Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 03 Sthanakvasi

Book Title: Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 461
________________

स्कन्ध. १ विमोक्ष०अ. ८. उ. १
वाग्गोचरस्य गुप्तिरिति । वावसंयमेन सम्यगुत्तरं देयं नतु भाषासमितिमनपेक्ष्येति भावः । इति = गुप्तिर्वाग्गोचरस्य कार्येत्येतद्वक्ष्यमाणं चाहं ब्रवीमि । तदेव वक्तुं प्रक्रमते - ' सर्वत्रे 'स्यादि-प्रतिवादिनं संबोध्य पृच्छेद् यत्तव षड्जीवनिकायोपमर्दनं कृतकारितानुमोदनैः सर्वत्र त्वच्छास्त्र सम्मतम् = अप्रतिषिद्धत्वेनाभिलषितं तत्सर्वं पापं = पापजनकं नरकनिगोदादिदुःखकारकत्वादतो न ममाभिलषितमित्यर्थः । तदेवाह - आ जाने से वचनका संयम नहीं रहता है, तो भी विद्वान मुनिके लिये इस बातका वहां भी ध्यान रखना चाहिये । भाषासमितिका परिहार कर अपने मूलगुण में विराधना लाना यह विद्वान् मुनिका कर्तव्य नहीं है । इसी वस्तुस्थितिको ध्यान में रख कर सूत्रकार 46 सर्व चोगोचरस्येति ब्रवीमि " यह कहते हैं-जैन सिद्धन्ताभिमत हेतु और दृष्टान्तकी स्थापनासे एवं पाखण्डियोंके द्वारा कथित दूषणोंके निरसन (उत्तर) से उन पाखंडियों के परास्त होनेपर स्वमतकी स्थापन स्वतः हो जाती है, और यही वचनविषयकी गुप्ति है। इसमें रहनेवाले साधुको वाक् - संयमसे ही उत्तर देना चाहिये; उसकी उपेक्षा करके नहीं । इसी प्रकार से सूत्रकार प्रदर्शित करते हैं- विद्वान् वादी मुनि, प्रतिवादीको संबोधित कर यह पूछे कि आपके शास्त्र में कृत, कारित और अनुमोदनासे षड्जीवनिकायका उपमर्दन प्रतिपादित हुआ है और वह अप्रतिषिद्ध होनेसे आपके लिये सम्मत है । परंतु यह आप विश्वास रखें कि यह सब कुकृत्य है और करनेवाले जीवोंको नरक और निगोदादिक दुःखोंके प्रदाता है। इसलिये हमारी दृष्टि में यह उपादेय-अभिलषित नहीं है। इसी कारण મુનિએ એ વાતને ત્યાં પણ ખ્યાલ રાખવા જોઈએ. ભાષાસમિતિને પરિહાર કરી પોતાના મૂળ ગુણમાં વિરાધના લાવવી એ વિદ્વાન મુનિનું કર્તવ્ય નથી. આ વસ્તુ સ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખી સૂત્રકાર " गुप्तिर्व चोगोचरस्येति ब्रवीमि " आम उडे छे. જૈનસિદ્ધાન્તાભિમત હેતુ અને દૃષ્ટાંતની સ્થાપનાથી અને પાખંડીઓ દ્વારા કહેવાયેલા દૂષણોના ઉત્તરથી તે પાખંડિએની હાર થવાથી સ્વમતની સ્થાપના આપમેળે થઈ જાય છેઆ વચનવિષયની ગુપ્તિ છે. આમાં રહેવાવાળા સાધુએ વાક્—સંયમથી જ ઉત્તર આપવા જોઈ એ, ભાષાસમિતિની ઉપેક્ષા કરીને નહીં. આ પ્રકારેજ સૂત્રકાર પ્રદર્શિત કરે છે—વિદ્વાન્ વાદી મુનિ, પ્રતિવાદીને સ'એધિત કરી પૂછે કે આપના શાસ્ત્રમાં કૃત,કારિત અને અનુમોદનાથી ષડ્ટનિકાયનું ઉપમન પ્રતિપાતિ થયેલ છે અને એ અપ્રતિષિદ્ધ હોવાથી આપને માટે સમ્મત છે; પરંતુ આપ વિશ્વાસ રાખો કે એ બધાં કુકૃત્ય છે, અને કરવાવાળા જીવાને નરક અને નિગેાદાદિક દુઃખ આપનાર છે. આ કારણે અમારી ષ્ટિમાં એ ઉપાદેય
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૩
३९९


Page Navigation
1 ... 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719