bhagavan! je zIla yAvat poSadhopavAsa aMgIkAra karavAne samartha thAya te avadhijJAna utpanna kare? he gautama! koi utpanna kare ane koi utpanna na kare. he bhagavan! je avadhijJAna utpanna kare te muMDa thai agArathI-gRhasthAvAsathI anagArapaNuMsAdhupaNuM aMgIkAra karavAne samartha thAya? he gautama! e artha samartha nathI. 4559 / / 116 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIsaimaM aMtakiriyApayaM vIsaimapayassa cautthaM uvvaTTadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 neraie NaM bhaMte! neraiehito aNaMtaraM uvvaTTittA maNussesu uvavajjejjA? goyamA! atthegatie uvavajjejjA, atthegatie No uvvjjejjaa| je NaM bhaMte! uvavajjejjA se NaM kevalipannattaM dhammaM labhejjA savaNayAe? goyamA! jahA paMciMdiyatirikkhajoNiesu jAva-je NaM bhaMte! ohinANaM uppADejjA se NaM saMcAejjA muNDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaittae? goyamA! atthegatie saMcAejjA, atthegatie No sNcaaejjaa| je NaM bhaMte! saMcAejjA muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaittae se NaM maNapajjavanANaM uppADejjA? goyamA! atthegatie uppADejjA, atthegatie No uppaaddejjaa| je NaM bhaMte! maNapajjavanANaM uppADejjA se NaM kevalanANaM uppADejjA?. goyamA! atthegatie uppADejjA, atthegatie No uppaaddejjaa| jeNaM bhaMte! kevalanANaM uppADejjA se NaM sijjhejjA bujjejjA muccejjA savvadukkhANaM aMtaM karejjA? goyamA! sijjhejjA jAva savvadukkhANamaMtaM krejjaa| neraie NaM bhaMte! neraiehito aNaMtaraM uvvaTTittA vANamaMtara-joisiya-vemANiesu uvavajjejjA? goyamA! no iNaTTe samaDhe ITU-bApa60ne. (mULa) he bhagavana! narayika narayikothI nIkaLI pachInA bhavamAM manuSyomAM utpanna thAya? he gautama! koI utpanna thAya ane koI utpanna na thAya. he bhagavan! je utpanna thAya te kevalajJAnIe upadezelA dharmane zravaNa rUpe prApta kare? he gautama! jema paMcendriya tiryaMco saMbaMdhe kahyuM tema kahevuM yAvat "je avadhijJAnane utpanna kare te muMDa-tyAgI thaIne agAravAsathI anagArIpaNuM-sAdhupaNuM svIkAravAne samartha thAya? he gautama! koI samartha thAya ane koI na thAya. he bhagavan! je kaMDa thaIne agAravAsathI anagArIpaNuM svIkAravAne samartha thAya te mana:paryavajJAna utpanna kare? he gautama! koI utpanna kare ane koI utpanna na kare. he bhagavana! je mana:paryava jJAna utpanna kare te kevalajJAna utpanna kare? he gautama! koI utpanna kare ane koI utpanna na kare. he bhagavan! je kevalajJAna utpanna kare te siddha thAya, buddha thAya, mukta thAya ane sarva duHkhano anna kare? he gautama! siddha thAya, yAvatuM sarva duHkhano anta kare. he bhagavan! narayika nairayikothI nIkaLI pachInA bhAvamAM vyattara, jyotirSika ane vaimAnikomAM utpanna thAya? che gautama! e artha samartha nathI. //pA560. (TI.) "nerA aMte'! ityAdi sUtra sugama che. parantu ti natti ghamaeN mengA savaLavAI' kevalajJAnIe upadezelA kRtadharma ane cAritrarUpa dharmane zravaNarUpe prApta kare eTale tenuM zravaNa kare? ahIM "zravaNatA zravaNazabdano bhAvapravRttinimitta zravaNa ja samajavuM, 'mAve tvatatI' e sUtramAM te zabdasvarUpano bhAva-pravRttinimitta evuM paNa vyAkhyAna kareluM che. bhagavAn uttara Ape che-pratyeti' ityAdi. koI zravaNa kare ane koi zravaNa na kare. punaH prazna kare che-he bhagavan! je kevalajJAnIe upadezelA dharmanuM zravaNa kare 'se vaniM vohiM gunsennA' iti. te kevalI e kahelA bodhine jANe? ahIM bodhi eTale dharmanI prApti, tenA kAraNabhUta je zabdaracanA, te paNa kAraNamAM kAryano upacAra karavAthI bodhi kahevAya che. tene kevalajJAnIe sAkSAt athavA paraMparAe upadeza karelo hovAthI kevalajJAnI saMbandhI kahevAya che. arthAt kevalajJAnIe upadezela bodhi-dharmane zravaNa karanAra kevalajJAnIe upadezelA dharmane samaje eTale teno artha jANe? bhagavAn uttara Ape che'tyeti' ityAdi. koI jANe ane koI na jANe. punaH prazna kare che-he bhagavan! je kevalajJAnIe kahelA dharmane arthathI jANe te arthathI "zrIta tenI zraddhA kare, "pratyaye' tenI pratIti kare, "revata' ruci kare- huM te karavA icchuM chuM evo vicAra kare? bhagavAn uttara Ape che-"manthArUpa' ityAdi. koI ruci kare ane koi na kare. punaH prazna kare che ke he bhagavan! je zraddhA kare, pratIti kare ane ruci kare te Abhinibodhika ane zrutajJAna utpanna kare? bhagavAn kahe che-he gautama! utpanna kare. ahIM hanna anumatinA arthamAM che. kevalajJAnIe kahelA dharmanA zravaNa ane zraddhA karavAthI Abhinibordhika ane zrutajJAna _ 117 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 vIsaimaM aMtakiriyApayaM vIsaimapayassa cautthaM uvvaTTadAraM avazya thAya che. pharIthI prazna kare che-he bhagavan! je Abhinibodhika ane zrutajJAna utpanna kare che te 'saMvAnniA ' zIlabrahmacarya, vrata-dravyAdi saMbadhI vicitra niyamo, gaNa-bhAvanAdi rUpa uttara guNa, viramaNa-atIta kALanA sthUla prANAtipAta vagere doSonI virati-nivRtti, pratyAkhyAna-anAgata-bhaviSyakALanA sthUla prANAtipAtAdi doSono tyAga, poSa-dharmanI puSTi kare te pauSadha-AThama vagere parva, temAM upavAsa karavo te pauSadhopavAsa, tene aMgIkAra karavA samartha thAya? bhagavAn uttara Ape che-tyArUpa' ityAdi. koI samartha thAya ane koI na thAya. ahIM tiryo ane manuSyone bhavanimittaka avadhijJAna thatuM nathI, paNa guNathI thAya che. ane zIlavratAdi guNo te A paMcendriya tiryaMcone paNa hoya che. to te guNothI Ane avadhijJAna utpanna thAya ke na thAya e prazna kare che, "ne aMte'! ityAdi jene zIla ane vratAdi saMbandha vizuddha pariNAma thavAthI avadhijJAnAvaraNa karmano kSayopazama thAya te avadhijJAna utpanna kare ane tethI anya utpanna na kare. avadhijJAna pachI mana:paryava jJAna jANavuM. mana:paryavajJAna anagArane hoya che, kAraNa ke te saMnaya savvapAyarahiya viviraddhimato'te (mana:paryava jJAna) sarva pramAdarahita ane vividha RddhivALA sayatane hoya che-evuM zAstravacana che. tethI anagArapaNA saMbadhe prazna kare che-ne aMte!' ityAdi. je avadhijJAna utpanna kare te muMDa thaI agAravAsano tyAga karI anagArIpaNuM grahaNa kare? ahIM muMDa be prakAre che-dravyathI ane bhAvathI. temAM kezAdine dUra karavA vaDe dravyathI muMDa ane sarvasaMganA tyAga karavAthI bhAvathI muMDa hoya che. temAM ahIM tiryaMcone dravyamaMDapaNAno asaMbhava hovAthI bhAva muMDanuM grahaNa karavuM. tevA prakArano bhAvamuMDa thaIne potAnA AzrayarUpa agAra-gharathI nIkaLI, jene dravyathI ane bhAvathI agAra-ghara nathI te anagAra, tevA anagArapaNAne svIdharavA samartha thAya? bhagavAn uttara Ape che-A artha samartha nathI, kAraNa ke tiryaMcone bhavanA svabhAvathI tevA prakAranA sarvavirati pariNAmano saMbhava nathI. ane anagArapaNAnA abhAvamAM mana:paryavajJAnano abhAva siddha ja che. jema tiryaMca paMcendriya saMbandha sUtrano samUha kahyo tema manuSya saMbadhe paNa kahevo. paranta manuSyamAM sarvabhAvano saMbhava hovAthI mana:paryavajJAna ane kevalajJAna saMbadhI be sUtro adhika kahe che. jemAM aMte! saMvAnniA muDe vittA' ityAdi sugama che. parantu sittejJA'-ityAdi. siddha thAya eTale sarvaprakAranA aNimA sAmarthya vagerenI siddhivALo thAya. 'vRddhaye' buddha thAya-samasta lokAlokanA svarUpane jANe. "muge' bhavopagrAhI karmathI paNa mukta thAya, tAtparya e che ke duHkhono anta kare. vantara, jyotirSika ane vaimAnikamAM pratiSedha karavo, kAraNa ke narayikone bhavasvabhAvathI nAraka ane devabhavane yogya AyuSyanA bandhano asaMbhava che. e pramANe nairayikono nairayikAdi covIza daMDakanA kramathI vicAra karyo. papa60AA asurakumAre NaM bhaMte! asurakumArehiMto aNaMtaraM uvvaTTittA neraiesu uvavajjejjA? goyamA! no iNaDhe smddhe| asurakumAre NaM bhaMte! asurakumArehito aNaMtaraM uvvaTTittA asurakumAresu uvavajjejjA? goyamA! no iNaDhe smddhe| evaM jAva thnniykumaaresu| asurakumAre NaM bhaMte! asurakumArehito aNaMtaraM uvvaTTittA puDhavikAiesu uvavajjejjA? hantA goyamA! atthegaie uvavajjejjA, atthegatie No uvavajjejjA! je NaM bhaMte! uvavajjejjA seNaM kevalipannattaM dhammaM labhejjAsavaNayAe? goyamA! no innddhesmtthe| evaM aau-vnnssisuvi| asurakumAreNaM bhaMte! asurakumArehito aNaMtaraM uvvaTTittA teu-vAu-beiMdiya-teiMdiya-cauridiesu uvavajjejjA? goyamA! no iNaDhe smddhe| avasesesu paMcasu paMciMdiyatirikkhajoNiyAisu asurakumAresujahA neraio, evaM jAva thaNiyakumAre ||suu0-6||561|| (0) he bhagavan! asurakumAra asurakumArothI nIkaLI pachInA bhavamAM narayikomAM utpanna thAya? he gautama! e artha samartha nathI. he bhagavan! asurakumAra asurakumArothI nIkaLI pachInA bhAvamAM asurakumAromAM utpanna thAya? che gautama! e artha samartha nathI. e pramANe yAvad svanitakumAromAM kahevuM. he bhagavan! asurakumAra asurakumArothI nIkaLI pachInA bhavamAM pathivIkAyikomAM utpanna thAya? hA gautama! koI utpanna thAya ane koi utpanna na thAya. he . 118 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIsaimaM aMtakiriyApayaM vIsaimaMpayassa cautthaM uvvaTTadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 bhagavan! je utpanna thAya te kevalajJAnIe upadezelA dharmanuM zravaNa kare? he gautama! e artha samartha nathI. e pramANe aplAya ane vanaspatikAyika saMbaMdhe jANavuM. he bhagavan! asurakumAra asurakumArothI nIkaLI pachInA bhavamAM tejaskAya, vAyukAya, beindriya, teIndriya ane caurindriyomAM utpanna thAya? he gautama! e artha samartha nathI. bAkInA paMcendriya tiryaMcAdi pAMca daMDakamAM jema narayika kahyo tema asurakumAra kahevo. e pramANe yAvat svanitakumAro kahevA. //6/561// (210) ve sasumArono nayi yovIza nA mathI viyA2 42cha-'asurakumAre NaM bhaMte!' tyAhi sUtra pUrvanI peThe jANavuM. parantu teo pRthivI, pANI ane vanaspatimAM utpanna thAya che. kAraNa ke IzAna devaloka sudhInA devono teomAM utpanna thavAmAM virodha nathI. teomAM utpanna thayelA kevalajJAnIe kahelA dharmanuM zravaNa na kare, kAraNa ke teone zravaNendriya nathI. bAkI badhuM nairayikanI peThe jANavuM. je prakAre asurakumAra saMbaMdhe kahyuM che te prakAre yAvat svanitakumAra sudhI kahevuM. ||6||561 // puDhavIkAie NaM bhaMte! puDhavIkAiehito aNaMtaraM uvvaTTittA neraiesu uvavajjejjA? goyamA! no iNaDhe smtthe| evaM asurakumAresuvi, jAva thnniykumaaresuvi| puDhavikAie NaM bhaMte! puDhavIkAiehito aNaMtaraM uvvaTTittA puDhavIkAiesu uvavajjejjA? goyamA! atthegatie uvavajjejjA, atthegatie No uvvjjejjaa| je NaM bhaMte! uvavajjejjA se NaM kevalipannattaM dhamma labhejjA savaNayAe? goyamA! no iNaDhe smjhe| evaM AukkAiAdisu niraMtaraM bhANiyavvaM jAva curidiesu| paMciMdiyatirikkhajoNiya-maNussesu jahA nerie| vANamaMtara-joisiya-vemANiesu pddiseho| evaM jahA puDhavIkAio bhaNio taheva AukkAio vi, vaNassaikAio vi bhANiyavvo ||suu0-7||562|| (mU0) he bhagavan! pRthivIkAyika pRthivIkAyikothI nIkaLI pachInA bhavamAM narayikomAM utpanna thAya? he gautama! e artha samartha nathI. e pramANe asurakumAromAM yAvat svanitakumAromAM paNa jANavuM. he bhagavan! pRthivIkAyika pRthivIkAyikothI nIkaLI pachInA bhavamAM pRthivIkAyikomAM utpanna thAya? he gautama! koI utpanna thAya ane koI utpanna na thAya. je utpanna thAya te kevalajJAnIe upadezelA dharmanuM zravaNa kare? he gautama! e artha samartha nathI. e pramANe aplAyikathI mAMDI caurindriya sudhImAM nirantara kahevuM. paMcendriya tiryaMca ane manuSyamAM jema narayika saMbaMdhe kahyuM tema kahevuM. vyantara, jyotiSika ane vaimAnikamAM pratiSedha karavo. e pramANe jema pRthivIkAyika kahyo tema aplAyika paNa kahevo. yAvat vanaspati yi 5 vI. 7 // 12 // teukkAie NaM bhaMte! teukAiehito aNaMtaraM uvvaTTittA neraiesu uvavajjejjA? goyamA! No iNaDhe smtthe| evaM asurakumAresuvi, jAva thnniykumaaresu| puDhavIkAia-Au-teu-vAu-vaNa-beiMdiya-teiMdiya-cauridiesuatthegatie uvavajjejjA, atthegatie No uvvjjejjaa| je NaM bhaMte! uvavajjejjA se NaM kevalipannattaM dhammaM labhejjA savaNayAe? goyamA! no innttesmtte| teukkAieNaM bhaMte! teukAiehito aNaMtaraMuvvaTTittA paMciMdiyatirikkhajoNiesu uvavajjejjA? goyamA! atthegaie uvavajjejjA, atthegaie No uvvjjejjaa| je NaM bhaMte! uvavajjejjA se NaM kevalipannattaM dhammaM labhejjA savaNayAe? goyamA! atthegaie labhejjA, atthegaie No lbhejjaa| je NaM bhaMte! kevalipannataM dhammaM labhejjA savaNayAe se NaM kevaliM bohiM bujjhejjA? goyamA! No iNaDhe smjhe| maNussavANamaMtara-joisiya-vemANiesu pucchaa| goyamA! No iNaDhe smjhe| evaM jaheva teukkAie niraMtaraM evaM vAukAie vi ||suu0-8||563|| (mULa) he bhagavan! tejaskAyika tejaskAyikothI nIkaLI pachInA bhavamAM narayikomAM utpanna thAya? he gautama! e artha 119 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 vIsaimaM aMtakiriyApayaM vIsaimapayassa cautthaM uvvaTTadAraM samartha nathI. e pramANe asurakumAromAM yAvat svanitakumAromAM jANavuM. pRthivIkAyika, aSkAyika, tejaskAyika, vAyukAyika, vanaspatikAyika, beindriya, teIndriya ane caurindriyomAM koI utpanna thAya ane koI utpanna na thAya. he bhagavan! je utpanna thAya te kevalajJAnIe upadezelA dharmane zravaNa vaDe prApta kare-arthAt dharmanuM zravaNa kare? he gautama! e artha samartha nathI. he bhagavana! tejaskAyika tejaskAyikothI nIkaLI pachInA bhavamAM paMcendriya tiryaMcomAM utpanna thAya? he gautama! koI utpanna thAya ane koI utpanna na thAya. je utpanna thAya te kevalajJAnIe kahelA dharmane zravaNa vaDe prApta kare-arthAt dharmanuM zravaNa kare? he gautama! koI zravaNa kare ane koI zravaNa na kare. he bhagavan! je kevalajJAnIe upadezelA dharmanuM zravaNa kare te kevalajJAnIe kahelA dharmane jANe? he gautama! e artha samartha nathI. manuSya, vyattara, jyotirSika ane vaimAnikamAM utpatti saMbaMdhe pRcchA. he gautama! e artha samartha nathI. jema tejaskAyika kahyo tema vAyukAyika paNa niraMtara kahevo. 8563 (TIva) pRthivIkAyikono nairayiko ane devomAM pratiSedha karavo. eTale teo nairayiko ane devomAM utpanna thatA nathI, kAraNa ke teone viziSTa-spaSTa cintana rUpa manodravyano asaMbhava hovAthI tIvra saMkleza ane vizuddha adhyavasAyano abhAva che. bAkInA badhA sthAnomAM utpanna thAya che. kAraNa ke tene yogya adhyavasAyano saMbhava che. temAM paNa tiryaMca paMcendriya ane manuSyomAM narayikanI peThe kahevuM. e pramANe aplAyiko ane vanaspatikAyiko kahevA. tejaskAyiko ane vAyukAyikono manuSyomAM paNa pratiSedha karavo. kemake teo pachInA bhavamAM manuSyomAM utpanna thatA nathI, kAraNa ke teone kliSTa pariNAma hovAthI manuSyagati, manuSyAnupUrvI ane manuSyAyuSyanA bandhano asaMbhava che. tiryaMca paMcendriyomAM utpanna thayelA kevalajJAnIe upadezelA dharmanuM zravaNa kare, kAraNa ke teone zravaNendriya hoya che, paNa saMkliSTa pariNAma hovAthI kevalajJAnIe upadezelA dharmane na jANe. 8pa63 beiMdie NaM bhaMte! beiMdiehiMto aNaMtaraM uvvaTTittA neraiesu uvavajjejjA? goyamA! jahA puddhviikaaiyaa| navaraM maNussesu jAva maNapajjavanANaM uppaaddejjaa| evaM teiMdiyA cauridiyA vi jAva maNapajjavanANaM uppADejjA je NaM maNapajjavanANaM uppADejjA se NaM kevalanANaM uppADejjA? goyamA no iNaDhe smtthe| paMciMdiyatirikkhajoNie NaM bhaMte! paMciMdiyatirikkhajoNiehito aNaMtaraM uvvaTTittA neraiesu uvavajjejjA? goyamA! atthegaie uvavajjejjA, atthegaie No uvvjjejjaa| se NaM kevalipannattaM dhammaM labhejjA savaNayAe? goyamA! atthegaie labhejjA, atthegaie No lbhejjaa| je NaM kevalipannattaM dhammaM labhejjA savaNayAe se NaM kevaliM bohiM bujjhejjA? goyamA! atthegatie bujjhejjA, atthegatie No bujjhejjaa| je NaM bhaMte! kevaliM bohiM bujhejjA se NaM saddahejjA pattiejjA roejjA? haMtA goyamA! jAva roejjaa| je NaM bhaMte! saddahejjA 3 se NaM AbhiNibohiyanANasuyanANaohinANAI uppADejjA? haMtA goyamA! jAva uppaaddejjaa|jennN bhaMte! AbhiNibohiyanANa-suyanANa-ohinANAI uppADejjA se NaM saMcAejjA sIlaM vA jAva paDivajjittae? goyamA! No iNaTTe smjhe| evaM asurakumAresu vi, jAva thnniykumaaresu| egiMdiya-vigaliMdiesujahA puddhviikaaie| paMciMdiyatirikkhajoNiesumaNussesu ya jahA nerie| vANamaMtara-joisiya-vemANiesu jahA neraiesu uvavajjejjA pucchA bhaNiyA, evaM maNusse vi| vaannmNtrnosiya-vemAMnA masurajmAre sU0-2564nA (mU0) he bhagavana! beIndriya beIndriyothI nIkaLI anantara-pachInA bhavamAM narayikomAM utpanna thAya? he gautama! jema - pRthivIkAyiko saMbaMdhe kahyuM che tema kahevuM. parantu manuSyomAM utpanna thAya ane yAvatuM mana:paryavajJAna utpanna kare. e pramANe te indriyo ane caurindriyo paNa yAvatuM mana:paryava jJAna utpanna kare. je mana:paryava jJAnane utpanna kare te . 120 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIsaimaM aMtakiriyApayaM vIsaimaMpayassa paMcamaM titthagaradAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 kevalajJAnane utpanna kare? he gautama! e artha samartha nathI. he bhagavan! paMcendriya tiryaMcayonika paMcendriya tiryaMcothI nIkaLI pachInA bhavamAM nairayikomAM utpanna thAya? he gautama! koi utpanna thAya ane koi utpanna na thAya. utpanna thAya te kevalajJAnIe prarUpelA dharmanuM zravaNa kare? he gautama! koi zravaNa kare ane koi zravaNa na kare. je kevalI prarUpita dharmanuM zravaNa kare te kevalIe prarUpelA dharmane jANe? he gautama! koi jANe ane koi na jANe. he bhagavan! je kevalajJAnI prarUpita dharmane jANe te tenI zraddhA kare, pratIti kare ane ruci kare? hA gautama! yAvat ruci kare. he bhagavan! je zraddhA kare pratIti kare ane ruci kare te AbhinibodhikajJAna, zrutajJAna ane avadhijJAna utpanna kare? hA gautama! yAvat utpanna kare. he bhagavan! je Abhinibodhika jJAna zrutajJAna ane avadhijJAna utpanna kare te zIla-brahmacarya vrata yAvat svIkAravAne samartha thAya? he gautama! e artha samartha nathI. e pramANe asurakumAramAM yAvat stanitakumAramAM kahevuM. ekendriya ane vikalendriyomAM pRthivIkAyika kahyo tema kahevo. paMcendriya tiryaMcomAM ane manuSyomAM nairayikanI peThe jANavuM. vyantara jyotiSika ane vaimAnikomAM jema nairayikomAM prazna karyo tema kahevuM. e pramANe tiryaMca paMcendriyanI peThe manuSya saMbaMdhe paNa kahevuM. vyantara, jyotiSika ane vaimAnika asurakumAranI peThe hevA ||4|| (TI0) beindriya, teindriya ane carindriyo pRthivIkAyikanI peThe deva ane nairayika sivAya badhAya sthAnomAM utpanna thAya che, paNa pRthivIkAyiko manuSyomAM AvI antakriyA paNa kare che ane teo (beiMdriyAdi) tevA prakAranA bhavasvabhAvathI manuSyamAM AvIne paNa antakriyA karatA nathI, paNa manaHparyavajJAna to utpanna kare che. tiryaMca paMcendriyo ane manuSyo badhAya sthAnomAM utpanna thAya che. ane tenI vyaktavyatA pATha siddha che. vyantara, jyotiSiko ane vaimAniko asurakumAranI peThe bhagavA yaturtha dvAra samApta // 8 // 64 // || paMcamaM titthagaradAraM || rayaNappabhApuDhavIneraie NaM bhaMte! rayaNappabhApuDhavIneraiehiMto anaMtaraM uvvaTTittA titthagarattaM labhejjA? goyamA! atthegaie labhejjA, atthegaie No labhejjA se keNaTTeNaM bhaMte! evaM vuccai - ' atthegaie labhejjA, atthegai No labhejjA' ? goyamA! jassa NaM rayaNappabhApuDhavIneraiassa titthagaranAma - goyAI kammAI baddhAI puTThAI nidhA kaDAIM paTThaviyAIM niviTThAI abhiniviTThAI abhisamannAgayAI udinnAI, No uvasaMtAI havaMti, se NaM rayaNappabhApuDhavIneraie rayaNappabhApuDhavIneraiehiMto anaMtaraM uvvaTTittA titthagarattaM labhejjA, jassa NaM rayaNappabhApuDhavaneraiyassa titthagaranAmagoyAIM No baddhAI jAva No udinnAI, uvasaMtAI havaMti, se NaM rayaNappabhApuDhavIneraie rayaNappabhApuDhavIneraiehiMto anaMtaraM uvvaTTittA titthagarattaM No labhejjA, se teNaTTeNaM goyamA! evaM vuccai'atthegatie labhejjA, atthegatie No labhejjA' / evaM [sakkarappabhA] jAva vAluyappabhApuDhavI- neraiehiMto titthagarattaM lbhejjaa| paMkappabhApuDhavIneraie NaM bhaMte! paMkappabhAneraiehiMto anaMtaraM uvvaTTittA titthagarattaM labhejjA ? goyamA ! No iNaTTe samaTTe, aMtakiriyaM puNa karejjA / dhUmappabhApuDhavIneraie NaM pucchaa| goyamA ! No iNaTThe samaTTe, savvavirahaM puNa lbhejjaa| tamappabhApuDhavI-pucchA / No iNaTThe samaTThe virayAviraiM puNa labhejjA / ahesttmpuddhvii-pucchaa| goyamA! samasammattaM puNa labhejjA / asurakumArA NaM pucchaa| goyamA ! No iNaTThe samaTThe, aMtakiriyaM puNa karejjA / evaM niraMtaraM jAva AukAie / teukAie NaM bhaMte! teukkAiehiMto anaMtaraM uvvaTTittA uvavajjejA (titthagarataM labhejjA)? goyamA ! No iNaTTe samaTThe, kevalipannattaM dhammaM labhejjA savaNayAte / evaM vAukAie vi / vaNassaikAie 121 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 vIsaimaM aMtakiriyApayaM vIsaimaMpayassa paMcamaM titthagaradAraM NaM pucchaa| goyamA! No iNaTesamaTe, aMtakiriyaM puNa krejaa| beiMdiya-teiMdiya-cauridie NaM pucchaa| goyamA! no iNDe samaDhe, maNapajjavanANaM puNa uppaaddejjaa| paMciMdiyatirikkhajoNiyamaNUsa-vANamaMtara-joisie NaM pucchaa| goyamA! No iNaTesamaTe, aMtakiriyaM puNa krejjaa| sohammagadeveNaM bhaMte! aNaMtaraMcayaM caittA titthagarattaM labhejjA? goyamA! atthegatie labhejjA, atthegatie no labhejjA, evaM jahA rayaNappabhApuDhavineraie, evaM jAvasavvaTThasiddhagadeve ITU-TIdha6dhal/ (10) he bhagavan! ratnaprabhA pRthivIno narayika ratnaprabhA pRthivInA narayikothI nIkaLI pachInA bhavamAM tIrthaMkarapaNuM pAme? he gautama! koI pAse ane koI na pAme. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho ke koi pAme ane koI na pAme? he gautama! je ratnaprabhA pRthivInA nairayike tIrthakara nAma gotra karma bAMdhyuM che, nidhatta karyuM che, kRta-nikAcita karyuM che, prasthApita karyuM che, niviSTa, abhiniviSTa, abhisamanvAgata-udayAbhimukha ane udayamAM ANeluM che, paNa upazAnta karyuM nathI te ratnaprabhA pRthivIno nairayika ratnaprabhApRthivInA nairayikothI nIkaLI pachInA bhavamAM tIrthaMkarapaNuM pAme che. je ratnaprabhA pRthivInA nairayike tIrthakara nAmagotra karma bAMdhyuM nathI, yAvat udayamAM ANeluM nathI, upazAnta thayeluM che, te ratnaprabhA pRthivIno narayika ratnaprabhA pRthivInA nairayikothI nIkaLI pachInA bhavamAM tIrthaMkarapaNuM pAmato nathI. te mATe he gautama! ema kahuM chuM ke koI tIrthaMkarapaNuM pAme ane koI na pAme. e pramANe zarkarAprabhAthI yAvat vAlukAprabhAnA nairayikothI nIkaLI tIrthakarapaNuM pAme. paMkaprabhA pRthivIthI nIkaLI pachInA bhavamAM tIrthakarapaNuM pAme? he gautama! e artha samartha nathI, paNa attakriyA kare. dhUmaprabhA pRthivI saMbaMdhe pRcchA. eTale tyAMthI nIkaLI tIrthaMkarapaNuM pAme? he gautama! e artha samartha nathI, paraMtu te sarvavirati prApta kare. tamaH prabhA pRthivI saMbaMdhe pRcchA. he gautama! e artha samartha nathI, paraMtu tyAMthI nIkaLI dezavirati prApta kare. adhaHsaptamapRthivI-saMbaMdhe pRcchA. he gautama! e artha samartha nathI, parantu tyAMthI nIkaLelo samyakta prApta kare. asurakumAra saMbaMdhe pRcchA. he gautama! e artha samartha nathI. paNa antakriyA kare. e pramANe nirantara yAvat aSkAyika sudhI jANavuM. he bhagavan! tejaskAyika tejaskAyikothI nIkaLI pachInA bhavamAM tIrthaMkarapaNuM pAme? he gautama! e artha samartha nathI. paNa kevalajJAnIe kahelA dharmanuM zravaNa kare. e pramANe vAyukAyika saMbaMdhe jANavuM. vanaspatikAyika saMbaMdhe pRcchA. he gautama! e artha samartha nathI, paNa antakriyA kare. beindriya, indriya ane caurindriya saMbaMdhe pRcchA. he gautama! e artha samartha nathI. paNa mana:paryavajJAna utpanna kare. paMcendriya tiryaMca, manuSya, vyattara ane jyotiSika saMbaMdhe pRcchA. he gautama! e artha samartha nathI, paNa antakriyA kare. he bhagavan! saudharma deva eNvI pachInA bhavamAM tIrthaMkarapaNuM pAme? he gautama! koI pAse ane koi na pAme. e pramANe jema ratnaprabhA narayika saMbaMdhe kahyuM tema sarvArthasiddha deva sudhI kahevuM. l/10pa6pI/ (TI0) have tIrthaMkarapaNAnA vaktavyarUpa eTale "kyAMthI nIkaLI tIrthaMkarapaNuM pAme e saMbadhe pAMcamuM dvAra kahe cherathaMUbApuThavIne maMte'! ityAdi sUtra sugama che. paraMtu jeNe tIrthaMkara nAma gotra karma 'vani' sUtara vaDe soyanA samudAyanI peThe prathama mAtra bAMdhelAM hoya, tyArabAda agnimAM tapAvyA pachI ghaNa vaDe TIpelA soyanA jaththAnI peThe 'kRSTani' spezya hoya, nidattAni' nidhattarUpe karyA hoya-eTale udvartanA ane apavartanA sivAya bAkInA karaNane ayogya karyA hoya, 'tAni' nikAcita-sarva karaNane ayogya karyA hoya, 'prasthApitAni'-manuSyagati, paMcendriyajAti, trAsa, bAdara, paryApta, subhaga, Adeya, yazakIrti nAma karmanI sAthe udayarUpe vyavasthita karyo hoya, 'niviSTAna'-tIvra rasanA utpAdakapaNe karelAM hoya-tIvra vipAkane ApavAvALAM karyo hoya, ' vijhAni'-vizuddha, vizuddhatara adhyavasAya thavAthI ati tIvra rasanA utpAdakapaNe karelAM hoya-ati tIvra vipAkane ApanArAM karyA hoya, 'masamavA'tAni'-udayAbhimukha karelAM hoya, 'Ini' * 122 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIsaimaM aMtakiriyApayaM vIsaimapayassa chadraM cakika-sattamaM bala-aTThamaM vAsudeva-navamaM maMDaliya-dAsamaM rayaNadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 -4yamA utai soya, viadhyane prAta 28i Doya, paraMtu 'nopazAntAni'-sarvathA samApane praa| 28i na choya, athavA nikAcitAdi avasthAnI adhikatA rahita karelAM na hoya, te tIrthakarapaNuM pAme. bAkI badhuM spaSTa che. e pramANe zarkarAkhabhA ane vAlukAprabhA saMbadhe paNa be sUtro kahevAM. paMkaprabhA pRthivIno narayika tyAMthI nIkaLI pachInA bhavamAM tIrthaMkarapaNuM pAmato nathI, paNa antakriyA kare che. dhUmaprabhA pRthivIno nairayika antakriyA paNa karato nathI, paNa sarvavirati prApta kare che. tama prabhA pRthivIno nairayika sarvavirati paNa pAmato nathI, paraMtu dezavirati pAme che. adhaHsaptama pRthivIno nairayika te dezaviratine paNa pAmato nathI, paNa samyakta pAme che. manuSya bhava ja pAmato nathI) asurakumArathI mAMDI vanaspatikAyika sudhInA jIvo tyAMthI nIkaLI pachInA bhavamAM tIrthakarapaNuM pAmatA nathI, paNa antakriyA kare che. vasudeva caritramAM nAgakumArathI paNa nIkaLI pachInA bhavamAM erAvata kSetrane viSe A avasarpiNInA covIsamA tIrthaMkara thayelA batAvela che. tethI ahIM tattva kevalajJAnI jANe'. tejaskAyika ane vAyukAyiko nIkaLI pachInA bhavamAM antakriyA paNa karatA nathI, kAraNa ke teo pachInA bhAvamAM manuSyamAM utpanna thatA nathI. paNa tiryaMcamAM utpanna thAya che ane kevalajJAnIe upadezelA dharmanuM zravaNa kare che. paNa jANatA nathI. e vAta pUrve kahI che. vanaspatikAyikomAMthI nIkaLI pachInA bhavamAM tIrthaMkarapaNuM pAmatA nathI paNa antakriyA kare che. beIndriya, te indriya ane caurindriyo pachInA bhavamAM antakriyA paNa karatA nathI, paNa mana:paryavajJAna utpanna kare che. tiryaMca paMcendriya. manuSya, vattara ane jyotiSikomAMthI nIkaLI pachInA bhavamAM tIrthaMkarapaNuM pAmatA nathI, paNa antakriyA kare che. sodharmathI AraMbhI sarvArtha siddha sudhInA devo narayikanI peThe kahevA. tIrthaMkaradvAra samApta. 1056pI . || chaTuM cakkidAraM / / rayaNappabhApuDhavineraie NaM bhaMte! aNaMtaraM uvvaTTittA cakkavaTTittaM labhejjA? goyamA! atthegatie labhejjA, atthegatie nolbhejjaa|sekenndvennN bhaMte! evaM vuccai? goyamA!jahA rynnppbhaapuddhvineriysstitthgrtte|skkrppbhaapuddhvinerie aNaMtaraM uvvaTTittA cakkavaTTittaM labhejjA? goyamA! no innttesmtte| evaM jAva ardhesttmaapuddhvinerie| tiriyamaNUehito pucchaa| goyamA! No iNaDhe smtthe| bhavaNapati-vANamaMtara-jotisiya-vemANiehito pucchaa| goyamA! atthegatie labhejjA, atthegatie no lbhejjaa| || sattamaM baladAraM / / evaM baladevattaMpi, NavaraM sakkarappabhApuDhavineraie vi lbhejjaa| ||aTThamaM vAsudevadAraM / / evaM vAsudevattaM dohito puDhavIhiMto vemANiehito ya aNuttarovavAiyavajjehito, sesesu no iNaDhe smddhe| || navamaM maMDaliyadAraM / / maMDaliyattaM adhesttmaa-teu-vaauu-vjjehiNto| || dasamaM rayaNadAraM / / seNAvairayaNattaM gAhAvairayaNattaM vaDatirayaNattaM purohiyarayaNattaM itthirayaNattaM ca evaM ceva, pravaraM annuttrovvaaiyvjjehiNto| AsarayaNattaM hatthirayaNattaM rayaNappabhAo NiraMtaraM jAva sahassAro atthegatie labhejjA, atthegatie no lbhejjaa| cakkarayaNattaM chattarayaNattaM cammarayaNattaM daMDarayaNattaM asirayaNattaM maNirayaNattaMkAgiNirayaNattaM etesiNaM asurakumArehito AraddhaM niraMtaraM jAva IsANehiM uvavAo, sesehiMto no iNaDhe samaDhe ||suu0-11 / / 566 / / 1. 2 // rAvatakSetramA mAzya thayuM bhevu yA pAyelu cha. (sa.) 123 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 vIsaimaM aMtakiriyApayaM vIsaimaMpayassa bhaviyadavvadevauvavAyaparUvaNaM (mULa) he bhagavan! ratnaprabhA pRthivIno nairayika ratnaprabhAnA nairayikothI nIkaLI pachInA bhavamAM cakravartipaNuM pAme? he gautama! koi pAme ane koi na pAme. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho? he gautama! jema ratnaprabhA pRthivInA naiyikonA tIrthaMkarapaNA saMbaMdhe kahyuM che tema cakravartipaNA saMbandha kahevuM. he bhagavan! zarkarAprabhAno nairayika nIkaLI pachInA bhavamAM cakravartipaNuM pAme? he gautama! e artha samartha nathI. e pramANe nIce sAtamI pRthivInA nairayika sudhI kahevuM. tiryaMca ane manuSya saMbaMdhe pRcchA. eTale tyAMthI nIkaLI cakravartipaNuM pAme? he gautama! e artha samartha nathI. bhavanapati, vyantara, jyotiSika ane vaimAnikathI nIkaLI cakravartipaNuM pAme? he gautama! koi pAme ane koi na pAme. e pramANe baladevapaNuM paNa jANavuM. parantu eTalI vizeSatA che ke zarkarAprabhAno nairayika paNa baladevapaNuM pAme. e pramANe vAsudevapaNuM be pRthivIthI ane anuttaraupapAtika sivAyanA vaimAnikothI nIkaLI prApta kare, bAkInA sthAnothI AvI prApta na kare. mAMDalikapaNuM nIcenI sAtamI narakapRthivI, tejaskAya ane vAyukAya sivAyanA bAkInA sthAnothI AvI prApta kare. cakravartInA senApatiratna, gAthApatiratna, vardhIkaratna, purohitaratna ane strIratna saMbaMdhe emaja samajavuM. parantu te anuttaraupapAtika sivAyanA bAkInA sthAnothI AvIne thAya. azvaratnapaNuM ane hastIratnapaNuM ratnaprabhAthI AraMbhI niraMtara sahasrAra sudhInA sthAnothI AvI koi prApta kare ane koi prApta na kare. cakraratna, chatraratna, carmaratna, daMDaratna, asiratna, maNiratna ane kAkiNIratna eono asurakumArathI AraMbhI niraMtara IzAna sudhInA sthAnothI AvIne upapAta samajavo. bAkInA sthAnothI 'e artha samartha nathI' ema pratiSedha karavo. 11566 // (TI0) have jyAMthI nIphaLI cakravartitvAdi-cakravartI vagere thAya te saMbandha dvAro kahe che--temAM ratnaprabhA nairayika, bhavanapati, vyantara, jyotiSika ane vaimAnikothI nIkaLI cakravartIpaNuM prApta kare, paNa bAkInA sthAnothI nIkaLI na pAme. baladeva ane vAsudevapaNuM zarkarAprabhAthI nIkaLIne paNa pAme. paraMtu vAsudevapaNuM anuttaraupapAtika sivAyanA vaimAnikothI nIkaLI pAme. mAMDalikapaNuM sAtamI narakapRthivI, tejaskAya ane vAyu sivAyanA bAkInA sarva sthAnothI AvI prApta kare. senApatiratna, varSakiratna, purohitaratna ane srIratna sAtamI narakapRthivI, tejaskAya, vAyu ane anuttaraupapAtika deva sivAyanA bAkInA sthAnothI AvI thAya. azvaratna ane hastiratna ratnaprabhAthI AraMbhI niraMtara sahasrAra sudhInA sthAnothI AvI thAya. cakraratna, chatraratna, carmaratna, daRsratna ane kAkiNiratna asurakumArathI AraMbhI niraMtara IzAna devaloka sudhInA sthAnothI AvI thAya. badhe vidhi vAkyamAM 'asthirUp tameggA, atthAQ no jJamengA'--'koi pAme ane koi na pAme'- -ema kahevuM. ane niSedha karavAmAM 'kho phaLake samadre'--e artha samartha nathI--ema kahevuM. e pramANe badhA dvAro kahyA. na ||11566 // || maviyanavevavavAyavaruvapna || aha bhaMte! asaMjayabhaviyadavvadevANaM, avirAhiyasaMjamANaM, virAhiyasaMjamANaM, avirAhiyasaMjamAsaMjamANaM, viAhiyasaMnamAsaMnamAAM,asaLIAM,tAvatALa, vakhiyALa, ghara-pariAyALuM, viiizayALa,tiiiyALa, AjIviyANaM, AbhiogiyANaM, saliMgINaM daMsaNavAvaNNagANaM devalogesu uvavajjamANANaM kassa kahiM uvavAo `paNNatto ? goyamA! asaMjayabhaviyadavvadevANaM jahaNNeNaM bhavaNavAsIsu, ukkoseNaM uvarimagevejjaesu, avirAhiyasaMjamANaM jahanneNaM sohamme kappe, ukkoseNaM savvaTThasiddhe, virAhiyasaMjamANaM jahanneNaM bhavaNavAsIsu, ukkoseNaM sohamme kappe, avirAhiyasaMjamAsaMjamANaM jahanneNaM sohamme kappe, ukkoseNaM accue kappe, virAhitasaMjamAsaMjamANaM jahaneNaM bhavaNavAsIsu, ukkoseNaM jotisiesu, asannINaM jahanneNaM bhavaNavAsIsu, ukkoseNaM vANamaMtaresu, tAvasANaM jahanneNaM bhavaNavAsIsu, ukkoseNaM joisiesu, kaMdappiyANaM jahanneNaM bhavaNavAsIsu, ukkoseNaM 124 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIsaimaM aMtakiriyApayaM vIsaimaMpayassa bhaviyadavvadevauvavAyaparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sohamme kappe, caraga-parivvAyagANaM jahanneNaM bhavaNavAsIsu, ukkoseNaM baMbhaloe kappe, kibbisiyANaM jahanneNaM sohamme kappe, ukkoseNaM laMtae kappe, tiricchiyANaM jahanneNaM bhavaNavAsIsu, ukkoseNaM sahassAre kappe, AjIviyANaMjahanneNaM bhavaNavAsIsu, ukkoseNaM accue kappe,evaM AbhiogANa vi,saliMgINaMdasaNavAvaNNagANaM jahanneNaM bhavaNavAsIsu, ukkoseNaM uvrimgevejjesusuu0-12||567|| (mULa) he bhagavan! devalokamAM utpanna thatA asaMyata bhavya-devalokamAM utpanna thavAne yogya dravyadevo, avirAdhita saMyamavALA jemaNe saMyamanI virAdhanA karI nathI evA, virAdhita saMyamavALA-jeNe saMyamanI virAdhanA karI che evA, avirAjita dezavirativALA-jeNe dezaviratinI virAdhanA karI nathI evA, virAdhita dezavirativALA-jeNe dezaviratinI virAdhanA karI che evA, asaMzI, tApaso, kAMdapiko, caraka-parivrAjako, kilbiSiko, tiryaMco, AjIvako, Abhiyogiko ane darzanabhraSTa thayelA-samyagdarzanarahita svaliMgIomAM kono kyAM upapAta kahyo che? he gautama! asaMyata bhavya dravyadevono jaghanyathI bhavanavAsImAM ane utkRSTa uparanA raiveyakomAM avirAdhita saMyamavALAno jaghanyathI saudharma kalpamAM ane utkRSTathI savathisiddhamAM, virAdhita saMyamavALAno jaghanyathI bhavanavAsImAM ane utkRSTathI saudharma kalpamAM, avirAdhita dezavirativALAno jaghanyathI saudharma kalpamAM ane utkRSTathI azruta kalpamAM, virAdhita dezavirativALAno jaghanyathI bhavanavAsImAM ane utkRSTathI jyotiSikomAM, asaMzIono jaghanyathI vyastaromAM ane utkRSTathI bhavanavAsImAM, tApasono jaghanyathI bhavanavAsImAM ane utkRSTathI jyotiSikomAM, kAMdapiMkono jaghanyathI bhavanavAsImAM ane utkRSTathI saudharma kalpamAM, caraka-parivrAjakono jaghanyathI bhavanavAsImAM ane utkRSTathI brahmadevalokamAM, kilbiSikono jaghanyathI saudharma kalyamAM ane utkRSTathI lAMtaka kalpamAM, tiryaMcono jaghanyathI bhavanavAsImAM ane utkRSTathI sahastrAra kalyamAM, AjIvakono jaghanyathI bhavanavAsImAM ane utkRSTathI azruta kalpamAM ane e pramANe Abhiyogikono paNa jANavo. darzanathI bhraSTa thayelA-samyagdarzana rahita svaliMgIono jaghanyathI bhavanavAsIomAM ane utkRSTathI uparanA raiveyakomAM upapAta kahyo che. I/12//pa67ll (TI.) have upapAta saMbadhe kAMika vizeSa kahevAnuM che te sUtrakAra kahe che--'sada aMte!' ityAdi. atha' zabda prazna arthamAM che. "asaMvamaviyaLadevA' iti-asaMyata-cAritranA pariNAma rahita, bhavya-devapaNAne yogya ane e ja hetathI dravyadevo-eTale cAritranA pariNAmarahita, mithyAdRSTi devomAM utpanna thavAne yogya te asaMyata bhavya dravyadevo. temAM keTalAeka AcAryo kahe che ke-eo avirati samyagdaSTi grahaNa karavA, kAraNa ke teonI devomAM utpatti thAya che. e saMbadhe AgamamAM kahyuM che ke--"mavyayamahatraha ya vAtAvo]nakjharI cA kevAsathe nibaMdha sampalI ya no nIvo' je samyagdaSTi jIva che te aNuvrata ane mahAvrata vaDe tathA bAla tapa ane akAmanirjarA vaDe devanuM AyuSya bAMdhe che. te ayukta che, kAraNa ke asaMyatabhavyadravya devono upapAta utkRSTathI uparanA raiveyakamAM hamaNAM kaheze ane samyagdaSTidezavirati hoya to paNa eonI tyAM utpatti thatI nathI, kAraNa ke dezavirati zrAvako paNa acuta devalokathI upara upajatA nathI. e nihnavo paNa na samajavA, kAraNa ke teone ahIM judA kahelA che. mATe mithyAdRSTi abhavya ke bhavya zramaNanA guNane dhAraNa karanArA sarva sAmAcArI ane kriyA yukta dravya liMga-bAhya veSane dhAraNa karanArA asaMyata bhavya dravya devo jANavA. teo paNa kevaLa kriyAnA prabhAvathI uparanA raiveyakamAM utpanna thAya che. vaLI teo asaMyata che. kAraNa ke anuSThAna-kriyAnuM pAlana karavA chatAM paNa cAritranA pariNAma zunya che. teono 'virahiyAMnA'-dIkSAnA samayathI AraMbhI jeno cAritrapariNAma abhagna1. asaMzIo mATe mULamAM je vidhAna che temAM bhASAMtara karanAre ?" praznacihna mUkIne arthamAM sudhAro karela che. mahAvIra vidyAlaya taraphathI chapAyela pannavaNA sUtranA mULamAM to uparano ja pATha Apela che. TIkAmAM paNa AnA viSayamAM koI ullekha karela nathI. 125 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 vIsaimaM aMtakiriyApayaM vIsaimaMpayassa bhaviyadavvadevauvavAyaparUvaNaM akhaSThita che evAono, saMjvalana kaSAyanA sAmarthyathI ke pramatta guNasthAnakathI svalpa mAyAdi doSano saMbhava hovA chatAM paNa jeoe sarvathA cAritrano ghAta karyo nathI evAono. tathA virahiyasaMgama'-virAdhita saMyamavALA-virAdhita-sarvathA khaMDita thayelA, paNa prAyazcittanA svIkAra vaDe pharIthI saMyamanuM anusaMdhAna jeoe karyuM nathI evAono, 'mavidhatasaMgamasaMgamA'-grahaNa samayathI AraMbhI jeono dezaviratino pariNAma akhaMDita che evA zrAvakono, 'virAtisaMgamasaMgamAna'- virAdhitadezavirativALA-virAdhita-sarvathA khaMDita thayelo paNa prAyazcitta vaDe pharIthI navIna nahi karAyelo saMyamasaMyamadezavirati pariNAma jeono che evA. eTale dezaviratinuM virAdhana karanArAono, 'saMjJinAm' manolabdhi rahita akAma nirjarAvALAono, tAvasA' kharI paDelA pAMdaDA vagereno upabhoga karanArA bAla tapasvIono, 'priyALa'--kAMdapikokaMdarpa-parihAsa jeone che eTale parihAsa karanArA, vyavahArathI cAritravALA chatAM kaMdarpa-hAsya, kaupha zArIrika kuceSTA karanArA kAMdapiMko jANavA. e saMbadhe kahyuM che ke kaMdappe kukkuie davasIle yAvi hAsaNakare yA vimhAvito ya paraM kaMdappaM bhAvaNaM kuNai // kaMdarpakAraka, kauzya karanAra, dravazIla-jaladI karavAnA svabhAvavALo, hasAvanAra ane bIjAne vismaya utpanna karanAra kaMdarpa-viSayaka bhAvanA kare che. have kaMdarpa saMbandha kahe che- kahakahassa hasaNaM kaMdappo aNihuyA ya sNlaavaa| kaMdappakahAkahaNaM kaMdappuvaesasaMsA ya // A khaDa khaDa-ucca svare hasavuM, anibhUta-guvAdinI sAthe niSphara paNe tathA vakroktithI svecchA pUrvaka saMlApa-bolavuM, kAmakathA kahevI, kaMdarpa-kAmano A pramANe karo-ema upadeza Apavo ane kAmanI prazaMsA karavI e kaMdarpazabda vAcya che. koku-bhAMDaceSTA, te be prakAre che-kAyakaukucya ane vAkayu. temAM prathama kAyakaumu kahe che bhUmanayaNavayaNadasaNacchaehiM krcrnnknnnnmaaiihiN| taM taM karei jaha jaha hasai paro attaNA ahsN|| bhUkuTI, nayana, vadana, oSTha vaDe tathA kara, caraNa ane karNAdi vaDe te te ceSTA kare ke pote nahi hasavA chatAM bIjo hase. have vAkoku kahe che- vAyA kukkuio puNa taM taM jaMpai jeNa hassae anno| nANAvihajIvarue kuvvai muhatUrae ceva // vAphakauzika te te bole ke jethI bIjo hase. aneka prakAranA prANIonA zabda bole che ane mukhatUrya-mukhavaDe vAritra kare. have dravazIla athavA drutazIla-jaladI kriyA karavAnA svabhAvavALAnI vyAkhyA kare che- - bhAsai duyaM duyaM gacchae ya dariovva go va so sre| savvaduyaduyakArI phuTTai va Thiovi dappeNaM // je (AvezathI vagara vicAryuM) jaladI jaladI bole, zara kALane viSe dasa-garviSTha sAMThanI peThe jaladI jaladI cAle che. vicAra karyA sivAya sarva kArya jaladI jaladI kare sthita hoya to paNa da-abhimAna vaDe sphaTi-phATI gayo hoyanI zuM evo lAge. have hAsana-hasAvanAra saMbaMdhe vyAkhyA kare che- . vesavayaNehiM hAsaM jaNayaMto appaNo paresiM c| aha hAsaNo tti bhannai ghayaNovva chale niycchNto|| - 'payaLo 'bhAMDanI peThe bIjAnA chala-veSa ane bhASA saMbadhe chidra joto. veSa ane vacana vaDe potAne ane bIjAne hAsya utpanna karanAra hAsana-hasAvanAra kahevAya che. bIjAne vismaya utpanna karavA saMbaMdhe kahe che - surajAlamAiehiM tu vimhayaM kuNai tvihjnnss| tesu na vimhayai sayaM paheliyakuheDaehiM c| surajAla-indrajAlAdi pramukha kutUhala vaDe tathA prahelikA ane kaheDaka-AbhANaka vagerethI tevA prakAranA grAmya janane vismaya pamADe che ane svayaM vismaya pAmato nathI. ... jo saMjaovi eyAsu appasatthAsu bhAvaNaM kunni| so tavvihesu gacchai suresu bhaio crnnhiinno|| je saMyata chatAM paNa A aprazasta-saMkSiNa bhAvanA bhAve che. vaTTa ' evo paNa anya sthaLe pATha che-tethI 126 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIsaimaM aMtakiriyApayaM vIsaimapayassa bhaviyadavvadevauvavAyaparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 A aprazasta bhAvanAmAM kathaMcit-bhAvanI mandatAthI varte che te (cAritranA lezathI) tevA prakAranA-kaMdapadi prakAravALA devomAM utpanna thAya che, paranta je "caraNahIna:-cAritra rahita che te bhakta-bhajanAe-vikalpa jANavo eTale kadAcit tevA prakAranA devomAM utpanna thAya che ane kadAcit nAraka, tiryaMca ane manuSyagatimAM utpanna thAya che. | 'vara parivrAya ' ti-carakaparivrAjaka-ToLA vaDe bhikSA mAgI AjIvikA calAvanAra tridaMDI, athavA carakakaccha, laMgoTI paheranArA ane parivrAjaka-kapilamuninA ziSyo, teono; 'kriblisiyA' ti. kilbiSa-pApa, te jeomAM che teo kilbiSiko kahevAya che. te cAritravALA chatAM jJAnAdino avarNavAda bolanArA hoya che. e saMbaMdhe kahyuM che ke nANassa kevalINaM dhammAyariyANa svvsaahuunnN| mAI avannavAI kibbisiyaM bhAvaNaM kunni|| zrutajJAna, kevalajJAnI, dharmAcArya-dharmopadezaka, ane sarva sAdhuono, bIje sthaLe 'saMsAhU' evo paNa pATha maLe che, tethI caturvidha saMgha ane sAdhuono avarNavAda bolanAra kilbiSika bhAvanA kare che. avarNa-nindA, khoTA doSa pragaTa karavA. temAM prathama zratajJAnanA avarNavAdanuM varNana kare che- kAyA vayA ya te cciya te ceva pamAyaappamAyA yA mokkhAhigAriyANaM joisajoNIhiM kiM kjj| teja pRthivyAdi kAyo, prANAtipAta viramaNAdi vrato, teja madyAdi pramAdo ane tenA vipakSarUpe apramAdo te te sUtramAM vAraMvAra kahevAya che, bIjuM vizeSa kAMI paNa nathI. mATe punarukta doSa che. vaLI mokSanA adhikArIne sUryaprajJapti-vagere jyotizAstranuM ane yoni-yoniprAbhUta vagere zAstronuM zuM kAma che? kAraNa ke teo bhavanuM kAraNa che. kevalajJAnInA avarNavAda saMbandha kahe che- egaMtaramuppAe aNNoNNAvaraNayA duvennhNpi| kevaladaMsaNaNANAmegakAle ya egtt|| kevalajJAnIne kevalajJAna ane kevaladarzanano upayoga ekAntara-anukrame utpanna thAya to banne upayoganA paNa banne paraspara AvaraNa rUpa thAya che. eTale jJAnopayogano pratibandhaka darzanopayoga thAya ane darzanopayogano pratibandhaka jJAnopayoga thAya. ane jo banne upayoga eka kALe hoya to banneno ekatva-abheda thAya. dharmAcAryanA avarNavAda saMbandha kahe che jaccAIhiM avannaM vibhAsai vaTTai nayAvi uvvaae(yaare)| ahio chiddapehI pagAsavAI aNaNukUlo // jAtyAdi vaDe avarNavAda bole, jema ke A ucca jAtinA nathI, lokavyavahAramAM kuzala nathI, aucitya jANatA nathI ema vividha rIte gurune kahe, gurunA upacAra-vinayamAM na varte, ahitakAraka, chidraprekSI-chidrone jonAra, prakAzavAdIsarvasamakSa gurunA achatA doSo kahe, tathA sarvadA anukula na hoya. sAdhuono avarNavAda A pramANe bole avisahaNAturiyagaI aNANuvattI ya avi gurunnNpi| khaNamettapIirosA gihivacchalagA ya saMcaiyA // A sAdhuo asahanazIla che, kAraNa ke teo eka bIjAne sahana karatA nathI, tethI eka bIjAnI spardhAthI dezAntaramAM bhramaNa kare che, nahi to eka sthaLe badhA bhegA maLIne kema na rahe? tathA atvarita gativALA-hamezAM kapaTavaDe lokone AkarSita karavA mATe mandagatie cAle che. guru-moTAone anusaratA nathI, kAraNa ke svabhAvathI niSphara che, vaLI kSaNamAtramAM rUSTa ane tuSTa thAya che. gRhI-gRhastho upara vAtsalya-prema rAkhanArA ane saMci:' sarva vastuono saMcaya karanArA che. mAyAvI saMbandha kahe che- gUhai AyasabhAvaM chAyai guNe parassa saMte vi| corovva savvasaMkI gUDhAyAro vitahabhAsI // potAnA svabhAvane (duSTa svabhAvane) DhAMke che, ane bIjAnA chatA guNonuM AcchAdana kare che, coranI peThe sarvanI zaMkA rAkhanAra, gUDha AcAravALo ane vitathabhASI-asatya bolanAra hoya che. "tirajhiyA' dezavirativALA gAya, baLada vagere paMcendriya tiryaMcono, 'mAnaviyANa' AjIvaka-pAkhaMDa vizeSamatavizeSa, gozAlakanA matane anusaranArA, athavA 'mAnIti'jeo avivekathI labdhi, pUjA ane khyAti ityAdi vaDe - 127 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 vIsaimaM aMtakiriyApayaM vIsaimaMpayassa asaNNiAuyaparUvaNaM cAritrAdino Azraya kare te AjIvako kahevAya che. teono; 'AkhiyoziyALa' Abhiyogiko-abhiyoga-vidyAmantrAdi vaDe bIjAne vazIkaraNAdi karavuM. tenA be prakAra che. e saMbaMdhe kahyuM che ke-- duviho khalu abhiogo davve bhAve ya hoi nAyavvo / davvaMmi hoMti jogA vijjA maMtA ya bhAvammi // dravya ane bhAva ema be prakArano abhiyoga jANavo. dravya abhiyogamAM auSadhinA yoga-prayogo, ane bhAva abhiyogamAM vidyA ane maMtro jANavA. te abhiyoga jeone che athavA abhiyoga vaDe vyavahAra karanArA Abhiyogiko kahevAya che, teo vyavahArathI cAritravALA chatAM maMtrAdino prayoga karanArA hoya che. e saMbaMdhe kahyuM che ke-- kouyabhUikamme pasiNApasiNe nimittamAjIvI / iddhirasasAyagaruo abhiogaM bhAvaNaM kuNai // 1 kautuka, 2 bhUtikarma, 3 praznAprazna ane 4 nimittadvArA AjIvikA calAvanAra, 5 Rddhi, rasa ane sAtAnA gaurava- abhimAnavALo e pAMca prakAre abhiyoga bhAvanA kare che. kautuka eTale saubhAgyAdine mATe snAna karAvavuM, bhUtikarmajvaravALA vagerene bhasma copaDavI. praznAprazna-svapnavighA, evA Abhiyonikono; 'saliMgInuM' 'svatinI'--rajoharaNAdi sAdhunA liMgavALA, teo kevA hoya? 'vaMsAvAvanALuM' 'varNanavyApannAnAm'--darzana-samyagdarzana vyApanna-bhraSTa thayuM che jeonuM evA arthAt nihvavono, vaLI 'revoosu savavajJamALAnuM' 'devalokamAM utpanna thavA vALA, AthI ema jaNAvyuM ke devapaNAthI bIje paNa adhyavasAyane anusAre eonI utpatti thAya che. jeNe saMyamanI virAdhanA karI che eonI jadhanyathI bhavanavAsImAM ane utkRSTathI saudharma devalokamAM utpatti thAya che. (pra0)--ahIM koi prazna kare che ke virAdhitasaMyamavALAnI saudharma kalpamAM utpatti thAya ema je kahyuM te kema ghaTe? kAraNa ke sukumAlikAnA bhavamAM virAdhita saMyamavALI draupadInI paNa IzAna devalokamAM utpatti thayelI saMbhaLAya che. (30)--emAM kAMi paNa doSa nathI, kAraNa ke tenI (draupadInI) saMyamavirAdhanA uttaraguNaviSayaka mAtra bakuzapaNAne karanArI che, paNa mUlaguNanI virAdhanA nathI. saMyamanI ghaNI virAdhanA hoya to saudharma kalpamAM utpatti thAya. jo saMyamanI virAdhanA mAtra paNa saudharmadevalokamAM utpattinuM kAraNa thAya to uttaraguNa vageremAM virAdhanA karanArA bakuzAdinI acyutAdi devalokamAM utpatti kema ghaTe? kAraNa ke teo paNa kacit-uttaraguNanI apekSAe virAdhaka che. 12567 // || maLibAyavarUvapna || kativihe NaM bhaMte! asaNNiyAue paNNatte ? goyamA ! cauvvidhe asaNNiAue pannatte, taM jahA - neraiya asaNNiyAue, jAva devaasaNNiyAue / asaNNI NaM bhaMte! jIve kiM neraiyAuyaM pakareti, jAva devAuyaM pakareti ? goyamA ! neraiyAuyaM pakareti, jAva devAuyaM pakareti / neraiyAuM pakaremANe jahanneNaM dasa vAsasahassAI ukkoseNaM paliovamassa asaMkhejjaibhAgaM pkreti| [tirikkhajoNiyAuyaM pakareti,] tirikkhajoNiyAuyaM pakaremANe jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM palitovamassa asaMkhejjaibhAgaM pakareti / evaM maNussAuyaMpi / devAuyaM jahA neraiyAuyaM / eyassa NaM * bhaMte! neraiya asaNNiAuyassa jAva devaasaNNiAuyassa katare katarehiMto appA vA 4? goyamA ! savvatthove devaasaNNiyAue, maNUsa asaNNiAue asaMkhejjaguNe, tirikkhajoNiya asaNNi Aue asaMkhejjaguNe, neraiyaasaNNiAue asaMkhejjaguNe || sU0 - 13 / / 568 / paNNavaNAe bhagavaIe vIsaimaM aMtakiriyApadaM samattaM ||20|| (mULa) he bhagavan! keTalA prakAranuM asaMzI AyuSya kahyuM che? he gautama! cAra prakAranuM asaMjJIAyuSya kahyuM che. te A pramANe--nairayika asaMzIAyuSya, yAvat 4 devaasaMzIAyuSya. he bhagavan! asaMzI jIva zuM nairayikanuM AyuSya bAMdhe? yAvat devanuM AyuSya bAMdhe? he gautama! nairayikanuM paNa AyuSya bAMdhe, yAvat devanuM AyuSya paNa bAMdhe. 128 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIsaimaM aMtakiriyApayaM vIsaimaMpayassa asaNNiAuyaparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 khairayikanuM AyuSya bAMdhato jaghanyathI dasa hajAra varasa ane utkRSTa palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganuM AyuSya bAMdhe. tiryaMcanuM AyuSya bAMdhato jaghanya antarmuhUrta ane utkRSTa palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganuM AyuSya bAMdhe. e pramANe manuSyAyuSya saMbaMdhe paNa jANavuM. devAyuSya nairayikanA AyuSyanI peThe jANavuM. he bhagavan! e nairiyaka asaMzI AyuSya, yAvat devaasaMzI AyuSyamAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? he gautama! sauthI thoDuM devaasaMzI AyuSya bAMdhe che, tethI manuSyaasaMzI AyuSya asaMkhyAtaguNa che, tethI tiryaMca asaMzI AyuSya asaMkhyAtaguNa che, ane tethI naiyika asaMjJI AyuSya asaMkhyAtaguNa che. / / 13568 // prajJApanA bhagavatImAM vIzamuM antakriyApada samApta. (TI0) asaMzI devomAM utpanna thAya che ema kahevAmAM AvyuM che ane te devomAM AyuSya vaDe upaje che mATe asaMjJIAyuSyanuM nirUpaNa kare che--'vide maMte'! ityAdi. asaMzI chatAM parabhavane yogya AyuSya bAMdhe te asaMjJI AyuSya kahevAya che. 'nerazya asanimAC'nairayikane yogya asaMjJIe bAMdheluM AyuSya nairayika asaMjJI AyuSya kahevAya che. ema bIjA AyuSya paNa jANavAM. ahIM asaMzIAyuSya asaMzIavasthAmAM anubhavAtuM AyuSya paNa kahevAya, parantu ahIM teno prasaMga nathI, mATe asaMzIe kareluM-bAMdheluM AyuSya te asaMzIAyuSya-evA prakAranA saMbavizeSane jaNAvavA mATe kahe che--asannIna' ityAdi. asaMzI AyuSya bAMdhato ratnaprabhAnA prathama prastaTane AzrayI dasa hajAra varSanuM AyuSya 'varepha' bAMdhe che. ane 'utkRSTa palyopamano asaMkhyAtamo bhAga bAMdhe che'. A ratnaprabhAnA cothA prataramAM madhyama sthitivALA nArakane AzrayI jANavuM. prathama prastaramAM jaghanya sthiti dasa hajAra varasa, ane utkRSTa nevuM hajAra, bIjA prata2mAM jaghanya sthiti dasa lAkha ane utkRSTa nevuM lAkha, eja trIjA prataranI jaghanya sthiti ane utkRSTa pUrvakoTI varasa, evaM cothA prataramAM jaghanya sthiti ane utkRSTa sAgaropamano dasamo bhAga, tethI ahIM palyopamano asaMkhyAtamo bhAga madhyama sthiti samajavI. tiryaMca sUtramAM palyopamano asaMkhyAtamo bhAga yugalika tiryaMcone AzrayI jANavo. ' manuJayaMpi' ema manuSyAyuSya paNa jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTa palyopamano asaMkhyAtamo bhAga samajavo. ahiM paNa palyopamano asaMkhyAtamo bhAga yugalika manuSyane AzrayI jANavo. devAyuSya nairayikAyuSyanI peThe jANavuM. jema nairayikAsaMjJIAyuSya jaghanyathI dasa hajAra varasa ane utkRSTathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa kahyuM che tema devAsaMzIAyuSya kahevuM. ahIM asaMzI AyuSyanuM alpabahutva kahevAmAM AvyuM che te AyuSyanA TuMkApaNA ane dIrghapaNAne AzrayI samajavuM. prajJApanA TIkAnA anuvAdamAM vIsamuM antakriyApada samApta., arihaMta bhagavaMte parigrahadhArIne durgatimAM javuM ja paDe ema nathI kahyuM paNa ema to kahyuM ja che ke parigraha e durgatimAM laI javAnI zakyatA dharAvanAro eka graha che. arihaMta bhagavaMte Asaktine ja parigraha kahyo che. e vAta sAcI paNa emaNe parigrahamAM Asaktine utpanna karAvavAnI tAkAta paDI che ema paNa kahyuM che. e parigrahadhArIyoe bhulavuM na joIe. arihaMta bhagavaMtanA zAsananA paMcaparameSThi padamAM sthAna meLavanAra AtmA potAne arihaMtathI adhika batAvavAnI bAlizaceSTA kare ja nahIM ane bIjA koI potAne arihaMtathI adhika mAnavAnI ceSTA karatA hoya to ene calAvI le nahIM. * jayAnaMda 129 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 igavIsamaM sarIrapayaM atthAhigAraparUvaNaM vihi-saMThANa-pamANadArAI * || phuvIramaM sarIraparva atyAdiraVrUvaUi II. vihisaMThANapamANaM poggalaciNaNA sarIrasaMjogo / davvapaesa'ppabahuM sarIrogAhaNa'ppabahu / / || vidi-saMtA-pamALavArADuM // kati NaM bhaMte! sarIrayA paNNattA? goyamA! paMca sarIrayA pannattA, taMjahA-orAlie 1, veuvvie 2,AhArae 3, teyae 4, ma 1. sU0-II66il. ekavIsamuM zarIra pada. (mULa) 1 vidhi-zarIranA bheda, ra saMsthAna-zarIrano AkAra, 3 zarIranuM pramANa, 4 zarIranA pudgalono caya, 5 zarIrono paraspara saMbaMdha, 6 zarIronuM dravya, pradeza ane dravya-pradezo vaDe alpabahutva ane, zarIranI avagAhanAnuM alpabadutva e adhikAro kahevAnA che. he bhagavaMta! zarIra keTalAM prakAranAM kahyAM che? he gautama! zarIra pAMca prakAranA kahyAM che. te A pramANe - 1 audArika, 2 vaikriya, 3 AhAraka, 4 taijasa, 5 kArmaNa. //1/569ll (TI0) 1. vIzamA padanI vyAkhyA karI, have ekavIzamA padano prAraMbha karAya che. teno A pramANe saMbaMdha che-ahIM pUrvanA padamAM gatinA pariNAma vizeSa antakriyArUpa pariNAma kahyo, ahIM paNa narakAdi gatimAM utpanna thayelA jIvonA gatinA pariNAma vizeSa rUpa ja zarIranA saMsthAnAdina pratipAdana karAya che. ahIM A adhikAragAthA che-"vidisaMtApamAne' ityAdi. prathama adhikAramAM vidhi-zarIra-nA bhedo kahevAnA che. tyAra pachI saMsthAno, pachI zarIronuM pramANa, tyAra bAda keTalI dizAothI zarIronA pudgalono upacaya thAya che-e pramANe pudgalono caya kahevAno che. pachI kyA zarIranA sadbhAvamAM kayuM zarIra avazya hoya e pramANe zarIrano paraspara saMbaMdha kahevAno che. tyAra pachI dravyo, pradeza ane dravyapradezo vaDe alpabadutva kahevAnuM che, tAtparya e che ke dravyArtharUpe pradezArtharUpe ane dravyArtha-pradezArtharUpe pAMce zarIronuM alpabahuta kahevAnuM che, tyAra pachI pAMce zarIranuM avagAhanA saMbaMdhe alpabahuta kahevAnuM che. e adhikAra gAthAno saMkSepathI artha kahyo. - temAM udezanA krama pramANe nirdeza hoya che e nyAyathI prathama vidhidvAra kahevAnI icchAvALA sUtrakAra prAraMbhamAM zarIranA mula bhedo jaNAve che-' | matte'! ityAdi. he bhagavan! keTalA zarIro che? 'zIrthane'-pratikSaNa vinazvara bhAvane dhAraNa kare te zarIro. bhagavAna uttara Ape che-"he gautama !me tathA anya tIrthakaroe pAMca zarIro kahyA che. tene nAmamAtra thI jaNAve che orAlie' ityAdi. udAra-pradhAna, enuM pradhAnapaNuM tIrthakara ane gaNadharanA zarIranI apekSAe samajavuM. kAraNa ke tethI anya anuttara devonuM zarIra paNa anantaguNahina che. athavA udAra-kaIka adhika hajAra yojana pramANa hovAthI bIjA zarIranI apekSAe moTuM; tenu moTApaNuM bhavadhAraNIya svabhAvika vaikriya zarIranI apekSAe samajavuM, anyathA uttara vaikriya lAkha yojana pramANa paNa hoya che. udArameva audArika udAra eja audArika. ahIM svArthamAM vinayAdimAM pATha hovAthI rU'pratyaya thayo che. jemake vinaya uparathI vaiyika vivighA viziSTa vA kriyA viyiA, tayAM sarva vaizviya-vividha prakAranI athavA viziSTa kriyA te vikriyA, te nimitte thayeluM te vaikriya, te A pramANe-"te vaikriyazarIra eka thaIne aneka rUpe thAya che, ane aneka thaine eka thAya che, sUkSma thaine moTuM thAya che, ane moTuM thaIne sUkSma thAya che, khecara thaine-AkAzamAM cAlIne bhumi upara cAle che, bhumi upara cAlIne AkAzamAM cAle che. drazya thaIne adrazya thAya che, ane adrazya thaIne drazya thAya che" -ityAdi. te vaikriya zarIra be prakAranuM che-aupapAtika ane labdhipratyaya. temAM upapAtajanma nimitte thayeluM te aupapAtika. te deva ane nArakone hoya che ane lambinimittakamanuSya ane tiryaMcone hoya che. mahArA'tti. AhAraka-cauda pUrvadharo vaDe tIrthaMkaranI Rddhidarzana vagere tathAvidha 1. harIbhadravRtti-malayavRtti gata sUtra pAThAvataraNe, haribhadravRtti pratyantare punaH 'pamANa' iti pATho'pyulabhyate. _130 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ igavIsamaM sarIrapayaM orAliyasarIre vihidAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 prayojana vaDe viziSTa labdhinA vazathI 'Ahriyate'-karAya te AhAraka. ahIM karmamAM 'Naka' pratyaya thayo che. jemake pAvAmyAM hriyate kRti pAvahAra:-paga vaDe haraNa karAya te pAdahAraka. e saMbaMdhe kahyuM che ke-- " kajjami samupanne suyakevaliNA visiTThaladdhie / jaM ettha Aharijjai bhAMti AhAragaM taM tu " // kArya utpanna thavAthI zrutakevali dvArA viziSTa labdhi vaDe karAya tene AhA2ka kahe che. ane teone A kAya hoya che- pANidayariddhidaMsaNasuhamapayatthAvagahaNaheuM vA / saMsayavoccheyatthaM gamaNaM jiNapAyamUlaMmi // prANIdayA, Rddhidarzana ane sUkSma padArthane samajavA mATe tathA saMzaya dUra karavA mATe jinanI pAse (AhA2ka za2I2 vaDe) gamana thAya che. te vaikriyazarIranI apekSAe atyanta zubha ane svaccha sphaTikazilAnI peThe zubhra pudgalanA samUhanI racanArUpa che. 'teyap' iti. taijasa-tejas eTale taijas pudgalono vikAra-pariNAma te taijasa za2I2. ahIMvikAra arthamAM 'aN'pratyaya thayo che. te uSmA-garamI che liMgacinha jenuM evuM tathA khAdhelA AhAranA pariNAmanuM kAraNa che. te taijasa sarIrathI jene viziSTa tapathI labdhi vizeSa utpanna thayelI che evA puruSane tejolezyA nIkaLe che. e saMbaMdhe kahyuM che ke- savvassa umhasiddhaM rasAiAhArapAkajaNagaM ca / teyagaladdhinimitte ca teyagaM hoi nAyavvaM // sarvane uSmA-ga2mIthI siddha-nizcita, rasAdi AhAranA pAka-pariNAmane utpanna karanAra aneM taijasa labdhinuM kAraNa tejasa zarIra che. 'jammaT' iti-karmaja-karmathI utpanna thayeluM karmaja athavA kArpaNa zarIra kahevAya che. tAtparya e che ke karma52mANuo ja AtmapradezanI sAthe kSIranIranI peThe paraspara maLelA ane zarIrarUpe pariNata thayelA che te karmaja zarIra kahevAya che. Aja kAraNathI tene bIje sthaLe 'kAryaNa' za2I2 kahyuM che. karmano vikAra-pariNAma te kAryaNa. e saMbaMdhe kahyuM che ke-- kammavigAro kammaNamaTThavihavicitakammaniSpannaM / savvesiM sarIrANaM kAraNabhUyaM muNeyavvaM // karmano vikAra e kAryaNa, te ATha prakAranA vicitra karmathI thayeluM che. ane tene badhA zarIranuM kAraNabhUta jANavuM."--badhA audArikAdi za2I2nuM kAraNabhUta-bIjarUpa kAryaNa zarIra che. kAraNa ke bhava prapaMcarUpa aMkuranA bIjabhuta kAryaNa za2I2no muLathI nAza thayo hoya to bAkInA zarIranI utpatti thatI nathI. A kAmarNa zarIra prANIne eka gatithI bIjI gatimAM javAne atyanta sAdhaka kAraNarUpa che. te A pramANe-taijasa sahita kAryaNa zarIra yukta jIva maraNa sthAnano tyAga karI upajavAnA sthAne jAya che.(pra0)-jo taijasa yukta kAryaNa za2I2 sahita jIva bIjI gatimAM jAya che to jatAM AvatA kema dekhAto nathI? (u0)- karmapudgalo atyanta sUkSma hovAthI cakSu Adi indriyone agocara che. anyatIrthikoe paNa kahyuM che-- 44 'antarA bhavadeho'pi sUkSmatvAnnopalabhyate / niSkrAman pravizan vA'pi nAbhAvo'nIkSaNAdapi // vacce rahelo bhavadeha (bhavanI sAthe saMbaMdha rAkhanAra zarIra) paNa nIkaLatA ke praveza karatA jaNAto nathI, paNa nahi jovAthI teno abhAva siddha thato nathI. eTale koipaNa vastuno anulapadhdhimAtrathI abhAva siddha thato nathI, paNa yogyAnupalabdhi abhAvanI sAdhaka che. / / 1 / / 569 / / || morAliyarIre vihivAraM || jAva orAliyasarIre NaM bhaMte! kativihe pannatte ? goyamA paMcavihe pannatte, taM jahA - egiMdiya orAliyasarIre, vaMciliyoAtiyasarI paiiDiyoAliya-harIre aaN bhaMte! tividde pannatte? goyamA! paMcaviSe pannatte, taM nahApuddhvikkaaiyegiNdiyoraaliysriire, jAva vaNapphaikAiyaegiMdiya orAliya- sarIre / puDhavikkAiyaegiMdiyaorAliyasarIre NaM bhaMte! kativihe pannatte ? goyamA ! duvihe pannatte, taM jahA - suhumapuDhavikkAiyaegiMdiyaorAliyasarIre ya, bAdarapuDhavikkAiyaegiMdiya orAliyasarIre y| suhumapUDhavikkAiyaegiMdiya orAliyasarIre NaM bhaMte! kativihe pannatte? goyamA ! duvihe pannatte, taM jahA- pajjattagasuhumapuDhavikkAiyaegiMdiyaorAliyasarIre ya 131 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 igavIsamaM sarIrapayaM orAliyasarIre vihidAraM apajjattagasuhumapuDhavikkAiyaegiMdiya-orAliyasarIre y| bAdarapuDhavikkAiyAvi evaM ceva, evaM jAva vaNassaikAiyaegiidayaorAliyasarIre tti beiMdiyaorAliyasarIre NaM bhaMte / kativihe pannatte ? goyamA ! duvidhe pannatte, taM jahA-pajjattabeiMdiya orAliyasarIre ya apajjattabeiMdiyaorAliyasarIre y| evaM teiMdiya cauriMdiyA vi| paMciMdiyaorAliyasarIre NaM bhaMte! kativihe pannatte ? goyamA ! duvihe pannatte, taM jahA tirikkhajoNiyapaMcidiyaorAliyasarIre ya maNussapaMciMdiyaorAliyasarIre y| tirikkhajoNiyapaMciMdiyaorAliyasarIre NaM bhaMte! kativihe pannatte ? goyamA ! tivihe pannatte, taM jahA - jalayaratirikkhajoNiyapaMciMdiyaorAliyasarIre ya thalayaratirikkhajoNiyapaMciMdiya orAliyasarIre ya khahayaratirikkhajoNiyapaMciMdiya orAliyasarIre ya / jalayaratirikkhajoNiyapaMciMdiya orAliyasarIre NaM bhaMte! kativihe pannatte ? goyamA ! duvihe pannatte, taM jahAsaMmucchimajalayarapaMciMdiyatirikkhajoNiya orAliyasarIre ya gabbhavakkaMtiyajalayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyaorAliyasarIre ya / saMmucchimajalayaratirikkhajoNiyapaMciMdiya orAliyasarIre NaM bhate ! kativihe pannatte ? goyamA ! duvihe pannatte, taM jahAM-pajjattagasaMmucchimapaMciMdiyatirikkhajoNiyasarIre ya apajjattagasaMmucchimapaMcidiyatirikkhajoNiyaorAliyasarIre yaM, evaM gabbhavakkatie vi / thalayarapaMciMdiyatirikkhajoNiya orAliyasarIre NaM bhate ! kativihe pannatte? goyamA! duvihe pannatte, taM jahA cauppayathalayaratirikkhajoNiyapaMcindiyaorAliyasarIre ya parisappathalayaratirikkhajoNiyapaMcendiya orAliyasarIre ya / cauppayathalayaratirikkhajoNiyapaMcindiyaorAliyasarIre NaM bhaMte! kativihe pannatte? goyamA ! duvihe pannatte, taM jahA-saMmucchimacauppayathalayaratirikkhajoNiyapaMceMdiyaorAliyasarIre ya gabbhavakkaMtiyacauppayathalayaratirikkhajoNiyapaMcindiyaorAliyasarIre y| saMmucchimacauppayathalayaratirikkhajoNiyapaMcindiya orAliyasarIre NaM bhaMte! kaivihe pannatte ? goyamA ! duvihe pannatte, taM jahA-pajjattasaMmucchimacauppayathalayaratirikkhajoNiyapaMciMdiyaorAliyasarIre ya apajjattasaMmucchimacauppayathalayaratirikkhajoNiyapaMciMdiyaorAliyasarIre y| evaM gabbhavakkaMtie vi / parisappathalayaratirikkhajoNiyapaMciMdiyaorAliyasarIre NaM bhaMte! kativihe pannatte ? goyamA ! duvihe pannatte, taM jahA- uraparisappathalayaratirikkhajoNiyapaMciMdiyaorAliyasarIre ya bhuyaparisappathalayara - tirikkhajoNiyapaMciMdiya orAliyasarIre y| uraparisappathalayaratirikkhajoNiyapaMciMdiyaorAliyasarIre NaM bhaMte! kativihe pannatte ? goyamA ! duvihe pannatte, taM jahA-saMmucchimauraparisappathalayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyaorAliyasarIre ya gabbhavakkaMtiyauraparisappathalayaratirikkhajoNiyapaMciMdiyaorAliyasarIre y| saMmucchime duvihe pannatte, taM jahA - apajjattasaMmucchimauraparisappathalayaratirikkhajoNiyapaMciMdiyaorAliyasarIre ya pajjattasaMmucchimauraparisappathalayaratirikkhajoNiyapaMciMdiyaorAliyasarIre ya, evaM gabbhavakkaMtiyauraparisappa caThakkao bhedo| evaM bhuyaparisappA visaMmucchima-gabbhavakkaMtiya pajjatta-apajjattA ya / khahayarA duvihA pannattA, taM jahA - saMmucchimA ya gabbhavakkaMtiyA y| samucchimA duvihA pannattA, pajjattA - apajjattA y| gabbhavakkaMtiyAvi pajjattA ya apajjattA ya / maNUsapaMciMdiyaorAliyasarIre NaM bhaMte ! kativihe pannatte ? goyamA ! duvihe pannatte, taM jahA - saMmucchimamaNUsapaMciMdiyaorAliyasarIre ya gabbhavakkaMtiyamaNUsapaMciMdiyaorAliyasarIre ya gabbhavakkatiyamaNUsapaMciMdiyaorAliyasarIre NaM bhaMte! kativihe pannatte ? goyamA ! duvihe pannatte, taM jahA - pajjattagagabbhavakkaMtiyamaNUsa .132 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ igavIsamaM sarIrapayaM orAliyasarIre vihidAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 paMciMdiyaorAliyasarIre ya apajjattagagabbhavakkaMtiyamaNusapaMciMdiyaorAliyasarIre y||suu0-2||570|| . (mULa) he bhagavan! keTalA zarIro kahyAM che. he gautama! pAMca zarIro kahyAM che. te A pramANe-1 audArika, ra vaikiya, 3 AhAraka, 4 tejasa, ane pa kArmaNa. he bhagavan! dArika zarIra keTalA prakAranuM che ? he gautama! pAMca prakAranuM che. te A pramANe1 ekendriya audArika zarIra, yAvat 5 paMcendriya audArika zarIra. he bhagavan! ekendriya audArika zarIra keTalA prakAranuM che? he gautama! pAMca prakAranuM che. te A pramANe-1 pRthivIkAya ekendriya audArikazarIra, yAvat vanaspatikAya ekendriya audArika zarIra. pRthivIkAya ekendriya audArika zarIra keTalA prakAranuM che? he gautama! be prakAranuM che. te A pramANe sUkSmapRthivIkAya ekendriya audArika zarIra ane bAdara pRthivIkAya ekendriya audArika zarIra. sUkSmapRthivIkAya ekendriya audArika zarIra keTalA prakAre che? he gautama! be prakAre che. te A pramANe-paryApta sUkSma pRthivIkAya audArika zarIra ane aparyApta sUkSmapRthivIkAya dArika-zarIra. bAdara pRthivIkAyika zarIra paNa emaja samajavuM. e pramANe thAvat vanaspatikAyika ekendriya audArika zarIra samajavuM. he bhagavan! beIndriya dArika zarIra keTalA prakAranuM che? gautama! be prakAranuM che. te A pramANe-paryApta be indriya audArika zarIra ane aparyApta be indriya dArika zarIra. e pramANe teIndriya ane caundriya dArika zarIra jANavuM. he bhagavan! paMcendriya audArika zarIra keTalA prakAranuM che? gautama! be prakAranuM che. te A pramANe-tiyI paMcendriya audArika zarIra ane manuSya paMcendriya audArika zarIra, tiryaMca paMcendriya audArika zarIra keTalA prakAranuM che? he gautama! traNa prakAranuM che. te A pramANe-jalacara tiryaMca paMcendriya dArikazarIra, thalacara tiryacapaMcendriya audArikazarIra ane khecara tiryaMca paMcendriya audArika zarIra. jalacara tiryaMca paMcendriya audArika zarIra keTalA prakAranuM che?hegautama! be prakAranuM che. te A pramANe-saMmUrNima jalacara tiryaMca paMcejyi audArika zarIra ane garbhaja jalacara tiryaMca paMcendriya audArika zarIra he bhagavan! saMmUrchAima jalacara tiryaMca paMcendriya audArika zarIra keTalA prakAranuM che? he gautama! be prakAranuM che. te A pramANe-paryApta saMmasjima jalacara tiryaMca paMcendriya audArika zarIra ane aparyApta jalacara tiryaMca paMcendriya audArika zarIra. e pramANe garbhaja jalacara saMbaMdhe jANavuM. he bhagavana!sthalacara tiryaMca paMcendriya audArika zarIra keTalA prakAranuM che?he gautama! be prakAranuM che. te A pramANe-catuSpada sthalacara tiryaMca paMcendriya audArika zarIra ane parisarpa sthalacara tiryaMca paMcendriya audArika zarIra. he bhagavan!catuSpada sthalacara audArika zarIra keTalA prakAranuM che? he gautama! be prakAranuM che. te A pramANe-saMmUrchAima thalacara catuSpada tiryaMca paMcendriya audArika zarIra ane garbhaja sthalacara catuSpada tiryaMca paMcendriya audArika zarIra: bhagavan! saMmUrchAima sthalacara catuSpada tiryaMca paMcendriya audArika zarIra keTalA prakAranuM che ? he gautama! be prakAranuM che. te A pramANe-paryApta saMmUrNima catuSpada sthalacara tiryaMca paMcendriya audArika zarIra ane aparyApta saMmUrchAima catuSpada sthalacara tiryaMca paMcendriya audArika zarIra. ema garbhaja saMbaMdhe paNa jANavuM. he bhagavan! parisarpa sthalacara tiryaMca paMcendriya audArika zarIra keTalA prakAranuM che?he gautama! be prakAranuM che. te A pramANe-uraparisarpa sthalacara tiryaMca paMcendriya audArika zarIra ane bhajaparisarpa sthalacara tiya paMcendriya dArika zarIra. he bhagavan! uraparisarpa sthalacara tiyI paMcendriya dArika zarIra keTalA prakAre che? he gautama! be prakAre che. te A pramANe-saMskrima uraparisarpa sthalacara tiryaMca paMcendriya audArika zarIra ane garbhaja uraparisarpa sthalacara tiryaMca paMcendriya dArika zarIra. saMmUrchAima urarisarpa sthalacara tiryaMca paMcendriya audArika zarIra be prakAranuM che. te A pramANe-aparyApta saMmUrchAima uraparisarpa sthalacara tiryaMca paMcendriya dArika zarIra ane paryApta saMmUrchAima uraparisarpa sthalacara tiryaMca paMcendriya audArika zarIra. e pramANe gaeNrbhaja uraparisarpanA paNa cAra bheda jANavA. ema bhujaparisarpanA paNa saMmUrNima, garbhaja, paryAptA ane aparyAptA bhedo samajavA. khecara be prakAranA che-jemake saMmUrchAima ane garbhaja. saMmUrchAima be prakAranA kahyA che, jemake paryAptA ane - 133 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 igavIsamaM sarIrapayaM orAliyasarIrasaMThANadAraM aparyAptA. gaja paNa paryAptA ane aparyAptA e be prakAranA che. he bhagavan! manuSya paMcendriya audArika zarIra keTalA prakAre che? he gautama! be prakAre che. te A pramANesaMmUrchAima manuSya paMcendriya audArika zarIra ane garbhaja manuSya paMcendriya audArika zarIra. he bhagavan! garbhaja manuSya paMcendriya audArika zarIra keTalA prakAranA che? he gautama! be prakAre che. te A pramANe-payata garbhaja manuSya paMcendriya dArika zarIra ane apati garbhaja manuSya paMcendriya audArika zarIra. //ra //pa7ll (TI.) have audArika zarIranA jIvanI jAtinA bhedathI ane avasthAnA bhedathI bhedo kahevAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che'morAnirIre aMte'! ityAdi. audArika zarIra ekendriya, beindriya, te indriya, caurindriya ane pacendriyanA bhedathI pAMca prakAre che. ekendriya audArika zarIra paNa pRthivI, apa, tejasu, vAyu ane vanaspati rUpa ekendriyanA bhedathI pAMca prakAranuM che. pRthivIkAyika ekendriya audArika zarIra paNa sUkSma ane bAdaranA bhedathI be prakAre che. pharIthI eka ekanA paryApta ane aparyAptanA bhedathI be prakAra thAya che. e pramANe apa, tejasu, vAyu ane vanaspati ekendriya audArika zarIra paNa eka eka cAra prakAre thAya che. ema badhI saMkhyA maLI ekendriya audArika zarIro vIza prakAranA che. beindriya, indriya ane caurindriya audArika zarIro pratyeka paryApta ane aparyApta bheda hovAthI be prakAranA che. paMcendriya audArika zarIra tiryaMca ane manuSyanA bhedathI be prakAranuM che. tiryaMca paMcendriya audArika zarIra jalacara, sthalacara ane khecaranA bhedathI traNa prakAranuM che. jalacara tiryaMca paMcendriya audArika zarIra paNa saMmUrchAima ane garbhajanA bhedathI be prakAre che. ane paryApta ane aparyApta bhedathI eka ekanA paNa be prakAra che. sthalacara tiryaMca paMcendriya audArika zarIra paNa catuSpada parisarpanA bhedathI be prakAre che. catuSpada sthalacara tiryaMca paMcendriya audArika zarIra paNa saMmUrchAima ane garbhajanA bhedathI be prakAre che. punaH eka ekanA paryApta ane aparyApta evA be prakAra che. parisarpa sthalacara tiryaMca paMcendriya audArika zarIra paNa uraparisarpa ane bhujaparisarpanA bhedathI be prakAre che. vaLI eka nA saMmUrchAima ane garbhaja ema be prakAra thAya che. ane temAM paNa paryApta ane aparyApta bhedathI eka ekanA be prakAra che. badhA maLIne parisarpa sthalacara tiryaMca paMcendriya audArika zarIranA ATha bheda thAya che. khecara paMcendriya audArika zarIra saMmUrchAima ane garbhajanA bhedathI be prakAranuM che. punaH eka ekanA paryApta ane aparyApta e be prakAra che. jalacaranA cAra, catuSpada sthalacaranA cAra parisarpa sthalacaranA ATha ane khecaranA cAra ema tiryaMca paMcendriya audArika zarIranA vIza bheda thAya che. manuSya paMcendriya audArika zarIranA saMmUrchAima ane garbhaja e be bheda che. temA garbhajanA paryApta ane aparyApta bhedathI be prakAra thAya che. ane saMmUrchAima manuSya aparyAptA ja hoya che. rA570 || morAtnicaranarIrarakAvihAra | orAliyasarIre NaM bhaMte! kisaMThie pannatte? goyamA! NANAsaMThANasaMThie pnntte| egiMdiyaorAliyasarIre-NaM bhaMte kiMsaMThie pannatte? goyamA! NANAsaMThANasaMThie pnntte| puDhavikkAiyaegidiyaorAliyasarIre kiMsaMThie pannatte? goyamA! masUracaMdasaMThANasaMThie' pnntte| evaM suhumapuDhavikkAiyANa vi bAyarANa vi evaM ceva, pajjattApajjattANa vi evaM ceva, AukkAiyaegidiyaorAliyasarIre NaM bhaMte! kiMsaMThANasaMThie pannatte? goyamA! thibukabiMdusaMThANasaMThie pnntte| evaM suhumabAyarapajjattApajjattANa vi| teukkAiyaegidiyaorAliya-sarIre NaM bhaMte! kiMsaMThANasaMThie pannatte? goyamA! sUIkalAvasaMThANasaMThie pnntte| evaM suhuma-bAdara-pajjattApajjattANa vi| vAukkAiyANaM vi paDAgAsaMThANasaMThie paNNatte, evaM suhuma-bAdara-pajjattApajjattANa vi| vaNapphaikAiyANaM NANAsaMThANasaMThie pannatte, evaM suhuma-bAdara-pajjattApajjattANa vi| beiMdiya-orAliyasarIreNaM bhaMte! kiMsaMThANasaMThie 1. sarveSvapyAdarzeSu 'masurAcaMda' iti pATha upalabhyate (ma.vi.) .134 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ igavIsamaM sarIrapayaM orAliyasarIrasaMThANadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 pannatte? goyamA! huMDasaMThANasaMThie pannatte, evaM pajjattApajjattANa vi, evaM teiMdiya-cauriMdiyANa vi| tirikkhajoNiyapaMciMdiyaorAliya-sarIre NaM bhaMte! kiMsaMThANasaMThie pannatte? goyamA! chavvihasaMThANasaMThie pannatte, taM jahA-samacauraMsasaMThANasaMThie, jAva huMDasaMThANasaMThie vi, evaM pajjattApajjattANa vi| saMmucchimatirikkhajoNiyapaMciMdiyaorAliyasarIre NaM bhaMte! kiMsaMThANasaMThie pannatte? goyamA! huMDasaMThANasaMThie pannatte, evaM pajjattApajjattANa vi|gbbhvkkNtiy-tirikkhjonniypNciNdiyoraaliysriirennN bhNte| kiMsaMThANasaMThie pannatte? goyamA! chavvihasaMThANasaMThie pannatte,taMjahA-samacauraMse0 jAva huNddsNtthaannsNtthie| evaM pajjattApajjattANa vi| evamete tirikkhajoNiyANaM' ohiyANaM Nava aalaavgaa| jalayaratirikkha-joNiyapaMciMdiyaorAliyasarIre NaM bhaMte! kiMsaMThANasaMThie pannatte? goyamA! chavvihasaMThANasaMThie pannatte, taM jahA-samacauraMse jAva huMDe, evaM pajjattApajjattANa vi| samucchimajalayarA huMDasaMThANasaMThiyA, etesiM ceva pajjattA apajjattagA vi evaM cev| gabbhavakkaMtiyajalayarA chavvihasaMThANasaMThiyA, evaM pajjattApajjattagA vi| evaM thalayarANa vi Nava suttANi, evaM cauppayathalayarANa vi uraparisappathalayarANa vi bhayaparisappathalayarANa vi| evaM khahayarANa vi Nava sattANi, navaraM savvattha samucchimA huMDasaMThANasaMThiyA bhANiyavvA, iyare chatu vi| maNUsapaMciMdiyaorAliyasarIre NaM bhaMte! kiMsaMThANasaMThie pannatte? goyamA! chavvihasaMThANasaMThie pannatte, taM jahA-samacauraMse jAva huMDe, pajjattApajjattANa vi evaM ceva, gabbhavakkaMtiyANa vi evaM ceva, pajjattApajjattagANa vi evaM cev| saMmucchimANaM pucchaa| goyamA! huMDasaMThANasaMThiyA pnnnnttaa| suu0-3||571|| (mU0) he bhagavan ! dArika zarIra kevA saMsthAna AkAravALuM che ? he gautama ! aneka prakAranAM saMsthAnavALuM che. ekendriya audArika zarIra kevA saMsthAnavALuM che. he gautama ! aneka prakAranAM saMsthAnavALuM che. he bhagavan! pRthivIkAyika ekendriya audArika zarIra kevA saMsthAnavALuM che? he gautama!masUranA caMdrAkAra ardhabhAganA jevA saMsthAnavALuM che. e pramANe sUkSma pRthivIkAyika ane bAdara pRthivIkAyikanuM saMsthAna jANavuM. ema paryAptA ane aparyAptAnuM paNa samajavuM. he bhagavan! aSkAyika ekendriya dArika zarIra kevA saMsthAnavALuM che. he gautama!stibukabindu parapoTAnA jevA saMsthAnavALuM che. ema sUkSma, bAdara, paryAptA ane aparyAptA saMbaMdhe jANavuM. he bhagavana! tejaskAyika ekendriya audArika zarIra kevA saMsthAnavALuM che? he gautama! soyanA samuhanA jevA saMsthAnavALuM che. e pramANe sUkSma, bAdara, paryAptA ane aparyAptA saMbaMdhe jANavuM. vAyukAyikonuM zarIra patAkAnA jevA saMsthAnavALuM che. ema sUkSma, bAdara, paryAptA ane aparyAptAnuM zarIra jANavuM. vanaspatikAyikonA zarIra aneka prakAranA saMsthAnavALAM che. ema sukSma, bAdara, paryAptA ane aparyAptAnuM zarIra jANavuM. he bhagavan! beindriya audArika zarIra kevA saMsthAnavALuM che ? he gautama! te huMDa saMsthAnavALuM che. e pramANe paryAptA ane aparyAptAnuM zarIra paNa samajavuM. e pramANe teIndriya ane caurindriyanA zarIra paNa jANavAM. he bhagavana! paMcendriya tiryaMca dArika zarIra kevA saMsthAnavALuM che? he gautama! cha prakAranA saMsthAnavALuM che. te A pramANesamacaturaasaMsthAnavALuM yAvatu huMDa saMsthAnavALuM. e pramANe paryAptA ane aparyAptAnuM zarIra jANavuM. he bhagavan! saMmUrzima tiryaMca paMcendriya audArika zarIra kevA saMsthAnavALuM che? he gautama! huMDa saMsthAnavALuM che. ema paryAptA ane aparyAptAnuM zarIra paNa jANavuM. he bhagavan! garbhaja tiryaMca paMcendriya audArika zarIra kevA saMsthAnavALuM che? he gautama te cha prakAranA saMsthAnavALuM che. te A pramANe samacatarasa saMsthAnavALuM yAvatu huMDasaMsthAnavALuM ema paryAptA ane aparyAptA 1. khajoNiyao iti pAThAntara (ma.vi.) 135 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 igavIsamaM sarIrapayaM orAliyasarIrasaMThANadAraM zarIra saMbaMdhe jANavuM. e pramANe audhika-sAmAnya tiryaMconA nava AlApako thAya che. he bhagavan! jalacara tiryaMca paMcendriya audArika zarIra kevA prakAranA saMsthAnavALuM che? he gautama! cha prakAranA saMsthAnavALuM che. te A pramANe- samacaturasasaMsthAnavALuM yAvat huMDa saMsthAnavALuM. e pramANe paryAptA ane aparyAptAnuM zarIra jANavuM. saMmUrchima jalacaro huMDasaMsthAnavALA che. eonA paryAptA ane aparyAptA emaja samajavA. garbhaja jalacaro cha prakAranA saMsthAnavALA che. e pramANe paryAptA ane aparyAptAne paNa jANavuM. ema sthalacaronA paNa nava sUtro jANavA. catuSpada sthalacaronA, urapari--sarpa sthalacaronA ane bhujaparirpa sthalacaronA paNa nava nava sUtro jANavA. e rIte khecaranA paNa nava sUtro jANavAM. parantu badhe saMmUmio hUMDasaMsthAnavALA kahevA. ane bIjA garbhaja cha e saMsthAnomAM hoya che. eTale teone cha saMsthAno hoya che. manuSya paMcendriya audArika zarIra kevA prakAranA saMsthAnavALuM hoya che ? he gautama! cha prakAranA saMsthAnavALuM hoya che. te A pramANe-samacaturasa saMsthAnavALuM yAvat huMDasaMsthAnavALuM. paryAptA ane aparyAptAnA zarIra paNa emaja jANavAM. garbhajanA tathA garbhaja paryAptA ane aparyAptAnA emaja samajavAM. saMmUrcchima manuSyo saMbaMdhe pRcchA. he gautama! teo huMDasaMsthAnavALA hoya che. 3571 (TI0) ema audArika zarIranA bhedo kahyA, have e zarIrabhedonA anukrame saMsthAno kahe che-'orAptiya sarIre aaN maMte' ! ityAdi. audArika zarIra aneka prakAranA saMsthAnavALuM che, kAraNa ke jIvanI jAtinA bhedathI saMsthAnano bheda thAya che. ekendriya audArika zarIrane viSe aneka prakAranA saMsthAna hoya che, kAraNa ke pRthivyAdi pratyekanA judA judA saMsthAna che. temAM sUkSma, bAdara, paryAptA ane aparyAptA pRthivIkAyikanA audArika zarIranA saMsthAno masUranA caMdranI-caMdrAkAra ardha bhAganI AkRti jevAM che. sUkSmAdi bhedathI cAra prakAranA aSThAyika jIvonA audArika zarIro stibukabiMdunA-525oTAnI AkRti jevA che. stibukanI AkRti jevo bindu, paNa pavana vagerethI cAre tarapha phelAyelo nahi, tenuM je saMsthAna-AkAra tenA jevI AkRtivALAM che. sUkSmAdi bhedathI cAra prakAravALA taijasakAyika jIvonA audArika zarIro soyanA jaththAnI AkRti jevAM che. sUkSmAdi bhedathI cAra bhedavALA vAyukAyikonA audArika zarIro patAkA-dhvajAnI AkRti jevAM che. sUkSma bAda2, paryAptA ane aparyAptA dareka vanaspatikAyikonA audArika zarIro aneka prakAranI AkRtivALAM che. kAraNa ke deza, kALa ane jAtinA bhedathI teonA saMsthAno aneka prakAranAM che. paryAptA ane aparyAptA beindriya, teindriya ane caurindriya pratyekanA audArika zarIro huMDasaMsthAnavALAM hoya che. tiryaMca paMcendriyanA zarI2 sAmAnya rIte cha prakAranA saMsthAnavALA che. teja batAve che-'samannaDarasALamaMqi' ityAdi. samacaturasa .saMsthAnavALuM, yAvat zabdathI 'noharimaMDalamaMDALamaMCi'-nyagrodhaparimaMDalasaMsthAnavALuM, sAsaMdALamaM-isAdisaMsthAnavALuM, vAmaLasaMtALati, vAmanasaMsthAnavALuM, vungasaMtALamaMti-kubjasaMsthAnavALuM, huMDasaMtALamaM-ikuMDa saMsthAnavALuM hoya che, temAM sama-sAmudrika zAstramAM kahelA pramANa ane lakSaNa yukta catur-cAra-asi-cAra bAjunA zarIranA avayavo jenA che te samacaturasa ahIM samAsAnta 'a' pratyaya thavAthI samacaturasa thAya che. nyagrodha-vaDanI peThe parimaMDala-AkAra jeno che te nyagrodhaparimaMDala. jema vaDa uparanA bhAgamAM (zAkhA, prazAkhA, pAMdaDA vagerethI) saMpUrNa pramANavALo che ane nIce thaDano bhAga hIna pramANavALo che tema je saMsthAna nAbhinI uparanA bhAgamAM saMpUrNa pramANavALuM hoya ane nIce tevA prakAranuM na hoya te nyagrodhaparimaMDala, Adi sahita te Adi-utsedha nAme nAbhinI nIcenA zarIrano bhAga, eTale jemAM nAbhinI nIceno bhAga zAstrokta pramANa ane lakSaNayukta hoya te sAdi saMsthAna. yadyapi sarva zarIro Adi--nAbhinI nIcenA bhAga-sahitaja hoya che tethI sAdi vizeSaNa bIjI rIte sArthaka thatuM nahi hovAthI viziSTa pramANa ane lakSaNa sahita Adi bhAga grahaNa karavo. mATe yathokta hoya pramANa ane lakSaNavALA Adi bhAga sahita ema kahyuM che. tAtparya e che ke je saMsthAna nAbhinI nIcenA bhAgamAM pramANa ane lakSaNayukta hoya ane uparanA bhAgamAM pramANa ane lakSaNahIna hoya te sAdi. bIjA AcAryo sAdine badale 'sAcI' evo pATha kahe che. temA pravacanane jANanAra sAcI-zAlmalI-zemaLAnA jhADane kahe che. jema zemaLAnA jhADanA skandha-thaDa ane kAMDa puSTa hoya che. ane upara tene yogya vizAlatA hotI nathI, tema A saMsthAnano paNa nIceno bhAga paripUrNa hoya che ane uparano 136 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ igavIsamaM sarIrapayaM orAliya sarIre pamANa dAra zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 bhAga tevo hoto nathI. jyAM mastaka, grIvA, hAtha ane paga vagere zAstrokta pramANa ane lakSaNayukta hoya ane chAtI, peTa vagere pramANa ane lakSaNahIna aprazasta hoya te kunja saMsthAna. jayAchAtI, udara vagere pramANa ane lakSaNayukta hoya, ane mastaka grIvA, DAya bhane 5 vagere DIna Doya te vAmana saMsthAna. yAMnA avayavo prbhaae| bhane bksse| 2Dita Doya te 9 saMsthAna. 'evaM pajjattApajjattANa vi'-me prabhAeo sAmAnya paMthendriya tiryayonI peThe 5ptiA bhane a5yaptiA pratyene sUtra.bhepramANe trae sUtro thayA. e rIte saMmUrzima tiryaMca paMcendriyonA paNa traNa sUtro kahevAM. parantu teonA traNe sUtromAM audArika zarIra hUMDasaMsthAnavALuM kahevuM. kAraNa ke badhA samUcchimone paNa vizeSatA sivAya eka huMDa saMsthAna hoya che. traNe sUtro sAmAnya rIte garbhaja tiryaya paMthendriyone para Doya che. parantu tetro sUtromA 'chavvihasaMThANasaMThie paNNatte'-7 prAranA saMsthAnavAmADoya che.. ityAdi kahevuM. kAraNa ke garbhajomAM samacaturasAdi cha e saMsthAnono saMbhava che. e pramANe sAmAnya tiryaMca paMcendriya saMbaMdhe nava AlApaka kahyA. Aja kramathI jalacara tiryaMca paMcendriyo, sAmAnya sthalacara, catuSpada sthalacara, uraparisarpa sthalacara, bhujaparisarpa sthalacara, ane khecaratiryaMca paMcendriyo pratyekane nava nava sUtro kahevA.badhA maLIne tiryaMca paMcendriyonA tresaTha sUtro ane manuSyone nava sUtra tathA badhe saMmUrchAimomAM huMDa saMsthAna kahevuM ane garbhajane chae saMsthAno kahevAM. 3/571/l orAliya sarIre pamANa dAraM / / orAliyasarIrassa NaM bhate! kemahAliyA sarIrogAhaNA pannattA? goyamA! jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM, ukkoseNaM sAtiregaM joynnshss| egiMdiyaorAliyassa vi evaM ceva jahA ohiyss| puDhavikkAiyaegiMdiyaorAliyasarIrassaNaM bhaMte! kemahAliyA pucchaa| [sarIrogAhaNA pannattA?] goyamA! jahanneNa vi ukkoseNa vi aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM, evaM apajjattayANa vi pajjattayANa vi| evaM suhumANa vi pajjattApajjattANaM, bAdarANaM pajjattApajjattANa vi| evaM eso navao bhedo|jhaa puDhavikkAiyANaMtahA AukkAiyANa vi teukkAiyANa vi vAukkAiyANa vi| vaNassaikAiyaorAliyasarIrassa NaM bhaMte! kemahAliyA sarIrogAhaNA pannattA? goyamA! jahanneNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM, ukkoseNaM sAtiregaM joynnshssN| apajjattagANaM jahanneNa vi ukkoseNa vi aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM, pajjattagANaM jahanneNaM aMgulassa asaMkhejjatibhAgaM ukkoseNaM sAtiregaM joynnshssN| bAdarANaM jahanneNaM aMgulassa asaMkhejjatibhAgaM, ukkoseNaM sAtiregaM joyaNasahassaM, pajjattANa vi evaM cev| apajjattANaM jahanneNa vi ukkoseNa vi aMgulassa asNkhejibhaag| suhumANaM pajjattApajjattANa ya tiNha vi jahanneNa vi ukkoseNa vi aMgulassa asNkhejjibhaag| beiMdiyaorAliyasarIrassaNaM bhaMte! kemahAliyA sarIrogAhaNA pannattA? goyamA! jahanneNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM, ukkoseNaM bArasa joynnaaii| evaMsavvattha vi apajjattayANaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaMjahaNNeNa vi ukkoseNa vi| pajjattayANaMjaheva orAliyassa ohiyss| evaM teiMdiyANaM tiNNi gAuyAI, cauridiyANaM cattAri gAuyAI, paMciMdiyatirikkhajoNiyANaM ukkoseNaMjoyaNasahassaM 3, evaM saMmucchimANaM 3, gabbhavakkaMtiyANa vi 3, evaM ceva navao bhedo bhaanniyvvo| evaM jalayarANa vi joyaNasahassaM navao bhedo, thalayarANa vi Navao bhedo 9, #ukkoseNaM chaggAuyAI, pajjattANa vi evaM ceva, saMmucchimANaM pajjattagANa ya ukkoseNaM gAuyapuhuttaM 3, gabbhavakkaMtiyANaM ukkoseNaM chaggAuyAI pajjattANa ya* 2, ohiyacauppayapajatayagabbhavakkaMtiya1. sarveSvapi sUtrAdarzaSUpalabhyamAna, etacciyAntargataH pATho'saGgata AbhAti, TIkAyAmasya pAThasya vyAkhyA na vartate, nopalabhyate cAyaM pATha zrI jIvavijayagaNi kRtstbke||pnnvnnaa|| (mahAvIra vidyAlaya) yaha pATha vicAraNIya lagatA hai, kyoMki sthalacara meM urasarisarpa kI utkRSTa avagAhanA eka hajAra yojana kI hai, kyA vaha sthalacara kI utkRSTa avagAhanA ho na sake? (zrI ajitazekhara vijayajI saMpAdita pannavaNA) 137 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 igavIsamaM sarIrapayaM orAliya sarIre pamANa dAra pajjattayANa ya ukkoseNaM chaggAuyAI / saMmucchimANaM pajjattANa ya gAuyapuhuttaM ukkoseNaM, evaM uraparisappANa . vi / ohiya-gabbhavakkaMtiyapajjattayANaM joyaNasahassaM, sammucchimANaM [pajjattANa ya] joyaNapuhuttaM, bhuyaparisappANaM ohiyagabbhavakkaMtiyANa ya ukkoseNaM gAuyapuhuttaM, saMmucchimANaM dhaNupuhuttaM, khahayarANaM ohiya-gabbhavakkaMtiyANaM mucchimANa yati vi ukkoseNaM dhaNupuhuttaM / imAo saMgahaNigAhAo joyaNasahassaM chaggAuyAIM tatto ya joyaNasahassaM / gAuyapuhutta bhuyae dhaNuhapuhuttaM ca pakkhIsu // 1 // joyaNasahassaM gAuyapuhutta tatto ya joyaNapuhuttaM / doNhaM tu dhaNupuhuttaM sammucchime hoti uccattaM // 2 // maNussorAliyasarIrassa NaM bhaMte! kemahAliyA sarIrogAhaNA pannattA ? goyamA ! jahanneNaM aMgulassa asaMkhejjatibhAgaM, ukkoseNaM tiNNi gAuyAIM / [ evaM ] apajjattANaM jahanneNa vi ukkoseNa vi aMgulassa asaMkhejjatibhAgaM / sammucchimANaM jahantreNa vi ukkosaNa vi aMgulassa asaMkhejjatibhAgaM, gabbhavakkaMtiyANaM pajjattANa ya jahanneNaM aMgulassa asaMkhejjatibhAgaM, ukkoseNaM tiNNi gAuyAI / / suu0-4||572|| (mULa) he bhagavAnuM! audArika zarIranI keTalI moTI za2I2AvagAhanA kahI che? he gautama! jaghanyathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa kAMika adhika eka hajAra yojana pramANa kahI che. ekendriya audArika zarIranI avagAhanA paNa jema audhika-sAmAnya audArika zarIranI avagAhanA kahI che tema jANavI. he bhagavan! pRthivIkAyika ekendriya audArika zarIranI keTalI moTI zarIrAvagAhanA che? he gautama! jaghanya ane utkRSTathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga che. ema paryAptA ane aparyaptAnI paNa jANavI. e pramANe sUkSma, paryAptA ane aparyAptA tathA bAdara paryAptA ane aparyAptAnI paNa avagAhanA jANavI. e pramANe e nava bheda pRthivIkAyikonA kahyA tema aSThAyiko, tejaskAyiko ane vAyukAyikonA paNa kahevA. he.bhagavan!vanaspatikAyika audArika zarIranI keTalI moTI zarIrAvagAhanA che? he gautama! jaghanyathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTathI kAMika adhika hajAra yojana pramANa hoya che. aparyAptAnI jaghanya ane utkRSTa aMgulano asaMkhyAtamo bhAga, paryAptAnI jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa kAMika adhika hajAra yojana pramANa, bAdaranI jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa kAMika adhika hajAra yojana hoya che. paryAptAnI paNa emaja jANavI. aparyAptAnI jadhanya ane utkRSTa aMgulano asaMkhyAtamo bhAga samajavI. sUkSma, paryAptA ane aparyAptA e traNenI za2I2AvagAhanA jaghanya ane utkRSTa aMgulano asakhyAtamo bhAga jANavI. he bhagavan ! beindriya audArika zarIranI keTalI moTI zIrAvagAhanA hoya che? he gautama! jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa bAra yojana pramANa hoya che. ema badhA sthaLe aparyAptAnI jaghanya ane utkRSTa aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa hoya che. paryAptAnI avagAhanA jema sAmAnya beindriya audArika zarIranI kahI che tema jANavI. e pramANe teindriyanI traNa gAu ane caurindriyanI cAra gAu zarIrAvagAhanA hoya che. paMcendriya tiryaMconI utkRSTa hajAra yojana pramANa hoya che 3. ema saMmUrchimanI 3 ane garbhajanI paNa jANavI 3. ema nava bheda kahevA. e pramANe jalacaranI paNa avagAhanA hajAra yojana pramANa jANavI ane tenA nava bheda kahevA. sthalacaranA paNa nava bheda kahevA. tenI utkRSTa avagAhanA cha gAu pramANa che. paryAptAnI paNa utkRSTa e pramANe cha gAunI hoya che. ema saMmUrchima paryAptAnI utkRSTa gAupRthakksa (be gAuthI nava gAu sudhI ) jANavI. garbhaja paryAptAnI utkRSTa cha gAu, audhika-sAmAnya catuSpada, paryAptA ane garbhaja paryAptAnI paNa utkRSTa cha gAu, saMmUrcchama paryAptAnI utkRSTa gAupRthaktva, e pramANe uparisarpanI paNa audhika, garbhaja ane paryAptAnI hajAra yojana jANavI. saMmUrchimanI yojana pRthakksa, bhujaparisarpa audhika ane garbhajanI paNa utkRSTa gAupRthaktva, saMmUrchimanI dhanuSapRthaktva, khecara audhika, garbhaja ane saMmUmi traNenI utkRSTa dhanuSapRthakksa 138 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ igavIsamaM sarIrapayaM orAliya sarIre pamANa dAra zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 jANavI. e saMbaMdhe A saMgrahaNI gAthAo che-hajAra yojana, cha gAu ane hajAra yojana (garbhaja jalacara, catuSpada ane uraparisarpanI) jANavI. bhujaparisarpanI gAupRthakta ane pakSIonI dhanuSapRthakva avagAhanA hoya che. ane saMmUrchAima (jalacaro, catuSpada sthalacaro ane uraparisa) uMcAimAM hajAra yojana, gAupRthakva ane yojana pRthaktA hoya che. saMmUrchAima bhujaparisarpaane pakSIo) bannenuM dhanuSapRthakta pramANa che. he bhagavan! manuSya audArika zarIranI keTalI moTI zarIravagAhanA kahI che? he gautama! jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa traNa gAu hoya che. e pramANe aparyAptAonI avagAhanA jaghanya ane utkRSTa aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANe che. saMmUcchimonI jaghanya ane utkRSTa aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANe che. garbhaja ane paryAptAonI jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo . bhAga ane utkRSTa traNa gAunI hoya che.//4/pa7ra / (TI) e pramANe audArika zarIranA bhedonA saMsthAno kahyAM, have audArika zarIraavagAhanAnuM pramANa kahe che-"gopaniyarIpara v maMte' ! ityAdi. audArika zarIranI jaghanya avagAhanA aMgalano asaMkhyAtamo bhAga che. ane te utpattinA prathama samaye . pRthivIkAyikAdinA zarIranI jANavI. utkRSTa kAMIka adhika eka hajAra yojana pramANa hoya che. e avagAhanA lavaNa samudranA gotIrthAdine viSe rahelA padmanAla vagerene AzrayI samajavI. e sivAya bIje eTalA moTA audArika zarIrano asaMbhava che. ema ekendriya sUtrane viSe paNa jANavuM. te pramANe sUtrakAra kahe che-"giniyamorAti va veva nahIM gohiya'jema audhikasAmAnya audArika zarIranI avagAhanA kahI tema ekendriya audArika zarIranI avagAhanA jANavI. pRthivI, apa, tejasa, ane vAyu sUkSma ane bAdara, te pratyeka paryAptA ane aparyAptAnA audArika zarIranI jaghanyathI ane utkRSTathI avagAhanA aMgulano asaMkhyAtamo bhAga hoya che. ema pratyeka pRthivIkAyAdinAM nava nava sUtro thAya che temA 1 audhika-sAmAnyasUtra, 2 oNvika aparyAptasUtra, 3 oNdhika paryAptasUtra, 4 sUkSma sUtra, pasUkSma aparyApta sUtra 6 sUkSmaparyAptasUtra, 7-9 ema bAdaranAM (7bAdara, 8 bAdara aparyApta ane bAdara paryAptanA traNa sUtro jANavA. ema vanaspatikAyikonA paNa nava sUtro thAya che, parantu audhikasAmAnya vanaspatisUtramAM, audhika vanaspatiparyApta sUtramAM ane bAdara paryApta sUtramAM jaghanyathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTathI kAMika adhika eka hajAra yojana pramANa hoya che. ane te padmanAlAdinI apekSAe jANavuM. bAkInA pAMca sUtromAM jaghanyathI ane utkRSTathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga samajavo. beIndriya, indriya ane caurindriyomAM pratyekane traNa traNa sUtro jANavA jema ke, audhika sUtra, aparyApta sUtra ane paryApta sUtra. temAM oNdhika sUtra ane paryApta sUtramAM beIndriyonuM zarIra utkRSTathI bAra yojana, indriyonuM traNa gAu ane caurindriyonuM cAra gAu pramANa hoya che. aparyApta sUtramAM jaghanya ane utkRSTathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che. sAmAnyataH tiryaMca paMcendriya, jalacara, sAmAnyataH sthalacara, catuSpada, uraparisarpa, bhujaparisarpa ane khecara paMcendriya tiryaMcomAM pratyekanA nava nava sUtro jANavA. te A pramANe- audhika traNa sUtro, saMmUrchAima saMbadhe traNa sUtro, ane garbhaja saMbadhe traNa sUtro. temAM badhAya aparyAptAnA sthAnomAM jaghanyathI ane utkRSTathI aMgalano asaMkhyAtamo bhAga hoya che. ane bAkInA sthAnomAM jaghanyathI aMgalano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTathI sAmAnyataH tiryaMca paMcendriya ane jalacaramAM utkRSTa hajAra yojana, sAmAnya sthalacara, sAmAnya catuSpadasthalacara ane garbhaja sthalacarane viSe cha gAu, saMmUrchAimamAM gAupRthakva, audhika-sAmAnya uraparisarpamAM ane garbhaja uraparisarpamAM hajAra yojana, saMmUrchAima uraparisarpamAMyojanapRthakva, tathA sAmAnya bhujaparisarpamAM ane garbhaja bhujaparisarpamAM gAupRthakva, saMmUrchAima bhujaparisarpamAM dhanuSapRthakva, sAmAnyataHkhecara, garbhaja tathA saMmUrchAima khecara e badhA sthAnomAM avagAhanA dhanuSapRthakta pramANa hoya che. A saMbaMdhe A be saMgrahaNIgAthA che-'noyaNAM ' ityAdi. garbhaja jalacaronuM utkRSTathI zarIranI avagAhanAnuM pramANa hajAra yojana, catuSpada sthalacaronuM cha gAu, uraparisarpa sthalacaronuM hajAra yojana, bhujaparisarpa sthalacaranuM gAupRthakva, pakSIonuM dhanuSapRthakta tathA saMmUrchAima jalacaronuM utkRSTa zarIra pramANa hajAra yojana, catuSpada sthalacaronuM gAupRthakva, uraparisarpa - 139 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 igavIsamaM sarIrapayaM veuvviyasarIre vihidAraM sthalacaronuM yojanapRthakva, bhujaparisarpa sthalacaro ane pakSIonuM zarIra pramANa dhanuSapRthakta hoya che, e pramANe tiryaMca paMcendriya audArika zarIra avagAhanAnuM pramANa kahyuM. have manuSya paMcendriya audArika zarIranI avagAhanAnuM pramANa kahe che'mnnuusoraaliysriirss NaM'tyA. mAvan ! manuSya mau24 12nI 32ii moTI ||inch-tyaa sUtra spaSTacha, parantu traNa gAunuM zarIra devakuru vagere kSetranI apekSAe samajavuM.I4ll572II || veubviyasarIre vihidAraM / / veuvviyasarIreNaM bhaMte! kativihe pannatte? goyamA! duvihe pannatte,taMjahA-egiMdiyaveuvviyasarIreya paMciMdiyaveubviyasarIre y| jadi egidiyaveuvviyasarIre kiM vAukkAiyaegiMdiyaveuvviyasarIre, avAukkAiyaegidiyaveuvviyasarIre? goyamA! vAukkAiyaegiMdiyavauvviyasarIre, no avaaukkaaiyegidiyveuvviysriire| jadi vAukkAiyaegidiyaveuvviyasarIre kiM suhumavAukkAiyaegidiyaveuvviyasarIre, bAdaravAukkAiyaegidiyaveuvviyasarIre? goyamA! no suhumavAukkAiyaegidiyaveuvvisarIre, baadrvaaukkaaiyegidiyveuvviysriire|jdi bAdaravAukkAiyaegidiyaveuvviyasarIre kiM pajjattabAdaravAukkAiyaegidiyaveuvviyasarIre, apajjattabAdaravAukkAiyaegiMdiyaveuvviyasarIre? goyamA! pajjattabAdaravAukkAiyaegidiyaveuvviyasarIre, no apjjttbaadrvaaukkaaiyegidiyveuvviysriire|jdi paMciMdiyaveuvviyasarIre kiM neraiyapaMceMdiyaveuvviyasarIrejAva kiM devapaMciMdiyaveuvviyasarIre? goyamA! neraiyapaMciMdiyaveuvviyasarIre vijAva devapaMciMdiyaveuvviyasarIre vi|jdi neraiyapaMciMdiyaveuvviyasarIre kiM rayaNappabhApuDhavineraiyapaMciMdiyaveuvviyasarIre, jAva kiM ahesattamApuDhavineraiyapaMciMdiyaveuvviyasarIre? goyamA! rayaNappabhApuDhavineraiyapaMciMdiyaveuvviyasarIre vi jAva ahesattamApuDhavineraiyapaMciMdiyaveuvviyasarIre vi| jadirayaNappabhApuDhavineraiyapaMceMdiyaveuvviyasarIre kiM pajjattagarayaNappabhApuDhavineraiyapaMciMdiyaveuvviyasarIre, apajjattagarayaNappabhApuDhavineraiyapaMciMdiyaveuvviyasarIre? goyamA! pajjattagarayappabhApuDhavineraiyapaMciMdiyaveuvviyasarIre vi, apajjattagarayaNappabhApuDhavineraiyapaMciMdiyaveuvviyasarIre vi, evaM jAva ahesattamAe dugato bhedo nneyvvo|jditirikkhjonniypNciNdiyveuvviysriire kiM samucchimatirikkhajoNiyapaMceMdiyaveuvviyasarIre, gabbhavakkaMtiyatirikkhajoNiyapaMciMdiyaveuvvisarIre? goyamA! nosaMmucchimatirikkhajoNiyapaMciMdiyaveuvviyasarIre, gbbhvkkNtiytirikkhjonniypNciNdiyveuvvisriire|jdi gabbhavatiyatirikkhajoNiyapaMciMdiyaveuvvisarIre kiM saMkhejjavAsAuyagabbhavakkaMtiyatirikkhajoNiyapaMciMdiyaveubviyasarIre,asaMkhejjavAsAuyagabbhavakkaMtiyatirikkhajoNiyapaMciMdiyaveuvvisarIre? goyamA! saMkhejjavAsAuyagabbhavakkaMtiyatirikkhajoNiyapaMciMdiyaveuvviyasarIre, no asNkhejjvaasaauygbbhvkkNtiytirikkhjonniypNciNdiyveuvviysriire| jadi saMkhijjavAsAuyagabbhavakkaMtiyatirikkhajoNiyapaMciMdiyaveuvviya sarIre kiM pajjattagasaMkhejjavAsAuyagabbhavakkaMtiyatirikkhajoNiyapaMciMdiyaveuvviyasarIre,apajjattagasaMkhejjavAsAuyagabmavakkaMtiyatirikkhajoNiyapaMciMdiyaveubviyasarIre? goyamA! pajjattagasaMkhejjavAsAuyagabmavakkaMtiyatirikkhajoNiyapaMciMdiyaveuvviyasarIre, no apjjttgsNkhejjvaasaauygbbhvkkNtiytirikkhjonniypNciNdiyveuvviysriire| jadi saMkhejjavAsAuyagabbhavakkaMtiyatirikkhajoNiyapaMciMdiyaveuvviyasarIre, kiM jalayarasaMkhejjavAsAuyagabmavakkaMtiyatirikkhajoNiyapaMciMdiya1. 'dugato bhedo bhANiyavvo iti pAThAntara .140 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ igavIsamaM sarIrapayaM veubviyasarIre vihidAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 ve uvviyasarIre, thalayarasaMkhejjavAsAuyagabbhavakkaMtiya-tirikkhajoNiyapaMciMdiyave uvviyasarIre, khahayarasaMkhejjavAsAuyagabmavakkaMtiyatirikkhajoNiyapaMciMdiyaveuvviyasarIre? goyamA! jalayarasaMkhejjavAsAuyagabbhavakkaMtiyatirikkhajoNiyapaMciMdiyaveuvviyasarIre vi, thalayarasaMkhejjavAsAuyagabbhavakkaMtiyatirikkha. joNiyapaMciMdiyaveuvviyasarIre vi,khahayarasaMkhejjavAsAuyagabbhavakkaMtiyatirikkhajoNiyapaMciMdiyaveuvviyasarIre vi| jadi jalayarasaMkhejjavAsAuyagabbhavakkaMtiyatirikkhajoNiyapaMciMdiyaveuvviyasarIre kiM pajjattagajalayarasaMkhejjavAsAuyagabbhavakkaMtiyatirikkhajoNiyapaMciMdiyaveuvviyasarIre, apajjattagajalayarasaMkhejjavAsAuya- . gabbhavakkaMtiyatirikkhajoNiyapaMciMdiyaveuvviyasarIre? goyamA! pajjattagajalayarasaMkhejjavAsAuyagabbhavakkaMtiya-. tirikkhajoNiyapaMciMdiyaveuvviyasarIre, no apjjttgjlyrsNkhejjvaasaauygbbhvkkNtiytirikkhjonniypNciNdiyveuvviysriire| jadi thalayarasaMkhejjavAsAuyagabbhavakkaMtiyatirikkhajoNiyapaMciMdiya-jAva sarIre kiM cauppaya-jAva sarIre, parisappa-jAva sarIre? goyamA! cauppaya-jAva sarIre vi, parisappa-jAva sarIre vi| evaM savvesiMNeyaM jAva khahayarANaM pajjattANaM, no apjjttaannN| jadi maNUsapaMciMdiyaveuvviyasarIre kiM sammucchimamaNUsapaMciMdiyaveuvviyasarIre, gabbhavakkaMtiyamaNUsapaMciMdiyaveuvviyasarIre? goyamA! No sammucchimamaNUsapaMciMdiyaveuvviyasarIre, gbbhvkkNtiymnnuuspNciNdiyveubviysriire|jdigbbhvkkNtiymnnuuspNciNdiyveuvviysriire kiMkammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsapaMciMdiyaveuvviyasarIre, akammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsapaMciMdiyaveuvviyasarIre, aMtaradIvayagabbhavakkaMtiyamaNUsapaMciMdiyaveuvviyasarIre? goyamA! kammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsapaMciMdiyaveuvviyasarIre, No akammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsapaMciMdiyaveuvviyasarIre, No aMtaradIvayagabbhavakkaMtiyamaNUsapaMciMdiyaveuvviyasarIre |jdikmmbhuumggbbhvkkNtiymnnuuspNciNdiyveulviysriire kiMsaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsapaMciMdiyaveuvviyasarIre, asaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsapaMciMdiyaveuvviyasarIre? goyamA! saMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsapaMciMdiyaveuvviyasarIre, no asNkhejjvaasaauykmmbhuumggbbhvkkNtiymnnuuspNciNdiyveuvviysriire| jadi saMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsapaMciMdiyaveuvviyasarIre kiM pajjattagasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsapaMciMdiyaveuvviyasarIre,apajjattagasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsapaMciMdiyaveuvviyasarIre? goyamA! pajjattagasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsapaMciMdiyaveuvviyasarIre, no apjjttgsNkhejjvaasaauykmmbhuumggbbhvkkNtiymnnuspNciNdiyveuvviysriire| jadi devapaMciMdiyaveuvviyasarIre kiM bhavaNavAsidevapaMciMdiyaveuvviyasarIre,jAva vemANiyadevapaMciMdiyaveuvviyasarIre? goyamA! bhavaNavAsidevapaMciMdiyaveuvviyasarIre vijAva vemANiyadevapaMciMdiyaveuvviyasarIre vi|jdi bhavaNavAsidevapaMciMdiyaveuvviyasarIre kiM asurakumAra-bhavaNavAsidevapaMciMdiyaveuvviyasarIre,jAva thaNiyakumArabhavaNavAsidevapaMciMdiyaveuvviyasarIre? goyamA! asurakumAra0 jAva thaNiyakumAradevapaMciMdiyaveuvviyasarIre vi| jadi asurakumArabhavaNavAsidevapaMciMdiyaveuvviyasarIre, kiM pajjattagaasurakumArabhavaNavAsidevapaMciMdiyaveuvviyasarIre, apajjattagaasurakumArabhavaNavAsidevapaMciMdiyaveuvviyasarIre? goyamA! pajjattagaasurakumArabhavaNavAsideva-paMciMdiyaveuvviyasarIre vi, apajjattagaasurakumArabhavaNavAsidevapaMciMdiyaveuvviyasarIre vi, evaM jAva thaNiyakumAre vi' dugao bhedo| evaM 1. savvesiM NeyavvaM jAva iti pAThAntara 2. kumArANaM iti pAThAntara - 141 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 igavIsamaM sarIrapayaM veubviyasarIre vihidAraM vANamaMtarANaM aTThavihANaM, joisiyANaM paMca vihaannN| vemANiyA duvihA-kappovagA kappAtItA y| kappovagA bArasavihA, tesiMpi evaM ceva dugato bhedo| kappAtItA duvihA-gevejjagA ya aNuttarA ya, gevejjagA NavavihA, aNuttarovavAiyA paMcavihA, etesiM pajjattApajjattAbhilAveNaM dugato bhedo / suu0-5||573|| (mu0) he bhagavan! vaikriya zarIra keTalA prakAre che ?he gautama ! be prakAre che. te A pramANe ekendriya vaikriya zarIra ane paMcendriya vekriya zarIra. jo ekendriya vaikriya zarIra che to zuM vAyukAyika ekendriya vaikriya zarIra che ke avAyukAyika-(vAyukAyika sivAyanuM) ekendriya vaikriya zarIra che? he gautama! vAyukAyika ekendriya vaikriya zarIra che, paNa avAyukAyika ekendriya vaikriya zarIra nathI. jo vAyukAyika ekendriya vaikriya zarIra che to zuM sUkSma vAyukAyika ekendriya vaikiya zarIra che ke bAdara vAyukAyika ekendriya vaikriya zarIra che? he gautama! sUkSma vAyukAyika ekendriya vaikriya zarIra nathI, paNa bAdara vAyukAyika ekendriya vaikriya zarIra che. jo bAdaravAyukAyika ekendriya vaikriya zarIra che to zuM paryApta bAdara vAyukAyika ekendriya vaikriya zarIra che ke aparyApta bAdara vAyukAyika ekendriya vaikriya zarIra che? he gautama! paryApta bAdara vAyukAyika ekendriya vaikriya zarIra che, paNa aparyApta bAdara vAyukAyika ekendriya vaikriya zarIra nathI. jo paMcendriya vaikiya zarIra che to zuM narayika paMcendriya vaikriya zarIra che ke yAvad deva paMcendriya vaikriya zarIra che? he gautama! narayika paMcendriya vaikriya zarIra paNa che, thAvat deva paMcendriya vaikriya zarIra paNa che. jo narayika paMcendriya vaikriya zarIra che to zuM ratnaprabhApRthivI nairayika paMcendriya vikiya zarIra che keyAvat nIcenI sAtamI naraka pRthivIvairayika paMcendriya vaikriya zarIra che?he gautama!ratnaprabhA pRthivInA narayikapaMcendriya vaikriya zarIra paNa che, yAvat nIcenI sAtamI naraka pRthivIvairayika paMcendriya vaikiya zarIra paNa che. jo ratnaprabhA pRthivInA nairayika paMcendriya vaikriya zarIra che to zuM paryApta ratnaprabhA nairayika paMcendriya vaikiya zarIra che ke aparyApta ratnaprabhA nairayika paMcendriya vaikriya zarIra che?he gautama!paryApta ratnaprabhAkRthivI nairayika paMcendriya vaikiya zarIra paNa che ane aparyApta ratnaprabhApRthivI nairayika paMcendriya vaikriya zarIra paNa che. e pramANe yAvat nIcenI sAtamI naraka pRthivI sudhI banne prakArano bheda kahevo. jo tiryaMca paMcendriya vaikriya zarIra che to zuM samucchima paMcendriya tiryaMca vaikriya zarIra hoya ke garbhaja paMcendriya tiryaMca vaikriya zarIra hoya? he gautama! saMmUcchima tiryaMca paMcendriya vaikriya zarIra na hoya, paNa garbhaja tiryaMca paMcendriya zarIra hoya. jo garbhaja tiryaMca paMcendriya vaikriya zarIra hoya to zuM saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA garbhaja tiryaMca paMcendriya vaikriya zarIra hoya ke asaMkhyAtA varasanA AyuSyavALA garbhaja tiryaMca paMcendriya vaikriya zarIra hoya? he gautama! saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA garbhaja tiryaMca paMcendriya vaikriya zarIra hoya paNa asaMkhyAtA varasanA AyuSyavALA garbhaja tiryaMca paMcendriya vaikriya zarIra na hoya. jo saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA garbhaja tiryaMca paMcendriya vaikriya zarIra che to zuM paryAptA saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA garbhaja tiryaMca paMcendriya vaikriya zarIra hoya ke aparyAptA saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA garbhaja tiryaMca paMcendriya vaikriya zarIra hoya?he gautama ! paryApta saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA garbhajatiryaMca paMcendriya vaikriya zarIra hoya, paNa aparyApta saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA garbhaja tiryaMca paMcendriya vaikiya zarIra na hoya. jo saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA garbhaja tiryaMca paMcendriya vaikriya che to zuM saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA jalacara garlaja tiryaMca paMcendriya vaikriya zarIra hoya, saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA sthalacara garlaja tiryaMca paMcendriya vaikiya zarIra hoya ke saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA khecara garlaja tiryaMca paMcendriya vaikriya zarIra paNa hoya? he gautama! saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA jalacara garbhaja tiryaMca paMcendriya vaikriya zarIra paNa hoya, saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA sthalacara garbhaja paMcendriya tiryaMca vaikiya zarIra paNa hoya, ane saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA khecara garbhaja paMcendriya tiryaMca vaikriya zarIra paNa hoya. jo jalacara saMkhyAtAvarasanA AyuSyavALA garbhaja paMcendriya tiryaMca vekiya zarIra che to zuM paryApta jalacara saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA garbhaja paMcendriya tiryaMca - 142 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ igavIsamaM sarIrapayaM veuvviyasarIre vihidAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 vaikriya zarIra hoya ke aparyApta jalacara saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA garbhaja paMcendriya tiryaMca vaikriya zarIra hoya? he gautama! paryApta jalacara saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA garbhaja paMcendriya tiryaMca vaikriya zarIra hoya, parantu aparyApta jalacara saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA garbhaja paMcendriya tiryaMca vaikriya zarIra na hoya. jo sthalacara paMcendriya tiryaMcayonika yAvat vaikriya zarIra che to zuM catuSpada yAvat vaikriya zarIra hoya ke parisarpa yAvat vaikriya zarIra hoya? he gautama! catuSpada yAvat vaikriya zarIra hoya ane parisarpa yAvat vaikriya zarIra paNa hoya. e pramANe badhAne jANavuM. khecara paryAptAne hoya, aparyAptAne na hoya. jo manuSya paMcendriya vaikriya zarIra che to zuM saMmurcchima manuSya paMcendriya vaikriya zarIra hoya ke garbhaja manuSya paMcendriya vaikriya zarIra hoya? he gautama! saMmurcchima manuSya paMcendriya vaikriya zarIra na hoya, paNa garbhaja manuSya paMcendriya vaikriya zarIra hoya. jo garbhaja manuSya paMcendriya vaikriya zarIra che to zuM karmabhUminA garbhaja manuSya paMcendriya vaikriya zarIra hoya, akarmabhUminA garbhaja manuSya paMcendriya vaikriya zarIra hoya ke antardIpanA garbhaja manuSya paMcendriya vaikriya zarIra hoya? he gautama! karmabhUminA garbhaja manuSya paMcendriya vaikriya zarIra hoya, paNa akarmabhUminA garbhaja manuSya paMcendriya vaikriya zarIra na hoya ane antardIpanA garbhaja manuSya paMcendriya vaikriya zarIra na hoya. jo karmabhUminA garbhaja manuSya paMcendriya vaikriya zarIra che to zuM saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSya vaikriya zarIra hoya ke asaMkhyAtA varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSya paMcendriya vaikriya zarIra hoya? he gautama! saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSya paMcendriya vaikriya zarIra hoya, paNa asaMkhyAtA varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSya paMcendriya vaikriya zarIra na hoya. jo saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSya paMcendriya vaikriya zarIra che to zuM paryAptA saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSya paMcendriya vaikriya zarIra hoya ke aparyAptA saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSya paMcendriya vaikriya zarIra hoya? he gautama! paryAmA saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSya paMcendriya vaikriya zarIra hoya, paNa aparyAptA saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSya paMcendriya vaikriya zarIra na hoya. jo deva paMcendriya kriya zarIra che to zuM bhavanavAsI deva paMcendriya vaikriya zarIra hoya, yAvat vaimAnika deva paMcendriya vaikriya zarIra hoya? he gautama! bhavanavAsI deva paMcendriya vaikriya zarIra paNa hoya, yAvat vaimAnika deva paMcendriya vaikriya zarIra paNa hoya. jo bhavanavAsI deva paMcendriya vaikriya zarIra che to zuM asurakumAra bhavanavAsI deva paMcendriya vaikriya zarIra hoya ke yAvat stanitakumAra bhavanavAsI deva paMcendriya vaikriya zarIra hoya? he gautama! asurakumAra, yAvat stanitakumAra bhavanavAsI deva paMcendriya vaikriya zarIra hoya. jo asurakumAra deva paMcendriya vaikriya zarIra che to zuM paryApta asurakumAra bhavanavAsI deva paMcendriya vaikriya zarIra hoya ke aparyApta asurakumAra bhavanavAsI deva paMcendriya vaikriyazarIra hoya? he gautama! paryApta asurakumAra bhavanavAsI deva paMcendriya vaikriyazarIra paNa hoya ane aparyApta asurakumAra bhavanavAsI deva paMcendriya vaikriya zarIra paNa hoya. e pramANe yAvat stanitakumAra sudhI be bheda jANavA. ema ATha prakAranA vyantaro ane pAMca prakAranA jyotiSikone jANavuM vaimAniko be prakAranA che kalpopapatra ane kalpAtIta, temA, kalpopapatra bAra prakAranA che ane teonA paNa paryAptA ane aparyAptA ema be prakAra jANavA. kalpAtIta be prakAranA che-traiveyako ane anuttaraupapAtika. traiveyako nava prakAranA che. anuttaraupapAtika pAMca prakAranA che, eonA paryAptA ane aparyAptA abhilApathI be bheda jANavA.II5573|| (TI0) e pramANe audArika zarIranA bhedo, saMsthAno ane pramANa kahyuM, have vaikriya zarIranA prakAra, saMsthAna ane pramANa anukrame kahe che-'ve'bniyamarIne maMte' !ityAdi. he bhagavan ! vaikriya zarIra keTalA prakAranuM che-ityAdi. vaikriya zarIra ekendriya ane paMcendriya za2I2nA bhedathI mULathI be prakAranuM che, temAM ekendriyamAM vAyukAyane, temAM paNa bAdarane, temAM paNa paryAptAne vaikriya za2I2 hoya che. bIjAne vaikriya labdhino saMbhava nathI. kahyuM che ke-'tirUM tAva rAsInuM veindriyatanI veva nasthi, vAyarapannatALavi 143 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 igavIsamaM sarIrapayaM veuvviyasarIre saMThANadAraM sNkhejjibhaagmettaannN|' eza rAzine vaiDiya sabdhi nathI. jAhara paryAptAyAM pe| saMkhyAtA lAga bhAtrane hoya che. ahIM shraashisUkSma paryAptA, sUkSma aparyAptA ane bAdara aparyAptA samajavI. paMcendriyanA vicAramAM paNa jalacara, catuSpada, u2H5risarpa, bhujaparisarpa, khecara ane manuSyo e badhA garbhaja ane saMkhyAtA varasanA AyuSyavALAne choDIne bAkInAno pratiSedha samajavo, kAraNa ke bhavasvabhAvathI teone vaikriya labdhino asaMbhava che. // 5 // 73 // || veuvviyasarIre saMThANadAraM / / veDavviyasarIre NaM bhaMte! kiMsaMThie pannatte ? goyamA ! NANAsaMThANasaMThie pannatte / vAukkAiyaegiMdiyaveDavviyasarIre NaM bhaMte! kiMsaMThie pannatte? goyamA ! paDAgAsaMThANasaMThie pnntte| neraiyapaMciMdiyaveuvviyasarIre NaM bhaMte! kiMsaMThie pannatte? goyamA! neraiyapaMciMdiyaveDavviyasarIre duvihe pannatte, taM jahA - bhavadhAraNijje ya uttaraveDavvie ya / tattha NaM je se bhavAraNijje se huMDasaMThANasaMThie pannatte / tattha NaM je se uttaraveDavvie se vi huMDasaMThANasaMThie pannatte / rayaNappabhApuDhavineraiyapaMciMdiyaveDavviyasarIre NaM bhaMte kiM saMThANasaMThie pannatte ? goyamA! rayaNappabhApuDhavineraiyANaM duvihe sarIre pannatte, taM jahA - bhavadhAraNijje ya uttaraveDavvie ya / tattha NaM je se bhavadhAraNijje se vi huMDe, je vi uttaraveuvvi se vi huMDe / evaM jAva ahesttmaapuddhvineriyveddvviysriire| tirikkhajoNiyapaMciMdiyaveDavviyasarIre NaM bhaMte! kiMsaMThANasaMThie pannatte ? goyamA ! NANAsaMThANasaMThie pannatte / evaM jalayara - thalayara - khahayarANa vi / thalayarANa cauppaya-parisappANavi, parisappANa, uraparisappa - bhuyaparisappANa vi / evaM maNusapaMciMdiyaveuvviyasarIre * vi / asurakumArabhavaNavAsIdevapaMciMdiyaveDavviyasarIre NaM bhaMte! kiMsaMThANasaMThie pannatte ? goyamA ! asurakumArANaM devANaM duvihe sarIre pannatte, taM jahA - bhavadhAraNijje ya uttaraveuvvie ya / tattha NaM je se bhavadhAraNijje se gaM samacauraMsasaMThANasaMThie pannatte, tattha NaM je se uttaraveuvvie se NaM NANAsaMThANasaMThie pannatte, evaM jAva thaNiyakumAradeva paMciMdiyaveDavviyasarIre, evaM vANamaMtarANa vi, NavaraM ohiyA vANamaMtarA pucchijjaMti, evaM joisiyANa vi ohiyANaM evaM sohamma jAva accuyadevasarIre / gevejjagakappAtIyavemANiyadevapaMciMdiyaveDavviyasarIre bhaMte! kiM saMThie pannatte ? goyamA ! gevejjagadevANaM ege bhavadhAraNijje sarIre se NaM samacauraMsasaMThANasaMThie pannatte, evaM aNuttarovavAiyANa vi| sU0 - 6 / / 574 / / (bhu0) he bhagavan! vaiDiya zarIra devA prAranA, saMsthAnavANuM che? he gautama! bhane praaranA saMsthAnavANuM che. he bhagavan ! vAyukAyika ekendriya vaikriya zarIra kevA saMsthAnavALuM che? he gautama! patAkAnA AkAra jevA saMsthAnavALuM che. he bhagavan! nairayika paMcendriya vaikriya zarIra kevA saMsthAnavALuM che? he gautama ! nairayika paMcendriya vaikriya zarIra be prakAranuM che. te A pramANe-bhavadhAraNIya ane uttara vaikriya. temAM je bhavadhAraNIya zarIra che te kuMDasaMsthAnavALuM che, ane je uttara vaikriya che te paNa huMDasaMsthAnavALuM che. ratnaprabhApRthivI nairayika paMcendriya vaikriya zarIra kevA saMsthAnavALuM che? he gautama! ratnaprabhA pRthivInA nairayikonuM zarIra be prakAranuM che. te A pramANe-bhavadhAraNIya ane uttara vaikriya. temAM je bhavadhAraNIya zarIra che te huMDasaMsthAnavALuM che, ane je uttara vaikriya zarIra che te paNa huMDasaMsthAnavALuM che, e pramANe yAvat nIcenI sAtamI naraka pRthivInA nairayikanuM vaikriya zarIra jANavuM. he bhagavan! tiryaMca paMcendriya vaikriya zarIra kevA saMsthAnavALuM che? he gautama! aneka prakAranA saMsthAnavALuM che e pramANe yAvat jalacaro, sthalacaro ane kheMconuM paNa jANavuM. sthalacaromAM catuSpada ane parisarponuM, parisarpomAM u5risaryo ane bhujaparisarponuM paNa emaja jANavuM. ema manuSya paMcendriya vaikriya zarIra .144 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ igavIsamaM sarIrapayaM veuvviyasarIre pamANadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 saMbadhe paNa jANavuM. he bhagavan! asurakumAra, bhavanavAsI deva, paMcendriya vaikriya zarIra kevA saMsthAna-AkAravALuM che? gautama! asurakumAra devonuM zarIra be prakAranuM che. te A pramANe-bhavadhAraNIya ane uttara vaikriya. temAM je bhavadhAraNIya zarIra che te samacatarasa saMsthAnavALuM kahyuM che. ane je uttara vaikriya zarIra che te aneka prakAranA saMsthAna-AkAravALuM che. e pramANe yAvat stanikakumAra deva paMcendriya vaikriya zarIra jANavuM. ema vyantara saMbadhe paNa samajavuM. parantu sAmAnya vyattara saMbadhe prazna karavo. ema sAmAnya jyotiSiko saMbadhe paNa jANavuM. e pramANe saudharma, yAvat ayyata deva vaikriya zarIra saMbadhe jANavuM. he bhagavan! raiveyaka kalpAtIta vaimAnika deva paMcendriya vaikriya zarIra kevA saMsthAnavALuM che? he gautama! raiveyaka devone eka bhavadhAraNIya zarIra che, ane te samacatarasa saMsthAnavALuM che. e pramANe anuttaraupapAtikane paNa samajavuM. ////574ll (TI.) vaikriya zarIranA bhedo kahyA, have saMsthAno kahe che-"velviyAre naM aMte' ! ityAdi-he bhagavan! vaikriya zarIra kevA saMsthAnavALuM che' ityAdi. parantu nairayikone atyanta azubha karmanA udayathI bhavadhAraNIya ane uttaravaikriye banne zarIra huMDasaMsthAnavALAM hoya che. te A pramANeteonuM bhavadhAraNIya zarIra bhavasvabhAvathIja mULathI chedI nAkhela pAMkhavALA ane Doka vagerenA ruvATA jenA ukheDI nAkhyA che evA pakSInI AkRti jevuM atyanta bIbhatsa huMDasaMsthAnavALuM hoya che. je uttaravaikriya che te paNa "ame suMdara zarIra karIzuM e icchAthI karavAno AraMbha kare che to paNa tevA prakAranA atyanta azubhanAma karmanA udayathI atyaMta azubha thAya che mATe te paNa huMDasaMsthAnavALuM che. tiryaMca paMcendriya ane manuSya kriya zarIra aneka prakAranA saMsthAnavALuM hoya che, kAraNa ke te icchA pramANe thAya che. daza prakAranA bhavanapati, vyantara, jyotiSka ane saudharmathI mAMDI azruta sudhInA vaimAnika devonuM bhavadhAraNIya zarIra bhavasvabhAvathI tevA prakAranA zubha nAmakarmanA udaya vaDe samacaturasa saMsthAnavALuM che. ane uttara vaikriya icchA pramANe thatuM hovAthI judA judA saMsthAnavALuM hoya che. grevaiyako ane anuttaraupapAtikone prayojana nahi hovAthI uttara vaikriya zarIra hotuM nathI. kAraNa ke uttaravaikriya gamanAgamana nimitte ke paricAraNA-viSayopabhoga nimitte karAya che, ane eone gamanAgamana ke paricAraNA hotA nathI. eone je bhavadhAraNIya zarIra che te samacaturasa saMsthAnavALuM hoya che.llel/574o. Tii veviyarasarIre mALavAraM IT veuvviyasarIrassa NaM bhaMte! kemahAliyA sarIrogAhaNA pannattA? goyamA! jahanneNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM, ukkoseNaM saatiregNjoynnsyshss| vAukkAiyaegidiyaveuvviyasarIrassa NaM bhaMteokemahAliyA sarIrogAhaNA pannattA? goyamA! jahanneNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM, ukkoseNavi aMgulassaM asNkhejjibhaagN| neraiyapaMciMdiyaveuvviyasarIrassa NaM bhaMte! kemahAliyA sarIrogAhaNA pannattA? goyamA! duvihA pannattA, taMjahAbhavadhAraNijjA ya uttaraveuvviyA y| tattha NaM jA sA bhavadhAraNijjA sA jahanneNaM aMgulassa asaMkhejjabhAgaM, ukkoseNaM pNcdhnnusyaaii| tattha NaM jA sA uttaraveuvviyA sA jahanneNaM aMgulassa saMkhejjabhAga, ukkoseNaM dhnnushssN| rayaNappabhApuDhavineraiyANaM bhaMte! kemahAliyA sarIrogAhaNA pannattA? goyamA! duvihA pannattA, taM jahA-bhavadhAraNijjA ya uttaraveuvviyA yA tattha NaMjAsA bhavadhAraNijjA sAjahanneNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM, ukkoseNaM satta dhaNUI tiNNi rayaNIo chacca aNgulaaii| tattha NaM jA sA uttaraveuvviyA sA jahanneNaM aMgulassa saMkhejjaibhAga, ukkoseNaM paNNarasa dhaNUI aDDAijjAo rayaNIo / sakkarappabhAe pucchaa| goyamA! jAva tattha NaM jA sA bhavadhAraNijjA sA jahanneNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAga, ukkoseNaM paNNarasa dhaNUI aDDAijjAo rynniio| tattha NaMjA sA uttaraveuvviyA sA jahanneNaM aMgulassa saMkhejjaibhAgaM, ukkoseNaM ekkatIsaMdhaNUI ekkA ya rynnii| vAluyappabhAe bhavadhAraNijjA ekkatIsaM dhaNUI ekkA rayaNI, uttaraveuvviyA bAvahi dhaNUI do rynniio| - 145 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 igavIsamaM sarIrapayaM veubviyasarIre pamANadAraM paMkappabhAe bhavadhAraNijjA bAvaDhi dhaNUiM doNNi ya rayaNIo, uttaraveuvviyA paNuvIsaM [paNavIMsa] dhnnustN| dhumappabhAe bhavadhAraNijjA paNuvIsaM [paNavIMsa] dhaNusataM, uttaraveuvviyA aDhAijjAI dhnnustaaii| tamAe bhavadhAraNijjA aDDAijjAI dhaNUsatAI, uttaraveuvviyA paMca dhnnustaaii| ahesattamAe bhavadhAraNijjA paMca dhaNusatAI, uttaraveuvviyA dhaNusahassaM evaM ukkosennN| jahanneNaM bhavadhAraNijjA aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM, uttaraveuvviyA aMgulassa sNkhijjibhaag| tirikkhajoNiya-paMciMdiyaveuvviyasarIrassa NaM bhaMte! kemahAliyA sarIrogAhaNA pannattA? goyamA! jahanneNaM aMgulassa saMkhejjaibhAgaM, ukkoseNaM joyaNasatapuhuttaM / maNusapaMciMdiyaveuvviyasarIrassa NaM bhaMte ! kemahAliyA sarIrogAhaNA pannattA? goyamA! jahanneNaM aMgulassa saMkhejjaibhAga, ukkoseNaM sAtiregaM joyaNasatasahassaM / asurakumArabhavaNavAsidevapaMciMdiyaveuvviyasarIrassa NaM bhaMte! kemahAliyA sarIrogAhaNA pannattA? goyamA! asurakumArANaM devANaM duvihA sarIrogAhaNA pannattA, taM jahA-bhavadhAraNijjA ya uttaraveuvviyA yA tattha NaMjA sA bhavadhAraNijjAsAjahanneNaM aMgulassaasaMkhejjaibhAgaM, ukkoseNaM satta rynniio| tattha NaM jA sA uttaraveuvviyA sA jahanneNaM aMgulassa saMkhejjaibhAga, ukkoseNaM joynnstshss|evNjaav thaNiyakumArANaM, evaM ohiyANaM vANamaMtarANaM, evaMjoisiyANavi,sohammIsANagadevANaM evaM ceva, uttaraveuvviyA jAva accuo kappo, navaraM saNaMkumAre bhavadhAraNijjA sA jahanneNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAga, ukkoseNaM cha rynniio| evaM mAhiMde vi, baMbhaloya-laMtagesu paMca rayaNIo, mahAsukkasahassAresu catAri rayaNIo, ANayapANayaAraNaaccuesutiNNi rynniio| gevejjagakappAtItavemANiyadevapaMciMdiyaveuvviyasarIrassa NaM bhaMte! kemahAliyA sarIrogAhaNA pannattA? goyamA! gevejjagadevANaM egA bhavadhAraNijjA sarIrogAhaNA pannattA, sA jahanneNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM, ukkoseNaM do rynniio| evaM aNuttarovavAiyadevANavi, NavaraM ekkA rayaNI ||suu0-7||575|| (50) he bhagavan! vaikiya zarIranI keTalI moTI zarIravagAhanA kahI che? he gautama ! jaghanyathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa kAMIka adhika lAkha yojana pramANa kahI che. he bhagavan! vAyukAyika ekendriya vaikriya zarIranI keTalI moTI zarIrAvagAhanA kahI che?he gautama! jaghanyathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTathI paNa aMgulano asaMkhyAtamo bhAga hoya che. he bhagavan! narayika paMcendriya vaikriya zarIranI keTalI moTI zarIrAvagAhanA kahI che? he gautama! teonI be prakAranI zarIravagAhanA che. te A pramANe-bhavadhAraNIya ane uttaravaikriya. temAM je bhavadhAraNIya zarIrAvagAhanA che te jaghanyathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che ane utkRSTathI pAMcaso dhanuSa pramANa che. ane je uttaravakriya zarIravagAhanA che te jaghanyathI aMgulanA saMkhyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa hajAra dhanuSa che. he bhagavan! ratnaprabhA pRthivInAnerayikonI keTalI moTI zarIravagAhanA kahI che? he gautama be prakAranI kahI che. te A pramANe-bhavadhAraNIya ane uttaravaikriya. temAM je bhavadhAraNIya avagAhanA che te jaghanyathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTasAta dhanuSa traNa hAtha ane cha aMgula che. ane je uttara vaikriya avagAhanA che te jaghanyathI aMgulano saMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa paMdara dhanuSa ane aDhI hAtha che. zakarAbhA saMbaMdhe pRcchA. he gautama! yAva-temAM je bhavadhAraNIya avagAhanA che te jaghanyathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa paMdara dhanuSa ane aDhI hAtha pramANa che ane je uttara vaikriya avagAhanA che te jaghanyathI aMgulano saMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa ekatrIza dhanuSa ane eka hAtha che. vAlukAprabhAnI - ' bhavadhAraNIya avagAhanA ekatrIza dhanuSa ane eka hAtha ane uttaravekiya avagAhanA bAsaTha dhanuSa ane be hAtha che. .146 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ igavIsamaM sarIrapayaM veuvviyasarIre pamANadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 paMkaprabhAnI bhavadhAraNIya avagAhanA bAsaTha dhanuSa ane be hAtha ane uttara vaikriya avagAhanA ekaso pacIza dhanuSa pramANa che. dhumaprabhAnI avagAhanA ekaso pacIza dhanuSa ane uttara vaikiya avagAhanA aDhIso dhanuSa pramANa che. tama.prabhAkRthivInI bhavadhAraNIya avagAhanA aDhIso dhanuSa ane uttara vaikriya avagAhanA pAMcaso dhanuSa pramANa che. nIcenI sAtamI narakamRthivInI bhavadhAraNIya avagAhanA pAMcaso dhanuSa ane uttara vaikriya avagAhanA hajAra dhanuSa pramANa che. ema utkRSTathI jANavI. jaghanyathI bhavadhAraNIya avagAhanA aMgulano asaMkhyAmAM bhAga ane uttaravaikriya aMgulano saMkhyAmAM bhAga samajavo, he bhagavan! tiryaMca paMcendriya vaikriya zarIranI keTalI moTI zarIrAvagAhanA kahI che. ' he gautama! jaghanyathI aMgulano saMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa yojana zatapRthakva-basothI navaso yojana hoya che. he. bhagavan! manuSya paMcendriya vaikriya zarIranI keTalI moTI zarIravagAhanA kahI che. he gautama! jaghanyathI aMgulanA saMkhyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa kAMIka adhika eka lAkha yojana pramANa kahI che. asurakumAra bhavanavAsI devA paMcendriyanA vaikriya zarIranI keTalI moTI zarIravagAhanA kahI che? he gautama! asurakumAra devone be prakAranI zarIrAvagAhanA kahI che. te A pramANe-bhavadhAraNIya ane uttaravaikriya.temAM je bhavadhAraNIya avagAhanA che te jaghanyathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa sAta hAtha pramANa hoya che. ane je uttaravaikriya che te jaghanyathI aMgulano saMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa lAkha yojana pramANa che. e pramANe yAvatu svanita kumAra sudhI jANavuM. ema sAmAnya vyantara, jyotiSiko ane saudharma-IzAna devone jANavuM. ema yAvat ayyata devaloka sudhI uttara vaikriya samajavuM. parantu sanaskumArane bhavadhAraNIya avagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa cha hAtha pramANa hoya che. ema mAhendra devalokane viSe paNa samajavuM. brahmaloka ane lAttakane vize pAMca hAtha, mahAzaka ane sahastrArane vize cAra hAtha Anata, prANata, AraNa ane amrutamAM traNa hAtha pramANa jANavI. naiveyaka kalyAtIta vaimAnika deva paMcendriya vaikriyA zarIranI keTalI moTI avagAhanA kahI che? he gautama! raiveyaka devone eka bhavadhAraNIya zarIravagAhanA kahI che, ane te jaghanyathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga, ane utkRSTa be hAtha pramANa hoya che. e pramANe anuttarapapAtika devone paNa jANavuM. parantu teonuM vaikriya zarIra eka hAtha pramANa che. /holl575ll (TI.) saMsthAnano kahyA, have avagAhanAnuM pramANa kahe che-"vebriyalarIra ' ityAdi. vaikriya zarIra jaghanyathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che ane te nairayikAdInuM bhavadhAraNIya aparyAptAvasthAmAM ane vAyukAyanaM(paryAptAvasthAmAM)hoya che. ane utkRSTathI kAMIka adhika eka lAkhayojana pramANa uttarakriya devo ane manuSyone hoya che. 'ficive brisarIra ' ityAdi. ahIM ekendriya vAyukAyika jANavA, te sivAya bIjAne kriya labdhino asaMbhava che. tene jaghanyathI ane utkRSTathI avagAhanAnuM pramANa aMgulano asaMkhyAtamo bhAga che. kAraNa ke eTalA pramANanuM vaikriya zarIra karavAnI tenI zakti saMbhave che. sAmAnya narayika sUtramAM "bhavadhAraNIyA-mavo ghAta anayA-je vaDe bhava dhAraNa karAya te bhavadhAraNIya-janma prApta avagAhanA-zarIra utkRSTa pAMcaso dhanuSa pramANa ane uttarakriya avagAhanA hajAra dhanuSapramANa sAtamI narakanI apekSAe jANavI. te sivAya bIje eTalI bhavadhAraNIya ane uttara vaikriya zarIravagAhanAno asaMbhava che. have dareka pRthivInI avagAhanAnuM pramANa kahe che-"yaLakhA'-ityAdi. ratnaprabhAmAM aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM pramANa prathama utpatti samaya jANavuM. ane utkRSTathI sAta dhanuSa, traNa hAtha ane cha aMgula paryAptAvasthAmAM samajavuM. A utkRSTa zarIravagAhanAnuM pramANa teramAM prastaTa-pAthalAne vize jANavuM. ane bAkInA tenA pUrvanA prastomAM ochuM chuM zarIra pramANa hoya che. zarIra pramANeratnaprabhAnA pahelA prastaTamAM traNa hAtha utkRSTa zarIra pramANa che. bIjA prataTamAM eka dhanuSa, eka hAtha ane sADA ATha AMgaLa, trIjA prataTamAM eka dhanuSa, traNa hAtha ane sattara AMgaLa, cothA prastaTamAM be dhanuSa, be hAtha ane doDha AMgaLa, pAMcamA prataTamAM traNa dhanuSa ane daza AMgaLa, chaThThA prastaTamAM traNa dhanuSa,be hAtha ane sADA aDhAra AMgaLa,sAtamA prastaTamAM cAra dhanuSa, eka hAtha - 147 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 igavIsamaM sarIrapayaM veubviyasarIre pamANadAraM ane traNa AMgaLa, AThamA prataTamAM cAra dhanuSa,traNa hAtha ane sADA ai 1, AThamA prastaTamAM cAra dhanuSa, traNa hAtha ane sADA agiyAra AMgaLa, navamA prastaTamAM pAMca dhanuSa, eka hAtha ane vIsa AMgaLa, dasamA prastaTamAM cha dhanuSa ane sADA cAra AMgaLa, agiyAramAM prastaTamAM cha dhanuSa, be hAtha ane tera AMgaLa, bAramAM prastaTamAM sAta dhanuSa ane sADI ekavIsa AMgaLa ane teramA prastaTamAM sAta dhanuSa, traNa hAtha ane purA cha AMgaLa hoya che. ahIM A tAtparyArtha che-pahelA prastaTamAM je zarIrAvagAhanAnuM pramANa traNa hAtha kahyuM che, temAM tenA upara upara prataranA atikramathI sADI chappana AgaLa nAMkhavAmAM Ave eTale prastomAM pUrve kaheluM zarIrAvagAhanAnuM parimANa thAya che. e saMbadhe kahyuM che ke - "rayaNAe paDhamapayare hatthatiyaM dehaussao bhaNio / chappanaMgula saDDhA payare havai vuDDhI" / ratnaprabhAnA prathama prataramAM traNa hAthapramANa zarIranI uMcAI che ane te pachI prata pratare sADI chappana AgaLanI vRddhi thAya che, 'tatva [ sA sattaravetriya' ityAdi. temAM je uttara vaikriya che te jaghanyathI aMgulanA saMkhyAmAM bhAga pramANa che, kAraNa ke uttaravaikriyanA prathama samaye paNa tenI avagAhanA aMgulanA saMkhyAtamA bhAga pramANa ja hoya che, paNa asaMkhyAtamA bhAga pramANa hotI nathI. saMgrahaNInA mUla TIkAkAra AcArya haribhadrasUri kahe che- "uttaravaikriyA tu tathAvidhaprayatnabhAvAdAdyasamaye'pyanulasaMkhyebhAgamAtraiva,utkarSataH paJcadaza dhanUMSi ardhatRtIyA hstaaH"| uttara vaikriya zarIravagAhanA tenA prakAranA prayatnathI prathama samaye paNa aMgulanA saMkhyAtamA bhAga pramANa hoya che. ane utkRSTa paMdara dhanuSa ane aDhI hAtha hoya che. A uttaravaikriya zarIranI avagAhanAnuM parimANa teramAM prataramAM jANavuM. bAkInA pratiromAM pUrva kahelA bhavadhAraNIya zarIranA pramANanI apekSAe bamaNuM jANavuM. zarkarA prabhAmAM bhavadhAraNIya zarIra utkRSTa paMdara dhanuSa ane aDhI hAtha che. A utkRSTa bhavadhAraNIya avagAhanAparimANa agiyArame pratare jANavuM bAkInA prataromAM A pramANe che--zarkarA prajAnA pahelA pratare sAta dhanuSa, traNa hAtha ane cha AMgaLa, bIjA prataramAM ATha dhanuSa, be hAtha ane nava AMgaLa; trIjA prataramAM nava dhanuSa, eka hAtha ane bAra AMgaLa, cothA prataramAM daza dhanuSa ane paMdara AMgaLa, pAMcamA prataramAM dasa dhanuSa, traNa hAtha ane aDhAra AMgaLa, chaThThA prataramAM agiyAra dhanuSa, be hAthe ane ekavIza AMgaLa, sAtamAM prataramAM bAra dhanuSa ane be hAtha, AThamAM prataramAM tera dhanuSa, eka hAtha ane traNa AMgaLa, navamAM prataramAM cauda dhanuSa ane cha AMgaLa, dasamAM prataramAM cauda dhanuSa, traNa hAtha ane nava AMgaLa ane agiyAramAM prataramAM mULa sUtramAM kaheluM (paMdara dhanuSa, be hAtha ane bAra AMgaLa) parimANa jANavuM. ahIM paNa A tAtparya che-prathama prataramAM je parimANa kahyuM che tenA upara uparanA khataranAkramathI traNa hAtha ane traNa AMgaLA nAkhavA. tethI pratiromAM pUrve kaheluM parimANa thAya che. kahyu che ke- ' so ceva bIyAe paDhame payarammi hoi usseho / hatthattiya tinni aMgula payare payare ya vuDDhIe // ekkArasame payare paNNarasa dhaNUNi doNNi rayaNio / bArasa aMgulAI dehapamANaM tu vinneyaM // A be gAthAno akSarArtha A che--je prathama pRthivInA teramA pratarane viSe utkRSTathI uMcAI sAta dhanuSa, traNa hAtha ane cha aMgula kahI che te bIjI zarkarApabhAnA prathama pratarane vize jANavI. te pachI pratare pratere traNa hAtha ane traNa aMgulanI vRddhi karavI, tethI agiyAramAM prataramAM utkRSTathI bhavadhAraNIya zarIranuM pariNAma paMdara dhanuSa, be hAtha ane bAra AMgaLanuM Ave che. have utkRSTathI uttara vaikriyanuM parimANa kahe che-ekatrIza dhanuSa ane eka hAtha pramANa che. A agiyAramAM pratarane vize jANavuM. bAkInA pratiromAM potapotAnA bhavadhAraNIya zarIrapramANanI apekSAe bamaNuM bamaNuM jANavuM. trIjI vAlukAprabhA pRthivImAM utkRSTathI bhavadhAraNIya avagAhanA ekatrIza dhanuSa ane eka hAtha che. e navamAM pratarane AzrayI kaheluM samajavuM, bAkInA prataromAM A pramANe che-prathama prataramAM bhavadhAraNIya avagAhanA paMdara dhanuSa, be hAtha ane bAra aMgula, bIjA prataramAM sattara dhanuSa, be hAtha ane sADAsAta aMgula, trIjA prataramAM ogaNIza dhanuSa be hAtha ane traNa aMgula, cothA prataramAM ekavIza dhanuSa, eka hAtha ane sADI bAvIza aMgula, pAMcamAM prataramAM tevIza dhanuSa, eka hAtha ane aDhAra AMgaLa, chaThThA prataramAM pacIza dhanuSa, eka hAtha ane . 148 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ igavIsamaM sarIrapayaM veDavviyasarIre pamANadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sADAte2 aMgula, sAtamAM prataramAM satyAvIza dhanuSa, eka hAtha ane nava aMgula, AThamAM prataramAM ogaNatrIza dhanuSa, eka hAtha ane sADAcAra AMgaLa, ane navamAM prataramAM pUrvokta parimANa thAya che. ahIM A bhAvArtha che--pahelA pratamAM je parimANa kahyuM che tenA upara prata2e prata2e sAta hAtha ane sADI ogaNIza AMgaLa anukrame nAMkhavA, tethI pratomAM pUrvokta parimANa thAya che. e saMbandhe kahyuM che ke-- "so ceva taiyAe paDhame payarammi hoi usseho / satta rayaNIu aMgula uNavIzaM saDDhavuDDhI ya / / payare payare ya tahA navame payarammi hoi usseho / dhaNuyANi egatIsaM ekkA rayaNI ya nAyavvA // " be A be gAthAno akSarArtha A che--je bIjI zarkarAprabhAnA agiyAramA pratarane viSe bhavadhAraNIya zarIranI utkRSTathI uMcAi paMdara dhanuSa, be hAtha ane bAra aMgula pramANa kahI che teja trIjI vAlukAprabhAnA pahelA prata2mAM samajavI. tyAra pachI prata2e prata2e sAta hAtha ane sADI ogaNIza AMgaLanI vRddhi ka2vI. ema karavAthI navamA prata2mAM pUrvokta ekatrIza dhanuSa ane eka hAthanuM bhavadhAraNIya avagAhanAnuM pramANa thAya che. uttara vaikriyanuM utkRSTa pramANa kahe che--bAsaTha dhanuSa ane be hAtha. A pramANa navamA prataranI apekSAe jANavuM. ane bAkInA prataromAM potapotAnA bhavadhAraNIya za2I2 pramANanI apekSAe bamaNuM bamaNuM samajavuM. cothI paMkaprabhamAM utkRSTa bhavadhAraNIya avagAhanA bAsaTha dhanuSa ane be hAthanI che. A pramANa sAtamA prata2ne vize jANavuM. bAkInA pratomAM A pramANe che--paMkaprabhAnA prathama prataramAM ekatrIza dhanuSa ane eka hAtha, bIjA prata2mAM chatrIza dhanuSa, eka hAtha ane vIza AMgaLa, trIjA prata2mAM ekatALIza dhanuSa, be hAtha ane soLa AMgaLa, cothA prata2mAM chetAlIza dhanuSa, traNa hAtha ane bAra AMgaLa, pAMcamAM prata2mAM bAvana dhanuSa ane ATha AMgaLa,chaThThA prataramAM sattAvana dhanuSa, ane eka hAtha cAra AMgaLa, ane sAtamAM prataramAM sUtramAM kaheluM parimANa jANavuM. ahIM paNa A bhAvArtha che--pahelA prata2mAM je parimANa kahyuM che tene u52 upa2nA prata2mAM anukrame pAMca dhanuSa ane vIza AMgaLanI vRddhi karavI. tethI sAtamAM prataramAM sUtramAM kaheluM parimANa thAya che. kahyuM che ke-- "so ceva cautthIe paDhame payarammi hoi usseho / paMca dhaNu vIsa aMgula payare payare ya vuDDhI ya // jA sattamae payare neraiyANaM tu hoi usseho / bAsaTThI dhaNuyANaM doNNi rayaNI ya boddhavvA " "vAlukAprabhAnA navamA prataramAM je uMcAi che, teja cothI narakapRthivInA prathama prata2ne viSe uMcAi jANavI ane pratare pratare pAMca dhanuSa ane vIza AMgaLanI vRddhi karavI. yAvat sAtamA prataramAM nairayikonI uMcAi bAsaTha dhanuSa ane be hAtha pramANa jANavI. uttara vaikriyanuM utkRSTa parimANa ekaso pacIza dhanuSa hoya che ane te sAtamA pratare che. bAkInA pratomAM potapotAnA bhavadhAraNIya zarIranI apekSAe bamaNuM che. pAMcamI dhumaprabhA pRthivImAM utkRSTathI bhavadhAraNIya zarIranuM parimANa ekaso pacIza dhanuSanuM hoya che. ane te pAMcamA pratarane AzrayI kaheluM jANavuM. bAkInA prataromAM A pramANe che--pahelA prataramAM bAsaTha dhanuSa ane be hAtha, bIjA prata2mAM aThyotara dhanuSa ane eka veMta. trIjA prata2mAM trANuM dhanuSa ane traNa hAtha. cothA prataramAM ekaso nava dhanuSa, eka hAtha ane eka veMta. ane pAMcamA prata2mAM sUtre kaheluM parimANa samajavuM. ahIM paNa A tAtparya che--je pahelA prata2mAM parimANa kahyuM che. tenA upara dareka anukrame paMdara dhanuSa ane aDhI hAtha vadhArIe eTale pAMcamA prataramAM pUrve kaheluM pariNAma Ave che, kahyuM che ke "so ceva paMcamIe paDhame payarammi hoi usseho / panarasa dhaNUNi do hattha saDDha payaresu vuDDhI ya // taha paMcamae payare usseho dhaNusayaM tu paNavIsaM" / tejapAMcamI narakapRthivInA prathama prataramAM uMcAi che, temAM paMdara dhanuSa ane aDhI hAthanI vRddhi karavI. tethI pAMcamA prata2mAM eka so pacIza dhanuSanI uMcAi thAya che. A doDha gAthAno akSarArtha pUrvanI peThe karavo. uttara vaikriyanuM utkRSTa parimANa 149 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 igavIsamaM sarIrapayaM veuvviyasarIre pamANadAraM aDhIso dhanuSa samajavuM. A pramANa pAMcame pratare jANavuM ane bAkInA prataromAM potapotAnA bhavadhAraNIya zarIranI apekSAe bamaNuM jANavuM. chaThThI tamaHprabhA pRthivImAM bhavadhAraNIya zarIranI avagAhanA utkRSTathI aDhIso dhanuSa hoya che. ane te trIjA prataramAM jANavI. prathama prataramAM ekaso pacIsa dhanuSa, bIjA prata2mAM ekaso sADI satyAzI dhanuSa ane trIjA prata2mAM sUtramAM kaheluM paramANa hoya che. ahIM A tAtparya che--prathama prataramAM parimANa kahyuM che tenA upara pratare pratare sADI bAsaTha dhanuSa umeravA, ema karavAthI trIjA prata2ne vize sUtrokta pariNAma thAya che. kahyuM che ke-- so ceva ya chaTThIe paDhamapayarammi hoi usseho, bAvaTThI dhaNuya saDDA payare payare ya vuddddiio| chaTThIe taiya payare dosayapaNNAsayA hoMti / teja chaThThI naraka pRthivInA prathama prata2mAM uMcAi che. temAM sADI bAsaTha dhanuSanI pratare pratare vRddhi karavI. ema karavAthI chaThThInA trIjA prata2e baso pacAsa dhanuSa parimANa thAya che. ahIM paNa uttarArdha sahita gAthAno akSarArtha pUrvanI peThe ka2vo. uttara vaikriyanuM parimANa utkRSTathI pAMcaso dhanuSa hoya che ane te trIjA prata2mAM jANavuM. prathamanA be prataramAM potapotAnA bhavadhA2NIya zarIranI apekSAe bamaNuM bamaNuM samajavuM. sAtamI naraka pRthivImAM bhavadhAraNIya zarIra utkRSTa pAMcaso dhanuSapramANa che ane uttara vaikriya hajAra dhanuSa che. badhe bhavadhAraNIya zarI2 jaghanyathI AMgaLanA asaMkhyAtamA bhAgapramANa ane uttara vaikriya aMgulanA saMkhyAtamAM bhAgapramANa che. tiryaMca paMcendriyanuM vaikriya za2I2 utkRSTathI basothI navaso yojana sudhI che. kAraNa ke teonI tethI vadhAre moTuM vaikriya zarIra karavAnI zakti nathI. manuSyone kaMika adhika lAkha yojana pramANa vaikriya zarIra hoya che, kAraNa ke viSNukumAra pramukha tevA prakAranuM zarIra karyAnuM zAstramAM saMbhaLAya che. paMcendriya tiryaMca ane manuSya bannene jaghanya zarIra aMgulanA saMkhyAtamAM bhAgapramANa (prAraMbhakALe) hoya che, paNa asaMkhyAtamAM bhAgapramANa hotuM nathI. kAraNa ke tevA prakAranA prayatnano saMbhava nathI. asurakumA2thI mAMDI stanitakumAra sudhInA bhavanapati, vyantara, jyoAtaSika ane saudharma-IzAna devo pratyekane jaghanya bhavadhAraNIya vaikriya zarIranI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgapramANa hoya che, ane te utpatti samaye jANavI. tathA utkRSTa avagAhanA sAta hAthanI hoya che. uttara vaikriyanI jaghanya avagAhanA aMgulanA saMkhyAtamA bhAgapramANa che ane utkRSTa lAkha yojana pramANa che. 'uttara-veDabiyA khAva ajjuo kho'--uttara vaikriya acyuta devaloka sudhI hoya che. tethI u52 utta2 vaikriyano saMbhava nathI. e vAta pUrve kahI che. badhe jaghanya avagAhanA aMgulanA saMkhyAtamA bhAgapramANa che ane utkRSTalAkha yojana che.bhavadhAraNIya za2I2 vividha prakAranuM hoya che, mATe te juduM juduM kahe che--'navaraM' ityAdi. parantu bhavadhAraNIya za2I2nI vizeSatA che-sanatkumAra devalokamAM jaghanyathI AMgaLano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa cha hAtha che. 