Book Title: Prabuddha Jivan 1956 Year 17 Ank 17 to 24 and Year 18 Ank 01 to 16
Author(s): Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/525941/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rajIsTarDa naM. 2 ka266 vArSika lavAjama rUA. 4 pra. jainavarSa 14-pra.jIvana varSa 3 aMka 17 prabuddha jIvane muMbaI, jAnyuArI 1, 1956, ravivAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra AphrikA mATe zIliMga 8. chuTaka nakala: traNa AnA zAla-at-tate jhA ja jala at wAla lAla jhAjhA taMtrI: paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA kA jala jAjAlAla Ae sa-gajhala jhA gAla gAlagAgaka prajJAcakSane caureka varSa pahelAMnI yAda tAjI thAya che. banArasa yunivarsiTInA che. paNa ethI UMDANamAM paDelI prajJAnAM cakSu jyAre khulI jAya che khullA gAnamAM eka sabhA maLI hatI. vAtAvaraNa zAMta hatuM. saMdhyAnA tyAre jIvana aneruM banI jAya che. AchAM kiraNe vRkSonI ghaTAmAMthI caLAIne AvatAM hatAM. vRddha tapasvI pAMca pacIsa varSanI nahi, 50 varSanI aMdha jIvananI sAdhanA pU. mAlavIAi pramukhasthAne hatA. ekadhArI spaSTa vicAradhArA vahI rahI pAra karI paMDitajI paMcetera varSa pUrAM kare che. emane jonAra bhAgyeja hatI, e vANImAM AtmazraddhA ne jIvananA niroDanuM baLa hatuM. vacamAM kahI zake ke paMDitajIe pANI sadI pUrI karI haze. eja utsAha. vacamAM vicArane zrotAonA aMtaramAM jANe sthira karatA hoya tema jamaNA eja jAgRti, evI cittanI sthiratA, evI ja tejasvI buddhi! hAthanI be AMgaLI hatheLI para pachaDAtIne AgaLa dhareluM dhvanivardhake ogaNasATha varSanI ekadhArI sarasvatInI upAsanA ne te paNa yaMtra ene tAlabaddha thaDakAra AkhAye vAtAvaraNamAM pahoMcADI deta. sAmAnya sAhitya nahi; darzanazAstra ne saMskRtinuM ja raTaNa. emane AMkha ' viSaya gAMdhIjInA jIvanane hato. temanI bhASAmAM gAMdhIjInuM jIvana- nathI. mAtra sAMbhaLIne keTaluM smRtimAM saMgharyuM, keTaluM vicAryuM ne keTaluM darzana vahetuM hatuM, paNa aMtaramAM pite karI zakatA nathI tenuM duHkha jagatane ApyuM tene je vicAra karIe te ApaNA jevA sau be hatuM. emanI maryAdA sAmAnya mANasa je rIte lAcArI vyakata kare che AMkhevALAne temanA puruSArthanA caraNe mAthuM namAvavAnuM mana thayA vinA evI na hatI. e maryAdA IzvarI maryAdA hatI. cakSanI. te divasathI na rahe. temaNe mane AkarSyA che, ane pachI aneka vAra maLavAnI, temanA emanI pAse thoDI kSaNa bese, emanA caherAnuM nirIkSaNa kare, ciMtananA bhAtAmAMthI thoDuM meLavavAnI ne jIvanane vicArothI unnata : te sokreTIsanI yAda AvyA vinA na rahe. caherAmAM 35 jevA jAva karavAnI taka maLI. temane jyAre maLe tyAre Azrama, bhAlanI pravRtti ne te eTaluM na dekhAya, paNa e caherA para UgatA ekaeka bhAvamAM prema te badhAmAMya gAnI pravRtti aMge khAsa pUche. eka vakhata temaNe kahyuM: nItare: are anyAya thate joI caherAnI badhI rekhAo palaTAI jAya.' rastA parathI pasAra thatAM koI vAra nAnAM vAcharune avAja kAne paDe che anyAyane kema sAMkhI levAya ? . tyAre tyAre mane mArA bAlyakALa, nAnapaNamAM vAcharu sAthe karele gela teo mAtra sarasvatInA ja upAsaka nathI; mAtra vicAraka ne ne prema yAda Ave che. amArI A vAtanA keMdramAM hatAM pazuprema. darzanazAstrI ja nathI; paNa jIvananA upAsaka che. jIvanane samagra rIte temanI maryAdA hatI AMkhanI. soLa vayenI nAnI vaye baLIA cAhe che. jIvananAM badhAMja kSetramAM temane rasa che. nIkaLyA. ane AMkhanuM teja gumAvyuM. paNa, aMdara paDelI cetanA te temane jonAra sau koIne ema ja lAge ke ahIM sekreTIsanA jevA avarodhathI rUdhAI nahi. e ruMdhAya evI paNa kayAM hatI ? kaI satyAgrahIne AtmA saMtAyeluM che. pANI sadI pUrI thaI paNa mAnavanuM mUlya mAtra jIvavAmAM nathI. saraLatA hoya te sau koI Aje paNa eka yuvAnanA jevo ja utsAha, eTalI ja surti ne AgaLa dhapI zake. paNa Aphata ne aMtarA sAme je vijayI bane che jAgRti najare paDe. temAM ja mAnava jIvanane puruSArtha che. muzkelIothI je Dare che te A prasaMge akhila bhAratIya dharaNe temanuM sanmAna karavAnI jIvanane gumAvI bese che; paNa muzkelIomAM paNa aMtaranI akhUTa yojanA vicArAI che. emanA jIvane gujarAtane ne bhAratane ghaNuM ApyuM zraddhAthI je AgaLa dhape che te ja sAcA jIvanane sAkSAtkAra kare che. che. e sanmAnamAM sau koI pitAthI zakaya kALe mokalI Ape evI - patijI aMdha che. Aje te AkhuM bhAratavarSa temane prajJAcakSu mArI hRdayapUrvakanI vinaMti che. nAmathI oLakhe che. AMkhe mAtra sthULa rUpa raMgane joI zake navalabhAI zAha nANAM mokalavA mATenI sUcanA (1) nANAMmaMtrI, paMDita sukhalAlajI sanmAna samitinA nAmathI nIcenAM saranAmAMmAMthI kaI paNa anukULa saranAme mekalavAM :amadAvAda-C/o gujarAta vidhAsabhA, pi. ba. naM. 23, bhadra, amadAvAda-1. muMbaI-C/o zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, 45-47, dhanajI sTrITa, muMbaI-8. kalakattAC/o zrI bhaMvaramalajI siMdhI, 16/1 A, keyAtalA lena, lakattA-28, madrAsa-C/, mahendrakumAra jaina, The. dakSiNa bhArata hindI pracAra sabhA, tyAgarAja nagara, madrAsa-17. banArasa C/pro. dalasukhabhAI mAlavaNiyA, F/3, B, H. V. banArasa-pa. aMbAlA-C/o pro. pRthvIrAjajI jaina M. A, AtmAnaMda jaina keleja, aMbAlA siTi (paMjAba) jayapura-C/o zrI bAlacaMdrajI baida, M. A., prinsipAla, subedha InTara keleja, jayapura, (2) ceke "paMDita sukhalAlajI sanmAna samiti (Pandit Sukhlalji Sanman Samiti) e nAmanA lakhavA. Co pa. mahendrakumAraviyA, 5/2, . aMbAlA 0 thI bAlaca cha ma ti (Pandit sub mabAlA siTi (pannAba Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ t i che tA :- * ,-: ;" == == = == = 162 prabuddha jIvana tA. 1-1-56 bAladIkSAnI aniSTatA viSe jAtaanubhavanA thoDAka dAkhalAo muMbaInI vidhAna pariSadamAM eka evI matalabanuM bIla AvavAnuM kamAIne khAvAnI tenAmAM AvaData nahotI, tethI teNe thoDI zrImaMta che ke 18 varSathI nIcenI koI paNa vyakitane dIkSA ApI zakAya strIo sAthe mitratA bAMdhI, eka bahena pAsethI betraNa hajAra rUpiyA nahi. jo ke A bIla dareka kemone lAgu paDe che, ema chatAM te lIdhA ane thoDI majA paNa mANI. bIjA eka bahenanI pAsethI tenI bIlane me virodha jainanA ekAda be phirakAonI amuka vyakitae mIkta paDAvI ane tenI sAthe paNa meja uDAvI. A pramANe meLaja jorazorathI karI rahI che. sAthe sAthe tenI sAme A bIlanuM veluM dravya ajJAtavAsamAM rahIne khAdhuM pIdhuM, pachI dravya khalAsa thayuM samarthana paNa baLavAnapaNe thaI rahyuM che. A bAbatamAM jo taddana ane pote te kAMI kamAI zake ema na hovAthI vaLI pAchI gAma taTastha rIte vicArIe chIe te ema lAgyA vinA nathI rahetuM ke tathA saMpradAya badalIne pote jaina muni banI gayA. nAnAM bALakone dIkSA ApavI te yogya te nathI, paraMtu vyavahArU trIjA jaina muni paNa bALabrahmacArI hatA. paraMtu juvAnInI paNa nathI ja. zarUAta thatAM ja vyAkuLatA vadhI, brahmacaryavrata tenA mATe asahya thaI nAnA (sagIra) bALakone paisA saMbaMdhInI levaDadevaDanA vyavahAramAM paDyuM. vALa kheMcavAnuM paNa asahya lAgavA mAMDayuM. paNa mANasa kaIka paNa javAbadAra gaNavAmAM nathI AvatA; jo mAmulI paisA jevI imAnadAra eTale chUpI rIte kaMI nahi karatA pite dIkSA ja choDI dIdhI. bAbatamAM paNa tene samAja javAbadAra gaNavAnI nA pADe che, te paraMtu gRhastha jIvana jIvavA mATenI paNa tenAmAM kaI lAyakAta hatI jyAre tenAmAM potAnA hitaahitane vicAra karI nirNaya karavAnI purI nahi. betraNa vakhata amArA satyAzramamAM paNa AvI gayA paNa te zakyatA nathI evI nAnI umaramAM tene AkhI jIMdagI mATe dIkSita ahiMnuM karmaTha jIvana paNa jIvI zake tema nahotuM. tethI ahiMthI paNa karIne bAMdhI le te te kevI rIte yogya gaNI zakAya ? mAmalI javuM paDayuM. paraMtu tenI khuzanasIbIne lIdhe tene sagAsnehIonI paisAnI javAbadArI karatAM A javAbadArI seMkaDo gaNI vadhAre che. te sahAnubhUti maLI ane lagna karI lAvI, paNa kamAvAnA 2 AvI meTI javAbadArI eka nAdAna bALaka upara kevI rIte tenAmAM hatI nahi. patnI paNa marI gaI have pite ardhadagdha sAdhunI zakAya ! nAnA bALakane dIkSA na ApatAM tene zikSaNa game te prakAranuM mAphaka pharyA kare che ane janatAne kaMika upadeza ApavAne AtmasApa ApavAmAM Ave tene vAMdho nathI paraMtu jyAM sudhI tenI umara pari. mAnI jIvana vyatIta kare che. pakava thaI na hoya tyAM sudhI tene dIkSita jIvana svIkAravAnI pharaja A traNe ghaTanA bAladIkSita jaina sAdhuonI che. kone khabara che ' pADavI e koI paNa rIte yogya nathI ja. ke AvI keTalIye ghaTanAo banatI haze? uparanA dAkhalA te mArA khUba ja aMgata sabaMdhamAM AvelA munio viSenA che. ghaNA sAdhu ema kahetAM sAMbhaLavAmAM Ave che ke jene bALa AmAM bIcArA munione kAMI deSa nathI. bAlyAvasthAmAM ja paNamAM dIkSA ApavAmAM Ave che te jIvanaparyata dIkSitajIvana nibhA ajJAna dazAmAM teone dIkSAnA baMdhanamAM bAMdhI levAmAM AvyA heI vavAmAM jeTalI tanmayatA dAkhave che teTalI tanmayatA moTI umare dIkSita AnA mATe teone jarA paNa javAbadAra gaNI zakAya ja nahi. e thayelA nathI jALavI zakatA. A dalIlamAM vajuda jarUra che, paNa tenuM te bIcArA jaina gurUonI putraiSaNA ane samAjanI geravyavasthAnA kAraNa alaga che. bALapaNamAM je sAdhujIvana grahaNa kare che tene zikAra thayelA che. pitAnI AjIvikA mATe koI paNa jAtane vyavasAya karavAnI suja nathI hotI. tethI tene sAdhujIvanamAM sataiSa hoya ke na hoya paraMtu saMsArI AvuM AvuM najaranI sAme joyA pachI paNa bAladIkSite saMpUrNa banyA pachI pitAne nirvAha calAvavA puratuM paNa tenAmAM koI paNa saMyamI jIvana gALI zake evI vAte athavA te kalpanA karavAmAM Ave tene koI ja artha nathI. ane temAM je kaMIka thoDuM ghaNuM paNa jAtanuM jJAna nahi hovAthI te sAdhujIvana choDI zakato nathI, tathya hoya te te e ke teo duniyA sAthenA vyavahAra mATe asamartha jyAre jeNe meTI umare dIkSA lIdhI hoya che te saMsAranI AMTIghuMTImAMthI pasAra thayela haI-vyApAra-vANijya--vyavahAra te jANu thaI gayA hovAthI pachI temAMthI chuTI zakavAnI hIMmata karI zakatA hei-tene mATe sAdhujIvana choDavuM eTaluM badhuM kaparuM kAma nathI hotuM. nathI ane dhuMdhavAtA agninI mAphaka teo AkhI jIMdagI guMgaLAyA ja karIne vyatIta kare che. Ama chatAM paNa bALadIkSitemAM paNa nAsabhAganA ghaNA kIssA bane che. chApAomAM paNa ApaNe ghaNI vakhata AvI vAte vAMcIe chIe bAladIkSAmAM bIjA paNa anartha, SaDayaMtra, pralobhana, beImAnI, ane ghaNI vakhata anyadvArA paNa AvI vAta sAMbhaLavA maLe che, paraMtu puraiSaNA vigere dUSaNo samAyelA che tenI ahiM huM carcA nathI karato e vAMcelI ane sAMbhaLelI vAte sivAyanI mArI pitAnI jANamAM che kemake tenI carcA te samAjamAM avAranavAra thatI sAMbhaLavAmAM Ave che evA traNa prasaMgo nIce raju karuM chuM. paraMtu A badhAne sAra e che ke bAladIkSA avazya baMdha thavI joIe che ane tenA virodha mATe kAyade paNa che ja joIe. paccIsa varSa pahelAMnI vAta che. muMbaImAM traNa jaina munio ("saMgama'mAMthI udadhRta ane anuvAdita.) * satyabhIta mArI pAse abhyAsa karatA hatA. teo tArAcaMdajInA saMpradAyanA munio hatA ane temanAM nAme anukrame sebhAgyamalajI, amaracandajI ane gharanI bahAra kevalamuni hatA, emAM kevalamuni nAnA hatA. eka divasa kevalamuni huM muja gharanI bahAra, abhyAsa mATe AvyA nahi, eTale meM tapAsa karAvI te jANavA , kerA kara teya nA hajI ya khUlatAM dvAra. huM maLyuM ke teo dIkSA choDIne bhAgI gayA che, be cAra dIvasa pachI dhotIyuM, keTa, TepI paherIne eka gRhasthanA pizAkamAM meM temane joyA, gaTharI bhAre zira pare ne dhrujI rahyA muja pAya. paraMtu te zaramane lIdhe mArAthI dUra ja rahyA. paraMtu ekAda mAsa mAMDa vAyutaNA susavATA dilane kaMpAve asahAya; vItyo haze tyAM bIcArA pAchA kevalamuni banI gayA. A pramANe tene muja AMgaNiye ajANa jevI pAmuM narse AdhAra, huM pitAne ja asahAya banIne pIchehaTha karavI paDI. dvAra sAMkaDuM gaharI sAthe aMdara nahIM avAya." bIjA jaina muninI vAta vardhAnI che. samAcAra bhAre bhraSTatAnA che -suNuM sAda huM mAMhyathI, mAyA chUTe na enI chatAM ya; -surNa sIda huM mArAthI mA eTale nAma nathI ApatA. e paNa eka bAladIkSita sAdhu hatA, paNa pAmuM praveza na, akaLAuM huM, tyajAya to ya na bhAra. huM juvAnImAM sAdhupaNuM asahya thaI paDayuM, pite bAladIkSita hovAthI ("kumAramAMthI sAbhAra udhRta) gItA parIkha pAya, ajANa nI kapAve 'dvAra sA Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-1-56 prabuddha jIvana kajiyAnuM chevaTe muMbaimAM ramakhANe thayAM ja ane nirdoSanAM lehI vahyAM. * je mAryA gayA che emane mATe amane UMDuM du:kha che. je ghaTanAone pukhta vicArathI ane saMyamI vanathI aTakAvI zakAI hAta tevI ghaTanAnA te vagara vAMke zikAra thayA che. je paristhiti pedA thaI temAM guMDA tattvA upara AvyAM ane ramakhANa thayAM. sarakAra na chUTake vaLatI hiMsAthI A badhuM dakhAvI devA prayatna kare che. guMDAgIrIbharyAM ane hiMsaka tattvA mATe kAIne ya kadI sahAnubhUti na hoya. paNa A prasaMga ekamekane mAthe doSanA TANe DhALavAnA nathI. e hAtha vinA tAI vAgatI nathI ane muMbaImAM paNa vAgI nathI. gAMdhIjIne smarIne, hRdayamAM UMDA UtarIne kAraNeA tapAsavAnI ane namrabhAve prAyazcita karavAnI A ghaDI che. zaMkararAvajInA upavAsane ame e dRSTie vadhAvIe chIe ane AzA sevIe chIe ke gUjarAtanA dIrghadRSTivALA puruSo paNa aMtara-nirIkSaNanI bhAvanAthI A AkhAye mAmalAne karI tapAsI jaze. gujarAta ane mahArASTra paDeAsI che, bhAIbhAI che, gUjarAtanu hRdaya mahArASTrathI khAlI nathI ane mahArASTranuM hRdaya gUjarAtathI viheANuM nathI. pUnA, muMbaI, vaDedarA, amadAvAda-eka eka sthAne gUjarAta ane mahArASTra parasparamAM parAvAyelAM che. ATalAM je nikaTa che temanI vacce e ja sabaMdho hAI zake: kAM te aMte premathI haLImaLIne rahe ane kAM khUnakhAra yudhdhe caDhe. leAkamAnya tilakanI rAjatIti-nipuNatA, bhArata sevaka geAkhalenI suzIla vinamratA, mahAtmA gAMdhInI ahiMsA, saradAranI dhIrazAMta kuneha ane saMta vinAbA ubhaya mATenA prema, e gujarAta-mahArASTra baMnenI sahiyArI saMpatti che. Aje enI jyAre sauthI vadhu jarUra che tyAre e kema visarAI gaI che, jarA tapAsIe te kharA ! muMbaInI mAhinI kSaNabhaMgura che, akSarazaH kSaNabha'gura che. samAjavAdI samAjaracanA thAya ke sAyegI sauMdaya Ave, mUDIvAdanAM mULiyAM kapAI gayAM che emAM zaMkA nathI. mUDIvAdanuM jherI jhADa kAle sUkAIne ThUMThuM thavAnu che ane zAthe ja muMbaInAM Arthika AkaSa NunA pa-pAvaDara dhAvAi javAnA che. dezanA eka sAdhAraNa svastha vinimayakendra tarIke muMbaI dara raheze ane te ja rIte dezanAM navAM baMdaro tarIke kaMDalA--khaMbhAta paNa vikasaze. dezanI dRSTie vicAra karavAmAM me--pAMca varasanAM lekhAM na gaNAya, e-pAMca dasakAthI ja hisAba karAya e gaNatarIthI jotAM muMbaInI tittamA mATe gUjarAta-mahArASTra suda-upasuMdanI jema laDaze teA evI laDAione amane kayAMya ata dekhAtA nathI ane pariNAme suda-upasuMdanA jevA ja hAla thAya tevuM dekhAya che. vaLI paisA e ja agatyanI vastu che ema mAnavu te te pramANe vartavu e AjanA yuganI bhAvanAthI pratikULa che. zramanA yuga esI cUkayA che. zramikAnuM ja badhe rAja thaze. A badalAtA jatA yugapravAhamAM sAme vaheNe taravu` ke taratAM dekhAvuM kAineya mATe hitAvaha nathI. dUra dezI mATe vikhyAta gujarAtane ane mutsaddIpaNA mATe mazahUra mahArASTrane zubhaniSThA (guDavila)nI kIMmata samajAvavI jarUrI nathI. be bhAIo vacce matabheda ubhA thAya tyAre traNa rIte enA ata Ave : eka khIjAnAM mAthAM phADIne eya kAM mare kAM jela bhegA thAya; athavA kAraTa-kacerIe caDhI khuvAra thaI jAya ane manamAM samasamIne esI rahe; athavA subuddhi sUjhe te dharameLe patAvaTa kare, te tema na thAya te krAI ni 5 sAdhusaMta pAse jaIne patAve ke pachI emAMthI je vadhu sajjana hoya te svArtha karatAM zubhanAne kIMmatI gaNIne paDatu mUke, pahelA rastA adha vikhavAdanA che, emAM eya raDe che. khIjo rastA TUMkI najaravALA vivAdanA che, emAM eka raDe che ane khIje hase che. ne trIjo rasto lAMbI najavALA savAnA che, jemAM meya (9) 163 * mAM kALu hase che. eka hase ane khIjuM raDe tyAre ekanu hasavu niSThura aTTahAsya jevu kSagujIvI nIvaDe che. ekanA AnadanA khIjAnA duHkhathI bhAgAkAra thAya che. liA vacce tarADa paDe che ne tethI aMtaranuM samAdhAna ekeyane maLatu nathI. paNa eya hase che tyAre AnaMdane guNAkAra thAya che, dila sAthe dila bhaLe che ane aMtara bharyAM bharyAM thai jAya che. - muMbaI mATe zu karavu che--vikhavAda, vivAda ke saMvAda ? gujarAta ane mahArASTranI sAme A prazna che. ramakhANe e vikhavAdanI rIta che. uparathI hAikamAMDanuM hukamanAmuM meLavIne te zistane nAme daMDaka urdU vhIpa ke cAbUkathI pALavA paLAvavAnI rIta e kAraTakacerInI vivAdanI rIta che. ApasamAM maLIne premabharI vAtacItathI ane tema na pate te sattA-saMpattithI nirlepa evA saMtaneAnI salAhathI baMne hase tevA tADa kADhavA e saMvAdanI rIta che. aMgrejo pAsethI ApaNe vilAyatI lokazAhI lAvyA chIe ane prAmANikatA--pUrvaka zistanI nAtha nAMkhelAM mAthAM daMDakathI ekaThAM karI karIne gaNAvIe chIe. paNa gAMdhIjIe ApaNane svadezI leAkazAhI zIkhavI che. gAMdhIjIe te vicAramAM paNa ahiMsA dAkhala karI batAvI hatI. tA khIjA para potAnA vicAra ladAya teA kaeNma ja ? vicAra samajAvAya, vinatI karAya, premapUrvaka khAMdhachoDa karAya, paNa vicAra uparathI ladAya nahIM. pakSanetAnI hAmAM hA meLavanArI vilAyatI ekamatI ane potA karatAM bIjAne vadhu khyAla rAkhanArI svadezI sarvAnumatimAM jaDa ane cetana jeTalA bheda che. muMbaInA jhagaDA kheya taraphanAM kAraNeAthI varayeA che, paNa enI mImAMsAmAM nathI utaravu. Aje paristhitine thALe pADavI ane satya tathA premanA tattvanI ANa vartAvavI e ja mahattvanI vastu che. navalabhAI zAha satyabhakata saMyukata mahArASTra mAganArAomAM e phADa che, jahAla tattvAe emanI rIte muMbaine AMgaNe padhAratA meAMgherA raziyana mahemAna'nA svAgatAye* ja na hoya tevI 'krAMtinI kavAyata' yeAjI che ! bahu ja . khArTa samaye kheATI rIte A badhuM thaI rahyuM che. ane duHkhanI vAta te e che ke samajU tattvA Ane pahelethI ja pAmI jaine TALI zakayAM hota, paNa teo e pakSe vaheMcAI gayA haiAvAthI tema nathI karI zakayAM. zaMkararAvajI ane mahArASTra kAMgresa vagere Aje A sphaTika paristhitimAMthI nIkaLIne, alabatta petAnI mAnyatA cheADayA vinA, parasparanI vAtacItane raste gADu vaLe enI ciMtA sevatA dekhAya che. Ave vakhate zANapaNano ane racanAtmaka rAjadvArI kunehane raratA e che ke vAtacItathI phaisalA karavA mAMgatA bhAIne mAthe uparathI ANelu hukamanAmuM bajAvavAnuM paDatuM mUkIne ene premathI gharamAM melAvavA ane vAtacIta .karavI.. ke guMDA tattvo Aje saMyukata mahArASTranA lokapriya muddAnA AzarAlaIne bahAra paDayAM che. emanI gerakAyade hiMsAne kAyadesaranI pratihiMsAthI dabAvI devI e kAyamI zAMtinA upAya che evuM to kApaNu vicAravAna mANasa nahIM kahe. e mArge guMDAgIrI para zahIdInA Apa viSaya sUci pRSTa prajJAcakSune 1 bAladIkSAnI ani TatA viSe jAtaanubhavanA gheDAka dAkhalAo kajiyAnuM moM kALu akhara carakhAnuM artha zAstra samAjanI udAsInatA ane sAdhunI dIkSAdhelachA ratilAla ma. zAha paTavArI khIla-prakaraNa prakIrNa noMdha : aniSTamAMthI paNa kadi R janme che, bahena maMjune abhinadana, bhAI kirITa ThArIne dhanyavAda manane zarIra svAsthya sAthenA sabaMdha ra 63 4 65 66 paramAnada '; '' DaoN. ema. DI. ADatiyA 67 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 14 caDhaze ane gujarAta-mahArASTranI vacce peDhIonAM vera badhAro. guDAna tattvane zamAvI devAne rastA e che ke emanA lokapriya muddAnA AdhAra samajadAroe eka thaine emanI pAsethI seravI levA, e kai rIte bane? kAle jo jAherAta thAya ke gujarAta-mahArASTranA gaNyamAnya lAka netAo paraspara vAtacIta zarU kare che ane maitrIbharI vATAghATAthI baMnene majUra hoya tevA ja tADa lAvI jaMpaze te ramakhANAnuM vAtAvaraNa ApoApa thALe paDI jAya ane paristhitinA dera zANA puruSonA hAthamAM AvI jAya. uparathI kareA nirNaya sattAthI ane cAbUkathI eka pakSa para lAdavAmAM Ave che tyAre lokamata guMgaLAya che ane rU dhAyelI varALanI jema sphaTika khane che, eya pakSa haLImaLIne sarva saMmata ni ya karavAnuM TharAve te lokamata dhaDAya che ane prajAnI zakti vadhe che. haiyuM kaThaNu karIne sakhata hAthe dabAvI devAya tevI A ghaTanA nathI. sahAnubhUtibharyAM hRdayathI ' haLave hAthe saMbhALI levA jevA nAjuka A mAmaleA che. sakhata hAthe dabAvI devAyelu taphAna bamaNA jorathI pAchuM UchaLI zake che. amane pUrI khAtarI che ke jema bahAdurI ane aDaga vizvAsathI ceApATInI sabhAmAM guMDAnA patthA vacce ApaNA netA aNunama rahyA hatA tema ja bhAIcArA bharI mRdu kAmaLatAthI ane lAMkhI dRSTithI te gUMcavADe caDatI jatI hAlatane saMbhALI leze. gAMdhIjIe dezabhakata trAsavAdIo sAthe, saradAre baLavAkhAra khalAsIe . sAthe ane javAhare laDu laDu" karatI vizvasa-tAe sAthe je mRdutA, anAgraha ane satyaniSThAthI kAma pADayuM hatuM tenI keLavaNI have pArlAmeTa A praznane ye te pahelAM ja saphaLa sAbita thaI cUkI haze evI AzA ApaNe jarUra sevIe. muMbainA mitrone amArI namra salAha che ke potAnuM sthAyI ane sAcuM hita zemAM che enA lAMkhI najare ane nirbhaya ci-te vicAra karavA mAMDe. gujarAtanA akhabArI mitrone amArI hAtha joDIne vinaMtI che ke 'ApaNe ja sAcAM chIe, te ApaNe ja sArAM chIe' evI vAtAnA A vakhata nathI, e vAta pichAnIne taMgadilI haLavI thAya, gujarAta- mahArASTranI maitrInu ane racanAtmaka zAMtinuM vAtAvaraNa ubhuM thAya tevAM prayatnA karavAne kaTibaddha thAya, karADA rUpiyA karatAM sArA pADosIsabaMdhA vadhu kImatI che, e bApujIe pAkistAnane apAvI dIdhelA 55 karoDa rUpiyAnI ghaTanA yAda karIne ApaNe samajIe. gujarAtanI prajAne ane netAone caraNe ame praNAmapUrvaka nivedana karIe chIe ke gAMdhIjIne yAda karIne sAmA pakSane samajavAnA premapUrNAMka prayatna karo, paisA TakAnI vepArI gaNatarI cheADIne dezanI samakSa paDelA ujjavaLa bhaviSyanA khyAla karI ane pachI je kAMI karavuM hAya te baMne taraphanI saMpUrNa sahamatIthI ja karavAno dRDha nizcaya karI. gAMdhIjIe zIkhavelI lavAdIno artha lAdelo cUkAdo hariMgaja nathI. . dharameLenI ekhalAsabharI patAvaTa e lavAdI patino AtmA che, SThirane amArI prArthanA che ke svarAjya pachI A kajiyAnA kaLi amArAmAM pravezyo che tene dUra karavAnI sanmati amane badhAne tu zIghra Apa ! ('bhUmiputra'mAMthI sAbhAra uSkRta) arthazAstra aMbara carakhAnuM - Disembara 1, 1955 nA mahAsamiti taraphathI nIkaLatA bionomika vUi nAmanA sAmayikamAMnA nIcene utAro akhila hiMda khAdI ane grAmadyoga ADe have pachInI paMcavarSI yAjanAmAM zuM karavAnI sUcanA ApI che tene tathA Ayojana paMcanI kave samitie have jeneA sAmAnyapaNe svIkAra karavAnuM jaNAvyuM che tene vAyakane khyAla Apaze. ] akhila hiMda khAdI ane grAmadyoga eDa AvatI pAMcavarSI yojanAnA gALA daramyAna pacIsa lAkha aMbara carakhA dAkhala karavAnI tathA deDha abaja vAra kApaDa utpanna karavA mATe jarUrI ekatALIsa karADa vIsa lAkha ratala satara pedA karavAnI dhAraNA rAkhe che. pAMca varasanA gALA daramyAna varase keTaluM' sUtara tathA kApaDa pedA thaze tenI vigato nIcenA koThAmAM ApI che : utpAdananA kAryakrama paheluM khIjuM trIjuM cakSu pAMcama varasa varasa varasa varasa varasa 1956- 1957- 1958- 1959 1960puSTa ', 't 8.72 1628 25 57 58 278 1. jarUrI carakhA seTA 1-24 (lAkhamAM) vigata 2. taranuM utpAdana (daza lAkha ratalamAM ) 3. kApaDanuM utpAdana (akhara carakhA kApaDa) (daza lAkha vAramAM) tA. 1-1-pa6 206 619 1444 2682 4125 75 225 parapa 7pa 1500 khAdI kheDa evI AzA rAkhe che ke, pacIsa lAkha khara . carakhA, sUtara kAMtavAnA kAmamAM dezanA 50 lAkha jeTalA mANasone ceADA vakhatanI ane AkhA vakhatanI reAjagArI Apaze, 8.46 lAkha vaNukarAne tathA 425 lAkha vaNavAnA kAmamAM madada karanArAone vaNATamAM rAjagArI Apaze. A uparAMta te 72,000 suthAro tathA temanA madadanIzAne ane 20,000 mAsAne vahIvaTI kAmamAM tathA saMgaThananA kAmamAM pUrepUrA vakhatanI rojagArI Apaze. akhila hiMda khAdI ane grAmaudyoga khADuM vicAre che te khAdI mATenA khIjI pacavarSI yAjanAnA kAryakrama amalamAM mUkavAthI, badhI bAbatAnA samAveza karatAM 54 lAkha mANasane rAjagArI maLI raheze. rAjanA ATha kalAkanA kAmane pUrI rAjagArI gaNuvAmAM AvI che. bIjI paMcavarSI cojanA mATenA khAdI enA kAryakramano amala karavAthI sAmAnya reTiyA para kAMtanAranI rojanI sarerAza 6 AnAnI kamANI vadhIne rAjanI 12 AnA jeTalI thaze, eTale ke, tenI kamANImAM 100 TakA jeTalA vadhArA thaze. sAmAnya reMTiyA para 16 naMbaranuM sarerAza traNa AMTI sUtara katAya che. jyAre aMbara carakhA para 20 nakharatu sarerAza 16 AMTI sUtara, kaMtAya che. aMbara carakhAnA sUtaranI samAnatA tathA majabUtI pramANamAM vadhAre hoya che ane ene kAraNe sAmAnya reMTiyAnuM sutara vaNuvAmAM paDe che tenA karatAM e stara vaNavAmAM echI muzkelI paDe che. aMbara carakhA para dara kalAke vadhAre sUtara katAya che te uparAMta e sUtaranI jyAM jyAM ajamAyaza karavAmAM AvI che tyAM pramANamAM vadhAre sArI jAtanuM mAlUma paDayu che ane tethI karIne hAthasALanA vaNukarane te vadhAre svIkArya thAya che. ethI karIne, badhA ja hAthazALanA vaNukarA, varasanA lAMkhA ke TUMkA gALA AmAM bekAra rahevA karatAM e sUtara vadhAre pasaMda karaze e svAbhAvika che. dezanA hAthasALanA vaNakaronI Arthika sthiti mATe sauthI vadhAre mahattvanI vastu khAdInA kAryakramane kAraNe temanI kamANImAM vadhArA thAya che te che. kApaDa udyoga tapAsa samitie evI gaNatarI karI hatI ke, hAthasALanA vaNukaranI Aje rAjanI sarAsarI kamANI rU. 1-2-0 che: khAdI kheAnA kAryakramane pariNAme dezanA pratyeka hAthasALanA vaNakarane rojanI ochAmAM ochI rU. 1-8-0 jeTalI kamANI thaze, ane jyAM sAmAnya vaNakara karatAM tenI AvaData ane kuneha vadhAre haze tyAM tenI rojanI kamANI rU. 1-8-0 thI rU. 3-0-0 sudhI thai zakaze. pariNAme, dezanI vastInA judA judA vibhAgomAM rAjagArI vistAravAnI tathA temanI Arthika sthiti sudhAravAnI athavA vaNakaro tathA temanA madadagArAnAM jIvananA dhoraNamAM ceojanApUrvakano sudhArA karavAnI tAkIdanI jarUriyAtanI dRSTithI tema ja dezamAM hAthe kAMtanArA meTI sakhyAmAM che e vastu dhyAnamAM letAM akhila hiMda khAdI tathA grAmaudyoga khADa nA kAryakramanu bhAre Arthika tathA sAmAjika mahatva che. ('harijanaba''mAMthI sAbhAra uSkRta) * carakhA seTamAM leADhavA tathA pIMjavAnA yaMtranA samAveza thAya che. 4 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-1-56 prabuddha jIvana samAjanI udAsInatA ane sAdhuenI dIkSAghelachA (bhArata sarakAra mAraphata yojAyalA bhAratavyApI pravAsa pUro karIne tAjetaramAM pAchA kulA mAMDalavAsI jANItA samAjasevaka dhaniSTa baMdhu zrI ratilAla maphAbhAi zA taraphathI maLelA patranA keTalAka upayogI bhAga ahiM pragaTa kare' chuM. emAM pravAsanAM ceDAMka smaraNA che ane sAthe sAthe AjanI ApaNI zocanIya sAmAjika paristhiti viSe temanAM dilane kSubdha banAvatAM keTalAMka saMvedano saMkalita thayAM che. paramAnaMda) amArI 40 divasanI yAtrAmAM eka aThavADiyuM zrInagaramAM gAjyuM mAMDa 2-3 bhAI maMdiramAM AvatA haze. strIe Ave che kharI. bAkI hatuM, jyAre khAkInA divaseA bhAkharA--nagala-hirAkuMDa jevAM prejekaTa sthaLA, dharmanI kAine paDI nathI. ane ame vepArIone enuM kAma paNa zuM? dhanabAda, jharIyA, tAtAnagara, cittara'jana, perAmbura' (madrAsa) vijhAgApaTTama meM kahyuM, 'tamArA jevA sukhI ane samajI bhAInI krUraja nathI ke jevAM kArakhAnA, dilhI, AgrA, gAvalakAMDA jevAM aitihAsika sthAna, tamAre samAja ane dharmane khAtara kaMika karavuM joie ? samAjanA haradAra, haSikeza--banArasa-jagannAthapurI jevAM tIdhAme, banArasa hiMdu saMgana-pracAra ane keLavaNI mATe tamA dhAro to huM karI zake,' yunivarsiTI, zAMtiniketana, kAMgaDI gurUkULa jevI zaikSaNika saMsthAo, javAba maLyo ke, sAme AvelI philma kaMpanInA mAlika ApaNA jaina adhyAra, melura maTha tathA poDicerI jevAM sAdhanAsthaLe ane muMbaI, hatA, dharmiSTha ane vidvAna paNa hatA. te eka vartamAnapatra calAvatA, kalakattA, madrAsa, Daisura--beMgaleAra jevAM audyogika dhAmA--jovAmAM gALyA keLavaNI mATe chAtrAlaya paNa zarU kareluM, dharmazALA paNa badhAvelI, paNa hatA. jIMdagImAM prathamavAra ja ApaNA vizALa dezanuM dana karavAnuM temanA mRtyu pachI emanA dIkarA e pravRttithI dUra ja rahyA che.' maLyuM hAi ghaNuM jovA--jAvAnuM maLyuM che, paNa temAMya eka jaina e dUra rahyA hAya tA tame e saMbhALA. jo ApaNe badhA ja vimukha tarIke anya prAMtAmAM jaina samAjanI zI sthiti che e jANavAnI banazuM te samAjanuM zuM thaze?? mArA A sIdhA praznathI emaNe khUba iMtejArI rahyA karatI, jo ke eno abhyAsa karavAnA samaya nahotA kaMIka karavAnuM vacana ApyuM te e bAbata patravyavahAra karavA ane maLatA temaja kyAM kAne maLavuM e khAbatanI paNa kaMI jANu nahotI, emaNe potAnuM zIranAmuM lakhAvyuM. duHkhanI vAta tA e hatI ke ema chatAM je je meTAM nagarImAM jyAM jyAM gujarAtI bhAie maLatA haisuramAM gujarAtI-mAravADI zvetAMbara-digaMbara jainonI saMkhyA ThIka tyAM jainasamAja viSe kaMIka jANavA prayatna karatA. che chatAM kAI kAma vacce saparka nathI. ethI jyAre amArI yAtrAmAM kalakattA AvyuM tyAre tyAMnA jaitAnI jAheAjalAlI, meLaveluM sthAna, bAbu badrIdAsanA jaina maMdire prApta karelI khyAti tathA tyAMnA varaghoDAe meLavelI jagaprasiddhi A badhA kAraNAne aMge kaiMka pulakAnubhUti thaI. paNa khIjI bAju jyAre baladIkSAne aMge bhavaramalajI siMdhI para thayelA prANadhAtaka--hicakArA humalAnI vAta sAMbhaLI tyAre e AnaMda kheda-zAka ane zaramamAM pheravAI gayo. vyakti ke vargo pAtAnI mAnyatAne vaLagI rahe, potAnA vicAra para draDha rahe e samajI zakAya tevI vAta che, paNa e anyanA vicAra ke vANIsvAtaMtrya para krura humalA karI dharmanA hArdamAM ja dhA mAravA jeTalI hade asahiSNu paNa banI zake che; ethI jaNAya che ke evAAne dharma nI nathI paDI hAtI, paNa dharmanA nAme potAnA ahaMmamatvanI ja paDI hoya che. evA loko bhale Aje kadAca pUjAze paNa bhaviSyanI peDhI tA emane zAsananA duzmanA mAnI emanA nAma para kriTakAra varasAvaze emAM zaMkA nathI. X X jemane yuga yA pravAhInuM mule jJAna nathI, navadRSTithI kAma karatI sasthAno paricaya nathI, khuda potAnA samAjanI hAlatanuya jene bhAna nathI evA, bhUtakALanA gaurava para rAcanArA ane 12 mA saikAnuM jIvana jIvanArA A sAdhuoe ja dIkSAnA kaubhAMDA ubhA karyA che, paNa khIMcha bAju AkhA kALAMnA kALAM kevAM javA eThAM che enuM bhAna A sAdhuone kANu karAve ? madrAsamAM keTalAka jaina bhAine maLatAM P. H. D. nA abhyAsI eka jainabhAie jaNAvyuM ke tAmila telugu-- kannaDAdi drAviDiyana bhASAnA keTalAMka uttamAttama graMthA je jainAnI racanA che e cacAmAMnA keTalAka graMthonA Aya prArthanAnA zloko rada karI e graMthAne vaidika graMtho manAvavAnA prayatna cAlI rahyA che, jemAM prasiddha " dezabhakatAnA paNa hAtha che. jo ke e mATe eka jaina presara laDI rahyA che paNa e ekale hAthe zuM kare? ApaNNA vyApArI samAjane A bAbatanuM bhAna nathI ane sAdhuvane potAnI jaMjALamAMthI mAthu bahAra kADhavAnI purasada nathI tyAM zuM thAya ? haisuramAM asala telugubhASI jaina bhAIone zodhavA huM 15 kalAka zerImAM bho. eka musalamAnabhAI jAte uThIne mane evA eka bhAinI dukAne mukI gayA. dudha-kAzIthI mArUM svAgata karyAM bAda e bhAIe jaNAvyu` ke haisuramAM vastI te amArI 300-400 mANasAnI che. paNa navakAra jANanArA keTalA haze e prazna che. amArU maMdira te che, paNa AmacaudazanA rAja X ka 165 paNa ethIye vadhAre du:khanI vAta tA e hatI ke mArI sAthenA aneka jaina bhA amArI TuramAM koi paNa jaina graMtha ke vartamAnapatra na vAcavAnI pratijJA laIne ja beThA hoya evA emanA samAjanA prazno pratye upekSA bhAva hatA. eTaluM ja nahI samAja ane dharmAMnA prazno carcavA sAme mane sAMkaDI manodazAnA kahI kevaLa rASTraSTi rAkhavAnI vAta karatA. ane je dhama maravAja sarjAyele che, jenA sAdhuo kevaLa celA muDavA ane peAtAnI vAhavAha kahevarAvavA mATe samAjanA paisA kharacAvavA pAchaLa ja paDayA che, e dharma pAchaLa samaya bagADavA karatAM kaSTa rASTrane sevA Apaze tAya tamA kaMIka karI zakaze. bAkI muMDadAMne jIvADavA pAchaLa tame khAlI mahenata zuM kAma kase che ? Ave e TANA mane mAryA karatAM, AvA emanA pratyuttarathI samAjanA yuvAne Aje samAjathI kevA vimukha thaI rahyA che e jANI khUba duHkha thatuM. paNa emAM emanA doSa nathI, emanAmAM dhama tA hatA. pAMDicerI, adhyAru ke belura maTha tathA sAranAtha joI .e khUba prabhAvita thatA. tyAnuM sAhitya-Albama kharIdatA-vAMcatA ane Aja jIvananI sAdhanA che kahI mane muDavA mathatA. 45-87, dhanajI sTrITa, mukhaI 3. Ama jyAM ApaNA yuvAna varga ja ApaNI sAMkaDI manodazAthI vimukha thai rahyo che, je che emane Ai sAcavAra nathI tyAM AvA dIkSAnA laheAmAM ApaNe khuvAra thaI rahyA chIe e eka. bhAre du:khanI vAta che. sAcu kahIye te khAladIkSA zu paNa Aje je rIte bharatI thai rahI che evI pukhtadIkSA paNa AvakArapAtra nathI. tyAga vairAgya-abhyAsa ane vizALajIvanadRSTi prApta thayA pahelAM bharatI karavI e samAjanI pragatine rUMdhanArI vastu bananArI che ema mane spaSTa bhAse che. ratilAla maphAbhAI zAha bAladIkSA pratibaMdhaka khIla-anumAdanapatrakA viSe sahI karAyelA anumedanapatrake jenI pAse jeTalAM taiyAra hAya teTalAM A jAherAta vAMcIne saMghanA kAryAlaya upara vinA vilae mekalI ApavA prArthanA che. tA. 12 pahelAM mukhai sarakArane A anumodanapatrako paheoMcADI devA jarUrI che. maMtrIo, muMbai jaina yuvaka sagha Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6=314*719_3+ **, ** * 166 prabuddha jIvana paTavArI-mIla prakaraNa zrI jaina zve. mU. konpharanse paTavArI khIlaveredhI TharAva paDatA mUkA jaina zve. mU. kAnpharansanI sthAyI samiti samakSa 24 sabhyAnu eka rekavIjhIzana-vijJApanapatra AveluM. A rekavIjhIzananA Azaya zrI. prabhudAsa bAlubhAI paTavArInA khAladIkSA pratibaMdhaka khIlanA virodha karatA eka TharAva pasAra karavAne hato. A rekIjhIzana aDhI ke traNa mAsa pahelAM taiyAra karavAmAM AveluM. paNa kAnpharansa kAryAlaya upara taratamAM te mokalavAmAM AvyuM nahatuM. rekavIjhIzana upara sahI karavA chatAM pAchaLathI amuka agatyanA sabhyonI AvA TharAvaH konpharansamAM lAvavA viSe nAmarajI hatI. ema chatAM e raikavIjhIzana upara jaNAvyA mujaba kAnpharansanI sthAyI samiti upara thoDA visa pahelAM ravAnA karavAmAM AveluM. A rekavIjhIzanamAM rahelA TharAvatA niNaeNya karavA mATe tA. 22-12-55 gurUvAranA rAjakansanI sthAyI samitinI zrI. peApaTalAla rAmacaMda zAhanA pramukhasthAne sabhA maLI hatI. prastuta rekavIjhIzana sabhA samakSa raju karavA sAthe e aMge AvelA keTalAka patrA kAnpharansanA maMtrI zrI. ratilAla cImanalAla kAThArIe raju karyAM hatA. AmAMnA traNa patro zrI. bheNIlAla laheracaMda, zrI. kAntilAla IzvaralAla (A banne rekvIjhIzana upara sahI karanArA hatA) tathA zrI, jhulacaMdra zAmajI taraphathI AvyA hatA. konpharanse A bAladIkSAnA takarArI savAlamAM paDavuM na joie e A traNe patronA mukhya sura hate. zrI, bhogIlAla laheraca Mde pAtAnA patramAM kalakattAmAM A takarArI prazna aMge zrI. bhavaramala sIMdhI upara jAhera sabhAmAM bAladIkSAnI himAyata karanArA taraphathI karavAmAM Avela bhayaMkara humalAnA havAo ApyA hatA, prastuta TharAva rItasara rA thAya te pahelAM jANItA merIsTara zrI hIrAlAla hAlacaMda lAle A prazna kaeNAnpharanse hAtha dharavA ucita che ke nahi te viSe lakhANuthI vivecana karIne nAce mujabana TharAva rA karyAM -- sthAyI samitinI Aja roja maLela sabhA evA niNaeNya karI TharAva kare che ke rekavIjhozanamAM darzAvela TharAva upara kaeNnpharansanA aiya ane hitanI dRSTie vicAra ke carcA karavI nahi," A TharAvane zrI. choTubhAi ena. zAha tema ja rekavIjhIzana upara sahI karanArAmAMnA eka zrI, zAntilAla maganalAla zAha taraphathI anumAdana maLyuM. te upara pakSamAM tema ja virUdhdhamAM keTalIka carcA ane vivecanA thayA bAda 27 mata DarAvanI pakSamAM ane 22 mata DarAvanI virUdhdhamAM paDatAM TharAva bahumatIthI pasAra thayo ane kAnpharansanA nAme zrI. paTavArInA khIla sAmenA Andolanane vega ApavAnI bAladIkSAnA pakSakArAnI murAda niSphaLa nIvaDI. muMbainA nAgirakonI sabhA paDatI mUkavAmAM AvI bAladIkSA' pratibha'dhaka vidheya sAme jAhera virodha pradarzita karavA mATe bAlasaMnyAsa dIkSA pratibaMdhaka vidheya viradha samiti taraphathI zrI esa. ke. pATIlanA pramukhapaNA nIce mubaInA nArAnI eka sabhA mukhadevInA medAnamAM bharavAnI jAherAta karavAmAM AvI - hatI, paNa zrI, es. ke. pATIle AvA matabheALA praznane lagatI sabhAmAM hAjara rahevAnI spaSTa nA kahevarAvI ane pariNAme te sabhA mulatavI rAkhavAmAM AvI. mAladIkSA pratiSThadhaka khIlane mAMDalanA Tako mAMDalamAM tA. 18 Disembara 1955 nI rAtre mAMDavInA cokamAM jaina-jainetara sarva nAgarikAnI jAhera sabhA zrI sArAbhAI ena. zAhanA pramukhapaNA nIce maLI hatI, jemAM mAladIkSA pratibaMdhaka dhArAnu samarthana karatAM zrI lIlacaMda amRtalAla zAhe bhAladIkSA aMge je anicchanIya kAravAio Aje cAlI rahI che te para prakAza pADaya hatA, jyAre zrI ratilAla makAbhAI zAhe saMyama tyAganuM mahattva gAvA chatAM je rIte AjanA yugamAM dIkSA apAI rahI che. e prathAne ja nApasaMda karI jainasamAja ane dharmanA utthAna mATe zu karavu joie e bAbata peAte tAjetaramAM karelI nUtana bhArata yAtra!nA anubhavA parathI sudara mAdarzana Apyu hatu.. tA. 1-1-16 zrI sArAbhAI ena. zAhe mAladIkSA pratibaMdhaka dhArA pAchaLanA Azaya zuM che, te kayA sajogAmAM ane kAnI bhUlone kAraNe lAvavAmAM Avyo che te saMbaMdhamAM aneka dAkhalA dalIlo raju karIne hajuye dezakALa dhyAnamAM laI bAladIkSA aMge ramAtI gadI ramatA baMdha thAya ane svecchAe ja vayamaryAdA nakkI karI levAmAM Ave te AvuM khIla lAvavAnI ke DakhalagIrI karavAnI jarUra kAineya rahetI nathI. paraMtu AvuM kaMI thatuM nathI eTale ja AvA dhArAne TUMkA ApavAnI krUja thaI paDe che. eka klAka sudhI khIlanuM samarthana karatI lIlA karyA bAda sabhAe zrI paTavArInA khIlane TakA ApatA TharAva pasAra karyAM hatA. prakIrNa noMdha aniSTamAMthI paNa kadi ISTa janme che zrI prabhudAsa paTavArInA khIla sAme jaina samAjanA amuka vargomAM eka prakArane jhaMjhAvAta paidA thayA che. dharmamAM thatI dakhalagIrIne aTakAvA' dharma jokhamamAM, dhama jokhamamAM' ema cAtaraka bumarANa macI rahI che, je kAyado bALakanI nirdoSatA ane bhALapaNana khATA lAbha na levAya e hetuthI bALakane jarUrI rakSaNa ApavA dhAre che ane je kAyadAnA AkharI hetu sAdhusaMsthAne tADI pADavAne nahi paNa samAjane paripakava ummaranA ane samajaNupUrvaka sanyAsa dhAraNa karatA sAdhue nirmANa karavAnA ane e rIte dharma ane sAdhusasthAne paripuSTa karavAnA che e kAyadA sAme ATalA badhA cAlI rahelA zerakAra kevaLa dharma jhanuna ane je cAlyuM Ave che temAM kazA paNa pheraphAra thaI na ja zake evI samAjanI acalAyatana'maneAdazA sUcave che. Ama prastuta vidha kevaLa pratyAdhAtI vRttimAMthI ubhA thayeleA hAvA chatAM e viredhe tatkALa pUratuM eka dRSTa pariNAma upasthita karyuM che. ane te e ke muMbaImAM jaina samAjanA cAra krikAmAMthI darekanA pAMca ema 20 sabhyonI eka samiti ubhI karavAmAM AvI che. A mitinA Azaya jaina dharma ane samAjanuM bAhya AkramaNa sAme rakSaNa karavu' e che. A samitimAM kaTTara sthiticusta vaLaSNu dharAvatA ane sAdhAraNa rIte ekamekathI dUra rahetA evA jaina gRhasthAnI nimaNUMka karavAmAM AvI che, paTavArI khIlanA vireAdhe temane ekaThA karyAM che; e khIlanA eka yA bIjA prakAranA nikAla thayA bAda A gRhasthA kayAM sudhI ane kevI rIte ekaThA rahIne kAma karaze e eka savAla che. Ama chatAM paNa zvetAMbara ane digaMbara AgevAno, sthAnakavAsI ane terApathI AgevAnA kAI eka nimittavaza paNa ekaThA thAya ane sAthe maLIne cAle e ghaTanA, je jaina samAjanI ekatAne jhaMkhe che temanI dRSTie, jarUra AvakAradAyaka lekhAvI joie, A kAmacalAu ekatAmAMthI sthAyI ekatA janme te tenA jevu rUDuM zuM ? bahena maMjune abhinaMdana jaina samAjanA jANItA kA kartA zrI jaTubhAI mahetAnI putrI bahena mA muMbaI yunIvarsiTInI ela. ela. bI. nI parIkSAmAM pasAra thayela che. temaNe bI. e. nI parIkSA khIjA vargamAM aenasa sAthe pasAra karelI che; rASTrabhASAnA kAvida paNa che. saurASTranA jaina samAjamAM bahena maMju - pahelAM dhArAzastrI bane che. bahena maLune jaina samAjanA abhinadana ghaTe che. bhAi kirITa kAhArIne dhanyavAda ekaTAbara mAsamAM levAyalI esa. esa. sI. nI parIkSAmAM 25501 vidhArthIo beThA hatA. temAMthI 4413 TakA jeTalA vidharthIo pasAra thAya che. A vidyArthIomAMnA pahelA paMdara vidhArthIomAM cha gujarAtI vidyArthIo che; 3 vidhArthinIo che. A pariNAmamAM bhAi kirITakumAra 15 mA nabare pAsa thAya che ane 800 mArka mAMthI 529 mArka meLave che. bhAi kirITakumAra jaina samAjanA AgevAna kAryakartA zrI ratilAla cImanalAla kAThArInA putra thAya. AvuM yazasvI pariNAma meLavavA mATe bhAI kirITakumArane dhanyavAda ghaTe che. temanI vidyArthI tarIkenI kArakIrdI uttarottara ujjavala banatI rahe evI temane ApaN sarvanI zubhecchA hai ! dharmAnaMda w Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-1-56 prabuddha jIvana pUla mane mAnasikatra hagatA , dardInAM LAyelAM hoya che ke temane cokakasa rAta kI mUMjhavaNa saca kAramaNa thavI, bebhAna thaI javuM vigere mAnasika nA manane zarIrasvAthya sAthe saMbaMdha (gata paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM strIonA mAnasika dardonA niSNAta rAtrIdivasa gharamAM rahevAne pariNAme tene bahAranI athaDAmaNane sAmane Da, ema. DI. ADatiyAe ApelA vyAkhyAnanI nedha.) kare paDatuM nathI, tene lIdhe temanI lAgaNIo vadhu kamaLa hoya che. ApaNI janatAnuM svAthya kaniSTa kaTInuM che te eka satya hakIkata tethI jarA paNa AdhAta thatAM tenA upara purUSa upara paDe che te karatAM che. svAthya sudhAravAne mATe aneka prayatna karatAM pahelAM saue jANavuM vadhu asara paDe che. pariNAme teo hisTirI jevAM dardIne jaladI bhega joIe ke zArIrika, mAnasika tathA sAmAjika svasthatA eTale ja thaI paDe che. hisTirIA zabdanI vyutpatti joizuM te jaNAze ke te saMpUrNa svAcya gaNI zakAya. dardamukata mAnavInuM mana asvastha hoya grIka bhASAmAMthI utarI AvyuM che ane tene mULa artha garbhAzaya te tenuM svAthya sArUM na ja rahI zake. taMdurasta zarIra, praphulla mana thAya che. A jotAM lAge che ke strInA jananapradeza saMbaMdhI avyavasthAo tathA nirogI ane AhalAdajanaka vAtAvaraNa saMpUrNa svAthya jALavavA ane mAnasika aMtarA vacceno saMbaMdha parApUvane che. mATe Avazyaka che. A saMbaMdhane lagatA cokakasa AMkaDA meLavavAnuM kArya muzkela sAmAnya rIte manAya che ke mAnasika rogonAM mAnasika lakSaNo che. kemake zArIrika ane mAnasika dardInAM kAraNe paraspara evAM saMkahoya che ane zArIrika rogenA zArIrika lakSaNo hoya che. jevAM ke, LAyelAM hoya che ke temane rokakasa rIte judAM pADavAM e kharekhara chAtImAM mUMjhAre tha, gabharAmaNa thavI, bebhAna thaI javuM vigere mAnasika daITa kArya gaNI zakAya; chatAM ekaMdare strI dardIomAM tenuM pramANa 30 mUMjhavaNuM sUcave che. jyAre tAva Ava, khAMsI AvavI, hAtha paga mAthe thI 70 TakA aMdAjavAmAM Ave che. dukhavuM vigere zArIrika sUcave che. paraMtu A mAnyatA satya nathI. mana pitAnAM aMgata mAnasika kAraNonuM cikitsaka pAse khyAna karatAM ane zarIranA roge chUTA pADI zakAtA nathI. mAnavInA roge mana ane te svAbhAvika rIte ja saMkoca anubhave che. temAMye strIone saMkocazIla zarIra sAthe ja joDAyelA che tathA tenAM lakSaNe paNa aneka vakhata svabhAva kudaratI rIte ja hovAthI A kArya jarA muzkela paNa banI jAya che. judAM pADI zakAtAM nathI. pitAnA zarIrane nagna svarUpe batAvatAM strIo je saMkeca anubhave che, zArIrika dardInAM kAraNo ApaNe bAhya padArthomAMthI zodhavAne te karatAM vadhAre saMkeca mananI mUMjhavaNu batAvatAM anubhave che. chatAM devAelA chIe, paraMtu arvAcIna saMzodhanathI pratipAdana karI batAvAyuM dhIrajapUrvaka samajAvaTathI jo A vAta dardInA manamAM ThasAvavAmAM Ave che ke dareka dardInAM zArIrika temaja mAnasika lakSaNo hoya che, ane te kAMI pratikULatA rahetI nathI. mAnasacikitsaka karatAM paNa jenI sAthe aneka vakhata je lakSaNo zarIra para dekhAya che te kevaLa dabAyelA mane vadhu paricaya thayo hoya evA strIonA tabIbe A kArya vadhu AsAvikAro ane mAnasika aMtarAyone pariNAme paNa hoi zake. A nIthI karI zake che. kemake teo dardInA ghaniSTa paricayamAM hovAne lIdhe pramANe manovikArethI udbhavatAM zArIrika lakSaNovALAM dardIne "manodaihika tenI prakRti jaladI samajI zake che, temaja strIdardI paNa dhaniSTatAne roga kahevAya che, ane tene maTADavAne mATe mAnasacikitsA Avazyaka lIdhe sahelAIthI tenI pAse dila kholI zake che ane pitAnI viTaMbaNA thaI paDe che. dUra karavA tenI yogya madada meLavI zake che. - durbhAgya te e che ke ApaNA dezamAM koI A tarapha lakSa ApatuM nathI. jeTalI saMbhALa dehanI sAmAnya bimArI mATe levAya che. dardIne vizvAsa saMpAdana kare e A kAryamAM mahatvanI bAbata taTalI paNa mAnasika asvasthatA mATe koI darzAvatuM nathI. nirogI deha lekhAya che, ane tyAre ja dardIne pUrato sahakAra meLavI zakAya. tenA sAthe mana paNa nirogI hoya te jarUranuM che. deha ane mana paraspara sahakAra vine saphaLatA meLavavI zakaya nathI. je te anukULa na hoya sAthe gADha saMbaMdha dharAve che. eka niSkriya banatAM bIjI paNa ApoApa te A jAtanI pravRtti tenA manamAM cikitsaka pratye aNagamo pedA kare bhAMgI paDe che. paNa mANasa pAgala thAya te sivAyanI mAnasika asva che. tethI dardI nikaTa AvavAne badale dUra jAya che ane tenuM mAnasika sthatA ApaNe tyAM ciMtAne viSaya gaNAtuM nathI. mANasa mAnasika valaNa paNa pratikULa banI jAya che. bimArI bhegave e vAta ja ghaNAne hAsyajanaka lAge che chatAM dareka ApaNAM ghaNAM dardIo mAnasika bhaya ane yAtanAo sahana vyAdhinA mULamAM tene hisse nA sUno nathI e have pUravAra thayelI karatA hoya che. chatAM tene temanA mana sAthe saMbaMdha hoI zake che tevA hakIkata che. temane pitAne khyAla paNa nathI hotA. bAhoza tabIba te pratye dardInuM - (1) mAnasacikitsA dhyAna derI te tene pitAnA kAryamAM madadagAra banAvI zake. dardIne A navIna padhdhatine haju hamaNAM ja janma thayo che. ane anukULa paDe tevuM ekAMta chatAM zAMta ane salAmata vAtAvaraNa ubhuM pAzcAtya dezomAM tenA prayogo cAle che, tyAre ApaNA dezamAM te te karIne tenA pratye sahAnubhUti karAvA taddane ajJAta ane binaanubhavI bAbata che, keTalAka pragativAdI tabIbo joIe. te ja banne vaccenA aMtarA dUra thaI zake ane darda tene upayoga karavAnI himAyata karatA chatAM haju tene yogya pracAra thaye upasthita thavAnAM kAraNe meLavI zakAya. Ane mATe pUratI dhIraja ane nathI. e rIte jotAM mAnasacikitsAne A bAlyakALa gaNAya. Ama chatA khata cikitsakAmAM hAlA paNa tenuM mahatva jarApaNuM ghaTatuM nathI. balTe tenI binahAnikAraka ane bIjI mahatvanI bAbata e che ke tabIbe A kAryomAM pitAne jhaDapI dardanivAraka zakita jotAM tenuM mahatva vadhatuM jAya che. ghaNI vakhata dardInA sahAyaka tarIke gaNIne tenA pratye egya hamadardI batAvavI joIe. na samajI zakAtAM zArIrika dardInAM je lakSaNo prakaTa thAya che temAM pate tenA dardanivAraNa mATe A pagaluM bharI rahyo che tene khyAla AvA mAnasika vikAra ja aMtarAyarUpa thatAM hovAnuM anumAna karavAmAM rAkhIne dardInA nyAyAdhIza na banatAM zAMtithI tene sAMbhaLavAne prayatna Ave che. DokaTara kuka te eTale sudhI kahe che ke manuSyanAM 80 TakA teNe karavuM joIe. yogya samaye dardI pratye sahAnubhUti darzAvIne tene duonI utpatti avAM mAnasika kAraNone aMge ja hoya che. AgaLa vadhavA protsAhana ApavuM joIe. paNa tene TIkA karIne ' ApaNe joizuM te strIonAM dardomAM mukhyatve mAnasika kAraNo ja nirasaMha banavA na devI joIe. dardI bIjI ADa vAtAmAM utarI javAbadAra hoya che. bAhoza nirIkSakanuM e bAbata pratye lakSa kheMcAyA jAya che tenuM dhyAna na kheMcAya e rIte zAMtithI tene pitAnA muddA vagara rahetuM nathI. strIonAM khAsa rAge kahIne jene ApaNe oLakhIe tarapha vALavAno prayAsa karo, ane jarUrI mAhiti dhyAnapUrvaka meLavI chIe te ghaNI vAra pIDAgrasta strIonI mAnasika vyAdhinuM ja pariNAma levI. koI prasaMge tenA aMtarAyarUpa pUrvagraho virodhI lAgaNIone hoya che. strIe pote paNa A vastu sArI rIte samajatI hoya che. samajAvaTathI dUra karavAM paNa prayatnazIla thavuM joie. uja sAnubhUti darzAvI teno Adara ane A pragativAdI tabIba joIe basa :: : .. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-1-56 prabuddha jIvana A daramyAna je anubhave, AdhAtA manane lAge che te zarIranA vikAsa upara paNa asara kare che. ApaNe je samAjamAM rahIe chIe tenA thoDAka nItiniyame te kAyadAkAnUnI che. mANusanI AMtarika vRtti-svAbhAvika eSaNAo- ane A niyamonI vacce eka sUkSma saMdhaNa cAlyA ja karatu hAya che. mANusano manano sajAga bhAga jene ApaNe jAgRta mana-Conscious mind-kahI zakIe te A sa MdharSaNa pratye bedarakAra rahe che. jAgRta manane AMtarika saMdhaSa NanA prabhAva mANasanA dainika jIvanamAM paDavA detuM nathI. mana te mahAsAgaramAM taratA AIsabarga jevu che. 1/5 bhAga bahAra tarato dekhAya paNa vadhu moTo bhAga tA pANInI sapATI taLe satA hAya. A 168 dardInA marma para AdhAtajanaka nIvaDelA banAvAne dhyAnapUrvaka zravaNu karIne tenA jakhamAne rujhavavAnu tabIbanuM kartavya che, ane sUcanA ane samajAvaTadvArA tenI mAnasika athaDAmaNone dUra karavA teNe prayAsa karavA joie, rudhAyelI lAgaNIonA pravAhamAM je naDatara hAya te dUra karIne teno mArga khullA karavA joie. ane sahAnubhUtipUrvaka cogya doravaNI karavI joIe, manodaihika cikitsAno eja mukhya hetu ane dhyeya che. eka dRSTAMta laie te samajAze. thoDAM vakhata pahelAM eka juvAna strI atyaMta pIDAjanaka-AtA - vanI phariyAda sAthe mArI pAse AvI hatI. A yuvAna bAI bAvIsathI tevIsa varSanI kAleja kanyA hatI. zArIrika tapAsa daramyAna enI phariyAda mATe kaI paNa cokksa kAraNa jaNAyu' nahi. AvanA samaya daramyAna me ene joI ane e chekarI asahya pIDA bhogavI rahI hatI enI me khAtarI karI. mane lAgyuM ke enA A rAganu kAraNu mAnasika che, dhIme dhIme ghaNI sUcaka bAtamI maLI AvI. A AkarIne kAInI sAthe prema sabaMdha hatA. A yuvatInA mAbApa jUnavANI vicAranAM hatAM. chekarInA manamAM jAtiyavRtti eTale ceravRtti che, pApanA eka prakAra che evI bhrAmaka mAnyataH emaNe saMskAra gaNIne ThasAvI hatI. potAnA premI pratyenI enI jAtiyavRttine e eka anivAyaeN gunhA tarIke gaNatI hatI. jema jema te tenA dhaniSTa saMbaMdhamAM AvatI tema tema vadhune vadhu zArIrika ne mAnasika vedanA anubhavatI. tenA taraph lAgaNI batAvatAM ane vadhu saMparkamAM AvatAM tenA manamAM spaSTa athaDAmaNu utpanna thatI, saMskAra ane lAgaNI vacce tumula kheMcatANu cAlyA karatI. Ane lIdhe enuM zArIrika svAsthya paNa samatulA gumAvI kheDu hatu. zArIrika ane mAnasika A pazcAda bhUmikAmAM pIDitA vanI evI riyAda janmI hatI. tenA peAtAnA ja zabdomAM "mArI mujhavaNane lIdhe huM taga ane asahiSNu khanI jAuM chuM. huM kaMija sahana karI zakatI nathI ane dareka vastu mane aNugamatI thaI paDe che." dhIme dhIme salAhasUcanA dvArA enI mAnasika viTaMbaNAnu mArga darzana karavAmAM AvyuM, enA mAbApanA pUrvagraheA dUra karavAmAM AvyA ane enI mULa pIDita--AvanI phariyAda paNa dUra thaI. enAja zabdomAM "mAru mana jANe dhAvAne svaccha thayuM hoya ema lAge che. mArA dareka aMgeaMgamAM huM ethI svasthatA anubhavuM chuM. mAsika strAva paNa have pIDArahita che." A eka dAkhalA parathI ApaNe thoDIka vastuo tAravavAnI che. kAI paNa zArIrika rAgane lIdhe mANasa enA mananI samatulA gumAvI ese che e vAta dharagathyu che ane saue anubhavelI paNa haze. lAMbA vakhatanA tAvathI pIDAtA mANasa cIDiyo thaI jAya e vAta ApaNane svIkArya che, paNa mananI mUMjhavaNune lIdhe kadI roga utpanna thAya, zArIrika samatulA gumAvI besAya evu' bane kharuM' ke ? Ava daramyAna pIDA mATe kaI paNa kAraNu na heAya chatAM paNa krUkata mAnasika mUjhavaNunA pratApe A pIDA utpanna thAya kharI ? mAthAmAM kakaMThe paNa kharAkhI na hAya chatAM ciMtAgrasta mANasa mAthAnA dukhAvA anubhave kharA ? AMtaraDAM sAjA naravAM hAya chatAM mAnasika taMgadilIne kAraNe jhADA "ke kabajiyAta thAya kharA? A rIte A prazna ApaNe kadi vicAratA nathI. vastutaH A badhA praznAne javAba mArnAsaka vikAsanA mULabhUta sidhdhAMtane samajavAthI maLI zake che. mANasanA zarIranA vikAsa bALapaNathI vRdhdhAvasthA sudhI satata cAlu rahe che, tema tenA manane vikAsa paNa uttarAttara thatA rahe che. amuka bina-anukULa saMjogAmAM A ghaNu tIvra bane che. khIjAtI pAse puSkaLa paise joine te ApaNe kabaje karI levAnI vRtti svAbhAvika che. paNa ApaNuM AMtarika mana--Unconscious mindsAmAjika nItiniyamene AdhIna che. te A vRttine manamAM uMDe ne De dAkhI de che. mananA aMdhArA khUNAmAM jhINu` sadhaNu cAlyA kare che. mANasa satata jotA rahe che ke cArI kare te ja AgaLa Ave che, khIjAnA paisA yukitaprayuktithI paDAvavA e ja mahattAnI cAvI che. jAgRta mananuM baLa DhIluM thAya che. AMtarika mana uparanI tenI pakaDa - haLavI thAya che ane aMdaranuM sa MdharSoMNu tumula yudhdhanu svarUpa le che. Ave vakhate traNa zakayatAo che: (a) A mANasa potAnA jAgRta mana--Conscious mind te majabuta banAvI potAnI Antarika vRttine dAkhI de. (ba) AMtarika vRti vadhu prabaLa bane ane mANasane gunhegAra banavA prere. (ka) amuka mANasa uparanA banne cheDAo-extremes-mAMthI kaMija na karI zake eTale enI nirkhaLatA mATe bahAnAM zodhaze, "mane A bimArI che eTale mArAthI A thaI zakatuM nathI. mane huroga che......mane peTamAM dukhAvA che." AMtarika vRttinI prabaLatAne e Ama kSullaka bahAnA heThaLa dAkhI de che, ane keTalA rAgonA janma thAya che. A prakAranA rAgene manodaihika rAga-Psychosomatic illnesses--kahevAya. manane lIdhe A rIte zarIrasvAsthya kathaLe che. mAnasika athaDAmaNAnuM je rUpAMtara zArIrika vikriyAdArA vyakata thAya che te jAgRta avasthAmAM nathI thatuM. mANasane pAtAne aMdara cAlI rahelI A kheMcatANanI mAhiti paNa nathI hatI. strIomAM sAmAnya rIte jananaavayavA e rItanA atarAyeA vyakata karavAnuM sAdhana bane che. jAtIya prakriyA ApaNe tyAM dhRNAne pAtra gaNAI che. tene lIdhe ApaNI naisargika vRttine kharAba rIte ruMdhavAmAM Ave che. ghaNIvAra manAdaihika vyAdhinA mULamAM AvI jAtIya samasyAo paDI hoya che. mAsika strAva jevI strInI eka sAmAnya dharmakriyAne dhaNAM zikSita tathA saskArI lekA paNa eka apavitra ane aspazya krama gaNIne jananaavayavA pratye dhRNA utpanna kare che. ApaNe AzA rAkhIe. ke jAtIya avayavAnI kriyAzIlatA pratye avirAdhI--anukULa valaNa dAkhavI, te sabaMdhe budhdhigamya sUcanA sAthe yogya mArgadarzana karAvavAmAM Ave te manuSya peAtAnI jAtane vadhu saMtoSajanaka rIte doravaNI ApavAne zakitamAna thaze, tema ja bhaya, AzakA, pratibaMdha ane te sabaMdhInA pUrvagrahe je ApaNA vartanane nirkhaLa khanAvavAmAM kAraNabhUta che te paNa adrazya thaze. (apUrNa) DaoN. ema. DI. ADatiyA muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka : zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3. mudraNusthAna : kacchI vIzA AzavAla prinTIMga presa, masjIda baMdara roDa, muMbaI 9, 3. na. 34629 8 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rajIsTarDa naM. B 4ra66 vArSika lavAjama rU. 4 pra. jainavarSa 14-pra.jIvana varSa3 - aMka 18 CObu jIvana muMbaI, jAnyuArI 15, 1lpa6, ravIvAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra AphrikA mATe zIliMga 8. chuTaka nakala : traNa AnA me te at we are we we ease taMtrI: paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA Ala at one at se at ahea mA zAka samanvaya Azrama viSe vinobAjInuM darzana ( AjathI lagabhaga aDhI varSa pahelAM badhagayAmAM vibhAjIe samanvaya AzramanI sthApanA karI che. tAtvika cintananI bhinna bhinna dhArAo vacce samanvaya sAdhave ane janasamAjanI vicAraNAmAM samanvaya vRttine poSavI-utejavI e A Azramano hetu che. AjathI cAra mahInA pahelAM vinobAjIe sATha varSa pUrAM karyo. e temanA janma divasa tA. 13-9-55 nA roja vibAjIne mukAma ukaMbA (kArApuTa, orissA ) mAM hatA. A 2thaLe janmadinanA maMgaLa prasaMge zrI jayaprakAza nArAyaNa, prabhAvatI bahena, dAdA dharmAdhikArI, vimaLAbahena vagere nikaTanA anuyAyIo temanI pAse gayA hatA ane e vakhate bedhagayAnA samanvayAzrama vize carcA thaI hatI. A Azcama viSe pitAnI kalpane raju karatAM vinobAjIe eka atyanta mahatvanuM, rahe2capUrNa ane maulika vicAraNAMthI taravaratuM pravacana karyuM hatuM. ApaNA dezamAM aneka prakAranI sAdhanAo purANa kALathI cAlI rahI che. A sAdhanAomAM vyApaka rIte rahelI traNa mukhya uNapa tarapha vinobAjIe A pravacanamAM khAsa dhyAna kheMcyuM hatuM. AjanA sAdhake AmAMthI ucita mArga darzana pAme ane pitAnI sAdhanAne tenurUpa na saMskAra aApe, anya cito ane -- vicAra paNa A tAvika samanvayapreraka pravacanane vAMce, vicAre ane pacAve evI namra prArthanA ane antaranI zubhecchA che. paramAnaMda ) bihAra choDatAM pahelAM amane lAgyuM ke, bhUdAnanA kAmamAM madadarUpa kare. badhagayA eka evuM sthAna che jyAM AgaLa duniyAbharanA loko thAya te mATe tyAM AgaLa sevAne kaMIka prabaMdha thavA joIe. tathA bIjo Ave che. eTale ApaNe bIjAonI bhalAI grahaNa karI zakIe ane e paNa prabaMdha thavo joIe ke jethI e kAryanAM mULatAnuM darzana ApaNI bhalAI temanI pAse pahoMcADI zakIe chIe. hamaNAM surendrajIe thAya. pahelI AvazyakatAnI pUrti sarva sevA saMghe gayAmAM pitAnuM mathaka tyAMthI lakhyuM che ke, tyAM AgaLa bahArathI je sAdhue Ave che temane banAvyuM tethI thaI che. mULa vicAronA darzana mATe amArA manamAM ucca sthAne besADIne teo temanI vAto sAMbhaLe che ane keTalIka sArI samanvaya AzramanI kalpanA AvI. Ama te ghaNA vakhatathI e vicAra carcA thAya che. e sAMbhaLIne amane AnaMda thaye. e sthAnamAM sarve- ' cAlatuM ja hatuM, paraMtu bihAranA kAmathI ene gati maLI ane tyAMnA dayanA jIvananuM darzana thAya ema ame IcchIe chIe. enuM rUpa bhale vAtAvaraNamAM keTalAMka evAM tattva paNa jovAmAM AvyAM jene kAraNe ene nAnuM hoya paNa ApaNe vadhumAM vadhu zuddha svarUpe pragaTa karavAnI koziza puSTi maLI. karavI joIe. hiMdustAnane samagra jIvanavikAsa ja samanvayanI padhdhatithI thaye pahelo sudhAre ame dhyAnamArgamAM karavA IcchIe chIe. hiMduche. A dezanI mukhya zakita e ja che. ahIM je loko AvyA, stAnane dayAnamArga ghaNo ja vikAsa pAme che. enI barAbarI kadAca pachI teo Azrayane mATe AvyA ke AkramaNane mATe AvyA, e sukI loko karI zakatA haze. paNu e sivAya bIjA koI na karI zake. saunI sArAzane samanvaya karavAnI koziza hiMdustAne karI che. ene amane khabara che tene AdhAre ame A kahIe chIe. ahIMnA pariNAme bhAratanI saMskRti uttarottara vikAsa pAmatI gaI ane bhAratanI 'dhyAnamArgamAM dhyAno karmanI sAthe virodha mAnavAmAM ? dhyAnamArgamAM dhyAnane karmanI sAthe virodha mAnavAmAM AvyuM. dhyAnayogI saMskRtinuM je darzana vedamAM thAya che, tenuM vikasita darzana Adhunika ghaNuMkharuM kamapega karI zakatA nahotA, kAraNa ke, ethI dhyAnamAM bAdhA kALamAM thAya che. videzamAM je bIjarUpe hatuM enuM phaLa Ajane bhArata Ave che evuM dhAravAmAM AvatuM hatuM. bIjA kathAgInI e dharma che. vaidika dharmanI tulanAmAM e ghaNo ja paripuSTa che, upaniSadonI temane maLatI hatI ane baMne ekabIjAnA pUraka hatA. kama yogIo tulanAmAM paNa paripuSTa che. dharmane uttarottara vikAsa thato gaye che. mAnatA hatA ke ame te dhyAna na karI zakIe, paNa e leke kare purANA graMthe Aje paNa ApaNane dhIraja Ape che, kAraNa ke temAM che te emanuM piSaNa karavAnuM tathA rakSaNa karavAnuM amAruM kAma che. 18 mULa tata paDayAM che. paraMtu Ajane bhAratIya vicAra purANu vicAranI dhyAnayogIo samajatA hatA ke, ame evI sevA karIe chIe je tulanAmAM vadhAre vikasita che. A dezane Ajane sthitaprajJa purANa bIjAo na karI zake. karmavega dhyAnamAM bAdhA nAkhe che. e vicAra jamAnAnA sthitaprajJa karatAM AgaLa vadhe che. e badhuM samanvayane kAraNe cAlyA AvyA che emAM kaMIka UNapa che ane emAM sudhAro thaI thayuM che. harekanI sArI vastuo ApaNe grahaNa karI ane bUrAIone joIe ema mane lAgyuM. karma choDavAthI je rIte samAdhi prApta ApaNe cheDatA gayA. e prakriyA Aje paNa cAlu rahevI joIe. thatI hatI evI karma karatAM karatAM paNa prApta thavI joIe. ene ahIM musalamAna, khristI, pArasI, yahUdI, bauddha, jaina saunI ame kaMIka anubhava karyo che. Aja sudhI dhyAnane mATe eka sthAne saMskRtione kAraNe ahIMnI saMskRti pUrNa thaI ane bhAratamAM enuM besavuM ane ghaNIkharI kriyAo tyAga karavI e jarUrI manAtuM hatuM. eka rUpa banyuM. bhAratanA islAmanuM 25 duniyAnA IslAmathI kaMika prAthamika avasthAmAM enI theDI jarUra hoya ema bane, paNa dhyAnabhinna che. bhAratane khristI dharma paNa duniyAnA khristI dharma karatAM prakriyAne utkarSa enAthI nathI thatuM. akhaMDa kriyA cAlI rahI hoya paNa keTalIye bAbatemAM bhinna che. meM gaye varase pacIsamI DisembaranA enuM kriyApaNuM mAluma na paDe tyAre utkarSa thAya che. jema ke, ApaNe vyAkhyAnamAM kahyuM hatuM ke, ahIMnA khristI dharmamAM keTalIka vizeSatAo zvAsocchavAsa cAle che te e kriyAthI ApaNane kazI bAdhA mAluma dAkhala thaI che ane thaI rahI che. brahmavidhAno AdhAra ane jIvamAtrane paDatI nathI. balake, te je samatvayukata cAlatI hoya te ethI madada mATe ahiMsAne vicAra e baMne vAte emAM dAkhala thaI che. A rIte paNa maLe che. e ja rIte zarIra parizramAtmaka zoSaNarahita utpAdaka kriyA samanvayanI prakriyA hiMdamAM cAlu rahI che. ame vicArI rahyA hatA ke dhyAnanI sAthe sAthe cAlI zake che. ethI dhyAnamAM kazI khalela paDavAne A prakriyAnA adhyayananA pratyakSa darzanane mATe koI sthAna hovuM kazuM kAraNa nathI. amane lAgyuM ke e dizAmAM dhyAnanI koziza thavI joie ane tyAM sAdhake rahe, jeo purANI sAdhanAonI UNapa dUra jaIe. te atyAra sudhI je dhyAnaga cAle tenI enAthI pUrti thaze. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 prabuddha jIvana tA. 15-1-56 ' bIjo vicAra e che ke, akhaMDa parivrAjaka varga vinA samAjamAM samagra sAdhanA sAmAjika hovI joIe. e traNa vAta ApaNuM Aja jJAna vahetuM rahevAno saMbhava nathI ane sAdhakanI Asakita paNa enA sudhInI saMskRtimAM pragaTa thavI joIe. have ene mATe ApaNe je vinA sarvathA nAbuda nahIM thAya. ethI karIne samAjakalyANanI yojanAmAM kAma karavAM joIze tenI aneka zAkhAo che. paritrajyA anivArya dekhAya che. jaina, bauddha, zaMkara, rAmAnuja vagere ame samagra Azramane mATe bodhagayAnuM kSetra pasaMda karyuM temAM eka saMpradAyavALAoe parivrAjaka varga UbhuM karavAnA je prayoga karyo te draSTi rahelI che. tyAM AgaLa pAMca cha prakAranAM kAma thAya ema ame ghaNA ja mahattvanA che. kAraNa ke, sadIo sudhI e prayege cAlyA, IcchIe chIeH (1) bedhagayAnI AsapAsanA kSetramAM ja cerI thAya temane vega maLate gaye ane temane prabhAva janatA para, rAjasattA para, te ApaNe asaphaLa chIe ema kahevuM paDaze. ApaNA samAjanI je sAhitya ane kalA para-jIvananA hareka kSetra para varSo sudhI rahyo che. UNape che te AsapAsanA kSetramAMthI nIkaLI javI joIe. ApaNe bhAratanI samRddhinuM ghaNuM ja meTuM zreya emane ja AbhArI che. paraMtu ApaNuM kSetra bahu meTuM na mAnIe, nAnuM ja mAnIe. dInAne ja e pragamAM keTalIka UNapa hatI. pahelI UNapa e hatI ke teo hoya te nAnA kSetramAM aMdhakAra maTI jAya che, paNa dIvA pAsethI evI parizramaniSTha nahatA. Ama teo caMkramaNa te karatA hatA, ALasu nahotA rahetA. teo ahIM sudhI kahetA hatA ke bhagavAne rAta dhyAnane e ja rIte ApaNI AsapAsanA lokonI sevA guNavikAsanA khyAlathI mATe ApI che ane divasa jJAnapracArane mATe Ape che. eTale ke ApaNe karavI joIe. (2) tyAM AgaLa je sAdhako raheze teo ArAmane mATe bilakula vakhata ApyuM ja nathI. Ama chatAM mANasa atirikata nahIM, samavayukata hoya, paNa pitAnuM jIvana zarIra parizrama jyAM sudhI khAya che tyAM sudhI teNe utpAdaka parizramamAM bhAga levo para nirbhara rAkhe. dAnamAM je paisA maLaze tene upaga sAdhanA joIe, pachI te bhale pratIkanA rUpamAM hoya. prAcIna parivrAjaka paNa jIvana mATe na tha joIe. temanuM jIvana utpAdaka parizramathI ja bhajanane yajJasvarUpa ja samajatA hatA. Ama chatAM je khAya che temaNe cAle ane koInI pAsethI dAna levuM hoya te te parizramanuM ja levuM utpAdaka bAhyakriyAmAM bhAga le joIe e vAta emAM nahotI. e joIe. tyAM AgaLa je makAna vagere banAvavAM che tene mATe ame UNapa ame dUra karavA mAgIe chIe. teo bhikSA para nirbhara rahetA utpAdaka parizramanA ja dAnane Agraha nathI rAkhatA, kAraNa ke, ame hatA. ame paNa bhikSA para ja rahIe chIe ane bhikSAthI ja amAro jANIe chIe ke, ame Adarza paristhitimAM kAma karI rahyA nathI. nirvAha cAlaze e ame jANIe chIe. ame bhikSAne pavitra mAnIe (3) ApaNI saMskRtinI eka UNapa che--e Adhunika saMskRtinI chIe. e loko bhikSAnI sAthe sAthe sevA paNa karatA hatA, ethI UNapa che, prAcIna saMskRtinI nahIM-ke, ApaNane je te vyakitagata karIne temane te bhikSA mAgavAne haka hatA. teo te mahAna hatA. svacchatAnuM kaMIka bhAna che te paNa sAmUhika svacchatAnuM bhAna ochuM paraMtu bhikSAnI sAthe sAthe utpAdaka zarIra parizramanI niSThAne eka yama che. ethI karIne, badhagayAnuM kSetra atyaMta svaccha-nirmaLa rahe ema tarIke--mAtra niyama tarIke nahi-mAnavI joIe. jema satya ane ahiMsA ame IcchIe chIe. e kAma thaze te bahArathI je leke Avaze prathama darajjAnI vastuo che te ja pramANe utpAdaka parizramamAM niSThA paNa temane tyAM AgaLa svacchatAnuM darzana thaze. temanI yAtrA saphaLa thaze, hovI joIe. e dRSTithI ame ene amArI paritrajyAmAM dAkhala ApaNAthI temanI keDI sevA thaze ane ApaNI samagra dRSTi sAkSAtuM karavA mAgIe chIe. ame mAnIe chIe ke utpAdaka zrama brahmakarma temanA anubhavamAM Avaze. zarIra parizramanI peThe zarIrasvacchatAne paNa che ane te sarvevAmAna thAya che. ApaNAthI je kaMI zoSaNa che ApaNe nitya yajJa mAnavuM joIe. (4) tyAM AgaLa paradezanA loko temAMthI mukita A brahmakarma dvArA maLe che. Ave tyAre temanI sAthe vicAranI Apale thavI joIe, thoDe ame je trIjI vAta kahevA mAgIe chIe te navI nathI. pahelI satsaMga tha joIe. enI sAthe Atithya paNa thavuM joIe. emAM e vAta te amane amArA ciMtanathI maLI che. paNa A vAta vijJAnanA ApaNe bImAranI sevA umerI zakIe chIe. (5) bihAramAM je yuge pedA karI che. enuM zreya je koIne ApavuM hoya to te gAMdhIjIne kAryakartAo che temane mATe bedhagayA eka virAmasthAna bane ema ame ApavuM joIe. e vAta e che ke, sAdhanA sAmUhika rIte thavI IcchIe chIe. tyAM AvIne temane kaMIka virakita prApta thAya, manane joIe. eTale, paMdaravIsa mANasoe ekaThA thaIne sAdhanA karavI joIe mATe kaMIka zAMti maLe. Ama teo eka be kalAka parizrama karI leze, " eTale ja ene artha nathI, paNa ene artha e che ke, samUhajIvane ja paNa e sthAnane upayoga temaNe mAnasika zAMti meLavavAmAM kare . jIvana che. vyakitanuM jIvana jeTalA arthamAM samAjano bhAga che eTalA joIe. arthamAM ja e jIvana che ema mAnavAmAM Avaze. samAjathI alaga ' meM sarva sevA saMdhavALAone e paNa kahyuM che ke, samanvaya jIvana saMbhavI ja nathI zakatuM. sArI hAlatamAM samAjathI alaga jIvanane AzramamAM sarvodayanuM eka nitya pradarzana hoya, jemAM kAMtaNa, vaNATa, artha mati thaze ane kharAba hAlatamAM ene athe mRtyu thaze. paNa grAmadyoga vagerenuM kaMIka darzana maLI zake. vinobA je samAjathI alaga che, emAM jIvana nathI. jIvana te sAmAjika ja che. ApaNuM zarIra paNa eka samAja che. eTalA mATe emAM jIvana che. satye zive sundarama emAMthI nAka, kAna, AMkhe vagere vastuone alaga karavAmAM Ave te zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAne lekhasaMgraha emAM jIvana nahIM rahe. eTalA mATe ApaNo hareka sadguNa samAjika - kAkAsAheba kAlelakara ane paMDita sukhalAlajInA praveza sAthe have joIe. samAja ja jIvana che ane ApaNe emAM jeTalA pramA kIMmata rU. 3, pisTeja cle NamAM bhAga laIe chIe eTalA pramANamAM ApaNane jIvanano anubhava muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhya tathA prabudhdha jIvananA grAhako mATe thAya che. eTalA mATe ApaNo hareka saguNa sAmAjika hovuM joIe. kImata rU. 2, posTeja ol have vairAgyanI vAta lo. e ucita che ke anucita che, keTalI mAtrAmAM ucita che ane keTalI mAtrAmAM anucita che e cAre praznonA uttara , prabuddha jaina tathA prabuddha jIvananI phAIle AkhA samAjane mATe vicArIne ApavAmAM Avaze. samAjane mATe zuM kIMmata rU. 6, pisTeja jarUrI che, e vicAravAmAM Avaze. samAjane mATe jeTalI mAtrAmAM e 4Sabhadeva-caritra citrAvali aMka jarUrI hoya ethI vadhu mAtrAmAM kenAmAM je vairAgya hoya te kAM te kIMmata rUA. bA, pisTeja 5te ekAMgI vizeSajJa che athavA tenAmAM vikRti che. A rIte badhA prAptisthAnaH guNonI bAbatamAM sAmUhika draSTithI vicAravuM joIze ane ApaNuM zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, 45-47, dhanajI sTrITa, muMbaI, 3 ucita zA mATe ja Avaze. temane vairAgya Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3 tA. 15-1-56 prabuddha jIvana 191 | bAladIkSAnI kAnunI aTakAyata zA mATe? - jaina samAjanA je vibhAga vacce huM ucharyo chuM ane je vibhAga Aveza meTA bhAge kSaNajIvI hoya che e anubhava uparathI nAnAM sAthe pramANamAM vadhAre gADhapaNe saMkaLAyelo chuM te samAjanA ghaNA meTA meTAM, strI purUSa, bhaNelAM abhaNu, cAritryazIla ke cAritryahIna, je ' bhAgane zrI prabhudAsa bAlubhAI paTavArInA bAlasaMnyAsa dIkSA pratibaMdhaka AvyuM tene vinA vilae dIkSita banAvIne sAdhusaMkhyAmAM kema bharatI bIlane ugrapaNe virodha karate huM joI rahyo chuM. chApAomAM A karatA rahevuM e ja lakSya dharmAcAryonuM ane dharmanA TekedAra zrAvakenuM abhiprAyanAM aneka lakhANa ane nivedane pragaTa thaI rahelA huM vAMcI banI beThuM. e ja hetuthI moTI ummaranA loko karatAM bALakone dIkSA rahyo chuM. maMdira ane upAzraye bIlavirodhI pracAra huM nihALI rahyo tarapha kheMcavA sahelA hoIne temane phesalAvavAnA, lobhAvavAnA, bhagAchuM. A sAmudAyika virodha jotAM A prazna uparanA mArA vicAromAM DavAnA ane mAbApathI chupI rIte dIkSA ApavAnA kIssAonI paraMparA rakhene huM bhUla karate te nathIne ema huM mArI jAtane pharI pharIne cAlatI rahI. mAbApane dabaDAvavAnA ane bIjI rIte na mAne te pUchI rahyo chuM ane aMdarathI mane eka ja javAba maLe che ke prastuta rUpIyAnI thelIthI temanuM moTuM bAMdhI levAnA prayatno paNa vahetA rahyA, prazna paratve meM je vaLaNuM svIkAryuM che ke bAladIkSA eka sAmAjika A chaLakapaTa ane chetarapIMDI sAme AjathI 25-30 varSa pahelAM aniSTa che ane tenI zakya hoya te kAyadAthI aTakAyata thavI joIe-- ghaNuM ugra AMdolana jaina samAjamAM ubhuM thayuM hatuM, jenA pariNAme A vaLaNu ja sAcuM ane samAjanA zreyamAM che, ane A abhiprAya bALakane bhagADavAnA nasADavAnA kIssAo hAla virala banatA saMbhaLAya Aje nahi te samayAntare paNa bAladIkSA sAthe nikaTa saMbaMdha dharAvatA che, paNa nAnAM bALakone temanI nirdoSatA ane kAcI samajane lAbha jaina samAje svIkAryuM ja chUTako che. mArI A vicArapratItine jarA uThAvIne dIkSA ApI devAnI prathA te Aje paNa jaina samAjamAM vistArathI raju karavAnI AjanA sagAmAM mane jarUra lAge che. pUrvavatu cAlu ja che. maMdira saMsthA tathA sAdhusaMsthA jaina dIkSA eTale zuM ? , maMdira saMsthA tema ja sAdhusaMsthA jaina samAjathI poSAyalAM ane ane A jaina dIkSA eTale zuM ? ahiMsA, satya, araya, kaMI kALathI nirmAyalAM be agatyanAM aMga che. jaina saMpradAyanuM astitva brahmacarya ane aparigraha-A pAMca mahAvratanuM saMpUrNapaNe AmaraNAnta TakAvI rAkhavAmAM, eTaluM ja nahi paNa tene pracAra karavAmAM A banne pAlana karavAnI pratijJA levI enuM nAma jaina dIkSA. A pratijJApAlana - saMsthAoe ghaNuM maTe phALe ApyA che ane e dRSTie Aje paNa eTaluM badhuM kaThina che ke koI gRhastha game eTalo prayatna kare te paNa " tenI upayogItAne InakAra thaI zake tema nathI. sAdhune je pALavAnuM che tenI sarakhAmaNIe mAMDa mAMDa vIzamAM ' maMdira ane mUrti pUjAne atireka bhAganuM te pALI zake ema mAnavAmAM Ave che. A pAMca mahAvratanA ! A dRSTie pUrvAcAryoe maMdiranI mahattA upara khUba bhAra mUkavA aNIzuddha pAlananI vratagrahaNanA prAraMbhathI kSamatA dharAvatI vyakita ja mAMDe ane bane teTalAM maMdira baMdhAvo ane bane teTalI mUrtio jaina dIkSAnI adhikArI gaNAya che. svAbhAvika rIte AvI kSamatA nirmANa karo-AmAM ja dharmanuM sarvasva samAyeluM che ane A bhava- mATe jaina dharma viSe sAruM jJAna ane zradhdhA, vrate viSenI UMDI parabhavanA udhdhAranuM A ja mAtra eka sAdhana che. temanA taraLa samajaNuM, khaDatala zarIra, ane sthAyI vairAgya ( smazAna vairAgya nahi ) satata upadeza thato rahyo ane jaine e upadezane latA rahyA. AvI pUrva taiyArI jarUrI lekhAvI joIe. jaina dIkSAmAM vratapAlananI pariNAma e AvyuM ke aneka sthaLoe jarUra hoya tethI dhaNAM vadhAre - haLavI bhAre kaI kakSAo nathI, ke jenA pariNAme jema jema dIkSitanI maMdire ubhA karavAmAM AvyAM, pAravinAnI mUrtio pedA karavAmAM AvI, kSamatA vadhatI jAya tema tema te vadhAre uMcI ane vadhAre kaThaNa ane dAnano samagra pravAha lagabhaga e bAjue vahetA thayA, jethI kakSAmAM dAkhala thato jAya. vaLI baudhdha saMpradAya mAphaka jaina saMpradAyamAM samAjanI anya jarUriyAtanI sarva prakAre upekSA thaI beThI. pariNAme mudatI dIkSAne koI praba dha nathI ke jethI e kkasa mudata purI thaye maMdira ane mUrtipUjAnI atizayatA sAme ane anya sAmAjika dIkSita mAnabhera saMsArI samAjamAM punaH dAkhala thaI zake ane jarUriyAta pratye samAjanI udAsInatA sAme AjanA vicAraka ane saraLapaNe gRhasthAzrama mAMDI zake. je dIkSAno ATalo gaMbhIra artha che sudhArakone baMDa uThAvavuM paDayuM ane dAnanI dizA badalo e tarapha ane jenuM yathArtha pAlana sAmAnya mAnavI mATe ATaluM muzkela che pikAra zarU thaye. tevI dIkSAnI varamALa kaI abujha bALakanA gaLAmAM paherAvavAmAM Ave sAdhuonI guNavattA nahi, paNa saMkhyAvRddhi upara che tyAre tenI nirdoSatA, aNasamaja ane paravazatAne kevaLa lAbha : : mUkAyalA vadhAre bhAra levAmAM Ave che ema kahevAmAM lezamAtra atyuti thatI nathI e dareka AvI ja sthiti AjanI sAdhusaMsthAnI che. saMpUNa cogyatA samajI mANase kabula karavuM ja rahyuM. dharAvatI vyakti jJAnapUrvakanA uMDA vairAgyathI prerita banIne AtmasAdhanA - bAladIkSita mATe thAya che tyAre- tema ja lokaupakAra mATe saMsArano tyAga kare e sAme koine paNa kAcI ummaranAM bALakone AvI dIkSA apAtI aTakAvavI e paTavArI vAdhe hAI na ja zake. paNa kamanasIbe maMdirasaMsthAmAM jema jarUri. bIlane hetu che. koI bALaka game teTalo budhdhizALI hoya te paNa upara yAtanuM kaI dhAraNa na rahyuM tema A viSayamAM lAyakAtanuM ane ummaranuM varNavI tevI dIkSAnA marmane barAbara samaje che ema kahevuM te kevaLa koI cokkasa dhoraNa nirmANa thayuM ja nahi ane jema sAdhusaMkhyA vadhAre mithyAvAda che. AthI bALakane baLAtkArathI dIkSA apAya che ema kahevAne ema dharma ane samAjane udhota vadhAre e mAnyatAnI pakaDa jaina Azaya nathI. paNa bALaka kevaLa bhAvAveza prerita prANI che, tene duniyAnI samAjanA mAnasane jakaDatI gaI. pariNAme je koI saMsAramAMthI banyo kazI khabara hotI nathI, vAstavikatA tene bahu ja ochI sparzelI jhanya dIkSA levA AvyuM tene bane teTalI jaldithI dIkSA ApavAnI hoya che, AsapAsanA vAtAvaraNamAM te je kAMI jue che, anubhave che te prathA zarU thaI eTaluM ja nahi paNa saraLa dilanAM bALakone paNa dIkSA tarapha te kheMcAya che. A kheMcANo bahudhA kSaNavI hoya che, ane - tarapha AkarSavAnA prayatno zarU thayA. guNavattA karatAM saMkhyAvRddhine vadhAre samaya samaye badalAtA rahe che. koI kSaNe dIkSA tarapha e bALakanuM kheMcANuM . mahatva apAvA lAgyuM. dIkSArthInI pAtratA-apAtratAne vicAra gauNa thatAM te kSaNane-takAlIna bhAvAvezane-lAbha uThAvIne tene dIkSA ApI bane. umara, jJAna, vairAgya, pUrvatAlIma-dIkSArthI saMbaMdhamAM AvA devAmAM Ave che. pachI te eka prakAranA cogaThAmAM purAya che ane tene kazA dhoraNanI' jarUra nathI ema svIkArI levAmAM AvyuM. dIkSA levAne niyata karela ghATa ApavAnA prayatna zarU thAya che. ummara vadhatAM, Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 prabuddha jIvana tA. 15-1-56 upAzrayanI bArImAMthI najara nAMkhatAM tene vizALa duniyAnuM, tenI vidhAna sAme ema kahevAmAM Ave che ke koI paNa dIkSita sAdhune vividharaMgI pravRttionuM, temAM cAlI rahelA anekavidha purUSArthanuM, tenI icchA virUdhdha upAzrayamAM purI rAkhavAmAM AvatA nathI tene mAnavI jIvananI aneka zakayatAonuM temaja bhogaupabhoganuM paNa na phAve te te khuzIthI saMsAramAM pAcho jaI zake che, A javAba darzana thAya che. tenuM mana te pAchaLa doDe che, tenAmAM paNa mahatva - vAstavika paristhitithI ajANa lokene chetarI zake, vastutaH jaina dIkSA kAMkSAo jAge che, ane bhoga vilAsanA taraMge uThe che, paNa jelamAM e jIMdagInA cheDA sudhI pALavAnI pratijJA che, AvI dIkSA choDanAra pUrAyala kedI manamAM paraNe ane manamAM rAMDe-lagabhaga AvI manodazA- tratabhaMganA kAraNe potAnA samAjamAM beAbarU bane che. vaLI bAlamAMthI te pasAra thato hoya che. tenI AsapAsa ubhA karAyelA pAMjarA- dIkSitane vyavahArU duniyAnuM kazuM bhAna ke zikSaNa hotuM nathI. tethI mAMthI pitAthI chUTI zakAya tema nathI e vAstavikatAnuM cAlu bhAna , dIkSA choDIne karavuM zuM ane udara kema bharavuM e savAla tene bhAre tene mane kamane AsapAsanI paristhiti sAthe ekarU thavA prere mUMjhave che. saMsAratyAga karavA sAthe kauTuMbika mIlakatanA sarva hakko teNe che ane samayAntare ghaNuM kharuM: te ekarUpa banI jAya che. upAzrayamAM gumAvelA hoya che. tethI saMsAramAM paga mAMDavA mATe tenI pAse kazuM game tevuM saMyamanuM vAtAvaraNa hoya te paNa dareka bAladikSitane pari-- Arthika sAdhana hotuM nathI. tenAM sagAvahAlAM paNuM tene apanAvavAne pakava ummare A maMthanamAMthI pasAra thavuM ja paDe che, kAraNa ke mAnavI- sAdhAraNa rIte taiyAra hotAM nathI. vaLI koI paNa bAladIkSita anizcita mananA dharmothI kadi koI mukata thaI zakatuM ja nathI. . manane mAluma paDatAM AsapAsane sAdhugaNa tenI satata ceka karate bAladIkSA bAlasaMrakSaNanI daSTie hoya che. AmAMthI chaTakavuM tenA mATe bahu muzkela bane che. A badhA bALakane AvI rIte ati vikaTa evA dIkSAtratathI AkhI jIMdagI saMgenuM pariNAma, tyAgamArga upara tene game teTalo kaMTALo AvyA mATe bAMdhI de ane bhAvI jIvananI bIjI aneka zakayatAone hoya to paNa, te jyAM hoya tyAM ja jIMdagInA cheDA sudhI cUMTADI pAyAmAMthI rUMdhI devI e, Aje ke jyAre bALaka saMrakSaNane aneka te asama rAkhavAmAM Ave che. alabatta koI evA zakitazALI amAo hoya dRSTithI gabhIrapaNe vicAra karavAmAM Ave che ane tene lagatA kAyadAo che ke jeo mane uThavAnI sAthe hIMmatapUrvaka sAdhuveza pheMkI de che ane karavAmAM Ave che tyAre, kevaLa akSamya lekhAvuM joie. jainene saMsArI samAjamAM potAnI zakita ane megyatAnA jora upara sAruM anukuLa banAvavAnI daSTie paTavArI bIlamAM 18 varSanI vayamaryAdA evuM sthAna prApta karI le che. paNa AvI vyakitao bahu virala mUkavAmAM AvI che, paNa kharI rIte 21 varSa pUrAM thayA pahelAM kaI jovAmAM Ave che. bAkInAo mATe te sAdhuvezamAM jIvana purU karavA paNa vyakitane dIkSA ApavI te anucita ane akSamya lekhAvuM dha mA sivAya bIjo vikalpa rahetuM ja nathI. joIe e mAre abhiprAya che.' gRhasthAzramanuM nUtana mUlyAMkana eka bIjI draSTie paNa A bAladIkSAne prazna vicAra dhaTe che. jAtIya vRttinA akudaratI damananA mAThAM pariNAma gRhasthAzrama taraphanA dRSTikoNamAM bhUtakALanI apekSAe Aje mahatvane * ' AhAra, nidrA, bhaya, ane maithuna e cAra mAnavInI sAhajika pharaka paDe che. gRhasthAzrama viSe eka kALe ApaNe evA khyAla vRttio che. AmAMthI AhAra, nidrA ane bhaya te bALaka janma sAthe dharAvatA hatA ke te te eka prakAranI kaniSTha jIvanasthiti che, pApaanubhave che. maMthana vRttine udaya bAra paMdara varSa bAda zarU thAya che saMcaya mArga che. eka evo cA che ke jemAM khacelo mANasa ane tenuM prAbalya uttarottara vadhatuM jAya che. A prAbalyanuM jyAre kadi uce AvatA nathI ane pariNAme tenA bhavabhramaNane vadhAre che. bALakane leza mAtra bhAna hotuM nathI tevA vakhate ene A dIkSA dvArA A saMsAra dAvAnaLa che ane jeNe dIkSA lIdhI te ja temAMthI bacyA AjIvana brahmacaryanI bAdhA ApavAmAM Ave che, A padhdhati pAchaLa ane bAkInA badhAye bhasmIbhUta thavAnuM ja rahyuM. evI ja rIte bIjI bALakanA ajJAnane - aNuvikasita mAnasane-lAbha uThAvavA sivAya ja bAjue tyAgamArga viSe ema mAnavAmAM AvatuM hatuM ke saMnyAsabIjo ka hetu rahelo che ? AvuM bALaka meTuM thAya, tenAM cittamAM dIkSita jIvana-mAnavI mATe eka ja uddharaNane taraNapAya che, ane kAmavAsanAne unmAda zarU thAya, tenuM tene satata damana karavuM paDe, tenuM je avalaMbana le te ja dhanya che ane bAkInA anya sarvanuM chatAM kadi kadi damana azakayavat thaI paDe ane taptanA akudaratI jIvana ghAMcInA baLada mAphaka eLe jAya che, pariNAmazUnya bane che. mArgo zodhavA pAchaLa mana De-A badhAnuM pariNAma meTA bhAge Aje A dRSTikeNamAM AmULa pheraphAra thaI rahyo che. ApaNe Aja tene vikRta-asvAbhAvika prakRtine-abnormal-mAnaMdI" banAvavAmAM sudhIne anubhava pokArIne kahe che ke sAdhAraNa mAnavI mATe gRhasthAzrama Ave che. ja rAjamArga che, kAraNa ke te dvArA mAnavI jIvanane aneka rIte - bAladIkSA ane Adhunika mAnasavijJAna - 4 vikAsa thaI zake che ane jenAmAM je tAkAta hoya te tAkAtane bahAra 'Adhunika mAnasavitAne A dizAe dhaNu zarzAdhanaM gyuM. huM lAvavAmAM pUro avakAza maLe che. vaLI temAM mAnavI mAnasamAM rahelI ane akudaratI damananAM kevAM mAThAM pariNAma Ave che, bahArathI damita vAsanAone amuka hadamAM tRpta karavAnI sagathaDa che, tethI asvAbhAvika vRttio mananA bhUgarbhamAM kevuM bhayaMkara nukazAna kare che, pariNAme te - damananAM mAThAM pariNAmothI te bace che ane sAthe sAthe aicchika kevAM vikRta vaLagaNane bhoga bane che, ane tenuM jIvanadarzana sAmAnya saMyamane paNa temAM pUro avakAza che. mAnavInuM je sarvatomukhI svAbhAvika mAnavInI apekSAe keTaluM ekAMgI ane vAstavikatA sAthe ghaDatara gRhasthAzrama dvArA zakaya che tevuM dhaDatara sAdhujIvanamAM zakaya kazA paNa saMvAda vinAnuM bane che te upara Aje paNa na prakAza nathI. Ama chatAM jene gRhasthajIvanamAM rasa nathI. jenuM dhyeya bIjI pADe che. bhUtakALamAM A viSe bhAre ajJAna pravartatuM hatuM ane sAMsArika upAdhiothI dUra rahIne AtmasAdhanA karavAnuM che te khuzIthI bALakane jevA mALakhAmAM nAMkhe tevuM te bane--jANe ke bALaka e saMnyAsanA mArge jaI zake che. paNa A saMnyAsa te ja sArthaka thAya, kaI jaDa pudgalanA samuccaya athavA mATInA paDa' na hoya,AvA AtmannatisAdhaka bane ke je te tyAga pAchaLa jJAnapUrvakane UDe avaijJAnika draSTipUrvaka bAladIkSAne vicAra karavAmAM Avato hato. paNa vairAgya hoya. sAdhujIvana aMgIkAra karavuM saheluM che, pacAvavuM bahu Aje te mAnasavijJAnanA saMzodhanoe ApaNane bALaka viSe vicAra mukta che. sAdhune veza ane AcAra dhAraNa karavuM ane manamAM karavAnI dizAe navI daSTi ApI che. tenI ApaNuthI upekSA tharSa satata vikattio sevyA karavI e karatAM bhegAganA samanvaya tarapha na ja zake. ' laI jate gRhasthAzrama anekagaNo vadhAre AvakAradAyaka che. A rIte dIkSitanA puna:saMsArapravezamAM rahelI pAravinAnI muzkelIo vicAratAM jenAmAM asAdhAraNa vairAgya ane saMyamabaLa hoya ane UMDI A dIkSAvrata bAladIkSitane jIdagI. sudhI jakaDI rAkhe che. e jJAnajAgRti hoya te bhale tyAgadharma svIkAre. bAkInA mATe gRhasthA Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (Da) va viza nIce jIvatA prAkRtika bhAvanA sAMpradAyika mAM pAkatI prabuddha jIvana tA. 15-1-56 13. zrama ja ISTa ane zreyaskara che. AjanI A vicAraNAnA prakAzamAM nahi ke gaI kAle zerImAM rakhaDatA ane Aje muMDAyele kaI bALabAladIkSAne mATe koI sthAna ke avakAza rahetA ja nathI. bhoLA baTuka ke koI baLe jhaLe bekAra mAnavI. Ajano nisteja sAdhu samAja dharmazAstro paNa vayamaryAdAnI agatya svIkAre che. eka bIjo muddo paNa vicArIe. AgaLa jaNAvyuM tema sAdhu dharmazAstramAM paNa dIkSA ApavA mATe ATha varSanI vayamaryAdA sUcavavAmAM AvI che. ene artha e thayo ke dIkSA mATe vayamaryAdA enI saMkhyAvRdhdhinA mehanA kAraNe aneka apAtra evA strIpuruSane te jarUrI che ja, paTavArI bIla tene aDhAra varSa upara laI javA Aja sudhI dIkSA apAtI rahI che ane nAnI ummaranAM bALakone mAMge che. tenI pAchaLa bAlasaMrakSaNanI adhatana vicAraNA rahelI che. muMDavAnI prathA cAlatI rahI che. AvA AjanA sAdhusamudAya upara Ama AThanI aDhAra vayamaryAdA svIkArAtAM jANe ke sAdhusaMsthA khallAsa najara karIe te temAMthI gaNI gAMThI evI vyaktio maLaze ke thaI javAnI che, dharma rasAtaLa javAne che, pAravinAne anartha pedA jemanAmAM pAradarzaka sAdhutAnI, avicaLa vairAgyanI ane sudaDha saMyamanI thavAne che-AvAM bhayAnaka citra bIlavirodhIo ubhA karIne jaina pratiSThA thayelI che ema ApaNe "vinA saMkoce kahI zakIe. paNa samAjane bhaDakAve che. zuM aDhAra varSane niyama thaze to kaI dIkSA ja meTA bhAganA sAdhusAdhvIo nisteja, yAMtrika mane dazAvALA, bhUtakALanA. nahi le ? A bhaya ane kalpanA kevaLa pAyAvinAnAM che. hiMdu kaI avazeSasamA, A duniyA kaI dizAmAM cAlI rahI che te viSe samAjamAM ane temAM paNa jaina samAjamAM vairAgyanuM bIja bALakane kazI paNa gatAgama vinAnA ane jANe ke niSNajana jIvana vItAvatA gaLathuthImAM maLe che. game teTalA bhegavilAsa vacce paNa tene kavacit. hoya evA mAluma paDaze athavA te sAdhutvanA veza nIce saMsArI kavacit tyAga ane vairAgyanA taraMge sparzatA hoya che. A tenI mAnavI jevuM ja malIna, daMbhI ane asatyathI bhareluM jIvana jIvatA prAkRtika khAsiyata che. kAnunI vyavasthA game te hoya paNa tyAga ane mAluma paDaze. A zocanIya paristhitimAMthI sAdhusaMsthAne udhdhAra karavo hoya te saMkhyAvRdhdhine moha jaina samAje choDavo ja paDaze vairAgyanI bhAvanA ApaNA mAnasamAMthI kadi nAbuda thavAnI nathI ane sAMpradAyika tema ja asAMpradAyika sAdhuo, saMnyAsIo, tyAgIo, saMta, ane guNavattA upara ja Agraha keLavavuM paDaze ane guNavattAnuM dhoraNa yegIo ane dRSTAo A bhUmimAM pAtA ja rahevAnA che. svIkAratAM bAladIkSAne sadAne mATe ApaNe dezanIkAla karavI paDaze. mahApurUSo pAkavA mATe bAladIkSA anivArya nathI dIkSAnA umedavAra bALaka mATe zikSaNa saMsthA khelo bAladIkSAnA samarthanamAM amuka bAladIkSite mahApurUSa pAyAnAM bAladIkSAnA pakSamAM eka evI dalIla karavAmAM Ave che ke chatte AgaLa dharavAmAM Ave che. A je mahApurUSe meTI ummare bALakane dIkSA ApavAmAM Ave te tenA upara nAnapaNathI dharmanA dIkSita thayA hatA te mahattAne prApta na karata ema mAnavAne kazuM kAraNa sudaDha saMskAre pADI zakAya ane jarUrI dhArmika tAlIma paNa tene nathI. evI ja rIte moTI ummare saMnyAsa lIdhelA aneka puruSoe ApI zakAya. A dalIlamAM kAMI vajuda nathI ema ApaNe na kahIe. asAdhAraNa mahattA prApta karyAnAM paNa aneka dRSTAnta itihAsamAM mojuda paNa A hetu sidhdha karavA mATe kaMI paNa bALakane jIMdagIbharane kaThaNa. che. dIkSA vinA, saMnyAsa dhAraNa karyA sivAya saMtapadane prApta kayonA tratathI agAuthI bAMdhI de te ucita nathI. A mATe samajaNa dAkhalA paNa maLI zake tema che. dIkSA te eka nimitta che. mAnavImAM pUrvakane mArga te e che ke khrIstI saMpradAyamAM pracalita che te mujaba AvI mahattAne udaya pUrva janmanI sAdhanAmAMthI nirmANa thAya che. bhaviSyamAM sAdhu thavAnI IcchA dharAvatA bALake mATe ane pitAnuM e cInagArI game tyAMthI ane game tyAre pragaTI uThe che. Aje . amuka saMtAna bhaviSyamAM sAdhu bane evI IcchA dharAvanAra mAbApa '' ApaNe bALalagnanI aTakAyata karI che ane artha ema koI karatuM mATe sthaLe sthaLe eka prakAranA brahmacaryAzrama athavA te dIkSA tAlImI ja nathI ke pahelAMnA samayamAM nAnI ummare paraNelAM daMpatIe kevaLa kendro khelavA ghaTe che ke jyAM dIkSAnA umedavAra bALake AvIne rahe, du:khI ja hatA. athavA te premavihoNuM jIvana gALatA hatA. sukhI . dhArmika niyama pALe, dharmazAstrone-pitAnA tema ja Itara dharmanA dAkhI-cAhatA nahi cAhatA-daMpatIe e kALe paNa hatA ane Aje grathane--abhyAsa kare, anya vyavahArika tema audyogika viSayanuM paNa paNa che. ema chatAM paNa ApaNuM anubhavamAMthI ApaNane samajaNuM zikSaNa prApta kare ane kaDaka sAdhujIvananI- tAlIma pAme. ahiM tene prApta thaI ke bALalagnanI prathA sAmAjika svAthya tema ja-zreyane jarUrI vAtAvaraNa ane sAdhuone samAgama 'Ape. tenI parIkSAo vicAra karatAM baMdha karavAyegya che ane te samajaNamAMthI kAnunI rAkho ane kaTIkrama nakkI karo. A badhAmAMthI pasAra thAya ane aTakAyata pedA thaI. AvI ja rIte duniyAmAM mahApurU pADyAM che paripakava ummarane thAya tyAre tenI sAme vikalpa mUkavAmAM Ave ke ane pAkavAnA che. hemacaMdrAcAryanI ane zaMkarAcAryanI A vRttio kAM te te dIkSA laIne sAdhu thaI zake che athavA te mAtapitAne ghera pakava ummare dIkSita thayelAomAMthI paNa sarajAvAnI ja che emAM pAchA jaIne gRhasthAzrama mAMDI zake che. A umedavAra sAdhu thaze te koI zaka nathI ane tethI bIjI aneka dRSTie 'AvakAradAyaka evI zAsanane dIpAvaze. gRhastha thaze te paNa samAjane zobhArUpa nIvaDaze. A bAladIkSAnI aTakAyata sAme AvI kAlpanika dalIle karavAmAM nAnapaNathI bALakane sAdhujIvananI tAlIma ApavAne Agraha dharAvatA Ave che tene koI artha nathI. jaina AgevAne mATe vyavahArU mArga te dIkSAnA umedavAro mATe bAladIkSA baMdha thavI joIe paNa AvI zikSaNa saMsthAe khelavAne che. AnA pariNAme jaina samAjane jaina samAjamAM eka eve vaga che ke je bAladIkSAne anumata yojanApUrvaka taiyAra thayelA yuvAna vayanA sAdhuo maLaze ane bAla- karatA nathI. ema chatAM paNa te aTakAvavA mATe sarakArI kAyade thAya dIkSAnuM aniSTa sadAne mATe nAbuda thaze. tenI virUdhdha che. temanA mate A bAbata dhArmika che ane AvI eka bAjue jyAre nAnAM bALakone dIkSita banAvavAno Agraha dhArmika bAbatamAM sarakAre dakhalagIrI karavI na joIe. keTalAkanA mate sevAya che tyAre bIjI bAjue zrI rAmakRSNa mizanamAM saMnyAsI thavAnA bALakone rakSaNa ApavA mATe je kAyadAo che te pUratA che. tethI umedavAra sAdhake keTalI kameTIomAMthI pasAra thavuM paDe che ane sAdhaka A navA kAyadAnI jarUra nathI. A muddAone ApaNe vicAra karIne tarIke keTalA varSa tapasyA karavI paDe che tenuM mane smaraNa thAya che. A carcA samApta karIe. ane jo jaina vamAjane sAcA sAdhu-kevaLa vezadhArI nahi-pedA karavA A dhArmika lekhAtA praznanI sAmAjika bAju haze te AvI ja koI dIrdhadaSTibharI cejanA vicAravI ja paDaze ane je je prathA athavA rUDhio sAmAjika jIvana upara eka yA prabaMdha kare paDaze. sAdhu saMnyAsI samAjane vaMdanIya gaNAya che, paNa bIjI rIte gaMbhIra asara nIpajAvatI hoya te prathA ke rUDhi sAthe te AvA jJAnasaMpanna, yogasaMpannakarmasaMpanna sAdhu ke saMnyAsI ane dharmanuM nAma joDAyeluM hoya te paNa e prathA ke rUDhi sAmAjika che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * sa* *" prabuddha jIvana tA. 15-1-56 aMkuza mukAya che. ane tethI paTavArI khIla Avazyaka che, AvakAradAyaka che, eTaluM ja nahiM paNa tene hiMdavyApI svarUpa maLe e atyanta dRcchavAyogya che. khAladIkSAnu alpa pramANa chatAM kAyadAnI jarUriyAta ema paNa sUcavavAmAM Ave che ke Aje jIjAja khAladIkSA apAya che, te mATe AvA kAyadAnI jarUra nathI. Aje apAtI dIkSAomAM 30 TakA lagabhaga khAladIkSAo hAvAnuM sAdhAraNa rIte aMdAjavAmAM Ave che. A pramANa nAnuMjhunuM na gaNAya. paNa dhArA ke ethI ochA pramANamAM dIkSA apAtI hoya teA paNa je cAlu aniSTa che tenI kAyadAthI aTakAyata thavI ja joie. dA. ta. hiMdu samAjamAM ekathI vadhAre patnI dharAvatA patinuM pramANa keTaluM najIvuM hatuM ? ema chatAM paNa dvipatnI pratibaMdhaka kAyade AkhA hiMdu samAjane lAgu pADavAnu' sarakAre ucita dhAyu che. khAladIkSA aTakAvavA mATe AjanA kAyadAnI apUrNa jogavAi have eka muddo carcA avaziSTa rahe che ane te khAdIkSA aTakAvavAmAM AjanA kAyadAnA apUratApaNAne lagato che. bAlarakSaNunA kAyadAnI adyatana paristhiti evI che ke jyAM bALakane bhagADIne mAbApathI chupI rIte dIkSA apAtI hoya tyAM evI dIkSA aTakAvavA icchanArane AjanA kAyadA madadarUpa thaI zake che, paNa jyAM mAbApa saMmata hoya athavA to cena kena prakAreNu temanI saMmati meLavavAmAM AvI hoya tyAM AjanA kAyadAthI bALakane dIkSA apAtI aTakAvI zakAtI nathI. A khIla lAvanAra zrI prabhudAsa bAlubhAI paTavArI amadAvAdanA agragaNya dhArAzAstra che. jo atyAranA kAyadA prastuta hetu mATe pUratA hAta teA teo Avu khIla lAvavAnI takalIkumAM teo utaryA ja na hota. 194 ane tethI jyAre e prathA ke rUDhimAMthI aniSTa pariNAma nIpajatAM mAluma paDe tyAre e prathA ke rUDhi upara kAyadAnA aMkuza mUkavA e rAjyanI ja che. A ja dheAraNe satInI aTakAyata, bALalagnane pratibaMdha, aspRzyatAnuM nivAraNa kAyadAnI madada laIne karavAmAM Avela che ane e ja niyama khAladIkSAne lAgu pADavA dhaTe che. dhArmika TrasTo ane cerITI upara aMkuza mUkavA pAchaLa A ja Azaya rahelo che. sAdhusaMsthA Akhare eka sAmAjika saMsthA che, koi paNa vyakita saMsAratyAga kare e paNa eka mahatvanA sAmAjika banAva che. sAdhusaMsthA koi paNa sAmAjika ananu nimitte ane tA te aTakAvavA mATe kalyANarAjya sthApavAnI murAda sevatI sarakAre vacce paDavuM ja joie. yeAgya vyakitane dIkSA apAtI hoya te--dA. ta. dhAvaNA bALakane choDIne kAI mAtA dIkSA levA nIkaLe, jenI kamANI upara strI tema ja bALako nirbhara hoya tevA purUSa potAnA panAre paDelAMnA nirvAhanI kazI vyavasthA vicAryA sivAya dIkSA levA uDyukata thaya, aneka kALAdhALAM karIne athavA meTAM devAM karIne kAI upAzrayavAsI banavA icche te rAjya jarUra vacce paDI zake che. AvI ja rIte aparipakava ummaranA bALakane kA/ dIkSA ApavA nIkaLe te khALasaMrakSaNanI dRSTie sarakAre vacce paDavu ja joie-e khyAlanI bhUmikA upara paTavArI khIla raju karavAmAM AvyuM che--ane tenI sAme dhArmika dakhalagIrIne je hAu ubhA karavAmAM Ave che te pAchaLa kAM te sAcI samajaNu nathI, athavA te dharmanA nAme lokalAgaNI uzkeravAnA hetu rahelo che. A dhArmika dakhalagIrInI bumarANa macAvI mUkanAra jaina bhAine huM pUchuM chuM ke Aje devIonI samakSa sakhyAbaMdha pazuonAM balidAna ApavAmAM Ave che. A balidAnaprathAnI aTakAyata karavA mATe kAI dhArAsabhya potAnA pradezane lagatI dhArAsabhAmAM dhAro ke khIla lAve. je balidAnamAM dharma mAne che temanA mate A khIla dharmamAM dakhalagIrI karatuM lekhAvAnuM. jainA paNa A ja dheAraNu svIkArIne AvA khIlanA viredha karaze ke mAnavatA ane ahiMsAne AgaLa dharIne A khItrane TakA Apaze ? kAnunI jogavAI yAre jarUrI khane che ? AjanI navI samAjaracanAmAM samAjapragatine bAdhaka, nyAya-- nItine pratikuLa, sabhyatAne rAdhaka, athavA te mAnavatAvirodhI je kAMi rIta rIvAja rUDhi ke prathA cAlatI haze te pachI te bhale te dharmanA nAme cAlatI DAya--tenuM kAnunI niyamana thatuM ja rahevAnuM. ane ema bane te ja kALajunI pragatividhI rUDhionA bhAra nIce sthagita aneAlo samAja UMce AvI zake ane Agekuca sAdhI zake. vyakitagata dhArmika upAsanAmAM jarUra rAjye vacce paDavu na joie alakhata AmAM eka apavAda jarUra rahevAnA ane te e ke kAi paNa vyakitanI vyaktigata dhArmika upAsanAnI bAbatamAM rAjye ADe AvavuM na joie, AtmasAdhanAnI dRSTie vrata, japa, tapa, ArAdhanA upAsanA, jene je kAMI ThIka lAge te karavAnI pUrI svataMtratA rahevI joie. khAladIkSAnI aTakAyata AvI kASTha dakhalagIrI nathI e uparanI carcA uparathI spaSTa thayuM hovu joie. sAdhuonI kALajInI namaLAI: ziSyaparigraha AvA kAyadAnI savizeSa jarUra eTalA mATe che ke ziSyaparigraha bane teTalA vadhArA e samagra sAdhusaMsthAnI eka kALajInI nabaLAI che ane A saMsthA upara gRhastha samAjanuM niya MtraNa ubhuM karavu ane TakAvI rAkhavu e haMmezAM ati muzkela ane chetaranArUM banyuM che. A ja ziSyannAbhe bhUtakALamAM sAdhu pAse aneka anarthA karAvyA che ane jo teo nirakuza rahe te AvA ja anarthI bhabhiSyamAM temanA hAthe thatAM rahevAnA che. bALadIkSAnA mULamAM paNa A ja ziSyaleAbha rahelo che. paTavArI khIlathI AvI khAladIkSA aTakAvavAnuM kArya saheluM bane che ane sadhu upara jarUrI evA rAjyasatAnA eka zrIvirodhIone prAnA prastuta khIla sAthe saMbaMdha dharAvatA aneka muddAonI ahiM me carcA karI che ane prAraMbhamAM jaNAvyuM tema khAladIkSA e sAmAjika aniSTa che ane tenI zakaya hAya te kAyadAthI aTakAyata thavI joie e pratIti pAchaLa rahelI aMgata vicAraNA vistArathI meM raju karI che. mArAthI judo paDatA samudAya potAnA mantavyamAM eTalA ja pramANika che e huM svIkArU chu, paNa e mantavya pAchaLa mane dhArmika jhanuna, ane badalAyalA dezakALa ane cintanapravAhA viSenuM ajJAna bhAse che, Aje sAMpradAyikatAnA jIvALa Avyo che ane cAlu praNAli cheDatAM dharmasaMsthAne tema ja sAdhusaMsthAne hAni te nahi pahAMcene enI dahezatabharI maneAdazA svataMtra vicAraNAne AvarI rahI che. je mArAthI judA paDe che temane prArthanA ke teo A lAMkhI samIkSA zAntithI vAMce, vicAre ane tenA pariNAme mArI vAta sAcI lAge teA paTavArI khIla sAmenA potAnA virodha pAhe kheMcI le eTalu ja nahi paNu, khIlanu samarthana karatA patra satvara muMbai vidhAna pariSadanA maMtrI (kAunsIla hAla, kATa, muMbai) ane muMbai jaina yuvaka saMdha (45-47, dhanajI sTrITa muMbaI 3) upara lakhI mokale. parNAnaMda viSaya sUci . samanvaya Azrama viSe vinAbAjInu darzana AladIkSAnI kAnunI aTakAyata zA mATe ? prakIrNa noMdha : mahArASTrIya AgevAnAnAM bhASaNAmAM vyakata thatI pAkIstAnI maneAdazA, A te 'kavI kalpanAmUDhatA ? Izu khrIsta, khIstI sAdhu sa MsthA ane khAladIkSA, bhUla kabula paNa-, eka vadhu ekarAra, vaizAlI vidhApIThanA DAyarekTara tarIke DaoN. hIrAlAla jainanI nImaNUMka, phezana DresanA kAryakramamAM sthAnakava sI sAdhunI rajuAta. DAMga svarAja Azramane madadanI jarUra paTavArI khIlane maLI raheluM samarthana juhu taTe sarvodaya meLA mananA zarIra svAsthya sAthenA saMbaMdha pRSTa vitAbAjI 168 paramAnaMda 171 paramAnaMda 175 176 3 176 3 176 kha ema. DI. ADatiyA 17 ma C Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-1-56 prabuddha jIvana 15 banI che. mahArASTrI AgevAne muMbaIne saMyukata mahArASTramAM samAvaprakIrNa noMdha vAne koI paNa rIte Agraha choDe e hetuthI kAMgresanA movaDI maMDaLa mahArASTrIya AgevAnenAM bhASAmAM taraphathI muMbaIne bhAratanuM commercial capital-vyApAraviSayaka - vyakta thatI pAkIstAnI manodazA pATanagara-banAvavAnI sUcanA karavAmAM AvI. muMbaI mATe A sUcanA lokasabhAmAM muMbaI mahArASTranA prazna upara belatAM keMgresI evI hatI ke tethI muMbaine pAra vinAne lAbha thAta, muMbaInI Aje AgevAna zrI ena. vI. gADagIle jaNAvyuM hatuM ke "amArA chase mahattA che tethI aneka gaNI vadhI jAta ane tene sauthI vadhAre lAbha varSanA ItihAsamAM kadI koIe na karyuM hoya tevuM apamAna pradeza- muMbaI najIka ane AsapAsa vasatI mahArASTrI prajAne maLata. A punardhATanA paMce karyuM che. AvA apamAnane javAba ApatAM amane be ne be cAra jevI-piye mAgatA senA mahAra maLI javA jevIAvaDe che paNa Aje e javAba ApavAnI nItirItio kAyadesaranI vAta hatI. paNa muMbaIne mAtra eka ja rIte vicAra karavAne TevAyelA ke lokazAhI gaNI na zakAya." temaNe AgaLa cAlatAM jaNAvyuM hatuM mahArASTra AgevAnoe A darakhAstanI sAme jovA sarakhI paNa ke "kasabhAmAM je A praznane ApaNe ukela naMhi lAvIe te darakAra na karI. A temanI tema ja ApaNuM sarvenI eka bahu moTI . muMbaInI sTrITsa (zarIe) mAM tene ukela AvI jaze. ane eTaluM kamanasIbI che. A nedha dilhImAM muMbaInuM bhAvI nakkI thaI rahyuM che puravAra karavA vo ke lokazAhImAM chevaTe dalIle ane buddhine vijaya tyAre lakhAya che. saMbhava che ke A noMdha prasiddha thAya te pahelAM thAya che. paraMtu 40 varSanI rAjakIya kArakIrdIne aMte je mArge muMbaInuM bhAvI jAhera thaI cukyuM haze. javAnuM mane gamatuM nathI te ja mArge javAnI mane pharaja pADavAmAM Iza khrIsta, khrIstI sAdhusaMsthA ane bAladIkSA Avaze te kaMtI pAse kaNe je AziSa mAMgI che te ja AziSa seMTa pisa inDiyana nezanala hiMdustAnI carcAnA dharmagura, ' mAMgIza ke "atyAra sudhI huM tamAro putra chuM e bAbatane tame akhila bhArata rASTrIya devaLa mahAmaMDaLanA kAryavAhaka pramukha ane DAI vIvA nIrNa, paNa hala mana eTalA mArAvAda pazcima muMbaInA bhArata skAuTsa ane gAiDajhanA jIllA kamizanara Ape ke mAruM jIvana adhama na bane ane mAruM mRtyu ujajavaLa bane." phAdhara che. je. esa. viliyamsa bAladIkSA pratibaMdhaka bIlane virodha thoDA divasa pahelAM paMDharapura khAte maLelA marAThI sAhitya karatA nivedanamAM bhagavAna izukhriIsta viSe je hakIkata raju karyAnuM saMmelananA pramukhasthAnethI belatAM De. paisee jaNAvyuM hatuM ke tA. 7 1-56 nA muMbaI samAcAramAM jaNAvavamAM AvyuM che te. "vidhinI e vakratA che ke bhArata svataMtra thaI cukyuM che, chatAM mahA- vAMcIne Azcarya thAya che. teo bAladIkSAnA samarthanamAM bhagavAna Izu rASTrane te pitAnI svataMtratA sidhdha karavI haju bAkI ja rahI che. khrIstane dAna ApIne jaNAve che ke "bhagavAna Izu khrIste IzvarI jyAre marAThI vistArane eka bhAga gAvA hajuye picuM gIjhAnA varcasva kAryane pUruM karavA mATe bAra varSanI nAnI vaye pitAnA mAbApa ane nIce paDe che tyAre bAkIne vistAra dIlhInA adhiSTAtAo ane gharano tyAga karyo hato ane mAnavatA ane samagra samAjanI sevAnI temanA bInamahArASTrIya muDIvAdI ThekedAronA varcasva nIce sabaDe che. pravRttimAM guMthAI gayA hatA. Izu khristanA caritranI vigatethI jeo saMyukta mahArASTranI racanAne nirNaya e parama satyanI sAdhanAne jANakAra haze teo jarUra kabula karaze ke A vidhAna satyathI vegaLuM nirNaya che." che. Izu khrIste bAra varSanI ummare nahote mAbApane tyAga karyo ke.. tAjetaramAM tA. 7-1-56 ne rAja zivAjIpArkamAM uddAma pakSoe nahoto saMsArano tyAga karyo. temanA mAtapitA Izu khIratane bAra racelI saMyukta mahArASTra pariSada pUraka samitinI upakrame maLelI jAhera varSanI ummare, ApaNe tyAM jema meTI ummaranA bALakane tIrthayAtrAe " sabhAmAM sAmyavAdI netA zrI DAMgee gujarAtIone salAmatInI khAtrIe laI javAmAM Ave che tema, e vakhate yahudI samAjanA sarvotkRSTa ApavAnI vAtane hAMsIjanaka gaNAvIne jaNAvyuM hatuM ke, "jo mahA- tIrthasthAna lekhAtA jeraselamanA sInegega (yahudIonuM devamaMdira ) nA rASTrIoe dhAryuM hota te gujarAtIone traNa ja dahADAmAM khalAsa darzanArthe laI gayA hatA ane te vakhate e maMdiramAM dharmanA nAme karI nAMkhyA hatA. paNa temaNe tema nathI karyuM e ja salAmatInI cAlatA ana joIne Izu khrIsta akaLAyA hatA ane sInegoganA khAtrI che." dharmAcAryo sAthe A bAbatanI Izu khIte khUba garamAgarama carcA Aja kAla saMyukata mahArASTranI laDatanA meracethI thaI rahelAM karI hatI. paNa pachI teo pitAnA mAtApitA sAthe ghera pAchA AvyA che bhASaNomAMthI AvA aneka utArAo tAravI zakAya tema che. AvAM hatA ane trIza varSanI ummara sudhI pitAnA pitAne sutArI vyavasAya vakatavya vAMcIne hiMdustAnanA bhAgalA haju nahotA paDayA te divasomAM karatA rahyA hatA. vacagALe temanA pitAnuM avasAna thayuM hatuM. 30 sAMbhaLavAmAM AvatA, kAyade Ajhama jhINAnAM ane tenA sAthIonAM varSanI ummara pUrI thatAM Izu khIte ghara choDayuM hatuM, jona besTa bhASaNa yAda Ave che. AvA uddagAro kADhanAra ApaNA mahArASTrIya pAse dharmadIkSA lIdhI hatI ane pitAnuM jIvanakArya zarU karyuM hatuM AgevAna baMdhuo che, paNa A manodazA kevaLa , pAkIstAnI che. A ane tetrIza varSanI ummare e samayanA jhanunI yahudIoe Izu . modazA upara vakhatasara kAbu mUkavAmAM nahi Ave te tenuM pariNAma prIstane krosa upara laTakAvIne tenA prANa lIdhA hatA. bAladIkSAnuM AjanA bhAratane chinnabhinna karavA sivAya anya koI saMbhavI na ja samarthana karavAnA hetuthI prastI dharmanA eka supratiSTita AcAryo zake. AvA udagAra sAme evA ja kAtila udgArA pheMkavA e jheramAM iza prIstanA jIvanane paNa Ama viparIta paNe raju kare e duHkhada che. jheranI ja vRdhdhi karavA barAbara che. A pAchaLa kevaLa pramattatA ane bIju jevI sAdhusaMsthA jainamAM che evI ja vyavasthita sAdhukaI paNa hisAbe muMbaI meLavavAnI jhanunI vRtti kAma karI rahI che. saMsthA prIstI saMpradAyamAM che, tema chatAM paNa prIstI saMpradAyamAM . A sAme ApaNe ApaNuM magaja na gumAvIe ane Izu khIsta kaI paNa sagIrane kadi pAdarI banAvavAmAM AvatA ja nathI. ulaTuM mAphaka prArthanA karIe ke "teo zuM bele che tenuM temane bhAna nathI. AvI nAnI ummaranA dharmadIkSAnA umedavArane yojanApUrvakanI tAlIma he bhagavAna, temane sanmati Apaje" ApavAmAM Ave che ane te pukhta ummarane thAya tyAre tenI sAme A te kevI kalpanAmUDhatA ? gRhastha jIvana aMgIkAra karavA athavA te dharmagurU caMvAne ema jyAre koinA paNa dilamAM ghelachA ubhI thAya che tyAre tenA vika- bane vikalpe raju karavAmAM Ave che ane pitAne anukuLa lAge te 95mAM tenI sAme ethI paNa ghaNI vadhAre lAbhakAraka AkarSaka vastu mAge te mukata mane jai zake che. khIstI saMpradAyanI A suvidita , dharavAmAM Ave te paNa te sAme te mAnavI najara sarakhI kara praNAlI bAladIkSAne Take ApavAnA tAnamAM AvA eka javAbadAra nathI. AvI ja ghaTanA muMbaI saMbaMdhamAM mahArASTrI AgevAne aMge prIstI dharmagurU kema bhulI jAya che e paNa eTaluM ja duHkhada che. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 bhUla kabula paNa keTalAeka samaya pahelAM jaina samAjamAM bAladIkSAnI pracUratAnA khyAla ApatAM eka vyAkhyAnamAM meM terApaMthI samAjamAM bAladIkSAnuM pramANa 75 TakA hovAnuM jaNAveluM. A pramANa kAI vyavasthita gaNutarInA AdhAre nahi paNa sAmAnya avadyAkana tathA anumAnanA AdhAre me raju karelu. e arasAmAM terApathI samAjanA muMbaI vibhAganA pramukha zrI nemacaMda nagInacaMda vakIlavALAe upara jaNAvela pramANamAM atizayatA che e mujaba mArU dhyAna kheMceluM, meM sAcuM pramANa zuM che e jaNAvavA temane patra lakhele; keTalAeka samaya sudhI temane javAba na AvatAM me temane A viSe krIthI yAda ApeluM. ema chatAM paNa temanA kazA javAba nahi maLatAM mArU TakAvArI pramANu kharekhara che ema meM mAnI lIdhuM hatuM. prabuddha jIvana thoDA samaya pahelAM 'mata mArI', 'mata bacAvA' e mathALAnI terApathI mAnyatAone lagatI mArI eka noMdha tA. 15-10-55 nA prabuddhu jIvanamAM pragaTa thaI hatI. tenA javAbarUpe 18-12-55 nA 'jaina bhAratI'(terApaMthI saMpradAyanuM mukhapatra)mAM AlocanA kI maryAdA ' e mathALA nIce munizrI nathamalajIe lakhelu' carcApatra pragaTa karavAmAM AvyuM che. A carcApatramAM AgaLa uparanI ahiMsA--viSayaka carcA prasaMge anubhavela munizrInA samabhAva ane prasannatA jovAmAM AvatAM nathI. ema chatAM paNa e carcApatramAM khIjI bAbate carcavA sAthe upara jaNAvela terApaMthI bAladIkSA pramANamAM rahelI atyuti tarapha mArUM dhyAna kheMcatAM e pramANu 28 TakA heAvAnu temaNe jaNAvyu` che. A sudhAraNA mATe mAre temanA upakAra mAnavA rahyo ane temanI pramANikatAmAM zradhdhA rAkhIne mArI bhUla kabula karavI rahI, jo ke tarApathI samAja bAladIkSAne AvakAradAyI lekhatA hAine uparanI atyutithI terApaMthI samAjanI pratiSThAne meM kazu nukazAna karyu hAya ema mane nathI lAgatu bIjuM mata mArA' 'mata bacAvA' evA terApathanA mantavyanA jhAka che ema jaNAvatAM tenA samarthanamAM AcAya bhikSunI keTalIeka gAMthAe anya kAI pustakamAMthI me" uSkRta karI hatI. temAMnI eka gAthA (jIva bacAve muni nahiM, parane na kahe bacAva, bhale na jANe acAviyA ) viSe munizrI nathamalajI jaNAve che ke A gAthA AcArya bhikSunA nAma upara kheATI rIte caDAvavAmAM AvI che. temaNe AvI koI gAthA racI ja nathI. A paNa temanI mAhItI upara zradhdhA rAkhIne huM svIkArUM chuM. A uparAMta prastuta noMdhamAM me ema jaNAveluM ke "AcAya bhikhkhumacchanA mate kASTane bacAvavuM e adharma che, pApa che ane tethI kAi paNa prANIne bacAvavAnI prakriyA mAtra ahiMsAnA upAsaMka mATe varjya che"- AvuM nirapavAda vidhAna karavAmAM mane lAge che ke meM bhUla karI he; kAraNa ke saMyatIne eTale ke pAMca mahAvratanuM saMpUrNa pAlana karanAra jaina sAdhuone bacAvavAnI, rakSaNa ApavAnI, temanI aihika jarUriyAta purI pADavAnI prakriyAne terApa'thIe 'sAvadha' gaNutA nathI. A apavAda mArA lakSyabahAra gayA hatA. Ama chatAM paNa 'mata mArA' 'mata bacAveA'nI noMdhamAM je gAthA rajI karavAmAM AvI che tene temaja uparanI gAthAne badale munizrI nathamalajI AcAya bhikSue racelI bIjI eka gAthA tarapha mArUM dhyAna kheMce che ('kahe sAdhu bacAve jIvane, aurAMne kahe tu bacAva; bhale jANe khaciyAM thakAM, piNu pUchyAM palaTaye jAya') te gAthAnA tema ja terApaMthanA tadviSayaka anya mantavyonI samagrapaNe vicAra karatAM emanuM vaLaSNu 'bacAvA'nI vyApti athavA gaNyAgAMThayA asati jIvA khAda karatAM samagra asa yati jIvasRSTi bacAvavAnI vRtti 'sAvadha' che. eTale ke doSamaya che, pApamaya che e prakAranI dhAraNAne ja puSTa kare che ane pApa sadA heya varjya hAine 'aisA pApa mata karI' arthAt 'mata bacAe'evA tA. 15-1-56 sidhdhAnta ja pratikRlita thAya che. pariNAme mata khacAvA' e prakAranI niSedhAtmaka vRtti ja prastuta vicArasaraNI svIkAranAra mATe sAmAnyataH AdaraNIya bane che. A ja abhiprAya prabuddhe jIvanamAM pragaTa thayelI mArI noMdhamAM saMkSepamAM vyakata karavAmAM AvyA hatA. eka vadhu ekAr tA. 1-1-56 nA prabudhdha jIvananA aMkamAM aniSTamAMthI paNa iSTa janme che.' e mathaLA nIcenI mArI noMdhamAM meM paTavArI khIlanA saMyukata virAdha karavAnA AzayathI ubhI karavAmAM Avela jaina samAjanA cAra phrikAnA pAMca pAMca gRhasthAnI eka samitine jaina samAjanI ekatAnI dRSTie avakArI hatI. A saMbaMdhamAM zrI jaTubhAI mahetA jaNAve che ke "A rIte aniSTamAMthI iSTa jammu che. ema Apa jaNAve che te mArI samajamAM utaratuM nathI. kaTTara sthiticusta vaLaNuM dharAvatA judA judA saMpradAyanA AgevAne pratyAdhAtI pravrutti mATe ekatra thAya e ekatAne huM-jaina samAjanI ekatAne jhaMkhanAro-jarAye AvakAradAyaka lekhatA nathI; kAraNa ke e rIte ekatra thavA pAchaLa sAcI ekatAnA hetu nathI, athavA to kAi STa pravRtti mATe te ekatra thayA nathI. AvA saMgaThThana dvArA kadIye sAcI ekatA janmI zake nahi. zudhdha sAdhana vinA zudhdha sAdhyu nIpajatuM nathI. ulaTuM ethI aniSTa ja utpanna thAya che. ekatA mATe to udAratA ( Tolerence ) joie, sahiSNutA joie, e udAratA ane sahiSNutA sthiticUstAmAM krama sabhave ? "sva. pUjya AcArya zrI vijavallabhasUrijInI IcchAthI judA judA saMpradAyAnA AgevAnAnI 'ekatA samiti' racAI hatI; paraMtu e samiti ekatAnI dizAmAM jarAye pragati karI zakI nahi; enuM kAraNa khulluM che ke e samitimAM sAMpradAyika sthiticusta vaLavALA gRhasthAnA samAveza karavAmAM AvyA hatA. AvI ekatA khAtara ekatAnI sRSTi pravRtti mATe paNa nImAelI samiti jo ekatAnA mArga tasu paNa AgaLa jaI zakI nahi, teA judA ja hetuthI ane te paNa pratyAdhAtI pravRtti mATe ekatra anelA AgevAno dvArA ekatA sarjAya ja kema ?" A saMbaMdhamAM prastuta nAMdha lakhAyA bAda banelI ghaTanA dhyAnamAM letAM mane lAge che ke A rIte ubhI thayelI ekatA samitimAM meM karelI ekatAnI saMbhAvanA bhrAmaka nIvaDI che jyAre zrI jaTubhAI petAnA patramAM je abhiprAya raju kare che te sAco Tharyo che. maLela samAcAra mujaba A ekatA samitimAMthI tema ja paTavArI khIla virAdhI hIlacAlamAMthI sthAnakavAsI kAnpharansa sAthe saMbaMdha dharAvatA AgevAna gRhastho alaga thaI gayA che, jyAre digaMbara pAMca gRhasthAnAM nAma handu umerAyAM nathI ane tethI prastuta ekatA samiti lagabhaga kasuvAvuDanI dazA bhAgavI rahI che. vaizAlI vidyApIThanA DAyarekaTara tarIke DA. hIrAlAla jainanI nimaNUka bihAranA murapura jillAmAM Avela vaizAlIne bhagavAna mahAvIranI janmabhUmi tarIke itihAsakAroe jAhera karI che, A sthaLe bihAra sarakAre eka prAkRta vidhApITha ane ahiMsAnA saMzodhana mATe eka saMsthA sthApavAnAM niNya thoDA samaya pahelAM jAhera karyAM hatA. A saMsthAnA DAyarekaTara tarIke nAgapura yunivarsiTInA saMskRtanA nivRtta prAdhyApaka, tathA jaina zAstragraMthAnA prakhara vidvAna DaoN. hIrAlAla jainanI bihAra sarakAre nimaNuMka karI che. DaoN. hIrAlAlanI kArTinA vidyAnA khAsa karIne jaina daCnanA viSayamAM Aje bahu virala che. te eka taTastha ane satyapremI sazodhaka che ane temanA svabhAvamAM sAhajika prasannatA ane saujanya rahelAM che. A rIte bihAra sarakAre eka prazasya kArya mATe sarva prakAre yogya vyakitanI pasaMdagI karI che. DaoN. hIrAlAla jaina temane soMpavAmAM AvelI A navI javAbadArIne (00) Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-156 saphaLatApUrNAMka pAra pADe ane vaizAlIne jaina saMskRtinuM mAtra aitihAsika nahi paNa jIvanta kendra banAve evI ApaNI temanA viSe zubhecchA hA ! prabuddha jIvana 196 ka DAMga svarAja Azramane madadanI jarUra zrI. ravizaMkara mahArAja tathA zrI. jugatarAma davenI apIla A Azramane madada karavA mATe pUjya ravizaMkara mahArAja ane zrI. jugatarAma davee eka apIla bahAra pADI che. temAM te jaNAve che keH-- DAMganA pachAta bhAgamAM DAMga svarAja Azrama, AhavA tarathI sAta varSoMthI sarvodayanI dRSTie vividha prakAranAM naI tAlImanAM ane khIjA racanAtmaka kAmo cAlI rahyAM che. DAMganA AkhA pradezane AvarI letI A pravRttimAM svAbhAvika rIte ja khuba kharca thAya che ane sarakArI niyama pramANenI madada maLatI heAvA chatAM nANAMnI moTI khATa rahe che. DAMganI prajAmAMthI te mATe kaI AzA rAkhI na zakAya e dekhItuM che. tethI Azrama ane DAMgamAM AdivAsIonI sevA pratye prema dharAvanArA sajjatA ane sannArIo upara ja AdhAra rAkhavA rahyo. DAMganA lakAnI kAyApalaTa karavA mATenA A kAma mATe DAMga svarAja Azrama taraphathI muMbaI gujarAtanI janatA pratye mAgaNI rajI karavAmAM AvI che te pUrI karavAnI aMtaHkaraNathI bhalAmaNa karIe chIe." teo vadhumAM jaNAve che ke, "DAMganA 310 gAmAnI 9000 jhuMpaDIomAM vasatA 48000 garIba, ajJAna ane ardhanagna mANuseAnI kAyApalaTa karavAnuM kAma DAMga svarAja Azrama potAnAM cha grAmasevA kendra ane bAvIsa pravRttiArA 50 jeTalAM nAnAM kendro mAraphata kare che. A saMsthA sarakArI, bInasarakArI, ardha sarakArI ane sahaMkArI pravRttiArA DAMgI lAMkAnA jIvanane sparzatA tamAma prazno ukelavA parizrama kare che, AzramanI zikSaNa pravRttimAM bAlavADI, nayI tAlIma zALA, kumAra chAtrAlayA, kanyA chAtrAlayo, samAja zikSaNa vargo, hiMdI zikSaNa vagere pravRttio kare che, lekAnA Arthika ane sAmAjika muzkelInA prazno paNa ukelI Ape che. sarakAra ane gAMdhInidhimAMthI A saMsthAne je madada maLatI rahe che, tethI vadhAre kharca thAya che ane tethI bahAranI Arthika puravaNInI haMmezA jarUra rahe che te muMbai ane mahAgujarAtanA udAra naranArIone A saMsthAne mada karavAnI vinaMti che." A saMsthAnA TrasTIe nIce mujaba che. ahiM jaNAvavuM asthAne nahi gaNAya ke bihAramAM vaidika saMskRti ane saMskRta bhASAnA ucca zikSaNa mATe eka saMsthA darabhaMgAmAM varSothI kAma karI rahI che. taduparAnta AjathI pAMceka varSa pahelAM audhdha dharma ane pAlI bhASAnA adhyayana mATe nAlaMdAmAM eka vidyApIThanI sthApanA thai cukI che. ane tyAra mAda jaina sa MskRti ane prAkRta bhASAnA adhyayana mATe upara jaNAvyA pramANe thoDA samaya pahelAM vaizAlImAM eka vidhApITha sthApavAmAM Avela che. A traNe saMsthA bihAra sarakAranA Azraya nIce ekabIjAnA pUrA sahakAramAM kAma kare ane traNe saMskRtine samanvaya ane utkarSa sAdhe ema ApaNe antarathI prArthIe. phensI DresanA kAryakramamAM sthAnakavAsI sAdhunI rajuAta rAjakATa khAte dharmendrasiMhajI kAlejamAM tA. 18-12-15 nA roja phensI DresanA eka kAryakrama yAjavAmAM AvyA hatA. AmAM eka vidhArthIe sthAnakavAsI sAdhuno veza dhAraNa karIne rajI thayA hatA. AthI sthAnakavAsI samAjamAM bhAre roSa pragaTI uthayA hatA ane saurASTramAM sthaLe sthaLe A aMge virAdhanA TharAvo thaI rahyA hatA. A vidhinI lAgaNInI jANa thatAM kAlejanA prInsIpAle kAlejanA utsava daramiyAna lekhita dilagIrI pradarzita karI hatI ane temanA ke anya kASTha vidhArthIonA kAI paNu kAmanI sAMpradAyika lAgaNI dubhAvavAne leza pAtra Azaya nahAtA ema jaNAvyuM hatuM. 1 ahAranI duniyAmAM je citravicitra vezabhUSA ane zarIrabhUSA jovAmAM Ave che tenI raMgabhUmi upara nakala karIne lAne AnaMda ApavA--gamata sAthe jJAna ApavuM-e AvA phensI DresanA kAryakramanA Azaya hAya che. tenI pAchaLa kardi kadi kASThane utArI pADavAnA, halakAM oLakhAvavAnA ke hAsyAspada dekhADavAne paNa Azaya hoya che. upara jaNAvelA phrensI DresanA kAryakramamAM jaina sAdhu kevA pozAka pahere che ane tenA khAlavA cAlavAnI rItabhAta kevI hAya che eTale jaina sAdhune rA karavA pAchaLa hoya te temAM kazuM paNa vAMdhApaDatuM lekhAvuM na joie. Ane badale jaina sAdhune hAsyAspada rIte dekhADaDavAnA hetuthI raju karavAmAM Avela hAya teA tethI jaitAnI sAMpradAyika lAgaNI dubhAya e svAbhAvika che. A sAme jarUra vAMdho uThAvavA joie ane AvuM banatuM aTakAvavu joie. hetu khIjI bAjue jainAe paNa AvI bAbatane gaMbhIra rUpa na ApatAM haLavA dilathI jotAM zikhavu joie. jainAmAM AvI khAbatane potAnA dharma upara AkramaNanI najare jotA rahevAnI Teva eka prakAranI lAdhavagraMthimAMthI keLavAyalI che. raMgabhUmi upara jaina sAdhuone raju karavA sAme jainAnA cAlu vidhi paNa A ja vRtti dvArA poSAtA rahyo che. sadbhAgye jaina samAjanA A virodha DhIlA paDatA jAya che e AnanI vAta che. e varSa pahelAM zrI khImacaMda veArAe lakhela satI subhadrAnuM nATaka sthAnakavAsI jaina yuvaka maDaLe bhajaveluM ane temAM sthAnakavAsI vezamAM vAravA AvatA jaina sAdhune AbAda rIte raju karavAmAM AvyA hatA. gayA varSe jaina mahilA samAje bhajavela 'tara'gavatI' nATakamAM jaina sAdhvIne paNa raju karavAmAM AvI hatI. A bAbatane sAca ane virodha ane jaina samAjamAMthI javA joie. jaineAnI A sAMkaDI manodazA aneka sundara hRdayaMgama jaina kathAone raMgabhUmi upara raju karavAmAM ADe Ave che ane tethI sAmAnya janatAnA jaina dharma viSenA ajJAna ane khATA khyAleAmAM AjanA prasidhdhiyugamAM paNa kaze mahatvanA karaka paDato nathI. je dharma pracAralakSI che teNe potAnAM dvAra raMgabhUmi tathA citrapaTA mATe khullAM mUkavA joie ane peAtAnA dharmamAM rahelAM Adarza caritronI duniyAne e rIte bane teTalI jANa karavA mATe sadA tatpara rahevuM joie. parmAna da (1) zrI. jugatarAmabhAi dave, svarAjya Azrama veDachI (2) zrI. bahAdurabhAI ke. paTela. ema. pI. vAMsadA (3) zrImatI maNibahena nANAvaTI, vilepArale (4) zrI. dilakhuzabhAi ba. divAnajI, gAMdhI kuTira, karADI (5) zrI cheTubhAi gulAbabhAi nAyaka, DAMga svarAja Azrama, AhavA, mada mATenA ceka, DAMga svarAja Azrama, AhavA, khIlImerA thaine e saranAme lakhI mokalavA athavA zrImatI maNibahena sI. nANAvaTI, arUNAya, lajapatarAya rADa, vilepArale (pazcima) muMbai, 24 2. naM. 86090 mAM pUchyu athavA lakhI mokalavuM, paTavArI khIlane maLI rahelu samarthana thANAnA kacchI kAThiyAvADI gujarAtI jaina saMdhe prastuta hetu mATe khelAvavAmAM AvelI sabhAmAM sarvAnumate nIce mujaba TharAva karyAM cheH "AthI TharAvavAmAM Ave che ke ApaNA jaina samAjamAM lAMbA samayathI kumaLI vayanAM bALaka bALakIone khAladIkSA ApavAmAM Ave che, evA kumaLI vayanAM bALaka-bALakIone dharmanA nAme apAtI bALadIkSAne A sabhA sakhta zabdomAM virodha kare che ane samAjamAM cAlatA A aniSTane nAbuda karavA mATe zrI prabhudAsa bAlubhAI paTavArIe raju karela khAladIkSA pratibaMdhaka kharaDAne sarvAnumate AvakAre che." dhI membe grena DIlarsa phIDarezana taraphathI zrI paTavArI khIlane TakA ApatuM eka nivedana muMbaI sarakAra upara mokalI ApavAmAM AvyuM che. A phIDarezanamAM muMbaInA 4000 thI vadhAre rITeIla dANAnA vyApArI sabhyo che ane A vyApArIomAMthI 90 TakA jaitA che. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 kha junAgaDhathI vayevRdhdha DA. e. jI. zAhu tathA sUratathI DA. amIca'Dha chaganalAla zAha tarathI paTavArI khIlanuM sacoTa samarthana karatA nivedanA saMdhanA kAryAlayane maLyA che. ahamadanagaranA zrI vardhamAna zrAvaka saMghanI kAryavAhaka samitinI tA. 8-1-56 nA rAja maLelI sabhAe khAladIkSA pratiadhaka khIlanuM sarvAnumate anumedana karyuM che. ahamadanagarathI muMbainI vidhAna sabhAnA bhUtapUrva spIkara zrI kundanamala esa. fiDhiyAe paTavArI khIlane TekA apAtA eka nivedananI nakala saMdhanA kAryAlaya upara mokalI che. prabuddha jIvana paTavArI bIlane TakA ApatI hInAM sakhyAbaMdha patrakA muMbaI sarakArane pahAMcADavAmAM AvyA che. maMtrIo, muMbai jaina cuvaka sagha muMbaInA itihAsamAM pahelI ja vAra jIhu taTe sarvodaya meLe muMbaine AMgaNe Aja sudhI tA aneka kAryakramo thai gayA, paNa sarvodaya meLAe muMbai zaherI mATe taddana navA anubhava che. pU. gAMdhIjIe ApaNI sAme sarvodaya samAjanuM dhyeya mUkyuM che; tuTaka tuTaka te dhaNuM vAMcIe ane sAMbhaLIe paNa chIe. paraMtu sarvodaya samAja kevA hoya enuM samagra citra te sarvoya meLAmAMthI ja jovA maLe che. AvA eka bhavya meLA gAMdhIjInA zrAddha dine muMbaimAM yojAi rahyo che. AjanA jamAnAmAM dhArmika, sAmAjika ane Arthika meLA bharAtAM Thera Thera joIe chIe, paNa e badhAmAM navI bhAta pADe ane navI dRSTi Ape evA to A sarvodaya meLe ja haze, kAI paNa eka ja hetu ke pravRti nahi, temaja keAi eka ja varga ke jAtanA nahi paNa saunA hitanA vicAra e A meLA pAchaLanA khyAla haze, eTale ke samArjanA sarvAMgI vikAsanA khyAla para AnI racanA thaze. gAMdhIjInA vicAra pracAranuM A sarvazreSTha sAdhana che. gujarAtamAM AvA meLA Thera Thera bharavAnA rivAja paDatA jAya che. muMbaInA zaherI jIvanamAMthI sarvodayanu suMdara citra khaDu karavAno A prathama prayAsa che. A meLAmAMthI samAjamAM sarvoya aMge thaI rahelI pravRtionA paricaya thAya, anubhavI ane vicArazIla vyakitanuM mAna maLe ane saune vicAra vinimayanI pUratI taka maLe evI vyavasthA rAkhavAmAM AvI che. 11-12 mI phebruArIe ceAtA A sarvodaya meLAmAM padhyAtrA, zramazibira, pradezana, ramata gamata hariphrA, sAMskRtika kAryakrama, vividha citrA, 'bApu kuTira' vagere kAryakrama dvArA samagra citra ubhuM karAze, AvA bhavya prasaMgamAM sAtha ApavA vepArIo, kalAkAro, samAjasevA sAhityakAro, vidyArthIo temaja sarvodyamAM zradhdhA dharAvanAra tamAma prajAjanane ame AmatraNa ApIe chIe. sUtrakUTanI racanAmAM zakaya hoya te sA kAi eka sutAMjalI apaNu kare. maMtrIe, sukhaI-upanagara bhUtAna samiti paMDita sukhalAlajI sanmAna nidhi jaNAvatA AnaMda thAya che ke kalakattA khAte A phALAnI zarUAta thaI gaI che ane Aja sudhImAM rU|. 150003 bharAyA che, jemAM maLelA mukhya vacanA nIce mujaba che. 5001 zrI. sehanalAla dugDa 3100 zAntiprasAda jaina 1000, bhAgIratha kAneDiyA 22 1000 ke hemacaMdabhAI ( jIvaNulAla kaMpanIvALA ) A phALAmAM paMDitajInA prasaMzakA ane mitrone,A saMbaMdhe rUpiyA eka lAkhanuM lakSyAMka vicArela hoIne,--bane teTalI sArI rakamA muMbaI jaina yuvaka saMdhanA kAryAlaya ( 45 47, dhanajI sTrITa ) upara satvara mAkalI ApavA vina Mti che. matrIeM paMDita sukhalAlajI sanmAna samiti, muMbai, tA. 15-1-56 mananA zarIrasvAsthya sAthenA saMbaMdha [ gatAMkathI cAlu ] (2) premamImAMsA strIpurUSanA sabaMdhane svAbhAvika prakAzamAM jovAne badale enI kuratI ApaNe raMganI iMdrajALa bAMdhI dIdhI che. prabhutAmAM pagalAM mAMDI dareka strI A adhurAM svapnAnA raMge raMgAyelI hAya che. thADA mahinA ke varSa e varSa pachI e kalpanAnI karAmata aLagI thAya che. premanuM--- strIpurUSa saMbaMdhanuM.--svAbhAvika ane vAstavika svarUpa chatuM thAya che. alaukika, svapnA ane kalpanA kheATI paDe che. strInA jIvananA A eka sadhakALa bane che. tenA dainika vyavahAramAM phera nathI paDatA paNu dhIre dhIre enA svAsthyamAM palaTA AvavA lAge che, svabhAva cIDiyo thaI jAya che. namra hetALa svabhAvanI keTalIka premikA patnI thatAM ja karka zA banI gai haze. mana zakAzIla bane che. potAne sataSa na thatAM pati pratye vahema zarU thAya che. vahemamAMthI e mArA ja sarvasva hAvA joie evI mAlikInI vRtti (Possessive instinct) jAge che. pati mArA che ane mane ja vaphAdAra rahevA joie-Ama pati sAthenI takarAra zarU thAya che. jAtIya sabaMdhamAM oTa AvI jAya che. udA sInatA Frigidity pedA thAya che. ane A pazcAt bhUmikAmAM pelA manodaihika vyAdhi pedA thAya che. mAthuM du:khavu, kayAta, hisTIriyA evA aneka prakAranA rAga zarU thAya che. prema jevI lAgaNI che ja nahi e satyanuM bhAna thatAM ane jAtIya Avega kAyama eka sarakhA TakavAnA nathI e zIkhatAM patinuM dhyAna pAtA pratye kaeNma keMdrita rAkhavu e prazna dareka patnIne mATe thaI paDe che. kaMika rAga, hisTIriyA, mane chAtImAM gabharAmaNa thAya che vigere kariyAdo patinuM dhyAna potA para keMdrita karavA mATe janme che. "huM ATa ATalI rogathI pIDAu' ane tame mArA pratye dhyAna paNa na Ape|." AnA bATalA, DaoNkTaronAM khIla, havApheranA dhakhArA sau zarU thAya che. premanA nAmathI pelI AkAzI imArata tUTuM tUTuM thai rahI haiAya che--ene TakAvavAne paoNlA lAkaDAnA thAMbhalA ubhA karavAmAM Ave che. pati patnInA dainika jIvanamAM phera paDatA nathI. paNa mananuM sadhaNu dhIre dhIre manane ane zarIrasvAsthyane kArI khAya che. eka ja vyakita pratye jIvanabhara aTala prema rahe te vastu sudara paNa kalpanAtIta ja lAge che. strI purUSa paraspara saparkamAM AvatAM-jAtIya AkarSaNu upaje che. paraMtu tenI pAchaLa kaMi paNa ciraMjIva tatva kAma karI rahyu hAya ema mAnavAne ApaNI pAse kAI kAraNa nathI. A jAtIya AkarSaNa sAthe mAnasika cetanAne sAMkaLIne ApaNe kAlpanika rIte jAtIya vRttine "daivI svarUpa" athavA "prema" kahIe chIe. strInu saudarya, chaTA ane alabhyatA purUSane uzkarI mUke che ane potAnA ahaM-ego-libido-te sa MtoSavA te strIne peAtAnI banAvavA talase che. manuSya e jAtIya AvegArA khecAtu eka yaMtra banI jAya che, lagna pachInA thoDAka mahinA bAda prema kSINa thavA mAMDe che, ane thoDAMka varSo pachI tenA avazeSa paNa jovA maLatA nathI. premane sthAne upekSA ane tiraskAranI lAgaNI pravartatI jAya che. parasparane asateSa niraMtara vRdhdhi pAmIne bannenA jIvanane asahya banAvI mUke che. navANuM TakA pariNita kuTukhe A rIte narakavAsa bhogavI rahyA che-ane ApaNA samAjanI cAlu praNAlikA pramANe e anivArya jaNAya che. paraMtu zarUAtathI ja jAtIya Aveza jevI tIvra zakita kudaratI che ema mAnIne saMtoSa ApIne athavA te lAgaNIthI ane samajAvaTathI tenuM rUpAMtara karIne urdhvIkaraNa karavAmAM AvyuM hAya te sArAe samAjamAMthI ghaNI vyakitaone vadhu zakitazALI ane ucca cAritryavAna mahApurUSo banAvI zakAya. kalpanAnA pAyA para racelI ApaNI premanI imArata hoya tevAM 40 thI vadhu TakA sakhyAmAM daMpatI duHkhI thAya che. 10 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-1-56 * prabuddha jIvana 177 (3) dRSTAMte : * koI jAtanI manodaihika sthitine lagatI vicAraNA karyA vinA tenA para dAMta tarIke anubhavamAM AvelA keTalAMka kesanI-nedha badhu zastrakriyA karavAne thayelo prayatna kevo nirarthaka thAya che - TuMkANamAM nIce pramANe ApuM chuM : 1. ema. sI. nAmanI 35 varSanI strIne peTamAM ane kamaramAM mAsika strAvane abhAva duHkhAvo tathA azakita ane jJAnataMtunI kamajorInI phariyAda hatI. aDhAra varSanI yuvAna bALA (sI. je. TI.) ne lagna pachI lagabhaga A ja prakAranI phariyAdanI rAhata mATe tenA para be vakhata be mAse mAsika baMdha paDavAnA kAraNe mArI pAse lAvavAmAM AvI. zastrakriyA karI hatI, ane pharI karAvavA paNa te taiyAra hatI. tenI zArIrika tapAsa karatAM garbha rahyAne kAMI paNa pUrA na hatA. temaja samagra paristhitine abhyAsa karatAM, te pitAnuM vAtAvaraNa cheDIne jyAM A phariyAda mATe bIjuM koI spaSTa kAraNa paNa na hatuM. dardInI kamara tenI vadhu saMbhALa levAya ane tenA pratye dhyAna ApavAmAM Ave tevI para kADha jevA be DAghA hatA. paNa vadhu prazno pUchatAM rasadAyaka bAtamI paristhitine AnaMda mANavA IcchatI hatI. maLI AvI. te bALAnA patie tene e DAghAne kAraNe ja pharI kadI taMdrAvasthAnA mane vizleSaNamAM spaSTa thayuM ke teNIne tenA pati pAchI nahI teDAvavAnI dhamakI ApI hatI. taMdrAvasthAmAM mulAkAta letAM pratye asaMtoSa hatuM, tethI te vAtAvaraNamAM palaTo lAvavA cAhatI rasamaya mAhitI maLI zakI. lagna pachInI prathama rAtre patinI dRSTie hatI. tenAmAM pati pratye sahAnubhUti ane vizvAsa preratAM ane tenA pelA be sapheda DAgha paDayA ane bIje divase vahelI savAre ja te tene khyAlane yogya mArge doratAM, tene puSkaLa jarUrI rAhata maLI. tenA bApane tyAM laI gayA, ane pitAnI patnInA dekhAva saMbaMdhI pitAne chetaravA mATe jhagaDe zarU karyo. pelA DAghA ane dekhAvane 2. esa. ema. je. nAmanI aDhAra varSanI kumArikAne peTanA egya upacAra thatAM ja kudaratI mAsika strAva pAcho cAlu thayo. jamaNI bAjumAM sakhata duHkhAvAnA kAraNe cAra vakhata tenuM lagna aTakAvavuM paDayuM. tenA upara epenDIsekamI ane DAIleTezana tathA . ' pradara e zIvedanA jevuM paDuMnAM nIcenA bhAganuM darda che, ghaNAM kurITAja (D. & C.) nI zastrakriyA paNa karavAmAM AvI, chatAM bIjI kesamAM te upacAra karatAM paNa nAbuda thatuM nathI. asAvadhapaNe thatAM lagna tithi samaye tenI phariyAdo pAchI pharIthI dekhAvA lAgI. tenA jAtIya khyAlo janana pradezane uzkerIne hyperemia ( atyArtava) manovizleSaNa dvArA jaNAyuM ke te jAtIya saMbaMdhane anubhava karavA ke hypersecretion (dhAtustrAva) jevAM dardI utpanna kare che ane jeTalI mAnasika rIte pukhta banI na hatI. e ja tenA dardanuM mukhya snAyuone kamajora banAve che. kAraNa hatuM. eka 37 varSanI pArasI bAIne sakhata jhADAo ane pradara prasuti mATenA bhramajanaka khyAle lAgu paDe, jenI pAchaLa rasadAyaka bInA guMthAelI jaNAI. lagna - A sthiti kAM te prasUti mATenA tiraskAramAMthI athavA te bAda cha varSe A lakSaNo dekhAyAM, ane tene pati tene mArI pAse sagarbhA thavAnI prabaLa icchAmAMthI udbhave che. lAvyo. dardane mATe koI zArIrika kAraNa na hatuM. tene savistara 1. ema. Ara. Ara. nAme chatrIsa varSanI bAI sagarbhA thavAthI ahevAla sAMbhaLatAM dhyAna kheMcavA lAyaka eka mado maLI Avyo ke prasUti samayanA kaSTa veThavAnA khyAlathI khUba raDatI hatI, paNa huM tene cha mAsa pUrve eka vimAnI akasmAtamAM tene pati sapaDAyuM hatuM. te Mory] ijekazana ApIne ane Hatus tube pasAra karIne duHkha banAva banyA pachI taratamAM ja tene A darda zaruM thayuM hatuM. temAMye mukta karavA zakitamAna the. tenA patinI hAjarImAM strAva vadhu pramANamAM thate. akasmAtathI tenA 2. jheDa. eca. esa. nAme cAlIsa varSanI bAIne potAnI patine cahero vikRta banI gayA hatA ane tenA upara gaNatrInA AdhAre ATha mahinA thayA hatA. teNe potAnI jAte eka vividha prakAranI zastrakriyA e karavI paDI hatI. patnI pati pratye A jANItI ispItAlamAM potAnuM nAma paNa noMdhAvyuM hatuM. tapAsa karatAM kAraNe aNagame ane trAsanI lAgaNI anubhavatI hatI. tenI e tene kALajA pAse lehInI gAMTha ane jalaMdara jevuM jaNAyuM. kharuM jAtanI dabAelI lAgaNIe A rIte dardanAM lakSaNa dvArA vyakta thatI. nidAna thaye te nirAza thaI hatI. jo ke teNe garbhanuM halana calana chuTAcheDA dvArA tenI e phariyAdone aMta Avyo. thayAnuM nivedana paNa karyuM hatuM. pisAbanI pharIyAda 3. TI. ela. jheDa. nAme batrIsa varSanI bAIe lagna bAda - esa. esa. Ara. I. nAmanI chavIsa varSanI apariNIta strIne bAra varSe mArI pAse D & C karAvyuM hatuM. tene mAsika baMdha thatAM, tapAsavA mATe mAre eka dhaNA zrImaMta kuTuMbamAM malAkAte javAnuM thayuM. te zaMkAzIla banI. cAra mAsanI Akhare garbhAzaya paNa sadehajanaka " tenI phariyAda e hatI ke bahumUtratAnA vyAdhine pariNAme tema ja rIte vRdhdhi pAmeluM jaNAyuM. temaja stana paNa sArI rIte vikAsa pisAbanI icchA para kAbu dharAvavAnI azaktine lIdhe tene pesAba pAmIne temAMthI dUdha je strAva paNa thatA jaNAtA hatA. meM tene rokavAnuM muzkela banI jatuM. te mATe zArIrika kAraNa kAMI maLatuM na hatuM. AzAjanaka zabdo kahyA ke kadAca te sagarbhA paNa hoya. ane paMdara * tenI taMdrAvasthA daramyAnanA manAvazleSaNamAM nIcenI mAhitI divasa pachI pharI tapAsAvavA mATe AvavA kahyuM. atyaMta AnaMdita maLI AvI, jUnA vicAranA kaDaka svabhAvavALA tenA pitA anya parU banIne teNe sArI rakama dhArmika kriyAomAM vAparI, 5Na karIthI tapAsane sAthe chUTathI bhaLavAnI te strInI IcchAne virodha karatA. A jAtane pariNAme jaNAyuM ke teNI sagarbhA na hatI. tethI teNInI sthiti sAmAjika pratibaMdha tenA mAnasika dabANanuM kAraNa banyuM, jene lIdhe dhAstIjanaka thai gaI. paNa taMdrAvasthAmAM tene dhIme dhIme saMbhALapUrvaka jAtIya pravRtti nirAzAmAM pariNamI, pisAbane lagatAM je lakSaNo sUcanedArA dilasejha ApIne svastha karavAmAM AvI. dhIme dhIme stanane dekhAtAM hatAM te kudaratI jAtIya pravRttinA cetanAvasthAmAM thayelA prati. vikAsa ane temAMthI thato dUdhane strAva tathA jarA upaselA peTane bhAga kAranA pratinidhirUpe hatAM. ane pariNAme vijAtIya pakSanI hAjarImAM ane bIjI garbhanI aspaSTa bhrAMtijanaka hilacAla paNa adrazya thaI. tenA dardanuM pramANa vadhI jatuM. 4. je. esa. ela. nAme 62 varSanI vRdhdha strIne tenA pautra jAtIya saMbaMdhanA kheTA khyAlo dUra karIne tathA tene manamAM mArI pAse lAvyA. tene sakhata ulaTIo ane peDunA nIcenA bhAgamAM , vadhu sthAna na ApavAnI sucanA temaja te bAbatanI yogya deravaNI dardanI phariyAda hatI. tapAsa karatAM peDune bhAga jarA kaThaNa ane tyAM ApIne A lakSaNonuM nivAraNa karavAmAM AvyuM. gAMThanA je jamAvaTa thayele lAMgatA hatA. paNa garbha hovAne kAMI vyartha zatrukyAnI niSphaLatA : pUrA na hatA. daramyAna mane vizleSaNa thatAM bhaya spaSTa thayuM. taMdrAnIcenA be kese e bAbatamAM sAruM dRSTAMta pUruM pADe che ke dardInI vasthAmAM beTo D. & C. karavAmAM AvatAM tenI phariyAda badhI dUra thai. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 prabuddha jIvana tA. 15-1-56 (4) bALavikAsa ja nahIM, evI sAdhAraNu janatAnI mAnyatA che. janatA ane DokaTare strInI A vyAdhionI asara khAlI patipatnIne jIvanamAM e samajavuM joIe ke mAnasika roge jo zarUAtamAM parakhAya te thAya che evuM nathI. bALakanA jIvana para paNa enI asara thAya che. tenA nivAraNa mATe AjanA tabIbe pAse puratA upAya che. saheja je mAtAnuM mana ane svAstha nirmaLa na hoya te bALakane uchera kaI paNa mAnasika mUMjhavaNa jaNAya te dardIe pite DokaTara pAse javuM rIte karI zakaze. bALaka kAM te saMpUrNa upekSA pAme ke pachI strI joIe, athavA te dardInA vartanamAM thatA pheraphAranI jANa thayA bAda pitAnA paDI bhAMgatA saMsArane ekamAtra AzA samA A bALakane turata dardIne DokaTara pAse laI ja joIe. zarUAtamAM je bedarakArI atyaMta lADakoDathI navAje. upekSA ane lADa banne bALakanA vikAsa batAvavAmAM Ave te AgaLa upara jyAre A roga jaDa ghAlI bese mATe hAnikAraka che. che tyAre enuM nivAraNa lagabhaga azakya thaI paDe che. bALakanuM gunhAhita ane baMDakhera mAnasa tenA bALapaNanA mAruM mAnavuM che ke A pramANe modaihika bimArIne bhoga anubhave ane zikSaNane AbhArI che. bhaya ane gussA jevA Avezone banatI strIonI saMkhyA ApaNA dhAryA karatAM ghaNI vadhAre che. dareka samajapUrvaka niyaMtraNa karIne sAre raste rUpAMtara karavuM joIe. DokaTare koI paNa roganA nidAna samaye e bimArInAM kAraNomAM . bhUpata, mAnasiMga ke goDase jevAoe karelA gunAo mATe mAnasika praznoe keTalo ane ke bhAga bhajavyuM haze ene khyAla mAtra teo pote javAbadAra nathI, tenA mAbApa, zikSaka ane jyAM rAkhavA joIe. je dareka DokaTara mAnasacikitsAnA prAthamika siddhAMtane uryA hoya te samAja paNa eTalA ja javAbadAra mAluma paDe che. khyAla dharAvatA hoya te ApaNu dezanA gaNyAgAMThayA mAnasazAstrIone mAbApa samajIne vicArapUrvaka AcaraNa kare te aneka ani- baje sArA evA pramANumAM halake thaI zake. dardInA mananI dareka TTAmAMthI bALakane bacAvI zakAya. bALakanI prAthamika vRttionuM cagya prakriyAonuM pRthakakaraNa karIne mAnasika mUjhavaNanuM mULa zodhyA pachI niyaMtraNa karIne tene sArA saMskAravALuM ane ucca cAritryavALuM enA upAya mATe tAtkAlika pagalAM levAM jarUrI che. banAvI zakAya. (5) reganI pragati ke cikitsA daramyAna DokaTare e khyAla paNa rAkhavuM joIe ke mana jema keTalIka vyAdhio pedA kare che tema keTalAka rogane tenI hAjarI daramyAna dardInA vartanamAM thate sudhAro dardI saMpUrNapaNe lIdhe paNa mana asara pAme che. dAMtaH-kSaya roganI jarAka zI asara - sAra thaI gayo ema kahevA mATe pUratuM nathI. DokaTaranI gerahAjarImAM eka yuvAna strInA phephasAmAM jaNAya che. mana atyaMta AkuLa bane che. sagAM snehIo sAthenA dardInA vartana parathI tenI sthitimAM thatAM "mArA nazIbamAM sahana karavAnuM ja lakhyuM che, A roga thaye te sudhArAne aMdAja kADhI zakAya. DokaTare e paNa khyAla rAkhavo joIe mAre jAna laIne ja choDaze." ApaNe nazIbavAda, annajaLamAM ja ke sagA snehIonuM vartana dardI pratye kevuM che ane dardI pate teone bhAgyane paryApta gaNuM rAcatI ApaNI vivekadRSTi ApaNA puruSArthane kaI dRSTithI jue che. sArA thayA pachI turataja dardIne pAchA enA sadA pAMgaLA banAvI de che. rogInI A manaHsthiti rogane vadhAre mULa vAtAvaraNamAM enAM eja sagAM saMbadhIonI vacce mUkatAM keTalIya bahekAvI mUke che. ' vAra DokaTaranI sarva mahenata vyartha jAya che. ghaNI vAra dardInI sAdhAraNa " saune mAnavAmAM nahi Ave paNa A prakAranI mAnasika avya vicitratAne sagAM snehIo atyaMta gaMbhIra svarUpa ApI bese che. vasthAo, patipatnI vacce asaMtoSa ke kuTuMba kalezane lIdhe vyAdhio sagAM snehIonI A prakAranI bhUlabharelI mAnyatA dardIne AtmarUpe ugra svarUpa dhAraNa kare che, jyAre mAnasika svasthatA hoya tevA vizvAsa dhIre dhIre ghaTADe che. cikitsA daramyAna dardInI samajAvaTa ene vadhu AgaLa vadhelo roga hovAM chatAM jhaDapI phAyado thAya che. uparAMta DokaTaranI e paNa pharaja che ke jenI sAthe AkhI jIMdagI dardInuM zarIra ane mana banne roganAM kAraNabhUta che, ane e dardIe kADhavAnI che te sagA snehIone paNa te yogya mArgadarzana banne pratye pUratuM lakSa ApavAnI dareka DokaTaranI pharaja che. Ape, kAraNa ke koI paNa prakAranI mAnasacikitsAnuM AkharI dhyeya bALakanI mAphaka vizvAsa meLavIne gucavAtA dardIne protsAhana te eka ja che ke dardI Akhare saMtoSajanaka rIte samAjamAM ane ApIne samajavAne prayatna karavA ane AMtarika avarene nivAravAna' kahebamAM yathAsthAne goThavAI jAya, kArya saraLa karavuM eja sArAmAM sAro upAya che. ajJAta mana paranAM pitAnI jAtIya ane mAnasika mUMjhavaNone yogya nikAla lAvI AvaraNa dUra karIne tenAM uMDANamAM saMgrahAyelA bhaMgArane khaseDa zakavAne asamartha evI keTalIka strIo mane daihika bimArIne bhoga eja mukhya kartavya che. thaI paDe che. A prazna phakta vyakitagata banI nathI rahete paNa samagra (6) upasaMhAra kuTuMbane balake AkhA samAjane sparze teTalo vyApaka banI rahe che. strIonA khAsa roganAM lakSaNa tarIke gaNAi cUkelAM lakSaNonI aMdara aMdara dhuMdhavAtI azAMtie keTalAMya gharamAM kalahanA kALAM pachavADe' paNa keTalIka vAra phakata mAnasika kAraNo rahelAM hoya che. te aMdhArAM phelAvI mUkyAM che. parasparanI asahiSNutAoe kuTuMbabharamAM vastunuM pratipAdana karavA A lekhamAM prayatna karyo che. A mAnasika vikhavAdanAM viSa janmAvyA che. strInI mAnasika vikRtio Akhare kAraNe zarU AtamAM ja pArakhI zakAya te cikitsAne prazna paNa saraLa chUTAcheDAnI kamanazIbI emane mAthe lAde che. A badhA prazna ane thaI paDe. tAva ke khAMsI jevA mANasane trAsadAyaka thaI paDe evAM mUMjhavaNA AkhA samAjane sparze che. paNa enA mULamAM uMDA utarI A lakSaNo nathI, ane A mAnasavikRtine thaDe paNa khyAla kaMIka te vyaktigata mAnasika viTaMbaNAo ja maLI Ave che. aMze dardIne rojabarojanA vartanamAM thatA pheraphArathI najIkanAM saMbaMdhI- uparAMta mAruM mAnavuM che ke lagabhaga dareka strI jIvanamAM ekAda ene ja AvI zake. vakhata paNa AvI mAnasika ane jAtIya samasyAone saraLatAthI ukela paNa sahejasAja evI mAnasika mUMjhavaNane mATe DokaTara pAse na lAvI zakavAthI nAsIpAsa banatAM Akhare mane daihika asvasthatAne bhega deDayA javAnuM ApaNA dezamAM hajI svAbhAvika nathI. bhaNelAM ane thaI paDatI hoya che, ane AvI gaMbhIra ane jAtIya ane mane daihika saMskArI kuTuMbamAM paNa -are khuda DokaTamAM paNa mAnasazAstrI pAse avarodhevALI strIo bhAgye ja taMdurasta mAnasa ane zubha saMskAravALuM javAnI ALasa ane zarama bhArebhAra bharI hoya che. mAnasika roga bALaka pedA karI zake che, temaja samAjane upayogI nIvaDI zake che. eTale kaMIke zaramajanaka bimArI che, ane tene te kaMi upAya heya samApta ema. DI. ADatiyA muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3. mudraSNasthAna : kacchI vIzA ozavAla prinTIMga presa, majIda baMdara roDa, muMbaI 8, Te. naM. 34628 na karavA A nimAM cikitsAnA praba 1 nI mAMga Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rajIsTarDa naM. B 4266 vArSika lavAjama rUA. 4 pU. jaina varSa 14-pra, jIvana varSa 3 aka 19 prabuddha muMbai, phebruArI 1, 1956, budhavAra AphrikA mATe zIliga 8. bhuvana zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chuTaka nakala : traNa AnA ------yes - asters taMtrI: paramAnada kuMvarajI kApaDiyA 11 lagna ---AnuM A eka bhavya bhUtakALanI bhramaNAmAMthI mukta banA: Adhunika jIvanamUlyA apanAvA! eka vicAraNA tA. 24-12-15 nA rAja zAntiniketana khAte vizvabhAratInA padavIdAna samAraMbha prasaMge pravacana karatAM zrI. ke. ema. pANIkare jaNAvyuM hatuM ke " rASTrIyatAnA khoTA khyAlo, dharmane lagatA bhrAmaka vicAro, ane bhUtakALanAM vikRta svapnAM--A saOmAM, jo dezanI Arthika ane sAmAjika pragati sAdhavI hoya te, krAntikArI pheraphAro thavA joize. sAdA jIvananA sidhdhAnta jemAMthI unnata cintanane preraNA maLatI hovAnuM mAnavAmAM Ave che e kharI rIte dAridrayanI ja pUjA che. e ja vicArane vikasAvatAM temaNe jaNAvyuM ke "aicchika garIbAi jarUra ghaNI mahatvanI vastu che ane jarUriyAtane bane teTalI sa"kAcIne jIvavAnA tyAgapUrNa jIvanane Adaza jemAMthI aicchika garIbAi sahajapaNe krulita thAya che. e eka evA Adarza che ke jetu' duniyA ha MmezAM bahumAna karatI rahI che. paNa e uparathI garIbIne rASTrIya Adarza tarIke svIkAravI e kevaLa samajaNa vinAnI vAta che. (A pravacanamAM zrI ke. ema. pANIkare amuka vivAdAspada vidhAnA karyAM che jenI tA. 21-1-56 nA "harijanabaMdhu'mAM zrI maganabhAi desAie pUrvanAM vi. pazcimanAM pUrva" e zirSaka nIce vizada AlecanA karI che. e AlocanA prabudhdha jIvananA AgAmI aMkamAM pragaTa karavAmAM Avaze.tathI ) . ane hiMdanI AdhyAtmikatA nAbuda thaze. huM puchu chu ke bAkInI duniyA karatAM hiMda vadhAre AdhyAtmika che ema mAnavAne kAi kAraNa che kharU? AvA khyAla pAchaLa zuM e kalpanA rahelI che ke samAjane vadhAre vyavasthita banAvavAne badale tAtvika vicAraNA upara ja hiMdanu dhyAna ane cintana vadhAre kendrita rahetu hatu athavA teA e pAchaLa evI kAI bhAvanA che ke duniyAmAM kAi paNa dezanI mahattA tenA Adhibhautika parAkramo ane sidhdhi uparathI nahiM paNa tenI AdhyAtmika sAdhanA uparathI ja mapAya che ? A ane kalpanA sabaMdhamAM vicAra karatAM mane lAge che ke duniyA karatAM hiMda vadhAre " AdhyAtmika che e dAvAmAM AtmavacanA sivAya bIjuM kazuM ja nathI. vastutaH bhautikavAda hiMdamAM jeTalA vyApaka che. teTale duniyAmAM atyaMtra kAI jagyAe najare paDatA nathI. bIjAneA lAbha uThAvavAnI vRttinI jamAvaTa hiMdamAM jeTalI thayelI che teTalI anya kAi sthaLe jovAmAM AvatI nathI. "je nava hiMdanuM ApaNe nirmANa karI rahyA chIe temAM bhavya bhUtakALanA sidhdhAnta, ane kahevAtuM sAduM jIvana jIvavA mATe gAmaDA tarak pAchA pharavAnI gAMDI vAtA A banne mane adyatana paristhiti sAthe asaMgata ane dezakALavirodhI lAge che. kAraNa ke je vArasA ApaNane maLyo che te aMzataH jarUr hiMdI che. paNa sAthe sAthe pazcima taraphathI maLelA vAraso dhaNAM kSetro paratve ochA mahatvanI nathI. Adhunika hiMda manunA kAyadA nIce nirbhara rahIne jIvana jIvatuM nathI. tenI mAnasika bhUmikA ane dhaDatara upara jo ke hiMdI para MparAnI khUba asara che, ema chatAM paNa chellAM sAva thI Aja sudhInu tenuM ghaDatara mAnasika pravRttine sparzatA dareka kSetrane pahoMcI vaLelAM pAzcAtya zikSaNa dvArA thayelu che. tenA sAmAjika Adarzo kevaLa pUrva kALanA hiMdu samAjanA have nathI rahyA, paNa pazcimanA dhAraNa upara ghaDAyA che ane pazcimanA sAmAjika vicArakAnA zikSaNamAMthI khUba preraNA pAmyA che. hindanI saMskRti ha MmezAM samavyAtmaka rahI che. tenI bhaugolika paristhitie kadAca anyanI vicAraNAone grahaNa karavAnI ane potAnu svatva gumAvyA sivAya tene pacAvavAnI eka viziSTa tAkAta keLavavAmAM meTI mada karI che. Arya ane drAviDaubhaya saMskRtinA samanvaya eja hiMdI sabhyatAnA pAyA che, eja rIte pUrva ane pazcima vacce ApaNe sumeLa-samanvaya sAdhavAnA che. chellA gheADA dazakA daramiyAna vaijJAnika jJAnamAM sadhAyalI asAdhAraNa pragatie ApaNA jIvananA dareka aMgamAM bhAre parivatA pedA karyo che. AvA parivartanakALamAM jyAre hiMda AgaLane AgaLa virATa pagalAM mAMDI rahyu che tyAre budhdhine bAjue rAkhIne cAlavAnI Teva, dharmajhanUna, kAlpanika bhUtakALanA vikRta khyAlo upara AdhAra rAkhatA junA vicArAne adhapaNe vaLagI rahevAnA Agraha-A evA vikarALa duzmanA che ke jene ApaNAmAMnA dareke potapotAnA kSetramAM pUrepUrA sAmanA karavAnA rahe che. A mATe mArA tamane Adeza che--Agraha bharyAM upadeza che--ke bhavya bhUtakALanAM gANAM gAvA baMdha kare. dezamAM navajIvana nirmANa karavA mATe josapUrvaka laDatA raheA. Adhunika jIvana mUlyone 'apanAvA ane pragatinAM navAM sAcAM sImAcihanA sara karatAM rahe !" " * mULa agrejI : ke, 'ema. pANIkara "e ja rIte gAmaDAM tarapha pAchA pharo ane hastAdyogapradhAna a racanAne svIkAre evI Aje keTalAeka sthaLe hAkala karavAmAM Ave che. A sAme mArI sakhta nApasaMdagI huM jAhera karU chu. hiMdI jIvanamAM gAmaDAMnAM mahatvanA koi inakAra karI nahi zake. evI ja rIte hastAdyoga ane' hAthakArIgarIne ApaNI arthe racanAmAM je mahatvanu sthAna maLavuM joie te viSe paNa e mata hAvA saMbhava nathI. e haratAghoga ane hAthakArIgarImAM saikAndvanI saundarya poSaka sabhyatAnI paraparA ane vyakitagata kaLAkuzaLatA tathA cAtu mUrtimanta thAya che e paNa mane kabula . paNa grAma a racanAnA pakSakAre je mAMge che te A nathI. teo zaherI sabhyatA ane saMskRtinA mUlyone ja asvIkAra kare che ane dAvApUrvaka jaNAve che ke vadhAre ne vadhAre sAdu jIvana--saMyama yAgathI bhareluM ane uttarAttara ghaTADavAmAM AvatI 6 ochAmAM ochI jarUriyAtavALu jIvana svIkAravAthI ja hiMda svatvane - peAtAnA sAcA svarUpane-prApta karI` zakaze. keTalAeka leAkA ema paNa sUcave che ke bhUtakALanAM tapAvana jyAM kAma gurU dhyAnagrasta jIvana jIvatA hAya, sAduM jIvana ane unnata cintana e dhAraNa upara enI jIvanacaryAM racAyalI hoya--AvA gurUnI dekharekha nIce cAlatAM tapovanAnA pAyA upara hiMdanu navanirmANa karavu' jokhuMe. hiMdamAM A prakAranu jIvana kAi kALe paNa astitvamAM hatuM ke nahiM tenI mane khabara nathI. badhA aitihAsika purAvA te AvI koi vastusthiti di paNa hAvAnI virUdhdha jAya che. kAraNa ke ApaNe jANIe .chIe ke prANavAna zaherI jIvana hiMdamAM kaI kALathI astitva dharAvatu ane hiMdI saskRti ane sabhyatAne dhAtuM AvyuM che. ane tapavano jyAM hatAM te paNa virala, chuTA chavAyAM ane ekamekathI dUra hatAM. Aje paNa e tAvanA hayAtI dharAve che. ane A vizvabhAratI e tapovananI ja Adhunika AvRtti che. paNa ekamekathI alaga rahetA, tapajapa karatAM ane parabrahmanA dhyAnamAM avazya lIna rahetAM tapAvanA ja sthaLe sthaLe ubhA karavA joie, hiMdanI rAjakIya ImArata A Adarza upara racavI joie-AvA khyAla keTalAka leA dharAvatA sabhaLAya che. hiMdanA bhAvI nirmANa viSe A karatAM vadhAre mehudI vicitra kalpanA khIjI koi hoi na zake. "keTalAka loko ema mAne che ke hiMdu jo potAnA utpAdanamAM vRddhi karavA pAchaLa paDaze tA hiMdamAM. bhautikavAdanI bhAra jamAvaTa thaze, Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 : prabuddha jIvana tA. 1-2-56 zikSaNa mATe thI dareka sthaLa ati vaDe " mArI jIvana kathA (zAntinaketana sAthe temanuM nAma saMkaLAyeluM che ane jemaNe e saMsthAnI eka adhyApaka tarIke 1941 sudhI sevA karI che ane Aje paNa lokasevAnAM aneka kAryomAM guMthAyelA rahe che, Aje jemanI 60 varSanI umara thaI che evA eka sAdhu puSa* zrI gurUdayALa malIkacha muMbaI jaina yuvaka saMdhanA nimaMtraNane mAna ApIne tA. 14-1-56 zanIvAranA roja saMdhanA kAryAlayamAM padhAryA hatA ane pitAnA jIvananA keTalAka agatyanA banAvo upasthita bhAI bahene samakSa raju karyA hatA. e prasaMge prAdhyApikA zrI tArAbahena zAhe lIdhelI neMdhane prabudhdha chavana mATe saMkalita karI ApI che je pragaTa karatAM AnaMda thAya che. taMtrI) pitAnAM ja jIvana viSe belavuM e kharekhara adharUM che. paraMtu samAya nahi, jANe prItamane maLavA jatA na houM evo ullAsa rAmazrI paramAnaMdabhAIe jyAre e viSaya sUcavye ja che te huM bolIza. rAmamAM vyApI rahyo hato. zAntiniketana pahoMce ane khabara paDI ke jIvanamAM mane khUba rasa che ane paramAtmAmAM khUba zradhdhA che. e gurUdeva mAMdagIne kAraNe kalakattA gayA che. gurUdeva nahi maLavAthI huM mArI pAse je belAvaze te huM belIza. nirAza thaye. sI. epha. enyujha mane AvakAryo. meM emanI pAse - have te huM jIvananI saMdhyAe poM chuM. jIvanamAM jAta- mArI IcchA vyakata karI ke je banI zakatuM hoya te huM gurUdevane jAtanA anubhavo thayA che. e anubhavamAMthI sAra tAravyA che. ene maLavA kalakattA jAuM. paraMtu zrI enDrujhe kahyuM ke "ema karavuM yogya kevI rIte pacAvo enI sAdhanA Aja sudhI paNa meM cAlu ja nathI. gurUdevane mAMdagImAM svabhAva bahu cIDI banI jAya che ane rAkhI che. tamArA jevA ajANyAne tyAM juve te te bahuja cIDAze. mATe tyAM mAro janma DerA IsmAIlakhAnamAM 1886 mAM thaye. mArA pitAjInuM javuM yogya nathI." chevaTe meM nirAzA sAthe pAchA pharavAnI taiyArI karI. nAma nArAyaNadAsa malika ane mAtAjInuM nAma tejasvinIbahena. paraMtu sadbhAgye te ja divase samAcAra maLyA ke rAtre gurUdeva Ave pitAjInI nokarI koi eka gAmamAM sthira nahotI. emane pitAnI che. nirAzA AzAmAM palaTAI gaI. mana pulakita thayuM. zrI ene nokarIne aMge vAraMvAra sthaLAMtara karavuM paDatuM. meM prAthamika zikSaNa gurUdevane vAta karI. amArI mulAkAtane samaya goThavyuM. barAbara bAra DerA IsmAIlekhAnamAM purU karyuM ane mAdhyamika zikSaNa jAheramAM lIdhuM. vAge maLavAnuM ane te paNa pAMca ja miniTa mATe. huM te utsukatAmAM meTrika pAsa thayA pachI muMbaInI senTa jheviyarsa kolejamAM ucca paNa bAre dAdara pAse hAjara thaine beThe. barAbara bAra vAge ejha zikSaNa mATe joDAyo. Ama zikSaNakALamAM ja eka sthaLethI bIje mane aMdara laI gayA. gurUdeva padmAsana vALI beThA hatA. bArI bahAra sthaLe javAne lIdhe dareka sthaLa sAthe AtmIyatA baMdhAI ane prAMtIya jotA hatA. jaIne tarata ja meM namaskAra karyA. temaNe mArA sAme saMkucitatAthI mukata banyo. e mukita vaDe jIvananI badhI bArIo joyuM paNa nahi ane mane kahyuM paNa nahiM ke beso. AvA mahAnakhelIne meM jIvanane mANavAnI zakita keLavI che. kavimAM AvuM abhimAna joine mane khUba duHkha thayuM, keDe krodha kerejanA pahelA varSamAM bhaNatA hatA e daramyAna ja eka paNa thayuM. ane AMkhamAMthI AMsu UbharAvA lAgyA. mana adhIruM thaI ajaba vAta banI. zrI TAgerane temanI gItAMjali mATe nobala prAIjha gayuM. Amane Ama A sthitimAM cAra miniTa te cAlI gaI. zrI maLyuM te hakIkata chApAmAM vAMcI. meM manamAM pratijJA karI ke A enDrujha sAme meM joyuM. teo mArI sthiti parakhI gayA ane temaNe jIvana daramyAna A vyakita sAthe saMbaMdha jarUra bAMdhe che. meM temane mane IzAratathI himmata ApI. kAraNa teo gurUdevanA svabhAvane ane kAgaLa lakhyuM. temane javAba Avyo ke pahelAM tamAruM zikSaNa pUruM vicitratAone ThIka rIte jANatA hatA. kolejanA divasamAM vAMcelu kare, pachI ahIM Avo. temanA javAba parathI lAgyuM ke kavi mAtra vAkaya "Man's dissapointment is God's appointment kalpanAnA ja mANasa nathI, vyavahAra paNa che. mATe ja lakhe che ke e vakhate nahotuM samajAyuM ke atyAre samajAyuM. kAraNa ? eka miniTa pahelAM zikSaNa pUruM kare. temanI salAha meM mAnya rAkhI. bAkI hatI e ja vakhate gurUdeve mArA sAmuM joyuM, UbhA thaI mArI mArI kelejanA prinsIpAla para zrI nArAyaNa caMdAvarakare neTisa pAse AvyA. mArA mAthe hAtha mUko ane belI uThayA, "I have mekalI hatI ke je vidyArthIone aMgrejI sAhityamAM rasa hoya te known you since ages, AzramamAM tArA mATe jagyA khAlI prArthanAsamAjamAM yojavAmAM AvelAM vyAkhyAnamAM Ave. mArA prinsIpAle paDI che. te mATe kayAre Ave che ?" A sAMbhaLI mAre te AnaMda samAye mAruM nAma sUcavyuM. sara caMdAvarakara tyAM brAuniMganI kavitAo para nahi. meM parama dhanyatA anubhavI. meM gurUdevane javAba Apyo ke carcA karatA. ekavAra teo pitAnI sAthe sI. epha. enDrujhane laIne AvavA te khUba utsuka chuM. paNa jyAM nokarI karuM chuM tyAM mAre eka AvyA. temanI sAthe amArA badhAMnI oLakhANa karAvI.. vakhatanA mahinAnA nATisa ApavI paDaze. e pachI jarUra AvIza." A rAta abhAve zrI ejha kazuM belI zakyA nahi. paraMtu chUTA paDatAM ja huM mArA jIvanane eka manoratha pUrA thavAnI AzA sAthe huM pAcho pharyo. ejha pAse gayo ane mArAthI belAI javAyuM ke, "Sir, India is ane anukULa samaye AzramamAM rahevA gaye. paNa e pachI thoDA grateful to you for what you have done for India." vakhatamAM ja jaliyanavAlA bAga hatyAkAMDa banyo. e vakhate paMjAbamAM paraMtu emaNe mane khUba namratApUrvaka javAba Apyo ke "I am zrI enDrujhanA mitra mi. eDavarDa mekalegana hatA. temanA para zrI e - grateful to India for what she has taught me." kAgaLa lakhyo ke gurUdayALa paMjAba Ave che. khAsa karIne tyAMnI e vakhate te ame chaTA paDyA. paraMtu pAchaLathI zAMtiniketanamAM paristhitine abhyAsa karavA Ave che. huM paMjAba pahoMcyA. paraMtu tyAM amAre meLApa thayo. pAra vinAnI muzkelIo naDI. polisanA atyAcArathI DarIne leke mane pitAne tyAM UtaravA na de. TAMgAvALA TAMgAmAM besavA na de. hoTelamAM patAzA parIna para utaryA. huM hosTelamAM rahI abhyAsa karatA jaIe te cA na maLe. A muzkelIo vacce paNa meM ahevAla taiyAra hata, abhyAsa pUro thayA pachI pitAjI ane moTAbhAI bannenI IcchA karyo ane gAMdhIjIne mekalyo, hatI ke huM nokarI karavA mADuM. bIjI bAju mane zAMtiniketana javAnI e vakhate paMjAbamAM eka duHkhada ghaTanA banI gaI. tyAMnA eka khUba ja IcchA hatI. paraMtu sAdhana vinA kevI rIte javAya? A gAmamAM lazkaramAMthI nivRtta thayelA zIkha saradAra divAna maMgalasiMha badhI mathAmaNa daramyAna 1818 mAM huM khUba mAM paDe. DokaTaree rahetA hatA. temanI pAse polIse kogresanI virUdhdha sAkSI ApavAnI paNuM mArA jIvavAnI AzA choDI. pitAjIe mArI aMtima IcchA mAMgaNI karI. saradAre cokhkhI nA pADI. tethI piolIsa temane pakaDIne mane pUchI. meM kahyuM ke "eka ja IcchA che ke je sAjo thAuM te temanAM vastro utArIne jhADa sAthe bAMdhyA ane khUba asahya mAra mAryo. zAMtiniketana javuM che. ane te mATe se. rUpiyA joIe." pitAjIe amane A hakIkatanI khabara paDatAM ja ame emane tyAM maLavA mArI vAta kabula rAkhI. mArI tabiyata dhIme dhIme sudharatI gaI. saMpUrNa gayA. mArI sAthe sI. epha. enDrujha hatA. jatAMveta ja meM rIte sAjo thaye pachI zAMtiniketana gaye. jatI vakhate mAre te utsAha ' emane namaskAra karIne kahyuM ke mArI sAthe eka aMgreja bhAI paNa che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-ra-pa6 prabuddha jIvana aMgrejanuM nAma sAMbhaLI teo khUba gusse thayA ane thoDI gALo potAne riporTa ApyuM tyAre mAra paDayAnI vAta sAcI mAnyA vinA paNa dIdhI. meM emane zAMtithI samajAvyA ane kahyuM ke A bhAI Take na thayo. paNa AvA bAladIkSAnA aMkamAM te tenA himAyatIte hindI prajAnA hitecchu che. tyAre temaNe maLavAnI hA pADI. jyAre enuM vakatavya spaSTa ja che ane tene have koI InkAra karI zake * temaNe potAnA zarIra paranA dhA batAvavA mATe vo dUra karyo tyAre tema nathI. eTale evA akAmAMthI "jaina-bhAratI'ne aMka vAMcatA e joIne amArA duHkhane pAra na rahyo. kAraNa emanA zarIra para mane je keTalIka hakIkate viSe kahevAnuM mana thayuM che te ahiM A paDelA ghAM eka eka IMca UMDA hatA. enDrujha paNa A joIne khUba lekhamAM kahevAnuM vicAryuM che. du:khI thayA ane sASTAMga daMDavat praNAma karIne belyA ke mArA aMgreja saMpAdake jaina bhAratInA sAdhu lekhakene je sarTiphikeTa ApyuM bhAIbahena vatI huM ApanI mAphI mAguM chuM. saradArajIe kahyuM ke che te pote ja belaze ke ApaNAmAM mithyAbhimAna keTalI hade pahoMcyuM mane je IMglaDa javAnI taka maLe te tyAMnA rAjA pAse jaIne mAruM che ane e mithyAbhimAna ja ApaNuM samAjanA patananuM kAraNa che- zarIra batAvuM ke joI le tamArA amaladAranA kAryo. ame emane "gvada [4 sAdhu phatane 3 kroTi vidvAna gha chea hai ki unake zAMta karyo ane pAchA pharyA. namra dInabaMdhu enDrujha pAsethI mane zivanI varica honevara phanI vidvatAro rela zAzvarya dotA hai............ dIkSA maLI che. gurUdeva pAsethI mane sundaramanI dIkSA maLI vidvatAmeM gora | sAre vizvakaeN mI sana thI pANI vanevA che. e pachI karAMcImAM jamazeda nasaravAnajIne satsaMga thayuM. e pachI vidvAna vana TrI mite 1 paise le madApuruSoi tiyo vidhivata dhAraNa mane lageTIvALA mehanane. e paNa mAre gurU. tenI pAsethI mane ra ono sAmane prArthe jAnaizAM sAvacana hai " satyanI dIkSA maLI che. zAMtiniketanamAM dhaNuM rahyo. tyAMnA raheNAka A avataraNa viSe mAre vizeSa kazuM ja kahevAnuM nathI. mAtra daramyAna gAMdhIjI pAse javA AvavAnuM te cAlu ja rahyuM; paraMtu rAja- saMpAdakanA ajJAnanI ja dayA khAvI che. A avataraNumAM vastu nItinA kSetramAM huM kadI paDaye nathI. rAjanIti sivAya gAMdhIjIe je keTalAkane nahiM samajAya te e che ke vidhivata pArA dara' e vaLI batAvyAM te badhAM kAma karyo che. mAMdAnI sevA, harijana sevA, zikSaNa zuM ? emAM ja te AjanA jaina sAdhuonA prapaMcane ane jaina vagere. 1836 thI 1841 sudhI pitAjI mAMdA rahyA eTale temanI sevA AcAranI pokaLatAne bhaDAra bharyo che. bIjA saMpradAyanI zithilatAne karavA mATe temanI pAse ja rahyo. virodha karIne terApaMthI saMpradAyane udaya thayo ane temaNe bAhya gurUdevanI sAthe 21 varSa rahyo, paNa temanI sAthe bhAgye ja huM AcArane kaThoratama banAvavAno prayatna karyo. eTale ke teo koI paNa eka sAthe 21 miniTa paNa belyo hoIza. gAMdhIjInI sAthe paricaya vastu svayaM lakhIne bIjAne ApI na zake ane tene TapAlamAM nAkhathayAne 27 varSa thayAM, paNa temanI sAthe bhAgye ja huM eka sAthe 27 miniTa vAnu na kahI zake. kAraNa e badhI kriyA pApanI che. eTale A belyo hoIza. gAMdhIjIne te huM atyaMta vizvAsu banI gayo hato. temanI dhAraNA" ne mArga kADha paDayo. koI lekhaka munirAjanuM kahyuM lakhone oraDImAM beTho beTho kAma karato houM ane e vakhate javAharalAla ke jaina bhAratI sudhI pahoMcADavAnuM pApa kare che temAM temane vAMdho nahiM bIjA koI anya dezanetAo Ave ane khuba agatyanI ane khAnagI paNa pote e pApa na karI zake. A vastu AvI kyAMthI e prazna bAbate carco. e vakhate huM bahAra javA IcchuM te paNa gAMdhIjI thaze. paNa tene uttara sIdhe che. sAdhu pite bIjAe taiyAra karela mane bahAra javA nahotA detA ane mane kahetA ke mane tArA para khuba AhAra laI zake che paNa rAMdhI zakatA nathI ane emAM emane pApa vizvAsa che ke koIne paNa tuM A vAta nahi kare. mane nAnapaNamAM ja lAgatuM nathI. te ja pramANe temane mATe bIjI vyakita pApamAM paDIne eka egIe zIkhavyuM hatuM ke je vAta sAthe tAre saMbaMdha na hoya temanuM kAma karI Ape temAM temane vAMdho nahi. kadAca bIjI vyaktinA e tAre sAMbhaLavI nahi. e vakhate kAna baMdha karI devA. ane e e kAryane pApamAM gaNavAmAM je na Ave te pachI sAdhu svayaM jo rIte ja banatuM, gAMdhIjInA oraDAmAM besatuM paraMtu kAna kaI vastu e kare-eTale ke lekha lakhIne TapAlamAM nAMkhe te temane paNa pApa . sAMbhaLatAM ja nahi. kema lAge ? paNa ema karavA jatAM te amAre AcAra bIjA saMpraapUrNa gurUdayALa malIka dAye karatA caDiyAta che e vastu kevI rIte kahI zakAya ? eTale * bAladIkSA AvA prapa karavA paDe che. . - bAladIkSAnA jaina bhAratInA aMkamAM ghaNe ThekANe evuM pratipAdana bAladIkSAnA prazna karI jaina samAjane jAgRta karyo che. ane karavAmAM AvyuM che ke jaina AcAra bIjA vadhA karatA kAra che ane F* jaina samAja ane tenA sAdhu samAjanI vizeSatAo pratye pharI ekavAra AjanA jaina sAdhuone AcAra paNa bIjA jainetara karatAM ghaNe janatAnuM dhyAna gayuM che. pariNAma svarUpe aneka pravRttio jainasamA- caDiyAta che. jaina AcAranI A kaThoratAnA guNagAna ghaNe ThekANe jamAM cAlu thaI che. bAladIkSAnA pratibaMdhaka bIlanA virodhamAM ane ' sAMbhaLavA maLe che eTale e vize vicAravuM prApta che. koI paNa pakSamAM sabhAo thAya che ane phormo bharAvAya che. temAM kalakattAnI AcAra je kaThoratAne kAraNe ja ucca hoya te te haThayogIone sabhAmAM zrI bhaMvaramalajI ane temanA sAthIone mAra paDaye e AcAra ja sarvocca sthAne mukAvo joIe. bhagavAna mahAvIre AcArane dhaTanAe ghaNA vicArone vicAratA karI mUkayAM che. keTalAka vicArake kaThora karyo che emAM zaMkA nathI, paNa. e kaThora AcAranuM pAlana te eTalI hade vicAre che ke je jaina samAja bAladIkSA pratibaMdhaka 2500 varSanA ItihAsamAM kevuM thayuM che e vicAravuM joIe. bhUtabIla jevA mAmUlI kAryane virodha lAThInA baLa sivAya na karI kALanI vAtane ApaNe bAjue rAkhIe. e ApaNI sAme nathI, zake e jaina samAjanA sabhya kahevarAvavAmAM have kazI ja vizeSatA paNa cAlu zatAbdImAM e caDiyAtA kahevAtA kaThora AcAranuM pAlana nathI rahI gaI. kharI rIte 2500 varSanA bha. mahAvIranA upadeza kevI rIte thAya che e ApaNI sAme ja che. terApaMthIo potAnA upara kalakattAnI e sabhAe pANI pheravyA jevuM ja karyuM che. ane sAdhuonA AcArane sarvazreSTha samaje che. temane ja vicAra karIe. bha. mahAvIrane upadeza ApaNA hADehADa nathI utaryo, ApaNe mAtra temanA AcArya agara sAdhumahAtmA jyAM jyAM vicare che tyAM temanA temanA nAmane lajavavA mATe ja jaina nAma dharAvIe chIe--e gRhasthabhakta jo pUre prabaMdha na kare te temanA AcAranI kaThoratAnuM prakAranI UMDI lAgaNI ghaNAe anubhavI che. pramANa maLI rahe. paNa sevAbhakitane bahAne temanA bhakta raseDA keTalAka chApAoe-bAladIkSA khAsa aki-paNa prakAzita karyo khelIne pratyeka sthAne vihAramAM hAjara ja hoya te vihAranI kaThoratAne che. temAMnA keTalAeka ukata sabhAmAM banela banAvane prapaMca tarIke anubhava zuM thAya ? A ja vastu jainanA badhA saMpradAyanA sAdhuonA varNavanArA paNa hatA. chatAM jyAre DokaTaroe zrI bhaMvaramalajIne tapAsI vihArane viSe samAna ja che. muMbaImAM nivAsanI takalIpha eka gRhasthane Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 = = atimuM karavuM e bALaka janma le ja te prabuddha jIvana - tA. 1-2-56 je che te kayA jaina sAdhune che ? khAvA mATe raLavAnI takalIpha eka saMdhAdhipatine meDhe jarAya zobhatuM nathI. temaNe kahyuM che ke-caThTha putra jaina gRhasthane rAta divasa je uThAvavI paDe che tenA mukAbale bhikSA- manaulI raoNvA haisamAna nAmI mAga zo vIjha hai cAra sarva samAna jIvIne kazI ja nathI e spaSTa che. digaMbarone vastranI ciMtA nathI pavano hRcchAnusAra rAjA mAjAte haiMyaduta niza dukha mAtra mAM e sAcuM, paNa bIjA jaina sAdhuone kayAM vastranI kamI che? manuSyane samAgameM rahyuM he hai dRmArA zo saMvAda nahIM eka jaina AcAryane kharI muzkelI traNa ja che-paheravAnAM vastra, khAvAnuM anna ane rahevAne meDhethI AvA vacana nIkaLI zake che e batAve che ke temanAmAM samAmakAna-e traNe bAbatamAM jaina sAdhuo jeTalA nirAkula che teTalI janA mukhiyA banavAnI keTalI lAyakAta che ? eTaluM ja nahiM paNa nirAkalatA bhAgye ja koIne haze. ane chatAM majA e che ke ApaNe terApaMthI dAna-dayA-anukaMpA virodhanA vicAromAM samAjavirodhI tattva temanA AcAranI kaThoratAnAM vakhANa karatA dharAtA nathI. ane temanA keTalA pramANamAM che ane te hADehADa keTaluM vyApI zake che ane AcArane kaThora mAnIne temane pUjIe chIe. AthI vadhAre ajJAna evA vicAronI puSTimAM jenuM jIvana vyatIta thayuM hoya te vyakita bIjuM kayuM hoI zake ? keTalI kaThora ane nirdaya banI zake che tenuM udAharaNa svayaM AcArya A vIzamI zatAbdImAM rAmakRSNa paramahaMsa jevA aneka jainetara tulasI pUruM pADe che. meM temanA darzana dIlhImAM karyA hatA. e saumya sAdhue thayA che, jemanuM nAma vizvamAM vikhyAta thayuM che. hajI thoDA ane zAMta AkRti mArA manamAM hajI kAyama che. ane mAre Adara divasa pahelAM ja sAdhu zAMtinAtha amadAvAdamAM mRtyu pAmyA. ane Aja sudhI pAmatI AvI che. paNa temanuM A rU5 to Aje ja ramaNa maharSi ke sAdhu vAsavANI-A badhAnA cAritranI suvAsa vizva sAme AvyuM ane e AdaraNIya vyakitane mArA manamAMthI khaseDavA bharamAM phelANI che. chellI zatAbdImAM evA kayA jaina sAdhuo pAkyo mathI rahyuM che. jemanI suvAsa vizvabharamAM te zuM paNa AkhA hindustAnamAMya phelANI atimukataka jevA bAla prajita sAdhunA udAharaNane AgaLa karIne hoya? te pachI ApaNuM sAdhuonA cAritranI kaThoratA viSe mithyAbhimAna bAladIkSAnuM samarthana karavuM e te vaLI vicitra vAta che. e kathA sevavAne zo artha che? eTaluM batAvavA mATe pUratI che ke bALaka jaina AcAra -bAhya AcAramAM e ja jaina bhAratInA aMkamAM aneka lekhake e lakhyuM che ke kazuM ja samajI zake evI sthitimAM nathI. eTale ja te te e ja bAladIkSA e bhagavAna mahAvIranI AjJA che. sUtranA pAThe paNa Apane bhavamAM mukitane egya chatAM pAtranI nAva banAvI nadInA vaheNamAM vAmAM AvyA che. paNa e badhAne khabara nathI ke je sUtrane AdhAra ramatA hatA. A kathA eka bALaka mahAvrato ane tenA rahasyane samajI ApavAmAM AvyuM che tenI racanA bhagavAna mahAvIre te nathI ja karI na zake paNa dekhAdekhI bheLapaNamAM dIkSA jarUra laI zake che e ja paNa temanA gaNadhare paNa nathI karI. e vyavahArasUtra aMgabAhya cheda satya tAravI Ape che. ane evI kathAne AdhAre bAladIkSAnuM samarthana grantha che. enI racanA bhadrabAhue karI che. svayaM chedasUtro ane tenI karavuM e te taraNAne AdhAre nadI taravA jevuM che. siyakti caNi-bhAnDIkA e badhAne samagrabhAve abhyAsa eka ja bALakanI samajadArI viSe e aMkamAM ghaNuM kahevAmAM AvyuM che, satya tAravI Ape che ke dravya-kSetra-kALa-bhAva pramANe AcAranA niyamomAM paNa tenI parIkSA karavI bahu ja sarala che. koI paNa bALaka jenI parivartana thayuM che ane karavuM paNu joIe. Azcarya che ke e ja ' umara ATha varSanI hoya tenI sAthe bahAcarya viSenI tenI samaja zI satrane AdhAra laIne kahevAmAM Ave che ke bAladIkSAnuM vidhAna che che enI carcA karavI joIe. strI-purUSane saMbaMdha ane tenA eTale emAM parivartana karavuM anAvazyaka che. duSpariNAme je batAvavAmAM Ave che tenI carcA karavI joIe. AgamamAM-mULa aMgamAM vidhAna te che ja nahi. ane hAya tarata ja jaNAze ke e bAdhA jevo thaIne tamArI sAmuM jaze. te paNa ApaNe ApaNI buddhie paNa vicAravuM ja joIe ke e emAMnuM e kazuM ja samajAtuM nathI. AvI sAdI jaNAtI vAtane paNa vidhAna hovA chatAM AcaraNamAM mUkavuM ke nahiM? evAM ghaNAM vidhAne te na samajI zake ane janma-mRtyunA rahasyane ukelI zake e vastu saMbhave che je te kALa mATe yogya hatA paNa Aje nathI. eTale A jamAnAmAM koI mAnavA taiyAra nathI, sivAya ke jeo bAladIkSAnA AgamamAM kahyA che mATe te aMtima satya che ema mAnavAne kazuM ja samarthake che. kAraNa nathI. ApaNe ApaNI dRSTie paNa tene vicAra kare ja joIe. 13-1-56 dalasukha mAlavaNiyA bAladIkSAnA himAyatIonI eka vaLI navI dalIla che ane te banArasa e ke bAla-vRdhdhane nahiM paNa gyane ja dIkSA ApavI. terApathI. prabuddha jIvananA grAhakone vinaMti saMpradAyamAM te pUrI gyatA tapAsavAmAM Ave che ane te ghaNAM varSo jyAre jyAre prabuddha jIvananA grAhakonuM lavAjama pUruM thAya che sudhI-eTale terApaMthImAM je dIkSA thAya che te gyane ja apAya che. tyAre tyAre te grAhakone paMdara divasa pahelAM te bAbata viSe yAdIpatra temanI A dalIla mAnI laie te paNa kahevAnuM prApta thAya che ke lakhavAmAM Ave che. A yAdIpatra maLe je grAhaka tarIke cAlu rahevuM aDhAra varSanI vaya je bIlamAM mUkI che te sAme zo vAMdho hoI zake ? na hoya to e mujaba amane lakhI jaNAvavI ane cAlu rahevuM tamAre ghaNAM varSo tenI yogyatA tapAsavAmAM joIe ja to pachI hoya te lavAjama rU. 4-9-0 manIorDarathI mokalI ApavuM, emAM bAlane dIkSA devAne prasaMga ja kevI rIte Avaze ? ke pachI A temane tema ja amane ubhayane lAbha ane sagavaDa rahe che. keTalAka badhuM bAhya dekhAva ke kahevA pUratuM ja che ? grAhakone khabara nahi hoya ke rU. 4-0-0 ne manIorDara karavA mATe kharI vAta evI che ke bAladIkSAnA himAyatIo e vastu mAtra 0-2-0 kharca Ave che ane e ja rakama vI. pI. thI vasula ceksa samaje che ke umare pahoMcatA te umedavAra hAthathI bahAra karatAM 0-10-0 ne kharca Ave che. grAhaka vI. pI. svIkAre che te te ja rahe che ane te dIkSA le evo saMbhava nathI raheto. eTale tene 0-8-0 vadhAre paDe che. vI. pI. pAchuM Ave che te amane jyAM sudhI ajJAnI hoya tyAM sudhI tenA bhoLapaNane lAbha laIne ja 0-8-0 ne nakAme kharca thAya che. A vastusthiti dhyAnamAM laIne jo dIkSA daI devAmAM Ave te ja te dIkSita thaI zake che, anyathA jyAre paNa grAhakane khabara paDe ke pitAnuM lavAjama purU thayuM che tyAre nahi. je A vastu kharI hoya ane kharI che je te pachI e ja kAM te cAlu rahevAnI nA lakhI mokale athavA rU. 4-9-0 mIvastu bAladIkSAnA virodha mATe pUratI che. ' orDarathI mekalI ApI ane vI. pI. karavAnI takalIphathI ane AcArya tulasIe vratacuta vyakitane samAjamAM kAMI sthAna bInajarUrI kharcathI amane tema ja pitAnI jAtane bacAve e bAbata nathI ane te haDadhUta thAya che evI sudhArakAnI zaMkAnA uttaramAM je tarapha prabuddha jIvananA grAhakenuM ame khAsa dhyAna kheMcIe chIe. kahyuM che te temanA jevA eka samartha AcAryane meDhe ane te paNa vyavasthApaka, prabuddha jIvana Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-2-56 prabhuddha jIvana kAMgresa kArAbArInI makakama jAherAta ( muMbai pradeza ane tenI AnubAjunA pradezanI punaHracanA aMge tA. 16 mI janyuArInA rAja bhArata sarakAre peAtAnA chevaTanA nica e mujaba jAhera karyAM hatA ke (1) gujarAta sara.rdU ane kaccha, (2) muMbaI sivAyanu` mahArASTra, vidarbha ane haidrAbAdamAMnA marAThAvADAnA vibhAga (3) bRhada muMbai pramANe racanA karIne pahelA bemAM prAdezika rAjyanI racanA karavAmAM Avaze ane bRhada muMbainuM kendrastha sarakAra vahIvaTI sa`cAlana karaze. A jaherAta sAthe ` su`baI ane mahArASTranA judA judA zaheromAM takAno zarU thayAM ane bIne mahArASTrI-khAsa karIne gujarAtI ane mAravADI-samudAyanI mAlamIlkatA lUMTAvA mAMDI ane temanA ana jaikhamamAM mUkAyAM. tyAra bAda tA. 23-1-56 nA roja dIlhImAM maLelI kAMgresanI kArAbArIe A arAjaka paristhitinI kaDaka AlocanA karatI ane peAtAnA nirNayane akrUra rIte vaLagI rahevAnI jAherAta karI. A jAherAta mAtra muMbai, mahArASTra ke gujarAtane ja nahi paNa samagra bhAratanI prakhtane spaSTa mArgadarzana ApatI hAine atyanta mahatvanI che. temAMnI vigatA sA kei zAntithI vicAre ane temAM karavAmAM Avela Adeza mujaba vartavAne kaTibadhdha thAya tethI ahiM te pragaTa karavAmAM Ave che, ta`trI ) virodhI khaLAne dezane vidhAtaka ane vinAzane paMthe dorI javA devAya che. e atyaMta mahattvanuM che ke rASTravirodhI, pratyAdhAtI ane samAjanahi. AthI pratyeka hiMdInI, hAlanI paristhitinA jokhamane samajavAnI`` ane tamAma pravRtti aTakAvavA potAthI banatuM tamAma karI chUTavAnI prAthamika pharaja khatI rahe che. chellA traNa mAsa daramiyAna kaoNMgresa kArobArI ane tenI upasamitie rAjyAnI punarracanA aMge zakaya teTalA pramANamAM samajUtI. sthapAya e mATe satata rIte AturatApUrvaka matraNA karI hatI. Arbhane tabakake teoe evA abhiprAya vyakata karyo hato ke rAjya punaracanA pacanI bhalAmaNA sAmAnya rIte svIkArI levI joie ane je pheraphAro jarUrI lAge te samajUtIthI karavA joie. kArobArIe A hetu mATe nImelI upa-samitie lAgatAvaLagatA tamAma rAjyAnA pratinidhine maLIne samajUtInA mArga zodhI kADhavA mATe prayAso karyAM hatA. sakhyAbaMdha kissAomAM samajUtI sthapAvA pAmI hatI ane paMcanI bhalAmaNeA najIvA pheraphAro sAthe svIkAravAmAM AvI hatI. vighAtaka maLeAe lAbha lIdhe samiti A badhA uparAMta bhAratanI ekatA ane akhaMDitatA jALavavA mATe Atura hatI ane teNe duHkhapUrvaka evI noMdha lIdhI hatI ke bhASAvAra prAMtAnA nAme vidhAtaka khaLA kAma karI rahyAM hatAM paNa enI pAchaLanI temanI tema judI ja hatI. teoe A bAbatanuM niyaMtraNa karavAnA ane evuM bhArapUrvaka ThasAvavAnA prayatna karyo hatA ke prAthamika mahattva ekadare bhAratanI ekatA para mukAvu joie, vahIvaTI vibhAgo para nahiM. kamanasIe vidhAtaka khaLAe lokonA potAnI bhASA pratyenA premanA lAbha uThAvIne temane UMdhe raste dAryAM hatA ane e dvArA baLa meLavyuM hatuM. samitie mukhazvanA mahAna rAjyanA bhAvi aMge khAsa viziSTa lakSa kendrita karyuM hatuM. A prazna aMge samajUtIbharyAM ukela lAvavAnI temanI dacchAthI teoe muMbai rAjyanA judA judA bhAgonA temanA sAthIe sAthe sakhyAbaMdha maMtraNAo yejI hatI ane pariNAme keTalIka darakhAsta vakhate vakhata karavAmAM AvI hatI. A darakhAstAmAMnI pratyeka darakhAsta eka vakhata svIkArAi hevAnuM jaNAtuM hatuM, paNa pAchaLathI enA asvIkAra thatA hatA. chevaTe krIthI lAgatAvaLagatA lokAnI sAthe masalata calAvIne muMbaI rAjyane lagatA nirNayanI khIjA nirNayA sAthe jAherAta karavAmAM AvI hatI. bhAratane klaka lAgyu samitinA upAyo chatAM muMbai zaheramAM gaMbhIra tAkAnA phATI nIkaLyAM hatAM, jene pariNAme lokonA jAna ane mAlamilkatane vyApaka pAyA para nukasAna thayuM hatuM, muMbaI ane bhAratane kalaMka lAgyuM hatuM ane ubhayanI bhAre mAnahAnI thavA pAmI hatI. dezanA khIjA keTalAka bhAgAmAM paNa AthI jarA nAnA pAyA. para teAnA thavA pAmyAM hatAM. A badhA manAvAe evI paristhitinuM sarjana karyuM che ke jenAthI bhArata ane tenI prajAnuM bhAvi bhayamAM mukAyAM che. - je Adarza mATe bhArata UbhuM hatuM tene tephAnIee -jeoe A hiMsA AcarI hatI teoe tema ja jelakAe temane parokSa ke aparekSa rIte TeMka Apyo teoe anAdara karyo che ane potAnA paganI eDI heThaLa e Adarzane kacaDI nAMkhyA che. rASTrapitAnI tasavIronuM paNa apamAna karAyu hatuM. e spaSTa che ke jeoe lAMchanarUpa vartana dAkhavyuM. teoe bhArata ke enI prajAnA kalyANanA jarA paNa khyAla karyo nathI. teo kAM te samAjavirodhI yA rASTravirodhI tavA hatAM athavA te e tattvA hatAM ke jemane Udhe raste doravavAmAM AvyAM hatAM. rALAMe dvArA thatI hiMsAthI ane lokazAhI ke zAMta paddhationA InkAra karavAthI kAI paNa prakAranI pragati sAdhI zakAya nahi. vinAzapa'the javAya nahi. - (c) jo ke -TALAMnI hiMsA sarakAranA pagalAMthI khAvI zakAya che, chatAM je paristhiti ubhI thavA pAmI che te jokhamakAraka che . ane rASTrane mATe bhayasamAna che. pAtAnA dezane cAhatA bhAratanA kAma paNa nAgarika ane khAsa karIne kAi paNa gresI apAra ciMtA sivAya A paristhiti nihALI zake nahi. hakIkatane vyApaka rIte jotAM dezanI aMdara je kAMI punarracanA karavAmAM Ave te pramANamAM echA mahatvanI 183 e spaSTa rIte samajAvu joie ke hiMsA ane trAsa phelAvatI paddhatione namatuM apAvuM joie nahi ane nirdoSa nAgarikAnAM rakSaNa mATe, rASTranA kalyANa mATe rAjyanA tamAma baLathI enA sAmanA karavA joie, e paNa spaSTa rIte samajI levu joie ke laI levAmAM AvelA nirNayomAM temaja have pachI rAjyapunarracanA aMge levAnArA niSNu comAM hiMsA ane trAsavAdI paddhatione kAraNe karo pheraphAra karavAmAM... Avaze nahi. rAjInAmA koNa mAMgI zake ? samitine evI jANa karavAmAM AvI che ke keTalAka pradhAno ane dhArAsabhyAe temanI sarakAromAMthI athavA vidhAnasabhAmAMthI rAjInAmAM ApyAM che athavA ApavA mAMge che. hAlanI paristhitimAM AvAM rAjInAmAM TALAnAM pagalAM ane hiMsAne uttejana Apaze ane rASTriya hito tema ja je hetu mATe te apAi rahyA che tene mATe nukasAnakAraka banaze. koMgresanA baMdhAraNanI dRSTie paNa pArlAmenTarI eDa. agara kArobArInI maMjurI vagara rAjInAmAM ApI zakAya nahi. koi pradeza koMgresa samitine A rIte rAjInAmAM mAgavAnA adhikAra nathI ane AvuM kAi paNa pagaluM khaMdhAraNanI virUddhanu che ane tene maMjUrI ApI zakAya nahiM. AvAM rAjInAmAMe jyAM ApavAmAM AvyAM hAya te pAchA kheMcAvA joie. bhAratanI ekatA tAjetaranA banAveAe batAvyuM che ke vidhAtaka pravRttione, alagatAvAda ane prAMtavAdane poSavAmAM gaMbhIra bhayeA rahelA che ane AvI maneAvRtti aTakAvavAnI ane kAnI vicArazreNIne navI dRSTi ApavAnI rASTranI prAthamika pharaja banI rahe che. AthI rAjyAnI punaracanAne lagatA samagra prazna A cesa dRSTithI jovA joSTae, jethI karIne bhAratanI ekatAne u-tejana ApI zakAya. kArAmArI AthI dezane ane khAsa karIne tamAma koMgresIone A gaMbhIra paristhitinA paDakArane paheoMcI vaLavA ane A vyApaka prayAsanI vacce kAI nAnI bAbatAne AvavA nahi devAnA Adeza Ape che. A mahAna dezanA sarva bhAganuM ekIkaraNa karavAmAM je eka mahAna baLa hatuM te kAMgresanI ekatA ane zistane jALavavAM e dareka koMgresI mATe Avazyaka banI rahe che. jyAre bhAratanI pragatine mATe vyApaka mArgo khUlelA che tyAre A baLane nabaLuM banAvavu e dezane nabaLA banAvavA samAna che. koMgresanI A zistane ane kaoNMgresanA Adaza ne vaLagI rahevAnI dareka pradeza tema ja bIjI keMgresa samitileAAnI apriyatA vaheAravI paDe. enI ja banI rahe che, pachI bhale tema karavAmAM hAlanI kSaNe apanAvavAnI koMgresanI nIti rahelI che. kaTokaTInA samaye A mULabhUta mAtra sAcA hetu sevavAnI ja nahi paNa sAcA mArgo ja khAbatA yAda rAkhavAnuM ane aniSTa baLane tAme nahi thavAnuM vadhu jarUrI che. AjhAdInuM rakSaNa karA bhAratanI AjhAdInI prApti karanAra ane bhAratanI prajAnA aneka vidha bhAvinI paripUrti karanAra keMgresa .eka aitihAsika sasthA che.. AjhAdI hAMsala karavAmAM AvI che paNa te navesarathI kAI bahAranI nahIM paNa ApaNI AMtarika nabaLAine kAraNe bhayamAM mukAI che, kaoNMgresane A AjhAdI ke je mahAna kiMmate meLavavAmAM AvI che tenu rakSaNa karavAno punaH Adeza ApavAmAM Ave che, pratyeka hiMdI je A AjhAdIne cAhatA hAya teNe ha MmezAM ApaNA dezanA ujjavaLa bhAvine dRSTi samakSa rAkhIne AjhAdInuM rakSaNa karavu joie. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI bhareluM pasAra thayuM che. pazcimIje bhISaNa hitAonA sImApradeza 3 prabuddha kvana tA. 1-ra-16, gojhAruM pakhavADIyuM : AzAkiraNane udaya AjanI paristhitinI samAlocanA chelluM pakhavADiyuM jAnyuArI 15 thI jAnyuArI 31 sudhInuM pradhAnapaNe kAma karatI jovAmAM AvI che, jo ke jAnahAninA kIssAo samagra bhArata mATe-paNa khAsa karIne muMbaI mATena kalpI zakAya jarUra chuTA chavAyA banyA ja che. ane pilIsa phAyarIMganA paNa ThIka evI durghaTanAothI bhareluM pasAra thayuM che. chellA traNa ke cAra mahI- saMkhyAmAM mANase bhega banA ja che. nAthI saMyukata mahArASTravAdIo-kAMgresI ane bInakAMgresI-je bhISaNa (3) sAdhAraNa rIte hiMdu musalamAne judA judA latAomAM rahetA Andolana calAvI rahyA hatA tenuM je svAbhAvika pariNAma sau koI hatA ane e latAonA sImApradezo upara athaDAmaNa cAlatI hatI. kaTapI rahyA hatA te ja Akhare AvyuM che. arAjakatA, aMdhAdhuMdhI aMdaranA bhAgamAM sau koI sahIsalAmata hatuM. A vakhatanI lUMTaphATa ane guMDAgIrInuM aniyaMtrita tAMDavae sarvamAMthI muMbaI ane parAmAM ane tene muMbaimAM ghaNuM vyApaka pradeza upara phelAyelAM hatAM ane vasatI prajAne pasAra thavuM paDayuM che ane mahArASTrI ane bInamahArASTra mahArASTrI ane bInamahArASTrI prajA muMbaImAM vANutANu mAphaka rahetI ane temAM paNa khAsa karIne gujarAtI prajA samudAya vacce bedIlI-vaira hovAthI AkhA muMbaImAM taMga vAtAvaraNane anubhava thatA hatA. vaimanasyanI durbhedya dIvAla ubhI thaI che. A pakhavADIA daramiyAna (4) muMbainAM parAMo komI hullaDa ke tephAnethI AgaLanA banelI bInAonI ApaNe jarA vigatavAra samAlocanA karIe. vakhatamAM sadA mukta hatA, jyAre A vakhate muMbaInA keTalAka parAM- guMDAgIrI saMsAha emAM paNa guMDAoe puSkaLa trAsa vartAvyA hatA. ane parAMomAM jAnyuArInI 16 mI tArIkha ane samavAre bhArata sarakAre pilIsanI sagavaDa bahu alpa pramANamAM hoIne parAMmAM vasatI bInamuMbaine kendrIya vahIvaTa nIce mUkAvAnI jAherAta karI ane muMbaInuM mahArASTra prajAnI akaLAmaNa, muMjhavaNa, bhayavyAkulatA pI na zakAya vAtAvaraNa vikala banavA lAgyuM ane 17 mI nI rAtrIthI saMyukta tevI tIvra hatI. mahArASTravAdIomAM rahelAM arAjaka tatva ane goThavAyelAM cakro A kemI ramakhANa mATe koNa javAbadAra? gatimAna thayAM, khAsa karIne bhAyakhalAthI mAMDIne dAdara sudhImAM vasatA kamanasIbe mahArASTranA rAjakAraNI AgevAnoe mahArASTranI kacchI, gujarAtI, mAravADIo upara guMDAonAM AkramaNa zarU thayAM. prajAnA mAnasamAM chellA pAMca cha varSanA ane khAsa karIne chellA che banne varganI pAra vinAnI dukAne ane gharabAra traNa divasa sudhI mahInAnA tumula pracArathI muMbaInA prazna parave eTaluM badhuM jhera bharI ' luMTAtAM rahyAM. te latAomAM vasatA kacchIo ane anya gujarAtI- dIdhuM che ke e jherathI mukata e eka paNa mahArASTrI-pachI te enI sahIsalAmatI bhAre jokhamamAM mukAI gaI. arAjakatAnI javALA hAIkorTa jaja hoya ke mIlane mAra heya-maLa muzkela che. A tarapha pasaratI cAlI. A badhuM aTakAvavAmAM polIsa bahu ochI duHsthitinI saghaLI javAbadArI mahArASTranA rAjakAraNI AgevAnI kAragata nIvaDI. keTalAka ghAyala thayA. saMkhyAbaMdha kuTuMba kapaDAbhera ane temAM paNa khAsa karIne koMgresI netAonI che. koMgresanA netAo nAsI chuTayAM. lAkha rUpiyAnI mAlamattA khedAna medAna thaI gaI. jenA mAthe Aje bhAratanA rAjyavahIvaTanI javAbadArI che evI kogresanI A guMDAgIrI vadhAre ne vadhAre vistAramAM phelAtI cAlI. ghATakopara, kArobArIne ane bhArata sarakArane javAbadAra hatA. vaLI teo koMgresI muluMDa, thANa, vile pArale, adherI-Ama aneka sthaLoe nAnAM moTAM hoine ahiMsAnA Adarzane varelA hatA ane zistathI baMdhAyelA hatA. chamakalAM thavA lAgyAM. dhara upara patharA paDe, cAlIone guMDAonAM muMbaInuM Ama ja thavuM joIe ane anyathA thaI nahi ja zake e TALAMe gherI le, jyAM tyAM charIo hulAvavAmAM Ave, strIonA zarIra ekAntavAda temanA maDhe zobhatuM nahotuM. A prazna upara je pakSe uparathI dAgInA kheMcI levAmAM Ave, gujarAtIone lUMTavAmAM Ave. kegresane teDavAnI-apratiSTita banAvavAnI-vRttivALA hatA, eTaluM ja tAradeva, vilabhAI paTela reDa, cIrAbajAra AvA gIca lattAo upara nahi paNa arAjakatApriya hatA tevA pakSo sAthe koMgresI AgevAnoe hAtha paNa gujarAtIo upara charIo calAvyAnA, luMTavAnA ane dabaDAvyAnAM mIlAvIne AkhI paristhitine atyanta vikaTa banAvI mUkI hatI. vaLI gayA kaMI kaMI dAkhalAo banI gayA. 21 mI tArIkha zanIvAre A mAmalo pakhavADIAnI durghaTanAmAM temanI kalpanA bahAranI vastu hatI ema kAMIka zAnta paDe. 22mI ne ravivArathI lagabhaga ghaNA kharA vibhA- kahevAne temane lezamAtra adhikAra nathI; kAraNa ke temanI vANI satata gomAM zAntinI sthApanA thaI. bhArebhAra uzkerATathI bharelI rahetI hatI, jenuM anya koI pariNAma AgaLanAM ane A vakhatanAM kemI ramakhANe saMbhavI ja na zake. A kAMgresI AgevAnImAM paNa kAkAsAheba gADagIle vacce rahele taphAvata gujarAtIo sAme jhera phelAvavAmAM je bhAga bhajavyuM che tenI te AvA prakAranAM komI hullaDe ane tephAnemAMthI aneka koinI sAthe paNa sarakhAmaNI thaI zake tema nathI. temanI vANImAMthI vAra pasAra thayuM che, paNa A vakhate je kAMI banyuM che tenI sarakhA- jhera sivAya bIjuM kazuM TapakatuM ja nathI. koMgresa hAIkamAnDe A kALA maNuM AgaLa banelI AvI koI paNa durghaTanA sAthe thaI zake tema nAgane Aja sudhI kema nabhAvyuM che e ja samajamAM AvatuM nathI. nathI. AgaLanAM tephAne ane A vakhatanAM tophAne vacce mahatvane Aje mahArASTramAM eka paNa e AgevAna najare paDato nathI ke taphAvata A prakArane hatAH jenAmAM samabhAva hoya, anyanA dRSTibindune samajavAnI dhIraja hoya - (1) AgaLanAM komI tene meTA bhAge hiMdu musalamAne vacce ane mahArASTranA A praznane bhAratanI ekatAnA anusaMdhAnamAM vicAraubhA thatAM hatAM. tephAnanI zarUAta ghaNuM kharUM. musalamAnethI thatI vAnI jenI taiyArI hoya. A reDa khaDa eka AgevAna nIkaLe-- hatI ane pachI banne samudAya vacce jhapAjhapI cAlatI hatI. ane kaNa ratnAgiri jIllAne varSojune racanAtmaka kAryakartA zrI appAsAheba Akramaka ane koNa AkrAnta evo pachI koI bheda rahe nahe. A paTavardhana-ke jemaNe e muMDAgIrI saptAha daramiyAna tA. 21 mI vakhate saMyukata mahArASTravAdI guMDAoe tophAnanI zarUAta karI hatI zanIvAranA roja jAhera karyuM ke "bhAratanuM sthAna pitA jevuM che ane ane tene lAbha bIjA guMDAoe lIdhe hate. guMDAgIrIne bhoga mAtra judAM judAM rAjyanuM sthAna bhAMDuo jevuM che. bhAIo jyAre jamInanI gujarAtIo, kAThiyAvADIo, kacchIe ane mAravADIe banyA hatA, vaheMcaNI saMbaMdhamAM aMdara aMdara ekamata na thaI zakyA tyAre bApe ane e rIte AkhuM tephAna lagabhaga ekapakSI cAlyuM hatuM. e jamIna pitAnI dekharekha heThaLa eka majiyArI milakata tarIke (2) hiMdu musalamAnatA tekAnamAM anya kemanA mANasonA jAna rAkhavAno nirNaya karyo. A nirNayane huM bhayaMkara anyAya ke apamAna ' levAnI vRtti pradhAnapaNe kAma karI rahI hatI. A vakhate lUMTaphATanI vRtti tarIke lekha nathI. pitAnI AjJAne anAdara kara, enuM apamAna Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-2-56 ' prabuddha jIvana 185, karavuM ane ApaNA bhAIo pratye duzmanAvaTa dAkhavavI e te bIlakula che. A prakAranA kAne ubhAM karIne muMbaIne jALavavAnI nAlAyakI - khoTuM che. muMbaI ane bIjI sImAo saMbaMdhamAM AkhA dezanA temaNe pote ja puravAra karI che. bhAratabharamAM temanI pratiSThAne A netAoe nirNaya karyA pachI keTalAka mahArASTrIoe je karyo AcaryA rIte bhAre dhakko pahoMcyo che. Ama chatAM paNa muMbaI viSenA temanA che tethI huM kharekhara zarama anubhavuM chuM. huM te ema mAnuM chuM ke jhanunamAM kazo pharaka paDe dekhAtuM nathI. " A kRtyathI temaNe mahArASTranA rUDA nAmane baTTo lagADa che" ane mahArASTramAM gujarAtIo sArI rIte phelAyelA che. muMbaImAM evA eka tyAra bAda 28 tArIkhanA janmabhUmimAMthI jANavA maLe che ke prajAsattAka paNa late nathI ke je kevaLa gujarAtIne ke kevaLa mahArASTrIone ja dinanI ujavaNI vakhate A ambAsAheba paTavardhananA gepurI' nAmanA kahI zakAya. A banne vargo vacce varSo junI zubhaniSTane Aje Azrama upara tephAnI ToLAe humalo karyo che ane AzramanI mAla- nAza thAya che. AvI sthiti ubhI karannAra mahArASTrIo che tethI A ' mattAne bhAre nukasAna karyuM che. A che AjanA mahArASTranI kamanasIba sthiti sudhAravAnI javAbadArI paNa mahArASTrIonI che. alabata be hAtha manedazA ! ' , sivAya tALI paDatI nathI, paNa pahelA hAtha mahArASTrIo lAMbAve te ja kesa kArebArInI jAherAta ane mahArASTra kesane TharAva gujarAtI prajAne hAtha laMbAvavAnuM kahI zakAya. A saMbaMdhamAM saMyukta muMbaImAM banelI uparanI durdhaTanAo bAda tA. ra7mInA roja mahArASTranA nAme thayelA amAnuSI atyAcAranA prAyazcita rUpe gaI 30mI kegresanI kArobArIe eka vistRta jAherAta dvArA muMbaI saMbaMdhenA tArIkhathI 11 divasanA upavAsanI jAherAta karatAM zrI zaMkararAva deva nirNayane aDagapaNe vaLagI rahevAne nirNaya pragaTa karyo che ane tasaMbadhI nivedanamAM jaNAve che ke "meM eka vakhata kahyuM hatuM ke mahArASTranA AgevAnonI sakhta jhATakaNI kADhI che ane mahArASTranA pradhAno mahArASTramAM bIna mahArASTrIo svamAna sAthe jIvI zakaze nahi evA ' ane dhArAsabhyane pitAnAM rAjInAmAM pAchA kheMcI levAno Adeza karyo bhaya vyakata karavAmAM Ave che, te mahArASTrIenA cAritrya upara eka che. A makkama jAherAta bAda haThe caDelA mahArASTranA koMgresI AgevAne kalaMka samAna che. paraMtu gujarAtI komanA hRdayamAM rahele A bhaya dUra * samakSa be vikalpa ubhA thayA hatA. kAM te rAjInAmAM pAchA kheMcI thavAne badale muMbaI khAtenA gayA saptAhamAM banelA banAvone laIne ' levA athavA te koMgresane parityAga kare. A bAbatane nirNaya karavA vadhu joradAra ane ugra banyuM che e eka hakIkata che. dareka svamAnI mATe gaI 28mI tArIkhe mahArASTra pradeza keMgresa samitinI beThaka maLI mahArASTrI mATe A hakIkata zaramajanaka che. dareka mahArASTranI e pharaja hatI. A samitie karela TharAva nathI prastuta rAjInAmAM pAchA kheMcI che ke teNe yogya pagalAM dvArA ApaNA gujarAtI bhAIone vizvAsa levAne Adeza ApatA ke nathI muMbaI viSenA kesa kArobArInA pAchuM meLavI levA mATe prayAsa karavo joIe." teo eja nivedanamAM nirNayane samAdhAnIpUrvaka svIkArI levAne anurodha karate, paNa mAtra AgaLa cAlatAM jaNAve che ke "bhASAkIya rAjaya racanAnI, mAgaNInuM rAjInAmAM pAchA kheMcI levAnA kArobArInA Adezano kAMgresanI kArobArI bhASAkIya komavAda ane jhanunIpaNAnI hade patana thAya e atyanta , pharIthI vicAra kare ane A saMbaMdhamAM mahArASTranA koMgresIone potAnI anicchanIya che. A patanathI je rASTrIya Adarzo ane mAnavamUlyane lAgaNIo vyakata karavAnI koMgresanI kArobArI pUrI Ta Ape e ApaNe mahAmadhA gaNIe chIe tene pArAvAra nuksAna thaze. muMbaI " mujabanI vinaMti kare che. AgaLanA TharAvamAM je baLavAnuM 35 hatuM zaheramAMnA ane mahArASTramAMnAM tAkAe sAmAnya rIte dezanI ane tenA sthAne A TharAve vinaMtinuM rUpa dhAraNa karyuM che. A rIte 'vizeSe karIne saMyukata mahArASTranA dayanI bhAre kusevA karI che. muMbaI baLavAkhora vRttimAMthI mahArASTranI koMgrese A TharAva dvArA jarUra pIchehaTha zahera sahita saMyukata mahArASTranI mAMgaNIne artha bInamahArASTrIo karI che e avazya AnaMdadAyaka che, AvakAradAyaka che. pitAnA mahArASTrI bhAIonA jevo ja samAna ane gauravabharyo nAmadAra ena. vI. gADagIle A TharAva raju karatAM jaNAvyuM che darajajo bhevI na zake e thatA ja nathI. muMbaI zaheramAM ane ke "kazAsana padhdhati haMmezA evI apekSA rAkhe che ke AvI dareka mahArASTramAM anya sthaLoe vasatA bInamahArASTrIo ane bhaviSyamAM samasyAne vATAdhATo dvArA ukela lAvA joIe. Ajelana yA caLavaLa mahArASTramAM AvIne vasavATa karavA mAgatA bIjAona-mahArASTrIo mATe lokazAsana padhdhatimAM koI avakAza ho na joIe" je mahAzaye jeTalA ja ane jevA ja nAgarikatvanA haze bhegavavAno adhikAra che. te muMbaI mahArASTrane prazna jyArathI ubho thayo tyArathI kevaLa komI vikhavAda hakkonI pavitratAnI kaI mahArASTrIthI avagaNanA thaI zake ja nahi." preratA Andolana sivAya bIjuM kazuM karyuM ja nathI te kyA maTe teo AgaLa cAlatAM ekarAra kare che ke "muMbaI zahera sahita AvI zANI vAta karatA haze te ApaNA samajavAmAM AvatuM nathI. saMyukata mahArASTranI mAgaNIne huM agraNI himAyatI rahyo chuM ane A te "sa cuA mArake khIllI haMja karaneka calI' evI vAta thai. je jarUrI jaNAya te A mAMgaNInI prApti mATe ahiMsaka ane sArAMza ke mahArASTra pradeza koMgresa samitine TharAva AjanI lokazAhI caLavaLa hAtha dharI zakAya ema paNa huM mAnato Avyo chuM. kaTokaTIne haLavI karavAmAM amuka aMze jarUra madadarU5 thAya che. ema AthI tAjetaranAM tene mATenI javAbadArImAMthI huM chaTakI zakuM chatAM paNa A ja mahArASTrI AgevAne kayAre meTuM pheravaze-kAraNa ke ema nathI. A kaDavA anubhava mAtra ApaNane ja nahi paNa koMgresanI kArobArIne "judI judI kamenA judA judA vargo para kAyamI zAnti ane thayAnuM tenI 23mI tArIkhanI jAherAtamAM sIdhuM sUcana raheluM che-A bhAicArAnI lAgaNI sthapAya te mATe hAlanI paraspara avizvAsa ane savAla avizvAsathI gherAyelA ApaNA manamAM uThayA vinA rahetuM nathI. dRSabhAvanI lAgaNI dUra karavAnuM jarUrI che. AthI huM dareka mahArASTrane Izvara temane satata sanmati tarapha vALe ane sudaDha banAve evI ApaNI ApaNuM gujarAtI bhAIone vizvAsa pAcho saMpAdana karI levA mATe prArthanA ane zubhecchA che ! nikAbharyo satata ane sakhata prayAsa karavAnI AgrahabharI vinaMti karUM - zrI zaMkararAva devanuM nivedana Aje muMbaInI sthiti bhArelA agni jevI che. chellA aThavADI. karI zake te mATe ane jeonI dukAna lUMTAI gaI che, jene AthI zAnti patharAyelI che ane koI adhaTita banAva sAMbhaLavAmAM potAnA vistAromAMthI nIkaLI javuM paDyuM che temAM vizvAsa ane AvyuM nathI. ema chatAM paNa A zAnti jarA paNa vizvasanIya nathI. zradhdhA punaH pedA thAya te mATe ApaNe zakya teTalA prayAsa karavA ja gujarAtIonAM mana uDathI dAjhelAM che, ArapAra dhavAyelAM che. avi- rahyA. AvI ja rIte polIsanA goLIbAra, lekanI ghelachA, jhanuna athavA zvAsa ane asthiratAe temanAM dilane bhAre becena banAvyAM che. koMgresa te bIjI koI rIte jemaNe pitAnAM bhAMDuo gumAvyAM hoya. temanuM kArobArIe muMbaI saMbaMdhe mahArASTra AgevAnone makkama nA saMbhaLAvI duHkha ochuM karavA mATe ApaNe prayAso hAtha dharavA joIe. A badhuM che, ane temane muMbaImAM banelI bInAo saMbaMdhe khUba khakhaDAvyA jyAM sudhI na karIe tyAM sudhI saMyukata mahArASTranI caLavaLa hAtha ' mArI vinaMti karuM jemAM muMbai choDI gayA che teo AthI zAnti patharAyelI asala agni jevI che. chellA aThavI. