Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 03 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 104

आचाराङ्गसूत्रे
एकाकिविहरणं भवति । एकचर्या प्रशस्तामशस्ताभ्यां द्विधा, साऽपि पुर्नद्रव्यभावभेदात्प्रत्येकं द्विविधा | द्रव्यतः प्रशस्ता स्थविरकल्पिकस्य प्रतिमाप्रतिपन्नस्य श्रद्धाधष्टगुणसम्पन्नस्य वा भवति, तदुक्तं स्थानाङ्गे—
" अहिं ठाणेहिं संपन्ने अणगारे अरिहइ एगल्लविहारपडिमं उपसंपज्जित्ताणं विहरिए, तंजहा - 'सड्ढी पुरिसजाए (१), सच्चे पुरिसजाए (२), मेहावी पुरिसजाए ( ३ ), बहुस्सुए पुरिसजाए ( ४ ), सत्तिमं (५), अप्पहिगरणे (६), घितिमं (७), वीरियसंपन्ने (८) । ( ठा. ८ सू. १)
४२
इस सूत्रांश से सूत्रकार कहते हैं- इस जिनशासन में शिथिल कर्मवाले कुशील पासत्थादिकों की एकचर्या होती है- एकाकी बिहार होता है। आचरण करना या जो आचरित की जाती है वह चर्या है। एक की चर्या एकचर्या है । यह प्रशस्त और अप्रशस्त रूप से दो प्रकार की है। प्रशस्त और अप्रशस्त चर्या के भी द्रव्य और भावसे दो दो भेद हैं । बारह प्रकार की मुनिप्रतिमा को धारण करनेवाले, अथवा श्रद्धा आदि आठ गुण विशिष्ट स्थविरकल्पी साधुकी चर्या द्रव्यसे प्रशस्त चर्या है ।
स्थानाङ्ग में यही विषय 'अट्ठहि ठाणेहिं ' इत्यादि सूत्र से कहा है । उसका अर्थ यह है- "आठ स्थानों से सम्पन्न अनगार एकाकिविहारप्रतिमा को धारण कर विहार करनेलायक है । वे आठ स्थान ये हैं- (१) श्रद्धी पुरुषजात, (२) सत्य पुरुषजात, (३) मेधावी पुरुषजात, (४) बहुश्रुत पुरुषजात, (५) शक्तिमान्, (६) अल्पाधिकरणवाला, (७) धृतिमान्, और (८) वीर्यसम्पन्न " [ ठा. ८ सू० १]
આ જીનશાસનમાં શિથિલ કર્મવાળા કુશીલ પાસસ્થાદિકોની એકચો થાય છે—કુશીલ પાસસ્થાદિકો એકલા વિહાર કરે છે. આચરણ કરવું અગર જેનું આચરણ કરવામાં આવે છે તે ચર્યા છે, એકની ચર્યાં એકચર્ચા છે. આ પ્રશસ્ત અને અપ્રશસ્ત રૂપથી બે પ્રકારની છે. પ્રશસ્ત અને અપ્રશસ્ત ચર્ચાના પણ દ્રવ્ય અને ભાવથી બે ભેદ છે. ૧૨-ખાર પ્રકારની મુનિપ્રતિમાને ધારણ કરવાવોળા અથવા શ્રદ્ધા આદિ આઠ ગુણુ સહિત સ્થવિરકલ્પી સાધુની ચર્ચા દ્રવ્યથી प्रशस्त थर्या छे, स्थानांगमां से विषय ' अट्ठहिं ठाणेहिं ' इत्यादिसूत्रथी उद्यो छे. “ આઠ સ્થાનેથી સંપન્ન અણગાર એકાકવિહારપ્રતિમાને ધારણ કરી વિહાર उखाने साय छे. मे माह स्थान या छे -- (१) श्रद्धी पु३षलत, (२) सत्य चु३षन्नत, (3) भेधावी यु३षन्नत, (४) महुश्रुत चु३षन्नत, (4) शक्तिमान्, (६) मयाधिरणुवाजा, (७) धृतिमान्, (८) वीर्य संपन्न. " ( ठा. ८ सू. १ )
,
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૩