'vaM mAhiMvevi' e pramANe jaghanya ane utkRSTa bhavadhAraNIya zarIra mAhendra devalokane vize paNa kahevuM. A sAta sAgaropamanI sthitivALA devone AzrayI kaheluM jANavuM. be traNa ityAdi sAgaropamanI sthitivALAne A pramANe che--sanatkumAra ane mAhendra kalpamAM jeonI be sAgaropamanI sthiti che teonuM bhavadhA2NIya zarIra utkRSTathI pUrA sAta hAtha pramANa che. jeonI traNa sAgaropamanI sthiti che teonuM za2I2 cha hAtha ane eka hAthanA cAra agiyArAMza hoya che. jeonI cAra sAgaropamanI sthiti che teonuM zarIra cha hAtha ane eka hAthanA traNa agiyArAMza hoya che. jeonI pAMca sAgaropamanI sthiti che teonuM zarIra cha hAtha ane hAthanA be agiyArAMza hoya che, jeonI cha sAgaropamanI sthiti che teonuM zarIra cha hAtha ane hastano eka agiyArAMza hoya che. ane jeonI pUrA sAta sAgaropamanI sthiti che teonuM pUrA cha hAtha pramANa bhavadhAraNIya zarIra che. e saMbaMdhe kahyuM che --"ayaratiM dinesiM saNaMkumAre taheva mAhiMde / rayaNIchakkaM tesiM bhAgacaukkAhiyaM deho / tatto ayare ayare bhAgo ekkekkao paDai jAva / sAgarasattaniAM caLIchI taLupamALa" / / sanankumAra ane mAhendra devalokamAM jeonI traNa sAgaropamonI sthiti che teonuM 150 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ igavIsamaM sarIrapayaM veuvviyasarIre pamANadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 zarIra cha hAtha ane eka hAthanA agiyAra bhAga karIe evA cAra bhAga adhika hoya che. temAMthI dareka sAgaropame eka eka bhAga bAda karavo, yAvat sAta sAgaropamanI sthitivALA devAnuM cha hAthanuM zarIrapramANa hoya che. ahIM jaghanya bhavadhAraNIya zarIra badhe sthaLe paNa aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che ane te prasiddha che. mATe tene choDIne utkRSTa avagAhanAnuM pratipAdana kare che'vaMdano-saMtonuM pa% raLIyo'iti.brahmaloka ane lAntakadevalokamAM pAMca hAthanuM zarIra che. jo ke ahIM brahmalokanA upara lAntaka che, samazreNie nathI, topaNa ahIM zarIranA pramANano vicAra hovAthI A be devalokanI vivakSA karI che. kAraNa ke be devalokane anne eka hAtha pramANa ghaTe che. e pramANe AgaLa paNa zukra ane sahasAra devalokane vize tathA Anata, prANata, AraNa ane ayyata e cAra devalokane vize eka eka hAtha pramANa zarIra ghaTe che. ema zaiveyakamAM tathA pAMca anuttarane vize eka eka hAtha pramANa zarIra ghaTe che-ema be cAra ityAdi devalokane sAthe grahaNa karavAnuM kAraNa samajavuM. temA brahmaloka ane lAntakane viSe bhavadhAraNIya zarIra utkRSTa pAMca hAtha che. e zarIrapramANa lAntakane vize cauda sAgaropamanI sthitivALA devone AzrayI pratipAdana kareluM samajavuM. bAkInA sAgaropamanI sthitivALA devone vize A pramANe cha-jeonI brahmalokamAM sAtasAgaropamanI sthiti che teonuM bhavadhAraNIya zarIra pUrA cha hAtha che. jeonI ATha sAgaropamanI sthiti che teonuM pAMca hAtha ane hAthanA agiyArAMza hoya che. jeonI nava sAgaropamanI sthiti che teonuM pAMca hAtha aMne hAthanA pAMca agiyArAMza hoya che. jeonI dasa sAgaropamanI sthiti che teone pAMca hAtha ane hAthanA cAra agiyArAMza hoya che. lAntakamAM paNa jeonI dasa sAgaropamanI sthiti che teone eTaluMja bhavadhAraNIya zarIra utkRSTathI hoya che. jeonI lAntakane viSe agiyAra sAgaropamanI sthiti che teone pAMca hAtha ane hAthanA traNa agiyArAMza hoya che. jeonI bAra sAgaropamanI sthiti che teone pAMca hAtha ane hAthanA be agiyArAMza hoya che. jeonI terasAgaropamanI sthiti che teone pAMca hAtha ane hAthano eka agiyArAMza zarIrapramANa hoya che jeonI cauda sAgaropamanI sthiti che teone purA pAMca hAtha pramANa bhavadhAraNIya zarIra che. mahAsudyAsahassAnuM vattari namo'-mahAzukra ane sahasArane vize utkRSTacAra hAtha pramANa bhavadhAraNIya zarIra hoya che. e pramANa sahasAra kalpamAM rahelA aDhAra sAgaropamanI sthitivALA devone AzrayI jANavuM, bAkInA sAgaropamanI sthitivALA devAmAM A pramANe cha-jeonI mahAzukra kalpamAMcaudasAgaropamanI sthiti che teonuM utkRSTathI bhavadhAraNIya zarIra saMpUrNa pAMca hAthanuM hoya che. jeonI paMdara sAgaropamanI sthiti che teonuM zarIra cAra hAtha ane hAthanA traNa agiyArAMza hoya che. jeonI soLa sAgaropamanI sthiti che teonuM zarIra cAra hAtha ane eka hAthanA be agiyArAMza hoya che. jeonI sattara sAgaropamanI sthiti che teonuM zarIra cAra hAtha ane hAthano eka agiyArAMza hoya che. ane sahasAra devomAM paNa jeonI sthiti sattara sAgaropamanI che teone eTaluM ja bhavadhAraNIya zarIra hoya che. sahasAra devalokamAM jeonI saMpUrNa aDhAra sAgaropamanI sthiti che teonuM paripUrNa cAra hAtha pramANa bhavadhAraNIya zarIra hoya che. mAyApA mAravusu titri rathanIo'iti. Anata, prANata, AraNa ane azruta devalokamAM utkRSTatraNa hAthanuM bhavadhAraNIya zarIra hoya che. A azruta devalokamAM bAvIza sAgaropamanI sthitivALA devone AzrayI samajavuM. bAkInA sAgaropamanI sthitivALAne vize A pramANe cha-jeonI Anata kalpamAM paNa paripUrNa ke kaMIka adhika aDhAra sAgaropamanI sthiti che teone utkRSTacAra hAthanuM bhavadhAraNIya zarIra hoya che. jeonI ogaNIza sAgaropamanI sthiti che teone traNa hAtha ane hAthanA traNa agiyArAMza pramANa zarIra hoya che. prANata kalpamAM paNa jeonI ogaNIza sAgaropamanI sthiti che teone eTaluM ja bhavadhAraNIya zarIra hoya che. jeonI punaHprANata kalpamAM vIza sAgaropamanI sthiti che teone traNa hAtha ane hAthanA be agiyArAMza zarIra hoya che. jeonI AraNa kalpamAM paNa vIza sAgaropamanI sthiti che teone eTaluM ja bhavadhAraNIya zarIra hoya che. jeonI AraNa kalpamAM paNa ekavIza sAgaropamanI sthiti che teone traNa hAtha ane eka hAthano agiyAramo bhAga bhavadhAraNIya zarIra hoya che. acuta kalpamAM paNa jeonI ekavIza sAgaropamanI sthiti che teone eTaluM ja bhavadhAraNIya zarIra 151 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 igavIsamaM sarIrapayaM AhAragasarIre vihidAraM hoya che. jeonI acuta kalpamAM bAvIza sAgaropamanI sthiti che teone utkRSTa pUrA traNa hAtha zarIra hoya che. "nakhAtIta'-ityAdi. raiveyaka kalpAtIta devone vize eka bhavadhAraNIya zarIra hoya che-ityAdino vicAra karyo che. "navaraM 3olejuM to raLIno 'tti-paranuM utkRSTathI be hAtha pramANa zarIra hoya che. e navamAM raiveyakane vize ekatrIza sAgaropamanI sthitivALA devone AzrayI jANavuM. bAkInA sAgaropamanI sthitivALAne vize A pramANe che-pahelA raiveyakane vize jeonI bAvIza sAgaropamanI sthiti che teonuM traNa hAtha bhavadhAraNIya zarIra che, jeonI tyAM ja tevIza sAgaropamanI sthiti che teonuM zarIra be hAtha ane eka hAthanA ATha agiyArAMza pramANa che. bIjA zaiveyakamAM paNa jeonI tevIza sAgaropamanI sthiti che teone eTaluM ja bhavadhAraNIya zarIra hoya che. jeonI tyAM covIza sAgaropamanI sthiti che teone bhavadhAraNIya zarIra be hAtha ane hAthanA sAta agiyArAMza pramANa hoya che. trIjA raiveyakamAM paNa jeonIcovIza sAgaropamanI sthiti che teone eTaluM ja bhavadhAraNIya zarIra hoya che. jeonI tyAM pacIza sAgaropamanI sthiti che teone be hAtha ane hAthanA cha agiyArAMza bhavadhAraNIya zarIra hoya che. cothA raiveyakane vize paNa jeonI pacIza sAgaropamanI sthiti che. teone eTaluM ja bhavadhAraNIya zarIra hoya che. jeonI tyAM chavIza sAgaropamanI sthiti che teone be hAtha ane hAthanA pAMca agiyArAMza pramANa zarIra hoya che. pAMcamA saiveyakamAM paNa jeonI chavIza sAgaropamanI sthiti che teone eTaluMja bhavadhAraNIya zarIra hoya che. jeonI tyAM satyAvIza sAgaropamanI sthiti che teone be hAtha ane hAthanA cAra agiyArAMza bhavadhAraNIya zarIra hoya che. chaThThA saivayakamAM paNa jeonI satyAvIza sAgaropamanI sthiti che teone eTaluMja bhavadhAraNIya zarIra hoya che. jeonI tyAM aThyAvIza sAgaropamanI sthiti che teone be hAtha ane hAthanA traNa agiyArAMza bhavadhAraNIya zarIra hoya che. sAtamA raivayakamAM paNa jeonI aThyAvIza sAgaropamanI sthiti che teone eTaluMja zarIra hoya che. jeonI tyAM ogaNatrIza 'sAgaropamanI sthiti che teone bhavadhAraNIya zarIra be hAtha ane hAthanA be agiyArAMza pramANa hoya che AThamAM raiveyakamAM paNa jeonI ogaNatrIza sAgaropamanI sthiti che teone eTaluMja zarIra hoya che. jeonI tyAM trIza sAgaropamanI sthiti che, teone be hAtha ane eka hAthano agiyAramo bhAga bhavadhAraNIya zarIra hoya che. navamAM naiveyakamAM jeonI sthiti trIza sAgaropamanI che teone bhavadhAraNIya zarIra eTaluMja hoya che. jeonI tyAM ekatrIza sAgaropamanI sthiti che teone paripUrNa be hAthanuM bhavadhAraNIya zarIra hoya che. "parva anuttare' ityAdi. e pramANe-caiveyaka devone kahyA pramANe anuttaraupapatika devone paNa sUtra kahevuM. parantu bhavadhAraNIya zarIra utkRSTathI eka hAtha pramANa kahevuM. e tetrIza sAgaropamanI sthitivALA devone AzrayI jANavuM. jeonI vijayAdi cAra vimAnane vize ekatrIza sAgaropamanI sthiti che teone saMpUrNa be hAtha pramANa bhavadhAraNIya zarIra hoya che. jeonI tyAM ja madhyama batrIza,sAgaropamanI sthiti che teone eka hAtha ane eka hAthano agiyAramo bhAga bhavadhAraNIya zarIra hoya che. jeonI tyAM savarthasiddha mahAvimAnamAM tetrIza sAgaropamanI sthiti che teone eka hAtha bhavadhAraNIya zarIra hoya che. jaghanya badhe AgaLanA asaMkhyAta bhAga pramANa jANavuM. 7pa75|| ITIEAra risarI viditA || AhAragasarIreNaM bhaMte! kativihe pannatte? goyamA! egAgAre pnntte|jdiegaagaare paNNatte kiMmaNUsa-AhAragasarIre, amaNUsaAhAragasarIre? goyamA! maNUsaAhAragasarIre, no amnnuusaahaargsriire| jadimaNUsaAhAragasarIre kiM sammucchimamaNUsaAhAragasarIre, gabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre ? goyamA! no saMmucchimamaNUsaAhAragasarIre, gbbhvkkNtiymnnuusaahaargsriire| jai gabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre kiM kammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre,akammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre, aMtaraddIvagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAharagasarIre? goyamA! kammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNusaAhAragasarIre, no akammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNusaAhAraga sarIre, no . 152 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ igavIsamaM sarIrapayaM AhAragasarIre saMThANadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aNtrdiivggbbhvkkNtiymnnuusaahaargsriire|jikmmbhuumggbbhvkkNtiymnnuusaahaargsriirekiNsNkhejjvaasaauykmmbhuumggbbhvktrNtiymnnuusaahaargsriire, asaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre? goyamA saMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre, no asNkhejjvaasaauykmmbhuumggbbhvkkNtiymnnuusaahaargsriire|jdisNkhejjvaasaauykmmbhuumggbbhvkkNtiymnnuusaahaargsriire kiM pajjattagasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre, apajjattagasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre? goyamA! pajjattagasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre, no apjjttgsNkhejjvaasaauykmmbhuumggbbhvkkNtiymnnuusaahaargsriire| jadi pajjattagasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre, kiM samaddiTTIpajjattagasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNasaAhAragasarIre, micchaddiTTIpajjattagasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre, sammAmicchaddiTThIpajjattagasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre? goyamA! sammaddidvIpajjattagasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre, no micchadiTThipajjattamasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre, no smmaamicchdditttthiipjjttgsNkhejjvaasaauykmmbhuumggbbhvkkNtiymnnuusaahaargsriire| jai sammaddiTTIpajjattagasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre kiM saMjayasammaddiTTIpajjattagasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre, asaMjayasammaddidvIpajjattasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre, saMjayAsaMjayasammaddidvIpajjattagasaMjjjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre? goyamA! saMjayasammaddidvIpajjattagasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre, no asaMjayasammaddiTTIpajjattagasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre, nosNjyaasNjysmmddittttiipjjttgsNkhejjvaasaauykmmbhuumggbbhvkkNtiymnnuusaahaargsriire| jadi saMjatasammaddiTThIpajjattagasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre kiM pamattasaMjayasammaddidvIpajjattagasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre, apamattasaMjayasammaddiTThIpajjattagasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre? goyamA! pamattasaMjayasammaddidvIpajjattagasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre, no apmttsNjtsmmdditttthiipjjttgsNkhejjvaasaauykmmbhuumggbbhvkkNtiymnnuusaahaargsriire| jadi pamattasaMjatasammaddiTThIpajjattagasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre, kiM iDDipattapamattasaMjayasammaddiTThIpajjattagakammabhUmagasaMkhejjavAsAuyagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre, aNipittapamattasaMjayakammabhUmagasaMkhejjavAsAuyagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre? goyamA! ivipattapamatta-saMyatasammaddiTTIpajjattagasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre, no aNiDipattapamattasaMjaya-sammaddiTTIpajjattagasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNUsaAhAragasarIre || AhAragasarIre sNtthaanndaarN|| AhAragasarIre NaM bhaMte! kiM saMThie pannatte? goyamA! samacauraMsasaMThANasaMThie pnntte| Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 igavIsamaM sarIrapayaM AhAragasarIre pamANadAraM IT HEAravAranarIre mAri II AhAragasarIrassa NaM bhaMte! kemahAliyA sarIrogAhaNA pannattA? goyamA! jahanneNaM desUNA rayaNI, ukkoseNaM papuvvriti ITU-817ddA (mu0) he bhagavan! AhAraka zarIra keTalA prakAranuM kahyuM che? he gautama! eka AkAravALuM kahyuM che. jo eka AkAravALuM che to zuM manuSya AhAraka zarIra che ke amanuSya (manuSya sivAya) AhAraka zarIra che? he gautama!manuSyaAhAraka zarIra che paNa amanuSya---manuSya sivAya AhAraka zarIra nathI. jo manuSyane AhArakazarIra che to zuM saMmUrNima manuSya AhAraka zarIra hoya ke garbhaja manuSya AhAraka zarIra hoya? he gautama! saMmUrchAima manuSyane AhAraka zarIra nathI, paNa garbhaja manuSyane AhAraka zarIra che. jo garbhaja manuSyane AhAraka zarIra che to zuM karmabhUminA garbhaja manuSyane AhAraka zarIra hoya, akarmabhUminA garbhaja manuSyane AhAraka zarIra hoya ke antarlIpanA garbhaja manuSyane AhAraka zarIra hoya? he gautama! karmabhUminA garbhaja manuSyane AhAraka zarIra hoya, paNa akarmabhUminA ke antapanA manuSya saMbandha AhAraka zarIra na hoya. jo karmabhUminA garbhaja manuSya saMbandhI AhAraka zarIra che to zuM saMkhyAta varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSyane AhAraka zarIra hoya ke asaMkhyAta varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSyane AhAraka zarIra hoya?he gautama! saMkhyAta varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSyane AhAraka zarIra hoya, paNa asaMkhyAta varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSya saMbandhI AhAraka zarIra na hoya. jo saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSyane AhAraka zarIra hoya to zuM paryAptA saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSyane AhAraka zarIra hoya ke aparyAptA saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSyane AhAraka zarIra hoya? he gautama! paryAptA saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSyane AhAraka zarIra hoya, paNa aparyApta saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSyane AhAraka zarIra na ' hoya. jo paryApta saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSyane AhAraka zarIra che to zuM samyagdaSTi paryAptA saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSyane AhAraka zarIra hoya, mithyAdRSTi paryAptA saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSyane AhAraka zarIra hoya ke samyammiglAdaSTi paryAptA saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSyane AhAraka zarIra hoya? he gautama! samyagdaSTi paryApta saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSyane AhAraka zarIra hoya, paNa mithyASTi paryAptA ane samyammiglAdaSTi paryAptA saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSyane AhAraka zarIra na hoya. jo samyagdaSTi paryAptA saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSyane AhAraka zarIra che to zuM saMyata samyagdaSTi paryAptA saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSyane AhAraka zarIra hoya, asaMyata samyagdaSTi paryAptA saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSyane AhAraka zarIra hoya ke saMyatAsaMyata samyagdaSTi paryAptA saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA karmabhUminA garbhaja manuSyane AhArakazarIra hoya? he gautama! saMyata samyagdaSTi paryAptA saMkhyAtAyuSka garbhaja karmabhUmija manuSyane AhAraka zarIra hoya paNa asaMyata samyagdaSTi paryApta saMkhyAtAyuSka karmabhUmija garbhaja manuSyane AhArakazarIra na hoya, tema saMyatAsaMyata samyagdaSTi paryAptA saMkhyAtAyuddha karmabhUmija garbhaja manuSyane AhAraka zarIra na hoya. jo saMyata samyagdaSTi paryApta saMkhyAtAyuddha karmabhUmija garbhaja manuSyane AhAraka zarIra che to zuM pramattasaMyata paryApta samyagdaSTi karmabhUmija garbhaja manuSyane AhArakazarIra hoya ke apramatta saMyata samyagdaSTi paryApta " saMkhyAtAyuSka karmabhUmija garbhaja manuSyane AhAraka zarIra hoya?he gautama!pramatta saMyata samyagdaSTi paryApta saMkhyAtAyuSka 154 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ igavIsamaM sarIrapayaM AhAragasarIre pamANadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAMga 2 karmabhUmija garbhaja manuSyane AhAraka zarIra hoya, paNa apramata saMyata paryApta samyagdaSTi karmabhUmija garbhaja manuSyane AhAraka zarIra na hoya. jo pramatta saMyata samyagdaSTi paryApta saMkhyAtAyuSka karmabhUmija garbhaja manuSyane AhAraka zarIra che to zuM RddhiprApta pramatta saMyata samyagdaSTi paryApta saMkhyAtAyuSka karmabhUmija garbhaja manuSyane AhAraka zarIra hoya ke Rddhine aprApta pramattasaMyata samyagdaSTi paryApta saMkhyAtAyuSka karmabhUmija garbhaja manuSyane AhAraka zarIra hoya? he gautama! RddhiprApta pramatta saMyata samyagdaSTi paryApta saMkhyAtAyuSka karmabhUmija garbhaja manuSyane AhAraka zarIra hoya, paNa Rddhine aprApta pramattasaMyata samyagdaSTi paryApta saMkhyAtAyuddha karmabhUmija garbhaja manuSyane AhAraka zarIra na hoya. he bhagavan! AhAraka zarIra kevA prakAranA saMsthAnavALuM che? he gautama! eka samacaturasa saMsthAnavALuM che. he bhagavan! AhAraka zarIranI keTalI moTI zarIravagAhanA che? he gautama! jaghanyathI kAMIka nyUna eka hAtha ane utkRSTa saMpUrNa eka hAtha hoya che. ll8pa76/. (TI) e pramANe vaikriya zarIranuM paNa vidhi-prakAra, saMsthAna ane pramANa kahyuM, have AhAraka zarIranA prakArAdi pratipAdana . karavAnI icchAvALA AcArya kahe che- bAhasirIre aMte ! vide patte' he bhagavan ! AhAraka zarIra keTalA prakAre che? ityAdi sugama che, parantu saMnaya 'tti saMyakti ma-sarva sAvadyayogothI samyaka virAma pAme tenI virati kare te saMyatasarvavirati cAritravALA. ahIM kartAnA arthamAM 'ta' pratyaya karavAmAM Avyo che. asaMmata-aviratisamyagdaSTi, saMyatAsaMyatadezavirativALA. tathA 'patti'tti-pramAnti ma mohanIyAdI karmanA udayanA sAmarthyathI saMjvalana kaSAya ane nidrAdimAMnA , koI paNa pramAdanA yogathI saMyamayogamAM zithila thayelA hoya te pramatta. ahIM pUrvenI peThe kartAnA arthamAM 'patyaya thayo che. teo prAya: gacchavAsI hoya che. teone kvacit anupayogano-AtmavismRtino saMbhava che. tethI viparIta apramatta kahevAya che. te prAyaH jinakalpika, parihAravizuddhika, ane yathAlandakalpikanI pratimA-abhigrahane prApta thayelA hoya che. teone niMratara upayoga-AtmajAgRtino saMbhava che. ahIM jinakalpikAdilabdhino upayoga karatA nathI. kAraNake teono tevA prakArano kalpaAcAra che. je A gacchavAsI che teo AhAraka zarIra kare che. teo paNa te vakhate labdhino upayoga karavAne lIdhe utsukatA thavAthI pramAdayukta hoya che ane AhAraka zarIrano tyAga karatA paNa pramAdavALA hoya che. kAraNake AtmapradezonuM audArika zarIrane vize saMharaNa karavA vaDe vyAkulapaNuM hoya che. teo AhAraka zarIramAM attamuhUrta sudhI rahe che, tethI jo ke vaccenA kALamAM keTalAka kALa kAMIka vizuddhi hovAthI kArmagranzika AcAryoe teonuM apramattapaNuM varNavela che, to paNa te labdhino upayoga karavA vaDe pramatta ja che, mATeno amasaMgA' ityAdi sUtrathI apramattabhAvano pratiSedha karyo che. pittatti-RddhiprApta-Rddhi-AmarzaauSadhi (jeno Adarza-sparza rogane dura karavAmAM auSadhirUpa thAya tevI labdhi) vagere Atmika zakti, tene prApta thayela RddhiprApta kahevAya che. tethI viparIta avRddhi prApta (labdhi sivAyanA anya) kahevAya che. prathamathI viziSTa ane uttarottara apUrva apUrva arthanuM pratipAdana karanAra zrutamAM praveza karato ane zrutanA sAmarthyathI tIvra ane tIvratara zubha bhAvanA upara caDhato apramatta thatAM Rddhio prApta kare che. e saMbadhe kahyuM che - avagAhate ca sa zrutajaladhiM prApnoti cAvadhijJAnam / mAnasaparyAyaM vA jJAnaM koSThAdibuddhIrvA // cAraNavaikriyasauSadhitAdyA vA'pi labdhayastasya / prAdurbhavanti guNato balAni vA mAnasAdIni / / te-apramatta zratasAgaramAM praveza kare che. ane avadhijJAna tathA mana:paryAya jJAna ke koSThAdi baddhi prApta kare che. tene cAraNa, vaikriya ane sarvoSadhi vagere labdhio tathA mAnasika baLa vagere guNathI pragaTa thAya che. mAnasa-mana saMbandhI paryAyo-viSayo jene 1 pANIthI bhajAyelo hAtha jeTalA vakhatamAM sUkAi jAya teTalA kALane zAstranI paribhASAmAM jaghanya landa kahe che, paraMtu ahIM pAMca rAtridivasarUpe utkRSTa landa-kALa grahaNa karavo. eka moTA zaheranA cha vibhAga kalpI eka eka vibhAgamAM utkRSTa thI pAMca divasa sudhI bhikSAe phare che. e pramANe mAsa kalpa pUrNa kare te yathAlandi ka kahevAya che. pAMca sAdhuonA gaNa A kalpano svIkAra kare che, te kalpanI ghaNIkharI maryAdA jinakalpanAM jevI che. 155 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 igavIsamaM sarIrapayaM AhAragasarIre pamANadAraM che te mAnasaparyoya athavA mana:paryAya kahevAya che. 'joSTAvibuddhIi' ahIM Adi zabdathI padAnusArI ane bIjabuddhinuM grahaNa karavuM. siddhAntamAM parama atizaya rUpa traNa prakAranI buddhi kahelI che. te A pramANa--1 koSTabuddhi, 2 padAnusArI buddhi ane 3 bIja buddhi. temAM koSTaka-koThAramAM dhAnya tenI peThe je buddhi AcAryanA mukhathI nIkaLelA sUtra ane arthane te ja rUpamAM dhAraNa kare paNa temAMthI kAlAntare paNa kAipaNa vismRta na thAya te koSTabuddhi. je buddhi eka paNa sUtranA padane jANI bAkInuM zruta nahi sAMbhaLavA chatA je rIte hoya te rIte jANe te padAnusArI buddhi. je tevA prakAranA eka arthapadane anusarI bAkInuM nahi sAMbhaLavA chatA yathArthapaNe ghaNA arthane jANe te bIjabuddhi. sauthI uttama ane parAkASTAe pahoMcelI te bIjabuddhi pUjya gaNadharone hoya che. gaNadhara bhagavaMto '3ppanne rU vA, vime haiM vA, dhruve rU vA' e utpAdAdi traNa padane sAMbhaLI sarve dvAdazAGIrUpa pravacananI racanA kare che. tathA 'cAraNa-vaiyi-sarvoSadhitAghA:' cAraNa, vaikriya ane sarvoSadhitA vagere labdhio paNa apramatta saMyatane prApta thAya che. temAM caraNa-gamana zakti jeone hoya te cAraNa. ahIM matvarthaka 'an' pratyaya thayo che. temAM gamana to bIjA munione paNa hoya che. tethI vizeSaNa bIjI rIte sArthaka nahiM hovAthI viziSTa gamana grahaNa karavuM. tethI atizaya arthamAM matvarthaka 'an'pratyaya thayo che. jemake rUpavALI kanyA, jo ke rUpa to badhI kanyAomAM hoya che, parantu ahIM viziSTa rUpa grahaNa karavAnuM che eTale viziSTa rUpavALI kanyA e artha che. tethI ahIM A artha thAya cha--atizaya caraNa-gamana ka2vAmAM samartha te cAraNa. ahIM bhASyakAra potAnI karelI bhASyanI TIkAmAM kahe che--'atizayavarAttvAraLA:, atizaya AnanAvityartha: / " atizaya gamanazakti hovAthI cAraNa kahevAya che. te cAraNa be prakAranA che--jadyAcAraNa ane vidyAcAraNa. temAM cAritra ane tapavizeSanA prabhAvathI jeone gamana karavAnI labdhi vizeSa utpanna thai che te jahvAcAraNa. jeone vidyAnA sAmarthyathI gamana karavAnI labdhi utpanna thai che te vidyAcAraNa. jaUAcAraNa rucakavara dvIpa sudhI javAne samartha che ane vidyAcAraNa nandIzvara sudhI javAne samartha che. temAM jaUAcAraNa koipaNa sthaLe javAnI icchAvALA hoya to, te sUryakiraNonI nizrA (avalambana) karIne tyAM jAya che ane vidyAcAraNa paNa ema ja jAya che. jaUAcAraNa rucakavara dvIpe jatA eka utpAta vaDe jAya che ane tyAMthI pAchA AvatA eka utpAta vaDe nandIzvara dvIpe Ave che ane bIjA utpAta vaDe potAnA sthAne Ave che. jo meru parvatanA zikhara upara javAnI icchAvALA hoya to teo pahelA utpAtavaDe tyAM rahelA paMDaka vana u52 jAya che, ane tyAMthI pAchA AvatA prathama utpAtavaDe nandanavanamAM Ave che ane bIjA utpAtavaDe svasthAne Ave che. cAritrAtizayanA prabhAvathI jaUAcAraNa thAya che, tethI labdhino upayoga ka2vAnuM autsukya thavAvaDa pramAdano saMbhava hovAthI cAritranA atizayahetuka labdhi kSINa thAya che tethI pAchA vaLatA be utpAta vaDe svasthAne Ave che. vidyAcAraNa to prathama utpAtavaDe mAnuSottara parvate jAya che ane bIjA utpAtavaDe nandIzvara dvIpe jAya che ane tyAMthI pAchA vaLatA eka utpAtavaDe svasthAne Ave che. tathA te upara jatA prathama utpAtavaDe nandanavana jAya che ane bIjA utpAtavaDe paMDaka vanamAM jAya che. tyAMthI pAchA vaLatAM eka utpAtavaDe svasthAne Ave che. vidyAcaraNa vidyAnA sAmarthyathI thAya che. ane parizIlana- abhyAsa karAtI vidyA sphuTa ane vadhAre sphuTa thatI jAya che tethI pAchA vaLatA vadhAre zaktino saMbhava hovAthI eka utpAtavaDe svasthAne Ave che. kahyuM che ka-- "aisayacaraNasamatthA jaGghAvijjAhi cAraNA muNao / jaGghAi jAi paDhamo nIsaM kAuM ravikare vi // eguppAeNa gao ruyagavarammi u tao paDiniyatto / biieNaM naMdissaramihaM tao ei iNaM // paDhameNa paMDagavaNaM biiuppaeNa naMdaNaM ei / taiuppAeNa tao iha jaGghAcAraNo ei || paDhameNa mANusottaranagaM sa nandissaraM tu biieNa / ei tao taieNaM kayaceiyavaMdaNo ihaI || paDhameNaM naMdaNavaNe biauppAraNa paMDagavaNammi / ei ihaM taieNaM jo vijjAcAraNo hoi // ', jallA ane vidyAvaDe atizaya gamananA sAmarthyavALA cAraNa munio hoya che. prathama jaUAcAraNa jaththA vaDe sUryanA kiraNonuM 156 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ igavIsamaM sarIrapayaM teyagasarIre vihi- saMThANadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 paNa avalambana karIne jAya che. jallAcAraNa eka utpAta vaDe-eka pagale rucakavara dvIpamAM jAya che ane tyAMthI pAchA pharatA bIjA utpAtapagale nandIzvaramAM jAya che, ane te pachI trIjA utpAta-pagale svasthAne Ave che. prathama utpAta vaDe paMDaka vana, bIjA utpAta vaDe nandana vana ane trIjA utpAta vaDe ahIM Ave che. vidyAcAraNa prathama utpAta vaDe mAnuSottara parvata ane bIjA utpAta vaDe nandIzvara jAya che, ane tyAM caityavaMdana karI trIjA utpAta vaDe ahIM Ave che. prathama utpAta vaDe nandana vana, ane bIjA utpAta vaDe pAMDuka vanamAM jAya che ane trIjA utpAtavaDe ahIM Ave che. tathA tenA sarvaviSTA mUtrAdika auSadharUpa che te sarvoSadhalabdhivALo kahevAya che. tAtparya e che ke jenuM mUtra, viSTA, kapha, ke zarIrano mela rogane zAnta karavAmAM samartha hoya te sarvoSadhalabdhivALo jANavo. Adi zabdathI AmA~SadhyAdi labdhinuM grahaNa karavuM. jeno AmarSa-sparza auSadharUpa eTale rogane du2 ka2vAmAM samartha hoya te AmA~Sadha labdhivALo hoya che. apramatta saMyata e Rddhi-labdhio prApta karI pachI pramatta thAya che. tenuM ja ahIM prayojana che. te mATe kahyuM che - rUDhipattapamattasaMgaya'-ityAdi. RddhiprApta pramattasaMyataAhA2ka zarIra hoya che. ahIM koi zaThThA kare ke 'manuSya ne AhA2ka zarIra hoya che ema kahevAthI amanuSyane AhA2ka zarIra hotuM nathI ema arthAt samajAya che to 'no amaNussAhAragasarIre'-amanuSyane AhAraka zarIra nathI-ityAdi kathana nirarthaka hovAthI kema kahyuM? tenuM samAdhAna e che ke ahIM traNa prakAranA ziSyo che te A pramANe-uddghaTitajJa, madhyama buddhivALA, ane prapaMcitajJa. teomAM je udghaTitajJaarthanuM udghATana karI jANanArA buddhimAn ane madhyamabuddhivALA che te pUrvokta arthApattigamya arthane jANe che, parantu jeo hajI paNa avyutpanna hovAthI pUrvokta arthApattigamya artha samajavAmAM kuzala nathI teo prapaMcita-vistArapUrvaka kahelA arthane jANavAmAM samartha hoya che. bIjI rIte jANI zakatA nathI. tethI tevA ziSyonA upara upakAra karavA mATe arthApattigamya pratipakSarUpa arthanA niSedhanuM kathana karavAmAM AvyuM che. kAraNa ke mahAn puruSo parama kAruNika hovAthI sAmAnyapaNe badhAnA upakAra mATe pravRti kare che. mATe kAMi paNa doSa nathI. 'goLa phekULA rathaLI' AhA2ka zarIranI jaghanyathI avagAhanA kAMika nyUna rati-eka hAthanI hoya che. kAraNa ke tevA prakAranA prayatnathI AhA2ka zarIranA prAMrabha samaye paNa tenI-eTalI ja avagAhanA hoya che. 8576 || teyArIre vidhivAra || teyagasarIre NaM bhaMte! kativihe pannatte ? goyamA ! paMcavihe pannatte, taM jahA -- egiMdiyateyagasarIre jAva paMciMdiyateyagasarIre / egiMdiyateyagasarIre NaM bhaMte! kaivihe pannatte ? goyamA ! paMcavihe pannatte, taM jahA - puDhavikkAiya0 jAva vnnssikaaiyegiNdiyteygsriire| evaM jahA orAliyasarIrassa bhedo bhaNio tahA teyagassavi jAva cauriMdiyANaM / paMciMdiyateyagasarIre NaM bhaMte! kativihe pannatte ? goyamA ! cauvvihe pannatte, taM jahA - neraiyateyagasarIre, jAva devateyagasarIre, neraiyANaM dugato bhedo bhANiyavvo jahA veddvviysriire| paMciMdiyatirikkhajoNiyANaM maNUsANa ya jahA orAliyasarIre bhedo bhaNito tahA bhANiyavvo / devANaM jahA veDavviyasarIre bhedo bhaNito tahA bhANiyavvo, jAva savvaTTasiddhadevetti / / || teyArIre saMtApavAra || teyagasarIre NaM bhaMte! kiMsaMThie pannatte ? goyamA ! NANAsaMThANasaMThie pnntte| egiMdiyateyagasarIre NaM bhaMte! kiMsaMThie paNNatte? goyamA NANAsaMThANasaMThie pannatte / puDhavikkAiyaegiMdiyateyagasarIre NaM bhaMte / kiMsaMThie pannatte ? goyamA ! masUracaMdasaMThANasaMThie pannatte, evaM orAliyasaMThANANusAreNaM bhANiyavvaM jAva cauriMdiyANaM ti / neraiyANaM bhaMte! teyagasarIre kiMsaMThie pannatte? goyamA ! jahA veDavviyasarIre / paMciMdiyatirikkhajoNiyANaM maNUsANa ya jahA etesiM 157 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 igavIsamaM sarIrapayaM teyagasarIre vihi-saMThANadAraM ceva orAliya tti| devANaM bhaMte! teyagasarIre kiMsaMThie pannatte? goyamA! jahA veuvviyassa jAva aNuttarovavAiya ttiiAtU0-II77|I. (50) he bhagavan! tejasa zarIra keTalA prakAranuM che? he gautama! pAMca prakAranuM che. te A pramANe ekendriya tejasa zarIra, yAvat paMcendriya tejasa zarIra. he bhagavanuM ! ekendriya tejasa zarIra keTalA prakAranuM che ? he gautama ! pAMca prakAranuM che. te A pramANe-pRthivIkAyika, yAvat vanaspatikAyika ekendriya tejasa zarIra. e pramANe jema audArika zarIrano bheda kahyo tema tejasa zarIrano paNa caurindriya jIvo sudhI bheda kahevo. he bhagavan! paMcendriya taijasa zarIra keTalA prakAre che? he gautama! cAra prakAre che. te A pramANe-narayika tejasa zarIra, yAvatu-deva tejasa zarIra. nairayikonA vaikriya zarIra saMbaMdha (paryApta ane aparyApta rU5) be bheda kahyA che tema tejasa zarIra saMbaMdhe kahevA. paMcendriya tiryo ane manuSyone jema audArika zarIra saMbaMdhe bheda kahyo che tema kahevo ane devone vaikriya zarIrano bheda kahyo che tema savathisiddha sudhI kahevo. he bhagavan! tejasa zarIra kevA prakAranA saMsthAnavALuM che? he gautama! aneka prakAranA saMsthAnavALuM che. he bhagavan! ekendriya tejasa zarIra kevA prakAranA saMsthAnavALuM che. aneka prakAranA saMsthAnavALuM che. he bhagavan!pRthivIkAyika ekendriya taijasa zarIra kevA prakAranA saMsthAnavALuM che? he gautama! masUranA caMdra-caMdrAkAra ardhabhAganA saMsthAna jevuM che. e pramANe audArika saMsthAnone anusAra yAvat caurindriya jIvo sudhI kahevuM. he bhagavan!narayikone taijasa zarIra kevA prakAranA saMsthAnavALuM che? he gautama!jema vaikriya zarIra kahyuM tema kahevuM. paMcendriya tiryo ane manuSyone jema ene je pramANe audArika zarIra kahyuM che tema kahevuM. he bhagavan! devone tejasa zarIra kevA prakAranA saMsthAnavALuM che? he gautama! jema vaikriya zarIra saMbaMdhe kahyuM che tema yAvat anuttaraupapAtika sudhI kahevuM. Iel/577ll. ' (TI0) e pramANe AhAraka zarIranA bheda, saMsthAna ane avagAhanAnuM pramANa kahyuM. have tejasa zarIranA bheda vagerenuM nirupaNa karavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che-'teyArIre aMte'!-he bhagavan ! taijasa zarIra keTalA prakAranuM che? ityAdi. ahIM tejasa zarIra badhAne avazya hoya che. tethI jema ekendriya, beindriya, indriya, ane caurindriya saMbaMdhe audArika zarIrano bheda kahyo tema caurindriya sudhI yAvat tejasa zarIrano bheda kahevo. paMcendriya tejasa zarIranA vicAramAM nAraka, tiryaMca, manuSya ane devatAnA bhedathI cAra prakAranuM paMcendriya tejasa zarIra che. temAM nAraka saMbaMdhI tejasa zarIranA vicAramAM jema pUrve vaikriya zarIranA paryAptA ane aparyAptA be bheda kahyA che tema ahIM paNa kahevA. te A pramANa--"jo nairayika paMcendriya tejasa zarIra che to zuM ratnaprabhA pRthivI narayika paMcendriya taijasa zarIra che ke yAvat nIcenI sAtamI narakamRthivI nairayika paMcendriya taijasa zarIra che? he gautama! ratnaprabhA pRthivI nairayika paMcendriya taijasa zarIra che, yAvat nIcenI sAtamI naraka pRthivI nairayika paMcendriya taijasa zarIra paNa che. jo ratnaprabhA pRthivI narayika paMcendriya tejasa zarIra che to zuM paryApta ratnaprabhA nairayika taijasa zarIra che ke aparyApta ratnaprabhA narayika taijasa zarIra che? ityAdi. paMcendriya tiryaMca ane manuSyone jema pUrve audArika zarIrano bheda kahyo che tema ahIM paNa kahevo. te A pramANa-"he bhagavan! tiryaMca paMcendriya tejasa zarIra keTalA prakAranuM che"-ityAdi devone jema vaikriya zarIrano bheda kahyo che te pramANe tejasa zarIrano bheda kahevo. te A pramANe--jo deva paMcendriya tejasa zarIra che to zuM bhavanavAsI deva paMcendriya tejasa zarIra che' ityAdi sarvArthasiddha devasUtra sudhI kahevuM. - tejasa zarIranA prakAra kahyA, have tenA saMsthAnanuM pratipAdana karavA mATe sUtrakAra kahecha teyArI mAM aMte vi saMdipa patraNe' ityAdi-he bhagavan! taijasa zarIra kevA prakAranA saMsthAnavALuM che-ityAdi sugama che. ahIM jIvapradezAnusArI taijasa zarIra che, tethI te te yonimAM audArika zarIra ke vaikriya zarIrane anusAra jIvapradezonuM je saMsthAna hoya che teja saMsthAna tejasa zarIranuM paNa hoya che, te mATe pUrve ekendriya, beIndriya, indriya, caurindriya, tiryaMca paMcendriya ane manuSya saMbandhI je audArika . 158. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ igavIsamaM sarIrapayaM teyagasarIre pamANadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 zarIranuM saMsthAna ane narayika ane devone je vaikriya zarIranuM saMsthAna kahyuM che tenoja ahIM atideza karyo che-eTale teja saMsthAna ahIM kahevAmAM AvyuM che. 9577ll ||teygsriire pamANadAraM / / jIvassa NaM bhaMte! mAraNaMtiyasamugghAeNaM samohayassa teyAsarIrassa kemahAliyA sarIrogAhaNA pannattA? goyamA! sarIrapamANamettA vikkhaMbha-bAhalleNaM, AyAmeNaM jahanneNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgo, ukkoseNaM logaMtAo logNto| egidiyassa NaM bhaMte! mAraNaMtiyasamugghAeNaM samohayassa teyAsarIrassa kemahAliyA sarIrogAhaNA pannattA? goyamA! evaM ceva, jAva puDhavi0 Au0 teu0 vAu0 vnnpphikaaiyss| beiMdiyassa NaM bhaMte! mAraNaMtiyasamugghAeNaM samohayassa teyAsarIrassa kemahAliyA sarIrogAhaNA pannattA? goyamA! sarIrappamANamettA vikkhaMbha-bAhalleNaM, AyAmeNaM jahanneNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM, ukkoseNaM tiriyalogAo logNto| evaM jAva cauridiyassA neraiyassaNaM bhaMte! mAraNaMtiyasamugghAeNaMsamohayassa teyAsarIrassa kemahAliyA sarIrogAhaNA pannattA? goyamA! sarIrapamANamettA vikkhaMbha-bAhalleNaM, AyAmeNaM jahanneNaM sAtiregaMjoyaNasahassaM, ukkoseNaM ahe jAva ahesattamA puDhavI, tiriyaM jAva saMyabhuramaNe samudde, uDDhaM jAva paMDagavaNe pukkhrinniio| paMciMdiyatirikkhajoNiyassaNaM bhaMte! mAraNaMtiyasamugghAeNaMsamohayassa teyAsarIrassaya kemahAliyA sarIrogAhaNA? goyamA! jahA beiNdiysriirss|mnnuusssnnN bhaMte! mAraNaMtiyasamugghAeNaMsamohayassa teyAsarIrassa kemahAliyA sarIrogAhaNApaNNattA? goyamA! samayakhettAo logNto|asurkumaarssnnN bhaMte! mAraNaMtiyasamugghAeNaMsamohayasse teyAsarIrassa ya kemahAliyA sarIrogAhaNA? goyamA! sarIrapamANamettA vikkhaMbha-bAhalleNaM, AyAmeNaMjahanneNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM, ukkoseNaM ahejAva taccAe puDhavIe heTThille carimaMte,tiriyaMjAvasayaMbhuramaNasamudassa bAhirille veiyaMte, uDDhe jAva isIpabbhArA puDhavI, evaM jAva thnniykumaarteygsriirss| vANamaMtarajoisiyasohammIsANagA ya evaM cev| saNaMkumAradevassa NaM bhaMte! mAraNaMtiyasamugghAeNaM samohayassa teyAsarIrassa kemahAliyA sarIrogAhaNApaNNattA? goyamA! sarIrapamANamettA vikkhaMbha-bAhalleNaM, AyAmeNaM jahanneNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM, ukkoseNaM ahe jAva mahApAtAlANaMdocce tibhAge,tiriyaM jAva sayaMbhuramaNe samudde, uDDaMjAva accuo kppo| evaM jAva 'sahassAradevassA ANayadevassa NaM bhaMte! mAraNaMtiyasamugghAraNaM samohayassa teyAsarIrassa kemahAliyA sarIrogAhaNApaNNattA? goyamA! sarIrapamANamettA vikkhaMbha-bAhalleNaM, AyAmeNaM jahanneNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM, ukkoseNaM ahe jAva aheloiyagAmA, tiriyaM jAva maNUsakhette, ujAva accuo kappo, evaM jAva' aarnndevss| accuadevassa evaM ceva, NavaraM uDjAva sagAI vimaannaaii| gevejjagadevassa NaM bhaMte! mAraNaMtiyasamugghAeNaM samohayassa teyAsarIrassa kemahAliyA sarIrogAhaNApaNNattA? goymaa|sriirpmaannmettaa vikkhaMbha-bAhalleNaM,AyAmeNaMjahanneNaMvijjAharaseDhIo, ukkoseNaMjAva aholoiyagAmA, tiriyaM jAva maNUsakhette, uDjAva sagAI vimANAI, aNuttarovavAiyassa vi evaM cev| 1. mA 'yinvANo 16 ma.vi. prazita pannaguma nathI. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 igavIsamaM sarIrapayaM kammagasarIre vihi-saMThANa-pamANadArAI || hamIrasarI vidi-saMtAna-pamALavAra huM II kammagasarIreNaM bhaMte! kativihe pannatte? goyamA! paMcavihe pannatte,taMjahA-egidiyakammagasarIre,jAva paMciMdiyakammagasarIre yA evaM jaheva teyagasarIrassa bhedo saMThANaM ogAhaNA ya bhaNiyA taheva niravasesaM bhANiyavvaMjAva aNuttarovavAiya ttiA tU0-20178I. (mU0) he bhagavan! mAraNAntikasamuddAta vaDe yukta eTale maraNasamudyAtane prApta thayelA jIvanA tejasa zarIranI keTalI moTI zarIrAvagAhanA hoya? he gautama!vikhaMbha-vistAra ane bAhalya-jADAImAM zarIra pramANa mAtra, ane laMbAImAM jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga, ane utkRSTa lokAttathI mAMDI lokAtta sudhI hoya. mAraNAntika samudyAta vaDe yukta ekendriya jIvanA tejasa zarIranI keTalI moTI zarIravagAhanA hoya? he gautama! emaja samajavI. e pramANe yAvatuMpRthivIkAyika, aSkAyika, tejaskAyika, vAyukAyika ane vanaspatikAyika sudhI jANavI. he bhagavan! mAraNAttika samuddaghAta vaDe yukta beIndriya jIvanI keTalI moTI zarIravagAhanA hoya? he gautama! vistAra ane jADAImAM zarIra pramANa mAtra, laMbAImAM jaghanyathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa tIrachA lokathI mAMDI lokAtta sudhInI hoya che. e pramANe yAvat caurindriya sudhI jANavuM. he bhagavan! mAraNAntika samudyAta vaDe yukta nairayikanA tejasa zarIranI keTalI moTI zarIravagAhanA kahI che?he gautama!vistAra ane jADAImAM zarIra pramANa, laMbAImAM jaghanyathI kaMIka adhika eka hajAra yojana ane utkRSTa nIce sAtamI narakamRthivI sudhI, tIrachuM svayaMbhUramaNa samUdra paryanta ane Urdhva lokamAM paMDakavanamAM puSkariNI sudhI hoya che. he bhagavan! mAraNAntika samuddAta vaDe yukta paMcendriya tiryaMcanA tejasa zarIranI keTalI moTI avagAhanA hoya? he gautama! jema beIndriyanA zarIranI kahI che tema jANavI. he bhagavan! maraNasamudyAta vaDe yukta manuSyanA tejasa zarIranI keTalI moTI zarIravagAhanA hoya? he gautama! samayakSetra-manuSyakSetrathI mAMDI lokAnta sudhInI hoya che. he bhagavan! maraNa samudyAta vaDe yukta asurakumAranA taijasa zarIranI keTalI moTI zarIravagAhanA hoya che? he gautama! vistAra ane jADAImAM zarIra pramANa ane laMbAImAM jaghanyathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga, ane utkRSTa nIce yAvat trIjI narakamRthivInA heThanA caramAnta sudhI, tIra chuM yAvat svayaMbhUramaNa samudranA bahAranI vedikAnA antasudhI ane upara IzvatthAmbhArA pRthivI sudhI hoya che. e pramANe yAvat stanatakumAranA taijasa zarIranI avagAhanA jANavI. vyattara, jyotiSika saudharma ane IzAna devone emaja samajavuM. he bhagavan! mAraNAntika samuddAta vaDe yukta sanakumAra devanA tejasa zarIranI keTalI moTI zarIravagAhanA hoya che? he gautama! vistAra ane jADAimAM zarIra pramANa ane laMbAImAM jaghanyathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa nIce vAvatuM mahApAtAla kalazanA bIjA tribhAga-betRtiyAMza sudhI, tIrachuM svayaMbhUramaNa samudra sudhI ane upara ayyata devaloka sudhI hoya che. e pramANe yAvatu sahasAra devanA tejasa zarIranI avagAhanA jANavI. he bhagavan! mAraNAntika samuddAta vaDe yukta Anata devanA tejasa zarIranI keTalI moTI avagAhanA hoya che? he gautama! vistAra ane jADAImAM zarIrapramANa ane laMbAImAM jaghanyathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga, ane utkRSTayAvat adholaukika grAma sudhI tathA tIrachuM yAvat manuSyakSetra ane Urdhva ayyata devaloka sudhI hoya che. e pramANe AraNa deva sudhI jANavuM. azruta devane emaja samajavuM. parantu upara potapotAnA vimAna sudhI hoya che. he bhagavan! maraNa samudyata vaDe yukta vayaka devanA tejasa zarIranI keTalI moTI zarIravagAhanA hoya? he gautama! vistAra ane jADAImAM zarIrapramANa ane laMbAImAM jaghanyathI vighAgharanI zreNi paryanta tathA utkRSTa adholaukika grAma sudhI hoya che. tIra chuMpAvat manuSyakSetra paryanta ane upara yAvatuM potapotAnA vimAna sudhI hoya che. anuttaraupapAtikane paNa emaja samajavuM. he bhagavan! kAzmaNa zarIra keTalA prakAre che? -160 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ igavIsamaM sarIrapayaM kammagasarIre vihi-saMThANa-pamANadArAI zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 he gautama! pAMca prakAre che. te A pramANe--ekendriya kAmaNazarIra,yAvat paMcendriya kAmaNa zarIra. e pramANe jema tejasa zarIrano bheda, saMsthAna ane avagAhanA kahI che tema badhuM yAvatu anuttaraupapAtika sudhI kahevuM. //holl578 (TI.) e pramANe taijasasaMsthAna kahyuM, have taijasa zarIranI avagAhanAnuM pramANa kahecha nIvasa nA aMte!mAratiya samudhALa' ItyAdi. he bhagavan!temAM prathama nairayika vagere mAraNAntikasamughAta vaDeyukta jIvonI vivakSA karyA sivAya sAmAnyataH saMsArI jIvanA tejasa zarIranI ke mahAliyA" keTalI moTI zarIravagAhanA kahelI che? ahIM jIvane audArika zarIra paNa hoya che mATe tejasa zarIranI' e vizeSaNa ApavAmAM AvyuM che. bhagavAn uttara Ape chaviSkasma-udarAdino vistAra, bAhalya-chAtI ane pIThanA bhAganI skUlatA, jADAi; temAM viSkasma-vistAra ane bAhalya-jADAimAM tejasa zarIranI avagAhanA zarIra pramANa che. AyAma-dIrghatA, te AyAma-laMbAimAM jaghanyathI AMgaLanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che. A tejasa zarIranI avagAhanA tadana pAseja rahelA ekendriyomAM utpanna thatA ekendriyanI apekSAe jANavI. ane utkRSTa avagAhanA lokAntathI AraMbhI lokAnta sudhI hoya che. tAtparya e che ke adholokanA antathI mAMDI Urdhva lokanA anna sudhI ane UrvIlokanA antathI mAMDI adholokanA anta sudhI jANavI. A avagAhanAnuM pramANa sUkSma ke bAdara ekendriyanI apekSAe samajavuM. bAkInA jIvanI apekSAe na samajavuM, kAraNa ke bIjAone saMbhava nathI. ekendriyo sUkSma ke bAdara yathAsaMbhava badhA lokamAM hoya che, bIjA jIvo hotA nathI, tethI adholokanA atte vartato sukSma ke bAdara ekendriya UrdhvalokanA atte sukSmapaNe ke bAda paNe utpanna thavAne yogya hoya, athavA UrdhvalokanA anne vartato sUkSma ke bAda ekendriya apolokanA anne sUkSmapaNe ke bAdarapaNe utpanna thavAne yogya hoya tyAre tene maraNAntikasamudyAta karatAM upara kahyA pramANe tejasa zarIranI avagAhanA hoya che. e kathana vaDe pRthivI, pANI, agni, vAyu ane vanaspatinA sUtrono paNa vicAra karavo. te A pramANa--adholoka ke UrdhvalokamAM vartato sUkSma pRthivIkAyika jyAre sUkSma pRthivIkAyikAdi rUpe ke bAdara vAyukAyakarUpe UrdhvalokamAM utpanna thavAno hoya tyAre tene mArazAntika samudyAta karatAM utkRSTa lokAntathI AraMbhI lokAnta sudhI taijasa zarIranI avagAhanA hoya che. ema aplAyikAdi saMbadhe paNa jANavuM. beindriya satramAM AyAma-laMbAI vaDe jaghanyathI AMgaLanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa taijasa zarIranI avagAhanA hoya che. jyAre AgaLanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa audArikazarIravALo aparyApta beindriya potAnI najIkanA pradezamAM ekendriyAdi paNe utpanna thAya tyAre jANavI. athavA je zarIramAM rahI maraNasamuddAta vaDe te zarIrathI bahAra nIkaLela tejasa zarIranI avagAhanAno AyAma ane viSkasma-vistAra vaDe vicAra karAya che. paNa zarIrasahita tejasa zarIranI avagAhanAno vicAra karAto nathI. jo ema na hoya to bhavanapati vagerenI avagAhanAjaghanyathI aMgulanAM asaMkhyAtamA bhAga pramANa kahevAmAM Avaze tenI sAthe virodha thaze. kAraNa ke bhavanapati vagerenuM zarIra sAta hAtha ityAdi pramANavALuM hoya che. tethI moTA zarIravALo paNa beindriya jyAre potAnI najIkanA pradezamAM ekendriyapaNe utpanna thAya tyAre paNa AMgaLanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa avagAhanA jANavI. ane utkRSTatIrachA lokathI AraMbhI lokAnta sudhInI hoya che. tAtparya e che ke tIrachA lokathI adholokano atta ke Urdhvalokano anta jeTalo hoya che teTalA pramANavALI avagAhanA hoya che. kevI rIte eTalA pramANavALI avagAhanA hoya? ahIM beindriyo ekendriyomAM paNa utpanna thAya che. ane ekendriyo to sakala lokavyApI hoya che. tethI jyAre tIrachA lokamAM rahelo beIndriya UrdhvalokanA anta ke adholokanA anne ekendriyapaNe utpanna thAya tyAre tene mAraNAnika samudraghAta karatAM upara kahelA pramANavALI avagAhanA hoya che. tIrachA lokane grahaNa karavAnuM kAraNa e che ke prAyaH beindriyonuM tIracholoka svasthAna che, anyathA adholokanA eka bhAgamAM adholaukika prAmAdine viSe paNa tathA UrvIlokanA eka bhAgamAM AvelA paMDaka vanAdimAM paNa beIjiyano saMbhava che, mATe tenI apekSAe taijasa zarIranI avagAhanA adhika paNa samajavI. e pramANe teIndriya ane caurindriya sUtrono paNa vicAra karavo. 161 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 igavIsamaM sarIrapayaM kammagasarIre vihi-saMThANa-pamANadArAI narayika sUtramAM laMbAI vaDe jaghanyathI kaMika adhika hajAra yojana kahyA che teno vicAra A pramANe karavo-ahIM valayAmakhAdi cAra pAtAla kalazo lAkha yojana uMDA che. tenI ThIkarI hajAra yojana jADI che. teonI nIceno trIjo bhAga vAyathI bharelo che, uparano trIjo bhAga pANIthI saMpUrNa che ane vacceno trIjo bhAga vAyu ane pANInA vadhavA ane ghaTavAnA svabhAvavALo che. temAM jyAre koi sImannakAdi-Indraka narakavAsomAM vartamAna nairayika je pAtAlakalazanA najIka che te potAnA AyuSyanA kSayathI nIkaLI ane hajAra yojana pramANa pAtAlakalazanI bhIMtane bhedI pAtAlakalazanA bIjA ke trIjA tribhAgane viSe matsyapaNe utpanna thAya tyAre mAraNAntika samughAta karatA narayikanI kAMIka adhika hajAra yojana pramANa taijasa zarIranI jaghanya avagAhanA hoya che. ane utkRSTa sAtamI narakamRthivI sudhI tathA tIrachuM svayaMbhUramaNa samudra sudhI ane UrvalokamAM paDakavananI puSkariNI sudhI jANavI. tAtparya e che ke nIce sAtamI narakamRthivIthI AraMbhI tIrachuM svayaMbhUramaNa sudhI ane Urdhva paMDakavananI puSkariNIo(vAva) sudhInI avagAhanA hoya che. eTalI avagAhanA jyAre nIcenI sAtamI narakamRthivInonArakasvayaMbhUramaNa samudranA ajo ke paMDakavanamAM puSkariNIne viSe matsyarUpe utpanna thAya tyAre hoya che. tiryaMca paMcendriyane utkRSTathI tIrachA lokathI mAMDI lokAnta sudhInI avagAhanA hoya che. ahIM paNa beindriyanI peThe vicAra jANavo. kAraNa ke ekendriyomAM tiryaMca paMcendriyanI utpattino saMbhava che. manuSyanI samayakSetrathI mAMDI lokAnta sudhInI avagAhanA hoya che. jemAM samaya-kALa pradhAna che te samayakSetra. ahIMmadhyamapadalopI samAsa hovAthI pradhAna zabdano lopa thayo che. je aDhI dvIpa pramANa kSetramAM sUryAdinI gamana kriyA vaDevyakta samaya nAme kALa dravya che te samayakSetra, eTale ke mAnuSakSetra kahevAya che. tyAMthI mAMDI Urdhva ane adho lokAnta pramANa manuSyanA tejasa zarIranI avagAhanA hoya che. kAraNa ke manuSyanI paNa ekendriyamAM utpattino saMbhava che. samayakSetranuM grahaNa samayakSetrathI anya kSetramAM manuSyano janma ane saMharaNa asaMbhavita hovAthI adhika avagAhanAno saMbhava nathI. asurakumArathI mAMDI svanikakumAra sudhInA bhavanapati, vyantara, jyotiSika, saudharma ane IzAna devone jaghanyathI - AMgaLano asaMkhyAtamo bhAga che. kevI rIte hoya che? kAraNa ke e pUrvokta jIvo ekendriyomAM utpanna thAya che. tethI jyAre potAnA AbharaNarUpa aMgada-bAjubaMdha vageremAM ke kuMDalAdimAM je padmarAgAdi maNio che teomAM AsaktivALA, mUchavALA ane tenAja adhyavasAya-pariNAmavALA teo teja zarIra uparanA ghareNA vageremAM pRthivIkAyikapaNe utpanna thAya che tyAre jaghanyathI AgaLanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa taijasa zarIranI avagAhanA hoya che. anya AcAryo ahIM bIjI rIte vicAra kare che, paraMtu te atyanta saMgata nathI. "di kumArUtityAH punatamabAvati"-kumArgano tyAga karanAra punaH tenuM anusaraNa karato nathI-e nyAyane anusarIahIM te vicAre lakhyo nathI, tema duSita paNa karyo nathI. utkRSTathI nIce trIjI naraka pRthivInA nIcenA caramAnta sudhI ane tIra svayaMbhUramaNa samudranI bAhya vedikAnA anna sudhI tathA UrdhvalokamAM ISa~AzmArA pRthivI sudhI hoya che. kevI rIte hoya?te A pramANe--jyAre bhavanapati vagere deva trIjI narakamRthivInA nIcenA caramAnta sudhI koI paNa prayojananA vazathI jAya che. ane tyAM gayelo koi paNa rIte potAnA AyuSyano kSaya thavAthI marIne tIrachuM svayaMbhUramaNa samudranA bahAranI vedikAnA * prajJApanAvRttimAM AcArya haribhadrasUri A saMbaMdhe nIce pramANe khulAso kare che-"narayikonuM taijasa zarIra laMbAimAM kaMika adhika hajAra yojana kema hoya? narakathI nIkaLI pAtAlakalazanI bhIMtane bhedI maDhyamAM utpanna thanArane athavA pAtAlakalazathI narakamAM utpanna thanAra matsyane hoya che. bIjA AcAryo A pramANe kahe cha-nArakone hajAra yojana kema hoya? sarvanA upara, vajamaya ane jenI bhIMta hajAra yojana jADI che evo sImantaka nAme narakAvosa che temAM je nArako che te ahIMthI hajAra yojana jai matsyapaNe upajavAnA che te maraNa samughAta karI tyAM jAya che mATe hajAra yojana thAya che. 2. e saMbaMdhe pUjya haribhadrAcArya A pramANe kahe che-utpatti sthAne AvelA jIva pradezanI apekSAe e kathana che. (kemake upapAta kSetra aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che.) kAraNa ke maNi ke tenA AbharaNAdi upapAta kSetranI sAthe tenA (bhavanapatyAdinA) zarIranA vikhaMbha-vistAra ane bAhalya jADAino saMbandha nathI.upapAta kSetramAM javA chatAM paNa samudAyane Azraya AhAra, tyAre kahevAya ke jyAre vikhaMbha ane jADAine saMharI sarvAtmA vaDe tyAM sthira thAya. (eTale tyAM sthira sudhI jIva pradezanI apekSAe taijasa zarIranI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa che.) A bhavanapatyAdi potAnA AbharaNa AdimAM utpanna thato hoya tyAre ja jANavuM. 162 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ igavIsamaM sarIrapayaM kammagasarIre vihi-saMThANa-pamANadArAI zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 anta, athavA ISa~AmbhArA nAme pRthivInA anta bhAgamAM prathivIkAyikapaNe utpanna thAya che tyAre utkRSTa upara kahyA pramANe taijasa zarIranI avagAhanA hoya che. sanakumAra devane paNa jaghanyathI AgaLanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa taijasa zarIranI avagAhanA hoya che. kevI rIte hoya che? te A pramANa--ahIM sanaskumAradi devo tevA prakAranA bhavasvabhAvathI ekendriya ke vikalendriyomAM utpanna thatA nathI, paranta tiryaMca paMcendriyo ane manuSyomAM utpanna thAya che. tethI jayAre meru vagerenI puSkariNIvAva pramukhamAM snAna karatAM potAnA bhavanA AyuSyano kSaya thavAthI tyAM ja potAnI pAsenA pradezamAM matsyapaNe utpanna thAya che tyAre AgaLanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa hoya che. athavA pUrvabhava saMbandhI manuSya strIne manuSya bhogavelI jANI atyanta anurAgathI ahIM AvI AliMgana kare ane AliMgana karI tenA avAcya pradezamAM potAnuM paruSacihna nAMkhI kALa karI puruSanA bIjarUpa tenAja garbhamAM utpanna thAya tyAre hoya che. ane utkRSTathI nIce lAkha yojana uMDA pAtAla kalazonA bIjA tribhAga sudhI hoya. tathA tIrachuM svayaMbhUramaNa samudra sudhI ane upara acuta devaloka sudhI hoya che. kevI rIte hoya? te A pramANe-ahIM sanakumArAdi devonuM anya devanI nizrAthI azruta devaloka sudhI gamana hoya che, paraMtu tyAM vAva vageremAM saMsya vagere jetuo hotA nathI, tethI ahIM tiryaMco ke manuSyomAM utpanna thavuM joIe. temAM jyAre sanakumAra deva anya devanI nizrAthI azruta devaloka sudhI jAya ane tyAM jaI potAnA AyuSyano kSaya thavAthI kALa karI tIrachA svayaMbhUramaNa samudranA atte athavA nIce pAtAla kalazonA pavana ane pANInA utsaraNa-vRddhi ane apasaraNa-hAni jemAM che evA bIjA tribhAgamAM masyAdi paNe utpanna thAya tyAre tene tIrachA ke adholoka sudhI pUrvokta kramathI tejasa zarIranI avagAhanA hoya che. pUrva nAva sahasAva' tti-e pramANe jema sanakumAra deva saMbadhe kahyuM che te prakAre jaghanyathI ane utkRSTathI taijasa zarIranI avagAhanA sahasAra devo sudhI kahevI. badhe ThekANe vicAra sabhAnapaNe jANavo. Anata devanI paNa jaghanyathI tejasa zarIranI avagAhanA AgaLanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANe che. (pra)- AnatAdi devo manuSyomAM ja utpanna thAya che ane manuSyo manuSyomAM ja hoya che to tenI avagAhanA AgaLanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa kema hoya? (u0)-ahIM koI Anata deva pUrvabhava saMbandhI manuSya strIne anya manuSya bhogavelI avadhijJAnathI jANI najIkamRtyu hovAne lIdhe viparIta thayelA svabhAvathI, prANIonA caritra vicitra hovAthI, karmanI gati acittva hovAthI ane kAmavRti malina hovAthI, e saMbadhe kahyuM che ke - "sattvAnAM caritaM citra vicitrA karmaNAM gatiH / malinatvaM ca kAmAnAM vRtiH paryantadAruNA // " prANIonA vicitra caritra,karmanI vicitra gati ane kAmanuM malinapaNuM che tethI anne dAruNa-bhayaMkara vRti thAya che. mATe atyanta anurAgathI ahIM AvIne noLIyAnI peThe gADha AliMgana karI tenA avAcya pradezamAM potAnuM puruSacinha nAkhI atizaya mUchita thai potAnA AyuSyanA kSayathI kALa karI jyAre te strInA ja garbhamAM manuSya bIjane viSe manuSyapaNe utpanna thAya che. manuSyabIja jaghanyathI antamuhUrta ane utkRSTathI bAra muhUrta sudhI hoya che. kahyuM che ka-"madhuvI maMte vAto vira ro? joya! gadai matomuhUrta, 39ose vArasa muhurA" he bhagavan! manuSyabIja kALathI kyAM sudhI rahe? he gautama! jaghanyathI attamuhUrta ane utkRSTathI bAra muhUrta sudhI rahe che. tethI bAra muhUrtanI aMdara bhogavelI strIne AliMgana karI maraNa pAmI tyAMja manuSyapaNe utpanna thAya che. tethI utkRSTathI nIce adholaukika grAma sudhI, tIrachuM manuSyakSetra sudhI ane upara azruta devaloka sudhI avagAhanA jANavI. kevI rIte hoya? te A pramANa--jyAre Anata deva koI paNa anya devanI nizrAavalaMbanathI azruta devalokamAM jAya ane tyAM jaI kALa karI adholaukika grAmamAM, athavA manuSyakSetranA paryanta bhAgamAM manuSyapaNe utpanna thAya tyAre hoya che. ema prANata,AraNa ane azrutadevo saMbandha paNa jANavuM. te pramANe sUtrakAra kahe che- 'pUrva nAva bALaveva, anvayava parva veva, navaraMDaphTa nAva sAruM vimAnA'azruta devane paNa jaghanyathI ane utkRSTathI 163 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 igavIsamaM sarIrapayaM poggalaciNaNAdAraM taijasa zasaranI avagAhanA e pramANe che. parantasUtrapAThamAM 3a nAva sayAruM vimaLA'- upara potAnA vimAna sudhI hoya che, ema kahevuM paNa "a nAva navumo po'-upara ayyata devaloka sudhI hoya che ema na kahevuM. kemake jyAre acuta devano vicAra karIe tyAre te tyAM hovAthI tene Urdhvauparaazrutadevaloka sudhI hoya-e kema ghaTe? kevaLa ayyata deva paNa kadAcita upara potAnA vimAnanA paryanta sudhI jAya ane tyAM jaI kALa paNa kare, tethI kahyuM che ke "Urdhva-upara potAnA vimAno sudhI hoya." zaiveyaka ane anuttara devo tIrthakarane vaMdanAdika paNa tyAM rahIne ja kare che, tethI teonA Agamanano ahIM asaMbhava hovAthI AgaLanA asaMkhyAtamA bhAganuM pramANa ghaTatuM nathI, parantu jyAre vaitADhya parvatamAM rahelI vidyAgharanI zreNiomAM utpanna thAya tyAre potAnA sthAnathI AraMbhI nIce vidyAgharanI zreNi sudhI jaghanya taijasa zarIranI avagAhanA hoya che. AthI paNa vadhAre jaghanya avagAhanAno saMbhava nathI. utkRSTa adholaukika grAma sudhI hoya che, kAraNa ke tethI nIce utpattino saMbhava nathI. tIrachuM manuSyakSetra sudhI hoya che, tethI AgaLa tIra paNa upajavAno saMbhava nathI. jo ke vidyAdharo ane vidyAdharIo nadIzvaradvIpa sudhI jAya che, ane pachI saMbhoga paNa kare che to paNa manuSyakSetranI bahAra manuSyomAM garbhane vize utpanna thatA nathI, tethI tIrachuM "manuSyakSetra sudhI kahyuM che. e pramANe taijasa zarIranA bheda, saMsthAna-AkAra ane zarIrapramANa kahyuM. have kAmaNa zarIra taijasanI sAthe niyata sahacArI che ane taijasanI peThe jIvapradezane anusarI saMsthAnavALuM che tethI jema taijasa zarIranA bheda vagere kahyAM che temaja kArmaNanAM paNa kahevA. te pramANe sUtrakAra kahe che-parva nadeva teyArIrasa be saMtAno hA , maLatA tadeva nirava maLataa nAva majuttarovavIpha'tti. e pramANe jema tejasa zarIranA bheda, saMsthAna ane avagAhanA kahI, te pramANe badhuM anuttaropapAtika devo sudhI kAmaNa saMbandha kahevuM. 10578 * | povanirivAra || orAliyasarIrassa NaM bhaMte! katidisiM poggalA cijjaMti? goyamA! nivvAghAeNaM chaddisiM, vAghAyaM paDucca siya tidisiM, siya cauddisiMsiya pNcdisiN| veuvviyasarIrassa NaM bhaMte! katidisiM poggalA cijjati? goyamA! NiyamA chddisiN| evaM AhAragasarIrassavi, teyA kammagANaMjahA oraaliysriirss| orAliyasarIrassa NaM bhaMte! katidisiM poggalA uvacijjaMti? goyamA! evaM ceva, jAva kammagasarIrassa evaM uvacijjaMti, avcijjNti| ' (mU0) he bhagavan! dArika zarIranA pudgalo keTalI dizAthI AvI ekaThA thAya che? he gautamI vyAghAta-pratibandhanA abhAve cha dizAthI AvI, vyAghAtane AzrayI kadAca traNa dizAthI, kadAca cAra dizAthI ane kadAca pAMca dizAthI AvI ekaThA thAya che. he bhagavAna! vaikriya zarIranA pudgalo keTalI dizAthI AvI cayane prApta thAya che-ekaThA thAya che? he gautama! avazya cha dizAthI AvI ekaThA thAya che. e pramANe AhAraka zarIra saMbaMdhe paNa jANavuM. tejasa ane kAmaNa zarIrane dArika zarIranI peThe jANavuM. he bhagavan! dArika zarIranA pudgalo keTalI dizAthI AvI upacayane prApta thAya che? he gautama! emaja samajavuM, yAvat kArpaNa zarIranA pudgalo e pramANe upacaya pAme che ane apacayane pAme che. _I/11//579ll (TI.) pAMce zarIranA bheda, saMsthAna ane avagAhanAnuM pramANa kahyuM, have teonA pudgalo keTalI dizAthI AvI caya thAya che te batAve che-"rAnisarIrarUpa '! ityAdi. ahIM "NuM" vAkyAlaMkAramAM vaparAya che. 'Rvitti' ahIM prAkata hovAthI paMcamInA arthamAM bIjI vibhakti ane bahuvacanamAM ekavacanano prayoga thayelo che. tethI A artha thAya che te he bhagavan! keTalI dizAothI AvIne pudgalo'vIyo'svayaMcayane prApta thAya che-ekaThA thAya che? bhagavAna uttara Ape che-nipAte' nirvAghAtathI vyAghAta-pratibaMdhanA abhAvane AzrayI eTale koI paNa prakArano pratibaMdha na hoya to siM'cha dizAthI AvelA 164 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ igavIsamaM sarIrapayaM sarIrasaMjogadAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 pudgalono caya thAya che. tAtparya e che ke--jyAM trasanADInA madhya bhAgamAM ke tenI bahAranA bhAgamAM rahelA audArika zarIravALAnI eka paNa dizA aloka vaDe pratibaMdhavALI nathI evA nirvyAghAta sthaLamAM rahelAne avazya cha e dizAothI pudgalonuM Agamana thAya che. vyAghAta-aloka vaDe pratiskhalanA-pratibaMdha thavo, te vyAghAtane AzrayI 'siya tiviAi' yAtkadAcit traNa dizAothI, kadAcit cAra dizAothI ane kadAcit pAMca dizAothI AvelA pudgalono caya thAya che. zI rIte thAya che? te A pramANe-audArika za2I2vALA sUkSma jIvane jyAM upara lokAkAza nathI, temaja tIrachuM pUrva dizAe ke dakSiNa dizAe lokAkAza nathI evA sauthI uparanA prata2mAM agni khUNAne vize lokAnta rahelA jIvane nIcenI adhodizA, pazcima dizA tathA uttaradizA rUpa traNa dizAothI AvelA pudgalono upacaya thAya che. kAraNa ke bAkInI traNa dizA aloka vaDe vyApta che. have te audArika za2I2I sUkSma jIva pazcima dizAne AzrayI rahe tyAre pUrva dizA adhika thai tethI tene cAra dizAothI pudgalonuM Agamana thAya che. jyAre te jIva nIce dvitIyAdi prata2mAM pazcima dizAne AzrayI rahe tyAre urdhvadizA paNa adhika thAya che kevaLa dakSiNa dizA aloka vaDe pratibaMdhavALI hoya che tethI pAMca dizAothI pudgalonuM Agamana thAya che. vaikriya za2I2 ane AhA2ka zarI2 trasanADInA madhyamAMja saMbhave che, bIje lokAntane viSe teno saMbhava nathI mATe te banne zarIranA paNa pudgalono upacaya avazya chae dizAthI hoya che. tejasa ane kAryaNa za2I2 sarva saMsArI jIvone hoya che, tethI jema audArikane vyAghAta sivAya chaH dizAothI ane vyAghAtane AzrayI traNa dizAthI cAra dizAthI, ane pAMca dizAthI pudgalonuM Agamana thAya che, tema tejasa ane kAryaNa za2I2ne paNa jANavuM. jema caya kahyo tema upacaya ane apacaya paNa kahevo, temAM upacaya-eTale ghaNo caya thavo ane apacaya eTale DrAsa, za2I2thI pudgalonuM judA paDavuM. / / 11 / / 579 || sarIrasaMnonavAra || jassa NaM bhaMte! orAliyasarIraM tassa NaM veDavviyasarIraM, jassa veDavviyasarIraM tassa orAliyasarIraM ? goyamA ! jassa orAliyarIraM tassa veDavviyasarIraM siya atthi siya natthi, jassa veDavviyasarIraM tassa orAliyasarIraM siya atthi siya natthi / jassa NaM bhaMte! orAliyasarIraM tassa AhAragasarIraM? jassa AhAragasarIraM tassa orAliyasarIraM ? goyamA ! jassa orAliyasarIraM tassa AhAragasarIraM siya atthi siya natthi, jassa puNa AhAragasarIraM tassa orAliyasarIraM NiyamA atthi / jassa NaM bhaMte! orAliyasarIraM tassa teyagasarIraM? jassa teyagasarIraM tassa orAliyasarIraM ? goyamA ! jassa orAliyasarIraM tassa teyagasarIraM niyamA atthi, jassa puNa teyagasarIraM tassa orAliyasarIraM siya atthi siya Natthi, evaM kammagasarIraM pi / jassa NaM bhaMte! veDavviyasarIraM tassa AhAragasarIraM? jassa AhAragasarIraM tassa veDavviyasarIraM? goyamA ! jassa veDavviyasarIraM tassa AhAragasarIraM Natthi, jassa vi ya AhAragasarIraM tassa vi veDavviyasarIraM Natthi / teyA- kammAI jahA orAlieNa samaM taheva AhAragasarIreNa vi samaM teyA kammAI cAreyavvANi / jassa NaM bhaMte! teyagasarIraM tassa kammagasarIraM? jassa kammagasarIraM tassa teyagasarIraM ? goyamA ! jassa teyagasarIraM tassa kammagasarIraM NiyamA atthi, jassa vi kammagasarIraM tassa vi teyagasarIraM NiyamA atthi / / sU0 - 12 / / 580 / / (mULa) he bhagavan! jene audArika zarIra che tene zuM vaikriya zarIra hoya? jene vaikriya zarIra che tene zuM audArika zarIra hoya? he gautama! jene audArika zarIra che tene vaikriya zarIra kadAca hoya ane kadAca na hoya, ane jene vaikriya zarIra che tene audArika zarI2 kadAca hoya ane kadAca na hoya. he bhagavan! jene audArika zarIra che tene AhAraka zarIhoya? jene AhAraka zarIra hoya tene audArika zarIra hoya? he gautama! jene audArika zarIra che tene AhAraka zarIra kadAca hoya ane kadAca na hoya. parantu jene AhAraka zarIra che tene avazya audArika zarIra hoya. he bhagavan! jene audArika zarIra chetene 165 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 igavIsamaM sarIrapayaM davvapaesa'ppabahudAraM tejaMse zarIra hoya? ane jene tejasa zarIra che tene dArika zarIra hoya?he gautama!jene audArika zarIra che tene avazya tejasa zarIra hoya ane jene tejasa zarIra che tene audArika zarIra kadAca hoya ane kadAca na hoya. e pramANe kAmaNa zarIra saMbadhe paNa jANavuM. he bhagavan!jene vaikriya zarIra che tene AhAraka zarIra hoya?ane jene AhAraka zarIra che tene vaikriya zarIra hoya?he gautama!jene vaikriya zarIra che tene AhAraka zarIra na hoya ane jene AhAraka zarIra che tene vaikiya zarIra nahoya. tejasa kAmaNano jema audArika sAthe vicAra karyo che tema AhAraka zarIranI sAthe paNa vicAra karavo. he bhagavan! jene tejasa che tene kAmaNa zarIra hoya? ane jene kAmaNa zarIra che tene taijasa zarIra hoya? he gautama! jene tejasa zarIra 'che tene avazya kArmaNa zarIra hoya, ane jene kAmaNa zarIra che tene tejasa zarIra avazya hoya. I/12/580. (TI0) ema pudgalono caya kahyo, have zarIrano saMyoga-paraspara saMbadha batAve cha--naksa | aMte'! ItyAdi. jene audArika zarIra che tene vaikriya zarIra hoya athavA na paNa hoya. je audArika zarIrI chatAM vaikriya labdhivALo vaikriya zarIrano AraMbha karI temAM rahetene hoya che bIjAne hotuM nathI, jene vaikriya zarIra che tene audArika zarIra hoya ane na paNa hoya. vaikriya zarIravALA devo ane nArakone audArika zarIra hotuM nathI, ane vaikriya zarIravALA tiryaMca ane manuSyane hoya che. AhAraka zarIranI sAthe vicAra karatAM jene audArika zarIra che tene AhAraka zarIra hoya che ane nathI paNa hotuM. je audArika zarIrI cauda pUrvadhara AhAraka labdhivALo AhAraka zarIra kare tene hoya che bIjAne nathI hota, parantajene AhAraka zarIra che tene audArika zarIra avazya hoya che. kAraNa kedArika zarIranA abhAvamAM AhAraka labdhino paNa asaMbhava che. tejasa zarIranI sAthe vicAra karatAM jene audArika zarIra che tene avazya taijasa zarIra hoya che taijasa zarIranA abhAvamAM audArika zarIrano asaMbhava che. jene taijasa zarIra che tene audArika zarIra hoya che ane nathI paNa hotuM. devaane nArakone hotuM nathI ane tiryaMca, manuSyone hoya che. e pramANe kArmaNa zarIranI sAthe paNa vicAra karavo. kAraNa ke tejasa ane kArpaNa zarIra bane sahacArI che. have vaikriya zarIranA AhArakAdi zarIranI sAthe saMbandhano vicAra kare che-'nasa nuM aMte'! ityAdi jene vaikriya zarIra che tene AhAraka zarIra nathI, ane jene AhAraka zarIra che tene vaikriya zarIra nathI. kAraNa ke eka kALe A banne zarIrano asaMbhava che. tejasa ane kArmaNanI jema audArika zarIranI sAthe vicAra karyo tema vaikriya zarIranI sAthe paNa vicAra karavo ane AhAraka zarIranI sAthe paNa tejasa kAmaNano vicAra karavo. taijasa ane kArpaNa paraspara niyata sahacarI hovAthI jene taijasa zarIra che tene avazya kArpaNa zarIra hoya che, jene kAzmaNa zarIra che tene avazya tejasa . zarIra hoya che. ema saMbandha dvAra samApta thayuM. /12/180 | variSadulAra || etesi NaM bhaMte! orAliya-veuvviya-AhAraga-teyAkammagasarIrANaM davvaTThayAe parasaTThayAe davvaTThapaesaTThayAe katare katarehito appA vA 4? goyamA! savvatthovA AhAragasarIrA davvaTThayAe, veuvviyasarIrA davvaTThayAe asaMkhejjaguNA, orAliyasarIrA davvaTThayAe asaMkhejjaguNA, teyA-kammagasarIrA do vi tullA davvaTThayAe annNtgunnaa| paesaTTayAe-savvatthovA AhAragasarIrA paesaTTayAe, veuvviyasarIrA paesaTTayAe asaMkhejjaguNA, orAliyasarIrA padesaTTayAe asaMkhejjaguNA, teyagasarIrA padesaTTayAe aNaMtaguNA, kammagasarIrA paesaTTayAe annNtgunnaa|dvvtttthpdesttttyaae-svvtthovaa AhAragasarIrA davvaTThayAe, veuvviyasarIrA davvaTThayAe asaMkhejjaguNA, orAliyasarIrA davvaTThayAe asaMkhejjaguNA, orAliyasarIrehiMto davvaTThayAe AhAragasarIrA paesaTTayAe aNnntgunnaa| veuvviyasarIrA paesaTThayAe asaMkhejjaguNA, orAliyasarIrA parasaTThayAe asaMkhejjaguNA, teyA-kammaggasarIrA do vi tullA davaTThayAe aNaMtaguNA, teyagasarIrA padesaTThayAe aNaMtaguNA, kammagasarIrA paesaTThayAe annNtgunnaa| I-rUpAvaTI * 166. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ igavIsamaM sarIrapayaM sarIraogAhaNa'ppabahudAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 (mU0) he bhagavan! dArika, vaikriya, AhAraka, tejasa ane kArpaNa zarIramAM dravyArthapaNe, pradezArthapaNe ane dravyapradezArthapaNe koNa konAthI alpa, bahu tulya ane vizeSAdhika? he gautama! dravyArthapaNe sauthI thoDA AhAraka zarIro che. tethI vaikriya zarIra dravyArthapaNe asaMkhyAtaguNAM che, tethI audArika zarIrodravyArthapaNe asaMkhyAtaguNAM che, ane tethI tejasa ane kArpaNa zarIrodravyArthapaNe anaMtaguNAM che ane banne paraspara tulya che. pradezArthapaNe--sauthI thoDA AhAraka zarIro pradezArthapaNe che, tethI vaikriya zarIro pradezArthapaNe asaMkhyAtaguNAM che, tethI audArika zarIro pradezArthapaNe asaMkhyAtaguNAM che, tethI tejasa zarIro pradezArthapaNe anaMtaguNAM che, tethI kArpaNa zarIro pradezArthapaNe anantaguNAM che. dravyArthapradezArthapaNe-sauthI thoDA AhAraka zarIro vyArthapaNe che, tethI vaikriya zarIro dravyArthapaNe asaMkhyAtaguNAM che, tethI audArika zarIro dravyArthaNe asaMkhyAtaguNAM che, dravyArtharUpe audArika zarIra karatAM pradezArtharUpe AhAraka zarIro anantaguNA che. tethI vaikriya zarIro pradezArtharUpe asaMkhyAtaguNAM che, tethI audArika zarIro pradezArtharUpe asaMkhyAtaguNAM che, tethI tejasa ane kAmaNa zarIro dravyArtharUpe anantaguNAM ane banne paraspara tulya che, tethI tejasa zarIro pradezArtharUpe anaMtaguNAM che, tethI kAmaNa zarIro pradezArtharUpe anantaguNAM che. I/13pa81// (TI.) have dravya, pradeza ane dravya-pradeza ubhaya rUpe alpabadutva kahe che_*pati nuM maM!'ityAdi. sauthI thoDAM AhAraka zarIro dravyArthapaNe che, eTale AhAraka zarIro-zarIramAtradravyanI saMkhyA vaDe thoDAM che. kAraNa ke utkRSTa sthAne paNa teo be hajArathI navA hajAra sudhI hoya che. kema ke"3osei 3 guNavaM puhuranetta sahasANa" utkRSTathI ekasamaye sahastrapRthakva hoya che-evuM zAstra vacana che. tethI paNa vaikriya zarIro dravyArthapaNe asaMkhyAtaguNA che, kAraNa ke sarvanAzako, sarvadevo tathA keTalAekatiryaMca paMcendriya, manuSya ane bAdara vAyukAyikone vaikriya zarIrano saMbhava che. tethI paNa dArika zarIro dravyArthapaNe asaMkhyAtaguNAM che, kAraNa ke pRthivI, pANI, agni, vAyu, vanaspati, beindriya, te indriya, caurindriya, tiryaMca paMcendriya ane manuSyone audArika zarIra hoya che. tethI paNa tejasa-kAmaNa zarIro dravyArthapaNe anantaguNAM che, kAraNa ke anantAnanta sUkSma ane bAdara nigoda jIvo pratyekane tejasa ane kAmaNa zarIra hoya che. svasthAnane AzrayI paraspara talya che, kAraNa bane avazya sahacArI che, temAMnA ekanA abhAvamAM bIjAno paNa avazya abhAva hoya che. pradezArthapaNAnA vicAramAM sauthI thoDA AhAraka hoya che. tethI vaikriyazarIro pradezArthapaNe asaMkhyAtaguNAM che, ahIM jo ke vaikriyazarIra yogya vargaNAthI AhArakazarIra vargaNA paramANunI apekSAe anantaguNI che, to paNa thoDI vargaNA vaDe AhAraka zarIra thAya che. kAraNa ke te hasta pramANa che. ane atizaya ghaNI vaikriya zarIra vargaNA vaDe vaikriya thAya che, kAraNa ke te utkRSTalAkha yojana pramANa che. ati thoDAM AhAraka zarIro che, kAraNa ke sahasapRthakva pramANa hoya che. ane atizaya ghaNAM vaikriya zarIro che, kAraNa ke te asaMkhyAtI zreNImAM rahelA AkAza pradezanA rAzi pramANa hoya che. tethI AhAraka zarIrothI pradezArthapaNe vaikriya zarIro asaMkhyAtaguNAM hoya che. tethI paNa audArika zarIro pradezArthapaNe asaMkhyAtaguNAM che, kAraNa ke te asaMkhyAtA lokAkAzanA pradeza pramANa hovAthI tene atyaMta ghaNA pradezono saMbhava che. tethI paNa taijasa zarIro pradezArthapaNe anantaguNAM che. kAraNa ke audArika zarIrothI dravyArthapaNe paNa teo anantaguNAM che. tethI paNa kArpaNa zarIro pradezArthapaNe anantaguNAM jANavA. kAraNa ke tejasa vargaNAthI kArpaNa vargaNA paramANunI apekSAe anantaguNI che. dravyArtha-pradezArthapaNAnA vicAramAM-sauthI thoDA AhAraka zarIro dravyArthapaNe che, tethI vaikriya zarIro dravyArthapaNe asaMkhyAtaguNAM che, tethI dArika zarIrodravyArthapaNe asaMkhyAtaguNAM che, ahIM badhe pUrve kahelo vicAra karavo.dravyArthapaNe audArika zarIro karatAM AhAraka zarIro pradezArthapaNe anantaguNAM che, kAraNa ke dArika zarIro badhI saMkhyAmaLI asaMkhyAtA lokAkAza pradeza pramANa che. ane AhAraka zarIrane yogya eka eka vargaNAmAM paNa abhavyothI anantaguNAM paramANuo hoya che. tethI paNa vaikriya zarIro pradezArthapaNe asaMkhyAtaguNa hoya che. tethI audArika zarIro pradezArthapaNe asaMkhyAtaguNAM che. A saMbadhe viAra hamaNAMja karyo che. tethI paNa tejasa ane kArpaNa zarIro dravyArthapaNe anantaguNAM che. kAraNa ke te atizaya moTI ananta saMkhyAvayukta che. tethI - 167 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 igavIsamaM sarIrapayaM sarIraogAhaNa'ppabahudAraM paNa tejasa zarIro pradezArthapaNe anantaguNAM che. kAraNa ke anantaparamANurUpa evI ananta vargaNAo vaDe eka eka tejasa zarIra banavA yogya che. tethI paNa kAmaNa zarIro pradezArthapaNe anantaguNAM che, tenuM kAraNa pUrve jaNAveluM che. e pAMce zarIronuM dravya, pradeza ane ubhayane AzrayI alpabahuta kahyuM. ll13581|| I || sarIrogaSiuddulAra || etesiNaM bhate! orAliya-veuvviya-AhAraga-teyAkammagasarIrANaMjahaNiyAe ogAhaNAe ukkosiyAe ogAhaNAe jahaNNukkosiyAe ogAhaNAe katare katarehito appA vA 4? goyamA! savvatthovA orAliyasarIrassajahaNiyA ogAhaNA, teyA-kammagANaM doNha vitullA jahaNNiyA ogAhaNA visesAhiyA, veuvviyasarIrassajahaNiyA ogAhaNA asaMkhejjaguNA, AhAragasarIrassa jahaNiyA ogAhaNA asNkhejjgunnaa| ukkosiyAe ogAhaNAesavvatthovA AhAragasarIrassa ukkosiyA ogAhaNA, orAliyasarIrassa ukkosiyA ogAhaNA saMkhejjaguNA, veuvviyasarIrassa ukkosiyA ogAhaNA, saMkhejjaguNA, teyA-kammagANaM doNha vi tullA ukkosiyA ogAhaNA asNkhejjgunnaa| jahaNNukkosiyAe ogAhaNAe-savvatthovA orAliyasarIrassa jahaNiyA ogAhaNA, teyAkammagANaM doNha vi tullA jahaNiyA ogAhaNA visesAhiyA, veuvviyasarIrassa jahaNiyA ogAhaNA asaMkhejjaguNA, AhAragasarIrassa jahaNNiyA ogAhaNA asaMkhejjaguNA, AhAragasarIrassa jahaNNiyAhiMto ogAhaNAhito tassa ceva ukkosiyA ogAhaNA visesAhiyA, orAliyasarIrassa ukkosiyA ogAhaNA, saMkhejjaguNA, veThabviyasarIrassa NaM ukkosiyA ogAhaNA saMkhejjaguNA, teyA-kammagANaM doNha vi tullA ukkossiyA ogAhaNA asaMkhejjaguNA ||suu0-14 / / 582 / / __ paNNavaNAe bhagavaIe egavIsaimaM ogAhaNAsaMThANaM payaM samattaM / / 21 / / (mULa) he bhagavan! e dArika, vaikriya, AhAraka, tejasa ane kAmaNa zarIromAM jaghanya avagAhanA vaDe, utkRSTa avagAhanA vaDe tathA jaghanya ane utkRSTa avagAhanA vaDe koNa konAthI alpa, bahu tulya ke vizeSAdhika che? he gautama! sauthI thoDI audArika zarIranI jaghanya avagAhanA che. tethI tejasa ane kAmaNa zarIranI jaghanya avagAhanA vizeSAdhika ane paraspara tulya che, tethI vaikriya zarIranI jaghanya avagAhanA asaMkhyAtaguNI che, tethI AhAraka zarIranI jaghanya avagAhanA asaMkhyAtaguNI che. utkRSTa avagAhanA vaDe-sauthI thoDI AhAraka zarIranI utkRSTa avagAhanA che. tethI dArika zarIranI utkRSTa avagAhanA saMkhyAtaguNI che, tethI vaikriya zarIranI utkRSTa avagAhanA saMkhyAtaguNI che. tethI taijasa ane kArpaNa zarIranI utkRSTa avagAhanA asaMkhyAtaguNI che ane paraspara tulya che. jaghanyotkRSTa avagAhanAvaDe- sauthI thoDI audArika zarIranI jaghanya avagAhanA che. tethI tejasa kAmaNa zarIranI jaghanya avagAhanA vizeSAdhika che ane paraspara tulya che. tethI vaikriya zarIranI jaghanya avagAhanA asaMkhyAtaguNI che, tethI AhAraka zarIranI jaghanya avagAhanA asaMkhyAtaguNI che. AhAraka zarIranI jaghanya avagAhanAthI tenIja utkRSTa avagAhanA vizeSAdhika che. tethI audArika zarIranI utkRSTa avagAhanA saMkhyAtaguNI che. tethI vaikriya zarIranI utkRSTa avagAhanA saMkhyAtaguNI che. tethI tejasa ane kArpaNa zarIranI utkRSTa avagAhanA asaMkhyAtaguNI ane paraspara tulya che. ll14ll58// prajJApanA bhagavatInA anuvAdamAM ekavIsamuM avagAhanA saMsthAna pada samApta. (TI.) have jaghanya, utkRSTa ane ubhaya avagAhanAnI apekSAe alpabahuta kahe che-parNasa ' ityAdi. sauthI thoDI audArika zarIranI jaghanya avagAhanA hoya che, kAraNa ke te AgaLanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che. tethI tejasa kArmaNanI jaghanya 168 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ igavIsamaM sarIrapayaM sarIra ogAhaNa'ppabahudAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 avagAhanA paraspara tulya ane audArikanI jaghanya avagAhanAthI vizeSAdhika che. kevI rIte che? A pramANe che-'maraNa samuddhAta yukta prANInA pUrvanA zarIrathI je bahAra nIkaLeluM tejasa za2I2 che tenI laMbAi, jADAi ane vistAra vaDe avagAhanAno vicAra karAya che'-ema pUrve kaheluM che. temAM je pradezamAM utpanna thavAno che te paNa audArika zarIranI avagAhanA jeTalo AMgaLanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa pradeza taijasa zarIra ae vyApta che ane je vacceno bhAga ghaNoja thoDo che te paNa taijasa za2I2 vaDe vyApta che. mATe audArika zarIranI jaghanya avagAhanAthI vizeSAdhika che. tethI paNa vaikriya zarIranI jaghanya avagAhanA asaMkhyAtaguNI che, kAraNa ke AMgaLanA asaMkhyAtamA bhAganA asaMkhyAtA bhedo che. tethI AhA2ka zarIranI jadhanya avagAhanA asaMkhyAtaguNI che, kAraNa ke kAMika nyUna eka hAtha pramANa che. utkRSTa avagAhanAnA vicAramAM sauthI thoDI AhAraka zarIranI utkRSTa avagAhanA che, kAraNa ke te eka hAtha pramANa che. tethI paNa audArika zarIranI utkRSTa avagAhanA saMkhyAtaguNI che, kAraNa ke te kAMika adhika hajAra yojana pramANa che. tethI vaikriya zarIranI utkRSTa avagAhanA saMkhyAtaguNI che, kAraNa ke te kAMika adhika lAkha yojana pramANa che. tethI taijasa-kAryaNanI utkRSTa avagAhanA paraspara tulya ane vaikriya zarIranI utkRSTa avagAhanAthI asaMkhyAtaguNI hoya che, kAraNa ke te cauda rAjaloka pramANa che. jadhanya ane utkRSTa avagAhanAnA vicAramAM AhAraka zarIranI jaghanya avagAhanA karatAM tenIja utkRSTa avagAhanA vizeSAdhika jANavI. kAraNa ke te paNa aMza vaDe adhika che. bAkI badhuM sugama che, kAraNa ke teno hamaNAja vicAra karyo che. 145825 prajJApanA TIkAnA anuvAdamAM ekavIzamuM avagAhanAsaMsthAna pada samApta. puNya arihaMta bhagavaMtanI AjJAnI ArAdhanA acaramArvatakALamAM paNa AtmA kare che paNa e ArAdhanA bhautika bhUkhanI bhutAvaLa dvArA bhava bhramaNa vadhAranArI bane che. jema-jema ArAdhanA kare ane baLathI bhautika sAmagrI maLe tema-tema te AtmA AsaktibhAva vadhArIne bhava bhramaNA vadhAre da arihaMta bhagavaMtanI AjJAnI ArAdhanA caramArvatakALamAM ja bhautika sukha sAmagrIonI bhUkhane dUra karAvanArI banI zake che, e pahelAM nahIM. arihaMta bhagavaMtanI AzAtanA karavAthI ja arihaMtanI AzAtanA thAya che ema nathI. arihaMta kathita paMcaparameSTipadamAM rahelA eka paNa AtmAnI AzAtanA e paNa arihaMtanI AzAtanAmAM jAya che. e bhulAvuM na joIe. arihaMta bhagavaMtanI AjJAnusAra cAlanAra eja caturvidha saMgha gaNAya. emanI AjJAnuM ullaMghana karanAra AtmA bhautikatAthI keTalo paNa samRddha hoya, koIpaNa padano dhAraka hoya to paNa e saMgha bahAra gaNAya. ane kadAca evA AtmAonuM ToLuM hoya to paNa ene saMgha na kahevAya. enA mATe to AgamomAM 'hADakAno mALo' zabda vaparAyelo che. arihaMtanI ArAdhanA arthAt emanI AjJAnI ArAdhanA. je je kriyAmAM emanI AjJAnI avahelanA thatI hoya te ArAdhanAmAM Ave ja nahIM. - jayAnaMda - 169 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 bAvIsatimaM kiriyApayaM kiriyAbheya-pabheyaparUvaNaM II vAvIratibaMviriyApadya || vikariyAmeya-qmecapurUvaM || kati NaM bhaMte! kiriyAo paNNattAo? goyamA! paMca kiriyAo paNNattAo, taMjahA-kAiyA 1, AhigaraNiyA' 2, pAdosiyA 3, pAriyAvaNiyA 4, pANAivAtakiriyA 5 / kAiyA NaM bhaMte! kiriyA kativihA pannattA? goyamA! duvihA pannattA, taM jahA-aNuvarayakAiyA ya duppauttakAiyA y| AhigaraNiyA NaM bhaMte! kiriyA kativihA pannattA? goyamA! duvihA pannattA, taM jahA-saMjoyaNAhikaraNiyA ya nivvattaNAhikaraNiyA yA pAdosiyA NaM bhaMte! kiriyA kativihA pannattA? goyamA! tivihA pannattA, taMjahA-jeNaM appaNo vA parassa vA tadubhayassa vA asubhaM maNaM pahAreti, se ttaM pAdosiyA kiriyaa| pAriyAvaNiyA NaM bhaMte! kiriyA kativihA pannattA? goyamA! tivihA pannattA,taMjahA-jeNaM appaNo vA parassa vA tadubhayassa vA asAyaM vedaNaM udIreti,settaM pAriyAvaNiyA kiriyaa| pANAtivAtakiriyA NaM bhaMte! kativihA pannattA? goyamA!tivihA pannattA,taMjahA-jeNaM appANaM vA paraMvA tadubhayaM vA jIviyAo vavarovei, se ttaM paannaaivaaykiriyaa|||suu0-1||583|| * bAvIzamuM kriyApada. (mU0) he bhagavan! keTalI kriyAo kahI che?he gautama! pAMca kriyAo kahI che. te A pramANe-1 kAyikI, 2 adhikaraNikI, 3 - prAaSikI, 4 pAritApanikI ane 5 prANAtipAtikI, he bhagavan! kAyikI kriyA keTalA prakAranI che? he gautama! be prakAranI kahI che. te A pramANe-1 anuparatakAyikI ane ra duSyayuktakAyikI. he bhagavan! adhikaraNikI kriyA keTalA prakAranI kahI che? he gautama! be prakAranI kahI che. te A pramANe-saMyojanAdhikaraNikI ane nirvatanAdhikaraNikI. he bhagavan! prASikI kriyA keTalA prakAranI kahI che? he gautama! traNa prakAranI kahI che. te A pramANe-je prakAre potAnA upara, paranA upara ke bannenA upara azubha mana kare-azubha ciMtave. ema prAapikI kriyA kahI. he bhagavan! pAritApanikI kriyA keTalA prakAranI che?he gautama!traNa prakAranI kahI che. te A pramANe-je prakAre potAne, parane ane bannene azAtA vedanA udIre che. ema pAritApanikI kriyA kahI. he bhagavan!prANAtipAtikI kriyA keTalA prakAranI che?he gautama!traNa prakAranI kahI che. te A pramANe-je prakAre potAne, parane athavA bannene jIvitathI judA kare. ema prANAtipAtikI kriyA kahI. ll1//583ll (TI0) ema ekavIsamuM pada kahyuM, have bAvIzamA padano AraMbha karAya che. teno A pramANe saMbandha che-pUrvanA padamAM gatinA pariNAma rUpe zarIranA avagAhanAdino vicAra karyo ane A padamAM nArakAdi gati pariNAma rUpe pariNata thayelA jIvonI prANAtipAta vagere svarUpavALI kriyAono vicAra karAya che. tenuM A prathama sUtra cha- 6 aMte viriyAto pannAmo'? he bhagavan! keTalI kriyAo kahI che? ityAdi. karavuM te kriyA, eTale karmabaMdhanA kAraNabhUta jIvanI ce-pravRtti, te pAMca prakAranI che. te A pramANe-"thivI' ityAdi. 'vIyate' je upacaya pAme-vRddhi pAme te kAya-zarIra. zA mavA vayena nivRttA vA- kAya nimitte thayelI athavA kAya vaDe karAyelI kriyA te kAyikI. cite mane-je vaDe narakAdi durgatimAM AtmA sthApana karAya te adhikaraNa-kriyAvizeSa, athavA cakrakhaga vagere vastu, te nimitte thayelI athavA te vaDe karAyelI kriyA te adhikaraNikI. pAsiyA' praSa-matsara, karmabandhanuM kAraNa jIvano azubha pariNAmavizeSa, te nimitte thayelI athavA te vaDe karAyelI athavA matsararUpa kriyA te prAapikI. "pAriyAvaNiyA' paritApa-pIDA karavI, te nimitte thayelI, athavA te vaDe karAyelI athavA paritAparUpa kriyA te pAritApanikI. prANa-indriyAdi, teone atipAta-nAza, te saMbadhe kriyA, athavA prANAtipAta-hiMsA karavArUpa kriyA te prANAtipAtakriyA. temAM kAyikI kriyA be prakAranI che. te A pramANe-anuparatakAyikI ane duSyayuktakAyikI. 1. ahigaraNiyA iti pAThAntara 170 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvIsatimaM kiriyApayaM jIvesu sakiriyatta akiriyattaparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 anuparata-dezathI ke sarvathI je sAvadya-azubha yogathI nivRtta thayelo na hoya te, tenI je kAyikI kriyA te anuparatakAyikI. A kriyA dareka jIvane viSe hoya che. A kriyA aviratine jANavI, paNa dezavirati ke sarvaviratine hotI nathI. tathA duSTa prayuktakAyAdino vyApAra jeone che te duSprayukta, tene je kAyikI kriyA te duSprayuktakAyikI. A kriyA pramattasaMyatane paNa hoya che, kAraNa ke pramatta avasthAmAM kAyanA duSprayogano-azubha vyApArano saMbhava che. AdhikaraNikI kriyA paNa be prakAranI che-saMyojanAdhikaraNikI ane nirvartanAdhikaraNikI. temAM saMyojana-pUrve banAvelAM haLa, gara (kAlAntare mAranAra viSa) ane phuTa yantrAdinA aMgo meLavavA, teja adhikaraNa-saMsArano hetu hovAthI saMyojanAdhiraNikI kahevAya che. A kriyA pUrve banAvelA halAdinA avayavo joDI taiyA2 ka2nA2ne hoya che. tathA nirvartana-talavAra,zakti,bhAlA ane tomara vagere zasrone mULathI banAvavA te nirvartanAdhikaraNiqI. athavA pAMca prakAranA audArikAdi zarIronuM utpanna karavuM te paNa nirvartanAdhikaraNakI kahevAya che, kAraNa ke azubha pravRttivALuM ke zarIra paNa saMsAravRddhinuM kAraNa che. prAdeSikI kriyA traNa prakAranI che, te A pramANe-je prakA2e jIvo potAnA, anyanA ke ubhayasvapara bannenA upara azubha-akuzala mana 'saMprAti' dhAraNa kare,vizeSataH ka2e te kAraNathI-traNa prakArano viSaya hovAthI traNa prakAranI prAaSikI kriyA che. te A pramANe-koi manuSya koi kArya pote karyu ane tenuM pariNAma bhayaMkara thAya tyAre avivekathI potAnA upara azubha mana dhAraNa kare, e pramANe koi bIjAnA upara, temaja koi potAnA ane 52nA bannenA upara akuzala mana dhAraNa kare che. pAritApanikI kriyA paNa traNa prakAranI che. te A pramANe-je prakAre koi manuSya koi paNa prakA2thI aviveka vaDe potAneja duHkharUpa asAtA vedanA utpanna kare, koi bIjAne kare, tathA koi potAne ane bIjAne ema bannene ka2e tethI sva, 52 ane ubhayanA bhedathI traNa prakAranI paritApanikI kriyA che. (pra0)--jo ema hoya to loca karavo, tapasyA karavI vagere anuSThAna nahi karavAno prasaMga prApta thaze, kAraNa ke te yathAsaMbhava sva, para ke ubhayane azAtA vedanAnuM kAraNa che. (0)--te ayukta che, kAraNa ke te pariNAme hitakAraka hovAthI cikitsAnI peThe vivekathI thayelA loca,tapoDanuSThAnAdi asAtAvedanAno hetu nathI. vaLI (durdhyAnanuM kAraNa) azakya tapano to pratiSedha karelo che. e saMbandhe kahyuM che ka-- "so hu tavo kAyavvo jeNa maNo maMgulaM na ciMtei / jeNa na iMdiyahANI jeNa ya jogA na hAyaMti " // te tapa karavuM ke jethI mana azubha ciMtana na kare, indriyono nAza na thAya ane yogo kSINa na thAya. "kAyo na kevalamayaM paripAlanIyo, mRSTai rasairbahuvidhairna ca lAlanIyaH / cittendriyANi na caranti yathotpatheSu, vazyAni yena ca tathA''caritaM jinAnAm // kevaLa zarIranuM sArI rIte rakSaNa karavuM ema nathI, tema miSTa evA bahu prakAranA raso vaDe lAlana karavuM ema paNa nathI, jema mana ane iMdriyo unmArge na jAya ane vaza rahe te pramANe jinonuM AcaraNa che. prANAtipAta kriyA paNa traNa prakAranI che. te A pramANa-neLa appo' ityAdi. je prakAre koi avivekI manuSya bhairavaprapAtaparvatAdi uparathI paDavA vagerethI potAne jIvitathI judo kare, koi dveSAdi vaDe bIjAnA jIvanano nAza kare ane koi potAnA ane paranA jIvanano nAza kare, mATe prANAtipAtakriyA paNa traNa prakAranI che. Aja kAraNathI bhagavaMte akALa maraNano paNa pratiSedha karyo che. kAraNa ke tethI prANAtipAta kriyAnA doSano saMbhava che. / / 1583 // || jIvesu sakiriyatta akiriyattaparUvaNaM / / jIvANaM bhaMte! kiM sakiriyA akiriyA ? goyamA ! jIva sakiriyA vi akiriyA vi| se keNaTTeNaM bhaMte! evaM vuccati'jIvA sakiriyA vi akiriyA vi' ? goyamA ! jIvA duvihA pannattA, taM jahA saMsArasamAvaNNagAM ya asaMsArasamAvaNNagA y| tattha NaM je te asaMsArasamAvaNNagA te NaM siddhA, siddhA NaM akiriyA / tattha NaM je te 171 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 bAvIsatimaM kiriyApayaM jIvAIsa kiriyAvisayaparUvaNaM saMsArasamAvaNNagA te duvihA pannattA, taM jahA-selesipaDivaNNagA ya aselesipaDivannagA y| tattha NaM je te selesipaDivaNNagA te NaM akiriyA, tattha NaMje te aselesipaDivaNNagA te NaMsakiriyA, se eteNaTeNaM goyamA! evaM vuccati-'jIvA sakiriyA vi akiriyA vi'|||suu0-2||584 / / (mU4) he bhagavan! jIvo zuM sakriya-kriyAvALA che ke kriyArahita che? he gautama! jIvo kriyAvALA paNa che ane kriyArahita paNa che. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho ke "jIvo kriyAvALA paNa che ane kriyArahita paNa che?" he gautama! jIvo be prakAranA che. te A pramANe-saMsArasamApanna-saMsArane prApta thayelA ane asaMsArasamApanna-mokSane prApta thayelA. temAM je saMsArane prApta thayelA jIvo che te be prakAranA che, te A pramANe-zailezIne prApta thayelA ane zailezIne prApta nahi thayelA. temAM je zailezIne prApta thayelA che teo akriya-kiyArahita che, ane je zailezIne prApta thayelA nathI teo kriyA sahita che, te mATe he gautama! ema kahuM chuM ke jIvo kriyA sahita che ane kriyArahita paNa che. 1ra/584 (TI) e pramANe kriyAo kahI, have e kriyAo sAmAnyapaNe badhA jIvone hoya che ke nathI hotI? evI jijJAsAvALo ziSya A prazra 27 jIvA NaM bhaMte'! tyAhi. bhagavana! vo syAvAmADoya cha? tyAhi sugamache. 52ntu 'saMsArasamAvannagA' iti saMsArasamApana-cAra gatimAM bhramaNa karavArUpa saMsArane sam-ekatA vaDe prApta thayelA, tethI viparIta asaMsArasamApana jANavA.ca zabda teonA aneka bhedAno sUcaka che. temAM je asaMsArasamApana che teo siddha che ane siddho zarIra ane manovRttinA abhAve kriyArahita che. jeo saMsArasamApana-saMsArI che te be prakAre che-zailezI-ayogI avasthAne prApta thayelA ane te sivAyanA bIjA zailezIne prApta nahi thayelA. temAM jeo zailezIne prApta thayelA che teo sUkSma ane bAdara kAyayoga, vacanayoga ane manoyogano rola karelo hovAthI kriyArahita che. jeo zailezIne prApta thayelA nathI teo sayogI hovAthI kriyA sahita che. e hetuthI ema kahuM chuM.' ityAdi upasaMhAra vAkya che. e pramANe sakriya jIvo kahyA. ra/584 ||jIvAIsu kiriyAvisayaparUvaNaM / / asthi NaM bhaMte! jIvANaM pANAivAeNaM kiriyA kajjati? haMtA goyamA! atthi| kamhi NaM bhaMte! jIvANaM pANAivAeNaM kiriyA kajjati? goyamA! chasu jiivnikaaesu| atthi NaM bhaMte! neraiyANaM pANAivAeNaM kiriyA kajjati? goyamA! evaM cevA evaMjAva niraMtaraM vemaanniyaannN| atthi NaM bhaMte! jIvANaM musAvAeNaM kiriyA kajjati? haMtA! atthiA kamhi NaM bhaMte! jIvANaM musAvAeNaM kiriyA kajjati? goymaa| savvadavvesu, evaM niraMtaraM neraiyANaM jAva vemaanniyaannN| atthiNaM bhaMte! jIvANaM adinnAdANeNaM kiriyA kajjati? goymaa| gahaNa-dhAraNijjesudavvesu, evaM neraiyANaM niraMtaraMjAva vemaanniyaannN| atthi NaM bhaMte! jIvANaM mehuNeNaM kiriyA kajjati? haMtA! atthiA kamhi NaM bhaMte! jIvANaM mehuNeNaM kiriyA kajjati? goyamA rUvesu vA rUvasahagatesu vA davvesu, evaM neraiyANaM niraMtaraM jAva vemaanniyaannN| atthi NaM bhaMte! jIvANaM pariggaheNaM kiriyA kajjati? haMtA atthiA kamhi NaM bhaMte! jIvANaM pariggaheNaM kiriyA kajjati? goyamA! savvadavvesu, evaM neraiyANaMjAva vemaanniyaannN| evaM koheNaM mANeNaM mAyAe lobheNaMpejjeNaMdoseNaMkalaheNaM abmakkhANeNaMpesunneNaMparaparivAeNaMaratiratIe mAyAmoseNaM micchaadsnnsllennN| savvesu jIva neraiyabhedeNaM [bhedesabhANiyavvaM niraMtaraMjAva vemANiyANaMti, evaM aTThArasa ete daMDagA 18 / ||suu03|585|| (mULa) he bhagavan! zuM ema che ke jIvo prANAtipAta vaDe kriyA kare che? hA gautama! ema che. he bhagavan! kone viSe jIvo prANAtipAta vaDe kriyA kare che? he gautama! cha javanikAyane viSe kare che. he bhagavan! zuM ema che ke narayiko prANAtipAta . 172 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvIsatimaM kiriyApayaM jIvAIsu kiriyAvisayaparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 varDa kriyA kare che? he gautama! emaja samajavuM. e pramANe nirantara vaimAniko sudhI jANavuM. he bhagavan! zuM ema che ke jIvo mRSAvAda vaDe kriyA kare che? hA gautama! ema che. he bhagavan! jIvo kone viSe mRSAvAda vaDe kriyA kare che? he gautama! sarva dravyone vize ka2e che. e pramANe nirantara nairayikone yAvat vaimAnikone jANavuM. he bhagavan!zuM ema che ke jIvo adattAdAna vaDe kriyA kare che? hA gautama ! ema che. he bhagavan! jIvo kone viSe adattAdAna vaDe kriyA kare che? he gautama! grahaNa karavA yogya ane dhAraNa karavA yogya dravyone viSe kare che. e pramANe nairayikone yAvat nirantara vaimAnikone jANavuM. he bhagavan! zuM ema che ke jIvo maithuna vaDe kriyA kare che? hA ema che. he bhagavan! jIvo maithuna vaDe kone viSe kriyA kare che? he gautama! rUpane viSe athavA rUpa sahita dravyane viSe kare che. e pramANe nairayikone nirantara yAvat vaimAniko sudhI jANavuM. he bhagavan! zuM ema che ke jIvo parigraha vaDe kriyA kare che? hA ema che. he bhagavan! jIvo kone viSe parigraha vaDe kriyA kare che? he gautama! sarva dravyane viSe kare che. e pramANe nairayiko yAvat vaimAniko sudhI jANavu. ema krodha, mAna, mAyA, lobha, prema, dveSa, kalaha, abhyAkhyAna (tohamata-ALa caDhAvavuM) paizunya, paraparivAda, arita rita, mAyAmRSAvAda ane mithyAdarzana zalya varDa kriyA kare che. ema sarvane viSe ane nairayikanA bheda vaDe kahevA. ema nirantara yAvat vaimAniko sudhI jANavuM. e pramANe e aDhAra daMDako thAya che. 35855 (TI0) have prANAtipAtakriyA je prakAre thAya te prakA2e batAve che--'he bhagavan! jIvone prANAtipAta vaDe eTale prANAtipAtanA adhyavasAya vaDe kriyA-arthAt prANAtipAtakriyA karAya che? A karmakartari prayoga che. eTale jIvone prANAtipAtanA adhyavasAya vaDe prANAtipAtakriyA thAya che? A prazna vartamAna nayanA abhiprAyathI che. ahIM kayo naya che ke je adhyavasAya saMbandhe prazna kare che? RRjusUtra naya che. jema ke RRjusUtra nayanA mate hiMsAnA pariNAma samaye ja prANAtipAtakriyA kahevAya che, paNa anya prakAranA pariNAma hoya tyAre prANAtipAtakriyA kahevAtI nathI. kAraNa ke puNya ane pApa karmanuM grahaNa ane agrahaNa adhyavasAyane anusAre hoya che. bhagavaMta paNa te RRjusUtra nayane AzrayI pratyuttara Ape cha-'dattA asthi'. 'hanta' avyaya preSaNa, avadhAraNa ane viSAda arthamAM vaparAya che. ahIM avadhAraNa arthamAM che. ema nizcita che ke prANAtipAtanA adhyavasAya vaDe prANAtipAta kriyA thAya che. kAraNa ke 'parigAmiya pamAAM niyamavalaMbamALAI'nizcaya nayanuM avalambana karanArane pariNAma pramANabhUta che-evuM AgamanuM vacana che. A ja vacanane AzrayI AvazyakamAM paNa A sUtra cha--"bAyA ceva gahiMsA, bAyA hiMsa tti nio kSa" AtmA ja ahiMsA che ane AtmA hiMsA che-e nizcaya nayanuM vacana che. e pramANe jema prANAtipAtakriyA thAya te prakAre kahyuM. have kone viSe prANAtipAta kriyA thAya che e saMbandhu nirUpaNa kare cha--mAiM khaM bhaMte'!'-he bhagavan! kone vize prANAtipAtakriyA thAya che? ityAdi sUtra sugama che, paNa eTalI vizeSatA che ke mAravAno pariNAma jIvane viSe thAya che, paNa ajIvane vize thato nathI. je rajju vageremAM sarpAdinI buddhithI mAravAno vicAra thAya che te paNa 'A sarpa che' e buddhithI pravRti karato hovAthI jIvane viSeja thAya che, paNa rajju vagerene rajju vagere rUpe jANyA pachI koi tene mAravAno vicAra karatuM nathI. mATe prANAtipAtakriyA cha jIvanikAyane viSe kahI che. have eja prANAtipAta kriyAno upara kahyA pramANe nairayikAdi covIza daMDakane AzrayI vicA2 ka2e che-'asthi N maMte'ityAdi parantu sUtrapATha A pramANe jANavA--"asthi La aMte! nephyALa pALAvALuM jiriyA jgapha? hantA asthiA myuiM nuM maMte! pALAvALuM jiriyA jnma? goyamA ! chatu nIvaniAttuM""he bhagavan! zuM ema che ke nairayikone prANAtipAta vaDe kriyA thAya che ? hA avazya thAya che. he bhagavan! kone viSe prANAtipAta vaDe kriyA thAya che? gautama! cha jIvanikAyane viSe thAya che. e pramANe vaimAnikasUtra sudhI jANavuM. ema je prakAre prANAtipAta kriyA thAya che ane jene viSe thAya che tenuM pratipAdana karyuM. have e pramANe ja mRSAvAdAdi saMbandha sUtro kahe che--'asthi La aMte! munnAvAr'-- mRSAvAdanA pariNAmavaDe kriyA thAya che? ityAdi sugama che. parantu 'jiriyA ggapha'yathAsaMbhava prANAtipAta vagere kriyA thAya che. eTale prANAtipAtanA pariNAma varDa prANAtipAtakriyA thAya che, mRSAvAdanA pariNAma vaDe mRSAvAdakriyA thAya che. tathA 173 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 bAvIsatimaM kiriyApayaM jIvAIsu kiriyAheUhiM kammapagaDibaMdhaparUvaNaM sastunoaSalApa karavo ane asatnI prarUpaNA karavI te mRSAvAda. ane te lokAlokamAM rahelI badhI vastu viSe paNa saMbhava che. tethI mRSAvAda sUtramAM kahyuM che ke 'savvasu' mRSAvAdakriyA sarva dravyone viSe hoya che. ahiM dravyanuM grahaNa paryAyanuM upalakSaNasUcaka che, tethI paryAyone viSe paNa jANavuM. tathA je vastu grahaNa ke dhAraNa karI zakAya tenuM ja AdAna--grahaNa thAya che, bAkInAnuM je grahaNa thatuM nathI. mATe adattAdAna sUtramAM 'vahaLadhAragingesu su' adattAdAnakriyA grahaNa karavA ane dhAraNa karavA lAyaka dravyane viSe hoya che--ema kahyuM tema maithunano vicAra citra, lepa ane kASThAdinA banAvelAM rUpomAM ane rUpasahita strI vageremAM hoya che. tethI maithana sUtramAM kahyuM che ke 'vesu vA vasANuM Dvesu vA' maithunakriyA rUpo ane rUpasahita dravyomAM hoya che. tathA parigraha-svasvAmibhAva saMbandha vaDe mUrchA-Asakti, ane te prANIone atizaya lobhathI sarve vastune viSe thAya che. tethI parigraha sUtramAM kahyuM ke 'savvavatnesu'-parigrahakriyA sarva dravyone viSe hoya che. Aja hetuthI zAstramAM bIje sthaLe paNa prathama vrata sarvajIvaviSayaka kahyuM che. bIjuM mRSAvAda viramaNa ane chelluM parigrahaviramaNa vrata sarve vastune viSe tathA trIjuM ane cothuM tenA- sarva vastunA eka deza-bhAgane viSe hoya che. e saMbandhe kahyuM che ka-- "paDhamaMmi savva jIvA bIe carime ya savvadavvAiM / sesA mahavvayA khalu tadekadesammi nAyavvA " // pahelA mahAvratano viSaya sarva jIvo, bIjA ane chellA mahAvratano viSaya sarva dravyo ane bAkInA mahAvrato tenA eka dezane viSe jANavA. krodhAdi suprasiddha che. parantu kalaha-rADo pADavI, abhyAkhyAna-khoTA doSano Aropa karavo. jema ke cora nahi hovA chatAM 'tuM cora cho, parastrI gamana nahi karanArane paNa tuM parastrIlaMpaTa cho' ema kahevuM ityAdi. abhyAkhyAnano mRSAvAdamAM paNa samAveza thAya che to paNa A moTo doSa che ema jANI juduM grahaNa karyu che. vaizUnya-parokSamAM sAcA athavA khoTA doSo prakaTa karavA. pa2parivAda-ghaNA mANasonI samakSa bIjAnA doSo kahevA. rati ane arati prasiddha che, ane banne maLIne eka pApasthAna che. 'mAyAmotte'iti mAyAmRSAvAda-mAyA-kapaTa ane mRSA-juduM, kapaTa purvaka juThuM bolavuM. ahIM samudAyanI vivakSA karelI che ane mahA karmabandhanuM kAraNa che mATe mAyA ane mRSAvAdathI juduM pApasthAna kahyuM che. tathA 'micchAsaLasatttAM'iti. mithyAdarzana rUpa zalya te mithyAdarzanazalya, te vaDe-A hamaNAM kahelA padonA kathana vaDe 'adRArasa paNa daMDA' batAvelA badhA maLIne aDhAra daMDako thAya che. kAraNa ke prANAtipAtadi aDhAra pApasthAnako che. 3585 || jIvAIsu kiriyAheUhiM kammapagaDibaMdhaparUvaNaM || . jIve NaM bhaMte! pANAivAeNaM kati kammapagaDIo baMdhati ? goyamA ! sattavihabaMdhae vA aTThavidhabaMdhae vA / evaM neraie jAva niraMtaraM vemANie / jIvA NaM bhaMte! pANAivAeNaM kati kammapagaDIo baMdhati ? goyamA! sattavihabaMdhagAva aTThavihabaMdhagA vi| neraiyA NaM bhaMte! pANAivAeNaM kati kammapagaDIo baMdhati ? goyamA ! savvevi tAva hojjA sattavihabaMdhagA, ahavA sattavihabaMdhagA ya aTThavihabaMdhage ya, ahavA sattavihabaMdhagA ya aTThavihabaMdhagA ya / evaM asurakumArA vi jAva thaNiyakumArA / puDhavi - Au-teu vAu - vaNapphaikAiyA ya ete savve vi jahA ohiyA jIvA, avasesA jahA neraiyA / evaM ete jIvegiMdiyavajjA tiNNi tiNNi bhaMgA savvattha bhANiyavva tti', jAva micchAdaMsaNasalleNaM, evaM egattapohattiyA chattIsaM daMDagA hoMti / // sU0 - 4 / 586 / / (mULa) he bhagavan! jIva prANAtipAta vaDe keTalI karmaprakRtio bAMdhe? he bhagavan! sAta prakRtio bAMdhe ke ATha prakRtio bAMdhe. e pramANe nairayikathI mAMDI nirantara vaimAnika sudhI jANavuM. he bhagavan! jIvo prANAtipAta vaDe keTalI karmaprakRtio bAMdhe? he gautama! badhA jIvo sAta prakRtio bAMdhe ane ATha prakRtio bAMdhe. he bhagavan! nairayiko prANAtipAta vaDe keTalI karmaprakRtio bAMdhe? he gautama! badhAya sAta karmaprakRtinA bAMdhanArA hoya, athavA badhA sAta prakRtiono baMdha 1. 'jANiyavva' pAThAntara 174 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvIsatimaM kiriyApayaM jIvAIsukammabaMdhamahikiccakiriyAparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 karanArA hoya ane koI eka ATha prakRtiono bandha karanAra hoya. athavA sAta prakRtionA bAMdhanArA hoya ane ATha prakRtionA bAMdhanArA hoya. e pramANe asurakumAro yAvat svanitakumArone jANavuM. pRthivIkAya, akAya, tejaskAya, vAyakAya ane vanaspatikAyiko e badhA odhika-sAmAnya jIvonI peThe jANavA. ane bAkInA badhA nairayikonI peThe jANavA. e pramANe jIva ane ekendriya sivAya traNa traNa bhAMgA badhe kahevA. ane te yAvat mithyAdarzanazalya sudhI kahevuM. ema ekavacana ane bahuvacananA chatrIza daMDako thAya che. 4pa86/l (TI) e pramANe aDhAra pApasthAnakone AzrayI jIvonI kriyA ane teono viSaya batAvyo, have te aDhAra pApasthAnakone AzrayI jIvo ekavacana tathA bahuvacana vaDe keTalI kama prakRtio bAMdhe?te batAvavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che-"nI je aMte -he bhagavan! jIva prANAtipAta vaDe keTalI karmaprakRtio bAMdhe? ityAdi sUtra sugama che. parantu AyuSyanA bandhanA abhAve sAta prakRtio bAMdhe che ane jyAre AyuSyano bandha kare tyAre ATha prakRtio bAMdhe che. bahuvacanamAM aneka jIvonA bandhanA vicAramAM sAmAnyapaNe jIvapadane AzrayI sAta prakRtio bandha karanArA ane ATha prakRtionA bandha karanArA paNa ghaNA jIvo . hoya che tethI banne sthaLe bahuvacanarUpa e ekaja bhAMgo hoya che. nairayika sUtramAM sAta prakRtiono bandha karanArA avasthita ja hoya che, kAraNa ke hiMsAdi pariNAmavALA hamezAM ghaNA jIvone sAta prakRtiono bandha avazya thAya che. tethI jyAre eka pa ATha prakRtiono bAMdhanAra na hoya tyAre badhA sAta prakRtione bAMdhanArA hoya' e eka bhAMgo hoya che. jyAre eka ATha prakRtiono bAMdhanAra hoya ane bAkI badhA sAta prakRtione bAMdhanAra hoya tyAre ghaNA sAta prakRtionA bandhaka jIvo ane eka prakRtino bandhaka jIva-e bIjo bhAMgo hoya che. jyAre ATha prakRtionA bAMdhanArA paNa ghaNA jIvo hoya tyAre banne sthaLe bahuvacanarUpa ghaNA sAta prakRtionA bAMdhanArA ane ATha prakRtionA bAMdhanArA hoya-e trIjo bhAgo thAya che. e pramANe traNa bhAMgA vaDe asurakumArathI AraMbhI svanitakumAra sudhInA bhavanapati devo kahevA. jema sAmAnyathI jIvo kahyA tema pRthivI, pANI,agni, vAyu ane vanaspatikAyiko kahevA. ane banne sthaLe paNa bahuvacanane AzrayI eka ja bhAMgo kahevo, kAraNa ke hiMsAnA pariNAmavALA pratyeka pRthivIkAyikAdi jIvo sAta prakRtiono bandha karanArA ke ATha prakRtiono bandha karanArA hamezAM ghaNA hoya che. bAkInA beindriya, indriya, caurindriya, tiryaMca paMcendriya, manuSya, vyantara, jyotiSika ane vaimAniko jema traNa bhAMgA vaDe nairayiko kahyA tema kahevA. jema prANAtipAta vaDe ekavacana ane bahuvacanane AzrayI be daMDako kahyA tema sarva pApasthAno vaDe paNa pratyekanA babbe daMDako 'nAva bichAvaMsaLasatte' vAva -mithyAdarzana zalya vaDe kahevA. badhI saMkhyA maLI keTalA daMDako thAya? e mATe sUtrakAra kahe che-parva pApohattiyA chatta laMDa ti' e pramANe ekavacana ane bahuvacananA maLI chatrIza daMDako thAya che, kAraNa ke aDhArane bee guNavAthI chatrIza thAya che. jApa86/l. || jIvAIsukammabaMdhamahikiccakiriyAparUvaNaM / / jIve NaM bhaMte! NANAvaraNijjaM kammaM baMdhamANe kati kirie? goyamA! siya tikirie, siya caukirie, siya paMcakirie, evaM neraie jAva vemaannie| jIvA NaM bhNte| NANAvaraNijjaM kammaM baMdhamANA kati kiriyA? goyamA! tikiriyA, caukiriyA vi, paMcakiriyA vi, evaM neraiyA niraMtaraMjAva vemaanniyaa| evaM darisaNAvaraNijja veyaNijja mohaNijja AuyaM nAmaMgottaM aMtarAiyaM ca 'aTThavihakammapagaDIo bhANiyavvAo, egatta-pohattiyA solasadaMDagA ITU0-118thI (mULa) he bhagavan! jIva jJAnAvaraNIya karma bAMdhato keTalI kriyAvALo hoya? he gautama! kadAca traNa kriyAvALo, kadAcita cAra | kriyAvALo ane kadAcit pAMca kriyAvALo hoya. ema narayika yAvat vaimAnika sudhI jANavuM. he bhagavan! jIvo 1. 'darisaNAvaraNiya be' pAThAntara; 2. 'aTTha vi kamma pagaDIo' pAThAntara " 175 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 bAvIsatimaM kiriyApayaM jIvAIsuegattapuhattehiM kiriyAparUvaNaM jJAnAvaraNIya karma bAMdhatAM keTalI kriyAvALA hoya? he gautama! kadAca traNa kriyAvALA, kadAcit cAra kriyAvALA ane kadAca pAMca kiyAvALA hoya. e pramANe nairayikothI mAMDI nirantara vaimAniko sudhI jANavuM. ema darzanAvaraNIya, vedanIya, mohanIya, AyuSya, nAma, gotra ane aMtarAya ema AThe karma pravRtio kahevI. ema ekavacana ane bahuvacananA soLa daMDako thAya che. //pA587ll (TI0) nIi paMjo'-he bhagavan! jIva jJAnAvaraNIya karma bAMdhato ahIM keTalI kriyAvALo hoya? ityAdi. pUrvanA sUtranI sAthe A sUtrano paNa zo saMbandha che? uttara-ahIM pUrve kahyuM ke "jIva prANAtipAta vaDe sAta ke ATha prakAranA karma bAMdhe che ane te jJAnAvaraNIyAdi karma bAMdhato jIva keTalI kriyAo vaDe teja prANAtipAtane kare che te ahIM pratipAdana karAya che. vaLI prANAtipAtanA kAryarUpa jJAnAvaraNIya karma vaDe tenA kAraNa bhUta prANAtipAtanI utpattino bheda batAvAya che, ane prANAtipAtanI utpattinA bhedathI bandha vizeSa paNa thAya che, e saMbadhe kahyuM che ka- " "tisRbhizcatasRbhiratha paJcabhizca hiMsA samApyate kramazaH / bandho'sya viziSTaH syAd yogapradveSasAmyaM cet"| traNa, cAra ane pAMca kriyAo vaDe anukrame hisAM samApta thAya che ane temAM yoga ane dveSanI samAnatA hoya to eno viziSTa bandha thAya che. teja prANAtipAtanI utpattino bheda batAve cha-kadAcit traNa kriyAvALo hoya, kadAcit cAra kriyAvALo hoya, ane kadAcit pAMca kriyAvALo hoya. temAM kAyikI, adhikaraNikI ane prApleSikI kriyA vaDe traNa kriyA hoya che. kAyikI eTale hasta, pAdAdi avayavono vyApAra-pravRti, adhikaraNikI-khajJAdi adhikaraNa sajja karI taiyAra rAkhavA, ene mArIza evuM aprazasta mana karavuM te prAaSikI, kAyikI adhikaraNikI, prASikI ane pAritApanikI kriyA vaDe cAra kriyA hoya che. pAritApanikI-khagAdinA ghA vaDe pIDA karavI. jyAre pAMcamI prANAtipAta kriyA hoya che tyAre pAMca kriyA thAya che. prANAtipAta kriyA eTale jIvitathI judA karavuM. e pramANe narayikathI AraMbhI covIza daMDakanA kramathI vaimAnika sUtra sudhI kahevuM. sUtrapATha A pramANe - he bhagavan!aurayika jJAnAvaraNIya karma bAMdhato keTalI kriyAvALo hoya-ityAdi. e pramANe eka jIvane AzrayI daMDaka kahyo. have ghaNA jIvone AzrayI kahe che-"nIvA . aMte'-ityAdi praznasUtra sugama che, bhagavAn uttara kahe che-jIvo traNa kriyAvALA, cAra kriyAvALA, ane pAMca kriyAvALA paNa hoya che. tAtparya e che ke-jJAnAvaraNIya karma bAMdhanArA jIvo hamezAM ghaNA hoya che mATe traNa kriyAvALA, cAra kriyAvALA ane pAMca kriyAvALA paNa ghaNA hoya che. e pramANe ekaja bhaMga thAya che. jema sAmAnyataH jIva padane AzrayI bhAMgAno abhAva che tema narayikAdi covIze daMDakone AzrayI potapotAne sthAne pratyekane bhAMgAno abhAva jANavo. kAraNa ke jJAnAvaraNIya karma bAMdhatA nairayikAdImAM paNa hamezAM traNa kriyAvALA, cAra kriyAvALA ane pAMca kriyAvALA ghaNA hoya che. jema jJAnAvaraNIya karmane AzrayI eka jIva ane aneka jIvanI apekSAe be daMDaka kahyA tema darzanAvaraNIyAdi karmane AzrayI paNa pratyekane babbe daMDako kahevA. tethI badhA maLIne soLa daMDaka thayA. //pA587ll || nIvArphamu.putteiei viricArUvaM II. jIve NaM bhaMte! jIvAto katikirie? goyamA! siya tikirie, siya caukirie, siya paMcakirie, siya akirie| jIve NaM bhaMte neraiyAo katikirie? goyamA! siya tikirie, siyacatukirie, siya akirie, evaM jAva thnniykumaaraaoN| puDhavikkAiyA-AukkAiyA-teukkAiyA-vAukkAiya'-vaNapphaikAiya-beiMdiya-teiMdiya-cauridiyapaMciMdiyatirikkhajoNiya-maNUssAto jahA jIvAto, vANamaMtara-joisiya-vemANiyAo jahA neriyaao| jIve NaM bhaMte! jIvehito katikirie? goyamA! siya tikirie, siya caukirie, siya paMcakirie, siya akirie| 1. puDhavIkAiyAo AukkAiyAo teuSkAiyo vAukkAiyAo vaNassatikAiyAo iti pAThAntara - 176 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvIsatimaM kiriyApayaM jIvAIsuegattapuhattehiM kiriyAparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 jIve NaM bhaMte! neraiehiMto katikirie? goyamA! siya tikirie, siya caukirite, siya akirie, evaM jaheva paDhamo daMDao tahA eso vi bitio bhANiyavvo' jIvA NaM bhaMte! jIvAo katikiriyA? goyamA! siya tikiriyA vi, siya caukiriyA vi, siya paMcakiriyA vi, siya akiriyA vi| jIvA NaM bhaMte! neraiyAo katikiriyA? goyamA! jaheva AilladaMDao taheva bhANiyavvo, jAva vemANiya tti| jIvA NaM bhaMte! jIvehiMto katikiriyA? goyamA! tikiriyA vi, caukiriyA vi,paMcakiriyA vi, akiriyA vi| jIvA NaM bhaMte! neraiehiMto katikiriyA? goyamA! tikiriyA vi, caukiriyA vi, akiriyA vi| asurakumArehito vi evaM ceva jAva vemANiehito, (NavaraM) orAliyasarIrehito jahA jiivehito| neraie NaM bhaMte! jIvAto katikirie? goyamA! siya tikirie, siu caukirie,siya pNckirie| neraie NaM bhaMte! neraiyAo katikirie? goyamA! siya tikirie, siya cukirie| evaM jAva vemaanniyaao| NavaraM orAliyasarIrAo jahA jiivaao| neraie NaM bhaMte! jIvehito katikirie? goyamA! siya tikirie siya caukirie siya pNckirie| neraie NaM bhaMte! neraiehito kaikirie? goyamA! siya tiyakirie siya cukirie| evaM jaheva paDhamo daMDao taha eso vi bitio bhaanniyvvo| evaM jAva vemANiehito, navaraM neraiyassa neraiehiMto devehito ya paMcamA kiriyA natthiA neraiyA NaM bhaMte! jIvAo katikiriyA? goyamA! siya tikiriyA, siya caukiriyA siya paMcakiriyA, evaMjAva vemANiyoo, navaraM neraiyAo devAo ya paMcamA kiriyA natthiA neraiyA NaM bhaMte! jIvehito katikiriyA? goyamA! tikiriyA vi, caukiriyA vi, paMcakiriyA vi| neraiyA NaM bhaMte! neraiehito katikiriyA? goyamA! tikiriyA vi caukiriyA vi| evaM jAva vemANiehito, navaraM orAliyasarIrehiMto jahA jiivehito| asurakumAre NaM bhaMte! jIvAo katikirie? goyamA! jaheva neraie NaM cattAri daMDagA taheva asurakumAreNa vi cattAri daMDagA bhANiyavvA, evaM ca uvaujz2iUMNa bhAveyavvaM ti| jIve maNUse ya akirie vuccati, sesA akiriyA na vuccNti| savve jIvA orAliyasarIrehiMto pNckiriyaa| neraiya-devehito paMcakiriyA Na vuccNti| evaM ekvekajIvapade cattAri cattAri daMDagA bhANiyavvA, evaM eyaM dNddmsyN| savve vi ya jIvAdIyA daMDagA / suu0-6|588|| (mU0) he bhagavan! jIva jIvane AzrayI keTalI kriyAvALo hoya? he gautama! kadAca traNa kriyAvALo, kadAca cAra kriyAvALo, kadAca pAMca kiyAvALo ane kadAca akriya hoya. he bhagavan!jIva narayikane AzrayI keTalI kriyAvALo hoya? he gautama! kadAca traNa kriyAvALo, kadAca cAra kiyAvALo ane kadAca akriya hoya. e pramANe svanitakumAro sudhI jANavuM pRthivIkAyika, aSkAyika, tejaskAyika, vAyukAyika, vanaspati, beindriya, teIndriya, caurindriya, paMcendriya tiryaMca ane manuSyane AzrayI jema jIvane AzrayI kahyuM tema kahevuM. he bhagavan! jIva jIvone AzrayI keTalI kriyAvALo hoya? he gautama! kadAca traNa kriyAvALo, kadAca cAra kiyAvALo, kadAca pAMca kiyAvALo ane kadAca akriya hoya. he bhagavana!jIva narayikone AzrayI keTalI kriyAvALo hoya? he gautama!kadAca traNa kriyAvALo, kadAca cAra kriyAvALo ane kadAca akriya hoya-e pramANe jema pahelo daMDaka kahyo tema A bIjo daMDaka kahevo. he bhagavan! jIvo eka jIvane AzrayI keTalI kriyAvALA hoya? he gautama! kadAca traNa kriyAvALA paNa hoya, kadAca cAra kiyAvALA paNa hoya, kadAca pAMca kriyAvALA paNa hoya ane kadAca kriyArahita paNa hoya. he bhagavana! jIvo ekanarayikane AzrayI keTalI kriyAvALA hoya?he gautama! jema prathama daMDaka kahyo tema yAvatuM vaimAnika sudhI kahevo. he bhagavan! jIvo jIvone AzrayI keTalI kiyAvALA hoya? 1. 'bhANiyabvo jAva vemANiya tti' pATha vizeSa labhyate; mA pATha mahAvIra vidhAlayathA 7pAye pannaqu sUtramA cha. - 177 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 bAvIsatimaM kiriyApayaM jIvAIsuegattapuhattehiM kiriyAparUvaNaM he gautama! kadAca traNa kriyAvALA paNa hoya, kadAca cAra kriyAvALA paNa hoya, kadAcit pAMca kriyAvALA paNa hoya ane kadAcit kriyArahita paNa hoya. he bhagavan! jIvo naiyikone AzrayI keTalI kriyAvALA hoya? he gautama! kadAca traNa kriyAvALA, kadAca cAra kriyAvALA ane kadAca kriyArahita hoya. asurakumArone AzrayI paNa emaja jANavuM. yAvat vaimAnikone AzrayI emaja samajavuM. jema jIvone AzrayI kahyuM tema audArikazarIrone AzrayI kahevuM. he bhagavan! nairayika jIvane AzrayI keTalI kriyAvALA hoya? he gautama! kadAca traNa kriyAvALo, kadAca cAra kriyAvALo ane kadAca pAMca kriyAvALo hoya. he bhagavan! nairiyaka nairiyakane AzrayI keTalI kriyAvALo hoya? he gautama! kadAcit traNa kriyAvALo ane kadAca cAra kriyAvALo hoya. e pramANe yAvat vaimAnikone AzrayI samajavuM. parantu nairayiko, nairayikone ane devone AzrayI pAMcamI prANAtipAta kriyA nathI. he bhagavan! nairayiko jIvane AzrayI keTalI kriyAvALA hoya? he gautama ! kadAca traNa kriyAvALA, kadAca cAra kriyAvALA ane kadAca pAMca kriyAvALA paNa hoya. e pramANe yAvat vaimAnikane AzrayI jANavuM. parantu nairayika ane devane AzrayI pAMcamI prANAtipAta kriyA nathI. he bhagavan! nairayako jIvane AzrayI keTalI kriyAvALA hoya? he gautama! traNa kriyAvALA, cAra kriyAvALA ane pAMca kriyAvALA paNa hoya. he bhagavan!naiyiko naiyikone AzrayI keTalI kriyAvALA hoya? he gautama! traNa kriyAvALA ane cAra kriyAvALA hoya. e pramANe yAvat vaimAnikone AzrayI jANavuM. parantu. audArika zarIrane AzrayI jema jIvone AzrayI kahyuM tema kahevuM. he bhagavan! asurakumAra jIvane AzrayI keTalI kriyAvALo hoya? he gautama! jema naiyikane cAra daMDako kahyA tema asurakumArane yaNa cAra daMDako kahevA. ema upayoga rAkhIne vicAra karavo. jIva ane manuSya kriyArahita kahevAya che. ane bAkInA kriyArahita kahevAtA nathI. badhA jIvo audArika zarIrone AzrayI pAMcakriyAvALA hoya che. ane nairayiko ane devone AzrayI pAMca kriyAvALA nathI. e pramANe eka eka jIvapadamAM cAra cAra daMDako kahevA. e pramANe e badhA jIvAdi daMDako maLI so daMDako thAya che. / / 6 / / 588 // (TI0)'khIne khaM maMte nIvAto Rtivi'ihe bhagavan! jIva jIvane AzrayI keTalI kriyAvALo hoya? A sUtrano pUrvanA sUtranI sAthe zo saMbaMdha che? uttara-ahIM kevaLa vartamAna bhavamAM rahelA jIvane jJAnAvaraNIyAdi karma bandhanA bhedanA vicAramAM kAyikI vagere kriyA rUpa vizeSaNavALo prANAtipAtano bheda kA2Na che eTale karmabandhanI vizeSatAmAM prANAtipAtanI vizeSatA kA2Na che ema na samajavuM. paNa vijI: Adi kriyArUpa vizeSaNavALo atIta bhavano zarIra saMbandha paNa kAraNa che. tethI A arthanuM pratipAdana karavA mATe A sUtra che. teno pUrvAcAryoe batAvelo A bhAvArtha cha-- "A saMsA2ATavImAM paribhramaNa karatA sarva: jIvoe te te sthAnomAM za2I2 AyudhAdi (adhikaraNo) choDyA che ane te zastro vaDe jyAre koine svayameva pIDA vage2e thAya che tyA2e bhavAntaramAM gayelA tenA mAlIkane paNa tenAthI nivRtta thayelo nahi hovAthI kriyAno saMbhava che, paNa teno tyAga kare to kriyAno saMbhava nathI, kAraNa ke tethI nivRtta thayelo che. ahIM A udAharaNa che-- "vasaMtapura nagaramAM ajitasena rAjAnI sevA karanArA be phulaputro che. temA eka zramaNopAsaka zrAvaka che ane bIjo mithyArdaSTi che. koI divase rAtrIe rAjAnI sAthe e bannene bahA2 javAnu thayuM ane utAvaLathI ghoDA upara caDhatAM teonA khaDgo paDI gayA. zrAvaka kulapUtre tenI tapAsa karI paNa manuSyono kolAhala hovAthI te khaDga na malyuM. bIjo kulapUtra hasyo, ke zuM bIjuM khaDga nahi maLe? zrAvake adhikaraNa samajI vosarAvyuM. te khaDgane grahaNa karanArA bIjAoneM baMdIvAnone pakaDavAmAM sAhasika rAjapuruSoe pakaDyA. bIjAoe (teoe)rAjAnA priya manuSyane pakaDyo ane te nAsavA lAgyo eTale e khaDga dvArA mArI nAMkhyo. tyAra pachI ArakSako teone pakaDI rAjA pAse lai gayA ane vRttAMta kahyo. rAjA gusse thayo. teNe pUchayuM-tame konA mANaso cho? teoe kahyuM ka--'ame anAtha chIe' kAle ame kArpeTiko-bhikSuko hatA. A khago tamane kyAM maLyAM? ema pUchyuM eTale teoe kahyuM ke paDelA hatAM. tyAra pachI rAjAe krodha pUrvaka kahyuM ke jenI sAthe mAre vaira nathI evA mahApramAdI phulaputronI tapAsa karo ke A khaDgo konAM che? tethI te rAjapuruSoe bArIka tapAsa karIne rAjAne . 178 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvIsatimaM kiriyApayaM jIvAIsuegattapuhattehiM kiriyAparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 vijJapti karI ke svAmI! guNacaMdra ane bAlacandranA khago che. tethI rAjAe judA judA bolAvIne kahyuM ke tamArA khaDyo lyo.eka kulaputre lIdhA, rAjAe pUchayuM ke tAruM khaDjha kyAM khovAyuM? teNe jema banyuM hatuM tema kahyuM. tenI tapAsa kema na karI? teNe kahyuM ke svAmI! tamArI kRpAthI eTalA (khaga)mAtranI huM tapAsa karuM? arthAt tamArI mArA upara maherabAnI che to eTalA khagamAtranI huM tapAsa kema karuM? zrAvaka kulaputra khaDjha grahaNa karavA icchato nathI. rAjAe pUchayuM- "zA mATe grahaNa karato nathI? teNe kahyuMsvAmI! amArI evI sthiti-maryAdA che ke e pramANe grahaNa karI zakAya nahi'. kAraNa ke te adhikaraNa che. atyanta utAvaLa hovAne lIdhe tapAsa karavA chatAM te khagna hAtha na lAgyuM ane tethI adhikaraNa hovAthI vIsarAvI dIdhuM. mATe have mAre tene levuM ne kahyuM. tethI rAjAe pramAda karanAra kulaputrane zikSA karI ane bIjAne choDI mUkyo. A dRSTAMta che tenA arthano upanaya A pramANe che je te kulapatra pramAdagarbhita nahi vosarAvyAnA doSathI aparAdhane prApta thayo. ema jIva paNa janmAntaramAM prApta thayelAM zarIra ane zastrAdine nahivosarAvato anumodananA bhAvathI doSane prApta thAya che. zAstramAM kaheluM che ka-"keTalAeka jAtismaraNAdi vaDe pUrvanA zarIrane jANI atimohathI gaMgAnadImAM potAnA asthi laI jAya che." have sUtranI vyAkhyA kare che- "he bhagavan! jIva jIvane AzrayI keTalI kriyAvALo hoya? bhagavAna uttara Ape che-3 gautama!Atu-kadAcikAyikI, adhikaraNikI ane prASikI kriyA hovAthI traNa kriyAvALo hoya temAM vartamAna bhavane AzrayI pUrvanI peThe vicAra karavo.atIta bhavanI apekSAe tenA zarIranA athavA zarIranA eka bhAgano upayoga thato hovAthI tene kAyikI kriyA, teNe joDelA-taiyAra karelA haLa, gara (viSa) ane kUTayagnAdi tathA teNe banAvarAvelA talavAra, bhAlA ane tomarAdi bIjAnA upaghAta mATe vaparAtAM hovAthI athavA zarIra paNa adhikaraNa che mATe adhikaraNikI kriyA paNa hoya che. te saMbandhI azubha pariNAmanuM pratyAkhyAna-tyAga karelo nahi hovAthI prASikI-ema traNa kriyA hoya che. svAdu-kadAcit pAritApanikI hovAthI cAra kriyAvALo hoya che. kAraNa ke tenA zarIra vaDe ke zarIranA eka bhAga rUpe adhikaraNa vaDe paritApa karAya che. athavA jyAre tenAvaDe jIvitathI paNa viyoga karAya che tyAre sTA-kadAcit pAMca kriyAvALo hoya che syAhU-kadAcit akriya hoya che. jyAre pUrva janmanA zarIra ke adhikaraNano trividha trividha tyAga kare ane te janmatA zarIra vaDe kAMI paNa kriyA na kare. A akriyapaNuM manuSyanI apekSAe samajavuM. kAraNa ke tene ja sarvaviratipaNuM hoya che. athavA siddhanI apekSAe akriyapaNe jANavuM. kAraNa ke zarIra ane manovRttinA abhAve siddha jIvo akriya che. A arthane covIza daMDakanA anukramathI varNave che nIve aMte riphayAmo tivi--ihe bhagavan! jIva narayikane AzrayI keTalI kriyAvALo hoya? ityAdi sugama che. paraMtu teno bhAvArtha A che deva ane nArakone AzrayI jIva cAra kriyAvALo ja hoya. kAraNa ke koipaNa kriyAthI) teonA jIvitano viyoga thato nathI. kemake 'anavatyayugo nAravA-levAH' nArako ane devo anapavartanIya AyuSavALA hoya che-evuM zAstranuM vacana che. bAkInA saMkhyAta varasanA AyuSyavALA jIvone AzrayI pAMca kriyAvALo paNa hoya. kAraNa ke teonuM apavartanIya AyuSya hovAthI teone jIvItathI viyogano paNa saMbhava che. e pramANe eka jIvanI eka jIvane AzrayI kriyAono vicAra karyo. have ghaNA jIvone AzrayI eka jIvanI kriyAono vicAra kare che-"nI ne aMte ! nIvahiMto tivipi pavutte'-he bhagavan! jIva ghaNA jIvane AzrayI keTalI kriyAvALo hoya? ityAdi. A daMDakano paNa purvanI peThe vicAra karavo. have ghaNA jIvonI eka jIvane AzrayI kriyAono vicAra kare che nIvA ! nIvAto viDiyA pattA' he bhagavan! jIvo eka jIvane AzrayI keTalI kriyAvALA hoya? ityAdi. A daMDaka paNa prathama daMDakanI peThe jANavo. have ghaNA jIvonI ghaNA jIvAne AzrayI kriyAo saMbaMdhe sUtra kahe che pIvA | aMte! nIvehiMto viriyA pattA'-he bhagavan! jIvo jIvone AzrayI keTalI kriyAvALA hoya? ityAdi. ahIM prazna pAThamAtrathI siddha che. uttara A pramANe che-he gautama! traNa kriyAvALA paNa hoya, cAra kriyAvALA paNa hoya, pAMca kriyAvALA paNa hoya ane kriyArahita paNa hoya, kAraNa ke koI jIva koI paNa jIvane AzrayI traNa kriyAvALo, koIne AzrayI cAra kriyAvALo, koIne AzrayI pAMca kriyAvALo ane koI paNa sarvottama cAritravALo manuSya ane 179 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 bAvIsatimaM kiriyApayaM jIvAIsuegattapuhattehiM kiriyAparUvaNaM badhA siddha akriya--kriyAnA abhAvavALA hoya che. ema badhe bahuvacanarUpa eka bha| hoya che. e pramANe nairayikAdi daMDakanA anukramathI vaimAnika sUtra sudhI jANavuM. parantu nairayiko ane devone AzrayI traNa kriyAvALA paNa, cAra kriyAvALA paNa ane kriyArahita paNa hoya che. ema kahevuM. bAkInA saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA jIvone AzrayI pAMca kriyAvALA paNa hoya. e pramANe sAmAnyapaNe jIvapadane AzrayI cAra daMDako kahyA. have naiyika padane sUtrakA2 kahe che--'kherav N maMte! nIvAto tijhiriN patte'-he bhagavan! nairiyaka jIvane AzrayI keTalI kriyAvALo hoya? ityAdi. 'vaM nAva vemApihiMto' iti. e pramANe yAvat vaimAnikone AzrayI kahevuM. ahIM yAvat zabda hovAthI 'naiyika jIva jIvone AzrayI keTalI kriyAvALo hoya' ityAdirUpa bIjo daMDaka kahelo jANavo. badhe audArika zarIrI saMkhyAta varasanA AyuSyavALAne AzrayI kadAca traNa kriyAvALo hoya, kadAca cAra kriyAvALo hoya ane kadAca pAMca kriyAvALo hoya ema kahevuM. nairayika ane devone AzrayI pAMcamI prANaviyoga rUpa prANAtipAta kriyA nathI, kAraNa ke teonuM anapavartanIya AyuSya che. tethI teone AzrayI kadAca traNa kriyAvALo hoya ane kadAca cAra kriyAvALo hoya ema kahevuM. (pra0)--nairayika devone AzrayI cAra kriyAvALo kema hoya ? (0)-- ahIM bhavanavAsI vagere devo trIjI narakapRthivI sudhI gayelA che ane jaze. zA mATe gayelA che ane jaze? pUrva bhavanA mitranI vedanA zAnta ka2vA mATe athavA pUrva bhavanA vairIne vedanA utpanna karavAne mATe tyAM jAya che. tyA2e ananta kALe AvuM paNa thAya che ke tyAM gayelA devonArako vaDe baMdhAya che. A saMbandhe mUlaTIkAkAra paNa kahe che ke--"tatra tA nAravaMdhyane kRtyappananAta v thazcit saMbhavamAtramiti'' tyAM gayelA devo nArako vaDe baMdhAya che, A paNa anantakALe saMbhava che. ahIM prazna kare che ke--nArakane beindriyAdi jIvone AzrayI kAyikI vagere kriyA kevI rIte hoya? (30)-- ahI nArakoe pUrva bhavanuM zarIra viveka-viratinA abhAvathI vosarAvyuM nathI ane vivekano abhAva bhavanimittaka hoya che. tethI te jIve banAveluM za2I2 jyAM sudhI za2I2pariNAmano sarvathA tyAga na kare tyAM sudhI aMzathI paNa zarI2 pariNAmane prApta thayeluM pUrva bhAganI apekSAe ghInA ghaDAnI peThe 'A tenuM zarIra che' ema kahevAya che. jema ghIthI bharelo ghaDo ghI kADhI levA chatAM paNa 'dhRtaghaTa' ema kahevAya che, tema te zarIra paNa teNe banAveluM hovAthI 'tenuM A zarIra che' ema kahevAya che. tethI te zarIranA eka bhAgarUpa asthi vagerethI je koi anya prANAtipAta-hiMsA kare che, mATe pUrve banAvelA za2I2no jIva paNa kAyikI Adi kriyAo vaDe joDAya che. kAraNa ke teNe tene vosarAvyuM nathI. temAM A pAMce kriyAonI bhAvanA A pramANe che-- tenA zarIrano vyApAra thato hovAthI kAyikI, 'zarI2 adhikaraNa paNa che' ema pUrve kahyuM che tethI adhikaraNikI. prAdeSikI vagere A pramANe che--jyAre te ja zarIranA eka bhAgane abhighAta vagere ka2vAmAM samartha joine koipaNa hiMsA karavAmAM tatpara thayelo ane hiMsAne pAtra beindriyAdine viSe jene krodhAdinuM kAraNa utpanna thayuM che evo AtmA 'A zastra ghAta ka2vAmAM samartha che' ema vicArato atizaya krodhAdi bhAvane prApta thAya che ane pIDA utpanna kare che tathA prANaviyoga kare che tyAre te saMbaMdhI prAddheSikI vagere kriyAnuM kAraNa hovAthI naigama nayanA mate tene paNa prAaSikI, paritApanikI ane prANAtipAtakriyA yathAyogyapaNe hoya che. jema nairiyaka padamAM cAra daMDako kahyA che tema bAkInA asurakumArAdi trevize daMDakomAM cAra cAra daMDako kahevA. parantu jIvapadamAM ane manuSyapadamAM 'kriyArahita paNa hoya' ema kahevuM. viratinI prAptimAM zarIra vosirAvela hovAthI zarIranimittakakriyAno asaMbhava che. bAkInA jIvo akriya hotA nathI, kAraNa ke viratinA abhAvathI bhavAntaranA zarIrane vosarAveluM nahi hovAthI tene avazya kriyAno saMbhava che e pramANe sAmAnyapaNe jIvapade eka ane bAkInA nairayikAdi covIza sthAnako maLI badhI pacIza saMkhyA thAya che ane eka eka sthAnake cAra cAra daMDako thatA hovAthI sarva maLI so daMDaka thAya che. / / 6 / / 588 // 180 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvIsatimaM kiriyApayaM cauvIsadaMDaesu kiriyAparUvaNaM jIvAIsu kiriyANaM sahabhAvaparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 ||cauvIsadaMDaesu kiriyAparUvaNaM / / kati NaM bhaMte! kiriyAo paNNattAo? goyamA! paMca kiriyAo paNNattAo,taMjahA-kAiyAjAva paannaaivaaykiriyaa| neraiyANaM bhaMte! kati kiriyAo paNNattAo? goyamA! paMca kiriyAo paNNattAo, taM jahA-kAiyA jAva paannaaivaaykiriyaa| evaM jAva vemaanniyaannN| ||jIvAIsu kiriyANaM sahabhAvapaLavaNaM / / jassa NaM bhaMte! jIvassa kAiyA kiriyA kajjai tassa AhigaraNiyA kiriyA kajjati? jassa AhigaraNiyA kiriyA kajjati tassa kAiyA kiriyA kajjati? goyamA! jassa NaM jIvassa kAiyA kiriyA kajjati tassa AhigaraNI kiriyA NiyamA kajjati, jassa AhigaraNI kiriyA kajjati tassa vi kAiyA kiriyA NiyamA kjjti| jassa NaM bhaMte! jIvassa kAiyA kiriyA kajjai tassa pAosiyA kiriyA kajjai, jassa pAosiyA kiriyA kajjai tassa kAiyA kiriyA kajjai? goyamA! evaM cev| jassaNaM bhaMte! jIvassa kAiyA kiriyA kajjai tassa pAriyAvaNiyA kiriyA kajjai, jassa pAriyAvaNiyA kiriyA kajjati tassa kAiyA kiriyA kajz2ai? goyamA! jassaNaM jIvassa kAiyA kiriyA kajjai tassa pAriyAvaNiyA siya kajjai,siya no kajjai,jassa puNa pAriyAvaNiyA kiriyA kajjai tassa kAiyA niyamA kajjati evaM pANAivAyakiriyA vi| evaM AdillAo paropparaM niyamA tiNNi kjjti|jss AdillAo tinni kajjati tassa uvarillAo donni siya kajjati siya no kajaMti, jassa uvarillAo doNNi kajjaMti tassa AillAo niyamA tiNNi kjjNti| jassa NaM bhaMte! jIvassa pAriyAvaNiyA kiriyA kajjati tassa pANAivAyakiriyA kajjati? jassa pANAivAyakiriyA kajjati tassa pAriyAvaNiyA kiriyA kajjati? goyamA! jassa NaM jIvassa pAriyAvaNiyA kiriyA kajjati tassa pANAivAtakiriyA siya kajjati,siya no kajjati, jassa puNa pANAivAyakiriyA kajjati tassa pAriyAvaNiyA kiriyA niyamA kjjti|jss NaM bhaMte! neraiyassa kAiyA kiriyA kajjati tassa ahigaraNiyA kiriyA kajjati? goyamA! jaheva jIvassa taheva neraiyassa vi, evaM niraMtaraMjAva vemANiyassa ||suu0-7||589|| (bhU0) magavan! 32ii yAmoDI cha? 8 gautama! pAMya yAmo DI cha. te mA pramANA-1 yi, yAvat-5 prANAtipAta kriyA, he bhagavan! narayikone keTalI kriyAo kahI che? he gautama! pAMca kriyAo kahI che. te A pramANe- 1 kAyikI, yAvatu-5 prANAtipAta kiyA. e pramANe yAvat vaimAnikone kahevuM. he bhagavan! je jIvane kAyikI kriyA hoya che tene adhikaraNikI kriyA hoya?ane jene adhikaraNikI kriyA hoya che tene kAyikI kriyA hoya?he gautama! je jIvane kAyikI kriyA hoya che tene adhikaraNikI kriyA avazya hoya che. ane jene adhikaraNikI kriyA hoya che tene kAyikI kriyA paNa avazya hoya che. he bhagavan! je jIvane kAyikI kriyA hoya che tene prASikI kriyA hoya? jene prApleSinI kriyA hoya che tene kAyikI kriyA hoya? he gautama! ema ja samajavuM. he bhagavan! je jIvane kAyikI kriyA hoya che tene pAritApanikI kriyA hoya? jene pAritApanikI kriyA hoya che tene kAyikI kriyA hoya? he gautama! je jIvane kAyikI kriyA hoya che tene pAritApanikI kriyA kadAca hoya ane kadAca na hoya. paNa jene pAritApanikI kriyA hoya tene kAyikI kriyA avazya hoya che. e pramANe prANAtipAtakriyA paNa jANavI. ema prathamanI traNa kriyAo paraspara avazya hoya che. jene AdinI traNa kriyAo hoya che tene uparanI banne kriyAo kadAca hoya ane kadAca na hoya. jene uparanI be kriyAo hoya che tene prathamanI traNa kriyAo avazya hoya che. he bhagavan! je jIvane pAritApanikI kriyA hoya che tene prANAtipAta kriyA hoya? jene 181 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 bAvIsatimaM kiriyApayaM jIvAIsu kiriyANaM sahabhAvaparUvaNaM prANAtipAta kriyA hoya che tene pAritApanikI kriyA hoya? he gautama! je jIvane pAritApanikI kriyA hoya che tene prANAtipAta kriyA kadAca hoya ane kadAca na hoya. paNa jene prANAtipAta kriyA hoya che tene pAritApanikI kriyA avazya hoya. he bhagavana! je nairayikane kAyikI kriyA hoya che tene adhikaraNikI kriyA hoya? he gautama! jema jIva saMbadhe kahyuM temaja nairayikane paNa jANavuM. e pramANe niraMtara yAvatu-vaimAnikane samajavuM. 7pa89 (TI.) have kyAM jIvane keTalI kriyA hoya e batAvavA mATe pUrve kaheluM sUtra kahe che-" mAM aMte! vikariyAno pannattAgo' ityAdi sUtra pUrvanI peThe jANavuM. eja kriyAono covIza daMDakanAkramathI vicAra kare che nephayA aMte -he bhagavannairayikone keTalI kriyA hoya? ityAdi sUtra pAThasiddha che. have A kriyAono eka jIvane AzrayI parasparaniyata saMbandha batAve cha-"nasa maMta!" he bhagavan! jene kAyikI kriyA hoya che tene adhikaraNikI kriyA hoya? ityAdi. ahIM kAyikI kriyA audArikAdi zarIrane Azrita, prANAtipAta-hiMsA karavAnA sAmarthyavALI viziSTa grahaNa karavI. paNa kAmaNa zarIrAzrita kriyA grahaNa na karavI. tethI prathamanI traNa kriyAono paraspara niyata saMbandha che. kevI rIte che? teno uttara e che ke zarIra adhikaraNa paNa che ema pUrve kahyuM che tethI kAya adhikaraNa hovAthI kAyikI kriyA hoya tyAM avazya adhikaraNikI hoya che ane adhikaraNI hoya tyAM avazya kAyikI kriyA hoya che. ane te viziSTa kAyikI kriyA pradveSa sivAya hotI nathI, mATe prAaSikI kriyAnI sAthe paNa teno paraspara niyata sabandha che. pradveSa paNa zarIrane viSe spaSTacihnavALo jaNAya che. kAraNa ke mukhanuM rakSapaNuM vagere tenA niyata cihno pratyakSathI ja jaNAya che. kahyuM che ke "rUkSayati ruSyato nanu vaktraM snihyati rajyataH puMsaH / audAriko'pi deho bhAvavazAt pariNamatyevam" // gusse thanAranuM mukha sukAI jAya che. ane snehavALA puruSanuM moTuM snigdha thAya che. audArika zarIra paNa bhAvanA vazathI - ema pariName che." paritApa ane prANAtipAtanuM prathamanI traNa kriyAnA sadbhAvamAM niyatapaNuM nathI. te A pramANe--jo A - ghAtaka-zIkArI ghAtane pAtra thayelA mRgAdi pazune dhanuSa vaDe pheMkelA bANa vagerethI vadhe che, tethI tenuM paritApa ane maraNa thAya che, anyathA thatuM nathI, tethI anIyatapaNuM che. ane paritApa ane prANAtipAtanA sadbhAvamAM pUrvanI kriyAo avazya hoya che. kAraNa ke pUrva kriyAonA abhAvamAM paritApa ane prANAtipAta kriyA hotI nathI. tethI A arthano vicAra karI kAyikI kriyA bAkInI cAra kriyAo sAthe, adhikaraNikI traNa kriyAo sAthe ane prASikI be kriyAonI sAthe sUtrathI sArI rIte vicAravI. pAritApanikI ane prANAtipAta kriyAonuM khAsa sUtra kahe che-"na nIvarsa pariyAvaLiyA ziriyA jJarU" je jIvane pAritApanikI kriyA hoya che tene prANAtipAta kriyA thAya-ityAdi. pAritApanikI kriyAnA satAvamAM prANAtipAta kriyA kadAca hoya ane kadAca na hoya. jyAre bANa vagarenA abhighAtathI jIvitathI judo paDe-mRtyu pAme tyAre hoya che ane bAkInA kALe hotI nathI. jene prANAtipAtakriyA hoya che tene avazya pAritApanikI kriyA hoya che, kAraNa ke paritApa sivAya prANano viyoga thato nathI. have nairayikAdicovIza daMDakanAkramathI kriyAono parasparaniyata saMbandha batAve che-"sa aMtAnera DrayA jiriyA vijJa"--je nerayikane kAyikI kriyA hoya che tene adhikaraNikI kriyA hoya? ityAdi sUtra prasiddha che, kAraNa ke teno vicAra pUrve karelo che. e pramANe eka daMDaka kahyo. 7pa89 jaM samayaM NaM bhaMte! jIvassa kAiyA kiriyA kajjati taM saMmayaM adhigaraNiyA kiriyA kajjati?, jaM samayaM ahigaraNiyA kiriyA kajjati, taM samayaMkAiyA kiriyA kajjati? evaM jaheva Aillao daMDao bhaNio taheva bhANiyavvo, jAva vemaanniyss| jaM desaM NaM bhaMte! jIvassa kAiyA kiriyA kajjati taM desaM NaM adhigaraNiyA kiriyA kajjati? taheva jAva vemaanniyss| jaM paesaM NaM bhaMte! jIvassa kAiyA kiriyA kajjati taM paesaM NaM . 182 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvIsatimaM kiriyApayaM jIvAIsu AojiyakiriyAparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 adhigaraNiyA kiriyA kajjati evaM taheva jAva vemaanniyss| evaM ete jassajaM samayaM jaM desaMjaM paesaMNaM cattAri daMDa hoMti tU0-8pA560 (mU0) he bhagavan!je samaye jIvane kAyikI kriyA hoya che te samaye adhikaraNikI kriyA hoya? je samaye adhikaraNikI kriyA hoya te samaye kAyikI kiyA hoya?--e pramANe jema prathamano daMDaka kahyo temaja A daMDaka yAvatu-vaimAnika sudhI kahevo. he bhagavan! jIvane je aMze kAyikI kriyA hoya te aMge adhikaraNikI kriyA hoya?-ItyAdi yAvatu vaimAnikane temaja kahevuM. he bhagavan! jIvane je pradeza kAyikI kiyA hoya te pradeza adhikaraNikI kriyA hoya?-ityAdi temaja yAvatu vaimAniko sudhI jANavuM. e pramANe 1 je jIvane, 2 je samaye, 3je aMze ane 4 je pradeze-e cAra daMDako thAya che. llcli59oll || navAgAmonivariyAvaLa || kati NaM bhaMte! AojitAo kiriyAo paNNattAo? goyamA! paMca AojitAo kiriyAo paNNattAo, taM jahA-kAiyA jAva pANAivAyakiriyA, evaM neraiyANaM jAva vemaanniyaannN| jassa NaM bhaMte! jIvassa kAiyA AojiyA kiriyA atthi tassa adhikaraNiyA kiriyA AojiyA kiriyA atthi? jassa AhigaraNiyA AojiyA kiriyA asthi tassa kAiyA AojiyA kiriyA atthi? evaM eteNaM abhilAveNaM te ceva cattAri daMDagA bhANiyavvA, jassa jaM samayaM jaM desaMjaM padesaM jAva vemANiyANaM ||suu0-9||591|| (mU9) he bhagavan! keTalI AyojikA-saMsAranI sAthe joDanArI kriyAo kahelI che?he gautama! pAMca AyojikA kriyAo kahI che. te A pramANe- kAyikI, yAvatu-prANAtipAta kriyA. e pramANe narayiko, yAvat vaimAnikone jANavuM. he bhagavan!je jIvane kAyikI AyojikA kriyA hoya che tene adhikaraNikI AyojikA kriyA hoya? jene adhikaraNikI AyojikA kriyA hoya che tene kAyikI AyojikAkiyA hoya?e pramANe AvA prakAranA pAThavaDe te (pUrvokta) jene, je samaye, je aMze ane je pradeze-ema cAra daMDako yAvat vaimAnika sudhI kahevA. ll ll591// (TI0) have kALane AzrayI upara kahyA pramANe bIjo daMDaka kahe che -"naM samaye mAM aMte! nIvasa phiyA ziriyA jharu samaye dikarAyA '-he bhagavan! je samaye jIvane kAyikI kriyA hoya che te samaye adhikaraNikI kriyA hoya? ityAdi badhuM pUrve kaheluM sUtra te pramANe vaimAnika sUtra sudhI kahevuM. te pramANe sUtrakAra kahe che-parva deva mApha7mo vaMDo taheva mALiyatro nAva mALiya' e pramANe jema prathamano daMDaka kahyo temaja yAvat vaimAnika sudhI kahevuM.ahIM samayanA grahaNa karavA vaDe sAmAnya kALanuM grahaNa karavuM, parantu atyanta sUkSma pUrve kahelA svarUpavALo naiRRyika samaya grahaNa na karavo. kAraNa ke paritApa athavA prANAtipAta bANAdinA phekavAthI thayelA hovAne lIdhe teno kAyikI kriyAnA prathama samayeja asaMbhava che. A bIjo daMDaka che. have kSetrane AzrayI be daMDako kahe cha-'vaM saM aaN aMte! nIva'--je deza-aMzane AzrayI jIvane kAyikI kriyA thAya che te dezane AzrayI adhikaraNikI kriyA thAya? ityAdi. ahIM paNa pUrvokta sUtra te A pramANeja vaimAnika sUtra paryanta kahevuM. te pramANe sUtrakAra kahe che-deva nAva mALiya' temaja yAvatu-vaimAnika sudhI kahevuM. A trIjo daMDaka che. 'naM 1 naM aMte! nIvarsI phiyA ziriyA vangara' je pradezane AzrayI jIvane kAyikI kriyA hoya che te pradezane AzrayI adhikaraNikI kriyA hoya? ityAdi cotho daMDaka che. ahIM paNa pUrve kahelA krama vaDe jyAM sudhI vaimAnika sUtra che tyAM sudhI kahevuM. te pramANe sUtrakAra kahe che deva nAva maLau' iti. e pramANe temaja yAvata vaimAnika sudhI jANavuM. have daMDakanI saMkalanA batAve che-'te na naM samaya'ityAdi. e rIte jene, je samaye je dezane AzrayI, ane je pradezane AzrayI-ema cAra daMDako thAya che. e kriyAo jema jJAnAvaraNIyAdi karmabandhanuM kAraNa che temasaMsAranuM paNa kAraNa che, kAraNa ke jJAnAvaraNIyAdi karmano bandha saMsAranuM kAraNa hovAthI ane te kriyAo karmabandhanA hetu hovAthI upacArathI te kriyAo paNa saMsAranuM kAraNa thAya che. te bAbata sUtrakAra kahe cha-"zarU 183 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 bAvIsatimaM kiriyApayaM jIvesu kiriyANaM puTThApuTThabhAva parUvaNaM i te mAsoniyAgo viriyAgo pattAgo?" he bhagavan! AyojikA kriyAo keTalI che? ityAdi. 'bAyogati nIve saMsAra tyAgava:'je jIvane saMsArane viSe joDate AyojikA-kAyikAdi kriyAo kahevAya che. bAkI badhu sugama che. sUtrapATha pUrve kahyA pramANe jene,je samaye,je deza-aMze ane je pradeze-emapUrA cAra daMDako thAya tyAM sudhI kahevo. 'yaM samaya' ityAdi. "kALa ane mArgarUpa adhikaraNamAM vyApti hoya tyAre dvitIyA vibhakti thAya che. tethI je samaye, je dezane ane je pradezane viSe evI vyAkhyA karavI. 19591TI || jIvesu kiriyANaM puTThApuTubhAva paruvaNaM / / jIve NaM bhaMte! jaM samayaMkAiyAe adhigaraNiyAe pAosiyAe kiriyAe puDhe taM samayaM pAriyAvaNiyAe kiriyAe puDhe? pANAivAyakiriyAe puDhe? goyamA! atthegaie jIve egaiyAo jIvAo jaM samayaMkAiyAe adhigaraNiyAe pAosiyAe kiriyAe puDhe taM samayaM pAriyAvaNiyAe kiriyAe puDhe, pANAivAyakiriyAe puDhe 1, atthegaie jIve egaiyAo jaM samayaMkAiyAe AhigaraNiyAe pAosiyAe kiriyAe puDhe taM samayaM pAriyAvaNiyAe kiriyAe puDhe, pANAivAyakiriyAe apuDhe 2, atthegaie jIve egaiyAo jIvAojaMsamayaMkAiyAe adhigaraNiyAe pAosiyAe kiriyAe puDhe taM samayaM pAriyAvaNiyAe kiriyAe apuDhe, pANAivAyakiriyAe apuDhe 3 / "atthegaie jIve egaiyAo jIvAo jaM samayaM kAiyAe AhigaraNiyAe pAosiyAe kiriyAe apuDhe taM samayaM pAriyAvaNiyAe riyA kapupaIVIphavAthaviriyAI mapuTTA'' sU0-10nAvazarA. (10) he bhagavan! je samaye (kALe) kAyikI, adhikaraNikI ane prAaSikI kriyA vaDe spaSTa-yukta hoya te samaye pAritApanikI kriyA vaDe ane prANAtipAta kriyA vaDe yukta hoya? he gautama! 1 koI jIva koI jIvane AzrayI je samaye kAyikI, adhikaraNikI ane prAkaeNpikI kriyA vaDe yukta hoya te samaye pAritApanikI kriyA vaDe yukta hoya ane prANAtipAta kiyA vaDe yukta hoya, 2 koI jIva koI jIvane AzrayI je samaye kAyikI, adhikaraNikI ane prASikI kriyA vaDe yukta hoya te samaye pAritApanikI kriyA vaDe yukta hoya ane prANAtipAta kriyA vaDe yukta na hoya. 3 koI jIva koI jIvane AzrayI je samaye kAyikI, adhikaraNikI ane prApleSikI kriyA vaDeyukta hoya te samaye pAritApanikI kriyA vaDe ayukta hoya ane prANAtipAta kriyA vaDe ayukta hoya. /10pa92 / - (TI) nIve aMte! = samartha phiyANa himAyA ' ityAdi. he bhagavan! jIva je samaye kAyikI, adhikaraNikI ane prASikI kriyAvaDe pRSTa-yukta hoya te samaye pAritApanikI vaDe spaSTa hoya-ityAdi. ahIM paNa samayanA grahaNa vaDe sAmAnya rIte kALa grahaNa karavo. praznasUtra sugama che. uttarasUtramAM traNa bhAMgAo thAya cha-koI jIva koi jIvane AzrayI je samaye-kALe traNe kriyA vaDe sRSTa-yukta hoya te samaye pAritApanikI kriyAvaDe ane prANAtipAta kriyAvaDe yukta hoya e prathama bha pAritApanikI kriyAvayukta hoya ane prANAtitApa kriyAvaDe ayukta hoya e bIjo bhAMgo. ane pAritApanikI kriyAvaDe ane prANAtipAta kriyAvaDe ayukta hoya e trIjo bhaDa samajavo. A trIjo bharDa bANa vagerenA lakSathI cukI javA vaDe ghAtane pAtra mRgAdine paritApAdino asaMbhava hoya tyAre jANavo. "je jIva je samaye je jIvane AzrayI prathamanI traNa kriyAvaDe ayukta hoya te jIva te samaye te jIvane AzrayI avazya pAritApanikI ane prANAtipAta kriyAvaDe ayukta hoya, kAraNa ke kAyikAdi kriyAnA abhAvamAM paritApAdino saMbhava nathI". I10pa92A. che. mahAvIra vidyAlayathI chapAyela pannavaNAmAMthI " " cinhavALo A pATha lIdhela che ane TIkAmAM A pAThano artha Apela che. 184 - Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvIsatimaM kiriyApayaM payAraMtareNa kiriyAbhedaparUvaNaM-AraMbhiyAikiriyAsAmittaparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 || payAraMtare viriyAmetapavaLa || pha aaN bhaMte! viriyAo vaLattAo? goyamA! paMca jiriyAo patrattAo, teM nahA--AmiyA, pALihiyA, mAyAvattiyA, apaccakkhANakiriyA, micchAdaMsaNavattiyA / || mAramiyAviriyAsAmittavaruvaLa || AraMbhiyA NaM bhaMte! kiriyA kassa kajjati ? goyamA ! aNNayarassAvi pamattasaMjayassa / pariggahiyA NaM bhaMte! kiriyA kassa kajjai ? goyamA ! aNNayarassAvi saMjayAsaMjayassa / mAyAvattiyA NaM bhaMte! kiriyA kassa kajjati ? goyamA ! aNNayarassAvi apamattasaMjayassa / apaccakkhANakiriyA NaM bhaMte! kassa kajjati ? goyamA ! aNNayarassAvi apaccakkhANissa / micchAdaMsaNavattiyA NaM bhaMte! kiriyA kassa kajjati ? goyamA ! aNNayarassAvi micchAvaMtaHi IIslR0-11||11|| (mULa) he bhagavan! keTalI kriyAo kahelI che? he gautama! pAMca kriyAo kahI che. te A pramANe-1 AraMbhikI, 2 pArigrahikI, 3 mAyApratyayikI, 4 apratyAkhyAna kriyA ane 5 mithyAdarzanapratyayikI. he bhagavan! AraMbhikI kriyA kone hoya che? he gautama! koi paNa pramatta saMyatane hoya che. he bhagavan! pArigrahikI kriyA kone hoya che? he gautama! koi saMyatAsaMyata- dezaviratine hoya che. he bhagavan! mAyApratyayikI kriyA kone hoya che? he gautama! koi paNa apramatta saMyatane hoya che. he bhagavan! apratyAkhyAna kriyA kone hoya che? he gautama! koi paNa apratyAkhyAnI-pratyAkhyAna-virati rahitane hoya che. he bhagavan! mithyAdarzanapratyayikI kriyA kone hoya che? he gautama! koi paNa mithyArdaSTine hoya che. / / 11 / / 593 (TI0) have bIjA prakAre kriyAonuM nirupaNa kare cha --'rU N maMte!'he bhagavan! keTalI kriyAo kahI che? ityAdi. AraMbhikI-AraMbha-pRthivyAdInI hiMsA karavI, kahyuM che ke-- "saMkappo saMraMbho paritAvakaro bhave samArambho / Arambho uddavato suTTu nayANaM tu savvesiM // " I saMraMbha-(hiMsAno)saMkalpa, paritApa utpanna karanAra samAraMbha, ane AraMbha eTale upadrava-ghAta karavo e badhA zuddha nayonuM mantavya che. AraMbha che prayojana-kAraNa jenuM te AraMbhikI kriyA kahevAya che. 'paTMihiya'tti-pArigrahikI parigraha-dharmopakaraNa sivAyanI vastuno svIkAra karavo ane dharmopakaraNamAM paNa mUrchA-mamatvano pariNAma, parigraharUpa athavA parigraha vaDe utpanna thayelI kriyA te pArigrahikI. 'mAyAvattiya 'tti-mAyApratyayA' mAyA-vakratA, saraLapaNAno abhAva. upalakSaNathI krodhAdi kaSAyanuM paNa grahaNa karavuM. mAyA pratyaya-kAraNa che jenuM te mAyApratyayikI.'avattvavALiiraya'tti-apratyAkhyAna-viratinA lezamAtra pariNAmano abhAva, te rUpa kriyA te apratyAkhyAnakriyA.'micchAvaMsaLavattiya'tti-mithyAdarzanapratyayA. mithyAdarzana-tattvarucino abhAva, te jeno pratyaya-hetu che te mithyAdarzanapratyayikI. e upara kahelI kriyAomAM je kriyA jene hoya te batAve che- 'AraMbhiyA naM maMte'-he bhagavan! AraMbhikI kriyA kone hoya? ityAdi. AraMbhikI kriyA 'anyatarasyApi pramattasaMyatasya'-koi paNa pramattasaMyatane hoya che. ahIM api zabda bhinna krama jaNAve che. anyatara-koi paNa eka pramattasaMyatane pramAdanA sadbhAvamAM zarIranA duSprayoga-ayatanA vaDe pRthivyAdinI hiMsAno saMbhava che. apizabda bIjA nIcenA guNasthAnakavartI jIvone AraMbhikI kriyAnuM niyatapaNuM batAvavA mATe che. pramattasaMyatane paNa AraMbhikI kriyA hoya che to pachI bAkInA dezaviratipramukhane hoya temAM zuM kahevuM? e pramANe pachInA sUtromAM paNa yathAyogyapaNe apizabdanA arthano vicAra karavo. pArigRhikI saMyatAsayatanedezaviratine paNa hoya che. kAraNa ke tene paNa parigraha hoya che. mAyApratyayikI kriyA apramattasaMyatane paNa hoya che. zI rIte hoya che? pravacananA udgAhane DhAMkavAne mATe vallIkaraNasamuddezAdine viSe jANavI. apratyAkhyAna kriyA, koi paNa apratyAkhyAnIne- viratirahitane samajavI. je kAMipaNa pratyAkhyAna-virati na kare te apratyAkhyAnI jANavo, mithyAdarzanakriyAM je sUtramAM kahelA 185 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 eka paNa akSaranI zraddhA na karato hoya evA koipaNa mithyAdRSTine hoya che. 11593 || cauvIsadaMDaesa kiriyAparUvaNaM || neraiyANaM bhaMte! kati kiriyAo pannattAo ? goyamA ! paMca kiriyAo pannattAo, taM jahA- AraMbhiyA jAva micchAdaMsaNavattiyA / evaM jAva vemANiyANaM / bAvIsatimaM kiriyApayaM cauvIsadaMDaesu kiriyAparUvaNaM jIvAIsu kiriyANaM sahabhAvaparUvaNaM || jIvAIsu kiriyANaM sahabhAvaparUvaNaM || jassa NaM bhaMte! jIvassa AraMbhiyA kiriyA kajjati tassa pAriggahiyA kiriyA kajjati ? jassa pAriggahiyA kiriyA kajjati tassa AraMbhiyA kiriyA kajjati ? goyamA ! jassa NaM jIvassa AraMbhiyA kiriyA kajjati tassa pAriggahiyA siya kajjati, siya No kajjati, jassa puNa pAriggahiyA kiriyA kajjati tassa AraMbhiyA kiriyA NiyamA kjjti| jassa NaM bhaMte! jIvassa AraMbhiyA kiriyA kajjati tassa mAyAvattiyA kiriyA kajjati ? pucchA / goyamA! jassa NaM jIvassa AraMbhiyA kiriyA kajjati tassa mAyAvattiyA kiriyA niyamA kajjati jassa puNa mAyAvattiyA kiriyA kajjai tassa AraMbhiyA kiriyA siya kajjati, siya no kajjati / jassa NaM bhaMte! jIvassa AraMbhiyA kiriyA kajjai tassa apaccakkhANakiriyA kajjai ? pucchaa| goyamA ! jassa NaM jIvassa AraMbhiyA kiriyA kajjai tassa apaccakkhANakiriyA siya kajjai siya no kajjati, jassa puNa apaccakkhANakiriyA kajjati tassa AraMbhiyA kiriyA niyamA kjjti| evaM micchAdaMsaNavattiyAe vi samaM / eva pAriggahiyA vi tihiM uvarillAhiM samaM cAreyavvA / jassa mAyAvattiyA kiriyA kajjati tassa uvarillAo do vi siya kajjati, siya `No kajjati, jassa uvarillAo do kajjati tassa mAyAvattiyA NiyamA kjjti| jassa apaccakkhANakiriyA kajjati tassa micchAdaMsaNavattiyA kiriyA siya kajjati, siya No kajjati, jassa puNa micchAdaMsaNavattiyA kiriyA kajjati tassa apaccakkhANakiriyA NiyamA kajjati / Neraiyassa AilliyAo cattAri paropparaM NiyamA kajjaMti, jassa etAo cattAri kajjaMti tassa micchAdaMsaNavattiyA kiriyA bhaijjati, jassa puNa micchAdaMsaNavattiyA kiriyA kajjati, tassa eyAo cattAri NiyamA kajjaMti, evaM jAva thaNiyakumArassa / puDhavIkkAiyassa jAva cauridiyassa paMca vi paropparaM NiyamA kajjati / paMciMdiyatirikkhajoNiyassa AilliyAo tiNNi vi paropparaM niyamA kajjaMti, jassa eyAo kajjati tassa uvarillAo doNNi bhaijjaMti, jassa uvarillAoM doNi kajjati tassa etAo tiNNi vi NiyamA kajjati / jassa apaccakkhANakiriyA tassa micchAdaMsaNavattiyA siya kajjati, siya No kajjati, jassa puNa micchAdaMsaNavattiyA kiriyA kajjati tassa apaccakkhANakiriyA NiyamA kajjai, maNUsassa jahA jIvassa, vANamaMtara - joisiya-vemANiyassa jahA * raiyassa / jaM samayaNNaM bhaMte! jIvassa AraMbhiyA kiriyA kajjati taM samayaM pAriggahiyA kiriyA kajjati ? evaM ete jassa jaM samayaM jaM detaM jaM padesaNNaM [padeseNa ya] cattAri daMDagA NeyavvA, jahA NeraiyANaM tahA savvadevANaM NeyavvaM jAva vemANiyANaM / / suu0-12| / 594 / / (bhU0) he bhagavan ! nairayione DeMTalI DiyAja uDI che? he gautama! pAMya DiyAgo uhI che. te khA pramANe-khAraMliDI, yAvat mithyAdarzanapratyayikI. e pramANe vaimAniko sudhI jANavuM. he bhagavan! je jIvane AraMbhikI kriyA hoya che tene pArigrahikI kriyA hoya? jene pArigrahikI kriyA hoya tene AraMbhikI kriyA hoya? he gautama! je jIvane AraMbhikI kriyA hoya che tene 186 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvIsatimaM kiriyApayaM cauvIsadaMDaesu kiriyAparUvaNaM jIvAIsu kiriyANaM sahabhAvaparUvaNaM zrI prajJA pArigrahitI kriyA kadAca hoya ane kadAca na hoya, jene pArigrahitI kriyA hoya tene AraMbhikI kriyA avazya hoya. he bhagavan! je jIvane AraMbhikI kriyA hoya tene mAyApratyayikI kriyA hoya-ItyAdi pRcchA. he gautama!je jIvane AraMbhikI kriyA hoya tene mAyApratyayikI kriyA avazya hoya, jene mAyApratyayikI hoya tene AraMbhikI kriyA kadAca hoya ane kadAca na hoya. he bhagavan! je jIvane AraMbhikI kriyA hoya che tene apratyAkhyAna kriyA hoya-ityAdi pRcchA. he gautama! je jIvane AraMbhikI kriyA hoya tene apratyAkhyAna kriyA kadAca hoya ane kadAca na hoya, jene apratyAkhyAna kriyA hoya tene AraMbhikI kriyA avazya hoya. e pramaNe mithyAdarzana pratyayikI kriyAnI sAthe yoga karavo. ema pArigrahika kriyAno paNa uparanI traNa kriyAonI sAthe vicAra karavo. jene mAyApratyayikI kriyA hoya che tene uparanI be kriyAo kadAca hoya ane kadAca na hoya, jene uparanI be kriyAo hoya che tene mAyAprayikI avazya hoya. jene apratyAkhyAna kriyA hoya che tene mithyAdarzanapratyayikI kriyA kadAca hoya ane kadAca na hoya, jene mithyAdarzanapratyayikI kriyA hoya che tene apratyAkhyAna kriyA avazya hoya che. narayikane prathamanI cAra kriyAo paraspara avazya hoya che. jene e cAra kriyAo hoya che tene mithyAdarzanapratyayikI kriyA bhajanAe hoya che. eTale kadAca hoya ane kadAca na hoya. jene mithyAdarzanapratyayikI kriyA hoya che tene e cAra kriyAo avazya hoya che. e pramaNe svanitakumAra sudhI jANavuM. pRthivIkAyikathI AraMbhI caurindriya sadhInA jIvone pAMca kriyAo paraspara avazya hoya che. paMcendriya tiryaMcane prathamanI traNa kriyAo paraspara avazya hoya che. jene e kriyAo hoya che tene uparanI banne kriyAo bhajanAe hoya che. jene uparanI banne kriyAo hoya che tene traNe kriyAo avazya hoya che. jene apratyAkhyAna kriyA hoya che tene mithyAdarzanapratyayikI kriyA kadAca hoya ane kadAca na hoya. jene mithyAdarzanapratyayikI kriyA hoya che tene apratyAkhyAna kriyA avazya hoya che. manuSyane jema jIvane kahyuM che tema jANavuM. vyattara, jayotiSika ane vaimAnikane nairayikanI peThe kahevuM. he bhagavan! je samaye (kALe) jIvane AraMbhikI kriyA hoya che te samaye pArigrahika kriyA hoya che? e pramANe 1 jene, ra je samaye, 3 je aMze, ane 4 je pradeze-e cAra daMDako jANavA. jema narayikone kahyuM tema sarva devone yAvat vaimAniko sudhI samajavuM. l/12/594al: (TI0) Aja kriyAonuM covIza daMDakanA kramathI nirupaNa kare cha- verA aMte!'