Page Text
________________
इगवीसमं सरीरपयं वेडव्वियसरीरे पमाणदारं
श्री प्रज्ञापना सूत्र भाग २ સાડાતે૨ અંગુલ, સાતમાં પ્રતરમાં સત્યાવીશ ધનુષ, એક હાથ અને નવ અંગુલ, આઠમાં પ્રતરમાં ઓગણત્રીશ ધનુષ, એક હાથ અને સાડાચાર આંગળ, અને નવમાં પ્રતરમાં પૂર્વોક્ત પરિમાણ થાય છે. અહીં આ ભાવાર્થ છે—પહેલા પ્રતમાં જે પરિમાણ કહ્યું છે તેના ઉપર પ્રત૨ે પ્રત૨ે સાત હાથ અને સાડી ઓગણીશ આંગળ અનુક્રમે નાંખવા, તેથી પ્રતોમાં પૂર્વોક્ત પરિમાણ થાય છે. એ સંબન્ધે કહ્યું છે કે—
“सो चेव तइयाए पढमे पयरम्मि होइ उस्सेहो । सत्त रयणीउ अंगुल उणवीशं सड्ढवुड्ढी य ।। पयरे पयरे य तहा नवमे पयरम्मि होइ उस्सेहो । धणुयाणि एगतीसं एक्का रयणी य नायव्वा ॥"
બે
આ બે ગાથાનો અક્ષરાર્થ આ છે—જે બીજી શર્કરાપ્રભાના અગિયારમા પ્રતરને વિષે ભવધારણીય શરીરની ઉત્કૃષ્ટથી ઉંચાઇ પંદર ધનુષ, બે હાથ અને બાર અંગુલ પ્રમાણ કહી છે તેજ ત્રીજી વાલુકાપ્રભાના પહેલા પ્રત૨માં સમજવી. ત્યાર પછી પ્રત૨ે પ્રત૨ે સાત હાથ અને સાડી ઓગણીશ આંગળની વૃદ્ધિ ક૨વી. એમ કરવાથી નવમા પ્રત૨માં પૂર્વોક્ત એકત્રીશ ધનુષ અને એક હાથનું ભવધારણીય અવગાહનાનું પ્રમાણ થાય છે. ઉત્તર વૈક્રિયનું ઉત્કૃષ્ટ પ્રમાણ કહે છે—બાસઠ ધનુષ અને બે હાથ. આ પ્રમાણ નવમા પ્રતરની અપેક્ષાએ જાણવું. અને બાકીના પ્રતરોમાં પોતપોતાના ભવધારણીય શ૨ી૨ પ્રમાણની અપેક્ષાએ બમણું બમણું સમજવું.
ચોથી પંકપ્રભમાં ઉત્કૃષ્ટ ભવધારણીય અવગાહના બાસઠ ધનુષ અને બે હાથની છે. આ પ્રમાણ સાતમા પ્રત૨ને વિશે જાણવું. બાકીના પ્રતોમાં આ પ્રમાણે છે—પંકપ્રભાના પ્રથમ પ્રતરમાં એકત્રીશ ધનુષ અને એક હાથ, બીજા પ્રત૨માં છત્રીશ ધનુષ, એક હાથ અને વીશ આંગળ, ત્રીજા પ્રત૨માં એકતાળીશ ધનુષ, બે હાથ અને સોળ આંગળ, ચોથા પ્રત૨માં છેતાલીશ ધનુષ, ત્રણ હાથ અને બાર આંગળ, પાંચમાં પ્રત૨માં બાવન ધનુષ અને આઠ આંગળ,છઠ્ઠા પ્રતરમાં સત્તાવન ધનુષ, અને એક હાથ ચાર આંગળ, અને સાતમાં પ્રતરમાં સૂત્રમાં કહેલું પરિમાણ જાણવું. અહીં પણ આ ભાવાર્થ છે—પહેલા પ્રત૨માં જે પરિમાણ કહ્યું છે તેને ઉ૫૨ ઉપ૨ના પ્રત૨માં અનુક્રમે પાંચ ધનુષ અને વીશ આંગળની વૃદ્ધિ કરવી. તેથી સાતમાં પ્રતરમાં સૂત્રમાં કહેલું પરિમાણ થાય છે. કહ્યું છે કે—