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 janatA cArAnI ni ta DANaH phaluM ja mAtra muMbaImAM ja A samudAyane mApa , badhA saMkalita bhAIe e kAma prabuddha jIvana tA. 1-2-56 dharavA mATe sAnukuLa vAtAvaraNa sarjI zakAze nahi." Ama sakhata jarUra che. mAlamIkatane meha ocho kara, jAna bacAvavA viSe Thokara khAIne jemanI sAna kAMIka ThekANe AvI che ane pote kahe che : bevA banavuM ane koI paNa AkramaNane je kAMI zakita yA sAdhana , tema zabdo dvArA avarNanIya evI vedanA jemanA dilamAM jAgI che hoya te vaDe sAmane kara e ApaNe tatkALa dharma bane che. sAmane evA zrI zaMkararAva devanA A udagArone mahArASTranA anya AgevAne ahiMsaka ke hiMsaka e pitapotAnA vicAra upara AdhAra rAkhe che, paNa ane Ama prajA upara keTalo prabhAva paDe che ane teo darzAve che. guMDAne sAmane te anivArya dharma che ATaluM ApaNe samajI laIe, tevA mArge pagalAM mAMDavA teo kevI tatparatA dAkhave che tenA upara svIkArIe, AcarIe te koinI magadUra nathI ke ApaNane lezamAtra Aje haNAyelI bhAIcArAnI lAgaNI puna: sthApavAnI ane muMbaIe nukasAna karI zake. AvI hIMmata ane bahAdurI ApaNe keLavIe. gumAveluM sAmAjika svAthya punaH prApta thavAnI AzA rahe che. AjanA bIjI bAjue mahArASTrIo sAthenA ApaNA saMbaMdha viSe paNuM hiMsApracura mahArASTra vAtAvaraNamAM zaMkararAva deva ke jemaNe e vAta- ekAnta nirAzAvAdI na banIe. gaI kAla sudhI ApaNe zAkhapaDozI varaNa sarjavAmAM kadAca ajANapaNe moTo phALo Apyo che temane tarIke paraspara premabhAvathI rahyA chIe; Aje paNa ekamekathI dUra pokAra araNyarUdana samAna nivaDavA saMbhava che. ema chatAM ApaNe jaIne vasI zakIe tema nathI. muMbainI ghelachAe temanI AMkhe AzA rAkhIe ke eka dardabharyA dilamAMthI nIkaLelI apIla mahArASTranI sAme paDaLa ubhA karyA che ane ApaNe jANe ke parAyA hoIe ema - janatAne sAcI sujha ApavAmAM madadarUpa bane ane zAti, samAdhAna teo vartI rahyA che. jyAM sahavAsa anivArya che tyAM AvI citta vikRti lAMbe vakhata TakatI nathI. samayanA vahevA sAthe sanmatine udaya bihAra baMgALAnuM joDANa kareluM AzAnuM kiraNa thAya che ane samayAntare paraspara snehabhAva pragaTe ja che. je ApaNe upara jaNAvyuM tema pradeza vibhAjananA kAraNe mAtra muMbaImAM ja ApaNuM vartana saMyamapUrNa rAkhIe ane zubhecchApAtha banAvIe to nahi paNa erIssAmAM, belagAmamAM, kalakattAmAM, belArImAM, ane anya e samudAyane ApaNI tarapha vaLe ja chUTako che. A dezanA ApaNe sthaLoe paNa tene thayAM che. mahArASTramAM AvelA aneka zaheromAM ane pUraka age chIe, badhA saMkalita banIne rahIe te ja ApaNe gujarAtI mAravADIonA jAna mAla jokhamamAM mukAyA che. jANe ke TakI zakIe tema che. muMbaInI mUchamAM mahArASTrI bhAIe be dhaDi A dezabharamAM bhayaMkara upadrava phATI nIkaLyA hoya ema lAge che. Ama bhulI gayA che. muMbaIne TakAvavuM hoya te A mUchamAMthI temaNe mukata saikAo bAda sarajAyelA bhAratanI ekatA taraphathI jokhamAI rahI che. thavuM ja rahyuM. Ama ApaNe lAMbara dRSTithI samagra paristhitine jotA pradeza pradezanA koMgresI AgevAne kendra sAme mAthuM uMcakI rahyA che ane rahIe ane te samudAyane amuka varga game te rIte varte te paNa pitAne maLeluM choDavAne athavA te pote ApavAnuM devAne taiyAra nathI. ApaNe bhAI bhAI tarIke maTavAnA nathI, ema maTavuM pAlave tema nathI mahArASTramAM te A vRtti eka prakAranA baLavAnuM rUpa dhAraNa karI rahI evI zradhdhA sevIe ane Aje jAmelA kaDavAzanA vAtAvaraNane zubha che. ane Aje paNa e vRtti zamI gai che ema mAnavAne koI kAraNa niSThA, zubha cintane ane zubha prAthanA vaDe bane teTaluM haLavuM nathI. Ama tarapha vaNaselI paristhiti daramiyAna eka evI ghaTanA banAvIe. varavaimanasyanI rAtrI pachI premasamabhAvane divasa ugavAne ja e ApaNe kadI na bhulIe. paramAnaMda banI che jeNe navI AzAne aMkura pragaTAvyA che. A che bihAra tathA - gatAMkanI mudraNazudhdhi baMgALAnA mukhya pradhAnanA dilamAM ugelI ane pradezone joDIne eka dibhASI pUrva pradeza ubhA karavAnI bhAvanA. gujarAta mahArASTra vacce tA. 15-1-56 nA prabudhdha jIvanamAM pragaTa karavAmAM AvelI Aje je viSama paristhiti ubhI thaI che tevI viSama paristhiti bahArIe bhUla kabula paNa e mathALA nIcenI noMdhamAM pAnuM 176 kalama ane baMgALIe vacce varSothI cAlI rahI hatI ane te be pradezanA pahelAnA chevaTanA bhAgamAM gaNyAgAMThayA asaMyati je bAda karatAM' joDANanI kalpanA svapnamAM paNa saMbhavatI nahotI. Ama chatAM jANe ke chapAyeluM che temAM "asaMyati'nA sthAne "saMyati' vAMcavuM. Izvara prerita hoya, bhAratanuM bhAvI Ama ekAeka khaMDita thavAnuM na hoya, pahelA pAnA uparanA lekha uparanI noMdhamAM vinobAjIno janmaema e banne mukhya pradhAne De. esa. ke. siMhAe ane . bI. sI. ye divasa tA. 13---55 jaNAvyA che tenA sthAne 11-9-55 ema tA. 24 mI jAnyuArInA roja saMyukata nivedana dvArA bihAra ane sudhAravuM ane samanvayAzrama aDhI varSa pahelAM sthapAyAnuM jaNAvyuM che. baMgALAne saMlagna karavAno vicAra jAhera karyo che ane A vicArane dezanA tenA sthAne deDha paNa be varSa ema sudhAravuM. khuNe khuNethI hArdike AvakAra maLe che, eTaluM ja nahi paNa jyAM A vakhatanI prabuddha jIvananI paripUti huM ane mAre pradeza' e eka ja khyAla lokene gAMDA banAvI rahyo ' muMbaInI lUMTaphATa ane hullaDa daramiyAna dhI InDIyana grena DIlarsa hite tyAM AvAM joDANAne vicAra vahetA thayA che. A banne mukhya sacie ApelI navI pheDarezananA pramukha zrI khImajI mADaNa bhujapurIA tathA anya sahavaNInA pariNAme madrAsa, kerala ane kAryakartAoe hullaDathI gherAyelA aneka karachI kuTuMbane ane dukAnakarNATaka ema dakSiNa pradeza ubhA karavAnI vAta thaI rahI che ane dArone je jahemata ane jokhama uThAvIne bacAvyA ane rAhata pahoMmahAgujarAta sAthe rAjasthAnane joDavAne prazna paNa vicArAI rahyo che. cADI tene prabudhdha jIrvananA vAMcakone kAMIke khyAla Ave e hetuthI bane eTalA vadhAre pradeza ubhA karavAne badale bane teTalA echA pradeza , e saMsthAnA pramukha zrI bhujapurIAe phIDarezananA sabhya joga je racavA tarapha AjanuM lekamAnasa DhaLyuM che. AmAMthI kayAM kyAM joDA nI kamIjaDA, paripatra pAThavyo che te A aMkamAM paripUrti rUpe antagarta karavAmAM NanI kalpanA mUrta svarUpa dhAraNa karaze e viSe Aje ApaNe kazuM ; AvyuM che. taMtrI, prabudha jIvana cekasapaNe kahI zakIe tevI sthitimAM nathI. paNa joDANanI je havA pedA thaI che te AjanI kaTokaTInI ghaDie bhAre AvakAradAyaka ane 1 viSaya sUci zubhasUcaka che ane temAMthI mahArASTranA dilamAM ubhI thayelI maDAgAMThane bhavya bhUtakALanI bhramaNAmAMthI mukata bane: ke. ema. pANIkara 178 ukekSa paNa kadAca AvI jAya evI AzA anubhavAya che. Ama aniSTa- Adhunika jIvanamUlya apanA! eka vicAraNuM mAMthI iSTajheramAMthI amRta pedA thavAnI zakayatA joIne, kalpIne,. mArI jIvanakathA gurUdayALa malikajI 180 citta praylla bane che ane game tevA nirAzAjanaka saMge hoya te bAladIkSA dalasukha mAlavaNiyA 181 paNa kadi nirAza na thavuM, ane lekakoyane mArga zodhavAmAMthI pAchA kAMgresa kArobArInI makkama jAherAta 183 na pharavuM, ApaNe prayatna hoya te aNadhArI evI koI IzvarI ghaTanA gejhArU pakhavADIyuMH AzAkiraNane udaya ' paramAnaMda banI jAya ja che ke je ApaNA prayatnane aNadhArI saphaLatA apAve AjanI kaTokaTImAM ApaNuM kAkAsAheba kAlelakara, 187 che-AvI zraddhApUrvaka satata prayatnazIla rahevuM-A AzApreraka dharma sarvane anivArya dharma ' ' kedAranAthajI vicAra ApaNA dilamAM sahajapaNe uge che. prabudha jIvana paripUrti ka 1 thI 4 , ApaNuM AjanuM kartavya dhI InDIyana grena DIlarsa pheDarezana khImajI ema. bhujapurIA maMhArASTrIo sAthenA ApaNA saMdharSane A ja rIte vicAra sAthe joDAyelI badhI esasIzananA kara ghaTe che. eka bAjue ApaNI sahIsalAmatI mATe vadhAre | sarve sabhya joga' sajAga banAvavAnI, nirbhayatA sevavAnI ane vyavasthita banavAnI eka ApavItI khetasI mAlasI sAvalA : vA' 184 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ke nA! sAthe joDAyelI che ApaNA deDha varSonA vasavATa daramyAna kayAre paNa nathI banyo tevo bacI che. ' kaI ApamAMnA traNekeso jeTalA dukAnadAre eTale ke pAMca-sAtaso jeTalo Tu bI sAthe pAMDa para divase ane rAtre dukAne luMTavI, paththara mAre kara, karaphayunA samaya daramyAna paNe saradhasa '1Ike : hatI mAro gabharAvavA mAraphADa, luMTaphATa karavI ane charI batAvIne paisA kaDhAvavA vigerenA bhayaMkara vyAsa [ ne !! mi ane hAnI nuMkazAnI karatA, banAvo ApaNe gayA aThavADIye joyA ane sAMbhaLyA. : kamara kasI che A pahelA vizvayuddha vakhate sane 1918 mAM keTalIka luMTaphATa thaelI, tyAra pachI mIla haDatALa vakha A sI paTela DAyavakhate paNa luMTaphATa tathA mAraphADa thaelI paraMtu te vakhatanA vistAra ane kada karatA karI che . thI thatA ene kada ghaNA moTA hevAthI ApaNA sabhyone tathA bIjA dukAnadAre temaja gujarAtI tathA bhAta. ' , " viDIo dhArI Arthika nukazAna ane yAtanA sahana karavA paDyAM che. che jo hA, jilI, somavAra 16 mInI sAMje ApaNA vaDA pradhAna paMDita javAharalAle muMbaI rAjyane 3 vibhAgamAM vahayA che. kisAna ke cIpahelAM savAranA sAvacetI tarIke. cAreka jeTalA guMDAone tathA Dajhaneka jeTalA soyA ane vIse pakaDI lIdho hovAthI zaheramAM keTalIka mIle baMdha pADIne keAe azAMtInuM vAtAvaNaubho kAyara karo : rIvara gabharATa vadhavA pAme. rAtre nAyagAmamAM ane dAdaramAM Dajhaneka jeTalI dukAne laTAimaLI che. valathI eTale ke, budhavAranA prabhAtathI aMdhAdhuMdhI ane arAjakatAnuM vAtAvaraNa jAmyuM. ApaNI dANAnI (3.11 .. mATalI to sarvatra heya che, paraMtu temAM paNa lAlabAga, kAlAkI, zIvarI ane nAyagAma vagere lAkho:o. dara saba paththara mAre ane luMTaphATa zarU karavAmAM AvyA ane rAtanA cheka be vAgyA sudhI te cAlu karI dANatA vakhata polIsanI madada mokalavI paDI. bacAvI levA mATe bhayabhIta kenA, TelI phena sahI . chINI jai rahayAM karaphayune hukama teDIne lokonA havAnA avAjo ane javAbamAM polIsanA thata) zodhI che ahI kI vAtacIta daramyAna paNa sAMbhaLI zakAtA hatA. karaphayunA samaya daramyAna guMDAo hajAronI salAma karI ane DI karachI gujarAtI tathA mAravADI vastI para patthara mAro karatA hatA. luMTaphATa ane mArakADa karI je nArIvavAnA ane bhagADavAnA prayAsanuM pramANu Theka ThekANe vadhyA hovAnA saMdezAo maLatA rahetA hatA hara paristhiti gurUvAre paNa cAlu rahevA pAmI hatI. - ' , , , mAraridharane, mArI ophisane, esesiezanane, pheDarezanane tathA javAhIra prInTIMga presanA kArelI I sdha karI periNAme cIMcabaMdara paranA vardhamAna menzanamAM Avela zAMtIlAla hIrajInI dukAna vALA bhAI, lA. zinora sajI dhareDanI peDhIe emane eka TelIphena cAlu hovAthI meM mArI beThaka tyAM rAkhI che navI divasathI rAta ane divasa je be bhAIo dukAnadAranI muzkelI samajavA tathA temane madadarUpa thavA viSNa. umatA sakiDatA te baMne bhAIo eTale ke dhI bembe grena DIlarsa esesiezananA pramukha zrI khImasAITa. Tii lAtapirizananA upa-mramukha zrI vIrajI narazI zAlIA mArI sAthe e beThakamAM taratajajoDAyA, garakAnA zaherabharamAM gabharATa vadhI javA pAmyuM. mAraphADanA, luMTaphATanA, paththarabAjInA ane charI batAvIne .! chehavavevA temaja mAla mIlkata bacAvavAnAM bahAnA nIce seMkaDe rUpIAnI 2kama ekAvavAnA banAvo banavAnuM ! ha to . Ama sakarmo vacce ApaNu dANAnA dukAnadArabhAIo temaja zaheranA uttara bhAgamAM eTalI hAla, dhI harI mIla vistAramAM vasatA bhAIone bhaya ane gabharAmaNa vadhyAnA dAkhalAo - vadhatAja dekhAyA hatA rakAra te salAmata sthaLe jAna bacAvavA mATe bhAgI jatA ane AgalA divasathI saMkaTamAM sAco ke mArI coTI parano tAmache lakSmIcaMda cAlamAM vasatA sATheka jeTalA gujarAtI kuTuMba salAmaMtathi che. pan, mAI haraso re Dhaso varSanA ApaNu vasavATa pachI bhAI bhAI vaccenA A mahArASTraena ane zarato : che riyala cheDIne bhAgI javAnA kAryane utejana na ApavAnI ane je je kacchI gujarAtI tathA mArapha. . madada karavA hitAya tyAM temane himata, dhIraja ane piolIsa madada pahoMcADaMvAnI amArI icchA ane prayAso vAlI Take bhaya ane sakeTa vacce paDelA seMkaDo kuTuMbane, amAre temanA saMkaTagrasta lattAmAMthI paherI : khaseDavA paDayA. AvA khaseDavAnA kAryanI zarUAta keTagrIna karI AbaMdara para AvelI bArI ) I , taLAvasAhata thA karavAmAM AvI. ahI vasatA sekaDA karachI gujarAtI ane mAravADI kuTuo vI kI })TthI banyAM hatAM. AvI rete khaseDAelAM, khaseDAtAM ane pache AvIne e azodhatAM ! ke zo oito ke parezanA bhedabhAva vagarabhAtabajAra mAMDavImAM Avela zrI yAzA AgA vIrA : - 1 kaDA to to paNa A icarethona tarIke upayogamAM levAI thI bhAlezI ghelAbhAI ravodaya . . 1. " ja kALajI mArI yA ka za karavAmAM AvyuM tyAM cAlatA cAlAsI pAzALA tathA ma ma mahAnavADImAM allA pAka vivAthI Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabudhdha jIvana paripUrti tA. 1-2-56 sudhI te rojanI traNa hajAra jeTalI pahoMcavA pAmI hatI, temanI khAvA pIvAnI umadA vyavasthA cAlu rAkhI che. jokhamI ane bhayagrasta lattAomAMthI bacAvI lAvIne Asare ApavAnI mAMga dareka paLe vadhatI jatI hatI ane tethI zukravAra tA. 20 mI ane 21 mIne zanivAranI moDI rAta sudhI e kArya cAlu rAkhavuM paDayuM ane ravivAranA roje te baMdha karavAmAM AvyuM. tema chatAM deDakene vAhane ane velanTIare purA pADavA paDayA. paMDanAM vAhane karIne AsarA mATe AvatA lokone dhasAre te samavAranA paNa cAlu rahe. ame amArI beThaka ke je zrI zAMtIlAla hIrajInI kA nI peDhIe, vardhamAna menzanamAM rAkhI hatI te ravivAra tA. 22 mIthI esesiezanane TelIphona cAlu thaI jatAM tyAM khaseDI. " A AkhA aThavADiyA daramyAna taMga vAtAvaraNa vacce judA judA lattAmAM rahetAM dANAvALA kacchI bhAIo ane gujarAtI tathA mAravADI bhAIone dhIraja ane hiMmata ApavAmAM, palisanI madada pahoMcADavAmAM, ane jarUra paDaye pilisanI madada sAthe ke tevI madada vagara paNa, divasa ke rAta joyA vagara, hajAre kuTuMbane salAmata sthaLe khaseDI lAvavAmAM je bhAIoe madada karI che te saune temaja zrI mAlazI ghelAbhAi sarvodaya kendranA saMcAlake ane sTAphanA sabhyone huM A take pheDarezana vatI temaja zrI kacchI vIzA ozavALa derAvAsI mahAjana vatI hArdika AbhAra mAnuM chuM. harapaLe AvatA citravicitra bhayaMkara yAtanAo ane duHkhanA samAcAra vacce paNa manane sthira rAkhI rAta divasa joyA vagara divasa sudhI khaDe page kArya karanAra zrI khImajI hemarAja cheDA ane zrI vIrajI narazI zAlIone AthI AbhAra mAnI, pharaja pratye temanI jAgRti mATe temane hArdika dhanyavAda ApuM chuM. zrI lIlAdhara pAsu zAhe ane zrI hIrajI ghelAbhAI sAvalAe paNa amArI sAthe rahIne amArA A kAryamAM je amUlya madada karI che te badala emane paNa AbhAra mAnuM chuM. AvI ja rIte zrI jIvarAja bhANajI zAha, zrI kezavajI kuMvarajI berAjAvAlA, zrI gAMgajI devarAja TAIA, zrI devajI kezavajInI ku vALA zrI cAMpazIbhAI zAha, zrI praviNacaMdra zIvajI zAha, zrI khImajI zIvajI, zrI canAbhAI khetazI, zrI kAkubhAI velajI nAnAekavAlA, zrI khImajI jevata, zrI umarazI khIyarI polaDIA, zrI cunIlAla nAgazI, zrI maNIlAla narazI kurIA, zrI khImajI devajI pilaDIA, zrI khImajI zrIpALa devazI ane zrI premajI ravajI paramAre muzkela lattAomAM jaIne, bhayagrasta lokone bacAvI lAvavAnI je himata, dhIraja ane hoMziArIthI kAmagIrI bajAvI che te badala emane paNa AbhAra mAnavAnI A taka lauM chuM. cAra pAMca divasa sudhI pitAnI ephiksa ane TelIphana vAparavA devA uparAMta aherAta jAte amArI sAthe kAmamAM joDAI amArI khAvApIvAnI paNa saMbhALa rAkhanAra bhAI vasanajI rAmajI dhareDanA ame sau kAryakaro aNI chIe, je aNInA TAMkaNe amane TelIphenanuM sAdhana dharAvatI emanI ophisa na maLI hatI te thayuM teTaluM kArya ame karI zakayA hota ke kema te savAla che ! A uparAMta saMkhyAbaMdha bhAIoe amArA A rAhata kAryamAM vaNamAMge svecchApUrvaka sAtha Ape che emAMnA keTalAkanA nAmano ullekha ahiM karyA sivAya huM rahI zakatuM nathI. zrI javAhara presavALA zrI jeThubhAI temaja temanA sTAphanA sabhya to chevaTa sudhI amArA rAhata kAryamAM khaDe page madadarUpa ubhA hatA. jyAre zrI kezavajI kuMvarajI berAjAvALAe jAte sevA ApavA uparAMta pitAnI moTarabasa, zrI kezavajI devajIvALA cAMpazIbhAie pitAnI lArI, zrI sI. narazIdAsavALAe pitAnI lerI ane zrI meghajI hIrajI zAhe tathA zrI lAlajI umarazIe pitAnI lerI amArI sevAmAM soMpI hatI. je badala emane AbhAra mAnavAnI A pharaja bajAvuM chuM. guMdAlAvALA zrI dAmajI sAvalA te potAnI moTare covIse kalAka amArI sevAmAM rAkhI beThA hatA ane AphatanI zarUAta thaI te divasathI rAta divasa joyA vagara pharaja para acUka hAjara rahyA hatA. jyAM mokalIe tyAM deDI javA e yuvAna taiyAra ja hoya. e tarUNa bhAIne kharekhara mArA hArdika dhanyavAda ghaTe che. ' upara nirdeza karelA gRhastha uparAMta paNa je saMkhyAbaMdha bhAIoe A saMkaTa samaye A kAryamAM madada karI che te saune huM AthI AbhAra mAnuM chuM. jyAre AphatanAM vAdaLe utarI paDe che tyAre samajadAra mAnavInI mAnavatA jAgRta thAya che ane e rIte AphatamAM AvI paDelA bhAIbahene pratye saMkhyAbaMdha bhAIoe sahAnubhutI dAkhavI che, madadarUpa thayA che. ApaNI bombe grena DIlarsa esosiezananI kArobArI kamITIe TharAva karI je kharca ke rAhata kAmone pahoMcI vaLavA mATenI Avazyaka evI rakama maMjura karI hovA chatAM zrI ravajI khImarAjanI ku. vALA zrI jagazIbhAie ane tAradeva bajAra vatI zrI dharamazI neNazIvALA zrI bhavAnajI dharamazIe saMkaTagrastone rAhata ApavA mATe amArI mAMgaNI vagara ane vecachAe hAdika umaLakAthI akeka hajAranI rakama meMpI gayA che temane temanA audArya mATe A take huM hRdayapUrvaka dhanyavAda ApuM chuM ane e rakamamAMthI jarUriAtavALAene rAhata ApavAno nirNaya karavAmAM zrI tejazI kherAja majagAmavALAe bee grena DIlarsa esesaezananA pramukha sAthe maLIne je vivekabudhithI kAma karyuM che te badala emane paNa AthI dhanyavAda ApuM chuM. zrI gosara visarIyA uparAMta paricita evA je saMkhyAbaMdha vakIla mitro nukasAnInA dAvAonI noMdhaNI, rajuAta ane vasulAta aMgenI kAryavAhInI kAnunI salAha ApatA rahyA che temane, temaja sattAvALAene, muMbai pradeza koMgresa kamITIne, murabbI zrI sara paraSotamadAsa ThAkuradAsane, zrI dharamazI khaTAune, zrI pratApasiMga mathurAdAsa vazanajIne, zrI kAntIlAla IzvaralAlane, zrI muLarAja karasanadAsane, zrI maMgaLadAsa pakavAsAne ane zrImatI jayazrIbena rAyajI vagere sau zubhecchakone temaNe svayaM AgaLa AvIne dukAnadAra bhAIe pratye je haMpha ane sahadayatA batAvyA che te badala AthI hArdika AbhAra mAnuM chuM. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAna ane raheThANa ane duHkha sahana karavAnA uparAMta eka kha, saMkaTa ane kAna - E tA. 1-2-6: ' prabudhdha jIvana paripUti * , saMkaTagrasta hajAra kacchIbhAie.. kaccha pahoMcatAM temane, mAMDavI baMdare temaja rastAmAM kaccha pradezanI koMgrese kamITI taraphathI je rAhata temaja sagavaDa apAyAM che te badala pradeza koMgresa kamITInA AgevAno AthI hArdika AbhAra mAnuM chuM ane zrI bhavAnajIbhAI arajaNa khImajI ahIMnI muzkelImAM madadarUpa thavA kacchathI khAsa ahiM padhAryA te badala temanA pratye paNa AbhAranI lAgaNI jAhera karUM chuM. - Aja divasa sudhI banelI hakIkatanI saMkSipta rUparekhA ApyA pachI ApaNAmAMnA lagabhaga traNasethI vadhu jeTalA dukAnadArabhAIone eTale ke pAMca-sAta jeTalA kuTuMbane ApaNI dukAne ane raheThANe luMTAyAthI tathA guMDAgIrI ane arAjakatAthI je saMkaTa ane duHkha sahana karavA paDayA che te pratye huM hArdika dilasejI dAkhavuM chuM. dANAnA dukAnadAre uparAMta seMkaDo bIjA dukAnadAre tathA hajAre rahIzone paNa aneka yAtanAo, dukha, saMkaTa ane nukasAnI sahana karavA paDayAM che. te sau pratye huM mArI temaja Apa vatI uDI dilase che. vyakata karuM chuM. ApaNI bembe grena DIlarsa esosiezane te pitAnA saghaLA sAdhane ApanuM saMkaTa haLavuM karavA mATe ane Apane zakaya te badhI rIte upayogI thavA mATe kAme lagADI dIdhAM che; te atyAre mAre eTaluM ja kahevAnuM che ke - (1) jemanI dukAna ke raheThANa luMTAyAM hoya temaNe pitAnI najIkanAM pilisa sTezane hajI noMdha na karAvI : hoya te turata karAvI devI ane jeo muMbaI bahAra cAlyA gayA hoya temanAM sagA saMbaMdhIoe nedha karAvI AvavI ane tyArabAda polisa ophIsara luMTAyelI jagyAnI paristhiti najare joI le te mATe kALajI rAkhavI. 2) dukAna ke raheThANa luMTAyA uparAMta charI batAvavAnA, paisA kaDhAvavAnA, mAra mAravAnA, jara jhaverAta luMTAyAnA ke beIjajatI thayAnA ane evI bIjI je paNa bInA ke geravartAva tamArI sAthe thaye hAya tenI saghaLI noMdha tamArA najIkanA polIsa sTezane karAvI Avajo ane tenI kephIyata ApaNI esesiezananI ophise paNa jAte AvIne nedhAvI jaze. (3) jemanI dukAna ke raheThANanA vimA che teo pitAnA vImA ejanTane turata khabara Ape. nukasAnIne aMdAja kADhavA saraveyara Avaze ane nukasAnInI rakama nakkI thaye, nukasAnInA paisA vImA kaMpanIo cUkavI Apaze. paraMtu jemanA vImA nathI ke ochI rakamanA vImA che temane thaelI nukasAnI bharapAI thavA pAme te khAtara zrImAna muMbaI sarakAranuM dhyAna kheMcavAmAM AvyuM che. uparAMta dhI InDIana maracanTasa cembara ane pradeza koMgresa kamITInuM paNa e pratye dhyAna kheMcavAmAM AvyuM che. mane vizvAsa che ke thaelI nukasAnI bharapAI maLe te khAtara zrImAna muMbaI sarakAre karavI joItI kAnunI kAya vAhI te jarUra karaze. have zAMti sthapAtI jAya che, te muMbaImAM che teo tathA je bhAIo muMbaI bahAra cAlyA gayA che teo pAchA AvIne jyAM jyAM salAmatI jaNAya tyAM tyAM pitAnA dhaMdhA pharI zarU kare ane hAlamAM udhAra mAla: kharIdavAnuM ke vecavAnuM dhAraNa baMdha rAkhe - bhAI bhAI vaccenI A kaTutAne aMta che ke najIkamAM dekhAtuM na hovA chatAM paNa bhAIo vaccenA A jhagaDAthI dUra bhAge patavAnuM nathI. vacce besIe te ja ene aMta Ave. te jyAM salAmatI jaNAya tyAM sau pitA potAnA dhaMdhA pharI zarU kare e Agraha. dha zarU kare te pahelAM pitAno nokara varga jyAM hoya tyAM temanI, saMbhALa le ane pAchA nokarIe rAkhavAnuM temane AzvAsana ApavAnuM na bhUle. - A nivedana purUM karuM te pahelAM mArA eka junA sAthInA thaela karUNa avasAnanI duHkhada nedha levAnuM ra huM jarUrI mAnuM chuM. pharagyusana reDa para prakAza kaledhIMga ku. nAmanA taiyAra kapaDAM sIvavAnAM kArakhAnAM ane sTaranA mAlika bIdaDAnA zrI haMzarAja devarAja zAha ke jeo chellAM paccIsa varSathI rAjakIya, sAmAjIka ane vyApArI kSetre ekaniSThAthI satata kArya karatA hatA te bhAIno Dhera guMDAoe lUMTI letAM tyAMja Avela temanAM raheThANumAM teo chevaTa sudhI TakI 2hayA paraMtu temanAM kaheThANanI AsapAsa rahetI lagabhaga badhIja gujarAtI ane kacchI vastI jyAre sthaLAMtara karI gaI tyAre emaNe paNa dubhAtA dile pitAnuM sthAna cheDI dIdhuM ane ke ' ' ' cacabaMdara AvyA ane AvatAMveta ecitA avasAna pAmyA. ' " kacchI, gujarAtI ane mAravADI samAjane karoDo rUpiAnI thaelI mAlamilakatanI ane ugharANInI nukasAnI uparAMta AvA te keTalAya AghAtajanaka banAvethI je pAravAra nukasAna thayuM che tene aMdAja to samaya vItyeja kADhI zakAze. paraMtu samAjamAM guMDA tatve jyAre phAlephule che tyAre kevI arAjakatA ne aMdhAdhuMdhI, ubhI thAya che teno tAga gayA aThavADiyA daramyAna muMbaI zaheramAM thaela tAMDavanRtyathI saMyukata mahArASTra : ; pariSadanA TekedAro ne pracArako meLave, e apekSA sAthe e hutAtmA bhAI haMzarAja devarAja zAhane huM AthI - mArI namra aMjalI ApuM chuM ane prabhune prArtha chuM ke temanA amara AtmAne svargamAM cIraH zAMti arpe eja, vyApArI chevaTa sudhI TakI rahe tyAre emaNe paNa lai 1 grena DIlarsa biDIMga, 103, kezavajI nAyaka roDa, muMbaI naM. 9. A semavAra tA. 30-1-56 li Apaneja, khImajI ema. bhujapurIA pramukha, dhI che. gre. DI. phezana-muMbaI ''' Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phila mA che, "': : kayAM : . prabuddha jIvana paripUrti che * tA. 1-2-pa.. che. 5 : + . . " , ; eke ApavItI 15 - . . . . . (muMbaImAM tA. 17mI jAnyuArIthI tA. 20mI jAnyuArI sudhI cAlelI arAjakatAnA bhoga banelAomAMnA eka zrI. khetasI mAlasI sAvalAe nIcenA lekhamAM ApavItI raju karI che. e divaso daramiyAna AvI aneka durghaTanA sthaLe sthaLe banI che. taMtrI) ke, rAjya punarracanA paMcane cukAdo AvavAno samaya thayeH ane jAgatA besI rahevuM paDayuM. polIsa peTrolIMga paNa rAtanA bAra vAgyA Eii saMyukata, mahArASTravAdIomAM uzkerATa phelAvA lAge tathA anya bhASA- pahelAM AvI hatI ane karI cAra vAgyA pachI AvI. A badhA samaya che vAdIomAM gabharATanI lAgaNI phelAvA lAgI; mukhyatve gujarAtI-kacchI daramyAna guMDAo rItasara luMTa karatA hatA ane emane jANe ke karyuM che tathA mArevADIomAM. sArA samajadAra mahArASTrIyane paNa kahevA lAgyA lAgatA ja na hatA. bIjI bAjue amane polIsa rastA para pharavA to e ke jo muMbaI mahArASTrane nahi maLe te tophAna thaze. saMyukta mahA- detI nahotI, eTaluM jana hi paNa amArI sAme khAlIomAM bheMyataLIe ane rASTravAdI netAoe (kogresa-prajAsamAjavAdI-samAjavAdI-sAmyavAdI- rahetA uttarabhAratIya lokone polIsa baLajabarIthI gharanA oTalA para ahiMdu mahAsabhA ema lagabhaga badhA pakSonAM) lekAnAM kAnamAM jhera besavA na detAM gharanI aMdara javAnI pharaja pADatI hatI. budhavAranI raDavAnuM zarU karI dIdhuM hatuM. AvA uzkerATa vacce rAjya punaracanA rAtathI gurUvAra rAta sudhI guMDAoe peTa bharIne luMTa karI. rAtanAM paMcano cukAM bahAra paDaye. vATAdhATonI paraMparA zarU thaI ane vakhate polIse aneka vakhate goLIbAra karyo hato, paraMtu moTe bhAge rohiMdI rASTrIya mahAsabhAnI kArobArIe chevaTe traNa rAjya aMgene goLIbAra havAmAM ja hatA. A badhA samayamAMnA tophAna daramyAna cukAde bahAra pADayuM. saMyukata mahArASTravAdIo ethI vadhu uzkerAyA polIse karela goLIbAramAM bhAgye ja koIne goLI vAgI haze ! | Eii ane tA. 21mI navembaranAM tophAne zarU thaI cUkayA. prajAkiya milkatAne A badhA banAva bAda zukravAra savArathI ja mANasanI hijarata khUba nukazAna thayuM. gujarAtIbhASI leTInI kanaDagata zarU thaI ane zarU thaI. eTale huM e vibhAganAM be traNa gresI mahArASTrIya mitra ke emanAmAM gabharATa vadhavA lAgyuM. pharI mahArASTra pradeza koMgrese pAse gayA ane kahyuM ke have tame amane kaMI rakSaNa ApI zake ema ridibhASi rAjyanA (vidarbha sAthenA) karela TharAva bAda vATAghATonI paraMparA cho ? emaNe mAtra eTaluM ja kahyuM ke ame rASTrIya mIlamajhadura zarU thaii. paraMtu ApasamAM samAdhAna na thatAM hiMdI rASTrIya mahAsabhAnI saMghane TelIphana karyo che ke amane eka lAuDaspIkaravALI gADI di peTA samitie gujarAta, mahArASTra alaga tathA muMbaI kaMdra tAbe, e Ape ke jethI lokone zAMta rahevAnuM ane samajAvI zakIe, mATe para pramANe traNe rAjyanI racanA karavAnuM nakkI karyuM ane e darakhAstane tame jaze nahi. mANasanI hijarata cAlu hatI; leke bicArA be e A keMdranA maMtrImaMDaLe mahora mArI. enI jAherAta karatAM pahelAM keTalAka kapaDAM jhoLImAM bharIne javA lAgyA hatA, A sthitimAM mANasane kema - vAmamArgI netAonI dharapakaDa karavAmAM AvI ane somavAra tA. 16mInAM vizvAsa besI zake ? bapore pharI uparokata bhAIone huM maLyo. je saMyukata mahArASTravAdIoe haDatALa pADI. mI-kArakhAnAo para paraMtu teo spaSTa kaMI kahI zakatA nahetA, gADI AvI nahotI, thI patthara mAro karIne baMdha karAvavAmAM AvyA, dukAna paNa baLajabarIthI ane teo koI prakAranuM rakSaNa ApI zake ema nahatA. daramyAnamAM Saa baMdha karAvavAmAM AvI. khAdI TopIo jhuMTavIne hoLI karavAmAM AvI, zaheranA bIjA bhAgamAMnA tophAnenA khabara peparadhArA tathA keTalAka basonTrAmane nukazAna pahoMcADavAmAM AvyuM. somavAre rAtanAM 8-30 samAcAra aphavAo dvArA maLatA hatA. polIsa paNa mANasane ko vAge paMtapradhAna paMDIta javAharalAle upara jaNAvyA mujabanI jAherAta khAlI karavAnI salAha ApatI hatI; e sthitimAM koI paNa mANasa muMbaImAM keTaleka ThekANe tephAne phATI nIkaLyA. amArA kevI rIte hiMmata pakaDIne besI zake ?! Akhare zanIvAre ame badhA rUma sI vistAramAM semavAra tA. 16 tathA maMgaLavAra tA. 17mInAM badhe baMdha karIne majIda baMdara (mAMDavI vibhAgamAM ) cAlI AvyA. mahA- * vahevAra baMdha karAvavAmAM Avyo hato paraMtu bIjI rIte zAMti hatI. rASTrIya netAoe je jhera chellA thoDA vakhatathI phelAvyuM che tenuM ja budhavAra tA. 18mInI rAte e zAMtImAM bhaMga paDaye ane amArI A sidhuM pariNAma che. seziyAlIsTa tathA kamyunIsTa netAone ziva najIkamAM eka dukAna adhurI luMTAI. polIsa sTezane phariyAda karavAmAM javA daIe, paraMtu koMgresanA zrI. kAkAsAheba gADagIla jevAe bIje AvI, pharI dukAnane tALuM mAravAmAM AvyuM. pAchaLathI e dukAna pUrI kyAMya nahi paraMtu dezanI saMsadamAM ja kahyuM hatuM ke muMbaIne pheMsalo luMTAI gaI. polIsa sTezane lokone khUba khUba takalIpha paDI zaheranI galIomAM thaze tathA Do. naravaNee kahyuM hatuM ke ame je hatI. zaheramAM paNa AgaLa jAhera karavAmAM AvyuM hatuM ke karIzuM tethI muMbaI ja nahi paraMtu dilhI paNa coMkI uThaze ane te pilIsane purate baMdebasta karavAmAM AvyuM che paraMtu e badhuM ApaNA bhAIoe anubhavyuM ane hajI paNa bhagavAna jANe zuM zuM anu." . poLa puravAra thayuM. gurUvAranA savArathI amArA vistAramAM dukAne bhavavAnuM bAkI haze. A badhuM mukhyatve gujarAtI-mAravADInI sAme hatuM. luMTavAnI tathA gujarAtIonI rUma para patthara mAro karavAnI bIjA keTalAka latAnA kacchI-gujarAtI-mAravADI bhAione je bhayaMkara mi zarUAta thaI. mArI najaranI sAme 4 dukAne luMTAtI joI. polIsa trAsa bhogave paDe che te upara jaNAvela ghaTanAnI nAnI moTI Avaka cheAkhI galImAM ( jyAM huM rahuM chuM te sana mIla galImAM) eka ja ttio che. ATaluM badhuM hovA chatAM koI paNa mahArASTrIya netAe A kekANe hatI te paNa eka sabaInspekaTara tathA pAMceka polIsa , hatA. sAme uMDA dilane virodha karyo che? athavA to gujarAtI-mAravADI bhAI- * mi uparAMta luMTa vakhate piolIsa asahAya banIne joyA karatI hatI. ene jaIne kahyuM che ke tame pAcho Ave ane have kaMI thaze te ame FE bapore peTrolIMga karatI polIsa AvI tyAre karyuM hovA chatAM ame vacce ubhA rahIzuM athavA te evA prakAranA koI paNa jAtanA hata lagabhaga trIseka gujarAtI bhAIo nIce utarI AvyA ane Eo. lagabhaga trIseka gujarAtI bhAIA nAnya utarI AvyA ane polIsane AzvAsananA zabda bolyA che ? zrI zaMkararAva deva tathA zrI naravaNe kAma vadhu ebasta karavA vinaMtI karI. polIse spaSTapaNe kahI dIdhuM ke AvA latAomAM kare che ane kahe che ke have baMdha karo. kAraNa ke amArI pAse vadhu pilIsa nathI, ame vadhu kaMI karI zakIe ema nathI, A ko jANe che ke mANase ghare besIne khAze zuM ? eTale ja i amArAthI banatuM ame karIe chIe. aDatAlIsa kalAkamAM amane e lokene kAmadhaMdhA para javAnuM kahe che. keTalAka vAmapakSI netAo mi khAvA paNa maLyuM nathI vigere vigere. atyAre karyuM che mATe tame paNa have jaza khATavA Ave che ane kahe che ke kAma para jAo. je nA badhA gharamAM cAlI jAo. pariNAme ame badhA gharamAM cAlI gayA. thayuM che te mATe mahArASTrI AgevAne sarakArane tathA polIsano deya kADhe chegurUvAranAM rAtanAM lagabhaga 12-0 vAge amArI cAlImAM gaDabaDa thaI che e vastu ja zuM puravAra nathI karatI ke A badhuM karavAne e Ageame Ne kalAka sudhI thALI vagADI, paraMtu polIsa AvI nahi che. eTale amAre AkhI rAta amArI cAlImAM dAdara pAse lADI laIne khetasI mAlasI sAvalA Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na nATEERS tA. 1-2-56 prabuddha jIvana - AjanI kaTokaTImAM ApaNuM sarvane anivArya dharma (jevI arAjakatAnI AMdhI jAnyuArI tA. 17 thI 22 sudhImAM maMaIe anubhavI tevI ja nAnA pAyA uparanI AMdhImAM AgaLanA aThavADiyA daramiyAna mahArASTra-karNATakanI khecatANanA bhaMga banelA belagAma zahere anubhavI hatI. belagAmanAM 4Na nihALane kAkAsAheba muMbaI AvyA ane eka chApA jevuM nivedana temanA taraphathI pragaTa karavAmAM AvyuM. AvI ja rIte. muMbaInAM ghera apakRtyone lakSyamAM rAkhIne zrI kedAranAthajIe eka nivedana pragaTa karyuM hatuM. A bane nivedane Aje arAjakatAne bhega banelA Akramaka tema ja AkrAnta-ubhaya prAsamudAyane mATe mArgadarzaka hAIne ahiM kramazaH pragaTa karavAmAM Ave che. tA) kAkAsAhebanuM nivedana Ajano mukhya savAla hiMsApravRttine jaDamULathI ukheDI nAkhavAnuM che. kAle amArI sAthe musApharI karatAM eka amerikana bAIe kahyuM: badhA pakSanA lokee nizcaya karavo joIe ke hiMsAnI pravRtti game tyAM pragaTa thAya te rokavAne ApaNe saMgaThita prayatna karavAnA ja. ' " A loke pitAnI ja saMpatti, pitAnAM ja rASTranI mAlamilakata Ama "paristhiti kAbumAM rahI nathI. have ame zuM karI zakIe ?" zA mATe naSTa karatA haze? pitAnuM ja bagADIne emane zuM maLatuM haze ?" e nirvIrya javAba apAya ja kema? jyAM sudhI ApaNe jIvIe dezamAM hamaNAM A badhuM zuM cAlyuM che ane e zA mATe che chIe tyAM sudhI kema kahI zakIe ke "ame badhA upAya ajamAvI e badhuM pelI paradezI bAIne samajAvatAM amane dhaNI zarama lAgI. cUkyA chIe." bhASAvAra prAntaracanA e kAMI bhinna bhinna saMskRtivALA lekimAM gAMdhIjI kahetA hatA ke "je huM hiMdustAnanI sevA karavA nIkaLe athavA bhinna bhinna rASTra vacce koI pradeza vaheMcI ApavAnI vAta chuM te hiMdusthAnanA dezapremI temaja dezadrohI badhAnAM kRtyanI ane nathI. bhinna nyAta, bhinna dharma, bhinna bhASA ane bhinna vaMza denI javAbadArI mAre levI ja joIe." je bhUta ApaNe jagADayuM ApaNe tyAM hovA chatAM, ApaNA dezanI samagra saMskRti eka ja che. ene kAbUmAM rAkhavAnI javAbadArI te ApaNI che. A vAta eTalI spaSTa che ke e siddha karavA mATe dAkhalAdalIla Apa - turata karavA jevuM vAnI jarUra nathI. " AjanI paristhitimAM tarata karavA jevI be traNa vastuo che. svarAjane artha hiMsaka mArganuM avalaMbana game te kare, je pakSanA tarapheNamAM e thayuM svarAjane eka artha e che ke lokonuM rAjya loko samajI heya te pakSanA AgevAnoe tarata jAhera karavuM joIe ke "je ke zake evI bhASAmAM cAlavu joIe. phakata ATalI A eka ja sagavaDa amAro pakSa sAce che enI amane khAtarI che chatAM, jyAM sudhI khAtara bhASAvAra prAnta pADavAnI vAta ubhI thaI hatI. AthI vadhAre amArA vatI hiMsAmArga ajamAvAya che, tyAM sudhI ame amArI mahattva A praznane che ja nahIM. ApaNe badhAM maLIne eka ja vizALa hilacAla mulatavI rAkhIe chIe, eTaluM ja nahi, paNa sarakAra je samAja chIe ane Akhe deza ApaNAmAMthI darekane che, jema ApaNe kAMI mAMDavALa sUcavaze, athavA je kAMI nirNaya Apaze tene hAla . badhAM AkhA dezanA chIe. turata te svIkAra karIe chIe. hiMsAnuM vAtAvaraNa pUrepUruM zamI gayA ApaNA dezamAM dareka mANasane eka karatAM vadhAre bhASA AvaDavI pachI ja ame amArI mAMgaNI deza AgaLa ane sarakAra AgaLa. jarUrI che. paDozI bhASA te ApaNe jANavI ja joIe. Ama thAya karI mUkIzuM." eTale bhASAnI ghaNI muzkelI dUra thaze. - Atmazuddhine mArga . mArA bALapaNanA keTalAye divase belagAmamAM gayA che. ahIM bIjI karavA jevI vAta e che ke jyAM sudhI prajA AMdhaLI kannaDa ane marAThI banne bhASA bolAya che ane atyAra sudhI saMpIne thaIne hiMsAne mArge jAya che, tyAM sudhI, A AtmaghAtI hiMsAnA rahI che, kannaDa ane marAThI kuTuMbe vacce vivAha thatAM AvyA che. pratikAra tarIke, teTalA ja meTA pAyA para, hajAre ane lAkha lokoe keTalAka lokoe banne bhASAnI sarakhI ja sAhityasevA karI che. A prAyazcita ane Atmazuddhine mArga levo joIe. Mass frenzy pradezamAM, bhASAbhedane kAraNe, jhaghaDA pedA thAya ane vaimanasya vadhe e can be met only with mass atonementkharekhara dudevanI vAta che. mahAtmA gAMdhInI vAta judI hatI. emane puNyapratApa ane rASTrIya ektA hatA. emaNe ekalAe upavAsa karavAnI vAta karatAveMta Akhe bihAra rASTrIya ekatA siddha karavI hoya te dezanA lokemAM premazakti prAnta saMyamita thaI zakayo. upavAsa AdarIne emaNe dilhInuM vAtAvaraNa majabUta hovI joIe. enA badalAmAM Aje jyAM tyAM devazakita sudhAryuM. Aje koI paNa eka vyakita A camatkAra karI na zake. jora pakaDatI dekhAya che. bhedanuM jarA sarakhuM koI tatva jaDayuM ke tarata paNa je kAma eka vyakita mATe azakaya hoya te AkhA rASTra mATe. tuM nekhe ane huM nAkho evI vRtti dhAraNa karavA leke taiyAra thAya che. zakaya thavuM joIe. dezanA samaju lokoe vadhAremAM vadhAre saMkhyAmAM - gAMdhIjInA hindustAne duniyAne eka nIti sujhADI che ke laDavAneM prAyopavezanane mArga svIkAravAno samaya AvI cUkayo che. hiMsAnuM jhera badale saMpIne rahevuM, matabheda hoya te nIbhAvI levA, ane vATAdhATa dvArA je eka vAra phelAyuM, te AkhuM jAhera jIvana azakaya thai besaze nirNa karavA. A nIti je svadezamAM ApaNe amalamAM na ANI ane pachI te cUMTaNIne artha paNa paraspara dveSa ane nAza e ja zakIe te duniyAmAM ApaNe hAMsIpAtra thaIe; ApaNI asara kAMi ja thaI besaze. mATe prAntIya punaracanAne savAla kore mUkIne hiMsAnuM nahi rahe; pachI duniyAnA phelAyalA yuddhanA ane dezanA rogathI hindustAna nirmalane e ja mukhya viSaya lokoe hAtha dharavA joIe. ' mukata na rahI zake; ane je duniyA sAthe bhAratane paNa nAza thAya trIjI vAta e che ke prAtIya punaracanAnI bAbatamAM jemanAM te nathI rahevAnuM saMyukata mahArASTra ke nathI rahevAnuM saMyukata karNATaka, manamAM tIvra asaMtoSa che e loke ja le che ane hilacAla kare che. bhASAkIya Andolana je karaDe leke sarakAranA nirNayane svIkAre che, temanI vAta saMbhaApaNe bhASAkIya caLavaLanI maryAdA kayAranI oLaMgI che, ane LAtI ja nathI. ame te sUcavIe chIe ke Aje leke ane karaDe AMdhaLA thaIne rASTraghAta karavAne pravRtta thayA chIe. jyAM matabheda thaya lokee jAhera karavuM joIe ke "amArA vyakitagata abhiprAya game te tyAM je ApaNe hiMsAne Azraya levA mAMDIzuM te ApaNuM svarAja he, tamAma paristhitine vicAra karIne paM, javAharalAla naherU je vakhate jotajotAmAM nAmazeSa thaze. mahArASTra ane karNATaka banne bAjunA je nirNaya Apaze, te amane zirodhArya che. emane nirNaya amalamAM AgevAne kahe che ke "amane hiMsAno mArga mAnya nathI, ame mUkavA mATe ame prasannapaNe madada karIzuM." hiMsAne niSedha karatA AvyA chIe." paNa ATaluM basa nathI. je e kAyaratA che. ApaNe kahIe ke "leke ciDAya eTale hiMsA tarapha javAnA ja, ene Aje je lokonI IcchA pramANe nirNaya thayo hoya temane upara "IzcAja ze ?te AvI dalIlathI dezane nAza aTakAvI na zakAya. pramANe jAhera karatAM muzkelI jaNAya nahIM. paNa keTalAka ke manamAM ' Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 188 zaMkA ke bIka seve che ke "paristhitinA vicAra karI paMDitajI jo AjanA niyamAM pheraphAra kare to te amAre svIkAravA paDaze ane pachI badhA kaheze ke khIkanA mAryA ame e svIkAryAM che." kharI vAta te e che ke AvI khIka sevavI e ja kAyaratA che. pAkistAna hiMdustAna vaccenA vikhavAda vadhe nahi eTalA mATe jo ApaNe eka ajANyA aMgrejanA hAthamAM sattA ApI zakayA ane enA niNaeNya ApaNe kabUla rAkhyA, te paMDita javAharalAla jevA rASTramAnya, vizvamAnya ane pakSapAtarahita vyakitanA hAthamAM ApaNA niNaeNya ApaNe kema na soMpI daIe ? anne pakSanI dalIle jyAre te te lokone maDhe sAMbhaLuM chu tyAre te nirdoSa jevI lAge che. paNa kharI kaseTI to kANu kai rIte varte che, emAM ja thAya che. vakIlanI peThe potAnI bAju sarasa rIte * rajU karavAno A savAla nathI, paNa ApaNA rASTrane bacAvavA mATe ane ApaNA rASTranI saMskRti niSkalaMka rAkhavA mATe potAnA valaNamAM ane vanamAM parivartana karavuM e ja mukhya savAla che. pakSAbhimAna ane dveSavRtti anahada vadhI paDayAM che. eve prasage badhA ja sAtvika lAMkAe antarmu kha thaI Atmazuddhi ane samAjazuddhinA upAyA amalamAM ANI hiMsAvRtti samULI kADhI nAkhavI joie. kedAranAthajInu nivedana AjakAla muMbaImAM tathA mahArASTranA khIjA keTalAMka zahera tathA gAmAmAM vAtAvaraNa khUba kSubdha thayu che. taduparAMta tyAM je prakAra cAlu che tenAthI kASThanuM kalyANu te thavAnuM ja nathI, paNa sanI hAni ja thavAnI che. sayukata mahArASTra pariSadavALAo jAhera kare che ke A prakArathI te saMyukata mahArASTranI mAgaNI mATenA prayatnamAM avarodha thAya che. A uparathI AvA koi prakAra thAya evI AndolananA AgevAnAnI icchA nathI evuM spaSTa thAya che. jo A mArI samaja kharI hAya teA cAlu prabhudhdha vAtAvaraNa zAMta karavuM e AgevAnonu pahelu ane kharUM kartavya che. jemane ahiMsAnA, zAMtinA ane lokazAhInA mArge potAnI mAgaNI siddha karavI haze temaNe kAI paNa kSeAbhaneAmAM na paDatAM, utAvaLa na karatAM tema ja pravAhanI sAthe sAthe na taNAtAM tattvaniSThAthI potAnI nyAyya caLavaLa calAvavI joie. AvuM thAya to temane kaI doSa daI zake nahi. gAMdhIjInA netRtva heThaLa ApaNe mahAtmA gAMdhIjInA netRtva heThaLa zAMti ane ahiMsAnA mArge svarAjya prApta karyuM, AkhA jagatane Azcarya cakita karI nAkhanArI A ghaTanA ApaNe siddha karI batAvI, AthI ja have pachI paNa jyAre ApasaApasamAM matabheda ubhA thAya tyAre, enAM nirAkaraNa mATe ApaNe e ja mArga anusarIne ApaNI iSTa siddhi ApaNe prApta karavI joie. A pramANe karavAnuM ApaNuM badhana che e rIte svIkArIne ApaNe vartavuM joIe. ApaNe jo satya ane ahiMsAnA siddhAntA ja pacAvyA hoya ane enA sAmarthya upara ja jo ApaNe svarAjya meLavyu` hoya to ApaNI vacce matabheda ubhA thAya tyAre tyAre paNu, game tevaDA moTA lAbha maLatA hoya te paNu, A tattvA cheADIne, vana karavu yogya nahi gaNAya. ApaNe ekavAra je bhUmikA prApta karI che te ApaNA mAMheAmAMhenA matabhedane prasaMge paNa ApaNe kadI choDI devI joie nahi, jo e A rIte ApaNe cheDI daIzuM te svarAjyanI laDAI ApaNe satya ane ahiMsAnA siddhAntAne AdhAre jItyA chIe evu siddha thavAne badale, e ApaNA daMbha ja hatA evu siddha thaze. gAMdhIjInA anuyAcIe AjanI caLavaLamAM je nAyakA che temAMnA pramukha netAo - gAMdhIjInA Adeza anusAra cAlelI svarAjyanI caLavaLamAM kAma karI AvelA keTalAko paNa che. Aje jo mahAtmAjI jIvatA hAta tA AjanuM ApaNuM mAMhamAMhenuM vaimanasya, dveSa, garIba prajAnI mehAlI, ApaNA dezanI sa MpattimAM caMpAyalI A Aga temaNe sahana karI hAta kharI ke ? AjanI A lUTAlUMTa, ApaNA ja loko para ApaNe karelA A atyAcAra joine temane kevI vedanA thaI hAta ! A badhAMne ApaNe badhAe vicAra karavA jarUrI che. tA.12-56 : rAjya punaHTanAnA prazna upara jo kevaLa matabheda hAya tA e miTAvavA mATe AvI laDAInI AvazyakatA che kharI ? ApasaApasane avizvAsa e ja jo A matabhedanuM kAraNa haze te e atyAre cAlatA prayatnathI naSTa thavAno saMbhava che kharA ? saMyukata mahArASTranI IcchA pUrNa thaI teA paNa Aja ApaNA badhAnu dujaiva che ke e moTA prAntamAMnI janatAmAM bheda paDavAthI je avizvAsa, dveSa vagere utpanna thaIne vadhatAM gayAM che te naSTa thaze kharAM ke ? ApaNI vacce utpanna thayelAM vaimanasyanuM pariNAma AkhA rASTra mATe keTalu anakAraka nIvaDavAne saMbhava che ? A mAge rASTraya ApaNe kadI paNa sAdhI zakIzuM kharA ke A badhI bAbatane ApaNe vicAra karavA jarUrI che. vamAna avizvAsanA ane vaimanasyabharyA vAtAvaraNamAM A praznanA samAdhAnakAraka ke saune mATe kalyANakArI ukela kAI paNa rIte Ave athavA teA AvI zake tema lAgatuM nathI. zaMkAzIlatA, avizvAsa ne vaimanasyathI chavAyelAM vAtAvaraNamAM kaze| nirNaya thai zake nahIM. eTale ja, yogya niNaeNya para AvI zakAya e mATe ApaNe saue anukuLa vAtAvaraNa UbhuM karavu. joSTae che. paraspara prema ne vizvAsa sabyA vinA yogya nirNaya kreine paNa sUjhI zakaze nahi. eTale ApaNe saue anukULa vAtAvaraNa sarjAvavA pAchaLa ApaNI sarva zakita lagADI devI joie. vidhAsa ane prema gumAvI dIdhA che. ApaNe paraspara vizvAsa ne prema gumAvI dIdhAM che. jIvanamAM AnI bahu ja AvazyakatA che. prAMtanuM ke zaheranuM mUlya prema ke vizvAsathI vadhAre moTu na hovuM joie. paraspara avizvAsa ne vaimanasya haze te ApaNAmAM rASTrayanI bhAvanA Ugaze ja nahi, vadhavAnI tA vAta ja kyAM rahI ? AjanI caLavaLamAM mArA keTalAka mitro sAmela che, jemanA pratye mane mAna-Adara che. evA netA emAM joDAyelA che, emane ane samagra janatAne mArI namra vina Mti che ke kAi paNa bhega ApIne athavA tA kAI paNa pralobhana jatuM karIne paraspara gumAvele vizvAsa ne prema pAcho maLe evA prayatnA karIe. Aje ApaNuM A sauprathama kartavya che, ApaNAM vacaneAthI, kAryothI, tapasyAthI ApaNuM gumAvelu sattva pAchuM meLavavu ja rahyu te sivAya kAI ArAvArA nathI. mArI sau koine hAtha joDIne A vinaMti che. ke tyAga sivAya premanI sthApanA thanAra nathI, premanA sAtatya sivAya vizvAsa pedA thavAnA nathI, vizvAsa sivAya satva rahenAra nathI, satva vinA mANasAI nathI, ApaNAmAM mANasAI haze te ja rASTrakaya Avaze. mArA mitrA, mArA bhAio, prAMtavAdamAM taNAine ApaNe mitraprema premane visArI beThA chIe, e kalaka ApaNe dUra nahi karIe khIju kANu karaze ? atyAranI prajA bhramita thaI gaI che. bhAratanI garIba prajA ! ApaNe ja enAM duHkhanuM kAraNa banyA chIe. 1920, '30 ne 'jara nAM varSAmAM je aikayanI te badhupremanI bhAvanA ApaNa saumAM hatI te jo pAchI jAgrata thaze te ja prajAnAM du:kha tarata dUra thaze enI mane khAtarI che. 'janmabhUmi'mAMthI sAbhAra udhdhata te muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka, prakAzaka : zrI paramAnaMda kuvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanaMjI. sTrITa, muMbaI, 3, mudraNusthAna : kacchI vIzA ozavAla prinTIMga presa, masjIda baMdara roDa, muMbaI 9. 2. na'. 34629 14 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rajA rada karI rajIsTarDa B kara66 vArSika lavAjama rUA. 4 OhOld ( pra. jainavarSa 14-pra.jIvana varSa 3 aMka 20 muMbaI. phebruArI 15, 1956, budhavAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra - , AphrikA mATe zIliMga 8. chuTaka nakala : traNa AnA se mejhA rAja gAdalajhajhAlAla taMtrIH paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA zAkanA gAla zAha A AkA ; TagAranA - vidvatna saddagata DaoN. era tArAporavAlA asAmAnya vitA chatAM jemanA jIvanamAM sarva sAthe namratA pADI zakayA, emane mugdha karI zakayA. Ama 1813 mAM kembrijanA pragaTa thatI, vizALa jJAna dharAvavA chatAM je sau koIne sAMbhaLavAmAM grejyueTa tarIkenI ane jarmanInI pI. eca. DI. nI upAdhi laI rasa letA, Adarza jarathostI havA sAthe je anekadhamI vidvAnonA teo bhArata pAchA pharyA. aMgata mitra banI zakatA, aneka vidyApIThamAM sanmAna pAmavA chatAM dezamAM AvatAM ja banArasanI senTrala hindu kelejanuM saMcAlana je sadAya ziSyaneya samAna sthAne satkAratA ane vaye tathA jJAnAnubhave emane saMpAyuM. pratyeka vidyArthInA nikaTa ne aMgata paricayamAM e * vRddha chatAM jemanAmAM akhaMDa navautsAha ane dhagaza taravaratAM, evA AvyA. vidyArthIo pratyenI emanI mamatA ajoDa hatI. emanA vidvAna saujanyamUrti De. erar je. esa. tArAporavAlAnA, jAnyu- keTalAya jUnA ziSyo Aje sarakArI meTAM khAtAnA adhikArIe banyA ArInI tA. 15mIe thayelA avasAnathI aneka saMsthAoe ane che, paNa guru pratyene emaneya bhAva e ja rahI zake che. AnuM vyakitaoe ghaNuM ghaNuM gumAvyuM che. kharuM mAna 3. tArAparavAlAnA vatsala bhAvane AbhArI che. sau koIne * "jIvana ane Adarza vacce aMtara na hoya' e sUtra emane jItI levAnuM emanA haiyAmAM prabala heta hatuM ane tethI sau emanAM emanA mAtApitA pAsethI janmathI ja sAMpaDayuM hatuM. bhAI erace banI jatAM. pitAnA jIvanamAM e saMdezane apUrva saraLatAthI ane svAbhAvikatAthI keTalI aradhI sadInI emanI zikSaNanI akhaMDa sevA. A siddha karI batAvyuM hatuM. ' samaya daramiyAna muMbaI ane kalakattAnI vidyApIThemAMkavivara TAgoranA ' . tArAparavAlA eka Ajanma zikSaka hatA; paNa emane zAMtiniktanamAM ane Dekkana kolejamAM aMgrejI, saMskRta vagere bhASAo vidhArthabhAve kayAreya maMda banyo na hate. zuM pustaka abhyAsa ke zuM mATe ane tulanAtmaka dharma abhyAsa ane bhASAzAstra mATe emanI jIvanadarzana, zuM mitraparicaya ke zuM svataMtra vicAraNA,-badhAmAMthI nimaNUka thayelI. jIvananA aMta sudhI, pratyeka viSayanuM UMDuM avagAhana avirata preraNA ane saMjIvana jhIlI, sadAya navapallavita jIvana jIva- karavAnI, satyanA saMzodhananI emanI dhagaza evI ja sateja rahI vAnI emanAmAM eka ajaba kaLA hatI. saunI sAthenA samAgamathI zakI hatI.' navuM navuM jANavA-samajavAnI emanI utkaTa IcchA, kaMIkane jIvananA * bhAratanI dasa bAra vidyApIThanI ucca parIkSAonA teo varSe aNamUlA pATha paDhAvI jatI. sudhI parIkSaka hatA. mAtra gujarAtI, saMskRta, aMgrejI, jarmana, phrenca jI. abhyAsa ke parIkSAne beja emane kaI divasa lAgyo nahate. nahi paNa hindI, baMgALI, pAlI, avastA, ITAliyana ane Daca jevI paurvAya ane temAMya bhAratIya saMskRti tathA sAhitya sAthe emane bhAre bhASAnA ya e evA ja paMDita gaNatA. emane mukhabele bhASA vadhu tAdAmya lAgatuM. meTrikamAM hatA tyArathI ja saMskRta sAhitya mATe emane madhura banatI. pratyeka zabdane e viziSTa suMdaratA ne spaSTatA ApatA. UDe bhAva jAge ane te aMta sudhI e ja prabaLa rahI zake. evI ja vizada emanI vicAradhArA hatI, ane e vicAradhArA, nIce. dharma, philasuphI, bhASA ane tenuM zAstra-A emanA jIvanarasanA vahetuM hatuM emanuM dainika jIvana. pradhAna viSayo. AnA UMDA abhyAse, e mahA vidvAna banyA kharA, emane mana dharma e prati paLanA AcAranI vastu hatI. emanI paNa zuSka jJAnI na banyA. A badhAe te emanA jIvanamAM rasiktAnAM dhArmika dRSTine keLavavAmAM asaMkhya dharmapustakanA vividha abhyAsa ghaNAM navAM vaheNa umeryA. pariNAme satata saMvardhita saMskAritAe ane sAthe, thIosephikta saMsAyaTInA brahmavidhAjhAne UDe bhAga bhajavyuM che. suMdaratAe emanA jIvanane eka jIvaMta kAvya banAvI dIdhuM hatuM. emanA pitA thIosophInA prakhara jJAtA hatA ane kAryakara hatA. e ' emanAM abhyAsasthaLe eTale mukhyatve muMbaI, jarmanI ane kahetA ke brahmavidhA ane sarvadharma samabhAva mArI gaLathuthImAM ja IglaDa. vIsa varSanI vaye teo vilAyata gayA ane tyAM berisTara thayA. mane mAe pAyelAM che. korTanA kAyadA karatAM, emane te bhASAnA kAyadA ne saMzodhanamAM era ' chellAM thoDAM varSothI teo muMbaI bleskI leja-thIophikala rasa Avate. bhASAo zIkhavI e emane mana ramata jevuM lAgatuM. sosAyaTInA pramukhapade hatA ane muMbainI dasa bAra lejomAM khUba ja aMgrejI ane saMskRta sAthe emaNe phreMca ne jarmana bhASA jANI lIdhI. suMdara kArya karI rahelA hatA. emane sevAsaMbaMdha aneka saMsthAo pAMceka varSa bAda deza pAchA pharatAM che. enI besaMTanI preraNAe sAthe joDAyA hatA. AmAM mukhyatve gAthA saMsAyaTI, aMdherInuM athecAlatI banArasanI senTrala hiMdu kolejamAM emaNe bhASA ane sAhityanuM nAna insTITayuTa, jIvadayA maMDaLI ane jJAna prasAraka maMDaLa mukhya che. adhyApakapada svIkAryuM. beeka varSanA TUMkA gALAmAM ja emanuM hIra emane koI saMsthA ke maMDaLa, dharma ke deza pratye pUrvagraha na hatuM tyAranI sarakAre pArakhI lIdhuM. ane emane saMskRtanA vadhu ucca abhyAsa ane tethI ja e aneka saMsthAo ane vyakitaone pitA tarapha mATe yuropa mekalyA. A vakhate temane yuropanA pro. repsana, .. AkarSI zakyA hatA. jAInsa, pro. brAuna ane nikolasana jevA vidvAnonA nikaTa saMsargamAM .' emanI ATalI vidvatA ane te sAthe satata saMkaLAyelI, emanI AvavAnI taka sAMpaDI. emanI upara 3. tArAporavAlA anerI chApa namratA ane saujanya, bahu ja ochI vyakitaomAM ApaNane jovAmAM . . Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 maLe che. kAi sAthe emane kaDavA matabheda nahAtA klinI khudAi naheAtI. e tA saune sajjana mAnatA te saunA suhada khanavAmAM rAcatA. Aje mAtra pArasIo ja nahi paNa dhaNA muslIma, hiMdu, baudhdha ane khristI vidyAnA emanA avasAnathI eka aMgata svajananI kheATa anubhavI rahyA che ane e emanA jIvanane eka apratima snehAMjali ja che, prabuddha jIvana jarayeAstI mATe emaNe ApelI ne samajAvelI 'gAthA'--e eka ja kAya emane amara karavAne pUratu hatu. dhama~ nI navI te preraka dRSTi emaNe emAM rajU karI che. emanAM AvAM puratAnA kAraNe Aje asaMkhya jathAstI! emanA sadAnA RNI che. DA. tArAporavAlAnI umara 71 upara paheAMcelI, paNa emanI kA zakita Ajeya yuvakane chAje tevI hatI. AthI ja te, thoDA mAsa upara jyAre irAnanI sarakAra taraphathI emane be varSa mATe adhyApakapade AmaMtravAmAM AvyA tyAre te khuza thayA. vidAyamAna letI veLA e khelelA: 'have vadhu abhyAsa karavAnI, navuM navuM jANavAnI ane navA abhyAsIone maLavAnI mane taka maLaze. huM vadhu tAjo thai jaIza.' A emanA akhaMDa vidyArthIbhAva jJAnaparAyaNatA. teo IrAna gayA ane pravAsane mATe Avazyaka gaNAtI rasI mUkAvatAM emanA zarIramAM e phUTI nIkaLI. emane pAchA mukhaI lAvavAmAM AvyA. upacArane aMte e sAjA thatA jAyA, paNu gayA jAnyuArInI padaranIe rAge Uthalo mAryo ane temanuM hRdaya niSkriya banI gayuM. bhAi eracanA avasAnathI jarayAstIoe eka aja gAthAbhakata, sa dharmImaMDaLe eka mitra ane bhArate eka virala bhASAzAstrI gumAvyo che. paNa bhAI eracanAM jIvanane, eNe pAtharelA prema ane Adarzone, mRtyu na heAya. emanAM e sanAtana tattva varSo sudhI anekane UMDI preraNA pAyA karaze, emane amara rAkhaze. jamubhAI dANI mArI jIvanakathA ( gatAMkathI cAlu) pitAjI niyamaparAyaNa jIvanamAM mAnatA hatA. mAtAjI pazu zvarabhakti khUba karatAM. bhajana kIrtana vinA tA emane cAlatu ja nahi. bALapaNamAM ja mAtAjIe zIkhavyuM hatuM ke zALAethI AvatI vakhate mahAllAmAM darekanI khabara pUchatA AvavuM ane mAMdA mANasa pAse jaIne mesavuM. enI sevA karavI paNa tenI pAse bahu khela mela na karavuM. siMdhamAM traNa cAra sUphIe maLyA. temanA satsaMga ajaba nIvaDayo. temaNe mane maunanI Teva "keLavavAnuM samajAvyuM, maunanA mahimA vadhAre samajAya te te vekasa saMsthA sAthe mArA sabaMdha thayo tyAre, A saMsthA have Society of Friends nA nAme oLakhAya che. A saMsthAnA sabhyoe carcamAM javAnu ane pAdarIone mAnavAnu khUMdha karyuM" che. phakata IzvaranA Adezane mAnya rAkhyA che. A sabhyone badhe ja javAnI chUTa che ane samAjanI te sArI sevA kare che, teo dharma pracAranA kadi vicAra ja karatA nathI. tA. 15-256 thatuM nathI." meM tarata ja temanI mArI mAMgI ane pratijJA karI ke have pachI kASTha divasa temanAM gItA nahi gAuM. e pratinA AnTa sudhI meM' pALI che. mane sAhityamAM paNa khUba rasa che. khAsa karIne aMgrejI, urdu ane parzIyana sAhityamAM mane dhaNA rasa che, koIka vAra lakhuM paNuM chuM. paNa e to jyAre aMdarathI preraNA thAya ke lakhA tyAre ja lakhu chuM, mArA lakhANamAM pAMDitya ochu che, vyAkaraNanI bhUle paNa ghaNI vAra thAya che, chatAM lakhuM tA chuM ja. mane saMgItanA paNa khUba zekha che, khAsa karIne bhajanAnA gItAMjalimAMthI keTalAMka kAvyeAnA sUra esADavA meM mahenata karI hatI. eka vakhata rAte cAra vAge nahAtA hatA ane navAtAM nahAtAM gurUdevanAM gItA gAtA hatA. gurudeva tyAMthI pasAra thatA hatA. gurUdeve mane gAtA sAMbhaLyo ane bahAra mAlAbya ane kahyuM ke "kAI mArA kAvyonuM khUna kare e mArAthI jarAya sahana gAMdhIjI sAthenA eka prasaMganI vAta karuM. 1919 mAM ekaTAbaramAM haMTara kamIzana pAse sAkSI ApavI ke na ApavI e mATe mukhya mukhya netAonI sabhA maLI hatI. e 14 netAomAMthI 13 jaNu sAkSI ApavAnI tarapheNa karatA hatA. mAtra eka gAMdhIjI ja nA pADatA hatA. rAtre sabhA akhAta thai tyAre gAMdhIjIe te kahyuM ke sAkSI ApavI ja nathI ane e pramANe nakkI nahi thAya te huM te muMba cAlyo jAuM chu. mAlaviyAjIe temane samajAvyA ane khIje divase sabhA bharI pharIthI vicAra karavAnuM sUcavyuM. teja rAtre vArA tI dareka netAone gAMdhIjIe maLavA khelAvyA, ane temane khUba samajAvIne sAkSI na ApavA mATe taiyAra karyAM. savAra paDatAM ja badhA ja netAo sAkSI na ApavA mATe ekamata thayA. huM te pa MjAbanA rIporTanA kAme karIne AvyA hatA. khUba thAkayA paNa hatA. e vakhate gAMdhIjIe mane khAlAvIne kahyuM ke "TAuna holamAM jyAM haMTara kamIzana bheMsavAnuM che tyAM tAre javAnu che, TAuna haoNlanI bahAra ubhA rahI je kAI hiMdI Ave tene mAru nAma ne samajAvaje ke sAkSI ApavAnI nathI." meM te A kAma mATe nA pADI. kAraNa ke huM te mAnatA hatA ke sAkSI ApavI joie. zrI enDrujha AvyA. temaNe mane samajAvye ke A mahAtmA te ajaba puruSa che. e dhArelI vAta pAra pADaze ja, ane emaNe lIdhelA niNaeNya paNa sAcA ja hoya che. aMte huM mAnyA. TAuna haiAla pAse jaine lokAne sAkSI na ApavA samajAvyA. lokAe sAMbhaLatA veta ja gAMdhIjIne khUba gALA dIdhI, paNa kAi sAkSI ApavA teA na ja gayu. zrI enDrujhe gAMdhIjIne khabara ApI ke gurUdhyALe potAnu kAma sArI rIte pAra pADayu che. tethI te khuzI thayA. paraMtu mane te temanA A nirNayathI khuba gusso thayA hatA. tethI meM te sAMjanA pAMca vAgyA sudhI khAdhu ja nahi. gAMdhIjIne khabara paDI eTale mane bAthamAM laine samajAvavA temaNe khUba prayatna karyAM. mArA vicAranA AgrahamAM huM ekano be na thayo, paNa temanA vAtsalya AgaLa hu` namI paDayo. kanvekasa saMsthAmAM IsAI dharmavALA ja dAkhala thaI zake che. jo ke e loko devaLamAM nathI jatA ane peAtAnI svataMtratA jALave che. eka vAra vIlsana kaoNlejanA prInsIpAla mI, mekamIlanane maLavA huM gayo hatA. gAvAliyA TaeNka paranA temanA makAnanA bagIcAmAM beThA hatA. eja vakhate hakyanA UMDANamAMthI avAja Avyo ke kalekasa saMsthAmAM mAre joDAvu, mi, mekamilana bahArathI AvyA ane temane tyAM eka aMgreja bhAI paNa AvyA hatA. temanI sAthe oLakhANa thaI ane khabara paDI ke e bhAI paNa kavekara che, me temane mArI icchA jaNAvI ane pUchyuM paNa kharu ke hindustAnamAM A saMsthA kaye ThekANe che. temaNe kahyuM ke A saMsthAnI mukhya ophisa laMDanamAM che, paNa tenA eka pratinidhi dilhImAM rahe che. temanI sAthe patravahevAra calAvA tA tamane pUrI mAhitI maLaze. temanA kahyA pramANe me dilhI kAgaLa lakhyA ane javAba paNa mane maLyo ke tame krizciyana nathI tethI tame A saMsthA sAthe joDAI zakaze nahi. meM paNa temane sAme javAba Apyo ke "tamArA dharmanA sthApaka to kahI gayA che ke That of God"--zvirane te divya aMza--dareka vyaktimAM che. ane e izvaranI anaMta jyeAti paNa darekamAM che. te temAM huM kema apavAdarUpa hAu ? vaLI temaNe kahyuM che te "It was there before Lord Christ came upon this earth." paraMtu e bhA'e tA cokakhI nA ja lakhI ke amArA niyama pramANe ame tamane na ja svIkArIe, pachI me laDana kAgaLa lakhyA. e leAkALe mArA AdhyAtmika anubhavA vize pUchAvyuM. mane je kaMI anubhave thayA hatA te vize me' lakhyuM'. te pachI temanA traNa mANusA mane Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-256 maLavA AvyA. sADA traNa kalAka sudhI mArI pAsethI hakIkatA pUchI ane tenA rIporTa laMDana meAkalyA. e pachI meM e traNa mahinA sudhI javAbanI rAha joI, paNa javAba Avye nahi tethI nirAza thaye ane pachI teA e vAtane paNa bhUlavA lAgyA. prabuddha jIvana che ke pahelAM e pachI dazeka mahinA vItyA haze, e vakhate mArA eka mitra jona zezvara nAmanA eka nyujhIlenDarane laine mane maLavA AvyA. amArA vacce oLakhANa thai. mAruM nAma sAMbhaLIne te camakayA.. ane mane kahyuM ke "You are the man who has created a crisis. in our Society ?" ( tame ja e mANasa jeNe amArA moMDaLamAM khaLabhaLATa macAvI mUkayeA che ? ) te huM kaMI samajyo nahiM. pachI dhIme dhIme samaja paDI ke A kaveka seAsAyaTInI vAta karI rahyA che. temaNe mane vigatathI vAta karI ke "tamArI arajI AvyA pachI ame hajAra mANaso e vize vicAra karavA bhegA maLyA hatA. temAMthI aDadhA arajInI tarapheNamAM hatA, aDadhA viruddhamAM. e pachI traNa mahinA pachI pharIthI sabhA maLI tyAre 90 TakA tamArI tarapheNamAM ane 40 viruddhamAM, e pachI te uttarottara dara traNa mahine sabhA maLatI gaI ane tamArI tarapheNamAM lokA vadhatA gayA. ane chevaTe sarvAnumate TharAva pasAra thayA ke tamArI arajI svIkAravI." A bhAI jona zeAranA meLApa pachI mane kavekasa sAsAyaTInA vaDAMne kAgaLa maLyA ane temAM lakhyu hatu ke ame tamane svIkArIe chIe ane tamArA A prasaMgathI zvire amane satya ane nIti samajavAnA prasaMga pUro pADayA che ema ame mAnIe chIe. Ama, mArA ataranI murAda bara AvI. Aje mArA sivAya paNa khIjA be traNa hindu bhAI kalekasa saMsthAmAM joDAyA che. kanvekasa saMsthA sAthenA mArA joDANathI lokomAM vAta phelAI ke huM khristI banI gayo chuM. A vAta mahAtmAjIne paNa koie karI, temaNe paNa mane A vize pUchyuM. paraMtu kalekarsa saMsthA sAthenA joDANathI huM kaMI khristI banI gayo nathI ema kahIne uparanI badhI hakIkata temanI pAse meM raju karI ane te bahu rAjI thayA. bhAI meM mArA jIvana daramyAna A be mahApurUSonI chAyA nIce kAma karyuM che, haju paNa zvara je rIte prere e rIte yathAzita kAma kar chuM. mArI jarUriyAtamAM traNa joDI kapaDAM ane tharDa klAsanuM bhADu ane khAvA pIvA mATenuM jarUrI bhaththuM lauM chuM. have mane 60 va thayAM che. zarIra nabaLuM paDayuM che, tethI loko mane sekanDa kalAsanuM bhADuM Ape che. have mArA kAmamAMthI nivRtta thavA mAMgu chuM. sevAgrAmavALAM potAne tyAM khelAve che. bIjI bAju sAbaramatI Azrama AmaMtre che. izvara je rIte preraze te rIte kAma karIza. samAsa gurUdayALa malIkajI muMbaInA vedAnta saMmelane karelA mahatvanA TharAvA ( muMbai khAte svAmI zrI premapurIjInA netRtva heThaLa zrI vedAnta satsaMga maDaLanA upakrame tA. 18-1-56 thI tA. 2-2-56 sudhI vedAnta samelana yojAyuM hatuM. A saMmelanamAM bhAratabharamAMthI aneka santa, sAdhu, saMnyAsI ane mahAtmAo padhAryA hatA. ane muMbaInI janatAe ghaNI meATI sakhyAmAM teno lAbha lIdheA hatA. e samelane judA judA viSayone lagatA keTalAka TharAveA pasAra karyA hatA. sAdhAraNa rIte junavANIne varelu lekhAtu AvuM samelana kALabaLane pArakhIne navI dRSTine kevI rIte apanAve e A TharAvAmAMthI ApaNune jANavA maLe che ane tethI temAM darzAvavAmAM AvelA keTalAka atyanta AvakArayegya lAge che ane anya * sAdhusamAje anukaraNa karavA yogya dise che. Ama vedAntanI vicAraNAmAM bhAratIya dRSTine prAdhAnya ApavA badala svAmI zrI premapurIjIne ane sa MmelananA anya puraskartAne dhanyavAda ghaTe che. taMtrI) vicAre 191 bhAtRbhAva ane zAntinA saMdeza pahelA TharAva jaNAve che ke vedAMta satsaMga maMDaLa dvArA samyajIta ane vItarAga mahAtmAonA AzIrvAdathI saMpanna thayeluM A vedAMta sa Mmelana vizvAtmakatvanI bhAvanAthI vizvanA pAsenAM ke duranAM naranArIone bhAtRbhAva ane zAntine saMdeza ApatAM jAhera kare che ke zAnta ane sukhamaya jIvana prApta karavA ane karAvavAne pratyeka mAnavInA janmasiddha adhikAra ane kartavya che. AjanA mAnavasamAja vividha paMtha, jAti, rASTra tathA vyavasAyeAmAM vaheMcAyelA che ane tenA jIvanavidhAnamAM viziSTa yogyatAvALA mahAnubhAvee netRtva hastagata karyu che. AvA netAvarga dvArA bhautika sukhasAdhanAmAM Azcaryajanaka pragati ta thaI paNa gaI che, chatAM enI paddhatinA atirekanA kAraNe paraspara bhaya, saMdharSa, utpAta ane nAzanuM sAmrAjya paNa chavAI gayuM che. A mahAnubhAveA sekamatathI pracalita thaine kavacita zAntinI nItinA paNa prayoga kare che, chatAM temanI svAbhAvika rAjasIkatA bahAra AvatAM pharIthI yuddhanu bhISaNa vAtAvaraNa nirmANa thAya che. tethI janatAjanAnanA vaicArika prabhAvanuM sAmarthya, ane AdhyAtmika jAgRtinI jarUrIyAta spaSTa thAya che ane mAnavasamAjane sukha zAnti ApavAnI zakti mAtra rAjanaitika upAyAmAM ja rahetI nathI e vAta nirvivAda siddha thaI jAya che. ullikhita siddhAMta anusAra advaita tatvajJAnane pracAra ane AdhyAtmajIvI mahAnubhAvAnu mAna e A cirasthAyI sukha zAnti meLavavAnA upAya pratIta thAya che. tethI janatAne A saMmelanane - zubhasa Mdeza che ke te A mArgonuM anusaraNa kare. racanAtmaka kAryanI saphaLatA khIjo TharAva jaNAve che ke 'A vedAMta saMmelana bhAratIya paraMparAnA mukhya staMbharUpa satya, ahiMsA ane premanA AdhAra para vizvA rASTrapitA mahAtmA gAMdhIjI dvArA cAlelAM rASTrotthAnanA naitika, Arthika racanAtmaka kAryonI saphaLatA joine potAnA atyaMta harSa pragaTa kare che. A sAtvika AdhAra para cAlavAvALI sarakAra ane janatAne pAtAnA pUrNa sahakAra ApavAnI khAtrI Ape che. AdhyAtmika pracAra mATe mAgaNI trIjo TharAva jaNAve che ke bhArata sarakAra potAnAM elacI- khAtAMo dvArA bhAratIya nRtya, saMgIta tathA kalAnA pracAra mATe videzAmAM je prakAre kAma karAve che te pramANe AdhyAtmika pracAra ane prasArane mATe paNa videzAmAM vyavasthA karavAnI AvazyakatA che. AdhyAtmikatA bhAratIya saMskRtinuM muLa che ane videzI loko bhAratIya AdhyAtmikatAnA chajJAsu ane pipAsu che. vedAMta saMmelanamAM ekatra maLela sAdhusamAja bhArata sarakArane evA Agraha kare che ke A kAryamAM bhAratIya sAva ne yathAyogya sAtha Ape. dhArmika sthAneAne aMge Agraha ceAthA TharAvamAM jaNAvAyuM che ke bhAratanA judA judA pradezamAM tyAMnI sarakAra| dhArmika sthAnAnI punarracanA tathA parivartananA prayAsa karI rahI che. sAmAjika jarUrIyAtane anusarIne AvuM parivartana keTaleka aze STi paNa che. chatAM A saMmelanamAM ekatra thayelA sAdhusamAjanI evI mAnyatA che ke prAMtika sarakAroe dhArmika sthAnAmAM parivartana karavAne aMge je nirNayo karelA che tene paripUrNa karatAM pahelAM te sAdhusamAja ane tenI anuyAyI dhArmika vyaktinA sahakAra prApta kare, kAraNa ke Aja sudhI bhAratIya sAdhusamAje prAcIna saMskRti, sAhitya, janasadAcAra ane dArzanika siddhAMtAnI rakSA tatparatAthI karI che ane bhaviSyamAM paNa lokasaMgraha tathA lokakalyANanuM kArya aviratapaNe karI zake ema che. azAnta vAtAvarSathI cintA pAMcamA TharAva jaNAve che ke bhAratanuM vartamAna azAnta vAtAvaraNa joine vedAMta sa MmelanamAM upasthita thayelA sAdhusamAjane zreNI cintA Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 para che zani tethI prabuddha jIvana tA. 15-2-56 thAya che, kAraNa ke ApaNI saMskRti zAntipriya ane premamUlaka che. tethI gItA ane rAmAyaNa: apUrva ratna sAdhusamAja bhAratIya janatA ane vartamAna sarakArane saprema Agraha dazame TharAva kahe che ke vedAnta saMmelanane e jAhera karatAM ati kare che ke bhArata ane bhAratIya janatAnI ektA tathA pArasparika prema harSa thAya che ke bhAratanA ItihAsamAM gItA ane rAmAyaNuM e be jALavI rAkhavAnA te hAdika prayatna kare. A satyaprayatnamAM sAdhusamAja apUrva ratna che. emAM mAnavacAritryane susaMgaThita karIne sanmAnava ane pitAne saMpUrNa sahakAra ApavAne tatpara che ane A saMmelana bhAra- sannArI banAvavAnuM pUratuM sAmarthya che. A vedAnta samelana sarakArane tinA sarva dharmAcAryone A zubha kAryamAM sAtha ApavA mATe sAdara anurodha kare che ke A pakSapAtarahita grathane zALAo ane kanyAnimaMtraNa Ape che. zALAomAM abhyAsakramamAM dAkhala karIne bhAratanA bhAvi nAgarikenuM - bIjI paMcavarSIya yojanA cAritryaghaDatara karavAmAM tene sadupayoga kare. janatA ane sAdhusamAja chaThTho TharAva jaNAve che ke bhAratanA abhyadayanA prayAsamAM bhArata * ene vadhu ne vadhu pracAra kare. sarakAra jaladIthI bIjI paMcavarSIya yojanA raju karI rahI che. e bhAratIya saMskRtine prANu pratye A saMmelana prasannatA prakaTa kare che ane A satkAryomAM zubhA- agiyArame TharAva jaNAve che ke vedAnta ke saMpradAya athavA zavAda Ape che ane bhAratIya janatAne A kAryamAM sAce sahakAra saMkucita matamatAntaranuM dyotaka nathI, paraMtu samanvayakArI zAstra che e ApavA Agraha kare che ane sarakArane khAtrI Ape che ke bhAratane sarvavidita che. tethI A saMmelana bhArata sarakArane anurodha kare che sAdhusamAja potAnA svarUpa anusAra janakalyANanAM vividha kAryomAM ke te AvA samanvayakArI siddhAMtanA pracArane protsAhana Ape ane yathAzakita sahakAra ApavAne utsuka che. zikSaNa saMsthAomAM ene yathAzakita sthAna Ape. advaita vedAntazAstra - ' dharma vagerenA zikSaNanI jarUra vizvAtmakatvanA AdhAra para vizvabaMdhutva ane pArasparika premane pracAra sAtame TharAva jaNAve che ke vedAMta saMmelana sadbhAvanA karI vizvamAM zAntinAM kSetrane vadhune vadhu pramANamAM vistAra kare che. tethI vizvanA mAnavene mATe te atyaMta upAdeya che. purvaka mAne che ke svataMtratAnI prApti pachI bhArata sarakAre janatA bArame TharAva jAhera kare che ke atyAranI bhArata sarakAranA vaDA tathA sAdhusamAja mATe nIcenAM kAryo karavAnuM Avazyaka che. pradhAna zrI. javAharalAla neharU dvArA uSita karavAmAM Avela "paMcazIla" (1) zikSaNakramamAM adhyAtma ane saMskRtiSaka viSaye yathe sidhdhAMta bhAratIya saMskRtinA pAMca prANu samAna che. ethI vizvanA cita pramANamAM dAkhala karavA joie. (2) AI. e. esa. saMtapta mAnavIone zAnta jIvana prApta karavAnI khAtrI maLe che. sarvisamAM bhAratIya saMskRti, dharma vigere viSayanI parIkSAo levAnI vizvazAntine sarvottama ane lAbhadAyI mArga paNa e ja che. tethI joie. 3) sInemA ArA cAritryapatana tathA kavacita dhArmika philma vedAnta saMmelanamAM ekatra thayela sAdhusamAja enuM sAcA hRdayathI samarthana * dArA ghama nA je viDabanA thAya che tenA virodha karavA. (4) dAnaka kare che ane ene utarotara vadhu ne vadhu pracAra thAya evI IcchA jIvanamAM vadhI jatI uchuMkhalatA para adhyAtmapracArathI niyaMtraNa pradarzita kare che. mUkavuM. (5) saMskRta bhASAne vadhu ne vadhu upayoga ane saMskRtanA zikSaNane vyApaka prabaMdha karavo. (6) sAtvika vAtAvaraNa nirmANa karavA zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha mATe sAdhu zakitane upayoga kare. (7) kelenDare, pisTare vageremAM vArSika sAmAnya sabhA aneka rIte devatA tathA dhArmika vibhUtione vicitra ane anicchanIya rUpamAM citaravAmAM Ave che tenuM niyaMtraNa karavuM. zrI muMbaI jena yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA tA. 25-2-56 zanIvAra sAMjanA pAMca vAgye saMghanA zAnti mATe bhArata para mITa kAryAlayamAM (5-7 dhanajI sTrITa) maLaze, je vakhate nIce AThamo TharAva jaNAve che ke atyAre pravartI rahelA matabhede ane mujaba kAmakAja hAtha dharavAmAM Avaze. cAritryadurbaLatAne kAraNe vizvavyApaka azAnti pravartI rahI che. tenuM (1) vArSika vRttAnta tathA oDITa thayele hisAba zamana karavAno mArga batAve evI adhyAtmajIvI vizvAtmAdazI maMjurI mATe raju karavAmAM Avaze. mahAnubhAvonI eka kendrIya saMsthA hovAnI jarUra vedAMtasaMmelana . (2) navA varSanuM aMdAjapatra maMjurI mATe raju svIkAre che. bhAratIya saMskRti sadAkALathI zAtipremamaya rahI che. Aje karavAmAM Avaze, zAntine mArga darzAvavA mATe vizva bhArata tarapha jaI rahyuM che. eTale (3) zrI, maNilAla mekamacaMda zAha sArvajanika bhAratanA adhyAtmajIvI vizvamaikyavAdI dArzanikenuM e kartavya che , vAcanAlaya ane pustakAlaya mATe pAMca TrasTIonI nImaNuMka ke teo zAnta upAye dvArA azAntinI javALAonuM zamana karIne . AvA rani - karavAmAM Avaze, vizvanA mAnavIonI abhilASAo pUrNa kare. () navA varSa mATe nIcenA adhikArIonI cUMTaNI dharmAntarane virodha karavAmAM Avaze. navame TharAva jaNAve che ke bhAratIya saMskRti tathA paraMparA haMmezA (ka) pramukha (kha) upapramukha (ga) be maMtrIo dhArmika sahiSNutA dAkhavatI AvI che. dharma jIvAtmA ane paramAtmA (gha) kaSAdhyakSa (9) kAryavAhaka samiti mATe vaccenI vastu che. AmAM kaI paNa prakArane baLAtkAra ke chaLakapaTa 15 sabhyo, anucita che. e bhAratIya saMskRtinI udAratA che. bhAratIya baMdhAraNamAM (5) hIsAba aSakanI nimaNuMka karavAmAM Avaze. paNa A udAratA ane sahiSNutAne ullekha che. A vedAnta saMmelana A sabhAmAM dareka sabhyane vakhatasara hAjara thavA ane bhAratIya baMdhAraNanI udAratAnI prazaMsA karavA sAthe dhArmika udAratAne maka udAvatanA pitAnuM vArSika lavAjama rUA. pa sAthe letA AvavA ' anucita lAbha uThAvanArAothI sAvadha rahevAno sarakArane Agraha kare vinati che. che ane sUrya che ke je kAraNothI baLapUrvaka athavA anyAyI mArge dvArA azAnti jagAvanArAM dhamatara thaI rahyAM che tene virodha kare paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA ane virodha karanArAone protsAhana Ape. khuda janatAe paNa A, zAntilAla devajI naMdu saMbaMdhamAM sAvaceta rahevuM joIe. maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha, Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aneka mahinA vAta karavAnuM pragaTa thAya che ke tA. 15-2-56 - prabuddha jIvana - rAjyapunarghaTanA paMcane ahevAla ane te aMge ubhI thayelI kaTokaTI (rASTrIya mahAsabhAnuM 61 muM adhivezana amRtasara khAte phebruArI mAsanI 11 mI tathA 12 mI tArIkhe maLI gayuM che ane e adhivezana daramiyAna aneka mahatvanA TharAva pasAra karavAmAM AvyA che. A uparAMta e-adhivezananI pramukhasthAnethI zrI. ucharaMgarAya Dhebare "AjanI AkhI paristhitinI atyanta vizada samAlocanA karatuM ane ApaNe kayAM bhulyA chIe ane kaI dizAe javuM joIe e bAbatamAM spaSTa mArgadarzana ApatuM pravacana karyuM che. mana te ghaNuM Icche che ke kogresanA TharAvo tema ja. zrI. DhebarabhAInuM AkhuM pravacana prabudha jIvanamAM sAghanta pragaTa karavAmAM Ave, kAraNa ke navI dizAsucana mATe A bannenuM Aje dhaNuM meNuM mahatva che. paNa samaya tema ja jagyA ubhayane abhAva che. A patra pragaTa thAya che te gALAmAM samagra sAhityane anuvAda karavAnuM azakaya che. vaLI prabuddha jIvanane Arthika kAraNosara pAnAMonI paNa maryAdA che. A paristhitimAM rAjyapunardhaTanA paMcane ahevAla ane te pragaTa thayA bAda dezamAM ubhI thayelI cintajanaka kaTokaTI ubhayane anulakSIne zrI DhebarabhAIe pitAnA pravacanamAM je kAMI kahyuM che teTalA bhAgane anuvAda nIce pragaTa karIne satiSa mAnavAmAM Ave che. taMtrI) ' 'pradeza-punardhaTanAnI taraka mAMgaNI tie lekione sAMbhaLyA, temanAM dRSTibindue samajavA prayatna karyo, ane . okaTobara mAsa daramiyAna rAjyapunardhaTanA paMcanA ahevAla jAhera rIte tema ja khAnagImAM aneka lokoe sUcavelA vikalpo viSe uMDI saMbaMdhe ghaNI aTakaLe ane AgAhIo vahetI thaI hatI. narmadAnI vicAraNA calAvI ane A badhAne aMte kArobArI ceksa nirNayo upara. AvI. AvI bAbatamAM badhA pakSone saMtoSavA e te bhAgye ja zakaya bane dakSiNe te evI vyApaka lAgaNI pravartI rahI hatI ke hAlanI sarahade akudaratI che. ApaNumAMnA ghaNA sAthIo ane dezabaMdhue phariyAda che. paMcanI bhalAmaNonI paNa ame aneka draSTikoNathI cakAsaNI karI hatI. karavA lAgyA hatA ke temane vibhAjita paristhitimAM rahevuM paDe che atyanta jhINavaTabharI tapAsa pachI sAta ke ATha bAbate evI lAgI ane samabhASAbhASI lokonA naitika, bhautika ane bauddhika sAdhanane ke je saMbaMdhamAM paMcanI bhalAmaNo karatAM kAMIka judI rIte vicAra pUrepUro upayoga thaI zakatuM nathI ane pariNAme dezanA vikAsamAM karavAnI koMgresanI kArobArIne jarUra bhAsI. Ama chatAM A bAbate teo joIe teTalo phALo ApI zakatA nathI. A rIte bhASAkIya paratve paNa ekAeka judA prakAranA nirNaya upara AvavAnuM kArebArIne dhoraNe pradezavibhAjana karavAnI IcchA tarapha pravartI rahI hatI. DahApaNubhaya na lAgyuM. tethI A bAbatamAM tIvra vaLaNa dharAvatA * pakSane anukuLa banAvavAnuM ane e rIte temane samajAvI levAne bhAratanA navA nakazAnuM nirmANa prayatna kArobArIe hAtha dharyo hate. mane kahetAM AnaMda thAya che ke te te - rAjyapunarghaTanA paMcane dhanyavAda pakSenI muzkelIo hovA chatAM ghaNu kharAe amArI sUcanAo svIkArI. AthI evuM rAjyapunardhaTanA paMca nImavAnI amArI pharaja thaI paDI sImAnA prazno para paMcanI bhalAmaNemAM je kaMI pheraphAro kArobArIe ke je jarUrI badhI sAmagrI ekaThI kare, judA judA dRSTibiMduthI vicAra karyA che te moTA bhAge sahamatI athavA te anumatinuM pariNAma che. raju karatA AgevAna prajAjanone sAMbhaLe, ane lokonI IcchAo, bhASA, arthika vikAsa ane vahIvaTI sagavaDa-AvI aneka jarUrI bAjuethI - kaTInA chellA traNa mahInA pUnarvibhAjana ane punararacanAne prazna vicAre ane e rIte rASTranA chellA traNa mahInAo ApaNu sarva mATe bhAre kasoTI karanArA prAdezika punarvibhAjananuM citra athavA te nakaze raju kare. lokenI nIvaDayA che. eka ja bhASA bolatA lokone eka kuTuMbIjane mAphaka svAbhAvika lAgaNIo ane preraka baLo uparAMta bhaya, AzaMkAo ane sAthe rahevAnA svAbhAvika Agraha, amane mAluma paDayuM che te mujaba, pUrvagrahonA kAraNe ubhI thayelI muzkelIo ane pazcima baMgALAnI dezanI ekatA, ke mAnanI kazI paNa darakAra vinAnI, kadi kadi bAbatamAM baMgALAnA bhAgalAnA kAraNe ubhI thayelI samasyAo A prAdezika vistAra vadhAravAnI vRttithI prerAyalI, jakI ane hiMsaka prazna sAthe saMkaLAyelI hatI. A eka asAdhAraNa jaTila kAryuM hatuM. mAMgaNIomAM vikRta pAmyo che. jyAre eka bAjue hiMdanA keTalAka " Ama chatAM paNa A praznane tema ja paMcanA rIpeTane vigata- vibhAganA kAryakartAoe ane netAoe dezanI ekatA ane tAkAtanI vAra abhyAsa karyA bAda mAre kahevuM joIe ke paMcanA sabhyoe A rakSA mATe ane saMsthAgata zista mATe dRSTAntarUpa Agraha dAkhavyo che, kArya kevaLa dezabhakitanI bhAvanAthI prerAIne svIkAryuM hatuM ane keIthI tyAre bIjI bAjue kahyA sivAya cAle tema nathI ke ApaNAmAMnA paNuM dabAyA sivAya ke koInI paNa pratye leza mAtra pakSapAta darzAvyA keTalAka kSaNika lAgaNIo ane AvezanA bhaMga banyA che ane pariNAme sivAya tema ja kazA paNa deSamatsara sivAya temaNe A kArya pAra anta gaMbhIra prakAranI kSatio ane durghaTanAo nirmANa thavA, pADayuM che. ' pAmI che. -" ame jema pahelAM, vicAyuM hatuM tema A rIporTane cukAdA tarIke, e kharUM che ke prAdezika punardhaTanAne prazna AkhI prajAnA ' gaNave ane e rIte svIkArI levA prajAne kahevuM evI nIti jIvana sAthe atyata gADhapaNe saMkaLAyela che. ane tethI ame e ' kAgresanI kArobArI samiti akhatyAra karI zakI hota ane, zakaya che ? bAbatanI khUba saMbhALa lIdhI che ke chevaTanA nirNaya levAmAM Ave te ke, je kArobArI samitie ema karyuM heta te ceksa nirNayanI para - niNayAnI pahelAM A prazno upara koMgresanA sabhyone je kAMI kahevAnuM hoya te javAbadArIne ghaNe moTe bhAra paMcanA zire te nAMkhI zakI hota. kahevAnI temane pUrI chUTa ane avakAza maLe, paNa A, 8 ane BgresanI kArobArI pitAnI javAbadArIthI chaTakI javA mAMge che avakAzanI upayogItA svIkAravA chatAM, kahyA sivAya cAle tema nathI ke, e prakAranA abhiprAya athavA te AkSepa sAme, saMbhavita che ke, hiMdanA keTalAka bhAgamAM eka zistaparAyaNa saMsthAnA saMbhyane je dareTa kArobArInuM AvuM vaLaNu athavA te abhigama Takakara jhIlI zakela hovI joIe te chUTanI maryAdAone oLaMgI javAmAM AvI che. A hata. ema chatAM paNa ati mahatvabhaya A jaTila prazna paratve AvuM hakIkatane kAIthI InkAra thaI zake tema nathI. 'akakaDa vaLaNu athavA te yAMtrika abhigama lAgatA vaLagatA prajAjanane satiSa ApI zaka hota ke kema e eka e prazna che ke ' ApaNI haroLamAM evA sAthIonI kamInA nahotI ke jemaNe jeno Aje ApaNe koi uttara ApavAnI sthitimAM nathI. ' dezanI ekatA pratyenI vaphAdArImAMthI calAyamAna thavAne spaSTa InkAra AgevAna netAo sAthe pAra vinAnI vATAghATa 'karyo hato, paNa ApaNAmAM evA paNa keTalAka hatA ke jeo sthAnika ane prAdezika mahatvAkAMkSAethI prerita mAMgaNIomAM ja mazagula , , . jAhera karelA nirNaya. .. banI gayA hatA ane evA paNa keTalAka hatA ke jeo temanI potAnI . Ama hovAthI kArobArIe paMcanI bhalAmaNanI vigatomAM utaravAne sarakAranA nirNane ane temanI potAnI kendravatI saMsthAnI hakumatane nirNaya karyo; kaIka divasa ane aThavADIA sudhI kArebArInI peTA sami- paDakAravAnI hada sudhI pahoMcI gayA hatA. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 prabuddha jIvana tA. 15-26 eka navI jhaLaka-navA prabhAva--ApyA hatA. ane chevaTe paMDitajInu vyakitatva tA hatuM. ane che ja. A viziSTa sAMgAnI lAbhaprApti sAthe ApaNI AjhAdI pachInA pragatilakSI pravAsa zarU thayeA. paNa A anukuLatAnA lAbha uThAvavA sAthe tenI maryAdAonA khyAla rAkhavAnI ApaNe bahu ochI takalIph lIdhI. jo ApaNe e takalIph lIdhI hAta tA ApaNane mAluma paDayuM hota ke dharma sa`pradAya ane sAmaMtazAhInI vicitra bhUmikA upara ApaNA lokeAnI sahiSNutA * keLavAi hatI. 'ApaNane e paNa mAluma paDayuM hAta ke brITana je zAnti ane vyavasthA potAnI pAchaLa mUkIne ApaNe tyAMthI vidAya thayuM hatu te phugAnI havA jeTalI pelI ane avizvasanIya hatI. brITane dezamAM ubhI karelI rAjakAraNI saMsthAone lokeAnA jIvanamAM kAi UMDAM mULa nAkhyA nahotAM. teNe je sAmAjika vaLaNA pedA karyAM hatAM ane pALyA hatAM te saMsthAnavAdI ane burjhavA jIvanapadhdhatine anurUpa hatAM. je zikSaNapadhdhati teNe vikasAvI hatI te ujaLiyAta varga ne anukuLa hatI, teNe je Arthika vicAro ane vaLaNAne u-tejana ApyuM hatuM tene mAtra napho, inAma, banneA ane zASavRtti sAthe saMbaMdha hato. ApaNane e ja pramANe mAluma paDayuM hota ke ApaNe meLavelA vijayanI bhabhaka mAtra ceDA samaya sudhI TakI zake tema hatuM, sattAlakSI rAjakAraNa tene satat* AvarI rahyuM hatuM ane chevaTe, jo ke paMDitajInuM vyakitatva lokazAhInI racanAmAM eka bhAre upakAraka ane sthiratAsthApaka baLa tarIke satata kAma karI rahyuM che ema chatAM paNa, lokone peAtAnI sAthe te jyAM sudhI kheMcI zake tyAM sudhI ja te kAmayAba nIvaDI zake tema hatuM. sAmatazAhI vaLaNA hiMsAnuM tAMDava ApaNA dezanA bhUtakALanA itihAsamAMthI ApaNane kAMI paNa zikhavAnuM hoya 'tA te e che ke prAdezika ane saMkINuM mAMgaNI ane Agrahae haMmezA ApaNI AjhAdInA pAyA nabaLA pADayA che, hacamacAvyA che. ApaNA vicAro ane AaAnu sAmatazAhI ane khujhavA baMdhAraNa Aje paNa kAyama che, jo ke ApaNA sAmAjika dRSTikA ane darzanamAM parivartananI jarUriyAtane ApaNe bahArathI svIkArIe chIe. ema chatAM paNa ApaNe haju paNa junAM mUlyone vaLagI rahyA chIe. muMbai ane erIssA ane hiMdanA anya vibhAgAmAM je kAMi banyu te ApaNA mATe cetavaNIrUpa banavu ke lokAnI ekatA mATenA ApaNA Agraha aneka mAnasika AthI dUSita che. sthAnika ane vargIya hitAnA khyAle! hajI paNa ApaNA cittane ArapAra AvarI zake che. joIe graMthI to have e samaya pAkI cukyo che ke ApaNA ekameka pratyenA vaLaNamAM tema ja deza sAme ubhelA prazno pratyenA ApaNA abhigamamAM rahelAM nabaLAM ane sakhaLAM tatvAnuM ApaNe prathakkaraNa karIe, cALaNI karIe. hiMdunu kSetrakLa bahu vistRta che athavA te tenI vastI ghaNI meTI che e kAraNe hiMda mahAna nathI. lokenI mahattAnuM mApa mAtra e jIvanamUlyo uparathI ja nIkaLI zake che ke je jIvanamUlyAne vaLagIne te cAlatA hoya ane je khAtara teo potAnA sarvasvanA bhAga ApavAne taiyAra hAya. A mIzana--jIvanamUlyone dina para dinanA AcaraNamAM mUrtimatta banAvavAnI tamannA--ane nahi ke janasakhyA--evI vastu che ke je dezane cokkasa prakAranA meAbhA Ape che. ghaNI vakhate ApaNane AktamAMthI--ane nahi ke subhaga ghaTanAmAMthI zikhavAnuM maLe che. muMbaimAM je kAMi banyuM teNe ApaNA dile anubhavelI zarama ane glAni uparAMta ApaNAmAM eka supta cetanAne jAgRta karI che ane hiMdanA itihAsamAM baMgALA ane bihAranA netAo ke jemanA mATe te pradezamAM vasatA prajAjanA UMDA Adara ane vizvAsa dharAve che temaNe pharI ekavAra ApaNu sa AndvAhana karyu che. temaNe eka bhAre bahAdUrIbhayu pagalu bharyu che ane loko mATe vicAravAnI eka navI dizA kheAlI che, jenI A ghaDie ApaNane bhAre jarUra hatI, jo temaNe jhaDapeluM bIDu saphaLatAne pAme te baMgALA ane bihAranA lokoe Aja sudhImAM karelI rASTranI anekavidha sevAomAM eka navA prakaraNanA umerA thaze. dezane pAMca vibhAgamAM--jhAnamAM--vahecavAnI darakhAsta paNa eka bhAre mahatvanuM pagaluM che. rAjakAraNa e kevaLa urmizIlatA ja nathI. duniyAnI kAi paNa vyavahArU khAkhata jeTalI ja e paNa eka vyavahArU bAbata che. AvA pagalAnA kAraNe vAtAvaraNamAM pedA thayelA pheraphAre ApaNA praznonA nIkAla ANyA che. ema mAnavu e AntaravigrahanI aNI sudhI ApaNane saDI gayelI dhAra nidrAmAM pharI DubI javA bareAbara che, A bAbatanu ApaNe vadhAre uMDANuthI pRthakakaraNa karIzuM te ApaNI cAlu vicAraNA ane vaLaNAmAM rahelI ane kAthI paNa inakAra thai - na zake tevI kSatie ApaNI AMkha sAme AvIne ubhI rahero AvI dudhaTanAonuM mULa kayAM raheluM che tenI khArIkAthI tapAsa karatAM ApaNune mAluma paDaze ke keTalAMka kAraNAne aMge ApaNe ApaNI jAtane ane ApaNA dezane kheTI rIte-bhrAmaka rIte-sahIsalAmata gaNIne cAlI rahyA chIe. ApaNe ema mAnIne cAlatA rahyA chIe ke hiMdanA leAkA je sAdhAraNa rIte sahiSNu ane udAra che te badhA saMyogomAM e ja prakAranA hovAnA ane rahevAnA. eka moTI hakumata jyAre ApaNAthI chuTI paDI tyAre eka prakAranI vyavasthA pAchaLa mUkI gaI hatI. AjhAdIyuddhamAM maLelI saphaLatAe kaoNMgresane ApaNI zarUAtanI anukuLatAe pAchaLa rahelI maryAdAo ane truTio have dhIme dhIme pragaTa thavA mAMDI che. rAjAzAhI ane sAmatazAhInI leAkAnuM niyaMtraNa karatI--zakitanI nAbudI sAthe AAmAM svavanA udaya thai rahyo che. brITananA javA sAthe teNe ubhI karelI saMsthAnA pAyA asthira banavA mAMDayA che ane aMgrejoe vikasAvelAM valaNA Aje khullAM paDatAM jAya che ane temAM rahelI kSatie pragaTa thatI jAya che, ane ApaNA vijaye leAkamAnasamAM pedA karelA unmatta AzAvAda amuka apavAde bAda karatAM have cotarapha esaratA jAya che. ApaNI sAme sAdhAraNa mAse temanI tAkAta, vizeSatA ane truTi pUrvakanA sAdhAraNu mANusa tarIke AvIne ubhA che. leAkazAhI sakhyA upara nirbhara nathI. TALAM-mAnasa eka tA rAjya punaHTanAnA prazna ubhI karelI kaTokaTI eka rIte pracchanna AzIrvAda rUpa nIvaDI che. A kaTokaTIe ApaNane vAstavikatA sAmAsAma lAvIne mUkayA che. jyAre ApaNe lokAnA bhautika kalyANa mATenA kAryakramane sakriyapaNe pAra pADavA mathI rahyA chIe ane te bAbatamAM temanA Arthika prazno ukelavAnI ApaNI tAkAtanI lene spaSTa pratIti karAvI zakayA chIe tyAre ApaNe svIkAravuM joie ane kabula karavuM joIe ke ApaNI rAjakIya, zaikSaNika ane sAmajika saMsthAone lokonI apekSA ane AvazyakatAne anukuLa anAvavAnA prazna sameta khIjA aneka pAyAnA prazno pratye ApaNe pUratuM dhyAna ApI zakayA nathI, ke je eka sudRDha ane sadhdhara rAjya-- nirmANa karavA mATe jarUrI hatuM. khIjuM AjanAM vizALa dhAraNa upara lokazAhInuM saMcAlana-kArya ApaNA loko mATe temanA itihAsamAM sauthI pahelI vAra AvyuM che ane te paNa ekAeka AvyuM che. AkazAhI eka baLa che, eka zakti che. chatrIza karoDanA eka mAnavasamudAya gatimAna thayo che, leAkazAhI mAtra sakhyAnu kAi eka gaNitazAstra nathI e bAbatanI A mAnavasamudAyane keLavaNI ApavA mATe ApaNe zuM karyu che. lokazAhI Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 tA. 15-256 . prabuddha jIvana . pAchaLa tadanurUpa abhigama na hoya te bIjI koI paNa rAjayapadhdhati , muMbaImAM je moTA pAyA upara tekAne thayelAM tene vakhoDI kADhate nIce karatAM lokazAhInuM tatra vadhAre khataranAka nIvaDI zake che e bAbatanuM mujabane- TharAva karyo hate:- temane bhAna karAvavA mATe ApaNe zuM karyuM che? pAyAnA abhigama "jAnyuArI mAsanA trIjA aThavADiyA daramiyAna muMbaI sivAya lokazAhInuM mALakhuM amuka evA leke mATe eka sulabha zaheramAM phelAyelI arAjaktA ane lUMTaphATanA bhoga banelA prajAsagavaDanuM sAdhana banI jAya che ke je, lekenuM rAjakAraNa TALAnA jane pratye muMbaI jaina yuvaka saMdha hArdika sahAnubhUti pragaTa kare mAnasane bane teTalo lAbha uThAvavAmAM mAne che ane te upara ja nirbhara che, A kaTokaTInA samaya daramiyAna makkamapaNe kAma levA mATe muMbaI che. lokone sarakAra ane tenA pakSanI athaDAmaNumAM lAvavA e sivAya sarakArane dhanyavAda Ape che tathA aneka kuTuMbane tephAnagrasta lattAosAmyavAdI, hiMdamahAsabhA ane janasaMdhane lokazAhIne bIjuM zuM mAMthI bacAvI levA mATe tema ja tatkALa bane teTalI rAhatanI vyavasthA upayoga che? . * kAravA mATe muMbaI pradeza koMgresa samiti, InDIyana grena DIlarsa trIjuM ApaNAM leke, jo ke teo dezAbhimAnI che ema chatAM pheDarezana, bebe grena DIlarsa esosIezana, kacchI jaina sarvodaya kendra, paNa, ektAne kevaLa sAmAnya arthamAM ja vicAra karavAne TevAyelA che. muMbaI jaina svayaMsevaka maMDaLa tathA A kAryamAM joDAyelI anya nAtajAta, komavAda, prAntIyavAda vageremAMthI ubhA thayelA ane kaMI jAhera saMsthAo, vyaktio tema ja svayaMsevakonuM abhinandana kare che. kALathI jaDa ghAlIne beThelA pUrvagrahone nAbuda karavAmAM na Ave tyAM saMyukta mahArASTranA nAme ubhA thayelA-bhASAvAda tathA prAdezikatAnA-A sudhI ane te sivAya sAcI ekatAne tenA saMpUrNa arthamAM udbhava bhasmAsure sarjelI abhUtapUrva tArAjIne A saMdha vakhoDI kADhe che ane saMbhavI zake ja nahi. atyAre ke jyAre ApaNe eka bAjue jaMgalI, muMbaI zaheramAM vasatAM prajAjane vacce pedA thayelI taMgadIlIne sAmaMtazAhI ane bujhavA mUlyane sAmane karI rahyA chIe tyAre, sasvara anta Ave evI uMDA antarathI AjanI sabhA prArthanA kare che." rAjakAraNa sagavaDa athavA te anivArya bAMdhachoDanA nAme ApaNe - jaina zvetAMbara konpharansane TharAva evI aneka bAbate nibhAvI rahyA chIe ke je, je navAM mUlyo tA. 4-2-56 zanivAre zrI konpharansa kAryAlayamAM zrI kAMtilAla ApaNane svIkAra rAya te nabhAvI zakAya ja nahi tyAM sudhI IzvaralAlanA pramukhapaNA nIce sthAyI samItInI eka sabhA maLI hatI ApaNe junAM mUlyane Adara ane pratiSThA ApatA rahIzuM tyAM sudhI ane muMbaInAM taphAno aMge nIce mujabane TharAva karyo hate:A pUrvagraha cAlu rahevAnA ja che. ApaNe pUrvagrahone pUrvavat nabhavA "gayA jAnyuArI mAsanA trIjA aThavADIyA daramyAna muMbaI zahera, para temaja mahArASTramAM keTalAka sthaLoe phelAyelI arAjatAnA parINAme dIdhA che ke nahi? ane e rIte A pUrvagraha bhAratanI ekatAne baLa aneka karachI, gujarAtI, rAjasthAnI tathA saurASTravAsI kuTuMbane guMDAApatA mUlya sAthe cAlI zake tema che evI bhrAnti te pUrvagrahonA gIrI, lUMTaphaSTa ane prANahAninA kAramA bhAga thavuM paDayuM hatuM, eTaluM ja upAsakanA dilamAM ane anyanA dilamAM ApaNe ubhI karI che ke nahi? nahiM paNa beIjajatA kayonA paNa keTalAka kIssAo banyA hatA. A. e prazna ApaNe ApaNI jAtane pUchavA joIe. ApaNI ekatAnI durghaTanAonI Aje maLelI konpharansanI sthAyI samItInI A sabhA. bhAre gamagInIpUrvaka noMdha le che ane te kuTuMba pratye uDA dilanI kalpanA A pUrvagraho para AdhArita nathI e ApaNe manathI nakkI karavuM sahAnubhUti vyakata kare che. A trAsanA bhAga thayelAomAM ghaNo maTe joIze. uMccA ane nIcA, dhanika ane daridra-AvI sAmAjika bhAga jainene hatuM e hakIkta tarapha jaina samAjanuM dhyAna khece che kakSAene piSIne ApaNe kazuM prApta karI zakIzuM nahi. ane jaNAve che ke temane zakaya te rIte madadarUpa thavA zaktizALI cothuM lokasaMparkane prazna paNa ApaNA mATe eTale ja mahatvane jaina baMdhuone A sabhA AgrahapUrvaka apIla kare che. prastuta tephAno daramyAna muMbaI sarakAre zakya teTale baMdobasta ' che. cUMTaNI uparAMta vahIvaTI taMtrane lekanI jarUriyAtane khyAla Apa karavA je je prayAsa karyA che, te badala sateSa vyakata karatAM bhaviSyamAM ane temanI muzkelI dUra karavA prayatna kara-ATaluM ja kArya ApaNe AvA anicchanIya banAva na bane te mATe sarakArane sajAga raddhA liko mATe bajAvI rahyA chIe. paNa A pUratuM nathI. jarUra che ke sabhAnI AgrahabharI vinaMtI che. sAthe dilanA uMDANamAMthI uddabhavatI ekarUpatAnI. ane te tyAre ja A guMDAgIrInA bhoga banelA kuTuoe je mAlamIlakata ane zakaya bane ke jyAre ApaNuM badhI pravRttionA kendramAM lokone rAkhIne jAna gumAvyA che tene 1951 nA polIsa ekaTa mujaba pUro badale temanA prazno sAthe ApaNe ekarUpatA keLavIe ane tenA ukela mATe ApavAnuM muMbaI sarakAra taraphathI jAhera karavAmAM Ave tevI A sthAyI samItInI AgrahabharI vinaMtI che. AjanA taMga vAtAvaraNamAM satata mathatA rahIe. e samaya, mane lAge che ke, AvI pahoMce che AvI khAtrI lekanA dilane rAhata ApavAmAM bahu madadarUpa thaze, ema ke jyAre AvA saMparko sthApavA ane sAdhavA mATe ApaNe ApaNI sabhAnuM dRDha mAnavuM che. badhI tAkAta ekatra ane kendrita karavI joIe. " A kaTokaTInA prasaMge ahiMnI muMbaI pradeza koMgresa samitie ' rAjapunardhaTanAnA prazna upara ubhA thayelA jhagaDAoe ApaNI tathA je je vyaktioe jokhama kheDIne AphatamAM sapaDAyela kubene DhagalAbaMdha nabaLAio pragaTa karI che. bhASAkIya prAnta mATe rASTrIya bacAvyA che, ane tatkAla jarUrI rAhata pahoMcADI che te sarvene AjanI sabhA dhanyavAda Ape che. Agraha ane Akramaka-baLavAra prAntIyavAda vacce keTalI pAtaLI rekhA tAjetaranA taphAnamAM nukasanI pAmanAra bhAIbahenoe potAnA paDelI che tenuM ApaNane bhAna thayuM che. lAke je svazAsana ane kaleIme tAtkAlIka beMdhAvI devAnI agatya hoI saune pitAnA nukasAnInI AtmaniyaMtraNanI vRtione keLave nahi te koI paNa polIsanuM baLa mAMgaNInA kaleImasa noMdhAvavA Agraha che ane A aMge jeene kaMi lekanuM niyaMtraNa karI zakaze nahi. jyAM sudhI game tevI rImAM paNa salAha daravaNuM joItI hoya teoe ke ksa ekIsamAM. - paNa leke upara potAne prabhAva pADI zake evA jAhera kAryakartAone . 20 pAyadhunI khAte A samItInA maMtrI zrI. choTubhAI ena. zAhane , nA maLavuM" eka samUha AgaLa nahi Ave tyAM sudhI koI zAntimaya pragatinI = * zakyatA nathI. e kArya tarapha vaLavA mATe haju paNa ApaNA mATe taka che. viSaya sUci pRSTa vidvaratna sadagata mULa aMgrejI:-zrI, u, na, heara DaeN. eraca tArAparavAlA, jamubhAI dANI 188 anuvAdaka: paramAnaMda mArI jIvanakathA guradayALa malIkajI 180 | muMbaInAM tephAnee sarjelI tArAjI aMge muMbaInA vedAnta saMmelane karelA mahatvanA TharA 181 rAjyapunardhaTanA paMcane ahevAla ane te muMbaI jaina yuvaka saMghane karAvI aMge ubhI thayelI kaTokaTI zrI DhebarabhAI 183 - tA. 8-2-56 nA roja maLelI muMbaI jaina yuvaka saMdhanI - muMbaInA tenAe sarjelI tArAjI age TharA -pa6 nA roja maLelA muMbaI jana yuvaka saghana ' parvanAM virUddha pazcimanAM mUlya che. - 185 kAryavAhaka samitie jAnyuArI mAsanA trIjA aThavADiyA daramiyAna "pariNIta prema' maganabhAI desAI 186 * tArA zAha 1987 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 prabhunuM vana kacchI jaina sarvodaya kendranu rAhatakArya muMbainAM tAnA daramiyAna lUMTaphATa tema ja arAjakatAnA bhAyakhalAthI dAdara vibhAga sudhImAM rahetA aneka kacchI dukAnadAro ane kuTuMbIo sauthI vadhAre bhAga banyA hatA. temanI dukAne luMTAi hatI ane jIMdagI jokhamamAM mukAI hatI. e vakhate muMbaInA InDIyana grena DIlarsa pheDarezananA sahakAramAM zAha mAlazI ghelAbhAi guMdAlAvALA kacchI jaina sarvodaya kendre paNa adbhuta kAmagIrI bajAvI hatI. e saMsthAnA pramukha zrI. rAmajI ravajI lAlana taraphathI saMsthAnA prastuta rAhatakArya mAM jeNe jeNe sahakAra Apyo te sanA vigatavAra AbhAra mAnatA eka paripatra bahAra pADavAmAM Avela che. te paripatramAM teo jaNAve che keH-- "saMyukata mahArASTra AMdolana aMge muMbaImAM phATI nIkaLelAM bhayaMkara ane jhanunI tAkAtenA kAraNe khAsa karIne uttara vibhAganA kacchI dANAvALA bhAInAM ane anya gujarAtI temaja mAravADI bhAonAM mAla, mIlakatA ane jAte jokhamamAM mUkAI gayAM hatAM, sarvAMtra bhaya ane trAsanuM vAtAvaraNa phelAI gayuM hatuM. seMkaDo nahi paNa hajAro dukAno ane eraDI luMTAI gai hatI ane gujarAtI bhAionI salAmatI jokhamamAM mUkAI gaI hatI ane cAre bAju trAhI trAhI pokArAI rahI hatI. tevA samaye tAkAnagrata vistArAmAM sapaDAyalA kacchI dANAvALA, mAravADI ane gujarAtIbhAine rAhata ApavAnuM kArya amArA kendra amArA kendranA kArya kartA zrI gAMgajI devarAja cheDAnI rAhabarI nIce hAtha dharyuM hatuM. " trAsa ane gabharATanA vAtAvaraNanA lIdhe savathI prathama kAnagrasta vistAromAM sapaDAyalA bhAione khaseDavAnuM amane yogya lAgyuM hatuM ane amArA kendranA AgevAna zrI gAMgajI devarAjanI AgevAnI heThaLa bhAtabajAranA saMkhyAbaMdha yuvAna kArya kartAonA sahakArathI e pravRtti tarataja hAtha dharavAmAM AvI hatI ane hajArA bhAione tAkAnagrasta lattAomAMthI khaseDI mAMDavI khAtenI mahAjanavADImAM ane anya sthaLoe lAvavAmAM AvyA hatA, A kAryamAM je bhAioe pAtAnA jAnanA jokhame hiMmatapUrvaka AtamAM sapaDAyalA bhAI bahenA ane bALakAne khaseDavAmAM ane amArA kendramAM lAvavAmAM tathA bhAtabajAramAMthI anAja vigere khArAkInA tamAma mAla hAthagADImAM jAte kheMcI paheoMcADavAmAM vigere tamAma prakAranI sahAya ane suMdara sahakAra Apyo che te badla A prasaMge temanA ame jAhera AbhAra mAnIe chIe. "saDeMTamAM sapaDAyalA e bhAeene khaseDavA mATe mesasa devajI kezavajInI kAM., zeTha husena abadula karIma pa, saradAra hajArAsiMha, saradAra meM gaLasiMha,zrI gaurIzaMkara premajI jozI, zrI haMsarAja ( bAbubhAi ) vigere . sajjanAe potAnI eka Dajhana jeTalI lerIe ApI amArA e. kAryamAM pretsAhana, sahAya ane sahakAra ApyA hatA. temanA A kendra atyaMta RNI che ane e bhAionA AbhAra mAnavAnI ame taka laie chIe. paherelAM kapaDe ja khaseDAyalA sekaDA bhAio mATe jamavA tathA suvA uThavAnI sagavaDa mahAjanavADI madhye karavAmAM AvI hatI ane A vyavasthA jALavavAmAM zrI ravajIbhAI khImajI cheDA, zrI meArArajI medhajI sagAI, zrI dhanajI TAkarazI, zrI velajI devajI, zrI vizanajI kuMvarajI kArANI-A bhAioe suMdara sevA bajAvI vyavasthA jALavI che te badala temanA AbhAra mAnavAnuM bhulI zakAya tema nathI. tA. 15-2-56 pUrvanAM virUdhdha pazcimanAM mUlyA ( prabudhdha, jIvananA gatAMkamAM bhavya bhUtakALanI bhramaNAmAMthI mukata nAH Adhunika jIvana malye! apanAve e zaka nIce pragaTa karavAmAM Avela saradAra ke ema, pANIkaranA pravacanamAMnA amuka vivAdAspada vidhAnAnI tA 21-1-56 nA hirajana'imAM upara ApelA mathALA nIce zrI maganabhAi desAie eka vizada samAlocanA karI che je nIce pragaTa karavAmAM Ave che. tatrI ) ravIndranAtha TAgore temanA eka nibaMdhamAM nIce mujaba A kAryamAM bhAta bajAranA jathAbaMdha anAja tathA rasakasa sAkaranA vepArIo, rAIsa marcenTasavALA ane anya gRhasyA tathA vepArIoe je kheladIlI khatAvI vagara kImate jarUrI anAjanA jaththA, dhI, gALa, tela, sAkara ane kapaDAM tathA khIjI cIjo purI pADI hatI te baddala emanA AbhAra mAnatAM amane kharekhara AnaMda thAya che. saMkaTamAM sapaDAyalA bhAione jarUrI kapaDAM temaja muMbaI cheDI janAra bhAione sTImara ane relvenI TIkITA ApavAnuM kArya paNa hAtha dharavAmAM AvyuM hatuM. A kArya pAra utAravAmAM amane sAtha ane sahakAra ApavAmAM je bhAI A bArAmAM potAnA dareka jAtanA bhoga ApI amArA kAryamAM dhaNA madadarUpa nIvahyA che temane AbhAra mAnavAnu ame ucita mAnIe chIe." lakhyu cheH "prAcIna grIsanI saMskRti zaheranA koTanI aMdara khIlI hatI. vastutAe, AAdhunika kALanI sadhaLI saMskRti| IMTa tathA cUnAnA pANAmAM UcharI che. A dIvAlA mANasAnA cittanI bhUmikA para UMDI nizAnIo mUkatI jAya che. te ApaNI manedazAmAM bheda pADIne rAjya karAtA siddhAMta nirmANa kare che. e vastu, ApaNA saghaLA vijacAne, temanI AsapAsa dIvAla racIne tathA temane ekabIjAthI nirALA pADIne ApaNe mATe salAmata banAvavAnI Teva ApaNA klimAM pedA kare che. "hiMdustAnamAM ApaNI saMskRti araNyamAM udbhavI hatI ane teNe potAnA UgamasthAnanuM tathA potAnI AsapAsanI paristhitinu nirALuM svarUpa dhAraNa karyuM " hiMdanI bhautika AbAdInI parAkASTAnA kALamAM paNa tenuM hRdaya tapobaLa tema ja Atma-sAkSAtkAranA potAnA AraMbhakALanA Adarza ne tathA tapAvananA AzramanA sAdA jIvananA gauravane pUjatu rahyuM hatuM. tyAM AgaLa saMcita thayelA zANapaNamAMthI te preraNA meLavatuM hatuM. " pote prakRtine braza karI rahyA che ema vicAravAmAM pazcimanA dezA garva letA jaNAya che.A bhAvanA nagaranI dIvAlAnA kuMDALAmAM paDelI 2vA tathA tyAM AgaLa maLelI cittanI tAlImanuM phaLa che. kAraNa ke nagarajIvanamAM mANasa peAtAnA mAnasika darzananA sadhaLe prakAza potAnA jIvana para ane peAtAnAM kAyA para kendrita kare che ane e vastu tenI tathA jenA kheALAmAM te sUtelA che te sarvavyApI prakRtinI vacce kRtrima tA pedA kare che. " paraMtu hiMdamAM dRSTibiMdu judu hatu. temAM jagata ane mAnavIna eka mahAna satyanA rUpamAM samAveza thatA hatA...... (sAdhanA, prakaraNa 1) saradAra pANIkare vizvabhAratInA padavIdAna samAra'bane prasaMge zAntiniketanamAM hiMdanI sabhyatA tathA saMskRtinA A parama satyane utArI pADatuM, lagabhaga tenA upahAsa karatuM vyAkhyAna ApyuM e temanu uddatAbhayuM nahIM te bhAre hiMmatabharyuM parAkrama hatuM. si~du patre (27-12-55) zAntiniketanamAM potAnI DigrI tathA DiplemA meLavanArA taruNA AgaLa saradAra pANIkare potAnI chaTAdAra vAdhArA vahetI mUkI tene nIce pramANe varNavI che ane te ucita ja che H 'saradAra pANIkara, peAtAnA vAkcAturya ne baLe sahelAthI rametA karavA mATe asaMkhya kAlpanika bhRta pedA karavAmAM bhAre AnaMda mANutA hAya ema lAge che.' itihAsakAra ane paMDitanI vANI dvArA nRtya karavAne pedA karavAmAM AvelAM kAlpanika bhUtA A hatAM : (1) hiMdu garIbAine rASTrIya Adarza ' tarIke apanAvI che, je ucca prakAranI vicAraNAne uttejana Ape che. ema mAnavAmAM Ave che, te sAdA jIvananAM siddhAMta, bIjuM kaMI nahIM paNa garIbAInI ArAdhanA ja che; ane (2) hiMda bAkInI duniyA karatAM vadhAre AdhyAtmika che. e kevaLa AtmavacanA ja che; bhautikavAda, vastutAe, hiMdanA jeTalA baheALA pramANamAM khIje kayAMye jovA maLatA nathI; ane (3) grAmajIvananI tathA grAma ane gRhaudyogonA pAyA para racAyelI grAmaarthavyavasthAnI prazaMsA ApaNA bhUtakALa viSenI vikRta dRSTi para racAyelI che, kAraNa ke, 'hiMdamAM harAI samaye prANavAna nagarajIvana meAjUda hatuM.' ethI karIne temaNe AzramanI mane dazA vakhADI kADhI. temane mana e garIbAinI ArAdhanA sivAya khIjuM kazuM ja nathI. bhArata sarakAranA udyogakhAtAnA pradhAna zrI TI. TI. kRSNAmAcArIe paNu gAMdhIjInI vicArasaraNI pramANe kAma karatA Azramane lagabhaga e ja rIte khADI kADhyA nahAtA Tob Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ta lasANIthI tema ja jIvananuM tevA lokomAM Aje aneka nA himAyata kare che te sAruM mavasthA, kiMjala upara ja kahyuM ja avche. rAIhiMgaLAja bhava che bharelI . tA. 15-2-56 * prabuddha jIvana 197 * evI te kaI vastune kAraNe saradAra pANIkara pitAnuM samatala thatI sukhasagavaDa ane vaibhavavilAsathI bharelA jIvana mATenI ghelachA, paNuM gumAvI beThA, jethI karIne mane je bUro itihAsa ane enA eTale ke, monAsakrisa e baMne maLIne e prakArane bhautikavAda baMne karatAM paNa badatara sAmAjika philasUphI lAge che, tevuM saMbhASaNa che. teNe Adhunika pazcimanI duniyAne kabaje karI lIdhA che. emAM karavAne teo prerAyA, e ApaNe jANatA nathI. Ama chatAM bhAratanI maLelI saphaLatAe tene uddhata paNa banAvI che. ane tenI zikSA paNa na - saMskRtine viSe temaNe je draSTi dhAraNa karI te sarvathA navIna nathI, gItAnA kahevA pramANe ramAthI ja vite. eTale ke, emAMthI zAMti kAraNa ke AvI vikRta ane viSama dRSTi, jemaNe, Adhunika vijJAna ane samAdhAna maLatAM nathI e che. e meLavavAne mATe te uparanI tathA pazcimanI bIjI vidyAonuM AkaMTha pAna karyuM che tathA tenI vastuone tyAga karavo joIe ane vidhAyaka zAnti mATe kArya karavuM sAmAjika philasUphIthI tema ja jIvananuM dheraNu uttarottara vadhAryo joIe. hiMda evI himAyata kare che ane pazcimanA bhautikavAdI deze javAnI tenI pAgala doDathI jeo mehita thayA che, tevA lekamAM Aje anusarI rahyA che te zAti mATenI arthavyavasthA nathI, paNa ghaNI vAra jovAmAM Ave che. AvA leke pitAnI vidvattAnA sarvodayane vicAra jenI himAyata kare che te sAduM jIvana ane ucca ghamaMDamAM e vAta bhUlI jAya che ke, atRpti ane samAdhAnane paMkitanA ciMtananA AdarzavALI kRSiaudyogika vikendrita arthavyavasthA, . abhAva e ja kharI garIbAI che ane sateSa e garIbAI nathI zAnti mATenI arthavyavasthA che. jIvananAM pUrvanAM ane pazcimanAM paNa AtmAne virala guNa che--sAcI samRddhi che. ane sAduM jIvana mUlya vacce rahelo A mahatvane taphAvata gAMdhIjI nIcenA yAdagAra e avazya kaMgALa ke sugALavuM jIvana ja che evuM nathI ane ucca zabdomAM raju kare che: jIvana e ucca vicAramaya jIvana ke sAruM jIvana paNa nathI tathA "yuropane sudhAre yuropiyane mATe jarUra anukuLa che, paNa , pIsI nAkhanArI asamAnatAo ane gaLAkApa harIphAIthI bharelI je ApaNe enI nakala karavA jaIzuM te temAM hiMdustAnanI pAyamAlI duniyAmAM te sarvathA bUruM jIvana hovAne paNa pUro saMbhava che. thaze. Ama kahevAne artha e nathI ke ApaNe emAM je sAruM , ane grAhya hoya tenuM grahaNa na karavuM, tema ene artha e paNa che. vaLI, navAInI vAta te e che ke, hiMda garIba rASTra rahevuM nathI ke emAM je kharAba vastu ghUsI gaI haze te yuropiyanone paNa joIe, ane garIbAI ApaNA rASTrIya Adarza hovo joIe nahIM choDavI paDe. zArIrika bhAganI avirata zodha ane tene' , - evu koIe paNa kahyuM ja che kayAre ? dhanadolata ane nagara- vadhAro e evI eka kharAba vastu che ane huM hiMmatabhera kahuM chuM ke je bhogenA teo gulAma banI rahyA che tenA vajana taLe . saMskRti upara zrI pANIkaranuM saMbhASaNa, temanA jevA lokone dabAIne temane pAyamAla thavuM na hoya te temane pitAne paNuM temanI kaMgALiyatanI arthavyavasthA lAgavA saMbhava che evI sarvodayanI jIvanadRSTine navuM rUpa ApavuM paDaze. mArA abhiprAya kheTa hoya vikendrita arthavyavasthA sAme tAkavAmAM AvyuM hoya, e anumAna ema bane, paNa eTaluM te huM jANuM chuM ke hiMdane mATe suvarNamRga je sAcuM hoya che, eTaluM ja kahevuM joIze ke, zrI pANIkara pAchaLa deDavuM e acUka mata vaheravA barAbara che. "sAdI raheNI sarvodayanA himAyatIone ja nahIM paNuM temane pitAne paNa bhAre ane UMcA vicAra' e eka pazcimanA philasUphanuM sUtra ApaNe .. ApaNAM hRdaya para kotarI rAkhIe. Aje eTaluM te ceksa che ke anyAya karI rahyA che. mRta jalAra trata chaTAdAra saMbhASaNa" mathALA karaDene UMcI raheNI maLavI asaMbhavita che, ane ApaNe mUThIbhara nIcenA pitAnA agralekhamAM ene nIce pramANe ane ucita javAba mANase-jeo Amavargane mATe vicAra karavAno dAvo karIe chIe Ape che: , , * teoUMcI raheNInI mithyA zodhamAM UMcA vicArane I besavAnuM "ravIndranAtha gRhaudyoganA sauthI pahelA himAyatIomAMnA eka jokhama kheDI rahyA chIe. (navajIvana, 3-5-31) - hatA. nagara saMskRtinA mUlyane temaNe kadI paNa InkAra karyo naheAte maganabhAI desAI tema ja temaNe kadI kazI bhIti paNa darzAvI nathI......mahAtmA gAMdhInI peThe teo paNa mAnatA hatA ke, gRhaudyogo ApaNI grAmINa arthavyavasthAne pagabhara banAvavA mATenI cAvIrUpa che....paNa savAla (De. marI paTee lakhelA Married Love nAmanA suprasidhdha agrejI . te e che ke, hajI Aje paNuM....gAmaDAone temanA hakanuM pustakane pariNIta prema' e nAmathI zrI yazavanta dozIe anuvAda karyo che ane sthAna ApavAmAM AvyuM che kharuM? gAmaDAMe je garIbAI, nirakSaratA, mamatA prakAzana gRha, navA DIsA, banAsakAMThA taraphathI pragaTa karavAmAM Avela che.' rogacALA ane bekArI vagerenI mAraka pakaDamAM rahevAnAM hoya te nagara- tenI kIMmata rUA. 2-8-0 che. e anuvAdanuM avalokana karatAM jANe ke pariNIta ' saMskRti nirmANa karavAnI paNa managamatI badhI yojanAo kSaNajIvI premanA viSaya upara zrI. tArAbahena zAhe eka svataMtra lekha lakhI nAMkhe che. je nIvaDavAnI che." prabuddha jIvananA vAcakaeN mATe ThIka ThIka AkarSaka nIvaDaze evI AzA che. taMtrI) hiMdanA savAlanI A mahattvanI bAju para bhAra mUkave e "pariNIta prema' e pustaka prakhyAta aMgrejI lekhikA De. merI sI.' garIbAInI ArAdhanA haragija nathI. pazcimanI vidyAmAM pAraMgata sTepsanA pustaka Married Love' nuM gujarAtImAM bhASAMtara che. thayelA ane pAzcAtya hunnarakaLAnI bhabhakathI aMjAI ne zaheramAM che. sTepsa jAtIyajIvananA aneka praznonI vaijJAnika Dhabe vizada ane rahetA lokonI kharI muzkelI e che ke, A bAju teo bhUlI jAya mULagAmI vicAraNA karI che ane A kSetre emanAM maMtavya khUba ja che ane jANe tene lakSamAM paNa letA nathI. temane hindue barAbara, pramANabhUta gaNAvyA che. Married Love' pahelIvAra 1818 mAM ja yAda ApyuM che ke, prasiddha thayuM te vakhate emaNe darzAvelA vicAre jeTalA svIkArya banyA. - "khare bhaya te, zubhecchA rAkhanArA upadezako (zrI pANIkara jevA) hatA teTalA haju Aje paNa svIkArya che e bAbata lekhikAnI dIrdhadaSTi -harakeI pheraphAra pragati che. evA bhramathI prerAIne ardhadagdha vairAcAra ane UMDI sUjhanI pratIti karAve che. e uparAMta A pustakanI aMgrejImAM . ane vivekazUnya sAMskRtika ane dazAne upadeza e che. e vastu, jIvaMta paraMparAmAM jenAM mULa che te AmajanatA ane jeo potAnAM mULa 26 AvRttio thaI che. duniyAnI mukhya mukhya 16 bhASAomAM enA khoI beThA che evA buddhijIvIonA varga vaccenuM aMtara vaLI vadhAre bhASAntara thayA che, ane kula enI 10 lAkha nakale vecAI che. * pahoLuM thavAmAM pariNAme e pUro saMbhava che ? A hakIkata je pustakanI upayogitA ane lokapriyatA darzAvI ape che. gItA kahe che tema (adhyAya -41........) bhegaizvaryAnI ' zrI yazavaMta dozIe AvAM atyaMta upayogI pustakane bahu upAsanA bhotikavAda che; e asurane mArga che ema bIjA eka saraLa ane lokabhogya bhASAmAM anuvAda karI ApaNAM A prakAranAM - adhyAyamAM varNavavAmAM AvyuM che. alpadhana sAhityamAM kiMmatI umere karyo che. lagnajIvanane, Adarza da' hiMda, gItAe varNavelA A jIvanamArgane. tyAga kare che, dAmpatyane te ApaNA sAhityakAree khUba suMdara rIte AlekhyuM che. ' kAraNa ke, e kharekhara bhautikavAda che. vijJAnanI madadathI zastra- paraMtu e sAhityamAM mAnasika prema ane zArIrika premanAM saMbaMdhane saraMjAmanI harIphAInI kakSAe, tarI jatI pazcimanI vizAsi vicAra bahu ochA pramANamAM thayuM che. jIvana, mAtra mAnasika premathI tathA uttarottara UMcA ne UMcA jIvanadhoraNa mATenI deDa dvArA vyakata nathI javAnuM. izvaranI dareka yojanAmAM kaMIka ne kaMIka gUDha artha che pariNIta prema garI ane mArI surakalI asanA pustaka "Married Love rahetA lokonI kharI majAnI bhabhathI aMjAI rahe satA nathI te pANI ane mArine Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - T' 4'' - / * * "Tet-%, kAja 198 ' prabuddha jIvana tA. 15-2-56 chUpAyelo ja che. tethI lagnajIvanamAM zArIrika premanI upekSA te ApaNe Parenthood, saMtatiniyamana mATe Birth Control-To-day, na ja karI zakIe. mana te deravaNI Ape che paraMtu mananA dharmone, praDha ummaranAM patipatnI mATe Enduring Passion vagere pustako kurane bajAvanAra ane premane vyakta karanAra sAdhana te zarIra che. lakhyAM che. "Married Love." e lagnajIvanamAM pravezatA daMpatI mATe e mATe zarIranA dharmone ane kAryone jANavA, tenA vizenuM Avazyaka egya salAhasUcanathI bhareluM pustaka che. yogI ane tapasvIjanenI jJAna prApta karavuM e dareka saMskArasaMpanna ane sukhI jIvana gALavA vAta javA daIe, paraMtu jeNe saMsArI jIvana svIkAryuM che evI IcchanAra mAnavanuM prathama kartavya che. kamabhAgye, ApaNe tyAM AvAM vyaktio jo zArIrika racanA ane jAtIyavRttinuM jJAna meLave te ghaNe aMze jJAna mATe mArgadarzana karAvatAM uttama pustake gaNyAMgAyAM ja haze. jIvana sukhadAyI nIvaDe. ApaNA duHkhanuM mULa ajJAna che ane pariNAme ane ApaNe tyAM A bAbatamAM vaijJAnika rIte saMzodhana paNa bahu aneka daMpatIo zArIrika ane mAnasika rIte paraspara egya hovA ochuM thayuM che. jenAM maMtavya pramANabhUta gaNAya evA niSNAta, chatAM duHkhI bane che. cAritryazIla jIvana gALavA icchatA puruSo paNa mAnasazAstranA jJAtA ane anubhavI DokaTaranA hAthe lakhAyelAM pustakanI halakI strIo tarapha doravAya che. dAmpatyane sukhI banAvavuM e sahelI vAta saMkhyA vadhe te e jarUra samAjanI sArI sevA bajAvI zake. nathI. jIvananAM anya kSetranI jema dAmpatya paNu avirata sAdhanA mAgI - saMsArane AdhAra sukhI, saMskArasaMpanna, samRddha ane snehALa le che. saMsArI mANasa mATe A eka nakkara satya che ke jenuM lagnadAmpatya para che. ApaNe ApaNI AsapAsa najara nAkhIe chIe te jIvana sukhI enuM samagra jIvana sarvavAte sukhI hoya che. sukhI lagnavividha prakAranA svabhAvavALAM yugale jovA maLe che. keTalIkavAra evuM jIvana gALanAra daMpatI utsAhapUrvaka jIvananI anya prakRttiomAM rasa laI paNa bane che ke saMskArI, cAritryazIla, bhAvanAparAyaNa, uccaprakAranuM zake che, ane e dvArA pitAnA ane anyanA jIvanane paNa sukhI banAvI jIvana jIvatA daMpatI jovA maLe che. prathama upalakIyA draSTie jotAM zake che, paraMtu jo sahu prathama pitAnA dAmpatyajIvanane niSkaTeka banAve tenuM jIvana ApaNane saMtoSakAraka paNa lAge che, paraMtu UMDe UMDe najara te ja. jIvananA bIjA aneka praznonI sAthe sAthe jAtIya jIvananA nAMkhatA ApaNane khAtrI thAya che ke temanAM jIvanamAM kaMIka khUTe che. jaTila praznonA vaijJAnika saMzodhananI khUba ja AvazyakatA che. A kAma kaMIka na samajAya tevAM duHkhathI teo pIDAya che. sAcuM sahajIvana e viSayanA adhikArI ane niSNAtanA hAthe bane te ja e mahatvanuM teo jIvatAM nathI. AnAM kAraNo uparachallI dRSTie jotAM jaDatAM kahI zakAya. jo adhikArInA hAthe A kArya na bane te bInaadhinathI. kAraNa ke ApaNe ApaNA sukhanI jhINI jhINI hakIkate pratye kArInA hAthe lakhAyelAM purataMke te vAMcakamAM halakI kAmavAsanA jagADI sabhAna nathI hotA. A duHkhanA kAraNo aneka hoI zake. saMpatti, samAjanI kusevA ja kare. sAmAjika rItarivAje, svabhAvanI ke vayanI asamAnatA va. paraMtu Arogya jALavIne AzA ane zraddhA sahita lagnajIvana gALavA ghaNIvAra mULagAmI rIte jotAM AnuM kAraNa jAtIyavRtti mAluma paDe icchanAra vyakitane "pariNItaprema" khUba ja suMdara ane yogya mArgadarzana che. ati kAmavRttine upabhoga ane temAMthI janmatI rasahInatA, athavA Ape che. A nAnakaDA pustakamAM jAtIyaMjIvananA badhAM ja prInA te bannemAMthI eka atikAmI ane bIjuM te vRttithI taddana nirlepa, samAveza te ne ja thaI zake, chatAM paNa lekhikAe puruSanA hadayanI athavA te pratikULa saMjogomAM atRpta rahelI jAtIyavRtti, athavA te praNayavAMchanA, ane jAtIyavRtti, e vAMchanA egya rIte pUrI na thatAM zArIrika ke mAnasika kheDa-AmAMnuM koI paNa eka ke ekathI adhika temAMthI janmate bhagna AnaMda, strInI puruSathI zaramALa evI bhinna kAraNa hoI zake e banavA saMbhava che. e uparAMta ApaNe nIti prakRti, strI ane puruSanI paraspara anukULatA, strInI lajajA ane niyamanA baMdhane vagarasamaye evA jaDa rIte svIkAryo che ke strI temAMthI janmatI aniSTatA, lajajAne oLaMgIne janmate praNallAsa, A bAbatamAM kaze vicAra ja na karI zake, ane puruSa potAnI gya ummare athavA gya ummara na hoya te paNa mAnasika rIte marajI paDe tevAM baMdhane tenA para mUke. jIvanamAM A bAbatamAM agatyanA ecatA meLavatAM maithunatyAga, saMtati, samAja ane tenI unnatimAM nirNaya letI vakhate paNa strInI IcchA, salAhasUcana kazuM ja pUchavAmAM lagnajIvanane phALe ane chevaTe lagna dvArA sadhAtuM be AtmAnuM advaita na Ave. ane lIdhelA nirNaye' tenA para lAdavAmAM Ave. keTalAka ane temAMthI janmatuM bhavyadarIna vagara aneka nAnA mATI bAbato kissAmAM AthI judA prakAranuM paNa banatuM haze, paraMtu AvI asamAna khUba saraLa rIte ane jhINavaTapUrvaka egya daSTAMta ApIne vartaNuMkanuM pariNAma te e ja Ave che ke patipatnI ekabIjAnI carcA che. jIvanane vadhu suMdara banAvavA mATe temaNe keTalIka maulika vadhu najIka AvavAne badale dura jatAM jAya che. sAcuM sahajIvana jIva vicAraNA karI che te keTalAMkanA abhiprAyone navesarathI tapAsyA che. vAne badale, ekabIjAnAM preraka ane pUraka banavAne badale, khAsa karIne vizALa vAMcana, manana, vividha vyaktione saMparka A uparAMta jAtaprauDhAvasthA ane vRddhAvasthAmAM parasparane AdhAra banavAne badale kuTuMbanI anubhava parathI tAravIne keTalAMka vidhAna che. sTArse karyA che. tethI . anya sAmAnya vyakitao je temane saMbaMdha banI rahe che. pariNAme temanI vicAraNAmAM vizALatA, UMDANa ane sahAnubhUtinI pratIti thAya che. jIvanarasa sukAya che, jIvane uSmAvihIna banI jAya che, cIDIyApaNuM, A pustakanI viziSTatA e che ke e eka strInA hAthe lakhAyeluM virodha ane upekSAbhAva keLavAya che. mAtApitAnA AvA jIvananI che. temaNe strIhRdaya, strInuM zarIra, tenI AMTIghUMTIo, viziSTatAo aniSTa asara temanAM saMtAna para paNa paDe che. AvuM na bane e ane muzkelIo va. 5ra sAro prakAza pADe che. temaNe karelA vaitAmATe vicArazIla daMpatIe sAthe vicArIne potAnA zarIra, saMskAra ane nika saMzodhana sAthe temanAmAM vizALa janakalyANanI lAgaNI paNa vicArane anurUpa jIvana ghaDavuM joIe. megya.vaye parasparanI anukULatA bhaLI che. vizeSataH jAtIyavRttine temaNe anAvazyaka nathI gaNAvI, joIne parasparanI saMmati laIne jAtIyavRttinuM egya rIte damana karavA paraMtu tenI egya jarUriyAta ane niyamana batAvIne tene ucca sAthe tene koI Itara ucca vRttimAM rUpAMtara karavAno prayatna sevavAmAM bhUmikAe mUkI che. teo mAne che ke zArIrika ekaya AtmAnA Ave che temAMthI jarUra ISTa pariNAma nIpaje, je ke jAtIyavRtti aikayane poSe che. e eka ja vastu dAmpatyanI nizAnI nathI, paraMtu daMpatIjIvananAM ja teo lakhe che e pramANe jAtIya jIvananA AdhAtapratyAghAta sukha, du:kha ane saMtatino AdhAra te keTaleka aMze tenA para che ja bhinna bhinna prakRtivALI vyaktio mATe eTalA jaTila hoya che ke e niHsaMzaya che. mATe ja A bAbatamAM pUrate vicAra karavAnI e vize koI aphara niyama na karI zakAya. tethI dareka yugale lagna jaMrUra che. De. sTorse lagnajIvananA judA judA kALane ane judI judI pahelAM ane lagna pachI paNa pitAnAM jIvanane samagrapaNe vicAra karavA avasthAne lakSamAM rAkhIne ene anurUpa mArgadarzana ApatAM pustake joIe. ane anyane hitakAraka ane sukhavardhaka raste zodha lakhyAM che. bALakanI AzA sevatAM daMpatI mATe Radiant Mother- joIe. e mATe mArgadarzana meLavavA IcchatA daMpatI mATe A pustaka hood, bALakanI ane pitAnA zarIranI egya saMbhALa levA Wise jarUra upayogI thaze e niHsaMzaya che. tArA zAhu * muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka : zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI 34 * mudraNasthAna : kacchI vIzA ozavAla prinTIMga presa, majIda baMdara roDa, muMbaI 8, Te. naM. 34628 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paE : * * * rajIsTarDa naM B 4266 vArSika lavAjama rUA. 4 * pra. jainavarSa 14-pra.jIvana varSa 3 aMka 21 ( gu jIvana II . muMbaI, mArca 1, 1956, gurUvAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra AphrikA mATe zIliMga 8. chuTaka nakala: traNa AnA jhAra sala-wAla gAtrA bAda lAla zAhaease see as a gAla taMtrI: paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA bAda zAka jalada ArAma ja zA kAkA paNa zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane vArSika vRttAnta vi. saM. 2011 vi. saM. 2010 nA anta bhAgamAM ujavAyela saMdhanA rajata AvI hatI ane e sabhAe harijananA zatrujya maMdira praveza aMge mADAnsavanAM mIThAM smaraNo sAthe zrI muMbaI jaina yuvaka sAthe 27 mA varSamAM hiMmatabharI jAherAta karavA mATe zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhIne praveza karyo hato. prastuta gata varSa daramiyAna cAlu pravRttionA saMcA- tathA tenA pramukha zeTha kasturabhAI lAlabhAIne dhanyavAda Apate TharAva karI " lana uparAMta be viziSTa pravRttio sAthe hAtha dharI hatI. (1) jaina sarvAnumate pasAra karyo hato ane anya jaina tIrtho tathA maMdiranA maMdiramAM harijana pravezanI hIlacAla. (2) muMbaI vidhAna pariSadamAM vahIvaTadAra ane TrasTIone zeTha ANaMdajI kalyANajInA pagale rajI karavAmAM Avela bAla saMnyAsa dIkSA pratibaMdhaka bIlanuM samarthana, cAlavA ane jaina samAjane potAnA sAmAjika jIvanamAMthI aspRzyajaina ane harijana maMdira praveza tAne sadAne mATe rUkhasada ApavA anurodha karavAmAM AvyA hatA. A saMghe zarU kareluM Adolana A prazna upara navA junA vicArane saMgharSa ' varSanA prAraMbhamAM ja tA. 13-12-14 nA roja maLelI saMdhanI A prazna upara jaina samAjanA mUrtipUjaka samudAyamAM maTe kAryavAhaka samitie jaina maMdironA anusaMdhAnamAM harijana pravezane saMgharSa pedA thayA hatA. kalakattA khAte zrI vijayarAmacaMdra sUrie A prazna hAtha dharavAno nirNaya jAhera karyo hato ane tene lagatuM Aghe- bAbatamAM zaTha kasturabhAI ane ANaMdajI kalyANajInI peDhI sAme lana saMdhanI kAryavAhIe upADayuM hatuM. zarUAtamAM A praznane lagatuM mATI jhuMbeza upADI hatI. digaMbara samAjanA sthiticusta vage paNa. a letA jaina maMdiranA harijana maMdira praveza sAme tIvra virodha dAkhavyuM hatuM. Ama chatAM TrasTIo upara ravAnA karavAmAM AvyuM hatuM. ane prabudhdha jIvanadArA paNa Akhare bhArata sarakAre me mAsanA antabhAgamAM aspRzyatA ' tene lagatuM pracArakArya jesabhera zarU karavAmAM AvyuM hatuM. A Adhe aparAdha dhAre pArlAmenTamAM pasAra karAvyuM hatuM, jenA pariNAme have lananA prAraMbhika pratyuttararUpe mAMDugAmAM Avela sahastraphaNA pArzvanAtha koI paNa jaina maMdiramAM darzanArthe AvatA harijanane aTakAvavA e jaina maMdiranA menejIMga TrasTI taraphathI temanI hastakanuM maMdira jAnyu gunhAhita kArya banyuM che ane e rIte A praznane kAyadA pUratA ArI mAsanA anta bhAgamAM harijane mATe khulluM mukAyeluM jAhera kAyamane mATe ukela AvyuM che. jaina samAja pUratI aspRzyatA virodhI karavAmAM AvyuM hatuM. A zubha paristhiti nipajAvavAnI dizAe saMdhe gata varSa daramiyAna A . - zeTha ANaMdajI kalyANajInI jAherAta rIte saMgIna phALe neMdhAvyo hate. tyAra bAda zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhInA pramukha zeTha kastura- ' bAlasaMnyAsa dIkSA pratibaMdhaka bIla bhAI lAlabhAI tA. -2-55 nA roja saMdhanA kAryAlayamAM AvelA bAladIkSA-aTakAyatane varSojune prazna tyAre peDhI hastakanAM tIrthasthAne harijana sameta darzanArthe AvatA harijana maMdira pravezane lagatA pracArakAryane A rIte anta - sau koI mATe khullAM jAhera karavAnI saMdhanA maMtrI zrI paramAnaMda Avya, na AvyuM, eTalAmAM muMbaInI vidhAnapariSada upara zrI. - kuMvarajI kApaDiyA taraphathI vinaMti karavAmAM AvI ane tenA javAbamAM prabhudAsa bAlubhAI paTavArI taraphathI tA. 18-1-55 nA roja peDhInA pratinidhio sAthe A saMbaMdhe carcA ane vATAghATe cAlI mokalavAmAM Avela bAlasaMnyAsa dIkSA pratibaMdhaka bIlanI prAthamika rahI che ema zeTha kasturabhAIe jAhera karyuM hatuM, eTaluM ja rajuAtanA divasa najIka AvavA lAgyA ane te bIlanA pracAra . nahi paNa jaina maMdiramAM darzanArthe AvatA koIne paNa aTakAvavA nuM pAchaLa saMdhanI sarva zakitao kendrita karavAmAM AvI.. joIe e abhiprAya te prasaMge temaNe vyakata karyo hato, tanusAra AjathI lagabhaga 30 varSa pahelAM muMbaI gujarAta tathA saurA--- tA. 26-3-55 nA roja zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhInA vahI- STramAM zarU thayela bAladIkSA sAme pracaMDa Andolanane vega ApavAno vaTadAra pratinidhionI maLelI sabhAe zatruMjayamAM jaina AcArane anu- hetuthI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI sthApanA karavAmAM AvI hatI. sarIne darzanArthe janAra koIne rokavA nahi e matalabanI jAherAta ane saMdhe e divasemAM A prazna upara ugra laData calAvIne jaina * karI hatI. e rIte muMbaInA kacchI vizA ozavALa derAvAsI mahAjane samAjane bAladIkSAnA aniSTa saMbadhe jAgRta karyo hato ane tenA - paNa potAnI hastakanAM jaina maMdirone darzanArthe sau koI mATe khullAM pariNAmarUpa vaDedarA sarakAre bAladIkSA aTakAyatI dhAro amalamAM jAhera ryA hatA. mUkyo hate. eja matalabanuM bIla zrI. prabhudAsa paTavArIe muMbaInI zrI esa. ke. pATilanA pramukhapaNa nIce vidhAna pariSadamAM raju karyuM che. jenAnI jAherasabhA - bAladIkSA e bhAratabharamAM vyApI raheluM eka jugajunuM aniSTa . prastuta pramatA anusaMdhAnamAM tA. 28-5-55 nA reja muMbaI che ane te aniSTa sauthI vadhAre jaina samAjamAM phelAyeluM che. jaina pradeza koMgresa samitinA pramukha zrI esa. ke. pATIlanA pramukhapaNuM dharmane TakAvI rAkhavA khAtara yena kena prakAreNa sAdhusaMkhyA vadhAravI nIce muMbaI khAte lIsonI jenenI eka jAhera sabhA belAvavAmAM joIe e Agraha jaina samAjanA mAnasamAM kaMI kALathI ghara karI A zubha ukela Avyo che. A rIte A te zA ANaMdajI kalyANa AcArane anu: hetuthI A divasomAM A prazna Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *62 - 200 prabuddha jIvana tA. 1-3-56 rahelo che ane sAdhuonI ziSyo meLavavAnI temaja vadhAravAnI lAlasA vALavAnA prayatno zarU thayo hato. eka bAjue saMdhadAra bIlane Teke A Agrahane satata piSatI rahI che. A hetu mATe aneka bALakonA ApatI sahIo mAtra jaina samAja pUratI ja ekaThI karavAnuM kArya hAtha bhoLapaNane lAbha levAmAM Ave che ane temane meTI saMkhyAmAM dharavAmAM AvyuM hatuM. bIjI bAjue pratipakSe paNa balavirodhI dIkSita banAvavAmAM Ave che. ghaNI vakhata A hetusara temane bhagADa- sahIo meLavavAnA jaMgI prayatna zarU karyA hatA. muMbaImAM sthiticusta vAmAM Ave che ane javAbadAra vAlIo ke mAbApathI khAnagI rIte jainenI eka vagadAra samiti ubhI karavAmAM AvI hatI ane bIla- dIkSA ApavAmAM Ave che. virodhI pracArakArya pAchaLa e samitie hajAro rUpiyAnuM pANI zrI. prabhudAsa paTavArIne hArdika abhinaMdana karyuM hatuM. saMghe pitAnI maryAdita paristhitimAM zakaya teTaluM pracArakArya A aniSTa nAbuda karavAnA hetuthI lAvavAmAM Avela prastuta karyuM che, sAmAnya janatAmAM bIlane anukuLa AbehavA pedA karI che bIla sAme jaina samAjane sthiticusta varga-khAsa karIne zvetAMbara ane jaina samAjamAMthI bahu meTI saMkhyAmAM bIlaanumAdaka sahIo mUrtipUjaka tathA terApaMthI samudAya-bhAre khaLabhaLI uThaya che ane ekaThI karIne vidhAna pariSadanA maMtrI tarapha mekalI ApelI che. ' jANe ke dharma jokhamamAM AvI paDaye hoya, sAdhu saMsthA DubavA e ja rIte saMdha taraphathI A praznanA aMgamAM eka javAbadAra nivedana beThI hoya evI rIte bhoLI janatAne bhaDakAvI rahela che. A samudAya paNa javAbadAra adhikArI upara ravAnA karavAmAM AvyuM che. sthAnakavAsI taraphathI bIla pAchuM kheMcI levA mATe zrI. prabhudAsa paTavArI upara konpharanse paNa A bIlane Teke ApyuM che. paMDita sukhalAlajI ane pAra vinAnuM dabANa lAvavAmAM AvyuM che. Ama chatAM paNa teo ' paMDita becaradAsa jIvarAja dezInA saMyukata nivedane prastuta bIlanuM prastuta praznanA sAmAjika mahatvane dhyAnamAM laine potAnA bIlane baLavAna samarthana karyuM che. aneka sAmAjika saMsthAoe A bIlane makkamapaNe vaLagI rahyA che te mATe temane hArdika abhinaMdana ghaTe che. hArdika AvakAra Apyo che. AgAmI mArca mAsanA prAraMbhamAM A A bIlanA samarthanamAM zakaya teTalo pracAra karavAnI javAbadArI zrI bIla muMbaInI vidhAna pariSada samakSa dvitIya vAMcana mATe raju thavA muMbaI jaina yuvaka saMghe svIkArI che ane te pAchaLa sadhe pitAnI saMbhava che. muMbaI pradezanA mukhya saciva zrI. morArajIbhAIne anizcita sarva zakti chellA ATha mAsathI kharacI rahela che. valaNanA kAraNe A bIlanA pariNAma viSe ApaNe kazuM paNa nizcitajenenI jAhera sabhAe kareluM bIlanuM samarthana paNe kahevAnI sthitimAM nathI. ema chatAM saMdhanA vyApaka pracArakAryanA A bIlane Teko ApavA mATe tA. 27-4-55 nI reja pariNAme bAladIkSAnA aniSTa viSe ane tenI nAbudInI AvazyaktA hIrAbAga khAte jainenI eka jAherasabhA zrI. khImajI mADaNa viSe mAtra muMbaI pradezanI ja nahi paNa samagra bhAratanI prajA Aje, bhujapurIAnA pramukhapaNA nIce belAvavAmAM AvI hatI ane tenI sArI rIte sabhAna banI che, jAgRta thaI che ema kahevAmAM leza mAtra aMdara nIce mujabane TharAva pasAra karavAmAM AvyuM hatuM: atyukita nathI. ' '"bAladIkSAnI kAyadesara aTakAyata karavA mAMgatA zrI. prabhudAsa zrI bhaMvaramala sIMdhIne dhanyavAda bAlubhAI paTavArInA bIlane Take ApavA mATe maLelI jainenI A A prazna upara samAntara vicArazraNa dharAvatA kalakattA tarUNa sabhA jAhera kare che ke kaMI kALathI cAlI AvatA bAladIkSAnA A sathe paNa kalakattA bAju bIlanA saMbaMdhamAM stutya pracArakArya karyuM che. sAmAjika aniSTane sadantara nAbuda karavA mATe mAtra muMbaI pradezamAM kalakattA khAte prastuta khIlanuM samarthana karavA mATe terUNuM saMdha nahiM paNa bhAratabharamAM A kAyade thavAnI khAsa jarUra che ane A taraphathI begala pradeza koMgresa samitinA mukhya maMtrI zrI vijayasiMha sabhA vizeSamAM jAhera kare che ke nAnAM aNasamaju bALakone AvA nahAranA pramukhapaNa nIce tA. 5-11-55 nA roja jainenI eka atyanta kaThaNa ane gaMbhIra javAbadArI bharelA AjIvana dIkSAvratathI jAhera sabhA bolAvavAmAM AvelI; ane tarUNuM'nA saMpAdaka zrI bhaMvaramala bAMdhI levAne kaI sAdhune tema ja tema karavA devAne koI mAbApa sIdhI taraphathI bIlane Teke Apato TharAva raju karavAmAM Avela. A ke tenA vAlIne tathA koI paNa jaina saMdhane hakka nathI ane dIkSA kone TharAva upara zrI bhaMvaramala dhInuM vivecana purUM thayuM, na thayuM, eTaApavI ane kone na ApavI te viSaya eka prakAranA sAmAjika lAmAM e samaye kalakattA khAte bIrAjatA zrI vijayarAmacaMdrasUrinI niyamanane kAyadAnuM rUpa ApavAthI koI dhArmika bAbatamAM hastakSepa preraNAthI sabhA teDavAnA AzayathI AvI caDelA keTalAka dharmajhanunI thato nathI ema A sabhA mAne che." jainenA hAthe bhaMvaramala sIdhI maraNatela mAranA bhoga tha paDelA e saMdhe kareluM pracArakArya zaramajanaka dhaTanAnI ahiM nedha levI ghaTe che. zrA bhaMvaramala sIdhI temanI A TharAvane anusarIne prabudhdha jIvana temaja anya sAmAyikomAM nIDaratA, temaNe bhogavelI yAtanA ane temanI sidhdhAntani ThA mATe ApaNe sarve taraphathI hAdike dhanyavAdanA adhikArI bane che.' saMdha taraphathI prastuta bIlanuM anudana karatA aneka lekhe ane . carcApatro pragaTa karavAmAM AvyA che tema ja vaheMcavAmAM AvyA che. - varSa daramiyAna jAyelAM saMskAra saMmelana tA. 8-8-55 nA roja muMbaInI vidhAna pariSadamAM. A bIla prathama (1) bahena gItA parIkhanuM kAvyagAna vAMcana mATe raju karavAmAM AvyuM hatuM. A prasaMge vidhAna pariSadanA tA. 29-1-55 nA roja bahena gItA parIkhe saMdhanA upakrame sabhyane bAladIkSAnA prazna saMbaMdha jarUrI jANa karavA mATe saMdha taraphathI jAyelI sabhAmAM pitAnAM keTalAMka mukatake tathA kAvya saMbhaLAvyAM hatA ane pote racelAM keTalAMka gIte gAyAM hatAM ane zrotAe DaLInuM zrI. paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA ane zrI. TI. jI. zAhane mokalavAmAM manoraMjana karyuM hatuM. A prasaMge zrI karasanadAsa mANeke pramukhasthAnethI AvyA hatA. ane temaNe aneka dhArAsabhyono saMparka sAdhyo hate. bahena gItAnuM abhinandana, karyuM hatuM ane keTaluMka mArgadarzana vidhAna pariSadamAM muMbaInA mukhya saciva zrI. morArajI desAie ApyuM hatuM. prastuta prazna saMbadhe pitAnI anizcita manodazA jAhera karI hatI. (2) zeTha kasturabhAI lAlabhAInuM sanmAna paNa eka ke be apavAda sivAya ke gresI temaja bInakheMgresI aneka - tA. 8-2-55 nA roja muMbaI jaina yuvaka saMdhanA kAryAlayamAM saMdhanA nimaMtraNane mAna ApIne zeTha kasturabhAI lAlabhAI padhAryA hatA sabhyae A bIlanuM aneka bAjuethI joradAra samarthana karyuM hatuM. ane jaina samAjanI ekatA, jaina ane harijana maMdira praveza, devaane A bIla prathama vAMcanamAMthI ghaNI moTI bahumatI vaDe pasAra dravyane sAmAjika upayoga Adi prazno upara temaNe pitAnA vicAro raju thayuM hatuM ane jAhera abhiprAya ekatra karavA mATe A bIlane janatA karyA hatA ane tene lagatI carcAmAM zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, " samakSa raju karavAnuM TharAvavAmAM AvyuM hatuM. A daramiyAna jaina zrI cImanalAla cakubhAI zAha, zrI zAntilAla ha. zAha (muMbaInA majura pradhAna), zrI ratilAla cImanalAla koThArI vagere sabhyae bhAga samAjamAM bIlavirodhI hIlacAla paNa khUba jora pakaDatI gaI hatI lIdho hate ane zeTha karaturabhAInuM bahu bhAvapUrvaka sanmAna karavAmAM - ane jaina temaja jainetara vyakitao tema ja vargone balavirodha tarapha AvyuM hatuM. bahena gAtA hatuM. A morArajI desAI nizcita mane Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA rAjakAraNanA dAtA 201. , tA. 1-3-56 prabuddha jIvana (3) be jaina sAhityakAronuM sanmAna pasAra karyo hato. bIjo divasa paNa josabaMdha vahetA jaLapravAhamAM tA. 11-2-55 roja muMbaInA adhyAtma jJAna prasAraka maMDaLa nahAvAmAM, sRSTisauMdarya mANavAmAM ane khAnapAna tema ja vArtA ' taraphathI jemane "cakravartI bharatadeva' ane pratikramaNa pratibaMdha' ema vinedamAM pasAra karyo hato ane rAtrInA nava daza vAgye badhAM muMbaI anukrame pratyekanI viziSTa sAhityakRti mATe suvarNacaMdraka maLyA hatA te sukharUpa pahoMcI gayA hatA. zrI bAlAbhAI vIracaMda desAI (jayabhikhkha) ane zrI dhIrajalAla TokarazI (3) vihAra-vihAra zAhanuM zrI lIlAvatIbahena devIdAsanA pramukhapaNa nIce saMdha taraphathI tA. 31-10-55 nA roja rAtrInA vihAra sarovara upara javA sanmAna karavAmAM AvyuM hatuM ane A prasaMge aneka madhura vivecane mATe eka paryaTaNa beThavAyuM hatuM. A zaradapUrNimAnI rAtrI hatI. A'.. thayAM hatAM. paryaTaNamAM lagabhaga 175 bhAIbahene joDAyAM hatAM. rAtrInA 8-30 (4) zrI meghajI petharAja zAhanuM sanmAna vAgye prayANa zarU karyuM hatuM. 10 vAgyA lagabhaga pahoMcyA hatA. aDhI tA. 28-5-55 nA roja saurASTranA suvikhyAta dAnezvarI zeTha kalAka tyAM badhAMe AnaMdamAM pasAra karyA hatA. dudhapauAne upAhAra meghajI petharAja zAhanuM zrI zreyAMsapasAda jainanA pramukhapaNA nIce saue AnaMdathI Arogya hatA. deDha vAgyA lagabhaga sau koi muMbaI . saMdhanA kAryAlayamAM jAhera sanmAna karavAmAM AvyuM hatuM ane e khAte pitAtAnA nivAsasthAne pAchA pahoMcI gayA hatA. ' ' prasaMge zrI meghajIbhAIe pitAnI rasaprada ane sAhasapradhAna jIvanakathA vArSika samUhAjana saMbhaLAvI hatI ane pitAnI dAnajanAnI ubhavathA saMbhaLAvIne tA. 7-11-55 nA roja sAMjanA samaye muMbaI khAte copATI sau koIne Adaramugdha karyA hatA. upara AvelA prANasukhalAla maphatalAla svImIMga bAthanA vizALa . (5) bahena vAsantI desAI: 'vijJAna ane dharma cogAnamAM zrI muMbai jaina yuvaka saMdha taraphathI vArSika samUhabhejana tA. 2-8-55 nA roja bahena vAsI desAIe "vijJAna gaThavAmAM AvyuM hatuM. A prasaMge saurASTranA mukhya pradhAna zrI rasikalAla ane dhama" e viSaya upara cintanapradhAna bhASaNa ApyuM hatuM. parIkha saMdhanA mukhya mahemAna tarIke padhAryA hatA. jaina samAjanA 3. kAntilAla chaganalAla paMDayAe A sabhAnuM pramukhasthAna zobhAvyuM. AgevAnone temaja muMbaI zaheranA pramukha nAgarikane A prasaMge nima hatuM. temaNe tathA zrI cImanalAla cakubhAI zAhe bahena vAsantInA prava- traNa ApavAmAM AvyAM hatAM. samUhabhejanamAM lagabhaga 300 bhAI ke canamAM jarUrI puravaNI karIne AkhI carcAne bhAre rasamaya banAvI hatI. baheno joDAyAM hatAM. pATInA dariyA kInAre vIjaLInI rozanI nIce . (6) bahena pula jayakara : "mArI amerikAnI yAtrA khurazI TebalanA prabaMdhapUrvaka goThavAyela A bhejana samAraMbhanuM dazya tA. 1-10-papa nA roja bahena pupula jyakare pote tAje. bhAre AlhAdaka romAMcaka lAgatuM hatuM. bhejana vyavasthA paNa eTalI taramAM amerikA jaI AvelA tenA anusaMdhAnamAM "mArI amerikAnI ja saMtoSakAraka hatI. prAraMbhamAM zrI bhujapurIAe mukhya mahemAna yAtrA' e mathALA nIce aMgrejImAM eka atyanta mAhItIpUrNa ane zrI rasikalAla parIkha temaja anya nimaMtrita bhAI bahenane AvakAra vicArapreraka vyAkhyAna ApyuM hatuM. temanA vyAkhyAna bAda praznottara ApyA hatA. zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAe tathA zrI cImanalAla tema ja carcAe AkhA prasaMgane bhAre rasamaya ane AlhAdaka cakubhAI zAhe prasaMgocita vivecane karyA hatA. zrI rasikalAla parIkhe banAvyA hatA. pratyuttara ApatAM rAjyapunardhaTanA paMcane ahevAla ane te saMbaMdhamAM | (7) zrI guradayALa malIkajI : "mArI jIvanakathA gujarAta kaccha tathA saurASTra akhatyAra kareluM rASTrahitalakSI vaLaNa e tA. 14-1-55 nA roja zAntiniktana sAthe jemanuM nAma bAbata viSe mArgadarzaka pravacana karyuM hatuM. zrI zAntilAla zAha gADhapaNe saMkaLAyeluM che te zrI guradayALa malIkajIe saMdhanA kAryAlayamAM AbhAranivedana karatAM e ja viSayanI vizeSa carcA karI hatI.. padhArIne-patAnA satya, ziva ane saundaryanI sAdhanArUpa-jIvananI payuSaNa vyAkhyAnamALA keTalIka madhura ane romAMcaka dhaTanAo saMbhaLAvIne ekatra thayela. cAlu krama mujaba varSa daramiyAna tA. 13-8-55 thI tA. 20-9-55 maMDaLIne maMtramugdha karI hatI. sudhI ema ATha divasanI paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMdha taraphathI ' saMskAra-paryaTaNa * javAmAM AvI hatI. AThe divasanI vyAkhyAnasabhAonuM pramukha- ' (1) vaitaraNA-tAnA paryaTaNa sthAna paMDita sukhalAlajIe zobhAvyuM hatuM. zarUAtanA cha divasanI varSa daramiyAna saMghanA sabhya mATe traNa paryaTaNa javAmAM sabhAo glaeNvAskI lojamAM ane chevaTanA be divasanI sabhAo AvyAM hatAM. paheluM vaitaraNA-nAnA paryaTaNa, A paryaTaNamAM Azare mesarsa kapuracaMda kaMpanInI udAra kRpAnA pariNAme rokasI thIeTaramAM 80 bhAI bahene tathA bALake joDAyA hatAM. paryaTaNa daramiyAna vaitaraNAne goThavavAmAM AvI hatI. vyAkhyAtA ane vyAkhyAnaviSayanuM vaividhya baMdha ane tAnasA sarevara ane viSe paryaTaNa maMDaLIne ghaNuM navuM yathApUrva jaLavAI rahyuM hatuM. sthAnika vyAkhyAtAo uparAMta guMdIthI jANavAnuM maLyuM hatuM. zrI navalabhAI zAha, saNosarAthI zrI manubhAI paMcoLI, amadAvAdathI (2) vajezvarI paryaTaNa zrI ratilAla dIpacaMda desAI, adhyApaka yazavanta zula tathA paMDita tA. 6-8-55 nA roja sAMjanA saMdhArA jAyalA paryaTaNamAM sukhalAlajI, nAgapurathI De. hIrAlAla jaina, tathA dIlhIthI kAkAsAheba joDAyelA lagabhaga 100 bhAibahenee vajezvarI javA mATe muMbaIthI kAlelakara-Ama bahAragAmathI paNa sArI saMkhyAmAM vyAkhyAtAo padhAryA prasthAna karyuM hatuM. upara jaNAvela vaitaraNA- tAnasA paryaTaNa prasaMge hatA. chelle divase muMbaInA rAjyapAla DaeN. harekRSNa mahetAe padhArIne " tema ja A vajezvarI paryaTaNa prasaMge rastAmAM thANA khAte ravI ApaNI vyAkhyAnamALAne gauravAnvita banAvI hatI ane "sarvodaya inDasTrIjha vALA zrI ratilAla ujamazI zAhe ApaNI paryaTaNamaDaLInuM samAja upara vyAkhyAna ApyuM hatuM. nAjuka tabiyatanA kAraNe A bahu premathI upAhAra vaDe svAgata karyuM hatuM. rAtre vajezvarInI vakhate zrI kedAranAthajInA pravacanane lAbha maLI zaka nahotA. A bAjue AvelA zrI velajI devane cheDA Arogya bhuvanamAM maMDaLIe vakhatanI paryuSaNa vyAkhyAnamALA pAchaLa rU. 839-13-0 nuM kharca nivAsa karyo hato. A paryaTaNamAM zrI zAntilAla ha. zAha (muMbaInA thayuM hatuM. ArogyapradhAna) ApaNI sAthe joDAyA hatA. taduparAnta zrI rAmanArAyaNa prabudhdha jIvana pAThaka (jemanuM tyAra bAda pakhavADIAmAM avasAna thayuM hatuM.) AgalAM varSo karatAM gata varSa daramiyAna prabudhdha jIvane dhaNAM ane temanAM patnI zrI hIrA bahena pAThaka paNa ApaNI sAthe joDAyA hatA. vadhAre pAnAnuM vAMcanasAhitya purUM pADayuM che; citro ane chabIe - kAvya, gIta, gAna, vivedamAM saue madharAta sudhI samaya sAthe maLIne vahe gata varSanAM aMke sArI rIte AkarSaka banatAM rahyAM che. saMdhanA Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * . prabuddha jIvana ( tA. 1-3-56 ropya mahotsava bAda pragaTa karavAmAM Avelo 64 pAnAne daLadAra be varSa pahelAM yuvaka saMdhanA rajata mahotsava samaye aMdhe sacitra aMka gata varSanA prAraMbhamAM pragaTa thayo hato. gata varSanI vAcanAlaya ane pustakAlayanA lAbhArthe "rAmAyaNa" nAmanuM kaThaputaLI ' Akhare prabudhdha jIvananA khAte rU. 2747-12-6 nI je meTI nRtya nATikA bhajavela-tenI AvakanA rU. 699ra maLelA. temAMthI gayA beTa bole che temAM Azare rU. 800 ne kharca te prastuta vizeSa be varSanI bheTa bAda karatAM rU. 3780 nI bacata rahI hatI. A * aMka pAchaLa thayela hatuM. e ja rIte pahelI junanA aMka pAchaLa paNa varSa vAcanAlaya ane pustakAlayane rU. 2524-78 nI Avaka thaI cAluM karatAM vadhAre kharca thayo che. te aMka ArTa pepara upara ane rUA. 46 19-4-0 ne kharca thayo eTale rU. 2094-15-3 nI amadAvAdanI kumAra prInTarImAM chApavAmAM AvyA hatA. A aMkamAM khoTa gaI, te upara jaNAvela rUA. 780 mAMthI bAda karatAM rU. 1685-87 , zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhIe zrI. pena roya ane zrImatI nI phakata bacata Avaka jAvaka khAte ubhI rahe che, ane tethI 2012 TAgora pAse taiyAra karAvelAM bhagavAna rUSabhadevanA caritrane lagatA 644 nA varSa ane te pachInA samayanA kharcane pahoMcI vaLavA mATe navA phuTanA kadanA raMgIna citronAM samagra blokasa tathA te citranA prayatna karavAnI anivArya jarUra ubhI thaI che. amuka, vibhAga upavibhAganA blokasa chApavAmAM AvyA hatA. A saMghanI Arthika paristhiti blokasano kharca zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhIe karyo che, paNuM saMdhanA janarala phaMDamAM gayA varSanA bAkI rUA. 17247-6-10 medhI chapAI tathA kAgaLane kharca te saMghane ja upADavAnA hoya. prabudhdha jamA hatA, temAM cAlu varSamAM rU. 4028-14-8 nI vika thaI . jIvananA A sacitra aMkane cetaraphathI puSkaLa AvakAra maLe hate. ane rUA. 3150-10-6 ne kharca thayo eTale rUpiyA 878-4-3 saMdhanI vartamAna pAkSika pravRtti zarU karyAne A 17 muM varSa ne vadhAre rahyo ane saMdha hastakanuM pharanIcara tenI aMdAja kIMmata cAle che. A patra bane teTalI karakasarathI calAvavAmAM Ave che ane gaNIne cepaDAmAM lAvyA te rU. 400 ne temAM umero thatAM janarala ema chatAM dara varSe A patra pAchaLa saMdhane rUA. 1000 thI 2000 phaMDa rUA. 145ra 5-11-1 nuM thayuM hatuM. temAM prabuddha jIvananI varSa sudhInI khoTa bhogavavI paDe che. A khoTane saMdhanA kAryavAhakanA daramiyAna rUA. 2444-8-10 nI Avaka thaI ane rUA. 5182-5-16 mana upara khUba bhAra rahe che. prabudhdha jIvananI lekhasAmagrI rASTranA ne kharca thayo eTale rUA. 2747-12-6 nI beTa AvI te aneka praznone carce che. vizALa janatAne, jyAre jyAre koI paNa janarala phaMDamAMthI bAda karatA varSanI Akhare janarala kaMDa jaTila samasyA deza samakSa upasthita thAya che tyAre tyAre, prabudhdha rUA. 11777-14-7 nuM rahyuM che, jIvana yathAzakti mArgadarzana ApatuM rahe che. satyanI upAsanA e upasaMhAra ' prabudhdha jIvananuM haMmezAM agratama lakSya rahyuM che. e ja upAsanA saMdhanI Aje sabhyasaMkhyA 377 che. kAryavAhaka samitinI amane jAherakhabaranuM avalaMbana letA aTakAve che. A prakAranI gata varSa daramiyAna kula 12 sabhAo maLI che. saMghanI gata varSanI cAlu kheTa upara prabuddha jIvanane lAMbo samaya TakAvI zakAya nahi. kAryavAhIne A TuMka vRttAnta che. vi. saM. 2011 nI pUrNAhuti sAthe prabudhdha, jIvananI Arthika dRSTie viSama sthiti gaMbhIrapaNe dhyAnamAM saMdha 27 varSa pUrAM karIne 28 mAM varSamAM praveza kare che. saMdha eka levA saMdhanA sabhyane vinaMti che. grAhakasaMkhyA moTA pramANamAM vadhe sarva sAmAnya saMskAra kendranuM rUpa dhAraNa karatA jAya che. Ama chatAM paNa e eka ja prabudhdha jIvanane cirasthAyI banAvavAnA upAya che. tatkALa jaina samAja sAthe tene ghaTTa saMbaMdha rahyo che. gata varSa daramiyAna Arthika madadathI paNa jarUrI rAhata ApI zakAya tema che. saMdhanA saMghe hAtha dharelI be meTI pravRttio vizALa bhAvanAthI prerAyelI hatI, sabhyane tema ja prabudhdha jIvananA grAhakone je temane prabudhdha jIvananI ema chatAM paNa jaina samAja sAthe tenuM anusaMdhAna hatuM. mULa jaina upayogItA lAgatI hoya che ane prabudhdha jIvana pAchaLa rahelI Adarza . . samAjamAMthI udbhava pAmela ane vizALa samAja tarapha upAsanA temanA dilane paNa sparzatI hoya te prabudhdha jIvanane uttarottara pagalAM mAMDatA A saMdha mATe AvI sthiti svAbhAvika che. TakAvavA tema ja cirasthAyI banAvavA mATe zakya teTaluM karavAne Acaha- A viziSTa paristhitinA kAraNe jaina tema jainetara ubhaya samAjane pUrvaka prArthanA karavAmAM Ave che. prArthanA che ke teo saMdhanA kAryane bane teTale vega Ape ane tenI zrI maNilAla mekamacaMda zAha sArvajanika sarvagrAhI vRtti ane sarvodayI dRSTine mUrtimanta karavAne manoratha sAdhana vAcanAlaya ane pustakAlaya vAmAM bane teTalo sahakAra Ape. saMdha hastaka, cAlatA A vAcanAlaya ane pustakAlayane AsapAsa . paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA vasate prajA samudAya pUrvavat sArA pramANamAM lAbha le che. vAMcanAlayamAM zAntilAla devajI naMdu dainika, sAptAhika, pAkSika, mAsika, trimAsika temaja vArSika ema maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha aneka prakAranA ane aMgrejI, hiMdI paNa meTA bhAge gujarAtI ema vividha bhASAnuM sAmayika sAhitya mUkavAmAM Ave che. Aje dainika baMdhana 6; sAptAhika 23, pAkSika 8, mAsika ja, trimAsika 2, vArSika 1 ema kule 84 sAmayiko Ave che. prabudhdha jIvananA, vinimayamAM 2kA Ave che. prathuSya jIvananA , vinimayamAM AtamanI ni:sImatA pare, sImA ze aMkAi ? huM kema ThIka pramANamAM AvatA sAmayika sAhityane vAcanAlayane sAro lAbha jaMjIra nA muja pAya mahIM ke, rUMdhe nA ke gAna, maLe che. pustakAlayamAM cAlu navAM navAM pustako vasAvavAmAM Ave che. Aje pustakAlaya 5000 upara pustake dharAve che. ke agocara tatva thakI paNa, jhalAya mAre prANa; vAMcanAlayane lAbha levA badala koI pAsethI kazu levAmAM AvatuM kALa taNuM aMcalamahIM zaM, anaMtatA DhaMkAi ? huM kema nathI. pustakAlaya paNa zarUAtanAM tera varSa e ja pramANe calAvavAmAM amRtanA pInArAne zuM ' janma-maraNanAM baMdha? AvatuM hatuM. paNa vAcanAlaya ane pastAyayatI vADa, vApI khullAM nayane kayAM AvaraNa karatA ene aMdha? rU. 4500 lagabhaganI che. tene pahoMcI vaLavAmAM madadarUpa thAya e mukta gagananA uDanArAnI pAMkha kayahIM aTavAI? huM kema hetuthI vArSika rU. 3, chamAsika rU. 2 ane trimAsika rU. 1 e jANuM ene pAza chatAM tyAM paLa paLa AkarSAuM, mujaba pustakAlaya mATe lavAjama nakkI karavAmAM AvyuM che ane tene mahAna jalanidhinuM mojuM paNa retImAM ja samAuM;. 250 sabhya lAbha le che, jenI vArSika Avaka gata varSa daramiyAna 'rU. 78rjA nI thaI che. vAcanAlayane dararoja Azare 150 bhAIo ghaTanA kelAhalamAM suNAvI zuM Atama-zaraNAI? huM kema , lAbha le che. 'kumAra'mAMthI sAbhAra udhRta , gItA parIkha * Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-3-56 prabuddha jIvana AcArya narendra deva bhagavAna budhdha, kAla mAsa ane mahAtmA gAMdhInI philasuIA jIvana ane vicAramAM asAdhAraNa samanvaya sAdhanAra vicAraka ane lokanAyaka AcAya narendra devanu phebruArInI 19mIe madrAsa rAjyanA karADa gAmamAM avasAna thayuM, AcAya narendra devanA sugrathita (Integrated) jIvananA pratIka samI nIcenI hakIkato cheka aMtakALa samaye khanI, dhaNA samayathI te budhdha ane lasurI paranA graMtha "budhdhadharma darzana" lakhatA hatA te pUrA karyAM. bhASAkIya hullaDothI akaLAI jaIne temanA pacIsa varSanA junA sAthI jayaprakAza nArAyaNane temaNe aMgata patra lakhyA ke te eka pratinidhi maMDaLanI AgevAnI laI vaDA pradhAna naherUne maLe ane kAi paNa sajogomAM dezanI ekatA na jokhamAya evI rIte bhASAkIya rAjyaracanAnA praznanA ukela lAve. temanA aMgata mitra ane madrAsanA gavanara zrI, zrIprakAzane temaNe chellA zvAsa lagI kahya rAkhyuM ke jayaprakAze prajAsamAjavAdI pakSa cheDI mAtra bhUdAnane jIvana arpaNu karyuM tethI, ane DaoN. leAhiyAe pakSatyAga karI navA pakSa sthApavAthI, samAjavAdI pravRttine bhAre nukazAna thayuM che. Ama hinhI saMskRtine talasparzI abhyAsa, rASTrIya ekatA mATe tAlAvelI ane samAjavAda, AcAya narendra devanA bhavya jIvananAM preraka khaLAM hatAM. sArU thayuM ke jyAre 1913 mAM saMskRta, pAlI, prAkRta ane purAtattvanA viSaye laI narendra deva ema.e. thayA tyAre hindI sarakAranA purANuM vastu zodha ( Archeology) khAtAmAM jagyA khAlI na hatI, nahIM te! narendra deva e khAtAmAM jarUra joDAI gayA hAta. paNa daza varasanI umare DelIgeTa pitAnI sAthe akhila hinda rASTrIya mahAsabhAnI beThakamAM hAjarI ApanAra narendra devanA manamAM rAjakAraNanAM khI vavAI gayA hatA. iTAlInA svAtaMtryavIra mejhinI, kumArasvAmI, kroTkIna, aravinda dhoSa ane phrenca krAMti para lakhAelA pustakAe narendra devane uddAma rASTravAdI banAvyA. TiLaka temanA Adarza banyA. temane ema lAgyuM ke rAjakAraNamAM javA mATe vakIlAtanuM bhaNavAnI jarUra che. pitA teA prakhyAta vakIla hatA ja. narendra deve vakIlAtanI parIkSA pAsa karI uttara pradezanA phaijhAbAdamAM vakIlAta zarU. karI, paNa e sAthe phaijhAbAdamAM hemala lIganI zAkhAnI sthApanA karI tenA maMtrI paNa banyA. 1921 mAM kAzI vidyApITha sthapANI. A rASTrIya vidyApIThamAM kArya karavA narendra devane javAharalAle samajAvyA.I. bhagavAnadAsa, AcArya kRpalAnI ane DaeN, saMpUrNAnada tyAM adhyApako hatA. narendra deva paNa joDAyA. pAMca varasa bAda 1926 mAM te kAzI vidyApIThanA AcArya banyA. A samaya daramiyAna, pa MDita naherU . ane naredra deva bannee sAthe maLI khUba kAma karyuM. javAharalAle A zaramALa paNa sama mANuse vadhune vadhu jAheramAM AvavuM joie ema nakkI karyuM. gAMdhIjIe tA 1930 mAM gujarAta vidhApIThanA pIdAna samAraMbhanu vyAkhyAna ApavA nareMdra devane nAtarI temanu asAmAnya bahumAna karyu A pahelA narendradeva uttara pradeza keMgresa kamITInA pramukha banI cUkayA hatA. 1929 mAM jayaprakAza amerikAthI bhaNI pAchA AvyA ane thoDA samayamAM te nareMdra devanA khUba nikaTa paricayamAM AvyA. jayaprakAza te e samaye lagabhaga sAmyavAdI hatA. naredra deva ane jayaprakAze kaoNMgresa mAtra baMdhAraNavAdI na banI jAya te mATe, pakSanI aMdara ja eka jUtha racavAnuM nakkI karyuM hatuM. maheraalI, DaoN. lohiyA, masANI, azeka mahetA, ane acyuta paTavardhana paNa avuM vicArI rahyA hatA. 1930-31 nI satyAgrahanI laDate A vicArapravAhane yogya dizAmAM 203 vALavAnI taka ApI, naredra deva ane naheru sAthe jelamAM hatA, maheraalI ane bIjA juvAnA nAsika jelamAM A aMge vicAratA hatA. 1934 mAM koMgresanA paTanA adhivezana samaye kaoNMgresa samAjavAdI pakSanI sthApanA thaI. A jUthanA adhivezananA nareMdra deva pramukha thayA, tyArathI mRtyu lagI, nareMdra deva samAjavAdI caLavaLanA sarva mAnya netA banyA. A rIte hindI samAjavAdanA pitAnuM sthAna temaNe prApta karyuM. 1936 mAM naheru khIjI vAra koMgresanA pramukha cUMTAyA. temaNe nareMdra devanI kaoNMgresa kArobArInA sabhya tarIke nimaNUka karI, tyArathI 1948 mAM jyAre samAjavAdI jUtha keMgresamAMthI chUTuM thayuM tyAMsudhI, te kaoNMgresanA variSTha maMDaLanA sabhya rahyA, nareMdra deve kisAnAnu` saMgaThana zaru karyuM. ane akhila hiMda kisAna sabhAnA e vAra pramukha thayA. svarAja pahelAnI kAMgresamAM temanuM evuM sthAna hatuM ke gAMdhIjIe, subhASa ejhe ane naherue ekathI vadhu vAra jAhera karelu` ke naredra "va koMgresanAM pramukha thavA joIe, paNa itihAse juduM ja dhAyuM hatuM. A badhI pravRttio damanA ugra vyAdhi hovA chatAM cAlatI hatI. gAMdhIjIe 1940 mAM vyakitagata satyAgraha zaru karyo tyAre temanI tabiyata nabaLI hatI. paNa 1920 thI dareka laData samaye kArAvAsa tAtaranAra nareMdra deva kema cUpa besI rahe ? A satyAgrahamAM paNa te joDAyA ane jelamAM gayA. tyAM temanI tabiyata vadhu bagaDI, gAMdhIjIe nareMdra devane jANa karyAM sivAya sarakArane lakhyu` ke naredra devane cheDI mUkavA joie. sarakAre temane mukta karyAM. gAMdhIjIe nareMdra devane sevAgrAmamAM rAkhI kudaratI upacArArA temane dama lagabhaga maTADI dIdho. . AjhAdI pachInA prathama keMdrIya pradhAnamaMDaLanAM pradhAna tarIke narendra deva Ave tevI naherunI icchA hatI, paNa temaNe pradhAnapadanA asvIkAra karyAM. prajAne lokazAhI samAjavAda vize zikSaNa ApavuM te vadhu mahatvanu che ema temane lAgyuM. A pahelA 1937 mAM paNa temaNe uttara pradezanA koMgresI pradhAnamaDaLanA sabhya thavAnA asvIkAra karelA. 1948 mAM samAjavAdI pakSanI sthApanA thai. tyAra pachInA itihAsa jANItA che, nareMdra deva lakhanau tathA banArasa yunivarsITInA upakulapati thayA. lakhanaumAM temaNe je kAmagIrI bajAvI te have zikSaNanA kSetre aitihAsika banI cUkI che, upakulapatinA vizALa baMgalA temaNe nirAzrita vidyArthIone rahevA ApI dIdho. potAnA pagAramAMthI dara mahine teo AThaso rUpiyA vidyArthIonI ziSyavRttinA kUMDamAM ApatA, yunivarsiTInA zikSaNamAM temaNe dhaNAM pAyAnA pheraphArA karyAM; vidyAkSetre pravezelA rAjakAraNane kaDaka hAthe dabAvI dIdhu. vidhArthIonA te eTalA prItipAtra hatA ke tabiyatane kAraNe jyAre temaNe rAjInAmuM ApyuM tyAre lakhanau yunivarsiTInA vidyArthIe bhUkha haDatALa para gayA hatA. rAjakIya AgevAna hoya ane UMDA rAjakIya vicAraka paNa hAya evA ApaNA dezamAM e nAme hatA-paDita naheru ane narendra deva, AcAya nareMdra devanI dezanI dRSTie moTAmAM moTI kheATa paDI che. nareMdra devajI prakhara paDita hatA, aneka bhASA jANatA, asAdhAraNa vakatA hatA, mulAyama svabhAvanA gRhastha hatA. paNa A badhA karatAM teo spaSTa vicAraka hatA, tenuM vadhu mUlya che. temanA jeTalI vizadatAthI rAjakIya vicAra A dezamAM bhAgye ja kAI raju karI zakatu ema kahevAya che temAM jarAye atizayokita nathI. leAkasabhAmAM nareMdra devane aMjali ApatA vaDA pradhAna naherue temanA vyakitatvane dIvAdAMDI kahI biradAvyuM che e jeTaluM kAvyamaya teTaluM ja vAstavika che. vADIlAla DagalI muMbai, phebruArI 25, 56. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = prabuddha jIvana tA. 1-3-56 bAladIkSA pratibaMdhaka bIla prakaraNa zrImatI mInAkSI bakhalenuM anudana saMpradAyanA leko maLIne e aMge vicArI zake, ane AvuM baLa bebe sTeITa vImensa kAunsIlanA pramukha zrImatI mInAkSI bakhale samAjanI aMdaranI agya dIkSAo aTakAve ane yogya upara TAImsa opha InDIAmAM pragaTa thayela tA. 6-1-56 nA patramAM rUkAvaTa na thAya e jue. zvetAMbara, digabara ane sthAnakavAsI e jaNAve che ke " bAladIkSA pratibaMdhaka bIla sAme jaina strIonA traNeya jaina saMpradAyamAM AvI vyavasthA hajI paNa thaI zake tema huM * virodhane lagatA samAcAra vAMcIne TAimsa opha inDIAnA vAcakone mAnuM chuM. paNa Aje eka bAju dIkSA jevI pavitra vastunuM mAtra bhAre Azcarya tema AdhAta lAgela haze. rAjyanI dhArAsabhAmAM raju adhaTatuM samarthana thai rahyuM che ane bIjI bAju sarakArI kAnunathI thatA khAsa karIne strIo tema ja bALakone lagatA kAyadAomAM khUba A aniSTa rokavAnI hIlacAla cAle che. jyAre ApaNe rAjyanI rasa dharAvatI bebe sTeITa vImensa kAunsIle A bIlane pUrI daramiyAgIrI dareka bAbatamAM ochI thAya ema IcchIe chIe tyAre gaMbhIratApUrvaka vicAra karyo hato ane te pAchaLa rahelA sidhdhAntane A banne pravAhone mArI apIla che ke Ama madhyastha rIte vicAre hArdike Teko Apyo hate. kAunsIlanA abhiprAya mujaba A bIla spaSTa ane aniSTane roke ane ISTane avakAza paNa rahe evuM kare. rIte ane mukhyatve karIne sagIronuM hita ane kalyANa surakSita banA- "A bIlamAM bAladIkSA'ne badale "agya dIkSA' zabda vApara vavAno IrAdo dharAve che. ane tethI A bIla lokonI dhArmika mAnyatAomAM joIe, jethI koI apavAde vRdhdha, azakata ane bAla e traNeya ' dakhalagIrI karanAruM ane kevaLa asvIkArya che ema jaNAvIne A bIlane ayogya dIkSAnA bhoga banatA aTake ane sAthosAtha ummaranA kAraNe 36 strIsaMsthAo vakhoDI nAMkhe che. e Azcaryajanaka che. A ke suyogya umedavAra rahI na jAya. bIla koI paNa aMzamAM koInI paNa dhArmika mAnyatAomAM dakhalagIrI kAyadA saMbaMdhamAM mAro evo mata che ke kAyado e te AvI karatuM mAluma paDatuM nathI. je, A 36 saMsthAonI bahenanA kamITI racAya tene TekArUpa rahe ane na chUTake kAnunI AdhAra meLave, abhiprAya mujaba " tyAga " e hiMdI saMskRtine pAye hoya che ane je ane mukhya kamITInA abhiprAyane mahatva maLe jethI sarakArane be teo samuhamAM saMsArane tyAga karavA mAMgatI hoya te, A bAladIkSA samAjanI azuddhi aMge haLavo bane ane samAjanI daramiyAnagIrI ' pratibaMdhaka bIla temane tema karatAM jarA paNa aTakAvatuM nathI. paNa je paNa rahe." teo pitAnAM bALakane dIkSA apAvavA mAMgatI hoya to temanI evI muni saMtabAlajInA abhiprAyanI zrI paTavArIe "AdhyAtmika ghelachAmAMthI bALakane bacAvavA e rAjyanI pharaja che. karelI chaNAvaTa upara jaNAvela amadAvAdanI sabhAmAM pasAra karavAmAM Avela TharAva tA. 13-1-56 ne 'janasattAmAM zrI prabhudAsa paTavArI muni sAme, prastuta bIla kevaLa mAnavatAlakSI sidhdhAntA upara AdhArita che. santabAlajInA upara jaNAvela abhiprAyenI chaNAvaTa karatAM jaNAve che ema svIkAryA sivAya jemanAthI cAle tema nathI evA hiMdanA samagra ke, "muni zrI sattabAlajIe pitAnA nivedanamAM bIlanuM samarthana karela budhdhizALI strIpurUSoe, pitAne virodha jAhera karavA ghaTe che." che ane e kAyadArUpe pasAra thAya ema IcchatA jaNAya che. temanuM 84 sAmAjika saMsthAonuM anumedana kahevAnuM e che ke kAyAne AdhAra jyAM tyAM te na paDe athavA amadAvAda khAte zrI. maMgaLadAsa pakavAsAnA pramukhapaNuM nIce e che ke paDe evI vyavasthA karavI ghaTe." saurASTra tathA gujarAtanA sAmAjika kAryakaronI phebruArI tA. 3 thI 5 sudhI eka pariSada maLI hatI. A pariSadamAM 84 sAmAjika saMsthA | zrI paTavArI AgaLa cAlatAM jaNAve che ke "kAyadA bane teTalA . enA pratinidhioe bhAga lIdhe hato ane temAM aneka sAmA eAchA hovA joie e kharuM che, paraMtu nAIlAje paristhiti upara jika praznane sparzatA TharAvo karavAmAM AvyA hatA. bAladIkSA pratibaMdhaka aMkuza rAkhavA mATe ghaNuM vAra kAyade anivArya bane che. bhAratanI bIla saMbaMdhamAM A pariSade nIce mujaba TharAva pasAra karyo hatoH ajhAdI bAda jyAre sAmAjika ane Arthika asamAnatA dUra karavA "A sAmAjika kAryakara pariSada muMbaI vidhAna pariSadamAM zrI. mATe badhAM baLe kAme lAgI gayA hoya evA vakhate cAlu sAmAjika prabhudAsa bAlubhAI paTavArI taraphathI raju karavAmAM Avela bAlasaMnyAsa aniSTo dUra karavA kAyadAnI theDI madada levI paDe e svAbhAvika che. dIkSA pratibaMdhaka bIlane pUrA dilathI Teko Ape che ane nAnA chokarA choka ayogya dIkSA aTakAvavA zakitazALI samiti aMge munizrIe kareluM rIonA hita ane kalyANa arthe A bIlane tatkALa pasAra karavA muMba8. sUcana sArUM che. paraMtu AvI samitio samagra dharmaparaMparAo mATe sarakArane ane banne dhArAsabhAone gaMbhIratApUrvaka vinaMti kare che." racavI zakAya ke saMbhavita nathI. chatAM AvI samitio racavAnuM ane e samitione asarakAraka banAvavAnuM thAya te A kAyadAne TekArUpa mune sattabAlajIne abhiprAya vaDodarAthI nIkaLatA 'janasattA' nA pratinidhine mulAkAta ApatAM bane ane tenA amalane saraLa banAvavAnuM thAya. ane tethI kAyadAne tA. 11-1-56 nA 'janasattA'mAM muni santabAlajI jaNAve che ke, AdhAra bahu ochI kIssAomAM le paDe. paraMtu A dizAmAM bhUta"agya dIkSA aTakAvavI joIe te viSe be mata che ja nahi. kALanA prayatna niSphaLa nIvaDayA che. kAraNa ke sAmAnya rIte ApaNe tyAM saMnyAsa avasthAnI kIMmata ghaNI sane 1833 mAM rAjenagara sAdhu saMmelane sarvAnumate naTa meTI che, ane jIMdagI lagI e AzramamAM kaThIna te pALavAnA dIkSA rikavA prayatna karelA. paNa samelana vIkharAyA bAda thoDA divasamAM rahe che. eTale samAja ane vyakita banne mATe agya dIkSAnI aTa aneka munivaree tene bhaMga karyo hato. keTalAMka nAnAM bALako ane kAyata jarUrI che. have savAla e che ke A ayogya dIkSA aTakAvavI bALAone uThAvI javAmAM AvyAM hatAM. tenuM varNana zrI dhIrajalAla zI rIte ? A bAbatamAM mAruM mantavya e che ke sAdhuo ane TokarazI zAhanA 'rAjanagara sAdhu saMmelana' e nAmanA pustakamAM gRhasthAzramIo e banne vacce eka saMyukata evI samiti racAvI 'TharAvane bhaMga" te prakaraNamAM vistArathI ApyuM che. joIe. je A viSe taTastha abhiprAya ApyA pachI dIkSA apAve. "vaLI A kAyado hiMdu, musalamAna, prIstI, zIkha, baudhdha A vyavasthA aMge jaina saMpradAya pUratuM kahuM te AvI vagere saune sparze che. jaina sivAya anya dharmomAM paNa bALakane sAdhu vyavasthA hatI ja, paNa gurUonI ziSyalAlasAnA kAraNe ane samAjanI banAvavAmAM Ave che. A aniSTa aTakAvavA mahAgujarAta sAdhuudAsInatAnA kAraNe je ayogya dIkSA che tene aTakAvavA Aje koI ' saMmelana tathA mahArASTranI jANItI saMsthA dharmanirNaya maMDaLe paNa zaktizALI samiti nathI, ane sApha karIthI AvA prakAranA dareka A bIlanA sidhAntone Take Ape che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 * 205 tA. 1-3-56 prabuddha jIvana ' " jaina dharma, tenA mahAna sidhdhAnto ane aneka munivare mArA atyanta kuzaLa kArakIrdIe temane Antara rASTrIya khyAti prApta karAvI . mATe pUjya che. dIkSA jIvana ane vrata paNa ucca kakSAnA ane ane akhila hiMdanI eka agragaNya vyakita tarIke lokee temane AdaraNIya che. A bIla dIkSAvidhI nathI, paNa dIkSA paranA DAdha jANyA, pIchANyA ane sanmAnyA. ' ' . . dUra karavA mATe ja che. kAraNa ke nAnAM bALakaeNne AkhI jIMdagIparyantanuM kevaLa rAjakAraNa nahi paNa sAmAjika kSetramAM paNa temanuM : sAdhujIvana vaLagADI devAne AjanA mAnavahakonA jamAnAmAM koI asAdhAraNa agrasthAna hatuM. kasturabA TrasTanA teo TrasTI hatA; gAMdhI paNu mAbApane hakka hoI na zake, Ajanma dIkSA levA mATe kAMIka smArakanidhinA teo pramukha hatA; akhila hiMda rAIphala esosIezananA vicAra thaI zake tevI vayamaryAdA nakkI karavI joIe. agAunA sama- teo saranazIna hatA; amadAvAdanI 80 varSa junI gujarAta sAhitya yamAM bALalagno pracalita hatA, eTale lagna pahelAM dIkSA ApavA khAtara . sabhAnA teo sakriya adhyakSa hatA. ema prajA jIvananA aneka kSetre AvI dIkSAe anukuLa jaNAI haze, paraMtu Aje samAje sagIra temanI sevA ghaNA bahoLA pramANamAM patharAyelI hatI. AjanA amabALakone paraNAvI devAnI mAbApanI sattA upara aMkuza muke che dAvAdanA navadhaDataramAM saradAra vallabhabhAI jeTalo ja temane phALe ane bALakane aDhAra varSa pachI dIkSA levAnI pUratI chUTa che. te hato. gAMdhIjIno temanA upara bhAre vizvAsa hato; gAMdhIjInI chAyAmAM tethI dharmamAM zuM hastakSepa thAya che te samajAtuM nathI. teo AgaLa AvyA hatA; ane ema chatAM temanAmAM pratibhAsaMpanna : "jaina dharma te deza ane kALanAM baLene sadAya anukuLa rahetA svataMtra vyakitatva hatuM. teo eka karmayogI hatA. AvyuM che. jeo A kAyade thayA vinA paNa kharI rIte bAladIkSA teo AdarzavAdI chatAM vyavahAradakSa hatA; aneka samAjasevakenA IcchatA na hoya temaNe ApameLe evI vyavasthA potapotAnA samAja teo mitra ane mArgadarzaka hatA temane svabhAva bhAre maLatAvaDo pUratI ubhI karavI joIe ke jethI bAladIkSA avarodhaka kAyadAne hata; dilamAM kAMIka ane bolavuM kAMIka e dAdAsAheba nahi. je Azraya le na paDe. manamAM hoya te kahI nAkhavAmAM temaNe ghaNuM nukasAna bhogavyuM hatuM;. "TuMkamAM A bIla bALakonA kalyANa ane hita aMgenuM anyanA dilamAM te kAraNe temaNe anekavAra gerasamajutIo paNa pedA , ane rUDhigata sAmAjika aniSTone rokavA pUratuM ja maryAdita che. te karI hatI, ane ema chatAM temanI nirmaLatA, saccAI tathA kAryaniSThA dharmamAM koI rUkAvaTa karatuM nathI, balake te dharmane ane dIkSAnA pavitra viSe koI anyathA kahI ke vicArI zake tema hatuM ja nahi. emanI svarUpane sudaDha karanArUM nIvaDaze." vANImAM, rItabhAtamAM nikhAlasatA hatI, premaLatA hatI. ApaNAmAMnA A bIla vidhAnapariSadamAM kayAre Avaze ? anekanA teo nikaTavatI svajana hatA. sAdhAraNa kramamAM A bIla A mAsanI zarUAtamAM ja sIlekaTa A dezane AjhAdI maLyA bAda dezavyApI lokazAsanane prAraMbha kamITIne saMpAvAnuM hatuM. paNa te saMbaMdhe ekaThA thayela vipula abhi- thaye. A lokazAhone egya dizAomAM saMvardhita karavAnI, sthiraprANu prAyasaMgraha hajI chapAIne taiyAra thayA nathI. mArcanI AkharamAM A banAvavAnI javAbadArI navI lokasabhAne zire hatI. A bAbatamAM abhiprAyasaMgraha chapAI jaze ane eprIlanAM prAraMbhamAM A bIla sAcuM mArgadarzana ApavuM, navI rIta-rasama ubhI karavI, baMdhAraNane vizvanipariSada dvArA sIlekaTa kamITIne sapAvA saMbhava che. lagatI aruMdhArI ubhI thatI dhune ukela Apo - A kArya lekasaMpAdaka : paramAnaMda sabhAnA pramukhanuM-spIkaranuM-hatuM. chellAM daza varSanA gALAmAM A kArya prakIrNa neMdha zrI mAvaLaMkare keTaluM uttama rIte bajAvyuM hatuM ane rASTrane leka zAhInA rAha upara sthira ane sudaDha banAvavAmAM temaNe keTaluM mahatvane dAdAsAheba: eka asAmAnya jIvanavibhUti phALe ApyuM hatuM e hiMdanA mahA amAtye temane mukta kaMThe ApelI jema eka sUryanA vilaya sAthe tenI sAthe joDAyelA caha-upa- aMjalimAMthI Apane spaSTapaNe jANavA maLe che ane tethI dAdAsAheba graha vilaya pAmavA lAge te mujaba 1848 mAM gAMdhIjInA deha vilaya viSenA ApaNA AdaramAM savizeSa vRdhdhi thAya che. AvI eka virala pachI temanAthI preraNA pAmelA temanA samakAlIna sahakArya kartAo jIvana jyota elavAtAM ApaNuM dila UMDI gamagInI anubhave che. ', eka pachI eka pitAnI jIvana lIlA saMkelavA mAMDayA che. sAme temanA zAzvata zreyane ApaNuM antara praNata bhAve prAthe che. gurUjI gayA; kIzoralAlabhAI gayA; saradAra vallabhabhAI gayA AcAI muMbaInAM navAM meyara bahena sulocanA madIna dhanyavAda narendra deva gayA; dAdAsAheba mAvaLaMkara paNa e ja rIte tA. ra7 mInI AgaLanA nagarapati zrI ena. sI. pupAlAe rAjInAmuM ApasavAre ApaNI vaccethI sadAne mATe vidAya thayA che. AvA pIDha ane vAthI e khAlI paDelI jagyA upara bahena sulocanA modInI sarvAnumate pramukha dezabhakatanI kheTa mAtra gujarAtanI ja nahi paNa samagra bhAratanI cUMTaNI karavAmAM AvI che. muMbaI zaheranA A agratama nAgarika kheTa che. - adhikAra upara pahelI ja vAra eka sannArInI nimaNUMka thaI che. temane janma vaDodarAmAM 1888 nA naveMbaranI 27 mI tArIkhe muMbaI mATe A bhAre gauravaprada ane AMnaMdadAyaka ghaTanA che. sulocanAthayela; 1813 mAM temaNe amadAvAdamAM vakIlAta zarU karI. ane te bahena mubaInA kariporazananA vejAjInA sabhya che. AvuM sAthe ja rAjakIya tema ja sAmAjika kAryomAM temaNe rasa levo zarU varSa daramiyAna teo muMbaI myunIsIpAlITInI sTenDIMga kamITInA karyo. 1817 nA kheDA satyAgrahanI laDatamAM temaNe bhAga lIdho. 12 sabhya hatA. temanI kAryakuzaLatA ane namratAe, saumya AkRti nI asahakAranI laDatamAM teo vadhAre AgaLa AvyA; 1921 mAM ane mRdu vANIe anekane temanI tarapha AkarSI che. muMbaI jaina amadAvAda khAte bharAyelA kesa adhivezanamAM koMgresanA mahAmaMtrI yuvaka saMdhanA teo eka sabhya che. A rIte saMgha paNa temanAM AvA ' tarIke cuMTAyA, 1930 mAM amadAvAda sudharAInA pramukha thayA ane utkRSTa adhikAra upara nImAvAnA kAraNe pitAne gauravAnvita thayela 30-32 nA satyAgrahamAM temaNe jhaMpalAvyuM. 1840 nA vyakitagata mAne che. teo mAne che. teo uttara-tara vadhAre ne vadhAre javAbadArIvALA adhikAra satyAgraha mATe gAMdhIjIe temanI pasaMdagI karI ane pachI 'hiMda cheDAnI prApta karatA jAya ane temanI zakita ane sevAne mAtra muMbaInI aitihAsika laDate temane ThIka samaya sudhI jelavAsI banAvyA. ' prajAne ja nahi paNa AkhA dezane adhikAdhika lAbha maLatuM jAya ane e mATe temanuM Arogya saMdA surakSita rahe evI ApaNuM sanI . 1877 thI 40 sudhI teo muMbaInI dhArAsabhAnA pramukha hatA. temanA vize zubhecchA ane prArthanA hA ! ' tyAra bAda 1841 nI sAlathI te temanI avasAnatithi sudhI teo harijana pAne aMjali kendrastha dhArAsabhAnA pramukha rahyA, ane temanA jIvanane e hakatA : '. jaNAvatAM bhAre dilagIrI thAya che ke gAMdhIjInA punita nAma sauthI vadhAre ujajavaLa banyuM. dIlhInI dhArAsabhAnA pramukha tarIkenI sAthe joDAyelAM harijana pa eTale ke harijana (aMgrejI), harijana mukha tarIkenI A jAta ajAla che." Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 - prabuddha jIvana tA. 1-3-56 baMdhu (gujarAtI), harijana sevaka (hiMdI) gata phebruArI mAsanI zrI maganabhAIe; aneka rIte beTI pADI che. sADA traNa varSanA temanA * chellI tArIkhathI baMdha karavAne navajIvana TrasTanA TrasTIoe nirNaya saMpAdanakALa daramiyAna temanI lekhinI satata vikasatI rahI che. UMDo karyo che. A patranI grAhaka saMkhyA uttarottara ghaTatI jatI hatI. abhyAsa, gAMdhIvAdanI prakhara himAyata, sarakAranI paNa prasaMge prasaMge - 1953 thI 1855 nA gALA daramiyAna harijananI grAhaka sa khyA kaDaka TIkA, ane je koI viSaya hAtha ghare tenuM surekha nirUpaNa ane 3445 thI 2423 upara, harijanabaMdhunI grAhaka saMkhyA 5429 amuka aMzamAM maulika cintana-A viziSTa guNo temanA lekhe ane thI 3432 upara ane harijana sevakanI grAhaka saMkhyA 4553 thI dhamAM satata najare paDatA rahyA che. aMgrejI bhASA upara temaNe bhAre 343pa upara utaratI rahI hatI. gata varSa daramiyAna harijananI beTa sarasa kAbu meLavyo che. anekavidha javAbadArIo sAthe A traNe sAptA- rU. 14364-12-6, harijanabaMdhunI khoTa rU. 6661-8-0 ane hikonI javAbadArIne teo kevI rIte pahoMcI vaLyA haze e mAre harijanasevakanI beTa rU. 688-14-8 ema harijana-pa aMge mana eka meTuM Azcarya che. kula khATa 3, 280153-3 navajIvana TrasTane bhegavavI paDI che. harijana patronuM avasAna sAthe vastutaH aDadhI sadInI eka AgaLanA varSo paNa cAlu kheTanAM ja hatAM. AvI viSama Arthika ati mahatvabharI sAmayika pravRttine anta Ave che. jenI pAchaLa paristhiti vacce paNa zrI. maganabhAI desAI jaNAve che te mujaba koI cokkasa AdarzanI upAsanA hoya, lokaaiya e ja jenuM Adima TrasTI maMDaLe harijana (aMgrejI) baMdha karIne bAphInAM be patra cAlu ane antima dhyeya heya, satya e ja jene preraka maMtra hoya evA rAkhavAne kadAca nirNaya karyo hota, paNa chApAo aMge tAjetaramAM sAmayikonI Aje bhAre uNapa che. patrakAritva prajA ghaDataratuM ane bhArata sarakAre na kAyado pasAra karyo che. e kAyade chApA calAvanAra e paNa sAcI dizAnA sarvodayakArI dhaDataranuM kevuM baLavAna sAdhana mAthe eTalI moTI Arthika javAbadArI nAkhe che ke jAhera khabarane , banI zake che e jene zikhavuM haze tenA mATe navajIvana ane AdhAra lIdhA sivAya koIpaNa sAmayika patra calAvavAnuM Aje lagabhaga yaMga InDIA ane tenA ja vAra harijana patronI phAIle eka azakya banyuM che. jAhera khabara levAnuM TrasTanI nItinI bahAra che. ajoDa sAhityanI garaja sAraze, temAMthI chellA paccAsa varSa daramiA saMjogomAM navajIvana TrasTanA TrasTImaMDaLe uparane nirNaya lIdhe thAna bhArate sAdhelI anupama vicAra kAnti surekha itihAsa maLI che ane e rIte lagabhaga 22 thI 23 varSanI atyanta ujjavala zakaze ane tenI sAthe, mahAtmA gAMdhI te krAntinA sarjaka hatA, paNa kArakIdI dharAvatA traNa sAmayika ekAeka baMdha thAya che. temaNe sarajelI krAntinA mazAlacI tarIke sva. kizoralAlabhAInuM nAma A vastutaH A kArakIrdI mAtra 23 varSa nahi paNa lagabhaga aDadhI ane zrI. maganabhAI desAInuM nAma paNa cirasmaraNIya banI raheze. sadInI che. zrI maganabhAI desAInI tA. 25-2-pa6 nA harijana paramAnaMda baMdhumAM jaNAve te mujaba ApaNA arvAcIna itihAsanA gAMdhIyugane saMdhanI kAryavAhIe karelA TharAve racavAmAM pitAne amUlya phALo A patra ApyuM che. emane udaya e tA. 28-2-56 roja maLelI muMbaI jaina yuvaka saMdhanI kArya sArU hate. Isa. 1818-20 mAM gAMdhIjIe "yaMga inDIyA ane vAhaka samitie nIce mujabanA TharAva pasAra karyA hatA. navajIvana patro zarU karyA, thoDA vakhata pachI tenI hidI AvRti dAdAsAheba mAvaLaMkaranuM khedajanaka avasAna 'hiMdI navajIvana" kADhI. Ama A patrone pUrvajanma zarU thayuM. bhAratanA agragaNya rAjapurUSa zrI. gaNeza vAsudeva mAvaLaMkaranA 1430-32 nI kALamAM temane aMta AvyuM. tenAM kAraNo brITIza tA. 27-2-56 nA roja nIpajelA avasAnanI zrI muMbaI jaina sarakAra joDenI svarAjyanI laDatamAM rahelAM hatAM. te ja kAraNomAMthI yuvaka saMdhanI kAryavAhaka samiti UMDA kheda sAthe noMdha le che. temanA 1833 mAM gAMdhIjInA upavAsa jelamAM zarU thayA, je aspRzyatA- javAthI gujarAtane eka niSThAvAna vyavahAradakSa AgevAnuM kAryakartAnI nivAraNane aMge hatA. te nimite traNa patro harijana evA nAme kheTa paDI che, jaina samAje paNa eka parama mitra gumAvyuM che. zarU thayA ane tyArathI te svarAja AvyuM tyAM sudhInA ApaNA temanA puNyAtmAne kAryavAhaka samiti zAzvata zAnti icche che. * itihAsanA sAkSI ane samartha mukhapatra banyAM." navAM nagarapAlikA bahenane saMghanAM abhinaMdana gAMdhIjI 1848 mAM videha thayA ane tyAra bAda A traNe saMdhanA sabhya bahena sulocanA medI muMbaInI kArporezananA patronuM taMtrIpada sADAcAra varSa sudhI zrI. kizoralAla mazarUvALAe meyarapada upara cUMTAyA che te jANIne muMbaI jaina yuvaka saMdha AnaMda zobhAvyuM. teo 185ra nA sapTembara mAsamAM ApaNI vaccethI tema ja gaurava anubhave che. eka pramukha strInAgarikanuM sauthI prathama vidAya thayA. ane temanI pachI A taMtrIpadanI javAbadArI zrI. AvuM sanmAna karavA badala muMbaInI karaparezanane saMdhanI kAryavAhaka maganabhAI desAIe svIkArI. gAMdhIjInA avasAna bAda harijana patranI samiti dhanyavAda Ape che. ane AvA anupama pada upara nImaNuMka grAhakasaMkhyA uttarottara ghaTatI jatI hatI ane te calAvavA pAchaLanI thavA badala zrI. sucanA bahenanuM antarathI abhinandana kare che ane khoTane AMkaDe meTa thatuM jatuM hatuM. kizoralAlabhAInuM avasAna temanI have pachInI kArakIrdI vadhAre ne vadhAre ujjavaLa banatI rahe bAda harijana patronuM taMtrIpada kone seMpavuM ghaTe e prazna carcA evI temane zubhecchA pAThave che. hate. e prasaMge gAMdhIjInI bIjI AvRttisamA vinabAjInuM nAma mAnyavara merArajIbhAine abhinandana prabudhdha jIvanamAM te arasAmAM pragaTa thayelI eka dhamAM meM sucavyuM "tA. 28-2-16 nA roja maLelI muMbaI jaina yuvaka saMghanI | hatuM. bhUmiputra tAjetaramAM zarU thayuM hatuM te baMdha karAvIne harijana vAhaka samiti mubaI pradazanA mukhya saciva mAnyavara mArArajI desAInuM, AvatI kAlanA temanA janma divasane lakSyamAM laIne, hArdika patronuM taMtrIsthAna svIkAravA vinobAjIne AkarSI zakAyA heta te, abhinandana kare che, temaNe muMbaI pradezanI karelI aneka vidha sevAnI saMbhava che ke, bhUdAna AndolananA Areha sAthe harijana patronI ane muMbaI pradezanA vibhAjana aMge dAkhavelI sudaDha netAgIrI ane eTane bharatI tarapha vALI zakAI hota. paNa e bAbata Aje e gayA jAnyuArI mAsa daramiyAna muMbaImAM thayelAM tAkAne prasaMge temaNe rIte have vicAravI ke carcavI ene koI vizeSa artha nathI. makAma hAthe je kAma lIdheluM tenI kadara kare che ane temane dIrdhajIvI svAzya prApta thAya ane varSo sudhI teo dezanA navadhaDataramAM saMgIna zrI. kizoralAlabhAInI vicArapratibhA keI judI ja hatI, kALA ApatA rahe evI zubhecchA pAThave che." ema chatAM paNa zrI. maganabhAI viSe eTaluM kahevuM ja joIe ke maMtrIe muMbaI jaina yuvaka saMDA, mAre harijana patronI javAbadArI . maganabhAIne soMpavAmAM AdhelI . jana keLavaNI mahAsavANu mahAsava mAre harijana patro bhArata sarakAranuM khAsa karIne muMbaI sarakAranuM ". A aMgenI nedha jagyAnA abhA mAM aMkamAM mApI zakAMI 'kavaLa mukhapatra banI jaze evI bhIti sevAtI hatI, A bhItine nathI, te AvatA aMkamAM levAmAM Avaze. TA taMtrI AnTIlanA vAta paNa nathI... pachI maganabhAi vinA koI ja tamAma kAja Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ i, 1 to, 1-3-56 prabuddha jIvana - 207 saMgha samAcAra, * alpAhAra bAda saMghanI vArSika sabhA paraspara prema, sadabhAva ane - AnaMdanA vAtAvaraNa vacce visarjita karavAmAM AvI hatI. . * vArSika sAmAnya sabhA kAryavAhaka samitimAM karavAmAM Avela puravaNuM tA. 25-2-56 zanIvAra sAMjanA pAMca vAgye saMdhanA kAyo- A rIte cUMTAyalI saMdhanI navI kAryavAhaka samitinI pahelI sabhA , layamAM muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA zrI. khImajI tA.-2-5 nA roja saMdhanAM kAryAlayamAM maLI hatI, je vakhate mADaNa bhujapurIAnA pramukhapaNA nIce maLI hatI. saMdhanA sabhya kAryavAhaka samitimAM nIcenA sabhyonI puravaNI karavAmAM AvI hatI. sArI saMkhyAmAM upasthita thayA hatA. gayA varSa daramiyAna maLelI . 1 1 zrI. veNIbahena kApayiA zrI, veNIbahena kApaDiyA . vArSika sAmAnya sabhAnI neMdha maMjura thayA bAda gatavarSanI kAryavAhI 2 , cImanalAla pI. zAha raju karate, vRttAnta tathA saMdhanA ane zrI. maNilAla mokamacaMda zAha 3 , aMbAlAla caturabhAI zAha , sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlayanA oDiTa thayelA Avaka jAvakanA , tyAra bAda saMdhahastaka cAlatA vAMcanAlaya pustakAlayane lagatI hisAbe ane saravaiyAM (je A aMkamAM anyatra pragaTa karavAmAM AvyA samiti mATe nIce mujabanA cAra sabhyonI nimaNuMka karavAmAM AvI hatI. che.) raju karavAmAM AvyAM hatAM ane keTalIeka carcA ane saMdha zrI. caMdulAla sAMkaLacaMda vakIla ' tathA vAcanAlaya pustakAlayanI kAryavAhI aMge keTalAMka sUcane thayA bAda dIpacaMda trivanadAsa zAha te sarve sarvAnumate maMjura karavAmAM AvyA hatAM. tyAra bAda cAlu 3 ,, bacubhAI pI. dezI varSa mATe saMdha temaja vAcanAlaya pustakAlaya aMgenAM maMtrIo taraphathI , zAntilAla devajI naMdu raju karavAmAM AvelAM aMdAjapatrane maMjurI ApavAmAM AvI hatI. prastuta vAcanAlaya pustakAlaya mATe upara jaNAvyA mujaba A zrI maNilAla mekamacaMda zAha vAMcanAlaya pustakAlayanA TrasTIonI vakhate navA nimAyela pAMca TrasTIo A vAcanAlaya pustakAlayanA. TrasTaDIDanA niyama mujaba, dara pAMca varSe navI nimaNuMka karavAnI hoya adhikAranI rUe sabhya bane che. A samitinA maMtrI tarIke che. AgaLanI nimaNuMkane cha varSa thaI gayAM hatAM. A vakhate e zrI. zAntilAla devajI naMdunI nimaNUka karavAmAM AvI che. nimaNuMkane prazna maMtrIo taraphathI raju thatAM AgaLanA pAMce TrasTIone maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha. cAlu rAkhavAnuM sarvAnumate TharAvavAmAM AvyuM hatuM. A TrasTIonA elIphanTA - paryaTaNa nAma nIce mujaba che. ka 1 zrI. cImanalAla cakubhAI zAha saMgha taraphathI tA. 18 mI mArcanA roja elIphanTAnuM 2 , paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA paryaTaNa javAmAM AvyuM che. ene mATe khAsa sTIma 3 55 ramaNikalAla maNilAla zAha lensanI vyavasthA karavAmAM Avaze. paryaTaNamAM joDAnAra 4 ,, ratilAla cImanalAla kerI saMghanA sabhya pitAnI sAthe pUrI, zAka, eka vADake ane 5 7, pravINacaMdra hemacaMda amaracaMda banI zake te eka zetaraMjI-ATalI vastu lAvavAnI raheze. tyAra bAda muMbaI jaina yuvaka saMdhanI kAryavAhaka samitinI saMgha taraphathI zIkhaMDa, cApANI tathA nAstAnI vyavasthA cUMTaNI karavAmAM AvI hatI, jenuM pariNAma nIce mujaba AvyuM hatuM. karavAmAM Avaze. paryaTaNamAM joDAnAra moTAo mATe rUpiyA * 1 zrI. khImajI mADaNa bhujapurIA pramukha cAra ane dasa ve A cAra ane dasa varSanI nIcenAM bALako mATe rUpiyA traNa 2 ,, lIlAvatIbahena devIdAsa upapramukha rAma rAkhavAmAM AvyA che. saMghanA sabhya meTI saMkhyAmAM saha3 39 - paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA kaheba paryaTaNamAM joDAze evI AzA che. paryaTaNamAM joDAvA .. zAntilAla devajI naMdu maMtrIo IchanArane potAnAM nAma saMghanA kAryAlayamAM semavAra | , cImanalAla je. zAha tA. 12 mI mArca sudhImAM seMdhAvI javA vinaMti che. SiAdhyakSa 6 , cImanalAla cakubhAI zAha sTImalenca UpaDavAno samaya ane sthaLa viSenI - sabhya 9 , TI. jI. zAha vigate AvatA aMkamAM ApavAmAM Avaze. - ratilAla cImanalAla kekArI zrI. pukula jyakaranuM zrI. je. kRSNamUrti upara tArAbahena ramaNalAla zAha - vyAkhyAna (aMgrejImAM ) 10 i jasumatIbahena manubhAI kApaDiyA tA. 8-3-pa6 gurUvAra sAMjanA 6-15 vAgye zrI 11 , ramaNikalAla maNilAla zAha muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame saMghanA kAryAlayamAM 12 , caMdulAla sAMkaLacaMda vakIla . (45/7, dhanajI sTrITa ) ela inDIA henDIkrephaTa ane 13 , dIpacaMda tribhavanadAsa zAha , ela inDIA henDaluma borDanA sabhya bahena pula jyakara 14 , nAnacaMdabhAI zAmajI ' zrI. je. kRSNamUrti upara jAhera vyAkhyAna Apaze. , ratilAla ujamazI zAha , kAntilAla umedacaMda baDiyA viSaya sUci dIpacaMda lakSmIcaMda saMghavI, zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhane vArSika vRttAMta jayantIlAla nAnacaMda DelIvALA baMdhana (kAvya) gItA parIkha 202 AcArya narendra deva vADIlAla DagalI 203 19 , vallabhadAsa kulacaMda mahetA bAladIkSA pratibaMdha bIla prakaraNa - saM. paramAnaMda 204 20. bacubhAI pI. dezI. prakIrNa noMdha: dAdAsAhebaH eka asAmAnya paramAnaMda 205 saMdha tathA vAcanAlaya pustakAlayanA hisAba-anveSaka tarIke jIvanavibhUti, muMbaInA navA meyara bahena 4 mesarsa zAha mahetA enDa ekasIne navA varSa mATe cAlu rAkha- . sucanA modIne dhanyavAda, harijana patrane viAmAM AvyA hatA ane gata varSanA kAmakAja mATe tema ja vArSika aMjali, sabhAnA cUMTaNI kAryamAM madadarUpa thavA mATe temanA pratye AbhAranI saMdha samAcAra muMbaI jaina yuvaka saMdha tathA vAcanAlayalAgaNI sabhA taraphathI pragaTa karavAmAM AvI hatI ane AIsakrImanA pustakAlayanA eDiTa thayelA hisAbe. maMtrIe ja puraNamAM joDArInA sabhyo mATe 18 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * 208 prabuddha jIvana tA. 1-3-56 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha , zrI prabudhdha jIvana ne saMvata ra011 nA Aso vada 0)) nA divase purA thatAM varSanI Avaka tathA kharcane hisAba . - Avaka . . 5. rU. A. pA. *** lavAjamanA' : ' . . . rokaDA AvyA zrI. muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhyone prabuddha jIvana" niyama mujaba mekalavAmAM Ave che tenA eDajasTa karyA. bheTanA mANasane pagAranA pepara kharca chapAmaNI kharca posTeja kharca paracuraNa kharca rA. A. pAM 1,072----0 66-5-3 2,674-0-0 486-4-6 283-3-~ * * 700-0 0 2,344-8--0 100--0-0 2,444-9- vyAjanA varSa daramiyAna Avaka karatAM kharcanA vadhArAnA zrI janarala phaMDa khAte laI gayA 2,747-12-6 kula rUA. 5,182- - phUla . 5,182-5----- zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane saMvata 2011 nA Aso vada 0)) nA divase purA thatAM varSane Avaka tathA kharcane hisAba Avaka kharca - rUA. A. pA. rUA. A. po. rUA. A. pa. ; bheTanA pagAranAM 1,072-9-0 cAlu bheTa ..1,868-0-0 makAna bhADuM tathA vIjaLI kharca... 226-10 --- rajata mahotsava phaMDanaM.2 khAte... 20-8-0 prInTIMga ane sTezanarI 175-10-0 vyAkhyAnamALA khAte .. 765-1-9 2,654-1-4 pisTeja kharca eDITane saM. 2010 nA lavAjamanA copaDA tapAsavAnI phInA ... 50----0 saMvata 2010 ne .* 85-0-0 paracuraNa kharca ... saMvata 2011 nA vyAkhyAnamALA aMge thayela kharca. 83-13-0 kula AvyA. 1,581-0-0 lavAjamanAM eDa- -------- rajata mahotsava kharca .. 201--0-0 'jasTa karyo. 700-0-0 881-0- 66-0-0 ghasArAnA: pharanIcara para .. 25-10-0 saravAyA pheranA mAMDIvAtyA ... 0-10---, DibeMcara para (neTa) * 12-4-0 3,150-10---- beMkanA cAlu khAtA para , 21-8-0 183-13-. varSa daramiyAna kharca karatAM jAhera khabaranI Avaka Avakano vadhAre zrI janarala ! (eperA bukanI ) 225-0-0 kuMDa khAte laI gayA .. 878-4-3 4,028-14-9 4.28-14-- saMvata ra011 nA Aso vada 0)) nA divasanuM saravAyuM mita ane leNuM rU. A. 5. rU. A. 5. rU. A. pA. rU. A. 5, ... zrI rIjharva phaMDa khAtuM InavesTameMTsa (cepaDA pramANe) gayA varasanA bAkI 1,100--0--0 5 TakAnA dhI InDIyana hyuma saMgha hastakanAM khAtAMo pAIpa kAM.lI.nA rUA.4000nI pheIsavelyunA DIbeMcare .. 4,236-1-ra zrI pustaka prakAzana khAtuM pharanIcara (cepaDA pramANe) gayA varasa mujaba bAkI 3,033-10-6 varSa daramiyAna saMghanI mAlIkInA zrI vaidyakIya rAhata khAtuM pharanIcaranI Azare kiMmata gayA saravAyA mujaba copaDAmAM lAvyA tenA .. 400-0--0 bAkI.124-10-8 varSa daramiyAna navuM kharIdhu ... 30-0-0 430-00 umere : varSa daramiyAna : bheTanA AvyA 28-0-0 bAdaH pharanIcara para varSa daramiyAna dhasArAnA ... 25-0-0 222-10-8 405 - 1 0 rAka : (kharIda kiMmate) | ve. rA. kharcanA 138-1-6, 84-9-3 pepara * * * . . phaDo ane deva 9 ? * badaH varSa daramiyAna Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-356 : . . prabuddha jIvana . * zrI mAvajata khAtuM rUA. A. pA. rA. A. pA. leNuM : (sadhdhara ) rU. A. 5. 3. A, pA. chegayA saravAyA mujaba . zrI. maNilAla mokamacaMda zAha - * bAkI 286-11-8' umere varSa darami sArvajanika vAMcanAlaya ane yAne mAvajata pustakAlaya . * sAdhanAnA dhasA sabhya lavAjamanA bAkI leNu... , rAnA AvyA 10-0-6 286-12-3 3,415-0-0 saMdhanA sTApha pAse vuiM : paMDita sukhalAlajI sanmAna . kharca aMge samiti * 24-2-0 1,286-2-6 zrI kacchI vizA osavALa prI. presa 542-0-0 agAuthI AvelA saMvata 2012 rekaDa tathA beMka bAkI : - ane 2013 nAM lavAjame 485-8-0 dhI beMka opha InDIyA lI. nA mAvajatanAM sAdhana aMge DIpojhITa 18-0-0 prabudhdha jIvananuM eDavAnsa lavAjama 133-0-0 ) "cAlu khAtAmAM ... .. 1,248----8 paracuraNuM devuM rokaDa purAMta * * 247-8-0 10,445-5-8 upalaka khAtuM 26-15-0 * zrI satya zIva sundaram' pustaka : zrI. sahanalAla dugaDa 80-8-0 , alpAhAra khAtuM 82-12-6 prakAzana khAtuM : - , nAMgI dhArasI gayA saravAyA mujaba bAkI ... 1,6pa3-1-3 * zeThIyA' ... 60-0-0 268-11-6 1,487-11-6 umereH varSa daramiyAna chapAI 2 "dhI janarala phaMDa khAtuM vi. kharcanA gayA saravAyA mujaba bAkI .. 13,247-6-10 umero: saMdhanI mAlIkInA - 1,670-8- pharanIcaranI kiMmatanA " bAdaH pustaka vecANanA kula cepaDAmAM lAgyA ... 400-00 AvyA 13,647-1-10 * * 288-8-0 1,282-1-0 umereH muMbaI jaina yuvaka saMghanA Avaka kharca khAtethIH kharca karatAM Avakane vadhAre ke 878-4-3 - 14,525-11-1 - bada: zrI prabudhdha jIvananA Avaka kharca khAtethI: Avaka karatAM , kharcane vadhAre 2,747-12-6 11,777-14-7 - 17,780-10-1 17,780-10-1 zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM uparanuM saranAmuM majakura saMghanA copaDA tathA vAucara sAthe amee tapAsyuM che ane barAbara mAluma paDayuM che. zAha mahetA enDa cekasI muMbaI, tA. 3 jI phebruArI, 1956 cArTarDa ekAunTanTasa oDITarsa. - zrI maNilAla mokamacaMda zAha sAvajanika vAcanAlaya ane pustakAlayane Avaka jAvakano hisAba Avaka khaca rUA. A. pA. rU. A. pA. rU. a. pA. rU. A. pA. ') lavAjamanA .. esTAblIzamenTa kharca . ' 784-12-0 sTezanarI tathA chapAmaNI . 61-12-* vyAjanA paracuraNa kharca ... 10-5 - sIkayurITIo para ... 150-0-0 vImAnA prImIyamanA . 63-12-0 115-13nA pablIka lImITeDa kaMpanIonA eDITarone saMvata 2010 nA " 5-.. Dabenca para hisAbo tapAsavAnI phI nA 1,083-12-0 dhI e pablIka TrasTa eDabeMkanA cAlu khAtAmAM ... 6-12-0 1,250-8-0 mInIsTrezana phaMDane saM, 2008 bheTanA 286-0-00 ane 20 08 nI kAcI Avaka para phALAnI paracuraNa Avaka ghasArAno pastI vecANanA 84-12-0 pustako para pAsabuka vecANanA ... 50-6-0 pharanIcara para 146--1,57- - pustake meDA AvatA daMDanA ... 58-1-0 13-1-0 TrasTanA uddezA aMge khaca pepara lavAjamanA * 404-7-6 saravAyA pheranA mAMDI vALyA ... 1,40-0-0 2,524-17-8 ghATIne pagAranA ... 46 8-11-1 : - varSa daramiyAna Avaka karatAM * makAnabhADuM tathA " vIjaLI battI kharcanA ... 462-0-6 kharcane vadhAre . " 2,024-12-3 buka bAInDIMga kharcanA , 6 -2-0 2,296-5-6 4.19--0 02-8 graMthapALane pagAranA Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' " prabuddha jIvana tA. 1-3-56 zrI maNilAla mekamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya tathA pustakAlaya : saMvata 2011 Aso vadi 0)) nA divasanuM saravAyuM, pheDe ane devuM - milakata ane leNuM 2.. A. pA. rU. A. pA. . rUA. A. pA. rUA. mA. pA. zrI sthAyI phaMDa khAtuM: invesTamenTasaH (copaDA pramANe) gayA saravAyA mujaba bAkI ... 24,561-0-- sIkayurITIo (pheIsavelyu), zrI pustaka kuMDa khAtuM: 5 TakAnI sane 1926 gayA saravAyA mujaba bAkI .. 500-0-0 nI bAe myunIumeza : varSa daramiyAna pustakAlayanAM sIpala lena 3,000-00 3,615-0-0 ( kula pustakanI kiMmata Azare AMkI pablIka lImITeDa copaDAmAM lAvyA tenA 5.00-00 5500- 67 6 ka panAAnA DibecarA: zrI pharanIcara phaMDa: 4 TakAnA dhI rAvala gAma sugara phArma ku. varSa daramiyAna pustakAlayanI mAlI lI. nADIbenca 10,0000-0 10,000--0--0 : kInA pharanIcaranI Azare kiMmata 5 TakAnA dhI sTenDarDa copaDAmAM lAvyA tenA 2,400-0-0 vekayuma rIphAInIMga devuM: ku. opha InDIA DIpojhITa: lI.nA DIeNcara 5,000--0-0 5,273-0-0 pustaka aMge 2,780-8-0 5 TakAnA dhI tAtA lekameTIva enDa pustaka aMge ejInIyarIMga kAM. vadhArAnI DIpojhITa pa8-0-0 lI.nA DIbeMcare 6,000-0-0 6,163-8-0 sAmayike aMge 21,000-0-0 - 25,051-8-0 DIpojhITa 23-0-0 2,862-8--0 pharanIcara ane cITIMgsa: (copaDA pramANe) zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha khAte 702-0-6 3,564-8-6 sArvajanika vAcanAlaya ane pustazrI Avaka kharca khAtuM: kAlayanI mAlIkInA pharanIcaranI Azare kIMmatanA varSa daramiyAna gayA saravAyA mujaba bAkI 3,740-4-6 cepaDAmAM lAvyA. .2,400-0-0 bAda: varSa daramiyAna Avaka umereH varSa daramiyAna navuM lIdhuM.. 38--0 karatAM kharcane vadhAre 2,094-12-3 1,685-8-3 2438-0--0 bAda : varSa daramiyAna ghasArAnA... 14-0-0 2,282-0-0 pustake : (copaDA pramANe) gayA saravAyA mujaba bAkI . 71-8-0 umereH varSa daramiyAna pustakAlayanI mAlIkInA kula pustakonI kIMmata Azare AMkI copaDAmAM lAvyA tenA 5,000--0-0 varSa daramiyAna navA kharIdhAM 373-86 5,373-8-6 6,075 0- 6 bAdaH varSa daramiyAna ghasArAnA ... Te11-0-6 5,164-0--aa leNuM:(saddhara) 37,721-0-8 inkamaTekSa rIphanDanuM leNuM . 181-14-0 bIjuM leNuM .. 