-he bhagavan! nairayikone keTalI kriyAo hoya che? ityAdi sugama che. have A kriyAonA parasparaniyata saMbandhano vicAra kare che. te A pramANe-jene AraMbhikI kriyA hoya che tene pArigrahika kriyA kadAca hoya ane kadAca na hoya. pramattasaMyatane na hoya, bAkInAne hoya. tathA jene AraMbhikI kiyA hoya che tene mAyAprayikI kriyA avazya hoya che. jene mAyAprayikI kriyA hoya tene AraMbhikI kriyA kadAca hoya ane kadAca na hoya. apramatta saMyatane na hoya, bAkInAne hoya. jene AraMbhikI kriyA hoya tene apratyAkhyAna kriyA kadAca hoya ane kadAca na hoya. pramatta saMyata ane dezaviratine na hoya, bAkInA aviratisamyagdasyAdine hoya.jene apratyAkhyAna kriyA hoya tene AraMbhikI kriyA avazya hoya. kAraNa ke apratyAkhyAnIne-aviratine avazya AraMbhano saMbhava che. e pramANe mithyAdarzanapratyayikI sAthe paNa tenuM niyatapaNe vicAravuM. te A pramANe-jene AraMbhikI kriyA hoya che tene mithyAdarzanapratyayikI kriyA kadAca hoya ane kadAca na hoya. mithyAdaSTine hoya, bAkInAne na hoya. jene mithyAdarzanakriyA hoya tene AraMbhikI kriyA avazya hoya. kAraNa ke mithyAdRSTiviratirahita hovAthI tene avazya AraMbhano saMbhava che. e pramANe AraMbhikI kriyAno parigravikI vagere uparanI cAra kriyAnI sAthe paraspara niyatapaNAno vicAra karyo. ema parigrahika kriyAno traNa kriyAonI sAthe, mAyApratyayikI kriyAno be kriyAo sAthe vicAra karyo. te pramANe satrakAra kahe cha-'vaM paridiyA vi tidiM 3varitnAhiM sarSa saMghavaLA' ema pArigrahikano paNa uparanI traNa kriyAonI sAthe vicAra karavo-ItyAdi sugama che, kAraNa ke tenI bhAvanA prasiddha che. Aja arthane covisa daMDakanA kramathI batAve che-'orasa mAphaciAto vattAri' narayikane prathamanI cAra kriyAo hoya che-ityAdi. narayikAdi utkRSTa avirati samyagdaSTi guNasthAna sudhI hoya che, te pachI hotA nathI. tethI narayikone prathamanI cAra kriyAo 187 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 bAvIsatimaM kiriyApayaM jIvAIsu pAvaTThANaviraiparUvaNaM parasparaniyatapaNe hoya che. mithyAdarzana prati syAdvAda che-eTale kadAcit hoya che ane kadAcit hotI nathI. teja bAbata kahe che. 'narsa yAgo vAri' ityAdi. jene e cAra kriyAo hoya che tene mithyAdarzana pratyayikI bhajanAe-vikalpa hoya che-ityAdi. mizrAdeSTine mithyAdarzana kriyA hoya che. bAkInA jIvone hotI nathI. jene mithyAdarzana kriyA hoya che tene prathamanI cAra kriyAo avazya hoya che, kAraNa ke mithyAdarzananA sadbhAvamAM AraMbhikI vagere kriyAo avazya hoya che, e pramANe yAvat svanitakumAra sudhI kahevuM. pRthivIkAyathI mAMDI caurindriya sudhInA jIvane pAMca kriyAo paraspara niyatapaNe kahevI. kAraNa ke pRthivyAdi jIvone mithyAdarzana kriyA avazya hoya che. tiryaMca paMcendriyane prathamanI traNa kriyAo paraspara niyata hoya che. kemake dezavirati sudhI A kriyAo avazya hoya che. pachInI be kriyAo vaDe sAduvAda che-eTale kadAcita hoya ane kadAcit na hoya. teja sUtrakAra batAve cha na thAgo naMti' jene e traNa kriyAo hoya che tene uparanI be kriyAo bhajanAe hoya che-ityAdi. dezaviratine na hoya ane bAkInAne hoya. jene uparanI be kriyAo hoya che, tene prathamanI traNa kriyAo avazya hoya che. uparanI be kriyA apratyAkhyAna kriyA ane mithyAdarzanapratyayikI che, temAM apratyAkhyAna kriyA avirati samyagdaSTi sudhI hoya che, ane mithyAdarzana kriyA mithyASTine hoya che. prathamanI cAra kriyAo dezavirati sudhI hoya che, mATe uparanI kriyAo hoya tyAre avazya prathamanI traNa kriyAo hoya che. have tiryaMca paMcendriyane apratyAkhyAna kriyA sAthe mithyAdarzana kriyAnuM paraspara niyatapaNuM batAve che-jene apratyAkhyAna kriyA hoya che tene mithyAdarzana pratyayikI kriyA kadAca hoya ane kadAca na hoya-ityAdi sUtrano vicAra karyo. jema jIvapadane viSe kahyuM tema manuSyane kahevuM.vyantara, jyotiSika ane vaimAnikone nairayikanI peThe kahevuM. e ekadaMDaka kahyo. e pramANe vaM samu aMte! nIvarsa'-he bhagavan! je samaye jIvane AraMbhikI kriyA hoya che te samaye pArigrahika kriyA hoya? ityAdi bIjo daMDaka, ' ' je deza-aMzane AzrayI ityAdi trIjo daMDaka ane 'gaM pAM ' je pradezane AzrayIiityAdi cotho daMDaka kahyo. I/12/594 || nIvAravAvirapurUvaUi II. asthi NaM bhaMte! jIvANaM pANAivAyaveramaNe kajjati? hatA! atthiA kamhi NaM bhaMte! jIvANaM pANAivAyaveramaNe kajjati? goyamA! chaMsu jiivnikaaesu| asthi NaM bhaMte! neraiyANaM pANAivAyaveramaNe kajjati? goyamA! no iNaTTe smddhe| evaM jAva vemANiyANaM NavaraM maNUsANaM jahA jiivaannN| evaM musAvAeNaM jAva mAyAmoseNaM jIvassa ya maNUsassa ya, sesANaM no iNaDhe smtthe| NavaraM adinnAdANe gahaNa-dhAraNijjesu davvesu, mehuNe rUvesu vA rUvasahagaesu vA davvesu, sesANaM svvdvvesu| atthi NaM bhaMte! jIvANaM micchAdasaNasallaveramaNe kajjati? haMtA! atthi| kamhi NaM bhNte| jIvANaM micchAdasaNasallaveramaNe kajjati? goyamA! savvadavvesu, evaM neraiyANaM jAva vemANiyANaM, NavaraM egidiyavigaleMdiyANaM no iNaDhe samaDhe ||suu0-13||595|| . (mULa) he bhagavan! zuM ema che ke jIvane prANAtipAta viramaNa hoya? hA gautama! hoya che. he bhagavan! jIvone kone viSe prANAtipAta viramaNa hoya? he gautama! cha javanikAyane viSe hoya. he bhagavan!tairayikone prANAtipAta viramaNa hoya? he gautamIe artha samartha-yukta nathI. e pramANe vaimAniko sudhI jANavuM. parantu jema jIvone kahyuM tema manuSyone samajavuM. ema mRSAvAdaviramaNa vaDe yAvat mAyAmRSAviramaNa vaDe jIvane ane manuSyane jANavuM. bAkInAne e artha yukta nathI. parantu adattAdAna grahaNa ane dhAraNa karavA lAyaka dravyone viSe, maithuna rUpa ane rUpasahita dravyone viSe samajavuM. bAkI badhA sarvadravyone viSe jANavA. he bhagavan! jIvone mithyAdarzanazalyaviramaNa hoya? hA hoya. he bhagavan! kone viSe jIvane mithyAdarzanazalyaviramaNa hoya? he gautama! sarva dravyone viSe hoya. ema narayiko yAvatuM vaimAnikone jANavuM. parantu ekendriya ane vikalaeNndriyane e artha yukta nathI. /13/595ll * 188 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvIsatimaM kiriyApayaM pAvaTThANaviraesu jIvAIsu kammapagaDibaMdhaparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 (TIva) pRthivyAdi jIvanikAya prANAtipAta kriyAnA hetu ja hoya ke tenA viramaNanA hetuo paNa hoya-e saMbadhe prazna kare che-'atthi NaM bhaMte'!-De mAgavan! vo 43 neutipAtanI vi2ti 2||y cha tyAha. mI madhe kajjai-yite meM bhatAra prayoga tathA tano bhavati'-thAyache mevomartha sama4vo. bheTa pAne pratiyAtanA virati thAyacha? prAtipAtAnA viramaNanA viSayabhUta cha kAyAdino pUrve ja vicAra karyo che. mATe ahIM pharI vicAra karatA nathI. prANAtipAtathI mAMDI mAyAmRSA sudhInI virati jIvapada ane manuSyapadane viSe kahevI. bAkInA sthAnakomAM 'e artha samartha nathI' ema kahevuM. kAraNa ke manuSya sivAya bIjAne bhavanimittaka sarvaviratino abhAva che. mithyAdarzana viramaNanA viSayano vicAra karatAM 'sarvadravyone viSe" ema kahyuM che, paNa upalakSaNathI sarva paryAyone viSe paNa samajavuM. kAraNa ke jo ema na hoya to eka dravya ke paryAyane viSe mithyAtva hoya to tene mithyAdarzananA viramaNano asaMbhava che. kAraNa ke- "sUtroktasyaikasyApyarocanAdakSarasya bhavati naraH / mithyAdRSTiH sUtraM hi naH pramANaM jinAbhihitam" // sUtramAM kahelA eka paNa akSarathI aruci thavAthI manuSya mithyAdRSTi thAya che, kAraNa ke jinezvare kaheluM sUtra amane pramANa che"--evuM zAstranuM vacana che. mithyAdarzanazalyanuM viramaNa ekendriya ane vikasendriya sivAya bAkInA jIvasthAnomAM hoya che, 48 mendriyAmA Dotu nathI. // 25 // "ubhayAbhAvo puDhavAesu" pRthivyAmA pratipayamAna (sabhya spane prApta yatA bhane pratipannasamyaktane prApta thayelA) e banneno abhAva che-evuM zAstranuM vacana che. yadyapi koikabeindriyAdine karaNaparyAptAvasthAmAM sAsvAdanasamyakta hoya che, to paNa te mithyAtvane abhimukha thayelA ane samyaktane pratikUla thayelAne hoya che mATe teone paNa mithyAzanazalyanA vi2bhaeno pratiSe5 yo cha, bhATe te saMbaMdhe sUtrasa243 cha-'jIvANaM micchAdasaNasallaveramaNe kajjati'? jIvone mithyAdarzanazalyanI virati hoya che? ityAdi. I/13pa9pa/l ||pAvadANaviraesa jIvAIsa kammapagaDibaMdhaparUvaNaM / / pANAivAyavirae NaM bhaMte! jIve kati kammapagaDIo baMdhati? goyamA! sattavihabaMdhae vA aTThavihabaMdhage vA chavvihabaMdhie vA egavihabaMdhage vA abaMdhae vaa| evaM maNUse vibhaanniyvve| pANAivAyavirayA NaM bhaMte! jIvA kati kammapagaDIo baMdhati? goyamA! savve vi tAva hojjAsattavihabaMdhagA ya egavihabaMdhagA ya, ahavA sattavihabaMdhagA ya egavihabaMdhagA ya aTThavihabaMdhage ya 1, ahavA sattavihabaMdhagA ya egavihabaMdhagA ya aTThavihabaMdhagA ya 2 ahavA sattavihabaMdhagA ya egavihabaMdhagA ya chavvihabaMdhage ya 3, ahavA sattavihabaMdhagA ya egavihabaMdhagA ya chavvihabaMdhagA ya 4, ahavA sattavihabaMdhagA ya egavihabaMdhagA ya abaMdhage ya 5,ahavA sattavihabaMdhagA ya egavihabaMdhagA ya abaMdhagA ya 6, ahavA sattavihabaMdhagA ya egavihabaMdhagA ya aTThavihabaMdhage ya chavvihabaMdhage ya 1, ahavA sattavihabaMdhagA ya egavihabaMdhagA ya aTThavihabaMdhage ya chavvihabaMdhagA ya 2, ahavA sattavihabaMdhagA ya egavihabaMdhagA ya aTThavihabaMdhagA ya chavvihabaMdhage ya 3, ahavA sattavihabaMdhagA ya egavihabaMdhagA ya aTThavihabaMdhagA ya chavvihabaMdhagA ya 4, ahavA sattavihabaMdhagA ya egavihabaMdhagA ya aTThavihabaMdhage ya abaMdhage ya 1, ahavA sattavihabaMdhagA ya egavihabaMdhagA ya aTTavihabaMdhage ya abaMdhagA ya 2, ahavA sattavihabaMdhagA ya egavihabaMdhagA ya aTThavihabaMdhagA ya abaMdhage ya 3, ahavA sattavihabaMdhagA ya egavihabaMdhagA ya aTThavihabaMdhagA ya abaMdhagA ya 4|ahvaa sattavihabaMdhagA ya egavihabaMdhagA ya chavvihabaMdhage ya abaMdhage ya 1, ahavA sattavihabaMdhagA ya egavihabaMdhagA ya chavvihabaMdhage ya abaMdhagA ya 2, ahavA sattavihabaMdhagA ya egavihabaMdhagA ya chavvihabaMdhagA ya abaMdhage ya 3, ahavA sattavihaMbaMdhagA ya egavihabaMdhagA ya chavvihabaMdhagA ya abaMdhagA ya 4 / ahavA sattavihabaMdhagA ya egavihabaMdhagA ya aTThavihabaMdhage ya _ 189 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 bAvIsatimaM kiriyApayaM pAvaTThANaviraesu jIvAIsu kammapagaDibaMdhaparUvaNaM chavvihabaMdhage ya abaMdhage ya 1, ahavA sattavihabaMdhagA ya egavihabaMdhagA ya aTThavihabaMdhage ya vihabaMdhage ya abaMdhagA ya 2, ahavA sattavihabandhagA ya egavihabaMdhagA ya aTThavihabandhage ya chavvihabaMdhagA ya abandhage ya 3, ahavA sattavihabandhagA ya egavihabandhagA ya aTTavihabandhage ya chavvihabandhagA ya abandhagA ya 4 ahavA sattavihabandhagA ya egavihabandhagA ya aTThavihabandhagA ya chavvihabandhage ya abandhage ya5, ahavA sattavihabandhagA ya egavihabandhagA ya aTThavihabandhagA ya chavvihabandhageya abandhagA ya6, ahavA sattavihabandhagA ya egavihabandhagA ya aTTavihabandhagA ya chavvihabandhagA ya abandhage ya7, ahavA sattavihabandhagA ya egavihabandhagA ya aTThavihabandhagA ya chavvihabandhagA ya abandhagA ya 8 evaM ete aTThabhaMgA, savve vimiliyA sattAvIsaM bhaMgA bhvNti| evaM maNUsANa vi ete ceva sattAvIsaM bhaMgA bhANiyavvA, evaM musAvAyavirayassa jAva mAyAmosavirayassa jIvassa ya maNUsassa y| micchAdasaNasallavirae NaM bhaMte! jIve kati kammapagaDIo bandhati? goyamA! sattavihabandhae vA aTTavihabandhae vA chavvihabandhae vA egavihabandhae vA abandhae vaa| micchAdasaNasallavirae NaM bhaMte! neraie kati kammapagaDIo bandhati? goyamA! sattavihabandhae vA aTThavihabandhae vA jAva pNcidiytirikkhjonnie| maNUse jahA jiive| vANamaMtara-joisiya-vemANie jahA nerie| micchAdasaNasallavirayA NaM bhaMte! jIvA kati kammapagaDIo bandhanti? goyamA! te ceva sattAvIsaM bhaMgA bhaanniyvvaa| micchAdasaNasallavirayA NaM bhaMte! neraiyA kati kammapagaDIo bandhanti? goyamA! savvevi tAva hojja sattavihabandhagA 1 ahavA sattavihabandhagA ya aTThavihabandhage ya, 2 ahavA sattavihabandhagA ya aTThavihabandhagA ya 3 evaM jAva vemANiyA, NavaraM maNUsANaM jahA jIvANaM suu0-14||596|| - (mULa) he bhagavan! prANAtipAtanI virativALo jIva keTalI karmaprakRtio bAMdhe? he gautama! sAta prakRtio bAMdhe, ATha prakRtio bAMdhe, cha prakRtio bAMdhe ane eka prakRti bAMdhe, tathA abanyaka paNa hoya. ema manuSyane paNa kahevuM. he bhagavan! prANAtipAtanI virativALA jIvo keTalI karmaprakRtio bAMdhe? he gautama! 1 badhAya jIvo sAta prakRtio bAMdhe ane eka prakRti bAMdhe. 2 athavA badhA sAta prakRtio bAMdhe, eka prakRti bAMdhe ane koI eka ATha prakRtio bAMdhe. 3 athavA ghaNA sAta prakRtio bAMdhanArA eka prakRti bAMdhanArA ane eka ATha prakRtio bAMdhanAra hoya. 4 athavA ghaNA sAta prakRtio bAMdhanArA, eka prakRti bAMdhanArA ane eka cha prakRtio bAMdhanAra hoya. 5 athavA (caNA) sAta prakRtio bAMdhanArA, eka prakRti bAMdhanArA ane cha prakRtio bAMdhanArA hoya. 6 athavA ghaNA sAta prakRtio bAMdhanArA eka prakRti bAMdhanArA ane eka abandhaka hoya. 7 athavA ghaNA sAta prakRtio bAMdhanArA, eka prakRti bAMdhanArA ane eka abandhaka hoya, 1 athavA ghaNA sAta prakRtio bAMdhanArA, eka prakRti bAMdhanArA, eka ATha prakRtio bAMdhanAra tathA eka cha prakRtio bAMdhanAra hoya 2 athavA ghaNA sAta prakRtio bAMdhanArA, eka-prakRti bAMdhanArA, eka ATha prakRtio bAMdhanAra, ghaNA cha prakRtio bAMdhanArA hoya. 3 athavA ghaNA sAta prakRtio bAMdhanArA, eka prakRti bAMdhanArA ATha prakRtio bAMdhanArA ane eka ja prakRtio bAMdhanAra hoya. 4 athavA ghaNA sAta prakRtio bAMdhanArA, eka prakRti bAMdhanArA ATha prakRtio bAMdhanArA ane cha prakRtio bAMdhanAra hoya. 1 athavA ghaNA sAta prakRtio bAMdhanArA eka prakRti bAMdhanArA eka ATha prakRti bAMdhanAra ane eka abajUka hoya. ra athavA ghaNA sAta prakRtio bAMdhanArA eka prakRti bAMdhanArA eka ATha prakRti bAMdhanAra ane ghaNA abajUka hoya. 3 ghaNA sAta prakRtio bAMdhanArA, eka prakRti bAMdhanArA, ATha prakRti bAMdhanArA ane eka abandhaka , hoya. 4 athavA ghaNA sAta prakRtio bAMdhanArA eka prakRti bAMdhanArA, ATha prakRti bAMdhanArA ane abandhaka hoya. 1 * athavA ghaNA sAta prakRtio bAMdhanArA eka prakRti bAMdhanArA, eka cha prakRti baMdhanAra ane eka abandhaka hoya. 2 athavA 190 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvIsatimaM kiriyApayaM pAvaTThANaviraesu jIvAIsu kammapagaDibaMdhaparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 ghaNA sAta prakRtio bAMdhanArA eka prakRti bAMdhanArA ekacha prakRtio bAMdhanAra ane ghaNA abaMdhaka hoya. 3athavA ghaNA sAta prakRtio bAMdhanArA eka prakRti bAMdhanArA (eka) cha prakRtio bAMdhanAra ane abaMdhaka hoya. 4 athavA (ghaNA) sAta prakRtio bAMdhanArA eka prakRti bAMdhanArA cha prakRtio bAMdhanArA ane abaMdhaka hoya. 1 athavA ghaNA sAta pravRtio bAMdhanArA eka prakRti bAMdhanArA eka ATha prakRtio bAMdhanAra eka cha prakRtio bAMdhanAra ane abajUka hoya. 2 athavA (ghaNA) sAta prakRtio bAMdhanArA eka prakRti bAMdhanArA eka ATha prakRtio bAMdhanAra eka cha prakRtio bAMdhanAra ane (caNA) abandhaka hoya. 3 athavA (vaNA) sAta prakRtio bAMdhanArA eka prakRti bAMdhanArA (eka) ATha prakRtio bAMdhanAra, (ghaNA) cha prakRtio bAMdhanArA ane (eka) abajUka hoya. 4 athavA (ghaNA) sAta prakRtio bAMdhanArA eka prakRti bAMdhanArA (eka) ATha prakRtio bAMdhanAra (ghaNA) cha prakRtio bAMdhanAra ane ghaNA abajUka hoya.5 athavA (ghaNA) sAta prakRtio bAMdhanArA eka prakRti bAMdhanArA ATha prakRtio bAMdhanArA (eka) cha prakRtio bAMdhanAra ane eka abandhaka hoya. 6 athavA (ghaNA) sAta prakRtio bAMdhanArA eka prakRti bAMdhanArA ATha prakRtio bAMdhanArA (eka) cha prakRtio bAMdhanAra ane ghaNA abajUka hoya. 7 athavA (ghaNA) sAta prakRtio bAMdhanArA eka prakRti bAMdhanArA, ATha prakRti bAMdhanArA, cha prakRtio bAMdhanArA ane (eka) abandhaka hoya. 8 athavA (vaNA) sAta prakRtio bAMdhanArA, eka prakRti bAMdhanArA ATha prakRtio bAMdhanArA cha prakRtio bAMdhanArA ane abandhaka hoya. e pramANe e AMTha bhAMgAM thayAM. badhA maLIne satyAviza bhAMgA thAya che. ema manuSyane paNa eja satyAvIza bhAMgA kahevA. e rIte mRSAvAdanI virativALA, yAvat mAyAmRSAvAdanI virativALA jIvane ane manuSyane jANavuM. he bhagavan! mithyAdarzanazalyanI virativALo jIva keTalI karma pravRtio bAMdhe? he gautama! sAta prakRtio bAMdhe, ATha prakRtio bAMdhe, cha prakRtio bAMdhe, eka prakRti bAMdhe ane abaMdhaka hoya. he bhagavana!mithyAdarzana zalyanI virativALo nairayika keTalI karmaprakRtio bAMdhe? he gautama! sAta prakRtio ane ATha prakRtio yAvat paMcendriya tiryaMca sudhI bAMdhe. manuSyane jIvanI peThe baMdha jANavo. vyattara, jyotiSika ane vaimAnikane narayikanI peThe samajavuM mithyAdarzanazalyanI virativALA jIvo keTalI karmapravRtio bAMdhe?he gautama!te (pUrvokta) satyAvIza bhAMgA kahevA. mithyAdarzanazalyanI virativALA narayiko keTalI karmaprakRtio bAMdhe? he gautama! badhA ya jIvo sAta prakRtio bAMdhe. 1 athavA (ghaNA) sAta prakRtio bAMdhe ane (eka) ATha prakRti bAMdhe. 2 athavA (ghaNA) sAta prakRtio bAMdhe ane ATha prakRtio bAMdhanArA hoya. e pramANe yAvat vaimAniko sudhI jANavuM. parantu manuSyane jIvanI peThe samajavuM //14ll596/l (TI) have prANAtipAtanI virativALAne karma baMdha thAya che ke nathI thato? thAya che ane nathI paNa thato. eja bAbata prazranA sUtrapUrvaka kahe che-"pANAphavAyavaraNa aMte'-prANAtipAtanI virativALo jIva keTalI karmaprakRtio bAMdhe? ityAdi sUtra sugama che. bahuvacanamAM paNa praznasUtra sugama che. uttara sUtramAM 1 badhAya jIvo sAta prakRtinA bAMdhanAro ane eka prakRtinA bAMdhanArA hoya. ahIM pramatta, apramatta, apUrvakaraNa, ane anivRttibAdarasaparAya sAta prakRtio bAMdhe che. temAM pramatta ane apramatta AyuSyanA bandhanakALe ATha prakRtio bAMdhe che. kAraNa ke te AyuSyano paNa baMdha kare che. ane AyuSyano bandha kadAcit hoya che, tethI koi kALe sarvathA paNa na hoya mATe pramatta ane apramatta hamezAM ghaNA hoya che. apUrvakaraNa ane anivRttinAdara kadAcit na paNa hoya. kAraNa ke AgamamAM teono viraha paNa kahelo che. eka prakRti bAMdhanArA upazAntamoha, kSaNamoha ane sayogI kevalI che, temAM upazAntamoha ane kSINamohakadAcit hoya ane kadAcita na hoya. kAraNa teonuM attara paNa saMbhave che. sayogI kevalI hamezAM hoya che, kAraNa ke teo anya anya kSetramAM hovAthI teono viccheda thato nathI. tethI sAta prakRtinA bandha karanArA ane eka prakRtinA baMdha karanArA ghaNA avasthita hoya che. ema ATha prakRtinA bandha karanArA vagarenA abhAvamAM prathama bhaMga thAya che. athavA sAta prakRtinA bAMdhanArA ane eka prakRtinA bAMdhanArA ghaNA hoya che ane eka ATha prakRtino bAMdhanAra hoya che-e bIjo bhaMga. ATha prakRti bAMdhanArA ghaNA hoya tyAre trIjo bhAMgo. cha prakRtinA baMdha karanArA paNa kadAca hoya ane kadAcaMna hoya, kAraNa ke 191 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 bAvIsatimaM kiriyApayaM pAvadvANaviraesu jIvAIsu kiriyAbheya parUvaNaM teono utkRSTa cha mAsano viraha hoya che. jyAre teo hoya che tyAre paNa jaghanyapade eka athavA be ane utkRSTa pade ekaso ATha hoya che. tethI ATha prakRtine bAMdhanArA na hoya tyAre Savidhabandhaka pada vaDe paNa be bhAMgA thAya che. abandhaka ayogI kevalI hoya che ane te paNa kadAcit hoya ane kadAcit na hoya. kAraNa ke teono paNa utkRSTa cha mAsano viraha hoya che, jyAre teo hoya che tyAre jaghanya pade eka, be ane utkRSTapade ekaso ATha hoya che. tethI ATha prakRtine bAMdhanArA na hoya tyAre abandhaka pada vaDe paNa be bhAMgA thAya che. e pramANe eka pahelo bhAMgo ane eka ekanA saMyoge chabIjA bhAMgAo-ema badhA maLI sAta bhAMgA thAya che. have dvikasaMyogI bhAMgA batAvAya che--temAM saptavidhabaMdhaka ane ekavidhabandhaka avasthita che. kAraNa ke banne hamezAM ghaNAM hoya che. tethI pratyeka aSTavidhabandhaka pada ane SavidhabandhakapadamAM ekavacana rUpa pahelo bhAMgo. aSTavidhabandhaka padamAM ekavacana ane SavidhabandhakapadanA bahuvacanarUpa bIjo bhAMgo. e be bhAMgA aSTavidhabandhaka padanA eka vacana vaDe thAya che ane eja be bhAMgA bahuvacana vaDe thAya che. ema cAra bhAMgA thayA, emaja cAra bhAMgA aSTavidhabandhaka ane abandhaka pada vaDe jANavA. e pramANe cAra bhAMgA Savidhabandhaka ane abandhaka pada vaDe jANavA. badhA maLI dvikasaMyoganA bAra bhAMgA thAya che. aSTavidhabandhaka ane abandhakarUpa traNa padanA saMyoge pratyekanA ekavacana ane bahuvacana vaDe ATha bhAMgA thAya che. sarva maLI satyAviza bhAMgA thAya che. ahIM anya zaMkA kare che--virativALAne kema baMdha thAya? kAraNa ke virati baMdhano hetu nathI, jo virati paNa baMdhano hetu thAya to mokSanA abhAvano prasaMga thAya. kAraNa ke mokSano koi upAya nathI. teno uttara e che ke virati bandhano hetu nathI, parantu virativALAne je kaSAya ane yogo che te bandhanuM kAraNa che. te A pramANe-sAmAyika, chedopasthAna ane parihAravizuddhika cAritramAM paNa je udayane prApta thayelA saMjvalanarUpa kaSAyo ane yogo che tethI virativALAne paNa devAyuSya vagere zubhaprakRtiono kaSAya ane yoganimittaka bandha thAya che. jema prANAtipAtanI virativALAne satyAviza bhAMgA kahyA, tema mRSAvAdanI virativALAne, yAvat mAyAtRSAnI virativALAne jANavA. mithyAdarzanazalyanI virativALAne AzrayI sUtra kahe cha--"micchAvaMsaLasa viraO!"-mithyAdarzanazalyanIvirativALo keTalI karmaprakRtio bAMdhe!-ityAdi sUtra sugama che, parantu teo sAvidhabandhaka, aSTavidhabandhaka, Savidhabandhaka ekavidhabandhaka ane abandhaka hoya che. mithyAdarzanazalyanI virati aviratisamyagdaSTi guNasthAnakathI AraMbhI ayogI kevalI sudhI hoya che. naiyikAdi covIza daMDakanA vicAramAM manuSya sivAya bAkInA badhA sthAnomAM saptavidhabandhaka ke aSTavidhabandhaka hoya che, paNa SadhibandhakAdi hotA nathI, kAraNa ke teone zreNinI prAptino asaMbhava che. jema jIvapadamAM kahyuM tema manuSyapadamAM kahevuM. kAraNa ke manuSyomAM sarvabhAvano saMbhava che. have bahuvacana vaDe A saMbandhe sUtra kahe che--'micchAvasaLasaviyA aaN aMte nIvA' mithyAdarzanazalyanI virativALA jIvo keTalI karmaprakRtio bAMdhe? ityAdi. ahIM paNa pUrve kahelA teja satyAvIza bhAMgA jANavA. naiyikapadamAM traNa bhAMgA hoya che. temAM badhA sAta karmane bAMdhanArA hoya-e prathama bhaMga, A bhAMgo jyAre eka paNa ATha prakRtio bAMdhanAra na hoya tyAre hoya che. jyAre eka nairayika ATha prakRtiono baMdha kare tyAre ghaNA sAta prakRti bAMdhanArA ane eka ATha prakRti bAMdhanAra hoya e bIjo bhAMgo, jyAre ATha prakRti bAMdhanArA ghaNA hoya tyAre ghaNA sAta karma bAMdhanArA ane ATha karma bAMdhanArA hoya e trIjo bhAMgo. ema traNa bhAMgA vaimAnika sUtra sudhI jANavA. parantu manuSyapadamAM satyAvIza bhAMgA jema jIvapadamAM kahyA tema kahevA. / / 14 / / 596 // || pAvaTThANaviraesu jIvAIsu kiriyAbheya parUvaNaM || pANAivAyavirayassa NaM bhaMte! jIvassa kiM AraMbhiyA kiriyA kajjati, ""jAva micchAdaMsaNavattiyA kiriyA kajjati ?" goyamA ! pANAivAyavirayassa jIvassa AraMbhiyA kiriyA siya kajjati, siya no kajjati / pANAipAtavirayassa NaM bhaMte! jIvassa pAriggahiyA kiriyA kajjati ? goyamA ! No iNaTTe samaTThe / 1. " * A cinhavALA pAThane ma.vi.vALA pannavaNA sUtramAM asaMgata mAnela che. 192 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 bAvIsatimaM kiriyApayaM pAvadvANaviraesu jIvAIsu kiriyAbheya parUvaNaM ra, pANAivAyavirayassa NaM bhaMte! jIvassa mAyAvattiyA kiriyA kajjati ? goyamA ! siya kajjati, siya no kajjati / pANAtipAtavirayassa NaM bhaMte! jIvassa apaccakkhANavattiyA kiriyA kajjati ? goyamA ! No iNaTTe samaTTe / micchAdaMsaNavattiyAe pucchA / goyamA ! No iNaTThe samaTTe / evaM pANAivAyavirayassa maNUsassa vi, evaM jAva mAyAmosavirayassa jIvassa maNUsassa ya / micchAdaMsaNasallavirayassa NaM bhaMte! jIvassa kiM AraMbhiyA kiriyA kajjati, jAva micchAdaMsaNavattiyA kiriyA kajjati ? goyamA ! micchAdaMsaNasallaviratassa jIvassa AraMbhiyA kiriyA siya kajjati, siya No kajjai, evaM jAva apaccakkhANakiriyA [siya kajjati siya no kajjati ] | micchAdaMsaNavattiyA kiriyA No kajjai / micchAdaMsaNasallavirayassa NaM bhaMte! Neraiyassa kiM AraMbhiyA kiriyA kajjati jAva micchAdaMsaNavattiyA kiriyA kajjai ? goyamA ! AraMbhiyA vi kiriyA kajjati, jAva apaccakkhANakiriyA vi kajjai, micchAdaMsaNavattiyA kiriyA no kajjai / eva jAva thaNiyakumArassa | micchAdaMsaNasallavirayassa NaM bhaMte! paMciMdiyatirikkhajoNiyassa evameva pucchaa| goyamA ! AraMbhiyA kiriyA kajjai jAva mAyAvattiyA kiriyA kajjai, apaccakkhANakiriyA siya kajjai, siya Nokajjai, micchAdaMsaNavattiyA kiriyA No kajjati / maNUsassa jahA jIvassa / vANAmaMtarajoisiyavemANiyANaM jahA neraiyassa / sU0 - 15 / / 597 / / (mULa) he bhagavan! prANAtipAtanI virativALA jIvane zuM AraMbhikI kriyA hoya? yAvat mithyAdarzanapratyayikI kriyA hoya? he gautama!prANAtipAtanI virativALA jIvane kadAca AraMbhikI kriyA hoya ane kadAca na hoya. he bhagavan!prANAtipAtanI virativALA jIvane parigrahikI kriyA hoya? he gautama! e artha samartha nathI. he bhagavan! prANAtipAtanI virativALA jIvane mAyApratyayikI kriyA hoya? he gautama! kadAca hoya ane kadAca na hoya. he bhagavan! prANAtipAtanI virativALA jIvane apratyAkhyAna pratyayikI kriyA hoya? he gautama! e artha samartha nathI. he bhagavan! prANAtipAtanI virativALA jIvane mithyAdarzanapratyayikI kriyA hoya ema pRcchA karavI. he gautama! e artha samartha nathI. ema prANAtipAtanI virativALA manuSyane paNa jANavuM. e pramANe yAvat mAyAmRSAvAdanI virativALA jIvane ane manuSyane samajavuM. he bhagavan! mithyAdarzanazalyanI virativALA jIvane zuM AraMbhikI kriyA hoya?yAvat mithyAdarzanapratyayikI kriyA hoya? he gautama! mithyAdarzanazalyanI virativAlA jIvane AraMbhikI kriyA kadAca hoya ane kdAca na hoya. e pramANe yAvat apratyAkhyAna kriyA jANavI. mithyAdarzanapratyayikI kriyA na hoya. he bhagavan! mithyAdarzanazalyanI virativALA nairayikane zuM AraMbhikI kriyA hoya? yAvat-mithyAdarzanapratyayikI kriyA hoya? he gautama! AraMbhikI kriyA hoya, yAvat apratyAkhyAna kriyA paNa hoya. mithyAdarzanapratyayikI kriyA na hoya. ema yAvat stanitakumArane jANavuM. he bhagavan! mithyAdarzanazalyanIvirativALA paMcendriya tiryaMcane emaja pRcchA karavI. he gautama! AraMbhikI kriyA hoya. mAyApratyayikI kriyA hoya. apratyAkhyAna kriyA kadAca hoya ane kadAca na hoya. mithyAdarzanapratyayikI kriyA na hoya. manuSyane jIvanI peThe jANavuM. vyantara, jyotiSika ane vaimAnikane nairayikanI jema kahevuM. /1545974 // (TI0) have AraMbhikI Adi kriyAomAM kai kriyA prANAtipAtanI virutivALAne hoya teno vicAra kare che-'pALAvAyaviyaska khaM maMte!'he bhagavan! prANAtipAtanI virativALA jIvane AraMbhikI kriyA hoya ke yAvat mithyAdarzana pratyayikI kriyA hoya ityAdi. AraMbhikI kriyA kadAca hoya ane kadAca na hoya. pramattasaMyatane hoya ane bAkInAne na hoya. parigrahikI kriyA na hoya, kAraNa ke teo parigrahathI sarvathA nivRtta thayelA che. jo ema na hoya to samyak prANAtipAtanI virati na ghaTe. mAyA pratyayikI kadAca hoya ane kadAca na hoya. kAraNa ke mAyApratyayikI apramattane paNa kadAcit pravacananI malinatAnuM rakSaNa karavA mATe hoya che, bIjA kALe na hoya. apratyAkhyAna kriyA ane mithyAdarzanapratyayikI kriyA sarvathA na hoya. kAraNa ke te hoya to na 193 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 . bAvIsatimaM kiriyApayaM pAvaTThANaviraesu jIvAIsu kiriyAbheya parUvaNaM prANAtipAtanI viratino saMbhava na hoya. prANAtipAtanI viratinA be pada che-jIva ane manuSya. temAM jema sAmAnya jIvane AzrayI kahyuM che tema manuSyane AzrayI kahevuM. e pramANe sUtrakAra kahe che-"paphavAvAya mapUsa vi" ema prANAtipAtanI virativALA manuSyane paNa kahevuM. ema mAyAmRSAnI virativALA jIva ane manuSyane kahevuM. mithyAdarzana zalyanI virativALA jIvane AzrayI sUtra-- fmacchAdaMsaNa7vijaya aaN aMte nIvara'-he bhagavan!mithyAdarzanazalyanI virativALA jIvane zuM AraMbhikI kriyA hoya ke mAyAprayikI kriyA hoya? ityAdi. AraMbhikI kadAca hoya ane kadAca na hoya. pramattasaMyata sudhI hoya ane bAkInA ne na hoya e bhAvArtha che. parigrahika kriyA dezavirati sudhI hoya che pachI hotI nathI. mAyApratyayikI kriyA paNa anivRti bAdarasaparAya sudhI hoya che, pachI na hoya, apratyAkhyAnakriyA paNa aviratisamyagdaSTi sudhI hoya pachI na hoya tethI e kriyAone AzrayI paNa siya vanarU, siya no vana' kadAca hoya ane kadAca na hoya-ema kahevuM. te pramANe sUtrakAra kahe che-'vaM nAva apavaravAriyA'--e pramANe yAvat apratyAkhyAna kriyA sudhI jANavuM. mithyAdarzana pratyayikI kriyAno niSedha karavo. kAraNa ke teno mithyAdarzananI virativALAne asaMbhava che. covIza daMDakanA vicAramAM nairayikathI AraMbhI svanitakumAra sudhInA jIvane cAra kriyAo kahevI. ane mithyAdarzanapratyayikI kriyAno niSedha karavo.tiryaMca paMcindriyane AdinI traNa kriyAo avazya kahevI. ane apratyAkhyAna kriyA bhajanAe (vikalpa) jANavI. te dezaviratine na hoya, bAkInAne hoya. mithyAdarzana kriyAno niSedha karavo.manuSyane sAmAnya jIvanI peThe kahevuM ane vyantarAdine nairayikanI jema jANavuM. ll1papa97ll eyAsi NaM bhaMte! AraMbhiyANaMjAva micchAdasaNavattiyANa ya katare katarehito appA vA 4? goyamA! savvatthovAo micchAdasaNavattiyAo kiriyAo, apaccakkhANakiriyAo visesAhiyAo, pariggahiyAo visesAhiyAo, AraMbhiyAo kiriyAo visesAhiyAo, mAyAvattiyAo visesaahiyaao||suu0-16||598|| . paNNavaNAe bhagavaIe bAvIsaimaM kiriyApayaM samattaM / / | (mULa) he bhagavan! e AraMbhikI kriyA, yAvat mithyAdarzanapratyayikI kriyAomAM kaI kriyA konAthI alpa bahuM, tulya ke | vizeSAdhika hoya? he gautama! sauthI thoDI miAdarzanapratyayikI kriyA hoya che. tethI apratyAkhyAna kriyA vizeSAdhika che, tethI parigrahika kriyAo vizeSAdhika che, tethI AraMbhikI kriyAo vizeSAdhika che tethI mAyApratyayikI kriyAo vizeSAdhika che. /16//pa98L prajJApanA bhagavatInA anuvAdamAM bAvIzamuM kriyApada samApta. (TI) have Aja AraMbhikI vagere kriyAonuM paraspara alpabahuvaikahe che "pati ne aMte'-bhagavan!e AraMbhikI, yAvat mithyAdarzanapratyayikI kriyAomAM koNa konAthI alpa che-ityAdi sauthI thoDI mithyAdarzana pratyaya kriyA che, kAraNa kemithyAdaSTine ja hoya che. tethI apratyAkhyAna kriyA vizeSAdhika che, kAraNa ke te aviratisamyagdaSTi ane mithyAdRSTine hoya che. tethI paNa parigrahika kriyA vizeSAdhika che, kAraNa ke te dezavirativALA ane tenI pUrvanAne hoya che. tethI AraMbhikI kriyA vizeSAdhika che, kAraNa ke te pramattasaMyata ane tenI pahelAnA jIvane hoya che. tethI paNa mAyApratyayikI kriyA vizeSAdhika che, kAraNa ke apramatta saMyatane paNa hoya che. 16/598 prajJApanA TIkAnA anuvAdamAM bAvIzam kriyApada samApta. * 194 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaimaM kammapayaDIpayaM pada paDhamo uddeso atthAhigArA katipayaDI dAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 / / tevisaimaM kammapayaDIpayaM pada || || vaDhano 3dero atyAdirA IT 'kati pagaDI 'kaha bandhati 'kaihi vi ThANehiM bandhae jiivo| 'kati vedei ya payaDI 'aNubhAvo kaiviho kss|| | iticaDI vAra ||. kati NaM bhaMte! kammapagaDIo paNNattAo? goyamA! aTTha kammapagaDIo pnnnnttaao| taMjahA--NANAvaraNijja 1, dasaNAvaraNijja 2,vedaNijnaM 3, mohaNijjaM 4, AuyaM 5, NAmaM 6, goyaM 7, aMtarAiyaM 8 / NeraiyANaM bhaMte kati kammapagaDIo pannattAo? goyamA! evaM ceva, evaM jAva vemANiyANaM 1 ||suu0-1||599|| tevIzamuM karyaprakRti pada prathama uddezaka (mU0) 1 keTalI karmaprakRtio che? 2 jIva kevI rIte bAMdhe che?3 keTalA sthAne bAMdhe che?4 keTalI prakRtio vede che? 5 kayA karmano keTalA prakArano anubhAva (vipAka) che? eTalA dvArA A udezakamAM kahevAnA che. he bhagavan! keTalI karmaprakRtio kahI che? he gautama! ATha karmaprakRtio kahI che. te A pramANe-1 jJAnAvaraNIya, 2 darzanAvaraNIya, 3 vedanIya, 4 mohanIya, pa AyuSya, nAma, 7 gotra 8 ane aMtarAya. he bhagavan!narayikone keTalI karmaprakRtio kahI che? he gautama! e pramANe (ATha karma prakRtio) kahI che. ema vaimAniko sudhI kahevuM. ////pa99ll (TI.) e pramANe bAvIzamuM kriyApada kahyuM. have tevIzamAM padano prAraMbha thAya che. eno saMbandha A pramANe che-ahiMpUrvanA padamAM nArakAdi gatinA pariNAma vaDe pariNata thayelA jIvonA prANAtipAtAdi kriyAvizeSano vicAra karyo, have teonA karmabandhAdi pariNAma vizeSano vicAra karavAno che. temAM prathama adhikAronuM pratipAdana karanArI A dvAra gAthA cha- pADI' ityAdi. keTalI prakRtio che-ityAdi saMbadhe prathama adhikAra, tathA kayA prakAre te prakRtio bAMdhe che-e viSe bIjo adhikAra, keTalA sthAnoe bAMdhe che-e trIjo adhikAra, keTalI prakRtio vede che-e cotho adhikAra, ane kyA karmano keTalA prakArano anubhavavipAka che-e pAMcamo adhikAra. temA prathama adhikAranuM nirupaNa karavA mATe sUtrakAra kahe che-"ti nuM aMte vempADIyo pattAgo'iti. kriyApadamAM keTalI karmaprakRtio che' e kaheluM che, to ahIM zA mATe prakRtionI saMkhyA saMbadhe pharIthI prazna kare che?vizeSatA jaNAvavA mATe A prazna che ane te vizeSatA A pramANe che-pUrve jJAnAvaraNIyAdi karma bAMdhato keTalI kriyAo vaDe joDAya che-ema kahyuM che, kriyAo prANAtipAtanuM kAraNa che, prANAtipAta jJAnAvaraNIyAdi karmabandhanuM bAhya kAraNa che ane karmabandha kArya che. ahIM to jJAnAvaraNIya karma ja karmabandhanuM Ansara kAraNa che-e pratipAdana karavAnuM che. ahIM bhagavad uttara Ape che--he gautama! ATha karmapravRtio kahI che. tejaprakRtionA nAmano uccAra karIne darzAve che--jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya" ityAdi. jJAre ana-je vasta jaNAya-pariccheda karAya te jJAna eTale sAmAnya vizeSAtmaka vastumAM vizeSane grahaNa karavArUpa bodha. gAjhiyate mane-je vaDe AcchAdana karAya-DhaMkAya te AvaraNa. ahIM karaNanA arthamAM ' manIya' pratyaya thayo che. jJAnanuM AcchAdana karanAra karmate jJAnAvaraNIya. dRzyate nena-je vaDe dekhAya te darzana-sAmAnya-vizeSAtmaka vastumAM sAmAnyane grahaNa karavA rUpa bodha. kahyuM che ke "jaM sAmannaggahaNaM bhAvANaM neva kaTu AgAraM / avisesiUNa atthe daMsaNamiha vuccae samaye" || bhAva-padArthonA AkAra sivAya arthonI vizeSatA grahaNa karyA sivAya sAmAnyanuM grahaNa karavuM te siddhAntamAM darzana kahevAya che. tenuM AvaraNabhUta karma te darzAnAvaraNIya. vedyate yadje sukhAdi svarUpe vedAya-anubhavAya te vedanIya. ahIM karma kArakanA arthamAM ' manIya'pratyaya thayo che. jo ke badhAM karmavedAya che to paNa vedanIya zabda paMkajAdi zabdanI peThe rUDha-rUDhino viSaya 195 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tevisaimaM kammapayaDIpayaM pada paDhamo uddeso atthAhigArA katipayaDI dAraM hovAthI sAtA ane asAtA rUpa karma ja vedanIya kahevAya che, bIjAM karma kahevAtA nathI. mohayati-AtmAne sat ane asA vivekathI rahita kare te mohanIya. ahIM kartAnA arthamAM'banIya' pratyaya thayo che. 'ti-jJAti prativanyatAm'--pote karelA karma vaDe bAMdhelI na2kAdi durgatithI nIkaLavAnI icchAvALA prANIne pratibandhakapaNAne pAme te AyuSya. athavA Ja-samantAt ti-eka bhavathI bIjA bhavamAM gamana karatAM vipAkodayane prApta thAya te AyuSya. banne sthaLe paNa auNAdika us pratyaya thayo che, nAmati-gatyAdi paryAyano anubhava ka2vAmAM jIvane namAve, tatpa2 ka2e te nAma karma. zUyate-zanyate-aneka prakA2nA ucca-nIca zabda vaDe bolAvAya te gotra-ucca ane nIca kulamAM utpanna thavArUpa paryAya, te vipAka vaDe vedavA lAyaka karma paNa kAryamAM kAraNanA upacArathI gotra kahevAya che. athavA sUyate'smA-karmanI apAdAna tarIke vivakSA karI che. eTale je karmanA udayathI ucca-nIca zabda vaDe AtmAne bolAvAya te gotra. nIvaM ca vAnAvica antarA tijIva ane dAnAdikanuM antara pADavA mATe prApta thAya te antarAya. te dAnAdi ka2vAne tatpara thayelA jIvane pratibaMdha ka2nA2 che. (pra0)--A pramANe kramapUrvaka jJAnAvaraNIyAdInA kathanamAM kaMipaNa prayojana che? athavA prayojana sivAya yathAkathaMcit A krama pravRtta thayo che?. (u0)--'prayojana che'.ema ame kahIe chIe. zuM prayojana che? te darzAve che-ahIM jJAna ane darzana jIvanuM svarupa che. kAraNa ke tenA abhAvamAM jIvatvano ja asaMbhava che. cetanA e jIvanuM lakSaNa che, tethI te jJAna ane darzananA abhAvamAM kema hoya? jJAna ane darzanamAM paNa jJAna pradhAna che. kAraNa ke tenAthI ja sarva zAstrAdinA vicAranI paraMparA pravarte che. vaLI sarva bdhio paNa sAkAra upayogavALA jIvane utpanna thAya che, paNa darzanopayogavALAne utpanna thatI nathI. 'savvAo jIgo sArovagovanattamsa, 7 aLArovagovattaAE'--sarva labdhio sAkAra upayoga vALAne prApta thAya che, paNa anAkAra upayogavALAne thatI nathI- eka zAstranuM vacana pramANarUpa che. vaLI je samaye jIva sarva karmathI mukta thAya che te samaye jJAnopayogavALo hoya che, paNa - darzanopayogavALo hoto nathI. kAraNa ke tene bIje samaye darzanopayoga hoya che. tethI jJAna pradhAna che mATe tenuM AcchAdana karanAra jJAnAvaraNIya tenAthI prathama kahyuM che, ane tyAra pachI darzanAvaraNIya karma kahyuM che. kAraNa ke jJAnopayogathI paDIne jIva darzanopayogamAM Ave che. e jJAnAvaraNIya ane darzanAvaraNIya potAno vipAka dekhADatA yathAyogyapaNe avazya sukhaduHkharUpa vedanIya karmanA vipAkanuM nimitta thAya che. te A pramANe--atyanta upacita thayelA jJAnAvaraNa karmane vipAkathI anubhavatA, sUkSma ane sUkSmatara vastuno vicAra karavAne potAne asamartha mAnatA ghaNA mANaso kheda pAme che. ane jJAnAvaraNa karmanA kSayopazamathI utpanna thayelI buddhinI paTutAyukta thai sUkSma, sUkSmatara vastune potAnI prajJAthI jANatA ane ghaNA mANasothI potAne zreSTha mAnatA sukha vede che. atigADha darzanAvaraNanA vipAkodayathI janmAndhapaNuM vagere ghaNuM du:kha anubhave che. darzanAvaraNa karmanA kSayopazama janma paTutAyukta prANI spaSTa cakSu vagere indriyo sahita yathArthapaNe vastune joto pramodane anubhave che tethI e arthane jANavA mATe darzanAvaraNIya karma pachI vedanIya karmanuM grahaNa karyu che. vedanIya karma iSTa ane aniSTa viSayanA saMbandhathI sukha-duHkha utpanna kare che. tethI iSTa ane aniSTa viSayanA saMbandhathI saMsArIne avazya rAga dveSa thAya che ane rAga-dveSa mohanIyanimittaka che. e arthane jaNAvavA vedanIya pachI mohanIya karmanuM grahaNa karyuM che. mohanIya karma vaDe mUDha thayelA prANIo bahuAraMbha ane parigrahAdimAM Asakta thai narakAdinuM AyuSya bAMdhe che tethI mohanIya karmanI pachI AyuSya karmanuM grahaNa karyuM che. nArakAdi AyuSyanA udayamAM avazya narakagatyAdi nAma karma udayamAM Ave che. tethI AyuSyakarmanA pachI nAmakarmanuM grahaNa karyuM che. nAmakarmanA udayamAM avazya ucca ke nIca gotra karmano vipAkodaya prApta thAya che mATe nAmakarma pachI gotra karmanuM kathana karyuM che. gotrakarmanA udayamAM ucca gotramAM utpanna thayelAne prAyaH dAna-lAbhAntarAyAdino upazama hoya che, kAraNa ke rAjA pramukhane adhikapaNe dAna-lAbhAdi jovAmAM Ave che. nIcakuLamA utpanna thayelAne dAna-lAbhAntarAyAdino udaya hoya che. kAraNa ke anyaja jAtimAM te pramANe jovAmAM Ave che. tethI e arthanuM grahaNa karavA mATe gotra pachI antarAya karma kahyuM che. e pramANe prathama 196 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaimaM kammapayaDIpayaM pada paDhamo uddeso atthAhigArA kahabaMdhati dAraM dvAra kahevAmAM AvyuM. 1/599 // zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 vaMpatti vAraM || || kahaNaM bhaMte! jIve aTTha kammapagaDIo bandhati ? goyamA ! NANAvaraNijjassa kammassa udaeNaM darisaNAvaraNijjaM kammaM niyacchati, darisaNAvaraNijjassa kammassa udaraNaM daMsaNamohaNijjaM kammaM niyacchati, daMsaNamohaNijjassa kammassa udaeNaM micchattaM niyacchati, micchatteNaM udiNNeNaM' goyamA ! evaM khalu jIvo aTTha kammapagaDIo bandhai ! kahaNaM bhaMte! neraie aTTha kammapagaDIo bandhati / goyamA ! evaM ceva, evaM jAva vemANie / kahaNNaM bhaMte! jIvA aTTha janmapADIo vandhati? goyamA! vaM ceva, nAva vemALiyA slR0-2||600|| (mULa) he bhagavan! jIva kevI rIte ATha karmaprakRtio bAMdhe che? he gautama! jJAnAvaraNIya karmanA udayathI darzanAvaraNIya karmano udaya thAya che. darzanAvaraNIya karmanA udayathI darzanamohanIya karmano udaya thAya che, darzanamohanIya karmanA udayathI mithyAtvano udaya thAya che ane mithyAtvanA udayathI he gautama! e pramANe kharekhara jIva ATha karma prakRtio bAMdhe che. he bhagavan!nairayika ATha karmaprakRtio kema bAMdhe? he gautama! emaja jANavuM. e pramANe vaimAniko sudhI kahevuM. he bhagavan! jIvo ATha karmaprakRtio kema bAMdhe? emaja bAMdhe che. e pramANe yAvat vaimAniko sudhI jANavuM. IR IIFColl (TI0) have e ATha prakRtio kevI rIte bAMdhe-e bIjAdvAranuM pratipAdana karavA mATe sUtrakAra kahe che--haM khaM maMte'! ityAdi. he bhagavan! e-kayA prakAre jIva ATha karma prakRtio bAMdhe? bhagavAn uttara Ape che-gautama! jJAnAvaraNIyanA karmanA udaya vaDe darzanAvaraNa karma 'niyati'-nizcita-avazya nirgaRti-prApta thAya che; eTale te viziSTa uddayane prApta thAya che. tAtparya e che ke utkRSTa jJAnAvaraNIya karmane udaya vaDe anubhava karato darzanAvaraNIya karmane udaya vaDe vede che. kAraNa ke jeonuM antaHkaraNa kuzAna vaDe vAsita che evA zUnyavAdI pramukha anyatIrthiko viparIta dRSTivALA jaNAya che.darzanAvaraNIyakarmanA udaya vaDe darzanamohanIyakarma 'niIti'vipAkAvasthArUpa udaya vaDe prApta thAya che. te darzanamohanIyakarmanA udayavaDemithyAtvano udaya thAya che. ane tethI te atattvane tattvarUpe ane tattvane atattvarUpe mAne che. mithyAtvanA udayathI jIva AThe karmaprakRtio bAMdhe che. 'haju' zabda prAyovRtti batAvavA mATe che. eTale upara kahyA pramANe prAyaH jANavuM. jo ema na hoya to koi samyagdaSTi paNa AThe karma prakRtio bAMdhe che, ane koi samyagdaSTi bAMdhatA paNa nathI. jemake sUkSmasaMparAyAdi guNasthAnakavartI jIva koipaNa karmano baMdha karato nathI, paNa te prakAra ahIM kahyo nathI. ahIM tAtparyArtha A che--pUrva karmanA pariNAmanA sAmarthyathI uttara karma baMdhAya che. e saMbaMdhe kahyuM che ke-- " jIvapariNAmaheU kammattA poggalA pariNamaMti / puggalakammanimittaM jIvo vi taheva pariNamai" // jIvanA pariNAmarUpa nimittathI pudgalo karmapaNe pariName che, ane pudgala karmanA nimitte jIva paNa te pramANe pariName che, upara kahelA arthanuM covIza daMDakanA kramathI nirUpaNa kare che--'hAM maMte! gerap'-he bhagavan!nairayika kayA prakAre ATha karmano baMdha kare? ityAdi pATha sugama che. ema ekavacana vaDe daMDaka kahyo. have bahuvacanavaDe daMDaka kahe che--'dAM maMte nIvA'-he bhagavan! jIvo kayA prakAre ATha karmano baMdha kare? ityAdi pAThasiddha che. ema bIjuM dvAra kahyuM. 2II600 1 ahIM TIkAkAranuM tAtparya e che ke zAnAvaraNIya karmanA udaya sAthe niyata darzanAvaraNa karmano udaya hoya che. darzanAvaraNanA udayanI sAthe darzanamohanIyano niyata udaya hoya che, darzanamohanIyakarmanA udaya vaDe mithyAtvano niyata udaya hoya che. ane mithyAtvano udaya e AThe karmabandhano hetu che. ane mithyAtvanA udayanuM kAraNa darzanamohanIya ane darzanamohanIyanA udayanuM kAraNa zAnAvaraNa-darzanAvaraNa karma che. jeno vizeSAvabodha viparIta hoya che teno sAmAnya avabodha paNa viparIta hoya che. vizeSAvabodha ane sAmAnya avabodhanA viparyayathI darzanamohanIyano udaya thAya che eTale ke darzanamohanIyanA udayamAM viparIta sAmAnyAvabodha ane sAmAnyAvabodhanA viparyayamAM viparIta vizeSAvabodha hetu che--kAraNabhUta che. lokamAM paNa ema ja jaNAya che ke kuzAnavAsita antaHka2NavALAne darzanamohanIyano udaya che ane tethI tene jinokta tattvanI ruci thatI nathI. 197 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaimaM kammapayaDIpayaM pada paDhamo uddeso atthAhigArA katiThANabaMdha dAraM ||tivALabaMdha vAra || = ve bhaMte! NANAvaNijjaM kammaM katihiM ThANehiM baMdhati ? goyamA ! dohiM ThANehiM, taM jahA - rAgeNa ya doseNa ya / rAge duvipannatte, taM jahA - mAyA ya lobhe y| dose duvihe pannatte, taM jahA- kohe ya mANe ya, iccetehiM cauhiM ThANehiM viriyovaggahiehiM evaM khalu jIve NANAvaraNijjaM kammaM bandhati, evaM Neraie jAva vemANie / jIvA NaM bhaMte! NANAvara NijjaM kammaM katihiM ThANehiM bandhanti ? goyamA ! dohiM ThANehiM evaM ceva, evaM NeraiyA jAva vemANiyA / evaM daMsaNAvaraNijjaM jAva aMtarAiyaM, evaM ete egatta- pohattiyA solasa daMDagA / | sU0 - 3 / / 601 / / (mULa) he bhagavan! jIva keTalA sthAno vaDe jJAnAvaraNIya karma bAMdhe? he gautama! be sthAna vaDe bAMdhe. te A pramANe-rAgathI ane dveSathI. rAganA be prakAra che. te A pramANe-mAyA ane lobha. dveSanA be prakAra che, te A pramANe-krodha ane mAna. vIrya vaDe yukta thai cAra sthAnako vaDe A pramANe jIva kharekhara jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che. ema naiyika yAvat vaimAnika saMbaMdhe jANavuM. he bhagavan! jIvo jJAnAvaraNIya karma keTalA sthAnako vaDe bAMdhe? he gautama! be sthAnako vaDe-bAMdhe. ityAdi emaja jANavuM. e pramANe nairayiko yAvat vaimAniko jANavA. ema darzanAvaraNIya karma yAvat aMtarAyakarma saMbaMdhe paNa jANavuM. e pramANe ekavacana ane bahuvacananA soLa daMDako jANavA. 3601 // (TI0) have jIva keTalA sthAno vaDe karma bAMdhe cha--e trIjuM dvAra kahe che-'nIve khaM maMn!' ityAdi. he bhagavan! jIva keTalA sthAne jJAnAvaraNIya karma bAMdhe? e praznasUtra sugama che. bhagavAn uttara Ape che--be sthAno vaDe bAMdhe che. te sthAno nAmanA kathanapUrvaka jaNAve che--rAga ane dveSa vaDe. A rAga ane dveSanuM svarUpa kevuM che? uttara--rAga prItilakSaNa che ane aprItirUpa dveSa che. prIti ane aprIti rUpa rAgadveSa krodhAdithI atyaMta bhinna nathI, parantu teono temAM ja antarbhAva thAya che. ane te antarbhAva nayabhedathI vicitra che. mATe ziSya upara upakAra karavA ahIM batAve che--temAM saMgraha naya mAne che ke krodha aprItirUpa prasiddha ja che. mAna paNa bIjAnA guNane nahi sahana karavArUpa hovAthI aprItirUpa che. tethI e banne aprItirUpa hovAthI dveSa che, lobha AsaktirUpa hovAthI prItirUpa suprasiddha che. koi vastunI abhilASA karato manuSya bIjAne chetaravArUpa mAyAne paNa Acare che. ane abhilASa prItisvabhAvavALo che mATe mAyA paNa prItirUpa che. tethI e banne mAyA ane lobha prItirUpa hovAthI rAgarUpa che. kahyuM che ke "kohaM mANaM cApIijAito vei saGgaho dosaM / mAyAe lobheNa ya sa pIisAmaNNato rAgaM " // zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 saMgraha naya krodha ane mAnane aprItinI jAti hovAthI dveSa kahe che ane mAyA ane lobhanI sAthe prItinuM samAnapaNuM hovAthI tene rAga kahe che. ahIM gAthAnA uttarArdhanI akSarayojanA A pramANe che--mAyA ane lobhanI sAthe prItijAtinuM samAnapaNuM hovAthI eTale samAna prItinI jAti hovAthI saMgraha naya bannene-mAyA ane lobhane rAga kahe che. punaH e saMbaMdhe vyavahA2 naya kahe che--mAyAno upayoga bIjAno upaghAta karavA mATe thAya che, ane bIjAnA upaghAtano pariNAma dveSarUpa che mATe mAyAno paNa dveSamAM antarbhAva thAya che. ane je nyAyapUrvaka upArjana karavA vaDe arthane viSe mUrchAAsakti thavI te bIjAnA upaghAta karavAnA pariNAmathI rahita zuddha lobha e rAga che. e pramANe vyavahAra nayanA matathI AvI rIte vastunI vyavasthA che. krodha, mAna ane mAyA dveSarUpa che ane lobha rAgarUpa che. te saMbaMdhe kahe che ke "mAyaMpi dosamicchai vavahAro jaM parovaghAyA ya / nAyovAyANe cciya mucchA lobhetti to rAgo" // vyavahA2 naya mAyAne paNa dveSa mAne che, kAraNa ke mAyA bIjAne upaghAta karavA mATe che. ane nyAyapUrvaka upArjana karelA arthamAM mUrchA te lobha che ane tethI te rAgarUpa che, ahIM RRjusUtra naya kahe che--nkrodha avazya aprItirUpa che ane tethI te bIjAne upaghAta karavArUpa hovAthI dveSa kahevAya che. ane je mAna, mAyA ane lobha che te be prakAranA saMbhave che--prItirUpa ane aprItirUpa. te A pramANemAna svAbhimAnanA upayoga samaye svaguNanA bahumAnapaNAthI prItisvarUpa che ane paraguNanA dveSanA upayogaveLA 198 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaimaM kammapayaDIpayaM pada paDhamo uddeso atthAhigArA katiThANabaMdha dAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 mAryAdi hovAthI aprItirUpa che. mAyA paNa bIjAne chetaravAno upayoga hoya tyAre parane upaghAta karavArUpa hovAthI aprItirUpa che. ane bIjAnA dravyane grahaNa karavAnA vicAramAM AsaktirUpa hovAthI prItirUpa che. lobha paNa kSatriyAdi saMbaMdha vicAra karatA prIti ane aprItirUpa suprasiddha che. jemake kSatriyo ema mAne che ke bIjAno deza laI levo te amAro nyAya-dharma che, kAraNa ke 'vIrothA vasuMdharA'-vasuMdharA vIra puruSovaDe upabhoga karavA yogya che evo nyAya che. tethI jyAre bIjAno dezalevA mATe tenA upara atyaMta humalo kare tyAre te aprItirUpa che, kAraNa ke te bIjAne upaghAta karavArUpa che, jyAre bIjAnA dezane grahaNa karavAnI icchA thAya tyAre te AsaktirUpa hovAthI prItirUpa che. tethI mAna, mAyA ane lobha prIti ane aprItirUpe banne prakAranA vedAya che. jyAre prItino upayoga hoya tyAre aprItino upayoga hoto nathI ane jyAre aprItino upayoga hoya tyAre prItino upayoga hoto nathI, kAraNa ke eka samaye be upayoga hotA nathI. tethI mAna mAyA ane lobha prItinA upayogakALe rAga ane aprItinA upayogakALe dveSarUpa che. kahyuM che ke "ujjusuyamayaM koho doso sesANamayamaNegaMto / rAgo tti doso tti ya pariNAmavaseNa u viseso // mANo rAgo tti mao sAhaMkArovaogakAlaMmi / so ceva hoi doso paraguNadosovayomammi // mAyAlobhA cevaM parovaghAovaogato doso| mucchovaogakAle rAgo'bhissaMgaliMgottiM // " . jusUtranayano mata e che ke krodha dveSarUpa che ane bAkInA kaSAyo mATe anekAnta che pariNAmanA vazathI rAgarUpa ane leSarUpa e vizeSa che. svAbhimAnanA upayogakAle mAna rAgarUpa che ane paragaNanA dveSanA upayoga samaye dveSarUpa che. mAyA ane lobha bIjAne upaghAta karavAnA upayogakALe dveSarUpa che ane mUcchanA upayoga samaye AsaktinA cihnathakI rAgarUpa che. zabdAdi traNe nayo A pramANe kahe che ahIM krodha ane lobha e be ja kaSAyo che. je mAna ane mAyA che teno krodha ane lobhamAM samAveza thAya che. te A pramANe mAna ane mAyAmAM je bIjAne upaghAta karavAnA hetabhUta je adhyavasAyo che te aprItirUpa hovAthI krodha che ane je svaguNanA utkarSarUpa ane paradravyanI mUccharUpa adhyavasAyo che te lobha che, kAraNa ke te AsaktirUpa che. lobha paNa lokaprasiddha be prakArano che-parane upaghAta karavArUpa lobha che te kSatriyone bIjAnA rASTranuM apaharaNa karavAmAM hoya che ane mUchatmaka lobha nyAyathI upArjana karelA potAnA dravyamAM hoya che. temAM je parane upaghAta karavArUpa adhyavasAya che te krodha che ane badhA prakArano krodha aprItirUpa hovAthI teno pUrvokta svarUpavALA dveSamAM samAveza thAya che ane kevaLa mUccharUpa adhyavasAya te lobha che ane te rAgarUpa che. e saMbaMdhe kahyuM che ke "saddAimayaM mANe mAyAe ya saguNovarAgA ya / upaogo loho cciya jato sa tattheva uvrddho|| sesaMsA koho cciya saparIvaghAiyamaio tti to doso / tallakkhaNo ya lobho aha mucchA kevalo rAgI" // zabdAdinayono abhiprAya che ke mAna ane mAyAmAM svaguNanA rAgathI je upayoga pravarte che te lobharUpa ja che. kAraNa ke te temAM ja raMgAyelo che. bAkInA aMzo svaparanA upaghAtanI buddhithI thayelA hovAthI krodharUpa ja che ane upaghAta svabhAvavALo lobha dveSa che ane mUchatmaka lobha kevaLa rAgarUpa che. temAM saMgraha nayanA matathI kahe che ke vide paumtte -rAga be prakArano kahyo che-ityAdi sugama che. kAraNa ke teno vicAra hamaNAM ja karavAmAM Avyo che. have upasaMhAra kare che 'rUvaeNhiM vahiM TALedi' ityAdi. e pramANe hamaNA ja kahelA vIkRtaiiH 'vIryavaDe upagRhita-upasthita karAyelA eTale jIva vIryavaDe sahita e cAra sthAnakoe jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che. have A ja bAbatano covIza daMDakanA kramathI vicAra kare che-parva jerA gAva vemALA' e pramANe narayika yAvat vaimAnika saMbaMdhe jANavuM-ityAdi sugama che. paraMtu sUtrapATha A pramANe che naraNAM ! nANAvarannei vai vahiM sAhiM viMdha'he bhagavan! nairayika jJAnAvaraNIya karma keTalA sthAne bAMdhe' ityAdi. e pramANe ekavacana vaDe vicAra karyo have bahuvacana - 199 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tevisaimaM kammapayaDIpayaM katipayaDiveda dAraM katividhANubhAva dAraM vaDe vicAra kare che-nIvA nuM maM!'-ityAdi sugama che. jema jJAnAvaraNIya karmano ekavacana ane bahuvacanane AzrayI be daMDavaDe vicAra karyo tema darzanAvaraNIyAdi karmano paNa vicAra karavo. badhA maLIne soLa daMDaka thAya che. e pramANe trIjuM dvAra kahyuM.all601// _TIvativahive vAraM IT. jIve NaM bhaMte! NANAvaraNIjjaM kammaM vedeti? goyamA! atthegaie vedeti, atthegaie no vedeti| Neraie NaM bhaMte! NANAvaraNIjaM kammaM vedeti? goyamA!NiyamA vedeti, evaMjAva vemANie, NavaraMmaNUse jahA jiive| jIvANaM bhaMte! NANAvaraNIjjaMkammaM veti? goyamA! evaM ceva,evaMjAva vemANiyA, evaMjahA NANAvaraNIjjaMtahA daMsaNAvaraNijjaM mohaNijjaM aMtarAiyaM ca, veyaNijjAuyaNAmagoyAI evaM ceva, navaraM maNUse vi niyamA vedeti, evaM ete egattapohattiyA solasa daMDagA ||suu0-4||602|| (mU0) he bhagavana!jIva jJAnAvaraNIya karmavede? he gautama! kadAca veda ane kadAca navede. he bhagavan!aurayika jJAnAvaraNIya karma vede? he gautama avazya veda. e pramANe vaimAnika sudhI jANavuM. parantu manuSyane jIvanI peThe kahevuM. he bhagavan! jIvo jJAnAvaraNIya karmavede? he gautama! e pramANe "veda" ema samajavuM. e pramANe vaimAniko sudhI jANavuM. jema jJAnAvaraNIya karma kahyuM tema darzanAvaraNIya, mohanIya ane aMtarAya karma kahevuM. vedanIya, AyuSya, nAma ane gotra karma paNa emaja samajavuM. paraMtu manuSya paNa tene avazya veda. e rIte eka vacana ane bahu vacanA soLa daMDaka jANavA. 4602 (TI.) "have keTalI prakRtio vede che e cothA dvAra saMbandha kahe che-'nIve naM aMte'! ityAdi. he bhagavan! jIva jJAnAvaraNIya karmavede? koI eka jIva che je vede che, koI eka jIva che je vedato nathI. jeNe ghAtI karmano kSaya karyo nathI tevede che, jeNe ghAtI karmano kSaya karyo che te vedato nathI te bhAvArtha che. Aja arthano covIza daMDakanA kramathI vicAra kare che-'berA mAM baM!' ityAdi sugama che. manuSyane choDI bAkInA badhA sthAnomAM avazya vede che-ema kahevuM. kAraNa ke te sivAya bIjA badhAne ghAtI karmano kSaya hoto nathI. jema jIvapadamAM kahyuM che tema manuSyane viSe kahevuM, kAraNa ke ghAtI karmano kSaya karanAra manuSya ja hoya che. e pramANe ekavacanane AzrayI ane bahuvacanane AzrayI paNa daMDaka kahyo, jema jJAnAvaraNIya karmano eka vacana ane bahuvacana vaDe vicAra karyo, tema darzanAvaraNIya, mohanIya ane aMtarAya karmano paNa vicAra karavo. vedaniya, AyuSya, nAma ane gotra karmano jIvapadamAM vikalpa samajavo. kAraNa ke siddhone teonuM vedana nathI, ane bAkInA badhA jIvo vede che. te sivAya bAkInA badhA nairayikAdi ane manuSyo paNa avazya vede che, kAraNa ke saMsAranA chellA samaya sudhI A pravRtiono udaya hoya che. A adhikAramAM paNa eka vacana ane bahuvacana AzrayI badhA maLI soLa daMDako thAya che. cothuM dvAra samApta. Ill60rA | | tividhAjumAvatAra | zANAvaraNIjjassa NaM bhaMte! kammassa jIveNaMbaddhassa puTThassa baddha-phAsa-puTThassa'saMcitassa ciyassa uvacitassa AvAgapattassa vivAgapattassa phalapattassa udayapattassa jIveNaMkaDassa jIveNaMNivvattiyassa jIveNaM pariNAmiyassa sayaM vA udiNNassa pareNa vA udIriyassa tadubhaeNa vA udIrijjamANassa gatiM pappa ThitiM pappa bhavaM pappa poggalaM pappa poggalapariNAmaM pappa kativihe aNubhAve paNNatte? goyamA! NANAvaraNijjassaNaM kammassa jIveNaM baddhassa jAva poggalapariNAmaM pappa dasavihe aNubhAve paNNatte, taM jahA-soyAvaraNe, soyaviNNANAvaraNe, NettAvaraNe, NettaviNNANAvaraNe, ghANAvaraNe, ghANAviNNANAvaraNe, rasAvaraNe, rasaviNNANAvaraNe, phAsAvaraNe, che. ahi nAva pATha vadhArAmAM jesalameranA bhaMDAramAM pratimAM upalabdha thAya che. 200 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaimaM kammapayaDIpayaM katividhANubhAva dAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 phAsaviNNANAvaraNe,jaMvedeti poggalaM vA poggale vA poggalapariNAmaM vA vIsasA vA poggalANaM pariNAma, tesiM vA udaeNaMjANiyavvaMNa jANai, jANiukAme viNa yANai,jANittA vi na yANati, ucchaNNaNANI yAvi bhavati NANAvaraNijjassa kammassa udennN| esa NaM goymaa| NANAvaraNijje kamme, esa NaMgoyamA! NANAvaraNijjassa kammassa jIveNaM baddhassa jAva poggalapariNAmaM pappa dasavihe aNubhAve paNNatte ||suu0-5||603|| (mU4) jIve bAMdhelA, pRSTa-spalA, gADha sparza vaDe sparzelA, saMcita, cita-ekaThA karAyelA, upacita thayelA, ApAkaprApta thoDA vipAkane prApta thayelA, viziSTa vipAkane prApta thayelA, phalane prApta thayelA, udayane prApta thayelA, jIve karelA, jIve nivartita-sAmAnyarUpe karelA, jIve pariNAvelA, svayaMudayane prApta thayelA, paranA nimitte udayane prApta thayelA, svaane para nimitte udayane prApta thayelA jJAnAvaraNIya karmano gatine pAmI, sthitine pAmI, bhavane pAmI, pugala pariNAmane pAmI keTalA prakArano vipAka kahyo che?he gautama! jIve bAMdhelA jJAnAvaraNa karmano yAvat pUgalapariNAmane pAmI daza prakArano anubhAva-vipAka kahyo che. te A pramANe-1 zrotrendriyAvaraNa, zrotrendriyavijJAnAvaraNa,3 negendriyAvaraNa,4 netrandriyavijJAnAvaraNa, 5 thrANandriyAvaraNa, 6 ghrANendriyavijJAnAvaraNa, 7 sAvaraNa, 8 rasanendriyavijJAnAvaraNa, 9 sparzAvaraNa ane 10 sparzendriyavijJAnAvaraNa. je pudgalane, pugalone, pudgalapariNAmane ane visasA-svabhAva vaDe pagalonA pariNAmane vede che. teonA udaya vaDe jANavA yogya jANato nathI, jANavAnI IcchAvALo chatAM paNa jANato nathI, jANIne pachI paNa jANato nathI. jJAnAvaraNIya karmanA udayathI AcchAditajJAnavALo paNa thAya che. he gautama! e jJAnAvaraNIya karma che, he gautama! jIve bAMdhelA jJAnAvaraNa karmano yAvat pudgalapariNAmane pAmI dasa prakArano anubhava kahyo che. //pI/603 (TIva) have kayA karmano keTalA prakArano vipAka che-e pAMcamuM dvAra kahecha-"rAvaLajJakSa ne aMte'! ityAdi. he bhagavan! je jIve rAgadveSanA pariNAmanA vazathI baddha-bAMdhelA eTale karmarUpe pariNata thayelA, spaSTa-AtmapradezanI sAthe saMbandhane prApta thayelA, "vApurA' baddhasparzapRSTasya-pharIthI gADhapaNe bAMdhelA ane ati sparza vaDe sparzayelA, tAtparya e che keAvepTana pariveSTanarUpe ati upacayapUrvaka gADha bAMdhelA, 'savitI'abAdhA kALane choDI pachInA kALe vedananA yogyapaNe niSeka-racanAne prApta thayelAM, vitasya'-uttarottara sthitimAM pradezanI hAni ane rasanI vRddhivaDe avasthita, '3pavitastha'samAna jAtinI bIjI prakRtinA dalikanA saMkrama vaDe upacayane prApta thayelA, 'mApIjhAsaNa' kaMika vipAkAvasthAne abhimukha thayelA, 'vipaprIta'-viziSTavipAkAvasthAne prApta thayelA, 'naprAsa'-phaLa ApavAne sanmukha thayelA, ane sAmagrIthI udayane prApta thayelA, karmanA ApAkaprAsvAdi dharmo AmraphaLanI peThe jANavA. jema AmraphaLa prathama alpa pakvAvasthAne abhimukha hoya che, tyAra pachI viziSTa pakvAvasthAne prApta thAya che, tyAra bAda tRpti, pramoda vagere, phaLa ApavAne yogya thAya che ane te pachI sAmagrInA vazathI upabhogane prApta thAya che. e pramANe karma saMbadhe paNa jANavuM. te karmajIve kevI rIte bAMdheluM che? e mATe sUtrakAra kahe che-'gILa yakSa' karmabandhanathI bandhAyelA jIve kareluM, jIva upayoga svabhAvavALo che ane tethI te rAgAdipariNativALo hoya che, upayoga sivAya rAgAdipariNativALo hoto nathI. te rAgAdipariNAmavALo thai karma kare che ane te rAgAdipariNAma karmabandhanathI bandhAyelA hoya che, karmanA viyogamAM hotA nathI, anyathA mukta jIvone paNa avItarAgapaNAno prasaMga prApta thAya mATe karmabaMdhanathI bandhAyelA jIve kareluM jANavuM. e saMbadhe kahyuM che ke "jIvastu karmabandhanabaddho vIrasya bhagavataH kartA / santatyA'nAdyaM ca tadiSTaM karmAtmanaH kartuH" / karmabandhana vaDe bandhAyelo jIva karmano karyA che ane te karma kartA evA AtmAne santati-pravAhathI anAdi che ema bhagavAna mahAvIrane ISTa che. tathA "nIvena nirvartitIrtha" jIve vivartita-kareluM, ahIM badhUsamaye jIva prathama sAmAnya 201. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tevisaimaM kammapayaDIpayaM katividhANubhAva dAraM karmavargaNAnI aMdaranA pudgalone anAbhoga vIrya vaDe grahaNa karato teja baMdhana samaye jema AhArane rasAdi sapta dhAtupaNe vyavasthita kare tema jJAnAvaraNAdi paNe vyavasthita kareche. je jJAnAvaraNAdirUpe vyavasthApana karavuM te 'nirvartana' kahevAya che. 'nIvena pariLAmitasya' jIve pariNamAvelA-pradveSa ane nirbhavAdirUpa karmabaMdhanA vizeSa hetuo vaDe te te uttarottara pariNAmane prApta thayelA, 'sayaM vA ruIissa' svayaM vipAkane prApta thayelA hovAthI bIjAnI apekSA sivAya udayamAM AvelA, 'poLa vA OMvIriyalsa' anya nimittathI udayamAM AvelA 'ta'mayena vA tavIryamALasya' svataH ane anya nimittathI ubhaya rUpe udayamAM AvelA karmano vipAka gatine AzrayI hoya che. kAraNa ke koi karma koi gatine pAmI tIvravipAkavALuM hoya che. jemake narakagatine pAmI asAtAvedanIya tIvravipAkavALuM hoya che. asAtAvedanIyano udaya nArakone tIvra hoya che tevo tiryaMcAdine hoto nathI. tathA sthitine pAmI, ahIM 'sarvotkRSTa' no adhyAhAra samajavo. eTale sarvotkRSTa sthitine pAmI azubha karma tIvravipAkavALuM hoya che. jema ke mithyAtva. tathA ' mavuM prApya'--bhavane pAmIne koi karma koi bhavane AzrayI potAno vipAka batAvavAne samartha thAya che. jemake nidrA manuSyabhava ke tiryaMca bhavane pAmIne vipAka batAve che. mATe 'bhavane pAmIne' ema kahyuM che. ATalA kathanavaDe svataH udayanA kAraNo batAvyA. kAraNa ke karma te te gati, sthiti ane bhavane pAmI svayaM udayamAM Ave che. have karmano 52ne AzrayI udaya batAve che--'purvAtaM'"kASTa, DhekuM ane khaDga vagere pAmIne karmano udaya thAya che. te A pramANe--bIjAe pheMkela kASTa, DhekuM ane talavA2 vagere pudgalane pAmI asAtAvedanIya ane krodhAdino udaya thAya che. tathA 'putpatipariNAma prApya'pudgalapariNAmane pAmI, eTale koi krarma koi pudgalane AzrayI vipAkane prApta thAya che. jemake khAdhelA AhAranA ajIrNa pariNAmane AzrayI asAtAvedanIya ane surApAnane AzrayI jJAnAvaraNIya karma vipAkane prApta thAya che. te mATe 'pudgalapariNAmane AzrayI' ema kahyuM che. evA jJAnavaraNIya karmano keTalA prakArano vipAka kahyo che? e prazna che. ahIM uttara kahe che-dasa prakArano vipAka kahyo che. teja dasa prakArano vipAka batAve che--'soyAvaraNe'-zrotrAvaraNa-ityAdi. ahIM zrotra zabda vaDe zrotrendriyanA viSayabhUta kSayopazama samajavo ane zrotravijJAna vaDe zrotrendriyano upayoga levo. je nivRtti ane upakaraNa rUpa dravyendriya che te aMgopAMganAmakarmajanya che ane tethI te jJAnAvaraNIyano viSaya nathI. mATe tene zrotrazabda vaDe grahaNa na karavI. e pramANe netrAvaraNa-ityAdi saMbandha vicAra karavo. temAM ekendriyone rasana, ghrANa, cakSu ane zrotranA viSayarUpa labdhi ane upayoganuM prAyaH AvaraNa hoya che. 'prAya: ' kahevAnu kAraNa bakulAdino niSedha karavA mATe che. kAraNa ke bakulAdi vanaspati yathAsaMbhava pAMce indriyonA labdhi ane upayoga phaLathI aspaSTarUpe jaNAya che. Agama-zAstramAM paNa kaheluM che ke-- paMciMdiyovi baulo narovva paMciMdiovagAo / tahavi na bhaNNai paMciMdiotti davviMdiyAbhAvA // tathA naha suhuma mAveviyanALa viMyiAvarohevi / vvnasuyAmAviiva mAvasu patthivALuM / / (vizeSA0 gA0) bakula paMcendriya paNa che. kAraNa ke manuSyanI peThe tene pAMce indriyono upayoga hoya che, to paNa dravyendriyanA abhAvathI te 'paMcendriya' kahevAto nathI. jema sUkSma bhAvendriya jJAna dravyendriyanA abhAvamAM hoya che tema dravyazrutanA abhAvamAM paNa bhAvazruta pRthivyAdine hoya che. te mATe 'prAyaH' ema kahyuM che. beindriyane ghrANa, cakSu ane zrotrendriyanA labdhi ane upayoganuM, teindriyone cakSu ane zrotranA labdhi ane upayoganuM, caurindriyone zrotrendriya saMbandhI labdhi ane upayoganuM AvaraNa hoya che,ane sarvane paNa sparzanendriyanI labdhi ane upayoganuM AvaraNa hoya che, ane te kuSTAdi vyAdhi vaDe pIDitaza2I2vALAne jANavuM. paMcendriya chatAM paNa jeo janmAMdha che athavA pAchaLathI AMdhaLA ane baherA thayelA che evAone cakSu vagere indriyanA labdhi ane upayoganuM AvaraNa samajavuM. (pra0)--zAthI e pramANe indriyonA labdhi ane upayoganuM AvaraNa hoya che? (0)svayaM udayane prApta thayelA athavA paranimitte udayane prApta thayelA jJAnAvaraNIya karmanA udayathI thAya che. te bAbata darzAve cha--gaM vejJa' je bIjAe pheMkelA kASTa, DhekuM ane khaDga vagere rUpa pudgalone vede che, evA abhidhAta karavAmAM samartha te 202 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaimaM kammapayaDIpayaM katividhANubhAva dAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 pudgala vaDe, putve vAyAvat bIjAe pheMkelA kASTAdirUpa je ghaNA pudgalone vede che, abhighAta karavAmAM samartha evA te pudgalo vaDe, 'putipariNAme vA'khAdhelA AhAranA pariNAmarUpa atiduHkha utpanna karanAra pANI rasAdi pagalapariNAmane vede che, te vaDe jJAnapariNatino ghAta thavAthI, tathA "vIsaNA vA potAnuM pariNAma" je visasA-svabhAva vaDe pudgalono zIta uSNa AtapAdirUpa pariNAma che tene jyAre vede che tyAre indriyone upaghAta utpanna karavA dvArA te pagalapariNAma vaDe jJAna pariNatino upaghAta thavAthI 'jJAtavya' jANavA yogya vidyamAna vastune te indriyono viSaya chatAM paNa jANato nathI. kAraNa ke jJAnapariNatino upaghAta thayelo che. A sApekSa udaya kahyo. ane nirapekSa udaya saMbaMdhe A sUtra che--'hiM vA 3 ' vipAkane prApta thayela te jJAnAvaraNIya karmapudgalonA udaya vaDe jANavA yogya vastu jANato nathI, 'nALiDAnevi na thA'- jANavAnI icchAvALo chatAM paNa jANato nathI, eTale jJAnapariNAma vaDe pariNata thavAnI icchA chatAM jJAnapariNatino upaghAta thavAthI jANato nathI. nAvina yApa' jANIne paNa jANato nathI eTale pUrve jANIne paNa pachIthI jANato nathI. kAraNa ke teone te jJAnAvaraNIya karmapudgalono udaya che. '3channanA yAvi bhava'jJAnAvaraNIya karmapudgalonA udaya vaDe jIva ucchanna-AcchAdita jJAnavALo paNa thAya che. arthAt AvaraNanI zakti pramANe pracchAdita jJAnavALo paNa thAya che. 'paNa mA! bALagAvaLane khe'he gautama! e jJAnAvaraNIya karma che.' ityAdi upasaMhAravAkya spaSTa che. pA6i03. darisaNAvaraNijjassa NaM bhaMte! kammassa jIveNaM baddhassa jAva poggalapariNAmaM pappa kativihe aNubhAve pannatte? goyamA! darisaNAvaraNijjassaNaM kammassa jIveNaMbaddhassa jAva poggalapariNAmaM pappa Navavihe aNubhAve pannatte, taM jahA-NiddA, NihANiddA payalA, payalApayalA, thINagiddhI', cakkhudaMsaNAvaraNe, acakkhudaMsaNAvaraNe, ohidasaNAvaraNe, kevaladasaNAvaraNe, jaM vedeti poggalaM vA poggale vA poggalapariNAmaM vA vIsasA vA poggalANaM pariNAmaM tesiM vA udaeNaM pAsiyavvaM Na pAsati, pAsiukAme vi Na pAsati, pAsittA vi Na pAsati, ucchannadasaNI yAvi bhavati darisaNAvaraNijjassa kammassa udaeNaM esaNaM goyamA! darisaNAvaraNijje kamme, esa NaM goyamA! darisaNAvaraNijjassa kammassa jIveNaM baddhassa jAva poggalapariNAmaM pappa Navavihe aNubhAve papaLane tU0-dA6i04|| (mU0) he bhagavan!jIve bAMdhelA darzanAvaraNa karmanoyAvat pudgalapariNAmane pAmI keTalA prakAranovipAka kahyo che? he gautama! jIve bAMdhelA darzanAvaraNa karmano yAvatuM pudgalapariNAmane pAmI nava prakArano vipAka kahyo che. te A pramANe--1 nidrA, 2 nidrAnidrA, 3pracalA, 4pracalApracalA, pasyAnaddhi, 6cakSudarzanAvaraNa, 7 acakSudarzanAvaraNa, 8 avadhidarzanAvaraNa, ane 9 kevaLadarzanAvaraNa. je pudgala, pudgalo, pudgalapariNAma ke svabhAva vaDe thayelA pudgalono pariNAmane vede che, teonA udaya vaDe jovA yogya vastune joto nathI, jovAnI icchAvALo chatAM paNa joto nathI. joyA pachI paNa joto nathI. darzanAvaraNa karmanA udayathI AcchAditadarzanavALo paNa thAya che. he gautama! e darzanAvaraNIya karmache. he gautama! e jIve bAMdhelA darzanAvaraNa karmano yAvat pudgalapariNAmane pAmI nava prakArano vipAka kahyo che. ////604o : (TI.) haMsavANijJa nuM maMta!' ityAdi. he bhagavan! darzanAvaraNIya karmano vipAka keTalA prakArano che?--ityAdi praznasUtra pUrvavat samajavuM. uttara kahe che - he gautama!nava prakArano kahyo che. te nava prakAra batAve che-"nidrA' ityAdi. nidrA zabdano artha AgaLa kahevAmAM Avaze. bhAvArtha A che-"suhaprativothA'--je avasthAmAM prANI sukhapUrvaka jAge te nidrA, kutivothA'je avasthAmAM duHkhapUrvaka jAge te nidrAnidrA. ubhA rahelAne pracalA ane cAlanArane pracalApracalA hoya che. svAnagRddhi ati saMkliSTa karmanA vedanamAM hoya che, te mahAnidrA che ane prAyaH divase ciMtavelA kAryane karavAvALI che. vasudarzanAvara' cakSanA 1. thiNaddhI iti pAThAntaraH 203 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tevisaimaM kammapayaDIpayaM katividhANubhAva dAraM sAmAnya upayoganuM AvaraNa. ema bAkInA vipAkane viSe jANavuM. 'khaM ve' je komaLa zayyA vagere pudgalane vede che, athavA je 'purAte vA' komaLa zayyA vagere ghaNA pudgalone vede che, 'puCAtapariNAmAM' bheMsanuM dahIM vagere khAdhelA AhAranA pariNAmarUpa pudgalapariNAmane vede che, 'vIsA vA poLatALa pariAma' athavA visasA-svabhAvajanya pudgalonA piraNAmarUpa varSARtumAM vAdaLAyukta AkAza athavA dhArAbaMdha vRSTipAtane vede che, te vaDe nidrAdinA udayanI apekSAe darzanapariNAmano upaghAta thavAthI, eTalA vaDe 52ne AzrayI udaya kahyo. have svataH udaya kahe che--te darzanAvaraNIya karmapudgalonA udaya vaDe pariNatino vighAta thavAthI jovA lAyaka vastu joto nathI, tathA darzanapariNAma vaDe pariNamananI icchAvALo chatAM eTale jovAnI icchAvALo chatAM janmAMdhapaNA vagarethI darzanapariNAmanA upaghAta thavAthI joto nathI, purve joine paNa darzanAvaraNIya karmapudgalonA udayathI pachIthI joto nathI, vidunA? darzanAvaraNIya karmanA udayathI jIva AcchAdita darzanavALo paNa thAya che eTale AvaraNanI jeTalI zakti hoya te pramANe pracchAdita darzanavALo paNa thAya che. he gautama! e darzanAvaraNIyakarma che-ityAdi upasaMhAra vAkya che. / / 6 / / 604 sAyAveyaNijjassa NaM bhaMte! kammassa jIveNaM baddhassa jAva poggalapariNAmaM pappa kativihe aNubhAve paNNatte ? goyamA! sAtAvedaNijjassa NaM kammassa jIveNaM baddhassa jAva aTThavihe' aNubhAve paNNatte, taM jahA- maNuNNAsaddA +, manuLA vA 2, manuLA pAMthA rU, maLuLA rastA 4, maLuLyA tA be, maLamuhatA 6, vasuhayA 7, kAyasuhayA 8, jaM veei poggalaM vA poggale vA poggalapariNAmaM vA vIsasA vA poggalANaM pariNAmaM tesiM vA udaraNaM sAtAvedaNijjaM kammaM vedeti, esa NaM goyamA ! sAtAvedaNijje kamme, esa NaM goyamA ! sAtAveyaNijjassa z2Ava aTThavihe aNubhAve pannatte / asAtAveyaNijjassa NaM bhaMte! kammassa jIveNaM0 taheva pucchA uttaraM ca, navaraM aNNA saddA jAva kAyaMduhayA, esa NaM goyamA ! asAyAveyaNijje kamme, esa NaM goyamA ! asAtAvedaNijjassa jAva aTThavihe aNubhAve pannatte / sU0-7 / / 605 / / (mULa) he bhagavan jIve bAMdhelA sAtAvedaniya karmano yAvat pudgalapariNAmane pAmI keTalA prakArano vipAka kahyo che? he gautama! jIve bAMdhelA yAvat sAtAvedaniya karmano ATha prakArano vipAka kahyo che. te A pramANe-1 manojJa zabdo, 2 manojJa rUpo, 3 manojJa gandho, 4 manojJa raso, 5 manojJa sparzo, 6 mana saMbandhI sukha, 7 vacana saMbandhI sukha ane 8 zArIrika sukha. je pudgala, pudgalo, pudgalapariNAma ane svabhAvavaDe thayelA pudgalonA pariNAmane vede che ane teonA udaya vaDe sAtAvedaniya karma veda che, he gautama ! e sAtAvedaniya karma che. he gautama! e sAtAvedaniya karmano ATha prakArano vipAka kahyo che, he bhagavan! jIve bAMdhela asAtA vedanIya karmano vipAka keTalA prakArano che? ityAdi prazna ane uttara temaja jANavo. parantu amanojJa zabdo yAvat zarIra saMbandhI duHkha. he gautama! e asAtAvedanIya karma che, he gautama! e AsAtAvedanIya karmano ATha prakArano vipAka kahyo che. III605 (TI0)'sAyAvegingessa naM aMte ! jammassa'-ityAdi. 'he bhagavan!sAtAvedaniya karmano vipAka keTalA prakArano che' ityAdi praznasUtra pUrvanI peThe samajavuM. have uttara kahe cha-- 'ATha prakArano vipAka kahyo che' te ATha prakAra darzAve che--mamunnA sA' ityAdi. manojJa zabdo-ahIM vAMsaLI, vINA vagere saMbaMdhI Agantuka-bahArathI AvatA manojJa zabdo jANavA. bIjA AcAryo 'potAnA manojJa zabdo' ema kahe che, te ayukta che. kAraNa ke potAnA zabdonuM vAksukha-vacanasukha vaDe grahaNa thAya che. ikSurasa vagere manojJa raso, kapUra vagere padArthonA manojJa gandho, potAnA, potAnI strInA ane potAnA citrAdinA manojJa rUpo, 'manojJA:sparzI: ' zayyAdinA manojJa sparzo, 'maLosudayA' mana: suddhatA-manasi suvuM yasya, tasya mAva: sukhakAraka mana, 6. sattavidde ityAdi vasudiyA " " " sudhI pAThAntara. jyAM nAva madRviSe che tyAM nAva sattaviSe pAThAntara che. .204 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaimaM kammapayaDIpayaM katividhANubhAva dAraM zrI prajJApanA sUtra bhAMga 2 'vAvasulatA'vacananuM sukha-eTale sarvanA kAna ane manane harSa utpanna karanAra vacana e tAtparya che. 'hrAyasulatA'zarIranuM sukha arthAt sukhI za2I2. e ATha padArtho sAtAvedanIyanA udaya vaDe prANIone prApta thAya che. mATe ATha prakArano sAtAvedaniyano vipAka kahyo che. have pa2ne AzrayI sAtAvedanIyano udaya batAve che--'naM veD pukhtastaM' ityAdi je puSpamALA ane candanAdi pudgalane vede che-anubhave che, je mALA ane candanAdi ghaNA pudgalone vede che, je deza, kALa, vaya ane avasthAne yogya AhAranA pariNAmarUpa pudgalapariNAmane vede che, 'vIlasA vA puSpAtALa pariNAma'je kALe iSTa, zIta ane uSNAdi vedanAnA pratikArarUpa visasA vaDe pudgalonA pariNAmane vede che, tethI mananuM samAdhAna-svasthatA thavAthI sAtAvedanIya karma anubhave che. eTale sAtAvedanIya karmanuM phaLa sukha bhogave che. ema pa2ne AzrayI udaya kahyo. have svataH udaya kahe che--te sAtAvedanIya karmapudgalanA udaya vaDe manojJa zabdAdi sivAya paNa kadAcit sukha vede che. jema tIrthakrurAdinA janmAdi samaye nairayiko sukha anubhave che. 'he gautama! e sAtAvedaniya che' ityAdi upasaMhAra vAkya jANavuM. 'asAyAvegingallAM maMte!' he bhagavan! asAtAvedanIya karmano vipAka keTalA prakArano che.'ityAdi praznasUtra sugama che. ane uttara pUrvavat jANavo. te pramANe sUtrakAra kahe che--'taheva pucchA 3ttare jJa' temaja prazna ane uttara jANavo. 'navaraM' paraMtu ityAdi vaDe pUrvanA sUtrathI A sUtranI vizeSatA batAve che-- 'amanuLA sA' ityAdi-amanojJa zabdo-gadheDA, uMTa ane azvAdinA Agantuka manane apriya zabdo, 'amanojJA rakSA:' potAne jeno pratibhAsa-anubhava na thAya evA duHkha ApanArA manane aNagamatA raso, 'manojJA manyA:' baLada, mahiSa vagerenA mRta kalevarAdinA gandho, 'amanojJAni rUpALi' potAnA athavA potAnI strI vagerenA amanojJa rUpo, 'amanojJA: svaf: 'karkazAdi amanojJa sparzo'manovuHhatA'mana saMbaMdhI duHkha, 'vayahavA'vacananuM duHkha, apriya vANI, 'vhAyaDuhayA'zarIra saMbaMdhI duHkha, duHkhI zarIra, ' N vejJa' je viSe, zastra ane kaMTakAdi pudgala vede che-anubhave che, je viSe, zastra ane kaMTakAdi ghaNA je pudgalone vede che, je apathya AhArarUpa pudgalapariNAmane vede che, visrasA-svabhAva vaDe akALe aniSTa zItoSNAdi rUpa pudgalapariNAmane vede che te vaDe manane asamAdhAna-asvasthatA thavAthI asAtAvedanIya karma anubhave che. eTale asAtAvedanIya karmanuM phaLa asAtA anubhave che e tAtparya che. e vaDe 52ne AzrayI udaya kahyo, have svataH-paranirapekSa udaya kahe che--'tesiM vA yeLa' te asAtAvedanIya karmapudgalonA udaya vaDe asAtA vede che. 'he gautama! e asAtAvedanIya che' ityAdi upasaMhAra vAkya che. / / 7 / / 605| mohaNijjassa NaM bhaMte! kammassa jIveNaM baddhassa jAva kativihe aNubhAve pannatte ? goyamA ! mohaNijjassa gaM kammassa jIveNaM baddhassa jAva paMcavihe aNubhAve paNNatte, taM jahA -- sammattaveyaNijje, micchattaveyaNijje, sammAmicchattaveyaNijje, kasAyaveyaNijje, gokasAyaveyaNijje / jaM vedeti poggalaM vA poggale vA poggalapariNAmaM vA vIsasA vA poggalANaM pariNAmaM tesiM vA udaraNaM mohaNijjaM kammaM vedeti esa NaM goyamA ! mohaNijje kamme / esa NaM goyamA! mohaNijjassa kammassa jAva paMcavihe aNubhAve pannatte // sU0 - 8 / / 606 / / (mULa) he bhagavan! jIve bAMdhela mohanIya karmano yAvatu keTalA prakArano vipAka kahyo che? he gautama! jIve bAMdhelA mohanIya karmano yAvat pAMca prakArano kahyo che. te A pramANeche--1 samyaktvavedanIya, 2 mithyAtvavedanIya, 3sabhyagmithyAtvavedanIya, 4 kaSAyavedanIya ane 5 nokaSAyavedanIya. je pudgala, pudgalo, pudgalapariNAma ane visrasA pudgalapariNAmane vede che, teonA udaya vaDe mohanIya karmane vede che. he gautama! e mohanIya karmano yAvat pAMca prakArano vipAka kahyo che. IC I606 (TI0) 'mohagingalsa nuM maMte !' ityAdi. he bhagavan! mohanIya karmano vipAka keTalA prakArano che' ityAdi praznasUtra pUrvanI peThe samajavuM. uttara--pAMca prakArano vipAka kahyo che, te pAMca prakAra batAve che--'samyavatvavenIya' ityAdi. samyaktvarUpe vedavA 205 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tevisaimaM kammapayaDIpayaM katividhANubhAva dAraM lAyaka te samyaktva vedanIya. e pramANe bAkInA padone viSe zabdArthano vicAra karavo. bhAvArtha A pramANe che--je vedatAM prazamAdi pariNAma utpanna kare te samyaktvavedanIya. je (devAditattvamAM) adevAdi buddhi thavAnuM kAraNa te mithyAtva vedanIya,mizra pariNAmanuM kAraNa te sabhyamithyAtvavedanIya, krodhAdi pariNAmanuM kAraNa te kaSAyavedanIya, hAsyAdi pariNAmanuM kAraNa te nokaSAyavedanIya. 'khaM vejJa puLAM' ityAdi. je pudgalanA viSayarUpa pratimAdine vede-anubhave, je ghaNA pratimArUpa pudgalo vede che, je 'putrAnarakhAma' karmapudgalavizeSane grahaNa karavAmAM samartha dezAdine anukUla AhAranA pariNAmane vede che, kAraNa ke AhAranA pariNAmavizeSathI kadAcit karmapudgalanI vizeSatA thAya che. jemake brAhmI auSadhI vagerenA AhAranA pariNAmathI jJAnAvaraNIya pudgalono viziSTa kSayopazama thAya che. e saMbandhe kahyuM che ka # "udayakkhayakhaovasamAvi ya jaM ca kammuNo bhaNiyA / davvaM khetaM kAlaM bhAvaM bhavaM ca saMpappa " // karmanA udaya, kSaya, kSayopazama ane upazama paNa dravya, kSetra, kALa, bhAva ane bhavane AzrayI kahelA che. svabhAva vaDe puddagalono abhravikArAdi pariNAma, ke jene jovAthI viveka-viraktatA utpanna thAya che. jema ke-- " AyuH zarajjaladharapratimaM narANAM saMpattayaH kusumitadrumasAratulyAH / svapnopabhogasadRzA viSayopabhogAH saMkalpamAtraramaNIyamidaM hi sarvvam " // je manuSyonuM AyuSya zarada RtunA vAdaLAM jevuM che. saMpattio puSpita-puSpavALA vRkSanA sAra jevI che, viSayopabhoga svapnAnA upabhoga jevo che, ane A badhuM saMkalpamAtra vaDe ramaNIya che ityAdi. athavA prazamAdi pariNAmanuM kAraNabhUta visasA pudgala pariNAmane anubhave che, tenA sAmarthyathI samyaktvavedanIyAdi mohanIya karma vede che eTale samyaktvavedanIyAdi karmanuM phaLa prazamAdi vede che e bhAvArtha che. eTalA vaDe prazamAdi vede che. 'F UM' e mohanIya karma che'-ityAdi upasaMhAra vAkya che. IIII606 // Auassa NaM bhaMte! kammassa jIveNaM0 taheva pucchA / goyamA ! Auyassa NaM kammassa jIveNaM baddhassa jAva cauvihe aNubhAve pannatte, taM jahA - NeraiyAue, tiriyAue, maNuyAue, devAue, jaM veei poggalaM vA poggale vA poggalapariNAmaM vA vIsasA vA poggalANaM pariNAmaM tesiM vA udaeNaM AuyaM kammaM vedeti / esa NaM goyamA ! Aue kamme, esa NaM goyamA ! Auassa kammassa jAva cauvvihe aNubhAve paNNatte / sU0 - 9 / / 607 / / (mULa) he bhagavan! jIve bAMdhela AyuSya karmano keTalA prakArano vipAka che? ityAdi temaja pRcchA karavI. he gautama! jIve bAMdhelA AyuSya karmano yAvat cAra prakArano vipAka che. te A pramANe--nairayikAyuSya, tiryaMcAyuSya, manuSyAyuSya ane devAyuSya. je pudgala, pudgalo, pudgalapariNAma ke visasA pudgalonA pariNAmane vede che ane teonA udaya vaDe AyuSya karma veda che. he gautama! e AyuSya karma che ane he gautama! e AyuSya karmano cAra prakArano vipAka kahyo che. II607 (TI) 'ADaAE N aMte!' ityAdi. he bhagavan AyuSya karmano vipAka keTalA prakArano che? ityAdi sUtra pUrvanI peThe jANavuM uttara--cAra prakArano vipAka kahyo che. te cAra prakAra darzAve che--gerayAd'--nairayikAyuSya ityAdi sugama che 'naM vejJa puSpAta vA' ityAdi. AyuSya karmanuM apavartana karavAne samartha je zastrAdi pudgala vede che, je ghaNA zastrAdirUpa pudgalo vede che, je viSamizrita anna vagerenA pariNAmarUpa pudgalapariNAmane vede che, je'visrasA'-svabhAva vaDe AyuSyanA apavartana karavA samartha zItAdi pudgalapariNAmane vede che te vaDe vartamAna bhavanA AyuSyanuM apavartana thavAthI nArakAdi AyuSya karmane vede che. ATalA vaDe parane AzrayI udaya kahyo. have svataH udayanuM pratipAdaka A sUtra che--tesiM vA vaLuM'--te nA2kAdi AyuSya pudgalonA udaya vaDe nA2kAdinuM AyuSya vede che. 'e AyuSya karma che'-- ityAdi upasaMhAravAkya che. IIII607 / / subhaNAmassa NaM bhaMte! kammassa jIveNaM0 pucchaa| goyamA ! subhaNAmassa NaM kammassa jIveNaM coddasavihe aNubhAve 206 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaimaM kammapayaDIpayaM katividhANubhAva dAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 pAtte, te nahA--dA taddA 1, phadA havA ra, pheMdA AMbA rU, rUkA rastA 4, pheMdA pAtA ,dA tI 6, rUdA nitI.7, phle tAvaLe, 8 dA nasojittI 1, Dve dALa-jammu-vatta-vIyi-pustikAra-parame 20, rUdarratA 2,tastaratA 12, piyassarayA 13, maNuNNassarayA 14, jaM veei poggalaM vA poggale vA poggalapariNAmaM vA vIsasA vA poggalANaM pariNAmaM tesiM vA udaraNaM subhaNAmaM kammaM veei, esa NaM goyamA ! subhanAme kamme, esa NaM goyamA ! subhaNAmassa kammassa jAva coddasavihe aNubhAve paNNatte / duhaNAmassa NaM bhaMte!0 pucchA / goyamA ! evaM ceva, NavaraM aTThAsaddA, jAva hINassarayA, dINassarayA, akaMtassarayA, jaM vedeti sesaM taM ceva jAva coddasavihe aNubhAve patte ||slR0-20||608|| (mULa) he bhagavan! jIve bAMdhelA zubhanAmakarmano keTalA prakArano vipAka che? he gautama! zubhanAma karmano cauda prakArano vipAka kahyo che. te A pramANe che--1 iSTa zabda, 2 iSTa rUpa, 3 iSTa gandha, 4 iSTa rasa, 5 iSTa sparza, 6 iSTa gati, 7 iSTa sthiti, 8 iSTa lAvaNya, 9 iSTa yazaHkIrti, 10 iSTabala, vIrya ane puruSakAra-parAkrama, 11 iSTasvara, 12 kAnta svara, 13 priya svara ane 14 manojJa svara. je pudgala, pudgalo, pudgalapariNAma ane visasA pudgalapariNAmane vede che, ane teonA udaya vaDe zubhanAma karma vede che. he gautama! e zubhanAma karma che. he gautama! e zubhanAma karmano cauda prakArano vipAka kahyo che. he bhagavan! duHkha-azubha nAma karmano keTalA prakArano vipAka che? he gautama! ema ja samajavo. parantu aniSTa zabda, yAvat hInasvara, dInasvara ane akAntasvara jANavo. je vede che-ityAdi badhuM temaja jANavuM. yAvat--cauda prakArano azubhanAma karmano vipAka kahyo che. / / 10 / / 608 // (TI)nAmakarma be prakAranuM je-zubhanAma karma ane azubha nAmakarma. temAM zubhanAma karmane AzrayI sUtra kahe che--'sumanAmammasa N maMte'! ityAdi. he bhagavan! zubhanAma karmano vipAka keTalA prakArano che ityAdi praznasUtra pUrvanI peThe samajavuM. uttara--cauda prakArano vipAka kahyo che. teja cauda prakAra batAve che--'phuddA saddA' iSTa zabdo ityAdi. A zabdAdi potAnAja levA, kAraNa ke ahIM nAmakarmanA vipAkano vicAra che. koi AcAryo 'vAditrAdithI utpanna thayelA zabdo' kahe che, te ayukta che. kAraNa ke te anya karmanA udayathI thAya che. 'rUSTA gatiH'--iSTa gati-madonmatta hastI vagerenA jevI gati. 'zivikAdi upara caDhavAthI' iSTa gati evo koi artha ka2e che. 'kRSTA sthiti:'--sahaja sthiti 'sihAsanAdine viSe sthiti' ema anya AcArya kahe che. 'rUSTa lAvakhya'--kAntivizeSa, kesara vagerenA vilepanathI utpanna thayeluM lAvaNya ema anya AcArya kahe che. 'phaSTA yaza:Irti:'yaza vaDe yukta kIrti kahevAya che. yaza ane kIrtinI A vizeSatA che-dAna ane puNyathI thAya te kIrti ane parAkramathI thAya te yaza kahevAya che. 'duM naDDALammabAvIriyapusiArapura me' iti, 'iSTa utthAna, karma, bala, vIrya, puruSakAra ane parAkrama.utthAna-za2I2nI ceSTAvizeSa, karma-Arecana-judA karavuM, bhramaNa karavuM vagere karma, bala--zarIranuM sAmarthya, vIrya-jIvathI utpanna thayela, teja puruSakAra-abhimAnavizeSa, te potAne viSe karyuM hoya to parAkrama kahevAya che. 'rUSNasvara 'iSTa svara,priya svara, temAM 'iSTa zabdo' e sAmAnyapaNe kathana che to paNa 'A isTa svara' e vizeSa kathana tethI anya ghaNAnI apekSAe samajavuM. 'kAntavaratA' kAnta-manohara, samAnya rIte icchavA yogya svara, priyasvaratA' vAraMvA2 abhilASA karavA yogya svara, 'manojJasvaratA'-bhAva-prema nahi hovA chatAM paNa potAnA viSe prIti utpanna karanAra manojJa kahevAya che, evA prakArano svara te manojJa svara. 'naM vejJa' je vINA, varNaka-vilepana, gandha, tAbuka, paTTa, zibikA, siMhAsana, kuMkuma, dAna, rAjAno yoga ane guTikArUpa pudgalane vede che, kAraNa ke vINAdinA saMbandhathI iSTa zabdAdi thAya che, eno mArgane viSe prasanna cittane anusaranArI 1. vINAnA saMbandhathI iSTa zabda, varNaka-pIThInA saMbandhathI iSTa rUpa, gandha-sugandhI dravyanA saMbandhathI iSTa gandha, tAMbulanA saMbandhathI iSTa sparza, paTTarezamI vasranA saMbandhathI iSTa sparza, zibikA pAlakhInA saMbandhathI iSTa gati, siMhAsananA saMbandhathI iSTa sthiti, kuMkuma-kesaranA yogathI iSTa lAvaNya, dAnanA saMbandhathI yazaHkIrti, rAjAnA yogathI iSTa utthAnAdi ane guTikAnA yogathI iSTa svara vagere thAya che. 207 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tevisaimaM kammapayaDIpayaM katividhANubhAva dAraM sUkSmabuddhithI vicAra karavo. 'putte vA' je veNu-vINA vagere ghaNA pudgalo vede che, je brAhmI auSadhI vagere AhAranA pariNAmarUpa pudgalapariNAmane vede che, je visasA-svabhAva vaDe zubha meghAdi pudgalonA pariNAmane vede che, tathA kAjaLanA jevI kAntivALA caDhelA meghane joine masta yuvatio relluka rUpa iSTa svara gAya che. tenA prabhAvathI zubhanAma karma vede che. ane zubhanAma karmanuM phaLa iSTa svarAdi anubhave che. eTalA vaDe parane AzrayI vipAka kahyo. have svataH udaya kahe che--'tesiM vA tyena'te zubhanAma karma pudgalonA udayathI iSTa zabdAdi vede che. 'e zubhanAma karma che' ityAdi upasaMhAra vAkya jANavuM. 'duhanAmasma naM maMte'! ityAdi. he bhagavan! azubhanAma karmano vipAka keTalA prakArano che-ityAdi praznasUtra pUrvanI jema jANavuM. uttarasUtra pUrve kahelA / zubhanAma karmanA arthathI viparItapaNe jANavuM. / / 10608 uccAgoyassa NaM bhaMte!kammassa jIveNaM0 pucchaa| goyamA ! uccAgoyassa kammassa jIveNaM baddhassa jAva aTThavihe aNubhAve pannatte, taM jahA - jAtivisiyA 1, kulavisiyA 2, balavisiTTayA 3, rUvavisiTTayA 4, tavavisiTThayA 5, suyavisiyA 6, lAbhavisiyA 7, issariyavisiTThayA 8, jaM vedeti poggalaM vA poggale vA poggalapariNAmaM vA vIsasA vA poggalANaMM pariNAmaM vA udaeNaM jAva aTThavihe aNubhAve paNNate / NIyAgoyassa NaM bhaMte! 0 pucchaa| goyamA ! evaM ceva, NavaraM jAtivihINayA, jAva issariyAvihINayA, jaM vedeti puggalaM vA poggale vA poggalapariNAmaM vA vIsasA vA poggalANaM pariNAmaM tesiM vA udaeNaM jAva aTThavihe aNubhAve paNNatte / / sU0 - 11 / / 609 / / (mULa) he bhagavan ! jIve bAMdhelA ucca gotranA karmano keTalA prakArano vipAka che? he gautama! jIve bAMdhelA uccagotra karmano ATha . prakArano vipAka kaihyo che. te A pramANe---1 jAtiviziSTatA, 2 kulaviziSTatA, 3 balaviziSTatA, 4 rUpaviziSTatA, 5 tapaviziSTatA, 6 zrutaviziSTatA, huM lAbhaviziSTatA, ane 8 ezvaryaviziSTatA. je pudgala, pudgalo, pudgalapariNAma ke visasA pudgalonA pariNAmane vede che, ane tenA udaya vaDe (uccagotra karma vede che) e pramANe yAvat ATha prakArano ucca gotrano vipAka kahyo che. he bhagavan! nIcagotra karmano keTalA prakArano vipAka che? he gautama! emaja jANavo. parantu jAti hInapaNuM, yAvat ezvaryahinapaNuM. je pudgala, pudgalo, pudgalapariNAma ke visasApudgalonA pariNAmane vede che ane teonA udaya vaDe (nIcagotra karma vede che.) yAvat ATha prakArano vipAka kahyo che. II11609 // (TI0) gotra karma be prakAre che-ucca gotra ane nIca gotra. temA uccagotra saMbaMdhe sUtra kahe che-'invoyalsa maMte!'he bhagavan! ucca gotrano keTalA prakArano vipAka che? ityAdi praznasUtra pUrvanI peThe jANavuM. uttara-ATha prakArano vipAka kahyo che. te ATha prakAra batAve che-1 'jAtiviziSTatA' ityAdi. jAti vagere suprasiddha che. zabdArtha A pramANe che-jAti-janma vaDe viziSTapaNuM. ucca jAtimAM janma thavo. 'khaM vejJa puNe vA' ityAdi--je bAhmI dravyAdirUpa pudgalane anubhave che. jema ke dravyanA saMbandhathI ke rAjA vagere viziSTa puruSanA svIkAra karavAthI nIca jAtinA kuLamAM utpanna thayo hoya to paNa jAtyAdi saMpanna hoya tema lokamAnya thAya che. 'balaviziSTatA' paNa mallonI peThe lAThI vagerenA bhamAvavAthI jANavI. 'rUpaviziSTatA' uttama tevA prakAranA vasralaMkArAdi rUpanA saMbaMdhathI jANavI. 'tapoviziSTatA' parvatonA zikharAdi upara caDhavA vaDe AtApanA lenArane hoya che. 'zrutaviziSTatA' manohara pRthivI pradezanA saMbaMdhathI svAdhyAyAdi karanArane hoya che. 'lAbhaviziSTatA' uttama ratnAdinA yogathI hoya che. 'ezvaryaviziSTatA' dhana ane kanaka vagerenA saMbaMdhathI hoya che. 'putte vA' je evA bahu prakAranA pudgalo vede che, 'pudgalapariNAma' je divya phaLAdi AhAranA pariNAmarUpa pudgalapariNAmane vede che. ane je akasmAt kahela meghanA AgamanA sUcaka vagere lakSaNavALA visrasA-svabhAva vaDe pudgalonA pariNAmane anubhave che tenA prabhAvathI ucca gotrane vede che. eTale uccagotra karmanuM phaLa jAtiviziSTAdi vede che. e kathana vaDe pa2ne AzrayI udaya kahyo. have svata udaya kahe che-'siM vA 36I' te ucca karmanA gotra karmanA udaya vaDe jAtiviziSTatAdi thAya che. 'sa aaN goyamA'! he gautama! e ATha prakArano vipAka 208 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaima kammapayaDIpayaM katividhANubhAva dAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 kahyo che-ityAdi upasaMhAra vAkya che "nIyAgoyalsa | bhaMte'! he bhagavan! nIca gotrano keTalA prakArano vipAka che. ityAdi praznasUtra pUrvavat jANavuM, uttara-ATha prakArano vipAka che. te ATha prakAra batAve che- "jAtivihInatA' ityAdi-suprasiddha che. je veei puggala' iti.je nIca karma karavA rUpa athavA nIca puruSanA saMbaMdharUpa pugalane vede che. jema ke, uttama jAtiyukta ane uttama kuLamAM utpanna thayo hoya to paNa jo nIca karma karavAthI AjIvikA rUpa karma kare, athavA caMDAla strInI sAthe (nIca komanI koIpaNa strInI sAthe) maithuna seve tyAre cAMDAlAdinI peThe manuSyane niMdavA lAyaka thAya che. balahinatA sukhazayAdinA saMbaMdhathI hoya che. "rUpavihinatA' kharAba vastrAdinA saMbaMdhathI thAya che, 'tapovihInatA" pAsatyAdinA saMsargathI thAya che. zrutavihInatA' vikathAmAM tatpara sAdhvAbhAsa-sAdhunA jevA lAgatA kusAdhuonA saMsargathI thAya che. "lAbhavihInatA deza kALane ayogya kharAba karIyANAnA saMbaMdhathI thAya che. 'ezvaryavihInatA" kharAba graho ane kharAba strInA saMbaMdhathI thAya che. puttei'iti. evA prakAranA je ghaNA pudgalone vede che. rIMgaNAnA vagerenA AhAranA pariNAmarUpa pugalapariNAmane vede che. rIMgaNA khAdhA hoya to te kharaja utpanna karavA vaDe rUhInatA kare che. kahela meghanA AgamanathI viruddha lakSaNarUpa visasA pudgalapariNAmane vede che. tenA prabhAvathI nIcagotra karma vede che. eTale jAtyAdi vihInatArUpa nIcagotra karmanuM phaLa jAtyAdi vihInapaNuM vede che. eTalA vaDe parane AzrayI udaya kahyo. have svataH udaya kahe cha- tesi vA ye' te nIcagautra karmayugalonA udaya vaDe jAtyAdi tInapaNAne anubhave che goyamA'!he gautama! e nIcagotra karma che' ityAdi upasaMhAra vAkya che. I/11/609 aMtarAiyassaNaM bhNte| kammassa jIveNaM0 pucchaa| goyamA! aMtarAiyassaNaM kammassa jIveNaM baddhassa jAva paMcavihe aNubhAve paNNatte, taM jahA-dANaMtarAe lAbhaMtarAe bhogaMtarAe uvabhogaMtarAe vIriyaMtarAe, jaM vedeti poggalaM vA poggale vA jAva vIsasA vA poggalANaM pariNAmaM vA tesiM vA udaeNaM aMtarAiyaM kammaM vedeti| esa NaM goyamA aMtarAie kmme| esa NaM goyamA! jAva paMcavihe aNubhAve pannatte ||suu0-12||610|| paNNavaNAe bhagavaIe tevIsatitamassa payassa paDhaso uddeso samatto 23-1 / (mU0) he bhagavan! jIve bAMdhelA antarAya karmano keTalA prakArano vipAka kahyo che? he gautama! jIve bAMdhelA antarAya karmano yAvatu pAMca prakAranovipAka kahyo che. te A pramANe-1dAnAttarAya, 2lAbhAntarAya, DabhogAntarAya, 4 upabhogAttarAya ane pavIttarAya. je yugalane yAvat visasA pugalonA pariNAmane vede che ane teonA udaya vaDe attarAya karmaveda che. he gautama! e antarAya karma che. he gautama! e attarAya karmano pAMca prakArano vipAka kahyo che. /12/6 10 prathama udezaka samApta. (TI.)'aMtarAyaNa maMte'!-he bhagavan! antarAya karmano vipAka keTalA prakArano che? ityAdi praznasUtra pUrvanI peThe jANavuM. uttara-pAMca prakArano vipAka kahyo che. te pAMca prakAra darzAve che--'tAvaMtarANa' ityAdi. dAnAntarAya-dAnano antarAya-vidhvarUpa karma, e pramANe badhe sthaLe jANavuM. temAM dAnAntarAya dAnAntarAya karmanuM phaLa che ane lAbhAntarAyAdilAbhAntarAyAdi karmanA phaLo che. " veNa putiM vA' ityAdi. je tevA prakAranA viziSTa ratnAdirUpa pudgala vede che, jemake uttama ratnAdinA saMbaMdhathI tenA viSayamAM ja dAnAMtarAyano udaya jaNAya che; te ratnAdinA saMdhi--paDane chedanArA upakaraNanA saMbaMdhathI lAbhAntarAyakarmano udaya thAya che. uttama AhAranA saMbandhathI athavA amUlya vastunA saMbandhathI lobhavaDe bhogAntarAyano udaya thAya che. e pramANe upabhogAntarAya karmanA udayano paNa vicAra karavo. tathA lAkaDI vagere vAgavAthI vIryAntarAya karmano udaya thAya che. puggale vA' je tevA prakAranA ghaNA yugalone vede che, je tevA prakAranA AhAra ane auSadhI vagerenA pariNAmarUpa pudgalapariNAmane vede che. jema ke zAstramAM tevA AhAra ane auSadhanA pariNAmathI vIryAntarAya karmano udaya thAya che. magna vaDe saMskArita vAsakSepAdi 209 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso mUlottarapayaDibheda parUvaNaM sugandhI puddagalanA pariNAmathI subaMdhu nAmanA pradhAnanI peThe bhogAntarAyAdi thAya che. tathA visasA vaDe vicitra zIta vagere rUpa pudgalapariNAmane vede che, jema ke vasrAdi ApavAnI icchAvALA chatAM paNa ThaMDI vagere paDatI joine dAnAntarAyAdinA udayathI tene ApatA nathI ema dekhAya che, te tenA prabhAvathI jANavuM. e parane AzrayI udaya kahyo. have svane AzrayI kahe cha--te antarAyakarma pudgalonA udaya vaDe antarAyakarmanuM phaLa vede che. 'e antarAya karma che' ityAdi upasaMhAra vAkya che. 12610nA trevIzamAM karmaprakRtipadanI TIkAnA anuvAdamAM prathama uddezaka samApta. bIo uddeso | mUlottarapayaDibheda parUvaNaM kati NaM bhaMte! kammapagaDIo paNNattAo? goyamA ! aTTha kammapagaDIo pannattAo, taM jahA -- NANAvaraNijjaM, jAva aNtraaiyN| NANAvaraNijje gaM bhaMte! kamme kativihe pannatte ? goyamA ! paMcavihe pannatte, taM jahAAbhiNibohiyaNANAvaraNijje, jAva kevalaNANAvaraNijje / / suu0-13||611 / / (mULa) he bhagavan! keTalI karmaprakRtio kahI che? he gautama! ATha karmaprakRtio kahI che. te A pramANe--1 jJAnAvaraNIya, yAvat 8 antarAya. he bhagavan! jJAnAvaraNIya karma keTalA prakAre kahyuM che? he gautama! pAMca prakAranuM kahyuM che. te A pramANe--1 Abhinibodhika jJAnAvaraNIya, yAvat pa kevalajJAnAvaraNIya. 13611/ (TI0) prathama uddezakanI vyAkhyA karI, have bIjA uddezakanI vyAkhyA karavAnI che. teno saMbandha A pramANe che--pUrvanA uddezakamAM jJAnAvaraNIyAdi karmano vipAka kahyo, ane ahIM teja jJAnAvaraNIyAdi karmanI uttara prakRtionA vibhAga kahevAno che. temAM vizeSa jANavA mATe pharIthI paNa mULa prakRti saMbandhu prazna ane uttararUpe sUtra kahe che--'rU nuM maMte !'ityAdi. he bhagavan! keTalI karmaprakRtio --ityAdi pUrvanI peThe jANavuM. have 'yazoddeza nirdeza ' udezanA kramane anusarI nirdeza thAya che. vastunuM nAmamAtrathI kathana karavuM te uddeza. ane vistArathI kahevuM te nirdeza. e nyAyane anusarI jJAnAvaraNIya karmanI uttara prakRti * saMbandhe sUtra kahe che--'bALAvadhine khaM maMte!' he bhagavan! jJAnAvaraNIya karma keTalA prakAreche? ityAdi. ahIM AbhinibodhikAdi zabdano artha upayogapadamAM kaheze. teno vigraha A pramANe che-AminiodhisyAvaraNIya-Abhinibodhika jJAnAvaraNIya. ema zrutajJAnAvaraNIya ityAdine viSe jANavuM. / / 13 / / E11|| darisaNAvaraNijje gaM bhaMte! kamme kativihe pannatte ? goyamA ! duvihe pannatte, taM jahA - niddApaMcae ya daMsaNacaukkae y| niddApaMca NaM bhaMte! kativihe pannatte ? goyamA ! paMcavihe pannatte, taM jahA - niddA jAva thINagiddhI / daMsaNacaukkae vi. pucchA noyamA! SaDaviSe patnatte, taM nahA-vallurataLAvAine, nAva jevalavaMtaLAvazine sU 4066200 (mULa) he bhagavan! darzanAvaraNIya karma keTalA prakAranuM kahyuM che? he gautama! be prakAranuM kahyuM che? te pramANe-1 nidrApaMcaka ane darzanacatuSka. he bhagavan! nidrApaMcaka keTalA prakAre kahyuM che? he gautama! pAMca prakAre kahyuM che. te A pramANe-1 nidrA, yAvat pasyAnaddhi. he bhagavan!darzanacatuSka keTalA prakAranuM che? he gautama! cAra prakAranuM che?te A pramANe-1 cakSudarzanAvaraNIya, yAvat 4 kevaladarzanAvaraNIya. 14612 // (TI0) have darzanAvaraNIyanI uttaraprakRtio kahe che-'varikSaLAvakhinge aaN maMte!' ityAdi. he bhagavan! darzanAvaraNIya karmanI uttaraprakRtio keTalI che-ityAdi. 'nidrA' ahIM drA dhAtu kutsA-niMdAnA arthamAM che. 'niyataM drAti yasyAM' je avasthAmAM caitanya kutsitapaNAne eTale aspaSTapaNAne pAme te nidrA. athavA trai dhAtu suvAnA arthamAM che, je avasthAmAM capaTI vagADavA mAtra vaDe prANI jAgRta thAya evI uMgha te nidrA. te vipAka vaDe vedavA lAyaka karmaprakRti paNa kAraNane viSe kAryanA upacArathI nidrA kahevAya che. nidrAthI adhika nidrA te nidrAnidrA. ahIM madhyamapadalopI samAsa che. te avasthAmAM caitanya atyanta aspaSTa hovAthI ghaNA 210 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaima kammapayaDIpayaM bIo uddeso mUlottarapayaDibheda parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 DhaMDhoLavA vagerethI jAgRta thAya che. mATe sukhapUrvaka jAgRtinuM kAraNa nidrAthI AnuM adhikapaNuM che. te vipAka vaDe vecavA lAyaka karmaprakRti paNa upacArathI 'nidrAnidrA' kahevAya che. "pravatati vacce beThelA tathA ubho rahela Dole, jhokAM khAya jenidrAvasthAmAM te pracalA. te vipAka vaDe vecavA lAyaka karmaprakRti paNa pracalA kahevAya che. "yatApatA' pracalAthI adhika je pracalA te pracalApracalA, pUrvanI peThe madhyamapadalopI samAsa jANavo. kAraNa ke te cAlanArane paNa udayamAM Ave che. tethI eka sthAne beThelA ke ubhA rahelA uMghanArane prApta thatI pracalAnI apekSAe pracalApracalAnuM adhikapaNuM che. 'thIkhI'syAna-piMDarUpa thayelI-ekaThI thayelI Rddhi-Atmazakti je nidrAvasthAmAM hoya te svAddhi. te nidrAnA sadbhAvamAM prathama saMghayaNavALAne vAsudevanA ardhabala jeTalI zakti prApta thAya che. pravacanamAM evI eka kathA che ke-koI sthaLe sthAnaddhi nidrAvALo koi eka kSullaka (sAdhu) hato, tene divase eka hAthIe rokI rAkhyo. tethI tene hAthI upara khuba gusso Avyo. rAtre svAddhi nidrAnA udayamAM UThIne teNe hAthInA dAMta ukheDI nAMkhyA ane tene upAzrayanA vArasAmAM mUkI te sUI gayo. ityAdi. cakSu vaDe darzana-sAmAnya avabodha te cakSudarzana, tene AcchAdAna karanAra te cakSudarzanAvaraNIya. acakSu-cakSu sivAya bAkInI indriyo ane mana, te vaDe darzana-sAmAnya avabodha te acakSudarzana', tene AvaraNIya-AcchAdAna karanAra karma te acakSudarzanAvaraNIya. avadhirUpa darzana te avadhidarzana, indriyAdinI apekSA sivAya rUpI dravyano sAmAnya avabodha, tenuM AvaraNa karanAra karma te avadhidarzanAvaraNa. kevala rUpa darzana-rUpI ane arUpI sarvadravyo ane tenA sarva paryAyono indriyAdinI apekSA sivAya sAmAnya avabodha te kevaLa darzana. tenuM AcchAdAna karanAra karma te kevaLadarzanAvaraNIya. ahIM nidrAdi pAMca prakRtio cakSudarzanAvaraNIyAdinA kSayopazama vaDe prApta thayelI darzana labdhino upaghAta kare che ane darzanAvaraNacatuSka mULathI darzanalabdhino ghAta kare che. A saMbadhe gaMdhahastI (siddhasenagaNi) kahe che-"nidrA : samAdhimatAthI TarzanaSepalAte vartane, darzanAvarAvatuSTAM taLumoorivAr samUttaSata hanti TarzanazveitA" nidrAdi prApta thayelI darzanalabdhinA upaghAtamAM varte che ane darzanAvaraNacatuSka tenI utpattinuM ucchedaka hovAthI mULathIja darzana labdhino ghAta kare che. ane tenA ghAta karavA chatAM tathA svabhAvathI ane kSayopazamathI avaziSTa rahelI darzanalabdhino nidrAdi ghAta kare che. 14612 veyaNijje NaM bhaMte! kamme kativihe pannatte? goyamA! duvihe pannatte,taM jahA-sAtAveyaNijje ya asAtAveyaNijje y| sAtAveyaNijje NaM bhaMte! kamme pucchaa| goyamA! aTThavihe pannate, taM jahA-maNuNNA saddA, jAva kaaysuhyaa| asAyAvedaNijje NaM bhaMte! kamme kativihe pannatte? goyamA! aTThavihe pannatte, taM jahA-amaNuNNA saddA, jAva vAyavudayA tU0-/6rUA. (mU0) he bhagavan! vedanIya karma keTalA prakAranuM che. he gautama! be prakAre kahyuM che. te A pramANe-1 sAtAvedanIya ane asAtAvedanIya. he bhagavan! sAtAvedanIya karma keTalA prakAranuM che? he gautama! ATha prakAranuM che. te A pramANe-1 manojJa zabdo, yAvat kAyasukha-zArIrika sukha. he bhagavan! asatAvedanIya karma keTalA prakAranuM che? he gautama! ATha prakAranuM che. te A pramANe-1 amanojJa zabdo, yAvat kAyadu:kha-zArIrika duHkha. ll15ll617ll (TIva) vedanIyakarma be prakAranuM che-sAtAvedanIya ane asatAvedanIya. je sAta-sukharUpe vedAya che te sAtAvedanIya ane tethI viparIta te asAtAvedanIya. tAtparya e che ke jenA udayathI zArIrika ane mAnasika sakha vede te sAtAvedanIya. ane jenA udayathI 1. cakSu ke itara indriyo dvArA tathA mana sivAya sAmAnya upayoga pravarte che tene paNa acakSudarzana kahevAmAM Ave che, tethI bhavAntaramAM jatA jIvane indriya ane mana sivAya acasudarzana zAstramAM mAneluM che. 2. kevaladarzanAvaraNa kevaladarzanalabdhino sarvathA ghAta kare che, parantu tathAsvabhAvathI thoDo aMza anAvRta-khullo rahe che, tene avadhidarzanAvaraNAdi ghAta kare che ane tenA kSayopazamathI prApta darzanalabdhino nidrAdi ghAta kare che. mATe darzanAvaraNacatuSka samula ghAta kare che. ane nidrAdi prApta darzanalabdhino ghAta kare che. 211 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso mUlottarapayaDibheda pruuvnnNzarIra ane mana saMbandhI duHkha anubhave te asatAvedanIya. te pratyekanA manojJa ane amanojJa zabdAdi viSayanA bhedathI ATha prakAra che. ll1pa6 13|| mohaNijje NaM bhaMte! kamme kativihe pannatte? goyamA! duvihe pannatte, taM jahA-daMsaNamohaNijje ya carittamohaNijje yA daMsaNamohaNijje NaM bhaMte! kamme kativihe pannatte? goyamA! tivihe pannatte,taMjahA-sammattaveyaNijje, micchattaveyaNijje, smmaamicchttveynnijje| carittamohaNijje NaM bhaMte! kamme kativihe pannatte? goyamA! duvihe pannatte, taM jahA-kasAyaveyaNijje, NokasAyaveyaNijje yA kasAyaveyaNijje NaM bhaMte! kamme kativihe pannatte? goyamA!solasavihe pannatte,taMjahA-aNaMtANubaMdhI kohe,aNaMtANubaMdhI mANe, aNaMtANubaMdhI mAyA, aNantANubaMdhI lobhe, apaccakkhANe kohe,evaM mANe, mAyA, lobhe,paccakkhANAvaraNe kohe, evaM mANe,mAyA,lobhe,saMjalaNakohe, evaM mANe mAyA lobhe| NokasAyaveyaNijje NaM bhaMte! kamme kativihe paNNatte? goyamA! Navavihe paNNatte, taMjahA sthIvera, purita, japuMsAve, rAte, ratI, maratI, ye, to, kucha ITU-dAda64nA (mU0) he bhagavan! mohanIya karma keTalA prakAranuM che? he gautama! be prakAranuM che. te A pramANe--darzanamohanIya ane cAritramohanIya he bhagavan! darzanamohanIya karma keTalA prakAranuM che? he gautama! traNa prakAranuM che. te A pramANe-1 samyakta vedanIya, 2 mithyAtvavedanIya ane samyugmithyAtvavedanIya. he bhagavan! cAritramohanIya karma keTalA prakAranuM che? he gautama! be prakAranuM che. te A pramANe-kaSAyavedanIya ane nokaSAyavedanIya. he bhagavan! kaSAyavedanIya karma keTalA prakAranuM che? he gautama! soLa prakAranuM che. te A pramANe-1 anattAnubandhI krodha, 2 anantAnubandhI mAna, 3 anantAnubandhI mAyA, 4 ajantAnubandhI lobha, 5 apratyAkhyAna krodha, ema 6 mAna, mAyA, 8 lobha, 9 pratyAkhyAnAvaraNa krodha, 10 ema mAna, 11 mAyA, 12 lobha, 13 saMjavalana krodha, 14 ema mAna, 15 mAyA ane 16 lobha. he bhagavan! nokaSAyavedanIya karma keTalA prakAranuM che? he gautama! nava prakAranuM che. te A pramANe--1 strIveda vedanIya, 2 puruSaveda vedanIya, 3napuMsakaveda vedanIya, 4 hAsya, pa rati, 6 arati, 7 bhaya, 8 zoka ane 9 jugupsA. /16/614 (TI) mohanIya karma be prakAre che-darzanamohanIya ane cAritramohanIya. darzana-samyakta, tattvarucimAM moha-bhrAnti kare te darzanamohanIya. cAritra-sAvaghayogathI nivRtti ane niravadyayogamAM pravRti vaDegamya zubha AtmAno pariNAma, temAM moha pedA kare te cAritramohanIya. darzanamohanIya karma traNa prakAranuM che. jemake, samyaktavedanIya, mithyAtvavedanIya ane mizravedanIya. temAM samyaktarUpe-jinezvare upadezelA tattvanI zraddhArUpe vedAya te samyakta vedanIya, je jine upadezelA tattvanI aruci rUpe mithyAtvarUpe vedAya te mithyAtvavedanIya, ane je jinopadiSTa tattvamAM ruci nahi tema aruci paNa nahi evA mizrapariNAmarUpe vedAya te mizramohanIya. (pra)-samyaktavedanIya karmane darzanamohanIya kema kahevAya?te to pramAdi pariNAmanuM kAraNa hovAthI darzanamAM moha ' utpanna karatuM nathI. (u0)-ahIM samyaktavedanIya mithyAtvamohanIyanI prakRti che, paraMtu tenA pudgalo vizuddha hovAthI kSayopazama samyaktano pratibaMdha karatA nathI, tethI dezabhaDarUpa aticArano saMbhava che. vaLI te pathamika tathA zAyika samyagdarzanamAM moha utpanna kare che-tene roke che mATe darzanamohanIya kahevAya che. cAritramohanIya be prakAre che-kaSAyavedanIya ane nokaSAyavedanIya. temAM je krodhAdi kaSAyarUpe vedAya te kaSAyavedanIya ane je strIvedAdi nokaSAya rUpe vedAya te nokaSAyamohanIya. temAM kaSAyamohanIya soLa prakAre che. kAraNa ke krodha, mAna, mAyA ane lobhanA pratyekanA anantAnubandhI, apratyAkhyAna, pratyAkhyAnAvaraNa ane saMjavalanarUpa cAra cAra bhedo thAya che. temAM je ananta saMsAranA anubandha karavAnA svabhAvavALo kaSAya te anantAnubandhI 212 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso mUlottarapayaDibheda parUvaNaM kahevAya che. kahyuM che ke-- zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 # " anantAnyanubadhnanti yato janmAni bhUtaye / tato'nantAnubandhyAkhyA krodhAdyeSu niyojitA" // kAraNa ke utpatti mATe ananta janmono anubandha kare che tethI krodhAdine viSe anantAnabandhI nAme saMjJA joDelI che. enuM saMyojanA evuM bIjuM paNa nAma che. teno A vyutpattithI thayelo artha che. 'saMyukhyante caiste saMyojJana: ' je vaDe prANIo anantA bhavonI sAthe joDAya te saMyojanA. kahyuM che ke-- "saMyojayanti yannaramanantasaMkhyairbhavaiH kaSAyAste / saMyojanatA'nantAnubandhitA vApyatasteSAm " // je kaSAyo manuSyane ananta bhavonI sAthe joDe che tethI tene anantAnubandhI athavA saMyojanA kahevAmAM Ave che. jeonA udayamAM sarvathA ke dezathI pratyAkhyAna-virati na hoya te apratyAkhyAna kaSAya kahevAya che. ahIM 'na' zabda sarvaniSedhavAcI che. kahyuM che ke-- "svalpamapi notsahed yeSAM pratyAkhyAnamihodayAt / apratyAkhyAnasajJA'to dvitIyeSu nivezitA " // jeonA udayathI thoDI paNa pratyAkhyAnanI-viratinI icchA na thAya mATe bIjA kaSAyanI apratyAkhyAna saMjJA kahI che. tathA sarvaviratirUpa pratyAkhyAnanuM AvaraNa-AcchAdana je vaDe thAya te pratyAkhyAnAvaraNa kahevAya che. kahyuM che ke"srvsaavdyvirtiH pratyAkhyAnamudAhRtam / tadAvaraNasajJA'tastRtIyeSu nivezitA / ' sarva sAvadyanI viratine pratyAkhyAna kaheluM che, mATe tenuM AvaraNa ka2nA2trIjA kaSAyanI pratyAkhyAnAvaraNa saMjJA kahevAmAM AvI che. pariSaha ane upasarganI prAptimAM cAritravALAne paNa 'sa-phababvAyanti'-kaMika kaSAyayukta kare te saMjvalana. kahyuM che ke-- " saJjvalanti yatiM yatsaMvijJaM sarvapApaviratamapi / tasmAt saJjvalanA ityaprazamakarA nirudhyante " // je saMvigna ane sarva pApanI virativALA yatine paNa kaSAyayukta kare che mATe aprazamanA karanAra saMjvalana kaSAya kahevAya che. bIje sthaLe paNa kahyuM che-- 44 "zabdAdIn viSayAn prApya saJjvalayanti yato muhuH / tataH saJjvalanAhvanaM caturthAnAmihocyate " // zabdAdi viSayone pAmIne vAraMvAra kaSAyayukta thAya, tethI cothA kaSAyanI 'saMjvalana' evI saMjJA kahevAya che. e kaSAyonuM pAchaLanA kramathI A svarUpa che-- "natarebujuddhavipayarA riso SaDavido joho / tiLisattayA-6-kriya-kSettasthaMmovamo mALo / / mAyAvalehigomuttimiMDhasiMgaghaNavaMsamUlasamA / loho haliddakhaMjaNakaddamakimirAgasAriccho // pakkhacaumAsasaMvaccharajAvajIvANugAmiNo kamaso / devanaratiriyanArayagaisAhaNaheyavo bhaNiyA " // jalanI rekhA, retanI, pRthivInI rekhA ane parvatanI rekhA sarakho cAra prakArano krodha che. netranI latA, kASTastaMbha, asthistaMbha ane zilAnA staMbhanA jevo mAna che. vAMsanI chAla, gomUtrikA, meMDhAnuM ziMgaDuM ane kaThaNa vAMsanA mULa jevI mAyA che. halada2, khaMjana (gADAnI maLI), kIcaDa ane kIramajI raMganA jevo lobha che. te cAre prakAranA kaSAyo anukrame pakSa, cAra mAsa, varasa ane yAvajjIva sudhI rahevAvALA che ane te devagati, manuSyagati, tiryaMcagati ane narakagatinA sAdhanabhUta kahyA che. 'rUtthIne' strIveda-strIno vedaabhilASA eTale strInI puruSanA prati abhilASA te strIveda. te vipAka vaDe vedavA lAyaka karma paNa strIveda. puruSano veda-srInA prati abhilASa te puruSaveda. te vipAka vaDe vedavA lAyaka karma paNa puruSaveda. napusaMkano veda-abhilASA,strI ane puruSa bannenA prati abhilASA, te napuMsaka veda. te vipAka vaDe vedavA lAyaka karma paNa napuMsaka veda kahevAya che. tathA jenA udayathI nimitta sahita ke nimitta vinA hase athavA hasAve te hAsyamohanIya. jenA udayathI bAhya ke abhyantara vastumAM pramodathAya te ratimohanIya, jenA udayathI bAhya ane abhyantara vastumAM aprIti kare te aratimohanIya. jenA udayathI priya 213 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso mUlottarapayaDibheda parUvaNaM vastunA viyogAdi nimitte chAtI phuTavA pUrvaka Akrandana kare, zoka kare, bhUmi upara ALoTe ane dIrgha nIsAsA mUke te zokamohanIya. jenA udayathI nimitta sahita ke nimitta sivAya tevA prakAranA potAnA saMkalpathI bhaya pAme te bhayamohanIya. jenA udayathI zubha ke azubha vastunI jugupsA-sUga kare te jugupsA utpanna karanAra jugupsAmohanIya. e pramANe badhA padono paNa vigraha karavo. A hAsyAdi kaSAyanA sahacArI hovAthI nokaSAya kahevAya che. kayA kaSAyonI sAthe sahacArI che? AdinA bAra kaSAyonA sahacArI che. te A pramANa--AdinA bAra kaSAyono kSaya thavAthI hAsyAdinI sthitino saMbhava nathI, kemake tyAra pachI turataja teono kSaya karavA mATe pravRtti thAya che. athavA e hAsyAdi utpanna thatAM avazya kaSAyAdine uddIpana kare che. tethI te kaSAyanA sahacArI che. ema 'no' zabda sAhacaryavAcI jANavo. kaSAyanA sahacArI te nokaSAya. kahyuM che ke "kaSAyasahavartitvAt kaSAyapreraNAdapi / hAsyAdinavakasyoktA nokaSAyakaSAyatA" // kaSAyanA sahacArI hovAthI ane kaSAyanA preraka hovAthI paNa hAsyAdi navane nokaSAya kaSAya kahevAmAM Aveche.||16||614|| Aue NaM bhaMte! kamme kativihe pannatte ? goyamA ! cauvvihe pannate, taM jahA - NeraiyAue, jAva devAue / ||suu0-17||615|| . (mULa) he bhagavan! AyuSya pharma keTalA prakAranuM che? he gautama! cAra prakAranuM che. te A pramANa--1 nairayikAyuSya ane yAvat 4 hevAyuSya. // 17 // 15 // (TI) khAyuSyamrmanuM sUtra pATha mAtrathI siddha che. // 17 // 15 // . jAiNAme 2, bhaMte! kamme kativihe pannatte ? goyamA ! bAyAlIsaivihe paNNatte, taM jahA -- gatiNAme 1, . sarIraNAme 3, sarIrovaMgaNAme 4, saMrIrabaMdhaNaNAme 5, sarIrasaMghayaNaNAme 6, saMghAyaNaNAme 7, saMThANaNAme 8, vaNa 9, gaMdhaNA 10, rasaNAme 11, phAsaNAme 12, agurulahuyaNAme 13, uvaghAyaNAme 14, parAghANAme 15, ANupuvviNAme 16, ussAsaNAme 17, AyavaNAme 18, ujjoyaNAme 19, vihAyagatiNAme 20, tasaNAme 21, thAvaraNAme 22, suhumaNAme 23, bAdaraNAme 24, pajjattaNAme 25, apajjattaNAme 26, sAhAraNasarIraNAme 27, patteyasarIraNAme 28, thiraNAme 29, athiraNAme 30, subhaNAme 31, asubhaNAme 32, subhagaNAme 33, dubhagaNAme 34, sUsaraNAme 35, dusaraNAme 36, AdejjaNAme 37, aNAdejjaNAme 38, jasokittiNAme 39, ajasokittiNAme 40, NimmANaNAme 41, titthagaraNAme 42 / gatiNAme NaM bhaMte! kamme kativihe paNNatte ? goyamA ! cauvvihe paNNatte, taM jahA - nirayagatiNAme, tiriyagatiNAme, maNuyagatiNAme, devagatiNAme / jAiNAme / NaM bhaMte! kamme0 pucchaa| goyamA ! paMcavihe paNNatte, taM jahA - egiMdiyajAiNAme, jAva paMciMdiyajAiNAme / sarIraNAme NaM bhaMte! kamme kativihe pannatte? goyamA ! paMcavihe pannatte, taM jahA - orAlIyasarIraNAme, jAva kammagasarIraNAme / sarIraMgovaMgaNAme bhaMte! kativihe pannatte ? goyamA ! tivihe pannatte, taM jahA - orAlIyasarIraMgovaMgaNAme, veDavviyasarIraMgovaMgaNAme, AhAragasarIraMgovaMgaNAme / sarIrabaMdhaNaNAme NaM bhaMte! kativihe paNNatte ? goyamA ! paMcavihe pannatte, taMjahAorAlIyasarIrabaMdhaNaNAme, jAva kammagasarIrabaMdhaNanAme / sarIrasaMghAyaNAme NaM bhaMte! kativihe pannatte ? goyamA ! paMcavihe pannatte, taM jahA - orAlIyasarIrasaMghAyaNAme, jAva kammagasarIrasaMghAyaNAme / saMghayaNaNAme NaM bhaMte! kativihe pannatte ? goyamA ! chavvihe pannatte, taM jahA - vairosa bhaNArAyasaMghayaNaNAme, usahaNArAyasaMghayaNaNAme, NArAyasaMghayaNaNAme, addhaNArAyasaMghayaNaNAme, kIliyAsaMghayaNaNAme, chevaTThasaMghayaNaNAme / saMThANaNAme NaM bhaMte! 'kativihe paNNatte? goyamA! chavvihe paNNatte, taM jahA - samacauraMsasaMThANaNAme, NiggohaparimaMDalasaMThANaNAme, 214 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso mUlottarapayaDibheda parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sAtisaMThANaNAme, vAmaNasaMThANaNAme, khujjasaMThANaNAme, huNddsNtthaannnnaame| vaNNaNAme NaM bhaMte! kamme kativihe pannatte? goyamA! paMcavihe pannatte taM jahA-kAlavaNNaNAme,jAva sukillvnnnnnnaame| gaMdhaNAme NaM bhaMte! kamme0 pucchaa| goyamA! duvihe pannatte taM jahA-surabhigaMdhaNAme, durbhigNdhnnaame| rasaNAme NaM0 pucchaa| goyamA! paMcavihe pannatte, taM jahA-tittarasaNAme, jAva mhurrsnnaame| phAsaNAme NaM0 pucchaa| goyamA! aTThavihe pannatte, taM jahAkakkhaDaphAsaNAme, jAva lukkhphaasnnaame| agurulahuyaNAme egAgAre pannatte, uvaghAyaNAme egAgAre pannatte, parAghAtaNAme egAgAre pnntte|aannupuvvinnaame cauvvihe pannatte, taMjahA-NeraiyANupubviNAme,jAva devaannupubvinnaame| ussAsaNAme egAgAre pannatte, sesANi savvANi egAgArAiM paNNattAI jAva titthgrnnaame| NavaraM vihAyagatiNAme duvihe pannatte, taM jahA-pasatthavihAyagatiNAme ya apasatthavihAyagatiNAme ya ||suu0-18||616|| (mULa) he bhagavan!nAmakarma keTalA prakAranuche?he gautama!betALIza prakAranuM kahyuM che. te A pramANe-1 gatinAma, ra jAtinAma, 3 sarIranAma, 4 sarIrAMgopAMganAma, 5 sarIrabaMdhananAma, 6 sarIrasaMghayaNa nAma, 7 saMghAtana nAma, 8 saMsthAnanAma, 9 varNanAma, 10gandhanAma, 11 rasanAma, 12 sparzanAma, 13 agurulaghunAma, 14 upaghAtanAma, 15parAghAtanAma, 16 AnupunAma, 17 ucchavAsanAma, 18 AtapanAma, 19 udyotanAma, 20 vihAyogatinAma, 21 trasanAma, 22 sthAvaranAma, 23 bAdaranA 24 sukSmanAma, 25 paryAtanAma, ra6 aparyAtanAma, ra7 sAdhAraNazarIranAma, 28 pratyekazarIranAma, 29 sthiranAma, 30 asthiranAma, 31 zubhanAma, 3ra azubhanAma, 33 subhaganAma, 34 durbhaganAma, 35 susvaranAma, 36 dUsvaranAma, 37 AdeyanAma, 38 anAdeyanAma, 39 yaza:kiti nAma, 40 ayaza:kirti nAma, 41 nirmANanAma ane 4ra tirthaMkara nAma. he bhagavan! gatinAma karma keTalA prakAranuM che? he gautama! cAra prakAranuM che. te A pramANe-1nairayikagati, ra tiryaMcagati, 3 manuSyagati ane devagatinAma. he bhagavan!jAtinA keTalA prakAranuM che?he gautama! pAMca prakAranuM che. te A pramANe--1 ekendriya jAtinAma, payAvat paMcendriya jAtinAma. he bhagavan! zarIranAma keTalA prakAranuM che. he gautama! pAMca prakAre kahyuM che. te A pramANe-1 audArika zarIranAma, yAvat 5 kAryaNazarIra. he bhagavan! zarIrAMgopAMga nAma karma keTalA prakAranuM kahyuM che? he gautama! traNa prakAranuM kahyuM che. te A pramANe-1 dArikazarIrAMgopAMga, 2 vaikriyazarIrAMgopAMga nAma ane 3 AhArakazarIrAMgopAMganAma. he bhagavan! zarIrabandhana nAma karma keTalA prakAranuM che? he gautama! pAMca prakAranuM che. te A pramANe-1 audArika-zarIrabandhananAma, yAvatuM 5 kAmaNa zarIrabandhananAma karma, he bhagavan! zarIrasaMghAtana nAma karma keTalA prakAre che? he gautama! pAMca prakAranuM che. te A pramANe 1 audArikazarIrasaMghAtananAma karma, yAvatuM kArpaNa zarIrasaMghAtananAma karma. he bhagavan!saMghayaNanAma karma keTalA prakAranuM che? he gautama! cha prakAranuM che. te A pramANe 1 vajaRSabhanArAca saMghayaNanAma karma, RSabhanArAca saMghayaNanAma karma, 3 nArAca saMghayaNanAma karma, 4 ardhanArAca saMghayaNanAma karma, 5 kIlikA saMghayaNanAma karma ane 6 chevaTTasaMghayaNanAma karma. he bhagavan! saMsthAnanA karma keTalA prakAranuM kahyuM che? he gautama! cha prakAranuM che. te A pramANe-1 samacaturaDha saMsthAnanAma, 2 nyagrodhaparimaMDala, 3 sAdi, 4 vAmana, 5 kunja ane 6 huDakasaMsthAnanAma. he bhagavan! varNanAma karma keTalA prakAranuM che ?he gautama! pAMca prakAranuM che. te A pramANe--1 kRSNavarNanAma, yAvat pa zuklavarNanAma. he bhagavan! gandhanAme karma keTalA prakAre che? he gautama! be prakAre che. te A pramANe--surabhigadhUnAma ane durabhigandhanAma. rasanAma saMbadhe pRcchA. he gautama! pAMca prakAre che. te A pramANe--tiktarasanAma, yAvat madhurarasanAma. sparza saMbadhe pRcchA. he gautama! ATha prakAre che. te A pramANe-1 karkazasparzanAma, yAvat 8 laghusparzanAma. agurulaghunAma eka prakAranuM che. upaghAtanAma eka prakAranuM che. AnupUrvanAma cAra prakAre kahyuM che. te A pramANe-1 narayikAnupUrvanAma, 215 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso mUlottarapayaDibheda parUvaNaM yAvat devAnupUrvInAma.ucchvAsanAma eka prakAre che, bAkInI sarva prakRtio tIrthaMkaranAma paryanta eka prakAranI che. parantu vihayogatinAma be prakAre che. te A pramANe--prazasta vihAyogatinAma ane aprazasta vihAyogatinAma. 18616 // (TI0)nAmakarma baeNtALIza prakAranuM che, te beMtALIza bhedane darzAve che--'gatinAma' ityAdi. gamyate-tevA prakAranA karmarUpa pradhAna vaDe prApta karAya te gati-nArakapaNuM vagere paryAyano pariNAma. te gati cAra prakAranI che--narakagati, tiryaMcagati, manuSyagati ane devagati, tenuM kAraNabhUta karma te gatinAma, te paNa cAra prakAranuM che--'narakagatinAma' ityAdi. 'jAtinAma' ekendriyAdi jIvono ekendriyatvAdi samAna pariNAmarUpa sAmAnya ke jeno ekendriyAdi zabda vaDe vyavahAra thAya che te jAti, tenuM kAraNabhUta karma te jAtinAma. ahIM A tAtparya che- 'dravyarUpa indriya aMgopAMganAmakarma ane indriyaparyApti nAmakarmanA sAmarthyathI siddha che, ane bhAvarUpa indriya sparzanAdi indriyAvaraNa karmanA kSayopazamathI thAya che, kAraNa ke "kSAyopazamiAnIndriyALi" kSAyopazamikakSAyopazamathI prApta thayelI indriyo che-evuM zAstra vacana che. parantu je ekendriyAdi zabdanI pravRtinuM kAraNa tevA prakAranuM samAna pariNAmarUpa sAmAnya che te anyathI asAdhya hovAnA lIdhe jAtinAmakarmanimittaka che. te jAtinAma pAMca prakAre che. 1 ekendriyajAtinAma, yAvat paMcendriyajAtinAMma. zIrSate--kSINa thAya te zarIra. pAMca prakAre che. te A pramANe--audArika, vaikriya, AhA2ka, taijasa ane kAryaNa. eonI pUrve vyAkhyA karelI che. tenuM kAraNa nAmakarma paNa pAMca prakAranuM che. jema ke audArikanAma, vaikriyanAma ityAdi. temAM jenA udayathI audArika zarI2 yogya pudgalo grahaNa karIne audArika zarIrarUpe pariNamAve, parINamana karI jIvapradezo sAthe paraspara ekamekapaNe saMbandha karete audAkizarIranAma. e pramANe bAkInA zarIranAmakarmano paNa vicAra karavo. 'sarIropAMganAma' iti. zarIranA mastaka pramukha ATha aMgo che. kahyuM che ke "sausamurovarapiTTu to bAjU kayA ya baduM|" mastaka, chAtI, udara, pITha, be hAtha ane be uru e ATha aMga che. aMganA AMgaLI vagere avayavo upAMga che, bAkI tenA paNa avayavarUpa AMgaLInA parva rekhA vagere aMgopAMga che. tenuM kAraNa zarIropAMganAma che, te traNa prakAre che--1 audArikAMgopAMganAma 2 vaikriyAMgopAMganAma ane 3 AhA2kAMgopAMganAma. jenA udayathI audArika zarIrarUpe pariNata thayelA pudgalono aMgopAMganA vibhAgarUpe pariNAma thAya te audArikAMgopAMganAma. ema vaikriya ane AhArakAMgopAMganAma karma kahevA. taijasa ane kAryaNa zarIra jIvapradezanA saMsthAnane anusaratuM hovAthI tene aMgopAMgano saMbhava nathI. tathA vadhyutteneneti vanyanaM-je vaDe baMdhAya te bandhana. je pUrve grahaNa karelA ane grahaNa karAtA audArika pudgalono paraspara ane taijasAdi pudgalonI sAthe saMbandha karanAra baMdhananAma. A saMbaMdhe mUlaTIkAkAra kahe che-''vidyate tatvama trimittA dvayAvisaMyopattiAvirbhavati, yathA Ayamereyasya raLe natu jAraLanA" te karma che ke je nimitte be Adi zarIrono saMyoga thAya che, jema be lAkaDAnA bhedane eka ka2vAmAM lAkha kAraNa che. [tema A karma che] te pAMca prakA2eche.jemake, audArikabaMdhananAma, vaikriyabaMdhananAma, AhArakabaMdhananAma, taijasabaMdhananAma ane kAryaNabaMdhananAma. temAM jenA udayathI pUrve grahaNa karelA ane grahaNa karAtA audArika pudgalono paraspara tathA taijaMsAdi pudgalonI sAthe saMbaMdha thAya te audArikabaMdhananAma. jenA udayathI pUrve grahaNa karelA ane hamaNAM grahaNa karAtA vaikriya pudgalono paraspara tathA taijasakAryaNanI sAthe 52spa2 saMbandha thAya te vaikriyabandhananAma. jenA udayathI pUrve grahaNa karelA ane hamaNAM grahaNa karAtA AhAra pudgalono paraspara tathA taijasakAryaNanI sAthe paraspara saMbandha thAya te AhArakabaMdhananAma. jenA udayathI pUrve grahaNa karelA ane hamaNAM grahaNa karAtA taijasa pudgalono paraspara tathA kArmaNa pudgalonI sAthe saMbandha thAya te taijasabandhananAma. jenA udayathI pUrve grahaNa karelA ane hamaNA grahaNa karAtA kAryaNa pudgalono paraspara saMbandha thAya te kAryaNabandhananAma. saMdhAtyanne-pinDIyinte mena-je vaDe audArikAdi pudgalo piMDarUpe ekaThA karAya te saMghAtanAma kahevAya che. te paNa pAMca prakAre che--1 audArika saMghAtanAma, 2 vaikriya saMghAtanAma, 3 AhArakasaMghAtanAma, 4 taijasa saMghAtanAma, 5 kArpaNa saMghAtanAma. temAM jenA udayathI (audArika pudgalo) audArika zarI2 racanAne anusAre saMghAta-piMDarUpa thAya te audArika saMghAtanAma. e pramANe vaikriyAdi zarIra saMghAtanAmane viSe 216 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso mUlottarapayaDibheda parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 paNa jANavuM. 'saMSayaLanAme' saMhanana-asthinI racanA vizeSa, mUlaTIkAkAra kahe che ke- "saMhananamasthiratnanAvizeSa:" tethI je ema kahe che ke sUtramAM zakti vizeSaja saMghayaNa che. ane te pramANe tenA granthamAM kahyuM che ke-''putte sattivizezo saMdhayAM''te bhrAnta che. sUtrane anusaranArA mUlaTIkAkAre paNa saMhanana asthinI racanA vizeSarUpe che ema pratipAdana karyuM che. anya sthaLe ekendriyone je sevArtA saMghayaNa kahyuM che tenuM TIkAkAre samAdhAna karyuM che ke "audArika za2I2 hovAthI upacArathI A kaheluM jANavuM, paNa vAstavika na samajavuM. jo saMghayaNa zaktivizeSa hota to devo ane nairayikone saMghayaNa kahyuM hota. ane teo to sUtramAM sAkSAt saMghayaNa rahita kahyA che. ema utsUtranA prarupakanI ceSTAo saMbandhe vizeSa kahevAnI jarura nathI. te asthinI racanA vizeSa audArika zarIrane viSeja hoya che, bIjA zarIromAM hotI nathI, kAraNa ke asthirahita che. te saMghayaNa cha prakAre che-jemake vajraRRSabhanArAca, RRSabhanArAca, nArAca, ardhanArAca, kIlikA ane sevArta. temAM vaja--khIlI. RSabha-vIMTavAno pATo ane nArAca-banne tarapha markaTabaMdha. kahyuM che ke-- "risaho ya hoi paTTo vajjaM puNa kIliyA muNeyavvA / ubhao makkaDabaMdho nArAyaM taM viyANAhi " // RSabha eTale pATo ane vajra eTale khIlI jANavI. tathA banne tarapha markaTabandha tene nArAca jANavo. tethI be asthi markaTabandhathI bandhAyelA hoya ane tenA upara pATAnI AkRtivALuM trIjuM asthi vIMTAyeluM hoya ane traNa asthine bhedanAra vaja- khIlI nAme asthi jene viSe hoya te vajaRRSabhanArAca. je kilikA rahita hoya te RSabhanArAca jyAM asthiono markaTabandhaja kevaLa hoya te nArAcasaMhanana. jyAM eka tarapha kevaLa markaTabaMdha hoya ane bIjI bAjue kIlikA-khIlI hoya te ardhanArAca saMhanana. jyAM asthio kevaLa kIlikA-khIlI vaDeja baMdhAyelA hoya te kIlikA saMghayaNa. jyAM asthio eka bIjAnA cheDAne sparza ka2vA rUpa sevAne prApta thayelAM hoya, athavA hamezAM tailAdi snehanA mardanAdirUpa sevAnI apekSA rAkhe te sevArtAsaMhanana. enuM kAraNabhUta saMghayaNanAma karma paNa cha prakA2e che. jema ka-vajaRRSabhanArAca saMghayaNanAma, RRSabhanArAca saMghayaNanAma, nArAca saMghayaNanAma, ardhanArAca saMghayaNanAma, kIlikA saMghayaNanAma, ane sevArta saMghayaNanAma. temAM jenA udayathI vajaRRSabhanArAca saMghayaNa hoya te vajaRRSabhanArAca saMghayaNanAma. e pramANe bAkInA saMghayaNa nAma karma saMbandhe paNa jANavuM. tathA 'saMsthAna'-- AkAravizeSa, grahaNa karelAM, jatthArUpe karAyelA ane bAMdhelA te audArikAdi pudgalone viSe je karmanA udayathI saMsthAna-AkAra vizeSa thAya te saMsthAnanAma. tenA cha prakA2 che. jema ke samacaturasrasaMsthAna nAma, nyagrodhaparimaMDala saMsthAnanAma, sAdisaMsthAnanAma, vAmanasaMsthAnanAma, kubjasaMsthAnanAma, ane huDakasaMsthAnanAma. temAM je karmanA udayathI prANIone samacatusra saMsthAna thAya te samacatusrasaMsthAna nAma. je karmanA udayathI nyagrodhaparimaMDalasaMsthAna upaje te nyagrodhaparimaMDala saMsthAnanAma, e pramANe bAkInA saMsthAno jANI levA. 'vaZte aneneti vaLe:' je vaDe zarIra suzobhita thAya te varNa, tenA pAMca prakAra che--zveta, pIta-pILo, rakta-rAto, nIla-lIlo, ane kRSNa-kALo. tenuM kAraNa nAmakarma paNa pAMca prakAranuM che jema ke zvetavarNanAma, pItavarNanAma, raktavarNanAma, nIlavarNanAma ane kRSNavarNanAma. temAM jenA udayathI prANIonA za2I2ne viSe bagalAnI peThe zvetavarNa thAya te zvetavarNanAma. ema bAkInA varNanAmo paNa jANI levA. gandhyateJaprAyate-je suMghAya te gandha. tenA be prakAra che--surabhigandha ane durabhigandha. tenuM kAraNa gandhanAma paNa be prakAranuM che. jema ke surabhigandhanAma ane durabhigandhanAma. jenA udayathI prANIonA zarIrane viSe kamala mAlatIpuSpa vagerenI peThe surabhigandha utpanna thAya te surabhigandhanAma. jenA udayathI prANIonA zarIramAM lasaNa vagerenI jema durabhigandha utpanna thAya te durabhigandhanAma. rasyate-mAsvAdyate-jeno AsvAda karAya te rasa. tikta-tIkho, kaTuka-kaDavo, kaSAyaturo, amla-khATo ane madhura-mITho-ema pAMca prakArano che. tenuM kAraNa rasanAma paNa pAMca prakAre che. jema ke tiktanAma, kaTunAma, kaSAyanAma,amlanAma ane madhuranAma. temAM jenA udayathI prANIonA zarIrane viSe marI vagerenI peThe tIkho 1 sUraneraiyA " chaNhaM saMghayaNANaM asaMghayaNI" / jIvAbhigama.sU. 32 pa. 33-1 217 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso mUlottarapayaDibheda parUvaNaM rasa hoya te tiktarasanAma. ema bAkInA rasanAma paNa jANI levA. dRzyate-je sparzAya eTale sparzendriyano viSaya hoya te sparza. te karkaza, mRdu, laghu, guru, snigdha, rukSa, zIta ane uSNanA bhedathI ATha prakAre che. tenuM kAraNa sparzanAma paNa ATha prakAre che. temAM jenA udayathI prANIonA zarIrane viSe patthara vagerenI jema karkaza-barasaTha sparza hoya te karkazasparzanAma. ema bAkInA sparzanAma paNa jANI levA. jenA udayathI prANIonA zarI2 guru-bhAre nahi, tema laghu-halakAM paNa nahi parantu agurulaghupariNAmavALAM hoya che te agurulaghunAma. jenA udayathI zarIranI andara vadhatA paDajIbha, galavRnda (kAkaDA)lambaka ane coradAMta vage2e zarIranA avayavo vaDe pote ja haNAya, athavA svayaM gaLe phAMso khAvo, svayaM parvata uparathI paDavuM vagerethI AtmaghAta kare te upaghAtanAma. jenA udayathI pratApI manuSya potAnA darzanamAtrathI ke vAkpaTutAthI mahAnRpanI sabhAmAM paNa jaine sabhyone paNa kSobha utpanna kare ane prativAdInI pratibhAno nAza kare te parAghAtanAma. koNI, haLa ane gomUtrikAnA AkA2e anukrame be traNa ane cAra samaya pramANa vigraha gatithI bIjA bhavamAM utpatti sthAne jatAM jIvanI AkAza pradezanI zreNine anusare niyata gamananI paripATI-krama te AnupUrvI, te vipAka vaDe vedavA lAyaka nAmakarma paNa kAraNane viSe kAryanA upacArathI AnupUrvInAma. te cAra prakA2e che, jema ke, nairayikAnupUrvInAma, tiryaMcAnupUrvInAma, manuSyAnupUrvInAma ane devAnupUrvInAma. jenA udayathI AtmAne ucchvAsa ane niHzvAsanI labdhi prApta thAya te ucchvAsanAma. (pra0)--jo ema che to ucchvAsa paryApti nAma karmano kyAM upayoga che? (60)--ucchavAsa nAma karmanA udayathI ucchvAsa ane niHzvAsa yogya pudgalone grahaNa karavA ane mUkavA saMbandhI labdhi utpanna thAya che. ane te labdhi ucchvAsaparyApti sivAya potAnuM kArya karatI nathI. bANane pheMkavAnI zaktivALo chatAM paNa dhanuSane grahaNa karavAnI zakti sivAya pheMkI zakato nathI. tethI ucchvAsa paryApta utpanna karavA mATe ucchvAsaparyApti nAmakarmano upayoga che. e pramANe bIjI prakRtiono paNa yathAsaMbhava bhinna viSaya sUkSma buddhithI vicAravo. jenA udayathI prANIonA zarIra svarUpe anuSNa chatAM uSNa prakAza rUpa Atapa kare te AtapanAma. teno vipAka sUryamaMDalamAM rahelA pRthivIkAyikone ja hoya che. agnine hoto nathI. kAraNa ke siddhAntamAM paNa teno niSedha karyo che. agnimAM uSNapaNuM uSNasparzanAma karmanA udayathI ane utkaTa raktavarNanAmanA udayathI prakAzakapaNuM che. tathA jenA udayathI prANIonA zarIro yati ane devanA uttara vaikriya zarIra tathA candra, nakSatra tArAnA vimAno, ratna, ane auSadhinI peThe anuSya prakAza rUpe udyota ka2e te udyotanAma. vihAyanA gatiH-AkAzamAM gamana karavuM te vihAyogati. (pra0)--AMkAza sarvavyApaka hovAthI AkAzathI bIje gatino saMbhava nathI to zA mATe 'vihAyamU'vizeSaNa ApyuM che? kAraNa ke vihAyasUpada vaDe niSedha ka2vA yogya kaMi paNa nathI. (0)tamArI zaMkA barAbara che, parantu gatimAtra kahevAmAM Ave to nAma karmanI prathama prakRti paNa gati nAma che, tethI punaruktapaNAnI AzaMkA thAya teno niSedha ka2vA mATe 'vihAyamU' evuM vizeSaNa ApavAmAM AvyuM che, paNa nArakAdi paryAyanA pariNAmarUpa gati te vihAyogati nathI. te be prakAra che--prazasta ane aprazasta. temAM prazasta gati haMsa, gaja ane vRSabhAdine hoya che, aprazasta gati gadheDA, uMTa ane pADA vagerenI hoya che. te vipAka vaDe vedavA lAyaka vihAyogati nAma karma paNa be prakAre che--prazastavihAyogatinAma ane aprazastavihAyogatinAma. vRkSatti-ga2mI vagerethI pIDita thayelA vivakSita eka sthAnakathI udvega pAme ane chAyAdine Azraya karavA mATe bIje sthAne jAya te trasa-beindriyAdi jIvo. te paryAyanA pariNAma vaDe vedavA lAyaka nAmakarma paNa trasanAma. jenA udayathI garamI vagereno saMbandha chatAM paNa te sthAnano tyAga karavA mATe asamartha evA pRthivI, pANI, agni, vAyu ane vanaspatirUpa sthAvara thAya te sthAvaranAma. 'bAdaranAma' jenA udayathI jIvo bAdara thAya te bAdaranAma. bAdarapaNuM e jIvono pariNAma vizeSa che. jenA udayathI pRthivyAdi eka eka jIvanuM zarIra cakSuthI grAhya nahi hovA chatAM ghaNA jIvono samudAya cakSuthI grahaNa thAya, tethI viparita ,218 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso mUlottarapayaDibheda parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sUkSma nAma che. jenA udayathI ghaNA maLelAM chatAM paNa jIvonuM zarI2 cakSuthI grAhya thatuM nathI. zrAvakaprajJaptinI mULa TIkAmAM kahyuM che ke- "sUkSmanAma yavuyAt sUkSmo mavati-atyantasUkSmotIndriya tyartha:|" sUkSma-atyaMta sUkSma-atIndriya thAya e teno artha che. 'paryAptakanAma' jenA udayathI potAne yogya paryAptine pUrNa karavAmAM samartha thAya te paryAptanAma. paryApti eTale AhArAdi pudgalone grahaNa karavA ane tenuM pariNamana karavAmAM hetu AtmAnI zaktivizeSa. tenuM svarUpa pUrve kahevAmAM AvyuM che. tethI viparita aparyAptanAma che. jenA udayathI eka eka jIvanuM bhinna bhinna zarIra hoya te pratyekanAma. jenA udayathI ananta jIvonuM sAdhAraNa-eka zarIra hoya te sAdhAraNanAma. jenA udayathI zarIranA avayava-zira, asthi ane dAMtanI sthiratA hoya te sthiranAma. tethI viparita te asthiranAma. jenA udayathI nAbhinA uparanA mastaka vagere avayavo zubha-prazasta hoya te zubhanAma. jenA udayathI nAbhinI nIcenA paga vagere avayavo azubha hoya te azubhanAma. jemake mastaka vaDe jeno sparza karavAmAM Ave te khuza thAya che ane paga vaDe sparza karavAmAM Ave to te gusse thAya che. (pra0)-srInA paga vaDe sparza karAyelo manuSya khuza thAya che, tethI uparanA kathanamAM vyabhicAra-utpanna thAya che. (u0)--ema nathI, te khuza thAya che tenuM kAraNa mohanIya karma che, ane ahIMto vastusthitino vicAra karavAno che mATe doSa nathI. jenA udayathI upakAra nahi karavA chatAM paNa sarvanA manane priya thAya te subhaganAma. tethI viparita durbhAganAma, ke jenA udayathI u5kA2 ka2vA chatAM paNa manuSyane apriya thAya. kahyuM che ka-- 'aNuvakae vi bahUNaM jo pio tassa subhaganAmudao / uvakArakAragovi hu na ruccae dubbhagassudae || subhagudae vihu koi kiMci Asajja dubbhago jaivi / jaivi taddosAo jahA abhavvANa titthayaro || " 1 "upakAra nahi karavA chataM paNa je ghaNA manuSyane priya thAya tene subhaga nAmano udaya che ane durbhAganAmanA udayamAM upakAra ka2nA2 paNa ruce nahi". jo ke subhaganAmanA udayamAM paNa koine AzrayI tenA doSane lIdhe koi durbhAga-apriya thAya che. jema abhavyone tIrthaMkara apriya lAge che. jenA udayathI jIvano svara sAMbhaLanArane prItinuM kAraNa thAya te susvaranAma. tethI viparIta hoya te duHsvaranAma, ke jenA udayathI svara sAMbhaLanArane aprIti thAya. tathA jenA udayathI je kare athavA bole te sarvaloka mAnya kare. jovA mAtrathI loka teno abhyutthAnAdi satkA2 ka2e te AdeyanAma. tethI viparIta anAdeyanAma, ke jenA udayathI yuktiyukta bolavA chatAM paNa lokamAnya vacana na thAya, temaja u5kA2 ka2vA chatAM paNa manuSya teno abhyutthAnAdi satkAra na kare. . tapa, zaurya ane tyAga vagerethI upArjana ka2elA yaza vaDe stuti thAya te yazaHkIrti. athavA yaza eTale sAmAnya khyAti ane kIrti-guNanI stuti-prazaMsA athavA sarvadizAmAM vyApta ke parAkramathI karAyela sarva manuSyo vaDe guNanI stuti te yaza; eka dizAmAM vyApta athavA puNyathI karAyelI khyAti te kIrti, te jenA udayathI thAya te yazaHkIrtinAma, jenA udayathI madhyastha manuSyane prazaMsA karavA yogya na hoya te ayazaHkIrtinAma. jenA udayathI prANIonA za2I2ne viSe potapotAnI jAtine anusAre aMgo ane pratyaMgo pratiniyata sthAne hoya te nirmANanAma. te karma sUthAranA jevuM che. tenA abhAve tenA nRtya jevA aMgopAMgAdinAma vagere vaDe utpanna thayelAM paNa mastaka, ura ane udarAdi avayavonuM niyata sthAne rahevApaNuM na hoya. jenA udayathI aSTamahAprAtihAryAdi cotrIza atizayo pragaTa thAya te tIrthaMkaranAma. e pramANe nAmanA baeNtALIza bhedo kahyA. have gatyAdinA avAntara-peTA bhedo batAvavA mATe sUtrakAra kahe cha-'nAmeAM maMte! me vide pannatte? gatinAma karma keTalA prakA2e che?' ityAdi badhuM pATha siddha che. ema nAmakarmanA bhedo kahyA. / / 18 / / 616 // 44 goNaM bhaMte! kamme kaivihe pannatte ? goyamA ! duvihe pannatte, taM jahA - uccAgoe ya NIyAgoe ya / uccAgoe NaM bhaMte! viSe patnatte? goyamA! adRviSe patte, taM nahA--nAvittiyA, nAva rUTMyinitikrayA, DyuM LIyALovi, NavaraM jAtivihINayA jAva issariyavihINayA / / sU0 - 19 / / 617 / / 219 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tevisaima kammapayaDIpayaM bIo uddeso kammapayaDINaM ThiiparUvaNaM (mU0) he bhagavan! gotrakarma keTalA prakAranuM che? he gautama! be prakAranuM che. te A pramANe--ucca gotra ane nIca gotra. he bhagavan! ucca gotra karma keTalA prakAranuM che? he gautama! ATha prakAranuM che. te A pramANe-1 jAtiviziSTatA, yAvat 8 ezvaryaviziSTatA. e pramANe nIcagotra paNa jANavuM. parantu 1 jAtivihInatA, yAvat ezvaryavihInatA jANavI. | /19/617ll (TI0)have gotrakarmanA bhedo kahe che . je aMta ! ityAdi. jenA udayathI uttama jAti, kula, bala, tapa, rUpa, ezvarya, zrata, satkAra, abhutthAna (ubhA thavuM), Asana ApavuM, hAtha joDavA vagereno saMbhava thAya te uccagotra. jenA udayathI jJAnAdi yukta chatAM paNa nidA prApta kare, hIna jAtyAdimAM utpanna thAya te nIcagotra. ema gotrakarmanA be bhedo kahyA, have ucca ane nIca gotranA bhedo kahe cha-3vA maMta! ne vide patte? he bhagavan! uccagotra karma keTalA prakAranuM che? ityAdi. sugama che. I/1961thA. aMtarAie NaM bhaMte! kamme kativihe paNNatte? goyamA! paMcavihe paNNatte, taM jahA-dANaMtarAie, jAva vIriyaMtarAie ITU0-20//628nA . (mULa) he bhagavan! attarAya karma keTalA prakAranuM kahyuM che? he gautama! pAMca prakAranuM che. te A pramANa-1 dAnAntarAya, yAvat pa vIryAntarAya. //ra0618 (TI0) have antarAya karmanA bhedo kahe cheantarAyarUpa ne aMti! vide pautte? antarAya karma keTalA prakAranuM che ityAdi. temAM jenA udayathI zakti chatAM guNavAnuM pAtrano yoga chatAM, Ane dAna ApavuM mahAphaLavALuM che ema jANavA chatAM ApavAno utsAha na thAya te dAnAntarAya jenA udayathI dAnaguNa vaDe prasiddha evA dAtA pAsethI ApavA lAyaka vastu tenA ghera vidyamAna hovA chatAM yAcanA karavAmAM kuzala ane guNavAna hovA chatAM paNa yAcaka na meLavI zake te lAbhAntarAya. jenA udayathI : uttamathI uttama AhArAdi vastu chatAM temaja pratyAkhyAna-viratino pariNAma ke vairAgya nahi hovA chatAM kevaLa kANapaNAthI bhogavI na zake te bhogAntarAya. ema upabhogAntarAya karma paNa jANavuM. paranta bhoga ane upabhogamAM A vizeSatA che ke je ekavAra bhogavAya te AhAra, puSpanI mAlA vagere bhoga, vAraMvAra bhogavAya te vastra, alaMkAra vagere upabhoga kahevAya che. kahyuM che ke.. "sai bhujjaitti bhogo so puNa AhArapuSphamAIo / uvabhogo u puNo uvabhujjai vtthvilyaai"|| ekavAra bhogavAya te bhoga, ane te AhAra vagere jANavo. je vAraMvAra bhogavAya te vastra, strI vagere upabhoga. jenA udayathI nIroga zarIra chatAM ane yuvAvasthA chatAM alpabaLavALo hoya, athavA balavAnuM zarIra chatAM ane sAdhavA yogya kArya chatAM paNa hInasattvapaNAthI pravRti na kare te vIryAntarAya. ema mULa ane uttaraprakRtiono vibhAga kahyo. 20/618 | ramavaDI vivaM || NANAvaraNijjassa NaM bhaMte! kammassa kevatiyaM kAlaM ThitI pannattA? goyamA! jahaNNeNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM tIsaM sAgarovamakoDAkoDIo, tiNNi ya vAsasahassAI abAhA, abAhuNiyA kammaThitI kammaNisego IITU0-21622 (mULa) he bhagavan! jJAnAvaraNIya karmanI keTalI kALanI sthiti kahI che? he gautama! jaghanya antarmuhUrta ane utkRSTa trIza 1. upalakSaNathI puruSa paNa upabhoga kahI zakAya eTale puruSanI apekSAe strI ane strInI apekSAe puruSa paNa upabhoga oi zake. jyAre strI bhAtRtvanI bhAvanAthI pravRti kare te upabhotrI che ane puruSa upabhogya che, jyAre bhoktApaNAnI bhAvanAthI puruSa pravarte tyAre te upabhoktA che ane strI upabhogya - 220 - Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso kammapayaDINaM ThiiparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 koDAkoDI sAgaropamanI che. abAdhAkALa traNa hajAra varasano che. abAdhAkALa hIna karmanI sthiti te karmano niSeka che. //ra 1/619ll (TI0) have uttaraprakRtionI jaghanya ane utkRSTa sthitinuM pratipAdana karavAnI icchAvALA sUtrakAra prathama pAMca prakAranA jJAnAvaraNIya karmanI sthiti saMbadhe prazna sUtra kahe che-'IMvALinasa maMta! mammasa jevayaM vAsaM ki ittA' mati, zruta, avadhi, mana:paryava ane kevala jJAnAvaraNanA bhedathI pAMca prakAranA jJAnAvaraNa karmanI keTalA kALanI sthiti kahI che? ema prazna karyo eTale bhagavAn uttara Ape cha-he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane te sarvajaghanya sthiti sUkSma saMparAya saMpakane potAnA guNasthAnakanA chellA samaye jANavI. ane utkRSTa sthiti trIza koDAkoDI sAgaropamanI che, te utkRSTa sthiti utkRSTa saMklezamAM vartatA mithyASTine jANavI.ema pUrve kahelA prazrano niyata uttara Apyo.ane A pUkyA sivAyanA prazno (prasaMgathI) uttara Ape cha-traNa hajAra varasano abAdhA (anudaya kALa) ane abAdhA vaDenyUna karmanI sthiti e karmadalikono niSeka (bhogya kALa) che. ema kahevAnuM zuM kAraNa che? karmanI be prakAranI sthiti batAvavA mATe che. te A pramANe--karmanI be prakAranI sthiti che-1 karmapaNe rahevA yogya sthiti ane anubhavavA yogya sthiti temAM karmapaNe rahevA rUpa sthitine AzrayI trIza koDAkoDI sAgaropamanI sthiti kahI che. ane anubhavavA yogya sthiti tethI traNa hajAra varasa nyUna che. jethI sUtrakAra kahe che ke traNa varSasahastrALa avAjA'-traNa hajAra varasano abAdhAkALa che. tAtparya e che ke jJAnAvaraNIya karma utkRSTa sthitivALuM bAMdhyuM hoya to bandhasamayathI mAMDI traNa hajAra varasa sudhI potAnA udayathI jIvane kaMipaNa bAdhA karatuM nathI. kAraNa ke teTalA kALamAM karmalikanI niSeka-racanAno abhAva che. tyAra pachInA kALamAM karmacalikanI niSeka racanA thAya che. te te bAbata sUtrakAra jaNAve che-avAdhanA'-abAdhAkALa rahita anubhava yogya karmanI sthiti e karmano niSeka che. te A pramANe che-prathama sthitimAM ghaNA karmacaLa hoya che. bIjI sthitimAM vizeSahIna, trIjI sthitimAM vizeSahIna, ema vizeSa hIna, vizeSa hIna tyAM sudhI kahevAM ke jyAM sudhI te sthitino chello samaya hoya. eTalA vaDe agrAyaNI nAme bIjA pUrvane viSe karmaprakRti prAbhUtanA bandhavidhAnanA sthiti banyAdhikArane viSe je kahyuM che-: catvAryanuyogadvArANi, tadyathA-sthitibandhasthAnaprarUpaNA, abAdhAkaNDaka prarUpaNA, utkRSTaniSekaprarUpaNA, alpabahutvaprarUpaNA iticAra anuyoga dvAro che. jema ke sthitibandhanA sthAnonI prarUpaNA, abAdhA kaDaka prarUpaNA, utkRSTanikaprarUpaNA ane alpabahutaprarUpaNA. temAM utkRSTa abAdhAkaNDakanI prarUpaNA ane utkRSTa niSekanI prarUpaNA batAvI. abAdhAkALanuM parijJAna thavA mATe A upAya che--jenI jeTalA koDAkoDI sAgaropamanI sthiti hoya teno teTalA sekaDo varasano abAdhAkALa jANavo. jenI koTAkoTI sAgaropamanI aMdara sthiti che te karmano AyuSya sivAya jaghanyathI antarmuhUrtano abAdhAkALa ane AyuSyano utkRSTa abAdhAkALa pUrvakoTIno trIjo bhAga samajavo. tethI abAdhAkALano vicAra karIne abAdhAviSayaka sUtrono svayaM vicAra karavo.