________________
सोलसमं पओगपयं विहायगति परूवणं
श्री प्रज्ञापना सूत्र भाग २ વિદિશાઓ જે ગતિમાં છે એવી સિદ્ધક્ષેત્રોમપાત ગતિ છે. આ ક્રિયાવિશેષણ છે. ભાવાર્થ આ છે–જંબૂદ્વીપ નામે દ્વીપમાં ભરત અને એરાવત ક્ષેત્રની ઉપર સર્વ દિશામાં અને વિદિશામાં બધે સિદ્ધક્ષેત્રોમપાતગતિ છે. એમ બાકીના સૂત્રો સંબધે પણ જાણવું. ઉપસંપદ્યમાન ગતિસૂત્રમાં રાજા-પૃથિવીપતિ, યુવરાજ-રાજ્યની ચિંતા કરનાર અને રાજાનો પ્રતિનિધિ, ઈશ્વર-અણિમા વગેરે એશ્વર્યયુક્ત, તલવર-સંતુષ્ટ થયેલા રાજાએ આપેલ પટ્ટબમ્પ વડે વિભૂષિત રાજાના જેવો, માડુંબિક-છિન્નભિન્ન થયેલા भंड-मविशेषनो मधिपति, औमि-दामे कुटुंबनो स्वामी, 'इभमर्हतिइभ्यः' हाथीने योग्य होय ते धनवान्, શ્રેષ્ઠી-શ્રીદેવી યુક્ત સુવર્ણના પટ્ટથી જેનું મસ્તક વિભૂષિત છે એવો. સેનાપતિ-રાજાએ સ્થાપેલો ચતુર સેનાનો નાયક, સાર્થવાહ-સાર્થનો નાયક, નૌગતિસત્રમાં “પ_વેતાલીઓ” ઈત્યાદિ. વૈતાલીશબ્દ અહીં દેશ્ય હોવાથી વેતાલા નદીના તટવાચી
શ્રીમદાચાર્યમલયગિરિવિરચિત પ્રજ્ઞાપના ટીકાના અનુવાદમાં સોળમું પ્રયોગપદ સમાપ્ત. से किं तं फुसमाणगती? फुसमाणगती जण्णं परमाणुपोग्गले(ल)दुपएसिय-जाव अणंतपएसियाणं खंधाणं अण्णमण्णं फुसित्ता णं गती पवत्तइ, सेत्तं फुसमाणगती १। से किं तं अफुसमाणगती? अफुसमाणगती जण्णं एतेसिं चेव अफुसित्ता णं गती पवत्तति,सेत्तं अफुसमाणगती २।से किं तं उवसंपज्जमाणगती? २ जण्णं रायं वा जुवरायं वा ईसरं वा तलवरं वा मांडबितं वा कोडंबितं वा इन्भं वा सिद्धिं वा सेणावतिं वा सत्थवाहं वा उवसंपज्जित्ता णं गच्छति,सेत्तं उवसंपज्जमाणगती ३।से किं तं अणुवसंपज्जमाणगती? २ जण्णं एतेसिं चेव अण्णमण्णं अणुवसंपज्जित्ता णं गच्छति, से तं अणुवसंपज्जमाणगती ४। से किं तं पोग्गलगती? २ जणं परमाणुपोग्गलाणं जाव अणंतपएसियाणं खंधाणं गती पवत्तति से त्तं पोग्गलगती ५। से किं तं मंडूयगती? २ जण्णं मंडूओ फिडित्ता [मंडूए उप्फिडिया उप्फिडिया] गच्छति, सेत्तं मंडूयगती ६।से किं तं णावागती? जण्णं णावा पुव्ववेतालीओ दाहिणवेयालिंजलपहेणं गच्छति, दाहिणवेतालीओ वा अवरवेतालिंजलपहेणं गच्छति, से त्तं णावागती ७।से किं तं णयगती? २ जण्णं णेगम-संगह-ववहार-उज्जुसुय-सद्द-समभिरूढ-एवंभूयाणं नयाणं जा गती, अहवा सव्वणया वि जं इच्छंति से तं नयगती ८। से किं तं छायागती? २ जे णं हयच्छायं वा गयच्छायं वा नरच्छायं वा किण्णरच्छायं वा महोरगच्छायं वा गंधव्वच्छायं वा उसहच्छायं वा रहच्छायं वा छत्तच्छायं वा उवसंपज्जित्ता णं गच्छति, से तं छायागती ९। से किं तं छायाणुवायगती? २ जेणं परिसं छाया अणुगच्छति, नो पुरिसे छायं अणुगच्छति, से तं छायाअणुवायगती १०। से किं तं लेस्सागती? २ जण्णं किण्हलेस्सा नीललेस्संपप्प तारूवत्ताए तावण्णत्ताए तागंधत्ताए तारसत्ताए ताफासत्ताते भज्जो भज्जो परिणमति. एवं नीललेस्सा काउलेस्संपप्प तारूवत्ताए जाव ता फासत्ताए परिणमति, एवं काउलेसा वितेउलेस्संतेउलेस्सा वि पम्हलेस्सं पम्हलेस्सा वि सुक्कलेस्सं पप्प तारूवत्ताते जाव परिणमति, से तं लेस्सागती ११। से किं तं लेस्साणुवायगती? २ जल्लेस्साई दव्वाइं परियाइत्ता कालं करेइ तल्लेस्सेसु उववज्जति, तंजहा-किण्हलेस्सेसु वा जाव सुक्कलेस्सेसु वा, से त्तं लेस्साणुवायगती १२। से किं तं उद्दिस्सपविभत्तगती? २ जण्णं आयरियं वा उवज्झायं वा थेरं वा पवत्तिं वा गणिं वा गणहरं वा गणावच्छेदं वा उद्दिसिय २ गच्छति,सेत्तं उद्दिस्सयपविभत्तगती १३। से किं तं चउपुरिसपविभत्तगती? से जहानामए चत्तारि पुरिसा समगं पज्जवट्ठिया समगं पट्टिता १, समगं पज्जवट्ठिया विसमं पट्ठिया २, विसमं पज्जवट्ठिया विसमं पट्ठिया ३, विसमं पज्जवट्ठिया समगं पट्ठिया ४,सेत्तं चउपुरिसपविभत्तगती १४। से कं तं वंकगती? २ चउव्विहा पन्नत्ता, तं जहा-घट्टनया, थंभणया, लेसणया, पवडणया,सेत्तं वंकगती १५।से किं तं पंकगती? २ से जहाणामते केइ पुरिसे सेयंसि वा पंकसि वा उदयंसि वा कायं उव्विहिया २ गच्छति, से त्तं पंकगती १६। से किं तं बंधणविमोयणगती? २ जण्णं अंबाण वा अंबाडगाण वा माउलुंगाण वा बिल्लाण वा कविट्ठाण वा भच्चाण वा फणसाण वा दालिमाण वा पारेवताण वा अक्खोलाण
19