0-15-0 amee zrI maNilAla mekamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane 182-13-0 pustakAlayanuM saMvata 2011 nA Aso vadI 0)) nA divasanuM uparanI rokaDa tathA beMka bAkI: saravAyuM majakura saMsthAnA copaDA tathA vAucaro sAthe tapAyuM che ane dhI beMka opha inDIyA lI. ne barAbara mAluma paDayuM che. cAlu khAtAmAM ...5, 17-0-0 rokaDa purAMta 13-11-9 5,030-11-4: zAha mahetA enDa cekasI 37,721-0hu muMbaI tA. 3 jI phebruArI, 1956 cArTarDa ekAunTanTa eDITarsa, ja - muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3, mudraNasthAna : kacchI vizA ozavAla prinTIMga presa, majIda baMdara roDa, muMbaI , Te. naM. 34628 --- - Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvane zrI muMbaI jaina grevaka saMghanuM pAkSika mukhapatra AphrikA mATe zIliMga - che . chuTaka nala: traNa AnA karI kalAkAra nA gAla ha tatrI paramAnaMde kuMvarajI kApaDiyA sAla lAla lAla gAlagAgA ke A prakIrNa noMdha che jena maMdiranA pUjArI eTale Priest (dharma gurU) nahiM "A jANIne amadAvAdanA maMdironA vyavasthApaka jaina zrImatI eka gerasamajutInuM nivAraNa .kepI. , khaLabhaLI UThayA ane eke kahyuM ke dhanano tyAga karavo e temanuM vrata 50 eTi anuvAda athavA bhASAtara karavAthI. ke anartha ane che te pachI temanAthI yunIyana (maMDaLa ) sthApI zakAya ja kema ?. gerasamajatI pedA thAya chetenuM khAsa dhyAna kheMce evI eka ghaTanA ane pagAranI mAgaNI paNa kema karI zakAya che. tyAre bIjA eka thI amI gaIamadAvAdamAM jaina maMdiramAM kAma karatA pujArIonuM eka bhAIe gabharAIne kahyuM ke "pujArIo je divase rajA pALe te divase kAmadAra maMDaLa ubhu thayAnA samAcAra ceDA samaya pahelAM chApAomAM pUjA karaze koNa ? pragaTa thayA hatA. A maLa taraphathI pUjArIonA pagAra, rajA, medha A lekha vAMcatAM mAluma paDaze ke A rIpoTera pujArIone vArI vagere aMge keTalIka mAMgaNIo jaina maMdiranA TrasTIo samakSa prITsa tarIke kheTI rIte oLakhAvyA che, eTaluM ja nahi paNa pUjA karavI raju karavAmAM AvI hatI. A pUrIo ane temanI mAMgaNIo rIone lagatA varNanamAM jaina sAdhuonA jIvanane lagatI paNa saMbaMdhI eka rIpITa athavA to paricayanedhamAM amadAvAdanA kiI keTalIka bAbate bheLavI dIdhI che, ane eka evuM vikata citro ubho [ sthAnika rIpATa che. amerikAmAM prasiddha thatA TAIme nAmanA jagaprasiddha karyuM che ke je nathI jaina maMdiranA pUjArInuM ke tethI paMcamahAvratadhArI - sAptAhika patra upara mokalyA hatA ane temAM te pragaTa thayuM hatuM. jaina sAdhunuM. A rIte A lekha jaina sAdhuo viSe paradezIonA te rIporTamAM pUjArIo mATe sTresa Priests-(jene gujarAtI dilamAM svAbhAvika rIte gaMbhIra gerasamajutIo pedA kare evA sabhava hato artha dharmagurUo thAya') zabdano upayoMga karyo hate. ane pUjArIne sadbhAgye 3. mIsa sI. krAujhe jeo mULa, jarmanInA che. paNa onI raheNI karaNI, AcAra vicAra ane mAMgaNIonI nIce mujaba varSothI hiMdamAM vase che, jeo jaina dharmanA anuyAyI che ane jene rajuAta karavAmAM AvI hatI. . . . . samAjamAM "subhadrAdevI'nA nAmathI oLakhAya che ane jeo hAlamAM . pazcima hindustAnamAM AvelA amadAvAda zaheramAM 600 jaina madhyabhAratamAM gvAliyara khAte InDalejInA rIsarca prophesara tarIke kAma karavuM madire che, jemAM bhagavAna ane bhakato vacce 600 jeTalA dharmagurUo kare che, temaNe A lekhe jaina sAdhuo saMbaMdhamAM ubhI karelI geraka A Priests ) kAma kare che. teonuM jIvana dhaNuM kaThaNa ane pavitra samajutIone dUra karo, ane pUjArI ane jaina sAdhu vaccenA sAcA is hAya. cheteo dhArmika prArthanA maMdiramAM kare che. maMdiranI tIjorI - taphAvatane raju karate eka patra "TAima'nAM adhipati upara lakhyo che sAcave che. teo bIDI pItA nathI temaja dArU pItA nathI. pataMgIyA. ane TAImanA pachInA aMkamAM te patra pragaTa. paNa thayo che. A rIte dIvAmAM paDIne marI na jAya teTalA mATe saryAsta pahelAM teo jamI le che. De. krAujhee jaina samAjanI eka nedhavAyogya sevA karI che ane rakhene zvAsa letA jIvajaMtuo marI jAya eTalA mATe A leka , zrI jaina keLavaNI maMDaLe ujavelo zAnadAra suvarNa mahotsava tavae ( muhapatti. thI moTuM ne nAka DhAMkI de che. temane pagAra AjathI para varSa pahelAM I. sa. 1804mAM muMbaImAM vasatA eka mahinoto. pAMca Dolara (lagabhaga rU. pacIza) thI kadI vadhAre sthAnakavAsI samAjamAMnA keTalAeka utsAhI kAryakaree jaina samAjanI A kahetA nathI . ugatI prajAmAM dhArmika saMskAranuM sIMcana thAya e hetuthI zrI ratna TA bInadhArmika rAjyanI asara have amadAvAdamAM paNa pahoMcavA. cintAmaNi sthAnakavAsI jaina mitramaMDaLa" e nAmanA eka nAnA sarakhA ke - lAgI che. keTalAke jaina dharmagurUoe hamaNAM tAjetaramAM amadAvAdamAM maMDaLanI sthApanA karelI. e maMDaLanA Azraya nIce nAnI moTI zikSaNa raramAM moDhA uparanI mahapati choDI nAkhI che. te resTorAMnI aMdara zAkhAo zarU karavAmAM AvatI hatI ane sthAnakavAsI vidhArthIone che khAvApIvAnI paNa zarUAta karI dIdhI che. pataMgIyAonI yAnI, zaikSaNika madada pahoMcADavAnA prayatna thatA hatA. A ja maMDaLa taraphathI | ciMtA choDIM ne dIvo vAparavAnI zarUAta paNa karI dIdhI che. gayA vATakepara khAte I. sa. 1935 mAM eka 'kanyAzALA zarU karavAmAM -ekalADIe to AnA karatAM paNa vAta eka DagaluM AgaLa vadhI ke AvI hatI. A kanyAzALA utaretara vikAsa pAmatI gaI ane ise jeTalA dharmagurUoe bhegA thaIne amadAvAda jaina maMdira dharmagurU- Aje paMDita ratnacaMdrajI jaina kanyAzALA' nAmathI jANItI banelI enuM kAmaMdIra maDaLa' e nAmathI maMDaLanI sthApanA karyAnI jAherAMta eka sAdhanasaMpanna sArvajanika hAIskUlamAM rUpAntara pAmI che, jemAM te kirI, kAraNa devInI pUjA karavI e paNa eka audyogika karI 1500 thI 1800 kanyAone nAta jAta ke kAmanA kazA paNa bhedabhAve mAM che. tethI temaNe maMdiranA vyavasthApako pAse mAMgaNI karI ke - sivAya ane koI paNa prakAranI phI lIdhA sivAya bhaNAvavAmAM Ave che. to amene dara mahine ochAmAM ochA ATha Dolara (lagabhaga ane je hAIskUla cArathI pAMca lAkhanuM potAnuM AlIzAna makAna ke rA: 40 ) pagAra maLavo joIe, dara aThavADIe eka divasanI rajA dharAve che. A kanyAzALAnA vahIvaTa ghATakoparanI sthAnika samitine maLI ne . ane mAMdagI aMge eka aThavADIyAnI rajA maLavI keTalAMka varSothI sepI devAmAM Avyo che. ' 4 joIe. A heparAMta dara varase traNa aThavADIonI haThanI rajA maLavI . . . . . . lo upara jaNAvela zrI ratnaciMtAmaNi sthAnakavAsI jaina mitramaMDaLa) mi joie ane jyAre ame chUTA thaIe tyAre amane amuka rakama maLavI ja joIe ane ame kAma karatA karatA gujarI jaIe to amArA mATe bane che jenI pravRtio ane arthika javAbadArIo vadhatI jatI hatI te e rakama maLavI joie. kAra samayAntara che, sa. dha mAM bI 1 jaLavaNI maLamAM rUpAntaro zvetavase (mukhI ) nA racIza) thI kadI vadhAre sthAnakasita a ne sIMcana thAya e hetuthI tA. : - - Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 15-3-56 ekamekanI AmanyA jALavIne ane bhAre utsAhapUrvaka aneka sAmAjika kAryo kare che. A ekarUpatAnuM--saMgar3hita bhAvanAnu-upara jaNAvela vividha kAryakramo ane saMmelanA dvArA prasannatA-preraka darzana thayuM hatuM. AvA jaMgI kAryakrama pAra pADavAmAM aneka bhAioe bhAre jahemata uThAvI hatI ane temAM paNa zrI khImacda maganalAla vArAnA anekavidha parizrama sau krAInuM khAsa dhyAna kheMce tevA hatA. A suvaNaeN mahAtsavanI madhura pUravaNI rUpe. tA. 26-2-56 ravivAranA rAja jaina kuLavaNI maMDaLa hastakanI sarva saMsthAnA vidyArthIone amuka cAra sthAnakavAsI bhAIo taraphathI eka samUhabhojana ApavAmAM AvyuM hatu ane e prasaMge zrI khImacaMda maganalAla vArA taraphathI rU. 11111 nA dAnanI jAherAta karavAmAM AvI hatI. zrI khImacaMda bhAine A mATe ApaNu sarvanA hArdika dhanyavAda ghaTe che. 12 pAmyuM. A keLavaNI maMDaLa hastaka Aje pAMca zikSaNa saMsthAnA vahIvaTa cAle che: (1) leDI tApIbAi taraphathI traNa lAkhanuM dAna maLatAM I. sa. 1943 mAM ubhuM karavAmAM Avela sara cunIlAla bhAda mahetA jaina vidyAlaya, (2) a. bhA, zve. sthAnakavAsI jaina krAnpharansa dvArA pUnA khAte rU. 1,75,000 kharacIne ubhuM karavAmAM Avela zrI sthAnakavAsI jaina vidyAlaya. (3) jANItA saMdharAjakA kuTuMbanI rU. 1,11,111 nI sakhAvatamAMthI ubhuM thayela zrI kezavajI rAdhavajI sadharAjakA enDa bradharsa vidyAlaya' A pramANe kAlejomAM bhaNutA lagabhaga 200 vidyArthIone rahevA khAvA vagerenI sagavaDa ApatAM traNa chAtrAlayA; ane (4) khetANI badhuonA rU. dAnamAMthI ubhI thayela zrI ratanabAI kezavajI khetANI jaina hAiskUla (je muMbaimAM gIragAma upara AvelI keLavADImAM che) ane (5) zrI amulakha amIcacnI rU. 25,000 nI sakhAvatamAMthI muMbaInI kAlabhATa leinamAM ubhuM karavAmAM Avela madhu bAlamaMdiraA pramANe lagabhaga 700 vidyArthIone dhArmika temaja vyavahArika zikSaNa ApatI e zikSaNusa sthA. 1,25,000 nA ratnacintAmaNi Ama eka nAnA sarakhA cheDamAMthI moTA vaTavRkSamAM parivartana pAmelA zrI muMbaI jaina keLavaNI maDaLe tA. 12-2-56 sAmavArathI tA. 19-~~-~-56 ravivAra sudhInA saptAha daramiyAna eka bhAre zAnadAra suvaNaeN mahAtsava ujabyA, maDaLa taraphathI hastaudyoga ane kaLAnuM eka nAnuM sarakhuM pradarzana ratna cintAmaNi hAIskulamAM yoja vAMmAM AvyuM hatuM jetu udghATana tA. 13-2--56 nA roja zrI kapilA bahena khAMDavALAnA hAthe karavAmAM AvyuM hatuM. suvaNaeN mahAtsavanA prAraMbha zrI manubhAi pI, sadhavInA pramukhapaNA nIce ramata gamatanA meLAvaDAthI karavAmAM Avyo hatA. AjathI cha mahInA pahelAM zarU karavAmAM Avela 'madhu bAla maMdira'nuM zrImatI tArAbahena mANekalAla premacaMdanA hAthe tA. 14-2-56 nA rAja uddadhATana karavAmAM AvyuM hatuM. tA. 15-2-56 nA rAja zrI jyotIndra ha. davenA pramukhapaNA nIce muMbainAM ane chAtrAlayAnA vidyArthIonI vakatRtva harIphAI rAkhavAmAM AvI hatI. tA. 16-2-56 nA rAja zrI jagannAthajI jainanA pramukhapaNA nIce egjhIlIyarI kaeNDeTa kAranI pereDa zrI meghajI cebhaNa jaina upAzrayamAM gaThavavAmAM AvI hatI. tA. 17-2-56 nA rAja zrI cheoTAlAla nAnAlAla zAhanA pramukhapaNA nIce sara kAvasajI jahAMgIra hAlamAM vAlI--dina ujavavAmAM AvyA hatA. tA. 18-2-56 nA rAja bhAratIya vidyAbhavanamAM zrI gabhIrabhAi umedacaMda zAhanA pramukhapaNA nIce ratnacintAmaNi hAiskulanI vidhArthInIo taraphathI maneArajana kAryakrama raju karavAmAM AvyA hatA. A kAryakramamAM zrI khImacaMda maganalAla vArAe racelu'zAlIbhadra' nATaka bhajavavAmAM AvyuM hatuM je khAsa dhyAna kheMce tevuM hatu. tA. 19-2-56 ravivAranA rAja muMbainA rAjyapAla DaoN. harekRSNa mahetAbanA pramukhapaNA nIce suvarNa mahAtsavane aMge jAhera sabhA bharavAmAM AvI hatI ane e prasa Mge prastuta maMgaLa avasarane anulakSIne taiyAra karavAmAM Avela eka sacitra AkarSaka, daLadAra, jaina LavaNI maMDaLanI aneka mAhItI ApatI pustikA vaheMcavAmAM AvI hatI. e ja divase sAMjanA muMbainA aneM chAtrAlayAnA vidhArthIe tarakathI vaDAlAmAM Avela zrI saMdharAjakA chAtrAlayanA vizALa cogAnamAM zrI maMgaLadAsa pakavAsAnA pramukhapaNA nIce maneArajaka kAryakrama raju karavAmAM AvyA hatA ane 'madhureNa samApayet' e kahevata mujaba madhura upAhAra vahe e prasaMge upasthita bhAI bahenA tathA bALakAnuM Atithya karavAmAM Avyu hatu ane A rIte ATha divasanA lAgalAgaDha vividha kAryakramonI sukhada pUrNAhuti thaI hatI. A suvaNu maheAtsavane anulakSIne sthAnakavAsI * zrImAne taraphathI jaina kuLavaNI maDaLane Azare rU!. 65000 nAM dAnA maLyAM hatAM. muMbainA sthAnakavAsI samAjamAM, anyatra sAdhAraNa rIte jovA nathI maLatI tevI eka ' prakAranI ekarUpatA che, ane sau kAi potAnA suvaNaeN mahAtsava ujavAya tyAM sudhI koi paNa saMsthA jIvanta hAvI eTalu ja nahi paNa aneka pravRttiedvArA satata phAlatI jhulatI rahevI e subhaga ghaTanA e saMsthA mATe asAmAnya bhAgyanI lekhAya. sAmAjika saMsthAnA itihAsamAM rajata mahetsiva, suvaNaeN mahAtsava, hIraka maheAtsava e saMsthAnA utarA-tara utkarSa dAkhavatAM viziSTa sImAcihno che. AvA prasaMge je samAja sAthe AvI saMsthAnA sabaMdha hAya che te samAjamAM AvI sasthA mATe navA utsAha pragaTe che ane tenA bhAvI prayANa mATe te samAja e saMsthA upara dAnane varasAda varasAve che. A rIte AvA utsava prasaMge saMsthAne Arthika lAbha thAya te jarUra AvakAravAyeAgya che. paNa pragatilakSI sa MsthAe mAtra AvA Arthika lAbhathI ane maneArjana tathA paraspara stutiprazaMsAnAM saMmelanothI satASa mAnavA ghaTato nathI. AvA dareka prasaMge prastuta saMsthAe bhAvanAnA kSetramAM koi ne kAI mahatvanuM pagaluM bharIne AvA udyApanane sArthaka karavuM ghaTe che. ApaNe je maMDaLanA sevAkAryanI ATalI lAMkhI AlocanA karI te muMbaI jaina keLavaNI maMDaLa jaina samAjanA eka peTA saMpradAyanI saMsthA che. tenI zikSaNa pravRtio sAnika che, paNa chAtrAlAnA lAbha mAtra potAnA saMpradAyanA vidyArthIone ApavAmAM Ave che. AvAM chAtrAlayAnAM dvAra dhIme dhIme paNa acukapaNe vizALa janatAnA lAbha mATe have khulavAM joie. AjanA kALanI A mAMga che. jema vinAbAjI kahe che ke darekanI mAlamIlkatamAM Ama janatAnA pratinidhirUpa mArA chaThTho bhAga che tevI rIte AvI kAnI sa MsthAoe paNa e satsvara svIkArI levuM dhaTe che ke te te saMsthA taraphathI je kAMI lAbha ane sagavaDA potAnI kAmanA vidhArthIone ApavAmAM Ave che tenA chaThThA bhAganA lAbha anya kAmanA--khAsa karIne pachAta kAmanA- vidyArthIone maLavA ja joie. je maMDaLanA pramukha kAryakartA ane mAdraSTA zrI cImanalAla cakubhAI zAha jevI pAtAnI kAma sAthe gADhapaNe sakaLAyalI ane ema chatAM rASTrIya bhAvanAthI ArapAra raMgAyalI vyakita che te maMDaLa potAnA suvaNaeN mahAtsava jevA mahatvanA avasara upara AvA kAi bahujanasamAjalakSI niNaeNya jAhera karI anya kAmI sasthAne anukaraNIya dRSTAnta pUrUM pADe e AzA vadhAre paDatI na gaNAya. kAi paNa kAmanA ke vizALa janasamAjanA zikSaNukAya te varelI saMsthAnI kArakIrdInI AlocanA karavI e AnA viSaya che. e ja AnadabhAvathI prerAine muMbai jaina keLavaNI maMDaLanI pravRtionA kAMika khyAla ApavAnA ahiM prayatna karyAM che. antamAM eka jaina mitrama DaLamAMthI jaina keLavaNI maDaLamAM rUpAntara thayeluM A maMDaLa samayAntare bhAratIya keLavaNI maMDaLamAM rUpAntara pAme ane A jaina ane A jainetara' e bhedbhAvane visarIne sarva kAimAM pragaTa ke apragaTapaNe rahelA jainatvane apanAve evI A maMDaLa pratye antaranI zubhecchA ane prArthanA che. 'zAlIbhadra' eka nATikA zrI jaina kaLavaNI, maMDaLanA suvarNa mahotsava daramiyAna zrI khImacaMda maganalAla vArAe racelu" 'zAlIbhadra' nAmanuM nATaka che. prasagAe Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvananI paripUrti zrI morArajIbhAInA Antara sAnidhyamAM 27-2-56 nA roja mukha pradezanA mAnyavara mukhya saciva zrI morArajIbhAinA janma divasa prasaMge muMbaInI zahera samiti taraphathI rUA. 16000 nI rakama arpaNa karavAmAM AvI ane e rIte muMbaInA zaherIoe zrI merArajIbhAInI anekavidha sevAAnI suyeAgya kadara karI ane temanI pratyenA UMDA, sadbhAvane prazasta rIte vyakta karyAM. e ja "kvisanA janmabhUmimAM paNu, tA. 26-2-5 ravivAranA rAja janmabhUminA taMtrI zrI mohanalAla seApAne zrI merArajIbhAi sAthenI temanI tA. 26-2-56 ravivAranA rAja thayelI mulAkAta daramiyAna thayelA praznottarAnI eka smaraNanoMdha pragaTa karI hatI. A smaraNanAMdha dvArA ApaNane zrI meArArajIbhAInA antaH pradezanA sIdhA paricaya maLe che, je sUkSma aLAe temanA viziSTa kreTinA vyakitatvane dhayuM che te sUkSma khaLAnI ApaNane pIchANu thAya che, ane mArArajIbhAInI jIvanapratibhAnu ApaNA citta upara eka sacATa ane sundara citra ubhuM thAya che. Aje Avelu dainika patra AvatI kAle chApAnA khaDakalAmAM guma thAya che ane pachInA rIte dainika patrAmAM pragaTa thatI aneka kImatI vastu lakAnA dhyAna upara dhaNuM kharUM TakatI prabhudha jIvana jevA sAmayikonA vAMcanArAnI saMkhyA alabatta bahu ceADI heAya che, paNa je sAdhanta ane pUrA dhyAnathI vAMce che, ane temAM pragaTa thayelI sAmagrI phAIlanA AkAramAM paNa smaraNanoMdha pramudhdha jIvananA vAMcako zAntithI vAMce, vicAre ane te rIte mArArajIbhAinA preraNA pAme e zubha AzayathI tema ja prastuta noMdha kAMika sthAyI AkAramAM jaLavAi rahe karavAnuM ucita dhAyu che. taMtrI ) AthI mArArajIbhAine lekA nikaTathI te UMDANathI evI bhAvanAthI me emane maLavAnA ane emanI pAsethI keTalAka praznonA uttara meLavavAnA nirNaya karyo. teo sAmAnya rIte khUba kAmamAM hAya che ane atyAre to vidhAnasabhA ane vidhAna pariSada cAle che. eTale samaya meLavAnuM muzkela hAya e svAbhAvika che. Ama chatAM gayA ravivAre vacce thoDIka mulAkAtAne bAda karatAM emaNe apArathI lagabhaga sAMja sudhInA samaya kADhayA ane khUba dhIraja ane svasthatAthI mArA praznonA uttarA ApyA. mArI icchA te evI hatI ke A praznottara emane vacAvI lIdhA pachI ja pragaTa karuM, paraMtu anivAya ... paristhitine kAraNe te mATe samaya maLyo nahi, eTale ahIM rajA thatA emanA vicAro eTale ke mArA praznonA uttare, me zakaya teTalI kALajIpUrvaka yathArtha rUpamAM, chatAM mArI smRtine AdhAre ja ApyA che eTalI spaSTatA karavAnuM jarUrI samaju chuM. prazno pUchavAmAM jIvanaprasagAM karatAM vadhu mahattva emanA vicArAte ApavAnu me nakkI karyu hatuM. emanA uttarAmAM keTalIka vAra anAyAse ekathI vadhu praznonA javAmA maLI jatA hatA. keTalIka khAkhatA aMge te vistArathI, UMDANathI, agata dAkhalAo ApIne paNa pAtAnuM mAnasa saraLa bhAve vyakta karatA hatA. sarakArI nAkarI kema cheADI? me pahelo prazna pUchyo. emanA jIvananA mahAna palaTAnA prasaMga viSe: DepyuTI kalekaTaranAM patu rAjInAmu ApI Apa satyAgrahamAM joDAyA tenI pAchaLa koi prasaMga ke vyakitanI preraNA hatI ? e nihya Akasmika levAyA hatA? ke lAMbA samayanAM nAma thananuM pariNAma hatuM. ' emaNe uttara ApyAH "satyamaya jIvana jIvavAnI abhilASA pahelethI ja hatI. dezabhakita paNa dilamAM kharI, paraMtu kauTubika sacAgAne aga tenI tIvratA nahi. khAdI dhaNA samayathI paheratA ne sAduM jIvana paNa svIkArelu, sarakArI nokara na banavuM joie evu manamAM hatuM ane te mATe amadAvAda sudharAinA adhikArI thavA mATe arajI karI hatI. saradArazrI te vakhate sudharAInA sukAnI hatA, paraMtu mArI nArInuM banI zakyuM nahi. - sArI nAkarI karatAM karatAM ema thayA karatuM hatuM ke A rIte videzI sattAne TakAvavAmAM madadarUpa thavAnuM cAgyuM nathI, paraMtu ema mAnatA ke, huM te tA pramANikatAthI ne lokahitanI draSTithI tuM dharma aMgrejo te hiMdI amaladArA vacce je bheda rAkhavAmAM AvatA hatA thIhata. manamAM saLagI jatA ane te kAraNe paNa nAkarI cheADI divase pastImAM cAlI jAya che ane e nathI ane yAda karo tyAre zodhI jaDatI nathI. vAMce che te jarUrI aAvakAza meLavI keTalAka ThekANe jaLavAI rahe che. uparanI prabhutvabharelA vyakitatvathI prabhAvita ane evA mukti AzayathI ahiM punaH pragaTa devAnI icchA thayA karatI hatI. dezamAM rASTrabhaktinA juvALa caDatA hatA. mane ema paNa lAgavA mAMDayuM briTiza sattAne TakAvavAmAM sArA amaladArA vizeSa madadagAra thAya che, kAraNa ke emanA dvArA lokonA vyAjakhI asatASa paNa A thAya che. A vicAro AgaLa vadhatAM rAjInAmAnA nirNaya thaI gaye. mAnasika niNaeNya ane nAkarI chevAnA samaya vacce thoDuM aMtara rahyu tenuM kAraNa gAdharAnA banAvA aMge mArI sAme tapAsa calAvavAmAM AvI hatI te hatuM. emAMthI huM chaTakavA mAgatA nahAtA. e tapAsa vairavRttithI ne huM hiMdI hAvAthI calAvI hatI. enu pariNAma Avyu te me rAjInAmu ApI dIdhuM, preraNA aMtaranI 'kAInI preraNA te vakhate nahAtI. gAMdhIjIne te maLelA paNa nahi. saradArazrIne kevaLa ekavAra maLyo hato ne te paNa sudharAInI nAkarI aMge vidhisara mulAkAta ApavA gayelA tyAre. sva. mahAdevabhAi, sAthe sArA paricaya hatA, paraMtu emanI sAthe A viSe carcA che nahAtI. pitAjInA mRtyu pachI kuTuMbanI je mahAna javAbadArI mArA zire AvI hatI temAMthI ThIka aMze mukata thai gayA hatA ane have aMgata lAbha mATe kaMI karavuM nathI, kamAvuM nathI evA manamAM nizcaya thayA hatA eTale nokarI cheDavAnu saheluM banyuM. 'e vakhate satyAgrahamAM joDAvAnI kAi gaNatarI nahetI, paraMtu bahAra AvyA pachI vAtAvaraNamAM bhaLatA gayo. kaoNMgresamAM jaI nAma noMdhAvyuM. dhArAsaNA gayA. savinaya kAnUnabhaMganI laDatamAM saramukhatyAra anyo te jelamAM gayA. Aje vicAruM chuM te ema lAge che ke AmAMnuM kaMI huM zodhavA gayA nahatA. paristhiti anusAra vahyA hatA. gAMdhIjIne to cheka jelamAMthI chUTayA pachI maLyA. e pachI paNa kAma vinA maLavAMnu rAkhatA nahi.' izvaraniSThAnuM mULa meM khIjo prazna karyo: 'izvara pratye Apa atyAre je zraddhA uccAro che tenuM khIja, pragaTa rIte, kayAranuM ? e zrahmA janmavAnAM ane dRDha thavAnAM koi kAraNA ApI zakA ? koi vAra azraddhAnA adhArA AvI jAya che kharA ?' u-tara maLyoH 'saMskArakhIja viSe ema kahI zakAya ke pUrva janmanI kaMika. mUDI haze, paraMtu pragaTa rIte vadhumAM vadhu asara mArA pitAjInI. teo prabhuparAyaNa ane nile 5 vRtinA hatA. mane ema lAge che ke teo tyAre AgaLa hatA. izvara pratyenI emanI zraddhA ananya hatI. Aje huM A kSetramAM je sthitie paheAMcyA chu, te sthiti karatAM mane teA ema paNa lAge che ke emane tyAM janmavAnuM te emanI chAyAmAM ucharavAnuM paNa paththaranI kRpAthI ja banyu Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvananI paripUti - tA. 15-3-56 saMpatti ane vipatti utara maLeH "nAnAmoTA prasaMge te ghaNA che, paraMtu mananI jIvananA anekAneka anubhavethI A zradhdhA daDha banatI gaI che. mULa sthitimAM pheraphAra karanArA ekeya nahi. Izvara pratyenI zraddhAne ema kahuM ke Izvaradarzana-satyadarzana e ja jIvananuM aMtima dhyeya kAraNe dareka prasaMgane vadhAvI lauM. pustamAM gItA te kharI ja. banI gayuM che. e vinA badhuM mithyA che, beThuM che ema aMtaHkaraNathI uparAMta, bApunI AtmajyA, e baMnee mArgadarzana ane preraNA lAge che ne buddhine paNa tene Teke che. azraddhAnAM aMdhArAM koI divasa ApavAmAM sArI madada karI che.' AvyAM nathI; emAM mAre aTavAvuM paDayuM nathI. hA, sukha-dukhanAM prazna: gItAnA vividha bhAge- Ape vAMcyA che ? vadhumAM vadhu mejAe AvyAM hoya, paraMtu tyAre ya ema thAya ke Izvara mAruM kaMIka asara kayA bhASyanI ? - bhaluM karavA mAge che, mane kaMIka ApavA icche che mATe A Apati hasIne javAba ApyaH "mArA pitAnA bhASyanI. mane ema , { AvI che. jIvananA anubhave ne avakanothI mane evI khAtarI thaI jaNAyuM che ke gItAnA arthobhAva samajavAmAM bhALe nahi paNa te gaI che ke dunyavI sukha ne saMpati AMtarazakitaonA vikAsamAM bAdhA- anusAranuM AcaraNa vizeSa upayogI che. tilaka mahArAjanuM bhASya : rU5 nIvaDe che ane vipatithI ApaNA aMtaranuM teja bahAra Ave vAMcato hato, paNa "zaTha prati zAThayanuM samarthana AvatAM ja te che. AvI zraddhA duHkhanA divasamAM baLa ApanArI thAya che. vAstavamAM choDI dIdhuM. zrI araviMdanuM vivecana vAMcyuM, paNa sauthI vadhu gamyuM ' du:kha du:kha ja lAgatuM nathI." , gAMdhIjInuM vivecana. emAM paNa ahiMsAnA samarthana karatAM anAsakita zradhdhAnI hatI , upara mukAyele bhAra manane vadhu rUcI gaye. | meM pUchayuH "A vicArenA samarthanamAM ApanA jIvanane koI prazna : "dararoja gItApATha karo cho ?" * saeTa prasaMga rajU karI zako ?" uttara : "pahelAM be vAra gItA kaThe karelI. Aje ya ghaNuM kaThe "! emaNe kahyuM : "prasaMge te dhaNu che. paNa zraddhAnI jAtane che, paNa te karatAM vadhu e jIvana sAthe vaNAI gaI che. niyamita pATha javalaMta karanAre pahele. prasaMga pittAjInA mRtyune. mArI vaya tyAre karatuM nathI, paNa tene sahavAsa rahe che. gItAne upadeza AcAranI 15 varSanI. keI mAne nahi, paNa tyAre huM zarIra durbaLa ane manathI kasoTIe caDAvavAthI ja te vadhu samajAya prazno rajI thAya che : bIkaNa. hiMmatane ja abhAva. cAra bhAIo, be baheno ane kuTuMbanI che evI mArI pAkI khAtarI thaI che. bIjI javAbadArIono be taddana Akasmika rIte mAre mAthe AvI mArA mata pramANe te AcAragraMtha che." "pA. mArI zakitanA pramANamAM A vipatti dhaNI maTI hatI. pitA- saMsAra jItI premALa te zItaLa chAyAmAM ucharatAM AvAM du:khane kedI ' meMnA ja prazna karyo: "lagnakhyAla ja kare nahi. ghaNAM duHkhene te vakhate sAmano karavo paDe. , jIvana, gRhasaMsAra, bALako badhAMthI, " ema kahuM jIvanane bhISaNa saMgrAma khela paDe. AmAMthI zarIra, sukhI che ? koIvAra e badhuM choDI ! - mana, AtmAnI zakita pedA thaI. pitAjInuM mRtyu bhayAnaka duHkharUpa che devAnI IcchA thaI che? tyAga, saMnyAsa ' ' hatuM te ja zakitadAtA siddha thayuM. ochAvattA mahattvanA AvA bIjA nA nA" vagere aMge ApanA zA khyAle che ?" cheA * ghaNuM prasaMge che.' hasIne javAba ApyaH "jIvanadhyeyane ' pUchayuM : ApanA jIvana upara aprasiddha gaNAya evA kyA : siddha karavAmAM ghara-kuTuMba aMtarAyarUpa che mANasanI vizeSa asara ? mAtApitA, kuTuMbanA vaDIle, mitro vageremAM thatA hoya te te cheDatAM huM acakAuM " koInI asara kharI ? prasiddha vyakitaomAM koNa? nahi, paraMtu mAnuM chuM ema ke nAsI ! emaNe kahyuM: "pitAjInuM te meM kahyuM. Izvara pratyenI zraddhA javAmAM tyAga ke saMnyAsa nathI. saMsAranA ! che ane satya pratyenI dRDhatA mane emanAmAMthI maLyAM. nirbhayatAnA guNa dharmo bajAvatAM ja AtmavikAsa sAdhI | mATe mArA dAdA-mAtAjInA pitA-ne AbhAra mAnavo joIe. mAruM nA joIe. ghara-kuTuMba mArA vikAsamAM zrI pAnaDarapokapaNuM dUra karavAmAM emano hisso dhaNo mATe. ema kahI zakuM ke ka ke vikSeparUpa thayA nathI, thaze tyAre te choDI daIza. 25 . mAtApitA ane A dAdAe abhaya, satyane IzvaraniSThAnI vRttione poSaNa , paNa / , (ahIM emaNe keTalAka dAkhalAo ApI emanA vicAre ane , ApyuM. huM abhayane khUba mahattva ApuM chuM. enA vinA satya, ahiMsA sidhdhAMtanI spaSTatA karI. prasaMge pAvanakArI che, paraMtu tenuM lekhana ', ke bIjA koI guNa vikasI zake nahi. e guNane pAye Izvara pratyenI A vistAra mAgI le ne khUTatI kaDIo paNuM emanI pAsethI meLavavI zraddhAmAM rahelo che tema have samajuM chuM. * paDe eTale "bhaviSyamAM koI vAra' ema vicArI tene mAtra ullekha ja ' ' "mitro-sAthIo jevuM mAre bahuM rahyuM nathI. sArA ne mIThAM karuM chuM. ) . saMbadhe aneka, paraMtu pahelethI ja mananuM valaNa evuM ke saunI sAthe - kaTheratA - kaTutA 'samAna bhAva rAkha. mAre e prayatna Aje paNa cAlu ja che. te prazna : "janasamAjanA mana upara evI asara che ke Apa ja mahattvAkAMkSA ' pramANika, nirbhaya, satyavAdI ne spaSTavakatA che, paraMtu ApanI vANI 0 , meM pUchyuM : "ApanA jIvanamAM mahattvAkAMkSAne hisse keTale ? kaThora hoya che ne temAM kaTutA paNa AvI jAya che. hamaNAM hamaNAM . ' javAba maLe: 'jIvanamAM IcchAo thaI che, paraMtu jene maha- evI asara vyApaka banatI jAya che ke ApanA svabhAvamAMthI A : tvAkAMkSA kahI zakAya evI tIvratA emAM AvI nathI. Izvara pratyenI kaThoratA ne karuNAnuM pramANa ghaTe che ne mRdutAnuM pramANa vadhe che. A zraddhAne kAraNe kahe ke dRDha mAnyatAne kAraNe kahe, paNa koI sthAna ke viSe sAcI sthiti samajAvazo ? che. sthiti zedhavA javAnuM mane pasaMda paDayuM nathI. je sAme Ave te saraLatAthI emaNe javAba ApyAH 'satyane Agraha te prathamathI ke pUrI niSThAthI ne saMpUrNa zakita lagAvIne karavuM e ja manovRtti ja. koIne Dara rAkha na joIe evI paNa mAnyatA eTale je sAcuM pradhAnapaNe rahI che. mane ema lAgyuM che ke A prakAranI manovRtti e lAge te kahuM, sAme ja kahuM. ema paNa mAnuM ke sAme mANasa kaMIka - mAro svabhAvadharma che ne tethI svadharma paNa che. nabaLA ne khoTe hoya che eTale satya sahana karI zaktA nathI ne ene , 1 gItA ne AtmakathA mArAmAM kaThoratA ke kaTutA dekhAya che. paraMtu anubhava ane AtmanirI. . meM pUchayuM: "ApanA jIvana upara gaMbhIra asara karI janArA kSaNane ane mane evI khAtrI thaI che ke je satya mRdutAthI rajU A prasaMge ne pustake viSe kaheze ?', , , na karI zakAya ane sAMbhaLanAranA citta upara tene je dhakko lAge te - bhAga ke saMnyAM re emane hirA - mAnavo je mAtApitA ane vA ke. ke . Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. ' bhajana ane re tA. 15-3-56, , , , prabuddha jIvananI paripUti... ApaNAmAM kaMIka khAmI che ema samajavuM joIe. zI, khAmI che ke tyAre cAra mahinA dilarUbA zIkhelo, paNa pachI AgaLa cAlyuM nahi.' tenI zodhamAM UMDA UtaratAM mane ema lAgyuM ke satya nirvikAra - bhAve. e bAju tIvra valaNa nathI ne bIjI pravRtione rasa vadhAre che. te rajU thAya te sAMbhaLanAra te pramANe varte ke na varte, paraMtu ApaNI . prazna : 'keIvAra lakhavAno prayatna karelo 3 vArtA lakhelI che ? - : saccAI viSe tene zaMkA na rahe ane emAM tene kaThoratA ke kaTutAne kAvyaracanA keIvAra karI nAkhI che ? - : , , , anubhava na thAya.' ' , " , " , .. hasIne belyA : "kAvya to nahi ja. e rIte huM gadya je nirvikAra bhAvanAnI vyAkhyA karatAM emaNe jaNAvyuM ke, ApaNuM chuM ! lekha lakhavA prayatna kare che. vArtAne vicAra kaI divasa Avyo satya bIjA svIkAre je e Agraha choDave. abhimAna te rAkhI nathI. badhuM game kharuM? | - . zakAya ja nahi. apekSArahita banavuM ne dareka vastune ekAMgI nahi, . " paNa sarvAgI dRSTithI jovAnI Teva pADavI. \" prazna : bhajanamAM priya vAnIo kaI ? svAda-asvAda : viSe , satya ane priya Apane ze abhiprAya ? ' .' A praznanI carcAmAM vadha hA utaratAM emaNe kahyuM : ghaNIvAra - utara : "ruce te jamuM chuM. khAsa koI vastu vizeSa bhAve che mANasa bhayathI khoTuM bole che ne bhayane kAraNe ja satyathI paNa bhaDake. * paNa . . evuM nathI. badhuM ja bhAve ne phAve te sthiti sArI. asvAda paNa che. sAmA mANasane ApaNe bhaya na lAgavuM joIe. te amuka kaheze. mArA mata pramANe e ja. . ' ' '* ke amuka rIte vartaze te ApaNe nArAja thaIza ne tene joIne lAbha prazna : krikeTa, phUTabola, hokI vagere bahAranI ramata ane pAnAM, '' ( nahi maLe ema tene thavuM na joIe. ApaNe bIjAthI bhaya na pAmIe cApATa vagere dharanI ramatAmAM rUci kharI ?" . . ne bIjA ApaNuthI bhaya na pAme tevI sthitie pahecavAno prayatna . uttara : phUTabola-hokI ramya nathI. krikeTane zAkha hatA ne * Aha joIe. jAgrata rIte e prayatna karuM chuM, hajI dhaNo paMtha sAruM ramatA, niSNAta nahi ja, pAnAmAM brija vadhu game, hamaNAM ja che svabhAvamAM ra parivahana khAya chemAMdA hatA tyAre ramato hate. sTeIthI nahi. dharanI ne bahAranI ' maLatA jAya che. te A prayatnanuM phaLa haze ema mAnuM ramatomAM rasa kharo.' ' , ' che. satya priya thavAnI jarUra nathI e Arogya-tiSa mAnyatA badalAI gaI che. satya priya ne prazna : tabIbI vidyAmAM kaMi paddhatinuM vizeSa AkarSaNa? Apa.. pote kayA upacAre pasaMda kare che ? thAya te kyAMka khAmI che ema samajI AtmanirIkSaNa karavuM joIe.' utara: khAsa AkarSaNa ne vizvAsa kudaratI upacAramAM. e . ' meM pUchyuM: "paNa ema na bane pachInuM sthAna Ayurved. ke svArtha sAdhavA AvanArane satya karavuM ja ( prazna : 'jyotiSavidyAmAM rasa che ? ApanA mate * e lAge, enI IcchA na satiSAya eTa- phUla che ke vijJAna Apa jyotiSamAM bahu ja mAne * * tiSIonA saMparkamAM che evI vAte pracalita che emAM tathya kharuM lAthI ja emAM kaThoratA jue ?" jalAla * emaNe kahyuM: "bahArathI game te ' 3) 2 haMsIne bolyA: "vAta te ghaNI cAle che. ahIM jAtajAtanA A hasIne bolyA : 'vAtA tA ghaNI cAle che. ahIM dekhAva rAkhe ane varte paNa game te na leke, Ave ne bahAra jaI pitAne phAvatuM calAve. jyotiSane huM tUta kA rIte, paNa ApaNe nirvikAra bhAve satya na mAnatA nathI. e vidyA che ne tene vikAsa thavo joie. - uccAyuM hoya te enA aMtaramAM ApaNI hA, DhogIonI saMkhyA ghaNI meTI che. adhurA nAnavALA tethI ze saccAInI pratIti te thAya ja ema mAnuM vizeSa. jyotiSIe mArI pAse Ave che. kharA ne temAM huM rasa paNa. . chuM. te divase te daDha bane e paNa * lauM chuM, paNa e mATe traNa niyame meM rAkhyA che ke tithI . zrI morArajIbhAI zakya che. . . * . mAre bolAve nahi, prazna pUche nahi ane paisA ApavA nahi. e * je kahe te rasathI sAMbhaLuM ne vaijJAnika dRSTie carcA paNa karuM '', kalAmAM rasa che ? . keTalAka jyotiSIone saMparka che khare, paraMtu teo kaMI adhU. 14 A ja meM na je prazna upADa : sAhitya, saMgIta, citra, zilpa, nATaya, kAvya vagere klAo vyakita ane samAjanA jIvanavikAsamAM mukIne gayA hoya te pharIne temane belAvatuM nathI. A prazna : 'AvA niyamanuM kAraNa ?' hise pUrI zake ema Apa mAne che ? Apane aMgata rIte A " utara: "IzvaramAM zraddhA, enuM dhAryuM thAya che. ne te hitakara ja 'klAomAMthI viroSa zAmAM rasa che ? AmAMnuM kaMI zIkhavAnI vRtti hoya che e vizvAsa. bhaktanA jIvanamAMthI huM zIkhe chuM ke duHkhamAM, thayelI ? kaMI jANe che ? AvI pravRttionA paricayamAM rahe che ? UMDu sukha hoya che.' ' ' kalApravRttinA atirekathI ke bIjA koI kAraNe jIvanane hAni thAya prazna: 'vijJAnamAM rasa kharo ? yaMtramAM samajo ke mAthAkuTa ema mAne che ?' ,' ' . ' . . . ' jevuM lAge (r) , ' '., emaNe vistArathI javAba Apyo. tene sAra A hataH "A utara: 'vijJAnamAM ghaNe rasa. yaMtromAM paNa. mAre reMTiyAM bagaDe', ' badhI kalAo jIvanamAM nirdoSa AnaMda pUravAmAM ne tene saMskAravAmAM tyAre tene sudhAravAmAM tallIna banI jAu.' : madadarUpa thAya che. ema mAnuM chuM, eTale tenA vikAsamAM rasa lauM chuM. . . . naherunI viziSTatA : paricaya mATe khAsa prayAsa karato nathI, e umaLake AvatuM nathI, samaya maLatAM huM AgaLa vadhyA. meM pUchayuM : paraMtu zakaya teTalA paricayamAM rahevAnuM bane che ne emAM rasa paNa "zrI javAharalAla naheru rASTranA sarvocca netAnA pada mATe yogya che ', Ave che. kevaLa kalA ja nahi. badhI ja pravRtti, jene dharma pravRti che ne tenA pratye ApaNuM vaphAdArI hovI joIe ema kahevAmAM Ave che. che. ' tarIke oLakhIe chIe te paNa viveka vinA thAya te hAni thAya che. Apa jenAthI prabhAvita thayA che evA kayA guNo emanAmAM che? : "ne jIvananA ucca mUlya cukAya te temAM vikRti paNa Ave. kalA- ' ' ' taraja ja utara maLyo: 'nirvera ne audArya. A guNe asApravRtio temAM apavAdarUpa nathI. dhAraNa jAgRti ane prayatnathI prApta thAya evA che, paraMtu emanAmAM ... : ' ' . saMgIta ane lekhana ' ' . e sahaja che. emanI udAratA ane hRdayanI vizALatA * addabhuta che. ' ' "vizeSa rasa zAmAM te kahevuM muzkela che. saMgIta kaMIka vizeSa A kAraNe emanI AsapAsamAM priyajana hovA chatAM temanAthI bhAgye kharuM. cinatA upara enI asara vadhu thAya che, takarIra karate hate ja koine anyAya thAya che, vairavRtti emanA sthaMbhAvamAM ja nathI. - 18 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 4 - prabuddha jIvananI paripUrti ; tA. 15-3-56 manane lAgele AghAta teo thoDI vAramAM ja visarI jAya che. emanuM kare che te loko ja pitAnA keI samAraMbha vakhate pradhAnane Agraha buruM karanAra pratye paNa emanA dilamAM sahAnubhUti ja hoya che. emanA karavAmAM kacAza rAkhatA nathI. lAgavaga paNa laI Ave che. kayAM javuM audArya ane nirveranA ghaNu dAkhalA ApI zakAya, paraMtu atyAre te ane kayA na javuM tenI paNa moTI mUMjhavaNa hoya che. AmAM kayAMka mATe samaya nathI." bhUla thaI jatI haze, paraMtu hetu jo sAro hoya te te vastu mane ' prazna: zrI javAharalAla ane ApanI vacce je prema, Adara ciMtAjanaka ke virodha karavA jevI lAgatI nathI. ane vizvAsa che tene pAya karyo? kayA AdhAre A saMbaMdha vikasyo che?" "sattAsthAne beThelAonI raheNIkaraNI Adarza bhale na hoya paNa , uttara: "mArA taraphathI kahevAnuM hoya to meM kahela guNothI huM mAre e nizcita abhiprAya che ke anya dezonI sarakhAmaNImAM AkarSa chuM. jema jema nikaTa Avate game tema tema e guNAnI ApaNe tyAM ghaNI sArI sthiti che. je kaMI meM vAMcyuM sAMbhaLyuM che mane vizeSa pratIti thatI gaI. emanI bAjue mAruM anumAna evuM ane ahIM vividha dezonA AgraNIone maLavAnuM thAya che te uparathI e che ke huM mArA abhiprAmAM prAmANika houM chuM ane taTasthabhAve te huM kahI zakuM ke ApaNe tyAM sArI sthiti che. AmAM sudhAro thayo ja * uccAruM chu ema teo mAnatA haze. vizvAsa te anubhavathI ane kara joIe, paNa te mATe huM lekamata ane lokakeLavaNIne Avazyaka saMparkathI daDha thato hoya che.' gaNuM chuM. huM je abhiprAya uccAruM chuM temAM apavAdarUpa eTale A praznaH "vinobAjI ane javAharalAlajI vacce kevo saMbaMdha che? ke ApaNane zarama thAya evA dAkhalo haze. bIjI bAju jenA mATe * emanA vicArabheda viSe Apane ze mata che ?" ApaNe gaurava laI zakIe evA dAkhalAo paNa che ja. samagra * uttara : baMnene hetu rASTranI sevAnA che. svabhAvabheda khare, draSTie vicAratAM ane sarakhAmaNImAM mane ApaNI sthiti saMta, , paraMtuM bheda karatAM sAmyanuM pramANa ghaNuM vadhAre che ane te tarapha ja janaka lAge che.' - daSTi rahevI joIe.' aMtima dayeya ' A prazna aMge samayanA abhAve ame vizeSa carcA na karI have meM sauthI agatyane ane chello prazna rajU karyoH "Apane - zakyA. meM no prazna pUcheH parama saMtoSa zAmAM? jIvananI aMtima abhilASA zI ? zuM prApta , gAMdhIjInI dRSTi ane AjanI navaracanA : karIne Apa kRtakRtyatA anubhavo ?" "aa gAMdhIjIe IcchA rAkhI hatI te pramANe ane te prakAre dezanI dhIragaMbhIra svare emaNe uttara Apyo: 'Izvara darzana-satyadarzana. ' pragati thAya che ema Apa mAne che ? atyAre rAjyataMtre je rIte jIvananI zuddhi ane jJAnane vikAsa e thavo joIe ke huM kevaLa 'cAle che te gAMdhIjInA Adarzone anurUpa che ? gAMdhIjInA gayA pachI satya ja beluM ane AcaruM, asatya, abhimAna, Sa, ane vikAra vizALa arthamAM naitika rIte deza AgaLa vadhyo ke pAchaLa paDayo che? mAtrathI huM mukta houM. A sthitimAM huM je beluM te satya ja hoya. ke ' thaDe vicAra karI emaNe kahyuM : "huM ema mAnuM chuM ke deza eTale te pramANe ja thAya. mane koI kheTe mAnI zake nahi, kapI pragati karI rahyo che. gAMdhIjIne anusaravAnI saunI vRtti che. prajA zake nahi." paNa e ja icche che ane rAjyakartAonA moTA bhAganI paNa e ja meM vacce kahyuM: "A sthiti te asAdhya jaNAya che.' manedazA che. chatAM badhu e rIte ja cAle che ema kahI zakAya tema emaNe tarata ja javAba ApyoH "nA, asAdhya nathI. evuM nathI. gAMdhIjIne mArga sukAI gayuM che evuM huM mAnatA nathI. mane hatA te jagatanA mahApuruSoe te sthiti prApta karavAne puruSArtha na te khAtarI thaI che ke lokataMtramAM rAjyakartAo sAcA arthomAM lekAnA karyA hota. mane paNa eTalI pratIti te thaI ja che ke A sthiti - pratinidhi ja rahevAnA. AmAM apavAda hoya, paNa te konuM je naitika sAdhya che, A jIvanamAM jeTalo paMtha kApI zakAya teTale kApavo joIe. dhAraNa hoya tevuM ja tenA pratinidhionuM bane; kAraNa ke pasaMdagI e jIvananuM sAtatya huM svIkAruM chuM. mArI daSTie jIvana eka yAtrA che. - prakAre thAya ane leke paNa jANe-ajANe evI ja apekSA rAkhe. 'AvI sthiti prApta karavAmAM je kaMI ADuM Ave te choDavuM joIe mAro te e mata che ke rAjyataMtra sudhAravA IcchanAre lekamAnasa ane je sahAyarUpa thAya te svIkAravuM joIe evI kameTI meM rAkhI ' keLavavA upara vizeSa dhyAna ApavuM joIe. mane ema jaNAyuM che ke che. A kAraNe huM kaMI zodhavA jatA nathI, ane je kartavya AvI akhabAro ane vyakitao jeTalI saraLatAthI sarakAranI TIkA kare che. paDe che te pUrI niSThAthI bajAvavA prayatnazIla rahuM chuM. huM jANuM chuM teTalI saraLatAthI lokonI TIkA karI zakatA nathI. kapriyatA meLavavAnuM ke mArAmAM ghaNI khAmIo che, paraMtu sAce mAguM chuM ne aMtima dayeya - valaNa A mATe kAraNabhUta che. lekazAhI mATe huM A manodazAne viSe spaSTa chuM eTalI khAtrI te mane che ja. huM je karuM chuM te bhayakAraka gaNuM chuM. rAjakatAonA bhalA avazya batAvavA joIe ane vizvAsathI karuM chuM. gAMdhIjInuM jIvana ane gItA mArA mATe mArga.. nIDaratAthI TIkA paNa karavI joIe, paraMtu je praznamAM leke, bhUla darzaka che." karatA hoya tyAM apriyatA ne roSa vaherIne paNa te kahevuM joIe. A mulAkAta purI karIne meM jyAre vidAya lIdhI tyAre mane rAjyakartAonI paNa eka ja bAju jovAnuM yogya nathI. je sAruM ema thayuM ke emanA khaMDamAM praveza karyo te karatAM vadhu samRddha thaIne thatuM hoya tenI paNa neMdha levI joIe.' huM bahAra AvyuM chuM. samayanA abhAve vadhu carcA thaI zakI nahi, pradhAnanI pravRtti paraMtu je kaMI jANavAnuM maLyuM te ghaNuM mUlyavAna che evI asara ' meM pUchyuM: "uddhATane ane anya samAraMbhamAM pradhAne tema ja te mArA mana upara rahI ja. ane emanA pratyeka uttaramAM saccAIne bIjA netAo Aje jeTalA pramANamAM hAjarI Ape che te Apane raNake have evI pratIti paNa mAre hRdaye meLavI. yogya lAge che ? vahIvaTI kAmanI sarakhAmaNImAM tene upayoga vizeSa mane ema lAgyuM che ke zrI merArajIbhAI dvArA deze je kaMI che ? dezanAM vividha bhAgomAM satAsthAne beThelA mANasonI raheNI- meLavyuM che tethI vizeSa meLavavAnuM hajI bAkI che. vayathI teo sATha ' karaNIthI Apane saMtoSa che ? ' - varSa pUrAM karI cUkyA che, paraMtu izvaranI kRpAthI emanA deha ane ' emaNe javAba Apyo "samAraMbhanI vAte bahu mUMjhavanArI che mananuM Arogya sAruM che. emane AtmA ke vikAsazIla che. tenI mArA manamAM eTaluM nakkI che ke samAraMbhamAM javAnI pAchaLa pitAnA pratIti A mulAkAtamAM vyakata thayelA vicAromAMthI maLI rahe che. ' kAmanA pracArane ane kAnuM mAnasa jANavAne hetu have joIe; ApaNe IzvaranI pAse emanuM dIrdhAyu mAMgIe ane prArthanA karIe - pitAnI prasiddhine ke mAnamaratabAne nahi ja, A bAbatamAM maryAdA ke emanI vizaddha ne satyamaya sevAne lAbha A dezane AvatAM aneka mUkavI jarUrI che, paNa mUkavAnuM bahu ja kaThaNa che je leke virodha varSo sudhI maLyA ja kare. *. ' pAna maLI rahe varSe mAhi ne salAma dIrdhAyu mAMgIe Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 13 nIkaLe A kevaLa asvAbhAvika eTale kalpanAmAM kASTa rIte ese nahi tevI ghaTanA lAge che. A ghaTanAne svAbhAvika darzAvavA mATe zAlIbhadranA tema ja dhannAnI matAbhUmikA prAraMbhathI evI rIte AlekhAvI joitI hatI ke jethI prekSakone paNa ema lAgyA ja kare ke bhagavAna yudhdha mArke A banne vyakita vaibhavavilAsathI gherAyalI hAvA chatAM aMdarathI vyathita che; vyAkuLa che, asvastha che, ane kA eka nAnA sarakhA 'ilekaTrIka zoka'nI vIjaLInA AMcakAnI rAha jotI ekI che. AvA kaLApUrvaka AlekhananA abhAve zAlIbhadra tathA dhanAnuM vairAgya-ArAhaNu vAstavika nahi paNa kevaLa nATakI lAge che, kAI paNa baTanA nATakamAM antagata hovA chatAM paNa nATakI na lAge emAM ja nATaka racanAranI kharI kuzaLatA rahelI che. A mATe viziSTa kalpanA zakitanI apekSA rahe che. sAthe sAthe mULa vastune nATakane anurUpa banAvavA mATe kathAnI vigatamAM jarUrI chUTa levAnI hIMmata paNa jarUrI che. Al. 24-3-4$. bhajavavAmAM AvyuM hatuM. jaina thAone nATakamAM utAravAnA zrI khIma caMdabhAi varSothI prayatna sevI rahyA che ane tenA pariNAme caMdanabALA, balidAna, nema-rAjula, kasoTI, dha vana, abhizApa ( satI subhadrA ) ane prastuta zAlibhadra Ama aneka nATikAo temanAM hAthe janma pAmI che ane temAMnI keTalIka raMgabhUmi upara anekavAra bhajavAi che. ane lokapriyatAne pAmI che. jaina kathAone raMgabhUmi upara utAravA mATe zrI khImacaMdabhAine dhanyavAda ghaTe che. Ama kahevu jarU2 vicitra jevu lAgaze, paNa ema chatAM e hakIkata che ke, jaina samAja vaibhavanA tema ja sayamane, parigraha vistArane tema ja. anupama tyAganA eka sAthe pUjArI rahyo che ane A parasparavirAdhI mAnasanu jaina kathAkArAe zAlIbhadranI je prakAre kathA AlekhI che temAM ApaNune suzliSTa pratibiMba dekhAya che. 'kevaLa vaibhavavilAsamAM DubelA yuvAna, 32 strIonA svAmI, jenA prAsAdamAM haMmezA 33 ratnAbhUSaNAnI peTIe svargamAMthI utarI AvatI hatI evA' kalpanAtIta zrImAna, zAstrakArAnA kahevA pramANe pUrvabhavanA amApa puNyarAzInu phaLa bhAgavata bhadrapurUSa eTale zAlIbhadra. e vakhatanA magadhanareza rAjA biMbiMsAra athavA zreNika zAlIbhadranI AvI rUi ane vaibhavathI AkarSAte zAlIbhadrane najare nihALavAnA AzayathI zAlIbhadrane tyAM Ave che. peAtAnA mAthe biMbisAra nAmanA kAI rAjA che. A hakIkata tenA dhyAna upara Ave che ane te ekAeka AMcakA anubhave che, ane A bhAna tenAmAM AtmajAgRti prere che ane sayamanA mArge tene ekaeka vALe che, ane eka divase eka ema-32 patnIonA uttarAttara tyAganA te nirdhAra kare che. zAlIbhadranA khanevI dhanne. ATha patnInA svAmI che. tene zAlIbhadranA AvA niradhAranAM khabara paDatAM te paNa ekAeka tyAgabhAvanA upara DhaLe che. ane eka sAthe AThe patnIno tyAga karI dhara kheDI nIkaLI paDe che ane zAlIbhadrane paDakAra kare che ke "eka divase eka strIne tyAga karavA--A te kAi tyAganI rIta che ?" ane zAlIbhadra e paDakAra jhIlIne bAkI rahelI badhI patnIone eka sAthe tyAga karI dhannA sAthe cAlI nIkaLe che. A che. TukamAM zAlIbhadranI kathA. temAM svAbhAvikatA bahu ja ochI che, atizayatA ane kRtrimatA pAra vinAnI che. AvI ja kathAne Aja rUpamAM nATakamAM utAravAmAM Ave te jaina dharmAnurAgI prekSakAne pUrva saMskAranA kAraNe kazuM ja aNAgatuM na lAge, paNa taTastha . jonArane A vastu kAi svAbhAvika meLavinAnI ane amuka aMze hAsyAspada lAgyA vinA na rahe. zrI khImaca MdabhAie prastuta nATaka mULa jaina kathAnakane sthaLapaNe vaLagI rahIne racyuM che tethI mULa kathAmAM rahelI Crudeness. kaDhagApaNuM nATakanI vastumAM saMpUrNaza pratibiMbita thayuM che ane nATakanA svarUpa, bAMdhaNI ane Ayojana viSe Adhunika khyAlonA dhAraNe mApatAM prastuta nATaka utaratI kATinuM lAge che. to zAlIbhadranI mAtA bhadrA zeThANI jyAre bhAta bhAtanI cIjonA attara, kApaDa, ratnaka khalanA-mAMmAgyA, * 'DhagalAbaMdha ekAmapaNe dAma Ape che tyAre jarUra tenI saMpattinI chAkama La najare paDe che, paNa sAthe sAthe te kevaLa vevalI ane viveka vinAnI mAluma paDe che. jaina zeThANI AvI na heAya. potAnA dhaNInA vepAra purI kuzaLatA-- * uparanI eka noMdhamAM jyAre jaina keLavaNI maDaLane tenI sagavaDAnA lAbha jainetara vidyArthIe tarapha lakhAvavAne anurodha karavAmAM Avyo che tyAre tenA anusadhAnamAM jaNAvatAM AnaMda thAya che ke tA. 10-356 zanIvAranA roja zrI cImanalAla cakubhAi zAhanA pramukhapaNA nIce maLelI saMyukta jaina vidyArthIgRhanI sAmAnya sabhAe, yogyatA dharAvatA jainetara vidyArthIone - paNa e saMsthAnA chAtrAlayAmAM dAkhala karI zakAze pUrva ka calAvatI, pAie pAchanA hisAMba, rAkhatI, karakasaranI dRSTi-evA sarvAnumate TharAva karyo che ane e TharAvane amala karavAmATe jarUra pUrva ke vaibhavazAlIpaNAnuM darzana karAvatI; hajAro rUpIyAnuM dAna karatI ane aneka, dIna du:khInuM avalaMbana banatI AvI jaina zrAmanta zeThANInA ujjaLa dRSTAntA jaina kathAnakAmAMthI chuTAM chavAyAM maLI Ave che. chellA sakAmAM thaI gayela AvAM eka harakAra zeThANInuM nAma jANItu che. bhadrA zeThANInuM Alekhana A dhAraNa upara thavuM joituM hatuM, jaNAya tA cerITI kamIzanara tema ja hAkA nI majurI meLavavA mATe jarUrI pagalAM bharavAnI kAryavAhaka samitine sattA ApavAmAM AvI che. nItAnta vaibhavamAM Dubele mANasa mAtra mArA mAthe kAika che' e khyAlathI ekAeka tyAga ane sayama upara DhaLI paDe, ane e ja rIte zAlIbhadranI vAta sAMbhaLIne dhannA paNa ghara kheDIne cAlI prastuta nATakane athavA teA nATikAne aitihAsika nATakA" tarIke varNavavAmAM Avela che. kAi paNa aitihAsika pAtra sAthe kathAnAyakanuM nAma joDAyela hAya e uparathI ' mULa vastu ke te uparathI . yAjavAmAM Avela nATikA aitihAsika banI zakatI nathI. zAlIbhadra aitihAsika pAtra hAvA mATe kAI pramANu nathI. tenI kathA kevaLa kAlpanika hAi zake che athavA te eka ddhizALI yuvAnanA ekAeka gRhatyAgane kAi. jainAcAye raMga pUrIne AvI kathAmAM guMthela hAya ema paNa bane. AvI kathAne aitihAsika kahevI ke varNavavI te 'itihAsa' zabdanA artha ane mahatvanI upekSA karavA barAbara che. AvI kathA mATe paurANika vizeSaNa vadhAre ucita lAge che. * koi paNa sAhityakRti AlecanA mATe sAme Ave tyAre te viSe anukuLa pratikuLa pratyAdhAtAne yathA svarUpe raju karavA e samAlocakanI krUja bane che. Ama chatAM paNa je samAjamAM sAhitya pravRtti tarapha DhaLanArAM bahu ochA che evA samAjamAM zrI khImada bhAinA A prayatnAnI huM ochI kImata nathI AMkatA. teo A sAdhanA cAlu rAkhe ane navI navI kRtionA nirmANu vaDe potAnI lekhana kaLAne tema ja nATaya--Ayojana zakitane vikasAvatA rahe ane sAhityanA kSetramAM te eka uttama kATinA nATaka lekhakanuM sthAna prApta kare evI temanA viSe mArI zubhecchA che. khAsa karIne jaina kathAonuM vipula sAhitya je haju AjanA jagatane agAcara che te temanI sAhitya * ArAdhanA dvArA bahAra Ave tathA raMgabhUmi tema ja citrapaTA upara raju thavA mAMDe ema hu antarathI icchuM chuM. saMyukata jaina vidyAthIgRhanAM dvAra jainetara vidyAthI o mATe khullAM mUkAya che. kALanu paNa kevuM vaicitrya che ke AjathI ATha varSa pahelAM Aja Azayane TharAva sthAnI sAmAnya sabhA samakSa raju karavAmAM AvelA tyAre hAjara rahelA dhaNA kharA sabhyo taraphathI tenA sakhtamAM sakhta virodha karavAmAM AvelA, ane e ja matalabanA TharAvane e ja saMsthAnI sAmAnya sabhAe Aje sarvAnumate vadhAvI lIdhA che. sAmAnyataH janamAnasamAM ane vizeSataH jaina samAjanA mAnasamAM samayanA Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 svIkArI paNa zakatAM nathI ane game ja roja nAnA bajAra ' prabuddha jIvana tA. 15-3-56 : vaheNa sAthe vikasatI rahelI udAra dRSTinI A eka AnaMdajanaka ane adhikAravAda ane yAtrAnanuM pApa utsAha preraka purAvo che. ApaNe AzA rAkhIe ke A dAkhalAne . anusarIne muMbaInAM anya jaina chAtrAlaye je haju mAtra peTA saMpradAyanA AdhyAtmika vicAradhArA ane bhautika vicAradhArAne bheda samajyA huM vidyArthIo pUratI ja pitAnI sagavaDa maryAdita rAkhI rahela che. te vinA dayA-dAnanI vicAraNA karavAmAM Ave to kevuM pariNAma Ave | mAtra vizALa jaina samAja nahi, paNa jainetara samAja sudhI pitAnI tene namate munizrI nagasajajIne lekha, je tA. 7-8-55 nA jaina sarva zaikSaNika sagavaDo laMbAvaze ane kALanA tAla sAthe pitAne tAla bhAratI (varSa 3, aMka 32) mAM pragaTa thayuM che te pUrA pADe che. samAjameLavatA rahevAmAM pAchI pAnI nahi kare. . vAdI vicAradhArAne Azraya laI AjakAla ghaNuM sAhitya prakaTa thAya che. mArA jIvananI anubhavakathA . . ane AjanA navIna mAnasa dharAvanArA jaina sAdhuo tene vAMce che.. - A anubhavakathAnA lekhaka che pUrva AphrikAnA jANItA zAha ane temAMnI vicAradhArA udhadhata karIne pitAnI sAMpradAyika mAnyatAne sodAgara zeTha nAnajIbhAI kAlIdAsa. A pustakanA prakAzaka che ena. samarthanamAM tene upayoga kare che. Ama karavAmAM teo pitAnI ema. ThakkaranI kaMpanI (140 prinsesa sTrITa muMbaI 2) ane kIMmata che , AdhyAtmika paraMparAne vaphAdAra rahI zakatA nathI ane Adhunika bhautika ' vicAradhArAne paNa durupayoga karI eka ajaba goTALo Ubho kare che.' '. chellAM traNa cha ATha mahInA daramiyAna gujarAtI sAhityanA kSetramAM temanI sthiti trizaMku jevI thaI jAya che. jIvanabhara je vicAronuM khAsa dhyAna kheMce evAM be Atmacaritra pragaTa thayA che. eka jANItA piSaNa karyuM hoya che tene choDI zakatA nathI ane navA vicArone rASTrasevaka zrI indulAla yAjJikanuM, je kula pAMca bhAgamAM pragaTa thavAnuM tenA kharA artha mAM svIkArI paNa zakatA nathI. aTala vicAranA majaba che paNa hAla jenA pahelA be bhAga bahAra paDyA che ane temAM goTALe Ubhe thAya che. A sthiti dUra thavI joIe. mANase pitAnA lekhakanA prathama 28 varSanI ummara sudhInI jIvana kathA bahu sundara vicAronuM saMzodhana karIne ja bIjAne upadeza ApavA nIkaLavuM je rIte AlekhavAmAM AvI che ane bIjuM zeTha nAnajI kAlIdAsane. joIe anyathA aMdhArUM vadhe che ane jJAnane prakAza jhAMkhe thaI - zrI. nenajIbhAInI Aje 67 varSanI ummara thaI che ane moTA bhAge jAya che. - teo have porabaMdaramAM rahe che. dvArikAnI najIkamAM Avela gorANA samAjavAdI vicAradhArA bhautikavAdane Azraya le che. AtmA '. nAmanA gAmaDAmAM temano janma thayele. najIkamAM Avela vIsAvADAmAM jevI koI zAzvata vastu nathI te pachI karma ke tenuM phaLa bhegavavAnI . ke temanuM mosALa jyAM temaNe bALapaNanA ghaNA divase pasAra karelA. temanuM te vAta ja kayAM rahI ? A lokamAM kudaratI je kAMI che te sarve bhaNatara nahi jevuM. dariyA najIka teo ucharelA ane nAnapaNathI vastu upara mAnavajAtane sarakhe adhikAra che eTale e vastune sAgarapAranAM temaNe svapnAM sevelAM. sAhasikatA temano janmajAta guNa. bhagavaTo ke eka vargane nathI paNa saMpUrNa mAnavajAtane che. vyApArapradhAna jIvanavRtti, dhArmikatAnA nAnapathI paDelA uMDA saMskAra. eTale jo keI eka varga e dA karatuM hoya ke te rAjya pahelA teo mADAgAskara gayelA; pachI saMge temane pUrva AphrikA karavA ja janme che, agara gurupada levA ja janme che te tene tarapha kheMcI gayo, udyogavyApAramAM AgaLa vadhatA gayA. jokhame paNa tevo dA samAjavAda svIkArI zakatA nathI. tenuM kahevuM che ke saMpUrNa ' pAravinAnAM kheDyAM. jIvananI natika bhAta mULathI uMcA prakAranI. lakSmInI samAjane sarakhe hakka che. A A adhikAravAda che, eTale ke A ( prasannatA vadhatI cAlI. lAkhe kamAyA ane lAkhenAM dAna karyo. Aja saMsAranI vastu upara sarve manuSyane sarakho adhikAra che ema - sudhI temaNe karelAM dAnene kula AMkaDa 1,36,08,424 thAya che. mAnavAmAM Ave che. A prakAranA seve samAnAdhikAravAdane mAnavAmAM * temAM hiMdamAM temaNe rU. 1,10,86,280 kharacyA ane AphrikA khAte Ave te enA AdhAre racAyelA samAjamAM dayA dAna e badhuM pakaLa ' re. 25,23,134kharacyA. che, nirarthaka ja che. ene emAM avakAza ja na rahe e samajAya che . A aneka romAMcaka sAhasa ane parAkramathI bharelI jIvanathI tevuM che. eTale evA samAjamAM dayA-dAnane sthAna na ja hoya te nAnA meTA AbAlavRdhdha saune AnaMda temaja preraNA Ape tevI che. mAnI zakAya ane mAnavuM paNu joIe. jyAM badhI vastu upara saune ' eka asAdhAraNuM koTinA zAha sodAgaranuM temAM ApaNane darzana thAya samAna hakka hoya tyAM eka kuTuMbabhAvanA-vizvakuTuMbabhAvanA prakaTe ane che. dUrathI jemane ApaNe lakSmIdevInI kRpAnA pAtra banelA ane udAratAne lIdhe paMkAyelA eka sAdhAraNa vyApArI tarIke oLakhIe ekabIjAne kAMI apAya ke levAya temAM dayA-dAnane prazna ja nathI. 'temanA jIvanamAM kevI vipula anubhava samRdhdhi ane bhAvanAsaMpannatA eka bhAIe bIjA bhAIne kAMI ApyuM te te jema dAna-dayAmAM bharI che tene khyAla te A kathA vAMcIe tyAre ja Ave. bhASA nathI gaNAtuM tema evA vizvakuTuMba banelA samAjamAM Apale thAya paNa sAdI, saraLa ane pravAhAtmaka che. zarU karo eTale pustaka pUruM thatAM te dayA ke dAna na kahevAya. jenuM hatuM tene te devAyuM che ane kaye ja 2. temanA bALapaNanAM smaraNe vAMcatAM AjathI 50-60 , . varSa pahelAnA saurASTranA bharyA bharyA jIvananuM eka madhura citra ApaNI * lenAre pitAnI ja vastu lIdhI che. denAre kAMI temAM svArtha tyAga karyo che AMkha sAme ubhuM thAya che ane Aje e jIvana kevuM palaTAI gayuM che ema nathI kahevAtuM. A daSTie samAjavAdI samAjamAM adhikAravAda che enI kalpanA cittane gamagIna banAve che. lekhakanI nikhAlasatA che, dayA-dAna nathI e sAcuM che. ane nirAbhimAnapaNAne A jIvanakathAmAM ApaNane mIThe paricaya thAya che. Aja sudhImAM pragaTa thayelA gaNyA gAMThayA AtmacaritrAmAM . paNa adhyAtmavAdI vicArake jyAre tyA-dAnano niSedha kare ke eka kIMmatI caMritrane A pustakathI vadhAre thAya che. pustakanI tene svIkAra kare che tyAre e banne ThekANe teo adhikAravAdane upayogItA jotA kIMmata ochI rAkhavAmAM AvI hota te te vadhAre Azraya laI ja na zake. AvA loko AtmA mAne che, tene zAzvata | * janasulabha banata. pustaka chapAyuM che kumAra prInTarImAM ema chatAM mAne che. karma ane tenuM phaLa-karmabaMdhu ane karmakSa e mAne che. - chapAI, kAgaLa, citrane uThAva vageremAM kumAra prInTarInI bhAta dekhAtI nathI e Azcaryajanaka che.. " evI sthitimAM A saMsAranI badhI vastu upara temane mAtra manuSyapUraka noMdha: A avalokana lakhAyA bAda mAluma paDe che ke janma maLe eTalA khAtara adhikAra maLI gayuM che ema kahI ja A pustaka zeTha nAnajIbhAi kAlIdAsanuM pitAnuM lakheluM nathI paNa na zakAya. e adhikAra jo svIkArAye hota te vaidikoe bahANAdi anya koI sidhdhahasta lekhaka pAse zeTha nAnajIbhAIe mAhItI pUrI cAra varNonA adhikArabhedanI carcA karIne cAMDAlane nikRSTa koTimAM pADIne lakhAvyuM che. ATalI hakIkata pustakanA pravezavibhAgamAM ma na hota. ane zramaNoe 5Nu-temAM jaina ane baudhdho banne zrI. nAnajIbhAIe pramANIkapaNe jAhera karavI joItI hatI. ema karavAthI pustakanuM mUlya lezamAtra ghaTata nahi, kAraNa ke pustakenuM kharuM AvI jAya che...temanA tIrthaMkarone uccakuLamAM janmavAnuM Avazyaka na mUlya AkarSaka lekhinImAM nahi paNa caritranAyakanA abhUta purUSArthamAM mAnyuM hatuM. AdhyAtmika unnati-jemAM I bhAga paDAvI zake tema ' paramAnaMda nathI jene mATe adhikAra-anadhikAra ke mAruM-tArUMne prazna paNa UDI Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-3-5 zake tema nathI. tene mATe paNa jo e zramaNAe adhikArabheda svIkAryo ane amuka vargane evA ucca pada mATe anadhikRta mAnyo tA je bhautika vastuo che, jene mATe sau koI laDavA taiyAra che emAM saunA sarakhA adhikAra mAnavAnI vAta AdhyAtmikA karI ja kevI rIte zake ? mANasa sukhI ke duHkhI, saMpanna ke vipanna peAtAnA karmonusAra ane che evI lagabhaga badhA AdhyAtmika dharmonI mAnyatA che. tA e badhA dharmo bhautika vastu upara saune sarakhA adhikAra che e svIkArI ja kema zake ? prabuddha jIvana ApyuM hatu e AdhyAtmika thama teA adhikAra upara nahi, paNa tyAganA pAyA upara UbhA che. eTale ja upaniSadnA RSie kahyuM ke tena yatena mungIthA) A sa'sAramAM tamArU badhuM ja che ema nahi paNa tamArU kazu ja nathI e temanA upadezanA mULa maMtra che, ane emAMthI ja dAnanA pravAha vahe che. khAdya vastu te zuM paNa mana-budhdhi indriya zarIra e paNa tamArAM nathI te bhalA mANasa A khIjI bhautika vastumAM zA mATe Asakata thavuM ? Akita-mamatva tRSNA e ja pApa che te e badhAne choDIne nimama anAsakata niSparigrahI bane AvA upadeza dinarAta apAya che ane lagabhaga badhA dharmo anAdi kALathI ApatA AvyA che. temAM vaLI A adhikAravAdane dAkhala karIne munizrI potAnA dharmane ja bhUlI javAnA prayatna karatA hAya tema jaNAya che. dayAdAnanA niSedha karavA hAya to AdhyAtmika dRSTinA Azraya laI karI zakAya che ane te e ke 'bhAI, mArUM te kazuM ja nathI, huM nakAmuM mArUM mAnI rahyo hatA. tamAre upayogI hAya sa laI jA. Ama ahu kAra TALavAnA prayatna sAdhaka karI zake che. paNa adhikAravAdanA Azraya levA jatAM te denAra de te pahelA ja lenAra kaheze ke A badhu lUMTIne bheguM karyuM che te have kADhI nAkhe che nahiM ? anyathA ame lUTI ja laIzuM. 215 kazA ja artha nathI. ane evuM parivata na mAtra hAkalathI nathI thatu enA mATe prayatnanI paNa AvazyakatA rahe che. evA prayatna, dhArmika vizvAsa kAyama rAkhIne AcAya tulasIthI mAMDIne temanA adanA sevaka sudhImAM keTalA karavA taiyAra che. jemane pote ja ApeluM bhANu te pote ja lakhIne presamAM ApatAM paNa pApa naDatuM hoya tevA lekA jyAre navA samAjanI racanAnI vAta kare che ane evA navA samAjane nAme jyAM dAnanA niSedhanuM samayana kare che tyAre mAtra hAsyAspada ja bane che ema kahevuM joie. parigraha e vastutaH pApa che ane dAna devAthI garIbInI anavasthA vadhe che evA evA siddhAntA vAMcanArane'turata gamI jAya che, paNa dAna e jo garIbInI anavasthA je ubhI 'karatu hAya te pachI AjanA sAdhuone te zA mATe ApavuM? Ane bahu ja sarala uttara munizrI pAse che ke saMyamIne ApavAthI mekSano mArga meAkaLA thAya che ane asa yamIne ApavAthI sasAra vadhe che. pariNAma e Avyu ke terApaMthI sAdhuo-je kharA saMyamI che, temane ja dAna ApavuM. tethI meAkSa sulabha bane che ane bIjA asayamIte ApavAthI pApa thatuM hAvAthI ApavuM ja nahi vyavasthA eka khUNAmAM besIe tyAM sudhI te bahu ja suMdara rIte cAlI zake che, paNa jagadaddhAra karavA nIkaLIe tyAre tUTI paDe che ane peAtAnA ja kuhADA peAtAne lAge che. eTale AMkha ughaDI jAya che. ane sarva sa MpradAyanI ekatAnA sidhdhAntA zodhI kADhavA paDe che. A badhA terApathano vikAsa ja che. ApaNe AzA rAkhIe ke e vikAsa cAlu rahe ane Aje jemane peAtAnu bhASaNa lakhI chapAvavAmAM paNa bhaya lAge che te te bhaMya dUra karIne samAjanI navI racanAmAM sakriya phALA ApatA thaI jaze, e sakriya kALe mAtra upadeza rUpamAM janahi hAya. paNa ethI vadhu AgaLa vadhI gayelA haze tyAre terApathInu nAma A vizvamAM camatu thaze. Aga lI adhikAravAdI kaheze ke bhautika badhI vastuo upara sarva manuSyanA samAna hakka che te) AdhyAtmika kaheze ke saMsAranI kAI paNa vastu upara kAine adhikAra nathI. sAdhanAnuM prathama pagathIyu. adhikAra mAnavAthI nahi. paNa adhikArane cheDavAthI caDAya che. A mULagata bheda jo dhyAnamAM na rAkhIe te samAjavAdI bhautika vicAra dvArA ane jaina ke bIjA koi paNa dharmanI AdhyAtmika saMyamapradhAna-- tyAgapradhAna vicAradhArAmAM goTALA ja UbhA thai jAya. ane evA goTALA munizrInA lekhamAM che. te Adhunika vicAradhArA, sarvodaya vicAradhArA ane zAstramAM dAnanA niSedha-e badhAne eka lakSanI siddhimAM sAdhaka mAnatA jaNAya che. athavA ema kahevu joIe ke munizrIte ema siddha karavuM che ke terApathamAM je yA dAnane niSedha che tenuM te samaya na AjanI navI vicAradhArA sarvodayanI vicAradhArA ane zAonI vicAradhArAmAM paNa maLe che. AkhA lekhamAM sauthI Azcarya janaka je vAta che te tarapha dhyAna kheMcI gheADI carcA karavI Avazyaka che. temaNe jaNAvyuM che ApaNI hAkala 'badhAnI sevA karo' te khale kAine kaSTa na de'; * badhAnI rakSA karA' ne badale kAine mArA nahi'; /garImAne dAna de' te badale sagraha na karo' evI hovI joie. AmAM ja siddhAntanI pUrNatA che. ApaNe jANavu eTalu ja che ke terApathI samAje tenA AvirbhAva thayA tyArathI AvI hAkalA te badalI ja che paNa te pariNAma zuM AvyuM? bhAratavarSanA eka khUNAmAM atyAra sudhI gAMdhAi rahyA ane bahAranI duniyAe kazu ja temanA viSe jANyu nahi. have terApathIoe je parigraha vadhAryo che ane temanI hAkalanI avagaNanA atyAra sudhI karI che tene dhAvA mATe thoDuM kheMca karI akhabAra kADhI e ja navI hAkalAnA pracAra mATe nIkaLavuM paDayuM che. paNa teo e bhUlI jAya che ke AvI hAkalAthI kazu ja vaLatuM nathI. samagra samAjamAM parivartana na thAya tyAM sudhI AvI hAkone aNuvratanA pravartaka tarIke AcArya zrIne gaNavAmAM Ave che ane che e bhale bane; paNa e AkhI pravRtimAM mAtra niSedha-niSedha ane tema karI bhagavAna mahAvIranA e upadezane gauNuM rUpa ApavAmAM Ave niSedha sivAya vidhirUpa kazuM ja nahiM TAya to e mahattvapUrNa AMdolana saLa kadI ja thai zakaze nahi. parigrahavAda upara racAyelA samAjamAM dAnano niSedha karI aNuvratAne pracAra karavAmAM kai jAtanuM aucitya che te samajAya tema nathI. jaina samAjanI atyAranI AvazyakatA parigraha jeTale che tene A karavAnI che ane jo dayA-dAnane pApa gaNavAmAM Avaze to e parigraha e kema caraze? khIjA samAjomAM aneka dAnavIro maLI Ave che, tyAre evA dAnavIrAnI paraMparA terApathamAM kema na jAmI ! sAmArjika saMsthAonI paraMparA kema na jAmI ? ane have ja chUTI chavAi saMsthA sthapAya che. chatAM kAI paNa saMsthAmAM garImAne madadane nAme kAMI paNa thatuM kema sabhaLAtu nathI ? jyAre jainAnI khIjI kAnkasa lokahita ke samAjahitanAM aneka kAryo kare che tyAre terApaMthI mahAsabhA evA kAryomAM kAI paNa jAtano rasa krama dharAvatI nathI ? A badhAnI pAchaLa dAnAnAM pApanA sidhdhAnta ja kAma karI rahyA cheM ema lAgyA vinA rahetu nathI. ApaNI AsapAsa ApaNI mahda meLavavAne Atura loko UbhA hAya chatAM temanI e tAtkAlika * AvazyakatAnI pUrti karyAM vinA ucca Adarzo ke sidhdhAntAMnI vAta karavI e kevaLa hAsyAspada che, eTaluM ja nahi paNa, je leka parigraha vadhArIne beThA che temanA manamAM dhyA dAnanA pApanI vAta dRDhamULa thavAthI lokakalyANamAM temanA paisAnA upayoga kadIe thavAnI zakyatA ja rahetI nathI. temane parigrahanu pApa eTalu nathI khaTakatu, jeTalu asayatIne dAna devAnuM pApa khaTake che, A prakAranA mAnasanA ghaDataramAM munizrI nagarAjajInA AvA lekhA sahAyabhUta thavAnAM pUrA saMbhava che. eTale ja cetavaNI ApavI. Avazyaka jaNAI che. dalasukha mAlavaNiyA Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 prabuddha jIvana harijana pA ( prabudhdha jIvananA gatAMkamAM harijana patrAne aMjali ApavA chatAM e patrA baMdha thayAne khaTakA manamAMthI dUra thatA nathI ane e traNe patrA kadAca cAlu karI zakAya tema na hoya te mAtra harijana badhu kAI paNa hisAkhe cAlu rahe ema mArI mA anya aneka mitro antarathI icche che. navajIvana TrasTanAM prakAzanA meTA bhAge gujarAtImAM hAIne tenI cAlu jAherAta mATe paNa AvA eka gujarAtI sAptAhikanI jarUra rahevAnI ja che, A bAbata navajIvana TrasTanA saMcAlakonA mana upara saceTapaNe lAvavAnA hetuthI tA. 2-3-56 nA 'jyotidhara'mAM pragaTa thayela lekha nIce uSkRta karavAmAM Ave che ane temAM sUcavelA vikalpAmAMnA jAhera khabara levAnA vikalpa sivAyanA anya koi paNa vikalpatuM avalaMbana laine paNa hirajana baMne punaH pragaTa karavAne navajIvana TrasTanA vyavasthApako niNaeNya kare eNvA temane anurodha karavAmAM Ave che. taMtrI) tA. 18-2-56 nA "harijana kha"mAM harijana patro badha "karavAnuM karyuM. che evA samAcAra vAMcI sakheda Azcarya thayuM. aMgrejI ane hiMdI AvRttionI vAta bAju para mUkI mAtra harijana banI ja vAta karIe te gujarAtanI prajA mATe A eka ja evuM putra hatuM jemAM gAMdhIjInI vicArasaraNInA straaita akhaMDa vahetA hatA. Avu upayogI putra ekadama baMdha karI devAnuM zA mATe vicAravAmAM Avyu te sAmAnya vAcakathI te samajAya evuM nathI. sadarahu lekhamAM je AMkaDA ApyA che te paNa mArA jevA sAmAnya janane te pratItijanaka lAgatA nathI. ! tA. 1-1-56 te rAja 'rijana ba' nA 3,832 grAhaka hatA. sAdI. gaNutrI mATe ApaNe ema mAnIzu` ke "harijana" nA traNa hajAra grAhaka che, teA lavAjamanA vArSika aDhAra hajAra rUpiyA Ave, athavA mAsika dADha hajAra, ne aThavADiyAnA pANAcArasA rUpiyA paDe. "harijana ba" nI vecANa kiMmata che AnA che, e ja enI paDatara kiMmata gaNIe te paNa peNuAcArase rUpiyAmAM traNa hajAra nakala tA jarUra kADhI zakAya. saMbhava che ke "harijana ba"nI eka nalanI paDatara kiMmata be AnAthI paNa vadhAre AvatI hoya. jo esa ja hAya to vyavasthApakAe adhA hisAH vigatavAra bahAra pADI prajAne potAnA vizvAsamAM levI joie, prajA ema te na ja icche ke paDatara kiMmatathI paNa eche "hirajana badhu" vecAvu joie, mane sAMbhare che tyAM sudhI AvI rIte potAnI AkhI vAta prajA AgaLa vyavasthApakAe mUkI ja nathI. jo A vAta mUkIne lavAjama vadhAravAdnI mAgaNI karI heAya te huM nathI mAnatA ke grAhako ghaTI jAya. vArSika lavAjama cha rUpiyA che tene vadhArIne nava karyA hata te ghaNAkharA paNa grAhaka teA cAlu raheta ja. lavAjamamAM vadhArA karelA che chatAM enAM gharAka ghaTayA hoya evI phariyAda thaI nathI. te khIjo vicAra ema Ave che ke jene Aje "navajIvana TrasTa" kahevAmAM Ave che tenI AkhI hastI ja " navajIvana" sAptAhikane AbhArI che, te e TrasTanI kruja nathI ke kheATa khAIne paNa "harijana badhuM" calAvavuM ? jo navajIvana TrasTa pAse eTalI muDI na hoya gAMdhI smAraka nidhi ane kasturabA smArakavidhimAM te lAkhA rUpIyA che. A kuMDa pAsethI mada meLavIne hirajana patrA na calAvI zakAya ? e nidhionA TrasTIonI paNu. naitika krUraja nathI ke harijanapatro cAlu rAkhavAM ? ke pachI gAMdhIjInA aMtevAsIomAM paNa dareka jaNunA alaga alaga :cAkA che? hisAbanA AMkaDA ema jaNAve che ke 1955 nI sAlamAM ekalA "harijana kha" khAte ja cha hajArathI paNa vadhAre rUpiyAnI kheATa AvI hatI. dara mahine pAMcase rUpiyAnI kheATa Ave che teA te kevI rIte Ave che te paNa jaNAvavu joItu hatuM. "harijana ba"nA tA. 15-3-56 taMtrI teA pagAradAra hotA nathI. vaLI navajIvana TrasTane peAtAne presa che .eTale bIjA presamAM patra chapAtu hAya enA karatAM sastuM paDavu joIe. chatAM ATalI kheATa kema Ave che? ane kharekhara khoTa Ave che te paNa patro baMdha karavA sivAya ene paheAMcI vaLavAno koI rastA nathI ? mAtra eka ja rUpiyA lavAjama vadhAre te paNa ardhI khoTa bharapAi thai jAya. kAgaLa hAla vaparAya che enA karatAM halakA prakAranA vaparAya to paNa kharca ghaTe. te uparAMta sahAyaka grAhakAnA varga ubhA karIne paNa khATa pUrI zakAya, varase dahADe pacIsa pacIsa rUpiyA ApanAra sau sahAyaka grAhako noMdhAya te paNa bAkInI kheATa purAI jAya. gAMdhIjInA nAma para AvA sA grAhakA te jarUra gujarAtamAMthI maLI zake. jo na maLe to emAM gujarAtanA vAMka nathI, paNa gAMdhIjInA anuyAyIone ke emanI pAchaLa harijana patrAnA saMcAlakAnA ja gaNAvA joie, emanAmAM zraddhAnI UNapa' na hAya, ane harijanapatro e gAMdhIjInA vArasA che mATe cAlu rahevAM ja joie evI tamannA hAya te A vAta muzkela nathI. vaLI pUchavAnuM mana thAya che ke, jAhera khabara na levI e eka nIti tarIke bhale svIkArA, paNa e evA saiddAntika prazna tA nathI ke. patra baMdha karavuM paDe te karIne paNa ene vaLagI rahevuM ? siddhAnta evA jarUra hoI zake ke 'satya, ahiMsA ane svadezInA dharmone poSaka hAya evI ja jAhera khabaro levI. khAdI, grAmodyoga, sarakAMrI kAmeA vagerenI jAhera khakharo laine patra jo jIvaMta rAkhI zakAtAM hAya to rAkhavAM joie evA mArA namra mata che. kAntilAla prabudhdha jIvana mATe lavAjama-rAhata yAjanA prabudhdha jIvananA vizeSa pracAra thAya e hetuthI prabudhdha jIvananA eka prazaMsaka mitra icchA darzAvI che ke temaNe sUcavelI lavAjama rAhata ceAjanA nIce je kAi vyakita pramugdha jIvananA grAhaka thavA icchaze te vyakita pahelAM varSa mATe rUA. 2 sadhanA kAryAlayamAM bharIne athavA manIorDarathI mAkalIne grAhaka thaI zakaze. A lavAjama rAhatano lAbha 100 grAhakA sudhI ApavAmAM Avaze. tA je vyakitanI A rIte prabudhdha jIvananA grAhaka thavAnI icchA hAya teNe te mujaba satvara jaNAvIne saMghanA kAryAlayamAM rU|. 2 bharI javA athavA manIorDarathI mokalI ApavA. 45-47, dhanajI sTrITa, muMbaI 3. vyavasthApaka, prabudhdha jIvana saMdhanA sabhyAne vinaMti navuM varSa zarU thayAne cAra mahInA purA thavA AvyA che ema chatAM sadhanA aneka sabhyAnAM lavAjama haju vasula thayAM nathI. potapotAnuM lavAjama sadhanA kAryAlayamAM sattvara mokalI ApavA ane e rIte amArA vahIvaTIkAryane saraLa banAvavAM sarva sabhyone vina Mti che, elIphanTA paryaTaNa mulatavI tA. 18-3-6 nA rAja yojAyela elIphanTA paTaNa temAM joDAvA IcchatA sabhyo pUratI saMkhyAmAM nahiM noMdhAvAthI dilagIrI sAthe mulatavI rAkhavuM paDayu che. maMtrI, mubai jena yuvaka sagha pR paramAnaMda 211 viSaya sUci prakINa noMdha : jaina madiranA pUjArI eTale Priest ( dharma gurU ) nahi : eka gera samajutInuM nivAraNa, zrI jaina kaLavaNI maMDaLe ujavele zAnadAra suvarNa mahAtsava, 'zAlIbhadra' eka nATikA, sa Myukata jaina vidyArthIgRhanA dvAra jainetara vidhArthIo mATe khullAM mUkAya che, 'mArA jIvananI anubhava kathA' zrI mArArajIbhAinA Antara sAnnidhyamAM adhikAravAda ane yA--dAnanuM pArpa harijana patro madhyastha sarakAranu aMdAja patra prAtaHsmaraNIya mahAtmA gAMdhIjI' (avalAkana) sApAna paripUrti klasukha mAlavaNIyA 214 kAntilAla 216 kAntilAla rADiyA 217 ramaNalAla zAha 218 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-3-56 pramuddha jIvana madhyastha sarakAranu nu aMdAjapatra (1) Arthika kSetre gaye mahine ghaNI agatyanI ghaTanAo batI gaI. amRtasaramAM kaoNMgresanuM adhivezana maLyuM, jeNe dezanI Arthika samazyAo tathA rAjyapunaHracanAnA savAla upara dezanuM dhyAna doryuM ane samAjavAdI svarUpanI samAjaracanAnA dhyeyane paheAMcavA mATe Avazyaka prayAseA upara bhAra mUkayA. jIMdagInA vImAnA vyavasAyanuM rASTrIyakaraNa thatAM dezamAM rASTrIyakaraNa taraphanA jhoka vacce ane atyAra sudhI mizra Arthika nIti ane khAnagI kSetra upara je bhAra mUkAtA hatA temAM noMdhapAtra karaka jaNAvA lAgyA. prAdezika sarakAronA aMdAjapatrA paNa A samaya daramyAna raju thayA. muMbai rAjyanA aMdAjapatramAM navA karaverA nAMkhavAmAM na AvyA tethI sAmAnya rIte saMtAya thayA. karaverAmAM kAMika rAhata maLavI joie evuM mAnanArA vage vAstavikatAnI upekSA karI rahyo hatA. ema kAine paNa lAge. (2) relvenuM a MdAjapatra tA. 23mIe leAkasabhAmAM raju thayu. 1956-57 nI Avaka rU. 345 karoDa ane kharca rU. 323 karoDa -adAjavAmAM Avela che. sAmAnya aMdAjapatramAM relvenA kALAnA rU. 22 karADa gaNutAM lagabhaga 23 karoDanI purAMta . rahevA pAmaze ema mAnavAmAM Ave che. bIjI paMcavarSIya ceojanAmAM kulle rU. 71 abaja kharca thanAra che, jemAMthI rU. 48 abajanI rakama jAhera kSetramAM madhyastha sarakAra ane prAdezika sarakArA mArate khA~nAra che. A rakamA kevI rIte meLavAze ene aMdAja karatI vakhate AyeAjana paMce sUcavyuM che ke dezanA vikAsa kAryakramamAM rU. 150 karAMDanA relvene kALA rahevA joie. relve vyavahAranA vikAsa pAchaLa rU. 900 karoDanA kharca khajI pacavarSIya yojanAmAM thanAra che. A sUcita phALAne pahoMcavA relvenA aMdAjapatramAM musApharInA daromAM kAMi vadhArA sUcavavAmAM AvyA nathI, paNa nUranA daramAM rUpIe eka AnAne saracArja -levAmAM Avaze evI jAherAta relve pradhAna zrI lAlabahAdura zAstrI tarathI thaI che. A vadhArAnA khAjo jIvana-Avazyaka cIjo para na paDe mATe anAja, kaThoLa, dhAsacArA, khAtara, khAdI, vartamAnapatra, nyusaprInTa, pustako vi. ne verA mATe apavAda tarIke gaNavAmAM Avaze. eka vyAjabI dalIla ema karI zakAya ke relvenA nUra aMgenI samagra tapAsa karavA jyAre eka sattAvAra samiti kArya karI rahI che tyAre A jo A tabakake nAMkhavAnI kAMi jarUra hatI kharI? relvenA kArobAra te kAryakSamatA sudharyAM che ne vahIvaTamAM yogya karakasara thaI rahI che, chatAM A kheo lAvAnI jyAre jarUra dekhAi che, tyAre musAkrInA darAmAM nahIM, paNa mAlanI heraphera para-te te paNa vadhArAnA karatA jo garIba varga para na paDe te dhyAnamAM laIne na khAya che--te suyeAgya ja thayuM che ema kahyA vinA cAle ema nathI. (3) tA. 29mIe madhyastha sarakAranu aAjapatra raju thayuM. temAM navA karaverA hAvAnA ja ema sau kAi mAnatuM hatuM ne tema ja thayuM che. khIjI paMcavarSIya yojanA sAthe aMdAjapatrane sIdhA ne gADha saMbaMdha che. yojanA mATe je rU. 48 abajanI kula rakama nANA pradhAne ubhI karavAnI che tenA mArgo cheH (1) cAlu mahesulane vadhArA--cAlu karaverA ane temAM vadhArA (2) lAna ane bacate (3) relvenA kALAM ane khIjI jemAM khAtAnI 19: ghaTADavAnA prayatno. A Arthika sakalanAnI keDIAnI banelI sAMkaLamAM rahIne zrI ciMtAmaNu dezamukhe potAnu kArya karavAnu che. Do. jona mathAinA pramukhapade karaverA tapAsa 5ce A samagra praznanI khArIkAnI tapAsa karI potAnI bhalAmaNA sarakArane karI che. khAdhavALI artha nItinuM anusaraNu khUba kALajI ane duradezI mAMgI le che te paradezathI nizcita rIte sahAya keTalI maLaze te nakakI kahI zakAya tema nathI AyeAjana paMcanI ja bhalAmaNu mujaba rU. 48 abajanA kharca mAMthI rU. 350 karoDa cAlu karaverAmAMthI ane rU. 450 karoDa vadhArAnA karaverAmAMthI sarakAre yAjanA daramyAna meLavavAnA rahe che. eka rIte joie tA A cuMTaNI pahelAMnuM varSa che, tethI rAjakIya dRSTie A praznanI vicAraNA judI rIte thaI zake. bIjI rIte joie to A varSa thI navI yojanAnA prAraMbha thAya che te jema relve adAjapatre navA kheAjAnA cIlA pADaye tema sAmAnya aMdAjapatra paNa pADavA joie ne bIjI paMcavarSIya ceAjanAnI nANAkIya jarUriyAtane te sAdhanAne AkAra ApavA joie. (5) khAdhavALI artha nIti arthakAraNamAM rasa lenArA sau koi dhvajANe che ke nANApradhAne nakkI karele dhyeyane mArge javAnu che. A mArga naherU sarakAre nakkI karyo che. pahelI paMcavarSIya cenjanA daramyAna rASTrIya AmadAnI 11 TakAne badale 18 TakA vadhI che ane bIjI pAMcavarSIya yojanA daramyAna lagabhaga 25 TakA jeTalI vadhaze evI gaNutrI che. AyojananA A bIjA tabakakAmAM mukhya che lekAnA jIvanadhAraNamAM sudhArA, grAmodhogAne vikAsa, rAjagArI vadhAravAnA muzkela kArya aMge prayAsa ane saMpatti ane AvakanI asamAnatA ane a ane (4) paradezathI maLanArI sahAya ane (4) karaverAnA vadhArAnI badhI vigateAmAM utaravAne atre avakAza nathI. tenI mukhya vigatA nIce mujaba che: (ka) kAcanI banAvaTAmAM vaparAtA pravAhI senA paratI ane kuza lAITA ane phleza lAITanI keseA paranI AyAta jakAta vadhAravAmAM AvI che; cA paranI jakAtamAM ghaTADo karavAmAM AvyA che; jADAM dhotI ane sADI sivAyanI sutarAu kApaDanI tamAma jAtA para AbakArI jakAtamAM dara cArasa vAre 6 pAinA vadhAro karavAmAM Avyo che. A uparAMta, sTrA kheDa upara AbakArI jakAMta nAMkhavAmAM AvI che ane sAbu tathA AsIlka kApaDa paranI AbakArI jakAtamAM keTalAka pheraphArA sUcavAyA che. vIjaLIka zaktithI utpanna thatA akhAdha . khAgha nahIM) ane DIjhala jevA teNe upara AbakArI jakAta nAMkhavAmAM AvI che. (kha) sI-tera hajArathI vadhu Avaka upara bharavAmAM AvatA supara TekasamAM pheraphArA karavAmAM AvanAra che ne rU. doDha lAkhanI Avaka para 88.6 TakAne badale 91.1 TakA vero levAmAM Avaze. kara nAMkhavAmAM Avyo che. rU. 75,000 nI Avaka sudhI rUpiye nava (ga) rajIsTarDa thayelI bhAgIdArI peDhIo upara pahelI ja vAra pAi ane te pachI rU. 1,50,000 sudhI rUpiye eka AnA ane te pachI doDha AnA e rIte kara levAmAM Avaze. () ka MpanIone lagatA karaverAmAM enasa zepara piye e AnAne navA kara nAMkhavAmAM AvyA che. je ke panIone Avaka verAnI AnAnu rimeTa ApavAmAM AvatuM hatuM te pAchuM kheMcI levAmAM AvyuM lama 23 e lAgu paDe tenA vaheMcaNI thayelA nApara je eka che. kaMpanI jyAre 6 TakAthI vadhu te 10 TakAthI ochuM DIvIDaDa Ape tyAre suparaTeksa uparAMta be AnAnA veza ane 10 TakAnI upara traNa AnAne veza levAmAM Avaze. mUDInuM rokANa karanArI nANAkIya ka MpanIo ( kalama 33 ) pAsethI vadhuvaheMcAyelA nApara, udharAvAtA pInala suparaTekasa .-40 ne badale 0-8-0 hatA karavAmAM Avyo che. (9) A uparAMta, posTala rajIsTrezana phImAM e AnAnA vadhArA karavAmAM AvyA che ane 'orDInarI' ane 'ekasapresa' tAranA daramAM eka AnAnAM te be AnAnA dara vadhAravAmAM Avyo che. (5) A rIte madhyastha sarakAranA nANAsaciva zrI dezamukhe 195657 nu aMdAjapatra raju karatAM kula Avaka rUA. 4/3.60 karoDanI aMdAjI hatI te kharca rUA. 545.43 karoDanA gaNAvyA hatA. sAmAnya rIte Avaka ochI AMkavAmAM Ave che te khaca vadhu. Ama mahesulI AvakamAM khAdha rUA. 51.83 karoDanI hatI jemAM navA karaverAnI darekhAsta mujaba rUA. 34 karoDa jeTalI rakama ubhI karavAnA manasukhA temaNe jAhera karyo hatA. Ama chatAM mahesulI khAdha rUA. 17.68 karoDanI bAkI rahe che.te vikAsa kAryakrama vi. aMge eka dara khAdha Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 , prabuddha jIvana tA. 15-3-pa6 rU. 356 karoDanI rahevA pAme che. bIjI paMcavarSIya yojanAnI nANAM prayogonI daSTie viziSTa evA prasaMgonI pasaMdagI karI che. eTale - kIya jarUriyAtane saMtoSavA mATe ochAmAM ochuM" ATaluM karaverAnuM: gAMdhI jIvananA anya lAkSaNika prasaMgane ane "AtmakathAnA aMta vadhArAnuM dhera te hovuM joIe ema zrI dezamukhe lokasabhAmAM jAhera . samayathI zarU karIne gAMdhIjInA avasAna sudhInA jIvanane samAvI letuM karyuM hatuM. , . . . . jIvanacaritra gujarAtImAM pragaTa thavAnI jarUra hatI. e dRSTie zrAMdhIjInA che . (6) kApaDano dhadhArAne beje, tAraTapAlanA darane vadhArAno boja samagra jIvanane AvarI letA ane gAMdhIjInA jIvananAM vividha pAsAMo | sAmAnya janatA para paDe che. AbakArI jakAtane bejo sAmAnyapaNe upara prakAza pADatAM pustakamAM A pustaka nedhapAtra umere kare che. vAparanAra vargapara ne udyoga para paDe che tyAre sIdhA karaverAno bejo . vallabhabhAI mahAdevabhAI rAjendraprasAda, TaMDana, rAjAjI, De. sAdhanasaMpanna varga upara ane kaMpanIonA vahIvaTakartAo upara paDe che. pabhI vagere ApaNA rASTrIya netAonAM jIvana caritronA lekhaka zrI 1 madhyama varga upara khAsa no bojo paDavA pAmyo nathI. benarsa zerapara e belAla joSInI kalama jIvana caritranA lekhanamAM sArI rIte vikaselI * ghaDAyelI che. lekhakanI pAse atyaMta saraLa ane prasanna madhura zailI | karaverA na hovA joIe evuM karaverA paMcanuM spaSTa sUcana hatuM, ane vastunI kalAtmaka rajUAtanI haTI hovAne lIdhe emanI kalame DIvIDaMDanAM niyamanathI ne sIdhA karaverAnA vadhArAthI bacata ne rokANa lakhAyelAM jIvana caritra recaka ane suvAcya banI jAya che. vaLI, karavAnI zakti ghaTavA pAmaze ema ceksa mAnyatA pravarte che. lekhaka khUba abhyAsI hovAthI emanA hAthe lakhAyelAM jIvana caritromAM 2. khAnagI sAhasanA puraskartAo te vyAjabI rIte kahevAnA ja . caritranAyakanA jIvana viSene anyatra verAyelA paDelA asaMkhya prasaMge ' susaMkalita thaI jAya che. che ke "senAnA iMDA ApatI maradhIne dezamukha mArI nAMkhe che." vepAra - gAMdhIjInA jIvana upara be bhAgamAM lakhAyeluM A pustaka taiyAra udhoganA vartuLa ane bIjA hita aMdAjapatranI TIkA temanI dRSTie sa karavAmAM lekhake gujarAtI, hiMdI ane aMgrejImAM lakhAyelAM saMkhyAbaMdha judI judI rIte kare te dekhItuM che. paNa, aMdAjapatra pahelAM je * pustakone abhyAsa karyo che, AdhAra lIdho che. pUrvArdhamAM lekhake ? : bhAre karaverAnI aphavAo bajAramAM ne sarvatra jAmI hatI te beTI gAMdhIjInA janma ane janma samayanA jamAnAthI zarU karIne gAMdhIjInA - TharI che. aMdAjapatronI bhalAmaNo aMge sUcanAo-TIkAo jarUra thaI aMtima nirvANa sudhIne samaya-eTale ke gAMdhIjInuM samagra jIvana - - zake ne lokasabhAmAM ne bIjA hita taraphathI karavAmAM paNa Avaze; AlekhyuM che. bIjA bhAgamAM-uttarArdhamAM lekhake gAMdhIjInA vyakitatvanAM che paNa bIjI paMcavarSIya yojanAnA prAraMbhakALanA aMdAjapatra tarIke A bhinna bhinna pAsAo lIdhAM che, jemake patrakAra gAMdhIjI, sAhityakAra A bhalAmaNane mUlavIe te te vAstavikatAlakSI che, Avazyaka che ema lAgyA gAMdhIjI, keLavaNIkAra gAMdhIjI, pravAsI gAMdhIjI, ciMtaka gAMdhIjI, lekasevaka to vinA rahetuM nathI keTalAkane te Aje paNa kahetAM ApaNe sAMbhaLIe gAMdhIjI satyAgrahI gAMdhIjI vagere gAMdhIjInA vyakitatvanAM bhinna bhinna - che ke zrI dezamukhanuM A bajeTa janAba lIAkataalInA bajeTa pAsAMo rajU karatI vakhate lekhake e e viSaya paranA gAMdhIjInA jeTaluM ja kharAba che. paNa madhyastha. sarakAranA aMdAjapatrane sAmAnya sidhdhAMta ane maulika vicArone vigate ane vyavasthita rIte paricaya - mAnavInI dRSTie joIe te ema cokakasa lAge ke "karaverA AkarA karAvyo che ane sAthe sAthe e e viSayane lagatA gAMdhIjInA jIvananA te lAge jasAhasa ane utsAha upara paNa asara te thAya ja, suprasidhdha prasaMgone paNa sAravAra karAvyuM che. A uparAMta lekhake ? paNa dezanA sarvAgI vikAsa mATe ane samAjavAdI dhoraNe samAja gAMdhIjInI budhdha, Izu, sokreTIsa, TolsToya, TAgora vagere sAthe sara : * racanA karavAnA prayatna saphaLa karavA hoya te A bojo uThAvye ja khAmaNI karI che, ane dharmabhAvanA, rAjakAraNa, upavAsa, jelayAtrA, chUTA che." " - (7) zrI dezamukha jevA bAhoza vahIvaTakartAnA samaya daramyAna mahAsabhA, dAmpatyajIvana, kuTuMbajIvana vagerene lagatA gAMdhIjInA prasaMgo A aMdAjapatra phUTI jAya te vismayajanaka che, akSamya che. vAMka game tene ane vicAra paNa saMkalita karI lIdhA che. A ane heya ne te bahAra AvyA vinA rahenAra nathI-kAraNa sarakAra tapAsa A badhA uparAMta lekhake gAMdhIjInA jIvananA dara lAkSaNika ' karI rahI che-paNu bajeTa pahelAM muMbaInA bajAramAM AgaLathI bajeTanI prasaMgo judA tAravIne ApyA che. A prasaMge vAMcatAM gAMdhIjInA satya, . sagA judA tAralAne sa sAIkalosTAIlDa nakalo vecAya te bInA sarakArane ke prajAne zobhAspada ahiMsA, nIti, prAmANikatA, dayA, zauya. hAsya, dezadAjha vagere sadatenAthI ja nathI. kAntilAla arayiA guNAne khyAla Ave che ane sAthe sAthe gAMdhIjInI pratibhA kevI : " "prAtaHsmaraNIya mahAtmA gAMdhIjI .. jUjave rUpe anaMta bhAsatI' hatI enI pratIti thAya che. A " . gujarAtI bhASAmAM gAMdhIjInA samagra jIvanane AvarI letuM ane (pUrvAdha ane uttarArdha) --(lekhaka ane prakAzaka: aMbelAla. ena. joSI, 43, jarIvAlA . gAMdhIjInI pratibhAnAM bhinna bhinna aMgone sparzatuM pustaka A prathama - bilIMga, copATI, muMbaI-7; mukhya vikretA : gurjara graMtharatna kAryAlaya, ' ja hovAthI kharekhara AvakArapAtra che. alabata, pustakanuM mUlya : - ja hovAthI amavAda. kiMmata-dareka bhAganA rUpiyA daza daza.) sAmAnya mANasanA khissAne na poSAya evuM che ema kahyA vinA ' mahAtmA gAMdhIjInA jIvana upara ApaNe tyAM saMkhyAbaMdha pustako rahevAtuM nathI. , . - ramaNalAla zAha : lakhAyAM che. keTalIka vyakitaonuM jIvana ja evuM hoya che ke jemAMthI saMdhadvArA jAtAM saMskAra saMmelane | A nave nave yuge navI navI peDhIone navuM navuM darzana prApta thAya che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA avAranavAra koI viziSTa : mahApuruSonAM jIvana temanA kALa daramyAna te aneka mANasane preraNA vyakitanAM vyAkhyAne, vArtAlApa tema ja saMparka samelane javAmAM Ape che. paNa temanA avasAna pachI paNa teo potAnAM jIvanadAra. Ave che. AvAM saMskAra saMmelananI dainika chApAomAM temaja prabudhdha jIvana pragaTa thayA pachI traNa cAra divasa daramiyAna evuM keI saMmelana bhaviSyanI prajA mATe meTe preraka, sAMskArika vAraso mUkI, joya che. goThavAyela hoya tyAre prabudhdha jIvanamAM tene lagatI jAherAta ApavAmAM ': emanI, jIvanasaritAnAM jalanuM pAna mAnavajAta sadA karatI ja rahe che. Ave che. A uparAMta saMdhanA je sabhya pitAne AvA saMmelananI A jagatamAM bahu ochI evI vyakitao che ke jemanA jIvana vakhatasara khabara maLe ema saMdhanA kAryAlayane jaNAve che temanI eka ane jIvanakArya upara seMkaDo pustako lakhAyAM hoya ! gAMdhIjInA jIvana yAdI rAkhavAmAM Ave che ane temane vyakitagata khabara ApavAmAM upara duniyAnI judI judI bhASAomAM saMkhyAbaMdha pustakA lakhAyA che, Ave che. A rIte je sabhya upara mujabanI IcchA jaNAvaze tenuM nAma A yAdImAM umeravAmAM Avaze ane temane aMdhArA jAtAM saMmela- ane haju paNa lakhAya che. gujarAtImAM gAMdhIjIe potAnI AtmakathA'. tenI vakhatasara khabara ApavAmAM Avaze. pragaTa karelI che, paNa emAM emaNe potAnA jIvanamAMthI satyanA ' , ' maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha. ' ' muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka, prakAzaka : zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3, mudraNasthAna : kacchI vIzA ozavAla prinTIMga presa, majIda baMdara roDa muMbaI , Te. naM. 34128 * * * Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke kahInI vArSika lavAjama rUA. prabuddha jIvanI muMbaI eprIla 19pa6 ravivAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra - AphrikA mATe zIliga che - chuTaka nakala: traNa enI to kaI che A AvA mA zAka mA aa aa aa aa #ka taMtrI: paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA jhADa ja kAla nA bALakomAM rahI . syAdvAda ane sApekSavAda . chatA Apa mA jaina bhAratI'mAM racAra kaura rAkSavA e mathALA nIce terApaMthI saMpradAyanA munizrI nagarAjajIno lekha . keTalAka samaya pahelAM mArA vAMcavAmAM AvyuM. lekha vAMcIne mArUM citta khUba prasanna thayuM. eka jaina muni svAdAdanI samAntarA vicAra gIta dharAvate pazcimanA samartha vAnika sva. AlaMbarTa AInsTAInane sApekSavAda (Theory of Relativity) ne samajavA prayatnazIla ane eTale tehi paNa e ane vicArapadhdhati upara tulanAtmaka samAlocanA lakhe e viya tema ja savizeSa AnaMda pamADe tevuM hatuM paraMtatA " viSaya atyaMta jaTila rahevA chatAM tenuM muni negarAjajIe kareluM nirUpaNa mane bhAre marmagrAhI, vizada ane saraLa mAluma pAyamanithI thatI kiraNarAja e vakhate muMbaImAM cAturmAsanA kAraNe birAjatA hatA. temanI pAse huM gayo ane temane meM dhanyavAda ApyA. terApathI saMpradAyamAM thI maMtizrI nathamala che. ane munizrI nigarAjajI e be vidvAna ane cintanaparAyaNa sAdhuo che. . . . - SETU che. prastuta lekhane prabudhdha jIvana mATe anuvAda karavA meM kI menAbahenane vinaMti karI. temaNe A kaThaNa kArya svIkAryuM ane A anuvAda vAMcanArAone kabula karavuM paDaze ke te kAma temaNe saphaLatApUrvaka pAra paDayuM che. A lekhane anuvAda <Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kat, fe : h' - 1 220 . prabuddhIjIvana - tA. 1-4-56 - syAdvAdanA heya sudhI pahoMcI zake. jyAre AcAryonI sAme A prazna yuvAna strI sAthe vAta karatA haze tyAre tene eka kalAka eka miniTa upasthita thayo ke eka ja vastumAM utpatti, vinAza, ane dhrauvya kevI jevo lAgaze, paNa je tene eka garama cUlA upara besADIe te 6 rIte saMbhavI zake ? tyAre uttaramAM sAdAdI AcArya kahe che "eka - eka miniTa eka kalAka jevI tene lAgaze. A che sApekSavAda." suvarNakAra senAno kaLaza teDIne mugaTa banAvI rahyo che, tenI pAse ATalA mATe ja sApekSavAda ane svAdAda bannene kaThina paNa kahyA che traNa grAhaka AvyA, ekane sonAne kaLaza joIe che, bIjAne senAne ane saraLa paNa kahyA che. ' ' . mugaTa joIe che, trIjAne mAtra senuM ja joIe che. senIne joine vyAvahArika satya ane sAtvika satya pahelAne duHkha thAya che ke are! A te kaLazane teDI rahyo che, svAdAdamAM nAnAM aneka prakAra varNavyA che. paNa ahiMA bIjAne harSa thAya che kemake te mugaTa banAvI rahyo che. trIjo madhyastha ApaNe vyavahAra ane nizcaya e be ja naya lezuM. tenI vyAkhyA - bhAvanAmAM rahe che, kemake tene te tenI sAthe ja kAma che. tAtparya e karatAM AcAryoe kahyuM che ke nizcaya naya vastunA tAtvika arthanuM pratika thayuM ke eka ja samaye eka vyakita senAmAM vinAza jue che, bIje pAdana kare che, ane vyavahAra na mAtra lokavyavahAra upara AdhArita - utpatti jue che. ane trIje drauvya jue che. astu. A pramANe dareke che. jema ke ekavAra gautamasvAmIe bhagavAna mahAvIrane puchayuM ne - vastu pitAnA svabhAvathI triguNAtmaka che." dareka vastumAM bhinna bhinna "bhagavAna! pravAhI goLamAM keTalA varNa, gaMdha, rasa ane sparza hoya ke apekSAe bhinna bhinna vidhI dharma rahyA che. bIjuM udAharaNa joIe. che? "bhagavAna mahAvIre kahyuM" huM A praznano uttara be nayathI - raste cAlatAM koI manuSya pUchayuM "Apane svAda zuM che ?" AcArye ApIza. vyavahAra nayanI apekSAe te goLa kahevAya che, paNa ' pitAnI TacalI ane anAmikA AMgaLIo, UMcI karI ane pUchayuM nizcaya nayanI apekSAe temAM 5 varNa 5 rasa, 5 gaMdha ane 8 sparza : "A bemAM meTI kaI che " uttara maLe "anAmikA." pachI AcAryuM che." A ja pramANe jyAre gautamasvAmIe bhramara, popaTa, rAkha, - TacalIne badale madhyamAM UMcI karIne pUchayuM "have nAnI kaI che ?" morapiMcha vagere viSe puchayuM tyAre paNa bhagavAne vyavahAra nayathI eka - uttara maLyoH "anAmikA." AcArye kahyuM: "A amAre syAdAda che. varNa, sparza vagere kahyuM ane nizcayanayathI 5 varNa 5 rasa 5 gaMdha tame eka ja AMgaLIne meTI paNa kahe che ane nAnI paNa kahe che. ane 8 sparza kahyA. tAtparya e thayuM ke vastunuM IdriyagrAhya svarUpa A che sTAdvAdanI sahejagamyatA. . juduM che, ane vAstavika svarUpa kaMI juduM ja che. sAmAnya mAnavI - sApekSavAnuM paNa A ja svarUpa che. te eTale te kaThina che ke bAhya svarUpane jue che, jyAre sarva bAhya ane AMtarika bane meTA meTA vaijJAniko paNa tene samajavA ane samajAvavAmAM cakkaramAM svarUpa tathA prakAre jANe che. sApekSavAdanA prarUpaka pro. AInsTAIna paDI jAya che. kahevAya che ke sApekSavAdamAM gaNitanI gaDamathala eTalI paNa A ja kahe che - "ApaNe kevaLa ApekSika satyane jANI badhI che ke Aja sudhImAM vizvabharamAM tenI carcA karavAne samartha evA zakIe chIe; saMpUrNa satya te sarvajJa ja jANe." syAdvAdanA viSasethI vadhAre vaijJAnika athavA te vidvAne maLavA Aje yamAM jema bhagavAna mahAvIra ane gautamanA saMvAda rUpe paramArtha saMbhavita nathI. sApekSavAdanI kaThinAI viSe ghaNAM udAharaNa apAya che satya ane vyavahAra satyane samajAvyuM che te ja pramANe AInsTAIne temAM eka A che. (sAdhAraNa rIte A udAharaNa buddhigamya nathI paNa sApekSavAdamAM evAM udAharaNane prayoga karyo che. te kahe che, koI lAgatuM) "je koI be mANase uttarottara be vakhata maLe to e be ghaTanAne ApaNe Aje athavA hamaNuM banI ema kahetA hoIe paNuM meLApa vacce bannee sarakho samaya pasAra karyo hovo joIe." AvuM saMbhava che ke te dhaTanA hajAro varSa pahelAM banI heya. jema ke eka vidhAna eka dRSTie sAcuM che, bIjI dRSTibiMduthI sAcuM nathI. vacalA lAkha prakAzavarSane aMtare rahelI be nihArikAomAM visphoTa thAya ane gALA daramiyAna teo banne potapotAnA gharamAM ja besI rahyA hatA ke temAMthI be navA tArA utpanna thAya. A banne nihArikAomAM vasabemAMthI eka vacagALe duniyAnA koI dUra pradezamAM pharIne pAchA AvyA nArA mAnavIone potapotAnA pradezamAM banelI A ghaTanA Aje banI hata-enA upara upara jaNAvela vidhAnanuM saMtyAsatya AdhAra rAkhe che. hoya evuM lAgaze, paraMtu bannenI vacce lAkha prakAzavarSanuM aMtara ' sApekSavAdanI jaTilatAne pro. mekasavene eka sarasa vinedapUrNa hovAnA kAraNe eka nihArikAnI dhaTanA eka lAkha varSa bAda nIpajI | dRSTAntathI samajAvI che. te lakhe che: "mArA eka mitra koI DInara che ema bIjI nihArikAmAM vasate AdamI kaheze. kemake tene te chepArTImAM gayA hatA. emanI pAse beThelAM eka bahene temane pUchayuM tyAre ja khabara paDe che. A pramANe vizleTane paNa paramArthakALa ja "prAdhyApaka mahAzaya, vAstavamAM sApekSavAda zuM che te tame thoDA nahiM paNa mAtra sApekSa kALa ja darzAvI zakAya che. kALa saMbaMdhI zabdomAM mane kahI zakaze ?" emaNe kahyuM: "huM tamane uttara ApuM Adhunika vaijJAnika mAnyatA evI che ke prakAza eka sekanDamAM tyAra pahelAM tame mArI bIjI eka vAta sAMbhaLe. huM mArA eka mitra ' 1,86,000 mAIlanI gati kare che, A gatie jatAM eka varSamAM sAthe ekavAra pharavA gayA hatA. cAlatAM cAlatAM rastAmAM amane bannene te jeTalA mAIla dUra jAya teTalA aMtarane eka prakAza varSanuM aMtara ke tarasa lAgI. eTalAmAM ame eka khetara najIka pahoMcyA. meM mitrane kahe che. brahmAMDamAM eka bIjAthI lAkhe prakAza varSane aMtare tArAnA kahyuM. ahiMthI ApaNe huM dudha lai laie. mitre kahyuM "dudha zuM peja che. eTale eka tArAmAM thayelA vizleTanI jANa bIjA tArAnA A vastu che ?" meM kahyuM tame nathI jANatA ? pAtaLuM ane sapheda sapheda mAnavIne te eka lAkha varSa pachI ja thAya chatAM tene te tatkA[ Ave che te. teNe pUchyuM: "sapheda zuM kahevAya ?" meM kahyuM bataka jevuM LamAM ja banI hoya evuM lAge. sArAMza e thayo ke manuSya bahudhA - sapheda je hoya te.. teNe pUchayuM: 'bataka zuM che ?" meM kahyuM "eka pakSI vyAvahArika satyane avalaMbIne ja cAle che. jenI Doka vAMkI hoya che." teNe kahyuM: "vAMkI eTale vaLI zuM ?" syAdAzAstranI saptabhaMgI paNuM dareka vastune sva-dravyanI ape' 'meM mArA hAtha vAMke karIne batAvyuM ane kahyuM ane vAMku kahevAya. kSAe "asti" " che" ema svIkAre che ane para-dravyanI apekSAe tyAre teNe kahyuM ke "phrIka, have huM samajI gaye ke dudha zuM che." A vAta "nAsti" "nathI" ema kahe che. jemake kaI eka ghaTanA viSayamAM sAMbhaLIne pelAM bahene kahyuM "have mane sApekSavAda zuM che te samajavAnI eka vyakti ema kahe ke " A dhaDe mATIne che, rAjasthAnamAM bane jijJAsA rahI nathI." A sApekSavAdanI jaTilatAnuM eka udAharaNa che. che, grISma RtumAM ghaDAya che, tene raMga sapheda che, te amuka prakArane che te ja pramANe tadana saraLatAthI samajAvI zakAya tevAM paNa sApekSavAdanA che; te ja samaye te ja ghaTanA viSayamAM bIjI vyakita ema kahI zake ki udAharaNe che. eka tevuM udAharaNa joIe. phesara AInsTAInane emanA ke A dhaDe senAne nathI, te vidarbhamAM banela nathI, hemanta RtumAM - patnIe pUchayuM: "sApekSavAda ke che te huM kevI rIte darzAvuM?" vaDA nathI, te zyAma varNa nathI, amuka prakArane nathI. ahiMA " AInsTAIne eka dAkhalo ApI kahyuM "jyAre eka manuSya keI suMdara "che" ane "nathI" te deza kALane apekSIne kahevAyuM che. sAdvAdanI Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-4-56 -jema sApekSavAdamAM paNa AvA apekSAyukata udAharaNA puSkaLa maLI Avaze je naya ane saptabhagI dvArA sAbita karI zakAya, prA. eDIMgTana dizAnI sApekSa sthiti upara prakAza nAMkhatAM lakhe che "sApekSavAdine samajavA mATe sauthI sahela udAharaNa padArthanI dizAnuM che." eDinabaga nI apekSAe kembrIjanI eka dizA che ane lanDananI apekSAe khIjI dizA che. A pramANe bIjI trIjI "apekSAo viSe paNa kahI zakAya. kAIpaNa padArthanI vAstavika dizA kaI che te ApaNe kayAreya paNa samajI zakavAnA nathI. te ja pustakamAM AgaLa jatAM te cAlu satya ane vAstavika sAyane spaSTa karatAM lakhe che "tame kAi paNa ke panInI Avaka jAvakanA kAgaLA juo, je eDITara dvArA tapAsAyA hAya. tame kaheze| ke te satya che, paNa vAstavamAM te satya che zu? A kAI dhRta kaMpanI mATe huM nathI kahetA. keka panInA hisAbamAM paNa tame jue che tema te samayanI vastuonI kiMmatamAM ane hisAbamAM lakhAyelI kiMmatamAM kraka haze ja. Ama hAvAthI A kaka, hidden reserves nI dRSTithI, kaMpanI jeTalI vadhAre sAcI haze teTalo vadhAre haze. bAyavya prabuddha vana 1 mANasa ubhA che ane tenI hathelImAM eka sapharajana che. have dhArA A elIveTarane uMce pakaDI rAkhanAra dAraDa ekAeka tuTI jAya che ane elIveTara jamIna tarapha dhasavA mAMDe che. AvA dhasArA daramiyAna elIveTaranI aMdara rahelA mANusa sajanavALI hathelIne uMdhI vALe che. Ama chatAM paNa e sapharajana tenI hathelImAMthI chuTu paDavAne badale hathelIne vaLagI rahelu mAluma paDe che. kAraNa ke gurUtvAkaSa NunA kAraNe je gatimAM elIveTara nIce jatuM haze te ja gati pelA saphrajanane paNa lAgu paDaze, ane elIveTara, pele mANasa ane saMkarajana traNene eka sarakhI gatinA niyama lAgu paDatAM kAi kAthI chuTA paDaze niha. A kAlpanika dRSTAntamAM pRthvInI sapATI upara ubhelA kAI AdamInI apekSAe elIveTara, pelA mANasa ane sapharajana traNe gurUtvAkaSa NanA kAraNe nIce gati karatAM mAluma paDaze jyAre elIveTaranI apekSAe pelA mANasa ane sapharajana sthira mAluma paDaze ane pelA mANasane sarajana gatizIla hAvA chatAM tenA upara gurUtvAkaSa NanI jANe ke kazI asara na heAya evA anubhava thaze. Ama bhinna bhinna apekSAe ane bhinna bhinna sa MyogAmAM gurUtvAkaSa NunuM astitva tema ja nAstitva ubhaya anubhavagAcara anaze. . ahiM yAda rAkhavAnuM che ke AinsTAine gurUtvAkaSa Nune udAharaNane khAtara ja mAnyuM che. bAkI Ama tA teNe gurUtvAkarSaNanu astitva ja miTAvI didhu che. A badhAnA sAra syAdAda ema batAve che ke vastu anata dharmAMtmaka che athavA tA anaMta guNa ane vizeSatAone dhAraNa karavAvALI che; kAI paNa vastunA viSayamAM jyAre ApaNe kai kahIe chIe tyAre tenA eka dharmAMne lakSamAM rAkhI bIjA dharmone gauNa karIne vAta karIe chIe. ApaNuM te satya ApekSika satya che. anya apekSAe te vastu anya prakAranI paNa hAi zake. lIMbunI apekSAe nAra'gI mATI che. tarabucanI apekSAe nAnI. eTale ke laghutva ane gurUtva je ApaNe vyavahAramAM khelIe chIe te ApekSika che. vAstavika gurUtva te leAkavyApI mahAskandhamAM che ane vAstavika laghutva paramANumAM suprasiddha vaijJAnika eDIMgTana A viSayamAM zu kahe che te joie. te lakhe che " mane ema lAge che ke ghaNuMkharU ApaNe cAlu satya ane vAstavika satyanI vacce eka maryAdA bAMdhIe chIe. eka kathana ke je padArthanA khAhya svarUpa sAthe sabaMdha rAkhe che tene satya kahI zakAze kharU, paNa je kathana mAtra bAhya svarUpa nahI paNa tenA mULamAM rahelA satyane pragaTa karatuM haze te vAstavika satya kahevAze." A pramANe syAdvAda ane sApekSAvAdanI vismayakAraka samAnatAne joine eTaluM te mAnavuM ja paDaze ke. syAAda e koi uparachalAM tatvanA saMgraha nathI; paNa vastunA mULa svarUpane samajavA mATenA eka yathArtha mArga che je hajAro varSa pahelAM jaina dArzanikAe zeAdhyo che. tenuM svarUpa jeTaluM dArzanika che teTaluM ja vaijJAnika paNa che. te mAtra kalpanAnA gALA nathI paNu jIvananA eka vyAvahArika mAga che. tethI ja teA AcArcoe kahyu che "e svAAda rUpI mahA sidhdhAntane mArA namaskAra che ke je vinA lAka vyavahAra cAlI zakatA nathI." mULa hiMdI muni nagarAjajI pU . anuvAdaka : menAahena narottamadAsa satya ziva sundarama syAdAdanA viSayamAM bhagavAna mahAvIra seMkaDA praznonA uttara apekSAnA AdhAra para vibhinna prakAre ApyA che. sRSTinA mULabhUta sidhdhAntAne paNa apekSAyukta batAvyA che. paramANu nitya che ke, anitya A praznanA uttaramAM emaNe paramANune nitya ane anitya banne kahyo. dravyatatvanI apekSAe te nitya che, paNa paryAya AdinI apekSAe anitya che. te pratikSaNa parivata nazIla che. AvA ja uttara AtmAnA viSayamAM paNa bhagavAne ApyA. prAkRtika sthitinA viSayamAM AinsTAina paNa apekSApradhAna vAta kare che. sApekSavAdanA pahelA ja sUtramAM te kahe che ke prakRti evI che ke tenI gatine nirNaya kAI paNa prayogadvArA siddha thai zakavAnA nathI. Anu zu kAraNa ? tenA uttaramAM sara jemsa jInsa kahe che: "gati ane sthiti banne ApekSika dharma che. eka vahANu ke je sthira Ubhu` che, te pRthvInI apekSAe sthira che, paNa sUryanI apekSAe pRthvI gatimAna che tA tenI sAthe te vahANu paNa gatimAna che. jo pRthvInu sUryaMnI AsapAsa karavAnuM baMdha thAya te sUryanI apekSAe vahANu temaja pRthvI sthira kahevAya paNa vahANa ane pRthvI gatizIla sUryanI apekSAe gatimAna gaNAze. sUrya je tArAmaphaLamAM bIrAje che te tArAma`DaLa gatimAna hAine sthira dekhAtu vahANu, pRthvI ane sUrya traNe gatizIla kahevAze. A pramANe AkAzamAM jema jema ApaNe AgaLa jaizuM tema tema ApaNane pUrNa sthiti jevI kAi vastu maLI zakaro ja nahi. tAtparyaM e thayuM ke apekSAvAdane anusAra pratyeka graha ke pratyeka padArtha cara paNa che ane sthira paNa che." syAdvAdI paNa kahe che ke paramANuM nitya paNa che, anitya paNa che. jagat zAzvata paNa che ane azAzvata paNa che. ahiM e jovAnuM nathI ke je nirNaya syAdAdanA che te ja ni ya sApekSavAdanA che ke nahi, athavA je nirNaya sApekSavAdanA che te syAdAdanA che ke nahi; paNa jovAnu e che ke vastutatvane parakhavAnI bannenI padhdhati keTalI samAna che. banne vAda keTalA apekSAniSTha che? "asti" "nAsti"nI vAta jema syAdAdamAM Dagale ne pagale maLe che tema "che" ane "nathI" nI vAta sApekSavAdamAM pagale pagale maLe che. je padAtha nA viSayamAM ApaNe ema kahIe ke AnuM vajana 154 pAuM che, tyAM sApekSavAda kaheze ke e kharUM paNa che ane khATuM paNa che, kemake te ja 154 pAuMDanuM vajana dakSiNa ke uttara dhruva upara 155 pAuMDa thaze. gati ane sthitinI apekSAe te paNa badalAya che. AvI rIte gurUtvAkaSa NunA viSayamAM paNa AinsTAIne eka kAlpanika dRSTAnta dvArA sApekSavAda sidhdha karI batAvyo che. dhArA ke kalpanAmAM na Ave evu eka UMcuM makAna pRthvI upara ubhuM karavAmAM AvyuM che ane te makAnanI TAca upara javA mATe makAna sAthe eka elIveTara athavA sIkreTa joDavAmAM Avela che. A elIveTaranI aMdara eka zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAnA lekhasaMgraha kAkAsAheba kAlelakara ane paMDita sukhalAlajInA pravezako sAthe kIMmata rUA. 3, posTeja i muMbai jaina yuvaka saMdhanA sabhyo tathA prabudhdha jIvananA grAhako mATe kIMmata zuM. 2, pesTeja prabuddha jaina tathA prabuddha jIvananI phAilA kIMmata rUA. 6, posTeja mA RSabhadeva caritra citrAvali aMka kIMmata rUA. nA, posTeja ] prAptisthAna : zrI mukha jaina yuvaka saba, 4547, dhanajI sTrITa, muMbai, 3 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 prakIrNa noMdha paMDita sukhalAlajInuM rASTrabhASA pracAra samitie karelu prabuddha vana tA. 14-56 darzanamAM vinebAjI ApaNI sAme eka navA mApadaMDa raju kare che. bahumatI bahumatImAM paristhiti paristhiti aMge bhAre kreka hAya che, 100 tu' eka ekama gaNIe te 10 sAme 90 nI bahutI hoya che, 40 sAme 60 nI bahumatI hAya che, ane 49 sAme pa1 nI paNa bahumatI hAi zake che. vivAdAspada prazna heAya tyAM lokazAhImAM bahusatIne niNaeNya laghumatIne baMdhanakartA hovA joie e sAmAnya niyama svIkAravAmAM Ave te paNa bahumatI pakSe tenI sAthe saMkaLAyela laghumatI pakSa athavA pAnAM vicAra vaLaSNeAne purUM vajana ApavuM joIe ane potAnAM ni ya kevaLa bahumatInA jore lAdavAnI risthitithI bane tyAM sudhI dUra rahevuM joie. khIjI 10 sAme 90 nI bahumatI ane 40 sAme 60 nI bahumatImAM meDhA pharaka che. 498 sAme 51 nI bahumatI to kevaLa ' kaTokaTInI ja bahumatI gaNAya. jyAM 40 sAme 60 nI bahumatI hAma tyAM 60 nI bahumatIvALA pakSe 40 nI ladhumatIne bane teTalA anukuLa thavAnA athavA to tene peAtAnI bane teTalu najIka lAvavAnA prayatna sevavA joIe. 49 sAme 51 nI mahumatI dharAvatA pakSa mATe A dharma vizeSa anivAya te che. muMbaImAM paristhiti vaLI kevaLa judA ja prakAranI che. muMbaimAM kai eka samudAyanI ekAnta bahumatI che ja nahi. vargonI gaNatarIe muMbaImAM vasatA mahArASTrIyanAnI vastI 44 TakAnI che jyAre gujarAtIonI vastI 18 TakAnI che, khIjA varganuM TakAvArI vastI pramANuM ethI paNa ochuM che. A saMyogamAM vinebAjI eka evA niyama sUcave che ke AvI paristhitimAM jyAre kAI prazna upara ugra matabheda paDe tyAre sauthI vizeSa TakAvArI pramANa dharAvatA sanmudAye ethI khIjA naMbaranuM TakAvArI pramANa dharAvatA varganI IcchA mujaba e ubhaya vacce ubhA thayelA takarArI muddAnA niNaeNya svIkAravA e ja ucita mA che; arthAt sauthI moTI ladhumatI dharAvatA varganI IcchA AvI bAbatamAM nirNAyaka bane e ja sAcI leAkazAhI gaNAya. vinobAjI leAkazAhIne kevaLa cAlu ceAgaThA athavA te paraMparA mujaba nahi paNa ethI vadhAre UMDANumAM jaine vicAra kare che ane temAMthI te eka AdaraNIya sidhdhAnta tArave che ke amuka saMyegAmAM laghumatInA niNaeNya e ja sAcI lokazAhInA nirNaya che ema vivAdyasta pakSAe svIkArIne vavuM joie. vineAkhAjInA kathanane zrI rA'kAva deva khATI rIte ghaTAve che. DumAna : vaSaeNnI rASTrabhASA pracAra samitie 'mahAtmA gAMdhI puraskAra' e nAmanI eka puraskAra yojanA karelI che. e yojanA mujaba ahiMdIbhASI pradezamAM rahenAra je vidyAne hiMdI bhASAnI khAsa noMdhapAtra sevA karI hAya ane hiMdI bhASAmAM ucca kArTinA sAhityanuM sarjana karyu hAMya evA kAi eka vidvAnane dara varSe pasaMda karIne tene rU. 1500 te puraskAra ApavAmAM Ave che. A yojanAneA chellAM pAMca varSathI amala thai rahyo che. chellAM cAra varSa daramiyAna nIce jaNAvela cAra vyakitavizeSane A puraskAranA lAbha ApavAmAM Avyo - + (1) AcAya kSitimohana sena (ra) paMDita zrIpAda dAmeAdara sAtavaLekara (3) zrI bAburAva viSNu parADakara (4) AcArya vinAbA bhAve jaNAvatAM AnaMda thAya che ke A varSanA puraskAra prajJAcakSu paMDita sukhalAlajIne ApavAno prastuta samitie nirNaya karyoM che. ane e puraskAra arpaNu karavAnA vidhi AgAmI okaTobara mAsamAM jayapura mukAme maLanAra rASTrabhASA pracAra saMmelana prasaMge karavAmAM AvanAra che. prabudhdha jIvananA vAMcakone kadAca pUrI khakhkhara nahi hAya ke paMDita sukhalAlajIe jeTalu gujarAtImAM lakhyuM che, lagabhaga teTaluM ja hiMdImAM lakhyuM che ane A ae ubhaya bhASAnAM lakhANAmAMthI cUMTIne tAravelA lekhAne saMgraha eka hiMdI ane eka gujarAtI ema lagabhaga 500-500 pAnAMnA be vibhAgamAM taiyAra thaI rahyo che ane pati sukhalAlajI sanmAna samiti taraphathI yeAjavAmAM AvanAra paDitajInA sanmAna samArabha prasaMge e lekhasaMgraha pragaTa thanAra che. ahiM e paNa jaNAvavu jarUrI che ke prastuta sanmAna phALAmAM rU. 25 athavA tethI vadhAre rakama bharanAra dareka vyakitane A banne vibhAganI eka eka nakala bheTa ApavAne sanmAna samiti taraphathI nirNaya karavAmAM AvyA che. ahiM e paNa jaNAvavuM asthAne nahi gaNAya ke vaDAdarA yunIvarsiTIe AvatA varSe eTale ke 1957 mAM bhAratIya tattvadarzana upara pAMca vyAkhyAna ApavAnu paMDitajIne nimatraNa ApyuM che ane A vyAkhyAna badala temane rU. 5000 nA puraskAra ApavAnuM TharAvyuM che. paMDitajInI vidvatAnI ja mAtra nahi paNa tatvapradezamAM temanA maulika samanvayAtmaka cintananI A rIte cotarapha kadara thaI rahI che e jotAM AnaMda anubhavAya che. muMbai-mahArASTranA prazna ane vineAkhAjI : " jemAM tame rAjI, emAM huM rAjI " muMbaI-mahArASTranA praznane anulakSIne vinAbAjIe AMdhramAM Avela Alamapura khAte tA. 10-3-56 nA roja pravacana karatAM jaNAvyuM hatuM ke "bhUddananuM tatvajJAna mAtra jamIna pUratuM ja maryAdita nathI. te jIvananA dareka kSetrane AvarI le che. dAkhalA tarIke AjanA bhASAkIya jhagaDAnI vAta lyo. huM mArI jAtane eka vizva nAgarika tarIke oLakhAvu chuM. ema chatAM mAnI le ke huM mahArASTrIyana chuM. huM jo bhUdAnanI philasuphImAM mAnatA hAu te huM kahIza ke muMbai upara mahArASTranA adhikAra che, paNa tenA bhAvIne nirNaya huM mArA gujarAtI bhAio upara cheDI daiza ane kahIza ke "jemAM tame rAjI, temAM huM rAjI." ApaNI lokazAhInI samajaNamAM sAdhAraNa rIte eka ja mApa-- kAM rahelA che ke leAkazAhI eTale bahumatInuM zAsana, ApaNe mAnatA AvyA chIe ke jyAM matabheda paDe tyAM bahumatI niNaeNya kare te anya sarva ladhumatIoe svIkArI levA ja joie. uparanA mA vinobAjInA uparanA nivedananA AdhAra laine zrI zaMkararAva deva potAnA tA. 26-3-56 nA nivedanamAM jaNAve che ke "Ano artha vyAjakhI rIte ja hu ema dhaTAvu chuM ke temaNe mahArASTranA dAvAne naitika TakA Apyo che." A ardhaTanA vyAjakhI nathI eTaluM ja nahi paNa vinobAjInA amuka mantavyane tenA sa Mdarbha mAMthI teDIne potAne abhipreta abhiprAya sAthe goThavavAnA anucita ane satyavimukha prayatna che. viMnAkhAjI potAne vizvanAgarika tarIke jAhera kare che e vAtane za MkararAva gauNa khanAvI de che; vineAkhAjI muMbainA niya mukhaImAM vasatA gujarAtIo upara choDI devAnu kahe che e ati mahatvabharyA sUcananI paNa te taddana upekSA kare che; ane vinobAjI je mahArASTrIyana hAya eTale ke A praznane eka sAmAnya mahArASTrIyananI najare ja peAtAne vicAravAnA hoya te mubai mahArASTramAM javu joie e matalabanA vinAbAjInA vidhAnane za MkararAva deva ApaNI sAme AgaLa dhare che, ane temAMthI tee potAne anukuLa artha tArave che. vastutaH ATalI ja sAhajikatAthI vinAbAjIe ema paNa jaNAvyu hAta ke jo huM gujarAtI hAuM te huM' ema kahIza ke muMbaI alaga ja rahevuM joie ane e mujabanA bhAva vinAbAjInA uparokata kathanamAMthI ADakatarI rIte nIkaLe ja che A vAta zaMkararAva tadna visarI jAya che. AvI rIte paraspara saMdarbhanI upekSA karIne vinAbAjInA amuka vidhAnanA upayoga - karavAmAM Ave te vinAbAjInI vANInA devaLa durUpayoga karavA barAbara che, Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-4-56 A paNa kamanasIme jyAre koi eka gherI le che tyAre AsapAsa je kAMi bane che, khelAya ane lakhAya che temAMthI potAne anukaLa hAya teTaluM ja tAravI levAnI vRtti e ApaNa sarvanI sahejasAmAnya nabaLAI che. A ApaNI jevA sAmAnya koTinA mAnavIonA sAdhAraNa anubhava che. "maNa jemanAmAM ApaNe eka sAdhaka ane satyaArAdhakanI kalpanA karIe chIe tevAM zrI za kararAva deva paNa Ama varte tyAre ApaNe UMDuM Azca anubhavIe chIe. muarthanA tAkAnA ane lAphAnI garIbI bhuvana zikSaNu sthApata eka maMDaLa ubhuM karyuM che ane te maDaLa taraphathI bAlavAthI mAMDa AThamA dhAraNa sudhInuM zikSaNa ApatuM sahakArI vidhAmaMdira calAvavA Ave che. A vidyAma diranA AcAya zrI jamu dANI che. A sahakArI vidyAmaMdira potAnA paMcama varSIya matsava prasaMge 'raMga rajata nAmanA eka sundare kArya krama muMbainI janatA samakSa raju karyA hatA. A kArya kramamAM prastuta vidhAma diramAM bhaNatA 3 thI 13 varSa sudhInAM lagabhaga soeka vidhArthIoe bhAga lIdhA hatA. kAryakramanA saMgIta vibhAga zrI indukumAra pArekha ane zrI suSamAbahena diveTiyAe, vezabhUSAvibhAga zrI bhIkhubhAi AcAye, ane nRtya vibhAga zrI rajana jhaverI ane vasanta pI. pI. e. saMbhALyA hatA. raMga rajananA kArya krama be vibhAgamAM vaheMcAyalA hatA. prathamamAM rAmu nAmanuM bALaka pRthvI uparanA AnaMdanuM sAmAnya darzana kare che. enA prAraMbha stavanagItathI thAya che ane pachI kesariye phAgaNu, meramAmAnI karI, ame govAliyA, sAIkala savArI, mAchI nRtya, allAbelI, ane kAnA mAralIvALA-ema nAnA nAnA praveza vidhA maMdiranAM nAnAM moTAM khALA sundara rIte bhajave che ane ApaNA mananuM raMjana kare che. jAnyuArI mAsa daramiyAna muMbaImAM thayelAM tAno aMge karnula khAte tA. 12-3-56 no rAja AMdhranI dhArAsabhAnA. sabhyo samakSa - latA vinAbAjIe jaNAvyuM hatuM ke tAjetaramAM muMbaImAM lUMTaphITa ane khunarejInA je banAvA banI gayA tevA banAvA pAchaLa rahela. mULa kAraNa lokAnI garIbI, akaLAmaNa ane jarUriyAtanI navastuonI taMgI che. jyAre moTAM zaheramAM vasatA lAmAMthI anekane TapAtha upara paDI rahIne jIMdagI pasAra karavI paDatI hAya che tyAre jhaMdagI pasAra karava uzkerATanuM game te kAraNa hAya nAnA sarakhA paNu uzkerATanuM kAraNa 5 ubhuM thatAM adhI maryAdAo tuTI jAya che. AvI ghaTanAo vadhAre raMgabhIra svarUpa dhAraNa karatI nathI enuM kAraNuM hiMdI prajAnA dhaDataranA pAyAmAM rahelI cokakasa prakAranI sabhyatA che. muMbaInI ghaTanAothI mane te Azraya thayuM hatuM ke A ghaTanAe ATalA nAnA pramANamAM - anIte krama aTakI gai ? lokAnI garIbI ane bhedabhAvanI vRttimAMthI janatAmAM eka prakAranI bhayaMpUrNa maneAdazA pedA thaI che. 'leAkAnI A bhayavyAkula manodazA nAbuda karavAmAM jeTalA aMze rASTranA rAjakAraNI DhagevAnA saphaLatA meLavaze teTalA aMza uparathI temanI sidhdhionI choDa AMkaNI karIza." che muMbaInA tAkAna age vinAbAjInu uparanuM vidhAna--je rIte dainika chApAomAM pragaTa thayuM che te rIte ApaNI kalpanAmAM goThavAI rAkatuM nathI. bhukhamarAnA, garIkhInAM, tagInA pariNAme dezamAM teAkAne nathI thatAM. ema nathI paNa mukhanA chelAM tAnone garIkhI ke taMgI sAthe ApaNI kalpanA kAi paNa rIte sAMkaLI zakatI nathI. kAraNa ke ApaNe jANIe chIe ke A tAkAne muMbaI sAthenA saMyukata mahArASTranA khelagAma pracAramAMthI ja sIdhe sIdhAM pedA thayAM hatAM. tAnanI AgevAnI karanAra varga saMyukata mahArASTravAdI hatA ane e tAkAnanA bhAga moTA bhAge gujarAtIo ane amuka pramANamAM mAravADI atyA hatA. garIbInI hAyamAMthI ubhA thatAM tAAnA mahArANI ke gujarAtInA kadi bheda karatA nathI; te te sAdhanavihIna ane sAdhananAsapatnatA, bhukhyA peTanA ane bharyo peTanA ja mAtra bheda kare che, mane amuka jyAre A tAkAto pAchaLa kevaLa prAdezika jhanuna ja kAma karI rahyu hatuM. AvI ja rIte AgalAM varSo daramiyAna hiMdu musalamAnanAM aneka tAkAnA ApaNI najara taLethI pasAra thayAM che. temAM paNa koi garIba paisAdArane savAla ja hatA nahi. te pAchaLa kevaLa dhArmika jhanuna je - kAma karI rahyuM hatuM. hiMdanA Ayantika prazna garIkhInA che, tagInA tache, ane ene ukela AvatAM bIjA aneka sAmAjika ghaSa NAnA - ata Avaze e vitAkhAjInuM matavya ApaNane sarvAza svIkAya che. Ama chatAM paNuM dareka sAmAjika dhaNuM ane tAkAna pAchaLa lAkapApI garIbAI kalpavI ema vicAravAmAM pramANabha gane--jenI sAthe jaina joDI zakAya tene tenI sAthe sAMkaLavAnA kAMika doSa rahela che ema lAgI Ave che. 'A rIte mubainA tAkAnA mage vineAkhAjInA * uparanA vidhAnathI ghaNA lakAne bhAre Azcaya thayuM che. raMga rajana ka - tema mubaInA tAradeva vibhAgamAM sahakAra nivAsa nAmanuM eka bhAre vizALa vasatigRhe che ane tyAM saMkhyAbaMdha bhADutA eka sAthe vase che. A bhADatAe chellAM pAMca varSathI sahakArI keLavaNI maMDaLa nAmanu tyAra bAda zrI durgeza zuklanuM raceluM vizva kAna " e mukhya nATikA bhajavAya che. emAM mukhya pAtra rAmu che. eNe javAharalAlanu sUtra 'ArAma harAma hai'nI preraNA jhIlI che.. zrI nAthAlAla venuM gIta, kAma kare i jIte mAlama kAma kare i jIte, . AvaDA moTA malaka ApaNA badale khIjI kaI rIte?" tene masta banAve che ane tenI dhunamAM e ghumyA kare che. enA antaranA bhAvI svapnAMonA pratIka rUpa e sthaLa pattAno mahela banAvavAmAM mazagula che. evAmAM tenA dAdA tyAM AvI caDe che ane rAmune AmAM tallIna jotAM enA havAi kIllAnI bhAvanA upara hase che, paNa ceADIvAramAM e pAtAnA doSa jue che ane AjanAM svapnAM AvatI kAlanI satya hakIkato che' e jIvanatathya tenI samajaNamAM utarI jAya che. prastuta nATaka pAchaLa mULa bhAvanA e che ke AkhuM vizva eka che ane e vizva kAi eka varga ke jAtinu nahi paNa carAcara sava jIvasRSTinuM che. emAM mAnavI mAnavI vacce ke itara sRSTi vacce bhedabhAva icchanIya nathI. rAmu navabhAratanu khaLaka che. potAnI dhunamAM te avanavI spapnasRSTimAM sacare che, jemAM te svarganA indrAdi devo namAM te khIchAnAmAM, pAye paDyo. dhI jAya che ane ekAeka parI, tArAo, vanaspati, phUla, patagiyAM, sasalAM, jaLajharaNAM, kiraNA, tarUvara, vela, vagere vaDe sabhara baneluM vizva jue che ane e sarvanA sukhamaya saha-astitvanA sAkSAtkAra kare che ane chevaTe e sa. pAtrA sAthe rAmu ekarUpa khetIne samUhagIta gAya che ane e sAthe A nRtyanATikAno aMta Ave che. e samUhagIta nIce mujaba che : konuM kAnuM ! vizva konuM kAnu, vizva kAnu kAnuM, vizva kAna A suMdara suvizALa vizva kAnuM sImADA 2canArA, tArtha bha racanA ra mAne ke vizva Akhu mArU mATe vidha vAta khATI vAta khATI, bhale lAge mATI mATI, e thI vindha thatuM tArU tArU ... vizva A rahI amApa dharaNI, dharA lIlI dhAnce DhaLI cAhe je vizva sArU evuM enu vizva nabhakerU rUpa ane dharatI lIlI chama jue. raMganA dhanuSa kerI AkAzI pUla juo kule lacI DALa ane kUNI hariyALI juo. AsamAnI Abhale pakhInA khela, juo. jIe AMkha khAlI enu ena cAhe vila khAlI enu vizva enuM enuM, vizva enuM enuM, vizva enuM enu A suMdara suvizALa vizva enu enu na Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 prabhuddha jIvana tA. 1-4-56 rAjyasarakAranA adhikArIo A kAnUnanA niyamonA yogya rIte amala karatA nathI. anya kaoNMgresajana paNa moTA bhAge aspRzyatAnivAraNa mATe jevI AzA rAkhavAmAM Ave te pramANamAM saceSTa nathI, sakriya nathI. Ama hAvAthI jeTalI jagdithI aspRzyatA nAbuda thAya teTalI jaddhithI nAbuda karavA mATe A upasamiti nIce mujakhatI bhalAmaNa kare che. A AkhA kAryakramanI eka vizeSatA e hatI ke tenu samagra Ayojana nAnI ummaranAM bALakAnI bhUmikA upara rahIne karavAmAM Avyu hatu ane 'vizva kAnuM? evA AjanA jaTila prazna paNa bAlAcita paribhASAmAM tathA khAlamugdhatAnA vAtAvaraNapUrvaka raju karavAmAM AvyA hatA, ane tethI nAnA maDhe meTI vAta kare che evI je kRtrimatA. Aje vidyArthIothI bhajavAtAM nATakAmAM sAmAnyataH jovAmAM Ave che te kRtrimatAnA doSathI A 'raMga raMjana' sarvathA mukata hatuM. A ragarajanamAM sauthI vadhAre dhyAna kheMce tevI vizeSatA temAM rajI karavAmAM AvelI puThA, raMgaberagI kAgaLA, tArATIpakI ane jharInI madada vaDe taiyAra karavAmAM AvelI bhAre sundara ane jhagamagatI kalAmaya vezabhUSA hatI. sasalAMne pATha bhajavatAM bALakA sasalAM ja lAge ` ane pataMgiyAnA pATha bhajavatAM bALako pataMgiyA ja bhAse. tevI ja rIte dhAsa, tarUvara, pula, kiraNanA pATha bhajavatAM bhALA viziSTa vezabhUSA ane kuzaLa abhinayanA kAraNe ApaNane eja vastuonuM tAdaza bhAna karAve. AkhuM raMga reMjana jotAM ApaNe paNa bALaka banI jatAM hAie ane temanI spamasRSTimAM vicaratA hAie evA UMcaka anubhava thatA hatA. bALako ane vidyArthIoe kevAM nATaka bhajavavAM joIe ane temanI samakSa kevA prakAranAM nATakA raju thavA joIe e banne bAbatA paratve sAcu mA darzana maLe evuM A ragarajananu apUrva Ayojana hatuM ane tenI saphaLatA zrI jamuddANInI--eka zikSaka tarIkenI tema ja nATavidhAyaka tarIkenI anupama kuzaLatAne AbhArI hatI. muMbaI zaheramAM zikSaNa saMsthA tema ja vyavasAyI nATaya saMsthA taraphathI bhajavAtAM kAryamAM jovAnu avAra navAra bane che. temAM moTA bhAganAM nATakA sAdhAraNa kArTinAM hoya che ane sAM manArajana e ja mAtra tenA hetu hoya che. kAI kAi vAra evA paNa kAyakramA ane nATikAo jovA maLe che ke jenI citta upara UMDI chApa paDe che ane jemAM joyelAM nATayaprasaMge najara sAmethI jaldi khasatA nathI. AmAM paNa nATayavastu vizada ane nimeLa hAya, ane te jotAM prasannatA ane urvIkaraNanA eka sAthe anubhava thatA hAya evu bhAgye ja bane che. nRtya, nATaya ane gIta-traNene sundara samanvaya sAdhatu 'raMga rajana A viziSTa kATino prayoga hatA. AvA adbhUta rajata mATe, temanA aneka prayojakAne ane khAsa karIne AcAya pravara zrI jammu dANIne aneka dhanyavAda dhaTe che, aspRzyatA nivAraNa ane hina sevAkA amRtasara koMgresanA avasara upara eka racanAtmaka kArya kartA samelana yeAjavAmAM AvyuM hatu ane te saMmelana daramiyAna harijane ane AdivAsIonI vacce kArya karavAnI dRSTithI racanAtmaka bhalAmaNo karavA mATe kaoNMgresapramukhe nIce jaNAvela gRhasthAnI eka upasamiti ' tA. 7-2-paranA rAja nImI hatI :- 1 kAkAsAheba kAlelakara, 2 zrI jagajIvanarAma, 3. zrI gopIcaMda bhAgava, 4 zrI dhadeva zAstrI, 5 zrI viyegI hari, 6 zrI chaganalAla jozI : sacAjaka, A samitie upara jaNAvela che khAMkhatAmAMthI aspRzyatA nivAraNa tathA harijana sevAkAae saMbaMdhamAM nIce mujabanI bhalAmaNA kaoNMgresa adhyakSa upara mokalI ApI cheH "upasamiti evA abhiprAya dharAve che ke svataMtra bhArate peAtAnA saMvidhAnamAM vaidhAnika rUpathI jo ke aspRzyatAnA anya Avela che. ane tenI 17mI kalamane kAryAnvita karavA mATe bhAratIya lAkasabhAe aspRzyatA (aparAdha) kAnUna paNa pasAra karI dIdhA che, ema chatAM paNa bhAratanA gAmaDAMomAM vizeSa rUpathI ane nAnA nAnAM kasabA temaja zahezamAM paNa harijana Aje paNa kardi kadi sAmAjika tema ja dhArmika niyogyatAnA zikAra banatA jovAmAM tema ja sAMbhaLavAmAM Ave che. upasamitine duHkhapUrvaka evA niNUya upara Avavu paDayuM' che ke 1. malasUtranI sAInA kAmane eka vArasAgata vyavasAyanA rUpamAM mAnyatA ApavAmAM na Ave. ema karavAthI keTalIka jAtio evI banI gai che ke ' saphAi kAma te kevaLa emanI pAsethI ja karAvAya evA abhiprAya samAjamAM sudRDha banI gayA che, ane malasaphAInA kAmanI sAthe A kAma karavAvALI jAti pratye dhRNAnI najarathI jovAmAM sAmAnya loko TevAI gayA che. pariNAme A jAti paNa A kAma paraMparAthI karatI rahe che ane khIje kAI dhaMdho zarU karavAnA vicAra paNa karatI nathI. A evI sthiti che je cAlu rahevI na joie. tethI para parArUpamAM je jAtio A kAma sekaDA varSathI karI rahI che, tene khIjo dha MdhA apanAvavA mATe utejana ApavuM dhaTe che ane sAthe sAthe vaijJAnika padhdhatipUrvaka adhika sudhaDatAthI A kAma kartavya tarIke bIjI jAti paNa karatI thAya e vAyegya che. AthI malasAInA vyavasAyane e pratiSTA maLaze ke je pratiSTA Aje khIjA vyavasAyane samAjamAM ApavAmAM Ave che. upasamitinA abhiprAya che ke A eka evuM pagalu che ke jethI aspRzyatAnI vRtti zithila banI jaze eTaluM ja nahi paNa samayAntare tene AkharI vidAya maLI jaze. maLasaphAinuM kAma karavAvALI vibhinna jAtieAnI sakhyA pAMca lAkhanI AsapAsa adAjavAmAM Ave che. temanA eka suyojita rUpamAM punaHvaoNsa karAvavA e koI asa Mbhava bAbata lekhAvI na joie. e tAtkAlika Avazyaka che ke A jAtine narakavAsamAMthI taratamAM ja bahAra kADhavI ane samAjamAM navA dhoraNa upara temane pratiSThita karavI joIe. A kAmane dvitIya paMcavarSIya yojanAmAM avazya prAthamikatA ApavI joIe. upamitinA e. paNa nizcita abhiprAya che ke manuSyanAM maLamUtra eka bahumUlya rASTrIya saMpatti che. A mATe khAsa karIne zaherAmAM tene evI rIte ThekANe pADavu joie ke jethI tene nAza na thAya ane tenA khAtaranA rUpamAM pUro upayoga karavAmAM Ave. gAmaDAMmAM khAi--pAyakhAnAM tema ja gepurI saMDAsanA namunAnA pAyakhAnAM banAvavA joIe. sAIvizeSajJAnI eka upasamiti niyukata karavI joie ke je maLamUtrasaphAinA vaijJAnika ane pratiSThita upAyo tathA malamUtranA sadupayoga sUcavavAnI yojanA dezanI sAme raju kare. 2. deva dirA tathA maheAnI Aje jevI vyavasthA cAle che te jotAM harijanane sanmAnapUrvaka ane samAnatAnI sAthe darzana pUjana karavAtu aneka sthAnomAM muzkela mAluma paDe che. tethI madrAsa rAjyanA madrAsa >=Mpala enDa rIlIjIasa enDAumenTa ekTa'nA dhAraNa upara sarva rAjyo evA kAyadA kare ke jethI madirAnI vyavasthA janatAnA pratinidhionA hAthamAM Ave ane evA kAnUnane AdhIna rahIne je kheDa banAvavAmAM Ave te kheDa mAM Avazyaka rUpathI ochAmAM ochA eka harijana sabhya paNa hAya. madiranI vyavasthA upara ucita rItithI khaca thatAM AvakamAMthI je bacata rahe tenA upayoga sa MskRta vidhAlaya, gApAlana, auSadhAlaya, sAi vagere kAmeA upara karavAmAM Ave. .! 3. je madirAne pAtAnAM athavA prAiveTa madirA tarIke lekhavAmAM AvatA hAya ane e kAraNe jemAM harijanAnA pravezane niSiddha karavAmAM Avyo hoya te madizane banAvavAvALA sivAya anya da nArthIo jo danapUjana karavA mATe jatA hAya ane caDhAvA caDAvatA DrAya tA tene prAiveTa madira tarIke lekhavu na joie. A bAbatanI ekI rAjya sarakAre ucita rIte, karatA rahevu baTa che. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-456 prabuddha jIvana upasamitine abhiprAya che ke AvAM maMdira uparI adhikamAM adhika pupulabahena sAmAjika kSetranAM eka zakitazALI kAryakartA mAtra che. emanathI Avaka vera nAkhavA joIe. kAraNa ke te paNa tevANI cintaka ane satyAbhimukha sannArI che evI pratIti te 4. (ka) je kuvA ane jalAzone upayoga harijanane karavA , divasanI carcAmAM bhAga lenAra sau koIne thaI hatI. A tatvacarcA lagabhaga karI devAmAM AvatA na hoya tenA upayoga koMgresane sakriya sabhya svecchA- savA klAka cAlI hatI ane eka navuM dRSTibindu pitAnA A upUrva ke kare nahi e je pramANe evAM maMdiramAM darzana pUjana karavA manane samajavA mATe ane tenI sAthe vyavahAra karavA mATe prApta amATe te tathA koMgresa mAraphata mokalavAmAM Avela maMtrI ke saciva na thayuM hatuM evA sukhada anubhavapUrvaka sau chUTA thayA hatA, bahenapupula ni jAya ke jemAM harijanone praveza maLI cUka na hoya. . saMdhanA kAryAlayamAM 'mArI amerikAnI yAtrA e viSaya upara vyAkhyAna zA (ba) harijano mATe kUvA tathA hoTela khullI jAhera karAvavA karavA mATe keTalAeka mAsa pahelAM AvI gayAM hatAM ane tene lagatI e mATe tathA maMdiromAM temano praveza karAvavA mATe harijana sevA saMdha tA. 15-10-papanA prabudhdha jIvananI noMdhamAM pupula bahenane vizeSa hari tathA sarva sevAM sadhane sahayoga devAno tathA levAno prayatna cAlu paricaya ApavAmAM Avyo hato.' : , paramAna dara rahevAM joie. A ' - saMghe kareluM sulocanAbahenanuM bahumAna (ga) khetIvADI mATe ane ethI paNa vadhAre jarUrI temanAM dhara makAne mATe rAjya sarakAra pAsethI ugrese harijanone jamIna apA- narasiMharAva pupAlAnA muMbaI myuM.. kAraperezananA meyara tarIkenA tAvavI joie. nATakI rAjInAmAnA pariNAme muMbaInA meyara tarIke cUMTAyelA (dha) harijanano mRtaprAya banI rahelA kAmadhaMdhAone vega zrImatI sucanA modI- jeo chellAM lagabhaga trIsa varSothI samAjanuM ApavA mATe klikArakhAnAMo upara koMgrese rAjyasarakAra upara dabANa sevAmAM otaprota thayelAM che ane jeo svataMtra bhAratanA agragaNya lovIne pratibaMdha mUkAvA joIe ane tenA udyogane saMrakSaNa | zahera muMbaInA prathama mahilA meyara che tathA jeo A saMdhano paNa eka . ApavuM joIe. jo ke sabhya che-temanuM bahumAna karavA muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI sAdhanA Si () chUtAchUte dUra karavA mATe tathA A rIte bIjA paNa mahA kAyaoNlayamAM tA. 29-3-56 nA roja sAMjanA 6 vAge eka sahakArI vipUrNa racanAtmaka kAryo hAtha dharavA mATe ane niSThApUrvaka calAvavA samAraMbha cAjavAmAM AvyA hatA. A prasaMge saMdhanA sabhyoe mATe e IcchavA egya che ke sakriya rAjanItithI kAMgresa potAnA keTalAka \ ' ghaNI ja sArI saMkhyAmAM hAjarI ApI hatI ane saMdhanA kAryAlayanI karI sejone alaga rAkhe eTaluM ja nahiM paNa temane cUMTaNImAM ubhA jagA A samAraMbha mATe bahu nAnI mAluma paDI hatI. , , , Tii karavA mATe TikITa na Ape. ane je sabhya racanAtmaka kAryone ' zarUAtamAM saMghanA pramukha zrI. khImajI mADaNa bhujariyAe adhikAra ane sattAnI apekSAe uMcAM mAnavAne taiyAra hoya evA zrI. sulocanA modIne AvakAra ApatAM jaNAvyuM hatuM ke huM bahena sanyanI pratiSThA vadhAre... che. sulocanAne chellAM vIseka varasethI jANuM chuM ane temanA paricayamAM loko e hakIktamAM kaI saMzaya ja nathI ke ApaNA dezamAM ApaNe chuM. sulecanA bahena muMbaI myu.nI zALA, samiti para sAta aspRzyatAne kAyadAthI anna ANe che, paNa vAstavikatAnI dRSTithI varasa sabhya tarIke hatA. te pachI teo myu. nA sakriya sabhya tarIke jotAM ApaNA cAlu jIvanavyavahAramAM aspRzyatA , haju. ghaNA meTA . cuMTAyA. AgalA varase teo myu.nI khaDI samitinA pramukha hatA kipAyA upara jIvana che. AnuM kAraNa e che ke aspRzyatAnAbudInA ane A varase teo pramukha tarIke cUMTAyA te badala huM tathA kSetramAM kArya karatA sudhArakoe ane koMgresI kAryakartAoe Ane lagate ApaNA saMdhanA sau sabhya khuba gaurava anubhavIe chIe. saMdhanA kAyade karIne saMtoSa mAnya che ane te kAyadAnA vyApaka amalana. e ahobhAgya che ke saMdhanA sabhya zrImatI sucanA modI muMbaInA mA bahu ja ochI citA sevavAmAM AvI che. A daSTie vicAratAM prathama mahilA meyara tarIke cUMTAyA che. A hakIkatathI mArI chAtI nA upara jaNAvela upasamitinI bhalAmaNo avazya svIkAra karavA yogya gajagaja phUle che ema kahuM te te asvAbhAvika nahi gaNAya. sulerI ja che. eTaluM ja nahi paNa, te mujaba tarapha amala thavAnI khAsa canAbahena muMbaI myu. nA evA thoDA sabhyamAMnA eka che ke jeo jyAre belavA uThe tyAre temane bAkInA badhA sabhya eka dhyAnathI kimI je. kRSNamUti viSe bahena pupula jayakaranuM vyAkhyAna sAMbhaLe che. sucanA bahena je kAMI paNa bole che te vicArIne, jarA paNa thoDo tA. 8-3-56 nA roja muMbaI jaina yuvaka saMdhanA upakrame uzkerAyA vagara ane mIThAzathI bele che. temanuM vaktavya abhyAsa sadhanA kAryAlayamAM yojAyelI jAhera sabhAmAM bahena pupula jayakare pUrNa ane samatala hevAne kAraNe teo myu. nAM eka AdaraNIya zrI je. paNamUrti upara eka cintanapreraka vyAkhyAna ApyuM hatuM. sabhya gaNAya che. sulocanA bahena chellAM trIseka varasa thayAM samAje pAkakaNamUrtinA jIvananA agatyanA prasaMge raju karavA sAthe mAnavI sevAmAM otapreta thayelA che ane aneka saMsthAomAM agragaNyanI [E (jIvananA pAyAnA prazno pratye kRSNamUrtine abhigama keTale maulika ane javAbadArI saMbhALe che tathA bIjI ghaNI saMsthAo sAthe sakriya ke mema sparze che te temaNe vistArathI samajAvyuM hatuM. aneka pUrvagraha saMbaMdha dharAve che. muMbaI zaheranA prajAjana tarIke, gujarAtI tarIke karI ane abhiniveze, AgamapramANa ane guvidhAne, tathA jAgRta ane mahilA-bahena tarIke temanuM meyarapade cUMTAvuM e hakIkata do tema ja ajAgRta kALajUnA pUrvasaMskAranI pakaDamAM jakaDAyeluM mana kharekhara ApaNane gaurava levA jevI che. leDA - divasa pahelAM lo. A satya tatvane pAmI zakatuM nathI, eka samasyAnuM nirAkaraNa karavA jatAM mAunTabeTane sucanA bahena mAtra muMbaInA ja nahi, mAtra hiMdanA ja dara mane bIjI samasyA pedA kare che, satyane prApta karavA mATe upara ke nahi paNa ezimAM paNa prathama mahilA meyara tarIke cUMTAyA che dikarI jaNAvela sarakAra ane vRttionA saMkSobhathI mukata, zAnta, sthagita ' evuM jaNAvIne khUba khUba harSa vyakata karyo hato ane te sAMbharo. karI . mana atyaMta Avazyaka che, koI paNa samasyAnuM nirAkaraNa tenI virodhI LAne huM paNa AnaMdathI pulakita thayo hato. zrImatI sulocanA bahene pitA, ttine vega ApavAthI nahi paNa te samasyAnA ja mUlagAmI pRthakkaraNathI-vaDIlo pAsethI, samAjasevAnuM zikSaNuM lIdhuM che ane temane sevA yaI zake che. mAnavInuM mana Security sahIsalAmatInI satata citAmAM karavAnI hajI paNa aneka taka maLI ane temanI tadurastI tathA ho bhUtabhaviSyano vicArathI kadi mukta thaI zakatuM nathI ane vAta mAnIne AyuSya vadhe evI huM prArthanA karuM chuM. A ja ki rIsItArtA bhAve mANI zakatuM nathI anubhavI zakatuM nathI, ityAdita hoda zrI. paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAe zrI bhujapariyAnI kirI aneka tAtvika vicAre bahena pupule bhAre vizada zalimAM raju karyA hatA. samarthana karatAM jaNAvyuM ke "zrI sulocanA bahenanAM bahu nikaTa sasaMgatA ane te viSe upasthita zrotAjano sAthe khUba prottaro paNa thayA hatA. huM dAvo na karI zakuM, paNa bIjI rIte huM temane jeTalA lAMbA samayathI ra jIvanta rAma ane kAyadAnA vicAratAM mUti viSe bahena paNa savanA upAyo he jI jatAM kharekhara sobhathI karavA para Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana ka jANuM chuM teTalAM lAMbA samayathI temane tamArAmAMnA bhAgye ja koi jANatuM haze. mArA vaDila badhu sva. meAtIcaMdabhAI ane sulocanAbahenanA kAkA devIdAsa anne lagabhaga sAthe solIsITaranI parIkSAmAM pasAra thayelA ane motIcaMda enDa devIdAsa nAmanI temaNe solIsITaranI peDhI zarU karelI, je Aje temanI hayAtI bAda paNa cAle che. devIdAsanA kuTuMba sAthe amAre nikaTanA kuTukhI jevA saMbaMdha hatA. sulocanA bahenanA pitA DA. kalyANadAsanI mArI upara khUba mamatA hatI. te Aje teA lagabhaga nivRttiparAyaNu jIvana gALe che, paNa AjathI 40 varSa pahelAMnAM e visAmAM tee eka jANItA sAmAjika kAryakartA hatA ane varSo sudhI tee Arya samAjanA maMtrI hatA. De. kalyANudAsa pAse temanA ghera tema ja vAkhAne huM anekavAra jatA ane AjanA sukSeAcanA bahenane DAkaTara sAheba ane temanA kuTubIjane te vakhate 'sulu'nA lADakA nAmathI khelAvatAM hatAM. e kAka paheratAM sulubahenane uttarAttara AgaLa vadhatAM vadhatAM muMbainI kAraperezananA prathama mahilA meyara tarIke nihALavAnu sadbhAgya mane prApta thayuM che ane e anubhava eka nAnI sarakhI kamaLakaLIne sahastradaLa kamaLamAM khIlI uThatu jovA barAbara che. A rAmAMcaka anubhava mane AnaMdRpulakita banAve che, suleAcanAbahena mAre mana eka sAmAnya sannArI nahi paNa A saMskRtinuM eka namunedAra pratIka che. "ApaNA anubhava che ke kardi kadi aniSTamAMthI iSTa nIpaje che ane jheranA valANAmAMthI kaM kadi amRta nirmANa thAya che. pradeza jo punarvibhAjananA praznanA anusaMdhAnamAM muMbai viSe muMbainA prajAjanomAM huM ane muMbainI kArorezanamAM tIvra saMdhaSa pedA thayA, meyara pupAlAe rAjInAmuM Apyu ane aNadhArI rIte sutreAcanAbahenanI bAkI rahela muddata mATe muMbaInA meyara tarIke sarvAnumate nimaNuMka karavAmAM AvI, ane e rIte AjathI doDheka varSa pahelAM myunIsIpala sTenDIMga kamITInA teo pramukha thayA ane temanu ApaNA sahye sanmAna kareluM tyAre ApaNe badhAMe je AzA vyakata karI hatI te ATalI jaddhithI ane AvI aNukalpI rIte mUrtimanta thai. A mATe ApaNuM kli AnaMdathI uchaLI uThe e tadna svAbhAvika che." tyAra bAda zrI ratilAla cImanalAla koThArIe jaNAvyu hatuM ke sulocanA bahenamAM samAjasevA karavAnI je zakti ane dhagaza che te mukhane ane bhAratane jovA maLe ane vijayAlakSmI paMDitanI mAphka sulAcanA bahena sArAye jagatamAM agragaNya sthAna pAme ane itihAsa paNa noMdha le ke bhAratanI agragaNya sannArIemAM sulecanAbahena mekhare hatAM evuM ApaNe prabhu pAse prArthIe ! tyAra bAda saMdhanA upa-pramukha zrI. lIlAvatI mahena devIdAse jaNAvyuM hatuM ke sulocanAbahenanI meyarapade nimaNukanI hakIktathI strIonAM hRdaya thanaganI uThayAM che ane muMbaInuM vAtAvaraNa paNa AnaMdapracura banI gayuM che, jANe ke sulecanA bahene muMbaI nagarInA mAnanuM "kAna" karyuM na heAya. suleAcanA bahenane huM chellAM 27 varasothI ALakhuM chuM, temaNe zikSaNanA kSetre suMdara kArya karyu che ane temanI zakita, namratA ane vidvatA mATe amane UMDuM mAna che. te myunIsIpAlITImAM mAtra khurasI zAbhAvatA nathI, paraMtu dhaNuM ja sakriya kA kare che ane muMbaI krama sudhare enI te satata cintA seve che. sudharAimAM suleAcanA bahena jevA lAyaka bahenane lAyaka pachI maLI che e ApaNA sau mATe gauravanA viSaya che. temanI uttarottara pragati thatI raheA evI subhAziSa sAthe te taMdurasta ane AyuSyamAna rahe evuM ApaNe prArthIe !" tyAra bAda zrI. TI. jI. zAha tathA prAdhyApikA tArAkhahena zAhe paNa sulocanAbahenanI meyarapade cUTaNI mATe khUba ja abhinaMdana ApyAM hatAM tathA Anada darzAvyA hatA. tyAra bAda sa MdhanA pramukha zrI khImajI bhujapuriyAe saMdhanA tA. 1-4-56 zrImatI sulocanA bahena taraphanA premanA pratIka tarIke saMdhanA sau sabhya vatI sulocanAbahenane phUlahAra arpaNa karyo hatA. sAranA javAbamAM zrImatI suleAcanAkhahene jaNAvyuM hatuM ke "sAce ja atyAre mane samaja paDatI nathI ke mArA pratye je lAgaNI, prema, bhAvanA Apa saue darzAvyAM che tene huM kema banneA vALI zakIza. dhaNA samArabhA thayA che temAM Apa saune paNa kALe AvI jAya che, eTale A svataMtra meLAvaDAnI jarUra nathI ema mane lAgatu hatuM; paraMtu paramAnaMdabhAinuM strI karatAM paNa vadhAre kAmaLa hRdaya che. eTale temanI lAgaNIone vaza thaine huM ApanA samakSa hAjara thaI chuM, Aje jANe ke huM svajanenI vacce chuM evI AtmIyatA anubhavuM chuM. huM ApaNA saMdhanI sabhAsada chuM paNa nAmanI ja rahI chuM. Ama chatAM paNa saMdhanA sabhyapadvArA me navI keLavaNI meLavI che. huM vinAsa ce ane satyane khAtara kahuM chuM ke saMdhanI pAkSika patrikA " prabuddha jIvana " huM vAMcyA vagara rahetI nathI; kAraNa ke temAM mane vaividhya... bharapura ane ucca kakSAnuM suMdara vAMcana maLe che. saMdhanA sabhya thavAthI A rIte mane ghaNA lAbha thayA che ane e rIte sadha pratye mArU RNu che. chellAM padara sattara varasethI je anubhava maLyA nahAtA te anubhavA chellAM doDha mahinAmAM maLyA che ane meyarapade AvyA pachI mane ghaNuM ghaNuM jovAnuM, jANavAnuM ane zIkhavAtu maLyuM che. ApaNA zaherIjanAnI takalIfA, pharIyAdo jANavAnA tathA sUcanAnA lAbha maLyo che ane A sthAnethI jo huM evI khAtrI ApuM ke AvA mATA javAbadArIbharyAM hAdApara huM houM ke na houM paraMtu nagarajano mATe mArAthI zakya te badhuM karavA mATe huM sadA tatpara rahIza te te asthAne nahi gaNAya." f tyAra bAda saMdhanA maMtrI zrI. zAMtilAla devajI naMdue nAmadAra meyara zrI sulocanAbahena medIne AvakAratAM jaNAvyu hatu ke "mArA purogAmI vakatAoe je AnaMda ane gaurava vyakata karyAM che temAM huM sUra purAvuM chuM ane dhaNuAM rAkANA vacce samaya kADhIne suleAcanAbahena ApaNane AtmIyabhAve maLyA te badala temanA tathA upasthita sau sabhyonA huM AbhAra mAnuM chuM." tyAra bAda AnaMda ane ullAsabharyA vAtAvaraNamAM sau vikharAyAM hatAM. prabudhdha jIvana mATe lavAjama-rAhata yojanA prabudhdha jIvanane vizeSa pracAra thAya e hetuthI prabudhdha jIvananA eka prazaMsaka mitre IcchA darzAvI che ke temaNe sUcavelI lavAjama rAhata ceAjanA nIce je kAI vyakita prabudhdha jIvananA grAhaka thavA Icchaze te vyakita pahelAM vaSaeN mATe rU|. 2 sadhanA kAryAlayamAM bharIne athavA manIorDarathI mAlIne grAhaka thaI zakaze. A lavAjama rAhatano lAbha 100 grAhako sudhI ApavAmAM Avaze. te je vyakitanI A rIte prabudhdha jIvananA grAhaka thavAnI IcchA hAya teNe te mujaba satvara jaNAvIne sadhanA kAryAlayamAM rUA. 2 bharI javA athavA matIA rathI mokalI ApavA. pRSTa 219 paramAnaMda 222 45-47, dhanajI sTrITa, muMbaI 3. vyavasthApaka, prabudhdha jIvana viSaya sUci sAdAda ane sApekSavAda munizrI nagarAjajI prakIrNa noMdha : paMDita sukhalAlajInuM rASTrabhASA pracAra samitie karelu bahumAna, muMbaI mahArASTranA prazna ane vinAbAjI: "jemAM tame rAjI temAM huM rA", vineAbAjInA kthanane zrI zaMkararAva deva khATI rIte dhaTAve che, muMbainAM tAnA ane lokAnI garIkhI, 'raMga rajana', aspRzyatAnivAraNa tathA harijana sevAkArya, zrI je. kRSNamUrti viSe bahena pupula jayakaranuM vyAkhyAna. sarca karelu sulocanAbahenanuM bahumAna ApaNA vibhAjita vyaktitvane susaMvAdI banAvavAnI hAkala 225 227 8 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-4-56 prabuddha jIvana ke ApaNA vibhAjita vyaktitvane susaMvAdI banAvavAnI hAkala che , be harI che. tethI) viSaya che ke je ja A kevaLa zAstrIya ula para ApaNuM bhAvi ApavAnuM to AkhI duniyA che. kaI bAtha ane enA eka aitihAsi te . (Aje ApaNAmAM eka bAju vicAra ane mananI udAratA ane bIjI bAju sAmAjika vyavahAranI saMkucitatA vacce eka bhAre dika vicitra dharSaNa cAlI rahyuM che. ApaNe je sarvAgI vikAsa sAdha hoya to ApaNA A vibhAjita vyakitatva-Split Personality- antaryuM lAvavA joIe, tene susaMvAdI banAvavuM joIe. rAjedArI ane audyogika vikAsa sAthe sAmAjika parivartana anivArya che. e ja nahi lAvIe te eka rASTra tarIke ApaNe khatama thaI jaIzuM. AvI cetavaNI paMDita javAharalAla naherUe prakhyAta hiMdI lekhaka zrI rAmadhArI sihA dinakare lakhelA-saMskRti che. cAra adhyAya' e nAmathI pragaTa thayelApustakanI prastAvanAmAM uccArela che. A lekha zrI naheranI viziSTa cittano A pratibhAnAM darzana karAve che. tene anuvAda tA. 23-2-56 nA janmabhUmimAM pragaTa thayelAM ahiM sAbhAra uMdhRta karavAmAM Ave che. taMtrI): tamArA mitra ane sAthI zrI dinakare lakhavA mATe eka khUba ja vika AkarSaka viSaya pasaMda karyo che. e eka e viSaya che ke je bhAratanA AkhA ItihAsamAM ApaNe be harIpha ane paraspara ghiNIvAra mArA magajamAM ramyA karyo che, ke jenI chApa mArAM badhAM. virodhI baLone kAma karatAM joIe chIe-eka samIkaraNa ane A lakhANamAM rahetI AvI che. ' " samanvayanAM baLA ane bIjA alagatA sajAvatAM vicchedakArI baLada che ghaNIvAra huM mArI jAtane pUchuM chuM bhArata e zuM che? Aje paNa ApaNI sAme e ja prazna judA saMdarbhamAM AvI paDayA bhAratanuM mULatatva zuM? kayAM kayAM baLAe bhAratanuM ghaDatara karyuM che, che. Aje paNa eka bAju ekatA-rAjadArI tema ja sAMskRtika ekatA nathI hi. ane A baLIne bhUta ane vartamAnamAMnA duniyAnA prabhAvakArI baLAM mATe jabaradasta baLe kAma karI rahyAM che, te bIjI bAju vicche sAthe kevo saMbaMdha rahyo che ? ' , ' janmAvatAM ne alagatA para bhAra mUkatAM baLA paNa che. eTale ApaNe ja A vizALa viSaya che, ane mAtra bhAratamAM ja nahi paNa bIje mATe A kevaLa zArIya carcAne prazna nathI, e eka prANabhUta savAla popaNa je je mAnavapravRtti thaI che. e samayane AvarI le che. ane che, jenI samajaNa ane jenA ukela para ApaNuM bhAvi nirbhara che. ja lAge che ke A viSayane koI eka ja vyakita nyAya ApI zake nahiM, sAmAnya rIte te AvA praznonA ukelamAM deravaNI ApavAnuM paNa ApaNe enA koI cokkasa aMgene laIne emane samajavAne kAma buddhimAna varganuM hoya che, paNa ApaNAM buddhimAne AmAM niSphaLa prayAsa karI zakIe, ochAmAM ochuM ApaNe bhAratane samajavAne te" gayA che. emAMnA ghaNAM te A praznanuM svarUpa paNa. samajI zakatA prayAsa karI ja zakIe, je ke ApaNI sAme AkhI duniyAnuM nathI, ane bIjA nirAzAvRtti ane hRdayadaurbalya bhega banI gayA che IN vyApaka citra na rAkhIe te ApaNI e samajaNa maryAdita banI rahe che. kaI bAjue javuM te emane samajAtuM nathI. . . . vira mA .sri: saMskRti eTale zuM ? '' '' '' mAkarsavAde ane enA anuyAyIoe ghaNAM buddhimAnene AkarSI rahI ja DasaMskRti eTale zuM? huM zabdoSa jouM chuM te aneka jAtanI hatA ane emAM zaMkA nathI ke eNe aitihAsika banAvone eka vyAkhyAo maLe che. eka mahAna lekhake "duniyAmAMnI sArAmAM sArI cokkasa pRthakkaraNa ApyuM hatuM je ApaNane vicAra karavAmAM ne samajavAmAM che 'sAta ane kathita vastune paricaya pAma" evI enI vyAkhyA maMdadarUpa banyuM hatuM. paNa e paNa aMtisaMkucita vicArasaraNI mAlama, ke ApI che. eka bIjI vyAkhyA, kahe che: " (saMskRti eTale) mAnasika paDI , ane eka Arthika dRSTikoNa tarIke enI game te guNavattA ane ke zArIrika zakitaonI tAlIma, vikAsa ane saMgaThana athavA te A rahI hoya te paNuM ApaNI mULabhUta AzaMkAonuM nivAraNa karavAmAM A rIte thayeluM dhaDatara; mana, nIti ke rasavRttinI sudhAraNA athavA saMskaraNa; e niSphaLa gaI. sabhyatAne prakAza" A arthamAM saMskRti e eka pAyAnI ane jIvana e Arthika vikAsa karatAM kaMika vedhAre che. jo ke Arthika AMtararASTrIya vastu che. uparAMta saMskRtinAM rASTrIya svarUpa paNa che vikAsa e jIvana ane pragatine mULabhUta pAye che. e ApaNe nA - ane dhaNAM rASTroe potapotAnI AgavI pratibhA ane vyakitatva. . vyakita,va, bhUlI zakIe. itihAsa be sidhdhAMtane kAma karatA batAve chesAtatyane khIlavyAM che e paNa zaMkA vinAnI vAta che. ' , ' sidhdhAMta ane parivartanane ' sidhdhAMta. A banne sidhdhAMta eka ne kIDI mAM bhAratanuM sthAna kayAM ? keTalAka lokoe hiMdu saMskRti, bIjAnI virUdhdhanA dekhAya che, chatAM darekamAM bIjAnuM kaMI ne kaMI muslima saskRti ne khristI saMskRtinI vAta karI che. A zabdaprayogo - krAMtinI prakyio mane samajAtA nathI, joke e sAcuM che ke, mahAna dhArmika hila- , ; hiMsaka krAMtie ne dharatIkaMpa ApaNe joIe chIe ke ApaNe cAlee rASTra ke jAtinI saMskRti para prabhAva pADayuM che. bhArata .. emane ekAeka nIpajatAM mAnasika tema ja bhautika tarIke lekhIe : mata tarapha najara karuM chuM te dinakare jema batAvyuM che tema, bhAratanI chIe. paNa dareka bhUstarazAstrI jANe che ke, pRthvInA paDamAMnA moTA hiprajamAM samaMtyiMta saMskRtine kramaza: vikAsa thatA mane dekhAya che. kerakSare dhIme dhIme ja thAya che, ane emanI sarakhAmaNImAM dharatIkaMpanuM dhana vikAsanAM pagalAM ': : , . mAmulI che. e ja rIte krAMtie paNa parivartana ane sanma AdhAta lo to A saMskRtinAM mULa eka bAju prAguM-AryakALamAM (Aryo pratyAghAtanI lAMbI prakriyAonA mAtra bAhya AviSkAra ja che. Ama, hiMdamAM AvyA te pahelAMnA kALamAM) mehana-jo-DezanI sabhyatAmAM parivartana pote ja eka satata kriyA che, ane sthagita sAtatya paNa tema ja mahAna drAvIDI sabhyatAmAM joI zakAya che, te bIjI bAju jyAM sudhI e saMpUrNa baMdhiyArapaNu ane mRtyumAM na pariName to enA para madhya eziyAmAMthI bhAratamAM AvelA Aryoe baLavAna sudhI emAM kramazaH parivartana Ave ja che. che, prabhAva pADele najare paDe che. pAchaLathI vAyavya bAjuethI AvelA '' ItihAsamAM evA evA samayanA goLAM Ave che jyAre para vAraMvAranAM AkramaNonI ane te pachI pazcimanA dariyApArathI AvelA vartananI kriyA ane gati vadhu pramANamAM dekhAya che. bIjA kALamAM e che. lokonI asara paNa enA para paDI che. ' . vadhu sthagita dekhAya che. rASTranA jIvanamAM A sthagita sthitino karI . Ama A rASTrIya saMskRti dhIme dhIme vikasatI ne AkAra letI. kALa e kramazaH patana ane nirbaLatAne kALa che, jemAMthI Akhare rahI che. samIkaraNanI ane navAM navAM tane samAvI levAnI asAdhAraNa sarjanAtmaka klAo ane valaNanA kAsa ane dhaNIvAra rAjadArI na zakita enAmAM hatI. jyAM sudhI enAmAM A zakti rahI tyAM sudhI parAdhInatA AvI paDe che. nie jIvaMta ane prANuvata rahI che. pachInA varSomAM eNe A prANu che ke saMbhavataH bhAratamAM sauthI baLavAna sAMskRtika tatva A ane himayatA gumAvI ane sthagita banI gaI jene pariNAme badhA kSetramAM e pahelanA mukhya karIne drAvIDItanA milanamAMthI AvyuM : nibaLatA AvI gaI che. A ( AmAMthI. mukhyapaNe ApaNI mahAna bhASA saMskRtamAM mUrtimaMta : - koko : Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) - - - - bI ga bAna ane ma . ApaNuMmo nI phI , ga tarI nI ArAdhyApArathI mahAjane gaulo tA28 '' ', "prabuddha jIvana : 1 - tA. 1-456 virATa saMskRtinuM sarjana thayuM. A bhASA, jo ke enI joDabhASA dezomAM pitAne saMdeza laI jatI prajA jaIe chIe. uttuMga jo prAcIna pahelavInI jema, madhya eziyAmAM janmI hatI. chatAM e zikharee pahoMcavAnI ane AkAza bhedavAnI hAma emanAmAM hatI. bhAratanI rASTrabhASA banI gaI. uttara temaja dakSiNa bhArate enA emaNe bhavya bhASAnuM caNatara karyuM ane kalAnA kSetre sarvocca * vikAsamAM phALo Apyo. ' , ' , pratibhAnAM darzana karAvyAM. uttara ane dakSiNa samagra deza tyAre jIva .:', ', ' pAchaLanAM varSomAM te dakSiNe ghaNuM mahatvano bhAga bhajavyo. nAnA mahAna sAhasamAM sAmela hatA. ' ' saMskRta bhASA ApaNuM lekenA vicAra ane dharmanuM pratika banI paDatInI sadI . eTaluM ja nahiM paMNa bhAratanI sAMskRtika ekatAnuM pratIka banI gaI. e pachInI sadIomAM paDatI AvI. bhASA kutrima banI ane budhdhanA samayathI e bhASA lekanI belavAnI bhASA rahI nathI, chatAM ye ApaNuM zilpa paNa zaNagArIyuM banyuM. vicAronI navInatA baMdha paDI samagra bhArata para e. baLavAna prabhAva pADatI rahI hatI. A pachI sarjanAtmaka vRtti adRzya thaI zarIra , ke mananA sAhasathI ApaNe . che. bIjI prabhAvakArI asara paNa AvI ane emAMthI vicAra ane DaravA lAgyA, ne ApaNe jJAtisaMsthA ane baMdhiyAra samAja ubhA karyA - AviSkAranAM navA kSetre sarjAyAM. vicAra ane vartana : mArI jJAtisaMsthAnuM aniSTa - ApaNuM vicAre ApaNuM vartana-vyavahArathI je rIte AgaLa - asaMkhya svarUpa sahitanI jJAtisaMsthA e bhAratanI viziSTa vadhatA rahe che te eka addabhUta vastu che. ApaNe zAMti ane ahi . pidAza che. spRzyatA, AMtarajana, AMtaralagna vagere sAmene sAnI vAta karIe chIe, ane vatIe chIe judI ja rIte, virodha bIjA koI dezamAM dekhAto nathI. enuM pariNAma e AvyuM ApaNe sahiSNutAnI vAta karIe chIe, ane ene ApaNe mAtra , che ke ApaNI daSTi saMkucita banI gaI. haju Aje paNa bhArata ApaNI vicArapadhdhati gaNAvIe chIe ane bIjI vicAra padhdhatio : ke vAsIone bIjAo sAthe haLavA maLavAnuM muzkela lAge che, eTaluM ja pratye asahiSNu banIe chIe. ApaNe kartavyanI vacce paNa tAtvinuM thI nahi paNa jyAre teo bIjA dezamAM jAya che tyAre tyAM paNa dareka svasthatAne eTale ke sthitaprajJa banI rahevAne Adarza gajAvIe chIe , jJAti alaga alaga rahevA ja mathatI hoya che. ApaNAMmAMthI ghaNAM paNa ApaNe je kAryo karIe chIe te cheka ja nIcI bhUmikA para na che kharA teM A badhuM ema ja hoya ema mAnI le che; paNa bIjA dezanA karIe chIe. ane vadhatI jatI azista ApaNane vyakti tarIke ! lokone e keTaluM badhuM Azcarya ne kevo AMca Ape che tene 22 tema ja kema tarIke nIcA pADI de che. temane koI khyAla ja AvatuM nathI. , jyAre pazcimanA loko darIApArathI ahIM AvyA tyAre bhAratanI " che. Ama bhAratamAM ApaNe udAratama sahiSNutA ane vicAra baMdha bhUminAM dvAra pharIne eka dizAmAM ughaDI gayAM. Adhunika audhe tema ja matanI sarvagrAhitAnI sAthe sAthe saMkucitamAM saMkucita sAmAM gika sabhyatA dhIme dhIme zAMta rIte sarakI AvI; navA vicArane jika vyavahAra vikasAvyuM. A vibhakata vibhAjita-vyakitatva ApaNI navA khyAlo ApaNA para caDI AvyA, ane ApaNA buddhimAnemAM Rii pAchaLa pAchaLa AvatuM rahyuM che, ane Aje paNa ApaNe enI briTiza buddhimAnenA jevI vicAra karavAnI Adata vikasI. A para sAme bAtha bhIDI rahyA chIe. ApaNe ApaNI potAnI nirbaLatAo AghAta eka rIte sArA hatA ane ethI Adhunika duniyAnI ApI che ane rItarIvAjanI saMkucitatAone, ApaNA pUrvajo pAsethI ApaNe ' Nane kaMIka samaja paNa maLI, paNuM bIjI bAjue e ja kAraNane ka vArasAmAM meLavelA umadA vicAre tarapha AMgaLI cIMdhIne, bacAva karIe chIe. paNa A banne vacce mULagata gharSaNa raheluM che ane lIdhe budidhamAne Ama janatAthI alaga thaI gayA. paraMparAgata vicA. ko, jyAM sudhI ApaNe tene ukela nahi lAvIe tyAM sudhI ApaNa A raNA hacamacI gaI ne jee ene vaLagI rahyA teo baMdhiyAra rIte vibhakata vyakitatva cAluM rahevAnuM ja che. ane Adhunika sthitisaMjogethI alipta rahIne vaLagI rahyA. ( , ' Antarika gharSaNa * have A pazcimI vicArapadhdhatimAMnI zraddhA paNa calita thaI : , . .. thoDIghaNI sthagita dazAnA kALamAM A parasparavirodhI ta rahI che, ane A rati ApaNI pAse jAnuM paNa nathI rahyuM ne navuM * A ekabIjA sAthe jhAjhI athaDAmaNamAM nahotAM AvyAM. paNa rAjadArI paNa nathI rahyuM, ane kaI dizAmAM ApaNe jaI rahyA chIe e. hi. ane Athe ke parivartanane vega jema jema vadhato gayo che tema tema jANyA vinA Amatema aphaLAyo karIe chIe. juvAna peDhI pAse, cheA athaDAmaNe vadhatI dekhAya che. Aje ApaNe je ayugane ' emanI vicAraNAne daravavA mATenAM ke emanA kAryo para aMkuza cheuMbare UbhA chIe temAM jabaradasta saMjoge ApaNane A AMtarika mUkavA mATenAM kiI dhoraNe rahyAM nathI. nI athaDAmaNane aMta ANavAnI pharaja pADe che. e je nahiM karIe ke A eka bhayaMkara paristhiti che, ane ene je nahi sudhArIe te rASTra tarIke ApaNe niSphaLa nivaDIzuM ane ApaNe je guNo ' te enAM pariNAme atigaMbhIra Avaze. saMbhava che ke, ApaNe che ane tAkAta meLavela che te paNa gumAvI besIzuM. rAjadArI, Arthika ane sAmAjika saMkrAntikALamAMthI pasAra thaI eTale bhAratamAM ApaNe jema mahAna rAjadvArI ne Arthika rahyA chIe, ane AjanA kALanuM e anivArya pariNAma che.. A praznono sAmano karavAne che tema ApaNe A AtmAnA saMkSobhane paNa ayugamAM koIne paNa sudharavAnI taka maLavAne saMbhava nathI." " 'kalAtine-paNuM sAmano karavAne che. audyogika krAnti bhAratamAM ane AmAM niSphaLa jaIzuM te vinAza ja che.' 1 , jhapabhera AvI rahI che ane ApaNane ghaNI rIte badalI rahI che. te ' saMskRtino vikAsa - rAjadArI ne Arthika parivartananuM e anivAryuM pariNAma che ke je Aje duniyAmAM kAma karI rahelAM jabaradasta baLAne ApaNe che.' 'ApaNe 'saMgaThita mAnavA tarIke ane eka sugaThita rASTra tarIke jIva- na samajIe to paNa bhArata zuM che ane ApaNe dezanI anekaraMgI - vAnA hoIe te sAmAjika parivartana paNa sAthosAtha Ave. rAja- chatAM daDha ekatAvALI enI samanvita saMskRti kevI rIte vikasAvI dArI keraphAra thAya ane audyogika pragati Ave ane te sAthe ApaNe che e te ApaNe samajavuM joIe. bhAratanI prajAne koI eka - sAmAjika kSetre emanA ema palaTAyA vinA rahIe e banI zake vaga bhAratanA vicAra ke mAnasane ekamAtra kabajo dharAvavAne dAvo nahi. e sthitine bhAra ane dabANuM eTale badhe haze ke je karI zake nahi. dareka aMge A mahAna dezanI racanAmAM phALo ApyA che ApaNe emAMthI kaMi ukela nahi zodhIe to ApaNe tuTI paDazuM. che. A pAyAnI hakIkatane na samajIe te bhAratane ApaNe samajatA ; ' pragatine e utsAhukALa , ' ' ja nathI, ane je ApaNe bhAratane na samajIe te ApaNe dezanI : isu khrista pachInA pahelA eka hajAra varSamAM ane te pahelAM keIpaNa sevA karI zakIe nahi. . che, paNa bhAratanuM je citra ApaNe joIe chIe e pAchaLanAM citrathI dinakaranuM pustaka A samajaNamAM amuka aMze madadarUpa banaze . tadana juduM che. pahelAnA e kALamAM ApaNe eka utsAhathI uchaLatI, ema mane lAge che, eTale huM ene puraskAruM chuM ane AnuM vAMcana cheprANuvAna jIvana ane sAhasane thanaganATa anubhavatI ane dUradUranA mAMthI leke ghaNAM phAyadA meLavaze evI mArI AzA vyakata karuM chuM muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI 3. ' mudraNasthAna : kacchI vIzA ozavAla prinTIMga presa, majIda baMdara roDa, muMbaI cha. Te.naM. 346ra8 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradhAnamaka kA kA ma ma ma ma ma - - A rajIsTarDa naM B 4ra66 vArSika lavAjama rUA. 4 (pra. jainavarSa 14-pra.jIvatavarSa 3. A aMka 24 . - prabuddha jIvana ";' che 7 vI cUkI che. e nIti va La evuM paNa je muMbaI, eprIla 15, 1956, ravivAra - zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra - - AphrikA mATe zIliMga 8, chuTaka nakala : traNa onI vAha-streate arease-same at aase-at- taMtrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA gAla zA- am - seat careas a gADA 1 lITala bele rUpanuM "paMcataMtra' .' (lITala bele drapa nAmanA muMbaInA eka jANItA naTamaMDaLa taraphathI "paMcataMtra' e nAmanI eka nATikA bhajavAI rahI che. A 'naTamaMDaLI. taraphathI kaThaputaLInI Dhaba upara rAmAyaNa bhajavavAmAM AvatuM hatuM ane tenI viziSTa zilIe muMbaine nATayarasikone sArI rIte AkarSyA hatA. A evI ja rIte A paMcatatre paNa nRtyanATikAnI eka judI ja bhAta raju karI che. tenuM kAkAsAheba kAlelakare kareluM suMdara avalokana nIce pragaTa kare karavAmAM Ave che. taMtrI) che "paMcataMtra" e bhAratIya nRtya-nATaka saMgItikAne eka advitIya bAMbI' nAmanA haraNanI je vAta lakhI che ane bhajavI che emAM ane AhalAdaka prakAra che. mahAkavi vAlmIkIe pitAnA rAmAyaNamAM mANasa para vizvAsa rAkhanAra haraNanI zI dazA thaI enuM karUNa citra mANaso sAthe rAkSasa, gaMdharva, vAnare, rIMcha, gIdha Adi pazupakSIne ApyuM che. - one paNa samAnabhAve vaNI kADhayA che, jyAre "paMcataMtra"mAM rAja- "paMcataMtranI mitralAbha e nRtya-nATikAmAM pazupakSInI daSTie dinIti ane jIvananIti sudha rIte samajAvavA mATe viSNuzarmA mANasa kevo dekhAya che e suMdara rIte raju karyuM che ane te 'paMDita kevala pazu pakSIone laIne eka addabhuta vArtAsRSTi nirmANa pazupakSIo mANasa karatAM keTalA zreSTha che e batAvI emanA pratye kadI karI che ane e vArtAo dvArA mANase kema jIvavuM ane kema vartavuM Adara ane samabhAva keLavyuM che. enuM AkhuM saikAonuM DahApaNa sAdAmAM sAdI bhASAmAM dharmopadezanA "paMcataMtra" vALI A nRtya-nATikAmAM badhA ja nata ke pitAnA bIje vagara raju karyuM che. ' - hAvabhAva ane nRtya vaDe tamAma tiryaMca jAti pratye ApeNuM hRdaya je che .' "paMcataMtra" ane "hitopadeza" e be saMskRta paDIe vizva- Dhabe. jAgRta kare che te kharekhara yaMkaLAne eka vikrama che. '' A sAhityamAM pitAnuM sthAna kayAranI meLavI cUkI che. kapaDAM ane poSAkanI pasaMdagI paNa aucityapUrNa ane sarasa | " A che zakanIti, viduranIti, kAmadakIya nIti, cANakaya nIti vagere che. saMgIta madhura ane bhAvavAhI te che ja, paNa te te prasaMge anura prAcIna paDIomAM je bedha maLe che, tenA karatAM "paMcataMtramAM kuLa evuM paNa gAThavyuM che. te pazapakSIonI rasika vArtA vAMcatAM vAMcatAM je nItibedha maLe che te AjakAlanA nATamAM pAnA caherAne raMganI chaTAthI navA - ocho AkarSaka nathI. "paMcataMtra"nAM bhASAMtare duniyAnI aneka navA rasa arpaNa karavAnI kaLA khIlI che. pAtronA abhinaya karatA ja bhASAomAM saikAothI thatAM AvyA che. A vArtAo bALako tema ja A "meka-apa'nI kaLA jarAye utaratI nathI. mANasa mATe ja khAsa ke grAmavAsIo tema ja nAgarika-badhA ja rasapUrvaka vAMce che ane sarjelI A kaLA pazupakSIo mATe vAparavI e kAma saheluM nathI' chatAM nartakamaMDaLe A dizAmAM paNa sAre prayatna karyo che. AsAma paNa A recaka vArtAone nRtya, saMgIta ane abhinaya dvArA -maNipura tarapha kaI kaI vAra apratima nRtyane abhinaya sAthe mi pratyakSa jIvatI karavAnuM kAma muMbaInA saMskArI nartaka maMDaLe karyuM che. meka-apa'nI kacAza rasa-hAni kema kare che. evuM eka be vAra Aja kAla nRtyakaLA tarapha ApaNA lokonuM dhyAna vizeSa gayuM joyuM hatuM. A che bhArata nATaya, kathakalI, maNipurI Adi nRtyonuM punarjIvana thavA raMgabhUmi para judA judA raMganA prakAza pADavAnI navI vija kane lAgyuM che ane enuM navInIkaraNa paNa thAya che. paNa nisarganA nAmAM te dareka raMga sAthe "meka-apa" khIle che ke kaThinAI utpanna sanAtana gAyaka pakSIo ane nisarganA abUdha bAlaka vanacaranA kare che enuM adhyayana samatAthI thavuM joIe. hAvabhAva ane emanI cAlavA karavAnI khUbIo Abehuba pakaDI ene paMcataMtranI A navI nRtyakaLA pitAne saMdeze cIna sudhI paNI nRtyalAmAM vaNI kADhavAnuM kAma te A maMDaLe ja karyuM che. pahoMcADI AvI che. A kaLAe yuropa amerikA ane AphrikAnI trikhaMDa yAtrA karavI joIe, kemake A kaLA kevaLa bhAratIya nathI. . pazupakSIone ApaNe tiryaMca eTale utaratA prANu kahIe manuSya ane manuSyatara, bannenI abhirUcine samanvaya karanArI A chIe. paNa pazupakSIone mANasajAtane je trAsa sahana karavo paDe eka jIvanakalA che. ene uttarottara vikAsa thavAne. yuga Avyo che. A kiche e jotAM emanI AgaLa mANasa prANI durjana je ja dekhAya - kAkA kAlelakara che, pakSIo gAine mANasane rIjhave che ane mANasa tene jALamAM - ApanAM saranAmAM sarvara sudharAve che. A ipakaDIne mArI khAya che. krUratA, kapaTa ane daLe, e mANasanA khAsa saMghanA sabhyone tathA prabuddha jIvananA grAhakane vinaMtI A lakSaNa hoya evuM ja lAge che, ApaNe siMhane zUra, vAdhane kUra, varUne ke prabuddha jIvana mekalavAmAM navA saranAmAM chapAI rahyA che. khAudharo, UMTane kannAkhera, sarapane kapaTI, zIALane luca, kabu- te ApanAM cAlu saranAmAMmAM kaI paNa bhula rahI jatI che ] tene bheLa, bakarAne bevakupha, kAgaDAne catura, vagere nAmothI navAjIe hoya athavA te pheraphAra karAva hoya to saMghanA kAryAlaya chIe. paNa jo ApaNe pazupakSIo, mAchalAMo, ane sarapa jevA upara sattara lakhI mokalaze." "sirIsRpane abhiprAya pUchIe te mANasa viSe teo zuM zuM kaheze 45-47, dhanajI sTrITa, enI kalpanA karavI agharI nathI. hamaNAM hamaNAM pazcimanA lekee , muMbaI 3, A vyavasthApaka : prabuddha jIvana, Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana ( tA. 15-4-pa6 syAdvAda ane sApekSavAda prakAranI apekSAothI bharyo paDe che. jaina Agama zrI pannavaNI sUtramAM satyane dazabhAgamAM vibhakata karavAmAM AvyuM che. jyAM sApekSa(gatAMkathI cAlu) vAdI DaratAM DaratAM vyAvahArika telamApane satyamAM samAviSTa kare che tyAM . (gatAMkamAM bhUlathI jaNAvyuM che tema tA. 23-10-56 nahi paNa tA. 23-10-55 nA jaina bhAratI' mAM pragaTa thayela muni syAdvAde badhA prakAranA apekSika satyane daza bhAgamAM vibhakata karI nagarAjajInA lekhanA anuvAdane bAkIne haphate nIce ApavAmAM dIdhA che. te deza prakAra nIce pramANe che:AvyuM che. taMtrI) (1) janapada satya arthAtu deza sApekSa satya. judA judA dezonI * hajAra varSa pahelAM ane Aje judI judI bhASA hoya che. te mujaba pratyeka padArthanAM aneka judA judA .. - svAdAda ane sApekSavAdanA keTalAka sidhdhAnta evA che je nAma thaI jAya che. te badhA potapetAnA dezanI apekSAe satya che. anAyAse tadana ekarUpa jevA thaIne cAle che. aMtara eTaluM che ke keTalAka zabdo evA paNa hoya che je eka dezanI apekSAe bIjA syAdAdanA kSetre te AjathI hajAro varSa pUrve eka vyavasthita rUpamAM dezamAM tadana viparIta arthanA ghAtaka hoya. jemake sAdhAraNa rIte mUkAI cUkyAM che, jyAre sApekSavAdamAM te Aje cittananI eraNa pitAne "bApU" kahevAya che; paNa kaI ThekANe. nAnA bALakane pitA upara caDhayA kare che ane kramika vikAsa sAdhe che. dAkhalA tarIke ane anya kuTuMbIjane "bApu" kahe che. A janapada satyamAM AvI satyAsatyanI mImAMsA karatAM rekhAgaNita ane vajananA viSayamAM sApe- javAthI asatya nathI kahevAtuM.. 'kSavAda ema mAne che ke jemAM laMbAI che paNa pahoLAI athavA (2) sammata satya-vyavahAramAM je zabda mAnya thaI gaye heya. jADAI mathI te rekhA. biMdumAM paNa jADAI nathI hotI, paNa duni- jemake-paMkakAdavamAMthI utpanna thanAra kamaLane paMkaja kahevAya che paNa "yAmAM evI rekhA jovAmAM nathI AvI ke jenI pahoLAI athavA kAdavamAMthI ja utpanna thatA deDakAMne paMkaja nathI kahevAte. deDakAne paNa - jADAI na hoya. te eTalI sUkSma hoya che ke tene upekSaNIya gaNI paMkaja kema na kahe te bAbatamAM kaI buddhigamya dalIla nahiM thaI zake, zakAya, paNa nathI ema to na ja kahI zakAya. ApaNe mAtra laMbAI (7) nAma satya-keinuM nAma vidyAsAgara hoya ane tene AvaDatuM ane pahoLAI ja dhyAnamAM laIe te kevaLa be parimANavALI kaI na hoya kALI lIMTI tANutA. ema chatAM paNa tene leka vidyAsAgara cIja prakRtie banAvI ja nathI. kAgaLa upara eka sIdhI lITI kahe te asatya nahiM kahevAya. nAma kevaLa vyakitanI oLakhANa mATe che dorelI joIne ApaNe mAnIe chIe ke A tadana sIdhI lITI te tenA jIvana sAthe keTaluM yathArtha che te nathI jovAtuM. eTale A paNa je vadhAre sukSma sAdhanathI joizuM te te ekadama sIdhI nahIM nAma sApekSa satya che. dekhAya. (4) sthApanA satya-koI vastunA viSayamAM kalpanA karI rAkhavI vajananA viSayamAM paNa evuM ja che. laMbAI, pahoLAI, ke jemake 12" Icane eka phuTa, 3 phuTano eka gaja. amuka tolAne ' jADAI dvArA ApaNe je biMdu, rekhA, ke ghananI vyAkhyA karIe chIe eka zera, amuka zerane eka maNa. A sthApanA deza kALane anu te mAtra vAstavika sApekSa sthitinI nathI paNa eka Adarza mApanA lakSIne judI judI hoya che, paNa potapotAnI apekSAe jyAM sudhI rUpanI che. laMbAI mApavA mATe koI sthira cakkasa gaja ApaNI te vyavahAramAM cAlu che tyAM sudhI te satya che. satyanA A bhedamAM pAse nathI. ghaniSThamAM ghaniSTha dhAtune ane bahu ja cokasAithI banA- apekSAvAdanA ukta mApa, tela, gaNita, badhuM samAI jAya che. eka velo mApadaMDa-pachI te leDhAne hoya ke pIttaLane saLIo hoya-paNa mApamAM sUkSma dRSTie pratikSaNa game teTaluM aMtara paDI jatuM hoya eka dizAmAMthI anya dizAmAM ghumAvavAthI tenA karoDamAM hiMsA chatAM jyAM sudhI te vyavahAramAM che tyAM sudhI te satya manAya che. jeTalo vadhI jAya che ke dhaTI jAya che. eka ja jamIna bhinna bhinna sApekSavAdamAM mApa telanuM je prakAre pratikSaNa parivartana mAnyuM che te samaye ane bhinna bhinna vyaktio dvArA apAI hoya tyAre sUma- parivartananuM vadhAre gaMbhIratAthI ane vyApaka rUpe vivecana cAThAdamAM tAthI tapAsatAM eka sarakhuM mApa nahi nIkaLe. sIsu athavA pleTInama maLe che. svAda anusAra jemAM pratikSaNa navA svarUpanI utpatti, dvArA bahu ja sAvadhAnIthI nizAnI karavAmAM Ave, gajathI mApavAmAM junA svarUpane nAza ane maulika svarUpanI nizcalatA hoya tene ja Ave-te paNa kaMIkane kaMIka phera te AvavAnA ja. vaLI garamInA dravya mAnyuM che. pratikSaNa parivartananA viSayamAM banne vAdanA siddhAntanI pramANamAM pheraphAra thatAM dhAtuonuM phelAvuM ane saMkecAvuM e te jaga- samAnatA e ja ekabIjAnA satyanI piSaka che. jAhera che. dareka vastunAM samaparamANuonuM samaye samaye je pari- (5) rUpa satya-kevaLa sApekSa kathana e rUpa satya che, jema - vartana thayA kare che tethI paNa mApamAM aMtara paDe che. khAsa karIne nATakamAM digdarzake kahyA kare che, A harizcandra che, A rehitAzva che.. jamIna mApaNImAM to jarUra pharaka paDI jAya che, kemake jamIna pleTi- rAmalIlAmAM kahevAya che. A rAma che, A sItA che, vagere. nama jeTalI sakhata nathI. ane mApaNI karanArAo je pitAnA (6) pratIti satya-vizvasanIya satya, bIjA zabdomAM tene sAdhane upara vizvAsa na rAkhe, te 'tuMDe tuMDe matirbhinnA'nA nyAye sApekSa satya paNa kahI zakAya, AmraphaLanI apekSAe AmaLuM nAnuM che ema sau pitApitAnI judI judI vAta karaze. pratIti thAya che; paNa caNAThInI apekSAe AmaLuM moTuM che ema mApaNI karanAra sAce che ke kema tenI khAtrI ApaNe pAramA- paNa pratIti thAya che. sApekSavAdane eka moTo vibhAga A satyamAM rthika satyathI nathI karatA. kemake tenI khAtrI karavAnuM ApaNI pAse samAI jAya che. " koI sAdhana ja nathI. eTale bhinna bhinna mApaNIkAroe je eka (7) vyavahAra satya-lokabhASAmAM je vAkaya pracalita thaI gayuM sAmAnya mApa nakakI karyuM hoya te ja ApaNo kharo mApadaMDa thAya hoya te vyavahAra satya che. jemake ghaNI vakhata pUchavAmAM Ave che, che. A badhA uparathI eka vAta phalita thAya che. ke vAstavikatAnI "A saDaka kayAM jAya che ?" kaI tarkavAdI tene kahI zake ke "bhAI, saMpUrNa jAMca karyA vinA mAtra tarkathI tArkikoe je keTalIka bAbate saDaka te kayAMye nathI jatI, ahIM ja paDI rahe che. koI vaTemArga svayaMsiddha karI mUke che te tenA ja zabdothI mAnya karatI nathI. thAka pAko jyAre gAmanI najIka pahoMca che tyAre te kahe che "have - e badhI paribhASAo te ja mAnya karI zake ke jo teo te bAbatane te gAma AvI gayuM." tyAre koI tene nathI pUchatuM ke "bhAI, gAma pAramArthika satyane badale sApekSa satya kahe adhika vAMkI rekhAnI AvyuM ke tuM cAlIne AvyA ?" tAtparya ke lokavyavahAramAM te bolavuM apekSAe kaI rekhA vadhAre saraLa hoI zake. meTA biMdunI apekSAe ayukata nathI lAgatuM, A paNa satyane eka bheda che. eka kSudra biMdunI laMbAI-pahoLAI gaNatrImAM na laIe te ThIka che, (8) bhAva satya-IMdranI apekSAe je svarUpa jevuM bhAse paNa ApaNA badhA mApa tela sApekSa che ja. syAdAda paNa ukata tevuM kahevuM te bhAva satya, jema ke haMsa cheLe che. kAjaLa kALuM che. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DI kone prabuddha jIvane tu upamAM asatu, (3) ane sara kAra paNa bannenA samAna che ane karavA paDayA che. ApaNA tA. 15456 { A yathAvasthita kathana sthala daSTinI apekSAe che. saMsma dRSTi ahiM puratuM nirapekSa che, kemake 'sata cArita' nA siddhAMtathI te ke - paNa upekSita che. kemake sukSama draSTi anusAra te bannemAM pAMca varSa che. paNa para nathI. Ama vastu mAtra sApekSa che ane pUrNa satya yAta che. (8) thAga satya-be athavo. bethI vadhAre vastunA saMyogathI je vAstavika satya tenAthI para nathI evI syAdvAdanI ghoSaNA svayaMsiddha che - senA banI hoya, ane pAchaLathI te vastunA vegane abhAva hoya che ane tarkanI kaseTI para Adhunika sApekSavAda dvArA samarthita che.' 'paNa te saMjJAna prayoga cAlu hoya te pega satya.' jemake-daMDI, kSatrI, ': ' ' samAlocanAnA kSetre ': ' sviNakora, carmakAra, vagere.. - . . - svAdAda ane sApekSavAda bannene pitapotAnA kSetramAM virodhI che . (10) upamA satya-upamA, alaMkAra, Adi badhI sAhityika samAcakenA bharapura AkSepa sahana karavA paDayA che. AkSepanA ( kalpanAo A satyamAM samAya che. AnA cAra vikalpa cheH-(1) upamA kAraNe paNa bannenAM samAna che. banne vicArenI mULa gAMThane tAMtaNA ka sat upameya asatuM (2) upameya sat upamA asatu, (3) banne sat na pakaDI zakAvAnA kAraNe dhuradhara vidvAnoe vividha samAlocanAo - ene (4) bane at. ' karI che; paNa te AlocanAo ciMtanazIla tatvavettAo pAse ajJatA ni astu. A pramANe svAdAda ane sApekSavAda aneka rIte eka mUlaka ane hAsyAspada siddha thaI che. dAkhalA tarIke zaMkarAcArya jevA bIjAmAM maLI jaine gaMgA yamunAne saMgama upasthita kare che. vidyAne lakhI nAMkhyuM ke "jyAre jJAnanAM sAdhana, jJAnanA viSaya, jJAnanI che. nirapekSa athavA saMpUrNa satya kriyA, badhuM ja anizcita che te pachI tIrthakara kaI rIte nizcita para prasiddha vicAraka sara rAdhAkRSNane syAdvAdanA viSayamAM lakhyuM che. rUpamAM koIne upadeza ApI zake, ane kaI rIte pote AcaraNa karI "nirapekSa athavA saMpUrNa satyanI kalpanA karyA vinA, mAtra tarkanA ke zake? kemake svAda anusAra te jJAna mAtra anizcita che." A ja rI mAyA upara svAdAda nahi nabhI zake". emanA jevA UMDA tatvaciMtakanI pramANe che. esa. ke. velabAlakara eka sthaLe lakhe che, " jaina deza ke je A dhAraNA baMdhAyelI che te viSe sApekSavAda jarUra emane pharI mane pramANa saMbaMdhI bhAga jo tene syAdAdanA AdhAra para vicAra vicAra karavAnI preraNuM Apaze. * karavAmAM Ave te ayukta ane asaMgata che. S" (esa) hoI zake I na jyAM emanI dhAraNA che ke nirapekSa satya vinA kAma nathI che, "S" (esa) nathI hoI zakate, banne hoI zake che, "S" (esa) : cAlatuM tyAM sApekSavAda kahe che-"paramArtha satya" e te mananI kalpanA "P" (pI) hoI nathI zakate. A prakAranuM niSedhAtmaka ane aya mAtra che. paramArthane prAkRtika vastuo ane niyame upara lAdavAne je vAdI vakatavya e kaI sidhdhAMta na hoI zake." vaLI kaie kahyuM ja ApaNe prayatna karaze to tene artha ema nathI ke vastusattAne choDIne ke " Azcaryajanaka che ke syAdavAdavAdI dahIM ane bheMsane paraspara eka ApaNe AkAzamAM uDavA mAMDIe chIe, paNa tene, artha athavA mAne che. paNa teo dahIM khAya che, kaMI bheMsa khAtA nathI. mAre je pariNAma e AvavAnuM ke ApaNe viparIta dhAraNAone bhega banIzuM. syAdAda e galata sidhdhAnta che." A badhuM chatAM svAdane, samajI te vastuo ane tenA guNonI sApekSatAnI matalaba e nathI ke ApaNe nArAo mATe A AlocanAo chokaramata jevI che. zaMkarAcAryo, ja tenI sattAne InakAra karIe chIe. svAdAdane saMzayavAda ke anizcitavAda kahyo. saMbhava che ke teo na : sApekSatA paramArtha nAmadhArI koI padArthane siddha nathI karavA detI, " svAdasti" ne arthe "kadAca hoya " e samajyA hoya, paraMtu - ema chatAM paNa sApekSatA dvArA paramArthanI sattAne ja uDADI devI e syAdAda saMzayavAda nathI. syAdAda darzAve che vastune anaMta dharmAtmaka [ sApekSatAe pitAnI maryAdA bahAra javA jevuM che. Akhare sApekSatA ' svabhAva. koI vastunA dharmane nirNaya karatI vakhate tenA koI eka mAnavI zA mATe paDe che? eTalA ja mAne ke vastu sattA Apane ema dharmanI apekSAe ApaNe nirNaya karIe chIe, paNa te ja samaye - mAnavAnI pharaja pADe che. A pramANe sApekSavAda syAdvAdanA apekSatAvAdane te vastunA bIjA guNe paNa temAM rahelA che te darzAvavA puratuM ( puSTa kare che. nahi te paNa syAdvAda pate pitAthI ja eTale puSTa che ke "sAtiathavA " apekSA vizeSathI" ema ApaNe kahIe chIe ja rAdhAkRSNanane tarka tene hataprabha karI zake tema nathI. svAdAda paNa je yathArtha che. "svAdasti" nI sAthe je eva" zabdano prayoga ema mAnIne cAle che ke je nirapekSa satya vizvamAM kayAMye che ja karavAmAM Ave che te ja batAvI Ape che ke svAdAdamAM anizcitatA para nahiM te manamAM tene meha kema ziThe che? dharmakIrtie kahyuM che ke nathI. svAdAdI amuka vastunA viSayamAM nirNaya ApatAM : " amuka jo padArthane pitAne ja sApekSatA abhiSTa che te tene nirapekSa apekSAe Ama ja che" ema kahe che. saheje prazna thAya ke, tyAre ja bitAvanArA ApaNe koNa ?" sApekSa satyanA viSayamAM vicAranA ja amuka apekSAe" ema zA mATe kahevuM joIe? tene uttara e che manamAM je zaMkA UThe che tenuM eka kAraNa e che ke sApekSa satyane che ke te sivAya vyavahAra ja cAlavAnuM nathI. amuka rekhA-moTI che , pUrNa satya ke vAstavika satyathI juduM mAnavAmAM Ave che. paNa kharuM ke nAnI che je ApaNA magajamAM bIjI koI rekhAnI kalpanA nahiM, jatAM sApekSa satya tenAthI bhinna nathI. hareka vyakita samajI zake che. hoya te kevI rIte kahevAnA chIe ? A sthitimAM anizcitatA nahI. ke nAraMgI meTI che ke nAnI. vAstavika satya e che ke te maTI paNa yathArthatA e che ke rekhA maTI paNa che ane nathI paNuM. ' e paNa che ane nAnI paNa che tenAthI nAnA moTA padArthonI apekSAe. A taka esa. ke. velabAlakaranA taka "S" (esa) hoI paNa kAma ahiMga je koI ema kahe ke A te apekSika yA adhurU satya che. zake ane na paNuM hoI zake vagere samajavAmAMye lAgu pADI zakAya. te te pote ja batAve ke tyAre ahiM nirapekSa yA pUrNa satya zuM che? baS" esa che aMgrejI bhASAnI apekSAe. "S" lupta prakAranuM pitA keTalAeka vicArakee rAdhAkRSNananI samAlocanA sAthe meLa cinha che saMskRtanI apekSAe. bane chebaMne bhASAnI apekSAe.' emADavA mATe sAdhAdane lekavyavahAra puratuM maryAdita ane jaina darzanamAM Ama sAkAda e kaMI kalpanAnuM havAI uDDayana nathI, paraMtu jIvanapratipAdita nizcaya nayane pUrNa satya batAvavAno prayatna karyo che. paNuM vyavahArane eka buddhigamya sidhdhAMta che. "che ke kharUM ane nathI' paNa na A yathArtha nathI. kemake svadravya, kSetra, kALa, bhAvanI apekSAe sarva nA rahasyane barAbara na samajavAthI. lokoe tene saMzayavAda. kahI padArtha che, ane 'padravya, kSetra, kALa, bhAvanI apekSAe sarva padArtha nAkhe, paNa yathArtha dizAmAM cintana karyA pachI te eTalosatya lAge che nathI. A pramANe je sAdAdanA hadaya samAna saptabhaMgI tatva che jeTaluM che ne be cAra e vidhAna satya che. svadravya, kSetra, kALa, ke che tene viSaya mAtra lokavyavahAra purato maryAdita nathI, paNa sarva dravya ', ane guNanI apekSAe pratyeka padArtha "e" ane paradravya kSetra, kALa, mAtra che. eTalA mATe te AcAryoe kahyuM che ke "dIpakathI laIne ' guNanI apekSAe pratyeka padArtha "nathI." A ja : "svAdasti " AkAza sudhInI vastu mAtra smAdAdanI mudrAthI aMkita che." sarvajJa dvArA "sAmnAsti" nuM hArda che. dahIM ane bheMsa dravyatvanI apekSAe eka kahevAeluM ke nizcaya naya dvArA batAvAeluM te paNa mAtra kahevA che, paNa dadhitva ane mahiSatvanI apekSAe eka nathI. dadhitvanI , " mAtra vyavahAra puratI - jadIpakathI laIne gujarAta ane hArda che. dahIM e M Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke nAma'' * 23ra. chatAyara binA che. hAla bata karelI che je pa jahAMta ine take vakSavAda u para bhAra bhUla e lakhyuM sadInI sAMbI racita - prabuddha jIvana tA. 15-4-16 , apekSAe dahIM khAvA lAgyA che, nahi ke dravyatvanI apekSAe. A mATe dahIMnI sAthe bheMsane joDavI e mUrkhatA che. : ", have sApekSavAdanI AcanAnA itihAsa upara daSTipAta karIe. ra e satya che ke sApekSavAda Aje vaijJAnika jagatamAM sarvamAnya sidhdhAMta : manAya che. te mAnavI buddhie chellAmAM chellI hade ayavAdanA uMDANamAM utarIne jagatane apelI vIsamI sadInI eka mahAna bheTa che. ' si tva? paraMtu tenA aTapaTA tane nahI samajI zakanArA AlecakenA zuM vicAre hatA te jANavuM paNa- manoraMjaka che. eka anubhavI suprasiddha ejInIyara sine e. rIve kahyuM ke "AInsTAIna "ne siddhAMta e naryo uTapaTAMga bakavAda che. dArzanika gagna hemare lakhyuM "AInTAIne tarkazAstramAM mUkhartApUrNa gaMbhIra bhUla karelI che." A pramANe (prabudhdha jIvananA AgAmI aMkathI pragaTa thanAra sva. dharmAnaMda syAdvAda ane sApekSavAda upara citravicitra samAcanAo thaI che, paNa kausAMbI racita "badhi sattva" nATaka (mULa marAThI) nA gujarAtI Aje sApekSavAda e vIsathI sadInI eka mahAna bheTa che e eka anuvAdanI pUrvabhUmikA.) sarvamAnya hakIkata che. ' | gautama budhe saMsAra zA sArU cheDe tenI pracalita lokavAya- " 1 . ' upasaMhAra kAo kalpanAno viSaya hovA chatAM, satya gaNAI rUDha thaI cUkI che. keTalAka vicArakene e mata che ke syAdvAda ne sApekSavAdanI e joI saMzodhaka dharmAnaMdajIe tenAM kharAM kAraNo zodhavAno prayAsa sarakhAmaNI na thaI zake, kemake syAdA e AdhyAtmika sidhdhAMta che karyo. temanA abhyAsa ane saMzodhanathI temane khAtrI thaI ke jIvana che ke jyAre sApekSavAda e bhautika che. vastusthiti e che ke banne vAda sAthe jaDAI cUkelAM "janma-mRtyu-jarA-vyAdhi" e denuM yathArtha vastunirNaya karavAnI eka paddhati che. bannene mAtra AdhyAtmikatA ke darzana athavA " gRhasthAzrama upara abhAva" e baMne kAraNenI sAthe mAtra bhautiktA jevI kaI maryAdA nathI. syAdvAdane praveza AdhyA- sAthe " zastrasaMnyAsanI AvazyakatAnuM bhAna " e paNa gautama buddhanA mikatAmAM ja che ema samajavuM e viparIta dRSTikoNa che. tene te vairAgyanuM eka kAraNa hatuM. svabhAvathI ja jeTalo AtmA sAthe saMbaMdha che teTalo ja bhautika zahiNI nadInA pANI mATe matabheda jhagaDe maryAdA bahAra padArtha sAthe paNa saMbaMdha che. jyAre te bannenA viSayamAM samAnatAthI vadhatAM ane tethI zAkaya ane kAlima lokenA sine pratyakSa yuddhamAM yathArtha nirNaya Ape che te pachI kema kahI zakAya ke tene bhautika pravRtta thatAM, budhdha vacce paDI pitAnuM apAra duHkha pragaTa karyuM hatuM padArtho sAthe saMbaMdha nathI? jo ke vaijJAnikono viSaya bhautika vijJAna e ullekha baudhdha sAhityamAM maLe che e satya upara A nATaka che che eTale sApekSavAda bhautika viSayethI AgaLa vadhyo nathI ane te AdhArita che. pote zodhI kADhelI A sayukitaka paNa guTaka evI eka bhautika paddhati manAya che, chatAM sApekSavAda paNa syAdvAdanI jema hakIkatane kalpanAnA raMge raMgavA zrI dharmAnaMda kosaMbIe nATakanuM rUpa, vastune parakhavAnI eka praNAlI che. tene mAtra AdhyAtmika ke mAtra pasaMda karyuM hatuM, kAraNa nATaka eTale ja satya upara AdhArita . bhautikatAmAM bAMdhI rAkhavo te barobara nathI. ane kadAca sApekSavAdane ka95nA sRSTi mAtra bhautika paddhati mAnIe te ye paramAthI laIne brahmAMDa sudhInA " "bhagavAna buddha', 'bauddha saMghane paricaya" ane "lalita vistarabadhA padArtho syAdAda ane sApekSavAda bannenA viSaya che. eTale ema mukhyatve traNa graMthanA AdhAra upara A nATakanI vastu racAI | syAdAda ane sApekSavAdanA sama azonI tulanA e paNa pitAnuM eka che. bodhi eTale pUrNa jJAna ane te jJAnanI prApti mATe je aviAgavuM mahatva rAkhe che e vicArake e na bhUlavuM joIe. zrAMta prayatna karanArUM santa te "badhi sattva". ati prAcIna kALathI .. syAdAda ane sApekSavAdanI A samAnatA ApaNA manamAM aneka. A vizeSaNuM gautamabuddhane mATe ja vAparavAmAM Ave che. navA prazno utpanna kare che- ApaNane vizeSa UMDuM ciMtana karavAnI ' zrI dharmAnaMda kosaMbI (1876-1947) koI sAmAnya nATayakAra - preraNA Ape che. Aja sudhI darzana ane vijJAna vaccenI je UMDI nathI, paNuM pAli bhASA ane sAhitya ane bauddha dharmanA advitIya - khAI vadhAre ane vadhAre pahoLI thatI jatI hatI, te saMbhava che ke, vidvAna ane upAsaka che-ekadhyeyavAdI kuzAgra paMDita ane saMzo- jo A prakAre samAnabhAvanI ciMtanadhArA vahevA lAge te, bhaviSyanI dhanakAra che e ApaNe rakhe bhUlIe. 23 varSanI vaye temaNe gAvA-... koI eka kSaNe purAI jAya. mAMnuM pitAnuM ghara ane kuTuMba choDI buddha bhagavAnanA upadezanI ! ' sApekSavAda dvArA samarthita thayelI syAdvAdanI vaijJAnikatAnA kAraNe zodhamAM sadhaLAM saMkaTa sahana karatAM karatAM nepALa, laMkA, brahmadeza | 'tene saMzayavAda rUpe samajavAnI je eka bhUla cAlI AvI che te lAge | vigere dezamAM pharI tyAMnA bauddha sAhitya ane bauddha dharma sAdhanAnuM che ke have dUra thaI jaze. - anupAlana karyuM. pachIthI, kalakattA yunivarsiTImAM. pUnAmAM pharaMgyusana kolejamAM ane pU. gAMdhIjInI gujarAta vidyApIThamAM temaNe adhyayAna " darzanathI dUra bhAganAra ane vijJAnamAM atyaMta zradhdhA rAkhanArI kArya karyuM. A uparAMta, cAra vakhata amerikA ane eka vAra raziyA ' vyakitaone syAdAda ane sApekSavAdanI uparokta samAnatA ema | vicAravAnI preraNA Apaze ke darzana e mAtra koI kalpanA jaIne paNa temaNe saMzodhana karyuM. banArasa hiMdu yunivarsiTI, kAzI vidhApITha ane sAranAtha vigere ThekANe vasavATa karI temaNe potAnuM | - nathI, paNa ciMtananI eka pragatizIla dhArA che, je dizAmAM Aje adhyayana ane lekhana kArya cAlu rAkhyuM hatuM. zrI kasabIe .] vijJAna paNa AgaLa vadhavAne prayatna karI rahyuM che. astuH banne vAdanI gAMdhIjInA netRtva nIce AjhAdI-yudhdhamAM paNa bhAga lIdhe hate. : samAnatA joIne hareka taTastha vicArakane ema lAgaze ja ke syAdvAde darzananA kSetramAM vijayI thaIne have vaijJAnika jagatamAM vijaya pAmavA samAjavAda, ane sAmyavAda tarapha temane AkarSaNa hatuM, jenI. pAchaLanuM preraka baLa hatuM aparigrahane siddhAMta; paNa hiMsAnA mArgane | - sApekSavAdanA rUpamAM janma lIdho che. teo hRdayathI dhikkAratA. Arya saMskRtinA vaidika, jaina ane baudhdha mULa hiMdI: muni nagarAjajI e traNa dharma pravAha pArakhavAne temaNe satata ane sabhAna prayAsa | - samApta anuvAdaka: menAbahena naremadAsa karyo. ane tenA guNadoSa pArakhI triveNI samanvaya karavAne paNa . Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-4-56 temaNe athAga prayatna karyo. temanI vicArasaraNi maulika ane saraLa - hatI ane te spaSTatAthI ane nIDaratApUrvaka te rajI. karatA. zrI dharmAnaMda kAsAMkhIe jIvananAM aevaTanA divase varSomAM sevAgrAmamAM ka pasAra karyAM ane tyAM temaNe prANa cheDayA. bAdhi'sava" uparAMta zrI dharmAMnada kAsAMkhIe, "pArzvanAthAyA cAturyAma dhama ' e graMtha paNa saMkhyA che: prayuddha jIvana 133 -Secular asAMpradAyika tarIke oLakhAvanAra bhArata sarakAra bhagavAna budhdha ane temaNe prarUpelA audhdha dharma pratye Ave pakSapAta batAve e kevuM gaNAya ?" AvA prazna anyatra ane khAsa karIne jaina samAjamAM paNa ThIka ThIka carcAI rahyo A 'dhi sattva'nATaka mULa marAThI bhASAmAM lakhAya che, ane te dharmAnaMda smAraka TrasTa tarathI i. sa. 1949mAM pragaTa - 'karakaravAmAM Avyu che. A dhi sarve nATakanI nakala mane lagabhaga eka varSa pahelAM kAkAsAheba kAlelakare ApelI ane te vAMcatAM mArU mana khUba prasanna thayelu ane tenA gujarAtI anuvAda karIne athavA karAvIne prabudhdha jIvananAM vAMcako samakSa raju karavAnI manamAM IcchA relI. tyAra bAda marAThI aneka nATakone gujarAtImAM utAranAra bhAi kantilAla arADiyAne meM e nATaka vAMcavA ApyuM ane temaNe te thoDA samayamAM pahelA aMkanA anuvAda karIne tapAsI levA tema ja sidhdha karavA mATe mArI upara. mekalI ApyA. e anuvAda huM pAsI tAM gayA, paNa prabudhdha jIvanamAM pragaTa karavAnuM eka yA bIjA kAraNe sulatavI rahetuM gayuM. Akhare AgAmI budhdha jayantIne lakSyamAM laine prabudhdha jIvananA navA varSanA prAraMbha thavA sAthe tA. 1-5-56 nA e kathI prastuta nATakanA anuvAda prasidhdha karavAnA niNaeNya karavAmAM Avyo che. te mujaba, prabudhdha jIvananA AgAmI aMkamAM' dhi sattva' ne prathama aMka eka sAthe pragaTa karavAmAM Avaze ane bAkIne bhAga avakAza mujaba prabudhdha jIvanamAM traNa athavA vadhAre hakatAthI pUrA karavAmAM Avaze. A anuvAda pragaTa karavA mATe dharmAnaMda smAraka krisTanA TrasTIoe amArA muMbai jaina yuvaka sadhane anumati ApI che, je badala temano huM AbhAra mAnuM chuM. sAthe sAthe e paNa jaNAvatAM Anada thAya che ke A nATaka prabudhdha jIvanamAM Akhu pragaTa thavA Ada sundara pustakAkAre zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI pragaTa karavAmAM Avaze, jenI kImata za. 1-8-0 rAkhavAmAM Avaze ane saMghanA sabhyone tathA prabudhdha jIvananA grAhakane za. 1-4-0 mAM ApavAmAM Avaze. pesTeja za. 0-2-0 juduM paDaze. thavA vadhAre hatuM. pAna 4547, dhanajI sTrITa, 34 tA. 15-4-56. bAjue 'evI paristhiti pravarte che ke bhinna bhinna saMsthApaka loka-tara mahApurUSone te te dharmanA anuyAyIe ananya bhAvathI jotA hoya che ane e rIte potAnA adhidevatAnI apekSAe anya mahApurUSone teo sAdhAraNa kAMTinA lekhatA hAya che. A che sAMpradAyika dRSTi. bIjI bAjue AjanA ziSya samudAyamAM A sarve mahApurUSo viSe eka viziSTa Adara dRSTi nirmANa thaI cUkI che. Aje bhinna bhinna dharmAMnuM sAhitya sulabha thavAnA pariNAme tema ja bhinna bhinna dharmIo vadhAre nikaTa AvavAnA pariNAme tathA duniyAnA khaMtihAsanuM AMpaNI AMkha sAme eka samagra citra ubhuM thaI zakavAne lIdhe ApaNe duniyAnA payagaMbare ane dharma saMsthApakAnAM nikaTa paricayamAM AvI zakayA chIe ane temane ' ApaNe tulanAtmaka taTastha bhAve nihALavAnI sthitie paheAMcyA chIe. A rIte kevaLa potapotAnA saMpradAyanI dRSTie nahi paNa Adaza mAnavatAnA udAra dhoraNe jagatanAM payagaMbarone ane dharma saMsthApakAne ApaNe mApI rahyA chIe. A navAM dRSTikANanA pariNAme, ApaNAmAMnA koI janmathI jaina hAya, vaiSNava hAya, musalamAna hAya ke khrIstI hAya ema chatAM paNa, zu khrIsta, ke mahamada payagaMbara, bhagavAna buddha, ke mahAvIra, rAma ke kRSNa viSe ApaNuM ghdhi UMDA Adara anubhavatuM thayuM che. AmAM paNa kAinuM dila zu khrIsta pratye vadhAre DhaLe che teA kASTa bhagavAna buddha viSe vizeSa Adara anubhave che, kASTa mahamadane te kAI mahAvIrane e rIte viziSTa bhAvathI nihALe che. A che A jamAnAmAM ApaNA dilamAM ugelI kevaLa assuMpradAyika AdaravRttinuM tema ja bhakitabhAvanuM zubha pariNAma. A prakAranA sAMpradAyika ane asAMpradAyika dRSTibhedane ApaNe khIjI rIte paNa vicArI zakIe chIe. AgaLanA vakhatamAM ApaNe dharma saMsthApaka ane tenI preraNAthI pracAra pAmelA saMpradAyane ekamekathI abhinna mAnatA hatA. mahamada eTale IslAma, zu khrIsta eTale khrIstI ca, bhagavAna mahAvIra eTale jaina saMpradAya - A mujaba ApaNe kuMvarajI kADhiyA vicAratA hatA ane vartatA hatA. AMjanI ApaNI asAMpradAyika dRSTi taMtrI, prabudhdha jIvana AgAmI buddha jayantI ane bhArata sarakAra AgAmI me mAsanI 23mI tArIkhe bhagavAna budhdhanI 250 mI nirvANa jayantI Ave che. bhArata sarakAre A jayantI bahu moTA pAyA upara ujavavAnuM nakkI karyuM che. te pAchaLa eka karADathI vadhAre rakamanu bhArata sarakAra kharca karanAra che. te parva upara bhArata sarakAranuM TapAla khAtu. khAsa TikiTA chapAvavAnu che. bauddha tripiTaka graMthA nAgarI lipimAM prasidhdha thavAnA che. bauddha dharma, tenA itihAsa, kaLA ityAdi upara saMsthA tathA citrapAthI ane sinemA philmo vagere bahAra pADavAmAM AvanAra che. navembara mAsamAM eka moTu baudhdha vizvasamelana yeAjavAmAM AvanAra che, jemAM mudhdhanA zAnti saMdeza upara vivecana thavAnAM che. baudhdha jayantI age AvA eka moTA kAryakrama vicAravAmAM AvyA che. A samAraMbhanI ujavaNImAM jagatanAM baudhdha A abhinnatAne svIkAratI nathI. zu khrIsta mATe mane khUba ja Adara hAya, chatAM huM khrIstI thavAnu mana nahi karUM. bhagavAna budhdha viSe mArUM kli bhaktiprata hAya, chatAM baudhdha dharmanA anuyAyI thavAnA huM vicAra nahi karUM. A ja pramANe kAi satyasazodhaka bhagavAna mahAvIramAM satyanA avatAra nihALaze, ema chatAM te jaina saMdhamAM joDAvAnA vicAra nahi kare. bhagavAna budhdhanI AgAmI jayantImAM ApaNAmAMnA ghaNA loko bhAga leze, ema chatAM baudhdha dharma nA anuyAyI anavAnA bhAgye ja koine vicAra Avaze. A bhUmikA uparathI AgAmI budhdhajayantIne ane te pratye bhArata sarakAranA ati sApekSa valaNanA vicAra karIzuM' te Aje e dizAe je kAMI thaI rahyu aucitya bahu sahelAithI grahaNa thaI zakaze. ApaNe upara mujaba dharma sasthApA ane lokeAttara lekhAtA mahApurUSo viSenA ApaNA AjanA vaLaSNune vicAra karyAM. A badhA te ApaNane mAluma paDaze ke pUrva-pazcimanA aneka loko bhagavAna dhama purUSAmAM paNa bhagavAna budhdhanuM zuM sthAna che tene vicAra karIzu TuMkamAM jagatamAM, ane khAsa karIne hiMdamAM no bhAga leze. budhdha viSe krAi judA ja prakAranuM AkaSa Na anubhave che. temAM paNa dezane A nimi-te sateja karavAmAM Avaze. AmAM bhArata sarakAra sakriya bhAga leze ane lAkhA rUpiyA kharacaze. madrAsanA vedAMta kesarI - eka lekhaka A badhI vigato raju karIne savAla pUche che ke sava' dharmo pratye samabhAva ke taTasthatA DAvAnA dAvA karanAra pAtAne bhagavAnanA dharmopa-ezIAvAsI samagrapaNe bhagavAna budhdha viSe asAmAnya pakSapAta dharAve che. bhagavAna budhdhamAM je kAmaLatA, RjutA, ane karUNAnu tema ja mAnavI jIvananA prazno viSe je vyavahAralakSI madhyamamA kalyANamayI draSTinuM ApaNune AhlAdaka ane unnativAhaka darzana thAya je te dazana kA anya prakAranu ane asAdhAraNu kreTinuM che. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- prabuddha jIvana .. ! ' tA. 15-4-56 ja cheAma banavAnuM bIjuM paNa eka kAraNa che haju thoDA varSa ema chatAM paNa paMDitajI. tema ja anya pradhAnapurUSe bhagavAna buddhathI hatA parve gAMdhIjI ApaNI vaccethI vidAya thayAM. ApaNe temanAmAM apUrva ATalA badhA prabhAvita che e ja hakIkata prastuta pApana pAchaLa koTinI mahAnubhAvatAnAM darzana karyA bhUtakALanAM payagaMbare sadaza temanI rahelI asAMpradAyikatA tema ja dhArmika taTasthatA puravAra karavA mATe pUratI A jIvanapratibhA hatI. A payagaMbaro ke dharma purUSomAM paNa bhagavAna buddha che. bhagavAna mahAvIre ke IzuM prIstane je kaI mAtra potAnA mAnatA haze para gAMdhIjInI sauthaze vadhAre najIka heya evuM bhavya sAmya e be puSya ane anyane pArakA lekhatA haze temane A budhdha jayantInuM mahatva nahi - purUSa vacce ApaNe nihALI rahyAM chIe, anubhavI rahyA chIe. AvI " samajAya. je kaMI budhdha, mahAvIra, Izu khriIstamAM ke mahAtmA gAMdhImAM. koI ApatIti ApaNane ane ApaNA AjanA dezanetAone parA kaTinI mAnavavibhUtinuM eka saLaMga vyApaka darzana karI zakatA begavAna buddha tarapha kheMcI rahI che ane tethI temanI AgAmI, haze te ATalA meTA pAyA upara ujavavAmAM AvanAra budhdha jayantI 2500 mI nirvANa jayantI . ApaNA sarva mATe eka asAdhAraNa pAchaLa bhArata sarakAranI udAttatAnI ane bhavya kalpanAzIlatAnI jarUra parvanuM nimitta banI rahela che. bhagavAna buddhanI AgAmI jayantIne kadara karaze, bhagavAna buddhanuM AvI rIte bahumAna karavA pAchaLa che evuM mahatva ApavA pAchaLa A prakAranuM rASTrIya saMvedana raheluM che. bhAratIya sabhyatAnuM anupama darzana karaze ane AgAmI virATa utsava che . A uparAMta bhagavAna buddha pratye pUrva ezIAnA aneka dezomAM ' samAraMbhane antaranA umaLakAthI AvakAraze. UMDo bhaktibhAva dharAve che. ezIAnA A pUrvadezA sAthe ApaNe . ane paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA gADha saMbaMdha dharAvIe chIe. A yatI prasage e dezamAMthI gujarAta naI tAlIma saMdhanuM chaThuM vArSika saMmelana ( saMkhyAbaMdha naranArIo bhAratanI yAtrAe AvanAra che. A lAkhonI gujarAta naI tAlIma saMdhanA maMtrI zrImatI annapUrNA saMkhyAmAM AvanArA yAtrikanA bhArate yajamAna banavAnuM che. bhagavAna mahetA jaNAve che ke -"gujarAta naI tAlIma saMdhanuM chaThuM vArSika che. budhanI A janmabhUminA darzanathI-sparzathI-pAvana thavAnI temanI saMmelana je mArcano chellA aThavADiyAmAM bharavAnI dhAraNA hatI te bhAvanAne jhIlavI, pratidhvanita karavI e bhAratane viziSTa dharma ane anivArya kAraNone lIdhe me mAsamAM laI javAmAM AvyuM che. have che. cheke A ezIAvyApI utsavamAM ApaNe bane teTalo bhAga levA A saMmelana tA. 6, 7 me, 1956 nA divasemAM AcArya kAkAsAheba chejoIe ema bhAtaranI sabhyatA ApaNane ubadhita karI rahI che. e rIte kAlelakaranA pramukhapaNA heThaLa sarvodaya Azrama, vAlama (sTazana vIsanagara kI cIna, barmA, jApAna, siyAma Adi dezo sAthenA ApaNA saMbaMdhe challo : mahesANA) mAM maLaze. A saMmelanamAM gujarAta-saurASTranA ja vadhAre gADha vadhAre marmasparzI-banavA saMbhava che. AntararASTrIya kSetre naI tAlImanA kAryakartAo ane emAM rasa dharAvatA keLavaNIkAra bhegA 0 thanAra A viroSa lAbhanuM mahatva nAnuMsunuM nathI. - maLI naI tAlImanA praznonI vicAraNA karaze. A saMmelanamAM hAjarI che. >> A utsarvanAM agraNI banavA sAthe bhArata sarakAranA Secular- . rahI naI tAlImanA praznonI vicAraNAmAM bhAga levA saMghanI saMjita paNAne-asAMpradAyikatAne-kazo virodha che ja nahi. bhAratanI A saMsthAone sarakArI khAtAnA keLavaNI adhikArIone, zALAbArDanA - asAMpradAyika tAtine viziSTa artha to e che ke bhAratamAM hiMduonI , zikSakone, zikSaNazAstrIo tema ja naI tAlImamAM rasa dharAvatA sau chedhaNI meTI bahumatI che. A hakIkatane lakSyamAM rAkhIne pAkIstAna " bhAi-bahenane AthI saprema AmaMtraNa ApavAmAM Ave che... ! mAphaka bhArata anya dharmonI avagaNunA nahi kare ane sattAnA jore saMmelanamAM AvavA icchanArAoe pratinidhipatra bharIne taratAM , 'hiMdudharmane bhAratamAM kadi phelAve nahi kare athavA te te tarapha koI zrI maMtrI, gujarAta naI tAlIma saMgha, kanyA Azrama, ji-suratanA - vaMziSTa pakSapAtapUrvaka vartAva nahi kare. A ApaNI asAMpradAyika che, saranAmuM mokalavuM.". * MAtI rAjanItine sIdhe artha che. bIjuM budhdha jayantI prasaMge gujarAta navI tAlIma saMdha saMcAlita cIje | chebhArata sarakAre je kAMi karavA dhAre che te pAchaLa budhdha saMpradAyane ' ! . bAlavADI zibira | phelAve karavAno koI Azaya che ja nahi, paNa bhagavAna buddhanI je che. sthaLa: kanyA Azrama, maTI. .. ja Aje jIvanapratibhA che tene mAnavajAtanA dilamAM supratiSThita karavAne tA. 10-pa-pa6 thI tA. 24-56 sudhI A ane Aje jyAre hiMsA ane niSpharatAe mAnavasamAjane jaDa ane naItAlImanI vividha aMgonA abhyAsa anubhava mATe gujarAta - rAkSasI svabhAvane banAvyuM che tyAre bhagavAna budhanI karUNA ane naI tAlIma saMdha taraphathI kramika zibirenI cejanA cAle che. - maitrIbhAvanA vaDe mAnavacittane saceta' ane mRdu banAvavAne bhArata tene anusarIne pUrva buniyAdInA abhyAsa mATene trIjo bAlavADI chesarakArane Azaya che. ' zibira kanyA Azrama, maDhImAM cAlaze. zibiranA abhyAsakramamAM 1 2 bhagavAna buddha pratye bhArata sarakAra ATalo badho pakSapAta , bAlavADInA cAlu kAmanuM avalokana mukhya raheze. uparAMta bAlavADI, darzAve che te koI jaina pUchaze ke temanI samakakSAnA bhagavAna mahAvIranI . kAyamI madadarUpa thAya tevAM sAdhano banAvavAnAM rUpe bolavADInI sevAnAM; viAna mahAvIranI kAma karavAnAM raheze. pUrva buniyAdI zikSaNanA sidhdhAnta ane kArya , bhArata sarakAra kema upekSA kare che ? AvI rIte kaI khrIstI paNa padhdhatinI samaja mATe vyAkhyAna, prayoge Adi paNa goThavavAmAM Ave" che. pUchaze ke Izu khrIstane bhArata sarakAra kema bhUlI jAya che.? Ama : A zibiramAM bhArga levA IcchanArAoe vizeSa vigate saMbaMdhe mastrI {rchepUchanArA moTA bhAge AkhA praznane kevaLa sAMpradAyika bhAvathI nihALe che 'naI tAlIma saMdha 'kanyA Azrama, maDhI (ji. surata)ne pUchAvavuM, } .. che ane samasta ezIo ane bhAratanA saMdabha mAM bhagavAna budhanuM eka ' viSaya sUci. . che enekhuM sthAna che ane prastuta. avasara eka anokhA gauravane prasaMga lITala bele drapanuM "paMcataMtra' kAkA kAlelakara 22 che e hakIkatanuM temane puruM bhAna nathI ema vinA saMkoce kahevuM syAdvAda ane sApekSavAda muni nagarojajI sirI - paDaze. vaLI. AnI aMdara eka adhidevatAnI avagaNanA karIne anya bodhi sattva che ke paramAnaMda ja karI adhidevatAnI pUjA karavAne kAI. prazna ja nathI. taduparAta bhArata AgAmI buddha jayaMtI ane bhArate sarakAra ' " paramAnaMda che. je koI prakIrNa noMdha: che ' ' , " - sarakAranI rAjanIti Secular asAMpradayika che eno artha e nathI : che ke, bhArata sarakArane higher values of life-jIvananAM koI eka lokasabhAmAM bAladIkSA pratibaMdhaka bIla ke paramAnaMda ka, Adhidaivika mUlya-nathI. A mUlya mAtra bhArata sarakArane ja nahi. : zrI phulacaMda DAMbhIne dhanyavAda, kendrastha pradhAna , ', ' , ' ' ke, paNa bhAratanA aneka agragaNya purUSane samarthapaNe bhagavAna budhdhamAM . ma DaLamAM joDAtA zrI manubhAI zAha' " pratibiMbita thatAM dekhAya che. ahiM baudha dharma pratye pakSapAta dAkha praNAlikAone mananI prAmANikatAthI paDakAre ImasanA 23pa , vavAne paNa koI prazna ja nathI. kAraNa ke e te jANItuM che ke bhArata prAdezika punarracanAne sarakArI kharaDo : zAntIlAla nandu 236 che. sarakAranA pradhAna purUSamAMthI koI paNa buddhadharmI thI. paMDita javAhara- aMbara carakhuM.. " - 237 , vAlanI vRtti ane bhAvanA saMpradAyAtIta havA viSe bemata che ja nahi, mahA-chAMyA , , , , gItA parIkha 238 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . . . . che. prakIrNa madha , praNAlikAone mananI prAmANikatAthI paDakArANI (kA lokasabhAmAM bAladIkSA pratibaMdhaka bIla mAnavIe sAcA arthamAM mAnathI banavuM hoya to emAM pacalita dI che. A zrI kula cha DAbhIne dhanyavAda praNAlikAone manenI pramANikatAthI karavI joIe. tamArA mananI nI dhArAe raju karela bAlasoyAsa dIkSA pratibaMdhaka bIle bAladIkSAnA A tamAri mane arthahIna kAmo banI gayelo gaNAlikAo tsomanAtha kAma samaye bacA lokamata jAgrata karyo hato ane khAsa karIne virodhanuM eka kAraNa e hoI zakeethI tamArI zakita vinA samasta hinA netA samAje A prama upara sArI pramANamAM kSubdha thAya che, tamArA samayano durbheca thAya che. ane tamArA Acara vicAra kI bAyo hato bolatI pakSakAroe tenuM ucita rIte samarthana karyuM hatuM. tibIbane che . . mIla, virodhI vaga eTale ke jaina samAjanI sthiticusta varga mRtapAya thayelA devaLane tame jALavI rAkhI nirasa banelI karI ane mAM cotarapha bhAre uhApoha pedA karyo hato. muMbaInA mukhya bAIbrala-sosAyaTIne poSe, sarakAranI tarapheNa karatA te enA vinA kAcI zrI morArajIbhAIe vidhAna pariSadamAM A prazna upara hatAM. koI mahAna pakSane tamAro mata Apo-A badhA paDadA pAchaLa tamArI eka muddA upara khAsa dhyAna kheMcyuM hatuM. ane te e hatuM ke A sAcuM vyakitatva zuM che ene tAga levAnuM tamArA mATe muzkela hatA mAsa mAtra mubai. pradezano nathI paNa AkhA bhAratane lAgu paDe che. jAya che. tamArA sAcA jIvanamAMthI paNa eTaluM sAmartha dharI jAya che [ii nathI jaladInuM aniSTa. mAtra muMbaI pradezamAM ja tenI mAnavIe e samajavuM joIe ke praNAlikAne vaLagI rahevAnI kiri izAyata karavAthI nivArI zakAya tema nathI, kAraNa ke ahiM te viSe A ramata AMkhe pATA bAMdhIne bIjAone zodhI kADhavAnI ramatathI | dila thAya to paNa bIjA pradezanI sarahadamAM jaIne koI paNa che. tamArA saMpradAyane huM jANato hou te tamArA vicAro dalAla ThAkora 1 sahelAIthI dIkSA ApavAmAM jarA paNa aDacaNa Ave tema paNa jANI zakuM pAdarI potAnI devI sIpa 1 vinA eTakAyata tA bhAratavyApI kAyadAthI karavAmAM Ave te zuM kahevAnA che enA viSayanI jAherAta kare ja rahe che. A vidhAre che. zrI morArajIbhAIe A dRSTibindu raju karyuM e agAuthI nathI jANato ke ene navuM che ke svayaskuraNAthI vagalaDI evI kalpanA nahatI ke A prazna evuM bhAratavyApI kaMI kahevAnuM nathI ? . . . karI ji. dhAraNa karo ke jethI lokasabhAnA koI eka sabhyanA dilamAM zuM huM e nathI jANato ke saMsthAnA siddhatinuM parIkSaNa karI Ala lokasabhAmAM raju karavAnI preraNA pedA tharo. sadbhAgye ravAnA ADakhara chatAM e e evuM kaMI ja nahi kare . hA e paNa jo pati tarapha thI cUlAvavAmAM Avela mArAlana AvI AbohavA 1 nathI jANatA ke eka ja dizAmAM, je bAju jovAtI ene chuTo che e che. DAbhIe zrI paTavArInA bIlane lagabhaga maLatuM bIla loka bAju ja jevAtA eNe zapatha lIdhA chemAnavI tarIke nadi para siyAmAM dAkhala karyuM che. A mATe zrI pulacaMdajI DAbhIne aneka pAdarI tarIke vicAravAnI ja eNe khAtarI ApI che risAI dhaTe che ane te A bAladIkSAnI bhAratavyApI aTakAyata che. vAstavamAM moTA bhAganA mAnavIoe eka athavA bIjA vicokI DravAmAM saphaLa thAya evI temane astaranI zubhecchA che. . nA pATA pitAnI AMkhe bAMdhI mUkyA hoya che. ane pracalita mata mAM ke astha. pradhAnamImAM joDAtA zrI manubhAI zAha -matAMtaro sAthe potAnI jAtane bAMdhI mUkI hoya che. praNAlikA pratyenI sorASTranuM AjathI sATha varSa pahelAM ekama saMdhAyuM ane AkhA AstA emane hamezA khoTA karAvatI nathI, paratuM, ema dariyo upara lekazAsananI sthApanA thaI ane te vakhate ubhuM karavAmAM tA . rAtila padhAnamaDaLamAM zrI manubhAI zAhane levAmAM AvyA tyAre ? emanuM dareka saMya pUrepUruM satya nathI hotuM. emano premI sAMkaDI nA soramAM paNa temanuM nAma dhUkhyA kharAe pahelI vAra sAMbhaLeluM. teo sAcA nI kaDI nathI hotA. emanA cAra e sAcAM cAra nathA dhI bhavenagaranI kalejamAM bhaNelAM, bI. esa. sI. vaDodarA hatA. eTale emane dareka zabda ApaNAmAM aNagamo re che ane thI ra mAthI thayA ane pachI muMbaI yunivarsiTInI bI. esa. sI. emane, sAcI rIte samajavA mATe kayAMthI zarUAta karavI e AmaNe jI hA temaNe pote karelI. tyAra bAda dIlhInA udhogapati lAlA - jANI zakatA nathI. ApaNane AtmavizvAsathI halAvI mUkatekhiIne RAmanI cA savAso rUpiyAnAM pagAramAM temaNe nokarInI zarUAta vika rIte jo nI laData AvI tyAre nokarIne salAma karI AjhAdInI S bhaya ApaNI susaMgati pratyenI niSThA ane bhUtakALamAM ApaNe vAta che asara chekomI to, joDAyelA laData purI thayA bAda pAchA lAlA dvArAmane 'kAya ke kathana pratyenI ApaNI sanmAnita che zo nI karI jADAyA saurASTranA pradhAnapade AvyA tyAre temane . 2500 ne ja paraMtu tamAre zA mATe AvI susaMgati jALavI rAkhavI joIe. di karI: maLatA hatA. zrI baLevantarAya mahetAne zrI manubhAI zAhane eka athavA bIjI jagyAe tame kahyuM hoya enAthI virodhI matanI A rIhaprathama paricaya thayelo ane temanAmAM rahelI apUrva dizAmAM rajU thaze evA bhaye tamAre tamArA smaraNAnI kRpamakatAmAM zA mATe che mArI sata kAryazakitanA temaNe sauthI prathama darzana karelAM teo jAta ghasaDAvuM joIe? kadAca tame koI virodhI matavya rajU karyuM cheethI ke bhAdaravA saurASTramAM kheMcI lAvelA. chellA ATha varSathI teo sArI zu thai javAnuM che ke A rasoDavA karI rahyA chetethI sIdhubhAI kATakanI jagyA bAda teo "mukho sasarAtie te aMdhAmAo sIdhI ke tamArI vIra mA nANamakI thayA ane sAthe sAthe udhogA ravaThI Ajana, navA musaddIo, philaso ane ame puruSo enI zI kAta ane dArUbaMdhI aTalAM khAtAM teo saMbhALI rahyA hatA. temanI pramANika AtmAne susaMgati sAthe koI saMbaMdha nathI. enA karatAM tenI ra sadI daramiyAna sArATe vyApAra udyogamAM aneka rIte AgaLa vadhyuM e dIvAla paranA pitAnA paDachAyAno ja vicAra karo kare to lokomAM dha ane aneka sekenI temaNe apUva prIti saMpAdana karI che. saurA. atyAre je tame vicAre te sAmue zALA zabdomAM kahI ane AvatIka vi aa kAraNe teo juvaka sattAdhIzo ane pradhAnanA sapaka mAM sArI kAle tame je kAMi vicAro te paNa jamavAnA zabdomAM eka Eii che. abhyAsa temaNe kI mAlA mihela javAhira pArakhA kAyui Aje tame je kaI kahyuM hoya enAthI virodhI matavya jame. bIjI Eaa iaai rasa mInITamAM karItemanA dIlhI khAte nimaNuMka karavAmAM dvise rajU karatA ho morAra taraphathI teo rAjasabhAmAM nImAyA. upara jaNAvela pI A adhikAra arajoDAvA mATe teo saurASTra choDI rahyA che ane tamArI thAya che. eTaluM badhuM kharAba che. mIThAMgArAmane ekI hoya to tamane jarUra khoTI rIte samajavAmAM Avaze. evI geraka karI dirahyA che. A prasaMge temanA upara sadabhAva ane sadila jiesira thI varasAda varasI rahyo che. kSitijemAMthI have AvI rIte samajavAmAM Avyo hato ane sokreTisa, zabista vyA DilI koi vipulabhyoti tArakanuM ApaNane manabhAImAM darzane thaI kAparanikasa geliliye, nyuTana tema ja dareka zuddha-pavitra, nAva tene mA che ane temanA vize mA paNa dila aneka aneka AzA sevI to temane cirAyaSa ane riyara Arogya prApta thAya ane rInA meNA banavA beTI rIte samajavAmAM AvyAM hatA. mahAna thavuM eTale ja gerasamaja. sorANe bhAratamAM sarve lA zirinA prajAsevomAM temanuM nAma rIno bhoga mA yatA cira gaNanApAyA evI temanA vize ApaNI praNAlikA pratyenI AstA ane susaMgatinA heva a AvI ke paramAnA game evI mApaNe, AvA pAkhIe, Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * Thibir ... prabuddha jIvana tA. 15-456 * prAdezika punarracanAne sarakArI kharaDe - a tA. 16mI mArca 19pa6 nA roja gRhapradhAna paMDita goviMda pUrva vibhAganI bAbatamAM AsAmanA rAjyapAlanA salAhakAra - vallabha paMte bhAratIya. pAlamenTanAM baMne gRho samakSa rAjya punarca hodo dharAvanAra vyakita tAyaphAvALA vistAra mATe pratinidhi A nAne kharaDe rajU karyo hato. A kharaDa bhAratanA vartamAna "a". to ha . bA " " tarIke raheze. ' ' ke, "ba" ane "ka" vibhAganA rAjyane temanI tvarita vicAraNA arthe " " , pratyeka vibhAgIya samitinA adhyakSa tarIke rASTrapatie nImela . bhArata saMghanA pradhAna raheze. - meklI ApavAmAM Avyo che. A kharaDA para rAjyanI vidhAna adAlata: sabhAone pitAnA maMtavya darzAvavAnuM jaNAvavAmAM AvyuM che. saurASTranI - navAM ekame astitvamAM AvatAM haidrAbAda, madhya-bhArata, pepsa vidhAna sabhAe A kharaDA para pitAnuM saMmati darzAvatuM maMtavya thoDA ane saurASTranI vaDI adAlate tema ja ajamera, bhopAla, kaccha ane " samaya pahelAM raju karyuM che. ane muMbaInI vidhAna sabhAe paNa vidhya pradeza, mATenA jyuDIzIyala kamIzanaranI adAlate kArya karatI jabarI bahumatithI A kharaDAne saMmata karyo che. A kharaDe kAyadAnuM baMdha thaI jaze. keraLanI navI vaDI adAlata lakhadiva, minikeya ane | svarUpa pAmI zake teTalA mATe bhAratIya pArlAmenTamAM AvatA. me mAsanI nA me mAsanI amInadiva TApuo je kendrazAsita pradezo raheze tenA para pitAnI hakumata dharAvaze. AkharamAM raju karavAmAM Avaze ane te pasAra thayethI AvatA eka .muMbaInI vaDI adAlatanI sattA mahArASTra, gujarAta tema ja baranI pahelI tArIkhathI navesarathI racAyelAM rAjya hastImAM Avaze. 1:. bRhad muMbaInA vistAra para raheze. ( 121 kalame ane 6 pariziSTo dharAvatA A kharaDAnI mukhya jogavA salAhakArI samitio: : Ie nIce mujaba che - sarakArI karmacArIonI pherabadalI, temanI nokarIonuM yogya 2. paMdara rAjyo: saMkalana tema ja prAdezika pheraphAra tathA navA rAjyanI racanA jemane bhAratamAMnA vartamAna "a", "ba" ane "ka" varganA sparze che tevA tamAma sarakArI karmacArIo pratye egya ane nyAyI . rAjyane badale nIce mujabanA paMdara rAjya ane kendrazAsita sAta vato rAkhavAmAM Ave te mATe kendra sarakArane sahAya karavA athe... nA pradeze nirmANa karavAnuM niradhAravAmAM AvyuM che je A mujaba che: eka yAM ekathI vadhu salAhakArI samitio ubhI karavAnI sattA eka ' kalama dvArA kendra sarakArane ApavAnI jogavAI che. - rAjya :- '' ', ' " , - tamAma rAjyamAM pablIka sarvisa kamIzane sthApavA mATe paNa ' ' . (1) Andha-telaMgaNu (2), AsAma (3) bihAra (4) gujarAta kharaDAmAM jogavAI karavAmAM AvI che. - () keraLa: (1) madhya pradeza (7) maMdrAsa (8) mahArASTra (8) mahIsura '' vartamAna "a", "ba" ane "ka" varganAM rAjyanA rAjapramukha (16) orissA (11) paMjAba (12) rAjasthAna (13) uttara pradeza tathA upa-rAjapramukhanA hoddAo nAbUda karavAnuM paNa A kharaDAmAM (14) pazcima baMgALa (15) jammu ane kAzmIra, vicAravAmAM AvyuM che. A A kendrazAsita sAta pradezo: . . . .' ' kendrazAsita pradezane vahivaTa : , ' , ndrizAsiMta sAta pradezamAM A mujaba che : (1) bRhad muMbaI , dhoraNanA vibhAga mAM sudhAravAnuM vicArAyuM che ane te mujaba (2). dilhI (3) himAcala pradeza (4) maNipura (5) tripurA (6) S kendrazAsita pradezane vahIvaTa rASTrapati, cIpha kamIzanara athavA te (3) himAcala pradeza (6) mANa9 (F). tripurA (1) pite. niyukata kare te sattAdhikArI dvArA calAvaze, evuM A kharaDAmAM ajamAnuM ane nikobAra (7) lakhadiva, siMnikeya ane amIna diva niradhAravAmAM AvyuM che. ' . prAdezika punarghaTanA thatAM baMdhAraNamAM keTalAka pheraphAra karavAnuM | * ( kendrazAsita muMbaInA vistAramAM bRhad muMbaIne vistAra, thANA vicArAyuM che. evA sudhArAovALI eka yAdI A kharaDAnI sAthe jIllAnA erIvalI tAluke (bharaMgATe DAMgarI, gheDabaMdara, kAzI, mArazI, joDavAmAM AvI che.. "mIre, rAmu, ane uttana sivAya) ane thANA tAlukAnA kaparI, mulunDa, nIcenI jogavAI karavA baMdhAraNanI 350mI kalama sudhAravAnuM - hura, turabA gAmanA rasamAveza thAya che.) , suMcavAyela che. te pAMca vibhAgo: * "rAjyamAMnA bhASAkIya laghumatI jUthenAM bALakone keLavaNInA ' bhAratasaMdhanA ekamone pAMca vibhAgamAM vibhakata karavAnuM prAthamika tabakkAmAM temanI mAtRbhASAmAM zikSaNa maLe te mATe puratI * dhAravAmAM AvyuM che. tene lagatI vigate kharaDAmAM nIce mujaba sagavaDanI jogavAI karavAne pratyeka rAjya ane te rAjyamAMnI pratyeka * ApavAmAM AvI che. . . . . . kala etherITI" prayAsa karaze ane AvI sagavaDa maLI rahe te () uttara vibhAgaH paMjAba, rAjasthAna, jammu ane kAzmIra, dilhI ane kAzmIra dihI mATe pitAne jarUrI ane yogya lAge tevI sUcanAo rASTrapati koI paNa - , ane himAcala pradezane baneluM haze. rAjyane karI zakaze." " (2) madhya vibhAga: uttarapradeza ane madhyapradezane banelo haze. . rASTrapati rAjya vidhAnasabhAnI prAdezika samitio racI zake . (3) pUrva vibhAgaH bihAra, pazcima baMgALa, orissA, AsAma tema ja sarakAranA kAmakAjanA ane vidhAnasabhAnI kAryavAhInA, niya" . ane maNipura tathA tripurAne baneluM haze.. . memAM, anukULa sudhArA karavAnuM jaNAvIne sUcita prAdezika samiti enI kAmagIrI barAbara cAle te mATe baMdhAraNanI kalama 371 mAM '' : (4)- pazcima vibhAga : mahArASTra, gujarAta ane bRhad muMbaInA sudhAre karavAnuM sucavAyela che. A banelo haze. cUMTaNI: . . (5) dakSiNa vibhAga : AMdhra-telaMgaNa, madrAsa, mahIsura ane keraLane ' kharaDAnA pariziSTamAM cUMTaNIne lagatI tema ja lekasabhA ' ', ' , banele haze... ' ' ' tathA dhArAsabhAnA sabhya aMgenI vigate ApavAmAM AvI che. ' - 1857 nA AraMbhamAM sAmAnya cUMTaNuM thaze. te upara jaNAvelA pratyeka vibhAga mATe eka eka vibhAgIya ': , muMbaI pradeza, gujarAta ane mahArASTra mATe temAM nIce mujaba - - samiti, jhenala kAunsilara) racAze. A samiti nIcenA sabhyonI banaze: nA mAra* che beThakonI jogavAI karavAmAM AvI che.' (1) bhArataH saMdhanA eka pradhAna-jenI nimaNuka rASTrapati karaze. : , , , , , ' lokasabhAnA dhArAsabhA che() vibhAgamAM samAviSTa thayelAM rAjyo paikI pratyeka rAjyanA mukhya gujarAta ! 22 - pradhAna ane evA pratyeka rAjyanA bIjA be pradhAne--jenI mahArASTra * 240 ' ! " nimaNuka rAjyapAla karaze. muMbaI pradeza (dhArAsabhA nahi heya) je vibhAganI aMdara kendrazAsita pradezane samAveza karavAmAM AvyuM che. rAjyasabhAmAM gujarAtanA 11, mahArASTranA 17 pratinidhio haze tyAM evA pratyeka kendrazAsita pradezane eka sabhya levAmAM ane muMbaInA 3 sabhya haze.' Avaze, jenI nimaNuka rASTrapati karaze. . . . zAntilAla ravajI naMdu vibhAgIya samitiya vibhAga mATe e satyanI banaze beTho 154 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-4-56 prabuddha jIvana aMbara carakhA (saurASTra grAme ghoga khArDa taraphathI 'bar carakhA' e nAmanI eka nAnI sarakhI pustikA bahAra pADavAmAM AvI che. aMbara carakhA viSe Aje cAtaraka je kautuka ane jijJAsA jovAmAM Ave che tene A pustikA ThIka pramANamAM sASa Ape tevI che ema samajIne, tene prabudhdha jIvanamAM pragaTa karavA mana AkarSAyuM che. taMtrI) Asu kha khAdI ane svAvalaMbananA kAryakramane vyApaka anAvavA mATe reMTiyAnI kAryakSamatA ane utpAdana zakti vadhAravAnuM Avazyaka hatuM. e dizAmAM varSothI ciMtana ane prayAsa cAlI rahyA hatA. zrI ekAMaranAthane e dizAmAM saphaLatA maLI. emaNe taiyAra karelA carakhA upara sarva sevA saMdha tarathI vizeSa prayoge thayA ane pariNAme ApaNI pAse aMbara carakhA Avyo. aMbara carakhAe sArA dezanu dhyAna kheMcyu che. eka bAju ApaNA arthazAstrIe mATe e bhAre carcAnA viSaya banyo che; kuzaLa niSNAtA enI kAryakSamatA tapAsI rahyA che ane prayAgavIza enI AjanI kAryakSamatA vadhAravAnA prayogo karI rahyA che; jyAre bIjI bAju * aMbara carakhAnA utpAdana ane upayoganA vyApaka kAkrama vicArAi rahyo che. aMbara carakhA viSenI A badhI bAbatAe "lAkhA leAkAnA dilamAM bhAre rasa ane kutuhala pedA karela che. je.aMbara carakhAe dezabharamAM carcA, rasa ane kutuhala pedA karela che ene viSenI jarUrI mAhitI lAMkAne maLI rahe e dRSTie saurASTra khAdI grAma udyoga kheDa taraphathI A pustikA praa karavAmAM Ave che. akhara carakhAmAM rasa dharAvanAra darekane A mAhitI upa"cegI thaze evI AzA che. rAjakoTa. tA. 19-2-1916, ratubhAi adANI pramukha, saurASTra khAdI grAma udyoga kheDa aba2 22 khA 1 aMbara carakhA... sau koinI jIbhe Aja abara carakhAnu nAma ramI rahyu che. niSNAtA eneA UMDA abhyAsa karI rahyA che. udyogapatie enI kAryakSamatA ane tenA dvArA paDanArI asara tapAsI "rahyA che. a zAstrIe kApaDa puravaThAnA AMkaDA joI rahyA che. sAmAnya mAnavI A navA reMTiyA tarapha kutuhala ane navI AzAthI mITa mAMDI rahyA che. abara carakhA zu che e prazna NA pUchI rahyA che. keTalAka hajU pUchyA kare che ke aMbara carakhAno prayoga saphaLa thayA ? A rahI abara carakhA aMgenI theADI vigatA ane tenA kAryakramanI rUparekhA. deza svataMtra thayA tyArathI kApaDa bAbatamAM paNa deza saMpUrNa "svAvalakhI thAya e vicAra dezanAyakA samakSa te rahyo ja hatA. mAnavI - potAnI jarUra jogu kApaDa jAte ja utpanna karI vastrasvAvalaMbana prApta "karI le e vicAra tA pU. mahAtmA gAMdhIjIe 1920mAM deza samakSa mUkayA hatA. pariNAme reTiyA, carakhA ane zALa cAlatAM thayAM. mAtra jarUra joguM ja nahi paraMtu adhikathI adhika mAtrAmAM utpanna karI zake evA reMTiyAnI kalpanA te rahI ja hatI. reMTiyA upara aneka suzAdhana thatAM rahyAM hatAM. yaravA cakra ane pravAsa cakra sudhI e sthiti paheAMcI, svayaMpUrNa ane saune upayogI, dezamAM game tyAM anAvI zakAya ane vadhu utpAdana kare evA reTiyo zodhavAne protsA.hana ApavA rUpe za. 1 lAkhanu nAma sane 1929mAM jAhera karavAmAM AvyuM hatuM, paraMtu sataiSajanaka pariNAma AvyuM nahiM. dezamAM khAdIkAma vadhatu gayuM ane navA TiyAnI dizAmAM prayatno thatA rahyA. AzAnuM kiraNa 1949nA grISma kALa hatA. tAmIlanADanA eka kheDUta pAtAnA roTalA raLavA pasInA pADI rahyA hatA. svAvalakhI jIvana jIvavAnA AdazathI e kAyaeN karI rahela ane reMTiyAnI utpAdana zakitamAM amAdha brahmA dharAvI, dharanA khUNe e nUtana prayAsa karI rahela ane A -kheDUta eka navIna prakAranA reMTiyA akhila bhArata carakhA sadhanI samakSa mUkayA. A reMTiyA upara saMzodhana thayAM, pheraphAro thayA, kiMmata ghaTADavA prayatnA thayA, dezanAM gAmaDe gAmaDe manAvI zakAya tevI saraLatA zodhavA prayatnA thayA. ane AjatI saphaLatAnuM svarUpa A TiyA pAmyA. 39 A kheDUta te tAmIlanADanA rahevAsI zrI. ekAmbaranAtha. zrI. ekAmbaranA nAmamAM rahelA 'akhara' zabdane lai, tenA zeAdhakanuM bahumAna karavA A reMTiyAnuM nAma rAkhavAmAM AvyuM. aMbara carakhA', mULa uddeza a. bhA. carakhA sadhanA prayogakAro ane zrI. ekAmbaranAthe bhegA maLI prayoga karyAM ane 1954nA aMtamAM AjanI saphaLatAnI sthiti maLI. Ajane aMbara reMTiyA vastra svayaMpUrNatA ApI zake tevA anyo che. tenA upara saudA reMTiyA karatAM traNathI cAra gaNu vadhu mUtara kAMtI zakAya che. dezanI bIjI paMcavarSIya yojanA vicAravAmAM AvatI hatI tyAM ja aMbara carakhAnI siddhi najara samakSa AvatAM a. bhA. khAdI grAmedyoga kheDa ane aMbara samiti' e A carakhAnI utpatti ane tenA dvArA kApaDa phALAnI sthiti vicArI ceAjanA rajU karI. ane kApaDakSetre eka navI paristhiti sarjAi, pahelI paMcavarSIyojanAmAM 'vadhu anAja utpAdana upara eka hatA. bIjI paMcavarSIya yojanAmAM 'udyogA' upara eka ApavAmAM Avela che. udyoganA kSetre aMbara carakhA peAtAnA phALA noMdhAvaze evI AzA janmI. khIjI paMcavarSIya yAjanAmAM dezamAMnI ekArInAM nivAraNa aMge vicAraNA thaI. A vicAra tIvra banyo ane pariNAme hAthazALa calAvanArane vadhu kAma ApavAnu nakkI thayuM. milAnI zALamAM ke trAkamAM vadhAro na karavAnI hakIkata upara bhAra devAmAM AbyA, paraMtu mAtra eTaluM karavAthI ja bekArInuM nivAraNa thaI na zake. aMbara carakhA ekArI nivAraNa yeAjanAmAM zaktizALI kALA ApI zake tema che tema lAgyuM. aMbara carakhA upara kaMtAyeluM sUtara hAthazALane devAmAM Ave te A prazna saraLa rIte ukelI zake tema lAgyuM ane a. bhA. khA, cA, kheADanI ceAjanA upara vicAra tha pAMca varSamAM 25 lAkha aMbara carakhA taiyAra karI 50 lAkha mANasone katAi kAma devAnI dhAraNA che. Ane pariNAme 20 lAkha mANasAne pUrI rAjI ane 30 lAkha kene sahAyaka dhaMdhAmAM zajI devAnA adAja che. kave samitinI bhalAmaNa F nAnA udyogA ane gRha udyogA aMgenI yojanAo tapAsI abhiprAya ApavA mATe bhArata sarakAre "kave samiti"nI nimaNuMka karI. sArI evI carcA, vicAraNA, abhyAsa ane alekina bAda A miTie bhalAmaNa karI ke : " pAMca varSoMmAM 'mileAmAM zALa ke trAka vadhAravAM nahi. atyAre milA dvArA 500 karoDa co. vAra kApaDanuM * utpAdana thAya che. A uparAMta 300 karoDa co. vAra kApaDa utpanna karavAnI jarUra che. A vadhArAnuM kApaDa hAthazALa upara banAvavAmAM Ave, ane tene mATe jarUrI staramAMnu chevaTa ardhuM' sUtara eTale ke 150 karADa ce. vAra kApaDanuM sUtara aMbara carakhA dvArA utpanna karavAmAM Ave." prayoga paraparA dezanAM 100 jUdAM jUdAM sthaLe aMbara carakhA upara thoDA samaya mATe prayoga karavAmAM Ave evI kave samitinI salAha anusAra akhara carakhA upara vidhavidha sthaLe prayogA ane parIkSaNanuM kArya cAlu karI devAmAM AvyuM. jUdAM judA pradezeAnI jUdI jUdI bhaugAlika sthiti ane jajUdI jUdI sAmAjika paristhitimAM A ajamAyaza hAtha dharavAmAM AvI, eTaluM ja nahi paraMtu, TekasTAila lekhoreTarImAM-mileAnI rasAyaNika prayoga zALAmAMmileAnI katAi sAthe akhara kaMtAnI tapAsa karIne tenAM jUdAM jUdAM pAsAM tapAsavAnI sarakAranI sucanA anusAra amadAvAdamAM "aTIrA" (amadAvAda TekasTAIla risarca esasIezana) tathA mATuMgA lekhoreTarI subaMImAM A aMge tapAsa-prayogA cAlI rahyA che. abara carakhAmAM niSNAta sudhArA sUcavI rahyA che ane te anusAre prayAga para parA aMte chellAmAM chellA sudhArA khabara carakhAmAM ma aa che. " Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 prabuddha jIvana vipula zakita aMbara carakhA vyavahAramAM keTalA upayogI thai zake tenA uparanA matamatAMtara ane pAsa-prayoga-parIkSaNa-pachI evu' dekhAyu` che ke, cAra trAkanA A aMbara carakhA upara jUnA reMTiyA karatAM lagabhaga cAra gaNuM vadhu kAMtI zakAya che. eka hAthazALa calAvavAM mATe jeTalA sUtaranI jarUra paDe che te traNa aMbara carakhA pUrI pADe che ane hAthazALa calAvanAra kuTuMba aMbara carakhA upara kAMte te| A dizAmAM eka navIna ja pariNAma Ave. sAdA reMTiyA ke takalInuM sthAna te jevu ne tevu rahevAnuM ane chatAMya akhara reMTiyA dezanA asa Mkhya mAnavIne, adha bekArane rAjagArI ApavAnI zakita dharAve che. anubhave ema jaNAyu che ke, aMbara carakhA upara cAra klAka ja kAMtavAthI 1 corasa vAra jADAM kApaDa mATe joItuM sUtara utpanna thAya che ane jhINAM kApaDa mATe 10 kalAka kAMtavAnuM rahe che. jADuM ane jhINu' banne prakAranuM kApaDa vAparanAra kuTuMbane mAtra cha thI sAta kalAka kAMtavAnuM rahe che. Ama jo eka kuTuMba mAtra 3 kalAka ja kAMtavAnI mahenata le te khara carakhA e divasamAM eka ceArasa vAra kapaDAMnuM sUtara Ape ane vaSaeNnA kAmanA 300 vise gaNatAM eka varSamAM eka kuTuMbane ATalI ochI mahenate, AsAnIthI 150 corasa vAra kapaDAMnuM sutara maLI rahe. eka vyakita dararoja ATha kalAkanA hisAbe Ada divasa kAMte tA enI vanI jarUriyAtanuM kApaDa ene maLI rahe ane eka vyakita dararAjanA ATha kalAkanA hisAbe traNa mAsa kAMte te enA samagra kuTumbanI jarUriyAtanu kApaDa ene maLI rahe. navA reTiyA kAMtaNu vijJAnane dezanAM dareke dareka ghara ane jhUMpaDI sudhI pahAMcADavAnA uddeza sAthe sAthe gAmaDAMnA suthArAne ane gAmaDAMnA utpanna dvArA kAma maLe e aMbara carakhAno vizeSa lAbha che. * atyAranA aMbara carakho mukhyatve zaheramAM bane che te sthiti paNa palaTI javAnI. aMbara carakhAnA bhAgamAM khela-kherIMga, rabara rAlara ane sprIMga tAra vagere kArakhAnAmAM utpanna thAya che ane tenA upara AdhAra rAkhavA paDe che. paraMtu A mAla kAI paNa nAnAM letha kArakhAnAM banAvI zake che. A sivAyanA khIjo badhe bhAga sarjAma kAryAlayAmAM banI zake che. aMbara carakhAnI gAThavaNu traNa vibhAgamAM che. 1 meADhiyuM pIMjaNa 2 . amara-elaNI (pUNI yaMtra) 3 akhara cA dhUnAI mADhicu abara carakhA mATenAM dhUnA meDhiyAmAM rU sApha karavA mATe pAla banAvavAnI goThavaNu che. presamAM khUMdhAyelI rUnI gAMsaDInAM rU karatAM baMdhAyA vinAnAM chUTA rUtu pariNAma bahu sArU Ave che. gAMsaDInu rU hAya tA tene lAkaDI vatI zarUAtamAM pIMkhavAnuM jarUrI che. rUnA tArane chUTA karavA ane kacarA-rajane dUra karavA A kriyA agatyanI che, dhUnAI moDhiyAne zarUAtamAM gati ApIne pachI temAM rU eratA javu jarUrI che ane ekI sAthe meDhiyAmAM rUnA bharAvA na thaI jAya te jovu' jarUrI, che. vadhu paDatuM rU bharAvAthI mADhiyuM badha thai jaze ane kArDa ganuM--pIMjavAnuM--kAma aTakI jaze. rUnI jAta ane guNavattA pramANe kadAca rUne khIjIvAra paNa dhUnA meADhiyAM dvArA sApha karavAnuM jarUrI bane che. meDhiyAnI sAthe joDAyelAM paMkhA vaDe rUtu pAla meDhiyAM sAthenI peTImAM paDe che ane dhULa kacaro khIjI bAju taLiye pheMkAi jAya che, jeTaluM --pAla-sApha teTaluM sutara - sArUM nIkaLavAnuM e sidhdhAMta anusAra rUmAM jarA paNa dhULa-kacarA na jAya e viSe satata kALajI rAkhavAnI agatya che. sAmAnya pIMjaNa yaMtra karatAM dhUnAi meDhiyAmAM pIMjaNa kriyA dhaNI sArI thAya che. saMpUrNa gatie cAlatAM A mADhiyAMnI gati -miniTanA 4000 thI 5000 AMTAnI che, lAkaDAnA nAnA rAla tenA tA. 15456 upara besADelI paTTI ane tenA upara * kAMsI jevAM dAMtAnA kAraNe rUne jaladIthI poMkhe che ane peAla banAvI peTImAM pheMke che. A relane ane bAju e khela kherIMgathI besADavAmAM AvelA hAya che. Ama saraLatA ane gatinA kAraNe jUnI madhyama pIMjaNa karatAM A meDhiyu AsAnIthI vadhAre kAma Ape che. dhUnAi meDhiyAM upara kalAke 15 thI 20 teAlArU pIMcha zakAya che. carakhA vinAnAM dhUnAi meDhiyAnI kiMmata Azare rU!. 1pa nI che. ane kAi paNa sarajAma kAryAlayamAMthI maLI zake che. apUrNa A taDakA-chAMyA taDakA ne A chAMyA muja thamAM ze` patharAyo? -- A taDakI... kUmaLAM kamala samAM caNA mama cAle chAye chAMye, DhakhI dAjhe taDakAnA tyAMthI vaLI jAge; turata pa che DA yA dUra lakSyathI Thele mujane hUMphA LA -- muja pathamAM ze... patharAyAM ?1 pASanI zIta prabhAte lAge patha - taDakA sonerI, mana chAMyAthI dUra nAsatu, hUMph ane muja verI; mAnelAM sama chAMyAnAM sukha tyAre thatAM parAyAM muja pathamAM ze` patharAyAM ? gAtA ka suNuM ekatAre adha pathape jAye : " joI liyA aMtaranI AMkhe paMthane raMga na kayAMce, naha sonala ke zyAmala nA, jyAM mana ApaNe aTavAyAM." lAge tAye taDakA - chAMyA A taDakA ne A chAyA... pathamAMhe patharAyAM. jAya dUra e kelyAM nA jANe huThe bharAyAM; ayAM. nahI aDakAya kayAMya paNa * Atama tyAM jakaDAyA ! ~ A taDakA ne A chAyA gItA parIkha. vI. pI. thI bace ane amane bacAvo ! * prabudhdha jIvananA grAhakone vinati TapAlanA navA dara mujaba pramudhdha jIvananuM vArSika lavAjama rU, 4 tuM vI. pI. posTa karavA mATe grAhakane rUA. 4-10-0 nuM vI. pI. karavuM paDe che. lavAjama purU thayAnI grAhakone vakhatasara khara ApavAmAM Ave che. te grAhaka tarIke cAlu rahevuM heAya temaNe rUA. 4 ne manIorDara karave je mATe temane mAtra e AnA ja vadhAre bharavo pAze, cAlu na rahevu hAya tA tarata ja kArDa lakhIne amane jaNAvI 'devu'. paNa vI. pI. karavAnI ubhaya pakSe agavaDavALI paristhitimAM amane grAhakAe na mUkavA evI temane amArI AgrahabharI vinaMti che. vyavasthApaka, prabudhdha jIvana muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka : zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3. mudraNusthAna : kacchI vIzA ozavAla prinTIMga presa, masjIda baMdara roDa, muMbaI 9, 3. na. 34629 (10) Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rajIsTarDa naM. B 4ra66 % ) vArSika lavAjama rUA. 4 | , - ke, '* *dAnatA pra. jainavarSa 14-5. jIvana varSa4 aMka 1 muMbaI me 1, 1lpa6, maMgaLavAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra, AphrikA mATe zIliMga 8. chuTaka nakala : traNa AnA mAla lAla grAhaka gAla gAlagAgAlagA gA gA gAgAla taMtrIH paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA nA kaSA H-zata-are gAlAlA jA jhAlA gAyaka praka aMbara carakho (gatAMkathI cAlu) aMbara belI samajAI jAya tevI che. AvI rIte samAna paTTo banAvAyA pachI cokkasa aMbara carakhAnI kAryakSamatAmAM sauthI vadhu agatyanuM kAma niyama anusAra tene vaLa apAtAM dhAryA naMbaranI pUNI bane che. ane ahIM thAya che. A pUNI aMbara carakhA upara kaMtAI mATe vAparavAmAM Ave che. je 'aMbara carakhAnI zedha ane banAvaTamAM maulika ane mahatvanI naMbaranuM satara kAMtavuM hoya te naMbarane anukULa pUNI banAvavAnI agatya zodha e aMbara belaNInI che. "belaNI" upara jeTalI sAvadhAnI ane rahe che, agara bIjI rIte kahIe te dhAryA naMbaranuM sUtara meLavavA 1 kuzaLatApUrvaka kAma levAya teTaluM sUtara samAna, kasavALuM ane dhArelA mATe cokkasa prakAranI pUNI banAvI zakAya che. jhINuM kApaDa vaNavA mATe naMbaranuM utArI zakAya che. 'belaNI' zabda ja tenI kriyAsUcaka che. UMcA naMbaranuM sUtara jarUrI hoya che ane jADAM sataramAMthI jADuM kapaDuM ApaNe jene 'velaNu" kahIe chIe ane velaNa thI je kriyA thAya vaNAya che ane milemAM sAmAnya rIte AvAM jhINAM-jADAM kApaDa meLavavA che enuM nAma A elaNI" che. velaNa vaDe jema jeTalI eka sarakhI rIte mATe lAMbA tAranAM ane TUMkA tAranAM rU ne anukrame upayoga thAya che. - vaNAya che, hatheLInA khUNA vaDe jema seva eka sarakhI rIte vaNAya che paraMtu aMbara belaNa ane carakhAnI e viziSTatA che ke rUnA tAranI tevu ja ahiM belaNImAM rU eka sarakhI rIte pakaDAya che ane cokasa guNavattAne prazna UbhuM thatuM nathI. ane dhAryA naMbaranuM sUtara sAmAnya rIte tUnAI ane resA kheMcavAnI kriyA thAya che. A belaNImAM be rU mAMthI meLavI zakAya che. Aje lAMbA tAranA rU mATe videze upara rolara che.. rabaranA A be rolaro loDhAnA saLiyA upara besADelA AdhAra rAkhavo paDe che. ane saMbhava che ke aMbara carakho paripUrNa hoya che. tANa eka sarakhuM rahe teTalA khAtara rolaranI nIce sprIMga dazAne pahoMcatAM ApaNu A parAvalaMbIpaNuM tadana nimLa thAya. rAkhavAmAM AvI hoya che. jyAre rU A relaranI vacce mUkavAmAM - aMbara carakhe : Ave che tyAre rUne kheMcavAnI ane nIce utArI pheMkavAnI be gAmaDA suthAra sAmAnya jJAna ane sUjhathI banAvI zake evA kriyAo thAya che. rUnA resAne samAna aMtare kheMcIne vistAravAnI kriyA A carakhAmAM lekhaMDanA thoDAka bhAge Ave che. A badhA paNa zaheramAM thAya che. kApaDa udyoganI paribhASAmAM ene DroIMga'nI kriyA kahevAmAM koI paNuM kArakhAnAmAM banAvI zakAya tevA saraLa-sAdA che. A Ave che. A baMne rolara cokkasa pariNAma Ape tevI rIte goThavAyelA aMbara carakhAmAM cAra trAka ekI sAthe kAma Ape che. " kAya che. besaNInA A rolare gaNitanA siddhAMta anusAra goThavavAmAM Avela , aMbara carakhAnuM mukhya cakra 6" nA vyAsanuM che. ane jyAre ''" hoya che. pahelA ane bIjA rolaranI karavAnI kriyAmAM cokkasa pariNAme A cakra eka AMTe phare tyAre kAkaDI-nAka 150 AMTA phare che. sAmAnya . AvatAM hoya che. pahelo rolara eka AMTe phare tyAre bIje rohara 4 AMTA rIte meTuM cakra miniTanA 60 AMTA phare che eTale kokaDI-trAkanAM AMTA - phare che, eTale ke 1: 4 nA pramANamAM kriyA thAya che. huM pakaDavAnI kriyA A hisAbe 15046 0=000 jeTalA thAya che. cakrane eka AMTe ane tAra pheMkavAnI kriyA (DrAphiMTaga) vaccenuM pramANa 1 thI 4nuM hoya che. karavAnI sAthe cokkasa laMbAIne, cokkasa vaLavALe ane chatAM pUrA * belaNInI upara 24" lAMbI 5tarAnI nALI hoya che. A nALImAM sarakhI kasavALe tAra kADhavAnI kriyA thAya che ane kaMtAInuM sAmAnya jJAna " ". rIte pajeluM eka tele rU samAna ane sarakhI rIte pAtharavAmAM AvatAM, dharAvanAra pitAne joItA kasa, vaLa ane laMbAIne khyAla rAkhI ane A rambara relaro vacce pasAra thatAM A rUne eka paTTo jarUrI goThavaNa karI le tevI jogavAI che. A goThavaNa te gaticakra. I 2484=86"ne nIkaLe che. aMbara carakhA aMge thayelA vidhavidha lAkaDAnAM A cakramAM cAra gareDIne badale have cAra khAMcA rahe che ane $ priyege pachI A pramANu bahu yegya gaNavAmAM AvyuM che. A pramANa judI judI sAijhanI derI caDAvavAnI hoya che. mukhya cakra sAthe pheMkacakra { ekasarakhuM jaLavAI rahe te mATe thoDI kALajI rAkhavI jarUrI che. belaNI joDAyeluM hoya che. eka gatiyakra sAthe eka mALa hoya che ane be . [ rAlane je derI gati Ape che te derI dhIre dhIre ceDI lapasI javAne- trAkane te gati Ape che. Ama be mALa vaDe cAra trAka gati pAme che. ' (krisalanano saMbhava che. A sUkSma pheraphAra, pheMkanA pramANane asara cakrane vadhumAM vadhu vyAsa 22/8 IMcane hoya che. prayogone ati na kare ane asamAna banAve che. sUtaranI derIne badale A jagyAe jaNAyuM che ke aMbara carakhA kaMtAImAM rUne ochAmAM ocho bagADa lokhaMDanAM gIara mUkavAne prayoga karavAmAM AvyuM hatuM, paraMtu tenAthI thAya che ane gAmaDAnAM sAmAnya mANase paNa cokkasa naMbara ane * vadhI jatAM vajana ane belaNI pheravavAmAM paDatA Alane pariNAme A kasanuM satara gatinA upara kAbU rAkhI meLavI zake che. ' . vicAra hAla te paDatA mUkavAmAM AvyA che. sataranA kasanI samAnatA e bIjo agatyane prazna che. hAtha vaDe 1 pUNI :-po. banAvAyA pachI sauthI agatyanI kriyA te pUNI cAlatA aMbara carakhAmAM dhImI-ochI gati kriyAnA kAraNe kadAca thoDI banAvavAnI che. paTTo samAna banAvavA mATe tene rolara mAraphata asamAnatA Ave, paraMtu A asamAnatA sataranI jAta upara asara * traNa cAra vAra bevaDAvI, cevaDAvI kADha paDe che. A kriyA karavA mATe kare eTalI badhI dekhAI nathI. paNu cesa gaNita che. guNakanA hisAbe A badhI kriyA thAya che. paraMtu , aMbara carakhA upara kalAkamAM traNa AMTI (AMTI640 tA. 1, , vyavahArika samaja ane kaMtAI jJAna dharAvanArane A kriyA bahu sahaja 'tAraka Ta) satara saheje majtI kAkAya che. kAMtanAra je Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * peAtAnI pUNI banAvavAnu' paNa kare, eTale ke rUne piMjavAthI sudhInI badhI kriyA eka ja vyakti kare te kalAkanA 1 AMTI zakAya che. prabuddha jIvana tAM. 1papara lakSyAMka rAkhavAmAM Avela che. anubhave jaNAyu che ke cAra kuzaLa suthAro eka divasamAM 1 aMbara carakhA saMpUrNa rIte taiyAra karI zake che. A rIte ATha suthAro rAjanA e carakhA taiyAra karI zake. A suthAranu eka yuniTa gaNavAmAM AvyuM che. mahinAmAM sarerAza 25 divasa kAma thai zake che, eTale Avu eka yuniTa eka mahinAmAM 50 carakhA taiyAra karI zake. vamAM sarerAza 10 mahinAnu kAma gaNIe te eka yuniTa varSamAM 500 carakhA taiyara karI zake ane saurASTrdhvanA 20000 khara carakhAnA kAryakrama pUrA karavA mATe 20000+500 mujaba 40 yuniTe kAma karatAM thaI javAM joie ane AvAM yuniTa turata kAma karatAM tha jaze evI AzA che. kAMtavA kAMtI aMbara carakhAmAM kAMtavAnI kriyA sAthe tAra kAkaDI upara ApoApa vIMTAI jAya che. eTalA mATe theADI vizeSa kALajInI jarUra rahe che. carakhA karatA Aya tyAre kAkaDI cUDInI barAbara vacce rahe tema hAvuM agatyanuM che ane A sthAna khasI jAya te kAMtavAnI kriyAmAM avarodha thAya che. kAkaDI nIcenAM meDhiyAMnI aMdara kAkaDI kharekhara esArI, kAkaDInA cheDAne barAbara madhyabiMdumAM rAkhIne meDhiyAMne kharekhara goThavI devAnI ja jarUra rahe che. meDhiyAMne kharAbara goThavavA mATe khAsa cAkIe hAya che. je tAra kAkaDI upara vIMTAya che te rabbara rolaromAMthI pasAra thai AvatA hAya che. tArane eka sarakhu tANu ane phreMka ApavAnI kriyA A rolara mAraphata thAya che. A relAnI bAjumAM be sprIMgA hoya che, je tenA upara cokkasa ANu Ape che. A e rAlAmAMthI eka rAlara pUNIne pakaDe che ane khInna rolara dvArA pheMkAya che. cAsa dabANa ane pramANamAM A kriyA thatI hAya che. guNukanA cokkasa sidhdhAMta ahiM paNa kAme lagADelA heAya che. 22/8", 2068", 18/8" ane 16/8" nI pulI--garaDInI phreMkanuM pramANu 8, 10, 12, 14nuM che ane dhAryAM naMbaranuM sUtara, cokakasa naMbaranI pUNI dArA A gareDI uparathI meLavI zakAya che. pUNInA nabara x e te A gaNita Ama te sAva sahelu che. relaranI phaeNka kriyA sataranA nakhara. e nakharanI pUNI hoya ane reAlaranI phreMka 10 (20/8" cakra vyAsa ) nI hoya pariNAme 20 naMbaranuM sutara maLavAnuM. eka trAka mukhya cakranA eka AMTAthI 150 AMTA kare che ane tAra keka "nI hoya teA sUtaranA vaLa 1506 dara iMce 25tA raheze. jo 120 AMTAnI trAkanI gati hoya te A pariNAma 12 0:6"=20 nuM Avaze. aMbara carakhA upara kaMtAinA prayoga paNa phrIka ThIka pramANamAM thayo che ane sAmAnya gatinI dRSTie jotAM evu jaNAyuM che ke, jo mukhya cakra 6" lAMbA tAra ke ke eTale ke 24" no tAra 4 trAka upara pheMkAya ane jo mukhya cakra eka miniTamAM 80 AMTA phare te eka kalAkamAM 604402400 tAra nIkaLaze. cAra trAka upara miniTanA 40 tAra nIkaLe che, eTale ke kalAkamAM 3 AMTI ane 3 laTa sUtara nIkaLe che. Ama aMbara carakhA upara dhAryA . nabara uparanuM sutara kAMtavAnI kriyA taddana saraLa che. keTalIka Avazyaka vAta rabbara rolarA bane teTalA saraLa lIsA hAvA joie ane tema nahi hoya te rabbara zailIne rU coMTI jaze, lokhaMDanA relara kaTAI na jAya te mATe kALajI rAkhavI jarUrI che. eNInI mALa sarakI na jAya te mATe dhyAna ApavuM jarUrI che. jo rU ne paTTo samAna rIte patharAyeaA nahi heAya te dhAryu pariNAma AvI zakaze nahi. jo pUNIne vadhu paDatA vaLa caDI jaze te paNa dhAryuM pariNAma nahi Ave. vadhu vaLa caDI gayelI pUNInA bhAga kADhI nAkhavA joie. paTTo kADhatAM pahelAM rU nA vajananI khabara nahi hAya tA dhAryA naMbaranI pUNI banAvI zakAze nahi, khelaNInI pheka keTalI che tenuM cokkasa jJAna hAvu jarUrI che. AvI ja rIte carakhAnIrAlara-derI barAbara che ke kema te dhyAna rAkhavuM jarUrI che. tAra na tuTe te mATe khAsa kALajI rAkhavAnI jarUra che ane teTalA mATe reAlarAnI, trAkanI, cUDInI, mALanI, pUNInI samAnatAnI, vaLatI, mAkhInanI vagerenI khAsa kALajI rAkhavAnI jarUrata che. saurASTranA kAryakrama saurASTramAM akhara carakhAnuM utpAdana karavAne kAryakrama saurASTra khAdI amedyoga mA hAtha dharela che. AvatAM varSa daramiyAna prathama tabakake 5000 mane maravA 2 cha cha bara carakhAnuM utpAdana karavAnuM tAlIma vyavasthA aMbara carakhA e mAtra pharanIcara jevI banAvaTa nathI, paraMtu vaijJAnika DhabanuM yaMtrasvarUpa che. e dRSTie aMbara carakhAnu utpAdana karavAmAM rokAyelA kArIgarAne ane tenI pAchaLa dhyAna ApanAra kArya karIne A 'TekanIka'nuM saMpUrNa jJAna hAvu jarUrI che ane tethI aMbara carakhAna badhA bhAgAnuM pITIMga karavAnuM jJAna maLe ane khIjA kArIgarane zikhavArDa paNa zakAya teTalA mATe nakakI karavAmAM AvelAM kendromAMthI e traNa traNa suthAre ane eka eka kA karIne eka mahinAnI tAlIma ApavAnI saurASTra khAdI grAmodyoga kheDa taraphathI vyavasthA karavAmAM Avela che, A tAlIma bAda dhArelI saMkhyAmAM aMbara carakhAnAM utpatti kendra kAma karatAM thai jaze. mAnavazaktine maLanArU kAma kApaDanA udyoga moTo che, bhAratanA kApaDanI 467 milo che. ema eka karoDa cAra lAkha trAkA che ane rUA. 113 karoDanI mUDI tema rokAyelI che. A udyogamAM mAtra sADA sAta lAkha mANasesane ja maLI zake che, jyAre mAnavazakitane kAma devAnI aMbara carakhAnI zaki - vipula che. a. bhA. khA. prA. kheDanI bIjI paMcavArSIya yojanAmAM kula 25 lAkha aMbara carakhA taiyAra karavAnA kAryakrama che, eTale eka karo trAka kAma karatI thaze. bIjI bAju eka seTa taiyAra karavAmAM cAra suthA kAme lAgatA hoi, saMkhyAbaMdha suthArAne kAma maLavAnuM. AvI ja rI 50 lAkha mANasAne abara carakhA upara staranu kAma maLavAnuM. 1 lAkha ane 60 hajAra kuTu ene vaNakarInuM kAma maLavAnuM. A upara 40 hajAra kArIgarAne kapaDAM dheAvAnuM, raMgavAnuM, chApavAnuM vagere kAma maLavAnuM. khAdIpremI janatA ane navA prayoga pratye jemane sadA AkarSaNa rahyuM che tevA mANasetu aMbara carakhAe khuba dhyAna kheMcyuM che. zrA yojanA paripUrNa karavAne saunA sahakAra anivArya che. aar carakhA upara hajI paNa prayAga thatA rahe che ane tenAM pariNAmeAnA lAbha maLatA rahevAnA ane eka evA divasanI paNa apekSA che ke bhAratanAM gAmaDe gAmaDe vasate| ane mAnavI kApaDa bAbatamAM saMpUrNa svAvalakhI thai rahe. satya ziva sundaram zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAnI lekhasaMgraha kAkAsAheba kAlelakara ane paMDita sukhalAlajInA pravezA sAthe kIMmata rUA. 3, pesTeja l muMbaI jaina yuvaka saMdhanA sabhyo tathA prazudhdha jIvananA grAhako mATe kIMmata rUA. 2, posTeja x prabuddha jaina tathA prabuddha jIvananI phAilA kIMmata rUA. 6, posTeja nA RSabhadeva caritra citrAvali aka kIMmata rUA. nA, posTeja J~ prAptisthAnaH zrI muMbai jaina dhruvaka sala, 4547, dhanajI sTrITa, sukha, ja Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * bodhi tA. 1-5-56 prabuddha jIvana grAmyajanone utsava je. mAyAdevIe putraratnane janma ApyuM e temaNe ja mane jaNAvyuM. te suputrane jevA huM AvyuM chuM. zudhedana : (nAkarane) are, jAva jouM, kuMvarane jarA ahIM laI Ave. (nakara jAya che ne bedhisattvane lAvI RSinA hAthamAM mUke che. RSi tene khoLAmAM thAbaDatAM thAbaDatAM tenAM lakSaNo juve che ane prazaMsAnAM udgAre kADhe che.) asita : vAha vAha! atyuttama ! A te khare ja purUSottama che! dhanya ghaDI (eTalAmAM temanI AMkhamAMthI AMsu TapakavA lAge che.) zudhdhadana :RSisatama! ekAeka Apane A zaka kema thaye? gaI kAle amArA bhaviSyavettAe kumAranuM bhaviSya jotAM jaNAvyuM hatuM ke A putra cakravata thaze. amane AzA janmI hatI aMka pahelo ke A kumAra kadAca ApaNane badhAne svataMtratA apAvaze. Apane praveza pahele zAkamAM garakAva thaelA joI mArUM mana sAzaMka thAya che. A bALaka sUtradhAra: lAMbu nahIM jIve ema zuM Apane lAge che ? jJAna, dayA, samatAthI jeNe tAryA jaganA leka kaMI asita : zAkya sadgahastho ane sannArIo ! huM tamane badhAne evA budhanuM pUrvacarita huM yathAbuddhi gAuM chuM ahiM; khAtrI ApuM chuM ke ApaNuM A kumArane aniSTa graha naDatAM bhavATavimAM paMtha batAve, haNe tejathI timira-thare, nathI. tene kaI paMNa jAtane aMtarAya nathI. tamArI badhAnI IcchA che sukhI kare te tamane, vizvasamAje sukhazAnti prasare! ke teNe cakravartI thavuM. paNa cakravartI rAjAnuM rAjya paNa keTakeTalAM varSa | gaI kAle ApaNu zuddhodana rAjAnI patnI mAyAdevIe udhAnamAM pahoMcavAnuM che? A kumAra--ApaNA lADIle rAjaputra-saMbuddha thaI pharatAM pharatAM eka zAlanA vRkSa nIce putraratnane janma ApyuM. te dharmacakra pravartita karaze. A dhama bahujanano hitasukhanuM kAraNa nimite Aje lumbinI gAmamAM utsava thanAra che. (eTalAmAM paDadA avazya banaze ane A kumAranuM dharmarAjya hajAra varSa paryaMta rahevA pAchaLathI saMgIta saMbhaLAya che.) are A juo ! naranArI gaNa pAmaze. tyAM sudhImAM te keTalAye sAmrAjya sthapAze ane uthApAze. vAdyo vagADatAM ne nRtya karatAM A bAju ja AvatA jaNAya che. huM te have vRdhdha thaI cUka-keTalAM varSo kADhavAne chuM-kumAranuM dharma(bIjI bAjuthI asita traSi praveze che, temane joI) Aje A rAjya jevAnuM sadbhAgya mane nahIM maLe. mArI AMkhamAM AMsu asita vRSi Ama kayAM cAlyA? hamaNAM hamaNAM te Azrama choDIne ubharAyAM tenuM kAraNa te A ja. (paDado paDe che) te gAma bAju bhAgye ja dekhAya che. Aje koI mahattvanA kAryo praveza trIjo prasage ja te lumbinI gAmamAM jatA haze. cAle bhAI, ApaNe (sthaLa-zuddhodana rAjAnA mahelanuM eka bIjuM nAnuM dIvAnakhAnuM. paNa upaDIe praveza bIjA pachI cha divasa vItI gayA che. zudhdhadana zakAgrasta - satradhAra jAya che. strIpurUSa nRtya karatAM karatAM, vAdyo vagADatAM thaI eka Asana upara birAjelA che. pAsenA nAnAM nAnAM Asano ne pitAnAM upavastro havAmAM uchALatAM praveze che. asita RSine upara cAra-pAMca zAka beThA che.) sAmethI AvatAM joI te stabdha bane che ane temane namaskAra karIne eka vRddha zAkya: kALanI A kevI vicitra gati ! baMdhu eka bAju ubhA rahe che.] . zuddhodana! cha divasa pahelAM te kumAranA putrajanmatsavane prasage ame - asita : Aje A utsava zene che ? kAMI prasaMga? badhAM atre AvyAM hatA. tyAre asitaRSinA bhaviSyakathanathI amane eka grAmajana : trASivarya, ApaNA zudhdhadana rAjAne ghera badhAne keTale badhe AnaMda thaye tenuM varNana paNa thaI zake tema nathI. gaI kAle putra janme tethI ame putsava ujavIe chIe. hajI te cha ja divasa gayA ane Aje (Dumo bharAya che.)...Aje ! asita : ThIka che tyAre te. tamAro utsava cAlavA de jora A ja sthaLe ame tamArA zokamAM bhAga levA atre beThA chIe. A ja sthaLe ame tamArA zekamAM zorathI. ati AnaMdano prasaMga che A te zudhdhadana! tamArI sahadharmacAriNI mAyAdevI umadA prakAranI strI hatI [te jAya che. ane pAchuM kapaDAM havAmAM uchALIne teo gAvA temAM zaMkAne sthAna nathI. temanA audArya, sadAcaraNa, nikhAlasatA nAcavA lAge che. thoDI vAre 5Dade paDe che.. ane zAnta vRtti-e guNanA vakhANa te Thera Thera Aje paNa thAya che. praveza bIje ApaNA rAjyanA strI samAja mATe te te eka Adarza strI hatI. sthaLa-zudananA gharamAMnuM eka moTuM dIvAnakhAnuM. tyAM ghaNA prakRti pachI sAtame ja divase Ama tenA jIvanane aNadhAryo aMta le ke beThA che. eTalAmAM asita RSi praveza kare che. zudhdhadana Avyo e keTaluM duHkhada che? sAme thaI temanuM svAgata kare che ane temane mukhya sthaLe besADe che zudhdhodana : te mAMdI te na hatI, paNa tene ema lAgatuM hatuM ane pote temanI DAbI bAju jamIna upara goThavelA eka nAnuM ke tene aMta najIka che. mane ane gatamIne pAse bolAvI premaLa Asana upara bese che. eka bAjue strIo ne bIjI bAjue svare te bolI "asitaRSie kahyA mujaba A chokare mATe thazepurUSa ema beThelA hoya che. nAma kADhaze-e kharuM, paNa te jovA huM jIvatI rahevAnI nathI. kumAranuM dana: RSivarya, ajanA A maMgaLa prasaMge Ape padhArI pAlana pipaNu kevI rIte thaze tenI mane ciMtA nathI. e bhAra huM amane anahada upakRta karyA che. . gatamI upara nAMkhatI jAuM chuM. mane vizvAsa che ke te mArA putranuM asita : gaI kAle vaizAkhI pUrNimA hatI. nAlaka rajA laI evuM te jatana karaze ke te pachI evI kahevata ja pracalita thaze ke ghera gaye hate. rAtre jayAre huM AkAza tarapha mITa mAMDIne beTho hato mA bhale mare, paNa mAzI na mara" (zudhdhodana Akhe luchatAM-gaLa tyAre mane uttama nakSatramAM dekhAyo. jANe ke mane e bhAsa khaMkheratAM AgaLa bole che, pachI te belI ke "have zoka na karatAM thavo ke devagaNa khUba AnaMdamAM vicare che. ApaNA gAmamAM koI svastha ane paraloka javAnI AjJA Ape. juo-pelo devadUta paNa purUSane janma thayo che evI mane khAtrI thaI ane savAre mArI vATa jote ubhe che-peluM vimAna ubhuM che !" ema kahI teNe AMkhe snAnasaMdhyAdika patAvI A bAju AvavA nIkaLye. rastAmAM ja mIMcI. (badhAnA meM para gherI karUNatA chavAI jAya che.) te vakhatanA erAhe che mAro nAnIna upara goThavo para eka bese che. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gata kharI ne temane dAnadhamAM ja che petAno gharasaMsAra calAvavA che. chatAM temane mATe prabuddha jIvana tA. 1-5-16 tenA caherA paranI kAMntinI huM tamane zuM vAta karUM? jANe ke te gatamI-(hAlathI) beTA gautama ! Ama kema cAlaze ? tuM cirasamAdhimAM ja hatI. tenA A vartana ane AvI vRtithI amAruM kSatriya che ane tAre te yuddhamAM javuM paDaze. yuddhamAM te Ama tema duHkha kAMIka zammu deDatA mANase upara bANo mAravAM ja paDe. te kema marAya te kSatriya bIjo zAkya : ekAdA vegInA maraNa prasaMge huM hAjara hatA. kumAro zikAramAM zIkhe. zikAra eTale ja yuddhanI taiyArI. beTAte mAMdA hatA te paNa temanI cittavRti sthira hatI. temaNe atyaMta gautama-paNa mA, yuddha ja zA sArU karavuM joIe? svasthatAthI prANa choDyA hatA. gatamI-are, e te temane dharma che. zuddhodana : ALAra kAlAma jyAre A bAju AvatA tyAre gautama-mA tuM kahe che zuM ? mANasa mANasane mAre evo te mAyA temane maLavA jatI. temane gadharma te zradhdhAthI zIkhatI. vaLI dharma kadi hotA haze.? ninya zramaNa te upadeza Ape che ke * ' paNa teNe gAbhyAsa karyo hoya tevuM mane yAda nathI. tene ADaMbara te kIDIma keDInI paNa hatyA na karaze. te mANasa mANasane mAre che te . mULe gamata ja na hatA. dharma ke ! vRddha zAkya : khare ja mAyAdevI dhanya che ! huM ATale gharaDe gotamI-nirmanyane dharma che sAdhu saMnyAsIo mATe. te sAMbhaLo thaye te paNa saMsAranA meha ane mAyAne huM choDI zaktA nathI. khare ne temane dAnadharma karavuM paNa kharuM, paNa kSatriya je laDe nahIM mArA putra-putrIe uMmaralAyaka che, pitAne gharasaMsAra calAvavA samartha te temanA rAjyanuM rakSaNa koNa karaze? che-chatAM temane mATe mane khuba ciMtA rahe che. je temAMnuM koI mAMdu gautama-mA ! paNa je badhA kSatriye eka bIjAne paraspara prema , paDayuM te mane uMdha mudale AvatI nathI. ane A tamArI mAyAdevI kare te temanA rAjyanuM rakSaNa laDAI vinA thaI na zake ? sAta divasanA A kumaLA phUlane choDI zAMta cite paroka gaI (DUsakAM - udAyI-mA, tuM gautama sAthe carcA karI tene samajAvI zakIza bharatAM) kALanI vicitra gati bIju zuM ?...[badhAM zekamAM phUkhyAM evI tArI mAnyatA bhUla bharelI che. amArA gurUjI paNa enI sAthe hoya che ane pachI dhIme dhIme paDado paDe che.] carcA karatAM khacakAya che. koI koI vAra te te gurUjIne evA evA . praveza cotho savAla pUche che ke te bicArA javAba ja ApI zakatA nathI. ame sutradhAra : gautama bAra varSanA thaye. ATalI nAnI vayamAM tenI sAthenA vidhAthI e te evA samajI gayA chIe ke enI sAthe teNe gaNitamAM pAraMgatatA meLavI che. have te dhanurvidyAne abhyAsa ame cacone prasaMga ja ubhA thavA detA nathI. ' karI rahyo che, paNa tene zikAre javuM mudale gamatuM nathI; kAraNa ke gotamI-are udAyI ! huM paNa tenI sAthe carcA karatI nathI. koI paNa prANIne trAsa thAya te tene pasaMda nathI. (satradhAra jAya che. paNa huM enI mA chuM tyAre tenA hitanA be zabdo mAre tene kahevA [sthaLa-gautamane eraDe. te pite te vyavasthita karatA jaNAya na paDe? che. eTalAmAM gatamAM praveze che. gautama-mA, mA ! meM tane dubhAvI che ema tane lAgyuM hoya te gotamI : bhAI ! AvuM tuM zuM kare che ? mane kharekhara mApha kara. pUcha-A udAyIne ja pUcha mA ke gurUjI sAthe gautama : bA ! te mAre oraDe sApha karUM chuM- ke mArA dostAra sAthe meM koI paNa divase uddhatAIthI vartana karyuM che gomatI : are-ATalA badhA nokara-cAkara zA kAmanA che? kharUM? huM te badhAne ziSya thavA taiyAra chuM. mAre te zIkhavuM e badhA che tyAre tAre te kAma karavAnuM hoya? che. paNa koI bAbatamAM jyAre parasparavirodha mane spaSTa dekhAya gautama : bA, mAruM kAma mAre ja karavuM ema mane hamezA che tyAre ja huM A viSayanI namratApUrvaka carcA karUM chuM. thAya che. nekarane bIjA kAme kyAM ochAM che ke temane avAra navAra gotamI : ThIka bhAI ! tAre zikAre na javuM hoya te na ja belAvI, temanI para gusse karI, temanI pAse mArAM kAma karAvatAM basa. A bAbatamAM mAre kaze ja Agraha nathI. mane kharekhara zarama thAya che. [gatamI jAya che. tenI pAchaLa pAchaLa udAyI paNa jAya che. gautama ekale ja vicAra karato bese che ane paDado paDe che. gotamI : are beTA, paNa nokara cAkara ALasu thai jAya tenuM zuM ? - praveza pAMcamo [ zudhdhadana pitAnA oraDAmAM eka subhita beThaka upara beThA gautama : ema zuM kAma thAya? gharanAM nahIM te paNa bahAranAM che. eTalAmAM gautamI praveze che.] . kAma te temane mAthe che ja; Ama chatAM je te ALasu thAya te - zudana: joyuMne gatamI ! gaI kAle gautama te zikAre temAM mAre zuM doSa, mA ? mAre pitAne to ALasu thavuM nathI. mA, paNuM na gaye. huM ALasu thAuM te tane game kharUM ? sAcuM kaheje hoM? gotamI; te mane khabara che. [eTalAmAM udAyI praveza kare che.) zuddhodana: te teM tene ghera zuM kAma rahevA dIdhA ? AvI A udAyI : gautama! e gautama ! gharamAM bharAIne zuM kare che? te inA_vidA kevI rIte zIkhI zakaze ?, Aje amArI sAthe zikAre AvavAnuM nathI ke zuM ! gotamI: ema te te jarA paNa ALasu nathI. pitAnuM kAma gautama : nA. nA. meM na AvavA mATe rajA meLavI lIdhI che. pite ja karavA mATe te umaMga dharAve che. paNa, e te kharUM ke tene udAyI : kema re! vAghathI bIe che ke zuM? ekAMtapriya che. dhanuSyavidyAmAM pAraMgata thavA mATe te janAvaronAM - gautama: je udAyI ! huM vAghathI te zuM paNa koInAthIye jIva haNavA IcchatuM nathI. bIte nathI, paNa tame vAghane zikAra thoDe ja karavAnAM? tame te zudhedana: te pachI tenI yuvAnImAM tene yuddhamAM javuM paDazemAraze kAM te haraNa ane kAM te sasalAM. tevAM garIba prANIonI tyAre te zuM karaze? teNe A bAbata huziyAra te thavuM ja joIe ne? zikAra-lIlA mane bilakula pasaMda nathI. gotamI: te lakSyaveda te zIkhe ja che ne? evI rIte tenI udAyI : tAre bANa na mAravuM hoya te na mArIza ! gurUjI icchA virUddha jaI tene mAre dubhava nathI. te mAyAdevInI thApaNuM doDatA haraNa athavA sasalA upara acUka rIte bANu kevI rIte mAre che. mAre to tenuM AMkhanI kIkInI jema jatana karavuM joie. jarUra che e te tuM joje ? jaNAya te tame ja tene samajAve. gautama-mAre evuM kazuM jevuM nathI. muMgAM bicArAM pazuonI zuddhodana: mAyAdevIe tene tAre baLe mUkaye che tethI mAre hiMsA mArI AMkhe mArAthI jovAtI nathI. kazuM kahevAnuM rahetuM nathI. te avaguNI che ema te che ja nahi, basa. A bAra kIka bhAdhA tApUrvaka carcA ane spaSTa dekhAya Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-5-56 prabuddha jIvana te ekale ne ekane besI rahe che ne tethI ApaNA ADozI pADozIne bAbatamAM TaTe che tenuM kAraNa jANavA huM ubhe rahyo ane tapAsa paNa ghaNI vAra ema thAya che ke A chokaro AgaLa upara karaze zuM? karI. zuM hatuM tame jANo cho ? sahiNI nadInA pANIne jhaghaDe, zAkyapaNa--paNu-gotamI-mane asita RSie bhAkhelA bhaviSya upara pUrI vALA ke kahe "pANI levAne prathama haka amAre che. kelIya dAsa ane zraddhA che. tuM avAranavAra tene jAgRta karatI raheje. kAmagAre kahe "jAva-jAva havALA joyA na hoya te ! te haka te [eTalAmAM gautama praveze che. tene AvatA joI.] amAre che. meM baMnene mahAmuzIbate vAryA. meM kahyuM "zA sArU tame - gotamI: A gautama AvyuM. paNa tame tene zikAra bAbatamAM badhA laDI mare che? hajI te khetInI zarUAta che. eTalAmAMthI ja. kAMI bolaze-vaDhaze nahIM hAM! . A pANIne jhaghaDe zarU thayo te kApaNI sudhImAM zuMnuM zuM thaze? . zudhedana: gautama ! Ama Ava bhAI ! (gautama pAse AvI pANI koNe pahelAM levuM e prazna kAMI hakkane ke mAnApamAnane cheDe UbhA rahe che.) are, tuM Ama ume zuM kAma rahe che? ATalAM badhAM che? jevI jenI jarUra. vadhAre jarUravALe pahelAM che. emAM mArAmArI Asane besavAnAM che ne-esa-esa (gautama gotamInI bAjumAM bese sudhI vAta vadhAravAnI koI jarUra kharI ? bhAI, Ama mAMDa mAMDa meM che.) hamaNAM hamaNAM te tuM kAMI jaNAte ja nathI. huM keTalA divase badhAne samajAvyA. paNa te badhAmAM mane ahIM AvatAM moDuM thaI gayuM. nirAMte tane maLe ? - zudhdhadana: suMdara kAmagIrI tame bajAvI ! moDuM thayuM tenuM gautama: bApu- mAre gaNita zikhavAnuM ane dhanuSyavidhA kAMI nahIM, tame tamArI pharaja te bajAvI. A pANI bAbatanI phariyAda zikhavAnI-ane tame paNa AjakAla gharamAM kayAM ho cho? te vadhatI ja jAya che. rohiNImAM Ama pANI te puSkaLa che. te zudhAdana: khetInuM kAma zarU thayA pachI pharasada te kayAMthI maLe ? jaththAne vyavasthita e ApaNe upayoga karIe te te tamane ane gautama: huM paNa e ja kahuM chuM ne ! pachI tame mane kayAMthI amane badhAne mATe pUratuM che. are thoDuM pANI bace paNa kharUM. juo ? bApu tamArI salAha se e so TakA sAcI ke jarUriyAta pramANe che, paNa A prazna banyA che mAnApamAnane. A saMjogomAM AvA matabheda zuddhodana : belana- aTakI kema gayA ? utpanna thAya e svAbhAvika che. astu. tame thAkelAM jaNAve che. gautama: meM mAne keTalIye vAra kahyuM ke mAre tamArI joDe Aje ApaNe zibiramAM jaI ArAma karIe. khetI jovA AvavuM che. paNa te te sAMbhaLatI ja nathI ? ekavAra te bane ne temanI pAchaLa kare zibira tarapha jAya che, kahe "na javAya.' bIjIvAra kahe bApune pUcha.' bApu mane ekAda divasa rastAmAM bhejanamaMDapa Ave che. zudhdhadana ane subhadrane joI gautamI rajAne divase khetI jovA laI jAvane? aMdarathI bahAra Ave che.]. zudaddedana: ATha daza divasamAM te ApaNe vAvetara samAraMbha zudhedana: getamI, A ApaNuM mahemAnA pravAsathI thAkyA thaze. te divase tAre zALAmAM rajA paNa haze. te divase tuM jarUra che. mane paNa jarUra thAka lAge che. ame thoDIvAra ArAma karIe mArI sAthe Avaje.. ne pachI bhejana laIe. tyAM sudhI tuM badhI vyavasthA barAbara je. - gautama: huM jarUra AvIza. koIne paNa khAvApIvAnuM ochuM na paDe. (nAkarene uddezI) are, gautamI: jaje hai bhAI.. je je kaI rahI na jAya. badhAne barAbara premathI khavarAvaje. AMdhaLAIzudhdhadana uThe che. gautama ane gatamI paNa pAchaLa pAchaLa pAMgaLAone haDadhata na karaze: ne bicArA bhikhArIne barAbara Apajo. uThe che. paDado paDe che.] he gatamI, chokarAMonuM khAsa dhyAna rAkhaje che. praveza cha gotamI: Aryaputra, tame zuM kAma ATaATalI ciMtA rAkho sUtradhAra: varSARtu samApta thaI zaraRtunI zarUAta thai che ? badhuM barAbara thaI raheze. tame nizcita thaI ArAma kare. AkhAye cUkI che. varasAdathI kharAba thaI gayelA ratA gAmalokonA zramathI samAraMbha nirvine pAra paDaze e mATe zaMkA na rAkhaze. sudhAravAmAM AvyA che. pravAsa have sukharUpa banaze. vanazobhA apUrva zudadana: huM thoDIvAramAM te AvI jaIza. (subhadrane) cAle lAge che. khetI mATe taiyAra thayelI jamIna-tene addabhuta vistAra--manane ApaNe zibiramAM jaI jarA ArAma laie. ke AnaMda pamADe che? A khetaramAM Aje vAvetara samAraMbha thavAne gatamI, nekara, majabura aMdara jAya che. zuddhodana ane subhadra che. dareke dareka zAkaya rAjAnA khetaramAM vaprasaMgala eTale AvI jAtane zibiramAM praveza kare che ane meTA Asane upara ADA paDe che. samAraMbha A ja samaye thAya che. zakaya rAjAo vacce vacce pitAnI subhadra: tamArA A zubha kArya prasaMge huM AvI pahoMcyA khetI upara dhyAna te ApatA ja rahe che; paNa vaprasaMgalane dine majure ane tamArI A sarasa kAmagIrI jovA maLI te mATe huM tamAre sAthe temaNe paNa haLa pakaDavuM joIe evI prathA che. Aje zuddhodana AbhArI chuM. mane kharekhara khUba AnaMda thaye. hamaNAM hamaNAM te rAjAnA khetaramAM vizvamaMgalane prasaMga che. zuddhodane pate khetarane vAvetara A vAvetaranA samAraMbhe eka vidhi pUratA ja jANe ke karavAmAM mATe taiyAra karyuM" che. eka jagyAe vizALa maMDapa ubhuM karavAmAM Ave che. jamInamAlika mahArAjAnI jema Ave, ahIM tahIM juve, AvyuM che. temAM badhA kheDa karanArAone svAdiSTa bhojana ApavAmAM Ama tema haLa pherave, na pherave ne cAlate thAya. tamArA jevA dharatIne Avaze. A mIThAIvALA... A TopalAvALA.. A ramakaDAvALA...badhA jIgarathI cAhanAra ne parizrama veThanAra jUja ja jovA maLe che. pitAne mAla laI te ja bAjue jAya che. tyAM eka moTo meLe ja zudana: hA, keTaleka aMze evuM bane che kharUM. duHkhanI bharAye che ema kone-cAle-cAle--ApaNe paNa tyAM jaI pahoMcIe. vAta che. ane tethI ja ApaNA baMnenA dezanA bhaviSyane vicAra (te jAya che) karatAM manamAM zaMkA-kuzaMkA jAge che. tame khetIkAryamAM khUba rasa sthaLa-zudhdhAdananuM khetara. baparane samaya. vAvetaranuM kAma baMdha dharAve che. te tamArI kIrti meM sAMbhaLI ane meM tamane Aje atre karavAmAM AvyuM che. thoDA majure ahIM tahIM ubhA che. eTalAmAM padhAravA khAsa nimaMtraNa mokalyuM. tene hetu eTalo ja che ke tame subhadra kelI Ave che. zudhdhadana tenuM svAgata kare che. baMne ekabIjAne amArA doSo pArakhe ne batA ke jethI amArI khetInI paddhatimAM namaskAra kare che.] ame sudhAraNa karI zakIe. tame mahemAna gaNAva eTale amArA subhadra : tamAruM AmaMtraNa mane samayasara ja maLyuM. ane te kAryanI prazaMsA kare te ThIka che. 1Nu amArA doSa je amane pramANe huM barAbara nIkaLyo paNa khare. paNa rastAmAM amArI hadamAM batAvaze te amane vizeSa gamaze. amAre te amArI khetImAM sudhAraNA tamArA me amAza dAsa ane kAmagAro vacce cAlatuM hatuM. zuM karavI che, mAmyajIvanane utkarSe sAdhA che. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 subhadra: kharekhara tamArI khetImAM mane doSa koi nathI dekhAya. najIvA hoya teA paNa upara uparathI jovAmAM te dekhAya nahIM e paNa kharU, meM ekavAra kreAliya satrane sUcanA karI hatI ke ApaNA dezanI athavA bahAranI je kAI paNa jANakAra vyaktio hAya--A viSayamAM niSNAta hoya--temAMnA keTalAka mAraphate ApaNI khetInI vyavasthApaddhatimAM khAmIo ane kharAkhIe che ke nahIM tenI jhINavaTabharI tapAsa karAvavI. sAthe sAthe khetIkAmAM sudhAraNA kevI rIte thavA pAme tenA vicAravinimaya karavA. tamane jANIne Azcarya thaze te sAthe sAthe du:kha paNa thaze ke mArI A sUcanA upara kAliya saMdhe jarA paNa vicAra na karyo. prabuddha jIvana zudhdhAdana: A tamArI sUcanA ghaNI ja upayogI che. zAkaya ane kAliya sadhe maLIne jo Avu eka maMDaLa niyukta karyuM hata te mane lAge che ke ApaNA dezane meTA lAbha thavA pAmata. subhadra: paNa AvI vAta sAMbhaLe che keNu ? Aje savAre jo pelA pANI mATenA jhadhaDe! joi keAliya rAjyamAM jaine meM dAMDI pITI hota ke zAyaleke jabarajastIthI zahiNI nadInuM pANI potAnI naherA mAraphate laI jAya che' te badhA kAliya lokA eka thaI laDavAnA nirNaya upara acUka AvyA hota. ane ane--mane saradAra thavAnI taka maLI paNa gaI hota ! zudhdhAdana : (duHkhathI) je kAliya lokeAnI vAta te ja zAya lakAnI ApaNA matabhedAnuM moTuM duSpariNAma jevuM hAya ! te ApaNA svAtaMtryane nAza thayA che te che. ApaNAmAM aikaya heta, khabhekhabhA meLavIne kAma karavAnI IcchA hAta te-te-pelA kAsala rAjA ApaNA AMtarika vahIvaTamAM kadApi mAthu mArI zakayo hota kharo ? [eTalAmAM eka nekara praveze che. zudhdhAdana : kema ? zuM kAma che ? nAkara : Aya, kumAra gautama pelI bAju jAbunA jhADa nIce beThA che. temane jovA gatamIdevIe tamane badhAne tyAM khelAvyA che. [zudhdhodana ane subhadra zibiramAMthI jAya che. paDo paDe che. jAMbunA jhADa nIce kheAdhisattva dhyAnastha mudrAnAM beThA che. thoDA aMtare zudhdhodana, subhadra, gAtamI ane nAkara cAkara ubhA che. eTalAmAM paDado upaDe che. zudhdhAdana: gAtamI, AnI sAme joi mane khAtrI thAya che ke asita muninuM bhaviSya kharU Tharaze. A kumAra AgaLa upara suprasiddha purUSa thaze e ceAsa. badhA taTasthatAthI kheAdhisattvane jue che. eTalAmAM paDado paDe che. bhAjana pachI zudhdhodana, gAtamI ane subhadra zibiramAM beThA che.] zudhdhAdana : kANu che ? (eka tAkara praveze che) nAkara : A ! zu` AjJA che ? zudhdhAdana: jarA gotamane khelAva jouM. nikara jAya che. gheADIvAre kheAdhisattva ane udAyI Ave che, badhAne namaskAra kare che ne eka bAjunAM AsanA upara besI jAya che.] zudhdhAdana : kema udAyI ! tu te Aje kayAMya dekhAye| ja nahIMne ? uddAgnI : huM khIjA cheokarAe sAthe ramatA hatA. zudhdhAdana: te tamArI sAthe gautama nahAtA ? udAcI : ame te ene khUba kahyuM-paNuM e to kahe ke mane te| ahIMnu dRzya ja dilamAM vasI gayu` che. 'huM ekalA ja kAI ekAMta sthaLe jaine besIza. zudhdhAdana : gautama samAdhibhAvanA kare che, e tane khabara che ke? udAcI : hAsto, mane khabara na heAya ema te kAMI khane? are- gaye aThavADiye mane ane sumanane tene samAdhi karavAnuM eNe kahyuM hatuM. meM ane sumane karI paNa kharI.. tA. 15-56 zudhdhAdana : te kevI rIte ? udAcI : samAdhi karavI eTale eka zAMta jagyAe jaI, Asana mAMDI, AMkhA baMdha karI dhyAnastha thaI javuM. zudhdhodana : ane pachI zuM karavuM ? udgAcI: (tema batAvatAM) pachI-pachI evA vicAra karavAno ke huM sukhI thAuM-mArA mitrA sukhI thAya--mArA svajane sukhI thAya-- AsapAsanA badhA prANIo sukhI thAya. zudhdhAdana : tyAre khela udAyI ! tane samAdhi kevI lAgI ? udgAcI : samAdhi zuM lAge? dhULa ne DhephrAM1 me to AMkhA baMdha karI eTale mArI sAme haraNeA ahIMthI tyAM doDavA mAMDayA, sApa dekhAvA mAMDayA ne meM tarata AMkhe! udhADI ! mArI samAdhi pUrI thaI. zudhdhAdana : ane sumananI samAdhi kevI gai ? udAcI : sumane AMkhA baMdha karI eTale tenI najara sAme mIThAInA TApalA dekhAvA mAMDayA te (hasatAM hasatAM) tenA mAMmAM te pANI AvyuM---- edhisattva : bApu, ALAra kAlAme ema zIkhavyuM che ke samAdhi karavA mATe mANasanu citta sthira hAvu joIe, udAyI zikAre jAya che, eTale tene haraNAM ane sApa dekhAyAM; sumanane mIThAI mATe atilobha che, eTale tene te ja dekhAyu. paNa je dreSa, lebha ane bhaya cheDIne sthiracitta thAya che, tene samAdhi tarata ja prApta thAya che. [badhAM dhyAnathI sAMbhaLe che. paDado paDe che. prathama eka samAsa saghanI sAmayika pravRtti aDhAramA varSamAM praveza kare che. prabudhdha jIvananA pramA'sakAne prAthanA prabhudhdha vananA A aMkanA prakAzana sAthe muMbaI jaina yuvaka saMdhanI sAmayika pravRti 11 varSa ( prabudhdha jaina 14 varSa ane prabudhdha jIvana : 3 varSa ) pUrAM karIne 18 mA varSamAM praveza kare che, prabhudhdha jIvananuM niyata kada ATha pAnAnuM hovA chatAM sAdhAraNa rIte 10 pAnAM ane kadi kadi 12 pAnAM ApavAmAM Ave che. ane e rIte gata varSa daramiyAna kula 182 pAnAMne badale 2 pa2 pAnAnuM vAMcana-sAhitya prabhudhdha jIvananA vAMcIne purUrUM pADavAmAM Avyu che. ane AkhA varSa daramiyAna citro chabbIo paNa sArA pramANamAM raju karavAmAM Avela che. temAM paNa gata varSa daramiyAna eka AkhA sacitra aMka A pepara upara chApIne pragaTa karavAmAM AvyA hatA, jemAM zeTha ANujI kalyANunA peDhIe taiyAra karAvelAM bhagavAna RSabhadevanA caritraprasagAne lagatAM 6 chuTa x 4 phuTanA kadanAM mULa raMgIna citronA sakhyAbaMdha ekaragI loko vistRta samajutI ane AlecanA sAthe chApavAmAM AvyA hatA. mArI yAtrA' e mathALA nIce jagannAthapurI--kalaka-tA--dArjIlIMganA pravAsanI eka lekhamALAe tema ja paDita sukhalAlajIe 'ApaNA AdhyAtmika vArasA'e viSaya upara ApelAM bhASaNAnI traNa hatAmAM pragaTa thayelI sakSipta noMdhe vAMcakamAM sArUM AkarSaNu pedA karyuM hatuM. zarUAtanA kAmAM 'harajana maMdira praveza ane jainA' e viSayanI carcAe sArI jagyA rokI hatI. pachInAM "kAmAM mubainI vidhAna pariSadamAM zrI prabhudAsa bAlubhAi paTavArI taraphathI raju karavAmAM Avela AlasanyAsadIkSA praticetavaNI: sva. dharmAnanda sammI racita 'dhisattva' nATaka je mULa marAThI bhASAmAM che tenA prathama aMkane upara Apela gujarAtI - anuvAda ane have pachI prabuddha jIvanamAM pragaTa thanAra bAkInA akAnA gujarAtI anuvAda-samagra nATaka-nI prasiddhine lagatA sarva hakakA zrI mubaI jaina yuvaka saMdhane svAdhIna che. saMdhanI anumati savAya A nATaka AkhuM athavA tenA kAI paNu vibhAga anya kAI chAMpI ke pragaTa karI zako nahi bhatrIo, muMbai jaina dhruvasatha Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-1-56 aMdhaka khIlanA samarthanamAM aneka lekha, nivedana ane carcApatrA ghaNA moTA pramANamAM pragaTa thatAM rahyAM hatAM. mukha-mahArASTranA praznane paNa vakhatAvakhata aneka rIte carcavAmAM AvyA hatA ane navI navI paristhiti ane banatI jatI ghaTanAo aMge ucita mArga- darzana karAvavAmAM AvyuM hatu. pramudhdha jIvananI AgaLanAM varSonI kAlA sAthe sarakhAvatAM A varSa daramiyAna pragaTa thayelA prabudhdha jIvananA 24 "kAnI lekhasAmagrI vadhAre rasALa, ane vadhAre vaividhya-- bharI banI hatI. AvuM saMtAkAraka pariNAma nIpajAvavAmAM madadarUpa anelA aneka lekhakAnA ane sahakAryakartAonA huM antaHkaraNa pUrvaka AbhAra mAnu chuM ane te mujaba temane sahakAra vRdhdhigata thatA raheze evI AzA sevuM chuM. prabuddha jIvana A rIte varSa upara varSanI majala kApatu prabudhdha jIvana AgaLa cAlatuM jAya che. jyAre harijanapatrA jevA sAptAhikAne Arthika kAraNasara baMdha karavAnA vakhata AvyA che tyAre tenI mAka jAhera khabara nahi levAnI Tekane vaLagI rahevA chatAM ane ATha pAnAnI maryAdAne mAtra apavAda rUpe ja jALavavA chatAM ane khIjI bAjue vizALa janatAnA atyanta na jIvA TakA hAvA chatAM prabudhdha jIvananuM prakAzana haju sudhI cAlu rahI zakayu che e viSe prabudhdha jIvananA ameA saMcAlakA cAThuM abhimAna laI zakIe chIe. paNa sAthe sAthe jaNAvyA vinA rahI zakAtu nathI OM dina prati dina amAro pravAsa paNa Arthika kAraNAne aMge vadhAre ne vadhAre vikaTa banato jAya che. pramukhya vananA vahIvaTa ane teTalI karakasarathI calAvavAmAM Ave che, A patra jyAM chapAya che te kacchI vIzA ozavALa prInTIMga presanA mAlIkA paNa echAmAM ochA bhAve amArUM chApuM chApI Ape che. eTaluM ja nahi paNu, A chApAMne peAtAnu lekhIne ane teTalA sahakAra Ape che. ema chatAM paNu kAgaLa chapAi, patravyavahAra, TapAla vagere paracuraNa kharcanA AMkaDA moTA thaI jAya che ane te khAte dara varSe Azare za. 2000 nI khATa muMbai jaina yuvaka saMdhane bhAgavavAnI rahe che, prabudhdha jIvananA vikAsa aMge mana aneka tarehanI kalpanA seve che, paNa eka bAjue nathI lekhaka ane cintAno pUro sahakAra; bIjI bAjue Arthika muzkelI to ubhelI ja che. zudhdha jIvana dvArA raju karavAmAM AvatI lekhasAmagrInI bhAta viSe kazuM paNa stutyAtmaka khelavuM ke lakhavu te AtmazlAdhAnA dASa netaravA kharAbara lekhAya, paNa atyukitane AkSepa svIkArIne paNa eTaluM jaNAvyA vinA rahI zakAtuM nathI ke prabudhdha jIvananA samagra saMpAdana pAchaLa kevaLa satyanI ArAdhanA ane lokAyanI sAdhanA rahelI che. pratyeka aMkanA AraMbhathI te ata sudhImAM kazuM paNa aghaTita, anucita, asatya ke asabhyam vidhAna thaI na jAya tenI pUrI kALajI rAkhavAmAM Ave che. mArI zitanI maryAdA paLe paLe prabudhdha jIvanamAM pratibiMbita thatI hu' jouM' ', ane ema chatAM prabudhdha jIvana sarvagrAhI bane, sauMdayasAdhaka sarva prazno viSe cAlu mArgadarzana Apatu' rahe, sarakArane tema ja prajAne-jyAre jyAre jene je kAMi kahevA yogya heAya tyAre tyAre tene-te nIDarapaNe, spaSTa bhASAmAM ane vinayamadhura vANImAM kahI zakavAnI tAkAta keLave ane e rIte prabudhdha jIvana rASTrIya sabhyatA ane sa MskRtinuM eka ajoDa pratIka ane evA Adarza mana sadAkALa sevatu rahyuM che ane tethI A dizAe samAja ane rASTranA praznonuM satata cintana karatA sevAparAyaNu lekhakonA ane vicArakAne huM sahakAra yAcuM chu. ane AvA sahakAra sulabha ane tA prabudhdha jIvanane sAptAhika kema na banAvavuM evuM svapna Aje--jyAre zarIra ane magaja kAma karatAM kAMIka thAkatAM jaNAya tyAre paNa-mana satata cintavatuM rahyuM che. bIjI bAjue A Adarza ane svapna sidhdha thavAnI vAta te| dUra rahI, paNa prabudhdha jIvana cAle che tema calAvavA mATe paNa Arthika anukuLatA eTalI ja apekSita rahe che. prabudhdha jIvananI grAhaka saMkhyA ati maryAdita che e krAi majANI thA gupta vAta nathI. paNa sAthe eTalI khabara ja che ke Aje prabudhdha jIvana aneka prazaMsakeAnA UMDA pakSapAtanuM pAtra anya che ane temAM keTalAka ucca kArTinA vidyAnA che ane keTalAka sthitisapanna gRhasthA paNa che, A prazaMsAne mArI namra vijJapti che ke "prabudhdha jIvana mAM ane Apanu sahiyArU yajJakArya che; huM temAM mArI sarva zakita salagna karU chu; Apa paNa ApathI bane teTaluM ardhya Apo. prabudhdha jIvananI pravRtvi lokasa graha-pASaka che ane satata vahetI rAkhavA yeAgya che evI ApanI pratI ta hAya te ApanI e pratIti ane prazaMsAne Arthika rIte prabudhdha jIvanane madadarUpa thavAmAM ane bane teTalA grAhake! meLavI ApavAmAM pravartita karavI e ApaNA sahiyArApaNAmAMthI nIpajate svAbhAvika dharma che. ATaluM jo Apa mana upara dhye teA pramudhdha jIvananuM bhAvI sarva prakAre ujvaLatara anatuM rahevAnu evI mArI sudRDha zraddhA che." taMtrI, prabudhdha jIvana khodyo DuMgara ane thoDA samaya pahelAM khIkAnera-bInAsara khAte akhila hiMda jaina sthAnakavAsI konpharansanuM adhivezana bharavAmAM AvyuM hatu tenA anusaMdhAnamAM yeAjAyelA sthAnakavAsI sAdhunA samelana aMge karavAmAM AvelI AlAcanA. ) bhInAsaramAM sthA. sAdhusamelana thaI gayu. dUradUrathI sAdhue e saMmelanamAM bhAga levA AvyA. samAjane AzA hatI ke dAsA khase sAdhue jo ekatra thAya tA sAdhusamAjanI unnati ane sAthe sAthe zrAvaka samAjanI unnati thaze. sADImAM jyAre prathama sAdhusamelana thayuM tyAre zrI kuMdanalAla krikriyAjI temanI vacce besatA ane jyAM IMca AvatI tyAM tene eka pIDha anubhavI puruSanI adAthI ukela lAvatA e saunA anubhavanI vAta hatI. paNa krANu jANe zAthI ke sAdhusamAjanA manamAM evuM bhUta bharAI gayuM ke sAdhuonI bAbatamAM vaLI zrAvakonI dakhala zA mATe hAvI joqhue ? 'AthI bhInAsaranA sammelanamAM sAdhuonI beThakamAM kAI paNa zrAvakane sAtha levAmAM AnyA nahi. pariNAma e AvyuM ke sAdhusamAjanI IMco vadhatI ja gaI. ane kArya paNa saraLa praznano paNa ukela kaThina banI gayA, paNa kheTA abhimAnanI gAMDane kAraNe temAMthI kAie zrAvakAne khelAvavAnI hiMmata karI nahi. ane ATha divasa sudhI pUraDImAM goLa bhAMgyA karyo ane sa MmelananuM je pariNAma AvyuM te je kAI bahAra jANamAM AvyuM che te uparathI tAravIe te kahI zakAya ke khodyo DuMgara ane kADhayo uMdara. eka tarapha bhArata sevaka samAja bhAratanA sAdhuone saMgati karI bhArata sarakAranI sarvodayakArI yojanAmAM sAdhusamAja kaIM rIte bhAga laI sarvAmukhI udyamAM potAne phALA kevI rIte ApI zake tenI vicAraNA karI rahyo che tyAre ApaNA sthA. jaina sAdhusamAja kaLAne sacitta mAnavA ke acita ane tene bhikSAmAM levA tA kaI sthitimAM levA, badAmane kai sthitimAM levI, elAyacIne kai rIte bhikSAmAM laIe to nirdoSa kahevAya, kaI tithie saMvatsarI ujavavI-- AvI tuccha vAtAmAM ATha ATha divasa vitAvI nAkhe e sAMbhaLI kharekhara manamAM glAni thAya che. ane AvA dRSTizUnya AvA sAdhusamAjanA hAthamAM ApaNA samAjanI naukAnuM sukAna haze te te pAra paDaze ke nahi evI zaMkA saheja thaI Ave che. sAdhusamAjamAMnA jee bahumAnya sAdhue che, ane je potAne AcAravaMta ane kaDaka AcAravALA gaNe che tene Agama ke khIjA pustakA sazAdhita karI chapAvavAmAM have prAyazrita levA jevu nathI lAgatu, paNa e ja sAdhuo sAme jyAre lAuDaspIkarano prazna Ave che tyAre viveka gumAvI khese che ane lAuDaspIkaramAM elavAthI pApa thAya che ema kahI prAyazcitanI vAtA kare che. sAdhuonA mukhya dhaMdho koi hAya to te dharmapracAranA rahyo che ane tenuM sAdhana pustakaprakAzana ane lAuDaspIkara sarakhI rIte upayogI che. je sAdhana temaNe Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 prabuddha jIvana tA. 1-5-pa mATe banAvavAmAM AvyA ? kAraNa ke aMdaranA bhAgamAM bhrUNe ThekANe AMgI ane suvarNa nA zaNugAra karavAmAM AvyA hatA. A sonAne parigraha bhagavAna mahAvIra te pasaMda karatAM ja nahotAM. paNa emanA ziSyA mahAvIranI karuNAnA paNa bhakata che ane sonAnI pratiSThAne paNa nathI oDI zakatA. kAraNa ke teo mAne che ke duniyAmAM suvarNanu ja sAmrAjya che. Aje duniyAnI sauthI vadhu zakita je dezamAM mAnavAmAM Ave che e amerIkAmAM duniyAnu aDadhoaDadha suvaNaeN che. te te mahAvIra paNa icche che. ane suvaNu icche che, temane bannemAM niSThA che. bannenA virodha joI zakAtA nathI. mATe tyAM baMdukavALAne ubhA karavA paDe che! me jyAre e mUrtinuM darzana karyuM. tyAre mane te ema lAgyu ke enI AMkhamAMthI AMsu Tapake che. huM tyAM vadhu rokAI zakayA nahIM. atyaMta khinna mane pAcho cAlyo Avyo. gayA hatA mahApuruSanA darzana mATe, paNa na thayAM ApaNAM dudaivanAM / vinASThA bhAve zrI kulasiMhajI DAbhIne dhanyavAda bAlarIkSAnI aTakAyata e mAtra bhAratanA kAI. eka pradezane prazna nathI paNa AkhA bhAratanA che--A vAstavikatA dhyAnamAM laine zrI pulasihajI DAbhIe bhAratanI lokasabhAmAM bAlasanyAsadIkSA pratiaMdhaka khIla raju karyuM che te mATe Aje tA. 17-4-56 nA rAja maLelI mubaI jaina yuvaka saMdhanI kAryavAhaka samiti zrI phulaca MdajI DAbhIne hArdika 'dhanyavAda Ape ane bhAratabharamAM khAladIkSAnA aniSTanI kAnunI aTakAyata karavAmAM temanA A prayatnane satvara saphaLatA maLe ema AjanI sabhA icche che ane temanA e prayatnamAM sadha taraphathI zakaya teTalA sahakAra ApavAnI AjanI sabhA zrI DAbhIne khAtrI Ape che ! paraMparAthI svIkAryuM che temAM te temane pApanI gaMdha nathI AvatI paNa yuvaka sudhAraka sAdhuo lAuDaspIkaranI rajA mAge che tyAre pApanA hAu temanI sAme dharI laoNkAnI sAme temane patita ane halakA pADavAnA prayatna kare che e vastu sAdhusa MmelananA lAuDaspIkaravALA TharAvathI spaSTa thai. sudhAraka sAdhueAnI e udAratA che ke temaNe lAuDaspIkarane upayAga karI prAyazrita levA svIkAryuM, paNa rUDha jAnA sAdhuo vivekI banI temane samabhAve tenI chUTa ApI zakayA nahi, ane sAdhusa MmelananA TharAva zrAvakanI kAnphasamAM jyAre carcAyA tyAre rUDha sAdhuenA anuyAyIoe je hullaDa macAvyuM e joine te ema thai AvyuM ke A 'rU Dhacusta sAdhu samAjane sAcI dizAe laI javA sarvathA asamartha che. mAmale viryAM tyAre ja temane satbuddhi sUjhI ane zrAvakasa MmelanamAM vacce paDIne sAdhuoe lAuDaspIkara sabaMdhI karAva karyo che tenA marma samajAvyo ke "bhAi, je lAuDaspIkara vAparaze tene ame pApI gaNyA che, mATe tamAre have dharmanAzane bhaya rAkhavA nahi." sAdhunI A dAravaNI leAkAe mAnI lIdhI ane zAMta thaI gayA. A badhuM eka ja vastu sUcave che ke sAdhuoe lokonA manamAM ja eka bhUta bharAvyuM che te eTalu prabala che ke svayaM sAdhue paNa have e bhUtathI zrAvakone bacAvI zake tema tathI. ane pote paNa e bhUtathI bacI zake tema nathI. AvI nAnI bAbatamAM paNa jo viveka zUnyatA dAkhavI zakAtI heAya tA samAjotthAnanA virATa prazno ukelavAnuM sAmarthya ApaNe have khIje ja zodhavu joie ane sAdhuone potAne mArge javA devA joie. ... sAdhu samAjanuM saMgaThana tA thayu` ane kayu paNa e saMgaThananA upayoga kAI ucca dhyeyanI siddhi arthe hAya to te e saMgaThanane TakAvI rAkhavu joie. paNa jo e sagaThananA upayoga pratigAmI tattvA peAtAnI rUDhicustatA jALavI rAkhavA mATe ja karavAnA hoya to pachI evA samaya dUra nahi hoya jyAre pragatizIla sAdhune e saMgaThThananA tyAga karavA ja paDaze. Avu na bane eTalA mATe jarUrI che ke temanA AcArya ane upAcArya ane bIjA pratiSThita sAdhu jarA udAratAthI kAma le ane jUnA-navAnA samanyaya sadhAya evA prayatna kare. bhInAsaranA sAdhusamelane samanvayanA dekhAva te karyo che, paNa dilanI udAratAnAM darzana karAvyA nathI. AzA rAkhIe ATha divasanI carcAmAM temane eTaluM te jaNAyuM ja haze ke samayanI gati kai tarapha che, ane bhAvI sa MmelanamAM e gatine anurupa kAika karavAmAM Ave tA tethI kAMIka lAbha thavA saMbhava che. mAtra jo AvuM kazuM ja nahi bane tA saMmelananuM bhAvI nizcita che. ane te sagaThThanamAM nahi paNa viTanamAM pariNamaze e nizcita ja che. sudhAraka sAdhuonI krAntinI Agane lAMkho vakhata bhasmAcchanna rAkhI zakAya evA saMbhava mane tA dekhAtA nathI. e Aga badhuM ja bALIne bhasma kare e pahelAM tene yogya mArga Apane jarUrI che. dalasukha mAlavaNiyA mahAvIra svAmI paNa jelamAM ?-- huM bihAramAM eka jagyAe jaina lekAnuM maMdira jovA gayA, tyAM mahAvIra svAmInI mUrti hatI. jema jelamAM eka kATa, pachI khIjo koTa, e pramANe hAya che, aneka daravAjA hoya che, te ja pramANe keTalAka koTa ane daravAjA oLaMgIne huM mUrti pAse paheAMcI zakayA. vaLI je rIte jelamAM baMduka laine saMtrI ubhA hoya che teja pramANe madiramAM paNa satrI ubhA hatA. eka eka daravAjA amAre mATe kheAlavAmAM AvyA ane Akhare ame tyAM jai paheAMcyA, jyAM bhagavAna mahAvIra svAmInI nagna mUrti hatI. arthAt evA mahApurUSanI, ke jemaNe ThaMDI garamIthI bacavA vastra paheravuM paNa ucita nahetuM mAnyuM. temanAM darzana mATe amAre tyAM javu paDayuM ke jyAM haMmeza daravAjA badha rahe che ane sIpAIo ubhelA hoya che ! je mukatAtmA AkhA bihAramAM niHsakrAca nirbhayatApUrvaka jagale jaMgalamAM ghUmatA hatA eane Akhare ba'dI zA bAladIkSA pratiba Mdhaka khIlanuM mInamudatI mulatavIkaraNa tA. 26-456 nA roja muMbai pradezanI vidhAna pariSadamAM mAlasanyAsadIkSA khIlane anizcita rIte mulatavI rAkhavAnI mAgaNI karatAM e khIlanA praNetA zrI prabhudAsa bAlubhAI paTavArIe e batalakhanu nivedana karyu hatuM ke "vidhAna pariSadamAM raju karavAmAM AvelA A khIle khAladIkSAnA prazna upara samasta bhAratanuM citta kendrita karyu che, ane A prazna akhila bhAratanA prazna anyA che. jenA pariNAme jANItA sAmAjika kAryakara zrI pulasiMhajI DAbhI A ja matalabanuM khIla bhAratanI leAkasabhAmAM dAkhala karavA prerAyA che. e mIla jo sekasabhAmAM pasAra thAya teA pachI A khIlane ahiM AgaLa calAvavAnI jarUra na rahe. A hakIkata khyAlamAM rAkhIne jyAM sudhI e khIlanu pariNAma na Ave tyAM sudhI A khIlanI carcA mulatavI rAkhavI IcchanIya lAge che ane tethI A khIlane mATe kAi cokkasa tArIkhaM mukarara karyAM sivAya AgaLa upara jyAre jarUra jaNAya tyAre A khIlane AgaLa calAvI zakAya e khyAlapUrvaka A khIlane hAlane tabakake mulatavI rAkhavAnI huM darakhAsta karU chuM ane khIlanA pahelA vAMcana bAda A khIlane sarvAnumate pasAra karavA badala vidhAna pariSadanA sabhyo pratye huM uMDA AbhAranI lAgaNI pradarzita karUM chuM" A uparathI mAluma paDaze ke A khIla pAchu kheMcI levAmAM AvyuM che. evA samAcAra kAi kA/ chApAomAM pragaTa thayA che te khoTA ane gerasamajutI ubhI karanArA che. aMbara carakhA mAdhi-sattva viSaya sUci saMdhanI sAmayika pravRtti khAgho gara ane mahAvIrasvAmIpaNu jelamAM ? mAtaputra mahAvIra pRSTha 1 sva. dharmAMnanda kAsammI 3 '; cha taMtrI dalasukha mAlavaNiyA vinAlkhA bhAve zAntilAla zAha Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtaputra yA jJAtaputra jyAM bhagavAnano ja Aja nAthaputta vizeSaNa che. A hatuM, e vaMza atyAra thayelo te paraMparAnA kauTuMbika ke sAmAjika banavAnuM kAma cAlI ja dhA karanAra zramaNa para ane zramaNa saMskArono bAbatamAM vinimaya paNa thatI emane ti kaNa emane nirdeza tapAla tarIke varNavAyA che. tA. 1-5-16 on prabuddha vana jJAtaputra mahAvIra (mahAvIra jayantI- tA. 23-4--56nA roja rAtrInA muMbaI ola InDIA reDIo mathakethI muMbaI pradezanA majura pradhAna zrI zAntilAla zAhe raju kareluM vAyu pravacana ola InDIA reDIonI anumatithI nIce pragaTa karavAmAM Ave che. -taMtrI). bhagavAna mahAvIra jaina AgamamAM nAtapura tarIke jANItA che. paraMparAnA kauTuMbika ke sAmAjika saMskAra dharAvatA hoya tene mATe e bauddha piTakAmAM paNa emanuM e ja nAthapukhta vizeSaNa che. saMskRtamAM paraMparA upara mULamAMthI ja ghA karanAra zramaNa paraMparAnA mukhya nAyaka jJAtaputra yA jJAtuputra zabda che. je vaMzamAM bhagavAnane janma thayele te banavAnuM kAma pahelethI Aja sudhI itihAsamAM adharUM ja rahyuM che, Ama chatAM utkrAtizIla ane svataMtra prakRtinA aneka brAhmaNo evA jyAM bhagavAnane janma thayela te baizAlI yA tene eka kSatriyakuMDa thayA che ke jemaNe zrama5raMparAmAM dAkhala thaI enuM gaurava vadhAryuM nAmanuM paruM hatuM, jenA avazeSa che, te paNa che ane e ja prAcIna che. AnA dAkhalAo jema upaniSadamAM tema bauddha piTake ane jaina mahAnagarI beMzALI atyAre besADha kasabA tarIke hayAta che. gaMgAnI AzramamAM paNa che. Ane pariNAme brAhmaNa ane zramaNa saMskArAnI uttare mujhaphphapharapurathI pacIseka mAIla : sADha AveluM che. ghaNI bAbatamAM vinimaya paNa thato rahyo che ane samaya paNa jaina AgamamAM mahAvIra 'dIrdhAtapavI' tarIke varNavAyA che. sadhAte rahyo che. buddhanA ziSyamAM aneka brAhmaNa hatA tema mahAvIranA bauddha piTamAM paNa emane nirdeza tapasva tarIke Ave che, ane mukhya gaNadharo paNa brAhmaNe ja hatA. emane nimmI paNa kahe che. vaLI, mahAvIranA dharmamAgane "cAturyAma" jo ke buddha ane mahAvIranA saMdhanA dvAre badhA varNa mATe mAga tarIke oLakhAvela che. rAjagRhana vrapati zreNika yA bibisAra ekasarakhI rIte khullAM hatAM, chatAM baMnenA saMdhamAM mukhya bhAga tA ane tenA putra kANika yA ajAtarAvuM e ane jema buddhane satkAratA gRhapati yA khetI-vyApAra karanAra vargane tema ja kSatriyavarganI rahyA che. tema mahAvIrane paNa mAnatA ane sarva karatA. e sivAya paNa rAjagRha, vezAra, kauzAMbI ane zrAvastI 192 bhagavAna mahAvIranA pitA siddhArtha ane mAtA trizalA. mahAvyakitao evI hatI je buddha ane vagara nagaranagarIomAM aneka vIranuM lagna thayuM hatuM ane temane eka putrI paNa hatI evI para ane mahAvIra baMnenA saMsargamAM parA sAthe evI paNa mAnyatA cAlI Ave che ke mahAvIranuM lagna AvatI. buddhane vihAra jema gaMgAna mahAvIrane vihAra paNa mukhyapaNe je . thayuM ja na hatuM. paraMtu e bAbatamAM matabheda nathI ke mahAvIre 30 mahApurUSo jema samakAlIna hatA ! ja pradezamAM thatA. Ama e baMne varSanI uMmare gRhatyAga karI sAdhupada svIkAryuM.' dharmapravartana karatA. ema samAna pradezamAM vicaratA, tema ja mahAvIranA jIvanamAMthI bAlyakALa, kumArakALa ane taraNukALanI . - AgamI vaizAkha suda pUna keTalIka vigate maLI AvI che, paNa te vigatemAM kavikalpanAnA aneka che. mahAvIranA nirvANanuM 248: rAha 500 mI nivIntI rage purAyAM che. lalitavistara ane azvaSanA buddhacaritamAM je raMge 72 varSanuM ane buddhanuM 80 : : muM varSa cAle che. mahAvIranuM AyuSya ane kalpanAo buddhanA jIvana para che tevI ja kalpanAo mahAvIranA chatAM umare buddhathI nAnA hatA jatuM hatuM. mahAvIra buddhanA samakAlI jIvanamAM paNa camatkAra tarIke Ave che. vAlmIkie rAmanA jIvanamAM ane buddhanA nirvANa pachI paNa thoDAMka ane vyAse kRSNanA jIvanamAM camatkAro varNavyA che tema buddha ane buddha ane mahAvIra e mata pramANabhUta paMDitene che. mahAvIranA jIvana vize paNa banyuM che. - vedane paNa pramANa tarIke bane zramaNa paraMparAnA pratinidhi che. chatAM mahAvIranA jIvanamAM mahattvane, ane vadhAre mahatvane, bhAga brAhmaNa sivAya Itara varNA te svIkAre, tene anusarI yajJayAgAdi kare, '' 3 '' bharavAnAdi , bhajavanArI avasthA e emanI sAdhaka avasthA che. A avasthAnuM * khAsa anuyAyI svAya A gurupada na svIkAre te brAhmaNaparaMparAne TuMka paNa saceTa ane sAcuM citra jUnAmAM jUnA kahI zakAya tevA dharAve che. ene vedAnuM : zamaNuparaMparA ethI sAva judI mAnyatA AcArAMganA eka adhyayanamAM sacavAI rahyuM che. e sUcave che ke mAnya ke nathI :tra brA - dhAmANya mAnya nathI; nathI yajJayAgAdinI prakriyA mahAvIre sAdhanAkALa daramiyAna bahu tamaya kaThora jIvana vyatIta kareluM.' buddha ane mahAvIra 1. maNane ja guru mAnavAne Agraha. AthI karIne na ja guru mAnavAno Agraha. temanI e kaThora sAdhanA kyA AdhyAtmika siddhAMta upara pratiSThita * sAmane anivArya tene potapotAnA kAryakSetramAM brAhmaNa paraMparAno hatI ane e sAdhanAne aMtima udeza zuM hatuM e muddAnI hakIkata 1. lekabhASa mA te karavA paDatA, ane baMne pitAnI samakAlIna pUrepUrI sacavAI rahI che ane te ja kharI rIte mahAvIranA jIvana- ' paraphata ja dhamaupadeza karatA. sarvasvanuM rahasya che. badhe pad, buddha ane mahAvIre vacce keTalIka asamAnatA paNa hatI. * pahelethI pracalita evI AdhyAtmika paramparAmAMthI ane khAsa badhI vaMpracalita dharmaparaMparAone Azraya lIdhA chatAM aMte e karIne kuTuMba tema ja samAja dvArA poSAyelI bhagavAna pArzvanAthanI ane paraMparAo choDI svataMtrapaNe pitAne madhyamamArga dharma sthA, saMskAraparamparAmAMthI bhagavAna mahAvIrane janmathI ja AdhyAtmika natha dharmacakra pravartAvyuM, jyAre mahAvIre kaI navA dharmanI sthApanA pAyanA siddhAnta vArasAmAM maLyA hatA. te A rahyA : (1) dehanA nAza thI karI. temaNe te pitAnI pUrve thayela pArzvanAthanA cAturyAma dharma sAthe ja jIvana samApta na thavAne punarjanmane siddhAnta yA svataMtra rasa nigraMthadharmane ja svIkAra karyo ane pArzvanAthanI paraMparAmAM cAlyA Atmatattvane siddhAnta. (2) punarjanmanA cakranuM ane jIvanagata . khAvatA gRhastha ane sAdhuvargamAM rahIne ja pitanuM jIvanakArya vikasAvyuM. samatA-viSamatAnuM mukhya kAraNa chave pote ja upArjita karela karma pune na mAga sthApavAmAM muzkelI naDI, te mahAvIrane pUrvapracalita yA saMskAra che ane tenAM phaLa meLavavAmAM ke bhAvi nirmANamAM koI deva ; : raMparAnuM zuddhIkaraNa tema ja utthAna sAdhavAmAM bhAre muzkelI paDI. chatAM ya Izvarane hAtha nathI. jIva yA AmAM pote ja potAnuM bhAvI che ane pitatAnA kAryamAM saphaLa thayA. * 'nirmANa karavA svataMtra che. tethI karIne tenI sahaja zaktione vikAsa buddha zAkya nAmanA kSatriyavaMzamAM thayA, te mahAvIra jJAti nAmanA mAtra tenA puruSArtha upara ja avalaMbita che. (3) kITa-pataMgathI mAMDI ne kSatriya vaMzamAM thayA. te kALe zramaNuparaMparAnA je mukhya nAyake thayA mAnavoNI sudhImAM sthULaSTie game teTalA kakSAbheda dekhAte, hAya,.' ane hatA agara te paraMparAnA asAdhAraNa puraskartA thayA te badhA hoya, chatAM samagna jIvarAzimAM tAtvika dRSTie caitanyazakti eka jevI - mukhyapaNe kSatriyavaMzI thayA che. zramaNuparaMparAmAM brAhmaNe bhaLyA che, samAna ja che. .. paNu teo mukhya nAyaka na banatAM ziSya 5 aziSya tarIke ja , jema upara sUcavela pAyAnA siddhAnta bhagavAnane vArasAmAM, AdhyA che. janmathI naidika paraMparAmAM saMskAra pAmela. ane e ja maLelA, tema e sidhAnta pramANe jIvana jIvavAnI keTalIka prathAo, bhagavAna mahAvIrane janmathI ja ! ra yA karI. temaNe te potAnI para koI navA dharmanI sthApanA pAnA pa Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 puruSArtha cattAri paramaMgANi lahANIha jntunnaa| 10 * prabuddha jIvana "sA1-5-56 paNa kauTumbika paraMparA dvArA prApta thayelI. bhagavAnane AtmA mULe ja bhagavAna mahAvIre prarUpele AcAradharma vizeSa saMvedanazIla, puruSArthI ane saMkalpI lAge che. tethI ja ' , keTalAMka sUkato temaNe e dharmasidhdhAntane jIvanamAM pUrepUrA sAkAra karavA nizcaya bhagavAna mahAvIranA vicAra ane AcAranA susavAdI paripAka. karyo ane sAdhanA prAraMbhI. emanI e sAdhanAnA preraka baLA mukhya- ra harakama ApaNane vArasAmAM maLyA che te samagra mAnavajAta paNe be che. eka te Atmaupamya sidhdha karavAnI vRtti ane bIjuM mATe ekasarakhI rIte sadAkALa pAtheya banI rahe tevA che. temAMthI te siddha karavAnA prayatnamAM AvI paDatA nAnA-moTA badhA ja upasargo thoDAka A sthA:- ' sAme TakI rahevAnI aNanama kSAtravRti. * * 1 mANasAI mULa svarUpa e che ke teNe samagna jIvasRSTi pratye bAra varSanI elavihArI aparigrahI sAdhanAne aMta saMgama mitrabhAva keLave ane koI sAthe veravRti na poSavI; kAraNa ke, asuranA vijayamAM thAya che. kathAnakemAM kahevAyuM che ke saMgama nAmanA badhA cho ApaNI peThe ja jIvavA mAge che, maravA nahi. eka dezI asure cha mahinA lagI bhagavAnane kaThoratama upasargo ApyA. mittI me sababhUese veraM gajhaM na keNai // paNu e te rUpaka ja hoI zake. jema tathAgate mArane vijaya karyo eTale ke asurano vijaya nahi, paNa vAsanAne vijaya e ja khare savve jIve vi icchanti jIviu~ na marijiu / / artha che, mahAdevanA kAmavijayane khare artha paNa e ja che, tema 2 mANase potAnI AsapAsanA aNagamatA ke gamatA saMsArane : mahAvIre saMgamane namatuM na ApyuM ane artha e ja che ke kAma, bhAMDavA ke vadhAvavAnuM chA daI badhA aniSTa ke ISTanAM mULa pitAnI lAbha Adi vikArAnA utkaTa vegene vaza e na thayA ane e vegenuM jAtamAM ja jevAM ane te antanirIkSaNa dvArA Atmazakitane vizvAse chevaTe sattio rUpe UrgIkaraNa karyuM. ahIM ja emanI sAdhanA pUrI puruSArtha keLava; kemake, thaI ane chellAM trIsa varSo lagI satata dhamapravartana karyuM. appA kattA vikara, ya, dukravANa ya suhANa y| - dharmasAdhanAnA aneka uddeze itihAsamAM seMdhAyA che, paraMtu appA. mittamAmi ca, duppaTThiya supachio // bhagavAnane uddeza na hato aihika abhyaya ke na hatA pAralaukika appA danto suhI hAi assiM loe paratya ya / daivI sampatine. emano ekamAtra uddeza hata jIvanamAM anubhavAtA 3 badhu sulabha che yA rAI zake, paNa viveka mANasane cAra , samagra maLe ane vAsanAone nirmULa karI caitanyanI saMpUrNa zudhdhi vastuonI durlabhatA samajAya che. ; paheluM te manuSyatva, bIjuM satya sAdhavAne. bhagavAnane je dharma-upadeza sacavAya che ane emanI ane paramArthanuM zravaNa. trIjuM " paramArtha vize zradhdhA besADavI ane saMdhaparaMparAnI vicArasaraNI tema ja jIvanacacomAM je bhAvanAnI jhAMkhI ethe e mATenA saMyamI jIvanane thAya che te e ja che ke manuSya prApta karyA pachI tenuM atima lakSya ajJAta tema ja kaSAyathI mukita meLavavI e che. ", ca rica . mANuai jruM vaddhA, saM" . e ja dayeyane najara sAme rAkhI bhagavAna mahAvIre tattvajJAna 4 badhI prakRti, khAsa karI mAvazyaka pravRti karavA chatAM tethI ane AcArane upadeza Apyo che; e ja dhyeyane vistAravA temaNe vatana yA yatanAmAM samAyelI che, ne dharmasaMdha sthApya che; e ja dhyeyanI puSTi mATe temaNe pArzvanAthathI na pAvAnI cAvI ekamAtra vivekI "kasAvavAnI prathama bhUmikA e cAlI AvatI nircanya-paraMparAmAM AvI gayelI zithilatA nivAravA - tema ja dayA ke koI paNuM saguNa che . AcAranA niyama-upaniyamomAM pheraphAra ane sudhArA paNa karyo che ane - sAcI samajaNa che arthAt samyajJAna , e ja dhyeyanI dRSTie temaNe satyane saMpUrNa vaphAdAra rahevAne ane kAntavAda nirUpya che. jayaM bhuMjanto bhAsanto pAvaM ka bhagavAnanA saMdhamAM mukhya be varga: gRhastha ane tyAgI. jenI 5 AcArya zrI amitagati che. Adi cAra bhAvanAone jeTalI tyAgazakita ane ruci heya te e pramANe dharma pALe, paNa dharmanA je viSayavibhAga yogya rIte darzAvyuM che teM' 'mAM bhagavAna mahAvIrane eThA taLe kaI thaDe paNa daMbha na seve-e vAta upara bhagavAna mahA- AtmA pratiSita thAya che, vIre bahu bhAra mUke che. ethI ja jeo samRddha ke dhanika hatA sattvaSu maitrI guNiSu pramoda, kliSTaSu . - veju chAvaratva ! temanAmAM tyAgaruci keLavAya e upadeza ApyA chatAM kRtrima tyAgathI ghAtu deva ! // mAdhyasthyabhAvaM viparItavRttau, sadA mamA'tmA 35 dUra rahevAnI vAraMvAra sUcana kare che. e te aitihAsika satya che ke bhagavAna mahAvIranI nircantha he deva, prANIo viSe maitrI, guNIjane viSe nA paraMparA je atyAre jaina paraMparAnA nAmathI jANItI che te A du:khI chavA viSe karUNa ane dujene viSe mArA dilamAM sa dezamAM satata astitvamAM rahI che ane dezane evo ekeya khUNe bhAva jAgRta rahe ! nathI ke jyAM teNe kayAreka ne kyAreka pratiSThita sthAna prApta karyuM na prabudhdha jIvana mATe lavAjama-rAhata yojanA hoya. Aje jyAM jainenI vastI nathI ke nAmanI che tyAM paNa e prabudhdha jIvanane vizeSa pracAra thAya e hetuthI prabudhdha jIbha paraMparAnA prAcIna smAraka maLI Ave che. eka prazaMsaka mitre icchA darzAvI che ke temaNe sUcavelI lavAjavA * jaina paraMparAne kAyamI jaza apAve evI traNa bAbata che. rAhata yojanA nIce je koI vyakita prabudhdha jIvanane grAhaka ne (1) AtmaupamyanA siddhAnta upara pratiSThita thayelI ahiMsAnI vyavahAru Icchaze te vyakita pahelAM varSa mATe rU. 2 saMdhanA kAryAlayamAM bhare mA bhAvanA, (2) mAMsa, madha, jugAra, zikAra Adi durvyasanone nivAravA athavA manIorDarathI melIne grAhaka thaI zakaze. A lavAdanI upara apAyela bhAra ane te mATe thayela aitihAsika puruSArtha ane rAhatane lAbha 100 grAhako sudhI ApavAmAM Avaze. te je vyakita- 1 (3) upAsanA arthe caitya, maMdire, ane tIrtho bAMdhavAnI prathA. temAMya A rIte prabudhdha jIvananA grAhaka thavAnI icchA hoya teNe te mujaba kaLAmaya maMdiranI bAMdhaNI tema ja paMtha ke matabhedano Agraha rAkhyA satvara jaNAvIne saMdhanA kAryAlayamAM rUA. 2 bharI javA athavA manIvinA dareka paraMparAnA uttamotama sAhityane potAnA bhaMDAromAM kALajI- orDarathI mokalI ApavA. pUrvaka saMgraha. zAntilAla ha. zAha 45-7, dhanajI sTrITa, muMbaI 3. vyasthApaka, prabudha jIvana muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka : zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3, mudrasthAna : barachI vizA ozavAla prinTIMga presa, marajIda baMdara roDa, mubaI , . naM. 3462 * 1 jhaca kag ! __ jayaM care jayaM ciTThe jayammma na bandhai / / - - - Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rajIsTarDa . B 4ra66 vArSika lavAjama rUA. 4 pra. jainavarSa 14-pra.jIvana varSa aMka 2 CIbuddha jIvana muMbaI, me 15, 1956, maMgaLavAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra AphrikA mATe zIliMga 8, , chuTaka nakala : traNa AnA Aja kAla jalAla jhAlaH jhAlDa sa la gAla lAla lAla taMtrI: paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA jhAlA 9te : A gast-ste mAlAla zAha jAdAdA tathAgatanI viziSTatAne marma ( AgAmI 24 mI tArIkhe hiMdabharamAM bhagavAna buddhanI 2500 mI nirvANa jayantI bahu moTA pAyA upara ujavAvAnI che. A jayantI AsapAsanA prabudhdha jIvananA aMkomAM 5. sukhalAlajI taraphathI maLela A lekha pragaTa karatAM huM ane AnaMda anubhavuM chu. me mAsanA akhaMDAnaMdamAM A lekha pragaTa thaI cukI che To tANavA chatAMA bahu malma lekhane jeTalI prasiddhi maLe ane jeTalo vadhAre vaMcAya eTaluM vadhAre IcchavA cAnya lekhIne prabudhdha jIvanamAM A lekha pragaTa karavA * AkAyA che, karavata lekhamAM paMDita sukhalAlajI bhagavAna buddhanA apratima vyakitatvane eka mA~jJa paMhitanI adAthI apratima rIte 2jI kare che ane bhagavAna budhanA apUrva sarvedanazIla AtmAnuM ApaNane ati recaka ane urdhvagAmI darzana karAve che. paramAnaMda) tathAgata banI 2500 mI parinirvANa jayaMtI UjavAya che. sthApaka ane pravarte kane janma ApavAnuM, tenI sAdhanAne poSavAnuM ane ane te bhAratamAM. bhAratamAM buddhanA samayathI mAMDI aneka saikAo tenA dharmacakrane gati ApavAnuM sAMskArika tema ja AdhyAtmika baLa sudhI baudha anuyAyIonI saMkhyA uttarottara vadhatI rahelI. emAM evI te bhAratanuM ja che. je bhAratanuM e mULa sattva na hota te na thAta oTa AvI ke Aje bhAratamAM taLapada bauddho gaNyAgAMThayA ja che. buddha ke na prasarata bhArata bahAreya bauddha dharma. bhAratamAM saMkhyAbaMdha paraMtu bhAratanI bahAra chatAM bhAratanI traNa-uttara, dakSiNa ane pUrva- dhamaeN puruSe janmatA AvyA che. adhyAtmanI parAkASThAe pahoMcyA hoya dizAmAM eziyAmAM ja bauddhonI tathA bauddhaprabhAvavALA dharmanA anu- evA 5NuM puruSanI kheTa bhArate kayAreya anubhavI nathI. Ama chatAM thAyIonI saMkhyA eTalI badhI vizALa che ke jethI duniyAmAM te sudUra bhUtakALathI Aja sudhIne bhAratane ItihAsa eTaluM te kahe ja dharmanuM sthAna bahu agatyanuM che. che ke siddhArtha gautame mAnavatAnA vikAsamAM jeTalo ane je phALe Ama chatAM bhArata bahAranA koI paNa bauddha dezamAM e yaMtI ApyA che teTalo ane tevA kALA bIjA koI eka dharmapaNe duniyAnA na UjavAtAM bhAratamAM ja UjavAya che, ane te paNa rAjya ane itihAsamAM ApyuM nathI. je Ama che te bhArata jyAre banI praja bananA sahakArathI. AjanuM bhAratIya prajAtaMtra koI eka dharmane jayaMtI Ujave che tyAre te koI eka saMpradAya ke paMthane mahattva ape vareluM na hoi asAmpradAyika che, ane bhAratIya prajA te mukhyapaNe che ema na mAnatAM mAtra eTaluM ja mAnavuM paDe che ke bhArata pitAne bauddha dharma sivAyanA bIjA aneka dharmapathamAM vaheMcAyelI che. eTale ane duniyAne maLelA sarvocca mAnavatAnA vArasanI jayaMtI UjavI saheje ja prazna thAya che ke, rAjya ne prajA buddhayaMtI Ujave che rahyuM che. A eka tAtvika vAta thaI. tenuM preraka baLa zuM che ? bhArata bahAranA koI paNa mArI daSTie Ane sAce ane eka bauddha deze, dAkhalA tarIke maulika uttara e che ke, bauddha e jApAna ke cIna jevA vizALa rASTra, dharma ane paMtha hovA chatAM tenA buddhanI A jayaMtI bhArata Ujave che te karatAM paNa vadhAre damAmathI sthApaka ne pravartaka tathAgatamAM asApradAyika mAnavatAnuM tattva ja pradhAna ane kuzaLatAthI UjavI hatI te paNe hatuM. koI paNa eka dharmapurUSanAM bhAratamAM UjavAnAra jayaMtI karatAM emAM vadhAre gaurava Avata ? huM mAnuM anuyAyIo mULapuruSanA maulika ane sarvagrAhI vicArane saMpradAya ane chuM ke evI koI UjavaNu mAtra paMthanuM rUpa ApI de che. tene lIdhe mAgela kIMmatI alaMkAra jevI banata. te mULapuruSa krame krame sAmpradAyika ja je dezamAM buddha janmyA, jyAM parilekhAya che. paraMtu tathAgata buddhanuM mULa , trAjaka thaI loko vacce pharyo ane kAThuM evuM che ke te vadhAremAM vadhAre che. jyAM teo jJAna pAmyA tema ja asAmpradAyika mAnavatAnI draSTi upara jIvanakArya pUruM karI vilaya pAmyA, racAyeluM che. eTale buddhane eka tyAM temanI jayaMtInI ujavaNI kevI mAnavatAvAdI tarIke ja je joI ane sAhajika hoI zake e samajavuM vicArI zakIe te, sAmpradAyiktAnI vicAravAne mATe jarAya muzkela bhASAmAM, jayaMtInI ujavaNI virUddha nathI. A praznane mAtra sAmpradAyika prazna ubhuM thatuM ja nathI. ke rAjakIya dRSTie na jatAM mAnavIya saMskRtinI dRSTie joIe to ja . - bhArata bahAra karoDonI saMkhyA AvI ujavaNInuM mukhya preraka baLa * mAM bauddho che. keTalAka deza te AkhA C -- dhyAnamAM Ave. ' ne AkhA bauddho ja che e kharuM, bhagavAna buddha gAMdhIjIe potAnA jIvanakALa paNa AvA vizALa bauddha dharmanA citrakAra sainAbahena desAI daramiyAna ja, ane phuvana pachInAM bhASAmAM javAnI ujavaNI vi. 32 vari ( lIdhA . ane enI TIt Or . . Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 155-56 nathI rahetI ke te te prasaMgAnu varNana yudhdha pAte ja karelu che. A kaMI jevI tevI vizeSatA nathI. Aje, jyAre cemera taTasthapaNe lakhAyela AtmakathAnuM mahattva aMkAI rahyu che tyAre, 2500 varSa pahelAMnI evI AtmakathAnA thoDA paNa vizvasanIya bhAga maLe to te, e kahenAra puruSanI jevI tevI vizeSatA lekhAvI na joIe, 'kema ke e svAnubhavanA vizvasanIya thADAka udUMgArA uparathI paNa kahenAranA vyaktitvanuM sAcuM mUlyAMkana karavAnI sAmagrI maLI jAya che. 16 thoDAM ja varSomAM, vizvanA mAnavatAvAdI leAkAnA hRdayamAM je sthAna prApta karyuM che tenA jevu sthAna prApta karatAM buddhujIvanane tA sekaDA varSa lAgyAM. tenuM kAraNa jamAnAnI judAimAM raheluM che. buddhanA jamAnAmAM gAMdhIjI thayA hAta te emanA mAnavatAvAdI vicArene prasaratAM, buddhanA vicArAne prasaratAM lAgyo, teTale ja samaya lAgata. AjanAM vicAravinimayanAM sAdhanA evAM jhaDapI che ke jo te ja yuddha A jamAnAmAM thayA hota tA gAMdhIjInI peThe potAnA jIvanakALa daramiyAna ja potAnA vicArAnA dUragAmI paDyA sAMbhaLI zakata. yuddhane mAnavatAvAdI vicAra, ATalA lAMbA vakhata pachI paNa, eka ja sAthe AkhA bhAratamAM ane duniyAbharamAM guje e eka navA jamAnAnI apUrva siddhi ja che. jo buddhanu vyakitatva Avu che te e jANavAnI AkAMkSA saheje thai Ave che ke buddhanI evI kai vizeSatA che ke je temane khIjA mahAna AdhyAtmika puruSothI judA tAravI Ape che ? buddhanA jIvanamAM, temanA vicAra ane AcAramAM aneka bAbato evI che ke je aMtara mahAna dharma puruSAnA vanamAM ane vicAra-AcAramAM paNa jovA maLe che, paNa ceDIka chatAM tarata najare tarI Ave evI vizeSatAone jo barAbara samajI laie te buddhanA jIvananuM ane emanA vyakitatvanuM kharuM hArda dhyAnamAM Ave. tethI A sthaLe e mAbata ja ceDAMka vicAra darzAvavA dhAryuM che. kSatriyavaMzamAM janma, zramaNa thai gRhatyAga karavA, kaThAra tapa karavuM, dhyAnanI bhUmikAnA abhyAsa karavo, mAra yA vAsanAne chatI dharmopadeza karavA, sadha racavA, yajJayAgAdimAM thatI hiMsAnA virAdha, lokabhASAmAM sIdhu samajAya te rIte upadeza karavA ane ucca-nIcanA bheda bhUlI leAkeAmAM samAnapaNe haLavuM maLavuM ItyAdi khAkhAne buddhanI asAdhAraNa vizeSatA 'lekhI na zakAya; kema ke evI vizeSatA te buddhanA pUrvakAlIna, samakAlIna ane uttarakAlIna aneka dharmapravaka puruSomAM itihAse nAMdhI che. eTalu ja nahi paNa e vizeSatAe paikI kAi kASTha vizeSatA te yuddha karatAM paNa vadhAre sacoTarUpe anya dharma pravaka puruSAmAM hAvAnuM itihAsa kahe che. ane chatAMya bIjA ekake dharma pravaka puruSe buddha jevu vizvavyApI sthAna prApta karyuM nathI. tethI vaLI buddhanI asAdhAraNa vizeSatA jANI levAnI vRtti prALatama thaI Ave che. AvI vizeSatAo paikI keTalIka A rahI chellAM traNa hajAra varSoMnA dhArmika ane AdhyAtmika itihAsane joie chIe tA jaNAya che ke eTalA dUra bhUtakALamAM yuddha sivAya bIjo koi evA mahAna puruSa nathI thayo ke jeNe svamukhe petAnI vanagAthA ane sAdhanAkathA jude jude prasaMge, judA judA puruSone uddezI spaSTapaNe kahI hAya ane te mATalI vizvasanIya rIte sacavAi paNa hAya. dIrgha tapasvI mahAvIra hAya ke jJAnI sokreTIsa hoya, krAIsTa hoya ke kRSNa hoya; te badhAnI jIvanavArtA maLe che kharI; paNa mudde je ApavItI ane svAnubhava vamukhathI, bhale chUTA chUTA paNa, kahela che ane te sacavAyela che, ( jemake majhima nikAyanA ariyapariyesana, mahAsaggaka, sIhanAda, mULadukhakSmandha Adi suttomAM tema ja aMguttaranikAya ane suttanipAta AdimAM) teve| ane teTalA khIjA kAInA jIvanamAM vavAyelA jovA nathI maLatA. mukhya puruSa vizenI hakIkata ziSyapraziSyA dvArA jANavA maLe, te yathAvata paNa hAya, toya tenu mUlya jAtakathana karatAM ochu ja che, ane vadhAre teA nathI ja. jAtakathana yA svAnubhavavarNanamAM, te kahenAranA AtmAnA tArA je madhuratA ane savAdathI jhaNajhaNI UThe che te madhuratA ane savAda anya dvArA prApta thayela varNanamAM bhAgye ja saMbhaLAya. e kharuM ke havananA aneka prasaMge emanA ziSyapraziSyAe noMdhI rAkhyA che. bhakti ane atizayoktine emAM puSkaLa raMga paNa che; tema chatAM aneka jIvanaprasaMgo evA paNa che ke je yudhdhe pote ja kahyA che ane AsapAsanA sadarbha temaja te kathananI sahajatA jotAM emAM jarAya zaMkA tathAgatanI khIjI ane mahattvanI vizeSatA temanI satyanI adamya zodha ane prANAnta paNa pIchehaTha na karavAnA saMkalpamAM rahelI che. bhAratamAM ane bhArata bahAra paNa aneka sAcA satyazodhako thayA che. temaNe pAtapeAtAnI zodha daramiyAna ahuM bahu veThayuM paNa che. paraMtu tathAgatanI tAlAvelI ane bhUmikA e khudAM ja tarI Ave che. jyAre emaNe hasate mukhe mAtA, pitA, patnI Adine vilApa karatAM cheADI, pravrujita thaI, nIkaLI javAnA aitihAsika saMkalpa karyo tyAre emanI prAthamika dhAraNA zI hatI ane mAnasika bhUmikA zI hatI e madhu, temaNe eka pachI eka cheDela cAlu sAdhanAmAnA tema ja chevaTe aMtaramAMthI UgI Avela samAdhAnakAraka mArganA vicAra karIe chIe tyAre, spaSTapaNe samajAya che, AdhyAtmika zuddhi siddha karavAnA uddezathI pravrujita thayelAnI saMkhyA te kALe paNa nAnI na hatI. jo yuddhanA mAtra eTalA ja uddeza hAta tA te svIkArela evA cAlu sAdhanAmArgomAM kayAMya ne kayAMya TharI ThAma esata. paraMtu muddane mahAna uddeza e paNa hatA ke, kaleza ane kaMkAsamAM racIpacI rahetI mAnavatAne cAlu jIvanamAM ja sthira sukha Ape evA mAnI zodha karavI. muddha te vakhate atipracalita ane pratiSThita evA dhyAna ane yAgabhaNI prathama vaLe che. emAM te pUrI siddhi paNa meLave che, teAya emanuM mana Tharatu nathI. A zAne lIdhe ? emanA manamAM thAya che ke dhyAnathI ane ceAgAbhyAsathI ekAgratAnI zakita ane keTalIka siddhi lAdhe che kharI, e sArI paNa che, paraMtu enAthI samagra mAnavatAne zo lAbha ? A ajaMpo temane te samaye pracalita evA anekavidha kakAra dehadamana tarapha vALe che. teo kaThoratama tapasyA dvArA dehane zoSI nAkhe che, paNa temanA mananu AkharI samAdhAna thatuM nathI, Ama zAthI ? emane ema thayu ke, mAtra AvA kaThora dehadamanathI citta vicAra ane kArya zakitamAM khIlavAne badale UlaTuM karamAi jAya che. emaNe tethI karIne evuM ugra tapa paNa tyajyuM, ane te sAthe ja pAtAnA prathamanA pAMca vizvAsapAtra sahacArI sAdhAne paNa gumAvyA. mudde sAva ekalA paDayA. emane have kAI saMdha, mA ke seAkhatIonI kuMx na hatI. ane chatAM te potAnA mULa dhyeyanI asiddhinA ajaMpAne lIdhe navI ja mathAmaNa anubhavavA lAgyA. paNa yuddhanI mULa bhUmikA ja asAmpradAyika ane pUrvagraha vinAnI hatI. tethI temaNe aneka guru, aneka sAthIo ane aneka prazaMsakAne jatA karavAmAM jarAya ni na joI; UlaTu emaNe e pUrva paricita celA tyajI ekalapaNe rahevA, vicaravA ane vicAravAmAM vizeSa utsAha anubhavyo. dharanAra adhuM che,DAya, paNa svIkArela patheAnA pUrvagrahA cheDavA e kAma adharAmAM agharuM che, yudhdhe ae adhUruM kAma karyu ane temane potAnI mULa dhAraNA pramANe .siddhi paNa sAMpaDI. A siddhi e ja yuddhanA vyakitatvane vizvavyApI banAvanAra asAdhAraNa vizeSatA che. nerajarA narIne kinAre, vizALa ceAgAnamAM, suMdara prAkRtika dRzyo vacce, pIpaLanA jhADa nIce, buddha Asanabaddha thaI UMDA vicAramAM garaka thayela, tyAre emanA manamAM kAma ane tRSNAnA pUrva sa MskAronuM zarU thayuM. e vRttie! eTale mAranI senA. buddhe mAranI e senAnA parAbhava karI je vAsanAvijaya yA AdhyAtmika zuddhi sAdhI tenA svAnubhava suttanipAtanA padhAnasuttamAM maLe che. emAM nathI mRtyuti (anusaMdhAna pAnu' 17 upara) Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-5-56 bodhi sava prabuddha vana 13 A sAMbhaLI me khAne kahyuM ke "bA ! zuM sAdhusaMtane sahavAsa ne ekAMtanI pasaMdagIne tuM paNa zuM... durguNamAM khapAve che ?" Ae tarataja kahyuM ke mane e sthaLa game chai" paNa pitAjIe kahyu ke "ApaNe kaheNa mokalIzu te paNa te kAMi paNa bahAnuM kADhIne TALaze." bAne! vicAra hatA ke "nA pADe te kAMi nahIM, paNa pUchyu te kharUM." mane lAge che udAyI, ke mAbApanA AgrahathI A putre hA teA pADI, paNa have te (rIkaku hase che ). kharU ne ? nA pADavAnu kAma mArI para nAMkhavA mAMgatA haze. (21. dharmAnaMda kAsambI racita mULa marAThI nATakano zrI. kAntilAla baroDiyAe karelA gujarAtI anuvAdaH gatAMkathI cAlu.) . aMka bIjo praveza pahelA sUtradhAra : bodhisattvane soLa varSa pUrAM thayAM. have daMDapANi zAkayanI putrI sAthe tenuM nakkI thayuM che, paNa tene saMmati ApavI ke tene virodha karavA te dvidhAmAM te paDayA che. (sUtradhAra jAya che.) [sthaLa-daMDapANi zAkayanA bagIcA. yodharA ane tenI sakhI vimaLA bAgamAM phare che. eTalAmAM udAyI praveze che. codharA : krama 3 udAyI, Aja kAMI A bAju ? mane te lAgatuM hatuM ke tuM amane taddana bhUlI ja gayo che ! udAyI : are ema te kAMi hoya ? mAnI sAthe huM mAmAne ghera AvatA tyAre tArI sAthe ane khA karA sAthe A ja agIyAmAM nAtA ramata ? ane tutu kevI khisakolInI jema paTapaTa pelA lIMbunA jhADa para caDhI jatI khurUne yazeAdhA : ane tu udAyI ! tuM A AMbAnA jhADa para caDhI kAcI kerIo kevI khAtA hatA ! udyAcI: te divasa devA gammatanA hatA ! ApaNane kazI paNa ciMtA hatI kharI ? paNa bAra varSa thatAM ja e badhuM patI gayuM te khIjuM kAma pAchaLa lAgyuM. gaNita zIkhavu joie, lekhanakArya karavuM joie, dhanuviMdhA zIkhavI joie ane te zIkhavA te zikAre javu joie. A badhI dhAMdhalamAM ahIM AvavAne vakhata te kayAMthI kADhavA ? caroAdhA : tA, Aje kAMI A khAjA tamArAM darzana thayAM ? udgAcI : eka mahattvanA kAma mATe Aje rajA laIne A bAju AvI caDhayA---- yazodharA te te kAma patyuM ? udgAcI : hajI patyuM nathI, tene mATe te huM tane zodhatA hatAM. gautamane tAre mATe eka khAsa saMdeza lAvyeo chuM. ahIM tane kahI zakuM ? yaroAdharA H kema nahIM ! vimaLA che tethI sakAya rAkhavAnI kazI paNa jarUra nathI. Aryaputra sAthe mArUM lagna nakkI thayuM che tenI tene khabara che. ame te bAbata upara ja carcA karatAM hatAM. cAla udAyI, ApaNe pelI pIpaLAnI pALa para nirAMte besI vAta karIe. Aryaputrane sadezA mane dhyAnathI sAMbhaLavA de. ( traNe jaNAM pIpaLAnI pALa para jaine bese che.) cazeAdharA : khela udAyI ! lagna na karavA evI A putranI pruccha che--nahIM ? udAcI : te tane kavI rIte khakhkhara paDI? yazALA: mane khabara na paDe ? tu te kahevAtA hatAne--khela! mane sALa varSa pUrAM thayAM na thayAM tyAM te amArA gharamAM mArA lagnanI vArtA thavA lAgI. e traNa jagyAe vAtacIta thatI hatI, paNa AgaLathI meM nA pADI eTale pitAjIe e vAta ja paDatI mUkI. pachI A putranI vAta nIkaLI tyAre pitAjIe kahyuM ke "e tA sAdhusaMtanA sahavAsamAM ja rahe che, tenA saMsAra kayAMthI barAbara cAlavAnA ?" udgAcI : ( gaMbhIratAthI ) ema tA nahIM. gautama lagna karavA mAMgatA nathI ema paNa nahIM, paNa lagna karyA pachI paNa pacIsa va pUrA thAya tyAM sudhI brahmacaryapAlana icche che. emane lAge che ke A ja abhiprAya potAnI bhAvi patnIno paNa jo hoya tA lagnana vAMdho nathI. A savAlanA javAba tAre ApavAnA che. jo gautamanI vAta tane pasa Mda na hAya teA te pete A lagnanA vidha karaze. te tuM paNu karaje ema temaNe kahevarAvyuM che. yazodharA : kema ? vimaLA ? tArI zuM kahevu che ? vimaLA : te emAM huM zuM kahuM ? lagna karanAra tuM ne A putra ! mArA abhiprAya zA kAmanA ? paNa tuM mane pUchatI hoya to huM kahuM ke AvA zaratI lagana~maganamAM mane kAMi jhAjho artha dekhAta nayI. yazeAdharA H alyA udAyI ! Aryaputre A brahmacarya vratanu vaLI navuM tUta karyAMthI zodhI kADhayuM ? udgAcI : tane khabara nahIM hoya. AjakAla ni tha zramaNa brahmacaryanA upadeza ApI rahyA che. kAMI badhA loko temanu sAMbhaLe che tevu tharDa che ! ( hasatAM ) A kAnathI pele kAna. paNa ApaNA A - putra upara tenI gaMbhIra asara thaI che. yuvAnoe echAmAM ochu pacIsa varSa sudhI te brahmacArI rahevuM joie ema e nakkI mAne che. vimaLA : paNa te pachI, pacIsa varSa pachI ja lagna karavA zuM khoTA ? yazodharA : tuM samajatI nathI, vimaLA ! A putra purUSa che. game teTalAM varSe avivAhita rahevAne temane vAMdho na heAya, paNa mArUM zuM thAya? mane hajI sAta-ATha varSe mArA mAbApa kumArI rahevA deze kharA ? mArI icchA hoya ke na hoya, bane teTaluM jaldI mArUM lagna kASTa paNa tarUNa sAthe thai jAya ema mArA mAbApa icche che. vimaLA : tArA jevI suMdara yuvatI mATe cegya vara meLavavAmAM zuM muzkelI che ? tuM nakakAmI utAvaLI thAya che. yazAlA : mArI bahenapaNI najIkanI sakhI thaine tuM Ama khele che tethI mane Arya thAya che. mane jo kuTuMbanI paravAnagI maLe tA huM nibhraMnthanA bhikSuNI saMdhamAM jaiMte tatvajJAnanA UMDA abhyAsa kare. paNa, AjakAla cheAkarI vayamAM Ave na Ave tyAM te mAbApa UMDI ciMtAmAM DUbI jAya che. chokarI jANe temane bhAre khAjo ja lAge che. vimaLA : sApanA bhArA - cAdharA : evu ja kAMIka ! ane tethI ja je hAthamAM Avyu tenI sAthe lagna karI nAMkhIne chUTA zaI jAya che ! udgAcI : hA. paristhiti evI che te kharI, paNa upAya .zuM? e tA ThIka paNa khela, gautamane tArA zuM javAba che ? yazeAdharA : Aryaputrane kahejo ke temano saMkalpa jANIne mane khUba khUba Anada thayA che. temane te mArA janma eka ja divase thayA che ema pitAjI kahetA hatA. uddAcI : ema, tyAre te! mAro janma paNa te ja divase thayA. yazeAdharA : tu bhAgyazALI che. have vaccena khelatAM mArA saMdeza dhyAnapUrvaka sAMbhaLa. temanA saMkalpa pramANe amArA baMnene pacIsa varSe pUrA na thAya tyAM sudhI temanA sahavAsamAM huM khUba Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 1.4 sateSathI ne sukhathI brahmAcarya vratanuM pAlana karIza. sAdhvIsadhamAM jaine mane je zIkhavA nahIM maLe te A putra mane zIkhavaze, sAdhvI zikSaNu Ape che peAtAnA ja sapradAyanuM; paNa Aryaputra temane aneka sapradAyAnA dha rahasya samajAvaze. jo kadAca A gALAmAM ekAdA sa MpradAyamAM jaine sAdhu thai AmaraNAMta brahmacarya pALavAnuM te nakkI karaze te huM paNa temane ja pagale cAlIza, A saMdeza sAMbhaLIne te Aryaputra aMgenA mArA premamAM anekagaNA vadhArA thaI gayA che. ema emane mArA vatI jaNAvaje. [ paDado paDe che. praveza mIo sUtradhAra H daMDapANi zAkyanA gAmamAM edhisattvanuM lagna pUrI dhAmadhUmathI ujavAyuM. A lagnasamAraMbhamAM zudhdhAdana rAjAe Ama traNa ApavAthI kAliya jAtinA aneka AgevAno paNa hAjara hatA. lagna-samArabhanI A eka vizeSatA hatI. keTalAka loko kahetA hatA ke A samAraMbha pachI kAliya ane zAkaya jAtie temanuM arasparasanu vaimanasya bhUlI jaze. paNa khIjA keTalAka kahe che ke Avu kAMI banatu nathI. mahemAnA cAra divasa maLe, sArUM sArUM khAya, majAnI vAta kare ne potapotAne ghera jaIne badhu bhUlI jAya. ( satradhAra jAya che.) sthaLa-mAdhisattvano khaMDa. ekadama sAdo che. e palaMga che 'te esavAnAM e AsanA che, rAta paDI gaI che, tethI dIvA baLe che ane khaMDamAM tene svaccha prakAza paDe che. dhisattva peAtAnA palaMga para jamaNI bAju sutA che, paNa temane uMgha AvatI nathI, eTalAmAM yazodharA praveze che. modhisattvanA palaMga tarapha cArapagale jaine temanI tarapha ekI najare jIve che, te jAge che tenu bhAna thatAM te zaramAya che te eka bAju jaIne ubhI rahe che.] elisattva : are, tu Ama ubhI kema che? peluM Asana lane bhesane ! C cazeAdharA paNa Arya putrane nidrAmAM harakata tA nahIM thAyane ? meAdhisattvaH jarA ye nahIM ! chellA cAra--pAMca divasa kevA dhamAdhamanA hatA te te| tu jANe che. badhAM kAme bA ne bApu para cheDI devA e ThIka na hatuM. mahemAnAnI AgatAsvAgatA karatAM te huM thAkI jatA ne palaMga para ADA paDayo na paDyA tyAM te gADha nidrA mane AvI jatI. vacce vacce jAgIne jouM te tu nirAMte uMdhatI hAya ne tethI tane jagADavI mane game nahIM. Aje tArI sAthe peTa bharIne vAtA karavAnuM meM nakkI ja karyu che. mane lAgyu ke tu sIdhI tArA palaMgamAM jane suI jaze. te te mAre tane dhImethI khelAvI " uThADavI paDaze. te yazALA : (gAsana para besatAM) A gharamAM AvyA pachI, huM sIdhI mArA palaMga para suvA gaI ja nathI, sAsujI vagere strImaDaLa guvA jAya pachI huM ahIM AvI tamArA palaMga pAse ubhI rahI tamane joyA ja karUM, chAsa joyA ja karU, tame te gADha nidrAmAM ho, paNa tyAre paNa tamArA caherA kevA suMdara te gaMbhIra dekhAya che, jANe tame samAdhimAM ja na heA ! esisattva : jo mArA vakhANa rahevA de ! khela jouM, ahIM kAMi ataDu lAge che--navuM lAge che ? piyaranI yAda vAravAra Ave che ke nahIM ? cazeAdharA : jyAM moTI thaI-ucharI-te dhara yAda tA Ave ja ne. paNa ahIM kaMTALA AvavAnu ke ata lAgavAnu kazuM kAraNa nathI. sAsujIe pahele ja divase kahyuM ke "A ghara tArU ja che, hena. tane je joie te mAMgI leje, sakAya na rAkhIza." temanA vartAva paNa tevA ja sArA ane saraLa che. chekarI paraNIne sAsare jAya tethI te sAsaravAsanI vAtothI gabharAya tema huM paNa gabharAtI, paNa ahIM teA tamArA kuTuMbanA premALa vanathI tame badhAMe mane jItI lIdhI che. paNa, eka zaMkA manamAM mAnyA kare che tA. 15-5-56 meodhisattva : eka zakA--kaI bAbatamAM ? cazeAdharA : A putra pacIsa varSa sudhI brahmacarya-pAlana karavAnA che te te huM jANatI hatI, paNa te mArI sAthe khelatAM kema nathI ? akhelA paNa brahmacarya vratanA eka bhAga haze ke zuM e huM vicAratI hatI. pachI ema lAgatuM hatuM ke te pachI A putra pAse zIkhavAnI mArI hoMza kema pUrI thaze ? mekSisattva : tArI zakA nirAdhAra che e tane have samajAyu ja haze. pahele divase meM tane uThADI hota to tu AzcayaeN pAmata. ane khelavAnI eTalI badhI utAvaLe zu che? ApaNe te have sAthe ja rahevAnuM che--tu mArI sahacarI-sahadharmacAriNI che, tane zuM. tArA sahavAsamAM mane paNa puSkaLa jJAna maLaze. yazeAdhA : have tame mArI stuti zarU karI. huM rahI strIjAta. mane anubhavaM paNa zu? mArA sahavAsamAM Aryaputrane zuM jJAnalAbha thavAnA hatA? meAdhisattva : are, purUSA / prayatnathI ane abhyAsathI zANapaNa prApta kare che. paNa strIomAM te te zANapaNa kudaratI rIte ja hoya che. hAlanI paristhitimAM temanA vikAsa nathI thatA te du:khada che. coAdhA : e kha, Aryaputra ! purUSo pramANe strIone paNa sAdhusa MtAnI sAthe carcAne lAbha maLe te temanA jJAnanA vikAsa avazya thavA pAme. paNa amane chokarIone te bAra varSathI ja badhI rIte dhanamAM nAMkhavAmAM Ave che. paMdara varSa thayAM na thayAM, tyAM te lagnanI zaraNAI vAgI ja che ne! basa, pachI gharasaMsAranI ve, kuTuMbanI jaMjALa, e badhAmAM jJAnavikAsa te sa Mbhave ja kayAMthI ? amane paNa purUSonI jema ThIka lAge te uMmare lagna karavAnI chUTa hovI joie. nahIM ? dhisattva : huM thyAne purUSonI hiMsaka vRttinu pariNAma lekhu' chuM. ema kahe che ke' pahelA te ApaNA dezamAM AjakAlanA khAkSavivAha na hatA. lagnanI bhAkhatamAM strIne saMpUrNa svataMtratA hatI. paNa zAkaya ane krAliya aMdara aMdara laDavA-jhadhaDavA lAgyA ne tethI potAnu svAtaMtrya khAi eTA. have je kAMi rayu khaDayu bAkI che. te kAsalarAjAnI marajI para valakhe che. kAle dhAra ke tenA ' sadeze AvyA ke amuka zAkaya ke kailiya kanyAne mArA aMtaHpuramAM tAbaDatAkha mokalI Apo ema saMdeza Avyo te kAnI hiMmata che ke A AjJAne kare mAre ? cazeAdharA : paNa, Aryaputra, kAsalarAjA ApaNane jovA thoDAka ja Ave che ? meAdhisattva : are paNa tenA dUta ane guptacarA tA che ne ? ane temanI khuzAmata karavA te kRpA saMpAdana karavA ApaNA dezamAM paNa keTalAka leAkeA che ne ? AmAMnA ke beMke temane khabara ApI kuM "mahArAja, pelA zAkayanI ke A kAliyanI kanyA rUpavatI che. sa patyu. mIje ja divase tene zrAvastI mokalI ApavAne sa deze AvyA ja samajone ? cAdhA kAsalarAjA jo evA baLavAna che te te pariNita strIne baLAtkArathI kema laI jatA nathI ? edhisattva : ApaNuM nazIba eTalu pAMsarU che ke hajI tyAM sudhI vAta pahoMcI nathI. AvA saramukhatyArI rAjA prajAnA aMtamanane oLakhe che. paraNelI strIo para baLAtkAra karavAthI to TheraThera rAjyamAM aMDa thAya tenI temane barAbara khabara che. A kAraNathI ja paraNelI suMdara strIo mAthe AvA bhaya hAtA nathI. cazeAdharA : to pachI kumArIkAne rAjA raMjADe tyAre lokA kema khaMDa pekAratA nathI ? mekSisattva : Ano javAba che ke loko mUrkha che. manane ema manAvavAmAM Ave che ke chekarI vayamAM AvelI, tenA lagna thavAnA ja che te mahArAjAnA aMtaHpuramAM te heAya temAM zuM vAMdhe che ? Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-556 prabuddha jIvana yazAdharA : zu A kSamya che ? mAdhisattva : e savAla ja ubhA thatA nathI. paNa A pramANe sAmAnya samajaSNu pravartavAthI potAnI AkarInA nAnapaNamAM ja lagna karI nAMkhIne kulIna mAbApe nizciMtatA anubhave che. coAdharA : mAbApanI ciMtA TaLI, paNa bicArI cheAkarInuM zu ? Adhisattva : (nisAsA nAkhIne) jo Amane Ama cAlyuM to Aje sALa varSe lagna thAya che, te kAle ATha varSe thaze ema mane lAge che. yazeAdharA : mArA lagna mATe ATalI badhI utAvaLa zuM kAma thatI hatI te have mane samajAyu. paNa A putra, tame lagna nahIM karo evI haTha lIdhI hota te mArU zuM thAta ? edhisattva : basa, mArI sAme A ja prazna ubhA hatA. "pacIsa varSa pachI ja huM lagna karIza" evI haTha me dharI hAta te bA ane bApue mane khAsa Agraha na karyAM hota tenI mane khabara che. paNa pacIsa varSe lagna karavA nIkaLuM, tyAre paNa patnI te sALa varSanI ja maLata ne te paNa tArA jevI ja maLaze tenI zIkhAtrI? ATalA ja mATe uddAyI mArate meM tane saMdezA mokalyo, manamAM hatuM tevuM ja thayuM. tArI saMmati maLI eTale ApaNe sAthe joDAi zakyA. tane khabara che ke pahelAM RSimunie ghaNAM varSo sudhI brahmacarya pALatA; paNa jyAre te gRhasthAzramamAM praveza karatA tyAre te lagna koi nAnI uMmaranI chokarI sAthe, ne tethI na / temanA gharasaMsAra sukhI thatA ke na saMtati sArI nIvaDatI. Ama A praznanA be cheDA che-eka aDatAlIza varSa sudhI brahmAcArI rahI kAi nAdAna cheokarI sAthe gRhajIvana zarU karavuM athavA te sattara varSe ja lagna karI taiyA okarAMnI jaMjALa ubhI karavI. A khate vaccenA mArge mane sUjhaye ne te e ke pati-patnI samAnavI hovAM joe te paccIsa varSa sudhI tee brahmacaryavrata pALavuM joie, yazodharA: suMdara ! have samajAyu ! ATalI vayamAM tame kavA anubhava meLavyA che ? edhisattva : sAdhusanta ane samajadAra mANusAnA sAnnidhyanAM mane AnaMda maLe che. huM temane prazno pUchuM zru, temanA upadezanu huM dhyAnathI manana karU chu, te tenA sAra grahaNa karU chuM. jJAnalAbhanA A ja mArga che ema mane lAge che, yazodharA: A TUMkA ja paricayamAM, Aryaputra, mane keTaluM badhuM jANavA maLyuM ? tamArA jevA pati mane maLyA che e mArUM kharekhara sadbhAgya che. edhisattva: ane tArA jevI suzIla patnI mane maLI che * e mArUM sadbhAgya nathI zuM ? cAlo rAta vadhatI jAya che, suI jaIe, praveza trIjo 15 kAma karAvavu ane ApaNe phakta dekharekha rAkhavI e tenA svabhAvane bilakula anukuLa nathI. yazeAdharA : to kholo ! jo ema ja che. to zuM mAre temanu anukaraNa na karavuM joie ? gautamI: are paNa te A ja varSe amArA gharamAM paga mUkayA. leke zuM kaheze ? kaheze ja ne ke AnA sAsarIA to badhA nirdaya che. AvI sukumAra kaLI pAse dharanuM te bahAranuM badhuM ja kAma karAve che. [ sthaLa-zuddhodananu khetara. kApaNInA samArabhane divase maMDapamAM gautamI badhAnI jamavAnI vyavasthA jue che. yazodharA khIjI A sAthe rAMdhavAmAM marazula che. ] gautamI: yazodharA, jarA A bAju Ava jouM. yazeAdharA potAnuM kAma cheDI gautamI pAse jAya che. ) jo, bahena. ATalI badhI mahenata karavAnI kazI paNa jarUra nathI. ApaNe tyAM kAma karanArA kayAM AchA che ? tane te ahIM eTalA mATe sAthe lai AvyA chIe ke jethI A samAra bhanA badhA vyavahAra tArA dhyAnamAM Ave. yazAdharA : Aye, pelA putra tarapha tA juo. te keTalI badhI mahenata kare che. jarA paNa zvAsa na khAtAM te haLa calAvavAnA kAmamAM kevA otaprota thaelA che! gautamI: are, ame tene paNa keTalu badhu' kahIe chIe ke ATaluM badhu kaSTa na uThAva ! paNa te kAinuM sAMbhaLe che ja karyAM ? kahe che ke mAre sAcA kheDuta thavu joie.' kAma karanArAo pAse yazodharA: lokonI zuM vAta karavI ? e te Ama paNa le ne tema paNa khele, huM ne kAI nahIM karUM te te badhA kaheze ke "enA pati khetaramAM kAma kare che ane te moTI mahArANI banIne mahAle che." pazu leAkAno vicAra ApaNe zuM kAma karavA ? loko zuM kaheze te karatAM te mAre zuM karavuM teno javAba mAre pote ja ApavA joie. mArA vicAra me karI lIdhe che. Aryaputra jema emanA kAmamAM nipuNa che tema gharanA kAmamAM mAre paNa pAraMgatatA meLavI joie. gautamI : are paNa tu kayAM AvaDatahIna che? tArA jevI sarasa kAMtanArI te amArA lumbinI gAmamAM bIjI kAi che ja kayAM ? tArI rasoi tA badhAMne ja game che, tu badhAMne priya thai che te badhAM tArI bhArAbhAra praza'sA' kare che. mArUM kahevAnu eTalu ja ke tu vadhu mAthAphoDa karavI rahevA deH-- cazeAdharA: mane te game che, huM je kaSTa uThAvuM chuM tethI mane AnaMda ja AnaMda che. AryaputranuM anusaraNa karavuM te deSa nathI guNa che. kema khane ! gautamI: jevI tArI marajI. [ paDado paDe che. ] // saMdhyAnA samaya che. samAraMbha samApta thai lokA ghera javAnI dhamAlamAM paDayA che. eTalAmAM eka dAsI ane yazodharA praveza kare che. ] yazeAdharA : are, Aryaputra "krama dekhAtA nathI ? teM joyA che? dAsI: hA hA, cAle!, huM tamane lai jaine batAvuM( te baMne jAya che. edhisattva ja khukSa nIce beThA che. temanI tarapha jamaNA hAtha AgaLa dharI dhImethI ) jI, juo ! pelA jaMbu vRkSanI nIce te beThA che. cAdhA: cAlone ApaNe tyAM jaIe. dAsI : nA, bAi sAheba nA. tyAM javAnI sakhta manAi che. khAsa agatyanAM kAma sivAya temanI dhyAnabhAvanAmAM vighna na thavuM joIe ema temaNe badhAne tAkIda karI che. tame paNa tyAM na jaze hA. ane hA, ApaNe jarA dhImethI khAlIe. yazAdharA : te tuM na. A putra samAdhimAMthI ae tyAM sudhI hu ahIM ja beThI chuM. (dAsI jAya che. yazodharA Ama temathI zvAsa ekaThuM karI, Asana jevu banAvI tenI upara bese che. thADI vA edhisattva dhyAnamAMthI uThe che. sAme ja yazodharA dekhAya che. mAsana uparathI uThI te tenI pAse Ave che te ubhI thai ja praNAma kare che.) mAdhisattva: are tuM ahIM kayAMthI ? caroAdharA: kema, mane paNa ahIM AvavAnI manAi che ke zuM ? edhisattva: manAI te kreine paNa nathI. kAma karanArA badhAne phkta eTaluM ja kahI rAkhyu che ke khAsa jarUrI kAma sivAya mArA dhyAnamAM bhaMga ne pADavA. pitAjI te mAtAjIne paNa AnI khabara che. yazeAdharA: mate paNa eka dAsIe e kahyuM hatuM. paNa, AryaputranI dhyAnastha mudrA jovA huM ahIM besI rahI. te gaMbhIra ane mohaka mukhamudrA joi mane keTalo badho AnaMda thayo ? paNa huM Aryaputra ! A vAta tame mArAthI chUpAvI zuM kAma rAkhI ? yAganA mArgamAM dAkhala thavAnA mate adhikAra nathI zuM ? Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e lA ja prayatna karavA sAthe AnaMdanI bhAgIdAra prabuddha jIvana tA. 15--56 bAdhisatva: cAla ApaNe pelA eTalA para besIne nirAta dAkhavavI. A kAMi muzkela nathI. pachIthI eka vadhu pAtharI caDhI zatrune vAta karIe (banane uThIne jaMbuvRkSa nIcenA oTalA pAse jaIne paNa maitrIthI vaza kare. "A mArA zatru che' e eka vicAra mAtra Asana jamAve che.) tuM A ja varSe amAre ghera AvI. je tarata che, kAraNa vizvamAM badhA manuSya saMrakhA ja che. ApaNuM aMgata rAgaja A badhuM tane jaNAvavAmAM AvyuM hota, ane samAdhinI vAta deSane pariNAme ApaNe snehI ane zatru ema be vargo ubhA karIe tane kahI hota to tuM akaLAI jAta. chIe. A rAga dveSane killo je sara karavAmAM Ave te zatru yA yazodharA: lagIre nahIM ne. tamArA A AnaMdanI bhAgIdAra nehI evuM kazuM rahevA nA pAme. sau koI mitra, AvI rIte A thavAne meM tyArathI ja prayatna karavA mAMDayuM hota. manuSya premanI bhAvanAne vikAsa thatAM thatAM eka ghara, eka zahera, bedhisatva: paNa, haju zuM bagaDyuM che ? huM tAruM kArya eka deza' ema anukrame dRSTi palaTAtAM vizvanI badhI vyakitao sAthe jete Avyo chuM. tArA hAthamAM ja kAMI jAdu che. tuM tArA kAmamAM maitrI bhAvanA thavI joIe. vicAradhArA ja evI thavI joIe ke sarve : otaprota thaI jAya che. basa A ekAgratA e ja samAdhinuM prathama jI sukhI thAya. paDado paDe che. ] pAna. - praveza tho - yazodharA : paNa, tame paNa tamArA kAmamAM magna ho cho. te - sUtradhAra:-bodhisatve khetInA kAryamAM vAkepha thatA jAya che, pachI ahIM AvIne samAdhimAM zuM kAma bese che? tethI zudhdhadana zAkaye pitAnAM badhAM kAme tenA para ja nAMkhyA che. bedhisatvaH A samAdhi eka viziSTa prakAranI che. tene chatAM te te badhAM pitAnI salAha sucanA pramANe ja kArya kare che. tenI saMbaMdha vizva sAthe che. uMmara vIsa varSanI thaI che ane tene zAkaya saMdhamAM dAkhala karAvIne yazodharA: te te mane zIkha ne ? pite nivRtta thaI javuM e hetuthI zuddedana Aje tene pitAnI sAthe bodhisatva: e tane te zuM, paNa sakaLa vizvane zIkhavavAnI kapilavastu laI AvyuM che. (te jAya che.) mArI IcchA che. paNa huM haju te mATe asamartha chuM, mArUM jJAna sthiLa : kapilavastu nagaranuM zAkayanuM saMsthA-kAryAlaya. te bhavya adhurUM che. je A sthitimAM huM gurU thavAno prayatna karIza te te che. tyAM ja zAkya saMdhanI beThaka maLe che. pazcimanI bhIMta pAse eka - prayatna hAsyAspada ja banI javAne ema tane nathI lAgatuM ? moTuM UMcuM Asana che. tenI upara madhyamAM zAkayanA mahArAjA pramukhayazodharA: cAle, choDe, e bIjAne na zIkhavaze. mane sthAne beThA che. temanA jamaNA hAtha para purohita ane DAbA hAtha te zIkhave, temAM zuM harata che ? para senApati che. AjubAju zAkya saMdhanA daza bAra agraNIo, bodhisatva: yazedharA ! A suMdara dazya jo ! uttare himAlayanA beThA che. jamIna mATInI che, paNa te sarasa rIte lIdhelI che, ne tethI A UMcA zikhara, pazcime A asta pAmatA ravirAja ane jayAM tyAM savizeSa cakakhI lAge che. nIce sAdAM Asana upara gAme gAmanA. patharAelI A vanarAjI. A badhA tarapha jatAM A badhu tanmayatAthI zAkya rAjAe beThA che. zuddhodana ane gautama mukhya Asana pAse nihALatAM-tArA manamAM zuM eka prakArane prema utpanna nathI thatuM ? beThA che. samaya baparane che. eTalAmAM paDado upaDe che.] pAdhara : thAya che ja. A badhAmAM huM tallIna thaI jAuM ema mane thayA kare che. zuddhodanaH (ubho thAya che ne namaskAra karIne bole che). bedhisatva: ane A prema ane tallInatAne ApaNI jAti zAkaya saMdhanA sabhAsadone mArI namra vinaMti eTalI ja ke mArA athavA kuTuMbanA svArtha sAthe koI saMbaMdha che kharo ? gautamane tame tamArA saMdhamAM dAkhala karI lo ane mane nivRtta thavAnI yadharA nA re nA, te niSkAma che. rajA Ape. bAdhisatva ane tethI ja te vizvAtmaka che. AvA asIma zAkaya senApati: zAkya baMdhuo ! gautamanI UMmara vIsa snehasAgaramAM tallIna thaI javuM e ja eka ucca prakAranI samAdhi varSanI thaI che. te badhA kAmamAM kuzaLa che. tene ApaNuM saMdhamAM che. Ama chatAM, ApaNe jyAre prANIo sAthe ApaNA vartAvano dAkhala karI de evo TharAva huM raju karuM chuM. AnI virUddha koIe . vicAra karIe chIe, tyAre judA ja bhAva ApaNA manamAM uThavA kAMI kahevuM hoya to teNe ubhA thaI spaSTa rIte kahevuM ( thoDI vAra pAme che. kutarA, bilADAM evA prANIone ApaNe pALIe chIe, Ama tema joI) bIjI vAra huM vinaMti karuM chuM ke gautamane temanI para prema paNa karIe chIe paNa, vAgha, siMha e badhAne sabhAsada tarIke dAkhala karavA saMbaMdhamAM koIne kAMI paNa kahevuM hoya ApaNe deSa karIe chIe, sarpanuM te darzana ja ApaNane aNagamatuM te bele. ( vaLI thoDI vAre) ane A trIjI ne chellI vAra huM kahuM chuM thaI jAya che. manuSya, A rIte, pitAnA mitra upara prema kare che ne ke TharAvanI virUddha keIne paNa elavAnuM hoya te te spaSTapaNe bele, ' zatrune deva kare che. je sarva jIvo tarapha niSkAma prema batAvavAne (Ama tema joi, kaI utuM nathI te jotA ) te te pachI saMdhanA hoya te ApaNe pArakuM-parAyuM e bhAvanAne tyAga karavo paDaze. A niyama mujaba meM traNavAra ghASaNa karI, chatAM te sAme koIne vAM kAma saraLa nathI. mitro sAthe maitrI karavI e sulabha kArya che. paNa nathI, tethI A TharAvamAM tamArI sau koInI saMmati che tema huM mAnI teja bhAvanA zatruo paratve rAkhatAM dila sa koca pAme che. hakIkate te lauM chuM. tamArA maunane saMmati tarIke mAnI laI huM jAhera karuM chuM svajana, mitra ane mitra na hoya tevA taTastha e traNa viSe maitrIbhAva ke AjathI gautama zAkaya saMdhamAM sabhAsada tarIke dAkhala thaI gaye . daDha karo ane pachI te zatru pratye vALavo-A rIte svajana, mitra che. (badhA AnaMda pradarzita kare che. zudhdhadana nIce bese che ). taTastha ane zatru A cAra vaccene ApaNe bhedabhAva teDI nAMkhIe, zAya purohitaH gautama ! (te ubho thAya che.) zAkya saMghe A rasImAonuM ullaMghana karIe tyAre ja ApaNI maitrI vizvAtmaka tenA pitAnA saMghamAM dAkhala karI tArUM bahumAna karyuM che. have pachI thAya che ane zuddha samAdhine lAbha maLavAthI ApaNane apratima tArUM paheluM kartavya e che ke zA mATe-temanA hita athe-tuM tana, AnaMdane lAbha prApta thAya che. mana ane dhana paNa arpaNa karatAM acakAIza nahIM. bIju-saMdhanI yazodharA: paNa A bhAvanAne AraMbha karavo zI rIte ? sabhAmAM hAjarI ApavAmAM tAre kadApi ALasa karavI nahIM trIjuM- bodhisatva: sau prathama te strIe strImitra para ane purUSe saMdhanI kAryavAhImAM ke sabhAsadane deSa najare caDhe tyAre te tarapha purUSamitra para A bhAvanA zarU karavI. jema huM sukhI thavA cAhuM AMkhamIMcAmaNAM na karatAM te taTasthatAthI ane namrapaNe saMgha samakSa - chuM tema mAre mitra paNa sukhI thAya e satata vicAra kara. raju kara. ethu-saMdhanA sabhAsado tArI upara kAMI paNu Aropa AmAM saphaLatA maLyA bAda taTastha udAsIna varga tarapha mitrI bhAvanA mUke te tAre kadi gusso kare nahIM. tArA hAthe doSa thayA ' 1. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-5-56 hAya-ane mANusa mAtra bhUlane pAtra che--te te tAre kabula karavA. na thayA hAya to te aMge khulAso karavA. A tArA cAra mukhya kartavyo che, je tAre have pachIthI cokkasAIpUrvaka aAvavAnA raheze. have khIjA cAra akabyA paNa sAthe sAthe jaNAvuM, je kAI paNa saMdhanA sabhAsadathI thavA na joie. je kAI vyakita kAi paNa strI para baLAtkAra kare te saMdhanA sabhAsada tarIke cAlu na rahI zake. je khUna ke garbhapAta kare ke karavAmAM madadarUpa ane te paNa A sadhA sabhAsanna rahI na zake. AvI ja rIte je corI kare athavA kheATI sAkSI purAve te zAkaya saMdhano sabhAsada thavA mATe lAyaka nathI. A mukhya katavya ane aka byA-ATaluM karavuM ja joie ane ATalu te thaI na ja zake--te sivAya khIjI ghaNI nAnI nAnI bhAkhatA A niyamAne lagatI che. tenI vigato sadhanA vaDilA pAsethI tAre jANI levI. ane temAM thatA pheraphArAthI vAkepha rahevuM te tenA amala karavA edhisattvaH purAhitajI. tame varNavelA niyama ne zistanI mane pUrI khabara che. zAkaya saMdhanA niyamo paNa huM jANuM chuM. te pramANe vartavAno hu pramANika rIte prayatna karIza. ( te namaskAra karIne nIce khase che. ) prabuddha jIvana zudhdhAdana: ( ubhA thaI ) zAkaya saMdhe gautamane sadhA sabhAsada banAvyo tethI huM sarvanA aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnu chuM. ane have sadhane mArI vinati che ke mane nivRta thavAnI paravAnagI Ape. zAkaya senApatiH ( moTethI ) ApaNA badhu zudhdhAdana saMdhamAMthI nivRta thavA paravAnagI mAMge che. jene A sAme vAMdhe hAya te spaSTa kahe ( A pramANe traNa vAra ASaNA karyAM pachI ) kAnA vAMdhA jaNAtA nathI to sarvAnumate badhu zudhdhodananI mAMgaNI mAnya rAkhavAmAM Ave che. alabata kamane, kAraNa zudhdhAdananI hAjarI sadhane ghaNI rIte upayogI nIvaDI che. zAya mahArAjA: zuSpAdana ! huM tamArUM abhinaMdana karU chuM. amArI kSatriya paraparA evI che ke suputra karatA kAravatA thAya te pukhta uMmaranA thAya eTale ApaNA adhikAra tene suprata karI pitA pote nivRtta thAya. have mArI jagyAe kAI yogya yuvAnanI nImaNUMka karI saMdha mane paNa nivRta thavA paravAnagI Ape evI mArI IcchA che. zAkaya senApati: adhu ! ApaNA mahArAjA nivRti levA paravAnagI mAMge che. A viSayamAM jene kahevuM hAya te kahe. zudhdhAdana: have huM sadhA sabhAsada rahetA nathI, chatAM nivRtta sabhAsadane sadhane salAha ApavAnA hakaka che. Apa saunI IcchA "hAya tA huM be zabdo kahevA IcchuM chuM. zakaya mahArAjA: leA ela. zudhdhAdana: sadhanI saMmatithI tame nivRta thA te temanI jagyAe khIjA mahArAjAnI nImaNu Mka karavAnA saMdhane pUrA hakka nathI. saMghe kAI ekAdane nImyA ane tene "kAsalarAjAnI saMmati na maLI to te mahArAjA thaI zakaro tahIM. phakata Ama karIne saMdhe potAnuM svamAna gumAvavuM paDaze ema hu mAnu bru. A karatAM mane lAge che * sarvAnumate nakakI kadI cAra pAMca nAme kAsalarAjA pAse mekalavA ane te jene pasada kare tene ApaNe nImavA. A rIte ApaNu mAna paNa raheze ne dhAreluM kAma pAra paDaze. zAkaya senApatiH-zudhdhAdana rAjAnA mantavyamAM ghaNu' tathya che. AyI mArI sacanA che ke hAlamAM mahArAjAe potAnI vinaMti pAchI kheMcI levI te have pachInI beThakamAM A bAbatanI vadhu carcA karavI. zAkya mahArAjA:-huM mArI mAMgaNI pAchI kheMcI lauM chuM. zAya senApatiH-mahArAjAe potAnI vinati pAchI kheMcI lIdhI che, te ( cetara joi ) huM mAnu chuM ke sabhA A sAthe saMmata che. sabhAnu kAma have pUrU thAya che. [ paDado paDe che. ] dvitIya aka samApta tathAgatanI viziSTatAnA mama (anusaMdhAna pAnA naM. 12 thI cAlu) kaiM nathI kavikalpanA. je sAdhaka A dizAmAM sAcA arthamAM gayo haze te buddhanA udgAramAM potAnA ja anubhava joze. kAlidAse kumArasabhavamAM mahAdevanA kAmavijayanu manahara AmAMcakArI citra kaLAmaya rIte karyuM che, paNa te kAvyakaLAmAM kavinI kalpanAnAM AvaraNa taLe mAnava-anubhava jarA gauNu thaI jAya che; dI tapasvI mahAvIre saMgama asuranA kAra upasargI cha mAsa lagI sahyA ane aMte enA parAbhava karyAM; e rUpakavaNuMnamAM paNa sIdhesIdhu` mAnavIya manevRttinuM . tumula ' jovA nathI maLatuM; kRSNanI kAliyanAgadamananI vArtA paNa eka paurANika vArtA ja banI jAya che; jyAre buddhanu kuzaLa-akuzaLa vRttienuM AMtarika tumula 8 emanA sIdhA svAnubhava varNanamAM sacavAyeluM che. bhale pAchaLathI adheASe ke lalitavistaranA lekhake tene kavikalpanAnA jhUlAmAM jhulAvyuM hoya. mAravijayathI buddhanI sAdhanA pUrI thatI nathI; e te AgaLanI sAdhanAnI mAtra pIThikA banI rahe che. buddhanA AMtarika prazna e hatA ke mAnavatAne sAcuM sukha sAMpaDe evA kayA vyavahAru mArga che. A praznanuM nirAkaraNa atyAre jeTaluM sarala lAge che teTaluM temane mATe te kALamAM sarala na hatu. paNa mudde tA evu nirAkaraNa meLavavA sudhI na japavAnA kaThora saMkalpa ja karyAM hatA. e saMkalpe ate temane rastA dAkhavyo. te kALamAM Atmatattvane lagatA ane te vize sAmasAmI carcA-- praticarcA karatA aneka pathA hatA. temAM eka patha brahmavAdanA hate. e mAnatA carAcara vizvanA mULamAM eka akhaMDa brahmatatva che, je saccidAnaMdarUpa che ane jene lIdhe A samagra vizva astitvamAM AvyuM che, TakI rahyuM che ane parivartana pAmI rahyuM che. AvuM brahma e ja sarva devAnuM adhiSThAna hAI devAdhideva paNa che. yuddhanA prazna vyavahAru hatA. emane jagatanA mULamAM zuM che ? te kevuM che ? ityAdi khAtAnI bahu paDI na hatI. emane to e zeAdhavuM hatuM ke khIjAM adhAM prANIomAM zreSThatA dharAvatI mAnavajAti ja pramANamAM tira prANIjagata karatAM vadhAre kalahaparAyaNa ane vizeSa vaira-prativaraparAyaNa dekhAya che, te enA e satApanivAraNanA kAI sarala vyavahAru mArga che ke nahi ? A mathAmaNe temaNe brahmAvihAranA mArga sujhAyA. tapa ane dhyAnanA pUrva saMskAroe temane mahda karI haze, paNa brahmavihAranI zodhamAM mukhya preraka baLa teA emanA vyavahAru praznanA ukela pAchaLanI laganImAM ja dekhAya che. bezaka, te kALe ane tethI pahelAM paNa AtmaupamyanA pAyA upara ahiMsAnI pratiSThA thayelI hatI; sarva bhUtahiterataH ane maitrInI bhAvanA jyAM tyAM upadezAtI, paraMtu buddhanI vizeSatA brahmatattva yA brahmadevanA sthAnamAM brahmavihAranI pratiSTA karavAmAM che. ApaNe atyAra lagImAM prApta sAdhanA dvArA e nathI jANatA ke yuddha sivAya bIjA kAie brahmavihAranI vyApaka bhAvanAnA eTala surekha ane saceTa pAyA nAkhyA hoya. auddavADmayamAM jyAM ne tyAM A brahmavihAranuM jevuM vizada ane hRdayahArI citra AlekhAyeluM maLe che te yuddhanI vizeSatAnu sUcaka paNa che. jyAre buddhane maitrI, karuNA, muditA ane upekSA e cAra bhAvanAomAM mAnavajAtinA sukhanA mArga dekhAye tyAre temane potAnI khIjI zodha sadhAyAnI dRDha pratIti thaI ane pachI temaNe e ja bhAvanAonA brahmavihAra karI mAnavajAtine sUcavyu ke, tame agamya ane akaLa brahmatattvanI jaTila carcA karaze! taiya chevaTe tamAre sAcI zAMti mATe A brahmavihAranA AzarA levA paDaze. e ja vyavahAru ane jIvanamAM prayatnazIla saune sulabha evuM brahma che. jo buddhanA A brahmavihAranA ApaNe mAnavajAtinA sthira sukhanA pAyA lekhe vicAra karIe to samajAyA vinA nahi rahe ke e kevI jIvanaprada zodha che. mudde potAnA AkhA jIvanamAM je navA navA rUpe aneka upadeza karyo che, tenA mULamAM A brahmavihAranA vicAra ja taravare che--jema gAMdhIjInI anekavidha pravRttimAM satya ane ahiMsAnI prabaLa vRtti taravare che tema, apUrNa. paMDita sukhalAlajI Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhuddha jIvana prAkRta vidyApITha, vaizAlI [gata mahAvIra jayantI-tA. 23-4-56-nA rAja bhagavAna mahAvIranI janmabhUmi vaizAlI khAte prAkRta vidyApIThanA rASTrapati DaoN. rAjendraprasAdanA varad haste thayela zilAnyAsavidhi prasaMge bihAra sarakAranA zikSaNa vibhAga taraphathI pragaTa karavAmAM Avela vaizAlInuM aitihAsika mahatva ane e sthaLe ubhI karavAmAM AvanAra prAkRta vidyApIThane paricaya ApatI-mULa hiMdImAM * lakhAyela-pustikAnA zrI. zAntilAla naMdue karI Apela gujarAtI anuvAda nIce raju karavAmAM Ave che, taMtrI] bhAratIya saMskRti bhAratIya sa MskRti ane sAhityanI paraMparA dhaNI prAcIna ane mahAna che. vedeAnI kAvyaracanA kayAre ane kayAM thai te sadhI vidyAneAmAM Aja sudhI paNa matabheda che ja ane te aMgenAM vidvAneAnAM anumAna ane tarkamAM hajAro varSoM ane hajAro sUcanAnu aMtara jovAmAM Ave che. paurANika AkhyAnA ane vivaraNAnI AMTIghUMTIenA ukela darzAvavAne itihAsana potAnI asamatA prakaTa kare che ane e badhI itihAsAtIta samayanI khAkhatA che ema kahIne uDAvI de che, nira'tara pravAhI hAvA chatAM paNa bhAratIya saMskRtinA aMga upAMgonA kAie sarakhA ane yogya tAga meLavyeA nathI. bhAratIya saMskRtinI dhArA-saravANI-anAdi, ane anata che. 18 Ama chatAM aDhAramA zatakamAM jyAre pAzcAtya vidyAnee ApaNA sAhityika bhaDAranI khoja karI-veda ane upaniSado, bauddha tripiTaka ane jaina AgamAnA Ache paricaya te vidyAnAe meLavyA-tyAre temaNe A badhAne saMskRtanI kheAjanA nAmathI jAherAta ApI ane samasta jagata bhAratIya sAhitya pratye AkarSita thaine tene jANavAsamajavAnA, tenu adhyayana karavAnA prayatna karavA lAgyuM. AnuM kAraNu e che ke vacagALAnA yugamAM videzI AkramaNAthI abhibhUta thaI javAne kAraNe bhAratIya ciMtana, adhyayana ane adhyApananI saravANIe rAjanaitika samasyAonA bhArathI ladAI gaI hatI--khAI gaI hatI. bhAratamAM pazcimamAM takSazilA ane pUrvamAM nAlaMdA jevAM mahAvidyAyatanA vilupta thaI gayAM ane khuda bhAratavAsIo kastUrImRganI jema peAtAnI anupama sAhityika nidhie potAnAmAM chupAyalI hAvA chatAM pote ja bhulA paDayA heAya tema bhaTakI rahyA hatA. tA. 155-56 svAtaMtrya prApti bAda bhAratamAM eka navI cetanAnA AvirbhAva thayA che ane peAtAnI khetI ane udyoga viSayaka samasyAonA ukela zodhavAnI sAthe sAthe, bhArata potAnI prAcIna saMskRti paNa sArI rIte samajavA ane samajAvavA mATe prayatnazIla thayuM che. bhAratIya saMskRtinI mukhya saravANIe bhAratIya saMskRti potAnA vizALa rUpamAM beMka ane akhaMDa hAvA chatAM temAMnI amuka vizeSatAo anusAra tenI traNa zAkhA che--vaidika, baudhdha ane jaina ema prAcIna kALathI mAnavAmAM Ave che. A traNe zAkhAone bihAra pradeza sAthe prAcInatama niSTa saMbaMdha rahyo che. jeNe AtmA ane saMsAranA viSayamAM gabhIratama ciMtanane janma ApIne upaniSad sAhitya utpanna karyuM-te samaya vaidika zAkhAnA itihAsanA sauthI vadhAre gauravapUrNa samaya che; ane upaniSad vicAra dhArAno AviSkAra ane pASaNa prAcIna micilA ( varta mAna tirahuta ma`DaLa ) mAM ja thayAM. baudhdha dharmanA saMsthApaka bhagavAna yudhdhanA janma ane nirvANu joke bihAra rAjyanI vartamAna sImAnI ahAra thayAM, to paNa temane jyAM kheAdhijJAna prApta thayuM te bhUmi bihAramAM gayAnI najIka ja che. jaina dharmonA covIza tIrtha karAmAMnA bAvIsa tIrthaMkarAnI tapeAbhUmi ane nirvANa--sthaLa bihAramAM ja mAnavAmAM Ave che. jevAM ke sammeta zikhara athavA pArasanAtha pahADa campApurI ane pAvApurI. tIrthaMkara pArasanAthanA jaina soMpradAya bihAramAM AjathI 25-26 zatAbdI pUrve vidhamAna hato. grevIsamAM tIrthaMkara mahAvIra svAmInA mAtA pitA te sapradAyanA anuyAyI hatA. bhagavAna mahAvIranA garbha, janma, dIkSA, kevaLa jJAna ane nirvANa-- A pAMceya kalyANaka bihAra rAjyamAM thayAM ema mAnavAmAM Ave che ane te nimi-te A rAjyamAM vividha. tIrthakSetrA sthapAyAM che-jenI yAtrAvadanA karavI te samasta rASTramAM vasatA jainA potAnI meTI karaja mAne che. bhagavAna budhdha ane bhagavAna mahAvIrane A pradezamAM nira Mtara vihAra hAvAne kAraNe sabhavataH nu nAma vihAra- bihAra paDayu che. A rIte vaizvika, baudhdha ane jaina-A traNeya dharmonA bihAra pradeza sAthe ati prAcIna ane ghaniSTha saMbaMdha che. AthI e ghaNu ja svAbhAvika hatuM ke svataMtra bhAratanI sAMskRtika cetanA jAgRta thatAM bihAranI janatA ane sarakArane A traNa saMskRtigmAnA uccatama adhyayana-adhyApana tathA anusadhAnanI suvidhA mATe vizeSa keMdronI sthApanA karavAnI preraNA uddabhave ane te mujaba bihAra sarakAre traNa saMsthA sthApavAnA nirNaya-nizcaya karyo. kendra kayAM sthApavAM e . praznapara vicAra-vimarza karatAM kendra, rAjyanA bhinna--bhinna bhAgAmAM rAkhavAM sthApavAM ke jethI badhA bhAgAne tyAMthI utpanna thatA jJAnanI jyotinA prakAza maLI zake ane pratyeka vidhApITha evA sthAnapara hAya je sthAnanu aitihAsika dRSTie vizeSa aucitya hoya-e dRSTie nirNaya karavAmAM AvyA. A dRSTie vicAratAM vaidika saMskRti ane tenA anulakSI saMskRta sAhitya mATe mithilAmAM darabhaMgA tathA baudhdha saMskRti ane pAlI sAhitya mATe prAcIna mahAvihAranu kendra nAladAe bannenI pasaMdagImAM kAI muzkelI naDI nahi. prAkRta jaina vidyApIThanI sthApanA mATe vaizAlInI pasaMdagI ukta yojanA pramANe jaina saMskRti ane prAkRta sAhitya sabaMdhI gaveSaNlR mATe trIjI vidyApIThanA nirdeza thayo hovA chatAM tenI sthApanA tathA tenA sthAnanA niya karavAmAM thoDA vilakha thayo. Arthika samasyAne mAne to bihAra rAjyanA agrima udyogapati zrI. zAMtiprasAdajI jaine ane zrI. harakhacaMda jaine jaina samAja taraphathI udAra dAna-prAptidvArA amuka hada sudhI haLavA karyo. paraMtu mukhya muzkelI vidyApITha mATe sthaLa-pasaMdagI karavA aMgenI hatI. pAvApurI, rAjagRha ane vaizAlI evAM kaMika sthaLeA te mATe sUcavavAmAM AvyAM. aneka baLatAnA vicAra vimarza karyAM bAda rAjagRha ane vaizAlI e annemAMthI koI ekane A kArya mATe yogya sthaLa gaNavAmAM AvyuM. rAjagRha, magadhanI prAcIna rAjadhAnI hatI. tyAM bhagavAna mahAvIrane upadeza ane aneka varSoM AvAsa thayA hatA. atyAre paNa te eka mahAna tIrthakSetra gaNAya che ane tyAM hajArAnI saMkhyAmAM yAtrikA Ave--jAya che tathA tyAM bhavana vagerenI temaja AvavA javAnI aneka sagavaDo upalabdha che. bIjo mata ema hatA ke A vidyApITha mATe yogya sthaLa vaizAlI che. rAjagRhamAM je sagavaDo upalabdha che te sagavaDe jo ke Aje vaizAlImAM upalabdha nathI, paraMtu vikAsayeAjanA dvArA te agavaDo hu jatheDA samayamAM dUra thaI javAnI AzA rAkhavAmAM Ave che. aitihAsika dRSTie bihAra rAjya ane jaina dharmanA ati niSTha saMbaMdha vaizAlI sAthe saMkaLAyela dekhAya che. chellAM dasa-bAra varSothI zrI. jagadIzacaMdra mAthura, AI. sI. esa. nA suyogya saMcAlanadrArA vaizAlI saMdhe tyAMnA purAtattvanuM je adhyayana karyuM che, je sAhitya prakAzita karyu che, (jIe vaizAlI abhinaMdana graMtha-zrI. ja. caM. mAthura ane prA. yogendra mizra kRta) je saMgrahAlaya banAvyuM che tathA mahAvIra jayaMtInA prasaMge prativaSa eka vizAla sAMskRtika mahetsavanuM AyeAjana karyuM che, te dhyAnamAM letAM A kendranI vaizAlImAM sthApanA karavAnuM anucita lekhAvu Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-5-56 prabuddha jIvana na jAIe. ate, bihAra sarakAre ukata baMne bAjuone sarvAgI tattvanI zodhakhoLAe have te ajJAnanuM AvaraNa dUra karyuM che ane dRSTie vicAra karyA bAda nizcaya karyo ke prAkRta, jaina-tattvajJAna ane marmajJa vidvAne bhagavAnanI sAcI janmabhUmi tarIke vaizAlIne oLaahiMsA saMbaMdhI UM : adhyayana, adhyApana tathA anusaMdhAnanA khatA thayA che. jaina graMthomAM bhagavAna mahAvIranA janmasthAna aMge : dhyeyathI A vidyApIThanI sthApanA vaizAlImAM ja karavI. je kuDapurane ullekha che. te vaizAlI sAthe joDAyele vartamAna vAsukuMDa vaizAlIne gauravapUrNa itihAsa ja che, jene eka gupta kAlIna mudrAmAM aMkita "vaizAlI nAma kuDe " vaizAlInI je aitihAsika mahattA ane jaina dharmanI dRSTie nA rUpe saMbhavataH ullekha jovAmAM Ave che, ane e hakIkta chellAM pavitratA saMbaMdhI hakIkatathI prabhAvita thaIne sarakAre A vidyApITha pacAsa varSonA niraMtara prayatnothI have nirvivAda sidhdha thaI gaI che. ahIM sthApita karavAno nirNaya karyo che tenI ucita jANu (mAhitI) AvA vivAdAspada sthaLo aMge pravartamAna paraMparAnuM mUlya paNa ghaNuM ja AjaparyaMta sarva sAdhAraNa janatAne maLI nathI. AthI tenuM saMkSepamAM meTu hoya che. mahAvIranA saMbaMdhanA kAraNe vAsukuMDamAM amuka be Alekhana (vivecana) karavAnuM ucita gaNAze. ekaranuM eka kSetra sadIothI pUjya ane ahalya (eTale jenA upara prAgaitihAsika kALathI vaizAlInI khyAtinuM darzana thAya che. haLa calAvI na zakAya-khetI thaI na zake evI) gaNAtuM AvyuM che. vAlmIki rAmAyaNa anusAra, mithilA tara6 jatAM gaMgA pAra karatAM ja rAma saMbhavataH teja sthaLa bhagavAnanI janmabhUmi che. je kAlAga saMniane lamaNe uttara dizA tarapha "ramya, divya ane svargopama vizAlA vezamAM bhagavAne pravajyA lIdhA bAda prathama vakhata AhAra lIdhuM hatuM, nagarI" nAM darzana karyA ane maharSi vizvAmitre temane te nagarInA te kahuAnA nAme Aje paNa vAsukuMDanI samIpamA maujuda che; ane rAjavaMzane paricaya karAvyo, tathA te nagarInA "dIrdhAyu, mahAtmA, je vaizAlI ane vANijya grAmamAM bhagavAne bAra varasa AvAsa karyo balavAna ane nItimAna" rAjAono ullekha karyo. AjathI lagabhaga hatA te basADha ane baniyA nAmathI Aje paNa najIkamAM maujuda che. aDhI hajAra varSo pUrvenI vaizAlInA licchavI kSatriyanI samRdhdhinu Ama, bhagavAna mahAvIranI janmabhUmi A ja che e bAbatamAM koI varNana jANe ke svayaM bhagavAna buddhanA mathI jANe ke Aje paNa prakAre zaMkAnuM sthAna nathI. 'saMbhaLAya che. bhagavAna pitAnA bhikSu saMdha sahita gaMgAne uttare bihAranI janatAne sahukAra kinAre pahoMcI gayA che ane vaizAlInA kSatriya temanA svAgatArthe A pazcAtRbhUminA kAraNe ane tenA AdhAre bihAra sarakAre vAsukuMDanA vAjate gAjate AvI rahyA che. dUrathI temane (kSatriyone) joIne uta pavitra kSetranA samIpamAM ja prAkRta-jaina ahiMsA vidyApIThanI sthApanA bhagavAna buddha bhikSuone kahe che: "bhikSue, tame devane sudarzana karavAno nirNaya karyo ane tyAMnI janatAe paNa sArI saMkhyAmAM bhUminagarathI udhAnabhUmi pratye jatAM joyA che? jo na joyA hoya te dAna ApIne A yojanAmAM pitAno utsAha darzAvyA che ane sahakAra atyAre A vaizAlInA kSatriyone joI le, kAraNu je devenI jevI ApyuM che. bIjI jamInanI sAthe sAthe uparyuMkata be ekaranA pavitra Rdhdhi hoya che tevI ja Rdhdhi A vaizAlInA kSatriyanI dekhAya che." kSetranuM dAna paNa bihAra rAjyane maLyuM che. vAsukaMDamAM prAkRta vidyApIThanA A liccha vayenI zAsana-praNAli te bhAratanA itihAsamAM zilAnyAsa sAthe A pavitra bhU-khaMDamAM zrI mahAvIra smAraka paNa eka mahAna gauravanI vastu che. je garNataMtra-praNAlInuM Aje jagata ubhuM karavAmAM Ave te ucita lekhAze ema svIkAravAmAM AvyuM che. svAgata kare che te Adarza zAsana-dhdhAMta A vaizAlInA lichaviyenI vidyApITha mATe pacAsa ekara jamInanI AvazyakatA che. AmAMthI hatI. te samayanA magadha samrATa ajAtazatrue jayAre vaizAlInA lagabhaga tera ekara jamIna sthAnika grAmajanatA pAsethI dAnarUpe prApta licchaviyene mahAta karavAnI IcchA prakaTa karI ane te saMbaMdhamAM thaI gaI che ane te upara Aje yathAsthAna vidyApIThanA bhavananI bhagavAna buddhane abhiprAya jANavAnI IcchA darzAvI tyAre bhagavAne zilAnyAsa-vidhi karavAnuM che. bAkInI jamIna TUMka samayamAM ja prApta spaSTa kahyuM ke jyAM sudhI licchavi saMdha-praNAlIne apanAvI rAkhaze thaze evI AzA rAkhavAmAM Ave che. vidyApIThanA mukhya bhavana tathA ane badhA haLI-maLIne sahakAra-sahayogathI nyAya--nItinuM anusaraNa Avazyaka nivAsagRhanA nakazA lagabhaga taiyAra che. ahIM sarakArI lekaratAM rAjya karaze, tyAM sudhI koI zakita temane parAjita karI zakaze kAryavibhAganA nirIkSaNa heThaLa bhavananirmANanuM kArya pitAnAM sAdhano dvArA nahi. e eka khedanI hakIkata che ke licchaviyenI te saMdha-zakti, jaldI zarU karI devAne zrI, zAMtiprasAdajIne vicAra che. eka varSanI zatruonI kUTanIti ne kAraNe chinnabhinna thaI gaI ane pariNAme aMdara ja Avazyaka bhavana taiyAra thaI jaze jethI AgAmI varSanA prAraMbhathI lichaviyene parAjya thayo. .. vidyApIThanuM kArya A sthAna para cAlI zakaze evI AzA rAkhavAmAM vaizAlI ane bhagavAna mahAvIra Ave che. vidyApIThanA mukhya bhavananI bAdhAkRtimAM jaina kalAnuM . je samaye licchavi narezanI samRdhdhi tenI carama-utkRSTa samAna anusaraNa karavAmAM Avaze. para hatI te samayamAM tyAMnA rAjA ceTakanA banevI rAjA sidhdhArtha jyAM sudhI uparyuMkata sthaLe Avazyaka vidyAlaya ane nivAsagraha ane rANI trizalAdevIne tyAM kaMDapuramAM te rAjakamArane janma thayo taiyAra nahi thAya tyAM sudhI vidyApIThanuM kAryo mujhapharapuramAM karavAmAM jeNe rAjya vaibhavane tilAMjali ApIne akiMcana vRti apanAvI tathA Avaze e nirNaya karavAmAM AvyA che ane te mATe tyAM Avazyaka tapa ane dhyAnanA sAmarthyathI pUrNa jJAna prApta karIne jana-samastane sthaLa prApta karavAnA prayatna cAlu che, mATe satya ane ahiMsAne divya saMdeza ghoSita karyo. A rAja vidyApIThane kAryakrama kumAra te ja jainenA aMtima vIsamA tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra. (4) A saMsthA dvArA prAkRta bhASA ane sAhityane anusnAtaka je ke jaina zAo ane purANomAM temanI janmabhUmi ane kumAra dhoraNa 5ra adhyayana-adhyApana tathA saMzodhana karavAmAM Avaze, tathA prAkatanuM samRddha sAhitya prakAzita karavAnA prayatane karavAmAM Avaze tathA kIDAnuM kSetravideha "janapada"--je gaMgAnI utare 'tirahuta janapada' ja ahiMsAnA svarUpa tathA vyAvahArika siddhAMto Adi saMbaMdhamAM jagatamAM hovAnI saMbhAvanA che-darzAvavAmAM AvyuM che, te paNa temane "sA- jyAM jyAM vicAra-vimarza yA kArya thayuM hoya tenuM tulanAtmaka adhyayana lie" ( vaizAlika) tarIke oLakhAvavAmAM AvyA cheAthI tema karavAmAM Avaze. vidyApIThadArA jaina darzana ane jaina sAhitya saMbaMdhI janmasthAna gaMgAnA dakSiNavatI pradezamAM hovAnI saMbhAvanA rahetI ja mahatvapUrNa prakAzanA prakaTa karavAmAM Avaze tathA zreSTha vidvAnonAM paraspara milane ane vicAra-vinimaya karavAnA prasaMge upasthita karavAmAM Avaze. nathI, Ama chatAM vaizAlInA vidhvasanI sAthe sAthe tenA saMbaMdhI ukata. (a) aprakAzita-apragaTa hastalikhita graMtho tathA prakAzita samasta smRti-zaMkhalAo jhAMkhI paDatAM ane maMda thatAM thatAM vilupta patane vizAla saMgraha dharAvatuM vidyApIThanuM pitAnuM pustakAlaya raheze. thaI gaI hatI ane dhArmika lokoe bhAta banIne vividha sthAne (ja) niyamAnusAra vidyApIThanA zikSake ane vidyAthIe tyAM ja ' bhagavAnanA janma kalyANaka kSetra tarIke mAnI lIdhA hatA. kiMtu purA- nivAsa karaze. jaina ane prApta vidyA saMbaMdhI jJAnavRddhinA kayeyathI Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 20 prasaMgApAta bahAranA vidvAnane paNa AmaMtraNa ApI temane lAbha levAmAM Avaze. (6) ceAgya kAryakartAone taiyAra karavA mATe amuka vidyArthIonI pasaMdagI karI temane Avazyaka zikSaNa ApavAmAM Avaze. A vidyA| bihAra vizvavidyAlayanI ema. e., pI.eca. DI.., tathA DI. liTa nI pIo mATenI parIkSAmAM besI zakaze, ( 4 ) vidyApIThanA saMzodhana kAryane vakhate vakhata pragaTa karavA mATe vidyApIThamAM prakAzana vibhAga rAkhavAmAM Avaze. ( 2 ) vidyApIThamAM suyogya vidyArthIo mATe amuka ziSyavR-itaenA paNa prabaMdha raheze. saMcAlaka ane adhyApaka kAryAMrabha mATe atyAre eka DAyarekaTara, e adhyApA, eka graMthapALa, be kalAka ane eka caparAsInI nimaNuMka karavAno prabaMdha karavAmAM AvyA che. tadanusAra vidyApIThanA DAyarekTaranI nimaNuka karI levAmAM AvI che ane nAgapura vizvavidyAlayanA bhUtapUrva saMskRtapAlI-prAkRta vibhAganA adhyakSa, A vizvavidyAlayanI vidyA pariSadnA maMtrI tathA vizvavidyAlaya saMbaMdhI adhyApana kAryanA trIsa varasAnA anubhavI temaja aneka prAkRta ane jaina graMthAnA saMpAdaka, sazodhaka ane anuvAdaka prasiddha vidvAna DeA. hIrAlAla jaina, ema. e., ela. ela. khI., DI; liTa, tA. 1 DIsembara 1955,thI DAyarekaTaranuM pada saMbhALI rahyA che. atyAra sudhInuM kA DaoN. hIrAlAla jainanA suMdara prayatnathI vidyApIThanI kAryavAhI cAlu karavAnI dizAmAM aneka prAraMbhika Avazyaka kAryo karavAmAM AvyA che. bihAra vizvavidyAlayamAM prAkRta tathA jaina tatvajJAna sAdhI ema. e. nI upAdhi mATenA pAya-krama zarU karavAne mATe vizvavidyAlayane prerita karavAmAM AvI che. vidyApITha mATe atyAra sudhI lagabhaga rUpiyA paccIsa hajAranAM mUlyanAM graMtha ane pharnIcara kharIdI levAmAM AvyAM che. A prakAre AgAmI grISmakAlIna rajA AMda navA satrathI vidyApIThanA kAryAraMbha mujhaphpharapuramAM karavAnI badhI taiyArI thai gai che. vidyApIThanuM bhAvi jaina dharmanA itihAsa ati prAcIna che ane tenA tattvajJAna tathA darzana aMgenuM sAhitya ati vizALa ane samRddha che. kalA ane vijJAnasaMbadhI sAmagrI paNa jaina sAhityamAM vipula mAtrAmAM vidyamAna che ahiMsA siddhAMta aMge jeTaluM ciMtana ane vizleSaNa temAM che teTaluM anyatra kAi sAhityamAM nathI. kiMtu jaina sAhitya je mukhyatve karI prAkRta bhASAmAM lakhAyeluM che te pratye jeTaluM dhyAna ApavAnu Avazyaka che teTalu AjaparyaMta apAyuM nathI. AthI bhAratIya sa MskRtine itihAsa hajI sudhI adhUrA ane aspaSTa dazAmAM paDI rahyo che. bihAra sarakAre Aja vAtane dhyAnamAM laIne A vidyApIThanI sthiApanA karI che. bihAranA rAjyapAla, mukhya suciva, zikSaNa sacitra, zikSaNa khAtAnA maMtrI tathA anya adhikArI ane kama cArIo rASTranA sAMskRtika abhyutthAnanI A eka sIDInA nirmANamAM dhaNI rUci-dilacaspI darzAvI rahyA che. sthAnika janatAe karela bhUmidAna Adi kAryo dvArA temanuM yogadAna spaSTa che ja. zrI zAMtiprasAdajI tathA temanI sAthe samasta jaina samAjanI sahAyatA ane sahukAra paNu prApta thayAM che; ane vaizAlI saMdha tA varSothI taiyArI karI rahyu che ke vaizAlI peAtAnu lupta gaurava pharIthI prApta kare; ane A sarvethI paNa adhika, A rAjyanI eka utkRSTa vibhUti tathA bhAratanA ziraNi rASTrapati . rAjendraprasAdajInA varadahaste A vidyApIThanI sthApanA vidhi thai rahI che. bhagavAna mahAvIranI smRtino prabhAva A vidyApIThanI sadaiva rakSA ane unnati kare e hetuthI mahAvIra janmotsavanA puNyavisanA prasaMge A vidhApIThanA sAdhyimAM zrI mahAvIra smArakanI paNa sthApanA thai rahI che. A rIte vidyApIThane mATe vartamAna samaya-sa Mjoga sarva prakAre anukULa che ane te AdhAre ApaNe AzA rAkhIe ke vaizAlI prAkRta vidyApIThanuM bhAvi ujjavaLa ane mahAna haze. bhagavAna buddhe prarUpela AcAradharma dhammaM zaraNaM gacchAmi ko tu hAso kimAnando nibaM palite sati / andhakAraNa onaddhA padIpaM na gavastha // hAsa, Ananda te zAnA nitya jyAM prajaLe jagata ? adhakAra viMTAyA ! pradIpanava zeAdhaze? acchi meM avadhi maM ajini maM ahAsime / (yaha ) ce taM upanayhatiM veraM tesaM na sammati // bhAMDayA mane haNyA hune, harAvyo te haryuM. mama ema je bAMdhatA gAMTha temanu vaira nA zame. akocchi meM avadhi meM ajini maM ahAsime / (yaha ) ce taM na upanayhanti veraM te sUpasammati // bhAMDayo mane haNyo huMne, harAvyo ne hayuM mama bAMdhe je emanA gAMTha temanuM vaira Athame. na hi verena verAni sammantIdha kudAcanaM / averena ca sammanti esa dhammo sanAtana // verathI veranI kadI upazAnti thatI nahIM; averathI thatI zAnti--e che dhama sanAtana. pammA appamAdena yadA nuduti paNDito pajjApAsAdamAruhya asoko so kini pajaM / pabato va bhummaTThe dhIro bAlo akkhati // jyAre paMDita apramAde haThAvI de pramAdane tyAre azoka banIne pranAprAsAdathI jue zAkayukata prajAne e; bhUmi-ubhela te jema al. 24-4-45 parvatastha jue, tema nIrakhe dhIra bAlane dAMdhA jAgarato ratti doghaM santarasa yojanaM / dIgho bAlAnaM saMsAro, saddhammaM avijAnataM // dIrdha jAgratane rAtrI, thAkayAne dIdha jojana; dIdha saMsAra khAlene je saddama na jANatA. yathApi bhamaro puppha vaNagandhaM addeThayaM / paLeti rasamAdAya evaM gAme munI care // raMga gandha bagADe nA, puSpanA rasa lai paLe bhamare. tema munie gAmamAM pharavu ghaTe. yAvajjIvaM pice bAlo paNDitaM payirUpAsati / na so dhammaM vijAnAMti dabI sUparasaM yathA // jiMdagIbhara che. bALa upAse jJAnavAnane nahIM te dharmane pAme: cATavA parasane kadI jema na pAmatA. muhuttamapi ce vijjU paNDitaM pathimapAsati / vippaM dhammaM vijAnAti jivhA sUparasaM yathA // muddata paNa jo vitta upAse jJAnavAnane sarve te dharmane pAme: sapanA rasane jema jinhA satvara pArakhe, yAtrikamAMthI sAbhAra uSkRta. viSaya sUci tathAgatanI viziSTatAnA mama edhisattva prAkRta vidyApITha, vaizAlI dhammaM zaraNaM gacchAmi anuvAda : sundarajI beTAi Be 11 13 paMDita sukhalAlajI kAntilAla rADiyA anu. : zAntilAla naMduM 18 anu, sundarajI beTAi 20 muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka : zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3. mudraNusthAna : kacchI vIzA ozavAla prinTIMga presa, masjIda baMdara roDa, muartha ja, te, na, 34629 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rajIsTarDa na, B 4266 vArSika lavAjama rUA. 4 pra. jainavarSa 14-..chavana varSa4 aMka 3 prabuddha jIvana muMbaI, juna 1, 19pa6, zukravAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra AphrikA mATe zIliMga 8. chuTaka nakala : traNa AnA zrAla lAla jhAlAla jhA Ala #Ara at an ate at gAka taMtrI: paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA calA-jhAla-lAgawAla A laite sesame as IkAika C be niSThA-karma ane jJAna (gAMdhIjI-vinobA) loke'smin dvividhA niSThA purA proktA mayA'nagha / jJAnayojana saMsthAnA sarmathona yoninAmU | --gItA 3-3 karma sArvabhauma che. keIthI TALyuM raLatuM nathI. chatAM tene ane chatAM saMsAramAM A yogI-saMnyAsInI joDI jugajugathI AcaratAM tenI bhItara rahela yoga siddha karanAra 'lAkhana meM eka hAthamAM hAtha milAvIne sadAya joDAjoDa ja cAlatI AvI che. jaDaze. ane temAMye saMnyAsI te vaLI ethIye virale. yogInI pAchaLa saMnyAsI ne saMnyAsInI pAchaLa gI sAMkaLanA karmacakranI agaNita uthalapAthalamAM saMsArano mANasa jiMdagIbhara ekeDAnI jema ekabIjAmAM saMkaLAelA ja duniyAne dekhAyA che. gaLADamAM rahe che. paNa karma jema TaLatuM nathI tema TakatuM nathI ne yAjJavalkayanI pAchaLa janaka ne janaka pAchaLa zukadeva, buddhanI pAchaLa tenuM phaLa pariNAma paNa tevuM ja nAzavaMta che. mANasane te sadA ciTakI pAchaLa zaMkarAcArya, nAmadeva-jJAnezvara, rAmakRSNa vivekAnaMda, gAMdhIrahetuM nathI. tethI ene AcaratAM (karma)-gI anAsaktine baLe che vinebA-Ama A jugalajoDIe cAlI ja AvI che. bIje paNa ne tene mahAvaro pADe che. musApharI e majalanA cheDAne-sAdhyane AvuM ja jovA maLaze. saMnyAsI rUpiyA che ne yogI khurade. baMdhA pahoMcavAnuM sAdhana che. paNa sAdhanane kema jANe te sAdhya ja hoya rUpiyAnI ne paracuraNa khuradAnI kiMmata eka ja, paNa rojiMdA eTalA rasathI vaLagIne ISTa siddhi karavI e kameganI ne tamAma vahevAramAM paracuraNa vadhu upayogI ne badhe rUpiye dhanasaMgrahanI yeganI vizeSatA che. gaNatarIe vadhu jarUrI. Ama karmayogI karmamAtrane jIvanasAdhanAnI nisaraNI banAvIne pravRtti nivRttinAM A be pUrNa citro che. jhADanuM pUrNa rUpa jema tene meTI pratiSThA Ape che. jhINAmAM jhINI vastu ke vyakti je bImAM chupAyuM che tema saMnyAsamAM zakitarUpe karmavega kendrita che. kazAnA samAgamamAM te Avaze tene pitAnA jIvananI sAdhanAnuM aMga bI jhADarUpe vistare che tema saMnyAsa sAMdhanarUpe karmayogamAM vistare gaNIne cAlaze. AthI ja te lokasaMgraha tarapha rucivALo bane che. che. Ama saMnyAsI ne yogI jovAmAM judA chatAM vastutAe abheda saMnyAsavRttivALA ethI judo che. dareka karmamAMthI ane tenA che. dariyAnA peTa para DuMgara jevaDAM meja uchaLe te tenA pANImAM amalaAcaraNamAMthI, dareka prasaMga ke samAgamamAMthI, e phakata pAyAnA TIpuM eka umero thato nathI ne zAMta talAvaDI je dekhAya tyAre siddhAntane ja tAravI le che. kAryakAraNane chaNIne tenA mULamAM paDelA paNa te sUkAtuM nathI. dekhAva ja phakta badalAya che. siddhAntane ja te jue che. gaNitanA dAkhalA karatAM tenI pAchaLa rahelA eka sAMkhyaM ca yogaM ca yaH pazyati sa pazyati / siddhAntane ja samajI levAnuM te pasaMda kare che. tenA dAkhalA gaNavAmAM chatAM gI-saMnyAsInI A jugalajoDI dunyavI arthamAM jene tene rasa nathI. paNa ethI UlaTA svabhAvavALA karmayegI evA dAkhalA ApaNe guru-ziSya kahIe tevI nathI hotI. pUjya--pUjaka kahevAya saMsAranA vahevAronAM pATiyA para eka pachI eka gaNI dekhADIne ja kharI. megI cAhe teTalo mathe paNa te saMnyAsInI rUkha badalI nahi anere rasa lUMTe che. zake. ne saMnyAsI cAhe teTale tUTI mare teye te karmayogIne karmathI saMnyAsI lokasaMgrahathI nahAtA nathI ne tene dhoye nathI. caLAvI nahi zake. e pheraphAra jarUrI paNa nathI. khare gavaiye, tabalacI e svabhAve karIne ja sauthI vizALa arthamAM dharmane pravartaka Thare che. cAhe teTalI hAthacAlAkI kare teya besUra thatuM nathI, te AbAda te dezakALaabAdhita sArvabhauma siddhAnta ja phakata rajU karyuM jAya che. tabalacI, gavaiyAnA cAhe tevA sUrasarakasamAM aTavAya teye tAla cUkta yogI sArvabhauma sAdhanA cIdhye jAya che. gItAne gAMdhI "anAsakita nathI. guruziSyanA nAtAmAM ziSya cAka para paDe ke kAcuM hAMlluM ga" kaheze, vinobA "samaga" kaheze. kAraNa e nAma tatvasiddhAMta hovAnI kalpanA che. jemAMthI guru-kuMbhAra kuTuMkulaDI utAraze; athavA sUcavanAruM che. samatva sAdhya che, anAsakti sAdhana. saMnyAsI sUrya kAcuM hAMlluM Tapale TIpI ghATIluM karaze ke nIbhADe pakavaze. kAM same che. nadI pahADa medAna ke vastI badhe sUrya baLabaLatA tApa ne senAranI jema mUsamAM DhALIne tenI lagaDI ke ghATapratimA utAraze. paNa lU pheMkaze, paNa koInA gharamAM dAkhala thaIne cUlAnuM rAMdhaNuM nahi gI-saMnyAsInuM tevuM nathI. zuke janakane, vivekAnaMde rAmakRSNane ke razIjave. e kAma agninuM, yegInuM. saMnyAsInuM e kAma nahi. vinobAe gAMdhIjIne gurupade mAnyA, chatAM beunAM hADa judAM che. tethI ' saMsAra karyarata che. paNa asaMkhya kAmanAone mAryo karma guru-ziSyanA karatAM e nAtAmAM pitA-putra bhAva kalpo e vadhu baMdhaAcare che. tethI te yogI nathI. ghaNA te narI jaDatAnA kAryo karmane besatuM che. dIkaro bApa ke mA je Abehuba kayAreka na paNa hoya. vaLagelA rahe che, sAce yogI ke saMnyAsI kALAMtare koka ja kayAreka paNu guru-ziSyanuM patavaNATa te himarU-mazarUnI jema aMdarabahAra jovA maLe che. savaLaavaLa eka ja hoya. rUMvADuM nekhuM na hoya, kayAreka pramANamAM * na hi kazcitkSaNamapi jAtu tiSThatyakarmakRt / dasa AnI cha AnI e taphAvata bhale dekhAya, paNa patavaNATa jAte ghavA: ma Na mati -gItA 35 eka ja hoya. beya abheda hoya, Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 prabuddha jIvana * tA. 1-6-16 gAMdhIjInI AjJA ziSyavRMdamAM akSarazaH paLAya, temanI samakSa mAMthI nIpajatAM ranonAM pANI pArakhavAnI pArAzIzI vinobA pAse adabathI ja besAya. banatAM sudhI na ja bolAya. bolavuM ja paDe taiyAra thaI. tharmomITara tAvanuM mApa eksapaNe dekhADe che. kAM ke tyAre ati dhIme sAde bolAya. vinebAne tyAMnI duniyA nirALI. tAvathI alipta che. tema saMnyAsI mANasa ja koI paNa tattvasiddhAMtanI emaNe paNa gAMdhIjInI AjJA mAthe caDAvIne Azrama calAvyA paNa sAcI AMkaNI ne sAcAM tolamApa kADhI zake che kAraNa ke te kamanI tyAMnA raMgaDhaMga, kolakAlavaNa, caNatara, badhuM nAkhuM. gAMdhIjInI AsapAsa dhagaza ane abhinivezathI alipta che. juo te pathAre ne saMgraha, ahIM nigraha, tyAM parasALa AMgaNunA A sthiti bApue cejhasa eLakhelI. nIkara vinobAjInI vistAra, ahIM sAMkaDI taMga eAraDIe, tyAM AThe pahora ne sAThe ghaDI avasthAne e "jaDabharata'nI upamA kema Ape ? saMnyAsInuM kAma ja karmacakranA gharagharATa ne AvajAnI samasamaNa, te ahIM tatvasiddhAMta evuM : para ja jara ne nAhakanI samaNAsamaNa para lagAma. tyAM reMTiyA para teNeM na pAhatAM vizva dekhileM / na karitAM sarva keleN| saMzodhana, ahIM takalI para madAra. tyAMnI prArthanAmAM vAdhasaMgItanI kadara. na bhogatAM bhogileM / bhogyajAta / ahIM tAnataMbUrA vAdyavAjA tarapha upekSAvRtti. tyAM pacaraMgI vyakitaonA eke ThAyIM yesalA / parisarvatra to cigelA / niraMtare paricaya ne belabAlA, ahIM te aMtaraMga gaNyAgAMThayAne avagata, he aso vizva jAhalA / aMge ci to / - jJAnezvarI tyAM ekamekanA saMparka samAgama sArU paDApaDI, ahIM cha_bAra mahinA AvI enI sthiti hoya che. bahAranI deDAdoDa karatA te nahi bheLA vase tame tamAruM nAmagAma pUchavAnI keIne paDI na hoya. dekhAya. chatAM enA vaDe saMsArane satkarmanI anaMta preraNA maLye ja javAnI. tyAM strI bALake, apaMga, rogIonI bhIDAbhIDa, ahIM gADha ekAMtamAM UbhelI bhIMta ne khapeDA. tyAM nahAvAkhAvAnI phurasada na maLe eTalAM AvI gaLA sudhInI khAtarI sAthe gAMdhIjIe potAnA karmacAganA kAma, ahIM sthaLakALanuM esA na maLe. tyAM rAtadivasa tarehatarehanA bhAthAmAM rAmabANuM samAM A saMnyAsIne sAcavIne mUkayA. kALanA , jhaMjhAvAta ne vAvAjhoDAM, ahIM asIma AkAzanI akhaMDa samAdhi. vaheNamAM ghaTate ghaDiye e rAmabANa chUTavAnuM hatuM. ne chUTayuM! tyAM vasala pitAnAM lAlanapAlana ne lADakoDa, ahIM gurUAjJA saMta jJAnezvaranAM badhAM bhAMDuo jema saMta pAkyAM tema vinobAjInA heThaLa DAbuM jamaNuM joyA vagara cAlatI dinacaryA. tyAM kuTuMbameLe, bIjA beu bhAI jJAna saMskRti ane sevAnA kuberasamA ane emanA ahIM nagarahRAA vinigratAkrU tyAM "Ti hyaduM varace vAtu maMgalaMkita: jevA ja naiSThika brahmacArI sAdhake che. beunI raheNIkaraNI ne tattvanI kALajI, ahIM tame vArita varNavyuM tripu jovu nina' vALI mudrA. niSThA temanA jevI ja ananya. emAMnA sauthI nAnA zrI zivAjIrAva bhAvee 15-20 varSa agAu lakhelA eka apragaTa marAThI lekhanA eka rAjarSi-rAjakAja Adi karmaniSThAmAM rata chatAM parama bhakta; prastuta aMzane temanI anumatithI karele A mukta saMkSepa che. bIjA brahmajJAnAdi zAzvata satyanI nikAmAM rata rahIne saMtaparAyaNa svAmI AnaMda bhakata. gAMdhIjInA jIvanamAM UDatI najare avakanArane paNa enuM karmaprAdhAnya dekhAya, karmAnubhavanI virATa ghaTamALamAM thaIne ja vairAgyane prabuddha jIvana viSe sare maNilAla bAlAbhAI nANAvaTI paripAka pAmavAnI AsthA dekhAya. ahIM na maLe jiMdagInI jajhada, sara maNilAla bAlAbhAI nANAvaTI, taMtrI uparanA tA. 5 na maLe karmacakranI samaNAsamaNa, narI jJAnaniSThA ja bhaLAya. vairAgya 4--5-56 nA patramAM jaNAve che ke:te gaLathuthImAM ja pIdheluM. zarUmAM mehanuM AvaraNa paDeluM ne te - "tamArUM prabuddha jIvana eTaluM kIMmatI prakAzana che ke paMdara karatAM . jhUjhIjhajhUmIne khaseDayuM evuM kazuM ja ne maLe. vadhAre varSanA gALA bAda paNa te svAzrayI na hoya e sthiti - prakSADhanAra paMthastha ra na gharam e ja dharamULanI . zocanIya che. te huM niyamita rIte vAMcuM chuM ane ghaNIvAra temAMthI sthiti ! gAMdhIjInA jIvanamAM saMgharSa saMgrAma ne sudhAraNA, ahIM ge mane preraNA maLI che. te je sevA karI rahela che tenI kadararUpe tenA vikAsa. tyAM krAnti, ahIM nakarI buddhi. bApunA AkhA jIvana upara nibhAva arthe nAnI sarakhI rakamane A sAthe eka mekaluM chuM, je gRhasthAzrama rUpI vaDalAne chAMye, vinobAjInA jIvanamAM tene patto na svIkAravA kRpA karaze." maLe. - dhuLio jogI kharuM jotAM pUrNa avasthAe pahoMcele karmavega ane te ja eka dhuLiyo jogI rame pUrNatAe pahecele saMnyAsabeu mAnavInA AMtaravikAsanI carama rame eka dhuLiyo jogI rame, avasthAo che. kaLI potAnI meLe ja khIlI UThe che, koIe tene AbhamaMDaLamAM uDe DiyAM, paNa dharati para bhame, paMpALIne khIlavavI nathI paDatI. aMgana aMgana alakha jagAve, kAyA kare dame; paNa mULamAM vibhAjInI AvI svayaMskRrta saMnyAsInI bhUmikA he jI eka dhuLiye jogI rame. chatAM gAMdhIjIne hAthe emanuM apAra vAtsalyathI pitRvat lAlanasaMgApana AMkha jogInI alakha vAMcatI, vANI veda ocare, thayuM e te dekhItuM che. AraMbhamAM janmadAtrI, AIe paramArtha enI dhUNInA zILA dhakhArA, premala taNakhA jhare; . oLakhAvyuM. pachI tenI ajaraamara amRtavANIe bhInAbhInA thaI he jI eka dhuLiye jogI rame, UDyA, ne te pachI te pratyakSa saMta ja gAMdhIjIe emanI sAme kaMThI bAMdhI seya nara jItyA, nUgarA hAre bAjI, AvI UbhA. badhI ciMtA ja TaLI gaI. duniyAmAM kema varatavuM, kaI bhavanuM bhAthuM bAMdha liye bhAI choDa diyA patarAjI; pravRtti karavI, kazuM pitAne vicAravAnuM na rahyuM. kevaLa brahmaciMtanamAM ' he jI eka dhuLiye jogI rame, tallIna rahyA. karmayogane bhAre bApune mAthe rahyo. bhUmi, dAlata, mAla, khajAnA saMga cale nA keDI, Ama dunyavI anubhava gAMdhIjIne cAkaDethI taiyAra jaDaze. saMsAra- mUThI, Tapale, be, khebale de de bhAI deDI; sevAnI dalIla ane rIta jaDI gaI he jI eka dhuLiye jegI rame. ane chatAM gAMdhIjInI vividha jhuMbezamAM pratyakSa bhaLavAne prasaMga je deze te thaze savAyuM kimiyAgara bhikhArI, lAMbA vakhata sudhI vinAbAjIne na AvyuM. cheTe rahyAM brahmavicAranI . oLakhI lejo A sadAziva, gokuLamAM alagArI - akhaMDatA keLavAtI gaI. AmAMthI bIjo lAbha e nIpaje ke gAMdhI he jI eka dhuLiye jogI rame. krisurInI AMkaNI karavAnI ane gAMdhIjInA karma yoga tathA anubhave "parikramAmAMthI sAbhAra udhUta. bALamaraMda dave :0, 8 nA Rii Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 tA. 1-6-pa6 bodhi sattva arka trIjo praveza pahelA (sva. dharmAnaMda kAsammI racita maLa marAThI nATakanA zrI. kAntilAla areThiyAe karelA gujarAtI anuvAda : gatAMkathI cAlu) prabuddha na sUtradhAra : edhisattva zAkayasaMdhanA sabhya thayA te vAtane ATha varSa thayAM. potAnA gharanA kAma pramANe saMdhanA kAma paNa te pUrI niSThAthI kare che. zAkaya ane kAliya lAMkAnA jhadhaDA tene gamatA nathI. paNa te vadhatAM ja jAya che. AmAMthI ja yuddha thaze evAM cinha spaSTa dekhAvA lAgyAM che. A yuddhane kema nivAravu te ja ciMtAmAM dhisattva rahe che. TUMka samayamAM zAkayasadhanI beThaka maLavAnI hAvAthI te temAM hAjarI ApavA kapilavastu AvI pahoMcyA che. sUtradhAra jAya che. ) sthaLaH-mahAnAma zAkayanuM dIvAnakhAnuM. temAM ghaNA zAya-yuvAna bhegA thayA che. AmAMnA keTalAka zAkya saMdhanA sabhAsado che. mahAnAma : ( badhAne uddezIne) tamane saune khabara ja che ke ApaNI ane kAliya laoNkA vaccenA jhaghaDA have hada vaTAvatA jAya che. yuddhamAM ja tenu pariNAma jaldIthI Avaze, e nizcita che. gautama, A arasaparasanA yuddhanI virUddha che. te uMmare jo ke mArAthI nAne che, te paNa tenAmAM UMDuM jJAna che. te potAnA abhiprAya ApaNane saune samajAve e hetuthI me tene ahIM khelAvyA che. mane AzA che ke e je kaheze tenI upara tame barAbara vicAra karazeA, edhisatva : zAkaya ane kAliya lAMkA bhAIbaMdho che, e tamane khabara che ne ? eka yuvAna : e bhAIbaMdha che eTale zu ? amAre emanA atyAcAra sahana karavA . ema ? aiAdhisattva : badho dAya emanA ja che ema kema nakkI kahI zakAya? ane dhAro ke temane aparAdha che te ApaNI te viDila zAkhA kahevAya, tethI ApaNe temane zuM kSamA na karavI joie ? bIjo yuvAna paNa temaNe amArI pAse kSamA mAMgavA te Avavu joie ne ? edhisattva : vaDiloe pahelA kSamA mAMgavI evI prathA che, tene anusarIne jo ApaNI bhUle badala ApaNe kSamA mAMgIe te kAliya lAkA tarata ja narama banI jaze te kSamAyAcanA karaze ema mane barAsA che. trIjo yuvAna : kAliya leAkA o temanuM paMca mekale ane zAkaya saMdhanI kSamA mAMge te ja A yuddha TaLe prathama yuvAna : kSamAyAcanA sivAya bAMdhachoDa karavAnA khIjo kAI upAya nathI ? 