//ra 1619 niddApaMcayassaNaM bhaMte! kammassa kevatiyaM kAlaM ThitI pannattA? goyamA! jahanneNaMsAgarovamassa tiSNi sattabhAgA paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNayA, ukkoseNaM tIsaM sAgarovamakoDAkoDIo, tiNNi ya vAsasahassAI abAhA, abAhUNiyA kammahitI kmmnnisego| daMsaNacaukkassa NaM bhaMte! kammassa kevatiyaM kAlaM ThitI pannattA? goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM tIsaM sAgarovamakoDAkoDIo, tiNNi ya vAsasahassAI abAhA0 ITU0-22AdarI. (mu0) he bhagavan!pAMca nidrA karmanI keTalo kALanI sthiti kahI che? he gautama! jaghanya palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga vaDe jUna traNa saptAMza sAgaropamanI ane utkRSTa trIza koDAkoDI sAgaropamanI sthiti kahI che. traNa hajAra varSa abAdhAkALa ane - 221 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso kammapayaDINaM ThiiparUvaNaM abAdhAkALa hIna karmasthiti karmano niSeka che. he bhagavan! cAra darzanAvaraNanI keTalA kALanI sthiti kahI che? he gautama! jaghanya antarmuhUrta ane utkRSTa trIza koDAkoDI sAgaropama che. traNa hajAra varasa abAdhAkALa ane abAdhAkALa nyUna karma sthiti e karmano niSeka che. / / 2 26 20 (TI0) pAMca nidrA saMbandhu sUtra kahe che--'nidrAnaMvAmsa nuM maMte'! ityAdi. he bhagavan! nidrApaMcakanI keTalA kALanI sthiti kahI che? ahIM jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAgavaDe nyUna sAgaropamanA traNa saptamAMza che. eTale eka sAgaropamanA sAta bhAga karIe tevA traNa bhAga hoya che. tAtparya e che ke--cAra jJAnAvaraNa, cAra darzanAva2Na, saMjvalana lobha ane pAMca antarAya karmanI prakRtionI jaghanya sthiti antarmuhUrta che. sakaSAyIne sAtAvedanIyanI sthiti bAra muhUrtanI ane kaSAyarahitane be samayanI che. prathamasamaye bandha ane bIje samaye udaya ane trIje samaye karmano nAza kare che. yazaHkIrti ane uccagotranI sthiti ATha muhurta che. puruSavedanI ATha varSa, saMjvalana krodhanI be mAsa, saMjvalana mAnanI eka mAsa, saMjvalana mAyAnI ardhamAsa, ane bAkInI prakRtionI je je potAnI utkRSTa sthiti che tene utkRSTa sittera koTAkoTI sAgaropama pramANa mithyAtvanI sthiti vaDe bhAgatA je Ave tethI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgavaDe hIna jadhanya sthitinuM pariNAma che. temAM pAMca nidrAnI utkRSTa sthiti trIza koTAkoTI sAgaropamanI che, tene sittera koTAkoTI sAgaropama pramANa mithyAtvanI sthiti vaDe bhAgAkAra karatA 'zunya vaDe zUnya uDI jAya che' evI bhAgAkAranI rIta hovAthI traNa saptamAMza sAgaropama thAya che, tene palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna karatAM u52 kahyA pramANe jaghanya sthitiparimANa thAya che. / / 22 / / 620| sAyAveyaNijjassa iriyAvahiyabaMdhagaM paDucca ajahaNNamaNukkoseNaM do samayA, saMparAiyabaMdhagaM paDucca jahaNeNaM bArasa muhuttA, ukkoseNaM paNNarasa sAgarovamakoDAkoDIo, paNNarasa ya vAsasayAI abAhA0 / asAtAvedaNijjassa jahaNNeNaM sAgarovamassa tiNNi sattabhAgA paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNayA, ukkoseNaM tIsaM sAgarovamakoDAkoDIo, tiNNi ya vAsasahassAI abAhA0 / / sU0 - 23 / / 621 / / (mu) sAtAvedanIyanI IryApathika bandhane AzrayI jaghanya ane utkRSTa sivAya be samayanI sthiti che. sAMparAyika bandhane AzrayI jaghanya bAra muhUrta ane utkRSTa pandara koDAkoDI sAgaropamanI sthiti che. tathA pandaraso varasano abAdhAkALa che. asAtAvedanIyanI jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna sAgaropamanA traNa saptamAMzanI sthiti che. utkRSTatrIza koDAkoDI sAgaropamanI sthiti che. teno traNa hajAra varasano abAdhAkALa ane abAdhAkALavarDa nyUna sthiti karmaniSeka kALa samajavo. / / 23 / / 621/ (20) 'sAyAveyaNijjassa iriyAvahiyaM bandhagaM paDucca ajahannamaNukkoseNaM do samayA, saMparAiyabaMdhagaM paDucca jahaNNeNaM vArasa muddattA'sAtAvedanIyanI IryApathika (akaSAyika, kevaLa yogahetuka) baMdhane AzrayI jaghanya ane utkRSTa rahita be samayanI sthiti che. sAMparAyika (kaSAyahetuka) baMdhane AzrayI jaghanya bAra muhUrtanI sthiti che eno pUrveja vicAra karyo che. asAtAvedanIyanI jadhanyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgavaDe nyUna traNa saptamAMza sAgaropamanI sthiti pAMca nidrAnI peThe jANavI. kAraNa ke tenI paNa utkRSTa sthiti trIza koTAkoTI sAgaropamanI che. II23621 // sammattaveyaNijjassa pucchA / goyamA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM chAvaTThi sAgarovamAI sAiregAI | micchattaveyaNijjassajahanneNaM sAgarovamaM paliovamassa asaMkhejjai bhAgeNaM UNagaM, ukkoseNaM sattari koDAkoDIo, satta ya vAsasahassAiM abAhA, abAhUNiyA0 / sammAmicchattaveyaNijjassa jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNa vi * aMtomuhuttaM / kasAyabArasagassa jahanneNaM sAgarovamassa cattAri sattabhAgA paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNayA, UkkoseNaM cattAlIsaM sAgarovamakoDAkoDIo, cattAlIsaM vAsasatAI abAhA jAva Nisego / kohasaMjalaNAe 222 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso kammapayaDINaM ThiiparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 pucchaa| goyamA! jahanneNaM do mAsA, ukkoseNaM cattAlIsaM sAgarovamakoDAkoDIo, cattAlIsaM vAsasatAI abAhAjAva nnisego|maannsNjlnnaae pucchaa| goyamA! jahaNNeNaM mAsaM, ukkoseNaMjahA kohss|maayaasNjlnnaae pucchaa| goyamA! jahaNNeNaM addhamAsaM, ukkoseNaM jahA kohss| lobhasaMjalaNAe pucchaa| goymaa| jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM jahA kohss| itthivedassa pucchaa| goyamAjahanneNaM sAgarovamassa divaddhaM sattabhAgaM paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNayaM, ukkoseNaM paNNarasa sAgarovamakoDAkoDIo, paNNarasa vAsasatAI abaahaa0| purisavedassa NaM0 pucchaa| goyamA!jahaNNeNaM aTThasaMvaccharAI, ukkoseNaM dasa sAgarovamakoDAkoDIo, dasa vAsasatAI abAhA jAva nnisego| NapuMsagavedassa NaM pucchaa| goyamA! jahanneNaM sAgarovamassa duNNi sattabhAgA paliovamassa asaMkhijjaibhAgeNaM UNayA, ukkoseNaM vIsasAgarovama koDAkoDIo, vIsati vAsasatAI abaahaa| hAsa-ratINaM pucchaa| goyamA! jahanneNaM sAgarovamassa eka sattabhAgaM paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNaM, ukkoseNaM dasa sAgarovamakoDAkoDIo, dasa ya vAsasatAI abaahaa0| arai-bhayasoga-duguMchANaM pucchaa| goyamA! jahanneNaM sAgarovamassa doNNi sattabhAgA paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNa. UNayA, ukkoseNaM vIsaM sAgarovamakoDAkoDIo, vIsaM vAsasatAI abaahaa0||suu0-24 / / 622 / / (mU0) samyaktavedanIya saMbandha pRcchA. he gautama! jaghanya antarmuhUrta ane utkRSTa kaMika adhika chAsaTha sAgaropamanI sthiti che. mithyAtvavedanIya karmanI sthiti jaghanya palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga vaDe nyUna eka sAgaropama ane utkRSTa sittera koDAkoDI sAgaropamanI sthiti che. samyugmithyAtva vaMdanIya karmanI jaghanya ane utkRSTa sthiti attamuhUrta che. bAra' kaSAyonI jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna ekasAgaropamanA cAra saptamAMza ane utkRSTasthiti cALIza koDAkoDI sAgaropamanI che. teno cAra hajAra varasano abAdhAkALa, yAvatu abAdhAnyUna) niSeka kALa jANavo. : saMjvalana krodha saMbadhe pRcchA. he gautama! jaghanya be mAsanI ane utkRSTa cALIza koDAkoDI sAgaropamanI sthiti che. teno cAra hajAra varasano abAdhAkALa, yAvat tei vaDe nyUna]niSeka samajavo. saMjavalana monasaMbadhe pRcchA. he gautama! jaghanya eka mAsanI ane utkRSTa sthiti krodhanI jema samajavI. saMjvalana mAyA saMbadhe pRcchA. he gautama! jaghanya ardhamAsanI ane utkRSTa krodhanI sthiti che te pramANe jANavI. saMjavalana lobhasaMbadhe pRcchA. he gautama! jaghanya sthiti antarmuhUrta ane utkRSTa sthiti krodhanA jeTalI jANavI. strIveda saMbandha pRcchA. he gautama! palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe jUna sAgaropamanA aDhI saptamAMza ane utkRSTa pandara koDAkoDI sAgaropama, tathA pandaraso varasano abAdhAkALa hoya che. puruSa vedasaMbadhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI ATha varasa ane utkRSTa dasa koDAkoDI sAgaropama, eka hajAra varasa abAdhAkALa, yAvat teiTalA kALa nyUna]niSekakALa samajavo. napuMsaka veda saMbandha pRcchA. he gautama!jaghanya palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna besaNamAMza sAgaropamanI ane utkRSTa vIza koDAkoDI sAgaropamanI sthiti jANavI. temaja be hajAra varasano abAdhakALa jANavo. hAsya ane rati saMbadhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga vaDe nyUna sAgaropamanI eka sasamAMza ane utkRSTa dasa koDAkoDI sAgaropamanI sthiti hoya che. temaja eka hajAra varasano abAdhakALa jANavo. arati, bhaya, zoka ane jugupsA saMbadhe pRcchA. he gautama! jaghanya palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga vaDe nyUna sAgaropamanA be saptamAMza ane utkRSTa vIza koDAkoDI sAgaropamanI sthiti hoya che. tathA be hajAra varasano abAdhakALa jANavo. //ra4622. (TI) samyakta vedanIyanI jaghanya sthiti antarmuhUrta ane utkRSTathI kAMIka adhika chAsaTha sAgaropama udayane AzrayI jANavI. paNa banyane AzrayI na jANavI. kAraNa ke samyakta ane mizramohanIyano bandha hoto nathI. parantu mithyAtvanA-pudagalo jIve 223 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso kammapayaDINaM ThiiparUvaNaM sarvane yogya-pathamika samyakta rUpa vizuddhi vaDe traNa prakAranA karAya che jema ka-sarvavizuddha ardhavizuddha ane azuddha. temAM je sarvavizuddha pudgalo che te "samyaktavedanIya' kahevAya che. je ardha vizuddha pagalo che te "samyaktamithyAtvavedanIya ane avizuddha pudgalo che te mithyAtvavedanIya' kahevAya che. mATe samyaktavedanIya ane mizravedanIya e be prakRtionA bandhano saMbhava nathI. parantu jyAre te samyakta ane samyakta-mithyAtva pulonI svarUpathI sthitino vicAra karIe tyAre tenI antarmuhUrtanyUna sittera koTAkoTI sAgaropama pramANa sthiti jANavI. ane teTalI sthiti je prakAre hoya te prakAre karmaprakRti TIkAmAM saMkramakaraNanA adhikAramAM vicArI che mATe tyAMthI jANI levuM. mithyAtvavedanIyanI jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgavaDe nyUna ekasAgaropamache, kAraNa ke tenI utkRSTasthiti sittera koTAkoTIsAgaropama pramANe che. samyakvamithyAtvavedanIyanI jaghanya ane utkRSTathI sthiti udaya apekSAe antarmuhUrta che. ane tenA pudgalonI utkRSTa sthitikALa pUrve kahyo che. anantAnubandhicatuSka, apratyAkhyAnacatuSka ane pratyAkhyAnAvaraNa catuSka rUpa bAra kaSAyamAM pratyekanI jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAMga vaDe nyUna cAra saptamAMza sAgaropama che, kAraNa ke teonI utkRSTa sthiti cALIza koTAkoTI sAgaropama pramANe che. saMjvalana kaSAyanI jaghanya sthiti be mAsa vagere pramANavALI che, te kSepakane potAnA bandhanA chellA samaye jANavI. strIvedanI jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna doDha sakSamAMza sAgaropama che, eTale eka sAgaropamanA sAta bhAga karIe temAMnA doDha bhAga pramANa sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe jUna jANavI. ane teTalI saMkhyA trirAzi karavAthI Ave che. te A pramANe jyAre daza koTAkoTI sAgaropama sthiti hoya tyAre eka saptamAMza sAgaropama Ave to paMdara koTAkoTI sAgaropamanI sthiti hoya to keTalA Ave? 10-1-15. ahIM anta rahelA paMdara' rAzi vaDe madhyanA eka rAzine guNatA paMdara thAya, kAraNa ke ekane guNatAM teja rAzi Ave. tene AdinA daza rAzi vaDe bhAgIe eTale doDha sahamAMza thAya. hAsarUmaraDumayo,puMchAM vahavgoDuiM pALiyaLyA'- hAsya, rati, arati, bhaya, zoka ane jugupsAnI jaghanya ane utkRSTa sthiti kahevI, parantasuprasiddha hovAthI kahI nathI. kevI rIte kahevI?te A pramANadAsarAM pucchA joya!No sAgarovamassa sattabhAgo paliovamassa asaMkhejjatibhAgeNa UNo, ukkoseNaM dasasAgarovamakoDAkoDIo, dasavAsasayAI abAhA jAva nisego| araibhayasogaduguMchANaM pucchaa| goyamA! jahaNNeNaM sAgarovamassa doNNi sattabhAgA paliovamassa mahendramAM 'I, 3omAM vIte sarovamoDAkoDIgo, vI sayADuM vIhA nAva nise'--hAsyarati saMbadhe prazna: he gautama!palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga vaDe nyUna sAgaropamano eka saptamAMza ane utkRSTa dasa koTAkoTI sAgaropamanI sthiti che. eka hajAra varasano abAdhakALa ane abAdhA vaDe nyUna niSeka kALa jANavo. arati, bhaya, zoka ane jugupsA saMbadhe prazna. he gautama! jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna sAgaropamano be saptamAMza ane utkRSTa vIza koTAkoTI sAgaropamanI sthiti jANavI. be hajAra varasano abAdhakALa ane teTalA kALavaDe nyUna yAvatu niSeka jANavo. ll24622 geraiyAuyassa NaM0 pucchaa| goyamA! jahanneNaM dasa vAsasahassAI aMtomuhuttamabbhaiyAI, ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI puvvakoDItibhAgamabbhaiyAiMtirikkhajoNiyAuyassa pucchaa| goyamA!jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM tiNNi paliovamAI puvvakoDitibhAgamabhaiyAI, evaM mnnuusaauyssvi| devAuyassa jahA neraiyAuyassa Thiti ttiiAnU-rAdaravA (mu0) narayikAyuSya saMbandha pRcchA. he gautama! jaghanyathI annati adhika dasa hajAra varasa ane utkRSTa pUrvakoTInA trIjA bhAga adhika tetrIza sAgaropamanI sthiti che. tiryaMcAyuSya saMbandha pRcchA. he gautama! jaghanya attamuhUrta ane utkRSTa pUrvakoTInA trIjA bhAga adhika traNa palyopamanI sthiti jANavI. ema manuSpAyuSyanI paNa sthiti jANavI. devAyuSyanI sthiti narayikAyuSya pramANe jANavI. ra pI623ll 224 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso kammapayaDINaM ThiiparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 (TI) tiryaMcAyuSya ane manuSyAyuSyanI pUrva koTInA trIjA bhAga vaDe adhikatraNa palyopamanI sthiti kahI che, te AyuSyanA baMdha karanArA pUrva koTI varasanA AyuSyavALA manuSya ane tiryaMconI apekSAe jANavI. kAraNa ke bIje eTalI sthiti ane pUrva koTInA trIjA bhAganI abAdhA prApta thatI nathI. ripI/623 nirayagatinAmae nnNpucchaa| goyamA!jahanneNaM sAgarovamasahassassa dosattabhAgA paliovamassa asaMkhijjatibhAgeNaM UNayA, ukkoseNaM vIsaM sAgarovamakoDAkoDIo, vIsa ya vAsasatAI abaahaa0| tiriyagatiNAmAe jahA npuNsgvedss|mnnuygtinnaamaae pucchaa|jhnnnnennNsaagrovmss divabaMsattabhAgaM paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNagaM, ukkoseNaM paNNarasa sAgarovamakoDAkoDIo, paNNarasa ya vAsasatAI abaahaa0| devagatiNAmAe NaM pucchaa| goyamA! jahaNNeNaM sAgarovamasahassassa ekke sattabhAgaM paliovamassa asaMkhijjaibhAgeNaM UNagaM, ukkoseNaMjahA purisavedassA egiMdiyajAtiNAmAraNaM pucchaa| goyamA! jahaNNeNaMsAgarovamassadoNNi sattabhAgA paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNagA, ukkoseNaM vIsaM sAgarovamakoDAkoDIo, vIsaya vAsasatAI abAhA / beiMdiyajAiNAmAe NaM pucchaa| goyamA! jahaNNeNaM sAgarovamassa Nava paNatIsatibhAgA paliovamassa asaMkhijjaibhAgeNaM UNagA, ukkoseNaM aTThArasa sAgarovamakoDAkoDIo, aTThArasa ya vAsasatAI abaahaa| teiMdiyajAiNAmAe NaM jahaNNeNaM evaM ceva, ukkoseNaM aTThArasasAgarovamakoDAkoDIo, aTThArasa ya vAsasatAI abaahaa0| cauridiyajAiNAmAe nnNpucchaa| goyamA!jahanneNaM sAgarovamassa Nava paNatIsatibhAgA paliovamassa asaMkhijjaibhAgeNaM UNagA, ukkoseNaM aTThArasa sAgarovamakoDAkoDIo, aTThArasa vAsasatAI abaahaa| paMciMdiyajAiNAmAe NaM. pucchaa| goyamA!jahanneNaMsAgarovamassadoNNisattabhAgA paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNagA, ukkoseNaM vIsaM sAgarovamakoDAkoDIo, vIsa ya vAsasatAI abaahaa0| orAliyasarIraNAmAe vi evaM cevAveuvviyasarIraNAmAe NaM bhaMte!0 pucchaa| goyamA!jahaNNeNaMsAgarovamasahassassadosattabhAgA paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNagA, ukkoseNaM vIsaM sAgarovamakoDAkoDIo, vIsai ya vAsasatAI abaahaa| AhAragasarIraNAmAe jahanneNaM aMtosAgarovamakoDAkoDIo, ukkoseNa vi aNtosaagrovmkoddaakoddiio| teyAkammasarIraNAmAe jahaNNeNaM [sAgarovamassa] doNNi sattabhAgA paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNagA, ukkoseNaM vIsaMsAgarovamakoDAkoDIo, vIsa ya vAsasatAI abaahaa0|oraaliy veuvviya AhAragasaraMgovaMgaNAmAe tiNNi vi evaM ceva, sarIrabaMdhaNaNAmAe vi paMcaNha vi evaM ceva, sarIrasaMghAyaNAmAe paMcaNha vijahA sarIraNAmAe kammassa Thiti tti, vairosabhaNArAyasaMghayaNaNAmAe jahA rtinnaamaae| usabhaNArAyasaMghayaNaNAmAe pucchaa| goyamA! jahaNNeNaM sAgarovamassa cha paNatIsatibhAgA paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNagA, ukkoseNaM bArasa sAgarovamakoDAkoDIo, bArasa ya vAsasatAI abAhA / NArAyasaMghayaNaNAmassa jahanneNaMsAgarovamassa satta paNatIsatibhAgA paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNagA, ukkoseNaM coddasa sAgarovamakoDAkoDIo, coddasa vAsasatAI abaahaa0| addhaNArAyasaMghayaNaNAmassa jahanneNaM sAgarovamassa aTTha paNatIsatibhAgA paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNagA, ukkoseNaM solasa sAgarovamakoDAkoDIo, solasa ya vAsasatAI abaahaa0| khIliyAsaMghayaNe NaM0 pucchaa| goyamA! jahanneNaM sAgarovamassa Nava paNatIsatibhAgA paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNagA, ukkoseNaM aTThArasa sAgarovamakoDAkoDIo, aTThArasa ya vAsasatAI abaahaa0|sevtttth 225 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso kammapayaDINaM ThiiparUvaNaM [chevaTTa] saMghayaNaNAmassa pucchaa| goyamA!jahanneNaMsAgarovamassa doNNisattabhAgA paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNagA, ukkoseNaM vIsaM sAgarovamakoDAkoDIo, vIsa ya vAsasatAI abAhA0, evaM jahA saMghayaNaNAmAe cha bhaNiyA eva saMThANA vi cha bhaanniyvvaa| sukillavaNNaNAmAe pucchaa| goyamA! jahanneNaM sAgarovamassa egaM sattabhAgaM paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNagaM, ukkoseNaM dasa sAgarovamakoDAkoDIo, dasa ya vAsasatAI abaahaa0| hAliddavaNNaNAmAe NaM pucchaa| goyamA!jahanneNaMsAgArovamassa paMca aTThAvIsatibhAgA paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNagA, ukkoseNaM addhaterasasAgarovamakoDAkoDIo, addhaterasa ya vAsasatAI abaahaa0| lohiyavaNNaNAmAe NaM0 pucchaa| goyamA! jahanneNaM sAgarovamassa cha aTThAvIsatibhAgA paliovamassa asaMkhejjaibhAgehiM UNagA, ukkoseNaM paNNarasa sAgarovamakoDAkoDIo, paNNarasa ya vAsasatAI abaahaa| nIlavaNNaNAmAe pucchaa| goyamA!jahanneNaMsAgarovamassa satta aTThAvIsatibhAgA paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNagA, ukkoseNaM addhadvArasa sAgarovamakoDAkoDIo, addhaTThArasa vAsasatAI abaahaa| kAlavaNNaNAmAe jahA sevtthtthsNghynnss| submigaMdhaNAmAe pucchaa| goyamA! jaha sukillavaNNaNAmassa, dubbhigaMdhaNAmAe jahA sevaThThasaMghayaNassa, rasANaM mahurAdINaM jahA vaNNANaM bhaNiyaM taheva parivADIe bhANiyavvaM, phAsA je apasatthA tesiM jahA sevaTThassa, je pasatthA tesiM jahA sukillavaNNaNAmassa, agurulahuNAmAe jahA sevaTThassa, evaM uvaghAyaNAmAe vi, parAghAyaNAmAevievaM cevANirayANupuvvINAmAe pucchaa|goymaa!jhnnnnennNsaagrovmshssss do sattabhAgA paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNagA, ukkoseNaM vIsaM sAgarovamakoDAkoDIo, vIsa ya vAsasatAI abaahaa0| tiriyANupuvvIe pucchaa| goyamA! jahanneNaM sAgarovamassa do sattabhAgA paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNagA, ukkoseNaM vIsaM sAgarovamakoDAkoDIo, vIsaya vAsasatAI abaadhaa0| maNuyANupuvvINAmAe nnNpucchaa| goyamA!jahanneNaMsAgarovamassa divaDhaMsattabhAgaMpaliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNagaM, ukkoseNaM paNNarasa sAgarovamakoDAkoDIo, paNNarasa ya vAsasatAI abaahaa0| devANupuvvINAmAe pucchaa| goyamA! jahanneNaM sAgarovamasahassassa eNaM sattabhAgaM paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNagaM, ukkoseNaM dasa sAgarovamakoDAkoDIo, dasa ya vAsasatAI abaahaa| UssAsaNAmAe pucchaa| goyamA! jahA tiriyANupuvvIe, AyavaNAmAe vi evaM cev| ujjovaNAmAe vi| pasatthavihAyagatiNAmAe pucchaa| goyamA! jahanneNaM egaM sAgarovamassa sattabhAgaM ukkoseNaM dasa sAgarovamakoDAkoDIo, dasa ya vAsasatAI abaahaa0| apasatthavihAyogatiNAmassa pucchaa| goyamA! jahaNNeNaM sAgarovamassa doNNi sattabhAgA paliovamassa . asaMkhejjaibhAgeNaM UNagA, ukkoseNaM vIsaMsAgarovamakoDAkoDIo, vIsa ya vAsasatAI abaahaa0| tasaNAmAe thAvaraNAmAe ya evaM cevAsuhamaNAmAe pucchaa| goyamA!jahanneNaMsAgarovamassaNava paNatIsatibhAgA paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNagA, ukkoseNaM aTThArasa sAgarovamakoDAkoDIo, aTThArasa ya vAsasatAI abaahaa0| bAdaraNAmAe jahA appstthvihaaygtinaamss| evaM pajjattagaNAmAe vi, apajjattagaNAmAe jahA suhumaNAmassa patteyasarIraNAmAe vido sttbhaagaa|saahaarnnsriirnnaamaaejhaa suhumassAthiraNAmAe egaMsattabhAgaM,athiraNAmAe do, subhaNAmAe ego, asubhaNAmAe do, subhagaNAmAe ego, dubhagaNAmAe do, sUsaraNAmAe ego, dUsaraNAmAe do, * AejjaNAmAe ego, aNAejjaNAmAe do, jasokittiNAmAe jahaNNeNaM aTTha muhuttA, ukkoseNaM dasa . 226 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaima kammapayaDIpayaM bIo uddeso kammapayaDINaM ThiiparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAMga 2 sAgarovamakoDAkoDIo, dasa ya vAsasatAI abaahaa0| ajasokittiNAmAe pucchaa| goyamA! jahA apasatthavihAyagatinAmassa, evaM NimmANaNAmAe vi| titthagaraNAmAe NaM0 pucchaa| goyamA! jahaNNeNaM aMtosAgarovamakoDAkoDIo, ukkoseNa viM aNtosaagrovmkoddaakoddiio| evaM jattha ego sattabhAgo tattha ukkoseNaM dasa sAgarovamakoDAkoDIo, dasa ya vAsasatAI abaahaa0| jattha do sattabhAgA tattha ukkoseNaM vIsaM sAgarovamakoDAkoDIo, vIsa ya vAsasayAI abaahaa0||26||624|| (mU0) narakagati nAma saMbadhe pRcchA. gautama!jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vanyUna eka hajAra sAgaropamanA be saptamAMza ane utkRSTa vIza koDAkoDI sAgaropamanI sthiti hoya che. tathA abAdhAkALa be hajAra varasano jANavo. tiryaMcagatinAmanI napuMsakavedanI peThe sthiti jANavI. manuSyagatinAma saMbadhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna sAgaropamanA doDha sAtamo bhAga ane utkRSTa pandara koDAkoDI sAgaropamanI sthiti hoya che. tathA abAdhAkALa pandaraso varasano jANavo. devagatinAmasaMbandha pacchA. he gautama! jaghanyathI palyopamanAasaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna eka hajAra sAgaropamano sAtamo bhAga ane utkRSTa sthiti paruSavedanA talya jANavI. ekendriya jAtinAma saMbadhe pucchA. he gautama! jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga vaDe na sAgaropamanA be samamAMza ane utkRSTa vIza koDAkoDI sAgaropamanI sthiti jANavI. tathA be hajAra varasano abAdhAkALa samajavo. beindriyajAtinAma saMbadhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna sAgaropamanA nava pAMtrIzAMza, utkRSTa aDhAra koDAkoDI sAgaropamanI sthiti tathA aDhAraso varasano abAdhAkALa jANavo. te indri jAtinAma saMbandha pRcchA. he gautama! jaghanya sthiti emaja beIndriya pramANe samajavI. utkRSTa aDhAra koDAkoDI sAgaropamanI ane aDhAraso varasano abAdhAkALa jANavo. caurindriyanAma saMbadhe pRcchA. he gautama! jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga vaDe nyUna sAgaropamanA nava pAMtrIzAMza, ane utkRSTa sthiti aDhAra koDAkoDI sAgaropamanI jANavI. tathA abAdhAkALa aDhAraso varSano jANavo. paMcendriyajAtinAma saMbadhe pRcchA. he gautama! . jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgavaDanyUna sAgaropamanA besaNamAMza ane utkRSTavIza koDAkoDI sAgaropamanI tathA abAdhAkALa be hajAra varasano jANavo. audArika zarIranAma saMbadhe paNa emaja jANavuM. he bhagavan! vaikriya zarIra nAma saMbaMdhe pRcchA. he gautama!jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna eka hajAra sAgaropamanA be saptamAMza ane utkRSTa vIza koDAkoDI sAgaropamanI sthiti, tathA be hajAra varasano abAdhAkALa jANavo. AhAraka zarIranAmanI jaghanya aMta:koTAkoTI sAgaropamanI ane utkRSTa aMta:koTAkoTI sAgaropamanI sthiti jANavI. taijasa ane kAmaNanAmanI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyuna be saptamAMza ane utkRSTa vIza koTAkoTI sAgaropamanI sthiti jANavI. tathA be hajAra varSano abAdhAkALa samajavo. audArika, vaikriya ane AhAraka zarIropAMganAma e traNenI sthiti emaja (upara kahyA pramANe) jANavI. pAMca zarIrabandhana nAmanI paNa sthiti emaja samajavI. pAMce zarIrasahItanAmanI sthiti paNa zarIranAma karmanI sthiti pramANe jANavI. vajaRSabhanArAyaNa nAmanI sthiti ratimohanIya karmanI peThe jANavI. nArAca sahayaNa nAma saMbadhe pRcchA. he gautama! jaghanya palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna sAgaropamanA cha pAMtrIzAMza, ane utkRSTa bAra koTAkoTI sAgaropamanI sthiti, temaja bAraso varSano abAdhAkALa jANavo. vRSabhanArAca sahayaNanI jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna sAgaropamanA sAta pAMtrIzAMza ane utkRSTa cauda koTAkoTI sAgaropamanI sthiti hoya che, tathA abAdhAkALa caudaso varasano samajavo. ardhanArA sahayaNanIjaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna sAgaropamanA ATha pAMtrIzAMza ane utkRSTa sthiti soLa koTAkoTI | - 227 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso kammapayaDINaM ThiiparUvaNaM sAgaropamanI tathA soLaso varSano abAdhAkALa samajavo. kIlikA sahayaNa saMbandhe pRcchA. he gautama! jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna sAgaropamanA nava pAMtrIzAMza ane utkRSTa aDhAra koTAkoTI sAgaropamanI tathA aDhAraso varSano abAdhAkALa jANavo. chevaTTu-sevArtA saMghayaNa nAma saMbaMdhe pRcchA. he gautama! palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna sAgaropamanA be samamAMza ane utkRSTa sthiti vIza koTAkoTI sAgaropama tathA be hajAra varasano abAdhAkALa jANavo. e pramANe jema saMghayaNanAmanI cha prakRtio kahI tema saMsthAnanAma karmanI paNa kahevI. zuklavarNanAma saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna eka sAgaropamanA eka samamAMza ane utkRSTa dasa koTAkoTI sAgaropamanI sthiti, tathA eka hajAra varSa abAdhAkALa jANavo. hAridravarNanAma saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna sAgaropamanA pAMca aThyAvIzAMza ane utkRSTa sthiti sADA bAra koTAkoTI sAgaropamanI tathA sADA bAraso varasano abAdhAkALa jANavo. lohitavarNanAma saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna sAgaropamanA cha aThyAvIzAMza ane utkRSTa sthiti paMdara koTAkoTI sAgaropamanI tathA paMdaraso varasano abAdhAkALa jANavo. nIlavarNanAma saMbandhe pRcchA. he gautama! jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna sAgaropamanA sAta aThyAvIzAMza ane utkRSTa sADAsattara koTAkoTI sAgaropamanI tatho sADAsattaraso varasano abAdhAkALa jANavo. kALavarNanAmanI sthiti chevaTTha saMghayaNanAmanI peThe jANavI. surabhigaMdhanAma saMbandhe pRcchA. he gautama! jema zuklavarNanAmanI sthiti kahI che tema jANavI. durabhigaMdhanAmanI chevaka saMghayaNanAmanI sthitinI peThe jANavI. madhurAdi rasanI sthiti jema varNanI sthiti kahI che tema anukrame kahevI. je aprazasta sparze che teonI sthiti chevaTThasaMghayaNanAmanI jema ane je prazasta varNo che teonI sthiti zuklavarNa nAmanI peThe kahevI. agurulaghunAma karmanI sthiti chevaTTha saMghayaNanAmanI peThe jANavI. ema upaghAtanAmanI paNa sthiti samajavI. parAghAtanAmanI sthiti paNa emaja jANavI. narakAnupUrvInAma saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna eka hajAra sAgaropamanA be sakSamAMza ane utkRSTa sthiti vIza koTAkoTI sAgaropamanI tathA be hajAra varasano abAdhAkALa jANavo. tiryaMcAnupUrvI saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna sAgaropamanA be saptamAMza ane utkRSTa sthiti vIza koTAkoTI sAgaropama tathA be hajAra varasano abAdhAkALa jANavo. manuSyAnupurvI saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna sAgaropamanA doDha saptamAMza ane utkRSTa sthiti paMdara koTAkoTI sAgaropamanI tathA paMdaraso varasano abAdhAkALa jANavo. devAnupUrvI saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna hajAra sAgaropamano eka samamAMza ane utkRSTa sthiti dasa koTAkoTI sAgaropamanI tathA eka hajAra varasano abAdhAkALa jANavo. ucchavAsanAma saMbaMdhe pRcchA. he gautama! tiryaMcAnupUrvI saMbaMdhe kahyuM che tema jANavuM. AtapanAma saMbaMdhe paNa emaja jANavuM. udyotanAma saMbaMdhe ane prazasta vihAyogatinAma saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanya sthiti eka sAgaropamanA sAta bhAga ane utkRSTa dasa koTAkoTI sAgaropamanI tathA eka hajAra varasano abAdhAkALa samajavo. aprazasta vihAyogatinAma saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna sAgaropamanA be sakSamAMza ane utkRSTa vIza koTAkoTI sAgaropamanI tathA be hajAra varasano abAdhAkALa jANavo. trasanAma ane sthAvaranAma saMbaMdhe emaja jANavuM. sUkSmanAma saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna sAgaropamanA nava pAMtrIzAMza ane utkRSTa aDhAra koTAkoTI sAgaropamanI tathA aDhAraso varasano abAdhAkALa jANavo. bAdara nAmanI sthiti aprazasta vihAyogatinAmanI peThe kahevI. ema paryAptanAmanI sthiti kahevI, aparyApta nAmanI sthiti sUkSmanAmanI peThe jANavI. pratyeka zarIranAmanI paNa be saptamAMza, sAdhAraNa 228 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso kammapayaDINaM ThiiparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 zarIranAmanI sUkSmanI paTe, sthiranAmanI eka saptamAMza, asthiranAmanI be saptamAMza, zubhanAmanI eka saptamAMza, azubhanAmanI be saptamAMza, subhaganAmanI eka saptamAMza, durbhaganAmanI be saptamAMza, susvaranAmanI eka saptamAMza, dusvaranAmanI be saptamAMza, AyanAmanI eka saptamAMza, anAdeya nAmanI be saptamAMza yaza:kIrtinAmanI jaghanya sthiti ATha muhurta ane utkRSTa sthiti dasa koTAkoTI sAgaropamanI ane eka hajAra varasano abAdhAkALa samajavo. ayazakIrtinAma saMbaMdhe pRcchA. he gautama!jema aprazastavihAyogatinAmanI sthiti kahI tema kahevI. e pramANe nirmANa nAmanI paNa sthiti kahevI. tIrthaMkaranAma saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanya sthiti attaHkoTAkoTI sAgaropama ane utkRSTa paNa anta:koTAkoTI sAgaropama jANavI. e pramANe jyAM eka saptamabhAga hoya tyAM utkRSTathI dasa koTAkoTI sAgaropama sthiti ane eka hajAra varasano abAdhAkALa jANavo ane jyAM be saptama bhAga hoya tyAM utkRSTathI vIza koTAka sAgaropamanI sthiti ane be hajAra varasano abAdhAkALa jANavo. //ra6/624o. (TI) 'tiriyaDunAmAnahI napuMsAveya' tiryaMcagatinAmanI napuMsaka vedanI peThe sthiti jANavI. eTale jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga vaDe nyUna be saptamAMza sAgaropama ane utkRSTathI vIza koTAkoTI sAgaropamanI sthiti jANavI. manuSyagati nAmanI "nahavi sarovarsI vivaddhasattAka pativamasta masaMvegaDramANe 'ti-jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna doDha sakSamAMza sAgaropamanI jANavI. ahIM strIvedanI peThe vicAra karavo. ahIM "vivaDhasattama' ityAdine vize prAkRta hovAthI napuMsaka liMgano nirdeza karyo che. narakagati nAmanI jaghanyathI sthiti hajAra sAgaropamanI be saptamAMza jANavI. tAtparya e che ke sAgaropamanA be saptamAMzane hajAra vaDe guNavA. kAraNa ke tenI utkRSTa sthiti vIza koTAkoTI sAgaropama pramANa che, teno sauthI jaghanya baMdha asaMjJI paMcendriyane hoya che kAraNa ke asaMjJI paMcendriyano jaghanya karmabandha ekendriyanA jaghanya karmabandhanI apekSAe hajAra guNo che. A bAbatano vicAra vaikriya zarIranA vicAra prasaMge karavAmAM Avaze. devagatinAmano jaghanya baMdha hajAra sAgaropamano sAtamo bhAga jANavo. tAtparya e che ke sAgaropamano eka sasamAMza hajArathI gaNavo. kAraNa ke tenI utkRSTa sthiti dasa koTAkoTI sAgaropama che. tethI pUrve kahelA karaNa-rIti vaDe eka sAgaropamano sAtamo bhAga Ave che. eno bandha paNa jaghanyathI asaMjJI paMcendriyane hoya che mATe hajAra guNo kahyo che. devagatinAma saMbadhe sUtramAM 13onuM nahIM puriveva'_utkRSTa bandha puruSavedanI peThe jANavo. mATe dasa koTAkoTI sAgaropamano che. ane eka hajAra varasano abAdhAkALa che ane abAdhA vaDe nyUna karmasthiti te karmaniSeka jANavo. beindriyajAtinAmasUtramAM jahannemAM nava paLatI mA patigovamasta jJamAne kaII'--beindriya jAtinAmanI jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAgavaDe nyUna sAgaropamanA nava pAMtrIzAMza hoya che. ane utkRSTa sthiti aDhAra koTAkoTI sAgaropama pramANa che. kAraNa ke "gaTTAra suTuMvittitino" sUkSma ane vikalatrikanI sthiti aDhAra koTAkoTI sAgaropama che-evuM zAstravacana che. tethI aDhAra koTAkoTI sAgaropamane mithyAtvanI sittera koTAkoTI sAgaropama pramANa utkRSTa sthiti vaDe bhAga Apavo. bhAga pUro thato nathI, mATe zUnya vaDe zUnyane uDAvI devI. tethI upara aDhAra ane nIce sittera Ave che. tene ardha vaDe cheda uDADatA nava pAMtrIzAMza thAya che. tene palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna karavA, eTale sUtramAM kaheluM parimANa Ave che. e pramANe te indriya jAti ane caurindriya jAtinAma saMbandha bane sUtrono vicAra karavo. vaikriyazarIranAma sutrane vize 'nahavolvi sarovarU to sattama pattimovamasa asaMngamAM 5MT' jaghanyathI palyopamanA asaMkhyatamAM bhAga vaDe nyUna sAgaropamanA be saptamAMza sthiti hoya che. ahIM vaikriyazarIranAmanI utkRSTa sthiti vIsa koTAkoTI sAgaropama che, tethI pUrve kahela karaNa vaDe jaghanya sthitinA vicAramAM sAgaropamanA be saptamAMza Ave che. paranta vaikriyaSaka ekendriyo ane vikalendriyo bAMdhatA nathI, paNa asaMzI paMcendriyAdika bAMdhe che ane asaMjJI paMcendriyAdi jaghanyathI bandha karatAM ekendriyanA bandhanI apekSAe hajAra guNo baMdha kare che. kAraNa ke "paLavInA paUUsA sAthe sahasa 2 guNo " pacIza, pacAsa, so ane sahastra guNA karavA--evuM vacana che, tethI je 229 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso kammapayaDINaM ThiiparUvaNaM sAMgaropamanA be saptamAMza thAya che tene pUrve kahela karaNa rUpa hajAra vaDe guNavAthI sUtramAM kaheluM parimANa thAya cha-be hajAra saptamAMza-hajAra sAgaropamanA be saptamAMza thAya e tAtparya che. AhArakazarIranAmanI jaghanyathI paNa antaHkoTAkoTI sAgaropama ane utkRSTathI paNa antaHkoTAkoTI sAgaropamanI sthiti che, parantu jaghanyathI utkRSTa saMkhyAtaguNa samajavuM. anya AcArya AhAraka catuSkanI sthiti jaghanyathI paNa antarmuhUrta mAne che. te saMbaMdhe A granthano pATha che-"vuMveya baTTu vAsA aTTha mudduttA namunoyaLA sA vArasa AhAra-viSAvaraLALa pUiLA" puruSavedanI sthiti ATha varSa, yaza ane ucca gotranI ATha muhurta, sAtAvedanIyanI bAra muhurta, AhAraka, aMtarAya ane jJAnAvaraNa darzanAvaraNanI kaMika nyUna-antarmuhUrta jANavI. ahIM satya zuM che te kevalajJAnI jANe. jema pAMca za2I2nuM jaghanyathI ane utkRSTathI sthitipariNAma kahyuM. teja kramathI pAMca zarIrabaMdhana ane pAMca za2I2saMghAta saMbaMdhe kahevuM. teja sUtrakAra kahecha--"sarI vaMdhananAmava paMcavi vaM seva, sarIrasaMSAyaLanAmAN vi paMna-vi'' pAMca zarIrabaMdhananAma saMbaMdhe ane pAMca za2I2saMghAtanAma saMbaMdhe paNa emaja samajavuM. vajaRRSabhanArAcasaMghayaNa nAmanI sthiti jema pUrve ratimohanIyanI kahI che tema kahevI "vIsahanArAyasaMSayaLanAmAN aaN maMte! jammasa jevAM jAta ThitI pannattA? goyamA ! jahanneNaM ekkaM sattabhAgaM paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNaM, ukkoseNaM dasa sAgarovamakoDAkoDIo " / he bhagavan! vajaRRSabhanArAca saMghayaNa nAmanI keTalA kALanI sthiti kahI che? he gautama! jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna / eka saptamAMza sAgaropama che ane utkRSTathI dasa koTAkoTI sAgaropamanI che. RSabhanArAca sUtramAM palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna 'sAgaropamanA cha pAMtrIzAMza sthiti che. kAraNa ke RSabhanArAca saMghayaNanI utkRSTa sthiti bAra koTAkoTI sAgaropamanI che, tene mithyAtvanI sittera koTAkoTI pramANa sthiti vaDe bhAgavA. bhAga cAlato na hovAthI zUnya vaDe zUnyane uDADI chedya ane chedaka rAzino artha cheda uDADatAM sAgaropamanA cha pAMtrIzAMza thAya che, tene palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAge nyUna karavI. ema nArAcasaMhanananAmanI jaghanya sthitinA vicAramAM palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDenyUna sAgaropamanA sAta pAMtrIzAMza hoya che, kAraNa ke tenI utkRSTa sthiti cauda sAgaropama pramANa che. ardhanArAca saMhanananAmanI sAgaropamanA ATha pAMtrIzAMza jaghanya sthiti che, kAraNa ke tenI utkRSTa sthiti soLa sAgaropama koTAkoTI pramANa che. kIlikA saMhanananAmanI jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna sAgaropamanA nava pAMtrIzAMza che, kAraNa ke tenI utkRSTa sthiti aDhAra koTAkoTI sAgaropamapramANa hovAthI vicAravI. sevArtAsaMhanana sUtra sugama che. jema cha saMghayaNanI sthiti kahI tema cha saMsthAnanI sthiti paNa . kahevI. ane te pramANe sUtrakAra kahe che- 'vaM nahA saMSayaLanAmA chaLiyA, vaM saMtALA chammALiyannA'- Aja artha anya sthaLe paNa kahyo che-- "saMSayaLe saMtALe patname rasa ramesu cuvuphtI"-prathama saMghayaNa ane saMsthAnanI dasa koTAkoTI sAgaropamanI sthiti che ane pachI uparanA saMghayaNa ane saMsthAnane vize babbe sAgaropamanI vRddhi karavI". hAridravarNanAma saMbadhe sUtramAM jadhanyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna sAgaropamanA pAMca aThyAvIzAMzanI sthiti jANavI, kAraNa ke hAridravarNanAmanI sADAbAra koTAkoTI sAgaropamanI sthiti che. anya sthaLe paNa kahyuM che ke "sudhdhiA-sumi-mahuDALa vRkSa 3 tahIM sukhaLa-32AsAnuM ahvAngapavuphtI vijJAntipuALA" zukla varNa, surabhigandha, ane madhura rasanI dasa koTAkoTI sAgaropamanI sthiti che, subhaganAma, uSNasparza, amla2sa ane hAridravarNanI sthitimAM aDhI sAgaropamanI vRddhi karavI," tene sittera koTAkoTI sAgaropama pramANa mithyAtvanI sthiti vaDe bhAgavA. zUnya vaDe zUnya uDI jAya che, tethI uparanI rAzi sADAbAra hovAthI aMza sahita che, paNa pUrNa nathI. mATe tene cAra bhAga karavA mATe cAre guNavAthI pacAsa thAya che nIcenI sittera saMkhyArUpa cheda rAzine cAre guNavA eTale basone eMzI thAya che. tethI pharI zUnya vaDe zUnya uDADatAM sAgaropamanA pAMca aThyAvIzAMza thAya che, tene palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga hIna karatAM sUtrokta pariNAma Ave che. Aja gaNitanI rIta vaDe ` lohitavarNanAmanI jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgavaDe hIna sAgaropamanA cha aThyAvIzAMza che, kAraNa ke tenI utkRSTa sthiti paMdara koTAkoTI sAgaropama pramANa che. nIlavarNanAmanI jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAge nyUna 230 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso kammapayaDINaM ThiiparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sAgaropamanA sAta aThyAvIzAMza jANavA. kAraNa ke utkRSTathI tenI sthiti sADAsattara sAgaropama pramANa che. 'vinAmag nahIM chevasiMdhayakSa' iti. kALAvarNanAmanI chevaTTa saghayaNanI peThe jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna sAgaropamanA be saptamAMza ane utkRSTathI vIza koTAkoTI sAgaropamanI jANavI. surabhigandhanAmanI zuklavarNa nAmanI jema sthiti samajavI, kAraNa ke suzi7surabimadura rasa 3' zuklavarNa, surabhigandha ane madhurarasanI dasa koTAkoTI sAgaropamanI sthiti che-evuM zAstravacana che. durabhigaMdhanAmanI jema sevArtasaMhanananI kahI che. tema samajavI, te hamaNAMja kahelI che, tethI tene pharIthI kahetA nathI.*rasAmAM madurArIkhe nahIM vAge maNiye tahAM parivAlI baLiyaa' iti. madhurAdi rasonI jema varNonI sthiti kahI che tema anukrame kahevI. te A pramANe-madhurasanI jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna sAgaropamano eka saptamAMza ane utkRSTathI dasa koTAkoTI sAgaropama jANavI. tathA eka hajAra varasano abAdhAkALa hoya che. abAdhArahita kamasthiti karmadalika niSeka jANavo. aspharasa nAmanI jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe hIna sAgaropamanA pAMca aThyAvIzAMza ane utkRSTathI sADAbAra koTAkoTI sAgaropamatathA sADAbAraso varasano abAdhAkALa jANavo. kaSAyarasanAmanI jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhAtamA bhAga vaDe nyUna sAgaropamanA cha aThyAvIzAMza utkRSTathI paMdara koTAkoTI sAgaropama, ane paMdaraso varasano abAdhAkALa jANavo. kaTukarasanI jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna sAgaropamanA saMta aThyAvIzAMza ane utkRSTathI sADAsattara koTAkoTI sAgaropama, tathA sADAsattaraso varasano abAdhAkALa jANavo. tiktarasa nAmanI jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna sAgaropamanA be saptamAMza, ane utkRSTa sthiti vIza koTAkoTI sAgaropamanI hoya che. tathA be hajAra varSa abAdhA ane abAdhAkALa rahita karmasthiti karmadalaniSeka samajavo. sparze be prakAranA che-prazasta ane aprazasta, temAM mRdu, laghu, snigdha ane uSNarUpa prazasta sparze che, karkaza, guru, rukSa, ane zItarUpa aprazasta sparzI che, prazasta sparzInI jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga vaDe nyUna sAgaropamano eka saptamAMza ane utkRSTathI dasa koTAkoTI sAgaropama che. tathA eka hajAra varasano abAdhAkALa ane abAdhAkALahIna karmasthiti karmadalika niSeka samajavo. aprazasta sparzanI jaghanya palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyuna sAgaropamanA be saptamAMza ane utkRSTa sthiti vIza koTAkoTI sAgaropamanI che. tathA be hajAra varasano abAdhAkALa ane abAdhAkALahIna karmanI sthiti karmalikano niSeka jANavo. te pramANeja sUtrakAra kahe che pAsA ne patthA tesiM nahIM sevaksa, ne patthA tesiM nahI suvi7vanAmasa.' je aprazasta sparze che teonI sthiti chevaTTa saMghayaNanI peThe jANavI ane je prazasta sparza che teonI sthiti zaklavarNanAmanI peThe jANavI." narakAnupUrvInAmanI jaghanya sthiti hajAra sAgaropamanA be saptamAMza eTale sahasaguNa be saptamAMza sAgaropama jANavI. teno vicAra narakagatinI peThe karavo, manuSyAnupUrvInAma sUtramAM 'nAne sAkArovanasa vivaa sattamAne pattimottama 'ti. palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUnadoDha saptamAMza sAgaropama jANavI." kAraNa ke tenI utkRSTa sthiti paMdara koTAkoTI sAgaropama pramANa chobIje sthaLe paNa kahyuM che ka- ___ "tIsaM koDAkoDI asaay-aavrnn-aNtraayaannN| micche sayarI itthI-maNuduga-sAyANa pnnrs"| asatAvedanIya, jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa ane antarAya karmanI trIza koDAkoDI sAgaropama, mithyAtvanI sittera koTAkoTI, strIveda, manuSyaddhika ane sAtA vedanIyanI pandara koTAkoTI sAgaropama pramANa sthiti jANavI." devAnupUrvanAma karmanI paNa sthiti jaghanyathI palyopamanA asaMkhayAtamAM bhAga vaDe nyUna sahasaguNa eka saptamAMza sAgaropama jANavI, kAraNa ke tenI utkRSTa sthiti dasa koTAkoTI sAgaropama pramANa che. kahyuM che ke "vuM-hA-ra-3nne sumati-ftharArUcha-tevo rasa sesA vIsA vaphAvAda vAsasayA * puruSaveda, hAsya, rati, ucca gotra, zubhavihAyogati, sthirAdiSaka ane devadvikanI sthiti dasa bAkInAnI vIza koTAkoTI sAgaropama che ane jeTalo koTAkoTI hoya teTalA seMkaDo varSa abAdhA hoya che. devAnupUrvIno jaghanyathI bandha asaMjJI paMcendriyone 231 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 visaimaM kampayaDIpayaM bIo uddeso kammapayaDINaM ThiiparUvaNaM hoya che. sUkSmanAma sUtramAM jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgavaDe nyUna sAgaropamanA nava pAMtrIzAMza sthiti beindriya jAtinAmanI peThe jANavI. kAraNa ke sUkSmanAma karmanI utkRSTa sthiti aDhAra koTAkoTI sAgaropama pramANa che. kemake 'aTThArasa suhumaviAtatine' sUkSma ane vikalendriyatrikanI aDhAra koTAkoTI sAgaropamanI sthiti che--evuM zAstranuM vacana che. ema aparyApta ane sAdhAraNa nAma karmane paNa jANavuM. bAda2, paryApta ane pratyeka nAmanI jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna be saptamAMza sAgaropamanI che ane utkRSTa vIza koTAkoTI sAgaropama pramANa che. te saMbandhe sUtrakAra kahe cha-- vAyaranAmAC nahIM apasatyavihAyoAphanAmANu, vaM pantattanAmAC vi' ityAdi. bAdaranAmanI sthiti aprazastavihAyogatinAmanI peThe jANavI. ema paryAptanAma saMbandhe paNa jANavuM-ityAdi. sthira, zubha, subhaga, susvara, Adeya rUpa pAMca prakRtinI jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgavaDe nyUna eka saptamAMza sAgaropamanI che. yazaHkIrtinAmanI jaghanyathI ATha muhUrta che. kAraNa ke 'adu muhUttA nasubvoyALa' evuM zAstra vacana che, chae prakRtionI utkRSTa sthiti dasa koTAkoTI sAgaropamanI che, kAraNa ke 'tharA jevaDo # 'sthirAdi SaTka ane devadvikanI dasa koTAkoTI sAgaropamanI sthiti che-evuM zAstravacana che. asthira, azubha, durbhAga, dusvara, anAdeya ane ayazaHkIrtinAmanI jadhanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna be saptamAMza sAgaropama ane utkRSTa vIza koTAkoTI sAgaropamanI ema nirmANanAma saMbandha paNa kahevuM. tIrthaMkaranAmanI jaghanyathI ane utkRSTathI paNa antaHkoTAkoTI sAgaropamanI sthiti che. (pra0)--jo tIrthaMkaranAmanI jaghanyathI antaHkoTAkoTI sAgaropama pramANa sthiti che to teTalI sthiti tiryaMconA bhava sivAya pUrI karavI azakya che, mATe keTalAka kALa sudhI tIrthaMkaranAma karmanI sattAvALo paNa tiryaMca hoya ane AgamamAM to tiryaMcamAM tIrthaMkaranAmanI sattAno niSedha karyo che. kahyuM che ka-- tiriesu natthi titthayaranAmasaMtaM ti desiyaM samae / kaha ya tirio na hohI ayarovamakoDAkoDIo // tiryaMcomAM tirthaMka2 nAma sattAmAM nathI ema siddhAntamAM kahyuM che, to tenI antaHkoTAkoTI sAgaropamanI sthiti hovAthI te tiryaMca kema na thAya? (30)--ahIM je nikAcita tIrthaMkara nAma karma che tenI sattAno tiryaMca gatimAM niSedha karyo che. je uddhartanA ane apavartanA ne yogya tIrthaMkara nAma karma che te tiryaMcagatimAM hoya to paNa teno virodha nathI. kahyuM che ka-- "jamiha nikAiyaM titthaM tiriyabhave taM nisehiyaM saMtaM / iyarammi natthi doso uvvaTTaNa - vaTTaNAsajje // ' je ahIMnikAcita tIrthaMka2 nAma karma che tenI sattAno tiryaMca bhavamAM niSedha karyo che, 52ntu anya uddhartanA ane apavartanA sAdhya (anikAcita) tIrthaMkaranAmanI sattAmAM kaMipaNa doSa nathI. / / 26 / / 6245 uccAgoyassa NaM. pucchaa| goyamA ! jahanneNaM aTTha muhuttA, ukkoseNaM dasa sAgarovamakoDAkoDIo, dasa ya vAsasatAI abaahaa0| NIyAgoyassa pucchaa| goyamA ! jahA appasatthavihAyagatiNAmassa ||suu0-27|| 625 / / (mULa)uccagotra saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI ATha muhUrta ane utkRSTa dasa koTAkoTI sAgaropamanI sthiti tathA eka hajAra varasano abAdhakALa jANavo. nIca gotranI sthiti saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jema aprazastavihAyogati nAmanI sthiti kahI che tema jANavI. / / 27625 // aMtarAiyassa NaM. pucchaa| goyamA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM tIsaM sAgarovamakoDAkoDIo, tiNNi ya vAsasahassAiM abAhA. abAhUNiyA kammaTTitI kammaNisego / / sU0 - 28 / / 626 / / (mUha) aMtarAya saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI trIza koTAkoTI sAgaropamanI sthiti tathA traNa hajAra varasano abAdhAkALa jANavo ane abAdhAkALa nyUna karmanI sthiti te karmano niSeka samajavo.28 626 / / 232 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso egidie kammapayaDINaM ThiibaMdhaparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 (TI0) gotra bhane antarAyanA sUtro spaSTa che. parantu 'aMtarAiyassa NaM pucchA' aMtarAya saMjandhe pRthchA. je sUtramA 'pAye prakAranA' e vAkyono adhyAhAra karavo. eTale pAMce prakAranA aMtarAya saMbandhe prazna jANavo. ane uttara paNa pAMca prakAranA aMtarAya karma saMbandhu jANavo. e pramANe sAmAnyapaNe sarva prakRtionuM jaghanya ane utkRSTathI sthitinuM pariNAma kahyuM.28626 || egiMdie kammapayaDINaM ThiDbaMdhaparUvaNaM || egiMdiyA NaM bhaMte! jIvA NANAvaraNijjassa kammassa kiM baMdhaMti ? goyamA ! jahanneNaM sAgarovamassa tiNNi sattabhAge paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNae, , ukkoseNaM te ceva paDipuNNe baMdhaMti / evaM NiddApaMcagassa vi daMsaNacaukkassa vi / egiMdiyA NaM bhaMte! jIvA sAtAveyaNijjassa kammassa kiM baMdhaMti ? goyamA ! jahanneNaM sAgarovamassa divaGkaM sattabhAgaM paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNayaM, ukkoseNaM taM ceva paDipuNNaM baMdhati / asAtAveyaNijjassa jahA NANAvaraNijjassa / egiMdiyA NaM bhaMte! jIvA sammattaveyaNijjassa kammassa kiM baMdhaMti ? goyamA ! Natthi kiMci baMdhaMti / egiMdiyA NaM bhaMte! jIvA micchattaveyaNijjassa kammassa kiM baMdhaMti ? goyamA ! jahanneNaM sAgarovamaM palitovamassa asaMkhejjatibhAgeNaM UNayaM, ukkoseNaM taM ceva paDipuNNaM baMdhaMti / egiMdiyA NaM bhaMte! jIvA sammAmicchattaveyaNijjassa kiM baMdhaMti ? goyamA ! Natthi kiMci baMdhaMti / egiMdiyA NaM bhaMte! jIvA kasAyabArasagassa kiM baMdhaMti ? goyamA ! jahaNNeNaM sAgarovamassa cattAri sattabhAge palitovamassa asaMkhejjatibhAgeNaM UNae, ukkoseNaM te ceva paDipuNNe baMdhaMti, evaM kohasaMjalaNAe vi jAva lobhasaMjalaNAe vi / itthaveyassa jahA sAtAveyaNijjassa / eMgiMdiyA purisavedassa kammassa jahaNNeNaM sAgarovamassa evaM sattabhAgaM palitovamassa asaMkhejjatibhAgeNaM UNayaM, ukkoseNaM taM ceva paDipuNNaM baMdhati / egiMdiyA NapuMsagavedassa kammassa jahaNNeNaM sAgarovamassa do sattabhAge paliovamassa asaMkhejjaIbhAgeNaM UNae, ukkoseNaM te ceva puNe baMdhati / hAsa ratIe jahA purisavedassa, arati-bhaya-soga - duguMchAe jahA NapuMsagaveyassa / NeraiyAua devAua NirayagatiNAma devagatiNAma veDavviyasarIraNAma AhAragasarIraNAma NeraiyANupuvviNAma devANupuvviNAma titthagaraNAma-etANi [Nava] payANi Na baMdhaMti / tirikkhajoNiyAuyassa jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM puvvakoDI sattahiM vAsasahassehiM vAsasahassatibhAgeNa ya ahiyaM baMdhati / evaM maNussAuyassa vi / tiriyagatinAmAe jahA nnpuNsgvedss| maNuyagatinAmAe jahA sAtAvedaNijjassa / egiMdiyajAinAmAe paMciMdiyajAtinAmAe ya jahA NapuMsagavedassa / beiMdiya-teiMdiyajAtinAmAe [pucchA] jahanneNaM sAgarovamassa Nava paNatIsatibhAge paliovamassa asaMkhejjati bhAgeNaM UNae, ukkoseNaM te ceva paDipuNNe baMdhati / cauridiyaNAmAe vi jahaNNeNaM sAgarovamassa Nava paNatIsatibhAge paliovamassa asaMkhejjatibhAgeNaM UNae, ukkoseNaM te ceva paDipuNNe baMdhaMti / evaM jattha jahaNagaM do sattabhAgA tinni vA cattAri vA sattabhAgA aTThAvIsatibhAgA0 bhavaMti, tattha NaM jahaNNaNaM te ceva paliovamassa asaMkhejjatibhAgeNaM UNagA bhANiyavvA. ukkoseNaM te ceva paDipuNNe baMdhaMti / jattha NaM jahaNaNeNaM govA divaDo vA sattabhAgo tattha jahanneNaM taM caiva bhANiyavvaM, ukkoseNaM taM cevaM paDipuNNaM baMdhaMti / jasokittiuccAgoyANaM jahaNNeNaM sAgarovamassa evaM sattabhAgaM paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNayaM, ukkoseNaM taM ceva paDipuNNaM bNdhNti| aMtarAiyassa NaM bhaMte! pucchaa| goyamA ! jahA NANAvaraNijjassa, jAva ukkoseNaM te ceva paDaNe baMdhaMti / sU0 - 29 / / 627 / / 233 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso egidiesu kammapayaDINaM ThiibaMdhaparUvaNaM (mULa) he bhagavan! ekendriya jIvo jJAnAvaraNIya karmanI keTalI sthiti bAMdhe? he gautama! jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna sAgaropamanA traNa saptamAMza ane utkRSTa paripUrNa sAgaropamanA traNa saptamAMza sthiti bAMdhe. e pramANe pAMca nidrA ane cAra darzanAvaraNanI paNa sthiti jANavI. he bhagavan! ekendriya sAtAvedanIya karmanI keTalI sthiti bAMdhe? he gautama! jaghanya palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgavaDanyUnasAgaropamano doDha sakSamAMza ane utkRSTa paripUrNa doDha samamAMza sAgaropamanI sthiti bAMdhe. asatAvedanIyanI jJAnAvaraNIyanI peThe jANavI. he bhagavan! ekendriyo samyakta vedanIya karmanI keTalI sthiti bAMdhe? he gautama kaMIpaNa na bAMdhe. he bhagavana! ekendriya jIvo mithyAtva vaMdanIya karmanI keTalI sthiti bAMdhe? he gautama! jaghanya palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna eka sAgaropama ane utkRSTa paripUrNa eka sAgaropama bAMdhe. he bhagavan! ekendriya jIvo samyamithyAtvanI vedanI keTalI sthiti bAMdhe? he gautama! kaMI paNa na bAMdhe. he bhagavana! ekendriyo bAra kaSAyanI keTalI sthiti bAMdhe?he gautama!jaghanya palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgavaDe nyUna sAgaropamanA cAra saptamAMza pramANa bAMdhe ane utkRSTa purA cAra saptamAMza sAgaropama bAMdhe. e pramANe saMjvalana krodha yAvatu saMjavalana lobhanI paNa sthiti jANavI. strIvedanI sthiti sAtAvedanIyanI peThe jANavI. ekendriyo puruSaveda karmanI sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna eka sasamAMza sAgaropama ane utkRSTa paripUrNa teja sthiti bAMdhe. ekendriyo napuMsakavedanI sthiti jaghanya palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga vaDe nyUna be saptamAMza sAgaropama ane utkRSTa paripUrNa teTalI ja sthiti bAMdhe. hAsya ane ratinI sthiti puruSavedanA jeTalI bAMdhe. arati, bhaya, zoka ane jugupsAnI sthiti napuMsakavedanA jeTalI bAMdhe. narayikAyuSya, devAyuSya, narakagatinAma, devagatinAma, vaikriyazarIranAma, AhArakarzarIranAma, narakAnupUrvInAma, devAnupUrvanAma ane tIrthaMkaranAma e nava prakRtio bAMdhato nathI. tiryaMcAyuSyanI sthiti jaghanya antarmuhUrta ane utkRSTa sAta hajAra ane eka hajAranA trIjA bhAga vaDe adhika pUrva koTI varSanI bAMdhe. ema manuSpAyuSyanI paNa sthiti jANavI. tiryaMcagatinAmanI sthiti napuMsakavedanA jeTalI ane manuSyagati nAmanI sthiti sAtAvaMdanIyanA jeTalI samajavI. ekendriyanAmanI ane paMcendriyanAmanI napuMsakavedanI sthiti pramANe jANavI. beIndriya ane indriya nAmanI jaghanya palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna sAgaropamanA nava pAMtrIzAMza ane utkRSTa saMpUrNa teTalIja sthiti bAMdhe. caurindriyanAmana paNa jaghanya palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAge nyUna sAgaropamanA nava pAMtrIzAMza ane utkRSTa saMpUrNa teTalI ja sthiti bAMdhe. e pramANe jyAM sAgaropamanA be saptamAMza, traNa ke cAra saptamAMza athavA aThyAvIsa bhAganI sthiti hoya tyAM teTalA bhAga jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna kahevA. ane jyAM jaghanyathI eka ke doDha sahamAMzanI sthiti hoya tyAM teja bhAga palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna kahevo ane utkRSTa teja bhAga paripUrNa bAMdhe ema samajavuM. yazakIrti ane uccagotranI jaghanya sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna sAgaropamano sasamAMza ane utkRSTa teja paripUrNa bAMdhe che. antarAya saMbajo prazna. he gautama! jema jJAnAvaraNIyanI sthiti kahI che tema kahevI. yAvat utkRSTapaNe teja paripUrNa bAMdhe che. //ra9627l (TI) have ekendriyone AzrayI sarvauttarapravRtionI sthitinuM pariNAma kahe che-'DiyA aMte! nIvA nAvaLijJa masta jiM vaMghaMti'? he bhagavan!ekendriya jIvo jJAnAvaraNIya karmanI keTalI sthiti bAMdhe? ityAdi. ahIM A prakArano niyama che ke je je karmanI je je utkRSTa sthiti pUrve kahI che te te sthitine mithyAtvanI sittera koTAkoTI sAgaropama pramANa sthiti vaDe bhAgatA je Ave tethI palyopamanA asaMkhyAtame bhAge jUna jaghanya sthiti jANavI. ane teja palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga sahita paripUrNa utkRSTa sthiti hoya che. A paribhASAne khayAlamAM rAkhI sarva ekendriyanA sUtrano svayaM vicAra karavo. to paNa ziSyanA upara upakAra karavA sthitinuM parimANa batAvIe chIe-pAMca jJAnAvaraNa, nava darzanAvaraNa, asatAvedanIya ane pAMca " aMtarAya karmano ekendriyone jaghanya sthitibaMdha palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna sAgaropamanA traNa saptamAMza hoya che ane 234 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso beiMdiesu kammapayaDINaM ThiibaMdhaparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 utkRSTa teja paripUrNa sAgaropamanA traNa satemAMza jANavA. sAtAvedanIya, strIveda, manuSyagati ane manuSyApUrvIno jaghanya sthitibaMdha palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna sAgaropamano doDha sakSamAMza ane utkRSTathI teja saMpUrNa doDha sakSamAMza sAgaropama jANavo. mithyAtvano jaghanyathI sthitibaMdha palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna sAgaropamano eka saptamAMza ane utkRSTathI sAgaropamano saMpUrNa eka saptamAMza hoya che. samyakta vedanIya ane samyamithyAtva vedanIyano kaMipaNa baMdha karato nathI. eTale udayarUpe AtmapradezonI sAthe saMbandha karato nathI e bhAvArtha che. kAraNa ke ekendriyone samyakvamohanIya ane samyamithyAtvamohanIyanA udayano asaMbhava che. samyakvamohanIya ane samyugmithyAtvamohanIyano sAkSAt baMdha to ghaTato ja nathI e hakIkata pUrve kahelI che. soLa kaSAyano jaghanya baMdha palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna sAgaropamanA cAra saptamAMza ane utkRSTathI pUrA cAra saptamAMza jANavo. puruSaveda, hAsya, rati, prazastavihAyogati, sthirAdiSaka, prathama saMsthAna, prathama saMghayaNa, zuklavarNa, surabhigandha, madhura rasa ane ucca gotrano jaghanya bandha palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna sAgaropamano eka saptamAMza, ane utkRSTathI paripUrNa sAgaropamano eka saptamAMza jANavo. bIjA nyagrodha parimaMDala saMsthAna ane RSabhanArAca saMghayaNano jaghanya sthitibaMdha palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna sAgaropamanA cha pAMtrIzAMza, ane utkRSTathI sAgaropamanA pUrA cha pAMtrIzAMza samajavA. trIjA sAdisaMsthAna, ane nArAca saMghayaNano jaghanya baMdha palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna sAgaropamanA sAta pAMtrIzAMza ane utkRSTa baMdha pUrA sAta pAMtrIzAMza jANavo. raktavarNa ane kaSAya-tUrA rasano jaghanya sthitibandha palyopamanA asaMkhyatamA bhAge nyUna sAgaropamanA cha aThyAvIzAMza ane utkRSTa pUrA cha aThyAvIzAMza jANavA. pItavarNa ane aspharasano jaghanya sthitibaMdha palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna sAgaropamanA pAMca aThyAvIzAMza ane utkRSTasAgaropamanA pUrA pAMca aThyAvIzAMza samajavA. nIlavarNa ane kaTu rasano jaghanya baMdha palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna sAgaropamanA sAta aThyAvIzAMza ane utkRSTa sAgaropamanA pUrA sAta aThyAvIzAMza hoya che. napuMsakaveda, bhaya, jugupsA, zoka, arati, tiryacakrika, audArikaddhika, chelluM huMDaka saMsthAna ane chelle chevaTTa saMghayaNa, kRSNavarNa, tiktarasa, agurulaghu, parAghAta, ucchavAsa, upaghAta, trasa, bAdara, paryApta, pratyeka, asthira azubha, durbhaga, duHsvara, anAdeya, ayazakIrti, sthAvara, Atapa, udyota, azubhavihAyogati, nirmANa, ekendriya jAti, paMcendriya jAti, tejasa ane kArpaNano jaghanya sthitibandha palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna sAgaropamanA be sehamAMza ane utkRSTa sAgaropamanA pUrA be saptamAMza hoya che. narakadrika, devadrika, vaikriyacatuSka, AhArakacatuSka ane tIrthaMkaranAmano ekendriyone babdha hoto nathI. AyuSyakarmano vicAra karatAM ekendriyo tathAbhavasvabhAvathI devAyuSya ane narakAyuSya bAMdhatA nathI, parantu tiryaMcAyuSya ane manuSyAyuSya bAMdhe che. ane te bAMdhatA jaghanyathI antarmuhartanuM ane utkRSTa sAdhika pUrvakoTI varSa pramANa bAMdhe che, kevaLa ahIM utkRSTa AyuSyabandhano vicAra che mATe bAvIza hajAra varasanA AyuSyavALA ekendriyo potAnA AyuSyano trIjo bhAga bAkI hoya tyAre parabhavanA AyuSyano baMdha karatA hoya te levA mATe hajAra varasanA trIjA bhAga sahita sAta hajAra adhika jANavA. tethI tiryaMcAyuSya ane manuSyAyuSyanA vicAramAM sUtramAM kaheluM pramANa ghaTe che. e pramANe karmabandha karanAra ekendriyone AzrayI jaghanya ane utkRSTasthitinuM parimANa kahyuM. //ra9627ll || vephaMtisuvarmapayaDInuM viMdhAvaM || beiMdiyA NaM bhaMte! jIvA NANAvaraNijjassa kammassa kiM baMdhaMti? goyamA! jahanneNaM sAgarovamapaNuvIsAe tiNNi sattabhAgA paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNayA, ukkoseNaM te ceva paDipuNNe bNdhti| evaM NihApaMcagassa vi| evaM jahA egidiyANaM bhaNiyaM tahA beiMdiyANa vi bhANiyavvaM, NavaraM sAgarovamapaNuvIsAe saha bhANiyavvA paliovamassa asaMkhejjatibhAgeNaM UNA, sesaM taM ceva [paDipuNNaM bNdhNti|] jattha egiMdiyA Na baMdhati tattha ete 235 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso teiMdiesu kammapayaDINaM ThiibaMdhaparUvaNaM viNa bNdhti| beiMdiyA NaM bhaMte! jIvA micchattaveyaNijjassa kiM baMdhati? goyamA! jahaNNeNaM sAgarovamapaNuvIsaM paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaMUNayaM, ukkoseNaM taM ceva paDipuNNaM bNdhNti|tirikkhjonniyaauyssjhnnenn aMtomuhuttaM, ukkoseNaM puvvakoDiM cauhi vAsehiM ahiyaM bNdhNti| evaM maNuyAuyassa vi,sesaMjahA egidiyANaMjAva aMtarAyasa sU0-30pAdarA (mULa) he bhagavan! beIndriya jIvo jJAnAvaraNIya karmano keTalo bandha kare?he gautama!jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAge nyUna sAgaropamanA pacIza traNa saptamAMza ane utkRSTathI teTaloja pUro bandha kare. ema pAMca nidrAno bandha paNa jANavo. e pramANe jema ekendriyone kahyo che tema beindriyone paNa kahevo. parantu pacIzaguNA sAgaropama palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna bandha kahevo. bAkI badhuM temaja pUrNa baMdha kare che. je karmaprakRtine ekendriyo bAMdhatA nathI tene e beindriyo paNa bAMdhatA nathI. he bhagavan! beindriya jIvo mithyAtvavedanIya karmanI keTalI sthiti bAMdhe? he gautama! jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna pacIza sAgaropama ane utkRSTathI paripUrNa teTaloja bandha kare che, tiryaMcAyuSyano jaghanyathI attarmuhUrta ane utkRSTa cAra varasa adhika pUrvakoTI varSano bandha kare che. e pramANe manuSpAyuSyano paNa.bantha jANavo. bAkI badhuM ekendriyone peThe yAvat antarAya karma sudhI kahevuM. 306 28. (TI0) have beindriya jIvone AzrayI sthitinuM nirUpaNa kare cha-'veliyA aMte! nIvA'he bhagavan! beindriya jIvo jJAnAvaraNIya karmano keTalo bandha kare? ityAdi. ahIM A paribhASA chaje je karmaprakRtinI je je utkRSTa sthiti pUrve kahevAmAM AvI che te te sthitine mithyAtvanI sittera koTAkoTI pramANa sthiti vaDe bhAga ApavAthI je Ave tene pacIza vaDe guNAkAra karavo ane jeTalo thAya teTalo palyopamannA asaMkhyAtamA bhAge nyUna karatAM sthitibandha karanArA beindriyonuM jaghanya sthiti parimANa Ave che ane paripUrNa teTaluMja utkRSTasthitiparimANa che. jema ke--pAMca jJAnAvaraNa, navadarzanAvaraNa, asAtAvedanIya ane pAMca antarAyanuM sAgaropamanA traNa saptamAMzane pacIze guNavA eTale vAstavika rIte pacIza sAgaropamanA traNa saptamAMza palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge jUna jaghanyasthitiparimANa hoya che ane paripUrNa teTalAja sAgaropama utkRSTa sthitiparimANa che. /30628ll. / / teiMdiesu kammapayaDINaM ThiibaMdhaparUvaNaM / / teiMdiyA NaM bhate! jIvA NANAvaraNijjassa kiMbaMdhati? goyamA!jahanneNaM sAgarovamapaNNAsAe tiNNi sattabhAgA paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNayA, ukkoseNaM te ceva paDipuNNe baMdhaMti, evaM jassa jaibhAgA te tassa sAgarovamapaNNAsAe saha bhaanniyvvaa| teiMdiyA NaM bhaMte! micchattaveyaNijjassa kammassa kiM baMdhati? goyamA! jahanneNaM sAgarovamapaNNAsaM paliovamassa asaMkhejjatibhAgeNaM UNayaM, ukkoseNaM taM ceva paDipuNNaM bNdhNti| tirikkhajoNiyAuyassa jahanneNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM puvvakoDiM solasahiM rAidiehiM rAiMdiyatibhAgeNa ya ahiyaM bNdhNti| evaM maNuyAuyassa vi, sesaM jahA beiMdiyANaM jAva aMtarAiyassa ||suu0-31||629|| (mULa) hebhagavan!te indriya jIvo jJAnAvaraNa karmanI keTalI sthiti bAMdhe? he gautama! jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAge jUna pacAsaguNA traNa saptamAMza sAgaropama ane utkRSTathI paripUrNa teTalI ja sthiti bAMdhe che. ekendriyane sAgaropamanA jeTalA bhAganI sthiti kahI tethI te Indriyone pacAsaguNA sAgaropama sahita kahevI. he bhagavan! teIndriya jIvo mithyAtvavedanIya karmanI keTalI sthiti bAMdhe? he gautama! jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna pacAsa sAgaropama ane utkRSTathI pUrA pacAsa sAgaropamanI sthiti bAMdhe che. tiryaMcAyuSyanI sthiti jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI divasanA trIjA bhAga sahita soLa divasa adhika pUrvakoTI varasanI bAMdhe che. e pramANe manuSyAyuSyanI paNa . 236 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso cauriMdiesu kammapayaDINaM ThiibaMdhaparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 jANavI. bAkInuM badhuM beindriyone kahyuM tema yAvat antarAya karma sudhI kahevuM. 31629 // (TI0) teindriyanA sthitibandhanA vicAramAM karmanI utkRSTa sthitine sittera koTAkoTIe bhAgatA je Ave tene pacAse guNavA. carindriyanA bandhanA vicAramAM soe guNavA ane asaMzI paMcendriyanA baMdhamAM hajAre guNavA, te saMbandhe karmaprakRtinA saMgrahazIara uhecha - " paNavIsA pannAsA sayaM sahassaM ca gunnkaaro| kamaso vigala- asannINaM " - kheDendriyanA jandhane payIza, pacAsa, so ane hajA2e guNatAM jeTalo thAya teTalo anukrame vikalendriya ane asaMzIne bandha hoya che" tethI ene anusAre sugama hovAthI sUtrano svayaM viyAra 42vo. "navaraM sAgaropamapaNNavIsAe tiNNi sattabhAgA asaMkhejjabhAgeNaM UNagA " paraMtu "beindriyane palyopama asaMkhyAtamA bhAge nyUna pacIza sAgaropamanA traNa saptamAMza pramANa sthiti hoya che" ahIM gaNitano. vicAra A pramANe che--pacIza sAgaropamane sAte bhAgatA je Ave tene traNa guNA karI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge hIna karavA. ema badhe sthaLe jyAM je rIte saMbhave te rIte gaNitano vicAra karavo. 31629aa || cauriMdie kammapayaDINaM ThiibaMdhaparUvaNaM || cauriMdiyA NaM bhaMte! jIvA NANAvaraNijjassa kiM baMdhaMti ? goyamA ! jahaNNeNaM sAgarovamasayassa tiNi sattabhAge palitovamassa asaMkhejjatibhAgeNaM UNae, ukkoseNaM te ceva paDipuNNe baMdhaMti, evaM jassa jaibhAgA te tassaM sAgarovamasateNa saha bhANiyavvA / tirikkhajoNiyAuyassa kammassa jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM puvvakoDiM dohiM mAsehiM ahiyaM / evaM maNuyAuyassavi, sesaM jahA beiMdiyANaM, NavaraM micchattaveyaNijjassa jahaNNeNaMsAgarovamasataM palitovamassa asaMkhejjatibhAgeNaM UNayaM, ukkoseNaM taM ceva paDipuNNaM baMdhaMti, sesaM jahA beiMdiyANaM jAva aMtarAiyassa / / sU0-32 / / 630 / (mULa) hebhagavan! caurindriya jIvo jJAnAvaraNanI keTalI sthiti bAMdhe? he gautama! jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna so sAgaropamanA traNa saptamAMza ane utkRSTa paripUrNa teTalI sthiti bAMdhe. e pramANe je prakRtinI (ekendriyone) sAgaropamanA jeTalA bhAganI sthiti kahI che te prakRtinI (caurindriyone) soguNA sAgaropama sahita kahevI. tiryaMcAyuSyanI jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI be mAsa adhika pUrvakoTI varasanI bAMdhe che. e pramANe manuSyAyuSyanI paNa sthiti jANavI. bAkI badhuM beindriyonI peThe kahevuM. parantu mithyAtvavedanIyanI jaghanya palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna so sAgaropamanI ane utkRSTa paripUrNa teTalIja sthiti bAMdhe che. bAkI badhuM beindriyone kahyuM tema antarAya urbha sudhI hevu. // 32 // 60 // asaNNI NaM bhaMte! jIvA paMciMdiyA NANAvaraNijjassa kammassa kiM baMdhaMti ? goyamA ! jahanneNaM sAgarovamasahassassa tiNNi sattabhAge paliovamassa asaMkhejjatibhAgeNaM UNae, ukkoseNaM te ceva paDipuNNe baMdhaMti, evaM so ceva ma jahA beiMdiyANaM, NavaraM sAgarovamasahasseNa samaM bhANiyavvaM jassa jati bhAga tti / micchattavedaNijjassa jahanneNaM sAgarovamasahassaM paliovamassa asaMkhejjatibhAgeNaM UNayaM, ukkoseNaM taM ceva paDipuNNaM / NeraiyAuyassa jahanneNaM dasa vAsasahassAI aMtomuhuttamabbhaiyAI, ukkoseNaM paliovamassa asaMkhejjatibhAgaM puvvakoDitibhAgabbhaiyaM bNdhNti| evaM tirikkhajoNiyAuyassavi, NavaraM jahaNNeNaM aMtomuhuttaM / evaM maNuyAuyassavi, devAuassa jahA raiyAuyassa / asaNNI NaM bhaMte! jIvA paMciMdiyA NirayagatiNAmAe kammassa kiM baMdhaMti ? goyamA ! jahaNNeNaM sAgarovamasahassassa do sattabhAge paliovamassa asaMkhejjatibhAgeNaM UNae, ukkoseNaM te ceva paDipuNNe, evaM tiriyagatie vi / maNuyagatinAmAe vi evaM ceva, NavaraM jahanneNaM sAgarovamasahassassa divaGkaM sattabhAgaM paliovamassa 237 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso saNNIsu kammapayaDINaM ThiibaMdhaparUvaNaM asaMkhejjaibhAgeNa UNayaM, ukkoseNaM taM ceva paDipuNNaM baMdhaMti / evaM devagatinAmAe vi, NavaraM jahanneNaM . sAgarovamasahassassa evaM sattabhAgaM paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNayaM, ukkoseNaM taM cevaM paDipuNNaM [bNdhNti|] veDavviyasarIraNAmAe pucchaa| goyamA ! jahanneNaM sAgarovamasahassassa do sattabhAge paliovamassa asaMkhejjaibhAgeNaM UNae, ukkoseNaM do paDipuNNe baMdhaMti / sammatta-sammAmicchatta-AhAragasarIranAmAe titthagaraNAmAe kiMci [vi] bNdhNti| avasihaM jahA beiMdiyANaM, NavaraM jassa jattiyA bhAgA tassa te sAgarovamasahasseNa saha bhANiyavvA savvesiM ANupuvvIe jAva aMtarAiyassa ||suu0-33||631|| (mULa) hebhagavan! asaMjJI paMcendriya jIvo jJAnAvaraNIya karmanI keTalI sthiti bAMdhe? he gautama! jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna hajAra sAgaropamanA traNa samamAMza ane utkRSTathI paripUrNa teTalIja sthiti bAMdhe. e pramANe jema beindriyo saMbaMdhe pATha kahyo te pramANe asaMzI paMcendriya saMbaMdhe paNa kahevo. parantu je prakRtinI sAgaropamanA jeTalA bhAganI sthiti kahI che tene hajAra guNA sAgaropama sahita kahevI. mithyAtvavedanIya karmanI sthiti jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna hajAra sAgaropamanI ane utkRSTathI pUrA teTalAja sAgaropamanI bAMdhe che. naiyikAyuSyanI sthiti jaghanyathI antarmuhUrta adhika dasa hajAra varSa ane utkRSTa pUrvakoTInA trIjA bhAga adhika palyopamano asaMkhyAtamo bhAga bAMdhe che. ema tiryaMcAyuSyanI paNa sthiti jANavI. parantu tenI jaghanyathI antarmuhUrtanI sthiti bAMdhe che. e pramANe manuSyAyuSyanI paNa samajavI. devAyuSyanI sthiti nArakAyuSyanI peThe jANavI. he bhagavan! asaMzI pecendriya jIvo narakAgati nAma karmanI keTalI sthiti bAMdhe che? he gautama! jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna hajAra sAgaropamanA be samamAMza ane utkRSTa paripUrNa teja sthiti bAMdhe che. ema tiryaMcagati nAma saMbandha jANavuM. manuSyagati nAma saMbandhe paNa emaja samajavuM. parantu jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna hajAra sAgaropamanA doDha samamAMza ane utkRSTa teja pUrI sthiti bAMdhe che. ema devagatinAma karma saMbandha jANavuM. parantu palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna hajAra sAgaropamanA eka sakSamAMza ane utkRSTa pUrI teja sthiti bAMdhe che. vaikriyazarIra nAma karma saMbandhu prazna. he gautama! jaghanya palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna hajAra sAgaropamanA be samamAMza ane utkRSTa teja paripUrNa hajAra sAgaropamanA be saptamAMza bAMdhe che. samyaktvamohanIya, mizramohanIya, AhArakazarIranAma ane tirthaMkaranAma karmano kAMipaNa bandha karatA nathI. bAkI badhuM beindriyonI jema jANavuM. parantu je prakRtinI sAgaropamanA jeTalA bhAganI sthiti kahI che te prakRtinI hajAraguNA sAgaropama sahita kahevI. ema sarva prakRtionI anukrame sthiti yAvat aMtarAya sudhI jANavI. / / 33 / / 631|| || saNNIsu kammapayaDINaM ThiDbaMdhaparUvaNaM || saNNI NaM bhaMte! jIvA paMciMdiyA NANAvaraNijjassa kammassa kiM baMdhaMti ? goyamA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM tIsaM sAgarovamakoDAkoDIo, tiNNi ya vAsasahassAI abAhA0 / saNNI NaM bhaMte! paMciMdiyA NiddApaMcagassa kiM baMdhaMti ? goyamA ! jahanneNaM aMtosAgarovamakoDAkoDIo, ukkoseNaM tIsaM sAgarovamakoDAkoDIo, tiNNi ya vAsasahassAiM abAhA0 / daMsaNacaukkassa jahA NANAvaraNijjassa / sAyAvedaNijjassa jahA ohiyAThitI bhaNitA taheva bhANiyavvA, IriyAvahiyabaMdhayaM paDucca saMparAiyabaMdhayaM ca / asAtAveyaNijjassa jahA NiddApaMcagassa / sammattavedaNijjassa sammAmicchattavedaNijjassa ya jA ohiyA ThitI bhaNiyA taM baMdhaMti / micchattavedaNijjassa jahaNNeNaM aMtosAgarovamakoDAkoDIo, ukkoseNaM sattariM sAgarovamakoDAkoDIo, satta ya vAsasahassAI 238 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso jahaNNa ThiibaMdhagaparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 abaahaa0| kasAyabArasagassa jahanneNaM evaM ceva, ukkoseNaM cattAlIsaM sAgarovamakoDAkADIo, cattAlIsa ya vAsasayAiM abaahaa0| koha-mANa-mAyA-lobha-saMjalaNAe ya do mAsA, mAso, addhamAso, aMtomuhatto, evaM jahaNNegaM, ukkosagaM puNa jahA ksaaybaarsgss| cauNha vi AuANaM jA ohiyA ThitI bhaNiyA taM bNdhti| AhAragasarIrassa titthagaranAmAe ya jahaNNeNaM aMtosAgarovamakoDAkoDIo, ukkosaNa vi aMtosAgarovamakoDAkoDIo bNdhti| purisavedassajahanneNaMaTThasaMvaccharAI,ukkoseNaMdasa sAgarovamakoDAkoDIo, dasa ya vAsasayAI abaahaa0| jasokittiNAmAe uccagoyassa evaM ceva, NavaraMjahanneNaM aTTha muhuttaa| aMtarAiyassa jahA NANAvaraNijjassa, sesaesu savvesu ThANesu saMghayaNesu saMThANesu vaNNesu gaMdhesu ya jahaNNeNaM aMtosAgarovamakoDAkoDIo. ukkoseNaM jA jassa ohiyA ThitI bhaNiyA taM baMdhaMti, NavaraM imaM nANattaM-abAhA abAhUNiyA Na vuccti| evaM ANupuvvIe savvesiMjAva aMtarAiyassa tAva bhANiyavvaM ||suu0-34||632|| (+2) he bhagavan! saMjJI paMcendriya jIvo jJAnAvaraNIya karmanI keTalI sthiti bAMdhe? he gautama!jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTa trIza koDAkoDI sAgaropama pramANa bAMdhe. teno traNa hajAra varSano abAdhAkALa che. he bhagavana! saMjJI paMcendriyo pAMca nidrAnI keTalI sthiti bAMdhe? he gautama! jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTa trIza koTAkoTI sAgaropama pramANe bAMdhe che. teno abAdhAkALa traNa hajAra varasano che. darzanAvaraNacatuSkanI jJAnAvaraNIyanI peThe ane sAtAvaMdanIyanI sAmAnya vedanIya karmanI sthiti kahI che tema IryApathika (yoganimittaka) bandha ane sAMparAyika (kaSAyika) bandhanI apekSAe kahevI. asAtAvedanIya karmanI sthiti nidrApaMcakanI peThe ane samyakvamohanIya ane mizramohanIyanI oNdhikasAmAnya sthiti kahI che tema bAMdhe che. mithyAtvamohanIyanI jaghanya antaHkoTAkoTI ane utkRSTa sittera koTAkoTI sAgaropama pramANa tathA sAta hajAra varSano abAdhAkALa jANavo. bAra kaSAyanI sthiti jaghanya e pramANe-- antaHkoTAkoTI ane utkRSTa cALIza koTAkoTI sAgaropama pramANa che. teno abAdhAkALa cAra hajAra varSano che. saMjavalana, krodha, mAna, mAyA ane lobhano be mAsa, mAsa, ardhamAsa ane antarmuhUrta ema jaghanya sthitibandha che ane utkRSTa bAra kaSAyanI peThe che. cAra AyuSyanI je auvika sthiti kahelI che te pramANe bAMdhe che. AhAraka zarIra ane tIrthaMkaranAmanI jaghanya antaHkoTAkoTI sAgaropama ane utkRSTa antaHkoTAkoTI sAgaropamanI sthiti che. puruSavedanI jaghanya ATha varSanI ane utkRSTa dasa koTAkoTI sAgaropamanI sthiti che. yazakIrtinAma ane uccagotranI e pramANe jANavI. parantu jaghanya sthiti ATha muhUrta samajavI. aMtarAyanI sthiti jJAnAvaraNIyanI jema jANavI. bAkI sarva sthAnomAM saMghayaNa, saMsthAna varNa ane gaMdhanI jaghanya anta:koTAkoTI sAgaropama ane utkRSTa je prakRtinI je sAmAnya sthiti kahI che tene bAMdhe che. parantu A vizeSatA che ke abAdhA ane abAdhA nyUna [niSeka] kahevAno nathI. ema karmaprakRtionI sthiti anukrame yAvat aMtarAya karma sudhI kahevI. 34l632 // ||jahaNNa ThiibaMdhagaparUvaNaM / / NANAvaraNijjassaNaM bhaMte! kammassa jahaNNaThitIbaMdhae ke? goyamA! aNNayare suhumasaMparAe uvasAmae vA khavae vA, esa NaMgoyamA! NANAvaraNijjassa kammassajahaNNaThitIbaMdhae, tavvairitte ajahaNNe, evaM eteNaM abhilAveNaM mohA''uavajjANaM sesakammANaM bhaanniyvv| mohaNijjassa NaM bhaMte! kammassa jahaNNaThitIbaMdhae ke? goyamA! annayare bAyarasaMparAe uvasAmae vA khavara vA, esa NaM goyamA! mohaNijjassa kammassa jahaNNaThitIbaMdhae~, tavvatiritte ajhnnnne|aauyssnnN bhaMte! kammassajahaNNaThitIbaMdhaeke? goyamA!jeNaMjIve asaMkhepaddhappavidve, 239 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso jahaNNa ThiibaMdhagaparUvaNaM savvaNiruddhe se Aue, sese savvamahaMtIe AuabaMdhaddhAe, tIse NaM AuabaMdhaddhAe carimakAlasamayaMsi savvajahaNiyaM ThiI pajjattApajjattiyaM Nivvatteti, esa NaM goyamA! Auyakammassa jahaNNaThitIbaMdhae, tavvairitte anAjane -rUpAdarUA. (mULa) he bhagavan! jJAnAvaraNIya karmanI jaghanya sthiti bAMdhanAra koNa che? he gautama! koI paNa upazamaka ke kSapaka sUkSmasaMparAya che. he gautama! e jJAnAvaraNIya karmano jaghanyasthitibandhaka che. te sivAya bIjo ajaghanya (jaghanya sivAyanI) sthitino bandhaka che. e pramANe e pATha vaDe mohanIya ane AyuSya sivAya bAkInA badhA karmane mATe kahevuM. he bhagavan! mohanIya 'karmano jaghanyasthitibandhaka koNa che?hegotama! koIpaNa upazamaka ke kSapaka bAdarasaparAya hoya che. he gautama! e mohanIya karmano jaghanyasthitibandhaka che. te sivAya bIjo ajaghanyasthitibandhaka che. AyuSyakarmano jaghanyasthitibandhaka koNa che? he gautama! aMsakSepyAddhapraviSTajenA AyuSya bandhano kALa saMkSepa karI zakAya ema nathI evo je jIva che, tenuM sarvaniruddhasauthI thoDuM AyuSya ke je sauthI moTA AyuSyabajUnA kALanA eka bhAga rUpa che, evA te AyuSyabandhanA chellA kALamAM vartato paryApta ane aparyApta rUpa evI sauthI jaghanya sthiti bAMdhe che. he gautama! e AyuSa karmano jaghanyasthitibandhaka che. te sivAya bIjo ajaghanyasthitibandhaka che. //35//633/l. (TIva) ahIMsaMjJI paMcendriya sUtramAM jJAnAvaraNIyAdi karmano jaghanya sthitibandha antarmuhUtadi pramANa kahyo.' te kayA jIvone viSe hoya?" ema jijJAsuziSya pUche che-rAvaLajJarU maMta! mUsa nahariphavanyA' ke? he bhagavan! jJAnAvaraNIya karmano jaghanya sthitabandhaka koNa hoya-ityAdi sugama che. parantu "anyatara upazamaka ke kSapaka sUkSmasaMparAya bAMdhe che ema kahyuM che. tenI vyAkhyA A pramANe che-ahIMjJAnAvaraNIno banyakSapaka ane upazamakane jaghanyathI antarmuhUrta pramANa hoya che, tethI bannene antarmuhUrtanA pramANano bheda nahi hovAthI 'upazamaka ke kSapaka ema kahyuM che. kAraNa ke bIje kSepakanI apekSAe upazamakane bamaNo bandha kahyo che. kemake e saMbandha karmaprakRti saMgrahaNIkAra kahe che-'vapurAmApaDivayamALodumuLI tahiM haM vanyo' (karma pra0 upazamanAkaraNa gAthA 61)"kSapaka karatAM upazamakane ane tethI upazamazreNithI paDanArane bamaNo bamaNo bandha thAya che. tethI vedanIya karmanA sAMparAyika (kaSAyanimittaka) bandhanA vicAramAM teno jaghanya sthitibandha kSepakane bAra muhUrtano ane upazamakane covIza muhUrtanoM hoya che. nAmagotrano jaghanya bandha kSepakane ATha muhUrta ane upazamakane soLa muhUrta che. parantu upazamakane paNa bAkInA bandhanI apekSAe sauthI jaghanya banyuM hoya che, mATe tenA sUtramAM paNa "mannare suhamasaMgharAve 3vasAmaNa uvo vA' koI paNa upazamaka ke kSapaka sUkSmasaMparAya jaghanyabaMdhaka che' ema kahyuM che. ane ema kaheze ke- "mohADavajhA se gmA mALiyatraM ti A pATha vaDe mohanIya ane AyuSya sivAya bAkInA karma mATe kahevuM. upasaMhAra sUtramAM vyakti naha' te sivAya bIjo ajaghanya che. eTale kSapaka ane upazamaka sUkSmasaMparAya sivAyanA bIjA ajaghanya sthitibandhaka che. AyuSyanA banyaka sUtramAM nuM nIve maifakhApavid' ityAdi. "je jIva asaMkSekhAddhApraviSTa che' ityAdi. ahIM jIvo be prakAranA chesopakramaAyuSyavALA ane nirupakramaAyuSyavALA. temAM devo, nArako, asaMkhyAtA varasanA AyuSyavALA manuSya ane tiryaMco tathA saMkhyAtAvarasanA AyuSyavALA chatAM paNa cakravartI vagere uttama puruSo ane carama zarIrI nirupakramazarIravALA ja hoya che. bAkInA badhA sopakrama AyuSyavALA paNa hoya che ane nirupakrama AyuSyavALA paNa hoya che. kahyuM che ka- "devA neraiyA vA asaMkhavAsAuyA tirimaNuyA / uttamapurisA ya tahA caramasarIrA ya niruvakamA // 1, saMzI paMcendriyanA bandhasUtramAM zAnAvaraNIyAdi karmano jaghanya sthitibandha antarmuhUtadi parimANa kahyo che te kSepakane potapotAnA sthitibaMdhanA chellA samaye jANavo. pAMca nidrA, asatAvedanIya, mithyAtva ane bAra kaSAyAdino kSapaNAnI pUrve baMdha thAya che, tethI teone jaghanyathI paNa antaHkoTAkoTI - sAgaropama pramANa baMdha hoya che ane utkRSTa atisaMklezavALA mithyASTine hoya che. parantu tiryaMcAyuSya, manuSyAyuSya ane devAyuSyano utkRSTa baMdha potapotAnA bandha karanArAmAM ativizuddha hoya che. 240 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso ukkosaThiibaMdhagaparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sesA saMsAratthA bhaiyA sovakkamA va iyare vA / sovakkama-niruvakkamabheo bhaNio samAseNaM // " temAM devo, narayiko tathA asaMkhyAtA varasanA AyuSyavALA tiryaMco ane manuSyo potAnuM cha mAsanuM AyuSya bAkI hoya tyAre avazya parabhavanA AyuSyano baMdha kare che. je tiryaMca ane manuSyo saMkhyAtA varasanA AyuSyavALA chatAM paNa nirupakramaAyuSyavALA che teo paNa potAnuM trIjA bhAganuM AyuSyabAkI hoya tyAre avazya parabhavanA AyuSyano baMdha kare che. jeo sopakramaAyuSyavALA che teo kadAca trIjA bhAganuM AyuSya bAkI che jeono evA, athavA trIjA bhAganA trIjA bhAganuM AyuSya bAkI jeone che evA, yAvat asaMkSepyAddhApraviSTa-jeno na saMkSepa karI zakAya eTaloja mAtra AyuSyano kALa bAkI jeone che evA parabhavAyuSya bAMdhe che, tethI kahe che-"ne nIve' ityAdi. -je jIva asaMkhAddhApraviSTa che eTale jeNe trIjA bhAga ityAdi karavA vaDe jeno have saMkSepa-bhAga thaI zake tema nathI evA kALamAM praveza karelo che, e hetuthI kahe che-"se' tenuM asaMkhya addhAmAM praviSTajIvanuM AyuSya sarvaniruddha-upakramanA hetuo vaDe ati saMkSepa karAyeluM che, tene mAtra AyuSabaMdha karavAno kALa bAkI che eTale te pachI jIvanakALa nathI. eja bAbatane vadhAre spaSTatApUrvaka kahe cha-se savya mahaMtI gAyakanyA ' sauthI moTA AyuSyabaMdhanA kALano zeSa bhAga che, tAtparya e che ke AyuSyabandhano kALa ATha AkarSapramANa che, teno zeSa-eka AkarSapramANa jeTaluM sauthI alpa AyuSya tenuM bAkI che. mATe te na saMkSepa karI zakAya tevA kALamAM praviSTa thayelo ane AyuSyabandhanA eka AkarSarUpe chellA samaya-kALamAM vartato hoya che. ahIMcaramakAlasamayanA grahaNa karavAthI parama sUkSma samayanuM grahaNa na karavuM, paNa upara kahyA pramANe kALanuM grahaNa karavuM, kAraNa ke tethI ochA kALamAM AyuSyanA bandhano asaMbhava che. jethI vyutkAntipadamAM pUrve kahyuM che ke "he bhagavanuM? jIvo sthitinAma sahita AyuSyano keTalA AkarSavaDe bandha kare? he gautama! jaghanyathI eka AkarSavaDe ane utkRSTa ATha AkarSa vaDe AyuSyano bandha kare che. eka AkarSa vaDe sarva jaghanya AyuSya bAMdhe che. jethI kahyuM che ke "sabyunatraya' sarva jaghanyasauthI nAnI sthiti bAMdhe che. te sthiti kevA prakAranI che? te kahe che-"patAparyAva' -paryApta ane aparyApta rUpa-zarIra ane indriyapati pUrNa karavAne samartha ane ucchavAsapati pUrI karavAne asamartha evI sthiti bAMdhe che. e zI rIte jANI zakAya ke zarIra ane indriyaparyApti pUrI karavAne samartha sauthI jaghanya sthiti bAMdhe che paNa tethI hIna sthiti bAMdhato nathI? yuktithI jANI zakAya che. te A pramANe-sarve prANIo parabhavanuM AyuSya bAMdhIne maraNa pAme che paNa bAMdhyA sivAya maraNa pAmatA nathI. ane parabhavanA AyuSyano baMdha audArika, vaikriya ane AhArakaDAya yogamAM vartatA prANIne hoya che, paNa kAmaNa ke audArika mizrayogamAM vartato hoya tyAre hoto nathI. te saMbadhe mULa TIkAkAra kahe che-"nenoniyAne tikhuM sarIrAmAM vayanA vALo mArUbaMdho, na aa , morAtimitte vA" itiAjethI audArikAdi traNa zarIranA kAyayoge vartato AyuSyano bandha kare che, paNa kAmaNa ke audArika mizrayogamAM vartato AyuSyano bandha karato nathI" viziSTa audArikAdi kAyayoga zarIra ane indriyapati vaDe paryAptAne hoya che, paNa kevaLa zarIraparyApti vaDe paryAptAne nathI hotI. tethI A siddha thAya che ke zarIraparyApti ane indriya paryApti vaDe paryAptAnuM maraNa thAya che, bIjAnuM thatuM nathI. mATe zarIra ane indriyapati pUrI karavAne samartha evI jaghanya sthiti bAMdhe che, paNa tethI hIna sthiti bAMdhato nathI. e pramANe jaghanyasthitino bandha karanAra kahyo. T3pI633 IT Bora vinaMdhAvajIvaUi IT. ukkosakAlaThitIyaM NaM bhaMte! NANAvaraNijja kiM neraio baMdhati, tirikkhajoNio baMdhati, tirikkhajoNiNI baMdhati, maNusso baMdhati, maNussI baMdhati, devo baMdhati, devI baMdhati? goyamA! neraio vi baMdhati, jAva devIvi bNdhti| kerisae NaM bhaMte! neraie ukkosakAlaThitIyaM NANAvaraNijjaM kammaM baMdhati? goyamA! saNNI paMciMdie savvAhiM pajjattIhiM pajjatte sAgAre jAgare sutto(to)vautte micchAdiTThI kaNhalese ukkosasaMkiliTThapariNAme Isi - 241 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso ukkosaThiibaMdhagaparUvaNaM majjhimapariNAme vA, erisae NaM goyamA! Neraie ukkosakAlaThitIyaM NANAvaraNijjaM kammaM bNdhti| kerisae NaM bhaMte!tirikkhajoNie ukkosakAlaThitIyaMNANAvaraNijjaMkammaM baMdhati? goyamA!kammabhUmae vAkammabhUmagapalibhAgI vA saNNI paMciMdie savvAhiM pajjattIhiM pajjattae sesaM taM ceva jahA NeraiyassA evaM tirikkhajoNiNI vi maNUse vi maNUsI vi, deva-devI jahA Neraie, evaM AuyavajjANaM sattaNhaM kmmaann| ukkosakAlaThitIyaM NaM bhaMte! AuyaM kammaM kiM Neraio baMdhati, jAva devI baMdhati? goyamA! No neraio baMdhai, tirikkhajoNio baMdhati, No tirikkhajoNiNI baMdhati, maNusso vi baMdhati, maNussI vi baMdhati, no devo baMdhai, No devI bNdhi| kerisae NaM bhaMte! tirikkhajoNie ukkosakAlaThitIyaM AuyaM kammaM baMdhati? goyamA! kammabhUmae vA kammabhUmagapalibhAgI vA saNNI paMciMdie savvAhiM pajjattIhiM pajjattae sAgAre jAgare suttovautte micchaddiTThI paramakaNhalese ukkosasaMkiliTThapariNAme, erisae NaM goyamA! tirikkhajoNie ukkosakAlaThitIyaM AuyaM kammaM bNdhti| kerisae NaM bhaMte! maNUse ukkosakAlaThitIyaM AuyaM kammaM baMdhati? goyamA! kammabhUmage vA kammabhUmagapalibhAgI vA jAva sutto(to)vautte sammadiTThI vA micchaddiTTI vA kaNhalese vA sukkalese vA NANI vA aNNANI vA ukkosaM saMkiliTThapariNAme vA [asaMkiliTThapariNAme] vA tappAuggavisujjhamANapariNAme vA, erisae NaM goyamA! maNUse ukkosakAlaThiIyaM AuyaM kammaM bNdhti| kerisiyA NaM bhaMte! maNusI ukkosakAlaThitIyaM AuyaM kammaM baMdhai? goyamA! kammabhUmigA vA kammabhUmagapalibhAgI vA jAva suttovauttA sammadiTThIsukkalesA tappAuggavisujjhamANapariNAmA, erisiyA NaM goyamA! maNUssI ukkosakAlaThitIyaM AuyaM kammaM baMdhati, aMtarAiyaMjahA NANAvaraNijjaM ||suu0-36 / / 634 // . paNNAvaNAe bhagavaIe tevIsaimaM kammapagaDIpayaM samattaM / / (mULa) he bhagavan! utkRSTa kALanI sthitivALuM jJAnAvaraNIya karmazuM nairayika bAMdhe, tiryaMcayonika bAMdhe, tiryaMcayonika strI bAMdhe, manuSya bAMdhe, manuSyastrI bAMdhe, deva bAMdhe ke devI bAMdhe? he gautamInerayika paNa bAMdhe, yAvat devI paNa bAMdhe. he bhagavan! kevA prakArano nAraka utkRSTa kALanI sthitivALuM jJAnAvaraNIya karma bAMdhe? he gautama! saMjJI paMcendriya sarva paryAyio vaDe 5yAna, saa||2-shaanopyogvaanno, tA, zrutanA 6yogANo, mithyASTi, vezyAvANI, kRSTa saMkliSTapariNAmavALo ke kAMika madhyama pariNAmavALo hoya, AvA prakArano nAraka he gautama! utkRSTakALanI sthitivALuM jJAnavaraNIya karma bAMdhe. he bhagavan! kevA prakArano tiryaMca utkRSTa kALanI sthitivALuM jJAnavaraNIya karmabAMdhe? he gautama! karmabhUmaka-karmabhUmimAM utpanna thayelo athavA karmabhUmagapratibhAgI-karmabhUmimAM utpanna thayelAnA jevo saMjJI paMcendriya, sarva prayAtio vaDe paryApta-bAkI badhuM narayikonI jema kahevuM. ema tiryacastrI, manuSya ane manuSyastrI saMbandha paNa jANavuM. deva ane devIne narayikanI peThe kahevuM. e pramANe AyuSya sivAyanI sAta karmaprakRtiono utkRSTabandha kare che. he bhagavan! utkRSTa kALanI sthitivALuM AyuSya karma narayika bAMdhe ke yAvat devI bAMdhe?he gautama! narayika na bAMdhe, tiryaMca bAMdhe, tiryaMcastrI na bAMdhe, manuSya bAMdhe, manuSyastrI paNa bAMdhe, deva ane devI na bAMdhe. he bhagavan! kevA prakArano tiryaMca utkRSTasthitivALuM AyuSya karma bAMdhe? he gautama! karmabhUmimAM utpanna thayelo ke karmabhUmakapratibhAgI-karmabhUmimAM utpanna thayelA jevo, saMjJI paMcendriya, sarva patio vaDe paryApta, sAkAraupayogavALo, jAgato, zrutanA upayogavALo, mithyASTi, paramakRSNalezyAvALo ane utkRSTa saMkliSTa pariNAmavALo hoya, AvA prakArano tiryaMcayonika he gautama! utkRSTa sthitivALuM AyuSya karma bAMdhe. he bhagavan! kevA prakArano manuSya utkRSTa kALanI sthitivALuM AyuSya karma bAMdhe? 242 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevisaimaM kammapayaDIpayaM bIo uddeso ukkosaThiibaMdhagaparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 he gautama! karmabhUmimAM utpanna thayelo, karmabhUmakapratibhAgI--karmabhUmimAM utpanna thayelAnA jevo yAvatu, zrutajJAnanA upayogavALo, samyagdaSTi ke mithyAdRSTi, kRSNa ke zukla lezyAvALo, jJAnI ke ajJAnI, utkRSTa saMkliSTa pariNAmavALo, asaMkliSTa pariNAmavALo ke tene yogya vizuddha pariNAmavALo hoya, AvA prakArano manuSya he gautama! utkRSTa sthitivALuM AyuSyakarma bAMdhe. he bhagavan! kevA prakAranI manuSyastrI utkRSTa sthitivALuM AyuSya karma bAMdhe? he gautama! karmabhUmimAM utpanna thayelI ke karmabhUmimAM utpanna thayelAnA jevI, yAvat zrutanA upayogavALI, samyagdaSTi, zuklalezyAvALI ane tene yogya vizuddha pariNAmavALI hoya, AvI manuSyasrI he gautama! utkRSTa sthitivALuM AyuSya karma bAMdhe. antarAya karma jJAnAvaraNIyanI peThe jANavuM. I36634 prajJApanA bhagavatImAM tevIzamuM karmaprakRti pada samAsa. (TI0) have utkRSTa sthitibaMdha ka2nA2 saMbaMdhe pUche che--'zekSAtavidyuM khaM bhaMte! bALAvaLiSna janma ineJo baMdha' ityAdi. utkRSTa kALanI sthitivALuM jJAnAvaraNIya karma zuM nA2ka bAMdhe--ityAdi sUtra sugama che. nairayikasUtramAM sAkArajJAnopayogavALo, jAgRt-jAgato, kAraNa ke nArakone paNa kAMika nidrAno anubhava hoya che. te mATe 'jAgato' ema kahyuM che.'sutovatte'-zrutanA upayogavALo eTale abhilApa-zabdagocara jJAnanA upayogavALo,tiryaMcayonikasUtramAM 'meMmULapattimALI' karmabhUmaga-karmabhUmimAM utpanna thayelo, teonA pratibhAga-samAnapaNuM jeone che evA eTale teonA sadeza, je karmabhUmimAM utpanna thayelI garbhiNI tiryaMca strI, tene koie apaharaNa karI akarmabhUmimAM mUkelI hoya tenAthI utpanna thayelo karmabhUmakapratibhAgI- karmabhUmimAM utpanna thayelA jevo kahevAya che. bIjA AcAryo AvI rIte vyAkhyA kare che-karmabhUmimAMja utpanna thayelAne jyAre koi akarmabhUmimAM lai jAya tyAre te karmabhUmakapratibhAgI-karmabhUmimAM utpanna thayelA tulya gaNAya che. utkRSTa sthitivALA AyuSyabaMdhanA vicAramAM nairayika, tiryaMcastrI, deva ane devIono pratiSedha jANavo. kAraNa ke teonI utkRSTa sthitivALo nArakomAM utpatti thatI nathI. manuSyasUtramAM 'sammaviddI vA micchAviThThI vA''samyagdaSTikemithyAdRSTibAMdhe' ema kahyuM che. kAraNa ke ahIM be utkRSTa AyuSya che, je sAtamI narakapRthivInuM AyuSya bAMdhe che te mithyArdaSTi ane anuttara devanuM AyuSya bAMdhe che te samyagdaSTi hoya che. kRSNalezyAvALo nA2kAyuSyano bandha kare che ane zuklalezyAvALo anuttaradevanA AyuSyano bandha ka2e che. ahIM samyagdaSTi apramattayati samajavo. utkRSTa saMkliSTa pariNAmavALo nArakAyuSyano bandha kare che ane tene yogya vizuddha pariNAmavALo anuttara devanA AyuSyano bandha kare che. manuSyasrI sAtamI narakapRthivIne yogya AyuSya bAMdhatI nathI, paNa anuttara devane yogya AyuSya bAMdhe che. mATe tenA sUtramAM sarva prazasta jANavuM. ahIM ativizuddha AtmA AyuSyano bandha karato ja nathI. mATe tene yogya vizuddha pariNAmanuM grahaNa che. bAkI badhuM spaSTa che. II36634|| zrImadAcAryamalayagiriviracita prajJApanATIkAnA anuvAdamAM tevIzamuM karmaprakRti pada samApta. arihaMta bhagavaMte utsarga ane apavAda be ja mArga batAvyA che. baMne muktinA mArga ja che. eka ne paNa koI kALe tajAya nahIM. e banne mArganI ArAdhanA Agamokta saMjogAnukuLa thatI hoya to ja e jinAjJAnI ArAdhanAmAM Ave. paNa jo enI ADamAM manasvI rIte calAtuM hoya to te nathI utsarga ane nathI apavAda te to che unmAda. - jayAnaMda 243 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 cavIsaimaM kammabaMdhapayaM NANAvaraNijjabaMdhaesu-daMsaNAvaraNijjabaMdhaesu jIvAIsu kammapayaDibaMdha parUvaNaM || cauvIsaimaM kammabaMdhapayaM / / || NANAvaraNijjabaMdhaesa jIvAIsu kammapayaDibaMdha parUvaNaM || kati NaM bhaMte! kammapagaDIo paNNattAo ? goyamA ! aTTha kammapagaDIo paNNattAo, taM jahA - NANAvaraNijjaM jAva aMtarAiyaM / evaM NeraiyANaM jAva vemANiyANaM / jIve NaM / bhaMte NANAvaraNijjaM kammaM baMdhamANe kati kampagaDIo baMdha? goyamA ! sattavihabaMdhae vA aTThavihabaMdhae vA chavvihabaMdhae vA / Neraie NaM bhaMte! NANAvaraNijjaM kammaM baMdhamANe kati kammapagaDIo baMdhati ? goyamA ! sattavihabaMdhae vA aTThavihabaMdhae vA, ,evaM jAva vemANie, varaM masse jahA jIve / jIvA NaM bhaMte! NANAvaraNijjaM kammaM baMdhamANA kati kammapagaDIo baMdhaMti ? goyamA ! savve vi tAva hojjA sattavihabaMdhagA ya aTThavihabaMdhagA ya, ahavA sattavihabaMdhagA ya aTThavihabaMdhagA ya chavvihabaMdhage ya, ahavA sattavihabaMdhagA ya aTThavihabaMdhagA ya chavvihabaMdhagA ya / NeraiyA NaM bhaMte! NANAvaraNijjaM kammaM baMdhamANA kati kammapagaDIo baMdhaMti ? goyamA! savve vi tAva hojjA sattavihabaMdhagA, ahavA sattavihabaMdhagA ya aTThavihabaMdhage yaM, ahavA sattavihabaMdhagA ya aTThavihabaMdhagA ya tiNNi bhaMgA, evaM jAva thaNiyakumArA / puDhavikAiyANaM pucchaa| goyamA ! sattavihabaMdhagA vi aTThavihabaMdhagA vi, evaM jAva vaNassaikAiyA / viyalANaM paMceMdiyatirikkhajoNiyANa tiyabhAgA- savve vi tAva hojjA sattavihabaMdhagA, ahavA sattavihabaMdhagA ya aTThavihabaMdhage ya, ahavA sattavihabaMdhagA ya aTThavihabaMdhagA ya / maNUsA NaM bhaMte! NANAvaraNijjassa pucchA ! goyamA ! savve vi tAva hojjA sattavihabaMdhagA 1, ahavA sattavihabaMdhagA ya aTThavihabaMdhage ya 2 ahavA sattavihabaMdhagA ya . aTThavihabaMdhagA ya 3, ahavA sattavihabaMdhagA ya chavvihabaMdhae ya 4, ahavA sattavihabaMdhagA ya chavvihabaMdhagA ya 5, ahavA sattavihabaMdhagA ya aTThavihabaMdhage ya chavvihabaMdhage ya 6, ahavA sattavihabaMdhagA ya aTThavihabaMdhage ya chavibaMdhagA ya 7, ahavA sattavihabaMdhagA ya aTThavihabaMdhagA ya chavvihabaMdhage ya 8, ahavA sattavihabaMdhagA ya avihabaMdhagA ya chavvihabaMdhagA ya 9, evaM ete Nava bhNgaa| sesA vANamaMtarAiyA jAva vemANiyA jahA NeraiyA sattavihAdibaMdhagA bhaNiyA tahA bhANiyavvA / / / daMsaNAvaraNijjabaMdhaesu jIvAIsu kammapayaDibaMdha parUvaNaM || evaM jahA NANAvaraNaM baMdhamANA jAhiM bhaNiyA daMsaNAvaraNaM pi baMdhamANA tahiM jIvAdIyA egatta- pohattehiM bhANiyavvA ||suu0-1||635|| covIzamuM karmabandha pada. (bhUta) he bhagavan! DeMTalI prakRtikho DaDI che ? he gautama! khA urbhaprakRtikho DaDI che. te yA pramANe - 1 jJAnAvarazIya, yAvat 8 antarAya. ema nairiyakothI mAMDI vaimAniko sudhI jANavuM. he bhagavan! jIva jJAnAvaraNIya karma bAMdhato keTalI karmaprakRtio bAMdhe? he gautama! sAta bAMdhe. ATha bAMdhe ke cha karmaprakRtio bAMdhe. he bhagavan! nairayika jJAnAvaraNIya karmane bAMdhato keTalI karmaprakRtio bAMdhe? he gautama! sAta bAMdhe ke ATha karma karmaprakRtio bAMdhe e pramANe vaimAnika sudhI jANavuM. parantu manuSya jIvanI peThe bAMdhe. he bhagavan! jIvo jJAnAvaraNIya karmano baMdha karatA keTalI karmaprakRtio bAMdhe? he gautama badhA ya jIvo sAta prakRtio ane ATha prakRtio bAMdhe. athavA sAta prakRtio bAMdhe, ATha prakRtio bAMdhe ane eka cha prakRti bAMdhe. athavA sAta prakRti bAMdhe, ATha bAMdhe ane cha prakRti bAMdhe| he bhagavan! naiyiko jJAnAvaraNIya karma bAMdhatA 244 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cavIsaimaM kammabaMdhapayaM NANAvaraNijjabaMdhaesu-daMsaNAvaraNijjabaMdhaesu jIvAIsu kammapayaDibaMdha parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 keTalI karmaprakRtio bAMdhe? he gautama! badhA ya sAta prakRti bAMdhe. athavA sAta bAMdhe ane eka ATha prakRti bAMdhe. athavA badhA sAta bAMdhe ane ATha prakRti bAMdhe. ema traNa bhAMgA thAya che. e pramANe yAvat stanitakumAra sudhI jANavuM. pRthivIkAyiko keTalI karmaprakRtio bAMdhe? he gautama! sAta prakRtinA bAMdhanArA paNa hoya. ane ATha prakRtinA paNa bAMdhanArA hoya. ema vanaspatikAyiko sudhI jANavuM. vikalendriya ane paMcendriya tiryaMcone traNa bhAMgA samajavA. badhA ya sAta prakRti bAMdhanArA, athavA sAta bAMdhanArA ane eka ATha bAMdhanAra, athavA sAta prakRti bAMdhanArA ane ATha prakRtio bAMdhanArA hoya che. he bhagavan! manuSyo jJAnavaraNIyano baMdha karatA keTalI karmaprakRtio bAMdhe? he gautama! 1 badhA ya sAta prakRtio bAMdhanArA hoya, ra athavA sAta prakRtio bAMdhanArA ane eka ATha karmaprakRti bAMdhanAra hoya, 3 athavA sAta prakRti bAMdhanArA ane ATha karma prakRtio bAMdhanArA hoya, 4 athavA sAta karma prakRtio bAMdhanArA ane ekaM cha karma bAndhanAra hoya, 5 athavA sAta karma bAMdhanArA ane cha karma bAMdhanArA hoya, 6 athavA sAta karma bAMdhanArA eka ATha karma bAMdhanAra ane eka cha karma bAMdhanAra hoya, 7 athavA sAta karma bAMdhanArA, eka ATha karma bAMdhanAra ane cha karma bAMdhanArA hoya. 8 athavA sAta karma bAMdhanArA ATha karmabAMdhanArA ane eka cha karma bAMdhanArA hoya. 9 athavA sAta karma bAMdhanArA ATha karma bAMdhanArA ane cha karma bAMdhanArA hoya. e nava bhAMgA thayA. bAkInA vyantarathI AraMbhI vaimAnika sudhInA devo naiyikonI peThe savidhAdi bandhaka kahyo che tema kahevA. e pramANe jema jJAnAvaraNanA bandha karanArA jyAM kahyA che, tyAM darzanAvaraNano paNa bandha karanArA jIvAdi ekavacana ane bahuvacana vaDe kahevA. 1II635 // (TI0) tevIzamA padanI vyAkhyA karI, have covIzamAM padano prAraMbha karAya che. teno A saMbandha che--pUrvanA padamAM karmabandhAdirUpa pariNAma vizeSano vicAra karyo, teja karmabandhAdi pariNAmano vicAra have pachI kahevAnA cAre padomAM koi koi sthaLe karavAno che. temAM covIzamAM padanuM A prathama sUtra che--'d aaN maMte! jammapADIo paLattAo'? 'he bhagavan! keTalI prakRtio kahI che'- ityAdi. pUrve A sUtrapATha kahevAmAM Avyo chatAM ahIM tenuM pharIthI kathana te vizeSatA jaNAvavA mATeche. e pramANe pachInA sUtramAM paNa jANavuM. have kayuM karma bAMdhato kai karmaprakRtio bAMdhe ema bandhanA saMbandhano vicAra karavAnI icchAvALA AcArya prathamathI jJAnAvaraNIya karma sAthe saMbandhano vicAra kare che--'bALAvaLanuM mAM baMdhamALe D mmapADIo aMdhajJa' he bhagavan! jIva jJAnAvaraNIya karma bAMdhato keTalI karmaprakRtio bAMdhe' ityAdi sugama che, parantu AyuSya bandhanA abhAvakALe sAta karmano bandha kare che, ane AyuSyane bAMdhato hoya tyAre ATha karmano bandha kare che. mohanIya ane AyuSyano bandha na kare tyAre cha karmano bandha kare che. ane te sUkSmasaMparAye che. kahyuM che ke--"sattavibaMdha hauMti pALino ADAvakhtavALuM tuA taha suhumasaMparAyA chabihavaMdhA vinidhidvAA mohAyavangAnuM payaDInuM te 3 baMdha maLiyA" prANIo AyuSya sivAya sAta karmaprakRtinA baMdhaka che ane sUkSmasaM5rAya mohanIya ane AyuSya sivAya cha karmaprakRtinA bAMdhanArA kahyA che. eka karmano bandhaka hoto nathI. kAraNa ke eka karmanA baMdhaka upazAntakaSAyAdi hoya che. te saMbandhe kahyuM che - "vasaMtaNIkhamodA jevatino vihavaMdhA te puna samayadriyamsa baMdhA na 35 saMparAyasmA" upazAMtamoha, kSINamoha ane kevalajJAnI eka karmano baMdha kare che. ane te be samayanI sthitivALA (sAtAvedanIya) karmanA bandhaka che, parantu saMparAya (kASAyika) karmanA bandhaka hotA nathI. vaLI upazAntakaSAyAdi jJAnAvaraNIya karma bAMdhatA nathI, kAraNa ke teno bandha sUkSmasaMpa2AyanA chellA samaye viccheda thAya che. paNa kevaLa sAtAvedanIya bAMdhe che, eja bAbatano nairayikAdi daMDakanA anukramathIvicAra kare che-'nep N maMte!'ityAdi. he bhagavan! nairayika jJAnAvaraNa karma bAMdhato keTalI karmaprakRtio bAMdhe? ityAdi. ahIM manuSya sivAya bAkInA badhA sthAnomAM beja bhAMgA jANavA. sAta karmanA bandhaka ke ATha karmanA bandhaka hoya, parantu 'cha karmanA bandhaka' e trIjo bhAMgo na hoya. kAraNa ke teone sUkSmasaM5rAya guNasthAnakano asaMbhava che. manuSyanA sthAnamAM traNe bhAMgA kahevA. kAraNa ke tene sUkSmasaMpa2Aya guNasthAnakano saMbhava che. teja pramANe sUtrakAra kahe che--'vaM khAva vemApi' e pramANe be bhAMgA vaimAnika sudhI kahevA. 'navAM manuse nanhA nIve' parantu manuSyane jIvanI peThe kahevuM. ema eka vacanane AzrayI daMDaka kahyo. have bahuvacanane AzrayI sUtra kahe che-'nIvA khaM bhaMte!'ityAdi. he bhagavan! jIvo 245 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 , cauvIsaimaM kammabaMdhapayaM veyaNijjabaMdhaesu jIvAIsu kammapayaDIbaMdha parUvaNaM jJAnAvaraNIyakarma bAMdhatA keTalI karmaprakRtio bAMdhe? ityAdi. ahIM jIvo sAta karmanA bandhaka ane ATha karmanA bandhaka hamezAM ghaNA hoya che. cha karmano bandhaka jIva koI vAra hoya che ane koI vAra hoto nathI. kAraNa ke utkRSTa cha mAsa sudhInuM tenuM attara kahyuM che. jyAre cha karmano bandha kare che tyAre paNa jaghanya sthAne eka be ane utkRSTa ekasone ATha hoya che. jyAre cha karmano bandhaka eka paNa na hoya tyAre pahelo bhAMgo, jyAre eka hoya tyAre bIjo bhAgo ane ghaNA hoya tyAre trIjo bhAgo hoya che. nArako cha karmanA bandhaka hotAja nathI, ane ATha karmanA bandhaka paNa kadAcituM hoya che. temAM jyAre eka paNa nAraka ATha karmano bandhaka nathI hoto, tyAre badhAya sAta karmanA bandhaka hoya che e prathama bhaMga. jyAre eka ATha karmano bandhaka hoya tyAre bIjo bhAMgo, jyAre ghaNA ATha karmanA bandhaka hoya tyAre trIjo bhAMgo hoya che. A traNe bhAMgA daze bhavanapatimAM vicAravA. pAMce pRthivyAdimAM 'sAta karmanA bAMdhanArA ane ATha karmanA bAMdhanArA' A ekaja bhAMgo hoya che. kAraNa ke teomAM ATha karmane bAMdhanArA paNa ghaNA hoya che. beindriya, teIndriya, caurindriya ane tiryaMca paMcendriya sUtramAM narayikanI peThe traNa bhAMgA jANavA. manuSyasUtramAM nava bhAMgA jANavA, kAraNa ke ATha karmanA bandhaka ane cha karmanA bandhaka kadAcita sarvathA paNa hotA nathI. temAM ATha karmanA ane cha karmanA bAMdhanArA na hoya tyAre badhAya sAta karmanA bAMdhanArA hoya e prathama bhaMga. kAraNa ke sAta karmanA bAMdhanArA hamezAM ghaNA hoya che. eka ATha karmano bAMdhanAra hoya tyAre sAta karma bAMdhanArA ane eka ATha karma bAMdhanAra-e bIjo bhAMgo. ghaNA ATha karmanA bAMdhanArA hoya tyAre sAta karma bAMdhanArA ane AThakarma bAMdhanArA hoya-e trIjo bhAgo-epramANe ATha karmano bAMdhanAra na hoya tyAre 'Savidhabampaka" padanA eka vacana ane bahuvacanane AzrayI be bhAMgA thAya..ema brikasaMyogamAM cAra bhAMgA, trikasaMyogamAM paNa aSTavidhabandhaka ane Savidhabampaka padanA pratyekanA ekavacana ane bahuvacanane apekSI cAra bhAMgA thAya-ema badhA maLI nava bhAMgA thAya. baMntara, jyotiSika ane vaimAniko nairayikonI peThe jANavA. jema jJAnAvaraNIya karmano vicAra karyo tema darzanAvaraNIya karmano paNa vicAra karavo. 1II63pI || veyaNijjabaMdhAsu jIvAIsu kammapayaDIbaMdha parUvaNaM / / veyaNijjaM baMdhamANe jIve kati kammapaggaDIo bandhati? goyamA! sattavihabandhae vA aTThavihabandhae vA chavvihabandhae vA egavihabandhae vA, evaM maNUse vi| sesA NAragAdIyA sattavihabandhagA ya aTThavihabandhagA ya jAva vemaannie| jIvA NaM bhaMte! veyaNijjaM kamma0 pucchaa| goyamAsavve vi tAva hojjA sattavihabandhagA ya aTThavihabandhagA ya egavihabandhagA ya chavvibandhage ya,ahavA sattavihabandhagA ya aTThavihabandhagA ya egavihabandhagA ya chavvihabandhagA ya, avasesA NAragAdIyA jAva vemANiyA jAo NANAvaraNaM baMdhamANA baMdhati tAhiM bhaanniyvvaa| NavaraM maNUsA NaM bhaMte! vedaNijjaM kammaM bandhamANA kati kammapagaDio bandhaMti? goyamA! savve vi tAva hojjA sattavihabandhagA ya egavihabandhagA ya, 1, ahavA sattavihabandhagA ya egavihabandhagA ya aTThavihabandhage ya 2,ahavA sattavihabandhagA ya egavihabandhagA ya aTThavihabandhagA ya 3,ahavA sattavihabandhagA ya egavihabandhagA ya chavvihabandhage ya 4, ahavA sattavihabandhagA ya egavihabandhagA ya chavvihabandhagA ya5, ahavA sattavihabandhagA ya egavihabandhagA ya aTTavihabandhae ya chavvihabandhae ya 6 ahavA sattavihabandhagA ya egavihabandhagA ya aTThavihabandhae ya chavvihabandhagA ya 7, ahavA sattavihabandhagA ya egavihabandhagA ya aTThavihabandhagA ya chavvihabandhage ya8,ahavA sattavihabandhagA ya egavihabandhagA ya aTThavihabandhagA ya chavvihabandhagA ya 9-evaM [ee] nava maMn [mALiyavyA]i ITU-rAdarUddA (mU0) vedanIya karma bAMdhato jIva keTalI prakRtio bAMdhe? he gautama! sAta karmano bAMdhanAra, ATha karmano bAMdhanAra, cha karmano bAMdhanAra ane eka karmanobAMdhanAra paNa hoya. ema manuSya saMbaMdhe paNa kahevuM. bAkInA nArakAdi jIvo sAta karma bAMdhanArA ane ATha karma bAMdhanArA vaimAnika sudhI kahevA. he bhagavan! vedanIya karma bAMdhatA jIvo keTalI karmaprakRtio bAMdhe? he - 246 - Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauvIsaimaM kammabaMdhapayaM mohaNijjAibaMdhaesu jIvAIsu kammapayaDIbaMdha parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 gautama! badhA ya jIvo sAta prakRti bAMdhanArA, ATha prakRtio bAMdhanArA, eka prakRti bAMdhanArA ane eka cha prakRti bAMdhanAra hoya. athavA sAta karma bAMdhanArA, ATha karma bAMdhanArA, eka karma bAMdhanArA anecha karma bAMdhanArA hoya. bAkInA narakAdi yAvat vaimAniko jJAnAvaraNa bAMdhatAM je prakRtio bAMdhe che te vaDe kahevA. parantu he bhagavan! manuSyo vedanIya karma bAMdhatA keTalI karmaprakRtio bAMdhe? he gautama! badhAya manuSyo 1 sAta karmaprakRti bAMdhanArA ane eka prakRti bAMdhanArA hoya. 2 athavA sAta karmaprakRti bAMdhanArA, eka karma bAMdhanArA ane eka ATha karma bAMdhanAra hoya. 3 athavA sAta karma bAMdhanArA, eka karma bAMdhanArA ane ATha karma bAMdhanArA hoya. 4 athavA sAta karma bAMdhanArA, eka karma bAMdhanArA ane eka cha karma bAMdhanAro hoya. 5 athavA sAta karma bAMdhanArA, eka karma bAMdhanArA ane cha karma bAMdhanAro hoya. 6 athavA sAta karma bAMdhanArA, eka karma bAMdhanArA ane eka ATha karma bAMdhanAro ane eka cha karma bAMdhanAro hoya. 7 athavA sAta karma bAMdhanArA, eka karma bAMdhanArA ane eka ATha karma bAMdhanAro ane cha karma bAMdhanArA hoya. 8 athavA sAta karma bAMdhanArA eka karma bAMdhanArA, ATha karma bAMdhanArA ane eka cha karma bAMdhanAro hoya. 9 athavA sAta karma bAMdhanArA, eka karma bAMdhanArA, ATha karma bAMdhanArA ane cha karma bAMdhanArA hoya. e pramANe e nava bhAMgA kahevA. / / 25636 // (TI0) vedanIya karmanA vicAramAM upazAntamohAdi eka karmanA ja bandhaka hoya che. bAkI badhuM pUrvanI peThe jANavuM. manuSyapadano vicA2 ka2vAmAM paNa teja pUrve kahelA nava bhAMgA kahevA. kAraNa ke sAta karma bAMdhanArA ane eka karma bAMdhanArA hamezAM ghaNA hovAthI bIjA bhAMgAono saMbhava nathI. II2II636 / / || mohaNijjAibaMdhaesu jIvAIsu kammapayaDIbaMdha parUvaNaM || mohaNijjaM baMdhamANe jIve kati kammapagaDIo baMdhai ? goyamA ! jIvegiMdiyavajjo tiybhNgo| jIvegiMdiyA sattavihabaMdhagA vi aTThavihabaMdhagA vi / jIve NaM bhaMte! AuyaM kammaM baMdhamANe kati kammapagaDio baMdhai ? goyamA ! niyamA aTTha, evaM Neraie jAva vemANie, evaM puhutteNa vi / NAmagoyaM aMtarAiyaM baMdhamANe jIve kati kammapagaDIo - baMdha? goyamA ! jAo NANAvaraNijjaM kammaM baMdhamANe baMdhai tAhiM bhANiyavvo, evaM Neraie vi jAva vemANie, evaM hutte vibhAvvaM // sU0 - 3 / / 637 / / paNNavaNAe bhagavaIe cauvIsaimaM kammabaMdhapadaM samattaM / (mU0) mohanIya karmano bandha karato jIva keTalI karmaprakRtio bAMdhe? he gautama! jIva ane ekendriya sivAya bAkInAne traNa bhAMgA jANavA. jIva ane ekendriyo sAta karma bAMdhanArA ane ATha karma bAMdhanArA paNa hoya. he bhagavan! jIva AyuSya karma bAMdhato keTalI karmaprakRtio bAMdhe? he gautama! avazya ATha karmaprakRtio bAMdhe. e pramANe nairayikathI AraMbhI vaimAnika sudhI jANavuM. ema bahuvacana vaDe paNa samajavuM. he bhagavan! nAma, gotra ane antarAya karmano bandha karato jIva keTalI karmaprakRtio bAMdhe? he gautama! jJAnAvaraNIya karmano bandha karato jeTalI karmaprakRti bAMdhe teTalI kahevI. ema nairayikathI mAMDI vaimAnika sudhI kahevuM. e pramANe bahuvacana vaDe paNa kahevuM. 3637 // prajJApanA bhagavatImAM covIzamuM karmabandhapada samApta. (TI0) mohanIya karmano vicAra karavAmAM jIvapadamAM ane pRthivyAdi padomAM pratyekane viSe sAta karma bAMdhanArA ane ATha karma bAMdhanArA hoya e ekaja bhAMgo hoya che. kAraNa ke banne prakAranA jIvo hamezAM ghaNA hoya che. cha karmano bAMdhanAra mohanIya karma bAMdhato nathI. kAraNa ke mohanIyano bandhu anivRtti bAdarasaMparAya sudhI hoya che ane sUkSmasaM5rAya cha karmano bandha kare che. AyuSyane bAMdhanAra avazya ATha karmano bandhaka hoya che, mATe tenA vicAramAM ekavacana ane bahuvacanane AzrayI bhAMgA thatA nathI. nAma, gotra ane antarAya sUtro jJAnAvaraNIya sUtranI peThe jANavA. 3/637 // zrImadcAryamalayagiriviracita prajJApanA TIkAnA anuvAdamAM karmabandha nAme covIzamuM pada samApta: 247 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 paNavIsatimaM kammabaMdhaveyapayaM NANAvaraNAibaMdhaesu jIvAIsu kammapayaDiveyaparUvaNaM || paNavIsatimaM kammabaMdhaveyapayaM || || NANAvaraNAibaMdhAsu jIvAIsu kammapayaDiveyaparUvaNaM / / kati NaM bhaMte! kammapagaDIo pannattAo? goyamA! aTTha kammapagaDIo paNNattAo, taMjahA-NANAvaraNijjaMjAva aMtarAiyaM, evaM NeraiyANaMjAva vemaanniyaannN| jIve NaM bhaMte! NANAvaraNijjaM kammaM bandhamANe kati kammapagaDIo vedeti? goyamA! NiyamA aTThakammapagaDIo vedeti| evaM Neraie jAva vemANie, evaM puhutteNa vi| evaM veyaNijjavajja jAva aNtraaiyN| jIve NaM bhaMte! veyaNijjaM bandhamANe kai kammapagaDIo veei? goyamA! sattavihaveyae vA aTThavihaveyae vA cauvvihaveyae vA evaM maNUse vi|sesaa NeraiyAI egatteNa puhutteNa viNiyamA aTThakammapagaDIo vedeti jAva vemaanniyaa| jIvA NaM bhaMte! vedaNijjaM kammaM bandhamANA kati kammapagaDIo vedeti? goyamA! savve vi tAva hojjA aTTavihavedagA ya cauvvihavedagA ya 1, ahavA aTThavihavedagA ya cauvvihavedagA ya sattavihavedage ya 2, ahavA aTThavihavedagA ya cauvvihavedagA ya sattavihavedagA ya 3, evaM maNUsA vi bhANiyavvA / suu0-1||638|| - paNNavaNAe bhagavaIe paNavIsaimaM kammabaMdhaveyapayaM samattaM / / (mULa) he bhagavan! keTalI karmaprakRtio kahI che? he gautama! ATha karmaprakRtio kahI che. te A pramANe-jJAnAvaraNa, yAvat aMtarAya. e pramANe narayikothI mAMDI vaimAniko sudhI jANavuM. he bhagavan! jIva jJAnAvaraNIya karma bAMdhato keTalI karyaprakRtio vede? he gautama! avazya ATha karmaprakRtio veda. ema nairayikathI AraMbhI vaimAnika sudhI jANavuM. e pramANe bahuvacana vaDe paNa samajavuM. e rIte vedanIya sivAya yAvat aMtarAya sudhI jANavuM. he bhagavan! jIva vedanIya karma bAMdhato keTalI karmaprakRtio vede?he gautama! sAta, ATha ke cAra karmaprakRtio veda. e pramANe manuSya paNa vede. bAkInA nairayikathI AraMbhI vaimAnika sudhI ekavacana ane bahuvacana vaDe paNa avazya ATha karmaprakRtio veda. he bhagavana!jIvo vedanIya karma - bAMdhatA keTalI karmaprakRtio veda? he gautama! 1 badhA ya ATha karma vedanArA ane cAra karma vedanArA hoya. 2 athavA ATha karmavedanArA cAra karmavedanArA ane eka sAta karma vedanArA hoya. 3. athavA ATha karma vedanArA cAra karma vedanArA ane sAta karma vedanArA hoya. e pramANe manuSyo paNa kahevA. 7/1//638/ prajJApanA bhagavatInA anuvAdamAM 'karmabaMdhaveda' nAme pacIsamuM pada samApta. (TI.) 1. have pacIzamuM pada AraMbhAya che, temAM A prathama sUtra -'Du aaN aMte! maDIgo' he bhagavan! keTalI karmaprakRtio kahI che' ityAdi sUtra spaSTa che. 'kyuM karma bAMdhato keTalI karmaprakRtivede evicAre cha-"gI nuM maMte'! he bhagavan! jIva jJAnAvaraNIya karma bAMdhato keTalI karmaprakRti vede? ityAdi sUtra sugama che. vedanIya sUtramAM 'sattaviveNa vA, aviveyara vA vyahavethA vA' sAta karma vedanAra, ATha karma vedanA ane cAra karma vedanAra hoya. sAta karma vedanAra upazAntamohe ke - kSINamohe hoya che, kAraNa ke te bannene mohanIyano udaya nathI. ATha karma vedanArA mithyAdRSTithI AraMbhI sUkSmasaMparAya sudhInA jIvo che, kAraNa ke teone avazya AThe karmano udaya che. cAra karma vedanAra sayogI kevalI che, kAraNa ke teone cAra ghAtI karmano udaya nathI. bahuvacanamAM sAta karma vedanArA kadAcituM hoya che mATe traNa bhAMgA thAya che. 1.638. zrImaAcAryamalayagiriviracita prajJApanA TIkAnA anuvAdamAM pacIsamuM karmabaMdhaveda pada samApta. 248 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chavvIsatimaM kammaveyabaMdhapayaM NANAvaraNijjavedaesu jIvAIsu kammapayaDibaMdha parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 || chabbIsatimaM kammaveyabaMdhapayaM / / || NANAvaraNijjavedaesujIvAIsu kammapayaDibaMdha parUvaNaM / / kati NaM bhaMte! kammapagaDIo paNNattAo? goyamA! aTTa kammapagaDIo paNNattAo, taM jahA-NANAvaraNijjaM jAva aMtarAiyaM, evaM NeraiyANaMjAva vemaanniyaann| jIveNaM bhaMte! NANAvaraNijjaM kammaM vedamANe kati kammapagaDIo bandhati? goyamA! sattavihabandhae vA aTThavihabandhae vA chavvihabandhae vA egavihabandhae vaa| Neraie NaM bhaMte! NANAvaraNijja kammaM vedemANe kati kammapagaDIo bandhati? goyamA! sattavihabandhae vA aTThavihabandhae vA, evaM jAva vemANie, evaM [NavaraM] maNUse jahA jiive| jIvA NaM bhaMte! NANAvaraNijjaM kammaM vedemANA kati kammapagaDIo baMdhati? goyamA! savve vi tAva hojjA sattavihabandhagA ya aTTavihabaMdhagA ya 1, ahavA sattavihabandhagA ya aTThavihabandhagAya chavvihabandhage ya 2,ahavA sattavihabandhagA ya aTThavihabandhagAya chavvihabandhagA ya 3,ahavA sattavihabandhagA ya aTThavihabandhagA ya egavihabandhage ya 4, ahavA sattavihabandhagA ya aTTavihabandhagA ya egavihabandhagA ya 5, ahavA sattavihabandhagA ya aTThavihabandhagA ya chavvihabandhae ya egavihabaMdhae ya 6, ahavA sattavihabandhagA ya aTThavihabandhagA ya chavvihabandhae ya egavihabandhagA ya 7, ahavA sattavihabandhagA ya aTTavihabandhagA ya chavvihabandhagA ya egavihabaMdhae ya8, ahavA sattavihabaMdhagA ya aTThavihabaMdhagAya chavvihabaMdhagA ya egavihabandhagA ya 9, evaM ete Nava bhNgaa| avasesANaM egidiya-maNUsavajjANaM tiyabhaMgo jAva vemaanniyaannN| egidiyA NaMsattavihabandhagA ya aTThavihabandhagA yAmaNUsANaM pucchaa| goyamA! savve vitAva hojjA sattavihabandhagA 1, ahavA sattavihabandhagA ya aTTavihabandhage ya 2, ahavA sattavihabandhagA ya aTThavihabandhagA ya 3, ahavA sattavihabandhagA ya chavvihabandhae ya 4, evaM chavvihabandhaeNa vi samaMdo bhaMgA.5, egavihabandhaeNa vi samaMdo bhaMgA 6-7, ahavA sattavihabandhagA ya aTThavihabandhae ya chavvihabandhae ya caubhaMgo 11, ahavA sattavihabandhagA ya aTThavihabandhae ya egavihabandhae ya caubhaMgo 15, ahavA sattavihabandhagA ya chavvihabandhae ya caubhaMgo 19, ahavA sattavihabandhagA ya aTTavihabandhagA ya chavvihabandhae ya egavihabandhae ya bhaMgA aTTha, [sa]evaM ete sattAvIsaM bhNgaa| ||snnaavrnnaaivedesu jIvAIsu egatta-puhatteNaM kammabaMdhaparUvaNaM / / evaM jahA NANAvaraNijjaM tahA daMsaNAvaraNijjaM pi aMtarAiyaM pi ||suu0-1||639|| 7vIzamuM bhavandha paE . (mU0) he bhagavan! keTalI karmaprakRtio kahI che? he gautama! ATha karmaprakRtio kahI che. te A pramANe-jJAnAvaraNa, yAvat aMtarAya. e pramANe nairayikothI mAMDI vaimAniko sudhI kahevuM. he bhagavan! jJAnAvaraNIya karmavedato keTalI karmaprakRtio bAMdhe? he gautama! sAta karyaprakRtiono bandha kare, ATha karmano bandha kare, cha karmano bandha kare ane eka karmano paNa banya kare, he bhagavan!nairayika jJAnAvaraNIya karmavedato keTalI karmaprakRtio bAMdhe? he gautama! sAta karma bAMdhe ke ATha karmabAMdhe. e pramANe vaimAnika sudhI jANavuM. manuSya jIvanI peThe bAMdhe che. he bhagavan! jIvo jJAnAvaraNIya karma vedatA keTalI karmaprakRtio bAMdhe? he gautama! 1 badhAya sAta karma bAMdhanArA ane ATha karma bAMdhanArA hoya. ra athavA sAta karma bAMdhanArA ane ATha karmabAMdhanArA ane ekacha karma bAMdhanAro hoya. 3 athavA sAta karma bAMdhanArA, ATha karmabAMdhanArA ane cha karma bAMdhanArA hoya. 4 athavA sAta karma bAMdhanArA, ATha karma bAMdhanArA ane eka eka karmano bAMdhanAra hoya. 5 249 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chavvIsatimaM kammaveyabaMdhapayaM daMsaNAvaraNAivedaesu jIvAIsu egatta-puhaseNaM kammabaMdha parUvaNaM athavA sAta karma bAMdhanArA, ATha karma bAMdhanArA ane eka karmanA bAMdhanAro hoya. 6 athavA sAta karma bAMdhanArA, ATha karma bAMdhanArA eka cha karma bAMdhanAro ane eka eka karma bAMdhanAro hoya. 7 athavA sAta karma bAMdhanArA, ATha karma bAMdhanArA ekacha karma bAMdhanAra ane eka karma bAMdhanArA hoya. 8 athavA sAta karma bAMdhanArA, ATha karma bAMdhanArA, cha karma bAMdhanArA ane eka eka karma bAMdhanAra hoya. 9 athavA sAta karma bAMdhanArA, ATha karma bAMdhanArA, eka cha karma bAMdhanArA ane eka karmabAMdhanArA hoya. e pramANe A nava bhAMgA thAya che. ekendriya ane manuSya sivAya bAkInAne vaimAnika sudhI traNa bhAMgA hoya che. ekendriyo sAta karma bAMdhanArA ane ATha karma bAMdhanArA hoya. manuSyo jJAnAvaraNIya vedatAM keTalI ' karmaprakRtio bAMdhe? e prazna. he gautama!1 badhAya sAta karmanA bAMdhanArA hoya. ra athavA sAta karmanA bAMdhanArA ane eka ATha karmano bAMdhanAra hoya. 3 athavA sAta karmanA bAMdhanArA ane ATha karmanA bAMdhanArA hoya. 4 athavA sAta karmanA bAMdhanArA ane eka ja karmano bAMdhanAra hoya. 5 ema cha karmanA bAMdhanAranI sAthe be bhAMgA jANavA. ane 6-7 eka karmanA bAMdhanAranI sAthe paNa be bhAMgA hoya, 8-11 athavA sAta karmanA bAMdhanArA, eka ATha karmano bAMdhanAra ane eka cha karmano bAMdhanAra hoya-ityAdi cAra bhAMgA, 12-15 athavA sAta karmanA bAMdhanArA, eka ATha karmano bAMdhanAra ane eka eka karmano bAMdhanAra hoya ityAdi cAra bhAMgA. 16-10 athavA sAta karma bAMdhanAra, eka cha karmabAMdhanAra ane eka eka karma bAMdhanAra hoya-ityAdi cAra bhAMgA. 20-27 athavA sAta karmanA bAMdhanArA, eka ATha karma bAMdhanAra eka cha karma bAMdhanAra ane eka eka karma bAMdhanAra hoya ityAdi ATha bhAMgA. e pramANe e satyAvIza bhAMgA thAya che. e pramANe jema jJAnAvaraNIya vedatAM karmaprakRtiono bandha kahyo tema darzanavaraNIya ane antarAya vedatAM paNa bandha kahevo./1//639II (TI.) have chavvIzamA padano AraMbha karAya che, tenuM A prathama sUtra cha-'ti aMte'! he bhagavan! keTalI karmapravRtio kahI che?-ityAdi sUtrano artha spaSTa che, have 'kayuM karma vedato kaI karmaprakRtio bAMdhe' ema udayanI sAthe bandhanA saMbandhano vicAra karatA sUtrakAra kahe che--'nIve che te ! bALavarInuM maM vepamALe ve mADImo vaMdharU ? he bhagavan! jIva jJAnAvaraNa karmavedato keTalI karmaprakRtio bAMdhe'-ityAdi sugama che. paranta jJAnAvaraNIya karma vedato eka prakRtino bandha karanAra upazAntamohI ke kSINamohI hoya che, paNa sayogI kevalI hotA nathI. kAraNa ke tene jJAnAvaraNIya karmano udaya nathI.bahuvacananA vicAramAM cha prakRtino bandha karanArA sUkSma saMparAyI ane eka prakRtino bandha karanArA upazAntamohI ane kSINamohI kadAcit hoya che ane te ekatAdi rUpe vikalpa hoya che. eTale koI vAra eka hoya, koIvAra aneka hoya ane koI vAra na paNa hoya. mATe eka ane aneka e banne prakAranA jIvo hamezAM ghaNA hoya che. tethI cha prakatinA bampakapadano prakSepa karatAM ekavacana ane bahava vaDe be bhAMgA thAya che, e pramANe eka prakRtinA bampakano prakSepa karatAM paNa be bhAMgA thAya che. banne padano sAthe prakSepa karIe eTale pUrvanI peThe cAra bhAMgA thAya che-ema badhA maLIne nava bhAMgA thAya che. ekendriya ane manuSya sivAya nairayikAdi padomAM bahuvacanane AzrayI traNa bhAMgA thAya che, kAraNa ke ATha prakAranA karmano bandha karanArA kadAcit hovAthI ekapaNe ane anekapaNe che. ekendriyomAM bhAMgAno abhAva che eTale bIjA bhAMgA thatA nathI, kAraNa ke temAM sAta prakAranA karma bAMdhanArA ane ATha prakAranA karma bAMdhanArA banne prakAranA paNa hoya che ane te banne prakAranA hamezAM ghaNA upalabdha thAya che. manuSyomAM satyAvIza bhAMgA thAya che. kAraNa ke ATha karma bAMdhanArA, cha karma bAMdhanArA ane eka karma bAMdhanArA (upazAMtamohI ane kSINamohI) kadAcituM hoya che ane te ekatvAdi rUpe vikalpa hoya che. temAM eonA abhAvamAM 'sAta karma bAMdhanArA hoya e prathama bhAMgo thAya che. aSTavidhabalpaka padano prakSepa karavAthI tenA ekavacana ane bahuvacananA be bhAMgA thAya che. pavidhabalpaka padano prakSepa karIe tyAre tenA eka ane anekanA be bhAMgA, ekavidhabampakano prakSepa karIe tyAre be bhAMgA-ema sAta bhAMgA thAya che. aSTavidhabaka ane Savidhabakano prakSepa karavAthI cAra bhAMgA, aSTavidhabandhaka ane ekavidhabandhaka padano prakSepa karatAM cAra bhAMgA, Savidhabandhaka ane ekavidhabampakano prakSepa karatAM cAra bhAMgA-ema ogaNIza bhAMgA thayA. tyAra pachI aSTavidhabazvaka, . 250 - Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chavvIsatimaM kammaveyabaMdhapayaM veyaNijjavedaesu jIvAIsu kammapayaDibaMdha parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 pavidhabalpaka ane ekavidhabalpaka padano eka sAthe prakSepa karatAM ATha bhAMgA-ema badhA maLI satyAvIza bhAMgA thAya che. l/1//639o || veyaNijjavedaesu jIvAIsu kammapayaDibaMdha parUvaNaM / / jIve NaM bhaMte! veyaNijjaM kammaM vedemANe kati kammapagaDIto bandhati? goyamA! sattavihabaMdhae vA aTThavihabandhae vA chavvihabandhae vA egavihabandhae vA abaMdhae vA, evaM maNUse vi| avasesA NAragAdIyA sattavihabandhagA aTThavihabandhagA ya, evaM jAva vemaannie| jIvA NaM bhaMte! vedaNijjaM kammaM vedemANA kati kammapagaDIo baMdhati? goyamA! savve vi tAva hojjA sattavihabandhagA ya aTThavihabaMdhagA ya egavihabandhagA ya 1, ahavA sattavihabandhagA ya aTThavihabaMdhagA ya egavihabandhagA ya chavvihabaMdhage ya 2, ahavA sattavihabandhagA ya aTThavihabaMdhagA ya egavihabandhagA ya chavvihabaMdhagA ya 3, abaMdhageNa vi samaM do bhaMgA bhANiyavvA 5, ahavA sattavihabandhagA ya aTThavihabandhagA ya egavihabandhagA ya chavvihabandhae ya abaMdhae ya caubhaMgo, evaM ete Nava bhNgaa| egiMdiyANaM abhaMgayaM, NAragAdINaM tiyabhaMgA jAva vemaanniyaannN| NavaraM maNUsANaM pucchaa| goyamA! savve vi tAva hojjA sattavihabandhagA ya egavihabandhagA ya, 1 ahavA sattavihabandhagA ya egavihabandhagA ya chavvihabaMdhae ya avihabaMdhae ya abaMdhae ya, evaM ete sattAvIsaM bhaMgA bhANiyavvA, jahA kiriyAsu paannaaivaayvirttss| ||AuyAivedaesu jIvAIsu kammapayaDIbaMdha parUvaNaM / / evaM jahA vedaNijjaM jahA AuyaM nAmaM goyaM ca bhaanniyvvN| mohaNijjaM vedemANe jahA baMdhe NANAvaraNijjaM tahA bhANiyavvaM ||suu0-2||640|| paNNavaNAe bhagavaI chavvIsaimaM kammaveyabandhapayaM samattam / / (mULa) he bhagavan! vedanIya karma vedato jIva keTalI karmaprakRtio bAMdhe? he gautama!sAta karma bAMdhanAra, ATha karma bAMdhanAra, cha karma bAMdhanAra, eka karma bAMdhanAra ane abandhaka hoya. ema manuSya saMbadhe paNa jANavuM. bAkInA nArakAdi sAta karmanA bandhaka ane ATha karmanA bandhaka hoya. ema vaimAniko sudhI jANavuM. he bhagavan! jIvo vedanIya karma vedatA keTalI karmaprakRtio bAMdhe? he gautama! 1 badhAya sAta karma bAMdhanArA, ATha karma bAMdhanArA ane eka karma bAMdhanArA hoya. 2 athavA sAta ka bAMdhanArA, ATha karma bAMdhanArA, eka karma bAMdhanArA ane eka cha karma bAMdhanAra hoya. 3 athavA sAta karma bAMdhanArA, ATha karma bAMdhanArA, eka karma bAMdhanArA ane cha karma bAMdhanArA hoya. 4-5 abaMdhakanI sAthe paNa be bhAMgA kahevA. 6-9 athavA sAta karma bAMdhanArA, ATha karma bAMdhanArA, eka karma bAMdhanArA, eka karma bAMdhanAra ane eka abaMdhaka hoya-ityAdi cAra bhAMgA jANavA. e pramANe e nava bhAMgA thAya che. ekendriyone abhaMgaka-bIjA bhAMgA thatA nathI. nArakathI mAMDI vaimAnika sudhI traNa bhAMgA samajavA. paranta manuSyo saMbaMdhe prazna karavo. 1 badhAya sAta karma bAMdhanArA ane eka karma bAMdhanArA hoya. 2 athavA sAta karma bAMdhanArA, eka karma bAMdhanArA, eka cha karma bAMdhanAro, eka ATha karma bAMdhanAro ane eka abaMdhaka hoya-ema upara pramANe satyAvIza bhAMgAo kahevA. jema vedanIya kahyuM, tema AyuSya, nAma ane gotra karma saMbandha kahevuM. jema jJAnAvaraNIyane vedatA jeTalI prakRtino baMdha kahyo che tema mohanIya karma vedatA kahevo. //rA/64oil prajJApanA sUtranA anuvAdamAM chavvIsamuM karmaveda bandha pada samApta. (TIva) vedanIya sUtramAM eka karmano bandha karanAra sayogI kevalI paNa hoya che, kAraNa ke tene paNa vedanIyano udaya ane bandhano saMbhava che. abandhaka ayogI kevalI che. kAraNa ke tene yoga nahi hovAthI vedanIya karmaveravA chatAM paNa tenA bandhano saMbhava nathI. 251 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chavvIsatimaM kammaveyabaMdhapayaM AuyAivedaesu jIvAIsu kammapayaDIbaMdha parUvaNaM vedanIya sUtramAM ekavacana ane bahuvacananA vicAramAM jIvapadane vize nava bhAMgA thAya che, kAraNa ke temAM sAta, ATha ane eka karmano bandha ka2nA2 hamezAM ghaNA hoya che. mATe bahuvacanarUpa e bhAMgAmAM Savidhabandhaka ane abandhaka e be padonA abhAvamAM badhAya sAta karma bAMdhanArA, ATha karma bAMdhanAra ane eka karma bAMdhanArA hoya e prathama bhAMgo, Savidhabandhaka padano prakSepa karIe eTale ekavacana ane bahuvacanane AzrayI be bhAMgA, emaja ekavidhabandhaka? (abandhaka) padano prakSepa karatA be bhAMgA, ane banne padano prakSepa karatA cAra bhAMgA thAya che. manuSyapadamAM satyAvIza bhAMgA thAya che--temAM sAta karmanA bAMdhanArA ane eka karma bAMdhanArA kevaLa bahuvacana vaDe hamezAM avasthita hoya che ane te sivAya bIjA traNe ATha karma bAMdhanArA, cha karma bAMdhanArA ane abandhaka manuSyo kadAcit hoya che ane te eka ane anekarUpe vikalpe hoya che. eTale koivAra eka hoya che ane koivAra aneka hoya che mATe teonA abhAvamAM sAtakarma bAMdhanArA ane eka karma bAMdhanArA hoya-e pahelo bhAMgo. aSTavidhabandhaka padano prakSepa karIe to ekavacana ane bahuvacanane AzrayI be bhAMgA, Savidhabandhaka padano prakSepa karatAM be bhAMgA, ekavidhabandhaka (? abandhaka) padano prakSepa karatA be bhAMgA, maLIne cha bhAMgA thAya che. tathA traNa padanA traNa dvika saMyogo thAya che ane eka eka dvikasaMyogamAM ekavacana ane bahuvacananI apekSAe cAra bhAMgA thAya ema traNa dvikasaMyoganA bAra, trikasaMyoganA ATha ema badhA maLI satyAvIza bhAMgA thAya che. e pramANe AyuSya nAma ane gotranA sUtrono paNa vicAra karavo. mohanIya karma vedato jIva sAta karmano baMdhaka, ATha karmano baMdhaka ane cha karmano bandhaka hoya. kAraNa ke sUkSmasaM5rAyanI avasthAmAM paNa mohanIyanA udayano saMbhava che. e pramANe manuSyapadamAM paNa kahevuM. narakAdi sthAnomAM sAta karmano bandhaka ke ATha karmano bandhaka hoya'--ema kahevuM. kAraNa ke tene sUkSmasaMparAya guNasthAnaka nahi hovAthI cha karmanuM bandhakapaNuM nathI. bahuvacananI apekSAe jIvapadamAM traNa bhAMgA jANavA. temAM sUkSmasaMparAya kadAcita hoya che ane bIjA be hamezAM ghaNA hoya che. mATe SaDvidhabandhaka padanA abhAvamAM sAta karma bAMdhanArA ane ATha karma bAMdhanArA hoya-e eka bhaMga, Savidhabandhaka padano prakSepa karIe eTale ekavacana ane bahuvacanane AzrayI be bhAMgA hoya che. nairayikathI mAMDI stanitakumAra sudhImAM sAta karmano bandha karanArA hamezAM ghaNA hoya che. ATha karmano bandha karanAra kadAcit hoya che ane te paNa eka ke anekapaNe vikalpe hoya che. aSTavidhabandhaka padanA abhAvamAM 'sAta karmanA bAMdhanArA hoya' e eka bhaMga, aSTavidhabandhaka padano prakSepa karatAM ekavacana ane bahuvacanane AzrayI be bhAMgA, pAMce pRthivyAdimAM bIjA bhAMgAono abhAva che. kAraNa ke teo sAta karmanA bandhaka ane ATha karmanA bandhaka ja hoya che ane banne prakAranA teomAM hamezAM ghaNA hoya che. beindriya, teindriya, caurindriya, tiryaMca paMcendriya ane vyantara, jyotiSka tathA vaimAnikomAM nairayikanI peThe traNa bhAMgA hoya che. manuSyomAM nava bhAMgA hoya che--temAM 'sAta karmanA bandha karanArA hoya' e eka bhaMga, aSTavidhabandhaka padano prakSepa karatAM ekavacana ane bahuvacananI apekSAe be bhAMgA, Savidhabandhaka padano prakSepa karatAM ekavacana ane bahuvacananA be bhAMgA. ane banne padano prakSepa karatAM cAra bhAMgA thAya che. mATe te prakAre sUtrakAre kahyuM che ke 'mohanjiM vemALe nA bAbAvaLamAMM tahA maLiyavna' iti. jJAnAvaraNIya karmane vedatA je baMdha kahyo che tema mohanIya vedatA kahevo. / / 2640 // zrImadcAryamalayagiriviracita prajJApanA TIkAnA anuvAdamAM chavIzamuM 'karmavedabandha' pada samApta. 1. vedanIya karmanA vedanAra eka karmanA bandhaka hamezAM ghaNA hoya che, kAraNa ke sayogI kevalI paNa hoya che, ane teo hamezAM ghaNA vidyamAna hoya che mATe ahIM ekavidhabandhaka padano prakSepa karatA ekavacana ane bahuvacanane AzrayI be bhAMgA kahyA che te vicAraNIya che, parantu tenA badale abandhaka padano prakSepa karIe to tenA ekavacana ane bahuvacananA be bhAMgA ghaTI zake che. 252 Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattAvIsaimaM kammaveyaveyagapayaM NANAvaraNijjAivedaesu jIvAIsu kammapayaDiveya parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 || sattAvIsaimaM kammaveyaveyagapayaM / / || NANAvaraNijjAivedaesu jIvAIsu kammapayaDiveya parUvaNaM / / kati NaM bhaMte! kammapagaDIo pannattAo? goyamA! aTTha[kammapagaDIo pnnttaao|] taMjahA-NANAvaraNijjaMjAva aMtarAiyaM, evaM NeraiyANaM jAva vemaanniyaannN| jIve NaM bhaMte! NANAvaraNijjaM kammaM vedemANe kati kammapagaDIo vedeti? goyamA! sattavihavedae vA aTThavihavedae vA, evaM maNUse vi| avasesA egatteNa vi puhatteNa vi NiyamA aTThavihakammapagaDIo vedeti jAva vemaanniyaa| jIvANaM bhaMte! NANAvaraNijjaM kamma vedemANA kati kammapagaDIo veti? goyamA! savve vi tAva hojjA aTThavihavedagA, 1 ahavA aTThavihavedagA ya sattavihavedage ya 2, ahavA aTThavihavedagA ya sattavihavedagA ya 3, evaM maNUsA vi| darisaNAvaraNijjaM aMtarAiyaM ca evaM ceva bhaanniyvvN| vedaNijja-Aua-nAma-goyAI vedemANe kati kammapagaDIo vedeti? goyamA! jahA baMdhaveyagassa vedaNijjaMtahA bhaanniyvvN| jIve NaM bhaMte! mohaNijja kammaM vedemANe kati kammapagaDIo vedeti? goyamA! NiyamA aTTha kammapagaDIo vedeti, evaM Neraie jAva vemANie, evaM puhutteNa vi||suu0-1||641|| . paNNavaNAe bhagavaIe sattAvIsaimaM kammavedavedayapayaM samattaM / / satyAvIsamuM karmavedaveda pada. (mU0) he bhagavan! keTalI karmaprakRtio kahI che? he gautama! ATha karmaprakRtio kahI che. te A pramANe-jJAnAvaraNa, yAvat aMtarAya. he bhagavan! jJAnAvaraNIya karma vedato jIva keTalI karmaprakRtio vede? he gautama! sAta karmaprakRtiono vede ke, ATha karmaprakRtio veda. ema manuSya saMbandha paNa kahevuM. bAkInA badhA ekavacana, ane bahuvacana vaDe paNa avazya ATha prakRtio vede che. e pramANe yAvatuM vaimAnika sudhI jANavuM. he bhagavan! jIvo jJAnAvaraNIya karma vedatA keTalI karmaprakRtio ve? he gautama! 1 badhA ya jIvo ATha karmanA vedanArA hoya. 2 athavA ATha karmanA vedanArA ane eka sAta karmano vedanAra hoya. 3 athavA ATha karmanA vedanArA ane sAta karmanA vedanArA hoya. e pramANe manuSyo paNa jANavA. darzanAvaraNIya ane aMtarAya saMbajo ema ja kahevuM. vedanIya, AyuSya, nAma ane gotra pharmane vedato keTalI karmapravRtio vede? he gautama! jema baMdhakavedakane vedanIya karma saMbaMdhe kahyuM che tema kahevuM. he bhagavan! mohanIya karma vedato jIva keTalI karmaprakRtio veda? he gautama! ATha karmaprakRtio veda. e pramANe nairavikathI AraMbhI vaimAnika sudhI jANavuM. ema bahuvacananI apekSAe paNa samajavuM. l/1//641// prajJApanA bhagavatI sUtranA anuvAdamAM satyAvIsamuM karmavedavedana pada samApta. (TI.) have satyAvIzamAM padano AraMbha thAya che. temAM A prathama sUtra che--" aMte!' he bhagavan! keTalI karmaprakRtio kahI che? ItyAdi sUtra spaSTa che. have kayuM karma vedato keTalI karmaprakRtio vede? e pramANe udayanI sAthe udayanA sabandhano vicAra kare che-'nIve naM aMte! THvarabinga -- vepamAne 3 HpADImo veDDa' he bhagavan! jIva jJAnAvaraNIya karma vedato - keTalI karmaprakRtio vede ityAdi sUtra spaSTa che. temAM sAta karmane vedanAra upazAntamohI athavA kSINamohI hoya che, kAraNa ke teone mohanIya karmanA udayano saMbhava nathI, bAkInA sUkSmasaMpAyAdi ATha karmanA vedaka hoya che. e pramANe manuSyapadane viSe paNa kahevuM. nairayikAdi avazya ATha karmanA vedanArA hoya che. bahuvacananA vicAramAM jIvapada ane manuSyapadamAM traNa bhAgA hoya che. temAM badhA ya ATha karmanA vedanArA hoya e prathama bhaMga. sAta karmano vedanAra eka hoya tyAre bIjo bhAgo, sAta karmanA vedaka ghaNA hoya tyAre trIjo bhAMgo hoya che. bAkInA nairayikAdi padomAM ATha karmanA vedanArA ja hoya che. mATe bhAMgono abhAva hoya 253 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sattAvIsaimaM kammaveyaveyagapayaM NANAvaraNijjAivedaesu jIvAIsu kammapayaDiveya parUvaNaM che. kAraNa ke tyAM sAta karmanA vedakapaNAno asaMbhava che. ema darzanAvaraNIya ane antarAya sUtrasaMbandha paNa kahevuM. vedanIyasUtramAM jIvapada ane manuSyapadamAM pratyekane AzrayI ATha karmano vedaka sAta karmano vedaka ane cAra karmano vedaka hoya che ema kahevuM. ane bAMkInA nairayikAdi padomAM ATha karmano vedaka hoya cha-e eka bhAgo jANavo, kAraNa ke teomAM upazAntamohatvAdi avasthAno asaMbhava che. teja vedanIya sUtramAM bahuvacananA vicAramAM pratyeka jIvapada ane manuSyapadane viSe traNa bhAMgA samajavA. temAM ATha karmanA vedanArA hoya e prathama bhaMga sarvathA sAta karmanA vedanArAonA abhAve hoya che. saptavidhavedaka padano prakSepa karavAmAM eka vacana ane bahuvacana vaDe be bhAMgA thAya che. bAkInA nArakAdi sthAnomAM ATha karmanA vedanArA hoya che mATe bhAMgAno abhAva hoya che. ema AyuSya, nAma ane gotra karmanA sUtrono vicAra karavo. mohanIya karmane vedato avazya ATha karmanI prakRtiono vedaka hoya che, mATe jIvAdi pacIza sthAnakomAM eka vacana ane bahuvacananI apekSAe badhe ya bhAMgAno abhAva che. kAraNa ke teo eka athavA aneka ATha prakRtione vede che. 1641// zrImaAcAryamalayagiriviracita prajJApanA TIkAnA anuvAdamAM satyAvIsamuM karmavedavedaga pada samApta. arihaMtanA anaMtaguNo che paNa e anaMtAguNono samAveza eka guNamAM thaI jAya che. ane te che vItarAga bhAva. kAraNa ke e bhAva vagara bIjA badhA guNo rahI zakatA nathI. arihaMta bhagavaMta ane bIjA paNa tadbhava mokSagAmI jIvAtmA sahu prathama eka ja kAma kare che. mohane mAravAnuM mohane mAryA sivAya AtmAnuM eka kArya siddha thatuM nathI. sarva prathama moha mare che pachI ja bIjA karmo dUra thAya che. arihaMta bhagavaMtoe e ja kahyuM che ke mohanI sattAno sarvathA satyAnAza na karo tyAM sudhI siddhapada svapnamAM che. arihaMta bhagavaMto pote garbhathI traNa jJAna saMyukta hovAthI jANatA hatA ke amAro A bhavamAM ja mokSa thavAno che. ane e jANatA hatA ke saMsAramAM rahelAne kevaLajJAna thaI zake che. ane e molamAM jaI zake che. (dIkSAno veza lIdhA vagara paNa e molamAM jaI zake che, chatAM emaNe cAritra grahaNa karyuM. eja batAve che ke mULa mArga to cAritra grahaNa karIne karma khapAvavAM ane kevaLajJAna meLavavuM e ja che. arihaMta bhagavaMtonI zaktinI vAto AgamakAroe lakhI che. e savaze satya ja che. kAraNa ke evA satva sivAya tIrthakara nAmakarma udayamAM Ave ja nahIM. causaTha indro emanI sevAmAM Ave nahIM. bhautika sAmagrIono bhogavaTo jyAM sarvotkRSTa hoya tyAM zArIrika zaktisarvotkRSTa hoya ja. arihaMta bhagavaMta sarvotkRSTa zaktinA dhAraka hovA chatAM upasarga karanArane potAnI zaktino paraco batAvatA ja nathI. kAraNa ke upakArInuM ahita emanAthI thAya ja nahIM, e pote upasarga karanArane paramopakArI mAnatA hoya che. * - jayAnaMda 254 __ Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThAvIsaimaM AhArapayaM paDhamuddesassa atthAhigAraparUvaNaM paDhamo uddesao || aThThAvIsamaM bhAThAravayaM || || paDhamuddesarasa atthAhigAraparUvaNaM || || padmamo deso || saMccittAharaTThI kevaiti kiM va vi savvao ceva / kaitibhAgaM savve khalu pariNAme ceva bodhavve // aigiMdisarIrAdI lormAhAre taheva mainnbhkkhii| etesiM tu padANaM vibhAvaNA hoi kAyavvA // sU0 - 1 ||642 / / aThyAvIzamuM AhAra pada-prathama uddezaka (mULa) 1 sacittAhArI, 2 AhArArthI, 3 keTalA kALe AhAra kare? 4 zeno AhAra kare? 5 sarvataH-sarvAtma pradezo vaDe AhAra kare? 6 keTalAmo bhAga AhAra kare? 7 sarva pudgalono AhAra kare? 8 kevA rUpe pariNAma thAya? ekendriya zarIrAdino AhAra kare? 10 lomAhAra ane 11 manobhakSI-e padonI ahIM vibhAvanA-vyAkhyA karavAnI che. / / 1 / / 642 // (TI0) ema 'karmavedavedaga' nAme satyAvIzamAM padanI vyAkhyA karI, have aThyAvIzamA padano prAraMbha karAya che. teno saMbaMdha A pramANe che-pUrvanA padamAM nA2kAdi gatine prApta thayelA jIvono karmanA vedanarUpa pariNAma kahyo, have ahIM AhAra pariNAma kahe che. te viSe A be saMgrahaNI gAthAo kahevAmAM AvI che-'savittAhAraTTI' ityAdi. 1 sacita pada vaDe sahita prathama adhikAra, ane te A pramANe--'neraDyA nuM maMte! sicittAhArA, vittAhArA'-'he bhagavan! naiyiko sacita AhAravALA ke acittAhAravALA che' ityAdi. 2 'AhArArthI'-AhAranI icchAvALA-e saMbandhe bIjo adhikA2,jemake 'he bhagavan!naiyiko AhA2nI icchAvALA che'? 3 'ovati' keTalA kALe AhA2nI icchA utpanna thAya che-ityAdi rUpa trIjo adhikA2, 4 'f' zeno AhAra kare che?-e padasahita cotho adhikAra, 5 'sarvataH' e padasahita pAMcamo adhikAra, te A pramANe--nairayiko sarvataH-sarva Atmapradezo vaDe AhAra kare'-ityAdi. 'veva' zabda samuccayanA arthamAM che. 6 'RtimAM' grahaNa karelA pudgalono keTalAmo bhAga AhA2 ka2e che-ityAdi chaThTho adhikAra, 7 'savvu'je pudgalo AhArapaNe grahaNa kare che te badhAno AhAra kareche ke badhAno AhAra karato nathI-ityAdirUpa sAtamo adhikAra, 8 pariNAmarUpa AThamo adhikAra. te A pramANe- 'nairayiko je pudgalone AhA2paNe grahaNa kare che te pudgalone teo kevA svarUpe vAraMvAra pariNamAve che-ityAdi rUpa pariNAmAdhikAra. 9 ekendriyAdi zarIrarUpa navamo adhikAra. te A pramANe 'he bhagavan! naiyiko zuM ekendriya zarIrono AhAra kare, yAvat paMcendriyazarIrono AhAra kare? 10 lobhAhAranI vaktavyatArUpe dasamo adhikAra. 11 ane manobhakSInI vaktavyatArUpa agiyAramo adhikAra che-ityAdi. jemake he bhagavan! naiyiko ojaAhA2vALA ane manobhakSI-mana vaDe bhakSaNa karavAnA svabhAvavALA hoya che? e sAmAnya paNe hamaNAMja nAmamAtra vaDe kahelA padonA arthAdhikAronI vibhAvanA-vistArathI arthanuM prakAzana karavA yogya che e sUtrakAranuM vacana che. / / 1 / / 642 // || ghaDavIsaphaMDasu sacittAThAravA || nevA aaN bhaMte! vi vittAhArA, azvittAhArA, mIsAhArA? goyamA! te sacittAhArA, azvittAhArA, jo mIsAhArA, evaM asurakumArA jAva vemANiyA / orAliyasarIrI jAva maNUsA sacittAhArA vi acittAhArA vi mIsAhArA vi| || gerapha3 2-8 mAhAramiADkArasattanuM || raiyA NaM bhaMte! hantA goyamA ! AhAraTThI / NeraiyANaM bhaMte! kevatikAlassa AhAraTTe samuppajjati ? goyamA ! raiyANaM AhAre duvihe paNNatte, ta jahA -a hA - AbhogaNivvattie ya aNAbhogaNivvattie ya / tattha NaM je se 255 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThAvIsaimaM AhArapayaM cauvIsadaMDaesu sacittAhAradAraM- Neraiesu2-8AhAradviAidArasattagaM aNAbhogaNivvattie se NaM aNusamayamavirahie AhAraTTe samuppajjati / tattha NaM je se Abhoganivvattie se gaM asaMkhejjasamaie aMtomuhuttie AhAraTThe samuppajjati / / suu0-2||643|| (mULa) he bhagavan! nairayiko sacittAhArI, acittAhArI ke mizrAhArI hoya? he gautama! nairayiko sacittAhArI nathI, mizrAhArI nathI, paNa acittAhArI che. e pramANe asukumArathI AraMbhI vaimAnika sudhI jANavuM. audArika zarIravALA (pRthivyAdi) yAvat manuSyo sacittAhArI paNa hoya che, acittAhArI paNa hoya che ane mizrAhArI paNa hoya che. he bhagavan! nairiyako AhA2ArthI-AhAranI icchAvALA hoya?hA gautama! hoya. he bhagavan! naiyikone keTalA kALe AhAranI icchA utpanna thAya? he gautama! naiyikone be prakArano AhAra kahyo che. te A pramANe--Abhoganirvartita-icchApUrvaka karelo ane anAbhoganirvartita icchA sivAya karelo. temAM je anAbhoga nirvartita AhAra che, te teone pratisamaya niraMtara hoya che. ane je Abhoganirvartita AhAra che te saMbaMdhe asaMkhyAta samayanA antarmuhUrta ahAranI icchA utpanna thAya che. ra643|| (TI0) have jenI pratijJA karI che teno nirvAha karavAnI icchAvALA sUtrakAra 'yoddeza nirdeza ' uddezanA kramane anusarI nirdeza thAya che. sAmAnyapaNe nAmamAtrathI kathana karavuM te uddeza ane vistArathI pratipAdana karavuM te nirdeza.--e nyAyane anusarI prathama 'sacitta' adhikAranI vyAkhyA kare cha--'nevALa maMte!'ityAdi. he bhagavan!nairayiko zuM sacitta AhAra kareche, acitta AhAra kare che ke mizra AhAra kare che? bhagavan uttara Ape che-- 'he gautama! sacitta ke mizra AhAra karatA nathI, paNa acitta AhA2 ka2e che. kAraNa ke ahIM vaikriya zarIradhArI vaikriya zarIranA poSaNayogya pudgalono AhAra kare che ane te acitta ja hoya che, paNa jIve grahaNa karelA hotA nathI, mATe teo acitta AhAravALA che, paNa sacitta AhAravALA nathI, tema mizra AhAravALA paNa nathI. OM ema asurakumArathI AraMbhI starniMtakumAra sudhInA bhavanapatio, vyantara, jyotiSika ane vaimAniko jANavA. audArika zarIravALA audArika zarIranA poSaNa yogya pudgalono AhAra kare che ane te pudgalo pRthivIkAyAdinA pariNAmarUpe paraNata thayelA hoya che, mATe sacitta AhAravALA, acitta AhAravALA ane mizra AhA2vALA ghaTI zake che, tethI sUtrakAre kahyuM cha-- 'orAtiyakSarIrA nAva majUsA ' ityAdi. audArika zarIravALA pRthivIkAyikothI AraMbhI manuSyo sudhI jANavA. tAtparya e che ka--pRthivI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati rUpa ekendriya, beindriya, teindriya, caurindriya, paMcendriya ane manuSya e badhAya sacittaAhAravALA, acittaAhAravALA ane mizraAhA2vALA paNa kahevA. e prathama adhikAra kahyo. have bIjAthI AraMbhI AThamAM sudhInA sAta adhikArone covIza daMDakanA kramathI sAthe kahevAnI icchAvALA sUtrakAra prathama nairayiko saMbandha kahe che--'nephyA '-ityAdi. he bhagavan! naiyiko AhArArthI-AhAranI abhilASAvALA che? (ahIM 'mi'praznArthaka zabda nathI topaNa kAku-praznArthaka dhvanivaDe praznArtha samajavo.) bhagavAn uttara Ape che--'hanta' ityAdi. 'hanta' anumatinA arthamAM che. he gautama! e mane anumata che ke nairayiko AhA2nI abhilASAvALA che. he bhagavan! nairiyako jo AhAranI icchAvALA che to tene 'vhevapha vhAlakSma' yitA vhAlena-keTalA kALe, ahIM prAkRta hovAthI trIjI vibhaktinA arthamAM chaThThI vibhakti che. AhArArtha-AhArarUpa prayojana, AhAranI icchA utpanna thAya che? bhagavAn kahe che--gautama! nairayikone be prakArano AhAra che. jemake, Abhoganirvartita ane anAbhoganirvartita, temAM Abhoga-Alocana, vicAra, abhisandhi-icchA e artha che. icchAvaDe nirvartita-grahaNa karelo, eTale 'huM AhAra lauM' evI icchApUrvaka grahaNa karelo te Abhoganirvartita, tethI viparIta-ulaTuM anAbhoganirvartita, eTale 'huM AhAra karuM' evI viziSTa icchA sivAya varSAkALe puSkaLa mUtrAdi vaDe abhivyakta thayela zIta pudgalonA AhAranI peThe grahaNa karAyelo hoya te anAbhoganirvartita AhAra samajavo. 