“सो चेव चउत्थीए पढमे पयरम्मि होइ उस्सेहो । पंच धणु वीस अंगुल पयरे पयरे य वुड्ढी य ॥ जा सत्तमए पयरे नेरइयाणं तु होइ उस्सेहो । बासट्ठी धणुयाणं दोण्णि रयणी य बोद्धव्वा "
“વાલુકાપ્રભાના નવમા પ્રતરમાં જે ઉંચાઇ છે, તેજ ચોથી નરકપૃથિવીના પ્રથમ પ્રત૨ને વિષે ઉંચાઇ જાણવી અને પ્રતરે પ્રતરે પાંચ ધનુષ અને વીશ આંગળની વૃદ્ધિ કરવી. યાવત્ સાતમા પ્રતરમાં નૈરયિકોની ઉંચાઇ બાસઠ ધનુષ અને બે હાથ પ્રમાણ જાણવી. ઉત્તર વૈક્રિયનું ઉત્કૃષ્ટ પરિમાણ એકસો પચીશ ધનુષ હોય છે અને તે સાતમા પ્રતરે છે. બાકીના પ્રતોમાં પોતપોતાના ભવધારણીય શરીરની અપેક્ષાએ બમણું છે.
પાંચમી ધુમપ્રભા પૃથિવીમાં ઉત્કૃષ્ટથી ભવધારણીય શરીરનું પરિમાણ એકસો પચીશ ધનુષનું હોય છે. અને તે પાંચમા પ્રતરને આશ્રયી કહેલું જાણવું. બાકીના પ્રતરોમાં આ પ્રમાણે છે—પહેલા પ્રતરમાં બાસઠ ધનુષ અને બે હાથ, બીજા પ્રત૨માં અઠ્યોતર ધનુષ અને એક વેંત. ત્રીજા પ્રત૨માં ત્રાણું ધનુષ અને ત્રણ હાથ. ચોથા પ્રતરમાં એકસો નવ ધનુષ, એક હાથ અને એક વેંત. અને પાંચમા પ્રત૨માં સૂત્રે કહેલું પરિમાણ સમજવું. અહીં પણ આ તાત્પર્ય છે—જે પહેલા પ્રત૨માં પરિમાણ કહ્યું છે. તેના ઉપર દરેક અનુક્રમે પંદર ધનુષ અને અઢી હાથ વધારીએ એટલે પાંચમા પ્રતરમાં પૂર્વે કહેલું પરિણામ આવે છે, કહ્યું છે કે
“सो चेव पंचमीए पढमे पयरम्मि होइ उस्सेहो । पनरस धणूणि दो हत्थ सड्ढ पयरेसु वुड्ढी य ॥ तह पंचमए पयरे उस्सेहो धणुसयं तु पणवीसं" ।
તેજપાંચમી નરકપૃથિવીના પ્રથમ પ્રતરમાં ઉંચાઇ છે, તેમાં પંદર ધનુષ અને અઢી હાથની વૃદ્ધિ કરવી. તેથી પાંચમા પ્રત૨માં એક સો પચીશ ધનુષની ઉંચાઇ થાય છે. આ દોઢ ગાથાનો અક્ષરાર્થ પૂર્વની પેઠે કરવો. ઉત્તર વૈક્રિયનું ઉત્કૃષ્ટ પરિમાણ
149
| SR No. | 005762 |
| Book Title | Pragnapana Sutra Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Munichandrasuri, Jayanandvijay |
| Publisher | Guru Ramchandra Prakashan Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 404 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & agam_pragyapana |
| File Size | 11 MB |