Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 03 Sthanakvasi

Book Title: Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 496
________________

४३४
आचारागसूत्रे मूलम्-जे संनिहाणसत्थस्स खेयन्ने से भिक्खू कालन्ने बलन्ने मायन्ने खणन्ने विणयन्ने समयन्ने परिग्गहं अममायमाणे कालेणुट्टाई अपडिन्ने दुहओ छित्ता नियाइ ॥ सू० ३॥
छाया--यः सन्निधानशास्त्रस्य खेदज्ञः भिक्षुः कालज्ञो बलज्ञो मात्राज्ञः क्षणज्ञो विनयज्ञः समयज्ञः परिग्रहमममायमानः कालेऽनुष्ठायी अप्रतिज्ञो द्विधा छित्त्वा नियाति।
टीका--'यः' इत्यादि, यः पूर्वोक्तो दयापरिपालकः सन्निधानशास्त्रस्यसनिधीयते स्थाप्यते नरकनिगोदादिषु जीवो येन तत् सन्निधानं-ज्ञानावरणीयादिकं कर्म, तस्य शास्त्रं-तत्स्वरूपप्रतिपादक आगमः सन्निधानशास्त्रं, तस्य। यद्वा-'सन्निधानशस्त्रस्य' इति छाया, तेन सन्निधानस्य कर्मणः शस्त्रवच्छेदकत्वेन शस्त्र संयमस्तस्य खेदज्ञः कुशलो भवति स भिक्षुः कालज्ञो बलज्ञो मात्राज्ञः क्षणज्ञो विनयज्ञः समयज्ञः परिग्रहमममायमानः कालेऽनुष्ठायी अप्रतिज्ञो द्विधा राग द्वेषं च छित्त्वा नियाति-मोक्षं प्राप्नोति। एतेषां व्याख्या द्वितीयाध्ययनस्य पञ्चमोद्देशे प्रोक्तेति ॥
संनिधानशास्त्रका अर्थ आगम है, वह इस प्रकारसे-नरक और निगोदादिकों में जीव जिसके द्वारा स्थापित किया जाता है वह सन्निधान -ज्ञानावरणीयादि कर्म-है, इनके स्वरूपका प्रतिपादक जो शास्त्र है वह सन्निधानशास्त्र-आगम है। अथवा-" सन्निधानशस्त्र" यह भी "संनिहाणसत्थस्स" की छाया हो सकती है। इसका अर्थ संयम है संनिधानका अर्थ कर्म, और उस कर्मका शस्त्रकी तरह छेदक होनेसे शस्त्र संयम है। आगमका अथवा संयमका जो ज्ञाता-उस विषय में जो कुशल-है वह कालज्ञ, बलज्ञ, मात्रज्ञ, क्षणज्ञ, विनयज्ञ, समयज्ञ परिग्रहत्यागी, कालोकाल संयम क्रियाका आराधक, अप्रतिज्ञ मुनि राग और द्वेषका विनाश कर मोक्षको प्राप्त करता है । इन समस्त पदों की
સંનિધાનશાસ્ત્રનો અર્થ આગમ છે. તે આ પ્રકારથી-નરક અને નિગોદાદિકોમાં જીવ જેના દ્વારા સ્થાપિત કરાય છે તે સન્નિધાન-જ્ઞાનાવરણીયાદિ કર્મ છે. તેના સ્વરૂપનું પ્રતિપાદક જે શાસ્ત્ર છે તે સન્નિધાનશાસ્ત્રमागम छे. मथा-" सन्निधानशस्त्रस्य” ॥ ५५ “ संनिहाणसत्थस्स"नी છાયા બને છે, આને અર્થ સંયમ છે. સન્નિધાનને અર્થ કર્મ–અને એ કર્મનું શસ્ત્રની રીતે છેદન કરનાર હોવાથી શસ્ત્ર સંયમ છે. આગમના અથવા संयमाना २ ज्ञात-24विषयमांगे शण-छे ते सज्ञ, सज्ञ, मात्र, क्षयज्ञ, વિનયજ્ઞ, સમયજ્ઞ, પરિગ્રહત્યાગી, કાલકાલ સંયમ કિયાને આરાધક, અપ્રતિજ્ઞ મુનિ રાગ અને દ્વેષને વિનાશ કરી મોક્ષને પ્રાપ્ત કરે છે. આ સમસ્ત પદોની
श्री. मायाग सूत्र : 3


Page Navigation
1 ... 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719