'tattva I'ityAdi. emA--Abhoganirvartita ane anAbhoganirvartita AhAramAM je anAbhoganirvartita AhAra che te nairayikone anusamaya--pratisamaya hoya che. ahIM lAMbA kALa sudhI cAlI zake evo AhAra ekavAra paNa grahaNa karyo hoya to 256 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThAvIsaimaM AhArapayaM cauvIsadaMDaesu sacittAhAradAraM-Neraiesura-8AhArahiAidArasattagaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 te sudhI 'pratisamaya hoya cha' ma uvAya, tethI lavaparyanta niraMtara // 42che abha pratipAdana 42 'avirahita' niraMtara mAhAra / 42 me ghucha.athavA niraMtara yAmAhAranuM grahachatai'cukkaskhalita' nyAyathA 44 tara 53 to paNa lokamAM tenI gaNanA nahi thatI hovAthI pratisamaya grahaNano vyavahAra pravarte che, tethI vacce jarApaNa aMtara nathI te batAvavA "avirahita' kahyuM che. pratisamaya niraMtara anAbhoganivartita AhAranuM grahaNa thAya che te ja AhArAdi rUpe samajavuM. temAM Abhoganivartita ane anAbhoganivartitamAM je Abhoganivartita AhArArtha AhAranI abhilASA te asaMkhyAtA samaye thAya che ane je asaMkhyAtA samaye thAya che te jaghanya pade paNa antarmuhUrta rUpa che, paNa tethI ochuM nathI. mATe 'antarmuhUrta sudhI AhArAbhilASA utpanna thAya che" ema kahyuM che. tAtparya e che ke antarmuhUrta kALa sudhI rahe che, pachI rahetI nathI. kAraNa ke narayikone 'huM AhAra karuM evo je abhilASa che te grahaNa karelA AhAradravyanA pariNAma vaDe je ati tIvra duHkha thAya che ane duHkha thavAthI antarmuhUrta pachI nivRtta thAya che mATe nairayikone AhArAbhilASa antarmuhUrtano che. II II643 NeraiyA NaM bhaMte! kimAhAramAhAreMti? goyamA! davvao aNaMtapadesiyAI,khettao asaMkhejjapadesogADhAiM,kAlato aNNataraThiiyAI,bhAvao vaNNamaMtAI gaMdhamaMtAI rasamaMtAI phaasmNtaaii| jAI bhAvao vaNNamaMtAI AhAreMti tAI kiM egavaNNAI AhAreMti,jAva kiM paMcavaNNAI AhAreMti? goyamA! ThANamaggaNaM paDucca egavaNNAI pi AhAreMti jAva paMcavaNNAI pi AhAreMti, vihANamaggaNaM paDucca kAlavaNNAI pi AhAreMti jAva sukkilAI pi aahaareNti| jAI vaNNao kAlavaNNAI AhAreti tAI kiM egaguNakAlAI AhArati jAva dasaguNakAlAI AhAreMti, saMkhejjaguNakAlAI, asaMkhejjaguNakAlAI aNaMtaguNakAlAI AhAraiti? goyamA! egaguNakAlAI pi AhAreMti, jAva aNaMtaguNakAlAI pi AhAreMti, evaM jAva sukillAI pi, evaM gaMdhao vi rasao vi| jAI bhAvao phAsamaMtAI [AhAreMti] tAI No egaphAsAI AhAreMti, No duphAsAI AhAreMti, No tiphAsAI AhArenti, cauphAsAI AhArenti, jAva aTThaphAsAI pi AhArenti, vihANamaggaNaM. paDucca kakkhaDAI pi AhArenti jAva lukkhAI pi|jaaii phAsato kakkhaDAI AhArenti tAI kiM egaguNakakkhaDAI AhArenti jAva aNaMtaguNakakkhaDAI AhArenti? goyamA! egaguNakakkhaDAI pi AhArentijAva aNaMtaguNakakkhaDAI pi AhArenti, evaM aTThavi phAsA bhANiyavvA, jAva aNaMtaguNalukkhAI pi aahaarenti| jAI bhaMte! aNaMtaguNalukkhAI AhArenti tAI kiM puTThAI AhArenti apuTThAI AhArenti? goyamA! puTThAI AhArenti, No apuTThAI AhArenti,jahA bhAsuddesae jAva NiyamA chaddisiM AhArenti, osaNNakAraNaM paDucca vaNNaokAla nIlAI,gaMdhao dubbhigaMdhAI, rasao tittarasakaDuyAI, phAsao kakkhaDa-garuya-sIya-lukkhAI, tesiM porANe vaNNaguNe gaMdhaguNe rasaguNe phAsaguNe vippariNAmaittA paripIlaittA parisADaittA parividdhaMsaittA aNNe apuvve vaNNaguNe gaMdhaguNe rasaguNe phAsaguNe uppAettA AyasarIrakhettogADhe poggale savvappaNayAe aahaarmaahaarenti| NeraiyA NaM bhaMte! savvao AhArenti, savvao pariNAmeMti,savvao UsasaMti,savvaoNIsasaMti. abhikkhaNaM AhArenti abhikkhaNaM pariNAmeMti, abhikkhaNaM UsasaMti, abhikkhaNa NIsasaMti, Ahacca AhArenti, Ahacca pariNAmeMti, Ahacca UsasaMti, Ahacca nniissNti| hatA! goyamA! NeraiyA savvato AhArenti evaM taM ceva jAva Ahacca nniissNti||suu0-3||644|| (mu) he bhagavan! narayiko zeno AhAra kare che? he gautama! dravyathI ananta pradezavALA, kSetrathI asaMkhyAtA pradezamAM rahelA, kALathI koI paNa sthitivALA ane bhAvathI varNavALA, gandhavALA, rasavALA ane sparzavALA pudgalaskandhono AhAra kare che. bhAvathI je varNavALA yugalono AhAra kare che te zuM eka varNavALA, yAvat pAMcavarNavALA pudgalono AhAra kare che?he gautama! sthAnamArgaNA-sAmAnya mArgaNAne AzrayI ekavarNavALAM, yAvat pAMcavarNavALA pudgalono AhAra kare 257 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThAvIsaimaM AhArapayaM cauvIsadaMDaesu sacittAhAradAraM- Neraiesu2-8AhAradviAidArasattagaM che, ane vidhAnamArgaNA-vizeSamArgaNAne AzrayI kALAvarNavALA pudgalono AhAra kare che, yAvat zuklavarNavALA pudgalono AhAra kare che. varNathI je kALAvarNavALA pudgalono AhAra kare che te zuM ekaguNa kALAvarNavALA, yAvat dasaguNa kALAvarNavALA, saMkhyAtaguNa, asaMkhyAtaguNa ke anantaguNa kALAvarNavALA pudgalono AhAra kare che? he gautama! ekaguNa kALAvarNavALA yAvat anantaguNa kALAvarNavALA pudgalono AhAra kare che. e pramANe yAvat anantaguNa zuklavarNavALA pudgalono paNa AhAra kare che. ema gandha ane rasanI apekSAe paNa samajavuM. bhAvathI je sparzavALA pudgalono AhAra kare che temAM eka sparzavALAno, be sparzavALAno ane traNa sparzavALAno AhAra karatA nathI, parantu cAra sparzavALA pudgalono AhAra kare che, yAvat ATha sparzavALAno paNa AhAra kare che. vidhAnamArgaNA vizaSamArgaNAne AzrayI karkaza pudgalono paNa AhAra kare che, yAvat rukSa pudgalono paNa AhAra kare che. sparzathI je karkaza pudgalono AhAra kare che te ekaguNa karkaza pudgalono AhAra kare che, yAvat anantaguNa karkaza pudgalono AhAra kare che? he gautama! ekaguNa karkaza pudgalono paNa AhAra kare che, yAvat anantaguNa karkaza pudgalono paNa AhAra kare che. ema ATha sparze kahevA. yAvat anantaguNa rukSa pudgalono paNa AhAra kare che. he bhagavan! je anantaguNa rukSa pudgala dravyono AhAra kare che te zuM spaSTa-sparzelA pudgalono AhAra kare che ke nahi sparzelA pudgalono AhAra kare che? he gautama! sparzelA pudgala dravyono AhAra kare che, paNa nahi sparzelA dravyono pudgala AhAra karato nathI--ityAdi jema bhASA uddezakamAM kahyuM che tema yAvat cha dizAmAM rahelA pudgala dravyono AhAra kare che. bAhulya--sAmAnya kAraNanI apekSAe varNathI kALAM ane lIlAM, gandhathI durgandhI, rasathI kaDavAM ane tIkhAM ane sparzathI karkaza, guru, zIta ane rukSa pudgala dravyono AhAra kareche,teonA pUrvanA varNaguNa, gandhaguNa, rasaguNa ane sparzaguNano vipariNAma karI, paripIDana karI, nAza karI, vidhvaMsa karI bIjA apUrva varNaguNa, gaMdhaguNa, rasaguNa ane sparzaguNane utpanna karI potAnA zarIrarUpa kSetramAM rahelAM pudgalono sarva AtmA vaDe AhA2 ka2e che. he bhagavan! naiyiko sarvataH AhAra kare che, sarvataH pariNamAve che, sarvAtmA vaDe ucchvAsa le che, sarvAtmA vaDe niHzvAsa muke che, vAraMvAra AhAra kare che, vAraMvAra pariNamAve che, vAraMvAra ucchvAsa le che ane vAraMvAra niHzvAsa muke che, kadAcit AhAra kare che, kadAcit pariNamAve che, kaMdAcit ucchvAsa le che ane kadAcit niHzvAsa muke che? he gautama! nairayiko sarvAtma vaDe AhAra kare che, e pramANe teja kahevuM yAvat kadAcit niHzvAsa muke che. II3644 // (TI) 'nerayA khaM'ityAdi. he bhagavan! nairayiko kevA prakArano AhAra kareche?dravyAdibhedathI cAra prakArano AhAra pratipAdana karavAnI icchAvALA bhagavAn uttara Ape che--gautama! dravyathI--dravyasvarUpano vicAra karatAM anantapradezavALA pudgala dravya grahaNa kare che, kAraNa che te sivAya bIjA dravyanuM grahaNa thatuM nathI. saMkhyAtapradezI ke asaMkhyAtapradezI skandho jIvane grahaNa yogya nathI. kSetrathI asaMkhyAta pradezamAM rahelA, kALathI 'antarasthitiAni' jaghanya madhyama ke utkRSTa koipaNa sthitivALAM, ahiM sthiti eTale AhArane yogya skandhanA pariNAma rUpe rahevuM, bhAvathI varNavALAM, gandhavALAM, rasavALAM ane sparzavALAM, kA2Na ke dareka paramANumAM eka eka varNa, gandha, rasa ane (be) sparza hoya che, evA pudgala dravyane grahaNa kare che. 'nArUM mAvato vAmaMtArUM' bhAvathI je varNavALA pudgaladravyono AhAra kare che, te eka varNavALAM ke yAvat pAMca varNavALA pudgalono AhAra kare che? ityAdi. praznasUtra sugama che. bhagavAn uttara Ape che-he gautama! 'DhALamAAM paDubva' ityAdi. sthAnamArgaNAne AzrayI, tiSTanti vizeSA asminniti sthAna-jemAM vizeSo rahe te sthAna-eka varNavALAM, be varNavALAM, traNa varNavALA-ityAdirUpa sAmAnya, tenI mArgaNA-vicArane AzrayI sAmAnyavicArane AzrayI e bhAvArtha che. eka varNavALA, be varNavALA ityAdi sugama che, parantu te anantapradezika skandhono eka varNa, be varNa-ityAdi vyavahAranayanA matanI apekSAe kathana che,nizcayanayanA matanI apekSAe to sUkSma chatAM paNa anantapradezika skandha pAMca varNavALoja hoya che. 'vijJAnamAM paDundva'-vidhAnamAnLa pratItya' 258 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThAvIsaimaM AhArapayaM cauvIsadaMDaesu sacittAhAradAraM- Neraiesu2-8AhAraTThiAidArasattagaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 vi-bIjAthI judA dhAna-svarUpanI puSTi te vidhAna-vizeSa, kALo, lIlo--ityAdi cokasa varNAdinI vizeSatA, tenA mArgaNa vicArane AzrayI kALAvarNavALAM pudgala dravyono paNa AhAra kare che--ityAdi sugama che, parantu A paNa vyavahA2 nayathI jANavuM, nizvaya nayathI avazya te pudgala skandho pAMce varNavALA hoya che. 'khArUM vaLo AnavaLApi' ityAdi. je varNathI kALAvarNavALAM' ityAdi sugama che, yAvat anantaguNa zukla varNavALAM dravyono paNa AhAra kare che. e pramANe gandha, rasa ane sparza saMbandhI paNa sUtro jANavAM. 'nArUM maMte ! anaMtamuLajIvavArUM' ityAdi. he bhagavan! je anantaguNa rukSa dravyono upalakSaNathI ekaguNa kALAM dravyono paNa AhA2 ka2e che, he bhagavan! te zuM spaSTa-Atmapradezoe sparzelAM athavA aspRSTa-nahi sparzelAM dravyono AhAra kare che? bhagavAn uttara Ape che-pRSTa dravyono AhAra kare che paNa aspRSTa dravyono AhAra karato nathI.ityAdi 'nanhA mAmuddesaNa vA nAva niyamA chiiA' tti, bhASA uddezakamAM kahyA pramANe yAvat avazya cha dizAothI AvelAM pudgala dravyono AhAra kare che. eTale bhASA uddezakamAM pUrve jema sUtra kahyuM che tema ahIM paNa 'niyamA chavRitti'e pada sudhI jANavuM. te A pramANa--je sparzelA dravyono AhAra kare che, he bhagavan! te avagADha-Atmapradezo vaDe avagAhelAM dravyono AhA2 ka2e che ke anavagADha-avagADha kSetranI bahAra rahelAM, nahi avagAhelAM dravyono AhAra kare che? he gautama! avagAhelAM dravyono AhA2 ka2e che paNa nahi avagAhelAM dravyono AhAra karato nathI. he bhagavan! je avagADha-avagAhelAM dravyono AhAra kare che te anantarAvagADha--antara sivAya sAkSAt avagAhelAM dravyono AhAra kare che ke paraMparAvagADha-antara sahita avagADha dravyono AhAra kare che? he gautama! anantarAvagADha dravyono AhAra kare che paNa paraMparAvagADha dravyono AhAra karato nathI. he bhagavan! je anantarAvagADha dravyono AhAra kare che te zuM aNu-sUkSma, thoDAM pradezavALAM dravyono AhA2 ka2e che ke bAdara-ghaNAM pradezavALAM dravyono AhAra kare che? he gautama! sUkSma dravyono paNa AhA2 ka2e che ane bAda2 dravyono paNa AhA2 ka2e che. bhagavan! je sUkSma dravyono paNa AhA2 kareche ane bAda2 dravyono paNa AhA2 ka2e che te zuM urdhva-uparanA pradezomAM rahelA, adhonIcenA pradezomAM rahelAM ke tIrachA pradezomAM rahelA dravyono AhAra kare che? he gautama! uparanA pradezomAM rahelA,nIcenA pradezomAM 2helAM ane tIrachA pradezomAM rahelA dravyono paNa AhAra kare che. he bhagavan! je uparanA pradezomAM rahelAM, adho-nIcenA pradezomAM rahelA ke tIrachA pradezomAM rahelA dravyono AhAra kare che te zuM AdimAM, madhyamAM ke antamAM AhAra kare che? he gautama! AdimAM, madhyamAM ane antamAM AhA2 ka2e che. he bhagavan! je AdimAM madhyamAM ke antamAM AhAra kare che te zuM svaviSayapotAnA viSayabhUta dravyono AhAra kare che ke aviSaya dravyono AhAra kare che? he gautama! svaviSaya dravyono AhA2 ka2e che, paNa aviSaya dravyono AhAra karato nathI. he bhagavan! je svaviSaya dravyono AhAra kare che te zuM anukrame AhAra kare che ke anukrama sivAya AhA2 ka2e che? he gautama! anukrame AhA2 ka2e che, paNa anukrama sivAya AhAra karato nathI. he bhagavan! je je dravyono anukrame AhA2 ka2e che te traNa dizAthI AvelAM, cAra dizAthI AvelAM, pAMca dizAthI AvelAM ke cha dizAthI AvelAM dravyono AhA2 ka2e che? he gautama! avazya cha dizAethI AvelA dravyono AhAra kare che. vyAkhyA--ahIM Atmapradezano sparza Atmapradezo vaDe avagADha-Azrita kSetranI bAhara paNa saMbhave che mATe prazna kare che- he bhagavan! je sparzelAM puddagala dravyono AhAra kare che te avagADha-Atmapradezo sAthe eka kSetramAM rahelAM, ke anavagADhaAtmapradezanA avagAha kSetrathI bahAra rahelAM dravyono AhAra kare che? bhagavAn uttara Ape che--he gautama! avagADha dravyono AhA2 ka2e che paNa anavagADha dravyono AhAra karato nathI, he bhagavan! je avagADha dravyono AhAra kare che te zuM anantarAvagADha eTale je AtmapradezomAM anantara-antara-vyavadhAna sivAya avagADha-2helA dravyo hoya te Atmapradezo vaDe te dravyono AhAra ka2e che ke paraMparAvagADha-eka, be, traNa Adi Atmapradezo vaDe antaravALA dravyono AhAra kare che? bhagavAna kahe che-he gautama! anantarAvagADha dravyono AhAra kare che, paNa paraMparAvagADha dravyono AhAra karato nathI. he bhagavan! je anantarAvagADha dravyono AhAra kare che te zuM aNu-thoDAM pradezavALAM dravyono AhAra kare che ke bAdara-ghaNA pradezavALAM dravyono AhAra kare che? ahIM 259 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThAvIsaimaM AhArapayaM cauvIsadaMDaesu sacittAhAradAraM-Neraiesu2-8AhAradviAidArasattagaM aNupaNuM ane bAdarapaNuM AhArane yogya skandhonA thoDA pradeza ane ghaNA pradezanI apekSAe jANavuM. he bhagavan!je aNu-thoDA pradezavALA dravyono paNa AhAra kare che. te zuM urdhva--uparanA pradezomAM rahelA, nIcenA pradezomAM rahelAM ke tIrachA pradezomAM rahelAM dravyono AhAra kare che? bhagavAnuM kahe che-he gautama! uparanA pradezamAM rahelA, nIcenA pradezomAM rahelAM ane tIrachA rahelAM dravyono paNa AhAra kare che. ahIM urdhvapaNuM adhIpaNuM ane tIrachApaNuM jeTalA kSetramAM nairayika rahelo hoya teTalA kSetramAM te kSetranI apekSAe jANavuM. he bhagavana! je urdhva pradezAvagADha adha: pradezAvagADha ke tIrachA pradezAvagADha dravyono AhAra kare che te zuM AdimAM AhAra kare che madhyamAM AhAra kare che ke antamAM AhAra kare che? praznanuM A tAtparya che-vairayiko potAnA upabhogane yogya anantapradezika dravyo antarmuhUrta kALa sudhI grahaNa kare che. tethI saMzaya thAya che ke upabhogane yogya antarmuhUrta pramANa kALanI AdimAM-prathama samaye AhAra kare che. madhya samayomAM AhAra kare che ke chellA samaye AhAra kare che? bhagavAn uttara Ape che-he gautama! AdimAM paNa AhAra kare che, madhyamAM paNa AhAra kare che ane antapaNe paNa AhAra kare che. tAtparya e che ke upabhogane yogya antarmuhUrtapramANa kALanI AdimAM madhyamAM, ane chellA samaye paNa AhAra kare che. he bhagavan! je AdimAM, madhyamAM ane antamAM paNa AhAra kare te zuM svaviSaya-potAnA AhArane yogya dravyono AhAra kare che ke aviSaya-potAnA AhArane ayogya dravyono AhAra kare che? bhagavAna kahe cha- gautama! svaviSaya dravyono AhAra kare che. paNa aviSaya dravyono AhAra karato nathI. he bhagavAna! je svaviSaya dravyono AhAra kare che te zuM AnupUrvI-anukrama vaDe ke anAnupUvI vaDe AhAra kare che? AnupUrvI-jema najIka hoya tema, tethI viparIta anAnupUrvI. bhagavAna uttara Ape che-AnupUrvI vaDa-je dravyonA najIkanAkramane anusarIne AhAra kare che. sUtramAM dvitIya vibhakti tRtIyAnA arthamAM jANavI. kemake AcArAMga sUtramAM maLi pukA'ninA mRNA-agni vaDe sparza karAyelA e artha che. paNa anAnupUrvI vaDe AhAra karato nathI. uparanIce ke tIrachA jema najIka hoya tema AhAra kare che, paNa najIkanA kramane oLaMgIne AhAra karato nathI e bhAvArtha che. he bhagavan! jeno AnupUrvInajIkanA kramathI AhAra kare che te zuM traNa dizAmAM rahelA padgala dravyono AhAra kare che, cAra dizA, pAMca dizA ke cha dizAmAM rahelAM pudgaladravyano AhAra kare che? ahIM lokanA niSkaTane anne jaghanya pade traNa dizAmAM rahelaja dravya prApta thAya che, paNa be dizAmAM rahela ke eka dizAmAM rahela dravya prApta thatuM nathI mATe traNa dizAthI AraMbhIne prazna karyo che. bhagavAn uttara Ape che te gautama!avazya cha dizAmAMthI AvelAM pagaladravyono AhAra kare che. kAraNa ke nairayiko trasanADInA madhya bhAgamAM rahelA che ane tyAM avazya cha dizAnA AhArano saMbhava che." 'sAra 5Dutra' ityAdi. osannazabda bAhulyavAcaka che, jemake bosanna revA sAyavevi vevati' bahudhA devo sAtavedanIya vede che. osatra kAraNa eTale bAhulya kAraNa, sAmAnya kAraNa, ane te azubha vipAkaja che. to paNa prAyaH mithyAdRSTi kRSNAdi varNavALAM pudgalono AhAra kare che, paNa bhaviSyanA tIrthakarAdi tevAMdravyono AhAra karatA nathI. tethI 'osanna" ema kahyuM che. varNathI kALAM ane nIlavarNavALAM, gadhathI durgandhavALAM, rasathI tikta ane kaTurasavALAM ane sparzathI karkaza-barasaTha, guru ane zItasparzavALAM pudgaladravyono AhAra kare che ityAdi. AhAra karatA pudgalonA purANa-pUrvanA varNaguNo, gandhaguNo, rasaguNo ane sparzaguNone vipariNAvI, paripIDya-paripIDana karI, parizATana karI, parividhvaMsa karI, A cAre pado ekArthaka ane vinAza arthanA vAcaka che. temaja te bhinna bhinna dezanA ziSyo upara upakAra karavA mATe sUtramAM grahaNa karelAM che. tathA bIjA apUrva varNa guNo, gandha guNo, rasa guNo ane sparza guNone utpanna karI potAnA zarIra kSetramAM rahelAM pudgalone savvapUbayA' sarvAtmA vaDe eTale sarva Atmapradezo vaDe AhAra rUpe grahaNa kare che. 3644o. geraiyA NaM bhaMte! je poggale AhArattAe giNhaMti te NaM tesiM poggalANaM seyAlaMsi katibhAgaM AhArenti, katibhAgaM 'AsAeMti? goyamA! asaMkhejjatibhAgaM AhArenti,aNaMtabhAgaM aasaaeNti| NeraiyA NaM bhaMte!je poggale AhArattAe * 260 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThAvIsaimaM AhArapayaM cauvIsadaMDaesu sacittAhAradAraM-Neraiesura-8AhAradviAidArasattagaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 giNhati te kiM savve AhArenti, No savve AhAraiti? goyamA! te savve aparisesie aahaarenti| NeraiyA NaM bhaMte! je poggale AhArattAe geNhaMti te NaMtesiM poggalA kIsattAe bhujjo bhujjo pariNamaMti? goyamA! soiMdiyattAe jAva phArsidiyattAe aNidvattAe akaMtattAe appiyattAe, asubhattAe, amaNuNNattAe, amaNAmattAe aNicchiyattAe a(Na)bhijjhiyattAe ahattAe no uDattAe, dukkhattAe No suhattAe eesiM [te tesiM] bhujjo bhujjo pariNamaMti IkU0-4641 (mU0) he bhagavan! narayiko je pudgalo AhArapaNe grahaNa kare che te pugalonA keTalA bhAgano bhaviSya kALe AhAra kare che, keTalA bhAgano AsvAda kare che? he gautama! asaMkhyAtamA bhAgano AhArapaNe upayoga kare che ane anantamA bhAgano AsvAda le che. he bhagavan! narayiko je paddagalo AhArapaNe grahaNa kare te badhA padgalo AhAra kare che ke badhA pudgalono AhAra karato nathI? he gautama! te badhA aparizeSa pudgalono AhAra kare che. he bhagavan! narayiko je pagalo AhArapaNe grahaNa kare che te padgalo teone kevA rUpe vAraMvAra pariName che? he gautama! teone zrotrendriyapaNe, thAvat sparzendriyapaNe, aniSTapaNe, akAntapaNe, apriyapaNe, azubhapaNe, amanojJapaNe, amanoharapaNe, anicchanIyapaNe, anabhilApitarUpe, adhopaNe-bhArepaNe paNa UrdhvapaNe-laghupaNe nahi, dukharUpe paNa sukharUpe nahi evA prakAre eone vAraMvAra pariName che. 464pa (TI.) neraDyA | maMta! ne potA ' ityAdi. he bhagavan! nairayiko je pagalone AhArapaNe grahaNa kare che, te grahaNa karelA pudgalono 'sevArtAsa' bhaviSya kALe eTale grahaNa karyA pachI 'mA' keTalAmo bhAga AhArarUpe upayoga kare che tathA AhArarUpe grahaNa karelAM pudgaladravyonA 'timA ' keTalAmA bhAgano AsvAda le che? kAraNa ke AhArarUpe grahaNa karAtA badhA pudgalo AsvAdane prApta thatA nathI mATe judo prazna karyo che. bhagavAn uttara Ape chehe gautama! grahaNa karelA pugalonA asaMkhyAtamA bhAgane AhArapaNe grahaNa kare che. bIjA pudgalo jema gAya vagere ghAsano moTo koLIo bhare tyAre temAMthI paDI jAya tema paDI jAya che. AhArapaNe grahaNa karAtA pudgalonA anantamA bhAgano AsvAda le che. bAkInA pagaladravyo AsvAda lIdhA sivAya zarIra pariNAmane prApta thAya che. nephayA ne aMte'!-he bhagavan!aurayiko je pagalo AhArapaNe grahaNa kare che te pudgalo teone kevA svarUpe pariName che? ityAdi. ahIM viziSTa grahaNa samajavuM. tethI jenA zeSa bhAgano tyAga karyo che evA ane kevaLa AhAra pariNAmane yogya pudgala dravyo che te AhArarUpe grahaNa karAyelA pugalo saMbandha ahIM prazna jANavo. jo ema na hoya to uttara sUtranI apekSAe pUrvAparavirodhano prasaMga prApta thAya. parantu bhagavantanA vacanamAM virodhanI saMbhAvanA paNa nathI, mATe A pramANe vyAkhyA karavI barobara che. tethI AvA prakAranA pUrvApara virodhanI AzaThThI dura karavA mATe pUrvAcAryoe kAlikasUtrano anuyoga (vyAkhyAno karyo che. e saMbadhe kahyuM che ke "jaM jaha sutte bhaNiyaM taheva taM jai viyAlaNA natthi / kiM kAliyANujogo diTTho diTThipahANehiM" // jo sUtramAM jema kahyuM che te temaja che ane temAM vicAra karavAno avakAza nathI to dRSTipradhAna pUrvAcAryoe kAlikasUtranA anuyogano kema upadeza karyo? eTale sUtramAM vyAkhyAnanI AvazyakatA che ane tethI ja vizeSArthano nizcaya thAya che. ethI ja pUrvAcAryoe kAlikasUtranA anuyogano upadeza karyo che. te badhA pudgalo AhArarUpe grahaNa kare che ke badhA grahaNa karato nathI? bhagavAuttara Ape--te azeSa-badhA pudgalono AhAra kare che, kemake grahaNa karatAM chUTI jAya te sivAyanA bAkI rahelA ane kevaLa AhAranA pariNAmane yogya badhAya pudgalo grahaNa karelAM che. | 'nara ' ityAdi. he bhagavan! narayiko je pagalo AhArapaNe grahaNa kare che te pudgalo teone kevA svarUpe vAraMvAra pariName che?bhagavAn uttara Ape che-pegautama!zrotrendriya rUpe, yAvat zabdathI cahyuindriyarUpe,dhrANendriyarUpe ane jindriyarUpe 261 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThAvIsaimaM AhArapayaM bhavaNavAsIsu 2-8 AhAradviAidArasattagaM ema grahaNa karavuM tathA sparzendriyarUpe pariName che. indriyarUpe paNa pariNAma pAmatAM te pudgalo zubharUpa nathI paNa ekAnta azubharUpa che. je hetuthI kahe che-"khaTTA' aniSTapaNe ityAdi. ISTa-manavaDe icchelAM, jemake A sAruM thayuM je AvI rIte A pudgalo pariNata thayA, tethI viparita aniSTapaNe pariName che, ahIM koI vastu paramArthathI zubha chatAM keTalAkane aniSThalAge che, jema ke mAkhIone caMdana kapUra vagere, tethI sUtrakAra kahe che- jaMtarA'ekAntapaNe, atyaMta azubhavarNayukta hovAthI nahi icchavA lAyakapaNe, e hetuthI ja 'priyatayA' apriyapaNe-jovA mAtrathI paNa potAne viSe priya buddhi nahi utpanna karanArA evA apriyapaNe, 'sunattA' azubhavarNa, gabdha, rasa, ane sparzarUpa hovAthI azubhapaNe, vipAkakALe duHkha utpanna karanArA hovAthI manane Ananda nahi ApanArA hovAthI amanojJapaLe, samAnattA' amanoharapaNe, bhojyapaNe manane pasaMda na paDe tevApaNe, kAraNa ke kadi paNa bhojyapaNe prANIonA manane prApta thatA nathI, 'anicchittA' anIpsitapaNe, kAraNa ke bhojyapaNe khAvAne icchelA nathI, 'ma(na)fmansistA' abhidhyA-abhilASA, jene viSe abhilASA thAya te abhiyitaabhISTa kahevAya, tethI bhinna anabhISTapaNe, tAtparya e che kaje AhArapaNe pudgalo grahaNa karyA che te tRptinuM kAraNa thatA nathI tethI pharI abhilASAnA viSayapaNe pariNamatA nathI. tathA 'mahattA' adhopaNe-bhArepaNe, paNa 'urdhvapaNe laghupariNAmarUpe nahi, teno bhAre pariNAma hovAthI kudattANa' du:kharUpe, paNa laghupariNAmavaDe nahi pariNamelA hovAthI sukharUpe nahi, e pramANe narayikone te padagalo vAraMvAra pariName che. e ja AhArArthI vagare sAta vArono asarakamArAdi bhavanapatimAM vicAra karavA icchAvALA sUtrakAra kahe che nahIM neraphayA '' jema nairayikone kahyuM tema asurakumArone siM munno munno parAti' teone vAraMvAra pariName che e pada sudhI vAva kahevuM. temAM nAraka sUtrathI A asurakumAra sUtranI vizeSatA batAve che-'tatha ne se-temAM je Abhoganivartita AhAra che' ityAdi. e pramANe pratipAdana karelA sUtranI mandabuddhivALA ziSyane barAbara pratIti na thAya mATe tenA upara upakAra karavA mATe sUtra darzAve che-AjA6i4pI || bhavaNavAsIsu 2-8 AhAraTiAidArasattagaM / / asurakumArA NaM bhaMte! AhAraTThI? hatA! aahaartttthii| evaM jahA NeraiyANaM tahA asurakumArANa vi bhANiyavvaM,jAva te tesiM bhujjo bhujjo prinnmNti| tattha NaM je se AbhogaNivvattie se NaM jahaNNeNaM cautthabhattassa, ukkoseNaM sAtiregasta vAsasahassassa AhAraTTe smuppjjti| osaNNakAraNaM paDucca vaNNao hAlihasukkillAI, gaMdhao subbhigaMdhAI, rasao aMbilamahurAI phAsao mauya-lahuya-NiddhaNhAI, tesiM porANe vaNNaguNe jAva phAsiMdiyattAe jAva maNAmattAe icchiyattAe abhijjhiyattAe uDDattAe No ahattAe, suhattAe No duhattAe, tersi bhujjo bhujjo pariNamaMti, sesaM jahA NeraiyANaM, evaM jAva thaNiyakumArANaM, NavaraM AbhogaNivvattie ukkoseNaM divasapuhattassa AhAraTTe samuppajjati / suu0-5||646|| (mULa) he bhagavan! asurakumAro AhAranI icchAvALA hoya? hA gautama! AhAranI IcchAvALA hoya. e pramANe narayikone kahyuM tema asurakumArone paNa kahevuM. yAvat teone vAraMvAra pariName che. temAM je Abhoganivartita-IcchApUrvaka AhAra che te saMbaMdhe teone jaghanyathI caturtha bhakta-eka divase ane utkRSTa kaMIka adhika eka hajAra varase AhAranI icchA utpanna thAya che. sAmAnya kAraNane AzrayI varNathI hArika-pILA ane zukla, gaMdhathI sugaMdhI, rasathI khATA ane madhura rasavALA ane sparzathI mRdu, laghu, snigdha ane uSNa pudgalo tathA teonA pUrvanA varNaguNano vipariNAma karI, vidhvasa karI yAvat sparzendriyapaNe yAvat manoharapaNe IcchanIyapaNe abhilalitapaNe UrdhvapaNe-laghupaNe paNa bhArepaNe nahi, sukharUpe paNa dukharUpe nahi evo teono vAraMvAra pariNAma thAya che. bAkI badhuM narayikonI peThe samajavuM. e pramANe yAvatuM svanitakumArone jANavuM. parantu IcchApUrvaka AhAra saMbaMdhe utkRSTa divasa pRthakve-be divasathI nava divase AhAranI * 262 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThAvIsaimaM AhArapayaM egidiesu 2-8 AhAraTThiAidArasattagaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 icchA utpanna thAya che. //646/l. (20) masuranara mAM aMte nAhArI? hA nahI? ityAdi. he bhagavan! asurakumAro AhAranI icchAvALA che? hA che. he bhagavan! asurakumArone keTalA kALe AhAranI icchA utpanna thAya? ahIM prAkRta hovAthI saptamInA arthamAM chaThThI vibhakti che. eTale kiyati kAle atikrAnta sati-keTalI kALa gaye chate AhArArtha-AhAranI abhilASA utpanna thAya? asurakumArone be prakArano AhAra che-Abhoga nivartita ane anAbhoganivartita. temAM je anAbhoganivartita AhAra che te tene pratisamaya nirantara hoya che. temAM je Abhoganivartita AhAra che te saMbadhe jaghanyathI caturthabhakta pachI ane utkRSTa kaMika adhika hajAra - varasa gayA pachI AhAranI abhilASA utpanna thAya che. temAM 'vArthamarasa' ahIM saptamInA arthamAM SaSTI vibhakti cheH caturthabhakta e AgamamAM eka divasanI saMjJA che, eTale jaghanyathI eka divasa gayA pachI pharI AhAranI icchA utpanna thAya che. A dasa hajAra varasanA AyuSyavALAne jANavuM, ane utkRSTathI kaMika adhika hajAra varasa gayA pachI AhAranI icchA utpanna thAya che te sAgaropamanA AyuSyavALAne samajavuM. 'suramAraNAM maMte'! fmArA mIhIraniM? ityAdi he bhagavan! asurakumAro zeno AhAra kare che? he gautama!dravyathI anantapradezika, kSetrathI asaMkhyAta pradezAvagADha, kALathI koipaNa jaghanya, madhyama ane utkRSTasthitivALAM ane bhAvathI varNavALAM,gardhavALAM, rasavALAM ane sparzavALAMyAvat avazya chadizAthI AvelAM pudgaladravyono AhAra kare che. sAmAnya kAraNane AzrayI varNathI pItavarNavALAM ane zuklavarNavALAM, gandhathI sugandhI, rasathI khATAM ane madhura ane sparzathI mRdu, laghu, snigdha ane uSNaguNavALAM, tathA teonA pUrvanA varNaguNa, gandhaguNa, rasaguNa ane sparzaguNane vipariNAvI, yAvat icchitapaNe, abhilASAnA viSayapaNe, UrdhvapaNe-laghupaNe, paNa adhopaNe-gurupaNe nahi, sukharUpe, paNa duHkharUpe nahi evA te pudgala dravyo teone vAraMvAra pariName che. jema asurakumAro saMbandha sUtra kahyuM tema nAgakumArathI mAMDI - svanitakumAra sudhI kahevuM. parantu Abhoganirvartita AhAranA vicAramAM utkRSTathI kahevAnA avasare 'utkRSTathI divasa pRthakvebe divasathI nava divase AhAranI icchA thAya che ema kahevuM. A kathana palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganA ke tethI vadhAre AyuSyavALAne mATe samajavuM. bAkI badhuM temaja jANavuM. pA6i46l || egidiesu 2-8 AhArahiAidArasattagaM / / puDhavikkAiyA NaM bhaMte! AhAraTThI? hatA! aahaartttthii| puDhavikkAiyA NaM bhaMte! kevatikAlassa AhAraTTe samuppajjati? goyamA! aNusamayaM avirahie AhAraTTe smuppjjti| puDhavikkAiyA NaM bhaMte! kimAhAramAhArenti? evaM jahA NeraiyANaM jAva tAI katidisiM AhArenti? goyamAnivvAghAeNaM chaddisiM, vAghAyaM paDucca siya tidisiM siya caudisiM siya paMcadisiM, NavaraM osannakAraNaMNa bhvti| vaNNao kAlanIlalohitahAlihasukkillAI, gaMdhao sumiidha-vidhAruM, raso tira-Duya-vAya-vita-madurAruM, to uDa-3--duryasiinn-unn-nniddh-lukkhaaii, tesiM porANevaNNaguNe sesaMjahA NeraiyANaMjAva Ahacca nniissNti| puDhavikkAiyA NaM bhaMte! je poggale AhArattAe geNhaMti tesiM NaM bhaMte! poggalANaM seyAlaMsi katibhAgaM AhArenti, katibhAgaM AsAeMti? goyamA! asaMkhejjatibhAgaM AhArenti, aNaMtabhAgaM aasaaeNti| puDhavikkAiyA NaM bhaMte! je poggale AhArattAe giNhaMti te kiM savve AhArenti, No savve AhArenti? jaheva NeraiyA thev| puDhavikkAiyA NaM bhaMte! je poggale AhArattAegeNhaMti te NaMtesiM poggalA kIsattAe bhujjo bhujjo pariNamaMti? goyamA! phAsiMdiyavemAyattAe bhujjo bhujjo pariNamaMti, evaM jAva vaNassaikAiyANaM ||suu0-6|647|| (mULa) he bhagavan!pRthivIkAyiko AhAranI icchAvALA hoya? hA, AhAranI icchAvALA hoya. he bhagavan!pRthivIkAyikone 263 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThAvIsaimaM AhArapayaM egidiesu 2-8 AhAradviAidArasattagaM keTalA kALe AhAranI icchA utpanna thAya? he gautama! tene pratisamaya niraMtara AhAranI icchA hoya che. he bhagavan! pRthivIkAyiko zeno AhAra kare che? e pramANe jema nairayikone kahyuM tema kahevuM. yAvat keTalI dizAthI AvelAM pudgala dravyono AhAra kare che? he gautama! vyAghAta-pratibandha sivAya cha dizAthI AvelAM ane vyAghAtane AzrayI kadAca traNa dizAthI AvelAM, kadAca cAra dizAthI AvelAM ane kadAca pAMca dizAthI AvelAM pudgala dravyono AhAra kare che. parantu ahIM'otraM jArakhaM'sAmAnya kAraNa kahevAnuM nathI. varNanI apekSAe kALAM, lIlAM, lAla, pILAM ane zukla varNavALAM, gandhanI apekSAe sugandhI ane durgandhI, rasanI apekSAe tIkhAM, kaDavA, tUrA, khATA ane madhura rasavALAM ane sparzanI apekSAe karkaza, mRdu, guru, laghu, zIta, uSNa, snigdha ane rukSasparzavALAM pudgalo teonA pUrvanA varNaguNone vipariNamAvI--ityAdi badhuM nairayikone kahyuM tema kahevuM. yAvat kadAcit niHzvAsa le che. he bhagavan! pRthivIkAyiko je pudgalone AhA2paNe grahaNa kare che te pudgalono keTalAmo bhAga bhaviSya kALe AhAra kare che--AhAranA pariNAmane yogya kare che ane keTalA bhAgano AsvAda le che? he gautama! asaMkhyAtamA bhAgano AhAra kare che ane anantamA bhAgano AsvAda le che. he bhagavan ! pRthivIkAyiko je pudgalone AhArapaNe [viziSTa rUpe] grahaNa kare che zuM te badhAno AhAra kare che--AhAranA pariNAmane yogya kare che ke badhAno AhAra karato nathI?jema nairayiko saMbandhe kahyuM tema kahevuM. he bhagavan! je pudgalo AhArapaNe grahaNa kare che te pudgalo teone kevA rUpe vAraMvAra pariName che? he gautama! sparzendriyanA vividha prakAre vAraMvAra pariName che. e pramANe vanaspatikAyiko sudhI jANavuM. 6647 // (TI0) have pRthivIkAyiko saMbandhe A sAta adhikArono vicAra karavAnI icchAvALAM sUtrakAra kahe cha--'puvIADyA maMte !'-he bhagavan! pRthivIkAyiko hAranI icchAvALA hoya? ityAdi. 'pRthivIkAyikonA sUtrano pUrvanI peThe vicAra karavo, parantu nivvASALuM chiisa~' ityAdi. 'nirvyAghAta-vyAghAtano abhAva hoya tyAre avazya cha dizAmAM rahelA-cha dizAmAMthI AvelA pudgalono AhAra kare che.' vyAghAta eTale alokAkAza vaDe skhalanA-pratibandha thavo, vyAghAtane AzrayI lokanA niSkuTAdi-gavAkSAdine vize kadAcit traNa dizAthI AvelAM, kadAcit cAra dizAthI AvelAM ane kadAcit pAMca dizAthI AvelA puddagala dravyono AhAra kare che. ahIM A bhAvArtha jyAre pRthivIkAyika jIva 'loniTa'-lokanA gavAkSa jevA prAnta bhAgane viSe chelle nIcenA prataranA agni khuNAmAM rahelo hoya che tyAre tenI nIceno bhAga aloka vaDe vyApta hovAthI adhodizAnA pudgalono abhAva hoya che. agni khuNAmAM rahelo hovAthI pUrva dizAnA ane dakSiNa dizAnA pudgalono abhAva hoya che, e pramANe tenI adhodizA, pUrva dizA ane dakSiNa dizA aloka vaDe vyApelI hovAthI tene choDI je bAkI rahelI Urdhva, pazcima ane uttara dizA abAdhita che, tethI te dizA ane dakSiNa dizA taraphathI AvelA pudgalono AhAra kare che. jyAre te pRthivIkAyika pazcima dizAmAM rahe che, tyAre pUrva dizA adhika thAya che. ane dakSiNa ane adho e be dizA aloka vaDe vyAghAtavALI che, mATe te cAre dizAthI AvelA pudgalono AhAra kare che. jyAre u52nA bIjA Adi prata2mAM rahela pazcima dizAne avalaMbIne rahe che, tyAre nIcenI paNa dizA adhika hoya che, kevaLa paryantavartI eka dakSiNa dizA aloka vaDe vyAghAtavALI che, mATe pAMca dizAthI AvelA pudgalono AhA2 ka2e che. bAkInuM badhuM sUtra pUrvanI peThe kahevuM. je vizeSatA che te batAve cha--parantu 'bosanna vhArAM na mannapha' 'sAmAnya kAraNane AzrayI kahevAnuM nathI' ityAdi sugama che 'sparzanendriyanI vimAtrA-viSama mAtrA, vividhatA vaDe tenA iSTa aniSTa aneka bheda rUpe pariName che e bhAvArtha che. parantu nArakonI peThe ekAnta azubha rUpe ane devonI peThe ekAnta zubha rUpe pariNamatA nathI. jema pRthivIkAyiko saMbandhu sUtra kahyuM tema apa, tejas ane vanaspatikAyikone paNa kahevuM. kAraNa ke badhAya sakala lokavyApI hovAthI teomAM vizeSatA nathI. / / 6 / / 647 / / 264 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThAvIsaimaM AhArapayaM vigaliMdiesu 2-8 AhAradviAidArasattagaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 / vigaliMdiesu 2-8 AhAraviAidArasattagaM / / beIdiyA NaM bhaMte! AhAraTThI? hantA goyamA! aahaartttthii| beiMdiyA NaM bhaMte! kevatikAlassa AhAraTTe samuppajjati? jahA NeraiyANaM, NavaraM tattha NaMje se AbhogaNivvattie se NaM asaMkhijjasamaie aMtomuhuttie vemAyAe AhAraDe samuppajjati, sesaM jahA puDhavikkAiyANaM, jAva Ahacca NIsasaMti, NavaraM NiyamA chddisiN| beiMdiyANaM bhaMte! [pucchA] je poggale AhArattAe geNhaMti te NaM tesiM poggalANaM seyAlaMsi katibhAgaM AhArenti katibhAgaM AsAeMti? evaM jahA nneriyaannN| beIdiyA NaM bhaMte!je poggale AhArattAegeNhaMti te kiM savve AhArenti, No saveM AhAraiti? goyamA! beiMdiyANaM duvihe AhAre paNNatte, taM jahA-lomAhAre ya pakkhevAhAre ya, je poggale lomAhArattAe geNhati te savve aparisese AhArenti, je poggale pakkhevAhArattAe geNhaMti tesi asaMkhejjaibhAgamAhArenti,NegAIcaNaM bhAgasahassAiM aphaasaaijjmaannaannNannaasaaijjmaannaannNviddhsmaagcchNti| etesiM NaM bhaMte! poggallANaM aNAsAijjamANANaM aphAsAijjamANANa ya kayare kayarehiMto 4? goyamA! savvatthovA poggalA aNAsAijjamANA,aphAsAijjamANA annNtgunnaa| beiMdiyANaM bhaMte!je poggalA aahaarttaae-pucchaa| goyamA! jibhidiya-phArsidiyavemAyattAe te tesiM bhujjo bhujjo prinnmNti| evaMjAva cauridiyA, NavaraM NegAiM ca NaM bhAgasahassAI aNAghAijjamANAI aNAsAijjamANAI aphAsAijjamANAI viddhNsmaagcchNti| etesi NaM bhaMte! poggalANaM aNAghAijjamANANaM aNAsAijjamANANaM aphAsAijjamANANa ya kayare kayarehito appA vA 4? goyamA!savvatthovA poggalA aNAghAijjamANA,aNAsAijjamANA aNaMtaguNA, aphAsAijjamANA aNaMtaguNA ||suu0-7||648|| (mU0) he bhagavana! beIndriyo AhAranI icchAvALA hoya? hA, AhAranI IcchAvALA hoya. he bhagavana! beindriyone AhArano abhilASa keTalA kALe thAya? he gautama!narayikone peThe jANavuM. parantu temAM je Abhoganivartita-IcchApUrvaka AhAra che te saMbadhe asaMkhyAta samaya pramANa antarmuhUrta gaye vividha rUpe AhAranI IcchA utpanna thAya che. bAkI badhuM pRthivIyine ra tama 'jAva Ahacca nIsasaMti' yAvat yit ni:zvAsa se chetyAM sudhA De. parantu bheTalI vizeSatA che ke teo avazya cha dizAthI AvelA pugalono AhAra kare che. he bhagavana! beIndriya jIvo je pugalone AhArapaNe grahaNa kare che, te pudgalonA keTalA bhAgano bhaviSya kALe AhArarUpa pariNAma kare che ane keTalA bhAgano AsvAda le che-e pramANe jema narayikone kahyuM tema kahevuM. he bhagavan! beIndriya jIvo je pudgalone AhAra rUpe [viziSTa] grahaNa kare che zuM te badhAno AhAra kare che ke badhAno AhAra karatAM nathI? he gautama! beindriyone be prakArano AhAra kahyo che--lomAhAra ane prakSepAhAra. temAM je pagalone lomAhArapaNe grahaNa kare che te badhAno samagrapaNeAhAra kare che. ane je pudgalone prakSepAhArapaNe grahaNa kare che teonA asaMkhyAtamA bhAgano AhAra kare che ane aneka hajAra bhAgo sparza karyA sivAya ke svAda lIdhA sivAya nAza pAme che. he bhagavan! svAda lIdhA sivAyanA ane sparza karyA sivAyanA pudgalomAM kayA pudgalo konAthI alpa bahu, tulya ke vizeSAdhika che? he gautama! sauthI thoDA pudgalo svAda lIdhA sivAyanA che, tethI sparza karyA sivAyanA pudgalo anantaguNA che. he bhagavan! beIndriyo je pugalo AhArapaNe grahaNa kare che tene kevA rUpe vAraMvAra pariName che? he gautama! teone jihuvendriya ane sparzanendriyanA vividhapaNe vAraMvAra pariName che. e pramANe caurindriyo sudhI jANavuM. parantu tenA aneka hajAra bhAgo suMdhyA sivAya, svAda lIdhA sivAya ke sparza karyA sivAya nAza pAme che. he bhagavan! saMdhyA sivAyanA, svAda lIdhA sivAyanA ke sparza karyA sivAyanA , 265 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThAvIsaimaM AhArapayaM paMceMdiyatirikkhAIsu evaM vemANiesu 2-8 AhAradviAidArasattagaM e pudgalomAM kayA pudgalo konAthI alpa 4 che? he gautama!sauthI thoDA pugalo saMdhyA sivAyanA che. tethI svAda lIdhA sivAyanA pudgalo anantaguNA che, tethI sparza karyA sivAyanA pudgalo anantaguNA che. 7ll648 (TI) riyA ! nArIrI?' he bhagavan! beindriyo AhAranI icchAvALA hoya che-ityAdi sUtra sugama che, parantu beindriyone be prakArano AhAra cha-lomAhAra ane prakSepAhAra,loma-romakUpa, te vaDe je AhAra grahaNa thAya te lokAhAra. jeno mukhamAM prakSepa karAya te prakSepAhAra ke kavalAhAra kahevAya che. temAM je sAmAnya rIte varSAdi kALane viSe zarIramAM pudgalono praveza je mUtrAdi vaDe jANI zakAya che te lokAhAra samajavo. ane mukhamAM koLIo levA vaDe je AhAra karavo te prakSepAhAra. temAM je pudgalane lomahArapaNe grahaNa kare che te badhAno aparizeSapaNe-samagrapaNe AhAra kare che, kAraNa ke te pulono tevA prakArano svabhAva che. je pudgalone prakSepAhArapaNe grahaNa kare che teonA asaMkhyAtamA bhAgano AhAra kare che. ane "aneka hajAra bhAgo'ghaNAM asaMkhyAtA bhAgo sparza karyA sivAya ane svAda lIdhA sivAya nAza pAme che. tAtparya e che ke ghaNAM dravyo aMdara ane bahAra nahi sparza karAyelAM,tema nahi svAda lIdhelA nAza pAme che. parantu keTalAka ati zUlapaNAthI ane keTalAka ati sUkSmapaNAthI yathA saMbhava nAza pAme che. have nahi sparza karAyelA ane AsvAda nahi lIdhelA pudgalone paraspara alpabadutva kahe che-"siM aMte! pujAtAnuM mAlIjhamALA' ityAdi. ahIM AhAranA eka ekasparza yogya bhAgane viSe anattama bhAga AsvAdane yogya hoya che. AsvAdane yogya pudgalomAM keTalAeka AsvAdane prApta thAya che ane keTalAeka AsvAdane prApta thatA nathI. tethI je AsvAdane nahi prApta thayelA pudgalo che te thoDA ja che, kAraNa ke jeno sparza karAyelo nathI tevA pugalonI apekSAe teo anantamA bhAganA che, ane jeno sparza karAyelo nathI tevA pudgalo anantaguNA che. beIndriyo je pudgalo AhArapaNe grahaNa kare che, te teone nimiliyawifsacivemAyA'jilaeNndriya ane sparzendriyanI vimAtrA-viSama mAtrA vaDe-vividhapaNe pariName che, ahIM viSama mAtrAno vicAra pUrvanI peThe jANavo. 've nAva variyA' e pramANe caurindriya sudhI jANavuM. eTale beindriyone je prakAre kahyuM che te pramANe caurindriya sUtra sudhI kahevuM. kAraNa ke teonI samAna vaktavyatA che. teomAM je vizeSatA che te batAve che-"navara' ityAdi. parantu je pugalone prakSepAhArapaNe grahaNa kare che te pudgalonA eka asaMkhyAtamA bhAgano AhAra kare che, ane aneka hajAra bhAgo-ghaNA asaMkhyAtA bhAgo suMdhyA sivAya, sparza karyA sivAya ane svAda lIdhA sivAya nAza pAme che te paNa yathA saMbhava ati sthUlapaNAthI ke atisUkSmapaNAthI jANavA. ahIM ja alpabuhutva kahe che-"f i aMte'! , ItyAdi. ahIM eka eka sparza yogya bhAgane vize anantamo bhAga AsvAda karavA yogya che ane anantamAM bhAga suMghavA yogya che mATe upara kaMhyA pramANe alpabadutva thAya che. bAkI badhuM sugama che. 7ll648 teiMdiyANaM bhaMte! je pogglaa-pucchaa| goyamA! [te NaM poggalA] ghANidiya-jibmidiya-phArsidiyavemAyattAe te tesiM bhujjo bhujjo prinnmNti| cauridiyANaM cakkhidiya-ghANidiya-jibhidiya-phAsiMdiyavemAyattAe tesiM bhujjo bhujjo pariNamaMti, sesaMjahA teiNdiyaannN| .. || paMceMdiyatirikravAIsu evaM vemANiesu 2-8 AhAraDhiAidArasattagaM || paMciMdiyatirikkhajoNiyA jahA teiMdiyA (NaM), NavaraMtattha NaMje se AbhogaNivvattie sejahaNNeNaM aMtomuhuttassa, ukkoseNaM chaTThabhattassa AhAraTTe smuppjjti| paMciMdiyatirikkhajoNiyA NaM bhaMte! je poggale aahaarttaae-pucchaa| goyamA! soiMdiya-cakkhidiya-ghANidiya-jibhidiya-phAseMdiyavemAyattAe bhujjo bhujjo prinnmNti| maNUsA evaM ceva, NavaraM AbhogaNivvattie jahanneNaM aMtomuhattassa, ukkoseNaM aTThamabhattassa AhAraTe smuppjjti| vANamaMtarA jahA nAgakumArA, evaM joisiyA vi, NavaraM AbhogaNivvattie jahanneNaM divasapuhattassa, ukkoseNa vi divasapuhattassa AhAraTTe samuppajjati, evaM vemANiyA vi, NavaraM AbhogaNivvattie jahanneNaM divasapuhuttassa, * 266 Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThAvIsaimaM AhArapayaM paMceMdiyatirikkhAIsu evaM vemANiesu 2-8 AhAradviAidArasattagaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 ukkoseNaM tettIsAe vAsasahassANaM AhAraDhe samuppajjati,sesaMjahA asurakumArANaM,jAva te tesiM bhujjo bhujjo prinnmNti| sohamme AbhogaNivvattie jahaNNeNaM divasapuhuttassa, ukkoseNaM doNhaM vAsasahassANaM AhAraTTe smuppjji| IsANANaM pucchaa| goyamA! jahaNNeNaM divasapuhuttassa, sAtiregassa, ukkoseNaM sAtiregANaM doNhaM vaasshssaannN|snnNkumaaraannN pucchaa| goyamA!jahaNNeNaM doNhavAsasahassANaM, ukkoseNaMsattaNhaM vaasshssaannN| mAhide pucchaa| goyamA! jahaNNeNaM doNhaM vAsasahassANaM sAtiregANaM, ukkoseNaM sattaNhaM vAsasahassANaM saatiregaannN| baMbhaloe NaM pucchaa| goyamA! jahaNNeNaM sattaNhaM vAsasahassANaM, ukkoseNaM dasaNhaM vaasshssaannN| laMtae NaM pucchaa| goyamA! jahaNNeNaM dasaNhaM vAsasahassANaM, ukkoseNaM coddasaNhaM vAsasahassANaM AhAra? smuppjji| mhaasukkennNpucchaa| goyamA! jahaNNeNaMcoisaNhaM vAsasahassANaM, ukkoseNaMsattarasaNhaM vaasshssaannN| sahassAre NaM pucchaa| goyamA! jahaNNeNaM sattarasaNhaM vAsasahassANaM, ukkoseNaM aTThArasaNhaM vaasshssaannN| ANae NaM pucchaa| goyamA! jahaNNeNaM aTThArasaNhaM vAsasahassANaM, ukkoseNaM egUNavIsAe vaasshssaannN| pANae NaM pucchaa| goyamA!jahaNNeNaM egUNavIsAe vAsasahassANaM. ukkoseNaM vIsAe vaasshssaannN| AraNe NaM pucchaa| goyamA! jahaNNeNaM vIsAe vAsasahassANaM, ukkoseNaM ekkavIsAe vaasshssaannN| accue NaM pucchaa| goyamA! jahaNNeNaM ekkavIsAe vAsasahassANaM, ukkoseNaM bAvIsAe vaasshssaannN| hiTThimahiTThimagevejjagANaM pucchaa| goyamA! jahaNNeNaM bAvIsAe vAsasahassANaM, ukkoseNaM tevIsAe vAsasahassANaM, evaM savvattha sahassANi bhANiyavvANi, jAva svvtttth| hiTimamajjhimANaM pucchaa| goyamA! jahaNNeNaM tevIsAe, ukkoseNaM cuviisaae| heTThimauvarimANaM pucchaa| goyamA! jahaNNeNaM cauvIsAe, ukkoseNaM pnnuviisaae| majjhimaheTThimANaM pucchaa| goyamA! jahaNNeNaM paNuvIsAe, ukkoseNaM chvviisaae| majjhimamajjhimANaM pucchaa| goyamA! jahaNNeNaM chavvIsAe, ukkoseNaM sttaaviisaae| majjhimauvarimANaM pucchaa| goyamA!jahaNNeNaM sattAvIsAe, ukkoseNaM atttthaaviisaae| uvarimaheTThimANaM pucchaa| goyamA! jahaNNeNaM aTThAvIsAe, ukkoseNaM eguunntiisaae| uvarimamajjhimANaM pucchaa| goyamA! jahaNNeNaM ekkUNatIsAe, ukkosennNtiisaae| uvarimauvarigevejjagANaM pucchaa|goymaa! jahaNNeNaMtIsAe, ukkosennNegtiisaae| vijaya-vejayaMta-jayaMta-aparAjiyANaM pucchaa| goyamA! jahaNNeNaM egatIsAe, ukkoseNaM tettiisaae| savvaTThaga[siddhAdevANaM pucchaa| goyamA! ajahaNNamaNukkoseNaM tettIsAe vAsasahassANaM AhAraTTe samuppajjati suu0-8||649|| (mU9) he bhagavan! te indriyo je pudgalo AhArapaNe grahaNa kare che te pudgalo teone kevA rUpe pariName che? he gautama! te pudgalo dhrANendriya, jindriya ane sparzanendriyanA vividha rUpe vAraMvAra pariName che. caurindriyone cakSuIndriya, dhrANendriya, jindriya ane sparzanendriyanI vimAtrA-vividha rUpe te pudgalo vAraMvAra pariName che, bAkI badhuM te indriyonI peThe jANavuM. paMcendriya tiyo te indriyonI peThe samajavA. parantu temAM je Abhoganirvati-IcchApUrvaka AhAra che te saMbadhe jaghanyathI attamuhUrta ane utkRSTabe divase teone AhAranI IcchA thAya che. paMcendriya tiryo je yugalo AhArapaNe grahaNa kare che te pugalo tene kevA rUpe pariName che? he gautama! zrotrendriya, caluIndriya, ghrANendriya, jilvendriya ane sparzendriyanA vividha rUpe vAraMvAra pariName che. manuSyo paNa emaja samajavA. parantu Abhoganivartita AhAra saMbadhe jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTa traNa divase AhAranI IcchA thAya che. vyattaro nAgakumAranI peThe jANavA. ema jyotiSika devo paNa jANavA. paNa Abhoganivartita AhAra saMbadhe jaghanyathI divasapRthakve-be 267 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThAvIsaimaM AhArapayaM paMceMdiyatirikkhAIsu evaM vemANiesu 2-8 AhAradviAidArasattagaM divasathI nava divase ane utkRSTathI paNa divasapRthakve AhAranI IcchA thAya che. e pramANe vaimAniko paNa jANavA. parantu Abhoganivartita AhAra saMbadhe jaghanyathI divasapRthakTra ane utkRSTathI tetrIza hajAra varase AhAranI IcchA thAya che. bAkI badhuM asurakumAronI peThe 'nAva tef munno munno paripatti' yAvatu-eone vAraMvAra pariName chetyAM sudhI jANavuM. saudharmadevalokamAM Abhoganivartita AhAra saMba jaghanyathI divasa pRthakve ane utkRSTathI be hajAra varase AhArAbhilASa thAya che. IzAna devaloka saMbadhe pRcchA, he gautama! jaghanyathI kaMIka adhika divasa pRthakve ane utkRSTathI kaMika adhika be hajAra varase AhAranI IcchA thAya che. sanakumAra devo saMbaMdhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI be hajAra varase ane utkRSTathI kaMIka adhika sAta hajAra varase AhAranI IcchA thAya che. mahendra devo saMbaMdha prazna. he gautama! jaghanyathI kaMIka adhikabe hajAra varase ane utkRSTathI dasa hajAra varase AhAranI IcchA thAya che. brahmaloka saMbandha pRcchA he gautama! jaghanyathI sAta hajAra varase ane utkRSTathI dasa hajAra varase AhAranI icchA thAya che. lAMtaka devo saMbandha pRcchA. he gautama! jaghanyathI dasa hajAra varase ane utkRSTathI cauda hajAra varase AhAranI IcchA thAya che. mahAzukra deva saMbadhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI cauda hajAra varase ane utkRSTathI sattara hajAra varase AhAranI IcchA thAya che. sahasAra devo saMbadhe pRcchA. gautama!jaghanyathI sattara hajAra varase ane utkRSTathI aDhAra hajAra varase AhAranI icchA thAya che. Anata devo saMbadhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI aDhAra hajAra varase ane utkRSTathI ogaNIza hajAra varase AhAranI IcchA thAya che. prANata saMbandha pazna. jaghanyathI ogaNIza hajAra varase ane utkRSTathI vIza hajAra varase AhAranI IcchA thAya che. AraNadeva saMbajo prazna. jaghanyathI vIsa hajAra varase ane utkRSTathI ekavIza hajAra varase AhAranI icchA thAya che. azruta saMbadhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI ekavIza hajAra varase ane utkRSTathI bAvIza hajAra varase AhAranI IcchA thAya che. nIcenI trikanA nIcenA raiveyaka saMbadhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI bAvIza hajAra varase ane utkRSTathI tevIza hajAra varase AhAranI IcchA thAya che. e pramANe badhe jeiTalA sAgaropamanuM AyuSya hoya teTalA hajAra varaso sarvArthasiddha sudhI kahevA. nIcenI trikanA madhyama grevako saMbadhe pRcchA. he gautama!jaghanyathI tevIza hajAra varase ane utkRSTathI covIza hajAra varase AhAranI IcchA thAya che. nIcenI trikanA uparanA raivayaka devo saMbadhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI covIza hajAra varase ane utkRSTathI pacIza hajAra varase teone AhAranI IcchA thAya che. nIcenI trikanA uparanA raivayako saMbadhe pRcchA. he gautama!jaghanyathI covIza hajAra varase ane utkRSTathI pacIza hajAra varase AhAranI IcchA thAya che. madhyama trikanI nIcenA grevayaka saMbandha pRcchA. he gautama! jaghanyathI pacIza hajAra varase ane utkRSTathI chavIza hajAra varase AhAranI IcchA thAya che. madhyama trikanA madhyama vaiveyaka saMbadhe prazna. he gautama! jaghanyathI chavvIza hajAra varase ane utkRSTathI satyAvIza hajAra varase AhAranI IcchA thAya che. madhyama trikanI uparanA raiveyakadevo saMbajo prazna. he gautama!jaghanyathI satyAvIza hajAra varase ane utkRSTathI acAvIza hajAra varase AhAranI icchA thAya che. uparanI trikanA nIcenA grevayaka devo saMbadhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI aThyAvIza hajAra varase ane utkRSTathI ogaNatrIsa hajAra varase AhAranI IcchA thAya che. uparanI trikanA madhyama zaiveyaka devo saMbadhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI ogaNatrIsa hajAra varase ane utkRSTathI trIsa hajAra varase AhAranI IcchA thAya che. uparanI trikanA uparanA raivayaka saMbadhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI trIsa hajAra varase ane utkRSTathI ekatrIsa hajAra varase AhAranI icchA thAya che. vijaya, vaijayanta, jayanta ane aparAjita saMbadhe pRcchA. he gautama! jaghanyathI ekatrIsa hajAra ane utkRSTathI tetrIza hajAra varase AhAranI IcchA thAya che, sarvArthasiddha devo saMbandha pRcchA, he gautama! jaghanya ane utkRSTa sivAya tetrIza hajAra varase AhAranI IcchA thAya che. 8649o. (TI.) paMcendriya sUtramAM jaghanyathI 'saMtomuhurasa' ahIM SaSTI vibhaktino artha satI saptamInA jevo hovAthI antarmuhUrta gaye chate AhAranI icchA utpanna thAya che. ane utkRSTathI SaSTabhakta-be divasa gayA pachI AhAranI icchA thAya che. A devakuru ane * 268 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThAvIsaimaM AhArapayaM cauvIsadaMDaesa egiMdiyasarIrAdi- cauvIsadaMDaesa 10 lomAhAradAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 uttara kurunA tiryaMca paMcendriyanI apekSAe samajavuM, manuSya sUtramAM paNa 'kSobheLa akramamattaA' utkRSTathI aSTamabhakta-traNa divasa gayA pachI AhAranI icchA thAya che. e devakuru ane uttara kurune AzrayI samajavuM. vyantara sUtramAM nAgakumAra sUtranI peThe kahevuM. jyotiSika sUtra paNa temaja samajavuM. je vizeSa che te batAve cha--navAM nahaLeLa vi visapuduttamsa, joseLavi vivasapu uttaC'tti. 'parantu jaghanyathI divasa pRthakksa gayA pachI ane utkRSTathI paNa divasa pRthaktva gayA bAda AhAranI icchA thAya che'. jyotiSiko jaghanyathI paNa palyopamanA AThamA bhAganA AyuSyavALA hoya che, tethI teone jaghanya pade paNa divasapRthaktva (be divasathI nava divasa) vyatIta thayA pachI punaH AhAranI icchA thAya che. vaimAnika sUtramAM 'navaramAmoniottir nahaLeAM vivasapudduttamsa'-paraMtu eTalo vizeSa che ke 'Abhoga nirvartita AhAra-icchApUrvaka AhAra jaghanya divasa pRthaO hoya che, te palyopamAdinA AyuSyavALA mATe jANavuM. ane utkRSTathI tetrIza hajAra varase hoya che, te anuttara devone AzrayI jANavuM. ahIM jenI jeTalA sAgaropamanI sthiti hoya tene teTalA hajA2 varasa vItyA bAda pharI AhAranI icchA thAya che. tethI A niyamane AzrayI saudharmAdi devalokamAM jaghanyathI ane utkRSTathI sthitinuM parimANa vicArIne sarva vaimAnika sUtra jANavuM.8649|| || caDavIsavaMDablyu niliyasarIrAvi vAraM || NeraiyANaM bhaMte! kiM egiMdiyasarIrAI AhArenti jAva paMciMdiyasarIrAI AhArenti ? goyamA ! puvvabhAvapaNNavaNaM paDucca egiMdiyasarIrAI pi AhArenti jAva paMciMdiya sriiraaii| paDuppaNNabhAvapaNNavaNaM paDucca NiyamA paMciMdiyasarI rAI AhArenti, evaM jAva thaNiyakumArA / puDhavikkAiyANaM pucchaa| goyamA ! puvvabhAvapaNNavaNaM paDucca evaM ceva, paDuppaNNabhAvapaNNavaNaM paDucca NiyamA egiMdiyasarIrAI AhArenti / beiMdiyA puvvabhAvapaNNavaNaM paDucca evaM ceva, paDuppaNNabhAvapaNNavaNaM paDucca NiyamA beiMdiyAsarIrAI AhArenti, evaM jAva cauridiyA jAva puvvabhAvapaNNavaNaM paDucca, evaM paDuppaNNabhAvapaNNavaNaM paDucca NiyamA jassa jati iMdiyAI 'taiMdiyAsarIrAI AhArenti, sesA jahA raiyA, jAva vemANiyA / || ghaDavIsavaMDa] 10 nomAhAravAM || neraiyA NaM bhaMte! kiM lomAhArA pakkhevAhArA? goyamA! lomAhArA, no pakkhevAhArA, evaM egiMdiyA savve devA ya bhANiyavvA, jAva vemANiyA / beIdiyA jAva maNUsA lomAhArA vi pakkhevAhArA visU0 - 9 / / 650 / / (mULa) he bhagavan! naiyiko zuM ekendriya zarIrono AhAra kare ke yAvat paMcendriya zarIrono AhAra kare che? he gautama! pUrva bhAvanI prajJApanAne AzrayI ekendriya zarIrono paNa AhA2 ka2e che, yAvat paMcendriya zarIrono paNa AhA2 ka2e che. ane pratyutpanna-vartamAna bhAvanI prajJApanAne anusarI avazya paMcendriya zarIrono AhAra kare che. ema stanitakumAro sudhI jANavuM. pRthivIkAyiko saMbandhe pRcchA. he gautama! pUrvabhAvanI prajJApanAne AzrayI ema ja samajavuM. pratyutpanna--vartamAna bhAvanI prajJApanAnI apekSAe avazya ekendriya zarIrono AhAra kare che. beindriyo pUrvabhAvanI prajJAbhAvanI prajJApanAne AzrayI emaja jANavA. ane pratyupatra bhAva prajJApanAne AzrayI avazya beindriya zarIrono AhAra kare che. e pramANe caurindriya sudhI pUrvabhAva prajJApanAne AzrayI jANavuM. ane pratyupatra bhAva prajJApanAne AzrayI avazya jene jeTalI indriyo hoya te teTalI indriyavALA zarIrono AhAra kare che. bAkI badhuM naiyikonI peThe yAvat vaimAniko sudhI jANavuM. he bhagavan!naiyiko lomAhAravALA che ke prakSepAhAravALA che? he gautama!lomAhAravALA che paNa prakSepAhAravALA nathI. e pramANe ekendriyo ane sarva devo kahevA. beindriyo yAvat manuSyo lomAhAravALA paNa hoya che ane prakSepAhAravALA paNa hoya che. 9650 1. tapha+phaeNriyAnuM taIriyAnuM 269 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThAvIsaimaM AhArapayaM cauvIsadaMDaesu maNabhakkhIdAraM (TI0) have ekendriya zarIrAdi saMbandha adhikAra kahevAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che-"raphayA nuM aMte!' he bhagavan!narayiko ekendriyanA zarIrono AhAra kare che? ityAdi praznasUtra sugama che. uttarasUtra kahecha-"oyamA'! he gautama!pUrvabhAvanI prajJApanA-prarUpaNAne AzrayI ekendriyanA zarIrono paNa AhAra kare che, yAvat zabda kahevAthI beIdriya te indriya ane caurindriyanA zarIro grahaNa karavA. tathA paMcendriyazarIrono paNa AhAra kare che. ahIM tAtparya A che-jyAre AhArapaNe grahaNa karAtA pudgalonA atIta-bhUtakALanA bhAva-pariNAmano vicAra karIe tyAre te keTalA eka koI kALe ekendriya zarIra rUpe pariNamelA hatA, kadAcit beindriya zarIra rUpe pariNamelAM, kadAcit te indriya zarIrarUpe, kadAcit caurindriya zarIrarUpe ane kadAcit paMcendriya zarIrarUpe pariNamelAM hatAM, tethI jyAre bhUtakALanA pariNAmano atyAre vartamAnamAM Aropa karIne vivaphA karIe tyAre narayiko ekendriya zarIrono paNa yAvat paMcendriya zarIrono paNa AhAra kare che. "paDupanAva5iva paDutra' ityAdi. pratyutpanna-vartamAna bhAvanI prajJApanA-prarupaNAne AzrayI avazya paMcendriya zarIrono AhAra kare che. kevI rIte kare che? teno uttara A pramANe cha-ahIMRjusUtra naya vartamAna kALanA bhAvanI prarUpaNA kare che, paNa bAkInA naigamAdi nayo karatA nathI. RjusUtra naya 'ziyamAAM vakRtam' karAtuM hoya te kareluM, jeno AhAra karAto hoya te AhAra kareluM ane pariNamatuM hoya te pariNameluM mAne che. Ahara karAtA pudgala te kahevAya che ke je svazarIrarUpe pariName che. jeno AhAra karAto hoya te AhAra kareluM ane pariNamatuM hoya te pariNameluM hovAthI tenA mate svazarIrano ja AhAra karAya che ane nairayikonuM svazarIra paMcendriya zarIra che, ane paMcendriya zarIra hovAthI kahyuM che ke teo avazya paMcendriya zarIrono AhAra kare che. e pramANe asurakumArathI AraMbhI svanitakumAra sudhInA bhavanapati devo kahevA. pRthivIkAyika sUtramAM pratyutpanna-vartamAna bhAvanI prarupaNAnA vicAramAM teo avazya ekendriya zarIrono ahAra kare che ema kahevuM. kAraNa ke teo ekendriya hovAthI teonA zarIro ekendriya zarIro che. ema beindriyasUtramAM "avazya beindriyanA zarIrono AhAra kare che ema kahevuM te indriyasUtramAM avazya te indriyazarIrono ane ane caurindriyasUtramAM avazya caurindriya zarIrono AhAra kare che. tiryaMca paMcendriyo, manuSyo, vyantara, jyotiSiko ane vaimAniko nirayikanI peThe kahevA. te pramANa sUtrakAra "DhavIvAphayAnuM pujI' ityAdi sUtra kahe che. have lomahArano vicAra karavAnI icchAvALA sUtrakAra A sUtra kahe che "rayA nuM aMta! viMdra tomAhArI pavavevANIrA'? he bhagavan! narayiko lokAhAravALA che ke prakSepAhAravALA che? ityAdi sUtra sugama che, paranta narayikone vekriya zarIrono tevA prakArano svabhAva hovAthI prakSepAhAra hoto nathI, lomAhAra paNa paryAptane jANavo, paNa aparyApta hoto nathI. e pramANe nairayikone kahyuM che tema pRthivI, pANI, agni, vAyuM ane vanaspati rUpa ekendriyo tathA asurakumArathI mAMDI vaimAnika sudhI badhA devone kahevuM. temAM ekendriyone mukha nahi hovAthI prakSepAhAra hoto nathI, ane asurakumArAdine vaikriya zarIra hovAthI ane tenA tevA prakAranA svabhAvathI prakSepAhAra hoto nathI.beindriya, te indriya, caurindriya, tiryaMca paMcendriya ane manuSyo lomAhAravALA ane prakSepAhAravALA paNa kahevA. kAraNa ke banne prakAranA AhArano paNa teone saMbhava che. 9ll650 | caDavIra daMDasu makhamaravIvAra || NeraiyA NaM bhaMte! kiM oyAhArA maNabhakkhI? goyamA! oyAhArA, No maNabhakkhI, evaM savve orAliyasarIrA vi| devA savve jAva vemANiyA oyAhArA vi maNabhakkhI vi| tattha NaM je te maNabhakkhI devA tesi NaM icchAmaNe samuppajjai 'icchAmo NaMmaNabhakkhaNaM karittae', tae NaM tehiM devehiM evaM maNasIkate samANe khippAmevaje poggalA iTThA kaMtA jAva maNAmA te tesiM maNabhakkhattAe pariNamaMti, se jahANAmae sItA poggalA sIyaM pappA sIyaM ceva aivaittANaM ciTThati, usiNA vA poggalA usiNaM pappA usiNaM ceva ativaittANaM ciTThati, evAmeva tehiM devehi maNabhakkhaNe kate samANe goyamA! se icchAmaNe khippAmeva aveti ||suu0-10||651|| pannavaNAe AhArapae paDhamo uddeso samatto 23-1 / :270 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThAvIsaimaM AhArapayaM cauvIsadaMDaesu maNabhakkhIdAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 (mU0) he bhagavan! narayiko ojaAhAravALA ane manobhakSI hoya che? he gautama! ojaAhAravALA hoya che paNa manobhakSI hotA nathI. ema badhA audArika zarIravALA paNa jANavA. vaimAnika sudhInA badhA devo ojaAhAravALA ane manobhakSI hoya che. temAM je manobhakSI devo che teone 'ame mana vaDe bhakSaNa karavAne icchIe chIe'. evuM IcchApradhAna mana thAya che. te devo jyAre evo vicAra kare che tyAre tarata ja pagalo ISTa, kAnta yAvatuM manane anukUla che te teone manobhakSaNa rUpe pariName che. jema zIta yugalo zItayoni vALA jIvane AzrayI zIta rUpa pariNamIne rahe che, uSNa pagalo uSNayonivALA jIvane AzrayI uSNarUpe thaIne rahe che, ema te devo manobhakSaNa kare che tyAre teonuM AhAranuM IcchApradhAna mana nivRtta-zAMta thAya che. 7/10651//. prajJApanAmAM AhArapadano prathama udezaka samAya. (TI) have manobhakSaNa35 chellA arthAdhikArane kahevAnI icchAvALA satrakAra kahe che tevA ja bI liMka moyAdA maLamavalI'? he bhagavan! narayiko ojAhAravALA ane manobhakSI hoya che? ityAdi. ojas-utpatti sthAne AhArayogya pudgalano samUha, jeno ojasurUpa AhAra che te ojAhAravALA kahevAya che. mana vaDe bhakSaNa karavAnA svabhAvavALA manobhakSI kahevAya che. temAM nairayiko ojAhAravALA hoya che. kAraNa ke teone aparyAptAvasthAmAM ojAhArano saMbhava che. teo manobhakSI nathI. manobhakSaNa rUpa AhAra te kahevAya ke je tevA prakAranI zaktithI mana vaDe potAnA zarIranI puSTi karanArAM pudgalono AhAra karAya ane jeno AhAra karyA pachI tRptipUrvaka parama saMtoSa prApta thAya. te manobhakSaNarUpa AhAra nairayikone nathI, kAraNa pratikaLa (asAtA vedanIya) karma vaDe tevA prakAranAM mana vaDe iSTa AhAra grahaNa karavArUpa zaktino abhAva che. "parva saLe morAniyarI vi' e pramANe-nairayikone kahyA pramANe pRthivIkAyikathI mAMDI manuSya sudhInA badhA audArika zarIravALA jANavA.te A pramANa--"puddhavirUyA nuM baM!f goyANI maLamavaravI? yama goyAhAra, no mAmallI'-he bhagavan! badhA pRthivIkAyiko oja AhAravALA ane manobhakSI hoya che? he gautama! oja AhAravALA hoya che, paNa manobhakSI hotA nathI-ityAdi. tevA savvavi' ityAdi. asurakumArathI AraMbhI vaimAnika sudhInA badhA devo ojAhAravALA ane manobhakSI hoya che. te A pramANe- he bhagavan! asurakumAro zuM ojAhAravALA ane manobhakSI hoya che? he gautama!ojAhAravALA ane manobhakSI hoya che. yAvata vaimAniko paNa ojAhAravALA ane manobhakSI hoya che. have devo manobhakSI je prakAre che te prakAre batAve che- "tatva ' ityAdi. te saMsArI jIvomAM je manobhakSI devo che teonuM mana AhArano prastAva hovAthI AhAra viSe AvA prakAre thAya che ke "ame mana vaDe khAvAne icchIe chIe AvuM mana thAya che eTale tevA prakAranA zubha karmanA udayathI kSiprameva' tatkALaja je iSTa, kAnta, priya, manojJa ane maNA-manane anukUla pudgalo che te devone manobhakSarUpe pariName che. kevI rIte pariName che? e saMbaMdhe dRSTAMta kahe che-"se' zabda athazabdanA arthamAM che; ane te athazabda vAkyanA prAraMbhamAM vaparAya che, jema ke nAma' vivaNita zIta pudgalo' zIta'-zItayoni vALA prANIne prApya AzrayI zItapaNuM ativranya' atizayapaNe pAmIne rahe che, tAtparya e che ke vizeSataH zIta thaIne zItayoni vALA prANInA sukhane mATe thAya che, tathA uSNa pudgalo '3M'uSNayonivALA prANIne AzrayI uSNapaNuM atizayapaNe pAmIne rahe che. eTale vizeSataH svarUpanI prAptithI tenA sukhane mATe thAya che e bhAvArtha che. pavameva' e pramANe te devoe pUrve kahelI rIti vaDe manobhakSaNa karyuM eTale te devonuM rUchI manaH'-icchA pradhAna jemAM che evuM mana fkSapramevAti' turata tRpti thavAthI nivRtta thAya che, zAMta thAya che. bhAvArtha A pramANe che-jema zIta pudgalo zItayoni vALA prANIne sukharUpa thAya che ane uSNapugalo uSNayonivALA prANIne sukharUpa thAya che tema devoe paNa mana vaDe AhAra karAtA pugalo teonI tRpti mATe ane teonA parama saMtoSane mATe thAya che. ane tethI AhAranA abhilASanI nivRtti thAya che. ahIM ojAhArAdinA vibhAgane jaNAvanArI sUtrakRtAMga niyuktinI A gAthAo che- ' . "sarIkhoyAdAro tathA zAseLa tomagAhIro pavaSevahAro pukha vahnio hoDa nAyabbo zA . - 271 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThAvIsaimaM AhArapayaM bIo uddeso bIuddessa atthAhigAraparUvaNaM jIvAIsu AhAradAraM oyAhArA jIvA savve apajjattayA munneyvvaa| pajjattagA ya lome pakkheve hoMti bhaiyavvA // 2 // egidiyadevANaM neraiyANaM natthi pkkhevo| sesANaM jIvANaM saMsAratthANa pakkhevo // 3 // lomAhArA egidiyA u neraiyasuragaNA cevA sesANaM AhAro lome pakkhevao ceva // 4 // oyAhArA maNabhakkhiNo ya savvevi suragaNA hoti| sesA havaMti jIvA lome pakkhevao ceva" // 5 // zarIra vaDe ojAhAra thAya che, tvacAnA sparzavaDelomAhAra thAya che. ane prakSepAhAra koLIo vaDe thAya che. badhA aparyApta jIvo ojAhAravALA jANavA, paryAptA jIvo lomAhAravALA hoya che ane prakSepAhAra vikalpa jANavo. eTale kadAcituM hoya ane kadAcituM na hoya. ekendriya, devo ane nArakone prakSepAhAra nathI. bAkInA saMsArI jIvone prakSepAhAra hoya che. lomAhAravALA ekendriyo, nArako ane devo che. bAkInA badhA jIvonelomAhAra ane prakSepAhAra hoya che. have kayo AhAra AbhoganivartitaicchApUrvaka che ane kayo AhAra anAbhoganivartita icchA sivAya karAyelo hoya che? e praznano uttara e che ke devone anAbhoganivartita ojAhAra hoya che, ane te aparyAptAvasthAmAM hoya che. lomAhAra paNa anAbhoganivartita hoya che ane te paryAptAvasthAmAM hoya che. tathA mana vaDe bhakSaNa karavArUpa AhAra Abhoganivartita che ane te paryAptAvasthAmAM ja hoya che, bIjA jIvone hoto nathI. badhA jIvone paNa anAbhoganivartita ojAhAra aparyAptAvasthAmAM hoya che ane paryAptAvasthAmAM lomAhAra hoya che. nairayika sivAya bAkInA jIvone lomAhAra anAbhoga nivartita hoya che ane nairayikone lomAhAra Abhoganivartita paNa hoya che. beindriyathI AraMbhI manuSya sudhInA jIvone je prakSepAhAra che te Abhoganivartita-icchApUrvakaja hoya che. I/10651 - * AhAra padano prathama udezaka samApta. Tii vImo dero || | vIDararasatyAdi rAvaLa || AhAraM bhaviya saNNI lesA diTThI ya saMjaya kasAe / NANe jorgurvaoge vedaiya sarIra pannattI ||suu0-11||652|| dvitIya uddezaka / 1 AhAra, 2 bhavya 3 saMjJI, 4lezyA, padRSTi, 6 saMyata, 7 kaSAya, 8 jJAna, yoga, 10 upayoga, 11 veda, 12 zarIra ane 13 pati--ema bIjA udezakamAM tera adhikAro che. (TI) AhArapadanA prathama udezakanI vyAkhyA karI, have bIjA udezakanI vyAkhyA karavAnI che. tenA prAraMbhamAM A adhikAra jaNAvanArI "AhAra' ityAdi saMgrahagAthA che- "AhAra' ityAdi 1 prathama sAmAnyataH jIva saMbadhe AhArAdhikAra, 2 bhavyabhavya jIva saMbandha AhArAdhikAra, 3 trIjo saMjJI saMbandha AhArAdhikAra, 4 cotho vezyA-salezyA jIva saMbadhe AhArAdhikAra, 5 dRSTi-samyagdaSTi vagere saMbandha AhArAdhikAra, 6 saMyata-saMyata saMbandha AhArAdhikAra, 7 kaSAyI-sakaSAyI jIva saMbadhe AhArAdhikAra, 8 jJAna-jJAnI saMbandha AhArAdhikAra, 9 yoga-yogI saMbandha AhArAdhikAra, 10 upayoga-jJAnAdi upayogavALA saMbandha AhArAdhikAra, 11 veda-savedI jIva saMbandha AhArAdhikAra,12 zarIra-zarIravALA saMbandha AhArAdhikAra, 13payami-paryApta saMbandha AhArAdhikAra. ahIM bhavyAdinuM grahaNa hovAthI tenA pratipakSarUpa abhavyAdi paNa sUcita jANavA. te pramANe AgaLa kahevAmAM Avaze. 116pa2I. || nIvAra; nAdAravAra || jIveNaM bhaMte! kiM AhArae aNAhArae? goyamA! siya AhArae siya aNAhArae, evaM neraie jAva asurakumAre,jAva vemaannie| siddhe NaM bhaMte! kiM AhArae aNAhArae? goyamA! No AhArae, annaahaare| jIvA NaM bhaMte! kiM AhArayA - 272 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThAvIsaimaM AhArapayaM bIo uddeso bhaviyadAre-saNNI dAre AhArayAi parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aNAhArayA? goyamA! AhAragA vi aNAhAragA vi| NeraiyANaM pucchaa| goyamA! savve vi tAva hojjA AhAragA 1, ahavA AhAragA ya aNAhArage ya 2, ahavA AhAragA ya aNAhAragA ya 3, evaM jAva vemANiyA, NavaraM egidiyA jahA jiivaa| siddhANaM pucchaa| goyamA! No AhAragA, annaahaargaa| dAraM 1 / / || bhaviyadAre AhArayAi parUvaNaM / / bhavasiddhie NaM bhaMte! jIve kiM AhArae aNAhArae? goyamA! siya AhArae, siya aNAhArae, evaM jAva vemaannie| bhavasiddhiyA NaM bhaMte! jIvA kiM AhAragA aNAhAragA? goyamA! jIvegiMdiyavajjo tiyabhaMgo, abhavasiddhie vi evaM cev| Nobhavasiddhie Noabhavasiddhie NaM bhaMte! jIve kiM AhArae aNAhArae? goyamA! No AhArae, aNAhArae, evaM siddhe vi| NobhavasiddhiNoabhavasiddhiyA NaM bhaMte! jIvA kiM AhAragA aNAhAragA? goyamA! No AhAragA, aNAhAragA, evaM siddhA vi| dAraM 2 / / / ||saNNI dAre AhArAi parUvaNaM / / saNNINaM bhaMte! jIve kiM AhArage aNAhArage? goyamA!siya AhArage siya aNAhArage,evaMjAva vemANie, NavaraM egidiya-vigaliMdiyA No pucchijjti| saNNI NaM bhaMte! jIvA kiM AhAragA aNAhAragA? goyamA! jIvAio tiyabhaMgo jAva vemaanniyaa| asaNNI NaM bhaMte! jIve kiM AhArae aNAhArae? goyamA! siya AhArae siya aNAhArae, evaM Neraie jAva vaannmNtre| joisiya-vemANiyA Na pucchijjti| asaNNI NaM bhaMte! jIvA kiM AhAragA,aNAhAragA? goyamA! AhAragA vi aNAhAragA vi ego bhNgo| asaNNI NaM bhaMte! NeraiyA kiM AhAragA aNAhAragA? goyamA! AhAragA vA 1, aNAhAragA vA 2, ahavA AhArae ya aNAhArae ya 3, ahavA AhArae ya aNAhAragA ya 4,ahavA AhAragA ya aNAhArage ya5, ahavA AhAragA ya aNAhAragA ya 6, evaM ete chabbhaMgA, evaM jAva thnniykumaaraa| egidiesu abhaMgayaM,beiMdiya-jAva paMceMdiyatirikkhajoNiesutiyabhaMgoM,maNUsa-vANamaMtaresu chbbhNgaa| NosaNNI-NoasaNNI NaM bhaMte! jIve kiM AhArae aNAhArae? goymaa| siya AhArae, siya aNAhArae ya, evaM maNUse vi|siddhe aNAhArae, puhatteNaM NosaNNINoasaNNI jIvA AhAragA vi aNAhAragA vi, maNUsesu tiyaMbhaMgo, siddhA annaahaargaa| dAraM 3||suu0-12||653|| (mU0) he bhagavana!jIva zuM AhAraka hoya ke anAhAraka hoya?he gautama! kadAca AhAraka hoya ane kadAca anAhAraka hoya. he bhagavan! narayika zuM AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? he gautama! kadAca AhAraka hoya ane kadAca anAhAraka hoya. e pramANe asurakumAra yAvat vaimAnika sudhI jANavuM. he bhagavan! siddha zuM AhAraka che ke anAhAraka che? he gautama! AhAraka nathI, paNa anAhAraka che. he bhagavan! jIvo zuM AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? he gautama! AhAraka paNa hoya che ane anAhAraka paNa hoya che. narayiko saMbandha prazna. he gautama! 1 badhA ya AhAraka hoya, 2 athavA badhA AhAraka hoya ane eka anAhAraka hoya, 3 athavA ghaNA AhAraka hoya ane ghaNA anAhAraka hoya. e pramANe vaimAniko sudhI kahevuM. parantu ekendriya jIvonI peThe jANavA. siddho saMbadhe prazna. he gautama! teo AhAraka nathI paNa anAhAraka che. dvAra 1. he bhagavan! bhavasiddhika (bhavya) jIva zuM AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? he gautama! kadAcit AhAraka hoya ane kadAcita anAhAraka hoya. e pramANe vaimAnika sudhI jANavuM. he bhagavan! bhavasiddhika jIvo zuM AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? he gautama! jIva ane ekendriya sivAya traNa bhAMgA jANavA. abhavasiddhika (abhavya) jIva emaja samajavo. he bhagavan! nobhavasiddhika-noabhavasiddhika jIva zuM AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? he - 273 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThAvIsaimaM AhArapayaM bIo uddeso bhaviyadAre-saNNI dAre AhArayAi parUvaNaM gautama! AhAraka na hoya paNa anAhAraka hoya. ema siddha saMbadhe paNa jANavuM. he bhagavan! nobhavasiddhikanoabhavasiddhika jIvo zuM AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? he gautama! AhAraka na hoya paNa anAhAraka hoya. ema siddho paNa jANavA. dvAra 2. he bhagavan! saMjJI jIva AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? he gautama! kadAca AhAraka hoya ane kadAca anAhAraka hoya. e pramANe vaimAnika sudhI jANavuM. parantu ekendriya saMbadhe prazna na karavo. he bhagavan! saMjJI jIvo zuM AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? he gautama! jIvAdi saMbandha traNa bhAMgA mAniko sudhI jANavA. he bhagavan! asaMjJI jIva zuM AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? he gautama! kadAca AhAraka hoya ane kadAca anAhAraka hoya. e pramANe nairayikathI AraMbhI vyantara sudhI jANavuM. jayotiSka ane vaimAnika saMbadhe prazna na karavo. he bhagavan! asaMjJI jIvo zuM AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? he gautama!teo AhAraka paNa hoya ane anAhAraka paNa hoya-e eka bhaMga jANavo. he bhagavan! asaMjJI nArako AhAraka hoya anAhAraka hoya? he gautama! 1 badhA AhAraka hoya, ra badhA anAhAraka hoya, 3 athavA eka AhAraka hoya ane eka anAhAraka hoya, 4 athavA eka AhAraka hoya ane ghaNA anAhAraka hoya, 5 athavA ghaNA AhAraka hoya ane eka anAhAraka hoya, 6 athavA ghaNA AhAraka hoya ane ghaNA anAhAraka hoya. e pramANe cha bhAMgA jANavA. e pramANe svanitakumAro sudhI jANavuM. ekendriyomAM bIjA bhAMgAo thatA nathI. beindriya yAvat paMcendriya tiryaMcAmAM traNa bhAgAo tathA manuSya ane vyattaromAM cha bhAMgA jANavA. he bhagavan! nosaMjJI-noasaMbI jIva zuM AhAraka hoya ke anAhAraka hoya?he gautama! kadAca AhAraka hoya ane kadAca anAhAraka hoya. ema manuSya saMbadhe paNa jANavuM. siddha anAhAraka hoya. bahuvacana yukta nosaMjJI-noasaMjJI jIvo AhAraka paNa hoya anAhAraka paNa hoya. manuSyane viSe traNa bhAMgA hoya che. ane siddho anAhAraka hoya che. dvAra 3. /12 //65all (TIva) temAM prathama AhArAdhikArano vicAra karavAnI icchAvALA sUtrakAra A sUtra kahe che-"nave aMte'! he bhagavan! jIvA AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? ityAdi praznasUtra saMgama che. bhagavAna! uttara Ape che- he gautama! sAta-kadAcita AhAraka hoya ane kadAcit AhArakana hoya. te kevI rIte hoya?teno uttara A pramANe vigrahagatimAM, kevalI samudyAtakALe, zailezI avasthAmAM (caudamAM ayogI kevalI guNasthAnake) ane siddhAvasthAmAM anAhAraka hoya che. bAkInI avasthAmAM AhAraka hoya che. kahyuM che ke-"vihAphamAvanA tiLo samorayA manonI yA siddhAM ya mAhArA sevA bahAra nIvA" vigrahagatine prApta thayelA, samudyAtavALA kevalI, ayogI-yoga rahita kevalI, ane siddho anAhAraka che ane bAkInA badhA AhAraka che. "e pramANe sAmAnya rIte jIva saMbandha AhArakano vicAra karI have nairayikAdi covIza daMDakanA kramathI AhAraka ane anAhArakano vicAra kare che-'nerA mAM batai! kiM mahIpa-he bhagavAnairayika zuM AhAraka ke anAhAraka hoya?-ityAdi sUtra sugama che, e pramANe sAmAnyataH jIvapada ane nairayikAdimAM eka vacana vaDe AhArakapaNA ane anAhArakapaNAno vicAra karyo have bahuvacana vaDe teno vicAra kare che-"navA aMte'! AhArayA-he bhagavan! jIvo AhAraka che? ityAdi praznasUtra sugama che. bhagavAn uttara Ape chehe gautama! AhAraka paNa hoya che ane anAhAraka paNa hoya che. eTale bahuvacana sahita banne prakAranA AhAraka ane anAhAraka jIvo hoya che. e bhAvArtha che. te A pramANe-vigrahagati sivAya bAkInA kALe badhA saMsArI jIvo, AMhAraka hoya che, vigrahagati to kvacit koI kALe koI jIvanI hoya che. ane te sarvakALe hovA chatAM paNa pratiniyata-amuka 1. ahIM mULa sUtrapAThamAM 'vaM riphanAva asurakumAre nAva veja' evo pATha likhita ane mudrita pustakamAM che eTale jIvanI peThe nairayikane jANavuM vagere. parantu TIkAkAre 'lAnI narayiAviturvarAtiraMjanadAranAdAravaritAM karoti nephai ne aMte *i mAdAra phatyAra suH'-e pATha lIdho che. A uparathI mAluma paDe che ke ahIM mUla pATha 'vaM nera' ne badale 'nepha te AhAra ApavAra? joyA! siya AhAra siva aTThAra/ purva mayurakumAre nAva vepALag I' Avo hovo joie, paNa koi kAraNathI A pATha rahI gayo hoya ane badale TuMkamAM 'vaM nerA * nAva asurakumAre' evo pATha prakSipta thayo hoya ema lAge che. vaLI A pAThamAM banAva' pada paNa nirarthaka che, kAraNa ke vAvata zabdathI koIno saMgraha thato nathI, kemake pachI asurakumArano daMDaka Ave che. (bha.ha. kRta bhASAMtaranuM ja A TIppaNa che.) 274 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThAvIsaimaM AhArapayaM bIo uddeso bhaviyadAre-saNNI dAre AhArayAi parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 ja jIvonI hoya che, tethI AhAraka jIvo ghaNA hoya che mATe AhArakane vize bahuvacana che. ane anAhAraka siddho to hamezAM hoya che, ane teo abhavyothI anantaguNA che. vaLI hamezAM eka eka nigodano asaMkhyAtamo bhAga pratisamaya vigraha gatimAM varte che ane teo anAhAraka hoya che, tethI anAhArakone vize paNa bahuvacana jANavuM. nArakasUtramAM 1 badhAya nArako AhAraka hoya. tAtparya e che ke koI samaye badhAya nArako AhAraka hoya che, eka paNa anAhAraka hoto nathI. ema zAthI hoya che? ema koi prazna kare to teno uttara e che ke upapAtaviraha-upajavAno virahakALa hovAthI ema thAya che. te A pramANe-nairayikono upapAtaviraha bAra mahUrtano hoya che. ane eTalA kALamAM pUrve utpanna thayelA ane vigrahagatine prApta thayelA paNa AhAraka thAya che ane bIjo nahi utpanna thato hovAthI anAhAraka saMbhavato nathI. 2 athavA ghaNA AhAraka hoya ane eka anAhAraka paNa hoya. eTale AhAraka padamAM bahuvacana ane anAhAraka padane viSe ekavacana samajavuM. A bhAMgo zI rIte ghaTe? uttara-ahIM naMrakane viSe prANI kadAcit eka utpanna thAya, ane kadAcit be, kadAcit traNa, cAra, yAvat saMkhyAtA ke asaMkhyAtA utpanna thAya che. temAM jyAre eka utpanna thAya ane te paNa vigrahagatine prApta thayelo hovAthI anAhAraka hoya ane te sivAyanA bIjA pUrve utpanna thayelA hovAthI AhAraka hoya tyAre A bhAMgo ghaTe che. trIjo bhAMgo kahe che-3 AhArako hoya ane anAhArako hoya. ahIM bane sthaLe bahuvacana che. jyAre ghaNA nArako vigrahagati vaDe nairayikapaNe utpanna thAya tyAre jANavo. bAkInA bhAMgAono saMbhava nathI, kAraNa ke nArakone viSe AhAraka pada hamezAM bahuvacananoja viSaya hoya che. e pramANe asurakumArathI AraMbhI svanitakumAra sudhImAM, beindriyathI mAMDI vaimAnika sudhImAM pratyekane viSe traNa bhAMgA jANavA. kAraNa ke upajavAnuM attara hovAthI prathama bhaMga ane eka, be ityAdi saMkhyA vaDe upajatA hovAthI bAkInA be bhAgA saMbhave che. pRthivI, pANI, agni, vAyu ane vanaspatirUpa ekendriyomAM pratyekane viSe AhArako hoya ane anAhArako paNa hoya--A ekaja bhAMgo hoya che. kAraNa ke pRthivI, apU tejas ane vAyune viSe pratisamaye asaMkhyAtA ane vanaspatimAM pratisamaya anantA vigrahagati vaDe utpanna thatA hovAthI anAhAraka padamAM paNa hamezAM bahuvacanano saMbhava che. te pramANe sUtrakAra kahe che-'vaM nava vekALiyA, navaraM AiMtiyA nA gIvA'-e pramANe yAvatu vaimAniko kahevA, paranta ekendriyo jIvonI peThe kahevA. eTale nairayikone je bhAgAM kahyA che te pramANe bAkInA asurakumArathI AraMbhI vaimAnika sudhInA jIvone kahevA.paranta pRthivI, apa, agni, vAyu ane vanaspatirUpa ekendriyo jema bane sthaLe bahuvacana sahita jIvo kahyA che tema kahevA. siddhone viSe "anAhArako hoya' e ekaja bhaMga samajavo. kAraNa ke sarvenA zarIranA nAzathI teone AhArano saMbhava nathI, ane teo hamezAM ghaNA hoya che. prathama dvAra samApta. have bIju bhavyadvAra kahe che-masiddhiA nuM maMttei'! he bhagavan! bhava siddhika jIva AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? ityAdi. saMkhyAtA asaMkhyAtA ke ananta bhavo vaDe jenI siddhi thAya che te bhavasiddhika--bhavya jANavo. te kadAcit AhAraka hoya ane kadAcit anAhAraka hoya. vigrahagatyAdi avasthAmAM anAhAraka ane bIjA kALe AhAraka hoya. e pramANe covIza daMDakamAM paNa pratyeka daMDakane AzrayI kahevuM. te pramANe sUtrakAra kahe che-'vaM nAva temALA' e pramANe vaimAnika sudhI kahevuM. ahIM siddhaviSayaka sUtra na kahevuM kAraNa ke te mokSapadane prApta thayela hovAthI tenAmAM bhavyapaNuM nathI. have Ane viSeja bahuvacana vaDe AhAraka ane anAhArakapaNAno vicAra kare cha"masiddhiA mA'bhavasiddhika jIvo AhAraka hoya ityAdi. ahIM paNa AhArakadvAranI peThe jIva padane viSe ane ekendriyone viSe pratyekane AzrayI banne sthaLe bahuvacana vaDe "AhArako paNa hoya ane anAhArako paNa hoya" e ekaja bhAMgo hoya che. bAkInA nArakAdi sthAnomAM traNa bhAMgAo thAya che-1 kadAcit kevaLa-badhA ya AhArako ja hoya ane eka paNa anAhAraka na hoya. 2 athavA kadAcit badhA AhAraka hoya ane eka anAhAraka hoya. 3 athavA AhArako hoya ane anAhArako paNa hoya. e banne sthaLe paNa bahuvacana samajavuM. te pramANe sUtrakAra kahe che nI iviyavano viyama'-jIva ane ekendriya sivAya traNa bhAMgA jANavA jema eka ane bahu bhavasiddhika viSe AhAraka ane anAhArakapaNAno vicAra karyo tema abhavasiddhikane viSe paNa karavo. kAraNa ke banne sthaLe ekavacana ane bahuvacanamAM badhe ya bhAganI saMkhyA samAna che. te 275 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThAvIsaimaM AhArapayaM bIo uddeso bhaviyadAre-saNNI dAre AhArayAi parUvaNaM pramANe sUtrakAra kahe cha masiddhi parva veva' abhavasiddhikane paNa bhavasiddhikanI peThe ekavacana ane bahuvacanamAM kahevuM. 'masiddhi-nogamavasiddhi'--je bhavasiddhika nathI, tema abhavasiddhika paNa nathI te siddha che, te bhavasiddhika nathI, kAraNa ke bhava-saMsArathI rahita che. ruDhithI je siddhigamanane yogya na hoya te abhavasiddhika kahevAya che. tethI abhavasiddhika paNa nathI. kAraNa ke te siddhipadane prApta thayela che. ema hovAthI nobhavasiddhikano abhavasiddhikanA vicAramAM beja pada che-jIvapada ane siddhipada. bane sthaLe ekavacananI apekSAe "anAhAraka hoya' e ekaja bhAMgo ane bahuvacanamAM paNa badhAya anAhArako hoya e ekaja bhAMgo hoya che. saMjJIdvArane vize nI mAM maM!' ityAdi praznasUtra sugama che. uttarasUtra kahe cha- he gautama' ityAdi. saMjJI vigrahagatimAM anAhAraka hoya che ane bAkInA samaye AhAraka hoya che. (pa0) manasahita hoya te saMzI kahevAya che. vigrahagatimAM mana nathI. to saMjJI chatAM anAhAraka kema hoya? (10)-vagrahagatine prApta thayA chatAM paNa saMjJInuM AyuSya vede che mATe saMzI kahevAya che. jema nArakanuM AyuSya vedavAthI nAraka kahevAya che. mATe saMjJI chatAM anAhAraka hovAmAM kaMipaNa doSa nathI. e pramANe vaimAnika sUtra sudhI kahevuM, "parantu ekendriyo ane vikalendriyo saMbandha na puchavuM. eTale ke te viSe sUtra sarvathA na kahevuM. kAraNa ke teo manarahita hovAthI saMjJI nathI. bahuvacananI apekSAe jIvapada ane nairayikAdi padomAM pratyekane badhe traNa bhAMgA kahevA-1 kevaLa-badhAya AhAraka hoya, 2 badhA AhAraka hoya ane eka anAhAraka hoya. 3 athavA ghaNA AhArako paNa hoya ghaNA anAhArako paNa hoya. te ja pramANe sUtrakAra saMbadhe traNa bhAMgAo yAvata vaimAniko sadhI jANavA. temAM sAmAnyathI jIvapadamAM prathama bhaMga hoya che. kAraNa ke sarvalokanI apekSAe saMjJIpaNe niraMtara upaje che. jyAre eka saMjJI jIvavigrahagatine prApta thayelo hoya che tyAre bIjo bhaDa. ane jyAre ghaNA saMzI jIvo vigrahagatine prApta thayelA hoya che tyAre trIjo bha thAya che. e pramANe narayikAdi padone viSe bhAMgono vicAra karavo. 'bApa ne aMte! he bhagavan! asaMjJI AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? ityAdi. ahIM paNa vigrahagatimAM anAhAraka hoya ane bAkInA samaye AhAraka hoya. 'vaM nAva vAgamana'--e pramANe vyantara sudhI kahevuM. eTale sAmAnya jIvapadanI peThe covIza daDakanA kramathI vAnavantara sUtra sudhI kahevuM. (pra0) nArako, bhavanapatio ane vAnavaMtaro asaMzI kevI rIte che jethI asaMzI sUtramAM teonI paNa vyAkhyA karI che? ahiM uttara Ape che ke - nArako, bhavanapatio ane vyaMtaro, asaMjJIthI ane saMjJIthI AvI utpanna thAya che. jeo asaMjJIthI AvI AvI utpanna thAya che te asaMjJI ane saMjJIthI AvI utpanna thAya che teo saMzI kahevAya che, tethI asaMzI sUtramAM paNa upara kahyA pramANe pATha che. jyotiSika ane vaimAniko saMjJIthI ja AvI utpanna thAya che, paNa asaMjJIthI AvI utpanna thatA nathI. mATe teomAM asaMjJIpaNAnA vyavahArano abhAva hovAthI teono pATha nathI. tethI sUtrakAra kahe che ka-'nosiyaveyA na puchaMti'jyotiSika ane vaimAniko saMbadhe prazna na karavo. eTale te saMbandha sUtra na kahevuM kAraNa ke teone asaMjJIpaNuM nathI. bahuvacananA vicAramAM sAmAnyataHjIvapadane viSe ekajabhAMgo hoya che. jemaka-AhArako paNa hoya ane anAhArako paNa hoya. kAraNa ke pratisamayavigrahagatine prApta thayelA ananta ekendriya jIvo hovAthI ane tethI teo anAhArakapaNe hamezA prApta thayelA hovAthI anAhAraka padane viSe hamezAM bahuvacana hoya che. nairayikapadane viSe hamezAM cha bhAMgA hoya che. temAM badhAya AhAraka hoya-e pahelo bhAMgo, A bhAMgo jyAre anya asaMjJI nAraka utpanna thayA chatAM vigrahagatine prApta thayela na hoya ane pUrve utpanna thayelA badhA asaMzI nArako AhAraka thayelA hoya tyAre ghaTe che. ra badhAya anAhAraka hoya e bIjo bhAMgo. A bhAgo jyAre pUrve utpanna thayelo asaMjJI nAraka asaMjJI nArako eka paNa na hoya ane utpanna thatA vigrahagatine prApta thayelA ghaNA nArako hoya tyAre jANavo. 3 eka AhAraka hoya ane eka anAhAraka hoya. prAkRta bhASAmAM dvivacanamAM paNa bahuvacana hoya che. mATe bahuvacananI apekSAe bhAMgo paNa barobara che. temAM jyAre ghaNA kALathI utpanna thayelo eka asaMjJI nAraka hoya ane hamaNAM utpanna thato paNa 'eka asaMzI nArakavigrahagatine prApta thayelo hoya tyAre A bhAMgo ghaTI zake che. 4 eka AhAraka hoya ane ghaNA anAhAraka hoya 276 Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThAvIsaimaM AhArapayaM bIo uddeso bhaviyadAre-saNNI dAre AhArayAi parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 e cotho bhAMgo. A bhaDa ghaNA kALathI utpanna thayelo eka asaMjJI nAraka vidyamAna hoya ane hamaNAM utpanna thatA bIjA asaMjJI nArako vigrahagatine prApta thayelA hoya tyAre jANavo. 5 ghaNA AhAraka hoya ane eka anAhAraka hoya e pAMcamo bhAMgo. lAMbA kALathI utpanna thayelA ghaNA asaMjJI nArako hoya ane hamaNAM utpanna thato eka asaMjJI nAraka vigrahagatine prApta thayelo hoya tyAre jANavo. 6 ghaNA AhAraka hoya ane ghaNA anAhAraka paNa hoya echaThTho bhAMgo, A bhalA lAMbA kALathI utpanna thayelA ane hamaNAM utpanna thatA ghaNA asaMjJI nArako hoya tyAre jANavo. 'Avate mA' e pramANe e cha bhAMgA thAya che. te A pramANe--1 kevaLa AhArakapadanA eka bahuvacananI apekSAe pahelo bhAMgo, 2 kevaLa anAhArakapadanA bahuvacana vaDe bIjo bhAMgo, 3 AhArapada ane anAhArakapadanA eka sAthe pratyekanA ekavacana vaDe trIjo bhAMgo, 4 AhArakapadanA ekavacanavaDe ane anAhArakapadanA bahuvacana vaDe cotho bhAMgo, 5 AhArapadanA bahuvacanavaDe ane anAhArakapadanA ekavacanavaDe pAMcamo bhAgo ane 6 bane sthaLe bahuvacanavaDe cho bhAMgo jANavo. bAkInA bIjA bhAMgAono saMbhava nathI, kAraNa ke ahIM bahuvacanano vicAra prastuta che. A cha bhAMgAo asurakumArathI mAMDI svanitakumAra sudhI jANavA, te pramANe sUtrakAra kahe che-parva nAva thayajmArA' e pramANe svanitakumAra sudhI jANavuM, "dipaNuM magaja' ekendriyomAM bhAMgAno abhAva che. eTale pRthivI, apa, tejasa, vAyu ane vanaspatirUpa ekendriyomAM bIjA anya bhAgAono abhAva che. eTale eka ja bhAMgo hoya che. te A pramANe-AhArako hoya ane anAhArako paNa hoya. temAM AhArako ghaNA hoya e suprasiddha che. anAhArako paNa pratisamaya pRthivI, apa, tejas ane vAyu pratyeka asaMkhyAtA ane vanaspati pratisamaya anantA sarvadA hoya che. te paNa ghaNA che ane siddho paNa che. beindriya, te indriya, caurindriya ane tiryaMca paMcendriyamAM pratyekane AzrayI traNa bhAMgA jANavA. jemaka-1 badhA ya AhArako hoya. 2 athavA baMdhAya AhArako hoya ane eka anAhAraka hoya.3athavA ghaNA AhArako hoya ane ghaNA anAhArako hAya. temAM be indriyone AzrayI A vicAra che-jyAre beindriyapaNe utpanna thato eka paNa jIvavigrahagatimAM na hoya tyAre pUrve utpanna thayelA badhAya AhAraka hoya che. e prathama bhAgo, jyAre eka beindriya vigrahagatimAM hoya tyAre pUrve utpanna thayelA badhA AhAraka hoya ane utpanna thato eka anAhAraka hoya e bIjo bhAMgo. jyAre utpanna thatA ghaNA beindriyo hoya tyAre trIjo bhAgo hoya che. e pramANe te indriya, caurindriya ane tiryaMca paMcendriyone viSe paNa vicAra karavo. manuSya ane vyantaromAM cha bhAMgA hoya che ane nArakonI peThe jANavA, te pramANe sUtrakAra kahe che-'bediya nAva pavitariva+qnoLisu niyamo, magUla vAnamaMtareluM chama' beindriya yAvat tiryaMca paMcendriyomAM traNa bhAMgA ane manuSya ane vyakhtaromAchalAMgA samajavA. nosaMjJI-noasaMjJI kevalI ane siddha che, mATe nosaMjJI-noasaMjJIpaNAnA vicAramAM traNa pada hoya cha-jIvapada, manuSyapada ane siddhapada, temAM jIvasaMbadhe sutra kahe cha_"nosALInomasaLI nuM maM!i nIve'ityAdi. he bhagavan!nosaMjJI-noasaMjJI jIva ahAraka hoya ke anAhAraka hoya? sA-kadAcit AhAraka hoya, kAraNa ke kevalajJAnIne samudyAtAdi avasthAnA abhAvamAM AhArakapaNuM hoya che. kadAcit anAhAraka hoya che, ane te anAhArakapaNe samuddhAtanI avasthAmAM, ayogIpaNAnI avasthAmAM ane siddhAvasthAmAM jANavuM. 'siddha mahArA'siddha anAhAraka hoya che. eTale siddhaviSayaka sUtramAM "anAhAraka hoya che ema kahevuM. pRthaktabahuvacananI apekSAe "AhAragA vi aNAhAragA vi" AhArako paNa hoya ane anAhArako paNa hoya. temAM ghaNA kevalajJAnI hamezAM samuddaghAtAdi avasthArahita hoya che, mATe AhArako hoya, ane anAhArako paNa hoya, kAraNa ke siddho hamezAM hoya che ane teo anAhAraka hoya che. 'majusenuM niyamannA' manuSyone viSe traNa bhAMgA samajavA. jemake jyAre koipaNa kevalI samudhAtAdi avasthAne prApta thayela na hoya tyAre badhAya AhArako hoya. jyAre eka kevalI samudraghAtAdi avasthAne prApta hoya tyAre 2 badhA AhArako hoya ane eka anAhAraka hoya e bhAMgo jANavo. 3 athavA AhArako hoya. ane anAhArako hoya. A bhAgo jyAre ghaNA kevalI samudaghAtAdi avasthAmAM hoya tyAre jANavo. I/12/65all _' 277 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThAvIsaimaM AhArapayaM bIo uddeso lessAdAre AhArayAiparUvaNaM | || jorasAhAre nahirayArUpavaM || salese NaM bhaMte! jIve kiM AhArae aNAhArae? goyamA! siya AhArae, siya aNAhArae, evaM jAva vemaannie| salesA NaM bhaMte! jIvA kiM AhAragA aNAhAragA? goyamA! jIvegiMdiyavajjo tiyabhaMgo, evaM kaNhalesAe vi nIlalesAe vi kAulesAe vi jIvegiMdiyavajjo tiybhNgo| teulessAe puDhavi-Au-vaNassai-kAiyANaM chabbhaMgA, sesANaM jIvAdIo tiyabhaMgo jesiM atthi teulessA, pamhalessAe sukkalessAe ya jIvAdIo tiyabhaMgo, alessA jIvA maNusA siddhA ya egatteNa vi puhatteNa vi No AhAragA annaahaargaa| dAraM 4 / -zarUAdI (10) he bhagavan! lezyAsahita jIva AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? he gautama! kadAca AhAraka hoya ane kadAca anAhAraka hoya. e pramANe vaimAnika sudhI jANavuM. he bhagavan! lezvAsahita jIvo AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? he gautama!jIva ane ekendriya sivAya traNa bhAMgA jANavA. ema kRSNalezyAvALA, nIlalezyAvALA ane kApotalezyAvALAne paNa jIva ane ekendriya sivAya traNa bhAgamAM samajavA. tejolezyAmAM pRthivI apU ane vanaspatikAyikone cha bhAMgA ane bAkInA jeone tejolezyA che teone jIvAdisaMbandha traNa bhAMgA jANavA. padmalezyA ane zuklalazyAmAM jIvAdi saMbadhe traNa bhAMgA samajavA. lekSArahita jIvo, manuSyo ane siddho hoya che ane te ekavacana ane bahuvacananI apekSAe paNa AhAraka nathI, paNa anAhAraka che. dvAra 4. /13654ll (TI)lezyAdvAramAM sAmAnya vezyAvALA saMbandha sUtra kahecha-"sale ne aMte! nIve'ityAdi. "he bhagavan!lezyAvALo jIva AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? A sUtrano vicAra sAmAnya jIva sUtranI peThe karavo. ahIM paNa siddha saMbandha sUtra na kahevuM. kAraNa ke siddho lekSArahita che. bahuvacananI apekSAe jIvapada ane pRthivyAdi ekendriyone viSe pratyekane ekaja bhAMgo hoya che. jemake "AhArako paNa hoya ane anAhArako paNa hoya.' kAraNa ke banne prakAranA jIvo hamezAM ghaNA hoya che. bAkInA nairayikAdi padone viSe pratyekane traNa bhAMgA jANavA. te A pramANe-1 badhA ya AhArako hoya. 2 athavA badhAya AhArako hoya ane eka anAhAraka hoya.3 athavA ghaNA AhArako hoya ane anAhArako hoya. A bhAgono vicAra pUrvanI peThe karavo. te pramANe sUtrakAra kahe che-"nIdiyavango tiyaHo'iti. jIva ane ekendriya sivAya traNa bhAMgA jANavA. e pramANe jema sAmAnyataH salezya sUtra kahyuM tema kRSNalezyA nIlalezyA ane kApolezyA saMbadhe paNa sUtra kahevuM. badhe sAmAnya jIvapadamAM ane ekendriyomAM pratyekane viSe anya bhaMgo hotA nathI. bAkInAne traNa bhaMga hoya che. tejolezyA saMbadhe paNa sUtra ekavacanamAM pUrva peThe jANavuM. bahuvacanamAM pathivI, pANI ane vanaspatimAM cha bhAMgAo jANavA. teomAM tejalezyA kevI rIte hoya? e praznano uttara e che ke tejolezyAvALA bhavanapati vyantara, jyotiSka, saudharma ane IzAna devonI pRthivI, pANI ane vanaspatimAM utpatti thAya che, Aja bhagavatI prajJApanAnI cUrNimAM kahyuM che -"ne, bavAvaDuM-vANamaMtara-nosiya-sodaMIsAgayA tevA 3vanaMti teNe te jo tamaphA' jethI e bhavanapati, vyantara, jyotiSika, saudharma ane IzAna devo eomAM AvI upaje che, tethI teomAM tejovezyA hoya che. te cha bhAMgA A pramANe che-1 badhA ya AhArako hoya, 2 athavA badhAya anAhArako hoya.3 athavA eka AhAraka hoya ane eka anAhAraka hoya.4 athavA eka AhAraka hoya ane badhA anAhAraka hoya.5 athavA badhA AhAraka hoya ane eka anAhAraka hoya. 6 athavA ghaNA AhArako hoya ane ghaNA anAhArako hoya. bAkInAne jIvapadathI AraMbhI traNa bhAMgA jANavA. te pramANe sUtrakAra kahe cha-"te jo puddhavinAyavarUphaphayAnga imaM, sesANaM nIvADyo tiyo'tejolezyAmAM pRthivI, apU ane vanaspatikAyikone cha bhAgamAM ane bAkInAne jIvapadathI AraMbhI traNa bhAMgA jANavA. zuM badhA jIvone sAmAnyapaNe jIvapadathI AraMbhI traNa bhAMgA hoya ke koikane hoya? e praznanA uttaramAM sUtrakAra kahe che -"hiM sthi 278 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThAvIsaimaM AhArapayaM bIo uddeso diTThidAre AhArayAiparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 teNelA' jeone tejolezyA hoya che teone traNa bhAMgA kahevA, paNa bAkInAne na kahevA. ethI ema jaNAvyuM ke nA2ka, tejasa, vAyu, beindriya, teindriya ane carindriyo saMbandhu tejolezyA sUtra na kahevuM-ane padmalezyA ane zuklalezyA jeone hoya che teo saMbandhe te viSe sUtra kahevuM. temAM padmalezyA ane zuklalezyA tiryaMca paMcendriya, manuSya ane vaimAnikomAM hoya che, paNa bAkInAne hotI nathI, mATe te banne lezyAmAM pratyekane AzrayI cAra pada che-jemake 1 sAmAnya jIvapada, 2 tIrthaMca paMcendriyapada, 3 manuSyapada ane 4 vaimAnika pada. badheya ekavacananI apekSAe 1 kadAca AhAraka hoya ane kadAcit anAhAraka hoya-e bhAMgo hoya che. bahuvacananI apekSAe traNa bhAMgA hoya che. jemaka--1 badhA ya AhAraka hoya, 2 athavA badhA AhAraka hoya ane eka anAhAraka hoya. 3 athavA AhA2ko hoya ane anAhArako hoya. te prakAre sUtrakAra kahe che--'pamjajJesAp sunnatesAr nIvADyo tiyamaMzo'-padmalezyA ane zuklalezyAmAM jIvAdi saMbandhu traNa bhAMgA jANavA. lezyArahita ayogI kevalI ane siddho che, tethI ahIM traNa pada samajavA. jemake sAmAnya jIvapada, manuSya ane siddha, badheya eka vacana ane bahuvacana vaDe anAhA2ko ja kahevA, eja bAbata sUtrakAra kahe che--'alemsa nIvA manusyA siddhA ya pAtteLavi puduttena vi Lo AhAra, JaLAhAra'lezyArahita jIvo, manuSyo ane siddho ekavacana ane bahuvacananI apekSAe AhAraka hotA nathI paNa anAhAraka hoya che. lezyAdvAra samApta. 130654 // || viz2ivAre bahArayApavaLa || sammaddiTThI NaM bhaMte! jIvA kiM AhArae aNAhArae ? goyamA ! siya AhArae, siya aNAhArae / beiMdiya-teiMdiyacauriMdiyA chabbhaMgA, siddhA aNAhAragA, avasesANaM tiyabhaMgo, micchadiTThIsu jIvegidiyavajjo tiybhNgo| sammAmicchadiTThI NaM bhaMte! kiM AhArae, aNAhArae ? goyamA ! AhArae, No aNAhArae, evaM egiMdiya-vigaliMdiyavajjaM nAva vemAzi, vaM punnutte viA vArAslR0-24||6 ba|| (mULa) he bhagavan! samyagdaSTi jIvo AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? he gautama! kadAcit AhAraka hoya ane kadAcit anAhAraka hoya. beindriyo, teindriyo ane caurindriyone cha bhAMgA hoya che. siddho anAhAraka hoya che, bAkInA jIvone traNa bhAMgA hoya che. mithyAgdaSTine viSe jIva ane ekendriya sivAya traNa bhAMgA samajavA. he bhagavan!samyagdaSTi jIva zuM AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? he gautama! AhAraka hoya, paNa anAhAraka na hoya. e pramANe ekendriya ane vikalendriya sivAya vaimAnika sudhI jANavuM. ema bahuvacananI apekSAe paNa jANavuM. dvAra 5. II14655 // * (TI0) have samyagdaSTi dvAranI vyAkhyA kare che--ahIM samyagdaSTi aupazamika samyaktva, sAsvAdana samyaktva, kSAyopazamika samyaktva vedakasamyaktva ke kSAyikasamyaktva vaDe jANavA. kAraNa ke ahIM sAmAnya samyagdaSTinuM grahaNa kareluM che ane te pramANeja AgaLa bhAMgAno vicA2 ka2vAno che. temAM aupazamika samyagdaSTi vagere suprasiddha che. ane vedaka samyagdaSTi kSAyika samyaktvane prApta karato samyaktvamohanIyanA caramasamayavartI pudgalone anubhava karato hoya tyAre jANavo. ekavacanamAM badhAya jIvAdi padomAM pratyekane AzrayI kadAcit AhAraka hoya ane kadAcit anAhAraka hoya' A bhAMgo hoya che. parantu pRthivyAdi saMbandha sUtra na kahevuM, kAraNa ke teomAM samyagdaSTipaNuM nathI. kema ke '3mayAmAvo puDhavANyu'pRthivyAdimAM ubhayano-pratipadyamAna ke pratipanna samyagdaSTino utpattino abhAva che. mATe bahuvacanane AzrayI sUtramAM sAmAnya rIte jIvapadamAM AhA2ko paNa hoya ane anAhArako paNa hoya' e ekaja bhAMgo ghaTe che. kAraNa ke AhAraka ane anAhAraka banne prakAranA samyagdaSTi hamezAM ghaNA hoya che. nAraka, bhavanapati, tiryaMca paMcendriya, manuSya, vyantara, jyotiSika ane vaimAnikomAM pratyekane traNa bhAMgA hoya che. jemake1 kadAcit badhA ya AhArako ja hoya, 2 kadAcit badhA AhArako hoya ane eka anAhAraka hoya, 3 kadAcit ghaNA AhArako hoya ane ghaNA anAhA2ko hoya. beindriya, teindriya ane carindriyamAM cha bhAMgA hoya che. ane teno purvanI peTheM vicAra karavo. 279 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThAvIsaimaM AhArapayaM bIo uddeso jIvAIsu saMjayadAre AhArayAiparUvaNaM beIjiyAdine samyagdaSTipaNe aparyAptAvasthAbhAvI sAsvAdana samyaktanI apekSAe jANavuM. siddho anAhAraka hoya che. kAraNa ke teo sAyikasamyakta sahita hoya che. te pramANe sUtrakAra kahe che veteindriyanvinuM chama, siddhAM bahA, vaselA niyamo'-beindriya, te indriya ane caurindriyomAM cha bhAMgA hoya che. siddho anAhAraka hoya che ane bAkInAne traNa bhAMgA jANavA. mizrAdeSTine viSe paNa ekavacananI apekSAe badhe kadAcit AhAraka hoya ane kadAcit anAhAraka hoya ema kahevuM. bahuvacanamAM jIvapada ane pRthivyAdi padane viSe pratyekane AzrayI "AhArako paNa hoya ane anAhArako paNa hoya, kAraNa ke AhAraka ane anAhAraka banne prakAranA jIvo hamezAM teomAM ghaNA hoya che. bAkInA badhA sthAnomAM traNa bhAMgA hoya che. ahIM siddhasUtra na kahevuM. kAraNa ke siddhone mithyAtva hotuM nathI. eja bAbata sUtrakAra kahe che"micchaviThThInuM gIviyavanno tiyo'-mithyASTiomAM jIva ane ekendriya sivAya traNa bhAga hoya che. "samafmachaThThI nuM !'he bhagavana!samyugmizrAdeSTijIva AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? ityAdi praznasatra saMgama che. bhagavAna uttara Ape che- he gautama! AhAraka hoya, paNa anAhAraka na hoya? zAthI? ahIM saMsArI jIvone anAhArakapaNuM vigrahagatimAM hoya che. ne sammiglAdaSTipaNe vigrahagatimAM hotuM nathI, kAraNa ke te avasthAmAM koipaNa jIva kALa karato nathI. kemake "sammAniccho na vatta' 'samyamithyAdRSTi kALa karato nathI" evuM zAstranuM vacana che. tethI sammazmidhyAdaSTine vigrahagatinA abhAvathI anAhArapaNuM nathI. ema covIza daMDakanA kramathI badheya kahevuM, parantu ekendriyo ane vikalendriyo na kahevA, kAraNa ke teomAM samyugmidhyAdaSTipaNAno asaMbhava che. ema bahuvacananI apekSAe paNa kahevuM. jemaka-"sammAnicchavikI naM aMte nIvA viM AhAragA, aNAhAragA? goyamA AhAragA, no aNAhAragA sammAmicchadiTThINaM bhaMte ! neraiA kiM AhAragA, aNAhAragA? jemA! AhAra TI,go mAhI. vamendriya-vinsendriyavajhA nAva veniyA' he bhagavan! samyammiglAdaSTi jIvo AhArako hoya ke anAhArako hoya? he gautama!AhArako hoya paNa anAhArako na hoya, he bhagavan! samyammiglAdaSTineyiko AhArako hoya ke anAhArako hoya? he gautama! AhArako hoya paNa anAhArako na hoya. e pramANe ekendriya ane vikalendriya sivAya vaimAniko sudhI jANavuM. dRSTidvAra samApta. I/14655l ' - ITnIvarDapurasaMnayAre mAdaracArUvaUT IT saMjae NaM bhaMte! jIve kiM AhArae aNAhArae? goyamA! siya AhArae siya aNAhArae, evaM maNUse vi,puhatteNaM tiybhNgo| assaMjae pucchaa| goyamA! siya AhArae, siya aNAhArae, puhatteNaM jIvegidiyavajjo tiybhNgo| saMjayAsaMjae [NaM] jIve paMciMdiyatirikkhajoNie maNUse ya ete egatteNa vi puhatteNa vi AhAragA No aNAhAragA, mosaMjae-NoasaMjae-NosaMjayAsaMjae jIve siddhe ya ete egatteNa vi puhatteNa vi No AhAragA annaahaargaa| dAraM dAhU0-25AdiddA (mULa) he bhagavan! saMyata jIva zuM AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? he gautama! kadAcit AhAraka hoya ane kadAcita anAhAraka hoya, e pramANe manuSya saMbandha paNa kahevuM. bahuvacananI apekSAe traNa bhAMgA jANavA. asaMyata saMbandha pRcchA. he gautama! kadAcit AhAraka hoya ane kadAcit anAhAraka hoya. bahuvacanamAM jIva ane ekendriya sivAya traNa bhAMgA jANavA. saMyatAsaMyata jIva paMcendriya tiryaMcayonika ane manuSya hoya che ane te ekavacana ane bahuvacana vaDe paNa AhAraka hoya che paNa anAhAraka hoto nathI. nosaMvatanoasaMyata-nosaMyatAsaMyata jIva ane siddha che ane te ekavacana ane bahuvacana vaDe paNa AhAraka nathI, paNa anAhAraka che. dvAra 6. /156pa6/ (TI0) have saMyata dvAranI vyAkhyA kare che-saMyatapaNuM manuSyoneja hoya che. temAM be pada che-jIvapada ane manuSyapada temAM jIvapadane viSe sUtra kahe che. "siMga aaN aMte! nIve'-he bhagavan! saMyata jIva AhAraka hoya ke anAhAraka hoya-ityAdi sUtra sugama che. .280 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThAvIsaimaM AhArapayaM bIo uddeso kasAyadAraM AhArayAiparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 paranta anAhArakapaNe kevalI samadughAtanI avasthAmAM ke ayogIpaNAmAM jANavuM. bAkInA samaye AhArakapaNe jANavuM, ema manuSyasaMbandha sUtra kahevuM. jemake saMga aaN aMte vikra mahAra[, mAhIra? joyaHI! siya mAhArA liya, mahAra'bhagavan! saMyata manuSya AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? he gautama! kadAcit AhAraka hoya ane kadAcit anAhAraka hoya, teno vicAra hamaNAMja karyo che. 'pudutte tiyo '--bahuvacanamAM jIvapada ane manuSyapadamAM pratyekane traNa bhAgA jANavA. te A pramANe-1 badhAya AhArako hoya, A bhAMgo jyAre koI paNa kevalI samudyAta ke ayogIpaNAne prApta thayela na hoya tyAre jANavo, 2 athavA badhA AhArako hoya ane eka anAhAraka hoya. A bhAMgo eka kevalI samughAta kare athavA zailezIneayogIpaNAne prApta thAya tyAre hoya che. 3 athavA AhArako hoya ane anAhArako hoya. A bhAMgo jayAre ghaNA kevalajJAnI samuddaghAta kare athavA zailezIne prApta thAya tyAre ghaTI zake che. asaMyata sUtramAM ekavacananI apekSAe badhe ya 'kadAcit AhAraka hoya ane kadAcita anAhAraka hoya"--ema kahevuM.bahuvacananI apekSAe jIvapada ane pRthivyAdi padane viSe pratyekane AzrayI, AhArako paNa hoya ane anAhArako paNa hoya-e bhAMgo hoya. bAkInA nairayikAdi sthAnomAM pratyekane traNa bhAMgA samajavA. saMyatAsaMyata-dezaviratiyakta. teo tiryaMca paMcendriya ane manuSyo hoya che, bAkInA jIvo hotA nathI, kAraNa ke bAkInA jIvone . svabhAvathIja dezaviratino pariNAma hoto nathI, e pramANe eone traNa pada hoya che-sAmAnya jIvapada, tiryacapaMcendriyapada ane manuSyapada, e traNe sthAnomAM ekavacana ane bahuvacananI apekSAe AhArako hoya che. kAraNa ke bIjA bhavamAM jatAM ane kevalI samuddaghAtAdi avasthAmAM dezavirati pariNAmano abhAva che. nosaMyata-noasaMyata-nosaMyatAsaMyatanA vicAramAM be pada chejIvapada ane siddhapada banne sthaLe ekavacana ane bahuvacanamAM anAhArakapaNuMja hoya che, paNa AhArakapaNuM hotuM nathI. kAraNa ke siddho anAhAraka hoya che. saMyatadvAra samApta. I/1po6i56// | varIyAraMbhaIERyA parUva || sakasAI NaM bhaMte! jIve kiM AhArae aNAhArae? goyamA! siya AhArae siya aNAhArae evaM, jAva vemANie, puhatteNaM jIvegiMdiyavajjo tiyabhaMgo, kohakasAIsu jIvAdiesu evaM ceva, NavaraM devesu chabbhaMgA, mANakasAIsu, mAyAkasAIsu ya deva-Neraiesu chabbhaMgA, avasesANaM jIvegidiyavajjo tiyabhaMgo, lobhakasAIsu Neraiesu chabbhaMgA,avasesesu jIvegidiyavajjo tiyabhaMgo,akasAIjahA nnosnnnnii-nnoasnnnnii| daar7||suu0-16||657|| (mULa) he bhagavan! sakaSAyI jIva AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? he gautama! kadAcit AhAraka hoya ane kadAcit anAhAraka hoya, e pramANe vaimAnika sudhI jANavuM. bahuvacanamAM jIva ane ekendriya sivAya traNa bhAgA jANavA. krodhakaSAyavALA jIvAdine viSe emaja samajavuM, parantadevomAM cha bhAMgA hoya che. mAnakaSAyavALA ane mAyAkaSAyavALA deva ane nArakone viSe cha bhAMgA ane bAkInA sthAne jIva ane ekendriyaMsivAya traNa bhAMgA samajavA. lobhakaSAyavALA nArakone cha bhAMgA ane bAkInA sthAnomAM jIva ane ekendriya sivAya traNa bhAMgA jANavA. akaSAyI nosaMbI noasaMjJI peThe kahevA. dvAra 7. /16ll657ll (TI) have kaSAyadvAra kahe cha-"sAruM mAM aMte! gI' he bhagavan!sakaSAyI jIva AhAraka hoya ke anAhAraka hoya-ityAdi . ekavacana sUtra sugama che. bahuvacanamAM 'nIveviyavanno niyamo' jIva ane ekendriya sivAya traNa bhAMgA samajavA. jIvapadamAM ane pRthivyAdi pAMca padamAM pratyekane "AhArako paNa hoya ane anAhArako paNa hoya'--ema kahevuM. kAraNa ke te sthAnomAM AhAraka ane anAhArako banne prakAranA sakaSAyI jIvo ghaNA hoya che. bAkInA sthAnomAM traNa bhAMgA jANavA. 'johIsAruM vuM jeva' krodhakaSAyI paNa sAmAnya sakaSAyIne peThe jANavo. temAM jIvapada ane pRthivyAdi padonAM bhAMgAno abhAva che. bAkInA sthAnomAM traNa bhAMgA jANavA. zuM badhA sthAnomAM traNa bhAMgA samajavA?nA. parantu vesu chaThamaMn'devomAM cha bhAMgA 281 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThAvIsaimaM AhArapayaM bIo uddeso NANadAre AhArayAiparUvaNaM jANavA, kAraNa ke devo svabhAvathIja ghaNA lobhavALA hoya che paNa bahu krodhAdivALA hotA nathI. tethI krodhakaSAyI ekAdi paNa hoya che, mATe cha bhAMgA thAya che, jemake-1kadAcit krodhakaSAyI badhAya AhArako hoya, kAraNa ke eka paNa krodhakaSAyI vigrahagatine prApta thayelo na hoya, 2 kadAcit badhAya anAhArako hoya. kAraNa ke eka paNa krodhakaSAyI chatAM AhArakana hoya. ahIM krodhano udaya mAnAdinA udayathI judo ja vivakSita che, paNa mAnAdinA udayasahita vivakSita nathI. tethI kadAcit krodhakaSAyI chatAM AhArakano sarvathA paNa abhAva hoya, 3 tathA kadAcit eka AhAraka hoya ane eka anAhAraka hoya. 4 kadAcit eka AhAraka hoya ane ghaNA anAhAraka hoya. 5 kadAcit ghaNA AhArako hoya ane eka anAhAraka hoya. 6 kadAcit ghaNA AhAraka hoya ane ghaNA anAhAraka hoya. mAnakaSAya sUtra ane mAyAkaSAya sUtra eka vacanamAM pUrvanI peThe jANavuM. bahuvacanamAM vizeSatA kahe cha- mANasAluM' ityAdi mAnakaSAyI ane mAyAkaSAyIno bahuvacana vaDe vicAra karatA devo ane nairayikomAM pratyekane AzrayI che bhAMgA jANavA, narayiko bhavasvabhAvathI bahukrodhavALA ane devo bahulobhavALA hoya che. tethI devo ane nArakone mAnakaSAya ane mAyAkaSAya svalpa hoya che. tethI pUrve kahyA pramANe cha bhAMgA thAya che. jIvapadamAM ane pRthivyAdi padomAM pratyekane AzrayI anya bhAMgA thatA nathI. kAraNa ke AhAraka ane anAhAraka mAnakaSAyI ane mAyAkaSAyI pratyeka hamezAM te te sthAnakomAM ghaNA hoya che. bAkInA sthAnomAM traNa bhAMgA jANavA, lobhakaSAyasUtra paNa ekavacanamAM temaja samajavuM. bahuvacanamAM vizeSatA jaNAve che to sAruM' ityAdi. lobhakaSAyavALA nairayikomAM cha bhAMgA jANavA, kAraNa ke teomAM lobhakaSAya alpa che. bAkInA jIva ane ekendriya sivAyanA sthAnomAM paNa traNa bhAMgA jANavA. devomAM paNa traNa bhAMgA samajavA. kAraNa ke temAM lobhanI adhikatA hovAthI bhAMgAono saMbhava nathI. jIva ane ekendriyomAM pUrvanI peThe ekaja bhAMgo jANavo. "AhArako paNa hoya ane anAhArako paNa hoya. nAnI-nosaLIno saLI' akaSAyI jema nosaMjJI-noasaMzI kahyA tema kahevA tAtparya e che ke akaSAyI manuSyo ane siddhI hoya che. akaSAyI manuSyo upazAntakaSAyAdi jANavA, kAraNa ke tethI bIjA sakaSAyI hoya che. tethI eonA paNa traNa pado hoya che. jemake sAmAnyathI jIvapada, manuSyapada ane siddhapada. temAM sAmAnya jIvapadamAM ane manuSyapadamAM pratyekane AzrayI ekavacananI apekSAe "kadAcit AhAraka hoya ane kadAcit anAhAraka hoya" ema kahevuM. siddhapadamAM to anAhAraka hoya che. bahuvacananI apekSAe jIvapadamAM AhArako paNa hoya ane anAhArako paNa hoya, kAraNa ke kevalajJAnI AhArako ane siddho anAhArako hamezAM ghaNA hoya che. manuSyapadamAM traNa bhAMgA jANavA.-1 badhAya AhArako hoya. 2 athavA badhA AhArako hoya ane eka anAhAraka hoya. 3 athavA AhArako ane anAhArako hoya. kaSAyadvAra samApta. l/16657 || bALavAre bhAdaravarUqui ||8 NANI jahA smmddittttii| AbhiNibohiyaNANI suyaNANIsu ya beiMdiya-teiMdiya-cauridiesu chabbhaMgA, avasesesu jIvAdIo tiyabhaMgojesiM atthi| ohiNANI paMciMdiyatirikkhajoNiyA AhAragA, No aNAhAragA, avasesesu jIvAdIo tiyabhaMgo jesiM asthi ohinANaM, maNapajjavanANI jIvA maNUsA ya egatteNa vi puhatteNa vi AhAragA, No annaahaargaa| kevalanANI jahA NosaNNI-NoasaNNI daarN| 7 / / aNNANI maiaNNANI suyaaNNANI jIvegidiyavajjo tiybhNgo| vibhaMganANI paMciMdiyatirikkhajoNiyA maNUsA ya AhAragA, No aNAhAragA, avasesesu jIvAdIyo tiybhNgo| dAraM 8||suu0-17||658|| (mULa) jJAnI samyagdaSTinI jema jANavo. Abhinibodhika jJAnI ane zrutajJAnI beIndriya, teIndriya ane caurindriyane viSe cha bhAMgA samajavA. bAkIno jIvo vIze jeone matijJAna ane zrutajJAna che teone jIvAdi saMbandha traNa bhAMgA samajavA. avadhijJAnI paMcendriya tiryaMcayoniko AhArako hoya che paNa anAhAraka hotAM nathI. bAkInA jIvomAM jeone 282 Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThAvIsaimaM AhArapayaM bIo uddeso NANadAre AhArayAiparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 avadhijJAna che teone jIvAdi saMbandha traNa bhAMgA jANavA. mana:paryavajJAnIjIvo ane manuSyo ekavacana ane bahuvacana vaDe paNa AhAraka che paNa anAhAraka nathI. kevalajJAnI nosaMjJI-noasaMjJInI peThe jANavA. dvAra 8. I/17658 (TI.) have jJAnadvAra kahe cha-"nA nahIM sammiitti'jema pUrve samyagdaSTi kahyo che tema jJAnI kahevo. jemake-he bhagavana! jJAnI jIva zuM AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? he gautama!kadAcit AhAraka hoya ane kadAcit anAhAraka hoya. he bhagavI jJAnInerayika zuMAhAraka hoya ke anAhAraka hoya? he gautama! kadAcit AhAraka hoya ane kadAcit anAhAraka hoya. e pramANe ekendriya sivAya vaimAnika sudhI kahevuM. he bhagavan! jJAnI jIva zuM AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? he gautama! kadAcita - AhAraka paNa hoya ane kadAcit anAhAraka hoya. he bhagavan! jJAnI nairayika zuM AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? he gautama! 1badhAya AhArako hoya. 2 athavA badhA AhArako hoya ane eka anAhAraka hoya. 3 athavA ghaNA AhArako ane anAhArako hoya. e pramANe yAvat svanitakumArone jANavuM. beindriya saMbaMdhe prazra he gautama! 1 badhAya AhAraka hoya, 2 athavA badhA anAhAraka hoya, 3 athavA anAhAraka hoya ane eka anAhAraka hoya. 4 athavA eka AhAraka hoya ane badhA anAhArako hoya.5 athavA badhA AhArako hoya ane eka anAhAraka hoya.6 athavA ghaNA AhArako ane anAhArako hoya. ema teIndriya ane caurindriyo kahevA.bAkInA jIvonerayikonI peThe vaimAnika sudhI jANavA.siddho saMbadhe pRcchA. hegautama!teo anAhArako hoya. Abhinibodhika jJAnI ane zrutajJAnI sUtramAM ekavacananI apekSAe pUrvanI peThe jANavuM. ane bahuvacananI apekSAe beindriya, te indriya ane caurindriyamAM cha bhAMgA hoya che. bAkInA jIvAdi sthAnomAM ekendriya sivAya traNa bhAgamAM hoya che. te A pramANe he bhagavan! Abhinibodhika jJAnI jIvo zuM AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? he gautama 1 badhA ya AhAraka hoya, ra athavA badhAya AhAraka hoya ane eka anAhAraka hoya, 3 athavA ghaNA AhAraka hoya ane ghaNA anAhAraka hoya-ityAdi te. pramANe sUtrakAra kahe che ke "AmaLavodiyanAnI sucanAthI veviyateviyavalituM che mA, avale nIvApho tiyo' AbhinibodhikajJAnI ane zrutajJAnI beindriya, indriya ane caurindriyamAM cha bhAMgA ane bAkInA sthAnomAM jIvAdi saMbadhe traNa bhAMgA jANavA-ityAdi sugama che. "navara neSi 'i parantu je jIvone AbhinibodhikajJAna ane zrutajJAna hoya teone traNa bhAMgA kahevA. bAkInA pRthivyAdimAM na kahevA. avadhijJAna sUtra ekavacanamAM temaja jANavuM. bahuvacananA vicAramAM avadhijJAnI paMcendriya tiryaMco AhAraka hoya che paNa anAhAraka hotA nathI. zA hetuthI?tanuM kAraNa e che ke ahIM paMcendriya tiryaMconuM anAhArakapaNuM vigrahagatimAM hoya che. ane te samaye teone guNanimitte avadhijJAnano saMbhava nathI. kAraNa ke tyAre guNonoja asaMbhava che. tema apatita avadhijJAna sahita deva ke manuSya tiryaMcamAM utpanna thato nathI. tethI avadhijJAnI chatAM paMcendriya tiryaMcane anAhArakapaNAno asaMbhava che. ekendriya ane vikalendriya sivAyanA bAkInA sthAnomAM pratyekane traNa bhAMgA samajavA. te bAbata satrakAra kahe 'gohInAmAM paMkviyitiriunayA mAhAra, avaleNa nIvADyo niyamo, veliblyui gohiNAmati'-"avadhijJAnI paMcendriya tiryaMco AhAraka hoya che, bAkInA sthAnomAM jeone avadhijJAna che teone jIvAdi saMbadhe traNa bhAMgA jANavA. mana:paryavajJAna manuSyoneja hoya che, tethI tenA be pada che, jemake jIvapada ane manuSyapada banne sthaLe paNa ekavacana ane bahuvacanamAM mana:paryavajJAnI AhArakaja kahevA, paNa anAraka na kahevA. kAraNa ke vigrahagatyAdi avasthAmAM mana:paryavajJAnano saMbhava nathI. kevalajJAnIne jema pUrvenosaMjJI-noasaMjJI saMbandha kahyuM tema kahevuM. tAtparya e che ke kevalajJAnanA vicAramAM paNa traNa pada hoya che. jemake-sAmAnya jIvapada. manuSyapada ane siddhapada, temAM sAmAnya jIvapadamAM ane manuSyapadamAM ekavacananI apekSAe kadAcit AhAraka hoya ane anAhAraka hoya'-ema kahevuM. siddhapadamAM anAhAraka hoya'.bahuvacananI apekSAe sAmAnyathI jIvapadamAM 'AhArako paNa hoya ane anAhArako paNa hoya', manuSyapadamAM traNa bhAMgA hoya che ane te pUrve batAvelA che. siddhapadamAM badhAya anAhArako hoya che. ajJAnI sUtra-matiajJAnI sUtra zrutaajJAnI sUtra ekavacanamAM pUrvanI peThe kahevuM. bahuvacananA vicAramAM jIvapada ane pRthivyAdi ekendriyone viSe pratyekane 283 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThAvIsaimaM AhArapayaM bIo uddeso jogadAre AhArayAiparUvaNaM-uvajogadAraM-vedadAraM 'ghaNA Aharako paNa hoya ane ghaNA anAhArako paNa hoya' ema kahevuM. bAkInA sthAnomAM traNa bhAMgA jANavA.vibhajJAnI sUtra paNa ekavacanamAM temaja jANavuM. bahuvacananA vicAramAM vibhaMgaNAnI paMcendriya tiryo ane manuSyo AhArakaja kahevA. paNa anAhAraka na kahevA. kAraNa ke vibhAjJAnasahita jIvanI vigrahagati vaDe tiryaMca paMcendriyo ane manuSyomAM utpattino asaMbhava che. bAkInA sthAnomAM ekendriya ane vikasendriya sivAya pratyekane traNa bhAMgA kahevA. jJAnadvAra samApta. ll17658. |govavAre dirayAvaqi ||. sajogIsa jIvegidiyavajjo tiybhNgo|mnnjogii vaijogI yajahA sammAmicchaddiDI,NavaraM vaijogo vigaliMdiyANa vi| kAyajogIsu jIvegiMdiyavajjo tiyabhaMgo, ajogI jIva-maNUsa-siddhA annaahaargaa| daarN9|| |3vanodira IT. sAgArANAgArovauttesu jIvegidiyavajjo tiyabhaMgo, siddhA annaahaargaa| dAraM 10 / / || vevAra || savede jIvegidiyavajjo tiyabhaMgo, itthiveda-purisavedesu jIvAdIo tiyabhaMgo, napuMsagavedae ya jIvegidiyavajjo tiyo , Ave nahI jevaVIuli Ara 22IITU0-18612| (mu0) sayogIne vize jIva ane ekendriya sivAya traNa bhAMgA jANavA. manayogI ane vacanayogI samyammiglAdaSTinI jema kahevA. parantu vacanayoga vikasendriyone paNa kahevo. kAyayogIne viSe jIva ane ekendriya sivAya traNa bhAMgA hoya che. ayogI jIva, manuSya ane siddha anAhAraka jANavA. dvAra9. sAkAra ane anAkAra upayogavALAmAM jIva ane ekendriya ' sivAya traNa bhAMgA jANavAM. siddho anAhAraka hoya che. dvAra 10 vedasahita jIvane viSe jIva ane ekendriya sivAya traNa bhAMgA, strIveda ane puruSavedamAM jIvAdi saMbandha traNa bhAMgA ane napuMsakavedamAM jIva ane ekendriya sivAya traNa bhAMgA - jANavA. vedarahita jIva kevalajJAnInI peThe jANavo. dvAra1 1I/18659. (TI0) have yogadvAra kahe che temAM sAmAnyathI sayogI sUtra ekavacanamAM temaja jANavuM. bahuvacanamAM jIva ane ekendriyapadone - choDI bAkInA sthAnomAM traNa bhAMgA jANavA. jIvapada ane pRthivyAdi padomAM pratyekane 'AhArako paNa hoya ane anAhArako paNa hoya e bhaSe jANavo kAraNa ke te sthAnomAM AhAraka ane anAhAraka banne prakAranA jIvo ghaNA hoya che. "mAnonI vaphano nahI samitiddI 'tti. manayogI ane vacanayogI jema pUrve samyamicchAdaSTi kahyA tema kahevA. eTale ekavacana ane bahuvacanamAM "AhArako ja kahevA paNa anAhArako na kahevA-e bhAva che parantu vacanayoga vikasendriyone paNa hoya che... navara samyugmiAdaSTi sUtrathI ahIM A vizeSa che-sammiglAdaSTipaNe vikalendriyone nathI, mATe tenuM sUtra tyAM kahyuM nathI. ane vacanayoga vikalendriyone paNa hoya che mATe te saMbandha sUtra paNa vacanayogamAM kahevuM. te A pramANe- he bhagavan!manayogavALo jIva zuM AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? he gautama! AhAraka hoya paNa anAhAraka na hoya. e pramANe ekendriya ane vikalendriya sivAya vaimAnika sudhI kahevuM. ema bahuvacananI apekSAe paNa kahevuM. he bhagavanuM vacanayogI jIva zuM AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? he gautama! AhAraka hoya paNa anAhAraka na hoya ema ekendriya sivAya yAvat vaimAnika sudhI kahevuM. ema bahuvacana vaDe paNa kahevuM. e pramANe kAyayogavALA saMbandha sUtra paNa ekavacana ane bahuvacanamAM sayogI sUtranI peThe jANavuM. ayogI manuSyo ane siddho hoya che, tethI ahIMtraNa pada -jIvapada, manuSyapada ane siddhapada traNa sthAno viSe ekavacana ane bahuvacanamAM anAhArakapaNuMja hoya che. yogadvAra samApta. [, have upayogadvAranI vyAkhyA kare che temAM sAkAra-jJAnopayogasUtramAM ane anAkAra-darzanopayogasUtramAM pratyekane ekavacanamAM badheya kadAcit AhAraka hoya ane kadAcit anAhAraka hoya' ema kahevuM. ane siddhapadane viSe to anAhAraka hoya * 284 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThAvIsaimaM AhArapayaM bIo uddeso sarIradAre-pajjattidAre AhArayAiparUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 che. bahuvacananI apekSAe jIvapadamAM ane pRthivyAdi padomAM 'ghaNA AhArako paNa hoya ane ghaNA anAhArako paNa hoya e mAMgo sama4vo. pAhInA sthAnImA emAMva. siddhomanAhA hoya che. sUtrA6 mA prabhArI cha-'sAgArovautte NaM bhaMte! jIve kiM AhArae aNAhArae? goyamA ! siya AhArae, siya aNAhArae'- mApana! A2 75yogavA zuM AhAraka hoya ke anAhAraka hoya? he gautama! kadAcit AhAraka hoya ane kadAcit anAhAraka hoya ityAdi. upayogadvAra samApta. vedadvAramAM sAmAnya vedasahita sUtramAM ekavacanane viSe "kadAcit AhAraka hoya ane kadAcit anAhAraka hoya' e bhaMga jANavo. bahuvacanamAM jIvapada ane ekendriyone choDIne bAkInA sthAnomAM traNa bhAMgA ane jIvapada ane ekendriyomAM "ghaNA AhArako hoya ane ghaNA anAhArako hoya' e sivAya bIjA bhAMgAno abhAva samajavo. kAraNa ke tyAM ghaNA AhArako paNa hoya ane ghaNA anAhArako paNa hoya-e ekaja bhAMgo hoya che. strIveda sUtra ane puruSaveda sUtra ekavacanamAM temaja jANavuM. parantu ahIM nAraka, ekendriya ane vikalendriya na kahevA. kAraNa ke teo napuMsaka hoya che. bahuvacanamAM jIvAdi padomAM pratyekane traNa bhAMgA jANavA. napuMsakavedamAM paNa ekavacananI apekSAe sUtra temaja jANavuM. parantu ahIM bhavanapati, vantara, jyotiSka ane vaimAniko na kahevA. kAraNa ke teo napuMsaka vedarahita che. bahuvacanamAM jIva ane ekendriya sivAyanA bAkInA sthAnomAM traNa bhAMgA ane jIvapada tathA pRthivyAdi ekendriya padomAM pUrve kahyA prakAre bhAMgAono abhAva che. vedarahitane jema kevalajJAnI saMbadhe kahyuM tema ekavacana ane bahuvacanamAM kahevuM. jIvapada ane manuSyapadane viSe ekavacanamAM kadAcit AhAraka hoya ane kadAcit anAhAraka hoya ane bahuvacananI apekSAe jIvapadamAM ghaNA AhArako paNa hoya ane ghaNA anAhArako paNa hoya. manuSyomAM traNa bhAMgA samajavA. ane siddhapaNAmAM 'badhA anAhArako hoya" ema kahevuM. vedadvAra samApta. II18ll659. || sarIradAre AhArayAiparUvaNaM / / sasarIrI jIvegidiyavajjo tiyabhaMgo, orAliyasarIrIsu jIva-maNUsesu tiyabhaMgo, avasesA AhAragA, No aNAhAragA, jesiM atthi orAliyasarIraM, veuvviyasarIrI AhAragasarIrI ya AhAragA, No aNAhAragA jesiM atthi| teya-kammagasarIrI jIvegidiyavajjo tiyabhaMgo, asarIrI jIvA siddhA ya No AhAragA, annaahaargaa| dAraM 12 / ||pajjattidAre AhArayAiparUvaNaM / / , AhArapajjattIpajjattae sarIrapajjattIpajjattae iMdiyapajjattIpajjattae ANApANupajjattIpajjattae bhAsAmaNapajjattIpajjattae eyAsu paMcasu vi pajjattIsu jIvesu maNUsesu ya tiyabhaMgo, avasesA AhAragA, No aNAhAragA, bhAsA-maNapajjattI paMceMdiyANaM, avsesaannNnntthi|aahaarpjjttiiapjjtte No AhArae, aNAhArae egatteNa vipuhatteNa vi,sarIrapajjattIapajjattae siya AhArae siya aNAhArae, uvarilliyAsucausu apajjattIsu Neraiya-deva-maNUsesu chabbhaMgA, avasesANaM jIvegidiyavajjo tiybhNgo| bhAsA-maNapajjattIe (apajjattaesu) jIvesupaMciMdiyatirikkhajoNiesuya tiyabhaMgo,Neraiya-deva-maNuesu chbbhNgaa|svvpdesu egatta-puhatteNaM jIvAdIyA daMDagA pucchAe bhANiyavvA jassajaM atthi tassa taM pucchijjati, [jassa]jaMNatthi[tassa] taMNa pucchijjati,jAva bhAsA-maNapajjattIeapajjattaetu Neraiya-deva-maNuesuya chabbhaMgA, sesesu tiybhNgo|| dAraM 13 / / AhArapayassa bitio uddeso samatto ||suu0-19||660|| pannavaNAe bhagavaIe aTThAvIsaimaM AhArapayaM smttN| - 285 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThAvIsaimaM AhArapayaM bIo uddeso sarIradAre-pajjattidAre AhArayAiparUvaNaM (mU0) sazarIrI jIvane ekendriya sivAya traNa bhAMgA kahevA. audArika zarIrI jIva ane manuSyomAM traNa bhAMgA jANavA. bAkInA jIvo jeone dArika zarIra che teo AhAraka hoya che, paNa anAhAraka hotA nathI. vaikriyazarIrI ane AhAraka zarIrI jeone vaikriya ane AhAraka zarIra che teo AhAraka hoya che paNa anAhAraka hotA nathI. tejasakAmaNa zarIravALAne jIva ane ekendriya sivAya traNa bhAMgA jANavA. azarIrI-zarIra rahita jIvo ane siddho AhArakanathI paNa anAhAraka che. dvAra 12. AhAra pati vaDe paryApta, zarIra paryApti vaDe paryApta, Indriya paryApti vaDe paryApta, zvAsocchavAsa pati vaDeparyApta ane bhASA manaH pati vaDe paryAptAno vicAra karatAM e pAMce paryAtiomAM jIva ane manuSya padane AzrayI traNa bhAMgA jANavA. bAkInA jIvo AhAraka hoya che paNa anAhAraka hotA nathI. bhASA ane mana:paryApti paMcendriyone hoya che. bIjAne nathI. AhArapati vaDe apAyo ekavacana ane bahuvacananI apekSAe paNa AhAraka nathI, paNa zarIraparyApti vaDe aparyApta kadAcit AhAraka hoya ane kadAcit anAhAraka hoya. uparanI cAre aparyAtiomAM nAraka, deva ane manuSyomAM cha bhAMgA hoya che. bAkInA padamAM jIva ane ekendriya sivAya traNa bhAMgA samajavA. bhASA mana:payakti vaDe paryAptA jIvo ane paMcendriya tiyacomAM traNa bhAMgA, nAraka, deva ane manuSyomAM cha bhAMgA kahevA. sarva padomAM ekavacana ane bahuvacananI apekSAe jIvAdidaMDako prazna vaDe kahevA. jene je hoya tene teno prazna karavo. jene je nathI, teno tene prazna na karavo. yAvat bhASA manaHpayakti vaDe aparyAptA deva ane manuSyomAM cha bhAMgA ane bAkInA sthAnomAM traNa bhAMgA jANavA. //19l/660 prajJApanA sUtramAM aThyAvIzamAM AhArapadano bIjo uddezaka samApta. : (TI0) zarIradvAra vize sAmAnyataH saMzarIra sUtramAM ekavacananI apekSAe badhe 'kadAcit AhAraka hoya ane kadAcit anAhAraka hoya. bahuvacananI apekSAe jIva ane ekendriya sivAya bAkInA sthAnomAM pratyekane traNa bhAMgA ane jIvapada ane pRthivyAdi ekendriya padomAM pratyekane pUrve kahyA pramANe bhAMgAono abhAvasamajavo. audArikazarIrasUtra ekavacanamAM temaja jANavuM. parantu ahIM nAraka, bhavanapati, vantara, jyotiSka ane vaimAniko na kahevA, kAraNa ke teone dArika zarIra nathI. bahuvacanamAM jIvapada ane manuSyapadamAM pratyekane traNa bhAMgA jANavA. jema-1 "badhA ya AhArako hoya". A bhAgo jyAre koipaNa kevalI samuddhAtane prApta thayela ke ayogI na hoya tyAre samajavo. 2 athavA badhA AhArako hoya ane eka anAhAraka hoya. A bhAMgo eka kevalajJAnI samudyatane prApta thayela hoya athavA ayogI hoya tyAre hoya che. 3 athavA "ghaNA AhArako hoya ane ghaNA anAhArako hoya". A bhAMgo ghaNA kevalI samudyatane prApta thayelA ke ayogI hoya tyAre jANavo. bAkInA ekendriya, beIndriya, te indriya, caurindriya ke tiryaMca paMcendriyo AhAraka ja kahevA, paNa anAhAraka na kahevA. kAraNa ke vigrahagatithI uttIrNa thayelAne ja audArika zarIrano saMbhava che, vaikriyazarIrI ane AhArakazarIrI badhAya ekavacana ane bahuvacanamAM AhAraka hoya che, paNa - anAhAraka hotA nathI. parantu jeone vaikriya ane AhAraka zarIra saMbhave che te ja kahevA,bIjA na kahevA. temAM vaikriyazarIra nAraka, - bhavanapati, vAyukAyika, tiryaMca paMcendriya, manuSya,vyantara, jyotirSika ane vaimAnikone hoya che ane AhArakamanuSyone ja hoya che. sUtrapATha A pramANe-'vevyiyasIrI na maMta! mAhIraNa gaM/hAra? yama! mahiraNa'-he bhagavan! vikriyazarIrI jIva zuM AhAraka che ke anAhAraka che? he gautama!AhAraka che paNa anAhArakanathI. he bhagavan!vaikriyazarIrI nAraka zuM AhAraka che ke anAhAraka che? he gautama! AhAraka che paNa anAhAraka nathI. taijasakArmaNazarIravALAnA sUtramAM ekavacananI apekSAe badhe ya kadAcit AhAraka hoya ane kadAcit anAhAraka hoya. bahuvacananI apekSAe jIva ane ekendriya sivAyanA bAkInA sthAnomAM traNa bhAMgA ane jIvapada ane ekendriyomAM bhAMgAono abhAva jANavo. azarIrI-zarIrarahita siddho hoya che. ane temAM be ja pada che. jIvo ane siddho. tene viSe ekavacana ane bahuvacanamAM banne sthAnomAM anAhAraka ja hoya che. 286. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThAvIsaimaM AhArapayaM bIo uddeso sarIradAre - pajjattidAre AhArayAiparUvaNaM zarIradvAra samApta. have paryAptadvAra kahe cha--temAM AgamamAM pAMca paryAptio kahelI che. kAraNa ke bhASA ane mana:paryAptinI ekapaNe vivakSA karI che. AhA25ryAptivaDe paryApta, za2I25ryAsivaDe paryApta, indriyaparyAsivaDe paryApta, zvAsocchvAsaparyAptivaDe paryApta tathA bhASA ane manaHparyAptivaDe paryAptAno vicAra karatAM, ahIM sarva paryAptionI saGgalanA-saMkhyA kahe che--'tAsu padmavrutti pAMtipu' ahIM 'samarthitAnuM niyamAnApu' e padano adhyAhAra karavo. eTale saMpUrNa karelI e pAMca paryAptiono vicAra karatAM e pAMca paryAptio vaDe paryAptAne ekavacananI apekSAe jIvapada ane manuSyapadamAM kadAcit AhAraka hoya ane kadAcit anAhAraka hoya. ane bAkInA sthAnomAM AhAraka hoya. bahuvacanamAM 'nIvesu majUsesu ya tiyamo'tti jIvapada ane manuSyapadane vize traNa bhAMgA kahevA. ane teno audArikazarIravALA sUtranI peThe vicAra karavo. bAkInA badhA ya AhArako kahevA. parantu bhASAmanaHparyAti paMcendriyone ja hoya che. mATe tenA sUtramAM ekendriya ane vikalendriyo na kahevA parantu bAkInA jIvo kahevA e ja bAbata sUtrakAra kahe che--' mAsAmaLapatttattI paviDiyALa, avazesALa nasthi'bhASA-mana:paryAmi pecendriyone hoya che bIjAne nathI. AhA25ryAsivaDe aparyAptAnA sUtramAM ekavacananI apekSAe badhe ya anAhAraka kahevo, paNa AhAraka na kahevo. AhAraparyAmivaDe aparyApta vigrahagatimAM ja hoya che. kAraNa ke utpattisthAnane prApta thayelo jIva prathama samaye ja AhA25ryAsivarDe paryApta hoya che. jo ema na hoya to te samaye AhArakapaNuM na ghaTe. bahuvacananI apekSAe to 'anAhArako hoya'. za2I2paryAptivaDe aparyApta sUtramAM ekavacananI apekSAe 'kadAcit AhAraka hoya ane kadAcit anAhAraka hoya'. temAM vigrahagatimAM anAhAraka ane upapAtakSetrane prApta thayelo za2I25ryAptinI samApti sudhI AhA2ka hoya che. e pramANe indriyaparyAsivarDa aparyAptasUtramAM, zvAsocchvAsaparyAptivaDe aparyAptasUtramAM ane bhASAmanaHparyAptivaDe aparyAptasUtramAM pratyekane ekavacananI apekSAe 'kadAcit AhAraka hoya ane kadAcit anAhAraka hoya' ema kahevuM. bahuvacananI apekSAe 'variAiyAsu'uparanI zarIra aparyAptipramukha cAra aparyAptiono vicAra karatA nAraka, deva ane manuSyomAM pratyekane cha bhAMgA kahevA. jemake 1 'kadAcit badhA ya anAhArako ja hoya 2 'kadAcit badhA ya AhArako ja hoya. 3 kadAcit eka AhAraka hoya ane eka anAhAraka hoya. 4 kadAcit eka AhAraka hoya ane ghaNA anAhArako hoya. 5 kadAcit ghaNA AhArako hoya ane eka anAhAraka hoya ane 6 kadAcit ghaNA AhArako ane ghaNA anAhArako hoya'. bAkInA nAraka, deva ane manuSya sivAya bIjA jIvone jIvapada ane ekendriyo vinA traNa bhAMgA kahevA. jemaka--1 badhA ya AhArako hoya. 2 athavA badhA AhA2ko hoya ane eka anAhAraka hoya. 3 athavA ghaNA AhArako ane ghaNA anAhArako hoya, jIvapada ane ekendriyapadone viSe za2I25ryApti vaDe aparyApta sUtramAM, indriyaparyAnnivaDe aparyAptasUtramAM ane zvAsocchvAsaparyAnnivaDe aparyAptasUtramAM pratyekane AzrayI bhAMgAono abhAva che. kemake teo AhArako paNa hoya che ane anAhArako paNa hoya che. kAraNa ke AhA2ka ane anAhAraka banne prakAranA jIvo hamezAM ghaNA hoya che. bhASA mana:paryAptivaDe aparyAptA ekendriyo ane vikalendriyo hotA nathI, parantu paMcendriyo ja hoya che jeone bhASAmanaHparyAptino saMbhava che teo ja te paryApti vaDe aparyAptA kahevAya che. paNa bIjA kahevAtA nathI. tethI tenA sUtramAM bahuvacananI apekSAe jIvapadamAM ane paMcendriya tiryaMca padamAM traNa bhAMgA kahevA. paMcendriya tiryaMco saMmUrchimo hamezAM ghaNA hoya che. tethI jyAM sudhI hajI bIjo paMcendriya tiryaMca vigrahagatine prApta thayelo na hoya tyAM sudhI 'badhAya AhArako hoya' e bhAMgo hoya che. te eka vigrahagatine prApta thayelo hoya tyAre bIjo bhAMgo--badhA AhAraka hoya ane eka anAhAraka hoya. jyAre vigrahagatine prApta thayelA paNa ghaNA hoya tyAre ghaNA AhA2ko ane ghaNA anAhArako hoya-e trIjo bhAMgo hoya. jIvapada viSe traNa bhAMgA e apekSAe jANavA. nAraka, deva ane manuSyamAM pratyekane cha bhAMgA hoya che ane te pUrve kahelA che. ahIM bhavyapadathI AraMbhI prAyaH ekavacana ane bahuvacanavaDe judA sUtro jIvAdi daMDakanA kramathI kahyA nathI, tethI manda buddhivALAne bhrAnti na thAya mATe te saMbandhe atideza-sAdRzya pratipAdaka sUtra kahe cha--'savvapallu tte' ityAdi. sarva 287 zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 aTThAvIsaimaM AhArapayaM bIo uddeso sarIradAre-pajjattidAre AhArayAiparUvaNaM padomAM--badhAya padomAM ekavacana ane bahuvacananI apekSAe praznavaDe ane upalakSaNathI uttara vaDe e jIvAdi daNDako kahevA. zuM badhe ya sAmAnyapaNe kahevA? nahi, jene je hoya tene te puchavuM eTale te saMbandhe sUtra kahevuM. jene je nathI te tene na puchavuM eTale te bAbata sUtra na kahevuM. kyAM sudhI ema kahevuM? e zaTTAnA samAdhAnamAM carama daMDakanA kathana sudhI kahevuM-ema sUtrakAra kahe che--'nAva mAsAmaLapatttattIr apangaTMNuM'yAvat bhASAmanaparyAnnivaDe aparyAptA nAraka, deva ane manuSya viSe kahevuM. ityAdinA arthano pUrve vicAra karyo che. ahIM prastuta arthano vicAra karavA mATe pUrvAcAryoe kahelI A gAthAo che-- " siddhegidiyasahiyA jahiM tu jIvA abhaGgayaM tattha / siddhegidiyavajjohiM hoi jIvehiM tiyabhaGgo // 1 // asaNNIsu ya neraidevamaNue hoMti chabbhaGgA / puDhavidagatarugaNesu ya chabbhaGgA teulesA // 2 // kohe mANe mAyA chabbhaGgA suragaNesu savvesuM / mANe mAyA lobhe NeraiehiMpi chabbhaGgA // 3 // AbhiNibohiyanANe suyanANe khalu taheva sammatte / chabbhaGgA khalu niyamA biyatiyacauridie bhave ||4|| uvarillApajjattIsu causu NeraiyadevamaNuesuM / chabbhaGgA khalu niyamA vajje paDhamA u apajattI // 5 // saNI visuddhalesA saJcaya hiTThilla tisu ya nANesu / thIpurisANa ya vede vi chabbhaGga aveya tiyabhaGgo ||6|| sammAmicchAmaNavaimaNanANe bAlapaMDiyaviuvvI / AhArasarIraMmi ya niyamA AhArayA hoMti // 7 // ohiMmi vibhaGgami ya niyamA AhArayA u nAyavvA / paJcidiyA tiricchA maNuyA puNa hoMti vibbhaMge // 8 // orAlasarIraMmi ya pajjattINaM ca paJcasu taheva / tiyabhaGgo jiyamaNue hoMti AhAragA sesA ||9|| Nobhavaabhaviya tresA ajogiNo tahaya hoMti asarIrI / paDhamAe apajjattIeN te u niyamA aNAhArA ||10|| sannAsannaviuttA aveya akasAiNo ya kevaliNo / tiyabhaGga ekkavayaNe siddhA'NAhArayA hoMti // 11 // " siddha ane ekendriya sahita jyAM jIvo che tyAM bIjo bhAMgo nathI. siddha ane ekendriya sivAyanA jIvomAM traNa bhAMgA . jANavA. 1 asaMzI, nAraka, deva ane manuSyomAM cha bhAMgA hoya che. pRthivI, as ane vanaspatisamUhane viSe tejolezyAnI apekSAe cha bhAMgA thAya che. 2 sarva devomAM krodha, mAna ane mAyA saMbandhu cha bhAMgA thAya che. mAna, mAyA, ane lobha saMbandhe nArakomAM paNa cha bhAMgA thAya che. 3 AbhinibodhikajJAna, zrutajJAna ane samyaktvanA cha bhAMgA avazya beindriya, teindriya ane carindriyane viSe thAya che. 4 u52nI cAra a5ryAptiomAM nAraka, deva ane manuSyone viSe cha bhAMgA thAya che. prathama (AhA2) aparyApti avazya varjavI. 5 saMzI, vizuddha lezyA, saMyata, nIcenA traNa jJAna, strIveda ane puruSavedamAM paNa cha bhAMgA ane vaidarahitane traNa bhAMgA thAya che. 6 sabhyagmithyAtva,manoyoga,vacanayoga, mana:paryavajJAna,bAlapaMDita-dezavirati, vaikriyalabdhivALA, ane AhA2ka zarIramAM avazya AhArako hoya che. 7 avadhijJAna ane vibhaMgajJAnamAM avazya AhAraka jANavA. paMcendriya tiryaMco ane manuSyo vibhaMgajJAnamAM hoya che. 8 audArikazarIramAM pAMce paryAptiomAM jIva ane manuSyone viSe temaja traNa bhAMgA hoya che ane bAkInA badhA AhAraka hoya che. 9 nobhavyaabhavya, alezyA--lezyArahita ayogI ane azarIrI tathA prathama aparyAptimAM vartamAna jIvo anAhAraka hoya che. 10 saMjJA ane asaMjJA viyukta, vedarahita, akaSAyI ane kevalajJAnIne traNa bhAMgA jANavA. ekavacana vaDe siddho anAhAraka hoya che. 11 A badhI gAthAo pUrve kahelA arthane jaNAvanArI hovAthI tenA arthano vicAra karelo che, mATe grantha vadhI javAnA bhayathI pharIthI teno vicA2 ka2tA nathI, parantu 'vayaLe siddhA aLAhAravA hoMti' ahIM 'dbhavayaLe' e sthaLe tRtIyAnA arthamAM saptamI che eTale ekavacana vaDe badhe siddho anAhAraka hoya che ema jANavuM. dvitIya uddezaka samApta. / / 19 / / 660 / / zrImadAcAryamalayagiriviracita prajJApanA sUtranI TIkAnA anuvAdamAM aThyAvIzamuM AhArapada samAsa. .288 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ egUNatIsaimaM uvaogapayaM jIvAIsu uvaogabheya-pabheya parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 || egUNatIsaimaM uvaogapayaM || || jIvAIsu uvaogabheya-pabheya parUvaNaM / / kaivihe NaM bhaMte! uvaoge pannatte? goyamA! duvihe uvaoge pannatte, taMjahA-sAgarovaoge ya aNAgArovaoge yA sAgarovaoge NaM bhaMte! kativihe pannatte? goyamA! aTThavihe pannatte, taM jahA-AbhiNibohiyanANasAgarovaoge, suyaNANasAgarovaoge, ohiNANasAgarovaoge, maNapajjavanANasAgarovaoge, kevalanANasAgarovaoge, matiaNNANasAgarovaoge, suyaaNNANasAgarovaoge, vibhNgnnaannsaagrovoge| aNAgArovaoge NaM bhaMte! kativihe pannatte? goyamA! cauvihe pannatte,taMjahA-cakkhudaMsaNaaNAgArovaoge,acakkhudaMsaNaaNAgArovaoge, ohidaMsaNaaNAgArovaoge, kevaladasaNaaNAgArovaoge y| evaM jIvANaM pi||suu0-1||661|| (mU0) he bhagavan! keTalA prakArano upayoga kahyo che? he gautama! be prakArano upayoga kahyo che. te A pramANe-sAkAra upayoga ane anAkAra upayoga. he bhagavan! sAkAra upayoga keTalA prakArano kahyo che? he gautama! ATha prakArano kahyo che, te A pramANe-1 Abhinibodhika jJAna sAkAropayoga, 2 zrutajJAna, 3 avadhijJAna, 4 mana:paryavajJAna, 5 kevalajJAna, 6 matiajJAna, 7 zrataajJAna, ane 8 virbhAgajJAna sAkAropayoga. he bhagavan! anAkAra upayoga keTalA prakArano kahyo che? he gautama!cAra prakArano kahyo che. te A pramANe--1 cakSudarzana anAkAra upayoga, 2 acakSudarzana, 3 avadhidarzana, ane 4 kevaladarzana. e pramANe jIvone kahevuM. 7/1/661 (TI.) ema aThyAvIsamuM "AhAra' nAme pada kahyuM. have ogaNatrIzamAM padano prAraMbha karAya che. eno saMbandha Ache-ahIMpUrvanA padamAM gatinA pariNAmavizeSa rUpa AhArapariNAma kahyo, ahIM jJAnanA pariNAmavizeSa rUpa upayoganuM pratipAdana karAya che. temAM A prathama sUtra che--"vide ne aMte ! kavo paujtte' sUtramAM '' kAra mAgadhI bhASAnA niyamathI Avelo che. ' vAkyAlaMkAramAM Ave che. 'mA'!-paramakalyANayukta he bhagavan! upayoga keTalA prakArano kahyo che?'3payogana'-upayoga. ahIM kriyAnA arthamAM "gha" pratyaya samajavo. athavA 'payu tene'je vaDe jIva vastunuM jJAna karavAmAM pravRtta thAya te upayoga. ahIM karaNamAM "gha' pratyaya thayelo che eTale jIvano bodharUpa tAttvika vyApAra. te keTalA prakArano kahyo che? bhagavAna kahe che-- gautama! ityAdi. AkAra-pratiniyata arthane grahaNa karavAno pariNAma, kAraNa ke mAro ya vileNo' evuM zAstravacana che. AkArasahita hoya te sAkAra, evA prakArano upayoga te sAkaropayoga, tAtparya e che ke sacetana ke acetana vastumAM upayoga karato AtmA jyAre paryAya sahita vastu jANe che tyAre te upayoga sAkAra kahevAya che. ane te upayoga kALathI chadmasthane antarmuhUrta kALano ane kevalIne eka samayano hoya che. upara kahelA svarUpavALo AkAra jemAM nathI te anAkAra upayoga, 'skandhAvAranA upayoganI peThe vastunuM je sAmAnyarUpe jJAna te anAkAropayoga. A anAkAra upayoga paNa chadmasthane antarmuhUrtano che, paNa anAkAra upayoganA kALathI sAkAra upayogano kALa saMkhyAtaguNa jANavo, kAraNa ke te paryAyano pariccheda-bodha karato hovAthI temAM ghaNo kALa lAge che ane tenuM kAraNa chadmasthono tevA prakArano svabhAva che. kevalIne anAkAra upayoga eka samayano hoya che. ca zabdo svagata aneka bhedanA sUcaka che. NeraiyANaM bhaMte! kativihe uvaoge pannatte? goyamA! duvihe uvaoge pannatte,taMjahA-sAgarovaoge ya aNAgArovaoge y| NerayAiNaM bhNte| sAgArovaoge kativihe paNNatte? goyamA! chavvihe pnnnntte| taM jahA-matiNANa 1. lazkarI chAvaNIne skandhAvAra kahe che. temAM hAthI, ghoDA, ratha ane pAyadaLanuM sainya hovA chatAM jyAM tenuM vizeSarUpe jJAna na hoya paNa sainyarUpe sAmAnya bodha hoya tenA jevo anAkAra upayoga che, yadyapi nAmajAtyAdinI kalpanArahita anAkAra bodha che tethI skandhavArano upayoga paNa vizeSa upayogarUpa che to paNa temAM hAthI, ghoDA, ratha ane pAyadaLarUpa vizeSa bodhanA abhAvanI samAnatA hevAthI dUnta tarIke tenuM grahaNa karyuM che.' 289 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 egUNatIsaimaM uvaogapayaM jIvAIsu uvaogabheya-pabheya parUvaNaM sAgArovaoge, suyaNANasAgArovaoge, ohiNANasAgArovaoge, matiaNNANasAgArovaoge, suyaaNNANasAgArovaoge, vibhNgnnaannsaagaarovoge| NeraiyA NaM bhaMte! aNAgArovaoge kativihe pannatte? goyamA! tivihe pannatte, taM jahA-cakkhudasaNaaNAgArovaoge, acakkhudaMsaNaaNAgArovaoge, ohidasaNaaNAgArovaoge, evaM jAva thnniykumaaraannN| puDhavikkAiyANaM pucchaa| goyamA! duvihe uvaoge pannatte, taM jahAsAgarovaoge aNAgArovaoge yA puDhavikAiyANaM bhaMte! sAgarovaoge kativihe pannatte? goyamA! duvihe pannatte, taM jahA-[matiaNNANasAgArovaoge, matiaNNANe, sutannnnaanne| [suyaaNNANasAgArovaoge y|] puDhavikkAiyANaM aNAgArovaoge kativihe pannatte? goyamA! ege acakkhudaMsaNaaNAgArovaoge pannatte, evaMjAva vnnpphikaaiyaannN| beiMdiyANaM pucchaa| goyamA! duvihe uvaoge pannatte,taMjahA-sAgAre, aNAgAre y| [sAgarovaoge aNAgArovaoge y|] beiMdiyANaM bhaMte! sAgarovaoge kativihe pannatte? goyamA! cauvihe pannatte, taM jahAAbhiNibohiyaNANasAgArovaoge,suyanANasAgArovaoge, mtiannnnaannsaagaarovoge,sutannnnaannsaagrovoge| beiMdiyANa bhaMte! aNAgArovaoge kativihe pannatte? goyamA! ege acakkhudaMsaNa-aNAgArovaoge, evaM teiMdiyANa vi| cauriMdiyANa vi evaM ceva, NavaraM aNAgArovaoge duvihe pannatte, taM jahA-cakkhudasaNaaNAgArovaoge, ackhudsnnannaagaarovoge| paMciMdiyatirikkhajoNiyANaM jahA nneriyaannN| maNussANaM jahA ohie uvaoge bhaNiyaM bhaanniyvvN| vANamaMtara-joisiya-vemANiyANaM jahA NeraiyANaM ||suu0-2||662|| (mULa) he bhagavan! narakione keTalA prakArano upayoga kahyo che? he gautama! be prakArano upayoga kahyo che-sAkAra upayoga ane anAkAra upayoga. he bhagavan! narayikone sAkAra upayoga keTalA prakArano kahyo che? he gautama! cha prakArano kahyo che. te A pramANe-1 matijJAna sAkAropayoga, 2 zrutajJAna, 3 avadhijJAna, 4 matiajJAna, 5 zrutaajJAna, 6 vibhaMgajJAna. he bhagavan! nairakione anAkAra upayoga keTalA prakArano kahyo che? he gautama! traNa prakArano kahyo che. te A pramANe-1 A cakSudarzana anAkAropayoga, 2 acakSudarzana, 3 avadhidarzana. e pramANe stanatakumAro sudhI jANavuM. pRthivIkAyiko sabandha pracchA. he gautama! be prakArano upayoga kahyo che. te A pramANe sAkAra upayoga ane anAkAra upayoga. pRthivIkoyiko sabajo prazna. he gautama! be prakArano che. te A pramANe--matiajJAna, ane zrutajJAna. pRthivIkAyikone anAkAra upayoga keTalA prakArano kahyo che? he gautama! eka acakSudarzanarUpa anAkAra upayoga kahyo che. e pramANe vanaspatikAyiko sudhI jANavuM. beIndriyo sabaMdhe pRcchA. he gautama! be prakArano upayoga kahyo che. te A pramANe-sAkAra upayoga ane anAkAra upayoga. he bhagavana! beindriyone sAkAra upayoga keTalA prakArano kahyo che? he gautama! cAra prakArano kahyo che. te A pramANe-AbhinibodhikajJAna, zrutajJAna, matiajJAna, ane zrutaajJAna. beindriyone anAkAra upayoga keTalA prakArano che? he gautama! eka acakSudarzanarUpa anAkAra upayoga che. e pramANe te indriyone jANavuM. caurindriyone emaja jANavuM. paranta tene anAkAra upayogabe prakArano kahyo che. te A pramANe-cakSudarzana anAkAropayoga ane acasudarzana anAkAropayoga. paMcendriya tiryaMcone nairayikonI peThe kahevuM. manuSyone jema sAmAnya upayoga saMbadhe kahyuM che temaja kahevuM. he bhagavana! vyattara, jyotiSika ane vaimAnikone keTalA prakAranA upayoga hoya?narayikonI jema jANavuM. //ra //662// (TI0) temAM sAkAra upayoganA bhedo kahevAnI icchAvALA sUtrakAra A sUtra kahe cha-"sAnovone mAM aMte!'iti. he bhagavan! sAkAra upayoga keTalA prakArano che-ityAdi. abhi-arvAbhimukha-padArthasApekSa ni-niyata, pratiniyata svarUpavALo nizcita bodha-bodhavizeSate abhinibodha. abhinibodha zabdano vinayAdimAM pAThamAnI svArthamAM 'ika'pratyaya karavAthI abhinibodhika 290 Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ egUNatIsaimaM uvaogapayaM jIvAIsu sAgArANAgArovaoga parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 rUpa thAya che. kadAcit "svArthika pratyayo mULa prakRti-zabdanA liga ane vacanane choDI de che, tethI Abhinibodhika zabdanuM napuMsaka liga che. jema vinaya eja vainayika. athavA nivRdhyate amAt smina vA-jenAthI athavA jene viSe bodha thAya te abhinibodha-eTale tenA AvaraNarUpa karmano kSayopazama, te vaDe nivRtta-utpanna thayeluM te AbhinibodhikA evA prakAranuM jJAna te Abhinibodhika jJAna. te indriya ane mananA nimitte thayelo yogya dezamAM rahelI vastuno spaSTa pratibhAsa-bodhavizeSarUpa che. evA prakArano sAkAra upayoga te Abhinibodhika jJAna sAkAra upayoga kahevAya che. zravaNa-zruta-eTale vAcyavAcakabhAvapUrvaka zabdanI sAthe saMbandhavALA arthanuM grahaNa karavAmAM kAraNabhUta bodhavizeSa, "AvA AkAravALI vastu ghaTazadvAcya che ane te jaladhAraNa karavA vagere rUpa athakriyA karavAne samartha che' ityAdirUpe pradhAna karAyelo sAmAnya pariNAma jene viSe che evo zabda ane arthanuM paryAlocana karanAra indriya ane manonimitte thayelo bodhavizeSa te zrutajJAna. teno pharI sAkAra upayoga zabda sAthe vizeSaNa samAsa karavo. ava zabdano artha "nIce' evo thAya che eTale je vaDe nIce vistAravALI vastuno "dhIyate' bodha thAya te avadhi. athavA avadhi-maryAdA, rUpIja dravyomAM jANavApaNe pravRttirUpa maryAdA sahita je jJAna te avadhijJAna. pari-sarvathA, avagamana karavuM. avana, gamana vagere zabdo paryAyo che. ane sarvagatyarthakadhAta jJAnArthaka hovAthI jANavuM evo artha thAya che. mana viSe athavA mana sabandhI sarvathA jANavuM te mana:paryavajJAna kahevAya che. paryaya' evuM pAThAntara paNa che. teno artha to pUrvavat jANavo. athavA mana:paryAya' evaM pAThAntara che. temAM maNi pati-manane sarvathA jANe te mana:paryAya. athavA mananA paryAyodharmo, bAhya vastano vicAra karavAnA prakAro, teone viSe athavA teonuM je jJAna te mana:paryAyajJAna kahevAya che. A jJAnano viSaya aDhI dvIpa ane samadromAM rahelA saMjJI paMcendriyanA manogata dravyo che. kevaLa-eka, kAraNa ke atyAdijJAna nirapekSa che. kema che kAlpasthika jJAna naSTa thAya che tyAre kevaLajJAna upaje che-evuM zAstranuM vacana che. athavA kevaLa-zuddha, kAraNa ke tenA AvaraNarUpa karmamela dUra thayA che. athavA kevaLa-saMpUrNa prathamathIja tenA badhA AvaraNono kSaya thavAthI saMpUrNarUpe utpanna thAya che, athavA kevaLa-asAdhAraNa, kAraNa ke tenA jJAnano viSaya ananta che. evA prakAranuM jJAna te kevalajJAna. tathA mati, zrata ane avadhi jyAre mithyAtvamohavaDe malina thAya che tyAre anukrame matiajJAna, zrataajJAna ane vibhaMgazAna tarIke teono vyavahAra thAya che. kahyuM cha--mAtrayajJAnamafpa mavati mithyAtvasaMyuvatam'iti. AdinA traNa jJAna mithyAtvasaMyukta hoya tyAre ajJAnarUpe thAya che. 