Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 03 Sthanakvasi

Book Title: Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 300
________________

२३८
आचाराङ्गसूत्रे
शक्या, तत्र दीर्घत्वादि सकलविषयाऽप्रतिपादनात् अपि च- अपदस्य न विद्यते पदं स्थानमवस्थानविशेषो यस्य सोऽपदस्तस्य, पदं - पद्यते बुध्यते येनार्थस्तत्पदं = तद्वाचकः शब्दः, तन्नास्ति । यः कश्चिदभिधातुं योग्यो भवति स सर्व एव शब्दादिविषषयाभिधानेन वक्तुं शक्यो, न चायं तथेति तात्पर्यम् ॥ ०६ ॥
इस
है। अतः अमूर्त्तिक आत्माका ह्रस्वत्वादिक रूप न होनेसे उनके द्वारा उस के अस्तित्वका वर्णन हो भी कैसे सकता है ? अथवा " अरूपिणी " शब्दके द्वारा मुक्त आत्माकी सत्ता रूपरहित ही वर्णित हुई है, तो भी तदविनाभावी रस, गंध और स्पर्शका भी रूपके निषेध से निषेध हुआ ही समझना चाहिये ।
""
अपदस्य पदं नास्ति " जिसका कोई पद-स्थान अथवा अवस्थान विशेष नहीं है वह अपद है । जिसके द्वारा अर्थका बोध होता है वह पद है। अपदका वाचक कोई पद - शब्द नहीं होता है । जो कहने के योग्य होता है वही कहा जा सकता है । घटादिक पदार्थ घटादि शब्दद्वारा इस लिये प्रतिपादित होते हैं कि वे उन शब्दोंद्वारा कहे जाने योग्य होते हैं । वाच्यवाचकभाव या प्रतिपाद्यप्रतिपादक भावसंबंध अपने योग्य पदार्थोंमें ही हुआ करता है, अन्यत्र नहीं । सिद्धदशा अपद है; अतः इसका वर्णन करनेवाला कोई भी पद नहीं है । विशेष - यह सब कथन आत्माके शुद्ध स्वरूपकी दृष्टिसे निश्चयनयके अभिप्रायको ले कर ही किया गया समझना चाहिये । उनका वाचक कोई शब्द नहीं है इत्यादि कथन सर्वथा રૂપ ન હોવાથી એની મારફત એના અસ્તિત્વનું વર્ણીન પણ કઈ રીતે થઇ શકે? “ अरूपिणी આ શબ્દ દ્વારા મુક્ત આત્માની સત્તા, રૂપરહિત જ કહેવામાં આવી છે, તે પણ તેની સાથે જ રહેનાર રસ, ગંધ અને સ્પર્શોના પણ રૂપના નિષેધથી નિષેધ થયા જ સમજવા જોઈ એ.
અથવા
ܙܐ
66
अपदस्य पदं नास्ति " मेनुं अर्ध यह-स्थान अथवा व्यवस्थान विशेष नथी એ અપદ છે. જેના દ્વારા અર્થના મેધ થાય છે એ પદ્મ છે. અપદના વાચક કોઈ પટ્ટ—શબ્દ નથી, જે કહેવા ચાગ્ય હોય છે એ જ કહેવાય છે. ઘટાર્દિક પદાર્થ ઘટાદિ શબ્દથી આ માટે પ્રતિપાદિત હોય છે કે તે એ શબ્દો દ્વારા કહેવાને ચેાગ્ય હોય છે. વાચ્યવાચકભાવ અથવા પ્રતિપાદ્યપ્રતિપાદક ભાવ સંબંધ પોતાના ચેાગ્ય પદાર્થોમાં જ હોય છે, અન્યમાં નહિ. સિદ્ધ દશા અપદ છે, આથી એનુ વર્ણન કરનાર કોઈ પદ નથી. વિશેષ-આ બધું આત્માના વિશુદ્ધ રૂપની દૃષ્ટિથી નિશ્ચય નયને અભિપ્રાય લઈ ને કહેવાયુ છે, એમ સમજવું જોઈ એ. એના વાચક કોઈ શબ્દ નથી
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૩


Page Navigation
1 ... 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719