Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 03 Sthanakvasi

Book Title: Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 442
________________

आचाराङ्गसूत्रे
,
बौद्धास्तु-' अध्रुवो लोकः ' इति ब्रुवते; इत्थं हि तेषामभ्युपगमः - सर्वमिदं स्थावरजङ्गमात्मकं जगत् क्षणिकम् लोकस्य विनाशकारणाभावेन यदि 'लोको नित्यः' इति मन्यसे तर्हि नित्यभूतस्य शाश्वतिकस्य स्वरूपेणाविच्युतस्य तस्य सर्वथा विकाररहित्वेन भाव्यम्, तथा च क्रमेण यौगपद्येन वा तस्यार्थक्रियायां सामर्थ्याभावात्सर्वव्यवहारोच्छेदापत्तिः स्यात् तस्मात् ' अध्रुवो लोकः ' इति ।
३८०
46
बौद्धका कथन है कि यह लोक अध्रुव-अनित्य है । उनकी मान्यता इस प्रकार है-कि स्थावर-जंगम स्वरूप यह लोक क्षणिक क्षण २ में नष्ट होता रहता है। विनाश के कारणोंके अभावसे यदि लोकको नित्य माना जावे तो फिर इस प्रकार से सर्वथा नित्य बने इस लोकमें विकृतिका सद्भाव नहीं पाया जाना चाहिये क्योंकि “ अप्रत्युत्पन्नस्थिरेकरूपो नित्यः " उत्पत्तिरहित, शाश्वतिक, स्वरूप से अप्रच्युत का नाम ही नित्य है, और इस प्रकार नित्य बने हुए विकृति नहीं होती है । तथा क्रम और यौगपद्यसे सर्वथा नित्य पदार्थ की अर्थक्रिया करनेमें सामर्थ्य घटित नहीं होनेसे अर्थक्रियाकारित्व के अभाव से उसमें शून्यता ही आवेगी, “यदेवार्थक्रियाकारि तदेव परमार्थसत् " इस वाक्यके अनुसार अर्थक्रियाकारी पदार्थ ही परमार्थ से सत् माना गया है । इसलिये नित्यमें विकृति के अभाव से सर्व व्यवहार के उच्छेदकी आपत्ति आनेसे "लोकअध्रुव " है यही मान्यता ठीक है।
में
ૌદ્ધોનું કથન છે કે આ લેાક અધ્રુવ-અનિત્ય છે. તેની માન્યતા આ પ્રકારની છે સ્થાવર-જંગમ-સ્વરૂપ આ લાક ક્ષણિક-ક્ષણ ક્ષણમાં નષ્ટ થતારહે છે. વિનાશના કારણેાના અભાવથી કદાચ લેાકને નિત્ય માનવામાં આવે તો પછી આ પ્રકારથી સર્વથા નિત્ય અનેલા આ લાકમાં વિકૃતિના सद्भाव रहेवु लेभे नडि; २५ डे ' अप्रत्युत्पन्नस्थिरैकरूपो नित्यः' उत्पत्तिरहित, શાશ્વતિક અને સ્વરૂપથી પ્રદ્યુતનુ નામજ નિત્ય છે, અને આ પ્રકારે નિત્ય અનેલામાં વિકૃતિ હોતી નથી. ક્રમ અને યૌગપદ્યથી સર્વથા નિત્ય પદાર્થીની અક્રિયા કરવામાં સામર્થ્ય ઘટિત નહિ હોવાથી, અક્રિયાકારિત્વના અભાવથી તેમાં શૂન્યતા ०४ भाषवानी. " यदेवार्थक्रियाकारि तदेव परमार्थसत्" मा वाथ अनुसार अर्थક્રિયાકારી પદાર્થ જ પરમાર્થથી સત્ માનવામાં આવેલ છે. નિત્યમાં વિકૃતિના અભાવથી સ વ્યવહારના ઉચ્છેદની આપત્તિ આવશે; માટે “ લેક અશ્રુવ " छे એજ માન્યતા ઠીક છે.
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૩


Page Navigation
1 ... 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719