'vibhaMga'vi-viparita bhajajJAnano prakAra jene che te vibhakajJAna.badheya sAkAra upayoga zabdanI sAthe vizeSaNa samAsa karavo. ////662o. || gIvArA sArAparovoga parUva || - jIvANaM bhaMte! kiM sAgArovauttA aNAgArovauttA? goyamA! sAgArovauttA vi aNAgArovauttA vi|sekennttennN bhaMte! evaM vuccati-'jIvA sAgArovauttA vi aNAgArovauttA vi? goyamA! je NaM jIvA aabhinnibohiynnaannsutnnaann-ohinnaann-mnnpjjvnnaann-kevlnnaann-miannnnaann-sutannnnaann-vibhNgnnaannovuttaa| teNaM jIvA sAgArovauttA, je NaM jIvA cakkhudaMsaNa-acakkhudaMsaNa-ohidaMsaNa-kevaladasaNovauttA te NaM jIvA aNAgArovauttA, se teNaTeNaM goyamA! evaM vuccati-'jIvA sAgArovauttA vi aNAgArovauttA vi| NeraiyA NaM bhaMte! kiM sAgArovauttA aNAgArovauttA? goyamA! NeraiyA sAgArovauttA vi aNAgArovauttA vi| se keNaTeNaM bhaMte! evaM vuccati? goyamA!je NaMNeraiyA AbhiNibohiyaNANa-sutaNANa-ohiNANa-matiaNNANa-sutaannANavibhaMgaNANovauttA te NaM NeraiyA sAgArovauttA,jeNaM NeraiyA cakkhudaMsaNa-acakkhudasaNa-ohidasaNovauttA te NaM NeraiyA aNAgArovauttA, se teNaTeNaM goyamA! evaM vuccati-jAva 'sAgArovauttA vi aNAgArovauttA vi', evaM jAva thnniykumaaraa| puDhavikkAiyANaM pucchaa| goyamA! taheva jAva je NaM puDhavikkAiyA matiaNNANa - 291 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 egUNatIsaimaM uvaogapayaM jIvAIsu sAgArANAgArovaoga parUvaNaM sutaaNNANovauttA te NaM puDhavikkAiyA sAgArovauttA, je NaM puDhavikkAiyA acakkhudaMsaNovauttA te NaM puDhavikkAiyA aNAgArovauttA, se teNaTeNaM goyamA! evaM vuccati jAva vnnpphikaaiyaa| beiMdiyANaM [bhaMte!] aTThahiyA taheva pucchaa| goyamA! jAva je NaM beiMdiyA AbhiNibohiyaNANa-suyaNANa-matiaNNANasuyaaNANovauttA te NaM beiMdiyA sAgArovauttA,jeNaM beiMdiyA acakkhudasaNovauttA te NaM beiMdiyA aNAgArovauttA, se teNaTeNaM goyamA! evaM vuccati, evaM jAva cauridiyA, NavaraM cakkhudaMsaNaM abbhaiyaM curidiyaannN| paMceMdiyatirikkhajoNiyA jahA NeraiyA, maNUsA jahA jIvA, vANamaMtara-jotisiya-vemANiyA jahA NeraiyA paNNavaNAe bhagavaIe egUNatIsaimaM uvaogapayaM smttN| (mULa) he bhagavan! jIvo zuM sAkAra upayogavALA che ke anAkAra upayogavALA che? he gautama! sAkAra upayogavALA paNa che ane anAkAra upayogavALA paNa che. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho ke jIvo sAkAra upayogavALA paNa che ane anAkAra upayogavALA paNa che. he gautama!je hetuthI jIvo Abhinibodhika jJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna, kevalajJAna, matiajJAna, zrutaajJAna, ane vibhAjJAnanA upayogavALA hoya che te hetuthI jIvo sAkAra upayogavALA che. je hetuthI jIvo cakSudarzana, acakSudarzana, avadhidarzananA upayogavALA hoya che te hetuthI jIvo anAkAra upayogavALA che. te mATe he gautama! ema kahevAya che ke jIvo sAkAra upayogavALA paNa hoya che ane anAkAra upayogavALA paNa che. he bhagavan! narayiko sAkAra upayogavALA che ke anAkAra upayogavALA che? he gautama! sAkAra upayogavALA paNa hoya che ane anAkAra upayogavALA paNa che. he bhagavan! zA hetuthI ema kaho cho? he gautama! je hetuthI nairayiko Abhinibodhika jJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, matiajJAna, zrutaajJAna, ane vibhakkajJAnanA upayogavALA hoya che te hetuthI narayiko sAkAra upayogavALA che. je hetuthI nairayiko cakSudarzana, acakSudarzana ane avadhidarzananA upayogavALA hoya che te hetuthI narayiko anAkAra upayogavALA hoya che, te mATe he gautama! ema kahuM chu keyAvat sAkAra upayogavALA hoya che ane anAkAra upayogavALA hoya che. e pramANe svanitakumAro sudhI jANavuM. pRthivIkAyiko saMbadhe pRcchA. he gautama! temaja kahevuM. vAva je hetuthI pRthivIkAyiko matijJAna ane zrutajJAnanA upayogavALA hoya che te hetuthI pRthivIkAyiko sAkAra upayogavALA che. je hetuthI pRthivIkAyiko acakSudarzananA upayogavALA hoya che te hetuthI pRthivIkAyiko anAkAra upayogavALA che, te mATe he gautama! ema kahuM chuM. e pramANe vanaspatikAyiko sudhI jANavuM. he bhagavan! beIndriyonA artha-prayojana daNDaka sahita temaja pRcchA karavI. he gautama! yAvat je hetuthI beIndriyo AbhinibodhikajJAna, zrutajJAna, matiajJAna, zrutaajJAnanA upayogavALA che te hetuthI beIndriyo sAkAra upayogavALA che. je hetuthI beIndriyo acasudarzananA upayogavALA che te hetuthI anAkAra upayogavALA che. te mATe he gautama! huM ema kahuM chuM. e pramANe caurindriyo sudhI jANavuM. parantu caurindriyone cakSudarzana adhika kahevuM. paMcendriya tiryaMco narayikonI peThe ane manuSyo jIvonI peThe samajavA. vyattara, jyotirSika ane vaimAniko nairayikonI jema jANavA. /a663 1. prajJApanA bhagavatImAM ogaNatrIzamuM upayogapada samApta. (TI) anAkAra upayoganA bhedo jaNAve che- Iovone je aMte'! he bhagavan! anAkAra upayoga keTalA prakAre che? ityAdi. temAM cakSuindriya vaDedarzana-rUpa sAmAnyanuM grahaNa karavuM te cakSudarzana,te rUpa anAkAropayoga te cakSudarzana anAkAropayoga, acakSu-cakSu sivAyanI bAkInI indriyo ane mana vaDe potapotAnA viSayanuM sAmAnya jJAna te acakSudarzana. te pachI anAkAra * upayoganI sAthe vizeSaNasamAsa karavo. e pramANe pachInA sUtromAM paNa jANavuM. avadhirUpa-maryAdita-mAtra rUpI dravya viSayaka . 292 Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ egUNatIsaimaM uvaogapayaM jIvAIsu sAgArANAgArovaoga parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 darzana-sAmAnya jJAna te avadhidarzana. kevaLa-saMpUrNa jagatamAM rahelI sarva vastuonuM sAmAnya jJAnarUpa darzana te kevaLadarzana.. (pra0) mana:paryavajJAnanuM darzana kema nathI hotuM? jethI pAMcamo anAkAra upayoga thato nathI? (10) mananA paryAya saMbadhe je jJAna thAya te mananA paryAyane ja (prathamathI) vizeSarUpe grahaNa karatuM utpanna thAya che. paryAya-vizeSa, ane vizeSaviSayaka jJAna ja kahevAya paNa darzana kahevAtuM nathI. mATe mana:paryavajJAnanA darzanano abhAva che, mATe pAMcamA anAkAra upayogano asaMbhava che. "e pramANe jIvone kahevuM.' ema sAmAnya upayoganI peThe jIvone paNa upayoga be prakArano kahelo che ema jANavuM. temAM paNa sAkAra upayoga ATha prakArano che. ane anAkAra upayoga cAra prakArano che. tAtparya e che ke jema pUrve jIvapadarahita upayogasUtra sAmAnyathI kahyuM tema jIvapadasahita kahevuM. jema ke "he bhagavan! jIvone keTalA prakArano. upayoga kahyo che? he gautama! be prakArano upayoga kahyo che te A pramANe-sAkAra upayoga ane anAkAra upayoga. he bhagavana! jIvone sAkAra upayoga keTalA prakArano kahyo che. he gautama!ATha prakArano kahyo che'-ItyAdi. e pramANe sAmAnya paNa jIvonA upayogano vicAra karyo. have covIza daMDakanA kramathI nairayikAdinA upayogano vicAra kare che... riyA nuM aMte! he bhagavana?rayikone keTalA prakArano upayoga che? ItyAdi, nairayiko be prakAranA che-samyagdaSTi ane mithyASTi. avadhijJAna paNa teone bhavanimisake avazya utpanna thAya che. kAraNa ke mavapratyayo nAra-hevAnA" (tattvA0 a. 1. su. 22) evuM vacana che. temAM samyagdaSTine matijJAna, zrutajJAna, ane avadhijJAna hoya che ane mithyAdaSTine matiajJAna, zrutaajJAna, ane vibhajJAna hoya che. eTale sAmAnyapaNe nairayikone cha prakArano sAkAra upayoga hoya che. anAkAra upayoga traNa prakArano che. jemaka-cakSudarzana, acakSudarzana ane avadhidarzana. e traNa prakArano anAkAra upayoga samyagdaSTi ane mizrAdaSTine sAmAnyapaNe jANavo. kAraNa ke sUtramAM bannene avadhidarzana kaheluM che. e pramANe asurakumArathI AraMbhI svanitakumAra sudhInA bhavanapatine jANavuM. pRthivIkAyikone sAkAra upayoga be prakArano che. jemake-matiajJAna ane zrutaajJAna. anAkAra upayoga eka acakSudarzanarUpa che. bAkInA upayogo teone hotA nathI. kAraNa ke teo samyagdarzanAdi labdhi rahita che. e pramANe apa, tejas, vAyu ane vanaspatine paNa jANavuM. beindriyone sAkAra upayoga cAra prakArano che. jemake-matijJAna, zrutajJAna, matiajJAna ane zrutaajJAna. temAM aparyAptAvasthAmAM sAsvAdanapaNAne prApta thayelA keTalAkane matijJAna ane zrutajJAna hoya che ane bAkInAne matiajJAna ane zrataajJAna hoya che. tathA acakSudarzanarUpa eka anAkAra upayoga hoya che. bAkInA upayogo teone hotA nathI. paNa samajavuM. caurindriyone paNa emaja jANavuM. parantu eTalI vizeSatA che ke teone anAkAra upayoga be prakArano hoya cha- cakSudarzana ane acakSudarzana.paMcendriya tiryaMcone sAkAra upayoga cha prakArano che. jemaka-1 matijJAna, 2 zrutajJAna, 3 avadhijJAna, 4 matiajJAna, 5 zrutaajJAna, ane 6 vibhaMgajJAna. anAkAra upayoga traNa prakArano che. jemake cakSudarzana, acakSudarzana ane avadhidarzana. kAraNa ke keTalAeka paMcendriya tiryaMcomAM avadhijJAna ane avadhidarzanano saMbhava che. manuSyone yathAsaMbhava ATheya sAkAra upayogo ane cAreya anAkAra upayogo hoya che, kAraNa ke teomAM sarva jJAno ane darzanonI labdhino saMbhava che. vyattara, jyotiSika ane vaimAniko nairayikonI peThe jANavA. e pramANe sAmAnyathI covIza daMDakanA kramathI jIvonA upayogano vicAra karyo. have mandabuddhivALAne spaSTa bodha thAya mATe jIvo ja te te upayoga sahita covIza daMDakanA kramathI vicArAya -'gIvA aMte'! he bhagavana jIvo ityAdi sugama che. 3663 prajJApanA sUtranI TIkAnA anuvAdamAM ogaNatrIzamuM upayoga pada samApta. 993 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tIsaimaM pAsaNayApayaM jIvAIsu pAsaNayAbheya- pabheya parUvaNaM | tIsaimaM pAsaNayApayaM || || jIvAIsu pAsaNayAbheya- pabheya parUvaNaM || kativihA NaM bhaMte! pAsaNayA paNNattA ? goyamA ! duvihA pAsaNayA pannattA, taM jahA - sAgArapAsaNayA, annaagaarpaasnnyaa| sAgArapAsaNayA NaM bhaMte! kaivihA pannattA ? goyamA ! chavvihA paNNattA, taM jahAsuyaNANasAgArapAsaNayA, ohiNANasAgArapAsaNayA, maNapajjavaNANasAgArapAsaNayA, kevalaNANasAgArapAsaNayA, suyaaNNANasAgArapAsaNayA, vibhaMgaNANasAgArapAsaNayA / aNAgArapAsaNayA Na bhaMte! kaivihA pannattA ? goyamA! tivihA pannattA, taM jahA - cakkhudaMsaNa aNAgArapAsaNayA, ohidaMsaNaaNAgArapAsaNayA, kevaladaMsaNaaNAgArapAsaMNayA, evaM jIvANaM pi| NeraiyANaM bhaMte! kativihA pAsaNayA paNNattA ? goyamA ! duvihA pannattA, taM jahA - sAgArapAsaNayA, aNAgArapAsaNayA / NeraiyANaM bhaMte! sAgArapAsaNayA kativihA pannattA ? goyamA ! caDavvihA pannattA, taM jahA - suyaNANasAgArapAsaNayA, ohiNANasAgArapAsaNayA, suyaaNNANasAgArapAsaNayA, vibhaMgaNANasAgArapAsaNayA / NeraiyANaM bhaMte! aNAgArapAsaNayA kativihA pannattA ? goyamA ! duvihA pannattA, taM jahA-cakkhudaMsaNaaNAgArapAsaNayA ya ohidaMsaNaaNAgArapAsaNayA ya evaM jAva thnniykumaaraa| puDhavikkAiyANaM bhaMte! kativihA pAsaNayA pannattA ? goyamA ! egA sAgArapAsaNayA / puDhavikkAiyANaM bhaMte! sAgArapAsaNayA kativihA pannattA?.goyamA! egA suyaaNNANasAgArapAsaNayA pannattA, evaM jAva vnnpphikaaiyaannN| beiMdiyANaM bhaMte! kativihA pAsaNayA pannattA ? goyamA ! egA sAgArapAsaNayA pnnttaa| beiMdiyANaM bhaMte! sAgArapAsaNayA kativihA pannattA? goyamA! duvihA pannattA, taM jahA suyaNNANasAgArapAsaNayA, suyaaNNANasAgArapAsaNayA, evaM teiMdiyANa vi| cauriMdiyANaM pucchaa| goyamA ! duvihA pannattA, taM jahA - sAgArapAsaNayA ya aNAgArapAsaNayA y| sAgArapAsaNayA jahA beiMdiyANaM / cauridiyANa bhaMte! aNAgArapAsaNayA kativihA pannattA ? goyamA ! egA cakkhudaMsaNaaNAgArapAsaNayA pannattA / maNUsANaM jahA jIvANaM, sesA jahA NeraiyA jAva vemANiyA / sU0 - 1 / / 664 / / trIzamuM pazyattA pada. (bhU0) he bhagavan! DeTA prAre pAsaezayA-pazyattA- traiAliGa athavA spaSTa darzana3pa jodha udyo che? he gautama! je prakAre che. te A pramANe--sAkAra pAsaNayA ane anAkAra pAsaNayA. he bhagavan! sAkAra pAsaNayA keTalA prakAre kahI che? he gautama! cha prakAranI kahI che. te A pramANe--1 zrutajJAnapAsaNayA, 2 adhijJAna, 3 mana:paryavajJAna, 4 kevalajJAna, 5 zrutaajJAna ane 6 vibhaMgajJAnapAsaNayA. he bhagavan! anAkArapAsaNayA keTalA prakAranI che? he gautama! traNa prakAranI cha - 1 yakSuharzana anADAra pAsaeAyA, 2 avadhidarzana, u devalaharzana se prabhANe kavone paae| uhevu. he bhagavan ! nairayikone keTalA prakAranI pAsaNayA hoya che? he gautama! be prakAranI hoya che. te A pramANe--sAkAra pAsaNayA ane anAkAra pAsaNayA. he bhagavan! naiyikone sAkAra pAsaNayA keTalA prakAranI che? he gautama! cAra prakAranI che. te A pramANa--1 zrutajJAnapAsaNayA, 2 avadhijJAnapAsaNayA, 3 zrutaajJAnapAsaNayA ane 4 vibhaMgajJAnapAsaNayA. hai bhagavan!naiyikone anAkArapAsaNayA keTalA prakAranI che?he gautama! be prakAranI che. te A pramANa--cakSudarzanapAsaNayA ane avadhidarzanapAsaNayA. e pramANe stanitakumAro sudhI jANavuM. he bhagavan! pRthivIkAyikone keTalA prakAranI pAsaNayA hoya che? he gautama!teone eka sAkArapAsaNayA hoya che. he bhagavan! pRthivIkAyikone sAkArapAsaNayA keTalA 294 Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIsaimaM pAsaNayApayaM jIvAIsu pAsaNayAbheya-pabheya parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 prakAranI che?he gautama! teone eka zrutajJAnasAkArapAsaNayA hoya che. ema vanaspatikAyiko sudhI jANavuM. he bhagavana! beindriyone keTalA prakAranI pAsaNayA hoya che? he gautama! eka sAkAra pAsaNayA hoya che. e pramANe te Indriyone paNa jANavuM. caurindriyo saMbandha pRcchA. he gautama! teone pAsaNayA-pazyattA be prakAranI kahI che. te A pramANe-sAkAra pAsaNayA ane anAkAra pAsaNayA. sAkAra pAsaNayA beIndriyone kahI che tema kahevI. he bhagavan! caurindriyone anAkAra pAsaNayA keTalA prakAranI che? he gautama! eka cakSudarzanarUpa anAkAra pAsAyA hoya che. manuSyone jIvonI peThe kahevuM. bAkInA jIvone nairayikonI jema vaimAnika sudhI kahevuM. ////664ll (TI) e pramANe ogaNatrIzamuM pada kahyuM. have trIzamA padano prAraMbha thAya che. eno saMbandha A pramANe che-pUrvanA padamAM jJAnanA parimANa vizeSarUpa upayoga kahyo, ahIM paNa jJAnanA pariNAmavizeSarUpa upayogane viSe pazyattAno vicAra karAya che. kAraNa ke vaikAlika athavA spaSTa upayogane pazyattA kahe che. temAM A prathama sUtra che--he bhagavan! keTalA prakAre 'pAsaNayA'pazyattA kahelI che? ahIM 'da' dhAtu jovAnA arthamAM che. 'pazyati'-ahIM vartamAna arthamAM kartari atRca pratyaya thAya che ane anan Adeza thAya che. das dhAtuno pazya' Adeza thAya che. to bhAva: pathaTI. ahIM bhAva arthamAM talu pratyaya thayo che. tyAra pachI akArAnta zabdathI ApU pratyaya thavAthI 'pAsaNayA' zabda kahevAya che. A pAsaNayA zabda upayoganI peThe sAkAra ane anAkAra bodhano pratipAdaka che. tathA upayoga viSe prazna ane uttara A pramANe cha- "he bhagavan! upayoga keTalA prakArano kahyo che? he gautama!be prakArano upayoga kahyo che, te A pramANe-sAkAra upayoga ane anAkAra upayoga. tema pazyattA viSe prazna ane uttarasUtra A pramANe- he bhagavan! keTalA prakAranI pAsaNayA kahI che? he gautama! be prakAranI kahI che. te A pramANe-sAkAra pazyattA ane anAkAra pattA. (pra) sAkAra ane anAkAra bheda samAna chatAM upayoga ane pAsaNayAmAM kaI vizeSatA che ke jethI upayogathI pAsaNayA-pazyattA judI kaho cho? (10) sAkAra ane anAkAra bhedanA peTAbhedanI saMkhyArUpa vizeSatA che. jemake-pAMca jJAna ane traNa ajJAna e ATha prakArano sAkAra upayoga che. ane sAkAra pazyattA cha prakAranI che, kAraNa ke matijJAna ane pratiajJAnane pazyattA mAnatA nathI. zA hetuthI? uttara-ahIM pazyattA eTale pazyatabhAvaH-jonArano bhAva-pekSaNa jANavuM, jemake da dhAtu prekSaNa-jovAnA arthamAM che. ahIM sAkAra pazyattAno vicAra karatAM prakRSTa-adhika dIrdha kALa paryanta IkSaNa ane anAkAra pazyattAno vicAra karatAM prakRSTaspaSTarUpa IkSaNa te ahIM ruDhithI prekSaNa jANavuM. tethI je jJAna vaDe traNa kALano bodha thAya teja jJAna dIrdhakALano viSaya hovAthI sAkAra pazyattA zabdathI kahevAya che, anya jJAna kahevAtuM nathI. matijJAna ane matiajJAna utpanna ane vinAzane nahi prApta thayelA arthanuM grahaNa karanAra vartamAnakAla viSayaka che. A saMbandha matijJAnane AzrayI anya sthaLe kahyuM che ke namavahArivuM VqnavaghuIIT no viyonimAM tamafpanivadhi tiA' je lokamAM avagrahAdirUpa, vartamAna vastune grahaNa karanAra indriya ane mananA nimittathI jJAna thAya che tene AbhinibodhikajJAna kahe che. tethI te banne jJAna sAkArapazyattA zabda vAcya nathI. zrutajJAnAdi trikAlaviSayaka che. jemake zrutajJAna vaDe atIta ane anAgata bhAvo paNa jANI zakAya che. kahyuM che ke " puNa tivAstavisarca nA mAMthAnusAra vinA phaMDiyama nimitte sucanA taM nILA veMtii"trikAlaviSayaka, Agama granthane anusAre indriya ane mananimitte je vijJAna thAya che tene jino zrutajJAna kahe che. avadhijJAna paNa atIta ane anAgata asaMkhyAtI utsarpiNI avasarpiNIrUpa kALa jANe che. mana:paryavajJAna paNa palyopamano asaMkhyAtamo bhAga atIta ane bhaviSyakALa jANe che ane kevaLajJAna sarvakALa viSayaka suprasiddha che. zrutaajJAna ane vibhajJAna paNa trikAlaviSayaka che. kAraNa ke te vaDe paNa atIta ane anAgata bhAvanuM jJAna thAya che. tethI te jJAno sAkArapazyattA zabda vaDe kahevAya che. jemAM pUrvokta svarUpavALA AkAranI phuraNA thAya te bodha vartamAnakALa viSayaka hoya ke trikAlaviSayaka hoya tyAM badhe upayoga zabda pravarte che, - 295 Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tIsaimaM pAsaNayApayaM jIvAIsu passibheya parUvaNaM mATe sAkAra yoga ATha prakArano che. cakSudarzana, acakSudarzana, avadhidarzana ane kevaLadarzana ema cAre prakAre anAkAra upayoga che ane anAkArapazyattA traNa prakAre che. kAraNa ke acakSudarzana anAkArapazyattArUpa nathI. zA hetuthI? tenuM kAraNa e che ke pUrve anAkArapazyattAno vicAra karatA kahyuM che ke prakRSTa-spaSTa IkSaNarUpa anAkArapazyattA che. ane acakSudarzanamAM spaSTa IkSaNa nathI, kAraNa ke AtmA cakSunI jema bAkInI indriyo ane mana vaDe jANato nathI, tethI acakSudarzana anAkArapazyattArUpa nahi hovAthI traNa prakAre anAkArapazyattA che. e pramANe sAkAra bheda ane anAkAra bhedanA pratyeka peTAbhedamAM vicitratA hovAthI upayoga ane pazyattAmAM moTI vizeSatA che. eka vizeSatAnuM pratipAdana karavAnI icchAvALA sUtrakAra prathamathI tenA sAkAra ane anAkAra bhedo ane tenA peTA bhedonuM pratipAdana kare che-"he gautama! be prakAranI pazyattA che. te A pramANe-sAkAra pazyattA ane anAkAra pazyatA. he bhagavan! sAkAra pazyattA keTalA prakAranI kahI che?--ityAdi sUtranA arthano vicAra karyo che. e pramANe sAmAnyapaNe (r)156na vizeSa2Dita pazyattA 580. 4 015 vizeSa sAlita pazyattA evaM jIvANaMpi' meM prabhArI pAne 59 De me pUrva ityA pramANe pAne 59 / bheTale 15hanA vizeSa sahita 59 5zyattA 6vI. te mA prabhArI-jIvANaM bhaMte ! sAgArapAsaNayA kativihA paNNattA? goyamA! duvihA paNNattA, taM jahA-sAgArapAsaNayA ya aNAgArapAsaNayA yA jIvANaM bhaMte ! sAgArapAsaNayA kativihA paNNattA? ityAhibhagavana! vona 24 / prA2nI pazyattA cha? gautama! be prakAranI pazyattA kahI che. te A pramANe-sAkAra pazyattA ane anAkAra pazyattA. he bhagavan! jIvone sAkAra pazyattA keTalA 52nI 550' tyA pramANe pAne 5 sAmAnya pazyatta DI. ve yovAze 31 mAcha-'neraiyA NaM bhaMte' he bhagavan! nairayikone keTalA prakAranI pazyattA kahI che? ityAdi sugama hovAthI ane ghaNuM karI upayoga padamAM teno vicAra karelo hovAthI pUrve kahelI bhAvanAne anusAra svayaM jANI levuM. e pramANe sAmAnyathI ane vizeSathI jIvo ne pazyattA kahI. // 1 // 664 // || jIvAIsuparisabheya parUvaNaM / / jIvA NaM bhaMte! kiM sAgArapassI, aNAgArapassI? goyamA! jIvA sAgArapassI vi, aNAgArapassI vi| se keNaTeNaM bhaMte! evaM vuccati-'jIvA sAgArapassI vi, aNAgArapassI vi'? goyamA! je NaM jIvA sutaNANI ohiNANI maNapajjavaNANI kevalaNANI suyaaNNANI vibhaMgaNANI te NaM jIvA sAgArapassI, je NaM jIvA cakkhudasaNI ohidaMsaNI kevaladasaNI te NaM jIvA aNAgArapassI, se teNaTeNaM goyamA! evaM vuccati- 'jIvA sAgArapassI vi aNAgArapassI vi'| NeraiyA NaM bhaMte! kiM sAgArapassI, aNAgArapassI? goyamA! evaM ceva, NavaraMsAgArapAsaNayAe maNapajjavaNANI kevalaNANI Na vuccaMti, aNAgArapAsaNayAe kevaladasaNaM Natthi, evaM jAva thnniykumaaraa| puDhavikkAiyANaM pucchaa| goyamA! puDhavikkAiyA sAgArapassI, No annaagaarpssii| se keNadveNaM bhaMte! evaM vuccati? goyamA! puDhavikkAiyANaM egA suyaaNNANasAgArapAsaNayA paNNattA, se teNaTeNaM goyamA! evaM vuccati, evaMjAva vnnsstikaaiyaa| beiMdiyANaM pucchaa| goyamA! sAgArapassI, No annaagaarpssii| sekeNadveNaM bhaMte! evaM vuccati? goyamA! beiMdiyANaMduvihAsAgArapAsaNayA paNNattA,taMjahA-suyaNANasAgArapAsaNayA ya, suyaaNNANasAgArapAsaNayA ya, se teNaTeNaM goyamA! evaM vuccti| evaM teiMdiyANa vi| cauridiyANaM pucchaa| goyamA! cariMdiyA sAgArapassI vi, aNAgArapassI vi| sekeNaTeNaM0? goyamA! je NaM cauridiyA suyaNANI suyaannANI te NaM cauriMdiyA sAgArapassI, je NaM cauriMdiyA cakkhudaMsaNI te NaM cauriMdiyA aNAgArapassI, se teNadveNaM goyamA! evaM vuccti| maNUsA jahA jIvA, avasesA jahA NeraiyA jAva vemaanniyaa||suu0-2||665|| (bhU0) he bhagavan! (r)po shusaas26shii-saa||25shyttaapaamaa anaa2shaa-mnaa|2 5zyattApAmA cha? 3 gautama! . 296 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIsaimaM pAsaNayApayaM kevalIuvaoga parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 jIvo sAkAra pazyattAvALA paNa che ane anAkAra pazyattAvALA paNa che. he bhagavan! e zA hetuthI kaho cho ke "jIvo sAkArapazyattAvALA paNa che ane anAkArapazyattAvALA paNa che"?he gautama! je hetuthI jIvo zrutajJAnI, avadhijJAnI, mana:paryavajJAnI, kevalajJAnI, zrutajJAnI ane virbhAgajJAnI che te hetuthI sAkArapazyattAvALA che. je hetuthI jIvo cakSudarzanI, avadhidarzanI ane kevaladarzanI che te hetuthI jIvo anAkArapazyattAvALA che. te mATe he gautama! huM ema kahuM chuM ke "jIvo sAkAradarzI paNa che ane anAkAradarzI paNa che." he bhagavan! narayiko sAkArapazyattAvALA che ke anAkAra pazyattAvALA che? he gautama! emaja jANavuM. parantu sAkArapazyattAmAM mana:paryavajJAnI ane kevalajJAnI na kahevA. ane anAkArapazyattAmAM kevaladarzanI nathI. e pramANe svanitakumAro sudhI jANavuM. pRthivIkAyiko saMbadhe pRcchA. he gautama!. pRthivIkAyiko sAkArapazyattAvALA hoya che paNa anAkArapazyattAvALA nathI. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho? he gautama! pRthivIkAyikone eka zrutaajJAnarUpa sAkArapazyattA kahI che. te mATe he gautama! huM ema kahuM chuM. e pramANe vanaspatikAyiko sudhI jANavuM. beIndriyo saMbadhe pRcchA. he gautama!teo sAkArapazyattAvALA che, paNa anAkArapazyattAvALA nathI. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho? he gautama!beindriyone be prakAranI sAkArapazyattA kahI che. jemaka-zrutajJAna sAkArapazyattA ane zrutaajJAna sAkArapazyattA, te hetuthI he gautama! huM ema kahuM chuM. e pramANe teIndriyone paNa jANavuM caurindriyo saMbadhe pRcchA. he gautama! caurindriyo sAkArapazyattAvALA paNa hoya che ane anAkArapazyattAvALA paNa hoya che. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho?he gautama! je hetuthI caurindriyo zrutajJAnI ke zrutaajJAnI che te hetuthI caurindriyo sAkArapazyattAvALA che. je hetuthI caurindriyo cakSudarzanI che te hetuthI caurindriyo anAkAra-pazyattAvALA che. te hetuthI he gautama! ema kahuM chuM. manuSya jIvonI peThe ane bAkInA nairayikonI peThavaimAnika sudhI jANavA.ra665ll. (TI.) have pazyattA sahita jIvono vicAra karavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe - 'nIvA ne aMte! viM sAIRpI'? ityAdi. hebhagavan!jIvo zuM sAkAradarzI--sAkAra pazyattAvALA che.?jIvo-jIvanayukta, prANadhAraNa karanArA."'vAkyAlaMkAramAM vaparAya che. di' praznArthaka che. sAkAra pazyattA jeone hoya te 'sArassI'-sAkAradarzI athavA sAkArapazyattAvALA kahevAya che. prAkRta hovAthI 'sAIIRpI' rUpa thAya che. ahIM "mana:paryavajJAnI ane kevalajJAnI kahevAtA nathI' ityAdi. kAraNa ke narayikone cAritranI prApti nahi hovAthI mana:paryavajJAna, kevalajJAna ane kevaladarzana nathI. rA/665ll | devanIjhavazorAvaLa | kevalI NaM bhaMte! imaM rayaNappabhaM puDhaviM AgArehiM hetUhiM uvamAhiM diDhatehiM vaNNehiM saMThANehiM pamANehiM paDoyArehi jaMsamayaM jANati taM samayaM pAsaiM,jaM samayaM pAsaiMtaM samayaM jANaiM? goyamA! No iNadve smddhe|sekennttennN bhaMte! evaM vuccati- 'kevalI NaM imaM rayaNappabhaM puDhaviM AgArehiM jAvajaM samayaM jANati No taM samayaM pAsati, samayaM pAsati No taM samayaM jANati? goyamA! sAgAre se NANe bhavati, aNAgAre se daMsaNe bhavati, se teNaTeNaM jAva No taM samayaM jANati, evaM jAva ahesttm| evaM sohammakappaM jAva accuyaM, gevejjagavimANA aNuttaravimANA, IsIpabbhAraM puDhavIM, paramANupoggalaM dupaesiyaM khaMdhaMjAva aNaMtapadesiyaM khNdh| kevalI NaM bhaMte! imaM rayaNappabhaM puDhaviM aNAgArehiM ahetUhiM aNuvamAhiM adiTuMtehiM avaNNehiM asaMThANehiM apamANehiM apaDoyArehiM pAsati Na jANati? hatA! goyamA! kevalI NaM imaM rayaNappabhaM puDhaviM aNAgArehiM jAva pAsati na jaannti| se keNaTeNaM bhaMte! evaM vuccai- 'kevalI NaM imaM rayaNappabhaM puDhaviM aNAgArehiM jAva pAsati Na jANati'? goyamA! aNAgAre se daMsaNe bhavati, sAgAre se nANe bhavati, se teNaTeNaM goyamA! evaM vuccai'kevalI NaM imaM rayaNappabhaM puDhaviM aNAgArehiM jAva pAsati Na jANati', evaM jAva IsIppabbhAraM puDhavIM, - 297 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 paramANupogmalaM aNatapadesiyaM khaMdhaM pAsati, na jANati / / sU0 - 3 / / 666 / / pannavaNAra bhagavaIe tIsaimaM pAsaNayApayaM samattaM ||30|| tIsaimaM pAsaNayApayaM kevalIuvaoga parUvaNaM mULa) he bhagavan! kevalI A ratnaprabhA pRthivIne AkAro vaDe,hetuo vaDe,upamA vaDe,dRSTAMto vaDe, varNa vaDe, saMsthAna vaDe,pramANa vaDe ane pratyavatAra (dhanodidhi vagere valayo) vaDe je samaye jANe che te samaye dekhe che? ane je samaye dekhe che te samaye jANe che? he gautama! e artha samartha nathI. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho ke kevalajJAnI A ratnaprabhA pRthivIne AkAra vaDe je samaye jANe che te samaye dekhato nathI. ane je samaye dekhe che te samaye jANato nathI'? he gautama! tenuM jJAna sAkAra hoya che ane darzana anAkAra hoya che, te hetuthI yAvat te samaye jANato nathI. e pramANe nIcenI sAtamI narakapRthivI sudhI jANavuM. ema saudharma devaloka yAvat acyuta devaloka, traiveyaka vimAno, anuttara vimAno, ISatyAgbhArA pRthivI, paramANuyudgha, dvipradezaka skandha, yAvat ananta pradezika skandha sabandha kahevuM. he bhagavan! kevalI A ratnaprabhA pRthivIne anAkAra vaDe, ahetu vaDe, anupamA vaDe, adRSTAnta vaDe, avarNa vaDe, asaMsthAna vaDe, apramANa vaDe ane apratyavatAra vaDe dekhe che, jANato nathI? hA gautama! kevalIjJAnI A ratnaprabhA pRthivIne anAkAra vaDe yAvat dekhe che, paNa jANato nathI. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho ke 'kevalI A ratnaprabhA pRthivIne anAkAra vaDe dekhe che, paNa jANato nathI? he gautama! teone darzana anAkAra hoya che ane jJAna sAkAra hoya che, te hetuthI he gautama! ema kahevAya che ke kevalI A ratnaprabhA pRthivIne anAkAra vaDe yAvat dekhe che, paNa jANato nathI. e pramANe ISatprAkbhArA pRthivI, paramANupuddha, ane anantapradezika skandhane dekhe che paNa jANato nathI. / / 3 / 666 // prajJApanA sUtranA anuvAdamAM trIsamuM pAsaNayApada samApta. (TI0) ahIM chadmasthane anukrame utpanna thato sAkAra ane anAkAra upayoga ghaTeche. kAraNa ke teo karmasahita che. karmasahita jIvone anya upayoga samaye anya upayoga karma vaDe AcchAdita thayelo hovAthI ghaTato nathI. ane kevalajJAnI to cAra ghAtI karmanA kSayathI thAya che. tethI saMzaya thAya che ke 'tene jJAnAvaraNa ane darzanAvaraNano kSaya thayelo hovAthI je samaye ratnaprabhAdine jANe che teja samaye dekhe che ke tevA jIvasvabhAvathI anukrame dekhe che? mATe prazna kare che--'jevI khaM maMte!'ityAdi. 'he bhagavan! kevalI'--ityAdi. kevalajJAna ane darzana jeone che te kevalI kahevAya che. 'zaM' vAkyAlaMkAramAM vaparAya che. bhadanta-parama kalyANanA yogavALA he bhagavan! A pratyakSathI jaNAtI ratnaprabhA nAme pRthivIne 'rephriM'ti-AkAro vaDe, AkAranA bhedo vaDe, jemake-A ratnaprabhA pRthivInA kharakAMDa, paMkakADa ane akAMDanA bhedathI traNa kAMDa che. kharakAMDa paNa soLa prakArano che. jema--prathama eka hajA2 yojana pramANa ratnakAMDa che, tyAra pachI hajAra yojana pramANa vajakAMDa che. tenI paNa nIce hajAra yojana pramANa vaisUryakAMDa che'--ityAdi. 'dehiM'ti hetuo--yuktio vaDe, te yukti A pramANe che-zA kAraNathI ratnaprabhA kahevAya che? kAraNa ke eno ratnamaya kAMDa che mATe ratnaprabhA kahevAya che. kAraNa ke ratno jenuM prabhA-svarUpa che te ratnaprabhA-evI tenI vyutpatti thAya che. 'vamArdi'upamAo vaDe, upapUrvaka mA dhAtuthI 'ak' pratyaya lAgI upamA zabda thAya che. te A pramANe--ratnaprabhAmAM ratnaprabhAdi kAMDo varNavibhAganI apekSAe kevA che? eTale kevA kevA varNavALA che? padmarAga maNinA sarakhA varNavALA che. 'viteniM'--dRSTAMto vaDe, dRSTa: banta:-paricchedro vikSitasAdhyasAdhanayo: sambandhayAvinA bhAvarUpasya pramANena yaMtra te dRSTAntAH-pramANa vaDe jANelo che vivakSita sAdhya ane sAdhananA avinAbhAva-vyAptirUpa saMbandhano anna-pariccheda jeone viSe te dRSTAMto kahevAya che, te vaDe, jema ghaTa potAmAM rahelA vizAla taLIA ane peTa vagere AkArAdirUpa dharmo vaDe sahita ane paTAdi gata paradharmothI bhinna jaNAya che, ane tethI paTAdithI bhinnavastu che, tema A paNa ratnaprabhA potAnA bhedovaDe sahita ane zarkarAprabhAdi bhedothI bhinnache mATe teothI judI vastu che--ityAdi. 'vaLeai' 'varNo vaDe, zuklAdi varNanA vibhAga vaDe, ane teonA ja adhika ane ochA 298 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIsaimaM pAsaNayApayaM kevalIuvaoga parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 saMkhyAtA, asaMkhyAtA ane anantaguNA vibhAga vaDe, varNana grahaNa upalakSaNagadhAdinuM sUcaka che, tethI gabdha, rasa, ane sparzanA vibhAga vaDe jANavuM. saMsthAnA vaDa' te ratnaprabhAmAM bhavana ane nArakanA saMsthAno che. jemake-"te bhavano bahAranA bhAgomAM vRttagoLa ane aMdara cokhuNA che, tathA nIce kamaLanI karNikAnA jevI AkRtivALAM che. te narakAvAso aMdara goLa ane bahAra cokhuNIA che, tathA nIce surapra-astronA jevI AkRtivALAM che?--ityAdi. "mohiM-pramANa vaDe, pramANa eTale "ahe ityAdi parimANa vaDe, jemake te 'eka lAkha ane ezI hajAra yojana pramANa jADAivALA tathA laMbAi ane pahoLAimAM eka rAja pramANa che, "paDoyArdi' ti pratyavatAro vaDe pratisarvathA avatIryate-vyApta thAya jeo vaDe te pratyavatAra kahevAya che, te ahIM : ghanodadhi vagerenA valayo jANavA. te valayo sarva dizAo ane vidizAomAM A ratnaprabhAne viTIne rahelA che. '= samaya', ityAdi. ahIM vyApti hoya tyAre kAlavAcaka zabdathI adhikaraNamAM bIjI vibhakti thAya che. tethI A artha thAya che-je samaye AkArAdi sahita ratnaprabhA pRthivIne jANe che te samaye kevala darzana vaDe dekhe che eTale kevaladarzanano viSaya kare che? have bhagavAna uttara Ape che-he gautama! e artha samartha-yukti yakta nathI e bhAvArtha che. tenuM tattva-rahasya nahi jANanAra ziSya prazna kare che're aMte'? ityAdi. "he bhagavan! ema zA hetathI kaho cho' ityAdi. ahIM te' zabda athazabdanA arthamAM che, ane artha : zabda praznArthadyotaka che. kayA artha-kAraNathI he bhagavan! ema pUrve kahyA pramANe kaho cho? te prakAra batAve che eNvatI ''ityAdi. bhagavAn uttara kahe cha- gautama'-ityAdi. Ano A bhAvArtha che-ahIM jJAna vaDe jANato hoya te 'nAnAti' jANe che ema kahevAya che, ane darzana vaDe jANato hoya te pazyati-dekhe che ema kahevAya che. te kevalI bhagavaMtanu jJAna sAkAra che, jo ema na hoya to tene jJAna na kahI zakAya. vizeSone grahaNa karato hoya te bodha jJAna kahevAya che, kAraNa ke 'savizeSa pujJa vizeSa sahita hoya te jJAna kahevAya che-evuM zAstranuM vacana che. darzana anAkAra che, kAraNa ke nirvizeSa vizeSAnAM zainamucyate', vizeSone nirvizeSapaNe-sAmAnya paNe jANavA te darzana-evuM zAstravacana che. temAM jJAna ane darzana jIvane tevA prakAranA svabhAvathI aMzataH utpanna thatA nathI, jemake-keTalAeka pradezomAM jJAna hoya ane keTalAka pradezomAM darzana hoya ema nathI, paranuM tathA svabhAvathI jyAre jJAna hoya tyAre sarva pradezomAM jJAna hoya jyAre darzana hoya tyAre sarva pradezomAM darzanaja hoya. kAraNa ke jJAna ane darzana sAkAra ane anAkAraNapaNe paraspara viruddha che, jemake chAyA ane AtapanI peThe eka bIjAnA abhAvamAM tenI sthiti hoya che. tethI je samaye jANe che te samaye dekhatA nathI, je samaye dekhe che te samaye jANatA nathI. eja bAbata sUtrakAra kahe - re paTTana'--e hetuthI ityAdi. ethI vAdI siddhasena divAkare je kahyuM che ke "kevalI bhagavAn eka samaye jANe che ane dekhe che' tenuM paNa khaMDana kareluM samajavuM. kAraNa ke A sUtra vaDe sAkSAt yuktipUrvaka jJAna ane darzananA upayogane kramazaH vyavasthApita karyo che. e pramANe zarkarA prabhA, vAlukAprabhA, paMkaprabhA, dhumaprabhA, tama prabhA ane tamastamaHprabhA, saudharma, IzAna, sanaskumAra, mahendra, brahmaloka, lAntaka, zukra, sahasAra, Anata, prANata, AraNa, azrutakalpa, naiveyaka vimAna, anuttaravimAna, ISa~AbhArA pRthivI, paramANapala, ddhipradezika skandha, yAvat annapradezika skandha saMbadhI sUtrono vicAra karavo. jo jJAna ane darzananI sAkAra ane anAkAra rUpe jUdI e pramANe vyavasthA karelI che to tethI A bAbata arthAt prApta thAya che ke jyAre kevalI bhagavAn ratnaprabhAdine AkArAdinA abhAvarUpe jANe che tyAre te 'dekhe che paNa jANatA nathI.'--ema kahevuM joie, ane e satya che, te pramANe sUtrakAra kahe -"revatI ne aMte! yA purva gaLAhiM ahiM-kevalI bhagavAn A ratnaprabhA pRthivIne anAkAro vaDe yAvat dekhe che paNa jANatA nathI' ityAdi sUtra prAye vicAra karelo hovAthI sugama che. Ilal666ll zrImaddaAcAryamalayagiriviracita prajJApanA sUtranI TIkAnA anuvAdamAM trIzamuM pAsaNayApada samApta. 299 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 egatIsaimaM saNNIpayaM jIvAIsu saNNiAibheya parUvaNaM || natI maM saphLIvayaM || || jIvAIsu saNNiAibheya parUvaNaM || nIvA aaN te! rji sabjI, asaLI, khotaLI-ogasaLI? nIvA saLI vi masaLI vi josaLInnoasnnnnii vi| NeraiyA NaM bhaMte! pucchaa| goyamA ! NeraiyA saNNI vi asaNNI vi No NosaNNI - goasaNNI / evaM asurakumArA jAva thaNiyakumArA / puDhavikkAiyANaM pucchaa| goyamA ! No saNNI, asaNNI, No nnosnnnniinnoasnnnnii| evaM beiMdiya-teiMdiya - cauriMdiyA vi, maNUsA jahA jIvA / paMciMdiyatirikkhajoNiyA vANamaMtarAya nanhA kheraDyA, notisiya-vemALiyA saLI, no asaLI, jo khotaLI-gomatI siddhANaMpuAnoyamA! jo sabjI, jo asaLI, golanI-nobatanI T iya- tiriya- maNuyA ya vaNayarasurA ya saNNI'saNNI y| vigaliMdiyA asaNNI jotisa - vemANiyA saNNI TIR.-||667|| paNNavaNAra bhagavaIe egatIsaimaM saNNIpayaM samattaM / ekatrIzamuM saMjJIpada. (mULa) he bhagavan! jIvo zuM saMjJI, asaMzI ke nosaMzI--noasaMzI hoya? he gautama! jIvo saMzI paNa hoya, asaMjJI paNa hoya ane nosaMjJInoasaMzI paNa hoya. nairayiko saMbandhe pRcchA. he gautama!nairayiko saMjJI paNa hoya. asaMzI paNa hoya. paNa nosaMzI--noasaMzI na hoya. e pramANe asurakumAro yAvat stanitakumAro sudhI jANavA. pRthivIkAyiko saMbandhe pRcchA. he gautama ! teo saMjJI nathI, asaMzI che, nosaMzI--noasaMzI nathI. e pramANe beindriya, teindriya, ane caurindriyo paNa jANavA. manuSyo jIvonI peThe jANavA. paMcendriya tiryaMco ane vyantaro nairayikonI jema samajavA. jyotiSika ane vaimAniko saMzI che, asaMjJI nathI, tema nosaMzI--noasaMzI nathI. siddho saMbandhe pRcchA. he gautama! teo saMzI nathI, asaMzI nathI, paNa nosaMzI--noasaMzI che. "nAraka, tiryaMca, manuSyo, vyattara ane asurAdi saMzI ane asaMzI che. vikalendriyo asaMjJI che. jyotiSika ane vaimAniko saMjJI che. ||1||667nA prajJApanA sUtranA anuvAdamAM ekatrIsamuM saMjJIpada samApta. (TI0) ema pazyattA nAme trIzamuM pada kahyuM. have ekatrIzamA padano prAraMbha karAya che. teno A saMbandha che--gayA padamAM jJAnanA pariNAma vizeSanuM pratipAdana karyuM ane ahIM pariNAmanA samAnapaNAthI gatinA pariNAma vizeSarUpa saMjJApariNAmanuM pratipAdana karAya che. temAM A prathama sUtra cha-'nIvALuM maMte! siLI', ityAdi. 'he bhagavan! jIvo zuM saMjJI, asaMjJI ke nosaMjJInoasaMjJI che? ityAdi. saMjJA-padArthanA bhUta, vartamAna ane bhAvI svabhAvano vicAra karavo. te saMjJA jeone che te saMzI kahevAya che eTale viziSTa smaraNAdi rUpa mananA jJAnavALA saMjJI jANavA. upara kahelA manovijJAna rahita asaMjJI samajavA. teo ekendriya, vikalendriya ane saMmUrchima paMcendriya hoya che. athavA 'saMjJAyatenAyA ' je vaDe pUrve jANelo, vartamAna ane bhAvI padArtha samyak jaNAya-vicArAya te saMjJI eTale viziSTa manovRtti, te jeone hoya te saMjJI-manasahita kahevAya che. tethI viparita asaMzI eTale manarahita jANavA. teo hamaNAMja kahelA ekendriyAdi jANavA. kAraNa ke ekendriyone prAyaH sarvathA manovRttino abhAva che. beindriyAdine viziSTa manovRtti nathI. kAraNa ke te beindriyAdi vartamAna kALavartI zabdAdi arthane zabdAdi rUpe jANe che, bhUta ane bhAvI arthane jANatA nathI. kevalajJAnI ane siddha saMjJI nathI, tema asaMjJI nathI. saMzI ane asaMzI-bannenA pratiSedhano viSaya che. yadyapi kevalajJAnIne manodravyano saMbandha che, parantu manodravya vaDe te bhUta, vartamAna ane bhAvI padArthanA 300 Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ egatIsaimaM saNNIpayaM jIvAIsu saNNiAibheya parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 svabhAvano vicAra karatA nathI. parantu teone badhA jJAnAvaraNa ane darzanAvaraNano kSaya thayelo hovAthI paryAlocana sivAyaja kevala jJAna ane kevala darzana vaDe sAkSAt sarva vastune jANe che ane dekhe che. tethI te saMjJI nathI, tema asaMjJI paNa nathI. paNa sarva AjJAvaljhevenasarvakALa vartI sarva dravya ane paryAyanA samUhane pratyakSa ka2vAmAM samartha jJAna vaDe sahita che. siddha paNa saMjJI nathI, kAraNa ke tene dravya manano paNa abhAva che, tema asaMzI paNa nathI, kAraNa ke te sarvajJa che. tethI e pramANe sAmAnyapaNe jIvapadamAM saMzI, asaMjJI ane nosaMzI-noasaMjJI hoya che. bhagavAn teja prakAre samAdhAna kare che--'he gautama' ityAdi. jIvo saMzI paNa hoya che, kAraNa ke nairayikAdi saMzI hoya che, jIvo asaMjJI paNa che, kAraNa ke pRthivyAdi asaMjJI hoya che. ane nosaMzI-noasaMzI paNa hoya che. kAraNa ke siddha ane kevalI nosaMzI-noasaMzI hoya che. have eono covIza daMDakonA kramathI vicAra kare che--'neraDyA N' ityAdi. nairayiko saMbandhe pRcchA. ahIM je nairayiko saMzIthI AvI utpanna thAya che te saMzI kahevAya che ane bIjA asaMzI kahevAya che. nairayikone cAritra nahi hovAthI kevalIpaNuM hotu nathI, tethI kahyuM che ke-nairayiko saMzI paNa hoya che, asaMzI paNa hoya che, paNa nosaMzI-noasaMzI hotA nathI, e pramANe asurakumArathI AraMbhI stanitakumAra sudhInA bhavanapati devo kahevA. kAraNa ke teo asaMzIthI paNa AvI utpanna thAya che, ane teone kevalIpaNAno abhAva che. 'manUttA nahA nIvA' manuSyo jema pUrve jIvo kahyA tema kahevA. eTale teo saMzI paNa, asaMzI paNa ane nosaMzI-noasaMzI paNa kahevA. temAM jeo garbhaja che teo saMzI che. saMmUrcchamo asaMzI che ane kevalI nosaMzInoasaMzI che. 'peMnviyitirivaSNunoLiyavALamaMtarA nA nephyA'paMcendriyatiryaMco ane vyantaro jema nairayiko kahyA tema kahevA. arthAt teo saMzI paNa hoya che ane asaMzI paNa hoya che paNa nosaMzI-noasaMjJI hotA nathI. temAM saMmUrcchima paMcendriya tiryaMco asaMjJI che. garbhaja saMjJI che. vyantaro asaMzIthI utpanna thayelA asaMzI ane saMnnIthI utpanna thayelA saMjJI jANavA. banne paNa cAritranA abhAvathI nosaMzI-noasaMjJI nathI. jyotiSika ane vaimAniko saMjJIja hoya che. paNa asaMzI hotA nathI, kAraNa ke te asaMzIthI AvI utpanna thatA nathI. tema teone cAritra nahi hovAthI nosaMzI-noasaMau nathI. siddho pUrve kahelI yuktithI saMzI nathI, asaMjJI nathI, 52ntu nosaMzI-noasaMzI che. A saMbandhe sukhapUrvaka bodha thavA mATe saMgrahaNI gAthA kahe che--'neratha' ityAdi. nairayiko, tiryaMca paMcendriyo, manuSyo, vanacaro-vyantaro ane asurAdi-samasta bhavanapatio pratyeka saMzI ane asaMzI kahevA. ane eono hamaNAMja vicAra karyo che. vikalendriyo-ekendriya, beindriya, teindriya ane caurindriya asaMjJI hoya che ane jyotiSiko ane vaimAniko saMzI hoya che. 1667 / / zrImacAryamalayagiriviracita prajJApanA sUtranI TIkAnA anuvAdamAM ekatrIzamuM saMjJI pada samApta. arihaMta bhagavAna ema mAnatA hoya che ke ghaNAM bhavonA karmarAyanA RNa bhArathI huM dabAyelo chuM. huM to dhIme dhIme e RNane cukavato hato paNa A upakArIe AvIne atizIghratAthI mane karmaRNathI mukti apAvavAmAM sahAya karI che. to pachI ene mArI zaktino paraco batAvAya ja kema? arihaMta bhagavaMta pote potAnA cAra nahIM aneka rUpo banAvavA zaktimAna hoya che. paNa devone bhaktino lAbha maLe ane emane karmanirjarAnI sAthe zubha puNya baMdha thAya e mATe e kArya devatAone karavA de che. * jayAnaMda 301 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 battIsaimaM saMjayapayaM jIvAIsu saMjayAi bheya parUvaNaM ||vattIrAmaM rAMnayagyaM || |kIvArDasusaMgara meca purUvaLa ||. jIvA NaM bhaMte! kiM saMjayA, asaMjayA, saMjayAsaMjayA, NosaMjaya-NoasaMjaya-nosaMjayAsaMjayA? goyamA! jIvA saMjayA vi 1, asaMjayA vi 2, saMjayAsaMjayA vi 3, NosaMjaya-NoasaMjaya-NosaMjayAsaMjayA vi 4 / NeraiyA NaM bhaMte! pucchaa| goyamA! NeraiyA NosaMjayA, asaMjayA, No sNjyaasNjyaa,nnonnosNjy-nnoasNjy-nnosNjyaasNjyaa| evaM jAva curidiyaa| paMciMdiyatirikkhajoNiyANaM pucchaa| goyamA! paMciMdiyatirikkhajoNiyA No saMjayA, asaMjayA vi, saMjayAsaMjayA vi, No nosaMjata-NoasaMjata-NosaMjatAsaMjatA [vi]| maNussA NaM [bhNte!]pucchaa| goyamA! maNUsA saMjayA vi asaMjayA vi saMjayAsaMjayA vi, No nnosNjy-nnoasNjy-nnosNjyaasNjyaa| vANamaMtara-jotisiya-vemANiyA jahA nneriyaa| siddhANaM pucchaa| goyamA! siddhA No saMjayA 1, No asaMjatA 2, No saMjatAsaMjatA 3, NosaMjayaNoasaMjayaNosaMjayAsaMjayA 4 / gAhA-- "saMjaya assaMjayamIsagA ya jIvA taheva maNuyA y| saMjayarahiyA tiriyA sesA assaMjatA hoMti" ITU-66LA. paNNavaNAe bhagavaIe battIsaimaM saMjayapayaM samattaM / batrIzamuM saMyata pada. : (mULa) he bhagavAna! jIvo zuM saMyata, asaMyata, saMyatAsaMyata kenosayatanoasaMyata-nosaMyatAsaMyata che? he gautama! jIvo saMyata paNa che, asaMyata paNa che, saMyatAsaMyata paNa che ane nosaMyata-noasaMyata-nosaMyatAsaMta paNa che. bhagavan!nairayikoItyAdi prazna. he gautama! narayiko saMyata nathI, asaMyata che, saMyatAsaMmata nathI, temanosaMyata-noasaMyata-nosaMyatAsaMyata paNa nathI. e pramANe yAvat caurindriyo sudhI jANavuM. paMcendriya tiryaMco saMbadhe pRcchA. hegautama!paMcendriya tiryaMco saMyata nathI, asaMyata che, saMyatAsaMyata che, paNa nosaMyata-noasaMyata-nAsaMyatAsaMmata nathI. manuSyo saMbadhe pRcchA. he gautama! manuSyo saMyata paNa che, asaMyata paNa che, saMyatAsaMyata paNa che. paNa nosaMyata-noasaMyata-nosaMyatAsaMmata nathI. vyattara, jyotirSika ane vaimAnikonairayikonI jema jANavA. siddho saMbandha prazna. he gautama!siddho saMyata nathI, saMyatAsaMmata nathI, paNa nosaMyata-noasaMyata-nosaMyatAsaMyata che. gAthA-jIvo temaja manuSyo saMyata, asaMyata ane mizra-saMyatAsaMyata hoya che. tiyo saMyamarahita che ane bAkInA jIvo asayata che. /1668 prajJApanA bhavagavatInA anuvAdamAM batrIzamuM saMyatapada samApta. (TI.) e pramANe ekatrIzamuM pada kahyuM, have batrIzamAM padano prAraMbha karAya che. teno A saMbandha che-pUrvanA padamAM saMjJI jIvono pariNAma kahyo ane ahIMcAritranA pariNAmavizeSa saMyamanuM pratipAdana karAya che. saMyama eniravadya-pAparahita yoganI pravRti ane pApasahita yoganI nivRti rUpa che, temAM A prathama sUtra che--'navA aMte'!-ityAdi. "saMyati ' sarva sAvadya yogothI samyakapaNe nivRtta thayelA hoya, arthAt cAritrapariNAmanI vRddhinA kAraNabhUta nirava yogomAM pravartatA hoya te saMyata. (ahIM akarmaka dhAtuthI kartAnA arthamAM 'pratyaya thayelo che) eTale hiMsAdi pApasthAnothI nivRtta thayelA hoya te saMyata, tethI viparita asaMyata, hiMsAdinA aMzathI nivRtta thayelA saMyatAsaMyata ane jeoe traNeno pratiSedha karelo hoya te siddho jANavA. siddho saMyatAdi traNe paryAyathI nivRtta thayelA che ema zAthI jANavuM?teno uttara A pramANe che-saMyama niravagha yoganI pravRtti ane sAvadya yoganI nivRtti rUpa che, tethI saMyatAdi paryAya yogane Azrita che ane siddha bhagavaMto yogathI rahita che, kAraNa ke teone * 302 Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ battIsaimaM saMjayapayaM jIvAIsu saMjayAi bheya parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 zarIra ane manano abhAva che te mATe saMyatAdi traNe avasthAthI nivRtta thayelA che. ema sAmAnyapaNe jIvapadamAM saMyatAdi cAre avasthA ghaTe che, tema sUtrakAra kahe che- he gautama! jIvo saMyata paNa che, kAraNa ke sAdhuo saMyata che. asaMyata paNa che, kAraNa ke nArako vagere asaMyata che, saMyatAsaMyata paNa che kAraNa ke paMcendriya tiryo ane manuSyone aMzathI saMyama hoya che. tathA nosayatanoasaMyata-nosaMyatAsaMyata paNa hoya che, kAraNa ke siddhone traNeno pratiSedha che. covIza daMDakanA sUtro sugama che. ahIM saMgrahaNI gAthA kahe che-"saMta" ityAdi. saMyata, asaMyata ane mizra saMyatAsaMyata jIvo temaja manuSyo hoya che, tAtparya e che ke jIvapada ane manuSyapadamAM saMyatAditraNe pado ghaTe che, paNa nathI ghaTatA ema nathI, e tAtparyane jaNAvanAra A sUtra che. parantu anya padano niSedha karatuM nathI, jo ema na hoya to jIvapadamAM saMyatAdi traNe avasthAnA pratiSedha rUpa cothuM pada paNa ghaTe che, je prakAre pUrve kahyuM che. tathA saMyatapada rahita upalakSaNathI traNenA pratiSedha rahita paMcendriya tiryaMco che. (pra0) saMyata pada rahita tiryaMca paMcendriyo kema kahevAya? kAraNa ke teomAM savatha saMyatapaNuM ghaTe che. jema ke saMmatapaNuM niravadya yoganI pravRtti ane sAvadya yoganI nivRttirUpa che ane tiryaMcone paNa niravadya yogamAM pravRtti ane sAvagha yogathI nivRtti saMbhave che. kAraNa ke teo AyuSyanA chellA kALe paNa cAra prakAranA AhAranuM pratyAkhyAna karI zubha yogamAM vartatA dekhAya che. vaLI siddhAntamAM te te sthaLe teo potAne viSe mahAvratonuM AropaNa karatA saMbhaLAya che. kahyuM che ke-"tiriyA vAritta nivarita tada ra mada puLo teli subrar3a vahuyA viya marbayArovAM samaye" tiryaMcone cAritrano niSedha karyo che to paNa teomAM ghaNAne siddhAntamAM mahAvratonuM AropaNa saMbhaLAya che. (u0)-te ayukta che, kAraNa ke samyaphaprakAre vastutattvanuM jJAna nathI. ahIM saMmatapaNe niravaghayoganI pravRtti ane sAvadha yoganI nivRttirUpa Antara cAritra pariNAma sahita jANavuM, te sivAyanuM nahi. jeoe cAra prakAranA AhAranuM pratyAkhyAna kareluM che evA ane mahAvratonuM AropaNa karatA teone bhavanimitte cAritrano pariNAma thato nathI, ane te pariNAma to acittva cintAmaNi samAna manuSyabhavamAMja thAya che, ane te paNa karmanA kSayopazamathI thAI che, bIjI rIte thato nathI. mATe bhagavaMte A manuSyabhava atyaMta durlabha kahyo che. (pra0)- te pramANe mahAvratAdinA AropaNarUpa ceSTA karatA tiryaMcone Attara cAritrano pariNAma nathI' ema zAthI jaNAya? (u0)-teone kevalajJAnAdi nahi thavAthI ema jANI zakAya che. jo tiryaMcone paNa cAritra pariNAma saMbhave to kayAMika kyAre koikane utkRSTa bhAvathI mana:paryavajJAna ke kevalajJAna paNa thAya, kAraNa ke te bannenuM kAraNacAritra che. parantu tema zAstramAM saMbhaLAtuM nathI, mATe jaNAya che ke teone cAritra pariNAmano saMbhava nathI. kahyuM che ke-"mahabrayasamAvi varApariNAmo tehi na vaMda|| fpa no vatasaMbaDuM pariNAno "bahu gaNavALA evA teone mahAvratano sadbhAva chatAM cAritra pariNAmano saMbhava nathI. kAraNa ke tethI kevalajJAnanI utpattino prasaMga thAya." mATe cAritra pariNAmano abhAva hovAthI teo saMyata pada rahita che. bAkInA saMsArI jIvo asaMmata-asaMyatipada sahita che. paNa bAkInA padasahita nathI. II1TI668 zrImaddaAcAryamalayagiriviracita prajJApanA TIkAnA anuvAdamAM batrIzamuM saMyata pada samApta. arihaMta bhagavaMtanI prarUpelI ArAdhanA rUpI saDaka para je bhavyAtmAo mArgamAM darzAvelI sUcanAonuM pUrNa rUpeNa pAlana karavA dvArA jaI rahyA che te mokSanagaramAM pahoMcI jAya che. :- jayAnaMda _ 303 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tettIsa ohiyaM atthAhigAraparUvaNaM || tettImAM moDiyuM || || atyAAiravavapna || bhedavisaMyasaMThANe bbhitara - bAhire ya desohI ' / ohissa ya khaya- vuDDI' paDivAI ceva apaDivAI IR-3||661|| tetrIzamuM avadhi pada. (mU0) avadhijJAnanA bheda 1, viSaya 2, saMsthAna 3, abhyantarAvadhi-bAhyAvadhi 4, dezAvidha pa, kSaya--hIyamAna avadhi, vRddhivartamAna avadhi 6, pratipAtI ane apratipAtI 7 e tetrIzamAM padamAM sAta dvAro che. 1669 / / (TI0) 'meya-vikSaya' ityAdi. 1 jeno zabdArtha pUrve kahyo che te avadhijJAnano prathama bheda kahevAno che. 2 te pachI viSaya, 3 te pachI saMsthAna-avadhijJAne prakAzita karelA kSetranA je trApA vagerenA AkAra vizeSarUpa che, tenuM kAraNa avadhijJAna hovAthI avadhinA saMsthAna tarIke kahevAya che. tathA avadhijJAna be prakAranuM che-abhyantarAvadhi ane bAhyAvadhi. 4 temAM je avidha sarva dizAmAM potAnA viSayabhUta kSetrano prakAza ka2e ane tethI avadhijJAnInI sAthe niraMtara potAnA vaDe prakAza karavA yogya kSetra saMbaMdhavALu hoya te abhyantarAvadhi, 5 ethI viparIta te bAhyAvadhi. abhyantarAvadhi be prakAre che. jemake-antagata ane madhyagata. have antagatano zabdArtha zo che? uttara-A saMbandha pUrvAcAryoe traNa artha batAvelA che-Atmapradezone anne raheluM avadhi te antagata avadhi. tAtparya e che ke--ahIM utpanna thatuM koi paNa avadhijJAna spardhakarUpe utpanna thAya che. spardhaka eTale gavAkSanA jALIA vagere dvArA bahAra nIkaLelA dIvAnA prakAzanI peThe avadhijJAnanA prakAzano bhAga vizeSa. te saMbandhe jinabhadragaNi kSamAzramaNa svopajJa bhASyanI TIkAmAM kahe che--"ddhamiivacchevizeSa" iti-spaAka avadhijJAnano bhAga vizeSa che. te sparzvako eka jIvane asaMkhyAtA ke saMkhyAtA hoya che. kAraNa ke mUlAvazyakanI prathama pIThikAmAM kahyuM che--"ThThA ya asaMvengA saMdhinnA yA vi La nIvaKA"-spardhako asaMkhyAtA ke saMkhyAtA eka jIvane hoya che, ane te vicitra svarUpavALA hoya che. temAMnA koi paryantavartI AtmapradezomAM utpanna thAya che. temAM paNa keTalAka AgaLanA bhAgamAM,keTalAka pRSTha bhAgamAM, keTalAka adho bhAge, keTalAka uparanA bhAgamAM ane keTalAka madhyavartI AtmapradezamAM hoya che. e pramANe je avadhijJAna utpanna thAya che te AtmAnA aMta bhAgamAM raheluM hovAthI 'antagata' kahevAya che. kAraNa ke antamAM rahelA te Atmapradezo vaDe sAkSAt avabodha thAya che. athavA audArika zarIranA ante rahelu avadhijJAna 'antagata' avadhi kahevAya che. kAraNa ke audArika zarIranI apekSAe eka dizAmAM rahelA dravyono bodha thAya che, A paNa spaAkarUpa avadhijJAna che, athavA badhAya Atmapradezono kSayopazama hovA chatA paNa audArika zarIranA ante koi paNa eka dizAmAM jethI bodha thAya te paNa antagata kahevAya che. (pra0)--jo badhAya Atmapradezono kSayopazama hoya to cAre tarapha kema joto nathI? (60)--eka dizAmAMja kSayopazamano saMbhava che. dezAdinI apekSAe karmano kSayopazama vicitra hoya che tethI badhAya Atmapradezono sva sAmagrInI vazathI AvA prakAranoja kSayopazama thAya che, jethI audArika zarIranI apekSAe eka vivakSita dizAmAM dekhe che. e saMbandha naMdi sUtranI cUrNimAM kahyuM che "ozaniyasarIrate yi ti pAka, te vA apakSa jhuddiSNasiovanuMmAo aMtagayamohiNANaM bhannaI, ahavA savvapaesu suddhesu vi orAliyasarIraMgateNa egadisi pAsaNNAgayaM ti aMtagayaM ti bhaNNai " iti.--"audArika zarIranA aMte sthita-gata e ekArthavAcI che, eTale raheluM, te AtmapradezanA spaAka vaDe maryAdita eka dizAne jANe che tethI te 'antagata' kahevAya che, athavA sarva Atmapradezo vizuddha chatAM audArikazarIranA ante eka dizAne jovAmAM * raheluM che mATe antagata kahevAya che. A bIjo pakSa che. trIjo A pakSa che--eka dizAmAM rahelA te avadhijJAna vaDe je kSetra prakAzita thayeluM che te kSetranA ante avadhi varte che, kAraNa ke te kSetranA ante avadhijJAnI rahelo che, tethI anne eTale eka dizAmAM rahelA 304 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tettIsaimaM ohipayaM atthAhigAra parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 avavijJAna viSayabhUta kSetrane paryanta gata-raheluM che mATe "antagata' avadhi kahevAya che. antagata avadhijJAna traNa prakAre che. jemake-purataH antagata, pRSTataH attagata ane pArvataH antagata. temAM jema koI puruSa hAthamAM grahaNa karelI ane AgaLa cAlatI dIvI vaDe AgaLanA bhAgane ja jue che, bIje joI zakato nathI, e pramANe je avadhijJAna vaDe tevA prakArano kSayopazama thavAthI AgaLaja saMkhyAtA ke asaMkhyAtA yojana sudhI dekhe che, bIje dekhato nathI te purataH antagata' avadhi kahevAya che. tathA teja puruSa jema pAchaLa hAthamAM grahaNa karelI dIvI vaDe pAchaLanA bhAvaneja dekhe che tema je avadhijJAna vaDe pAchaLathIja saMkhyAtA ke asaMkhyAtA yojana sudhI dekhe che te 'te pRSTata antagata avadhi kahevAya che. je avadhijJAna vaDe eka paDakhe athavA banne paDakhe saMkhyAtA ke asaMkhyAtA yojana sadhI dekhe che te pArvata antagata' avadhi kahevAya che. e saMbadhe nadi adhyanayanI cUrNimAM kahyuM cha-"purao antagaeNaM purato ceva saMkhejjANi vA asaMkhejjANi vA joyaNAI jANaiM pAsai, maggato'ntagaeNaM ohinANeNaM mato veva" ityAdi.-purataH antagata avadhijJAna vaDe AgaLa saMkhyAtA ke asaMkhyAtA yojana sudhI jANe che ane dekhe che. mArgataH-pRtaH antagata avadhijJAna vaDe pAchaLa rahelA saMkhyAtA ke asaMkhyAtA yojana sudhI jANe dekhe' ityAdi, madhyagata' avadhinuM paNa traNa prakAre vyAkhyAna che-ahIM daMDAdinA madhya bhAganI peThe madhya prasiddha che. temAM Atmapradezono madhya bhAgamAM eTale madhyavartI AtmapradezomAM rahela avadhi "madhyagata' kahevAya che. A avadhijJAna spardhakarUpa che ane sarva dizAmAM bodhanuM kAraNa madhyavartI AtmapradezonuM avadhijJAna jANavuM. athavA sarva Atmapradezono kSayopazama hovA chatAM paNa dArika zarIranA madhyabhAga vaDe jJAna thAya che, te mATe madhyamAM raheluM hovAthI "madhyagata' avadhi kahevAya che. nanti adhyayananI cUrNimAM kahyuM che ke motiyasIrama vizuddhIno sabratisovartamattAgo mAtAtti ma" Iti-dArika zarIranA madhya bhAgamAM spardhvakanI vizuddhithI athavA sarva AtmapradezonI vizuddhithI sarva dizAmAM jJAna thavAthI "madhyagata' avadhi kahevAya che." athavA te avadhi vaDe je kSetra prakAzita che, te kSetranI sarvadizAomAM madhya bhAgane viSe raheluM te madhyagata avadhi kahevAya che, kAraNa ke avadhijJAnI te vaDe prakAzita kSetranA madhya bhAgamAM rahelo che. e saMbandhanandisUtranA cUrNikAra kahe che-"havA 3varaddhivetta avadipurato majjAto tti mato vA mannato modI maLag" athavA upalabdhinA-jJAnanA viSayabhUta kSetranA madhya bhAgamAM avadhijJAnI puruSa hoya che mATe madhyagata avadhi kahevAya che. A traNe vyAkhyAnamAM paNa jyAre avadhijJAna vaDe prakAzita kSetrano avadhijJAnI sAthe saMbaMdha hoya che tyAre te abhyantarAvadhi kahevAya che. kAraNa ke sarva dizAmAM prakAzita kSetranA madhyabhAgamAM rahelo che, A bheda A bAhyAvadhimAM na grahaNa karavo, kAraNa ke teno abhyattarAvadhimAM antarbhAva thAya che. paranta jyAre avadhijJAna vaDe prakAzita kSetra vacce traTita thayeluM hovAthI avadhijJAnI sAthe teno saMbandha na hoya tyAre 'bAhya avadhi' kahevAya che. A bheda ahIM grahaNa karavo, kAraNa ke te prastuta che. tathA te pachI sorI' dezAvadhi kahevAno che, ane upalakSaNathI tenA pratipakSa rUpa sarvAvadhi paNa kahevAno che. have dezAvadhi ane sarvAvadhinuM zuM svarupa che?teno uttara e che ke ahIM avadhi traNa prakAre che. jemake-sarvajaghanya, madhyama ane sarvotkRSTa. temAM sarva jaghanya avadhi che te dravyathI taijasa ane bhASA vargaNA vacce rahelA ananta dravyone, kSetrathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa kSetrane,kALathI AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa atIta ane anAgata kALane jANe che. ahIM avadhi kSetra ane kALane svarUpathI sAkSAt jANatuM nathI, kAraNa ke te amUrta che, ane avadhino viSaya rUpI dravyo che. 'paSyape:' (a. 1. sU. 28) evuM tattvArthanuM vacana che. ahIM kSetra ane kALanuM jJAna upacArathI jANavuM, tAtparya e che ke eTalA kSetra ane kALamAM rahelA je dravyo che tene jANe che. bhAvathI ananta paryAyone jANe che. kAraNa ke dareka dravyonA jaghanya pade paNa rUpa, rasa, gandha ane sparzarUpa cAra paryAyone jANe che. "o paga TuLa brAhavLe 3 fpaNa (modI) te 3 vatrA vaDo" kAraNa ke 'sarva jaghanya avadhi bamaNA be paryAyone eTale varNAdi cAra paryAyone jANe che evuM zAstravacana che. ane dravyo ananta che. AthI upara pradezanI vRddhi vaDe, samayanI vRddhi vaDe ane paryAyanI vRddhi vaDe vadhatuM avadhijJAna madhyama samajavuM. te tyAM sudhI jANavuM keyAvat sarvotkRSTaparamAvadhi na thAya. sarvotkRSTa paramAvadhidravyathI sarva rUpIdravyone jANe che, kSetrathI alokamAM loka 305 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tettIsaimaM ohipayaM ohibheya dAraM pramANa (asaMkhyAtA) khaMDone jANe che. kALathI asaMkhyAtI utsarpiNI avasarpiNI rUpa atIta ane anAgata kALane jANe che ane bhAvathI ananta paryAyone jANe che, kAraNa ke dareka dravyanA saMkhyAtA ke asaMkhyAtA paryAyone jANe che. kema ke "gri a reSTha vaMzamanuM vAsa pajJave tassA 3osamannei saMlene pachag #or3a "koIka avadhijJAnI eka paramANu ke skanvarUpa dravyone joto tenA utkRSTathI saMkhyAtA ke asaMkhyAtA paryAyone jue che. evuM zAstravacana che. temAM sarva jaghanya ane madhyama avadhi dezAvadhi kahevAya che ane sarvotkRSTa avadhine paramAvadhi ke sarvAvadhi kahevAya che. tathA avadhinI kSaya ane vRddhi kahevAnI che. tAtparya e che ke hIyamAna ane vardhamAna avadhijJAna kahevAnuM che. temAM tathAvidha sAmagrInA abhAvathI pUrva avasthAthI hAnine prApta thatuM hIyamAna avadhi kahevAya che. kahyuM che ke "rImALave juvAvasthAto ho ho hamA" ti-hIyamAna avadhi pUrva avasthAthI nIce nIce ghaTatuM jAya che, ane jema adhika adhika InjananA nAMkhavA vagere vaDe agninI jvAlAne samUha vadhato jAya tema je pUrvAvasthAthI yathAyogyapaNe vizuddhatara adhyavasAya thavAthI vadhatuM jAya te vardhamAna avadhi kahevAya che. tathA pratipAtI ane apratipAtI, tathA ca zabda anukta arthano samuccaya karanAra hovAthI AnugAmika ane anAnugAmika avadhi paNa kahevA yogya che. temAM paDavAnA svabhAvavALuM hoya te pratipAtI. je avadhi utpanna thaI kSayopazamane yogya keTalAka kALa sudhI rahIne pradIpanI peThe sarvathA nAza pAme te pratipAtI avadhi kahevAya che. (pra)-hIyamAna ane pratipAtImAM zo bheda che? (10)-pUrvAvasthAthI nIce nIce hAni pAmatuM hoya te hIyamAna avadhi kahevAya che ane eka kALe nirmULa nAza pAme te pratipAtI kahevAya che. je-5De nahi te apratipAtI, je kevaLa jJAna sudhI ke maraNa paryanta nAza na pAme te apratipAtI. tathA gamana karanAra puruSane je A-samatA-sarvathA anusare te AnugAmika. ahIM svArthamAM 'ka'pratyaya thayo che. athavA anugama-anusaravuM e jenuM prayojana che te AnugAmika. je locananI peThe janArA puruSane anusare, sAthe jAya te AnugAmika avadhi kahevAya che e bhAvArtha che. je AnugAmika nathI te anAnugAmika. sAMkaLathI bAMdhelA dIvAnI peThe je gamana karanAra puruSane anusaratuM nathI e bhAvArtha che. e pramANe adhikAranuM pratipAdana karavA mATe dvAra gAthA kahI che. ll1/669 IIkophimedavAra || kaivihA NaM bhaMte! ohI paNNattA? goyamA! duvihA ohI pannattA, taM jahA-bhavapaccaiyA ya khaovasamiyA ya, doNhaM bhavapaccaiyA, taM jahA-devANa ya neraiyANa ya, doNhaM khaovasamiyA, taM jahA-maNUsANaM parisivizvanoLiyAya sU0-2670 || (mULa) he bhagavan! keTalA prakAre avadhijJAna kahyuM che. he gautama! avadhi be prakAre kahyuM che. jema ke-bhavapratyayika ane lAyopathamika. ene bhavapratyayika avadhi che. te A pramANe-devo ane nArakone, ane bene sAyopathamika avadhi che. jema ke-manuSyo ane paMcendriya tiryaMcone. //ra 67ll (TI) have "thoddezaM rveiza:" "udezanA krama pramANe nirdeza thAya che e nyAyane anusarI prathamathI avadhinA bhedanuM pratipAdana karavA mATe sUtrakAra kahe che'vihA nuM aMte!' he bhagavan! avadhi keTalA prakAre kahyuM che -ityAdi. sUtramAM strIliMgano nirdeza prAkRta hovAthI karyo che. bhagavAna uttara kahe che-he gautama! be prakAre avadhijJAna kahyuM che. jemake mavazvathA ya vagovasamiyA 'bhavapratyayika ane kSayopathamika. mati mana'-jemAM karmane vazavatI prANIo utpanna thAya che te bhava-nArakAdino janma. adhikaraNamAM "gha' pratyaya thayo che. bhava eja pratyaya kAraNa jenuM che te bhavapratyaya. ahIM pratyaya zabda kAraNavAcI che. "pratyaya; zapathajJAnavizvAsaniza" pratyaya zabda zapatha, jJAna, heta, vizvAsa ane nizcaya arthamAM che. tene svArthika "ka" pratyaya thavAthI bhavapratyayaka thAya che. tathA avadhijJAnAvaraNIya karmanA udayAvalikAmAM rahelA aMzanA vedavA vaDanAza thavo te kSaya ane anudaya 306. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tettIsaimaM ohipayaM ohivisaya dAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 avasthAmAM rahelA karmanA vipAkodayane rokavo te upazama. kSaya ane upazama vaDe thayelo te kSAyopathamika kahevAya che. "ca" zabdo potAmAMnA aneka bhedonA sUcaka che. temAM je avadhi jeone hoya teone batAve che-'roTTa' ityAdi. be prakAranA jIvone bhavapratyaya avadhi hoya che. jemake devo ane nArakone. devo bhavanapati, vyantara, jyotiSka ane vaimAnikanA bhedathI cAra prakAranA che. nArako ratnaprabhAdi pRthivInA bhedathI sAta prakAranA che. "ca' zabda pratyekanA svagata aneka bhedono sUcaka che. te aneka bhedone sUtrakAra viSaya ane saMsthAnanA vicAramAM svayameva batAvaze. (pra)-avadhijJAna kSAyopathamika bhAvamAM che, ane nArakAdi bhava audArika bhAvamAM varte che, to devAdine bhavapratyaya avadhijJAna kema kahevAya? | (u0)-ahIM doSa nathI, kAraNa ke bhavapratyaya avadhijJAna che te paNa paramArthathI kSAyopathamikaja che. paranta te kSayopazama deva ane nArakonA bhavamAM pakSIone gaganamAM gamana karavAnI labdhinI peThe avazya hoya che, mATe 'bhavapratyaya' ema kahevAya che.' A saMbadhe nadi adhyayananA cUrNikAra kahe che-"nanu modI vagovanimo veva, nAra vikhavo te 36 pAve, to huM bhavapaccaio bhaNNai? ucyate, so vi khaovasamio ceva, kiMtu so khaovasamo devanAragabhavesu avassaM bhavai, ko ndrito? pakSInuM mAmai va to mavapattaLo bhaUUrUtti avadhijJAna lAyopathamika che ane teone nArakAdi bhava audayika bhAvamAM che to tene bhavapratyayika kema kahevAya? uttara-te paNa kSayopathamikaja che, paraMtu te kSayopazama deva ane nArakonA bhavamAM avazya hoya che. ahIM zuM dRSTAMta che? pakSIone AkAzagamananI peThe, tethI bhavapratyayika kahevAya che. tathA bannene lAyopathamika avadhi hoya che. jemake manuSyone ane paMcendriya tiryaMcone. ahIM paNa ca zabda pratyekanA svagata aneka bhedono sUcaka che. manuSyone ane paMcendriya tiryaMcone (bhava pratyaya) avadhijJAna avazya hotuM nathI, tethI kSayopathamikapaNe sAmAnya hovA chatAM paNa bhavapratyayathI A bhinna che. vAstavika rIte to badhAya avadhijJAna kSAyopathamikaja che. //ra //670). || moritirasaraM II NeraiyA NaM bhaMte! kevatiyaM khettaM ohiNA jANaMti pAsaMti? goyamA! jahaNNeNaM addhagAuyaM, ukkoseNaM cattAri gAuyAI ohiNA jANaMti paasti| rayaNappabhApuDhaviNeraiyA NaM bhaMte! kevatiyaM khettaM ohiNA jANaMti pAsaMti? goyamA!jahaNNeNaM adbhuTThAIgAuyAI, ukkoseNaMcattArigAuyAI ohiNA jANaMti paasNti|skkrppbhaapuddhvinneriyaa jahanneNaM tiNNi gAuyAI, ukkoseNaM adbhuTThAI gAuyAI, ohiNA jANaMti paasNti| vAluyappabhApuDhaviNeraiyA jahanneNaM aDDAijjAI, gAuyAI, ukkoseNaM tiNNi gAuyAI ohiNA jANaMti paasNti| paMkappabhApuDhaviNeraiyA jahanneNaM doNNi gAuyAI, ukkoseNaM aDDAijjAI gAuyAI ohiNA jANaMti paasNti| dhUmappabhApuDhaviNeraiyANaM jahanneNaM divaDhaM gAuyAI, ukkoseNaM do gAuyAI ohiNA jANaMti paasti| tamApuDhavineraiyA jahanneNaM gAuyaM, ukkoseNaM divaDDagAuyaM ohiNA jANanti paasNti| ahesattamAe pucchaa| goyamA! jahanneNaM addhaM gAuyaM, ukkoseNaM 3yaM gohi nApati pAsaMti nU-rA6i7IL. (mULa) he bhagavan! nairayiko keTalA kSetrane avadhijJAna vaDe jANe ane dekhe? he gautama! jaghanyathI aradho gAu ane utkRSTa cAra gAu pramANa kSetrane jANe che ane dekhe che. he bhagavan! ratnaprabhA pRthivInA nairayiko avadhijJAna vaDe keTaluM kSetra jANe ane dekhe? he gautama!jaghanya sADA traNa gAu ane utkRSTacAra gAu pramANa kSetrane jANe che ane dekhe che. zarkarAprabhAnA nairayiko jaghanya traNa gAu ane utkRSTasADA traNa gAu avadhijJAna vaDe jANe che ane dekhe che. vAlukAprabhAnA nairayiko jaghanya aDhI gAu ane utkRSTatraNa gAu avadhijJAna vaDe jANe che ane dekhe che. paMkaprabhApRthivInA nairayiko jaghanya be gAu ane utkRSTa aDhI gAu avadhijJAna vaDe jANe che ane dekhe che. dhUmaprabhA pRthivInA narayiko jaghanya doDha gAu ane utkRSTa be gAu - 307 Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tettIsaimaM ohipayaM ohivisaya dAraM avadhijJAna vaDe jANe che ane dekhe che. tama.prabhAkRthivInA nairayiko jaghanya gAu ane utkRSTa doDha gAu avadhijJAna vaDe jANe che ane dekhe che. nIcenI sAtamI narakamRthivI saMbandha pRcchA. he gautama! jaghanya ardha gAu ane utkRSTa eka gAu avadhijJAnavaDe jANe che ane dekhe che. 3671// (TI.) e pramANe avadhijJAnano bheda kahyo, have teno viSaya pratipAdana karavA mATe sUtrakAra kahe che-raphayA ' ityAdi. he bhagavAnairayiko keTaluM kSetra avadhijJAna vaDe jANe che? ityAdi sugama che. parantasAtamI narakamRthivImAM jaghanya padanI apekSAe jaghanya avadhijJAna aradho gAu che ane ratnaprabhAmAM utkRSTa padane AzrayI utkRSTa avadhijJAna cAra gAunuM che. have dareka narakamRthivImAM nairayikonA avadhijJAnanA viSayano vicAra kare che-caMAN' ityAdi. he bhagavan! ratnaprabhA pRthivInA narayiko avadhijJAna vaDe keTaluM kSetra jANe? ityAdi. sugama che. jaghanyapada ane utkRSTa padanA viSayane saMgraha karanArI A be gAthAo che-- "1 adbhuTTha 2 tinni 3 addhAiyAiM 4 doni 5-6 divaDDhamegaM c| 7 addhaM ca gAu kamaso jahannato rynnmaaiisuN||1|| cattAri gAuyAiM 2 adbhuTThAI u tigAuyaM cev| 4 addhAijjA 5 doNNi 6-7 divaDDhamegaM ca nresuN|" ratnaprabhAdi narakamRthivIne viSe jaghanya avadhijJAna anukrame 1 sADAtraNa gAuM, 2 traNa gAuM, 3 aDhI gAuM, 4 be gAuM, padoDha gAu, 6 eka gAu ane agAupramANa kSetra che ane utkRSTa 1 cAra gAu, 2 sADAtraNa gAuM.3traNa gAuM, 4 aDhI gAuM. 5 be gAu, 6 doDha gAu ane 7 eka gAu pramANa che. phall671. asurakumArA NaM bhNte| ohiNA kevaiyaM khettaM jANaMti pAsaMti? goyamA! jahaNNeNaM paNuvIsaMjoyaNAI, ukkoseNaM asaMkhejje dIva-samudde ohiNA jANaMti paasNti| NAgakumArA NaM jahaNNeNaM paNuvIsaM joyaNAI, ukkoseNaM saMkhejje dIva-samudde ohiNA jANaMti pAsaMti, evaM jAva thnniykumaaraa| paMciMdiyatirikkhajoNiyA NaM bhaMte! kevaiyaM khettaM ohiNA jANaMti pAsaMti? goyamA! jahanneNaM aMgulassa asaMkhejjatibhAgaM, ukkoseNaM asaMkhejje diiv-smudde|mnnuusaa NaM bhaMte! ohiNA kevatiyaM khettaMjANaMti pAsaMti? goyamA! jahaNNeNaM aMgulassaasaMkhejjatibhAgaM, ukkoseNaM asaMkhejjAiM aloe loyapamANamettAI khaMDAI ohiNA jANaMti paasNti| vANamaMtarA jahA nAgakumArA tU0-4pa67ra. (mu) he bhagavan! asurakumAro avadhijJAnavaDe keTaluM kSetra jANe ane dekhe? he gautama! jaghanya pacIza yojana, ane utkRSTa asaMkhyAtA dvIpa-samudrone avadhijJAna vaDe jANe che ane dekhe che. nAgakumAro jaghanya pacIza yojana ane utkRSTa saMkhyAtA dvIpasamudrone avadhijJAna vaDe jANe che ane dekhe che. e pramANe yAvat svanitakumAro sudhI jANavuM. he bhagavan! paMcendriya tiryaMco keTaluM kSetra avadhijJAnavaDe jANe ane dekhe? he gautama! jaghanya AMgaLano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa asaMkhyAtA dvIpa-samudro jANe che ane dekhe che. he bhagavan! manuSyo avadhijJAnavaDe keTaluM kSetra jANe ane dekhe he gautama! jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa alokamAM lokapramANamAtra asaMkhyAta khaMDone avadhi vaDe jANe che ane dekhe che. bannaro nAgakumAranI peThe jANavA. //4l67ra/ joisiyA NaM bhaMte! kevatiyaM khettaM ohiNA jANaMti pAsaMti? goyamA! jahanneNaMsaMkhejje dIva-samudde, ukkoseNa vi saMkhejje diiv-smudde| sohammagadevA NaM bhaMte! kevatiyaM khettaM ohiNA jANaMti pAsaMti? goyamA! jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejjatibhAgaM, ukkoseNaM ahe jAva imIse rayaNappabhAe heTThille carimaMte, tiriyaM jAva asaMkhejje dIva-samudde, uDDUMjAva sagAI vimANAI ohiNA jANaMti pAsaMti, evaM IsANagadevA vi| saNaMkumAradevA vi evaM ceva, NavaraM ahe jAva doccAe sakkarappabhAe puDhavIe heTThille caramaMte, evaM mAhiMdagadevA vi| baMbhaloga-laMtagadevA 308 Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tettIsaimaM ohipayaM ohivisaya dAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 taccae puDhavIe hetulle caramaMte, mahAsukkasahassAragadevA cautthIe paMkappabhAe puDhavIe heTThille caramaMte,ANayapANaya-AraNa-accuyadevA ahe jAva paMcamAe dhUmappabhAe heTThille caramaMte, heTThima-majjhimagevejjagadevA ahe jAva chaTThAe tamAe puDhavIe heDhille crmNte| uvarimagevejjagadevA NaM bhaMte! kevatiyaM khettaM ohiNA jANaMti pAsaMti? goyamA! jahanneNaM aMgulassa asaMkhejjatibhAgaM, ukkoseNaM ahe sattamAe puDhavIe heTThille caramaMte, tiriyaM jAva asaMkhejja dIva-samudde, uDDUM jAva sagAI vimANAI ohiNA jANaMti paasNti| aNuttarovavAiyadevA NaM bhaMte! kevatiyaM khettaM ohiNA jANaMti pAsaMti? goyamA! saMbhinnaM logaNAliM ohiNA jANaMti pAsaMti / / 5 / / 673 // . (mULa) he bhagavana! jyotiSiko keTaluM kSetra avadhijJAnavaDe jANe ane dekhe? jaghanya saMkhyAtA dvIpa-samudro ane utkRSTa paNa saMkhyAtA dvIpa-samudrone jANe ane dekhe. he bhagavana!saudharmadevo keTaluM kSetra avadhivaDe jANe ane dekhe? he gautama!jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa nIce yAvat A ratnaprabhAnA carama bhAgane, tIrachuM asaMkhyAtA dvIpasamudra paryanta ane Urdhvaupara potapotAnA vimAno sudhI avadhijJAna vaDe jANe che ane dekhe che. ema IzAnadevo paNa jANavA. sanakumAra devo paNa emaja samajavA, parantu nIce bIjI zarkarA prabhA pRthivInA nIcenA caramabhAga sudhI jANe ane dekhe. ema mAhendra devo paNa jANavA. brahmaloka ane lAttaka devo trIjI vAlukAprabhA pRthivInA nIcenA carama bhAgane jANe che ane dekhe che. mahAzaka ane sahastrAra deva cothI paMkaprabhA pathivInA nIcenA caramAttane jANe che ane dekhe che. Anata, prANata, AraNa ane azruta devo nIce pAMcamI narakamRthivInA nIcenA carama bhAga sudhI jANe che ane dekhe che. nIcenA ane madhyama trikanA raivayaka devo nIce chaThThI tamAkRthivInA nIcenA carama bhAga sudhI jANe che ane dekhe che. he bhagavana! uparanA raivayakadevo keTaluM kSetra avadhijJAna vaDe jANe ane dekhe? he gautama! jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga utkRSTa nIcenI sAtamI narakamRthivInA nIcenA caramAnta sudhI, tIrachuM asaMkhyAtA dvIpa-samudra paryanta ane upara potapotAnA vimAno sudhI avadhijJAna vaDe jANe ane dekhe che. he bhagavan! anuttaraupapAtika devo keTaluM kSetra avadhijJAna vaDe jANe ane dekhe? he gautama! saMpUrNa lokanADIne avadhivaDe jANe che ane dekhe che. paII673 * * (TI) bhavanapati ane vyantarone avadhino jaghanya pade je pacIza yojana pramANa viSaya che te jeonI sauthI jaghanya sthiti dasa hajAra varasanI che teonI apekSAe jANavo. bAkInAnI apekSAe na samajavo. A saMbandha bhASyakAra kahe che "TUMvIsa noyaDuM vAsayA gesiM" iti-jeonI dasa hajAra varasanI sthiti che teonA avadhijJAnano viSaya pacIza yojana pramANa che." manuSyanA vicAramAM utkRSTa pade je alokamAM loka pramANa asaMkhyAtA khaMDone jANe che te paramAvadhinI apekSAe jANavuM. kAraNa ke tenoja eTalo viSaya hoya che. A to sAmarthya mAtranuM varNana che. jo eTalA kSetramAM tene jovA lAyaka viSaya hoya to te jue parantu nathI, kAraNa ke alokamAM rUpI dravyono asaMbhava che ane avadhijJAnano viSaya rUpI dravya che. kevaLa A vizeSa che. jyAM sudhI hajI paNa saMpUrNa lokane jue tyAM sudhI ahIM skaMdhone ja dekhe che, jyAre avadhi alokamAM paNa prasare che tyAre jema jema vadhe che tema tema lokamAM sUkSma ane sUkSmatara skandho dekhe che, chevaTe paramANune paNa dekhe che. kahyu che ke"saamtthmettmuttN daTThavvaM jai havejja pecchejjaa| na u taM tatthatthi jao so rUvinibaMdhaNo bhaNio // 1 // vaDDhato puNa bAhiM logatthaM ceva pAsai dvvN| suhumayaraM suhumayaraM paramohI jAva paramANuM // 2 // " A sAmarthyamAtra kahyuM che. jo alokamAM dekhavA lAyaka hoya to dekhe, paNa tene dekhavA lAyaka dravya tyAM nathI. kAraNa ke teno viSaya rUpI dravya kahyo che. lokanI bahAra vadhatuM avadhijJAna lokamAM rahelA sUkSma ane sUkSmatara dravyane yAvat paramAvadhi paramANune dekhe che. AvA prakAranA paramAvadhi vaDe yukta avazya antarmuhUrtamAM kevalajJAnarUpI lakSmI prApta kare che. je mATe kahyuM che ke "paramohInAvika vartamaMtomudumitte" "paramAvadhijJAnavALo antarmuhUrta mAtramAM kevalajJAna prApta kare che." 309 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tettIsaimaM ohipayaM ohisaMThANa dAraM (pra) vaimAnikone jaghanya padeje aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa kSetra kahyuM che, temAM anya zaMkA kare che-"aMgulanA asaMkhAtamA bhAga pramANa kSetra viSayaka avadhijJAna sauthI jaghanya che, ane sauthI jaghanya avadhijJAna tiryaMca ane manuSyomAMja hoya che, bIjAne viSe hotuM nathI. kAraNa ke A saMbandha bhASyakAra svakRta TIkAmAM kahe cha-"satvo manuSyaSyava, nAcevuM, manuSyatiryaniSNeva no nAgu, zeSAnAM madhyama pati-utkRSTa avadhijJAna manuSyomAMja hoya che, bIjAne viSe hotuM nathI. ane jaghanya avadhi manuSyo ane tiryacomAM ja hoya che, bIjAne hotu nathI.bAkInA jIvone madhyama avadhi hoya che." to kema ahIM vaimAnikone sarva jaghanya avadhi kahyuM? (u4)-saudharmAdi devone parabhavathI AveluM avadhijJAna utpatti kALe saMbhave che, ane te kadAcit sarvajaghanya paNa hoya, utpanna thayA pachI to te bhavamAM utpanna thayeluM avadhi hoya che, mATe kaI paNa doSa nathI. A saMbadhe duSyamAkAlarUpI andhakAramAM nimagna thayela jina pravacanane prakAza karavAmAM pradIpa samAna jinabhadra gaNi kSamAzramaNa kahe che-"vemaNiyALamaMttimAmalaMDyuM rahano rophA 3vavA paramavimo tamavI ho to pachI"l-"vaimAnikone aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa avadhi jaghanyathI hoya che, te upapAta kALe parabhavathI AveluM jANavuM. ane tyAra pachI te bhavamAM utpanna thayeluM avadhi hoya che." upara thAvat potAnA vimAno sudhI eTale potAnA vimAnanA zikhara ane dhvajAdi paryanta hoya che. saMkhanuM to nA<Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tettIsaimaM ohipayaM ohi abbhiMtara-bAhira dAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 che ke-"nAnA-IIo tiriyamathu; macchI sayaMpUramane trA ta varSa nisiddha ta puLa taryApa honnAhitA" jema svayaMbhUramaNa samudramAM malyo aneka prakAranA AkAravALA hoya che tema tiryaMca ane manuSyomAM avadhi aneka AkAravALuM che. te masyomAM valayano AkAra niSedhyo che, parantu teno to te AkAra paNa hoya che. bannarone paTanI AkRtivALuM avadhi che. paTaha vAghavizeSa che, jene Dhola kahevAmAM Ave che. te kaMIka lAMbo ane upara tathA nIce sarakhA pramANavALo che. jyotiSkadevonuM avadhi jhAlaranA AkAra jevuM che. jhAlara eTale cAmaDAthI maDhela, vistIrNa ane valayanA AkAra jevI vAritra vizeSarUpa amuka dezamAM prasiddha che. saudharmadevathI mAMDI acuta sudhInA devone avadhinuM mRdaMganA AkAravALuM saMsthAna che. mRdaMga vAgha vizeSa che, ane te nIce vistIrNa ane upara saMkucita suprasiddha che. raivayaka devone avadhino AkAra guMthelA puSpanI zikhA sahita caMgerInA jevo che. anuttaraupapAtika devone kanyAno cAlaka jeno bIjo paryAya che evA javanAlakanA AkAra jevuM che. taprAkArAdinuM A vyAkhyAna bhASyakAra kare che- "tappeNa samAgAro tappAgAro sa caayyttNso| uddhAyato u pallo uvari ca sa kiMci saMkhitto // 1 // naccAyato samoviya paDaho heTThovari paIto so| cammAvaNaddhavicchinnavalayarUvA u jhallariyA // 2 // uddhAyao muiMgo heTThA ruMdo tahovariM tnnuo| pupphasihAvaliraiyA caMgeri pupphacaMgerI // 3 // . navanAnagori mana 30mo sarjavumo mArINA" fiAtrApAnA samAna AkAra che jeno te taprAkAra kahevAya che. te trApo lAMbo ane trikoNa hoya che. pAlo ubho lAMbo ane upara kAMIka sAMkaDo hoya che. atyaMta lAMbo nahi ane nIce ane upara sarakho evo paTa prasiddha che. cAmaDA vaDe maDhelI vistIrNa ane goLAkAra jhAlara kahevAya che. Ubho lAMbo nIce vistAravALo ane upara sAMkaDo mRdaMga che. puSpanI mALA vaDe zikhA sahita bharelI puSpagaMgerI kahevAya che. ubho kumArikAno sarakaMcukae javanAlaka kahevAya che." A saMsthAnono pratipAdana karavA vaDe A bAbata jaNAvelI che ke bhavanapati ane vyantarone upara adhika avadhijJAna hoya che. vaimAnikone nIce ane jyotiSko ane nArakone tIrachuM vadhAre avadhijJAna hoya che. tathA manuSyo ane tiryaMcone vicitra avadhijJAna hoya che. A saMbandha kahyuM che ke- "avAvarUvAyarAmAM 3a vahuno maro ra lesAI nArInosayA tirSi morAtigo viro". bhavanapati anevyantarane Urdhva,bAkInAne nIce, nAraka ane jyotiSThone tIra bahu avadhi hoya che. tathA audArikAvadhijJAna-tiryaMca ane manuSya saMbaMdhI vicitra hoya che. II6/674 || gohi nahiMtara-vAphiravAra || NeraiyANaM bhete! ohIssa kiM aMto, bAhiM? goyamA! aMto, No bAhiM, evaMjAva thnniykumaaraa| paMceMdiyatirikkhajoNiyANaM pucchaa| goyamA! No aMto, baahiN| maNUsANaM pucchaa| goyamA! aMto vi bAhiM pi| vANamaMtara-joisiya-vemANiyANaM nadA phayA" sU0-7nAgyA (mULa) he bhagavan!narayiko avadhijJAnanA attara-madhyavartI hoya che ke bahAra hoya che? he gautama!teo antaH-madhyavartI hoya che, paNa bahAra hotA nathI. e pramANe svanitakumAro sudhI jANavuM. paMcendriya tiryaMco saMbadhe pRcchA. he gautama! teo avadhinA antaH-madhyavartI paNa hoya che ane bAhara paNa hoya che. manuSyo saMbadhe pRcchA. he gautama! teo avadhinA anna-madhyavartI paNa hoya che ane bAhya paNa hoya che. vyattara, jyotiSikone narayikonI peThe jANavuM. 7//675// (TI) tathA nAraka, bhavanapati bantara, jyotiSka ane vaimAniko tevA prakAranA bhavasvabhAvathI avadhinA madhyavartI hoya che paNa 1. banne bAju vistIrNa ane cAmaDAthI maDhelA mukhavALo vacce sAMkaDo DhakA rUpa vAgha vizeSa te jhallarI ke jhAlara kahevAya che. vizeSAvazyaka bhASaTIkA pRSTha 353, 2. javanAlaka-kanyA colaka, A marudeza vageremAM prasiddha caNIA rUpa kanyAnA vastranI sAthe sIvelo ke jethI vasa khase nahi te kanyAnA mastakanA bhAga vaDe paherAya che, - 311 Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tettIsaimaM ohipayaM desohi dAraM ohissa khayavaDDhiAi dAraM bahAra hotA nathI. tAtparya e che ke teo cotarapha prakAzavALA ane sva saMbandhI avadhivALA hoya che. paNa spaSDakAvadhivALA ke vichinnAvadhivALA hotA nathI. tiryaMca paMcendriyo tevA prakAranA bhavasvabhAvathI avadhinA madhyavatI hotA nathI, paNa bahAra hoya che, ahI paNa A bhAvArtha che- tiryaMca paMcendriyo tevA prakAranA bhavasvabhAvathI spardhakAvadhivALA, ke jenuM sarvataHprakAzI avadhijJAna vacce vichinna thayuM che evA hoya che. eTale spardhakAdirUpa avadhivALA hoya che e bhAvArtha che. za67paI || rohiyAra || geraiyA NaM bhaMte! kiM desohI, savvohI? goyamA! desohI, No svvohii| evaM jAva thnniykumaaraannN| paMceMdiyatirikkhajoNiyANaM pucchaa| goyamA! desohI, No svvohii| maNUsANaM pucchaa|goymaa! desohI vIsavvohI vii| vANamaMtara-jotisiya-vemANiyANa jahAM NeraiyANaM ||suu0-8||676|| (mULa) he bhagavan!nerayikone dezAvadhi hoya che ke sarvAvadhi hoya che? he gautama! dezAvadhi hoya che, savadhinahI. e pramANe svanitakumAro sudhI jANavuM. paMcendriyatiryaMca saMbaMdhe prazna. he gautama! dezAvadhi hoya, sarvavadhi nahI. manuSyo saMbaMdhe prazna. he gautama! teone dezAvadhi ane savavidhi paNa hoya che. vyattara, jyotiSka ane vaimAnikone nairayikonI jema kahevuM. _le676/. (TI) dezAvadhi ane sarvAvadhinA vicAramAM manuSya sivAya badhAya dezAvadhivALA ane manuSyo dezAvadhivALA ane sarvAdhivALA paNa hoya che, kAraNa ke teone paramAvadhino paNa saMbhava che. ICTI676ll * IodirarasaravayavadyAra || NeraiyANaM bhaMte! ohI kiM ANugAmie, aNANugAmie, vaDDamANae, hIyamANae, paDivAI, apaDivAI, avaTThie, aNavahie? goyamA! ANugAmie, No aNANugAmie, No vaDDamANae, No hIyamANae, No paDivAI, appaDivAI, avaTThie, No aNavaTThie, evaM jAva thnniykumaaraannN| paMciMdiyatirijkhajoNiyANaM pucchaa| goyamA! ANugAmie vi jAva aNavaTThie vi, evaM maNUsANa vi| vANamaMtara-jotisiya-vemANiyANaM jahA NeraiyANaM / / 9 / / 677 / / paNNavaNAe bhagavaIe tettIsaimaM ohipadaM samattaM // 33 // (10) he bhagavan! narayikone avadhijJAna AnugAmika, anAnugAmika, vardhamAna, hIyamAna, pratipAtI, apratipAtI, avasthita ke anavasthita hoya che? he gautama! AnugAmika hoya che paNa anAnugAmika hotuM nathI, vardhamAna hotuM nathI, hIyamAna hotuM nathI, pratipAtI hotuM nathI, apratipAtI hoya che, avasthita hoya che, paNa anavasthita hotuM nathI. e pramANe svanitakumAro sudhI jANavuM. paMcendriya tiryaMco saMbajo prazna. he gautama! AnugAmika paNa hoya che, yAvat anavasthita paNa hoya che. e pramANe manuSyone paNa kahevuM. vyattara, jyotirSika ane vaimAnikone narayikonI peThe kahevuM. III677ii. prajJApanA bhagavatInA anuvAdamAM tetrIzamuM avadhipada samApta. (TI) AnugAmikAdinA vicAramAM nAraka, bhavanapati, vantara, jayotiSa ane vaimAniko AnugAmika, apratipAtI ane avasthita avadhivALA hoya che, parantu tevA bhavasvabhAvathI anAnugAmika, vardhamAna, hIyamAna, pratipAtI ane anavasthita avadhivALA hotA nathI. tiryaMca paMcendriya ane manuSyone ATha prakAranA avadhi hoya che. hA6i77 zrImad AcArya malayagiriviracita prajJApanA TIkAnA anuvAdamAM tetrIzam avadhi pada samApta. 312 Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauttIsaimaM pariyAraNApayaM atthAhigAra parUvaNaM cauvIsadaMDaesu aNaMtarAhAradAraM || cattIsaE riyArabAvayaM || || atyAdinAra paruvaLa || aNaMtarAyAhAre 1, AhArA bhogaNAi ya 2 / poggalA neva jANaMti 3, ajjhavasANA 4 ya AhiyA / / sammattassa abhigame 5 tatto pariyAraNA 6 ya boddhavvA / kAe phAse rUve sadde ya maNe ya appabahuM 7 | sU0 - 1 / / 678 / / zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 cotrIzamuM pravIcAra pada (mU0) 1 anantarAgata AhAraka-utpatti samaye turata AhAra karanAra, 2 AhAra viSe Abhoga ane anAbhogapaNuM, 3 AhArapaNe grahaNa karelA pudgalo jANatA nathI vagere, 4 adhyavasAyonuM kathana, 5 samyaktvanI prApti, 6 te pachI kAya, sparza, rUpa, zabda ane mana saMbandha paricAraNA-viSayopabhoga ane 7 teonuM alpabahutva-e sAta adhikAro cotrIzamAM padamAM kahevAnA che. / / 1 / / 678 (TI) e pramANe tetrIzamuM pada kahyuM, have cotrIzamA padano prAraMbha karAya che, teno sambandha A pramANe che--pUrvenA padamAM jJAnanA pariNAma vizeSarUpa avadhijJAna saMbandhe kahyuM, ane ahIM pariNAmanA samAnapaNAthI vedanA pariNAmavizeSarUpa pravIcAra kahevAya che. temAM sarva vaktavyatAno saMgraha karanAra A be gAthA - anaMtarALayAhAre' ityAdi. prathama anantarAga AhAraka-anantarautpatti samaye turata ja eka paNa samayanA antara sivAya AhAra karanAra nairayikAdi kahevA yogya che. 2 tyArapachI 'mahAre moyaLArU 7 '--AhAra viSe AbhoganA-AbhogapaNuM, icchApUrvaka AhAra grahaNa karavo, Adi zabdathI AhArane viSe anAbhogapaNuM eTale anAbhogapaNe AhAra grahaNa karavA saMbandhu kahevA yogya che. jemake he bhagavan! nairiyakone AhAra Abhoganirvartita-icchApUrvaka hoya che ke anAbhoganirvartita-icchA sivAya hoya che-ityAdi. 3 tathA 'poLanA neva bALati' iti-nairayiko AhArapaNe grahaNa karelA pudgalo jANatA nathI-ityAdi covIza daMDakanA anukramathI kahevA yogya che. je 'aAvasALA ya AdiyA' tyArapachI nairayikAdinA anukrame adhyavasAyo kahelA che. sUtramAM puMligano nirdeza prAkRta hovAthI thayo che. 'va' zabda pUrvanI apekSAe samuccayanA arthamAM che 5 tyArapachI 'sammattaAE ahi|me' samyaktvanI prApti covIza daMDakanA kramathI vicAravA yogya che. 6 'to'tyArapachI eTale samyaktvanI prAptinA pratipAdananA pachI kAya, sparza, rUpa, zabda ane mana viSe paricAraNA kahevA yogya che 7 te pachI kAyapravicArAdinuM 'aLavajju'-alpabahu-e bhAva pradhAna nirdeza hovAthI alpabahutva kahevA yogya che. / / 1 / / 678 || ghaDavIrAvaMDasu baLatarAThAravAra || raiyA NaM bhaMte! aNaMtarAhArA, tato nivvattaNayA, tato pariyAiyaNayA, tato pariNAmaNayA tato pariyAraNayA, tato pacchA viThavvaNayA? haMtA ! goyamA ! NeraiyA NaM aNaMtarAhArA, tao NivvattaNayA, tato pariyAdiyaNatA, tao pariNAmaNayA, tao pariyAraNayA, tao pacchA viuvvaNayA / asurakumArA NaM bhaMte! aNaMtarAhArA, tato NivvattaNayA, tato pariyAiyaNayA, tao pariNAmaNayA, tao viuvvaNayA, tao pacchA pariyAraNayA? haMtA! goyamA ! asurakumArA aNaMtarAhArA, tao NivvattaNayA, jAva tao pacchA pariyAraNayA, evaM jAva thaNiyakumArA / puDhavikkAiyA NaM bhaMte! aNaMtarAhArA, tato NivvattaNayA, tao pariyAiyaNayA, tao pariNAmaNayA ya, tao pariyAraNayA, tato viuvvaNayA? haMtA! goyamA ! taM caiva jAva pariyAraNayA, No ceva NaM viuvvaNayA / evaM jAva cauriMdiyA, NavaraM vAukkAiyA paMciMdiyatirikkhajoNiyA maNUsA ya jahA NeraiyA, vANamaMtara - jotisiya-vemANiyA jahA asurakumArA TIR.-2||671|| 313 Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 cauttIsaimaM pariyAraNApayaM cauvIsadaMDaesu aNaMtarAhAra dAraM (10) he bhagavan! narayiko anattarAhAra-utpatti samaye turata AhAra karanArA hoya?te pachI zarIranI utpatti, te pachI paryAdAna-pudgalonuM grahaNa, te pachI tenA pariNAma, te pachI paricAraNA-viSayopabhoga ane tyAra bAda vidurvaNA kare che? hA gautama! narayiko utpatti samaye turata AhAra karanArA hoya che, te pachI zarIranI utpatti thAya che, tyAra bAda pudgalonuM grahaNa thAya che, te pachI tenA pariNAma, te pachI paricAraNA ane pachI vidurvaNA kare che. he bhagavan! asura kumAro utpattisamaye turata AhAra karanArA hoya che, te pachI zarIranI utpatti, te pachI pudgalonuM grahaNa, te pachI pariNAma, pachI vikuvA, ane te pachI paricAraNA kare che?hA gautama! asurakumAro utpatti samaye turata AhAra kare che, pachI zarIranI utpatti thAya che, yAvatuM te pachI paricAraNA kare che. e pramANe svanitakumAro sudhI kahevuM. he bhagavan! pRthivIkAyiko anantarAhAra-utpatti samaye turata AhAra karanArA hoya che?te pachI zarIranI utpatti, pachI pudgalonuM grahaNa, pachI tenA pariNAma, pachI paricAraNA-viSayopagabhoga ane te pachI vidurvaNA kare che? hA gautama! temaja jANavuM, yAvat paricAraNA kare che, paNa vipharvaNA karatA nathI. e pramANe caurindriyo sudhI jANavuM. parantu vAyukAyiko, paMcendriya tiryo ane manuSyo narayikonI peThe samajavA. vyattara, jyotirSika ane vaimAniko asurakumAronI peThe jANavA. //ra //679 (TI.) have 'tho nirveza:' udezanA kramane anusarI nirdeza thAya che-e nyAyathI prathama anantarAgata AhAranI vaktavyatA kahevAnI icchAvALA sUtrakAra A sUtra kahe cha- neraDrayA maMta'! ityAdi. he bhagavan! narayiko anAra/hAra:-utpatti samaye tarata AhAra karanArA che? ityAdi. he bhadanta!-parama kalyANanA yogavALA parama sukhanA yogavALA he bhagavan! nairayiko 'Ne" vAkyAlaThThAramAM vaparAya che. "anantarItamadA:' utpatti kSetranI prApti samaye ja AhAra karanArA hoya?te pachI utpatti samaye AhAranA grahaNathI AraMbhI anukrame teonA zarIranI nirvatanA-utpatti thAya che? 'tato yAyA" te pachI zarIranI utpattithI AraMbhI paryAdAna-yathAyogyapaNe aka ane pratyakovaDelomAhArAdi dvArA cotaraphathI padagalonuM grahaNa thAya che.?'tato pariNAmayA' te pulo grahaNa karyA pachI tarata te pudgalono indriyAdirUpe pariNAma thAya che? indriyAdirUpe pariNAma thayA pachI yathAyogya pramANa paricAraNA-zabdAdi viSayano upabhoga thAya che? te pachI vidurvaNA-vaikriyalambivaDe aneka prakAre aneka rUpavALA vaikriya zarIra thAya che? e prazna karyo eTale bhagavAna uttara Ape che--hattA joyA'! ityAdi. hA gautama! ahIM hanta' svIkAranA arthamAM che. narayiko 'manantarIhari:'utpatti samaye tarata AhAra karanArA hoya che. ItyAdi e pramANe jema narayikonI anantarAhArAdinI vaktavyatA kahI tema asurakumArathI AraMbhI svanitakumAra sudhInA bhavanapati devonI paNa kahevI. paraMtu eTaluM vizeSa che ke asurakumArAdine pUrve vidurvaNA hoya che ane pachIthI paricAraNA-viSayopabhoga hoya che. kAraNa ke teo viziSTa zabdAdi viSayonA upabhoganI icchA thatAM pUrve iSTavaikriyarUpa kare che ane pachIthI zabdAdi viSayano upabhoga kare che e niyama che. bAkInA jIvo zabdAdi viSayanA upabhoganI prApti thatAM harSanA vazathI atyaMta viziSTa zabdAdinA upabhoganI icchAthI ke bIjA koI paNa kAraNathI vimurvaNA kare che. tethI teone pUrve zabdAdi viSayanA upabhogarUpa pravicAraNA hoya che ane pachIthI vipharvaNA hoya che. pRthivIkAyanA viSayamAM praznasUtra temaja kahevuM, ane uttarasUtra paricAraNA sudhI kahevuM. kAraNa ke teone paNa sparzanA upabhogano saMbhava che. 'no veva ne vidhvAyA'parantu teone vidurvaNA na kahevI. kAraNa ke teone vaikriyalabdhino asaMbhava che. e pramANe-pRthivIkAyikanI peThe vAyukAya sivAyanA akhAyathI mAMDI caurindriya sudhI jANavA. kAraNa ke teone paNa vaikriyalabdhi nahi hovAthI sUtranuM samAnapaNuM che. vAyukAya saMbaMdhe vizeSatA kahevAnI icchAvALA sUtrakAra samAna pATha hovAthI vAyukAya sahita paMcendriya tiryaMca ane manuSyonuM atideza-samAnapaNuM batAve che. navara' ityAdi. "nahI nephayA' jema nerayiko kahyA tema vAyukAyikAdi kahevA. tAtparya e che ke narayikonI peThe vidurvaNA paNa eone kahevI. kAraNa ke teone vaikriyalabdhino saMbhava che. paNa te pravicAraNA-viSayopabhoganI pachI hoya che. vALamaMtaranophavepayA nahIM asurakumAra'-vyantara, 314 Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauttIsaimaM pariyAraNApayaM cauvisadaMDaesu AhArAbhogaNA-poggalajANaNA-dAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 jyotiSka ane vaimAniko asurakumAranI peThe kahevA. eTale asurakumAronI peThe vantarAdine paNa pUrve vidurvaNA ane pachI paricAraNA kahevI. kAraNa ke badhAya devono tevA prakArano svabhAva che. mUlaTIkAmAM kahyuM che ke "putra vizva vastu pachI parivAra suraIiIM sAga puSyaparivAra 35chA vizvaya" pUrve vidurvaNA ane pachI paricAraNA badhA devone hoya che ane bAkInAne pUrve paricAraNA ane pachI vidurvaNA hoya che. rA6i79o || raviraviMDasu AdirAmovALA-poninAIIT-tAra II. NeraiyA NaM bhaMte! AhAre kiM AbhogaNivvattie,aNAbhogaNivvattie? goyamA! AbhogaNivvattie viaNAbhogaNivvattie vi| evaM asurakumArANaMjAva vemANiyANaM,NavaraM egidiyANaM No AbhogaNivvattie, annaabhognnivvttie| NeraiyA . NaM bhaMte! je poggale AhArattAe geNhati te kiMjANaMti pAsaMti AhAreMti, uyAha Na jANaMti Na pAsaMti AhAraiti? goyamA! Na jANaMti Na pAsaMti AhAreMti, evaM jAva teiNdiyaa| cauridiyANaM pucchaa| goyamA! atthegaiyA Na jANaMti pAsaMti AhAraiti, atthegaiyA Na jANaMti Na pAsaMti aahaareNti| paMciMdiyatirikkhajoNiyANaM pucchaa| goyamA! atthegaiyA jANaMti pAsaMti AhAreMti 1, atthegaiyA jANaMti Na pAsaMti AhAreMti 2, atthegaiyA Na jANaMti pAsaMti AhAreMti 3, atthegatiyA Na jANaMti Na pAsaMti AhAreMti 4 evaM [jAva] maNussANa vi| vANamaMtara jotisiyA jahA nneriyaa| vemANiyANaM pucchaa| goyamA! atthegaiyA jANaMti pAsaMti AhAreMti, atthegaiyA Na jANaMti Na pAsaMti aahaareNti| se keNaTeNaM bhaMte! evaM vuccati- ["vemANiyA] atthegaiyA jANaMti pAsaMti AhAreMti, atthegaiyA Na jANaMti Na pAsaMti AhAraiti'? goyamA! vemANiyA duvihA pannattA, taM jahAmAimicchaddiTThiuvavannagA ya amAisammaddiTThiuvavannagA ya, evaM jahA iMdiyauddesae paDhame bhaNiyaMtahA bhANiyavvaM, nAva te tevi koya parva vRSyati su-rUpA68|| (mULa) he bhagavan! narayikone AhAra zuM Abhoganivartita IcchApUrvaka hoya che ke anAbhoganivartita--IcchA sivAya hoya che? he gautama! Abhoganivartita paNa hoya che ane anAbhoganivartita paNa hoya che. e pramANe asurakumAro yAvat, vaimAnikone jANavuM. parantu ekendriyone Abhoganivartita--IcchA pUrvaka AhAra hoto nathI, paNa anAbhoganivartita AhAra hoya che. he bhagavan! narayiko je pudgalo AhArapaNe grahaNa kare che te zuM jANe che, dekhe che ane teno AhAra kare che, athavA jANatA nathI, dekhatA nathI ane AhAra kare che? he gautama!teo jANatA nathI, dekhatA nathI ane AhAra kare che. e pramANe te indriyo sudhI jANavuM. caurindriyo saMbandha pRcchA. he gautama! keTalAeka jANatA nathI, dekhe che ane AhAra kare che, ane keTalAeka jANatA nathI, dekhatA nathI ane AhAra kare che. paMcendriya tiryaMco saMbadhe pRcchA. he gautama! 1 keTalAeka jANe che, dekhe che ane AhAra kare che. 2 keTalAeka jANe che dekhatA nathI ane AhAra kare che. 3 keTalAeka jANatA nathI, dekhe che ane AhAra kare che. 4 keTalAeka jANatA nathI, dekhatA nathI ane AhAra kare che. e pramANe manuSyone paNa kahevuM. vyara ane jyotiSko narayikonI peThe jANavA. vaimAniko saMbadhe prazna. he gautama! 1 keTalAeka jANe che, dekhe che ane AhAra kare che, ane keTalAeka jANatA nathI, dekhatA nathI ane AhAra kare che. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho ke "vaimAniko keTalAeka jANe che. dekhe che ane AhAra kare che ane keTalAeka jANatA nathI dekhatA nathI ane AhAra kare che? he gautama! vaimAniko be prakAranA che, te A pramANe--mAyI mithyAdRSTI utpanna thayelA ane amAyI samyagdaSTI utpanna thayelA. e pramANe jema prathama indriya uddezakamAM kahyuM che te pramANe kahevuM. yAvat e kAraNathI he gautama! huM ema kahuM chuM. ///68oll 315 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 cauttIsaimaM pariyAraNApayaM cauvisadaMDaesu AhArAbhogaNA-poggalajANaNA-dAraM (TI0) have AhAra vize Abhoga-saMkalpano vicAra karavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che-"recA vi maMta! mAhAra'ityAdi. he bhagavan! nairayikone Abhoganirvartita AhAra hoya che ke anAbhoganivartita hoya che? ityAdi. jyAre manovyApAra pUrvaka AhAra grahaNa kare che tyAre Abhoganivartita ane te sivAya bAkInA kALe anAbhoganivartita AhAra hoya che. ane te lokAhAra jANavo. e pramANe bAkInA jIvone Abhoganivartita ane anAbhoganivartita AhArano vicAra karavo. parantu ekendriyone atyaMta alpa ane asamartha--aspaSTa manodravyanI labdhi hovAthI spaSTa manovyApAra hoto nathI, tethI teone hamezAM anAbhoganirvartita ja AhAra hoya che, paranta kadi paNa Abhoganirvartita AhAra hoto nathI. have AhArapaNe grahaNa karAtA pudgalone viSe jJAna ane darzanano vicAra kare che-riyAmAM maMte!' ityAdi. he bhagavan! narayiko ('Na" vAkyAlaMkAramAM vaparAya che) je pudgalone AhArapaNe grahaNa kare che te pudgalone jANe che ane dekhe che, athavA jANatA nathI ane dekhatA nathI? bhagavAn uttara Ape che-he gautama!teo avadhijJAna vaDe jANatA nathI. kAraNa ke lomAhAra rUpe te pudgalo ati sUkSma hovAthI nArakone avadhijJAnano viSaya thatA nathI. tema te dekhatA nathI, kAraNa ke te cakSuindriyano viSaya nathI. beindriyo paNa jANatA nathI, kAraNa ke teo mithyAjJAnI hovAthI teone tenuM samyagujJAna thatuM nathI. beindriyone matiajJAna che ane te paNa aspaSTa che, tethI potA vaDe grahaNa karAtA prakSepAhArane paNa samyagU jANatA nathI, tema cakSuIndriya nahi hovAthI dekhatA paNa nathI. ema teindriyo paNa jJAnadarzanarahita jANavA. caurindriyo 'tyeADyA' keTalAeka che jeo pote grahaNa karelo AhAra prakSeparUpa hovA chatAM paNa tene jANatA nathI, kAraNa ke te mithyAjJAnI che ane teone paNa beindriyonI peThe matiajJAna che ane te paNa aspaSTa che, parantucakSuindriya vaDe jue che, kAraNa ke teone cakSuindriya hoya che. te A pramANe-mAkhI vagere goLa Adi vastune jue che ane teno AhAra kare che. tathA bIjA keTalAeka caurindriyo che. jeo mithyAjJAnI hovAthI jANatA nathI. tema anyakAcadi vaDe cakSudarzanano pratibandha thayelo hovAthI ke anupayogano saMbhava hovAthI dekhatA nathI. paMcendriya tiryaMco saMbadhe lomAhAra ane prakSepAhArane AzrayI caubhaMgI jANavI temAM prakSepAhAranI apekSAe A pramANe vicAra che keTalAeka paMcendriyatiryaMco che jeo prakSepAhArane jANe che, kAraNa ke teo samajJAnI hovAthI tenuM teone yathAvasthita parijJAna hoya che, temacakSuindriya hovAthI dekhe che ane e pramANe AhAra kare che. ra tathA keTalAeka che jeo pUrvanI peThe jANe che, parantu cakSudarzanano aMdhakArAdi vaDe tathA anupayogavaDe pratibaMdha thayelo hovAthI dekhatA nathI. keTalAeka tiryaMca paMcendriyo che jeo jANatA nathI, kAraNa ke mithyAjJAnavALA hovAthI teone tenuM samyajJAna nathI, paranta caindriyanA upayogathI dekhe che. 4 tathA keTalAeka che jeo mithyAjJAna hovAthI jANatA nathI, tema pUrvanI peThe dekhatA paNa nathI ane e pramANe AhAra kare che. lomahAranI apekSAe A pramANe vicAra che-1 keTalAeka tiryaMca paMcendriyo che jeo lomAhArane jANe, kAraNa ke te viziSTa avadhijJAna vaDe sahita che. tema tevA prakArano kSayopazama hovAthI ane indriyanuM sAmarthya ati vizuddha hovAthI dekhe che ane e pramANe AhAra kare che. 2 keTalAeka che jeo pUrvanI peThe jANatA nathI, ane tevA prakAranuM indriyanuM sAmarthya nahi hovAthI dekhatA paNa nathI. 3 keTalAeka che jeo jANatA nathI parantu te viSayanuM indriyasAmarthya hovAthI dekhe che. 4 tathA keTalAeka che jeo mithyAjJAnI hovAthI, avadhijJAnarahita hovAthI ane avadhijJAnanA viSayathI atIta hovAne lIdhe jANatA nathI ane tevA prakAranA indriyanA sAmarthyanA abhAvathI dekhatA paNa nathI. e pramANe manuSyone paNa lomAhAra ane prakSepAhAranI apekSAe cobhaMgI vicAravI. "vAsaMtaragosiyA nahIM neraphayA' bannara ane jyotiSTho nairayikonI peThe jANavA'. kAraNa ke nairayikonA avadhijJAnanI peThe bannara ane jyotiSkanA avadhijJAnano paNa teo manobhakSI (mana mAtra vaDe AhAra karanArA) hovA chatAM AhAranA pudgalono viSaya nathI. arthAt nairayikonI peThe avadhijJAna vaDe teo AhAranA pudgalo jANatA nathI. mANiyANa pucchAvaimAniko saMba prazna. vaimAnikone juduM sUtra kahevuM 'vemALiyA maMta! ne potAne nArIrattA meNaMti te viM nAgati pAsaMti, mahAti, 32AhuM na jAti ne pati, mahAtira' he bhagavan! vaimAniko je pudgalone AhArapaNe grahaNa kare che te zuM jANe 316 Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauttIsaimaM pariyAraNApayaM cauvisadaMDaesa AhArAbhogaNA dAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 che, dekhe che ane AhAra kare che athavA jANatA nathI, dekhatA nathI ane AhAra kare che? bhagavAna uttara Ape che- he gautama'. ityAdi. vaimAniko be prakAranA che-mAyI mithyASTiupapatraka ane anAyI samyagdaSTI upapatraka. temAM pUrvabhavamAM karelI mAyA jeone che te mAthI kahevAya che, kAraNa ke cUlarUpe karAyelI je te mAyA vaDe malina karmanI utpatti thAya che ane tethI malina karma udayamAM Ave che tyAre bhavanA hetathI paNa utpanna thayela avadhijJAna samIcIna-barobara hotuM nathI. teo samyagdaSTina samajavA. tathA mithyA-viparita, dRSTI-jinapraNIta vastatattvano bodha, jeone che teo mithyAdaSTi che. mAyI evA mithyAdaSTi utpanna thayelA hoya te mAyImithyAdaSTi upapannaka kahevAya che. ahIM svArthika 'ka' pratyaya thayelo che. teo uparanA raiveyakatrikanI uparanI raiveyakanA anta sudhI hoya che. kAraNa ke teone yathAyogyapaNe mithyAdRSTipaNuM ane mAyIpaNuM avazya hoya che. tenAthI viparita amAyI samyagdaSTi jANavA. teo anuttaravimAnavAsI hoya che, kAraNa ke teone avazya samyagdaSTipaNuM ane pUrvanA gayA bhavamAM atyanta alpa krodha, mAna, mAyA ane lobha tathA upazAntakaSAyapaNuM hoya che. A saMbadhe mUlaTIkAkAra kahe che ke "vemANiyA mAyimicchAdiTThiuvavanagA jAva uvarimagevejjA, amAyisammadiTThiuvavannagA anuttarasurA eva gRhyante" timAyImithyAdRSTi upapatraka vaimAniko uparanA raiveyaka sudhI jANavA, ane amAyI samyagdaSTI upapatraka anuttara suro grahaNa karavA. e pramANe pUrve indriya saMbadhe prathama udezakamAM kaheluM che tema kahevuM ane te 'e hetuthI' ityAdi vaDe sauthI chellA nigamana vAkya sudhI jANavuM. te A pramANe- "temAM je mAyImithyASTi upapatraka devo che teo jANatA nathI, dekhatA nathI, ane AhAra kare che. ane temAM je anAyI samyagdaSTi upapatraka devo che te be prakAranA kahyA che. jemake anantaropapatraka ane paraMparopapatraka. temAM anantaropapatraka-surata utpanna thayelA devo che teo jANatA nathI, dekhatA nathI ane AhAra kare che. je paraMparopapatrakajeone utpanna thayAne samayAdinuM attara paDeluM che te be prakAranA che. te A pramANa paryAptA ane aparyApyA. temAM je aparyApta che teo jANatA nathI, dekhatA nathI ane AhAra kare che. ane je paryApta che te be prakAranA che. te A pramANe upayogasahita ane upayogarahita. temAM je upayogarahita che te jANatA nathI, dekhatA nathI ane AhAra kare che. ane upayogasahita che teo jANe che, dekhe che ane AhAra kare che. e mATe he gautama! ema kahuM chuM ke keTalAeka nathI jANatA, nathI dekhatA ane AhAra kare che ane keTalAeka jANe che, dekhe che ane AhAra kare che. A sUtrano TIkAkAre karelo A artha che-temAM je mAyImithyAdiSTI upapannaka devo che eTale uparanI trikanA uparanA raiveyaka sudhInA devo che te mana vaDe-saMkalpamAtra vaDe bhakSaNa karavA lAyaka AhAranA pariNAmane yogya pudgalo avadhijJAna vaDe jANatA nathI, kAraNa ke te pudgalo teonA avadhijJAnano viSaya thatA nathI. ane cakSu vaDe jotA paNa nathI, kAraNa ke cakSanuM tevA prakAranuM sAmarthya nathI. je anAyI samyagdaSTI upapannaka eTale anuttara vimAnavAsI devo che te be prakAranA che-anantaropapatraka ane paraMparopannaka. jene utpanna thayAne eka paNa samayanuM attara paDyuM nathI te anantaropapatrakaprathama samaye utpanna thayelA che. ane jene utpanna thayAne samayAdinuM attara paDyuM che te paraMparIpatraka eTale jene utpanna thayAne dvitIyAdi samayo thayelA che evA che. temAM jeo anantaropanika che teo jANatA nathI ane dekhatA nathI. kAraNa ke prathama samaye utpanna thayelA hovAthI teone avadhijJAnano upayoga ane cakSaindriya nathI, paranta jANyA ane dekhyA sivAya emaja AhAra kare che. temAM jeo paraMparopannaka che te be prakAranA che. jemake paryAptA ane aparyAptA. temAM jeo aparyApta che teo jANatA nathI ane dekhatA nathI. kAraNa ke pathatio paripUrNa nahi thayelI hovAthI avadhi vagereno upayoga hoto nathI. jeo paryApta che te be prakAranA che- upayogasahita ane upayogarahita. temAM jeo upayogasahita che teo jANe che, kAraNa ke te upayoga vaDe yathAzakti jJAnanI potAnA viSayane jANavAnI avazya pravRtti thAya che, tema cakSu vaDe dekhe che, kAraNa ke teonI indriyonuM sAmarthya ghaNuM vadhAre che. jeo upayogarahita che teo jANatA nathI ane dekhatA nathI. kAraNa ke teo upayogarahita che. (pra0)-upayogasahita hovA chatAM paNa manobhaThya-mAtra mananA saMkalpa vaDe grahaNa karavA yogya AhAranA pudgalone kema jANe? - 317 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 cauttIsaimaM pariyAraNApayaM cauvIsadaMDaesu ajjhavasANa-sammattAbhigama pariyAraNA dAraM (u0)A saMbandhu AvazyakanI prathama pIThikAmAM avadhijJAnanA adhikAramAM kahyuM che--"saMvenga jamma thoLayaM patiyaM" eno A artha che--kAryaNaza2I2 dravyone joto kSetrathI lokanA saMkhyAtA bhAgone jue che ane kALathI kaMika nyUna palyopama sudhI jue che. anuttara devo to saMpUrNa lokanADI dekhe che, kAraNa ke 'saMmitronADi pAsaMti anuttarA levA' evuM zAstranuM vacana che. tethI mana vaDe bhakSaNa karavA lAyaka AhAranA pariNAmane yogya pudgalone paNa jANe che, A saMbandhu mUla TIkAkAra kahe che ke "te jJAnanti, pazyanti AhArayanti 6, vizuddhatvAvaSerindriyaviSaya vAtivizuddhatvAt pazyantyapi" iti-- teo jANe che, dekhe che ane AhAra kare che, kAraNa ke teonuM avadhijJAna vizuddha che ane indriyono viSaya ativizuddha hovAthI dekhe paNa che. ahIM indriya viSaya indriyonuM sAmarthya jANavuM. upasaMhAra vAkya prasiddha che. II3II680aa || caDavIsavaMDANu bhAvasALa vAraM || raiyANaM bhaMte kevatiyA ajjhavasANA pannattA ? goyamA ! asaMkhejjA ajjhavasANA pnnttaa| te NaM bhaMte! kiM pasatthA apasatthA? goyamA ! pasatthA vi apasatthA vi, evaM jAva vemANiyANaM / || sanmattAminana vAraM || raiyA NaM bhaMte! kiM sammattAbhigamI, micchattAbhigamI, sammAmicchattAbhigamI ? goyamA ! sammattAbhigamI vi, micchattAbhigamI vi, sammAmicchattAbhigamI vi, evaM jAva vemANiyA / NavaraM egiMdiya-vigaliMdiyA No sammattAbhigamI, micchattAbhigamI, No sammAmicchattAbhigamI / sU0 - 4 / / 681 / / (mULa) he bhagavan! naiyikone keTalA adhyavasAyo kahyA che? he gautama! asaMkhyAtA adhyavasAyo kahyA che. he bhagavan! te prazastazubha che ke aprazastaazubha che? he gautama! prazasta paNa che ane aprazasta paNa che. e pramANe vaimAniko sudhI jANavuM. he bhagavan!naiyiko samyaktvAdhigAmI--samyaktvanI prAptivALA hoya che, mithyAtvanI prAptivALA hoya che ane sabhyagmithyAtvanI prAptivALA hoya che? he gautama! teo samyaktvanI prAptivALA hoya che, mithyAtvanI prAptivALA hoya che. ane samithyAtvanI prAptivALA paNa hoya che. e pramANe vaimAniko sudhI paNa kahevuM. parantu ekendriyo ane vikalendriyo samyaktvanI prAptivALA nathI. samyamithyAtvanI prAptivALA nathI. paNa mithyAtvanI prAptivALA hoya che. 46815 (TI0) adhyavasAyanA vicAramAM pratyeka nairayikAdine asaMkhyAtA adhyavasAyo hoya che, kAraNa ke teone pratisamaya ghaNuM karI bhinna bhinna adhyavasAya hoya che. have samyaktvAdinI prAptino vicAra kare che--'nephyA nuM maMte'! ityAdi. "he bhagavan! nairayiko zuM samyaktvAdhigAmI-samyaktvanI prAptivALA, e pramANe mithyAtvAdhigAmI-mithyAtvanI prAptivALA ke sabhyamithyAtvAdhigAmI-samyaktvamithyAtvanI prAptivALA hoya che? bhagavAna kahe che-'he gautama'! ityAdi sugama che. kAraNa ke traNe prakAranI prAptino yathAyoga paNe saMbhava che. e pramANe nairayika saMbandhe pATha vaDe nirantara vaimAniko sudhI kahevuM. paraMtu keTalAeka ekendriyone ane vikalendriyone sAsvAdana samyaktva paNa hoya che to paNa teo mithyAtvane sanmukha hovAthI samyaktva chatAM paNa tenI sUtrakA2e vivakSA karI nathI. II46815 || variyAranA vAraM || devA NaM bhaMte kiM sadevIyA sapariyArA, sadevIyA apariyArA, adevIyA sapariyArA, adevIyA apariyArA ? goyamA ! atthegaiyA devA sadevIyA sapariyArA, atthegaiyA devA adevIyA sapariyArA, atthegaiyA devA adeviyA apariyArA, No ceva NaM devA sadevIyA apariyArA / se keNaTTeNaM bhaMte! evaM vuccati-' atthegaiyA devA sadevIyA saparicArA, taM ceva jAva no ceva NaM devA sadevIyA apariyArA ? goyamA ! bhavaNapati-vANamaMtara - jotisa 318 Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauttIsaimaM pariyAraNApayaM pariyAraNA dAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sohamIsALeluM khetu levA sahevIyA sariyArA, samAra-mAhiMd-baMmatona-aMtaH-mahAsuA-sahastrAraaanny-paanny-aarnn-accuesu kappesu devA adevIyA sapariyArA, gevejja - aNuttarovavAiyA devA adevIyA apariyArA, No ceva NaM devA sadevIyA apariyArA, se teNaTTeNaM goyamA ! evaM vuccati - atthegaiyA devA sadevIyA tapariyArA, taM deva, khAva no ceva aaN revA sadevIyA gapariyA IIR-II682 / / (mULa) he bhagavan! devo zuM 1 devI sahita ane saparicAra-maithunasevI, 2 devIsahita ane aparicAra-maithunasevA rahita, 3 devIrahita ane paricArasahita ane 4 devIrahita ane paricArarahita hoya? he gautama! 1 keTalAeka devo devIsahita ane paricA2sahita hoya che, keTalAeka devo daivIrahita ane paricArasahita hoya che ane keTalAeka devo devIrahita ane paricAra rahita hoya che, parantu devo devIsahita ane paricArarahita hotA nathI. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho ke 'keTalA eka devo devIsahita ane paricArasahita hoya ityAdi teja kahevuM, yAvat devo devIsahita ane paricAra rahita hotA nathI? he gautama! bhavanapati, vyantara, jyotiSka, saudharma ane IzAna kalpomAM devo devI sahita ane paricAra sahita hoya che. sanatsumAra, mAhendra brahmaloka, lAMtaka, mahAzukra, sahasrAra, Anata, prANata, AraNa ane acyuta kalpomAM devo devI rahita ane paricAra sahita hoya che. traiveyaka ane anuttaraupapAtika devo devIrahita ane paricAra rahita hoya che. parantu devo devI sahita ane paricArarahita hotA nathI. te hetuthI he gautama! huM ema kahuM chuM ke keTalAeka devo devIsahita ane paricArasahita hoya che ityAdi teja kahevuM, yAvat devo devIrahita ane paricArarahita hotA nathI. 56825 (TI0) have paricAraNAno vicAra karavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che--'revALa' ityAdi sUtra sugama che. paraMntu bhavanapati, vyanta2, jyotiSka, saudharma ane IzAna devalokamAM devo devIsahita che, kAraNake tyAM devIonI utpatti che ane tethIja teo 'sarittArA:'viSaya sevana karanArA hoya che. kAraNake devIono devo vaDe yathAyogapaNa parigraha thavAthI icchA thatAM kAyapravIcAra- zarIra vaDe viSaya sevana thAya che. sanatyumAra ane mAhendra, brahmaloka ane lAntaka, mahAzukra ane sahasrAra tathA AnatAdi cAra kalpamAM devo devI rahita hoya che, kAraNa ke tyAM devIonI utpatti nathI. ane teo paricAraNA-viSayasevana sahita hoya che. kema ke saudharma ane IzAnanI devIonI sAthe anukrame sparza, rUpa, zabda ane mana vaDe pravIcAra-viSaya sevana thAya che. grevayaka ane anuttaraupapAtika devo devI rahita hoya che, kAraNa ke tyAM devIonI utpatti nathI, ane aparicAra viSaya sevana rahita hoya che. kAraNa ke tyAM atyanta manda puruSavedano udaya hovAthI mana vaDe paNa viSaya sevanano saMbhava nathI. parantu devo tevA prakAranA bhavasvabhAvathI devI sahita ane paricAra rahita hotA nathI. 'e kAraNathI' ityAdi nigamana vAkya che. / / 5 / / 6825 RtivihA aaN maMte! pariyALayA pannattA? goyamA! paMcavihA [pariyALA] pannattA, taM nahA-AyariyArA, AtapariyArA, rUvapariyAnA, savariyArA, mApariyArAA che jedekhkhuM bhaMte! vaM vunnati paMcavihA pariyALA pannattA, taM nahA--AyariyALA nAva mApariyAnA? noyamA! mavAva-vALamaMtara-nosasohmmiisaannesu kappesu devA kAyapariyAragA, saNakumAra - mahiMdesu kappesu devA phAsapariyAragA, baMbhaloyalaMtagesu kappesu devA rUvapariyAragA, mahAsukka - sahassAresu devA saddapariyAragA, ANaya-pANaya-AraNaaccuesu kappesu devA maNapariyAragA, gevejja- aNuttarovavAiyA devA apariyAragA, se teNadveNaM goyamA ! taM caiva jAva maNapariyAraNA / tattha NaM je te kAyapariyAragA devA tesi NaM icchAmaNe samuppajjati- 'icchAmo NaM accharAhiM saddhiM kAyapariyANaM karettae', tae NaM tehiM devehiM evaM maNasIkae samANe khippAmeva tAo accharAo orAlAI siMgArAI maNuNNAI maNoharAI maNoramAI uttaraveuvviyAI ruvAI viuvvaMti, viuvvittA tesiM devANaM aMtiyaM 319 Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 cauttIsaimaM pariyAraNApayaM pariyAraNA dAraM pAdubbhavaMti, tae NaM te devA tAhiM accharAhiM saddhiM kAyapariyAraNaM kareMti / se jahANAmae sIyA poggalA sItaM pappA sIyaM ceva ativatittA NaM ciTThati, usiNA vA poggalA usiNaM pappA usiNaM ceva ativatittA NaM ciTThati, evameva tehiM devehiM tAhiM accharAhiM saddhiM kAyapariyAraNe kate samANe se icchAmaNe khippAmevAveti / suu0-6||683|| (mULa) he bhagavan! keTalA prakAre paricAraNA--maithunasevA kahI che? he gautama! pAMca prakAre paricAraNA kahI che. te A pramANe- -1 kAyaparicAraNA, 2 sparzaparicAraNA, 3 rUpaparicAraNA, 4 zabdaparicAraNA ane 5 manaparicAraNA. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho ke 'pAMca prakAranI paricAraNA kahI che' jemaka--'kAya paricAraNA yAvat manaparicAraNA'? he gautama!bhavanapati, vyantara, jyotiSma, saudharma ane IzAna kalpamAM devo kAyaparicAraka-zarIra vaDe maithuna sevana karanArA, sanatkrumAra ane mAhendra kalpamAM devo sparzaparicAraka-sparzamAtra vaDe maithuna sevana karanArA, brahmaloka ane lAntaka kalpamAM devo rUpaparicAraka-rUpa vaDe maithuna sevana karanArA, mahAzukra ane sahasrAra kalpamAM devo zabdaparicAraka--zabda vaDe maithuna sevana karanArA, tathA Anata, prANata, AraNa ane acyuta kalpamAM devo manavaDe maithuna sevana karanArA hoya che. traiveyaka ane anuttaraupapatika devo aparicAraka--maithuna sevanarahita hoya che. te hetuthI he gautama! ityAdi yAvat 'mana vaDe maithunasevana karanArA hoya che'. temAM je kAyaparicAraka--zarIra vaDe maithuna sevana karanArA che teone icchApradhAna mana-- saMkalpa thAya che ke--'ame apsarAonI sAthe kAyaparicAra--zarIra vaDe maithuna sevana karavA icchIe chIe'. te devo saMkalpa kare che eTale jaladI te apsarAo udAra zRMgAra yukta manojJa, manohara ane uttara vaikriya rUpa kare che, karIne te devonI pAse Ave che. tyAra bAda te devo te apsarAonI sAthe zarIradvArA maithuna sevana kare che. jemake zIta pudgalo zIta yonivALA prANIne pAmI atizaya zItapaNe pariNata thaine rahe che, ane uSNa pudgalo uSNayonivALA prANIne pAmI atizaya uSNapaNe pariNata thaine rahe che. e pramANe te devo vaDe te apsarAonI sAthe kAyaparicAra karAya che, tyAre tenuM icchApradhAna mana jaladI zAMta thAya che. IIFI6835 (TI0) 'devo devI sahita paricAravALA hoya che' ema kahyuM, temAM paricAraNA saMbandhe jijJAsAvALo ziSya prazna ka2e che-'RtivijJA rUM maMte'! he bhagavan! keTalA prakAre paricAraNA kahI che'-ityAdi sugama che. bhagavAna kahe che-'he gautama! ityAdi spaSTa che. 'navaraM jAyaparivArA' iti-parantu kAya-zarIra vaDe manuSya strI puruSanI peThe paricAra-maithunasevana jeone che teo kAyaparicAraka kahevAya che, tAtparya e che ke bhavanapatithI AraMbhI IzAna devaloka sudhInA devo saMkliSTa udayavALA puruSaveda karmanA prabhAvathI manuSyanI peThe maithuna sukhamAM lIna thatA ane kAyaklezajanya sarva aMge sparzasukha pAmI prasanna thAya che, anya prakAre prasanna thatA nathI. sanatsumAra ane mAhendra kalpanA devo sparzaparicAraka-stana, hAtha, sAthaLa ane jathanAdi zarIranA sparzavaDe paricAra-maithuna sevana karanArA hoya che. teo jyAre maithuna sevana karavAne icche che tyA2e maithuna karavAnI abhilASAthI pAse rahelI devIonA stanAdi avayavono sparza kare che, ane teTalA mAtra vaDe kAyapravicA2thI anantaguNa sukha ane vedanI upazAntI thAya che. brahmaloka ane lAntaka kalpanA devo rUpaparicAraka-rUpamAtranA dekhavA vaDe maithuna sevana karanArA hoya che. teo devAMganAonuM kAmanI rAjadhAnI jevuM dIvya ane unmAda karanAra rUpa joine kAyapravicArathI antaguNa maithunasukhano anubhava kare che, ane teTalA mAtrathI teono veda upazAnta thAya che. mahAzukra ane sahasrAra kalpamAM devo zabdaparicAraka-zabdamAtranA zravaNathI maithunasevana karanAra hoya che. teo iSTa devInA, gIta, hAsya, savikAra bhASaNa ane nupurAdi AbhUSaNonA dhvaninA zravaNa mAtra vaDeja kAyapravicArathI anantaguNa sukhano upabhoga kare che. ane teTalA mAtrathI teno veda zAnta thAya che. Anata, prANata, AraNa ane acyuta kalpamAM devo manaHparicAraka-kAmanA vikAra vaDe vRddhi pAmelA 5raspara aneka prakAranA mananA saMkalpa vaDe maithunasevana karanArA hoya che. teo paraspara aneka prakAranA mananA saMkalpamAtra vaDe kAyapravicArathI anantaguNa sukhane prApta kare che. ane teTalA mAtrathI teo 320 Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauttIsaimaM pariyAraNApayaM pariyAraNA dAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tRpta thAya che. raiveyaka ane anuttara devo aparicAraka-mana vaDe paNa aparicAra-maithuna sevana rahita hoya che. kAraNa ke teo alpa mohanA udayavALA hovAthI prazama sukhamAM lIna thayelA che. (pra)-jo ema che to teo brahmacArI kema na kahevAya? (10) cAritra pariNAmanA abhAvathI teo brahmacArI nathI. 'se tenphena' te hetuthI keTalAka devo devI sahita ane paricArasahita hoya che ityAdi nigamana vAkya che. temAM je kAyaparicAraka devo che teonA kAyaparicArano vicAra karavAnI icchAvALA sUtrakAra A pramANe kahe che-tatva ' ityAdi. te kAyaparicAraka vagere devomAM je kAyaparicAraka bhavanapati, vyantara, jyotiSTha, saudharma ane IzAna devo che teone rUchIma:'--kAya vaDe maithuna sevana karavAnuM icchApradhAna mana thAya che. kevI rIte thAya che? "ame apsarAonI sAthe kAyaparicAra karavAne icchIe chIe. te pachI te devo upara kahyA pramANe kAyaparicArano manamAM vicAra kare che, eTale 'kSiprameva' jaladIja te apsarAo potapotAne upabhoga karavA yogya devono abhiprAya jANIne viSaya sevananI abhilASAthI uttarakriya rUpo kare che-e sabandha che. te uttarakriya rUpo kevA prakAranA che? udAra-vizAla, parantu hIna avayavavALA nahi, te paNa pALa'zRMgAra-AbhUSaNAdi vaDe zaNagAravuM, vibhUSita karavuM, evA zRMgAra yukta hoya che. ahIM abhrAdithI 'A' pratyaya thayo che. eTale vibhUSaNAdi vaDe jeono udAra zaMgAra karAyelo che evAM re rUpo kadAcita koine amanojJa hoya, e mATe kahe che-"manojJAnI" potapotAne upabhogya devanA manogata bhAvane game tevAM, manojJa rUpo lezathI paNa saMbhave, te mATe kahe che ke "manoharANi-potapotAnA upabhogya devanA manane haraNa kare adhIna kare tevAM, te manoharapaNuM prathama AraMbha mAtramAM hoya, tethI kahe che-"manoramANi" potapotAnA upabhogya devanA manane ramADe-AnaMda pamADe, pratisamaya uttarottara anurAga sahita kare tevAM, AvA prakAranA uttara vaikriya rUpo karIne te devonI pAse pragaTa thAya che-Ave che. te pachI jema manuSya manuSyastrI sAthe sevana kare che tema te devo te apsarAonI sAthe kAyaparicAraNA-sarva aMganA kAyaklezapUrvaka maithana sevana kare che. kAraNa ke e pramANeja teonA vedanI upazAMti thAya che. Aja bAbata dRSTAMta vaDe daDha kare che-'se nAnAma zabda atha zabdanA arthamAM che, ane atha zabda vAkyanA prAraMbhamAM vaparAya che. "yathAnAma' te vivakSita zItapudgalo zIta-zItayoni vALA prANIne prApya-AzrayI tamea' zIta paNeja gativra' atizaya pariNamIne rahe che. tAtparya e che ke zIta pudgalo zItayoni vALA prANInA vizeSataH sukhane mATe thAya che, ane uSNa pudgalo uSNa-uSNayoni vALA prANIne AzrayI 3wAmeva-uSNapaNe 'tivranya' atizaya pariNamIne rahe che, arthAt svarUpanI prApti thavAthI tenA vizeSataH sukhane mATe thAya che e bhAvArtha che. 'pavameva' e pramANe te devoe te apsarAonI sAthe kAya paricAraNA karyuM chate 'rUchIma:' jemAM kAma viSayanI icchA pradhAna che evuM mana jaladIja atitRpti thavAthI zAMta che. tAtparya e che ke jema zIta pudgalo zItayoni vALA prANIno sparza thatA vizeSataHzItapaNuM pAmatA tenA sukhane mATe thAya che ane uSNa padugalo uSNuyoni vALA prANIno sparza thatA atyaMta uSNapaNe pAmatA tenA sukhane mATe thAya che, tema devInA zarIranA pudgalo devanA zarIrane prApta karI ane devanA zarIranA pudgalo devInA zarIrane prApta karI paraspara ekaguNapaNe pariNamatA ekabIjAnA sukhane mATe thAya che, ane tethI tRpti thAya che ane tRpti thavAthI abhilASanI nivRtti thAya che. 6II683 atthi NaM bhaMte! tesiM devANaM sukkApoggalA? haMtA atthiA te NaM bhaMte! tAsiM accharANaM kIsattAe bhujjo bhujjo pariNamaMti? goyamA! soiMdiyattAe cakkhuiMdiyattAe, ghANiMdiyattAe, rasiMdiyattAe, phAsiMdiyattAe iThThattAe kaMtattAe maNuNNattAe maNAmattAe subhagattAe sohagga-rUva-jovvaNa-guNalAyaNNattAe te tAsiM bhujjo bhujjo pariNamaMti IkU0-7nA684 (mULa) he bhagavan! te devone zukanA-vIryanA pugalo che? hA che. he bhagavan!te yugalo te apsarAone keza rUpe vAraMvAra | 321 Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 cauttIsaimaM pariyAraNApayaM pariyAraNA dAraM pariName che?he gautama!zrotrendriyapaNe, cakSuIndriyapaNe, ghrANendriyapaNe, rasendriyapaNe, sparzendriyapaNe, ISTapaNe, kAMtapaNe, - manojJapaNe, manApa-manane game evApaNe, subhaga-priyapaNe, saubhAgyano hetu rUpa, yauvana ane lAvaNyaguNapaNe te pudgalo vAraMvAra teone pariName che. 7ll684ll (TIva) ahIM manuSya strIne manuSya puruSanA upabhogamAM zukranA pudgalono saMyoga thavAthI sukha prApta thAya che. to devIne paNa upabhoga karavA lAyakadevanA zukrapugalonA saMyogathI sukha thAya che ke koI bIjI rIte sukha thAya che? e pramANe saMdehavALo ziSya devone zukrapudgalonA astitva saMbadhe prazna kare che-sthi nuM maM!' ityAdi. "gati' e bahuvacanapaNAmAM nipAta-avyaya che. he bhagavan! te devone zukrapudgalo hoya che ke jenA saMbandhathI devIone sukha thAya? bhagavAnuM kahe che-hA gautama! che. kevaLa vaikriyazarIranI antargata te pudgalo che, mATe garbhAdhAnanuM kAraNa thatAM nathI. te mAM aMte'! ityAdi. he bhagavan! te zukrapudgalo te apsarAone kevA svarUpe bhUyavAraMvAra-jyAre jyAre zukrapudgalonuM kSaraNa thAya tyAre pariName che? bhagavAn uttara Ape che-gautama' ityAdi. te zrotrendriyasvarUpe yAvat sparzanendriyapaNe pariName che. te pudgalo kadAcit aniSTapaNe pariNAma pAmatA saMbhave, tethI kahe che-"tayA' iSTapaNe, iSTa chatAM paNa koika vastu svarUpathI akAnta-anicchanIya hoya che. jema ke sUkarAdine prAdi tethI kahe che natA' kAnapaNe icchanIyapaNe. kAnta chatAM paNa koIka vasta manane spahaNIya na hoya tethI kahe che'manojJatayA' manojJapaNe-atispRhaNIyapaNe, te atispRhaNIyapaNuM paNa kadAcit prAraMbha kALamAM saMbhave, tethI kahe che ke "maMImattANa'manane anukUla paNe. manane prApta kare, hamezAM manamAM rame temanApa, eTale manavaDe hamezAM spRhaNIyapaNe pariName che. zA hetuthI? e mATe kahe che ka"sumatiyA' subhagapaNe-sarvajanane priyapaNe pariName che. ahIM hetanA arthamAM trIjI vibhakti che. kAraNa ke nimitta, kAraNa ane hetumAM prAyaH sarvavibhaktio dekhAya che'. eTale jethI subhagapaNe pariName che, tethI kahevAya che ke-ISTapaNe, kAntapaNe-ityAdi rUpe pariName che. teonuM subhagapaNe kema pariNamana thAya che? e mATe kahe che'soha vagovyAkuLatAvattA'-prAkRta hovAthI guNazabda lAvaNyazabdanI pUrve mukavAmAM Avyo che. paNa vAstavika rIte pachI jANavo. tethI A artha thAya che-sobhAgya mATe rUpa, yauvana ane lAvaNyarUpe pariName che. temAM rUpa-saundaryavALo AkAra, yauvana-atyaMta taruNAvasthA, lAvaNya-kAma vikArano heta utkRSTa pariNAma vizeSa. jethI saubhAgyanA heta rUpAdiguNonA kAraNapaNe pariName che. tethI subhagapaNe pariName che-ema kahevAya che. e pramANe te zukapudgalo te apsarAone vAraMvAra pariName che. ema kAryaparicAra kahyo. I7ll684 tattha NaMje te phAsapariyAragA devA tesiMNaM icchAmaNe [samucchAmaNe] samuppajjai, evaM jaheva kAyapariyAragA taheva niravasesaM bhaanniyvvN| tattha NaMje te rUvapariyAraNaM karettae', tae NaM tehiM devehiM evaM maNasIkae samANe taheva jAva uttaraveuvviyAI rUvAI viuvvaMti, viuvvittA jeNAmeva te devA teNAmeva uvAgacchaMti, teNAmeva uvAgacchittA tesiM devANaM adUrasAmaMte ThiccA tAI orAlAI jAva maNoramAI uttaraveuvviyAI rUvAI uvadaMsemANIo 2 ciTThati, tae NaM te devA tAhiM accharAhiM saddhiM rUvapariyAraNaM kareMti, sesaM taM ceva jAva bhujjo bhujjo prinnmNti| tattha NaMje te saddapariyAragA devA tesiM NaM icchAmaNe samuppajjati-'icchAmo NaM accharAhiM saddhiM saddapariyAraNaM karettae', tae NaM tehiM devehiM evaM maNasIkae samANe taheva jAva uttaraveuvviyAI rUvAI viuvvaMti, viuvvittA jeNAmeva te devA teNAmeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA tesiM devANaM adUrasAmaMte ThiccA aNuttarAI uccAvayAI saddAI samudIremANIo 2 ciTThati, tae NaM te devA tAhiM accharAhiM saddhiM sahapariyAraNaM kareMti, sesaM taM ceva jAva bhujjo bhujjo prinnmNti| tattha NaMje te maNapariyAragA devA tesiM icchAmaNe samuppajjai-'icchAmo NaM accharAhiM saddhiM maNapariyAraNaM karettae', tae NaM tehiM devehiM evaM maNasIkara samANe khippAmeva tAo accharAo tatthagatAo 322 Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauttIsaimaM pariyAraNApayaM pariyAraNA dAraM zrI prajJApanA sUtra bhAMga 2 ceva samANIo aNuttarAI uccavayAI maNAI pahAremANIo 2 ciTThati, tae NaM te devA tAhiM accharAhiM saddhiM maNapariyAraNaM kareMti, sesaM NiravasesaM taM ceva jAva bhujjo bhujjo pariNamaMti ||suu0-8||685|| (mULa) temAM jeo sparzaparicAraka-sparza vaDe maithuna sevana karanArA devo che tenA manamAM icchA thAya cha-ityAdi kAyaparicArakadevo saMbandha kahyuM tema badhuM kahevuM. temAM je rUpa paricAraka-rUpa vaDe maithuna sevI devo che tenA manamAM icchA thAya che ke "ame apsarAonI sAthe rUpa vaDe maithuna sevavAne icchIe chIe"--e pramANe te devo manamAM vicAra kare che eTale te pramANe ja te devIo uttara vakriya rUpo kare che, karIne jyAM te devo che tyAM Ave che, tyAM AvIne te devonI thoDe dura rahIne udAra zruSAravALuM yAvat manohara potAnuM uttara vaikriya rUpa batAvatI ubhI rahe che. te pachI te devo te apsarAonI sAthe rUpaparicAraNA-rUpa vaDe maithunasevana kare che. bAkI badhuM temaja jANavuM, yAvat vAraMvAra pariName che. temAM je zabdaparicAraka--zabda vaDe maithunasevana karanArA devo che teonA manamAM IcchA thAya che ke "ame apsarAonI sAthe zabdaparicAra-zabda vaDe viSayasevana karavAne icchIe chIe'. pachI te devo e pramANe manamAM vicAra kare che eTale pUrvavat yAvat vaikriya rUpa vidurve che, vikrvIne jyAM devo che tyAM Ave che, AvIne devonI pAse thoDe dura rahIne anuttara-anupama evA aneka prakAranA zabdo bolatI ra ubhI rahe che. tyAra bAda te devone te apsarAonI sAthe zabdapaciAra-zabda vaDe viSayasevana kare che. bAkI badhuM temaja jANavuM, yAvat vAraMvAra pariName che. temAM je manaparicAraka--mana vaDe viSaya sevanArA devo che tenA manamAM IcchA thAya che ke "ame apsarAonI sAthe mana vaDe paricAra-viSayasevana karavAne icchIe chIe. pachI te devo e pramANe manamAM vicAra kare che eTale jaladI te apsarAo tyAM AvI anuttara-kAmapradhAna aneka prakAranA saMkalpa karatI karatI ubhI rahe che. tyAra pachI te devo te apsarAonI sAthe mana vaDe viSayasevana kare che, bAkI badhuM temaja jANavuM, yAvatuM vAraMvAra pariName che. 8685 (TI0) have sparzaparicArano vicAra karavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che-tartha ' ityAdi. kAyaparicArakAdimAM je sparzaparicAraka-sparzavaDe maithuna karanArA devo che. teonuM icchAmana-sparzaparicAranI icchApradhAna mana thAya che. e pramANe jema hamaNAM pUrve kAyaparicArako saMbadhe kahyuM tema sparzaparicArakane vize paNa saghaLuM kahevuM. te A pramANe--'rUchImo macchahiM saddhiApariyA vattA'ityAdi. "ame te apsarAonI sAthe sparzaparicAra-sparzavaDe maithuna sevana karavAne icchIe chIe." e pramANe te devo manamAM vicAra kare che eTale jaladI te apsarAo udAra zRMgAravALA yAvat rUpo vikarvIne te devonI pAse Ave che. tyAra bAda te devo te apsarAonI sAthe sparzaparicAra-sparzavaDe maithuna sevana kare che. mukhacuMbana, stanamardana, hastavaDe AliMgana, jaghana, upramukha zarIrane sparza karavArUpa sparzaparicAra samajavo. 'jema ke zIta pudgalo zItayonivALA prANIne prApta karI zItapaNe atyaMta pariNamIne rahe che, ane uSNa pudgalo uSNayoni vALA prANIne prApta karI uSNapaNe atizaya pariNamIne rahe che, e pramANe te devoe sparzaparicAra karyo eTale tenI maithunaviSayaka icchA turantaja zAnta thAya che. A sUtranI avataraNa sahita vyAkhyA pUrvanI peThe jaNAvI. he bhagavan!te devone zukrapudgalo che? hA, che he bhagavan! te pudgalo te apsarAone kevA svarUpe pariName che? he gautama! zrotrendriyapaNe, yAvat sparzendriyapaNe iSTapaNe, kAntapaNe, yAvat vAraMvAra pariName che. A sUtranI paNa avataraNa sahita vyAkhyA pUrvanI peThe jANavI. paranta sparzaparicAramAM zukranA pagalono saMkrama divya prabhAvathI thAya che ema ' samajavuM. have rUpaparicAraNAno vicAra karavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che- taltha ' ityAdi sUtra sugama che. yAvat rUpo 'vivrittA' sudhI jANavuM. 'gAmeva' je devalokamAM je vimAnane viSe je sthaLe te devo che, teja sthAne te apsarAo Ave che. AvIne te devonI thoDe dura rahIne te pUrve vidurvelA udAra yAvat uttara vaikriya rUpone batAvatI ubhI rahe che. tyAra bAda te devo te apsarAonI sAthe paraspara vilAsapUrvaka dRSTikSepa, aMgapratyaMgone jovAM ane potapotAnA anurAgane pradarzita karavAne yogya ceSTAne prakaTa karavA vagere rUpa rUpaparicAraNA kare che. "le te veva'ttibAkI badhuM te nAnAmA' jema ke zIta puMgalo ityAdithI 323 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 cauttIsaimaM pariyAraNApayaM pariyAraNA dAraM mAMDI-thAvat munano munnA pariNati-vAraMvAra pariName che evAkya sudhI temaja jANavuM. e pramANe rUpaparicAraNAno vicAra karyo. have zabdaparicAraNAno vicAra karavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che- 'tatva Na' ityAdi sUtra spaSTa che, parantu thoDe dura samIpamAM rahIne anuttara' sarva prakAre manane AnaMda utpanna karavA vaDe ananya deza-jenA samAna bIjA nathI evA aneka prakAranA '3nAvavAna' atyanta kAmane udIpana karanArA sabhya ane asabhya35 zabdone bolatI ubhI rahe che. ahIM 'zabda' puliMga hovA chatAM prAkRta hovAthI 'sAruM' ema napuMsakaliMgano nirdeza karyo che. bAkI badhuM temaja jANavuM. parva taQ ' e pramANe 'temAM je mana paricAraka devo che' ityAdi mana:paricAraka sUtra paNa temaja samajavuM. vAva mana paricArano manamAM vicAra kare che. eTale jaladI te apsarAo tyAM saudharma ane IzAna devalokamAM AvelA potAnA vimAnamAM rahelIja anuttara-parama saMtoSa utpanna karavA vaDe asAdhAraNa 'kanvIvavAna' aneka prakAranA kAmasahita sabhya ane asatyarUpa manano pracAra karatI eTale tevA prakAranA saMkalpa karatI ubhI rahe che. ahIM mULamAM 'tatvathA veva samAnImo' tyAM rahelI chatI-ema kahetA sutrakAre 'devIo sahasAradevaloka paryanta jAya che ema jaNAvyuM.te saMbandha saMgrahaNInA mULa TIkAkAra haribhadrasUri kahe che "zanakumAra ilevAnAM ratAMdhatA sati sevyaH utnaparigRhItA: sahastrAra yAvat channa" itiA 'sanakumArAdi devone maithunasevanI icchA thAya tyAre aparigRhitA (jeno koI devoe niyatapaNe svIkAra karyo nathI evI) devIo sahastrAra devaloka sudhI jAya che." teja haribhadrasUri bIje sthaLe kahe che-"rUTa soda mukhe nAhiM tevI panigovA tAmo tavA veva hanti, nAhiM puLa paliovamAi samayAhiyA ThiI dusamayatisamayasaMkhejjAsaMkhejjasamayAhiyA ThiI jAva dasapaliyA sohammagadevIo tAo saNaMkumArANaM gacchanti, evaM dasapaliovari jAsiM samayAhiyA ThiI jAva vIsaM paliyA tAo bambhalogadevANaM gacchanti, evaM vIsapaliovari jAsiM samayAhiyA ThiI jAva tIsaM paliyA tAo mahAsukkadevANaM gacchanti, evaM tIsapaliovari jAsiM samayAhiyA ThiI jAva cattAlIsaM paliyA tAo ANayadevANaM tattha ThiyA ceva jhANAvalaMbaNaM hoMti, evaM cattAlIsapaliovari jAsiM samayAhiyA ThiI jAva paMcAsaM paliyA tAo AraNadevANaM tattha ThiyAo ceva jhANAMlaMbaNaM hoti| tathA IsANe jAsiM devINaM paliovamamahiyamAuyaM tAo taddevANaM ceva hoMti, jAsiM puNa ahiyapaliovamAI samayAhiyA ThiI dusamayatisamayasaMkhejjAsaMkhejjasamayAhiyA jAva paNNarasaM paliyA tAo mAhidaMdevANaM gacchanti, evaM jAsiM paNNarasapaliovari samayAhiyA ThiI dusamayatisamayasaMkhejjAsaMkhejjasamayAhiyA jAva paNavIsaM paliyA tAo lAntagadevANaM, jAsiM paNavIsapaliovari samayAhiyA ThiI jAva paMcatIsaM paliyA tAo sahassAradevANaM, jAsiM puNa paMcatIsapaliovari samayAhiyA ThiI jAva paNayAlIsaM paliyA tAo pANayadevANaM tattha ThiyAo ceva jJANAvalaMbaNaM hoMti, jAsiM puNa paNayAlisapaliovari samayAhiyA ThiI jAva paNapannaM paliyA tAo accuyadevANaM tattha ThiyAo ceva sApAvartavavi ti" ahIM saudharma devalokamAM je devIonuM palyopamanuM AyuSya che te devIo saudharma devone upabhogya che, jeonI palyopamathI mAMDI samayAdhika, be samaya, traNa samaya, saMkhyAtA ke asaMkhyAtA samaya adhikayAvat dasa palyopamanI sthiti che, teo sanaskumAra devonI sAthe gamana kare che. eTale te devIo sanaskumAra devone upabhogya che. ema jeonI dasapalyopamanA * upara samayAdhika yAvat vIza palyopamanI sthiti che, teo brahmaloka devone gamana karavA yogya che. e pramANe vIza palyopamanA upara jeonI samayAdhika yAvat trIza palyopamanI sthiti che teo mahA zakradevone gamana karavA yogya che. e pramANe je devIonI trIza palyopamanA upara samayAdhika yAvatuM cAlIza palyopamanI sthiti che teo tyAM rahelIja Anata devone dhyAna-saMkalpanuM AlakhanabhUta thAya che. e pramANe jeonI cAlIza palyopamanA upara samayAdhika yAvat pacAsa palyopamanI sthiti che teo tyAM rahelIja AraNa devone dhyAna-manamAM saMkalpanuM AlambanarUpa thAya che. tathA IzAna devalokamAM je devIonuM palyopamathI adhika AyaSya che teo IzAna devone yogya che. je devIonI sAdhika palyopamathI AraMbhI samayAdhika, be samaya, traNa samaya, saMkhyAtA samaya, yAvata asaMkhyAtA samaya adhika yAvatu pandara palyopamanI sthiti che teo mAhendradevone gamana karavA yogya che. ema je devIonI pandara palyopamanA upara samayAdhika, yAvat pacIza palyopama sthiti che te lAntaka devone gamana karavA yogya che. je . 324 Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauttIsaimaM pariyAraNApayaM pariyAraNA dAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 devIonI pacIza palyopamanA upara samayAdhika yAvatu pAMtrIza palyopamanI sthiti che teo sahastrAra devone gamana karavA yogya che. jeonI pAMtrIza palyopamanA upara samayAdhika yAvatu pIsatALIza palyopamanI sthiti che teo tyAM rahelIja prANata devone saMkalpanuM avalambana bhUta thAya che. jeonI pIsatALIza palyopamanA upara samayAdhika yAvat paMcAvana palyopamanI sthiti che teo tyAM rahelIja amRta devone saMkalpanuM avalambana thAya che." "ta, ' ityAdi. tyAra bAda te devo te apsarAonI sAthe surata saMbandhI paraspara sabhya ane asabhya mananA saMkalpa karavArUpa manaparicAra kare che. "' ityAdi. bAMkI re nahInAmA, sIyA potA' ityAdi. jema ke zIta pudgalo ityAdi badhuM yAvat vAraMvAra pariName che' -e chellA vAkya sudhI kahevuM. ane tenI - vyAkhyA pUrvanI peThe karavI. tethI uparanA raiveyakAdi devo manathI paNa strIone icchatA nathI. kAraNa ke teone alpa vedano udaya che, tathA teo uttarottara anantaguNa sukhavALA che. te A pramANe-kAyapravIcAraka devothI anantaguNa sukhavALA sparzaparicAraka devo che. tethI anantaguNa sukhavALA rUpaparicAraka devo che, tethI zabdaparicAraka devo anantaguNa sukhavALA che. tethI anantaguNa - sukhavALA manaparicAraka devo che ane tethI aparicAraka devo anantaguNa sukhavALA che. ICTI685ll etesiMNaM bhaMte! devANaM kAyapariyAragANaMjAva maNapariyAragANaM, apariyAragANa ya kayare kayarehito appA vA 4? goyamA! savvatthovA devA apariyAragA, maNapariyAragA saMkhejjaguNA,saddapariyAragA asaMkhejjaguNA, rUvapariyAragA asaMkhejjaguNA, phAsapariyAragA asaMkhejjaguNA, kAyapariyAragA asaMkhejjaguNA ||suu0-9||686 / / paNNavaNAe bhagavatIe cautIsaimaM paviyAraNApayaM samattaM / / (10) he bhagavan! kAyaparicAraka-zarIra vaDe maithunasevI, yAvat mana vaDe viSayasevanArA ane aparicAraka-viSaya sevanarahita te devomAM kayA devo alpa, baha, talya ke vizeSAdhika che? he gautama sauthI thoDA devo viSayasevana rahita che. tethI mana vaDe viSaya sevI devo saMkhyAtaguNA che, tethI zabda vaDe viSayasevI asaMkhyAtaguNA che, tethI rUpa vaDe viSayasevI asaMkhyAtaguNA che, tethI sparza vaDe viSaya sevanArA asaMkhyAtaguNA che, ane tethI kAyA vaDe viSaya sevanArA asaMkhyAtaguNA che.' //686/. prajJApanA bhagavatImAM cotrIzamuM paricAraNA pada samApta. (TI.) have eonuM paraspara alpabahuta kahe che "pafsaLaityAdi. sauthI thoDA aparicAraka-viSayasevana rahita devo che. kAraNa ke teo raiveyaka ane anuttaraupapAtikadevo che. ane te badhA maLIne kSetrapalyopamanA asaMkhyAtamA bhAganA AkAzapradezanA rAzipramANa che. tethI manaHparicAraka devo saMkhyAtaguNA che. kAraNa ke teo AnatAdi cAra devalokamAM rahevAvALA che ane temAM rahenArA devo pUrvadevonI apekSAe saMkhyAtaguNA kSetrapalyopamanA asaMkhAtamA bhAganA AkAzapradezanA rAzipramANa che. tethI zabdaparicArakadevo asaMkhyAtaguNA che. kAraNa ke teo mahAzukra ane sahastrAra kalpavAsI che, ane teo ghanarUpe karelAM lokanI eka pradezanI zreNInA asaMkhyAtamA bhAge jeTalA AkAzapradezo hoya teTalA che. tethI rUpaparicAraka devo asaMkhyAtaguNA che. kAraNa ke teo brahmaloka ane lAntakadevalokamAM rahenArA che ane teo pUrvadevonI apekSAe asaMkhyAtagaNI zreNinA asaMkhyAtamAM bhAge rahelA AkAzapradezanA rAzi pramANa che. tethI paNa sparzaparicAraka devo asaMkhyAtaguNA che. kAraNa ke teo sanakumAra ane mAhendrakalpamAM rahevA vALA che. ane tyAM rahelA devo brahmaloka ane lAntaka devonI apekSAe asaMkhyAtagaNI zreNInA asaMkhyAtamA bhAganA AkAza pradezapramANa kahelA che, tethI kAyaparicAraka devo asaMkhyAtaguNA che. kAraNa ke bhavanapatithI AraMbhI IzAna paryanta sarvadevo kAyaparicAraka che, ane teo sarva maLI prataranA asaMkhyAtamAM bhAgamAM rahelA AkAzapradezanA rAzipramANa che. hA6i86o. zramiAcAryamalayagiriviracita prajJApanA TIkAnA anuvAdamAM cotrIzamuM pravIcArapada samApta. 325 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 paMcatIsaimaM veyaNApayaM atthAhigAraparUvaNaM cauvIsadaMDaesu sItAiveyaNAdAraM || paMcatIsaimaM veyaNApayaM / / || kalyAdira purUvaUi ||. sItA ya davva sArIra sAta taha vedaNA bhavati dukkhaa| abbhuvagamovakkamiyA NidA ya aNidA ya naayvvaa|| sAyamasAyaM savve suhaM ca dukkhaM adukkhamasuhaM c| mANasarahiyaM vigaliMdiyA usesA duvihmev||suu0-1||687|| pAMtrIzanuM vedanA pada zIta (uSNa ane zItoSNa) vedanA, dravya (kSetra, kALa ane bhAva)ne AzrayI vedanA, zArIrika ane mAnasika) vedanA, sAtA ane duHkhA vedanA, tathA AbhupagAmikI ane aupakramikI vedanA, ane nidA-vivekasahita ane anidAvivekarahita vedanA jANavI. badhA jIvo sAtA ane asAtA, sukha, duHkhA ane aduHkhasukhA rUpa vedanA vede che. vikalendriyA-ekendriyAdi manarahita vedanA vede che ane bAkInA jIvo banne prakAranI zArIrika ane mAnasika vedanA vede che. I/1//687l. e pramANe cotrIzamuM pada kahyuM, have pAMtrIzamA padano prAraMbha karAya che. eno saMbadha A pramANe che-pUrvanA padamAM vedanA pariNAma vizeSarUpa pravIcAra kahyo ane A padamAM gatinA pariNAma vizeSa vedanAnuM pratipAdana karavAnuM che. temAM prAraMbhamAM sakala vaktavyatAnA saMgrahanuM pratipAdana karanAra A be dvAra gAthAo che-"sIyA ya vra' ityAdi prathama zItA-zIta vedanA, "ca" zabdathI uSNa vedanA ane zItoSNa vedanA kahevAnI che. tyAra pachI dravya, kSetra kAla ane bhAvane AzrayI vedanA kahevAnI che. tyAra pachI zArIrI-zarIra saMbandhI vedanA ane upalakSaNathI mAnasI-mana saMbandhI vedanA kahevAnI che. tyAra bAda sAtA ane duHkhA vedanA bhedasahita kahevA yogya jANavI.te pachI AbhupagamikI-svayaM vrata-niyamAdinA abhyagamana svIkAra karavA vaDe thayelI vedanA ane aupakramikI-vedanIya karmanA udaya vaDe thayelI vedanA kahevA yogya che. te pachI nidA ane anidArUpa vedanA kahevAnI che. sAtA ane sukhAdinA vizeSatA tathA AbhupagamikI Adi zabdono artha AgaLa kahevAmAM Avaze. sAtAdi vedanAne AzrayI je vizeSatA kahevAnI che teno saMgraha karanArI bIjI gAthA che-"sAya sAthe' ityAdi. badhA saMsArI jIvo sAtA, asAtA ane ca zabdathI sAtA-asAtA banne prakAranI vedanA vede che. tathA sukhA, du:khA ane aduHkhasukhA vedanAne vede che. tathA vikalendriyo-ekendriya, beindriya, indriya ane caurindriyo, ahIM tu zabda adhikAra rUpa arthano sUcaka hovAthI ane asaMjJI paMcendriyo mAnasahitA' manarahita vedanA vede che. bAkInA jIvo be prakAranI zarIra ane manahetuka zArIrika, mAnasika ane te banne prakAranI vedanA vede che. A dvAra gAthAmAM nidAane anidAvedanAnA bhedano saMgraha karyo nathI. kAraNa kesUtranI gati vicitra che. ll1 687ii || vasavIravaMDarasItAphayAvAra kaivihA NaM bhaMte! vedaNA pannattA? goyamA! tivihA vedaNA pannattA,taM jahA--sItA, usiNA, siitosinnaa| NeraiyA NaM bhaMte! kiM sItaM vedaNaM vedeti, usiNaM vedaNaM vedeti, sItosiNaM vedaNaM vedeti? goyamA! sItaM pi vedaNaM vedeti, usiNaMpivedaNaM vedeti, NosItosiNaMvedaNaM vedeti|kii ekkekkapuDhavIe vedaNAo bhnnNti|rynnppbhaapuddhvinneriyaannN bhaMte! pucchaa| goyamA! No sItaM vedaNaM vedeti, usiNaM vedaNaM vedeti, No sItosiNaM vedaNaM vedeti, evaM jAva vaaluyppbhaapuddhvinneriyaa| paMkappabhApuDhaviNeraiyANaM pucchaa| goyamA! sItaM pi vedaNaM vedeti, usiNaM pi vedaNaM vedeti, No sItosiNaM vedaNaM vedeti| te bahuyatarAgA je usiNaM vedaNaM vedaMti, te thovatarAgA je sItaM vedaNaM vedeti| * dhumappabhAe evaM ceva duvihA, navaraM te bahuyatarAgA je sItaM vedaNaM vedeti, te thovatarAgA je usiNaM vedaNaM vedeti| - 326 Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcatIsaimaM veyaNApayaM cauvIsadaMDaesa sItAiveyaNAdAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 tamAe tamatamAe ya sIyaM vedaNaM vedeMti, no usiNaM vedaNaM vedeMti, no sItosiNaM vedaNaM vedeNti,| asurakumArAMNaM pucchA / goyamA ! sItaM pi vedaNaM vedeMti, usiNaM pi vedaNaM vedeMti, sItosiNaM pi vedaNaM vedeMti, evaM jAva vemANiyA TIR-2||688 / / (mULa) he bhagavan! keTalA prakAranI vedanA kahI che? he gautama! traNa prakAranI vedanA kahI che. te A pramANa--zIta, uSNa ane zItoSNa vedanA. he bhagavan! nairiyako zuM zItavedanA vede che, uSNavedanA vede che ke zItoSNavedanA vede che? he gautama! zItavedanA vede che, uSNavedanA vede che. parantu zItoSNa vedanA vedatA nathI. koi AcArya eka eka pRthivIne viSe vedanA kahe che. he bhagavan! ratnaprabhApRthivInA nairayiko saMbandhe pRcchA. he gautama! teo zItavedanA vedatA nathI, uSNavedanA vede che ane zItoSNa vedanA vedatA nathI. e pramANe vAlukA pRthivInA nairayiko sudhI jANavuM. paMkaprabhA pRthivInA nairayiko saMbandhe pRcchA. he gautama! teo zItavedanA vede che ane uSNa vedanA paNa veda che, paNa zItoSNa vedanA vedatA nathI. jeo uSNavedanA vede che teo ghaNA che ane jeo zItavedanA vede che teo thoDA che. dhumaprabhAne viSe ema banne prakAranI vedanA jANavI. parantu je zItavedanA veda che ghaNA che ane je uSNa vedanA vede te thoDA che. tamA ane tama tamAmAM zIta vedanA vede che paNa uSNavedanA ane zItoSNa vedanA vedatA nathI. asurakumA2o saMbandhe pRcchA. he gautama! teo zIta vedanA vede che, uSNa vedanA vede che ane zItoSNa vedanA paNa vede che. e pramANe vaimAniko sudhI jANavuM. 2688 // (TI0) temAM 'uddezanA kramane anusarI nirdeza thAya che' e nyAyathI prathama zItAdi vedanAnuM pratipAdana karavA mATe sUtrakAra kahe cha-tivihA khaM maMte!'ityAdi. he bhagavan! keTalA prakAranI vedanA kahI che? ityAdi,'zItA ' zIta pudgalonA saMbandhathI utpanna thayelI zIta vedanA. e pramANe uSNa vedanA samajavI. je bhinna bhinna avayavamAM zIta ane uSNa pudgalanA saMbandhathI zIta ane uSNa vedanA thAya te zItoSNa vedanA. e traNe prakAranI vedanAno nairayikAdi covIza daMDakanA kramathI vicAra kare che--'teDyA ' ityAdi. he bhagavan! nairayiko zIta vedanA vede? ityAdi. temAM prathamanI traNa naraka pRthivImAM nairayiko uSNa vedanA vede che. te nArako zItayonivALA che ane tenA AzrayabhUta je narakAvAso che te co tarapha jagatprasiddha kheranA aMgArA karatAM adhika ane ghaNA tApavALA uSNa pudgalothI utpanna thAya che. paMkaprabhA nAme cothI narakapRthivImAM keTalAka nairayiko uSNa vedanA vede che ane keTalAeka naiyiko zIta vedanAno anubhava kare che. kAraNa ke tyAMnA narakavAso zIta ane uSNanA bhedathI be prakAranA che. temAM kevaLa je uSNavedanA anubhave che te ghaNA che, kAraNa ke ghaNA narakAvAsomAM uSNavedanAno sadbhAva che. bIjA je zIta vedanAno anubhava kare che te thoDA che. kAraNa ke atyaMta thoDA narakavAsomA zIta vedanAno saMbhava che. dhumaHprabhA pRthivImAM keTalAeka zIta vedanAvALA ane keTalAeka uSNa vedanAvALA che, parantu zIta vedanAvALA ghaNA che, kAraNa ke ghaNA narakAvAsomAM zIta vedanAno saMbhava che ane thoDA uSNa vedanAvALA che, kAraNa ke keTalAeka narakAvAsomAM uSNa vedanA hoya che. nIcenI banne pRthivImAM nairayiko zIta vedanAno ja anubhava kare che. kAraNa ke tyAMnA badhA nairayiko uSNa yonivALA che ane narakAvAso anupama zItalatAvALA che. ahIM sudhInuM sUtra prAcIna AcAryomAM matabheda vinA saMbhaLAya che. keTalAeka AcAryo A saMbandhe paNa adhika sUtra kahe che. tethI teno mata kahe che--'jorUM polIp puDhavIN veyaLa mati' keTalAeka AcAryo eka eka pRthivImAM prazna ane uttara rUpe vedanA kahe che. teo je pramANe kahe che te pramANe batAve cha-- rAyagaLama'ityAdi sUtra sugama che. e pramANe nairayikonI zItAdi vedanAno vicAra karyo. have asurakumAro saMbandhI vedanAno vicAra karatA sUtrakAra kahe che--'asuramArAnuM pucchA'-asurakumArone zItAdi vedanAnA viSayamAM prazna sUtra kahevuM--asuramArA khaM bhaMte! vi sauya veLa veyaMti, siLa vevaLa veyaMti, saugoLi veyaLa veyanti?' asurakumAro zIta vedanA anubhave che, uSNa vedanA anubhave che ke zItoSNa vedanA anubhave che? bhagavAna kahe che--'he gautama! ityAdi. teo zIta vedanA paNa vede che. jyAre teo zItala jaLathI bharelA drahAdimAM snAnAdi kare che. uSNa vedanA paNa 327 Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 paMcatIsaimaM veyaNApayaM davvAivedaNA-sArIrAivedaNA-sAtAivedaNA-dukkhAivedaNA dAraM vede che, jyAre kreI mahARddhivALo, tenI jAtano ke anya jAtino deva kopanA AvezathI virUpa dRSTivaDe joto zarIramAM saMtApa utpanna kare che, jemAM prathama thayelA IzAnendra balIcaMcA rAjadhAnImAM vasatA asurakumArone saMtApa utpanna karyo hato. athavA bIjI rIte tevA prakAranA uSNa pudgalonA saMbandhathI uSNa vedanAno anubhava karatA jANavA. jyAre judA judA avayavamAM zIta pudgalono ane uSNa pudgalono saMbandha thAya tyAre zItoSNa vedanAno anubhava kare che. (0)-upayoga jIvone tevA prakAranA svabhAvathI anukrame hoya che, to ahIM zIta ane uSNa vedanAno anubhava eka sAthe kema kaho cho? (u0)-ahIM paNa vedanAno anubhava tevA prakAranA jIvasvabhAvathI anukrame ja thAya che. kevaLa zIta ane uSNa vedanAnA kAraNabhUta pudgalono saMbandha eka kALe thAya che, mATe sUkSma ane jaladI thavAnA svabhAvavALA upayoganA kramanI apekSA karyA sivAya je pramANe teo eka kALe vedatA hoya ema mAne che te pramANe pratipAdana kareluM che, temAM koi prakArano doSa nathI. kAraNa sUtra sAmAnyapaNe pravRtta thayesuMcha. evaM jAva vemANiyA' se prabhArI surakumArone yA prabhArI vaimAnio sudhI sUtra .te A pramANe--"he bhagavan!pRthivIkAyiko zuM zIta vedanA vede che, uSNa vedanA vede che ke zItoSNa vedanA vede che? he gautama! zIta vedanA paNa vede che, uSNa vedanA paNa vede che, ane zItoSNa vedanA paNa vede che'. ityAdi. temAM pRthivIkAyikAdi manuSya paryanta himAdinA paDavAthI zIta vedanAno anubhava kare che. agni vagerenA saMbandhamAM uSNa vedanAno ane judA judA avayavamAM zIta ane uSNa pudgalonA saMbaMdhamAM zItoSNa vedanAno anubhava kare che. bannara jyotiSka ane vaimAniko asurakumAranI peThe vicAravA. / /688 || davvAivedaNA dAraM / / kativihA NaM bhaMte! vedaNA pannattA? goyamA! cauvvihA vedaNA pannattA, taM jahA--davvato khettato kAlato bhaavto| NeraiyA NaM bhaMte! kiM davvato vedaNaM vedeti, jAva kiM bhAvato vedaNaM vedeti? goyamA davvao vi vedaNaM vedeti, jAva bhAvao vi vedaNaM vedeti, evaM jAva vemaanniyaa| ||sArIrAivedaNA dAraM / / / kativihA NaM bhaMte! vedaNA pannattA? goyamA! tivihA vedaNA pannattA, taM jahA--sArIrA, mANasA, saariirmaannsaa| NeraMiyA NaM bhte| kiM sArIraM vedaNaM vedeti, mANasaM veyaNaM vedeti, sArIramANasaM vedaNaM vedeti? goymaa| sArIraMpi vedaNaM vedeti, mANasaMpi vedaNaM vedeti, sArIramANasaMpi vedaNaM vedeti| evaM jAva vemANiyA, NavaraM egiMdiyAvigaliMdiyA sArIraM vedaNaM vedeti, No mANasaM vedaNaM vedeti, No sArIramANasaM vedaNaM vedeti| ||sAtAivedaNA dAraM / / kativihA NaM bhaMte! veyaNA pannattA? goyamA! tivihA veyaNA pannattA, taM jahA-sAtA, asAtA, saataasaataa| NeraiyA NaM bhaMte! kiM sAyaM vedaNaM vedeti, asAtaM vedaNaM veti, sAyAsAyaM vedaNaM vedeti? goyamA! tivihaMpi vedaNaM vedeti, evaM savvajIvA jAva vemaanniyaa| || dukravAivedaNA dAraM || kativihA NaM bhaMte! vedaNA pannattA? goyamA! tivihA vedaNA pannattA, taM jahA--dukkhA, suhA, adukkhmsuhaa| geraiyA NaM bhaMte! kiM dukkhaM vedaNaM vedeti0 pucchaa| goyamA! dukkhaM pi vedaNaM vedeti, suhaM pi vedaNaM vedeti, adukkhamasuhaM pi vedaNaM vedeti, eva jAva vemANiyA ||suu0-3||689|| .328 Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcatIsaimaM veyaNApayaM davvAivedaNA-sArIrAivedaNA-sAtAivedaNA-dukkhAivedaNA dAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 (mULa) he bhagavan! keTalA prakAranI vedanA kahI che? he gautama! cAra prakAranI vedanA kahI che. te A pramANa-dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI he bhagavan! nairayiko zuM dravyathI vedanA vede che? yAvatuM zuM bhAvathI vede che? he gautama! dravyathI paNa vedanA vede che, yAvat bhAvathI paNa vedanA vede che. e pramANe vaimAniko sudhI jANavuM. he bhagavan! keTalA prakAranI vedanA kahI che? he gautama!traNa prakAranI vedanA kahI che. jemake zArIrIka, mAnasika ane zArIrIka-mAnasika vedanA. he bhagavan! narayiko zArIrIka vedanA vede che, mAnasika vedanA vede che ke zArIrIka ane mAnasa ane vedanA vede che? he gautama! nirayiko zArIrIka vedanA paNa vede che, mAnasa vedanA paNa vede che ane zArIrIka ane mAnasika banne vedanA paNa vede che. e pramANe vaimAniko sudhI jANavuM. parantu ekendriyo ane vikalendriyo zArIrIka vedanA vede che, paNa mAnasika vedanA ane zArIrIka-mAnasika vedanA vedatA nathI. he bhagavan! keTalA prakAranI vedanA kahI che? he gautama! traNa prakAranI vedanA kahI che. te A pramANe-sAtA, asAtA ane sAtA-asAtA. he bhagavan! narayiko zuM sAtA vedanA vede che, asAtA vedanA vede che ke sAtA ane asAtA banne prakAranI vedanA vede che?he gautama!traNa prakAranI vedanA vede che. ema sarva jIvo thAvat vaimAniko sudhI jANavA. he bhagavan! keTalA prakAranI vedanA kahI che? he gautama! du:khA, sukhA ane aduHkhAsukhA. he bhagavan! narayiko zuM duHkhA vedanA vede cha-ityAdi prazna. he gautama! duHkhA vedanA paNa vede che, suMkhA vedanA paNa vede che ane aduHkhAsukhA vedanA paNa vede che, e pramANe vaimAniko sudhI jANavuM. 3/689ll (TI.) zItAdi bhedathI traNa prakAranI vedanA kahI, have te vedanA anya prakAre kahevAnI icchAvALA sUtrakAra prazna ane uttara kahe che-tivihI mAM aMte'! ityAdi. he bhagavan! keTalA prakAranI vedanA kahI che? ityAdi. ahIMvedanA dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI sAmagrIthI utpanna thAya che, kAraNa ke sarva vastudravyAdi sAmagrInA vazathI upaje che. temAM jyAre A prANInI vedanA pudgala dravyanA saMbadhane AzrayI vicArIe tyAre dravyathI vedanA thAya che mATe dravya vedanA. nArakAdinA utpattikSetrane AzrayI cintana-vicAra karAya tyAre kSetravedanA, nArakAdi bhavanI kALanAM saMbandha vaDe vivakSA karAtI hoya tyAre kALa vedanA ane vedanIya karmanA udayathI utpanna thavA vaDevicAra karato hoya tyAre bhAvavaMdanA. e cAre prakAranI vedanAno covIza daNDakanA kramathI vicAra kare che-raphayA aMte'! f brato veyAM venti'- he bhagavAnerayiko zuM dravyathI vedanA vede che -ityAdi badhuMya sUtra sugama che. have anya prakAre vedanAnuM pratipAdana karavAnI icchAvALA sUtrakAra prazna ane uttara sUtro kahe che- tividA aMte'! he bhagavan!vedanA keTalA prakAre che? ityAdi. zarIramAM thayelI zArIrIka vedanA ane manamAM utpanna thayelI mAnasI vedanA ane zarIra ane mana bannene viSe thayelI zArIra-mAnasI vedanA kahevAya che. ahIM karmadhAraya samAsamAM pUrva padano puMvarbhAva thayo che. e vedanAno covIza daNDakanA kramathI vicAra kare che-"rerA nuM aMte ! u sArIra vecaLuM veti'-'he bhagavan! nairayiko zuM zArIra-zarIra saMbandhI vedanA vede che"? ityAdi. temAM jyAre paraspara udIraNA karavAthI, paramAdhArmikoe utpanna karavAthI ke kSetranA prabhAvathI zarIra viSe pIDAno anubhava kare che tyAre zArIrIka vedanA vede che. jyAre kevaLa pachInA bhavane anusarI manamAM duHkhano vicAra kare che, tathA duSkarma karanAra potAne anusarI atizaya pazcAttApa kare che tyAre mAnasI-mana saMbandhI vedanA vede che. jayAre vivakSita teTalA kALamAM zarIra viSe pIDAno anubhava kare ane eTalA kALa sudhI mana viSe upara kahyA pramANe ekasAthe pIDAno anubhava kare tyAre eTalA kALanI eka vivakSA karI zArIra-mAnasI vedanA anubhave che. ahIM paNa vedanAno anubhava anukrame ja thAya che. kevaLa vivakSita teTalA kALamAM zarIra viSe pIDAno anubhava kare che ane manamAM paNa eTalA kALa sudhI pIDA anubhave che te ekapaNe vivakSA karI eka sAthe zarIra ane mananI pIDAno anubhava kahyo che mATe temAM doSa nathI. e pramANe nairayikone kahyA pramANe sUtra vaimAnika sudhI jANavuM. parantu ekendriyo ane vikalendriyo zArIrika vedanA vede che paNa mAnasika vedanA vedatA nathI. kArU ke teone mana nathI, tethI tene anusare te saMbandha sutra na kahevuM. have anya prakAre vedanA kahevAnI icchAvALA sUtrakAra prazna ane uttara sUtra kahe che-"nividA aMte'! he bhagavan! 329 Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 paMcatIsaimaM veyaNApayaM abbhovagamiyAiveyaNA dAraM keTalA prakAre vedanA kahI che? ityAdi. temAM sAtA-sukharUpa vedanA, asAtA duHkharUpa vedanA ane sAtA-asAtA-sukha-duHkharUpa vedanA, eno ja nairayikAdi covIza daNDakanA kramathI vicAra kare che-riyA mAM maMte'! ityAdi. "he bhagavan! narayiko zuM sAtavedanA vede che"? ityAdi nArako tIrthakaranA janmAdi samaye sAtavedanA vede che ane bAkInA samaye asAtA vedanA vede che. jayAre pUrvabhavano mitra deva ke dAnava vacanAmRto vaDe zAnta kare tyAre manamAM sAtA ane zarIre kSetranA prabhAvathI asAtA anubhave che. athavA jyAre manamAM ja tenA darzanathI ane tenA vacana sAMbhaLavAthI mAtA ane pazcAttApanA anubhavathI asAtA anubhave che tyAre sAtA-asAtA vedanAno anubhava kare che. ahIM paNa teTalA vivakSita kALane eka vivalI sAtA ane asAtAno anubhava eka kvaLe kahyo che, paNa vAstavika rIte te anukrame ja jANavo. 'vaM' ityAdi. e pramANa nairayikone kahyA pramANe vaimAnika sudhI badhA jIvo kahevA. temAM pRthivyAdi jIvo jyAM sudhI tene upadrava prApta na thAya tyAM sudhI teo sAtA vedanA vede che. upadrava prApta thatAM asAtA vedanA anubhave che ane judA judA avayavamAM upadrava hoya ane na hoya tyAre mAtA ane asAtA vedanA vede che. vyattara, jyotiSka ane vaimAnika devo sukha anubhavatA sAtA vedanA, cyavanAdi samaye asAtA vedanA ane bIjAnI saMpattine jovAthI mAtsaryAdino anubhava ane potAnI priya devInA AliMganAdino anubhava eka sAthe thAya tyAre sAtA asAtA vedanA vede che. punaH anya prakAre vedanAnuM pratipAdana karatA sUtrakAra prazna ane uttara sUtra kahe che vihA ne aMte! he bhagavan! keTalA prakAre vedanA kahI che? ityAdi. je vedanA ekAnta duHkharUpe kahI zakAya nahi, kAraNa ke sukha paNa hoya che, tema sukharUpa paNa na kahI zakAya, kAraNa ke du:paNa hoya che, te aduHkhasukhA-sukhaduHkhAtmikA vedanA kahevAya che. (pra)-sAtA ane asAtA ane sukha ane duHkhAmAM zI vizeSatA che?. (u0)-je anukrame udayamAM AvelA vedanIya karmanA pudgalanA anubhavathI sukhaduHkha thAya te mAtA ane asAtA kahevAya che che. je anya vaDe udIrAtI vedanA rUma sAtA ane asAtA te sukha ane duHkhA kahevAya che. eja vedanAno covIza daMDakanA anukramathI vicAra kare che nephayA | aMte'!-he bhagavAnerayiko duHkhA-duHkha rU5 vedanA vede che? ityAdi. plA6i89 || govAmiyA vAra || kativihA NaM bhaMte! vedaNA pannattA? goyamA! duvihA veyaNA pnnttaa| taM jahA-abbhovagamiyA ya ovakkamiyA y| NeraiyA NaM bhaMte! abbhovagamiyaM vedaNaM vedeti, ovakkamiyaM vedaNaM vedeti? goyamA! No abbhovagamiyaM vedaNaM vedeti, ovakkamiyaM vedaNaM vedeti, evaM jAva curidiyaa| paMciMdiyatirikkhajoNiyA maNUsA ya duvihaM pi vedaNaM vedeti, vANamaMtara-jotisiya-vemANiyA jahA NeraiyA ||suu0-4||690|| (mU0) he bhagavan! keTalA prakAranI vedanA kahI che? he gautama! be prakAranI vedanA kahI che. te A pramANe-AbhupagamikI ane aupakramikI. he bhagavan! nairayiko AbhupagamikI vedanA vede che ke aupakramikI vedanA vede che? he gautama! teo AbhupagamikI vedanA vedatA nathI, paNa aupakramikI vedanA vede che. e pramANe caurindriya sudhI jANavuM. paMcendriya tiryaMco ane manuSyo banne prakAranI vedanA vede che. vyantara, jyotiSka ane vaimAniko nairayikonI peThe samajavA. //4/690ll. (TI.) anya prakAre vedanAno vicAra kare -vihA | aMte! he bhagavan! keTalA prakAre vedanA kahI che? ityAdi. temAM AbhupagamikI eTale je svayaM abhyapagamyate-aphIkAra karAya. jema sAdhuo vaDe kezanuM laMcana, AtApanA ityAdi vaDe zarIrane kaSTa apAya che, kAraNa ke amyupAmena nivRttA abhyapagama-svaMya kezano loca vagere kaSTanuM arzIkAra karavuM, te vaDe utpanna thayelI te AbhupagamikI evI tenI vyutpatti thAya che. upakrama-svayameva pAse javuM, athavA udIraNAkaraNa vaDe pAse lAlavuM.te vaDe utpanna thayelI te aupakramikI.svayaM udayamAM AvelA ke udIraNA karaNathI udayamAM AvelA vedanIya karmanA vipAkanA anubhava vaDe utpanna thayelI vedanA aupakramikI vedanA kahevAya che. temAM paMcendriya tiryo ane manuSyo banne prakAranI vedanA vede che. kAraNa ke samyagadaSTi paMcendriya tiryo ane manuSyone karmano kSaya karavA mATe AbhupagamikI vedanAno saMbhava che. bAkInA jIvo _330 Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcatIsaima veyaNApayaM NidAivedaNA dAraM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 auSabhiDI4 vehanAvahecha, 59 / mAlyuminIvanAvatAnathI. 5thivI, pI, mana,vAyu, vanaspati,ndriya,tendriya / ane caurindriyone manano abhAva hovAne lIdhe vivekanA abhAvathI tevA prakAre AbhUpagamikI vedanAnI prApti nathI. nAraka, bhavanapati, vantara, jyotiSka ane vaimAnikone tevA prakAranA bhavasvabhAvathI AbhupagamikI vedanA nathI. e ja sUtrakAra batAve 7-'neraiyANaM bhaMte'! 3 mApana! nayio sAmyupamilI venA he cha' tyA sugama cha. // 4||6com ||NidAivedaNA dAraM / / kativihANaM bhaMte! vedaNA pannattA? goyamA! duvihA vedaNA pnnttaa| taM jahA-NidA ya aNidA y| NeraiyA NaM bhaMte! kiM NidAyaM veyaNaM vedeti, aNidAyaM vedaNaM vedeti? goyamA! NidAyaM pi vedaNaM vedeti, aNidAyaM pi vedaNaM vedeti| se keNaTeNaM bhaMte! evaM vuccati-'NeraiyA NidAyaM pi vedaNaM vedeti aNidAyaM pi vedaNaM vedeti? goyamA! NeraiyA duvihA pannattA, taM jahA-saNNibhUyA ya asaNNibhUyA yA tattha NaMje te saNNibhUyA te NaM NidAyaM vedaNaM vedeti, tattha NaM je te asaNNibhUtA te NaM aNidAyaM vedaNaM vedeti, se teNaTeNaM goyamA! evaM vuccati NeraiyA NidAyaM pi vedaNaM vedeti, aNidAyaM pi vedaNaM vedeti, evaM jAva thnniykumaaraa| puDhavikkAiyANaM pucchaa| goyamA! No NidAyaM vedaNaM vedeti, aNidAyaM vedaNaM vedeti| se keNadveNaM bhaMte! evaM vuccati-'puDhavikkAiyA No NidAyaM vedaNaM vedetiM, aNidAyaM vedaNaM vedeti'? goyamA! puDhavikkAiyA savve asaNNI asaNNibhUyaM aNidAyaM vedaNaM vedeti, se teNadveNaM goyamA! evaM vuccati-'puDhavikkAiyA No NidAyaM vedaNaM vedeti, aNidAyaM vedaNaM vedeti, evaM jAva curidiyaa| paMceMdiyadiyatirikkhajoNiyA maNUsA vANamaMtarA jahA nneriyaa| joisiyANaM pucchaa| goyamA! NidAya pi veyaNaM vedeti, aNidAyaM pi veyaNaM vedeti| se keNadveNaM bhaMte evaM vuccati-'joisiyA NidAyaM pi vedaNaM vedeti, aNidAyaM pi veyaNaM vedeti'? goyamA! joisiyA duvihA pannattA, taMjahA-mAimicchadiTThiuvavaNNagA ya amAisammamicchadiTThi uvavaNNagA ya tattha NaM je te mAimicchaddiTThiuvavaNNagA te NaM aNidAyaM veyaNaM veyaMti, tattha NaM je te amAIsammaddiSTiuvavannagA te NaM nidAyaM vedaNaM vedeti, se teNaTeNaM goyamA! evaM vuccati 'joisiyA duvihaM pi vedaNaM vedeti, evaM vemANiyA vi ||suu0-5||691|| paNNavaNNAe bhagavaIe paNatIsaimaM veyaNApayaM samattaM / / 35 / / (mu0) he bhagavan! keTalA prakAranI vedanA kahI che? he gautama! be prakAranI vedanA kahI che. te A pramANe nidA ane anidA. he bhagavan! narayiko nidA vedanA vede che ke anidA vedanA vede che? he gautama!nidA vedanA vede che ane anidA vedanAne paNa vede che. he bhagavan! ema zA hetuthI kahyo cho ke narayikonidA ane anidA vedanAne paNa vede che?he gautama!nairayiko be prakAranA che-saMjJIbhUta ane asaMjJIbhUta. temA jeo saMjJIbhUta che teo nidA vedanAne vede che ane je asaMjJIbhUta che te anidA vedanA vede che. e pramANe svanitakumAro sudhI jANavuM. pRthivIkAyiko saMbadhe pRcchA. he gautama! teo nidA vedanA vedatA nathI, paNa anidA vedanA vede che. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho ke pRthivIkAyiko nidA vedanA vedatA nathI, paNa anidA vedanA vede che? he gautama! pRthivIkAyiko badhAM asaMjJI che ane teo asaMjJIbhUta anidA vede che. te hetuthI he gautama! ema kahuM chuM ke pRthivIkAyiko nidA vedanA vedatA nathI, paNa anidA vedanA vede che. ema caurindriya sudhI jANavuM. paMcendriya tiryaMco, manuSyo ane vyantaro nairayikonI peThe jANavA. jyotiSka devo saMbadhe pRcchA. he gautama! teo nidA vedanAne paNa vede che ane anidA vedanAne paNa vede che. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho ke jyotiSTho nidA vedanAne paNa vede che ane anidA vedanAne paNa vede che"? he gautama! jyotiSka devo be prakAranA che. jemake--mAyI mithyASTi ane amArI samyagdaSTi. temAM je mAyI mithyASTi utpanna thayelA che teo anidA vedanA vede che, ane je - 331 Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 paMcatIsaimaM veyaNApayaM NidAivedaNA dAraM amAyI samyagdaSTi utpanna thayelA che teo nidA vedanA veda che. e hetuthI he gautama! ema kahuM chuM ke jyotiSTho banne prakAranI vedanA veda che. e pramANe vaimAnikone jANavA. 5691 prajJApanA bhagavatImAM pAMtrIzamuM vedanApada samApta. (TI0) pharI anya prakAre vedanAnuM ja pratipAdana karavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che--'RtivihA aaN maMte'! he bhagavan! keTalA prakAranI vedanA kahI che? ityAdi. vedanAnA be prakAra che-nidA ane anidA. nita N nizcita vA samyak vIyate vittamasvAmiti nivA-jemAM atyanta athavA nizcita citta apAya te nidA eTale sAmAnya rIte mananA vyApAravALI ke samyag vivekavALI vedanA. te sivAya bIjI mananA vyApArarahita ke samyak prakAranA viveka rahita vedanA te anidA. enuMja cauvIza daMDakanA kramathI pratipAdana kare che-'nephyA khaM' ityAdi he bhagavan! nairayiko nidA vedanA vede che ke anidA vedanA vede che? ityAdi. nairayiko be prakAranA che-saMzIbhUta ane asaMzIbhUta. temAM jeo saMzIthI AvI utpanna thAya che te saMzIbhUta ane jeo asaMzIthI AvI utpana thAya che te asaMzIbhUta nairayiko kahevAya che. asaMjJI nairayiko pUrve anya janmamAM kareluM kaMipaNa zubha, azubha ke vairAdinuM smaraNa karatA nathI, kAraNa ke smaraNa tenuMja thAya che ke je tIvra saGgalpa vaDe kareluM hoya, parantu pUrvanA asaMzI bhavamAM manarahita hovAthI teone tIvra saMkalpa hoto nathI, tethI te nairiyako je kAMipaNa vedanA vede che te anidA vedanA vede che. kAraNa ke tene pUrvanA bhavamAM anubhavelA viSayanuM smaraNa ka2vAne yogya manano asaMbhava che. saMzIbhUta nairayiko purvanuM badhuM smaraNa kare che, mATe teo nidA vedanA vede che. e pramANe asurakumArathI AraMbhI stanitakumAra sudhInA bhavanapatio kahevA. kAraNa ke teonI paNa saMjJI ane asaMzIthI utpatti thAya che. pRthivI, pANI, agni, vAyu, vanaspati, beindriya, teindriya ane caurindriyo saMmUrcchima hoya che mATe manarahita hovAthI anidA ja vedanA vede che. 'paMeiniyatirivagoLiyA majUsA vALamaMtA nahA nephyA' paMcendriya tiryaMco, manuSyo ane vyantaro nairayikonI peThe jANavA. eTale jema nairayiko kahyA tema teo nidA vedanA paNa vede che ane anidA vedanA paNa vede che-ema kahevuM. zA hetuthI ema vedeche? uttara--ahIM paMcendriya tiryaMco ane manuSyo be prakAranA che--jemake saMmUrchima ane garbhaja. temAM je saMmUrchima che teo mana rahita hovAthI anidA vedanA vede che. jeo garbhaja che te manasahita che mATe nidA vedanA anubhave che. vyantaro saMzIthI paNa AvI utpanna thAya che ane asaMzIthI AvIne paNa utpanna thAya che, tethI nairayikanI peThe nidA ane anidA vedanA anubhavatA jANavA. 'nosiyA naM' jyotiSTho saMzIthI AvIne ja utpanna thAya che, tethI teone nairayikone kahyA pramANe nidA ane anidA vedavAno saMbhava nathI. parantu bIjI rIte saMbhava che te prakA2ne jANavAnI icchAvALo ziSya prazna * kare che--'me keLa aMte!' he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho? ityAdi sugama che. bhagavAn uttara Ape cha-- 'he gautama! ityAdi. jyotiSTho be prakAranA che-mAyImithyAdRSTiupapatraka. ane amAyIsamyagdaSTi upapannaka. temAM mAyA vaDe bAMdheluM je mithyAtvAdi karma te paNa kAraNa viSe kAryanA upacArathI mAyA kahevAya che. mAyA jeone che te mAyI, Aja hetuthI mithyAtvanA udayathI mithyA-viparIta dRSTi-vastutattvanI pratipati-bodha jeone che te mAyImithyAdRSTi utpanna thayelA kahevAya che. tethI viparIta amAyI samyagdaSTi kahevAya che. temAM jeo mAyImithyAdRSTi utpanna thayelA che teo mithyAdRSTipaNAthI,vratavirAdhanAthI ke ajJAnatapathI 'ame A prakAre utpanna thayA chIe' ema jANatA nathI. tethI samyak prakAre yathAvasthita jJAnanA abhAvathI anidA vedanAno anubhava kare che.jeo amAyI samyagdaSTi utpanna thayelA che teo samyagdaSTipaNAthI yathAvasthita svarUpa jANe che. tethI je kAMi vedanA vede che te badhI ya nidA vedanA vede che. 'vaM reva vemALiyA vi' e pramANe vaimAniko paNa jANavA. eTale jyotiSkane kahyA pramANe vaimAniko paNa nidA ane anidA vedanA vede che ema jANavuM. kAraNa ke teo samyagdaSTi ane mithyAdRSTinA bhedathI be prakAranA che. / / 5 / / 691 zrImadcAryamalayagiriviracita prajJApanA TIkAnA anuvAdamAM pAMtrIzamuM vedanApada samApta. 332 Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM samugghAyabheya parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 | chattIrAmaM samughAyAyaM T. || samugghAyabheya parUvaNaM / / veyaNa-kasAya-maraNe veuvviya-teyae ya aahaare| kevalie ceva bhave jIva-maNussANa satteva ||suu0-1||692|| chatrIsamuM samudyAta pada. (mU0) 1 vedanA, 2 kaSAya, 3 maraNa, 4 vaikriya, pa taijasa, 6 AhAraka ane 7 kevalI samuddhAMta e sAta samuddaghAto jIva ane manuSyone hoya che. I/1/692 (TI0) e pramANe pAMtrIzamA padanI vyAkhyA karI, have chatrIzamA padano prAraMbha thAya che. teno A saMbandha che-ahIMpUrvanA padamAM gatinA pariNAmavizeSarUpa vedanAnuM pratipAdana karyuM, A padamAM paNa gatinA pariNAmavizeSarUpa samuddaghAtano vicAra karAya che. temAM samuddaghAtanI vaktavyatA saMbandha prAraMbhamAM A saMgrahaNI gAthA kahelI cha'vecana' ityAdi. ahIM sAta samuddhAto che. te A pramANe veLasAyamaro' iti. vedanA, kaSAya ane maraNa e traNa padano samAhAra dvanda samAsa che. eTale te viSe traNa samughAto che. jemake vedanA samudraghAta, kaSAyasamuddaghAta ane maraNasamuddaghAta, 'teviya'tti cotho vaikriyaviSaya samughAta, pAMcamo taijasasamuddaghAta, chaThTho AhAraAhArakazarIra viSayaka samuddhAta ane sAtamo kevalika-kevalI saMbadhI samudyAta che. navamaykSA sajova'tti sAmAnyathI jIvanA vicAramAM ane manuSyadvAranA vicAramAM sAta samuddhAta kahevAnA che, paNa nyUna nahi, kAraNa ke jIva ane manuSyane viSe sAte samuddhAtono saMbhava che. 'saoNva' ahIM"va' kAra parimANanA arthamAM che. e saMbadhe zAkaTAyana nyAsakAra kahe cha"vizvadhAraNapRthakvaparimALapu'iti.evakAra avadhAraNa, pRthakva ane parimANanA arthamAM che. bAkInA dvArono vicAra karatA jyAM jeTalA samuddhAtono saMbhava hoya teTalA kahevA. tene sUtrakAra svayaM AgaLa kaheze. A pramANe saMgrahaNI gAthAno saMkSepArtha che. samuddhAtano zo zabdArtha che? uttara-samU-ekIbhAvR-tanmayatA, te vaDe uprabalapaNeadhikapaNe ghAta karavo. ekIbhAva vaDe adhikapaNe karmono ghAta karavo te samudaghAta. konI sAthe ekIbhAva-tanmayatA hoya che? arthAt vedanAdi sAthe ekIbhAva hoya che. A pramANe-jyAre AtmA vedanAdi samuddaghAtane prApta thayelo hoya che tyAre vedanAdinA anubhavajJAnavaDe pariNata ja hoya che, anya jJAnavaDe pariNata hoto nathI mATe vedanAdinA anubhava jJAna sAthe ekIbhAva hoya che. adhikapaNe karmano ghAta zI rIte thAya? uttara-ahIM vedanAdi muddAta vaDe pariNata thayelo AtmA kALAntare anubhava karavA yogya vedanAdinA karmapradezone udIraNA karaNa vaDe AkarSI udayAvalikAmAM nAMkhI anubhavI nirjare che-kSaya kare che, arthAt AtmapradezonI sAthe rahelA saMkliSTakarmono nAza kare che. kAraNa ke "puSyaemasIDAM tu nigarA" 'pUrve karelA karmano nAza karavo e nirjarA" evuM zAstravacana che. te A pramANe-vedanAsamuddaghAta asatAvedanIya karmane Azrita che, kaSAyasamughAta kaSAya nAme cAritramohaniya karmane Azrita che. mAraNAntikasamuddaghAta antarmuhUrta bAkI rahelA AyuSyakarmane Azrita che. vaikriya, tejasa ane AhArakasamuddaghAta anukrame vaikriyazarIranAma, taijasazarIranAma ane AhArakazarIra nAmakarmane Azrita che. kevalIsa muddaghAta sAtA-asAtA vedanIya, zubha-azubha nAmakarma ane ucca-nIca gotra karmane Azrita che. temAM vedanA samuddhAtane prApta thayelo AtmA asatAvedanIya karmanA pudgalono kSaya kare che. te A pramANe-vedanA vaDe pIDita thayelo jIva anantAananta karmasaMbadho vaDe vIMTAyelA Atmapradezone zarIrathI bahAra kADhe che ane te pradezo vaDe mukha ane jaTharAdinA khAlI bhAgane tathA kAna ane skAdinA vaccenA bhAgane pUrI laMbAI ane vistAramAM zarIra pramANa kSetrane vyApI antarmuhUrta sudhI rahe che, ane te antarmuhUrtamAM ghaNA asatAvedanIya karmanA pudgalono kSaya kare che. kaSAyasamughAtanA pariNAmavALo AtmA kaSAyanAme cAritramohanIya karmapudgalono nAza kare che. te A pramANekaSAyanA udayathI vyAkula thayelo jIva Atmapradezone bahAra kADhe che ane te pradezo vaDe mukha ane udarAdinA khAlI bhAgane tathA 333 Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM samugghAyabheya parUvaNaM kAna ane skandhAdinI vaccenA bhAgane pUrI laMbAi ane vistAramAM za2I2pramANa kSetrane vyApIne rahe che. e pramANe ghaNA kaSAyakarmanA pudgalono nAza 'kare che. ema maraNasamuddAtane prApta thayelo AyuSyakarmanA pudgalono 'nAza kare che. parantu maraNasamuddhAtane prApta thayelo potAnA Atmapradezone bahAra kADhI mukha-udarAdinA khAlI bhAgane tathA kAna ane skandhAdinA vaccenA bhAgane pUrI vistAra ane jADAimAM svazarI2pramANa ane laMbAimAM potAnA zarIra karatAM adhika jaghanyathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTathI asaMkhyAtA yojano sudhI eka dizAmAM rahelA kSetrane vyApIne raheche ema kahevuM. vaikriyasamuddAtane prApta thayelo jIva potAnA Atmapradezone zarIrathI bahAra kADhI zarIranA vistAra ane jADAi pramANa ane laMbAimAM saMkhyAtA yojanapramANa daMDa karI sthUla pudgalonA kramathI vaikriyazarIra nAmakarmanA pudgalono pUrvanI peThe kSaya kare che. te saMbandhe kahyuM che ke "veDavviyasamugghAeNaM samohaNai, samohaNittA saMkhijjAI joyaNAI daMDaM nisirai, nisirittA ahAbAyarapoggale parisAde' " / vaikriyasamuddAta vaDe samuddAta kare che--Atmapradezone bahAra kADhe che, samuddAta ka2I saMkhyAtA yojana pramANa daMDa kare che. daMDa karI bAdarapudgalonA kramathI eTale je je bAda2 pudgalo hoya tevA pudgalono kSaya kareche. e pramANe taijasa ane AhAraka samuddhAtano vicAra karavo. parantu taijasasamuddAta tejolezyA mUkavAnA samaye taijasanAmakarmanA kSayanuM kAraNa 'che. AhAraka samuddhAtane prApta thayelo AhA2kazarIra nAmakarmanA pudgalono kSaya kare che." kevalI samuddAtane prApta thayelo kevalI sAtAasAtAvedanIyAdi karmanA pudgalono nAza kare che. te je rIte nAza kare che te prakAre ziSya upara anugraha karavA mATe teno ahIM vicAra karIe chIe--kevalI samuddAta ATha samayano che. te samuddAta karatA kevalajJAnI prathama samaye jADAimAM potAnA zarI2pramANa ane uMco ane nIco lokAnta paryanta Atmapradezono daMDa kare che. bIje samaye pUrva ane pazcima athavA dakSiNa ane uttara kapATa kare che. trIje samaye maMthAna kare che. cothe samaye vaccenA AMtarA pUre che. pAMcame samaye AMtarAo saMhare che. chaDhe samaye maMthAna saMhare che. sAtamA samaye kapATa saMhare che ane AThamA samaye potAnA zarIramAM AvI rahe che. te vAta sUtrakAra pote kahevAnA che ke 'tame samaye phaMDa reDuM, vIr vArDa repha' ityAdi. 'prathama samaye daMDa kare che. bIjA samaye kapATa kare che'-ityAdi. temAM daMDa karavAnA samaya pahelA je palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgapramANa vedanIya, nAma ane gotra karmanI sthiti hatI tenA buddhithI asaMkhyAtA bhAgo karavA, te pachI daMDa samaye daMDa karato te asaMkhyAtA bhAgono kSaya kare che ane eka asaMkhyAtamo bhAga bAkI rAkhe che. pUrve je traNa karmano rasa hato tenA ananta bhAgo karavA ane pachI daMDa samaye 1 asAtAvedanIya, 2-6 prathama sivAyanA pAMca saMsthAna, 7-11 pAMca saghayaNa, 12-14 prazasta varNAdicatuSka, 16 upaghAta, 17 aprazasta vihAyogati, 18 du:sva2, 19 durbhAga, 20 asthira, 21 aparyApta, 22 azubha, 23 anAdeya, 24 ayazakIrti ane 25 nIcagotra-e paccIza prakRtionA rasanA ananta bhAgono nAza kare che ane eka anantamo bhAga bAkI rahe che. te samaye sAtAvedanIya, 2 devagati, 3 manuSyagati, 4 devAnupUrvI, 5 manuSyAnupUrvI, 6 paMcendriyajAti, 7-11 pAMca zarIra, 12-14 traNa upAMga, 15 prathama saMsthAna, 16 prathama saMghayaNa, 17-20 prazasta varNAdi catuSka, 21 agurulaghu, 22 5rAghAta, 23 ucchvAsa, 24 prazastavihAyogati, 25 trasa, 26 bAdara, 27 paryApta, 28 pratyeka, 29 Atapa, 30 udyota, 31 sthira, 32 zubha, 33 subhaga, 34 susva2, 35 Adeya, 36 1. . samuddAta samaye kaSAyanA mohanIyanA pudgalone nAza karato jIva tIvra kaSAyanA udayathI bIjA ghaNA kaSAyamohanIyanA pudgalo grahaNa kare che. 2. ahIM eTalI vizeSatA che ke koi eka jIva ekavAra mAraNAntika samuddAta karI narakAdimAM utpanna thAya ane tyAM AhAra kare teno pariNAma kare ane zarIra bAMdhe ane koi eka jIva samuddAtathI ke utpatti sthAnathI pAchA pharI potAnA zarIramAM AvI pharIvAra maraNasamuddAta karI nArakathI mAMDI anuttara sudhInA badhA sthAnomAM upaje. juo bhagata za0 6 30 6. 3. teolezyA mUkavAnA samaye vistAra ane jADAimAM zarIrapramANa ane laMbAimAM saMkhyAtA yojana pramANa daMDa karI pUrve bAMdhelA taijasa nAma karmanA pudgalono kSaya kare che ane bIjA taijasa pudgalo grahaNa karI tejolezyA mUke che. 4. AhArakalabdhivALA cauda pUrvadhara anya kSetramAM rahelA tIrthaMkaradarzanAdi koipaNa nimitte zarIra pramANa pahoLo ane sthUla tathA saMkhyAtA yojana pramANa lAMbo Atmapradezono daMDa karI pUrve bAMdhelA AhAraka zarIranAma karmanA pudgalo vikherI ane AhAraka zarIra yogya pudgalo grahaNa karI AhAraka zarIra kare che. 334 Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM samugghAyakAla - cauvIsadaMDaesu samugdhAya parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 yazaHkIrti, 37 nirmANa, 38 tIrthaMka2 ane 39 uccagotrarUpa ogaNacALIza prakRtiono anubhAga aprazasta prakRtionA anubhAga madhye praveza karavA vaDe nAza kare che. e samudghAtano prabhAva che. bAkI rahelI asaMkhyAtamA bhAganI sthiti ane anantamA bhAganA rasanA anukrame asaMkhyAtA ane anantA bhAgo kare che. ane te pachI bIjA kapATa karavAnA samaye sthitinA asaMkhyAtA bhAgano nAza kare che ane eka bhAga bAkI rahe che. anubhAganA anantA bhAgono nAza kare che ane eka bhAga bAkI rahe che. ahIM paNa aprazasta prakRtinA anubhAga madhye praveza karavA vaDe prazasta prakRtionA anubhAgano ghAta samajavo. te pachI trIjA samaye bAkI rahelI asaMkhyAtamA bhAganI sthiti ane anantamA bhAganA anubhAganA pharIthI vRddhi vaDe anukrame asaMkhyAtA ane anantA bhAgo karIne te pachI cothA samaye sthitinA asaMkhyAtA bhAgono nAza kare che ane eka bhAga bAkI rahe che. anubhAganA paNa anantA bhAgo nAza kare che ane eka bhAga bAkI rAkhe che. prazasta prakRtionA anubhAgano ghAta pUrvanI peThe jANavo. e pramANe sthitighAtAdi karatA ane jeNe svapradezo vaDe sarva lokane vyApta karyo che evA kevalI bhagavAnane vedanIyAdi traNa karmanI sthiti AyuSya karatAM saMkhyAtaguNI rahelI che ane anubhAga to hajI paNa anantaguNa che. have cothA samaye bAkI rahelI asaMkhyAtAmA bhAganI sthitinA ane anantamA bhAganA rasanA pharIthI paNa buddhi vaDe anukrame saMkhyAtA ane anantA bhAgo kare che, te pachI AMtarAnA saMhA2 ka2vAnA samaye sthitinA saMkhyAtAbhAgono nAza kare che ane eka saMkhyAtamo bhAga bAkI rahe che. anubhAganA anantA bhAgono nAza kare che ane eka bhAga bAkI rahe che. e pramANe e daNDAdinA pAMca samayamAM pratyeka samaye pratyeka kaNDaka-khaNDa ukerelo-nAza pAmelo hoya che, kAraNa ke samaye samaye sthitikhaNDa ane anubhAgakhaNDano nAza kare che. tyAra bAda chaThThA samayathI mAMDI prayatna manda thavAthI sthitikaNDaka ane anubhAgakaNDakano antarmuhUrta kALamAM vinAza kare che, chaThThA samayathI mAMDI pachInA samayamAM pratisamaya kaNDakanA eka eka khaNDane tyAM sudhI uke2e che yAvat antarmuhUrtanA chellA samaye saMpUrNa khaNDano nAza thAya che. e pramANe antarmuhUrtanA sthitikaNDako ane anubhAga kaNDakono jyAM sudhI sayogI avasthAno chello samaya che tyAM sudhI ghAta kare che. A badhAya sthitikaNDaka ane anubhAgakaNDaka asaMkhyAtA jANavA. A saMbandhe eTaluMja kahevuM basa che. 1692 // // samugdhAyakAla parUvaNaM || kati NaM bhaMte! samugghAyA pannattA ? goyamA ! satta samugghAyA pannattA, taM jahA -- vedaNAsamugdhAe 1, kasAyasamugdhAe 2, mAraNaMtiyasamugghAe 3, veDavviyasamugghAe 4, teyAsamugghA 5, AhArasamugdhAe 6, kevalIsamugghA 7 / || ghaDavIsavaMDANyu samugdhAya varUvapna || vedaNAsamugghA NaM bhaMte! katisamaie pannatte ? goyamA ! asaMkhejjasamaie aMtomuhuttie pannatte, evaM jAva aahaarsmugghaate| kevalisamugdhAe Na bhaMte! katisamaie pannatte ? goyamA ! aTThasamaie pannatte / NeraiyANaM bhaMte! kati samukhAyA patnattA? goyamA! cattari samukhAyA pannattA, tuM bahA-veLAsamukhA, sAyasamu bApa, mAraNaMtiyasamugghAe, veDavviyasamugghAe / asurakumArANaM bhaMte! kati samugdhAyA pannattA, , goyamA ! paMca samugdhAyA pannattA, taM nahA-velAsamukhA, sAyasamu dhAra, mArAMtiyasamukhA, vendriyasamu khAya, teyAtamu khAya, vaM jAva thnniykumaaraannN| puDhavikkAiyANaM bhaMte! kati samugdhAyA pannattA, goyamA ! tiNNi samugghAyA pannattA, taM jahAvedaNAsamugghAe, kasAyasamugdhAe, mAraNaMtiyasamugdhAe, evaM jAva cauriMdiyANaM / NavaraM vAukkAiyANaM cattAri samukhAyA punnattA, taM nahA-vevAsamukhA, sAyasamukhA,, mArAMtiyasamukhA, veDajriyatamu khAza paMciMdiyatirikkhajoNiyANaM jAva vemANiyANaM bhaMte! kati samugghAyA pannattA ? goyamA ! paMca samugdhAyA pannattA, taM 335 Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM cauvIsadaMDaesu samugghAya parUvaNaM jahA - vedaNAsamugghAe, kasAyasamugdhAe, mAraNaMtiyasamugghA, veDavviyasamugghAe, teyAsamugghAe / NavaraM maNUsANaM sattvahe samugghAe pannatte taM jahA-vedaNAsamugghAe, kasAyasamugdhAe, mAraNaMtiyasamugdhAe, veDavviyasamugdhAe, taiyAsamu yAra, AhAra pasamukhA, vhevatIsamukhA ||sU-2||663|| (mULa) he bhagavan! keTalA samuddhAto kahyA che? he gautama! sAta samuddhAto kahyA che. te A pramANe--1 vedanAsamuddAta, 2 kaSAya samuddAta, 3 mAraNAMtika samuddhAta, 4 vaikriya samuddAta, pa taijasa samuddAta, 6 AhAraka samuddAta, ane 7 kevalI samuddAta. he bhagavan! vedanA samuddAta keTalA samayano che? he gautama! asaMkhyAtA samayapramANa antarmuhUrtano che, e pramANe AhA2ka samuddAta sudhI jANavuM. he bhagavan! kevaliyasamuddAta keTalA samayano che? he gautama! ATha samayano che. he bhagavan! nairayikone keTalA samuddAto kahyA che? he gautama! naiyikone cAra samuddhAto kahyA che. te A pramANe--1 vedanA samuddAta, 2 kaSAya samudghAta, 3 mAraNAMtika samuddAta, ane 4 vaikriya samuddAta. he bhagavan! asurakumArone keTalA samuddhAto kahyA che? he gautama! pAMca samuddhAto kahyA che. te A pramANe--1 vedanA samuddhAta, 2 kaSAyasamuddAta, 3 mAraNAMtikasamruddhAta, 4 vaikriyasamuddAta, 5 ane taijasasamuddAta. e pramANe stanitakumAro sudhI jANavuM. he bhagavan! pRthivIkAyikone keTalA samuddhAto kahyA che? he gautama! traNa samuddhAto kahyA che. te A pramANe--1 vedanAsamuddhAta, 2 kaSAyasamudghAta, ane 3 mAraNAMtikasamuddAta. e pramANe caurindriyo sudhI jANavuM. parantu vAyukAyikoneM cAra samuddAto hoya che. te A pramANa--1 vedanAsamuddAta, 2 kaSAyasamuddAta, 3 mAraNAMtikasamuddAta, ane 4 vaikriyasamuddAta. he bhagavan! paMcendriya tiryaMco yAvat vaimAnikone keTalA samuddhAto kahyA che? he gautama! pAMca samuddhAto kahyA che. te A pramANe--1 vedanA, 2 kaSAya, 3 mAraNAMtika, 4 vaikriya ane 5 taijasasamuddAta. parantu manuSyone sAta samuddAta kahyA che. te A pramANa-1 vedanA, 2 kaSAya, 3 mAraNAMtika, 4 vaikriya, 5 taijasa, 6 AhAraka ane 7 kevalisamuddAta. ra693|| (TI0) have prastuta bAbata kahevAno prAraMbha karIe chIe. temAM saMgrahaNI gAthAmAM kahelA arthane spaSTa karatA prathamathIja samuddhAtanI saMkhyA saMbandhe praznasUtra kahe che--'s i' ityAdi. kati-keTalA, 'zaM' vAkyAlaMkA2mAM che. ' manvanta' e bhagavA vardhamAna svAmInuM AmantraNa-saMbodhana che. bhagavantanuM bhadantapaNuM 52ma kalyANanA yogathI che. athavA 'mavAnta' e saMbodhana jANavuM. ka2Na ke te sarva saMsAra sAgarane anne rahelA che. athavA ' mayAnta'! evuM saMbodhana jANavuM. kAraNa ke temaNe A loka ane paralokAdi sAta prakAranA bhayano nAza karelo che. samuddAto--jeno zabdArtha pahelAM kahyo che te keTalA kahelA che? bhagavAn uttara Ape che--gautama! ityAdi. he gautama! sAta samuddAta kahyA che. jemake--'vevanA"muddhAta' iti. vedanAno samuddAta vedanAsamuddAta. e pramANe AhArakasamuddAta sudhI jANavuM.'jevattisamuddhAta'iti kevalI saMbandhI samuddAta te kevalIsamuddAta. have kayo samuddAta keTalA kALa sudhI hoya che' e nirupaNa karavA mATe sUtrakAra kahe cha--'veLAsamu SAC' he bhagavan! vedanAsamuddAta keTalA samayano hoya? ityAdi sugama che. 'navAM jAva' ityAdi. parantu yAvat AhAraka samuddAta sudhI u52 kahyA pramANe pATha vaDe antarmuhUrta pramANa samuddAto anukrame kahevA. e AdinA chae samughAto antarmuhUrta kALanA che, ane kevalisamuddAta ATha samayano che. tathA teno vicAra hamaNAM ja karyo che. te eja samuddhAtono covIza daNDakanA kramathI vicAra kare che--neraphyALa' ityAdi. 'he bhagavan! nairayikone keTalA samuddhAto hoya? naiyikone AdinA cAra samuddAto hoya che. kAraNa ke teone tejolabdhi, AhA2kalabdhi ane kevalajJAnanA abhAvathI bAkInA traNa samuddAtono saMbhava nathI. asurakumArAdi daze bhavanapatione tejolezyAnI labdhi hovAthI AdinA pAMca samuddhAto hoya che. pRthivI kAyika, aplAyika, tejaskAyika, vanaspatikAyika, beindriya, teindriya, caurindriyane AdinA 336 Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM egatteNaM atItAisamugghAya parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 traNa samuddhAto hoya che. kAraNa ke teone vaikriyAdi labdhinA abhAvathI pachInA cAra samuddhAtono asaMbhava che. vAyukAyikone prathamanA cAra samuddhAto hoya che. kemake teone vaikriyalabdhino saMbhava hovAthI vaikriyasamuddhAtano paNa saMbhava che. paMcendriya tiryaMcone AdinA pAMca samuddhAto hoya che. kAraNa ke temAM keTalAekane tejalabdhi paNa hoya che. manuSyone sAte samuddhAto hoya che, kAraNa ke manuSyomAM sarvabhAvano saMbhava che. vyattara, jyotiSka ane vaimAnikone AdinA pAMca samuddhAto hoya che. kAraNa ke teone vaikriya ane tejalabdhi hoya che. pachInA be samuddhAto hotA nathI, kAraNa ke teone AhArakalabdhi ane kevalipaNAno abhAva che. rA6i93. || satItApharImuvaghAca varUvaM || egamegassa NaM bhaMte! Neraiyassa kevatiyA vedaNAsamugghAyA atItA? goyamA! aNaMtA, kevatiyA purekkhaDA? goyamA! kassai atthi kassai Natthi, jassatthi tassa jahaNNeNaM ekko vA do vA tiNNi vA, ukkoseNaM saMkhejjA vA asaMkhejjA vA aNaMtA vaa| evaM asurakumArassa viNiraMtaraM jAva vemANiyassa, evaM jAva teyagasamugghAe, evaM ete paMca cauvIsA dNddgaa| egamegassa NaM bhaMte! Neraiyassa kevatiyA AhAragasamugghAyA atItA? kassai atthi kassai Natthi, jassa atthi tassa jahaNNeNaM ekko vA do vA ukkoseNaM tinnnni| kevatiyA purekkhaDA? kassaI atthi kassai Natthi, jassatthi jahaNNeNaM ekko vA do vA tiNNi vA, ukkoseNaM cattAri, evaM NiraMtaraM jAva vemANiyassa, NavaraM maNUsassa atItA vi pUrekkhaDA vi jahA Neraiyassa purekkhddaa| egamegassa NaM bhaMte! Neraiyassa kevatiyA kevalisamugghAyA atItA? goyamA! NatthiA kevaiyA purekkhaDA? goyamA! kassai asthi kassai natthi, jassatthi ekko, evaM jAva vemANiyassa, NavaraM maNUsassa atItA kassai atthi kassai natthi, nasyulthi kSo, parva pUremathaDA vi rAda64|| (mULa) he bhagavan! eka ekanArakane keTalA vedanA samudyAto atItapUrve thayelA che? he gautama! anattApUrvethayelA che. keTalA puraskRta-bhaviSyakALe thavAnA che? he gautama! koIne thavAnA hoya che ane koIne thavAnA hotA nathI. jene hoya che tene jaghanyathI eka, be, traNa ane utkRSTa saMkhyAtA, asaMkhyAtA ane anantA thavAnA hoya che. e pramANe asurakumArane paNa thAvat niraMtara vaimAnikanA daMDaka sudhI kahevuM. ema tejasa samudyAta sudhI jANavuM. e pramANe pAMca samudyAtocovIza daMDake kahevA. he bhagavana! eka eka nairayikane AhAraka samudyAto keTalA pUrve thayelA che? koIne hoya che ane koIne hotA nathI. jene hoya che tene jaghanyathI eka ane be tathA utkRSTathI traNa hoya che. keTalA bhaviSya kALa thavAnA che? koIne hoya che ane koIne hotA nathI. jene hoya che tene jaghanyathI eka, be ane traNa ane utkRSTathI cAra hoya che. e pramANe niraMtara vaimAnika sudhI kahevuM. parantu manuSyone pUrve thayelA ane bhaviSya kALa thavAnA nairayikane bhaviSya kALe je thavAnA che tenI peThe kahevA. he bhagavana! eka eka narayikane kevali samudyAto keTalA pUrve thayelA che? he gautama! pUrve thayelA nathI. keTalA bhaviSyakALa thavAnA che? he gautama! koIne thavAnA che ane koIne nathI. jene thavAnA che tene eka samudyAta thavAno che. e pramANe vaimAnika sudhI jANavuM. parantu manuSyane koIne pUrvethayelA che ane koIne nathI. jene che tene eka che. e pramANe bhaviSya kALe thavAno paNa eka ja kevali samudyata jANavo. 3/694/ (TI0) have 'covIza daNDakane AzrayI eka jIvane keTalA vedanAdi samudyAto pUrve thayelA che ane keTalA bhaviSyakALa thavAnA che" eno vicAra karavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che " pAsa ne aMte'! ityAdi. he bhagavan! eka eka nairayikane keTalA - vedanA samuddaghAto pUrve thayelA che? ItyAdi. sUtramAM "ma'kAra alAkSaNika-niyama viruddha che. he bhagavan! nairayikone badhA bhUtakALane AzrayI keTalA vedanA samuddhAto 'tItA:'pUrve thayelA che? bhagavAnuM kahe che--he gautama! anantA thayelA che. kAraNa 337 Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM egatteNaM atItAisamugghAya parUvaNaM ketene narakAdisthAno anantavAra prApta thayelA che. ane eka ekanArakAdi sthAnanI prApti samaye prAyaH anekavAra vedanAsamuddaghAta thAya che. A hakIkata ghaNA jIvonI apekSAe kahevAmAM AvI che. kAraNa ke ghaNA jIvo avyavahArarAzithI nIkaLelA anantakALa sudhI hoya che, tethI tenI apekSAe eka ekanairayikone atIta kALe anantavedanA samudyAto thayelA ghaTe che. parantu jeo thoDAka kALathI avyavahAra rAzithI nIkaLelA hoya che. teone yathA saMbhava saMkhyAtA ke asaMkhyAtA vedanAsamuddaghAto jANavA. paNa teo thoDAka ja hoya che. mATe tenI vivakSA karI nathI. 'chevA purema' tti keTalA puraskRta-bhaviSya kALe thavAnA che? A sUtrapAThanuM sUcanamAtra che. sUtrapAThato A pramANe che-Ane nesta vi aMte! chevA teyAmupAyA purNA ? he bhagavan! eka eka nairayikane keTalA vedanA samughAto bhaviSya kALe thavAnA che? e sugama che. paranta puraAgaLa kRta-te pariNAmanI prAptinI yogyatA vaDe karelA che? arthAt "tenA karanAra jIve e adhyAhAra che. eTale puraskRta anAgata kALa thavAnA che e tAtparya che. ahIM bhagavAnuM kahe che-koIne thavAnA hoya che ane koIne hotA nathI". jene thavAnA hoya che tene paNa jaghanyathI eka, be ane traNa thavAnA hoya che. ane utkRSTa saMkhyAtA, asaMkhyAtA ane anantA thavAnA hoya che. tAtparya e cha-je koI jIvA vivaNita prazna samaya pachI vedanA samughAta karyA sivAya ja narakathI nIkaLI pachInA manuSya bhavamAM vedanA samuddhAtane nahi prApta thayelA ja siddha thAya tene AgaLa bhaviSya kALamAM eka paNa vedanA samudyAta thavAno nathI. paNa je jIva vivakSita prazna samaya pachI bAkInA AyuSya kALamAM keTalAka kALa sudhI narakabhavamAM AvIne tyArabAda manuSya bhava pAmI siddha thAya tene ekAdi samuddhAtano sambhava che. saMkhyAtA kALa sudhI saMsAramAM rahenArAne saMkhyAtA,asaMkhyAtA kALa sudhI saMsAramAM rahenArane asaMkhyAtA ane ananta kALa saMsAramAM rahenArane anantA vedanA samughAto thAya che. "eva' ityAdi. e pramANe nairayiko kahyA pramANe asurakumArane thAvat svanitakumArane paNa kahevuM. tyAra bAda covIza daNDakanA kramathI vaimAnika sudhI niraMtara kahevuM. tAtparya e che ke badhAya asurakumArAdi sthAnomAM atIta kALe ananta vedanA samuddaghAto kahevA, ane anAgata kALe vedanA samudyAto koine thavAnA hoya che ane koine hotA nathI. jene hoya che tene paNa jaghanyathI eka, be, traNa ane utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ane ananta samuddhAto kahevA. teno vicAra paNa pUrve kahyA pramANe svayaM karI levI, e pramANe covIza daMDakanA kramathI kaSAya samuddaghAta, mAraNAntika samuddaghAta, vaikriya samudyAta ane tejasasamudghAMta pratyeka daMDake kahevA, tethI ekaso vIza daMDakasUtro thAya che. te pramANe sUtrakAra kahe cha-'ve nAva teyAmupA' ityAdi. "ema tejasa samuddhAta sudhI jANavuM.' eTale vedanA samuddaghAta saMbadhe kahyuM che ke te prakAre bAkInA badhA samudyAta viSe paNa pratyekasamudyatane AzrayI yAvat taijasa samudyAta sudhI kahevuM. bAkI badhuM sugama ' "pAsa ' ityAdi. he bhagavan! eka eka nairayikane purvanA sarva atItakALanI apekSAe keTalA AhAraka samadudhAto pUrve thayelA che? bhagavAn uttara Ape che- he gautama! koine hoya che. ahIM "asthi-asti e nipAta-avyaya sarvalika ane sarvavacanamAM hoya che. e saMbandha zAkaTAyananyAsakAra kahe cha-mastIti nipAta sarvanivaraneSyiti' 'asti' e nipAta sarvalijJa ane vacanomAM hoya che. tethI A artha thAya che--koine AhAraka samudyAto pUrve thayelA hoya che ane koine hotA nathI. jeNe pUrve manuSyapaNuM pAmIne tevA prakAranI sAmagrInA abhAvathI cauda pUrvanuM adhyayana karyuM nathI, cauda purvanuM jJAna hovA chatAM paNa AhAraka labdhinA abhAvathI ke tathAvidha prayojananA abhAvathI AhAraka zarIra karyuM nathI tene hotA nathI. jene hoya che tene paNa jaghanyathI eka ane be ane utkRSTathI traNa hoya che, paNa cAra hotA nathI. jeNe cAra vAra AhAraka zarIra karyuM che tenuM narakamAM gamana thatuM nathI. e saMbadhe mUla TIkAkAra kahe che- "kAhArasamudhAyA 3osene titri, tatuvara niyama nara na nasla vari ati"ttiA AhAraka samudhdhAto utkRSTathI traNa hoya che. tenA upara jene cAra samudyAto thAya che te avazya narakamAM jato nathI. bhaviSyakALe paNa keTalAkane hoya che ane keTalAkane hotA nathI. temAM je manuSyapaNuM pAmI tevA prakAranI sAmagrInA abhAvathI cauda pUrvanuM jJAna ane AhAraka samadudhAta vinA thAya che tene hotA nathI. bAkInA jIvane yathAsaMbhava 338 Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM egatteNaM atItAisamugghAya parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 jaghanyathI eka, be, traNa ane utkRSTathI cAra samuddhAto hoya che. tyArabAda avazya bIjI gatimAM utpanna nahi thavAne lIdhe AhA2ka samuddAta sivAya siddhigamana thAya che. 'vaM' ityAdi. e pramANe-nairayikane kahyA pramANe covIzaM daMDakanA kramavaDe niraMtara vaimAnika sUtra sudhI kahevuM. paraMtu manuSyane atItakALe paNa ane anAgatakALe paNa jema nairayikone bhaviSyakALe thavAnA samuddhAto kahyA che tema kahevA. eTale atItakALe paNa cAra ane anAgatakALe paNa cAra samuddhAto utkRSTathI kahevA. sUtrapATha A pramANe cha--'gameTH nuM majUsasya khaMte! jevaDyA AhArasamu khAyA atItA? goyamA! sad asthi, jApha nasthi, nasla asthi nahanne prazno vA no vA titri vA DomaLe pattArI' he bhagavan! eka eka manuSyane keTalA AhA2ka samuddAto pUrve thayelA che? he gautama! koine hoya che ane koine hotA nathI. jene hoya che tene jaghanyathI eka, be, traNa ane utkRSTa cAra samuddhAto hoya che. keTalA bhaviSyakALe thavAnA hoya che? he gautama! koine hoya che ane koine hotA nathI. jene che tene eka, be, traNa ane utkRSTathI cAra samuddAto hoya che. tAtparya e che ke je cothI veLA AhA2ka zarIra ka2e che te avazya te bhave ja mukti prApta ka2e che paNa bIjI gatimAM jato nathI. e zI rIte jaNAya? uttara--sUtranA pUrvApara vicArathI jANI zakAya che. te A pramANe--jo cothI veLA AhAraka zarI2 karIne bIjI gatimAM jAya to narakAdi koipaNa gatimAM atItakALe cAra AhAraka samuddAto kahyA hota, paNa kahyA nathI, tethI jANI zakAya che ke cothI veLA AhAraka zarIra karIne avazya te bhavamAM ja muktigAmI thAya che, parantu. bIjI gatimAM jato nathI. temAM jeNe pUrve AhArakaza2I2 kadi paNa karyuM nathI tene atIta kALe AhA2ka samuddAta hoto nathI. tethI tenI apekSAe kahyuM che ka--koine nathI'. jene che teNe paNa jo pUrve AhA2ka zarIra eka vAra karyuM hoya to tene eka atIta kALe AhA2ka samuddAta thayela che, be vAra jeNe karyuM hoya tene be, traNa vAra karyuM hoya tene traNa AhA2ka zarIro atItakALe thayelA che, cothI veLA AhAraka zarI2 karIne AhA2ka samuddAtathI nivRtta thayelA che ane hajI manuSyabhavano tyAga karyo nathI tene cAra samuddhAto hoya che. puraskRta-bhaviSyakALe thavAnA paNa samuAto koine hoya che ane koine hotA nathI. temAM je cothI veLA AhAraka zarI2 karIne AhA2ka samudghAtathI nivRtta thayelA che, athavA jeNe AhA2ka zarIra kyuM nathI evo, athavA jeNe ekavAra AhAraka zarI2 karyuM che evo, athavA jeNe be vAra AhA2ka za2I2 karyuM che evo, athavA jeNe traNavAra AhAraka zarI2 karyuM che evo paNa tevA prakAranI sAmagrInA abhAvathI tyAra pachI AhAraka zarIra karyA sivAya ja mukti pAmaze, tene bhaviSyamAM AhAraka samuddhAto karavAnA hotA nathI. jene karavAnA hoya che tene paNa jaghanyathI eka, be, traNa ane utkRSTathI cAra samuddhAto karavAnA hoya che. temAM ekAdi samuddAtano saMbhava pUrve kahelI bhAvanAne anusAre svayaM jANavo. jeNe pUrva kALe ekavAra paNa AhAraka zarIra karyuM nathI, paNa pachI tathAvidha sAmagrIthI jeTalA saMbhave teTalA za2I2 ka2ze tene cAra samuddhAto hoya che bIjAne hotA nathI. have kevalI samuddAta saMbandhe daMDakasUtra kahe cha--'rUmeska maMte'! ityAdi. he bhagavan! eka eka naiyikane niradhikaananta atIta kALane AzrayI keTalA kevalisamuddhAto pUrve thayelA che? bhagavAna kahe che--'naisthi'tti atItakALe eka paNa kelisamuddAta thayelo nathI. kAraNa ke kevalisamuddAta karyA pachI antarmuhUrtamAM avazya jIvo parama padane pAme che. tethI jo kevalisamuddAta thayo hota to narake ja na jAta, paNa atyAre narakamAM che mATe eka paNa nArakane atItakALe kelisamuddAta thayelo nathI. 'ovaDyA purevaDa'tti keTalA kevalisamuddAta puraskRta-bhaviSyakALe thavAnA che? e prazna che. bhagavAna kahe che--'he gotama! 'ssa asthi, slaph nathaeNi'tti he gautama! koine hoya che ane koine hoto nathI. ahIM kelisamuddAta eka prANIne sarvadA ekavAra ja thAya che, paNa be traNavAra thatA nathI. tethI 'asti' e avyaya ekavacanAnta jANavo. tethI A artha thAya che--koine paNa kevalisamuddAta puraskRta-bhaviSyakALe thavAno hoya che je lAMbA kALe paNa muktipadanI prApti samaye AyuSya karatAM viSama-adhika sthitivALAM karmasahita hoya. koine thavAno paNa nathI. je muktipada prApta karavAne ayogya hoya, athavA yogya hoya to paNa, je kevalisamuddAta sivAya muktipadane bhaviSyamAM prApta karaze. te saMbandhu sUtrakAra kaheze--"atULa samu khAyamAMtA jeviinA naramaravimuLA siddhi varUM yAA" samuddhAtane prApta thayA sivAya anantA kevalI jino jarA ane 339 Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM puhatteNaM atItAisamugghAya parUvaNaM maraNathI rahita thai siddhinAme zreSTha gatine prApta thayelA hoya che. ahIM asti' e avyaya sarva liMga ane sarvavacanamAM hoya che. e pramANe jeNe siddhAnta jANyo nathI evA koIne bahuvacananI zaMkA thAya tene dura karavA mATe kahe che-'narsa sthi' jene eka kevalisamuddhAta bhaviSyamAM thavAno che tene eka hoya che. kAraNa ke pharIthI tene saMsAra hoto nathI.parva nAva vegaLiyakSa' e pramANe-nairayika saMbandha pAThavaDe covIza daMDakanA kramane anusarI vaimAnika sUtra sudhI kahevuM. te A pramANe prakA nuM maMte! vemANiyassa kevaiyA kevalisamugghAyA atItA? goyamA ! natthi, kevaiyA purekkhaDA? goyamA! kassai atthi, kassai nasthi, naksalthi pro' itiA he bhagavan! eka eka vaimAnikane keTalA kevalisamudyAto pUrve thayelA che? he gautama! pUrve thayA nathI. keTalA bhaviSyamAM thavAnA che? he gautama!koIne hoya che ane koine hotA nathI. jene hoya che tene eka hoya che ityAdi temAM vizeSatA kahe cha--navara' ityAdiparantu A vizeSa che-manuSyane kevalisamuddhAtanA vicAramAM atIta kALe koikane hoya che ane koikane hotA nathI ema kahevuM. temAM je kevalisamuddhAtathI nivRtta thayelo che ane hajI muktipadane prApta thayo nathI, tene atIta kALe kevalisamudyAta thayelo che. te badhA maLIne utkRSTapade zapRthakva-basothI navaso sudhI jANavA.je kevalisamuddhAtane prApta thayo nathI evA koine paNa atIta kALe kevalisamudyAta thayo nathI. te badhA maLIne asaMkhyAtA jANavA. kAraNa ke zatapRthakta sivAyanA bIjA badhA manuSyo kevalisamuddhAtane prApta thayA nathI. ahIM paNa 'asti' e avyaya sarva liMga ane sarva vacanavAcI hovAthI koIne hoya che ane koI nathI hotA'--ema kahevAmAM bahupaNAnI AzaMkA thAya tene dura karavA mATe sUtrakAra kahe che-je manuSyane bhUtakALa kevalisamudyAta thayela che tene avazya eka thayela che, be traNa thayA nathI, kAraNa ke ekaja samudyAta vaDe prAyaH badhA aghAtI karmono nirdUla nAza thAya che. "parva pUvaravitti e pramANe--atIta samudyAta saMbandha kahyuM tema puraskRta-bhaviSyakALa thavAnA kevalisamudyAto saMbadhe jANavA. te A pramANe--'ssa Oi, se nalvi, naspatni po'iti. koIne hoya che ane koIne hotA nathI. jene che jene eka thavAno hoya che. ahIM pUrve kahyA pramANe svayaM vicAra karavo. e pramANe atIta ane anAgata kALane AzrayI eka eka nairayikAdi saMbandha vedanAdi samudyAtano vicAra karyo. 3694 || puhatteNaM atItAisamugghAya parUvaNaM / / geraiyANaM bhaMte! kevatiyA vedaNAsamugghAyA atItA? goyamA! annNtaa| kevatiyA purekkhaDA? goyamA! aNaMtA, evaM jAva vemANiyANaM, evaM jAva teyagasamugghAe, evaM ete vi paMca cauvIsA dNddgaa| NeraiyANaM bhaMte! kevatiyA AhAragasamugghAyA atItA? goyamA! asNkhejjaa| kevatiyA purekkhaDA? goyamA! asaMkhejjA, evaM jAva vemaanniyaannN| NavaraMvaNapphaikAiyANaMmaNUsANa ya imaMNANattaM-vaNapphaikAiyANaM bhaMte! kevatiyA AhAragasamugghAyA atIyA? goyamA! annNtaa| maNUsANaM bhaMte! kevaiyA AhAragasamugghAyA atIyA? goyamA! siya saMkhejjA, siya asaMkhejjA, evaM purekkhaDA vi| NeraiyANaM bhaMte! kevatiyA kevalisamugghAyA atItA? goyamA! NatthiA kevatiyA purekkhaDA? goyamA! asaMkhejjA, evaMjAva vemaanniyaannN| NavaraMvaNapphakAiyamaNUsesu imaMNANattaM-vaNapphaikAiyANaM bhaMte! kevatiyA kevalisamugghAyA atItA? goyamA! nnNtthi| kevatiyA purekkhaDA? goyamA! annNtaa| maNUsANaM bhaMte! kevatiyA kevalisamugghAyA atItA? goyamA! siya atthi siya Natthi, jadi asthi jahaNNeNaM ekko vA do vA tiNNi vA, ukkoseNaM stpuhttN| kevatiyA purekkhaDA? goyamA! siya saMkhejjA, siya asaMkhejjA IkU0-4pAdarA (mULa) he bhagavAnairayikone keTalA vedanA samudyAto pUrve thayelA che?hegautama! anantA thayelA che. keTalA puraskRta-bhaviSya * kALe thavAnA che? he gautama! anantA thavAnA che. e pramANe vaimAniko sudhI jANavuM. ema tejasa samudyAta sudhI kahevuM. e pramANe e badhA maLIne ekaso vIza daMDako thAya che. he bhagavan! narayikone keTalA AhAraka samughAto pUrve thayelAM che? 340 Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM puhatteNaM atItAisamugghAya parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 he gautama! asaMkhyAtA pUrve thayelA che. keTalA bhaviSya kALe thavAnA che? he gautama! asaMkhyAtA thavAnA che. e pramANe vaimAniko sudhI jANavuM. paraMtu vanaspatikAyiko ane manuSyone A vizeSa che- he bhagavan! vanaspatikAyikone keTalA AhAraka samudyAto pUrve thayelA che? he gautama! anannA thayelA che? he bhagavan! manuSyone keTalA AhAraka samuddhAto pUrve thayelA che? he gautama! kadAca saMkhyAtA ane kadAca asaMkhyAtA thayelA che. e pramANe bhaviSya kALe thavAnA paNa jANavA. he bhagavan! nairayikone keTalA kevalisamudyAto pUrve thayelA che? he gautama! thayelA nathI. keTalA bhaviSya kALe thavAnA che? he gautama! asaMkhyAtA thavAnA che. e pramANe vaimAniko sudhI jANavuM. he bhagavan! manuSyone keTalI kevalisamudyAto pUrve thayelA che? he gautama! kadAca thayelA hoya che ane kadAca thayelA nathI. jo thayelA hoya che to jaghanyathI eka, be ane traNa thayelA che ane utkRSTa zatapRthakva-basothI navaso sudhI thayelA che. keTalA bhaviSyamAM thavAnA che? kadAca saMkhyAtA ane kadAca asaMkhyAtA thavAnA che. //4/695// (TI) have samadAyarUpa nairayikAdinA pratyeka daMDake samadaghAta saMbadhe vicAra karavAnI icchAvALA satrakAra kahe che--'rerA' ityAdi. he bhagavan!vivakSita prazna samaye vartamAna samudita badhA nairayikone pUrve keTalA vedanAsamuddhAto thayelA che? bhagavAna! kahe che- he gautama! pUrve anantA thayelA che. kAraNa ke ghaNA jIvo ananta kALathI avyavahAra rAzithI nIkaLelA che ane teone atIta anantakALe narayikomAM anantA vedanAsamuddhAto thayelA hoya che. keTalA bhaviSyakALa thavAnA che? ahIM paNa saMpUrNa praznasUtrapATha A jANavo-rayAmAM ! chevaphA yAsamupAyA purevavA? iti. he bhagavan! nairayikone keTalA vedanAsamuddhAto bhaviSyamAM thavAnA che? bhagavAna kahe che he gautama! anantA thavAnA che. kAraNa ke badhA nairayiko anantakALa sudhI saMsAramAM rahevAnA che. e pramANe covIza daMDakanA kramathI thAva vaimAniko sudhI kahevuM. jema vedanAsamuddhAtono covIza daMDakanA kramathI vicAra karyo tema kaSAya, maraNa, vaikriya ane tejasa samuddaghAtono paNa vicAra karavo. te pramANe sUtrakAra kahe che vaM nAva teyAmupANa' ema taijasa samudyAta sudhI kahevuM. ema thavAthI A paNa bahuvacana viSayaka ekasone vIza daMDakasUtro thAya che. eja bAbata sUtrakAra kahe cha-'vame vi ya paMgha vaDavyavaMza'iti. e pramANe e paNa ekaso vIza daMDako thAya che. AhAraka samuddaghAtano vicAra karatA kahe che-"neraiyANaM' ityAdi. he bhagavan! narayikone AhAraka samudughAto atItakALe keTalA thayelA che? ityAdi. ahIM praznasUtra sugama che. bhagavAna kahe che- gautama!pUrve asaMkhyAtA thayelA che. ahIM A tAtparya che-ahIM nairayiko hamezAM prazna samaye badhA maLIne paNa asaMkhyAtA hoya che. temAM paNa keTalAeka asaMkhyAtA che ke jeoe pUrve AhArakasamuddhAta karyo che. tethI jeoe pUrve AhAra samughAta karyo che evA asaMkhyAtA ja ghaTe che;anantA tema saMkhyAtA ghaTatA nathI. ema teo bhaviSyamAM AhAraka samudyAtavALA paNa asaMkhyAtA jANavA. e pramANe covIza daMDakanA kramathI yAvat vaimAniko paryanta kahevuM. e bAbata sUtrakAra kahe che*vaM nAva veniyA' e pramANe vaimAniko sudhI kahevuM. ahIM je vizeSatA che te batAvavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che navara'-parantu vanaspatikAyikanA ane manuSyanA vicAramAM narayikonI apekSAe vizeSatA jANavI. te vizeSatA batAve cha'parva vaNasavArUyALa' e pramANe vanaspatikAyikone kahevuM. ahIM praznasutra sugama che. bhagavAna kahe cha-he gautama! parve anantA thayelA che. kAraNa ke jeNe pUrve AhAraka samudaghAta karyA che evA anantA cauda pUrvadharo pramAdanA vazathI saMsAranI vRddhi karIne vanaspatimAM hoya che. bhaviSya kALe anantA AhArakasamudyAta karavAnA che. kAraNa ke anantA jIvo vanaspatikAyathI nIkaLI cauda pUrvanA jJAnapUrvaka AhAraka samudyAta karI bhaviSyamAM mokSa javAnA che. 'maykSA maMte'! ityAdi. he bhagavan! manuSyone keTalA AhAraka samughAto atItakALe thayelA che? ityAdi praznasUtra prasiddha che. bhagavAna kahe che-he gautama! "cAt' e avyaya anekAntano ghAtaka che. tethI A artha thAya che.-kadAcihna saMkhyAtA ane kadAcit asaMkhyAtA hoya che. zI rIte hoya? ahIM saMmUrchAima ane garbhaja manuSya samudAyanA vicAramAM manuSyo utkRSTa pade aMgulapramANa kSetramAM jeTalA AkAzapradezo hoya tenuM je prathama vargamUlache tene trIjA vargamULa sAthe guNatAM jeTalA thAya 341 Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM egatteNaM atItAisamugghAya parUvaNaM eTalA pradeza pramANa khaMDo ghanIkRta lokanI eka pradezanI zreNImAM jeTalA hoya temAMthI eka ocho karIe teTalA hoya che. ane teo bAkInA nArakAdinI jIva rAzinI apekSAe ghaNAja thoDA che. temAM paNa jeoe pUrva bhavomAM AhAraka zarIra kareluM che teo to keTalAka che. teo kadAcit vivakSita praznasamaye saMkhyAtA hoya che ane kadAcit asaMkhyAtA hoya che. te mATe kahyuM che ke "siya saMjJA siya saMvejJA' iti. kadAcit saMkhyAtA hoya che ane kadAcit asaMkhyAtA hoya che. bhaviSyakALe paNa vivakSita prazna samaye vidyamAna manuSyomAM keTalAeka AhAraka zarIra karaze teo paNa kadAci saMkhyAtA ane kadAcit asaMkhyAtA hoya che, tethI kahe che ke-'vaM puravaThA vi' jema atIta kALe AhAraka samuddaghAto kahyA che tema bhaviSyakALe paNa jANavA. eTale jema vanaspatikAyiko ane manuSyone atIta kALe AhAra samuddaghAto kahyA che tema bhaviSyamAM AhAraka samuddaghAto paNa jANavA.te A pramANahe bhagavan vanaspatikAyikone keTalA AhAraka samadudhAto bhaviSyamAM thavAnA che? he gautama! anantA thavAnA che. he bhagavan! manuSyone keTalA AhAraka samudyAto bhaviSyamAM thavAnA che? kadAca saMkhyAtA thavAnA hoya che ane kadAca asaMkhyAtA thavAnA hoya che. kevalisamudyAta viSe praznasUtra kahe che-nerAmAM maM!' he bhagavan! keTalA kevalisamudyAto atIta kALe thayelA hoya? ityAdi sugama che. bhagavAn uttara Ape che-pegautama! narayikone bhUtakALe koipaNa kevalisamudyAta thayelo nathI, kAraNa ke jeoe kevalisamudyAta karyo che teonuM nArakAdimAM gamana thatuM nathI. keTalA bhaviSyamAM thavAnA che? e prazna che. bhagavAnuM uttara Ape cha-Degautama! asaMkhyAtA thavAnA che. kAraNa ke vivakSita praznasamaye vartatA nArakomAM asaMkhyAtA nArakone bhaviSyamAM kevali samudyAta thavAno che ane te pramANe kevalajJAnIe jANeluM che. e pramANe covIza daMDakanA kramathI vaimAnika sUtra sudhI kahevuM. te pramANe sUtrakAra kahe "parva nAva mALiyA' e pramANe vaimAniko sudhI jANavuM. ahIM vizeSatA kahe che navara'parantu vanaspatikAyikomAM ane manuSyomAM A vizeSatA kahevAnI che, te kahe che-'vaphAphayALa' ityAdi. vanaspatikAyikone keTalA kevalisamughAto atItakALe thayelA che? ityAdi praznasUtra suprasiddha che. uttarasUtramAM A pramANe uttara che -(atItakALamAM thayelA nathI ane bhaviSyakALamAM) anantA kevalisamuddhAto thavAnA che, kAraNa ke teomAM jeone bhaviSyakALe anantA kevalisamuddhAto thavAnA che tevA anantA che. 'manussALa' ityAdi. he bhagavan! manuSyone keTalA kevalisamuddaghAto atIta kALe thayelA che? ityAdi. ahIM paNa praznasUtra sugama che. bhagavAn uttara Ape che he gautama! kadAca atItakALe thayelA hoya ane kadAcit thayelA na hoya. tAtparya e che ke jyAre prazna samaye samuddaghAtathI nivRtta thayelA prApta thAya tyAre hoya che ane bAkInA kALe hotA nathI. temAM te samaye jeNe kevalisamuddhAta karyo che evA manuSyo hoya to jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI zatapRthakva-basothI navaso sudhI hoya che. kAraNa ke utkRSTa pade eka kALe eTalA kevalajJAnIo kevalisamudyatane prApta thayelA hoya che. jevA purevaravaDI?' keTalA puraskRtabhaviSyakALathavAnA kevalisamuddhAto hoya che?eTale manuSyone keTalA samuddhAto bhaviSyamAM thavAnA hoya che? bhagavAn uttara Ape che-kadAcit saMkhyAtA ane kadAcit asaMkhyAtA thavAnA hoya che. kAraNa ke manuSyo saMmUrchAima ane garbhaja badhA maLIne utkRSTa pade pUrve jenuM pramANa batAvyuM che eTalA (asaMkhyAtA) hoya che. temAM vivakSita prazna samaye vartatA manuSyomAM ghaNA abhavya hovAthI kadAcit saMkhyAtA kevalisamuddhAto hoya che, kadAcit asaMkhyAtA hoya che, kAraNa ke jeone bhaviSyakALe kevalisamudyAto thavAnA che evA ghaNA hoya che. III69pA || gutteNaM atItApherImupAtha parUvaUi II egamegassa NaM bhaMte! Neraiyassa heraiyatte kevatiyA vedaNAsamugghAyA aMtItA? goyamA! aNaMtA, kevatiyA purekkhaDA? goyamA! kassai atthi kassai Natthi, jassa atthi jahanneNaM ekko vA do vA tiNNi vA, ukkoseNaM saMkhejjA vA asaMkhejjA vA aNaMtA vaa| evaM asurakumArattejAva vemaanniytte| egamegassaNaM bhaMte! asurakumArassa geraiyatte kevatiyA vedaNAsamugghAyA atItA? goyamA! aNaMtA, kevatiyA purekkhaDA? goyamA! kassai asthi 342 Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM egatteNaM atItAisamugghAya parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 kassati Natthi, jassatthi tassa siya saMkhejjA [vA] siya asaMkhejjA [vA] siya anaMtA [vaa]| egamegassa NaM bhaMte! asurakumArassa asurakumAratte kevatiyA vedaNAsamugghAyA atItA ? goyamA ! anaMtA, kevatiyA purekkhaDA ? goyamA ! kassai atthi kassai Natthi, jassatthi jahanneNaM ekko vA do vA tiNNi vA, ukkoseNaM saMkhejjA vA asaMkhejjA vA aNaMtA vA, evaM NAgakumAratte vi jAva vemANiyatte, evaM jahA veyaNAsamugghAeNaM asurakumAre. NeraiyAdivemANiyapajjavasANesu bhaNie tahA NAgakumArAdiyA avasesesu saTTANa-paraTThANesu bhANiyavvA jAva vemANiyassa vemANiyatte / evamete cauvvIsaM cauvvIsA daMDagA bhavaMti / sU0 - 5 / / 696 / / (mULa) he bhagavan! eka eka naiyikone naiyikapaNAmAM keTalA vedanAsamuddhAto pUrve thayelA che? he gautama ! anantA thayelA che. keTalA bhaviSya kALe thavAnA che? he gautama! koine thavAnA hoya che ane koine thavAnA hotA nathI. jene thavAnA che tene jaghanyathI eka, be, traNa ane utkRSTa saMkhyAtA, asaMkhyAtA ane anantA thavAnA hoya che. e pramANe asukumArapaNAmAM yAvat vaimAnikapaNAmAM jANavuM. he bhagavan! eka eka asurakumArane nairayikapaNAmAM keTalA vedanAsamuddhAto atIta kALe thayelA che? he gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSya kALe thavAnA che? he gautama! koine thavAnA hoya che ane koine thavAnA hotA nathI. jene thavAnA che tene kadAca saMkhyAtA, kadAca asaMkhyAtA ane kadAca anantA thavAnA hoya che. he bhagavan! eka eka asurakumArane nairayikapaNAmAM atIta kALe keTalA vedanA samuddAto thayelA che? he gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSya kALe thavAnA che? he gautama! koine thavAnA che ane koine thavAnA nathI. jene thavAnA che tene jaghanyathI eka, be, traNa ane utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ane anantA thavAnA che. e pramANe nAgakumArapaNAmAM yAvat vaimAnikapaNAmAM paNa kahevuM. e pramANe jema vedanA samuddAta vaDe asurakumAra nairayikathI AraMbhI vaimAnika sudhImAM kahyo tema nAgakumArAdi badhA bAkInA svasthAnomAM ane parasthAnomAM kahevA. yAvat vaimAnikane vaimAnikapaNAmAM kahevuM. ema A covIzaguNA covIza daMDako thAya che. I5696 // (TI0) have nairayikatvAdi bhAvomAM vartatA eka eka nairayikAdine pUrvakALe keTalA vedanA samudlAto thayelA hoya che ane keTalA bhaviSyakALe thavAnA hoya che tenuM nirupaNa ka2vAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che--LameLa" aaN maMte!' ityAdi. he bhagavan! eka eka naiyikane sarva atItakALanI apekSAe te te kALe nairayikapaNAmAM vartatA badhA maLIne keTalA vedanA samuddAta thayelA che? bhagavAn uttara Ape che- gautama ! anantA thayelA che. kAraNa eka eka nairayikane narakasthAna pUrve anantavAra prApta thayeluM che ane eka narakabhavamAM jaghanyapade paNa saMkhyAtA vedanA samuddAto thAya che. 'jevayA purevalA'? keTalA bhaviSyakALe thavAnA che? he bhagavan! eka eka naiyikane saMsArathI mAMDI mokSagamana sudhImAM anAgatakALanI apekSAe nArakapaNAmAM bhaviSyamAM thavAnA badhA maLIne vedanA samuddAto keTalA che? bhagavAn uttara Ape cha--he gautama! 'AEpha asthi' ityAdi. koine thavAnA che ane koine thavAnA nathI. temAM jenuM najIkamAM mRtyu che evA naiyika vedanA samuddAta karyA sivAya chevaTanA maraNavaDe na2kathI nIkaLI pachInA bhavamAM siddha thAya tene nairayikapaNAmAM bhaviSyamAM thavAno eka paNa vedanA samuddAta nathI.bAkInAne thavAnA che ane tene paNa jaghanyathI eka, be ke traNa hoya che, A bAbata jeonuM kSINa thayeluM zeSa AyuSya bAkI che evA, te bhavamAM utpanna thayelA ane pachInA bhavamAM siddha thavAnA che teonI apekSAe jANavuM, parantu pharIthI narakamAM utpanna thavAnA hoya tenI apekSAe na 1 samajavuM. kAraNa ke pharIthI na2kamAM utpanna thanArane to jadhanyapade paNa saMkhyAtA vedanA samuddhAto thAya che. e saMbandhu mULa TIkAkAra kahe cha- -"narakeSu jaghanyasthitiSUtpannasya niyamata: saMkhyeyA eva vedanAsamudghAtA bhavanti, vedanAsamudghAtapracuratvAnnArakANAm" rUti| jaghanya sthitivALA narakomAM utpanna thayelAne avazya saMkhyAtA ja ghaNA vedanA samuddAto thAya che. kAraNa ke vedanA samuddAtavALA nArako hoya che. utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anantA hoya che. temAM je eka vAra jaghanya sthitivALA narakamAM 343 Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM egatteNaM atItAisamugghAya parUvaNaM utpanna thavAno che tene saMkhyAtA samuddhAto hoya che. jaghanya sthitivALA narakamAM anekavAra ane dIrghasthitivALA narakomAM ekavAra ke vAraMvAra je utpanna thavAno che tene asaMkhyAtA ane anaMtavAra utpanna thavAno che tene anantA samuddhAto hoya che. e pramANe nairayika saMbadhe pATha vaDe asurakumArapaNAmAM ane tyAra pachI covIza daNDakanA kramathI nirantara yAvat vaimAnikapaNAmAM kahevuM. te A pramANe--"UAne je maMta! nephayA mayurakumAra go jevaphayA veyasamu dhAyA atItA? manA jevaphA purekkhaDA? goyamA! kassai atthi, kassai natthi, jassa atthi jahanneNaM ekko vA do vA tinni vA ukkoseNaM saMkhejjA vA saMvejJA vA satA vA'--he bhagavan! eka eka nairayikane asurakumAranI apekSAe keTalA vedanA samuddhAto atIta kALe thayelA che? he gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSyakALa thavAnA che? he gautama!koIne thavAnA hoya che ane koIne thavAnA nathI hotA. jene thavAnA che tene jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTasaMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anantA bhaviSyakALa thavAnA hoya che. temAM atItasUtramAM anantavAra asurakumArapaNuM prApta thayeluM hovAthI asurakumArapaNAne prApta thayelA nairayikane [asurakumArapaNAmAM] atIta kALe anantA vedanA samudyAto ghaTe che. puraskRta-bhAvI vedanA samuddhAtanA vicAramAM je narakathI nIkaLI pachInA bhAvamAM manuSyapaNuM pAmI siddha thaze, athavA paraMparAe ekavAra amarakumAranA bhavane prApta thavA chatAM vedanA samudraghAtane prApta nahi thAya tene eka paNa vedanA samudraghAta asurakumArapaNAmAM thavAno nathI. je ekavAra asurakumArapaNAne prApta thaI eka ja vAra vedanA samudyatane prApta karaze tene jaghanyathI eka, bAkInAne be ke traNa, saMkhyAtI vAra asurakumArapaNAne prApta thavAnA che tene saMkhyAtI vAra, asaMkhyAtIvAra asurakumArabhAvane prApta thavAnA che tene asaMkhyAtI vAra ane ananta vAra prApta thavAnA che tene ananta vedanA samudyAto thavAnA che. e pramANe covIza daMDakanA kramathI nAgakumArasvAdi sthAnomAM sUtrapATha nirantara jyAM sudhI vaimAnikapaNA saMbandha sUtra che tyAM sudhI kahevo. "merA ' ityAdi. he bhagavan! pUrve nairayikapaNe thayelA-nairayikapaNAne prApta thayelA eka eka asurakumArane (nairayikapaNAmAM) sapUrNa atIta kALanI apekSAe badhA maLI keTalA vedanA samudyAto pUrvethayelA che?bhagavAn uttara Ape che-he gautama! atIta kALe anantA thayelA che. kAraNa ke teNe anantavAra nairayikapaNuM prApta karyuM che, ane eka nairayikanA bhavamAM jaghanyapade paNa saMkhyAtA vedanA samuddaghAto thayelA che. keTalA thavAnA che? kadAcit thavAnA hoya ane kadAcit na thavAnA hoya. eTale koIkane thAya ane koine na thAya e bhAvArtha che. ahIM A tAtparya cha- je asurakumAranA bhavathI nIkaLI narakamAM javAno nathI, parantu turata ke paraMparAe manuSyabhava pAmI siddha thaze tene nairayikapaNAmAM bhaviSyakALe vedanA samudyAto thavAnA nathI. kAraNa ke tene nairayikapaNAnI avasthAno ja asambhava che. je te bhava pachI paraMparAe narakamAM jaze tene vedanA samughAto thavAnA hoya che. temAM paNa koIkane saMkhyAtA, koIkane asaMkhyAtA ane koIkane anantA thavAnA hoya che. temAM je eka vAra jaghanya sthitivALA narayikamAM utpanna thaze tene jaghanyapade paNa saMkhyAtA hoya che. kAraNa ke sarva jaghanya sthitivALA narakomAM paNa saMkhyAtA vedanA samudyAto thAya che. kema ke nArakone ghaNI vedanA hoya che. anekavAra jaghanya sthitivALA narakomAM ane ekavAra ke anekavAra dIrghasthitivALA narakamAM javAthI asaMkhyAtA vedanA samuddaghAta ane anantavAra javAmAM ananta vedanAsamudyAto thavAnA che. tathA asurakumArapaNAmAM rahelA eka eka asurakumArane saMpUrNa atIta kALane AzrayI keTalA vedanA samuddhAto atIta kALe thayelA che? bhagavAnuM kahe che ke gautama! anantA thayelA che. kAraNa ke pUrve paNa anantavAra asurakumArapaNuM prApta thayeluM che ane dareka bhavamAM prAyaH vedanA samudyAta hoya che. bhaviSya kALanA vicAramAM koine thavAnA hoya che ane koine thavAnA hotA nathI. jene prazna samaya pachI asurakumArapaNAmAM vartatA chatAM vedanA samuddhAta thavAno nathI, tema tyAMthI nIkaLI pharI paNa asurakumArapaNuM prApta thavAnuM nathI tene vedanA samudraghAta thavAnA nathI. je eka vAra asurakumArapaNuM prApta karaze tene jaghanyapade eka, be ke traNa vedanA samuddhAto thavAnA che. saMkhyAtIvAra upajaze tene saMkhyAtA asaMkhyAtIvAra upajaze tene asaMkhyAtA ane 344 Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM egatteNaM atItAisamugghAya parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 anantavAra upajaze tene anantA vedanA samuddhAto bhaviSyakALe thavAnA che. e pramANe covIza daMDakanA kramathI nAgakumAratvAdi sthAnomA asurakumAra saMjandhe nirantara yAvat vaimAni pazAmA ahevu. te pramANe sUtradvAra che che evaM nAgakumAratte vi' ityAdi. e pramANe nAgakumA25NAmAM paNa jANavuM-ityAdi. e pramANe asukumAro saMbandhe vedanA samuddAtano vicAra karyo, have nAgakumArAdimAM atideza-samAnapaNuM batAve che--i'ityAdi. upara batAvelA pATha vaDe jema asurakumAra covIza daMDakanA kramathI naiyikathI AraMbhI vaimAnika sudhImAM kahyo tema nAgakumArAdibAkInA badhA daMDako svasthAna ane 52sthAnamAM kahevA. yAvat vaimAnikane vaimAnikapaNAmAM kahevuM. e pramANe nairayikanA covIza daMDaka sUtrathI AraMbhI vaimAnikanA covIza daMDaka sUtra sudhI covIza sUtro thAya che. ema pratyeka daMDakanA covIza evA covIza daMDaka sUtravaDe vedanAsamuddAtano vicAra karyo. / / 5 / / 696 // egamegassa NaM bhaMte! Neraiyassa Neraiyatte kevatiyA kasAyasamugdhAyA atItA ? goyamA! aNaMtA, kevatiyA purekkhaDA ? goyamA ! kassai atthi kassai natthi, jassatthi eguttariyAe jAva anaMtA / egamegassa NaM bhaMte! Neraiyassa asurakumAratte kevatiyA kasAyasamugdhAyA atItA ? goyamA ! anaMtA, kevatiyA purekkhaDA ? goyamA ! kassa atthi kassara Natthi, jassatthi siya saMkhejjA, siya asaMkhejjA, siya anaMtA evaM jAva Neraiyassa thnniykumaartte| puDhavikkAiyatte eguttariyAe NeyavvaM, evaM jAva maNusatte, vANamaMtaratte jahA asurkumaarte| joisiyatte atItA aNaMtA, purekkhaDA kassati atthi kassati natthi, jassatthi siya asaMkhejjA, siya anaMtA, evaM vemANiyatte vi siya asaMkhejjA siya anaMtA / asurakumArassa Neraiyatte atItA anaMtA, purekkhaDA kassati atthi kassati Natthi, jassatthi siya saMkhejjA, siya asaMkhejjA, siya anaMtA / asurakumArassa asurakumArate. atItA anaMtA, purekkhaDA eguttariyA, evaM nAgakumAratte jAva niraMtaraM vemANiyatte jahA Neraiyassa bhaNiyaM taheva bhANiyavvaM, evaM jAva thaNiyakumArassa vi [jAva] vemANiyatte, NavaraM savvesiM saTThANe eguttarie, paradvANe jaheva asurkumaarss| puDhavikkAiyassa Neraiyatte jAva thaNiyakumAratte atItA anaMtA, purekkhaDA kassati asthi kassati Natthi, jassatthi siya saMkhejjA, siya asaMkhejjA, siya anaMtA / puDhavikkAiyassa puDhavikvAiyatte jAva satte atItA anaMtA, purekkhaDA kassai atthi kassai Natthi, jassa atthi eguttariyA / vANamaMtaratte jahA nneriytte| jotisiya-vemANiyatte atItA aNaMtA, purekkhaDA kassai atthi kassai Natthi, jassa atthi siya asaMkhejjA, siya anaMtA, evaM jAva maNUse vi NeyavvaM / vANamaMtara - joisiya-vemANiyA jahA asurakumAre, NavaraM sANe eguttariyA bhANiyavvA jAva vemANiyassa vemANiyatte / evaM ete cauvIsaM cauvIsA daMDagA ||suu0-6||697|| (0) he bhagavan! eka eka naiyikane nairayikapaNAmAM keTalA kaSAya samuddhAto atIta kALe thayelA che? he gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSya kALe thavAnA che? he gautama! koine thavAnA hoya che ane koine thavAnA hotA nathI. jene thavAnA che tene ekottara--ekathI mAMDI yAvat anantA jANavA. he bhagavan! eka eka naiyikane asurakumArapaNAmAM keTalA kaSAya samuddhAto atIta kALe thayelA che? he gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSyamAM thavAnA che? he gautama! koine thavAnA hoya che ane koine thavAnA nathI. jene thavAnA che tene kadAcit saMkhyAtA, kadAcit asaMkhyAtA ane kadAcit anantA thavAnA hoya che. e pramANe nairayikane yAvat stanitakumA25NAmAM kahevuM. pRthivIkAyikapaNAmAM ekottara-- ekathI mAMDI anantA jANavA. ema yAvat manuSyapaNAmAM kahevuM. vyanta2paNAmAM jema asurakumArapaNAmAM kahyuM tema kahevuM. jyotiSmapaNAmAM atIta kALe anantA thayelA che. bhaviSyamAM koine thavAnA hoya ane koine na thavAnA hoya. jene 345 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM egatteNaM atItAisamugghAya parUvaNaM thavAnA hoya tene kadAca asaMkhyAtA hoya ane kadAca anantA hoya. e pramANe vaimAnikapaNAmAM paNa kadAcit asaMkhyAtA ane kadAcit anantA hoya che. asurakumArane nairayikapaNAmAM atIta kALe anantA thayelA hoya che. bhaviSya kALe koIne thavAnA hoya che ane koIne thavAnA na hoya. jene thavAnA hoya tene kadAcit saMkhyAtA hoya, kadAcit asaMkhyAtA hoya ane kadAcit anantA hoya. asurakumArane asurakumArapaNAmAM atIta kALe anantA thayelA hoya ane bhaviSya kALe ekottara-ekathI mAMDI ananta sudhI jANavA. e pramANe nAgakumArapaNAmAM yAvat vaimAnikapaNAmAM jema narayikane kahyuM tema kahevuM. ema yAvat svanitakumArane paNa vaimAnikapaNAmAM kahevuM. parantu sarvane svasthAnamAM ekottara-ekAdi ananta paMyata ane parasthAnamAM asurakumAranI peThe jANavuM. prathivIkAyikane nairayikapaNAmAM yAvatu svanitakumArapaNAmAM atIta kALe anannA thayelA che. bhaviSya kALe koIne thavAnA hoya che ane koIne hotA nathI. jene hoya che tene kadAcita saMkhyAtA hoya, kadAcit asaMkhyAtA hoya ane kadAcit anannA thavAnA hoya. pRthivIkAyikapaNAmAM yAvat manuSyapaNAmAM atIta kALe anaMtA thayelA hoya che ane bhaviSyamAM thavAnA koIne hoya ane koIne na hoya. jene hoya che tene ekottara-ekathI mAMDI anattA sudhI jANavA. vyattarapaNAmAM jema narayikapaNAmAM kahyuM che tema kahevuM. jyotiSka ane vaimAnikapaNAmAM atItakALe anannA thayelA che. bhaviSyamAM thavAnA koIne hoya ane koIne na hoya. jene hoya tene kadAca asaMkhyAtA hoya ane kadAca anantA hoya. e pramANe yAvatuM manuSya saMbaMdhe paNa jANavuM, vyattara, jyotiSka ane vaimAniko jema asurakumAro kahyA tema kahevA. parantu svasthAnane AzrayI ekottara-ekathI mAMDI ananta sudhI jANavA. yAvat vaimAnikone vaimAnikapaNAmAM kahevuM. e pramANe e covIza covIzaguNA daMDako thAya che. //6/697ll (TI) have pratyeka daMDakanA covIza evA covIza daMDakasUtro vaDe kaSAya samuddaghAtano vicAra karavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe - 'pAsa ' ityAdi. eka eka nairayikane nairayikapaNAmAM atIta kALe keTalA kaSAyasamudyAto thayelA che? ityAdi. temAM narayikone nairayikapaNA viSe praznasUtra sugama che. puraskRta-bhaviSyakALanA vicAramAM kaSAyasamuddhAto koine thavAnA hoya che ane koIne hotA nathI. temAM jenuM zeSa AyuSya kSINa thayeluM che evo praznasamaye bhavanAanne vartato nairayika kaSAyasamudyatane prApta karyA sivAya ja narakabhavathI nIkaLI turata pachInA bhavamAM siddha thaze ke paramparAe bIjA bhavomAM siddha thaze paNa pharI narakagAmI nahi thAya tene nairayikapaNAmAM bhaviSyamAM thavAnA kaSAyasamuddhAto hotA nathI.bAkInAne hoya che. jene hoya che tene paNa jaghanyathI eka, be ke traNa kaSAyasamuddhAto hoya che ane te jeonuM zeSa AyuSya kSINa thayeluM che evA ane kaSAyasamudyAtane prApta thanArAne jANavA. utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anantA hoya che. temAM jeone saMkhyAtA varasanuM AyuSya bAkI che teone saMkhyAta, asaMkhyAtA varasanuM AyaSa jeonuM bAkI che teone asaMkhyAtA samajavA. athavA ekavAra jaghanyasthitivALA narakamAM utpanna thavA vALAne saMkhyAtA, vAraMvAra jaghanyasthitivALA narakamAM utpanna thanArane ke ekavAra ke anekavAra dIsthitivALA narakamAM utpanna thavAvALAne asaMkhyAtA ane anantavAra utpanna thavAvALAne bhaviSyakALe anantA kaSAyasamadudhAto jANavA. tathA je pramANe narayikane nairayikapaNAmAM kahyuM tema asurakumArapaNAmAM atIta sUtra jANavuM. ane te pramANe ja puraskRta sUtramAM "koIne thavAnA hoya che ane koIne hotA nathI je narakathI nIkaLI asurakumArapaNuM prApta karaze nahitene asurakumArapaNAmAM bhaviSyakALa kaSAyasamudyAto thavAnA nathI. je asurakumArapaNuM pAmaze tene thavAnA che. te kaSAyasamuddhAto jaghanyapade saMkhyAtA hoya che, kAraNa ke jaghanyasthitimAM paNa asurakumArane saMkhyAtA kaSAyasamughAto thAya che. kemake teo lobhAdi bahukaSAyavALA che. utkRSTapade asaMkhyAtA ke anantA hoya che. temAM ekavAra dIrghasthitivALAmAM ke anekavAra jaghanyasthitivALAmAM utpanna thavAvALAne asaMkhyAtA ane anantavAra utpanna thavAvALAne anantA kaSAyasamuddhAto hoya che. e pramANe nairayikone nAgakumArasvAdi sthAnomAM yAvat svanitakumArapaNAmAM nirantara kahevuM. te pramANe sUtrakAra kahe cha- parva nAva' ityAdi. "e pramANe narayikane thAvat svanitakumArapaNAmAM kahevuM. pRthivIkAyikapaNAmAM atItasUtra temaja kahevuM. puraskRta-bhaviSyanA vicAramAM koIne hoya che, 346 Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM egatteNaM atItAisamugghAya parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 koIne hotA nathI. temAM je narakathI nIkaLI pRthivIkAyamAM javAno nathI tene nathI hotA. je javAno che tene paNa jaghanyapade eka, be, traNa ane utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anantA hoya che. te A pramANe tiryaMca paMcendriya bhavathI, manuSyanA bhavathI ke devanA bhavathI kaSAyasamudyAtane prApta thai je ekavAra pRthivIkAyikomAM javAno che tene eka, be vAra javAno che tene betraNa vAra javAno che tene traNa, saMkhyAtI vAra javAno che tene saMkhyAtA, asaMkhyAtIvAra javAno che tene asaMkhyAtA ane ananta vAra javAno che tene anantA kaSAyasamudyAto thaze. te pramANe sUtrakAra kahechapuviphatte bhuriyA neyaa'iti tathA pUrva nAva mapUsa?' pRthivIkAyikapaNAmA ekottara-ekathI mAMDI anantA sudhI jANavA. tathA e pramANe yAvat manuSyapaNAmAM jANavuM. ema pRthivIkAyikapaNAmAM je sUtra pATha kahyo che te vaDe yAvat manuSyapaNAmAM kahevuM. te A pramANa pAmerU mAM aMte ! neraiyassa AukAiyatte kevaiyA kasAyasamugghAya aIyA? goyamA annNtaa| kevaiyA purekkhaDA? goyamA! kassai natthi, nathi nanne pakSo vA to vA titri vA, 3onuM saMvejJA vA saMjJA vA vaMtA vA' he bhagavan! ekaeka narayikane aplAyikapaNAmAM keTalA kaSAyasamughAto atIta kALe thayelA hoya che? he gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSya kALe thavAnA che? he gautama! koine thavAnA che ane koine thavAnA nathI. jene thavAnA che tene jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTa saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anantA thavAnA che. e rIte manuSyasUtra sudhI kahevuM. temAM aplAyathI mAMDI vanaspati sudhInA sUtrano vicAra pRthivIkAyika sUtranI peThe karavo, beindriyasUtramAM puraskRta-bhaviSya kALa thavAnA kaSAyasamughAtano vicAra karatAM jaghanyathI eka, be ke traNa samuddaghAto je ekavAra jaghanyasthitivALA beindriyanA bhavane prApta karavAno che tenI apekSAe samajavA. saMkhyAtI vAra beindriyanA bhavane prApta thavAno che tene saMkhyAtA, asaMkhyAtI vAra prApta karavAno che tene asaMkhyAtA ane anantavAra prApta karavAno che tene anantA kaSAyasamughAto bhaviSya kALe thavAnA che. e pramANe te indriya ane caurindriya sUtro paNa vicAravA. tiryaMca paMcendriya ane manuSyasUtraviSe A pramANe vicAra che-je ekavAra tiryaMca paMcendriyanA bhavane prApta karavAno che ane svabhAvathI ja alpa kaSAyavALo che tene jaghanyathI eka, be ke traNa samuddaghAto hoya che ane bAkInA tiryaMca paMcendriyanA bhavane saMkhyAtI vAra prApta karavAne saMkhyAtA, asaMkhyAtI vAra prApta karanArane asaMkhyAtA ane anantI vAra prApta karavAne anantA kaSAyasamuddaghAto thavAnA che. manuSyasUtramAM bhaviSyanA kaSAyasamudyAta saMbadhe A pramANe vicAra che-je narakabhavathI nIkaLI alpa kaSAyavALo manuSyabhava pAmI kaSAyasamudyAta karyA sivAya ja mokSamAM javAno che tene nathI, bAkInAne hoya che. temAM je eka, be ke traNa vAra kaSAyasamudyatane prApta karaze tene eka, be ke traNa kaSAyasamuddhAto hoya che. saMkhyAtA bhavo karanArane athavA eka bhavamAM paNa saMkhyAtA kaSAyasamuddaghAta karanArane saMkhyAtA, asaMkhyAtA bhavo prApta karanArane asaMkhyAtA ane anantA bhavo prApta karanArane anantA kaSAyasamuddaghAto thavAnA che. vALamaMtarane nahIM asurasunAratte' 'jema asurakumArapaNAmAM pUrve kahyuM che tema vantarapaNAmAM kahevuM'. tAtparya e che ke bhaviSya kALanA vicAramAM ema kahevuM.-jene thavAnA che tene kadAcit saMkhyAtA, kadAcit asaMkhyAtA ane kadAcit anantA hoya che. parantu ekotterikA-ekathI mAMDI ananta sudhI na kahevA. bannarone paNa asurakumAronI peThe jaghanyasthitimAM paNa saMkhyAtA kaSAyasamuddaghAto hoya che. asaMkhyAtA ane anantAno vicAra paNa asurakumAranI peThe jANavo. 'nositte'jyotiSkapaNAmAM atIta kALe anantA kahevA.bhaviSyamAM thavAnA koine hoya, ane koIne na paNa hoya. eno paNa pUrvanI peThe vicAra karavo. jene che temAM paNa koine asaMkhyAtA ane koine anantA hoya. parantu kadAcit saMkhyAtA hoya ema na kahevuM. zA hetathI? uttara-jyotiSkone jaghanyapade paNa asaMkhyAtA kALanuM AyuSya hovAthI jaghanyathI paNa asaMkha kaSAyasamughAto hoya che ananta vAra tyAM javAnI icchAvALAne anantA hoya che. ema vaimAnikapaNAmAM paNa bhaviSya kALanA vicAramAM 'kadAcit asaMkhyAtA ane kadAcit anantA hoya ema kahevuM. teno vicAra pUrvanI peThe jANavo. e pramANe narayikane svasthAne-narayikapaNAmAM ane parasthAne-asurakumArasvAdi sthAnomAM kaSAyasamuddhAtano vicAra karyo. - 347 Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM egatteNaM atItAisamugghAya parUvaNaM have asurakumA2omAM svasthAna ane parasthAnane AzrayI kaSAyasamuddAtono vicAra karavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che--'rUmessa naM' ityAdi. eka eka asurakumArane nairiyakapaNAmAM kaSAyasamuddAto atIta kALe anantA hoya che. bhaviSyakALe koine hoya ane koine na hoya. temAM je asurakumAranA bhavathI nIkaLI narake javAno nathI tene hotA nathI, je narake javAno che tene hoya che. temAM paNa jaghanyathI saMkhyAtA hoya che. kAraNa ke jaghanyasthitivALA narakomAM paNa saMkhyAtA kaSAyasamuddAto thAya che. utkRSTathI asaMkhyAtA ane anantA jANavA. temAM jaghanya sthitivALA narakomAM vAraMvAra ane dIrghasthitivALA narakomAM eka eka ke aneka vA2 javAvALAne asaMkhyAtA ane anantavA2 javAvALAne anantA hoya che. asurakumArane asukumArapaNAmAM atIta kALe anantA ane 'purelaDA guttariyA' bhaviSyamAM thavAnA ekotterikA-ekathI mAMDI ananta sudhI hoya che. je bhaviSyamAM thavAnA che te koine hoya che ane koine hotA nathI. temAM je asukumAra bhavanA paryantavartI che ane kaSAyasamuddAta karavAno nathI, tema tyAMthI cyavI pharIthI asurakumArano bhava prApta karavAno nathI parantu pachInA bhave ke paramparAe siddhipadane pAmaze tene hotA nathI, bAkInAne hoya che. jene hoya che tene paNa jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI asaMkhyAtA ke anantA hoya che. temAM jeonA AyuSyano zeSa bhAga kSINa thayelo che evA kaSAyasamuddhAtane prApta thanAra ane pharIthI tyAM nahi utpanna thavAne ekAdi kaSAyasamuddhAto jANavA. saMkhyAtA Adino vicAra nairayikapaNAmAM karyo hato tema karavo. 'a' ityAdi. e pramANe nAgakumA2paNAmAM ane tyAra bAda covIza daMDakanA kramathI nirantara yAvat vaimAnikapaNAmAM jema nairayikane sUtra kahyuM hatuM tema kahevuM. tAtparya e che ke nAgakumA2paNAthI mAMDI yAvat stanitakumA2paNAmAM bhaviSyamAM 'koine hoya che ane koine hotA nathI. jene hoya che tene kadAca saMkhyAtA hoya, kadAca asaMkhyAtA hoya ane kadAca anantA hoya. pRthivIkAyikAdipaNamAM yAvat manuSyapaNAmAM jene thavAnA che tene jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anantA hoya che. vyanta2paNAmAM jene thavAnA che tene kAMca saMkhyAtA, kadAca asaMkhyAtA ane kadAca anantA hoya che. jyotiSmapaNAmAM 'jene thavAnA che tene kadAca asaMkhyAtA hoya ane kadAca anantA hoya.' vaimAnikapaNAmAM paNa ema ja kahevuM. 'DyuM nAva' ityAdi. e pramANe asurakumAranI peThe nAgakumAra yAvat stanitakumAra pratyekane yAvat vaimAnikapaNAmAM kahevuM eTale vaimAnikapaNA saMbandhI sUtra che tyAM sudhI kahevuM. ahIM vizeSatA batAve che--'navara' parantu nAgakumArathI mAMDI stanitakumAra sudhInA badhAne svasthAnanI apekSAe avazya bhaviSyamAM thavAnA ekottarikA-ekathI mAMDI ananta sudhI jANavA. ane parasthAnanI apekSAe jema asurakumArane kahyA tema kahevA.'puvidhAyaH nerayatte'ityAdi. pRthivIkAyikane nairayikapaNAmAM yAvat stanitakumArapaNAmAM atIta kALe anantA jANavA ane teno vicAra pUrvanI peThe karavo. bhaviSyamAM koIne hoya ane koine hotA nathI. temAM je pRthivIkAyanA bhavathI nIkaLI narakamAM, asukumAramAM yAvat stanitakumAramAM javAno nathI parantu manuSyabhava pAmI mokSa javAno che tene hotA nathI, bIjAne hoya che. jene hoya che tene jaghanyathI saMkhyAtA hoya che. kAraNa ke jaghanya sthitivALA narakAdimAM paNa saMkhyAtA kaSAya samuddhAto hoya che. utkRSTathI asaMkhyAtA ke anantA hoya che ane te pUrvanI peThe vicAravA. pRthivIkAyikapaNAmAM yAvat manuSyapaNAmAM atIta kALe te pramANe anantA hoya che. bhaviSyakALe thavAnA ekathI mAMDI ananta sudhI kahevA. te A pramANe-koine hoya ane koine hotA nathI. jene hoya che tene jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anantA hoya che. teno vicAra jema nairayikano pRthivIkAyikapaNAmAM karyo tema ka2vo. 'vALamaMtatte nA nephyatte' iti. vyantarapaNAmAM jema nairayikapaNAmAM kahyuM tema kahevuM. tAtparya e che ke ahIM ekottarikA-ekathI mAMDI ananta sudhI na kahevA. parantu 'kadAca saMkhyAtA hoya, kadAca asaMkhyAtA hoya ane kadAca anantA hoya ema kahevuM. jyotiSmapaNAmAM ane vaimAnikapaNAmAM atIta kALe te pramANe anantA thayelA che. jo bhaviSyamAM thavAnA che to jaghanyapade asaMkhyAtA ane utkRSTapade anantA jANavA. e pramANe aplAyikane yAvat manuSyane jANavuM. vyantara, jyotiSka ane vaimAnikane asurakumAranI peThe kahevuM. parantu bhaviSyanA vicAramAM svasthAnanI apekSAe badhuM ekotterikA vaDe-ekathI mAMDI ananta sudhI kahevA. parasthAnanI apekSAe jema asurakumAranuM 348 Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM egatteNaM atItAisamugghAya parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sUtre kahyuM tema kahevuM. sUtrano paryanta bhAga batAve che-'nAva mALiyaca mArksa' iti.yAvatu vaimAnikane vaimAnikapaNAmAM kahevuM. e pramANe A kaSAyasamudyAta saMbandhI covIza saMkhyAvALA daMDako kahevA.e pramANe pratyeka daMDakanA covIza evA covIza daMDakasUtro vaDe kaSAyasamuddAta kahyo. 6/69 mAraNaMtiyasamugghAo saTThANe vi paraTThANe vi eguttariyAe NeyavvojAva vemANiyassa vemANiyatte, evamete cauvIsaM cauvIsa daMDagA bhaanniyvvaa| veuvviyasamugghAo jahA kasAyasamugghAo tahA Niravaseso bhANiyavvo, NavaraM jassa Natthi tassa Na vuccati, ettha vi cauvIsaM cauvIsA daMDagA bhaanniyvvaa| teyagasamugghAo jahA mAraNaMtiyasamugghAo, NavaraM jassa'tthi, evaM ete vi cauvvIsaM cauvvIsA daMDagA bhANiyavvA ||suu0-7||698|| (mULa) mAraNAntika samudyAta svasthAnane viSe ane parasthAne viSe paNa ekotterikA vaDe-ekathI mAMDI anantA vaDe kahevo. yAvat vaimAnikane vaimAnikapaNAmAM kahevo. e pramANe e prityeka daMDakanA] covIza evA covIza daMDako kahevA. vaikriya samudyAta jema kaSAyasamuddAta kahyo tema badho kahevo, parantu jene hoya tene kahevo. e pramANe e paNa covIza covIza daMDako kahevA. tejasa samughAta mAraNAttika samuddhAtanI peThe kahevo. parantu jene hoya tene kahevo. e pramANe pratyekanA covIza covIza daMDako kahevA. /holi698 (TI.) have pratyeka daMDakanA covIza covIza daMDakasUtro vaDe mAraNAntika samudyAta kahe che-"rAMti' iti. mAraNAnika samudyAta bhaviSyakALanA vicAramAM svasthAna viSe ane parasthAna viSe ekorikA-ekathI mAMDI ananta saMkhyA vaDe kahevo. eTale svasthAna ane parasthAnamAM ekathI mAMDI anannA mAraNAntika samadughAto kahevA. yAvata vaimAnikane vaimAnikapaNA viSe sUtra kahevu.te A pramANe-he bhagavan! ekaeka nairayikane nairayikapaNAmAM keTalA mAraNAntikasamudyAto atItakALe thayelA che? he gautama!anantA thayelA che. keTalA bhaviSyakALa thavAnA che? he gautama! koine thavAnA che ane koIne nathI. jene thavAnA che tene jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA, ke anantA hoya che. temAM je mAraNAMtika samudhAta karyA sivAya kALa karIne narakathI nIkaLI turata ke paraMparAe keTalAkabhava karyA pachI manuSyabhava pAmIne siddha thaze, paNa pharI narakamAM javAno nathI tene bhaviSyamAM mAraNAntika samudraghAta hotA nathI. parantu je teja bhavamAM vartato mAraNAntika samuddhAta vaDe kALa karIne narakathI nIkaLI siddha thaze tene bhaviSyamAM eka mAraNAntika samududhAta hoya che. je pharI narakamAM AvI badhA maLI be mAraNAntika samudyAtane prApta thavAno che tene be hoya che. e pramANe traNa vagere mAraNAntika samughAtano paNa vicAra karavo. saMkhyAtA vAra narakamAM AvanArane saMkhyAtA, asaMkhyAtI vAra AvanArane asaMkhyAtA ane anantavAra AvanArane anannA mAraNAntika samuddhAto hoya che. e pramANe asurakumArapaNAmAM sUtra pAThakahevo. parantaahIMA pramANe bhAvanAbe-jenarakathI nIkaLI manuSya bhava pAmI siddha thaze, athavA te bhavamAM mAraNAnika samudyAtane prApta karyA sivAya mRtyu pAmI tethI anya bhavamAM mokSe jaze tene hotA nathI. bAkInAne ekAdino vicAra parvanI peThe karavo. cantara, jyotiSka ane vaimAnikomAM nairayikanI peThe kahevuM. jema narayikano narayikAdi covIza sthAnomAM vicAra karyo tema asurakumArathI mAMDI vaimAnika sudhIno covIza daMDakanA kramathI vicAra karavo. e pramANe anya anya paNa covIza daMDakasUtro thAya che. te pramANe sUtrakAra kahe che-"parva paNa vIsa ravInA baLiyabrA' e pramANe (pratyeka daMDakanA) covIza covIza daMDako kahevA. ema mAraNAntika samudyAta pratyekanA covIza evA covIza daMDakasUtro vaDe kahyo. have eTalIja saMkhyAtAvALA sUtro vaDe vaikriyasamudyatane kahevAnI icchAvALA sUtrakAra kahe cha vi ' ityAdi. vaikriyasamudyAta saMbandha jema kaSAyasamudyAta saMbandha pUrve kahyuM tema badhuM kahevuM. kevaLa jene vaikriyalabdhino asaMbhava hovAthI vaikriyasamuddaghAta nathI tene kahevo.bAkInAne kahevo, te A pramANe--eka ekanairayikane nairayikapaNAmAM keTalA vaikriyasamuddhAto - 349 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM egatteNaM atItAisamugghAya parUvaNaM atIta kALe thayelAM che? he gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSyakALa thavAnA che? he gautama! koIne hoya che ane koIne hotA nathI. jene hoya che tene jaghanyathI eka, be, traNa ane utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anantA hoya che. eka eka nairayikane asurakumArapaNAmAM keTalA vaikriyasamaghAto atIta kALe thayelA che? he gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSyamAM thavAnA che? he gautama! koine hoya che ane koine hotA nathI. jene hoya che tene kadAca saMkhyAtA, kadAca asaMkhyAtA ane kadAca anantA hoya che. e pramANe narayikane yAvat svanitakumArapaNAmAM kahevuM. he bhagavan! eka eka narayikane pRthivIkAyikapaNAmAM keTalA vaikriyasamudyAto atIta kALe thayelA che? he gautama! thayelA nathI. keTalA bhaviSyakALa thavAnA che? he gautama! thavAnA nathI. e pramANe yAvat tejaskAyapaNAmAM kahevuM. he bhagavan! narayikane vAyukAyikapaNAmAM keTalA vaikriyasamuddaghAto atIta kALe thayelA che? he gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSyamAM thavAnA che? he gautama! koine thavAnA che ane koine thavAnA nathI. jene thavAnA che tene jaghanyathI eka, be, traNe ane utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anantA thavAnA che. vanaspatikAyikapaNAmAM yAvat caurindriyapaNAmAM jema pRthivIkAyikapaNAmAM kahyuM tema kahevuM. tiryaMca paMcendriyapaNAmAM ane manuSyapaNAmAM jema vAyukAyikapaNAmAM kahyuM tema kahevuM. vyantara, jyotiSka ane vaimAnikapaNAmAM jema asurakumArapaNAmAM kahyuM tema kahevuM. ahIM jyAM vaikriyasamuddhAtano saMbhava che tyAM kaSAyasamudyAtanI peThe vicAra karavo. bIje teno pratiSedha suprasiddha che. kAraNa ke tyAM vaikriyalabdhino ja asaMbhava che. jema nairayika saMbadhe covIza daMDakanA kramathI sUtra batAvyuM tema asurakumArAdi saMbadhe paNa covIza daMDakanA kramathI pratyeka sUtra jANavuM. parantu asurakumArathI AraMbhI svanitakumAra sudhImAM ane vantarAdimAM paraspara svasthAne ekotterikA-ekathI mAMDI anantA ane parasthAne saMkhyAtAdi kahevA.vAyukAyika, tiryaMca paMcendriya ane manuSyamAM paraspara svasthAne ane parasthAne ekathI mAMDI anantA kahevA. bAkI badhuM temaja jANavuM. e pramANe pratyeka daMDakanA covIza evA covIza daMDakasUtro thAya che. te pramANe sUtrakAra kahe che 'parva pa vaDavI vasavIsa! raMs:// mALiyavyA'--ema pratyeka daMDakanA covIza evA covIza daMDako kahevA. e pramANe-upara batAvyA pramANe ahIM paNa-vaikriyasamughAtanA viSayamAM paNa pratyekanA covIza-covIza daMDakasUtro kahevA. have taijasasamughAtane atideza-samAnapaNAthI kahe che tene' ityAdi. jema mAraNAntika samughAta kahyo tema taijasasamuddhAta kahevo. tAtparya e che ke taijasasamudyAta svasthAne ane parasthAne ekottarakAvaDe-ekathI mAMDI ananta saMkhyA vaDe kahevo. paranta jene taijasasamudraghAta saMbhavato nathI tene na kahevo. bAkInAne viSe kahevo, nerayika, pRthivI, pANI, agni, vAyu, vanaspati, beindriya, indriya ane caurindriyane viSe saMbhavato nathI mATe na kahevo ane te sivAyanA bIjAne kahevo. te A pramANe-he bhagavan! eka ekanairayikane narayikapaNAmAM keTalA taijasasamughAto atIta kALe thayelA che? he gautama! thayelA nathI. - keTalA bhaviSyamAM thavAnA che? he gautama thavAnA nathI. he bhagavan! eka ekanerayikane asurakumArapaNAmAM keTalA taijasasamuddhAto atIta kALe thayelA che? he gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSyamAM thavAnA che? he gautama koIne thavAnA che ane koine thavAnA nathI. jene thavAnA che tene jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ane anantA thavAnA che - ityAdi sUtramAM kahelI vizeSatAne AzrayI svayaM vicAra karavo. ahIM sUtranI saMkhyA kahe che-parva' ityAdi. e pramANe mANAnika samudyAta saMbandha pATha vaDe ane kvacit sarvathA niSedharUpa prakAra vaDe e tejasasamudyAta saMbandha paNa pratyekanA covIza covIza daMDako kahevA. chA697I egamegassa NaM bhaMte! Neraiyassa jeraiyatte kevaiyA AhAragasamugghAyA atItA? goyamA! nntthi| kevaiyA purekkhaDA? goyamA! Natthi,evaMjAva vemANiyatte, NavaraMmaNUsatte atItA kassai asthikassai Natthi,jassatthi jahanneNaM ekko vA do vA ukkoseNaM tiNNiA kevaiyA purekkhaDA? goyamA! kassati asthikassai Natthi,jassatthi jahanneNaM ekko vA do vA tiNNi vA, ukkoseNaM cattAri, evaM savvajIvANaM maNussANaM [maNUsesu] bhaanniyvvN| 350 Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM egatteNaM atItAisamugghAya parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 maNUsassa maNUsatte atItA kassati atthi kassati Natthi, jassatthi jahanneNaM ekko vA do vA tiNNi vA, ukkoseNaM cattAri, evaM purekkhaDA vi| evamete vi cauvIsaM cauvIsA daMDagA jAva vemANiyatte ||suu0-8||699|| (mULa) he bhagavan! eka eka nairayikane nairayikapaNAmAM keTalA AhAraka samughAto atItakALe thayelA che? he gautama! thayelA nathI. e pramANe yAvat vaimAnikapaNAmAM kahevuM. parantu manuSyapaNAmAM atIta kALe koIne thayelA che ane koIne nathI. jene thayelA che tene jaghanyathI eka, be ane utkRSTatraNa hoya che. keTalA bhaviSya kALa thavAnA che?he gautama! koIne thavAnA hoya che ane koIne hotA nathI. jene hoya che tene jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI cAra hoya che. e pramANe sarva jIvo ane manuSyone kahevuM. manuSyane manuSyapaNAmAM atIta kALe thayelA koIne hoya che ane koIne hotA nathI. jene thayelA hoya che tene jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI cAra hoya che. e pramANe bhaviSyakALamAM thavAnA paNa jANavA. e pramANe e pratyeka daMDakanA covIza evA covIza daMDako yAvat vaimAnikapaNAmAM kahevA. 8/69 (TI0) have AhArakasamuddhAtano vicAra karatA sUtrakAra kahe che "pAsa ' ityAdi ekaeka nairayikane AhArakasamuddhAto atItakALe keTalA thayelA hoya--ityAdi. ahIM badhA sthAnone AzrayI manuSyapaNAnA vicAramAM atIta kALe jaghanyathI eka, be ane utkRSTathI traNa hoya che. tathA bhaviSyamAM thavAnA jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI cAra hoya che. A bAbatamAM kAraNa pUrve kahyuM che. ahIM paNa sUtranI saMkhyA kahe cha--e pramANe-upara batAvelA prakAra vaDe e AhAraka samudyAta viSe covIza daMDako kahevA. kyAM sudhI kahevA? e sUtrakAra kahe che-pAvat vaimAnikane vaimAnikapaNAmAM eTale vaimAnikapaNA viSe sUtra che tyAM sudhI kahevA. te A pramANe--"eka eka vaimAnikane vaimAnikapaNAmAM keTalA AhArakasamuddhAto atIta kALe thayelA che? he gautama! nathI. keTalA bhaviSyakALa thavAnA che? he gautama!thavAnA nathI. l8699ll egamegassaNaM bhaMte! NeraiyassaNeraiyatte kevaiyA kevalisamugghAyA atItA? goyamA! NatthiA kevaiyA purekkhaDA? goyamA! Natthi, evaM jAva vemANiyatte, NavaraM maNUsatte atItA Natthi, purekkhaDA kassai atthi kassai Natthi, jassatthi ekko, maNUsassa maNUsatte atItA kassai atthi kassai Natthi, jassatthi ekko, evaM purekkhaDA vi| evamete cauvvIsaM cauvvIsA daMDagA ||suu0-9||700|| / (mU0) he bhagavan! eka ekanairayikane nairayikapaNAmAM keTalA kevalisamudyAto atIta kALe thayelA che? he gautama! thayelA nathI. keTalA bhaviSya kALa thavAnA che?he gautama! thavAnA nathI. e pramANe yAvat vaimAnikapaNAmAM kahevuM. parantu manuSyapaNAmAM atIta kALe thayelA nathI, bhaviSya kALe thavAnA koIne hoya che ane koIne hotA nathI, jene thavAnA che tene eka thavAno che. manuSyane manuSyapaNAmAM atIta kALe koIne thayelA che ane koIne nathI. jene thayelA che tene eka thayelo che e pramANe bhaviSya kALe thavAno paNa ekaja jANavo. e pramANe e pratyeka daMDakanA covIza covIza daMDako kahevA. IIcha0oll (TI.) have kevalisamudyAta saMbadhe kahevAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che-pAsa aMte !' ityAdi. he bhagavan!eka eka nirayikane nairayikapaNAmAM keTalA kevalisamuddhAto hoya-ityAdi. ahIM paNa A tAtparya che-badhAya sthAnomAM manuSyapaNAnA vicAra sivAya atIta ane bhaviSyakALamAM pratiSedha karavo. manuSya sivAyanA sthAnomAM manuSyapaNAnA vicAramAM atIta - kevalIsamuddaghAtano pratiSedha karavo. bhaviSyamAM thavAno kevalisamuddaghAta koIne hoya ane koine na hoya. jene hoya tene ekaja kahevo. manuSyane manuSyapaNAnA vicAramAM atIta kALe koIne hoya ane koine na paNa hoya. jene hoya tene paNa ekaja hoya. e hakIkata prazna samaye kevalisamuddaghAta karI rahelA kevalIne AzrayI samajavI. bhaviSyamAM paNa koine hoya ane koine na hoya. jene hoya tene paNa ekaja hoya ema kahevuM. ahIM paNa sUtranI saMkhyA kahe cha-parva' ityAdi. ema upara batAvelA prakAra vaDe e kevalisamadaghAta viSe pratyeka daMDakanA covIza covIza daMDako thAya che. e pramANe badhA maLI ekavacana saMbandha covIza daMDakane sAte 351 Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 . chattIsaimaM samugghAyapayaM caurIsadaMDaesu puhatteNaM atItAisamugghAya parUvaNaM guNatAM ekaso aDasaTha sUtro thAya che. Iel700 || carIrasavaMDArasuputteiNaM atItArasamughAyaparUvaM || NeraiyANaM bhaMte! Neraiyatte kevatiyA vedaNAsamugghAyA atItA? goyamA! annNtaa| kevatiyA purekkhaDA? goyamA! aNaMtA,evaMjAva vemANiyatte, evaM savvajIvANaM bhANiyavvaMjAva vemANiyANaM vemANiyatte, evaMjAva teyagasamugghAo, NavaraM uvaujjiUNa NeyavvaM jassatthi veuvviya-teyagA ||suu0-10||701|| (mULa) he bhagavan! narayikone narayikapaNAmAM keTalA vedanA samuddhAto atIta kALe thayelA che?he gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSyamAM thavAnA che? he gautama! anantA thavAnA che. e pramANe yAvat vaimAnikapaNAmAM kahevuM. e pramANe sarva jIvone yAvat vaimAnikone vaimAnikapaNAmAM kahevuM. ema yAvat taijasa samudyAta sudhI kahevuM. parantu upayoga rAkhI vicArIne jene vaikriya ane tejasa samudyAta hoya tene te kahevA. 7/10701/ (TI.) have eTalIja saMkhyAvALA bahuvacana saMbandha sUtro che tene batAvavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che "reDDayALa' ityAdi. he bhagavan!vivakSita praznasamaye vartamAna badhAnerayiko jeo pUrvesarvAtIta kALanI apekSAe eTale ananta atIta kALe yathA saMbhava nairayikapaNAmAM rahelA hoya teone samudita sarva saMkhyA vaDe keTalA vedanA samadudhAto thayelA hoya che? bhagavAn kahe che- he gautama!anantA thayelA hoya. kAraNa ke ghaNA nairayiko anantakALathI avyavahAra rAzimAMthI nIkaLelA hoya che ane ananta vAra narakamAM javA vaDe teone ananta samuddhAtano saMbhava che. keTalA bhaviSyamAM thavAnA hoya? A sUtra to sUcanA mAtra che. saMpUrNa pATha to A pramANe cha- he bhagavan! narayikone nairayikapaNAmAM keTalA vedanAsamuddhAto bhaviSyamAM thavAnA hoya? bhagavAnuM kahe chehe gautama! anantA hoya. kAraNa ke ghaNAnuM pharIthI anantavAra narakamAM Agamana saMbhave che. e pramANe asurakumAratAdisthAnomAM anukrame yAvat vaimAnikapaNAmAM kahevuM eTale vaimAnikapaNA viSayaka sUtra che tyAM sudhI kahevuM. te A pramANe-he bhagavana! narayikone vaimAnikapaNAmAM keTalA vedanAsamughAto atItakALe thayelA che? he gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSyakALe thavAnA che? he gautama! anantA thavAnA che. ahIM atItakALe anantA suprasiddha che. kAraNa ke badhA sAMvyavahArika jIvoe prAyaH anantIvAra vaimAnikapaNuM prApta kareluM che, bhaviSyamAM thavAnA anantA che. kAraNa ke prazna samaye vartatA badhA nairayikomAMnA ghaNA anantavAra vaimAnikapaNuM pAmavAnA che. e pramANe vacce rahelA asurakumArasvAdi sthAnomAM paNa vicAra karavo. jema narayikone narayikatvAdi avasthAomAM covIza daMDakanA atIta ane anAgata vedanAsamuddhAto kahyA tema asurakumArAdi sarva jIvone kahevA.kyAM sudhI kahevA? e mATe kahe che-cAvat vaimAnikone vaimAnikapaNAmAM kahevA. te A pramANe--he bhagavan! vaimAnikone vaimAnikapaNAmAM keTalA vedanAsamuddaghAto atIta kALe thayelA hoya che? he gautama! anantA hoya. keTalA bhaviSya kALe thavAnA hoya? he gautama! anantA hoya. e pramANe kaSAya, maraNa, vaikriya ane tejasasamuddaghAto paNa nerayikathI AraMbhI vaimAnika sudhInA badhA jIvone badhA nairayikatAdi sthAnomAM covIza daMDakanA krama vaDe kahevA. te pramANe sUtrakAra kahe che-'parva nAva' ityAdi. e pramANe-vedanAsamudyAta saMbandha prakAra vaDe kaSAyAdi samuddhAto paNa yAvat taijasa samudyAta sudhI kahevA. kAMIpaNa vizeSatA e sivAya kahevA? "nahi--ema sUtrakAra kahe che, parantu upayoga karIkhyAla rAkhI sarva sUtra buddhi vaDe vicAravuM. tAtparya e che ke jyAM samuddhAto ghaTe tyAM atIta ane anAgata samudyAto anantA kahevA. bAkInA sthAnomAM pratiSedha karavo. eja bAbatane vizeSapaNe kahe che-nasa sthi' ityAdi. je nairayikAdi ke asurakumArAdi jIvarAzine vaikriya ane tejasa samudyAto saMbhave che te tene kahevA.bAkInA pRthivyAdi sthAnomAM teno pratiSedha karavo-e arthAt samajI levuM. kaSAya ane mAraNAntika samudhdhAto badhAya vedanA samuddaghAtanI peThe atIta kALe ane bhaviSya kALe sAmAnyapaNe anantA kahevA. paranta kyAMi paNa tene niSedha na karavo. II10701l. 352 Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM caurIsadaMDaesu puhatteNaM atItAisamugghAya parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 NeraiyANaM bhaMte! Neraiyatte kevatiyA AhAragasamugghAyA atItA? goyamA! NatthiA kevatiyA purekkhaDA? goyamA! Natthi, evaM jAva vemaanniytte| NavaraMmaNUsatte atItA asaMkhejjA, purekkhaDA asaMkhejjA, evaMjAva vemaanniyaannN| NavaraMvaNassaikAiyANaM maNUsatte atItA aNaMtA, purekkhaDA annNtaa| maNUsANaM maNUsatte atItA siya saMkhejjA, siya asaMkhejjA, evaM purekkhaDA vi| sesA savve jahA jeraiyA, evaM ete cauvIsaM cauvIsA daMDagA sU0-2002 (mULa) he bhagavan! narayikone narayikapaNAmAM keTalA AhAraka samudyAto atIta kALe thayelA che? he gautama! thayelA nathI. keTalA bhaviSyamAM thavAnA che? he gautama! thavAnA nathI. e pramANe yAvatu vaimAnikapaNAmAM kahevuM. parantu manuSyapaNAmAM atIta kALe asaMkhyAtA thayelA che ane bhaviSya kALe asaMkhyAtA thavAnA che. e pramANe yAvat vaimAnikone kahevuM. parantu vanaspatikAyikone manuSyapaNAmAM atIta kALe anannA thayelA che ane bhaviSya kALe anantA thavAnA che. manuSyone manuSyapaNAmAM atIta kALe kadAca saMkhyAtA hoya ane kadAca asaMkhyAtA hoya. e pramANe bhaviSya kALa thavAnA paNa jANavA. bAkInA badhA daMDako nairayikonI peThe kahevA. ema covIza covIza daMDako kahevA. //1170ra// (TI.) have AhAraka samudyata viSe sUtra kahe cha"rayALa' ityAdi. AhAraka labdhi hoya to AhAraka zarIranA prAraMbhakALe AhAraka samughAta hoya che, e sivAya hotA nathI. AhAraka labdhi cauda pUrvanuM jJAna hoya tyAre hoya che ane cauda pUrvanuM jJAna manuSyapaNAnI avasthAmAM hoya che, paNa bIjI avasthAmAM hotuM nathI, mATe manuSyapaNA sivAyanI bIjI avasthAmAM atIta ane bhaviSya AhAraka samudyAtono pratiSedha karavo. manuSyapaNAnI avasthAmAM paNa pUrve atIta kALe thayelA asaMkhyAtA hoya che, kAraNa ke prazna samaye vartatA nArakomAM pUrve te te kALe manuSyapaNuM pAmIjeoe cauda pUrvanuM adhyayana karyuM che evA ghaNA-asaMkhyAtA nArako paikI dareke eka vAra, be vAra athavA traNa vAra AhAraka samuddhAta karelA hoya che. bhaviSya kALe paNa asaMkhyAtA jANavA. kAraNa ke prazna samaye vartamAna nArakomAM ghaNA-asaMkhyAtA nArako narakathI nIkaLI turata athavA paraMparAe te te kALe manuSyapaNuM prApta thaye cauda pUrvanuM adhyayana karI eka vAra,bevAra, traNa vAra ke cAra vAra AhArakasamudraghAto karaze 'vaM nAva DemAyALa' jema narayikone covIza daMDakanA kramathI vicAra karyo tema asurakumArAdino paNa pratyekane AzrayI covIza daMDakanA kramathI yAvat vaimAniko sudhI vicAra karavo. kevaLa jyAM vizeSa che tyAM tene batAve che'navara' ityAdi. parantu vanaspatikAyikone manuSyapaNAnA vicAramAM atIta ane anAgata samuddhAto anantA kahevA. kAraNa ke pUrve cauda pUrvanuM adhyayana karI jeoe yathAsaMbhava eka vAra,be vAra ke traNa vAra AhArakasamudyAto karyA che evA ananta jIvo vanaspatimAM rahelA che, ane pachI vanaspatikAyathI nIkaLI turata ja athavA paraMparAe manuSyapaNuM pAmI yathAsaMbhava eka vAra, be vAra, traNa vAra ke cAra vAra AhAraka samuddhAto karavAnA che. manuSyone manuSyapaNAmAM atIta kALe ane anAgata kALe kadAcit saMkhyAtA ane kadAcit asaMkhyAtA hoya che. kevI rIte hoya? uttara-prazna samaye vartamAna manuSyo utkRSTa pade paNa sauthI thoDA che. kAraNa ke te zreNinA asaMkhyAtamA bhAganA pradezarAzipramANa che. tethI vivakSita prazna samaye vartamAna manuSyone viSe kadAcit asaMkhyAtA manuSyomAM pratyeka yathAsaMbhava eka vAra, bevAra traNa vAra ke cAravAra AhArakasamuddhAto karelA che ane teo bhaviSyamAM karavAnA paNa che. upasaMhAra kahe chagvaM' ityAdi. e pramANe upara kahelA prakAra vaDe A AhAraka samudyAta viSe covIza guNA covIza daMDako kahevA. I/1170rA NeraiyANaM bhaMte! Neraiyatte kevatiyA kevalisamugghAyA atItA? goyamA! nntthi| kevatiyA purekkhaDA? goyamA! Natthi, evaM jAva vemaanniytte| NavaraM maNUsatte atItA Natthi, purekkhaDA asaMkhejjA, evaM jAva vemANiyA, NavaraM vaNassaikAiyANaM maNUsatte atItA Natthi, purekkhaDA annNtaa| maNUsANaM maNUsatte atItA siya atthi siya Natthi, jai atthi jahanneNaM ekko vA do vA tiNNi vA, ukkoseNaM stpuhttN| kevaiyA purekkhaDA? goyamA! siya * 353 Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM samugghAyasamohayAsamohayANaM jIvAINamappAbahuyaM saMkhejjA, sitya asaMkhejjA, evaM ete cauvvIsaM cauvvIsA daMDagA savve pucchAe bhANiyavvA jAva vemANiyANaM vemALiyatte sU0-22||703|| (mULa) he bhagavan! nairayikone naiyikapaNAmAM keTalA kevalisamuddhAto atIta kALe thayelA che? he gautama! thayelA nathI. keTalA bhaviSya kALe thavAnA che? he gautama! thavAnA nathI. e pramANe yAvat vaimAnikapaNAmAM kahevA. parantu manuSyapaNAmAM atitakALe thayelA nathI. bhaviSyakALe asaMkhyAtA hoya che. e pramANe yAvat vaimAnikone kahevA. parantu vanaspatikAyikone manuSyapaNAmAM atIta kALe thayelA nathI, bhaviSyakALe anantA thavAnA hoya che. manuSyone manuSyapaNAmAM atIta kALe kadAca hoya ane kadAca na hoya. jo hoya to jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI zatapRthakksa--basothI navaso sudhI hoya. keTalA bhaviSya kALe thavAnA che? he gautama! kadAca saMkhyAtA ane kadAca asaMkhyAtA thavAnA hoya che. e pramANe e badhA covIza covIza daMDako prazna vaDe kahevA. yAvat vaimAnikone vaimAnikapaNAmAM kahevA. II1 2703 (TI0) have kelisamuddAtano atIta kALe vicAra kare che--'nephyA ' ityAdi. nairayikone nairayikAvasthAmAM keTalA kevalisamuddhAto atIta kALe hoya? ityAdi. kevalisamuddAta paNa manuSyapaNAnI avasthAmAM hoya che, paNa bIjI avasthAmAM hotA nathI. vaLI jeNe kelisamuddAta karyo che te saMsAramAM bhramaNa karato nathI. kAraNa ke kevalisamudghAta karyA pachI antarmuhUrtamAM avazya mokSapadanI prApti thAya che. tethI nArakone manuSyapaNA sivAyanI bAkInI avasthAmAM atIta ane anAgata kevalisamuddAtono pratiSedha karavo. nairayikone manuSyapaNAnI avasthAmAM paNa atIta samudghAtano pratiSedha karavo, kAraNa ke jeoe kevala samuddAta karyo che teonuM narakamAM gamana thatuM nathI, bhAvi kevali samuddhAto thaze, kAraNa ke praznasamaye vartamAna nA2komAM ghaNA-asaMkhyAtA nArako muktigamanane yogya che. tethI bhaviSyakALe 'asaMkhyAtA hoya che' ema kahyuM che. e pramANe jema naiyikone kelisamuddAtano vicAra karyo tema asukumArAdine paNa karavo ane te yAvat vaimAniko sudhI karavo. ahIM vizeSa batAve che--'navara' ityAdi. parantu vanaspatikAyikone manuSyapaNAnI avasthAmAM atIta kevalisamuddhAtono pratiSedha karavo, kAraNa ke jeoe kevalisamuddhAta karyo che teone saMsAra hoto nathI. bhaviSya kALe thavAnA anantA kahevA. kAraNa ke prazna samaye vartatA vanaspatikAyikomAM ghaNAanantA vanaspatikAyiko vanaspatikAyikathI nIkaLI pachI athavA paraMparAe kevalisamuddAta karI mokSe javAnA che. manuSyone manuSyapaNAmAM atIta kALe kadAcit hoya che ane kadAcit hotA nathI. kAraNa ke jeoe kevalisamuddAta karyo che teo siddha thayelA che ane bIjA hajI kevalisamuddhAtane prApta thayA nathI. jyA2e atIta kALe hoya che tyAre paNa jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI zatapRthaktva-basothI navaso sudhI hoya che. bhaviSyakALe kadAcit saMkhyAtA ane kadAcit asaMkhyAtA prApta thavAnA hoya che. kAraNa ke prazna samaye vartamAna manuSyomAM kadAcita saMkhyAtA ane kadAcit asaMkhyAtA yathAsaMbhava turata athavA paraMparAe kevalisamuddAta karI siddha thavAnA hoya che. have sUtranI badhI saMkhyA kahe che--e pramANe-upara kahyA prakAre e kevalisamuddAta viSe badhA ya covIza guNA covIza daMDako pRcchA vaDe-praznapUrvaka kahevA. kyA sudhI kahevA? e praznanA uttaramAM kahe che--vaimAnikone vaimAnikapaNA viSe sUtra che tyAM sudhI kahevA. te A pramANe-'he bhagavan vaimAnikone vaimAnikapaNAmAM keTalA kevali samuddAto che atItakALe thayelA che? he gautama! thayelA nathI. keTalA bhaviSyamAM thavAnA che? he gautama! thavAnA nathI. e pramANe ekavacanasahita ane bahuvacanasahita nairayikathI mAMDIne vaimAnika sudhInA jIvomAM atIta ane bhAvI vedanAdi samuddAtanA saMbhava ane asaMbhavapUrvaka saMkhyAnAM pramANanI prarupaNA karI. / / 12 / / 703 // || samugdhAyasamohayAsamohayANaM jIvAINamappAbahuyaM || etesi NaM bhaMte! jIvANaM vedaNAsamugghAeNaM kasAyasamugghAeNaM mAraNaMtiyasamugghAeNaM veuvviyasamugghAeNaM teyagasamugghAeNaM AhAragasamugdhAeNaM kevalisamugghAeNaM samohayANaM asamohayANa ya kayare kayarehiMto appA vA 354 Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM samugghAyasamohayAsamohayANaM jIvAINamappAbahuyaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA? goyamA!savvatthovA jIvA AhAragasamugghAeNaMsamohayA,kevalisamugghAraNaM samohatAsaMkhejjaguNA, teyagasamugghAeNaMsamohayA asaMkhejjaguNA, veuvviyasamugghAeNaMsamohayA asaMkhejjaguNA, mAraNaMtiyasamugghAeNaM samohayA aNaMtaguNA, kasAyasamugghAeNaM samohayA asaMkhejjaguNA, vedaNAsamugghAeNaM samohayA visesAhiyA, asamohayA asaMkhijjaguNA ||suu0-13||704|| (mULa) he bhagavan! vedanAsamudyAtavALA, kaSAyasamudyAtavALA, mAraNAntikasamudyAtavALA, vaikriyasamuddaghAtavALA, tejasasamudyAtavALA, AhArakasamudyAtavALA, kevalisamuddaghAtavALA ane samuddaghAta rahita e jIvomAM kayA jIvo konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? he gautama! sauthI thoDA jIvo AhArakasemudyAtavALA che, tethI kevalisamuddaghAtavALA saMkhyAtaguNA che, tethI tejasasamudyAtavALA asaMkhyAtaguNA che, tethI vaikriyasamudyAtavALA asaMkhyAtaguNA che, tethI mAraNAntikasamudyAtavALA anantaguNA che, tethI kaSAyasamudyAtavALA asaMkhyAtaguNA che, tethI vedanAsamudyAtavALA vizeSAdhika che ane tethI samudyata rahita asaMkhyAtaguNA che. he bhagavan!vedanAsamudyAtavaDe, kaSAyasamudyAtavaDe, mAraNAntikasamudyutavaDe ane vaikiyasamudyAtavaDe samudyAta vALA ane samughAtarahita narayikomAM koNa konAthI alpa, bahu, talya ke vizeSAdhika che? he gautama! sauthI thoDA nairayiko mAraNAntikasamudyAtavALA che, tethI vaikriyasamudyAtavALA asaMkhyAtaguNA che, tethI kaSAyasamudyAtavALA saMkhyAtaguNA che, tethI vedanA samudyAtavALA saMkhyAtaguNA che ane tethI samudyAta rahita saMkhyAtaguNA hoya che. l/13704ll , (TI) have te te samudyAta vaDe yAvakevali samudyAta vaDe samudyAtavALA ane samudaghAta rahita jIvonuM paraspara alpabahuta kahevAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che--'prasi ' ityAdi. he bhagavan! jeonuM pUrve yathAsaMbhava samuddaghAta vaDe ane . samudyAtarahitapaNe pratipAdana karyuM che evA, vedanA samudyAtavALA yAvat kevalisamughAtavALA ane samudyAta rahita evA sAmAnyapaNe jIvonA maLe 'tare' kayA jIvo 'tamyaH' konAthI alpa hoya? kayA jIvo konAthI bahu-saMkhyAtaguNA, asaMkhyAtaguNA ityAdi ghaNA hoya? kayA jIvo konA tulya-samAna saMkhyAvALA hoya, kayA jIvo konAthI vizeSAdhika-kAMIka adhika hoya? ahIM sUtramAM vA zabdano prayoga vikalpArthaka samajavo. bhagavAna uttara Ape che-he gautama! sauthI thoDA jIvo AhArakasamughAtavALA che. kAraNa ke AhAraka zarIro kadAcit A lokamAM cha mAsa sudhI hotA paNa nathI. jyAre hoya che tyAre paNa jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI sahasapRthakve-be hajArathI mAMDI nava hajAra sudhI hoya che. kevaLa AhAraka samughAta AhAraka zarIranA prAraMbha kALe hoya che, bAkInA kALe hotA nathI. mATe eka kALe thoDAka ja AhAMraka samudhAto hoya che, tethI sauthI thoDA AhAraka samuddhAtavALA che. tethI kevalisamudyAtavALA saMkhyAtaguNA che. kAraNa ke teo eka kALe zatapRthaktabasothI navaso sudhI hoya che. yadyapi AhAraka zarIravALA vidyamAnapaNe jaghanyathI eka kALe eka, be ke traNa ane utkRSTathI be hajArathI nava hajAra sudhI hoya che, to paNa AhAraka zarIranA prAraMbha kALe ja AhArakasamuddhAto hoya che. tethI thoDAne ja AhAraka samughAtano saMbhava hovAthI eka kALe atyaMta thoDA AhAraka samuddhAtavALA hoya che, mATe tethI kevalisamughAtavALA saMkhyAtaguNA hovAmAM virodha nathI. kevali samughAtavALAthI taijasa samudyAtavALA asaMkhyAtaguNA che, kAraNa ke paMcendriya tiryaMco, manuSyo ane devone paNa taijasa samughAtano saMbhava che. tethI paNa vaikriya samuddaghAtavALA asaMkhyAtaguNA che, kAraNa ke nArako ane vAyukAyikone paNa vaikriya samudyAtano saMbhava che, ane vaikriya labdhivALA vAyukAyiko thoDA nathI, paratu devothI paNa asaMkhyAtaguNA che. kevI rIte che? uttara-ahIM bAdara paryApta vAyukAyiko sthalacara paMcendriyothI asaMkhyAtaguNA che. kAraNa ke te pramANe mahAdaNDakamAM kahyuM che. sthalacara paMcendriyo devothI paNa asaMkhyAtaguNA che. tethI jo ke bAdara paryApta vAyukAyikanA saMkhyAmAM bhAga mAtrane vaikriyalabdhino sambhava che. jethI kahyuM che ke "tiruM tAva rANIne vezviyanI veva natvi, 355 Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 . chattIsaimaM samugghAyapayaM samugghAyasamohayAsamohayANaM jIvAINamappAbahuMya bAyarapajjattANaM pi saMkhejjaibhAgamettANaM "tti- zimone vaiyimAnya deg4 nathI bhane bA62 5yAna 5saMdhyAtamA bhAgamAtra che, topaNa paryAptA vAyukAyikonI saMkhyAtamo bhAgamAtra vaikriya labdhivALA devo karatAM paNa asaMkhyAtagaNa hoya che. mATe nairayiko ane vAyukAyikone vaikriya samuddhAtano sambhava hovAthI taijasa samudyAtavALA karatAM vaikriya samudyAtavALA asaMkhyAtaguNA ghaTe che. tethI paNa mAraNAntikasamudyAtavALA anantaguNA che. kevI rIte hoya che? uttara-ahIM anantAnigoda jIvono asaMkhyAtamo bhAga hamezAM vigrahagatimAM hoya che, ane teo ghaNuM karIne mArazAntika samudughAtavALA hoya che mATe pUrvanA karatAM anantaguNA che. tethI paNa kaSAya samuddaghAtavALA asaMkhyAtaguNA che. kAraNa kevigrahagatine prApta thayelA jIvo karatAM asaMkhyAtaguNA anantanigoda jIvokaSAya samudyAtavALA hamezAM hoya che. tethI paNa vedanA samudyAtavALA vizeSAdhikache. kAraNa ke kaSAya samudyAtavALA karatAM kaMika vizeSAdhika te ananta nigodi jIvo vedanA samudyAtavALA hamezAM hoya che. tethI paNa koipaNa samuddhAtavaDe rahita jIvo asaMkhyAtaguNA che. kAraNa ke vedanA, kaSAya ane maraNa samudyAtavALA karatAM saMdhyAta nigo vo samuddhAta rahita bhezA Doya che. // 13 // 704 // etesi NaM bhaMte! NeraDyANaM vedaNAsamugghAeNaM kasAyasamugghAeNaM mAraNaMtiyasamugghAeNaM veuvviyasamugghAeNaM samohayANaM asamohayANa ya katare katarehito appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA? goyamA! savvatthovA NeraiyA mAraNaMtiyasamugghAeNaM samohayA, veuvviyasamugghAeNaM samohayA asaMkhejjaguNA, kasAyasamugghAeNaMsamohayA saMkhejjaguNA, vedaNAsamugghAeNaMsamohayA saMkhejjaguNA, asamohayA sNkhejjgunnaa| etesi NaM bhaMte! asurakumArANaM vedaNAsamugghAeNaM kasAyasamugghAeNaM mAraNaMtiyasamugghAeNaM veuvviyasamugghAeNaM teyagasamugghAeNaM samohayANaM asamohayANa ya kayare kayareMhito appA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA? goyamA! savvatthovA asurakumArA teyagasamugghAeNaM samohayA, mAraNaMtiyasamugghAeNaM samohayA asaMkhejjaguNA, vedaNAsamugghAeNaM samohayA asaMkhejjaguNA, kasAyasamugghAeNaM samohayA saMkhejjaguNA, veuvviyasamugghAeNaM samohayA saMkhejjaguNA, asamohayA asaMkhejjaguNA, evaM jAva thnniykumaaraa| etesi NaM bhaMte! puDhavikkAiyANaM vedaNAsamugghAeNaM kasAyasamugghAeNaM mAraNaMtiyasamugghAeNaM samohayANaM asamohayANa ya kayare kayarehito appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA? goyamA! savvatthovA puDhavikkAiyA mAraNaMtiyasamugghAeNaM samohayA, kasAyasamugdhAraNaMsamohayA saMkhejjaguNA,vedaNAsamugghAeNaMsamohayA visesAhiyA, asamohayA asNkhejjgunnaa| evaM jAva vaNassaikAiyA, NavaraM savvatthovA vAukkAiyA veuvviyasamugghAeNaM samohayA, mAraNaMtiyasamugghAeNaM samohayA asaMkhejjaguNA, kasAyasamugghAeNaM samohayA saMkhejjaguNA ['asaMkhejjaguNA], vedaNAsamugghAeNaM samohayA visesAhiyA, asamohayA asNkhejjgunnaa| beiMdiyANaM bhaMte! vedaNAsamugghAeNaM kasAyasamugghAeNaM mAraNaMtiyasamugghAraNaM samohayANaM asamohayANa ya katare kayarehito appA vA buhayA vA tullA vA visesAhiyA vA? goyamA! savvatthovA beiMdiyA mAraNaMtiyasamugghAeNaMsamohayA, vedaNAsamugghAeNaM samohayA asaMkhejjaguNA, kasAyasamugghAeNaM samohayA asaMkhejjaguNA[saMkhejjaguNA'], asamohayA saMkhejjaguNA, evaM jAva curidiyaa| paMceMdiyatirikkhajoNiyANaM bhaMte! vedaNAsamugghAeNaM kasAyasamugghAeNaMmAraNaMtiyasamugghAeNaM veuvviyasamugghAeNaM teyAsamugghAeNaM samohayANaM asamohayANa ya katare katarehito appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA? 1. vAyukAyikanI cAra rAzi sUkSma paryAptA, sUkSma aparyAptA, bAdara paryAptA ane bAdara aparyApta che. temanI traNa rAzi sUkSma paryAptA, aparyAptA, ane bAdara aparyAptAne vaikriyalabdhi nathI, mAtra bAdara paryAptA vAyukAyikane ja vaikriyalabdhino saMbhava che. 2-3, ma.vi, prakAzita pannavaNAmAM peja naM. 435 upara A pAThane anulakSIne vivecana karela che. 356 Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM samugghAyasamohayAsamohayANaM jIvAINamappAbaDaMya zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 goyamA! savvatthovA paMceMdiyatirikkhajoNiyA teyAsamugghAeNaM samohayA, veuvviyasamugghAeNaM samohayA asaMkhejjaguNA, mAraNaMtiyasamugghAeNaM samohayA asaMkhejjaguNA, vedaNAsamugghAeNaM samohayA asaMkhejjaguNA, kasAyasamugghAeNaM samohayA [saMkhejjaguNA, asamohayA sNkhejjgunnaa| maNussANaM bhaMte! vedaNAsamugghAraNaM kasAyasamugghAeNaM mAraNaMtiyasamugghAeNaM veuvviyasamugghAeNaM teyagasamugghAeNaM AhAragasamugghAeNaM kevalisamugghAeNaM samohayANaM asamohayANa yakayare kayarehito appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA? goyamA! savvatthovA maNussA AhAragasamugghAeNaM samohayA, kevalisamugghAeNaM samohayA saMkhejjaguNA, teyagasamugghAeNaM samohayA saMkhejjaguNA, veubviyasamugghAeNaM samohayA saMkhejjaguNA, mAraNaMtiyasamugghAeNaM samohayA asaMkhijjaguNA, vedaNAsamugghAeNaMsamohayA asaMkhejjaguNA,kasAyasamugghAeNaMsamohayA saMkhejjaguNA, asamohayA asNkhejjgunnaa| vANamaMtara-joisiya-vemANiyANaM jahA asurakumArA ||suu0-14||705|| (10) he bhagavan! vedanAsamudyAtavALA, kaSAyasamudyAtavALA, mANAtikasamudyAtavALo, vaikriyasamudyAtavALA, tejasasamughAtavALA ane samuddaghAtarahita e asurakumAromAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? he gautama! sauthI thoDA asurakumAro taijasasamudyAtavALA che, tethI mAraNAntika samughAtavALA asaMkhyAtaguNA che, tethI vedanAsamudyAtavALA asaMkhyAtaguNA che, tethI kaSAyasamudyAtavALA saMkhyAtaguNA che, tethI vaikriyasamudyatavALA saMkhyAtaguNA che, tethI samudyAtarahita asaMkhyAtaguNA che. e pramANe svanitakumAro sudhI jANavuM. he bhagavana! vedanAsamudyatavALA, kaSAyasamudyAtavALA, maraNasamudyAtavALA ane samudyAtarahita pRthivIkAyikomAM koNa konAthI alpa, bahu tulya ke vizeSAdhika che? he gautama! sauthI thoDA pRthivIkAyiko mAraNAntika samudyAtavALA che, tethI kaSAyasamudyAtavALA saMkhyAtaguNA che, tethI vedanAsamudyAtavALA vizeSAdhika che, tethI samuddaghAtarahita asaMkhyAtaguNA: che. ema vanaspatikAyiko sudhI jANavuM. paraMtu sauthI thoDA vAyukAyiko vaikriya samudyAtavALA che, tethI mAraNAjJika samudyAtavALA asaMkhyAtaguNA che, tethI kaSAyasamudyAtavALA saMkhyAtaguNA che, [asaMkhyAtaguryA tethI vedanAmughAta vALA vizeSAdhika che, tethI samaghAtarahita asaMkhyAtagaNA che. he bhagavan! vedanA samaghAtavALA, kaSAyasamaghAtavALA mAraNAtiMkasamudyAtavALA ane samughAtarahita beIndriyomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? he gautama! sauthI thoDA beindriyo mAraNAntikasamudyAtavALA che, tethI vedanAsamuddaghAtavALA asaMkhyAtaguNA che, tethI kaSAyasamudyAtavALA asaMkhyAtaguNA che. [saMkhyAtaguNA] ane tethI samuddhAtarahita asaMkhyAtaguNA che. e pramANe caurindriyo sudhI jANavuM. he bhagavan!vedanA, kaSAya, mAraNAntika, vaikriya ane tejasasamudyAtavALA ane samuddAtarahita paMcendriya tiryacomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika chaM? he gautama! sauthI thoDA paMcendriya tiryaMco tejasasamudyAtavALA hoya che. tethI vaikriyasamudyAtavALA asaMkhyAtaguNA hoya che. tethI bhAraNAntikasamudyAtavALA asaMkhyAtaguNA che. tethI vedanAsamudyAtavALA asaMkhyAtaguNA che. tethI kaSAyasamudyAtavALA saMkhyAtaguNA hoya che. ane tethI samuddaghAtarahita saMkhyAtaguNA hoya che. he bhagavanaveidanAsamudyAtavALA, kaSAya, mAraNAntika, vaikriya, tejasa, AhAraka, kevalisamudyAtavALA ane samudyAtarahita manuSyomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? he gautama! sauthI thoDA manuSyo AhArakasamudyAtavALA che. tethI kevalIsamudyAtavALA saMkhyAtaguNA che. tethI taijasasamudyAtavALA saMkhyAtaguNA che. tethI vaikriyasamudyAtavALA saMkhyAtaguNA hoya che. tethI mAraNAntikasamudyAtavALA asaMkhyAtaguNA che. tethI vedanAsamudyAtavALA asaMkhyAtaguNA che. tethI kaSAyasamuddhAtavALA saMkhyAtaguNA hoya che. tethI samudyAtarahita asaMkhyAtaguNa hoya che. vyattara, jyotiSka ane vaimAniko asurakumAranI peThe jANavA:/1490pI '357 Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 - chattIsaimaM samugghAyapayaM samugghAyasamohayAsamohayANaM jIvAINamappAbaDaMya (TI) have e ja alpabadutvano nairayikAdi jIva vizeSamAM covIza daNDakanA kramathI yathAsambhava vicAra karavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che-nerA ' ityAdi praznasUtra che. bhagavAn uttara Ape che sauthI thoDA nairayiko mAraNAntika samadughAtavALA che. kAraNa ke mAraNAntika saMmuddaghAta maraNakALa hoya che ane maraNa bAkInA jIvatA nArakonI apekSAe ghaNA thoDAonuM hoya che. vaLI badhA maraNa pAmatA jIvone sAmAnyapaNe maraNasamadughAta hoto nathI, paNa keTalAekane hoya che. kemake "samoDhayA vi mati, masamohayA vi zAMti'samudyAtavALA paNa kare che ane samudyAta vinAnA paNa mare che-evuM zAstravacana che. e kAraNathI sauthI thoDA mAraNAntika samudyAtavALA che. tethI paNa vaikriya samudyAtavALA asaMkhyAtaguNA che. kAraNa ke sAte naraka pRthivImAM paraspara duHkha utpanna karavAne mATe ghaNA nArakone niraMtara uttara vakriyanA prAraMbhano sambhava che. teothI paNa kaSAyasamudyAtavALA saMkhyAtaguNA che. kAraNa ke jeoe uttara vaikriya karyuM che ane jeoe uttara vaikriya karyuM nathI evA, ane sarva saMkhyA vaDe uttara vaikriyanA AraMbha karanArA karatAM saMkhyAtaguNA kaSAya samudyAtavALA che. teothI paNa vedanA samudyAtavALA saMkhyAtaguNA che. kAraNa ke kSetrajanya paramadhArmikoe karelI ane paraspara utpanna karelI vedanAo vaDe prAyaH ghaNA hamezAM vedanA samuddhAtane prApta thayelA hoya che. teothI paNa koipaNa eka samudyAtavaDe rahita jIvo saMkhyAtaguNA che. kAraNa ke vedanA samudyAta sivAya paNa sAmAnyapaNe vedanAno anubhava karatA ghaNA vadhAre nArako sambhave che. have asurakumAronuM alpabadutva kahe che_*pati ' ityAdi. praznasUtra sugama che. bhagavAna kahe cha- gautama! sauthI thoDA asurakumAro taijasa samuddaghAtavALA che. kAraNa ke taijasa samuddhAta ghaNo kopAveza hoya tyAre kvacit koIkavAra koikane thAya che. tethI tejasa samadudhAtavALA sauthI thoDA hoya che. tethI mAraNAntika samadudhAtavALA asaMkhyAtagaNI hoya che. tethI vedanA samudyAtavALA asaMkhyAtaguNA hoya che. kAraNa ke paraspara yuddhAdi karavAmAM ghaNA vedanA samuddaghAtavALA prApta thAya che. tethI paNa kaSAya samudraghAtavALA saMkhyAtaguNA che. kAraNa ke game te kAraNathI ghaNAone kaSAya samuddhAtanI prAptino saMbhava che. teothI paNa vaikriyasamuddaghAtavALA saMkhyAtaguNA che, kAraNa ke paricAraNA-saMbhogAdi anekanimitte atizaya ghaNA asurakumArone uttaravaikriya zarIranA AraMbhano sambhava che. teothI paNa samudyAtarahita asaMkhyAtaguNA che. kAraNa ke ghaNA uttama jAtivALA ane sukhasAgaramAM lIna thayelA devo pUrvanA karatAM asaMkhyAtaguNA koIpaNa samudyAtavaDe rahita hamezAM hoya che. jema asurakumAronuM alpabadutva kahyuM e pramANe badhA bhavanapationuM yAvat svanitakumAro sudhI jANavuM. . * have pRthivIkAyika saMbadhe alpabadutva kahe cha-"Isa ' ityAdi. ahIM kaSAya samughAtavALA ane vedanA samudyAtavALA saMkhyAtaguNA ane samuddhAtarahita asaMkhyAtaguNA saMbadhe sugama hovAthI svayaM vicAra karI levo. "parva' 'ityAdi. e pramANe-pRthivIkAyikanA prakAra vaDe yAvat vanaspatikAyika sudhI alpabadutva kahevuM. vAyukAyiko saMbadhe vizeSa kahevAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che-"navara' ityAdi. parantavAyukAyikonA alpabadutvanA vicAramAM ema kahevuM-sauthI thoDA vAyukAyiko vaikriya samudyAtavALA che. kAraNa ke bAdaraparyAptAnA saMkhyAtamA bhAga mAtrane vaikriya labdhino saMbhava che. teothI paNa mAraNAnika samudyAtavALA asaMkhyAtaguNA che. kAraNa ke paryAptA, aparyAptA sUkSma ane bAdara bheTavALA badhAya vAyukAyikone maraNa samughAtano saMbhava che, teothI paNa kaSAya samudyAtavALA saMkhyAtaguNo che. tethI paNa vedanA samudyAtavALA vizeSAdhika che. tethI samudyAtarahita asaMkhyAtaguNA che. kAraNa ke sarva samudyAtane prApta thayelA vAyukAyikanI apekSAe svabhAvasthita vAyukAyiko svabhAvathI ja asaMkhyAtaguNA che. beIndriyasUtramAM sauthI thoDA beIndriyo mAraNAntika samudyAtavALA che. kAraNa ke prazna samaye amukaja beindriyonA maraNano saMbhava che. tethI vedanA samudyAtavALA asaMkhyAtaguNA che. kAraNa ke TADha, taDakA vagerenA saMbandhathI ghaNA moTA bhAgane vedanA samuddhAtano saMbhava che. tethI kaSAya samudyAtavALA asaMkhyAtaguNA che. kAraNa - ke tethI atizaya ghaNA beindriyone lobhAdi kaSAya samuddaghAtano sadbhAva che. teothI paNa samughAtarahita saMkhyAtaguNA che. 'parva' e pramANe beindriya saMbadhe prakAra vaDe yAvat caurindriyo sudhI kahevuM. tiryaMca paMcendriya sUtramAM sauthI thoDA tejasa * 358 Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM kasAyasamugghAyavattavvayA zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 samuddhAtavALA che, kAraNa ke keTalAkane tejolabdhino saMbhava che. tethI vedanA samuddAtavALA asaMkhyAtaguNA che. teothI paNa vaikriya samuddAtavALA asaMkhyAtaguNA che. kAraNa ke ghaNAne vaikriyalabdhi hoya che. tethI mAraNAntika samuddhAtavALA asaMkhyAtaguNA che. kAraNa ke pUrve kahelA karatAM asaMkhyAtaguNA vaikriyalabdhi rahita badhAya saMmUrchima jalaca2, sthalacara ane kheca2ne paNa tathA keTalAeka vaikriya labdhirahita ane vaikriya labdhivALA garbhajone paNa maraNa samuddAtano saMbhava che. tethI vedanA samuddAtavALA asaMkhyAtaguNA che. kAraNa ke maraNa pAmatA jIvonI apekSAe paNa nahi maratA asaMkhyAtaguNA tiryaMcone paNa vedanA samuddAtavALAno saMbhava che. tethI kaSAya samuddAtavALA saMkhyAtaguNA che. teothI paNa samuddAta rahita saMkhyAtaguNA che. ahIM pUrvanI peThe vicAraNA karavI. manuSyasUtramAM sauthI thoDA AhAraka samuddAtavALA che, kAraNa ke sauthI thoDAne eka kALe AhA2ka zarIranA prAraMbhano saMbhava che. tethI kelisamuddAtavALA saMkhyAtaguNA che. kAraNa ke teo zatapRthakksa-basothI navaso sudhInI saMkhyAmAM prApta thAya che. tethI taijasa samuddAtavALA saMkhyAtaguNA che. kAraNa ke teo saMkhyAmAM eka lAkha prApta thAya che. tethI paNa vaikriya samuddAtavALA saMkhyAtaguNA che, kAraNa ke teo koTI pramANa hoya che. tethI mAraNAntika samuddAtavALA asaMkhyAtaguNA che, kAraNa ke saMmUrchima manuSyone paNa maraNa samuddAtano saMbhava che ane teo asaMkhyAtA che. teothI vedanA samuddhAtavALA asaMkhyAtaguNA che. kAraNa ke maraNa pAmatA jIvonI apekSAe nahi maraNa pAmatA asaMkhyAtaguNA jIvone vedanA samuddhAtano saMbhava che. tethI kaSAya samuddAtavALA saMkhyAtaguNA che. kAraNa ke teo ghaNA hoya che, teothI paNa samuddAtarahita asaMkhyAtaguNA che. kAraNa ke utkRSTa kaSAyavALA karatAM asaMkhyAtaguNA alpakaSAyavALA saMmUrcchama manuSyo sadA prApta thAya che. vyantara, jyotiSma ane vaimAniko jema asurakumA2o kahyA tema kahevA. e pramANe . samuddhAtavALA ane ke samuddAta rahita viSe alpabahutva kahyuM. 11981190411 || vAyasamugdhAyavattavayA || taNaM bhaMte! kasAyasamugdhAyA paNNattA ? goyamA ! cattAri kasAyasamugdhAyA pannattA. taM nahA- -johasamukhA, mANasamugghAe, mAyAsamugdhAe, lohasamugdhAe / NeraiyANaM bhaMte! kati kasAyasamugghAyA pannattA? goyamA! cattAri kasAyasamugghAyA pannattA, evaM [ jAvaM] vemANiyANaM / egamegassa NaM bhaMte! Neraiyassa kevatiyA kohasamugghAyA atItA? goyamA! annNtaa| kevatiyA purekkhaDA ? goyamA ! kassai atthi kassai Natthi, jassatthi jahaNNeNaM ekka vA do vA tiNNi vA, ukkoseNaM saMkhejjA vA asaMkhejjA vA aNaMtA vA, evaM jAva vemANiyassa / evaM va lobhasamugdhAe, ete cattAri daMDagA / NeraiyANaM bhaMte! kevatiyA kohasamugghAyA atItA ? goyamA! aNaMtA / kevatiyA pure(c)DA? goyamA! ajaMtA! vaM nAva vemALiyALa, vRM nAva jomasamukhA, [va] paNa vi cattari phaMDa/ egamegassa NaM bhaMte! Neraiyassa Neraiyatte kevaiyA kohasamugghAyA atItA? goyamA ! anaMtA / evaM jahA vedaNAsamugghAo bhaNio tahA kohasamugghAo vi bhANiyavvo NiravasesaM jAva vemANiyatte / mANasamugdhAo mAyAsamugdhAo ya NiravasesaM jahA mAraNaMtiyasamugdhAo, lohasamugghAo jahA kasAyasamugghAo, NavaraM savvajIvA asurAdI lokasAe guttariyA NeyavvA / NeraiyANaM bhaMte! Neraiyatte kevatiyA kohasamugdhAyA atItA ? goyamA ! ajaMtA jevatiyA DevalaDA? goyamA! anaMtA, vaM nAva vemALiyatte, vaM sadALa-pahALetu savvastha vi bhANiyavvA, savvajIvANaM cattAri samugghAyA jAva lobhasamugghAto jAva vemANiyANaM vemANiyatte / / sU0 - 15 / / 706 / / (mULa) he bhagavan! keTalA kaSAyasamudAto kahyA che? he gautama! cAra kaSAyasamuddAto kahyA che. te A pramANe-1 krodhasamuddAta, 359 Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM kasAyasamugghAyavattavvayA 2 mAnasamudyAta, 3 mAyAsamudyAta ane 4 lobhasamudyAta. he bhagavan! narayikone keTalA kaSAyasamuddhAto kahyA che? he gautama! cAra kaSAyasamuddhAto kahyA che. e pramANe vaimAniko sudhI jANavuM. he bhagavan! eka eka nairayikane keTalA krodhasamuddhAto atItakALe thayelA che? he gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSyakALe thavAnA che? he gautama! koIne thavAnA che ane koIne thavAnA nathI. jene thavAnA che tene jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anantA thavAnA che. e pramANe yAvat vaimAnikane jANavuM. ema yAvat lobhasamudyAta sudhI jANavuM. e pramANe cAra daDako thAya che. he bhagavan! narayikone keTalA krodhasamudyAto atIta kALe thayelA che? he gautama! anannA thayelA che. keTalA bhaviSyakALa thavAnA che? he gautama! anannA thavAnA che. e pramANe vaimAniko sudhI jANavuM. ema lobhasamudyAta sudhI kahevuM. e pramANe e paNa cAra dako thAya che. he bhagavan! eka ekarayikane nairayikapaNAmAM keTalA krodhasamuddhAto atIta kALe thayelA che? he gautama! anantA thayelA che. e pramANe jema vedanAsamudyAta saMbandha kahyuM tema krodhasamudyAta saMbandha paNa badhuM yAvat vaimAnikapaNAmAM kahevuM. mAnasamughAta ane mAyAsamudyata saMbandha paNa jema mAraNAntikasamuddaghAta saMbadhe kahyuM tema badhuM kahevuM. lobhasamudyAta kaSAyasamudyAtanI jema kahevo. parantu asurAdi sarva jIvo narayikomAM lobhakaSAyavaDe ekottarapaNe-ekathI mAMDI ananta sudhI kahevA. hebhagavAnairayikone nairayikapaNAmAM keTalAkrodhasamuddhAto atIta kALe thayelA che? he gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSyamAM thavAnA che? he gautama! anantA thavAnA che. e pramANe yAvat vaimAnikapaNAmAM jANavuM. ema svasthAna ane parasthAnamAM badhA kahevA. sarva jIvone cAra samuddhAto lobhasamudyAta sudhI jANavA. yAvat vaimAnikone vaimAnikapaNAmAM kahevuM. /15/706// (TI.) have kaSAyasamudyAta saMbadhe vizeSa vaktavyatA kahevAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che-" ' ityAdi. "he bhagavan! keTalA kaSAyasamadughAto kahyA che? ityAdi, sAmAnya rIte kaSAya samudadyAta saMbandha ane covIza daMDakanA krama saMbadhe A sutra suprasiddha che, have covIza daMDakanA krama vaDe vaimAnika paryanta eka eka narayikAdinI kaSAyasamuddaghAta saMbadhe vyaktavyatA kahe che-' pAsa aMte!' ityAdi. he bhagavan! eka eka nairayikane keTalA krodhasamuddhAto atIta kALe thayelA che? ahIM atItakALa saMbandha sUtra spaSTa che. bhaviSya kALanA sUtramAM kALanA sUtramAM "koIne thavAnA che ane koine thavAnA nathI." je narakabhavanA prAnta kALe vartato svabhAvathI ja alpakaSAyavALo kaSAyasamuddhAta sivAya kALa karIne narakathI nIkaLI manuSyabhavane pAmI kaSAyasamuddhAtane prApta thayA sivAya ja siddha thAya tene bhaviSyamAM eka paNa kaSAyasamuddhAta thavAno nathI. jene thavAnA che tene paNa jaghanyathI eka, be ke traNa hoya che ane pUrve jenuM svarUpa batAvyuM che evA ane ekavAra kaSAyasamudyatane prApta thavAvALAne jANavA. utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ane anantA hoya che. temAM saMkhyAtA kALa sudhI saMsAramAM rahenArane saMkhyAtA, asaMkhyAtA kALa sudhI rahenArane asaMkhyAtA ane ananta kALa sudhI rahenArane ananta bhAvI samuddhAto hoya che. e pramANe asurakumArAdinA krama vaDe yAvat vaimAnikane kahevuM. ema covIza daMDakanA krama vaDe mAnAdi samudyAtavALA lobhasamudyAta sudhI kahevA. e pramANe cAra guNA covIza daMDako thAya che. e ekaeka narayikAdi saMbandha kahyA have sakala nArakAdi saMbandha e cAraguNA covIza daMDakone kahe che-anerA ' ityAdi. he bhagavAnerayikone atIta kALe keTalA krodhasamuddhAto hoya? ityAdi.atIta sUtra spaSTa che. ane bhAvI anantA samuddhAto hoya. kAraNa ke praznasamaye vartamAnanArakomAM ghaNA anantA kALa sudhI rahevAnA hoya che. 'parva' ema nairayikane kahelA prakAra vaDeyAvat vaimAniko sudhI kahevuM.jema AkrodhasamudyAta covIza daMDakanA kramathI kahyo, ema mAnAdi samuddhAto paNa lobha samudyAta sudhI kahevAya e rIte e paNa badhA nArako saMbaMdhe cAra guNA covIza daMDako thAya che. have eka eka nairayikAdine narayikAdi bhAvomAM vartatA keTalA krodhasamuddhAto atIta kALe hoya ane keTalA bhaviSya kALa thavAnA hoya-e nirupaNa karavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che-'paNA ' ityAdi. he bhagavan! vivaNita prazna samayanI pUrve saMpUrNa atIta kALanI apekSAe te te kALe nairayikapaNAne prApta thayelA eka ekanairayikane sarvasaMkhyA vaDe keTalA krodhasamuddhAto * 360 Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM kasAyasamugghAyavattavvayA zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 atIta kALe thayelA hoya? bhagavAna kahe che--he gautama! anantA thayelA hoya. kAraNa ke tene narakagati anantavAra prApta thayelI che ane eka narakabhavamAM jaghanya pade paNa saMkhyAtA krodhasamuddhAto hoya che. 'vaM nahA' ityAdi. ema upara batAvelA prakAra vaDe jema vedanAsamuddAta pUrve kahyo tema krodhasamuddAta paNa niravazeSapaNe-samastapaNe kahevo. kyAM sudhI kahevo? e praznanA uttaramAM kahe che--yAvat vaimAnikapaNAmAM kahevo eTale vaimAnikane vaimAnikapaNAmAM e AlApaka-sUtrapATha sudhI kahevo. te A pramANe-- 'nairiyakane naiyikapaNAmAM keTalA krodhasamuddhAto bhaviSya kALe thavAnA che? he gautama! koine thavAnA che ane koine thavAnA nathI. jene thavAnA che tene jaghanyathI eka, be, traNa ane utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anantA thavAnA che. e pramANe asurakumA2paNAmAM yAvat vaimAnikapaNAmAM jANavuM. he bhagavan! eka eka asurakumArane nairayikapaNAmAM keTalA krodhasamuddhAto atIta kALe thayelA hoya? he gautama! anantA thayelA hoya. keTalA bhaviSya kALe thavAnA hoya? he gautama! koine thavAnA hoya ane koine thavAnA na hoya. jene thavAnA hoya tene kadAca saMkhyAtA hoya, kadAca asaMkhyAtA hoya ane kadAca anaMtA hoya. he bhagavan! eka eka asurakumArane asurakumA2paNAmAM keTalA krodhasamuddAto atIta kALe thayelA che? he gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSya kALe thavAnA che? koine thavAnA hoya ane koine thavAnA hotA nathI. jene thavAnA hoya che tene jaghanyathI eka, be, traNa ane utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anantA thavAnA che. e pramANe nAgakumArapaNAmAM yAvat vaimAnikapaNAmAM jANavuM. ema asurakumArone naiyikathI mAMDI vaimAnika sudhImAM (krodhasamuddAto) kahyA tema nAgakumArAdine svasthAna ane parasthAna viSe yAvat vaimAnikapaNAmAM kahevA." A sUtranI vyAkhyA--he bhagavan! eka eka nArakane saMsArathI mAMDI mokSa jAya tyAM sudhInA ananta kALanI apekSAe nairayikapaNAmAM bhaviSyamAM thavAnA bhAvI krodhasamuddAto sarva saMkhyA vaDe keTalA hoya? bhagavAn uttara Ape che--'he gautama! koine hoya ane koine na hoya'-ityAdi. najIkamAM maraNa jenuM che evo je naiyika krodhasamuddAtane prApta karyA sivAya AtyaMtika-chellA maraNa vaDe narakathI nIkaLI siddha thAya tene nairayikapaNAmAM thavAno bhAvI eka paNa krodhasamuddAta nathI. bAkInAne hoya che. jene che tene paNa jaghanyathI eka, be ke traNa hoya che. A hakIkata jenuM zeSa AyuSya kSINa thayeluM che evA te bhavamAM vartatA ane pharIthI narakamAM nahi utpanna thavAvALA nairayikone AzrayI samajavI.pharIthI narakamAM utpanna thanArane jaghanya pade paNa saMkhyAtA krodhasamuddAto thAya che. kAraNa ke naiyikomAM krodhasamuddhAto ghaNA thAya che, utkRSTathI saMkhyAtA asaMkhyAtA ke anantA thAya che. temAM ekavAra jaghanya sthitivALA narakomAM utpanna thavAvALAne saMkhyAtA ane anekavAra utpanna thanArane athavA dIrghasthitivALA narakomAM ekavAra paNa utpanna thanArane asaMkhyAtA ane anantavAra utpanna thanArane anantA thAya che. emanairayikane kahelA prakA2 vaDe asukumA25NAmAM ane tyAra pachI covIza daMDakanA kramathI yAvat vaimAnikapaNA viSe sUtra che tyAM sudhI kahevuM. te A pramANe--'he bhagavan! eka eka naiyikane vaimAnikapaNAmAM keTalA krodhasamuddhAto atIta kALe thayelA che? ke gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSyamAM thavAnA che? he gautama! koine hoya che ane koine hotA nathI. jene hoya che tene jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTa saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anantA hoya che." ahIM paNa A bhAvArtha che-atIta kALanA vicAramAM anantA thayelA che, kAraNa ke teNe anantavAra vaimAnikapaNuM prApta kareluM che. bhaviSyanA vicAramAM je narakathI nIkaLI pachInA bhavamA manuSyapaNuM pAmI siddha thaze athavA paraMparA vaDe vaimAnika bhavane prApta thai krodhasamuddAtane prApta nahiM thAya, tene vaimAnikapaNAmAM bhAvi eka paNa krodhasamuddAta hoto nathI, paNa je vAraMvAra vaimAnikapaNAne prApta thai ekajavAra krodhasamuddhAtane prApta thaze tene jaghanyathI eka, be ke traNa ane bAkInA saMkhyAtavAra vaimAnikapaNAne prApta thanArane saMkhyAtA, asaMkhyAtIvAra prApta thanArane asaMkhyAtA ane anantavA2 prApta thanArane anantA krodhasamuddhAto thAya che. 'gameTH I' ityAdi. asurakumArane naiyikapaNAmAM atIta kALe krodhasamuddAto keTalA hoya? e praznasUtra sugama che. 'he gautama! anantA hoya.' kAraNa ke teNe anantavAra nairayikapaNuM prApta kareluM che ane eka eka nairayika bhavamAM jaghanya pade paNa saMkhyAtA krodhasamuddAto thAya che. puraskRtabhaviSyamAM thavAnA koine hoya ane koine na hoya. tAtparya e che je asukumAranA bhavathI nIkaLI narakamAM javAno nathI 361 Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM kasAyasamugghAyavattavvayA paNa tarata ke paraMparAe manuSyabhava pAmI siddha thaze tene nairayikanI avasthAmAM thavAnA bhAvI krodhasamuddhAto hotA nathI. kAraNa ke nairayikapaNAnI avasthAno ja asaMbhava che. parantu je asukumAranA bhava pachI paraMparAe narakamAM javAno che tene krodhasamuddhAto hoya che. temA paNa koine saMkhyAtA koine asaMkhyAtA ane koine anantA hoya che. temAM je eka vAra jaghanya sthitivALA narakamAM utpanna thaze tene paNa jadhanya pade saMkhyAtA thaze, kAraNa ke dasa hajAra va2sa pramANa sthitimAM paNa saMkhyAtA krodhasamuddhAto thAya che. kemake nArakone krodha ghaNo hoya che. jaghanya sthitivALAmAM anekavAra ane dIrghasthitivALAmAM eka vAra paNa javAmAM asaMkhyAtA tathA anantavA2 narakamAM javAmAM anantA krodhasamuddhAto thAya che. tathA eka eka asurakumArane asurakumA2paNAmAM rahelo chatA sarva atIta kALane AzrayI keTalA krodhasamuddhAto pUrve thayelA che? bhagavAna kahe che-anantA thayelA che. kAraNa ke te anantavAra asurakumArapaNAne prApta thayelo che ane dareka bhavamAM prAyaH krodhasamuddAta hoya che. bhaviSya kALanA vicAramAM koine hoya ane koine na hoya. jene praznasamaya pachI asurakumA2paNAmAM paNa vartatA chatAM krodhasamuddAta thavAno nathI ane tyAMthI nIkaLIne pharIthI paNa asurakumA2paNuM pAmavAno nathI tene thavAno nathI. parantu je ekavAra asukumArapaNuM prApta karaze tene jaghanya pade eka, be ke traNa haze, ane utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anantA krodhasamuddAta thaze.saMkhyAtIvAra asurakumAramAM AvanArane saMkhyAtA, asaMkhyAtIvA2 AvanArane asaMkhyAtA ane anantavAra AvanArane anantA thaze. e pramANe covIza daMDakanA kramathI asurakumArane nAgakumAratvAdi sthAnomAM yAvat vaimAnikapaNAmAM nirantara kahevuM. e pramANe sUtrakAra--'thaM nAnamArattevi' ityAdi. ema nAgakumA2paNAmAM paNa jANavuM ityAdi. e pramANe asukumArAdine viSe atideza-samAnapaNuM batAve che. 'vaM' ityAdi. e pramANe-sUtrapAThamAM kahelA prakA2 vaDe jema covIza daMDakanA kramathI asurakumAra saMbandha nairayikathI AraMbhI vaimAnika sudhInA sthAnomAM kahyuM tema nAgakumA2Adi samrasta svasthAna ane parasthAna viSe kahevA. yAvatyaimAnikane vaimAnikapaNAmAM AlApaka-pATha kahevo. e pramANe e nairayikanA covIza daMDaka sUtro jenI AdimAM che ane vaimAnikanA covIza daMDako jenA ante che evA covIza sUtro jANavA. e pramANe covIza daMDakasUtro vaDe krodhasamuddhAtano vicAra karyo. have covIza evA covIza daMDakasUtro vaDe mAnasamuddAta ane mAyAsamuddAta saMbandhu kahevAnI icchAvALA sUtrakAra atideza-samAnapaNuM batAve che--'mALasamu khAd mAyAsamugghAe niravasesaM nahA mArAMtiyasamu dhAC' mAnasamuddAta ane mAyAsamuddAta saMbandhe jema mAraNAMtikasamuddAta saMbandhe kahyuM tema kahevuM. eTale jema mAraNAMtikasamuddAta viSe pUrve sUtra kahyuM tema mAnasamuddAta ane mAyAsamuddAta viSe niravazeSa-badhuM kahevuM. te A pramANe--'he bhagavan! eka eka naiyikane nairiyakapaNAmAM keTalA mAnasamudlAto atIta kALe thayelA che? he gautama ! anantA thayelA che. keTalA bhaviSya kALe thavAnA che? he gautama! koine thavAnA che ane koine thavAnA nathI. jene thavAnA che tene jadhanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anantA thavAnA che. e pramANe asurakumA2paNAmAM yAvat vaimAnikapaNAmAM kahevuM. he bhagavan! eka eka asurakumArane nairiyakapaNAmAM keTalA mAnasamuddAto atIta kALe thayelA che? he gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSya kALe thavAnA che? he gautama! koine thavAnA che ane koine thavAnA nathI. jene thavAnA che tene jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anantA thavAnA che. e pramANe nAgakumA2paNAmAM yAvat vaimAnikapaNAmAM kahevuM. e pramANe asukumAra saMbandhe jema nairayikathI mAMDI vaimAnika sudhImAM kahyuM tema nAgakumArAdi saMbandhu svasthAna ane parasthAna viSe yAvat vaimAnikane vaimAnikapaNAmAM kahevuM. A sUtrano A artha che--atIta sUtromAM badheya anantapaNuM spaSTa che. kAraNa ke nairayikatvAdisthAno pratyekane anantavAra prApta thayelA che. bhaviSya kALanA vicAramAM nairayikane nairayikapaNAmAM A pramANe vicAra che-je nairayika mAnasamuddhAtane prApta karyA sivAya kALa karI narakathI nIkaLI turata athavA paraMparAe manuSya bhava pAmIne siddha thaze, paNa pharI narakamAM nahi Ave tene bhaviSyamAM mAnasamuddhAto hotA nathI. parantu je te bhavamAM vartato athavA pharIthI narakamAM AvI ekavAra mAnasamuddhAtane prApta thai kALa karavA vaDe narakathI nIkaLI siddha thaze tene bhaviSyakALe eka mAnasamuddAta thavAno che, e pramANe koine be, koine traNa, saMkhyAtIvAra narakamAM AvanArane saMkhyAtA, 362 Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM kasAyasamugghAyavattavvayA zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 asaMkhyAtIvAra AvanArane asaMkhyAtA ane ananta vAra AvanArane ananta bhAvI mAnasamudughAto thavAnA che. nairayikane ja asurakumArapaNAmAM bhaviSyanA vicAramAM A bhAvanA che-je narakathI nIkaLI asurakumArapaNuM nahi pAme tene bhaviSya kALe mAnasamughAto thavAnA nathI. paNa je ekavAra pAmaze tene eka, be ke traNa vagere, saMkhyAtIvAra asurakumArapaNuM pAmanArane saMkhyAtA, asaMkhyAtI vAra pAmanArane asaMkhyAtA ane anantavAra pAmanArane anannA mAnasamaghAto thavAnA hoya che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI tiryaMca paMcendriyapaNAmAM bhaviSyanA samuddaghAtano vicAra thAya. manuSyanA vicAramAM A pramANe bhAvanA che-je narakathI nIkaLI manuSyabhava pAmI mAnasamuddhAtane prApta thayA sivAya siddha thaze tene bhaviSyamAM eka paNa mAnasamudyAta bhaviSyamAM thavAno nathI, paraMtu je manuSyapaNAne prApta thaI ekavAra mAnasamuddhAtane prApta thaze tene eka bIjAne be ane anyane traNa vagere saMkhyAtIvAra manuSyapaNAne prApta thanArane saMkhyAtA, asaMkhyAtIvAra prApta thanArane asaMkhyAtA ane anantavAra prApta thanArane anantA thavAnA hoya che. vyattara, jyotiSka ane vaimAnikapaNAmAM jema asurakumArapaNAmAM vicAra karyo tema karavo.jema nairayikane nairayikatvAdi covIza sthAnomAM vicAra karyo tema asurakumArAdine paNa vaimAnika sudhI covIza daMDakanA kramathI karavo. jema mAnasamuddhAtanA covIza sUtro covIza daMDakanA kramathI kahyA che tema mAyAsamuddhAtanA paNa covIza sUtro covIza daMDakanA kramathI kahevA. kAraNa ke banne sthaLe samAna pATha che. have lobhasamuddhAta samAnapaNAthI kahe che-'nonasamudhAro nadI sayasamu vAto, navaraM saLaMgIvA masurA nerANu tomasANa yuriyA netavyA'--jema kaSAyasamuddhAta kahyo temalobhasamuddAta kahevo.parantu asurAdi sarva jIvo nairayikomAM ekottarapaNe-ekathI mAMDI anantasamudyAtapaNe jANavA jema pUrve kaSAyasamuddhAta kahyo tema lobhasamuddaghAta paNa kahevo. para asurakumArAdine narayikapaNAmAM bhaviSyanA vicAramAM kadAca saMkhyAtA hoya, kadAca asaMkhyAtA hoya ane kadAca anantA hoya-ema kahyuM che ane ahIM asurakumArAdi sarve jIvo nairayikomAM bhaviSyanA samuddhAtano vicAra karatA ekottarapaNe jANavA. ekottarano bhAva te ekottarikA-eka--be traNa-ityAdi rUpe jANavA. atizaya duHkhanI vedanA vaDe pIDAyelA hovAthI hamezAM udvegane prApta thayelA nerayikone ghaNuM karI lobhasamuddhAtano asaMbhava che. sUtrano pATha A pramANe che-"he bhagavan! eka eka nairayikapaNAmAM keTalA lobhasamudughAto atIta kALe thayelA che? he gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSya kALe thavAnA che? he gautama! koine thavAnA che ane koIne thavAnA nathI. jene thavAnA che. tene eka, be ke traNa ane utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anantA thavAnA che. "he bhagavan! eka eka nairayikane asurakumArapaNAmAM keTalA lobhasamughAto atIta kALe thayelA che? he gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSya kALa thavAnA che? he gautama! koine thavAnA che ane koine thavAnA nathI. jene thavAnA che tene kadAca saMkhyAtA hoya, kadAca asaMkhyAtA ane kadAca anantA thavAnA hoya che. e pramANe narayikane yAvat svanitakumArapaNAmAM kahevuM. he bhagavan! eka eka narayikane pRthivIkAyikapaNAmAM keTalA lobhasamudyAto atIta kALe thayelA che? he gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSya kALe thavAnA che? he gautama! koine thavAnA che ane koine thavAnA nathI. jene thavAnA che. tene jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ane anantA thavAnA che. e pramANe yAvat manuSyapaNAmAM kahevuM. vyantarapaNAmAM jema asurakumArapaNAmAM kahyuM tema kahevuM. he bhagavan! eka eka nairayikane jyotiSkapaNAmAM keTalA lobhasamughAto atIta kALe thayelA che? he gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSyamAM thavAnA che? he gautama! koine thavAnA che ane koine thavAnA nathI. jene thavAnA che tene jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI kadAca saMkhyAtA, kadAca asaMkhyAtA ane kadAca anantA thavAnA hoya che. e pramANe vaimAnikapaNAmAM kahevuM. he bhagavan! eka eka asurakumArane nairayikapaNAmAM keTalA lobhasamuddhAto atIta kALe thayelA che? he gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSyakALe thavAnA che? he gautama! koIne thavAnA che ane koine thavAnA nathI. jene thavAnA che tene jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI saMkhyAtA,asaMkhyAtA ane anantA thavAnA hoya che. he bhagavan!ekaeka asurakumArane asurakumArapaNAmAM keTalA lobhasamuddhAto atItakALe thayelA che? he gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSyakALa thavAnA che? he gautama! koine thavAnA che ane koIne 363 Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM kasAyasamugghAyavattavvayA thavAnA nathI. jene thavAnA che tene jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ane anantA thavAnA hoya che. he bhagavan! eka eka asurakumArane nAgakumArapaNAmAM keTalA lobhasamudyAto atItakALe thayelA che? he gautama! anantA lobhasamuddhAto thayelA che. keTalA bhaviSyamAM thavAnA che? he gautama! koine thavAnA che ane koIne thavAnA nathI. jene thavAnA che tene kadAca saMkhyAtA, asaMkhyAtA ane anantA thavAnA hoya che. e pramANe yAvatsvanitakumArapaNAmAM jANavuM. pRthivIkAyikapaNAmAM thAvat vaimAnikapaNAmAM jema nairayikane kahyuM tema kahevuM. e pramANe yAvatsvanitakumArane vaimAnikapaNAmAM kahevuM. he bhagavan! eka eka pRthivIkAyikane nairayikapaNAmAM keTalA lobhasamudyAto atIta kALe thayelA che? he gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSyakALa thavAnA che? he gautama! koIne thavAnA che ane koine thavAnA nathI. jene thavAnA che tene jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anantA thavAnA che. pRthivIkAyikane asurakumArapaNAmAM atIta kALe anantA thayelA che. keTalA bhaviSyamAM thavAnA che? he gautama! koine thavAnA che ane koIne thavAnA nathI. jene thavAnA che tene kadAca saMkhyAtA, kadAca asaMkhyAtA ane kadAca anantA thavAnA hoya che. e pramANe yAvat svanitakumArapaNAmAM jANavuM. pRthivIkAyikapaNAmAM atIta kALe anantA thayelA che. bhaviSyamAM koine thavAnA che ane koine thavAnA nathI. jene che tene jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anantA thavAnA hoya che. e pramANe yAvat manuSyapaNAmAM kahevuM. vyantarapaNAmAM jema asurakumArapaNAmAM kahyuM tema kahevuM. jyotiSkapaNAmAM ane vaimAnikapaNAmAM atIta kALe anantA thayelA che ane bhaviSyamAM thavAnA koine hoya che ane koine hotA nathI. jene hoya che tene kadAca saMkhyAtA, kadAca asaMkhyAtA ane kadAca anantA thavAnA hoya che. e pramANe yAvat manuSyane vaimAnikapaNAmAM kahevuM. vyantarane asurakumAranI peThe kahevuM. e pramANe jyotiSko ane vaimAnikone paNa kahevuM. A sUtrano A arthe che-vairayikane nairayikapaNAmAM atIta kALe anantA lobhasamuddaghAto thayelA che. kAraNa ke teNe anantavAra nairayikapaNuM prApta kareluM che. bhaviSya kALanA vicAramAM koine thavAnA hoya ane koine thavAnA hotA nathI. temAM je praznasamaya pachI lobhasamudyatane prApta thayA sivAya ja narakabhavathI nIkaLI turata ke paraMparAe siddha thaze ane pharIthI Avyo hoya topaNa lobhasamadaghAtane prApta nahi thAya. tene eka paNa bhaviSyamAM lobhasamadughAta thavAno nathI. bAkInAne thavAnA che. temAM koine eka, koIne be ane koIne traNa hoya che. e hakIkata praznasamaya pachI paNa narakabhavane prApta thayelA athavA eka vAra narakabhavamAM AvanArane jANavI. utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anantA thavAnA hoya che. temAM saMkhyAtI vAra narakabhavamAM AvanArane saMkhyAtA, asaMkhyAtIvAra AvanArane asaMkhyAtA ane anantavAra AvanArane anantA jANavA. tathA naiyikane asurakumArapaNAmAM atItasUtra temaja jANavuM. bhaviSyasUtramAM koine thavAnA che ane koIne nathI. je narakathI nIkaLI asurakumArapaNuM prApta karavAno nathI tene asurakumArapaNAmAM anAgata lobhasamuddhAto hotA nathI. je asurakumArapaNuM prApta karaze tene hoya che. teo jaghanyapade saMkhyAtA hoya che, kAraNa ke jaghanya sthitimAM paNa asurakumArone saMkhyAtA lobhasamuddhAto thAya che, kAraNa ke teone ghaNo lobha hoya che. utkRSTapade asaMkhyAtA ane anantA hoya che. temAM ekavAra dIrgha sthitivALAmAM ane anekavAra jaghanya sthitivALAmAM ke dIrghasthitivALAmAM utpanna thavAvALA asarakumArone asaMkhyAtA, ane anantavAra utpanna thavAvALAne anantA jANavA. e pramANe nairayikane nAgakumArasvAdi sthAnomAM yAvat svanitakumArapaNAmAM niraMtara kahevuM. te pramANe sUtrakAra kahe che-parva nAva thayikumArajo' e pramANe svanitakumArapaNAmAM kahevuM. pRthivIkAyikapaNAmAM atItasUtra temaja jANavuM. bhaviSyanA vicAramAM koIne hoya che ane koIne hotA nathI. temAM narakathI nIkaLI je pRthivIkAyikapaNuM pAmavAno nathI tene hotA nathI. je pAmaze tene jaghanyapade eka, be ke traNa ane utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anantA hoya che. te A pramANa-tiryaMca paMcendriyanA bhavathI ke manuSyabhavathI lobhasamughAtane prApta thaIne je eka vAra pRthivIkAyamAM jaze tene eka, be vAra janArane be, traNa vAra janArane traNa saMkhyAtI vAra janArane saMkhyAtA, asaMkhyAtI vAra janArane asaMkhyAtA ane ananta vAra janArane anantA hoya che. e pramANe yAvat manuSyapaNAmAM kahevuM'. eTale pRthivIkAya 364 Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM kasAyasamugghAyavattavvayA zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 saMbandha sUtrapATha vaDe yAvat manuSyapaNAmAM kahevuM. te A pramANe--he bhagavan! eka eka nairayikane aplAyikapaNAmAM keTalA lobhasamuddaghAto atItakALe hoya? ityAdi yAvat manuSyasUtra kahevuM. temAM aSkAyikathI mAMDI vanaspatikAya sudhInA sUtranI bhAvanA pRthivIkAyikasUtranI peThe karavI. beindriyasUtramAM bhaviSyanA vicAramAM jaghanyathI eka, be ke traNa jANavA. e bAbata eka vAra beindriyanA bhavane prApta karavAvALAnI apekSAe jANavI. utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anantA jANavA. temAM saMkhyAtIvAra beindriyanA bhavane prApta karanArane saMkhyAtA, asaMkhyAtI vAra prApta karanArane asaMkhyAtA ane ananta vAra prApta karanArane anantA hoya che. e pramANe te indriya, ane caurindriya sUtrono vicAra karavo. tiryaMca paMcendriya sUtra saMbadhe A pramANe vicAra che-eka vAra tiryaMca pacandriyanA bhavamAM javAvALA ane svabhAvathI alpa lobhavALAne jaghanyathI eka, be ke traNa. lobhasamughAto hoya che. bAkInAne utkRSTathI tiryaMca paMcendriyanA bhavamAM saMkhyAtI vAra janArane saMkhyAtA, asaMkhyAtI vAra janArane asaMkhyAtA ane ananta vAra janArane anantA hoya che. manuSyasUtramAM bhaviSyakALa saMbadhe mULathI A pramANe bhAvanA che--je narakabhavathI nIkaLI alpalobhakaSAyavALo manuSyabhava pAmI lobhasamuddhAtane prApta karyA sivAya mokSe jaze tene puraskRtaanAgata kALe lobhasamuddhAto hotA nathI, bAkInAne hoya che. jene che tene paNa jaghanyathI eka, be ke traNa hoya che ane te eka, be ke traNa vAra lobhasamuddhAtane prApta thai mokSa janArane jANavA. saMkhyAtAdino vicAra pUrvanI peThe samajavo. vALamaMtaratte nahI mayurabhArA' vantarapaNAmAM jema asurakumAro saMbadhe kahyuM tema kahevuM. eTale jema narayikane asurakumArapaNAmAM puraskRtabhaviSyakALa saMbadhe sUtra kahyuM tema vyantara viSe paNa kahevuM. tAtparya e che ke bhaviSyakALanA vicAramAM ema kahevuM-koine che ane koIne nathI. jene che tene kadAca saMkhyAtA, kadAca asaMkhyAtA ke anantA hoya che. parantu ekorikA-ekathI mAMDI ananta na kahevA. kAraNa ke vyantone paNa asurakumAranI peThe jaghanya sthitimAM paNa saMkhyAtA lobhasamuddhAto hoya che. "gositte' ityAdi. jyotiSkapaNAmAM atIta kALe anantA lobhasamudyAta thayelA che. kAraNa ke anantavAra jyotiSkapaNuM prApta kareluM che. bhaviSyamAM thavAnA lobhasamuddhAto koine hoya che ane koIne hotA nathI. e pUrvanI peThe jANavuM. jene hoya che temAM paNa koIne asaMkhyAtA ane koIne anantA hoya che, kadipaNa saMkhyAtA hotA nathI. kAraNa ke jyotiSThonuM jaghanyapade paNa asaMkhyAtA varasanuM AyuSya hovAthI jaghanyathI paNa asaMkhyAtA lobhasamuddhAto hoya che. jemake te jAtinA devone lobha ghaNo hoya che. e pramANe vaimAnikapaNAmA paNa bhaviSya samughAtanA vicAramAM kahevuM. ema nairayikane svasthAne ane parasthAne lobhasamududhAtano vicAra karyo, have asurakumAra saMbandha lobhasamughAtano vicAra karavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che-'messa ' ityAdi. eka eka asurakumArane nairayikapaNAmAM atIta kALe anantA lobha samuddhAto thayelA che. kAraNa ke anantavAra nairayikapaNuM prApta thayeluM che, bhaviSyakALe koIne hoya che ane koIne hotA nathI. temAM je asurakumAranA bhavathI nIkaLI narakamAM javAno nathI ane eka vAra gayo hoya to paNa lobhasamuddhAtane prApta thavAno nathI tene hoto nathI. je narakamAM jaze tene eka, be ke traNa ane utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anantA hoya che, temAM eka vAra narakamAM janArane ekAdi hoya che. kAraNa ke nairayikone iSTa vastunA saMyogano abhAva hovAthI prAyaH lobhasamuddhAtano asambhava che. mUlaTIkAmAM kahyuM che ke "rayAmAM tomasamudhAyA thovA jeva bhavanti, telimiTubro mAvAto simava' iti nairayikone lobhasamuddhAto thoDA ja hoya che, kAraNa ke teone ISTa dravyanA saMyogano abhAva hovAthI ekAdi lobhasamuddhAtano saMbhava che. saMkhyAtI vAra narakamAM janArane saMkhyAtA, asaMkhyAtI vAra narakamAM janArane asaMkhyAtA ane ananta vAra narakamAM janArane anantA hoya che. asurakumArane asurakumArapaNAmAM atIta kALe anantA spaSTa che. bhaviSyakALe koIne hoya che ane koIne hotA nathI. temAM je asurakumAranA bhavamAM tenA chellA bhAge vartato lobhasamuddhAtane prApta thavAno nathI tema tyAMthI nIkaLI pharIthI paNa asurakumArapaNuM pAmavAno nathI paNa turata athavA paraMparAe mokSe jaze tene hotA nathI. jene hoya che tene paNa jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI saMkhyAtA, asaMkhyAtA ane anantA hoya che. temAM ekAdi lobhasamuddhAto jenuM bAkInuM AyuSya kSINa thaeluM che evA asurakumArabhavane prApta thayelA ane 365 Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM kasAyasamugghAyavattavvayA pharIthI tyAM nahi utpanna thanArane jANavA. saMkhyAtAdino vicAra nairayikanI peThe jANavo. asurakumArane nAgakumArapaNAmAM atIta kALe lobhasamuddhAto pUrvanI peThe jANavA. bhaviSya kALe koIne hoya che ane koine hotA nathI. temAM je asurakumAranA bhavathI nIkaLI nAgakumAranA bhavane prApta thavAno nathI tene hotA nathI. bAkInAne hoya che. jene hoya che tene paNa kadAcit saMkhyAtA, kadAcit asaMkhyAtA ane kadAcit anantA hoya che. temAM ekavAra nAgakumAranA bhavane prApta thanArane saMkhyAtA hoya che. kAraNa ke devone jaghanya sthitimAM paNa saMkhyAtA lobhasamudughAto thAya che. asaMkhyAtI vAra prApta thanArane asaMkhyAtA ane anantIvAra prApta thanArane anantA hoya che. e pramANe yAvat svanitakumArapaNAmAM kahevuM. pRthivIkAyikapaNAmAM yAvat vaimAnikapaNAmAM jema narayikane kahyuM tema kahevuM. e pramANe asurakumAranI peThe nAgakumArAdine paNa yAvat svanitakumArane vaimAnikapaNAmAM kahevuM eTale vaimAnikapaNA viSe sUtra che tyAM sudhI kahevuM. te A pramANa- he bhagavana! eka eka svanitakumArane vaimAnikapaNAmAM keTalA lobhasamuddhAto atIta kALe thayelA che. ityAdi. "e" pramANe eka eka pRthivIkAyikane nairayikapaNAmA keTalA lobhasamudyAto atIta kALe hoya? ityAdi sUtra paNa pUrve kahelI bhAvanAne anusAra svayaM vicAravuM. e pramANe nairayikAdinA ekavacananA viSayabhUta krodhAdisamuddaghAtono pratyeka daMDakanA covIza evA covIza daMDaka sUtro vaDe vicAra karyo. - have nairayikAdinA bahuvacananA viSayabhUta teja samuddhAtono vicAra karavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che- 'rerALa aMte' ityAdi. he bhagavan! nairayikone nairayikapaNAmAM keTalA krodhasamudyAto atIta kALe thayelA che? bhagavAnuM kahe che- gautama! anantA thayelA che. kAraNa ke sarva jIvoe nairayikapaNuM anantavAra prApta kareluM che. keTalA bhaviSyamAM thavAnA che? he gautama! anantA thavAnA che. kAraNa ke prazna samaye vartatA nairayikomAMnA ghaNA nairayiko anantavAra nairayikapaNuM prApta karavAnA che. 'parva' ityAdi. e pramANe-narayika saMbandha sUtrapATha vaDe covIza evA covIza daMDakasUtro vaDe niraMtara yAvat vaimAnikane vaimAnikapaNAmAM kahevuM. eTale vaimAnikapaNA viSe sUtra che tyAM sudhI kahevuM. te A pramANe--he bhagavan! vaimAnikone vaimAnikapaNAmAM keTalA krodha muddaghAto atIta kALethayelA che? he gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSya kALa thavAnA che? he gautama!anantA thavAnA che. teno vicAra pUrvanI peThe karavo. jema krodhasamudyAto sarva jIvomAM svasthAne ane parasthAne atIta kALe ane bhaviSyakALa anantA kahelA che tema mAnAdisamuddaghAto paNa kahevA. te pramANe sUtrakAra kahe che-"evaM ityAdi. je pramANe krodhasamuddhAto kahyA te pramANe cAreya samuddhAto svasthAne ane parasthAne badheyathAvat lobhasamudyAta vaimAnikapaNAmAM kahyo che tyAM sudhI kahevA.te A pramANe--"he bhagavan! vaimAnikone vaimAnikapaNAmAM keTalA lobhasamudyAto atIta kALe thayelA che? he gautama! anantA thayelA che. keTalA bhaviSya kALe thavAnA che? he gautama! anannA thavAnA che?-ityAdi sugama che. e pramANe narayikAdinA bahuvacananA viSayabhUta krodhAdisamuddhAto paNa pratyeka daMDakanA covIza evA covIza daMDakasUtro vaDe vicAryA. 15ll706. etesi NaM bhaMte! jIvANaM kohasamugghAeNaM mANasamugghAeNaM mAyAsamugghAeNaM lobhasamugghAeNaM ya samohayANaM akasAyasamugghAeNaM samohayANaM asamohayANa ya kayare katarehiMto appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA? goyamA! savvatthovA jIvA akasAyasamugghAeNaMsamohayA, mANasamugghAeNaMsamohayA aNaMtaguNA,kohasamugghAraNaM samohayA visesAhiyA, mAyAsamugghAeNaM samohayA visesAhiyA, lobhasamugghAeNaM samohayA visesAhiyA, asamohayA sNkhejjgunnaa| etesiNaM bhaMte! NeraiyANaMkohasamugghAeNaMmANasamugghAeNaMmAyAsamugghAeNaMlobhasamugghAeNaM samohayANaM asamohayANa ya kayare katarehito appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA? goyamA! savvatthovA NeraiyA lobhasamugghAeNaM samohayA, mAyAsamugghAeNaM samohayA saMkhejjaguNA, mANasamugghAeNaM samohayA saMkhejjaguNA, kohasamugghAeNaM samohayA saMkhejjaguNA, asamohayA sNkhejjgunnaa| asurakumArANaM pucchaa| goyamA! savvatthovA asurakumArA kohasamugghAeNaM samohayA, mANasamugghAeNaM samohayA saMkhejjaguNA, 366 Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM kasAyasamugghAyavattavvayA zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 mAyAsamugghAeNaM samohayA saMkhejjaguNA, lobhasamugghAeNaM samohayA saMkhejjaguNA, asamohayA saMkhejjaguNA, evaM savvadevA jAva vemaanniyaa| puDhavikkAiyANaM pucchaa| goyamA! savvatthovA puDhavikkAiyA mANasamugghAraNaM samohayA, kohasamugghAeNaM samohayA visesAhiyA, mAyAsamugghAeNaM samohayA visesAhiyA, lobhasamugghAeNaM samohayA visesAhiyA, asamohayA sNkhejjgunnaa| evaM jAva paMciMdiyatirikkhajoNiyA, maNussA jahA jIvA, NavaraM mANasamugghAeNaM samohayA asaMkhejjaguNA ||suu0-16||707|| (mU0) he bhagavan! e krodhasamudyAtavALA, mAnasamudyAtavALA, mAyAsamudyAtavALA ane lobhasamudyAtavALA, akaSAyasamudyAtavALA ane samudyAta rahita jIvomAM koNa konAthI alya, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? he gautama! sauthI thoDA jIvo akaSAyasamudyAtavALA che, tethI mAnasamudyAtavALA anantaguNA che, tethI krodhasamudyAtavALA vizeSAdhika che, tethI mAyAsamughAtavALA vizeSAdhika che, tethI lobhasamudyAtavALA vizeSAdhika che, tethI samudyAta rahita saMkhyAtagaNAche. he bhagavan! e krodhasamudyAtavALA, mAnasamughAtavALA, mAyAsamuddaghAtavALA, lobhasamudraghAtavALA ane samaghAta rahita nairayikomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? he gautama! sauthI thoDA narayiko lobhasamudyAtavALA che, tethI mAyAsamudyAtavALA saMkhyAtaguNA che, tethI mAnasamudyAtavALA saMkhyAtaguNA che, tethI krodhasamudyAtavALA saMkhyAtaguNA che, ane tethI samudyAta rahita saMkhyAtaguNA che. asurakumAro saMbandha pRcchA. he gautama!sauthI thoDA asurakumArokrodhasamudyAtavALA che, tethI mAnasamudyAtavALA saMkhyAtaguNA che, tethI mAyAsamudyAtavALA saMkhyAtaguNA che, tethI lobhasamudyAtavALA saMkhyAtaguNA che ane samughAtarahita tethI saMkhyAtaguNA che. e sarva devo thAvat vaimAniko jANavA. pRthivIkAyiko saMbadhe pRcchA. he gautama! sauthI thoDA pRthivIkAyiko mAnasamudyatavALA che, tethI krodhasamuddaghAtavALA vizeSAdhika che, tethI mAyAsamudyAtavALA vizeSAdhika che, tethI lobhasamudyAtavALA vizeSAdhika che, ane tethI samudyAtarahita saMkhyAtaguNA che. e pramANe yAvat paMcendriya tiryaMco jANavA. manuSyo jIvonI jema jANavA. parantu mAnasamughAtavALA asaMkhyAtaguNA kahevA. 7/16/l707ll (TIva) have krodhAdi samudyAtavALA, te sivAya bIjA akaSAyasamudyAtavALA ane samudyAta rahita jIvonuM alpabadutva kahevAnI icchAvALA sUtrakAra prathama sAmAnyapaNe jIva saMbadhe alpabadutva kahe che 'si ' ityAdi. he bhagavan! krodhasamudyAtavALA, mAnasamuddhAtavALA, mAyAsamuddhAtavALA ane lobhasamudyAtavALA, akaSAya-kaSAya sivAyanA bAkInA samudyAtavALA ane samudraghAtarahita jIvomAM tare vAregonyA vadavo vA' koNa konAthI alpa, bahu ' tunyA?' 'arthava vipavivipariNAma:' arthanA vazathI vibhakti badalAya che-e nyAyane anusarI paMcamI vibhaktinA sthAne trIjI vibhaktino vipariNAma thavAthI konA tulya che e artha thAya che, ane konAthI vizeSAdhika che? ema gautame puchyuM, eTale bhagavAna kahe che - gautama! sauthI thoDA jIvo akaSAyasamudyAta vaDe-kapAya sivAya bAkInA vedanAdi cha samuddAta vaDe samudyAtavALA hoya che. kaSAya sivAyanA bIjA samuddaghAta vaDe samuddhAtavALA kvacit -koika kALe hoya che. ane te utkRSTa pade paNa kaSAyasamudyAtavALAnI apekSAe anantamAM bhAga hoya che, tethI thoDA che. tethI mAnasamuddaghAtavALA anantaguNA che. kAraNa ke ananta vanaspati jIvo pUrva bhavanA saMbadhathI mAnasamuddhAtamAM vartatA hoya che. tethI krodhasamudyAtavALA vizeSAdhika che. kAraNa ke mAnInI apekSAe krodhI ghaNA hoya che. tethI mAyAsamudyAtavALA vizeSAdhika che. kAraNa ke krodhInI apekSAe mAyAvI ghaNA che. tethI lobhasamuddaghAtavALA vizeSAdhika che. kAraNa ke mAyAvI karatAM lobhavALA ghaNA che. tethI koI paNa samughAta vaDe rahita saMkhyAtaguNA che. kAraNa ke cAreya gati paikI pratyekamAM samuddadyAtavALA karatAM samuddhAtarahita hamezAM saMkhyAtaguNA hoya che. siddho ekendriyanI apekSAe anattama bhAge che mATe te samudaghAtarahita hovA chatAM paNa tenI vivakSA karI nathI. eja alpabadutvano 367 Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM chAumatthiyasamugdhAya parUvaNaM covIza daMDakanA kramathI vicAra kare che-prasi ' ityAdi sutra sugama che. paranta sauthI thoDA nairayiko lobhasamudraghAtavALA che. kAraNa ke narayikone iSTa vastunA saMyogano abhAva hovAthI prAya: lobhasamudyAta hoto nathI. je koikane hoya che teo thoDAka hoya che. mATe bAkInA samuddaghAtavALAnI apekSAe sauthI thoDA che. asurakumAra saMbadhe alpabadutvanA vicAramAM sauthI thoDA krodhasamughAtavALA che. kAraNa ke devo bahulobhavALA hoya che ane mAnAdivALA thoDA hoya che, tethI paNa krodhavALA thoDA hoya che mATe zeSasamudyAtavALAnI apekSAe sauthI thoDA che. pUrva savvavA nAva mALiyA' "e pramANe sarvadevo yAvata vaimAniko jANavA' eTale asurakumAra saMbandha alpabadutvanA prakAra vaDe nAgakumArAdi badhA devo vaimAniko sudhI kahevA. pRthivIkAyikanA vicAramAM sAmAnyapaNe jIvapadane viSe bhAvanA karI tema karavI. kAraNa ke tenuM samAnapaNuM che. "parva gAva' ityAdi. e pramANepRthivIkAyika saMbandha kahelA prakAra vaDeyAvat tiryaMca paMcendriyo kahevA manuSyo jIvonI peThe kahevA parantuakaSAyasamuddaghAtavALAnI apekSAe mAnasamughAtavALA asaMkhyAtaguNA kahevA. ll16/707ll || chADamenziyaramughAya pavaM || kati NaM bhaMte! chAumatthiyA samugghAyA pannattA? goyamA! cha chAumatthiyA samugghAyA pannattA, taM jahAvedaNAsamugghAe, kasAyasamugghAe, mAraNaMtiyasamugghAe, veuvviyasamugghAe, teyagasamugghAe, aahaargsmugghaae| NeraiyANaM bhaMte! kati chAumatthiyA samugghAyA pannattA? goyamA! cattAri chAumatthiyA samugghAyA pannattA, taMjahAvedaNAsamugghAe, kasAyasamugghAe, mAraNaMtiyasamugghAe, veubviysmugghaae| asurakumArANaM pucchaa| goyamA! paMca chAumatthiyA samugghAryA pannattA,taMjahA-vedaNAsamugghAe,kasAyasamugghAe, mAraNaMtiyasamugghAe,veuvviyasamugghAe, teygsmugghaae| egidiya-vigaliMdiyANaM pucchaa| goyamA! tiNNi chAumatthiyA samugghAyA pannattA, taM jahAvedaNAsamugghAe, kasAyasamugghAe, mAraNaMtiyasamugghAe, NavaraM vAukkAiyANaM cattAri samugghAyA pannattA, taMjahAvedaNAsamugghAe, kasAyasamugghAe, mAraNaMtiyasamugghAe, veubviysmugghaae| paMceMdiyatirikkhajoNiyANaM pucchaa| goyamA! paMca samugghAyA pnnnnaattaa| taMjahA-vedaNAsamugghAe,kasAyasamugghAe, mAraNaMtiyasamugghAe, veuvviyasamugghAe teygsmugghaae| maNUsANaM bhaMte kati chAumatthiyA samugghAyA pannattA? goyamA! cha chAumatthiyA samugghAyA pannattA, taM jahA-vedaNAsamugghAe, kasAyasamugghAe, mAraNaMtiyasamugghAe, veuvviyasamugghAe, teyagasamugghAe, bAhAra samudhAnU0-27708 (mULa) he bhagavan! keTalA chAbasthika samuddhAto kahyA che? he gautama! cha chAbasthika samudhAto kahyA che. te A pramANe-1 vedanA, 2 kaSAya, 3 mAraNAntika, 4 vaikriya, pa taijasa ane 6 AhArakasamudyata he bhagavan! narayikone keTalA chAghasthika samughAto kahyA che? he gautama! cAra chAghasthika samudyAto kahyA che. te A pramANe-vedanA, kaSAya, mAraNAntika ane vaikriyasamudyAta. asurakumAra saMbadhe pRcchA. he gautama! pAMca chAghasthika samuddaghAto kahyA che. te A pramANe 1 vedanA, 2 kaSAya, 3 mAraNAntika, 4 vaikriya, ane 5 tejasasamaghAta. ekendriyo ane vikalendriyo saMbadhe pucchA. he gautama! teone traNa chApasthika samaghAto kahyA che. te A pramANe--1 vedanA, 2 kaSAya, 3 mAraNAntika samudyAta. parantu vAyukAyikone cAra samudyAto kahyA che. te A pramANe-1vedanA, 2 kaSAya, 3 mAraNAntika, ane 4 vaikriyasamudyAta. paMcendriya tiryaMco saMbadhe pRcchA. he gautama!teone pAMca chApasthika samughAto kahyA che. te A pramANe1 vedanA, 2 kaSAya, 3 mAraNAntika, 4 vaikriya, pa tejasa samudyAta. manuSyone keTalA chAbasthika samudyAto kahyA che? he gautama! cha chAghasthika samudyAto kahyA che. te A pramANe-1 vedanA, 2 kaSAya, 3 mAraNAntika, 4 vaikriya, pataMjasa ane 6 AhAraka samudyAta. /17ll708ll 368 Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM veyaNAsamugghAyasamohayajIvAINaM ogAhaphAsAi parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 (TI) have chAbasthika keTalA samuddhAto kahyA che enuM nirupaNa karavA mATe sUtrakAra kahe che_#$ M aMte!' ityAdi sugama che. kone keTalA chA5sthika samudhdhAto hoya che-e covIza daMDakanA kramavaDe nirupaNa kare che-"raphayA' ityAdi. narayikone prathamanA cAra vedanAdi samuddhAto hoya che. kAraNa ke teone taijasalabdhi ane AhAraka labdhinA abhAvathI taijasa samudyAta ane AhArakasamudyatano asaMbhava che. asurakumArAdi badhAya devone AhAraka samudyAta sivAya bAkInA pAMca samuddhAto hoya che. kAraNa ke teone taijasalabdhi hovAthI taijasa samughAtano paNa saMbhava che. parantu je AhAraka samudyAta che te tene saMbhavato nathI, kAraNa ke cauda pUrvanA jJAnanA abhAvathI ane bhavarUpa hetuthI teone AhAraka labdhino abhAva che. vAyukAya sivAya ekendriya ane vikasendriyone prathamanA vedanA, kaSAya ane maraNarUpa traNa samuddaghAto hoya che. kAraNa ke teone vaikriye, AhAraka ane tejolambino abhAva hovAthI te saMbandha samudyAtono asaMbhava che. vAyukAyikone pUrvanA traNa samudyAto ane vaikriyasahita cAra samughAto hoya che. kAraNa ke teomAM bAdara paryAptane vaikriya labdhino saMbhava hovAthI vaikriya samuddaghAtano paNa saMbhava che. paMcendriya tiryaMcone AhAraka samudyAta sivAyanA bAkInA pAMca chAbasthika samuddhAto che. je AhAraka samudyAta che te teone saMbhavato nathI, kAraNa ke cauda pUrvanA jJAnano abhAva hovAthI teone AhAraka labdhino asaMbhava che. manuSyone cha e samuddhAto hoya che. kAraNa ke manuSyamAM sarvabhAvano saMbhava che e pramANa jeone jeTalA chAghasthika samudyAto che teone teTalA kahyA. I/17l708l || veyaNAsamugghAyasamohayajIvAINaM ogAhaphAsAi parUvaNaM / / jIve NaM bhaMte! vedaNAsamugghAeNaM samohae, samohaNittA je poggale Nicchubhati, tehi NaM bhaMte! poggalehiM kevatie khete aphuNNe, kevatie khette phuDe? goyamA! sarIrapamANamette vikkhaMbha-bAhalleNaM NiyamA chaddisiM evaie khette aphuNNe, evaie khette phudde| se NaM bhaMte! khitte kevatikAlassa aphuNNe, kevatikAlassa phuDe? goyamA! . egasamaieNa vA dusamaieNa tisamaieNa vA viggaheNaM evatikAlassa aphuNNe, evaikAlassa phudde| te NaM bhaMte! : poggale kevatikAlassa Nicchubhati? goyamA!jahaNNeNaM aMtomuhattassa, ukkoseNa vi aMtomuhattassAte NaM bhaMte! poggalA NicchUDhA samANA jAI tattha pANAI bhUyAI jIvAI sattAI abhihaNaMti vatteMti leseMti saMghAeMti saMgharTeti pariyAti kilAmeMti kilAti] uddaveMti, tehiMto NaM bhaMte! se jIve katikirie? goyamA! siya tikirie, siya caukirie, siya pNckirie| te NaM bhaMte! jIvA tAo jIvAo atikiriyA? goyamA! siya tikiriyA, siya caukiriyA,siya pNckiriyaa|sennN bhaMte! jIve te ya jIvA aNNesiM jIvANaM paraMparAghAeNaM katikiriyA? goyamA! tiviDiyA vi raviriyA vi paMjhiriyA vi TU0-18701| (mU0) he bhagavan! vedanA samuddAta vaDe samavahata-samudyAtavALo jIva vedanA samughAta karIne je yugalone bahAra kADhe che, te pudgalo vaDe keTaluM kSetra ApUrNa-vyApta hoya? keTaluM kSetra spaSTa-sparzeluM hoya? he gautama! avazya cha dizAmAM vistAra ane jADAimAM zarIra pramANa mAtra kSetra che, eTaluM kSetra vyApta hoya, eTaluM kSetra sparzeluM hoya. he bhagavan! te kSetra keTalA kALe pUrNa--vyApta hoya? keTalA kALe sparzeluM hoya?he gautama! eka samayanI, be samayanI ke traNa samayanI vigrahagati vaDe jeTaluM kSetra vyApta thAya teTaluM kSetra eTalA kALe vyApta hoya, eTalA kALe sparzeluM hoya. he bhagavan! te pudgalo keTalA kALe bahAra kADhe?he gautama!jaghanyathI attamuhUrta ane utkRSTathI paNa attamuhUrte bahAra kADhe. he bhagavan!bahAra kADhelA te pudgalo hoya te tyAM rahelA je prANo, bhUto, jIvo ane sattvone haNe, vartayanti-pherave, kAMika sparza kare, ekaThA kare, vizeSa ekaThA kare, paritApa-pIDA utpanna kare, klAntamUrzita kare ane jIvitathI rahita kare, te jIvone AzrayI te pudgalothI vedanA samuddaghAtavALo te jIva keTalI kriyAvALo hoya? he gautama! kadAca traNa kiyAvALo hoya, kadAca cAra kiyAvALo hoya ane kadAca pAMca kiyAvALo hoya. he bhagavan! te jIvo vedanA samudyAtavALA te jIvane AzrayI keTalA - 369 Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM veyaNAsamugghAyasamohayajIvAINaM ogAhaphAsAi parUvaNaM kriyAvALA hoya? he gautama! kadAca traNa kriyAvALA, kadAca cArakriyAvALA ane kadAca pAMcakriyAvALA hoya. he bhagavan! te jIva ane te jIvo anya jIvonA paraMparAe AghAta vaDe keTalI kriyAvALA hoya? he gautama! traNakriyAvALA paNa hoya, cArakriyAvALA paNa hoya ane pAMcakriyAvALA paNa hoya. 18709 (TI0) have je samuddAtamAM vartato jIva jeTalA kSetrane samuddAtanA vazathI te te pudgalo vaDe vyApta ka2e tenuM nirupaNa kare cha--'nIve N maMte!' ityAdi. he bhagavan! 'naM'vAkyalaMkAramAM vaparAya che, jIva vedanA samuddAta vaDe samavahata-samuddAtavALo thAya che, eTale vedanAsamuddAta kare che, samuddAta karIne potAnA zarIramAM rahelA je vedanAyogya pudgalone 'niSThuma'-nikSipatibahAra kADhe che-AtmAthI judA kare che, te pudgalo vaDe keTaluM kSetra ApUrNavyApta hoya? te vyAptapaNuM vacce keTalAeka AkAzapradezano sparza na hoya to paNa vyavyahArathI kahevAya. te mATe kahe che -'yit kSetra spaSTa'keTaluM kSetra sparzeluM hoya? eTale dareka AkAzapradezane vyApta karavA vaDe sparzeluM hoya? e pramANe gautame prazna karyo eTale bhagavAna kahe che--'sarIra' ityAdi. 'niyamAtA-avazya 'IndrisiM' cha dizAo ApUrNa-vyApta thAya ane teno sparza thAya tema vikhuMbha-vistArathI ane bAhalya- piMDathI-jADAithI za2I2pramANa mAtra kSetra, eTale jeTalo potAnA zarIrano vistAra ane jADAi hoya teTaluM kSetra ApUrNa-vyAsa thayeluM ane sparzeluM hoya che. tene nigamana dvArA kahe che--'varUNa zvette maLe, vaNa lette puchhe' iti. eTaluM kSetra ApUrNavyApta thayeluM hoya ane eTaluM kSetra sparzeluM hoya. ahIM vedanAsamuddAta adhika vedanAthI thAya che ane adhika vedanA lokanA niSkuTa-gavAkSa jevA prAnta bhAgamAM jIvone hotI nathI. kAraNa ke teo upadravarahita sthAnamAM rahe che. parantu trasanADInI aMda2 adhika vedanA hoya che. kAraNa ke tyAM anya nimitte vedanAnI udIraNAno saMbhava che, ane tyAM cha dizAno paNa saMbhava che. mATe 'avazya cha dizAe' ema kahyuM che. jo ema na hota to 'siya tiviAi, siya, vaDavisiM kSiya paMpatisiM'-kadAca traNa dizA, kadAca cAradizA ane kadAca pAMca dizAe vyApta thAya-ityAdi kahyuM hota. have potAnA zarIra pramANa jeno vistAra ane jADAi che evuM kSetra [te pudgalo vaDe] vyApta thayeluM ane sparzeluM vigrahagatimAM jIvanI gatine AzrayI keTale dura sudhI hoya ane keTalA kALa sudhI hoya enuM nirupaNa karavA mATe kahe che--'se khaM aMte'! ityAdi. ahIM 'se' hamaNAM jenuM pramANa kahyuM che te kSetra, napuMsaka hovA chatAM prAkRta hovAthI puMliga thayo che. te kSetra he bhagavan!'var vhAlakSa'prAkRta hovAthI trIjI vibhaktinA arthamAM chaThThI vibhakti che. eTale keTalA kALe vyApta thAya ane keTalA kALe sparzeluM hoya? tAtparya e che ke potAnA za2I2pramANa jeno vistAra ane jADAi che evuM kSetra vigrahagatimAM jIvanI gatine AzrayI niraMtara bhareluM ane sparzeluM keTalA kALasudhI hoya? bhagavAna kahe che--nhe gautama! eka samayanI, be samayanI ane traNa samayanI vigrahagati vaDe ApUrNa-bhareluM ane sparzeluM hoya. tAtparya e che ke eka samaya, be samaya, ane traNa samayanI vigrahagati vaDe jeTaluM kSetra vyApta thAya eTale dura sudhI vistAra ane jADAimAM potAnA zarI2 pramANa kSetra vedanA utpanna karavAne yogya pudgalo vaDe ApUrNa-bhareluM jIvanI gatine AzrayI prApta thAya che. tethI e saMbandhu utkRSTathI traNa samayanA vigraha vaDe jeTaluM kSetra vyApta karAya eTaluM kSetra AtmAthI judA thayelA vedanA utpanna karavAne yogya pudgalo vaDe ApUrNa-bhareluM hoya che. ahIM cAra samayanI ane pAMca samayanI vigrahagati saMbhave che, to paNa vedanA samuddAta prAyaH bIjAe utpanna karelI vedanA vaDe thAya che, ane bIjAe utpanna karelI vedanA trasanADImAM jIvane hoya che paNa tenI bahAra rahelAne hotI nathI. trasanADImAM rahelAne vigrahagati utkRSTathI paNa traNa samayanI hoya che mATe utkRSTathI paNa 'traNa samayanI vigrahagati vaDe' ema kahyuM che. parantu cA2 samayanI ane pAMca samayanI kahI nathI. upasaMhAra vAkya kahe che--'vadyAlakSa ane, vaDyAtassa De'-eTalA kALe ApUrNabhareluM ane eTalA kALe sparzeluM hoya che.' eTalA vaDe te kSetra utkRSTathI paNa traNa samayapramANa kALa vaDe bhareluM ane eTalA kALavaDe sparzeluM hoya che. tAtparya e che ke vigrahagatimAM utkRSTathI traNa samaya sudhI ane traNa samovaDe jeTaluM kSetra vyApta karAya eTalI sImAne vyApIne vistAra ane jADAimAM potAnA zarIra pramANa kSetra vedanA utpanna karavAne yogya pudgalo vaDe bhareluM ane sparzeluM 37.0 Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM veyaNAsamugghAyasamohayajIvAINaM ogAhaphAsAi parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 jIvanI gatine AzrayI vyApta thAya che. athavA jevaphAta' ahIM chaThThI vibhaktinI ja vyAkhyA karavI. tethI potAnA zarIra pramANa jeno vistAra ane jADAI che evuM kSetravedanA utpanna karavAne yogya pudgalo vaDe vyAsa ane bhareluM jIvanI vigrahagatine AzrayI keTalA kALa saMbandha hoya che-eTale keTalA kALa sudhI prApta thAya? bhagavAnuM kahe che-eka samaya, be samaya ane traNa samayanI vigrahagativaDe bhareluM ane sparzeluM namyate' lAbhe che e vAkyano adhyAhAra karavo. tethI eTalA vaDe utkRSTathI traNa samaya pramANa kALa saMbadhe eTale traNa samaya paryanta upara kahelA pramANavALuM kSetra vedanA utpanna karavAne yogya pudgalo vaDe ApUrNa-bhareluM ane eTalA kALa sudhI sparza karAyeluM che. have jeTalA kALa sudhI vedanA utpanna karavAne yogya pagalone bahAra kADhe teTalA kALanuM pramANa batAvavA mATe sUtrakAra kahe che-tene aMte'! ityAdi. "he bhadanta'!-parama kalyANanA yogavALA, athavA parama sukhanA yogavALA he bhagavan! te vedanA utpanna karavAne yogya pudgalone keTalA kALa sudhI bahAra kADhe che? keTalA kALa sudhI vedanA utpanna karavA yogya pudgalone vistAra che? bhagavAna kahe che-jaghanyathI antarmuhUrtakAla sudhI ane utkRSTathI paNa attamuhUrta sudhI bahAra kADhe che. paraMtu utkRSTathI kaMIka moTA antarmuhUrtakALa sudhI vistAra che ema samajavuM. tAtparya e che ke je pulo jaghanyathI ane utkRSTathI antarmuhUrta sudhI vedanA utpanna karavAne samartha che te pudgalone te te prakAre vedanAthI pIDita thayelo jIva potAnA zarIramAM rahelAM potAnA zarIrathI bahAra AtmapradezothI judA kare che, vistAra che. jema atyaMta dAhajavarathI pIDita thayelo sUkSma pudgalone bahAra kADhe che. A pratyakSa siddha che. te mAM aMte'! ityAdi. he bhagavan!bahAra vistArelA zarIranI sAthe saMbandha rahita te pudgalo'gADuM tatya'prAkRta hovAthI paMliga chatAM paNa napuMsaka ligamAM vaparAyela che. je tyAM vedanAsamudyAtavALA puruSanA saMbaMdhavALA kSetramAM rahelA beindriya, teIndriya ane caurindriya saMkha, kIDI, mAkhI vagere prANone, bhUta-vanaspatione. jIva-garoLI sApa vagere paMcendriyone, sattvabAkInA pRthivIkAyAdine 'barnAnti' sAmA AvatAM haNe che. vartatti'-pherave che-goLa pherave, saizakti'--kaMika sparza kare che, "saMbhAtatti'-paraspara ekaThA kare che. "saMkRtti'-vizeSataH saMghAtarUpe jaththArUpe kare che. paritApayanti-pIDA kare che. " vartama-kalAnta-mUrSita kare che. A drAvatti-jIvitathI judA kare che, te prANAdine AzrayI te pulothI he bhagavan! te vedanAsamughAtane prApta thayelo jIva keTalI kriyAvALo kahyo che? bhagavAna kahe che-siya tiviriNa' ityAdi sAt zabda kathaMcita vAcI che. kathaMciTU-kyAreka koIka jIvane AzrayI traNa kriyAvALo hoya. tAtparya e che ke jyAre koI jIvone sarvathA paritApa ke jIvitathI jUdAna kare tyAre sarvathA traNa kriyAvALA ja hoya che. jyAre koIne paritApa-pIDA Ape ke maraNa pamADe tyAre paNa jeone AbAdhA-pIDA karato nathI tenI apekSAe traNa kriyAvALo ja hoya. siya viiraNa' kadAcit cAra kriyAvALo hoya' eTale koine pIDA kare tyAre tenI apekSAe cAra kriyAvALo hoya, ane koine jIvita rahita kare tyAre tenI apekSAe pAMca kriyAvALo hoya. have teja prastuta vedanAsamudyAtavALA jIvane AzrayI te vedanAsamudyAtane prApta thayelA puruSa vaDe sparza karAyelA jIvonI kriyAonuM nirUpaNa kare che... tene aMte'! ityAdi. he bhagavan! te vedanAsamuddhAtane prApta thayela puruSanA pudgalo vaDe sparza karAyelA jIvo 'tAmo nIvALo' vedanAsamuddhAtavALA jIvathI, ahIM gamyamAna pratyayanta kriyAnA karma ane adhikaraNamAM paMcamI thAya che, tethI ahIM paMcamI vibhakti thayelI che. teno A artha che-te vedanA samudyAtavALA jIvane AzrayI karelI kriyAvALA kahyA che? bhagavAnuM kahe che-hegautama! kadAcit traNakriyAvALA hoya eTale jyAre teo vedanAsamudyAtavALAne kAMI paNa pIDA utpanna karavAne samarthana thAya tyAre traNa kriyAvALA hoya.jyAre tene pIDA kare tyAre kadAcita cArakriyAvALA hoya. kAraNa ke zarIravaDe sparza karAyelA vIchIM vagere pIDA karatA dekhAya che. jyAre tene jIvitathI paNa rahita kare tyAre teo kadAcit pAMcakriyAvALA hoya, zarIra vaDe sparza karAtA sapadi jIvitathI rahita karatA dekhAya che e pratyakSa siddha che. have te vedanAsamudyAtavALA jIva vaDe hiMsA karAtA jIvothI bIjA jIvonI hiMsA karAya ane te bIjA jIvo vaDe hiMsA 371 Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM mAraNAMtiyasamugghAyasamohayajIvAINaM ogAhaphAsAi parUvaNaM karAtA vedanAsaghAtavALA jIva vaDe jeonI hiMsA karAya che te jIvone AzrayI te vedanA samudyAtavALA jIvanI ane te samuddaghAtane prApta thayela jIvanA pudgalavaDe sparza karAyelA jIvonI kriyAonuM nirupaNa karavA mATe kahe che-'se maMta! nIve te ya nIvA' ityAdi. he bhagavan! 'te' te prastuta vedanAsamuddhAtane prApta thayelo jIva ane vedanAsamudyAtavALA jIvanA pudgalo vaDe sparza karAyelA jIvo anya jIvonA upara batAvela prakAre paraMparAghAta vaDe keTalI kriyAvALA kahyA che? bhagavAn kahe che-he gautama! kadAca traNa kriyAvALA hoya-ityAdino pUrvanI peThe vicAra karavo. /18709 Neraie NaM bhaMte! vedaNAsamugghAeNaM samohae, evaM jaheva jIve, NavaraM NeraiyAbhilAvo, evaM NiravasesaM jAva vemaannie| evaM kasAyasamugghAevi bhaanniyvvo| || mAraNAMtiyasamugghAyasamohayajIvAINaM ogAhaphAsAi parUvaNaM || jIveNaM bhaMte! mAraNaMtiyasamugghAeNaM samohae,samohaNittAje poggale Nicchubhati tehi NaM bhaMte! poggalehiM kevatie khette apphuNNe, kevatie khette phuDe? goyamA! sarIrappamANamette vikkhaMbha-bAhalleNaM, AyAmeNaM jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejjatibhAgaM ukkoseNaM asaMkhenjAI joyaNAI egadisiM evaie khette aphuNNe, evatie khette phudde| se NaM bhaMte! khette kevatikAlassa aphUNNe kevatikAlassa phuDe? goyamA! egasamaieNa vA dusamaieNa vA tisamaieNa vA causamaieNa vA viggaheNaM evatikAlassa aphuNNe, evatikAlassa phuDe, sesaM taM ceva jAva paMcakiriyA [vi]| evaM gairaie vi, NavaraM AyAmeNaM jahaNNeNaM sAtiregaM joyaNasahassaM, ukkoseNaM asaMkhejjAI joaNAI egadisiM evatie khette aphuNNe, evatie khette phUDe, viggaheNaM egasamaieNa vA dusamaieNa vA tisamaieNa vA, NavaraMcausamaieNaNa bhaNNati,sesaMtaMceva jAva paMcakiriyA vi| asurakumArassajahA jIvapae, NavaraM viggaho tisamaio jahA Neraiyassa,sesaMtaMcevajahA asurakumAre, evaMjAva vemANie, NavaraM egidiye jahA jIve NiravasesaM ||suu0-19||710|| (mULa) he bhagavan! vedanAsamudyAta vaDe samudyAtavALo nerayika-ItyAdi jema jIva saMbandha kahyuM che tema kahevuM. parantu narayika saMbandha pATha kahevo. e pramANe badhuM vaimAnika sudhI kahevuM. ema kaSAyasamudyAta saMbandha paNa kahevuM. . he bhagavan! jIva mAraNAntika samughAta kare che ane samudyAta karIne je pudgalone bahAra kADhe che, he bhagavan! te pudgalo vaDe keTaluM kSetra ApUrNa--vyApta hoya? keTaluM kSetra sparzeluM hoya? he gautama!vistAra ane jADAimAM zarIrapramANa tathA laMbAimAM jaghanyathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgapramANa ane utkRSTathI eka dIzAmAM asaMkhyAtA yojana sudhI eTaluM kSetra vyApta hoya, eTaluM kSetra sparzeluM hoya. he bhagavan!te kSetra keTalA kALe vyApta hoya, keTalA kALe sparzeluM hoya? he gautama! eka samayanI, be samayanI, traNasamayanI ane cAra samayanI vigrahagati vaDe jeTaluM kSetra vyApta thAya teTaluM eTalA kALe vyApta hoya, eTalA kALe sparzeluM hoya. bAkI badhuM yAvat pAMca kiyAvALA hoya tyAM sudhI temaja jANavuM. e pramANe nairayika paNa jANavo. parantu laMbAImAM jaghanyathI kAMIka adhika hajAra yojana ane utkRSTathI asaMkhyAtA yojana sudhI eka dizAmAM eTaluM kSetra vyApta hoya, eTaluM kSetra sparzeluM hoya. ane te ekasamayanI, be samayanI ane traNa samayanI vigrahagati vaDe kahevuM. parantu cAra samayanI vigrahagati vaDena kahevuM. bAkI badhuM yAvat pAMca kriyAvALA paNa hoya tyAM sudhI temaja jANavuM, asurakumArane jema jIvapadamAM kahyuM che tema kahevuM. paranta narayikanI peThe vigrahagati traNa samayanI jANavI. bAkI badhuM nAgakumArAdine jema asurakumAra saMbandha kahyuM tema kahevuM. e pramANe vaimAnika sudhI jANavuM. parantu 'ekendriyane jIvanI peThe badhuM kahevuM. I/1971 (TI) eja vedanAsamughAtano upara kahelA prakAra vaDe covIza daMDakamAM vicAra karatA sUtrakAra kahechanerA mAM aMte'! ityAdi. 372 Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM mAraNAMtiyasamugghAyasamohayajIvAINaM ogAhaphAsAi parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 e pramANe upara kahelA prakAra vaDe jema pUrve sAmAnyapaNe jIvono vedanAsamuddhAtane AzrayI vicAra karyo tema nairayikano paNa karavo. parantu jIvanA pAThane sthAne nairayikano pATha uccAravo. jemake "he bhagavan! vedanAsamuddaghAta vaDe samughAtane prApta thayelo narayika samuThThAta karIne je pudgalone bahAra kADhe che, AtmAthI judA kare che-ityAdi.badhuM e pramANe vaimAnika sudhI kahevuM. eTale nirayikane kahelA prakAra vaDe bAkInA paNa sthAnomAM potapotAnA daMDakanA pAThapUrvaka badhuM vaimAniko sudhI eTale vaimAnikanA pATha sudhI kahevuM. ema vedanAsamuddAta kahyo. have samAna vaktavyatA hovAthI kaSAyasamudyatane atideza-samAnapaNe kahevAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che_*vaM sAyamanuSAno vi mALiyaLyo' ema kaSAyasamudraghAta paNa kahevo. eTale vedanAsamughAta saMbandha prakAra vaDe sAmAnyapaNe jIvapadamAM ane covIza daMDakanA anukramathI kaSAyasamuddaghAta paNa kahevo. te A pramANa--he bhagava? kaSAyasamudhAtane prApta thayelo jIva kaSAyasamuddaghAta karIne je pudgalo bahAra kADhe che" eTale zarIramAM rahelA je pudgalo kaSAyasamuddaghAta vaDe utpanna thayela prayatna vizeSathI potAnA zarIrathI bahAra AtmapradezothI paNa judA kare che, "he bhagavan!te pudgalo vaDe keTaluM kSetra ApUrNa-vyApta hoya ane keTaluM kSetra sparzeluM hoya?hegautama! avazya cha dizAmAM vistAra ane jADAi vaDe zarIrapramANa kSetra che, eTaluM vyApta hoya, eTaluM kSetra sparzeluM hoya. prathama kaSAyasamudyAta trasajIvone thAya che. kAraNa ke teone ja atyaMta tIvra adhyavasAyano saMbhava che. ekendriyone to pUrva bhavanA saMbandhathI kaSAyasamudyAta hoya che. trasa jIvo trasanADImAM hoya che paNa tenI bahAra hotA nathI, ane trasanADImAM rahelA potAnA zarIra pramANa jeno vistAra ane jADAi che evA kSetrane AtmAthI judA paDelA pudgalo vaDe lokAnta niSphaTa rahita hovAthI cha e dizAmAM vyApta kare che, sparze che te avazya ghaTe che. mATe niyama chaNi' avazya cha dizAmAM ema kahyuM che. 'teTaluM kSetra ApUrNa-vyApta thayeluM eTaluM kSetra sparzeluM che.' ityAdi badhuM samAna che. have maraNasamudyAta saMbandha kahevAnI icchAvALA sUtrakAra kahe cha- nIve aMte! mAratiya samudhA' ityAdi pUrvavat jANavuM, mAraNAntika samuddaghAtane prApta thayelo koi jIva mAraNAntika samudughAta karI taijasAdizarIranA antargata je pudgalone niDDamaDDa-bahAra kADhe che, AtmapradezothI judA kare che, te pudgalo vaDe he bhagavan!keTaluM kSetravyApta hoya?bhagavAnuM kahe che-he gautama! vistAra ane jADAimAM potAnA zarIra pramANa tathA laMbAimAM jaghanyathI potAnA zarIra karatAM adhika aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa kSetra hoya, jyAre teTalA mAtra kSetramAM utpanna thAya tyAre jANavuM ane utkRSTathI asaMkhyAtA yojanA pramANa samajavuM. e jyAre teTalA kSetramAM utpanna thAya tyAre athavA bIjI rIte jANI levuM. te eka dizAmAM hoya paNa vidizAmAM na hoya, kAraNa ke svabhAvathI jIva pradezanA gamanano dizAmAM saMbhava che. eTaluM kSetra vyApta thAya che, eTaluM kSetra sparzeluM hoya che. kAraNa ke jaghanyathI ane utkRSTathI Atmapradezo vaDe eTalA kSetranuM vyApta thavuM saMbhave che. have vigrahagatine AzrayI vyApta thavAnA ane sparzanA kALanuM pramANa kahe che-re ne aMte'! ityAdi. he bhagavan! te kSetra keTalA kALe vyApta thAya? ityAdi. utkRSTathI laMbAimAM hamaNAM jenuM kahyuM che evuM te kSetra vigrahagatine AzrayI vAsa' ahIM tRtIyAnA arthamAM SaSThI vibhakti hovAthI keTalA kALe vyApta thAya ane keTalA kALe sparzeluM hoya? tAtparya e che ke vigrahagatine AzrayI keTalA kALe utkRSTathI laMbAimAM asaMkhyAtA yojana pramANa kSetra pudgalo vaDe vyApta thAya ane sparzelu hoya? bhagavAna kahe che- gautama! eka samaya, be samaya,traNa samaya ane cAra samayanI vigrahagativaDe vyApta thAya ane sparzeluM hoya.ahIM pAMca samayanI paNa vigrahagati saMbhave che parantu te kadAcit ja hoya che mATe tenI vivakSA karI nathI. ahIM A bhAvArtha che-utkRSTapadelaMbAimAM asaMkhyAtAyojana pramANa kSetra vigrahagatine AzrayI utkRSTacAra samaya vaDe vyApta thAya athavA sparzeluM hoya che. (prave) cAra samayanI ke pAMca samayanI vigrahagati kema saMbhave? (10)-trasanADIthI bahAra nIcenA bhAgathI uparanA bhAgamAM athavA uparanA bhAgathI nIcenA bhAgamAM utpanna thato jIva vidizAthI dizAmAM ke dizAthI vidizAmAM utpanna thAya tyAre eka samaye trasanADImAM praveza kare, bIjA samaye upara athavA nIce - 373 Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM mAraNAMtiyasamugghAyasamohayajIvAINaM ogAhaphAsAi parUvaNaM jAya, trIjA samaye trasanADIthI bahAra nIkaLe ane cothA samaye dizAmAM utpatti sthAne prApta thAya. A cAra samayanI vigrahagati jANavI. ema pAMca samayanI vigrahagati trasanADInI bahAra vidizAthI vidizAmAM utpatti hoya tyAre ghaTe che. jemake prathama samaye basanADInI bahAra ja vidizAmAMthI dizAmAM jAya, bIjA samaye trasanADImAM praveza kare, trIjA samaye upara athavA nIce jAya, cothA samaye bahAra nIkaLe, ane pAMcame samaye vidizAmAM utpatti sthAne Ave. upasaMhAra kahe che-'vAnasya ane vid vAsassa De' eTalA kALe te kSetra vyApta thayeluM hoya, eTalA kALe te kSetra sparzeluM hoya. 'sesaM saM veva nAva paMkiri'- bAkI badhuM temaja yAvat pAMca kriyAvALo hoya tyAM sudhI jANavuM. A pachI bAkInuM teja sUtra kaheva- "he bhagavan! te bahAra kADhelA pagalo je tyAM rahelA prANo vagereno ghAta kare-ityAdi.yAvatu pAMca kriyAvALA hoya e pada sudhI jANavuM. e pramANe sAmAnyapaNe jIvapadamAM mAraNAntikasamadughAtano vicAra karyo. have eneja covIza daMDakanA kramathI vicAra karatAM prathamathI nerayikanuM samAnapaNuM batAve cha"vaM' ityAdi e pramANe-eTale sAmAnya rIte jIvapadanI peThe nairayikane paNa kahevuM. parantu A vizeSa che-sAmAnyataH jIvapadamAM kSetra laMbAimAM jaghanyathI aMgalanA asaMkhyAtamA bhAganuM kahyuM che ane ahIM jaghanyathI kaMIka adhika eka hajAra yojana pramANa kahevuM. tema kahevAnuM zuM kAraNa che? tene uttara e che ke ahIM nairayiko narakathI nIkaLI svabhAvathI ja paMcendriya tiryaMcomAM ke manuSyomAM utpanna thAya che, paNa bIje utpanna thatA nathI. ahIM sauthI jaghanyano vicAra karavAno che. tethI jyAre pAtAlakalazanI pAse rahenAra narayika pAtAlakalazamAM bIjA ke trIjA vibhAgamAM matsyapaNe utpanna thAya tyAre pAtAlakalazanI ThIkarI hajAra yojana pramANa hovAthI je pramANe jaghanya pramANa kahyuM che te pramANe ghaTe che, tethI koI paNa rIte nyUna ghaTatuM nathI. utkRSTathI asaMkhyAtA yojano che, ane te sAtamI narakamRthivInA nArakonI apekSAe jANavuM. ahIM upasaMhAra vAkya kahe che pravisiM varUpa' ityAdi. eka dizAmAM jaghanyathI ane utkRSTathI eTaluM upara kahelA pramANavALuM kSetra vyApta thayeluM hoya che, eTaluM kSetra sparzeluM hoya che. vigrahagatine AzrayI vizeSa kahe che vivAde'ityAdi. eka samaya, be samaya ane traNa samayanI vigrahagati vaDe vyApta thayeluM ane sparzeluM kahevuM. parantu e pramANe sAmAnyataH jIvapadamAM paNa kahyuM che to ahIM zo vizeSa che?te mATe kahe che'nava vasamakSa vA na manna' paranta ahIM sAmAnya jIvapadanI jema cAra samayanI vigrahagati vaDe na kahevuM. kAraNa ke narayikone utkRSTathI paNa traNa samayanI vigrahagati hoya che. te traNa samaya A pramANe thAya che-ahIM koi narayika vAyavya dizAmAM raheto ane bharatakSetramAM pUrva dizAe tiryaMca paMcendriyapaNe ke manuSyapaNe utpanna thavAno hoya, te prathama upara Ave che, bIjA samaye vAyavya dizAthI pazcima dizAmAM Ave che, ane trIjA samaye tyAMthI pUrva dizAmAM Ave che. e pramANe asurakumArAdimAM paNa yathAsaMbhava traNa samayanA vigrahanI bhAvanA karavI. "le te veva nAva piMirayAvi' bAkI badhuM temaja yAvat pAMca kriyAvALA paNa hoya tyAM sudhI jANavuM. bAkInuM vedanAsamudyAta saMbandha sUtra kahevuM. he bhagavan! te pudgalo keTalA kALe bahAra kADhe? he gautama! jaghanyathI antarmuhUrtamAM ane utkRSTathI antarmuhUrtamAM-ityAdi yAvat chelluM pada pAMca kriyAvALA paNa hoya tyAM sudhI kahevuM. asurakumAraviSe atideza-samAnapaNuM kahe che- sukumAra nahIM nIva' iti.asurakumArane jema jIvapadamAM kahyuM tema kahevuM. eTale jema sAmAnyapaNe jIvapadamAM kahyuM che tema asurakumArane paNa kahevuM. eTalA vaDe zuM kahyuM? jema jIvapadane viSe kSetra laMbAimAM jaghanyathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTathI asaMkhyAta yojana pramANa kahyuM che tema ahIM paNa kahevuM. (pra)-jaghanyathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgapramANa kSetra zI rIte hoya? (10) ahIM asurakumArathI mAMDI IzAna sudhInA devo pRthivI, pANI ane vanaspatimAM paNa utpanna thAya che. tethI jayAre koI paNa asurakumArasaMkliSTa pariNAmavALo potAnA kuMDalAdi AbharaNanA eka bhAgamAM pRthivIkAyikapaNe utpanna thavAno hoya ane maraNasamudyAta kare tyAre jaghanyathI laMbAImAM aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa kSetra prApta thAya che, mATe "jema jIvapadamAM kahyuM che tema jANavuM'ema kahyuM che, tethI ahIM paNa vigrahagati cArasamayanI prApta thAya che, tethI kahe che-"navaraM vighaTyasAmayio yathA naiyisya' parantu vigrahagati traNa samayanI nairayikanI peThe kahevI. bAkInuM sUtra je sAmAnyapaNe jIvapadamAM kahyuM che teja 374 Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM veDavviyasamugdhAya samohaya jIvAINaM ogAiphAsAi parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 kahevuM. nAgakumArAdine viSe atideza-samAnapaNuM batAve che--'nanhA asuramAre'ityAdi. jema asurakumArane viSe kahyuM che tema nAgakumArAdine viSe yAvat vaimAnika viSe sUtra che tyAM sudhI kahevuM. parantu pRthivyAdirUpa ekendriyane viSe jema sAmAnyapaNe jIvapadamAM kahyuM che tema badhuM kahevuM. tAtparya e che ke jema jIvapadane viSe cAra samayanI paNa vigrahagati kahI che tema pRthivyAdi pAMce sthAnomAM kahevI. bAkI badhuM temaja kahevuM. e pramANe mAraNAntika samuddAta kahyo. / / 19 / 710 / || veDavviyasamugdhAya samohaya jIvAINaM ogAiphAsAi parUvaNaM || vevvayasamugghAeNaM samohae, samohaNittA je puggale Nicchubhati tehi NaM bhaMte! poggalehiM kevatie khette aphuNNe, kevatie khette phuDe ? goyamA ! sarIrapamANamette vikkhabha - bAhalleNaM, AyAmeNaM jahaNNeNaM. aMgulassa [a]saMkhejjatibhAgaM ukkoseNaM saMkhijjAI joaNAI egadiMsiM vidisiM vA evaie khette aphuNNe, evatie khette phudde| se NaM bhaMte! khette kevatikAlassa aphuNNe, kevatikAlassa phuDe ? goyamA ! egasamaieNa vA dusamaieNa tisamaieNa vA viggaheNaM evatikAlassa aphuNNe, evatikAlassa phuDe, sesaM taM caiva jAva paMcakiriyA vi, evaM raie vi, NavaraM AyAmeNaM jahaNNeNaM aMgulassa saMkhejjaibhAgaM, ukkoseNaM saMkhijjAI joaNAI egdisiN| evatie khette kevatikAlassa taM caiva jahA jIvapade / evaM jahA Neraiyassa tahA asurakumArassa, gavara egadasiM vidisiM vA, evaM jAva thaNiyakumArassa / vAukkAiyassa jahA jIvapade, NavaraM egadisiM / paMciMdiyatirikkhajoNiyassa NiravasesaM jahA Neraiyassa / maNUsa - vANamaMtara - joisiya- vemANiyassa NiravasesaM jahA asumAraH IIR-202/766/ (mULa) he bhagavan! vaikriya samuddAta vaDe samuddAtavALo jIva vaikriya samuddAta karIne je pudgalo bahAra kADhe, te pudgalo vaDe he bhagavan! keTaluM kSetra vyApta hoya? keTaluM kSetra sparzeluM hoya? he gautama! vistAra ane jADAimAM zarIra pramANa ane laMbAimAM jadhanyathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTathI saMkhyAtA yojana pramANa eka dizAmAM ke vidizAmAM eTaluM kSetra vyApta hoya. athavA eTaluM kSetra sparzeluM hoya. he bhagavan! te kSetra keTalA kALe vyApta hoya? keTalA kALe sparzeluM hoya? he gautama! eka samayanI, be samayanI ke traNa samayanI vigraha gati vaDe, eTalA kALe vyApta hoya, eTalA kALe sparzeluM hoya. bAkI badhuM 'yAvat pAMca kriyAvALA paNa hoya' tyAM sudhI temaja jANavuM. e pramANa nairayika saMbandha kahevuM. parantu laMbAimAM jaghanyathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTathI saMkhyAtA yojano eka dizAmAM hoya che, eTaluM kSetra keTalA kALe vyApta thAya-ityAdi jema jIvapadamAM kahyuM che temaja kahevuM. e pramANe nairayikane kahyuM tema asurakumArane kahevuM. parantu eka dizAmAM ke vidizAmAM jANavuM. e rIte yAvat stanitakumArane kahevuM. vAyukAyikane jema jIvapadamAM kahyuM che tema kahevuM. parantu kSetra eka dizAmAM kahevuM. paMcendriya tiryaMcane nairayikanI jema badhuM kahevuM. manuSya, vyantara, jyotiSTha ane vaimAnikane badhuM asurakumAranI peThe jANavuM. 20711 (TI0) have vaikriya samuddAta saMbaMdhe kahevAnI icchAvALA sUtrakAra kahe cha--'nIve aaN bhaMte! ve'nviT' ityAdi. he bhagavan! vaikriyasamuddAtavaDe samuddAtavALo jIva samuddAta karIne je pudgalo bahAra kADhe che-ityAdi pUrvanI peThe jANavuM. parantu laMbAimAM utkRSTathI saMkhyAtA yojana pramANa kSetra hoya che. e vAyukAyika sivAyanA nairayikAdinI apekSAe jANavuM. kAraNa ke teo vaikriyasamuddhAtano AraMbha karatA tevA prakAranA prayatna vizeSathI utkRSTathI paNa saMkhyAtA yojana pramANa daMDa kare che, paNa asaMkhyAtA yojana pramANa karatA nathI. vAyukAyiko to jaghanyathI ane utkRSTathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgapramANa daMDa kareche ane utkRSTathI teTalA pramANavALo daMDa karatA teTalA pradezamAM rahelA taijasAdi zarIranA pudgalone AtmapradezothI judA kare che. te pudgalo vaDe vyApta kSetra laMbAimAM utkRSTathI paNa saMkhyAtAja yojana hoya che. e evA prakAranuM kSetrapramANa kevaLa vaikriyasamudghAtathI 375 Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM teyagasamugghAya samohaya jIvAINaM ogAhaphAsAi parUvaNaM utpanna thanAra prayatnane AzrayI kahyuM che. parantu jyAre koipaNa vaikriyasamuddhAtane prApta thayelo maraNa samudughAtane prApta thAya ane koipaNa rIte utkRSTatraNa samayanI vigrahagati vaDe utpatti sthAne Ave che tyAre asaMkhyAtA yojanapramANa AyAmakSetra-laMbAInuM kSetra jANavuM. teTalA pramANavALuM kSetra vyApta karavuM maraNasamuddhAtanA prayatnajanya hovA chatAM paNa tenI vivakSA karI nathI. 'lisi vinirSi vA' rUti te jaghanyathI ke utkRSTathI upara batAvelA pramANavALuM AyAmakSetra ekadizAmAM kevidizAmAM jANavuM. temAM narayiko, paMcendriya tiryaMco, ane vAyukAyikone avazya eka dizAmAM hoya che. kAraNa ke nairayiko paravaza ane alpa RddhivALA che, tiryaMca paMcendriya alpa RddhivALA ja hoya che ane vAyukAyiko viziSTa cetanA rahita hoya che, tethI vaikriyasamuddhAtano AraMbha karatA teone jo ke tathA svabhAvathIja AtmapradezonA daMDanuM nIkaLavuM thAya che ane te AtmapradezothI judA thaIne pulonuM zreNine anusAregamana thAya che paNa vizreNimAM thatuM nathI. tethI dizAmAMja nairayiko tiryaMca paMcendriyo ane vAyukAyikonuM laMbAimAM kSetra samajavuM, paNa vidizAmAM na jANavuM. je bhavanapati, vantara, jyotiSka ane vaimAnika tathA manuSyo che te svecchAcArI ane viziSTa labdhisahita hoya che, tethI teo kadAcit prayatnavizeSathI vidizAmAM paNa Atmapradezono daMDa karatAM tyAM te AtmapradezothI pudgalo bahAra vistAre che, mATe teonuM kSetra eka dizAmAM ke vidizAmAM jANavuM. - vaikriyasamuddaghAtane prApta thayelo koI kALa paNa kare ane vigrahagativaDe utpatti sthAne paNa jAya, tethI vigrahagatine AzrayI kALanuM nirupaNa karavA mATe kahe che-"se ne aMte'! ityAdi. he bhagavan!te kSetra vigrahagatine AzrayI utpatti sthAna sudhI 'ova ' keTalA kALe (ahIM tRtIyAnA arthamAM SaSThI vibhakti thayelI che) vyApta hoya? keTalA kALe sparzelu hoya? bhagavAnuM kahe cha- he gautama! eka samaya, be samaya ane traNa samayanI vigrahagati vaDe 'kSetra vyApta thAya ane sparzeluM hoya e padano adhyAhAra samajavo. tAtparya e che ke vigrahagatine AzrayI maraNa dezathI AraMbhI utpatti sthAna sudhInuM kSetra vyApta thavuM utkRSTathI traNa samayamAM thAya che paNa cothe samaye thatuM nathI. kAraNa ke vaikriyasamudyatane prApta thayelo vAyukAyika paNa prAyaH trasanADImAMja utpanna thAya che ane trasanADImAM vigrahagati utkRSTathI paNa traNa samayanI ja hoya che. upasaMhAra vAkya kahe cha- "vaphata'eTalA kALe ityAdi sugama che. 'i te veva' e pachInuM sUtra je pUrvavedanAsamudyAta saMbaMdhe kahyuM che, yAvat pAMca kriyAvALA paNa hoya e chellA pada sudhI jANavuM. ravi''ema narayika paNa jANavo' ityAdi sUtra svayaMvicAravuM. parantu dizA ane vidizAnI apekSAe vizeSa che te pUrveja batAvela che. 20711|| .. . || teyagasamugghAya samohaya jIvAINaM ogAhaphAsAi parUvaNaM / / jIve NaM bhaMte! teyagasamugghAraNaM samohae, samohaNittA je poggale Nicchubbhati tehi NaM bhaMte! poggalehiM kevatie khette aphuNNe, kevaie khette phuDe? evaM jaheva veuvviya samugghAe taheva, NavaraM AyAmeNaM jahaNNeNa aMgulassa asaMkhejjatibhAgaM, [saMkhejjatibhAgaM] sesaM taM cev| evaM jAva vemANiyassa, NavaraM paMceMdiyatirikkhajoNiyassa egadisiM evatie khette aphuNNe0[evatie khettassa phudde|] ||suu0-21 / / 712 / / (mULa) he bhagavan!tejasa samudyAta vaDe samudyAta vALo jIva ane tejasa samughAta karIne je pulone bahAra kADhe, te pudgalo - vaDe he bhagavan! keTaluM kSetra vyApta hoya, keTaluM sparzeluM hoya? ityAdi jema vaikriya samuddAta kahyo temaja kahevo. paraMtu laMbAImAM jaghanyathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa jANavuM. bAkInuM badhuM temaja kahevuM. e pramANe yAvat vaimAnikane kahevuM. paraMtu paMcendriya tiryaMcane eka dizAmAM eTaluM kSetra vyApta hoya ane eTaluM kSetra sparzeluM hoya. //ra 1712// (TI.) have tejasa samudyAta saMbaMdhe kahevAnI icchAvALA sUtrakAra kahe nIve ne aMte teyAmupALa' ityAdi. he bhagavana! taijasa samuddAta vaDe samudyAtavALo jIva samughAta karI je pudgalone bahAra kADhe che, ityAdi sugama che. paraMtu A taijasasamuddhAta cAra devanikAya, tiryaMca paMcendriya ane manuSyone saMbhave che, bAkInAne saMbhavato nathI. kAraNa ke teo 376 Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM AhAragasamugdhAya samohaya jIvAINaM ogAhaphAsAi parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 mahAprayatnavALA hoya che mATe taijasasamudlAtano AraMbha karavAne jaghanyathI paNa laMbAimAM aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa hoya che, parantu saMkhyAtamAM bhAgapramANa hotuM nathI. utkRSTathI saMkhyAtA yojana pramANa hoya che. te jaghanyathI ane utkRSTathI u52 kahelA pramANavALuM kSetra tiryaMca paMcendriya sivAyanA jIvone eka dizAmAM ke eka vidizAmAM kahevuM. ane tiryaMca paMcendriyone to dizAmAMja kahevuM. ahIM pUrve kahelIja yukti anusaravI. te pramANe sUtrakAra kahe che--'DyuM vekagviyasamu khAy tadeva' jema vaikriya samuddAta kahyo, tema tejasasamuddAta kahevo--ityAdi. e pramANe taijasasamuddAta kahyo. / / 21 / / 712 // | AhAragasamugdhAya samohaya jIvAINaM ogAhaphAsAi parUvaNaM || bhaMte! AhArasamugghAeNaM samohae, samohaNittA je poggale Nicchubbhai tehi NaM bhaMte! poggalehiM kevaie. khitte aphuNNe, kevaie khette phuDe ? goyamA ! sarIrapamANamette vikkhaMbha- bAhalleNaM, AyAmeNaM jahaNaNeNaM aMgulassa asaMkhejjatibhAgaM, ukkoseNaM saMkhejjAI joyaNAI egadisiM, evati khette 0 / egasamaieNa vA dusamaieNa vA tisamaieNa vA viggaheNaM evatikAlassa aphuNNe, evatikAlassa phuDe / te NaM bhaMte! poggalA kevatikAlassa Nicchubbhati? goyamA! jahaNNeNaM vi ukkoseNa vi aMtomuhuttassa / sU0 - 22 / 713 / / (mULa) he bhagavan! AhA2ka samuddAta vALo jIva samuddAta karIne je pudgalone bahAra kADhe, he bhagavan! te pudgalo vaDe keTaluM kSetra vyApta hoya ? keTaluM kSetra sparzeluM hoya? he gautama!vistAra ane jADAimAM zarIra pramANa mAtra ane laMbAimAM jaghanyathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM ane utkRSTathI saMkhyAtA yojana eka dizAmAM, eTaluM kSetra eka samaya, be samaya ke traNa samayanI vigrahagati vaDe eTalA kALe vyApta hoya, eTalA kALe sparzeluM hoya. he bhagavan! te pudgalo keTalA kALe bahAra kADhe? he gautama! jadhanyathI antarmuhUrtamAM ane utkRSTathI paNa antarmuhUrtamAM kADhe. 22713 te NaM bhaMte! poggalA NicchUDhA samANA jAIM tattha pANAI bhUyAI jIvAI sattAI abhihaNaMti jAva uddaveMti, tao(tatte) khaM maMte! nIne tivi?ioyamA!siyatiiira, siya catiira, siya paMcaviAi te aaN aMte! nIvA tAto jIvAo katikiriyA ? goyamA ! evaM ceva / se NaM bhaMte! jIve te ya jIvA aNNesiM jIvANaM paraparAghAeNaM RtiviyiA? goyamA! tijiriyA vi patiirayA vi paMcaviyiAvi, vaM male visU.-23||04|| (mULa) he bhagavan! bahAra kADhelA te pudgalo tyAM rahelA je prANo, bhUto, jIvo ane sattvone haNe che yAvat tenA jIvitano nAza ka2e che tene AzrayI jIva keTalI kriyAvALo hoya? he gautama! kadAca traNa kriyAvALo hoya kadAca cAra kriyAvALo hoya ane kadAca pAMca kriyAvALo hoya. he bhagavan! te jIvo te samuddAtavALA jIvane AzrayI keTalI kriyAvALA hoya? he gautama! emaja jANavuM. he bhagavan! te jIva ane te jIvo anya jIvonA paraMparAe AghAta vaDe keTalI kriyAvALA hoya? he gautama! traNa kriyAvALA paNa hoya, cAra kriyAvALA paNa hoya ane pAMca kriyAvALA paNa hoya. e pramANe manuSya saMbandhe paNa jANavuM. 234714 // (TI0) have AhArakasamughAtanuM pratipAdana karavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che--'nIve maMte ' ityAdi. he bhagavan! AhA2ka samuddhAtavaDe samuddhAtavALo jIva samuddAta karIne je pudgalo bahAra kADhe che-ityAdi. e sUtra taijasasamuddhAtanI peThe vicAravuM. parantu AhAraka samuddAta manuSyone hoya che. temAM paNa cauda pUrvanuM adhyayana karavAne, temAM paNa keTalAeka AhA2kalabdhivALAne hoya che paNa bAkInAne hoto nathI, ane te AhArakasamuddAtano AraMbha karatA jadhanyathI ane utkRSTathI laMbAimAM upara kahelA pramANavALuM kSetra AtmapradezothI judA thayelA pudgalo vaDe eka dizAmAM vyApta kare che, paNa vidizAmAM vyApta karato nathI. vidizAmAM to anya prayatna vizeSathI AtmapradezanA daMDano vistAra ane pudgalo vaDe vyApta karavuM thAya che, parantu teo prayojana nahi hovAthI ane gaMbhIrapaNAthI anya prayatnano AraMbha karatA nathI. AhAraka samuddAtane prApta thayelo 377 Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM kevalisamugghAyavattavvayA paNa koi kALa kare che ane vigrahagati vaDe utpanna thAya che. vigrahagati utkRSTa traNa samayanI hoya che, mATe 'viki varUNa rahejo pu' tathA "samAna vA kulamaLa vA' eka dizAmAM eTaluM kSetra sparzeluM che" tathA eka samaya, ane be samayavaDe ityAdi kahyuM che. tathA manuSyoneja A AhArakasamudyAta hoya che, mATe covIza daMDakanA vicAramAM prAraMbhamAM parva mapUse vi' e pramANe manuSya saMbaMdhe paNa jANavuM ema kahyuM che. A sUtrano A artha che -e pramANe sAmAnyapaNe jIvapadanI jema manuSyane paNa eTale manuSyanA vicAramAM sUtra kahevuM. jIvapadamAM manuSyoneja AzrayI sUtra pravRtta thayuM che. kAraNa ke te sivAya bIjAne AhAraka samuddaghAtano asaMbhava che. e pramANe cha e chAbasthikasamuddhAtanA prAraMbhamAM jaghanyathI ane utkRSTathI jeTaluM kSetra AtmAthI judA thayelA yathA yogya audArikAdi zarIrAdinA antargata pulo vaDe vyApta hoya che teTaluM jaNAvyuM. //ra3714 IT vahevanirasamudhAyavettavayA || aNagArassa NaM bhaMte! bhAviyappaNo kevalisamugghAeNaM samohayassa je caramA NijjarApoggalA suhumA NaM te poggalA pannattA? samaNAuso! savvalogaMpiyaNaM te phusittANaM ciTThati? hatA! goyamA! aNagArassa bhANiyappaNo kevalisamugghAeNaM samohayassa je carimA nijjarApoggalA suhumA NaM te poggalA paNNattA, samaNAuso! savvalogaM pi ya NaM te phusittANaM NaM ciTThati ||suu0-24 / / 715 / / (mU4) he bhagavanuM bhAvita AtmAvALA ane kevalisamudyAtayukta anagArane je chellA samayanA nirjarA pudgalo che te sUkSma pudgalo kahyA che?he AyakhAnuM zramaNa!te pudgalo sarvalokane paNa sparzIne rahe che?hAgautama!bhAvitAtmA ane kevali samuddAta vaDe samuMdyAtavALA anagAranA je chellA samayanA nirjarApudgalo che te AyuSmAn zramaNa! sUkSma pudgalo kahyA che ane te sarva lokane paNa sparzIne rahe che. /24715ll (TI.) have kevalisamuddhAta karavAmAM jevA svarUpavALA pudgalo vaDe jeTalA pramANavALuM kSetra vyApta thAya, tevA svarUpavALA pudgalo vaDe teTalA pramANavALA kSetranuM vyAptapaNe pratipAdana karavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che-NaIR " maM!' ityAdi. he bhagavan! bhAvitAtmA ane kevalisamuddhAtavALA anagAranA je carama nirjarA pudgalo che te sUkSma che? ItyAdi. ahIM kevalisamuddaghAta kevalajJAnIne hoya che, chadmasthone hoto nathI. kevalI nizcayanayanA matathI anagAra che, gRhastha nathI, tema pAMkhaDI nathI, te 'bhAvitAtmA-bhAvitasamabhAva vaDe vAsita AtmAno che evA, kAraNa ke te viziSTa zubha adhyavasAyayukta che. jo ema na hoya to kevalIpaNuM ghaTe nahi. mATe 'bhAvitAtmA anagArane' ema kahyuM che. jenuM svarUpa kahyuM che evA kevalisamuddaghAta vaDe samavahata-samudyAtavALA anagAranA je carama chellA samaye vartatA-kevalisamudyAtanA cothA samaye rahelA, kAraNa ke te pudgalo vaDe ja saMpUrNa lokane vyApta kare che. nirjarA pudgalo' nirjarA guNanA yogathI nirjarA-nirjarAne prApta thayelA pudgalo che, ahIM vizeSaNa samAsa karavo. tAtparya e che ke lokavyApI thavAnA samaye AtmapradezothI judA paDelA ane jeoe karmapaNAnA pariNAmano tyAga karelo che evA "sunA ne te putA' nizcaya arthamAM che. nizcita-avazya, sUkSmA-cakSaAdi indriyone agocara te pudgalo he AyuSmAna zramaNa! Ape kahelA che? "AyuSmAn zramaNa' e bhagavaMtane gautame kareluM saMbodhana che. tathA enizcita che ke sarvalokane paNa sparzIne te pudgalo rahe che? e pramANe gautame prazna karyo eTale bhagavAna kahe che-ttA myamA' ityAdi. hatta e avyaya prItinA arthamAM che. e saMbadhe zAkaTAyana kahe che--'hati saMkaDAnativiSAvui' iti. hatta e saMpradAna, prIti ane viSAdAdi arthamAM che ahiM yathAvasthita svarUpanA pratipAdakapaNAthI praznasUtranI saMmatirUpa jANavI, paNa harSarUpa na jANavI. kAraNa ke moha kSINa thayelo hovAne lIdhe bhagavaMta harSa ane viSAdAdi rahita hovAthI bhagavaMtanI saMmati ja jaNAve che. je gautame kahyuM teno anuvAda kare che-'M IPsa' ityAdinA arthano vicAra karyo. lra4715 378 Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM kevalisamugghAyavattavvayA zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chatthe Na bhaMte! maNUse tesiM NijjarApoggalANaM kiMci vaNNeNaM vaNNaM gaMdheNaM gaMdhaM raseNaM rasaM phAseNaM vA phAsaM jANati pAsati? goyamA! No iNaTThe samaTThe / se keNaTTeNaM bhaMte! evaM vuccati - 'chaumatthe NaM maNUse tesiM NijjarApoggalANaM No kiMci vaNNeNaM vaNNaM gaMdheNaM gaMdhaM raseNaM rasaM phAseNaM phAsaM [No] jANati pAsati' ? goyamA ! ayaNNaM jaMbuddIve dIve savvadIva-samuddANaM savvabbhaMtarAe savvakhuDDAe vaTTe tellApUyasaMThANasaMThie vaTTe rahacakkavAlasaMThANasaMThie vaTTe pukkharakaNNiyAsaMThANasaMThie vaTTe paDipuNNacaMdasaMThANasaMThie egaM joyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM tiNNi ya joyaNasayasahassAiM solasa ya sahassAI doNNi ya sattAvIse joyaNasate tiNNi ya kose aTThAvIsaM ca dhaNusataM terasa ya aMgulAI addhaMgulaM ca kiMci visesAhie parikkheveNaM pnnnntte| deve NaM mahiDDI jAva mahAsokkhe egaM mahaM savilevaNaM gaMdhasamuggayaM gahAya taM avadAleti, taM mahaM egaM savilevaNaM gaMdhasamuggayaM avadAlettA iNAmeva kaTTu kevalakappaM jaMbuddIvaM dIvaM tihiM accharANivAtehiM tisattakhutto aNupariyaTTittA NaM havvamAgacchejjA, seNUNaM goyamA ! se kevalakappe jaMbuddIve dIve tehiM ghANapoggalehiM phuDe ? haMtA ! phur3e, chamatthe NaM goyamA! maNUse tesiM ghANapuggalANaM kiMci vaNNeNaM vaNNaM gaMdheNaM gaMdhaM raseNaM rasaM phAseNaM phAsaM . jANati pAsati? bhagavaM! No iNaTThe samaTThe se teNaTTeNaM goyamA ! evaM vuccati - 'chaumatthe NaM maNUse tesiM NijjarApoggalANaM No kiMci vaNNeNaM vaNNaM gaMdheNaM gaMdhaM raseNaM rasaM phAseNaM phAsaM jANati pAsati, esuhumA NaM te poggalA pannattA, samaNAuso ! savvalogaM pi ya NaM phusittA NaM ciTTheti // sU0 - 25 / / 716 / / (mULa) he bhagavan! chadmastha manuSya te nirjarA pudgalone kiMcit varNa vaDe--varNane grahaNa karanAra indriya vaDe varNa rUpe, gandha-- nAsikA vaDe gaMdha rUpe, rasa-rasanendriya vaDe rasa rUpe ane sparza--sparzendriya vaDe sparza rUpe jANe che ane dekhe che? he gautama! e artha samartha nathI. he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho ke 'chadmastha manuSya te nirjarA pudgalone kiMcit varNa vaDe varNa rUpe, gandha vaDe gandha rUpe, rasa vaDe rasa rUpe ane sparza vaDe sparza rUpe jANato dekhato nathI? he gautama! A jaMbudrIpa nAme dvIpa sarva dvIpa ane samudramAM saunI aMdara che. te sau karatAM nAno, vRtta-goLAkRtivALo, telamAM taLelA pullAnA AkAra jevo goLa, rathanA paiDAnA saMsthAna jevo vartulAkAra, kamaLanI karNikAnI AkRti jevo goLAkAra ane paripUrNa caMdranI AkRtinA samAna che. te eka lAkha yojana lAMbo ane pahoLo che tathA tenI paridhi traNa lAkha, soLa hajAra, baso satyAvIza yojana, traNa koza, ekaso aThyAvIza dhanuSa ane kaMika vizeSAdhika sADA tera aMgula kahelI che. koi eka mahARddhivALo ane mahAsukhavALo deva eka moTA vilepana--DhAMkaNA sahita sugandhI dravyanA DAbaDAne grahaNa karI upADe ane te eka moTA vilepana--DhAMkaNA sahita sugandhI dravyanA DAbaDAne upADI e pramANe karI saMpUrNa jaMbudvIpane traNa capaTI vagADe teTalA samayamAM ekavIza vAra pharI zIghra Ave. he gautama! kharekhara te saMpUrNa jaMbUdvIpa te gandhanA pudgalo vaDe vyApta thAya? hA vyApta thAya. he gautama! chadmastha manuSya te gandhanA pudgalone kiMcit varNa vaDe varNa rUpe gaMdha vaDe gaMdha rUpe rasa vaDe rasa rUpe ane sparza vaDe sparza rUpe jANe dekhe? he bhagavan! e vAta yuktiyukta nathI. he gautama! e kAraNathI ema kahuM chuM ke 'chadmastha manuSya te nirjarA pudgalone kiMcit varNa vaDe varNa rUpe, gaMdha vaDe gaMdha rUpe, rasa vaDe rasa rUpe ane sparza vaDe sparza rUpe jANato nathI. he AyuSmAn zramaNa! eTalA sUkSma te pudgalo kahyA che ane te sarva lokane paNa sparzIne rahe che. ra51716|| (TI0) 'sUkSma pudgalo che' ema kahyuM, te sUkSmapaNuM apekSAe paNa hoya, jema ke AmaLA vagerenI apekSAe bora vagerenuM sUkSmapaNuM" che. tethI cakSu Adi indriyone agocara rUpa sUkSmapaNuM pratipAdana karavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che--'matsyeAM maMte'! ityAdi. he bhagavan! chadmastha manuSya hamaNAM kahelA te nirjarApudgalone kiMcit-prathama sAmAnyapaNe jANe che ane dekhe che-e 379 Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM kevalisamugghAyavattavvayA padano saMbandha karavo, enIja vizeSarUpe vyAkhyA kare che varjIna' varthatainena-je vaDeyathAvasthita svarUpano nirNaya thAya te varNa evI vyutpatti thavAthI varNa-varNane grahaNa karanAra cahyuindriya vaDe kRSNAdi svarUpavALA varNane, "gandhana gandha vaDe-gandhagrAhaka dhrANendriya vaDe gandhadhAtu vaDe gandhadhAtu suMghavAnA arthamAM che, kAraNa ke te mane-je vaDe zubha yA azubha gandha suMghAya te gabdha evI vyutpatti thAya che. te vaDe zubha yA azubha gaMdhane, 'sena' rasavarDa-rasyate-AsvAdyate kaneti rasa-je vaDe AsvAda karAya terasa-evI vyutpatti thavAthI rasane grahaNa karanAra rasanendriya vaDe tiktAdirUpa rasane, 'Ana' mRte nena-je vaDe jANavA yogya vastuno karkazAdi rUpa sparza jaNAya evo zabdArtha hovAthI sparza-sparza grahaNa karanAra sparzanendriya vaDe karkazAdi rUpa sparzane jANe che ane dekhe che? bhagavAnuM kahe che- e artha samartha-yuktiyukta nathI. punaHgautama prazna kare che te che aMte!' ityAdi. hebhagavan! ema zA hetuthI kaho cho-ityAdino artha spaSTa che. bhagavAna kahe che jaya! garva ' ityAdi. hegautama! "aya pratyakSa jaNAto, '' vAkyAlaMkAramAM che, AThayojana uMcA ratnamaya jaMbUvRkSa vaDe sahita dvIpa te jaMbudvIpa, sabhyantara-badhAmAM madhyavartI, kayA badhAmAM madhyavartI che? 'sarvadIpasamudrALa' sarva dvIpa ane samudronA madhyavartI che. te A pramANe-te dIpasamudro jaMbudvIpathI AraMbhI AgamamAM kahela kramavaDe bamaNA bamaNA vistAravALA rahela che, tethI dvIpasamudromAM jaMbUdvIpa abhyantaramadhyavartI che. tathA sabUkuLa' sarvazudraka-sarva dvIpa ane samudrothI zudraka-nAno che. te A pramANe badhA lavaNAdi samudro ane sarva dhAtakIkhaMDAdi dvIpo A jaMbUdvIpathI AraMbhI AgamamAM kahelA krama vaDe bamaNA bamaNA maMDalAkAra vistAravALA che. mATe bAkInA dvIpa samudranI apekSAe sauthI nAno che. tathA vRtta-vartala goLAkAra che, jethI saitApUsaMsthAnAMtiH ' che-tela vaDe taLelA apupa-puDalAnA saMsthAna jevI AkRtivALo che. telamAM taLelo puDalo ghaNuM karI paripUrNa vartulAkAra hoya che, paNa ghImAM taLelo tevo hoto nathI. tethI tela' e vizeSaNa ApavAmAM AvyuM che. tathA jaMbUdvIpa vRtta-goLa che, tethI 'ratha #vAna saMsthAnasaMsthitaH'-rathanA aMga bhUta cakra-paiDAnA cakravAla-maMDalanA jevo AkRtivALo che. e pramANe sUtramAM kahelA bIjA be padano paNa vicAra karavo. 'gAyAmavivaepena' AyAma-laMbAi ane vikhaMbha-vistAra vaDe zatasahasra-lAkha yojananA parimANa vALo che. paridhinA parimANa lAvavAnuM gaNita jaMbUDhIpaprajJapti vageremAM anekavAra vicAryuM che mATe tyAMthI jANI levuM. " ' ityAdi. mahA Rddhi-vidhAnaparivArAdijene che te mahaddhika, 'nAva mahArAvazle' yAvat mahAsaukhyavALo, yAvat zabda karavAthI manu mahAvajo, mahAya' temAM mahatI-moTI ghuti-zarIra ane AbharaNAdinI kAnti jene che te mahAdyutivALo. moTuM bala zArIrika zakti jene che te mahAbalavALo, moTo yaza-khyAti jene che te mahAyazasvavI, tathA ghaNA sAtAvedanIya karmano udaya hovAthI mahAsAkhya-mahAsukhavALo, kvacit "mahesavaSe' evo pATha che. temAM mahAnu-moTA IzaIzvara evI AkhyA-prasiddhi jenI che evo. athavA Iza' ezvaryArthaka dhAtu che. bhAvamAM gha- pratyaya karavo, phaMza-rezvaryAna; kSati-antabhUta preraNArthaka hovAthI pati-prAzayati-potAnA ezvaryane jaNAve, pragaTa kare tathA parivArAdi Rddhi vaDe varte-te IzAkhya mahAn evo izA te mahesAkhya kahevAya che. bIje sthaLe 'mahAvarave' evo pATha che. temAM AvA prakAranI vRddha AcAryonI vyAkhyA che-AzazIgha gamana kare tethI azva-mana, 'nute'-potapotAnA viSayane vyApta kare che mATe akSaindriyo, akSazabda prAyaH aN dhAtuthI niSpanna karAya che. mahA-skUrti vALAM azva-mana ane akSa-indriyo jene che evo mahAzvAsa eTale hurtivALA mana ane cakSuAdi IndriyovALo-deva eka moTo-ghaNo bhAre, kAraNa ke jo nAno hoya to tenA gandhanA pudgalo vaDe saMpUrNa bUDhIpane vyApta karavo azakya thAya."vinnevaLa' ati sUkSma chidrone paNa DhAMkavAthI viziSTa lepalAkha vagerenA karelA uparanA DhAMkaNA vaDe sahita viziSTapa-DhAMkaNuM dIdhA sivAya sUkSma chidrovaDe ghaNA gaMdha pudgalo nIkaLI jAya ane tethI ughADatI veLAe teo thoDA rahevAthI te vaDe saMpUrNa jambudvIpane vyApta karavuM ghaTe nahI, ' samupAya' ati uttama gabdha dravyovaDe paripUrNa bharelo samu -DAbhaDo tene navAtati-upADe che, gameva' e pramANeja revanaj-paripUrNa hovAthI kevalajJAnanA samAna eTale saMpUrNa jaMbadvIpane traNa apsaronipAta-capaTI vaDe, capaTI e kAlanuM upalakSaNa-sUcaka che tethI A 380 Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM kevalisamugghAyavattavvayA zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 artha thAya che--jeTalA kALe traNa capaTI vagADAya teTalA kALamAM 'trisaptazrRtvaH' ekavIza vAra 'atiparivartya' cAre tarapha bhamIne 'hadaM'zIghra Ave,se zabda magadha dezanI prasiddhi vaDe athazabdanA arthamAM che ane athazabdano artha vAkyano prAraMbha vage2e che. kahyuM che ke-'atha prakriyApraznAnantaryamAdhiAravAvyopanyAsevu' atha zabda prakriyA, prazna Anantarya (pachI) maMgala, adhikAra ane vAkyopanyAsa-rUpa arthamAM vaparA5 che. temAM ahIM vAkyanA prAraMbhamAM che. tenI bhAvanA A pramANe che-'vaM' ema prathama vivakSita arthanA bodhanuM kAraNa dRSTAMtano pIThikAbaMdha kahyo, have vivakSita arthanA bodhanuM kAraNa dRSTAntavAkya kahevAya che. 'dunaM' kharekhara he gautama! te saMpUrNa jaMbudrIpa te gandhanA DAbhaDAthI nIkaLelA ghaNA gandhanA pudgalo vaDe sRSTa-vyApta thAya? kAkupraznadhvani vaDe A sUtra kahevAya che ane tethI praznasUtra jaNAya che. athavA 'se'praznanA arthamAM che. tethI zIghra prazna ka2e che. have gautama kahe che--hA, sRSTa-vyApta thAya, kAraNa ke gandhapudgalo cAre tarapha ati prasaravAnA svabhAvavALAM hoya che. pharIthI bhagavAna kahe che-'chaDamatye khaM'ityAdi sugama che. ahIM A bhAvArtha che--jema te saMpUrNa jaMbudvIpamAM vyApta thayelA gandha pudgalo sUkSma hovAthI chadmasthone cakSu Adi indriyagocara thatA nathI tema sarvalokavyApI nirjarA pudgalo paNa indriyagamya nathI. upasaMhAra kahe cha-- suhumALa' iti. eTalA sUkSma nirjarA pudgalo kahyAM che. II25716 // mhANaM bhaMte! kevalI samugghAyaM gacchati ? goyamA ! kevalissa cattAri kammaMsA akkhINA avediyA aNijjiNNA mavaMti, taM nahA--vekhittve, Asa, nAme, zoSa, savvavadukhaze te veginge jammu vati, savvatthove te Ar kamme havai, (bhvti)| visamaM samaM karoti baMdhaNehiM ThitIhi ya, visamasamIkaraNayAe baMdhaNehiM ThitIhi y| evaM khalu kevala samohaNNati, evaM khalu samugghAyaM gacchati / savvevi NaM bhaMte! kevalI samohaNNaMti, savve vi NaM bhaMte! kevalI samugghAtaM gacchati ? goyamA ! No iNaTThe samaTThe / jassAueNa tullAiM, baMdhaNehiM ThitIhi y| bhavovaggahakammAI, samugdhAyaM se Na gacchati / / 1 / / jaMtuLa samu khAya, anaMtA jevatI nikhAA nara-mAviSpamuDhDhA, siddhi vAti gata IIRI IIsU.-26||7|| (mULa) he bhagavan! kevalajJAnI zA hetuthI samuddAtane prApta thAya che? he gautama! kevalajJAnIne cAra karmanA aMzo akSINa-nahi kSaya pAmelA, nahi vedelA ane nahi nirjarelA hoya che. te A pramANa--vedanIya, AyuSya, nAma ane gotra. temAM te kevalIne sauthI bahu pradezavALuM vedanIya (ane nAma, gotra) karma hoya che ane sauthI thoDA pradezavALuM AyuSya karma hoya che tyAre tene bandhana--karma pradezo vaDe ane sthiti vaDe viSama hoya tene samAna ka2e che bandhana-karma pradezo ane sthiti vaDe viSamane samAna karavA mATe kevalI samuddAta kare che. e pramANe kharekhara kevalI samuddhAtane prApta thAya che he bhagavan!badhA ya kevalI samuddAta kare che, badhA ya kevalI samuddAtane prApta thAya che? he gautama! e artha yukta nathI. "jene AyuSyanA tulya bandhana-pradezo ane sthiti vaDe bhavopagraha--bhavanA hetubhUta karma che te samuddAta karato nathI. samuddAtane prApta thayA sivAya anantA kevalI jino jarA ane maraNathI mukta thayelA zreSTha gati rUpa siddhine prApta thayelA hoya che." rara6717|| (TI0) have je kAraNathI kevalIsamuddAtano AraMbha kare che te saMbandhe prazna karavAnI icchAvALA sUtrakAra A praznasUtra kahe che-- 'mhA naM'ityAdi. zA kAraNathI he bhagavan! kevalI-kevalajJAnasahita samuddAtane prApta thAya che? samuddAtano AraMbha kare che? kAraNa ke te kRtakRtya che. bhagavAn uttara Ape cha--'gautama !' ityAdi. he gautama ! kevalIne cAra kazo-karmanA bhedo 'akSILA: 'kSaya nahi pAmelA, zAthI? e kahe cha--- vevitA: 'nahi vedelA che tethI. ahIM 'nimitta, kAraNa ane hetumAM prAyaH sarva vibhaktio thAya che' e vyAkaraNanA niyamane anusarI ahIM hetumAM prathamA vibhakti thayelI che. tethI A artha thAya che--jethI vedelA nathI tethI kSaya pAmelA nathI. karmano kSaya pradeza vaDe ke vipAka vaDe karmane vedavAthI thAya che--"sarvAM nna paNNatayA munnarUM mmamagumAvato 381 Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM kevalisamugghAyavattavvayA maa" sarva karmapradezarUpe bhogavAya che, paNa anubhAvathI bhajanA-vikalpa samajavo-ityAdi zAstranuM vacana che. tethI te cAre karmo vedyA nathI mATe kSaya pAmelA nathI, enIja paryAyathI vyAkhyA kare che-'aninIi:'AtmapradezothI sarvathA nahi nAza pAmelA evAM rahelA che. tene nAmoccA2 pUrvaka jaNAve cha--tuM nA'ityAdi sugama che. temAM jyAre 'se'te kevalajJAnIne sauthI vadhAre pradezavALuM vedanIya karma hoya ane upalakSaNathI nAma ane gotrakarma paNa hoya che ane sauthI thoDA pradezavALuM AyuSyakarma hoya che tyAre te 'vaMthaLerdi viEi'ti-bandhana ane sthiti vaDe, vadhyute gaiste-bhavarUpI kArAvAsathI nIkaLato prANI je vaDe pratibaMdha pAme te bandhano, ahIM karaNamAM "ana" pratyaya thayo che. athavA 'vadhyante' iti yoganimitte AtmapradezonI sAthe lolIbhAva-tAdAtmya svarUpe baMdhAya-saMzleSane prApta thAya te bandhano, ahIM karmamAM 'ana' pratyaya thayo che. banne prakAranI vyutpattimAM karmaparamANuo jANavA. sthiti-karmanA anubhavano kALa, te pramANe bhASyakAre kahyuM che ke--"visamaM sa reD sameM samodo baMdhonheiM niz yA marApha aMdhaLAti jAto virUM tesiM|" samuddAtane prApta thayelo bandhano ane sthiti vaDe viSamane samAna ka2e che. bandhano eTale karmadravyo ane teono kALa te sthiti jANavI. tethI te bandhano ane sthiti vaDe viSama evA vedanIyAdika karmane samuddAta karavA vaDe AyuSyanA samAna kare che. e pramANe kevalI kharekhara bandhano vaDe ane sthiti vaDe viSamatAne prApta thayelA vedanIyAdika karmane 'samIraLayAC' samAna karavA mATe (ahIM tA pratyaya svArthika che.) 'samohannak'-samuddAta kare che, samuddAta karavAno prayatna kare che ane e pramANe te samuddAtane prApta thAya che. kahyuM che ke--"Ayutti samApyamAne zeSALAM dharmanAM haiM yavi samApti: na syAt sthitivaiSamyAt gacchati sa tataH samudghAtam // 1 // sthityA bandhanena ca samIkrIyArthaM hi karmaNA tessaam| antamutazeSa tavAyuSi samungiyAMmati sA" AyuSya puruM thatAM bAkInA bIjA karmonI jo samApti na thAya to te sthitinA viSamapaNAthI te samuddAtane prApta thAya che: sthiti ane bandhana vaDe te karmone samAna ka2vA mATe tenuM AyuSya jyAre antarmuhUrta bAkI hoya tyAre te samuddAta karavAne icche che. (pra0)--vadhAre sthitivALAM vedanIyAdi karmane AyuSyanA samAna ka2vA mATe samuddAta kare che' ema kahyuM te yukta nathI, kAraNa ke mRtanAzAdi doSano prasaMga prApta thAya che. te A pramANe-lAMbA kALa sudhI bhogavavA yogya vedanIyAdi karmano thoDA kALamAM nAza thavAno saMbhava hovAthI kRtanAza doSa prApta thAya che, ane vedanIyAdi karmanI peThe karelA karmakSayano paNa pharI nAza thavAno saMbhava hovAthI mokSane viSe paNa avizvAsa-azraddhAno prasaMga prApta thaze. (u0)--te satya nathI, kAraNa ke kRtanAzAdi doSano prasaMga nathI. te A pramANe-ahIM jema pratidivasa setikA-eka zera khorAka khAvA vaDe so varasa cAle teTalA khorAkane bhasmaka vyAdhi vaDe tenA sAmarthyathI thoDA divasamAM badho khorAka khAi javAthI kRtanAza doSanI prApti thatI nathI, tema vedanIyAdi karmano paNa tathAvidha zubha adhyavasAyanA anubaMdhathI upakrama--ghAta thavA vaDe badhAno upabhoga thavAthI kRtanAzarUpa doSano prasaMga nathI. kAraNa ke be prakAre karmano anubhava thAya che--vipAkathI ane pradezathI. temAM pradezathI badhAya karma bhogavAya che. evuM koi karma nathI ke je pradezathI anubhava karyA sivAya kSaya pAme. tethI zI rIte kRtanAza doSano prasaMga prApta thAya?vipAkathI koi karma bhogavAya che ane koi karma bhogavAtuM nathI. jo ema na hoya to, eTale badhuM vipAkathI ja bhogavAya to mokSanA abhAvano prasaMga thAya. te A pramANe-jo vipAkAnubhavathI ja badhuM karma kSaya karavuM joie evo niyama hoya to asaMkhyAtA bhavomAM tevA prakAranA vicitra adhyavasAya vizeSa vaDe je narakagatyAdi karma bAMdhyuM hoya teno eka manuSyAdi bhavamAM vipAka vaDe anubhava na thAya. kAraNa ke tevA prakAranA vipAkAnubhavanuM nimitta potapotAno bhava hoya che. tethI anukrame potapotAnA bhavanA nimitta vaDe vedavAmAM nArakAdi bhavomAM cAritranA abhAva vaDe ghaNA karmano upacaya thavAthI ane teno paNa potapotAnA bhavarUpa nimitta vaDe anubhava karavAno hovAthI kyAMthI mokSa thAya? te mATesarva karmanovipAkathI anubhava bhajanAe- vikalpe jANavo ane pradezathI avazya bhogavavuM joie ema mAnavuM. tethI koi paNa doSa nathI. (pra0)--ema chatAM dIrdha kALa sudhI bhogavavA yogyapaNe te vedanIyAdi karma bAMdheluM che ane upakrama vaDe tenA parimANa karatAM 382 Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM kevalisamugghAyavattavvayA zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 thoDA kALamAM ja teno anubhava prApta thAya che. to e pramANe paNa kRtanAza doSano prasaMga kema nathI? (90) te kathana paNa satya nathI. kAraNa ke bandha samaye ja tevA prakAranA adhyavasAyathI prAraMbhamAM upakramane yogya ja karma bAMdheluche. vaLI jinavacananA prAmANyathI paNa vedanIyAdikarmano upakrama jANavo.e saMbandha bhASyakAra kahe che-'3yavaradyagbovasamAM naM 2 vamuno maLiyA ravApaMca parU nuttamuvamaLamero vA' karmanA udaya, kSaya, kSayopazama ane upazama kahyA che te dravyAdi-dravya, kSetra, kALa, bhAva ane bhava e pAMcane AzrayI kahyA che. mATe ethI paNa upakrama thavo yukta che. e pramANe mokSanA upakramanuM kaMI paNa kAraNa nathI, jethI temAM avizvAsano prasaMga prApta thAya? je prakAre mokSanA upakramano koI paNa hetu nathI te prakAre chellA sUtramAM vicAra karaze. tethI je kahyuM che ke vedanIyAdinI peThe karelA karmakSayano paNa pharI nAza thavAno saMbhava hovAthI mokSane viSe avizvAsa thaze-e paNa yuktiyukta nathI. ahIM anya pUrvapakSI zaMkA kare che-jyAre vedanIyAdi karma ghaNuM vadhAre hoya ane sauthI thoDuM AyuSya hoya tyAre adhika vedanIyAdi karmano ghAta karavA mATe bhale samuddaghAta kare, kAraNa ke vedanIyAdi karma sopakrama che, paNa jyAre AyuSya karma adhika hoya ane sauthI thoDuM vedanIyAdi karma hoya tyAre zuM samajavuM? kharekhara adhika AyuSyakarmano ghAta karavA mATe samuddaghAta karato nathI, kAraNa ke caramazarIravALAnuM AyuSya nirupakrama hoya che. "varamazarIra niravavamA caramazarIrI nirupakrama hoya che evuM zAstravacana che. te (AyuSya karma adhika hoya A vAta) ayukta che, kAraNa ke AvA prakAranI paristhiti kadApi hotI nathI. jema ke hamezAM vedanIyAdika ja AyuSya karatAM adhika sthitivALAM hoya che. kadi paNa vedanIyAdi karatAM AyuSya adhika sthitivALuM hotu nathI. Avo niyama zAthI jANavo?teno uttara e che ke pariNAmanA svabhAvathI jANI zakAya che. te A pramANe 'AvA prakAranoja AtmAno pariNAma che ke jethI AyuSya vedanIyAdinA samAna hoya ke tethI nyUna hoya, kadipaNa adhika na hoya. jema ke AyuSyano ja adhuvabandha thAya che. te A pramANe-AyuSya sivAyanA sAteya jJAnAvaraNAdi karmo sarvadA baMdhAya che ane AyuSya to potAnA bhavanA trIjA bhAga vagere zeSa kALeja baMdhAya che. temAM evA prakAranI vicitratAnA niyamamAM svabhAva sivAya bIjo koI hetu nathI, e pramANe ahIM paNa svabhAva vizeSa janiyAmaka jANavo. e saMbadhe bhASyakAra kahe che-"masamA niyamo jo thoDaM gADayuM na le to pariNAma hovAno madhuvaM vanyo vi tasevA" viSamasthitivALA karmamAM zo niyama che ke thoDuM AyuSya hoya che. paNa bAkInA karma thoDA hotA nathI? pariNAmanA svabhAvathI che ane tethIja AyuSyakarmano adhUvabaMdha hoya che. have vizeSa jANavA mATe gautama! bhagavaMtane pUche che-'vi ' ItyAdi. badhAya kevalajJAnI samantisamudyAtane mATe prayatna kare che ane prayatna karyA pachI badhAya kevalI samudyAtane prApta thAya che? e pramANe gautame prazna karyo eTale bhagavAn uttara kahe che-he gautama! e artha yukta nathI. tAtparya e che ke badhAya kevalI samuddaghAtane mATe prayatna karatA nathI ane samuddhAtane paNa prApta thatA nathI. parantu jeonA vedanIyAdi karma AyuSyathI adhika hoya che te samudyAta kare che. jenA vedanIyAdi karmo svabhAvathIja AyunA samAnasthitivALAM hoya te samudraghAta karyA sivAya ja teno kSaya karIne siddha thAya che. te pramANe sUtrakAra kahe cha'nasa' ityAdi. je kevalInA AyuSyanA tulya bhavApagraha karyo che, bhava-manuSyabhavamAM 3pa-samIpe gRhAte'-grahaNa karAya-avalaMbana karAya jeo vaDe te bhavopagraha-vedanIya, nAma ane gotrakarma, te bancana-karmapradezo vaDe ane sthiti vaDe samAna hoya che te samudyAtane prApta thatA nathI, paNa samuddhAta karyA sivAya ja tene khapAvI siddhirUpI mahelamAM birAje che e bhAvArtha che. e saMbadhe kahyuM che ke-"nasa 3 tulta vi ca myavase samAvato no vA so mAsamudhAro sinsa juve havejha" jenA cAre karma svabhAvathI tulya che evo je kevalI te samuddhAta karyA sivAya eka sAthe karmano kSaya karIne siddha thAya che " A bhAva kadAcita ja hoya che ke bahadA hoya che?tethI kahe che-'mavitu samupAya' ityAdi. samadudhAtane-kevalIsamuddhAtane prApta karyA sivAya siddhi-caramagatine prApta thayelA che e kriyAno saMbandha jANavo. keTalA? e mATe sUtrakAra kahe cha-'mananA.' ananta, kevalajJAna ane kevaladarzanasahita evA A kathana vaDe jeo 'buddhi, sukha, duHkha, icchA, dveSa, prayatna, dharma, adharma ane 383 Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM kevalisamugghAyavattavvayA saMskAra-e nava AtmAnA guNono atyaMta uccheda thavo e mola-ema mAne che tenA matano nirAsa karyo che ema samajavuM. kAraNa ke jJAna e AtmAno nirupacarita-vAstavika svabhAva che ane tethI teno vinAza thato nathI. anyathA AtmAno abhAva thAya. AtmAno niranvaya-sarvathA nAza thato nathI. kAraNa ke satano sarvathA vinAza ghaTato nathI. "nAsato vidate mAvo nAkhavo vite sati: asa vastunI utpatti thatI nathI ane sad vastuno nAza thato nathI. e nyAya che. "jino'--jeNe rAgAdizatruone jityA che evA, A kathana vaDe gozAlakanA matano nirAsa karyo.kAraNa ke tenA mate muktipadane prApta thayela hovA chatAM paNa tene vAstavika rIte vItarAga mAnatA nathI, kemake muktipadane prApta thayA hovA chatAM paNa tIrthano tiraskAra thato joine ahIM Ave che-evuM temanuM kathana che. paNa vItarAganuM parAbhavanI vRddhithI ahIM AvavuM asaMbhavita che. punaH kevA che?te kahe che-"narAmaravipramuktA:' jarA ane maraNathI rahita che. jarA ane maraNanuM grahaNa anyanuM upalakSaNa-sUcaka che, tethI samasta roga ane zokAdi sAMsArika klezathI mukAyelA jANavA. e vaDe ekAntathI mokSasukhanuM upAdeyapaNuM kahe che. kAraNa ke anyane evA prakAranA svarUpavALA sthAnano asaMbhava che. saMsAramAM zreSTha sukhane prApta thayeluM hoya to paNa evA prakAranuM sthAna nathI. kAraNa ke sarva vastunuM paNa chevaTe maraNavinAza che. siddhi-sarvakarmanA kSaya vaDe AtmAnuM svarUpamAM avasthAna, evI vara-sarvagatimAM uttama te varagatirUpa siddhine prApta thayelA che. have sarva kevalI samudyatane prApta thatA prathama AvarjIkaraNa kare che. te pramANe kevalisamughAtanI prakriyA kahevAnI icchAvALA bhASyakAra samudyAta zabdanA vyAkhyAnapUrvaka kahe che-"tathA 3baMsAdiyaHsamudhAya samuSAro te sumaLA putra 3 nIvaramAM vepha" temAM AyuSyanA aMzathI adhika karmano ghAta karavo te samuddaghAta, tene prApta thavAnI icchAvALA kevalI pUrve AvAjIkaraNa kare che. AvarjIkaraNano zo zabdArtha che? Avarjana karavuM-AtmAne mokSanA abhimukha karavo, mokSa prati joDavo e tAtparya che. athavA bAvarcata mane'jevaDemokSa abhimukha karAyate Avarja-zubha, mana, vacana ane kAyAno vyApAra vizeSa. kahyuM che ke "sAvajhanamuvo vAvA vA" Avarjana-upayoga athavA vyApAra. tethI banne sthaLe paNa pUrvena hoya tenuM karavuM e vivakSomAM "4i'pratyaya thavAthI AvakaraNa kahevAya che. bIjA AcAryo AvarjitakaraNa evo zabda kahe che, teno A zabdArtha cheAvarjita-abhimukha-sanmukha karAyelo. lokamAM ema bole che ke 'sAvartitoSya mayA'tene sanmukha karelo che. tathAbhavyatva vaDe Avarjita-mokSa sanmukhe karAyelA AtmAnuM karaNa-zubhayogano vyApAra te AvarjitakaraNa. bIjA AcAryo 'mAnniyArA' evo pATha kahe che. teno zabdasaMskAra A pramANe kare che--'sAyanijAra' ahIM anvayArtha A che-AjJAmaryAdA arthamAM che 'kevalinI daSTivaDe yojana-zubha yogono vyApAra ahIM bhAvamAM 'mA' pratyaya thavAthI AyojikAkaraNa thAya che. anya AcAryo 'kAsayArA' kahe che. teno paNa A anvartha-vyutpatti-no artha thAya che-Avazyaka-avazyapaNe karavuM te AvazyakakaraNa. jemake keTalAeka kevalI samughAta kare ane keTalA na kare, parantu A AvazyakakaraNa to badhA ya kevalI kare che. l/ra6ll717. katisamaie NaM bhaMte! AujjIkaraNe pannatte? goyamA! asaMkhejjasamaie aMtomuhuttie AujjIkaraNe pnnnntte| katisamaie NaM bhaMte! kevalisamugghAe pannatte? goyamA! aTThasamaite pannatte, taMjahA-paDhame samae daMDaM kareti, bIie samae kavADaM kareti, tatie samae maMthakareti, cautthesamae logaM pUrei, paMcame samae loyaM paDisAharati, chaTTe samae maMthaM paDisAharati, sattame samae kavADaM paDisAharati, aTThame samae daMDaM paDisAharati, daMDaM paDisAharittA tao pacchA sarIratthe bhavati ||suu0-27||718|| (mULa) he bhagavan!keTalA samayanuM AyojIkaraNa kahyuM che? he gautama! asaMkhyAtA samayanA antarmuhurta pramANa AyojIkaraNa kahyuM che. he bhagavan! kevalI samudyAta keTalA samayano che? he gautama!ATha samaya pramANa kahyo. te A pramANe--prathama samaye 384. Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM kevalisamugghAyavattavvayA zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 dalDa kare che, bIjA samaye kapATa kare che, trIjA samaye manthAna kare che, cothA samaye lokane pUre cha-lokavyApI thAya che, pAMcamA samaye lokane saMhare che, chaThThA samaye maMthAna saMhare che. sAtamA samaye kapATa saMhare che, AThamA samaye darDa saMhare che ane daDane saMharI zarIrastha thAya che. ra7718 (TI.) have A AvarjIkaraNanA kALanuM pramANa batAvavA mATe prazna ane uttara sUtra kahe che 'samarUNa ' he bhagavan! AvakaraNa keTalA samaya pramANa che? ItyAdi sugama che. AvarjIkaraNa karyA pachI turata kevalIsamuddhAtano AraMbha kare che-te keTalA samayano hoya che? e AzaMkAmAM tenA samayanuM nirupaNa karavA mATe kahe che-'DramarUpa ' ityAdi. "he bhagavan! kevalIsamuddaghAta keTalA samayano che? ItyAdi sugama che. temAM je samaye je kare che te batAve che-ta jahA-paDhame samae' ityAdi. A paNa sugama che. kAraNa ke tenI pUrve vyAkhyA karI che. parantu teno bhAvArtha A pramANe che-jema AdinA cAra samayamAM anukrame Atmapradezono vistAra thAya che, tema pratiloma-ulaTA krama vaDe saMharaNa thAya che. e saMbaMdha anya sthaLe paNa kahyuM che-"saddha maho ya logaMtagAmiNaM so sdehvikkhNbhN| paDhame samayaMmi daMDaM karei biiyaMmi ya kavADaM // 1 // taiyasamayaMmi maMthaM cautthae / torApura khaphA paMDitomaM sahira #luM to ropha heltho rA'' prathama samaye Urdhva ane adho lokAnta sudhI javAvALo svadeha pramANa vistAravALo daMDa kare che, bIjA samaye kapATa kare che, trIjA samaye maMthAna kare che ane cothA samaye lokane vyApta kare che. pachI ulaTA krama vaDe saMharaNa karI tyAra bAda zarIramAM sthita thAya che. ra7718 se NaM bhaMte! tahA samugghAyagate kiM maNajogaM muMjati, vaijogaM juMjai, kAyajogaM jujati? goyamA! No maNajogaM ga~jati, no vaijogaMga~jati, kaayjogNgNjti| kAyajoge NaM bhaMte! juMjamANe kiM orAliyasarIrakAyajogaMga~jati, orAliyamIsAsarIrakAyajogaMga~jati, kiM veuvviyasarIrakAyayogaMga~jati, veuvviyamIsAsarIrakAyajogaMga~jati, kiM AhAragasarIrakAyajogaM, (jujai) AhAragamIsAsarIrakAyajogaM muMjati? kiM kammagasarIrakAyajogaM muMjai? goyamA! orAliyasarIrakAyajogaMpiga~jati,orAliyamIsAsarIrakAyajogaM pitRRjati, No veuvviyasarIrakAyayogaM ga~jati, No veubviyamIsAsarIrakAyajogaMga~jati, No AhAragasarIrakAyajogaMga~jati,NoAhAragamIsAsarIrakAyajogaM ga~jati, kammagasarIrakAyajogaM pi juMjati, paDhama'TThamesu samaesu orAliyasarIrakAyajogaM muMjati, bitiya-cha?sattamesusamaesu orAliyamIsAsarIrakAyajogaMga~jati, tatiya-cauttha-paMcamesusamaesukammagasarIrakAyajogaM SMti sU0-2002 (mU0) he bhagavan!te prakAre samuddhAtane prApta thayelo zuM manoyogano vyApAra kare che, vacanayogano vyApAra kare che ke kAyayogano vyApAra kare che. he gautama!manoyogano vyApAra karatA nathI, vacanayogano vyApAra karato nathI paNa kAyayogano vyApAra kare che. he bhagavan! kAyayogano vyApAra karato zuMaudArika kAyayogano vyApAra kare che? dArikamizrazarIrakAyayogano vyApAra kare che? zuM vaikriyazarIrakAyayogano vyApAra kare che? vaikriyamizrazarIrakAyayogano vyApAra kare che? zuM AhArakazarIrakAyayogano vyApAra kare che? zuM AhAraka mizra zarIra kAyayogano vyApAra kare che? zuM kAmaNa zarIra kAyayogano vyApAra kare che? he gautama! dArikazarIrakAyayogano paNa vyApAra kare che, audArikamizrazarIrakAyayogano paNa vyApAra kare che ane kAmaNazarIrakAyayogano paNa vyApAra kare che. paNa vaikriya zarIra kAyayogano vyApAra karato nathI, vijhiyamizrazarIrakAyayogano paNa vyApAra karato nathI, AhArakazarIrakAyayogano paNa vyApAra karato nathI ane AhAramizrazarIrakAyayogano paNa vyApAra karato nathI, pahelA ane AThamA samayamAM audArikazarIrakAyayogano vyApAra kare che, bIjA, chaThThA ane sAtamAmAM dArika mizra zarIra kAyayogano vyApAra kare che. trIjA, cothA ane pAMcamA samayamAM kAryaNazarIrakAyayogano vyApAra kare che. //ra8719 385. Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM kevalisamugghAyavattavvayA (TI.) A samuMddaghAta karavAmAM je yoganI pravRtti thAya che tene kahevAnI icchAvALA sUtrakAra kahe -"je mAM aMte!' ityAdi. samughAtane prApta thayelo zuM manoyogano vyApAra kare? ityAdi. temAM temanoyoga ane vacanayogano vyApAra karato nathI. kAraNa ke tenuM prayojana nathI. e saMbandha dharmasAranI mUla TIkAmAM haribhadrasUri kahe cha--"manovalI tA ne vyApArati, prayoganAmAvatA'tevakhate prayojana nahi, hovAthI mana ane vacanano vyApAra karato nathI. kAyayogano vyApAra karato audArika kAyayoga, audArika mizrakAyayoga ane kAzmaNakAyayogano vyApAra kare che, zeSa kAyayogano vyApAra karato nathI, kAraNa ke labdhino upayoga nahi karato hovAthI bAkInA kAyayogano asaMbhava che. temAM prathama ane AThamA samaye kevaLa audArika zarIrano ja vyApAra kare che mATe audArika kAyayoga che. bIjA, chaThThA ane sAtamA samaye audArika ane kArmaNazarIrano vyApAra che, mATe audArikamizrakAyayoga che. trIjA, cothA ane pAMcamA samaye kevaLa kAmaNazarIranA vyApAravALo che mATe kAmaNakAyayoga che. e saMbaMdhe bhASyakAra kahe che--" vira samupati to maLavaphanopayoyamAM kuphA morAtiyano pukha guMgar3a paDhamane samara NzA mayavyavArA tI vIchakuttama tiviDatyapAne tu myAM tammaTTAbokharekhara samudyatane prApta thayelo mana ane vacanayogano vyApAra karato nathI, parantu prathama ane AThamA samaye audAriyogano vyApAra kare che, audArika ane kAzmaNa banneno vyApAra hovAthI audArikamizrakAyayoga bIjA, chaThThA ane sAtamA samaye che. trIjA cothA ane pAMcamA samaye mAtra kAmaNa zarIranI ceSTA hovAthI kArmahayoga hoya che. ra8719 se NaM bhaMte! tahA samugghAyagate sinjhati bujjhati muccati pariNivvAti savvadukkhANaM aMtaM kareti? goyamA! No innttesmtte|sennN tao paDiniyattati, paDiniyatittA tato pacchA maNajogaMpiga~jati, vaijogaMpiguMjai,kAyajogaM piga~jati? maNajogaNNaM juMjamANe kiM saccamaNajogaMga~jati, mosamaNajogaga~jati,saccAmosamaNajogaMga~jati, asaccAmosamaNajogajujati? goyamA! saccamaNajogaMga~jati, No mosamaNajogaMga~jati, No saccAmosamaNajogaM juMjati, asaccAmosamaNajogaM pi jujati, vayajogaM muMjamANe kiM saccavaijogaM muMjati, mosavaijogaM muMjati, saccAmosavaijogaM ga~jati, asaccAmosavaijogaM ga~jati? goyamA! saccavaijogaM muMjati, No mosavaijogaM juMjati, No saccAmosavaijogaM ga~jati, asaccAmosavaijogaM pi juMjati, kAyajogaM juMjamANe Agacchejja vA gacchejja vA cidvejja vA NisIejja vA tuyaTejja vA ullaMghejja vA palaMghejja vA, paDihAriyaM piiddh-phlg-sejjaasaMthArapakvaboblA nU0-2I720 (mULa) he bhagavan! te pramANe samudyAtane prApta thayelo siddha thAya, buddha thAya, mukta thAya, nirvANa pAme ane sarvaduHkhono atta kare? he gautama! e artha samartha-yukta nathI. te samudyAtathI nivRtta thAya che, nivRtta thaIne tyAra bAda manoyogano paNa vyApAra kare che, vacanayogano paNa vyApAra kare che ane kAyayogano paNa vyApAra kare che. manoyogano vyApAra karato zuM satya manoyogano vyApAra kare, mRSAmanoyogano vyApAra kare, satyamRSAmanoyogano vyApAra kare ke asatyAmRSAmanoyogano vyApAra kare?he gautama! satyamanoyogano vyApAra kare, mRSA manoyogano vyApArana kare, satyamRSA manoyogano vyApAra na kare, asatyAmRSA manoyogano vyApAra kare. vacanayogano vyApAra karato zuM satyavacanayogano vyApAra kare, mRSA vacanayogano vyApAra kare, satyamRSA vacanayogano vyApAra kare ke asatyAmRSA vacanayogano vyApAra kare? he gautama! satyavacanayogano vyApAra kare, mRSA vacanayogano vyApAra na kare, asatyamRSA vacanayogano vyApAra na kare, paNa asatyAmRSA vacanayogano vyApAra kare. kAyayogano vyApAra karato Ave, jAya, ubho rahe, bese, ALoTe, ullaMghana kare ke pralaMdhana kare, prAtihArika-pAse rahelA pITha-Asana, phalaka-pATIuM, zavyA ane saMthAro pAchA Ape. /ra972all (TI0) samudyAta saMbandha vizeSa jANavA mATe kahe che-re aMte 'ityAdi. hebhagavan!te keTalI daMDa, kapATa vagerenA krama vaDe 386 Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM kevalisamugghAyavattavvayA zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 samudyatane prApta thayelo siddha thAya-kRtArtha thAya, "vartamAna kALanI samIpano kALa paNa vartamAna jevo vikalpa kahevAya che evo ? vyAkaraNa prasiddha niyama hovAthI siddha thavAno hoya to paNa vyavahArathI siddha thAya che ema kahevAya che, mATe kahe che-vRSyatekevalajJAna vaDe jANe che ke huM nizcayathI sarva karmanA kSayathI kRtArtha thaiza? tethI kahe che-nivRti-samasta prakAre zAMta thAya che, nirvANa pAme che? e bAbatane paryAya zabda vaDe spaSTa kare che-sarva duHkhono anna kare che? bhagavAnuM kahe che- "he gautama! A artha samartha-saMgata nathI ke "je samughAtane prApta thayeloyAvasarvadu:khono anta kare. kAraNa ke hajI paNa temaNe yoganirodha karyo nathI, sayogInI AgaLa kahevAmAM AvatI yukti vaDesiddhi thatI nathI. tethI te zuM kare che? e mATe kahe che-'se ' ityAdi te prastuta samuddhAtane prApta thayelo samuddaghAtathI nivRtta thAya che ane nivRtta thaIne tyAra pachI tarata manoyogano, vacanayogano ane , kAyayogano vyApAra kare che. kAraNa ke te bhagavAn nAma, gotra ane vedanIyarUpa bhavadhAraNIya karma ghaNA hoya tyAre tene acinya prabhAvavALA samuddhAtanA vazathI AyuSyanA samAna karyA bAda antarmuhUrtamAM paramapada-mokSa prApta thavAnuM hovAthI te kALe je anuttaraupapAtika vagere deva manathI pUche to uttara ApavA mATe mananA pagalo grahaNa karI manoyogano vyApAra kare che. te paNa satya ke asatyAmRSA rUpa manano vyApAra kare che. manuSyAdike puchyuM hoya ke na puchyuM hoya to kAryavazathI vacanayoganA pudgalo grahaNa karI vacanayogano vyApAra kare che ane te satya ke asatyAmRSArUpa vacanano vyApAra kare che, bAkInA vacana ane mananA yogano vyApAra-kriyA karato nathI. kAraNa ke tenA rAgAdikSINa thayA che.gamanAgamanAdimAM audArika kAyayogano vyApAra kare che. te A pramANe-bhagavAnuM kArya nimitte koI sthAnathI vivakSita sthAne Ave, athavA kyAMi jAya, athavA ubhA rahe ke bese, tevA prakArano zrama dura karavA mATe ALoTe athavA vivakSita sthAne tevA prakAranA AvI paDatA jIvo vaDe vyApta bhUmine joine teno tyAga karavA mATe prANIonI rakSA nimitte ullaMghana athavA pralaMghana kare. temAM svAbhAvika pAda vikSepa-pagalA bharavA, gamana karavA karatAM kAMika adhika gamana karavuM te ullaMghana, tethI vadhAre moTA pagalA bharavA te pralaMghana. athavA pAse rahelA pIThaAsana, phalaka-pATIyA, zayyAvasati ane saMthAro pAchA Ape eTale jenI pAsethI lAvelA hoya tene pAchA sope. ahIM bhagavaMta AryazyAmasUrie pAse rahelA Asana, phalaka-pATIyA vagerene pAchA ApavAnuM ja kahyuM che, tethI jaNAya che ke avazya antarmuhUrta AyuSya bAkI hoya tyAre ja AvarjIkaraNAdi kare che paNa vadhAre AyuSya bAkI hoya tyAre karatA nathI. jo ema na hoya to tene grahaNa karavAno paNa saMbhava hovAthI tene grahaNa paNa karavA paDe. e kathana vaDe koi AcAryo kahe che- "jaghanyathI antarmuhUrta bAkI hoya tyAre ane utkRSTathI cha mAsa bAkI hoya tyAre samuddhAta kare che teno nirAsa jANavo.kAraNa ke cha mAsamAM vacce varSAkAlano paNa saMbhava hovAthI te nimitte Asana phalakAdinuM grahaNa paNa saMbhave, parantu te sUtrane saMmata nathI, mATe te prarupaNA usUtra jANavI. vaLI AvazyakamAM paNa samuddaghAta karyA pachI turata zailezInA kathanathI e utsutra prarupaNA jANavI.te sUtra A pramANe che"phaMDavADe mato ya sAhiraNA sarIstho mAsI no niro sensekSI sinsa, vevA''daMDa, kapATa, maMthana, AMtarA pUravA, saMharaNa, zarIrastha, vacanayoganirodha, zailezI ane siddha-mokSa anukrame jANavA. jo utkRSTathI cha mAsanuM aMtara paDe to te paNa kahe, paNa kahyuM nathI. te mATe ayukta che. te pramANe bhASyakAra kahe che-"mehuya samo bannamuhunAvaNelo chAto atre jahannameyaM chammAsukkosamicchaMti // 1 // tatto'naMtaraselesIvayaNao jaM ca paaddihaariinnN| paccappaNameva sue iharA gahaNaMpi ho jJAhiA"karma ochA karavA nimitte (samuddhAtano) zeSa antarmuhUrtano kALa jANavo. bIjA AcAryo ane jaghanya kALa kahe che ane cha mAsano utkRSTa kALa mAne che. (te ayukta che, kAraNa ke pachI turata zailezInuM kathana hovAthI ane pAse rahelA pITha phalakAdinuM pAchuM ApavAnuM ja sUtramAM kahyuM che. anyathA tene grahaNa karavAnuM paNa hoya. ahIM e pramANe attamuhUrta sudhI yathAsaMbhava traNa yoganA vyApAravALA kevalI thaIne tyAra pachI atyanta sthiratArUpa, vezyArahita ane parama nirjarAnuM kAraNa dhyAnane aMgIkAre karavAnI icchAvALA yogano virodha karavA mATe prAraMbha kare che. kAraNa ke yoga hoya tyAre ukta svarUpavALA dhyAnano asaMbhava che. te A pramANe-yogano pariNAma te vezyA, kAraNa ke yoganA anvaya ane vyatirekane anusare che. tethI jyAM sudhI yoga che tyAM sudhI 387 Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM siddhasarUva parUvaNaM lezyA avazya hoya che, tethI vezyArahita, dhyAnano saMbhava nathI. vaLI jyAM sudhI yoga che tyAM sudhI karmabandha paNa che. kAraNa ke "jogA payaDipaesaM ThiiaNubhAgaM kasAyao kuNai"yogathI prati bhane pradeza 5 42 tathA sthiti bhane anumAna kaSAyathI kare che-evuM zAstravacana che. kevaLa te karmabaMdha mAtra yoganimittaka hovAthI be samayano che. te A pramANe-prathama samaye karma baMdhAya che, bIjA samaye vedAya che ane trIjA samaye te karma akarmarUpe thAya che. temAM jo ke e samayanI sthitivALA karma karAya che ane pUrva pUrvanA karmanAza pAme che, to paNa samaye samaye niraMtara karyagrahaNa karavAmAM Ave to mokSa na thAya ane avazya mokSamAM javAnuM cha, te bhATe te yoganirodha 42 cha. | cha"sa tato yoganirodhaM karoti leshyaanirodhmbhikaangkssn| samayasthitiM ca bandha yoganimittaM nirurutsuH // 1 // samaye samaye karmAdAne sati santaterna mokSaH syaad| yadyapi hi vimucyate sthitikSayAt puurvkrmaanni|| nAkarmaNo hi vIryaM yogadravyeNa bhavati jiivsy| tasyAvasthAnena tu siddhaH samayasthiterbandhaH ||3||"te lezyAno nirodha karavAne icchatA ane yoganimitte samayasthitinA bandhane rokavAne icchatA yoganirodha kare che. samaye samaye karma grahaNa karavAmAM Ave to karma pravAhane lIdhe mokSa na thAya. jo ke sthitinA kSayathI pUrva karma mUkAya che ane karmarahitanuM yogadravya vaDe vIrya hotuM nathI paNa yoganA avasthAna vaDe samayasthitino baMdha thAya che.bandhanI samayamAtranI sthiti bandhanA samayane choDIne jANavI. bhASya 59 mA pUrvAta sarva prameya sarthana puSTa 42 cha.te prabhArI tanI mAnya cha-"viNivittasamugghAo tiNNivi joge jiNo puNjijjaa| saccamasaccAmosaM ca so maNaM taha vaijogaM // 1 // orAliyakAyajogaM gamaNAI pADihAriyANaM vaa| paccapaNaM karejjA joganirohaM tao kuNai // 2 // kinna sayogo sijjai? sa baMdhaheutti jaM sajogo yA na samei paramasukka sa nijjarAkaraNaM paramaM ||3||"smdhaatthii nivRtta thanitra yoganovyApAra cha.satya, asatyAbhUSA manoyoga, vacanayoga ane gamanAdimAM audArikAyayogano vyApAra kare che. temaja pArzvavartI pITha, phalakAdinuM pratyarpaNa-pAchA ApavAnuM kare che ane tyArabAda yoganirodha kare che. "sayogI kema siddha na thAya? kAraNa ke bandhano heta te yoga che tethI te sayogI paramanirjarAnuM kAraNa paramazukla dhyAnane prApta thato nathI." I9720 se NaM bhaMte! tahA sajogI sinjhati jAva aMtaM kareti? goyamA! No iNaDhe smddhe| se NaM puvvAmeva saNNissa paMceMdiyassa pajjattayassa jahaNNajogissa hevA asaMkhejjaguNaparihINaM paDhamaM maNajogaNiruMbhati, tato aNaMtaraMca NaM beiMdiyassa pajjattagassa jahaNNajogissa heTThA asaMkhejjaguNaparihINaM doccaM vaijogaM NiruMbhati, tato aNaMtaraM ca. NaM suhamassa paNagajIvassa apajjattayassa jahaNNajogissa heTThA asaMkhejjaguNaparihINaM taccaM kAyajogaM NiruMbhati, se NaM eteNaM uvAeNa--paDhama maNajogaM NiruMbhati, maNajogaM NirubhittA vaijogaM NiruMbhati, vaijogaM NirubhittA kAyajogaM NiruMbhai, kAyajogaM NirubhittA jogaNirohaM kareti, jogaNiroha karettA ajogaya pAuNati, ajogataM pAuNittA IsI hassapaMcakkharuccAraNaddhAe asaMkhejjasamaiyaM aMtomuhuttiyaM selesiM paDivajjai, puvvaraiyaguNaseDhIyaM ca NaM kammaM, 80 28degdegdegdegdeg tIse selesimaddhAe asaMkhejjAhiM guNaseDhIhiM asaMkhene kammakhaMdhe khavayati, khavaitA vedaNijjAu-NAma-gotte iccete catAri kammase jugavaM khaveti, jugavaM khavettA orAliyateyA-kammagAI savvAhiM vippajahaNAhiM vippajahati, vippajahittA ujuseDhIpaDivaNNe aphusamANagatIe egasamaeNaM aviggaheNaM ua gaMtA sAgArovautte sijjhaI bujjhi0| || siddhasaruva parUvaNaM / / te NaM tattha siddhA bhavaMti asarIrA jIvaghaNA saNa-NANovauttA NiTThiyaTThA NIrayA NireyaNA vitimirA visuddhA sAsayamaNAgataddhaM kAlaM citttthti| se keNaTeNaM bhaMte! evaM vuccai 'te NaM tattha siddhA bhavaMti asarIrA jIvaghaNA 388 Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM siddhasarUva parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 daMsaNa-NANovauttA NiTThiyaTThA NIrayA NireyaNA vitimirA visuddhA sAsayamaNAgayaddhaM kAlaM ciTThati'? goyamA! se jahANAmae bIyANaM aggidaDDANaM puNaravi aMkuruppattINa bhavati, evameva siddhANa vi kammabIesu daDDesu puNaravi jammuppattI Na bhavati, se teNaTeNaM goyamA! evaM vuccai-'te NaM tattha siddhA bhavaMti asarIrA jIvaghaNA daMsaNaNANovauttA NiTThiyaTThA NIrayA NireyaNA vitimirA visuddhA sAsayamaNAgayaddhaM kAlaM citttthti'tti| NicchiNNasavvadukkhA jaai-jraa-mrnn-bndhnnvimukkaa| sAsayamavvAbAhaM ciTThati suhI suhaM pttaa||' ITU0-20IIII iti paNNavaNAe bhagavatIe chattIsatimaM samugghAyapayaM smtt|| (mULa) he bhagavan! te prakAre (samuddhAtane prApta thayelo) yogI kevalI siddha thAya, yAvatu sarvaduHkhono atta kare? he gautama! e artha samartha-yukta nathI. te prathama jaghanyayogavALA saMjJI paMcendriya paryAptAnA manoyoganI nIce asaMkhyAtaguNa hIna-cUnamanoyogane roke che. tyArapachI taratajaghanyayogavALA beIndriya paryAptAnA vacanayoganI nIce asaMkhyAtaguNA hIna bIjA vacanayogano rodha kare che. tyAra pachI tarata jaghanyayogavALA aparyAptA sUkSma panaka jIvanA kAyayoganI nIce asaMkhyAtaguNa hIna kAyayogano rodha kare che. te e upAya vaDe-e prakAre prathama manoyogano rodha kare che, manoyogano rodha karI vacanayogano rodha kare che, vacanayogano rodha karI kAyayogano rodha kare che, kAyayogano rodha karI yogano virodha kare che. yoga nirodha karIne ayogapaNuM-yogarahitapaNuM pAme che. yogarahitapaNuM pAmI ISatuM-thoDA kALamAM hrasva pAMca akSaranA uccAraNa kALa jeTalI asaMkhyAtA samayanA attamuhUrta pramANa zailezIne prApta thAya che ane pUrve racelI guNazreNI jenI che evA karmane anubhavavA prApta thAya che. te zailezInA kALamAM asaMkhyAtI guNazreNI vaDe asaMkhyAtA karma skaMdhono kSaya kare che, kSaya karIne vedanIya, AyuSya, nAma ane gotra e cAra karmabhedone eka sAthe khapAve che, eka sAthe khapAvI dArika, tejasa ane kArpaNa zarIrano sarva prakAre tyAga kare che. tyAga karIne RjuzreNIne prApta thayelo aspRzadgati vaDe ekasamayamAM avigrahagati vaDe Urdhva--uce jaIne sAkAraupayoga sahita siddhipadane pAme che, bodha pAme che, ane tyAM jaI siddha thAya che. tyAM rahelA siddho zarIra rahita, jIvapradezanA ghanavALA, darzana ane jJAnanA upayogavALA, niSkitArtha- kRtArtha, rajarahita, niraMjana-saMparahita, timira-karmaAvaraNarahita, ane vizuddha evA zAzvata anAgata kALa sudhI rahe che, he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho ke teo tyAM rahelA siddha, zarIrarahita, jIvapradezanA ghanavALA, darzana jJAnanA upayogasahita, kRtArtha, karmaja rahita, kamparahita, vitimira-ajJAnarahita, vizuddha evA zAzvata anAgata kALa paryanta rahe che"? he gautama! jema agnithI baLelA bIjane pharIthI aMkuranI utpatti thatI nathI e pramANe siddhone paNa karmarUpI bIja baLI javAthI janmanI utpatti thatI nathI, te hetuthI he gautama! ema kahuM chuM ke tyAM rahelA te siddho zarIra rahita, jIvapradezanA ghanavALA, darzana-jJAnanA upayoga sahita, kRtArtha, karmarajarahita, niraMjana-niSkapa, vitimira-ajJAnarahita ane vizuddha hoya che ane zAzvata anAgata kALa sudhI rahe che. sarva duHkhono pAra pAmelA, janma, jarA, maraNa ane karmanA bandhanathI mukAyelA evA avyAbAdha sukhane prApta thayelA ane sukhI zAzvata kALa paryata rahe che. 3oll721// prajJApanA bhagavatInA anuvAdamAM chatrIsamuM samudyAta pada samApta. (20) maMta! tahIM sago sibsa' ityAdi. he bhagavan!te pramANe sayogI siddha thAya? ityAdi sugama che. yoganirodha karato prathama manoyogano rodha kare che, ane te paryAptA saMjJI paMcendriyanA prathama samaye jeTalAM manodravya ane jeTalo teno vyApAra hoya tethI asaMkhyAtaguNa nyUna manoyogano pratisamaya rodha karato asaMkhyAtA samayo vaDe sarvathA rodha kare che. kahyuM che ke "pajjattamettasaNNissa jattiyAI jahannajogissA hoMti maNodavvAi tavvAvAro ya jmmtto|| tadasaMkhaguNavihINaM samae samae 389 Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugghAyapayaM siddhasarUva parUvaNaM niraMpamALo so maNaso sadganirodra re saMngasamadRAArAjaghanyayayogavALA paryApta mAtra saMjJInA jeTalA manodravyo hoya che ane jeTalo teno vyApAra hoya che tethI asaMkhyAtaguNa hIna samaye samaye rokato asaMkhyAtA samayamAM manano sarvathA rodha kare che. eja bAbata satrakAra kahe cha-"se maste'! ityAdi. prastuta kevalI yogano nirodha karavAne icchato pahelA jaghanyayogavALA saMjJI paryAptAnA ("manoyogano" ahIM adhyAhAra che) eTale tenA manoyoganI nIce asaMkhyAtaguNa hIna samaye samaye rokato asaMkhyAtA samayamAM sarvathA prathama manoyogano rodha kare che. 'tatoDanaMtarara ' tyAra bAda manoyogane rokyA pachI jaghanyayogavALA beIndriya paryAptAnA vacanayoganI nIcenA (ahIMvacanayoga pada arthAt jANI levuM)vacanayogane asaMkhyAtaguNahIna samaye samaye rokato sarvathA bIjA vacanayogano rodha kare che. e saMbandha bhASyakAra kahe che-"pannattamittabiMdiyAdanavarUpannavA. 3 tanizuvihI samaye samaye nimaMtoniA sabavaphano roTuM saMvArdi na samardi' paryApta mAtra beindriyanA jaghanya vacanayoganA je paryAyo che tethI asaMkhyAtaguNahIna vacanayogane samaye samaye rokato asaMkhyAtA samaye sarva vacanayogano virodha kare che. 'tattoDagaMtAM ' ityAdi. te vacanayoga pachI turata ItyAdi pUrvavat samajavuM. prathama samayamAM utpanna thayelA aparyApta sUkSma panaka jIvano eTale jaghanyayogavALA sauthI alpa vIryavALA sUkSma panaka jIvano je kAyayoga che tenI nIce asaMkhyAtaguNahIna kAyayogane samaye samaye rokato asaMkhyAtA samaye ("samasta e padano adhyAhAra che.')samastapaNe trIjA kAyayogano virodha kare che. te kAyayogano nirodha karato sUkSmakriya apratipAtI zukladhyAnane prApta thAya che. te dhyAnanA sAmarthyathI bhukha ane udarAdinA khAlI bhAgane pUravA vaDe zarIranA trIjA bhAganA Atmapradezo saMkucita thAya che eTale zarIranA be tRtIyAMza bhAgamAM Atmapradezo ghanarUpe thAya che. jema ke sAta hastapramANa zarIra hoya to teno trIjo bhAga be hAtha ane ATha aMgula saMkucita thAya che ane cAra hAtha ane soLa AMgaLa pramANa Atmapradezo ghanarUpe thAya che.) te pramANe bhASyakAra kahe che- "tatto ya suhamapaNagassa pddhmsmyovvnnnnss| jo kira jahannajogo tadasaMkhejjagaNamekkekke // 1 // samaehiM ruMbhamANo 'timA muvaMto saMpapha sAyano saMhAraM veva madiM ArA te vAra pachI prathama samayamAM utpanna thayelA sUkSma panakano je jaghanya kAyayoga che tethI asaMkhyAtaguNahIna kAyayogane eka eka samaye rokato ane zarIranA trIjA bhAgano tyAga karato asaMkhyAtA samayamAM kAyayogano nirodha kare che. kAyayoganAnirodha kALe chellA antarmuhUrtavedanIyAditraNa karmamAM pratyeka karmanI sthiti sarva apavartano karaNa vaDe ghaTADI guNazreNinA kramavaDe karmapradezonI racanAvALI ayogI avasthAnA kAla pramANa kare che, te A pramANe-prathama sthitimAM thoDA pradezo hoya che. bIjI sthitimAM tethI asaMkhyAtaguNA pradezo hoya che. trIjI sthitimAM tethI asaMkhyAtaNA pradezo hoya che. e pramANe carama sthiti sudhI jANavuM. tenI A sthApanA chevedanIya nAma gotra e prathama samaye grahaNa karelA dalikanI banelI guNazreNio che. ema pratisamaya grahaNa karelA dalikanI banelI traNa karmamAM pratyekanI asaMkhyAtI guNazreNio jANavI, kAraNa ke antarmuhUrtanA samaye asaMkhyAtA che. AyuSyanI sthiti je prakAre bAMdhI che tevIja rahe che. ane tenI guNazreNinA kramathI viparita kramavALI dalikanI racanA jANavI. sthApanA - A badhoya manoyogAdino nirodha majabuddhivALAne sukhapUrvaka bodha thavA mATe AcArye sthUlaMdaSTithI varNavyo che. jo sUkama dRSTithI tenuM svarUpa jANavAnI jijJAsA thAya to paMcasaMgrahanI TIkA jovI. temAM atyaMta sUkSmaparNavistArathI tenuM svarUpavarNavyuM che. ahIM grantha vadhI javAnA bhayathI ame kahyuM nathI. te 'ityAdi. te prastuta kevalajJAnI A hamaNAM kahelA upAya-upAyanA prakAra vaDeityAdi badhuM sugama che, yAvat "ayogatA-ayogipaNAne prApta kare che eTale ayogIpaNAnI prAptine sanmukha thAya che e 390 Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM siddhasarUva parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 bhAvArtha che. ayogIpaNAnI prAptine sanmukha thaIne IsiM-ISata-thoDA kALamAM zailezIne prApta kare che e saMbandha che. keTalA kALapramANa zailezI che? e sUtrakAra kahe che? 'hrasvapaAEAkSarojvArAnkrayA' hrasva pAMca akSaranA uccAraNanA kALa pramANa che. tAtparya e che ke--atizIghrapaNe nahi tema ati vilaMbe nahi paNa madhyama prakAre jeTalA kALe Ga Ja Na na ma evA prakAranA pAMca hrasvAkSaro uccArAya teTalA kALa pramANa che. eTalo kALa keTalA samayapramANa che? e nirupaNa ka2vA mATe sUtrakAra kahe che- 'asaMdhyeyasAmayiAM'asaMkhyAtA samayapramANa che,te asaMkhyAtA samayanuM pramANa jaghanyathI paNa antarmuhUrta pramANa jANavuM. enuM antarmuhUrtapramANa jaNAvavA mATe kahe che--'AntarmuhUrtiI zaijJezI' antarmuhUrtapramANa zailezIne prApta kare che. zIla-cAritra ane te ahIM nizcaya nayanA mate sarvasaMvararUpa grahaNa karavuM. kAraNa ke te sauthI uttama che, teno Iza-svAmI tanI avasthA te zailezI che. te vakhate vyavacchinnakriya apratipAtI zukladhyAna upara AruDha thAya che. e saMbandhe kahyuM che ke ''sIttuM va samAhALuM niyo savvasaMvaro so y| tasseso sIleso selesI hoi tadavasthA ||1|| hassakkharAiM majjheNa jeNa kAleNa paJca bhnnnnnti| acchai selesigato tattiyamittaM tao kAlaM ||2|| taNurohAraMbhAo jhAyai sahumakiriyAniyahiM so| vocchinnakiriyamappaDivAI settesiAlaMmiAArU||''zIla-samAdhi, ane te sarva saMvararUpa jANavI teno je Iza-svAmI tenI avasthA te zailezI. (1) zailezIne prApta thayelo jeTalA kALamAM pAMca hrasvAkSaro madhyama prakAre uccArAya teTalo kALa rahe che. (2) kAyayogane rodhanA prAraMbhathI sUkSmakriya anivRtti dhyAna hoya che ane zailezInA kALamAM vyavacchinnakriya apratipAtI dhyAna hoya che. (3) kevaLa zailezIne prApta kare che ema nahi, paNa pUrve racelI guNazreNivALA karmane anubhavavAne prApta kare che. eTale pUrve kAyayoganA nirodhanA chellA antarmuhUrtamAM pUrve jenuM svarUpa batAvyuM che evI guNazreNi jenI racelI che evA karmane anubhavavAne prApta kare che. te pachI zuM kare che? 'te zailezInA kALamAM vartato pUrve racelI asaMkhyAtI guNazreNi vaDe prApta thayelA traNa karmanA judA judA pratisamaya asaMkhyAtA karmaskaMdhone 'kSapayan'vipAkathI ane pradezathI vedavA vaDe tenI nirjarA karato chellA samaye vedanIya, AyuSya, nAma ane gotra e cA2 karmanA bhedono eka sAthe kSaya kare che. eka sAthe kSaya karIne tyAra pachInA samaye audArika, teMjasa ane kAryaNarUpa traNa za2I2no 'sAhiM vinadaLAai viplagahAti' sarva prakAre viprahAna-tyAga karavA vaDe tyAga kare che. arthAt sarva prakAre tyAga kare che sUtramAM prAkRtta hovAthI strIliMga che. tAtparya e che ke jema pUrve zarIrano dezathI tyAga karato hato tema tyAga karato nathI, parantu sarva prakA2e tyAga kare che. e saMbandhe kahyuM che ke ''morAliyAd vayar sAhiM vippanadaLArdi na maLiyA nimmesaM tahA na nahA vesajvALa so ttriA''audArikAdi zarIrane sarvaprakAranA tyAga vaDe tyAga kare che ema je kahyuM che te niHzeSapaNe tyAga karavAne kahyuM che, paNa pUrve deza tyAga vaDe tyAga karato hato tema nahi." tyAga karIne te samaye kozabandhano tyAga karavArUpa sahakA2I kAraNathI utpanna thayelA svabhAva vizeSathI eraMDa phaLanI peThe bhagavAn paNa karmasaMbandhanA tyAga rUpa sahakArI kAraNathI utpanna thayelA svabhAva vizeSathI u52 lokAnte jaine siddha thAya che e saMbaMdha che. e saMbaMdhe kahyuM che ''jhaMDAM = nA baMdhacheteyiM tuyaM nAphA taha jammabaMdhaLacheTgerito gati siddho vidyA'' jema baMdhananA viccheda-tUTavA vaDe prerita thayeluM eraMDaphaLa (UMce) jAya che tema karmabaMdhanA cheda paDe prerita thayela siddha paNa (UMce) jAya che." kevI rIte jAya che? 'avipradeLa' avigraha gati vaDe eka samaye samayAntara ane pradezAntarane nahi sparza karato RRjuzreNine prApta thayelo jAya che. tAtparya e che ke jeTalA potAnA AkAzapradezamAM ahIM avagADha-rahelo che, teTalA ja pradezono upara paNa Azraya karato vivakSita samayathI bIjA samayane nahi sparzato upara jAya che. te saMbandhu Avazyaka cUrNimAM kahyuM che ke--''gattip nIvovADho tAvadyAr oLAhaLAC 3ddha sanmuLa rAjkati na vaM, viDyuM na samaye na pulA|'' jeTalA AkAzapradezamAM jIva rahelo che teTalI avagAhanA vaDe upara RRjugatie jAya che, vakra jato nathI tema bIjA samayano sparza paNa karato nathI". bhASyakAra paNa kahe che--''risendri paDivano samayAMtare akSamALo AsamA siApha aD sarovatto so"RRjuzreNine prApta thayelo anya samaya ane bIjA pradezono nahi sparza karato, sAkAra upayogavALo eka samayamAM siddha thAya che. e pramANe upara jaine zuM kare che? e kahe che--sAkAra upayogavALo thaine siddha 391 Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 chattIsaimaM samugdhAyapayaM siddhasarUva parUvaNaM thAya che--kRtArtha thAya che. sarva labdhio sAkAra upayogavALAne thAya che paNa anAkAra upayogavALAne upajatI nathI, A siddhi paNa sarva labdhiomAM uttama labdhi che, mATe sAkAra upayogavALAne thAya che. e saMbandhe kahyuM che--''savvAso tandrIyo naM sArovoAtAmAo teLeha siddhinI jhappanga tanuvaJattasmA'' je kAraNathI sarva labdhio sAkAra upayogavALAne prApta thAya che tethI ahIM siddhilabdhi paNa sAkAra upayogavALAne upaje che. tyAra pachI anukrame upayoganI prakRtti thAya che. e ja pramANe kevaLI siddha thAya che te pramANe pratipAdana karyuM. have siddho jevA svarUpavALAM tyAM rahe che te prakAre pratipAdana kare cha--'temAM tatva siddhA mavaMti' ityAdi. teo hamaNA batAvelA kramavaDe niSpanna thayelA 'taMtra'lokAnte siddho hoya che. ' JazarIra:' audArikAdi zarI2 rahita che, kAraNa ke siddhapaNAnA prathama samaye ja teono tyAga karelo che. 'nIvayanA '-nicita thayelA jIvapradezovALA, kAraNa ke sUkSmakriyA'pratipAtI dhyAnanI prAptinA samaye ja tenA sAmarthyathI mukha ane peTa vagerenA khAlI bhAgo pUrelA che. 'varzanajJAnopayutAH 'jIvanA svabhAvathI darzana ane jJAnanA upayogavALA che. 'niSThitAf: ' kRtArtha thayelA che, kAraNa ke mRtakRtya. che 'nIranasa: ' karmarUpI raja rahita che, kAraNa ke karmanA bandhano abhAva che. 'narenanAH' kaMparahita che, kAraNa ke kaMpa kriyAnA kAraNano abhAva che. 'vittimirA: ' timiraajJAnarahita che, kAraNa ke karmarUpI timira-aMdhakAranI vAsanA du2 thayelI che. 'vizuddhA:' vizuddha che, kAraNa ke vividha samyagdarzanAdi mArganI prApti vaDe atyanta zuddha thayelA che. evA prakAranA siddha tyAM zAzvata ane anAgata-bhAvI samasta addhAkALa jemAM che eTalA kALa sudhI tyAM rahelA che. ahIMja mandabuddhivALAne bodha thavA mATe AkSepa-pUrvapakSa ane parihAra-utta2pakSa kahe che--'se je dekha,maMte !' he bhagavan! ema zA hetuthI kaho cho-ityAdi sugama che. parantu'jammunIsu'karma rUpa bIja janmanuM kA2Na baLI javAthI--nirmUla nAza thavAthI pharIthI janmanI utpatti thatI nathI. jemake kA2Na sivAya kAryano asaMbhava che. pharIthI te karma kema utpanna na thAya? rAgAdinA abhAvathI na thAya. kAraNa ke rAgAdi AyuSya pramukha karmanuM kAraNa che ane te rAgAdi teone nathI. kemake pUrve ja kSINamohanI avasthAmAM teno kSaya karyo che ane kSINa thayelA rAgAdi sahakArI kAraNanA abhAvathI pharIthI pragaTa thatA nathI, rAgAdinI utpattimAM pariNAmI kAraNa AtmA che ane sahakArI kAraNa rAgAdi mohanIya karma che. ubhaya kAraNathI utpanna thatuM kArya eka kAraNanA abhAvamAM hotuM nathI. jo ema na hoya to tene akAraNapaNAno prasaMga prApta thAya. eTale te kAraNa ja na kahevAya. siddhone rAgAdimohanIya karma nathI, kAraNa ke tene pUrveja dhyAnAgni vaDe bhasmasAt karyuM che. ema na kahevuM ke ahIM paNa tez2a prasaMga prApta thaze-jema te rAgAdimohanIya karma pharIthI kema utpanna thatuM nathI? kAraNa ke tenA kAraNabhUta saMklezano abhAva che. rAgAdimohanIya karmanI utpattimAM rAgAdipariNatirUpa saMkleza kAraNa che. kAraNa ke jene vede tene bAMdhe che' evuM zAstravacana che. vaLI rAgAdimohanIya karma rahitane tevA prakAre saMklezanI utpatti thatI nathI. mATe saMklezanA abhAvathI rAgAdimohanIya karmano abhAva che. ane tenA abhAvathI pharIthI rAgAdinI utpatti thatI nathI. tathA rAgAdinI pharIthI utpattinA vicAramAM dharmasaMgrahaNImAM kahyuM che--''TvILA ya te na hotI puLaravi saMhAriAramAvA nahi hopha saMteiso tehiM vittassa nIvalsa III) tathamAnA ma ya baMdho tabAssa hopha jammassA tamAve tamAvo savvandvandevavizeJo // 2 // '' kSINa thayelA te rAgAdi sahakArI kAraNanA abhAvathI pharIthI utpanna thatA nathI, kAraNa ke rAgAdirahitane saMkleza thato nathI. te rAgAdinA abhAvathI tene yogya karmano bandha thato nathI, mATe tenA abhAvamAM teno abhAva sarvakALa jANavo. tethI rAgAdinA abhAvathI AyuSyapramukha karmano pharIthI utpAda thato nathI, ane tenA abhAvamAM pharIthI janmanI utpatti thatI nathI. e hetuthI ja anya sthaLe kahyuM che ke--''vaSe vIne yathAptyAM prAdurbhavati nAkAra: jarmanIne tathA ghe na rohati mavA:||'' jema bIja atyaMta baLI javAthI aMkuranI utpatti thatI nathI. tema karmarUpI bIja dagdha thavAthI bhavAMkura ugato-utpanna thato nathI. upasaMhAra kahe che--'gadvenaM' ityAdi. eja parama maMgalabhUta siddhanuM svarUpa zAstrano ziSya-praziSyAdi vaMzanA paraMparA saMbandha vaDe viccheda na thAya mATe atyaMta maMgalarUpe upasaMhAranA mISathI kahe che--'nicchiq'-ityAdi.'nistInsarvadu:vA 'jeo sarva duHkhone tarI gayA che eTale sarva 392 Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chattIsaimaM samugghAyapayaM siddhasarUva parUvaNaM zrI prajJApanA sUtra bhAga 2 sAMsArika duHkhono pAra pAmyA che, zA hetuthI e kahe che-'jJAti rAmanaLavandhanavimuktA: ' jAti-janma, jarA-vRddhAvasthA, maraNa ane bandhano-jJAnAvaraNIyAdi karmo vaDe mUkAyelA che. ahIM hetumAM prathamA vibhakti thai che. jethI janma, jarA, maraNa ane bandhanothI mUkAyelA che tethI sarva du:kho tarI gayA che. evA prakAranA teo zAzvata-niraMtara bhAvI, 'avyAnAdha'bAdhArahita, kAraNa ke rAgAdi sukhano bAdha karavAne samartha che, paNa te rAgAdi teone nathI, eno hamaNAMja vicAra karyo. evA 52ma svasthatA rUpa sukhane prApta thayelA mATe sukhI-svAbhAvika sukhavALA che naya ane bhaMgayukta, bahu prakAranA pramANavALA, jenAthI vizuddha evo sadbodha prApta thAya che evA, anyatIrthikanI kubuddhino nirAsa karavAnI eka ceSTAvALA jinavacanane namaskAra thAo. TIkAkAra zrI haribhadrasUrino jaya thAo, jeoe sUtranA viSama-kaThaNa bhAvArthanuM vivaraNa karyuM che ane jenA vacanathI huM paNa lezathI TIkA karanAra thayo chuM. prajJApanA sUtranI TIkA karIne malayagirie je nirdoSa puNya upArjana karyuM che, tethI badhAya jana jinavacanano sadbodha zrImadAcArya malayagiriviracita prajJApanA sUtranI TIkAnA anuvAdamAM chatrIzamuM samuddAta pade samApta II pAmo. arihaMta bhagavaMto potAnI zaktino paraco koIne batAvatA nathI ema nathI. e paraco batAve ja che. e paraco batAve che karma rAjAne. ene kahe che ke jo tuM potAne sarvasattAdhIza mAnIne anaMta AtmAone potAnI pakaDamAM, kedamAM rAkhe che. paNa jo huM e AtmAone tArI pakaDamAMthI tArI kedamAMthI choDAvIne emanA potAnA gharamAM mokalI ApuM chuM. karmarAjA ane moharAjA arihaMta bhagavaMtonI zakti AgaLa hArI jAya che. arihaMta bhagavaMto potAnI zaktino paraco potAnI upasthitimAM batAve che ema nathI. sAmAnya vyakti to potAnI hayAtImAM ja potAnI zaktino paraco batAvI zake che. paNa arihaMta bhagavaMto to sadehe na hovA chatAM paNa potAno paraco karmarAjA ane moharAjAne batAvI rahyAM che. eja emanI zaktinI viziSTatA che. aneka AtmAo prabhunI zaktinA prabhAve ja karmane harAvI karma kedathI mukti meLave che. arihaMta bhagavaMta zAsananA sthApaka che paNa enA sukAnI to gaNadhara bhagavaMto che. heya, zeya ane upAdeyanI zikSA to ziSyone gaNadhara bhagavaMto dvArA maLe che. vyaktigata hitazikSA dezanAnA samaya sivAya khAsa kAraNa prasaMge ja emanA dvArA apAtI haze. arihaMta bhagavaMte kahelI vAtamAM potAne samaja na paDe to mane ema samajAya che, ''tattva to kevaLI bhagavaMta jANe'', ema kahI zake. arihaMta bhagavaMte zAsananI sthApanA karIne bhavyAtmAonA utthAna mATe mokSanagara sudhI sIdhI saDaka banAvI e ja emano moTo upakAra che. - jayAnaMda 393 Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'sAdhuthI rAtre lAITanI prajAmAM vAMcI zakAya ke nahi? 'sAdhu, lAITanI ujehA potAnA upara na paDe, 'te rIte lAITanI prabhAmAM vAMcatA ke lakhatA. hoya, tethI tene sAkSAta, agnikAyanI 'virAdhanAno doSa na lAge. paNa tene ghaNIvAra 'lAITa karAvavAno ane anumodavAno doSa to 'lAge che. lAITa baMdha thAya to tarata thAya che ke | 'lAITa jhaTa Ave to sArU ! temAM lAITa cAluM, thAya eTale AnaMda paNa thAya che ane lakhavA vAMcavAnuM zarU karI de che. A thaI anumodanA. A rIte vAMcavA-lakhavAmAM rasa paDI gayo. 'koIvAra lAITa cAlu karavAnuM sUcana karato paNa sAdhu thaI jAya che. to A karAvavAnI vAta | thaI! (hAthe baTana dabAvatA paNa thaI gayA che.) 'lAITanI prabhAmAM vAMcanAra-lakhanArane te 'prabhAmAM ochuM dekhAya, to tyAre lAITanA prakAzano paNa upayoga karI levAnuM mana thaI jAya che, ane kadAca karI paNa le che AvI | pravRttionI paraMparA zarU thavAno paNa ghaNo. 'saMbhava hovAthI lAITanA prabhAno upayoga vAMcavA lakhavAmAM sAdhu na kare to te dharma gaNAya. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * jagatanA jIrvone samajyA vinA jIddayAnuM pAlana thaI zakatuM ja nathI. A aTala siddhAMta che. * jIvadayAnuM pAlana e sarvoparI dharma che. | ' sarvoparI dharma karavA mATe sarvaprathama sA nI dayA nuM svarUpe samajavuM Avazyaka che. 'jayAM paDyA che. tyAM ja vAstavika jIvadayA hoya che. * muni jhAnamAM svadayA e ja sarvottama dharma. * muni jhAna svadayA upara ja AdhArita che. * je sAdhu potAnA AtmAnI hiMsA karIne parayAnA Dhola gADe e to zabanA gaLAmAM gulAbanA phUlano hAra paherAvavA jevuM azobhanIya kRtya che. * AgamakAroMe munijIvana mATe je maryAdAo bAMdhI che e maryAdAono bhaMga eTale ja AtmAnI hiMsA. 0 A pannavaNAsUtra jIrvAnA svarUpane samajIne svAbhayAnuM pAlana karavA mATe sarvottama upayogI graMtha che. ' A graMthavAMcIne jeTaluM ciMtana manana thaze eTalo svopagAra vadhAre thaze. eja jayAnaMda MULTY GRAPHICS (022) 2387.3227 23884222