23 edhisattva : are mahAnAma ! tuM te mArI bAju melIzane, bAI ? mahAnAma : gotama ! A badhA jhadhaDAne huM khUba tiraskA hu e tu jANe che, paNa tArI bAju hu melIza ne mata ApIzu evuM vacana huM atyAre ApI zakatA nathI. mArA pUjya pitAzrInA mRtyu pachI badhA gRhasaMsAra mAre calAvavAnA che. anurU nAnA che, ochI akakalavALA che te pAchA mAno lADakA che. huM jo saMdhanI virUddha gaye ane sadhe mArA bahiSkAra karyo to mAnI zI sthiti thAya tenI tu N kalpanA kara ! Ama chatAM bAMdhachoDa karavA yathAzakti prayatna karavA huM utsuka chuM. tuM vizvAsa rAkhaje, meAdhisattva : tane kAve tema mata Apaje. mane tenI ciMtA nathI. mArA prastAva huM rA kahIza ne tene vaLagI rahIza e cAkakasa, mahAnAma : paNa, gAtamI mAzI, zudhdhAna dAdA, yazodharA e badhAnA te kAMI vicAra sarakho paNa karyAM che ke? edhisattva : zAkaya ane kAliya e ane leAkAnA hita ane sukha mATe tathA satya mATe sarvasvano tyAga karavAmAM mane jA paNa sakAca thavAno nathI. edhisattva : jarUra che. zAkaya ane kAliya eka paMca nIme ne te mArakuMte A jhadhaDAonuM nirAkaraNa thAya. AvatI kAle sadha samakSa huM A ja prastAva mUkavAnA chuM. tame tene anumodana Apazene ? bIjo yuvAna : te kAMI atyAre kahI zakAya nahIM. kAle sabhAnu svarUpa joI nakakI karIzuM. mahAnAma : A tArA durAgraha nathI gautama ? AdhisattvaH are Ane tu durAgraha kahe che ? kahevuM ja DrAya te satyAgraha kahe ke satyaprema kahe, ( paDado paDe che. ) praveza khIjA [ sthaLaH-zAkayonuM sabhAgRha, Aje kAliya virUddha yuddha pokAravuM ke nahIM te praznanA nikAla lAvavAnA che, tethI ghaNA kharA zAya sabhAsado hAjara che. vRddha zAkaya mahArAjAnI jagyAe yuvAna bhakriya kheDela che. te sajjana che, paNa tenI nImaNuMka kta teTalA mATe karavAmAM AvI nathI. te kulIna paNa che ne tethI ja kezala rAjAo tene nImyA che. ] zAkaya senApati : bhAI ! rAhiNI nadInA pANI mATe Aje keTalAMka varSo thayA kAliya lokeA ane ApaNA matabheda cAlu che e tame jANA che. keTalAka divasa pahelAM ApaNA dAsa te kAma karavAvALA nadInA pANInA ApaNI bAju upayoga karatA hatA tyAre kAliya pakSanA lakAe AvIne temane sArI peThe mAryAM. cyA pachI ApaNe tyAM sipAio mokalyA. temanI upara paNa kATviya lAkAe hallA kAryAM. ApaNA sipAio pAchA pharyAM. have te ApaNe badhA sAthe mA kAliya lAMkA virUddha yuddha jAhera karIe te zivAya bIjo eka mArga dekhAto nathI. AthI huM sadha samakSa TharAva raju karU chuM ke zAkayasaMghe kAliya leAkA virUddha yuddha jAhera karavuM ane temane harAvavA. A TharAva jene pasaMda na hoya te khele. aidhisattva : A TharAva upara melavA huM saMdhanI paravAnagI mAMgu chuM. zAkaya senApati : hA, hA, avazya ela. mAdhisattva : saMdhe kAliya loko upara yuddha karavAnI utAvaLa na karavI. pahelAM te A jhadhaDAmAM doSa kAnA ne tenuM pramANa keTalu tenI barAbara tapAsa thavI joie. meM sAMbhaLyuM che ke kAliyanA nokarA temanA khetaromAM pANI laI jatA hatA tyAre ApaNA pakSa taraphathI tulA karavAmAM Avyo hatA. jo A vAtamAM kAMI tathya hAya to ApaNe paNa doSapAtra TharIe. zAkaya senApati : A vAta kharI che. pazu pANI levAne vArA ApaNA hatA. eTale ja ApaNA nokara temanI upara tUTI paDayA. mAdhisattva : Ano artha eTalo ja ke ApaNe paNa pUrA nirdoSa nathI. AthI huM TharAva mUkuM chuM ke ApaNAmAMthI me ane kAliya lAmAMthI e ema cAra jaNanuM paMca nImavAmAM Ave. A Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24. prabuddha jIvana tA. 1-6-pada paMca eka sarapaMca nIme ane pAMcamAMnI bahumatinA nirNaya mujaba ApaNe ApaNI saMpUrNa svataMtratA gUmAvI beThA chIe. are ! ApaNA A jhaghaDAne nikAla lAvo. mahArAjA nImavAnI paNa ApaNane chUTa nathI! ane AvA yudhdhathI - mahAnAma: huM A TharAvane Teke ApuM chuM. A jhagaDo te ApaNuM AMtarika kArabhAramAM paNa dakhalagIrI karavAnI kezalarAjAne aMdara aMdara patI jAya e IcchavAyegya che. taka maLI jaze. leke mAro tiraskAra karaze paNa tethI huM bIta nathI, zAkaya senApati: paNa A TharAva sAme bhAre virodha che. zAkaya ane keliya jAtinA hitanI pAse lokanindAne koI artha nathI. mArA hAtha nIcenA adhikArIoe karAvyuM che ke kAliya lema para zAkya senApati : (sakhtAIthI) gautama ! vakatRtvanI tArI laDAI karyA sivAya ne temane parAjaya karyA sivAya A jhaghaDe aTa- kuzaLatAne ahIM kazo upayoga nathI. saMghane kAyade tAre pALa ja kavAne nathI. mata gaNavAvALA A TharAva para mata levA vyavasthA kare. paDaze. nahIM te tArI virUdhdha sAthe cogya pagalAM bharavA paDaze. zalAkA grAhaka : (meTethI) have huM mata gaNavAne huM tane ema lAgatuM haze ke tane dehAdaMDanI zikSA karavAnI ke ne zalAkAo (saLIo) vaheMcuM chuM. je A TharAvane anukuLa dezanikAla karavAnI zAkaya saMdhane sattA nathI. ane A mATe mata ApavA IcchatA hoya te sapheda le ane je viruddha mata ApavA - kezalarAjAnI paravAnagI mAMgavAmAM Ave te A badhI bAbatanI IcchatA hoya te lAla le. (te zalAkAo vaheMce che ne pAchI bhegI tapAsa karavAmAM Avaze ane ulaTI amArI ja phajetI thaze. paNa karIne gaNe che ane kahe che) lAla zalAkA 305 che ane sapheda dhyAna rAkhaje ke tArA kuTuMbane ame bahiSkAra karI zakIe ema zalAkA 112 che. chIe ane tArI jamIna paNa ame japta karI zakIe chIe. zAkya senApati: gautamane TharAva pracaMDa bahumatithI uDI te mATe kozalarAjAnI paravAnagI levAnI jarUra nathI. Ama ame gaye. have mAre mULa TharAva saMdha samakSa pharIthI raju karuM chuM. karIe te tuM kezalarAjA pAse pharIyAda laI javAne che khare? . kaliya leke virUddha yuddhanI jAherAta karavAnI paravAnagI Ape ApavI. bAdhisatva: saMghe mane dehAnta daMDanI ke hadapAra thavAnI zikSA A viSaya upara jene besavuM hoya te avazya bole. ApavI evI mArI saMghane namra vinaMti che. ane te virUdhdha huM bedhisatva : mArI saMghane namra araja che ke A TharAvane kezalarAjA pAse nyAya mAMgavA nahIM jAuM tenI huM tamane khAtrI zAkya sadhe paravAnagI na ApavI. enuM kAraNa phakata e ja ke kAliya ApuM chuM, paNa amArA kuTuMbane bahiSkAra karI athavA jamIna japta ApaNA Aptajana che, ne ApaNe temanA Aptajana chIe. AvI karI badhAne anAtha na kare evI mArI araja che. A bAbatamAM rIte ekabIjAne saMhAra karavo ucita nathI. je kAMI sajA heya te mane ekalAne ja bhogavavA de. zAkaya purohita : yudhdhamAM kSatriyae ApyuM ane anApta zAkya senApati: tane ame dehAntadaMDanI ke hadapAranI e bheda rAkhavo e ThIka nathI. rAjya mATe teNe te sagA bhAI zikSA karIe ane te tuM sahana karI le tethI kezalarAjAne tenI sAthe paNa laDAI karavI joIe ema brAhANa pratipAdana kare che. khabara nahIM paDe tevuM ochuM che? temanI paravAnagI vinA AmAMnI yajJayAga e brAhmaNonuM, yudhdha kSatrinuM, kRSivANijya e vaizyanuM eka paNa sajA je amalamAM AvI te amAruM rahyuM sahyuM svAtaMtrya ane sevA e zudronuM svAbhAvika kArya gaNAya che. A mujaba anu- paNa naSTa karavAnI temane taka maLI jaze. kharuM ke nahIM ? . saraNa karavuM e ja puNya ane AthI virUdhdhanuM AcaraNa e ja bodhisatva : ema che, te huM rasto kADhI ApuM. hadapAra pApa. A ja sanAtana dharma che. thavAnI sajA huM svecchAe svIkAruM chuM. huM parivrAjaka thaI A deza bodhisatva: sanAtana dharma Avo koI kALe hoI ja na zake. potAnI IcchAthI ja choDI jAuM chuM. brAhmaNomAM koNa jevA yodhdhAo pAkyA ne hajI che. kSatriyamAM zAkya senApati: paNa A bAbatamAM tArA mAbApanI saMmati janaka jevA ghaNuM brahmajJAnI pAkyA ne hajI che. vyAsa kALaNane maLI zakaze ke ? chokaro ane tene bApa te aspRzyamAM eka. mAtaMga RSi caMDALa. bedhisatva : temanI saMmati meLavavA huM cokakasa prayAsa eTale, hAlamAM je jAtibhedane pracAra jorazorathI thaI rahyo che te karIza. paNa te maLe ke na maLe, huM sadhane vacana Apu chuM ke huM ekakasa deza choDI jaIza. sanAtana dharma kevI rIte hoI zake ? verathI vera gamatuM nathI, te mahAnAma : A bAbatamAM be zabda kahevAnI huM paravAnagI premathI ja zame che; e ja kharo sanAtana dharma che. mAgu chuM. - zAkaya senApati : A carcAmAM utaravAnI mArI IcchA nathI. zAkaya zenApati : tane saMdhanI paravAnagI che. je belaDuM gautama mArA TharAvane virodha kare che e mULa muddo sabhA samakSa che. hoya te khuzIthI bAla. have zalAkAgrAhaka zalAkAo vaheMcIne mata le. mahAnAma: gautama tenuM vacana pALaze te bAbatamAM te atre zalAkA grAhaka : have huM pharIvAra zalAkAo vahecuM chuM. je upasthita thayelA 'kAIne paNa zaMkA nathI. paNa, zAkaya kAliya vacce - A TharAvanI virUdhdha hoya te sapheda, ane je anukuLa hoya te lAla je tarata ja yudhdha thayuM to te na thAya teTalA ja mATe gautame A zalAkA le. (te zalAkA vaheMce che ane pAchI ekaThI karI gaNIne dezano tyAga karyo, te vAta jaldIthI jAheramAM Avaze. A vAta kezala jaNAve che ) 312 zalAkA lAla ane 15 zalAkA sapheda che. rAjAnA dhyAnamAM AvI te paNa temane ApaNuM kArabhAramAM mAthuM - zAkaya senApati : A TharAva pracaMDa bahumatithI pasAra thAya mAravAnI taka te maLI ja raheze. AthI mArI sUcanA che ke hAlamAM che, ene anusarIne huM evI AjJA karuM chuM ke vIsa varSanI uparanA tarata ja yudhdhanI taiyArImAM na paDatA thoDA divasa bAMdhachoDa zakaya che . ane pacAsa varSanI aMdaranA badhA sudaDha zAkyae yudhdha mATe sajaja ke nahIM te jovuM. Ama zakaya na ja hoya te yudhdha zivAya bIje thaI javuM. rasto ja rahetuM nathI. bedhisatva : saMdha mane kSamA kare. huM A yudhdhamAM bhAga zAkya senApati : A vAta barAbara che. AthI, bhAI ! levA Icchato nathI. huM ema sUcanA karuM chuM ke gautame zAkya dezane eka aThavADiyA bAda choDIne cAlI javuM ane te pachI egya vakhate ApaNe keliya teDIza, ane AkhAe samAjamAM tuM tiraskArane pAtra karIza. loke para caDhAI karavI. (traNa vAra Ama bele che.) traNa vAra bodhisatva : zAnA hita mATe huM tana, mana ane dhana ghoSaNA chatAM koI kAMI paNa belatuM nathI tethI A TharAvane saM ga arpaNa karIza evI mArI pratijJA che, paNa kAliya loko sAthe yudhdha mauna saMmati ApI che, ema huM mAnI lauM chuM. ' karavuM e zAkanA hitamAM nathI. A aMdaraaMdaranA jhaghaDAthI ja . (paDado paDe che. ) ' A pAchI ekaThI ' rAjAnA mata maLI ja sa, rAjya senApati Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 tA. 1-6pa6 prabuddha jIvana praveza trIjo bodhisatva: tuM kahe che te kharUM che paNa pArzvanAthe je temanA [ sthaLaH-zudhdhadana zAkyanuM dIvAnakhAnuM. savArane samaya. cAturyAma dharmane pracAra ke te na karyo hota te madhyadezamAM je zuddhodana ane tenI DAbI bAjue gotamI beThI che. mahAnAma, udAyI thoDuM ghaNuM sAtvika tatva dekhAya che te paNa zuM naSTa thavA na pAmyuM ane bIjA zAkya yuvAne temanI sAme baMne bAju beThA che. eTa hota ? yudhdha e ja ApaNo dharma banI beThe na heta ? pArzvanAtha lAmAM bedhisatva praveza kare che ane zudhdhodanane ne tamane 'ane bIjA sAdhusatae je sadupadeza karyo tene anusarIne ja hAlanA namaskAra karIne eka bAju bese che. ] saMjogone baMdhabesato e nUtana dharmamArga zodhI kADhavo joie. bAdhisatva: bApu ! kAle zAkaya saMdhamAM zuM zuM banI gayuM mahAnAo : A dhArmikavAda rahevA do. hamaNAM te ApaNe e mahAnAme Apane jaNAvyuM ja haze ! e mATe ja meM ene eTalo ja vicAra karavAne che ke gautama upara AveluM A saMkaTa AgaLa mokalyo. kevI rIte TALI zakAya ? zAkaya saMghe yudhdha eka aThavADiyA pUratuM zuddhodana : A laDAI-jhaghaDA viSe amArI vacce vAtacIta mokupha rAkhyuM che. ane kadAca te thaze paNa nahIM. te pachI zAkya pahelAM thaI ja hatI. paNa, tuM ATalI hada sudhI jaiza e mane saMdhane samajAvIne gautamane ghera rAkhavAnuM banI na zake ? khyAla na hatA. bodhisatva: mahAnAma! tArI maitrI mATe huM bhale khUba khUba besiva : mane pitAne paNa na hatuM. vAta AvI rIte RNI chuM. paNa mane gharamAM rAkhavAne vicAra bhUlI jA. dhyAnamAM vaLAMka leze enI mane kalpanA suddhAM na hatI. mane te lAgatuM hatuM rAkha bhAI, ke huM parivAijhaka thaIza evI pratijJA meM lIdhI, tyAre ja ke mArA yukitavAdathI huM zAkayasaMdhanuM mana pheravI zakIza. paNa ApaNA zAkayasaMdhanI valaNa badalAIne yudhdha lAMbu ThelAyuM. jo huM dezayAga adhikArI vargoe lokonA mana AgaLathI ja DahoLI nAMkhyA hatA. A karIza te kadAca te haMmeza mATe dUra thaze. paNa jo huM mArI pratiparisthitimAM mAro yutivAda nirUpayegI nIvaDe. chatAM paNa huM satya jJAna bhaMga karIza te tenuM sarvataparI viparita pariNAma thaze. mArI ane nyAyane mArge nahIM choDuM e meM temane spaSTatAthI jaNAvyuM. tamane saune aMtaranI araja che ke mAre mArga mokaLo karo ne A alabatta mane zikSA devI ja paDe evA saMjogo zAkaya saMdha samakSa deza cheDavo mane anumati Ape. ubhA thayA. emAM emane vAMka na hatuM. te zikSo meM ja cachAe [ badhA khina manathI nIcuM jotAM beThAM che ane thoDI vAre mAre mATe mAMgI lIdhI. paDado paDe che.] zuddhodana : (ukaLATathI) are, paNa amArI zI dazA thaze praveza cothe tene te kAMI khyAla karyo ? [ sthaLa-yazodharAne eraDe, te palaMga para sutI che. tenI pAse bAdhisatva: e vicArathI te meM parivrAjaka thavAne vicAra rAhula udhe che. eka khUNAmAM dhIme dIvo baLe che. dAsI revatI palaMga karyo. zAkaya saMghe je ApaNI jamIna khUMcavI lIdhI hota te zuM pAse jamIna upara beThI che. lagabhaga madharAtane samaya che. ] ApaNA kuTuMbanI durdazA na thAta? yAdharA : (jAgI jatAM) are revatI ! teM kahyuM che ke zuddhodana : are tuM ja je dezayAga kare te pachI amArI Aryaputra Ave che. paNa hajI te AvyA te nahIM ! jamInanI ane gharanI kiMmata zuM ? A karatAM. ApaNe badhAM ja deza revatI : temanuM mitramaMDaLa beThuM che. temane samajAvavAmAM AryatyAga karIe te zuM khoTuM ? putra mazagula che. pharIthI jaIne yAda ApuM ? gotamI: (me bharAyelA avAje) are mArA ratana ! huM tane codharA : nA. nA. Avaze ja. mAruM mana adhIrUM thaI gayuM page paDuM chuM. vinavuM chuM. tuM amane choDIne jaIza nahIM. (te AMkhe che tethI mane lAgyuM ke temaNe ghaNuM beDuM karyuM. lUchavA lAge che.) na jaIza, bhAI. [eTalAmAM badhisatva dhIme pagale praveze che. dAsI uThIne besiva : mA ! tuM Ama adhIrI na thA ! tuM kSatriyANI che. ekadama eka bAju jatI rahe che. yazodharA uThavAne prayatna kare che. AvuM vartana tane zobhatuM nathI. huM laDAimAM gaye heta te tuM Ama bodhisatva ekadama pAse jaI tene hAtha pakaDI tene tema karatAM zekAkula thaI heta kharI? aTakAve che. ] gotamI : yuddha karavuM e kSatrione dharma che e nAnapaNathI badhisatva: yazodhare ! uThavAnI kazI ja jarUra nathI. (tene ame sAMbhaLatA AvyA chIe. ane yuddhamAM jo tuM parAjaya pAmIne hAtha choDI palaMgathI thoDe dUra paDelu Asana palaMga pAse kheMcI tenI AvyA hatA te huM zaramathI uMcuM joI na zakata. paNa have para bese che. yazodharA paDakhuM pherave che. tenA vALa para hAtha pheravatAM) have-tuM tapasvI thaIne jaMgalamAM bhaTakIza ane ame tArI ciMtA tAra saMdezA mane sAMje ja maLe. huM lagabhaga madharAte AvIza karatAM ahIM besI rahevAnA ? A karatAM te gautama tArA bApue te mAro saMdeza tane maLe ja haze. mitro sAthe vAtacIta cAlatI kahyuM tema tuM amane badhAMne tArI sAthe lete jA- hatI. temAMnA keTalAka te ApaNe tyAM ja jamyA. temane vidAya karatAM - bodhisatvaH tamane laIne huM kayAM jAuM? naMda nAne bALa thoDuMka moDuM thaI gayuM. che, ane rAhula te hajI dhAvaNa che. temane mUkIne tame mArI sAthe yazodharA : tame barAbara samayasara ja AvyA che. paNa mane kevI rIte Avaze? kezalarAjAnA Azraye rahevAya kharuM, paNa te pratyeka paLa divasa jeTalI lAgavA mAMDI hatI. kAraNa? mArI hRdayanI tamane, mane ke kaI paNa zAkane na ja game. ApaNe dezadrohImAM ja utkaMThA. Akho divasa keIne koI maLavA AvatuM ja hoya che. tethI * khapIene ? mAre vanavana karavuM paDaze te kharUM, paNa kAliya baMdhuonA mane nirAMte maLavA tamane rAtre belAvyA. sAMja paDayA pachI huM tamArI prANa hAni thAya te karatAM mA, A raste vadhu ne sAro nathI ? cAtakanI jema rAha jotI beThI chuM. arasaparasa hatyA karavA karatAM mAnava samAja kevI rIte mukitane mArge bodhisatva: kapilavastumAM zuM zuM banyuM te badhuM huM tane vaLe tenI je huM zodha karI zakuM te tethI manuSyajAtinuM keTakeTaluM kahevA utsuka hatA. paNa divasanA kAmamAM phurasada kADhavI muzkela hatI. kalyANa thaI zake ? yazodharA : te badhA samAcAra te mane maLyA- udAyI : gautama ! tArI kalpanA suMdara che ! paNa tArI te bedhisatva: te vaLI kevI rIte ? zodhathI manuSyajAtinuM hita thaze te AzA nirarthaka che. yazodharA: savAre tame AvyA ke nahIM tenI tapAsa karavA pArzvanAthane dharma Aje base varSathI pracalita che. paNa tethI ApaNAM meM revatIne mokalI. tyAre mahAnAma gaMbhIratAthI badhA samAcAra bApune jhadhaDA-raMTa zuM maTayA che ? kahetA hatA. pachIthI tame AvyA, teNe daravAjA pAchalI rahIne badhuM Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra6 -- - - prabuddha jIvana tA. 1-6-56 sAMbhaLyuM ne joyuM. ane ahIM AvIne je kAMI banyuM hatuM te sarva aMgIkAra karIne zAkaya deza choDI jaiza. mA ne bApu mArI sAthe hAvabhAva sAthe mane bhajavI batAvyuM. Avaze ema lAge che. tArI zuzruSA mATe mANase che ahIMbodhisatva: jo te ATalI badhI cAlAka che, te tene tAre yazodharA: pharIthI kahuM chuM ke mArI ciMtA na karatA. tame tamAre dAsIpadamAMthI kayArane chUTakAre Apa jete hato. ' sanmArge AgaLa dhapo ne tamAre mArga sukhakara thAo ! yazadharA: tene meM keTalIvAra kahyuM. paNa te kahe che "huM jAuM [ badhisatve tenA sAme jote jete bahAra jAya che. yazodharA paNa kayAM ? mAre A ghara zivAya bIjuM kaMI ThekANuM ja nathI. pAlavathI AMsubharelI AMkho lUche che. revatI paMkha nAMkhe che. tame mane choDaze te mATe prANa ja choDavA paDaze." paDade paDe che. ] bedhisattva: tene doSa nathI. nikaTanA paricayathI manuSyane dAsyapada paNa priya lAge che. cAle. huM tane eTaluM ja pUchuM chuM ke [ te ja sthaLa. keTalAka divase vItyA che. barane samaya che. parivrAjaka thavAne mATe vicAra sAMbhaLI tuM mArI para gusse te thaI yazodharA palaMga para beThI che. rAhula pAraNAmAM uMdhe che. revatI hIMcake " nathI ne ? nAMkhe che. eTalAmAM eka dAsI praveze che.] ' yurodha : tamArI jagyAe huM heta te A sivAya bIjuM dAsI : bAIsAheba, kapilavastuthI bhagavAna udAyI AvyA che. huM paNa zuM karata? je pitAnA Aptajana sAthe laDavAnI taiyArI te Apane maLavA mAMge che. na hoya te A sivAya bIjo eke mArga ja nathI. yazodhara : revatI, tuM jA ne oraDAnA Asane ThIka goThava bodhisatva: paNa bApu ane mAne apAra duHkha thayuM. ane udAyIne tyAM AvavAnuM kahe. yadharA : te svAbhAvika che. temane tamArA para agAdha sneha [ revatI bahAra jaine pAchI AvI che.] che-apAra mamatA che. revatI : bAIsAheba! te te aMdara AvIne beThAM ja che. * bodhisatva : (hastAM) te pachI tAre mArI para prema nathI codharA : ThIka tyAre, tuM rAhulanuM dhyAna rAkhaje. te uThe to ema kahevuM paDaze ! mane bolAvaje. yodharA : hA, tame tamAre je majAka karavI hoya te kare. mAre revatI : te te hajI hamaNAMja chuM. have kAMI thoDI vAra tamArI parane prema uThThakhala thaI zake nahIM. tame pUchaze, kAraNa? che te nahIM ja uThe. huM ahIM ja chuM. te raDaze te tamane bolAvIza. to * kAraNa tenI sAthe sadviveka buddhinI mane bheTa maLI che-e tamArI [ yazodharA ThIkaThAka thaIne jAya che. ] sAthenA mArA sahavAsanuM pariNAma che. huM tamArI patnI chuM ane ziSyA paNuM. oiraDAmAM yazodharA praveze che. udAthI tene joI pitAnA Asana uparathI uThe che ne tenuM AgaLa AvIne svAgata kare che. yazodharA paNa bodhisatva : zAbAza, yazadhare ! huM dhanya chuM. tArA jevI hasate mee tenuM svAgata kare che ne eka Asana para bese che.] suzIla patnI mane maLI te mArUM mahadbhAgya ja che ! huM jaIza pachI yazodharA : udAyI ! A Asana para besane? (te bese che.) tuM dhIrajathI ne zAMtithI rahIza tenI mane khAtrI che. tane ahIM na tuM ATalA badhA divasa kapilavastumAM zuM karate ho ? Aryaputra game te tAre piyara pravajyA laine kezala dezamAM gayA ne mA ne bApujI te bIjA ja - yazodharA : A tame zuM kahe che? huM piyara kadI paNa jaine divase pAcho AvI gayA. ThIka mane pahelAM kahe jeuM-Aryaputre pravajyA rahIza nahIM. hA. keIka samaye gai te pAMca cha divasathI vadhu te kevI rIte lIdhI ? rahevAnI nahIM ja, ahIM mane zuM kAma na game ? ahIMnA kAma kayAM udAcI : gatamIe tamane badhI vAta karI ja haze. nahIM ? ochAM che ? ane mAro lADako rAhula te che ja ne ? gharanAM kAma yadharA : te bolyA. "loko puSkaLa hatA, paNa te zuM karatA che. mA ne bApunI sevA karavAne paNuM A ja samaya che. tame mArI hatA ne zuM bolatA hatA tenuM amane beyane kazuM ja bhAna na hatuM" ciMtA choDe, tamArA dharmasaMzodhana kAryamAM jarA paNa tame pAchA pravajyA vidhi pUrI thaI ne Aryaputra kapilavastu choDI gayA eTalI * haThaze nahIM. mane vizvAsa che ke tame sadhdharma zodhI zakazo ane ja emane khabara che. temane ane bApune zaka hajI jarA jeTalo vithI ddhAnI jema pAchA Avaze. zAkane ane kAline te paNa ocho thayo nathI. kayAranuM ce kaLAI cUkyuM che ke satya ane premane mArge cAlanArI - udAcI : te prasaMge baMnenI AMkhamAMthI AMsunI dhArA vahetI eka vibhUti temanI vacce Aje che. tamArA sAcA zauryathI temane hatI. temane kazuM bhAna na rahe temAM kAMI navuM che ? tuM tyAM heta pazcAtApa thaze ane te arasparasanA jhaghaDA choDI daIne zAMtine mArge te tArI paNa e ja dazA heta, yazodharA ? AgaLa vadhaze evI mane AzA che. yodhara : nA, udAthI tArI kAMIka bhUla thAya che. huM Aryabodhisattva : A jhaghaDAothI kharekhara mAruM mana udvigna thaI putrane abhinaMdana Apata. ane zakaya hota to paritrAjikA thaIne gayuM che, kAraNa te dUra karavAnuM mArAmAM sAmarthya nathI. paraMtu, A ja temanI sAthe meM paNa dezayAga karyo hota ! paNa A rAhula che ne ? nahIM paNa manuSya samAjanA je aneka jAtanAM jhadhaDa-TaMTA che tenA cAle e vAta javA de. have mane tyAMnI badhI vigatavAra mAhitI Apa. kAraNa che ane temAMthI manuSya mukata thaI zake ke nahIM tenI mAre udAcI : namatA bapore gautama kaMthaka azva para svAra thaI zodha karavI che. AmAM jo huM saphaLa thAuM te huM yazasvI theye ema kAlAma RSinA Azrama tarapha javA nIkaLyA. temanI pAchaLa channa ' tuM mAnaje. cAlatuM hatuM. kapilavastunA nAgariko gautamanI pravajyAmAM hAjarI yazodharA : paNa-ATalAthI tamAruM kArya pUruM thatuM nathI. manuSya ApavA agAuthI ekaThA-thayA ja hatA. gautamane jotAM ja tenI upara jAtinA kalyANa arthe te zodha-te sanmArga-te acala satya-tamAre sau koIe puSpavRSTi karI, cekhA uDADayA ane azvArUDha gautamane badhAne zIkhavavuM paDaze. vacce rAkhI jANe eka moTuM saraghasa ja jotajotAmAM nIkaLyuM. Azrama bodhisattva : A badhI AgaLanI vAta che. dharmapracAraka pAse AvatAM saradhasa ubhuM rahyuM. ane badhA vyavasthita rIte AzramanA thavAnI mArAmAM eTalI badhI mahatvAkAMkSA jAgI nathI priye ! huM rajA cogAnamAM jaine ubhA rahyA. A prasaMge vadhumAM vadhu daza-vIsa . lauM tyAre. tuM thAkI gaI che. tuM have vizrAMti le. huM kAle pAche mANase hAjara rahe. paNa A prasaMge te kapilavastunAM hajAre strIkapilavastu jauM chuM, tyAM ADAra kAlAma mASinA AzramamAM dIkSA purUSethI AzramanuM gAna bharAI gayuM hatuM. * Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-6-56 prabuddha jIvana yazodharA : eTalA badhA loko bhegA thayA hatA ? panI sabhA haridvasana zaheramAM maLI ane sarvAnumate ema TharAvyuM udAyI : emAM kAMI Azcarya che ! je yuvAne badhA zAkaya ke rahiNI nadInA pANInI vyavasthA karavA eka kAyamI maMDaLa hovuM saMdha virUdhdha elAM paDI satyAgraha karyo ane pAcho pote ja svecchAe joie. kAMI paNa muzkelI ke matabheda ubhuM thatAM A maMDaLa mAraphate zAntithI zikSA bhogavavA taiyAra thayo te jovA sau nAgarike utsuka tenI tapAsa thavI joIe ne tene nirNaya aphara gaNAvo joie. banyA hatA. dAsa ane kAma karanArA varga upara dekharekha rAkhavA A maMDaLanA yazodharA : pachI ? hAtha nIce eka zAkaya ane eka kAliya ema be adhikArIo hovA ukrAcI: getaramI ane zuddhodana te pahelAMthI ja AzramamAM joIe. A pramANe jhaghaDAnI patAvaTa thaI ne zAkaya ane kAliya aMdara gayA hatA. gautama kaMthaka uparathI nIce utaryA ane gIradI deza vacce yudhdhane dArUNa prasaMga TaLe te badala Thera Thera AnaMdotsava pAra karIne sIdhA te baMnene page paDayA. te baMnee te temane AMsuthI manAI rahyo che. Aje ApaNe gautamanA svArthatyAgane vijayetsava ja ja abhiSeka karyo. te ja vakhate kaMthakane AzramanA eka vRkSa sAthe kahI zIe. bAMdhI raDatA raDatA channa AvyuM. tene laine gautama eka bAe yazodhara : A samAcAra sAMbhaLI Aryaputrane khUba AnaMda thaze. gayA ane mahAnAme taiyAra karAvI rAkhelA bhagavA vastra paridhAna karI temanA dharma saMzodhananA mArgamAM A eka zubha zukana ja thayuM tyAre. temaNe potAne pozAka, AbhUSaNa vi. channane havAle karyA pachI tyAM eTalAmAM revatI sahulane laIne Ave che. tene joIne temaNe muMDana karAvyuM te pachI AzramamAM javA mAMDayA. te drazya joI udAyI : rAhula uThaye lAge chetyAM maLelA aneka strI purUSanA haiyAM bharAI AvyAM, tyAM mA ne bApunI yazodharAH e sAruM udhyo. ThIka tyAre huM rajA lauM. jyAre te vAta ja zI karavI ? keTalAka nAgarike kakaLI uThayA ke "zAya jyAre tane AputranA samAcAra maLe tyAre mane tarata ja jaNAvata sadhe A sapurUSanuM balidAna lIdhuM." raheje he ! [ te uDe che ne udAyI paNa uDe che.! yazodharA : devatAne balidAna jaie tema manuSya samAjane udAyI : ThIka che. huM rajA lauM chuM. . paNa joIe. Aryaputre balidAna dIdhuM na hota te yudhdhamAM puSkaLa (paDade paDe che). kAliya lekinuM gautamane balidAna apAyuM hota. - tRtIya aMka samAsa - udAyI : A te pitAnA balidAnathI temaNe zAka ane bhagavAna buddhane saMdeza kAliyanAM puSkaLa balidAnane ugArI lIdhuM. - yazodharA : te kevI rIte udAyI ? tA. 24-5-56nA roja dIlhI khAte bhagavAna buddhanI parinirvANa jyantI ujavavA mATe maLelI dIlhInA prajAjanenI eka virATa sabhA udAyI : mAre te ja te tane kahevuM che. jarA dhIraja rAkha. samakSa bhAratanA mahAamAtya paMDita javAharalAla naherUe bolatAM nIce yazAdharA : vArU, pachI zuM banyuM ? mujaba jaNAvyuM hatuM. udAyI : kAlAma RSinA pramukha ziSya bhAradvAje ane Azrama- "aMdhazradhdhA, ajJAnamUlaka vahema, arthahIna kriyAkAMDe, dhArmika vArasI cAra zramaNoe gautamanI pravajyA vidhi patAvI. A pachI asahiSNutA, ane jJAtivAdanA aniSTanI pakaDamAMthI mukata karatAM je gautama utAvaLe AzramamAMthI prayANa karI gayA. ghaNu zAka yuvAne "jIvanavijJAnane bhagavAna budhe upadeza Apyo te jIvanavijJAnane vidAya ApavA AzramathI dUra dUra sudhI tenI sAthe gayA. huM ane samajavA, zIkhavA ane amalamAM mUkavA huM Apa lokone anurodha channa paNa sAthe hatA. tyAM eka uMcA eTalA pAse gautama ubhA karUM chuM. gautama buddha kAIdeva ke devatA nahotA paNa ApaNI jevA rahIne belyA "baMdhuo, have mArI sAthe AgaLa cAlIne kaze paNa eka mAnavI hatA. jJAtivAda, vahema ane svArthI prArthanAonAM kAyade nathI. zAkaya ane kAliya leke vacce jhaghaDe huM aTakAvI aniSTo ane nabaLAie, jenA kAraNe Aje paNa saMkhyAbaMdha mAnavI zakaye nathI, tenuM mane apAra duHkha che. paNa tamArI mAraphate je daLe pIDAI ane rUMdhAI rahyA che te sAme gautama budhdha pitAno avAja lekamata taiyAra thAya te tema thavAne pUro saMbhava che. e mATe bhAIo, uThAvyA hatA. Ama hovAthI ApaNe e jIvanavijJAna, hadayavijJAna, pAchA pharI lokamata jAgrata karIne evI taiyArI kare che jethI bane mAnasavijJAna samajI levAnI ane antaramAM utAravAnI jarUra che ke pakSanAM mana komaLa bane ane A laDAI-jhaghaDo haMmeza mATe TaLe." jene budhe upadeza Apyo hato ane je vaDe sidhdhAntane upara A sAMbhaLI badhA khinna mane pAchA vaLyA. pAcho ne vaLe eka uparathI svIkAravAnI ane sAthe sAthe anya sAme ApaNuM dilamAM wje. zAkaya tarUNe have pachI zuM kare che te jovAnI mane tAlAvelI dhArmika videSa saMdharavAnI ApaNI kaM kALathI cAlI AvatI lAgI ne huM zuSpAdana rAjA sAthe pAcho na AvatAM ceDA divasa kevamAMthI ApaNane UMce upADavAno prayatna karyo hate. kapilavastu vadhu rekAya. Aje je jayantIhasava tarapha manAI rahyo che te jayantI yodharAH pachI zAkaya tarUNoe zuM karyuM? utsava dvArA, ApaNA dilamAM eka khuNe hamezAne mATe pratiSThita udAyI : bIje ja divase temaNe zaheramAMnA yuvAna vayanA hovA chatAM je khudhdhane ApaNe kAMIka bhulI gayA hatA te budhanI bhAI-bahenanuM eka jaMgI saraghasa kADhayuM. "aMdara aMdaranI laDAI ApaNe ApaNA dilamAM punaH pratiSThA karI rahyA chIe, te dvArA cheDe', 'kAliya ApaNuM bhAIbaMdha', gautamanA tyAgane khyAla kare' budhdhanuM jANe ke ApaNI vacce punarAgamana thaI rahyuM che. budhdhanuM ema sUtro pikAratAM temaNe AkhA zaheramAM jayadhoSa karyo. tenuM suMdara A punarAgamana ApaNu bhAratavAsIo mATe AvakArAgya dhaTanA pariNAma tAbaDatoba e AvyuM ke bIje ja divase zAyasaMghanI sabhA che, mAtra ApaNA mATe ja nahi paNa AkhI duniyA mATe A ghaTanA maLI, kAliya pakSa sAthe carcA karavA paMca mekalavAnuM nakkI thayuM ne- AvakArazya che, kAraNa ke hiMdane A sarvethI mahAna putra mAtra yazodharA: dhanya ! AryaputranuM kahevuM A zivAya bIjuM hatuM. bhAratane nahi paNa samagra rASTro ane mAnavaprajAone che. paNa zuM ? lekanAM mAnasane jakaDI rAkhanArI dhArmika ane vahemamUlaka udAyI : emaNe te e TharAva raju karyo ja hato; paNa mAnyatAone huM kaTTara virodhI chuM. A mAnyatAomAM sUrya ane saMdhane AvuM kAMI balidAna joItuM hatuM ne ? caMdragrahaNa viSenI mAnyatAne huM samAveza karUM chuM. caMdra ke sUryanA yazodharA: eTale have te yudhdha karyuM ne ? grahaNa prasaMge ApaNA lake upavAsa kare che ane nadImAM nahAvA udAyI : jarA sAMbhaLa te kharI, yazodharA. kAliya lokone doDe che tene huM antarathI vakheDuM chuM. sAmAnya rIte upavAsa kare A samAcAra maLyA ke tarata ja temaNe paNa paMca nImyuM. bane ke nadImAM nahAvuM te sAruM che, paNa grahaNanA kAraNe karavAmAM AvatA Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-6-56 upavAsa ane nadIsnAnane kaI artha ja nathI. lokoe pitAnA tathAgatanI viziSTatAno marma manamAM pedA karelo A eka vibhrama che ane pachI e vibhrama jaLanI mAphaka eMTI rahela che. (gatAMkathI cAlu) - budhdhanI 2500 mAM varSanI A parinirvANa jayantI ujavIne kahevAya che ke pratIyasamutpAda ane cAra Aryasatya e buddhanI leke dila ane dimAkanI eka prakAranI yAtrA karI rahyA che, ane vizeSatA che. paNa A kathanamAM maulika vajUda nathI. buddhanA pahelAMthI ja keTalAye jIvanasatye je Aja sudhI bhulAI gayAM hatAM temane pharIthI bhAratIya AdhyAtmike e nirNaya upara AvelA hatA ke avivAthI yAda karI rahyA che. ApaNe ApaNI jAtane e prazna pUchavAne rahe tRSNa ane tRkhamAMthI ja bIjA duHkho janme che. A vicArane che ke A yAtrAne ApaNe keTalA pramANamAM sArthaka karI rahyA chIe ? buddha pitAnI rIte pratItyasamutpAdanA nAmathI vikasAvyo ane vistAryo ApaNe ghaNI vakhata moTI moTI vAta karIe chIe, budhdhanA nAmane eTaluM ja; e ja rIte cAra Aryasatya paNa buddhanA pahelAMthI sAdhako japa karIe chIe, paNa temaNe ApelA saMdezane ApaNe yAda karatA ane gIomAM jANItAM hatAM; eTaluM ja nahi, paNa ghaNA tapasvIo nathI. ApaNe uparachalI vastuothI, pUjApAThathI ane prArthanA ane tyAgIo e satyane AdhAre jIvana ghaDavA prayatna paNa karatA. japathI ghaNIvAra saMtoSa mAnIe chIe, paNa ApaNuM dilamAM anya jaina paraMparAnAM Asrava, baMdha, saMvara ane mekSa e cAra to sAme dRSimatsara bharelAM hoya che. maMdire javAthI athavA te kaI kAMI mahAvIranI prAthamika zodha nathI; enI paraMparA pArzvanAtha sudhI tIrtha sthaLe paryaTaNa karavAthI ApaNI jAta pratyenI, mAnavIbaMdhuo te jAya ja che, eja cAra to upaniSadomAM paNa jude jude nAme taraphanI ke rASTra taraphanI ApaNI pharaja cheDe Ave che ema maLe ja che. ane kapilanA prAcIna sAMkhya AdhAra paNa e ja Apa lekoe samajavuM na joIe. ApaNe ApaNA jIvanane cAra tatva che. pratItyasamutpAda ke cAra Arya satya e buddhanI maulika kevI rIte ghaDIe chIe, ane ApaNe kayA mArgane anusarIe chIe vizeSatA nathI teya ene AdhAre ucca jIvana ghaDavAnI rIta e buddhanI e ja kharA mahatvanI vastu che. jo ApaNe samayapha mArga upara AgavI ja rIta che. jyAre emaNe nirvANanA upAya lekhe Arya cAlatA na hoIe te pUjAne ane maMdiradarzanane zuM artha che ? aSTAMgiMkamArga nirUpyo tyAre emaNe vartamAna jIvanamAM AntarabAhya cAlI AvatI paraMparAone AMkha baMdha karIne svIkArI levI na joIe, zuddhi ANavA upara vadhAremAM vadhAre bhAra mUkaye. e lekae yAda rAkhavAyegya sauthI vadhAre mahatvanI bAbata che. A paraMtu hA, AmAMya buddhanI vizeSatA hoya te cekasapaNe e paraMparAone, rUDhione, mAnyatAone anubhavanI kaseTIvaDe ApaNe che ke temaNe vicAra ane AcAranI sAdhanAmAM madhyamamArgI valaNa kasavI joie. AjanA yugamAM ane vijJAna tarIke oLakhavAmAM svIkAryuM. je temaNe AvuM valaNa svIkAryuM na hota te temane Ave che. A vijJAna prayogazALAo sAthe saMkaLAyeluM vijJAna nathI. bhikSusaMdha bhinna bhinna saMskAravALA dezadezAMtaramAM jaI zakata ke kAma e vijJAna uparAMta jIvananuM, dilanuM, dimAkanuM paNa eka vijJAna che. karI zakata nahi ane jAtajAtanA lekane AkarSI ke jItI zakata - leke e A badhuM antaramAM utAravAnI jarUra che, kAraNa ke nahi. madhyamamArga buddhane sUjha e ja sUcave che ke temanuM mana dharmanA nAme temaNe eka bIjAnAM gaLAM kApavAnI Adata pADI che, koI paNa ekAMgI pUrvagrahathI kevuM mukta hatuM ! A dharma nathI, paNa 'adharma che. A duniyAmAM keTalAka deze dhArmika yudhdha karavAnI paristhitimAMthI uce AvyA che. paNa teo bhinna najare tarI Ave evI buddhanI mahattvanI eka vizeSatA e prakAranA jaMgalamAM-bhinna prakAranAM yuddhanI aTavImAM-phasAyA che. che ke, teo potAnI sUma ne nirbhaya pratibhAthI keTalAMka tanAM pariNAma e AvyuM che ke duniyA sAme evAM zastrAstro AvIne svarUpanuM talasparzI Akalana karI zakyA, ane jyAre jijJAsu tema ja ubhAM che ke je vaDe duniyAno vinAza thavAnuM jokhama ubhuM thayuM che. sAdhaka jagata samakSa, bIjo koI te vize teTalI himatathI na kahetA sadabhAgye A aNuzastromAM rahelA jokhamanuM duniyAne dhIme dhIme tyAre buddha pitAnuM e Akalana siMhanI nirbhaya gajenAthI, koI bhAna thavA mAMDyuM che. A bhAna bhayamAMthI ane nahi ke sAcI samajaNamAMthI pedA thayuM che e kAMIka khedane viSaya che. paNa ATaluM rAjI thAya ke nArAja enI paravA karyA vinA, pragaTa karyuM. bhAna te thayuM che ane duniyA have e paNa samajavA lAgI che ke te vakhatanA aneka AdhyAtmika AcAryo yA tIrtha kare vizvanA eTama baMbane upAya eTama boMba nathI. pariNAme lokoe gautama mULamAM kayuM tattva che ane te kevuM che enuM kathana jANe pratyakSa joyuM budhdhane e sidhdhAnta svIkAravAnuM ja che ke vairathI vairanuM kadi zamana thaI zakatuM nathI. hoya te rIte karatA, ane nirvANu yA mekSanA sthAna tema ja tenI je loke samyapha mArga upara cAlavAne taiyAra nahi thAya te sthiti vize paNa cokkasa najare nihALyuM hoya tevuM varNana karatA; paMcavarSIya yojanAo dvArA sadhAtI Arthika pragatine bahu artha nathI. " tyAre buddhe, kadI paNa vAdavivAda zame nahi evI, gUDha ane agamya vastutaH je leke sanmArgane nahi anusare te A prakAranI pragati bAbate vize kahI dIdhuM ke huM evA praznonuM vyAkaraNa karatuM nathI, enAM cUMthaNa gUMthatuM nathI. huM evA ja praznonI chaNAvaTa leke gharSaNe ja pedA karaze. jJAtiprathA sAme jehAda uThAvavI e AjanA loko mATe sauthI samakSa karuM chuM ke je lokonA anubhavamAM AvI zake tevA hoya ane mahatvane dharma che. A jJAtiprathA sAme gautama budhdha pitAne pracaMDa je vaiyakitaka tema ja sAmAjika jIvananI zuddhi tema ja zAMtimAM avAja uThAvyA hatA. ApaNe A jJAtiprathA nAbuda karI zakayA nathI nirvivAdapaNe upayogI thaI zake tevA heya. dezakALanI sImAmAM baddha e ApaNI nabaLAI che. ApaNe tyAM eka ja jJAti hovI joIe, thayela mANasa. pitAnI pratibhA ke sUkSma buddhine baLe dezakALathI para, hiMdamAM vasatA lokonI. vastutaH e divasa Avo joIe ke jyAre evA praznonI yathAzakti carcA karate Avyo che, paNa evI carcAo ane vAdavivAdane pariNAme koI aMtima sarvamAnya nirNaya Avyo AkhI duniyAmAM vasatA lekanI mAtra eka ja jJAti haze. prema, sahakAra ane ahiMsAnA mArgane anusaravAne ApaNe lokoe satata ' nathI. e joI vAdavivAdanA akhADAmAMthI sAdhakane dUra rAkhavA ane prayatna karavAnuM raheze. buddhanuM nAma mAtra levAthI ane pachI hiMsA - tArkika vilAsamAM kharacAtI zakti bacAvavA budhe temanI samakSa evI ja vAta kahI, je sarvamAnya hoya ane jenA vinA mAnavatAne utkarSa ane mArAmArInA mArge deDI javAthI A hetu sidhdha thaI zakaze nahi. vaheme ane mananuM sAMkaDApaNuM--A banne sAme jesabhera jehAda sAdhI zakAya tema paNa na hoya. buddhane e upadeza eTale Arya aSTAMgika mArga tema ja brahmavihAranI bhAvanAne upadeza. TUMkamAM kahevuM calAvavA, bhagavAna buddhanA nAma upara, Apa lekene mArI prArthanA che." saMpAdaka: paramAnaMda hoya te vaira-prativairanA sthAnamAM premanI vRddhi ane puSTine upadeza. - (A sabhAmAM rASTrapati phA. rAjendraprasAda tathA kuM. rAdhAkRSNane paNa pravacane buddhanI chelI ane savaoNkarSaka vizeSatA emanI agaDha vANI ApalA je sthaLasarakArane lIdhe AvatA aMkamAM pragaTa karavAmAM Avaze. ta'jhI) tema ja hadayasesarAM UtarI jAya evAM vyavahAru daSTAMto ane upamAo Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-6-56 prabuddha jIvana 'mAraphata vaktavyanI spaSTatA e che. duniyAnA vAyamAM buddhanI dRSTAMta keTalAya zramaNapathe hatA, jeo jAtajAtanI ugra tapasyA karatA. huM . ane upamAzalIne jeTa dharAve evA namUnA bahu virala che. ene ja paNa rAjagRhathI AgaLa vadhI uvelA (hAlanuM buddhagayA)mAM AvyuM, lIdhe buddhane pAlibhASAmAM apAyela upadeza duniyAnI suprasiddha badhI ane aneka prakAranI kaThora tapasyA karavA lAgyuM. meM khorAkanI mAtrA bhASAomAM anuvAdita thayo che ne rasapUrvaka vaMcAya che. enI taddana ochI karI nAkhI ane taddana nIrasa anAja levA lAgyuM. sacoTatA, tema ja pratyakSajIvanamAM ja lAbha anubhavI zakAya evI sAthe ja meM zvAsocchavAsa rokI sthira Asane besI rahevAne paNa bAbato upara ja bhAra, e be tae bauddha dharmanI AkarSakatAmAM sakhata prayatna karyo. vadhAremAM vadhAre bhAga bhajavyuM che, ane enI asarane paDo uttara- "paraMtu, he agnivemsana, te ugra tapa ane haThaganI prakriyA kAlIna vaidika, jaina Adi paraMparAnA sAhitya paNa jhIlyo che. AcaratAM mane evo vicAra Avyo ke huM je atyaMta duHkhakArI eka vAra vaidika ane paurANika je buddhane avagaNavAmAM vedanA hAla anubhavI rahyo chuM tevI bhAgye ja bIjAe anubhavI haze. kRtArthatA mAnatA te ja vaidika ane paurANike e buddhane viSNunA eka chatAM A duSkara karmathI lokottara dharmane mArga lAdhe evuM mane lAgatuM avatAra lekhe sthAna ApI buddhanA meTatA bhAratIya anuyAyI vargane nathI. te have bIjo ko mArga che, enI UMDI vimAsaNamAM huM paDaze. potapotAnI paraMparAmAM samAvI lIdhuM che, e zuM sUcave che ? eka ja tevAmAM, he agnivemsana, mane mArI nAnI uMmaranA anubhavanuM smaraNa vAta ane te e ke tathAgatanI vizeSatA upekSA na karI zakAya evI thaI AvyuM. mahetI che. "smaraNa e hatuM ke huM kayAreka nAnI uMmare pitAjI sAthe gharanA buhanI je je vizeSatA paratve upara sAmAnya sUcana karavAmAM khetaramAM jAMbujhADanI nIce chAyAmAM besI sahajabhAve ciMtana karate, AvyuM che te te vizeSatA spaSTapaNe darzAvatA pAlipiTakamAMnA DAka ane zAtA anubhava. he agnivemsana, mane ema lAgyuM ke e bhAge nIce sArarUpe TUMkamAM ApuM chuM, jethI vAcakone lekhamAM karelI madhyamamAgI rastA te sAce na hoya? te e mArge jatAM huM zA sAmAnya sUcanAnI draDha pratIti thAya, ane teo pote je te vize mATe DaruM che enA vicArathI meM upavAsa Adi dehadamana choDI, haSaNa : svataMtra abhiprAya bAMdhI zake. pUraMtu anna levuM zarU karyuM. A zarUAta jotAM ja mArA najIkanA eka prasaMge bhikSuone uddezI buddha pitAnA gRhatyAganI vAta sAthIo ane paricArake huM sAdhanAbhraSTa thayo chuM ema samajI mane karatAM kahe che ke, "bhikSuo ! huM pote beDadhijJAna prApta karyA pahelAM choDI gayA. huM ekalo paDayo, paNa mAro AgaLanI zodhane saMkalpa jyAre gharamAM hatA tyAre, mane eka vAra vicAra Avyo ke huM pote ja te cAlu ja rahyo. egya ne mita bhejanathI mArAmAM zakti AvI jarA, vyAdhi ane zeka svabhAvavALI paristhitimAM baddha chuM, ane ane huM zAMti anubhavavA lAgyo. chatAMya evI ja paristhitivALA kuTuMbIjano ane bIjA pazvaryonI te samaye sAmAnya lekavyavahArane anusarIne bedhisatva dehadamana pAchaLa paDa chuM, te yogya nathI; tethI have pachI huM ajara, amara, AdinA mArgane anusaryA, paNa te vakhate temanA matane samasta paramapadanI zodha karuM te yogya che. AvA vicAramAM keTalAka samaya vicArapravAha te ja dizAmAM vahete hate ema nathI mAnavAnuM. sAmAnya vItyo. huM bharajuvAnImAM AvyuM. mArA mAtA-pitA Adi vaDIle mANasane samudra eka sarakho ja dekhAya che, paraMtu temAM paraspara virUddha mane mArI zodha mATe ghara choDI javAnI koI paNa rIte anumati dizAmAM vahenArA puSkaLa pravAho hoya che. te pramANe bedhisatvanA ApatA nahi. chatAM meM eka vAra e badhAMne raDatAM mukyAM ane ghara cittamAM paNa vidhI aneka vicArapravAha vahetA hatA. temanuM A cheDI, pravajita thaI cAlI nIkaLyo.' mAnasika citra jyAre buddha agnivemsanane uddezI pitAne sujhelI traNa bIje prasaMge eka agnivemsana nAme oLakhAtA saccaka upamAo kahe che tyAre spapaSTa UpasI Ave che. te traNa upamAo nAmanA nircanja paMDitane uddezI pravajyA pachInI petAnI sthiti A rahI : varNavatAM teo kahe che ke, "he agnivemsana, meM prajyA lIdhA pachI (1) pANImAM paDeluM bhInuM lAkaDuM hoya ane tene bIjA lAkaDAthI zAMtimArganI zeAdha prAraMbhI. huM pahelAM eka ALAra kAlAma nAmanA dhasavAmAM Ave che temAMthI Aga na nIkaLe. te rIte jeonA manamAM rogIne maLyuM. meM tenA dharmapaMthamAM dAkhala thavAnI IcchA darzAvI, vAsanA bharI hoya ane bhAganAM sAdhanamAM jeo racyApacyA hoya ane teNe mane svIkAryo. huM tenI pAse rahI, tenA bIjA ziSyonI teo game teTaluM hAyeganuM kaSTa che toya temanA manamAM sAcuM jJAna paThe, tenuM keTaluMka tattvajJAna zIkhe. tenA bIjA ziSyanI peThe huM prakaTe nahi. (2) bIjuM, lAkaDuM pANIthI Adhe hoya, chatAM hAya bhInuM, 'paNa e pipaTiyA vAdavivAdanA jJAnamAM pravINa thayA, paNa mane e eneya dhasavAthI emAMthI Aga na nIkaLe. e ja rIte bheganAM chevaTe na rucyuM. meM eka vAra kAlAmane pUchayuM ke tame tatvajJAna sAdhatethI Adhe araNyamAM rahela sAdhaka hoya, paNa manamAM vAsanAo meLavyuM che te mAtra zraddhAthI te meLavyuM nahi hoya ! enA sAkSAtkArane saLavaLatI hoya teya koI tapa temAM sAcuM jJAna upajAvI zake nahi. tame je mArga Acaryo hoya te ja mane kahe. huM paNa mAtra zraddhA (3) paraMtu je lAkaDuM pUrepUruM sUkuM hoya ne jaLathI gaLuM hoya tene para na cAlatAM te mArga jIvanamAM utArIza. kAlAme mane e mArga araNithI ghasavAmAM Ave te Aga jarUra pragaTe. e ja rIte bhAganAM lekhe AkiMcanyAyatana nAmanI samAdhi zIkhavI. meM e siddha te karI, sAdhanathI dUra tema ja vAsanAothI mukta e sAdhaka ja yogamArgane paNa chevaTe temAMya mane samAdhAna na maLyuM. kAlAme mane UMcuM pada avalaMbI sAcuM jJAna meLavI zake. ApavAnI ane pitAnA ja paMthamAM rahevAnI lAlaca ApIpaNa vaLI buddha bhikSuone uddezI sAdhanAnA anubhavanI vAta karatAM agnivemsana, te mArI AgaLanI zodha mATe cAlI nIkaLe. jaNAve che ke, huM jyAre sAdhanA karatA tyAre ja mane vicAra AvyuM | huM assina, bIjA eka uddaka rAmaputra nAmanA megIne ke manamAM sArA ane narasA banne prakAranA vitarka ke vicAro AvyA bheTa thayo. tenI pAsethI huM navasaMjJAnAzAyatana nAmanI samAdhi kare che. tethI mAre enA be bhAga pADavA. je akuzaLa ke naThArA zIkhyo. teNe paNa mane pitAnA paMthamAM rAkhavA ane UcuM pada vitarko che te eka bAju ane je kuzaLa ke hitakArI vitarko che te ApavA lalacAvyo, paNa mArA AMtarika asamAdhAne mane tyAMthI chUTo bIjI bAju, kAma, daMSa ane trAsa ApavAnI vRtti A traNa akuzaLa karyo. mAruM asamAdhAna e hatuM ke dhyAna e ekAgratA mATe upayogI vitarko. tethI UlaTuM niSkAmatA, prema ane koIne pIDA na ApavAnI che, paNa nA So paMjodhA-arthAt A dharma sArvatrika jJAna ane vRtti e traNa kuzaLa vitaryo che. huM vicAra karatA besuM ane manamAM sArvatrika sukhane nathI. pachI huM evA mAnI zodha mATe AgaLa kaI akuzaLa vitarka AvyuM ke, tarata ja vicAra karato ke A vitarka cAlyo. he agnivemsana, ema karatAM karatAM rAjagRhamAM AvyuM. tyAM mAruM ke bIjA koInuM hita karanAra te che ja nahi, ane vadhArAmAM Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '' prabuddha jIvana tA. 16 pa je gUDha ne haMmezane mATe aNuUkelyA prazno che evA praznonA uttara sAthe brahmacaryavAsa yA sayamasAdhanA yA jIvanazuddhinA prayatnanA zA sabaMdha che? mAlu kayaputra, dhAra ke vizvazAzvata yA azAzvata, nirvANa pachI tathAgata rahe che ke nahiM tyAdi te jANyu na hAya teya temAM tArI sayamasAdhanAmAM zu kAMi bAdhA AvavAnI ? vaLI, huM je tRSNA ane tenAthI udbhavatAM duHkhAnI vAta kahu chu ane tenA nivAraNanA upAya darzAvuM chuM te te atyAre ja jANI ane anubhavI zakAya tevAM che. te enI sAthe AvA akaLa praznonA ze| sabaMdha che ? tethI, huM mAlu kayaputra, meM je praznone avyAkRta kahI bAjue rAkhyA che tenI carcAmAM zakti na veDak ane meM je prazno vyAkRta tarIke AgaLa rajU karyo che tene ja samaja ane anusara.' upara lakhelI keTalIka kaDikAo ja buddhanu upamAkauzala spaSTa darzAve che. tethI e darzAvavA vadhAre upamA na ApatAM eka upayogI ane sacoTa manArama upamA ApavI ceAgya dhAruM chuM. yuddhanA A anubhava temaNe sAdhela mArA vijayanA sUcaka che. auddhadharmamAM brahmavihAranA mahimA vedAMtIonA brahmanA mahimA jevA ja che. tethI brahmavihAra vize thoDuMka vadhAre spaSTIkaraNa Avazyaka che. brahmA eTale valAka. temAM vihAra karavA eTale samagra jIvasRSTi sAthe premamUlaka vRttie kaLavI saunI sAthe samAnapaNuM sAdhavuM. A vRttione maMtrI, karuNA, muditA ane upekSA ema cAra bhAgamAM vaheMcavAmAM AvI che, enuM mahattva pre. dharmAnanda kAsIe pAligraMthAne AdhAre darzAvyuM che te tematA ja zabdomAM TUMkamAM vAMcIe: kayAreka ariSTa nAmanA eka bhikSu buddhanA upadezane viparyAsa karI leAkAne bharamAvatA. tyAre ariSTane khelAvI khIjA bhikSu samakSa khudde upamA dvArA je vastu sUcavI che te jIvananA dareka kSetre, saune mATe, ekasarakhI upayogI che. yuddha kahe che ke pratiSThita gaNAtAM game teTalAM zAo bhaNI jAya, moDhe khelI jAya; paNa ene sAce bhAva prajJAthI na samaje, mAtra enA upayoga khyAti meLavavAmAM ke vikA keLavavAmAM kare te! e popiTayuM jJAna UlaTu tene bhAre nukasAna kare. jema kAi madArI moTA sApane pakaDe, paNa tenu pUchyu ke peTa pakaDI mAtA jema dhAvaNA karanu maitrIthI (premathI) pAlana kare che, te mAMdu meDhu na ve te e sApa game tevA baLavAna madArIne paNa DaMkhe, thAya tyAre karuNAthI tenI sevA kare che, pachI vidyAbhyAsAdikamAM te hAziyAra thAya eTale mudrita aMtaHkaraNathI tene thAbaDe che, ane tyAra pachI jyAre te svataMtrapaNe saMsAra zarU kare, athavA peAtAnA matathI viruddha rIte vartavA lAge tyAre tenI upekSA kare che; kadI tenA dveSa karatI nathI, ane tene madada karavA haMmeza taiyAra heAya che; te pramANe ja mahAtmA A cAra zreSTha maneAvRttithI prerita thaIne, janasamUhanuM kalyANa karavA tatpara hAya che. ane tenI pakaDa nakAmI nIvaDe, te ja rIte prajJAthI jene kharA artha ane bhAva jANyA na hoya evAM zAstronA lAbha--khyAti mATe upayoga karanAra chevaTe durgati pAme. AthI UlaTu, je puruSa prajJA ane samajaNuthI zAstronA marma cegya rIte grahaNa kare ane tenA upayega lAbha--khyAtimAM na kare te puruSa sANasAmAM meDhu dRkhAvI sApane pakaDanAra kuzaLa madArInI peThe sApanA DaMkhathI mukta rahe eTaluM ja nahi, paNa te sApanA yogya rIte upayoga paNa karI zake.' 30 te prajJAne roke che. mana uparanI pAkI cokIdArI ane satata jAgRtithI evA vitarkoMne hu rokatA, te evI rIte ke jema kAI gAvALiyA, pAkathI UbharAtAM khetarA na bheLAya e mATe, pAka khAvA doDatI gAyAne sAvadhAnIthI khetareAthI dUra rAkhe tema. paraMtu jyAre manamAM kuzaLa vitarka Ave tyAre te vitarko mArA, khIjAnA ane badhAnA hitamAM kevI rIte che enA vicAra karI satata jAgRtithI hu e kuzaLa vitarkonuM jatana karate, bahu vicAra karatAM khesI rahevAthI zarIra thAkI jAya ne zarIra thAke te mana paNa sthira na thAya, ema dhArI huM kuzaLa vitarko Ave tyAre manane mAtra aMdara ja vALato. jevI rIte khetaramAMthI pAka laNAyA pachI govALa DhArAne khetaramAM chUTAM mUkI de che, mAtra dUra rahI enA upara dekharekha rAkhe che, tema huM... kuzaLa vitarko Ave tyAre enI dekharekha rAkhatA, paNa manano nigraha karavAnA prayatna na karatA.' gUDha ane aNuUkalyA praznothI vegaLA rahevAnu buddhanuM valaNa samajavA mATe temane mAlu kayaputra sAthenA vArtAlApa TUMkamAM jANI levA ThIka thaze. kayAreka mAlu putre buddhane pUchyuM' ke, tame te bIjA AcAryAM nirUpe che tema jagatanA Adi, aMta ke mULa kAraNa vize tema ja nirvANa pachInI sthiti Adi vize kAMI kahetA nathI, to huM tamAro ziSya rahI nahi zakuM.' mudde javALa ApatAM kahe che ke, 'jyAre me... tane ziSya banAvyA tyAre zuM vacana ApeluM ke evA avyakRta praznono huM javAba ApIza ? zuM te paNa ema kaheluM ke jo evA praznonA javAba nahi Ape te huM ziSya rahI nahi zakuM ?? mAlukayaputre kahyuM: 'nA, evA kAi karAra hatA ja nahi, buddha kahe cheH te pachI ziSyapaNu ThADavAnI vAta yogya che ?' mAlu kaya: 'nA,' ATalAthI mAlu kayanA ukaLATa te zamyo, paNu yuddha eTalAmAtrayI patAvI de tevA na hatA, AgaLa temaNe evI eka vedhaka upamA ApI je buddhanI valaNa spaSTa kare che. buddha kahe che ke, kAI jherI khANuthI dhavAyo hAya, tenA hitaciMtA tenA zarIramAMthI e khANa kADhavA tatpara thAya tyAre pelA dhavAyela temane kahe ke mane prathama mArA nIcenA praznone javAba Ape, pachI khANa kADhavAnI vAta. mArA prazno e che ke khANa mAranAra kaI nAtanA che? kayA gAmanA, kayA nAmane ane kevA kadano che ? ityAdi. te ja rIte e bANu zemAMthI ane kevI rIte banyuM tathA dhanuSa ane derI e paNu zenAM ane koNe banAvyAM che ? vagere. A praznonA javAba na maLe tyAM lagI jo vAgela bANu te puruSa kADhavA na de tA zuM e kheMcI zake ?" mAluMkayaputra kaheH 'nahi ja.' buddha kahe: 'te pachI buddhanI vizeSatAne sUcavanAra je thoDAka dAkhalA upara ApyA che te ane je ApavAmAM nathI AvyA te badhAyathI caDI jAya tevA athavA tA samagra vizeSatAnA marmanA khulAsA kare evA eka dAkhalo aMtamAM na ApuM te buddha vizenuM prastuta citra adhUruM ja rahe. vaLI, bhAratIya tattvaciMtakAnI vicAra-ravataMtratAne darzAvatAM pre. mekasa mUlare i. sa. 1894mAM potAnA vedAnta uparanA trIjA bhASaNamAM muddanI e ja vizeSatAnA nirdeza karyo che, ane satyazodhaka tema ja svataMtra vicAraka svargavAsI zrI kizAralAlabhAie 'jIvanazodhana'nI prastAvanAnA prAraMbhamAM paNu yuddhanI e ja vizeSatAnA nirdeza karyo che. huM jANuM chuM tyAM lagI mudde pahelAM ane buddha pachInAM 2500 varSoMmAM khIjA kAI puruSe buddhanA jeTalI svasthatA, gaMbhIratA ane nirbhayatAthI evA udgArA nathI uccAryA je vicArasvata MtratAnI sAcI pratIti karAve tevA hAya. te ugAre A rahyA, ane e ja emanI sarvopari vizeSatA--. he lAMkA, huM je kAMI kahu chu te paraparAgata che ema jANI khu` mAnaze nahi. tamArI pUrvApara'parAne anusarIne che ema jANIne kharuM mAnazo nahi. AvuM haze ema dhArI kharu mAnazeA nahi. tarka siddha che ema jANI kharu mAnaze| nahi. laukika nyAya che ema jANI kharu mAnaze| nahi. suMdara lAge che mATe kharuM mAnaze nahi. tamArI zradhdhAne pASanAruM che evuM jANI kharuM mAnaze| nahi. huM prasiddha sAdhu chu, pUjya chuM, evuM jANI kharuM mAnaze nahi. paNa tamArI peAtAnI vivekamuddhithI mAro upadeza khare lAge te ja tame tene svIkAra karajo. tema ja jo saunA hitanI vAta che ema lAge te ja tenA svIkAra karavA.' (kAlAmasutta). samApta paMDita sukhalAlajI muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka : zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3. mudraNusthAna : kacaDI vIzA ozavAla prinTIMga presa, masjIda baMdara roDa, muMbaI 9 hai, na 3462 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rajIsTarDa naM B 4266 vArSika lavAjama rUA. 4 * * pra.jainavarSa 14-5.jIvana varSa4 aMka 4 C jIvana rA muMbaI, juna 15, 1956, zukravAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra AphrikA mATe zaliMga 8 . chuTaka nakala: traNa AnA salAla gAlagA gAla lAla gAlagA kAkA paNa gA taMtrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA gA gAla gAgAlagA gasa-arati are as -SAgaka zrI vinobAjInuM mahattvapUrNa pravacana AgaLa vadhI na karI che karatAM vadhAre yaza maLe che. zake che. grAmadAnanA lo to mAtra bhArata samakSa ja na A mahApuruSanuM smaraNa AkhI ( dakSiNa bhAratamAM Avela kAMjIvarama khAte bharavAmAM Avela AThamAM sarvodaya saMmelanamAM vinebAjIe karelA pravacanane zrI, zAntAbahena goraDiyAe karI Apela anuvAda. prastuta pravacanane keTalAka sthaLe TuMkAvavAmAM AvyuM che. taMtrI ) Aje ApanI samakSa huM atyaMta namra banIne AvyuM chuM. bIjI je ghaTanA A AMdolanamAM banI che te ApaNe mATe jayAre AvA samUha samakSa balavA suM ane cita ekAgra bane che khUba ja AzAjanaka che. A ghaTanA te vyApaka pramANamAM grAmadAna, tyAre huM belI rahyo chuM evI pratIti nathI thatI. jyAM ekA- je orissAmAM thayuM. ethI jamInanI mAlikInAM mULa hAlI UThayAM. gratA nathI hotI tyAM je vyAkhyAna thAya che te vyaktigata hoya chegrAmarAjya kevI rIte banAvI zakAya che, e vicAravAnI eka sAmagrI ane vyaktigata vyAkhyAna para mane eTalo vizvAsa nathI eTale vizvAsa paNa maLI. A grAmarAjyanI kalpanA mATenuM ciMtana paNa A sAla samAdhi Ave che tyAre huM kahevA lAyaka cIja kahuM chuM e para hoya thayuM. eka bhAIe mane patramAM lakhyuM ke AjasudhI ApanA A che. A samaye mAre namratAnI khUba jarUra che. huM evA vakhate ane AMdolana tarapha kaMIka zaMkAnI draSTithI jete hate. paraMtu jyAre vyApaka evA sthAnamAM AvI pahoMce chuM ke jyAM mAruM kAma namratAthI ja pramANamAM grAmadAna zarU thayuM, tyAre vizvAsa besI gayo ke A AMdolana AgaLa vadhI zake. eTalA mATe huM badhA kAryakartAo taraphathI bhagavAnane kAMtikArI che. orissA pachI meM AMdhamAM praveza karyo, jyAM ghaNAM namratApUrvaka prArthanA karI lauM chuM. kaeNmyunisTa bhAIo kAma kare che. mane kahetAM AnaMda thAya che ke ghaNA - A varSe bhUdAnanA kAmane apekSA karatAM vadhAre yaza maLe che. kmyunisTa bhAIo A kArya karavA taiyAra thayA. keTalAka leke emAM bhaya mane emAM Azcarya thatuM nathI. je kAmane mATe paramezvarane AzIrvAda jue che, paraMtu mane emAM kaMI bhaya dekhAtuM nathI, kAraNake mArA hoya che te kAma A ja rIte AgaLa vadhe che. A varSe buddhadevanI manamAM AtmavizvAsa che. jenA manamAM AtmavizvAsa nathI hoto temane yaMtine utsava thaye. bhUdAna mATe e sauthI moTI ghaTanA che. mAruM ja bhaya lAge che. te bhAine ApaNI sAthe AvyA ethI huM te kArya amuka nizcitta samayamAM eka spaSTa svarUpa pAmIne lAke samakSa khUba utsAhita thayela che. huM emanuM svAgata karuM chuM. grAmadAnanA raju thAya ema huM IcchuM chuM, ene mATe sauthI anukULa ghaTanA buddha vicArathI te mAtra bhArata samakSa ja nahi, paraMtu duniyAnI samakSa bhagavAnanuM smaraNa che. ApaNA dezanA A mahApuruSanuM smaraNa AkhI eka na mArga khUlI gaye. daniyAe karyuM. buddhadave duniyAne je upadeza Apyo te sarva prathama keTalAka leke pUche che ke tame jamIna te ghaNI meLavI, paraMtu ApaNA dezane ApyA, ethI ene amala karavAnI javAbadArI sarve enuM vitaraNa te karyuM nathI ne ? huM kahuM chuM ke jamIna prApta prathama ApaNA dezanI ja che. ApaNe emane avatArarUpa oLakhIne karavAnI cAvI mane ekadama maLI nathI. e te dhIre dhIre mArA emanA vicArone pUrNa mAnya karyo che. Aje emane ja avatAra hAthamAM AvI che. evI ja rIte jamIna vaheMcaNInI kuMcI pahelAM * cAlI rahyo che, eTale ApaNuM AjanuM jIvana emanA mArgadarzana maLI nahotI. have te maLI che. meM kahyuM hatuM ke hindustAnanI jamIanusAra cAlavuM joIe. eTalA mATe ja mArA sarve dharmakArya ane nanI vaheMcaNI eka divasamAM karavI che ane e eka divasa lAvavA saMkalpanA AraMbhamAM huM "buddhAvatAre" kahuM chuM. Apa te jANe che mATe prayatna karavAne che. jema sUryanArAyaNanA udayanI sAthe badhA ja ke A vakhate raziyAe pitAnI sainya sAmagrIne ochI karavAnuM vicAryuM gharamAM eka sAthe prakAza thaI jAya che, jema eka ja divase dareka che. IzvaranI preraNA kaI dizAmAM kevI rIte kAma kare che e huM nathI gharamAM divALI manAya che ane dIvA pragaTe che, evI rIte eka ja jANute. paNa eTaluM jANuM chuM ke emanI preraNA ApaNuM kArya divasamAM jamIna vaheMcaNI thavI joIe, thaI rahI che ane thaze. mATe anukULa che. eTale jemaNe buddha bhagavAnanuM smaraNa karyuM emaNe enA keTalAka prayoga karavAnI hiMmata keTalAka bhAIoe karI che. mArA kAryane AzIrvAda ApyA ema huM mAnuM chuM. bihAramAM eka ja divasamAM se-base gAmanI jamInanI vaheMcaNI je divase meM bahu ja namratApUrvaka dAva karyo hato ane prathama karavAmAM AvI ane emAM yazasvI thayA. ethI lokomAM vizvAsa besI uccAraNa karyuM hatuM, e divase buddha bhagavAnanI jayaMti hatI. huM gaye ke eka ja divasamAM aneka gAmanI jamInanI vaheMcaNI thaI lakhanaumAM hatA tyAre meM kahyuM hatuM ke buddha bhagavAnanuM dharmacakra pravartananuM zake che e vAta asaMbhavita nathI. e ja prayoga orissAmAM kArya AgaLa dhapAvavAne huM prayatna karIza. buddha bhagavAnanI preraNAthI thayo. tyAM 700-800 grAmadAna thayA ane emAM 400 gAmamAM ja bihAramAM kAma AgaLa vadhyuM e meM mArI AMkhe joyuM. jamIna vaheMcaNI thaI. dAnaprAptimAM jeTalI mahenata paDe che ethI buddha jayaMtine divase ja bihAramAM ApaNane eka lAkha ekara jamIna vadhu mahenata vitaraNamAM paDe che. paraMtu lekazaktithI A kArya thaI maLI hatI. bodhagayA-je buddha bhagavAnanuM sthAna che tyAM--e ja zake che e siddha thayuM. ethI ja meM kahyuM ke A cAvI ApaNane preraNAbaLe ApaNe saMkalpa karyo hato ke gayA jillAmAM eka lAkha ekara maLI gaI che. jamIna prApta karIzuM. huM AzA rAkhuM chuM ke hindustAnanA loko A smRtithI prabhAvita banI bhUdAnanA kAryane sarva rIte madada karaze. A bhUdAna AMdolananI eka khUbI e che ke emAM akhila bhAra preraNA ja kArya karI rahI che evI pratIti hRdayamAM pAmIne ja A tIya netRtva nathI banatuM, kAraNa ke bhUdAna Andolana padayAtrA che. buddha kArya karavAnuM che. bhagavAna akhila bhAratIya netA nahotA banyA, paraMtu emane vicAra Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 3ra : * prabuddha jIvana tA. 15-656 vizvamAM vyApaka banyo hato kAraNa ke e vicArane vegya emanuM sAMbhaLe. mane jyAre pUchavAmAM Ave che tyAre huM kahuM chuM ke A jIvana hatuM. janakrAntinuM kArya eka ja sthAnamAM thAya che ane havA satyayuga che-kRtayugane AraMbha che. muMbaIthI navase mAIla cAlIne dvArA duniyAmAM jAya che. huM padayAtrA karuM chuM ethI netRtva sthAnika keTalAka vidyArthIo ahiM AvyA che. emAM eka cauda varSane vidyArthI thAya che-sthAnika netRtva paNa nathI banatuM ema kahI zakAya. ulaTuM sthAnika che. tame te jANe che ke muMbaInA chokarAone titIkSAnI keLavaNI sevaka bane che. ApaNe sevaka banI le ke pAse jaIzuM tyAre ja maLatI nathI. paraMtu teo ahiM AnaMda karatAM AvI pahoMcyA ane jamIna maLaze. netAnA saMbaMdhe jaIzuM te nahIM maLe. mArI tAkAta saMpattidAna ane bhUdAnane vicAra samajAvatA AvyA. emane 750 emAM ja che ke huM ApaNA svAmIne sevaka chuM. tulasIdAsajI raghunAtha- ekaranuM dAna maLyuM. traNa bhASAonA prAMtamAM temane cAlavuM paDayuM. huM jIne jagADavA gAtA hatA ke 'jAgiye raghunAthakuMvara.' evI rIte tAmIla- mAnuM chuM ke A buddhadevanI preraNA che. mATe ja lekane stara nIce bhakata paNa gAya che. lokahRdayamAM je prabhu virAjamAna che ene jagADavA jaI rahyo che e vAta kheTI che. mane te lAge che ke lokone udaya ApaNe bhakata banI jaIe chIe tyAre ja te jANe che. A varSe bahu jaladI thaI rahyo che. leke mane kahe che ke AjakAla vidyArthIo vyakitanA sevakatvane badale gaNasevakatva thayuM che e ja mahatvanuM che. bahu udhdhata ane uddaDa banI gayA che. paraMtu keLavaNInI padhdhati je raziyAmAM eka nave vicAra pratipAdana karavAmAM AvyuM. tyAM have vyakita- khoTI che. je gALa e padhdhatine devAnI che. te nAhaka chokarAone 'vizeSa netRtva nahI paNa gaNanetRtva cAlaze. e ja rIte bhUdAnamAM gaNa- de che. mArI je sabhAmAM skula-kolejanA chokarAo hoya che te sabhA sevakanvanI zodha thaI. madhyapradezamAM keTalAka kAryakartAo ekaThA maLIne atyaMta zAMta rahe che. mane te Azcarya thAya che ke ATalI radI leke pAse pahoMcI dAna mAge che. A emane vyApaka prayoga zarU tAlIma pachI paNa chokarAe ATalA zAMta kevI rIte rahe che ? mane thayuM che. IzvarakRpAthI navA lokone taka ApavA jInA netA emAM to e ja utara maLe che ke IzvaranI kRpA che ane izvara bhArata sAmela thatA nathI. eTale ke jInI pratiSThA dharAvatA netAo kAmamAM pAsethI kaMIke kAma levA mAge che. mArA pAMca varSanAM anubhavathI huM AvatA nathI ane navA netA ekadama banatA nathI, ethI nAnA kArya jouM chuM ke hiMdustAnamAM IzvaranI preraNA kAma karI rahI che. loke saMpakaree sAmuhika rIte kAma karavAnuM zarU karyuM che. te gaNasevaka nidAna devA mATe rAjI che ema gata varSane anubhava darzAve che. . khUba saphaLa thAya che e anubhava thayuM che. tyAMnA je kAryakartAo have meM vyApArIone AhvAhana karyuM che. huM mAnuM chuM ke emAM mane maLyA hatA emane AtmavizvAsa khUba vadhyuM che ema meM joyuM paNa sAro ja anubhava thaze. mane kahevAmAM AvyuM che ke AhvAhananI che. vyakitanA netRtvanA abhAvamAM gaNusevakatva thaI zake che e gata asara vyApArIo para sArI thaI rahI che. duniyAnA leke vyApArane varSamAM siddha thayuM. eka vyAvahArika kArya mAne che. paraMtu hiMdustAnamAM cAturvaNyamAM vyApAraneamane bhUmidAna te maLatuM hatuM paNa saMpattidAna maLaze ke nahi vaizyavRttine eka svataMtra dharma mAnavAmAM AvyuM che, vaizya vedAdhyayanazIla evI zaMkA ke uThAvatA hatA. pahelAM bhUdAnane mATe paNa eja brAhmaNa jeTalo ja mekSane adhikArI che. A hiMdustAnanI vizeSatA saMdeha . emanA manamAM hatuM. ane saMpattidAna maLaze te paNa e che. meM vyApArIone nivedana karyuM ke A je bhAra tamArI para nAMkhavAmAM satata kevI rIte maLatuM raheze ? ene anubhava A varSe khUba thayA. A che te tame uThA. meM sAMbhaLyuM che ke enI asara vyApArIo hamaNAM jayaprakAzajInI je sabhA bihAramAM maLI emAM hajAre saMpatti para sArA pramANamAM thaI rahI che. dAna maLyAM. orissAnA nAnAM nAnAM gAmomAM paNa A ja anubhava bhASAvAra prAMta-racanAne kAraNe keTalIka jagyAe hiMsA thaI enuM thayA. Aje tyAM sArA pramANamAM saMpattidAna maLI rahyA che. keTalAka mane duHkha che. meM mAnyuM che ke e bhUdAnanI hAra che. meM zahero para lake kahe che ke A divasomAM lekenuM patana thai rahyuM che. A ja vadhu parizrama na karyo enuM ja e pariNAma che e tarapha mAruM lakSa , bhAva rAjAjInA vyAkhyAnamAM hatA. huM kahuM chuM ke e te upara uparano gayuM. meM pahelAM ja kahyuM che ke bhASAvAra pAMtaracanAmAM koI bhUla nathI. ja bhAsa che. samAjanI racanA beTI che, tethI paisAnuM mahattva vadhyuM UlaTuM, huM te mAnuM ke lokonI bhASAmAM rAjya na thAya te che ane paisAnI keI sthira kiMmata nathI. ethI ApaNane lAge che ke svarAjane artha ja nathI. kisAna je bhASA bole che te nyAyAdhIze lakane thara nIce paDI rahyo che. kAmane badale paisAne mahatva apAyuM jANavI joie ane enI bhASAmAM ja eno pheMsale eNe Apa e ja kheTuM thayuM. paisAnI kiMmata asthira banI gaI e bIjI kSati joIe. keLavaNI paNa lekenI bhASAmAM ja apAvI joie e che. laka-mAnasamAM paisAnI tRSNA vadhI enuM kAraNa beTI samAja- janatAne adhikAra che ane e ja svarAjane artha che. ethI bhASAvAra racanA che. dA. ta. kubImAM aneka stara hoya che. kayAreka uparanA paDa pAMtaracanAmAM koI bhUla nathI. ane e mAMgaNI karanArane "tuM saMkucita para havAnI asara thatAM e bhAga saDI jAya che. AthI khabara nathI che." ema kahIne ja ApaNe saMkucita banAvI dIdhA che, jo ke keTalAka loke paDatI ke aMdara sAruM che ke nahi. jyAre uparanuM pAna kADhI nAMkhIe pahelethI saMkucita haze paNa kharA. pariNAme hiMsA thaI te eka duHkhada tyAre ja khabara paDe che ke aMdara svaracha, zadha, nirmala pAMda che. ghaTanA che. hiMsA zA mATe thaI? '42 mAM sArA kAma mATe hiMsA evI ja sthiti mAnavI-mananI hoya che. kayAreka kharAba havAnI maMjura thaI te A kAma mATe hiMsA zA mATe kharAba gaNAya? Aje asara uparanA bhAga upara kharAba thaI jAya che. paraMtu enA parathI janatAne manamAM A viSaya para spaSTatA nathI. jo evuM spaSTa jJAna evo aMdAja kADhavAmAM Ave ke AkhuM mana saDeluM che, te e aMdAja heta ke ApaNane svarAja ahiMsA-zakitathI ja maLyuM che te AjanI hAta ka thApaNuM" khe che. uparano bhAga AdhA karatAM aMdara svaccha, suMdara mana paDeluM dazA na thAta. che ema dekhAya che. hajI paNa lokamAnasa dAna mATe, tyAga mATe duniyA samakSa eka bIjI samasyA che je hiMdustAnamAM paNa che. taiyAra che. hiMdustAnamAM ghaNI jagyAe A anubhava thayo. mArI hiMdustAna jevA dezamAM moTI hiMsA para zradhdhA nathI rahI. paraMtu nAnI ' sabhAmAM leke zAMtithI sAMbhaLe che. huM emane samajAvuM chuM ke Ajane nAnI hiMsA para ahinA le kone vizvAsa che e moTuM Azcarya che. tamAruM jIvana khoTuM che. emAM sudhAro kare paDaze. tamArA pitAnA svAbhAvika rIte lokonI sthitinuM pratibiba sarakAramAM hoya che. pAMca bhAine bhAga de paDaze, ane samAjane vana arpaNa karavuM paDaze. sAta varSamAM ghaNA saMjogomAM ghaNI jagyAe goLIbAra thayA. kayAMka koI mANasa hiMdustAnamAM pharIne samajAve ke saMsAramAM koI cIja cogya puravAra thayA, kayAMka agya. huM A gyAyogyatAmAM paDavA nathI, sArI hoya to e mAtra svArtha che, ane bhoga bhogave e ja mAgatA. paraMtu jevI rIte ke taraphathI hiMsA thaI tevI ja rIte bIjI - unnatinI vAta che. te e mANasane loko paththara nahi mAre, kAraNa ke bAjuthI hiMsAnI taiyArI thaI. baMne tarapha hiMsA para vizvAsa che. A ' ' hiMdustAnamAM saMyama che. paraMtu hajAre ke enI vAta te nahi ja vastu dezana mATe duHkhada che, ane eka samasyArUpa che. eTale ke jhavI te upara cha taiyAra che. hiMdustAnamAM ghaNI ja rI mane. pAna e mane samanavuM che ke AjanuM nava lokonI sthitinuM pratibiMba sa Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-6-56 ApaNe satyAgrahanI zakita khaDI karavI paDaze. satyAgraha zabda gaMbhIra che. satyAgrahathI vadhIne koI muktidAyaka zastra duniyAmAM nathI. paraMtu Aje satyAgrahane dhamakInu rUpa apAyuM che. emAM kAI racanAtmaka zakitanuM rUpa nathI. gAMdhIjInA jamAnAmAM je satyAgraha thaye ene jo ApaNe AdarzarUpa mAnIe teA e ApaNI bhUla che. svarAjyaprApti pachI jyAM lAkazAhI che tyAM je satyAgraha thAya enA artha vadhu spaSTa, zakitazALI, ane adhika vidhAyaka hAvA joie. eTalA mATe bApue anekavAra kahyu hatu ke satyAgrahanuM zAstra na lakhI zakAya. e te dhIre dhIre vikasita thatuM heAya che. e zAstrano vikAsa ApaNe karavAne che, gAMdhIjInA samayanuM mULa kArya-svarAjyaprApti nakArAtmaka hatuM. gAMdhIjI aMgrejone 'kavITa InDiyAM kahI zakatA hatA. AjanuM ApaNuM kAryuM evuM nathI. ApaNe vyApArI, jamInadAra, saMpattivAnane 'kavITa inDiyA' na kahI zakIe. ApaNe sarvee ahiM ja rahevAnuM che ethI ApaNe sarvee eka jagyAe rahevAne yukita sAdhavI joie. evI sthitimAM je satyAgraha thAya enuM je guNavAna svarUpa pragaTa thavu joie e svarUpa pragaTa na thayuM, ane bApunA jamAnAmAM je satyAgraha thayA ethI uparanA stara para javAne badale ApaNe nIcenA stara para paDI gayA. pariNAme enA pratyAdhAta thayA ane leAkA khelavA lAgyA ke lokazAhImAM satyAgrahane sthAna nathI. lokazAhImAM lazkarane sthAna che, paraMtu satyAgrahane nathI e ajaba vAta che. AvI paristhitimAM ApaNA para moTI javAbadArI che ke ApaNe satyAgrahanA zAstrane vikasita karavuM joie. have huM barAbara dakSiNa-pathamAM AvI pahoMcyA cheM. ahiM mArA kAmanI parisamAptinI pratIti mane thaI rahI che. A AMdolananu purU` teja ahiM pragaTa thAya ema huM IcchuM chuM. ahiM gAmegAma moTu maMdira hAya che. ahiMyAnA mahAna kavi bhAratIyAre ullekha karyo che ke ahiMnA lokA suputa ane eTalA mATe ja A maMdira che ane mAtAe potAnA putro sArA nivaDe eTalA mATe ja tapasyA kare che. uttara hiMdustAnamAM je kaMI puNyasaMgraha thayA che te badhA laine zradhdhAthI huM ahiM Avyo chuM. ethI ahiM keTaluM rahevu enI maryAdA meM rAkhI nathI. echAmAM ochA samayamAM vyApaka kAma thAya ema huM icchu chuM. bhUdAnanA kArya sAthe racAnAtmaka kArya joDAya, gAmegAma khAdI ane grAmodhoga cAle, grAmasvAvalakhana mATe taiyAra karavAnu grAmodhoganu kArya paNa ahiMyA haiAya. jAtibhedanu nirasana thAya. nayI tAlImanA vicAra sarvatra lo samaje. AthI mAtra bhUdAna kArya kartAonI ja nahi paraMtu racanAtmaka kA karazanI madada huM mAguM chuM. ethI ja huM zudhdhi ane ciMtananI AvazyakatAnI pratItI karUM chuM. 1957 mAM A kA dhruvI rIte samApta thaze evI eka tIvra IcchA laoNkAnA manamAM rahe che. ghaNAe e sabaMdhe mane sAvaceta karyo che. ema. ena. rAye lakhyuM hatuM ke amuka nizcita muddata rAkhavI ane sAthe ja hradaya--parivartanathI kAma levu e baMne parasparavirodhI che. keTalAMke ema kahyu ke emAM khATAM sAdhanonA upayoga karI zakAya che. ane jaldI karavAnI bhAvanAmAM hiMsA AvI zake che. eka AkSepa evA thayA ke nizcitta muktamAM sakAma vRtti hAya che, ane gItAmAM niSkAma vRttinI zikhAmaNa ApAi che, jenI sAthe AnA virodha thAya che. niSkAmatAne huM sevAvRttinA prANa samA chuM, ane ahiMsA tathA niSkAmatAne paryAya mAnuM chuM. ethI maryAdA rAkhavAmAM niSkAmatA para prahAra thAya che e AkSepa bahu tIvra che. bane teTalI jaldI duniyA du:khathI nivRtti pAme evI IcchA rAkhavI e niSkAma vRttinI virodhI nathI. jo nizcita muddatamAM kAma karavuM Avazyaka hAya ane jo kArya na thAya te zu khATA sAdhanA ajamAvavA? khATAM sAdhanathI kArya sAdhI zakAya nahi. khATAM sAdhanonA upayoga thaze evA bhaya rAkhavAmAM Ave che. paraMtu muzkelI sahana karyAM vinA ane hiMmata rAkhyA vagara 33 kAryAM sidhdha thatuM nathI. khATAM sAdhanonA upayoga na thAya evI jAgRti rAkhavI e ApaNuM kartavya che. nizcitta muddata rAkhavI ane hRdaya-- parivartananI prakriyAnA AdhAra levA e emAM mane kA virodha dekhAtA nathI. koI kArya anaMtakAla sudhI karavAnuM na heAya. muddata rAkhavAnu tAtparya e che ke e upAya-sazodhananI taka maLe. pUrI zakita ajamAvavA chatAM paNa nizcitta muddatamAM kAma na thAya te! sa MzAdhanane taka maLe che, ane bIjo upAya sujhe che. ethI upAyasa zAdhanane mATe nizcitta samayamAM pUrI zakitathI eka sAthe kAmamAM lAgI jaie e bahu Avazyaka che. gaMbhIratAthI, pariNAma bhagavAnane sAMpIne niSkAmavRttithI kAmamAM joDAI javuM joie. prabuddha jIvana niSkAma tapasyA karavAvALA sevakA para prabhunI kRpA rahe aevI Izvarane prArthanA che. vinAbA bhAve dezamAM vadhatI jatI hiMsaka vRtti ane hiMsAtmaka pravRttione dukhAvA, nirmULa karo ! ( muMbaI khAte rASTrIya mahAsabhAnI tA. 2-6-56 zanIvAranA roja maLelI mahAsamitinI beThakamAM dezamAM vadhatA jatA hiMsAtmaka vAtAvaraNanA avarodha karavAnA Adeza ApatA eka ati mahatvanA TharAva pasAra thayA hatA ane te upara hiMdanA mahAamAtya pU. javAharalAla naherUe bhAratanI janatAne uM"DA dardabharI apIla karatuM bhAre tejasvI vyAkhyAna ApyuM hatuM. A upara ApaNa sa ci-ta kendrita thavAnI jarUra che kAraNa ke prastuta TharAva ane pravacananA cupta upara ApaNuM samagra bhAvI avalaMbe che. banne anukrame nIce ApavAmAM Ave che. tatrI) mahAsamitinA TharAva 1 dezamAM hiMsA, gerazista temaja jAhera jIvana ane vaoNvanA dhAraNane nIce lAvavA taraphanI je vRtti vadhatI rahe che te pratye mahAsamiti gaMbhIra ciMtA anubhave che. mahAtmA gAMdhIjInA netRtva nIce bhArate zista, AtmabhAga ane jAhera vartAvanA ucca naitika dhAraNa dvArA zAMtimaya ane zistabaddha krAMtikArI kAnA advitIya dAkhalA mesADayA hatA. ethI bhAratanI prajAnI tAkAta vadhI hatI, ane duniyAmAM enI nAmanA vadhI hatI. mahAtmA gAMdhIe haMmezAM kApaNa dhyeya siddha karavA mATenAM sAdhanAnA mahatva para bhAra mUkayA hatA. jeTale aMze ApaNe yogya sAdhanAno upayoga karIe eTale a Mze ja ApaNe yogya dhyeya siddha karI zakIe. e sivAyanAM bIjAM tamAma sAdhanA te mArgo ayogya che, ane ethI rASTrane nukasAna ja paheAMcavAnu ane e niOLa banI javAnuM. A deza haMmezAM jene Agraha rAkhatA Avyo che e naitika dhAraNA ane mUlye te ethI nIcAM paDaze ja, paNa sAthe sAthe emAMthI dezanI ekatA tUTI paDaze ne deza chinnabhinna thaI jaze. maiM tAjetaranA mahinAomAM rAjya punardhaTanA temaja keTalAka audyogika jhaghaDAo--khAsa karIne relvene lagatA jhaghaDAo-saMbaMdhamAM jAgelA vivAdo aMge vadhatI jatI hiMsA jovAmAM AvI che. keTalAka vidyArthIo paNa khoTI dizAmAM doravAI gayA che. judA judA jhUMthA ke maMDaLeAnI nItimAM game te pharaka hAya, paNa eka vAta te saue svIkAravI joie ke lokazAhI paddhatine cAlavA devA mATe zAMti ane vyavasthAnI jarUra che ane rASTra have je khIjI paMcavarSIya yojanAnA puruSArtha AraMbhI rahyuM che enI siddhi mATe te zAMti ane vyavasthAnI dhaNI vadhAre jarUra che. 3 kAMgresa haMmezAM dezamAM kAmadAra varganI pragati mATe tatpara rahI che, ane kAmadAra saMdheAnI racanA karavAmAM te emane majabuta banAvavAmAM eNe mahda karI che. kAmadAra saMdhAnuM baLa ekatA, zista ane javAbadAra netAgIrImAM raheluM che. AMdhaLI rItarasamo ke hiMsA kAmadArane ke enA sadhane majabuta banAvatI nathI. keTalAka relve kAmadArAe tAjetaramAM je AvAM kAryo karyo che. ethI jAhera prajAnI sahAnubhUti emaNe gumAvI che, ane kAmadAnI ke emanI saMsthAAnI kAI zAna ethI vadhI nathI; dezane ethI ghaNuM nukasAna paNu thayuM che. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 prabuddha jIvana 4 dezanI, khuda sabhyatAnI pragatinuM mApa kevaLa kArakhAnAMo ke haze teTalI sarva zakitathI huM teno sAmano karIza. bujharga vadhAre utpAdana ne vyavasthA parathI nathI nIkaLatuM, jo ke A vastu- mANase ATha varSanI vayanA bALaka samaje tevI vAta paNa na samaje onI kiMmata jarUra che. pratyeka sabhyatAne AdhAra amuka naitika te enI bujhargI bALaka karatAM paNa kharAba che. tene ApaNe zuM mUlya para rahelo che, ane pratyeka rASTra vyavahAra-vartananAM amuka kahI zakIe ? jyAre cUMTaNI thAya che tyAre koMgresI umedavAra sAme naitika dhoraNe jALavavAM rahe che. je rASTra ke prajAmAM Ane abhAva phuTakIyAM rAjakIya pakSo ubhA thAya che. A kaI prakAranI nIti che? hoya te ApaNe game teTalI vaijJAnika ke yAMtrika pragati karI haze, A keAI sakriya nIti nathI. A to mAtra nakArAtmaka nIti che. koI te paNa tenI kazI kiMmata nahi hoya. Akhare te prajAonI unnati paNa deza ke samAja mAtra nakArAtmaka nIti para AgaLa vadhI zakatA emanAM naitika guNo vaDe ane sabhyatAbharyA vartAva vaDe ja sadhAya che. nathI. 5 bhArata duniyAmAM zAMti mATe Agraha rAkhatuM AvyuM che, ane hiMsAthI DarAvIne kaI pitAnuM dhAryuM karAvI zakavAnuM nathI. e mATe e mathatuM rahyuM che. jo ApaNe pote ja A Adarzane ApaNA dezamAMnI keTalIka saMsthAo AvA vicAra rAkhe che. A bevaphA banIe ane gharaAMgaNe zAMti ane saMyamathI na vartIe te saMsthAomAM zakti nathI, samaja nathI, zAMtithI mukAbalo karavAnI bhAratanA avAjanuM kaI vajana rahetuM nathI . dhIraja nathI. AnAthI dezane athavA temane phAyado thato nathI. ApaNuM 6 eTalA mATe mahAsamiti rASTrane ane pratyeka pakSa tema ja, rASTranI kSItIja para hiMsAne na bhaya toLAI rahyA che. pratyeka saMsthAne hiMsA, gerazista ane bInajavAbadAra vartana taraphanI A saMsthAoe navuM zastra zodhI kADhayuM che ane tene satyAA vRttione dUra karavAnI apIla kare che. je A vRttio nimaeNLa grahanuM nAma ApyuM che. koI mANasa bahu zuravIra banIne AgaLa nahi thAya te lekazAhI ane pragati bhayamAM mukAI jaze. Ave che. koI eka mahattvane ke binamahatvane kAyade teDIne pAMca - naherUnuM pravacana pacAsa divasa jelamAM jaI AvIne zahIda banI jAya che. ApaNe kayA rAha para cAlavA mAgIe chIe te purI gaMbhIratAthI vicAravuM ATha varSanI pUrve ApaNe AjhAda thayA. mane thAya che ke ATha ghaTe che. varSa bAda koMgresanI mahAsamitinI A beThakamAM A prastAva lAvyA ApaNe ghaNuM pragati karI. eka videzIe ahinuM nirIkSaNa chIe. ATha varSa pUrve paNa ApaNe A prastAva lAvyA hatA. te karIne lakhyuM che te meM hamaNuM vAMcyuM. eNe lakhyuM che ke hiMdanI vakhate dIlhImAM kaleAma cAlI hatI. eka hiMdIe bIjA hiMdI para pragati Azcaryajanaka che, manAya nahi evI che. e badhI pragati lokahAtha calAvyuM hatuM. A jakhama rUjhAvAnuM ghaNuM muzkela hatuM chatAM e zAhIthI thaI che. evI vAta duniyAmAM kyAM ye bIje banI nathI. jakhame dhIme dhIme rUjhAyA. ane tene paNa ATha varSa lAgyA, e TharAva paNa huM ema paNa jouM chuM ke A dezanA leka TIkAnI zuM ApaNe ATale jaldI bhulI gayA? duzmana jyAre humale kare che tyAre dRSTie ja jue che. hiMdanI pragati hiMdanA leke ja samajyA nathI. te ghA rUjhAtAM thoDe vakhata lAge che. paNa jyAre bhAI-bhAI para hAtha kevI AzcaryanI vAta che? uThAve che tyAre te rUjhAtAM ghaNe samaya lAge che ane te saheluM paNa hatuM ApaNe maTI cejanA karI che paNa te moTI kayAre bane? nathI. AnA karatAM te ApaNe marI jaIe te sArUM. mane pitAne jyAre zAMtithI, svasthatAthI karIe tyAre ne yAda rAkhaje ! aMgrejI maravAne Dara nathI, paNa mane te ApaNuM dila dimAga je rIte maravA hakumatano sAmano karavAnI vAta judI hatI. emAM majhA hatI. paNa paDayA che tenI zarama lAge che, tene ja che. hakumata eTalI kamajora bhAIne sAmano karavAmAM ghaNuM duHkha thAya che. eTale A muzkela nathI ke te paththarathI hAlI jAya. hiMdustAnanI zAnadAra hakumata ATha savAla ApaNI sAme che. varSathI cAle che. zani A hiMdustAnanI che, janatAnI che. mane koI dezamAM vividha jUtha hoya te sArI vAta che. ethI deza savAlanI yA ke tenA ukelanI paravAha nathI. rAjya punardhaTanA bAbatamAM AgaLa vadhe che. paNa daLabaMdhI javAbadArIvALI hovI joIe. paNa athavA te khaDagapura kAlakAmAM je kAMI banyuM che te batAvI Ape che khaDagapuramAM zuM banyuM? keNu tyAMnA netAo hatA ? bicArA garIba ke dezamAM kevI havA cAlI che. leka bahekAI gayA. majUra saMdhanI zakti enI ekatA ne zistamAM gyAnI gurUmukhasIMge paMjAbanI havAnI vAta karI. A badhAne rahelI che. haDatAla pADavI hoya te te paNa samajI karIne karavI zo artha che ? paththara pheMkanArAo che koNa? zA mATe temaNe Ama joie. rAtorAta haDatAla pADavI e kaMI javAbadArInI vAta che ? karyuM ? te te tame ane teo jANe. bejavAbadArI ane geravAjabI- * majurasaMdho AgaLa vadhe ema huM IcchuM chuM. Akho deza paNe thatAM A kAmo prajA kema calAvI le che ? emane che, paNa emanuM baLa AvI rIte thI nahi vadhe. eTale Aje ApaNA dezamAM Aje kevI paristhiti pravarte che? hamaNAM ja garajavAbadArIvALI havA hiMsAnI havA che, te bhAre khataranAka che. tame AMtararASTrIya paristhiti parane TharAva pasAra karyo che. videzanIti AvI zakita tUTI paDe che. saMbaMdhamAM hiMdustAnabharamAM koi virodha nathI. hA, A muMbaI zaheramAM dezamAM ghaNAM baLe che je dabAyelAM paDayAM che, ne have pAchAM evA keTalAka akhabAro che je ema kahe che ke ame sAmyavAdI dezanA mAthu uMcakI rahyAM che. bhASAne nAme, kayAreka prAMtane nAme. emanI mitra banIe chIe te khoTuM che. amAre amerikA sAthe mitrAcArI pAchaLa bejavAbadAra vRtti te hiMsA che. ethI deza tUTe che. Ama bAMdhavI joIe, jyAre bIjA keTalAMke tethI udhuM ja kahe che. A cAle te A vAta vadhatI jAya ane Aje A leke te kAle dezamAM videzanItinA pAyAnA siddhAMte sAme koIne virodha nathI. bIjA loke. ane AvI rIte je koI prazna ukelAto hoya te te bhAratamAM eka ajIba tamAze nIkaLe che, ApaNI videzI ema ja Thare ke " jenI lADI enI bheMsa." ane svadezanIti sAme koI virodha nathI. hiMdustAnamAM kaI paNa vyakita hamaNAM ApaNe buddhajayaMtI ujavI. buddha hiMdustAnane eka sarakAranI A nIti sAme virodha karatI nathI. bhArata sarakAra leka- dimAga hate, eka avAja hatA. aDhI hajAra varSa bAda Aje zAhI sarakAra che. AnA karatAM vadhu vanIta, vadhu lokazAsanavAdI sara- ApaNe emane belAvyA, dilamAM besADayA. emanI sauthI moTI vAta kAra jagatanA bIjA koI dezamAM nathI. dezamAM ApaNuM keI ahiMsAnI hatI. bAIbalamAM paNa lakhyuM che ke talavAra uThAvanAre duzmana nathI te pachI ApaNe tenI sAme laDI rahyA chIe ? talavArathI paDe che. hiMsAthI hiMsA phelAya che. be be laDAIo thaI, zuM ekabIjA sAme laDI rahyA chIe ? paMjAbamAM, paththarAbAjI te ye leke hajI samajatAM nathI. hajI ye emanA manamAM che ke ane hiMsA thaI. A apramANikatA ane mUrkhatA che. mArAmAM laDAIthI jItI jazuM. have hAIDrojana boMbathI puravAra thayuM ke laDAInA Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-6-56 prabuddha jIvana rUpa jugArathI jIta te che ja nahi. duniyAnA itihAsamAM A pahelI ja temanI Aphata ane ApadAnA bhAgIdAra banavA, temane bane teTaluM vAra hajAro varSa pahelAM satae kahelI vAta sAbita thaI eTale AzvAsana ApavA ane amArAthI zakaya hoya teTalI madada karavA gharaAMgaNe jyAre ApaNe A bejavAbadArIpaNuM, mUrkhAI joIe ame Atura hatA. te pAchaLa amAre koI svArtha nahote, rAjakAraNI chIe tyAre muMjhAI jaIe chIe. game te ho, paNa koMgresanI eka ke anya prakAranA koI hetu nahe. A kahevAtI ghaTanAo sAMbhaLIne javAbadArI che. AvA samaye paNa eNe enI nIti ne rItarasamane jema koI paNa strI hAlI uThe tema amArAM dila hAlI uThayAM hatAM deza pAse rAkhavAM joIe. AkhA deze AnA para vicAra karo ane ame je kAma karavAno prayatna karyo ane je kAma karyuM tenuM pariNAma raju karavAno ame ahiM prayAsa karyo che. koIpaNa pakSa e vAta nathI ke kayA prazna aMge A thAya che ! abhiprAya sAthe joDAyA sivAya svataMtra vyaktio tarIke ame kAma karavA judA judA hoya e khoTuM nathI. paNa prazna che praznone ukelavAnA IcchatAM hatAM ane tethI amArA kAma saMbaMdhe kazI paNa jAherAtathI mArgane. khoTA mArgothI aneka prakane ubhA thAya che. dUra rahevAnI ame kALajI rAkhI hatI". temane dAvo che ke teo bane ApaNe samAjavAda, lokazAhInI vAto karIe chIe, paNa e gujarAtI samajI zakatAM hatAM ane temanAmAMnA eka hai. mIsIsa badhI vAta nakAmI bane che. je ApaNe ekatA ane zAMti na avasare gujarAtI bhASA bolI paNa zakatAM hatAM. temaNe 81 nivedane jALavI zakIe. ekaThAM karyAM hatAM ane e nivedana karanAranI saMkhyA 148 nI hatI. gAMdhIjIe ApaNane keTalI uMcI zIkhAmaNa ApI? eTalI UMcI temane jaNAvavA pramANe gujarAtI strImitrae tapAsa samaya darazIkhAmaNa pramANe na cAlI zakIe e samajI zakAya. paNa koI miyAna cAlu sAtha Apyo hato. A tapAsa pAchaLa temaNe kula prazna para eka bIjAnAM mAthAM phoDavAM e koI sabhyatAnI, samaja- ATha divasa gALyA hatA ane kula 15 tephAnI latAonI temaNe dArInI vAta nathI. mulAkAta lIdhI hatI temanI A tapAsanA pariNAme teo nIce hiMsAkhorI mulakane tabAha karanArI che e samajI levuM rahyuM. mujabanA nirNaye upara AvyA hatA: eTale ApaNe eno sAmano karavo rahe che. eTale tame A TharAva (1) koI paNa strI upara humalo thayAnuM mAluma paDayuM nathI. te bhale pasAra kare. paNa ene artha samajIne e pramANe cAlavuM (2) tophAnI latAomAM, jyAre koI paNa prakAranuM polIsa e ja kharUM jarUrI che. rakSaNa sulabha nahotuM tyAre paNa, kaI paNa eka kAmanI strIonA pharIthI kahuM chuM ke cUMTaNI hAravAnI dhamakIthI DaravAnuM nathI. zarIra upara kara paNa AkramaNa thayAnuM mAluma paDayuM nathI. jeo jIte che teo hamezAM hAravAne taiyAra hoya che. mane samajAtuM nathI (3) pahelA be divaso jAnyuArInI 16 ane 17 tArIkha ke A zene Dara che. huM te IcchuM chuM ke koMgresa hArI jAya, gAdI para daramiyAna je ke sarvasAdhAraNa haDatALa paDI hatI ane jAhera dekhAva beThAM beThAM thAkI, gayA chIe, kaMTALI gayA chIe. bhale jarA laDavAnuM Ave. thayA hatA te paNa te divase daramiyAna dukAnanI koI lUMTaphATa thaI Darapoka vRttithI ApaNe nIcA paDIe chIe. paNa have vakhata AvI nahotI. A lUMTaphATa jAnyuArInI 18 mI tArIkhe zarU thaI. azAnta gaye che ke koMgresIo samaje ne ThIka mArge cAle. emAM Thokara khAvI paristhiti cAlu rahetAM 18 mI tArIkhathI samAjadrohI to hIMmata paDe te bhale khAvI paDe. pAchA ubhA thaIzuM.. karIne medAnamAM paDayA hatA. (4) e divaso daramiyAna dukAno (ane bahu thoDA kIssAomAM nivAsasthAne ) guMDAoe teDI hatI ane lUMTI hatI. gerakAyade A te taTasthatA ke pakSagrastatA ? dArUnI bhaThThI calAvatA loko A guMDAonA AgevAna hatA. A lUMTamAM badhI kAmanI vyakitaoe bhAga lIdhe hate. muMbaI zaheramAM gayA jAnyuArI mAsa daramiyAna saMyukata mahArASTranA prazna upara tephAne thayAM hatAM ane e tephAne (5) chApAnA khabhya ane lokomAM vahetA thatA gapagoLAmAMthI daramiyAna gujarAtI strIe upara AkramaNa thayAnA samAcAra keTalAka pedA thayela gabharATa ane bhaya muMbaImAMthI amuka kAmanA thayelA sAmuchApAomAM pragaTa thayA hatA ane A saMbaMdhamAM phebruArI mAsanI dAyika niSkramaNa mATe javAbadAra hatA. eka gujarAtI sAmAjika kAryakartA AkharamAM muMbaInA mukhya pradhAna zrI. merArajIbhAie e matalabanuM bahene pite mAnI lIdhuM hatuM ane amane jaNAvyuM hatuM ke pitAnA nivedana karyuM hatuM ke jAnyuArI mAsanA tophAne daramiyAna gujarA vibhAgamAM AvelI hospITalamAM gabhIra humalAne bhega banelI keTalI. tIo upara humalA thayAnA 38 kIssAo banyA hatA jemAM cAra eka bahenone dAkhala karavAmAM AvI hatI, je samAcAra teNe jaNAvelA hospITalamAM tapAsa karatAM saMpUrNa rIte khoTA puravAra thayelA mAluma kIssA jIvaleNa nIvaDayA hatA ane strIo upara AkramaNanI paNa thoDIeka ghaTanA nIpajI hatI A bAbatamAM AkramaNanI bhoga paDayA hatA-A hakIkata, javAbadAra mANaso paNa gapageLA ane akhabArI khabarothI chavA deravAI jAya che tene eka sucaka purAve che. banelI bahene pratye hamadardInA dAvA sAthe jAta tapAsa karavAnuM kAma be mahArASTrI sannArIoe mAthe lIdhuM hatuM. temAMnA eka hatAM AST : 3 (1) A kasoTI ane kaTokaTInA samayamAM gujarAtIoe ane Do. mIsIsa kAzIbAI avasAre ema. bI. bI. esa. ane bIjA mahArASTrIoe ekamekane madada karI hatI ane rakSaNa ApyuM hatuM. hatAM mIsIsa vimalAbAI kunta-muMbaInI vidhAna sabhAnA pramukha A nirNayane sAra e che ke gujarAtI strIo upara kahevAtA zrI. kuntanAM patnI. humalA ke AkramaNonA samAcAramAM kazuM tathya nahotuM ane jAnyuA banne bahene e samayanA tephAnI latAo tarIke jANItA ArI mAsanA tophAne daramiyAna je dukAne tuTI ane lUMTaphATa thaI thayelA rasIvarI, koTana grIna, lAlabAga, cIMcapokalI, loara parela, parela, temAM saMyukata mahArASTravAdIone koI hAtha nahotuM ane A dukAne DIlAIla roDa, phaNasavADI, gIragAma tathA bhAyakhalA Adi vibhAgomAM teDavAnI ane lUMTaphATa chavAnI AgevAnI dArU gALanArAoe lIdhI pharIne, aneka zikSita bhAI bahenone jAte maLIne tapAsa karyAnuM hatI. cAlu sAlanA mArca mahInAmAM pragaTa karelA pitAnA rIporTamAM jaNAve A rIporTa ane ATha divasanI tapAsanA pariNAme tAravavAmAM che. teo vilepArale, aMdherI temaja ghATakopara paNa gayAnuM jaNAve che. AvelA niNuM e banne vAMcatAM bhAre virya thAya che. mahArASTranA A tapAsa hAtha dharavAne hetu raju karatAM teo jaNAve che ke "A mAnyavara netA zrI ena. vI. gADagIle leka sabhAmAM jAhera karyuM ( kahevAtA AkramaNanI bega banelI ) kamanasIba bahenone maLavAnuM hatuM te mujaba muMbaInA bhAvIne nirNaya pitAnI mAMgaNI mujaba prakIrNa noMdha Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAbadArI inakAra karavAnuM mahArASTramAM A jIvo che. AvI samajaNapUrvaka A upara che. A che ane phakata eka prabuddha jIvana tA. 15-6-56 1 muMbaInI zerIomAM karAvevA mATe saMyukta mahArASTravAdIo e diva- prastuta rIporTa eka nAnI pustikAnA AkAramAM "Two samAM chaDecoka nIkaLI paDyA ane je mahAna anartha nIpajAvyo ane Women' evA AkarSaka mathALAthI pragaTa karavAmAM AvyuM che. jAnamAlanI khuvArI karI te ApaNI jANupIchANa ane sIdhA AvA rIperTathI muMbaImAM te kaMI chetarAya tema nathI e A rIpeTe . anubhavane viSaya che. have jyAre e anarthathI dhAryuM sidhdha na thayuM, prasiddha karanArA barAbara jANe ja che paNa muMbaI bahAranI duniyAmAM eTaluM ja nahi paNa tethI ulaTuM pratikuLa pariNAma AvyuM tyAre, AvA rIperTe vAstavika durghaTanAo ane te pAchaLa vyakta thatuM ADA e anartho viSenI kula javAbadArI inakAra karavAnuM mahArASTrIomAM AkramanuM hIna mAnasa bane upara DhAMkapIchoDe karavAmAM bahu upa eka IrAdApUrvakanuM pracArakArya cAlI rahyuM che. A pracArakAryanI eka viziSTa koTinI be sannArIo hAthArUpa bane ane taTasthatAnA burakhA saMyukata mahArASTravAdIo taraphathI pragaTa karavAmAM Avyo che ane nIce muMbaInAM tophAna najare jeNe joyA che e koI sAmAnya tene vyApaka phelAvo karavAmAM AvyA che. buddhine mANasa paNa na svIkArI zake evA nirNaya bahAra pADe e muMbaImAM thaI gayelAM tophAne ane tenI vividha bAjuo bhAre duHkhada che. jaMgalI mANasenA AkramaNanI bhoga banelI bahenonI pharI pharIne yAda karavA bIlakula gamatAM nathI. tema karavAthI haLavI' vahAre javAnI A rIta na hoya. banelI kaDavAzane navI utejanA maLe che e bAbatane paNa InakAra prastuta rIpeTane ekamAtra uddeza gujarAtI bahene upara kahevAtA ' thaI nahi zake. paNa koIpaNa kAmane ane vastutaH ApaNe badhA AkramaNanI tapAsa karavAno ane taththArtha tAravAnA hatA. paNa A eka ja dezanA vatanI ane nAgarika hAIne ApaNuM sarvane je saMyukta mahArASTravAdI bahene e maryAdAmAM purAI rahevAnuM pasaMda ghaTanAo zaramAvanArI che, nIcuM jovarAvanArI che tenI zarama kabula karatI nathI ane tapAsa kSetramAM na Ave evI bAbato viSe paNa karavAne badale ane tenuM prAyazcita cintavavAne badale te upara kaLI pitAnA nirNaya jAhera kare che ane tophAnIonA AgevAna tarIke suna pheravavAnI, dAjhayA upara DAma kevAnI, eTaluM ja nahi paNa cora dArUnI bhaThThI gALanArAone zodhI kADhe che. kahetA bhI dIvAnA aura keTavALane daDe e prakAranI nIti jyAre dhAraNa karavAmAM Ave che--kAraNa sunatA bhI dIvAnA ! ke AvA rIporTa ane e prakAranA pracAra pAchaLa eka evuM malIna - sUcana raheluM che ke A gujarAtIo keTalA duSTa ane halakA che ke dukAne teDanArA ane luMTaphATa calAvanArA koNa hatA e viSe anya kemane utArI pADavA mATe pitAnI bahena dIkarIonI Ijjata saMkhyAbaMdha nivedana bebe greina DIlarsa phIDarezananA daphataramAM lUMTAyAnI kAlpanika vAte vahetI karatA acakAtA nathI-tevI paristhi- ' paDelA che je jovAthI keInI paNa khAtrI thAya tema che ke A timAM mauna dhAraNa azakaya bane che, asahya bane che. A noMdha tenuM bahenanA nirNaya pAchaLa satya karatAM tarka, kalpanA ane pakSabuddhi ja sahaja pariNAma che. vadhAre kAma karI rahI che. A bahenane ApaNe bIjI rIte paNa muMbaI viSayano AkharI nirNaya ane saMyukta mahArASTravAdI . pUchI zakIe chIe ke dhArI le ke ' A dukAne teDanArA ane lUMTa gresI AgevAnane dharma karanArA e guMDAo hatA ke jemane koI nAta naheAtI, jAta nahotI mahArASTranA anusaMdhAnamAM muMbaIne prazna keTalAka mahInAthI ke kema nahotI, paNa A lUMTaphATanA bhAga kevaLa gujarAtIo ja LiyalI sthitimAM ubhA hatA ane Ane lagatI anizcitatAne kANa 'kema banyA ane mahArASTrIonI eka paNa dukAna bhaMgANI ke luMTANI jANe kayAre anta Avaze evI vimAsaNa ApaNuM sarvane muMjhavatI kema nahi ? A ja hakIkata ema puravAra karavA mATe pUratI che ke A hatI. AvI anizcitatAne lIdhe muMbaInuM vAtAvaraNa cAlu taMga rahetuM lUMTaphATa pAchaLa kevaLa saMyukta mahArASTravAda ja kAma karI rahyo hateA hatA ane saMyukta mahArASTravAdIo potAne hetu siddha karavA mATe ane te gujarAtIo sAmenA nItAnta matsarabhAvathI prerita hatA. dIlhI tema ja muMbaInA rAjyazAsako upara dabANuM lAvavAnI jAta gujarAtI strIo uparanA humalA ane AkramaNa saMbaMdhamAM jAtanI tarakIba ajamAvye jatA hatA ane jemAM satyAgrahane AgaLa upara karavAmAM AvelA sarakArI nivedanane zaMkAnI najarathI' aMza sarakho paNa saMbhavato nathI e kahevAte satyAgraha cAlu jotA lekene anulakSIne muMbaInI vidhAna sabhAmAM eprIlanI bAramI rAkhIne muMbaInA prajAjanone vyAkuLa banAvI rahyA hatA. muMbaImAM tArIkhe muMbaInA mukhya sacive spaSTapaNe jaNAvyuM che ke " muMbaInA juna mAsanA prAraMbhamAM maLelI akhila hiMda rASTrIya mahAsabhA samijAnyuArI tophAno daramiyAna gujarAtI strIo uparanA AkramaNanA tinI beThakamAM A prazna carcAze nahi ane carcAze te paNa tene kaI 27 kIssAo sarakAranI najara samakSa lAvavAmAM AvyA che." A AkharI nIveDe jAhera karavAmAM nahi Ave evI mAnyatA sAdhAraNataH saMbaMdhamAM vadhAre paripRcchA thatAM temaNe jaNAveluM ke "A pramANe pravartatI hatI. paraMtu A anizcitatAne have anta lAve joIe bhoga thayelI bahenanAM nivedane svataMtra vyaktionI hAjarImAM polIsa ane muMbaI saMbaMdhamAM have cokkasa prakAranI jAherAta karavI joIe adhikArIo dvArA levAyA che. Ama chatAM A bahene temanAM nAme ema paMDitajIne tema ja temanA nikaTavartI sAthIonA dilamAM sadabhAgye jAhera karavAmAM nahi Ave evI khAtrI ApavAmAM Avela hovAthI vahyuM ane tadanusAra mahAsamitinI bIjA divasanI beThaka daramiyAna temanAM nAmo jAhera karavAne InakAra karUM chuM." prAdezika punarracanAnA anusaMdhAnamAM bhASAkIya laghumatIonA hitamuMbaInA mukhya sacivanI A sattAvAra jAherAta pachI je A rakSaNane lagatA TharAva upara bolatAM paMDijIe muMbaI-mahArASTranA prazna bahene kharekhara satyapriya hoya ane temanA dilamAM je pelI durbhAgI upara gayA okaTobarathI mAMDIne Aja sudhI banelI ghaTanAo ane bahene pratye sAcI hamadardI hoya te temanI pharaja che ke temaNe vATAdhATane itihAsa saMkSepamAM raju karyo. ane pAravinAnA prayatno morArajIbhAI pAse javuM, prastuta kIssAo viSe pratIti meLavavI, chatAM javAbadAra pakSone mAnya evo nirNaya meLavavAmAM maLelI niSphaane e kamanasIba bahenanA nAma upara saMyukta mahArASTravAdI jana LatA viSe kheda vyakata karyo ane muMbainuM bhAvI Akhare lokazAsananI tAne sAmudAyika prAyazcita karavA Adeza Apa. mAnyavara merArajI rIte muMbaInA prajAjanoe ja nakkI karavuM joIe paNa Avo mahattvane bhAInI jAherAta A bahenone sAMdhA paDakArarUpa che. kAM te temaNe nirNaya levA mATe vartamAna kALe egya vAtAvaraNa nathI, nAnA moTAM morArajIbhAIne beTa puravAra karavA joIe. nahi te temaNe pitAnA tophAna karIne muMbaIe tAtkALa nirNaya levA mATenI pitAnI yegyatA rIporTa pAchI kheMcI levo joIe. A be mahInA daramiyAna AmAMnuM gumAvI che. A mATe lokonA citta zAnta svastha banavA joIe, prasanna svAbhAvika vAtAvaraNa pedA thavuM joIe, e mATe TuMke nahi kazuM banyuM nathI. e hakIkata prastuta rIporTane adheya TharAvavA paNa cAra pAMca varSa jeTaluM lAMbA samaya apekSita che ema jaNAvIne mATe pUratI che. nIce mujabanA nirNaya jAhera karyA - Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-6-56 prabuddha jIvana 37 (1) hAla turata mahArASTra ane gujarAtanA be alaga alaga eka prakAranI dhamakI jevI lAge che, paNa kadAca mahArASTranI AjanI rAjya sthapAze ane muMbai zahera ochAmAM ochI pAMca varSa sudhI vAstavika paristhitiM paNa evI hovA saMbhava che ke jo teo muMbaine - kendrIya zAsana heThaLa raheze. khIssAmAM laIne na Ave te temanA mATe mahArASTramAM ubhA rahevAnuM (2) muMbaI zahera, mahArASTra ane gujarAta mATe samAna evI sthAna na hoya. paNa sAthe sAthe e paNa samajI levAnI jarUra che ke eka ja hAIkorTa raheze ane traNe ekamomAMthI jyAM jyAM jarUra kogresanI AvI kaDhaMgI sthiti ubhI karavAnI kula javAbadArI A haze tyAM tyAM DIvIjhana beMca ubhI karI zakAze. koMgresI AgevAnonI che. temaNe muMbai saMbaMdhe belagAma pracAra karyo, (3) traNe ekane mATe samAna evuM eka ja pablIka sarvIsa temaNe A bAbatanuM gaganabhedI bumarANa macAvavAmAM kogresetara pakSane kamIzana rAkhavAmAM Avaze. pUro sAtha Apyo, muMbaInA prazna upara varSothI be mata cAle che ane (4) muMbaI zahera kendrIya vahIvaTa heThaLa raheze, tethI muMbaI anya mata dharAvanArA AgevAnomAMthI prerAIne paNa mahArASTra pratye zaheranA loko ane tenI paDozanA kAMkaNu jIllAnA vibhAgo vacce vipakSa bhAva hovAnuM kAraNa nathI-A prakAranI vastusthiti hovA rojagArI vagere bAbate saMbaMdhamAM koIpaNuM prakArane antarAya ke chatAM, anya mata dharAvatA AgevAna ane janasamudAya viSe pAra kamInA ubhI thavA devAmAM nahi Ave. vinAne videSa keLa, mahArASTrI laoNkAnA magajamAM "AmacI muMbaI (5) mahArASTrane pitAnuM pATanagara muMbaImAM karavA devAmAM ThAMsI ThAMsIne dArU bharyo ke jethI teo anyathA kazuM vicArI ja na nahi Ave. zake, muMbaI saMbaMdhamAM sAme AvelA eTalA ja AkarSaka-bake vadhAre () muMbaI zaheramAMnI kacerIomAMnA lokomAMthI kaI bekAra AkarSaka-vikalpa taraka temaNe najara sarakhI paNa na karI--A badhu. banaze nahi. thatAM svAbhAvika che ke have muMbaI viSe tAjetaramAM karavAmAM AvelI A nirNae raju karatAM paMDitajIe khAsa jaNAveluM ke muMbaI jAherAtane zAntithI svIkArI levAnuM lokone kahevA jatAM temanA paga zaheramAM mahArASTrIyananI vastI ja ke 45 TakA jeTalI che-A emadama na upaDe. "pahelAM te 'kareMge yA mareMge" ema kahenArA tame hakIkata dhyAnamAM letAM muMbaI zahera ane pitAne abhipreta nirNaya Aje AvI salAha kema Ape che ?" ema mahArASTranA leka temane jarUra hAMsala karavAnuM temanA mATe muzkela banaze ema temaNe bIlakula sIdhe savAla paNa kare. paNa je Aja sudhI A bAbatamAM akhatyAra mAnavuM na jode. karelI nIti ane pracAra padhdhatimAM temane kAMIka bhula thayelI lAgatI alabatta A prazna prAdezika punarracanAne lagatA bIla aMge hoya--ane jo zAntithI teo vicAra kare te temane ATaluM bhAna nimAyalI lokasabhAnI pravara samitine saMpAyale che ane julAI thavAne pUro saMbhava che. te potAnI bhUlanA ekarAra sAthe lokone AkharamAM maLanArI kendrastha lokasabhAe A bAbatamAM AkharI nirNaya sAcA rAha upara lAvavAne temaNe prayatna karI joIe. ane te levAne rahe che. ema chatAM paNa vaDA pradhAnanI A jAherAta bAda khAtara thoDuM apamAna sahana karI levAne paNa taiyAra thavuM joIe. uparanA nirNayamAM kaze paNa pheraphAra thavAno saMbhava rahetuM nathI. A anyAya anyAya'nA nAma upara temaNe Aja sudhI je jehAda calAvI rIte A praznane lagatI anizcitatAne have anna AvyuM che ane che te zANapaNa vAparIne have baMdha karavI joie. muMbaine prazna hoya muMbaI saMbaMdhI pAMca varSa sudhI have bIje kaze pheraphAra thanAra nathI ke sImApradezane lagate game te bIjo prazna hoya temAM amuka rIte e bAbatathI saMyukata mahArASTravAdIe sivAya sau koIne AnaMda nirNaya na levA eTale bhAre anyAya thaI gaye e pikAra uThAvathayuM che ane dezanA paNa anya sarva AgevAnoe A jAherAtane vAnI ApaNA lokone je Teva paDI che te bhAre khataranAka nIvaDavA saMbhava hArdika AvakAra ApyuM che. che. matabhedanA praznane nyAya anyAyano prazna ApaNe kadi paNa na banAvIe. bInakoMgresI saMyukata mahArASTravAdIonA vaLaNamAM ane tephAnI ApaNAmAMnA amuka mata dharAvanArA jeTalA sAcA hoya eTalA ja vartAvamAM A jAherAtathI tatkALa kaze paNa pheraphAra thavAnI AzA anyamata dharAvanArA sAcA hovA saMbhava che AvI zraddhApUrvaka ApaNe nathI, paNa kAMgresI saMyukata mahArASTravAdIo mATe eka vicitra pari- paraspara vyavahAra ane vatava keLavavo joIe. potAnA matanA Agraha sthiti ubhI thaI che. je teo koMgresane vaphAdAra hoya ane pitAnA jeTaluM jarUrI che teTalI ja jarUra anya mata dharAvanAra pratyenA AdaranI pradeza karatAM rASTra pratyenI vaphAdArIne adhika mahattva ApatA hoya te che ane tethI paNa vadhAre jarUra - jyAM kendra taMtra ane prAdezika temane anivArya dharma che ke mahA amAtyanI jAherAtane zAntithI taMtranI racanA hoya tyAM-kendra taMtranA Adezane-AkharI nirNayane-. ane zraddhAthI temaNe kabulI levI joIe ane ItarAnuM jokhama zAna ane prasanna bhAve svIkArI levAnI che. mahArASTranA koMgresI kheDIne paNa prastuta jAherAta svIkArI levA le kone kahevuM joIe ane AgevAnoe, muMbaI viSene pUrA Agraha dharAvavA chatAM paNa, sAthe te mujaba samajaNa ApavI joIe. paNa AjanA koMgresI mahArASTrI sAthe ATalo viveka, pitAnI maryAdAnuM ATaluM bhAna, pitAnA mAthA AgevAnImAM A hIMmata ane A rASTraniSTa temaja kegresaniSTa che upara jemanuM zAsana hatuM temanA pratye ATale AmanyAbhAva dAkhavyo ke nahi te eka prathA che. temaNe pote ja A bAbatanI kevaLa AMdhaLI hota te bhAratanA anya prajA paNa temane rASTravidhAtaka jajUtha tarIke jhuMbeza Aja sudhI calAvI che ane koI divasa paNa pitAnA mahA- Aje je oLakhI rahyA che tevuM dudaiva pedA thayuM nahota. rASTrI baMdhuone e vAratavikatAnuM bhAna karAvyuM nathI ke pitAne mAthe hAlane tabaDake temaNe spaSTapaNe e hakIkata dhyAnamAM levI joIe ke ane temanA mAthe koI eka saMsthAnI kArobArI che ane koI eka paMDitajInI jAherAtathI muMbaIne mahArASTramAM sAmela karavAnI zakyatA madhyavartI rAjyataMtra che ke, jenI vAta Akhare temaNe sarve e to haju ubhI ja che. ane mAtra eka te pAMca varSa sudhI rAha svIkAravI ja rahI. jovAnuM che jene dezanA ItihAsamAM koI moTo hisAba nathI ane haju thoDA divasa pahelAMnI ja vAta yAda karIe. rAjya punararacanA bIjuM lekazAsananI rIte muMbainuM bhAvI nirNata thavAnuM hoI ne bIlanI carcA lekasabhAmAM zarU:thavAnI hatI te pahelAM mahArASTranA gresI ane muMbaImAM mahArASTrIonuM vipula bAhulya hoIne thaDA TakA anya AgevAnoe jAhera kareluM ke je muMbainevakhatasara mahArASTramAM sAmela prajAjanone pitAnI mAMgaNIne anukULa banAvavAno che ane A kAma, karavAmAM nahi Ave to teo AgAmI cUMTaNImAM bhAga laI nahi zake tema paMDitajI bhAra mUkIne jaNAve che te mujaba, jarA paNa temane muzkela ja koMgresa pakSa taraphathI umedavAro ubhA rAkhI nahi zake. Ane artha lAgavuM na joie. ema paNa thAya ke amArI mAMgaNI svIkAravAmAM nahi Ave te ame paNa A mATe zradhdhA joie, dhIraja joIe. lokazAhI paddhamahArASTra anya rAjakIya pakSone havAle sAMpI daIzuM. A jAherAta timAM vizvAsa hovo joIe, ane pratikula pariNAmane paNa hasatA Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamane ja ni aNagamorArI " tene 38 prabuddha jIvana tA. 15-6-56 meDhe jhIlI levAnI taiyArI hovI joIe. kamanasIbe chellA bAra mahI- nI ThAThaDI kADhavAnI hada sudhI jaI rahyA che tyAre kaI hInatAnI parAnAmAM ApaNane mahArASTrI mAnasane je anubhava thayo che temAM A kASTAe A leke pahoMcyA che e joIne bhAre Azcarya tema ja tatvone abhAva mAluma paDe che. eka vakhata nakkI karyuM ke A vedanA thAya che. Ama sabhyatAnA sarva aMzane tilAMjali ApavAthI temane maLavuM joIe, pachI vinA vilabe te maLavuM ja joIe ane muMbaI maLI jaze ema zuM A loko mAnatA haze ? A anarthajoradAra bhASaNa ane pracArathI je mAgyuM na maLe te mArIyDIne paNa paraMparA aTakAvavA mATe sabhyatAcAhaka mahArASTrIoe satvara sakriya meLavavuM joIe-AvI temanI vRtti ane rItarasama kamanasIbe jovAmAM AvI banavuM joIe. gema je nahi ane te ane ghara ane ophisamAM che. Ama chatAM paNa anubhavathI mANasa ane prajA ghaDAya che. A ja beThA beThA mAnavasabhyatAnI pitAnA prAdezika baMdhuonA hAthe Ama hoLI sudhI potAnuM dhyeya sidhdha karavAmAM temane je niSphaLatA sAMpaDI che ane dhRtI teo zAntithI nihALyA karaze te temAMthI eka ja anumAna . bhAratavAsIonA dilamAM temaNe A kAraNe je bhAre aNagame-aprIti bharavavAnuM pharajiyAta thaI paDaze ke temanI paNa A jaMgalIpaNAne -pedA karI che te uparathI, ApaNe AzA rAkhIe ke mahArASTranA koMgresI ADakatarI sahAnubhUti che. paththara mAravAnI utejanA ApanAra tema ja AgevAne pUre dhaDe leze, bhUlyA tyAMthI karIne gaNaze ane paMDitanI manapUrvaka tene anumodana ApanAra 5ththara tAranAra mAphaka ja doSita che. jAherAta saMbaMdhamAM jarA taTasthatA keLavIne ane antarmukha banIne sattAdhIzone AjanI paristhitimAM vadhAre kaDaka hAthe kAma levAne vicAra karaze ane hiMsaka vRtti ane prakRtti have bIlakula kAmayAba AgrahapUrvaka anurodha karavAmAM Ave che. Ama nahi bane te muMbaI banavAnI nathI e anubhava sidadha banelA tathyane saMpUrNa paNe svIkArIne arAjakatAnuM dhAma banI jaze ane lokeAnAM jAna mAla jAnyuArI dIrdhadaza nirNaya leze. bhagavAna temane tema ja ApaNa sarvane-kAraNa mAsamAM banyuM hatuM te mujaba bhAre jokhamamAM mukAI jaze. gujarAtIo ke ApaNuM sarve Akhare eka mAtAnA santAna chIe ane ApaNuM ke jeo meTA bhAge A mahArASTrI guMDAonA zikAra banI rahyA che savanuM bhAvI saravALe ekasUtre saMkaLAyeluM che - sanmati Ape, udAratA temaNe paNa vadhAre sajAga ane vadhAre saMgar3ita banavAnI jarUra che. Ape, samabhAva Ape ane temanI ane ApaNI vacce ubhI thayelI kAraNa ke sarakArI piolIsa purUM rakSaNa ApavA iche te paNa tenI dIvAlane jamInadosta karavAnI tAkAta Ape ! ApaNu sarvanA dilanI e rakSaNa ApavAnI zakita atyanta maryAdita che. muMbainuM samAjazarIra mAMga hA ! ApaNu sarvanA antaranI e prArthanA hA ! kimI jherathI dUSita sepTIka banI gayuM che. AnAM mAThAM pariNAma - - saMyukta mahArASTravAdanA nAme cAlI rahelI guMDAgIrI amuka pramANamAM muMbaImAM vasatA sau koie bhogavye ja chuTako che. paNa Ane lIdhe muMbaI choDIne anyatra cAlI javAne ke gharamAM bharAI - muMbaI zaheramAM akhila hiMda mahAsabhA samitinI beThaka cAlatI esavAne vicAra kaI bhAI ke bahena na kare; kAraNa ke A te pratihatI te daramiyAna ane tyAra pachI muMbaI zaheramAM saMyukta mahArASTra pakSane joie ja che. guMDAgIrI nAbuda karavAne eka ja rasto che.-- . vAdIonI satyAgrahanA nAmathI oLakhAvavAmAM AvatI guMDAgIrI maradAnagIthI guMDAgIrIne sAmane kare ane Aphata Ave te paNa cAlI rahI che ane potAnA vyavasAya nimite zAntithI jatA AvatA maradAnagIthI sahana karavI. saMyukata mahArASTravAdIo paNa barAbara aneka nirdoSa lekene ane polIsane pitAne bhoga banAvI rahela che. samajI le ke temanI guMDAgIrI gujarAtIone gabharAvI nahi zake hiMsAtmaka vRtti ane pravRtti pratye ugra virodha dAkhavatA koMgresanA TharAvamAM tema ja bhArata sarakArane koI kALe namAvI nahi zake. paMDita javAharaghaNuM ghaNuM kahevAmAM AvyuM hatuM ane A guMDAgIrIne layamAM rAkhIne lAle A bAbatamAM spaSTa uccAraNa karyuM che. ApaNe badhA temanA paMDitajIe paNa saMyukta mahArASTravAdIone ghaNuM ghaNuM saMbhaLAvyuM hatuM, paramAnaMda paNa e badhAnuM pariNAma hAla turata paththara upara pANI DhoLavA jevuM AvyuM che. A guMDAgIrI cAlu rAkhIne teo muMbaIne pitAnuM suvAMga - "bodhisatva ? banAvavA mAMge che. temane bhAna nathI ke. A cAlu guMDAgIrIthI temanI A nATakane cothe aMka, bIjA tatkAlIna vadhAre agatyanA dayasiddhi samIpa ramAvavAne badale dUra ne dUra jaI rahI che ane lekhonA kAraNe, prabudhdha jIvananA enA kAraNe, yugma mananA A aMkamAM pragaTa karavAmAM Avela lagabhaga azakayavatu banatI jAya che. kamanasIbe ATalI sAmAnya nathI. A nATaka svataMtra pustakAkAre muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI samajaNane A vargomAM abhAva najare paDe che. ane jaMgalanA kAyade pragaTa karavAmAM AvanAra che. tenI kIMmata rU. 1ii rAkhavAmAM Avaze ke mAre te phAve temAM temane nizcaLa zradhdhA hoya e temanA hAthe paNa saMdhanA sabhya tathA pra. jI. nA grAhakone rU. 1 mAM maLI Aje vartAva cAlI rahyo che. zakaze. pisTeja be AnA ju. - taMtro. A bhramita mAnasane zI rIte ThekANe lAvavuM ane A chuTI bhUla sudhAraNa chavAI hiMsAne zI rIte kAbumAM lAvavI e bhAre jaTila prazna che. gatAMkamAM pragaTa thayela "be niSThA-karma ane jJAna' e lekhamAM muMbaImATe Agraha dharAvatA evA aneka saMyukata mahArASTravAdIo 22 mAM pAnA upara pahelA kolamamAM "na je vArita krartaLe gi 22 mI haze ke jeo Aje cAlI rahelI guMDAgIrI bIlakula pasaMda nahi Dhovu gina' mAM hiMgana nA sthAne viMcana vAMcavuM kartA hoya, eTaluM ja nahi paNa AvI guMDAgIrIthI temane pitAne e ja pAnA upara pragaTa thayela "dhULiye jogI' kAvyanI trIjI bhAre nukasAna thaI rahyuM che ane akhila hiMdamAM temanI pratiSThA tuTatI paMkitamAM ' paNa dharati para bhame ' nA sthAne 'ga dharati para bhame' cAlI che e bAbatanuM jemane pUruM bhAna haze. temanI pharaja che ke vIca3. taMtrI. temaNe samudAyarUpamAM AgaLa AvavuM joIe ane A hiMsaka udaMDa , ' viSaya sUci baLe upara kAbu meLavavo joIe. mahAamAtyanI jAherAta pitAne zrI vinobAjInuM mahatvapUrNa pravacana vinobA bhAve 31 pasaMda na hoya te te sAme virodha raju karavA mATe aneka baMdhAraNIya dezamAM vadhatI jatI hiMsA vRtti ane hiMsAtmaka 33 sulehazAMtibharyA rastA che. nirdoSa vaTemArguo upara ane temAM pravRttione dabAve, nirmULa kare khAsa karIne bInamahArASTrIya ane temAM paNa gujarAtIo upara trAsa prakIrNa noMdhaH-A te taTasthatA ke pakSa prastatA? paramAnaMda 35 vartAvo ane polIsa upara patharA ane beba nAkhavA A badhuM mAnavI muMbaIviSene AkharI nirNaya ane saMyukatasabhyatAne, paDozI dharmane, bhAratIya nAgarikatAne hINapata lagADanArUM mahArASTravAdI keMgresI AgevAnane dharma, saMyukta che. jayAre ema sAMbhaLavAmAM Ave che ke keTalAke mahArASTravAdI guMDAo mahArASTranA nAme cAlI rahelI gugIrI 5. javAharalAla naherU, zrI morArajI desAI ane zrI esa.ke. pATIla mAtherAnane dhummasavihAra paramAnaMda 38 | Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - tA. 15-6-56 prabuddha jIvana je koi dhummasathI ochA vadhatA pramANamAM aDI AvI te pachInA mAtherAnane dhummasavihAra eka nisargadarzana koIpaNa be rUtune saMdhikALa kudaratI pherakAranA kAraNe savizeSa sapATa pradeza upara vaselAM ApaNI bAjunA zahero ane gAmaAkarSaka bane che. temAM zrImane anna ane varSAne prAraMbha AkA- DAMo upara dhummasanuM bhAgye ja AkramaNa thAya che. ziyALAmAM kadi zagata rUpAntaranA kAraNe koInuM paNa ekAeka dhyAna kheMce che. gaI kadi savAranA bhAgamAM dhummasa caDI Ave che te be traNa kalAkamAM kAla sudhInA svaccha ane nirmaLa AkAzamAM vAdaLAMnI bharatI thavA osarI jAya che ane AkAza jotajotAmAM evkhuM thaI jAya che. mAMDe che. grISmane Atapa vadhAre ne vadhAre ugra banatuM jAya che. ApaNI bAjunA ochI UMcAIvALA parvata upara paNa ziyALA ane lekanI akaLAmaNu vadhatI jAya che, evAmAM AkAzamAM caDI unALA daramiyAna dhummasa bhAgye ja darzana de che. mAtherAna ame AvelAM vAdaLAMmAMthI pANI gaLavA mAMDe che ane gAjavIja sAthe pahoMcyA te divase sAMje je dhummasa caDI AvI te pachInA divase varasAdanI zarUAta thAya che ane zItaLa pavanalahario lekAnA daramiyAna ochA vadhatA pramANamAM lagabhaga cAlu ja rahI ane tethI dilamAM prasannatA pedA kare che. A rUpAntara-prasaMge ApaNe je koi dhummasathI AkrAnta vAtAvaraNane amane bahu sArA ane sudIdhuM pavaeNtapradezamAM vicaratA hoIe te kudaratanA badalAtA jatA raMge paricaya thaye. kaI judI ja AlhAdakatAne anubhava karAve che. sapATa pradezo karatAM parvatapradeze sAdhAraNa rIte adhikAra sundara hoya che. parvatanA koI paNa uMcA zikhara uparathI dekhAtA grISmanA antabhAgamAM A vakhate mAtherAna javAnuM ane tyAM sUryodaya ke sUryAstanI manoharatA kaI judA ja prakAranI bhAse che. parvata lagabhaga dazeka divasa rahevAnuM banyuM. te daramiyAna thayelA A prakAranA upara cAMdanI paNa adhikAra mehaka lAge che. A sarvemAM paNa atyanta sukhada anubhavane zabdamUrta karavAne A prayatna che. jyAre parvata pradeza upara dhummasanA goTe goTA caDI Ave che tyAre muMbaImAM A vakhate haMmeza karatAM kAMIka vadhAre garamI paDI. parvatanI zobhA upara eka na kaLaza caDe che ane pariNAme AkhuM zarIra keTalAka samayathI barAbara svastha rahetuM nahotuM. temAM A dRzya alaukika avarNanIya banI jAya che. sapATa ane svaccha AkAza vakhatanI garamImAM vadhAre akaLAmaNa pedA karI. temAMthI thoDIka rAhata nIce vasatA evA ApaNa sarva mATe dhummasanuM vyApaka AvaraNa bhAre meLavavAnA hetuthI mAtherAna javAne vicAra karyo ane me mAsanI kutuhalane viSaya bane che. dhummasanA kAraNe AsapAsanA pradezo upara 22mI tArIkhe huM mAtherAna gaye. chavAI jatI ane ghaDimAM vadhI jatI ane ghaDimAM ghaTI jatI madhura aspaSTatA samagra dRSyane koI judA ja prakAranI mehakatA arpaNa kare muMbaInI najIka unALAmAM havAphera mATe javAnAM be suvikhyAta che. jANe ke koI divya darzana thaI rahyuM na hoya ema dhummasanA sthaLo che. eka mahAbaLezvara jenI uMcAI 4500 phITa lagabhaga che AviSkArane jotAM AMkha thAkatI nathI, citta koI avanavA AnaMdaane bIjuM mAtherAna jenI uMcAI 2700 phITa lagabhaga che. mahI- saMvedanane anubhavavA lAge che. baLezvara sahyAdrine eka vizALa vibhAga che. mAtherAna a95 vistAra ame rIgala hoTelamAM utaryA hatA. eka divasa savAre huM ane vALe eka svataMtra parvata che ane karajatathI zarU thatA ghATa pahelAM mArI patnI amArA nivAsasthAnathI lagabhaga be mAIla dUra AvelA muMbaIthI pUnAnA rastAnI kera upara patharAyelo che. mahAbaLezvaramAM vana TrI hIla poInTa tarapha gayA. mAtherAnanI A dakSiNa kora upara me mAsa daramiyAna paNa eTalI badhI ThaMDI hoya che ke kadi kadi ame pahoMcyAM te sAme dhummasane agAdha sAgara patharAyale paDayo ApaNane gADha zizira rUtune anubhava thAya che. mAtherAnamAM me mAsa hate. nimra pradezamAM Avela kaI paNa sthaLa najare paDatuM nahotuM. daramayAna divasanA bhAgamAM ghaNuM kharuM ThIka ThIka garamI lAge che. paNa pavana josabhera vAte hatuM ane varasAdanA taDataDa paDatA chAMTA amane rAtanA bhAgamAM mIThI ThaMDakano anubhava thAya che. mahAbaLezvaranA vizALa Adra banAvatA hatA. ThaMDI havA amArA zarIramAM kaMpa pedA karatI hatI. lAMbI rastAo upara dUra dUra AvelA eka sthaLethI bIjA sthaLe lAMbo vakhata ahiM ubhA rahI zakAya tema nahotuM. tyAMthI ame pAchaLanI javAmAM moTAranI sagavaDa hovAthI ghaNI saraLatA rahe che, mAtherAna keDI upara parvatanI kore kore cAlavA mAMDayuM. eka bAju parvata, kI ho upara mahAra lAvavAnI ja manAI che ane uparane AkhA vibhAga bIjI bAjA dhammasane sAgara, keDIne amuka bhAga jhADapAnathI ThekIghaTAdAra vRkSothI chavAyo che, ane jhADapAnanI chAyAthI banne bAjue cele to amuka bhAga khulle. dhummasanA majA to uparA uparI AvyA DhaMkAyalA lAMbA lAMbA rastAo mAtherAnanI eka ananya vizeSatA che. ja karatA. havAmAM pAra vinAnI ThaMDaka, keDI vaLAMka letI letI AgaLane mAtherAna javAnuM te ghaNI vakhata banyuM che, paNa A vakhate laMbAtI jatI hatI ane rastAne cheDo dekhAtA ja nahotA. mAtherAnamAM vicaratAM je sRSTisaundarya joyuM, anubhavyuM te judAja hadayaMgama zItaLatAne lIdhe thAka jevuM kazuM lAgyuM ja nahi. coka prakAranuM hatuM. sAdhAraNa rIte muMbaImAM comAsAnI zarUAta junanA poInTa, lITala ceka poInTa, rAmabAga poInTa eka pachI eka pAInTa bIjA pakhavADIAmAM thAya che ane mAtherAnamAM paNa juna mAsanI vaTAvatA gayA. jANe ke ananta paMthanA yAtrika na hoie ema ame kaMI daza-paMdara tArIkha sudhI varasAdanI kazI paNa bAdhA sivAya loka samaya sudhI cAlatA ja rahyA ane na kalpI zakAya, na varNavI zakAya evuM svasthapaNe rahI zake che. me mAsamAM kadi kadi eka be varasAdanAM AnaMdasaMvedana anubhavatA rahyA. chevaTe alekjhAnDara piInTa pahoMcyA. jhApaTAM AvI jAya che, paNa pachI AkAza pAchuM svaccha thaI jAya che e daramiyAna dhummasanI ghaTatA kAMIka ochI thaI. ghaDimAM badhuM dhuMdhaLuM ane lokonI avarajavara meTA pramANamAM cAlu rahe che. A vakhate thaI jatuM; ghaDimAM sUryane taDake dekhAte. nIcenA pradezo paNa ghaDi varSAne prAraMbha vahele thavAnuM che evI AgAhI te hatI ja. ema dekhAtA, ghaDimAM guma thaI jatA. ame bharyA mane amArI hoTela para ' chatAM ame mAtherAna pahoMcyA te divase bapore ThIka ThIka garamI lAgI madhyAhna samaye pAchA pharyA. e savAranuM paribhramaNa mana upara uMDI ane e garamI te tyAM rahIzuM tyAM sudhI bhogavavAnI ja raheze ema chApa mUkI gayuM. kalpanA karelI. paNa sAMja paDatAM AkAzamAM vAdaLAM caDI AvyAM ane evI ja rIte eka divasa savAre amArI savArI niramA gAjavIja sAthe paDelA varasAde vAtAvaraNane zItaLa banAvI dIdhuM. piInTa javA upaDI. A rasto mAtherAnanA anya peInTAnA hisAbe varasAdanI pAchaLa dhummasa caDI AvI ane kalpanAmAM nahotuM evA lAMbe gaNAya che. ghaDimAM dhummasa amane gherI letI; ghaDimAM varSa kudaratanA svarUpanuM darzana thayuM. amAro Acho abhiSeka karatI. ghIca jhADIvALA raste pasAra karI Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 40 prabuddha jIvana tA. 15-6-56 caDhANavALA khullA rastA upara ame AgaLa vadhavA lAgyA. A hatI. Ama kudaratanI ajaba saundaryalIlA ame mugdhabhAve nihALI dUra dUranA pradeza tarapha doDavA lAgI. dhummasanA aMdhArapaTanA caDautAranI rahyAM hatAM evAmAM nisteja banatuM jatuM sUryaMbiMba pazcima kSitija lIlA cAlyA ja karatI hatI. e aMdhArapaTa ghaDi khule ane AMkho sudhI na pahoMcatAM adhdhara ja vAdaLa ane dhummasanA paDadA pAchaLa paricita pradezane tAravavA mAMDe, eTalAmAM dhummasane paDado paDI jAya alepa thaI gayuM ane aMdhakAratimiranuM AkramaNa AsapAsanA : ane pRthaka pRthaka dekhAtA pradeze dhummasamAM garaka thaI jAya. AgaLa pradeza upara zarU thavA lAgyuM. sAyaMkALanI A prasagaMbhIra lIlA cAlatAM cAlatAM cAInIjha citromAM ghaNI vakhata jovA maLe che evuM nihALI tRpta banelA ane prArthanA karyA vinA paNa prArthanAbhAva penoramAnuM-mukhya parvatavibhAgathI alaga dekhAtuM-zikhara najare anubhavatA ame, jyAre rAtrIne paDade avanila upara utarI cukyA paDayuM, ane thoDI vAramAM ame tyAM jaI pahoMcyA. penoramA mAtherAnanuM hatA, ane pAra vinAnA AgIyA kIDAnI jyoti vaDe jhADapAna jhagauttarAbhimukha eka evuM zikhara che ke jyAMthI pUrva, uttara ane magI rahyA hatA tyAre, amArA nivAsasthAne pAchA pharyA." pazcima traNe dizAnA vistIrNa pradeze najare paDe che. mAtherAnanI Ama mAtherAnanA sundara parvata tala upara daza divasa ame jANe ke kaTimekhalA na hoya ema pUrva, utara tathA pazcima dizA atratatra bhaTakavAnA AnaMdamAM pasAra karyA. zarUAtamAM ame garamIne ene AvarI letI pazcima ghATamAMthI nIkaLatI ullAsa nadI koInuM thoDoka ukaLATa anubhavyuM. chevaTanA be divasa avAranavAra AvatAM paNa sahaja dhyAna kheMce che. nIce dUra dUra narala gAma dekhAya che. jhApaTAMone ame kAMIka trAsa anubhavyuM. vacagALAne samaya dhummasanA vizALa pradeza upara jANe ke nAnA moTA taMbuo nAMkhyA na hoya vividha rUpa nihALavAmAM mANavAmAM gALe. A ja anubhava ame ema aneka girizikharo samagra dRSyanI mahakatAmAM mahatvanI puravaNI thoDAMka varSo pahelAM giranAra upara rahelAM tyAre karyo hate. e paNa kare che. eka bAjuethI dhummasa dhIme dhIme sarakatI jAya che grISmarUtune avasAnasamaya hato. sAMja paDe ane sUrya pazcima te bIjI bAjue tenI ghaTa jamAvaTa thAya che. sUrya ghaDimAM kSitija upara alopa thAya na thAya eTalAmAM dhummasanA goTe geTa dekhAtuM baMdha thAya che te ghaDimAM dhummasanuM AvaraNa khasI jatAM ApaNI upara sonerI kiraNone varasAda varasAve che. A adbhuta parvata upara caDI AvatA ane jota jotAmAM AkhA parvatapradezane DhAMkI detA. AkhI rAta ghaNe kharo samaya parvatavibhAga upara ghaTTa daLa jotAM mana tRpta ja thatuM nathI ane tyAMthI khasavAne vithAra dhummasa jAmelI rahetI. dhummasanA burakhAne lIdhe caMdramA moTA bhAge arUcikara lAge che. paNa pAchaLanI bAjuethI caDI AvatAM kALAM rAhunI prAthamika chAyA (Penuumbra) thI grasta hoya e vAdaLAMo varasAda najIka AvI rahyAnI agAhI Ape che. kamane tyAMthI uThavuM paDe che. pAchA pharatAM Akhe raste varasAda, amArI pAse Acho-nisteja dekhAto. kadi kadi dhummasanI ghaTTatA osarI jatI ane madhyAkAzaArUDha caMdramAmAMthI zItaLa cAMdanI varasavA mAMDatI; kadi kadi chatrI hovA chatAM, amane lagabhaga palALI muke che ane pANI ane gArAthI taraboLa rastA upara jhaDapathI cAlavAnuM azakaya banAvI de che, e caMdrabiMbanI AsapAsa dhummasanA AchA AvaraNane lIdhe meghadhanuA rIte peneramAnI yAtrAe amane addabhuta suSTisaundaryanuM, dhummasanI SyanAM raMgaberaMgI cakro nirmANa thatAM ane AMkhe kadi nahi kAMIka apAra lIlAnuM darzana karAvyuM ane sAthe sAthe amArA pratiga joyela evuM kAMika joI rahI che e anubhava karAvatAM. savAra paDe, sUryodaya thAya, paNa dhummasa jasTithI khasavAnI nA pADe. cotarapha badhuM manane sArI peThe vikaTa paNa banAvyuM. ' grISmavarSAnA saMdhiTANe AvA sthaLa uparanA keIuMcA ekAnta lIluM chama ane ThaMDuM ThaMDuM lAge. savAranA nava daza vAge ane A khuNa uparathI ghaNI vakhata ApaNane raMgaberaMgI sUryAsta jovA maLe dhummasa dhIme dhIme sUryatApamAM osarI jAya. che ane tenI chApa ApaNuM citta uparathI ghaNu samaya sudhI bhuMsAtI dhummasa e parvatane eka apUrva zaNagAra che. dhummasa na hoya nathI. eka divasa sAMjanA samaye ame luIsa poInTa jaI pahoMcyAM tyAre parvatamAM bhAre uNApaNuM lAge che. bhagavAnanI mUrti AsapAsanA ane tene cheDe eka bAjue AvelI vyAdhramukha jevI bhAsatI zilA bhA maMDaLa sadaza sthAna dhummasanuM parvatamAM che. koI paNa parvata eTale upara ame beThA. bIjI paNa eka kuTuMba maMDaLI tyAM AvI caDI ane kudaratI sundaratAnuM niketana-paNa enI AsapAsa dhummasa phelAtAM ame badhAM pazcima AkAzamAM kSitija tarapha nIce utarI rahelA sUrya e sudaratA avanavI bhavyatAne dhAraMNa kare che, laukika lAgatuM sarva biMbane ekITaze nIhALI rahyAM. AgAmI varSonA sucaka zyAma, bhUrA alaukika banI jAya che ane purUSa ane prakRtinuM, Izvara ane tenI tathA bhukharAM vAdaLe AkAza pradezamAM atratatra bhaTakI rahyAM hatAM mAyAnuM ApaNane eka sAthe anupama darzana thAya che. ane kaI parama tema ja eka yA anya dizA tarapha dhIme dhIme sarakI rahyAM hatAM. gUDha tattva sAthe ApaNA cittanuM sahajapaNe anusaMdhAna thAya che. dhyAnastha RSi munionI mAphaka chuTA chavAyAM girizikhare samagra AvA pradezamAM karatAM ApaNane je utkaTa AnaMda anubhava pradezane keI anerUM gaurava ApI rahyAM hatAM. AthamatA sUryanA kiraNone thAya che. sukhamayatAnuM, prasannatAnuM, praphullatAnuM je tIvra saMvedana thAya jhIlatA ane tene lIdhe arIsAonI zobhAne dhAraNa karatAM-vizALa che tene pANImAM vyakata karavuM, vANIdhArA anyane tenI jhAMkhI karAMvavI jaLapravAhI daSTine te atyanta muzkela che. AvuM saMvedana anekanA anubhavane viSaya bane AkarSI rahyAM hatAM. sapheda ke zyAmala pAMkho dharAvatAM pakSio eka che; paNa tene vyakta karavA yogya vANInuM prabhutva kai virala vyakitane cheDethI bIje cheDe pAMkho phaphaDAvatA uDI rahyAM hatAM ane vAtAvaraNamAM sulabha hoya che. A rIte mAtherAnamAM pharatAM, dhummasanA kAraNe, A kai vilakSaNa prasannatA jherI rahyAM hatAM. garamI varasAvI varasAvIne vakhate mane je viziSTa anubhava thaye te vyakta karavAyogya mArI thAkI gayele sUrya potAnI prakAzalIlA saMkelI rahyo hato ane dhIme pAse kavivara TAgora ke sva. mitra meghANI jevI phaLadrupa ane pravAhadhIme pazcima kSitija tarapha utarI rahyo hate. osaratA jatA prakAzane badhdha vANI nathI tema ja apUrva kalpanAo ke UMDI saMvedanazIlatA lIdhe pratyeka TekarIe judI judI raMgachAyA ema sAme dekhAtI saMkhyA nathI--ema A anubhava AlekhatAM pade pade mane khumyA karyuM che, baMdha TekarIo gherA bhUrA raMgathI mAMDIne AchA AsamAnI raMga sudhInI ane tethI A pAMgaLo prayaM<< bahu saMkoca sAthe huM raju karuM chuM. aneka raMgachAyAo-raju karatI hatI ane e dvArA e mahAna citAra ane zipInI ajaba saundaryanirmANazaktine paricaya karAvatI * paramAnaMda muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe muka prakAzaka : zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3, mudraNasthAna : kacaDI vIzA ozavAla prinTIMga presa, majIda baMdara roDa, muMbaI - Te. naM. 34628 9 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rajIsTarDa naM B 4ra66 vArSika lavAjama rUA. 4 pra. jainavarSa 14-5. jIvana varSa4 aMka 5 ' nA muMbaI, julaI 1, 156, ravIvAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra AphrikA mATe zIliMga 8. chuTaka nakala : traNa AnA RAra rAva grAhaka jAtaka 9 kalAkamAlathejhAkajhAkajhAjhA taMtrI: paramAnada kevaLa kApaDiyo file Me >> I jhAlAjhA-like the exis slee swAka mA kAla AThamA sarvodaya saMmelana (kAMjIvaram ) daramiyAna sarvasevAsaMghe svIkArele mahattvapUrNa prastAva | ( kAMjIvaram khAte gayA me mAsanI AkharamAM bharAyelA AThamA sarvodaya saMmelanamAM je muddAo upara vistRta vicAraNA ane carcA thaI te muddAo nIcenA prastAvamAM raju karavAmAM AvyA che. taMtrI ), duniyA Aje ahiMsAnI dizAmAM jaI rahI che. vijJAne evI zakita haze. ane enA mULamAM Arthika svAvalaMbana, ahiMsaka saMrakSaNa, paristhiti karI mUkI che ke duniyAne ahiMsA svIkAryA vinA chUTake manuSyanA vyakitatva vikAsa thai zake evA udezapUrvakanuM utpAdaka nathI. vizvazAMti mATe badhA ja Atura dekhAya che, chatAM ahiMsAmAM udyogenuM saMyejana, gAmenI nyAyavyavasthA, tathA samAjamAM satata daDha vizvAsa pedA thavAno bAkI che. ati hiMsA parathI zraddhA UThI ahiMsA tarapha lai derI janArUM zikSaNa eTale ke naI tAlIma haze. gaI che, chatAM samAjamAM nAnI nAnI hiMsA paranI zraddhA rahelI varatAya | sarvodaya premIone apIla che. taddana nAnI nAnI bAbatamAM janatAnA keTalAye varga hiMsaka mArga have jyAre A rItanA ahiMsaka samAjaracanAne anukULa bhUmikA le che, ane emane rokavA mATe sarakAra paNa hiMsAne AdhAra le che. pedA thaI che tyAre, eka bAjuthI grAmarAjya sthApavAmAM tathA bIjI e spaSTa che ke ApaNe ahiMsaka samAja sthApa hoya te nAnI moTI bAjuthI sarvodayane saMdeza gAmegAma ne ghera ghera pahoMcADavAmAM ApaNe ane prakAranI hiMsA rokavI paDaze. A mATe kAryakartAoe sajAga ApaNI zakita lagADavI joIe. tethI bhUdAnane pracAramAM khAdI, rahevuM joIe, ApaNA rojabarojanA praznone abhyAsa kare joIe, grAmodhoga, naI tAlIma vagere tamAma racanAtmaka kAmanA pracArane samAveza ane AjubAjumAM koI hiMsaka prasaMga UbhuM na thAya te prayatna thI joIe. evI ja rIte dezabharamAM racanAtmaka kAma karanArI judI karatA rahevuM joIe. e prasaMga AvI paDe te ene rokavA mATe judI saMsthA tathA vyakioe pitAnI tamAma zakita bhUdAnayajJa mAraphata jAna kurabAna karavA sudhInI taiyArI hovI joIe. , UbhA thanArAM navanirmANanAM kAmamAM lagADavI joie. amane AzA che ahiMsAnI pratiSThA karavAne kAyamI upAya e che ke Arthika ke amArI A apIlane sarvodaya premIe hRdayathI svIkAra karaze. ane sAmAjika kSetramAM ahiMsAne praveza thAya. gAMdhIjInI kalpa- samarpaNamUlaka lekakrAMti mATe janatAne apIla nAnA svarAjyamAM AvI racanAtmaka ahiMsAnI yojanA hatI. e te udhADuM che ke kevaLa kAryakartAonA saMgaThThana ane saMsthAo ahiMsaka krAMti zakya che mAraphata kaI krAMti lekavyApI thaI zake nahIM. janatA pote jyAre bhUdAyane gAMdhIjInI kalpanAnA svarAjya mATe mArga khullo A premamayI krAMti apanAvI leze tyAre ja dezabharamAM bhUminuM yogya karI dIdhA che. pAMca varSanA kAryanA ApaNA anubhave sAbita karyuM vitaraNa thaI zakaze ane ahiMsaka samAja-racanAne vyApaka pAye che ke zoSaNahIna ane zAsanamukta samAjanI sthApanA mATe AgaLa nAMkhI zakAze. janatA jAte je A kAma upADI le te dezabharamAM Daga bharI zakAya che. enA keTalAka uttama namUnAo raja paNa thaI eka ja divasamAM bhUminuM vitaraNa thaI zake.. Ama navA ahiMsaka zakyAM che ane e siddha thayuM che ke janatA A kAryakrama upADI le samAja mATe eka moTI phalAMgu bharAya. bhAratanI janatA ahisAne te sana sattAvana sudhImAM ahiMsaka krAMti thaI zake. anukULa che e have sAbita karavI paDe evI vAta nathI rahI. ApaNe bihAramAM 24 lAkha ekara jamIna maLI te parathI siddha thaI ApaNu kAma evuM banAvavuM joIe ke e janagaNanA hRdayane sparzI zake, ane samAjanA tamAma tharanA leke pitAmAM bharAI beThelI zakayuM che ke prAMtanI bhUmisamasyA ahiMsAthI ghaNe aMze UkalI zake mAlikInI bhAvanA khatama karIne pitAnuM sarvasva samAjane arpaNa che. orissAmAM je saMkhyAbaMdha grAmadAna maLyAM che teNe jamInanI kare, sarva sevA saMdhanI bhUmikA hamezAM lekaniSTa rahI che. tethI e * mAlikInAM mULiyAM hacamacAvI nAMkhyAM che. keTalIka jagyA para grAma- karoDanI janatAne AgrahabharI vinaMtI kare che ke sarvodayanA svapnane janee pitAnI meLe vitaraNa karyuM che tenAthI vitaraNanI cAvI hAtha sAkAra karanAra bhUdAnanA kAryakramane apanAve ane dezamAM ahiMsaka lAgI che. sAmAnya kAryakaro paNa sAmUhika prayanathI bhUmiprApti, samAjanI racanA dvArA vizvazAMtine sAce mArga sujhADe. vitaraNa vagere kAryakrame saraLatAthI pAra pADI zake che ene namUne taLeTI jaine jo- madhyapradezanAM saghana kAryakrama pUro pADe che. | ( zikhariNI ) samagra navanirmANa dvArA grAmarAjyanI sthApanA nahIM cAhuM uMcuM zikhara banavA je gaganane have ApaNuM dhyAna samagra navanirmANa mAraphate gAMdhIjInI kalpa cume, UMce jAtAM hadayapaTa nA jayahi bane; nAnA grAmarAjanA namUnA rajU karavA tarapha vaLyuM che. A varSane mukhya pahoMce tyAM bhAgye jana kaMIka ne teya jalatAM banAva te orissAnAM grAmadAne. eNe A mATenI egya bhUmikA pUrI sUnA e haiyAnA aDaga ataDA hImadahane. pADI che. ApaNA navA samAjamAM vyakita ane samAja bannenuM mahA thAuM huM nA nRpasama bhale parivartana thaze. emAM vyakita potAnI tamAma zakita samAjasevAmAM na jarIya aphase nahi mane, arpaNa karaze ane samAjaracanA evI haze ke emAM vyakitane pUrepUrA taLeTI jaine jo zamavuM hUMphamAM sarva janane vikAsanI taka maLaze. A samAjanuM adhina janatAnI satyAgrahanI gIta parIkha Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na prabuddha jIvana A te taTasthatA ke pakSagrastatA ? (prabhudhdha jIvananA gatAMkamAM A mathALAnI eka nAMdha pragaTa thaI hatI. ane e arasAmAM e ja noMdha tA 13-6-56 nA janmabhUmimAM pragaTa thai hatI. tenA DaoN. zrImatI kAzIbAi avasaree tathA zrI vimalAkhAI kunTee tA. 21-6-56 nA janmabhUmimAM uttara ApyA hatA. te uttara ane tene mArA tarapha pratyuttara nIce pragaTa karavAmAM Ave che. paramAna) be bahenAnA uttara gayA jAnyuArImAM muMbai zaheramAM je teAkAnA thayA hatAM temAM gujarAtI strIo para atyAcAro thayA hatA evA AkSeponI ame jAte tapAsa karIne je ahevAla ame pragaTa karyo che tenA viSe zrI. paramAnaMdakuvarajI kApaDiyAe tA. 13-6-pa6 nA 'janmabhUmi'mAM eka lAMbu carcApatra lakhyuM che. A carcApatramAM praznanA guNadoSanI maryAdAmAM rahevAne badale zrI. kApaDiyAe amArA hetu upara AkSepa karyAM che te vAMcIne amane du:khada Azrarya thayuM che. zrI. kApaDiyAnA lakhANanA sAra e che ke ame taTasthatAnI 'dAjhayA para DAma" dIdhA che prastuta kissAo viSe pratIti pAsethI sAmudAyika prAyazrita ethe rahIne pakSagrastatA AcarI che, ane mAnyavara mArArajIbhAI pAse jaine meLavIne amAre sayukta mahArASTravAdI karAvavu. joSThae. sAcI vAta e che ke amArAmAMthI DA. kAzIbAI avasaree A kahevAtA atyAcAro viSe mAhitI meLavavA mATe zrI. mArArajIbhAi pAse mAgaNI karI ja hatI. paraMtu temanA matrISme lakhI jaNAvyu che ke e vyaktionI nAmeAzI thatI aTakAvavA mukhya pradhAna A vigate ApI zake tema nathI. tA. 1-9-56 jo A AkSepo sAcA sAbita thAya te temane vakhADI kADhavAmAM ame prathama haIzuM, ane amane khAtarI che ke dareka samajI vyakita-pachI te mahArASTrI heAya ke kAI paNa prAMtanI hAya - tene aMtaHkaraNa pUrvaka vakhoDI kADhaze. paraMtu amane ema lAge che - ane nyAyanA siddhAMtAmAM samajanAra dareka vyakitane ema lAgaze-ke eka AkSepa karavAmAM Ave paNa tenA satyAsatya viSe prajAne ke adAlatane vizvAsamAM levAmAM na Ave te tethI zaMkA ane avizvAsa utpanna thAya che. dezamAM jyAre paNa kAI strI para baLAtkAranA banAva bane che ane polIsanA daphtare nAMdhAya che tyAre baMdhabAraNe adAlatamAM kesa cAle che ane InasApha ApavAmAM Ave che. eka AkSepa pelIsanA daphtara upara ja heAya tyAM sudhI tenI kazI kiMmata nathI, vartamAna prakaraNamAM te tethI ghaNuM nukasAna thayuM che, kAraNa ke tethI za MkA, avizvAsa, kaDavAza ane dhikkAranI lAgaNI phelAi che, tethI akavAone uttejana maLyuM che, ane prajAnI eka sauthI meTI zatru akvA che, A avA ane AkSepomAM zuM satya che tenI jAte khAtarI karavA ane saya jAhera karI e kAma vaccenI kaDavAza dUra karavAnA zubha hetuthI ja ame A tapAsa hAtha dharI hatI. gujarAtI strI para sayukta mahArASTravAdIe atyAcAra gujAryAnI avAemAM amane satya maLyuM nathI. jo emAM satya hoya te te sAbita karavAmAM Ave ane prajAne vizvAsamAM levAmAM Ave e ja amAre aAgraha che. kAinI nAmeAzI na thAya e rIte nyAyI tapAsa calAva vAnA mArga yojI zakAya. eka pallAmAM ceADIka vyakitanI nAme zIne bhaya che ( je nivArI zakAya ), ane khIjA pallAmAM e mahAna kAmA vaccenA saMbaMdha che je rASTranI ekatA ane pragati para gherI asara kare che. jo atyAcAranA anAva kharekhara banyA hAya te gunegArA chaTakI jAya che. jo na banyA hoya tA khATA AkSepa e kAma vacce kaDavAza ane avizvAsa vadhAre che. amArA ahevAlamAM ame kAnAnA bacAva nathI karyo, paNa A tAkAna karanAra kANu hatA tene ja nirdeza karyAM che. sau kAi jANe che ke madyaniSedhanA zubha prayAsanA pariNAme gerakAyade dArU gALanArAonI TALIe jAmI che ane A samAjazatru evA jhanUnI ane bhayajanaka che ke muMbaimAM banatA moTA bhAganA gunA temanA phALe jAya che. teo koi eka dharma, jAta ke prAMtanA nathI. e amArI 'zodha' nathI, sarvamAnya hakIkata che. e hakIkata rajU karavA mATe amane dIvAnA ane sAMbhaLanArane paNa dIvAnA kahevA-- emAM surUci ane svasthatA nathI LavAtI. A guMDAonA hAthe ceoDIka mahArASTrI dukAno paNa lUTAi che ane A tAkAnAnA pariNAme je guMDAo ane gunegAro pakaDAya che temAM keTalAka binamahArASTrI paNa hAya che. lokone chetaravA mATe durghaTanAo para paDadA karavA ane ' gujarAtI kevA duSTa ane halakA che ke anya kAmane utArI pADavA potAnI bahenadIkarIonI Ijjata lUMTAyAnI kAlpanika vAtA vahetI karatA acakAtA nathI' ema batAvavA mATe ame A ahevAla prakaTa karyo che evA je AkSepe zrI. kApaDiyAe karyAM che te emanA krodha ane pUrvagrahAnuM pariNAma che. krodha mananI svasthatA nahi paNa dalIlanI nabaLAI batAve che. zrI. kApaDiyA eka vidvAna jaina che, ane amane khAtarI che ke A AkSepa te svaccha ane zAMta ci-te karIthI vAMcaze tyAre eka vidvAna tarIke ane eka jaina tarIke, AvA AkSepa karavA temane yogya nahi lAge. temanu carcApatra e kAme vacce vadhu avizvAsa ane kaDavAzanI lAgaNI prere che. temane kadAca khabara nahi hoya ke amo paikIDA, kAzIbAIne te mahArASTrI karatAM paNa gujarAtI kAma sAthe vadhu vyApaka sArA saMbaMdha che. ame bhArapUrvaka kahIe chIe ke tAkAnA, hiMsA, guMDAgIrI ane dhikkArane ame bhArapUrvaka vakhADI kADhIe chIe. amArI ekamAtra hetu e kAma vaccenI avizvAsa ane kaDavAzavALI lAgaNI bhUMsI nAkhavAnA ane aphavAone DAmI devAnA che. amane zraddhA che ke A du:khada banAvA bhUtakALanu du:svapta banI jaze ane eka rASTranA dehanA e mahattvanA aMgasamI gujarAtI ane mahArASTrI kAma vaccenI dIvAlo nirmULa thaze. kAzIbAI avasare vimalAmAI zakuM te muMbaI e bahenAne pratyuttara gayA jAnyuArI mAsamAM banelA tAnA ane temAM paNa khAsa karIne gujarAtI bahenA upara thayelA atyAcArA saMbaMdhe tapAsa karIne zrA vimalAbAI kuTe ane DaoN. zrImatI kAzIbAI avasare e 'Two Women' e mathALAthI pragaTa karela rIporTanI samIkSA karatu A te taTasthatA ke pakSagrastatA ?' e mathALA nIce mArUM eka. carcApatra tA. 13-6-56 nA janmabhUmimAM pragaTa thayeluM. tenA e banne baheneAe tA. 21-06-56 nA janmabhUmimAM peAtAnI sahIthI javAba ApavA prayatna karyo che, e javAbanI vigatAmAM utara te pahelAM eka be bAbatonA prAraMbhamAM khulAsA karI lauM. jyAre kAI paNa vyakti kalpanAmAM paNa na samAya evI vAta kare ane sAMbhaLanArA 'hAM hAM' ema karIne sAMbhaLyA kare tyAre taTastha vyakita A kahenAra--sAMbhaLanAranuM kevaLa na samajI zakAya evuM vartana nihALIne khelI uThe che ke e khAta kahetA bhI divAnA Ara sunatA bhI divAnA--AvI ameA gujarAtIomAM melavAnI eka sAmAnya rIta che. A prakAranA svAbhAvika udgAra kADhanArane sAmenI vyakitanu apamAna karavAnI ke tene kharekhara divAnA lekhavAnI kalpanA sarakhI paNa hAtI nathI. prastuta viSayamAM upara jaNAvela bhaginIyugale jAnyuArI mAsa daramiyAna banelAM tAkAnA viSe tapAsa karIne badhI (anu. pAnA 11-para ) Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bodhi lAge. tA. 1-7-56 prabuddha jIvana hatA, paNa te meM levAnI sApha nA pADI. tyAMthI huM udraka rAmaputra pAse gayo. temaNe mane naivasaMjJAnA saMjJAyatana e samAdhinI AThamI avasthA zIkhavI. temaNe paNa mane pitAnA saMdhanuM netRtva ApavA IcchA pragaTa karI, paNa te meM svIkAryuM nahIM. temanA dharmathI paNa mArA mananuM samAdhAna thayuM nahIM. tethI huM temane Azrama choDI ahIM sava AvyuM. e badhuM to ThIka, paNa mane kahe joIe ke, gRhatyAga karI tame zuM zuM kArya karyA ? ajita: gautama, tane te khabara che ke lokonA jhadhaDAne ne amArA tyAgane kaze paNa saMbaMdha nathI. amArA gharanAM du:khe ja vadhI paDayAM ne te sahana na thatAM ame ghara-kuTuMba choDI nIkaLyA. kAlAmanA ke rAmaputranA AzramamAM kAMI ame jhAjhA divasa kADhayA nahIM. moTA (sva. dharmAnaMda kasabI racita mULa marAThI nATaka zrI. kAntilAla areDiyAe karele gujarAtI anuvAdaH gatAMkathI cAlu) meTA saMdhanAyakonA abhiprAya jANavA mATe ame A bAju AvyA. A joIe have aMke ceAthe bodhisatva: te pachI te badhAno tame abhyAsa karyo ? praveza pahele ajita: hA, hA, ghaNAkharA matanuM ame sAragrahaNa karyuM. paNa temanAmAM ApasaApasamAM ja amane ghaNo virodha jaNAvA sUtradhAra : bodhisatva zAkaya deza choDIne kezala dezamAM ADAra kAlAmanA AzramamAM AvyA. tyAM temaNe cAra mAsa rahIne kAlAmanA dharmane saMpUrNa abhyAsa karyo, paNa te dharmathI temanuM samAdhAna thayuM bodhisattva : te kevI rIte ? nahIM. tethI te udraka rAmaputranA AzramamAM gayA. rAmaputrane dharma kAlAmanA azvajita: ahIM badhAmAM moTo saMpradAya joIe te te dharmathI khAsa juduM paDatuM na hovAthI te dharmathI paNa temanuM samA- AjIvaMkAne che. temanAmAM agAu be jina thayA ane hAlamAM mazkarI dhAna na thayuM. be mAsa teo AzramamAM gALI Aje te rAjagRha gozAla pite jina che ema te kahe che. niyati, saMgati ane svabhAva javA nIkaLyA che. takSazilA jema brAhmaNa saMskRtinuM kendra che, tevI e badhAnA yogathI AtmA pariNata thAya che ane ceryAzI lAkha je rIte hAlamAM rAjagRha zramaNa saMskRtinuM kendra thaI rahyuM che. enuM mahAkalpanA pherAmAMthI bahAra nIkaLyA pachI ja te mukata thAya che e kAraNa ke biMbisAra rAjA zramaNone khUba satkAra kare che. bhinna bhinna temane mata che, paraMtu AnI virUddha ajita kezabala ema kahe che zramaNa saMpradAyane rahevA mATe teNe rAjagRhanI cAre bAju vizALa ke AmA cAra mahAbhUtano bane che ane mRtyu pachI te naSTa thAya upavane ubhA karyA che. zramaNAnA netA pitapetAnA saMdha sAthe cAre che. AvI ja rIte dhaNI bAbatamAM bIjA saMdhanAyanA mate paraspara dizAmAM pharI upadeza karatA rahe che ane te badhA rAjagRhamAM vAraMvAra virodhI mAluma paDe che. Ave che. moTe bhAge temane cAturmAsa rAjagRhamAM ja hoya che. temanA bodhisatva : AmAMthI ekAda matamAM paNa tamane tathya lAge dharmanuM adhyayana karavAnA hetuthI bodhisatva tyAM jaI rahyA che. te kha ( te jAya che ). azvajita: A badhAmAMthI amane nircanthane cAturyAma-dharma [ sthaLa:-rAjagRhamAM pAMDava parvatanI taLeTInuM upavana. saMdhyA sAhya lAge che. samaya. kauDinya, azvajita, vASpa (vappa), mahAnAma ane bhadrika e bedhisatvaH te mane khabara che. amArA vapa-kAkA te atyaMta pAcene paMcavarSIya bhikSa kahevAmAM Ave che. bedhisattva ane te badhA utsAhathI jaNAvatA rahe che. ahiMsA, satya, asteya ane aparigraha beThA che. ] e cAra siddhAMte ja saghaLA manuSyo hRdayathI svIkAre te jagatanA kauDinya: (bedhisattvane) tane meM Aje savAre bhikSA letAM kaMTA-jhaghaDA naSTa thaI jAya ne vizvabharamAM kharI zAnti vyApe. je. tuM parivrAjaka thaIne kAlAmanA AzramamAM gaye te mAhitI amane maLI ja hatI. te Azrama cheDI tuM ahIM kema AvyuM ? azvajita: paNa nircanthanuM ema kahevuM che ke ATalAthI bedhisatva: meM ghara zuM kAma choDayuM te te tamane khabara che pUratuM nathI. A karatAM paNa utkRSTa sAdhana che tapazcaryA. AtmA ke aMzataH nitya ne aMzataH anitya che. tapazcaryAthI tenA karmane kSaya ke nahIM ? , , thaIne te kevalI thAya che. kauDinya: zAka ane keliyonA jhaghaDAmAM tAre bhAga te le eTale ja ne ? paNa te te badhuM patI gayuM. have zuM che ? have bedhisatvA: te have tamAre zuM vicAra che ? tane tAre ghera pAcho jatAM zuM vAMdhe naDe che ? azvajita: je kAraNe ghaNA badhA zamaNe tapazcaryAne mahatva bedhisatva: hA, te jhadhaDo maTayo kharo. paNa manuSyanA aneka Ape che, te ja kAraNe have tapazcaryA karavA mATe ame badhA urUla nAnA moTA jhaghaDATA cAle che ne ? te badhAthI ApaNe mukata thaI jaIe chIe. te sthAna ramya che ane tapazcaryAne anukuLa che ema zakIe ke nahIM tenI zodha karavAnA uddezathI huM kAlAmane ziSya ame sAMbhaLyuM che. te tuM paNa amArI sAthe cAlane ? thayA ane temanA dharmane barAbara abhyAsa karyo. temaNe mane cAra dhisatva : hamaNAM nahIM. ahIMnA saMpradAyanAM mate paNa dhyAna ane te pachI AkAzAnanya vi. traNa Ayatana zIkhavADayAM. 1 li. traNa Ayatana rAkhavADayA. huM mane ThIka ThIka samajavA de. ane tapazcaryA karavI ja joIe ema temAM pravINa thaI gayuM. paNa mArA mananuM samAdhAna thaI na zakayu. mane lAgaze ke tarata ja huM paNu urUla AvI pahoMcuM chuM - dhyAnastha thayo houM, tyAre te dhyAna cAlatuM hoya tyAM sudhI mArA pUrate jhaghaDe mA e kharuM, paNa tethI samagra vizvanA badhAye jhaghaDA badhA sAtheH tuM jarUra Avaje, ApaNe badhA sAthe maLI maTADavAnuM sAdhana mane maLI cukyuM ema nathI. ane tethI ja meM tapazvalA karAi kAlAmane Azrama choDa, kAlAma mane temanA saMghanuM netRtva ApavA taiyAra (paDado paDe che) Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-9-56 praveza bI pUro saMbhava hatuM. A saMjogomAM meM ja ApameLe rAjIkhuzIthI pari.' ( [ sthaLaH-pAMDava parvatanI taLeTImAM bodhisatvanI parNI , savAre projaka thaI zAyadeza cho. bhikSA grahaNa karI bedhisatva pitAnI kuTiramAM pAchA AvyA che ane A 'bikhrisAra : eka rIte te tamAro deza choDIne ahIM AvyA bhejanAdikArya patAvI Asana para beThA che. eTalAmAM bibisAra te sAruM thayuM. ApanA jevA ghaNu saMpurUSenI mATe jarUra che. meM mahArAjA moTA ThAThamAThathI Ave che, ane kuTirathI keTaleka dUra aMga dezanA lokone jItyA chatAM temane huM magadhanI prajAnI jema ja aMgarakSaka vagerene cheDIne ekalA ja kuTira pAse AvIne bodhisattvane rAkhuM chuM. mArA rAjyamAM badhA saMpradAyanA zramaNone mAna maLe che. namaskAra kare che. eTalAmAM temane eka nekara eka mRgacarma lAvIne nAnA zuM ke meTA zuM-badhAne nyAya ane samabhAvathI jevA huM tatpara bAdhisattvathI thoDeka dUra eka bAju pAthare che.] houM chuM. paNa mArA rAjane vistAra eTale badhe vadhato game che bodhisattva: mahArAja, Asana para bese. ke rAjyanI badhI javAbadArIone pahoMcI vaLavuM e mArI zakti ' . . ( bismisAra Asana para bese che. ) bahAranuM kAma thatuM jAya che. mArI pAse rAjyavahIvaTakartAo che. paraMtu temAnAM ghaNAkharA te mArA DarathI ja sArI rIte cAle che, bikhrisAra: maharSi, Aje savAre tame mArA mahela pAsethI aMta:karaNathI te thoDAka ja. te, huM tamane AjIjIbharI vinaMti bhikSA mATe jatA hatA tyAre meM tamane mArI aTArI parathI joyA, karuM chuM ke tame mArI pAse ja rahe te mArA rAjya kArabhAranA bhAgIane mane lAgyuM ke tame A nagarImAM navA che. AthI meM rAjadUtane dAra thAo. phakta tamArA mokSa mATe prayatna karavA karatAM mArA rAjyanA molIne tamArI parNakuTIne patto kaDhAvyo ane atre darzanArthe Avyo bahujanasamAjane sukhI karavAno prayatna tamAre zubha haste thAya te chuM. koI na zramaNa mArI A rAjadhAnImAM Ave te temanI mulA tamane vizeSa zreyaskara nathI lAgatuM ? kAta levA huM usuka houM chuM. tamAre saMpradAya ke te huM jANavA bodhisattva: mahArAja ! mAre mATe je Adara ne audArya Ape batAvyAM te badala huM khUba RNi chuM. paNa namrapaNe huM eka prazna bedhisatva: huM koI paNa saMpradAyano nathI. badhA saMpradAyane pUchuM chuM ke prajA-kalyANa mATe jo tame ATalA sajAga che te sAra grahaNa karavAnA hetuthI huM A bAju Avyo chuM. tamArA pitAnA rakSaNa mATe ATaATaluM lAvalazkara zAne ? gaNu , bibisAra : tame kayAMthI AvyA ? tamAre dharma karyuM ? rAjyamAM koI rAjA ama kare to te hAsyAspada ja bane. bodhisatva: kezala dezanA uttare himAlayanI suMdara taLeTImAM biaisAra: gaNarAjyamAM Ama na bane te ThIka che. tyAM , zAjya ane kAliya ema be kSatriya saMdha che. temAMnA zAya saMdhamAM mAro janma thaye che. eka rAjA gayo te bIjo tarataja maLI Ave. paNa ahIM to paribismisAra : zAkanuM nAma te sAMbhaLyuM che. te AvA sthiti judI che. kAvataruM karIne mane mArI nAMkhavAmAM Ave te bIje ucca kSatriya kuLamAM janmyA chatAM AvI kumaLI vayamAM zramaNapada ke rAjagAdI upara Ave tyAM sudhImAM te bhayaMkara aMdhAdhUdhI jAme svIkAravAnI zI jarUra paDI ? ane leka duHkhanA sAgaramAM DUbI jAya. A kAraNathI mAruM potAnuM bedhisatva : mArI pravajyAnuM mukhya kAraNa pUcho te te zAya rakSaNa rAjyarakSaNa jeTaluM ja mahatvanuM thaI paDe che. ane kaliya lekene jhadhaDe. A jhaghaDA najIvA che, jUnA che ne tethI bodhisatvaH paNa, te pachI A paristhitimAM tamane nibheLa ja ame amAruM svAtaMtrya gumAvI beThA chIe. hAlamAM te AMtarika sukha kevI rIte maLe ? che . vyavasthA amArA hAthamAM che, paNa jo paristhiti Amane Ama cAlu biaisAra: te mATe ja te huM udhAna vihAra, jalavihAra, rahevA pAme te A paNa ame kadAca gumAvI daIe. kaMdukakriIDA, saMvAhana, puSTivardhaka AhAra, vi. aneka mArgo grahaNa karUM bibisAra : jyAM juo tyAM gaNarAjyanI AvI ja sthiti ' chuM. A badhAthI zarIrasukha te maLe che, paNuM mAnasika pUrUM maLatuM hoya che. amArI pUrve A aMgadeza che. deza juo te ke sAdhana nathI. kAraNa mane jyAM tyAM Dara lAge che. mArA vaphAdAra nokare paNa saMpanna che ? paNa aMdara aMdara ja vaimanasya ne Sa. amArI sarahada mane dago nahIM de ne tevI bIka mane satata lAgyA kare che. para ja AvA jhadhaDA-TaMTA cAlu rahe e amane egya na jaNAyuM. hiMsava : ene artha te eTalo ja ke, ekahaththu sattA tethI ja te temanA kArabhAramAM amAre dakhalagIrI karavI paDI. have je rAjyamAM hoya tyAM paNa kaI vizeSa phAyado nathI ema mAnavuM rahyuM. te amane deSa de che ke ame temanI svataMtratA chInavI lIdhI ! bismisAra: te kevI rIte ? jo AvI mAnasika asvasthatA amArUM magadha paNa gaNarAjya ja hatune ? paNa AvI ja paristhi- huM sahana nahIM karuM to pachI aMgadeza ne magadhadezanI zI dazA thAya ? timAM ahIM paNa ekahaththu sattA sthApavI paDI che. tyArathI loko badhe ja matsyanyAya nahIM uddabhave ? eTale Aje huM je yAtanA sukhI che. ane je have pharIthI gaNarAjya sthapAya ne temanA hAthamAM bhegavuM chuM te konA bhalA mATe ja che ema huM mAnuM chuM. sattA Ave te sAmAnya loke ja tene virodha karavA lAgaze. zAkya bodhisattva: aMdara aMdaranA jhaghaDAthI gaNarAjyo te naSTa ane kAliya lokonI paNa A ja sthiti thaze temAM zaMkA nathI. te thatAM cAlyA che ane ekasattAka rAjyapaddhati zivAya bIjo mArga pachI AvI badhI anivArya bAbata mATe tamane ATaluM badhuM khoTuM mATe tamane ATalu badhu khATuM dekhAtA nathI. temAM paNa tamArA jevA dariyAva dilanA mahArAjA meLazAthI lAgyuM ? vavA durlabha ne tethI prajAne phAyado paNa thAya che. paNa je krUra, bhI . bodhisatva : zAkonuM ane kAliyanuM svAtaMtrya kAlAMtare naSTa ke aNaghaDa mahArAjA gAdI para AvyA che, tame ja kaho ke, prajAnuM thaze e anumAna te saheje thaI zake che. mArI samakSa je prazna hatuM te zuM thAya ? A saMjogomAM prajA baMDa kare ane tethI temane ne rAjyane te na hatA. huM zAkaya saMdhane sabhAsada hatuM. te saMdhe kAliye sAme pArAvAra nukazAna thAya. ItihAsanAM aneka pAnAM A bInAnI sAkSI * laDAI jAhera karI. meM virodha karyo. keli virUddha zastro dhAraNa kara- pUre che. tame je kahitanI vAta karI tene AdhAra Dara hovAthI te vAnI meM ghasIne nA pADI. kAraNa, temAM amArA ghaNuM Aptajano hatA. ciraMjIvI nahIM paNa kSaNajIvI che. kaI jagyAe sainyano jamAva temane vadha karavAnI mArI mudale taiyArI na hatI. alabatta Ama ocho thAya ke tarata ja tyAM Thera Thera lUMTa, mArAmArI ane tophAna zarU thavAthI zAkyasaMdhane mAthe mane zikSA karavAnI pharaja AvI paDI. thaI javAnAM. mahArAja ! pitA putranuM lAlana pAlana kevI rIte kare che ? paNa je mane hadapAra karavAmAM Ave che te mATe kezalarAjAnI paravA- tene khavaDAve pIvaDAve che, tenI sAthe premathI bole che, tenA kalyANanI nagI levI joIe. Ama karavAmAM rAjya saMdhane ghaNuM nukazAna thavAno satata ciMtA rAkhe che, ane te vayamAM Ave tyAre tenI sAthe samA Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-7-56 prabuddha jIvana 45 natAthI varte che. AvI ja rIte, A ja mArge kahitanuM kArya eTalAmAM suMdara purUSaSAkamAM sajaja evo mAra nAnA taMbura vagADatA thaI na zake ? ne gAte gAte praveze che. biaisAra: Ane te meM vicAra ja karyo nathI. rAjya mAra : kAryamAM huM e gUMthAeluM chuM ke mane svasthatAthI vicAra karavAne kema pIDato kAyA, tArI kema paDato kAyA? ja samaya maLatuM nathI. tame zramaNa che, mATe tamane AvA aneka viSaya para vicAra karavAne pUro avakAza rahe che. vividha tapa AdaratAM tArAM. aMge sarva sukAyAM, toye kema pIData kAyA ? bodhisatva: huM eTalA mATe ja te parivrAjaka thayo chuM. samAjamAM Thera Thera vyApI gayelA jhadhaDA hiMsA sivAya bIjI koI aNameluM tuja jIvana AvA, tapathI vyartha vahetuM; rIte maLI zakAya ke kema e praznane ukela mAre zodho che. tamAre rAja kAja laI sukhI thaIne bhegava je pAme tuM, yajJa karAvI, yAga karAvI, sema maLe pI le tuM; sevaka thaI tamArI jema ja huM kAryamAM gUMthAI gaye te biaisAraH have samajo. tamAre te ekAnta ja IndrapurI jAvAne kAje, A patha kharA gaNAyA. joIe. paNa, tame ahIMnA suprasiddha zramaNa saMpradAyanA mate jANavA tArI kema pIDate kAyA ? prayatno karyA ? are ! gautama! A tArI durdazA te je ? are mUrkha ! A bAdhisatva: Aje cha mAsathI satata A ja kArya cAlu che. ghara tapanI pAchaLa zuM paDe che ? bismisAra mahArAjA pAse rahyo bismisAra: A badhAmAM tamane kaye saMpradAya grahaNa karavA hota to Aje tArA mAna-pAna keTalAM badhAM vadhyA hatA tene tane je lAge ? khyAla che ? aMgadeza ane magadhadezanI sattA tArA hAthamAM ja AvI bedhisatva: ninya saMpradAya. temane cAturyAma-saMvaravAda mane hota, ane bismisAra phakta nAmane ja mahArAjA rahevA pAmyuM hota ! pahelethI ja gamatuM hatuM. temanA ghaNA anuyAyIo amArA dezamAM paNa tArUM nazIba ! teM mArga ja aLa pakaDa ne ? hajI meDuM .. vAse che. ahIM AvyA pachI te dharmanI tulanA bIjA sAthe meM karI nathI thayuM. tuM pAcho phara, rAjagRhamAM ja ne bikhrisAranI nokarI kara. vajoI ne te kaseTImAM mane ema lAgyuM ke te ja dharma barAbara che. hajI e raste sAro che, DahApaNabharyo che. biaisAra: te pachI te tame svIkAratA kema nathI ? badhiratva : (vyaMgathI) mAre mATe ATalI lAgaNI rAkhanAra bedhisatva temAM mane kAMIka nyUnatA lAge che. tuM kANu bhAI? biaisAra: te kaI? mane samajAvo- mAra: huM A pradezamAM ja rahuM chuM. tArA jevA avaLe mArge bodhisatva: nircantha ema pratipAdana kare che ke AtmA caDhI gayelA tapasvIone huM sIdhe mArge lAvavAno prayatna karuM chuM. aMzataH nitya ne aMzataH anitya che. eka ja vastu nitya ne anitya tAre duHkhI vRttAnta sAMbha ne bIjA badhAM kAma choDI daI huM kevI rIte hoI zake te mArI samajamAM hajI AvatuM nathI. Ama ahIM deDI AvyA. zAzvata che ema kahenArA ne te azAzvata che ema kahenArA bane zramaNo bedhisatva: paNa ahIM tAre koI hetu sare ema nathI. che. tyAre AmAM kharuM zuM, huM zuM ? A baMne vAdInuM pariNAma mAra: mane tenI paravAnathI. mAruM kAma huM niSpA5 buddhithI zuM ? lokone te bhrAMtimAM nathI pADatA ? A badhA praznone cesa ja karU chuM. paNa tuM tArA zarIra sAme te jo ! mane lAge che ke have vicAra karyA pachI ja kayA saMpradAyamAM javuM te huM nakakI karI zakIza. tArUM mRtyu samIpa ja che. A mArga choDI de. tAre rAjya na ja karavuM A badhA saMpradAyane mata tapazcaryA mATe anukULa che. tapazcaryA sivAya hoya te ahIM ne ahIM agnihotra zarU kara. tethI tane Dhagale puNya Atmabodha thatuM nathI e ghaNAne mata che. tathA urUla jaine maLaze, ane huM jaine Aju bAjunA gAmaDAMomAM comera tArI tapazcaryA karavAne meM vicAra karyo che. tamArA rAjyamAM huM cha mahinA kIrtI phelAvIza. nAnAM-moTAM badhAM bheTa sogAda laIne Avaze ne tAre rahyo, Aje tamane maLIne mane atyaMta AnaMda thayo. huM tamAre caraNe dharaze. tArA nAmanA te DaMkA vAgaze-DaMkA, samasta magadhamAM AbhAra mAnuM chuM. eka prakhyAta purUSa tarIke tArI gaNanA thaze. ane moTA meTA yajJa biaisAra: tamArA A mahAna kAryanI vacce hu AvavA karIne mRtyu pachI tuM svargane prApta karIza. IcchA rAkhatA nathI. manuSyajAtanA kalyANane je mArga tamane maLe bodhisatva: mane tevuM pUNya paNa na joIe ne te svarga te tene lAbha amane badhAne maLaze-aMgadezane. magadha dezane paNa maLaze- paNa na joie. jene A badhuM gamatuM hoya tene A upadeza kara. evo mane vizvAsa che. cAlo tyAre have huM rajA lauM, bIjA aneka deva ane lebhathI manuSyaprANI ekabIjAne nAza kare che. A ghera kAme paDayAM che. pApamAMthI te mukita kema meLave tenI zodha karavA mATe huM prayatna karUM . bodhisatva: bahu sAruM, chuM. Ama hovAthI tAro upadeza mAre gaLe zI rIte utaravAnuM hatuM ? ( biaisAra Asana parathI uThIne bAdhisatvane namaskAra kare ' mAra? are re ! tAre je Ama rIbAI rIbAIne maravuM ja * che ane pAcho phare che. tenA aMgarakSa vagere tenI pAse Ave che ke te tane bacAvanAre huM koNa ? paNuM are gautama ! tuM je tAra ' ane tenuM svAgata kare che. ne paDado paDe che.) ja uddhAra karI zaktA nathI te bIjAne uddhAra te tuM kayAMthI karI praveza trIjo zakavAne che ? tArI jevA te keTalAye mithyAbhimAnI thaI gayA ane sUtradhAra: Aje lagabhaga cha varSathI bodhisatva urUlanA A manuSya prANInA uddhAra mATe upadeza karatAM bhaTaktA rahyA. paNa tenuM suMdara pradezamAM tazcaryA karI rahyA che. tethI temanuM peTa ane pITha pariNAma zuM AvyuM ? manuSya samAja te hatuM te ne te ja jANe eka thaI gayA che. zarIra kRza thaI gayuM che. uDatAM besatAM temane rahyo ne ? ulTAnuM, arasaparasanA jhadhaDo vadhyA. jema jema zastro khUba kaSTa thAya che. paMcavarSIya bhikSu temanI zuzruSA kare che. ane vadhatAM ja jaze tema jhaghaDAnuM pramANu , paNa vadhatuM ja thaze. te mITAsujAtA ane tenI maitriNI temane mATe vAraMvAra maga, vaTANu ane vanAre tuM keNu bhalA ? ApaNe bhalA ne ApaNuM kAma bhaluM. A caNAnuM pANI lAve che ke A tapazcaryA sukharUpa pAra paDe tethI duniyAnI paMcAta zuM kAma ? dAnadharma kare che. (sUtradhAra jAya che.) bAdhisatva: are bhAi ! tuM mArA belavAne udhe artha kare A [ sthaLa:AdhisattvanI nAnIzI parNakuTI, savArane samaya. paMca- che. AkhA jagatanA jhaghaDA mITAvavAne huM prayatna karatA nathI, paNa te vargIya bhikSa bhikSA mATe gayA hovAthI temanI pAse koI ja nathI. kema mITAvI zakAya tene vicAramAtra karuM . agAunA vaidyoe - namaskAra kare rakSaka vagere te gita kare che. te Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A stuti karI ane tene javA lAgyA. A kazAnuM pariNAma mAnIne AhAra vadhAravA bhikSA mAMgavA jAya che. te eka vArANasI jatA prabuddha jIvana tA. 1756 AhAra vihAramAM kevI rIte pheraphAra karavAmAM Ave che tethI manuSya bAdhisatva: mAruM kahevAnuM eTaluM ja ke duHkhamAMthI chUTavA zarIrasukha TakAvI zake e batAvyuM che. Ane artha e te nathI ja mATe AtmavAdanI jarAye jarUra nathI. ane A vAdamAM peThA ke ApaNuM ke teNe badhAne nirogI karyo. je temanA upadeza pramANe cAle te nigI dhyeya eka bAju rahI jAya che ne bIjI ja hAjALamAM ApaNe rahI zake. je na cAle te nirogI na rahe ema bane. mAruM kartavya phasAI paDIe chIe. te tenAthI dUra rahevuM e vadhAre sAruM che mane barAbara khabara che mATe tuM mArI ciMtA na kara. tArI potAnI ja ( kauDinya : gautama ! have te tuM kAMI badhuM navuM navuM ja bolavA ciMtA kare te basa che. lAge che, ho! AtmA nahIM, tapazcaryA nahIM, te pachI dharma rahyo mAra: tArUM nazIba ! bIju zuM ? (ema kahI taMbura vagADate, kyAM ? dharmane jo AdhArastaMbha ja teDavAmAM AvyA to AkhI imArata gIta gAte te jAya che. eTalAmAM paMcavarSIya bhikSa eka pachI eka ja nIce paDe ne ? je mANasa ahIMthI thoDA vakhata pahelAM game te ema Ave che ne zAMtithI bodhisattvanI AsapAsa bese che. mArano avatAra ja hovo joIe. teNe tane bhramamAM nAMkhe che. bAdhisatva: are tame badhA kayAre AvyA ? (nizvAsa nAMkhate) amane te e vizvAsa hato ke tArI A pahADa jevI nizcala tapazcaryAthI tane Atmabodha prApta thaze ane tuM nirvAkauDinya : gAmamAMthI bhikSA laI AvyA. amArI kuTiramAM ne sAde ane saraLa mArga zodhI kADhI amane derIza. paNa Aje besIne bhojana karyuM ane pAtro dhoI mUkIne ahIM AvyA. are paNa ame ekadama nirAza thaI gayA chIe. pele gAtA gAtA game te koNa? bodhisatve: temAM huM lAIlAja chuM. have pachI tamAruM kArya behisavuM? te pitAne zramaNone mATe hitaciMtaka kahevaDAve tame svataMtrapaNe calAve ane huM mArI zaidha mane egya lAge te che. mane tapazcaryAmAMthI DagAvavA te khAsa AvyA hatA.' dizAmAM calAvuM chuM. kauDinya: teNe zuM kahyuM ? ' (paDado paDe che. ). 1 bedhisatve: teNe te mane khUba upadeza Ape. upabheganI praveza cotha stuti karI ane tene kAMI upaga nathI tenI khAtrI thatAM agni sUtradhAra: bedhisa tapazcaryA choDI dIdhI che. kramazaH De e joIne chevaTe eNe mane maraNanI paNa bIka batAvI. pachI kaMTALIne AhAra vadhAravAthI temanI prakRti have agAu jevI dekhAvA lAgI che. cAlI gaye. paNa mArA pitAnA manamAM ghaNA vakhatathI eka vicAra te pAsenA gAmamAM bhikSA mAMgavA jAya che. te svadharmamAMthI cuta ghoLAyA kare che ke A tapazcaryAne upayoga ze ? thayA ema samajavAthI paMcavarSIya bhikSu temane choDIne vArANasI jatA - koDinya: ( Azcaryacakita thaIne ) eTale ? je RSimunio rahyA che. ( sutradhAra jAya che.) hajAro varSothI tapanuM AcaraNa AdaratA AvyA che te badhA ajJAnamAM [ sthaLaH-bAdhisattvanI parNakuTI, vaizAkha suda caudazane dine madhyAnha . " hatA ema ? kALe bodhisatva ghAsanA eka Asana para beThA che. temanI sAme eka bodhisatva: e huM kahI zakatA nathI. temanAmAMnA ghaNA sujha bAjue traNa grAmavAsIo beThA che ane bIjI bAju sujAtA paNa haze ane keTalAka paraMparAne anusaranArA haze. paraMtu meM je kArya ane tenI be traNa sakhIo beThI che.] mArI najara samakSa rAkhyuM che tene temanI athavA mArI tapazcaryAthI sujAtA: bhadanta, ApanI tabiyata have kema che? zuM lAbha ? bodhisatva: have te sAruM che. pahelAM bhikSA mAMgavA jatAM je - kauDinyaH te pachI tArI draSTithI te cAturyAma paNa nirUpayogI thAka lAgate te have bilakula lAgatuM nathI. ja gaNAya. sujAtA : bhadanta, kyAranoya eka prazna Apane pUchavAnuM mArA badhisatva: evuM kAMI nathI. mArA mata pramANe cAturyAmanA manamAM ghoLAyA kare che, paNa saMkoca thAya chevikAsathI jagatamAM sukha zAnti sthapAI zake. ahiMsA ane satyane bodhisatva : jarA jeTale paNa saMkoca rAkhavAnI jarUra nathI. jo sarvatra pracAra karavAmAM Ave te paNa manuSyanA dhaNu jhaghaDAo je pUchavA karavAnuM hoya te zaMkAvinA pUcha. ochA thavA pAme. paraMtu, A sAthe sAthe asteya ane aparigrahane paNa sujAto : bhadanta ! Apa AvA meTA jJAnI hovA chatAM AvI badhe phelAvo thavo joIe. je cerI cAlu rahe te ahiMsA ne satyane ghera tapazcaryA karI Apane jIva jokhamamAM zA sArU nAMkhe ? upAya ze ? aparigrahanI paNa tevI ja rIte AvazyakatA che. keTalAka dhisatva: tane khabara to haze ja ne ke aneka zramaNe tapazcaryA leke jo satya ne ahiMsAthI saMpatti meLavI ane te parigraha laine kare che. beThA te jeo garIba che tene bIjA sAdhanasaMpanna lekanI sujAtA : hA, kharuM che. meM ghaNA zramaNonI tapazcaryA joI che. IrSyA karaze, eTaluM ja nahIM, paNa temanI saMpattinI corI karavA paNa, ApanI tapazcaryA jevI meM koInI paNa joI nathI. athavA chInavI levA paNa bIjAo tatpara thaze. AvA samAjamAM badhisatva: sAmAnya kahI zakAya tevI tapazcaryAthI mane tatvaasteya vrata zI rIte TI zake ? zrImate pitAnA parigrahanuM rakSaNa baMdha thaze nahIM. tethI, meM tenI parAkASTA karI. paNa tenuM pariNAma zastronI athavA asatyanI madadathI karaze ane te evA samAjamAM e AvyuM ke mArA zarIranuM satva ja jANe haNuvA lAgyuM ane vicAra ahiMsA ane satya zI rIte pravartavA pAmaze ? huM te mAnuM chuM karavAnI zakita ja jANe naSTa thavA mAMDI. tyAre ekAeka mane mArA ke satya-ahiMsA-asteya-aparigraha e cAre siddhAMtane samabhAvathI bALapaNanI vAta yAda AvI. huM nAno hato tyAre amArA khetaramAM pracAramAM lAvavA ja joie. jato hatuM ane jaMbujhakSa nIce besIne dhyAna dharato hato. tethI mane - kauDinya : 5Na A badhAne je tapazcaryAnuM sAmarthya na maLe te niSkAma samAdhAna ne pUrNa zAMti maLatAM hatAM. bAlyAvasthAmAM paNa AtmAne kaivalya prApta kevI rIte thAya ? dhyAnasukhane huM anubhava leto hato. paNa have te sukha ne te zAMti bodhisatva : A AtmavAdamAM mAthuM mAravAthI koI kAyade mane kema maLatAM nathI te prazna mArI samakSa ubho thaye ane A thavAne nathI. tapazcaryAnuM pariNAma che ema mane jaNAtAM ja meM tapazcaryAne tyAga kauDinya : are vAha ! A te tuM kAMI navI ja vAta kare che ! karyo. mArA pAMca sAthIone lAgyuM ke huM dharmabhraSTa thaze. ane tethI ke je AtmAnI vAta vicAravAnI nathI te te pachI amArI A badhI te badhA mane choDI gayA. AvI sthitimAM te ane tArI sakhIoe mAthApheDa nakAmI gaI ema ? mArA AhAra-pANInI ja kALajI lIdhI na hota te huM A tapa Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-7-56 Aryone lIdhe pedA thayelI nabaLAImAMthI ugarI zakayA na hota. A badhA mATe tA huM tamArA sarvane khUba AbhArI chu. sujAtA : bhadanta, kAle pUrNimA che. tyAre Ape amAre ghera ja bhikSA levA AvavuM joie. edhisattva : ane A gRhasthA kayAMthI AvyA che ? ekajaNa : ame pAsenA gAmanA rahevAsI chIe. ApanA sAthIne ame bhikSA ApatA hatA. paNa Ape jyAre tapazcaryAM cheDI tyAre amane ghaNuM kharAba lAgyu. erlisattva : be divasa pahelAM tamArAmAMnA ekane me tamArA gAmamAM joyA hatA. paNa tamArA gAmamAM mane bhikSA maLI nahIM. ekajaNa : enu kAraNa e ke amArA gAmanA loko ApanI virUddha che. Ape tapazcaryAnA niSedha karyo che ema ApanA sAthIdArA pAsethI amArA gAmavALAoe jANyuM ane te badhAe tethI nakakI kahuM ke Apane bhikSA ApavI nahIM. presittva : tA atyAre tamArU ahiM prema AvavuM thayuM ? ekajaNa : sujAtAbahenanI eka strImitre amArA gAmamAM AvIne amane samajAvyA ke amArUM pagaluM aAgya che. yayAga ane tapazcaryAM e enI vacce bIjo paNa koi eka dharmamArga hAI zake ema temaNe amane samajAvyuM, tyAre ame niNaeNya karyuM ke Apane kAle amAre tyAM AvavA AmaMtraNa ApavuM ane ApanA dharmamArga kayA che te ApanI pAsethI ja jANavA prayatna karavA. esittva H yajJayAga ane tapazcaryAM e beya cheDA vacce ekAdo anokho dharmamArga hovA ja joie evI mArI pAkI mAnyatA che. paNa, hajI sudhI mane te maLyo nathI. tyAre tamAre tyAM AvIne tamane huM zuM samajAvI zakuM ? ane mane AvatI kAle sunnatAnuM AmatraNa maLI cUkayu che, tethI tamArUM AmatraNa svIkAravAnuM zakya nathI. huM jyAre tapazcaryA karatA hatA tyAre AsapAsanA gAmanA rahevAsIe mArA sAthIdArAne bhikSA ApIne madada karI che te badala tamArA saune AbhArI chuM. adhA : amArI paNa prArthanA che ke je dharmamAnI zodhamAM Apa che te Apane jaldIthI sAMpaDe ! prabuddha jIvana ( sujAtA, tenI sakhIe, grAmavAsIo badhA eka pachI eka edhisattvane namaskAra kare che ne jAya che. paDado paDe che. ) praveza pAMcamA sUtradhAra : aje vaizAkhI pUrNimA che. sujAtA ane tenI sakhI savAre pahelI uDDI che. atyaMta parizramathI edhisattva mATe temaNe dUdhanI uttama khIra banAvI che. odhisattva bhikSA mATe padhAryA, tyAre sujAtAe temane khIra vhArAvI ane te laine edhisattva nairajarA nadInA kAMThe gayA. tyAM temaNe snAna karyuM. pachIthI nadIne tIre khesI temaNe bhAjana karyuM. bhojana pachI tyAM ja eka vRkSa nIce temaNe virAma karyo ane sAMjane samaye te jagyA cheADIne ekAnta sthaLamAM Avela edhivRkSa samIpa te jaIrahyA che. ( sutradhAra jAya che. kheAdhisattva praveze che. rastAmAM mArganI jamaNI bAjue svastika nAme kheDUta dhAsa kapI rahyo che. ) svastika : badanta, tame A saMdhyA samaye A bAju kayAM cAlyA ? dhisattva : AjanI rAta huM A bAju ja gALavAnA hyu svastika : badanta ! A pradeza sAva nirjana che. tyAM Ave samaye zA mATe jAo che ? esittva : bhAi ! zuddha samAdhi mATe AveA ja nirjana pradeza joie, ThIka. mane ceDuMka dhAsa ApIza bhAI ! svastika : the u zA sArUM ! jeTalu joie teTalu le ne ! cAle huM ja laine tyAM Avu chuM. tamane dhAsanI suMdara pathArI banAvI ApuM. 47 edhisattva : mAre tyAM suvuM nathI. mAre te dhyAna karavuM che. tuM mane phakta eka ja puLA Apa. svastika : sArUM, paNa huM sAthe AvIne madada kare? edhisattva : nA, bhAi, nA ! mane ekalAne ja javA de. svastika : jevI AjJA. ( ema kahI svastika kheodhisattvane eka puLA ghAsa Ape che. te laine Adhisattva kheodhivRkSa nIce jAya che ne te barAbara pAtharI tenI upara dhyAnastha thAya che. thoDI vAre traNa mArakanyAo nRtya karatI praveze che. edhisattva dhyAnamAM magna che.) eka mAkanyA : A mANusa te sAva lAge che. ApaNe tene khuza karavA AvyA paNa te kheDA che--hAlatA paNa nathI, ne cAlata paNa nathI. mIjI mAkanyAH are tenAmAM vicAra karavAnI zakita ja kayAM che? te khele kayAMthI ? ne samaje zuM ? zu trIjI mAkanyA : mATe to kahuM chuM ke AvA paththara sAthe mAthu phADavuM ? cAlo ApaNe tA ja e- ( te jAya che. mArI praveze che. tenI pAchaLa pAchaLa vividha bhayAnaka rUpa dhAraNa karatI mArasenA Ave che. ) mAra : are gautama ! tane thayuM che zuM? AvuM suMdara nRtya thayuM te tuM paththara jevo nizceSTa eDo che. tArU to bhAna ja gayuM lAge che. DhAMgI ne niya te paththaranI jema edhisattva : mAra ! huM saMpUNaeN bhAnamAM chuM. bhogavilAsa e tA tArI pahelI senA. tenAthI manuSya gherAI gayA eTale te zuM kare te zuM na kare tenu zuM ThekANuM ? gRhakalaha, jAti--jAtimAM jhaghaDA ane deza deza vaccenA yuddo e phakata bhAvilAsa mATe ja thatAM hAya che. paNa, tenu mArI upara kazuM paNa pariNAma thayu nathI e tu jue che. mAra : bhAgavilAsa breDIne tu jo Ama jaMgalamAM rajhaLatA ja rahyo te bahu ja jaldI asatoSa pragaTaze ne tuM du:khI du:khI thaIza. edhisattva : tArI khIjI senA te A ja-asateSa. huM tenAthI pUrA sAvadha chu. te mArUM kAI bagADI nahIM zake-- mAra : tA tA tu ekAda anAthanI jema bhUkhyotarasyo bhaTakIza te marIza. dhisattva : A bhUkhatarasa e tArI trIjI senA. huM e bannene sahana karatAM zIkhI gayA chuM. tArI A senAnI paNa mane bIka lAgatI nathI. mAruM H rAjya na maLyuM mATe have tu zramaNAnA netA thavA prayatno Adare che. joje te khaze ke dhisattva : A mahatvAkAMkSA e ja tArI ceAthI senA, tene huM barAbara oLakhuM chuM. te mArI para hallA karI zake ema nathI. mAruM H alyA ! mahattvAkAMkSA nathI te svastha paDayA rahe ne? edhisattva : ALasa e tArI pAMcamI senA ja che, tuM mane tene svAdhIna thavA Icche che ? temAM tane saphaLatA nahIM maLe-- ( eTalAmAM te raNavAdho vAge che ane mArasainikA meTA kAlAhala pUrvaka odhisattvane gherI le che. ) mAra : have bhAna AvyuM ? have, gautama ! tuM zuM kahe che? edhisattva : A to tArI chaThThI senA. atyaMta bhayAnaka prade zamAM rahIne me nirbhayatA meLavI che. A tArI bhItIsenAnI mArI upara kazI ja asara thanAra nathI, mAra : are gAMDA gautama ! A badhuM zA sArU kare che ? tArA jevA tA me keTalAye joyA. prayatna to badhA kare che, paNa siddhi koIne maLatI nathI. adhA prayatna vyartha jAya che. aidhisattva : A kuzaMkA e tArI sAtamI senA che, paNa sanmArgamAM te mAre mATe muzkelI ubhI kare tema nathI. parama pa Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-9-56 gujarAtanI ananya jJAnavibhUti paM. sukhalAlajI sanmAnALAmAM Apane hisso Ape. desAIe svIkAravA hA pADI che. A kAryamAM upapramukha, maMtrIo, paMDita sukhalAlajIe soLa varSanI nAnI vaye baLiyAnA upadravane kArobArInA sabhya tarIke aneka nAmAMkita vyaktione sahakAra maLe che. ' kAraNe AMkhanuM teja gumAvyuM. chatAM evA bhAre avarodhane paNe emanA prastuta sanmAna-ojanAnuM sAmAnya svarUpa nIce pramANe chepuruSAthI svabhAve gaNakAryo nahi; eTaluM ja nahi paNa tIvra ekAgratAthI (1) akhila bhAratIya dhoraNe sanmAnanidhi ekaTho kare. . temaNe aneka zAstragranthanuM aAyana karI zAstronA siddhAnta AtmasAta (2) A sanmAnanidhimAMthI 5. sukhalAlajInA hiMdI tema ja yo, enA upara manana karyuM ane pitAnI svataMtra buddhipratibhAthI gujarAtI lekhane saMgraha pragaTa kare. mULa arthone vistAra karyo. emaNe aneka ziSyane mArgadarzana ApyuM. (3) sanmAnanidhimAM rUA. 25 athavA tethI vadhAre rakama bhare aneka grantha racyA, aneka svAdhyAyalekho lakhyA ane sarvocca paMktinA te dareka dAtAne A lekhasaMgrahanI eka nakala bheTa ApavI. vidvAna tarIkenI pratiSThA saMpAdana karI. vidhAnA kSetre emaNe karele, (1) AgAmI cIkaTIbhara ke e puruSArtha eTale virala che teTalo ja preraNAdAyI che. Aje 76 varSanI - 1 (I.' samAraMbha yojIne paM. sukhalAlajInuM jAhera sanmAna karavuM. varSe paNa paMDitajInuM vidyAtapa akhaMDa rahyuM che ane yuvAnane paNa (5) sanmAna-nidhimAMthI vadhelI rakama muMbaI khAte sanmAna , zaramAve evI beyaniSThAthI emanI sArasvata pravRtti cAlI rahI che samAra bha thAya te prasaMge paMDitajIne arpaNa karavI. Ama Akhe deza jemane mATe gaurava laI zake evI e vidyAvibhUti che. A yojanAmAM sUcavela lekhasaMgraha chapAvavAnuM kArya banArasa hiMdu yunivarsiTInA jaina darzananA adhyApaka zrI dalasukhabhAI mAlavaNiyAnI . AvA-bhAratIya darzanazAstronA prakhara vidvAna, sukSma citaka ane samartha tattvavivecaka-paMDita sukhalAlajInuM jAhera sanmAna karavA mATe dekharekha nIce cAlI rahyuM che. A lekhasaMgraha be vibhAgamAM pragaTa muMbaI amadAvAda, kalakattA, dilhI, banArasa, madrAsa, beMgAra vagere karavAmAM AvanAra che. eka hiMdI lekhone saMgraha ane bIjo gujarAtI, sthaLoe sanmAna samitio racavAmAM AvI che ane AvatA ekaTobara lekhane saMgraha. hiMdI-lekhono saMgraha chapAIne taiyAra thavA Avyo che ke navembaramAM eka bhavya samAraMbha ye paMDitajIne eka thelI arpaNa je lagabhaga 800 pAnAne thavA jAya che. teTale ja daLadAra graMtha karavAno nirNaya karavAmAM AvyA che. A samitinA pramukhapade sadgata gujarAtI lekhonA saMgrahano thavA saMbhava che. zrI gaNeza vAsudeva mAvaLaMkara hatA. temanuM sthAna mAnyavara zrI morArajI sanmAnanidhi ekaThA karavAnuM kArya bhinna bhinna sthaLoe cAlI rahyuM che. kalakattA khAte rU. 16000 nI rakama ekaThI thaI che ane ( bodhisatva ) haju vadhAre rakama ekaThI thavA AzA che. amadAvAda tema ja muMbaimAM mAra : bhAre DoLa kare che. ThIka che. A bhAre abhimAna che. keTalAMka pratikuLa saMgone lIdhe Aja sudhI A kArya purA vegathI hAtha bodhisatva : tArI AThamI senA te abhimAna te mArI para dharI zakAyuM nahotuM. ema chatAM amadAvAdamAM rU 4000 lagabhaga ane vijaya meLavI nahIM zake, mAra ! muMbaImAM rU. 3000 ekaThA thayela che. ane paMjAba, madrAsa, beMgalora mAra: are gautama ! abhimAna nahIM te kAMI nahIM mAnapAna, vageremAM thaIne cAreka hajAra bhegA thayela che. saurASTramAM paNa A kArya cAlI pUjAsatkAra vagere te joIe ne ? rahyuM che. muMbaImAM prastuta kAryane have kevI rIte AgaLa vadhAravuM bodhisatva : tArI aneka senAo ne zastromAM A paNa eka tene vicAra karavA mATe tA. 25-6-56 nA roja zrI zreyAMsaprasAda eka mukhya che. A baMne pAchaLa ja Atmastuti ane paraniMdA paNa jainanA pramukhapaNa nIce sanmAna samitinI eka sabhA maLI hatI. sAthesAthe Ave che. paNa mArI pAse prajJAzastra che. te sateja che. e sabhAmAM muMbaImAM phaMDa ekaThuM karavA mATe eka vyApaka pejanA te zakitazALI che. mAra ! tArUM mArI pAse kAMI vaLe tema nathI. tuM vicAravAmAM AvI che ane tene lagatI javAbadArI judA judA tAre raste paDa. sabhyone vaheMcI devAmAM AvI che. - (eTalAmAM cAre bAju aMdhakAra phelAya che ane mAsenAnI upara jaNAvyA mujaba sanmAna nidhimAM Aja sudhImAM garjanA saMbhaLAya che. pharIthI thoDo prakAza thAya che.) rU. 27000 nAM vacano maLyAM che. A kAryane AgaLa vadhAravA mATe mAra ! manuSyane jo du;kha na joItuM hoya, te teNe tRSNAne che. samitinA maMtrIo tema ja sabhyo tarapha pharaze ane phALe ekaThA kSaya karavo joIe. te tRSNAne kema kSaya thAya tene mArga ane have karavA jarUrI prayatna karaze. paNa sAthe samiti evI apekSA rAkhe che dekhAvA lAge che. eTale tArI. senA sAthe te have palAyana thai jA. ke vidattAnA kSetramAM mAtra gujarAtanI ja nahi paNa samagra bhAratanI tArA bacAvane A ja mArga che-- AvI eka viziSTa koTinI vyakitanI jIvanabharanI jJAnopAsanAnI kadara (pharIthI aMdhakAra dekhAya che, vIjaLI camake che, paNa bodhisatva karIne muMbai, gujarAta, saurASTra tathA kacchanA leke svecchAprerita banIne jaNAtA nathI. AkAzamAMthI puSpavRSTi thAya che ne AratInA sUra A thelImAM pitAnI zakita anusAra phALA mokalI Ape, ane saMbhaLAvA lAge che.) e rIte amArA kAryane be haLa kare. paMDita sukhalAlajI sanmAna samitinuM mukhya kAryAlaya amadAvAda jaya budha, jaya budha, jaya jaya sabudha, jaya jaya sabudhdha, che ane tenuM ThekANuM nIce mujaba che :jJAna dayAnA dIpa ! zreSathI anya dago kara zudha. 'gujarAta vidyAsabhA, bhadra, amadAvAda, tava madhyama mAge tAryA che, vizvataNa bahu leka; muMbaInI samitinuM ThekANuM nIce mujaba che - - vyAdhi jarAthI pIDita janane dUra karyo teM zeka, zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha sarva gaNonAM baMdhanathI teM, mukta karyA naranAra; 45/47, dhanajI sTrITa, muMbaI 3. bhava-kAnanamAM tuja che keI, anya na tAraNahAra, AmAMthI koI paNa ThekANe phALAnI rakama melI zakAze. vIra vijetA saMgrAmanA, UTha Aha jagadIza ! A sanmAna nidhi ekaTho karavAmAM jarUrI sahakAra ApavA vidyAnamra prArthanA eka sUramAM, karIe namAvI zIza, premI gujarAtI bhAI bahenane amArI prArthanA che. jaya budha, jaya budha, jaya jaya sabudha, jya jya sabudha. - maMtrIo samApta paMDita sukhalAlajI sanmAna samiti, Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-7-56 prabuddha jIvana lava - hitanA mahAnubhAvI je nirNaya lIlA maLelI mA zIkAranI bhUmikA sina hatuM ja nathI. A sadI choDavAnI bhAga 1 zamanavA tAtane tenA prakIrNa noMdha bIjI bAjue bhASAvAra prAnta aMgenA kegresane dhoraNa viSe mahA rASTranI janatAne spaSTa samaja ApavA mATe pradeza samitinA kAryakartAmahArASTra pradeza koMgresa samitine parasparavirodhI TharAva ane prastuta TharAva dvArA Adeza ApavAmAM Ave che ane e dRSTie muMbaI mahArASTranA praznamAM rasa dharAvanAra prabudhdha jIvananA jarUra jaNAya te sarakArI hoddAo dharAvatA kogresI kAryakartA ene vAMcakoe muMbaImAM maLelI akhila hiMda mahAsabhA samitinI beThaka pitAne haidrae tyAga karavAnuM kahevAmAM Ave che. A banne vacce daramiyAna hiMdanA mahAamAtya naherUe karelI jAherAta saMbaMdhamAM mATe virodha che. koMgresanuM dRSTibindu samajAvavA IcchatA kAryakartA e mahArASTra pradeza koMgresa samitie ke nirNaya lIdho te dayAnamAM prathama te amRtasara koMgresane TharAva tathA naherUnI jAherAtane tenA rAkhavuM jarUrI che. A samitinI tA. 17-6-56 nA roja maLelI sarve azamAM-IcchAe ke anicchAe paNa svIkAravI ja joIe. sabhAe prastuta viSaya aMge 6 virUdhdha pa6 mate nIcene TharAva A svIkAranI bhUmikA sivAya temanA mATe mahArASTranI janatAne pasAra karyo hate - koMgresa viSe kazuM samajAvavApaNuM rahetuM ja nathI. A sthiti svIkArya 1. saMyukata mahArASTranA nirmANa saMbaMdhe kAMgresa movaDImaMDaLe heya te te mATe koI paNa gresI kAryakartAe sarakArI hoddo choDavAnI je AkharI nirNaya jAhera karyo che te sAMbhaLIne A pradeza koMgresa jarUrI nathI. e hoddA upara rahIne koMgresanuM dRSTibindu te mukatapaNe samitine atyaMta duHkha thAya che. samajAvI zake che. A rIte vicAratAM zrI. hIre tathA zrI. kutenI-pata'2, muMbaI zahera ane begAMva-kAravAranA marAThIbhASI vibhAge potAnA hALA choDavAnI-mAMgaNI koMgresanA pramukhe svIkArI nathI e temaja saMkalpita mahArASTranA sarahada paranA anya bharADa vibhAge egya ja karyuM che. mahArASTramAM sAmela na karavAthI (mahArASTra para) anyAya thayo che. AcArya zrI vijayavallabhasUri smAraka graMtha ane tene lagatA eTale ja pradeza koMgresa samiti A nirNaya pratye potAne tIvra asaM. prakAzana samAraMbha teSa ane asamAdhAna vyakta kare che, zrI mahAvIra jaina vidyAlaya taraphathI AcAryazrI vijayavallabha3. muMbaI zahera bAbata zumAre pAMca varSa pachI muMbaInI sUrinA smaraNamAM bhAre daLadAra tathA jaina zilpa, sthApatya, tathA citrajanatAne mata jANIne pharI vicAra karavAmAM Avaze evuM AzvAsana kaLAMnA uttama namunAothI susamRddha e eka smAraka graMtha taiyAra paMDita javAharalAla naherUe ApyuM che. muMbaI zahera mahArASTrane karavAmAM AvyuM che. je saMsthAnI sthApanA svargastha AcAyaeNzrInI zubha avibhAjya bhAga che ane tethI zaherane pitAnuM bhAvi karAvavAno preraNAthI AjathI 40 varSa pahelAM karavAmAM AvI hatI, eTaluM ja adhikAra Apavo egya nathI. zaheramAMnI sarva prajAo ane vargomAM nahi paNa je saMsthA sAthe AcAryazrIne jIvananA anta sudhI ghaTTa saMpa thAya ane ladhumatIonA hazene saMrakSaNa maLe e mATe mahArASTra saMbaMdha rahyo hato te saMsthA te AcAryazrInA smaraNamAM AvA sundara pradeza koMgresa samitie pitAnI bhUmikA vAraMvAra spaSTa karI che smRtigraMthanuM Ayojana kare te sarvathA ucita ane saMsthA mATe gauravasucita mahArASTranI sarahada paranA marAThIbhASI vibhAge mahArASTramAM prada ghaTanA che. sAmela karavAno prayatna A pradeza koMgresa samiti karaze. lokazAhI A graMthanA prakAzanane jAherAta ApavAnA hetuthI tA. 28-9-56 ane zAMtinA mArga sivAya anya koI paNa upAya potAnA dhyeya gurUvAranA roja muMbaI khAte bhAratanA suvikhyAta udyogapati ane dhAraNa mATe ghAtaka hoI janatAe tenAthI alipta rahevuM evI A jaina zvetAMbara mUrtipUjaka samAjanA pramukha agresara zeTha kasturabhAI samitinI vinaMti che. lAlabhAInA pramukhapaNa nIce bhAratIya vidyA bhavanamAM eka jAhera 4. bhAratIya saMdha rAjyamAM potAnuM dhyeya prApta karavAne eka samAraMbha zrI mahAvIra jaina vidyAlaya taraphathI yojavAmAM Avyo hato. mAtra upalabdha mArga lokazAhI paddhati ja che ane rAjya punardhaTanA prAraMbhamAM saMsthAnA maMtrI zrI caMdulAla vardhamAna zAhe suzliSTa bhASAmAM saMbaMdhamAM bhAratanI ekAtmatAne vicAra karI ApaNA baMdhAraNe te lakhAyeluM eka savistara nivedana vAMcI saMbhaLAvyuM hatuM. A nivedana- aMgene AkharI adhikAra pArlAmenTane Apyo che e paNa janatAnI mAM svargastha AcAryazrIne paricaya, temanI anekavidha sevAone daSTi. samakSa lAvavAnuM A sabhA icche che. vistRta ullekha, prastuta smAraka graMthanA saMpAdana kAryane lagatI jarUrI 5. navA racAnArA mahArASTranA vikAsanI javAbadArI A prade vigate ane temAM upayogI thayela aneka vyakitaone nirdeza, jaina zanI janatAnI piThe bIjA marAThI pradezanI janatA para paNa rahe che. samAjanI vartamAna sthiti, jaina vidyArthIone moTI saMkhyAmAM paradeza A bAbatamAM A pradezanA koMgresane para paDanArI javAbadArI A abhyAsa mATe mokalavAnI jarUriyAta ane te mATe jarUrI phaMDa ubhuM pradeza koMgresa samiti TALavA icchatI nathI. paraMtu e javAbadArI karavAnI AvazyakatA-AvA aneka muddAonI AlocanA karavAmAM AvI svIkAravAnI sAthesAtha bhASAvAra prAMte aMgenA koMgresanA dhoraNanI hatI. zrI cImanalAla cakubhAI zAhe ane khImajI mADaNa bhujapurIspaSTa samaja janatAnA dilamAM hoya tema ja tenI maMjUrI hoya che. e prAsaMgika vivecane karyo hato. ane zeTha kasturabhAIe pramukhaatyaMta Avazyaka che. , sthAnethI bolatAM sva. vijayavallabhasUrine mukta kaMThe aMjali ApI 6. uparyukata daSTikrANu janatAne samajAvavA mATe athAka prayatna hatI ane AcAryazrI pratyenuM RNa aMzataH adA karAvAnA hetupUrvaka Ave vipala lekhasAmagrI dharAvane smRtigraMtha nirmANa karavA mATe karavAne Adeza A pradeza samitinA kAryakartAone ApavAmAM zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA saMcAlakone dhanyavAda ApyA hatA. Ave che. A graMtha gujarAtI, hiMdI tathA aMgrejI ema traNa vibhAgamAM che. evI ja rIte upayukta kArya saphaLa thAya e draSTie vaheMcavAmAM AvyA che. tenAM kula pAnAM 600 che. gujarAtI vibhAga javAbadAra koMgresa kAryakartAoe je jarUrI lAge te sarakAramAMthI De. bhogIlAla je. saDesarA, Do. umAkAnta e. zAha ane zrI nAgapaptAnA hoddAonA tyAga karIne e kArya hAtha dharavuM." kumAra makAtIe, hiMdI vibhAga adhyApaka pRthavIrAja jaine, ane aMgrejI vibhAga haiM. metIcaMda, DaeN. jagadIcaMdra jaina ane zrI cImanalAna jecaMda upara jaNAvela TharAvanI vigate carcavAnI khAsa jarUra nathI zAhe saMpAdita karyo che. A graMtha taiyAra karavA pAchaLa rU. 30000 kAraNa ke dainika patramAM te sArI rIte carcAI gaI che. A TharAvamAM ne kharca thayAnuM jaNAvavAmAM Ave che. ane tenI 2000 nakala chapAna samajAya tevI eka bAbata che ane te e ke eka bAju amatasara vavAmAM AvI che. tenI kIMmata rU. 17-8-0 (pAsTejanA rU 2-12-0 koMgresane TharAva A pradeza samitine mAnya nathI ane tenA anusaMdhA agala) rAkhavAmAM Avela che, je sAmAnya mANasa mATe jarUra AkarI lekhAya, paNa graMca samRddhi ane te pAchaLa levAyale zrama ane paDatara namAM karavAmAM AvelI zrI. naheranI jAherAta pratye pradeza samiti kIMmata A badhuM dhyAnamAM letAM A kIMmata geravyAjabI lekhAvI na pitAnA TharAvamAM tIvra asaMtoSa ane asamAdhAna vyakata kare che ane joIe. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 : prabuddha jIvana tA. 1-3-56 -- - - ------------ jaina samAjamAM pustaka prakAzananuM kArya aneka saMsthAo tema zrI zaMkararAva devanuM nivedana ja vyakitao varSothI kare che ane DhagalAbaMdha sAhitya pragaTa thayA kare che. paNa prastuta prakAzananI haroLamAM mUkI zakAya evAM gaNyAM muMbaI mATe satyAgraha baMdha kare ghaTe che gAyAM graMthe Aja sudhI pragaTa thayela jaina sAhityamAMthI maLI zakaze- ( tAjetaramAM muMbaI-mahArASTranA prazno aMge karavAmAM AvelI paMDita AvI anupamatA A prakAzana dharAve che. javAharalAla naheranI jAherAta ane mahArASTra pradeza koMgresa samitie A prakAzanakAryamAM upayogI thayela aneka vyakitaone, nAma te upara karelA TharAvane anulakSIne zrI zaMkararAva deve eka nivedana bahAra pADayuM che jemAMne agatyano bhAga nIce ApavAmAM Ave che. nirdeza sAthe, saMsthAnA maMtrIe potAnA nivedanamAM AbhAra mAnya che. A nivedanamAM je samabhAva, svasthatA, duraMdezIpaNuM ane. vidhIonuM paNa potAnI bAjue hoya tene jema ApaNe kadi kadi sAva bhulI dabANathI nahi paNa samajAvaTathI parivartana karavAnI nItine svIkAra jaie chIe e rIte jenA athAka parizrama ane maJthI vaDAdarA-ama- ane pracAra jovAmAM Ave che te ja udAtta vANu muMbaI mahArASTranI dAvAdanAM aneka paribhramaNa sivAya A prakAza-nimaNa zakaya ja nahotuM jhuMbeza zarU thayA pahelAM zrI zaMkararAva deve ane temanA sAthI koMgresI AgevAnoe je svIkAryuM ane amalI banAvyuM heta ane mahArASTranA evA zrI kAntilAla DI. kerA je saMsthAnA rajIsTrAranuM sthAna dharAve je pakSo e vaLaNa na svIkAre te pakSethI alaga rahIne pitAnI che temane ullekha karavAnuM maMtrInA nivedanamAM kAM te ajANapaNe rahI mAMgaNIne zAntimaya sAdhana vaDe pracAra karyo hota to muMbaI * gayuM lAge che athavA to teo prakAzana samitinA eka sabhya hoIne ane anyatra je kamanasIba durghaTanAo banI gaI te kadAca na banI temanA saMbaMdhe viziSTa ulalekha karavAnI maMtrIzrIne jarUra gAnathI "hA, ane dhAro ke evuM kAMI banyuM hatuM te paNa tenI koI javAba dArI zrI zaMkararAva deva ane temanA gresI sAthIone zire rahI na paNa AvuM surucipUrNa prakAzana jemanI prAraMbhathI chevaTa sudhInI kALa hota. paNa vidhinI kaI evI akaLa ghaTanA che ke koI artha jInuM pariNAma che te zrI kerAnA muMgA kAryanI A prasaMge khAsa noMdha nirmANa karavA pUrve ApaNA dilamAM na kalpI zakAya evI koI vikRti te levI ghaTe che. A mATe jaina samAjanA temane aneka abhinaMdana ghaTe che. pedA kare che athavA te viveka yA pramANabuddhine badhira banAve che 2. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya ucca zikSaNano lAbha levA mAMgatA ane pArAvAra nukasAna thayA bAda ApaNAmAMnA kaImAM sanmati ane zANapaNanI vRtti jAgRta thAya che, je vaDe pAchaLanI bhUle spaSTapaNe -jaina zve. mU. vibhAganA vidyArthIone bhinna bhinna sthaLe e chAtrA dekhAvA lAge che ane AgaLane mArga paNa ThIka ThIka sujhavA lAge laye calAvIne yA ubhAM karIne anekavidha sagavaDa Ape che. tadupa- che paNa vacagALe AvezabharyA AndolananA pariNAme je jherara pedA rAnta te saMsthAnI graMtha prakAzana pravRtti paNa cAlu hoya che. Aja thayAM te jaladI nAbuda thatA nathI. haju paNa mahArASTra baMdhuo sudhImAM te saMsthA taraphathI nIce mujabanAM graMtha prakAzita thayA cheH zaMkararAva devanI vinavaNIne dhyAnamAM le ane bInalekazAhI paddhatine tyAga kare te temanA mATe tema ja deza mATe zreyaskara tema ja Avazyaka che. - kAvyAnuzAsana, yogazAstra, aSTakaprakaraNa, adhyAtma kalpaduma, paramAnaMda) jaina daSTie vega, AnaMdaghana padyaratnAvali bhAga pahelo ane rajata mahotsava graMtha. . * "muMbaI saMbaMdhI 5. javAharalAla naherUe tA. 3 jUnane roja - AcAryazrI vijayavallabhasUri smAraka graMtha upara jaNAvela a. bhA. ke. kamiTinA adhivezanamAM gheSaNA karI. tyAra bAda AgaLanAM ziSTa prakAzananI apekSAe sarvanI Tocapa eka navuM ane tA. 13 juna ne roja saMyukata mahArASTra samitie A bAbata yazavI sImAcihna sara kare che. aMgenA pitAnA pratyAghAta ane gheraNu jAhera karate TharAva karyo ane sva. bhegIlAla amRtalAla jhaverI tAjetaramAM ja mahArASTra pradeza koMgresa kamiTie paNa javAharalAlajInI tA. 18-6-56 nA roja zrI. bhegIlAla amRtalAla jhaverInA ghoSaNA para vicAravinimaya karIne pitAno mata pradarzita karate TharAva muMbaI khAte 67 varSanI ummare nIpajela avasAna badala dIlagIrI pasAra karyo che. vyakata karavAmAM Ave che. sadgata eka sajajana ane zIlasaMpanna jaina mahArASTra samakSa "have pachI zuM?", e prazna ubho che, tyAre gRhastha hatA. muMbaI yunivarsiTInI bI. e. ela.ela.bInI parIkSA A bAbata aMge mAre zuM mata che te mahArASTranI , janatA samakSa pasAra karyA bAda temaNe muMbaImAM vakIlAta zarU karI hatI. AgaLa upara teo ekIzIyala esAInInI ophisamAM joDAyA hatA. sarakArI nokarI rajU karavAnuM huM mAruM kartavya samajuM chuM. tene mahArASTanI janatAe mAMthI nivRtta thayA bAda temaNe muMbaImAM pharatA pustakAlayanI pravRtti hAtha svasthatAthI ane zAMtipUrNa vicAra kare evI mArI vinaMti che. dharI hatI ane temanAM patnI sau. mULIbahenanA smaraNamAM bhinna gayA mArca mahinAnA chellA aThavADiyAmAM, haidrAbAdathI meM eka bhinna mitro sepathI ekaThI thatI jatI rakamamAMthI teo pustaka- nivedana karyuM hatuM ane temAM meM kahyuM hatuM ke muMbaine prazna have paikIo taiyAra karatA hatA ane aneka pustakAlayane bheTa ApatA hatA. pachI paMDita javAharalAlajI para choDI de ane A praznane punaviA rIte jJAna pracAra karavA pAchaLa ane lekAmAM vAMcanarUci pedA karavA pAchaLa temane sarve samaye moTA bhAge pasAra thatA hatA, kevaLa cAra karavAne gya samaya kaye te paNa temaNe ja nakakI karavuM. nirupadravI temanuM jIvana hatuM ane anyane kyAre paNa upayogI thavAmAM janatAnI bhavitavyane prazna A rIte eka ja vyakitane hAthamAM sepa teo AnaMda mAnatA hatA. mIThI suvAsa phelAvatI zItaLa pavana- e lokazAhIthI virUddha che e AkSepa Ane aMge karavAmAM AvyA lahari ApaNane tarapha sparzIne pasAra thAya ane cirasthAyI mIThuM che. bhAratamAM lokazAhI prasthApita thaI che ane ApaNe tene vikasita, smaraNa mUkI jAya tevuM jIvana jIvIne temaNe ApaNI vaccethI vidAya lIdhI che. temanA AtmAne zAzvata zAti prApta thAo sudaDha tathA zakitamAna karavI, joIe te kharUM; paraMtu AjanI lokaeja prArthanA ! zAhImAM netRtvanuM ane pakSasadasya temaja janamata upara tenA prabhAvanuM 'sthAna che je ane have pachI 'dIdha samaya paryata raheze. 5. ' viSaya sUci pRSTha javAharalAlajI bhAratanA lekamAnya netA ane rASTranA paMtapradhAna che sarvasevAsaMdhe svIkArele mahatvapUrNa prastAva 41 taLeTI caine je-- gItA parIkha 41 ane tethI ja bhAratIya jIvananA saMyojanamAM temanA matanuM Aje ke A te taTasthatA ke pakSagrastatA ? paramAnaMda 42 asAmAnya mahatva che. mahArASTramAM muMbaI samAveza tha joie bodhisattva | kAntilAla barADiyA 43 e eka nAjuka bAbata che, kAraNa ke te aMge janatAnA mAnasanI gujarAtanI ananya jJAnavibhUti paM. sukhalAlajI graMthio ukelavAnI che ane tethI A bAbata egya rIte hAtha dharavI prakIrNa noMdha : mahArASTra pradeza koMgresa samitine ' paramAnada ja joIe ema huM zarUAtathI ja kahetA AvyuM chuM. tethI ja samajatI paraspara virodhI TharAva, AcAryazrI vijayavalabha ane samajAvaTathI mataparivartana karavAnI paddhati ApaNe svIkArI hatI.' sUri smAraka graMtha ane tene lagate prakAzana samA A prakriyAmAM System agara pakSa karatAM vyakitanuM hRdaye ja adhika '' * raMbha, sva. bhogIlAla amRtalAla jhaverI mahattva dharAve che. zrI zaMkararAva devanuM nivedana zaMkararAva deva 50 muMbaI mahArASTranuM avibhAjya aMga ane aMtargata bhAga zakuntalA kAntilAla garlsa hAIskUlane dhanyavAda - paramAnaMda para hovAthI tene samAveza mahArASTramAM the joIe ke nahi e prazna Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-7-56 prabuddha jIvana pI hoI zake ja nahi ane tethI tene janamatane viSaya banAva e AjanI paristhitimAM, navIna mahArASTranA traNa vibhAgamAM vicAraNI sAme ApaNe tatvataH virodha hatA. ane te ja kAraNane lIdhe, ekAtmatA lAvavI, mahArASTranA samAjamAM astitva gharAvatI Arthika muMbaInuM svataMtra rAjya karavA sAme ApaNo virodha hatuM. te chatAM ane sAmAjika viSamatAne nikAla karavA mATenA dheraNa ane kArya muMbaInI janatA upara koI paNa prakAranuM dabANa na karatAM tenI saMma- kramanI bAbato aMge A traNeya ghaTamAM ekavAyatA nirmANa tithI ja muMbaIne mahArASTra rAjyamAM samAveza karavo te ApaNuM karavI ane muMbaImAMnA judI judI bhASA, belanArAonA samUhomAM kartavya che ema ApaNe mAnya rAkhyuM hatuM ane zarUAtathI ja A ekabIjA aMge ane ekabIjA pratye vizvAsa ane sadbhAvanA pedA dizAmAM ja ApaNA prayatna cAlu hatA. samasta gujarAta ane samasta karavI-A ja muMbaIsaha saMyukta mahArASTra meLavavAnuM ane belagAma mahatrASTranA dibhASi rAjyanI bhavya yojanA e te prayatnanuM eka aMga kAravAra jevA sarahada aMgenA praznone ukela meLavavAne vyAjabI mArga hatuM. bhale te prayatna saphaLatAmAM pariNamyo nahi, paraMtu te prayatna che. tenA yogathI ja paMDichanI ghoSaNAmAM pAMca varSane samaya ocho karavA badala amane pazcAtApa thatA nathI; mAtra duHkha kazuM thayuM hoya thaI zakaze ane lokazAhI paddhatinuM avalaMbana caritArtha banAvI zakAze. te e mATe ke te prayatnanI pIThamAM rahela satya (kharApaNA) ane Ane ja meM mArA haidrAbAdanA nivedanamAM "vidhAyaka satyAgraha" ema niSThAnI kadara thaI nahi. muMbaInI janatA para dabANa na karatAM tenI kahyuM hatuM. A bAbata aMge saMmati meLavavI joIe te muMbaine samAveza lokazAhImAM satyAgrahane sthAna che, niHzastra pratikArathI svakIyAne tAbaDatoba mahArASTrarAjyamAM zu joIe evo Agraha (ha) aDacaNa karavI, aDAvavA - tene sthAna nathI. aMtaHkaraNamAMnA rAga : geravyAjabI hatA. muMbaInI janatAne samajAvavA mATe thoDA samayanI athavA krodhanA prakaTIkaraNanI khAtrI karAvavA mATe je karavAmAM AvejarUra hatI ane tethI muMbaI saha saMyukta mahArASTra meLavavAnI prakri temAM bhale zastro upADavAmAM AvyA na hoya ane ApaNe pote ja thAmAM, tevA thaDA samaya mATe muMbaIne alaga rAkhavA mATe ame dehada bhagavyuM hoya te paNa te satyAgraha hoI zake nahi, hAya nahi. mAnya karyuM hatuM. AvA thoDA samaya mATe muMbaI para kendranuM zAsana bhArata e eka vizALa kuTuMba che tenuM ApaNe kadApi vismaraNa karavuM rAkhyA sivAya bIjo koI upAya na hatuM. A samaya payaMta mahArASTra- joIe nahi. rAjyanuM sthAna (Govt. Seat) muMbaImAM ja rAkhavuM evI amArI saMyukta mahArASTranuM nirmANa karavAnI prakriyAmAM Aja paryata je mAgaNI hatI. bo yaza apayaza ApaNane prApta thayA che tenuM yogya mUlyamApana karavA ApaNI A mAgaNInI kaTIe paDitajInI muMbaI saMbaMdhI mATe hovI joItI samyakaSTine ane A kArya aMge jemanI ApachellI gheNu tapAsatAM te pUrNa saMtoSakAraka che ema kahI zakAya Nane sahAya maLI che temanA aMgenI kRtajJabuddhine ApaNAmAM abhAva nahi. temaNe pAMca varSane je samaya kahyo che te lAMbo che, lekazAhI dekhAI AvyuM che e ApaNe khedapUrvaka kabula karavuM joIe. AnA padhdhatithI mahArASTra rAjyasAM muMbaI samAveza thavo joIe evuM pariNAme mahArASTramAM Aje AtmaghAtI vaiphalyanI bhAvanA, kaTutA, temaNe je kahyuM che tenI sAme te ApaNe prathamathI ja virodha che roSa, ane anudAratAnI upasthiti che. je ApaNI tarapheNamAM na hoya ane mahArASTra rAjyanA amuka khAtA (Departments) muMbaImAM te ApaNuM virodhI ane je ApaNuM virodhI te ApaNuM zakuM evI rAkhavAnI temaNe paravAnagI ApI hota te paNa mahArASTra rAjyanuM vicArabhAvanA nirmANa thaI gaI che te kharekhara bhayajanaka che. kAraNa sthAna muMbaI sivAya anya koI sthaLe rAkhavuM joie e temane ke je AvI bhAvanA bhAratamAMnA sadhaLA lokasamUhamAM prasare te Agraha ApaNane yogya lAgatuM nathI. akhila bhAratIya netRtva asaMbhavita bane ane bhAratanuM ekeya naSTa paraMtu AvA A asaMtoSakAraka nirNaya mATe chellA 2-3 mahinAomAM je durdevI ghaTanAo udbhavI te kAraNabhUta che ema thAya. Aje, svahita ane sArvajanika hitane vivekathI vicAra kara vAnI janatAnI manaHsthiti rahI nathI. A manaHsthitine punarUddhAra, mAruM mAnavuM che. temAM ApaNI thoDI paNa javAbadArI che te ApaNe karavAnuM ane janatAne e manaHsthitimAM sthira karavAnuM ApaNuM prAmANikapaNe kabulIe nahi te ApaNe bhAvine yogya mArga ApaNe joI zakIzuM nahi. Aje paheluM kartavya che. anyathA paMDitajInI ghoSaNA asaMtoSakAraka paMDitajInI ghoSaNAthI ApaNI samakSa je praznanuM nirmANa thayuM hovA chatAM vidhAyaka upAyathI mahArASTra mATe muMbaI meLavavAnA mArga para mahArASTranA kadama paDavAnuM zakaya thaze nahi. saMyukta mahArASTra che temAM rahela nItimattAnuM AvhAhana je ApaNe svIkArazuM nahi ane samitinuM AjanuM dheraNa ane kAryakrama durbhAgye A bAbatane anukULa prakSetmaka sAdhana vaDe muMbaI meLavavA prayatna karazuM te muMbaInA ane nathI ja. A paristhitimAM jemane vidhAyaka mArga mAnya che tevA saue muMbaI bahAranA bhAratavAsIonA mana para tenuM viparIta pariNAma A javAbadArI svIkAravI joIe. mahArASTramAMnA kogresajanoe te Avaze ane ApaNe temanI je sahAnubhUti prApta karI che te gumAvI svIkArI che e hakIkata mahArASTra pradeza koMgresa kamiTie tA. 17 jUnanA besIzuM. tema thatAM muMbaI prAptine samaya adhika ne adhika dUra ThelAte roja je TharAva karyo che te uparathI spaSTa dekhAya che." jaze e bhaya che. A sahAnubhUti adhika mAtrAmAM prApta karavI zaMkararAva devA ane tene sakriya karavI e AjanI jarUriyAta che. bhAratanI ekatA, tenI lokazAhI ghaTanA ane loka temaja A te taTasthatA ke pakSagrastatA ? bhAtabhAtanA lekasamahAne ekabIjA pratyene sadbhAva ane baMdhutAne ( anu. pAnA 42 thI cAlu ) nukazAna na karatAM muMbai meLavavAne ApaNe dharma che te paNa ApaNe lUMTaphATane doSa gerakAyade dArU gALanArAo upara nAMkhyo ane e viSe sadaiva dhyAnamAM rAkhavuM joIe. mATe ja, have pachI, muMbaI meLavavA koI saMyukta mahArASTravAdI jarA paNa javAbadAra nathI evuM ADakataruM mATenI cAlu rahelI satyAgrahanI ke pratyakSa pratikAranI caLavaLa baMdha sucana karyuM ane A vAta aneka leAe lAMbe vicAra karyA vinA karIne, lokazAhI mArge A prazno ukela meLavavAnI jarUra che. A sAMbhaLI lIdhI, svIkArI lIdhI e joIne te sAme meM upara jaNAvela mATe zraddhA hovI joIe, titIkSA hovI joIe, lokazAhInA mArgamAM kahevata dvArA mAre sahaja pratyAghAta vyakata karyo hate. temAM e baheeTale ke prAmANika matabheda hovA chatAM parasparanuM hita sAcavavAnI ane nAe kapelo asvasthatA ane surUcine bhaMga kayAM ane kema thAya sAdhavAnI IcchA para vizvAsa hovo joIe, ane ramU5 samaya prati- che te mane haju samajAtuM nathI. Ama chatAM paNa e bahenene mArA kULa pariNAma Ave che te paNa AnaMdathI, khuzIthI svIkAravAnI ane lakhANamAM surUcibhaMga jevuM lAgyuM hoya te te mATe huM kharekhara sahana karavAnI taiyArI hovI joie. dilagIra chuM. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sTa) para prabuddha jIvana tA. 1-7-56 e tephAne daramiyAna gujarAtI strIo upara thayelA atyA- ja savAla nahote, paNa atyAcArano bhoga banelI bahenane, teo je , cArAne lagatI phelAyelI aphavAo kevaLa pAyAvinAnI che e nirNaya kAMI jaNAvaze temAMthI koI paNa vigata bahAra pADavAmAM nahi Ave jAhera karanAra bahene Akhare AvI aphavAo ubhI karanAra ane phelAvanArA evI khAtrI ApavAmAM AvI hatI ema morArajIbhAIe eprIlanI viSe anya lokonA dilamAM ke khyAla pedA karavA mAMge che tenuM meM bAramI tArIkhe muMbaInI vidhAnasabhAmAM javAba ApatAM jaNAvyuM hatuM. mArA carcApatramAM sUcana karyuM hatuM, te sUcanane A bahene krodha ane tethI A bAbatamAM mAhItI purI pADavAne morArajIbhAIne InakAra pUrvagrahanuM pariNAma lekhe che e paNa temanI kevaLa ka95nA ja che. tadana vyAjabI hatuM, ema ApaNe svIkAravuM joIe. A bahene pitAnA carcApatramAM dAvo kare che ke "tAkAne, paNa dhAre ke merArajIbhAIe jarUrI mAhItI purI pADI hota hiMsA, guMDAgIrI ane dhIkakArane ame bhArapUrvaka vakhoDI kADhIe chIe. te paNa tethI A bahenone saMtoSa thayA heta ke kema e savAla che. amAro eka mAtra hetu be koma vaccenI avizvAsa ane kaDavAzavALI kAraNa ke e mAhItI polIsanA daphatara uparathI ja ApI zakAI hota lAgaNI bhUMsI nAMkhavAne ane aphavAone DAmI devAno che." A ane jyAM sudhI e mAhItInI saccAI adAlata dvArA puravAra na banne bahene mahArASTranI che ane saMyukata mahArASTravAdI che e te thAya tyAM sudhI AvI mAhItInI kazI paNa kIMmata nathI ema A suvidita che. muMbaImAM je tephAne thayAM ane jAnamAlanI hAni thaI bahene potAnA nivedanamAM spaSTapaNe jaNAve che. tene saMyukta mahArASTravAdanI jhuMbeza sAthe sIdho saMbaMdha che eTaluM ja Two Women' nA mathALAthI A bahenoe taiyAra karela nahi paNa emAMthI ja e badhe anartha pariNamela che e viSe paNa rIperTa mArca mAsamAM pragaTa thayuM hatuM. bahenanI cheDatI saMbaMdhe be mata che ja nahi. A bAbatanI mAnyavara ena. vI. gADagIle cokakasa AMkaDAvAra rajuAta morArajIbhAIe muMbaInI vidhAna sabhAmAM lokasabhAmAM yathAsamaya jAherAta karI hatI ane zAsaka vargane cetavaNI eprIlanI bAramI tArIkhe karI hatI. je prastuta atyAcAranA uMDANamAM ApI hatI e paNa jANItI vAta che. A badhA saMyogomAM A javAnI A bahenomAM sAcI tamannA hota ane te sAcA mAluma paDe bahenAnI tapAsa temanA jaNAvavA mujaba zubhAzaya prerita hota te te te pitAnA mahArASTra baMdhuone A bAbatamAM be sAcA zabdo, tapAsa je muddAne AgaLa dharIne temaNe hAthamAM lIdhI hatI te muddA " kahevAnI temanI taiyArI hota te A bahene morArajIbhAI pAse tyAra uparAMta bIjA muddAo upara cukAdo ApavAnuM temaNe sAhasa karyuM bAda jarUra gaI hota ane temanI zubhaniSThAnI pratIti karAvIne na hota tema ja gya vicAryuM na hota. ane ema karyuM te saMyukta morArajIbhAI pAsethI jarUrI mArgadarzana meLavI zakI hota. morArajImahArASTravAdIone koI ThekANe nAne sarakho paNa doSa temaNe kabula bhAIe AvI zubhaniSTa bahenane jarUra sAtha Apyo hota, paNa temaNe karyo hota. paNa A te uparanI durghaTanAo daramiyAna nathI keI te upara jaNAvela rIporTa prasiddha karIne ItikartavyatA mAnI che. A bahenanI Ijajatane jarA sarakhI AMca AvI tema ja nathI kAI saMyukata hakIkata ja Avo rIporTa prasiddha karavA pAchaLa rahelI pakSagrastatA mahArASTravAdIe A tophAna, mArAmArI ane lUMTaphATamAM bhAga lIdheAma saMyukata mahArASTravAdane Dabala sarTIphIkeTa ApIne temaNe kevaLa puravAra karavA mATe puratI che. pakSagrastatA ja vyakata karI che. sujJa bhaginIyugala jaNAve che te mujaba "gujarAtI mahArASTrI gerakAyade dArU gALanArAe A zaheramAM aneka anarthI nIpajAve be koma vacce pedA thayelI avizvAsa ane kaDavAzanI lAgaNI bhUMsI che e sarvamAnya hakIkta che ema kabula karavAmAM jarA paNa vAM nAMkhavA ane eka rASTranA dehanA be mahattvanA aMga samI gujarAtI nathI paNa gujarAtImAM kahevata che ke 'halakuM leAhI havAladAranuM' e ane mahArASTra koma vaccenI dIvAla na ane mahArASTrI koma vaccenI dIvAla nAbuda karavA" huM paNa antarathI mujaba muMbaInA jAnyuArI mAsa daramiyAna tephAne karanAra-khAsa karIne IcchuM chuM ane prANuM . paNa huM ke teo aphavAo sAme AMkha dukAne teDanArA ane lUMTanArAe A gerakAyade dArU gALanAra hatA e te ADA kAna karIne athavA te mArI ke temanI kAmane devArepaNathI A bahenanI ja maulika zodha che ema taTastha rIte vicAranAra koIne sarvathA mukata jAhera karIne A hetu siddha karI nahi zakIe. deSanA paNuM kabula karavuM paDe tema che. ekarAra sAthe ekatAnI uMDA dilanI sAdhanA-e ja mAtra banI gayelA ' je dukAne luMTANI temAM thoDI mahArASTrI dukAno paNa luMTAI cheduHkhada banAvone bhUtakALanuM duHsvama banAvI zakaze ane paDelA e prakAranuM A bahenoe kareluM vidhAna, e viSe vadhAre tapAsa karatAM, ghAne rUjhAvI zakaze. paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA satya mAluma paDe che. paNa hakIkata ema che ke jyAre sukA jaMgalamAM Aga lAge tyAre be lIlA choDa paNa baLI jAya tema anya vana zakuntalA kAntilAla garlsa hAIskUlane dhanyavAda jyAre 450 thI vadhAre dukAne luMTANI che tyAre mahArASTrIonI be muMbaInI zakuntalA kAntilAla garlsa hAIskUlamAMthI A vakhate ke traNa dukAne luMTAyAnI noMdha thayAnI mAhItI maLe che. esa. esa. sI. nI parIkSAmAM beThelI kanyAonuM se e se TakA strIo paranA atyAcAra viSe A bahene e karelI tapAsa pariNAma AvyuM che. A mATe e skulanA prInsIpAla bahena saMbadhe vizeSa tapAsa karatAM ema mAluma paDe che ke A bahene mahA- zIlAbahena purohitane tema ja samagra zikSaka vargane aneka rASTrI hoIne prastuta AphatanA bhoga banelA keTalAka kuTuMbee temanA dhanyavAda ghaTe che. AvuM pariNAma lAvavAnI eka rIta e hoya che ke pratye nItAnta avizvAsa dAkhavyuM hatuM ane temanI sAthe kazI paNa cUMTI ghUMTIne ja vidyArthIone parIkSA mATe mokalavAmAM Ave ane vigatamAM utaravAnI spaSTa nA saMbhaLAvI hatI. je Ama hoya te uparanI ghaTanAmAM paNa AvuM anumAna thavA saMbhava che, paNa A gayA tephAna daramiyAna strIo saMbaMdhe kaze paNa geravartAva thayo nathI kIssAmAM ema nathI banyuM. esa. esa. sI. nA vargamAM 64 kanyAo - ema jAhera karavuM e nyAya nathI. hatI ane temAMthI 60 kanyAone parIkSA mATe mokalavAmAM AvI * prastuta bahene jaNAve che ke temanAmAMnI eka bahena che. hatI. A abhinadanagya pariNAma e skulamAM apAtA uttama avasaree atyAcAra vize mAhItI meLavavA mATe zrI merArajIbhAI kaTinA zikSaNane pratItijanaka purAvo che. Ane yaza amuka aMze pAse mAMgaNI karI hatI, paraMtu temanA maMtrIe lakhI jaNAvyuM hatuM skulanI kAryavAhaka samiti ane tenA mukhya sUtradhAra zrI kAntilAla ke e vyaktionI nAmozI thatI aTakAvavA mukhya pradhAna A vigate IzvaralAlane kALe paNa jAya che. AvI eka susaMcAlita zikSaNasaMsthA ApI zake tema nathI. A kIsAomAM mAtra nAmozI aTakAvavAne jaina samAjanA gauravamAM vadhAro kare che. paramAnaMda muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka : zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3, mudraNasthAna : kacchI vIzA ozavAla prinTIMga presa, majIda baMdara roDa, muMbaI 9. Te. naM. 34628 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rajIsTarDa naM. B 4266 vArSika lavAjama rUA. 4 -- 4 ra ka ,:F; + 5 pra. jainavarSa 14-pra.jIvana varSa4 aMka 6. muMbaI, julAI 15, 1956, ravivAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra AphrikA mATe zIliMga 8, chuTaka nakala: traNa AnA jhAda kAjhADa para jhAjhA jhAkajhArA 9 taMtrI: paramAnaMda kavarajI kApaDiyA zaka la aa aa Iate ajhADA jhAlagA gAgAkajhaka "bAga nA jA re nA jA... >> ( pUjya paMDita sukhalAlajI sAthe thayelI carcAne AdhAre ) sAmAnya rIte vairAgI loka zarIrane asuMdara tathA azucimaya evo paNa nathI ke jemAM racyApacyA rahIne jIvanane game tema veDachI gaNe che. kabIre nIcenA padamAM vairAgyabhAvane judI ja rIte jagADayo naMkhAya-bane cheDA beTA che. kAraNa ke deha suMdara che, Izvare sarjela che. teNe kAyAne suMdara bAga sAthe sarakhAvatAM gAyuM che ke-- cetanApradhAna racanA (organism) che. eTale ene durUpayoga bAga nA jA re nA jA terI kAyAmeM gulajhAra, dvArA nAza paNa na karAya. te ene sAco upayoga zuM ? kabIre A karanI-kayArI beI kara tuM rahanI kare rakhavAra, padamAM e ja samajAvyuM che, ane e dvArA judI ja rIte vairAgyadurmati kAga uDAI ke dekha ajaba bahAra; bhAvanI preraNA ApI che. manamAlI paradhie karI saMjama kI bAra, jaina vigere keTalIka paramparAo zarIrane azucimaya gaNIne dayA pada sUkhe nahIM chimAM sIMca jaladhAra. ApaNane enI upekSA karavAnuM kahe che, jyAre kabIra ene khUba suMdara gula aura camanake bicameM phulA ajaba gulAba, kahIne enA khoTA upayogathI dUra rahevAnuM kahe che. muti kalI satamAlakI pahisaM guMthI galahAraaSTa kamalase upaje lIlA agama apAra, koi paNa sauMdarya jotAM mANasamAM enA upabhoganI vRtti jAge che. ane zarIra jevuM suMdara ane susaMvAdI bIjuM bhAgye ja kaMI kahe kabIra cita ceta ke AvAgamana nivAra, haze. mATe potAne maLela zarIranA upabheganI vRtti te mAnavamAtraApaNI kAyAmAM ja "gulajhAra', eTale ke suMdara bAga che, pachI are pazupaMkhImAM paNa sahaja che. ene TALavI muzkela che-TALavI bahAra zuM kAma zodhavA javuM ? kabIra bAganA rUpakanI sArthakatA sama joIe paNa nahi. te e saudaryane upabhoga paNa kare, paraMtu niyamita * jAvatAM AgaLa vadhe che ke emAM tuM pravRttirUpI kayArImAM vAvetara ane vyavasthita rIte karo, jethI enI zakita kSINa na thaI jAya. karI de ane AMtara-AcaraNa tenI rakhevALI karaze. eTale tArAmAM e saudarya mANavA mATe che, paNa mana phAve tema veDaphavA mATe nahIM. jAgRti Avaze. vaLI bAgamAM kAgaDe bese te phaLa kheMcI khAya. zArIrika IcchAo paNa je vyavasthita rIte AviSkAra na pAme te mATe tArA bAgamAM durmatirUpI kAgaDo Ave teye uDADI deje, te juvAnImAM ja badhI zakita veDaphAI jAya. bIjI bAjue zarIranI tane ajaba zobhA jovA maLaze. kavi kAyAmAM saMyamane Agraha te rAkhe ja che. mananA mALIne avagaNanA karavAthI ke enI vRttio khoTI rIte dabAvavAthI kaMI jAgate rAkhIza ane pharatI saMyamanI vADa karIza-e paNa jIvanamAM nahi vaLe. jarUrI te che ja ne ? rUpaka kevuM sAMgopAMga utaratuM jAya che ? vaLI vizvanuM saMcAlana e paNa kevI addabhuta prakriyA che ? eka jhADanI bakholamAM be pArevAM beThAM che, jemAMthI teo eka trIjuM pArevuM paNa A bAganAM cheDavAM-dayA-sUkAI na jAya e te jovAnuM ja. mATe sarjI zake che. A pAchaLa kevI mahAna zakita kAma karI rahI che ? enI para kSamA (jhimA ) nI jaladhAra sIMcAvI joIe. A bAga (zarIra) ane enAM phUlanI vacce eka ajaba gulAba khIlI uThe eNe ApaNA zarIramAM paNa zI tAkAta ne suMdaratA dIdhI che ? che. te gulAba eTale zuM ? A para vivecaka spaSTa nathI. moTe bhAge jIvanamAM e sauMdarya pratyenI sAcI daSTi Ave e ja khare te e adabhUta gulAba eTale samAdhi athavA laya thaI javuM e dhame che. ApaNe tyAM dharma che aMta para jAya che. svacchatAnA Agrache. A ja zarIra je ApaNane samAdhi para laI jaI zakatuM hoya hIo zarIrane svaccha rAkhavA enI para pANI DhoLyA ja kare che uoi zarIrane svaccha rAkhavI te ene vyartha kema gaNAya ? ane bIjI bAju zarIranI svacchatA ke sughaDatAnI lezamAtra paravA . vaLI A suMdara bAgamAMthI te mukitarUpI kaLIonI satyarUpI hotI nathI. mALA karI zakAya che, ane ene kaMThahAra tarIke paherAya paNa che. khare mArga te emAM rahela bAga oLakhIne emAMthI ekSapathe kabIra ahiM yaugika paribhASAmAM utare che. ATha kamaLa, e haThAgamAM AgaLa vadhavAnuM che. kabIre A padamAM enI prakriyA suMdara tema ja varNavyA pramANe, zarIramAM AvelAM agnicakra, mUlAdhAracakra, maNipuracakra, egya rIte varNavI che. je jIvanamAM sauMdaryanI sAcI dRSTi haze vizudhdhAkhya cakra, svAdhiSThAna cakra, sahastrAra cakra, anAhata cakra, tathA te A zarIranA bAgamAMthI, kabIra kahe che tema, "cita cetake suratikamala cakra che. A badhAM para ekAgra thavAthI tuM koI ajaba AvAgamana nivAra" thaI zakaze. A suMdara bAga ApaNI kAyAmAM che. lIlA-daivI camatkAra jevuMjoI zakIza, tArAmAM AvI zakti bharI che pachI bIje bAga zedhavA zA mATe javuM ? eTale aMtamAM kavi kahe che ke je tArUM citta cetavIne tuM A nAnake paNa gAyuM chene ke, bAgamAM rahIza te tAruM AvAgamana nivArI zakIza. A kAyA tane kAhe re bana jana jA ? bhavATavinA pherAmAMthI mukta karIne mokSa paNa apAvI zakaze. sarva nivAsI sadA alepA, Ama kabIre dehamAhAmya sAcA arthamAM suMdara rIte samajAvyuM tehI saMga samAI. che. deha e emanI draSTie upekSAnI vastu nathI. chatAM e deha gItA parIkha Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 prabuddha vana ' , , tA. 15-7-56 saMyukta jaina vidyAthIgRhanA vidyAthIo sAthe mukhya pradhAnane vArtAlApa zrI saMyukata jaina vidyArthIgRha-ziva khAte gRhanA vidyArthIo, sara bhavAnasiMhajIe karelI ane rASTrapitA gAMdhIjI, zrI kRSNalAla jhaverI, samakSa tA. 8 julAI ravivAre savAre sADAdasa vAge muMbaI rAjyanA gujarAtanA mahAkavi zrI nAnAlAla vageree te veLA hAjarI ApI paMtapradhAna zrI morArajIbhAI desAIne vArtAlApa yojavAmAM Avyo saMsthAne AzIrvAda ApelA. hatA. e prasaMge saMsthAnI kAryavAhaka samitinA sabhyo uparAMta muMbaI "Ama saMsthAno AraMbha thayo. dhIre dhIre vidyArthIonI mAga rAjyanA majUra ane Arogya khAtAnA pradhAna zrI zAMtilAla harajIvana- vadhatI rahI ane e paNa vakhata AvyuM ke kayAreka vidyArthIone dAsa zAha, jAhera bAMdhakAma khAtAnA nAyaba pradhAna zrI bAbubhAI jagyAne abhAve nArAja paNa karavA paDatA. e saMjogomAM saMsthAne jazabhAI paTela, rAjyasabhA dilhInA sabhya zrI meghajIbhAI petharAja, vadhu vikasAvavAnuM ane saMsthA mATe saMsthAnI mAlikInuM makAna hovuM zrI kAMtilAla IzvaralAla, sthAnakavAsI jaina konpharansanA pramukha zrI vanecaMda jarUrI che ema jaNAyuM. zrI maNilAla mahekamacaMda zAhe pite e durlabhajI jhaverI vagere hAjara hatA. veLA dasa hajAranI rakama ApI makAna phaMDa mATe be lAkhanI Tahela ' vArtAlApanI zarUAta pahelAM saMsthAnA pramukha zrI cImanalAla nAkhelI je TUMka samayamAM ja pUrI thatAM Aje ApaNe beThA chIe te cakubhAI zAha, zrI morArajIbhAInuM svAgata karatA saMsthAne TUMka aDhI lAkhane kharce taiyAra thayeluM saMsthAnI mAlikInuM makAna banyuM. paricaya Apyo hate. "A saMsthAnA vidyArthIo ghaNA lAMbA samayathI "A saMsthAne jaina vidyArthIo uparAMta jainetaree paNa sAro A rItane vArtAlApa zrI morArajIbhAI sAthe yojavA khUba ja iMtejAra lAbha uThAvyA che, temAM mukhyatve zrI mahAdevabhAI desAI, zrI vAlajIhatA ane avAranavAra te aMgenI mAgaNI karatA hatA, paraMtu zrI bhAI desAI, zrI udayazaMkara nRtyakAra vagerene mukhya lekhAvI zakAya. merArajIbhAI kamI saMsthAomAM jatA nahi hovAthI amArAthI temane "atyAre vividha abhyAsa karatA 80 vidhAthIo A gRhamAM Agraha karI zakAtuM nahotuM. gayA varSe ja jaina-jainetarane vidhArthI- ane 40 vidyAthIo prinsesa sTrITanA gRhamAM che. ema maLI kula gRhamAM dAkhala karavAnI jogavAI karato baMdhAraNamAM sudhAro karavAmAM 120 vidyArthIo A saMsthAno lAbha laI rahela che." AvyA che ane tethI ame temane mulAkAtanuM AmaMtraNa ApI zakyA A pachI zrI cImanabhAIe gRhanA vidyArthIo taraphathI keTalAka chIe, jene temaNe saharSa svIkAra karI amane saune upakRta karyA che. praznonI lekhita yAdI zrI morArajIbhAine suprata karI te aMgenA javAba ' saMsthAnI kArakIrdi ApavA vinaMti karI hatI. A saMsthAnI sthApanA cheka 1917 mAM zrI vADIlAla motIlAla zrI morArajIbhAIe praznonI yAdI para najara pheravIne AvA zAha ane zrI maNilAla makamacaMda zAha-jeo baMnenI bhAgIdArI vAtolApane hetu samajAvatAM kahyuM ke, "jeNe prazna pUchavA hoya teNe jAte peDhI cAlatI hatI-teozrInA avirata prayAsone pariNAme thaI hatI. UbhA thaIne pUchavA jAIe, jethI huM tane jaI zake ane tenA e varSomAM jaina samAjamAM keLavaNInA prazna phirakAbhedanI dRSTie ja mananI sthiti pAmI zake, paraMtu have jyAre mane yAdI ja soMpAI che vicAratA hatA. anya samAjanI paNa e ja hAlata hatI, AvA tyAre temAMnA eka pachI eka prazno lauM chuM ane tenA uttarAthI saMkucita vAtAvaraNamAM jainonA phirakAnA samanvayanI ke tenI keLavaNInI saune saMtoSa thaze tema mAnuM chuM. chatAM jene kAMI saMzaya rahe te saMsthA mATenI vAta karavI paNa muzkelI hatI. evA samayamAM zrI vADI UbhA thaIne vyakata karI zake che, prazna pUchI zake che ane samAdhAna lAla zAha tema ja zrI maNibhAie sarva phirakAonA samanvayanI draSTie meLavI zake che." A saMsthAnI sthApanA karelI. temanA A kArya pAchaLa koleja ane prazno para najara TheravatAM teozrIe saune hasAvatAM hasAvatAM zALAomAM nahi maLatA dhArmika saMskAro ane sevAdharmanI dhagaza ramUjI zailImAM kahyuM ke, "keTalIkavAra buddhimAne anubhavI pAse hAravuM yuvAnanA hRdayamAM bharavAnI bhAvanA hatI. traNe phirakAnA jaina vidyA- paDe che; keTalIkavAra dhIraja pAse adhIraja khuTI jAya che. mAnavanI thao matasahiSNutA, baMdhu prema, sahAyaka vRtti keLave e uddeza hate. manovRtti hamezAM levAnI ja rahI che; kharI rIte anyane phAyado A kArya mATe uparokata baMne bhAIoe pitAnI peDhImAMthI 31 hajAra UThAvavAnI manovRtti je rAkhe che ke le che te 420 gaNAya che. ' rUpiyA ApI prinsesa sTrITamAM jyAM atyAre AnaMda bhuvana che tyAM vastutaH ApaNe haMmezA anyane kAMIka ApavAnI vRtti rAkhavI joIe; pahelAM vizALa cogAna hatuM ane tyAM AvelA pIrabhAi bilDIMgamAM levAnI nahi. ApavAnI ciMtA rAkho, paNa meLavavAnI nahi-svArthanI A saMsthAnI zarUAta karI. e saMsthAnI uddadhATanakriyA jhAlAvAranareza nahi. levAnI ja ciMtA rAkhanAra kAMI meLavatA nathI, paNa badhuM gumAve ziva khAtenA zrI saMyukata jaina vidyArthIgRhanI mulAkAte zrI merArabhAi padhAryA tyAre : jamaNI bAjuthI saMsthAnA gRhapati zrI surajacaMdrajI DAMgI, sthAnakavAsI kenpharansanA pramukha zrI vanecaMda durlabhajI jhaverI, saMsthAnA upa-pramukha. zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, mAnanIya zrI morArajIbhAI saMsthAnA pramukha zrI cImanalAla cakubhAI zAha, zrI TI. jI. zAha ane saMsthAnA eka maMtrI, - zrI dhIrajalAla dhanajIbhAi zAha. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 15-56 che ane meLavavAnI bAbatamAM jaina bhAI vepArI che eTale khUba kuzaLa hAya che. vaLI tamArA pramukha te mArI pAsethI kAMIka meLavavA vyavasthita prazno raju kare che, tee eka selisiTara che. eTale te e rIte banne bAjuthI levA mAge che; paraMtu meM paNa mejisTreTanA dhaMdhA karyAM che eTale vakIlone krama sarkajAmAM levA te huM sArI rIte jANuM chuM. " ThIka, jyAre mArI pAse prazno rajU thayA che tyAre tenA javAba ApatAM pahelAM karIne kahuM chuM ke tamArA abhiprAya mArA ma Mtavya karatAM judA hoya te pUchatA acakAze nahi. saune peAtAnA abhiprAyanI kiMmata hAvI joIe; anyanI buddhithI cAlavu joie nahi. tamArI buddhimAM Utare teTaluM ja svIkAraze ane tenA para ja niNaeNya bAMdhaze." vikendrIkarNa prazna 1 : vikendrIkaraNa Arthika kSetramAM ja thAya e yogya cheka rAjavahIvaTamAM paNa thAya e jarUrI che? javAba : rAjakIya kSetre vikendrIkaraNanA pAyA atyaMta jarUrI che; ane e dizAmAM ApaNe prayANu paNa karyuM che. ApaNuM eka rAjya anyu' che, paNa ApaNuM rAjya eka hAvA chatAM temAMye aneka rAjyA che; jevAM ke madhyastha ane prAdezika. dhaNA eka ja rAjya racavAnu kahe che, ane kahe che ke ethI A bhASA vagerenA jhaghaDAnI bhAMgajaDa thaze nahi. eka rIte e sahelu dekhAya che, paraMtu haMmezA je saheluM dekhAya tenAthI te cetatA rahevuM joie. saheluM che mATe levu te vRtti ApaNe saue cheDI devI joie. musIbatAne pAra karavAmAM ja mANasanI zakti vadhe che; tethI buddhi khIle che. jo ekakendrI rAjya hAya tA 36 karoDa lokeA vase che tyAM lokazAhI ane badhAne saparka kema zakaya bane ? mATe prAdezika rAjyo, lokala kherDI, sudharAI, paMcAyata e badhA dvArA ja temane vividha sattAo sAMpIne badhA kArabhAra karavAnA che. ane e rIte rAjyavahIvaTamAM sattAnuM vikendrIkaraNa thatu jAya che. Ama ApaNA Adarza vikendrIkaraNano ja che. A rIte Arthika kSetramAM paNa vikendrIkaraNa karavAtu che. udyogeAnI vAta laIe. meTA udyogAnuM vikendrIkaraNa nahi thai zake; paraMtu nAnA udyoganuM vikendrIkaraNa karI jIvanajarUriyAtanI vastu sastI maLe, udyoga sArI rIte cAle ane vadhu ne vadhu lokAne rAjI maLe te karavAnI ApaNI pRcchA che. rAjI nahi maLe te gaDabaDa ubhI thaze. paraMtu A sAthe e paNa khyAlamAM rAkhavAnuM che ke ApaNuM jIvana sAduM hAvu joie. sAdu jIvana eTale manamAM peca na rAkhavA. mANasa e prakAranA che-sAdA ane prapaMcI. prapaMcI jIvana nukasAnakartA che. dareka vyakitanu sukha sAdhI zakAya te rIte vartavuM e ApaNu saunuM kavyuM che. mANusatuM sukha e mukhya siddhAMta che. e siddhAMtane amalamAM kai rIte mUkavA e saue vicAravAnu che. mArI dRSTie kendrIkaraNa paNuM bahu yogya nathI. rAjya je kAMi niyameA kare che te vyaktinA sukha mATe hAya che, paNa e niyamA mANusanI virUddha na hAvA joIe. virUddha hAya tA badalavA joie. niyamo badalAI zake che; mANasa nahi. cUMTaNInI paddhati prazna 2 : zrI javAharalAlajIe hamaNAM ja kahyuM che ke, cUMTaNInI sIdhI paddhati che tene badale ADakatarI cUMTaNI thavI joie; A sabaMdhamAM Apane ze| abhiprAya che ? javAba : bApue sau pahelAM kahelu che ke sIdhI cUMTaNImAM ghaNAM aniSTa che ane te khUba kharcALa che. A mATe sau pahelAM grAmapaMcAyateAnI cUMTaNI thavI joIe; temAMthI ADakatarI rIte jillAnI, ane temAMthI dhArAsabhA ane kendranI, eTale ja sau prathama ADakatarI cUMTaNI mATe gAmaDAMne taiyAra karavA joize ane lokazAhInI bhAvanA jAgRta karavI joize. dareka zaherIe lokazAhImAM jAgRti lAvavA prayatna karavA joie. AkhA dezamAM grAmapaMcAyatA cAlu thaI jAya to ja vahIvaTa saraLa khate ane te thavAnu ja che; e mATe yatno paNa thaI rahyA che. 55 bhUdAna prazna 3: jamInanA mUMjhavatA prazna bhUdAnathI ukalI zakaze ke temAM kAyadAnI madadanI jarUra raheze ? javAba : jamInanA prazna bhUdAnathI ukelAvAnA ja nathI paNa bhUdAnate kAyadAnI mahda maLaze. bhUdAnanA viziSTa guNa e che ke te mANasane mANasa banAve che. bhUdAna tyAganI bhAvanA zIkhave che. lAlaca ke lAgavagathI tyAga saMbhavI zake nahi. tyAgathI AnaMda thAya tA ja e tyAga kahevAya. tyAga pAchaLa nAma hAya te! te paNa eka jAtano vepAra che. tyAga aicchika joie. tyAgamAM khalAnI bhAvanA na joie. Aje bhUdAnanA pravAha haThAgraha-satyAgraha tarapha jatA jAya che, e anicchanIya che. zrI vinAbAjI bhAvenu paNa e taraph me dhyAna doryuM che. bhUdAna e te| sAdhana che; ethI bhUdAnanu hArda samajIne madada karIe te bApunA Adarza pramANenA dezanA sarjana mATe te moTAmAM moTu sAdhana che temAM zaka nathI. paraMtu tenA a evA nathI ke phAyadA vagara cAlI zakaze. jyAM sudhI rAjya cAlaze, tyAM sudhI kAyadAnI jarUra raheze; rAjya nahi haiAya te| kAyadAnI paNa jarUra nahi rahe. eTale jamInanA praznanA ukela kAyadA sivAya nahi thAya; ane chatAMya te prazna pUrepUrA nahi ukale. aMbara carakhA prazna 4: abara carakhAnI bhAvi zakayatA viSe Apanu zu maMtavya che ? javALa : aMbara carakhA jeTalA kAryakSama eTalI saunI pragati. mArI dRSTie te aMbara carakhAnuM bhAvi sAruM che; chatAM Akhare ApaNI tenA pratyenI zraddhAnuM pratibiMba tenA para paDavAnu che. dezanu bhAvi sAru che tethI aMbara carakhAnuM bhAvi paNu sAruM ja che. ApaNane temAM zraddhA hovI joie. vidyArthIonI anya pravRtti prazna 5: vidyArthIo abhyAsa uparAMta kevA prakAranI pravRtti kare 'evu Apa icche che ? javAba : vidyArthIavasthAmAM ke te pachI paNa mANasa potAnI jAtanA ja doSa kADhyA kare ane te dUra karavAnA sajAga prayAsa kare te ISTa che, jeTalA pramANamAM sAcA sainika thaze teTalA rASTrane lAbha thaze. mANase sAcA sainika anavA mATe sau prathama tA potAnA paDozIne vadhumAM vadhu upayeAgI banavA prayAsa karavA joie. je upayogI na thai zakAya te! kAMi nahi, paNa tene mATe upadravI te na ja thai paDIe tenI pUrI kALajI rAkhavI joie. upadravI na thavuM te paNa upayogI thai paDavA jeTaluM ja mahattvanuM che. tethI ApaNane ane paDozIne antate lAbha thAya che. ApaNe anyane upadravI na banIe te ApaNuM aniSTa kArya kare ja nahi. Ama chatAM ApaNane krAi nukasAna kare toye tene nukasAna na karavAnI bhAvanA keLavavI joie. vidyArthI avasthA jIvanabhAthAnI avasthA che, ane tenA atha che parAvalakhI na thavuM. ApaNe ApaNAM kAryo ApaNI jAte ja karI levAM joie ane e rIte svakAryo pAchaLa lIdhelA parizramathI ApaNI zakti vadhe che. eka vidhArthI kevaLa vAMcavAMca karatA hAya ane pAtAnAM kAryo mATe khIjA para avalaMbatA hAya tA te vidyArthI AThe kalAkanA vAMcanathI jeTalu meLave che tenA jeTaluM ja parizrama karatA rahI vAcanAra vidyArthI mAtra cAra ja kalAkanA vAcanane aMte meLave che. Ama zarIramAM zakita haze te cittanI ekAgranA keLavAze ane ekAgra cite thoDA samayamAM pUratA banne maLI raheze. kevaLa ceApaDIonA bhaNatarathI ke buddhivAdathI jagatane phAyado thatA nathI. Aje jarUra che anubhavayukta vAcananI. vAMcavA ane vicAravA mATe anivArya che cittanI ekAgratA, e ekAgratA lAvavA mATe zarIra ane mana majabUta banAvavAM joie Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zarIra majabUta banAvavuM eTale pahelavAna banavuM tema mAnavAnuM nathI, chatAM pahelavAna thaI zakAya tA khoTu nathI. paNa e pahelavAna banyA pachI anyane upadravI nahi banatAM upayogI anAya te te rIte pahelavAna banavuM khATuM nathI. zarIrazramathI zarIra taMdurasta ane che ane jenuM zarIra taMdurasta hAya tenuM mana paNa taMdurasta bane che. ApaNe ApaNuM zarIra suDALa ane khIjAe ApaNA Adara karavA prerAya tevuM banAvavu joie. evuM zarIra banAvavuM e ApaNA ja hAthanI vAta che. e mATe ApaNe zarIrane kasavA khAtara paNa rAjanuM ApaNuM kArya jAte ja karI levu joie. A rItanA parizramathI zarIrasvAsthya jaLavAvA sAthe yAdazakita paNa sateja banaze. A saMsthAnI mane pUrI mAhitI nathI paNa jo tame tamArA kAma mATe nAkaro na rAkheA to sAruM ema huM jarUra IcchuM. eka vakhata evA divasa Avaze jyAre nAkarA nahi maLe tyAre nAkarA vagara calAvavuM ja paDaze; te te samaya AvyA pahelAM ApaNe samajIne svAzrayI banIe te vadhu sAruM che. jyAre ApaNane eka vastu na maLe ane tenA vagara calAvavu paDe tenA karatAM vastu maLatI haiAya tyAre ja tenA vagara calAvavu te vadhu sAruM che. ahIM zrI morArajIbhAIee potAnA jIvananA dAkhaleo ApI kahyuM hatuM ke huM pote kheDUtanA dharamAM ucharyAM chuM. e vakhate peAtAne gharamAM karavA paDatAM kAryonA khyAla ApI jaNAvyuM ke huMcha hamaNAM sudhI huM mArAM kapaDAM jAte ja dhotA hatA. vidyAthI avasthAnAM saMsmaraNA prabuddha jIvana prazna 6 : ApanI vidyArthI avasthAnAM kAMI samarA kaheze| javAba : yAda nathI. bAkI A badhuM kahevAya che. te e sa'smaraNAmAMthI ja chene ! atyAranI zikSaNapaddhati prazna 7: atyAranI zikSaNapaddhati sAme rASTrapatithI mAMDIne sau netA ane keLavaNIkAro khele che chatAM temAM pheraphAra thatA nathI. te aMge Apane zA mata che? javAba : eka vastumAM doSa che, doSa che tema kahevAthI kAMI nahi vaLe. e ja zikSaNapaddhatimAM sau taiyAra thayA che. Ama chatAM mAne ke temAM pheraphAra karavAnA che teA tene vicAra tamAre vidhArthIoe karavAneA na heAya, te tA jene pheraphAra karavA haze te ja vicAraze. Aje tA yenakena vidyArthIonI zIkhavAnI vRtti ochI thaI hAya tema jaNAya che. saunI AvI vRtti pAchaLa potAmAM rahelI UNapo kAma karatI hAya che ane vAlI taraphathI pUratA paisA apAvAne pariNAme vikaselI chelabaTAu thaine karavAnI vRtti A badhA mATe javAbadAra jaNAya che. atre temaNe pete jyAre abhyAsa karatA hatA tyAranA prasaMga TAMkIne jaNAvyuM ke amArI sAthe paNa bALA bhaNatI hatI, sakhyA pramANamAM ochI hatI chatAM ame temanI sAthenA vartAva khUba ja sabhyatAbharyo rAkhatA. jyAre Aje tA kai rIte kAgaLanA DUcA ke anya vastu phekavI, aDapalAM karavAM e vRtti vadhu jaNAya che, je jarAye sArI nathI. tA. 15-9-56 tenI sAme mane vAMdho nathI, paNa temaNe maryAdA rAkhavI joie, maryAdA e bhAratanI saMskRtinu mahattvanuM aMga che. ApaNe ApaNI saMskRti bhUlI jaizuM te dezane mahAna nukasAna thaze. lalita kalAo sahazikSaNa prazna 8 : Ape hamaNAM eka jagyAe sahazikSaNa sAme kaiMka virAdhanA sUra kADhayA hatA, te e maaenAM kAraNeA samajAvaze ? javA>> : sahazikSaNa mane peAtAne aMgata rIte jarAye pasaMda nathI. paNa atyAranA yugamAM e anivAryuM che eTale emAM rahela aniSTA ane bhayasthAnA dUra karI vyavahArU hAya te karavA mAguM chuM. sahazikSaNa sAmenA mArA viredhanuM kAraNa e che ke amuka umare yuvakayuvatIomAM vihvaLatA praveze che, dasa varSanI vaya sudhI ane 22-25 varSanI vaya pachI sahazikSaNamAM ochAM bhayasthAna hAvAnI mArI mAnyatA che; paraMtu vaccenA samayamAM nahi. e vacagALAnA samayamAM ja bhUlA thavAno saMbhava rahe che. yuvaka-yuvatIo sAthe kare prazna 9 : nATaya, nRtya, saMgIta vagere kalA pravRttio Aje je rIte vikase che te yogya che? javAba: e pravRtti vikase te sAruM che; paraMtu tenI atyAranI vikAsa mATenI rIta khoTI che. e badhI vastu kalA tarIke suMdara che, paNa tenA suMdara rIte upayoga thaI zake . dUdhanA paNa durupayoga thaI zake che ane jheraneye sadupayoga karI zakAya che. e vastu kAnA hAthamAM jAya che ane kema vaparAya che tenA para tenA AdhAra che. Aje je rIte nAnI bALAo pAse sTeja para nRtya vagere karAvAya che tethI tA tene vikAsa aTake che ane avaLI asara paDe che. rAjavahIvaTamAM hiMsAnuM sthAna prazna 10 : rAjya calAvavAmAM hiMsAnA Azraya levA paDe te ahiMsAnI kamajorI nathI ? javAba : rAjya calAvavAmAM hiMsAne Azraya levA paDe emAM ahiMsAnI kamajorI nathI; kamajora tA ApaNe chIe. ahiMsA khUba ja sUkSma che. rAjya kadi ahiMsAthI cAle nahi. rAjya calAvavuM e ja hiMsA che. kAIne dabAvavA ke dubhavavA e paNa hiMsA ja che. paraMtu ApaNe eTalu dhyAnamAM rAkhIe ke hiMsA-ahiMsAnA mAM ahiMsA hamezAM jIte che. ApaNe ahiMsA tarapha javu joie. hiMsAmAM anAyAse asatya pravezI jAya che; jyAre satyanI upAsanA karanArane ahiMsAnu sAdhana upayogI bane che. satyamAM sthira thavA mATe ahiMsA jarUrI che. ahiMsAthI badhu ja thaI zake evI duniyA hA banI nathI. jeTalA ahiMsaka thavu joie teTalA pramANamAM huM paNa haju anyo nathI. jyAre huM pUrepUrA ahiMsaka banI jaIza tyAre huM mukhya pradhAnapade, pradhAnamaMDaLamAM ke sarakAramAM nahi hAu; kAraNa ka rAjya e paNa hiMsA che. paraMtu meM tenI para paNa vicAra karyo che. rAjyane paNu ahiMsaka banAvavAnI mArI kalpanA che. manuSya jo kaMTALIne jaMgalamAM jatA rahe ane kahe ke huM ahiMsaka ane satyarUpa banI gayA chu tA tenA kAMI artha nathI. tenA artha to tyAre ja che jyAre te sasAramAM rahI . A AdezanA svIkAra kare ane tene mATe yatna kare. ' mArAmAM hiMsA nathI evA kAI mAruM dAvA nathI; paraMtu ga MdakI dUra karavA mATe jema yatna karavA paDe che, tema rAjyavahIvaTamAM paNa bane teTalI hiMsAne dUra karI ochAmAM ochI hiMsAthI rAjya calAvavAnA e yatna che. A hiMsA--ahiMsA viSenI mArI dRSTi che. sa Mbhava che ke temAM kaU bhUla paNa DAya. paraMtu mAru dhyeya cAkkasa che-kAInuM paNa bUrU na thAo. AbhAradarzana A rIte vArtAlApa pUro thatAM saMsthAnA pramukhazrIe AbhAradarzana karatAM jaNAvyuM hatuM ke, je prazno pUchyA hatA, temanA vigatavAra ane khUba spaSTatAthI zrI morArajIbhAie javAkhA ApyA che. savAlajavAba pAchaLa emanI potAnI viziSTa jIvanadRSTi paNa ApaNI samakSa mUkI che. Aje te rAjyakArabhAranI javAbadArI emanA para che paNa emaNe ekavAra mane kahelu ke jo te svataMtra hoya te zikSaka thavAnu pasaMda kare. rAjakartA liAsAphara hAvA joie. je javAbadArI mAthe AvI paDe tene spaSTa darzana vagara te adA na karI zake. temaNe je samajAvyu tenA para ciMtana manana karazo to te sAthe thaze. chelle zrI eca. Ara. zeThe zrI mArArajIbhAInA, saMsthAnI kArya - vAhaka samitinA sabhyo ane AmatritonA AbhAra mAnyA hatA; tyAra bAda baMgALI jAdugaranA prayAgA thayA hatA. prayoga pachI zrI mArArajIbhAI 'gRha'nA ekeeka AreDe jaI vidyArthIone maLyA hatA. ane vividha prazno pUchI temanI pravRttimAM rasa lIdho hato. chevaTe samUha bhojana bAda pere doDha vAge sau vikharAyA hatA. Cac c Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 57 tA. 15-7-56 prabuddha jIvana thayelA vidyArthIomAMthI jeTalAM na joDAya teTalAnI jagyA pUravA mATe prakIrNa noMdha eka yAdI paNa ubhI hatI. A saMgamAM hAla turata koIne laI e dayAmaNI AMkhe! zakAya ema nathI paNa AgaLa upara kAMI avakAza haze te jaNAvIza me mAsanI 20mI tArIkhe haioMgakoMgathI nIce mujabanA samAcAra e sivAya ramaNIkabhAIthI bIje javAba ApI zakAya tema nahote. muMbaInA dainika chApAomAM pragaTa thayA hatA: dAkhala karelA vidyArthIomAM traNa ke cAra jainetara paNa hatA. prInsIhoMgakoMganA katalakhAnAmAM kAma karatA kasAIoe, eka pAla phAdhara vAlegIra A javAba sAMbhaLIne suI rahe tema nahotuM. gAIe tenI muMgI apIla vaDe kevI rIte pitAne jIva bacAvyo haMmezAM eka vAra temane TelIphona Ave ane pUche ke have koIne tenI kathA, chApAvALAone kahI saMbhaLAvI hatI. sayAmathI lAvavAmAM laI zakAya tema che ke nahi. pAMceka divasa bAda ekAda vidyArthInI AvelI amuka gAyane lAgalagaTa traNe divasa katala karavA mATe kadAca goThavaNuM thaI zake ema ramaNIkabhAie jaNAvyuM ke tarata ja raju karavAmAM AvI, paNa dareka vakhate gAya potAnAM ghuMTaNa upara nIce e bAbata pAkI karI levA mATe phAdhara bAlagIra pate te vidhArthIne namI paDatI ane katala karanArAo tema ja anya kasAio sAme laIne TekasI karIne nAgadevI sTrITanI pahelI krisa galImAM Avela hadayane halAvI nAMkhe evI dayAmaNI AMkha vaDe Tagara Tagara joyA ramaNIkabhAInI dukAne AvI pahoMcyA. huM e vakhate ramaNIkabhAInI dukAne karatI. Ama traNa divasanA lAgatAga. anubhavathI e sarva kasAIonAM be hate. phAdhara bAlegIrane bAra mahInA pahelAM mArA bhatrIjAne dila eTalAM badhAM pIgaLI uThayAM ke te gAyanI katala karavAnuM Akhare senTa jhevIyarsa kolejamAM dAkhala karavA mATe pahelIvAra huM maLele, te mAMDI vALavAmAM AvyuM ane tene choDI mUkavAmAM AvI. Aje e vakhate tene levAmAM nahote AvyA che ke tenA mArka uMcI kakSAnA gAya abhayadAna pAmIne khetaranI aMdara zAntithI prasannatApUrvaka ghAsa hatA. paNa cAra pAMca divasa pachI dAkhala karela vidhArthIomAMthI carI rahI che." amuka kolejamAM nahi joDAyA hoya e hakIkata lakSamAM laIne temanI kasAInA hAthamAMthI gAya Ama bacI jAya e eka apavAdarUpa sAthe mAre kaze paNa paricaya nahi hovA chatAM mArA bhatrIjAnI IcchA ghaTanA che. A apavAdarUpa ghaTanA puravAra kare che ke kasAImAM ApaNI hoya te tene teo potAnI kolejamAM laI zake tema che ema mane , jevuM ja hRdaya che. paNa jema cAlu sAcajUTha karIne dravyapAna karatA temaNe TelIphonathI jaNAveluM ane e mujaba tene dAkhala paNa kare. vyApArInuM hRdaya sAcajUTha viSe sAmAnyataH rIDhuM banI gayuM hoya che prastuta kIssAmAM pitAnA vidyArthIo mATe temane ATalI badhI aMgata tevI ja rIte hiMsAnA cAluM vyavasAya vaDe kasAIonAM hRdaya rIDhAM- takalIka letA joIne meM temanI samakSa mAro AnaMda tema ja Azcarya nikhara-banI gayA hoya che. e hRdayane UMDANathI spaze evI koI vyakta karyuM. temaNe jaNAvyuM ke "mArA koI paNa vidhAthanI je kAMI ghaTanA bane te e hRdayamAMthI jarUra aNadhAryuM karUNAnuM dayAnuM jharaNuM agavaDa hoya te dUra karavA mATe mArAthI huM banatuM karUM chuM. kolejanA phuTe che ane katala karavAne ugAmele hAtha pAchA paDe che. bhUtapUrva vidyAthIonuM eka esesIezana che ane te hastaka" eka vyApaka rIte joIe ane vicArIe to mAluma paDe che ke A kuMDa che je satata vadhatuM rahe e mATe mArA cAlu prayatna rahe che. e duniyAmAM sAmAnya mAnavI sAdhAraNa rIte AMkhe temaja kAna baMdha phaMDamAMthI cAlu vidyAthI emAMthI jemane jarUra hoya temane kAleja phI karIne cAle che ane ekAnta svArtha sAdhavAmAM, tareha tarehanA bhega- tathA copaDIo ApavAmAM Ave che. e uparAMta temane rahevA vagerenI vilAsa mANavAmAM ane bhayaMkara anartho pedA karatA kukarmo karavAmAM te agavaDo dUra karavAnI paNa huM satata kALajI levuM chuM. garIba vidyAraccepage rahe che. prastuta kIssAmAM te gAyanI AMkhamAM te kasAIoe rthIone Arthika madada paNa mArA mIzanamAMthI ke bIjA koI paNa je dayAmaNo bhAva e dayAmaNe bhAva sAmudAyika katalane bhega dekANethI bane teTalI meLavI ApuM chuM. koI paNa vidhAthI mArI thatA dareka pazunI AMkhamAM taravaratA hoya che. paNa vastutaH kasAI kolejamAM dAkhala thavA Ave che tyAre alabatta tenA mArka te sauthI pitAne vyavasAya AMkha baMdha karIne calAvye jAya che. AvI ja rIte pahelAM javAnA rahe ja che, paNa tene dAkhala karavA mATe mAtra te katala thatA pazune ArtanAda mAMsAhAra karanAranA kAna sudhI jarUra eka ja dhAraNa huM nathI rAkhate. tenAmAM bIjI zuM vizeSatA che, pahoMcatA hoya che, paNa mAMsAhArI paNa kAna baMdha karIne mAMsAhAra karyo ramatagamatamAM tene keTale rasa che, tenA vyakitatvamAM chupAyelI koI jAya che. te A katala ane A mAMsAhAra aTakAvavA mATe kharI viziSTa pratibhA che ke nahi tenI Arthika sthiti kevI che e badhI jarUra che A ubhaya varganI AMkha ane kAna khelavAnI ane nahi ke bAbate huM lakSyAM lauM chuM. mAro koI paNa vidhAthI Arthika taMgInA kAyadAkAnunanI. bhagavAna budhdha ane mahAvIre A kAma karyuM hatuM. kAraNe ke rahevA vagerenI sagavaDanA abhAve abhyAsamAM AgaLa vadhatuM ApaNAmAM dhIraja nathI, mAnavInA hRdaya viSe zradhdhA nathI, tene rahI jAya e mArA mATe asahya che. huM 500 vidyAthIo rahI zake abhigama sAdhavA jeTalI tapasyA nathI. mATe ja ApaNe A badhuM evI hosTela ubhI karavA mATe mArA mIzana AgaLathI nANAM meLavI kAyadAkAnanathI aTakAvavA IcchIe chIe. jyAM hRdayapalaTAnI jarUra zake tema chuM, paNa amArI pAse te mATe jagyA nathI ane bAjue che tyAM kAyadAkAnuna nirarthaka che. Avela elphInsTana hAiskulanA kaMpAunDamAM A mATe puSkaLa jagyA paragaju prInsIpAla paDelI che je meLavavA meM prayatna kare paNa temAM mane saphaLatA saMyukata jaina vidyArthIgRhanAM maMtrI zrI ramaNikalAla maNilAla maLI nahi." saMyukta jaina vidyArthIgRhamAM sAmAnyataH eka vadhAre zAhanI dukAna upara juna mAsanI vIsamI tArIkha AsapAsa eka vidyArthIne goThavavAnuM muzkela hatuM, paNa AvA paragaju IzvaraparAyaNa TelIphAna AvyuM ke "huM senTa jhevIyarsa kolejane prInsIpAla chuM. prInsIpAlane nA kema kahevAya ? ramaNIkabhAIe temanA vidyArthI mATe mArA be traNa vidyArthIone muMbaInA koI paNa vidyArthIgRhamAM rahevA jagyA karI ApI ane prInsIpAle ATaluM karI ApavA mATe ramavagerenI sagavaDa karI ApavAnI cintAmAM chuM. meM bhAMbhaLyuM che ke NIkabhAIne bahu bahu AbhAra mAnyo ane pote kRtakRtyatA anutamArI hosTelamAM jaine na hoya evA vidyArthIone paNa have levAmAM bhavatA hoya e bhAva dekhADatA chuTA paDayA. vighAthIone upayogI Ave che te A mArA vidyArthIomAMthI jenI sagavaDa thaI zake tene thavAnI ATalI badhI tamannA dharAvanAra prInsIpAlane joIne, jANIne, dAkhala karavA mArI tamane vinaMti che." e vakhate saMyukata jaina vidyArthI sAMbhaLIne huM bhAre cakita thaze ane badhI kolejone AvA bhalA gRhamAM dAkhala thavA IcchatA vidyArthIonI arajIo vicArAI cukI paragaju prInsIpAlo maLe te vidhArthIone Aje bhegavavI paDatI hatI ane saMsthAnA bane makAnomAM jeTalA laI zakAya teTalA vidyA- pAra vinAnI hADamArIo keTalI badhI haLavI banI jAya e vicAra rthIonI arajIo maMjura thaI cukI hatI ane te uparAMta maMjura mArA magajamAM kaMI samaya sudhI dhoLAyA karyo, Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prabuddha jIvana ' tA. 15-7-16, ApaNe badhA eka ja divase saMvatsarI ujavIe tA. ka.:-A patra jaina patromAM pragaTa karAvIne aikayanuM AMdojaina samAja je traNa yA cAra phirakAomAM vaheMcAyelo che temAM lana UbhuM karavA amArI bhAvanA che. AzA che ke Apa saMmata thaze." paraspara ekatAnI bhAvanA kema keLavAya te tarapha jaina samAjanA Age- A patrano jaina ve. mU.konpharansanA maMtrIoe tA. 5-6-56 vAnonuM dhyAna uttarottara vadhAre ne vadhAre kendrita thaI rahyuM che. Aje nA roja nIce mujaba javAba ApyA hatAH- ' mahAvIra jayantI ane saMvatsari jevA ati mahattvanA parve jaina "vi. Apane tA. 3-5-56 ne patra, bhImAsara adhivezanamAM, samAjanA judA judA vibhAgamAM bhinna bhinna divasee ujavAya che. saMvatsarInI ekatA sAdhavA aMgenI bhUmikA racavA vi. saMbaMdhI, sthAyI A parve eka ja divase sau samAna rIte ujave te ekatAnI dizAmAM samitinI sabhAmAM raju karavAmAM AvatAM tenAM sUcana anusAra nivedana sArI pragati sAdhI zakAya. A hetu lakSyamAM rAkhIne jaina sthAnaka- karavAnuM ke ApanA adhivezanamAM samAja-ekatAnI je bhAvanA prakaTa. vAsI kaMkarasanA pramukha zrI vanecaMda rlabhajI jhaverIe jaina . karavAmAM AvI che te AvakAradAyaka che. A saMsthA tara: mU. kaeNnpharansanA pramukhane uddezIne kyapurathI tA. 3-5-56 nA roja atyAra agAunA adhivezanamAM e dizAsUcana ( ekatA aMge) thayela nIce mujaba patra lakhyo hato. che. zramaNa saMdha ane zrAvaka saMghanI ektA samagra jaina samAjamAM "1 vi. vi. sAthe lakhavAnuM je samasta jainenuM saMgaThana ane sthApavA mATe prabala prayAse ane mArgonI jarUra che. ajamera sthA. eka pleTaphorma banAvavAnI atyaMta AvazyaktA che. A mATe saMdU- konpharansanA pramukha zrI hemacaMda rA. mahetA dvArA paNa te dizAmAM bhAgye jainamAM saiddhAMtika mAnyatAmAM khAsa bheda nathI. vyavahArika prayatna thayelA hatA ema amArI jANamAM che. Apa tenA anusaMdhAnakriyAkAMDa sau potapotAnA kare temAM Alocanatmaka draSTi dUra karavAnI rU5 gya prayatna karaze te te satkArane pAtra lekhAze emAM zaMkA nathI. udAratA keLavavAnuM vAtAvaraNa sarjAvAnI jarUra che. A mATe jaina amArA taraphathI dara mAse prakaTa thatI patrikAmAM ApanA putra viSe phIrakAonI konpharansa (mahAsabhAo) e prayatna karI jarUrI che. egya ullekha karIzuM." A mATe badhA phIrakAonA AgevAnoe ekatra thavAnI jarUra che. jaina samAjamAM ekatA sthApita karavAnI dizAe AvI AgevAnI . . ? bhagavAna mahAvIranI 2500 varSanI jayanI virATa rUpe levA mATe zrI vanecaMdabhAIne jaina samAjanA dhanyavAda ghaTe che. jaina manAvavA mATe paNa vicAra karavAnI jarUra che. mU. konpharansanA maMtrIoe ane tenI sthAyI samitie A 3 jaina dharmanA mukhya mahAparve mahAvIra jayantI ane saMvatsarI darakhAstane utsAhapUrvaka vadhAvI levI joItI hatI ane A bAbatamAM (kSamApanA parva) paNa eka ja divase saMyukata rUpe jaina ujavatA pitAthI bane teTalo sahakAra ApavAnI khAtrI ApavI jotI hatI. thAya te tene prabhAva jainenI ekatA sarjavAmAM ane janatA upara Ama karavAne badale AgaLa upara thayelA AvA prayatnone havAle * khUba ja 5DI zakaze. A mATe paNa hArdika prayatna karavAnI jarUra che. ApIne "Apa tenA anusaMdhAnamAM yogya prayatna karaze te te 4 mahAvIra jayantI mATe te saraLatAthI aikaya sthApI zakAya satkArane pAtra lekhAze" evI je kevaLa aupacArika zubhecchA ane tema che. paraMtu saMvatsarIne prazna kaMIka vivAdAspada heIne dilanI udAratA pitA pakSe kazuM paNa karavAnI javAbadArI svIkAravAnI anicchA darzAmAMgI le che. A mATe prathama te zvetAMbara jaina (daherAvAsI, sthAna- vavAmAM AvI che e hakIkata bhAre duHkha Ape che. ' kavAsI ane terApaMthI bhAIo ) e ekatA mATe madhyastha mArga sthAnakavAsI konpharansanA pramukhe sUcavyuM che te mujaba mahAvIra kADhavAnI jarUra che. jyantI te Aje lagabhaga eka ja divase ujavAya che, eTaluM ja 5 eprIla (1956) nI zarUAtamAM bhImAsara (bikAnera ) mukAme nahi paNa ghaNe ThekANe cAre phirakAnA bhAIo-bahene sAthe maLIne sthA. jainanuM bRhatsAdhu saMmelana ane konpharansanuM adhivezana thayuM mahAvIra jayantI ujave che. saMvatsarInI bAbatamAM anya traNa phirakAo hatuM. jaNAvatAM harSa thAya che ke, e avasare saMvatsarInI ekatA mATe ane digaMbara samAja vacce ekatA sthApita karavI lagabhaga azakaya che. gaMbhIrapaNe vicAra karavAmAM AvyA hatA. nirNaya karavAnI sagavaDatA kAraNa ke A traNa phirakAnAM paryuSaNa jyAre purAM thAya che tyAre digaMbara mATe teoe mArgadarzana karyuM hatuM ke "laukika mAnyatAo tarapha na jainenAM payuMSaNa zarU thAya che ane temanI saMvatsarI bhAdaravA suda jatAM zAstrIya mAnyatAone mahattva ApavuM eTale ke "zrAvaNa ke 11nA roja Ave che. paNa sthAnakavAsI, ve. mUrtipUjaka ane terAbhAdrapada (laukika rIte) adhika Ave tyAre (zvetAMbara AgamAnusAra ) paMthI samAjanA paryuSaNa ghaNIvAra sAthe te keTalIkavAra eka divasanA be aSADha mAnI levAM. A rIte karavAthI badhA vicAradhArAvALAone " gALe zarU thAya che ane tema hoya tyAre amukanI saMvatsarI bhAdaravA satiSa thaI zakaze. zuda 4nA divase te anyanI saMvatsarI bhAdaravA suda 5nA divase A uparAMta bRhatsAdhu saMmelane nIce mujaba neTa ApIne Ave che. zrAvaNa ke bhAdara adhika mAsa hoya tyAre paryuSaNa parva hArdike udAratA ane saMgaThana-bhAvanAne parizya Ape che. aMge kadi kadi mahInAne pharaka paDI jAya che. A adhika mAsa aMge noTa:-zvetAMbara mUrtipUjaka, sthAnakavAsI ane terApaMthI Adi bIkAneramAM maLela sthAnakavAsIenA saMmelane je TharAva karyo che ke vibhinna paraMparAone zvetAMbara jaina saMdha jo saMvatsarInI ekatA zrAvaNu ke bhAdrapada adhika Ave tyAre tenA badale be AvADha mAnI mATe koI eka nirNaya para pahoMce to te mATe zrI vardhamAna sthA. jaina levA e jarUra AvakAradAyaka che. A uparAMta traNe saMpradAyanI saMvatsarI zramaNa saMdha udAratApUrvaka pitAne ucita sahakAra ApavA mATe eka karavAnI bAbatamAM traNe saMpradAyanA AgevAne ekamata thAya to prastuta che. sthAnakavAsI zramaNa saMdha udAratApUrvaka pitAne sahakAra ApavAnI sthA. jaina zramaNa saMgha ane zrAvaka saMdhanI sAMvatsarika-ekatA taiyArI batAve che ane e rIte saikAo juno Agraha choDavAne tatpara mATe upara pramANe udAra bhAvanA che. Apane zramanuM saMdha ane zrAvaka che e paNa eTaluM ja protsAhaka che. A ghoSaNAne anya saMpradAyanA saMdha saMvatsarInI ekatA mAMTe udAratApUrvaka yathocita mArga vicAre sAdhusamAje eTalI ja saraLatAthI AvakAravI ghaTe che. evI vinaMti che. Adhunika jagatanA paigambara ! - AzA ja nahiM paNa saMpUrNa vizvAsa che ke, Apa jaina samAjanI paMDita darabArIlAlajI jeo ghaNAM varSa pahelAM zrI mahAvIra ekatA mATe agresara banI pUrNa sahayoga ApazojI. ' jaina vidyAlayamAM dhArmika adhyApaka tarIke kAma karatA hatA temaNe keTalAMka A viSayamAM ApanA vicAre jaNAvaze tathA Apa taraphathI je varSathI vadhumAM 'satyAzrama" nAmane eka Azrama sthApyuM che ane je pravRttio A aMge thAya te jaNAvatAM rahezojI. sevAkArya lakhatA teo potAne "svAmI satyabhakta tarIke keTalAka samayathI oLakhAve raheze. che. temanA Azrama taraphathI "paigambara gIta' e nAmane eka gIta bhAdaravA = 2 aMge kadi vAsI ane tarApa thI nA vetAMbara jaina mATe koIe Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-7-56 prabuddha jIvana saMgraha bahAra pADavAmAM Avyo che. te AzramanA maMtrI zrI lAlajI mugaTa pitAnA mAthA uparathI pheMkI dIdhe hate. A kissAmAM te bhAI satyanehI A gIta saMgrahanA saMpAdaka che. kImata rUA. 1aaaa che. svAmI satyabhakata pote paigambarane mugaTa paherIne satyAzramanA siMhAsana A pustakamAM kula 134 gItAno saMgraha che. te be vibhAgamAM upara vadhomAM bIrAje che ane e ADaMbara sAthe teo thoDA samaya pahelAM vaheMcAyelo che. pUrvArdhamAM 18 gIte che; uttarArdhamAM 120 gIte che. pUrva AphrikAnA pravAse paNa jaI AvyA hatA. svAmI satyabhakatajI pUrvArdhamAM svAmI satyabhakate pite racelAM 18 gIte che. temAM paheluM AjanAM jagatane sArI rIte pIchANe che ane AjanA yugaself-nAdvertigIta "gAma sunA de paigambara' e prAcIna kALathI Aja sudhImAM Sement-pitAnI jAherAta-ne che e teo barAbara jANe che. tethI thayelA sarva paigambarone uddezIne lakhAyeluM che. bAkInAM 18 gIte temanI pAtAnA A prakAranI jAherAtathI koIe jarA paNa Azraya svAmI satyabhata pite jemane paigambara tarIke svIkAre che te paigamba- pAmavAnI jarUra nathI. rone uddezIne racAyelAM che. A paigambaranI nAmAvalimAM rAma, kRSNa, koi ema kalpanA karI zake che ke A gItasaMgraha svAmIjInI mahAvIra, buddha, kophasiyasa, jarathosta, Izu khIsta, mahammada ane IcchA virUdhdha athavA te jaNa bahAra pragaTa karavAmAM AvyuM haze. kArla mAkarsane samAveza thAya che. sAdhAraNa rIte svIkRta paigambaramAM paNa AvI kalpanAne lezamAtra avakAza nathI. svAmIjI satata sajAga kArla mAkarsanI gaNanA karavAmAM AvatI nathI, jyAre svAmI satyabhakta mahApurUSa che ane pitAnA AzramanI sarva pravRttionA teo pite kArla mAkarsane jagatanA eka paigambaranuM gaurava arpaNa kare che. bIjI sUtradhAra che. vaLI pite che te rUpe jagata jANe ane temanA payagAmane bAjue AjanI janatA paigambaronI haroLamAM gAMdhIjIne sthAna Ape jagata jhIle ema svAmIjI antarathI Icche che. vaLI bhagavAna budhdha che, jyAre svAmI satyabhakata gAMdhIjIne evuM mahatva ApatA lAgatA zuM nahotuM kahyuM ke "huM budhdha chuM, ahaMta chuM;" ane bhagavAna nathI; kAraNa ke gAMdhIjIne uzIne racAyeluM eka paNa gIta upara mahAvIre paNa nahotuM kahyuM ke "huM sarvajJa chuM." ane Izu khrista jaNAvela gItamALAmAM jovAmAM AvatuM nathI. . yeye heig' sei 3 "I am Christ, I am son of God." bIjuM paNa kAraNa hoI zake che. svAmI satyabhakta pitAne "huM krAIsTa chuM, huM izvarane beTa chuM." te evI ja pratIti pitA Adhunika yuganA eka paigambara tarIke mAne che ane manAve che. temanA viSe anubhavanAra svAmI satyabhakta pitAne paigambara tarIke oLakhAve mata mujaba jeNe A duniyAne khAsa payagAma ApyuM hoya athavA ane te mujabane pracAra kare te mATe temanA upara ApaNe AtmaApavAnA hoya te paigambara kahevAya ane AjanI duniyAne pitA zvAdhAne doSa mUkI na zakIe. vastutaH ApaNA mApe AvA lokAra taraphathI eka payagAma ApavAnA che ema svAmI satyabhakta pitAnI purUSane taLavA e ApaNI potAnI ja alpatA jAhera karavA barAbara viSe mAne che ane tethI pitAne eka paigambara tarIke oLakhAvavAnA che. svAmI satyabhakta viSe AthI vizeSa paricaya meLavavA mATe adhikArI le che. AnA, anusaMdhAnamAM e samajI zakAya evuM jijJAsuone 'paigambara gIta' vAMcavA bhalAmaNa che. che ke teo gAMdhIjIne eka paigambara tarIke svIkAravAne taiyAra na hoya je AghAta tevA pratyAghAta kAraNa ke eka yugamAM eka sAthe be paigambara kadi saMbhavI na zake. koI paNa pratikuLa ghaTanA banatAM te ghaTanA nirmANa karanAra pratye upara jaNAvela paigambara 'gItanA uttarArdhamAM svAmI satyabhaktanA ApaNe je AdhAte vyakata karIe te ja pratyAdhAta sAmI bAju31 gaNadharoe athavA te pramukha upAsakoe racelAM svAmI satyabhaktanI ethI vyakata thAya che. hiMsaka AghAta sAme hiMsaka pratyAdhAta ane apAra stuti karatAM-120 gItane samAveza karavAmAM Avyo che ane ahiMsaka AdhAta sAme ahiMsaka pratyAdhAta pedA thAya che. A eka e stutigIte bhUtakALamAM thayelA avatAro, tIrtha kare ane budhdhane naitika tathyane munizrI nagarAjajI eka sthaLe eka gharagatu duSyanta udezIne vaparAyalA svativizeSaNothI bharacaka bharelAM che, eTaluM ja , ApIne bahu sundara rIte raju kare che. teo jaNAve che ke:nahi paNa AgaLanA paigambarathI A Adhunika paigambara caDiyAtA "dhAro ke eraDAnI madhyamAM zAhIthI bharele khaDiye paDyuM che. na hoya e ApaNA manamAM bhrama pedA kare che. prastuta "paigambara koI vyakita acAnaka AvI, khaDiyAne Thokara lAgI ane zAhI jyAM gIta" nA saMpAdaka zrI lAlajIbhAI satyanehI svAmI satyabhakatane A tyAM kapaDA ane cepaDIo upara relAI gaI. e vakhate jo gussAmAM rIte paricaya Ape che. "Apa [ svAmI satyabhakata ] satya samAja ke AvIne kaI te vyakitane ema kahe ke "AMdhaLA thaIne cAle che? saMsthApaka hai, yuga paigambara hai. Apa ke viSayame likhA jAtA hai- tane AvaDo meTo khaDiyo dekhAtuM nathI ? ke bhUkha che ?" te 'sarvatomukhI prabhAvazAlI vidvAna, mahAna vicAraka, cintaka, tArkika jarUra uttara maLaze ke "huM zuM mUrkha chuM ? mUrkha te te che ke jeNe anubhavI, saphala saMpAdaka, pracaMDa Alecaka, sulekhaka, sukavi, nATakakAra, khaDiye ahiM vacce lAvIne mUke. khaDiyo rAkhavAnuM zuM A ThekANuM marmaspazI cuTakilAM ke lekhaka, prakhara vakatA, vAdavIra, sAmAjika che ?" je e ja paristhitimAM zAnti ane madhuratApUrvaka zAhI jyAre aura dhArmika krAntikArI, mahAna dArzanika, darzananirmAtA, rAjanIti tarapha phelAI gaI tayAre ema kahevAmAM AvyuM hota ke "koNe bhUlathI aura arthavyavasthA ke marmavettA, abdha zradhdhAke nAzaka, vizvakI ekatA khaDiyo vacce mUkI dIdhuM ?" te sAmevALI vyakita ema kaheta ke ke liye bilakula navIna saraLatama aura paripUrNa mAnavabhASAMke Avi "khaDiye mUkavAvALAnI bhUlanI vAta bAjue rahI, paNa mAre paNa kAraka, lipi aura TeligrAphI ke saMzodhaka, vizvapremI, vAstavika sAdhu, joIne cAlavuM joItuM hatuM." vArU, ahiMsAne A eka siddha thayela daDha nizcayI, mAnasika, vAcika aura zArIrika zramanI murti, satyezvarake mane vaijJAnika prayoga che ke je vaDe sAsu vahune, pitA putrane tathA paigambara, svayaMbuddha, nUtana dharmatIrtha pravartaka, aura yuga ke mahAmAnava bhAI potAnA bhAIne kazI paNa kaDavAza sivAya AtmanirIkSaNanI he svAmI satyabhakta." svAmIjI ke viSayameM dI gaI vizeSaNamALAmuM bhUmikA upara laI jaI zake che." koi bhI vizeSaNa na te nirAdhAra hai, na atizayokitapUrNa. ApakA paradharma-sahiSNutA vizAla sAhitya aura ApakA jIvana dekharese pratyeka vizeSaNa sArthaka AjanI navaprajAnA dilamAM eka prakAranuM abhimAna ubhuM thayeluM aura Ucita hI siddha hatA hai." jovAmAM Ave che ke gAMdhIjIe zikhavelI sarvadharmasamabhAvanI A paigaMmbarane vicAra karatAM zrI je. kRSNamUrtinuM smaraNa thAya bhAvanAne pote rIte jhIlI che ane pitAnA vaDile karatAM pote che. temane sva. mIsIsa enI bIsenTa World-Teacher-jagagurU anya dharmo prati vadhAre udAra ane sahiSNu banela che. gAMdhIjIe eTale ke paigambara tarIke jAhera karelA ane leke pAse e mujaba zikhavelI paradharma-sahiSNutA ane Aje tarapha jovAmAM AvatI svIkArAvavAno prayatna karele, paNa ke temane e rIte sArvatrika paradharma-sahiSNutA vacce je mahatvane taphAvata che te pratye zrI rAjavIkAra kare, na kare, te pahelAM kamanasIbe zrI kRSNamUrtie pote ja e gopAlAcArye bhAre sacoTa rIte dhyAna kheMcyuM hatuM. beMgalora khAte Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 , prabuddha jIvana tA15-7-56 tA. 26-4-5 nA roja "phelozIpa opha dhI phrenDajha opha Dratha'nA (1) bhArata jaina mahAmaMDaLanuM AgAmI vArSika adhivezana Azraya nIce jAyalI eka AntararASTrIya gaNI prasaMge belatAM ciMcavaDa (punA) khAte okaTobara mAsanI tA. 20-21-22 nA jaNAvyuM hatuM ke : roja bharavuM. pahelAMnI apekSAe vibhinna dharmAvalaMbIomAM Aje adhika (2) e sAthe eka jaina patrakAra pariSada bharavAnI yojanA karavI. sahiSNutA jovAmAM Ave che. paraMtu mArA abhiprAya mujaba Ane (3) jaina samAjanA vidhArthIgRhonA vidyArthIo mATe eka sarva pragati lekhavI na joIe. A sahiSNutA anya dharmonA tatvone sAmAnya dhArmika pAThyakramanI rUparekhA nakkI karavI. vadhAre sArI rIte samajavAmAMthI ane hRdayaMgama karavAmAMthI nahi, paNa A mATe nIcenA gRhasthanI eka peTA samiti nImavAmAM AvI. pitAnA dharma prati keLavelI udAsInatAmAMthI uddabhava pAmelI hoya che. (1) De. hIrAlAla jaina-pramukha. dharmamAM AsthA uttarottara nabaLI paDatI jAya che ane sarva rASTranA (2) zrI kuMdanamala phiradIyA zikSita lokonI Aje evI dazA che ke temanA vaDilomAM pAtapitAnA (3) paMDita becaradAsa jIvarAja dozI dharma viSe jevI zraddhA hatI tevI sudaDha ane gADha zraddhA A lokone (4) zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA pitAnA dharmamAM rahI nathI. A rIte je pitAnA dharmamAM AsthA (5) ,, rISabhadAsaja rAMkA rahI nathI te anya dharmonA anuSThAne, paraMparAo tathA prathAo prati (6) , pannAlAlajI jaina sahiSNutA dAkhavavI e vAta sahelI banI gaI che. pitAnA dhama pratyenI udAsInatAmAMthI utpanna thayelI paradharma--rAhiSNutA evI koI (7) paMDita surajacaMdra DAMgI cIja nathI ke je mATe keInuM ApaNe abhinandana karI zakIe. (4) jaina samAjanA sarvasaMpradAyanI mAnyatA ane bhAvanAone ke "gAMdhIjIe je prakAranI sahiSNutAne pracAra karyo hato te potAnA hAnI na pahoMce te rIte tathA nAnI sAMskRtika ekatAne vega maLe dharma vizvAsanA pravAhane sukavI nAMkhIne utpanna karavAmAM AvelI e hetuthI payuMSaNa parva 18 dIvasanA mAnavAmAM Ave ane kSamApanA sahipaNutA nahotI. gAMdhIjI IcchatA hatA ke dhArmika vizvAsa haja mahatsava bhAdaravA sudI 15 nA dIvase ujavAya e sthaLe sthaLe paNa vadhAre sabaLa ane sudaDha bane. teo icchatA hatA ke leke pracAra karavA. daivI niyamomAM adhika vizvAsa dharAve ane je dharmamAM athavA dhArmika mahAgujarAtanI zrI mahAgujarAtanI sarasvatInuM anuSThAnomAM tene vizvAsa hoya tenuM pAlana karavA sAthe saMsAranA sarva bahumAna kare! dharmo pratye Adarane bhAva pitAnI aMdara pedA kare" paMDita sukhalAlajI sanmAna phALA aMge apIla karatAM lokabhArajUnuM muMbaI tInA adhiSThAtA zrI nAnAbhAI bhaTTa jaNAve che ke "paMDitajI mahAgujarAtanA (lekhaka: zrI vIrajI gaMgAjara mAhezvara; prakAzaka : ena. ema. e. cotirdhara che temanI sarvatomukhI pratibhA vize. sAkaDI sAMpradhatripAThI limiTeDa, prinsesa sTrITa, muMbaI 2; kIMmata rU. 1-4-0 ). yikatAthI para evI temanI vyApaka jIvanadRSTi vize ane temanA ucca pAMca sadI pahelAMnA nAnakaDA sAta TApuonuM je eka kuMDa hatuM tene duniyAnI eka mahAna nagarI tarIke zI rIte vikAsa thayo kakSAnA nItizuddha aMgata jIvana vize be mata che ja nahIM. niHsvArtha tenI aitihAsika tavArIkha sAthe aneka rasika vigato A pustaka jJAnavitaraNa dvArA temaNe karelI sevA mATe mahAgujarAta temanuM RNa rahevAnuM. A prasaMge mahAgujarAtanI zrI mahAgujarAtanI sarasvatInuM pUrI pADe che. A muMbaInA ghaDataramAM kacchI, gujarAtI, pArasI, bahu mAna kare temAM tenI zobhA che. pUjya paMDitajInA sanmAna kALAmAM sau bhATIyA, luhANuM, memaNa, aMgrejo tema ja koMkaNI tathA mahArASTrI yathAzakita Ape tevI sanmAnasamitinI vinaMtimAM huM mAre sUra purAvuM chuM." -AvA aneka prajAgaNee kevo ke phALo Apyo che tenuM A paMDita sukhalAlajI viSe Adara dharAvatA bhAI bahenone potapustakamAM sundara varNana che. bhASA sAdI, saraLa tathA sacoTa che. Aje pitAne phALo nIcenA saranAme satvara mokalI ApavA prArthanA che. jyAre saMyukta mahArASTravAdI 'muMbaI amArUM" ema catarapha zorabakora zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 45-47, dhanajI sTrITa, muMbaI3. karI rahyA che tyAre muMbaI koI eka kema ke amuka bhaugolika janasa maMtrIo, paMDita sukhalAlajI sanmAna samiti mudAyanuM nathI, paNa aneka kema ane prajAgaNanA sAhasa ane purUSArthanuM paMcaraMgI nirmANa che ane tenI mahattA te prakAranA viziSTa viSaya sUci svarUpanI jALavaNI upara ja nirbhara che eno A nAnakaDuM pustaka "bAga nA jA re nA jA..." gItA parIkha 53 bhAre rocaka khyAla Ape che. A pustakanA lekhaka zrI vIrajIbhAI saMyukata jaina vidyArthIgRhanA vidhArthIo sAthe eka kacchI jaina gRhastha che. Aje te teo varSothI nivRtta jIvana mukhya pradhAnano vArtAlApa 54 gALe che. temane vyavasAya vyApArane hatuM. temaNe hiloLA' prakIrNa noMdha: e dayAmaNI AMkho, paragaju prInsI- paramAnaMda 57 pAla, "ApaNe badhA eka ja divase saMvatsari ujavIe", nAmanA eka nAnA pustakamAM pitAnI AtmakathA lakhI che. te pustaka Adhanika NatanA paigambara. je AdhAta te paNa A 'jAnuM muMbaI jevuM che ke je zarU karo pachI purUM karyuM ja pratyAghAta, paradharma-sahiSNutA, jUnuM muMbaI. chuTake. temaNe "hinda paryaTana' e nAmanuM eka daLadAra pustaka lakhyuM che pUrNajJAna-prAgaTayanA divase che. jemAM temaNe dezabharamAM karelA aneka pravAsana vipula mAhItIthI ThakkarabApA paramAnaMda 62 bhareluM varNana ApavAmAM AvyuM che. Aje temanI 78 varSanI ummare paNa teo ATalI jAgRta smaraNazakita dharAve che ane ATalI - sva. dharmAnaMda kosammI racita nATaka svasthatA ane prasannatApUrvaka sAduM saraLa chatAM camakadAra taLapaduM bodhisatva gujarAtI lakhI zake che te eka bhAre Azcaryane viSaya che. "januM kAkAsAheba kAlelakara tathA sva. dharmAnaMda kAsammInI praratAvanAo sAthe muMbaI" lakhIne muMbaInI prajAnI temaNe mahatvanI sevA karI che. prakAzaka : - bhArata jaina mahAmaMDaLanuM AgAmI adhivezana muMbaI jaina yuvaka saMgha, 45-47, dhanajI sTrITa, muMbaI, 3 muMbaI khAte tA. 24-6-1956 nA roja zrI zreyAMsaprasAda kIMmata rUA. 1-8-0, posTeja 0-2-0 jainanA pramukhapaNa nIce bhArata jaina mahAmaMDaLanI kAryavAhaka samitinI muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhya tathA prabuddha jIvananA sabhA maLI hatI ane te vakhate nIce mujaba nirNaye levAyA hatA. grAhako mATe kiMmata rU. 1-4-0 nAmanuM mAnuM viSa umare Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to, 15-7-56 prabuddha jIvana bhagavAnanA manane A vicAra brahmadeve jANe, ane te manamAM e pUrNajJAna-prAgaTayanA divaso belyAH "arere, buddha je dharmopadeza nahi kare, te lekIne bahu hAni (Adhisara nATaka gatAMkamAM. tyAM pUruM thayuM tenI madhura puravaNIrUpe thaze ! temane nAza thaze ? ema kahI te turata buddhanI sAme pragaTa cAra Aryasa' nA zirSaka nIce "yAtrika' nA budhdha parinirvANa aMkamAM pragaTa thayela lekha ahiM sAbhAra upRta karavAmAM Ave che. taMtrI) thayA ane bolyA : rAtane pahele pAra vI. pRthvI zAnta hatI. pazupakSI, "he vIra, he lokanAyaka, have Ubhe thA. teM saMgrAmamAM jaya vanaspati, sarvasRSTi zAMta hatI. je samaye AkAza nirmaLa hatuM, meLavyA che ane tuM aNamukata thaye che. have lekamAM sarvatra karIne caMdrane zAna prakAza jagata upara prasarI rahyo hato, te samaye zAkya- he bhagave, tArA dharmane pracAra kara. tAre A dharma samajanArA paNa muninA aMtaHkaraNamAM satya jJAnane prakAza phelAye. teo "samasaMbuddha' (TalAka) ho ja.' thayA. temanAM divyacakSa ughaDayAM. e jJAnanA baLe temane pUrvAvasthAnI e nAtanA baje temane pUrvAvasthAnI brahmadevanI A prArthanA mujaba budhe dharmopadeza karavAno nizcaya smRti thaI. pUrvabhavanA saMskAronuM temane jJAna thayuM, buddhanI sthiti kayo. have A brahmadeva koNu e ahIM ApelA phakarA parathI samajavuM prApta thatAM sudhImAM jIvananuM dareka pagathiyuM ekabIjA sAthe zI rIte kaThaNa che, paNa tevijajasurA, mahAgAviMdasuta ityAdi suttomAM tenuM je saMkaLAyeluM che. te paNa temane samajAyuM. pUrvabhavamAM vAvelA saMskAranAM varNana maLe che te parathI dekhAI Ave che ke brahmadeva eTale meMtrI, bIja pAchaLanA jIvanamAM phaLe che te temaNe joyuM. sArA karmanuM sAruM karUNA, muditA athavA upekSA emAMthI ekAda manavRtti haze. temaNe phaLa maLe che ane kharAbanuM kharAba phaLa maLe che. maraNa te leNadeNane brahmadevanI prArthanA sAMbhaLI eTale zuM ? temanA aMtaHkaraNanA amaryAda hisAba karavAne samaya che. A gaNatarI evI cokkasa hatI ke jemAM premathI, agAdha karuNAthI, sajjane viSenI muditAthI ane temanuM na eka ratI mAtrane paNa phera paDatuM nathI. A mahAna siddhAMtanuM jJAna sAMbhaLanArAo upara athavA te temanA akAraNa zatruo uparanI upezAkayamunine te rAtrie thayuM..... kSAthI teo saddha rmane pracAra karavA pravRtta thayA. bIjA divasane prAtaHkALa thatAM pUrva dizAmAM sUryanAM kiraNo A vicAra karI budhdha urUvelAnA sthAnamAMthI kAzI tarapha kUTayAM ane tenA prakAzathI sarevaramAM kamaLa khIle tema satyanA sAkSA cAlyA ane kAzInI uttare traNa mAIla para AvelA mRgadAva nAmanA sthaLe ( hAla jene sAranAtha kahe che ke teo pahoMcyA. chevaTe teo kArathI zAkayamuninA aMtaHkaraNamAM jJAnanuM kamaLa saMpUrNa khIlI uThayuM. zAkaya muni buddha' thayA, trikALajJAnI thayA, satyane prakAza temaNe mRgavanamAM AvI pahoMcyA. tyAM kauDinya vagere pAMce tapasvIo Azrama bAMdhIne rahetA hatA. temaNe dUrathI buhane AvatA joyA. aMdara aMdara anubhavyuM. teo vAto karavA lAgyA : "A siddhArtha Avate lAge che. mAbApane je samaye zAkyamuni buddha thayA te samaye AkhA vizvanI sthiti, duHkhI karyo, strIputrane mUkIne adharAte cAlI gayuM ane buddha thavAne kevI thaI gaI tenuM varNana karatAM ahaMta azvaghoSa lakhe che: "AkhuM badale daMbhamAM phasAI gabhraSTa thayuM. te ApaNA AzramamAM AvatA vizva e samaye zAnta ane prakAzamAna thayuM. saghaLA de, nAgarAjAo jaNAya che. ahIM Ave te ApaNe tene kaze Adara satkAra karavo ane bIjA divya zaktidhArIo AkAzamAM divya duMdubhi vagADavA nahi. tene mATe darbhanuM eka Asana mAMDI rAkhavuM, enI marajI haze lAgyA ne puSponI vRSTi karavA lAgyA. prANIo paraspara virodha bhUlI te besaze. nahitara pAchA jaze." gayAM. bhaya ane trAsa ghaDIbhara adazya thayA. kUra hRdaye namra banyAM. A vicAra karI e tapasvIo jANe buddhane kadI joyA nathI laDavAnI taiyArI karatA rAjAoe zAMtinA kaheNa mokalyAM. kapilavastunAM te rIte bIjI bAju najara karI UbhA rahyA, paraMtu jyAre bhagavAna naranArIo, mahArAjA zuddhodana, rANI yazodharA ane kumAra rAhulanAM buddha AzramanAM dvAra upara AvIne UbhA rahyA tyAre ekAeka e aMtaHkaraNamAM AnaMdanI Urmio uchaLavA lAgI. koIka mahAna AnaMda pAMce tapasvIo temanI sAmA AvyA ane be hAtha joDIne buddhane kArI banAva bane che, koIka mahA camatkAra banyuM che ema sRSTinA page lAgyA. eka jaNe buddhanuM pAtra laI lIdhuM, bIjAe cIvara (kaMthA) chone kudaratI preraNAthI lAgyuM ane teo harSamAM AvI gayAM." laI lIdhuM, trIjAe AzramamAM jaine suMdara Asana taiyAra karyuM ane bedhivRkSa nIce bhagavAna buddha sAta divasa ane sAta rAta sudhI bAkInAe hAthapaga dhovA mATe pANI mUkayuM. dhyAnastha dazAmAM sthira cite besI rahyA. temanuM citta taddana zAnta buddha paga dhoI Asana para beThA, tapasvIoe temanA kuzaLa hatuM. koI paNa prakAranI AzA tRSNA temane rahI na hatI. je prApta "samAcAra pUchayA : "siddhArtha ! tamane jJAna prApta thayuM ? karavA gya hatuM te temane maLI cUkayuM hatuM. temanA jIvanano UMcAmAM buddha bolyA : "he tapasvIo ! mane have mArA jUnA nAmathI uce hetu siddha thayuM hatuM. temane mahAna manoratha Aje pUrNa thayuM hatuM. belAvaze nahi. havethI mane ahaMta, tathAgata athavA buddha e nAmathI AThame divase buddha Asana parathI UThayA. snAna, AhAra vagere lAvaje, mane mAna maLe ke na maLe e bAbatamAM mAruM mana udAsIna karI eka nyodhanA vRkSa nIce jaine beThA. tyAM temaNe sAta divasa che, paNa je mANasa jIvamAtra upara samaSTithI-samabhAvathI jue che sudhI mukitasukhane anubhava lIdhe. tene tenA khAnagI nAmathI bolAvo te egya nathI. je vamAtranA pachI bhagavAna budhdha jagata tarapha najara karI. temane AkhI uddhArane mArga jANe che ane batAve che tene mAna ApavuM emAM sRSTi du:khamAM DUbelI jaNAI. temanA kamaLa aMtaHkaraNamAM sarva jIvo sabhyatA rahelI che, viveka rahelo che. pratye dayAbhAva UbharAyo. pitAne prApta thayeluM jJAna jagatanA sarva brAhA belyA : "he gautama, ame jyAre tArI pAse hatA manuSyane prApta thAya te ja jagatamAMthI du:kha dUra thAya, ajJAna TaLe tyAre ugra tapasyAthI tane mokSamArganuM jJAna thayuM na hatuM. tuM tapane ane jJAnanA prakAzamAM sau zAzvata sukha bhogavI zake, paNa e sAthe mArga choDI peTa bharavA pAchaLa paDe ane yogabhraSTa thaye, te pachI emanA manamAM vicAra chUryo tane jJAna maLyuM che ema ame zI rIte mAnI zakIe ? "mahAprayatna karIne A mArganuM je jJAna mane prApta thayuM che, buddha bolyA : "he brAhmaNa, tamane meM choDayA na hatA, tame te kone kahevuM nirarthaka lAge che. kAraNa ke, lebha ane deSathI bharelA mane choDI gayA hatA. ApaNe sAthe hatA tyAre meM kaI divasa AvA leke tene jaladI samajI zakavAnA nathI. khAtarIpUrvakanA zabdo tamane kahyA na hatA. Aje mane dharmane sAco "A mArga lekapravAhathI ulaTo janAre che, jJAnayukta che, gaMbhIra mArga maLyo che ane tame zraddhApUrvaka dhyAnathI mArI vAta sAMbhaLaze che, duradhigama che ane sUkSma che; (tethI) ajJAnAvaraNathI AcchAdita te tamane paNa e jJAna prApta thaze. he satyazodhake ! A jagatamAM ane kAmAsakata mANasone tenuM jJAna thavAnuM nathI." atyAre be mArga che : keTalAka dehadamana karI zarIrane sUkavI nAkhe che, palA, Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ _ 12 prabhu* jIvana 62 iMdriyAne jaDa banAvI de che, ane dehadamana `eja sAdhya hoya e pramANe varte che, ane potAnI jAtane abhimAnathI moTA mahAtmA agara tapasvI kahevaDAve che. bIjAe khAnapAnamAM masta rahI iMdriyAnA vilAsamAM magna rahe che. te saMsAranAM sukha bhAgavatA chatAM meharUpI madirAmAM cakacUra rahe che. A baMne mArga sAcA jJAnane abhAva sUcave che. A baMnemAMthI eke ya mArge kharI zAnti, kharuM sukha maLI zakatu nathI, zarIrathI ane IMdriyothI azakata banelo sAdhaka dehane kaSTa Ape tethI tenu mana niLa bane che. bIjA saMsArI loko kAmeApabhAgamAM sukha mAnI bese che. paNa te vastu sukhakAraka nathI, duHkhakAraka che. saMsArI sukhane aMte vyAdhi, dhaDapaNa ane mRtyunAM duHkha rahelAM che. A baMne mArgo sukha prApta karavA mATe, zAMti meLavavA mATe ceAgya nathI. dehadamana e eka cheDA che ane iMdriyAnA viSayAnA upabhAga e bIjo cheDo che, jemane zAzvata sukha meLavavu che, zAMti meLavavI che, temaNe A ane cheDAnA vacalo mArga zodhI kADhavA joie. tathAgata e mArgamadhyama mArga zodhI kADhayA che. huM brAhmaNA.! janma, jarA, vyAdhi, maraNa, aNagamatI vastuonA samAgama ane priya vastunA viyAga, ATalI bAbatethI mANasa A lokamAM duHkhI thAya che. rAyathI raka sudhI sau kAI A duHkhamAM DUbele che. jagatamAM Avu du:kha che te dhane hu' paheluM Aya satya kahuM chuM. ' A sarva du:khA tRSNAmAMthI nIpaje che. aihika sukhanI tRSNA, svargaloka meLavavAnI tRSNA, marajI mujaba sukha bhAgavavAnI tRSNA, A traNa tRSNAyI mANusa aneka prakAranA khATAM kAma kare che ane du:khI thAya che. tethI tRSNA e du:khanuM mULa che. A bIjA siddhAMtane huM 'du:khasamudAya' nAmanuM khIjuM Aryasatya kahuM chuM. tRSNAnA virAdha karavAthI nirvANano lAbha maLaze. dehadamanathI ke kAmApabhogathI mokSaprApti thanAra nathI e trIjo sidhdhAMta che. Ane huM duHkhanirodha' nAmanuM trIjuM Aryasatya kahuM chuM. samyak dRSTi, samyak saMkalpa, samyak vAcA, samyak kurmAnta (karma), samyak AjIva, samyak vyAyAma, samyak smRti, ane samyak samAdhi-A meM navIna zodhI kADhelo madhyama mArga che, A mArge ja du;khano nirodha thaI zakaze. (vrata, upavAsa ane dehadamanathI cchiA nAza pAmatI nathI.) A ceAtheA siddhAMta che. A cAra AryasatyAnuM jJAna thavAthI huM samyaka samuddha padane paheoMcyA chuM. A cAra Aryasatyo me kAI gurU pAsethI sAMbhaLelAM nathI ke zastromAMthI vAMcyAM nathI, paNa tene mane anubhava thayA che, tenu mane darzana thayuM che.' bhagavAna muddatu A pravacana sAMbhaLIne kauDinyanAM jJAnacakSu khulI gayAM. muddanA mahAna satyanuM tene darzana thayuM. tenA sazayA nAza pAmyA ane te bhagavAna buddhanA prathama ziSya banyA. kauDinyane muddanA ziSya thayelo jotAM bIjA cAra tapasvIe paNa A satyo upara vicAra karavA lAgyA ane thADA vakhatamAM ja te paNa khuddhanA ziSya thayA A pAMce ziSyA mahApratApI nIvaDayA. potAnA prathama pAMce ziSyAne dIkSA ApatAM tathAgata melyA : bhikSue, A madhyama mArgA aMgIkAra karo ane brahmacaryanuM pAlana karI bhavaduHkhano aMta ANA.' yudhdhe uccArelA A zabdo ja te pAMce tapasvIone dIkSAmaMtra banyA. bhagavAna mulye potAnA prathama pAMca ziSyAne ApeluM pravacana 'dharmacakra--pravartana'nA nAme zAstramAM prasiddha che. upara ApelA e vyAkhyAnanA sAra cAra Arya satya tarIke jagatanAM sarva zAstromAM prasiddha che. Izunu giripravacana jema advitIya ane jagatanA kalyANa mATe akasIra upAya batAvanAruM che, tevI ja rIte A dharmacakra--pravartana' saMsAranA sarva duHkha nivAravA mATe ameAdha auSadha che. 1 tA. 15-7-56 kakarabApA thADA samaya pahelAM, tabiyata khareAkhara svastha rahetI nahAtI e kAraNe, dharamAM vadhAre rahevAnuM banatAM vAMcana mATe ThIka avakAza maLatA hato. e daramiyAna ThakkarabApA smAraka samiti taraphathI pragaTa thayela Thakkara bApAnuM caritra (prAptisthAna; navajIvana kAryAlaya athavA tenI kAi paNa zAkhA, kIMmata rU. 2-8-0) lagabhaga ekadhArU vAcavAnuM banyuM ane jANe ke kaI eka tIrthayAtrA karI hoya evI athavA tA patItapAvanI ga MgAmAM dila bharAya eTaluM taravA maLyuM. hAya evI prasannatA ane cittanuM urdhIkaraNa anubhavyuM. A caritranA lekhaka saurASTranA AgevAna netA zrI vajubhAI zAhanA laghukha zrI kAntilAla zAha che. bhAi kAntilAlane sundara lekhanazailivarI che ane A caritra taiyAra karavAmAM temaNe athAga mahenata lIdhI che. ThakkarabApAnI DAyarInA temaNe puSkaLa upayAga karyo che ane ThakkarabApAnA svajano ane paricitajanA pAsethI pAra vinAnI mAhItI temaNe meLavI che. ThakkarabApAnA janma 1869 nA navembara mAsanI 18mI tArIkhe thaye ane 1951nA jAnyuArI mAsanI 19mI tArIkha ane zukravAre temanuM avasAna thayuM. gAMdhIjInA janma paN e ja varSa-1869-nA ekaTobaranI bIjI tArIkhe thayA hatA ane avasAna 1948nI jAnyuArInI 30mI tArIkhe thayu hatuM. A rIte ThakkarabApA gAMdhIjInA mAtra samakAlIna nahi paNa lagabhaga samavayaska jevA gaNAya. gAMdhIjI dakSiNa AphrikA choDIne hiMdamAM 1914mAM AvyA ane ThakkarabApA 1914mAM bhArata sevaka samAjamAM joDAyA ane tyArathI temanI sevApravRttinI zarUAta thaI je temanA avasAna sudhI ekasarakhI anavarata dhArAe lakhAI. ThakkarabApA vinIta rAjakAraNane varelA ane dInadalita, pIDita achUtanI sevAmAM vratadhArI mAphaka salagna thayelA. jyAre gAMdhIjInA dilamAM A dInadalita vargo mATe eTalI ja dhagaza hovA chatAM teo sakriya rAjakAraNamAM paDayA hatA ane rASTranA AjhAdI jaMganA sUtradhAra banyA hatA. ema chatAM paNa gAMdhIjI sAthe temane sabaMdha uttarottara vadhu ne vadhu gADha banatA gayA ane ThakkarabApAnI sevApravRtti gAMdhIjInA virATa kAryanI sadA pUraka pravRtti banatI rahI. ThakkarabApAnA prathama paricaya thatAMveMta gAMdhIjIe ThakkarabApAmAM rahelu javAhIra parakhI lIdhuM ane harijanAnA udhdhArakA mAM ke dUSkALa, jaLasa'kaTa ke dharatIkaMpanA rAhatakAryamAM ThakkarabApAne temaNe sahakAra zodhyA tema ja sAdhyA ane varSonA vahevA sAthe gAMdhIjInI chAyAmAM ThakkarabApAnuM sevAkArya eka vaTavRkSanI vaDavAi mAka cAtarapha vistaravA lAgyuM. chevaTe noAkhalInA dAvAnaLa zAnta karavA gAMdhIjI upaDayA te temanI pAchaLa ThakkarabApA paNa doDayA ane anekanAM haiyAM temaNe ThAryo, bhAratanA nabhAmaDaLamAM gAMdhIjI suryasamAna prakharati hatAM; ThakkarabApA caMdrasamAna zItaladhuti hatA. ThakkarabApAnI akhaMDa sevAthI bharelI saumya ane svastha jIvanayAtrA vAMcatAM sAmAnya koTinA chatAM niSThAyukta ane karUNAprata hatryavALA AdamI keTalI vipula sevA dezanA caraNe dharI zake che te vicArathI ApaNuM mana bharAi Ave che. ane tenI sarakhAmaNImAM ApaNe jIvananAM keTalAMye varSoM kevAM niraka veDI nAMkhIe chIe tenuM bhAna ApaNane UMDI zaramamAM DUbADI de che. TUkApAnI joDano samAjasevaka Adhunika bhAratamAM maLavA muzkela che. dareka yuvAne ThakkarabApAnuM ciratra vAMcavu joie ane temAMthI preraNA meLavIne potAnA jIvanane paramArtha parAyaNa banAvavu joie. gAMdhIyuganI aneka viziSTa vyaktionI hAramALAmAM ThakkarabApAnuM nAma sadA agrasthAne raheze. narasiMha mahetAgye gAyu che ke " vaiSNava jana te tene kahIe, je pIDa parAi jANe re, paraduHkhe upakAra kare teAye mana abhimAna na ANe re" A vaiSNava jananu ThakkarabApAmAM ApaNane paripUrNa darzana thAya che. AvI vibhUti je kuLamAM janme te kuLa dhanya che ane je dezamAM janme te deza paNa dhanya che. A puNyapurUSane ApaNAM aneka vandana hai ! temanuM puNyasmaraNu ApaNane sadA dIna, du:khI ane dalitanI sevA tarapha vALA ane DhALe. pAnada muMbaI jaina yuvaka sadha mATe mudraka prakAzaka : zrI paramAnada kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3. huM mudraNasthAna : kacchI vIzA ozavAla prinTIMga presa, masjIda baMdara roDa, muMbaI ya. 2. na. 34629 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rajIsTarDa na. B 4ra66 vArSika lavAjama rUA. 4 prajaddha bhavana prabuddha pU. jaina varSa 14-4. jIvana varSa 4 * ha muMbaI, ogaSTa 1, 1956, budhavAra AphrikA mATe zIliMga 8. zrI sease the se-test-sessoms 1eys set pedh :]]

Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prabuddha jIvana tA. 18-56 yAda AvI ane zrI saMyukta jaina vidyArthIgRhanAM khAtamuhUrta prasaMge zuddha karI tenA anuvAda ane vivecananuM kAma atyanta kaThaNa hatuM. hAjara rahI AzIrvAda ApanAra kedAranAthajInA zabdone raNako saMbha- paNa zrI. IndulAbahena khaMta utsAha ane kAryakuzaLatAe AnI LAyeH "niMdAne sau prathama tyAga karaje." jemanI pAse jatAM khaMcakA- saMpAdanane ema nyAya Apyo che te kahyA vinA cAlatuM nathI. vAnI lAgaNI thaI Ave e morArajIbhAIe AmaMtrita, vyavasthApaka AcArya haribhadre mAtra se gAthAmAM keganA svarUpathI mAMDIne yoganuM samitinA sabhyo ane vidyAthIonA mukha parathI hAsyane osaravA aMtima phaLa mekSa - e badhA viSayone ati saMkSepamAM paNa varNavyA ja na dIdhuM. jamatI vakhate paNa saune thakavyA, tyAre lAgyuM ke jIvananA nathI paNa temanuM sUcana mAtra karyuM che. e sthitimAM granthanuM vivecana dareka kSetramAM sarasAI karavAne guNa ja morArajIbhAIe keLavyo haze zuM karavAnuM kArya kaThaNa hatuM ja, chatAM paNa InkalAbahenanI bahuzrutatA dareka vastu tarapha jhINavaTabharI najara paNa kevI ? vidyArthIono ane ciMtana-manananI pratIti ApaNane temanA anuvAda ane vivecana ekeeka oraDe jo. koI vidhArthInI nIcAI joI UMcAI vadhAra- thI thaI jAya che. vivecana parimita zabdomAM che, chatAM che. vAnI tarakIba batAvI; koIne samayanI kiMmatanuM mahattva samajAvyuM; bhASAmAM yogane anukula gAMbhIrya che. anuvAda saralazailIe karavAmAM kiIne khAdInI zIkha ApI, koIne haLavo Thapako ApI vyavasthita Avyo che. A badhuM joI ApaNe AzA karIe ke A prakAranA kaI rIte rahI zakAya teno nusakhe batAvyo, snAnagRhanI svacchatA grantha teonI kalamathI maLatA rahe ane jaina sAhityanI je mATI jaI phuvArA' ( Shower-bath ) nI sagavaDa mATe dhyAna de. khoTa che tenI upayogI pUrti thatI rahe. dezI cAdare ane sugaMdhita sAbu paNa temanI najaramAMthI ne chaTakayAM. bhAratIya ganI vaidika, bauddha ane jaina e traNe paraMparAnA vyaktine mahAna thavA mATenA je guNa hovA jarUrI che tenuM bhAna marmajJa paMDita koI hoya te te AcArya haribhadra che. bhAratIya bIjA temanI sAthe rahetAM thayuM. koI paNa vidvAne kadI je na karyuM te temaNe pitAnA granthamAM karI A Azcarya pamADe tevA parivartananuM kAraNa zuM ? 'pAke ghaDe batAvyuM. dArzanika prakriyAnuM khaMDana-maMDana karIne thAkI gayelA AcAryo kAMThA na caDe' e lekokita jaladI bhUlI zakAya evI nathI; te zrI haribhadra zAstravArtAsamuccaya lakhIne e khaMDana-maMDananI prakriyAthI morArajIbhAIne dAyakA pahelAM samajavAmAM bhUla thatI hatI ke Aje vimukha banatA hoya tema jaNAya che. paNa temanI e vimukhatAno teo paMtapradhAna che tethI judA dRSTikoNathI jovAnuM mana thatuM hatuM? soLe kaLAe vikAsa te temanA gagranthamAM ja thaze. yogaviSaya manane DhaDhALyuM. mane je javAba Ape te AH "phaLane bhAra." ja e che ke temAM jene kharekhara praveza thAya te vyakitane khaMDana- AjanA morArajIbhAI javAbadArIthI lacyApacyA che. mAtra mahAsabhAnI maMDanane badale samanvaya-karavAnuM ja che. upara uparathI jonArane ja javAbadArI nahi; rAjanI paNa javAbadArI temanI pAse che. mAtra lAge ke vaidika, bauddha ane jaina e traNenI gaparaMparA judI che. AMkhane aNasAre AMgaLI UMcI karanArAo sAthe temane kAma nathI paNa AcArya haribhake e siddha karyuM che ke paribhASAone bheda chatAM pADavAnuM, paNa aneka mate, vicArethI sabhara evA vicakSaNa, jiddI, e traNe paraMparAo eka jevI ja che. ane bhAratIya samagra sAhividhI ke mAthAbhAre vyakitao pAsethI temane kAryo levAnuM che. tyamAM AcArya haribhadranuM sthAna AvA samanvayakartA tarIke amara dAyakA pahelAM paNa temanI pAse spaSTa vicArasaraNI hatI; kArya karavAnI rahevAnuM che. temaNe paribhASAothI para jaIne vastunI ekatA joI zakita hatI; surekha darzana hatuM; pitAnAmAM ane IzvaramAM ananya lIdhI che ane e ekatAnuM nirUpaNuM potAnA granthamAM karyuM che. zraddhA hatI, paraMtu te jamAnAmAM- AjhAdI pahelAM--"satyAgraha' e eka AcArya haribhadranI A samanvayanI zodhane nyAya ApavAnuM kAryo e vastu hatI, Aje "rAjavahIvaTa' te bIjI. satyAgrahamAM saramukhatyArI badhI paraMparAnA granthanA tattvagrAhI abhyAsa vinA zakaya ja nathI. cAlI zake; rAjavahIvaTamAM sevakanI manovRtti. gAMdhIjInI ahiMsAe AvuM kaThaNa kArya kalAbahene prastAvanAmAM AcArya haribhadranA satyAgraha' daramiyAna temane je jIvanadarzana na karAvyuM te darzana jIvana uparAMta temanA yogaviSayaka granthAne paricaya ApI siddha 'rAjavahIvaTa" dvArA temane thayuM. e darzanaThArA pitAnI kamajorI kayAM karyuM che. prastAvanAmAM veganI traNe paraMparAmAM AdhyAtmika vikAsa kayAM che te baLI kADhI khetarI kADhavA sajAga banyA. aneka javAba-1 ane dhyAnanI bhUmikAonuM tulanAtmaka nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. dArIrUpI kaLAthI merArajIbhAI samRddha thavAnI sAthe vikasya gayA ane uparAMta e vastane tathA keTalIka jaina paribhASAone spaSTa karatA AjanA zrI morArajIbhAI banyA. pariziSTa paNa ApyA che. ane zodhaka vidvAnone upayogI thAya e amadAvAda myunisipAliTImAM jyAre huM nokarI karatA hatA tyAre mArA eka snehI amaladAre AgAhI karelI che. morArajIbhAI daSTie atamAM akArAdikamathI eka sUci paNa mUkI che. A rIte granthane sarvAgapUrNa karavAnuM zreya zrI IndulAbahenane bhAge jAya che. cakravartI thaze; kAM saMta." AgAhI sAcI TharatI hoya ke khoTI tenI carcA karyA vagara eTaluM IchuM ke, rAjavahIvaTanI kuzaLatAno merArajI jaina samAjanA pUrvagraha che ke mekSamArganuM jevuM vivecana jainamAM maLe che tevuM ja anyatra nathI. jainadharmamAM prarUpAyala mArga "bhAIne je anubhava maLyo che teno lAbha rASTrane maLe, eTaluM ja nahi paNa hiMdustAnanI je saMskRti mATe teo gaurava le che e ja zreSTha che. anekAMtavAdI jainono A dAva keTalo khoTo che enI A granthanA vAcanArane sahaje pratIti thaI ahaMbhAva maTI sahaja saMskRtinAM pANI nirmaLa rAkhavAne temane yaza paNa maLe. namratA Avaze te A vivecanane zrama saphaLa thaze ane AcArya dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha haribhadrano AtmA prasannatA anubhavaze. cogazatake svayaM AcArya haribhadranA AtmAne vikAsa paNa temanA granthanA AcArya haribhadrane "yogazataka' nAmanA grantha atyAra sudhI adhyetAthI chUpo rahe tevuM nathI. prastAvanAmAM viduSI lekhikAe vAcakaeNnuM aprApya ja hatuM. tene zedhavAnuM zreya munirAja zrI puNyavijayajIne dhyAna e tarapha devuM ja che. te AcArya haribhake paNa niHsAra phALe jAya che. potAnI sahaja udAratAthI munizrIe e pustakanI prata gaNI je vastu-eTale ke potAnA ja darzana ane yogane zreSTha mAnI ane tenA uparathI pote karela nakala che. IndulAbahena hIrAcaMda bIjAnA darzana ane vegamArgane hIna gaNavAnI vRtti-cheDI che e jhaverIne ApI. vidyArata e bahene te pustakane susaMpAdita karI anu- vRttithI ApaNe paNa aLagA thavuM ja joIe. ane guNagrAhI dRSTithI vAda ane vivecana sAthe taiyAra karyuM. ane te hAlamAM ja amadAvAdanI je kAMI jyAM jyAMIthI sArUM maLe tene svIkAravAnI vRtti dhAraNa karI gujarAta vidhAsabhAe prakAzita karyuM che. kIMmata mAtra traNa rUpiyA che. anekAMtavAdane jIvate banAvavo joIe. ATaluM paNa thaze te eka te grantha prAkRta bhASAmAM ane tenI mAtra eka ja prata lekhikAne traNa varSane zrama saphaLa thaze.. " upalabdha. uparAMta tene viSaya paNa ga. AvI sthitimAM e granthane ' dalasukha mAlavaNiyA Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-8-56 prabuddha jIvana koMgresa ane bhUdAna pravRtti (jeo santabAla-saMcAlita "vizvavAtsalya" nAmanuM pAkSika patra vAMcatA haze temane vinobAjI-prerita bhUdAna pravRttine aMge je cakkasa matabheda pravarte che tene pUro khyAla haze. A matabhedanI jarUrI chaNAvaTa thAya e hetuthI haidarAbAdamAM keTalAka samayathI vasatA ane sattabAlajI sAthe temaja vinebAjI sAthe aMgata saMbaMdha dharAvatA zrI pratAparAya jamanAdAsa ToLiyA nAmanA eka bhAvanAzIla yuvaka baMdhue santabAlajI pAsethI prastuta viSayamAM temanA daSTibindune patranA AkAramAM raju karatuM eka nivedana meLavyuM ane sarvodaya saMmelana aMge vinebAjI kAMjIvaramamAM hatA te daramiyAna gayA juna mAsanI 7 mI tArIkhe e nivedana vinebAjI samakSa raju karyuM tema ja santabAlajInI vicArasaraNIthI vinobAjIne savizeSa paricita karyA. A badhuM sAMbhaLIne vinobAjIe vigatavAra uttara ApyuM, jenI bhAI pratAparAye noMdha karI lIdhI. upara jaNAvela santabAlajInuM nivedana ane vinobAjInA uttara gujarAtI anuvAda--e bannenI nakala bhAI pratAparAye mArI upara mokalI. santabAlajI saurASTra-gujarAta bAjunA eka viziSTa koTinA sAmAjika temaja koMgresI kAryakara che. ane AjanA rAjakIya, sAmAjika tema ja Arthika prazno upara potAnI rIte vicAra kare che ane te vicAro vizvAtsalyamAM cAlu raju karatA hoya che je aneka bhAIo AdarapUrvaka vAMce che. vinobAjI Adhunika bhAratanA pramukha ghaDavaiyA che. keMgresa tema ja bhUdAnapravRtti aMge A baMne vacce rahele matabheda tathA abhigamabheda A viSayamAM rasa letA janasamudAya spaSTatApUrvaka jANe e hetuthI nIce kramazaH pragaTa karavAmAM Ave che. paramAnaMda) sattabAlajInuM nivedana karyo che. koMgresanuM rAjakIya mAtRtva gAmaDAM svIkAre ane gAmaDAonuM bhAI pratApa, sAmAjika Arthika mAtRtva koMgresa svIkAre, te dezanI ekatA jaLavAI tA. 2-5-56 ne bauddhagayAthI lakhelo patra maLyo. sAthe vine- rahe, keMgresanuM svarUpa grAmalakSI svayaM banI jAya ane gAmaDAo, bAjInuM "samaya Azrama aMgenuM lakhANa paNa maLyuM. te lakhANa racanAtmaka kAryakare, sAdhusaMte tathA koMgresa e badhAnA anubaMdhathI viSe prathama te kaheH "dhyAna sAthe karma cAlavuM joie, karma choDavAthI ahiMsaka rIte dezamAM sAmAjika Arthika krAnti jaladI thAya, eTaluM karma na chUTe paNa anAsakitathI ja chUTe, eTale ke karma sAthe dhyAna ja nahIM balake AMtararASTrIya kSetre bhArata nakkara sakriya bhAga bhajavIne paNa cAlavuM joIe. prAthamika tabakake bhale dhyAna mATe ekAMtanI ke vizvazAMtine zIdhra zakaya karI zake. karmarahitatAnI jarUra rahe ! paNa dhyAna ane karma sAthe ja cAlavA tame kAMjIvaramanA saMmelanamAM pahoMcI gayA hazo, taka maLe joIe. vaLI parivrAjakAnI sadaiva jarUriyAta che, jethI anAsakita vigate vAta karajo ane teo (vinobAjI) vizeSa jANavA IcchatA pUNa sAdhakanI vadhe ane samAjanuM kArya paNa thAya. bIrjA, parivrA- hAya to ahIthI muddAma kAryo kare paNa AvI zakaze. patravyavahAra paNuM jae sadaguNone sAmAjika banAvavA joIe. temaja bhikSA para teo vigate karI zakaze. mAra, saurASTramAM huM hatA tyAre, patravyavahAra nabhavuM joIe. chatAM niyamarUpe nahIM paNa yArUpe ke pratIkarUpe utpAdaka rahetA hatA, paNa bhUmidAnane Therale prAMtavAra kaTa pUrA karavA tarapha nirdoSa zrama kara joIe." A che e lakhANane mArI dRSTie sArI ja mukhya jhoka ApavuM joIe A mAruM maMtavya hatuM, meM teone mane lAgyuM che ke, racanAtmaka kAryakararUpI brAhmaNe tathA brAhmaNa saMte jaNAvyuM paNa hatuM, paraMtu pachI te jIvanadAnI hilacAla cAlI ane mATe A barAbara che, paNa jaina, bauddha ke vaidika zramaNa saMnyAsIo zrI. jayaprakAza vadhu sakriya rasa letA thayA, chatAM prajA samAjavAdI mATe te brAhmaNatva, kSAtratva, vaizyatva ane tva e cAreyane tUTele pakSanA sabhya rahyA, e ja rIte zaMkararAva devajIe muMbaInA AMdeke tUTavA saMbhavita thayela anubaMdha joDavAnuM ja kAma mukhyatve hovuM lanamAM sakriya rasa levA mAMDe ane chatAM bhUdAna kAya kara rahyA. A ghaTe. AvA zramo mATe upAdaka zrama anivArya na hoI zake, ala- badhu neI, tathA meM pAraDI aMge saMta vinobAjIne abhiprAya spaSTa batta anubaMdha joDavA mATe kayAMka pratyakSa zikSakarUpe e kArya koIka ne joyo, tyArabAda mArA rasa ocho thaI gaye, ema chatAM temanA tarapha prasaMge karavuM paDe che temAM vAMdhe paNa na hoI zake, bAkI pAdavihAra ke zrI. jayaprakAza tarapha vyaktigata saddabhAva te rahyo ja hato ne ane bhikSAcarI tathA gRhasthAzramapaNAne saMpUrNa bhAga-jAnamAlanA rahyo che. muMbaI praznamAM paNa jANye ajANye hullaDa pachI ane te tyAganI saMpUrNa taiyArI-e badhu jarUra hoI zake. dhyAna ane karma vakhate je velaNu saMta vinebAjI tathA zrI. jayaMprakAzajInuM rahyuM. te banene sumeLa AvA zramaNamAM hoya, e te barAbara ja che, paNa parathI mane thayu - jeNe vizvane kuTuMba mAnyuM che ane jAnamAlaneya jeNe mAlikIhakka sattAlakSI vartuLathI alaga ane spaSTa valaNa na hoya, tyAM - choDa che, je kudaratanirbhararIte parabhikSopajIvI che, teNe utpAdaka sattA ane zANu nirapekSatA kahevAne vyavahAramAM khAsa artha nathI zrama (Tiye, sakAI) kara. jarUrI nathI. naitika cAkI mATene rahetA ( jo ke saMta vinobAjIe dezanAM hullaDa pratye du:kha jarUra sarvazrama te ja tene utpAdaka parizrama che. vyakta karyuM che). gata gAMdhIjayaMti nimite bhUdAna kAryakramanI niSphatame saMta vinobAjI sAthe "vizva vAtsalyanI dRSTi tathA vi. vA. LatA viSe paNa duHkha pragaTa karyuM che, hamaNuM paNa ema kahyuM che, mAM AvatA bhAla-naLakAMThA prayogakSetra parathI grAmasaMgaThThana, prAyogika "haju prakAza nathI maLyo, eTale purANuM bhUdAna yAtrA pAMca varSanI saMghanuM naitika saMcAlana, kaMgresanuM rAjakIya mAtRtva, grAmasaMgaThThanamAM jema cAlu rahI che; paNa nA prakAza jhaMkhu chuM." A badhuM jotAM mukhyatve traNa vargo (1) kheDUta (2) pazupAlaka ane (3) grAmadyoga tathA zrI. jayaprakAza paNa che. sa. pakSanA sAmAnya sabhya maTI javA majUrane samAveza, pharajiyAta bacata upara sahakArI pravRttinAM maMDANa, Icche che, ema tAjuM sAMbhaLyuM. A badhAthI mArI AzA vadhI che. lavAdI ane na chUTake zudhdhiprayoga mATenAM zadhimaMDaLa tathA AMtara- huM bhUdAna ane naitika grAmasaMgaThThana tathA koMgresanA upalI daSTie rASTrIya kSetre satyAgrahanA Adhunika yuganA prayogarUpe zAMtisainya-va. joDANamAM bhAvi bhAratanuM kalyANuM joI rahyo chuM. A mArA vicAra AkhI saMkalanAbadhdha vicAraNA prasaMgopAta karavA Iccho cho, tema huM paNa tame saMta vinebAjI pAse mUkavA ghaTe te mUkI zake che. tame samajuM chuM. Ama te A vicAro kAkAsAheba pUrepUrA jANe che. vi. vA. game tyAMthI meLavIne satata vokhyA karI paricita rahejo. zrI dhIrendra majamudAra, AzAdevI tathA bAbA rAdhavadAsa va. paNa tA. 24-5-56 saMtabAla sArI peThe jANe che ane te dvArA saMta vinebAjI pAse paNa A badhI vinobAjIno uttara vAte gaI ja haze. lAThI cAturmAsanA eka lekhamAM meM vinobAjInA saMtabAlajI temanI pravRtti ane temanI kesa-niSThA ane ApaNA vicAramAM vyavahAru daSTie je pharaka che, te paNa prathama te huM kaMIne Judge karatuM nathI eTale mAre e batAvyA che ane 'vi. vA.mAM vAraMvAra prasaMgopAta judI judI rIte huM kahevuM muzkela che ke saMtabAlajI je kare che te yogya che ke kema ? kahyA karato houM chuM. bhUdAna kAryakramamAM thatA pakSenA zaMbhumeLA aMge teo zuM kare che enA viSe mAre koI TIkA karavAnI nathI. temanI sAmAjika rIte je hAni thAya che, te paNa meM batAvavA kayAMka prayatna bIjI je grAmalakSI pravRttio che te sAruM che. ethI bhUdAnane ke bIjI Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - mujaba paricaya lAbahena mULa adhika varSathI moTA ane temanA prabuddha jIvana rIte kaze bAdha nathI.' e pradezanI dRSTie je ThIka lAge te sAthe 'bhUdAnane anyAya sAthe kare e barAbara ja che. kaMI kaMI vicArabheda temanAmAM ane amuka kAraNone lIdhe pitAne bhUdAnamAMthI rasa ocho thaI gaye mArAmAM rahe e svAbhAvika che paNa temane maLyo nathI eTale ema saMtabAlajI jaNAve che, paNa bhUdAna e vinabAnuM nahIM, temanAthI sArI rIte paricita nathI ane eTale temanA viSe barAbara garIbanuM kAma che. je bhUdAna garIbanI sevAnuM ane grAmakahI na zakAya. paraMtu jeTaluM khyAlamAM che te parathI mane tatkALa lAge racanAnI pravRtti mATenuM kAma na hoya ane grAmaracanA mATe bhUdAnanI che te jaNAvuM:- ' jarUra na hoya ema temane lAgyuM hoya te temaNe e choDavuM paheluM te e ke temane pravAsa gujarAta-saurASTramAM ja hoya joIe paNa vinebAnA ke koI vyaktinA amuka vicAronA kAraNe che-hiMdanA bIjA bhAgamAM nahIM. AthI temane AkhA hiMdanuM vyApaka bhUdAnamAMthI rasa ocho thaI jAya te e barAbara nathI.. ethI te darzana thayela nathI. gujarAtamAM gAMdhIjI ane saradAranA kAraNe sAcI bhUdAnane anyAya thAya che. udAharaNArthe jerAjANI khAdI aMge pravRttinA adhika loko koMgresamAM AvyA che, tyAM koMgresa ja vadhu baLa- amuka vicAra rAkhatA hoya ane temanAthI mArA vicAro bhinna hoya vAna che. eTale saMtabAlajIne gujarAtanI koMgresane je paricaya, je ane tethI khAdImAMthI mAro prema ghaTI jAya te e vyAjabI nathI. darzana, je anubhava thayela hoya te parathI temane tenA pratye vadhu eTale bhUdAnamAMthI rasa ocho thaI ja e mane bhUdAnane anyAya lAgaNI, Adara, anurAga hoya ema lAge che. paNa teo je bihAra, thavA jevuM lAge che. AMdha ke hiMdanA bIjA bhAgamAM jaIne avalokana kare to temane bIjuM vinobA mATe temane sadbhAva che, ghaNuM vicAre temane kogresanA mATe Agraha na rahe. gujarAtanA kerosIo che tevA mahA- game paNa che. te je vicAre na gamatA hoya, e vicAromAM je rASTranA nathI, banemAM phera che, gujarAtanI e vizeSatA che. gujarAtanI azuddhio lAgatI hoya te mATe teo prabhune prArthanA kare ke amArA kegresamAMnA ghaNu sajajanenA kAraNe temane anugraha che AthI temane te vicAro dUra thAya. mArI zudhdhi thAya te mATe upavAsa karavAnuM te sArA hiMdanuM darzana thAya te temanA vicAramAM pharaka paDe ene badalavA nahIM kahuM paNa prArthanAmAM teo mAne che. eTale teo prArthanA kare paDe..! niSpakSa budhdhithI kAma karavuM mane vadhu ThIka lAge che. ema kahIza ke jethI amane zudhdhi maLe ! paraMtu A khAtara bhUdAna* zuM koMgresa ekaja tAraka-saMsthA ? mAMthI prema ocho kema thaI ja joIe ? vinobAjI kAI kAMgresamena rahIne grAmasevA kare te sArUM bIjA pakSanA yogazatakanA saMpAdaka bahena De, IndukalAno paricaya rahIne kare te nahIM ? ema temane thAya che. jayaprakAza pra. sa. pakSane A aMkamAM anyatra thI dalasukha mAlaNiyA e jenuM avabadale koMgresamAM hoya te temane game ! kegresa e ja eka tAraka lekina lakhyuM che te yegazatakanA saMpAdaka . IndulAbahenane saMsthA che. ane bIjA pakSomAM nyUnatA che e ThIka nathI. bIjA pakSonA zrI. ratilAla dIpacaMda desAi tA. 16-9-56 nA jaina patramAM nIce kAraNe te koMgresanuM mahattva che ! lokazAhImAM virodha pakSa joIe e dekhItI vAta che. mAre DhebarabhAI sAthe paNa vAta thaI hatI. jo ke, DaM. IndulAbahena mULa suratanAM; paNa ghaNAM varSothI emanuM huM koI pakSane virodhI ke piSaka nathI paNa koMgresanA ja Azaya kuTuMba muMbaImAM rahe che, ane pote sAteka varSathI moTA bhAge amasArA che, e eka ja ahiMsAmAM mAne che evuM nathI. janasaMgha dAvAdamAM rahe che. temanuM kuTuMba dhArmika saMskAravALuM che ane temanA hiMdu mahAsabhA jevI saMsthAo bAda karatAM, sezyAlisTa pArTI ane pitAzrI zrI hIrAcaMdra kasturacaMda jhaverI davAo taiyAra karavAne dhadho prajA samAjavAdI pakSa paNa ahiMsAmAM mAne che. temanA Azaye paNa karavA chatAM sAhitya pratye khUba abhirUci dharAve che. emaNe kavi koMgresathI utaratA nathI. bIjI bAjue ahiMsA bAbata te "Legis ummara khAyamanI rUbAyatene gujarAtImAM anuvAda karela che ane te Lative Peaceful Means-kAyadesaranA ane zAntimaya upA-nA pragaTa paNa thayela che. uparAMta gujarAtI bhASAmAM kAvyamaya mahAvIra badale Non-Violenta and Truthful Means' ahiMsaka ane caritranI paNa emaNe racanA karela che je haju apragaTa che. De. satyapUrNa upAya-dAkhala karavA mATe gAMdhIjInI moTI koziSa hatI indulAbahena sane 1850 mAM tatvajJAna viSaya laIne prathama vargamAM paNa koMgrese e maMjUra na karI e hakIkta dhyAnamAM rAkhavI ghaTe che. ema.e. thayAM ane tyAra pachI 5, zrI. sukhalAlajI pAse rahIne, zrI. rasikabhAI parIkhanI dekharekha nIce pI. ecu. DI. ne mahAnibaMdha 1. bhUdAna-eka "zaMbhumeLe ? mATe emaNe sAMkhya ane jaina pariNAmavAdane tulanAtmaka abhyAsa" bhae' e gujarAtI zabda che. emane lAge che ke, "bhUdAnamAM e bahu kaThina. jaTila ane sUma vicAraNAM mAMgI le evI viSaya badhA pakSane zaMbhumeLe thAya che ane tethI sAmAjika rIte hAni pasaMda karyo. traNa varSanA satata adhyayana, parizIlana ane parizrama thAya che. paNa bApU pitAnA parivArane hamezAM 'zaMbhumeLo" kahetA. pachI jyAre A mahAnibaMdha taiyAra che tyAre enA parIkSAe temaja e viSayanA pArakhuoe enI muktakaThe prazaMsA karI. temanI pAse badhA pakSanA, badhA vicAranA mANaso AvatA, rahetA pIecu. DI. nI DIgrI meLavyA bAda teo gujarAta vidhAsabhAnA ane teo saune tema karavA detA. huM paNa bApU pAse pahele vahele bhoLAbhAI jesaMgabhAI vidyAbhavanamAM joDAyAM ane atyAre teo game tyAre mane A anubhava thaze. rAmAnaMda mahAvidyAlayamAM saMskRtanA prophesara tarIke saphaLatApUrvaka "bhUdAna te hRdayaparivartananI kriyA che. emAM badhA sAthe maLe kAmagIrI bajAvI rahyA che. teo pitAnI jJAnapAsanAmAM satata lAgelAM rahe che ane adhyayana-adhyApana ane vAcana, manana e ja nahIM e na bane. bhUdAnamAM AvanArAne je huM ema kahuM ke tuM jANe emanA jIvananuM dhyeya banI gayuM che." kesamena thaI jA, athavA tArI pArTI choDI de ane pachI bhUdAnanuM : kAma kara' te emAM hRdayaparivartana kema bane ? huM te ene enI ' viSaya sUci pArTInA sabhya rahevA daIne kAma karavA daIza. ema na kare te huM zrI morArajIbhAI: daza varSa pahelAnA dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha 63 hRdaya parivartananI vAtamAM nathI mAnato ema thayuM. bhUdAnamAM te badhA ane AjanA gazataka .' dalasukha mAlavaNiyA 64 pakSone sahayoga joIe che, sahune emAM meke Apavo che. sahune koMgresa ane bhUdAna pravRtti ' pratAparAya jamanAdAsa TALiyA 65 emAM AvavAnI taka na hoya ane pakSa choDIne AvanArA ja kAma kAMgresa ane bhUdAna pravRtti aMge , paramAnaMda 67 kAma kare ema kahIe to te te bhIratA thaI jaina paribhASAne zabda muni santabAlajInA vicAronI vAparUM te ekAMgItA" thaI. "Ama, badhAne ekaThAM karatAM sau pitAnA AlocanA ' jaina dharmanuM mUlyAMkana sUrajacaMdrajI DAMgI 68 'pakSIya vicAro lAvaze e Dara lAge te ApaNe temane kahIzuM ke, sva. sAhityopAsaka zrI mohanalAla dalIcaMda paMDita sukhalAlajI 18 bhUdAnanA A kAmamAM A vAta na lA. desAIne bhAvabharI ajali A - Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-8-56 - prabuddha jIvana - koMgresa ane bhUdAna pravRtti aMge muni santabAlajInA vicAronI AlocanA A aMkamAM anyatra " koMgresa ane bhUdAna pravRtti' e zirSaka je koI anya vicArapakSo hoya e kAMgresanA pUraka ke preraka hovA nIce muni santabAlajI ane vinobAjInA vicAro pragaTa karavAmAM joIe e santabAlajInI apekSA rAjakAraNanA vyavahAra vicAramAM kaI AvyA che. vidhavAtsalyanA cAlu vAMcanArA muni santabAlajInA paNa rIte TakI zake tema nathI. "Aje je pakSa rAjyakArabhAra calAvI vicArothI huM ThIka ThIka paricita chuM. ane tethI upara ApelAM viveca- rahela che te pakSa karatAM ame vadhAre sAro rAjyakArabhAra calAvI zakIzuM tenA anusaMdhAnamAM khAsa karIne muni santabAlajInA prastuta viSayane lagatA ane amArI viziSTa vicArasaraNI leke mATe vadhAre kalyANakArI vicAronI AlocanA ahiM karavAmAM Ave te asthAne nahi lekhAya. nIvaDaze" evI pratIti ane bhAvanAmAMthI ja no rAjakIya pakSa gresanuM rASTranA rAjakIya jIvanamAM kevuM sthAna hovuM joIe e ubho thAya che. AvI rIte ubhA thatA pakSa ke pakSe svataMtra ane viSe santabAlajI ane vinebAjInAM mantavyamAM uttara dakSiNa dhruva jeTaluM sattAlakSI harIpha pakSa tarIke ja astitvamAM Ave che. te rAjArUDha antara che. santabAlajInA abhiprAya mujaba dezamAM kesa e eka ja pakSanA kadi paNuM preraka ke pUraka pakSe banI na ja zake. rAjakIya saMsthA hovI joIe ane rASTranA vahIvaTanI javAbadArI paNa A rIte vicAratAM santabAlajI jyAre pitAnA lekhamAM ke - mAtra te eka pakSa upara hovI joIe. dezamAM je anya koI pakSe ubhA sanA rAjakIya mAtRtvane avAranavAra ullekha karatA hoya che, ane eka dhArmika sUtranI mAphaka tenuM vAre vAre raTaNa karatAM mAluma paDe thAya e gresanA harIpha tarIke nahi paNa koMgresanA kAryane Teko Ape che tyAre te pAchaLa temanI koMgresavirSanI ekAMgI bhakita sivAya bIju te rItanA preraka athavA puraka pakSe hAvA joIe. vinebAjI koMgresathI kazuM najare paDatuM nathI. koI 5NuM mAnavIsaMsthA mAphaka kogresaanya rAjakIya pakSonA astitvane tema ja mahatvane svIkAre che, paNa saMsthA kALabaLane AdhIna che. jyAM sudhI tenA agrasthAne niSThAvAna, Aje je bhinna bhinna pakSo vacce sattAprAptinI harIphAI cAle che satyaparAyaNa ane kAryakuzaLa netAo haze tyAMsudhI tenI caDatI kaLA ane sattArUDha pakSa anya pakSanI upekSA karIne kevaLa bahumatInA jore rahevAnI ane lokone tene pUro Teko maLato rahevAne; netAonI bhAta utaravAnI sAthe tenI kaLA jhAMkhI paDavAnI ane leka mArgadarzana rAjya calAve che ane kAyadAkAnUna ghaDe che te tene pasaMda karatA nathI. mATe anyatra najara karavAnA. mAtRtva zabda ema sUcave che ke mAtA temanA abhiprAya mujaba sattArUDha pakSe mahatvanA prazno paratve virodha game teTalI jarjarita thAya te paNa tenA pratye ApaNe vaphAdAra rahevuM pakSo sAthe maLIne ane e rIte paraspara ekamatI sAdhIne rAjya joIe. koI paNa jAhera saMsthA A prakAranI vaphAdArInI apekSA vahIvaTa calAvavo joIe ane kAyadAkAnUna ghaDavA joie. dezanI rAkhI na ja zake. koI asAdhAraNa athavA kaTokaTInI paristhiti bAda karatAM je bAbatamAM vinobAjInI bhUdAna pravRttimAM sattabAlajI pitAne rasa ochA ekamatI na sAdhI zakAya te bAbatane Agraha sattArUDha pakSe choDI thayAnuM jaNAve che ane tenA kAraNurUpe santabAlajI mArI uparanA eka de joIe. A rItane vyavahAra vikasAvavAthI bhinna bhinna pakSe patramAM vadhAre spaSTarUpe jaNAve che ke "kAM te bhUdAna kAryakrama kogresa vaccenA saMgharSo ochA thaze ane pakSAtIta rAjakAraNanI kakSAe nIce jAya che eTale dilAse rahe ke have te pratyAdhAtI tane pahoMcavAnuM svapna eka kALe sidhdha karI zakAze. pIThabaLarUpa nahIM banI zake ane kAM te (bhUdAna kAryakrama) te zudhdha A be dRSTimAM santabAlajInI dRSTi mane ekAMgI lAge che ane grAma saMgaThThana nIce jAya te kogresa upara paNa te-prAyogika saMdha lokazAhInI koI paNa kalpanA A yojanA sAthe asaMgata bhAse che. jevI saMsthAne lIdhe 5 niyaMtraNa rAkhI zake." ApaNu kamanasIbe koMgresa sAme samakakSAnuM prabhutva dAkhavI zake evA bIjo vikalpa ApaNe pahelo vicArIe. grAmasaMgaThThananI upaanya rAjakIya pakSe haju sudhI potAnI jamAvaTa karI zakyA gItA viSe be mata che ja nahi. paNa bhUdAna ane grAmasaMgaThThana nathI, evI zakayatA prajAsamAjavAdI pakSamAM hatI ane haju paNa vacce anivArya e koI saMbaMdha che ja nahi. aspRzyatA nivAraNa, che, kAraNa ke ahiMsA viSe ubhayanI dRSTi samAna che, chatAM vigatemAM madhapAnaniSedha mAphaka bhUdAna e paNa akhila hiMdavyApI lokakalyANa- * bane vacce taphAvata che. paNa kamanasIbe tenA AgevAne kAM te maratA kArI svataMtra pravRtti che. alabata tene grAmasaMgarUnane Teke hoya te jAya che athavA kharatA jAya che ane aMdara aMdaranA matabhedo te maLelAM bhUdAne tema ja grAmadAnenuM Ayojana vadhAre saheluM ane pakSanuM saMgana thavA detA nathI. sAmyavAdI pakSanuM dezanA amuka vibhA- vadhAre vyavasthita banI zake e ApaNe jarUra kabula karIe. gamAM sAruM jora che, paNa akhila hiMdanI dRSTie jenI upekSA thai prathama vikalpa ke bhUdAna koMgresaAvejita hovuM joIe te na ja zake evuM prabhutva haju te pakSe prApta karyuM nathI. samayAntare sattabAlajInA keMgresaviSayaka pakSapAtane AbhArI che ane keMgresa kendrIkaraNa ane vikendrIkaraNanA muddA upara eka navo rAjakIya pakSa sivAyanA bIjA pakSe ane kogresa bahAranI bIjI AgevAna vyakitao ubho thAya evI huM kalpanA karuM chuM, paNa Ajane tabakake koI kevaLa pratyAghAtI ja hoI zake e prakAranA temanA pUrvagrahamAMthI chuTele saMgIna virodha pakSa koMgresa sAme nathI-tethI jema'eka bAjue koMgresane che. bhUdAnanI pravRtti, samajAvaTathI ahiMsaka upAya vaDe dezanI Arthika pitAnI dhAraNA ane dhyeya mujaba rAjya calAvavAnI sundara sagavaDa kAnti nirmANa karavAnuM ane Arthika samatA pedA karavAne, Azaya maLI gaI che tema bIjI bAjue ApaNane koI pUchanAra nathI tevo dharAve che. A Azaya vinobAjInA prayatnathI saMpUrNa paNe siddha thaze sattAmada rAjayazAsakamAM jAmato jAya che ane temAMthI aneka anartho ke nahi te viSe matabheda hoI zake che, paNa e AzayanA aucitya nIpajI rahyA che. "Power corrupts and corrupts heavily' viSe santabAlajI paNa anyathA vicAra dharAvatA nathI. je Ama che e anubhavasatya aneka kogresIonA jIvanamAM Aje mUrtimanta thaI te AvI sarvapakSasaMmata bAbatane kaI paNa eka pakSa sAthe saMlagna rahyuM che. lokazAhI te ja sAcA arthamAM phAlIylI zake ke je tenI zA mATe karavI ? ane ema karIne anya pakSone ane koMgresamAM satata cekI karanAra majabuta virodha pakSa hoya. lokazAhInuM A hArda joDAyela na hoya evI AgevAna vyakitaone sAtha zA mATe gumAkAM te santabAlajI samajI zakatA nathI athavA to koMgresabhakita temane vo ? A daSTi vinobAjInI che. AvI pravRttine aneka pakSanA ' A tathya svIkAravA detI nathI. zaMbhumeLA tarIke varNavavI e vyAjabI nathI. rAjakAraNamAM game teTalA Ama jyAre huM lakhuM chuM tyAre huM koMgresavirodhI chuM ema matabhedo ane pakSApakSI hoya paNa sarvasaMmata ane sarvodayakArI evA koI kalpanA na kare. mAruM vaLaNuM Aje paNa koMgresa-abhimukha che. rASTranA aneka uddhArakAryo che ke jemAM pakSabuddhithI mukata rahIne sau ema chatAM paNa AjhAdI maLyA bAda koMgresa eka ja rAjakIya saMsthA hovI joie ane tenuM prabhutva sadAkALa TakI rahevuM joIe ema keie sAtha Apavo joIe ane dezanA navanirmANane AgaLa dhapAvavuM mAnavuM e eka kSanI haMmezAne mATe saramukhatyArazAhI netaravA joIe. vinobAjInI bhUdAna pravRtti AvuM ja eka dharmakArya che ema jevuM gaNAya ema mane lAge che. ApaNu sarve e samajavuM tema ja svIkAravuM. dhaTe che. paramAnaMda Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-9-56 jaina dharmanuM mUlyAMkana [ zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA Ayojita paryuSaNa vyAkhyAnamALA prasaMge pa. sUrajacaMdra DAMgIe Apela hiMdI pravacananuM zrI mukuMdabhAI giridharabhAI zAhe kareluM gujarAtI rUpAMtara.] camakatA paththaranI kiMmata thaI zake, pANIdAra matI ke manuSyanuM vitarAga" Adi zabdo jUnA che ane saghaLA zAstro ane saMpradAyamAM mUlya paNa thaI zake, paNa jenA AdhAre vyakitanA samagra jIvana ane maLI Ave che. Aje je jaina dharma che te bhagavAna mahAvIra dvArA cAritryanuM mUlya thaI zake te dharmanuM mUlya kevI rIte thaI zake ? ema sthApita tIrtha ke saMdhanuM ja nAma che, kAraNa ke temanAM pahelAnA chatAM A viSayamAM meM balavAnuM svIkAryuM che te eTalA mATe ke tIrthaMkara pArzvanAtha thaI gayA. temanA anuyAyIo pArthApatya' nA jyiAre dharma mAnavasamAjanI sAme amuka prakAranA saMpradAyagata athavA nAmathI ane temane dharma "AturyAma dharmanA nAmathI oLakhAtA. ' rUDhigata saMskAranuM svarUpa dhAraNa karIne Ave che tyAre tevA dharmanuM bajAramAM kharIdI karavA nIkaLIe tyAre je vastu kharIda karavAnI mUlya karavuM yogya ja gaNAya che. hoya te vastunA aghatana namUnAne najara samakSa rAkhI kharIda karIe chIe * pANI mULasvarUpe zudhdha hoya che, paraMtu jyAre dharatI para varasI, te ja pramANe vivekazIla vyakitae dravya, kSetra, kALa, bhAvane anurUpa jharaNAM, khAbociyAM, nadI ke taLAvamAM rUpAMtara pAmI jamInanA guNadharma dharmanuM navIna rUpa ja grahaNa karavuM joIe. pArzvanAthanA anuyAyI sAthe mizrita thAya che tyAre ArogyanI dRSTie parIkSA karI tene kezI zramaNe mahAvIranA mukhya gaNadhara gautama svAmInA upadezothI upayoga karIe chIe, tevI ja rIte amuka jAtanA saMpradAyamAM rahelA dharmanuM tatkAlIna navIna svarUpa svIkAryuM e ullekha jaina AgamadharmanI parIkSA karavI te yogya ja che. mAMthI maLI Ave che. A rItanA dharmanuM mUlyAMkana be rIte thaI zake, bAhya daSTie "junuM te sonuM" A jUnavANI mAnasanI mAnyatA che, mATe (Eace Value) ane AMtardaSTie (Intrinsic Value). pitAnAM saMpradAyane bane teTaluM prAcIna siddha karavAno prayAsa thAya che. ApaNAM dezamAM rUpiyAnuM calaNa che ane tenuM huMDiyAmaNa seLa AnA vAstramAM A rIte barAbara nathI. pApa paNa dharmanAM jeTaluM prAcIna che. paraMtu videzomAM tenuM huMDiyAmaNa dezanI Arthika paristhiti vagere che eTaluM ja nahi paNa pApano nAza karavA mATe ja dharma utpanna lakSamAM laIne thaI zake che. te ja pramANe koI paNa dharmanA AcAra thAya che. A rIte pApa dharmathI paNa prAcIna gaNI zakAya eTalA vicArane vyApaka artha karI tene jIvanamAM utAravAmAM Ave tyAre ja mATe pApa upAdeya nathI. eka sthaLe kahyuM che; tenuM kharuM mUlya thaI zake che. purANamityeya na sAdhu sarvam "vaiSNava jana to tene kahIe je pIDa parAI jANe re, na sAdhu sarvam nava mityavadyam ' para duHkhe upakAra kare toye mana abhimAna na ANe re" santaH parakSimAnyataraha bhajate, gujarAtanA mahAna kavi narasiMha mahetAe vaiSNava dharmanI AvI mUDhaH parapratyaya neva buddhiH vizALa vyAkhyA ane bhAvanA uparokata padamAM Apela che. gAMdhIjIe jUnuM jema saghaLuM sAcuM nathI tema navuM paNa badhuM kharuM na pitAnuM jIvana e vyAkhyA pramANe gujAryuM ane mahAna banAvyuM. ja hoya. vivekazIla manuSya sArAnarasAne vicAra karI je gya AvI vyApaka rIte koI paNa dharmane jIvanamAM sthAna ApavAmAM Ave hoya te svIkAravuM Avazyaka che. bhojanamAM paNa ApaNe cokhA, mura te tene sarvatra AvakAra maLe che. jaina dharmanA anuyAyIo pitAnA vagere jUnAM pasaMda karIe chIe, paraMtu sAthosAtha ghI, tela, dahIM, mana ane indriyone saMyamita karIne sarva jananI samAna bhAvathI sevA dUdha vagere tAja ja vAparIe chIe. AvI ja rIte dharmane vyavahAra : kare tenuM mUlya badhe ja sarakhuM che. karatI vakhate viveka ane zIlarUpI kasoTI paththara para tenuM mUlyAMkana jaina dharma bhagavAna mahAvIranA upadeze, Adarzo ane AcAra thavuM ja joIe. vicAronuM pratibiMba che. jaina dharmanA pAyAnA sidhdhAMte temaNe nakkI bhagavAna mahAvIre jaina dharmanuM dhyeyamaMtra "namo arihaMtAI' karyo ane vyavahAramAM mUkyA. AthI jena dharmanuM mUlyAMkana karatI rAkhyuM. je badhAnI samAnabhAve sevA kare che ane evI sevA karo : vakhate bhagavAna mahAvIrane jIvanasaMdeza ane jIvanadharmane dRSTi samakSa jIvana pasAra kare che te vaMdanane pAtra che. mahaeNita no artha thAya cherAkhavo jarUrI che. sarvanI sevAmAM jIvana vyatIta kare che te. mamAnI mAna mAgyuH je sAmAnya jananA mAnasamAM prAcInatA pratye sAhajika meha hAya mAnanI jhaMkhanAthI rahita che, je anya vyakitane sadA mAna Ape che che. mATe pratyeka dharmasaMsthApakone potAnA dharmanuM mULa sRSTinA Adi- te ja mAnya" che; mAnane pAtra che. arihaMta bhagavAna krodha, mAna, kALathI ka5vuM paDe che. zaMkarAcArye potAnA kevAtanI zarUAta mAyA ane lebhathI para che. badhAne mAna ApIne, temanI sevA karIne nArAyaNathI mAnI che; rAmAnujAcArye pitAnA viziSTata darzana ane jIvana pasAra kare che te kAraNe temane sarvaprathama mAnavAmAM AvyA che. vaiSNavapaMthanI sthApanA bhagavatI lakSmIdevIthI mAnI che; nibarmAcAryo sAkAra nirAkAra, zarIrI azarIrI, nitya anitya, paramAtmAnA pitAnA daitAdvaita darzana ane sat saMpradAyanI sthApanA Adi RSi vividha svarUpa viSenA vivAdonA saMdharSe bhagavAna mahAvIre egya rIte sanakAdithI mAnI che; mAdhavAcArye potAnA daitadarzananI sthApanA brahma- dUra karyA hatA. vyavahAramAM sazarIrI paramAtmA arihaMtane prathama vaMdana devathI kalpI che ane vallabhAcAryanA zudhdhAtadarzana nAmanA saMpradAyanuM karyuM ane niyaSTithI azarIrI paramAtmA sidhdhane uttama darzAvIne. mULa bhagavAna zaMkaranA upadezamAM raheluM che ema kahevAya che. A ja paNa namaskAra maMtramAM bIjuM sthAna ApyuM; kAraNa ke vyavahAra rIte IsAI IslAma, yahudI, zITa, tA vagere bhArata bahAranA , dRSTie nirAkAra sidhdhAMtane je loko jIvanamAM utAre che tenI kiMmata A dharmo paNa pitAnAM dharmanuM mULa bAvA AdamathI prAcIna mAne che. jaina prathama karavI joIe. dharma sRSTinA AdikALane sidhdhAMta svIkArato nathI; pariNAme te AcAryane trIjuM namana karyuM che, tene artha e che ke je anAdikALathI cAlyA Ave che tema jaina dharmanA anuyAyIo mAne che. potAnA ane saMdhanA AcAravicAro para anuzAsana rAkhe che te "Arya" zabda jAne che paraMtu "Arya samAja' nI sthApanA mahAna zAsanasvAmI upAdhyAya karatA paNa vaMdanIya che. cethA vadanane svAmI dayAnaMda sarasvatIe karela che. "brahma" zabda purAtana che chatAM brahmosamAjanI sthApanA rAjArAmamohana rAye karI che. buddha, viSNu, pAtra upAdhyAya che, teo vItarAga tIrthaMkaranAM pravacananuM paThanapAThana " ziva vagere zabdo prAcIna che paraMtu te zabdathI oLakhAtA saMpradAya karAve che. vizeSa mahattvanI vAta e che ke sarva prakAranA sAdhakAne teTale aMze prAcIna nathI. e ja rIte "jina, ahaMta, tIrthakara ane paNa parama ISTa samajIne pAMcamA namaskAra karavAmAM Ave che. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTalA mATe ja mahAvIra pramukha kAryakartA ane tene eka kaoNnpharansa taraphathI ke tA. 1-9-56 prabuddha jIvana Ama jaina dharma paMca parameSTi deva pAsethI kaMi yAcanA kara- sva. sAhityopAsaka zrI. mohanalAla dalIcaMda desAIne vAnuM zikhavADatA nathI. temane Adarza sAme rAkhI temanA jevA bhAvabharI aMjali banavAne yatna karavA mATe ApaNe temane vaMdana karIe chIe.' muMbaI khAte jaina bhave. mU. konpharansa taraphathI konpharansanA eka ApaNe je tatvanI pratiSThA karIe tenA tarapha janamAnasa Aka- pramukha kAryakartA ane jaina sAhityanA upAsaka ane sa zodhaka sva. Saya che. e eka manovaijJAnika satya che. eTalA mATe ja mahAvIra mehanalAla dalIcaMda desAinA tailacitranuM paM. sukhalAlajInA pavitra bhagavAne jaina dharmanA uparokta mULamaMtra dvArA tyAgIone ane haste anAvaraNa karavAmAM AvyuM hatuM. A anAvaraNasamAraMbha jJAnIone sarvottama pratiSThA ApI che. prasaMge konpharansanA AgevAna kAryakartAo zrI. pipaTalAla rAmacaMda zAha, je ApaNe saMpatti ane sattAnI pratiSThA vadhAraze te jana- zrI. kAntilAla IzvaralAla tathA puMjAbhAI zAha uparAMta zrI. samAja te tarapha gati karaze ane sattA tathA saMpattinI prApti mATe cImanalAla cakubhAI zAha, zrI. nAthurAma premI, De. e. ena. satyanuM balidAna Apaze. mahAna sattA ane saMpattinAM dhaNI cakravartI upAdhyAya, zrI. paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, zrI. bhAIcaMda nagInabhAI vAsudeva ane Indra paNa tyAgIonA caraNanI raja le che. Ama tathA zrI. metIlAla vIracaMda zAha vagere gRhasthoe svargasthane bhAvanamaskAra maMtra dvArA tyAgIonI pratiSThA vadhAravAmAM AvI che. bharI aMjali ApI hatI. svargasthanI chabInuM anAvaraNa karatAM cakravartI ane tIrthakara banne padonA svAmI zAMtinAthane avatAra 5. sukhalAlajIe svargastha mehanalAla dalIcaMda desAInI anekavidha IMdraprasthanA rAjA vizvasena ane mAtA acalAnA garbhathI thAya che, sevAonuM yathocita mUlyAMkana karatuM nIce mujaba pravacana karyuM hatuM - evI jaina dharmamAM kathA che. vizvanI sainyazaktinI sAthenA saMbaMdhathI AbhAravidhinA aupacArika bhAramAM dabAyA vinA ja ApaNe acalA-ahiMsAnA garbhamAM zAMtine janma thAya che. sainyazaktithI mukhya prasaMga upara AvIe. zrI. zvetAmbara mUrtipUjaka konpharansa zAMtinuM bAhyasvarUpa sarjAya che. ane acalA-ahiMsA-zaktinAM mane mAtAnI samaja mane potAne samajIne ja belAvyuM che. huM paNa e bhAvathI ja garbhamAM zAMtinA AtmAne uddabhava thAya che. vijJAna ane dharmane AvyuM chuM. sadgata zrI. mehanalAlabhAI desAInuM tailacitra kenpharansa subhaga samanvaya vizvazAMtine sarje che. A rIte ApaNAM zAstro taiyAra karAve ane tenA anAvaraNa vidhi mATe mane bolAve tyAre ApaNane e saMdeza Ape che ke vijJAna pitAnI mAphaka navIna saheje vicAra Ave che ke konpharansa, mehanabhAI ane huM ema sinyanuM anveSaNa karIne mAtA acalA-ahiMsAne soMpI de ane traNene paraspara ze saMbaMdha hatA ane hajIye che. vaLI, e paNa ahiMsA mAtAnI jema tenI sukhapUrNa vyavasthA kare tyAre ja vizva jijJAsA thayA vinA na ja rahe ke huM konpharansane kaI daSTie jotA ' sadanamAM zAMti ramI zake che. ane samajato rahyo chuM, tema ja mohanabhAInuM mArI dRSTie zuM jaina dharmanI kathAone AvI rIte alaMkArayukta artha vyavIne sthAna hatuM ? yugadharma anusAra anukULa saMdeza taiyAra karI zakAya che. paraMtu aiti- huM konpharansane nakhazikha itihAsa nathI jANatA e kharuM, hAsika satya ane budiyukta pramANikatAne mAna ApIne kahIMe te paNa enA mukhya svarUpa ane mukhya pravRtti vize thoDIghaNI mAhitI jaina dharmanI aneka prakAranI pracalita mAnyatAo khAmI bharelI jaNAya te che ja. huM jANuM chuM tyAM lagI zvetAmbara mUrtipUjaka paraMparAnI che ane jemAM samatvane sthAne vividha prakAranA ahaMkArane sthAna bIjI koI paNa saMsthA karatAM konpharansanuM dRSTibiMdu ane baMdhAraNa maLe che. dA. ta. jaina dharmanA deve sivAya anya deve kadeva che jaina udAra tema ja vizALa rahyAM che. paristhitivaza tenuM mukhya kAryAlaya dharmanAM zAstro sivAya anya zAstro kuzAstra che, jaina dharmanA zuo muMbaImAM hovA chatAM tenI beThaka ane vArSika adhivezane mAtra sivAya bIjA dharmanA guruo kuguruo che, jaina dharmanA anuyAyIo muMbaImAM ja pUrAI rahyAM nathI. pUrvamAM kalakattA, uttaramAM paMjAba, sivAya bIjA dharmanA anuyAyIo mithyAtI che. Adi mAnyatAo pazcimamAM kAThiyAvADa, rAjasthAna ane gujarAta temaja dakSiNamAM pUnA doSapUrNa che. (apUrNa) sUrajacaMdra DAMgI lagI samaye samaye enAM adhivezane thatAM rahyAM che ane te te prAnta bhUdAna ane morArajIbhAI ke pradezanA saddagRhastha pramukhapada paNa bhAvatA rahyA che. A sucave che ke prathamathI ja konpharansanuM dRSTibiMdu samagra mUrtipUjaka saMdhane tA. 15-7-56 nA prabuddha jIvanamAM "saMyukta jaina vidyArthI pitAnI sAthe levAnuM rahyuM che ane e paNa kabUla karavuM joIe ke gRhamAM vidyArthIo sAthe vArtAlApa" e mathaLA nIce pragaTa thayela A dRSTibindune saMdhe hRdayathI AvakAryuM paNa che. tethI ja tene dareka lekhamAM 'jamInane mUMjhavane prazna bhUdAnathI ukalI zakaze ke temAM kAya prAnta ane pradezamAMthI hArdike AvakAra maLela ane uddAma, madhyama dAnI madadanI jarUra raheze ?" "e praznanA javAbanI je noMdha te aMkamAM temaja jUnavANI vicArasaraNI dharAvanAra bhAI-bahene paNa konpharansane pragaTa karavAmAM AvI che te thoDIka bhUlabharelI hoine gerasamajutI apanAvatAM rahyAM che. huM pidA kare tevI che. e noMdha nIce mujaba sudhArIne vAMcavIH jaina saMdhanA baMdhAraNamAM caturvidha saMghanuM sthAna ekasarakhuM che. A "jamInane prazna mAtra bhUdAnathI ukelAvAno nathI. tene pUre kayAreka koI vyakita mukhya bhAga bhajavatI dekhAya yA sarvopari mevaDI ukela lAvavA mATe kAyadAnI jarUra raheze. bhUdAna tyAganI bhAvanA zIkhave jevI lAge teya tenA mULamAM guNa ane kAryazakita rahelAM hoya che, che. lAlaca ke lAgavagathI tyAga saMbhavI zake nahi. tyAga pAchaLa nAma hoya che te paNa eka jAtane vyApAra che. tyAga echika joie. nahi ke peDhIutAra sattAne vArase. A jaina saMghanuM svarUpa AjakAlanI bhASAmAM kahIe te lekazAhI che. alabatta, te eka dharmaparaMparA pUratI. tyAgamAM badalAnI bhAvanA na joIe. Aje bhUdAnanA pravAhane keTalAka kAryakaro haThAgraha-satyAgraha-ne raste vALI rahyA che e anicchanIya che. konpharanse pitAne kAryapradeza mukhyapaNe traNa bAbatamAM maryAdita zrI vinobAjInuM meM e tarapha dhyAna deryuM che. bhUdAna e te sAdhana karele ema huM samajuM chuM; (1) dhArmika, (2) sAhityika, ane che. ethI bhUdAnanuM hArda samajIne madada karIe te bApunA Adarza (3) sAmAjika, dhArmika bAbatamAM tIrthanA prazra uparAMta dharmAcAra pramANenA dezanA sarjana mATe te moTAmAM moTuM sAdhana che temAM zaka ane tAttvika zikSaNa vagerene samAsa thAya che. bane tyAM lagI navA nathI. paraMtu tene artha e nathI ke kAyadA vagara cAlI zakaze. jyAM sudhI rAjya cAlaze tyAM sudhI kAyadAnI jarUra raheze. rAjya nahi jamAnAnI mAgaNIne anukULa thAya e rIte konpharansa sAdhana ne hAya te kAyadAnI paNa jarUra nahi rahe. eTale jamInanA praznane zakitanA pramANamAM e bAbata kAMika ne kAMIka karyuM ja che, ane pUre ukela phAyadA vinA nahi thAya." hajIye e kAMIka ne kAMIka kare ja che. sAhityanI bAbatamAM enuM kAma AgaLa upara pragaTa karelI noMdhamAM ATalI kSati rahI javA mATe vizeSa dhyAna kheMce evuM che, prathamathI ja eNe prAcIna sAhityahuM dilagIra chuM. taMtrI, prabudhdha jIvana vArasAne prakAzamAM lAvavAnI nema rAkhI che ane e dizAmAM yathAzakti Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ se paNa nakkara kAma karyuM che. sAmAjika khakhatamAM kAnpharanse dezamAM vikasatA jatA udAra vicArAne jhIlyA ane yathAzakti pracAryA paNa che. prabuddha jIvana kAnpharansanI upara sUcavelI bhUmikAmAM sadgata mAhanabhAInA ze sabaMdha hatA ane temaNe ze! ze! kALeA ApyA, mukhyapaNe e jANavuM te ja AjanA prasaMga sAthe vizeSa saMgata che, muMbaimAM saddagata' Do. bAlAbhAI nANAvaTInA pramukhapaNA nIce adhivezana thayuM tyAre hu pahelavahelA kAnpharansamAM AvelA, ema yAda che, dhaNuM karI te ja vakhate mAhanabhAInA prathama paricaya thayA ane temanI ruci, pravrutti tathA prakRti viSe kAMika jANavA pAmyA, te ja vakhate mArA mana upara emane vize je sAmAnya chApa paDelI te ja chevaTa sudhI vadhAre ne vadhAre pratyakSa paricayathI spaSTa thatI gai. meM joyelu` ke temanI prakRti jema hasamukha tema AzAvAdI hatI, meM e paNa joyuM ke te kAMika ne kAMika sAruM' kAma karavAnI dhagazavALA ane jAte ja kAMIka karI chUTavAnI vR-itavALA hatA ane e paNa joyeluM ke jyAMthI je prApta thAya ane zIkhavAnuM maLe tyAMthI muktamane te meLavavu ane tenA yogya vinimaya karavA. muMbaInA prathama milana pachI te temanAM chellA divaseA sudhImAM hu ane te eTalI badhI vAra maLyA chIe ke tene AMka smRtimAM paNa nathI. mAtra maLyA ja chIe eTaluM ja nahi, paNa sAthe kalAkA lagI ane keTalIka vAra to divaseA lagI rahyA chIe, sAthe pravAsa paNa karyo che. A badhA prasaMge meM e joyu ke teo rAjakAraNa kAMgresa ke gAMdhIjI vagerenI kApaNa carcA uparathI chevaTe kAnpharansanI pravRttine lagatI kAI ne kAi bAbata upara Ave, jANe ke emanA manamAM eka prazna veLAtA na hoya te rIte vAta kare. mane lAgeluM ke emanA prazna e che ke keAnsa zikSaNa, sAhitya ane sAmAjika sudhArAnI bAbatamAM zuM zuM karI zake ane te kAma kevI rIte pAra pADavuM ? eka tA jaina samAja vyApArapradhAna, Arthika dRSTie taddana svAdhIna hoya evA loko gaNyAMgAMThayAM, madhyamavargIya badhA jaine kAnpharansamAM sammilita karavAnI dRSTi, sAdhuenA andaraandaranA pakSabheda ane tene lIdhe zrAvakavargamAM paDatI phrUTanA kAnpharansa upara paDatA pratyAdhAtA; A badhu kAnpharansanI dRSTi, zakti ane pravRttine maryAdita karanArU pahelethI ja hatu ane hajIye che. eka bAjuthI adhI dizAmAM vicArasvAtaMtryanA pavana phUMkAtA hAya, aneka upayogI pravRttio dezamAM vikasatI jatI hoya ane bIjI bAjuthI kAnpharansa e sAthe tAla meLavI na zakatI hAya te sAcA dhagazavALA kAryakartAne - mUMjhavaNu thAya. evI mUMjhavaNu meM zrI. meAhanabhAImAM anekavAra nikhAlasapaNe pragaTa thatI joI che. atre eka bAbata dhyAnamAM rAkhavI ghaTe ke meAhanabhAI vakIla hatA, paNa temanI vakIlAta evI na hatI ke temane temanI icchA pramANe kAma karavAnA avakAza Ape. Avaka bahu maryAdita, kauTumbika Adi prazno ghaNA chatAM emanu khamIra AzAvAdI, pravRttizIla ane kaThuM hatuM. vaLI emanI tabiyata paNa eTalI ja sArI, thAka te jANe lAge ja nahIM. koikavAra jamyA pachI paNa jamavAnA prasaMga Ave te teo pAchA na paDe. ane emanI niSThA paNa eTalI pAkI, kAi kAma lIdhuM eTale e pUrU karye ja chUTako. emAM pachI U~dha ke ArAma jovAnA ja nahIM, tethI ja te kAnpharansanI badhI pravRttimAM pratyakSa bhAga letA ane pote ruci tema ja zakti pramANe amuka kAma hAthamAM laI tene pUrA khatathI ane mahenatathI pAra pADatA. jo kAi khInna kAryakartA temane bheTI jAya ane tenI pAsethI kAma levAnu zakya hAya to teo tene kAnsa sAthe sAMkaLI eka yA bIjI rIte tenI pAsethI paNa kAma levAnA mArga mAkaLA kare. sadbhAgye emane sAthIo ane mitra paNa sArA maLelA. sadgata mAtIcaMdabhAI, makanajIbhAi ane mAhanalAla jhaverI vagere emanA tA. 1-8-16 sAthIo. jyAM emanI maDaLI maLI ke tyAM kAMIka sarjaka vicAra thAya ja ane kAi ekabIjAne pAchA na pADatAM utsAhita ja kare. A vastu meM mahAvIra jaina vidyAlayanI mITIMgAmAM tathA kensa esimAMnA milana prasage anekavAra joI che. meAhanabhAinI aMgata pravRtti mukhyapaNe sAhityika hatI. aMgrejI, hindI, gujarAtI, prAkRta, apabhraMza ane sa MskRta Adi bhASAmAM jyAM jyAM temane jaina sAhitya, tattvajJAna ke AcAra vize jANavAnuM maLe te badhAMmAMthI teo ekale hAthe sagraha kare. vAMcanAra pete, bhASAntara karanAra pote, prazna jonAra pote. ema potAnI badhI kRtiomAM ane mAM lakhANAmAM je kAMI karavuM paDayuM che te badhuM lagabhaga temaNe peAtAne hAthe ja karyuM che. karansa heralDa' ane 'jainayuga,' je te vakhate kenpharansanAM mukhapatro hatAM, tenI phAIlA jozo te jaNAze ke emAM mukhya AtmA emane ja rame che. te mane ghaNI vAra vAtavAtamAM kahetA ke 'loko lakhANeAne jUnA copaDA ukheLanAra ane ukelanAra tarIke gaNI TIkA kare che, tame heralDa ane jainayugamAM A badhuM nakAmuM zuM bharI rahyA che ?" paNa have atyAre tA saune samajAya tevu che ke meAhanabhAinu pravRttikSetra ane kAma vidvAneAne keTaluM upayogI che ane tenu mUlya keTaluM sthAyI che ! potAnA sAhityika kAmane mATe zrI mehanabhAIne aneka prAcIna hastalikhita pratA meLavavI ane tapAsavI paDatI ane e mATe kA mAM rajA paDe ke tarata ja teo e kAmamAM lAgI jatA; ane jarUra lAgatAM amadAvAda ke pATaNanA jJAnabhaMDArA jovA mATe pravAsa paNa kheDatA. rajAonA upayoga ArAma mATe karavAne te vicAra ja zAnA Ave? tyAre teA UlaTuM amaNA utsAhathI bamaNuM kAma kare ane emAM emane kadI paNa thAka ke kaMTALA Ave ja nahIM ane e kAmamAM kaiMka paNa uttama kRti maLI Ave te joi tyA AnaMda. ahIM AvA eka prasaMga mane yAda Ave che. huM ane AcArya jinavijayajI amadAvAdamAM rahetA hatA tyAre eka vAra zrI meAhanabhAi jJAnabhaMDArA zodhavA mATe amadAvAda AvelA. eka divasa te DelAnA upAzrayanA bhaMDAra jovA gayA. apAranA gayelA te rAtanA agiyAra sudhI pAchA na AvyA. ame mAnyuM ke have te nahIM Ave ane zaheramAM ja kayAMka sU raheze. ame tA badhA sUI gayA. tyAM tA lagabhaga aDadhI rAte zrI mAhanabhAie bAraNAM khakhaDAvyAM, ane amane jagADayA. ame joyu ke ATalA parizrama pachI paNa emanAmAM thAka ke kaMTALAnuM nAma nahAtutuM. UlaTuM. Aje te e evA khuza hatA ke na pUcho vAta ! khilakhilATa hasIne e kahe "pa'DitajI ! Aje te tamane priyamAM priya eka kRti maLyAnA samAcAra ApuM te mane zuM jamADazeA ? zuM inAma Apazo ? kahA te kharA ke Apane atipriya evI kai kRti maLI haze ?" meM kahyuM : "mehanabhAI ! enA inAmamAM tamane tamArA nAmanuM ja miSTAnna jamADIzu !" te divase meAhanathALa banAbyA hatA. pachI huM A kRti zuM hAi zake enA vicAramAM paDyo. cAra-pAMca miniTa vicAra karIne pachI meM paNa saTADiyAnI jema tukko lagAvyA, ane kahyuM ke "e kRti te maheApAdhyAya zrI yazovijayajInuM jIvana jemAM thADu dhaNuM paNu saMgrahAyelu che te 'sujasavelI bhAsa' hAvI joie." A kRtinA thoDAka bhAga pATaNamAMthI maLelA, bAkIno bhAga meLavavA ame khUba utsuka hatA, ane meAhanabhAIe e ja kRti zodhI kADhI hatI. amArA AnaMdanA pAra na rahyo. AvA te bIjA prasaMgo paNa ApI zakAya, paNa ahIM ane mATe eTalA vakhata nathI. loyamena, vembara, yAkALI Adi jarmana vidvAnAe jaina paramparA te tenA sAhityane lagatA itihAsa lakhavAnI pahela karI. phreMca ane aMgrejI bhASAmAM paNa jaina paramparAne lagatA adhyayananA prAraMbha thayA, paNa bhAratIya bhASAomAM Adhunika dRSTie ane sazeAdhaka vidyAnAne Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-8-56 upayogI thAya e prakAranA sAhityika itihAsanA ati alpa paNa mahattvanA pAyA zrI meAhanabhAie nAkhyo. have te dizAmAM mAgaNI ane jijJAsAne anurUpa evA navIna prayatnA zvetAmbara ane digambara banne paraMparAmAM thaI rahyA che, paNa temAMya mohanabhAInA "jaina sAhityanA itihAsa" nuM sthAna che ja. emanI mahatI kRti ane, mArI dhAraNA sAcI hAya tA, temanI tabiyata upara jIvaleNa phaTakA mAranAra kRtie tA jaina gurjara kavi' che. emaNe te bhArata jevuM kAma ekale hAthe kevI rIte sampanna karyuM... e navAi jevuM lAge che, paNa jeNe jeNe temane e kAma karatA joyA che te jANe che ke e kAmamAM temaNe keTalI zakita, keTalA samaya ane keTalo aMgata kharca arpita karyAM che. eka rAte meM joyuM ke huM to sai gayo chu ane te bAra vAgyA pachI mArI sAthenI carcA pUrI karyA bAda jAgatA beThA che. temanI bIDI ane kalama banne samAnagatie kAma karatAM hatAM. e vAge te sutA. savAre mane kahyuM keH mAre jiMdo kAryakrama A ja che. divase vacce vikSepa Ave, paNa rAte nirAkuLatA. eka vAra temanI sAthe kATa mAM gayA, tyAMya joyuM ke prazne sAthe hatAM, ane vakhata maLe ke jotA. meM dAdara, ghATakopara ane mukuda e sthAmAM temane anekavAra kAma karatA joyA che. rAta rahe teA kAma letA Ave. meM pUchyuM : A bhAra za? tA kahe pariziSTonuM kAma cAle che. na karuM te kare krANu ? ane rahI jAya. ahIM siMdhI jaina sirIjhamAM prasiddha thayela emanuM aMgrejI prastAvanAvALuM viziSTa saMpAdana 'bhAnuca- siddhicaMdra' kAi paNa skAlaranuM dhyAna kheMcyA vinA rahe tema nathI e yAda rAkhavuM ghaTe, G maMtrIo ane kAryakartAo ahu bhalA che. 5. mAlavIyajI jevAnA prabhAvamAM taNAi amuka vacana ApI de che, paNa kAzInI sthiti te nathI jANatA. mAhanabAInA AgrahathI meM kahyuM ke bhale paisA mokalAvI de, paNa A zarata sAthe sUcaveA. emaNe e zarato noMdhI ane muMbai ja anArasa sAthe patravyavahAra karyAM. zaratA lagabhaga svIkArAi. have jaina adhyApaka niyata karavAnA prazna hato. eka bhAIne tyAM mAlyA, paNa ceranuM taMtra DAmADoLa thaI gayu. huM pote gUjarAta vidyApITha choDI athavA heA ke gujarAta cheADI bahAra javA prathamathI ja taiyAra na hatA, paNa TeTI AvatAM 1933 nA julAImAM huM kAzI gayo. kAzI javA mATe huM taiyAra thayo tenI pAchaLa baLa hatuM kAnsanu ane konpharansa eTale mArI dRSTie te vakhate sava kAryakartA e meAhanabhAi: eka desAi ane khInna jhaverI. emaNe mArA mATe badhI vadhArAnI sagavaDa karI ApavAnu ApameLe khIDu jhaDapyuM, kAzInuM taMtra te tarata goThavAyuM, paNu tenA dUragAmI supariNAmA je AvyAM che tenu N yathAvat mUlyAMkana karanAra ahIM koNa che te huM nathI jANatA. AnI lAMkhI kathAne atyAre samaya nathI, paNu saMkSepamAM noMdha levI asthAne nathI. chellA 23 varSamAM kAzImAM je adhyayana adhyApana, lekhana, saMzodhana ane prakAzananI pratti thai che te jaina cerane AbhArI che. ene lIdhe bhaNunAra te keTalAka AvyA ane gayA paNa temAMthI keTalAkanI ceAgyatA ane pachI gaNanApAtra che, keTalAka jaina darzananA AcArya thayA teA keTalAka sAthe sAthe ema.e. ane pI.eca DI. paNu, emAMthI pAMceka tA presaranA ucca pada upara pratiSThita che. kAzI jaina-ceranI bhAvanAe keTalAka asAmpradAyika mAnasa dharAvanAra paNa jaina tattvajJAna ane sAhityano utkarSa icchanAra paMjASI bhAione preryA ane 1937 thI zrI pArzvanAMtha vidhAzramanI sthApanA thaI. AgaLa jatAM jaina kalcarala risarca seAsAyaTI sthapAi. Ama jaina-cera adhyApananuM kAma puru pADe, pArzvanAtha vidhAzrama vidyArthIone rahevA--khAvA-pIvA AdinI sagavaDa pUrI pADe, viziSTa pustakAlayanI sagavaDa Ape ane kalcarala risarca sosAyaTI suniSNAta vidrAnAnA cintana lekhanane mUrta rUpa Ape. A rIte A traNeya aMge evI rIte saMkalita thayAM che ke te eka bIjAnAM pUraka ane poSaka banI mAtra jainaparaMparAnI ja nahi, paNa bhAratIya--abhAratIya vidyAnAnI navayugIna apekSAne amuka aMze sataiSI rahyAM che. huM atyAre tyAMnI je sa MskRta, hindI ane aMgrejImAM pustaka ane patrikA prasiddha thayAM che ane je ucca kakSAnA vidyAvartulamAM AdarapUrvaka vaMcAI rahyAM che tenI yAdI ApavA nathI meDo. ATaluMya smaraNa ApavAnA mArA uddeza eTalA ja che ke zrI. me|hanalAla desAInI ane jhaverInI anivArya preraNA na hAta ane kAnpharanse mArI asAdAyika vidyAvRttinA upacAya karavAnI udAratA pUrI rIte dAkhavI na hota temaja cerane aMgenI jarUriyAtanI mAgaNIne sarvAnumatie vadhAvI lIdhI na hAta to huM kAzImAM gayA ja na hAta, gayA haiAta tA sthira thayA na hAta ane krame krame tyAM je vikAsa thayA che tenI zakyatA paNa bhAgye ja AvI hAta. zrI meAhanabhAinI prakRti sArA kAmamAM kaMka ne kaMIka bhAga levA ja evI hatI. ema karavAmAM te potAnI muzkelInA vicAra bhAgye ja kare. tenI Avaka maryAdita ane kauTumbika javAbadArI vadhAre hatI, enA nirdeza meM pahelAM karyo ja che. eka vAra eka kAmanA vicAra cAlatA hatA tyAre teo AvIne mane kahe "paDitajI, AmAM huM pAMcaseA rUpiyA ApIza." huM te sAMbhaLI ja rahyo. me kahyuM: "mohanabhAi, tamArA mATe te A bahu kahevAya." tA kahe ke "mane A kAma pasada che. eTale mAre emAM bhAga levA joie." Ama zrI mehanabhAinuM jIvana arpaNanuM vana hatuM e joi zakAze, gujarAta sAhitya pariSadanA adhivezana prasaMge teo kAM ne kAMi jarUra lakhI mokalAve. AcAryazrI jinavijayajIe jaina sAhitya saMzAdhana zarU karyuM. tA meAhanabhAInA emAM sakriya sAtha. zrI vADIlAla motIlAla temanA prAthamika mitra, paNa temane vizeSa ane sthAyI paricaya te aitihAsika ane taTastha dRSTivALA zrI nAthurAmapremIjI tathA AcAryazrI jinavijayajI sAthe. mahAvIra jaina vidyAlayanA te prathamathI ja eka kArya karyAM, paNa temanu mukhya pravruttikSetra prAcIna sAhityane vartamAna yuganI dRSTie uddhAra ane paricaya karAvavA te. konpharansanA eka jAgarUka kAryakartA tarIkenuM temanI sAthe soMkaLAyelu mAru smaraNu e jema mArA mATe madhura che tema e vize bIjAoe jANavu e tethI ya vadhAre rocaka ane upayogI paNa che. tethI enA ullekha jarA vigate karuM chuM. AnI pAchaLa dRSTi e che ke kAnpharansanA atyAranA navIna kAryakartA ane have pachI AvanAra peDhInA kAryakartA konphransanI pravRttinA eka ane mArI dRSTie mahattvanA aMgathI paricita rahe ane te dizAmAM prApta thatAM kataeNvyAne barAbara samaje. vaLI kAnpharansanI e pravRttinuM bIja game tyAre vavAyu paNa atyAre enA je pariNAmA AvyAM che ane uttarottara vikasatAM dekhAya che tene badhA samajadAra samajI le. banArasa hindu yunivarsiTImAM jaina cera sthApavAnA vicAranuM khIja tA 1919 nI kalakattA kAMgresanI beThaka vakhate ropAyaluM, paNa phaNagA phUTavAnA samaya 1930 pachI AvyA, zrI mehanabAIe amadAvAdamAM eka vAra mane pUchyuM ke tame A bAbata taTastha kema che ? meM kahyuMH konpharansanA A TUM paNa Avazyaka smaraNu e sUcave che ke kAnpharansa sAthe ane te dvArA zrI mAhanabhAi sAthe mAro ze| ane vA saMbaMdha rahyo che. jo ATaluM paNa spaSTa thayuM hoya te| have e kahevAnI jarUra nathI rahetI ke kAnsa dvArA taiyAra karAvela sadgata mehanabhAinA tailacitrane khUllu mUkavAnA aupacArika vidhimAM mAruM zuM sthAna che. tailacitranA anAvaraNa prasaMge tailacitramAM samAyela garbhita atha jaNAvavA ane e dvArA kAnpharansanI pravRttinuM dizAsucana karavu ene huM mArI Avazyaka pharaja samajuM chuM. e krUrajamAMthI cUkuM te mArA ahIM AvavAne khAsa artha mArI dRSTie rahe ja nahi. Jes Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-8-56 tailacitra e te pratIka che. e pratIka vidyopAsanA, sAhityasevA ane sArA vidvAnonI kheTanI ghaNI vAto thAya che. paNuM Aje have A niSThAnuM che. pratIkanI koI svataMtra ane nirapekSa ' pratiSThA hatI ja khoTa eTalI meTI nathI. je jovA Icacho te sArUM jaina sAhitya nathI. tethI pratIka dvArA ApaNe mULa vastune samajavA ane te dizAmAM ane jaina sAhityanA ucca keTInA vidvAne paNa ApaNe tyAM che jaghaTatuM karavA pravRtta thaIe te ja samAraMbha e mAtra samAraMbha na pachI bhale e pramANamAM kadAca ochA hoya. paNa A rIte jovArahetAM eka kAryasAdhaka pagaluM banI rahe. jANavAnI kane paDI che ? - sAmAjika sudhAraNA ane bIjA pheraphAra karAvavAnI bAbatamAM sadgata zrI. metIcaMdabhAInA smArakanuM kaMDa thayeluM che, ene konpharansa karavA jevuM hoya te mukhyapaNe atyAre e che ke vahemI ' upayoga prAcIna sAhityanA navA graMthonA saMzodhana-saMpAdana pAchaLanA ane kharcALa prathAonA bhArathI kacarAtA madhyama vargane e naLamAMthI tho haju bAkI che. phaMDa ekaThuM karavuM eka vAta che, ene upayoga mukti apAve evuM vAtAvaraNa taiyAra karavuM. e sivAyanA bIjA kare e bIjI vAta che. e mATe te dRSTi ane udAratA bane joIe. sudhArA ne pheraphAranI bAbatamAM AjanI sAmAjiktA je rIte ghaDAI bhAratanA nAka samA muMbaIne ja vicAra kare che, ahIM jaina rahI che ane deza-videzanAM baLe ene ghaDavAmAM je rIte kAma karI sAhityanA kendra jevuM kaMI ApaNe UbhuM karyuM che ? koIne jaina rahyAM che te jotAM e nizcita che ke jainasamAja pitAnuM sAmAjika tattvajJAna, sAhitya ke kaLAnA viSayamAM muMbaImAM jANavuM hoya te e jIvana ApameLe ja e parivartana ane sudhAraNAne anukULa karI viSayanA niSNAta-ekasaparTa kahI zakAya eve eka paNa vidvAna ahIM levAne. ema karyA vinA enI bIjI koI gati ja nathI. paraMtu je che kharo ? zikSaNa ane sAhityane eka evo Agavo pradeza che ke je bAbatamAM vaLI Aje mAnavatA, rASTrIyatA ane keLavaNIne vikAsa je konpharansa ghaNuM karavA jevuM che. huM dhArmika ane tatvajJAnanA cAlu rIte thaI rahyo che tene paNa ApaNe vicAra karavo joIe. AmAM zikSaNanI ke tevuM zikSaNa Ape tevA zikSako taiyAra karavAnI vAta vikAsa be mArge thaI zakeH eka te samAjane ucca saMskAra ApavA, nathI kahetA. e kAma upAzraye ane mahesANA jevI pAzALA ane mane anatikatAne tyAga karavA. anaitika dhane laIne pustaka, mAraphata cAlI rahyuM che ane emAM aneka munie temaja gRhasthAne maMdira ke mUrti karavAM e bhAratIya saMskRtine zobhe nahIM; jainone te sahayoga paNa che. huM je zikSaNanI vAta kahevA icchuM chuM te ucca e muddala zobhe nahIM. bhUmikAnA sarvagrAhI zikSaNanI vAta che. Aje zikSaNa vyApaka banatuM anekAMtane vikAsa karavAnI ane enA marmane jIvanamAM utArIne jAya che. enuM UMDANa paNa ucca bhUmikAe vadhatuM jAya che. mahA samabhAva, sahiSNutA ane udAratA keLavavAnI jarUra che. , vidyAlaya ane vizvavidyAlayanI saMkhyA vadhatI jAya che. ucca ane samAjamAM AvA saMskAronuM siMcana karavAmAM, dharma ane tattvauccatara adhyayananI mAgaNI vadhatI jAya che, ane e mAgaNIne jJAnanA ucca zikSaNanA pracAra karavAmAM ane ucca koTInuM sAhitya sataiSe evA vidyArthIonI saMkhyA paNa ThIka ThIka vadhatI jAya che. pragaTa karavAmAM konpharansa ghaNuM ghaNuM karI zake ema che. saddagata zrI tethI A samaya ApaNA mATe bahu anukULa che. je konpharansa dharma mehanalAla desAIe A bAbatamAM konpharansa dvArA pahela karI che, . ane tatvajJAnanA ucca bhUmikAsparza zikSaNanI daSTie kAMIka kare te ane ApaNe mATe kartavyanI dizA sUcavI che. have e dizAne vikaemAM ene jaza maLe tema che. sAvavA ane samRddha karavAmAM ja emanuM kharuM smaraNa raheluM che ema A kAmanA mukhya be bhAga che: (1) taiyAra maLe evA suni sau koI svIkAraze. ' SNAta ke niSNAta vidvAno dvArA viSayavAra sAhitya taiyAra karAvavuM ane ATalA prAsaMgika nivedanane aMte sadgata zrI mehanabhAInI sAthesAthe mahAvidhAlaye ke vizvavidyAlayomAM-pUrI gyatAthI kAma karI niSThA ane sAhityasevAne aMjali ApI, mane zAMtipUrvaka sAMbhaLavA zake evA ceDA paNa niSNAte taiyAra karavA-karAvavAmAM zakti kharacavI. badala Apa saune AbhAra mAnI huM mAruM vakatavya pUruM karuM chuM (2) aneka viSayanuM prAcIna sAhitya ApaNe tyAM che. temAMthI pasaMdagI paMDita sukhalAlajI karI viziSTa vidvAna mAraphata tenuM Adhunika dRSTie saMpAdana-prakAzana AgAmI paryuSaNa vyAkhyAnamALA karavuM e konpharansanI pravRttinuM eka aMga hovuM joie. pustako aneka prasiddha thAya che, paNa jJAnanI navI peDhIne sateNe evAM bahu AgAmI paryuSaNa vyAkhyAnamALA sapTembara mAsanI virala prasiddha thAya che. prAcIna jaina sAhityanuM vizvasAhityamAM pahelI tArIkhe zarU thaze ane navamI tArIkhe purI thaze. gya mUlyAMkana thAya te mATe navI daSTie yogya hAthe tenA saMpAdanane bahu zarUAtanA sAta divasanI vyAkhyAnasabhAo pheMca brIja avakAza che, ane kenpharansane emAM jaza maLe tema paNa che. upara AvelA blevAkI lejamAM bharAze; AThamI tArI khanI sabhA sekasI thIeTaramAM ane navamI tArIkhanI eka bAbata dhyAnamAM rahe ke deza-videzanA koI paNa ucca ke sabhA bhAratIya vidyAbhavanamAM bharAze. uccatara vidvAnane dharma ane nAtajAtanA bhedabhAva vinA ApaNe bhale upayoga karIe paNa e pAchaLa dRSTi e rahevI joIe ke jaina maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha samAja patAmAMthI ja evA suniSNAtane taiyAra kare ane taiyAra hoya sva. dharmAnaMda kosabI racita nATaka tene yathAsthAna goThavI pUratuM kAma Ape, jethI zikSaNa ane sAhityanI bAbatamAM badhAM ja sArvajanika kSetre samAja parAvalaMbI yA bodhisatva zaraNAgata je na rahe. kAkAsAheba kAlelakara tathA sva. dharmAnaMda kAsammInI prastAvanAe sAthe atyAre te AvuM kAma karavA mATe puSkaLa sAmagrI upalabdha prakAzaka : che. jUnI vastuonAM sarvatra, navesarathI mUlyAMkane thavA lAgyAM che. muMbaI jaina yuvaka saMgha, 45-47, dhanajI sTrITa, muMbaI, 3 eka amerIkana prophesara prAcIna gujarAtI bhASAnA zAlibhadrarAsanuM kIMmata rUA. 14-0, pisTeja 0-ra-0 saMpAdana karavA prerAya te zuM sUcave che? huM te jouM chuM ke muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhya tathA prabuddha jIvananA Aje hemacaMdra pharI jIvatA thAya che. Aje sArA sAhityanI ane mATe kiMmata rU. 1-4-0 muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka : zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3. mudraNasthAna : kacchI vizA ozavAla prinTIMga presa, majIda baMdara roDa, muMbaI 8, Te. naM. 34628 ' Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * taka - rajIsTarDa na B 4266 vArSika lavAjama rUA. 4 * * hA kAkA pra. jainavarSa 14-5.jIvana varSa4 ) aMka 8 ' - | jIvana muMbaI, ogaSTa 15, 1956, budhavAra zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra AphrikA mATe zIliMga 8, chuTaka nakala : traNa AnA jA jA jA jA jhA game at : aa k at the age taMtrI: paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA jA jA Daka trA-jhAlA as gAla Na jI# ka sarvodayanI dRSTie sarakArI ane bInasarakArI hiMsAno IlAja gAMdhIjInA jamAnAmAM sArvajanika kSetramAM temaja kauTuMbika tathA che ane svIkAre che. sAthe sAthe te pakSenuM mAtra eTaluM ja kahevuM che vaiyaktika kSetramAM kayAM sudhI ( kaI maryAdA sudhI ) ahiMsAnuM AcaraNa ke AvA zastraprayoga ane zastra AzramanI amuka spaSTa ane nakkI thaI zake, e prazna vAraMvAra upasthita thatA hatA ane gAMdhIjInA karelI maryAdA AMkelI hovI joIe. koIpaNa sarakAre hathiyArone anuyAyIo pota-potAnI mAnyatA (mati-buddhi) pramANe tene Azraya na ja le, evuM Aja sudhI koIpaNa rAjakIya pakSe kahyuM uttara paNa judA judA prakAre ApatA hatA. 'ApaNI ahiMsA te nathI. badhA rAjadvArI pakSe mAne che ke rAjyanI kAryakSamatA ane rAjanaitika vyavahAra puratI ja maryAdita che, aMgreja sarakArane mukAbalo zAMti tathA vyavasthA jALavavA mATe daMDa-zakti, zikSA ane zastrone karavAmAM ApaNe hathiyAra ane hiMsAthI kAma nahi laIe eTalI ja Azraya le Avazyaka che. ApaNI ahiMsAnI maryAdA che, paraMtu jo kadI ApaNA gharamAM cAra rUDha saMkalpa ane saMghaTita purUSArthanI AvazyakatA ghUsI Ave athavA koI ApaNA para humale kare te tene sAmane to have prazna e upasthita thAya che ke je sAdhana-zuddhine dA (pratikAra ) ApaNe hiMsAthI jarUra karI zakIe chIe, ane tethI ja koMgresa-pakSa tathA bIjA amuka pakSe kare che tene atha zuM che ? ahiMsAnI niti ApaNA potAnA tathA kauTuMbika vyavahArane lAgu huM samajI zaka chuM te pramANe A sAdhana-zuddhino artha A pramANe paDatI nathI'--evuM keTalAka lokee pratipAdana karyuM hatuM. te jamAnAmAM che ke koIpaNa rAjadhArI pakSa, janatAnI nyAyayukata mAMgaNIo parisavinaya kAnUna-bhaMganI daSTie paristhitinuM avalokana karavA mATe je pUrNa karavA mATe yA phariyAdo dUra karAvavA mATe, hiMsAne Azraya leze eka samiti racAI hatI te samitie paNa pitAnA ahevAlamAM upara nahi. vizeSa spaSTatAthI kahIe te koIpaNa prakAranI bIna-sarakArI pramANe ja mAnyatA darzAvI hatI. kahevAnuM tAtparya e che ke koMgrese ane ApaNA netAoe hiMsA akSamya ane anAvazyaka mAnavAmAM Avaze ane sarakArI hiMsA ahiMsA-nItine svIkAra maryAdita kSetra mATe temaja maryAdita samaya anivArya ane tethI kSamya mAnavAmAM Avaze e sAdhanazuddhine pUratuM ja karyo hateA. svarAjyaprApti pachI ApaNe lazkara tathA hathi litArtha che. lekazAhImAM sAcesAcI nAgaraka-svataMtratAne AdhAra yAne upaga nahi karIe e koI vicAra kogresa yA koMgresI zAMtimaya upAyanA prayoga mATe Agraha ja hoI zake che. badhA netAonA manamAM hatuM ja nahi; ane tethI ja koMgresanI mULabhUta nAgarikone pitAnA mULabhUta adhikArIne koIpaNa prakAranA baMdhana rahita nItimAM "zAMtimaya ane ucita upAya " ne badale "satyamaya ane upayoga karavAno adhikAra hovo joIe evI agara je ApaNI ahiMsAtmaka upAya"--e zabdo Ameja karavAne kAMgrese InkAra karatAM mane kAmanA hoya te e paNa Avazyaka banI rahe che ke ApaNe koMgresamAMthI gAMdhIjI premapUrvaka TA thayA hatA. nAgarika dhA nAgarikonA samUha, Apasa-ApasamAM hiMsA na AcarIe sAdhana-zudhdhino dA temaja sarakAra yA rAjya-saMsthAne pratikAra hiMsaka upAyothI na vartamAna koMgresI sarakArone Theka-ThekANe janatAnAM ToLAM vikheravA karIe. A daDha saMkalpa jyAM sudhI ApaNA nAgarika-jIvanane eka mATe hathiyAra ane goLIbArane Azraya levo paDe che. A nItimAM sthAyI bhAva nahi thAya, tyAM sudhI avAranavAra asaMgakRita hiMsA ane temanI koI asaMgati te nathI ja. gAMdhIjInA jamAnAmAM koMgresanI je arAjakatAnuM pradarzana thayA karaze ane tevI hiMsA tathA arAjaktAnuM nIti hatI te ja nIti vartamAna kogresI sarakAranI che. ahiMsA nivAraNa lokanetAo karI zakaze nahi; ane sarakAra mATe zastranItine temaNe eka maryAdA pUratI apanAvI hatI te pramANe Aje prayoga ane zastra-Azraya anivArya thai paDaze. paNa teo e maryAdA pUratI ja apanAve che; paraMtu kAMgresa-pakSa ghaDibhara nirapavAda ahiMsAnA siddhAMtane vicAra ApaNe bAju para taraphathI hAlamAM vAraMvAra ema dAvo karavAmAM Ave che ke koMgresa- rAkhIne te paNa e te mAnavuM ja paDaze ke nirApada nAmarika-svAtaMsaMsthAnI zraddhA ane vizvAsa sAdhana-ddhimAM che, jayAre bIjo koI vyane upabhAga mATe samAja ane rASTramAM zAMti ane svasthatAnI paNa pakSa evI zraddhA ke vizvAsa dharAvatuM nathI. chatAM e kahevuM te upasthiti Avazyaka che; ane janatAnA pratinidhi hovAne dA karavAjarUra prApta thAya che ke jyAre jyAre sarakArane zastrone Azraya levAnuM vALA badhA pakSe e jyAre saMkalpa kare ke koIpaNa anyAyanA anivArya banI rahe che tyAre, je pakSa sattAsthAne hoya te pakSa pelA pratikAra mATe agara koIpaNa mAMgaNInI pUti prApta karavA mATe te ' anivArya zastra-prayoga ane zastronA AzrayanuM samarthana kare ja che. pakSe koIpaNa saMjogomAM paNa samaye hiMsaka nIti-rIti ane tene artha e thayo ke sattAsthAne beThelA pakSa tarIke te pakSa, zAMti upAyane Azraya nahi le tyAre ja rASTramAM ane samAjamAM ApaNe ane vyavasthA jALavavA mATe hathiyArane-hiMsAne-Azraya le te te zAMti ane svasthatA siddha karI zakIzuM. A puNyasaMka95 rASTranA badhA pakSane te zastrapaga mAtra kSamya ja nahi paraMtu Avazyaka paNa rAjakIya pakSo kare te AjanI paristhiti mATe parama Avazyaka che. rAjamAnavAmAM Ave che, kIya pakSamAM bhale game te matabheda hoya, paraMtu keTalIka buniyAdI zAsanapakSa dvArA karavA paDatA zaraba--praveganI AvazyakatAne bAbate aMge te sadhaLA paTTAmAM eka mULabhUta ekatA hoya che, ane Apadharma tarIke ApaNA dezanA lagabhaga badhA rAjadArI pakSe dhaTAve A mULabhUta ekatAne avalaMbIne lekazAhImAM pakSa-bhedanI hasti rahe Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja prabuddha jIvana : tA. 15-8-56 che; agara A mULabhUta ekatA na hoya, na rahe te koIpaNa pakSa sarakAra ane janatA - baMnenuM hita kAryo karI zake ja nahi. AthI rASTranA saghaLA pakSene huM AgrahapUrvaka che upara jaNAvela sUcanemAM alabatta thavuM jokhama te raheluM anurodha karUM chuM ke teo badhA ekatra thaine evI pratijJA kare che ja. paNa vagara jokhame koInI koIpaNa prakAre pragati thatI nathI. saMkalpa kare ke koIpaNa delanamAM yA pakSa-prerita AMdelanamAM teo mArUM kahevuM mAtra eTaluM ja che ke AmAM sarakAra ane janatA ane kadIpaNa hiMsaka upAyone Azraya nahi le ane niHzastra ahiMsaka pakSe banne mATe sarakhuM jokhama che. paristhiti kAbUthI bahAra thaI pratikAranuM AMdolana temanA kAbuthI bahAra na jAyana jaI zake--te jaze e bhaya ane zaMkAnI gaNatarIe rAjadhArI pakSo pratikAra karabAbatanI harahameza pUrNa sAvadhAnI rAkhaze. vartamAna vAtAvaraNamAM vAnI paNa kadAca hiMmata na kare evI zakayatAnuM jokhama rAjadvArI arAjakatA ane uddeDatAnuM je tephAnI ane nukazAnakAraka AvaraNa pakSa mATe AmAM che. AvI didhA agara leka-netAonA manamAM chavAyuM che-chavAI rahyuM che tene pratikAra karavA, tene cheda karavA badhA saMbhave te ema paNa bane ke jyAM ane jyAre pratikAranI AvazyakatA pakSonA saMcAlita saMgati purUSArthanI Aje parama AvazyakatA che, hoya tyAM ane tyAre paNa pratikAra ne thAya--na karAya. sarakAra mATe sarakArI javAbadArI jokhama e che ke suvyavasthA ane zAMtatAnA saMrakSaNa mATe jyAre upara jaNAvele ukela te jana--hitanAM karyo karatA rAjadhArI pakSe sarakAra mATe hiMsA-prayoganI AvazyakatA hoya tyAre paNa, hiMsA-- mATe che. tenA anusaMdhAnamAM zuM adhikArIo ane sattAsthAne beThelA prayoga pachInI anivArya tapAsanI zodhakhoLanA bhaya ane zaMkAne pakSo mATe paNa A dRSTie keI sUcana hoI zake ke nahi? A kAraNe sarakAra hiMsA-pravega kare ane e rIte udde DatA tathA vicAra paNa ahIM prastuta che. arAjaktAne sarakAra pratikAra na karI zake. gAMdhIjInI zikhAmaNa e ApaNe dhruvatAra che e pramANe ' ' paraMtu upara kahela bane jokhame vicAramAM jeTalA zakya che ? ApaNuM rASTranI kendrastha tathA prAdezika rAjyanI sarakAroe rASTrIya teTalA kharI rIte vAstavamAM upasthita nahi thAya. janatA ane lekaane AMtararASTrIya kSetramAM satata dAvo karyo che. AMtararASTrIya kSetramAM pakSanA saMyamanuM zubha pariNAma sarakAranI vRtti ane mAnasa para jarUra upasthita thayelA govA aMgenI bAbata mATe te ApaNI kendra sarakAre, paDaze ane sarakAranA saMyamita AcaraNanuM pariNAma leka-mAnasa para rASTranA tIvra ane ugra roSa ane janamata sahI laIne paNa hiMsAne - jarUra paDaze. ubhayanA saMyamathI niraMkuzatA ane svacchatAnuM jora Azraya levAnuM ke hiMsAne upayoga karavAno InkAra karyo che. tema ghaTatuM jaze-ghaTI jaze ane eTale pariNAme ubhayanuM hita-kalyANa ja karavAmAM kendra sarakAre jarUra vilakSaNa nIti-pairya darzAvyAM che. paraMtu sidhdha thaze. 'bIjI bAjue kendra sarakAra tathA prAdezika sarakArane AjakAla kaI (bhUdAna yajJamAMthI sAbhAra udhdhata tathA anuvAdita) ne koI sthaLe DaMDAne yA goLIbArano Azraya le ja paDe che. tene mULa hiMdIH dAdA dharmAdhikArI anuvAdaka : zAntilAla naMdu bhale koI anivArya ane tethI Avazyaka che ema mAnI le. te carcA jaina dharmanuM mUlyAMkana huM ahIM karavA nathI IcchatA; paraMtu e prazna te rahe ja che ke . rASTramAM ahiMsAnuM vAtAvaraNa prasthApita karavAnI zuM sarakAra yA (gatAMkathI cAlu) zAsana-pakSa para kaMi paNa javAbadArI nathI ? je tenI javAbadArI hoya pitAnAM dharmasaMpradAyamAM prema ane bhakita tattvane samAveza hoya te A dizAmAM te zuM kare ? teNe zuM karavuM joie ? te eka vAta che, paraMtu bIjA dharmasaMpradAya pratye hInabuddhithI jevuM pahelAM kahI game tema nAgarika pakSene mATe te meM eka ukela e vastu hIna che. ApaNe ApaNuM mAtapitAnI premabhAvathI bhakita jaNAvyuM che. sarakAra ane sattAsthAne beThelA pakSa mATe mAruM sUcana karIe e ThIka che, paraMtu bIjAonAM mAtApitAne utaratA mAnIe A pramANe che ke sarakArI ane sattAsthAne beThele pakSa banI zake te egya nathI. ApaNe potAnA deza pratye khUba ja prema darzAvIe tyAMsudhI, rASTranI AMtarika samasyAo hala karavAmAM lazkara athavA ane potAnAM mATe sarvathI uttama samajIe, paraMtu te deza badhAne hathiyAra-hiMsAne prayoga yA upayoga nahi kare e saMkalpa sarakAra mATe bIjA badhA dezathI zreSTha che evuM ghamaMDa na karI zakAya, tevI ja ane sarakArI pakSa potAnA manamAM karI che. A saMkalpa prAmANika rIte ApaNe saMpradAya ApaNA pitAne mATe bIjA saMpradAya karatAM hovo joie ane tenI pAchaLa avyabhicArI niSThA hovI joIe. sAre hoI zake tene artha e na thaI zake ke bIjA saMpradAya paraMtu Avo saMkalpa karyA pachI jo kadI sarakArane hiMsAne Azraya utaratA che. levAnA ane hiMsAne upayoga karavAnA koI prasaMge upasthita thAya anekAMta siddhAMtanA mULamAM AvA prakAranI samanvayazIlatA che. ane tevA prasaMgoe sarakAra hiMsA kare che te hiMsA-pravega mATe paraMtu te mAtra tatvajJAnanI maryAdAmAM rahI che. tene upayoga AjanA eka anivArya zarata e hovI joIe ke hiMsA-pravega pachI tarata ja yugamAM rAjakAraNuM ane sAmAjika kSetramAM paNa karI zakAya ema che. tenI niSpakSa ane nyAyayukta tapAsa thavI ghaTe ane AvI tapAsa, svAvAdanI krAMtikArI dRSTithI sarva prakAranA darzanazAstro satya che ema janatA athavA koI pakSa mAgaNI kare tyA na kare te paNa. thavI ghaTe. jaina dharmamAM svIkAravAmAM AvyuM che. jevI rIte valeNuM vahevatI sarakAranA hiMsAprayoga-hiMsAtha-mATe upara jaNAvelI tapAsa catura strI eka derIne DhIlI rAkhIne bIjIne kheMce che tevI ja rIte ' tenI eka aMgabhUta bAbata manAvI joIe. A prakAre AMtarika jo jIvanamAMthI "AnaMdAmRtanuM maMthana karavuM hoya te vyavahAra ane rAjya-vyavahAramAM paNa rAjyakartAo ahiMsAnI dizAmAM Agekuca nizcaya ane dRSTi rAkhIne tene svIkAra karIne ja AgaLa cAlI zakAya. karI zake che ane tema thatAM janatAne vizeSa Adara ane prema prApta TrenanA baMne pATA samAMtara jAya che ane kayAMya ekabIjAne karI zake che. alabatta AmAM amuka apavAdanI jarUra che. eka tarapha maLatA nathI ane chatAM paNa Trena baMne pATA para cAle tyAre ja janatAne samUha ane bIjI tarapha sarakAranA pilIsa daLa tathA sainyanA gati karI zake che. evI rIte jIvanamAM paNa Adarza ane vyavahAra adhikArI vaccenI hiMsAnI ghaTanA yA prasaMga hoya te uparyukta tapAsa kaI cheDe maLatA nathI ane chatAM paNa jIvanane vikAsa baMnenI svAbhAvika ane anivArya gaNavI joIe. paraMtu je nAgarikone eka anivAryatAne svIkAra karIne ja thaI zake ane jIvana pragatizIla banI samUha yA eka kema, bIjA samUha yA bIjI kema sAme doSAropaNa- zake. paraMtu jaina dharmanA zAstromAM keTalIka evI truTio AvI gaI pratyAropaNa kare tyAM uparyukta tapAsathI niSpanna thanAra nyAyavicArane che jethI jainone vikAsa ruMdhAI gayuM che. badale nAgarikomAM ApasaApasamAM kaDavAza ane dhikkAra vadhaze. AvA jaina dharmamAM sarvajJatAnI mAnyatA eTalI badhI guMcavADAjanaka prasaMga apavAdarUpa gaNavA joie. che ke tethI jainenI vaijJAnika vikAsanI dhArA aTakI gaI che. zarU Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ St prabuddha jIvana lAkasabhAnA gujarAtI sabhyAnA anurAdha ( dilhInI lokasabhAe muMbainuM mahAdribhASI rAjya racavAnA niSNuya lIdhA tenA pratyAdhAta rUpe amadAvAdamAM je hiMsaka tAkAno zarU thayAM tethI saMtApa anubhavIne lokasabhAnA gujarAtI sabhyoe prastuta nirNaya kevA samegAmAM levAya te bAbatanA spaSTatA karatu ane prakSubdha vAtAvaraNanuM prazamana karIne punaH zAnti sthApavA mATe hArdika anurodha karatu eka nivedana bahAra pADayuM che. A nivedana upara sahI karanAranAM nAma nIce pramANe che: zrI. kAnajIbhAI desAi, zrI. khaMDubhAI desAI, zrImatI maNibena paTela, zrI. baLavatarAya, zrI. cImanalAla cakubhAi zAha, zrI. nareMdra nathavANI, zrI. caMdubhAI parIkha, zrI. mANekalAla gAMdhI, zrI. phUlasiMhajIbhAI DAbhI, zrI. caMdraza Mkara bhaTTa, zrI. gulAbazakara dhoLakiyA, De. DI. eca. virayANA, zrI. mULadAsabhAi vRSya, zrImatI suzIlAbena mAvaLa kara, zrI. bahAdurabhAI paTela, zrI. jeThAlAla joSI, zrI. gulajhArIlAla naMdA, zrI. jayasukhalAla hAthI, zrI. maNibhAI zAha, zrI. manubhAI zAha, zrI. akabarabhAI cAvaDA. A nivedanamAM karavAmAM AvelI apIlane gaMbhIrapaNe dhyAnamAM levAnI ane sarvatra zAnti phelAvavAnI gujarAtI bhAI bahenAne Agraha pUrva vinaMti che. taMtrI ) 3. amadAvAdamAM paristhitie je palaTA lIdhA che ethI amane UMDuM duHkha thayuM che. muMbaInA dvibhASI rAjyanI racanAne lagatA chellA nirNayane lIdhe gujarAtanA leoNkAnA keTalAka vibhAgene thayelI nirAzAno lAbha samAjivarAdhI tattvAe lIdho hoya ema lAge che. gujarAtamAM ghaNA lAMkAne chellA nirNayathI nirAzA thaI haze e ame samajI zakIe chIe. emane alaga gujarAtI rAjyanI khAtarI maLI hatI. emane ema paNa hatuM ke emanuM rAjya thatAM emanI keTalIka lAMbA samayanI IcchAe ane AkAMkSAo pUrI thaze. muMbaInA bhAvi vizenA vivAda daramiyAna je keTalAka kamanazIba banAvA banyA ethI muMbaInA mahaMdabhASI rAjyanI jAherAta sukhada nathI banI. svAbhAvika rIte ja ene lIdhe nirAzA ane niSphaLatAnI lAgaNI janmI che. muMbainA dvibhASI rAjya vize pArlAmenTanA lagabhaga badhA sabhyonA niNaeNya gujarAta, mahArASTra ane subaInA traNa alaga ekamA vizenA sarakAranA nirNayane svIkAravAnI anicchAmAMthI pedA thayA che e bAbatane jee dilhImAM nahAtA te samajI zake tema nathI. dvibhASI rAjyanA vicAra dhikkAranI hade pahoMcelI kaDavAzanI lAgaNIonuM ane alagatAnI vyApelI vRttinuM nivAraNa karavA mATe muMbaInA mUMjhavatA praznanA ukela karavAnI tIvra ane adamya IcchA dezanA ghaNA bhAganA lakAmAM jAgRta thai hatI. sarvasaMmata ukela zodhavAnA dareka zakaya prayAsonu kaMI pariNAma na AvyuM. rASTrIya ekatA ane akhaMDitatAnI bhAvanA khatarAmAM mukAi. pArlAmenTamAMnA rASTranA pratinidhie AthI mUMjhAI gayA ane ciMtAgrasta banI gayA. badhA pakSone svIkArya bane ane ekatA temaja akhaMDitatAnI sAMkaLane majabUta banAvavAnI AvazyakatAnI pUrti kare evA ukela sAdhavA mATe te IcchatA hatA, eTaluM ja nahi paNa evA ukela zodhavAnI emanI jhaMkhanA hatI. dezamAM bagaDI rahelI paristhiti uddAma ukela mAgatI hatI. AvA saMjogAmAM ja vividha pakSAnA pArlAmenTanA sabhyAe badhA gujarAtI bhASI ane marAThIbhASI pradezAne samAveza karIne muMbainA mahAdribhASI rAjyanI sthApanAnA vicAra karyAM. rASTrIya netAonI apIla rASTranA varAyelA netAoe sArvabhauma pArlAmenTanI ghaNI meATI bahumatIe karelI A avagaNI na zakAya evI apIla para vicAraNA calAvI. emaNe mahArASTra ane gujarAtanA netAo sAthe carcA--vicAraNA karI. kaoNMgresa kArAbArI samitinI paNa emaNe salAha lIdhI. dezanA ghaTanAne navA yAgya vaLAMka ApavAnI icchA sAthe badhA javAbadAra vartuLA sa Mmata hatA e emaNe joyuM. mahArASTra ane gujarAta tenA pratinidhione emaNe dvibhASI rAjyanA svIkAranI virodha na thai zake evA jorathI bhalAmaNa karI. AvA saMyogomAM tema ja AvI sahRdayatAthI karavAmAM AvelI apIlanI icchita asara thaI. tA. 15-8-56 rASTrIya ukela A muMjhavatA praznanuM rASTrIya nirAkaraNlR sadhAya e rASTranA hitamAM hatuM. pArlAmenTamAMnA rASTranA pratinidhio ane rASTranA varAyelA netAonI tIvra IcchAnI siddhinI ADe kAI ubhuM rahI zake nahi. gujarAta pradeza koMgresa samiti ane gujarAta, saurASTra tema ja kacchanA kArya kArAnu saMmelana A nirNaya para vicAraNA kare e pUrve ja keTalAka samAjavarodhI tattvAe A bAbata upADI lIdhI che ane te amadAvAda zaheramAM avyavasthA ane aMdhAdhuMdhI ubhI karavAnA prayAso karI rahyA hoya ema lAge che. jemane haiye rASTranuM hita nathI evA lokoe A nirNayane lIdhe janmelA asa MtApanA lAbha lIdho che. gujarAte dAdAbhAi navarA, kriojhazAha mahetA, gAMdhIjI ane saradAra paTela jevI vyaktione janma ApyA che, gujarAtanA jAhera jIvanane rASTrapitAe prodhelA umadA AdarzonI preraNA maLI che. satya ane ahiMsA, tyAga ane tapazcaryAM jevA siddhAntonA AdhAre gujarAtanA jAhera vananu ghaDatara thayuM che, dezanI evI dhAraNA hatI ke gAMdhIjIe emanA sArbaramatI AzramamAM krAvelA dhvajane gUjarAta te krUratA rAkhaze ja, AdyazaniSThA prajAnA varAyelA pratinidhioe ja rASTrIya nirNayo levAnA hAya che ane kAi eka praznanA cokkasa ukela karavAnuM pArlAmenTanA sabhyo nakkI kare e pachI e niNaeNya game teTalA asvIkAya hAya te paNa eno svIkAra karavA ja rahyo. gujarAta-keMgresanuM jIvana kaoNMgresanA Adarzo pratinI enI zista ane vaphAdArI mATe sArI rIte jANItu che, eTale gujarAta A nirNayane mAnapUrvaka ane AnadathI mAthe caDAvaze ane svastha nIrogI rASTrIya jIvananI racanAmAM potAnA kALA Apaze evI apekSA rAkhavAmAM AvatI hatI. AghAta ne du:kha eTale amadAvAdamAM paristhitie je palaTo lIdheA che ethI amane AdhAta lAgyA che ane uDuM du:kha thayuM che. gujarAtIe emanI vyavahAradakSatA mATe jANItA che. dezabharamAM badhA loko sAthe emane mIThA sabaMdho che. ghaNA rAjyomAM jaine te vasyA che ane emanA khaMta ane udAratAthI e vistAronA lokAne tema ja emane peAtAne ema banene lAbha thayo che. gujarAta enI sahiSNutA ane udAttatA mATe paNa jANItu che. ApaNA pUrvajo pAsethI ApaNane A mUlyavAna vArasA maLyA che ane AvatI peDhI daramiyAna ApaNAM baLakane ApaNe e vArasA vizuddha svarUpe ja soMpavA joie. eTale ame saMpUrNa niSThApUrNAMka gujarAtanA ane khAsa karIne amadAvAdanA lAMkAne prasaMgane anurUpa banIne ane ApaNA mahAna netAoe ApaNane soMpela aitihAsika kAmagIrIne yAda rAkhIne amadAvAda ke gujarAtane zAbA nathI ApatI evI ghaTanAonA aMta lAvavAnI apIla karIe chIe. amadAvAdanA loko sAbaramatInA satanA upadezane nahi visare evI ame prAthaeNnA karIe chIe; eTalu ja nahi, te zaheramAM zAMti sthApavAnA kAmamAM lAgI jaze ke jethI karIne rASTrIya praznonI zAMtithI vicAraNA thaI zake ane emAM rahelI badhI muzkelIonA nirAkaraNanI yogya vicAraNA emanA netA ane sAthIo sAthe thai zake, amadAvAdamAM pUrvavat zAMta sthitinI tatkALa sthApanA thaze evI ame AzA rAkhIe chIe. ame evI paNa AzA rAkhIe chIe ke gujarAtanA gauravavata vArasA asa Mdigdha zabdomAM vyakta thaze ke jethI karIne gujarAtanuM zubha nAma ApaNA mATe tema ja AvatI peDhIo mATe paNa jaLavAI rahe. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [7pa ' - # tA. 15-8-16, prabuddha jIvana AtamAM sarvajJatAno game te artha haiya, paraMtu Aje te ema samaja- prasidhdha thAya che. pazupaMkhIonuM rakSaNa karavA mATe ApaNuM mAnavI vAmAM Ave che ke trikALa ane trilokanA tamAma dravyanI saghaLI sukhane paNa je tyAga kare che te dharmAtmA zrAvaka kahevAya che. ane je avasthAonuM jJAna. kaI paNa uttama puruSane lokahita ane jIvanazuddhi sarve prANIonAM rakSaNArthe sarva prakAranAM svArthone tilAMjali Ape che athavA cittanI ekAgratAnA viSayamAM saMpUrNa Avazyaka jJAna hoya te teo jaina dharmanAM zramaNa eTale ke sarvAtmA sAdhu kahevAya che, kAraNake saMbhavita che, paraMtu vastuonI avasthAone jyAM aMta nathI tyAM tenuM teo badhAnA AtmAne svAtmAM jeTaluM ja samatva Ape che. ane saMpUrNa jJAna kema saMbhavI zake ? agara avasthAonuM saMpUrNa jJAna jee sukhadu:khathI para rahIne zudhdhAtmAsvarUpamAM ramamANa thAya che te prApta thaI jAya te vastunI avasthAone paNa aMta AvI jAya je paramAtmA ahaMta kahevAya che. unnatinA AvA kramathI paramapadanI saMbhavita nathI. AvI sarvajJatAnI aTapaTI vyAkhyAne lIdhe naraka svarga prApti mATe jaina dharmamAM prANImAtrane avakAza che. Adi vizvabhUgeLane lagatI kalpita mAnyatAo UbhI karavAmAM AvI A AdarzAnI ApaNe jeTale aMze gauravapUrvaka udaghoSaNA che tema ja bhUtapreta, maMtrajaMtra vagerenI beTI mAnyatAone paNa jaina karIe chIe teTale aMze amalamAM mUkatA nathI. ApaNe ApaNI dharmamAM praveza maLe che. jAtane dharmAtmA zrAvaka athavA sarvAtmA zramaNa kahevaDAvIe chIe - mULamAM jAtijJAtine ahaMkAra hatuM nahi, paraMtu Aje sAmAjika paraMtu ghaNe bhAge kuTubarakSaNa karavA jeTalI paNa ApaNAmAM yogyatA kSetramAM varNavyavasthAnI vikRtio AvI gaI che. hotI nathI. sAdhusaMsthAmAM bAhya tyAga para eTale badhe bhAra mUkavAmAM paraMparAgata saMskArane vaza thaine pazupakSIonA mAMsabhejana Avyo che ke tethI karmayoganuM UMcAmAM UMcu jIvanatattva gauNa banI pratye tiraskAra darzAvatA hovA chatAM ApaNA pitAnAM ja kuTuMbanA sabhyo gayuM che. pratye ApaNA dilamAM kazI sahAnubhUti ke prema hotA nathI. digaMbara samAjamAM te strInI mukita ane vItarAgane bhejanano jIvananA ucca sidhdhAMtane kAryamAM mUkatI vakhate kaI jAtanuM paNa niSedha karavAmAM Avyo che je asaMgata lAge che. ajJAna ke AtmavaMcanA ApaNe karIe chIe te nIcenI ghaTanA zvetAMbara samAjanAM zAstromAM evAM strIpuruSanA aneka udAharaNo puravAra kare che. - maLI Ave che ke jeoe gRhasthAzramamAM rahIne paNa kevalajJAna prApta ahamadanagaranA jANItA zaheranI eka putrIe muslima DrAIvara karyuM che, paNa atyAre zvetAMbara samAjanI paNa evI dazA che ke strIne sAthe lagna karyA. tenA virodha mATe visApura nirvAsita chAvaNInA saMpUrNa svataMtratA nathI maLatI ane AhAra karanArA gRhathI ane sAdhu hiMdubhAIo lAThI, charA vagere zastro laine TrenamAM caDhI beThA. te ja paNa kevalI thaI zakatA nathI. gADImAM huM paNa hatuM. amArA DabbAmAM eka muslima dAkataranA nAnA evI paNa eka mAnyatA janasamAjamAM ghusI gaI che ke AjanA dIkarA para te lokoe prahAra zarU karyo. meM e lokone aTakAvyA. yugamAM koI vyakita mukita meLavI ja zakatI nathI. AtmAnI svataMtra tyAre temaNe mane kahyuM ke tamane zuM khabara che ke amArA upara tAmAM kALa nAmanuM tatva bAdhA nAkhe ema mAnavuM anucita che. pAkIstAnamAM keTale atyAcAra thaye che? meM tene uttara ApatAM jJAnavRddha ane vakRddha sAdhvIne mATe Ajane suratamAM ja kahyuM ke eTalA mATe ja tamAre ene mAravAnuM choDI devuM joIe, thayela sAdhu vaMdanIya manAya che mahilAo pratyeno viSama bhAva kAraNake nirdoSa bALakane mAravAthI tenAM mAtApitAne keTalI bhayaMkara batAve che. vedanA thAya che tene anubhava tamane che, mane nathI. ane e rIte jaina dharmanI kathAomAM paNa pUrANanI mAphaka atizayoktine jo tame muslimene krUra kaho cho te evA prakAranI krUratA tame pote doSa pravezI gayuM che. ja, AcarIne hiMduo pote bhalA che te kaI rIte puravAra karaze ? AvA saghaLA doSanuM nivAraNa karIne jaina dharma Aje paNa ema kahetA meM mahAbhAratanI kathAno dAkhalo Apyo. draupadIe pitAnAM : Atmazuddhino mArga batAvI zake che, kAraNa ke emAM ahiMsA, apari pAMca nirdoSa bALakonuM dagalabAjIthI khUna karanAra azvatthAmA upara graha ane anekAMtane jIvanasparza AcAra vicAra ane vyavahAranuM prahAra karavAnI IcchA rAkhanAra pAMDavene rokI rAkhatA kahyuM hatuM ke:-- nidarzana karavAmAM AvyuM che. mucatAM muzcata gSa - emane choDI dyo, choDI dyo. kAraNa ke koIpaNa dharmanI kasoTI karavA mATe maharSi vyAsane A zloka mA rodi asya jananI, gautamI patidevatA / khUba ja prasiddha che. patine devatulya mAnanArI enI mAtA gautamI tethI raDaze nahi zrUyatAM dharmasarvasvaM zrutvA caivAvadhAryatAm / kAraNake mAne keTaluM duHkha Ape che teno anubhava mane che, tamane AtmanaH pratikUlAni pareSAM na samAcahe // nathI. pativratA gautamInA AMsu pitAnA patideva ane ApaNA gurya dharmanuM sarvasva sAMbhaLo ane dhAraNa kare; je vastu ApaNane droNAcAryanA mRtyuthI sukAyA nathI te pachI enA putrane mAravAthI pitAne mATe pratikuLa lAge te bIjAne mATe na Acara. cerane paNa enuM du:kha keTaluM badhu vadhI jaze ane tamane vicAra AvatA nathI. pitAnAM gharamAM corI thatI hoya te pratikaLa lAge che, mATe teNe A vacane sAMbhaLIne pAMDavoe azvatthAmAne cheDI dIdhA. corI na karavI e ja anukULa che. jaina dharma bhArapUrvaka kahe che ke . A kathA sAMbhaLI hiMduoe dAkatarane ane tenA putrane mukta karyA. sarva prANIone pitAne jIva vahAle che tethI sarva jIvonuM rakSaNa kahevAnuM tAtparya e che ke koIpaNa dharmanuM mUlyAMkana evA eja saune dharma che. AtmaupajyabhAvathI sArI rIte karI zakAya che. jeTale aMze je dharmamAM savve jIvAvi icchaMti, jIviraM na marijiuM Atmaupamya vadhe che teTale aMze tenI uccatA vyakta thAya che.' tamhA pANivahaM ghoraM, niggaMthA vajjayaMti NaM / jo ApaNe svadharmanuM zreSThatva siddha karavuM haze te pitAnA kuTuMbarakSaNa mATe vyaktigata svArthavAsanAnuM je balidAna kare che pavitra AcaraNane vikAsa karatA rahevuM joize. phaLanA svAdane cAkhIne te kuTuMbAtmA kahevAya che; samAja mATe kuTuMba sukha ane svArthanuM je ja manuSya bIjanI zreSThatAnuM anumAna kare che. tevI ja rIte ApaNuM balidAna kare che te samajAtmA tarIke oLakhAya che; rASTranA kalyANa dharmamaya jIvana samAja mATe jeTaluM upayogI thAya te parathI ja jaina mATe prAMtIya ke sAmAjika svArthone utsarga kare che te rASTrIyAtmA dharmanuM mUlyAMkana thaze. mATe jaina dharmanA anuyAyIonI pharaja che ke A tarIke prasidhdha thAya che, ane manuSya samAjanA hita mATe rASTrIya samyagu darzanapUrvaka jaina dharmanuM sArI rIte jJAna saMpAdana karIne tene svArthane paNa gauNa banAve che te mAnavAtmA eTale ke mahAtmA tarIke jIvanamAM utAravuM. sUrajacaMdra DAMgI Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-8-16 prabuddha jIvana dvibhASI muMbaI ane sArASTra gujarAtanAM tophAno AjathI daza mahInA pahelAM-gayA varSe okaTobara mAsamAM- purI taka maLI heta te saMbhava che ke dibhASI muMbai pradeza sAme rAjya punarracanA paMcane ahevAla bahAra paDaze. te ahevAlamAM muMbai ATale ugra virodha tha na hota. pradezane dibhASI tarIke cAlu rAkhavAnI ane temAM marAThAvADA, saurASTra ane mahattvanA nirNaya kavA aNadhAryA ane jhaDapI sagomAM ane kacchane umeravAnI ane vidarbhanuM eka juduM rAjya ubhuM karI levAmAM AvyA hatA te viSe lokasabhAnA gujarAtI sabhyanA nivedanamAM vAnI bhalAmaNa karavAmAM AvI hatI. gujarAte ke saurASTra A bhalAmaNa jarUrI spaSTatA karavAmAM Avela che. lokasabhAmAM beThelA ApaNuM sAme kaze virodha dAkhavyo nahote, ulaTuM A rIporTa bahAra paDayA AgevAnane evI kalpanA paNa na AvI ke prastuta nirNaya sAme pahelAM paMca samakSa tenA pratinidhioe gujarAta-kaccha-saurASTranA pitAnA ja vibhAgamAM Avo sakhta virodha uThaze. gujarAta pratyenI anusaMdhAnamAM muMbaInA viziSTa mahattvane dhyAnamAM laIne A prakAranA rASTraniSThAmAM ane pitA taraphanA vizvAsamAM temane purI zradhdhA hatI. dvibhASI rAjyanI svataH mAMgaNI karI hatI. bIjI bAjue mahArASTrI- te nirNaya levAyA bAda gujarAta saurASTramAM je kAMI banyuM che. teNe oe A sAme pracaMDa virodha uThAvyo hato ane muMbaI sameta A zradhdhAne khoTI pADI che. mahArASTra pitAne maLavuM ja joIe evI jorazorathI mAMgaNI raju vidarbha sAthenuM muMbaI dvibhASI bane tenA pariNAme gujarAtanI karI hatI. A prazna upara gayA jAnyuArI mAsa daramiyAna saMyukta ladhumatI pahelAM, hatI te karatAM jarUra vadhAre viSama banI che. A mahArASTravAdIoe gujarAtIo sAme bhayaMkara tophAne karyA hatAM, uparAMta ApaNuM sarva gujarAtIonuM eka rAjya, tene Ama vistAjAnamAlanI pAra vinAnI khuvArI karI hatI, rASTrIya netAonAM apa- rIzuM ane tema khIlavIzuM evI bhAtabhAtanI kalpanA, , pATanagara mAna karyA hatA, raste cAlatA lekanI joLI TopI aneka ThekANe banavAnuM svapna sevI rahela amadAvAdanI AzA ane mahattvAkAMkSA ane khuMcavI lIdhI hatI... A badhuM chatAM e divaso daramiyAna ane tyAre aneka lekinI tareha tarehanI umeda- A badhu be ke traNa divasanA pachI Aja sudhI gujarAtIoe satata gauravabharyuM vartana dAkhavyuM gALAmAM bhAMgIne bhukko thaI gayuM; Ane gujarAta kaccha kAThiyAvADane ja hatuM. na koIe aghaTita vartAva karyo hato ke na koi javAbadAra mAtra vicAra karanAra janasamudAyane sakhta AghAta lAge e svAbhAvika vyakitae aghaTita vANI uccArI hatI. gujarAte mAgeluM Abu ke che; te sAme pracaMDa virodha ubhe thAya te paNa samajI zakAya tevuM che. DAMga na maLyuM, chatAM te sAme paNa kaI paNa prakAranuM-Ajelana ubhu paNa gAMdhIjIe ApaNane ATalI badhI tAlIma ApI, saradAra paTele karavAno vicAra sarakho paNa karyo nahote. jyAM rASTranuM hita tyAM zistanA AvA pATha bhaNuvyA, ema chatAM ApaNuM dilane virodha amArUM hita, koMgresanI kArobArIne je hukama nIkaLe te amane zira- darzAvavA mATe lokone uzkeravA, polIsa upara patharo pheMkavA, jAhera mAnya-A ApaNI nIti hatI, A ApaNI rIti hatI. A kAraNe mIlakatane nAza kare, pratikuLa vicAra dharAvatA lekIne raMjADavA, bhAratamAM gujarAtanI pratiSThAne AMka khUba UMce caDe hate; ane temanA rahevAnA ThekANA upara humalA karavA, lokonI avarajavarane mahArASTrane eka khUba nIce utaryo hate. gujarAta gAMdhI ane sara vyavahAra azakaya banAvI mUke, pharajiyAta haDatALa paDAvavI, jyAM dAranuM hatuM, tenI sabhyatA svAbhAvika rIte UMcI ja hoya, te prAdezika tyAM Aga lagADavAnA prayatya karavA eTaluM ja nahi paNa gaI kAla sudhI svAthane nahi paNa rASTrIya paramArthanA dharaNe ja sarva kAMI vicAre jenuM ApaNe bahumAna karyuM ane jene AdhIna banIne cAlyA temanI ane varte-evI ApaNI sarvatra zAkha baMdhAI hatI. ethI ulaTo ja chabIonuM bALI nAMkhavA sudhI apamAna karavuM, temanI nanAmI kADhavAabhiprAya mahArASTra viSe AkhA dezamAM keLavAya hate. e divase sudhI halakAI dAkhavavI, ane jemane gaI kAla sudhI jhIndAbAda daramiyAna ApaNe bhAratamAM uMcuM mAthuM karIne ane chAtI kADhIne kahyA temane Aje murdAbAdathI sadhavA-AvI kevaLa aNudhaDa cAlavA lAgyA hatA. prajAmAM paNa saheje kalpI na zakAya evI jaMgalI rItabhAta sivAya A badhI ApaNI zAkha, pratiSThA, AbarU, AMTa, nAmanA-sarva ApaNI pAse zuM koI sabhya nIti ke padhdhati ja nathI ? rAjakIya kAMI chellA aThavADiyA daramiyAna amadAvAda ane pachI anyatra guja- kSetre aNagamate nirNaya levAya che ema lAge te jarUra jAhera rAta, saurASTranA aneka sthaLoe banelI durdhaTanAoe sApha karI nAMkhyuM sabhAo bharIne virodha jAhera kare, zAnta saraghasa kADho, chApA dvArA che. ApaNuM abhimAna utarI gayuM che. jyAre ApaNI kalpanA tathA ucita bhASAmAM tamArI lAgaNIo prasiddha kare, vyavasthita rIte tamArA dhAraNA mujaba nathI banatuM ane keI judo ja nirNaya levAmAM Ave AgevAno ane te uparanA AgevAnone maLaze ane tamArI vAta raju che tyAre te sAme virodha darzAvavAmAM ApaNe paNa e ja hada sudhI kare, cUMTaNI najIka Ave che te te prazna upara cUMTaNIo laDenIce jaI zakIe chIe je hada sudhI mahArASTrIone tema ja dezanA sAmudAyika vidha raju karavAnA AvA aneka mArgo che. A uparAMta anya prajA samudAyane nIce gayelA ApaNe joyA hatA-anubhavyA upavAsa Adi vyakitagata virodha darzAvavAno paNa mArgo ApaNane hatA. gAMdhIjInA vArasAne ApaNe kalaMka lagADayuM che. saradAra paTelanI ajANyA nathI. tatkALapUrate prastuta nirNaya jarUra chevaTane che, ema bhavyatAne ApaNe jhAMkhapa lagADI che. ApaNI zaramane kaI pAra chatAM rAjakAraNamAM koI paNa nirNaya haMmezAne mATe chevaTane hoI nathI rahyo. zako ja nathI. je tamArI vAta sAcI haze ane samagra prajAnA alabatta muMbaine vidarbha sAthe dvibhASI banAvavAne je ekA- kalyANamAM haze te Aje nahi te samayAntare paNa e vAta svIkArAvI eka nirNaya levA ane je aNadhArI jhaDape lekasabhAnI vizALa ja joIe-evI zraddhApUrvaka tamArA virodhane vyavasthita rUpamAM bahumatInuM tenA upara sIla mAravAmAM AvyuM te eka evI ghaTanA baMdhAraNanI maryAdAmAM rahIne raju karo ane Andolana calAvo. Ane hatI ke gujarAta kaccha ane saurASTranA ekabhASI rAjyanI kalpanAmAM badale Aje cotarapha je bhAMgapheDa, mAla mIlkatanI khuvArI, gresI nirbharapaNe sutelA ane chellA ATha daza mahInAthI te kalpanAnA netAo jANe ke dezanA duzmana hoya tevI rIte temanI haDadhutI, jANe ke AdhAre aneka AzAmInArAo ubhA karI rahelA gujarAtane ane khAdI ane peLI TopIe bagADayuM na hoya tema te upara bevakuphI bhAvI pATanagaranI bhavyatA ane zakyatAonAM aneka svapna sevI bharyuM AkramaNa--A badhuM cotarapha cAlI raheluM joine dila gherI rahela amadAvAdane te ghaTanAno sakhta AMcake lAgyA vinA na rahe. gamagInI anubhave che ane ApaNe ApaNI jAtane gAMdhIjInA santAne je AvA dvibhASI rAjyanI saMbhAvane thoDA samaya pahelAM kalpI zakAI tarIke oLakhAvIe ema chatAM ApaNA ja sAthIo. mitro, bhAIo heta ane te mATe prajAnA keMgresI AgevAnone lekamata taiyAra karavAnI sAthe AvI rIte vartIe ane ApaNI ja mIlkatane A rIte nAza Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 - prabuddha jIvana tA. 15-8-16 karIe, ane aMdarane krodha vyakata karavA mATe sabhyatAnA sarva khyAlone e vAstavikatAnI ApaNe rakhe upekSA karIe. je gAMDapaNe ApaNA A rIte ApaNe tilAMjali ApIe-A badhu nihALIne zarama mAsane gherI lIdhuM che tenI mUchamAMthI budhipUrvaka prayatna karIne ane vedanAthI mana AkuLavyAkuLa banI jAya che. ApaNe uMcA AvIe, ane dezanI navaracanAmAM anupama dAkhala ane A tophAna, bhAMgapheDa, amaryAdita AndolananuM pariNAma besADanAra dibhASI muMbaInA gauravanuM ApaNe sarva prakAre anumodana zuM Ave ? Ane koI vicAra kare che kharUM ? jo Ajolana cAlu karIe ! paramAnaMda rAkhavA chatAM navI racanA kAyama rahe te je kaccha kAThiyAvADa ane cAlo ApaNe uDIe ! gujarAtane koMgresaparAyaNa lekhavAmAM AvatuM hatuM te kogresa vimukha bane, pariNAme AgAmI cUMTaNImAM kaccha, kAThiyAvADa gujarAta pUratuM muMbaithI bhAvanagara ane bhAvanagarathI muMbaI-ema vimAna mArge koMgresanuM baLa khUba ghaTe, jyAre mahArASTra prastuta nirNaya AvakArI pravAsa karavAnuM Aja sudhImAM ghaNI vakhata banyuM che. A bemalIdhela hovAthI, jyAM koMgresa bhAMgI paDavAnI vakI hatI tyAM, kAMgresa vihAramAM paNa jenI chApa mArA citta upara sudaDhapaNe aMkita thayelI sabhya ghaNI moTI saMkhyAmAM cuMTAya. pariNAme kesa pakSamAM kaccha che tevA traNa pravAsane (be bhUtakALamAM samAyelA ane eka tAjetarane) kAThiyAvADa gujarAtanAM sabhyonI saMkhyA bahu ja nAnI banI jAya ane zabdAMkita karavAno A namra prayAsa che. jema koI aNadhaDa citAra dhArAsabhAmAM ApaNI viSama laghumatI viSamatara bane. citraphalaka upara raMge pAtharIne sAmenuM dRSya cItaravAnA patra-paTa ane dhAre ke prastuta virodhI Andolana-jeno mukhya sura upara utAravA-ALekhavA--prayatna kare e A mATe prayatna che. keTalIeka dizAethI Aje evo saMbhaLAya che ke "muMbaInuM tamAre rasika vAMcake A lekhamAM rahelA aNaghaDapaNanI upekSA karaze ane karavuM hoya te karo, juduM rAkhavuM hoya te judu rAkhe ane mahArASTrane te pAchaLa rahelA uddana temaja sRSTisaundaryalakSI tIvra saMvedanane soMpI devuM hoya te mahArASTrane soMpI dyo. paNa amane amArU eka AtmasAt, karaze ane prastuta pravAsa daramiyAna je utkaTa AnaMdanI bhASI mahAgujarAta Ape, A Andolana saphaLa nIvo ane levAyalA lAgaNIoe mane nacAvyA che te ja ukaTa onaMdanI kalpanA temanA nirNayamAM pheraphAra karavAnI samayAntare bhArata sarakArane karaja paDe te dilamAM paNa AnaMdaprakapa pedA karaze evI mArI AzA che. navA muMbaI rAjyamAMthI mAtra gujarAta ja juduM paDe ane muMbaI sauthI pahele uDDayana-anubhava mahArASTrane sahajapaNe saMpAI jAya. sauthI pahele eraplenane pravAsa meM AjathI 21 varSa pahelAM ane AvuM Ajolana calAvanArA lokone muMbaImAM kacchI, karyo. e vakhate hiMdamAM eroplene uDavAM zarU thaI cukayA hatA, paNa kAyiAvADIo ane gujarAtanA keTalA ghaTTa hito rahelA che tenuM kAMI muMbaI-bhAvanagara vacce rItasaranI "savIsa' zarU thaI nahotI. A e , bhAna che kharUM ? kacchanI AkhI AbAdIne AdhAra ghaNA moTA divase hatA ke jyAre zarU karavA dhArela savIsanI ajamAyaza cAlatI bhAge muMbaI upara ja che, kAThiyAvADa aDadhAthI vadhAre muMbaI sAthe hatI. je divase savAre eroplenanI pahelI musApharI karavAnI mane saMkaLAyeluM che. ane gujarAtanuM paNa muMbaImAM kAMI nAnuM sarakhuM hita taka maLI te ja divase sAMje Ameya huM amuka kAma mATe bhAvanagara raheluM nathI. A ja kAraNe muMbaI upara mahArASTrIo sAthe gujarAtI- javAno ja hatuM. savAre ATheka vAgye bhAvanagara sTeTa ejansImAMthI enuM varcasva jaLavAI rahe e gujarAtIo mATe atyanta Avazyaka TelIphina AvyuM ke kalAkekamAM juhu eroDroma uparathI be pesenjaranuM hatuM ane che. je loko muMbaIne pheMkI daIne mahAgujarAtanI mAMgaNI eka eroplena "TrAyala savasa" mATe bhAvanagara javA upaDe che. tamArI karI rahyAM che teo mahAgujarAtanA marmabhAgamAM khaMjara mArI rahyA temAM javAnI IcchA hoya te tyAM jadi pahoMce." je viSe cittamAM che, jenuM temane bhAna nathI. kaMI kaMI kalpanAo bharelI hatI tene lagatI taka Ama ekAeka ane navA dvibhASI rAjyamAM mahAgujarAtanuM matapramANa 3 haze sAme AvIne ubhI raheze ema svane paNa kapeluM nahi. A takane eTale huM bahumatIvALuM mahArASTra gujarAtane chuMdI nAMkhazeAvI lAbha levAne meM te tarata ja nirNaya karI lIdhuM ane taiyAra thaIne vAta karanArA paNa rAjyabaMdhAraNamAM judA judA vibhAgonuM hita erema upara vakhatasara pahoMcI gaye. A eroplena sAva nAnuM sAcavavAne lagatI jogavAIo viSe ghora ajJAna dharAvatA hoya che. hatuM. AgaLa pAIlaTa ane pAchaLa be pesenjara bese eTalI emAM alabatta jenI bahumatI hoya tene keAI aMzamAM kAMIka lAbha maLe te sagavaDa hatI. mAthe DhaMkAyeluM hatuM, paNa badhI bAjue kAcanI bArIo svAbhAvika che. paNa je geralAbha ane hAninI bhayaMkara kalpanAo sarakAvIne bolI zakAya, temAMthI hAtha bahAra kADhI zakAya ane e karavAmAM Ave che tene lezamAtra paNa avakAza nathI. vilaya pAmatA rIte pavananI jhApaTane khyAla pAmI zakAya evI temAM sagavaDa hatI. muMbaI pradezamAM paNa ApaNe ladhumatImAM ja hatA. ema chatAM dhaMdhA- kanhalabharyA cite emAM huM beThe. bAjue kahyuM hatuM e yAda nathI. udyoga AbAdImAM gujarAtIo AgaLa vadhatA ja rahyA che ane tenA thoDI vAramAM bhUtaLane tyAga karIne vimAna AkAzamAM uDavA lAgyuM vikAsane koI paNa dizAethI rUMdhavAmAM AvyuM nathI. je gujarAtI ane dariyAne kinAre kinAre uttaramAM AgaLane AgaLa cAlavA lAgyuM. bhAratanA koI paNa vibhAgamAM nAnuM sarakhuM hATaDuM mAMDIne hajAre kamAI nIce muMbaInAM parAMo eka pachI eka pasAra thavA lAgyAM. uparathI zake che ane koI paNa nAnA ke meTA udyogamAM jhaMpalAvatAM bIte ke meTAM nALAM jevA dekhAtA dariyAnA be pula vaTAvIne eroplena AgaLa "" acakAtA nathI, e gujarAtIne koi paNa racanAmAM bIvAnuM ke svArtha cAlyuM. pazcima bAjue arabI samudra kSitijanI sImAne sparzI . hAni thavAne bhaya rAkhavAnuM kAraNa nathI. gujarAtane prakRtithI sAhasa rahyo hate; pUrva bAjue pazcima ghATanA girizaMge najare paDatAM hatAM.' ane zrI varelI che ane ema chatAM svArthane gauNa banAvIne dezanI thoDI vAramAM jamIna choDIne dariyA upara vimAna uDavA lAgyuM. jamaNI pragatimAM haMmezA atyanta mahattvano phALo ApavAnI teNe paraMparA bAjue eka pachI eka nadIo damaNagaMgA, tApI, narmadA vagere. jamAvI che. A pratIti ane zraddhA upara ApaNA gujarAtI sabhya- dariyAmAM samAI jatI najare paDavA lAgI. thoDI vAramAM vAyavya e dvibhASI muMbaIne kazI paNa zaMkA ke saMkoca vinA AvakAryuM che. dizAe jamIna jevuM kAMIka najare paDayuM. jotajotAmAM saurASTrane ApaNe jemanA kAraNe Aje uMcuM mAthuM rAkhIne cAlIe chIe te kInArA sApha sApha dekhAvA lAgyo. dariyA vacce lIlA gAlIcA jevo ApaNA DhebarabhAIe ane morArajIbhAie paNa A darakhAsta upara pIrama beTa dhyAna kheMcavA lAgyA. ghAghA upara thaIne bhAvanagaranA e pratIti ane zradhdhAnA baLe potAnI saMmatinI mahora mArI che. gadheDiyA khetaramAM amAruM vimAna nIce utaryuM. bALaka jema bhAta bhAtanAM ramakaDAMnI TopalI joIne khuza khuza thaI jAya tema A temaNe karelA kAryane InakAra karatAM pahelAM ApaNe hajAra vAra vicAra abhUtapUrva rAmAMcasaMbhAre mArA dilane bharI dIdhuM ane tenI pramattatAe karIe. temane apratiSTita banAvIne ApaNI pratiSThAne nAbuda karIzuM. kaMI divaso sudhI cittane kabaje choDyo nahi. - te * Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-8-56 prabuddha jIvana e romAMcabharapura aThThAvIza kalAka amArI DAbI bAjue lagabhaga nIce zatru jayanAM darzana thayAM. zatruMjaya , ApaNuM jIvana jyAre cAlu dhareDamAMthI pasAra thatuM hoya che, Ama te anekavAra javAnuM banyuM che, paNa tenI upara thaIne pasAra savArathI sAMja ane sAMjathI bIjI savAra-ema divase nityakramanA thavAne A pahele ja prasaMga hatA. taLAjA-mahuvA-jApharAbAda bAjue cesa cegaThAmAMthI pasAra thatA hoya che, tyAre jIvananI reMTamALa thaine amArA vimAne samudra upara uDyana karavA mAMDayuM ane dakSiNa hetunya--anubhavazUnya-cAlyA karatI mAluma paDe che ane manamAM 'dizAmAM AgaLa vadhavA mAMDayuM. zukalapakSanI e sAMja hatI. dhIme khAlIpaNuM lAgyA kare che. bIjI bAjue cAlu jIvanamAM evA paNa dhIme sAMjanA ajavALAM saMkelAyAM ane rAtrInAM timira jagata upara kadi kadi divase Ave che ke jyAre kSaNe kSaNe ApaNe nava-navIna utaravA lAgyAM. aSTamInA caMdranI zveta prabhA jagata upara vistAravA anubhavamAMthI pasAra thaI rahyA hoIe ema lAge che ane ema bane che lAgI. damaNa bAju pazcima kinArA upara amArUM vimAna AvI pahoMcyuM. tyAre je anubhava meLavavA mATe sAmAnyataH ApaNe divasenA divaso cAMdanInA AchA tejamAM nIcenA pradeza bhukharA lAgatA hatA. jhADapAna, pasAra karavA paDe te anubhava-saMbhAra evIza ke aDatAlIza kalAkanA TekarA TekarI, nadI nALAM, nAnAM moTAM vasatIsthAne AchA AchAM najara cogaThAmAM khIcakhIca bharAI cukyA hoya ema paNa ApaNe anubha* upara AvatA hatAM. thoDIvAramAM muMbaInAM parAMo AvyA. e parAMvIe chIe. A prakArane anubhava mane AjathI ATha varSa pahelAM enA ane muMbaInA dIvAo jANe ke dIvALInI dIpamALa pragaTAvI mAtra 28 kalAkanA gALAmAM thayuM hatuM. jAmanagaramAM saurASTranAM rAjyanA hoya evI anupama zobhAne dhAraNa karatA lAgyA. rAtrInA sADA ATha vilInIkaraNanA ane navanirmANa pAmatA ekamane samAraMbha hate. vAgyA lagabhaga aneka battIo ane "phalaDa lAITo" thI suprakAzita te prasaMga upara pahoMcI javA mATe mArA mitra zrI vADIlAla catrabhuja evA sAntAkrajhanA eraporTa upara ame sahIsalAmata utayo. gAMdhInA traNa beThakanA eroplenamAM ame AgaLanA divasanI sAMje Ama relve dvArA je pravAsa pUro karatAM saheje aThavADiyuM lAge pAMca vAgyA lagabhaga juhu eDoma uparathI bhAvanagara tarapha upaDayA. te pravAsa ame 24 kalAkanA gALAmAM havAI vimAna dvArA pUro karyo. ziyALAnI e rUtu hatI. pazcima kSitijane sUryanuM lAla biba aDakI muMbaIthI upaDavuM. bhAvanagara pahocavuM, tyAM rAtrI pasAra karavI, vaLI ubhuM hatuM evA samaye saMdhyA vakhate ame bhAvanagara pahoMcyA. tyAM tyAMthI jAmanagara javA upaDavuM, jAmanagaramAM eka asAdhAraNa rAta rahyA. savAre nava vAgyA lagabhaga ame bhAvanagarathI jAmanagara aitihAsika prasaMgamAM bhAga le, tyAMthI vaLI muMbaI tarapha javA mATe javA upaDayA. saurASTranA dipakalpane ArapAra vIMdhIne amAre bhAva- upaDavuM, A rIte AkhA saurASTrane ane arabI samudrane vIMdhava, sAntAnagarathI jAmanagara pahoMcavAnuM hatuM. vimAnamAMthI saurASTranA dhArI krujhanA eDamanI ane prakAzajavala bhUmitala upara AvI pahocavuMrAjamArgo, nadI nALAo, nAnAM moTAM gAmaDAMo ane zahera dRSTagocara A badhuM kevaLa 28 kalAkanA gALAmAM banyuMA vAstavika anubhava banIne pasAra thatAM hatAM. evAmAM nIce vAdaLAMonI ghaTTa jamAvaTa kalpanAne paNa harAve evuM lAge. 50 varSa pahelAM koIne AvuM thaI gaI. upara svaccha AkAzamAM sUrya uSmA ane Atapa varasAvI svapna paNa saMbhavatuM nahotuM. e aThAvIsa kalAkamAM jANe ke eka yuga rahyo hato. nIce ta vAdaLAMone gAlIce sarvatra patharAI cukyA samAi gayo na hoya evA A anubhavane Aje paNa yAda karatAM huM hate. e adbhuta dRSya mANatAM mANatAM ame jAmanagara pahoMcyA. avarNanIya romAMca anubhavuM chuM. paNa tyAM AgaLa ghero ghAlIne beTheluM dhummasa nIcenuM kazuM kaLAvA varSArUtumAM nAnuM sarakho vyomavihAra detuM nahotuM. eraplene cakrAvA levA zarU karyA; ghaDimAM jamIna upara, aMgata kAma mATe mAre muMbaIthI relve mArge amadAvAda thaIne ghaDimAM dariyA upara ema aDadhI kalAkanI pradakSiNa bAda dhUmmase gayA julAI mAsanI 27 mI tArIkhe bhAvanagara javAnuM banyuM. amane mArga karI ApyuM ane amArUM vimAna jAmanagaranA vimAna tyAMnuM kAma patAvIne tA. 30 mI nA roja sAMjanA AkAzamAge huM ghara samIpa utarI zakayuM. anya saha kAryakartAo sAthe muMbaI pAcho AvyuM. A mATe bhAvanagara baporanA bhAgamAM saurASTranA itihAsamAM Aja sudhImAM kadi eraporTa upara ame sAMjanA sADAcAra vAgyA lagabhaga AvI pahoMcelA. nahi banelI apUrva rAjakIya ghaTanAnA ame sAkSI banyA. saurASTranA te divase bhAvanagaramAM baporathI varasAdanAM jhApaTAM paDavA zarU thaI mukhya mukhya rAjavIoe pitapetAnI rAjyasattA saurASTranA ekamane gayelAM. eraporTa uparathI AkAzane virATa ghummaTa cAre bAjue caraNe dharI dIdhI. e samAraMbha pure thaye na thayA ane ame era dRSTipathane sparzate hate. pUrva bAjue jAmelAM vAdaLAomAMthI varasI Droma upara pahoMcyA ane amArA vimAnamAM ArUDha thaIne AkAza rahelI jaladhArAo dUrathI najare paDatI hatI. pazcima bAjue zveta mArge muMbaI bhaNI umana Arabyu. vAdaLAmAM sUrya chupAyeluM hatuM. vAdaLa ane dhummasane vadhatuM pazcima samaya sAMjane hate. pazcima AkAzamAM pravAsa karI rahele sUrya dizAethI AvI raheluM vimAna eka meTa cakrAvo laIne jamIna upara zItoSNa Atapa vaDe pRthvIne ujALI rahyo hate. cetarapha kAcanI utaravA lAgyuM ane savA pAMca vAgyA lagabhaga amArI sAme AvIne bArI hovAne kAraNe cAre dizAnA pradeza ane daSTigocara thatA ubhuM rahyuM. temAM mane sadabhAgye pazcima bAjunI besavAnI jagyA hatA. vizALa AkAzanA ananta paTamAM amArUM TapakAM jevuM vimAna maLI gaI. sADApAMca vAgyA lagabhaga amArA vimAne uzyanane AraMbha navathI daza hajAra phITanI uMcAIe 150 thI 200 mAIlanI gatie karyo. tene mArga ghoghApIramabeDa upara thaI, arabbI samudramAM dakSiNa uDI rahyuM hatuM. nIcethI rAjakoTa pasAra thatuM lAgyuM. bahu uMcAinA tarapha AgaLa vadhIne tApI bAjue thaIne tIsthala, vApI, damaNa, kAraNe atyanta vizALa pradezane amArI dRSTi AvarI zakatI hatI. vasaI pasAra karIne muMbaI pahoMcavAnuM hatuM. AkAza svaccha hoya te nAnA moTA aneka nadI pravAhe sUryaprakAzanA kAraNe bIlerI kAcanI ne ApaNe kayAM chIe ane kaI tarapha jaI rahyA chIe tenI thoDI mAphaka camakatA dekhAtA hatA. thoDI vAramAM pazcima dizAe dUra dUra ghaNI khabara paDatI rahe, paNa A te comAsAnI ghaTTa rUtu hatI; pravAvizALakAya gIranAra amArI najare paDe. saryAbiba te pAchaLa saMtA- sanA samaya pradeza upara jyAM tyAM vAdaLA patharAyelAM hatAM; dhummasa paNa yaluM hovAnA kAraNe bhUrA AkAzapaTa upara uThI AvatA gIranAranI avAranavAra amArA vimAnane gADhapaNe gherI letuM hatuM; bhUtaLa lagabhaga zyAmala deharekhA anerI bhavyatA dhAraNa karI rahI hatI. jANe ke agAcara hatuM. vimAna antarikSamAM pUri gatie AgaLa vadhye jatuM AkhA saurASTrane amArI AMkhomAM samAvI devA mAMgatuM hoya tema hatuM. pRthvI sAthenA amArA saMbaMdhane jANe ke viccheda thaye hoya amArUM vimAna saurASTranA samagra bhUmitaLanA eka cheDAthI bIjA cheDA ane rUnA dhaMkaNa jevAM vAdaLo ane tayAma dhummasanI banelI tarapha gati karI rahyuM hatuM. sUrya asta pAmI cukyuM hatuM.. saMdhyAnA ' kAI judI ja duniyAmAM adhdhara vicarI rahyA hoIe e koI pAchA ajavALAmAM ame AgaLa vadhI rahyA hatA. thoDI vAramAM asAmAnya anubhava ame karI rahyA hatA, kAcanI nAnI sarakhI bArI Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 15--56 mAMthI ekITaze A badhI kudaratanI apUrva lIlA jotAM nIrakhatAM bese, ghoDAgADImAM bese, relve Trena ke meTaramAM bese-AvI koI dilamAM utkaTa AnaMdanI urmio uchaLatI hatI. pazcima AkAzamAM paNa gatizIlatA hamezAM AnaMdotejaka bane che ane jema gati saye nIce utarato jato hato. vAdaLanAM AvaraNa haLavAM thatAM dhummasa- vadhAre tema gatizIlatAnI romAMcakatA vadhe che. eraplenanA Agamane dhusara sUryabiMba spaSTa-apaSTa dekhAtuM ane tenAM kiraNo vaDe amArA ApaNuM anubhavane vadhAre utkaTa banAvyuM che. jyAre bIjA vimAnanI pAMkhe kavacit--kavacit camakI uThatI. kadi kadi daSTigocara badhAM vAhane pRthvI upara ane pRthvIne sparzIne cAle che tyAre A banatA nIcenA taraMgala jalarAzimAM e kiraNe pratibiMbita thatAM vAhana gatimAna thatAM pRthvIthI vimukta banIne, cAre bAjuethI jANe hatAM. vAdaLamAMthI avAranavAra DokIyA karatA sUryane Acho prakAza ane ke nirAdhAra na hoya ema ananta AkAzamAM ati zIdhra gatie mITho taDake mana tema ja zarIrane alhAda ApatA hatA. nIcenA vihAra kare che. AvA vimAnamAM besIne bhemavihAra karavAmAM koI samudrapaTa: paNa A ja rIte avAranavAra khUlle thaI jatA ane nirmaLa judA ja saundaryane anubhava thAya che, kalpanAne paNa koI navI pAMkho cittamAM vilasatI sAtvika vRttio mAphaka chuTAchavAyAM atra tatra vica- phuTe che ane pahelAM kadi na anubhavI hoya evI avarNanIya romAMcakatA ratA rUnA pila jevAM nAnAM nAnAM vAdaLo AMkhanuM anupama raMjana cittane pulakita kare che. e rIte uDatAM ApaNane ApaNI alpatAnuM karatAM hatAM. vaLI AgaLa cAlatAM uparanA bhAganuM AkAza ekAeka ane vizvanA virATapaNAnuM sahaja bhAna thAya che ane dizA ane lagabhaga nirmaLa banI gayuM ane nIce vAdaLAnA DhaganI sundara bIchAta kALathI anavacchinna, caitanyasvarUpa paramati sAthe ApaNA cittanuM patharAI gaI. e vAdaLAnI marama zvetatA ane uparanA AkAzanI kaI anusaMdhAna thatuM lAge che. A vimAna jyAre pRthvI upara anantatAsUcaka AchI nIlimA bannene suyoga-sahaga nIrakhatAM pAchuM utare che tyAre ApaNe kaI saceta samAdhimAMthI jAgRta thatA AMkhe thAkatI nahotI. hoIe ane enI e pRthvI upara pAchA paTakAtA hoIe--evI Ama kAMIka sthiratAne dhAraNa karelA dRSyane palaTAtAM vAra ne koI vilakSaNa lAgaNI ApaNA samagra cittane AvarI le che. A lAgI ane dakSiNa bAjuethI vAdaLenuM AkramaNa ekAeka zarU thaI prakAranA mAnasika saMvedananA kAraNe bhAvanagarathI muMbaI vaccenuM pratyeka gayuM. tahastI jevA vizALa bhavya vAdaLo amArA vimAnanI bAjue uDDayana mane haMmezAM niyanane lAgyuM che. paramAnaMda thaIne pasAra thavA lAgyAM, tenI pAchaLa jaLabharyA vAdane humalo zarU AgAmI paryuSaNa vyAkhyAnamALA tha, pavana paNa jorathI phukAvA lAgyA, AkAza ghanaghora banI gayuM, varasAda josabhera varasavA lAge, jANe ke AkhuM Abha amArA upara tA. 1 saheMbarathI tA. 9 sapTembara sudhI tUTI paDatuM na hoya e anubhava thavA lAgyo. eraplena AmathI zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha AyojIta paryuSaNa vyAkhyAnamALA tema DolavA ane AMcakA khAvA lAgyuM. aMdara beThelA sau koInA dilane sapTembara mAsanI pahelI tArIkha ane zanIvAre zarU thaze ane te nAnA sarakhA bhayanI lAgaNI sparzI gaI. bahAdura eppAnI mAphaka mAsanI navamI tArIkha ane ravivAre purI thaze. zarUAtanI sAta eroplena sAmI chAtIe A vAdaLa, varasAda ane vAyunI pracaMDa divasanI sabhAo phreMca brIja upara AvelA baeNvAskI lejamAM jhaDIone sAmane karI rahyuM hatuM ane muMbaI samIpa jaI rahyuM hatuM. hamezA savAre 8 vAgye zarU thaze; pachInI tA. 8 mI nI vyAkhyAna, thoDIvAre nIce samudraSaTane sparzatI jamInanI kAra dekhAtAM muMbaInA sabhA lemIMgTana roDa upara AvelA rAkarasI thIeTaramAM ane tA. 9mI sImAnta pradezonI samIpa AvyA hoIe ema lAgyuM. che ane pacAsa nI vyAkhyAnasabhA bhAratIya vidyAbhavanamAM e ja samaye bharAze. A mInITe muMbaInA eraporTa upara pahoMcIzuM ema pravAsanI adhavacamAM vakhatanA vyAkhyAtAomAM paM. sukhalAlajI, mAnyavara merArajIbhAI amane jaNAvavAmAM AveluM. eTale have thoDI vAramAM nIce utarIzuM kAkAsAheba kAlelakara, zrI. nArAyaNa desAi, zaMkararAva deva, AkhAsAheba evI ame kalpanA karavA mAMDI. evAmAM gADha dhummase samasta AkAza' paTavardhana, zAntilAla zAha, vaikuMThabhAI lallubhAI mahetA, indumatIbahena pradezane gherI lIdhe. nIce, uce, AsapAsa aMdhakAra ane dhummasa cImanalAla, cImanalAla cakubhAI zAha, adhyApaka dalasukhabhAI sivAya bIjuM kazuM dekhAya nahi. cha pacAsathI AgaLa ghaDiyALano mAlavaNiyA vagere haze. pahelA divase adhyApaka nalIna bheTa dharmonuM kAMTo cAlavA lAgyo, paNa eraplema te cAlyA ja kare. kayAM jAya che, mIlana' ane svAmI akhaMDAnaMda "koya preya viveka" e viSaya upara kaI bAjue jAya che tenI kAMI khabara na paDe. vacamAM vaLI nIce vyAkhyAna Apaze. A kAryakrama e divasenAM sAmayika patromAM pradeza jarA khulI jAya to ghaDimAM jamIna dekhAya, ghaDimAM dariye pragaTa karavAmAM Avaze. dekhAya. vaLI pAchuM ghummasa amane cAre bAjuethI gherI vaLe. rakhene '. saMdhanA sabhyane vijJapti pAilaTa amane pUnA tarapha te nathI laI jatene ema manamAM tarka AvyuM. ema paMdara mInITa sudhI vimAna cAlyA ja karyuM, eTalAmAM A sAthe ceDelI paTTImAM jaNAvyA mujaba cAlu varSanuM nIcene pradeza kAMIka khulle thaye ane zAntAkrajha eraporTa najare paDyuM. ApanuM lavAjama rU. 5 haju sudhI amane maLyuM nathI te amArUM vimAna AmathI tema ghumarI letuM letuM, jyAre sUrya asta paryuSaNa daramiyAna ApanuM lavAjama vyAkhyAna sabhAnA pAmI cukayo hato ane rAtrInA aMdhArapacheDe pRthvIpaTa upara utarI samaye bharI javAnuM kRpA karIne cukaze nahi. rahyo hato, saMdhyA vidAya laI rahI hatI ane varSonI dhArAe pRthvInA maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha. paTane palALI rahI hatI tyAre amArUM vimAna sapATa jamInane spa ane sarakatuM sarakatuM eDromamaMDapa samIpa AvIne ubhuM rahyuM. Ama - sva. dharmAnaMda kosambI racita nATaka aneka romAMcethI sabhara banele, jANe ke koI nAnI peTImAM ThAMsI ThAMsIne jhaverAta bharyuM na hoya eve, saghana urmiothI bhare, ere bodhisattva plenamAM pasAra karela Azare doDha kalAka cittamAM eka cirasmaraNIya kAkAsAheba kAlelakara tathA sva. dharmAnaMda kAsInI prastAvanA sAthe ane jyAre yAda karuM tyAre dilamAM madhuraprakaMpa pedA kare tevI chApa prakAzaka : mukI gaye. muMbaI jaina yuvaka saMgha, 45-47, dhanajI sTrITa, muMbaI, 3 upasaMhAra kIMmata rUA. 1-8-0, pisTeja 0-20 ' mAnavI mAtra sthitisthira rahevAne badale gatizIla banavAmAM muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhyo tathA prabuddha jIvananA haMmezA vadhAre AnaMda anubhavate Avyo che. page cAlo, gADAmAM grAhako mATe kiMmata rU. 1-4-0, Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-8-56 prabuddha jIvana svarAja AvyuM chatAM- | ( A lekha AjathI pAMca mahInA pahelAM lakhAyeluM hovA chatAM Aje paNa eTalo ja prastuta che ema samajIne ahiM keDiyu"mAMthI sAbhAra udhdhata karavAmAM Ave che. taMtrI) allAhabAdathI 14 mAIla dUra saha se gAmanI AsapAsanAM te chokarAne UbhAM karI jANavA prayatna karyo, te 163 bALakomAMthI 34 gAmamAM khAdI barDa taraphathI sadhana kSetra yojanA, mAlaparA kendra 18 thI 20 bALake baperanA bhUjelA mamarA ne bAphelA vaTANuM jevI, cAle che. te, gayA saptAhamAM, huM jevA gayo hato. A khAIne mahinAo sudhI rahe che, tenI khAtarI bALakoe daphataramAM, zrI DhebarabhAI aMbara carakhAnuM kAma je gAmamAM sAru cAlatuM cIMtharAMomAM A sudAmAnA tAMdula batAvIne karAvI ApI. hoya te pratyakSa jovA mAgatA hatA. alAhabAda ne banArasanI Aju- bALake sahu thI traNa mAIla dUra dUranAM gAmaDAMomAMthI bAjanAM gAmo kevAM svAvalaMbI thai zakayAM che. A gAmamAM svataMtra AvatAM hatAM. harijana bALakanI tapAsa karatAM jaNAyuM ke bALako rIte janazakita je pedA thaI che, ane te mAraphate gAmanAM sArvajanika rokaToka sivAya savarNa bALako sAthe besI, lAkaDAnA pATiyAM para sevAnAM kAma sarvodaya adayanI dRSTie thaI rahyAM che te jovAnuM cAkhaDIthI kapIbUka lakhI zake che. paNa lAyaka harijana vidhArthIne A kSetromAM maLaze ema dhArI uttara pradezanI yAtrAe zrI. jhaverabhAI sarakAra taraphathI kazI ziSyavRtti maLatI nathI. ane je aniyamita ne paTela sAthe huM nIkaLyo hate. ThoTha harijana bALaka hoya che, paNa jene bApa pramANamAM kAMIka mAlapaNa koNa jANe kema je sAruM kAma thaI rahyuM hoya che te para ghara hoya che tenA dIkarAne varase vagasagane kAraNe 18 thI 25 rU. mArI najara kare che te karatAM je nathI thatuM tevuM kAma mArI najaramAM maLe che ne egya vidyAthIne kazuM utejana maLatuM nathI, tethI mAstaranA tarata AvI jAya che, ane pachI samadaSTi ke zubhadaSTine badale kAga- manamAM ne gAmamAM vadhAre kacavATa pedA thAya che. dRSTi mArA para savAra thaI jAya che. sarakAranI zithila ane ekapakSInI vAta thavA lAgI eTale suhase gAmamAM saptAhamAM be vAra gujarI bharAya che. e bIjA madadanIza mAstarane jarAka hiMmata AvI. kahe; " gaye varase bajAra jete hatA, tyAM eka pAkA makAna para nAgarI lipimAM meTA amArA mAstarAne pagAra rU. 30 thI vadhArI 40 ne karavAmAM AvyuM, akSare kotarAyela 'esika prAImarI vidyAlaya' zabdo joyA. jIvananI paNa sarakAranI tijorImAM paisA khUTavAthI cha zikSakamAMthI cAra . zarUAta meM gUjarAta vidyApIThanA prAthamika zALAnA nirIkSaka tarIke zikSako karyo. paNa gAmaDAMomAM kheDUtone akSarajJAnanI bhUkha vadhu. I. sa. 1921 mAM karelI, tyArathI A prAthamika zALAnA kAmamAM lAgavA mAMDI che eTale saMkhyA dara varase vadhatI jAya che. govALa mane svAbhAvika rasa che. I. sa. 1821 mAM zarUAtamAM sAbaramatI ATalAM bakarAMnI paNa saMbhALa na rAkhI zake. e te ThIka, ame jUnA AzramanI pAse Avela nAnA gAma nArAyaNaparAmAM eka dhUNI zALA, jamAnAnA mAstara chIe eTale te jema tema reDavIe chIe; amane kolejanI prephesarI choDayA bAda meM calAvI hatI. pagAravadhAro na Ape to kAMI nahIM. paNa dara varase me mAsamAM A sevAgrAmamAM gayA mAsamAM bharAyela utara buniyAdI konpharansamAM amane vagara kAraNe kamI karavAmAM Ave che ane doDha mahinA pachI hAjarI ApI hatI. * zALA khUle eTale pharI navA pagArathI rokavAmAM Ave che." eTale sahase gAmanI buniyAdI zALA jovAnuM mana huM rokI gAmaDAMnA paTAvALA bhaMgIone bAre mAsa pagAra maLe che, paNa na zake. nathI pagAra maLatA A kahevAtI buniyAdI zALAnA mahetAjIonemeM zuM joyuM ? paMtujIene. eka moTA oraDe 10 phaTa pahoLA ne 30 kaTa lAMbA hatuM te pahelAM je zikSako inDa-adhyApana maMdiramAM bhaNIne tAlIma AgaLa evaDI ja khullI osarI hatI. temAM milamajUronAM ke nahotA pAmyA temane rana ApavAmAM AvatI. A have," musalamAna kolasAnI khANamAM kAma karanAra majUronAM chokarAMne paNa zaramAve tevAM mAstara kahe, " svarAja maLyA pachI TreInDa zikSakane 15 rU. ne 163 chokarAM ekaDiyAthI pAMca dhoraNa sudhInuM bhaNatAM hatAM. mAstara varase vadhAre maLyA pachI mAstarane rajA ApavAmAM Ave che tyAre cha dhAraNu mATenA. zikSakenA pagAra haDatALa pachI vadhAravAne kAraNe cha amAruM mAthuM kapAI jAya che, svamAna para kuhADAnA zikSakemAMthI cAra zikSake karI nAkhavAmAM Avela che. * paNa A ye nIcI muMDI karIne ame sahana karIe chIe." A zALA buniyAdI kaI rIte kahevAmAM Ave che te tapAsatAM saMkhyA vadhavA chatAM 6 zikSakamAMthI 4 zikSaka kema thayA e mAlUma paDayuM ke chokarAnI pAse takalI kaMtAvavAmAM Ave che. meM pUchatAM jANavA maLyuM ke be mAsathI kanyAzALA judI karavAmAM AvI takalIo bALako pAse daphataramAMthI kaDhAvI te beTI takalIo jovA che eTale je prathama 173 bALaka sAthe 6 kanyAe bhaNatI te maLI. kanyAzALA mATe alaga mahetAjI nImavAmAM Avela che. pU. gAMdhIjInA nirvANadine chokarAMoe 12 AMTI kAMtIne - pachI kanyAzALA javAnuM mane mana thayuM. gAmanI bajAramAM be cAra nAnakaDI galIomAMthI pasAra thaI kanyAzALAe pahoMcyA. DhoranI gAMdhIAzramane bekalAvela che tema kahevAmAM AvyuM. Dhiya jevI jagAmAM 8 chokarIo pATI laIne beThI hatI ane te gaMgAjamanAne kAMThe Avela A gAmanAM chokarAMo niyamita nahAvuM aMdhAriyA oraDAmAM eka tAlIma pAmela bahena kakko bhaNAvatA hatA. zuM te pAMca dhoraNa bhaNyA bAda samajatAM nathI. aThavADiye mAMDa eka 16 varasathI mAMDI 6 varasa sudhInI 8 bahene kakko lakhatI hatI. divasa nahAtAM haze. A zALAo allAhabAda DisTrakaTa borDa taraphathI cAle che. mArI sAthe sadhana kSetra yojanAnA sthAnika kAryakartA hatA. temaNe DisTraTa borDanA ceramena zrI muni ThAkura allAhabAda jillA gresa mane dhImethI kAnamAM kahyuM, ke A bALakomAMthI 80 TakA bALako pAse kamiTinA pramukha che. temanI sAthe A vAta karI meM A vAtanI khAtrI bIjI dhotI ke bIjuM bAMDiyuM badalAvavA mATe nahIM hoya. je chetI karI. mArI tapAsa sAcI che e temaNe kabUla karyuM. paNa chevaTe ke bAMDiyuM paheryuM te phATIne lIrA na thaI jAya tyAM sudhI bIjuM eTaluM AzvAsana ApyuM ke AvatA varasanA bajeTamAM 150 zikSabAMDiyuM kharIdavAnI zakita temanAM mAbApanI hotI nathI. kone pagAra maMjUra karavAmAM AvyuM che, eTale AvatA varasathI A viSe, mahetAjI pAse dhIme dhIme samajatA hatA tyAM mahetAjI mAstarane garamInI rajAmAM nahIM kADhI mUkavAmAM Ave. kahe, "kapaDAMnuM zuM pUcho cho ? roja khAvAnuM paNa A bALakone A naI tAlIma paMDita javAharalAlajInI kansTiITayuansI-matamaLatuM nathI." roja be TANAM UnI rasoI pAmanAra keTalAM bALake che vibhAgamAMnA eka gAmaDAmAM allAhabAda pAse apAya che. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) ra A kanyAzALA pAse posTaophisanu pATiyuM vAMcyuM. A pesTaophisa eTale 6 phUTa lAMbI ne 4 phUTa paheALI nAnI oraDI. temAM e Tebala ne eka bhAMgela khurazI para tripuMDa tANela ne phATela khesa oDhela mAstara kAma karatA hatA ne kahetA hatA : " A sadhana kSetra yojanAvALA bhAie phariyAda karavA lAgyA eTale mAruM kAma vadhyuM; paNa pagAra to mahine 20 rUpiyA ja maLe che." e oraDInI bahAra e bAI lAja kADhIne ughADI chAtI para bALakAne dharAvatI beThI hatI. temanA manI ra bahAragAmathI Avela. A manIorDara Ave tyAre cAra ATha AnA vakhate vakhate maLe che, eTale gujAre cAle che." mAstare kahyuM, gAmamAM pUchaparacha karI jANyuM ke bhaNelA mANase| pAsethI, vepArI pAsethI mAstara kAMI dakSiNA pAmatA nathI. garIba rAMDIrAMDa khAI ne dharaDA kisAnA pAsethI pesTa mAstara dhoLe dahADe bakSisa kaDhAve che; garIba posTa mAstaranI phariyAda AgaLa pahAMcADavI ke kaeNma tenA vicAra vamaLamAM paDI gayo chuM. sAyaprArthanA bAda mAruM maneAmaMthana sAthI pAse ThAlavatA hatA tyAre sahasA grAmapa McAyatanA sarapaMca ane dUdhautpAdana saMdhanA kArya - karyAM hAjara hatA. svarAjanI uSmA gAmaDAMomAM keTalA pramANamAM AvI che te pUchatA hatA tyAre ya Avu ja bIjI sAMbhaLavA maLyuM. " allAhabAdamAM zaherIjanone cokhkhu da maLe te gAmaDAMemAM dUdhanA niyamita grAhako maLe te mATe allAhabAdamAM eka moTA dudhautpAdana sa Mdha thoDA samayathI cAle che. temAM amArAM gAmaDAMnA gAvALA "mUDI bhAga" (zera) laine banyA che. " amArAM gAmaDAMmAMthI A sadhavALA rUpiyAnu 4 zera (80 teAlAno zera ) dUdha le che ne allAhabAdamAM A ja dUdhamAM pANI zAstrIya rIte bheLavI 'TAnDa milka' te nAme vece che. dUdha bharatI vakhate 9 chaTAMkanA zera gaNavAmAM Ave iM; veyatI vakhate niyama pramANe 8 TAMko zera thAya che. A kamANImAMthI meTara kharIdavAmAM AvI che. meTara dUdha'bharavA amArA gAmamAM Ave che. dUdha bharanArAne moTA pagAra ApavAmAM Ave che. prabuddha jIvana " amane have dUdhanA grAhaka bIjA maLe che. 4 zerane badale 3 zerane bhAve dUdha lenArA allAhabAdanA zaherI taiyAra thayA che" paNa ame sosAyaTImAM eka vAra bhaLyA eTale nIkaLAya ja nahIM. ame dUdha na ApIe te amArA mAlanI japtI-hararAjI thaze evI bIka atAvavAmAM Ave che. " sahakArI maDaLImAMthI maMtrI haze; vacalA mANusa je lAbha laI AkhuM kALuM karI jAya che. amAruM - rahevA pAmyuM" che. ne vyavasthApakAne lAbha thayA jate te A bhaNelA mANase Ladara teA evu ne evu ja " A siMdarI kArakhAnAnu khAtara emoniyama salapheTa vecavA mATe meATA DelA banAvavAmAM Avela che. trIje varase ame A khAtaranA khetImAM upayoga ThIka pramANamAM karyo hatA; pAka paNa sArA Avyo. paNu gaye varase A khAtara vAparatAM pAka aravA ke nahAtA AvyA ne cAlu sAla A siMdarI:khAtaranA kothaLA gAAmamAM khaDakAyalAja rahyA che." * tyAM zrotAjanAmAMthI eka kArya karyAM TApasI pUravA lAgyA ke, amArA pradezamAM te| tagAvInAM nANAM cUkavatI vakhate tahasIladAra parANe siMdarI khAtaranA kAthA kisAnane paherAve che. " A garama khAtara mATe je pramANamAM pANI joIe, lIlu khAtara bAdamAM vAparavu joie, te maLatu nathI, eTale siMdarInI guNagAthA kheDUtanA hRdayane pulakti karI zakatI nathI." sAbaramatI AzramanA gesevaka mukundabhAI trivedIe paNa A khAtara para ovAraNAM na utAravAM joie evA zAstrIya mata jAhera rIte pragaTa karyo. tA. 15-8-16 pANInI vAta nIkaLatAM grAmapaMcAyatanA sarapaca kahe ke, " kheDUtone pANI pUratA pramANamAM maLI rahe te mATe amArI AsapAsa pAtALiyA kUvAe karavAmAM AvyA che. A kUvA UMDA karavAnA ne AjubAju pANInI naharA karavAnA meTA orDara jarmana kaMpanIne maLyA che. eprila mAsa besI jAya ne grAnTa lepsa-rada thaI jAya e khIkathI amArA khetaramAM thayela ghauMne vIsa AnI pAka jarA paNu vicAra karyA sivAya ADedhaDa kApI nAMkhe che, amArI jamIna jAya che, pAka nestanAbUda thai jAya che, ene badale sarakAra pAse mAgavA jatAM saMbhaLAvavAmAM Ave che ke dezanI unnati mATe, paMcavarSIya yojanA saphaLa banAvavA mATe, samAhita mATe vyakitae sahana karavA taiyAra rahevu joie. ame A rUperI kheAdhavacane sAMbhaLI dharAine pAchA AvIe chIe. "A pAtALiyA kUvA eMjinathI calAvavA jatAM bahu kharcALa thaI paDe che, tethI pANI mAdhu paDe che. 35 thI 40 hajAra rUpiyA kharcIne taiyAra thayela kUvA, tathA kUvAnAM enjinA sAcavavA mATenAM navAM makAne joI bahAranA musAro rAjI thatA haze. paNa amare mana te A pAtALiyA kUvAe amArAM meDhAmAM Avela roTalA pAkane khedAnamedAna karI kaDhAvI lIdhA che. eka mahine, ghauMnA pAka khaLAmAM AvI jAya teTalA vakhata, A kaMTrAkaTarone kai rIte ApaNI svarAja sarakAra paNa rokI zake nahIM ?" paNa huM te! aMbara carakhAnu parizramAlaya jovA sahasA gayela hovAthI A kAma joie tevuM kema khIlyuM nathI e jANavA mAgatA hatA eTale A kathanIne TuMkAvI dIdhI. akhara carakhAnuM kAma zIkhavA mATe 500 naujIvAnAe arajI karI hatI. A umevArAmAM 100 thI vadhAre jIvAno meTrika pAsa thayela hatA. A 100 mAMthI 20 bhAionI varaNI aMbara carakhA samitie karI. paNa je 10 aMbara carakhA joie te akabarapurathI samayasara AvI na zakayA te je 10 carakhA chevaTe AvyA temAMthI cha aMbara carakhA spriMga--* joie tevAM na maLavAthI sarakhA na cAlyA ne eka mahinA pachI na chUTake A parizramAlaya baMdha karavuM paDayu te 20 rUpiyA kAzana--manI tarIke umeAra pAsethI aMbara carakhA samitie lIdhela te rUpiyA bhejanakharcamAM vaparAI gayA; ne ekAra zikSita mUMjhAtA, dilanAM duHkha ne darda laI pAchA gayA. sadhana kSetra yojanAnA saMcAlakAnI madadathI sulatAnapura gAmamAM pAMceka harijananAM dharA zramadAnathI navAM baMdhAyAM che. gAmamAM taLAva paNa kheAdAyu che. kAcA rastA anyA che. eprila mAsamAM A gAmamAM akhila bhAratanA sadhana kSetra yojanAnA badhA kAryakartAonI kAnpharansanuM udghATana karavA zrI paMDita javAharalAla AvavAnA che. ahIM kheDUtonA kAcA mAla sadharavA mATe verahAusa baMdhAya che. temane Ache vyAje nANAM dhIravAnI, phasalanI sArI kiMmata upajAvI ApavAnI yAjanA mUrtimAna rUpa pakaDavA lAgI che. chatAM...A gAmaDAMo joI mArAmAM je viSAdanI lAgaNI thai AvI hatI te zabdamAM utArI haLavA thayo chu. chaganalAla joSI pRSTha viSaya sUci sarvodayanI dRSTie sarakArI ane mInasarakArI anu. zAntilAla nandu 73 hiMsAnA IlAja jaina dharmanuM mUlyAMkana ' lokasabhAnA gujarAtI sabhyono anurAdha dvibhASI muMbaI ane saurASTra gujarAtanAM kAne paramAnada cAlo ApaNe uDIe ! svarAja AvyuM chatAM sUrajacaMdra DAMgI 54 76 9 78 paramAnada chaganalAla joSI 21 muMbaI jaina yuvaka sadha mATe mudraka, prakAzaka : zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45 47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3. mudraNasthAna : kacchI vIzA ozavAla prinTIMga presa, masjIda baMdara roDa. muMbaI 9. 2. na. 34629 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rajIsTarDa naM. B 4266 vArSika lavAjama rUA. 4 prajaddha bhavana pra. jaina varSa 14-5. jIvana va 4 aMka 9 muMbaI, sapTembara 1, 1956, zanIvAra AphrikA mATe zIliMga 8 sus-sons-E-9-9 a ra - taMtrI: paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chuTaka nakala : traNa AnA vineAkhAnI vANI ( bhinna bhinna pravacanAmAMthI sa Mkalita) sa'skRti, prakRti, vikRti tirupatti e eka akhila bhAratIya saMskArakendra che. AvA sthaLe bhAratanI sa MskRtinuM darzana thAya che. bhAratamAM AvAM sthaLA thADAM che. kAzI, jagannAthapurI, dvArikA, A sthaLo ApaNI saMskRtinuM darzana karAve che. saMskRtimAM zuM zuM Ave che e eka agatyanI samajavA jevI cIja che. ApaNA samAjamAM prAcInakALathI te Aja sudhI keTalAka sArA vicAra ane keTalAka khoTA vicArA cAlatA AvyA che. prAcInakALathI je vicAro satata cAlyA Ave che te haMmezAM saMskRtinuM dazana karAve che ema mAnI levAnI jarAya jarUra nathI. manuSyanI eka prakRti hAya che, eka saMskRti hAya che, ane eka vikRti hAya che. bhUkha lAgatAM mAnavI khAya che te tenI prakRti che, bhUkha na hoya chatAM khAya che te tenI vikRti che ane bhUkha lAgavA chatAM Aje ekAdazI che eTale bhagavatasmaraNane mATe upavAsa kare che e enI saMskRti che. huM mahenata karIza ane mahenatanu anna khAiza te prakRti che. tuM mahenata karyA vagara khIjAnI mahenatanu khAiza te te vikRti che. Aje A vRtti lokomAM dhaNA pramANamAM jovA maLe che. paNa tene prakRti mAnI levAnI kAi bhUla na kare, pachI bhale prAcIna kALathI cAlI AvatI kema na hoya ! paNa te vikRti che. potAnA zramathI pedA karelI cIja paNa bIjAne ApyA vinA je na khAtA hAya tA te mAnavInI saskRti che. A yADA dAkhalA me eTalA mATe ahIM ApyA ke jyAM bhAratIya sa MskRti che, je kendra bhAratIya saMskRtinA nAmathI, prAcIna kALathI Aja sudhI cAlI rahyuM che, tyAM badhI ja bhAratIya saMskRti che ema mAnavuM na joie. eTalA mATe ApaNe pRthakkaraNu karavuM jarUrI che ke bhAratIya saMskRti zuM che, bhAratanI prakRti zuM che ane bhAratanI vikRti zuM che ? A tirupatti bhAratIya saMskRtinAM darzana karAvatA kendromAMnuM eka mahattvanuM kendra che. ApaNe ApaNI saMskRtinuM sArasarvasva je kAI eka cIjamAM rAkhyuM hoya to te bhagavAnanI mUrti che. bhAratanA lekAe potAnI badhI klAti, sAhityazakti, ciMtanazakti paramezvaranu gaurava vadhAravAmAM ja kharcI che. hiMdustAnanA leka bagIco banAvaze, khUba kALajIthI phUlachoDanI mAvajata karaze, phUlAnI khuba kadara karaze, paraMtu tADIne mAthAmAM nAkhavAnI icchA na karatAM paramezvaranI pUjAmAM tene upayoga karavAnuM te vadhu pasaMda karaze. sudaramAM suMdara phUla toDIne mAthAmAM nAkhavA te prakRti che, phUlone pagathI kacaDavA te vikRti che ane phUlane mAthAmAM na nAkhatA paramezvaranI mUrtine sajAvavAmAM vApare che te mAnavInI saMskRti che. potAne mATe suMdara makAna banAvIne rahevu te prakRti che. A makAnane e rIte zaNagAravuM ke najIkanI jhUMpaDInI paNa paravA na karavI te vikRti che. meM hamaNAM sabhAsthaLa upara AvatA ane A zaheramAM praveza karatA A vikRttinAM darzana karyAM. raste aAlizAna makanA paNu joyAM ane tenI taddana najIkamAM bhAMgItUTI jhUMpaDI paNu joi. mane te ene joine e maradhIne pUravAnI nAnI Su Rong Tian Tian Ye Ye Wu **Mi Ye Wu Wu Ye TApalI na hoya evI lAgI ! bhAMgItUTI jhUMpaDI ane temAM khUba nIcA vaLIne javAne nAnakaDA daravAjo. ATaluM bhayaMkara dAridraya najara sAme joine paNa potAnA makAnane sajAvavuM te mAnavInI prakRti nathI, e mAnavatA paNa nathI ane bhAratIyatA to nathI ja nathI. vaibhava vadhAravA hAya aa madirane sajAvavAmAM vadhAro ane makAnane sApha rAkho. A saMskRti che. tame sahu joI zakaze ke A tirupattimAM kevI saMskRti, prakRti ane vikRti che. rajoguNanI gADI ane sattvaguNanA pATA rajoguNa vinA karma preraNA nathI thatI ema ApaNe sAMbhaLyuM. paNa satvaguNu zabda me' bIjA arthamAM vAparyAM hatA. meM naitika arthamAM enA upayoga karyAM hatA. tAttvika dRSTie tA satva, rajasa ane tamasa traNeya guNo che, doSa nathI. tameguNa na hoya teA uMdha ja na Ave. udharUpI tameguNa ApaNA mATe atyanta jarUrI che. A traNeya guNA sAmyAvasthAmAM hAvA joie. amuka mAtrAmAM tameguNu paNa jarUrI hoya che. te vinA jJAna ke kama kazuM na sabhave, te ja rIte rajoguNamAM paNa doSa nathI. A arthamAM rajoguNa sAme mArA virodha nathI. huM to khUba joradAra kAma cAle ema IcchuM chuM. enjinamAM bharapura zakti hAya ane Trena dhasamasatI cAle evI mArI IcchA che. paNa sAthe sAthe evI IcchA paNa che ke sattvaguNanA pATA heAya. rajoguNa khUba jorathI doDe teAye satvaguNunA pATA uparathI e utarI na jAya. AMdreAlananI AgevAnI rajoguNa karaze te pUra vege gADI doDAvaze, paNa pATA ApaNA nAMkhelA satvaguNunA haze. satvaguNuthI dizA baMdhAze. roguNa paNa mAra che. enA vinA to gADI sTezana para ja paDI rahe. ane kAlamaryAdA paNa jarUrI che, kAraNa ke ApaNAmAM rajoguNanI paNa joie teTalI mAtrA nathI hAtI. AvAM AMdolana jamAnAnI mAMgaNIthI UpaDe che e na bhUlIe. satvaguNunA pATA hoya e enjinane bAdhaka nathI, sAdhaka che, bhAgavatanA zabdomAM satvaguNanI evI sIdhI ane sAk saDaka racAya che ke deDaye ja jAya, kayAMye paDavA AkhaDavAnu jokhama ja nahi. Ama satvaguNanA pATA nAMkhelA haze teA pachI lokAne rAkavAnI jarUra nahi paDe. nahi te kAma khoTI dizAe caDhI jAya tyAre breka mArIne rokavAnA kaparo prazna AvI paDaze. kAntimAM garIbenA zuM phALA hAI zake ? garIne mAtra levAnuM che ane ApavAnuM te zrImantAe ja che e ApaNA citramAM kaMi kALathI jAmelI ane khATAM bhramAM pedA karatI eka mAnasika graMthi che. samyak dRSTi meLavavA mATe A graMthi ApaNe teADavI ja joie. ApaNe samajI levu joie ke jeNe ApavAtu ja nathI evuM kamabhAgI koI janmyuM ja nathI, bhUmi, saMpatti, zrama, prema kai ne kaI dareka pAse che. mATe ApaNe badhAnI pAse levAnu che. eka ApanAra ane khIjo lenAra evA be pakSa dekhAya che. paNa ekadare badhAM ApanArAM che. be hAthe tALI vAge che. emAM kayA hAtha kayA hAthane tALI Ape che? eya bannene Ape che. ekanI pAse eka '', Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 4 jAtanI zakti che; khIjA pAse bIjI jAtanI che. ApaNAM magaja mAtra Arthika levaDa devaDanA ja vicAra karavAne TevAI gayAM che eTale ApaNane garI mAtra lenArA lAge che ane tethI evA prazna ubhA thAya che ke garIba! A krAntimAM ze! bhAga bhajave ? anekamAMnA eka mahAkavi varDjhavarthe potAnu smAraka kevuM karavuM e viSe kavitA lakhI che, emAM kahe che: "A mArUM nAnakaDuM gAma che, jemAM mArA janma thayA che. najIka eka pahADa che jenA upara huM pharavA jato. tyAM DhagalAbaMdha patharA paDelA che. kArIgare emAMthI sArA sArA paththarA vINI laI jAya che. ghaNA patharA upaDI gayA, paNa eka kubaDA patthara hajI paDayA che jenI sAme kAI jotuM nathI. e mArUM" smAraka gaNAya. enA para lakhajo", kAnu smAraka te te lakhavuM paDe ne ? te kavi kahe che, enApara lakhajo: ' anekamAMnA eka' sajjana ane duna sAMkaDI keDI para be duja ne sAmasAmA thai jAya tyAre eka nAza pAme che te bIjo dhavAya che emAM navu kazu nathI. sAMkaDI keDI para eka durjana ne eka sajjana sAmasAmA thai jAya tyAre sajjana paDelI keDI parathI durjanane javA de che ane pote navI keDI pADI le che. eka ne badale e kaDI thAya che. e sajjane jyAre keDI para sAmasAmA thai jAya che tyAre anne vivekapUrvaka kaMDIne cheDI de che ane potapotAnI navI kaDIo pADI le che, ne tyAre bhaviSyanA yAtrikA mATe traNa keDIo paDe che. traNa mRtyunI kathA TAtsyAyanI eka vArtA che. The Story of Three Deaths-traNa mRtyunI vArtA. pahelI te eka amIranI chekarI mRtyu khIchAne hAya che. DokaTarAnI doDADA ne paricArikAeAnI hAramALA vacce enu' mRtyu thAya che. mRtyu bAda paNa smazAnayAtrAnI e ja dhamAla ane e ja zAna. Akhare smAraka mATe paNa evI ja banya taiyArI thAya che. A eka mRtyu. bIjuM, ThaMDInA divaseAmAM eka vIzIne AMgaNe tharatharatA, dhrujatA, phATelAM kapaDAMvALA eka yAtrALu AvI pahoMce che. rAtrIne samaya, ziyALAnI Rtu. vIzInA mAlIka vagara paise aMdara nathI AvavA detA. bahu vinave che, karagare che, paNa patthara para pANI, musAphara vIzInI AsapAsa kayAMka thAka ane TADhathI DhaLI paDe che. parADha thatAM pahelAM e raste jatA kAI mAnavI e yAtrALunu thaMDImAM thIjI gayelu maDadu jue che. " arere bicArA " karI enI antima vidhi kare che ane enA smAraka arthe zuM karavuM te vicAre che. pAse ja eka vRkSa hatu. - paroDhane samaya che. sUryanAM pahelAM kiraNA sAthe vRkSa para kuhADI paDe che ane karaDaDa... karaDaDa...AvAja Ave che, ne DALInu smAraka mUkI e mANasa vidAya le che. bAbAe ( vinAbAe ) pUchyuM, " AmAM me mAnavInA mRtyunI vAta che. chatAM nAma che "traNa mRtyunI kathA." te trIjA mRtyu karyuM?" badhAMnA hRdayane javAba kayAranI ye maLI cUkayA hatA. savedanAnI lAgaNIe sau zAnta rahyA. khAkhA kahe; " amIranI cheAkarInuM mRtyu sau kAie jANyuM. garIbanuM mRtyu eke jANyuM. paNa bicArA nizcetana kahevAtA vRkSanA kuM............ nA citkArane sAMbhaLanAra jagatamAM kAI na hatuM. duniyAe na enuM duHkha jANyuM, na enuM mRtyu. eka jIva haNAyA enuM jagatane bhAna paNa na hatuM. vinAkhA tA. 1-9-56 pradeze! haze; (1) dIlhI, (2) himAcala pradeza, (3) maNipura, (4) tripurA, ane (5) lekaDIva, mInIMkAya tathA mAnIdIvI TApuo. AMtra pradezanu pATanagara haidrAbAda thaze; madhya pradezanu pATanagara bhApALa thaze. A mujanI navaracanAmAM muMbai pradezamAM mahArASTra, vidarbha, marAThAvADA, mubai zahera, gujarAta, saurASTra ane kacchanA samAveza thaze. A navA muMbai pradezanA judA judA vibhAganuM kSetraphaLa, vastI, vidhAna sabhAnI tathA loka sabhAnI vibhAgavAra beThA vagerene lagatI mAhItI navA dibhASI rAjyanA samagrapaNe vicAra karavAmAM upayogI heAine tA. 7-8-56 nA janmabhUmimAMthI sAbhAra uSkRta karavAmAM Ave che. taMtrI ) sUcita `dvibhASI rAjya eTale Ajanu muMbaI rAjya jenI vasati 3 karoDa 60 lAkha che, temAMthI kannaDabhASI pradeza| bAda thAya ane saurASTra ( 41.4 lAkha) kaccha (5.7 lAkha) tathA marAThAvADA (47.7 lAkha) tathA vidarbha (76 lAkha) joDAya eTale kula vasati 4 karoDa 78 lAkha jeTalI thAya che. khIjI rIte vicArIe te pace sUcavelA 4 karoDa 2 lAkhanI vasatinA dvibhASI rAjyamAM vidarbhanA (76 lAkha) samAveza thAya che. trIjI rIte gujarAta ( 111 lAkha ) mahArASTra ( 289 lAkha) ane muMbaI ( 28 lAkha) ema traNa ekamA nakakI thayelAM te ekatra bane che. ( dIlhInI dhArA sabhAe rAjyapunarracanA dhArA pasAra karyo che. tenA pariNAme AgAmI navembara mAsanI pahelI tArIkhathI 14 prAdezika rAjyo astitvamAM Avaze. Andhra pradeza, AsAma, bihAra muMbaI, kerala, madhyapradeza, madrAsa, mAisera, erIssA, paMjAba, rAjasthAna, uttara pradeza, pazcima baMgALA, jammu-kAzmIra. pAMca kendrazAzita navA dvibhASI rAjyane vistAra 1,88,240 corasa mAilanA thaze. vistAranI dRSTie AkhA dezanu te sauthI meATu rAjya banaze, e pachInu 1,71,200 cA. mA nu madhya pradeza haze. vasatinI dRSTie te khIju haze. uttara pradezanI vasati 6 karoDa 30 lAkhathI vadhu che. dvibhASI muMbaInI vasati 4 karoDa 78 lAkha thaze. vikAsakharca ane aMdAjapatranI dRSTie aa kAma rAjya tenI kharAbarI karI zakaze nahi. A vasatimAM kaccha, saurASTra ne gujarAtI jillAnI kula vasati 1 karADa 61 lAkha, mubaInI lagabhaga 28 lAkha ane vidarbha -- marAThAvADA sahitanA mahArASTranI 2 karoDa 89 lAkha jeTalI thaze, TakAvArInI rIte joie te gujarAta pradezamAM 34% mukha zaheramAM 6% ane mahArASTramAM 60% nuM pramANu haze. jANavA jevu e che ke gujarAtI pradezamAM gujarAtI jemanI mAtRbhASA nathI tevA lokA 6% che, muMbai zaheramAM marAThIbhASI 44% gujarAtI 20% ane khIjAe 36% che. mahArASTramAM marAThIbhASI 86% che ane hiMdI, gujarAtI ne khIjI bhASAe khelanArA 14% jeTalA che. bhiASI muMbaI rAjyamAM marAThI bhASA khelanArAonI kula vasati 2 karoDa - 70 lAkha thaze, gujarAtI bhASA melanArA 1 karoDa 58 lAkha haze, ane bIjI bhASAe jemAM hiMdI ane kannaDa mukhya haze te khelanArAe 50 lAkha haze. dvibhASI rAjyanI navI vidhAnasabhAnI beThakA aMdAje 46 2 haze. temAM mahArASTra pradezanI 280, gujarAta pradezanI 154 ane muMbaInI 28 haze. vidhAna pariSadanuM pramANu e dheAraNe ja raheze, A sakhyAmAM sAmAnya pheraphAra thavAne saMbhava gaNAya. lokasabhAmAM gujarAta mATe 22, muMbaI zahera mATe cha ane mahArASTra mATe 40 kheDakA mukarara thayelI che. rAjyasabhAmAM e ja dheAraNa rahe e svabhAvika che. A AMkaDAo ema darzAve che ke mahArASTranI bahumatI nizrita che te kAyamI che. sattAdhArI pakSanI dRSTie vicArIe te cUMTaNIne muMbaInA sUcita dvibhASI rAjya age aMte koMgresa je sattA upara haro emAM zaMkA nathI. cUMTaNImAM gujarAta, keTalIka agatyanI mAhItI saurASTra, kaccha ane vidarbhamAM gresane vadhu pramANamAM beThA maLavAna saMbhava che. sarerAza 80% jeTalI beThakA maLaze ema dhArI zakAya. A pradezone kaMIka sahana karavu paDe che. tethI.80% nA aMdAja mukayA che, nahi te 90% ke 95% kheDakA maLe. mahArASTranA pradezamAM have 60% nI AzA rAkhI zakAya. A dRSTie paNa kregresa dhArAsabhA pakSamAM mahArASTrI sabhyonI ja bahumatI haze. A khAkhatamAM na koIe bhramamAM rahevu joie, na khIjAte rAkhavA joIe. d Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-9-56 prabuddha jIvana paryuSaNa vyAkhyAnamALA zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI tA. 1-9-56 zanIvArathI tA. 8-9-56 ravivAra sudhI ema kula nava divasanI vyAkhyAnamALA yojavAmAM AvI che. zarUAtanA sAta divasanI sabhAe phreMca brIjanI bAjue Avela blevaskI lejamAM, tA. 8-8-56 zanIvAra tathA tA. 8-9-56 ravivAranI sabhAe nya kavInsa roDa upara Avela jekasI thIeTaramAM bharAze. sabhA hamezAM savAra 8-30 vAgye zarU thaze. A nava divasanI sabhAnA pramukhasthAne paMDita sukhalAlajI bIrAjaze. A vyAkhyAnamALAne kAryakrama nAkhya mujaba nakakI karavAmAM Avyo che - divasa vyAkhyAtA vyAkhyAna viSaya tA. 1-9-56 zanIvAra adhyApaka nalIna bhaTTa dharmonuM mIlana svAmI akhaMDAnaMda zreyapreyaviveka saMgItakAra pinAkina zAha bhajana-kIrtana tA. 2-9-56 ravivAra - zrI vaikuMThabhAI lallubhAi mahetA vikendrita samAjaracanA zrI cImanalAla cakubhAI zAha timiramAM prabhA zrI navanItalAla parIkha kailAsadarzana tA. 3-9-56 somavAra DaoN. ramaNalAla paTela mana viSe ApaNuM khyAle ane Adhunika mAnasazAstra adhyApaka sureza ha. joSI saMskRti ane santa 'tA, 4-9-56 maMgaLavAra adhyApikA hIrAbahena pAThaka sokreTisa zrI apAsAheba paTavardhana zeSaNamukitane buniyAdI siddhAMta tA. 5-9-56 budhavAra zrI zAntilAla ha. zAha paMcavarSIya yojanA zrI jugatarAma dave nayI tAlIma tA. 6-9-56 gurUvAra zrI dalasukhabhAI mAlavaNiyA jaina dharmanI AchI rUparekhA zrI IndumatI cImanalAla samAja-upekSita bALako zrI navanItalAla parIkha gaMgotrI darzana : tA. 9-9-56 zukravAra zrI uSA mahetA UM. mIsIsa enI bIsenTa zrI morArajI desAI tA. 8-9-56 zanIvAra sAcI dhArmikatA paMDita sukhalAlajI ahiMsAno vikAsa ane AjanI maryAdA zrI zaMkararAva deva pragaTa sintana saMgItakAra bhAilAlabhAi zAha bhajana-kIrtana tA. 9-9-56 ravivAra zrI kedAranAthajI ahiMsA ane ekatA zrI nArAyaNa desAI bhUdAnayA saMgItakAra bhAilAlabhAi zAha bhajana-kIrtana A kAryakramamAM vyAkhyAtA temaja vyAkhyAnaviSaya ubhayamAM aNadhAryA saMjogonA kAraNe pheraphAra thavAne saMbhava rahe che. A vyAkhyAnamALAne lAbha levA jaina jainetara sarve bhAI bahenone nimaMtraNa che ane vyAkhyAnasabhAo daramiyAna purepurI zakti ane zirata jALavIne amane sarva prakAre sahakAra ApavA vinaMti che. 45-47, dhanajI sTrITa, paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA muMbaI 3. zAntilAla devajI naMdu maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha - zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha paricaya ane prArthanA zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha chellAM 28 varSathI vizALa saMdhanuM vArSika lavAjama rUA. 5 ane paryuSaNathI 14. mahinA janasamAjanI ane khAsa karIne jaina samAjanI pitAnA maryAdita sudhInuM lavAjama rUA. 6 che. prabudhdha jIvananuM vArSika lavAjama kSetramAM ekasarakhI sevA karatI sAmAjika saMsthA che. chellAM 18 rU. 4 che. saMdhanI pravRttiomAM Apa rasa dharAvatA ho te varSothI A saMdha taraphathI "prabudhdha jIvana' nAmanuM eka pAkSika Apane saMdhamAM sabhya tarIke joDAvA vinaMti che. ema nahi te patra pragaTa karavAmAM Ave che. A patra samadhAraNapUrvakanI vicAraNA prabudhdha jIvananA grAhaka banIne e pravRttine Teko ApavA amArI ane sAmAjika, dhArmika ke rAjakIya praznonI niDara chatAM saMyamapUrNa khAsa vinaMti che. samAlocanAnA kAraNe AjanA gujarAtI sAmayikAmAM anokhuM sthAna dharAve che. AvI ja rIte chellAM 21 varSathI sarvadharma amArA saMghanA saMcAlanane vArSika kharca Azare rU. 3000 ne che. prabudhdha jIvana jAhera khabara lIdhA vinA cAsa samabhAvane mUrtimanta karatI ane AjanA udAra vicArapravAhane dhAraNa anusAra calAvavA pAchaLa Azare rU. 2000 jeDavA raju karatI paNuM ghaNuM vyAkhyAnamALAnuM A saMgha saMcAlana kare che. paDe che. amArUM vAcanAlaya ane pustakAlaya dara varSe rU. 3000 saMdha taraphathI zrI, maNilAla makamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya nI apekSA rAkhe che, vaidyakIya rAhatakhAtAmAM jeTalI Avaka thAya ane pustakAlaya calAvavAmAM Ave che. jainene jarUrI vaidyakIya rAhata pahoMcADavAmAM Ave che. A uparAMta saMdha taraphathI viziSTa teTalA pramANamAM e rAhatakAryane vistArI zakAya tema che. vyaktionAM vyAkhyAno, paricayaprasaMge, paryaTaNa vagere avAranavAra A paryuSaNanA divase mAM jene zubha kAryamAM yathAzakti goThavavAmAM Ave che. aniSTa rUDhione sAmane kare ane * dravya vAparavAnI utsukatA sevatA hoya che. te jaina samAjane vicAronI saMkIrNatAmAMthI samAjane UMce lAvo e A saMdhanI kendramAM rAkhIne sArvajanika kalyANane sAdhatI A saMsthAne sarva pravRttione mukhya hetu che. svabhAvagata udAratA vaDe Arthika cintAthI mukta karavA jaina A saMdhamAM jaina vicArasaraNi pratye Adara dharAvatI koI bhAI bahenane amArI namrabhAve prArthanA che. Apa sabhAvathI paNa jaina temaja jainetara vyakti sabhya tarIke joDAI zake che. je kAMi Apaze tenuM amAre mana ghaNuM moTuM mUlya che. paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA - zAntilAla devajI naMdu khImajI mADaNa bhujapurIA-pramukha maMtrIo lIlAvatIbahena devIdAsa-upapramukha ka Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramuddha jIvana graMthAvalAkana AcAryazrI vijayavallabhasUri smAraka grantha' I. 1936 mAM zrIyuta meAhanalAla desAI dvArA sapAdita karAvI zrI jainAcArya AtmAnaMda janma zatAbdi smAraka samiti, muMbaI taraphathI jainAcArya zrI AtmAnaMda janma zatAbdI smAraka granthanuM prakAzana thayuM hatuM. tyAra pachI barAbara 20 varSe I. 1956 mAM zrI mahAvIra jaina vidhAlaya taraphathI ukta AcArya zrInA ziva AcArya vijayavallabhasUrinA smAraka granthanuM prakAzana thayu che. A banne granthAnu daLa lagabhaga sarakhuM che. paNa e banne granthAnI sarakhAmaNI karavAnuM mane saheje mana thaI AvyuM. banne grantho sacitra che. paNa svarAja pahelAnA ane pachInA mAnasane je eka meTA bheda ApaNI prajAmAM paDI gayo che tenu A banne smAraka granthA Abehuba pratibimba pADe che. e paNa eka Akasmika ghaTanA nathI, 1956 mAM sTelinanA vyaktivAdane virodha thai rahyo che. ane ene sthAne sAmUhika vAda athavA tA vyaktine aTle sAmyavAdanA sidhdhAnto upara bhAra ApavAnu AMdolana raziyAmAM cAlI rahyuM che. prathamanA smAraka granthamAM je citrA ApavAmAM AvyA che. temAM vyaktipUjAne eTaluM vadhu mahattva ApyuM che ke lekhako, zeDo ane sAdhuonAM citrA ArDa jaina kalAne vyakata karatA citrA DhaMkAi gayA che tyAre AcArya vijayavallabhasUri smAraka granthamAM ethI ulaTuM che. jemanu smAraka e grantha che temanAM paNa citrA je anivArya hatAM te ja apAyAM che. ane jaina kalAnA badhA kSetrAne AvarI letAM citrAnI khAsa karIne pasaMdagI AmAM chApavAmAM AvyA che. khIMcha dRSTie A granthanI je mahattA che te bAjue rAkhIe to paNa jaina kalAne samajavA mAganAra mATe paNa A grantha eka bahumUlya soMpatti sidhdha thAya evA che. chellA vIza varSoMmAM jaina klAnA abhyAsamAM je pragati thaSTha che tenuM pratibimba A granthamAM spaSTa che e kahyA vinA cAlatu nathI. prathamanA granthamAM jaina kalA viSenA mAtra cAra ja lekho che, jyAre prastuta smAraka granthamAM aneka lekhA che eTalu je nahi. paNa kalAnA vividha kSetrane sparzatA jUnA navA lekhAnA lekhA e kSetre je kArya thaI rahyuM che enA upara prakAza pADe che, evu zreya adhikAMze DaoN. umAkAMta zAha ane munirAja zrI puNyavijayajInA phALe jAya che, jaina sthApatyakaLAnAM madira, zikhara, sta Mbha, guA AdinA vividha namUnAo uparAMta jaina tIrthaMkarAnI virala ane kalAtmaka, dhAtu ane pASANunI mUrtinA namUnA ApavAmAM AvyA che ane dhaNAne paricaya paNa ApavAmAM AvyA che. atyAra sudhImAM jaitene paNa ajJAta evI tIrthaMkara mallInAthanI nArIrUpanI mUrti paricaya zrI umAkAMta zAhe AmAM sarvoprathama Apyo che. e emanI tIkSNa dRSTinuM pariNAma che. A uparAMta sAdhu, sAdhvI, svapnA, nATAraMbha, nakI AdinA zilpAnI citrAkRti ApavAmAM AvI che. pratAnA citro raMgIna citrA e te A granthanI khAsa vizeSatA jevAM ja che. vaLI lAkha, vastra ane kAzilpanA namUnA paNa saMgrahAyA che. keTalAMka jainetara zilpe paNa ApavAmAM AvyA che. A dRSTie ema kahI zakAya ke bhAratIya kalAnA abhyAsIo mATe A grantha anivArya jevA thai paDayA che. mudraNukaLAmAM paNa trIsa varSamAM je pragati thaI che, khAsa karI surucipUrNa chapAInI dRSTie-e paNa A banne granthAnI tulanA karanArane saheje jaNAi Ave che. prathamanA granthamAM lekhAnA heDIMganA AAkA pAchaLa je mahenata levAI che tenI sAme A granthanA sAdA TApAmAM ja mukAyalA heDIMgA zAbhAmAM vadhArA ja kare che, ghaTADA nathI karatA. lekhasAmagrInI dRSTie vicArIe te prathamamAM eka ja vyakita upara hatA. jyAre AmAM vibhAgavAra he jethI saMpAdanano kAryabhAra vaheMcAi gayA che ane sapAdananA bhAra aneka sapAdakA enuM pariNAma tA. 1-9-56 zubha AvyuM che. zrI meAhanalAla desAine ja granthane daLadAra banAvavA mATe ekalA gujarAtI vibhAgamAM agiyAra lekho lakhavA paDayA che e e tapasvInuM sAmarthya batAvavA sAthe ja jaina viSayane lagatA gujarAtI lekhakAnI saMkhyA keTalI ochI AjathI vIza varSa pahelAM hatI te sUcave che. paNa aMgrejI vibhAga kalAnI dRSTie prastuta aMkamAM samRddha chatAM dhRtara viSayAmAM aMgrejImAM lakhAyela lekhAnI dRSTie agAunA grantha caDIyAtA che. e samayanA samartha prAcyavidyA vizAradoe zrI mA. da. desAine sahakAra ApyA hatA e svIkAravuM joie, jyAre AmA ema nathI banyuM. jaina vidyAnI aneka kSetramAM ghaNI pragati * thai che, paNa ene lAbha prastuta granthane nathI maLyA te sakheda darzAvavu paDe che. hindI vibhAga joie teA prathamanA granthamAM AcArya zrI AtmAnajI viSenA lekhAthI ja te bharyo che. ema kahI zakAya. A TIkA lagabhaga e AkhA granthane paNa lAgu paDe che. bIjA lekhA jAja che, jyAre prastuta aMkamAM hindI vibhAgamAM dhaNA mahattvanA lekhA che ane jaina dharma ane darzana viSenA citrane ThIka ThIka uThAva maLyA che ema kahI zakAya. lA viSenA lekho bAda karIe te gujarAtI vibhAga ane granthamAM samRddha che. kalA viSayaka gujarAtI lekhe e A granthanI vizeSatA che. ja ema svIkAravu joie. eka Mdara jotA kahevu joIe ke A ntha bahumUlya thayA che, ane klAnI dRSTie ghaNA vakhata sudhI repharansa pustaka tarIke sthAna TakAvI zakaze ema kahetA Anada thAya che. A mATe tenA sapAdakA dhanyavAdA che ja. uparAMta zra paramAna MdabhAie lakhyuM che tema zrI kAMtilAla kArAnI sUnI sevA paNa aneka abhinamA mAgI le che. dalasukha mAlavaNiyA 'nintha bhagavAna mahAvIra ' tAjetaramAM zrI jayabhikhkhunuM nirmaMndha bhagavAna mahAvIra ' gUrjara grantharatna kAryAlaya amadAvAda taraphathI prakAzita thayuM che. bhagavAna mahAvIranA caritranI mAMga dhaNA vakhatathI cAlI Ave che. ' bhagavAna mahAvIranuM caritra be prakAranuM lakhAvu joie, eka zAstrIya eTale ke temanA jIvananI je kAMI sAmagrI maLe che te badhI sAmagrInA upaceoga karI tenI cakAsaNI karIne lakhAyu haiAya evuM-arthAt saMzAdhanamAM rasa lenAra vidvAna samakSa upasthita karI zakAya tevuM ane khIju lokabhogya arthAt bha. mahAvIranI jIvanakathA sarala rIte kA samajI zake ane temanA jIvanamAMthI preraNA lai peAtAnA jIvanane unnata banAvI zake evuM, AvA banne prakAranA jIvana lakhavAnA prayatna thayA che, paNa hajI evu eka paNa jIvana nathI lakhAyuM je vidvAnone ke leAkAMne sASI zake. bhagavAna buddhanA jIvananI je sAmagrI maLe che tenA AdhAre olDana, ArnolDa Adi vidvAnoe ane kavioe buddhanA jIvana vizenA vidbhAgya ane leAkabhAgya pustaka lakhyAM che. paNa bhagavAna mahAvIra viSe hajI A bAbatamAM nahiMvat kArya thayu che. eve samaye zrI ' jayabhikhkhu ' e'ninya bhagavAna mahAvIra ' jevu lokabhAgya pustaka lakhIne kharekhara eka mArga ciMdhyA che emAM zaka nathI. pustakanuM lekhana zAstrIyadRSTie nahiM paNa upanyAsanA Dhage thayuM che. paNa enA artha e nathI ke temaNe zAstramAM AvatI bhagavAna mahAvIranA jIvananI ghaTanAomAM viparyAsa karyo che. ghaTanAe enI e ja che, paNa tenA uThAva evA rocaka karavAmAM AvyA che ke vAyakanA mana upara enI asara thai jAya che. bhagavAna mahAvIranA upadezA AcArAMga-uttarAdhyayana jevA AgamAmAM sagrahAyA che, e upadezAne mahAvIranA jIvananA paNa aMgabhUta lekhe lekhaka kuzaLatAthI vaNI lIdhA che. pariNAme bhagavAna mahAvIranA mADhethI teo jyAre kevaLI thAya tyAM sudhI temanA upadeza mATe rAkAI rahevAnI jarUra nathI. paNa enA e ja upadezAe temanA potAnA jIvanamAM temanA peAtAnA jIvanane ja- Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-9-56 unnata karavAmAM kevA bhAga bhajavyo che tene tAdRza (catAra ApaNI sAme lekhake khaDo karyo che. lekhakanI A zailI A prakAranA jIvanacaritra mATe yathAyeAgya ja che ema kahyA vinA cAlatu nathI. bhagavAna mahAvIranuM jIvana prazamarasathI bharapUra che, paNa e prazamarasanI jamAvaTa karavI sarala nathI. lekha zrRMgArarasathI nItaratI kRti ' jayadeva ' lakhI che. paNa temanI A kRti prazamarasanA nirarUpe siddha thaI che. emAM zaka nathI. prAraMbhamAM bhagavAna mahAvIranuM bAlajIvana kumArasulabha bhASAmAM lakhAyu che. are jema jema AgaLa vadhIe chIe tema mahAvIranA jIvanano vikAsa krame krame vadhatA jAya che ane e ja krame bhASA paNa prauDha ane gaMbhIra banatI jAya che. prakaraNA ane zAstromAMthI suvAkayo ApavAmAM AvyA che. tenA anuvAda paNa coTIlA thayA che. granthanI bhASA sAdI chatA gaMbhIra che. jayabhikhkhunuM upamAkauzala kAlidAsanA upamAkauzalanI yAda ApI jAya che. nAnAM nAnAM vAkayeA prasannagabhIra zailIne namUne banI rahe che. A badhA guNo chatAM eka vAta kahevAnI jarUra che ja. samagra granthamAM ' jayabhikhkhu chavAyAM nathI. temanI manana zakti, temanI bhASA zakita ane rajIta karavAnI kuzaLatAe badhAnA lAbha sarakhIrIte AkhI kRtine nathI maLyA. tethI keTalAka prakaraNAne uThAva zithila che. ane keTalAka gAzALaka jevA mahApuruSonA jIvananA uThAva jevA prArabhamAM thayA che. tenA aMta sudhI nirvAha nathI thayA. jee zrI jayabhikhkhunA paricayamAM che tee jANe che ke temane mukhya vyavasAya lekhana chatAM temanI bahuvidha pravRtti temane e vyavasAyamAM pUrA ekAgra thavA de tevI sthiti nathI. kharI vAta e che ke temane nirAkuLa karIne AvA bhagavAna mahAvIra caritra jevA kAryamAM jo ekAgra karavAmAM Ave te eka apUrvakRti ApaNane maLe evI pUrI zakatA che ja. dalasukha mAlavIyA * dIThAM meM navAM mAnavI ( lekhaka zrI ravizaMkara mahAzaMkara rAvaLa, prakAzaka : cetana prakAzana gRha limiTeDa, 133, javAhara nagara, goregAMva, ( muMbai ) kiMmata rU. 4-4-0 ). gujarAtanA pramukha citrakAra ane aneka citrakAronA kaLagurU temaja kumAranA prasthApaka ane Adya sapAdaka zrI ravizaMkara mahAzaMkara rAvaLane gujarAta saurASTramAM ANu nathI oLakhatu ? 1952 nI AkharamAM viyenAmAM sAmyavAdI razIAe ApelI eka zAnti pariSada maLI hatI ane te pariSadamAM 85 judI judI pratnaonA 2000 jeTalA pratinidhioe bhAga lIdhe hato. A pariSadamAM bhArata tarathI 30 jeTalA pratinidhio sAmela thayA hatA. A pratinidhimaMDaLamAM zrI ravizaMkara rAvaLa, sva. ramaNulAla vasantalAla desAi, zrI zviralAla ma. paTela tathA zrI vInubhAI zAha-A cAra gujarAtI gRhastho hatA. A viyenA pariSadamAM bhAga levA mATe zrI ravizaMkara rAvaLa je amArA mitramaMDaLamAM 'ravibhAi' nA nAmathI suparicita che te DA. muzkarAja AnaMda, zrImatI mAlatIbAI eDekara tathA zrI ramaNalAla desAI sAthe DIsembaranI navamI tArIkhe (1952) sukhathI upaDayA. viyenAnI zAnti pariSada DIsembara tA. 12 thI 20 sudhI cAlI. tyAra bAda sevIyeTa sarakAranA mahemAna banIne AkhuM pratinidhimaMDaLa razIonA pravAse upaDayu ane te pravAsa pUrI karIne ravibhAi 1153 nA jAnyuArI mAsanI 26mI tArIkhe pAchA muMbaI AvI pahoMcyA. prastuta pustakamAM A dADha mAsanA pravAsa daramiyAna viyenA ane tyAra bAda razIAmAM temaNe je kAMI joyuM tenA vigatavAra khyAla ApavAmAM AvyuM che. A kevaLa uDatA pravAsa hatA. 1918 nI krAnti bAda chellA 34 varSanA gALAmAM sTelInanI saramukhatyArI nIce razIAnI prajAe kayA kayA kSetramAM keTalI siddhi hastagata karI che tenu AchuM citra A pustakamAM saraLa ane pravAhAtmaka zalimAM raju karavAmAM AvyuM che. mahatvAkAMkSI bhAratanI ugatI prajA A AlekhanamAMthI preraNA anubhave evI aneka bAbate A pustakamAMthI 2 maLe tema che. zIAnI apUrva sAdhanAthI lekhaka bhAre mugdha thayela che ane e mugdhatA vAMca pazu A pustakArA lekhaka sAthe pravAsa karatA anubhave che. e sAdhanAnI tulanAtmaka AlocanA A pustakamAMthI ApaNane maLatI nathI. lekhaka pustakanA prAraMbhamAM ja jaNAve che ke " huM rAjaprakaraNamAM kazuM jANatA nathI." tethI AvI AlecanAnI lekhaka pAsethI apekSA rAkhavAno ApaNane adhikAra nathI. A pustaka lekhake AlekhelAM aneka viziSTa vyaktionA tema ja sthaLenAM rekhAMkano tathA chammIethI savizeSa AkarSaka banyuM che. pAnada svarAjyane prANa: lAkasaMmati ( dvibhASI muMbaI pradeza ane saurASTra gujarAtanAM tAkAnA sabaMdhamAM eka lekha tA. 15-8-56 nA prabuddha jIvanamAM pragaTa thayA hatA. e ja navaracanA ane duHkhada ghaTanAnI bhinna dRSTikrANuthI prerAyalI carcA 'svarAjyanA prANa: lokasamati' e mathALA nIce tA. 15-8-5 nA bhUmiputranA taMtrIlekhamAM raju karavAmAM AvI che. e carcA prastuta jaTila samasyAnI vizeSa vicAraNAmAM madadarUpa nIvaDaze ema samajIne nIce udhdhata karavAmAM Ave che. A carcAmAMnAM eka e vidhAnA jarA vizeSa vicAraNAnI apekSA rAkhe che. prastuta lekhanA AThamA pArIgrAphamAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke " rastAmAM thatAM tAkAno e lokonI hiMsA che, te lokasabhAmAM smp decision-ciMtA aNacintavyA ane utAvaLA niNaeNya--levA e lokapratinidhionI sUkSma hiMsA che." AvI rIte levAyo niNaeNya vyAjabI hA, geravyAjakhI ho, kahitamAM pariName yA hitamAM pariNamo, paNa AvA nirNayane sUkSma hiMsA tarIke varNavavA emAM atyukita thatI lAge che. rAjyavahIvaTamAM ane AvI lAkasabhAmAM dhaNI vakhata ekAeka niNaeNya levA jevI paristhiti ubhI thAya che. AvA prasaMge prajAnA pratinidhie amuka nirNaya upara AvavAmAM prajAjane upara hiMsA Acare che ema kahevuM te khIlakula vyAjabI nathI. AvI ja rIte bAramA pArIgrAmAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke "gujarAta ane mahArASTra ane ATaluM nakkI kare ke ame sAmA para amArI kAryacchiA nahIM lAdIe te baMnenA mananuM dhAryuM thAya. te vinA trIjAnA ja mananuM dhAryuM" mAthe ladAya che e te| have. annee anubhave joyu." prastuta praznanI carcAnA anusaMdhAnamAM A vidhAna ema sUcave che ke dvibhASI muMbaI pradezane niNaeNya trIjA eTale ke gujarAta tathA mahArASTranA nahi evA saMsa sabhyAe A banne pradezanA pratinidhi upara lAdyo che. A sUcana hakIkatathI viddha che. lokasabhAnA prastuta niNaeNyanA pakSamAM ena. vI. gADagIla sivAya mahArASTranA anya sarva sabhya ane kaccha, saurASTra gujarAtanA sarva sabhyoe potAnA mata purI rAjI khuzIthI ApyA che. saurASTra ke gujarAtanA amuka janasamudAyane A nirNaMya saMmata na hoya e judI ja vAta che. pAnada ) gUjarAta Aje dhavAyuM che. vaDA pradhAnathI mAMDInI bekAra majUra sudhInA saunu dila DahALAi gayuM che. eka aNaciMtavyA dharatIka pe jAhera jIvananI jamIna para jabarI phATa pADI che. eka tarapha mAnanIya mahApuruSo che, bIjI tarapha vaMdanIya janatA janArdana che. sayAgAe anene sAmasAmAM mUkayAM che. kabyA karyuM TakA che. karmacakra thabatuM nathI. paNa aMte du:khI du:khI che. saune mATenI UMDI mahAnubhUtithI amAru dila valovAI gayuM che. amAruM citta A che. je maryA che, jemanA maryA che, jemane hAthe maryo che, je je Aje vyAkuLa che, te saghaLAMne parama kRpALu paramAtmA zAMti ApA, samatA Ape, dhaiya ane saMyama abhbhA, e ja amArI prAthanA che. hullaDo ane gALIbAranA dhULa-dhUmADAnA goTA e-pAMca-paMdara divase vikherAI jaze. ApaNane thaze ke A badhuM zuM hatuM ? zA mATe hatuM ? gAMdhInA gujarAtane mAthe A Apatti izvare kAM pheMkI ? kaye pApe ? zA haze ene uddeza ? Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88. prabuddha jIvana tA. 1-9-56 - niruddeza izvaranuM kAMI nathI hotuM. dRSTi joie. enI kRpAthI dibhASI rAjaya bane teye akaLAya nahIM. chevaTano nirNaya lekanA ja gUjarAta daSTivAna che, prajJAvAna che. gujarAtanI janatA gAMdhIjI pAsethI hAthamAM che. AvatI cUMTaNImAM pratinidhioe ke te pitAnI vAta lokone gaLe utArI haze, kAM lokone Adeza mAthe caDAvyuM haze. satya, ahiMsA ane svarAjyanA Adarza zIkhI che. saradAra pAsethI AkaLA thavuM binajarUrI che, nukasAnakAraka che. zAMti, svasthatA ane zistabaddha ahiMsaka saMgaThThana ane saMdelananI kaLA pAmI che. taTasthatAthI badhA pakSone janatA pitAnA abhiprAyanI noTisa Ape, paNa Aje svarAjya che. ApaNuM ja patIkAM jana, ApaNAM emane abhiprAya jude hoya che te samajAvavAnuM nimaMtraNa Ape, mekalyAM, ApaNu rAja saMbhALe che. zuM karavuM ? zuM na karavuM ? te je kAMI nirNaya thaze te emane pratikULa nahIM hoya ke nahIM lAge. paMDitA paNa muMjhAya che. mATe mULa tapAsIe. pitAne mAthe kazuM lAdavAmAM na Ave evI IcchA e lokasvarAjya mATe ApaNe lokazAhI sthApI che. lokonI saMmati e svAtaMtryanI eka pAMkha che. bIjAne mAthe pite kaza nahIM lAde e lokazAhIne AtmA che. sAcuM hoya ke khATuM, konI saMmati vinA nizcaya e lakasvAtaMtryanI bIjI pAMkha che. gujarAta ane mahArASTa na thAya. zaMkarAcAryonA zabdomAM carcAI rahyuM hovitra = mAravANIyaM na bane ATaluM nakakI kare ke ame sAmA para amArI koI IcchA nahIM mAvALaMgam lekazAhImAM sAmUhika satyAcaraNa lekamatathI viruddha na lAdIe, te baMnenA mananuM dhAryuM thAya. te vinA trIjAnA ja mananuM hovuM joIe. satya paNa lekene samajAvIne, gaLe utArIne amalamAM dhAyuM mAthe ladAya che e te have baMnee anubhave joyuM. gUjarAta lAvI zakAya. pitApUratuM satyAcaraNa jene je karavuM hoya te bhale ane mahArASTranA netAo hajI paNa baMne taraphanA lokone kabUla evA kare. AkhA samudAyane savAla hoya tyAre, samudAya vatI, enI belatI phesalA para AvavAnI daDhapratijJA karIne sAmAsAma besI ekabIjA sAthe ke mUMgI saMmati meLavyA vinA, kaze ja kAyamI nirNaya levAno adhi premapUrvaka vATAghATa karI nirNaya para Ave te emane ja nirNaya kAra, bhalA brahmAne paNa nathI. lekasa mati maLI jaze evI apekSA koIne koI prakAre amalI banI zakaze emAM amane zaMkA nathI. rAkhI tatkAla nirNaya amuka hAlatamAM levA paDe e samajI zakAya che. kAraNa ke rASTranA netAone moTAM rAjya game che, chatAM lokonA du:khamAM paNa e rIte nirNaya lenAre pitAnuM sthAna athavA abhimAna heDamAM rAjI thavAnI nathI emanI vRtti ke nathI emanI sthiti. baMne pakSa mUkavuM paDe tema samajI levuM ghaTe. pote lIdhelA nirNaya lekene sama- jemAM rAjI hoya tevA nirNayamAM ja baMnenuM hita che; rASTranuM paNa hita jAvyA chatAM maMjAra na thAya tevA saMjogomAM leAkAne mAthe emaNe ja che. rASTrane kaI trIje nirNaya karavo hoya te te paNa baMnene samajAsoMpelI zastrasattAne jere pitAne nirNaya ThokI besADavAnI mamata na vIne, baMne pAse svIkArAvavo joIe. te mATe pUrato samaya ane pakaDavI ghaTe. evA saMjogomAM sAcA lekanika manuSya pote bhega dheye dAkhavavuM joie. sattA saMyamathI zebhe che ne vadhe che. utAvaLA Apa joIe--sthAnane athavA abhimAnane. upagathI enuM astitva ja naSTa thAya che. pitAnA Adarza vize, svarAjyanuM A prANatattva che. A evI lamaNareSA che jene satya vize jene khAtarI hoya te kadI utAvaLa na kare, e Adarza keI oLaMgI na zake. koI ene oLakhyA pachI eLaMgaze paNa nahIM. baMdhAraNIya ke lazkarI sattAne jore bIjA para lAdavA ke. ladAvavAne prayatana na kare. baLane pravega je satyane mATe thAya che te satyane te oLaMgI javAyAnAM pariNAmo Aje have gujarAtane gharaAMgaNe che. niprANa kare che. satya pite ja sAcI sattA che. e pitAne mArga oLakhI levAnI ghaDI Aje ja che. ene oLakhI levAmAM ja loka pitAnI meLe kare ja che. siddhAMta ane satyanA upAsake jema vyakitazAhInA Adarza pratyenI vaphAdArI ane pharajanuM pAlana samAyeluM che. gata jIvanamAM tema ja rAjakIya ane rASTrIya jIvanamAM pairyavAna, rastAmAM tophAna karavAM, patharo pheMkavA, lUMTavuM, bAdvuM, teDavuM, ahiMsaka ane premapUrNa rahevuM ja paDaze. te vinA lokazAhInA AmAM kova, e badhI lokonI hiMsA che, gerazista che, asaMyama che. leAkAnI te nahIM ja Take, paNa enuM baMdhAraNIya mALakhuM paNa nahIM Taka, ' hiMsA ane arAjakatA lokazAhI mATe ghAtaka che. hiMsAthI le kane zista ane vaphAdArI e gujarAtanA rAjakIya jIvananA maMtra uddeza kadI sarato nathI, UlaTa dUra sarakI jAya che. koIneya e hiMsA , nathI gamatI. ame paNa ene jarAye pasaMda nathI karatA. e joIne jevAM gaNAya che. jAtane bhoga ApIne paNa pote svIkArelA mULabhUta amAruM aMtara kakaLe che. paNa Aje enI phakata nakArAtmaka niMdA na siddhAMtone vaLagI rahevuM, e che zista. jeNe ApaNumAM vizvAsa karIe. enuM nivAraNa zodhavA mathIe. vRsiMhanI prabhutA pichAnI ene mUkyo tene keIpaNa sagAmAM vizvAsaghAta na kare e che vAdarI. viSaNu svarUpa dhAraNa karavA prAthae. rAjakIya jIvanamAM ahiMsA ane lokazAhInA mULabhUta siddhAMte gUjarAta svIkAryA che. ane tene vaLagI rahevuM e zista che. leAkAe mabalakha lekanI A hiMsA AdhAtane pratyAghAta che. rastAmAM thatAM tophAne vizvAsa netAomAM mUkyo cheene ghAta na kare e che vaphAdArI. e lekanI hiMsA che, te lokasabhAmAM sman decisions-ociMtA lekazAhImAM lokanetAonI zista ane vaphAdArI leke pratyenI che. aNaciMtavya ane utAvaLA nicalevA e lokapratinidhionI sUme ethI judI ke UlaTI vyAkhyAo have nahIM nabhe. hiMsA che. lokasabhA bhale sArvabhauma hoya, janatA enA sArvabhaumatvanI samUhanA ahaMkAre Aje bhASAnA kalevaramAM praveza karI bhASAjananI che, dAtA che. rAja-ba-rojanA vahIvaTamAM lekapratinidhio - pitAnI sujha-samaja mujaba nirNaya le emAM loko mAthuM nathI mAratA. vAdano bhedAsura pedA karyo che. prema ane vizvAsa e ja ahaMkAra paNa lekane jemAM UMDe rasa che, jene vize emanI spaSTa apekSAo ane bheTAsuranA rAmabANa upAya che. je kAMi navI racanA thAya te che, tevA viSaya para eciMtA loka viruddha nirNaya le ane ene sArvatrika vizvAsa vinA na ja thAya, te vAda zamI jaze ane satya gaNyA gAMThayA divasamAM lekane mAthe ThekI besADavAnuM TharAvavuM, e kRtya prakAzaze. prajAnA pArasparika vizvAsa vinA thayelI racanAmAM khATale game teTaluM baMdhAraNIya ke kAyadesaranuM hoya teve temAM hiMsA che. kemake : meTI eTa e haze ke pAye ja nahIM hoya. baLAkAre banelu dibhASI utAvaLiyApaNamAM hiMsA che, asaMmata vicAra lAdavAmAM hiMsA che, rAjya bhASAvAdI avizvAsa ane jhaghaDAne ukela karanAruM nahIM nIvaDe. baLajabarIthI amala karavAmAM hiMsA che, ane vipatti paNa che. kada aTake dhArAsabhAnA bajeTe bajeTe ane beThake beThake bhASAvAdanI jherI sumati tahAM saMpati nAnA, jahAM vimati tahA~ vipatti nidaanaa| bedilI phelAvatuM raheze. lokazAhI Aje rAjakIya pakSa-vipakSanA ratara para che. tenAthI paNa nIce paDI jaze ane vyavahAramAM bhASAvAdI bhArata saMdharAjya che, rAjyane saMdha che. enA keIpaNa eka pakSa--vipakSanA stara para UtarI paDaze. Aje jarUra te lekazAhInA aMga para bAkInAM age rASTrIya nirNayane nAme baLe beLe kAMI paNa starane UMce caDAvavAnI che. eTale temAM vizvAsa ane prema vadhe lAdI de te emAM hiMsA che, jokhama che. bahumatI sAdhAraNa rIte tevAM ja pagalAMmAM Aje rASTrahitanI dRSTie dUradezI gaNAze. bhale cAlatI hoya, bahamatIthI baLAkAra na karI zakAya. ochAmAM ochuM ekamanA prANaprazno vize emanI saMmati anivArya hovI - gujarAtamAM Aje rAjakIya saMgaThanonI dRSTie sphoTaka paristhiti joie. sarvasaMmati e ahiMsAne pAme che ane tethI kAyade, pedA thaI che. amane vizvAsa che ke netRtva vize ATalI mUMjhavaNabharI vyavasthA ane lokazAhIne paNa e ja pAme che. hAlata hovA chatAM hiMmata ane dUra dezIbharyuM racanAtmaka netRtva - " muMbaI aMge mahArASTrane mAthe hAI kamAnDanuM hukamanAmuM ladAtuM Ajane tabakake AgaLa AvyA vinA nahIM ja rahe. A vApAtathI hatuM tyAre paNa tA. 1-12-55 nA saMpAdakIyamAM ame A ja vAta elavAyelI dIvAdAMDInI kheTa puravA AgiyA paNa umedavArI karaze. paNa amane vizvAsa che ke gujarAtanI bhUmi para nAciketa agninA upAsaka karI hatI ane premapUrvaka bhAIbhAI sAthe besIne paNa nIveDo lAve, ja dIvAdAMDIne peTAvaze. kajiyAnuM meM kALuM kare" evuM namra nivedana karyuM hatuM. Izvara ApaNane saune sanmati Ape, prema Ape che ane paNa Aje leke zuM kare ? hullaDabAjImAM veDaphAtI zakitaone sAcavI le. saMyama dhAraNa kare ane baMdhAraNIya rIte pitAnI vAta lekasabhA vacce jIvate ane vAstavika saMbaMdha joDAya tevA ahiMbadhA pakSe ane netAo sAme mUke, vaLatI emanI vAta pitAne saka saMgananI sUjha Ape ane ahiMsaka svarAjyane gAMdhInA dezamAM samajAvavAnI mAMgaNI kare ane samajAya teTalI samaje, daramyAna udaya karavAnI zakita Ape. bhUmiputramAMthI udbhUta. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-9-56 prabuddha jIvana prakIrNa noMdha gujarAta pradeza koMgresa samitine dhanyavAda dvibhASI muMbaI pradeza sAme saurASTramAM ane vizeSe karIne gujarAtamAM ATalA badhA vAvaTALa uDavA chatAM tA. 19-8-16 nA rAja maLelI gujarAta pradeza keMgresa samitinI sabhAe, bhAratanI lokasabhAe bahu moTI bahumatIthI lIdhelA bRhata dvibhASI muMi pradeza racavAnA nirNayane 10 viddha 110 nI jaMgI bahumatIthI bahAlI ApI e mATe e samitinA sabhyAne, temaNe batAvelI jAhera hIMmata mATe, dhanyavAda dhaTe che, je za sabhyo virUddha hatA temAMnA ghaNA kharA amadAvAdanA hatA. je nirNayamAM peAtAnuM ane samagra bhAratanuM hita anya sabhyo joi zakayA te nirNayane te prakAre amadAvAdanA sabhyA joI na zakayA e jarA duHkhada che. amadAvAda taLamAM A viSe kevA ugra abhiprAya pravarte che tene A uparathI ApaNane kAMIka khyAla Ave che. zrI morArajIbhAinI tapazcaryA zrI meorArajIbhAi ogasTa mAsanI 18 mI tArIkhe savAre gujarAta pradeza koMgresa samitinI beThakamAM bhAga levA mATe amadAvAda jaI paheoMcyA. e beThakanuM kAmakAja purUM thavA vAda amadAvAdanA leka temane zAntithI sAMbhaLavA taiyAra na thAya tyAM sudhI aniyamita muddata mATe temaNe upavAsa jAhera karyAM. A upavAsa aMge nivedana karatAM temaNe jaNAvyuM hatuM. keH ''badhA ja gujarAtIbhASI ane marAThIbhASI vistAronA banelA muMbainA moTA dvibhASI rAjyanI racanA sAme virodha karanAra vyakita athavA tA samUhoe amadAvAda zaheramAM hiMsA ane dhAkadhamakInuM je vAtAvaraNa ubhuM karyuM che te joine mane atyaMta du:kha ane vedanA thaI che. "Aje huM ahiM gujarAta pradeza kAngresa samitinI beThakamAM hAjarI ApavA Avyo ane A takano lAbha lai sAMjanA amadAvAdanA zaherIonI sabhA samakSa khelavAno mArA IrAdA hatA. paNa mane mAnavAne kAraNa che ke meTAbAganA lokae jeoe anyathA mAruM bhASaNa sAMbhaLavAnI icchA karI hatI, temane dhAkadhamakI ApavAmAM AvI hatI. ane sabhAmAM hAjara rahetA aTakAvavAmAM AvyA hatA. "A badhAno artha leAkazAhInA siddhAMtanA InakAra karavA barAbara che. kAi paNa vAkazAhI sarakAra AvI paristhiti saheje paNa cAlu rahe te sAMkhI zake nahi. paristhitine thALe pADavA mATe sarakAre baLane upayAga karavA ja rahyo. ane AnA pariNAme jAnanI vadhu hAni paNa thAya. A vicArathI mane du:kha thayu' che. ane mane lAge che ke gujarAtanI saMskArItA ane leAkazAhI prANalikAnuM jatana karavu hAya / jyAM sudhI huM jAhera sabhA samakSa elI na zakuM ane lokA mane zAMtipUrvaka sAMbhaLI na zake tyAM sudhI mAre upavAsa karavA joie. "sAdhAraNa rIte AvA upavAsamAM huM mAnato nathI. vaLI A upavAsa kAI vyakitaonI sAme paNa nathI, paNa mane lAge che ke jyAM sudhI amadAvAdanA zapurI temanA nityanA jIvanavyavahAra kAI paNa prakAranA aMtarAya vinA calAvI na zake tyAM sudhI mAre te AdaravA joie. mArI najara samakSa ja gujarAta tenI ujjavaLa praNAlikA sAthe nAza pAme te karatAM bahetara che ke mAre potAe maTI javu joie, ke jethI gujarAta jIvatu rahe ane samasta rASTrane baLa Apatu rahe." A nivedanamAM temanA klinI pAra vinAnI vyathA bharI che e joI zakAya tema che. amadAvAda ane anyatra je hiMsaka vAtAvaraNe ghero ghAlyA hatA tenu sarakArI pratihiMsA vaDe nivAraNa karavAnuM kAma azakaya banyuM hatuM. A mATe anya prakAranA krAi jalada upAyanI ja jarUra hatI. A upAya sadbhAgye izvare mArArajIbhAine sujhADayo ane te aniyata upavAsa upara ArUDha thayA. peAtAnA nivedanamAM meorArajI bhAie e prakAranuM sUcana karyuM che ke amadAvAda zaheranA moTA bhAganA lokA temane sAMbhaLavA cchei che, paNa temane baLAtkAre rokI rAkhavAmAM AvyA che. A temanuM nidAna amadAvAdanI e divasonI vAstavika paristhiti vicAratAM kharAbara nathI lAgatuM. AThamI tArIkhathI zarU thayelI dhaTanAoe tyAMnA ghaNA meTA bhAganA lAkeAne kAMgresa ane merArajIbhAithI vimukha banAvI dIdhA hatA, je varSo sudhI kAMgresaparAyaNa banIne rahyA hatA temanAM dila paNa khAsa karIne AThamI tArIkhe thayelA vidyArthIo uparanA goLIbArathI ane e prasaMge sthAnika koMgresa kAryakaroe dAkhavelI callousness-udAsInatA thI ApaNI kalpanAmAM na Ave e rIte vizvarI eThAM hatAM. ane tethI amadAvAdanA ghaNA kharA prajAsamudAya mArArajIbhAi viSe eka prakAranI parAMgamukhatA-sullenness-anubhavatA hatA. alabatta mArAbhAinA bhASaNa mATe yojAyalI jAhera sabhAmAM AvavA icchatA aneka bhAibahunA A jAtanA sAmAjika dabANanA kAraNe ghara bahAra nIkaLavAnI hIMmata karI nahi zakayA hoya, paNa samagrapaNe sAmudAyika mAnasa upara jaNAvyuM tevI dazAmAMthI pasAra thatuM hatuM. Ane lIdhe ja te divase jAhera karavAmAM AvelA janatA karaphyu ' ATalA badhA saphaLa nIvaDayo hatA. pUnAmAM paNa ceDA divasa pahelAM paDita javAharalAla neharU gayelA tyAre temanI virUddha vAtAvaraNa sArA pramANamAM jAmeluM hatuM. ema chatAM tyAMnA prajAmAnasamAM temanA viSe dvidhA hAvAnA kAraNe saMkhyAbaMdha mANasA temanA vyAkhyAnanI jAhera sabhAmAM sAmAjika dabANa pratikuLa hAvA chatAM jai zakayA hatAM. ane eka rIte e jAhera sabhA bharavAmAM na AvI e sArU ja thayuM, kAraNa ke sAta divasanA upavAsa pachI paNa tA. 26-8-5 ravivAranA rAja yejAyalI jAhera sabhAmAM jo paththaro uThyA ane tyAra bAda TIyaragesa vAparavA paDayA ane goLIbAra karavA paDayA tA, jo 19 mI tArIkhe sabhA bharAI hota to paNa bhayaMkara tAna thayA vinA na raheta. paNa mArArajIbhAinA upavAsa mAtra A ke te evA koI eka kAraNathI nahi, paNa chellA daza sei| daramiyAna gujarAtamAM je arAjakatA pravartI rahI ane leAkeAnA hAtha gAMdhIApI uchALavA sudhI pahoMcI gayA hatA e kAraNe uttarAttara dhanIbhUta thaI rahela vyathA ane vedanAmAMthI ubhA thayA hatA-ema mAnavu vadhAre yeAgya che. je prajAe temane hajArAvAra navAjyA che ane gAMdhIjInA eka uttama kreTinA vArasa tarIke temanAM AdaramAna karyA che te prajA gAMdhIjInI sAva nIti rItIne pheMkI de ane temane sAMbhaLavAnI paNa nA kahe- A potAnI sAme nIpajI rahelI vastusthiti temanA mATe asahya banI jAya emAM kAMI navA jevu nathI. A sAme zuM karU e antaranI khojamAMthI temane sujhayu ke pAtAnI jAtane hoDamAM mUkyA sivAya, ane lAkA jo ThekANuM na ja Ave te pachI khapI javA sivAya temanA mATe bIjo kASTha upAya raheto nathI. Anu pariNAma e kvisathI upavAsa zarU karavAmAM AvyuM. ane e zubha ja thayuM. gujarAtamAM je hiMsA ane baLajabarInI AMdhI AvI hatI te te upavAsanA pratApe zamI gai. amadAvAda paNa zAnta ane stabdha banI gayuM. peAtAne jyAre pratIti thai ke have lAMke temane zAntithI sAMbhaLo tyAre, ane jyAre amadAvAdanA AgevAna zaherIoe zAntinA mArge cAlavAnI ane temane zAntithI sAMbhaLavAnI khAtrI ApI tyAre, temaNe leAkAne kahevAyogya kahIne pAraNuM karavAnA nirNaya jAhera karyo ane te mujaba tA. 26-08-56 ravivAra sAMjanA samaye lAla daravAjA AgaLanA medAnamAM amadAvAdanI janatA samakSa teo upasthita thayA, ane aDadhA kalAkathI vadhAre samaya sudhI temaNe potAnI vedanA lAMkA samakSa dardabharyA zabdomAM ThAlavI. paNa kamanasIbe amadAvAdane je taphAnI tattvA dherA dhAlIne kheThAM hatAM temane merArajIbhAnI tapakAryAnI kazI ja asara na thaI ane sabhAmAM jyAre morArajI $!# we #jok Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 0 bhAInuM vyAkhyAna cAlatu hatu te daramiyAna temaNe paththarabAjI cAlu rAkhI. A rIte gujarAtanI zaramanA kAI cheDA rahyo nahi. Ama paththarabAjI cAlu rahevA chatAM mArArajIbhAie aNunama coddhA mAphaka potAnuM khAlavu cAlu rAkhyuM, ane sAta sAta divasanA upavAsa pachI paNa sau kAI temane spaSTapaNe' sAMbhaLI ane samajI zake tevI rIte gujarAta ane amadAvAda Aje je vinAzanA mArge jaI rahyuM che te aMge spaSTa zabdomAM cetavaNI ApI. Ama sAdhA raNa mANasane mUti banAvI de evI cakAsaNImAMthI teo saphaLatApUrvaka pAra utaryAM che. aneka truTio hAvA chatAM Aje satyaniSThA ane makkamatAmAM mArArajIbhAinI joDI gujarAtamAM maLavI muzkela che. chellA daza mahInA daramiyAna temanI pAra vinAnI kasATI thai rahI che. badhAM tAkAnA vacce te aDAlapaNe ubhA che ane jIvananI chellI kSaNa sudhI teo eja rIte ubhA rahevAnA che. A mAnavavIrane ApaNAM aneka vandana ho ! * mahAdribhASI muMbai pradeza ' zrI, muMbai jaina yuvaka saMdhanA Azraya nIce tA. 23-8-56 gurUvAranA rAja sI, pI, TeMka pAse AvelA hIrAbAga hAlamAM 'mahAdvibhASI muMbai pradeza' e viSaya upara leAkasabhAnA sabhya zrI. cImanalAla cakubhAI zAhanuM jAhera vyAkhyAna goThavavAmAM AvyuM hatuM. muMbai pradezanA majura pradhAna zrI. zAntilAla harzrvana zAha pramukha- syAne khIrAjyA hatA. vyAkhyAnasabhA zrotAothI cIkAra bharAi gai hatI. zrI cImanabhAI lAkasabhAnA sabhya haiAvA uparAMta mukhaInA mahArASTra gujarAtanA prazna sAthe, pradeza punararacanA paMca nImAyuM te pahelAMthI, sAMkaLAyalA hatA. mubai zahera samitinA te agragaNya sabhya hatA. gujarAta pradeza krAMgresa samiti tarathI punararacanA paMca tarapha mokalavAmAM Avela nivedana ghaDavAmAM tema ja paMca samakSa jubAnI ApavAmAM temaNe mahattvano bhAga bhajavyo hato. lokasabhAmAM punararacanAneA prazna be vakhata vigatathI carcavAmAM Avye te ane ekA daramiyAna muMbaI mahArASTra tathA gujarAta sabaMdhe gujarAta pradeza koMgresa samitinuM dRSTibindu rajI karatAM AkhA praznane temaNe bahu vistArathI carcA hatA ane gujarAtanA dRSTibindunA virodha karatA mahArASTrI sabhyone badhA muddAo upara sacoTa javAba Apyo hato. Aje dvibhASI muMbaInA prazna cetaraka atyanta carcAspada banele heAIne ekabhASI mahAgujarAtane badale dvibhASI muMbaI pradezanI yojanA lAkasabhAe bahu meTI bahumatIthI lagabhaga sarvAnumatIthI--ma Mjura karI tenI pAchaLa kaI vicArabhUmikA hatI te viSe puSkaLa gerasamajutI ane tarkavitarko pravartatA hatA. A saMbaMdhamAM lokAne AdhArabhUta mAhItI maLe te hetuthI A vyAkhyAna yeAjavAmAM Avyu hatu. zrI cImanabhAie A viSaya upara lagabhaga eka klAka vyAkhyAna ApyuM te daramiyAna prAdezika punararacanAnA prazna aMge prAra MbhathI te Aja sudhInA prati. hAsa temaNe rajI karyAM hatA ane gujarAta pradeza kAMgresa samitie , prAra MbhathI te Aja sudhI dvibhASI muMbaI rAjya cAlu rAkhavA tarapha ja potAnA jhoka dAkhavyo hatA ane vikalpe ja ekabhASI gujarAtanI mAMgaNI karI hatI te kramabadhdha vigata ApIne samajAvyuM hatuM. chevaTe lokasabhAmAM ekabhASI gujarAta, mahArASTra tathA, kendrazAsita mukhaInI yeAjanAne paDatI mUkIne vidarbha sahitanA dvibhASI muMbai pradezane svIkAra karavA aMge kevA aNudhAryA saMyogo ubhA thayA, ane mahArASTrI tathA gujarAtI pratinidhioe A viSe alaga tema ja paMDita javAharalAla sAthe vigatavAra carcA karIne mahAdvibhASI muMbaine kevI rIte sa Mmati ApI tenu kadhdhi citra temaNe rA karyuM. hatuM. carcA daramiyAna mahAgujarAtane Agraha dharAvatA keTalAka bhAIoe prazna pUchIne ane ugratA dAkhavIne sabhAnA vAtAvaraNane jarA garama banAvyuM hatuM. zrI zAntilAla zAhe TuMkamAM upasahAra karyo hato ane pramukhazrI tathA vakatAnA AbhAra mAnIne sabhA visarjana karavAmAM AvI hatI. alaga pAnada tA. 19-56 varSAne aMjali ( A varSe ApaNe varSAne tenA pUrNa svarUpamAM eTale ke gaMbhIra temaja unma-ta, bhadra temaja rUdra svarUpamAM nihALI, anubhavI. hajI paNa varSARtu samApta thai nathI. gai kAla sudhI satata dhArAe kalAkA sudhI paDelA varasAdanA bhaNakArA ApaNA kAnamAM haju paNa vAgyA kare che. meghadhanuSya mArka jenI varNalIlA apAra che, ajoDa che evI varSAne kAkAsAhebe 'varSAM AgamanI' e mathALA nIce maMgaLa prabhAta'nA julAi mAsamAM pragaTa thayela lekhamAM bhAre adbhuta 'jali ApI che. te vAMcatAM varSAtu ApaNI AMkha sAme navala svarUpamAM raju thAya che, ApaNuM dila na, temaja kalpanAnI laharie vaDe DolAyamAna thAya che. e lekhanA anuvAda nIce pragaTa karavAmAM Ave che. paramAnada ) kAlIdAsanA eka zlAka mane atyaMta priya che. urvazI atani thavAne kAraNe viyeAga-vihvaLa rAjA purUravA varSA RtunA prAraMbhamAM AkAza pratye mITa mAMDe che ane tene bhrama thAya che ke jANe ke eka rAkSasa urvazInuM apaharaNa kare che. kavie A bhramanu varNana karyuM nathI; paraMtu A bhrama mAtra bhrama ja che e hakIkata samajyA bAda, e bhramanI chAyAmAM asala sthiti zuM hatI tenu varNana karyuM che. purUravA kahe che: "AkAzamAM je bhImakAya zyAmavaNu AkAra dekhAya che te kAi unmatta rAkSasa nathI, paraMtu varSAnA pANIthI chalochala bharela eka vAdaLa ja che. ane A sAme je dekhAya che te rAkSasanu N dhanuSya nathI, paraMtu prakRtinuM IMdradhanu ja che. A je vAyunI jhaDI che, te ANAnI varSA nathI, paraMtu jalanI dhArAo che. ane madhyamAM je potAnA tejathI camakatI dRzyamAna che te mArI priyA vaMzI nahi~ kiMtu kasoTInA paththara para suvarNanI rekhA jevI vIjaLI che." kalpanAmAM uDDayana karavAnI sAthe AkAzamAM uDDayana karavAne te kavionA svabhAva ane khAsiyata che ja. kiMtu AkAzamAM svacchanda vihAra karyA bAda, paMkhI jyAre nIce potAnA mALAmAM AvIne ArAmathI ese che tyAre tenI evI anubhUtinI madhuratA kaI ora ja hAya che. jagatamAMnA anekAneka pradezamAM paryaTana karIne svadeza pAchA AvatAM manane je aneka prakAranA satASa prApta thAya che, dhairyanA je lAbha maLe che ane nizciMtatA chUTakArA-ne je AnaMda anubhavAya che te te! eka cirapravAsI ja darzAvI zake. mane A vAtane kharekhara satASa che ke kalpanAnA uDDayana pazcAt jaladhArAnI mAphaka nIce utaravAnA saSa vyakata karavA mATe kAlIdAse varSARtunI ja pasaMdagI karI. + * + thI. + , jyAre yAtrA mATe Adhunika sAdhanAnI hasti na hatI ane prakRtine parAsta karIne tenA para vijaya pAmavAne AnaMda paNa manuSya manAvatA na hatA, tyAre loko zItaRtunA aMta bhAgamAM yAtrA-- paryaTane nIkaLI paDatA hatA ane deza-dezAntaranI saMskRtionu nirIkSaNa karIne ane sarve prakAranA purUSArthanI sAdhanA karIne varSARtunA Agamana pahelAM ja potAne ghera pAchA AvI jatA hatA. te yugamAM, sa MskRti samanvayanuM mIzana ( jIvanakArya ) potAnA hRdaya para vahana karatA mArgo aneka khaDAnu eka khIjA sAthe milana karAvatA hatA. jIvana-pravAhane parAsta karatA pulonI saMkhyA ghaNI ja ochI hatI. je hatA te mAtra setu ja hatA. te setunuM kAma hatuM mAtra jIvana-pravAhane rokI levAnuM ane mAnavA mATe mArga spaSTa karI ApavAnuM. paraMtu jyAre jIvanane A badhana asahva lAgatu hatu tyAre setuone teADI nAkhavAnu ane pANInA vaheNa mATe rastA mukta karavAnuM kAma pravAhanuM rahetuM hatuM. A hateA prAcIna krama. nadI-nALAMonu vadhArAnuM pANI rastAo ane setuone teDI nAkhe te pahelAM ja yAtrikA pota-potAne ghera pAchA AvI jatA hatA tenu A ja kAraNa hatuM. mATe ja varSARtune varasanI "mahImAmayI Rtu" mAnavAmAM Ave che. asalamAM 'varasa' nAma paNa 'varSo' uparathI paDayuM che. ame kaIM nahi teye pacAsa varSoM-Rtue joI che.A zabdothI ApaNA mujhA~ prAyaH peAtAnA anubhavA kahetAM vAtanA dAra hAthamAM laI le che. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IS - tA. 1-9-56 prabuddha jIvana bacapaNathI ja varSARtu pratye mane asAdhAraNa AkarSaNa pitAnI samRddhinuM vAdaLAnA rUpamAM pravAhita thavuM ane pachI tenA rahyuM che. garamInA divasomAM ThaMDA-ThaMDA karA varasAvatI varSo badhAne ' nIjI jIvananA avatArakRtyane prAraMbha -A bhavya racanAnuM jJAna priya hoya che lAge che. chatAM vAdaLanA DhagalAethI ladAyelI havA thatAM je saMtoSa thayo te A vizALa pRthvIthI jarApaNa ocho jyAre pharapharavA lAge che, vijaLInA camakArA thayA kare che ane jANe ke nahi hate. . hamaNAM AkAza tUTIne nIce paDaze ema lAgavA mAMDe che, tyAranI tyArathI pratyeka varSo mAre mATe sva-dharmanI punadakSA banI varSAnI caDhAI mane bacapaNathI ja atyaMta priya che. varSonA A AnaM- rahI che. dathI hRdaya AkaMTha bharAI jatuM, ema chatAM tene vANI dvArA vyakta ja che je ja na karI zakuM ane vyakta karuM te paNa tenI tarapha hamadardIthI koI varSARtu je rIte sRSTinuM rUpa badalAvI de che, te rIte mArA dhyAna nahi Ape e khyAlathI huM muMjhAte hate. hRdaya para paNa eka na DhoLa caDhAve che. varasAda pachI huM na mAnava banuM chuM, bIjAonA hRdaya para vasaMta RtunI je asara thAya AsapAsanI TekarIo uparathI, jANe ke hanumAna deDI rahyA che, te asara mArA para varSothI thAya che. ( A lakhatAM lakhatAM ema hoya tema, AkAzamAM deDatAM vAdaLa jyAre AkAzane AcchAdita karI yAda Ave che ke sAbaramatI jelamAM hatA tyAre varSanA aMtamAM kokiletAM hatAM tyAre te joIne jANe ke mAruM mana bhArathI dabAI jatuM lAne gAtAM sAMbhaLIne "varSAne vasanta" e zIrSakathI eka lekha hatuM. chatAM mana parane A beje paNa sukhada lAgatuM hatuM. jeta- (gujarAtImAM) meM lakhyA hatA.) jetAmAM vizALa AkAza saMkucita thaI jatuM, dizAe paNa jANe ke deDatI-doDatI najIka AvIne ubhI rahetI ane AsapAsanI sRSTi garamInI RnuM bhUmAtAnI tapAsyA che. jamIna phATe tyAM sudhI eka nAnA zA mALAnuM (dharanuM ) rUpa dhAraNa karatI. pakSI pitAnA pRthvI garamInI tapasyA kare che ane AkAza pAse jIvanadAnanI prArthanA mALAne Azraya laIne je khuzIne anubhava kare che tevI khuzI mane kare che. vaidika RSioe AkAzane "pitA" ane pRthvIne "mAtA" A anubhUtithI thatI hatI. kahela che. pRthvInI tapazcaryA joIne AkAza-pitAnuM dila pigaLe che; paraMtu jyAre ame kAravAra gayA ane pahelI ja vAra meM samu- ane te (AkAza) tene (pRthvIne) kRtArtha kare che. pRthvI bAladrataTa uparanI varSAne anubhava karyo tyAranA AnaMdanI tulanA te navI tRNothI romAMcita banI uThe che ane lakSAvadhi jIva-sRSTi cAre tarapha sRSTimAM pahoMcavAthI je AnaMda thAya tenI sAthe ja thaI zake. haravA-pharavA kUdavA lAge che. pahelethI sRSTinA A AvirbhAvanI sAthe mAruM hRdaya ekarUpa thatuM AvyuM che. udhaIne pAMkha phUTe che ane bIje varasAdanI saravANIone jamInane pITatAM meM bacapaNathI ja je divase te prabhAta ugyA pahelAM saghaLI udhaIo maraNa pAme che. hatI. paraMtu e ja varSAne jANe ke jorathI samudrane pITatAM joine jamIna para vikharAyelI temanI pAMkho joIne mane kurukSetra yAda Ave ane samudra para tenA soLa uThelA bhALIne, AvaDA moTA samudra mATe che. Indragepa jamInamAM utpanna thatAM ja pitAnA lAla raMganI digupaNa mAruM dIla dayA ane sahAnubhUtithI bharAI gayuM. vAdaLa ane Nita zobhA dekhADIne lupta thatAM jotAM ja mane temanI jIvana-zraddhAnuM varSAnI dhArAo jyAre jamAva karIne AkAzanI hastine mITAvavA kautuka thAya che. lenI vividhatAone lajAvatI pataMgiyAnI pAMkhone IcchatI hatI tyAre te joIne mane te aMge vizeSa kaMI lAgaNI thatI joIne huM prakRti pAsethI kalAnI dIkSA laUM chuM. premaLa latAo : na hatI, kAraNa ke bacapaNathI ja mane tene anubhava thayA karate jamInapara vikAsa pAmavA lAgI, jhADa para caDhavA lAgI (vaLagavA lAgI) hatA; paraMtu varSonI dhArAo ane temanAM sahAyaka vAdaLa jyAre samu ane kuvAmAM nIce utaravA lAgI ke mAruM mana temanA jevuM ja kane kApI rahyAM hatAM tyAre huM becena thaI jato. AMsu AvatAM nahotAM, kamaLa ane hetALa banI jAya che. eTale ja varasAdamAM, je rIte paraMtu je kaMI anubhava karatA tene vyakta karavA mATe "kuTa-kUTa kara' bAhya sRSTimAM jIvana-samRddhi dRzyamAna thAya che, te rIte mane paNa A zabdano upayoga karavAnI IcchA thAya che. varSo che te pahADe hRdaya-samRddhi prApta thAya che; ane varSo pUrNa thatAM AkAza svaccha upara humale karI zake che, khetaranAM taLAva ane rastAnAM nALAM , thAya tyAM sudhI mane eka prakAranI hRdayasiddhine lAbha paNa prApta thAya banAvI zake che (khetarone taLAvanA rUpamAM ane rastAone nALAMnA che. A kAraNane lIdhe huM mAre mATe varSARtune sarva RtuomAM rUpamAM pheravI zake che); paNa samudrane pitAnI bhavyatA sameTavA mATe uttama Rtu mAnuM chuM. A cAra mahinAmAM AkAzamAMnA deva bhale bAdhya karavAmAM maryAdAnuM atikramaNa thatuM hoya ema lAgatuM hatuM. sUI jatA haya, mAruM hRdaya te sajAga thaIne satarka jIve che, jAge avajJAnuM A drazya jovAmAM paNa jANe ke huM kaMIka anucita joI che ane A cAra mahinAonI sAthe huM tanmaya thaI jAuM chuM. rahyo chuM evuM mane pratIta thatuM hatuM. " " madhure samAvata" e nyAye vasanta RtunuM aMtamAM varNana karavA mATe kAlidAse "tu saMhArane prAraMbha grISmaRtuthI karyo. mArI A vedanA bhUgoLa-vijJAne dUra karI. mane samajaNa paDI kadAcane huM je "Rtubhya nI dIkSA lauM ane mArI jIvana-niSThA ke sUryanArAyaNa samudra pAsethI kara (TekSa) udharAve che ane AthI ja vyakta karuM, te varSa-Rtune eka prakArathI prAraMbha karIne pachI anya garama havAmAM pANInuM te ja chUpAIne bese che. A ja bheja bASpanA prakArathI (DhaMgathI) aMta paNa varSa-RtumAM ja samApta karUM. rUpamAM upara jaIne ThaMDA thAya che ke tenuM vAdaLa bane che ane aMtamAM maMgala prabhAta'mAMthI A vAdaLamAMthI kRtajJatAnI dhArAo vahevA mAMDe che ane samudrane sAbhAra udbhuta. anuvAdaka : zrI zAMtilAla nandu pharIthI maLe che. gItAmAM kahevAmAM AvyuM che ke A jIvana-cakra pravartita che nAgarika jIvanamAM guMDAgIrI ane tethI jIvasRSTi paNa kAyama che. A jIvana-cakrane gItAmAM 'yajJa" samAjamAM jyAre strIonI svataMtratA ane strIzikSaNanuM AMdakahyo che. je A yajJa--cakra na hota te bhagavAna mATe paNa sRSTine lana zarU thayuM tyAre badhA saMpradAyanA rUDhIcustatAe evI cetavaNI ApI baja asahya thaI jAta. yajJa-cakrane bhAvArtha paNa e ja che ke para hatI ke strIzikSaNa ane strIonI svataMtratAne lIdhe samAjamAMthI sparAvalaMbana dvArA sadhAte ane sadhAyele svAzraya. pahADa uparathI nIti ane pavitratAne vinAza thaze; nIti ane pavitratA lupta thaze; nadIonu vahevuM; nadIo dvArA samudranuM vRdhdhigata thavuM; samudra dvArA ane tenuM kAraNa temaNe ema darzAveluM ke strIne pitAnuM havAmAM AdratAnI upasthiti thavI, sukI havA tRpta thatAM ja tenI svataMtra vyakitva nathI, te purUSanA AdhAre ja jIvI zake che ane Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hera tethI tenA bharaNa-poSaNa ane saMrakSaNa karavAnuM kartavya-karaja purUSanI che. paraMtu temanI A dalIla na tA nyAyasaMgata hatI; na aa vAstavika samAja-vijJAnane anukULa hatI. tethI sudhArakAe strI purUSanI kharAkharInA adhikAra prApta kare te mATe khIDu jhaDapyuM. A sudhArAne strIsvAtaMtryavAdI kahevAmAM AvatA hatA. purUSane paraMparAthI prApta che evA adhikAro strIne strI eka svataMtra vyakti ane nAgarika che mATe--maLavA joie evI temanI mAMgaNI hatI. sudhArakonI jhuMbezathI ane samAjane sadbhAgye strIone temanA nyAyAcita adhikAra prApta thayA ane A adhikAraprApti samAja svAsthya ane sAmAjika unnatinI dRSTie Avazyaka temaja ucita hatI. paraMtu tethI strInA jIvananI samasyA ukalI nahi. strIne evu jIvavAnI Teva paDI gai hatI ke jemAM surakSitatAnI kIMmata svataMtratAthI cukavavI paDatI hatI. strIne potAnI saMbhALa levAya e gamatu hatu ane koi paNa jAtanI javAbadArIthI khasI javuM e tenA jANe eka moTA guNu mAnavAmAM Avato. pAThazALA, vidyAlaya, mahAvidyAlaya ane vizvavidyAlayAmAM bAlikA, karA sAthe ane temanI barezvarInuM zikSaNa meLavavA lAgI. paraMtu strInI saMbhALa rAkhavAnI javAbadArI tatvataH have jANe ke purUSane zire rahI nahi. AthI bAlikAo prati che.karAonA vyavahAra vanamAM kRpAzIlatA ane vinayayukata maryAdA ochI thatAM thatAM lupta thaI gai. A taraph bAlikAonA manamAM saMrakSaNa ane vaibhavanI AkAMkSA ochI na thai ane sukumAratA tathA ArAmapriyatA ochI thavAne badale vadhatI vadhatI ja gai. pariNAme jUnI ( AgalI ) peDhInI strIomAM je zArIrika zakita ane mAnasika sAhasa hatAM te Adhunika zikSita sukumAra lalanAomAM lagabhaga nahivat thayA. yuvakrA paNa niH satva, vilAsI ane purUSArthanA kAyara thatA rahyA. ubhayanI bhAga- vilAsI vRttie samAjamAM viSayIpaNAnu N viSamaya vAtAvaraNa upasthita karyuM. AjakAla yuvAnI u. khalatA ane uddaDatAne yuvatIne satApa thAya che. te eTale sudhI ke thADA visA pahelAM madhyapradezanA rAyapura zaheramAM yuvatIe eka saradhasa kADhIne guMDAgIrIthI potAnA saMrakSaNanI mAMgaNI karI hatI. A ghaTanAthI jemane mA, bahena ane athavA putrI che--ane mA vinAnA kANu hoi zake ?--evA mAtRvatsala purUSanA hRdaya para gaMbhIra AdhAta thaze. ApaNu atyAranu lagabhaga badhuM sAhitya, sAMskRtika kAryakramA tathA sAmAjika meLAvaDAo zArIrika pradarzana ane viSaya vRttine u-tejIta kare che. A paristhitimAM A samasyAne gaMbhIratAthI vicAra karavAnuM zuM ApaNuM kartavya nathI ? Akhare A bAbatanI buniyAda kayAM che ? kuTubamAM ApaNe je je bhAvanA ane saMskAronuM khIjArApaNu tathA saMvardhana karIe chIe, te bhAvanAone ane sa'skArone AjanI ApaNI zikSaNa-- saMsthAmAM Aje kaI sthAna ja nathI. zikSaNa-saMsthAomAM zikSaka ane vidyArthInuM hita eka bIjAthI virUdhdha che ema mAnI levAmAM AvyuM che. kArakhAnAomAM mAlika ane majadura vacce je saMbaMdha che tevA sabaMdha jANe ke zikSaka ane vidyArthI vacce che ema kalpI levAmAM Avyu che. zikSaka zIkhavavAnA prayatna kare che ane vidyArthI zikSaNathI--zIkhavAthI dUra bhAgavAnI koziSa kare che. vidyA ThAMsI ThAMsIne bharavAmAM zikSakanA svArtha samAyelA che ane kAIne kASTha prakAre vidyAne navagajanA namaskAra karavAmAM vidhArthInA svArtha samAyele che; ane eTale ja vidyAlayamAM udAra mAnavIya rUpa vikasita karavAnI koI taka rahetI. ja nathI. prabuddha jIvana tA. 1-9-56 nahi, are mAnavIya vyakti nahi, kiMtu viSayanuM sAdhana, pratIka gaNe che, mAne che. pariNAme ubhayanA hiteAmAM eka sthAyI saMdharSa satata upasthita thAya che. vidhArthIo na kAine bhAI gaNe che, mAne che, na kAine bahena gaNe che, mAne che. badhA eka bIjAnA harIphA (pratispardhI ) che ane ajAramAM jema eka khIjA vacce harIphAI cAlatI hAya che te rIte ApaNA A vidyAdhAmAmAM, vidyAtIrthomAM harIqAI cAle che. sagAM bhAIbahena vidyAlayamAM zikSaNa letA hAya te paNa temAMnA bhAI (.yuvaka), pAtAnI bahena sivAya bAkInI badhI yuvatIne bahena cintanIya paraMpara A uparAMta AmAM bIjI paNa eka vismayajanaka ane khedakAraka vizeSatA che. yuvAna ane vRdhdha zikSaka taka joIne potAnI vidyArthinI sAthe lagna karI le che. prauDha zikSikA potAnA yuvAna vidyArthI sAthe lagna karI le che. vidhAlayanI bahAra 60-60, 70-70 divALI jemaNe joI che evA vayovRdhdha netA potAnI matriNI (sekreTarI) nu pANigrahaNa karI le che ! lataH samAjamAM eka evu kaluSita vAtAvaraNa sthira thaI gayuM che ke bhale purUSa game te vayanA vRdhdha-vayevRdhdha kema na hoya, taka maLatAM ja te lagnanA umedavAra thaI zake che ! sAdhAraNa sAmAnya mAnyatA e che ke purUSa niraMtara vararAjA che lagna lagne kuMvArA lAla che ! Aja sudhI sAdhAraNa rIte ema mAnavAmAM AvatuM ke prauDha vaya pachI strI lagnotsuka ke lagnanI IcchAvALI rahetI nathI, ane ema te kAI nathI ja mAnatuM ke potAnI prauDha mA yA gharaDI dAdInAM lagna thaI zake che zakaya che. chatAM prauDha pitA yA gharaDA dAdAjIne temanA potAnAM lagnanA adhikArathI kANu vaMcita karI zake -rAkhI zake che ? AthI je purUSa potAnI kanyAone zikSaNa mATe mahAvidyAlaya (kaoNlejamAM) mAkale che athavA temanI pAse nAkarI tathA anya vyavasAya karAve che, te purUSa paNa zikSita tathA nAkarI karatI athavA sAmAjika jIvanamAM bhAga letI strIenI kulInatA ane pavi tratA aMge saMdeha dAkhavavAmAM potAnI pratiSTA mAne che; ane A rIte viSamaya vAtAvaraNamAM jheranAM mudde umeratA ja jAya che. guMDAgIrIthI paNa vizeSa zu ApaNe e bhramamAM chIe ke sarakArI polIsa ane nAga rika-saMrakSaNa--daLa A bimArIne haTAvI zakaze? Akhare tA polIsa daLanA tathA saMrakSaNa daLanA adhikArIe teA je Aje zALA mahAzALAmAM zikSaNa le che temAMthI ja AvavAnA che ne ? ane A yuvaka-yuvatIo paNa ApaNAM ja satAna che ne ? guMDAo ( muThThIbhara saMkhyAmAM) AMgaLIne veDhe gaNI zakAya te sakhyAmAM hrAya tyAM sudhI teo guDAcyA kahevAya che, nAgarikAmAM jyAre guMDAgIrI praveza pAmIne phelAI jAya che tyAre dhaMdhAkIya ane nAmacIna guDAnI mAna-maryAdA A navA guDAmAM nathI rahetI. kharI rIte te te guMDAo nathI, paNa vikSipta mAnavatAnAM aurasa satAna che. jUnA jamAnAmAM je leAkeAne guMDA tarIke mAnavAmAM AvatA hatA--gaNavAmAM AvatA hatA temane vyavahAra para parAgata saMskArothI maryAdita rahetA hatA. keTalIeka strIe temanI rakSita bahenA yA dharmanI baheneA hatI; ane temane mATe te ( kahevAtA guMDAo.) peAtAnA prANa ApavAne paNa taiyAra rahetA. kauTuMbika vyavahAranuM tattva je je vyavahAra mATe lAgu paDatu hatu. tyAM tyAM strI purUSanA pArasparika sabaMdha paNu kauTuMbika saMbaMdhathI maLatA ja kalpavAmAM AvatA hatA. pratyeka kuTuMbamAM strI-purUSa vacce eka viziSTa brahmacaryanA sthAyI saMkalpa hAya che. tethI ja mA--dIkarA, bApa-dIkarI ane bhAI bahena kAI paNa kAyadA kAnunanI madada vinA ane kRtrima niya MtraNA vinA, eka khIjA sAthe pavitratAthI, haLImaLIne rahI zake che. A kauTuMqhika brahmacaryanI bhAvanA have sAmAjika mUlyamAM pariNata thaI javI joIe, samAjamAM strI-purUSanA nAgarika sabaMdha ane zikSaNasaMsthAomAM vidyArthIvidyArthInIonA sabaMdha tathA zikSaka-vidyArthI ane yuvaka-yuvatIonA sabaMdha kauTuMbika saMbaMdhanI buniyAdanA AdhAre navA rUpamAM prasthApita thavA joie. zikSaNanI yojanA, sAMskRtika saMcAjana tathA audyogika AyeAjana, A badhAnA AdhAra sAmAjika brahmacaryanA A zAzvata kalyANakArI saMskAra para che ema manAvu joIe. 'bhUdAna yajJamAMthI sAbhAra uSkRta tathA anuvAdita mULa hIMdI : dAdA dharmAdhikArI anuvAdaka ; zAntilAla nandu Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-9-56 prabuddha jIvana anya dharmo tarapha khristIonuM valaNa kevuM hovuM joIe ? , 3iDA ( A lekha mULa aMgrejImAM 1954 nA eprIla mAsanA 'nyu AuTaluka' nAmanA mAsikamAM pragaTa thayelo. tenA lekhakanuM nAma leIDa eca resa, te lekha TuMkAvIne "harijana" mAM pragaTa karavAmAM AvyA hatA ane tene anuvAda "harijanabaMdhu' nA tA, 28-8-54 ne aMkamAM pragaTa karavAmAM AvyuM hatuM. mULa sAthe sarakhAvatAM anuvAda barAbara na lAgyuM. tethI AkhAM anuvAdanuM jarUrI saMskaraNa karavAmAM aAvyuM. te rIte taiyAra karavAmAM Avele e lekha nIce pragaTa karavAmAM Ave che. A lekha mULamAM khristIone uddezIne lakhavAmAM AvyuM che, paNa koI paNa dharmanA yA saMpradAyanA anuyAyIne temAM ghaNe khare bhAga lAgu paDe che. cokkasa dharmanA anuyAyI tarIke pitAnI jAtane oLakhAvatA evA ApaNA sarvanA mananuM vaLaNu anya dharmo pratye kevuM hovuM joIe te prazna upara khAsa dhaDo levA jevuM ane amalI banAvavA jevuM vizada mArgadarzana A lekhamAMthI ApaNane maLe che. A udAratA ane A ApaNe ApaNA sarvemAM keLavAya te dharmo dharmonA saMdharSane mATe koI sthAna na rahe. ane paraspara prema, sadabhAva ane AtmIyatA sadA saMvardhita thatA rahe, ane je dharmanuM jhanuna mAnavatAne satata ghAta karatuM rahyuM che te ja dharmonI sAcI samajaNamAMthI mAnavatAlakSI vizvadharma nirmANa thavAnuM zakya bane. paramAnaMda ) khristI sivAyanA anya dharmone yogya rIte samajavAne bahu bhavAne bhUlI zakatA nathI ane vartamAna kALamAM aNajIvyA chavananI juja khristIoe prayatna karyo haze. A uttarottara saMkecAtI jatI kalpanA jemanA mAnasane kabaje karI beThI hoya che e DhabanI mukhyatve pRthvI para jyAM vividhatA pravarte che ( ane ame IcchIe chIe ke karIne A vyaktio hoya che. e sadAkALa pravartatI rahe.) tyAM AgaLa pratyeka khristI dharmasaMdha vyApaka uthalapAthala ane asthiratAnA kALamAM dharmo pitAnA khristI sivAyanA anya dharme zuM zikhave che te sahAnubhUtipUrvaka sama- bhUtakALa tarapha najara kare e svAbhAvika che. ema karanArA loko e javA mATe abhyAsamaMDaLe calAve to te jarUra IcchavAyegya lekhAze. rIte meLavelI samaja jAgatA jIvatA vartamAnamAM dAkhala karavAnI evA abhyAsane mATe ApaNuM vaLaNa pramANika jijJAsunuM hovuM jarUriyAta samaje te e sArI vastu che. bhUtakALa ApaNane tenI joIe, dharmopadezakanuM ke samarthakanuM nahi. bhagavadgItA, dhammapada godamAM rAkhatA hovAthI ApaNe tene avazya samajavuM joIe. paraMtu ane tAo-te-kIMga jevA pUrvadezanA pramANabhUta dharmagraMthe ApaNe ApaNe tene ceTI rahyA athavA te temAM gaurava mAnavA lAgyA te vAMcavA joIe tathA bAIbalanI jema ja te viSe saMpUrNa carcA paNuM bhoga maLyA. kahevAtAM koI paNa "satya" sIdhesIdhAM vartamAnamAM karavI joIe. , dAkhala karI na zakAya. te "satya"nI yathArthatA athavA aucitya jIvananA arthagAMbhIrya tathA bhAvI nirmANa sAthe jemane levA pAyAnA samanvayAtmaka vikAsanI dRSTie zaMkAspada hoya che. "zAzvata devA che evA mAnavIne sparzatA pAyAnA rahasyapUrNa savAla viSe vartamAna" pUrNa jIvana pAmavA mATe sIdhe rastA ane sAMkaDA huMjAre varasathI vicAraNA thatI AvI che. Ama chatAM ApaNAmAMnA daravAje che. ghaNuM kharA cAlatA AvelA cIlAmAM ja gati karatA rahyA chIe. pitAne sanAtanI khristI kahevaDAvanArA loko A tathyane bhUlI pAzcAtya sUtronI punarUktie jyAM ApaNane uMdhamAM nAMkhyA hoya athavA jAya che. teo mAnava-ItihAsanA mAtra eka bhAgane gaMbhIratApUrvaka jIvana viSenA uparAMTiyA nirNa karavAne preryA hoya tyAM pUrvanA vicAra karavAne ApaNane Agraha kare che. itihAsanA e vibhAgamAM kaI kavi ke RSinAM vacananA pariNAme ApaNAmAMnA keTalAka dhama- IzunuM jIvana, temanuM mRtyu tathA temanA pharIthI thayelA udbhavane dhatAnA ghenamAMthI jAgrata thayA hoya ema bane. jeo sAva sAMpradAyika samAveza thAya che. khristI ItihAsanI AraMbhanI sadIomAM tene mAnasa dharAvatA hoya emaNe prAcIna kALanA suprasiddha bauddha samrATa AvA prakAranuM mahattva apAya e samajI zakAya ema hatuM. te samaazekanA zabda para vicAra kare joIe:-- yanA dharmAcAryo hibru lekanA itihAsa sivAya bIjo itihAsa jANatA je potAnA saMpradAyanuM bahumAna kare che ane bIjAonA nahotA; tathA "navA karAra' tarIke oLakhAvA lAgelAM lakhANo sivAyanAM saMpradAyane pitAnA saMpradAyanI mahattA vadhAravAnA AzayathI utArI pADe bIjuM lakhANe jANatA nahotA. teo jIvana viSenA pitAnA navA che teo pitAnA AvA vartanathI, sAcuM pUchatAM, pitAnA saMpradAyane dRSTi ndunI samaja, jene temane nikaTa paricaya hatuM, te paribhASAmAM ja bhAre nukasAna kare ." ApatA hatA. khristI dharma mukti mATene "eka mAtra rasto' che evuM valaNa paNa bAIbalanI prAcIna kALanI sanAtanI khristI samajutInI dharAvanArAe zraddhAne abhAva darzAve che. pUchavA jevo prastuta savAla paribhASAmAM ja ItihAsanI samajutI ApavAnuM Aje paNa cAlu A che. "evA leke ATalI badhI nizcitatA zA mATe khaLe che? rAkhavuM e koI paNa rIte vAjabI nathI. khristIo pitAnI zradhdhAne nizcitatA meLavI eTale maraNane notaravuM; anizcitatAne svIkAra bhale ekarAra kare ke amArA mATe Izu tAraNahAra che, paNa vahukaro eTale jIvavuM, vikAsa sAdha, ane samartha thavuM. ApaNA dIe, hiMduo tathA baudhdhane mATe paNa Izu udhdhAraka tathA tAraNahAra samAjamAM Aje mAnasika cintAnA roganA bhoga banelA saMkhyAbaMdha che ema temaNe na ja kahevuM joie. leke jovAmAM Ave che. emanI cintA jIvananI vAstavika paristhiti mane lAge che ke, pitAnA sAMskRtika vArasA dvArA temane je maLyuM karatAM kayAMye vadhAre pramANamAM hoya che, ane dareka prakAranI hoya che. hoya tenI UMDI kadara karanArA ane ema chatAM paNa tene vedavAkya ToLAvRtti ane rASTravAdane udbhava bIjuM kazuM nahi paNa A gaMbhIra mAnavAno inkAra karanArA athavA tenuM samarthana karavA jatAM akaLAmaNa vyAdhinuM ja eka lakSaNa che. "huM koNa chuM ? evA jIvananA mULabhUta ke becenI anubhavanArA leke dareka yugamAM thayA che. "Izvara ' samarthanasavAlano sAmano karavAmAMthI chaTakavAne A rIte ghaNA mANaso prayatna asamarthanane viSaya nathI, paNa khALavAne viSaya che. jJAnanI vyAkhyA karatA hoya che. teo bhinna bhinna prakAranI prakriyAo ane vicAra karavI e agatyanuM nathI, paNa tene vikasAvavuM e agatyanuM che. dhArAo sAthe tAdAtmya sAdhIne vAstavikatAnA sAmanAmAMthI chaTakavA ApaNe evA yugamAM jIvIe chIe ke jemAM "yahUdI" ke mAMge che athavA te chaTakavAmAM saphaLatA meLave che. e prakriyAo ane " biddI ,' 'habasI" ke "goro', "khrIstI' ke 'bauddha' evAM lebalethI vicAradhArAo paikI keTalIka dhArmika, keTalIka rAjakIya ane keTalIka pitAne oLakhAvavAmAM anausUkya-akaLAmaNa anubhavanArA lokenI Arthika hoya che. pakSa, varga ke saMpradAya jevA samagra vastunA aMze saMkhyA uttarottara vadhatI jAya che. ApaNI mAnavatA ApaNane ekatra sAthe teo potAnuM tAdAmya sAdhe che. samagra vastunA e aMze kare che, ApaNI saMskRti ke ApaNo varNa nahi. ApaNAmAMnA ghaNAoe khAsa pasaMdagI" (Special priority) ane aLagApaNAnI lAgaNI ApaNAmAM rahelI samagra mAnavatAne sAkSAtkAra nathI karyo ane tene para phAle jhule che. jeo pitAnA bhUtakALanA sukhapUrNa senerI anu- badale pitAnA vyakitatvanA amuka aMza sAthe teo vadhAre paDatuM Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' prabuddha jIvana tA. 1-9-56 tAdAmya anubhavatA hoya che-A hakIkatanA garbhamAM Adhunika duniyAnI sadIo pahelAM lAotsue kahyuM hatuM tema, je kaI pitAnI duHsthitine amuka aMza rahelo che. pAse hatuM te badhuM uDAvI daIne bImArImAMthI sAjo thavA icchatA hoya te tenI icachA bara lAvavAne rakhaDI rajhaLI pAchA pharatA pazcAttApabhyAkuLa 'mAnavI mAphaka eka vakhata kharo upAya e che ke teNe potAnI bImArI viSe sabhAna banavuM ApaNe nirmaLa, nirmama banIe. pachI ApaNuM mULa taraphanA prayA- joIe, tethI kaMTALavuM joIe ane temAMthI mukta banavA mATe prayatna mune prAraMbha sahelAIthI thaI zakaze. zIla banavuM joIe. - dharmaparasta evA ApaNe aneka gheSaNa ane vidhAne karyo khristIoe paraspara anya dharmonA zikSaNa ke pracArathI Darache ane tenI samakSa ApaNe praNipAta karyo che. paraMtu 'iti" ne vAnI kazI jarUra nathI. jema hiMduo tathA baudhdhA khristIonA mArga kadI paNa "meti' nA mArga jeTale gahana ane rahasyapUrNa saMparkathI ghaNuM ghaNuM zIkhyA che tema khristIoe paNa anya dharmahotuM nathI e tathya ApaNA keTalAka mahAna rahasyavAdI zikSAgurU- enA saMparkadArA ghaNuM ghaNuM zIkhavAnuM rahe che. evuM koI satya ee ApaNane zIkhaveluM che je ApaNe bhUlavuM joItuM nathI. nathI jemAM saghaLAM satyane samAveza thato nuM hAya'-eTale ke te jIvana ane itihAsanA atha nA a zataH samanatAne ApaNe satyane UMDe anubhava karavAmAM Ave che. ApaNA mATe sImITeka ' jJAnasarvasva lakhatA aTakIzuM te ja ApaNe navuM zIkhavAne cagya lekAnA itihAsane samajavAnI jarA paNa ochI jarUra che ema che. rahI zakIza. itihAsakALanA pratyeka dharmamAM eka bAjue vahema, ' ja nahi. ulaTuM ApaNu vArasAne navesarathI samajavA mATe ane "huM ane e dhazraddhA ane bIjI bAjue Azcama , jijJAsA tathA te rIte vadhAre zANapaNuM meLavavA mATe ApaNe pUrvanA lokonI zANabhakitabhAvanuM vicitra prakAranuM mizraNa hoya che, jyAre paNa pahelI paNane sArI rIte samajavAnI anivArya AvazyakatA che. ApaNe traNa vRttio prabhutva bhogavatI hoya che tyAre te dharma mANasane vadhu pUrvanA dezane ke temanA dhArmika khyAlane gagane caDAvavA ema ahiM baMdhanamAM nAMkhavAnA sAdhanabhUta bane che. jyAre bIjI traNa vRttio sUcavavAne koI Azaya che ja nahi, paraMtu sAthe sAthe ApaNI ApaNA citta upara prAdhAnya bhagavatI hoya che tyAre te dharma mANa- potAnI jAtane tathA ApaNA potAnA dharmane paNa gagane caDavitAM sane bhayamukta karIne jIvananI sAcI dhanyatAmAM praveza karAvavAnA ni jIvananI sAcI dhanyatAmAM pravarI karAvavAnA ApaNe aTakavuM ja joIe, sAdhanabhUta bane che. pote bIjA dharmanA saMkhyAbaMdha anuyAyIone dharmapalaTo ApaNe mUsA, IzuM, gautama buddha, lAose ane napusene jarUra karAvIne temane eka athavA bIjA khristI saMpradAyamAM lAvavA Icchate. Adara karIe, paraMtu bhUtakALanAM e purANAM devasthAnenI chAyA nIce ja nathI. bIjI prajAe tathA bIjI saMskRtio para khristI AdaApaNe lAMbA vakhata sudhI paDI rahevuM na joIe. ApaNI dharmaniSThA zenI asara dezakALane anurUpa badalAtA jatA mahattva sAthe e ApaNAmAM evI pratIti pedA kare che ke A purUSanI bhAvanA zAzvata paraMparAonA cAlu rahevA chatAM thavAnI ja che. e ja pariNAma che-sadA kALa majuda rahevAnI che te pachI judI judI saMskRtiomAM khristIonI bAbatamAM paNa Ave ema huM jarUra icchuM chuM. koI paNa te judA judA vAghA saje, tethI ApaNe nakAmA zA mATe cintA- sagomAM A prakriyA hamezA cAlu rahevI joIe ane bezaka A vyAkuLa banavuM joIe ? eka mANasa jene "zAzvata izu kahe che pariNAma ahiMsaka rIte nIpajavuM joIe. ApaNe pratyeka vyaktine tene bIjo mANasa "zAzvata buddha kaheze ane je eTalI ja pramANIka tenI pitAnI gatithI cAlavAno haka mAnya rAkhavo ghaTe che. zarata tAthI pitAnI aMgata zraddhAne ekarAra kare tenA kAjI bananAra ApaNe eTalI ke, ethI samAjazarIrane hAni pahoMcavI na joIe. bALaka bAlyAvasthA vaTAvIne sAcI prauDha avasthA prApta kare eTalA mATe tene kANuM ApaNe bAlaka rahevA daIe chIe. te ja pramANe ApaNe je leke jevA lebale mukhyatve karIne vastIgaNatarI karanArAone mATe athavA hoya tevA khristI, baudhdha, nAstika, Astika, musalamAna, zIkha tarIka anyane pitAthI utaratA dekhADavAnI vRtti dharAvatA leke mATe mahattvanAM rahe ema icchavuM joIe ane pratyeka uttarottara vadhu ne vadhu AdhyAtmika prauDhatA prApta kare evI AzA sevavI joie. hoya che. bIjAne mATe te amuka nizcita savAla hAtha dharavAmAM na - "duniyA divya pAtra che; kAma lAge eTale ja tene upaga hoya che. pitAnA mAnavabaMdhuo sAme vAparavA mATe temane zastra ke sAdhana banAvavuM te yogya nathI. ene ghaDI na zakAya; khristI sivAyanA anya dharmo pratyenA keTalAka khristIonA tema ja e evuM ne evuM rahe e Agraha na rakhAya, aTala ane akkaDa vaLaNu uparathI temanAmAM pitAnI jAtane anyathI alaga lekhAvavAnI vRtti keTalI UMDI hoya che tenuM ApaNane bhAna je ene ghaDe che, e tene bagADe che; je te Agraha rAkhe che, te tene khue che.) thAya che. pitAnA satya svarUpathI te kharI rIte cuta thayelo hoya che. tAo-te-kiMga, 28 ema chatAM paNa te pitAne nahi paNa anya lokone IzvarathI vikhuTA ' phaleIDa e. reMsa, paDelA, satya mArga viSe bhulA paDelA, eka ane ananya dharmapathathI vaMcita banelA che ema jAte mAne che ane anyane manAve che ane viSaya sUci e rIte potAnI svarUpamyuti sAthe AMkha ADA kAna karavAmAM satiSa vinobAnI vANI vinobA 83 mAne che. A mANasa jyAre pitAnI jAtane vadhAre UMDANathI muMbaInA sUcita dizAthI rAjya aMge samajavA mAMDe che ane anya janone AtmaupajyabhAvathI jyAre keTalIka agatyanI mAhItI jotAM-oLakhatAM zIkhe che ane e rIte pitAnI cintAomAMthI, vilekana paNuM ghaNuM vyAkhyAnamALA 85 dalasukha mAlavaNiyA 86 anya IzvarathI vikhuTo paDI gayela hovAnI bhrAntimAMthI, tema ja svarAjyane prANu: lokasaMmati pitAnI ja kAlpanika pratiSThAyAomAMthI te jyAre mukti anubhava prakIrNa nedha -gujarAta pradeza koMgresa samitine dhanyavAda, paramAnaMda 88 jAya che tyAre ja te sAMpradAyika takalAdIpaNAmAMthI nakkara satya taraka zrI morArajIbhAInI tapazcaryA, mahAdvibhASI muMbaI pradeza pragati karavA mAMDe che. "onesTa rIlijiyana' nAmanA pitAnA pusta varSone aMjalI kAkAsAheba kAlelakara 40 nAgarika jIvanamAM guMDAgIrI dAdAdharmAdhIkArI dara kamAM jena yAna kahe che tema, rUDha thai gayelA vicAre, rUDha saMsthAo anya dharmI tarapha khristIonuM valaNa kevuM ane rUDha IzvaravidyAo-e saghaLAM AdhyAtmika bImArInAM lakSaNa che. hovuM joIe phaleIDa e.rasa muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3, - mudraNasthAna : kacchI vIzA ozavAla prinTIMga presa, majIda baMdara roDa. muMbaI 9. Te. naM. 34628 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rajIsTarDa na, B 4266 vArSika lavAjama rUA. 4. (pra. jainavarSa 14-.jIvana varSa4 aMka 10 muMbaI, sapTembara 15, 1956, zanIvAra - zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra AphrikA mATe zIliMga 8, chuTaka nala: traNa AnA lAla gAla = we are sease emiewALaextreatest taMtrI: paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA sAkAra jhaate site zAla jhAka age zAlAlA zrI morArajIbhAInuM udhaka pravacana ( muMbaI jaina yuvaka saMdha Ayojita vyAkhyAnamALAnI tA. 8-9-56 nA roja rAkasI thIeTaramAM yojAyelI chellA divasanI sabhAmAM chelluM vyAkhyAna muMbaI pradezanA mukhya saciva zrI morArajI desAinuM hatuM. 'kalyANarAjyane Adarza ane tenI maryAdA' e temane vyAkhyAnaviSaya hate. lagabhaga pacAsa mInITa sudhI teo ekadhAruM bolyA hatA ane sabhAjanoe temane mu% mane pUrI zAntithI sAMbhaLyA hatA. jANe ke attamakha banIne bolatA hoya tevI nItaratI vimaLa temanI vANI hatI. jainenuM paryuSaNa parva ane temAM paNa sAMvatsarika pratikramaNanI bhAvanA-ubhayathI prerita hAIne temanA pravacanamAM kevaLa koI rAjakAraNI viSayanuM zuSka athavA rAttAlakSI pratipAdana nahotuM, paNa vyakitagata , tema ja sAmAjika jIvana kevuM hovuM joIe te sUcavatuM talasparzI mArgadarzana hatuM. temaNe je kahyuM tenI adhyApaka ramaNalAla zAhe taiyAra karI ApelI saMkSipta noMdha nIce mujaba che. paramAnaMda) Aje paryuSaNa vyAkhyAnamALAnuM chelluM vyAkhyAna che.. ane pharIthI ApaNI bhUla thAya ja nahi.' paNa bhUla na thAya e mATe mAre temAM kalyANa rAjyane Adarza e viSaya para besavAnuM che. meM ApaNe prayatna kare joIe ane te prayatna pramANika ho joIe. saMdhanA saMcAlakone kahyuM ke huM dharmanI sAcI bhAvanA para bAlIza. ApaNe mATe badhA mANase ekasarakhe vicAra nathI karatA. paNa saMdhanA saMcAlakone e vize lobha na lAge. emaNe mane kahyuM kaIka ApaNA mATe sAruM vicAre che, keIka khoTuM vicAre che. paNa ke tame kalyANa rAjyanA Adarza para bele. eTale meM e viSaya rAkhe. mAre mATe khoTuM vicAranAra mane nukasAna karatuM nathI. UlaTAnuM mAre paNa mArA manamAM A be viSaye vacce koI virodha nathI. kAraNa ke evA mANasane upakAra mAnavo joIe, kAraNa ke e mane mArI bhUla kalyANa rAjya dhamanI sAcI bhAvanA vinA zakaya nathI. dharmanI sAcI kayAM rahI che e samajAve che. Ama, payuMSaNane aMte parasparanI mAphI' bhAvanA ane kalyANa rAjyanI bhAvanA baMne paraspara eTalI badhI eta- mAgavAmAM Ave che e ghaNI sArI vAta che. paNa e eka mAtra jaDa preta che ke dharmanI bhAvanA vinA kalyANa rAjyanI vAta saMbhavI na zake. rivAja ja na banI ja joIe. rivAja khAtara nahi, paNa sAcA eTale huM kalyANa rAjyanI sAthe dharmanI paNa vAta karIza. Aje dilathI ApaNe mAphI mAgavI joIe. belanAra game te viSaya para bolI zake che. paNa tenuM vaktavya viSaya Aje paryuSaNa vyAkhyAnamALA paNa eka rivAja banI gayo sAthe baMdha bese che ke nahi te jovAnuM che. eTale huM je kahuM te che. eTale mAtra sAMbhaLavAnA rasathI ja je tame AvatA ho te vize tame vicAra karo ane ThIka lAge tene amala karatA thAo e vyAkhyAnamALA baMdha thaI javI joIe. vakatAonA vicAromAMthI hetuthI huM mArA vicAro tamArI samakSa raju karuM chuM. tamAre kaMIka levuM joIe, grahaNa karavuM joie, ane tamArI sabuddhi . payuMSaNanA divase tapazcaryAnA divase che. paNa tapane hetu ghaNI pUrvaka tamAre ene amala kare joie. tema kare te ja A vakhata loko samajatA nathI. ane ghaNI vAra ApaNe tapane sAce vyAkhyAnamALAnI sArthakatA, nahi te nahi. paraMtu ene artha e artha samajyA vinA tapathI bhAgIe chIe. tapa karavuM eTale nahi ke vakatAe kaheluM badhuM ja tamAre svIkArI levuM joIe ane mANase potAnI jAta para sakhtAI karavI e paNa eka bhrama che. te pramANe cAlavuM joIe. ema karavuM e te mUrkhatA ja kahevAya. paNa phakta potAnI jAta para sakhtAI karavI e tapa nahi paNa kaSTa huM mArA vicAre tamArI AgaLa rajU karuM chuM, paNa mArA vicAro che. tapa ane kaSTa bane vacce bheda che. eno artha e nathI ke pramANe ja barAbara tamAre vicAra karavA na joIe. paraMtu mArA kaSTa kheTuM che, kaSTa paNa phaLa Ape che, je ene svIkArIne ApaNe vicAre tapAsIne khAtarIpUrvaka tamane je apanAvavA jevA lAge te ja ene barAbara upayoga karIe te. apanAvavA joIe. koI mANasa bIjAne salAha Ape ane teNe te dareka dharmamAM AvA prasaMge Ave che ke jemAM AkhA varSamAM pramANe vartavuM ja joIe evuM nathI. paNa ene artha e nathI ke zuM karyuM tene vicAra karavAmAM Ave che. e vakhate mANase potAnA salAha ApanAra mANasane deza che. ApaNane na gamatuM hoya tenI zarIrane sudhAravAne rastA zodhe che. keTalAka e mATe upavAsa kare che. pAse salAha levA ApaNe jatA nathI. vaLI, ApaNe e rIte salAha mANasa je svecchAthI upavAsa kare che te vaDe te pitAnA mana ane na mAgavI joie ke jemAM doSa salAha ApanArane heya. e salAha zarIra baMnene sudhArI zake che. . pramANe amala karavAmAM javAbadArI ApaNI pitAnI che. kAraNa ke jaina dharmamAM AMtarazuddhi para khUba bhAra mUkavAmAM AvyuM che. ApaNe vicArapUrvaka, khAtarIpUrvaka e salAhane amala kara joIe. paryuSaNanA divasemAM jaine tapazcaryA kare che ane paryuSaNane aMte varSa kalyANarAjyanA vicAro mArA pitAnA che. enI sAthe tame daramyAna jenAM mana dubhavyAM hoya tenI teo mAphI mAge e sahamata nahi thAo te mArA e vicAre tame cheDI de, paNa mArI rivAja pALavAmAM Ave che. e rivAja sAre che. paNa mArI sAthe jhagaDo te nahi ja karo. tame carcA karI zake che. kevA dilathI mAgavAmAM Ave che? paryuSaNane aMte rivAja khAtara kalyANarAjyamAM mANase eka bIjA pratye khUba sahanazIla hovuM mA mAgavI joie ke sAcA dilathI ? sAcA dilathI mAphI mAgI joIe. eka bIjA pratyenI sAcI samajaNa, sAcI sahAnubhUti nahi che ema kayAre kahevAya? eno purAvo e che ke pharIthI evI bhUla hoya te temAMthI Adarza siha nahi karI zakIe. kalyANa rAjyamAM na thAya te mATe mANasa sAvadhAna rahe. bhUla nahi ja thAya ema te mANasa ene pAya che, saMpatti nahi. je divase saMpattine ene pAyo kema kahI zakAya ? ApaNe sau kaMI eTalA saMpUrNa nathI ke gaNIzuM te divase mANasAI cAlI javAnI che. ene artha e nathI Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 15-9-56 ke saMpatti jarUrI nathI. saMsAramAM ghara, kuTuMba, vyavahAra calAvavA mATe kalyANarAjyamAM dharmanI bhAvanA otapreta che. ane te koI ; saMpatti jarUrI che. paraMtu saMpatti sAthe haMmezAM mANasAI Ave che paNa eka dharmanI nahi. paNa mANasAInA dharmanI bhAvanA. jaine evuM nathI. saMpatti sAthe mANasa ezaArAma tarapha ghasaDAya che. ane ahiMsA pALe che, paNa ene artha e nathI ke bIjA ahiMsA ezaArAmane pitAnI jarUriyAta mAnato thaI jAya che. paNa te pachI pALatA nathI. je jaine ema mAne che te Dhaga che. badhAe ahiMsA ezaArAma karave ja nahi? kharI rIte ezaArAma karanAre pite mATe vicAra karavo joIe ane ApaNe pote keTalI ahiMsA pALIe vicAra kare joIe ke enAthI mana kaluSita te nathI thatuM ne? chIe tene paNa vicAra karavo joIe. enAthI zarIra beTe raste te nathI cAlatuM ne? eTale..kaI vRttithI thaDA vakhata pahelAM huM delavADA gayA hatA. tyAM mane keTalAka ezaArAma karIe chIe enA upara enI jarUriyAtane AdhAra rahe jainAe kahyuM ke "vIramagAmanA kheDUtone pAkane nukasAna karanArAM pazuche. eTale mANasa jyAre saMpattine Azraya le tyAre e kaI rIte enI hiMsA karavA mATe baMdUkanAM lAyasansa zA mATe ApyAM? rAjya pitAne phAyade karaze e rIte eNe vicAra kare joIe. paNa e zA mATe hiMsAne utejana Ape che?" amuka rIte vicArIe te rAjyane na bhUlavuM joIe ke ekalI saMpatti upara kalyANarAjya ApaNe mATe hiMsA ane ahiMsA badhuM sarakhuM che. koI paNa rAjya hiMsA vagara sthApI zakavAnA nathI. jIvI zakatuM nathI. kAraNa ke rAjya jabarajastI para racAyeluM che, ane - mANasa pitAne vAMka kADhatA nathI paNa bIjAne vAMka kADhe che. jabarajastI hoya tyAM hiMsA AvyA vinA rahe ja nahi. alabatta, paNa je mANasa AdarzanA mArga para cAlavAno prayatna kare che te ene artha e nathI ke rAjya ahiMsAne kadI vicAra kara ja nahi duHkhI nahi thAya. bIjA ene kamajora nahi banAvI zake. bIjA ane phakta hiMsA ja karavI. rAjya phakta anivArya hiMsAne ja vicAra ene kharAba cAritryane nahi banAvI zake. jyAM sudhI mANasa pite karavo joIe. rAjya kAyadAo ghaDe che, ane kAyadAnuM pAlana badhA ja satyane paMthe cAlavAne prayatna karaze tyAM sudhI bIjA ene nukasAna mANase rAjIkhuzIthI karatA nathI. eTale kAyadAnA pAlana mATe, ane nahi karI zake. mANasa pote potAnAM kAryo mATe javAbadAra che. prajAnA rakSaNa temaja hita mATe paNa rAjyane hiMsAne Azraya le potAnI bhUla mATe bIjAnA para doSa nAkhanAra samAjane nukasAna paDe che. vIramagAmanA kheDUtone pAkanuM nukazAna thatuM hoya te te pahoMcADe che. bIjo ke mANasa kharAba che ema kahI pitAne bacAva nukasAna thatuM aTakAvavAne temane haka che. je teo hiMsA na Acare na karI zake. zuM mANasane samAja sAthe saMbaMdha nathI? zuM mANasanA ema tame icchatA ho te teone varase dahADe jeTaluM nukazAna thAya kAryanI samAja para asara thatI nathI ? che teTalI peTa bharapAI karI do. te teo hiMsAne Azraya nahi le. : mANasa tarIke mANasanuM kartavya e che ke eNe bIjAnA sukha paNa e javAbadArI levA koI taiyAra nathI. karatAM du:khamAM bhAga levo joIe ane bIjAne madada karatA rahevuM ane zuM jaine je dhaMdhA vepAra kare che temAM hiMsA nathI hatI ? joIe. samAjamAM ekabIjAnI madada vinA jIvI zakAtuM nathI. dareka ghaNA jaine mAtIne vepAra kare che. motInA vepAramAM hiMsA nathI ? mANasa bIjA pAsethI eka yA bIjA prakAranI madada icache che. metI kevI rIte meLavavAmAM Ave che ? keTalAka jaine rezamane vepAra saMnyAsI paNa bhikSA le che. e paNa eka prakAranI madada che. paNa kare che. rezamanA vepAramAM zuM hiMsA nathI ? jaine livaranAM IMjekazana je kaI madada le che eNe jovuM joie ke madada mATe pite lAyaka nathI letA? eTale ApaNe mAtra havAmAM vicAra na karavo joie. , che ke nahi? je mANasa madada le che e bIjI anekagaNI sevA kalyANarAjyane Adarza sahAnubhUti, sahRdayatA ane sahiSaNutA samAjane Ape che. . che. mAruM teTaluM sAruM--enA para kalyANarAjya ne sthapAya: rAjya , dareka mANase "mANasa" thavAne vicAra karatA thaI javuM joie. calAvanAre pakSapAtathI, ke gussAthI rAjya calAvavAnuM na hoya. rAjya "mANasa" hovAne ApaNe dA karIe chIe sRSTimAM uttama hovAne calAvanAre leke game teTalI gALo de te paNa temanA pratye sahAnubhUti ApaNe dA karIe chIe kAraNa ke bIjA prANIo karatAM ApaNAmAM buddhi vadhAre che, samajavAnI zakti vadhAre che ane mATe rAkhavI joIe. paNa le ke e e yAda rAkhavuM joie ke teo ApaNe naphA nukasAnane vicAra karIe chIe, pitAnA svArthane pitAnA ja pratinidhione rAjya calAvavAnuM sepe che. teo pitAnAthI vicAra karIe chIe. kaI judI vyaktine rAjya calAvavAnuM nathI saMpatA. cera leke prAmApaNa sAce svArtha e ja paramArtha che. kheTa svArtha paramArtha Nika mANasane pitAnA pratinidhi tarIke nahi cUDe. ane cUTe te nathI. badhAnA phAyadAmAM pitAne phAyado che ema samajIe to ja e temane pratinidhi nahi hoya. ane kaI paNa prAmANika mANasa . ApaNe sAcA mANasa kahevAie. mANasa sevA ke kartavya kare che cora lekonA pratinidhi thavAnuM pasaMda nahi kare. paNa ene upakAra samaje ane badalAnI kaMIka AzA rAkhe te lekazAhImAM leke potAnA pratinidhio pasaMda kare che. eTale sevAne badale sede ane ghamaMDa banI jAya che. jevA ke tenA pratinidhi. leke pate sudhare te pratinidhio pite sAcI mANasAI vinA kalyANarAjyanA Adarza siddha nahi ApeApa ja sudhare. mATe rAjyane sudhAravuM e ApaNA pitAnA thAya. mANasAI vinAne mANasa mANasa nathI, paNa pazu che. Aje hAthamAM ja che. lake ane rAjya paraspara eka bIjAne madada kare te ApaNe ema kahI zakIe ke mANasa haju daza TakA ja sAcI ja cAle. rAjya amArAthI juduM che e bhAva haze tyAM sudhI mANasAIvALA "mANasa" che ane nevuM TakA pazuyonimAM che. pazu kalyANarAjya nahi thaI zake. mATe baMne vacceno virodha maTI ja karatAM ApaNumAM buddhi vadhAre che ema ApaNe kahIe chIe ane joIe. baMne pitapatAnA tarapha na kheMce e jovuM joie. pazu karatAM ApaNI jAtane caDiyAtI mAnIe chIe. paNa ApaNe - mANasAInA pAyA para ja kalyANa rAjyanuM maMDANa thavuM joie. 'buddhi vaDe ApaNuM durgaNone bacAva karIe chIe. ApaNe buddhine ane e mATe ja zikSaNa apAvuM joIe. mANasAI khIlavavA mATe durapayoga karIe chIe. strIo zarIra vece che te ApaNe tene sAcuM sAdhana zikSaNuM che, e mATe bALakomAM nAnapaNathI ja sAcA saMskAra daDha thavA joIe. zikSako zALAmAM zIkhave, paNa gharamAM jetiraskAra karIe chIe, paNa te pachI je mANasa potAnI buddhi vege che te te zarIra vecavA karatAMya kharAba che. kAraNu ke mANasa juduM vartana hoya te saMskAra dRDha thAya nahi. mATe dareka mANase bIjA che apekSA na rAkhatAM pote ja mahenata karavI joIe. Apa muvA zarIra vecIne pitAnA zarIrane bagADe che. paNa buddhi vecIne to te vinA svarge nathI javAtuM. tevI rIte bIjAnI mahenatathI sAcI siddhi bIjA anekanI buddhi bagADe che. mATe je mANasa buddhine vecatA maLI zakatI nathI. kalyANarAjya e pramANe na sthapAya. Ake, potAnI buddhi sAcI che ke kheTI tene vicAra kare te ghaNA sAcI vAta kabUla karIne amala kara nahi tenA je bIjo DhoMga prazno ochA thaI jAya. nathI. e Dhaga mANasane kamajora banAve che. ApaNe sAdhune pUchae Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jarUra che. te upasthita thayA tinidhioe ' tA. 15-9-56 prabuddha jIvana chIe. paNa gharane chokare je sAdhu thavAno vicAra kare te ApaNe kalyANarAjyamAM cadada karavAno vicAra hovo joie, madada kahIe chIe, " besa, besa, mUcchuM che?" te zuM sAdhu thavuM e levAne nahi. ene artha e nathI ke mANase bIjAnI madada na levI mUrkhatA che? ApaNe zuM mUrkhane pUjIe chIe ? eTale ApaNe pUrato joIe. paNa jovAnuM e che ke huM bIjAnI madada lauM chuM, paNa vicAra karavo joIe ane ApaNe je sAcuM mAnatA hoIe tene tenAthI nIce te nathI paDate ne? emala karavo joie. mANase ekabIjAnI IrSyA kare che, tiraskAra kare che. garIba kalyANa rAjyamAM ekeeka mANasa sukhI hovo joie. Aje zrImatine tiraskAra kare che. zrIma te garIbone tiraskAra kare che. paNa garIbanI Avaka vadhatI nathI, ane bhAva vadhe che. kApaDa pedA karanArA teo vicAratA nathI ke ApaNe mATe je ISTa che te bIjAne mATe ane vecanArA lobha rAkhe che ane hAthe karIne achata pedA kare che. ISTa kema na hoya ? A bhAvanA pramANe ApaNe vartavuM joie. tema ghaNAMne Aje roTale, kapaDAM paNa pUratAM maLatAM nathI. te meLavavA karIe te kalyANajya vaheluM Avaze. teo Akho divasa mahenata majUrI kare che. temane bIjo kaMI vicAra hiMdustAnamAM evA mANase AvyA che jemaNe sAce rasto karavAnI phurasada paNa nathI hotI. kalyANarAjyamAM dareka mANasane batAvyuM che. eka jamAnAmAM ApaNe upara caDI nIce paDayA chIe. pUratuM khAvAnuM, pUratAM kapaDAM ane rahevAnuM maLavuM joIe. te ja paNa have ApaNe evI rIte upara caDIe ke jethI pharI nIce paDavAne mANasa sukhI thaI zake. kalyANarAjya ekalA kAyadAthI thavAnuM nathI. vakhata na Ave. ApaNe e mATe mahenata karavI joIe ane lekone sukhI karavA prakIrNa noMdha mATe vadhu ane vadhu samRddhi pedA karavI joIe. Aje jagatamAM che eTalI badhI samRddhi vahecI daie te paNa garIbI TaLavAnI nathI. phala caDAvyAM dvibhASI muMbaine ane dhyAna dha mahAgujarAtanuM vadhu samRddhi pedA karavA mATe vadhAre puruSArtha karavAnI jarUra che. paNa jyArathI bhAratanI prAdezika punarracanAne prazna ApaNI sAme Aje ApaNe phakata ApaNa naphAne ja vicAra karIe chIe. ethI upasthita thayo tyAra bAdatA jude jude tabakake muMbaI, kaccha, saurASTra rAjya kaMTrola kare che. rAjya e karavuM joIe. rAjya ApaNI pAse ane gujarAtanA pratinidhioe ane javAbadAra gresI AgevAnoe naphAnI bAbatamAM saMyamanI apekSA rAkhe che. ApaNe saMyama nahi prAdezika sImA paMca samakSa karavAmAM AvelA nivedanamAM tathA raju karIe to rAjya ApaNI pAse karAvaze. paNa Aje te jANe achata karelI jubAnIomAM tema ja pradeza koMgresa samitinI sabhAnA TharAvomAM thaI eTale manamAM roga pedA thaI gayo hoya evI sthiti che. AvuM dvibhASI muMbaI pradezanuM satata samarthana kareluM hovA chatAM e ja hoya tyAM rAmarAjya kayAMthI thAya ? badhA, rAma thAya te ja rAmarAjya prakArane bhAratanI lokasabhAe gayA ogasTa mAsanA prAraMbhamAM jyAre thAya. mAre rAma thavuM ane tamAre badhAe rAvaNa rahevuM ? te pachI nirNaya lIdhe tyAre gujarAtanA keTalAMka sthaLoe ane khAsa karIne mAre tamArA pratinidhi thavuM hoya te mAre 5Na rAvaNa thavuM joie. amadAvAdamAM te sAme ATalo pracaMDa virodha kema thaye te eka meTA paraMtu prajA pate rAma thAya te pratinidhi ApoApa ja rAma bane. koyaDe che. A virodhane samajyA mATe A keyaDAnuM vizleSaNa badhAne khAvAnuM maLe te huM khAIza evo vicAra karIe jarUrI che. chIe ? pakaDAI na javAya tyAM sudhI mAre sAcA nathI thavuM e alabatta ApaNe rAta di.bhASI muMbaI pradezanI, TharAvo ane vicAra karanAra kalyANarAjyamAM kayAM sudhI TakI zake ? sAcAne mATe nivedanadAra, mAMgaNI karatA rahyA hatA. ema chatAM paNa ApaNA badhuM tajavAne tayAra nahi rahIe te Adarza sAdhI nahi zakIe. AgevAnanAM mananuM pRthakkaraNa karatAM ema mAluma paDe che ke temanA huM pite sAco rahIza ane mArA taraphathI koIne kaSTa nahi paDavA dauM manamAM rahelI sAmAnya icchA mahAgujarAta, muMbaI ane mahArASTra e vicAra karIe te paNa ghaNuM thaze. ApaNe pitAne bhale sArA ema traNa alaga rAjya ubhAM thAya e prakAranI hatI. badhAMnI mAnIe, paNa ApaNe e dA na kara joie. sAme mukhya prazna muMbaInuM zuM e hate. muMbaI mahArASTrane dharmanI saMkucita bhAvanA na rAkhavI joie. mAtra eka paMtha saMpAI na jAya e viSe sau ekamata hatA. A TALavA mAnavAthI dharma mAnya ema na kahevAya. jyAM sudhI dharmanA hArdane mATe muMbaInuM alaga rAjya karo evI ApaNe mAMgaNI karIe amala na karIe tyAM sudhI dharma nakAmo che. dharmanuM hArda badhA te te mAMgaNIne, prathama sImApaMca ane pachI bhArata sarakAra dharmomAM eka sarakhuM che. koI dharma ema nathI kaheta ke asatya svIkAraze ke kema e viSe ApaNA manamAM saMdeha hatuM. tethI ApaNI bolavuM, anItinuM AcaraNa karavuM. dharma kasoTI kALamAM mANasane bahAranI mAMgaNI hamezA tibhASI muMbaI pradezanI rahI hatI ane dhUti Ape che. je dharma mANasane ApattimAM ugAranAra nathI te dharma aMdaranI icchA haMmezAM traNa alaga pradezanI rahI hatI, athavA te sAco dharma nathI. ema paNa kahI zakAya ke je vAta ApaNe Itara vikalpa tarIke raju dharmanI jema dezanI bhAvanA paNa vizALa hovI joIe, paNa karatA hatA tene ApaNuM mana pahelA vikalpa tarIke pasaMda karatuM hatuM. Aje dezane badale prAMta, jile, gAma, kuTuMba, ghara ane chelle ane prAdezika paMce te dvibhASI muMbaInI ja bhalAmaNa karI hatI. ekalAne vicAra mANasa kare che. pitAne sukha na maLe te bAyaDI ema chatAM paNa chellAM daza mahInA daramiyAna uttarottara banelI aneka chokarAM paNa culAmAM jAya ema kahe che. Ama karavAthI ApaNe ghaTanAo Akhare ApaNane iSTa evA traNa ekamanI racanA tarapha ja sukhI na thaI zakIe. ApaNI saMskRti UMcI che ema ApaNe ghasaDI rahI hatI. A Antarika didhA ane pachI rAjakAraNI kahyA karIzuM. paNuM vartanamAM ApaNe evA ne evA ja rahIzuM te paripAka-ubhayanuM Akhare eka ja pariNAma AvyuM ke gujarAtI prajA dahADo nahi vaLe. saMskRtine UMce lAvavA mATe zikSita samAje AgaLa samakSa mAtra mahAgujarAtanuM ja svapna vikasatuM gayuM ane ApaNA AvavuM joize. AgevAne paNa e ja kalpanAne paripuSTa karatA gayA. ApaNA AgeApaNe bIjA zuM kare che tene vicAra karIe chIe, paNa vAnoe loko samakSa kadI paNa gaMbhIratApUrvaka kribhASI muMbaI pradezanI pite zuM karIe chIe tene vicAra karatA nathI. jeNe pitAne zakayatAnI kalpanA mUkI ja nahotI. dvibhASI sAmenI mahArASTranA kaTTara hisAba pUcho nathI, te pArakAne hisAba pUche che. mANasa upavAsa vidhithI A mAnyatA vadhAre ne vadhAre puSTa banatI rahI. eka bAjue kare che te pitAne mATe ke bIjAne mATe ? te 5chI varagheDe zA mATe ApaNe judA judA samaye muMbaI pradezanI dvibhASI racanAne aMjali kADhe che ? bIjAne batAvavA mATe? dharmane nAme e dhatiMga nathI ? ApatA rahyA; ApaNu' TharAva ke nivedanane prAraMbha paNa e ja rIte ApaNe jIvanamAMthI Dhagane kADhavo joIe. thata rahyo; paNa bIjI bAjue vastutaH mahAgujarAtane ja matimanta Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 karavA pAchaLa ApaNA sarvanuM mana kAma karatuM rahyu. mahemadAvAdanA TharAvanuM hArda paNa A ja hatuM. A mahAgujarAtanI thanAra racanA pAchaLa aneka kalpanAnA kIllAo racAtA gayA ane anekanI mahattvAkAMkSAe baLavattara thatI cAlI. AmAM paNa amadAvAdanA leAkAe ane udyogapatioe bhAta bhAtanI AzA ane kalpanAnA mInArAo ubhA karavA mAMDayA ane saTTAne varelu gujarAtI mAnasa amadAvAda pATanagara thavAnu hovAnA kAraNe aneka prakAranA mArthika lAbhonI kAmanAnA bhega thai paDayuM. AvI vAstavika paristhiti vacce bhAratanI lokasabhAmAMnA gujarAtI sabhyoe dvibhASI muMbaI pradezanA kAi haLavA manathI svIkAra karyo che athavA te A te ApaNe mAMgatA hatA e ja maLI rahyuM che evA krAi AnaMda ane sa MtoSapUrvaka svIkAra karyo che ema kAI na mAne. e vakhatanA viziSTa yogoe temane dvibhASI muMbaI svIkAravAnI pharaja pADI hatI ema kahIe te temAM lezamAtra atyukti nathI. A saMyogA kayA hatA ? (1) leAkasabhAnA 230 thI vadhAre sabhyonI dvibhASI muMbaI mATenI mAMgaNI. (2) gRhapradhAna govIMda vallabha panta ane mahA amAtya paMDita naherUnu paNa A ukelane purUM anumAdana. (3) dvibhASIne A rIte AgaLa karanAra sabhyAnA A dabANa nIce ubhI thayelI ApaNI kaphADI sthiti ane (4) e sauthI vadhAre baLavAna sacAga mahArASTranA kheALAmAM hAthaveMtamAM sarI jatuM dekhAtuM muMbaI. A cAra sagAe temane dvibhASI muMbaI svIkAravAnI kja pADI. A sAme gujarAtabharamAM ane khAsa karIne amadAvAdamAM sArA evA virAdha thaze e temanI najara sAme nahetu ema nathI. jemaNe dvibhASInI hA pADI temAMnA dhaNA kharA mahAgujarAtanI racanAne vizeSa AvakAratA hatA e paNa hakIkata che. Ama chatAM paNa virodha samayAntare zamI jaze, ati jaTila banelI samasyAne Ama ukela AvatA hAya te tene avarodha na karIe, akhila bhAranA pratinidhionA AvA sAmudAyika Agrahane avagaNI kema zakAya, muMbaI upara Akhare ApaNuM sahabhAgI svAmitva te rahe ja che ane tenI AvakanA lAbha jema mahArASTrane tema ja mahAgujarAta maLatAM mahAgujarAtanI Arthika viSamatA amuka aMze haLavI anI jAya che--AvA keTalAka khyAlo ane gaNatarIne adhIna banIne gujarAtI sasada sabhyAe dvibhASI muMbainA svIkAra karyAM. AvI ja rIte dvibhASI muMbaine mahArASTra svIkAra karaze ke kema e savAla mahArASTranA saMsa sabhyo samakSa paNa hatA ja. kAraNa ke muMbaImAM temane kAInI bhAgIdArI khapatI ja nahotI. ema chatAM muMbaI kendrazAsita ane e karatAM jemAM pAtAne bahumatI maLe che evuM dvibhASI muMbaI vadhAre pasaMda karavAyogya che, mukhaI mahArASTrane ApI devAnI anukuLatA dAkhavatu naherUnu mana, eka vakhata muMbaI kendrazAsita banyA bAda, kevI rIte kAma karaze e kANu kahI zake tema che, ApaNe hA kahIzu paNa gujarAtIe A svIkAravAnA ja nathI--AvA keTalAka khyAlene adhIna banIne mahArASTranA pratinidhie paNa mahArASTrI prajAnA saMbhavita vAnu jokhama kheDIne, dvibhASI muMbainA svIkAra karyAM. prabhu jIvana Ama zANA sasad sabhyAe, temanAmAMnA keTalAkane dvibhASI muMbaI kAi paNa sAmAnya sayAgAmAM svIkAryuM na hovA chatAM, leAkasabhAnA sabhyAnA AgrahabharyAM mantane svIkArI lIdhA. keTalAkane mane A bAbata kaDavA ghuMTaDA gaLe utAravA kharekhara hatu. ema chatAM temanI rAjakAraNI samajaNe ane zANapaNe athavA tA e divaseAmAM temanI AsapAsa ghaTTa banelA cokkasa prakAranA vAtAvaraNe A kaparo svIkAra zakaya banAvyo. tA. 15-9-56 muMbainA svIkAra sAmenA gujarAta bAjunA pracaMDa virodhanA mULamAM A vastusthiti rahI hatI. dhIme dhIme gujarAtanI prajAnu` vaLaNa dvibhASI muMbai sAme ekabhASI mahAgujarAtanA guNadoSanI zAnta samIkSA tarapha vaLatuM jAya che, DhaLatuM jAya che ane dvibhASI muMbai sAmenA virodha aMze aMze ghaTato jAya che. Ama chatAM paNa A virodha amuka aMze cAlu rahevAnA ja che. kAraNa ke Akhare gujarAtI prajAnA hitAhitanA anusa dhAnamAM muMbaine krANu keTaluM mahattva Ape che te upara ja leAkasabhAnA nirNayanA svIkAra asvIkArano AdhAra rahevAnA che, je muMbaI uparanA sahabhAgI svAmitvanA mahattvane prAdhAnya Apaze te bhiASI muMbai pradezane jarUra AvakAraze. je A khAkhatane gauNa gaNaze ane muMbaI mahArASTrane sAMpIne paNa mahAgujarAta ubhuM karavuM ja joIe evA Agraha dharAvatA haze temane kAi paNa dalIla dvibhASI muMbaine AvakAravA tarake vALI zake tema che ja nahi. dvibhASI muMbainA virodha karanArA eka bAbata barAbara samajI le ke eka vakhata lokasabhAnA nirNaya mujabanA mukhaI pradeza nirmANu thayo, tyAra pachI pahelAMnAM traNa ekamanI racanAne punarjIvita karavAnuM ekake saMyogamAM zakaya nathI, sivAya ke mahArASTrInA vartAva navI racanA bAda nyAyI ane vyAjakhI ane gujarAtI sAthe anukuLa banIne cAlavAnA nahi hAya, paNa e asAdhAraNa kaTokaTInI kalpanA bAda karatAM Aje je racanA karavAmAM AvanAra che te kAyama ja rahevAnI che. bIjI bAjue gujarAtI prA mahAgujarAtanuM Andolana atyanta ugra banAve teA sa Mbhava che ke rAjyasattAne kadAca A bAbatane pharIthI vicAra karavAnI karaja paDe. paNa e sAgamAM pheraphAra thAya te eTale ja thAya ke mahAgujarAtane mukha pradezamAMthI alaga karavAmAM Ave, paNa muMbaI te mahArASTramAM ja samAviSTa rahe. mahAgujarAtanu Andolana calAvanArA A paristhitinA sarvAMgI vicAra kare, potAnA khaLAkhaLatu tAlana kare, ane amuka rIte thALe paDelI vastusthitine suMthavAthI saravALe gujarAtane kAyado thaze ke kema enA paNa pUrA vicAra kare ane pachI AgaLa vadhe eTalI temane namra prArthanA ! amadAvAdamAM banelI ghaTanAee A svarUpa dhAraNa karyuM na hAta jo-- amadAvAda khAte ogasTa mAsa daramiyAna je arAjakatAnI AMdhI AvI ane karUNa ghaTanAo banI te kadAca nAnI hAta athavA teA pramANamAM dhaNI haLavI banI hota jo-- (1) dvibhASI muMbaI pradezanA nirNayane anumedana ApIne muMbainA mukhya pradhAna zrI merArajI desAI chaThThI tArIkhe muMbai AvyA tyAra bAda amadAbAdamAM paristhiti vaNusavA mAMDI, dvibhASI muI sAmenA virAdhe ugra svarUpa pakaDavA mAMDayu e ja arasAmAM meArArajIbhAI amadAvAda pahoMcI gayA hAta ane lAte pribhASI muMbaInA prazna samajAvavA ane hiMsaka pravRttithI khALavA prayatna karyo heta ane emAM saphaLatA maLatI nathI e jotAM je pagaluM e ja mAsanI 19mI tArIkhe temaNe bharyuM" evI kArTinuM kAi pagaluM tyAMnA tAnanA prAra MbhakALamAM temaNe bharyuM hAta. A kema na banyuM te viSe temaNe hajI sudhI kAi jAhera nivedana karyuM nathI. amadAvAdamAM ogasTanI 26 mI tArIkhe sAMje temaNe pAraNuM karyuM te pahelAM bharAyalI jAhera sabhAmAM A khAmatanA ullekha karIne te kheAlavA jatA hatA te daramiyAna lokonI paththarabAjI ane azAntie vikSepa nAMkhyo ane khelavAnu eka be mInITa temane baMdha karavuM paDayuM. tyAra bAda AgaLa cAlatAM teo je kAMI khelyA temAM A muddAnuM anusaMdhAna tuTI gayu. paNa mahAgujarAtanI kalpanAne kaIM samayathI varelI gujarAtanI prajAne ane pATanagara banAvAnA maneratha sevI rahela amadAvAdanI prajAne mATe A phruTaDA gaLe utAravAnu ane AkhA praznane taddana khIjI rIte vicAravAnuM eTaluM sahaja ke zakya hatuM ja nahi, dvibhASI (2) kaoNMgresa hAusa AgaLa TIyara gesa skeveDa vakhatasara lAvavAnuM ane tAne caDelA vidyArthIonA TALAne dUra karavA mATe goLIbArane badale TIyara gesa, lAThIcArja vagere haLavAM sAdhanAnA upayAga karavAnuM zakaya banyu hota. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-9-56 prabuddha jIvana (3) polIsane goLIbAra karatA aTakAvIne ke gresa hAusamAM paDI nathI, paNa jemanA dilamAM rAjyanI daMDazaktine je rIte ane je beThelA sthAnika koMgresanA AgevAne-je kiI e vakhate hAjara hatA pramANamAM upayoga thaye te viSe bhAre vasavase che. AnI sAme je teo-jAna gumAvavAnuM jokhama kheDIne paNa bahAra AvyA hota, "ame thayuM che te barobara thayuM che, A saMbaMdhamAM koI paNa tapAsa thaI ubhA chIe tyAM sudhI goLIbArathI ekapaNa vidyArthIne maravA nahi zake ja nahi, ke koIne daMDI zakAya ja nahi, AvI paristhitinuM jyAre daIe " evo niradhAra temaNe vidyArthIo ane pilIsa samakSa jAhera jyAre punarAvartana thaze tyAre tyAre Ama ja kaDaka hAthe kAma karyo hota. saMbhava che ke jemanA cittane arAjaktAe gherI lIdhuM hatuM levAmAM Avaze-AvA udgAre eka javAbadAra sattAdhIzanI daSTie temanA hAthe AgevAnonA jAnanI kadAca hAni thaI hota athavA te vyAjabI haze, paNa prajAnA eka adanA pratinidhi tarIke baMdhabesatA sArA pramANamAM teo ghAyala thayA hota, paNa e vIratA ane bahA- nathI. prajA A sAMbhaLI leze, muMgI raheze, paNa temanA mananI durIne eTale mATe prabhAva paData ke polIsanA goLIbArathI traNa ke akaLAmaNuM ghaTavAne badale vadhatI ja rahevAnI, ane jema prajAnI cAra vidyArthIo marAyA e duHkhada ane karUNa ghaTanAe AkhA zaheranI uDatA nibhAvI na zakAya tevI ja rIte A akaLAmaNanI paNa prajAne koMgresanI virUdhdha uzkerI mUkI ane temanA dilamAM bhabhukI upekSA thaI na ja zake. kAraNa ke prajAnI uDatA mAphaka prajAnI uThelI reSanI jvALAe temanI pAse na karavAnA aneka anarthe karAvyA akaLAmaNane saravALA yA guNAkAra paNa Akhare arAjakatAmAM ane Ane badale A grasI AgevAnonI zahIdIe lokonA mana upara sattApakaMpamAM ja pariName che. "koI judI ja asara pADI hatI ane hiMsAnuM pura sarvIze nahi te " jo Ama thayuM hota" ema jaNAvIne je bAbate upara mahad aMze khALI zakAyuM hota. A kaTokaTInA vakhate koMgresa hAu- kramasara raju karavAmAM AvI che te kevaLa kAlpanika ane asaMbhavita samAM beThelA AgevAna pAsethI AvI AzA rAkhavI vadhAre paDatI jevI che ja nahi. ane A badhuM je sahaja zakaya hatuM te na thayuM gaNAya ema ke jarUra kaheze. paNa viziSTa sthaLamAM beThelA ane tenuM pariNAma Aje ApaNI AMkha sAme joI rahyA chIe. je viziSTa sthAnane varelA AgevAnane dharma paNa sAmAnya nAgarikanI kAMI banyuM che te nathI rAjyanA lAbhamAM ke nathI prajAnA lAbhamAM. apekSAe viziSTa ja hoya. vaLI sAme tephAne caDelA ane uddaipaNe amadAvAdamAM uparanI zAnti nIce pAravinAnI asva- sthatA bharelI che. vartAtA ane ema chatAM kumaLI vayanA ane AvezaparAyaNa svabhAvanA jene prajAne sahakAra meLavIne lekazAsananA mArge AgaLa cAlavuM che vidyArthIo hatA. Ama AsapAsanA saMgenI dRSTie temanA mATe teNe A asvasthatAnuM prazamana karyuM ja chuTako che. eka viziSTa dharma upasthita thayo hate. A dharmane anusaravAnI amadAvAdanA goLIbAra temanAmAM buddhi ane vIratA jAgRta thaI hota to kevuM sAruM thAta ? amadAvAdamAM gayA ogasTa mAsa daramyAna je kAMI banyuM tenI gAMdhIjIe ApaNane vArasAmAM ApelI AcAraparaMparA A che- AlecanAnA anusaMdhAnamAM tyAM banelI goLIbAranI ghaTanAo paNa * jAtane homa ane samAjane AMdhImAMthI bacAve." alaga vicAraNA mAgI le che. ogasTa mAsanI AThamI tArIkhe kesa (4) AvI ja rIte 26 mI tArIkhanI jAhera sabhAmAM mAnanIya hAusa pAse je sage vacce goLIbAra thayA ane traNa cAra vidyAzrI. merArajIbhAIe amadAvAdanA prajAjanone uddezI kahevA yogya ThIka, rthIo marAyA te saMbaMdhamAM judA judA vRttAnta sAMbhaLavA yA vAMcavA ThIka kahyuM, babara kahyuM, paNa AgaLanA divase daramiyAna thayelA maLe che ane temAMthI sAcuM zuM ane huM zuM e tAravavuM muzkela goLIbAro ane azruvAyunA lIdhe prajAnAM dila ukaLI rahyAM hatAM, lAge che. e AThamI tArIkhanI durghaTanAe AkhA amadAvAdamAM roSane kazI paNa noTIsa apAyA sivAya bInajarUrI goLIbAra avAranavAra dAvAnaLa pragaTAvyA hatA ane dibhASI muMbaI sAmenA prajAnA ukaLATakaravAmAM AvyA che, TIyaragesane paLenI aMdara purI chuTathI upayoga mAMthI eka nAnuM sarakhe ulkApAta pedA thaye hatA emAM koI zaka karIne polIse bhAre trAsa phelAvyuM che, keTalAeka evA goLIbAra nathI, e durdhaTanA saMbaMdhamAM zrI. morArajIbhAine 26 mI tArIkhanA thayA che ke je vaDe thayela ekala Dakhala nirdoSa mANasanI jAna- upavAsAnta jAhera vyAkhyAnamAM vistArathI ullekha karavo paDayo hate hAninuM koI prayajana ja samajI zakAyuM nathI- AvI sAcI, khoTI e eTaluM sucavavA mATe pUratuM che ke e divasanA goLIbAra mATe athavA te vadhAre paDatI kalpalI bAbate lokonA dilamAM bharelI hatI, sarakArapo paNa khulAse karavAnI jarUra che ema temane paNa lAgyuM e divasa daramiyAna daMDazaktinA upagane atireka thaye che evI hatuM. temaNe e goLIbAra aMge pitAnA pravacanamAM je kAMI jaNAveluM mAnyatA prajAnA dilamAM sajjaDapaNe ghara ghAlI beThI hatI. AvA te nIce mujaba hatuM:mAnasa sAthe amadAvAdanI prajA morArajIbhAI pAsethI kAMIka AzvAsananA, amadAvAdanA kesa bhavana sAme polIse je goLIbAra karyo UMDI sahAnubhUtinA, ane-zAsakane mana te polIsa ane prajA ane je sauthI prathama goLIbAra hato te vyAjabI hato. te divase sarakhI hoya te lokonI A phariyAdo dhyAnathI sAMbhaLavAmAM dekhAva karanArAo kegresa bhavana pAse ekatra thayA ane temAM praveza Avaze. dareka goLIbAranI purI tapAsa karavAmAM Avaze ane jyAM karyo. dekhAva karanArAo evuM IcchatA hatA ke koMgresa bhavanamAMnA jayAM daMDazakitane atireka thaye mAluma paDaze tyAM tyAM jarUrI pagalAM koMgresI kAryakare bahAra AvIne dekhAva karanArAonI IcchA mujaba bharavAmAM Avaze-AvI dhIrajanA zabdo sAMbhaLavA AvI hatI. AvuM vartana kare. Ane koMgresa-kAryakaroe inakAra karyo tyAre koMgresa bhavana AdhAsana, ane dhIraja je morArajIbhAI ugna prajAjanone ApI upara paththara mAro zarU thaye. badhA ja le kee paththara na pheMkayA hoya zakyA hota ane saumya udgAre vaDe prajAjanonA dilane ThArI zakayA e zakaya che. jIllA kalekaTara ane polIsa suprInTenDanTa koMgresa hata ane AtmIyatAne anubhava karAvI zakyA hota te prajAdilamAM ekaThA bhavanamAM hatA. eka polIsa adhikArI sahita keTalAka polIsane paththathayele A ukaLATa ane paritApa ghaNA aMze teo haLave karI zakyA rAthI ijA thaI ane keTalAka polIsoe AtmarakSaNa mATe ToLApara hatA. temanA te divasanA pravacanamAM sattAzAhIne raNakAra' hatA, niyAmakanI goLIbAra karyo. AmAM bIcArA keTalAka vidyArthIo mRtyu pAmyA teo cetavaNI hatI, prajAne pitAnA dharmanuM bhAna karAvavAno Agraha hatA, nirdoSa hoya e zakya che. paraMtu AvA sagomAM koI upAya nathI. mArI emanA pratye UDI sahAnubhUti che ane te viSenI lekanI paNu prajAnA mukhI tarIke diladrAva nahote, ALA hRdayane zAMti lAgaNIone huM samajI zakuM chuM. Ama chatAM lokone gusse te Ape evI huMpha nahotI, kamaLatA nahotI, karUNa nahotI, saumyatA vidyArthIone uzkeranArAo pratye hovo joie, sarakAra sAme nahi." nahotI. pariNAme Aje amadAvAdamAM bahAranI zAnti sthapAI cukI - AThamI tArIkhanA goLIbAra viSe bIjethI maLelAM athavA pragaTa che, paNa aMdarane ukaLATa haju zamyuM ja nathI. evAM keTalAya bhAI thayelAM nivedane ApaNe bAjue rAkhIe ane merArajIbhAI e viSe bahene che ke jemane dvibhASI muMbaI ke mahAgujarAta bemAMthI ekanI je kAMI jaNAve che ene ja hakIktarUpe svIkArI laIe te paNa e paraMtu A tA nahotI, karaNA hatyane zAnti mArI emanA vize Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 prabuddha jIvana tA. 15-9-56 divase karavAmAM Avela goLIbAra vyAjabI hatuM ke kema e viSe vadhatA jAya che ane vadhAre ne vadhAre hiMsaka pravRttio tarapha loko dhasaDAye mana zaMkA anubhave che. morArajIbhAInA jaNAvavA mujaba e gALI- jAya che. joke pAse paNa A viSe spaSTa darzana nathI ane tethI amuka bAra polIse 'AtmarakSaNArtha' karyo hate. sAdhAraNa mANasanI sAme saMgemAM kharekhara anivArya banatA goLIbArane 5NuM loke polIsanA jyAre AtmarakSaNane savAla AvIne ubho rahe tyAre te je kAMI eTale ke rAjyasattAnA julama tarIke lekhe che ane pariNAme rAjyakare te geravyAjabI lekhAvuM na joIe e sAdhAraNa lokaabhi- sattA pratyenI vaphAdArInAM mULa ekAeka halI uThe che.. prAya che e ApaNe jANIe chIe. evI ja rIte koI ekala taMga paristhitimAM goLIbAra e eka e sahajasulabhe upAya . khala eka be polIsane takAnI mANasanuM TALuM gherI vaLe tyAre che ke jenI AgaLa bIjI dRSTi nathI tevA sattAdhIza athavA te te pitAnA bacAvamAM pAse pIstala ke je kAMI sAdhana hoya tene vakhate jenA hAthamAM sattAne dora soMpavAmAM Avye hoya te DIsTrIkaTa upayoga te kare te sAme paNa koI vAMdho nahi uThAve. jeTalo bacA- mejIsTreTa ke polIsa uparInuM dhyAna taMga paristhitine kAbumAM vane hakaka koI eka khAnagI nAgarikane che eTale ja bacAvano hakka lAvavA mATe bIjA saumya upAya ajamAvavAne badale ekadama goLIkoI eka polIsane have ja joIe e paNa ApaNe kabula karIe. bAra karavA tarapha doDe che. A sahaja pralobhana ane avicArI vRttipaNa jyAre koI eka ToLAne vikheravA mATe athavA te jAna mAlanI mAMthI paNa anarthapUrNa ane bIna jarUrI goLIbAra janma pAme che. hAni karatuM aTakAvavA mATe sazastra polIsanuM daLa upasthita thAya che. goLIbAra karavA mATe anivArya paristhitinI jarUra kalpanA thaI . tyAre ToLAnI game teTalI kanaDagata hoya te paNa uparI adhikArInI zake che, ema chatAM paNa daMDazakitanA upaganA pariNAme eka paNa hukama sivAya e daLamAMne koI paNa polIsa pitAnA bacAvanA mAnavInuM mRtyu thAya e bAbata sahRdaya sattAdhIza mATe rojabarojanI bahAnA nIce goLIbAra karI na ja zake evI ApaNI lagabhaga sarve eka sAmAnya ghaTanA banI na ja zake. bhAvanagaramAM keTalAMka varSo svIkRta mAnyatA che. ane AvA sagamAM bacAvanA bahAnA nIce pahelAM sva. ghelAbhAI munasIpha (muMbaInA jANItA sarjana Do. munasIphapiolIsa daLa lekonA ToLA upara baMduka calAvI zake ema svIkAravAmAM nA pitA) nAmanA eka rAjyAdhikArI hatA. pramANIkatA ane nyAyaAve te polIsa daLamAMthI be traNa pilIsane nAnA sarakhA be cAra priyatAmAM temanI joDane mANasa maLavo muzkela. eTalA ja teo paththara vAgyA eTaluM nimitta paNa ToLA upara goLI calAvavA mATe sahRdaya hatA. teo bhAvanagaranI hAIkorTanA uccatama adhikArI hatA. kadi vyAjabI lekhAze ane Ama bane te Akhare goLIbAra karavAnI eTale temanI pAse khunIone phAMsIne hukama pharamAvavAnA prasaMge sattA niraMkuza banI jaze ane ema thatAM kadi kadi bhAre anartho paNa avAranavAra AvatA. Ama jyAre paNa temanA nasIbe AvuM thaI besaze. kaThora kArya karavAnuM AvatuM tyAre, teo je kalamathI cukAdo lakhatA ' AThamI tArIkhane goLIbAra zrI morArajIbhAI je rIte varNave te kalamanI DhAMka bhAMgI nAMkhatA ane te Akho divasa teo upavAsa che te uparathI be muddA phalita thAya che :-(1) e goLIbAra tyAM karatA. goLIbArane hukama ApatI vakhate ke te prakAranI chuTa ApatI hAjara rahela DIsTrIkaTa mejIsTreTa athavA te DIsTrIkaTa suprITenDanTa vakhate je koI vyakita sattAsthAna upara hoya tenA dilamAM A vyathA opha polIsanA hukamathI karavAmAM Avyo na hato. (2) e goLI- ane vedanA hovI joIe. Ama goLIbAra karAvavAnI pitAne pharaja bAra karatI vakhate sAme ubhelA ToLAne koI paNa prakAranI cetavaNI paDe che e paristhitine teNe potAnuM eka moTuM kamanasIba lekhavuM ApavAmAM AvI nahotI. A be hakIkata sAmAnya daSTie goLIbArane joIe. AvI karUNA ane vyathApUrvaka, pote amuka javAbadArI upara geravyAjabI TharAvavA mATe pUratI che ema huM dhAruM chuM. e vakhate beThela che tyAM anya bIjo koI upAya nathI ema samajIne--asahAyatA vidhArthIo taraphathI je paththarabAjI cAlatI hovAnuM kahevAmAM Ave anubhavIne, te je daMDazakitane pUrA vivekapUrvaka upayoga karaze te che te, merArajIbhAInA varNanamAM jaNAvavAmAM Ave che teTalI, tene leke kadi paNa virodha nahi kare ane virodha karaze te paNa temagaMbhIra hatI ke kema te viSe matabheda pravarte che. paNa ApaNe te nI sAna jaldithI ThekANe Avaze. Aje jyAre avAranavAra goLIbAranI pUratI gaMbhIra hatI ema svIkArIe te paNa uparanA be madA te ghaTanAo dezamAM eka yA bIjA sthaLe banatI sAMbhaLIe chIe tyAre ubhA ja rahe che. * | mana ukaLI uThe che ane aMdarathI prazna thAya che ke rAjyanI daMDazaA te eka ToLA upara karavAmAM AvelA goLIbAranI ApaNe kitane Aje amaryAda upayoga te nathI thaI rahyo ne ? carcA karI. pachInA divase daramiyAna karaNya bhaMganA nimite karavAmAM AjanI paristhitimAM jyAre jyAre goLIbAra thAya che tyAre AvelA keTalAka gALIbAra ke jenA pariNAme eka yA bIjI tyAre leke pikAra karI uThe che ke kazI paNa cetavaNI ApyA sivAya ekala Debala vyaktionAM chuTA chavAyAM maraNa thayAM hatAM tenI paNa goLIbAra karavAmAM Ave che, athavA te lekenA TALAne dabAvavA yA evI vigate maLe che ke je keIne paNa vicAra karatA karI mUke, TALavA mATe kunehathI kAma levAne badale ekAeka goLIbArane ja ane polIsane maLelI sattAne AvA keTalAeka kIssAomAM khare- Azrama levAmAM Ave che ane nirdoSa mANasenI hatyA thAya che. A khara atireka theye che evI chApa kAInA paNuM mana upara uDyA pikAra pAchaLa lailAgaNI sArA pramANamAM kAma karI rahI hoya che vinA na rahe. A kIssAo mArI daSTie pUrA pramANabhUta hovA e svIkArIe te paNa e pikAra pAchaLa ghaNIvAra kAMIka satya paNa chatAM ahiM eTalA mATe huM raju karatA nathI ke Akhare mane maLelI raheluM hoya che e bAbatanI sattAdhIzoe upekSA karavI ghaTatI nathI. "vigate ekapakSI kahevAya. polIsa pakSe paNa koI evA viziSTa have pachI goLIbAra saMbaMdhamAM sarakAre lekane ATalI spaSTa saMge hovA saMbhava che ke jene mane vigate pUrI pADanArane pare khAtrI ApavAnI jarUra che ke - khyAla na hoya. Ama chatAM paNa e kIssAo uparathI eTaluM te (1) goLIbAra karavAnI sthitie pahoMcavA pahelAM zakaya haze jarUra lAge che ke unmatta lokonA ToLAne dabAvavA mATe tema ja tyAM sudhI sekonA ToLAne vikheravA mATe samajAvaTa, lAThIcArja, azruvAyu, ane zakya hoya tyAM baMbAnI suMDhadvArA pANIne mAro-AvAM sAdhame tagata karayyabhaMga aTakAvavA mATe polIse 'kevA pagalAM bharavA jethI lekinA dhasArAne aTakAvI zakAya paNa koInI prANahAni na joIe--jethI ijA athavA te prANahAni ochI thAya ane dhAryo thAya evAM sAdhanane pUre upayoga karavAmAM Avaze. artha sare-A viSe polIsanI pAse spaSTa darzane nathI ane tethI (2) goLIbAra karatAM pahelAM lekane pUrI jANuM thAya e polIsanA hAthamAM paristhitine dara AvatAM ghaNI vakhata teo prakAranI samayasaranI cetavaNI ApavAmAM Avaze. bephAma rIte varte che. AnuM pariNAma ghaNI vakhata nirdoSa vyakita- (3) pratyeka goLIbAranA vyAjabI geravyAjabIpaNu viSe '' enI bInajarUrI jAnahAtimAM Ave che ane tethI lekone uzkerATa lokone pratIti paDe evI tapAsa sarakAra taraphathI hAtha dharavAmAM * Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-9-56 prabuddha jIvana Avaze ane jyAre jyAre sattAniyukata adhikArInI ke polIsanI anya vyAkhyAtAomAM svAmI akhaMDAnaMda Ama te haradArakasurI thayelI mAluma paDaze tyAre tyAre tenI sAme sarakAra taraphathI rUSikeza bAjue rahe che, paNa A varSe temanuM cAturmAsa muMbaimAM jarUrI pagalAM bharavAmAM Avaze. ' ' ine temanI pavitra vANIne A vyAkhyAnamALAne lAbha maLyo hate. chevaTe rAjyasattA Akhare tenAmAM rahelI daMDazakti upara ja anya vyAkhyAtAo zrI morArajI desAI zrI zAntilAla zAha, zrI nirbhara che e tathya ApaNe tenA pUrNa svarUpamAM ravIkArIe te paNa indumatI cImanalAla, zrI uSA mahetA, zrI hIrAbahena pAThaka, De. ramaNaApaNAmAMthI je koI sattAsthAna upara hoya ane bhaviSyamAM je kaI lAla paTela, zrI cImanalAla cakubhAI zAha, zrI vaikuMThalAla lallubhAI sattAsthAna upara Ave te dareka ane khAsa karIne koMgresI AgevAna mahetA, tathA adhyApaka nalIna bhaTTa sthAnika hatA. A vakhatanI vyAkhyAna1947 nI sAlamAM gAMdhIjI bIhAramAM pharatA hatA te daramiyAna temaNe mALA vaividhyanI dRSTie khUba AkarSaka banI hatI. emAM paNa chellA uccArelI paigaMbaravANI pitAnA dilamAM kAtarI rAkhe. temanA zabda divasanI sabhA jemAM zrI nArAyaNa desAI ane zrI morArajI desAIe nIce mujaba hatA : mahattvapUrNa vyAkhyAna ApyA hatAM te te sauthI vadhAre cittAkarSaka ApaNI rAjasattA briTIzenI mAphaka baMdukane jore TakI naha nIvaDI hatI. e tathA AgaLanA divasanI sabhA rekarasI thIeTaramAM zake. aneka tyAga ane tapavaDe kAMgrese prajAne vizvAsa saMpAdana bharavAmAM AvI hatI ane rAkasI thIeTara zrotAothI tarapha karyo che, paNa jo AjanI ghaDie koMgresavALAe prajAne daze deze cIkAra bharAI gayuM hatuM, ane khurazI na maLI teo nIce saMkaDAIne che, ane sevA karavAne badale mAlika banI jaze tathA dhaNIpaNuM besI gayA hatA athavA te pravezadvAra AgaLa bhIDa karIne ubhA hatA. Adaraze te, huM kadAca jIvuM ke na jIvuM paNa, ATalAM varSonA anu- A sabhAo bharavA mATe rokasI thIeTarane amane vinA mUlya bhavanA AdhAre A AgAhI karavAnI himmata karUM chuM ke dezamAM upayoga karavA dIdho te mATe e thIeTaranA mAlIka mesarsa kapuracaMda baLave phATaze, dhoLI TopIvALAne prajA vINI vINIne mAraze ane enDa bradharsane ame jeTaluM AbhAra mAnIe teTalo ocho che. koI trIjI sattA tene lAbha leze." - A vyAkhyAnamALAne saphaLa banAvavAmAM aneka vyakitaoe - gAMdhIjInA A zabda dilamAM korI rAkhanAra sattAdhIzanA hAthe kALe Apyo che. vyavasthA jALavavAmAM zrI. jhAlAvADa sthAnakavAsI jaina daMDazaktine kadi paNa durUpaga nahi thAya. paramAnaMda svayaMsevaka maMDaLa tathA zrI. sthAnakavAsI jaina yuvaka maMDaLe amane muMbaI jaina yuvaka saMgha Ayojita khUba madada karI che. vyAkhyAtAoe pUrI taiyArI pUrvaka pitAnAM paryuSaNa vyAkhyAnamALA vyAkhyAne raju karyA hatAM ane zrotAone potapotAnA viSaya pUratuM zrI muMbaI jaina yuvaka saMghaThArA Ayojita paryuSaNa vyAkhyAna- sundara mArgadarzana karAvyuM hatuM. prAraMbhathI te anta sudhI sabhAsthAna mALAnA kAryakrama DAka pheraphAra sAthe prAraMbhathI anna sudhI saphaLatA- " bhAIo ane bahenanI pUrI hAjarIthI bharacaka rahyuM hatuM. koI pUrvaka pAra paDayuM hatuM. kAryakramamAM cAlu mAsanI sAtamI tArIkhanA vyAkhyAnamA koine rasa paDe na paDe, ema chatAM dareka sabhAmAM zista, roja zrI morArajI desAInA badale zrI ratilAla dIpacaMda desAie zAnti ane vyavasthA pUrepUrAM jaLavAI rahyAM hatAM. chellA divasanI samAjane vikAsa ane vinAza" e viSaya upara vyAkhyAna ApyuM rokasI thIeTaranI be sabhAomAM bahoLI saMkhyAmAM upasthita thayelAM hatuM ane navamI tArIkhanA roja zrI kedAranAthajInuM vyAkhyAna temanI bhAI bahenane pUro sahakAra na hota te zAti ane vyavasthA jALanAdurasta tabiyatanA kAraNe rada karavuM paDayuM hatuM ane temanA sthAne vavAnuM kAma azakaya ja hatuM. AvA sundara sahakAra mATe ame zrI morArajI desAIe "kalyANarAjyane Adarza ane tenI maryAdA' e vyAkhyAtAone, saMgItakArone, zrotAone ane upayogI banelAM viSaya upara vyAkhyAna ApyuM. bIjI tathA chaThThI tArIkhe zrI navanIta- svayaMsevaka maMDaLAne antaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. lAla parIkha kailAsa tathA gaMgotrInAM raMgIna citrapaTa dekhADavAnA ame eTalA ja rUNI chIe amArA nAnA moTA dAtAonA ke hatA, paNa vAskI lejamAM citrapaTo dekhADavA mATe jarUrI evI jemaNe amArI mAMgaNuM jeTaluM te nahi, ema chatAM paNa AgaLanAM kALA paDadAnI vyavasthA thaI na zakI ane tethI te kAryakrama rada varSonI apekSAe ThIka pramANamAM dravya ApIne amArI saMsthAne-te karavo paDayo hato. bAkI badhe kAryakrama sAMgopAMga jaLavAI rahyo mAraphata cAlatI bhinna bhinna pravRttione-TakAvI rAkhavAmAM amUlya hatuM ane samayasara niyata vyAkhyAtAoe upasthita thaIne niyata viSaye madada karI che. A varSe rU. 4000 lagabhaganuM bhaMDoLa ekaThuM thayuM upara pitApitAnAM vyAkhyAna ApIne AkhA kAryakramane saphaLa che, jyAre paryuSaNuM vyAkhyAnamALA nimite rU. 800 lagabhaganuM banAvyo hato.' kharca thayuM che. paMDita sukhalAlajIe amadAvAdathI AvI nava divasa sudhI Ama dara varSe muMbaI jaina yuvaka saMgha mAraphata jAtI paryuSaNa muMbaImAM rokAine A vakhatanI vyAkhyAnamALAnA pramukhasthAnane vyAkhyAnamALAe eka asAmAnya jJAnaparvanuM rUpa dhAraNa karyuM che. zobhAvyuM hatuM. A uparAMta adhyApaka sureza ha. jethI vaDedarAthI, tene lAbha jaina tema ja jainetara bhAIbahene utarottara vadhatA jatA appAsAheba paTavardhana gopurI (ratnAgiri ) thI, zrI jugatarAma dave pramANamAM laI rahyA che. A vakhate vyAkhyAnamALAmAM koNa koNa veDachIthI, adhyApaka lasukhabhAI mAlavaNiyA kAzIthI, zrI ratilAla vakatAe AvavAnA che tenI mahInA divasa pahelAMthI puchAvaTa zarU dIpacaMda desAI amadAvAdathI, ane zrI zaMkararAva deva pUnAthI thAya che. sarvadharmasamanvayanI, sarvavicArasamanvayanI bhAvanAne A vyAkhyAna ApavA mATe padhAryA hatA. zrI nArAyaNa desAI muMbaI pravRtti eka prakAranuM nakkara rUpa ApI rahI che. saMpradAyavAdanA pAMjarAAsapAsa bhUdAna aMge padayAtrA karatA hatA. teo paNa navamI tArIkhe mAMthI mukta karIne vizALa cintananA pradezamAM zrotAone viharatA sabhAsthAna upara vakhatasara AvI pahoMcyA hatA. zrI cImanalAla karavA e A vyAkhyAnamALAne pramukha uddeza che. aneka cintake, nagInadAsa vidyAvihAramAM saMgItazIkSaka tarIke kAma karatA zrI bhAI vicAraka, samAjasevA ane sAdhusantanuM A paryuSaNa vyAkhyAnamALA lAlabhAIne amadAvAdathI khAsa nimaMtravAmAM AvyA hatA ane temaNe mIlanasthAna banI rahela che. A zubha uddeza ane udAtta AzayathI chellA be divasa sundara bhajane saMbhaLAvIne sabhAjanonA mananuM khUba raMjana karyuM hatuM. evI ja rIte zrI pinAkIna zAhe pahelA divase be prerAyalI payuMSaNa vyAkhyAnamALAne ame uttarottara vadhAre ne vadhAre vyAkhyAne pUrAM thayAM bAda bhajane saMbhaLAvIne saune AnaMda ApyA samRdhdha karI zakIe evuM baLa, sanmati ane samAjane sAtha amane hatA. bahena kizorI parIkhe sundara bhajane vahe chellA divasanI viziSTa ane amArA saMdhane maLatA rahe evI amArI prArthanA che. sabhAne maMgaLa prAraMbha karyo hato. maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha, Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 prabuddha jIvana tA. 15-9-56 ' phelAtI jatI payuSaNa vyAkhyAnamALAnI pravRtti , paryuSaNa vyAkhyAnamALAo yojavAnI zarUAta AjathI lagabhaga 25 varSo pahelAM amadAvAdamAM karavAmAM AvI ane tyAra bAda eka be varSa pachI mubaI jaina yuvaka saMdha taraphathI muMbaI khAte A pravRtti zarU karavAmAM AvI. tyAra bAda kalakattAmAM paNa A pravRtti zarU karavAmAM AvelI, paNa sAta ATha varSa bAda mukhya kAryakarone sthaLAntara yA sthAnAntaranA kAraNe te pravRtti tyAM baMdha thaI gaI. amadAvAda ane muMbaInA jaina yuvaka saMghe A paraMparAne Aja sudhI atUTa cAlu rAkhI che. amadAvAdamAM A varSe jAyelI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM . mU. saMpradAyanA munizrI puNyavijayajI ane ve. sthA. saMpradAyanA muni bI nInacaMdrajI pahelI ja vAra padhAryA hatA. muni nAnacaMdrajI AvAM saMmelanamAM cAlu jAya che ane vyAkhyAna Ape che. munizrI puNyavijayajI Ave. mU. saMpradAyanA eka vidvAna ane supratiSTita munivara che, temaNe A prakAranI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM pahelI ja vAra bhAga lIdhe hatuM. A mATe temane dhanyavAda ghaTe che ane bhaviSyamAM anya munivaro temane anusaraze evI AzA rAkhavAmAM Ave che. pUnAmAM yojAyelI vyAkhyAnamALAmAM A vakhate ghaNA bhAI bahenoe bhAga lIdho hate. mATuMgA-zIva khAte keTalAka mitro muMbaI jaina yuvaka saMghanA anusaMdhAnamAM ane e ja dhAraNuM upara chellAM cAreka varSathI vyAkhyAnamALA calAve che ane tene paNa AsapAsa vasatI janatA bahoLI saMkhyAmAM lAbha le che. A vakhate emAMnA keTalAeka tathA anya mitroe prInsesa sTrITamAM Avela kezava bAgamAM pahelIvAra eka vyAkhyAnamALA yojI hatI. bIjI vyAkhyAna sabhAo jyAre savAranA bhAgamAM jAya che tyAre A vyAkhyAyamALAnI sabhAo payuMSaNanA divase daramiyAne 8-45 thI 10 sudhI rAtrInA yojavAmAM AvI hatI. AmAM paNa rasa lenAra bhAIbahenanI saMkhyA nAnI nahotI, paNa jyAM aneka kuTuMbo vasatA hoya evA dhIca vastIvALA makAnamAM yojAtI sabhAmAM zAnti temaja vyavasthA jALavavAmAM ghaNI muzkelI paDe che. AvI sabhAo mATe jyAM vAhana vyavahArane avarajavara ane avAja ocho hoya evA koI jAhera sthaLane pasaMda karavuM joIe. A uparAMta mATuMgA ane ghATakoparamAM sthAnakavAsI saMghanA upAzrayamAM paNa sAdhu-dharma aMgIkAra karyo na hoya evI viziSTa vyakitaonAM vyAkhyAne A vakhate yojavAmAM AvyAM hatAM. eka sthaLe te saMpradAyanA sAdhunI hAjarImAM AvAM vyAkhyAne apAyAM hatAM. Ama paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI pravRtti vyApaka svarUpe phelAtI cAlI che e joIne AnaMda thAya che; Ama chatAM paNa A saMbaMdhamAM eka be cetavaNI ApavI jarUrI lAge che. eka te AvI vyAkhyAnamALA jyAM tyAM ane jema tema ejAvI na joIe. tenI pAchaLa pAkI pUrva taiyArI joIe ane vyAkhyAtAonI pasaMdagInuM beraNa ghaNuM UMcuM rakhAvuM joIe. ATha divasa mATe A sArA vyAkhyAtAo ne maLe te jeTalA maLe teTalAthI saMtoSa mAnavo joIe, paNa jene belAvavAmAM Ave te vyakti ucca koTinI hoya e bAbatanI khUba kALajI rAkhavI ghaTe che. ema nahi bane te Akhare AvI vyAkhyAnamALAo ulledhaka ane navuM jIvanadarzana ApavAne badale kevaLa lekaraMjanI tamAsAo banI jaze. paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA sarva jo ATalI bAbata pUrepUrI dhyAnamAM rAkhe eTalI temane prArthanA che. paramAnaMda - amadAvAda payuMSaNa vyAkhyAnamALA zrI amadAvAda jaina yuvaka saMdhanA upakrame yojAyelI paryuSaNa vyAkhyAnamALAne kAryakrama nIce mujaba hatA:tArIkha * vyAkhyAtA vyAkhyAna viSaya zrI somacaMda amathAlAla zAha sukha ane vicAra zrI umAzaMkara jozI vicArazUnyatA AcArya zrI esa. vI. desAI viveka ane sAdhanA zrI sumaMtarAya sI. bhaTTa nIti ane nyAya zrI kAMtilAla lAlabhAI Thakakara rAmAyaNanA be prasaMge - munizrI puNyavijayajI paryuSaNa zrI kezavarAma kA. zAstrI bhakti AcAryazrI esa. Ara. bhaTTa sahiSNutA zrI trASabhadAsaja rAMkA saMpradAyavAdakI niHsAritA kavivarya mahArAjazrI nAnacaMdrajI jIvananuM rahasya pradhyApaka phiraja kAvasajI dAvara syAdAdA zrI RSabhadAsaja rAMkA satya aura anekAnta zrI surajacaMdrajI DAMgI jaina darzananI viziSTatA khAnasAheba dastamahamada bhajano zrI surajacaMdrajI DAMgI zAstra aura zastra zrI dhUmaketu kSamApanA pUnA paryuSaNa vyAkhyAnamALA zrI jaina mitra maMDaLa (pUnA zahera) nA upakrame yojAyelI paryuSaNa vyAkhyAnamALAne kAya krama nIce mujaba hato :tArIkha vyAkhyAna vyAkhyAna viSaya 2 zrI yazobhadravijayajI mahArAja paryuSaNa saMdeza zrI surajacaMdrajI DAMgI vItarAgadarzana sau. pArasarANI mahetA vicAradarzana zrI dalasukha mAlavaNiyA jaina dharma 6 che. vinoda jaina tattvajJAna ane vizvazAMti 7 prAdhyApaka zrI paTakara anekAnta. muMbaI "sI varDa? | vyAkhyAnamALA muMbainA sI vorDanA keTalAeka utsAhI kAryakara taraphathI A vakhate pahelI ja vAra jAyelI vyAkhyAnamALA (sthaLaH prIsesa sTrITamAM Avela kezavabAga) no kAryakrama nIce mujaba ha : vyAkhyAtA vyAkhyAna viSaya zrI karasanadAsa mANeka mAnavyanI sAdhanA zrI uSAbahena mahetA gAMdhIjI ane ahiMsA zrI sureza ha. jozI dharma ane arvAcIna mUlya zrI nalIna bhaTTa gItAne saMdeza zrI purUSotama kAnajI (kAkubhAI) izvaranI zaraNAgati - zrI dalasukha mAlavaNiyA: jaina dharma 7 zrI appAsAheba paTavardhana varganirAkaraNa zrI suzIlAbahena kusumagara jaina dharmanI dRSTie mAnavadharma mATuMgA-zIva paryuSaNa vyAkhyAnamALA mATuMgA-zIva khAte yojAyelI paryuSaNa vyAkhyAnamALAno kAryakrama nIce pramANe hate. tArIkha vyAkhyAtA vyAkhyAna viSaya . zrI rAmabhAI bakSI vikAsazIla AtmabhAvanA , nalIna bhaTTa Ajane dharma , karasanadAsa mANeka mAnavyanI sAdhanA , sureza ha. jozI jIvanane AnaMda , appAsAheba paTavardhana varga-nirAkaraNa svAmI sabudhdhAnaMdajI dainika jIvanameM dharmaka sthAna , dalasukha mAlavaNiyA jaina dharma , uSAbahena mahetA . yazodharA. merArajI desAI 45 * viSaya sUci zrI morArajIbhAInuM ubedhaka pravacana. prakIrNa noMdha:-phula caDAvyAM dibhASI muMbaIne ane dhyAne dhayuM mahAgurAtanuM, amadAvAdamAM banelI ghaTanAoe A svarUpa dhAraNa karyuM na hota ,amadAvAdanA goLIbAra. paryuSaNa vyAkhyAnamALA viSe be nedha ane vyAkhyAnamALAnI yAdIe. rASTrIyatAnuM bhayasthAna. vita rajuAtane ajoDa namuno gAMdhI dagAbAja ? duniyAmAM vadhatI jatI janasaMkhyA paramAnaMda 87 3 103 svAmI satyabhakta 104 paramAnaMda 15 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-9-56 - prabuddha jIvana 103 tAkAbhAvika che. tenI prAIne ApaNe nANAM maLI chesarakAra murAdAbAdanI saMbhAmAM rASTrIya jhaMDAnuM apamAna karavAnI darakhAsta rASTrIyatAnuM bhayasthAna thaI; ane tene virodha karanAra eka yuvAnane maraNatela mAra paDaye. ' bhAratIya vidyAbhavananAM vidyAlaye pragaTa karelA, ane virodhanI AgrAnA saraghase bhAratanI dharatI para "pAkIstAna' jhIndAbAda' nA gaMdha mAtra AvatAM svecchAe tarata ja vecANamAMthI kheMcI lIdhelA nArA lagAvyA; ane tenI sAme vAMdho uThAvanAra nirvAsita para patharane eka pustaka sAme bhAratanA keTalAka muslimene ugra roSa ane virodha mAre calAvAye, palIsa saveLA hAjara na thaI hota te gaMbhIra uchaLI paDe che. A pustaka ame joyuM che ane tenA pariNAme A bakheDe jAgI jAya evI sthiti tyAM pedA thaI hatI. bhopAlamAM relave virodha amane jeTalAM Azcaryajanaka teTalo ja duHkhada mAluma paDe che. sTezana para zrI. munazIne kALA vAvaTA batAvavAmAM AvyA; ane je, rIlIjIasa lIDarsa"_dhArmika netAo -nAmanuM A pustaka temane saMpUrNa adhikAra hatA tema bhopALamAM temanA kAryakrama pAra - mULa eka yuropIana daMpatIe lakheluM che. temAM mejhIjhathI mAMDIne utAravAne zrI. munazI ane temanA AmaMtrae Agraha rAkhyo hota mahAtmA gAMdhI sudhInA vIza etihAsika dharma pravartakanAM caritra ane te zuM thAta te kahI zakAya nahIM upadezane uDate paricaya ApI e sAra tAravavAmAM AvyuM che ke A prakAranuM sarvathA asahiSNu, udaMDa ane rASTradrohI mAnasa jagatanA badhA ja dharmo bhale judI judI rIte ane judI judI parI- A eka ja nimite bhUta thayuM che evuM kazuM ja nathI. A sthitimAM udbhavyA hoya, paNa te badhAne AkharI upadeza te eka bhaLyA hAla, paNa ta thayAnA AkharI u5daza to eka pahelAM paNa rASTranA zubha avasaroe temaja game tevuM mAmulI bahAnuM sarakhe ja che -A jagata para koI eka kalyANamayI parama sattAnuM maLatAM pAkIstAnanA jhaMDA pharakAvavAnA ane pAkIstAna jhIndAbAdanA Adhipatya che ane mAnave prANI mAtra pratye karUNuM ane prema rAkhavAM. nArA lagAvavAnA aneka prasaMga banyA che. pAkIstAnanI sthApanAnI je Ama pustakanA mULabhUta hetu para keIne matabheda hovAnuM pUrvabhUmikA hatI te jotAM zarUAtanA thoDA vakhata daramyAna AvuM kAraNa nathI rahetuM. sarvadharmasamayanI eka dRSTi che. matabheda je mAnasa ane e vartAva najare caDe e samajI zakAya tema hatuM. vArIka dhAmaka netAonA cAritronuM nirUpaNe pustakamAM karavAmAM aAvyuM paraMtu AjhAdI pachInA daza varSe ye e ja bhUmikA kAyama rahe e vastu che te vize hoI zake. lekhake pazcimI che; eTale te te dharma ke calAvI na zakAya tevI lekhAvI joIe. bhArata saDakAre A pAkIstAnasaMpradAyanA anuyAyIo pitAnA dharma pravartaka vize je khyAle ke mAnya- parastane tyAM vidAya thavAnI sagavaDa karI ApavI joIe; ane nahi te tAo dharAvatA hoya te te lekhakanI na hoya. temanI daSTi judI hoya ravAnA karavAnI tajavIja hAtha dharavI joIe. rASTra pratye bevaphA mAnae svAbhAvika che. eTale thoDI paramasahiSNutA hoya te pustakamAM vIonuM rASTramAM sthAna na hoI zake. prasaMga puratuM kAyadA ne vyavakhAsa vAMdho uThAvavA jevuM koIne lAge tema nathI. sthAnI rAhe kAma levAya te pUratuM nathI, ANIbANIne prasaMge upadravanuM . paraMtu ghaNAM varSonA anubhave ApaNe jANI zakyA chIe ke rUpa dhAraNa karI bese evA rA zarIranA rogane nirmULa kara joIe. muslimenI lAgaNI temanI dhArmika bAbate saMbaMdhe ghaNI ALI hoya rASTradrohI mANasa sAthe asarakAraka rIte kAma levAnI sattA saMsade che. temanA dharma ane dhArmika mahApurUSone temanI najare na jotAM sarakArane suprata karavI joIe; ane sarakAre tene kaDaka amala hoya evA koI lekhakanA lakhANa ke uccAraNa teo baradAsta karI kara joIe. janazakitamAMthI sAbhAra udhata. zakatA nathI, ane dhArmika netAo ane temanA upadezonAM nirUpaNa paratve khuda muslimonA phIrakAo vacce paNa avAranavAra thatI athaDA 5. sukhalAlajI samAna nidhimAM maNemAM bhaDakI uThe evA ugra matabhedo pravartatA hoya che. Apano phALe mokalI Apo! A sthitimAM pustakanA prakAzakoe payagambara mahamadane lagatuM prakaraNa kADhI nAkhIne pustaka pragaTa karyuM hota te sAruM thAta; paraMtu paM. sukhalAlajI utkRSTa keTinA vidvAna che, bhAratIya e paheluM budhdhilakSaNa nuM sukyuM te, pustakane vecANamAMthI pAchuM dazanA eka virala jANakAra che, maulika cintaka ane kheMcI levAnAM bIjA buddhilakSaNa aMge te temaNe jarAya pramAda niDara vicAraka che. temanI vidyopAsanAnI kadara karavAnA dAkhavyo nathI. keyanA hukama, dabANa ke salAha-sucanAnI vATa joyA hetuthI paM. sukhalAlajI sanmAna samiti taraphathI sanmAna vinA temaNe A zANapaNanuM pagaluM lIdhuM che. nidhi ekeDe thaI rahyo che. Aja sudhImAM temAM rU. 35000 ane pagalAMnI zakaya teTalI bahoLI jAherAta karavAmAM AvI uparanI rakama ekaThI thaI che. AgAmI varSanA prAraMbhamAM che, chatAM ekathI vadhu sthaLAe A pustaka sAme A pustakanA karatAM temanA mATe muMbaI khAte eka sanmAna samAraMbha yojavAne anekagaNuM vAMdhAbharyo gaNI zakAya evo pracAra pustaka sAme ane che. muMbaI pradezanA mukhya saciva mAnanIya zrI morArajI pustakanA kevaLa mAnArha gaNI zakAya evA saMpAdaka-prakAzaka zrI. munazI desAI A akhila bhAratIya dhoraNe yojAyelI paM. sAme vahetA mukavAmAM AvyuM che, ane ugra pradarzana yojavAmAM AvI sukhalAlajI sanmAna samitinA pramukha che. muMbaImAM sanmAnarahyAM che. khedanI bInA e che ke A prakAzana sAme kAyadAnI ke anya nidhi ugharAvavAnuM kArya jerAbhera cAlI rahyuM che. 5, sukhaprakAranI dAda mAgavAnuM keIe munAsIba mAnyuM jaNAtuM nathI. zrI. lAlajInA muMbaI zaheramAM jaina temaja jainetara aneka munazIne sIdhI apIla karIne temaNe dAda ne ApI hatI ane pachI prazaMsako che. paM. sukhalAlajI pratyenA Adarano pratIka rUpe AMdolana jagAvAyuM hota te judI vAta hatI. paraMtu A to temaNe dareka prazaMsakane potAthI bane teTalI rakama A nidhimAM svecchAe ja jarUrI pagaluM lIdhA chatAM temanI zubhecchAnI kadara karavAne nIce jaNAvela sthaLe mokalI ApavI prArthanA che:badale temane bhAMDavAne pracAra AraMbhI devAya che. A vastu khuba ja varad hama je muMbaI jaina yuvaka saMghaH 45-47, dhanajI sTrITa, muMbaI-3, vAMdhAbharI ane sattAvALAoe lakSamAM levA jevI che. paraMtu upajAvavAmAM AvelAM jhanunI AMdolananI AthIye vadhu ceka mokalanArane "uombay Jale Yuvak Sangh vAMdhAbharI ane khanaranAka bAju te bIjI ja che. murAdAbAda, AgrA, e nAma upara ceka mokalavA vinaMti che. aligaDha, bhopAla vagere je je jagyAe A AMdolana jagAvavAmAM - ApanA AvyuM che tyAM thatAM bhASaNe ane banelA banAvanA akhabArI cImanalAla cakubhAI zAha ahevAla parathI te e ja khyAla upajI rahe che ke jANe kema paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA zrI. munazI ane bhavane A pustaka tamAma bInamuslimenA prati mehanalAla mahetA (sopAna) nidhi ane bhArata sarakAranA pratinidhi tarIke ja bahAra pADayuM hoya. maMtrIo, 5. sukhalAlajI sanmAna samiti, muMbaI zAkhA, 3 vahetA mukavA mAM che ke emAM mAnyuM che ane pachI ? khIsakane potAthI bane teTalI badale temane lIdhA chatAM temanI zubhecchAnI kadara karavA Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 : prabuddha jIvana tA. 15-9-56 vikRta rajuAtane ajoDa namana (2) gAMdhIjInA anizcita ane sidhdhAntahIna vicAronA viSayamAM je vinobAe kahyuM e ThIka ja kahyuM che. Ane anubhava (tA. 15-7-56 nA prabudhdha jIvanamAM Adhunika yuganA anekane che. vaLI vinobA te temanA nikaTatama ziSya che. AthI e paigaMbara' e mathALA nIcenI eka noMdhamAM svAmI satyabhaktajIne sidhdha thAya che ke gAMdhIjI eka paigambara athavA maharSi nahotA, mArmika paribhASAmAM thoDoka paricaya ApavAmAM AvyA hatA. temane 'prabudhdha jIvana'nA vAMcake temanA asalI svarUpamAM jarA nikaTa eka rAjanItika netA hatA. rAjanaitika netAone rAjanItinI jarUriAvIne jANe e hetuthI temanA taraphathI pragaTa thatA mAsika patra yAta anusAra balavuM paDe che, sidhdhAnta anusAra nahi. paNa e saMgama'nA julAI mAsanA aMkamAM "sarvodaya saMmelana" e mathALA vAta jarUra Azcaryajanaka tema ja khedajanaka che ke temanA paTTaziSya nIce pragaTa thayela hiMdI lekhane anuvAda nIce ApavAmAM Ave che ane te lekhanI AlocanAM gAMdhIjI dagAbAja ? e mathALA nIcenA ane uttarAdhikArI temane "dagAbAja' kahe. dagAbAja kahyA vinA gAMdhIlekhamAM karavatamAM AvI che. taMtrI ) jInI kamajorI darzAvI zakAtI hatI. paNa vinebAmAM haju sudhI laDe - A varSanA sarvodaya saMmelanamAMthI pAchI pharelI be saMbhrAnta uDe jAtineha bharyo paDyo che. mahArASTramAM e moha ane pakSapAta ane vizvasanIya vyaktio mane maLI. emaNe tyAMne rIpArTa nIcenA anekamAM che. vinobA kAMkaNastha brAhamaNa che. e lekamAM adhikAMzamAM .zabdomAM ApyA: e madamaha bharelo rahe che-A prakAranI khyAti mahArASTranA dhara : "(1) saMmelanamAM Azare cAra hajAra mANase AvyA hatA. dharamAM che. jovAmAM AvyuM che ke e lekenA patro, gAMdhIjInI to prabaMdhamAM lagabhaga pAMca lAkha rUpiyA kharca thaze. A uparAMta sara- nindA karaze, paNa jAtibhAInA nAte zrI vinebAnA guNa gAze. kArI kharca judo che. AvavA javAvALAne relve kharca paNa alaga gAMdhIjInA avasAna bAda jyAre sevAgrAmavAsIonA anurodhathI gaNavAne che. ATaluM kharca thavA chatAM paNa e kaI TharAva karavAmAM vinobAe sevAgrAmamAM rahevAnuM kabula karyuM to temaNe e zarta mUkI na AvyuM ke jethI sarvodaya kAryakramane pragati maLe athavA gatirodha hatI ke gAMdhIjInI jhuMpaDImAM rahIza. jyAre ke gAMdhIjInI dUra thAya. kharcanI paravA nahi karavA aMge vinobAjIe eTaluM jarUra jhuMpaDI, temanuM Asana vagerene aitihAsika smArakanA AkAramAM kahyuM ke gAMdhInidhine paise zrAdhdhano paise che je jadi khallAsa rAkhavA IcchatA hatA. mahAmAnavanA viSayamAM ATalo viveka ane karavo joIe.". ATalI zraddhA sAmyavAdIo paNa rAkhe che jeo dharmasaMsthAne (2) sarvodayanA mUlapraNetA gAMdhIjI che. paisA paNa temanA aphINanI upamA Ape che. A dharma pUjArI vinobA ATale paNa nAmanA che, vinobAjI temanA ziSya che, bAkInA badhA leke paNa viveka dAkhavI na zakyA tenuM kAraNa kevaLa jAtineha sivAya bIjuM * temanA pUjArI che. ema chatAM paNa gAMdhIjInA nAmane pAchaLa rAkha- kAMI che ja nahi. pahelAM paNa aneka vAra temaNe evA uddagAra vAnI koziza karavAmAM Ave che. samelana-maMDapamAM sauthI moTAmAM kADhayA che ke je dvArA temanAmAM rahelA ghora jAtimAne paricaya moTuM citra vinobAjInuM TAMgavAmAM AvyuM hatuM. gAMdhIjInA citrane maLe che. AnI carcA huM yathAsamaya karI cukyo chuM. A dezanuM gauNa sthAna ApavAmAM AvyuM hatuM. gAMdhI-sAhityane kaI pUchatuM durbhAgya che ane e vAtanI nizAnI che ke je jAtivAdane dUra karavA nahotuM. vinobA sAhitya ja mukhyapaNe pradarzita karavAmAM AvyuM hatuM mATe gAMdhIjIe jIvanabhara prayAsa karyo ane temAM khapI gayA te ane tyAM vecavAmAM AvatuM hatuM. vinobAjIe pitAnA pravacanamAM tyAM jAtibheda teo potAnA paTTaziSyamAMthI kADhI na zakyA athavA temanI ' sudhI kahI nAMkhyuM hatuM ke "gAMdhIjInI vAtonuM koI ThekANuM nahotuM. aMdara chupAyelA viSabIjane dekhI na zakayA. teo Aje eka vAta kahetA hatA, AvatI kAle bIjI vAta kahetA gAMdhIjInuM nAma dabAvIne te upara je rIte vinebAnuM nAma . hatA. teo dagAbAja hatA. temane koI nizcita sidhdhAnta nahote." camakAvavAmAM Ave che te uparathI patto lAge che ke gAMdhIjI saMska A dagAbAja zabda lokone khUba khUe, paNa kaI te sAme belI tinA nirmAtA nahetA, rAjanItinA nirmAtA hatA. rAjanItine rIvAja na zakyuM. AthI bhAre Azcarya thayuM. gAMdhIjInuM "raghupati rAdhava che ke purANI vyaktinuM nAma dabAvIne potAnuM nAma camakAvavuM." raghupati rAghava jainamAM eka citraNe che ke koI purANA cakravartInuM nAma bhuMsIne rAjArAma e prasidhdha gIta gAvAmAM AvatuM nathI, paraMtu vine- na cakravartI te upara potAnuM nAma lakhe che. rAjAonA itihAsamAM bAjIe nArAyaNa nAmanuM eka navuM gIta banAvI lIdhuM che. e ja te e cAlu jovAmAM Ave che. gaI kAle sTAlInanuM nAma bhuMsI gAvAmAM Ave che" nAkhavAnI bAbatamAM Ama ja banyuM che. rAjanItinI paraMparA moTA (3) ApanI bAjue Apa varSothI kahI rahyA che ke pahelAM bhAge AvI ja hoya che. paraMtu saMskRtinI vAta anyathA hAryuM che. ' . virabhAgyAM vasuMdharA hatI, mahAvIra, budhdha, mahamada vagerenA ziSyoe athavA te uttarAdhikArIje dhRbhegyA vasuMdharA che, paNa gaLa oe te te mahAmAnavanuM nAma bhuMsIne pitAnuM nAma camakAvyuM hatuM. upara sAdhusevyA vasuMdharA banAvavI che. ApanI A vAta, saMbhavita sekreTIsa, pleTa, tathA erIsToTalanI bAbatamAM paNa Ama ja che ke, vinobAjIne paNa pasaMda AvI gaI che. teo paNa ApanI vAta ApanA ja zabdomAM kahevA lAgyA che ke pahelAM "vIrabhegyA banyuM hatuM. vasuMdharA' hatI, Aje dhUrtabhegyA vasuMdharA che." khera, gAMdhIjIne dagAbAja kahyA chatAM kaI bolI na zakayuM tenuM kAraNa bhISmapitAmaha jaNAvI cukayA hatA ke "dhanane sarva kaI A viSayamAM meM je khulAso karyo te nIce mujaba che: dAsa che." zrI vinobA gAMdhI nA je lAkha rUpiyA vaheMcI rahyA che 1. sarvodaya athavA bhUdAnane mArge evuM nathI ke je vyava- te zA mATe nahi ke temanI virUdhdha koI bole. jyAre lAke zrI hArika hoI zake. Ama hovAthI koI paNa prastAvathI gatirodha dUra vinabAne jIvanadAna karI cukayA che te temAM "mukhadAna'ne samAveza thaI zake ema hatuM ja nahi: gAMdhIkuMDanA lAkha rUpiyA bheTamAM thaI jAya che. te pachI mene kaye adhikAra che ke te zrI vinAbAnI ApI AApAra pracArakAnI eka senA ubhI karavAmAM AvI che. ane koI paNa anacita vAtane virodha kare? tethI tenI pracAra karavAnuM cAlI rahyuM che. zrI vinobA gAMdhI (3) zrI vinobAna dhUrtabhAgyA vasuMdharA vagere mArI ukela pasaMda kaMDanA paisA jadi uDADI de e ThIka ja che, kAraNa ke temane e paisA na te kamAvA paDyA che, nathI te mATe emane koI tapasyA AvI te e ThIka thayuM. gAMdhIjIne paNa-"sabhI bhASA tere nAma" na karavI paDI. Ama hAvAthI nirdayatApUrvaka kharca karavAmAM temanA manamAM gItanI- nitya niraMjana nirAkAra, tuM prabhu Izvara allAha' vagere koI khaTake pedA thAya tema nathI. tene phAve tema kharca karIne ja paMkitao khUba pasaMda hatI. paM. sundaralAlajI pAsethI e gIta teo zrI vinebAnI pratiSTA ubhI karavAmAM AvI che tema ja TakAvI rAkha- vAraMvAra sAMbhaLatA hatA. paraMtu temaNe e gItane jevuM hatuM tevuM ' vAmAM AvI che. te pachI eka amIrajAdAnI rIte e paise zA mATe phelAvyuM nahi, paNa "Izvara allA tere nAma' ema teDI joDIne ja uDADe? muMbaInI gavarnara temane kharca joine gabharAI gayA hatA. teo gabharAyA, paNa khAvAvALAnI senA eTalI moTI che ke lAgyuM. zrI vinobAe mArI ukita jemanI tema svIkArI e vadhAre . temanA avAja sAme A. gavarnaranA AvAjane pate lAge ema sAruM thayuM. satyabhakta hatuM ja nahi.. , , " satyAzrama, vardhA. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-9-56 prabuddha jIvana 105 thiIo che te badhAM ApaNe uthalAvavAM paDaze ane emAMthI vAda"gAMdhIjI dagAbAja'? vivAda zarU thaI jaze. ane te, bhagavAna buddhanA ziSyanA jevA hAla A aMkamAM 'vita rajuAtane ajoDa namuna' e mathALA thayA, te karatAM paNa badatara evA ApaNuM hAla thaze. eka ziSya kahyuM thayA. te karatAM paNa badatara evA nIce anyatra pragaTa karavAmAM Avela lekhamAM be saMbhrAnta ane vizvasa- ke bhagavAna budhe Ama kahyuM, bIjAe kahyuM ke nA, tema kahyuM. cAra nIya vyaktionA rIperTane AdhAra laIne svAmI satyabhaktajIe ja dizAo hatI eTale emanA cAra ja pakSa thayA ane emanI vinobAjIne ApaNI kalpanAmAM paNa na hoya evI viparIta zata vacce aMdara aMdara laDAI thavA lAgI. huM mAnuM chuM ke ApaNe je ALekhavA prayatna karyo che. A lekha dvArA ApaNane svAmI satyabhaktanA gAMdhIjIne nAme e vAdavivAda karIzu te ApaNuM te cAra nahIM, matsaTyasta cittane sIdhe paricaya maLe che. hiMdanA navanimaNamAM cAlIsa pakSa paDaze ! agatyano bhAga bhajyatuM e sarvodaya saMmelana ane gAMdhIjInA sarvazreSTha che evuM paNa kahevAmAM Ave che ke kAzmIramAM pheja mokalavAmAM vArasadAra e santa vinobAjI - ubhayane vikRta dRSTikoNathI jonAra e AvI te gAMdhIjInA AzIrvAdathI mekalavAmAM AvI hatI. huM kahuM bane viSe kevI dhRNAjanaka rajuAta kare tene prastuta lekha eka chuM ke gAMdhIjInuM ja nAma zuM ; chuM ke gAMdhIjInuM ja nAma zuM kAma le chegAMdhIjIe jene mAthe ajoDa namune che. vinobAjIne bhAratanI janatA sArI rIte jANe che, caDAvI hatI e gItAnuM ja nAma le ne! gItA Aje paNa hAjara oLakhe che. temanI jIvananiSThA ane gAMdhIbhakita sarvathA nirapavAda che. AdhAra TAMka eTale basa patyuM! loko kahe che ne ke gItAmAM che. temanA bacAvamAM koIe kazuM paNa kahevAnI jarUra nathI. e yuddha karavA mATenA bacAvanI pUrepUrI dalIla mejUda che ? ApaNe game lekhamAM rahelA ane lokomAM bhramaNA pedA kare evA thoDAka hakIkata- te kahIe, A vAda hajI sudhI maTayo nathI. te huM kabUla karuM chuM Se viSe jarUrI spaSTatA karavI eTale ja mAtra A nedhane Azaya che. ke e AdhAra paNa tamArI pAse che ja, te pachI ene AdhAra kema je be 'saMbhrAnta ane vizvasanIya' vyakitaonA rIporTa upara nathI letA ? tyAre e kahe che ke, "e AdhAra ame eTalA mATe svAmI satyabhakatajIe pitAnI TIkA AdhArita karI che te rIpAnI nathI letA ke gItA te AuTa-opha-DeTa, jUnA jamAnAnI thaI gaI vigate jotAM e banne vyakitao jarUra saMbhrAnta te che ja, paNa che." te huM ema kahevA mAguM chuM ke gAMdhIjIe je saMmati ApI hatI temane vizvasanIya kahI zakAya tema che ja nahi. dA. ta. A banne te paNa AuTa-opha-DeTa thaI gaI che. ene paNa ATha varasa thaI gayAM ! vyakitaonA jaNAvavA mujaba saMmelanamAM Azare cAra hajAra mANase gAMdhIjIe 1818 mAM raMgarUTanI bharatIne mATe keTakeTalI AvyA hatA ane tenA prabaMdhamAM pAMca lAkha rUpIA kharca thayA hatA. koziza karI e badhuM meM sagI AMkhe joyuM che. pharIpharIne chevaTe te saMmelanamAM upasthita janasamudAya viSe tA. 15-1-16 nA bhUmi- teo bImAra paDI gayA hatA. paraMtu gujarAtamAMthI raMgarUTa na ja putramAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke "A varSe ATha hajAra karatAM vadhAre maLyA, tyAre pachI emaNe jaina dharmane ane vallabha saMpradAyane vAMka sevaka saMmelanamAM hAjara rahyA hatA. darzaka tarIke AvanArA ane kADhavA mAMDayo. kahevA lAgyA ke A lokee bilakula nirvIrya ahiMsA prArthanAnI vizALa sabhAomAM bhAga lenArA hajArenAM ToLAM judAM." . zIkhavI che. A 1818 nI vAta che. A hakIkatanuM tyAM jaI AvelA aneka mitro dvArA mane samarthana maLyuM "1838 nI bIjI laDAI vakhate emaNe kevI rUkha apanAvI che, saMmelananA kharcane AMkaDe ke aDasaTTo mArI pAse nathI, paNa huM hatI? ApaNe sarakAranI sAthe sahakAra na karI zakIe. yuddhamAM jagannAthapurInA sarvodaya saMmelanamAM jAte gayA hatA ane A vakhatanuM ApaNe sakriya sAtha na ApavuM joIe." emanA anuyAyIoe na kAMjIvaramanuM sarvodaya samelana e ja dhoraNa upara yojAyuM hatuM. A mAnyuM eTale anuyAyI ane gurumahArAja alaga paDayA. anuyAyI te saMmelane saMbaMdhamAM huM eTaluM te niHzaMkapaNe kahI zakuM tema chuM ke amuka zarate sarakArane sahakAra ApavA taiyAra thaI gayA hatA. jyAre Aje akhila hiMdanA dharaNe hiMdamAM yojAtA anya samelananI sAmethI sarakAre e zarate nAkabUla karI tyAre pAchA gurumahArAja apekSAe A sarvodaya saMmelanane prabaMdha vadhAremAM vadhAre sAdI rIte ane ziSya eka thaI gayA. A te ApaNe sagI AMkhoe joyuM che. ane ochA kharce karavAmAM Ave che. bhejana paNa eTaluM ja sAduM "AvI dazAmAM gAMdhIjInuM nAma laI ne zuM karIzuM? vinedanI ApavAmAM Ave che. A bAbata dhyAnamAM letA kA ApavAmAM Ave che. A bAbata dhyAnamAM letAM prastuta "vizvasanIya' bhASAmAM te ema ja kahevuM paDaze ke e mANasa bilakula 'dagAbAja' . nAma vyaktioe saMmelanamAM AvelA mANasonI saMkhyA 4000 nI ane hatA! kadI ekeya zabdane vaLagI nahotA rahetA. koIne paNa e ta kharca pAMca lAkha rUpiAne batAvIne A sarvodayavAdIo bhAre uDAu bhare nahotuM ke Aje gAMdhIjIe AvuM valaNa - lIdhuM che eTale che ane saMmelane pAchaLa anargaLa paisA kharace che evI chApa ubhI kAle kevuM leze ! kAraNa ke teo vikAsazIla manuSya hatA. emanuM mana karavAno prayatna karyo che ema kahyA sivAya rahI zakAtuM nathI. hamezAM satyanI zodhanA khyAlamAM ja rahetuM, pitAnI vAtanuM nADuM kaI A ja "vizvasanIya vyakitaoe bIjI eka bAbata pAThAphera rIte jhAlI rAkhavuM emAM parovAI rahetuM nahotuM. emane satyanuM nitya raju karIne lokonA dilamAM anucita vibhrama pedA karavAno prayatna karyo navuM darzana thatuM hatuM tethI teo pahelA kahelI vAtane pakaDI rAkhavAne che. teo vitebAjIe pitAnA pravacanamAM ema kahyAnuM jaNAve che Agraha nahAtA rAkhatA. emanA graMtho kaI rIte vAMcavA te vize ke "gAMdhIjInI vAtonuM koI ThekANuM nahotuM. teo Aje eka vAta emaNe te lakhI ja rAkhyuM che ke mArA jUnA ane navAM badhAM vacane kahetA hatA, AvatI kAle bIjI vAta kahetA hatA. teo dagAbAja eka ja anubhUtimAMthI nIkaLyAM che ane emAM kharuM jotAM te susaM- ' : hatA. temane koI nizcita sidhdhAnta maheta." A ja vyakitae gati che ja. paraMtu jo koIne visaMgati najare caDe te eNe pahelAnuM AgaLa cAlatAM jaNAve che ke "dagAbAja zabda lekene khUba khuM, vAkaya khATuM mAnavuM ane pachI kaheluM kharuM mAnavuM. A rIte je manuSya paNa koI te sAme belI na zakayuM." A bAbata tenA pUrvApara pratikSaNa jAgrata hato ane jenAmAM paristhitine samajIne vadhune vadhu ! saMbaMdhamAMthI teDIne je rIte raju karavAmAM AvI che te bhAre du:khada uce caDaye javAnI zakita hatI, evA nitya vikAsazIla sAdhakanA zabdone che. A 'dagAbAja' zabda kAMjIvaramanA sarvodaya saMmelana daramiyAna AdhAra ApaNe jodhIe chIe" (tA. 15-6-56 nA bhUmiputramAMthI) vinobAjInA aMtima pravacanamAM vAparavAmAM AvyA hatA. gAMdhIjInA A "dagAbAjI' zabda koI paNuM jatanI gerasamajutI paidA na nAme cAlatA amuka vicAra aMge vinobAjIe jaNAvyuM hatuM ke kare e hetuthI bhUmiputranA e ja aMkamAM nIce mujaba khulAse paNa mane lAge che ke A gAMdhI-vicAra nathI. paraMtu huM A rIte karavAmAM AvyuM che - vAraMvAra bolato nathI, eTale ke gAMdhIjIne nAme bela nathI. kemake "sarvodaya samelananA pitAnA chellA bhASaNamAM vinAbAe gAMdhIjIne nAme bolavAnuM zarU karIe te emanAM je vacana ane gAMdhIjI age " dagAbAja' zabda vAparyo. samajanArAe te e zamAM Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 tA. 15-9-56 rahelo prema samajyA. paNa keTalAka lokone e vinAda samajAyuM nahIM yuganA paigaMbara tarIke oLakhAve che, je "satya samAja' nAma dharAathavA rUe nahIM. eka aMgata vAtacItamAM vinobAe kahyuM: "emane vatA eka prakAranA saMpradAyanA pravartaka che, jemaNe vadhumAM satyAzrama enAthI cheTuM lAgyuM. paNa emane khabara nathI ke e huM mArA zabdo nAmane eka Azrama sthApyuM che, jenA potAnA pramukha anuyAnahete vAparatAM. ekanAthanuM eka pada che-marAThImAM. emAM emaNe yIone satyapremI, satyAlaMkAra, satyasnehI, satyadAsa, satyAnaMdasatene dagAbAja kahyA che. kahe che ke te tame kevA dagAbAja che? AvAM AvAM upanAmathI oLakhAve che. ane evI rIte satyane Aje bhagavAnanuM eka rIte varNana kare che, kAle bIjI rIte. huM mArA IjAre jANe ke pitAne ane pitAnA anuyAyIone ja hoya e bhASaNamAM ekanAthanA e padane lagabhaga zabdazaH taraju karIne ADaMbara satyanA nAma upara je vyakita calAvI rahela che. ' belate hate." emAM bApunI nityavikAsazIlatA batAvavAno prayatna hate." svAmI satyabhakata koI sAmAnya koTinI vyakita hota te temanA Ama je "dagAbAja' zabda kevaLa vivedamAM vaparAyala hatA lakhANanI ATalI lAMbI noMdha levAne huM vicAra sarakhe paNa na tene gaMbhIra arthamAM vaparAyale A "vizvasanIya vyaktio raju kare karata. paNa teo eka viziSTha koTinI vyakita che, vidvAna che, catura che ane A bAbatanI kazI paNa tapAsa karyA sivAya svAmI satyabhakta che, bahuzruta lekhaka che, prakhara vaktA che, dharmazAstronA paNa teo * jI e samAcArane emanA ema svIkArI le che ane jaNAve che ke sArA jANakAra che, aneka vyakitae temanAthI prabhAvita che. AvI gAMdhIjInA anizcita ane sidhdhAntahIna vicAronA viSayamAM je vyakitanAM AvAM masajherita lakhANe eka yA bIjI rIte aneka geravinobAe kahyuM e ThIka ja kahyuM che" ane AgaLa cAlatAM sUcave che samajutIe ubhI karavAmAM ane bhAvI janatAne bharamAvavAmAM pariName ke vinobA, mahArASTrI hoine gujarAtI evA gAMdhIjIne Ama utArI che. AvA paigambare ane satyabhakatane leke yathAsvarUpe jANe, pADe e svAbhAvika che ane tyAra bAda vinobAjImAM ghera jAtimAha pIchANe, ane temanAthI sAvadha rahe evA kevaLa zubha hetuthI A hovAne teo sIdhA Arepa kare che. AkhI noMdha prerAyalI che. paramAnaMda A ja carcAnA anusaMdhAnamAM AjasudhI kahi nahi sAMbhaLelI duniyAmAM vadhatI jatI janasaMkhyA : keTalAka ke kalpanAmAM AvelI eka navI ja vAta svAmI satyabhakatajIe jaNAvI che ane te e ke gAMdhIjInA avasAna bAda sevAgrAmavAsIoe vine sUcaka AMkaDAo bAjIe sevAgrAmamAM AvIne rahevAne Agraha kare te vakhate vine saMyukta rASTrasaMdha taraphathI yunAITeDa nezansa DemegArSika Iyara khUka" e nAmanuM eka pustaka tAjetaramAM bahAra paDela che ane temAM bAjIe evI zarta mUkelI ke je temane e Agraha hoya te pote duniyAnI vadhatI jatI vastI saMbadhe keTalAka dhyAna kheMce tevI vigata anyatra nahi paNa gAMdhIjInI jhuMpaDImAM ja raheze. A vAtane keTalA ApavAmAM AvI che. temAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke duniyAnI jana. aMze sAcI mAnavI e eka savAla che. saMbhava che ke vinobAjInuM saMkhyA AgaLa upara vadhI hatI te karatAM 1850 thI 1854 sudhImAM Ane maLatuM kAI kathana evA ja kaI saMdarbha sAthe joDAyeluM haze ghaNuM vadhAre vegathI vadhatI rahI che. 1854 nI madhyamAM duniyAnI vastI 265-2 karoDa nA AMka sudhI pahoMcI hatI. jevI rIte 'dagAbAja' zabdano upayoga amuka saMdarbhamAM karavAmAM A vastI khaMDavAra nIce mujaba vaheMcAyelI hatIHAvyuM hatuM te mujaba-ke jene samagra rIte vicAratAM koI jude ja 14pa-1 karoDa bInasoviyaTa ezIAmAM, 40.4 karoDa yurepamAM, bhAva uThe. 35.7 karoDa amerikAmAM, 21,4 kareDa soviyaTa yuniyanamAM, 21 karoDa upara jaNAvela "daMgAbAja' prakaraNanA anusaMdhAnamAM jaNAvavAnuM anusaMdhAnamAM jaNAvavAnuM AphrikAmAM ane 1.44 karoDa esIAniyAmAM. jyAre kaMi paNa javAbadAra ane pramANIka patrakAra AgaLa Ave-saheje rASTravAra nIce mujaba vastI-saMkhyA hatI: mAnI na zakAya evo-rIporTa Ave tyAre, rIporTa karanAra vyakita 58.2 kareDa cIna 8.8 karoDa jApAna game teTalI vizvasanIya hoya ema chatAM paNa AvA rIporTanA tathya- 37.7 , hiMda 8.1 ,, inDonezIA tathya viSe te bIjAM sAdhane mAraphata jarUra pUrI tapAsa kare ane e 21.4 , soviyaTa yuniyana 8.0 , pAkIstAna 16.2 , yunAiTeDa sTeTsa rIte te rIpeTane pUruM samarthana maLyA bAda ja tene prasidhdha kare ane vastIvadhArAnuM pramANuM nIce mujaba mAluma paDyuM hatuM:te viSe pitAne yogya lAge tevI TIkA kare. A dharma che eka javA ezIAnI vastI 2.1 karoDa. badAra pramANIka patrakArane ane vizeSa karIne satyalakSI hevAne leTIna amerikAnI vastI 40 lAkha ane uttara amerikA, dA karanAra koI paNa viziSTa vyakitane. kamanasIbe svAmI satyabhakata sevIyeTa yuniyana, yuropa ane AphrikAnI-darekanI varatI 30 lAkha AvI kazI ja upAdhimAM nahi paDatAM, pitAne gamatA samAcArane jhaDapI le che ane tenA AdhAra upara vinebAjI sAme akSamya kaTAkSa dara varSe vadhatI rahI che. atyanta jhaDapathI vastI vadhe che evA deze traNa cheH venIjhulA ane AkSepanI jhaDI varasAve che. (dara varSe 3 TakA) sIlena ane mekasIke ane saiauthI ochA vadhArA, * "gAMdhIjIne dagAbAja kahyA chatAM koI bolI na zakayuM kAraNa vALA deze AyarlenDa (0.04 TakA) spena, pAkIstAna ane ke bhISmapitAmaha jaNAvI cukayA che ke dhananA sarva kaI dAsa che," pilAna che. t" vinobAmAM haju sudhI UMDo jAtineha bharyo paDe che." "vinobA zaheramAM vasatI janasaMkhyAnuM sauthI moTuM pramANu brITana ane gAMdhI phaMDanA paisA uDADI de e ThIka ja che." "vinobA amIra AIsalenDanuM che-70 TakA; duniyAmAM sauthI vadhAre vastIvALA zahera jAdAnI mAphaka paise uDADe che." "gAMdhI phaMDanA lAkha rUpiyA bheTamAM nIce mujaba che; nyuyeka (1,23,00,000) laMDana (83,00,000) mahema . ane TAkIyA (63,00,000). ApIne pracArakonI eka senA ubhI karavAmAM AvI che." "gAMdhIjInuM nAma dabAvIne te upara vinebAnuM nAma camakAvavAmAM Ave che,"--AvAM purUSa karatAM vadhAre che, jyAre ezIA ane Araba dezomAM ethI keTalAMye bephAma vidhAne, viparIta vAta ane kaTAkSamaya sUcane prastuta ulaTuM che. jenA AMkaDAo meLavI zakAya che te dareka dezamAM purUSa lekhamAM bharyA paDayAM che. A badhuM satyathI eTaluM badhuM vegaLa che ke karatAM strIne vadhAre lAMbuM AyuSya dharAve che. IMglAMDa ane veIlsamAM purUSanuM sarerAza AyuSya 17.3 varSanuM che ane strIonuM 72.44 tenI koI carcA ke khulAse karavAnI jarUra che ja nahi. varSonuM che. yunAITeDa sTeTasamAM ethI yehuM ochuM che, jyAre hiMdamAM kALanI e balihArI che ke. AvuM lakhANa evI vyakitane hAthe purUSanI sarerAza Ayaradha 31.16 varSanI ane strIonI 32.45. thayuM che ke je pitAne satyabhakta tarIke, satyezvara tarIke, Adhunika varSanI che. muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudrake prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3. . . mudraNasthAna : kacchI vizA ozavAla prinTIMga presa, majIda baMdara roDa, muMbaI , Te. naM. 34628, Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to rajIsTarDa naM. B 4ra66, vArSika lavAjama rUA. 4 ( pra. jainavarSa 14-pra.jIvana varSa4 aMka 11 buddha jIvana muMbaI, akabara 1, 1956, semavAra * zrI muMbaI jena muvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra AphrikA mATe zIliMga 8. chuTaka nakala : traNa AnA kAla kara jhAlA sAta #ka Ala jhAlA lAla lAla taMtrIH paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA sAlAlagA = rAja AlAka - vinobAnI vANuM ahiMsAnA vikAsanA cAra TappA , karavAnuM bane nahIM. UlaTuM tethI hiMsakanI saMkhyAmAM mAtra vadhAre Ama eka bAju devata saMpatti ane bIjI bAjI AsI thAya che. paNa te vakhate e bInA dhyAnamAM na AvI. te jamAnAnA bhalA sArA mANasoe, meTA meTA ahiMsAmaya mANasoe je vicAra . saMpatti evAM be lazkare UbhAM che. temAMnI AsurI saMpattine TALavI, sujho te pramANe prayogo karyA. parazurAma te jamAnAne mATe ahiMsAaLagI karavI ane daivI saMpattine pitAnI karI tene vaLagavuM. satya, ahiMsA vagere daivI guNene vikAsa anAdi kALathI thayA kare che. vAdI hatA. hiMsAnA uddezathI teNe hiMsA karI nahotI. ahiMsAnI sthApanAne mATe e hiMsA hatI. vacagALAmAM je vakhata gayo temAM paNa ghaNe vikAsa thayo che. te hajI vikAsane khUba avakAza che. vikAsanI maryAdA AvI gaI che, te e akhatare eLe gaye. pachI rAmane jamAne AvyuM. te puro thayo che evuM nathI. jyAM sudhI ApaNane sAmAjika zarIra che vakhate pharIthI brAhmaNoe vicAra kare zarU karyo. temaNe hiMsA choDI dIdhI hatI. pite hiMsA na ja karavI evuM temaNe nakkI karyuM hatuM. tyAM sudhI vikAsane pAra vagarane avakAza che. vaiyaktika eTale ke vyaktina, vyaktigata vikAsa thayo haze paNa sAmAjika, rASTrIya ane paNa rAkSasonA humalA pAchA kema vALavA ? temaNe joyuM ke kSatriya jAgatika eTale ke jagatane vikAsa tha bAkI che. vyakitae pitAnA te hiMsA karavAvALA ja che. temanI pAse bArobAra rAkSasono saMhAra vikAsanuM khAtara pUrI pachI samAja, rASTra vageremAM samAtI lAkho karAva. kAMTAthI kAMTe kADho. ApaNe jAte emAMthI taddana aLagA, vyaktinA vikAsanI zarUAta karavAnI che. dAkhalA tarIke mANasa AdhA rahevuM. vizvAmitre yajJanA bacAvane sArU rAmalakSamaNane laI jaI ahiMsAnA vikAsa anAdi kALathI karatA AvyuM che. chatAM Aje temane hAthe rAkSasono saMhAra karAvyuM. "je ahiMsA svasaMrakSita nathI paNa te vikAsa cAlu che. eTale ke je pitAne bacAva karavAvALI nathI, je ahiMsAne pitAnA paga nathI, evI bhUlIpAMgaLI ahiMsA UbhI kevI rIte rahe ?" Avo - ahiMsAne vikAsa kema thatuM gayo te jovA jevuM che. te vicAra Aje ApaNe karIe chIe. paNa vasiSTa-vizvAmitra sarakhAne parathI pAramArthika jIvanane vikAsa uttarottara kema thatA jAya che ane kSatriyenA jora para pitAne bacAva karavAmAM nAnama lAgI nahotI. tene hajI pUrepUre avakAza kaI rIte che e vAta samajAze. hiMsakanA paraMtu rAma jevo kSatriya na maLyo hota te? te vizvAmitra kahetA ke, ane hiMsAnera jAnavaranA humalAo sAme bacAva kevI rIte kare huM marI jaIza, paNa hiMsA nahIM karuM." hiMsaka banIne hiMsA dUra e bAbatane ahiMsaka mANase vicAra karavA mAMDaze. pahelAM samAjanA karavAno prayoga thaI cUkyo hate. have pitAnI ahiMsA te na ja choDavI, ' rakSaNane sAru kSatriyavarga rAkhyo. paNa pachI te ja samAjanuM bhakSaNa nI ja choDAya eTaluM nakkI thaI gayuM hatuM. kSatriya na maLyo te ahiMsaka karavA lAge. vADa cIbhaDAM gaLavA mAMDyAM. tyAre have A unmata marI jaze paNa hiMsA nahIM kare evI havenI bhUmikA hatI. vizvAkSatriyethI samAjane bacAva kema kare tene ahiMsaka brAhmaNa mitranI sAthe jatAM jatAM rAme pUchayuM, "A badhA DhagalA zAnA ?" vicAra karavA lAgyA. parazurAme jAte ahiMsaka hovA chatAM hiMsAne vizvAmitre javAba Apyo, "e brAhmaNanAM hADakAne DhagalA che. AdhAra lIdho ane te kSatriyone niHpAta karavA lAgyA. kSatriya pAse ahiMsaka brAhmaNoe pitAnA para hallo karanArA hiMsaka rAkSasane hiMsA choDAvavAne te jAte hiMsaka banyA. A prayoga ahiMsAne hato. pratikAra, sAmane na karyo. te marI gayA. temanAM hADakAnAM e DhagalAM paNa te saphaLa na thayuM. ekavIza ekavIsa vakhata kSatriyone saMhAra che." brAhmaNonI A ahiMsAne tyAga hato ane bIjA pAse bacAva karavA chatAM te bAkI rahI gayA, bacI gayA. kAraNa e ke A karAvavAnI apekSA paNa hatI, AvA dubaLApaNAthI, AvI lAcArIthI akhataro mULamAM ja bhUlabhareluM hatuM. je kSatriyone samULage nAza ahiMsAnI pUrNatA na thAya. karavAne khAtara meM temanAmAM umero karyo te kSAtravargane nAza thAya satae AgaLa upara trIje akhatare karyo. teo nakkI kevI rIte ? huM jAte ja hiMsaka kSatriya banyA. e bIja kAyama hyuM ke, "bIjAnI madada mAgavI ja nahIM. mArI ahiMsA ja mAro rahyuM, tevuM ne tevuM rahyuM. bI rahevA daIne jhADe teDI pADanArane pharI bacAva karaze. e je bacAva thaze te ja sAco bacAva che." saMtene pharI jhADa pedA thayelAM dekhAyA vagara kema rahe? dekhAya ja. parazurAma A prayoga vyaktiniSTa hatuM. A vyaktigata prayogane teo pUrNava sAro mANasa hatA. paNa praga bahu tarehavAra nIvaDyo. pite kSatriya sudhI laI gayA. paNa e pragamAM vyaktigatapaNuM rahI gayuM. samAja banIne pRthvIne nakSatrI karavAne tAkate hate. kharuM jotAM pitAnI para hiMsaka humale thayo hota ane samAje satene AvIne pUchyuM jAtathI ja teNe akhatarAnI zarUAta karavI joItI hatI. pitAnuM heta ke "amAre zuM karavuM ? te e savAlane cakkasa javAba ApamAthuM teNe paheluM uDAvavuM joItuM hatuM. parazurAmanA karatAM huM DAhyo vAnuM kadAca satethI na banyuM hota. vyakitagata jIvanamAM paripUrNa chuM eTale tenI bhUla batAvuM chuM ema na mAnaze. huM bALaka chuM, ahiMsA utAranArA saMtAe samAjane salAha ApatAM kahyuM hatuM ke, paNa tenA khabhA para Ubho chuM. tethI kudaratI rIte mane vadhAre "ame dUbaLA chIe, lAcAra chIe." saMtanI huM bhUla kADhavA beThe dekhAya che. parazurAmanA prayogane AdhAra, tene pAye ja mULamAM chuM e mAruM bALasAhasa che. paNa huM temanA khabhA para Ubho chuM bhUlabharela hatA. hiMsAmaya thaIne hiMsA kADhavAnuM, hiMsAne dUra tethI je dekhAya che te kahuM chuM. teo mane kSamA karaze. ane kema niHpata karavA paNa te ane te jAte di Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana ' 'to, 1-10-56 nahIM kare ? temanI kSamA moTI che. ahiMsAnA sAdhana vaDe sAmudAyika , jagatanA itihAsamAM eklA bhAratavarSamAM A mATe prayoga thaya. akhatarAo karavAnuM tene sUkyuM nahIM hoya evuM nathI. paNa karoDo lokoe mAMsa khAvAnuM choDayuM. ane Aje ApaNe mAMsa khAtA saMjoge, paristhiti temane eTalI anukULa na lAgI. temaNe jAta nathI emAM ApaNe jhAjhuM pulAvAnuM nathI. pUrvajonA puNyane pariNAme pUratA chUTA chUTA prayoga karyo. paNa Ama chUTA chUTA thayelA prayoge- ApaNuM vaLaNa evuM baMdhAyuM che. paNa pahelAMnA RSio mAMsa khAtA mAMthI ja zAstra racAya che. saMmilita eTale ke ekaThA thayelA anu- hatA ema ApaNe kahIe ke vAMcIe chIe tyAre ApaNane navAI bhavamAMthI zAstra bane che. thAya che kharI. RSi ane mAMsa? zrachaTa, kaMI bhaLatI ja vAta che ! tenA prayoga pachI ethe prayoga Aje ApaNe karIe paNa mAMsAzana karatAM karatAM saMyamathI temaNe tene tyAga karyo enuM chIe. AkhAye samAje ahiMsAtmaka sAdhana vaDe hiMsAne pratikAra zreya temane ApavuM joie. e mahetana ApaNe karavI paDatI nathI. karavAne Ajane prayoga ApaNe calAvIe chIe. A rIte cAra temanuM puNya AyatuM ApaNane maLyuM che. bhavabhUti kavinA uttararAma. akhatarAo ApaNe joyA-dareka pragamAM apUrNatA hatI ane che. carita nATakamAM eka prasaMga Ave che. vAlmIkinA AzramamAM viziSTa vikAsakramamAM A vAta aparihArya che. paNa te te jamAnAmAM te te RSi AvyA tyAre temanA svAgatane mATe temanI mahemAnagIrI karavAne prayoga pUrNa hatA ema ja kahevuM joIe. hajI bIja dasa hajAra mATe nAnI vAcharaDI halAla karavAmAM AvI. tyAre eka nAnA chokarA varSa jaze. pachI AjanA ApaNA ahiMsaka yuddhamAM paNa ghaNI hiMsA bIjA moTA chokarAne pUche che, "Aje ApaNu AzramamAM pele dADhI dhanArane jaDaze. zudhdha ahiMsAnA page hajIe bIjA thatA jaze. vALa vAdha Avyo che. te ApaNI vAcharaDI khAI gaye kharuM ne ? " jJAna, karma ane bhakita e traNene ja nahIM, badhA saguNAne vikAsa te mATe chokaro javAba Ape che, "are, e vasiSTraRSi che. AvuM thaI rahelo che. eka ja vastu pUrNa che ane te paramAtamAM, bhagavad na bolAya." pahelAM e leke mAMsa khAtA ane Aje ApaNe khAtA gItAmAM batAvela puruSottamayoga pUrNa che. paNa vyakita ane samudAya nathI eTale temanA karatAM ApaNe moTA thaI gayA ema pulAzo mAM. e baMnenA jIvanamAM tene pUrNa vikAsa hajI tha bAkI che. vacanone temanA anubhavane phAyado ApaNane Ayo maLyo. temanA anubhavane paNa vikAsa thAya che. RSione maMtranA daSTA mAnavAmAM AvyA che. have ApaNu AgaLa vikAsa karavA joIe. dUdha cheka choDI devAnA te tenA kartA nathI, tene amala karanArA nathI. kema ke temane maMtrane prayoga paNa karavA joie. mANasa bIjAM jAnavaronuM dUdha pIe e 'artha dekhAya. paNa te ja eno artha che evuM nathI. RSione eka vAta paNa utaratA darajjAnI che. dasa hajAra varasa bAda AvanArA darzana thayuM. have pachI ApaNane tene vikasita, vadhAre khIlele artha loko ApaNe viSe kaheze. * zuM e lokone dUdha na pIvAnuM paNa vrata dekhAya ema bane. temanA karatAM ApaNane vadhAre dekhAya che e kaMI levuM paDatuM hatuM ? are bApa re! e leka dUdha kevI rIte pItA haze? ApaNI vizeSatA nathI. temane ja AdhAre ApaNe AgaLa jaIe evA kevA jaMgalI !" sArAMza ke, nirbhayatAthI ane namratAthI ApaNe chIe. huM ahIM ekalI ahiMsAnA vikAsa para boluM chuM kemake badhA prayoga karatA karatA kAyama AgaLa vadhavuM joIe. satyanI kSitija saddaguNone sarAsarI sAra kADhaze te ahiMsA e ja nIkaLaze. ane ApaNe vizALa karatA javI joIe. vikAsane mATe hajI ghaNo avate yudhdhamAM Aje ApaNe jhukAvyuM che kharuM. tethI A tattvane kema kAza che. kaI paNa guNane pUrepUro vikAsa hajI thayo nathI. vikAsa thato jAya che te ApaNe joyuM. "gItA pravacano' mAMthI. vinobA bhAve ahiMsAne eka mahAna prayoga : mAMsAhAra parityAga - bhUdAnanA AMkaDAo : hiMsaka humalA thAya tyAre ahiMsAe bacAva kema kare e bhUdAna-AMdolananA pariNAme juna Akhara sudhImAM maLelAM - ahiMsAnuM eka pAsuM ApaNe joyuM. mANasa-mANasa vaccenA jhagaDAmAM dAnanA sattAvAra AMkaDAo nIce mujaba pragaTa thayA cheH ahiMsAne vikAsa kevI rIte thate gaye e ApaNe joyuM, paraMtu AsAma-5000 ekara, AMdha-62634; baMgAla-11484; mANasane ane jAnavarone jhaghaDo paNa che. mANase hajI pitAnA bIhAra-21,47,842,muMbaI674; dIlhI-386;gujarAta-44407; aMdaraaMdaranA jhadhaDA samAvyA nathI ane pitAnA paTamAM jAnavarane himAcaLa pradeza-1568; haidrAbAda 1,76,286; karNATaka-3,804; ThAMsIne te jIve che. mANasane hajI potAnA jhaghaDA samAvatAM AvaDatuM karala 28,878; mahAkezala83,541; madhya bhArata-pa5,494; nathI ane pitAnAthI e dUbaLAM je jAnavaro che temane khAdhA vagara mahArASTra-30,846; mAisara-8,135; nAgapura-vidarbha-76,832; orIjIvatAM AvaDatuM nathI. hajAro varSathI te jIvate AvyA che paNa ssA-2,85,028; paMjAba-pepsa 15,802; rAjasthAna-3,83.778; kema jIvavuM joIe tene vicAra teNe hajI karyo nathI. mANasane saurASTra-31,151; tAmIlanADa-pa3,877; uttara pradeza-5,85,246; mANasanI mAphaka jIvatAM AvaDatuM nathI. paNa A vAtane vikAsa ane viMdhya pradeza-8,828. kula phALe 41,03,744 ekara. thayA kare che. eka jamAnAmAM mANasane badhA nirvAha jAnavaro para ja cAlatuM hatuM. paNa sArA sArA DAhyA mANasane e vAta khapI nahIM. A bhUmidAnamAM bIhArane sauthI pahelA naMbara che-21,47,842 mAMsa khAvuM ja paDe te yajJamAM halAla karelAM pazunuM ja khAvuM evuM ane uttara pradezane bIjo naMbara che-5,85,246. haidrAbAda jyAMthI temaNe baMdhana mUkayuM. A baMdhanane hetu hiMsAne rokavAno hato, tenA bhUdAna pravRtti zarU karavAmAM AvI hatI tyAMthI 1,76,286 ekara dAnamAM para aMkuza mUkavAne hate. keTalAka lokoe te mAMsane pUrepUrA tyAga maLela che ane Aje jyAM vinobAjI pravAsa karI rahela che tyAM Aja karyo. paNa jemanAthI pUrepUro tyAga thaI zake ema nahatuM temane sudhImAM pa3,877 ekara jamIna maLI che. A rIte kula ekaThI yajJamAM paramezvarane arpaNa karI, kaMIka tapasyA karI mAMsa khAvuM evI thayela 1,03, 744 ekara jamInamAMthI 5,01,223 ekara jamIna paravAnagI athavA chUTa maLI. yajJamAM ja mAMsa khAje ema kahevAthI 1,52,537 kuTuMbane vaheMcavAmAM AvI che. dAtAonI saMkhyA hiMsA para aMkuza Avaze ema lAgatuM hatuM. paNa pachI te yajJa 5,46,181 che. paNa sAmAnya, rajanI vAta banI gaI. jene phAve te yajJa karavA ' grAmadAna saMbaMdhamAM erIssA mokhare che. kula maLelAM 1110 nIkaLI paDe, yajJa kare ane mAMsa khAya evuM cAlavA mAMDayuM. eTale gAmaDAmAMthI 105 gAmaDAMo orIssAmAMthI dAnamAM maLyAM che. bhagavAna budhdha AgaLa AvyA. temaNe kahyuM, "mAMsa khAvuM hoya te bhale khAo, 5Nu kaMI nahIM te Izvarane nAme ne khAze." e baMne bIjA grAmadAnanI vigata A mujaba che - AsAma-12; AMdha-20; vacanano hetu eka ja hato ke hiMsA para aMkuza Ave, gADuM game baMgALa-3; gujarAta-2; haidrAbAda-4; karNATaka-1; madhyabhArata-1; tyAMthI Akhare saMyamane raste caDe. yajJatyAga karo agara na kare, rAjasthAna-7; tAmIlanADa-4 ane uttarapradeza-. bannemAMthI ApaNe mAMsa khAvAnuM choDavAnuM ja zIkhyA chIe. Ama A uparAMta 42786 dAtAo taraphathI vArSika rU. 8,18,5456-8 * Aste Aste ApaNe mAMsa khAvAnuM cheDatA gayA. ' nAM saMpattidAnanAM vacane maLyAM che. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 prabuddha jIvana tA. 1-10-56 jUnA zikSaNamAM vidyArthIo sAdA ane saMyamI thAya e karavAnuM zarU karI devAthI ja ApI zakAya. AzIrvAda paNa meDhAnA na javAbadArI saMsthA ke zikSakanI gaNAtI nathI. teonuM khAnapAna, hAya, pitAnA bALakone zraddhAthI naI tAlIma ApI apAvIne ja AhAravihAra e badhuM gRhasthAzramanuM hoya che, te paNa zANA sAcA AzIrvAda ApI zakAya. saMyamI gRhasthanuM nahi. have 10-15 varSa sudhI AvA vAtAvaraNamAM paraMtu jyAre te prasaMga AvI paDe che, jyAre ApaNuM pitAnAM ucharatI prajA rahe ane AvI Adate tene paDe che tenuM pariNAma bALakone ja naI tAlIma ApavAne prasaMga Ave che tyAre ApaNI ApaNe Aje joIe chIe te na Ave te bIju zuM Ave? zraddhA kasoTIe caDe che, ApaNo jUnI tAlIma mATe asaMtoSa naI tAlIma vidyArthInA jIvanane tenI vidyAnuM eka anivArya hoThamAMthI ja nIkaLatuM hatuM ke aMtaranA UMDANamAMthI enI kaseTI aMga mAnIne pitAnI yojanA banAve che. eka prakAranA Azrama thaI jAya che. jIvana ke brahmacaryajIvanamAM vidhArthIone rahevAnuM maLe tenAM upara te naI tAlIma ApaNAM bALakone sAdA, saMyamI, svAvalambI khUba ja bhAra mUke che. vaLI je kaMI vidyA bhaNAvavAmAM Ave che. jIvana mATe ghaDe che e tarapha hRdaya saMmati Ape che, paNa ApaNuM tene hetu pitAnI kArakIrdI ane kamANI vadhAravAne naI tAlImamAM vahevArU mana ekadama pAchuM haThI jAya che. chokarAMo bhaNIgaNIne hotuM nathI. prathama pAThathI ja samAjasevA ane dezanuM navanirmANa e meTA pagAra kamAnArA nahi thAya, nyAta jAtamAM AgaLa paDatA nahi ja mukhya hetu rAkhavAmAM Ave che. kharI rIte te te vidyA mAtra thAya, dhana sAdhana saMpanna muMbaIgarA nahi thAya, paraMtu teo mahenatu vidyAlayamAM besADIne ApavAnI rIta naI tAlImane mAnya nathI, grAmavAsInuM jIvana pasaMda karatA thaze, muMbaInA dhaMdhAo ane sukha vidyA zIkhatA jAo, tene samAjasevAmAM upayoga karatA jAo, sagavaDe ane samAja cheDIne gAmavAsIonuM jIvana pasaMda karaze, ' tema karatAM karatAM vadhAre jijJAsAo ugADatA jAo ane vidyAne temanI vacce jaine besaze. temanA dhaMdhAo karaze, e vicAra zuM vadhAre ne vadhAre UMDANamAM utAratA jAo. A naI tAlImanI ApaNe sahana karI zakIe chIe? e najara sAmenA bhaviSyathI paddhati che. ApaNe bhaDakIe chIe, ane tethI ja naI tAlImane ApaNe Teko dekhItuM che ke zikSaka mAtra vyAkhyAtA ja rahIne A paddhatie aMtaramAMthI maLatA jaNAtuM nathI. zIkhavI na ja zake, naI tAlIma zikSakane dareka kAmamAM ane dareka bhale ApanA AzIrvAda Aje maLe ke khUba khUba anubhavonI pravRttimAM vidhArthInI sAthe ane tenI AgaLa ne AgaLa rahevAnuM kahetAM kadI thAkatI ja nathI. jyAM paNa Aje naI tAlImanuM kAma tAvaNI thayA pachI maLe, paNa e vAta zaMkA vagaranI che ke naI sAcA arthamAM cAle che tyAM vidyArthIo ane zikSakone jUdA tAravavA tAlImane avatAra AjanuM zaheronuM kRtrima jIvana badalI dezamAM grAmamuzkela paDaze. jIvanane pharIthI sthApavA mAge che. Aje gAmaDAM atyaMta kaMgAla thayAM trIjo asaMtoSa jUnA zikSaNa mATe lekane e saMbhaLAya che hovAthI bhAMgatAM jAya che ane zahero UbharAtAM jAya che. naI tAlIma ke vidyArthIomAM sarjanazakti AvatI nathI, maulika vicArazakita gAmane pharIthI rahevA lAyaka banAvavA mAge che. zaheranI gaMdakI, khilatI nathI, saMzayAtmApaNuM vadhAre paDatuM AvI jAya che, tarkavAdI- saMkaDAza ane dhAMdhalathI trAselA lokone pravAha gAmaDAM tarapha vaLavAnI paNuM vadhI paDe che. enI mahattvAkAMkSA che. prathamathI pejanA banAvatAM A vastune vicAra na karo ane jamIne, mIlatA, ane vepAra dhaMdhAo Aje cAle che te pachI zikSaNa pUruM thatAM phariyAda karavI e vyartha che. naI tAlIma rIte cAle che te sthiti kadi AvavAnI AzA nathI. gAmaDAM rahevA mULamAMthI je evI kAryapaddhati svIkAre che ke jenAthI sAmAnya zakti lAyaka kadi banI zake nahi. te badhAmAM AmUlAgra parivartana karavAnuM vALA vidyArthIo paNa sarjanazakti ane maulikatA khilavI zake. naI tAlImanuM dhyeya che. UganI prajAnAM manamAM ane cAritryamAM te zikSaNakALa daramyAna vidyArthIone aneka udyoga ane sevAkAryo A Adarza bharavA mAge che. karavAmAM AvI paDe che, ke jemAM AvI zaktione vikasavA mATe naI tAlImane khilavA deze te AjanI samAjaracanAmAM te avakAza maLatA ja rahe che. pariNAma batAvI zakIe eTaluM naI jarUra krAnti lAvaze. navI keLavaNI lIdhelA bALako ane bALAo tAlImanuM kAma haju thayuM nathI, chatAM adhUrAM kAmamAM paNa A A jarjarita racanAne sahana karI zakaze nahi. eka tarapha zrImata to pratyakSa joI zakAya tema che. ane madhyama vargo ane bIjI tarapha dAridraya ane zeSaNathI khadabadatAM - jUnA zikSaNa viSe Apane ahIM bIjo eka asaMtoSa che ke karaDe-e sthiti mATe naI tAlIma sUga pedA karaze. A badhuM sudhAnahi te huM kahI zakato nathI, paNa amArA jevAone to te vAtano rIne purANakALanA varSo pharIthI sthApana thavAnA che evA svapnAM bahu moTo asaMtoSa che. jUnA zikSaNamAMthI Aja kAla rASTrabhakti paNa cheDavAM paDaze. ucca nIcanA bhedA upara racAelI ane karaDene ane svadezIne prema, vidyAthIone caDate jovAmAM AvatA nathI. kAyama mATe zuddhatvamAM DUbADI rAkhanArI varNavyavasthAne paNa naI tAlIma te pachI khAdI ane grAmaudyogane prema ane grAmajIvana mATeno sahana karaze nahi. dareka vyakitamAM cAre varNone vikAsa thAya e naI prema to kayAMthI ja khile ? naI tAlIma A guNo khilave nahi te tAlImanI sAmena' citra che. dareka manuSya zrama ane udyogamAM ana de te naI tAlIma ja nathI. tethI te mULamAMthI ja Agraha rAkhe che ke mANuM ke, dareka manuSya zUra ane vIra hoya, dareka manuSya buddhimAna zikSaNanuM kAma te grAma pradezamAM ja thavuM joIe, zikSaNane AdhAra svAvalakhI jIvana upara ja mAMDavo joIe. jIvanamAM svAvalaMbanane ane zraddhAvAna hoya, dareka manuSya bIjAnA upara ochAmAM ocho Agraha baMdhAya te svadezIne ane rASTrapremane Agraha AvyA vinA bhAra rUpa thaI bIjAne vadhAremAM vadhAre upayogI thavAmAM gaurava samajatA na ja rahe. hAya-AvA manuSyane samAja naI tAlImane ativamAM lAve che. - A rIte jUnA zikSaNa mATe sAmAnya janatAne ane mAtA AjanuM je kaMI abhada ane kaDhaMgu che te te jaze ja. paNa pitAne je je asateSanAM kAraNe che tenuM nivAraNa naI tAlIma AjanI bhadra samAjanA ghaNA dekhAvanAM viveka ane khAnadAnI, karavA mAge che. naI tAlImanuM je thoDuM prayogAtmaka kAma cAlyuM che sagavaDa ane pocAM pocAM sukhane paNa naI tAlIma rajA Apaze. te jozo te A kathananI satyatA Apa jarUra kabUla karaze. huM ane tene sthAne zarIrazrama, svAvalambana, svadezI, sahakAra upara AgrahapUrvaka Apa saune vinaMti karuM chuM ke Apa pratyakSa joine racAyeluM svaccha, jJAnamaya, AnaMdamaya grAmajIvana sthApana karaze. khAtrI karo ane tamane khAtrI thAya te naI tAlImane pUre Teke jUnuM choDIne A navuM jIvana ghaDavA mATe naI tAlImane saunA Apo ane aMtaranA AzIrvAda Ape. AzIrvAda maLavAnI jarUra che. paraMtu mAre duHkha sAthe kabUla karavuM joie ke janatAne Teke ahiMsAnA bhakatanA AzIrvAda te khAsa maLavA joIe. kAraNa ane AzIrvAda tene bahu ochAM maLe che. ke mAtra meDhAnA zabdathI ke naI tAlIma e ahiMsAnA pAyA upara samAjavyavasthA racavAne ApI zakAya nahi, 'pitAnAM bALako mATe naI tAlImanI yojanA apUrva prayoga che. jugatarAma dave Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-9-56 prabhujI vana naI tAlIma (gata paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna tA. 5-9-56 nA roja gujarAtanA suprasiddha racanAtmaka kAryakara zrI jugatarAma jvee ApelA vyAkhyAnanI saMkSipta noMdha ) ApanI pAse Aje mAre nai tAlIma viSe eNlavu che. Apa sau zikSako nahi hA, eTale huM A navI zikSaNapaddhatinI khUMkhI ane Tekanikala bAbatAmAM na UtarUM. tame mAtA pitA tarIke potAnAM bALakAnI uttama keLavaNI thAya ema IcchanArAM che, ane nAgarikA tarIke rASTranA uttama vikAsa thAya, ApaNuM rASTra jagatanA vikAsamAM potAnA kALA uttama prakAre ApI zake ema IcchanArAM che. A lakSamAM rAkhIne huM Aje nai tAlImanI sAmAjika bAjue viSe ja vivecana karIza. tamArAmAMnA moTA bhAganA jaine che ane paryuSaNunA pavitra divasomAM jJAnacarcA karavA bhegA maLelA che. ApaNAM bALakAnA jIvanamAM temaja ApaNA samAjamAM aDiMsAne vikAsa thAya e tamArI jhaMkhanA hAya e svAbhAvika che, kAraNa ke jaina dharmomAM je aneka khUbIo rahelI che temAMnI moTAmAM meTI e che ke teNe ahiMsAnA vicAra temaja vartanane atyaMta jhINavaTamAM UtarIne, vaijJAnika cokasAi sAthe vikAsa karyo che. jUtI keLavaNI viSe saune dhaNA ja asatoSa che. Apane paNa hoya e dekhItu che. hAlanA zikSaNathI ApaNAM bALakonAM cAritrya uttama rIte dhaDAtA nathI e meTAmAM meTI phirayAda che. nai tAlIma vadhAremAM vadhAre bhAra kAi bAbata upara mUkatI hoya teA cAritrya ghaDavA upara mUke che. nai tAlIma tenA A uddezamAM saphaLa thaze ke nahi tenA AdhAra dhaNA dhaNA samegA upara rahe che. moTAmAM moTA AdhAra Apa mAtA pitA ane nAgarikA tene keTalo sahakAra ane AzIrvAda Apaze| tenA upara rahe che. kAI paNa zikSaNanA AdhAra--jUnA zikSaNano paNa -nAgarikAnA-mAtA pitAnA sahakAra upara che. zALA kolejomAM zikSaNa maLe che te pramANamAM dhaNu ochu che. meTA bhAganuM zikSaNu tA gharamAM ane samAjamAM maLe che, maLavu joIe. gaNitanI bhASAmAM kahevuM hAya tA zALAmAM eka bhAganuM maLatuM haze te dhara ane samAjamAM traNa bhAga maLatA haze. jUnA zikSaNavALA paNa bUmo pADe che ke zALAmAM te je kaMI bhaNAve che ane lesA Ape che te pAkA karavAnuM pUratuM .u-tejana Aja kAla mAbApa chekarAone ApatAM nathI. mAbApe zikSA sAme khUmeA pADe che, teo chekarAMo upara dAba rAkhatA nathI. chokarA rakhaDU thAya che, na karavAnAM vyasane karatA thAya che, na karavAnI caLavaLAmAM joDAya che. paNa bannenI A bUmA upara uparanI che. zuM bagaDI rahyu che te aMdara utarIne jovAnI jarUra che. ema aMdara UtarIne jonArAone je jaDayuM che te nai tAlIma che. ApaNe UMDA utaratA nathI tethI evI AzA rAkhavAmAM Ave che ke ApaNe teA jevA chIe tevA ja rahevAnuM che, mAtra zikSaNa sudhAravAthI badhuM sudharI jaze. ApaNAM dharA ane kuTu je rIte cAlI rahyAM che temaja cAlatAM rahevAM joie, ApaNA vepAradhaMdhA jevA cAle che tevA ja cAlatA rahevA joie. ApaNI sAmAjika ane rAjadvArI saMsthAo cAle che tevI ja cAlavI joie paraMtu ApaNI zALAo ane mahAzALA sudharI javI joie, ApaNA adhyApako ane prAdhyApaka sudharI javA joie. ApaNe apekSA rAkhIe chIe ke ApaNAM dhyeyA ane ApaNA jIvanasiddhAnto che. tevA cAlu rahevA joie, paNa zikSaNamAM chekarA karIone vadhAre sArA upadezA maLavA joie. 109 have ApaNAM bALakonA zikSaNa saMbaMdhamAM ApaNane kaI kaI AbatenA asateSa che tenA vicAra karIe. hAlanuM zikSaNa ghaNuM ja kharcALa che, sAmAnya mAbApe temanA bhaNataranA khAjo upADI zakatAM nathI. tame muMbaIvALAe bahu taNAi taNAine kadAca upADI zakatAM haze. paNa mukhamAM paNa hajAro mAbApa evAM che ke je peAtAnAM khALakone prAthamika bhaNatara mAMDa pUrUM karAvI zake che. gAmaDAmAM te mArI rAjanI mAhItInI vAta che ke moTA bhAganAM mAbApe prAthamika zikSaNa paNa khALAne apAvI zakatAM nathI. bALako 7-8 varSanAM thAya tyArathI temane kaMIkane kaMIka dhaMdhe lagADavAM paDe che. pArakI majurIe na mekalatAM heAya te paNa peAtAnAM bALakone Dhora cAravA mokale che athavA nAnAM bhAMDune sAcavavAnu kAma sAMpe che. te kAmAmAMthI mAbApa mukta thAya tyAre ja te kaMi paNa utpAdaka mahenata majUrI karavA jaI zake che. ApaNA AgevAna ane ApaNI sarakAro pharajiyAta zikSaNa dezamAM dAkhala karavAne prayatna utsAhanI sAthe kare che, gAmaDAMnA leke temanA AgrahanA javAba teTalA ja utsAhathI ApI zakatA nathI. kAyadA karanArAo ethI akaLAya che. paNa akaLAvAthI zuM vaLe ? je lAMka dezanI vastusthiti samaje che te tene pahoMcI vaLe evA kaMika maulika rastA-vicAre che. gAMdhIjIe rastA sUcavyo ke vadhAre nahi teA che|karAMo bhaNatA bhaNatAM peAtAnAM kapaDAM banAvI le e rIte khAdIvidyA temane zIkhavA, ekAda TaMkane emanA nArA nIkaLe e rIte khetIvADI emane zIkhavA, jethI mAbApanA lAcAra saMsAramAM zALA madada rUpa thAya, jethI emane zALAnA kAmamAM rasa pedA thAya, bALakAne tyAM mAkalavAno utsAha thAya. paNa ApaNe te| jyAM khAdInu kAma karIe chIe tyAM paNa evI rIte karIe chIe ke AALAnA zarIra upara khAdI Ave ja nahi, rAjAjI jevA sUcave che ke e traNa kalAka bhaNAvIne sASa mAne!, bAkInA vakhata bALakane mAbApanA dhaMdhAmAM madada karavA do, e paNa zikSaNa ja che ne. vinebAjI, eka be klAkanI keLavaNI maLI jAya ane khALA bIjo badhA vakhata udyoga karatAM rahe eTale sudhI javA taiyAra che. A te buniyAdI kakSAnAM nAnAM bALakAnI vAta thaI. tenAthI AgaLa mATe ApaNI jAnI duniyA evu mAnavAne TevAi gai che ke 100 TakA bALakomAMthI mAdhyamika zikSaNa 10-1pa TakA meLavI zake te satAya rAkhavA, ane ucca zikSaNa te temAMthI ke e pAMca TakA meLave tA bahu thaI gayuM, paNa nai tAlIma tevuM mAnatI nathI. te te eke eka bALaka ane eka eka bALA mAdhyamika zikSaNa ane ucca zikSaNa paNa pUrUM pAme--pUrNa vikasita manuSya bane evI abhilASA rAkhe che, ane tenI kAryapaddhati evI che ke je kAi bALaka ke khALAne zikSaNa levAnI icchA thAya te potAnA bAhubaLathI te prApta karI zake che. zikSaNa kharcALa hovAnI phariyAdanA nai tAlImamAM savAla ja ubhA thatA nathI. mAtApitA ane samAjanA jUnA zikSaNa mATe bIjo meTA asatASa e che ke bALako temAM pasAra thavAthI mAjoAkha karanArA thAya che, ane mahenatathI dUra nAse che. have kharI rIte te teo evA na thAya te ja navAI pAmavI joie. kAraNa e zikSaNanI AkhI yojanA ja e mATenI che. kArakunA, amaladAro, vepArIo ke adhyApakA thavA mATenI ja taiyArI mana vacana ane kAyAthI tyAM karAvavAmAM Ave che. khetI, ijanerI, vaidaka jevA viSayAnu zikSaNuM, jemAM jAtamahenata ane khaDatalapaNu jarUranu che, te paNa ApaNA dezamAM te uddeza rAkhIne ApavAmAM AvatuM nathI. najara sAme dhyeya tA eka ja rahe che ke chevaTe te te viSayAnI amaladArI ja karavAnI che. ': '' Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-10-56 prabuddha jIvana saLagato prazna ( Aje jyAre dvibhASI muMbaI pradeza virUddha mahAgujarAtane prazna ApaNa sarva gujarAtIonA dilamAM tareha tarehanA AdhAta pratyAdhAta pedA karI rahela che tyAre ApaNuM gujarAtanA eka jANItA lekhaka cintaka ane sAmAjika kAryakara zrI navalabhAI zAhe saMvAdanA AkAramAM lakhelI ane mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira taraphathI pragaTa thayela eka nAnI pustikAne upayogI bhAga, prabudhdha jIvanane vAMcakone prastuta prazna aMge eka vizada vicArasaraNI pUrI pADaze e AzAe, prabuddha jIvanamAM pragaTa karavAnuM egya vicAryuM che. tene pahele haphate nIce mujaba che. praznakAra ane lekhakano krama vAMcanAranA dhyAnamAM rahe e mATe praznakAra mATe 1 cihna ane lekhaka mATe ja cihuna mUkavAmAM Avela che. taMtrI) 'f "tame amArI lAgaNI nahi samajI zake. amArI AMkha sAmethI ja "eTaluM ja nathI." vacamAM ja uzkerAIne teo bolI UThayA, amadAvAdamAM banelAM e daye hajuya khasatAM nathI. e sattara- "A sattara yuvAnonA lohInA relA...." aDhAra varSanA e kumaLA vidyArthIonI lAze...kAInI kheparI gaI # "ThIka, tamArI AMkha sAme A traNa muddA che, kharuMne ?" koInAM AMtaraDAMnA cA.e vicAra atyAre paNa mane.." eka t "hA." yuvAna vidyArthIe vAta karI. e yuvAnanI vAtamAM gherI chAyA, duHkha paNa e badhAnA mULamAM dibhASI rAjyaracanA ane mahAane apAra lAgaNI hatI. gujarAtanI rAjyaracanA ja mukhya gaNAya, nahi? bAkInA te tenI # "tamAruM duHkha huM samajI zakuM chuM. game te mANasanA dilamAM paddhati ne tenI jAherAtamAMthI UbhA thayelA ja gaNAya, nahi ?" du:kha upajAve evI A ghaTanA che je kAMI banyuM che tethI mAruM t "atyAre jo mane koI pUche te mArI AMkha sAme sauthI hRdaya paNa UMDI anukaMpA anubhave che." pahele muddo anyAyI geLIbArane ja che." + "tame nahi samajI zake. huM ene pratyakSa sAkSI chuM." yuvAne kahyuM. "tamArI atyAranI mAnasika bhUmikA ane cittanI sthiti jotAM # "tamArI vAta sAcI haze. pratyakSa joyuM hoya tenI dila para je e ja lAge, paNa zuM tamane ema lAge che ke mAtra lAgaNInA baLa chApa paDe ne je lAgaNI te anubhave teTalI kalpanAthI na anubhavAya. (Sentiment) upara ja AkhuM AMdolana cAlI zake ? AMdolana paNa have zuM ? pAchaLa mukhya saMddhAMtika muddo te dibhASI rAjyaracanAne ja gaNAya, # "mAruM mana e thayelA goLIbAra sivAya bIjuM kazuM ja vicArI nahi ?" zakatuM nathI." karuNa bhAva caherA para lAvI te belyo. f "zuM tamane ema nathI lAgatuM ke lokazAhI rAjyamAM Avo # "juo, je thaI gayuM che te have mithyA thavAnuM nathI. huM te goLIbAra na tha joIe ?". atyAre e samajavA mAguM chuM ke ApaNI pharaja zI ?" * lekazAhI rAjyavyavasthAmAM goLIbAra na ja thAya e Adarza f "amArA yuvAnanAM aMtarane Thokare mArI vidarbha dibhAthI rAjyane sthiti gaNAya. evI sthiti mane game che. goLIbArathI eka paNa gujarAtanI prajAne mAthe mAravAmAM AvyuM che. tamane amArI atyA- mANasa vIMdhAI jAya ene AghAta kone na lAge ? paNa huM tamane ranI mAnasika paristhitine khyAla nahi Ave. Aje merArajIbhAI eka prazna pUchuM ke, AvA goLIbAro aTakAvavA mATe levAnI paNa upavAsa upara che tenuM amane paNa duHkha che, khAvAnuM ya bhAvatuM nathI. javAbadArI kharI ke nahi ?" paNa teo te bApujI pAse rahelA che, temane upavAsanI Teva haze ? "lokanI lAgaNI AvA prasaMge ekAeka uzkerAI jAya e elacI sAka, upAsanI haze eTale pAMca sAta divasa kheMcI zake. jemane eka TaMka paNa choDavAnI zuM sahaja nathI ?" Teva nathI, evA paNa seMkaDo yuvAne traNa upavAsa karaze. trIje divase # 'uzkerAya, te huM mAnuM chuM, teo zAMta virodha paNa kare, sAdaDI para paDI bhUkhathI te paga ghasaDatA haze. te vakhate pradarzananA pitAne abhiprAya paNa vyakata kare. paNa dhAro ke uzkerATamAM TALuM eka pazunI jema zaheranA leke emane jovA Avaze. e karuNa koInA jAnane IjA pahoMcADe ke koInI mAlamilakatane bALavA dhase, citranI kalpanA AvatAM ja mAruM citta thIjI jAya che. merArajIbhAI tyAre sarakAranI pharaja zuM ? zuM sipAI hAtha joDIne besI rahe ?" bhUkhyA rahe te amane jarAya gamatuM nathI. amAre lokanetA bhUkhe ! "nA, prajAnA jAnamAlanuM rakSaNa karavuM e enI pharaja che." hoya tyAre amane khAvAnuM zI rIte bhAve ? paNa e bhUkhyA rahIne ka "dhAro ke samajAvavA chatAM na mAne ane sipAI upara ja . amArA vicArone, amArI bhAvanAone kacaDI rahyA che. tenuM amene kAraNe humale kare ?" anekagaNuM du:kha che." It te vakhate e kaDaka pagalAM laI zake." ja thoDI vAra huM mUgo rahyo. lAgaNI ane lAgaNIjanya Avege ? eTale ?" temanA AkhAye cittane kabaje lIdhuM hatuM. eTale saheja zAMta rahI t "lAThImAra, TIyaragesa vagere calAve." pUchayuM : "tamane lAge chene ke koI paNa praznane vicAra ApaNe svastha ka dhAro ke tethI paNa ToLuM ne tAbe thAya te ?" ci-te ja karI zakIe ?" t "havAmAM goLIbAra karI zake." [f "hA. jANe UMDA zokamAM DUbI gayA hoya tenI rekhAo caherA # "ane chatAM na aTake te ?" upara aMkAI gaI. f "e na aeke goLIbAra karavA paDe e enI pharaja che. # "jo tame zAMta cite vicAro te huM tamane samajavA mAguM paNa A praznamAM evuM kazuM banyuM nathI." chuM. tame A AMdelanamAM sakriya rasa le che eTale mane AkhI * "e te vigatanI vAta thaI. je tame mane pUche te bhAratavastusthitine tamArA pAsethI vadhu khyAla AvI zakaze." varSe je ahiMsAne Adarza jagatane Apyo che te apekSAe ene f "jarUra." sipAI khapI jAya." # "huM ema samajyo ke tamAro mukhya prazna mahAgujarAta + "evuM atyAranI paristhitimAM ApaNAthI kema kahI zakAya ?" che ane vidarbha sahitanI dibhASI rAjyaracanAne che." yuvAne kahyuM. 't "hA. paNa eTaluM ja nathI, gujarAtanI lokalAgaNIne Thokare "tamArI vAta bilakula vAjabI che. paNa huM te kahuM chuM ke mArI je rIte A nirNaya lAdavAmAM Avyo che te sAme amAre bhAratavarSamAM prajA upara goLIbAra karavo paDe e duHkhada paristhiti virodha che." che ane jo sarakAra pAse ApaNe goLIbAranI maryAdA svIkArAvavI * "barAbara, Aje je AMdolana cAle che te AMdolanamAM be hoya te ApaNe ahiMsAne mATe jIvana ApanArA zAMti sainike mukhya prazno che : eka levAyela nirNaya ane bIjuM tenI paddhati." UbhA karavA joIe. jyAM jyAM AvAM tephAne thAya tyAM tophAnI Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAre paNa AvI ja kAra bALI, e tika zakita karI nAkhyuM ke bhAra tame vicAra ' vicAra para kAba usaka mA pavitra nagaramAM nathI ApyA ? maneya duHkha che. e ja rIte pedA na thAya tyAM lagI paNa ja 112 - prabuddha jIvana tA. 1-10-56 'TALA ane sipAInI vacce teo AvIne UbhA rahe ane ema A vAta koIne gaLe nahIM Utare, kAraNa ke ApaNane hamezAM sarakaratAM balidAna ApavuM paDe te ApI de. kAre zuM karavuM joIe te ja vicAra Ave che. je prajAnA pAMca : "mane lAge che ke AvuM eka samajapUrvakanuM balidAne pArAvAra mANaso paNa AvIne johara kare ke ame AvezamAM AvI jaI A hiMsAne aTakAvI zake. A lakhavuM saheluM che, vicAravuM saheluM che khAdIbhaMDAra lUMTa, A dukAna bALI, A pilIsane meM ATalA , paNa vicArapUrvaka maravuM kharekhara virala puruSa mATe ja zakya che." paththara mAryA, te AvA ekarAramAMthI moTI naitika zakita UbhI thaze, ' "je evuM thAya te te sipAInA hAtha paNa pAchA paDe ane je game tevI sarakArane paNa prAyazcittanA AMsumAM DubAvI deze, te TALuM paNa maryAdA svIkArI le." yuvAne kahyuM. pachI lekazAhI sarakAranuM te pUchavuM ja zuM ?" - : "vAstavamAM hiMsAne Azraya baMne pakSe che." mArA A vicArathI tame akaLAI belI UThaze ke ToLAe + "tame evuM zI rIte kahI zake ?" lAgaNInA AvegamAM A karI nAkhyuM. eTale e carcavA mAgata # "jenA hAthamAM paththara che tenA dilamAM paNa dveSa che ane nathI. paNa tame vicAraje. bIjuM, huM kAMI rAjasattA para nathI. eTale sipAInA hAthamAM te baMdUka ApaNe ApI ja che, sAdhanAnI hiMsaka mArA vicAra karatAM je sattA para che temanA vicAro judA hoI zake. baLanI apekSAe bheda lAge. mANasa potAnA vicAra para kAbU gumAvI temanI prAmANika mAnyatA A paNa hoI zake:" daI AvezamAM AvI jaI vartana kare te paNa zuM hiMsA nathI ? ene "juo, amAre rAjya calAvavuM che, kAyado-vyavasthA jALavavA rokavAne mArga hiMsaka pratikAra nathI; paNa zAMta balidAna ja che ?" hoya te sipAIne paNa amuka nizcitatA hovI joie. jo sipAIne It " zuM tamArI kalpanA evA sainikonI che ke je AvI pari- ema ja thaI jAya ke huM je kAMI karIza tenI tapAsa thaze ne chevaTe sthitimAM deDI Ave ?" deSane Topale mAre ja mAthe Avaze, te e bIke kaTokaTInI pari * " jarUra, evA lokonuM saMgaThana sAdhI zakAya. evuM mAnanArA sthitimAM paNa je pharajarUpe karavA jevuM hoya te na kare ne polIsane enI paNa paddhati vicAre, satata enuM ja ciMtana kare ane prasaMga naitika jussa (moral) tUTI jAya." paDaye doDI jAya. paNa AvuM banatuM hoya tyAre badhA jaI na zake f "hA, e bhaya te khare ja. paNa AvA prasaMgomAM zuM? ahIM eTale samAjamAM evA vicAranI vyakitao vadhe ane te aMtara- te evI koI kaTokaTI UbhI thaI ja na hatI!" , skaraNAthI athavA evI zraddhAne varele zAMtisenAne sabhya homAI * "e te vigatanI vAta che. paNa mane je lAge che te jarA jAya e ja sAcuM balidAna che. ahiMsaka jIvana mATe sAcI vadhAre spaSTa karuM: sipAIne mAthe haMmezAM tapAsane Dara hoya tethI zahIdI gaNAya." jema sipAIne "merala' tUTI jAya te ja bhaya sevAya che. te ja rIte "satyane mATe zuM evAM ja balidAne, A sattare yuvAnoe goLIbAro manasvI thAya te prajAne moral paNa tUTI javAne bhaya bApunA A pavitra nagaramAM nathI ApyA ?" yuvAne vacamAM ja kahyuM. UbhA thAya." # "jarUra, je sattare bhAIonuM mRtyu thayuM che tenuM maneya duHkha che. * "e ja amAruM kahevuM che." emAMthI keTalAkanA dilanI aMdara mahAgujarAtane mATe prANa ApavAnI ? " paNa te sthiti pedA na thAya tyAM lagI paNa je lokazAhImAM tamannA paNa haze, paNa mRtyunI kSaNe e maranAranA aMtaranA bhAve vicArayukata lekaghaDatara na hoya, tyAM TeLAMzAhInuM baLa vadhe che. kevA hatA ? ane udAtta siddhAMtanI khAtara mRtyune ravIkAra hatuM ke ToLAzAhIne avaLe mArge doravAI javAne hamezAM bhaya che. AvI ke nahIM ? tenA upara zahIdIne AdhAra che. ItihAsamAM sekreTisanuM mRtyu sthitimAM polIsanuM 'rila' na tUTe te jovAnI jarUra vizeSa UbhI ne IzunA vadhasthaMbha para caDhavAnAM bhavya balidAne dhAyAM che. teo thAya che; paNa Ano artha e nathI ke polIsa game tema varte. satyane khAtara zAMtithI, kaMI paNa jAtanA Avega vagara, deha nazvara polIsanI daMDazakita upara paNa aMkuza te have joIe ane te che, satya ja amara che, ane je satya mane samajAyuM che tene AcAra mATe ApaNe tene TALazAhInA kabajAmAMthI prathama mukta karavA karatAM ja mAre deha tyAgavo paDe che te paNa sApa jema kAMcaLI joIe. paNa te sthiti pedA na thAya tyAM lagI zuM?" utAre tema dehane jAte karI satyane sAcavIza e bhAvanAthI mRtyune "mane lAge che ke jeo A praznamAM saMDovAyelA na hoya, jemane bheTayA. A zahIdInI sAcI bhUmikA che. TALAnA goLIbAramAM game mATe prajA ane rAjasattA upara beThelA lekene pUrato Adara hoya te mANasa marI jAya e banavAjoga che. ToLuM kayAMya bhAgI jAya ne 5. teo potAnA aMtarane nyAya prajA ane rAjya bane AgaLa vyakta kare ane te e badhA ja prasaMgamAM vadhAre ucita gaNAya. prajAmAM evuM paNa bane ke gharanI bArImAM beThele mANasa goLIthI vadhAI jyAM sudhI pitAnI bhUlane ekarAra karavAnI zakti pedA na thAya tyAM . paNa huM mAnuM chuM ke e carcA atyAre jarUrI nathI." sudhI e prazna evI vyakitaonA aMtaranI lAgaNI upara cheDA "zuM tamane ema nathI lAgatuM ke AvA bephAma goLIbAranI emAM ja zreya lAge che ne e ja sAce ukela che." tapAsa na thavI joIe ?" { "tamArI A badhI vAta sAcI, paNa amadAvAdanA hRdayane je * " tame mane mAro vicAra pUcho te huM kahuM ke koI paNa gALI- goLIo lAgI che tene jakhama jaladI rujhAya ema nathI." bAranI te zuM kai paNa hiMsaka kRtyanI dareka bAjuthI jAhera tapAsa # "tamArI lAgaNI sAthe huM saMmata thauM chuM. paNa zuM tamane ema thAya e ahiMsA tarapha javAnI dRSTie jarUrI che. enAthI be phAyadA nathI lAgatuM ke duHkhane anekavAra yAda karavAthI duHkha vadhe che ane ApaNe thAyaH eka te sarakAra ane polIsanA hAthamAM je sattA mUkI che tene sAcI vicAranI bhUmikA upara na AvatAM mAtra lAgaNIthI ja AkhAye yukiMcita durupaga na thAya. ane bIjuM lokonA dilane paNa lAge praznane vadhAre gUMcavI nAkhIe chIe. zuM tamane evuM paNa nathI lAgatuM ke je kAMI banyuM che tene nyAya ane maLe che. prajAhadayane AvI ke koI vAra keTalAMka asatAvI to ane rAjakIya hita dharAvatAM baLe khAtarI karAvI ApavI e nyAyanA jeTalI agatyanI vastu che." paNa AvI lAgaNIne upayoga karI prajAnA dilamAM asaMtoSanI lAgaNI _F "te amArI e mAMga che. sarakAra zA mATe svIkAratI nathI ?" vadhArI potAne mATe rAjakIya mahattvAkAMkSAo siddha karavA sAnukuLa vAtA varaNa sarjI levA mathatA hoya che. ane ethI paNa vizeSa citAne * " juo, meM tamane vicAra te kahyA, paNa te ekapakSI che. huM viSaya te A badhAne pariNAme prajA mULa prazna upara vicAra ja karavAnuM evuM paNa mAnuM chuM ke goLIbAranI tapAsa mAgavAne jema prajAne bhUlI mAtra avA lAgaNInA Avegane ja bhoga banI jIve che te che." adhikAra che tema e mAgatAM pahelAM je kAMI lUMTaphaTi; bALavA-bagADavAnAM ( t "evuM bane." kaye thayAM tenI paNa prajAe tapAsa thA ekarAra prathama karavuM joIe, eTaluM ja nahIM enI javAbadArI paNa prajAe levI joie. jo ke apUrNa navalabhAI zAha che. [ Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-10-56 " prabuddha jIvana bhAvanagaranarezanA gAdItyAganI pUrvabhUmikA " (bhAratane AjhAdI prApta thayA bAda aneka dezI rAjAoe rAjyagAdI cheDI ane bhAratamAM kalakattAthI kaccha ane kAzmIrathI kanyAkumArI sudhI eka ane avibhAjya rASTranI sthApanA thaI. paNa A badhA rAjavIomAM sauthI pahela karanAra ane kevaLa svecchAprerita banIne prajAne caraNe pitAnuM rAjya dharanAra bhAvanagara nareza zrI kRSNakumArasiMhajIne gAdItyAga ajoDa ane anupama che. e gAdItyAganI pUrvabhUmikA gAMdhIjI samakSa kaI rIte racANI tene eka nAnuM sarakhe rocaka ahevAla zrI manubahena gAMdhIe "AkhalI yajJamAM' e mathALA nIce bhAvanagara samAcAramAM pragaTa thatI lekhamALAmAM Apela che. (tA. 1-9-56 ne aMka) je temAMthI ahiM sAbhAra udadhRta karavAmAM Ave che. taMtrI) . emanA gayA pachI bApujIe ArAma karyo. vacce baLavaMtabhAI bApujI kahe "mAre kahevuM joIe ke hindanA samagra dezI mArI pAse AvI gayA. Aje bhAvanagaranA mahArAjA sAheba bApujIne rajavADAmAM huM kahuM chuM ke rAjAe prajAnA sevaka banI have TrasTI maLavA AvavAnA che. mane kahI gayA ke "bApujIne kaheje ke teo tarIke rahevuM joIze, te siddhAMtane apanAvavAnuM saMpUrNa mAna kRSNakumAra bApujIne paTTaNI sAheba vagara ekalA ja maLe to vadhu anukuLatA raheze. khATI jaze. ane A ciThThImAM lakhyA pramANe ke paTTaNI nathI karavA amArA rAjA te khUba ja bhalA che. paNa paTTaNI sAheba kAma pATe detA te paNa khoTuM che. 'paTTaNI kaMi murakha nathI ke jamAne na oLakhe. nathI caDhavA detA. paNa e rIte koI para AkSepa kare e ThIka nathI. ane junA bApujIne A vAta kahI. bApujIe kahyuM "ema moDhAnI vAta AkSepe temaja pUrvagraha rAkhIzuM te ApaNuM koI kArya pATe caDavAnuM na mAnuM. bhAvanagaranA vatanIe mane lakhe te kahuM. eTale baLavaMta- nathI. mahArAjA te mahArAjA ja che. sAva nirdoSa bALaka jevo kAkAe eka ciThThImAM uparanI vAta lakhIne mane ApI. svabhAva, uttama vRtti ane meM samajAvyuM ke mahArANI ane tamArA ' bApujIe te ciThThI mArI pAse rAkhavA kahyuM. ane sAthosAtha bhAIone pUche te paNa nA kahI. pitAnI IcchAmAM mahArANInI icchA mahArAjA Ave tyAre temane meTara para levA javAnI paNa sUcanA ApI. AvI ja jAya che. tenI preraNAthI ja pite badhuM kahe che ema kahyuM. ane te veLA A ciThThI pite mAgaze. ane sAlIyANuM paNa bApujI je nakkI kare te ja levA jaNAvyuM. prArthanA pachI bApujI pharyA, pharatI veLA mane pharI yAda ApyuM Ama bApujI jema che ane jema kaheze temaja karavAnuM nakkI karI ke "mahArAjA sAheba AvavAnA che tene barAbara yogya rIte AvakAra gayA. bApujI kahe "adbhUta mANasa che. tuM jeje ke have e khUba Apaje." mane navAI lAge che ke bApujI khAsa kAIne AvakAra caDhaze. jo ke bIjA dezI rAjyanA rAjAo kadAca AmanI nItine ApavAnuM ane te paNa pharI pharI huM bedarakAra na rahe tenI yAda kema vakhoDI kADhaze. te paNa ene sUcavyuM. paraMtu te pitAnA nizcayamAM ApyA karatA haze ? pachI rAte pUchIza, hamaNAM te pharIne AvyAM makkama che. AvA thoDAka rAjAo paNa jo mane maLe te huM te chIe. bApujI pravacana tapAse che. ane pAMca dasa miniTamAM hamaNAM atyAranA rAjya vahIvaTa teonA hAthamAM mUkatAM jarAe khaMcakAuM nahIM. kAraNa ke teonuM rAjya laI laIe te bekAra banaze. emane bhAvanagaranA mahArAjA AvavAnA che eTale ATaluM adhurUM lakhI temane mATe bahAra ja ubhI rahuM chuM. ' bekAra banAvavAmAM bahu nukazAna che. vaLI rAjya calAvavAne teone jeTalo bahoLo anubhava ane jJAna che teTaluM atyAranAone nathI. bApujIe pravacana joyA pachI turata ja mahArAjA sAhebane samaya ( rAte 11 vAge ) hatAM eo AvyAM. paTTaNI sAheba sAthe ane sAthosAtha teone amuka kharace paNa mAthe nahIM paDe. A leke A rIte khUba kAmanA che." hatA. huM aMdara laI gaI. bApujI pAse hAjara hatuM ane bApujI tela ghasatAM ghasatAM A vAta cAlatI hatI tyAre meM pUcheluM garama pANI pI rahyA hovAthI garama pANIno glAsa hAthamAM hato. ke "Apa ubhA kema thayA hatA ?" ThaMDIne lIdhe AvatA jatAM eraDe baMdha rAkhatA hatA. mahArAjA sAheba bApujI "tuM jANe che ke huM bhAvanagaranI zAmaLadAsa ane paTTaNI sAheba aMdara dAkhala thayA. mahArAjA sAheba mATe meM kolejamAM bhaNe chuM. mAre te rAjAne khurazI rAkhI hatI. baMne jaNAMne mArA pratye te dIkarI karatAM e mATe ene mAna ApavuM ja joIe." vizeSa prema, vAtsalya ane vizvAsa che eTale paTTaNI sAheba temaja A vaLI navuM!!! zuM bApujInI namratA ? moTA meTA hAkeme mahArAjA sAheba pitAnA aMgata kAgaLe ke bApujI pAse pahoMcADa bApujI pAse AvI gayA haze. paNa A rIte ubhA thatA khAsa meM vAnI vAta paNa kahI jAya che. teo bApujIne praNAma karavA nIce nathI joyA. ane 35-40 varSanA bApujInA putra samAna A bhAva-' namyA, te daramiyAna bApujIe pele glAsa mArI tarapha dharIne te nagaranA mahArAjA kRSNakumArasiMhajInA mAnamAM bApujI ubhA thayA. jo ke jhAlavA kahI pite UbhA thavA mArI sAme hAtha dharyo. meM dhAryuM bApu kRSNakumArasiMhajIne mana te bApujI pratye khUba ja pUjyabhAva che ja. jIne bAtharUmamAM javuM haze tethI ubhA thayA che. meM te bApujIne ubhA karyA, ane pAse ja paDelI cAMkhaDI levA gaI. bApujI mahArAjA paNa A jAtanuM adbhuta mAna teo bApujI pAsethI khATI gayA kharA. kadI kalpI ja na zakAya evo vyavahAra pU. bApujI batAve che sAhebane hAtha joDI pharI besI gayA. ane garama pANIne glAsa hAthamAM lIdhe temaja mahArAjA sAhebane paNa garama pANI ane madha tyAre mahAtmAnI parAkASTAe bApujI pahoMcyA che tenAM adbhuta darzana jo ke te pUchayuM. ( ekara karI. ) temaNe AbhAra mAnI hamaNA thAya che. chellA sAta varSathI satata bApu pAse huM rahuM chuM. aneka pAke bApajI pAsethI maLyA che. paNa te badhA pATha kaMIka svAbhAvika icchA nathI tema kahyuM. ja lAgatA. paNa namratA ane vivekane ane A prasaMga te ATale vidhi patyA bAda turata mane kahe "pelI bhAvanagaranA kadIya nahIM bhUlAya. kAle mahArAjA sAhebane kahIza. mane lAge che vatanInI eka ciThThI tane ApelI che te lAva jouM." mane manamAM ke mane meTara levA javAnuM paNa A ja kAraNasara karyuM haze. A te evuM hasavuM AvI rahyuM hatuM ke bApujInI kaLA bApujI pAse ja viSaya sUci rahI. meM te ciThThI mahArAja sAhebanA hAthamAM mUkI. temaNe paTTaNI- vinobAnI vANI vinobA bhAve 107 sAhebane ApI. paTTaNI sAhebe caSmA nahotA paheryA. te paheravA naI tAlIma jugatarAma dave 108 khIssAmAM hAtha nAMkhe. bApujI kahe bahAranA oraDAmAM vAMce. darami- saLagato prazna navalabhAI zAha 111 thAna bApujI ane mahArAjA sAheba sAthenI A pahelI ja mulAkAta bhAvanagaranarezanA gAdItyAganI pUrvabhUmikA manubahena gAMdhI 113 gara. gaDha giranAra tanasukha bhaTTa 114 cAlI. dasa paMdara miniTamAM te mahArAjA sAheba bahAra nIkaLyA. temane garIbI ane amIrIne khatama karIne vidAya karI bApujI pAse gaI. garIbo ane amIrAne sarvodaya sAdhIe nArAyaNa desAI 116 ' Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 . prabuddha jIvana tA. 1-1056 mahAgujarAtanI zrI mahAgujarAtanI sarasvatInuM vaDedarA paryuSaNa vyAkhyAnamALA bahumAna kare! - vaDodarA khAte munizrI maNicaMdrajInI preraNAthI zrI jJAna pracAraka ', "prajJAcakSa paMDita sukhalAlajIe jIvananI cethI paccIzImAM ' maMDaLa taraphathI tA. 1-9-56 thI tA. 8-8-56 sudhI nIce mujabanI praveza karyo che te zubha prasaMge eka sanmAna samAraMbha yojAvAnI che evuM paNa vyAkhyAnamALA yojavAmAM AvI hatIH-- 1 - te vAta sau jANe che. paMDitajI mahAgujarAtanA eka tirdhara che. tArIkha vyAkhyAtA, vyAkhyAna viSaya temanI sarvatomukhI pratibhA viSe, sAMkaDI sAMpradAyikatAthI para evI 1 zrI choTAbhAI jhasutarIyA jIva, pugaLa ane karma temanI vyApaka jIvanadaSTi vize ane temanA ucca kakSAnA nItizuddha 2 zrI umAkAnta premAnaMda zAha jaina mUrtizAstra ane purAtattva aMgata jIvana viSe be mata che ja nahIM. niHsvArtha jJAnavitaraNa dvArA 3 pro. kezavalAla eca. kAmadAra jainonA anuttaropapAtika sutra temaNe karelI sevA mATe mahAgujarAta temanuM RNa rahevAnuM. Ave viSe keTalAka vicAre prasaMge mahAgujarAtanI zrI mahAgujarAtanI sarasvatInuM bahumAna kare zrI amRtalAla ke. zAha prabhu mahAvIrane tyAga temAM tenI zobhA che. pUjya paMDitajInA sanmAnaphALAmAM sau yathA pro. bhAilAlabhAI pra. koThArI Adhunika jIvana ane dharmadraSTi zakti Ape tevI . sanmAnasamitinI vinaMtimAM ame amAro sUra zrI jayaMtakumAra pI. ThAkara kalikALasarvajJa yugapradhAna purAvIe chIe." zrI hemacandrAcAryanI ( A pramANe jAnyuArI mAsanA keDiyuM' nI taMtrIneMdhamAM * sAhityopAsanAM mahAgujarAtanA suvikhyAta keLavaNIkAra zrI nAnAbhAI bhaTTa je sanmAna zrI ramaNalAla nA. mahetA dharma ane purAtatva yojanAno ullekha kare che te sanmAnayojanAnuM sAmAnya svarUpa nIce 8 pro. surezabhAI ha. joSI mUlyadhanI sAdhanA mujaba che:(1) akhila bhAratIya dharaNe sanmAnanidhi ekaTho karo. saMdhanA sabhyone (2) A sanmAnanidhimAMthI 5, sukhalAlajIne hiMdI tema ja guja- - je sabhyoe saMdhanuM vArSika lavAjama haju sudhI bharela na rAtI lekhane saMgraha pragaTa karavo. hoya te sabhyone pitAnuM lavAjama vasula ApavA vinaMti che. (3) sanmAnanidhimAM rU. 25 athavA tethI vadhAre rakama bhare te A saMbaMdhamAM temane avAranavAra yAda ApavAmAM AvyuM che ane dAtAne A lekhasaMgrahanI eka nala bheTa ApavI. A rIte temane pharIthI yAda ApavAmAM Ave che. lavAjama vakhatasara (4) AgAmI varSa daramiyAna anukuLa samaye muMbaImAM eka sanmAna nahi bharavAnA pramAdano tyAga karavA temane amArI AgrahabharI samAraMbha yojIne 5. sukhalAlajInuM jAhera sanmAna karavuM. vinaMti che. vyavasthApaka, muMbaI jaina yuvaka saMgha (5) sanmAnanidhimAMthI vadhelI rakama muMbaI khAte sanmAna samAraMbha thAya te prasaMge paMDitajIne arpaNa karavI. prabudhdha jIvana mATe lavAjama rAhata janA A yojanAne lakSyamAM rAkhIne paMDita sukhalAlajI pratyenA AdaranA eka pratIka rUpe pitAthI bane teTalI rakama nIce jaNAvela prabudhdha jIvanane vizeSa pracAra thAya e hetuthI prabudhdha jIvananA che mokalI ApavA paMDitajInA dareka prazaMsakane prArthanA che. eka prazaMsaka mitra IcchA darzAvI che ke temaNe sUcavelI lavAjama muMbaI jena yuvaka saMgha: 45-47, dhanajI sTrITa, muMbaI 3. mubaI jana yuvaka sAtha, 45-47, vanacha draSTa, muMbaI, , rAhata yejanA nIce je kaI vyakita prabudhdha jIvananA grAhaka thavI ceka mokalanArane Bombay Jain Yuvak Sangh' Icchaze te vyakti pahelAM varSa mATe rUA. 2 saMghanA kAryAlayamAM e nAma upara ceka lakhavA vinaMti che. bharIne athavA manIorDarathI melIne grAhaka thaI zakaze. A kAvA- ApanA jama rAhatano lAbha 100 grAhake sudhI ApavAmAM Avaze. te je cImanalAla cakubhAI zAha vyakitanI A rIte prabudhdha jIvananA grAhaka thavAnI IcchA hoya teNe paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA te mujaba satvara jaNAvIne saMdhanA kAryAlayamAM rU. 2 bharI javA athavA manIorDarathI mokalI ApavA. maMtrIo, paM. sukhalAlajI sanmAna samiti, mubaI zAkhA. 45/47, dhanajI sTrITa, muMbaI 3. vyavasthApaka, prabudha jIvana - garavo gaDha giranAra = satyaM zivaM sundaram LiyuM dhajAyuM jyAM pharaphare, garavA girivaranI TUMka; zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAne lekhasaMgraha vAyuM re DhoLe vananA vIMjhaNA, jAvuM che tyAM acUkaH kAkAsAheba kAlelakara ane paMDita sukhalAlajInA praveza sAthe evA re mAraga ame saMcaryA. kiMmata rUA. 3, pisTeja | UMce re maDhIthI, UMce molathI, UMcA trovarathI apAra; muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhyo tathA prabudhdha jIvananA grAhako mATe UMce re UbhI DuMgara-deraDI, vAdaLagaDhanI mojhAraH kImata rU. 2, pesTeja li . evA re mAraga ame saMcaryA. DAbe re UMDI vananI khINa che, jamaNe DuMgaranI bhIMta; sva, dharmAnaMda kosabI racita nATaka . keDI re vaMkANI velI samI, kaparAM karavA cittaH bodhisattva evA re mAraga ame saMcaryA. paLamAM paDe ne paLamAM UpaDe, vAdaLa-paDadA vizALa; kAkAsAheba kAlelakara tathA sva. dharmAnaMda kAsammInI prastAvanA sAthe paLamAM lapAtI re deraDI, maLatI leza na bhALaH maLavAnuM ThekANuM: evA re mAraga ame saMcaryA. muMbaI jaina yuvaka saMgha, 45-47, dhanajI sTrITa, muMbai, 3. khamA re vAyu, khamAM vAdaLAM, khamA DuMgaranA svAma; mesarsa ena. ema. tripAThI li. prInsesa sTrITa, muMbaI. 2. " tammare darazane jhaMkhanA, pUraNa karaje kAmaH kIMmata rUA. 1-8-0, pisTeja 0-2-0 evA re mAraga ame saMcaryA. muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhyo tathA prabuddha jIvananA - "kAvyalaharI . . . .tanasukha bhaTTa grAhako mATe kiMmata rU. 1-0-0 ' mahetA (pAna) te mujaba satvara jaNAvIne sAdhanA mATe maMtrIo, 5. sukhalAla Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-10-56 prabuddha jIvana paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA chellA divasanI sabhAnAM khyA US 115 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 prabuddha jIvana tA. 1-10-56 garIbI ane amIrIne khatama karIne garIbo ane amIrone sarvodaya sAdhIe! tA. 8-9-56 ravivAranA roja-paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA tarapha jaI rahyA chIe ane javA IcchIe chIe. hiMsAnAM kAraNonA chellA divase savAranA bhAgamAM muMbaI khAte rAkasI thIeTaramAM ekatra nirAkaraNanI cAvI bhUdAnayajJamAM hovAnuM temaNe jaNAvyuM hatuM. thayelI vizALa janamedanI samakSa bhUdAna upara bolatAM zrI nArAyaNa bhUdAnane artha desAIe bhAratanI atyaMta mahAna ane ujjavaLa saMskRtine ullekha bhUdAnane artha samajAvatAM zrI nArAyaNa desAIe kahyuM hatuM ke karIne jaNAvyuM hatuM ke ApaNAM dezamAM jeTaluM vaividhya maLI Ave bhUdAnayAmAM kevaLa bhUmi vagaranAne bhUmi apAvavAne ja hetu nathI, che teTaluM anya koI paNa dezamAM nahi maLe. atyaMta prAcIna kALathI paNa bhUdAnyAmAM dezanA mULabhUta keyaDAonA ukela mATe ahiMsaka satata vahetI rahelI ApaNI saMskRtimAM vividhatA ane UMDANa rahelAM prayoga paDelA che. gAMdhIjI paNa kahetA ane temanA ja zabdomAM hovAnuM temaNe jaNAvyuM hatuM. vinobA kahe che ke dezanA koyaDA ahiMsaka rIte ukelavA joie. te ' be viziSTatAo tAkAta ahiMsaka hovI joIe ane temAMthI bhUdAnayajJane janma thaye temaNe jaNAvyuM hatuM ke ApaNI e ugya saMskRtinI be che ane vinobAjIe ahiMsAne sAkSAtkAra karela che. viziSTatAe che. eka te e ke ApaNA deze bIjA para AkramaNa nathI karyuM ane bIjuM e ke bhAratamAM AvIne vaselA anya lekono - vagabheda nAbUdI bhArate satkAra karyo che ane teone potAnAmAM samAvI laIne ahiMsA mATe ApaNe abheda tarapha javuM joize ema jaNAvIne pitAnA banAvyA che. Ama bhAratanI be viziSTatAe-anAkramaNutA zrI nArAyaNa desAie Arthika kSetre rahelA garIbI ane amIrInA ane samanvaya-nI samajutI ApI hatI. temaNe jaNAvyuM hatuM ke A bheda miTAvavAnI hAkala karI hatI. ane varganAbUdI karIne vaganA be bAbatene vicAra kare te ja bhAratIya che ane tethI UlaTuM Acare mANasene bacAvI levA kahyuM hatuM. temaNe kahyuM hatuM ke pApane nAza te bhAratIya nathI. anAkramaNane amala ApaNI videzanItimAM thaI karavA pApIne nAza karo e sUtra barobara nathI, paNa pApane nAza rahyo che ane samanvaya dezanA praznomAM dRSTigocara thAya che. kare ane pApIne bacAvo e yogya che. julamIne bacAva ane julamane hiMsA piSAya tema nathI khatama karo, temaja garIbI khatama karIne garIbone bacAve ema gAMdhIjI ane vinobAjIe kahyuM che. e ja rIte amIrIne khatama duniyAmAM Aje eTama boma, hAiDrojana bema, kebATa bema karIne amIrene ApaNe bacAvavA che. vagerenA pravege thaI rahyA che tyAre gAMdhIjIe te A pUrve kahyuM che 'garIbI, amIrI ane janataMtra traNe ya sAthe na rahI zake. ane vinobAjIe paNa te ja kahyuM che ke ApaNe ahiMsAne Are ApaNe janataMtrane ja TakAvavuM che ane garIbe ApaNA dezanI ubhA chIe. ApaNane hiMsA pisAya zake tema nathI. kemake hiMsAmAM "mAstara kI' che. ApaNane saramukhyArazAhI mAnya nathI. atre temaNe vizvane sarvanAza ja rahe che. keTalAMka daSTAMte TAMkIne garIbI ane amIrI khatama karavAnA mArgo - Aje vAtAvaraNa ahiMsAnI najIka jaI rahela che. AkhuM jagata sUcavyA hatA. ane kahyuM hatuM ke ApaNe garIbonA sahakAra ane ahiMsA tarapha vaLI rahyuM che. ane ahiMsAnI vadhu ne vadhu najIka jaI amIrAnI saMmatithI garIbI ane amIrI khatama karavAM che. rahela che. ahIM temaNe gAMdhIjIne ulekha karIne jaNAvyuM hatuM ke, atamAM temaNe garAmAM pAsa bhUdAna zA mATe levAya che gayA vizvayuddha vakhate teoe hiTalarane evI matalabane patra lakhelo viSe bolatA AMtarika abheda ane abhayanuM mahattva samajAvyuM hatuM. hovAne mane khyAla che ke "vizvayuddha na karaze. duniyAne laDAImAM na temaNe kahyuM ke huM jyAM jAuM chuM tyAM mane bhAratIya nAgarika maLatA dorI jaze." e vakhate ke kadAca ema paNa kahetA haze ke nathI. mahAgujarAtI maLe che. mahArASTrIya maLe che, paNa bhAratIya gAMdhIjIne A zuM sUjhayuM. Aje e ja gAMdhIjInA ziSya zrI. naheru maLatuM nathI. huM bhAratIya jananI zodhamAM chuM. ApaNe A bhedanuM kahe che ke yuddhamAM na paDaze. gAMdhIjIne e vakhate bheju khasI gayela nirAkaraNa karIne rASTrIya puruSa ane rASTrIya vyaktitva sarjavAnAM che. kahenAra keI Aje javAharane ema nathI kahetuM. UlaTAnAM zrI naherune ane e mATe bhUdAnayajJane prayoga che. temAM saue sahakAra ApavAnI duniyA zAMtine dUta kahe che. te ja siddha kare che ke ApaNe ahiMsA temaNe vinaMti karI hatI. ('janmabhUmi'mAMthI sAbhAra udadhRta) paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna saMghanI pravRttine maLeluM Arthika sIMcana 787 jhoLImAM AvyA 51 zrI bekhe belTIMga kAM.. 20 " zrI maphatalAla bhIkhAcaMda zAha 251 zrI lakhamazI ghelAbhAI medhIbahena hIrAlAla zAha 15 , kamaLAbahena 250 , meghajI petharAja zAha, TI. jI. zAha 15 , zivabahena nAgaradAsa gAMdhI ,, e. je. zAha , lIlAdhara pI. zAha 15 , lIlAvatIbahena cunIlAla kAmadAra 200 cImanalAla pI. zAha 25 , aMbAlAla ela. parIkha 15 eka sadagRhastha saggahastha 25 , nAnacaMdabhAI zAmajI 11 zrI aMbAlAla caturabhAI zAha zrI rasikalAla mehanalAla jhaverI , jayaMtIlAla nAnacaMda DelIvALA 11 , zAntilAla devajI naMdu' , dIpacaMda lakSmIcaMda saMghavI 25 zrImatI esa. pI. mahetA 11 , pI. eca. kAmadAra , che hIrAbahena dIpacaMda saMghavI 25 , jasumatIbahena manubhAI kApaDiyA 11 , jayaMtIlAla mAdhavalAla zAha trIbhovanadAsa lakSmIcaMda ' 25 zrI cImanalAla jeThAlAla zAha 11 , maMgaLadAsa gopALadAsa pArekha ramaNalAla lAlabhAI zeTha 25 , maNibahena zAha yazavaMtIbahena gajendrakumAra 101 , lIlAdhara pAsu zAha - 25 ,, menAbahena narottamadAsa zeTha, 11 , prabhAvatIbahena mahetA tArAcaMda zAmajI , kamaLAbahena kevaLacaMda zeTha 11 , ramaNalAla paTaNI hemacaMdabhAI medhajI zAha 25 De. cImanalAla zropha nAthIbAI haMsarAja 100 , , caMdulAla mohanalAla jhaverI jayaMtIlAla phatehacaMda zAha 25 zrI khImajI hemarAja cheDA tArAbahena caMdulAla jhaverI 101 , dhIrajalAla merArajI ajamerA 25 cunIlAla lakSmIcaMda DagalI , pravINacaMdra hemacaMda kApaDiyA zAdIlAlajI jaina . 25 , mehanalAla nagInadAsa jarIvALA , kAMtilAla nathubhAI pArekha * 101 , khImajI mADaNa bhujapuriyA : 21 mesarsa ema. kAMtilAlanI ku. 2016 e e e es o e 7 + o o o o o o o che e. muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka : zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI 3. mudraNasthAna : kacchI vizA ozavAla prinTIMga presa, majIda baMdara roDa, muMbaI , Te. naM. 34628 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . rajIsTarDa . B 4ra66 vArSika lavAjama rUA. 4 pra. jainavarSa 14-.jIvana varSa4 aMka 12 kuM jIvana muMbaI, okaTobara 15, 196, semavAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra AphrikA mATe zIliMga 8. chuTaka nakala : traNa AnA tu kAha jhAkajhaka jhaTa jhADa ===Aka kA rAha taMtrI: paramAnaMda kaMvarajI kApaDiyo jhalaka 2 weeks gAma hajhAdAra jhaa kaws ' saLagato prazna (gatAMkathI cAlu) 4 "atyAranI ApaNI saunI mAnasika bhUmikA zuM AvI nathI ?" nAnAmAM nAne nAgarika paNa saraLatAthI vAta karI zake, A phAyadA 1 "paNa, atyAranI paristhitimAM e ja sahaja che." yuvAne kahyuM che ja, eTale ja zakya hoya tyAM bhASAne dhoraNe prAMtaracanA thAya 2 "taiya mane mAnya che. paNa zuM tamane ema nathI lAgatuM ke e ja IcchanIya gaNAya. paNa tamArI eka samaja theDI adhUrI che. ApaNe svataMtra thaI prajAne mULabhUta pAyAnA vicAra para ekAgra karIne rAyapunarracanA paMcanA hetu mAtra bhASAvAra prAMtaracanAnI sImAe Aja ApaNe praznanA sAcA ukelanI dizAmAM jhaDapI pragati karI zakIzuM?" nakkI karavAno ja nahoto, paNa tenI sAme eka vyApaka khyAla hatA ? f "huM tamane ja sIdho prazna puchuM : tamene mahAgujarAta game ke mAtra bhASA ja nahi paNa Arthika, vahIvaTI vagere anukULatAone nahIM " yuvAna belya. vicAra tene karavAno hato. paraMtu lokonA hRdayamAM bhASAkIya "Ane javAba te taddana sIdho che. gujarAtamAM janmelA kayA asmitA ane abhilASAo jAgI cUkI hatI. eTale AmajanatAe mANasane mahAgujarAta na game ? are, je mane mArA jillA yA tAlukAnuM rAjyapunaracanA paMcane bhASAvAra prAMtaracanA paMca ja mAnI lIdhuM. rAjya Ape te vadhAre game, kAraNa ke rAjya karatAM jile ne jillA emAMthI AvI gerasamaja pedA karanArI havA UbhI thaI che." karatAM tAlukA sAthe mArI AtmIyatA vadhAre hoya." ke tame A taddana judI ja vAta karI che." t "te pachI amArI mahAgujarAtanI mAga kheTI che evuM zA : "nA. A bilakula navI yu nathI ne judI ya nathI. ane te uparathI kahe che ?" muMbaInA dibhASI rAjyanI sUcanA e ja ene purA che. je * * "kayAM kahuM chuM ke tamArI mAga khoTI che. jema tamane game mAtra bhASAne dharaNe ja prAMtaracanA karavAnI hoya te te te eTaluM ja tema mane paNa game. paNa dhAro ke ApaNane eka gharamAM utAro Apyo kahI zakta ke gujarAtanI hada ahIM sudhI ne mahArASTranI hada ahIM sudhI. che, darekane eka pathArI ne rajAI maLI rahe e saune game. paNa dhAro ke paNa teNe te dizAthI rAjyanI sUcanA karI." pathArI eka eka ochI hoya te be jaNe sAthe sUI rahevuM eja zuM unna nathI?" "te zuM tamane ema nathI lAgatuM ke ApaNI mAMgane ThAkare + "paNa, ahIM e prazna ja kayAM che ? ApaNI mAgaNI te mArI che ?" mAtra mahAgujarAtanI ja che." pha "nA. huM tamane pharIthI eka vAtanI yAda apAvavA mAguM chuM ke, * "mAtra mahAgujarAtanI ?" gujarAta pradeza samitie kadIya mahAgujarAtanI mAgaNI karI ja nahotI. 1 yuvaka jarA khacakAye : "hA." paMca samakSa eNe ApelA memorenDamamAM dvibhASI rAjyanI ja mAgaNI # " ane muMbaI ?" mUkelI che. ane Aje 'AmadAvAdanA je milamAlika mahAgujarAtanI * "e te madhyastha nIce jAya." vAta kare che, temane ja pUcho ke tame sImA paMca pAse kaI mAMga # "zA mATe ? juo tyAre, je mAtra mahAgujarAtanI ja mAgaNI mUkI hatI ?" hota to te prazna ja na hatuM. paNa tamArI eka bIjI paNa mAgaNI te zuM tame ema kahevA mAge che ke mahAgujarAta ApaNe che. muMbaInA vikAsamAM gujarAtIone hise nAnosUne nathI. IchatA na hatA ?" emanAM hitanI rakSA mATe muMbaI mahArASTramAM na jAya evI IcchA ? "mAruM evuM kayAM kahevuM che. huM te paMca samakSa ApaNI mAganI ApaNI kharI ke nahi ?" ja vAta karuM chuM." * "emAM zuM khoTuM che ?" , "paNa, e te vidarbha sivAyanAnI ne ?" # . "kharuM ke khoTuM vivAdane prazna che, paNa mAre te tamane "hA. ene itihAsa jarA samajI levA jevo che. A prazna te eTaluM ja kahevAnuM che ke prazna mAtra mahAgujarAtane nathI. eTalI lagabhaga daza mahinAthI carcAya che. aneka vATAdhATo thaI. aneka carcAo vAta jo svIkAro te ApaNe AgaLa cAlIe." thaI aneka navI navI yojanAo AvI. ane ghaNuM ghaNuM banyuM. t"tamArI vAta mane kabUla che. paNa zuM tame ema kahI zakaze pace je ahevAla bahAra pADI temAM vidarbha sivAya dibhASI rAjyanI ke bhASAvAra prAMtaracanAnI vAta koMgrese keTalAMya varasethI nathI karI ? " sUcanA hatI. A vAta mahArASTranA lokone na game te svAbhAvika che. ane e ja dharaNe bhASAvAra prAMtaracanA mATe ja zuM sImA paMrA kAraNa ke eka ja bhASA bolatI praja be rAjyamAM vaheMcAI jatI hatI. nahotuM nimAyuM ?" vidarbhamAM paNa marAThI bhASA belAya che, chatAM enA svataMtra rAjyanI * "tamArI eka vAta sAthe sahamata thauM chuM. bhASAvAra prAMta- sUcanA hatI. eTale mahArASTrIoe alana zarU karyuM saMyukta mahAracanA thAya e icchanIya che, kAraNa ke pitAnI ja mAtRbhASAmAM rASTranuM ane te paNa muMbaI sAthe. ahIM eka vastu samajI levAnI badhe ja kArobAra ane vahevAra cAle ethI prajA ne sarakAranI saraLatA che ane te A baMne pradeza ane samagra bhAratanI daSTie muMbaInI vadhe, AtmIyatA paNa lAge. bhASAne vikAsa paNa thAya. pradhAna ane agatyatA, Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana * tA. 15-10-56 : bhaugolika dRSTie muMbaI mahArASTramAM che enI keIthI nA na te vaLI bIjI ja vAta thaI. huM tamane e kahevA mAguM chuM ke : paDAya. paNa muMbaI mahArASTramAM hovA chatAM enI sAthe AkhAye tame mahemadAvAdane TharAva zAMta cite, vAMcI jaze. emAM mahAgujarAtanI rASTranAM hite saMkaLAyelAM che. muMbaIne alaga rAkhIne mahArASTrane je mAgaNI karI ja na hatI." svataMtra prAMta karavAmAM Ave te Arthika rIte TakI na zake. ene vikAsa { "te pachI merArajIbhAI belA hatA ke jo mane koI bevakUpha na thaI zake. te ja rIte gujarAta pradeza tarIke bhale samRddha hoya chatAM banAvavA mAgatA hoya te huM e mUrkha banavA taiyAra nathI." vahIvaTI daSTie e rAjyane 3 thI 4 karoDanI khoTa bhegavavI paDe. # "e tame sarasa vAta karI. morArajIbhAIe e vicAra je saMdarbhamAM temAM saurASTra - kaca7 umerAya to dara varase lagabhaga cha karoDanI kheTa , karyo hate te paNa samajI laIe. muMbaI sAthe saMyukta mahArASTranI Ave. eTale je muMbaIne mahArASTramAM mUke te gujarAta nabaLuM paDe. mAgaNI divase divase joradAra thatI hatI. eTale aneka janAomAM ane na mUke te mahArASTrI bhAIonA mananuM kazuM samAdhAna thAya nahIM; temaNe eka yojanA e paNa mUkI ke virdabha sahitanuM dibhASI rAjya kAraNa ke bhaugolika rIte muMbaI mahArASTramAM che ja. sAthe sAthe tyAMnI race ane temAMthI gujarAtane pAMca varSa pachI chUTa thavuM hoya te thaI lagalaga 42 TakA prajA marAThI bhASA bole che. vaLI mahArASTra zake. A sUcanAnI pAchaLa zrI morArajIbhAIne e yejanA mUkanArAonI Arthika rIte pachAta te che ja." dAnatanI zuddhatA na lAgI heya. bAkI teo te pahelethI dvibhASI " . # "paNa, muMbaInI ATalI agatyatA zA mATe ?" rAjyanA himAyatI hatA, paNa temane lAgyuM ke atyAre vidarbha sahitanA f "huM tamane eja kahevAnuM vicAratA hatA. muMbaI eTale bhArata- dvibhASI rAjyanuM rAcana thaI rahyuM che tenI pAchaLa bhAvanA e che ke, varSanuM meTAmAM moTuM baMdara. lagabhaga aDadhA uparane vepAra tenA hAthamAM eka vAra muMbaI sAthenA mahAdibhAthI rAjyanI racanA karI, paNa badhI ja moTI peDhIonI mukhya ophise ahIM. eTale sArAmAM sAro ApaNI jaMgI bahumati te haze ja eTale kaMTALIne gujarAta chUTA Avakavere ahIMthI maLe. keTalIka vAra te evuM bane ke kArakhAnAM paDavAnI mAgaNI karaze. eTale ApoApa ApaNane muMbaI sAthenuM bihAra, baMgALa ke dezanA game te bhAgamAM hoya, paNa tenI mukhya saMyukta mahArASTra maLI jaze. A dAnatanA saMdarbhamAM rahI teo upara oNphisa muMbaImAM hoya eTale ene badhe Avakavere muMbaImAM bharAya. mujaba bolyA haze." eTale muMbaInA vahIvaTamAM je rakama joIe temAM sattarathI aDhAra f "te pachI gujarAtanA dilamAM AvI abhilASA kayAMthI janmI ?" karoDanI purAMta rahe. ane A bacelAM nANAM muMbaI je pradezamAM jAya che? "enAM paNa kAraNe che. eka vAta spaSTa hatI ke A mahArASTrane tene maLe. have tame samajI zakayA haze ke rAjya je Arthika rIte mATe nAjuka keyaDe hate. mahArASTranAM rAjya be thAya e mahArASTrane saddhara na hoya te te rAjyane hamezane mATe madhyastha para AdhAra rAya game tema hatuM ja nahIM, ane eka vAra be rAjya thAya te pachI rAkhavuM paDe ane tenI javAbadArI madhyastha kyAM sudhI upADe? eTale eka karavAnuM kAma azakya thaI paDe. jyAre muMbaI maLe te emane rAjyaracanA, mAtra bhASAne dharaNe ja nahi paNa Arthika rIte saddhara Agraha vadhAre daDha karI zakAya. eTale emAMthI sahaja nikAla e ja thAya e jovAnuM kAma paMcanuM hatuM. A sivAya paNa bIjA kAraNe che." lAvI zakAya ke muMbaI, mahArASTra ne gujarAtanAM traNa rAjya thAya. t"paNa, mahArASTrIaonI je mAgaNI hatI temAM te khuda ane kArobArIe paNa A ja nirNaya karyo. eTale gujarAtanA dilane vidarbhanA lekone paNa virodha hato." AnaMdano pAra na rahyo. mahAgujarAteya maLyuM. muMbaI madhyasthI nIce # "hA, paNa enI badhI ja vigata huM jANatA nathI. emAM te gayuM. eTale emAM ApaNuM svatva rahyuM" rAjakIya varcasva paNa kAraNa hoya. sAthe sAthe vidarbha e vadhAre f "te pachI A navA nirNayathI dezanI AvI mahAna saMsthAnI - samRddha rAjya che. eTale ke enA bajeTamAM savA karoDanI purAMta rahe kArobArIe lIdhelA nirNayanuM AmAM ullaMdhana nathI ?" che. AvA rAjyane, svAbhAvika che ke, khAdhavALA vibhAga sAthe * "nA. emAM eka bArI rAkhI hatI. je baMne pakSo samajIne joDavAnI vRtti na thAya. ane temAM paMce svataMtra rAjyanI bhalAmaNa banene mAnya evA nirNaya para Ave to e pheravI zakAya. eTale ' karI eTale bhAvatuM tuM ne vaide kahyuM evuM thayuM." e daSTie A pheraphAra kArobArInA nirNayanI viruddha nathI." t "paMce vidarbha rahitanA dvibhASI rAjyanI bhalAmaNa kema karI haze?" f "to te ema ja thayuM ne ke havelI letAM gujarAta khAI-nA jema # "e te huM zI rIte kahI zakuM? paNa evuM paNa bane ke eka muMbaI letAM mahAgujarAta khAyuM ?" bAju ghaNuM maTI bahumati thaI jAya. vaLI rAjya paNa moTuM thAya. * "nA, ema zI rIte ? huM to mAnuM ke kazuM ja khovAyuM AvuM kAMI vicAryuM haze. paNa temanA vicAre che te ja jANe !" nathI. muMbaI paNa maLyuM ne mahArASTra ane vadhArAmAM vidarbha paNa *t "te paNa gujarAta pradeza samitinA mahemadAvAdanA aitihAsika maLyuM. ema zA mATe na mAnIe ?" TharAvanuM zuM ?" If "evuM te tame ja mAnI zake. mane te ema lAge che ke # "e TharAvathI zuM AjanI bhUmikA" vAkaya pUruM karuM gujarAtanI lAgaNIone Aje Thokare marAI rahI che." tyAM ja yuvAne kahyuM: # "e muddo te ApaNe bAkI ja che. haju te ApaNe bIjA "emAM te ApaNe mahAgujarAtanI mAgaNI karI hatI. te ja muddAnI carcA karIe chIe. ane te paNa eka ja vAta : mahAdivase chApAmAM merArajIbhAI upara phUla varasAvyAM hatAM..." gujarAta maLe evI AzAo ApaNA saunA dilamAM janmI cUkI # "bhAI, rAjakAraNa te evuM ja che. eka divasa kUlanA hAra hatI. AkharI nirNaya te lokasabhAmAM levAvAne ja hate. aneka paNa paherAve ne bIje divase paththara paNa Ape. paNa huM tamane eka jaNe AzAnA killAo paNa bAMdhyA haze. paNa e badhI ja vAta pUchuM? tame mahemadAvAdane harAva vAMce che ?" AzAone mAtra paristhitimAMthI ApaNA manamAM mUrta svarUpa maLyuM haze." "nA... chApAmAM..." - "A praznanA AraMbhathI aMta sudhI saLaMga mAgaNI-pradeza * "juo, mApha karaje. lokazAhImAM chApAM je taTastha rIte pradeza samiti, vepArI maMDaLa, ke saurASTranI eka ja hatI ane te dvibhASI rAjyanI." samAcAra chApe te moTI sevA kare e ja teone dharma che. paNa je 1 "hA, paNa Aje je svIkArIe chIe ane je ApaNI koI eka pakSanAM thaI jAya, kaI raMge raMgAI jAya, te enAthI mAgaNI hatI temAM phera che. ane te ApaNI mAgaNI vidarbha sivAjanatAnuM ahita paNa thAya. atyAre huM te kahI zakuM ke chApAMnA yanA dibhASI rAjyanI hatI." yuvAne cokkasAIthI kahyuM. taMtrIoe je sthiratA, je samatvabuddhithI lekanAM vyApakahitane ja "A vAta kharI. paNa ApaNI mAgaNI mahAgujarAtanI " lakSyamAM rAkhI je kAma karavuM joIe te karI rahyA nathI. paNa e nahotI, paNa dibhASI rAjyanI, eTaluM svIkAro te AgaLa cAlIe. - Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-10-56 prabuddha jIvana * 119 - "hA, emAM mane vAMdho nathI." sArI bhAvanAvALA bhAIonA hAthamAM rAjyasattA AvI tyAM "jo e tamane kabUla hoya te ema ApaNe te nahIM kahI vikAsa sAro thayo, paNa bIje zuM ? Arthika temaja vahIvaTI rIte e zakIe ne ke A vAta navI che, amArI mAgaNI te AraMbhathI ja cAlI na zake ema lAgyuM. temAMthI 15 ke 16 rAjyanI racanA para : mahAgujarAtanI che ?" AvyA che." if "huM tamane ja pUchuM, ke je bhayane kAraNe vidarbha sivAyanuM t "tamArI AgaLanI rAjyanI kalpanA zI che?" dvibhASI rAjya yA te traNa rAjyane nirNaya mahemadAvAdamAM levA ja "A mArI kalpanA nathI. paNa je ka95nA mane game che te A hate te bhaya zaM' Aje ApaNI sAme nathI ? zu tamane ema nathI lAgatuM che. bhAratavarSanuM eka ja rASTra hoya ane tenA hAtha nIce 370 ke ke temanI moTI bahumatI nIce gujarAtanI Urmio kacaDAI jaze?" tethI ya vadhu jillA hoya ane te vahIvaTI ekamo tarIke kAma karatAM hoya." ke "jo tame mane pUcho te e Dara mane aMgata rIte nathI, prajAne + "tamane e nathI lAgatuM ke AvuM moTuM rAjya thAya te lAge e samajI zakAya che. paNa chellAM daza varSathI mahArASTra, gujarAta te vahIvaTa cAlI ja na zake ?" ane karNATaka e traNa pradezane vahIvaTa sAthe cAlate AvyA che. e ra "hA, tame rAjyavahIvaTanI AjanI kalpanAmAM vicare che tethI traNa pradezanI traNa bhASAo hatI, ene kAraNe thoDI vahIvaTI muzkelIo AvuM lAge che. jillAonI jillA paMcAyatane moTA bhAganI sattAo rahetI. gujarAtI sabhyonI saMkhyA dhArAsabhAmAM 32 TakA ja hatI. ApI sattAnuM vikiraNa karyuM hoya te AjanA aneka vahIvaTI prazno chatAM tame ja vicAro : pradhAnanI saMkhyA, temane apAyelAM agatyanAM saraLa thaI jAya. pachI bhASAvAra prAMtaracanAno prazna na rahe ke na rahe khAtAM, e badhuM jotAM zuM tamane ema lAge che kharuM ke gujarAtIonI sImAne jhaghaDe. eTaluM ja nahi, prajA lokazAhImAM vadhAre rasa letI ladhumatI hovA chatAM temane anyAya thayo che ? kAraNa ke pakSIya leka thAya, kAraNa ke jillA paMcAyata saunI sAthe saMparka sAdhI zake. vaLI zAhImAM AkhuM ye kAma pakSane dhAraNe thAya che, nahi ke prAMtIya ke bhASAne AjanI totiMga cUMTaNIpaddhatinuM paNa nirAkaraNa thAya, jillAmAM sIdhI dharaNe. ane temAM je vadhu kAryakuzaLa hoya te ja vahIvaTa saMbhALe. tene cUMTaNI thAya ne tethI upara ADakatarI cUMTaNI thAya eTale moTA kharca, ' vicAra ghaNuM leke mAnya kare. eTale eka bhASAnA leke laghumatimAM meTI dhamAlamAMthI paNa mukta thaI zakAya." che tethI kacaDAI ja jaze evuM mAnavAne kAraNa nathI. tame madhyasthane ' te Aje ja AvuM kema goThavatAM nathI ?" ja dAkhale le. mahAgujarAtanI vasati piNAbe kareDanI gaNAya. e : "A pAMca-pacIsa gAmonA praznomAM jyAM kheMcAkheMcI thatI apekSAe madhyasthanA pradhAnamAMthI ApaNe keTalA pradhAnanI apekSA rAkhI hoya tyAM A UMce vicAra prajA ekadama zI rIte jhIlI zake? paNa zakIe ? ane chatAM keTalA pradhAne che? A vastumAM ApaNe zraddhA je uparanAM baMne aniSTomAMthI prajAne choDAvI lekazAhIne sAcA ja rAkhavI rahI. nahi te madhyasthamAM zuM thAya? saMyukta prAMtanuM chathI sAta arthamAM bhAratamAM vikasAvavI hoya te huM koI bhASAne nathI koI karoDanuM pratinidhittva che. te jaMgI bahumatI dharAvene pariNAme AMdha jevAM pradezane nathI, huM bhAratavarSane chuM. ane huM kaI jJAti, kema ke saMpradAyane nAnAM rAjyane kacaDAI ja javuM paDe. paNa ApaNe eka vicArane vadhAre nathI, huM mAnava chuM. e be maMtrane rASTramaMtra tarIke varSo sudhI raTI spaSTatAthI samajI levAnI Aje jarUra UbhI thaI che ane te virAra ApaNe badhI saMkucitatA ane temAMthI janmelA ahaMkArathI mukta che rAjyanI punarracanA vahIvaTI dRSTie thaI che te. e vahIvaTI eka thaI 'bhAratIya jana' tarIke jIvavAnI Teva pADavI paDaze." . che, nahi ke alaga rASTro. je vahIvaTI vyavasthAmAM ApaNAM aMtaramAM paNa A te eka AdarzanI vAta thaI. ene AMkha sAme rAkhI paDelI saMkucita prAMtIyatA bhaLaze te aMdara aMdaranA vigrahanAM bIja ApaNe yuvAne e ApaNI navI peDhIne preraNuM ApavI joize. te pAze. bihAra baMgALanI sAme, gujarAta mahArASTranI sAme ane ema kahevuM joIe ke ame bhAratIya jana ja zA mATe ? vizva-mAnava atyAre huM tamane pharIthI cetavI devA mAguM chuM ke Aje ApaNA tarIke jIvavAnA vicArane amAre ArAdhya maMtra mAnIe chIe. AvI aMtaramAM je kAMI lAgaNI anubhavI rahyA chIe te rASTrIya ekatA mATe saMkucitatAnAM baMdhane amAre zA mATe? amArA aMtaranI abhilASA jokhamakAraka che. ane jo A AgaLa cAlyuM te ApaNe bhAratIya che navI peDhInA mULamAM A maMtra zobhe. ane bhAratavarSanuM ekeeka chuM" e vicAra para garva levAnuM mUkI huM baMgALI, bihArI, gujarAtI, bALaka, ekaeka yuvAna, ane ekaeka jaNa jyAre AvA vicAraya mahArASTrI ke paMjAbI chuM enA upara garva levA lAgI jaIza. prerAIne jIvaze tyAre bhAratabhUminA aMgeaMgamAM navA prANune saMcAra pharIthI tamane kahuM chuM : bhAratavarSanI lokazAhI sAme be jokhama thaI gayA haze. bhAvanAnA pravAhamAM ApaNe keTale dUra pahoMcI gayA, nahi" che: eka enI jJAtiya vRtti athavA komavAda ane bIjI che saMkucita nA. paNa A vicAra te mane khUba ja gamyo. e rIte prAMtIyatA. e bemAMthI mukta thayA vagara ApaNe kadI svastha lokazAhIne praznane ukta thAya te ?" vikasAvI nahi zakIe." ke "ahaMkAra ne mAnyatAnAM baMdhane dhIme dhIme DhIlA karI prajAne t "tamArI A vAta taddana sAcI vAta che. Aje ghaNAkharA lekA eka kadama AgaLa laI javAnI hoya che. ApaNAM dvibhASI rAjyanI vyakti joIne nahi paNa tenI jJAti joIne mata Ape che. to mane racanA e dizAmAM ja eka pagaluM nathI ? thAya che ke lekazAhImAM je A Dara hoya te A rAjya punarcanA paDita naheru AkhAye jagatane sahaastitvanI vAta kare ane paMce lagabhaga bhASAne dhoraNe rAjyaracanA karI zA mATe ?" yuvAne pUchayuM. ApaNe be bhASA belanAra zuM sAthe eka ja vahIvaTa heThaLa vikAsa , "tamAre samajI levuM joIe ke bhAratavarSanI samagra ekatAnI na sAdhI zakIe ? paNa have mULa carcA para AvIe. mahemadAvAdamAM dizAmAM A eka pagaluM che. A ja kAMI chevaTanI vyavasthA nathI. jema TharAva vakhate je mAgaNI hatI temAM gujarAtane chUTA thavuM hoya te thaI jema lAkavicAra ghaDAto jaze, ApaNA anubhavo paNuM pakava thatA jaze zake tema hatuM. jyAre lokasabhAe je kharaDo pasAra karyo che temAM traNe para sAthe rahevAnuM baMdhana che. je chUTA paDavAnI paristhiti UbhI tema tema ApaNe ApaNI rAjyaracanA viSenI mAnyatAo badalavI thAya te traNa rAjyanI asala bhUmikA ja Ave. eTale sAthe rahevAne paDaze. enI sAthe je prajAkIka ke bhASAkIya ahaMkAra ne mamatva joDAyAM prayatna AmAMthI sahaja janme che. eTale pradeza samitine je Dara te ApaNe akhaMDa bhAratanI ekatA nahi sAdhI zakIe. aMgrejoe hato te Dara rAkhavAnuM kaI paNa kAraNa have rahetuM nathI e vastu je rAjyaracanA karelI temAM koI vicAra na hatuM. jemAM pradeza maLatA bhulAvI na joIe." game tema kakaDA joDAtA gayA. eTale enI pAchaLa koI ceksa + "ATalI spaSTatA pachI mAre kAMI ja kahevAnuM rahetuM nathI. prajAjIvananI abhilASAo ke Adarza mUrta karavAno vicAra na hatA. AvI paristhitimAM te vidarbha sahitanA bhiASI rAjyanA svIkAramAM svarAjya AvyuM ne dezI rAjyanA sImADA bhUsyA. a, ne ja e kazI ja muzkelI nathI." traNa prakAranAM rAjya karyA. ze anubhava thaye ? nAnAM rAjyamAM jyAM samApta. navalabhAI zAha Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 120 prabuddha jIvana tA. 15-10-56 prakIrNa noMdha koMgresI netAonA pravacanamAM saMyama ane surUcinI thaI rahelI upekSA eka kamanasIba gerasamajutInuM nivAraNa tAjetaramAM gujarAta pradeza koMgresa samitinA mukhya maMtrI zrI. dibhASI muMbaI pradezanI yojanAne " svIkAra karIne muMbaI ThAkorabhAI desAIe amadAvAda khAte koMgresI kAryakaro ane kepresa pradezanA mukhya saciva zrI morArajIbhAI dIlhIthI ogasTa mAsanI pratye sahAnubhUti darzAvanArAonI tA. 23-9-56 nA roja maLelI - sAtamI tArIkhe muMbaI pAchA pharyA ke tarata ja e Droma upara chApA- sabhAmAM belatAM jaNAvyuM hatuM ke " gujarAtabharamAM mahAgujarAta bhAgavALAonI mulAkAta vakhate dibhASI muMbaI pradezanI navaracanAne nArAoe koMgresa sAthe vera bAMdhyuM che. teo koMgresane duzmana mAnI svIkAra karavAne Agraha karatAM temaNe ema jaNAvyAnI mAnyatA ne tene khatama karavA taiyAra thayA che. A lokone mahAgujarAta nathI cetarapha phelAI rahelI ke " Those who will oppose will joItuM. emane te kogresane khatama karavI che, paraMtu kegresane khatama suffer_"jeo virodha karaze temane khamavuM paDaze. khAsa karIne karI zakatA nathI eno badho roSa che. amadAvAdanA chApAo e divase daramiyAna A vAkayane zrI morArajI- " amadAvAdamAM ogasTanI AThamI tArIkhe thayelA goLIbAra bhAi sAme vAraMvAra upayoga karIne ema sUcavI rahyA hatA ke dibhASI viSe aneka praznane amArA mAthA upara mAravAmAM Ave che. e goLImuMbaIne eka vAra nirNaya levAyA bAda koIe paNa teno virodha bAra kema karavAmAM Avyo ? kevI rIte karavAmAM AvyA? paga kara nahi ema merArajIbhAI Icche che. ane je tene virodha vIMdhAya ema kema na karavAmAM AvyuM ? nAnAmeTAne khyAla kema na karavAnI dhRSTatA karaze temane herAna thavuM paDaze ema teo dhamakI rAkhyo ? tenA javAbamAM huM jaNAvuM chuM ke goLIbAra upara kAMI Ape che. e divasonA chopAomAM zuM AveluM te viSe mane paNa saranAmAM lakhelAM hatAM nathI ke te amukane ja vAge, ane amukane cakkasa khyAla nahi hovAne kAraNe morArajIbhAie upara mujaba na vAge, zarIranA amuka bhAgane ja vAge ane amuka bhAgane ne vAge. kahyAnuM meM paNa mAnI lIdheluM. goLIbArathI amArAM dila ghavAyA che ema jeo kahe che temanAmAM samayAntare gayA sapTembara mAsa daramiyAna zrI merArajIbhAine dila ja nathI, bIjuM kAMIka che. rakSaNuM mATe goLIbAra na thAya te maLavAne vega prApta thatAM temane meM pUcheluM ke "ogasTa mAsanI adhera vyApI jAya. goLIbArathI marI gayA, marI gayA ema kahevAmAM 26mI tArIkhanI amadAvAdanI jAhera sabhAmAM Ape spaSTapaNe jaNAvyuM Ave che. kaTokaTInA vakhate AvI mUrkhAI bharI vAta karaze te marI hatuM ke bhAratanI lokasabhAe dvibhASI muMbaIno nirNaya karyo che. jaze. chavI nahi zake. * ema chaMtAM jene e na gamatuM hoya ane mahAgujarAtane jene Agraha "A te keMgresanuM rAjya cAle che. kaMI garabA gavAtA nathI. hoya te mahAgujarAtanA pakSamAM potAnA vicAro vinA saMkoce raju bahucarAjImAMthI AvyA hoya tema tALIo pADavAthI ke buma mAravAthI karI zake che tema ja tene pracAra karI zake che. A lokazAhInA mahAgujarAta nahi maLe. paththaramArAnI tapAsa karAve, huM goLIbAranI jamAnAmAM koInA upara A aMkuza mukI zakAya ja nahi. ApaNu tapAsa karAvuM. te sivAya tapAsa nahi thAya. mahAgujarAta mAMganArAone dezane lagatA kei paNa prazna upara dareka vyakitane pitAnA maganabhAIe evI goLI mArI che ke emanI chAtI ja besI jAya. abhiprAya mukata mane pragaTa karavAnI chUTa hovI ja joIe. je A zrI maganabhAi desAi pUche che ke muMbaI mATe tame zuM kahe che ? ' barAbara hoya te e ja mAsanI chaThThI tArIkhe dIlhIthI muMbaI AvI ke gresane koI bahAranuM khatama nahi karI zake. mAtra tenA aMdaranA pahoMcatAM "Those who will oppose will suffer-"jeo duzmanathI khatama thaze." virodha karaze temane khamavuM paDaze-ema Ape kema jaNAvyuM ?" - A ja sabhAmAM zrI maganabhAI desAI ( harijana patranA - temaNe mane javAba Apyo ke "huM e zabdo belyA ja nathI. mAcha taMtrI) e bolatAM jaNAvyuM hatuM ke "A mahAgujarAtanA netAo (1) e prasaMge meM ema jaNAvyuM hatuM ke "Those who misbehave mahArASTrane cALe caDhayA che. temane ekamata haze te paNa temane mahAwill suffer- jeo agya rIte vartAva karaze temane khamavuM paDaze - gujarAta maLavAnuM nathI. kAraNa ke pArlAmenTanI pAse sArvabhauma sattA ane te paNa e anusaMdhAnamAM meM jaNAvyuM hatuM ke jyAre kebIneTa che. gujarAta ke mahArASTra pAse e sattA nathI. goLIbAranI vAta samakSa meM dvibhASI muMbaine svIkAra karyo tyAre meM tyAM khAsa nodha karanArA Aje vAtenA goLIbAra karI rahyA che. lAgaNIveDAthI, sabhAo karAvI che jene bhArata sarakAre jarUrI prasiddhi ApI nathI ane te bharavAthI ke bIjAonI sabhAo teDavAthI ke koMgresanAM pajavaNAM dha e matalabanI che-ke A dvibhASI racanAne amala thayA bAda karavAthI kaMI artha saravAne nathI. tame zuM sudhAro karavA mAMge che mahArASTra jo yogya rIte varte nahi te mahAgujarAta, mahArASTra ane e kahone ? gujarAtane caLavaLa calAvavAnuM ke baLavo pokAravAne kendrazAsita muMbaI e mujabanI traNa ekamonI mULa racanA ja hakaka che, paraMtu janatA karaphayu' e te julama ja hatA. hAthe karIne AvIne ubhI rahe ane jo gujarAtanI prajA ayogya rIte varte te zA mATe nAhaka duHkha ubhuM kare che ?" mahAgujarAtanuM juduM rAjya thAya. ane muMbaIne mahArASTramAM samAveza temaNe e ja vyAkhyAnamAM AgaLa cAlatAM jaNAvyuM hatuM ke thAya. AnA anusaMdhAnamAM uparanA vAkayathI huM ema sUcavavA "gujarAtImAM kahevata che ke nabaLe dhaNI bairI upara zure. e pramANe IcchatA hatA ke A traNa ekamamAMthI je koI khoTI rIte vartaze tame gujarAtanI koMgresane zA sArU laI paDayA cho ? gujarAta nathI tene sahana karavuM paDaze." joItuM evuM kAMgrese kayAre kahyuM che ? koMgresIone khAsaDAM ane temane A javAba maLyA bAda, pachI e divasenA eTale ke jutAthI mAro cho zA mATe ? je javAharane tame lADIlA kahIne tA. 7-8-56 nA aMgrejI chApAe meLavavA meM prayatna karyo ane saMbodhe che te javAharanI sarakAre A vizALa dibhASI muMbaI rAjyano te dvArA zrI merArajIbhAInA upakrata kathananI mane pratIti thaI nirNaya karela che. koNa kone zA mATe daMDI rahyuM che ? ane pakSagrasta chApAvALAe AvI eka viziSTa vyakitanA amuka vidhAnane vikRta rUpa ApIne kevI gerasamajutI phelAvI zake che ane mahAgujarAtane deranArA indulAla ane bIjA vidyArthInetAo zAnI vAta karI rahyA che ? koI marI nathI gayuM chatAM vijJAna bhaNatI lokalAgaNIne e rIte bahekAvI zake che te viSe meM bhAre Azcarya kolejiyana bahene zAnA chAjIyA letI hatI ? eka gujarAtaNuM rAMDe. ane duHkha anubhavyuM. e bIjI gujarAtaNane game kharUM ? zuM gujarAtane A zobhe evI upara mujabanA savAlajavAbane prasiddhi maLe te khAsa IcachavA- vastu che ? A prakAre je kadAca mahAgujarAta thaI gaya te thAya che ema lAgavAthI A nedha zrI merArajIbhAI pAse maMjura che ke A leke bIjAM rAjyo paNa laI leze. te pachI te lazkara karAvIne ahiM pragaTa karavAmAM Ave che.. ANabeba nakAmAM thaI jaze ( hasAhasa). yang te gee are 1432 Behring Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khavAmAM AvatAmAM AvyA che, ane hetuthI rAmane zI che. A - tA. 15-10-56 prabuddha jIvana 121 "koMgresa lokone UThAM bhaNAvanArI saMsthA nathI, mATe ja e banAvyuM che. uttara pradezanI Aje sauthI vadhAre vastI che ane dIlhI ghedA khAya che. amane paNa UMThAM sAme deDhAM ane savAyAM AvaDe che. vadhAre najIka hoIne te vibhAganA AgevAnanuM bIjA vibhAganA AgelaData cAlavanArAone mArI namra vinaMti che ke A have gujarAtane vAta karatAM pramANamAM vadhAre varcasa hoya e svAbhAvika che. paNa AnuM savAla rahyo nathI paNa AkhA hiMdane savAla banyo che. pariNAma rAjyavahIvaTanA koI paNa aMgamAM ekanI anya upara amArA pitAe (gAMdhIjIe ) amane je kahyuM che tenI zirajorI karavAmAM Ave che ema mAnavAne kazuM kAraNa nathI. hiMdI . amAre cintA che. tame zuM kAma amArI cintA kare che ? tame bhASAne paNa rASTrIya ekatAnA sAdhana tarIke nahi jotAM upara jaNAvyuM tamArA pitAnI cintA karone ? vaLI navarAtrImAM garabA paNa mahA- te rIte dakSiNanA leke jue e ApaNI eka moTI kamanasIbI che. gujarAtanA gAvAnuM kahevAmAM AvyuM che. A rAjya cAle che. kaMi bhAratIya rAjakAraNamAM uttara dakSiNa vacce kazo paNa vAstavika bheda garabA gavAtA nathI. rAjya Izvarane aMza kahevAya che. Izvara pApIne na hovA chatAM, uttara saMbaMdhe dakSiNa pradezamAM upara jaNAvyuM te je sajA karI zake te rAjya kema na karI zake ?" pUrvagraha amuka vargomAM jAmela che. A ja pUrvagrahane vadhAre daDhIbhUta A utArAo amadAvAdanA dainika chApAomAMthI levAmAM karavAnA hetuthI e bAjue rAma ane rAmAyaNa sAme, ApaNI AvyA che. anyatra thayelAM bhASaNomAMthI paNa AvA utArAo tAravI sahaja kalpanAmAM paNa na Ave evuM, eka virAdhI Andolana cAlI * zakAya tema che. jo uparanA utArA barAbara hoya te te viSe be rahyuM che, je "kAvIDa kAjhamAma" nA nAmathI oLakhAya che. A Alana zabdo kahevAnuM prApta thAya che. evuM mantavya phelAvI rahela che ke rAmacaMdrajInI AkhI kathA Aje Aje mahAgujarAtanA pakSakAro jhanunI bhASaNa karIne amadA- uttaranuM dakSiNa upara je Adhipatya kalpavAmAM Ave che tenuM ja eka vAdanuM AkAza gajavI rahyA che. lokalAgaNI uzkeravA upara je pracAra- pratIka che. rAmacaMdrajI adhyAthI eTale uttarathI nIce AvyA ane kAryane AdhAra che tyAM atyukita thAya, ane pramANa, viveka, ane dakSiNanA cheDe vasAhata karI rahela rAvaNane harAvya-A uttaranI sabhyatAne paNa tilAMjali ApavAmAM Ave e saheja samajI zakAya dakSiNa uparanI chata che. A kathAdhArA uttara bhAratanI prajAnuM dakSiNa tema che. AjanA saMgamAM lekone mahAgujarAtanI vAta pakaDAvavI bhAratanI prajA karatAM caDiyAtA hovAnuM ghamaMDa pilAtuM rahyuM che ane pramANamAM ghaNI sahelI che, kAraNa ke keTalAye mahinAthI-bale varSothI dakSiNa bhAratanI prajAmAM eka prakAranI lAdhavacaMthI teNe pedA karI che. A -lokanA manamAM A vAta ramI rahelI che. AnI sAme dibhASI ghamaMDa ane lAghavagraMthIne puSTa karavAnA hetuthI rAmane bane teTalA muMbaInI vAta leka pAse svIkArAvavI e eTalI sahelI nathI. te ujaLA cItaravAmAM AvyA che, ane rAvaNane bane teTalo kALo AlemATe dAkhalA, dalIla, gaNatarIpUrvakanuM adhatana jaTila saMgenuM khavAmAM Avyo che; ekane deva tarIke pratiSThita karavAmAM Avela che, zAnta, svastha ane vizada nirUpaNa apekSita che. anyane dAnava tarIke apamAnita karavAmAM AvyA che. temanA mata bIjuM kaMgresanuM AjanuM pracArakArya dvibhASI muMbaI pradezane mujaba laMkAmAM eka suvyavasthita rAjyaracanA hatI. ane tyAM eka buddhipUrvaka svIkAratA bhAIbahenane anulakSIne calAvavAnI koI viziSTa prakAranI saMskRtinI jamAvaTa hatI. rAvaNu A saMskRtine jarUra ja nathI, paNa jeo mahAgujarAta tarapha DhaLelA che temane adhiSThAtA purUSa hatuM, ane drAvaDI sabhyatAnA pratIka samAna hate. dibhASI muMbaInA svIkAra tarapha kema vALavA e ja mAtra AjanI dakSiNanI dRSTie vicAravAmAM Ave to rAvaNa dakSiNane adhidevatA eka muzkela samasyA che. zrI maganabhAI desAI pitAnA bhASaNamAM hatA ane rAma tene virodhI zatru hatA. A bAbata mAtra rAmavirodhI eka sthaLe sUcave che ke jo mahAgujarAtavAdIone UMThA AvaDatA manta ane vaLaNe vyakata karavA pUratI maryAdita rahI nathI, paNa hoya te amane deDhAM savAyAM AvaDe che-A barobara batAvI Apa-, rAmAyaNa graMthanI jAhera rIte nirbharsanA karavI, rAmanI chabIne bALavI vAne jo koMgresanA pracArakAryane hetu hoya te uparanI zailinA ane rAmanI mUrtinuM jAhera apamAna karavuM-AvuM vicitra, vikRta ane bhASaNe barAbara che. paNa koMgresa eka javAbadAra saMsthA che. tenA hIna mAnasa dAkhavatuM svarUpa A hIlacAle Aje dhAraNa karyuM che. hAthamAM Aje rAjyanuM taMtra che. teNe koMgresI-bIkesI badhA Aje ApaNA lokonuM mAnasa kaI hada sudhI viveka ane samadhAraNa lokone saMbhALavA che ane te je kare che tenuM ciya sau koI gumAvI zake che ane lephamAnasamAM rahelA koI eka ALA khuNAne samaje ane svIkAre e jovAne tene anivArya dharma che. sparzIne deza matsara ane vikhavAdanI javALAo keTalI sahelAIthI A badhuM barAbara hoya te uparanI DhabanAM bhASaNa Aje pragaTAvI zakAya che tene A hIlacAla eka namuna che. asthAne che, kiMgresane tethI lAbha thavAne badale nukasAna thAya, ane loke A Andolana je vibhAgamAM jesabhera cAlI rahela che te koMgresa tarapha vaLavAne badale vimukha bane che temAM pUro saMbhava vibhAgamAM pravAsa karatAM madrAsanI dakSiNe Avela merApura nAmanA rahelo che. Aje kone ApaNe spaSTa ane sakhta bhASAmAM ane gAmamAM gayA ogasTa mAsanI trIjI tArIkhe vinobAjI evI matajoradAra rIte kahevuM joIe. khAsa karIne jyAre bIjI bAjue labanuM bolyA hovAnA dainika patramAM samAcAra AvyA hatA ke mahAgujarAtane belagAma pracAra cAlI rahyo che tyAre-ema kegresI "bhagavAna rAmanA caritramAM je kAMI kSatio mAluma paDe te kSatio pracArako kadAca mAnatA hoya te paNa spaSTa ane sakhta bhASA eka dara karavA mATe rAmAyaNamAM jarUrI pheraphAro thaI zake che. eka nItivastu che; surUcibhaMga, techaDAI, karkazatA e bIjI ja vastu che. zAstranA graMtha tarIke rAmAyaNanuM bhaktipUrvaka paThana pAThana karavAmAM Ave A bene bheda ApaNe na karIe te eka gALanI sAme agiyAra che ane te itihAsano koI bhAga nahi hovAthI temAM koI paNa gALa devAnI nIti upara ApaNe ghasaDAI jaIe. A bhayasthAna tarapha sudhArA karavAmAM Ave ke amuka bhAga rada karavAmAM Ave che temAM AjanA koMgresI pracAranuM khAsa dhyAna kheMcavuM atyanta jarUrI lAge che. bahu vAMdhA jevuM nathI. Ama karavAthI e graMtha vadhAre vAMcanayegya phAvIDa kAjhagAma Andolana ane vinebAjI banaze. mArI samajaNa pramANe rAmAyaNa sAme mukhyatve karIne be dakSiNa pradezamAM keTalAka samayathI rAmAyaNa ane tenA nAyaka vAMdhAo raju karavAmAM Ave che. eka te e ke uttare dakSiNane kevI rAma sAme 'kAvIDa kAjhagAma' nAmanI eka hIlacAla ubhI thaI che. rIte sara karyuM-jItyuM-tene rAmAyaNa eka aitihAsika ahevAla che. A hIlacAlanI mAnasika bhUmikA e prakAranI che ke "Aje bhAratanA ane bIje vAMdho e jaNAvavAmAM Ave che ke bhagavAna rAmacaMdranuM rAjakAraNamAM uttara pradezanA lokonuM asAdhAraNa prabhutva che ane teo jIvana je rIte varNavavAmAM Ave che te rItanuM Adarza nahotuM, paNa dakSiNa pradezanA leke upara pitAnuM adhipatya jamAvI rahyA che ane temAM saMkhyAbaMdha kSatio hatI. pahelA vAMdhAnA javAbamAM jaNAvuM chuM hiMdI bhASAnA pracArane A dhyeya siddha karavAnuM temaNe eka sAdhana ke rAmAyaNa kaeNI aitihAsika graMtha che ja nahi. bemAthALo mAnavI Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 pazu A jagatamAM zathyA maLe tema nathI to daza mAthALA mAnavI te saMbhave ja kayAMthI? jemAM daza mAthAvALA rAjA rAvaNunI ane parvatakAya kuMbhakarNanI kAlpanika vAte bharI che tevI rAmAyaNane hakIkata rUpe banelI bInAnI noMdha karatA itihAsa tarIke svIkArI kaeNvicArI kema zakAya ?" prabuddha ana A ja khAkhatane vizeSa carcatAM vineAkhAjIe jaNAveluM ke "AkhA hiMdustAnamAM rAmAyaNanu nIti ane sadAcAranA bhaMDAra rUpe ahumAna karavAmAM Ave che ane kevaLa bhakitabhAvathI prerAine tenu paThana pAThana karavAmAM Ave che ane te pAchaLa bIjo kAI hetu hAtA nathI. huM tamane khAtrI ApuM chuM ke rAmAyaNa uttaranA dakSiNa uparanA humalAnA aitihAsika ahevAla raju kare che evA khyAlathI kAI paNa uttaravAsI hiMdI rAmAyaNanu adhyayana karatA nathI." pAchaLanA bhAgamAM rAmAyaNa saMbaMdhe vineAkhAjIe je kAMi jaNAvyuM che te khareAbara che, paNa AgaLanA bhAgamAM rAmAyaNa aitihAsika graMtha nathI ema jaNAvIne rAmAyaNamAM ApaNe game tevA pheraphAra karI zakIe chIe e mujabanu temaNe kareluM vivecana kAMika Azraya pedA kare che. rAmAyaNane kAI AdhArabhUta aitihAsika graMtha tarIke lekhatuM ja nathI, saMbhava che ke rAmAyaNamAM je kathA Ave che tene maLatI kAi nAnI sarakhI rAjIya ghaTanA banI hoya ane te mALakhA upara vAlmIkIe rAmAyaNa nAmanA mahAkAvyanI racanA karI hoya. A kAvyanI racanAnA aitihAsika kALa viSe cokksapaNe kAMi kahI zakAtuM nathI. paNa 2500 thI 3000 varSa jeTalI purANI racanA hAvAnI mAnyatA sAmAnyataH pracalita che. vaccenA gALAmAM e mahAkAvyanA dehamAM kAI nAnA meTA pheraphAro thayA heAyayA na paNa thayA hoya, paNa Aje ApaNI AgaLa eka suzliSTa AkAramAM ane ArbhathI anta sudhI subaMvAdI svarUpamAM vAlmIkI rAmAyaNa meAjuda che. tulasI rAmAyaNa jenI leka priyatA sAthe joDamAM ubhA rahI zake evA uttara bhAratamAM anya kAI graMtha jANavAmAM nathI te paNa vAlmIkI rAmAyaNa upara AdhArita che. Aje drAvIDa kAjhagAma AndolananA puraskartAne je prakAranuM rAmAyaNu che te nathI gamatu e khAtara, temAM ApaNe icchIe evA pheraphAra karI zakIe chIe ema kahevu, te rAmAyaNanA aitihAsika mahatva ( rAmAyaNa itihAsa nathI, paNa tenuM aitihAsika mahattva asAdhAraNu che. ) nI eTaluM ja nahi paNa, tenA sAMskRtika, sAhityaviSayaka akhila bhAratIya gauravanI bhAre avagaNanA karavA barAbara che. jagatanA mahAkAbyAmAM rAmAyaNu agrasthAne che. tenuM sAhityika mahatva uparAMta rAmanI kathA bhAratIya prajAnA mAnasamAM vANA tANA mAka guMthAyalI che. rAma kalpita hA ke aitihAsika hA, paNa te bhAratIya janatAnA eka Adarza ArAdhya mahAmAnava che. ane tethI rAmAyaNa tema ja rAmanA vyakitatvanuM dhArmika mahattva nAnu sutu nathI. "jyAre rAmAyaNa racAyuM tyAre rAma akasmAte uttarapradezavAsI kalpAyA hatA ane rAvaNu evI ja rIte akasmAta dakSiNapradezavAsI kapAyA hatA. paNa te pAchaLa uttaranA utkarSa ke dakSiNanA apakarSa atAvavAnA svapne paNa kAI hetu hato ja nahi, hAI zake paNa nahi, kAraNa ke e vakhate uttara dakSiNanA koI prazna ja naheAtA. AvI ja rIte prajAsamudAya mahAbhArata sAme vAMdhA uThAvaze, te te vidha zamAvavA mATe mahAbhArata paNa keAI aitihAsika graMtha nathI ema kahIne, temAM ApaNane phAve tevA pherAkArA karI zakIe chIe ema ApaNe kahI zakIzuM kharA ? tA. 15-10-56 AvA sUcita pheraphArA mAtra uparachallA nathI, paNa rAmAyaNanA hArdane nirmULa karanArA che. ane A ghelI hIlacAla rAmanI chabI bALIne, rAmAyaNu graMthane saLagAvIne tema ja rAmanI mUrtinu jAhera apamAna karIne AkhA bhArata mATe kevA kalezanAM khIjo vAvI rahela che te paNa kalpanApUrvaka vicAravu dhaTe che. AvAM apakRtyo cAlu rahe teA bhAratabharamAM lekalAgaNI baheLA pramANamAM uzkerAyA vinA na rahe ane uttara dakSiNa vacce ja mAtra nahi, paNa dakSiNanI aMdaraaMdara paNa bahu moTAM saMgharSo ane athaDAmaNA pedA thavAnI sabhAvanA ubhI thAya; kAraNa ke dakSiNamAM paNa rAmane mahimA kAMI ocho nathI. zvetabindu rAmezvara e te bhagavAna rAmacaMdrajIthI adhiSThita evuM dakSiNanu mATemAM mATuM tIrthadhAma che. ane drAvIDa kAjhagAmavALA rAmAyaNamAM kAI mAmulI pheraphArathI rAjI thAya tema nathI e paNa bhulavuM dhaTatuM nathI. temane rAmacaritranI kAI truTio dUra karavI nathI, paNa rAmanI guNavizeSatA nAkhuda karavI che ane peAtAnuM cAle te| rAmanA sthAne rAvaNanI pratiSTA karavI che. ane rAmanAM madiza tADI rAvaNunAM maMdire ubhAM karavAM che. A rIte drAvIDa kAjhanAma' Andolana mAtra khevakuDDIbhareluM ane ajJAnaprerita Andolana che ema nathI, paNa te pAchaLa lokonA limAM jhera pedA karanArUM ane vistAranArU eka duSTa mAnasa kAma karI rahela che ane temAMthI aneka aniSTa anarthA nirmANa thavAne saMbhava che. AvuM mAnasa dharAvatA samudAya sAthe temane pa pALavAnI rIte haLavI bhASAmAM vAta karavAne badale vinobAjIe A AkhA dezane khataranAka nIvaDe evA vicitra Andolana viSe spaSTa ane sakhta bhASAmAM kahevA yogya kahevuM joituM hatuM ane AvI dezanI sulehazAnti mATe bhayasthAna auMsanI hIlacAlane tAbaDatoba baMdha karavA anurodha karavA joitA hatA. temano A viziSTa adhikAra hatA. ane Aje vinebAjI temane ke ApaNane kaDavuM paNa hitakArI evuM satya nahi saMbhaLAve te khIju kANu saMbhaLAvaze ? pAnada bAdhisattvanuM rUpaka reDIo uparathI sAMbhaLo. AgAmI navembara mAsanI 13 mI tArIkhe rAtre 9-15 vAgye ela inDI reDIemuMbai sTezana uparathI muMbaI jaina yuvaka sa`gha taraphathI pragaTa karavAmAM Avela edhisattva' nATakanuM rUpaka raju karavAmAM Avaze. sadhanA sabhyone prArthanA muMbaI jaina yuvaka saMdhanA je sabhyAnu cAlu varSanuM lavAjama hajI sudhI vasula thayuM nathI temane A aMka sAthe ceADelI kApalIdvArA khabara ApavAmAM Ave che, ane temanu lavAjama rUA. 5] saMdhanA kAryAlayamAM jema bane tema jaldiIthI paheoMcADavA prArthanA karavAmAM Ave che. temanuM lavAjama varSa daramiyAna maLI jaze e zraddhAe prabhudhdha jIvana temanI upara mekalavAmAM Ave che ane sadhanI ittara pravRtti calAvavAmAM Ave che. jemane have pachI sabhya tarIke cAlu na rahevu hAya temane te mukha lakhI mekalavA vinati che, paNa cAlu varSanuM lavAjama te temaNe meAkalI ApavuM ja joie e bAbata tarapha temanuM khAsa dhyAna kheMcavAmAM Ave che. A bAbatamAM saMdhanA sabhyo amane cintAmukata karaze evI ame AzA sevIe chIe. 4547, dhanajI sTrITa, maMtrIo, mu'ardha jana yuvaka saMgha muMbai 3. viSaya sUci saLagatA prazna pRSTha navalabhAI zAha 117 prakIrNa noMdha : eka kamanasIba gerasamajutInuM, paramAna 120 nivAraNa, kAMgresI netAonA pravacanamAM saMyama ane surUcinI thai rahelI upekSA, drAvIDa kAjhagAma Andolana ane vineAkhAjI ApaNA vidyArthI kayA mArge ? pragaTa cintana bhAratIya kaLAmAM jaina sapUrti keTalAMka mukatA 123 paramAnaMda zaMkararAva deva 125 ravizaMkara rAvaLa 126 vivisa 128 j_j_RAJUR K Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1pa-10-56 prabuddha jIvana ApaNe vidyAthI kayA mArge ? . gayA traNa mAsa daramiyAna amadAvAdane vidhArthIgaNa ApaNI sudhI ApaNI bAjunA vidyArthIo A prakAranA rAjakAraNI Andonajara sAme be vakhata upasthita thaye che. eka ogasTa mAsanA lanathI lagabhaga alaga rahyA hatA. A take vidyArthIo kaI paNa prAraMbhamAM bhAratanI lokasabhAe dvibhASI muMbaI pradezane nirNaya lIdhe prakAranI rAjakAraNI caLavaLamAM bhAga le te ISTa che ke nahi te prazna ane e sAme amadAvAdanI vidhAtha janatA uchaLI paDI e prasaMga ApaNuM sarve e gaMbhIratApUrvaka vicAra dhaTe che. ane bIjo prasaMga hiMdanA mahAamAtya paMDita javAharalAla naheru vivArthI jIvana e ucharatI peDhIne ghaDatarakALa che, e ghaDatara- okaTobaranI trIjI tArIkhe savAre vidyArthIo samakSa pravacana karavA kALane pUra upayoga vidyopArjanamAM tha joIe. vidhAthInuM samagra upasthita thayA ane vidyArthIoe anicchanIya dekhAva karyo che. lakSya vidyAlakSI hovuM joIe ema sau koI svIkAre che. A kAraNe A banne ghaTanAone ApaNe kramasara vicAra karIe. tene kamAvAnI upAdhithI tema ja sAmAjika javAbadArIothI paNa ogasTanI AThamI tArIkha ane amadAvAdanA vidyAthIo bane tyAM sudhI mukta rAkhavAmAM Ave che. te paripakva mAnavI bane, ogasTanI sAtamI tArIkhe amadAvAdanI kolejonA vidyArthIomAM jIvana viSe sAcI dRSTi pAme, dravyapArjaka koIne koI vyavasAyamAM dvibhASI nirNaya sAme ugra lAgaNIonA uchALAnI zarUAta thaI. vAtA- pAraMgata thAya ane AsapAsanI samagra paristhiti viSe daSTisaMpavaraNa garama ane uzkerATabharyuM banavA lAgyuM ane paristhitimAM azAnta jatA keLave-A hetupUrvaka tene sarva prakAranI zaikSaNika sagavaDe tonI jamAvaTa thatI mAluma paDI. gujarAta pradeza samitinA mukhya maMtrI ApavAmAM Ave che ane A hetuthI vidyArthI skUlamAM ane pachI zrI ThAkorabhAI desAIe te ja rAtre vidyArthIonA AgevAnone ekaThA kolejamAM jAya che. A je barobara hoya te teNe sarva prakAranA kya ane azAnti phelAvavAnA mArge nahi javA temane be kalAka sudhI rAjakIya tema ja sAmAjika saMkSobhathI mukata rahIne jJAna pAsanA samajAvavAne khUba prayatna karyo, paNa temAM teo niSphaLa nIvaDayA, karavI joie ane samAjanA AgevAnoe tema ja rAjakAraNI Age'mahAgujarAta" "mahAgujarAtanI bumothI ane pikArathI jAhera rastA, vAnee paNa vidyArthI janatAne koi paNa prakAranI sAmAjika nyA zerI ane galIo gAjavA lAgI. bIje divase savAre vidyArthIo rAjakIya jhuMbeza ke hIlacAlamAM saMkelavA na joIe. A rIte ToLAnA AkAramAM nIkaLI paDayA ane "mahAgujarAta lekara raheMge' nA vicArIe te amadAvAdanA vidhArthIoe mahAgujarAtanI jhuMbeza pikA karatA dukAne ane ophIse pharajiyAta baMdha karAvavA lAgyA, upADI ane mahAgujarAtapakSI AgevAnoe te jhuMbeza calAvavAmAM rastAmAM je maLe tenI dhaLI TepI utarAvavA lAgyA ane na utAre temane je upayoga karyo te banne bhAre aghaTita thayuM che. sAmAjika te jhuMTavavA lAgyA, ane pharatAM pharatAM pahelAM majura mahAjananA kAryA karatAM paNuM rAjakIya eza vidyArthIo mATe bhAre khataranAka laye pahoMcyA, ane zrI vasAvaDAne mahAgujarAtanI jhuMbezamAM joDAvA nIvaDavA saMbhava che. kAraNa ke rAjakIya jhuMbeza atyanta ugra Aveza ane majurone temAM sAmela karavA jorazorathI kahevA lAgyA. zrI vasA upara racAya che. tenA nazAmAMthI chUTavuM kaI paNa vyakita mATe-khAsa vaDA te sAme aNanama ubhA rahyA. tyAM thoDuMka nukasAna karIne e karIne vidyArthI mATe-ati muzkela bane che. sattAniSTha rAjakIya vidyArthIonuM ToLuM koMgresa hAusa sAme AvIne ubhuM rahyuM ane aMdara pakSa sAthe athaDAmaNamAM AvavAne temAM pUro saMbhava rahe che. ane beThelA koMgresI AgevAnone paDakAravA lAgyuM. temaNe be traNa vAra bahAra game tevI vyavasthita hIlacAla hoya ane game tevA tenA netA hoya AvIne vidhArthIone samajAvavA prayatna karyo, paNa vidyArthIo sama te paNa jyAM DhagalAbaMdha vidhArthIo joDAya che tyAM arAjakatA pedA javA mATe AvyA ja nahotA, teo te mahAgujarAtane svIkAra thavAne pUro saMbhava rahe che-kAraNa ke vidyArthI mAnasa moTA bhAge karAvavA ane dhALI TopI utarAvavA AvyA hatA. temanA pikAro lAgaNIparAyaNa hoya che, tenA mAthe koI javAbadArI hotI nathI, Ama mahAgujarAta jhIndAbAdathI aTakatA nahotA, paNuM "kAMgresa murdAbAda" Avezavaza banIne AMkho baMdha karIne te jhaMpalAve che ane eka merArajI hAya hAya" e hada sudhI paNa pahoMcI jatA hatA. dhoLI vakhata jhaMpalAvyA bAda koI viveka, vinaya ke maryAdAnA khyAle temane TopI utAra, kAMgresa hAusa baMdha kare, mahAgujarAta hAMsala karA-A rokI ke aTakAvI zaktA nathI. amadAvAdamAM je kAMI banyuM ane 1 temanI mAMgaNI hatI. sAthe sAthe paththarabAjI paNa temaNe zarU karI ApaNe joyuM te A bAbatane sabaLa purAve che. A jhuMbezanuM hatI. koMgresa hAusa sAme vidhArthIonAM ToLAM ubharAye jatAM hatAM. pariNAma ja evuM Ave che ke tenuM mana DoLAI jAya che. abhyAsanI vadhate vadhate vagabhaga 3000 jeTalA vidyArthIo ekaThA thaI gayA hatA. ekAgratA gumAve che, ane bhaNavAmAM jaldi na saMdhAya e A Ama paristhiti eTalI vikaTa banI rahI hatI ke koI kaDaka pagalA vikSepa paDe che. sivAya A pramatta TALAne zAMta pADavuM, pAchuM haThAvavuM ke vikheravuM vidyArthIoe koI paNa rAjakIya hIlacAlamAM paDavuM na joIe azakaya banyuM hatuM. A mATe goLIbAra karavAmAM AvyuM tenA badale enA samarthanamAM eka bIjo paNa vicAra rahelo che ane te e ke sakhata lAThImAra karavAmAM AvyuM hota, meTA pramANamAM athavAyu jema bIjA viSayomAM tema ja rAjakIya bAbatomAM paNa, koI paNa vahetA karavAmAM AvyuM hota, athavA te anya koI sakhta upAye hAtha pakSane pitAnI buddhi adhIna karyA sivAya te jarUrI keLavaNI pAme. dharavAmAM AvyA hota, te pilIse kAMI aghaTita kArya karyuM che, ema sAcI ane UMDI samajaNa prApta kare e jarUrI che ane te eTalA koI na kaheta-A hade tatkAlIna paristhiti pahoMcI hatI. A vakhate mATe ke jyAre te pukhta ummarane thAya tyAre te paripakva vicAraNazuM thayuM ane zuM thavuM joItuM hatuM e eka judo ja prazna che paNa pUrvaka rAjakIya vizvamAM bhAga laI zake ane pitAne yogya lAge e viSe bemata hoI na ja zake ke amadAvAdamAM e divase pragaTelI tevA pakSamAM te samajaNapUrvaka joDAI zake. aparipakava ummare, uparaane philAyalI arAjakatAnI cINagArI vidyArthIoe saLagAvI hatI chalI samajaNe, bhAvAvezanA AvegamAM eka yA bIjI bAjue vidyArthI challI samajaNe, bhAvAvaraNanA Agama ane e arAjakatA temaNe zarU karelI mahAgujarAtanI jhuMbezamAMthI ja DhaLI paDe e nathI tenA lAbhamAM, nathI dezanA lAbhamAM. pedA thaI hatI. Ama rAjakIya viSayamAM vidyArthI taTastha rahe ane rAjakIya AjhAdI maLyA bAda kadAca A pahelo ja prasaMga hato ke hIlacAlethI vidhArthI bIlakula alaga rahe e jovAnI pharaja mAtra gujarAta-athavA te amadAvAda-nA vidyArthIo koI rAjakAraNI mAbAponI nathI, zaikSaNika saMsthAonA sUtradhAranI ja nathI, paNa AndolananA agraNI banyA hoya. phIvadhArA ke evA koI kAraNasara rAjakIya pakSanA AgevAnonI paNa eTalI ja pharaja che. dezanA bhinna * vidhArthIoe AgaLanA vakhatamAM jhuMbeza upADI haze, paNa Aja bhinna rAjakIya pakSoe eka sarvasAmAnya ane sarvamAnya nIti Ama rAjalakula alaga rANadhAranI che. dazanA bhita A rAjakAraNa mAbApanA AgevAnonI paNa mAnya ane sarvamAnya Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124. prabuddha jIvana | tA, 15-10-56 tarIke svIkAravuM joie ke ame amArA koI paNa pracArakAryamAM ke ' (1) mAbApa pitAnAM bALako abhyAsathI Itara pravRttiomAM pakSanI pravRttimAM vidyArthIone kadi paNa kheMcIzuM nahi, eTaluM ja e ja kheMcAI na jAya te mATe pUratI takedArI rAkhe. meca nahi paNa, je koI vidyAthI bhUlathI kheMcAine Avaze temane pAchA ' (2) zikSaka ane adhyApako paNa A prakAranI pUratI takevALI. 'Ama nahi bane ane e mujaba pramANIkapaNe vartavAmAM vidyArthIne sIdha tema ja ADakataruM kevuM nukasAna thAya che te viSe dArI rAkhe ane abhyAsanI upekSA karIne bIjI vastu pAchaLa doDavAmAM nahi Ave tyAM sudhI vidyArthI rAjakIya dAvAnaLamAM homAte ja temane sabhAna banAvatA rahe ane A mATe vidyArthIonA satata rahevAnuM ane rAjakAraNa AgevAne pitAnA pakSanA hetuo siMddha saMparkamAM teo rahe ane temanAmAM sAcI jJAnaniSThA athavA te vidyA te vidyAthIrUpI baLataNano satata upayoga karatA rahevAnA pratye UMDI abhirUci kevaLatA rahe. Ama jyAre jJAna pAsanA sivAya anya koI pravRttithI alaga (3) skAryo ane yunIvarsITIo A bAbatamAM sakhta niyama kare. A daMDaniyame AvI caLavaLa pAchaLa doDatA ravAna' kahevAmAM Ave che tyAre temAM be yA traNa apavAda sUcavavI vidhArthIo mATe eka svAbhAvika aTakAyatanI garaja sAraze. Avazyaka lAge che. pahele apavAda e che ke jyAre paNa koI moTA Ama bane te vidyArthIo Aje je anarthanA mArge deDI pAyAnI sAmAjika Aphata AvI paDe-jevI ke dharatIkaMpa, agni rahyA che. ane pitAnuM tema ja dezanuM bhAre ahita karI rahyA che saMkaTa jaLasaMkaTa, duSkALa, kAI cepI rogane bhaya kare phelAvA, tyAre tethI temane ghaNA aMze bacAvI zakAya ane amadAvAdamAM vidhAthIvidyAthIoe De samaya abhyAsane bAjue mUkIne tatkAlIna enA hAthe je banyuM tenI punarAvRtti thavAnuM jokhama haLavuM bane. sevAkAryamAM lAgI javuM joIe. kAraNa ke AvA kAryane kaI pakSApakSI amadAvAdamAM naherUnuM pravacana ane vidyAthIo sAthe saMbaMdha hotuM nathI, temAM rAjakAraNI saMgharSanI keI zakyatA have ApaNe paMDita javAharalAlajInA vidyArthIo samakSa vejAsaMbhavatI nathI, arAjakatAnuM kaI jokhama hotuM nathI. AvA vakhate thalA-pravacana prasaMge AraMbhathI anta sudhI mahAgujarAtanA nAme vidyArthI vidyArthIo anya vyavasAyI mAnavIo karatAM ghaNI vadhAre ane vakhata e macAvelI dhAMdhalane vicAra karIe. paMDitajIne khabara hatI ke saranI sevA ApI zake che. AvI sevA temanA ghaDatara ane keLavaNImAM mahAgujarAtanA prazna upara amadAvAdanA vidyAthIo khUba subdha banyA aneka rIte pUraka bane che. che. tethI temane vicAra AvyuM ke jema pitA putra parivArane be zabda bIjo apavAda e che ke dezanI AjhAdI jyAre jokhamAya, kahevA irache te mujaba huM mArAM bALako samA vidyArthIone be vAta '' koI anya dezanuM ApaNA deza upara AkramaNa thAya, tyAre dezanA bIjA kahuM. paMDitajInuM Aje ApaNA dezamAM ananya sthAna che e sau leke mAphaka vidyArthIoe paNa skUla ane kolejo choDI dezane kaI jANe che. je krAnti zabda vidyArthIo gekhyA kare che te krAntinA bacAvavAnA-rakSaNakAryamAM bane teTalA madadarUpa thavA doDI javuM ghaTe che. te teo mukhya sUtradhAra che e paNa koIne ajANyuM nathI. pratipakSI jevI rIte dezane paradezI prajAnI gulAmImAMthI mukata karavAno prazna paNa jenA prati UMDA AdarathI jue che evI paMDitajInI pratiSThA che hate-je bAbatamAM sau koI ekamata hatA ane sau koIne sAtha e paNa sarvatra suvidita che. AvA paMDitajI vidhArthIonA AMgaNe hate-jemAM rAjakIya pakSApakSInA ke aMdara aMdaranA koI saMgharSanI padhAryA prema ane mahobatanI vAta karavA ane mahAgujarAta mATe je saMbhAvanA nahotI, jene ukela lAvavA mATe dezanI samagra zakitane navI racanA nakkI thaI che tenI kAMIka samajutI ApavA. paMDitajI hata karavAnI, strI purUSa, nAnAM moTAM, juvAna dharaDAM-- sau koIne dibhASI muMbaInA samarthanamAM je kAMI kaheze te potAne mAnya nathI sAmela karavAnI asAdhAraNuM AvazyakatA hatI Ave vakhate dezanetAoe hovAnuM ema mAnI levAmAM Ave te paNa teo je kAMI kahe te vidhArthIone paNa hAkala karI ane temaNe AjhAdI jaMgamAM jhaMpalAvyuM, zAntithI sAMbhaLavuM e sAdI ane sIdhI sabhyatAnI vAta hatI. tevI ja rIte jyAre paNa deza sAme bhaviSyamAM AvI koI kaTokaTI ATalI sabhyatA paNa A vidhAthI o dAkhavI na zakyA. paMDitajInI ubhI thAya tyAre vidyArthIone ApaNe hAkala karavAnI rahI ane temaNe zarUAtamAM khUba vinavaNI karI ane pachI kAMIka ugratAbharyo Thabake bhaviSyane badhe vicAra bAjue mUkIne saMrakSaNa kAryo mAM jhaMpalAvavuM rahyuM. Apyo--AkeSabharyA zabdo kahyA-ema chatAM vidyArthIo ekanA be A ja hetuthI Aje nezanala keTeDa kAra ane evI bIjI na thayA ane mahAgujarAta lekara rahege' nA satata pokArAvaDe lazkarI keLavaNI ApatI pravRttiomAM joDAvAnI vidyArthI one chUTa na temaNe paMDitajIe sAMbhaLyA ke na anyane sAMbhaLavA dIdhA. Ama ApavAmAM Ave che. eTaluM ja nahi paNa, tene pharajiyAta banAvavAnuM lagabhaga doDha kalAka cAlyuM ane paMDitajI khinna thaIne udAsa banIne vaLaNu jora pakaDatuM jAya che. A paNa kharI rIte temanA cAlu pAchA gayA. A moTAbhAge e ja vidyArthIo hatA ke jemaNe zikSaNanI bahAranI ja pravRtti che ane ema chatAM eka viziSTa garunI AThamI tArIkhe amadAvAdamAM arAjakatAnI badhI janmAvI apavAda tarIke tene sau koI svIkAra saMmati Ape che. A be athavA hatI. temanA dilamAM mahAgujarAtanA nAme eka prakArane madirA bharyo traNa apavAda sivAya bIjI koI paNa pravRtti ke hIlacAlamAM vidyAthI hatA. ane tethI A prasaMge teo badhI bhAna sAna ane viveka na paDe ane potAnA abhyAsakAryamAM saMlagna e atyanta jarUrI gumAvI beThA hatA. AvA uDa vartanavaDe temaNe gujarAtanI vidyAthI ane ISTa che. Alamane. kalaMkti karI che; gujarAtanI pratiSThAne dUSita karI che. Ama vidyArthIoe zuM karavuM joIe ane zuM na karavuM Aja sudhI gujarAtane vidyArthI ujaLA meDhe pharI zakatA hatA. A joIe tenI ApaNe ThIka ThIka carcA karI. paNa sauthI moTI ghuMcavaNa durdhaTanA bAda te ujaLA moDhA upara zaramanI zyAmalatA chavAI gaI bharyo prazna te A bAbatamAM vidhArthIonuM niyamana zI rIte karavuM che. sAmAnya sabhyatAne neve mUkIne doDato ApaNA vidyArthI Aje - e che. sAdhAraNa rIte samAjamAM eka juvALanI mAphaka rAjakAraNI kayAM jaI rahyo che te ApaNa sarva mATe eka saLagato prazna banyo adalane AvI caDhe che ane evA vakhate vidyArthIo jhAlyA che. Aje ApaNe ukela nahi lAvIe, vidyArthIone samadhAraNa jhalAtA nathI, aTakAvyA aTakatA nathI, ane vidyArthIo ema kahe upara sthira nahi karIe, ane AvA jaMgalIpaNAne jo chuTo dora ke "amuka caLavaLamAM bhAga levAne jema bIjAne hakka che tema amane maLatuM raheze te ApaNe koI khataranAka bhAvI tarapha ghasaDAI rahyA paNa eTale ja hakka che" to tenA gaLe e vakhate sahelAIthI utArI chIe-jemAMthI ApaNane kaI bacAvI zakaze nahi-Ama ApaNe zakAya e kaI ApaNI pAse javAba hete nathI, AjanA vAtA mAnavuM rahyuM. A bAbatamAM ApaNe vakhatasara cetIe ane ApaNuM varaNamAM kaI paNa dizAe doDavA mAMgatA vidyAthIone kevaLa daMDa vidyArthIone paNa kevaLa damadATI ke dhAkadhamakIthI nahi, paNa tenAmAM ane damanathI aTakAvI nahi zakAya Ama chatAM evA keTalAka upAya che ke je vidyArthIone niyamamAM rAkhavAmAM upayogI thaI zake. rahelI saasa vivekabudhdhi jAgRta karIne veLAsara cetAvIe. A upAe nIce mujaba sUcavI zakAyuM : ' paramAnaMda * Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-10-56 (gata paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM tA. karelA anuvAda. ) prabuddhe vana pragaTa 8-9-56 nA roja puSkaLa siauthI mane tamArAM darzananI bhUkha hatI. Aje te bhUkhanuM zamana thayuM che tethI mane AnaMda thayo che. Aje tamAra ane mArUM pratyakSa milana thayuM che. A suyeAgaprAptinA zreyanA adhikArI zrI. paramAnaMdabhAI che. temanI ane mArI maitrI ati lAMbA samayanI che. svAtaMtrya saMgrAmanA divaseAmAM ame banne jelamAM eka sAthe rahyA chIe. zrI. paramAnaMdabhAI sAthenI maitrInA kAraNe ghaNA samayathI huM muMbaI jaina yuvaka saMdha ane tenI pravRttionI mAhitI dharAvuM chuM. ApaNA jIvananI prerakazakti dharma che ane ApaNu jIvana dharmathI prabhAvita thayuM che. tathApi dharma vize khelavAnA mArA adhikAra nathI ema samajIne jaina yuvaka saMdha yojIta paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM mAre pravacana karavuM evI zrI paramAna bhAIe mane aneka veLA viti karI hatI chatAM meM temanu te AmatraNa svIkAryuM nahatuM. paraMtu A varSe e AmatraNu jo huM svIkArIza nahi to mArA zire kabyapAlana na karavAnA doSa lAgaze ema mane lAgyuM ane tethI Aje huM tamArI samakSa upasthita thayA chuM. tamArAM darzananI ane saMparkanI mArI bhUkha A rIte Aje satASAI che. pAchalA keTalAka mahinA daramyAna mubaImAM je du:khada ane karUNa dhaTanAo upasthita thaI tenA prAyazcitarUpe meM tamArA AmatraNanA svIkAra karyo che te satya tamArAthI chUpAvI rAkhavAnI mArI IcchA nathI. AjanA mArA viSaya che 'pragaTa cintana'. kAI khAsa viSaya para khelavAnI Aje mArI manaHsthiti nathI ane mane lAge che ke tenI tamA aginIone jarUra nathI. hRdayamAM je vividha vicAronuM maMthana cAlI rahyuM che. te paikI eka e vicAra vinAsa kAce tamArI samakSa rajU karavAnI mArI icchA che, je prazna athavA samasyA Aje sArI samakSa upasthita che te ja samasyA tamArI samakSa paNa upasthita che. tethI tame ane hu banne maLIne te saMbaMdhI pragaTa ciMtana karIe evA mArA sAMprata hetu che. ema kahevAya che ke bhAratIya mana dhArmika ane zvarabhIrUM athavA Izvara mATe pAgala thaI gayelu che. AvI ApaNI prakRtti hAvA chatAM Aje ApaNe zuM kharekhara jagatane tenA saMkaTamAM sahAya karIe chIe ? karI zakIe ke ? duniyAne zAMti ane sukha joIe che, sukhanAM sAdhanA vipula pramANamAM hovA chatAM paNa jagata Aje duHkhI che. ApaNI buddhi kahe che ke A sAdhanAno samaSTinA hitanI dRSTie upayoga karavAmAM Ave to lekAne sukha ane zAMtinI prApti thAya, paraMtu ApaNe joie chIe ke vicAra ane vyavahAra e anve vaccenA aMtaranu chedana karavA mATe dharmane jeTalA yaza prApta thavA joie teTalA prApta thayA nathI. jagatamAM sarvatra dharma pracAra, dharma - pravacana vagere moTA pramANamAM thatAM hovA chatAM mAnava samakSa ubhelI samasyAnA ukela, dharmanI sahAyathI, mAnava karI zakayA nathI. ApaNe joie chIe ke temAM te niSphaLa gayA che. dharmanu je anusaraNa ane AcaraNa ApaNe karIe chIe te pUrNa dharmanuM che ke ? dharmanAM be aMgA che; eka vyakitagata ane bIjI sAmAjika, purUSa caitanyamaya AtmA hoya ke paMcabhUtAtmaka zarIra hAya, mRtyu pachI purUSanuM zuM thAya che tenI vicikitsA dhyeya chete viciAi manujyentIzyane nAcamatItinaMde eTale ja paraleAkavAda, zviranuM astitva ane izvara hAya to te saguNa che ke nirguNu, sAkAra che ke nirAkAra, paramezvaranA A purUSa ane sRSTi sAthenA saMbaMdha, paramezvara prApti ane tenI viziSTa sAdhanA--dharmanA A aMgane huM vyakitagata aMga kahu chu. dhamanu A je aMga che tenA vyakitadArA mAjanirapekSa vicAra tha zarR che temaja anubrAna paNa thaI zaka 125 cintana zrI. zaMkararAva deve ApelA vyAkhyAnane zrI zAntilAla na Mdue che. arthAt samAjanA eka ghaTaka tarIke vyakita hAvAne lIdhe A dharmanA vicAra ane anuSThAna patinuM samAjane mahattva nathI evuM kAMi nathI paraMtu tenuM kharUM mahatva vyakti mATe ja che ema kAine paNa alpa vicArathI mAnya raheze. satya khelavuM, sarva bhUtamAtra vize prema dAkhavavA, saMyamI jIvana jIvavu. corI ane saMgraha karavAM nahi-Ama kahetu dharmanuM je aMga che tene huM dharmanuM sAmAjika aMga kahuM chuM. satya, ahiMsA, brahmacarya asteya ane aparigraha A pAMca mahAna vrata-e mAnavanA sAmAjika dharma che. kAraNa ke samUha ( samAja ) sAthe purUSanA vyavahAra kuvA hAvA joe te A dharma kahe che ane tenuM niyamana kare che. mAnavanA vyakitagata dharma bala bhinna bhinna dharmonA bhinna bhinna vicAra ane AcAra . A bhedane kAraNe bhinna bhinna dharmomAM AkramakatA ane sadha jevAM duHkha che ane te mATe moTAM meTAM dharmayuddho (?) thayAM che. tenAthI virUddha hu jene sAmAjika dharma kahuM chu te bAbata aMge sarva dharmomAM ekavAkayatA che. hiMdu dharma satya khelavu ema kahe che ane khristI dharma satya khelavuM ema kahe che evu nathI, jaina dharma sarva jIvA para prema karave ema kahe che ane islAma dharma chavAnI hiMsA karavI ema kahe che evu kazu kadI paNa thayuM nathI. paraMtu mAnavanu e durbhAgya che ke je bAbate aMge sarva dharmomAM aikayamata che ane jenuM samAja mATe sAcuM mahatva che te sAmAjika dharma pratye mAnave durlakSa dAkhavyuM che ane je bAbatomAM matabheda che ane jenuM sAmAjika jIvananI dRSTie raja sarakhuM paNu mahatva nathI te vyakitagata dharma upara teNe killA bAMdhyA che. tame maMdiramAM, havelImAM, macchamAM agara ravivAre devaLamAM upAsanA arthe jA nahi teA tame adhArmika-nAstika che ema leAko kahevA lAge che. huM satya vadhu chuM ke nahi, mArA paDozI pratye prema dAkhavu chuM ke nahi tenA karatAM meM zikhA rAkhI che ke nahi yA zarIra para yajJApavita dhAraNa karI che ke nahi-tenI lakI adhika ciMtA seve che. kAraNu ke dharmanAM A bAhya lakSaNAne teo dharmanAM kharAM lakSaNA che ema mAne che. amuka rIti paddhatithI agara viziSTa khAdya cinhAthI upAsanA karavI sarva mATe zakaya che ja, paraMtu satya khelavuM agara sarva pratye premayukata vyavahAra karavA-e sarva mATe saMbhavita (saMbhavanIya) nathI; te te amuka ceADI vyakitae mATe ja zakaya che--evI temanI prAmANika mAnyatA che; ane tethI je kharekharo vyaktigata dharma che tene sAmAjika dharma karavAnA ane je sAmAjika dhama che tene vyakitagata dharma karavAnA haMmezAM prayatno thayA che. Ama sthiti hAvAthI asatya khelavuM athavA sa Mgraha karavA-tene adharma na hatAM mAnatAM, lekA ApadU dharma kahe che-mAne che ane peAtAnI AtmavacanA karI le che; kAraNa ke ApaNe adhamathI vartIe chIe, adharmanuM AcaraNa karIe chIe evuM kahevuM kASThane paNa rUcatuM nathI ane sArUM paNa lAgatu nathI; paraMtu Anu pariNAma e AvyuM che ke je Apa-- dharma eTale adhama che te ja mAnavatA dharma banyA che ane je sAme dharma che te Apaddharma banyo che. mAnavanA sadhaLA vyavahAra adhama thI cAlI rahyo che ane Ama haiAvA chatAM paNa tene dharmanI mAnyatA maLe che. jagatamAM Aje je sarve dharmo che te paikI pratyeka dharmanI AvI sthiti heAvAne kAraNe kAi paNa eka dharma Aje mAnavajAti samakSa upasthita rahelI AjanI kharI samasyAnA ukela saphaLatAthI karI zakayA nathI, tethI ja Aje sAcA dharmane mAnavanA jIvana upara prabhAva paDatA nathI. mAnavane lAge che ke AjanA A sa'kaTasamayamAM tene dharmanA koipaNa upayega nathI (tene dharme kAMIdhaNa upayogI nathI) in the ot Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thoDA ja ; manane karI zakaze * 126 prabuddha jIvana . * tA. 1pa-10-56 ane tethI te gItApATha karavAne badale "Times" nuM vAMcana karavAnuM adhika upayogI mAne che. bhagavAna buddha yA bhagavAna mahAvIra zuM - bhAratIya kaLAmAM jaina saMpUti kahe che tenA karatAM nAsara ke AyasanahaoNra zuM kahe che ane zuM kare ( zrI vijayavallabhasUri smAraka graMthamAM pragaTa thayele UDe che tenI tene adhika ciMtA hoya che. ApaNA jIvanamAM dharmAvatAra abhyAsa ane bahALA avalokanapUrvaka lakhAya gujarAtanA kaLAgurU karatAM rAjakAraNa mutsadIone mAnanuM ane mahatvanuM sthAna prApta thayuM che. zrI ravizaMkara mahAzaMkara rAvaLane lekha nIce sAbhAra uMdhRta karavAmAM Ave che, taMtrI) sarvatra ekasarakhA dharmane pracAra ane anusaraNa thatuM hovA - Adhunika jaina samAjane jene pUrepUro khyAla paNa nahi hoya, chatAM eTama be... ane hAIDrojana bomba sarakhI saMhAraka zakti athavA jenuM mUlyAMkana ke samAdara karavA jeTalI tulanAzakti bahu ja jenI aMtima nirNAyaka zakti che evI hakumazAhInA hAthamAM mAnavInuM thoDA janone che, evI kalAsamRddhi dharAvavAne yaza AjanA saMzodhake bhavitavya zA mATe javuM joIe ? Ane uttara maLyA sivAya manane ane lApravINoe jaina saMpradAyane Ape che. kharI zAMti prApta thaze nahi. Ane ukela dharma karI zakaze ke ? dharma . gujarAtamAM 11 mI ane 12 mI sadInA rAjyakartAonA zAsanavinA jagata eka kSaNabhara mATe paNa TakI zakaze nahi-A paNa kALamAM jaina saMpradAye je jAhojalAlI ane lokapriyatA meLavI tevI teTaluM ja satya che; paraMtu A dharma eTale maMdiramAM yA machidanI bIjA prAMtamAM eka kALe astitvamAM haze ema aneka prAcIna jaina cAra divAlonI vacce je dharma AcaravAmAM Ave che te nahi. je sthAnanA saMzodhana parathI pratyakSa thayuM che, paraMtu Aje ghaNAnI gaNadharmathI samAjanI dhAraNA thAya che--jene huM sAmAjika dharma kahuM nAmAM ke anubhavamAM tene ullekha thato nathI. jeTalAM jaina prAcIna chuM-te ja dharma ane te dharma sAcesAca bajAramAM AcaravAno hoya sthaLonI bhALa lAgI che tyAM eka vakhata ati utkRSTa kalA-prakArathI che, maMdiramAM nahi. maMdiramAM je AcaravAmAM Ave che te bhale barelAM zilpa ane sthApatyo hatAM tenI vizALa pramANamAM pratIti hajAronI saMkhyAmAM AcaravAmAM Ave te paNa te vaiyaktika dharma ja maLe che. che, ane bajAramAM je AcaravAmAM Ave te bhale eka jaNa Acare sAdhAraNa rIte jaina kalAsamRddhinuM saravaiyuM letAM zatrujya, giranAra, te paNa te sAmAjika dharma che. ApaNe e dhyAnamAM rAkhavuM joIe Abu, rANakapura ke kuMbhAriyAnAM devasthAno ane jana kalpasUtro ke ke satya, ahiMsA, arya Adi te ja samAjamAMnI vyaktionA kAlaka kathAnAM citro ane vijJaptipatromAM AjanI samAlocanAmAM paryApta paraspara vyavahAramAM AcaravAno dharma che. duniyAmAM adyApiparyata thAya che. paraMtu ItihAsa ane purAtattvanI paraMparAmAM janakalAne thaI gayelI mahAna vibhUtiomAMthI mahAtmA gAMdhIjInuM khAsa mahatva nirmANayuga bauddhadharmanI sAthe ja AraMbhAya che e nirvivAda karyuM che. A kAraNe che ke temaNe A sAmAjika dharma pratye badhAnuM dhyAna hiMdustAnamAM prAcInamAM prAcIna kalAvaze guphAmaMdira ke AkarSI ane A sAmAjika dharma e sAmAnya mANasane paNa gukAnivAsamAM maLI Ave che. pASANu ke iMTacUnAnA bhavanenI nitya dharma thavo joIe evuM AgrahapUrvaka pratipAdana karyuM ane te kalA siddha banI te pUrvenI saMskRtimAM nagaronAM nivAse ane mahAla pratipAdananA puSTayarthe satya ane ahiMsAnA prayogamAM, pitAnuM sAruM lAkaDAkAmathI banatAM, paraMtu vegIo ane dharmasaMsthApake vanamAM - AyuSya vyatIta karyuM. ane guphAomAM jaI pitAnI sAdhanA karatA; AthI lekAe tyAM Ane artha ema nathI ke gAMdhIjIe vyaktigata dharma pratye 'devane vAsa mAnI te sthAnamAM temanI samAdhio ane avazenAM durlakSa karyuM. paraMtu temaNe satya, ahiMsAdi sAmAjika dharma pratye mahAne smArako racyAM; AvAM A smArakamAM te te yuganA dhanika, mukhya dhyAna ane jora ApyuM. je dharma DI vyaktione dharma rAjAo ane janatAe udAra manathI dAna ApI zreSTha zilpapaMDita mAnavAmAM Ave che tene temaNe akhila samAjane dharma manAvyuM. pAse te kArya karAvyAnA puSkaLa ullekha maLe che. AthI ghaNIvAra eka prakAre temaNe satya ane ahiMsAnuM sAmAjikaraNa athavA vizvI eka ja yuganA judA judA saMpradAyanAM dhArmika sthAnakanuM rUpanirmANa karaNa karyuM ema kahevAmAM harakata nathI. tethI ja mAnavanA Arthika, sarakhuM lAge e saMbhavita che ane tethI saMzodhananA prAraMbhakALe ghaNuM rAjakIya vagere jIvana satya ane ahiMsA upara AdhArita rahevA vidvAnone te sthAne viSe nirNaya karatAM saMbhrama thayeluM hatuM. buddhanAM joIe-hovAM joIe evuM temaNe pratipAdana karyuM ane te mATe ghaNAM sthAna hovAthI badhAM prAcIna sthaLanI padmAsana ke gamudrA' mahAna prayoga karyo. ApaNAmAMnA pratyeke pitAnA manane pUchavuM joIe vALI pratimAone bauddha karAvI hatI. mathurAnAM ane bIjA sthaLenA ke satya, ahiMsAdi tatvo upara AdhArita Arthika, sAmAjika, rAja keTalAka stupene paNa bauddha TharAvyA hatA. bhAratanA prAcIna dharmasaMpradAyamAM buddha ane jaina samakaya ane zaikSaNika jIvananuM svarUpa kevuM haze- raheze. ane eTale gAMdhIjInA pagale pagale ApaNe paNa ApaNuM jIvana satyanI eka kAlIna astitva dharAvatA hatA ane tAttvika rIte vyavahAra praNAlimAM prayogazALA banAvavI joIe. jyAM sudhI ApaNe tema nahi karIe ghaNI samAnatA dharAvatA hatA. bauddha sAdhuonI jema jaina sAdhuo mATe tyAM sudhI mAnavane zAMti ane surakSitatA sAMpaDaze nahi. vinobAjI paNa girinivAso ane bhikSagRha nirmANa thatAM hatAM; pharaka eTale ja Aje Arthika kSetre bhUdAnanA rUpamAM A ja prayoga karI rahyA che. hatA ke jene caityamaMdira jevA maMDapanI jarUra nahotI. banne pitAne dhArmika samajanArA ane karmakAMDanuM AcaraNa karanArA loko saMpradAye bhAratamAM sarvavyApaka evI bhavananirmANanI rUDhi grahaNa karI hatI. A dizAmAM gaMbhIra vicAra karatA nathI. mATe Aje samAjamAM bhinna te rIte I. pU. bIjA saikA jeTalA prAcIna samayathI jaina bhinna prakAre Arthika ane anya zeSaNa cAlI rahyuM che; ane zoSaNa girinivAso orissA, dakSiNa bhArata ane gujarAtamAM giranAra ane eTale hiMsA. ApaNuM vartamAna jIvanapaddhati ane raheNIkaraNI zeSaNa bIjuM koI koI sthaLe thayA hatA. temAMnAM badAmI, pATanA (khAnadeza), upara eTale ke hiMsA upara AdhArita che. ApaNA jIvanamAMnI A lura vagere sthaLanAM guphAmaMdira bhAratanI kalAnA zreSTha paMkitanA namUnA hiMsA kAyama rAkhIne jAgatika hiMsA aTakAvavAne ApaNe prayatna che. e pratyekanuM svarUpa AjanAM jaina maMdira sAthe maLatuM nahi karIe te temAM ApaNane yaza-prApti thAya te zuM zakaya che? nave hovAthI ghaNe kALa tene bauddha saMpradAyanAM gaNI levAmAM AvyAM hatAM. samAjanuM nirmANa eTale ahiMsA upara AdhArita navI saMskRtinuM orissAmAM AvelI udayagiri ane khaMDagirinI guphAo bhAra tanI prAcInatama sthApatyaracanAo gaNAya che. enAM svarUpanuM vaicitrya, ane sabhyatAnuM nirmANa-e ApaNA dhyAnamAM kyAre Avaze ? jyAre zi95pratimAonI lAkSaNiktA ane baMdhAraNanI vizeSatA, ati te ApaNA dhyAnamAM Avaze tyAre ja. gAMdhIjInA jIvananuM sAcuM prAcInatA vagere kAraNone laIne bhAratanA vidvAnoe tenI para ghaNuM rahasya ApaNane samajAze. zAstrIya saMzodhana karyuM che. A guphAonI prAcInatA siddha karavAne zaMkararAva deva yaza gujarAtanA suprasiddha vidvAna paMDita bhagavAnalAla IndrajIne maLe Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 127 tA. 15-10-pa6, prabuddha jIvana che. hAthIguphAnA pravezadvAra upara bhAMgItUTI prAcIna lipine lekha che. ghATa, khaMbha ane chevaTa aMdaranA maMDape ane galakAmAM adbhuta tenuM svarUpa giranAranA azokanA zilAlekhAne maLatuM hoI saue tene prabhAvavALI pratimAo svaccha, sapramANu, sughaDa, takSaNakAryathI paripUrNa bauddha guphA dhArI lIdhI hatI paNa tene ukela thatAM temAM prAraMbha jaina banAvelI che. lagabhaga cAra mAIlanA gherAvAmAM khaDaka kApIne karelAM sUtrathI kare che te parathI chevaTane nirNaya thaI gaye. sAtamAM saikAmAM 34 jeTalAM khaDakamaMdiramAM 5 thI 8 mAM sakA sudhInI zilpakaLAne cInI pravAsI hyu ena saMge ullekha kare che ke te kALe kaliMga prastAra che; AmAM moTA bhAganI brAhmaNa ane bAkInI bauddha jaina dezamAM jaina saMpradAyanuM moTuM mathaka hatuM ane uparokta lekha te guphAo che. ahIM pharI ApaNane kalAnI sRSTimAM sarva dharmonuM sAMmajasya vAtanI sAbitI Ape che. jovA maLe che, kaliMganA rAjA khAravele jaina sAdhuo mATe aneka girinivAse IlorI ati kautuka vasyuM jatAM hoyaDuM ati ulamyuM karAvyA hatA. teNe AMdhanA sAtakaNuM rAjAne sahAya karI hatI. I pU. vizvakarmA kIdhuM maMDANu tribhuvana bhAvataNuM sahinANu. 155 varSe maurya saMvata 165 mAM tenA rAjyakAlane 23 varSa thayAM hatAM. ( zrI zItavijayajI ) - hAthIguphAne paththara ghasAte jAya che, zilpa bhUMsAtuM jAya che ilura-ilorA (Ara ) nI prasiddhi kevI hatI te uparanI paNa tenA para Avo mahattvane lekha hovAthI te jarUra pradhAnasthAna prazastithI samajAya che. IluranI jaina guphAo sauthI pAchaLa thayelI dharAvatI haze. enI rUpavidhAnanI zailI ane zilpAkRtio acUkapaNe lAge che. guphAmadirAnI pichAna 10 mAMthI navanI mAtra bAhya svarUpathI sAMcInA teraNadAre ane bhAratanA vikArone maLatI che eTale pa thaI zake. A darzanabhAga aMdara prakAza jAya evA hetuthI ketare bIjA saikAnuM kAma te kare che. tyAM bauddha saMpradAyanA koI avazeSa hoya che. bAMdhakAmathI karelA makAna karatAM tenA cheda meTA rAkhavA nathI. gajalakSmI, nAga ke vRkSaprajA, svastika vagere cintA e kALe ane te sAthe khaDakanA bhAra pramANe TekA, thAMbhalAM paNa bhArekhama rahevA savevyApaka hatAM, keTalIka janI guphAomAM jaina tIrtha karo ane pAzva devA joIe. AthI aMdaranI racanAne tene anusarI AkAra le paDe. donI utkIrNa pratimAo che. udayagirimAM rANIguphA, hAthIguphA, IranA jaina khaDakamaudarI che. sa. 850 pahelAMnAM nathI. tenuM bAdhaguphA vagere judAM judAM nAmevALI 18 guphAo che. khaDagirimAM darzana svarUpa ane pratimAo dhyAnathI joIe te dakSiNa (drAviDa ) paNa vaividhyavALI 24 jeTalI guphAo che. gakAomAM staMbhavALA paddhatie kAma thayeluM lAge che. brAhmaNa guphA kailAsa paNu e ja parasALa ke esarI ane sAthe aneka khaMDa che. zailInI che. banne vacce eTaluM sAmya che ke tenA racanAkAla vacce vyAghaguphAne ulekha kara jarUra che. eka vizALa khaDakane bahu aMtara nahi hoya. karIne vAdhanA phADelA mAM ne ghATa uparanAM chajAne ApelA che. nIce IndrisabhA ane kailAsanAtha ane maMdira be mALanAM che ane eka dAra banAvI aMdara savAcha kaTa UMDI sAta ane nava , aMdara nAnAM khaMDe che. jaina maMdiramAM gAmatezvara ane pArzvanAthanI paheALIcaDI eAraDI kotarI kADhelI che. A eka taraMgI prakAra che, pratimAo che te parathI te digaMbara jaina saMpradAyanAM che ema nirNaya paNa tethI nakkI thAya che ke e kALe dhAryo dhATa virATa kRpamAM utaravAnA karI zakAya. badAmImAM eka lekha che, te kannaDa bhASAmAM che. tethI kalA siddha thaI hatI. khaMDagirinI tavacakAnA staMbha (pasapAlAsa) mAnI zakAya ke zipIe dakSiNanA hatA ane teo draviDI ghATa laI IrAnI ghATanA che, aTArIne kaheDa bhAratanA ja che. tyAM hAthI AvyA. tyAM eka kudaratI mApane hAthI che. sAmI bAju 31 kaTa che mera, haraNa ane pazupaMkhIo paNa kotarelAM che. IMcane eka ja zilpane staMbha hatA te se varSa pahelAM paDI gayo pazcima bhAratamAM bIjApuranI dakSiNe badAmInI guphAo jotAM hate. A guphAonA uparanA bhAgamAM pArzvanAthanI virATa pratimA kotarelI samajAya che ke e kALe brAhmaNa, bauddha, jaina dArzanikanuM sahajIvana che. A pratimA para kotarela ekSa parathI lAge che ke te I. sa. keTaluM zakya banyuM hatuM. brAhmaNa guphAone samaya eka lekhamAM zaka 1235 nI AsapAsa thaI haze. varSa 500 eTale I. sa. 578 Apela che. badAmInI cAra guphA A badhAM ziH cAlukaya ane rASTra rAjyanI sImA upara emAM eka jaina guphA che paNa cAre ekabIjAne eTalI maLatI che hovAthI banne rAjanI zailIone temAM zaMbhumeLa thayo jaNAya che. ke eka ja samayamAM te kotarAI haze ema kahI zakAya; chatAM jaina ahIM uttara bhAratamAM vikasI rahelAM devamaMdiranI vizALatA ane guphA sauthI pAchaLa thaI lAge. e guphA 16 phUTa UMDI ane 31 phUTa zikhararacanAone avakAza nathI chatAM kalpanA ane rUpanirmANanI zakti pahoLI che. parasALane beu paDakhe AkRtie karelI che. aMdaranI ajabanI bhabhaka tyAM prasarAvI rahI che. pratimAo guphAnA ja khaDakamAMthI kotarAvelI che. adhuranI dasabhAnA pahelA cAlukaya samayane chelle rAjA kIrtivarmA bIja i. sa. pASANumaMdira sAthe sarakhAvatAM tenAthI eka saMke pAchaLa lAge. 746 mAM rAjyapade Abe, paNa I. sa. 757 mAM mAlyakheDanA rASTrakaTa badAmInI bhIti para ajaMtA zalInAM citro che. badAmInI najIkamAM daMtidurge tenuM rAjya paDAvI lIdhuM te pachI, jainee, IzkaramAM draviDI aihela gAme badAmIthI maTI jaina guphA brAhmaNa guphAnI pAse che. zailInAM maMdire karAvyAM. kailAsa ane bIjAM maMdire, rASTra pote tenI parasALane cAra staMbha che. parasALa 32 phUTa lAMbI, cha phUTa draviDe hatA eTale, svAbhAvika rIte brAhANu zailInAM thayAM. emanI jeTalI pahoLI ane sughaDa evI chata che. A chatane maMDapa 17 phUTa ANu narmadAnA kAMThA sudhI pahoMcI hatI. A badhu jotAM bauddho karatAM 8 IMca pahoLA ane 15 phUTa UDe che. tenI AsapAsa nAnAM jaina saMpradAyane brAhmaNe sAthe ThIka kAvyuM jaNAya che. devadhara kotarelAM che ane sAme mukhya gelaka 8 erasa corasa che. guphAzilpamAM agatyanuM gaNIe evuM eka pASANumaMdira, prAcInatA ane kalApUrNatAbharyuM ullekhavA jevuM, dakSiNamAM tInavelI prAMtamAM temAM zrI mahAvIranI padmAsana pratimAM che. tenI AgaLa be kataraNI- A vIlIpattarathI 27 mAIla dUra, kanyAkumArIthI 75 mAIla uttare bharyA staMbhe che. bauddha ke brAhmaNa guphAonI jema praveza AgaLa bane "kAlugumalAI nAmanA sthaLe mahAbalIpurama jevuM ja khaDakamAM kAtareluM bAju dvArapALe kaiAtarelA che. badAmI tAlukAmAM bIjAM paNa jaina maMdira che. maMdira che. e pUrNa thavA pAmyuM ja nathI. ene dAnavIra mRtyu pAmatAM Ilara ajaMTAthI 30 mAIla cheTe auraMgAbAdanI pAse AveluM kAma baMdha paDayuM na hatuM te ene keTalo vistAra thaI zakata te ' che, IluranAM zi95mAM pASANumaMdira ane guphAma diranAM jevI mAtra kahevAtuM nathI. te TekarInI bIjI tarapha tIrthaMkaranI pratimAo che ne atara ga kotaraNI nathI, paNa tene bahiragane uThAva kharekharAM deva. tyAM jenenI vasati che. A maMdira keIe pAchaLathI pUrNa karAvyuM maMdiranI jema ghaDI kADhI kAra pratyakSa karavAmAM Avyo che eTale nahi eTale tenA mULa dAtAnI kIrti amara rahI che. te pahADamAMthI akhaMDa kotarI kADhelAM zilpa ja che. jagatanI vizALakAya dakSiNanAM jaina guphAmaMdirAnI kalAmAM sitannavAla (ziomyAsa) kalAkRtiomAM tenI gaNanA thAya che. grIka zilpa tenI pAse vAmaNu athavA siddhane vAsa te sthApatya zobhA uparAMta citrakalAnI prAcIna banI jAya che. pahADane uparathI bhetala sudhI katarI maMdirane saMpUrNa paripATInA eka ananya sthAna tarIke jANItuM thayeluM che. puTAthI Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 prabuddha jIvana tA. 15-10-56 nava mAIlane atare A guphAmaMDapa Avela che. tyAM che. pU. trIjI kailAsamaMdiramAM joyA che. Ama svataMtra staMbha khaDe karavAnI rIta sadIne brAhmI lekha che temAM sUcana che ke jaina munionA nivAsa prAcIna kALamAM nAIla pradezamAM hatI. nAIli pradezanA staMbhe eka ja mATe tenuM nirmANa thayuM hatuM. tyAM sAta samAdhizilAo che. guphAne zilAmAMthI ghaDI kADhela cerasa ghATane ane Toca parathI pirAmiDa aMtaraMga vistAra 100 phUTa lAMbA ane 50 phUTa pahoLe che. tene jevI aNIvALA hatA, paraMtu dakSiNanA staMbhe te zilpanAM alaMkAraracanAprakAra i. sa. bIjI sadIthI AraMbhI 10 mI sadI sudhI pahoMce kAvya jevA goLa tema ja pAsAdAra aneka kaMdorAvALA eka ekathI che. sAdhuone araNyavAsa vadhu pasaMda hatuM eTale vakhatevakhata tyAM judA ramya vyaktitvavALA che. bhinna bhinna prakAranuM kotarakAma ane rUparacanA thayAM kayo che. 10 mI dakSiNa bhAratane uttara bhArata sAthe sAMkaLavAmAM mahAkAlanI sadImAM pallavarAja mahendravarmA kalAne mahAna AzrayadAtA hatA. teNe jaina kalA-paripATInuM mahattva che. rAmagirinI TekarI, jyAM meghadUtane tyAM citro karAvyAM che temAM suzobhita kamaLasarovara tema ja apsarAo yakSa vasyA hatA, tyAMnA guphAgRhomAM jaina prasaMge maLI AvyA che. ane keTalAka jaina prasaMge che. citromAM ajaMtAnA pAchalA samayanI guphAcitrothI AraMbha thayele jainakalAne vihAra AThamI sadI pUrI saMpUrNa asara che, bhIte para citro karavAnI prathAnuM saMrakSaNa Aja thatAM aMdhakAramAM lupta thaye. kalacUrI rAjavaMzanA nareza matasahiSNu sudhI jaina saMpradAye nAvyuM che, mAtra tenI rUcikakSA ane parIkSaNamAM hatA. teo ziva hovA chatAM jainene saMpUrNa rakSaNu ane Azraya bhraSTatA AvelI jaNAya che. IluranAM maMdiranAM citrono saMbaMdha gujarAtanI ApatA. kalacUrI zaMkaragaNuM jainadharmAnusArI hatA. mahA kesalanI rAjya10 mI-11 mI sadInI citrakalA sAthe spaSTa thayuM che. tenuM svarUpa dhAnI tripuri (tevara) hatI. e rAjakuLane dakSiNanA rASTra sAthe kalpasUnAM graMthastha citromAM UtarI AvyuM che. sagAsabaMdha hato. A rASTrakaTonI sabhAmAM jaina vidvAne rahetA. dakSiNa bhAratamAM jaina-prabhAvita zi95klA badAmI, aihola ke mahAkavi puSpadaMta temane rAjakavi hatA. jaina dharmAnusAra ameghavarSe Ilara yA sitanavAsalathI samApta thatI nathI. jenAe uttara bhAratamAMthI jaina munapadane aMgikAra karyo hateA. pahelA saikAmAM dakSiNa bhAratamAM praveza karyo tyArathI ghaNI caDatI paDatI mahAkasalanA jaina kalAbhavane prasiddhi ApavAnuM zreya munizrI thaI chatAM 10 mA saikA sudhI ilunAM nimaNA karyo. te uparAMta uttara kAtivijayajIne ApI zakAya. e kAryathI emane mAtra jaina samAja bhAratamAM maLe nahi evuM virATa pratimA nirmANa jaina kalpanAe dakSiNa upara ja nahi, paNa samagra bhAratavarSanA saMskArI samAja upara bhAratane ApyuM che. evI traNa pratimAo zramaNabelagula, kArTala upakAra thayo che. gupta samayanI aneka jaina pratimAo, devIo, ane pannuramAM che. pratihArIo ane sthApatya avazeSenI viratAravaMtI tapasIla ane * zramaNa belagulanI pratimA suprasiddha che. kevaLI jJAna prApta thayuM vigatapUrNa varNana temaNe " a jhA vaimA' nAmanA pustakamAM che evA gematezvaranI pratimA maisura rAjyamAM indragirinI 400 phUTa ApeluM che. te sAthe je citramudrAo ApI che te chApakalAnI daSTie .. cI khaDaka TekarI para che. tapasvInI niHsaMgatA darzAvatI 58 kUTanI saMpUrNa nathI paraMtu asala vastumAM keTaluM saundaryanirUpaNa ane ' e nagna pratimA jarA paNa seMbharahita bAlAcita saralatAbharI mudrA prabhAva haze tene khyAla Ape che. A pratyeka avazeSanA suMdara darzAvavAmAM zilpakArane apratima saphaLatA maLI che. kAryasiddhine svaccha keTegrAphe navesarathI taiyAra karAvI meTI pleTa yA citrasaMpuTa bIjo camatkAra te khaDakanA mathALethI 58 phUTa sudhInuM vadhArAnuM rUpe praja AgaLa mukAya te jaina saMskRtine prakAza aneka janane khaDakadaLa kApI kADhayuM che te che. AvuM pracaMDa pUtaLuM jamIna parathI AlAdaka banaze. eTalI UMcAIe laI javAnuM azakaya kAryo kalpanAne avarodha kare, buddha ane mahAvIrane jIvanakAla eka ja samayamAM vItyA hatA paraMtu uparathI ja pratimAo kerI kADhavAnI ceAjanA bhAratIya zilpInI ane bhAratamAM banne saMpradAyane sarakhe vikAsa the hatA. banemAM apUrva maulikatA che. AvuM mUrtinirmANa misara vinA anya sthaLe nathI thayuM. tyAga ane tapanI bhAvanAnuM prAdhAnyuM hatuM chatA baddha dharma A bhamAM bIjI pratimA kannaDadezamAM kArakalamAM che. tenI UMcAI 41 phUTa dhaNAM vizALa rAjyano Azraya pAmyA. pUrva bhAratamAM pATalIputrane te 5 IMca che. vajanamAM lagabhaga 80 Tana che. e pratimA taiyAra karyo rAjyadharma thayuM tyArathI tenuM vizvamAM bahumAna thayuM ane tenAM smArakapachI tenA sthAne mukAI che. A pratimA I. sa. 1432 nA vakhatanI sthAne aneka maLI AvyAM che, paraMtu te sAthe jaina dharmanA saMsthApaka che. trIjI pannura ke venura khAte che. tenI UMcAI 35 phUTa che. te zrI mahAvIra ane temanA anuyAyIoe pazcima bhAratamAM je prasAra I. sa. 16 04 mAM banelI che. A traNe pratimAo digaMbara jaina karyo te dhaNA mauna paNuM vyApaka hate. bauddha dharma AraMbhamAM rAjyAzraya saMpradAyanI che. traNe UbhelI kAryotrArga svarUpanI nagna che. paga AgaLathI pAmya ane Ama janatAne bhAvI gaye. AthI tenA smArakene vizALa vanavelIe zarIra para caDI gayelI che. uttara bhAratamAM gomatezvaranI prastAra maLe. pratimA jovAmAM AvatI nathI, paraMtu dakSiNa bhAratanI zilpakalAe jaina saMpradAya khetI ane yuddhanA kSetrethI alipta rahevAno A pAtra mATe kalAnI carama zaktie kAme lagADI che. Agraha sevato hato eTale vepAra ane vyavahAranA kSetramAM saMkaLAyelI A uparAMta dakSiNa bhAratanAM maMdiranI kalAmAM dhAbAnI upara prajAne Adara pAmyA. AthI bhAratamAM jyAM jyAM vepAra ane vahIvaTanAM caDaUtara mALanI racanA paNa eka viziSTa prakAranI che. keTalAMkanAM meTAM mathake hatAM tyAM tenA AzrayadAtAoe tu, bhikSugraho ane chappara nepALanAM maMdirone maLatAM che, paNa bIjI navAI e che ke maMdironuM nirmANa karyuM che. dakSiNa bhAratamAM paNa ApaNe joyuM ke uttara bhAratamAM azekanA vakhatamAM smAraka-staMbhe UbhA karavAnI jyAM surakSA ane sahiSNutA joyAM tyAM jaina prajAe vasavATa karela che prathAne pachIthI lepa thayuM hatuM te prathA dakSiNanAM jaina maMdiramAM ane dharmasmArake pAchaLa puSkaLa dAne ApyAM che. jaina saMpradAyanuM A bahu suMdara prakAre pAMgarI che. maMdirathI alaga maMdiranA cokamAM S A lavaNa uttara bhAratanA A lakSaNa uttara bhAratanA prAcIna kALanA ItihAsamAM suspaSTa thAya che. svataMtra UbhelA staMbhanI zobhA' ane racanAne prakAra ApaNe iluranA apUrNa ravizaMkara ma. rAvaLa keTalAMka mukataka prArthanA - kavi kulagurune thoDuMka prabodha buddhonA na uradalane sparza karatA hRdayarasa jhabenyA zabda racI kavitA game. thoDuMka kArya paNa je dararoja thAya. vicAro ghaTelA, nija vamaLamaja ghuMmatA; avara kavine kayAMyetAnahIM patha sAMpaDaH varSAntamAM sadhana pRjarUpe jaNAya; kadI ere AvI varatula sImA chinna karaze? tuja caraNanI mudrA yane vilupta karI gaye, A ' tevI rIte prabhubhaNa Drage cArU aMte, '' lAvI mUke samIpe atizaya vibhunI jaLarUMdhAelAM tuja zuci mahAzivubhaLaze? kavitapathanAM nAvIne ure tuja eNrate. mekSadAtA banIne sokreTisane udUdhanI AtmaparIkSaNa udezathI bhabhakatuM nirakhya cirAyu. duzamanA guNone DhaMDhavA mArA ja je avaguNa aLagA karAya. saMkuleza gharSaNa ghaNuM ca sunaSTa thA; niHspRhatA--pratika bhavya, ajoDa bhALyuM, gIdha jevI daSTi vedhaka ApaNI; kinta prayatnarata rahe viparata mAge, e zIla, nyAya, vibhuneha, yakIna gADhAM, te sajAga sadaiva vAparatA rahI, guce karyuM sabhara jIvanakekaDuM mahe. nibhaka ! mRtyutaNI bIka tyajAvanAra. nija kacAzone nahIM paMpALavI. vivisu muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe sudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3. mudraSNasthAnaH kacchI vIzA ozavAla prinTIMga presa, majIda baMdara roDa, muMbaI : Te. naM. 34628 , Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rajIsTarDa naM. B 4ra66 vArSika lavAjama rUA. 4 pra. jainavarSa 14-pra.jIvana varSa4 aMka 13 Obuka jIvana muMbaI, naveMbara 1, 1956, gurUvAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra AphrikA mATe zaliMga 8. chuTaka nakala: traNa AnA rAjakaatest sease at a ste sta at we same aa sa taMtrIH paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA kAjallA kakSA bA-gAla gaweathe same pAchaLa najara zrI bALAsAheba kherane bhUtakALa upara daSTipAta L(eNla inDIA reDIenA muMbaI sTezana parathI "As I Look Back'-pAchaLa najara--e zirSaka nIce yojelI pravacanamALAmAM - tA. 8-56 nA roja muMbaInA mAjI vaDA pradhAna zrI bALAsAheba khere aMgrejImAM eka rocaka vArtAlApa ApyuM hatuM. tene zrI zAntilAla naMdue karI Apele sundara ane saraLa anuvAda nIce pragaTa karavAmAM Ave che. taMtrI ) - vyAkhyAtAnA jIvananI ghaTanAo ane anubhave-jenAvaDe tenuM kolejamAM zikSaNa meLavavA mATe jAnyuArI 1903 mAM huM jIvana pratyenA daSTibiMdunuM ghaDatara thayuM che-ne paricaya ApavAnA muMbaI Avyo ane tyArathI muMbaI mAruM ghara banI rahyuM che, ArTasa hetuthI vyAkhyAnanI A hAramALA javAmAM AvI che. huM mAnuM chuM. (kaLA) ane kAyadAnI upAdhio prApta ryA pachI meM selIsITara ke jIvana pratyenuM mAruM daSTibiMdu AnaMyukata ane vinamra che. ane te thavA mATe cAra varasa gALyAM. daramyAnamAM mArA pitAzrI, mAtuzrI, patnI mArA sadbhAgyane AbhArI che. A sadbhAgye jemaNe mane madada karI ane eka bALaka muMbaI rahevA AvI gayAM hatAM. have jIvanane che ane jemanI chAyA mArA para paDI che-evI aneka mahAna ane jaMga kharekhara zarU thaye. 25 varSanI mArI vaye meM hAIkorTanA uccakoTinI vyakitao sAthe mAre gADha paricaya ane saMparka karAvyo. vakIlanI sanad meLavI hatI. eka prAmANika vakIla mATe te samaye mAro janma ratnAgirimAM thayuM hatuM. mArA vaDIlo madhyamavarga- muMbaImAM jIvananirvAha khuba muzkela hatuM. meM nAnI sarakhI rakama lAgabhaga nidhana dazAne pAmelA madhyamavarganA hatA. mArA dAdAe dara uchInI lIdhI ane kAlabAdevI reDamAM vakIla tarIkenI eka nAnakaDIzI mahine rUA. 4 nA pagArathI TapAlanA khepiyA tarIkenI nokarI karI hatI kacerI (ophIsa) sthApI. kajIyA dalAlanI madada vagara vakIla tarIke ane mArA pitAzrIe zALAnuM zikSaNa prApta karavA mATe kolhApura sudhI jIvananirvAha karavAnuM azakya hatuM. kajIyAdalAlanI sahAyathI vakIlane 80 mAIlanI padayAtrA karI hatI, itara lekenI madada vinA mane ucca mekrejhIjha korTa agara pilIsa korTanA dAvAnuM kAma maLI zakatuM zikSaNa prApta karAvI zakAya eTaluM mArA pitAzrIe dravyapArjana karyuM ane vakIlane jo dasa rUpiyA phI maLatI te temAMthI rUpiyA cAra hatuM ane temaNe mAruM je nAma rAkhyuM hatuM te nAma temane khuba kajIyAdalAlanA gajavAmAM jatAM. bAkInA rUpiyA cha mAMthI kacerInA gamatuM ema huM nakkI mAnuM chuM. mArA janma samayanA grahonI paristhiti bhADAnI, poSAkanI, zArIrIka piSaNanI, kuTuMbanA sabhyonA nirvAhanI pramANe mAruM nAma gaNeza athavA gaNapati hovuM joIe, paraMtu mane jogavAI karavI paDatI ane e rIte svamAnavaDe jIvavuM bhAre muzkela haMmezAM "bALa" tarIke saMbodhavAmAM Avela che; kAraNa ke mArI janma- lAgatuM. Ama chatAMye karUNatA te e hatI ke eTalIye Avaka thaze kuMDaLImAM vikalpa tarIke bIjuM nAma eja sUcavavAmAM AvyuM hatuM. ke kema te paNa nizcita na hatuM. kamanazIbe, te divasamAM, kajIyAzALAnA rajIsTaramAM paNa mAruM nAma "bala' tarIke noMdhavAmAM AvyuM. dalAle mAtra abhaNa hatA eTaluM ja nahi, teo aprAmANika ane A nAme mane ghaNIvAra meTI muMjhavaNamAM mUkaye che. I. sa. 1889 mAM hRdayahIna paNa hatA. jIvananirvAhanI atyaMta muzkelI jaNAvA lAgI huM je kasbAmAM rahetA hatA tyAM plega phATI nIkaLyo hato. te ane mane thayuM ke je mane dararojanA be traNa kalAka mATenuM koI samaye gopALakRSNa gokhale-jeo te samaye prAdhyApaka hatA-te prAmANika kAma maLI jAya ane e rIte sthAyI Avaka thAya te ja kacchanI mulAkAte AvyA hatA. temaNe mArA pitAzrI samakSa mane temanA huM jiMdagInI ochAmAM ochI jarUriyAtane pahoMcIvaLI zakuM. huM (gokhalenA) pUnAnA makAnamAM temanI sAthe rahevA mokalavAnI ane tyAMnI kadAca zikSaka tarIke agara TayuTara tarIke ardhA divasanuM kAma meLavI nyu iMglIza skUlamAM zikSaNa levAnI mAMgaNI karI. huM temanI sAthe zaka hatA paraMtu Tayuzana karIne mAtra thoDIzI Avaka meLavavI e saLaMga eka varSa rahyo ane te samayanAM dhaNuM sukhadu saMsmaraNe huM mArA jevA e. el. bI thayelA paNa solIsITaranI parIkSAmAM dharAvuM chuM. naSphaLa gayelA--mATe bInabhAdAra gaNAya ema mane lAgyuM. vadhArAmAM, gaNitanA viSayamAM huM ghaNuM ja nabaLe hate. gokhalenuM gaNita vakIla tarIkenI mArI niSphaLatAnI jAherAta paNa temAMthI niSpanna thAta. vizenuM pustaka te samaye pramANita pustaka hatuM. mArA eka karatAM kaTokaTI vadhAre zikSako mane kahetAH "jo, bALagaMgAdhara, gaNitanA paMDIta paraMtu eka divasa kaTokaTIne AvyuM. prazna e hato ke gajaevI eka khyAtanAma pratibhAzALI vyaktinuM je nAma che te ja tArUM vAmAM mAtra traNa rUpiyA hatA ane mahinAnA bAkInA divase temAMthI nAma che. tuM mA. gokhale sAthe rahe che, chatAMye tuM gaNitamAM ghaNo ja kema pasAra karavA. te samaye mArI pAse mAtra teTalIja saMpatti hatI. ThoTha che. tArI jAta mATe tAre zaramAvuM joIe." tilaka ane gekhale huM dhaNA ja hatAza thaI gayuM hatuM. ociMte magajamAM eka taraMga zu hatA agara temaNe zuM zuM karyuM tene mATe huM zA mATe ThapakApAtra AvyuM. meM mArI saMpattimAMthI, "nokarI joIe che" e mathALAthAuM te bAbata tyAre huM samajI zakatA nahi; paraMtu te aMge huM mArA vALI jAherAtamAM jAherAta ApavA mATe rUpiyA be rokavAno nirNaya zikSakane kAMI paNuM kahI zakate nahi kAraNa ke jyAre jyAre mArA e karyo. meM A pramANe jAherAta ApIH "hoziyAre juvAna elaelu. zikSaka mane A suMdara bhASaNa saMbhaLAvatA tyAre mArI kAnabuTI jorathI bI; vizALa pravAsane anubhavI, divasanA amuka kalAkanA kAmakAjapADI rAkhatA. karI mATe taiyAra che. lakhe basa naM. 802." javAba mATe meM Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana - tA. 1-11-56 AturatApUrvaka rAha joI. Akhare pAMca divasa pachI eka javAba zrI kanaiyAlAla munazI ane huM ekabIjAnAM dhaniSTa paricayamAM maLyo. eka navI vImA kaMpanI zarU thaI hatI ane tenA vyavasthApake I. sa. 1810 thI hatA. meM temane gRha ane kAyadA khAtAnA pradhAna mane maLavA bolAvye hatuM. teNe kahyuM ke tenI kaMpanI mATe vImAonI thavAnI darakhAsta karI ane te temaNe svIkArI. temaNe mane AzvAsana darakhAsta meLavavA mATenuM pArTa-TAima (gheDA kalAkanuM) kAma huM ApyuM ane dhIraja ApI ane te ema kahIne ke IgleMDamAM paNa karI zakuM ane te dvArA kamIzana meLavI zake. paraMtu muzkelI tyAM ja sAmAnya rIte pradhAnamaMDaLamAMne zaktizALImAM zaktizALI agara : hatI. vakIla tarIke dAvAo meLavavA karatAM vImAnI darakhAsta meLavavI hoziyAramAM hoziyAra sabhya vaDApradhAna hoya che yA thAya che evuM e vadhAre vikaTa kAryuM hatuM. kaMpanIne vyavasthApaka mane pagArathI rAkhI kazuM ja nathI. tenA eka dAkhalA tarIke temaNe bAlDavInanA pradhAna- levAmAM saMmata na thaI zake ane ame chUTA paDyA. thoDA divase maMDaLane nirdeza karyo. bAda, "epha. sI. e. bImana " nAmanI sahIvALA bIjo eka pesTa solIsITara tarIke huM mahamadaalI jhINune kerTa kacerIomAM kArDa maLe jemAM mAre temane hAIkerTamAMnI temanI cembaramAM maLavuM vAraMvAra maLatuM. tyAre teo eka custa rASTrabhakata hatA ane te samayanI ema jaNAvavAmAM AvyuM hatuM. teo vaDI adAlatanA eka nyAyamUrti ghaNI vyakitao karatAM, pote, sattAsthAne beThelA mAna sAthenA temanA hatA. jyAre huM temane maLavA gayo tyAre temaNe mane pUchayuM ke "tame vyavahAra-vartanamAM, vadhAre svamAna jALavatA ane dAkhavatA. AthI temanA aMgrejI vAMcI jANo cho ? A praznathI mane khUba Azcarya ane mATe mArA manamAM khuba Adara rahe. mukhya pradhAna tarIkenI mArI krodha utpanna thayAM. meM sAme javAba ApyA ke "huM ela. ela. bI niyukita bAda tarata ja temaNe mane maLavA mATe kahevarAvyuM ane sUcavyuM chuM hoziyAra chuM ane mArI pAse mArA aMgrejInA prAdhyApaka . ke (1) muMbaImAM koMgresa ane muslima lIganA saMyukta pradhAnamaMDaLanI skeTa pAsethI meLavela pramANapatra mejuda che." nyAyamUrtine satiSa racanA karavI joIe ane (2) mArA pradhAnamaMDaLamAM mAre temanI thaye; temaNe mane bhAyakhalA kalabanA temanA raheThANe bIje divase (jhINAnI) pasaMdagInA eka muslima lIgI sabhyane pradhAna tarIke AvavAnuM kahyuM. "mArI AMkhonI daSTi kSINa thatI jAya che ane le. meM javAbamAM kahyuM ke A bAbatano nirNaya ekalA gAMdhIjI ja . tethI tamane huM mArA vAcaka, sAthI ane mitra tarIke rAkhavA mAguM karI zake. temane meM khAtrI ApI ke temane saMdeze huM gAMdhIjIne chuM." ema temaNe kahyuM, mahine rU. 100 ne pagAra nakkI karavAmAM pahoMcADIza. gAMdhIjIne meM saMdezo pahoMcADe ane temanA-gAMdhIjI ane AvyuM. mAre mATe te kudarate mekalelI e madada hatI. te mahAna jhINAnA-patravyavahAra ( je prasiddha thaI gayuM che) mAMthI te aMge zuM ' ane bhalA nyAyamUrti sAthe lAMbA ane mahattvapUrNa evAM cha varSe thayuM te jANavA jeo Atura hoya temaNe jANI levuM. paryata mAro saMbaMdha rahyo, te cha varSomAM ane tyAra pachI amuka haLavI paLA varase jyAre svAtaMtrya saMgrAmanI caLavaLamAM huM kArAgAramAM huM be vakhata mukhya pradhAna tarIke niyukta thaye paraMtu mukhya rahyo hata--daramyAna meM jeTaluM vAMcana karyuM che teTaluM vAMcana pradhAnapadane bejo haLavI paLeA vagarane te nahotA ja! pahelI vakhate mArI jIMdagInA bAkInA varase daramyAna huM nathI karI zako. huM mukhya pradhAnapade niyukta thaye ke thoDA samayamAM huM musApharIe I. sa. 1818 mAM meM solIsITara tarIke prekaTIsa zarU karI ane gaye ane ajANyA khuNe AvelA eka gAmaDe pahoMcyA. mArI sAthe ' jIvananirvAha pUratI tathA sukhasagavaDa pUratI AmadAnI prApta mAre copadAra mahamada hatuM, mahamade rUvApUrvaka tene gaNaveza- karavA lAgyuM.' cakacakita rAtA ane pILA raMgano lAMbe gaNaveza ane suMdara pAghaDI svarAja pakSa paheryA hatAM. mArA paheravezamAM hAtha-kaMtAInI khAdIne kaTa, TopI have mArA jAhera jIvana aMge jaNAvavAnuM ke te samaye I. sa. ane dhotiyuM hatAM. mahamada mArAthI thoDAM pagalAM AgaLa cAlI rahyo 1923 mAM motIlAla naherU ane cittaraMjana dAse svarAja pakSanI hatI. gAmalekae pahelAM tene joyA eTale temaNe tene svAbhAvika sthApanA karI hatI ane purUSottamadAsa trikamadAsa sAthe huM tenI muMbaI rIte mukhya pradhAna mAnya ane mukhya pradhAna pote nahi paNa huM chuM zAkhAne maMtrI cUMTA hatA. zrI naTarAjana pramukha hatA ane jayakara, ema te kahe te pahelAM te temaNe mahamadanA gaLAnI AsapAsa, mArA viThThalabhAi paTela ane jamanAdAsa mahetA sabhya hatA. thoDA ja samayamAM mATe ANelI meTI kUlahAramALA paherAvI dIdhI ! mAre cepadAra naTarAjanane rAjInAmuM ApavuM paDayuM hatuM ane viThThalabhAI paTela pramukha ghaNo ja parezAna thaI gayo. paraMtu mArI kaThaNa pharajamAM mane madadarUpa cUMTAyA hatA. 1830 ane 1832 nI satyAgrahanI caLavaLamAM meM bhAga thavA mATe meM tene AbhAra mAnyo. lIdhuM hatuM ane te daramyAna sva. kIzoralAla mazarUvALA ane bIjI bhAratanA svAtaMtryanI uSA sAthe mukhya pradhAna tarIke mArI AgevAna ktio sAthe mAro saMbaMdha baMdhAyuM hatuM. tyAra pachI bIjI vakhata niyukita thaI. I. sa. 1847 nA ogaSTanI 14-15nI 1837 nI cUMTaNIo AvI ane muMbai dhArAsabhAgRhanA eka sabhya madhyarAtrie thayela bhAratanA svAtaMtryanA Agamana sAthe muMbaI paNa tarIke mArI cUMTaNI karavAmAM AvI. tyAre muMbaInA mukhya pradhAna bAkInA hiMdustAna sAthe AnaMdollAsathI masta banI rahyuM. meTA tarIke "eka be skenDala" kesavALA vIra narImAnanI varaNInI havA bhAganA gorA lokoe potAnAM gAMsaDa peTalAM UMcakIne bhAratamAMthI hatI. meM paNa narImAnane kogresa pakSanA netA tarIkenI varaNI mATe na kogresa pakSanA netA tarIkenI varaNI mATe vidAya lIdhI ane iMgleMDa gayA. theDA ahIM rahyA; jemAMthI lorDa ane e rIte mukhyapradhAnapadanI varaNI mATe mAre mata ApavAnuM vacana ApyuM hatuM. paNa tema thavAnuM na hatuM. koMgresa hAIkamAnDa mAunTabeTana bhAratanA pahelA gavarnara-janarala tarIke ane sara jona ane muMbaInA netAoe kAMIka juduM ja. nakkI karyuM. pakSanI sabhAmAM kolhIla muMbaInA gavarnora tarIke tAtparatA rahyA. iMgleDavAsIo pitAnA pakSanA netA tarIke mAruM nAma sUcavavAmAM AvyuM ane tene sarvAnumate parAjyamAM suMdara kheladilI batAve che. kAlavIla ceksa khAsiyata maMjurI ApavAmAM AvI. badhAne navAI lAgI, paNa badhAnI vacce dharAvatA aMgreja umarAva hatA. te pachI AjhAda bhAratamAM muMbaInA vadhAremAM vadhAre Azcarya thayuM hoya ane muMjhavaNa-akaLAmaNane bhega koI prathama bhAratIya gavara tarIke sara mahArAjasiMha AvyA. te badhuM banyuM hoya te te huM hatuM. A badhAnI Toce sabhyomAMnA eke tenI jevA jANavA mATe teo mATa-basamAM ane AgagADInA trIjA bAjumAM beThelA sabhyane pUchyuM: "A khera koNa che ?" prazna pUchanAra varganA DabbAomAM ajJAta rIte musApharI karavAmAM bALaka-sulabha hatA zrI. e. bI. lachuM. ane A rIte huM muMbaIne mukhyapradhAna AnaMda mANatA hatA ane janatAne temaNe khuba Adara prApta karyo hate. thayA. zrI laoNnI nANApradhAna tarIke nImaNuMka karavAmAM AvI. ' huM kolejamAM bhaNato tyAre tyAMno eka padAra amane vidyArthImArI ane lehe vacce sArI mitratAnI gAMTha baMdhAI ane temane ene kahyA karate ke kelejamAM tenI sAthe sAta prinsIpAlae kAma mArAthI. zakaya te salAha ane Teke huM Apane mane e kahetAM karyuM che. huM paNa teTalI ja saccAIthI kahI zakuM chuM ke muMbaI kharekhara AnaMda thAya che ke salAha ane Teke : chatAM, lagnee muMbaI sacivAlayamAM mArI sAthe sAta gavarnara-jemAMnA eke mAtra eka ja rAjyanuM nANataMtra kuzaLatAthI saMbhALyuM. aThavADiyuM kArya karyuM--e kAma karyuM che. I. sa. 1838 mAM vizvayuddha Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 enI karavI paDI hatI. vimAna khAsa karIne sva. athavA te aTaka kendrastha vahIvaTa tA. 1-11-56 prabuddha jIvana zarU thayA bAda ame ociMtA chUTA paDyA ane tyArabAda thoDA divasamAM prAdezika navaracanA dvArA rASTrIya bhAvanAne huM kArAgAranI koTaDImAM pUrAI gaye-te sivAya sAmAnya rIte amArI " sudaDha banAve ! vacce mITho saMbaMdha jaLavAI rahyo hate. mArA prathama pradhAnamaMDaLamAM majura khAtA mATe-je khAtA viSe ( tA. 14-10-56 ne bhArata jyotimAM pragaTa thayelA eka aMgrejI lekhane anuvAda) huM zunya karatAM paNa ochuM jANato hata--zrI gulajhArIlAla naMdAne bhAratanA ItihAsamAMthI tAravI zakAya evA aneka bodhapATha meLavavA mATe mAre gAMdhIjInI sahAya levI paDI hatI. tevI ja rIte mAMthI eka bodhapATha ApaNuM khAsa dhyAna kheMce che ane te e che mArA bIjA pradhAnamaMDaLamAM nANAM khAtuM zrI vaikuMlAla mahetA saMbhALe evI mArI icchA hatI ane te kabula karAvavA mATe mAre gAMdhIjIne ke lAMbA lAMbA gALe ane ghaNI vakhata te Antara vigraha ane vahIvaTI arAjakatAmAM sadIo pasAra thayA bAda dezamAM sthapAyela baMdhAraNa sabhA cAlatI hatI te daramiyAna khAsa karIne sva. rAjakIya ekatA kAM te kaI zakitazALI samrATanA prabhutvanA kAraNe zrI. eca. sI. mukarajI ane zrI, alAdI kaNasvAmI aizvara athavA to sudaDha kendrastha vahIvaTanA pariNAme nirmANa thayela che. jyAre revaranDa jeroma DIjhA ane bIjA vikhyAta mahAnubhAvo sAthe mAre jyAre kendrastha vahIvaTa nabaLo paDe che tyAre tyAre rAjakIya ekatAnuM maitrI baMdhANI hatI. je baMdhAraNane virodhapakSanA sabhya tarIke baMdhAraNa DhIluM paDayuM che ane jyAre kendrastha sattA zithila thaI che pAchaLathI jemaNe kiMmatavagaranuM, nakAmuM vagere kahIne vakhoDyuM evA te vakhe evA tyAre rAjakIya ekatA paNa nAbuda thaI che. samrATa azoke je jhaDapathI De. abeDakare te baMdhAraNa ghaDavAmAM khUba jahemata uThAvI hatI. pitAnuM vizALa sAmrAjya ubhuM karyuM hatuM lagabhaga teTalI ja jhaDapathI vAta parathI vAtamAM eTaluM jaNAvavAnuM asthAne nahi gaNAya che je tenA sthApaka ane kanjhavatI mahAmAnava hatA tenA mRtyu bAda e 26 mI jAnyuArI 1950 nI pahelAM saurASTra muMbaImAM bhaLI jAya sAmrAjya chinnabhinna thayuM hatuM. tyAra pachInA guptakALamAM ane evI jyAre saradAra vallabhabhAI paTelanI sarakAranA hatI tyAre pachInA muslIma saMtananI bAbatamAM paNa e ja pramANe banatuM AvyuM che. meM temane sUcavyuM hatuM ke badhA praznone sarvottama ukela e che ke muMbaIne vizALa dibhASI rAjya banAvavuM. AvI ja racanA Aje ApaNane mAluma paDe che ke dareka samaye amuka samaya sudhI svIkAravAmAM AvI che tethI mane AnaMda thAya che. A dezamAM arAjakatA rAlI che ane pachI ekAeka kai zakitabhAratanA hAI kamIzanara tarIke mAM jyAM ghaNA vikhyAta zALI rAjyakartA pedA thayuM che, jeNe tene sAmane karanAra sarva vidhI mahAnubhAvo, mahApurUSe tema ja sajjanane maLavAnI mane taka maLI baLAne tAbe karyA che ane jene ApaNe hiMdanA nAmathI oLakhIe hatI- lagabhaga be varasa rahyA bAda huM muMbaI pAchA AvyA. gaye chIe te samagra pradeza upara dhIme dhIme pitAnI sattA jamAvI che varase ophIsIyala laMgreja kamIzananA adhyakSapade mArI nimaNuMka thaI. athavA to koI eka paradezI sattA deza upara caDhI AvI che ane saMpUrNa vinamratA sAthe A padane meM svIkAra karyo. kamIzanamAM niyukta thayelA mArA 20 sahakAryakaromAM, vikhyAta kavio, upa-kulapatio, dezamAM aMdara aMdara laDatA vargo upara te tuTI paDI che ane saMsadanA sabhya. pati ane patrakArono samAveza thaze temanI hakumatanA pradezo upara pitAnI hakumata teNe jamAvI paNa kSetre mahattA vagarane e huM temane adhyakSa hate. kamIzananuM che. paNa azoka athavA caMdragupta, zivAjI athavA te vijaya kAma bahu ja rasavALuM banyuM hatuM jemAM rASTranA aneka khUNAonI nagaranA rAjavIo jevA sthAnika zAsake athavA te megala ke musApharIne samAveza thato hato. dakSiNanAM ApaNAM keTalAka badhuone akathAna jevA paradezI vijetAe evuM sthAyI ane sthira sAmrAjya hiMdI rASTrabhASA thAya te sAme virodha che. jyAre A bAbata aMge jubAnI nedhavA meM madrAsanI mulAkAta lIdhI tyAre virodhIoe 6 IMca ubhuM karI zakayA nathI ke je tenA sthApakanI hayAtI bAda lAMbo erasa corasa kALA vAvaTAo vaDe mAruM svAgata karyuM. me lAMbe kALe vakhata TakI zakyuM hoya. Aje ApaNane e bAbata ekadama spaSTa keTa paheryo hato te temane batAvyuM ane kahyuM ke huM mArI jAta virUddha thaI cUkI che ke ATalI moTI saMkhyA dharAvatI ane vividha prakAranA je dekhAva karI rahyo chuM tenAthI vadhAre dekhAva mArI sAme kALA kApaDathI rItarIvAjo ane bhASAonA kAraNe raMgaberaMgI lAgatI evI A tame nahi karI zake. dekhAva karanArAo paristhitinI majAka samajI bhAratanI prajA bhaugolika sImAone oLaMgI jatI ane prAdezika gayA ane temaNe mane mukta hAsyanI navAjeza karI. hindInA keTalAka pracArako sAme keTalAka vartuLomAM je AzaMkA pedA thaI che tene vaphAdArIonI upekSA karatI evI rASTrIya ekatAnI UMDI bhAvanA InkAra thaI zake tema nathI. te sivAya eka sudaDha ane sthAyI rAjakAraNa ghaTakamAM saMgakRita thaI na zake, Age najara Aje ApaNA dezamAM eka evuM rAjyabaMdhAraNa ubhuM karavAmAM aDhAra varasa pahelAM meM reDiye para jyAre mArAM saMsmaraNa aMge Avela che ke jemAM vahIvaTI hetusara dezanuM judA judA pradezamAM pravacana karyuM hatuM tyAre arebiyana nAITsamAMnI eka vArtAne meM je ke vibhAjana karavAmAM AvyuM che ema chatAM paNa jemAM zakitanirdeza karyo hate. te vAtomAM ema" Ave che ke bahamana ane paravIjha zALI kendrastha sattAyukata svataMtra hiMdI saMdhanI purI jogavAI karavAmAM baMnee pAchaLa dRSTi karI, eTale teo pASANamAM parivartita thaI gayA; mAtra parI jhAdIe pAchaLa joyA vagara AgaLane AgaLa cAlyuM ja AvI che-A prakAranI rAjyaracanA ubhI karavA pAchaLa ItihAsamAMthI rAkhyuM ane e rIte tene senerI pANI, gIta gAtuM vRkSa ane vAte ApaNane maLatA upara mujabanA vAstavika bodhapAThane sacoTa svIkAra karatu paMkhI-e traNenI prApti thaI. loTanI patnIe pAchaLa joyuM rahe che. ApaNe joyuM che ke jyAre AjhAdI AvI tyAre hiMdustAna eTale tenuM mIThAnA thAMbhalAmAM parivartana thai gayuM tene paNa meM nirdeza vahIvaTI hetusara ubhA karavAmAM AvelA keTalAka prAnta ane zAhIvAdI karyo hato. vArtAne sAra e hatuM ke je bhUtakALane ApaNA para savAra nItinI zaramajanaka saMtatirUpa aneka dezI rAjyomAM vahecAyeluM hatuM thaI javA daIe te khela khatama. sArAmAM sArUM te e che ke ApaNe bhUtakALamAM daSTi karavI nahi, AgaLa jevuM nahi, pAchaLa jevuM nahi -A kevaLa eka akasmAta hatuM. gulAmInI sadIonI saMcita asaane e rIte je nathI tene mATe du:khI thavuM nahi paraMtu samagra rIte rAmAyA mukata thavA mAgatA svataMtra prajA mATe darazanA A prakAranA ane saMpUrNapaNe vartamAnamAM ja jIvavuM ane e rIte IzvarI sarjananA viSama racanAmAM pAyAne pheraphAra kare atyanta jarUrI hatA. hiMdanA sauMdarya, ekarUpatA ane saMvAditAne AnaMda mANo. meM mArI potAnI judA judA bhAgomAM sthiratAne pAmelI bhinna bhinna ane ghaNI vakhata ApelI salAha avagaNIne bhUtakALamAM draSTipAta karyo che tenA bacAvamAM mAre mAtra eTaluM ja kahevAnuM che ke rAjakAraNamAM huM ghaNAM varSo thayAM parasparIvarAdhI evI vahIvaTI, Arthika ane sAmAjika tatkAlIna bhAga laI rahyo chuM ane tethI bIjAone salAha ApavI paNa pite racanAone, AjhAdInA udayanI ghaDie, rASTrIya mahattvAkAMkSAo sAthe te salAhane anusaravuM nahi evI Teva hajI huM TALI zakyo nathI. keAI meLa bese tema hatuM ja nahi ane rASTrIya pragati mATe AvI mULa aMgrejI : bALAsAheba khera citravicitra racanA bhAre vinarUpa bane tema hatuM. A kAraNane lIdhe anuvAdaka: zAMtilAla naMdu AjhAdI maLyA bAda taratamAM ja, rAjakIya krAntinAM mIThAM phaLo AkhA Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13ra : baMdhAyaka vicAra tarIke bhAratanuM zaktizALa ja AjanI sauthI che. ane tethI prabuddha jIvana , tA. 1-11-56 dezane eka khuNethI bIjA khuNA sudhI sau koIne prApta thAya e hetuthI, vahIvaTI nekarIo mATe karavAmAM AvelI darakhAstane Azaya ane ! dezI rAjyanuM vilInIkaraNa karavA mATe ApaNe ukata thayA hatA anya sarakArI nokarIonI bAbatamAM janmasthaLane lakSyamAM rAkhIne ane bahu jahidathI te siddha karyuM hatuM. karavAmAM AvatA bhedabhAvane rada karavAno hetu paNa upara jaNAvela . A naveMbara mAsanI pahelI tArIkhathI zarU thatI ane dezanuM khataranAka prAntIyavAdane nAbuda karavAno che. 14 pradezamAM vibhAjana karatI dezanI punaracanAe AjhAdI pachInA AjanA vakhatamAM pAravinAnuM nukasAna khamIne ApaNe nava varSanA anubhavamAMthI ubhI thayelI ane have pachInAM varSonI zikhyA chIe ke bhASAkIya ekatAnA vicAra upara AdhArita jarUriyAtane lakSyamAM rAkhIne karavAmAM AvelI navI vaijanA che. karavAmAM Avela A prAntIyavAda sAdhAraNuM hiMdIne ekadama hiMdanI AzAo ane mahattvAkAMkSAo AkhA dezanA jhApI temaja AkarSI zake che. kAraNake hiMdI rASTrIyatAnA khyAle, eka : samatala vikAsane anulakSIne hAtha dharavAmAM AvatI paMcavarSIya yoja- vidhAyaka vicAra tarIke haju pUrI jamAvaTa karI nathI. prAdezika punanAoThArA Aje mUrtimatta banI rahI che. navabhAratanuM zaktizALI racanA paMce bhAra daIne jaNAvyuM che ke lokamAnasamAM ghara karI rahelA ghaDatara ane caNatara e ja AjanI sauthI moTI cintAne viSaya sAMpradAyika ane kamI abhiniveze ane prAdezika vaphAdArIo sAme che ane tethI sarakAranI dareka kAmagIrI ane prajAnI dareka pravRtti Takkara jhIlI zake ane tene haThAvIne pitAnuM sthAna jamAvI zake e * A yojanAne saphaLa banAvavA tarapha ane vikAsanI gatine ane mATe A rASTrIyatAnI bhAvanAnI jaDa tenA dilamAM vadhAre uMDI naMkhAteTale vega ApavA tarapha kendrita thavI ghaTe che. A saMdarbhamAM prAdezika vAnI-tenA dila upara tene vadhAre pAke raMga lAgavAnI khUba jarUra punararacanAne vicAra karavAnI khAsa jarUra che. hiMdanA 14 navAM che. Aje amalamAM AvatI prAdezika navaracanA bhASAkIya khyAle pradezanuM ghaDatara dezanA hita samagrapaNe sArAmAM sArI rIte kema karatAM vahIvaTI jarUriyAtane vadhAre khyAla rAkhIne karavAmAM Avela che saMvardhita thAya e lakSyamAM rAkhIne thavuM joIe ane AkhA dezanI ane te sarva prakAre ucita thayuM che. ApaNe AzA rAkhIe ane sahIsalAmatI ane vikAsane lagatI jarUriyAtone pahoMcIvaLavAmAM zraddhA sevIe ke AnuM pariNAma prAdezikavAdanAM je to haju - A vahIvaTI racanAne ApaNe jeTalA pramANamAM upayoga karIzu jIvatAM che tene pUre sAmane karavAmAM ane Akhare nAbuda karavAmAM teTalA pramANamAM AjanI navaracanAnuM pagaluM DahApaNabharyuM ke anyathA Avaze ane bIjI paMcavarSIya yojanA dvArA vyakata thanArA prajAkIya puravAra thavAnuM che. purUSArthamAMthI rASTrIyatAne sudaDha banAvatuM vidhAyaka baLa pUratA pramANamAM ' naveMbara mAsanI pahelI tArIkha bAda hiMdane je na nakaze pedA thaze. anuvAdaka: paramAnaMda ubhe thaze (A nakaze A aMkamAM anyatra ApavAmAM AvyuM che.) maMchADozI vidAya thayAM, paNa manamAM khaTako . te sAme dRSTipAta karavA mAtrathI kaI paNa sAmAnya mAnavIne hiMdanI vikAsa yojanAo pAchaLa rahelA rASTrIya citranI sahajamAM pratIti mUkatA gayAM ! thaze. dareka pradezanI sthAnika saMpattine bane teTalo vikAsa kare sAdhAraNa rIte prabuddha jIvananA vAMcake sAthe mAro saMbaMdha ane koI paNa eka pradeza dakSiNamAM che ke uttaramAM tene kaze paNa deza ane samAjamAM banatA banAve viSe carcA karavA pUratA yodita . khyAla rAkhyA vagara dareka pradezanI nIpaja ane utpAdana samagra prajAne rahyo che. mArA aMgata jIvanamAM meM temane bhAgye ja DokIyuM karavA salabha karavAMe A AkhI pejanA ane prAdezika punarucanAne dIdhuM che. Aje evI bAbata raju karavA mAMguM chuM ke jene mArA hetu che. vyaktigata pradeza parasparAvalaMbI banIne rahe ane eka aMgata jIvana sAthe sIdho saMbaMdha che. svarAjya bhagavatI prajAnA sahakArI ane pUraka ghaTaka tarIke vikAsa muMbaImAM koMgresanI caLavaLa sAthe jemane saMbaMdha rahyo che, pAme e A sarvenI pAchaLa rahelA pradhAna uddeza che. A ja kAraNathI ane koMgresa Ayojita sabhA saMmelanamAM jeo varSothI bhAga letA AkhA dezane jarUrI evI vastuo ane vyavasAyanI bAbatamAM rahyA che temanAmAM bhAgye ja evuM kaMIka haze ke je khAdI vecavAnuM madhyastha taMtra dhIme dhIme vadhAre ne vadhAre sattAo hastagata karatuM varSothI kAma karatA ane te dvArA thatI kamANImAMthI potAne jIvanajAya che. ane rAjyazAsita vyApAra, agatyanA vyavasAyanuM rASTrIya narvAha karatA machADozIne na oLakhatA hoya. kAMgresanI koI paNa karaNa vagere je ApaNe joI rahyA chIe te badhuM Ayojita ane sabhA ke saraghasamAM teo AgaLa ja hoya. gAMdhIjI AgaLa paNuM samapramANu vikAsa sAdhavAnI kalpanA ane icchAnuM pariNAma che. dekhAya ane javAhara pAchaLa paNa deDatA te najare paDe. temanA dhaNI " jyAre prAdezika punarracanAnI A bAju ApaNe vicAra sAthe temane meLa nahetA ane varSothI teo muMbaImAM ekalA rahetAM. karIe chIe tyAre e spaSTa thAya che ke A svataMtra hiMdamAM vibhAga-- pAchaLanAM varSomAM temanA dhaNI gujarI gayelA. temane capATI upara lakSI ekAntika vicAraNA ke prAdezika abhimAnane mATe jarA paNuM eDanavALA bIlDIMgamAM gAMdhI sevA senAnA kAryAlayamAM eka khuNe raheavakAza che ja nahi. hiMdamAM rahete amuka AdamI AMdhane che ke vAnI sagavaDa karI ApavAmAM AvelI. keTalAMka varSo pahelAM teo eka paMjAbane che,. baMgALI che ke malayAlI che ema vicAravuM Aje vAra khAdI vecavA mAre tyAM AvelAM ane ame khAdI kharIdelI. aprastuta che, kAraNa ke Aje A dezamAM je koI vase che te bhalene pachI te pANInuM tela ane gRhaudyoganI bIjI vastuo vecavAnuM AMdhamAM, paMjAbamAM, baMgALamAM ke keralamAM vasate hoya, paNa te vizALa kAma paNa teo karatAM. Ama avAranavAra teo AvA koI kAme hiMdamAM vasate hiMdI ja che. prAdezika punarracanA pace pitAnA rIporTamAM amArA ghera AvatAM ane amArI jarUriyAta mujaba ame temane kadi kadi lekenA manamAM mULa ghAlI rahela A prAdezika ahaMtAno khyAla, ke khaTAvatAM. eka divasa savAranA ame cA pItA hatA evAmAM teo jethI game tyAM anyatra vasate eka baMgALI mULa pravAsI ke AvI caDhayAM ane temane cA nAsta ApIne ame temanuM Atithya malayAlI ema mAne che ke tenI potAnI mAtRbhUmi' te baMgALAmAM karyuM. Ama teo avAranavAra savAranA AvatA rahyAM ane amArA . AMdhamAM ke keralamAM che ane pite hAla jyAM vase che te, pratyenI cA nAstAnA bhAgIdAra banatAM rahyAM. pachI te eka kasa ja goThavAI vaphAdArI karatAM te pote jyAMne mULa vatanI che te pratyenI vaphAdArInuM gayA ane aThavADIAmAM teo eka vAra ceksa ane mana thAya te vizeSa mahatva che ane e rIte pitAnI mULa mAtRbhUmine tenI upara kadi be vAra amArA savAranA cApANInAM vakhate Ave ane temane te game tyAM vasate heAya ema chatAM koI eka viziSTa adhikAra che- amAre cA khAkharA dharavAM ja paDe. AthI mAruM mana kaMTALavA mAMDyuM A prakAranA eTale ke prAdezika ahaMkAra upara vadhAre paDato bhAra ane pachI te mane te lapa jevAM lAgavA mAMDayAM. A bukI bekhI kadarUpI " mUkatA-khyAlamAM rahelA jokhama tarapha khAsa dhyAna kheMcyuM che. kendrastha DozI-ame belAvIe na bolAvIe paNa-amArA mAthe lAgu ja Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-11-56 " prabuddha jIvana 133 paDI che ema mane kahevA lAgyuM. eka divasa A kaMTALAne vaza A AThamI sapTebare banyuM. dazamI sapTebare rAtre sAMbhaLyuM thaine maMchA DozIne meM kahI nAMkhyuM ke " A rIte tame AvyA ke operA hAusa pAse gesavALAM DezI meTara nIce kacarAIne marI kare che e barAbara nathI-have tamane batAvIe tyAre Avaje." gayAM. tapAsa karatAM e maMchA DozI ja che ema mAluma paDayuM. A A mArAM apamAnajanaka udgAro sAMbhaLIne teo AvatAM jANIne mArI patnIne sakhta AghAta lAge. koI divasa nahi ane baMdha thayAM. mArI patnIe A vAta jANI ane mane khUba saMvatsarinA ja divase meM nokara mAraphata jUThuM kahevarAvIne DozIne Thapako Apyo ke "ApaNe khAvA rahevAmAM ATale badhe kharca karIe bhUkhyAM pAchAM vALyAM. A meM zuM karyuM ?? AvA mAnasika AghAtathI chIe ane eka DozI ke jenuM Aje koI saguM ke vahAluM nathI te te vihaLa banI gaI. huM paNa A jANIne khinna thaye ane kAMIka aThavADIe eka vAra Ave che tenA cA khAkharA tamane bhAre paDI jAya anutApa anubhavavA lAgyo. manamAM vicAra AvavA lAgyA ke ApaNuM . che ?" meM javAba Apyo ke te ApaNA mAthA upara paDayAnI mAphaka sAMkaDuM anudAra mana ApaNA vartanane ghaNI vakhata lAgaNIzanya Ave che te mane bIlakula gamatuM nathI. ApaNA gharamAM ApaNA bolAvyA banAvI de che. ApaNA gRhasthajIvananuM dvAra bahu ja ochA mANase sivAya Ama keI AvyA ja kare e mane na ja game." paNa A mArI mATe khulluM hoya che. jenA mATe e dvAra khule che te paNa jotadaSTi mArI patnIne ravIkAryuM nahotI. AgaLa jatAM maMchA DozI mArI jotAmAM baMdha thaI jAya che. ApaNI saundarya pradhAna daSTinI bIjI patnIne eka vAra pATI AgaLa maLyA ane temane teNe pUchayuM ke bAju che asundara-kaddarUpa-pratye jugupsAnI. A jugupsA duniyAnA DozImA "cA pIvA kema nathI AvatA ?" DozImAe javAba ApTe duHkhI, dardI, jarjarita, vyAdhigrasta pratye ApaNane ghaNI vakhata vivekake "te divase bhAIe ema kahyuM pachI mAruM mana na vadhyuM." mArI hIna-zUnyamanaska-kAra banAve che. ApaNI bAhya sabhyatA pAchaLa patnIe temane jaNAvyuM ke "e bhale ema kahetA, tame AvatA rahejo." AvAM vikRta vaLagenA pariNAme UMDA dilanI kuNupa, namratA, karUNA vyArathI te Aja sudhI teo upara jaNAvyA mujaba amAre tyAM ke anukaMpA hatI ja nathI. AvA vicAro maMchADozInA avasAna savAranA bhAgamAM AvatA rahyAM ane mArI upekSA, udAsInatA, aNagame bAda kaMI divasa sudhI manamAM ghoLAtA-khaTakatA rahyA... badhuM chatAM DozIne mArI patnI pUro nAte ApatI rahI ane A rIte DozInI AMtaraDI TharatI joIne sateSa anubhavatI rahI. DozI huM je vargane chuM tene loko madhyama varga tarIke oLakhe che. paNa kahe ke "vijayA bahena, tamArA jevA khAkharA mane koI khavarAvatuM A varganA kuTuMbone rahevAne ThIkaThIka ghara hoya che, paheravAne pUrAM nathI. cAra pAMca divasa thAya che ane mane thAya che ke cAla jAuM vastro hoya che ane khAvA pIvAmAM bhagavAnanI pUrI mahera hoya che. ane nAsto karI AvuM. tamArA khAkharA mane bahu bhAve che." Ama A vargamAM keTalAMka kuTuMba evAM che ke jayAM purUSe mArI prakRtinA pUrvakrama mujaba temanuM AvavAnuM cAlu rahyuM ane mArI patnI temane hoya che ane strIo mArI patnInI prakRtinI hoya che. anya keTalAMka nAsto pIrasatI rahI. AgaLa jaNAvelI ghaTanA bAda meM temanuM kadi kuTuMba evAM che ke jyAM strIo mArI prakRtinI ane purUSo mArI apamAna karyuM nahotuM, paNa te mane bIlakula gamatAM nahi. temanI patnInI prakRtinA hoya che. A ubhaya purUSane pitAnI cAlu, jarAjINuM zarIrayaSTinI kadarUpatA mArA dilamAM jugupsA upajAvatI. raheNI karaNI viSe kAMIka vicAravAnuM maLe e hetuthI A aMgata te Ave tyAre Ave," kema cho ?? ane jAya tyAre "jAo cho ? ekarAra jevI nedha ahiM pragaTa karavuM ucita dhAryuM che. paramAnaMda' ema kadi kadi aupacArika rIte huM belate paNa "A lapa mArA prakIrNa noMdha lAvyA sivAya zuM kAma AvyA kare che ?' ema mane kahyA karatuM. zAnta paLAmAM mane jarUra evA vicAro AvatA ke AvI mArI nUtana varSano maMgaLa prabhAte manodazA pAchaLa kadarUpApaNa pratye mArA cittamAM ghara karI rahelo vikrama saMvat 2012 vidAya thAya che ane vikrama saMvat 2013 aNagamA kAma karI rahela che, eTaluM ja nahi paNa, A DozI pratye ne prAraMbha thAya che. AvA saMdhikALa upara A aMka pragaTa thAya che. AvuM lAgaNIzanya vartana dAkhavuM chuM e mArA mananuM sAMkaDApaNuM A kAraNe gayA bAra mahInAonI ghaTanAo upara daSTi sahajapaNe che, abhimAna che, tuchatA che. paNa e vicAraNA cAlu vartana doDe che ane AgAmI bAra mahInA daramiyAna saMbhavita ghaTanAo vyavahAramAM TakatI nahi ane mAruM ghara e mAruM ghara che ane e tarapha kalpanA gatimAna thAya che. gharamAM mane na gamatuM mANasa AvavuM na joIe evA ghamaMDathI ' prAdezika punarracanA paMcanI bhalAmaNoe AkhA dezamAM ane ane gharaDA kadarUpA mANase pratyenA aNagamAthI mArA manane huM mukata khAsa karIne muMbaI, mahArASTra ane gujarAtamAM pedA karelA tumula karI zako nahi. Ama zAnta paLenI vicAraNA ane mArA rAja saMdharSoe gata varSa daramiyAna ApaNuM khUba dhyAna rokyuM hatuM ane arejanA vartana vyavahAramAM eka prakAranI didhA-asaMgati cAlyA karatI. muMbaInA ane ApaNe tyAM meTI athaDAmaNu pedA karI hatI. A ja ane muMbaI khAte mahArASTrIo ane gujarAtIo vacce atyanta " ' gaI paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA AThamA divase rokasI thIeTaramAM duHkhajanaka vaimanasya nirmANa karyuM hatuM. gata varSanA pazcAd ardha darasabhA hatI. e divasa saMvatsarane hatA. e sabhAnI vyavasthAnI javA- miyAna mahA dibhASI muMbaIne nirNaya bhAratanI lokasabhAe ekAeka badArI mArA mAthe hovAthI huM vahelA pahoMcavA gherathI nIkaLe. lIdhe ane tenA pariNAme gujarAtamAM ane khAsa karIne amadAvAdamAM rastAmAM DozIne mArA ghara tarapha AvatAM dIThAM. 'Aje paNa A lapa kalpanAmAM na Ave te kogresavirodhI lokasaMbha ubhuM thayuM ane kayAMthI ?" ema meDhAmAMthI udgAra nIkaLI gayuM ane temanI sAme navA AkAramAM mahAgujarAtanI caLavaLa upasthita thaImahArASTra vizeSa najara karyA sivAya jyAM javuM hatuM tyAM huM pahoMcI gayA. mahAdvibhASI muMbaI lagabhaga svIkArI lIdhuM che ane tethI alaga muMbaInA mArI patnIne paNa sarakhI jagyA meLavavA mATe rokasI thIeTaramAM kAraNe mahArASTramAM koMgresanI ImArata DagamagI gaI hatI te pAchI sthira vahelAM pahoMcavAnuM hatuM, kAraNa ke te divase zrotAonI khUba ja bhIDa pAyA upara pratiSThita thaI che. bIjI bAjue je gujarAta koMgresanA rahe che. teNe amArA gharanI gelerImAMthI DozIne AvatAM joyAM. DozI abhedha kIllA samAna lekhAtI hatI te gujarAtanI koMgresamAM nAnuM sarakhuM Avaze to temane cA khAkharA khavarAvavAmAM paMdara vIza mInITa rokAvuM bhaMgANuM paDayuM che ane aneka vicArapanA zaMbhumeLA jevo mahApaDaze ane sabhAmAM pahoMcatAM meDuM thaze ema vicArIne, mAre nAkara gujarAta pakSa ubhuM thayuM che. A pakSanuM prabhutva haju amadAvAda, nIce jatuM hatuM tenI sAthe kahevarAvyuM ke "kaMI upara nathI. badhAM mesANuM, naDiyAda ane ANaMda pUratuM maryAdita che ane te paNa bahAra gayAM che. "DozI nirAza thaIne pAchA pharyA. dhIme dhIme kSINa thaI jaze evI AzA sevAya che. Ama chatAM paNa Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 AgAmI mahInAo daramiyAna lokamAnasa kai Avue DhaLaze ane AgaLa vadhaze te viSe kAMi nizcitatApUrvaka kahI zakAya nahi. navA dvibhASI muMbainI racanA kevA AkAra le che tenA upara mahAgujarAtavAdanA visarjana ke vistAranA AdhAra rahe che. . AvI samaviSama ghaTanApUrvaka ane atyanta jaTila evI prAdezika punarracanAnI samasyAnA ukela sAthe ane te mujaba karavAmAM AvelA navA pradezonI sthApanA sAthe ApaNe navA varSamAM praveza karIe chIe. A navI prAdezika racanAne ane khAsa karIne dvibhASI muMbaine thALe pADavu"dUra dUranA pradezane eka vizALa dvibhASI ghaTakamAM Ayojita karavA sugrathita karavu ke jethI dvibhASI muMbai paripakva sthAyIpaNAne prApta kare--A ApaNI tatkALa cintAnA viSaya che. A varSa daramiyAna bIjI paMcavarSIya yAjanAno prArabha thAya che. tenA lakSyAMkA nAnA sunAM nathI. tene pAra pADavA jatAM aneka aNudhArI Arthika samasyA ubhI thavAnA saMbhava che. sauthI vadhAre cintAnA viSaya te prAthamika jarUriyAtenI vastuonA bhAvAne kAjImAM rAkhavAne lagatA che, AkhI yAjanAnA amalamAM aneka jokhamA ane bhayasthAnA rahelAM che. ane tenI saphaLatA mATe sarakAra pakSe jeTalI jarUra che duradezIpUrvakanI Ayojaka zaktinI tema ja pratikSaNa sAvadhAnInI teTalI ja jarUra che prajApakSe purUSAtha prerita sahakAranI ane bhAvIne najaramAM rAkhIne tatkALa aneka prakAranI agavaDA ane ArthIka sakaDAmaNe bhegavI levAnI taiyArInI. banne pakSe jarUra che pUrI zraddhA ane sAhasanI. AthI paNa vadhAre mahatva che AgAmI varSamAM thanAra dezavyApI cUMTaNInuM. lokazAhI eTale pukhta vaya matAdhikAranA dhoraNe thatI cUMTaNI ane te drArA cUMTAyalA loka pratinidhio mAraphata ubhuM kavAmAM Avatu navuM rAjyazAsana. AvI vyApaka cUMTaNI e rIte thai zake che-sIdhI rIte ane ADakatarI rIte. pratyekanA ceAsa lAbha ane cerA geralAbha che. ApaNe tyAM. sIdhI rItanI cUMTaNInI prathA svIkAravAmAM AvI che. lokazAhI mATe AvI cUMTaNI anivArya che, ema chatAM paNa temAM rahelA anarthone jyAre vicAra Ave che tyAre bhAre kamakamAM pedA thAya che. kAraNa ke A cUMTaNI eka evA prasaMga che ke jyAre dezamAM sthapAyelA ane e ja divasomAM navA ubhA thatA rAjakIya pakSA potapotAnA pratinidhie raju kare che, A badhA pakSo vacce sattA upara AvavAnI sAThamArI zarU thAya che, peAtAnA pakSanI baDAI ane anya pakSenI nindA--A vyavasAya upara dezanA sarva AgevAnonI zakita kendrita thAya che. A baDAI ane A nindA dhaNI vakhata sabhyatA ane saskArItAne tilAMjali ApavAnI hada sudhI pahoMcI jAya che ane pracArasabhAemAM heLInA phAga jevA khela khelAya che. cUMTaNI pracAra eTale pracArakanA meDhe kAI cekaDu ja nahi. atyuti e vakhatamAM sahaja ukitanA praskrAra banI jAya che ane asatyA vaDe IDarIyo gaDha jItavAnI tAlAvelI sau kAinA dilamAM ubhI thAya che. dezanI suleha zAnti paNa avAranavAra jokhamAya che ane bhinnabhinna LA kadi kardi mArAmArI upara AvI jAya che. vadhAre mato meLavI zake evA pratinidhionI zeAdha zarU thAya che ane tethI guNavattA karatAM pratinidhinI lAgavaga upara vadhAre bhAra mukAya che ane tethI sAdhu purUSa karatA sAmAjika guMDAne pratinidhi tarIke pasadagI maLe evA sabhava ubhA thAya che. AvI ja rIte peAtAnA pratinidhie mATe vadhAremAM vadhAre matA hAMsala karavA mATe lokamAnasamAM rahelI kAmI, sa MpradAyika, bhASAkIya, prAntIya lAgaNIone mesumAra uskeravAmAM Ave che ane AvI duniyAmAM huM kayAM bharAI paDayA ema eka taTastha mANasane lAge evuM krUpa, matsara, kaleza ane kaTutAnuM vAtAvaraNa deza AkhAmAM phelAI jAya che. AvI eka vaitaraNI AkhA deze AgAmI varSamAM eLagavAnI che. cUMTaNInu A svarUpa badalAya ane kAM to jene indirect election-ADakatarI cUMTaNI-kahevAmAM Ave che te prathAne svIkAra thAya athavA te AjanI cAlu cUMTaNI paNa sarvasvIkRta evA udAtta dhAraNe laDAya, peAtAnA pramuddha jIvana tA. 1-11-56 pakSanI vicArazreNI aMge ane pakSe nImelA pratinidhio aMge sayamapUrNa bhASAmAM sau kAi le ane varte ane kevaLa nindAnI badothI sau kAI dUra rahe-evI sabhyatAne dareka pakSa svIkAra kare ane antarathI amala kare e atyanta jarUrI lAge che. paNa e vAta Aje te banavAnI che ja nahi. Ama ApaNe navA varSamAM bhAre haiye ane asAdhAra javAbadArIonA bhAnapUrvaka praveza karIe chIe, je kaTokaTI jevI paristhiti ApaNI sAme DAkIyAM karI rahI che tene ApaNe hIMmata ane kunehapUrvaka pahoMcI vaLIe ane deza Aje che tethI varSAnte vadhAre sadhdhara sthitine prApta kare, navA pradezeAnA kuzaLa ghaDatara dvArA AkhA deza vadhAre saMgaDUita thAya ane pUrA prANavAna ane AdarzaparAyaNa pratinidhiothI yukata evI navI dhArAsabhAonuM nirmANa thAya evI ApaNA antaranI UMDI prArthanA hA ! tanurUpa ApaNu sarvanA vicAra, vANI ane vartana heA ! sAthe sAthe AgAmI varSe sau kAI mATe sukhadAyI. hA, AbAdI lAvanArU' hA, preyoyanu poSaka hA, ane duniyAnI suleha zAntinu savaka ho evI ApaNu sarvanI zubhecchA che ! pakSanetAnI cUMTaNI ane dvibhASI muMbainuM cintAjanaka bhAvI gayA. ekaTombara mAsanI 16 mI tArIkhe mahAbhiAU muMbai pradezanA kAMgresa pakSanA netAnI cUMTaNI thaI gaI ane 111 virUddha 333 mate zrI bhAusAheba hIrene parAjya ApIne zrI yazavantarAva khI. cabyANa cUMTAyA. A mATe navA vizALa pradezanA samagra koMgresI sabhyAnI ekaThI thayelI sabhAmAM traNa nAme raju karavAmAM AvyAM hatAM: 1 zrI merArajI desAinu, 2 zrI bhAusAheba hIrenu, 3 zrI yazavantarAva cavvANunuM. cUMTaNIthI AgaLanA divaso daramiyAna A mATe khUba vATAdhATo cAlI hatI. navI racanA mujaba bhAratamAM 14 prAdezika rAjyA ubhA karavAmAM AvyA che. temAM mAtra eka ja bhiASI rAjya hatu. ane te mujabanu tenu kSetraphaLa sauthI moTu hatuM. 188240 cArasa mAila. vastImAM te khIjA naMbare hatu. 478 lAkha. ( uttara pradezanI vastI 632 lAkhanI che. ) A navI racanAthI nAgapurathI kaccha sudhInA pradezo joDAI rahyA hatA. AvA vizALa ane vaividhyathI bharelA pradezanuM nirmANa ane navaracanA karavAnI javAbadArI kAne soMpAya che e asAdhAraNa mahattvanA prazna hatA ane e dRSTie 1 mI tArIkhe thanAra pakSanetAnI cUTaNI upara so kAI bhAre cintApUrNAMka mITa mAMDIne beThAM hatAM. e divasA daramiyAna je vATAdhATe ane matraNAonA samacAra dainika chApAomAM pragaTa thai rahyA hatA e jotAM chevaTe mAnyavara merArajIbhAinA mAthA upara ja A mugaTa mUkAze evI AzA satra sevAI rahI hatI ane ema bane te aneka dRSTithI IcchavAyeAgya hatu. A vakhate evA pakSanetA cUMTAvAnI jarUra hatI ke jenu gujarAtI ane mahArASTrI ubhaya prajAsamudAya upara khUba vajana paDatu haiAya, jene rAjyavahIvaTanA aheALA anubhava hAya, jenA viSe kendra sarakAramAM atyanta Adara ane bahumAna hoya. A rIte vicAratAM prajAsamudhaiyanA vizALa varganI zrI morArajIbhAi upara AMkha TharatI hatI. AvA eka kaTAkaTInA prasaMge temanI samakakSAne bIjo kAI AgevAna dekhAtA nahAtA. ane je rIte cUMTaNI vakhate matapradAna thayu te jotAM jo pote khInaharIpha cUMTAya to ja A sthAna svIkAre-AvA saidhdhAntika Agraha mArArajIbhAie na rAkhyo. hAta te zrI mArArajIbhAi ja dhaNI meTI bahumatIthI pakSanetA tarIke cUMTAyA heta emAM kAMI zaka nathI. kAraNa ke zrI cavANe jo mArArajIbhAI ubhA rahe teA peAtAnu nAma harIkAimAMthI kheMcI levAnuM kayAranuM jAhera karyuM hatu ane Ameya te zrI cavANune zrI merArajIbhAinuM pIThabaLa hovAnA kAraNe ja ATalA badhA mata maLyA hatA ane jo mArArajIbhAI harIphAImAMthI pAchA . Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 aneka jaTila samasyAonA ukela lAvavAnA hatA, paraspara virodhI hitAnA samanvaya sAdhavAnA hate. A kAma AjanA sayAgAmAM mArArajIbhAInuMane anne prajAsamudAye temanI pAravinAnI beijjatI karI che ane jIvatA anekavAra temane svarge paDeoMcADayA che ema chatAM pazu-mAtra mArArajIbhAInu ja hatu. cavANu AvyA te bhale AvyA ane ATalI meTI bahumatIthI AvyAM e paNu sArUM thayuM. Ama chatAM paNa cavvANu merArajIbhAI pAse eka baccuM gaNAya. AgaLanA zAsanamAM teo DepyuTI mInIsTara hatA; A zAsanamAM saMyogeAe temane mInIsTara banAvyA. Ama chatAM paNa temanI tAkAtamAM, sayejaka zaktimAM, vahIvaTI kSatAmAM lokAnA vizvAsa paDe evI kAI asAdhAraNa pratibhAnu hajI sudhI temaNe darzana karAvyuM nathI. ane tethI temane ApaNe antarathI AvakArIe-kAraNa ke have te mArArajIbhAInu javu' ane temanA sthAne cavvANunuM AvavuM e eka nizcaLa paristhiti banI cukI che--Ama chatAM paNa dibASI rAjyane A rIte thatA prAraMbha AzApreraka manavAne banne bhAre cintApreraka banyA che. bhAvInA garbhamAM zuM haze tenI kAMI sujha paDatI nathI. DA. aMbeDakarano khodhadhama aMgIkAra DaoN. bhImarAva AMbeDaka2e tA. 14-10-56 ravivAranA rAja cUMTAnAgapurakhAte barmAMnA 83 varSanI ummaranA vaye vRdhdha baudhdha bhikSu mahAsthavira caMdramaNi pAse potAnA 75000 anuyAyIo sAthe yudhdha dharmA a MgIkAra karyo che, ekaTAbara mAsanI A eka viziSTa ghaTanA che. A rIte budhdha dharmano aMgIkAra karatAM temaNe nIce mujabanI pratijJA jAhera karI hatIH-- prabuddha jIvana tA. 1-11-56 khasI gayA na heAta tA temane te badhA mate te| maLata ja paNa e uparAMta paNa thoDA vadhAre mato maLyA hata. ane zrI hIrenI e murAda hatI. ane te pote pakSanetA tarIke cuMTAvuM ane ema banavuM zakaya na heAya te merArajIbhAI nacuMTAya e jovuM. khAsa karIne cUMTaNInA divase te temane spaSTa dekhAi cukayu hAvu ja joIe ke potAne kAi paNu saMyogamAM bahumatI maLanAra nathI. AvA spaSTa bhAnanA pariNAme temaNe jo potAnI umedavArI pAchI khecI lIdhI hota te cavANu te mArArajIbhAinA pakSamAM potAnI umedavArI pAchI kheMcI levAnA hatA ema hIre jANatA ja hatA ane e rIte mArArajIbhAI mATe jarUra teo mArga mokaLo karI zakayA heta, artakanI samajAvaTa ane Agraha chatAM zrI hIre A bAbatamAM ekatA be na thayA ane mArArajIbhAine temaNe jAhera karelA siddhAnta mujaba potAnuM nAma pAchu khecavAnI pharaja pADI. Ama na karavA kAMgresanI AgevAna vyakitae mArArajIbhAine ghaNI AjIjI karI, paNa eka vakhata amuka bAbatamAM gAMTha vALyA bAda zrI morArajIbhAine tyAMthI khaseDavA e lagabhaga azakaya jevuM banI jAya che. A cUMTaNI prasaMge morArajIbhAIe je vaLaNa akhatyAra karyuM. te dilakSI hatu. eka te temane Agraha hatA ke pakSanetAnI cUMTaNI bahumatathI nahi paNa sarvAnumatathI thavI joie. sarvAnumatathI yalA pakSanetA jeTaluM muktamane kAma karI zake che ane tenA jeTalA anya sabhyo upara prabhAva paDe che te prabhutva bahumatIthI cuMTAyelA pakSanetAne maLatuM nathI ane tethI mArArajIbhAInA A prakAranA Agraha vyAjabI hatA, prazaMsanIya hatA. mArArajIbhAInA vaLaSNunI bIjI agatyanI bAjI e hatI ke pakSanetAnI cUMTaNI sarvAnumate thavAnuM zakaya na hAya te| paNa A ke AvA anya prasa Mge koinI harIphAImAM ubhA rahIne, bahumatIthI cUMTAine, koI paNa javAbadArIvALuM sthAna svIAravuM nahi, A bAbatane temaNe potAnA eka sidhdhAnta tarIke jAhera karI hatI. kAI paNa svamAnI mANusanA dilamAM AvA Agraha hAya te svAbhAvika che. bahumatIne eziyALA thaIne kAI paNa adhikAra upara AvavAnuM te na pasaMda kare e paNa samajI zakAya evu che. huM paNu AvA eka abhiprAya ke AgrahanI bAbatane temaNe eka akra sidhdhAntanuM rUpa ApyuM. Aje jyAre temanI prastuta sthAna upara niyukta thavAnI asAdhAraNa jarUra hatI tyAre eka sidhdhAntane AgaLa dharIne tyAMthI te pAchA khasI gayA ane zrI hIrenI murAda khara lAvavAmAM saraLatA karI ApI e kharekhara nathI thayuM, ane e rIte merArajIbhAinA sidhdhAntavAda A vakhate ApaNA mATe khataranAka nIvaDayo che. evI lAgaNI Aje aneka lakA du:kha sAthe anu bhavI rahyA che. ApaNA manamAM aneka AgraheA hoya che paNa vAstavika paristhitinA sAmanA karavAmAM ApaNA Agraho sAthe avAranavAra bAMdhADa karavI paDe che.ApaNA cAlu vananuM A sarvasAmAnya darzana che. A badhADa kayAre karavI, keTalI karavI e vivekanA prazna che paNu ApaNA AthaDDAmAM kiMThe bAMdhacheDa thaI na ja zake ema kahevuM e eka prakAranI jaDatA che. AvA AgrahomAMthI koI Agraha sidhdhAntanuM rUpa paNa pakaDe che ane e rUpa ApyA pachI temAM bAMdhachoDa mATe pramANamAM bahu thoDA avakAza rahe che. Ama chatAM paNa jIvanamAM ane khAsa karIne rAjakAraNI prasaMgAmAM kadi kadi evI asAdhAraNa kaTokaTI ubhI thAya che ke jyAre amuka sidhdhAntanA anupAlanamAM paNa 'apavAda karavAnuM anivArya ane dharmAM thai paDe che. muMbaI pradezanA kAMgresa pakSanA netAnI A vakhatanI cUMTaNI eka Ave! prasaMga hatA. khAra mahInAnA tumula gharSaNa bAda AMkhanA palakArAmAM ubhA thayela amApa vistAravALA dvibhASI rAjyane thALe pADavuM e kAMI nAnIsunI javAbadArInA viSaya nahAtA. navI rItarasama ubhI karavAnI hatI, navA pAyA nAkhavAnA hatA; " asamAnatA ane atyAcAra je dharmanAM mukhya agA che te purANA dharmanA tyAga karatAM huM punarjIvana prApta thayAnA AnaMda anubhavuM chuM. huM kAI avatAravAdamAM mAnatA nathI ane mudhdha viSNunA avatAra hatA ema kahevuM te asatya che ane gerasamajutI pedA karanArUM che, kAI paNa hiMdu deva ke devInI have pachI huM upAsanA karIza nahi. huM zrAddha kriyA karIza nahi. huM jJAtisaMsthA ane varNa vyavasthAne nAbuda karavA sadA prayatnazIla rahIza ane mAnavI mAnavI vacce samAnatAnI bhAvanA sthApavAnA huM pracAra karIza. bhagavAna yudhdhanA aMga mArganuM huM custapaNe anusaraNa karIza. budhdhadharma e ja sAco dharma che ane samyak jJAna, samyak cAritrya ane mAnavamAtra viSe karUNAnA sidhdhAnto vaDe prerita-saMcAlita evu jIvana huM akhatyAra karIza." khIje divase nAgapuramAM eka jAhera vyAkhyAna daramiyAna DaoN. akheDakare jaNAvyu hatu ke " A dharma parivartana karavAnA mate kAMI ekAeka vicAra Avyo nathI. hiMdu dharmanA tyAga karavAnA me 1935 nI sAlamAM niNaeNya karyAM hatA. vakhate meM pratijJA lIdhI hatI ke jo ke huM hiMdu janmyA chu, paNa hiMdu tarIke maravAnA nathI." kAI utAvaLIyuM pagaluM bharavAmAM huM mAnatA nathI. A prakAranA paripakva nizcaya upara AvatAM mane 20 varSa lAgyAM che. " temaNe AgaLa cAlatAM jaNAvyuM hatu ke " mane aMdha anuyAyIono khapa nathI. yudhdha dharmane-aMgIkAra karanAra dareka vyakitae e dharmanA rahasyane barAbara samajavuM ja joie. dharmanA nAme jemaNe pAra vinAnI yAtanAo bhogavI che te aspRzyo mATe budhdha dharma e ja eka AzAsthAna che. varNavyavasthA ane e samAnatA upara AdhArita evA hiMdu dharmamAM temanuM nasIba sudhAravAnI koI taka nathI. mANune jIvavA mATe mAtra annanI ja jarUra nathI zarIra uparAMta tenAmAM eka mana che, jete vicAra mATenA khArAkanI paNa haMmezA jarUra rahe che. hiMdu dhame pachAta gaNAtA--patita lekhAtA-vargomAM jIvananA ullAsa jevuM kazuM rahevA dIdhu' nathI. ane tethI mane mArA dharma cheDavAnI ane mudhdha dharma aMgIkAra karavAnI jarUra lAgI che. A dhama jJAti--saMsthAthI mukta che ane samAnatA ane nyAya upara AdhArita che. baudhdha sadha eka mahAsAgara jevA che, jemAM aneka Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 136 nadIe vilIna thAya che ane peAtAnu vyakitatva ane alagapaNu visarjita kare che. baudhdha dharma pradeza ane kALanI asarAthI mukta rahI zakayA che ane tethI te Aja sudhI TakI rahyo che ane tethI ja duniyAnA kAi paNa dezamAM tenA pracArane pUro avakAza rahyo che." hiMdanI Adhunika aneka vibhUtimAM DaoN. kheDakara eka vicitra vibhUti che. te bhAre zaktizALI che ane AkhuM jIvana pAtAnA aspRzya lekhAtA samudAyane bhogavavA paDatA anyAya ane atyAcAro sAme jhujhavAmAM temaNe gALyu' che, paNa temanA kiANu haMmezA vicitra ane vakra rahyo che. AjanA yugamAM aspRsyAnA uddhAraka tarIke gAMdhIjInu sthAna ane kAryaM ajoDa ane ananya lekhAyela che. Ama chatAM A AMbeDakare gAMdhIjIne kadi paNa aspRsyAnA mitra ane uddhAraka tarIke svIkAryo nathI. ulaTu temane aspRzyAnA zatru tarIke temaNe varNavyA ane AlekhyA che. A khALatamAM hiMdanI anya AgevAna vyakita kAyade Ajhama jhINA ane akheDakaramAM bhAre sAmya hatuM. AvI ja rIte hiMdu dharmane temaNe haMmezA vakra dRSTikAthI ja nihALyA che. alabatta hiMdudharma akSyatA ane jAtapAtanA bhedathI dUSita che, ema chatAM paNa e truTiothI mukta thai zake evuM hiMdu dharmanuM uddAtta tattvajJAna che. hiMdu dharma viSe temaNe anubhavelI nirAzA keTalI pAyA vinAnI che e te chellAM daza varSamAM ApaNe aspRzyatA nAbudImAM keTalI moTI saphaLatA meLavI che te uparathI koine paNu khyAla AvI zake tema che, yA khIjuM jene DaoN. AMbeDakara hiMdu dharma tarIke oLakhe che oLakhAve che te tA vaidika athavA tA brAhmaNadharma che, khIccha khe mahatvanI zAkhAe jaina dhama tathA bauddha dharma che. A uparAMta hiMdu dharmanI khIjI paNa keTalIka zAkhA prazAkhAo che je aspRzyatAne ane nAtajAtanA bheddAne khIlakula svIkAratI nathI. prastuta dharma parivartana dvArA temaNe hiMdu dharmanA nahi paNa vaidika dharmano tyAga karyo che. A badhuM chatAM paNa temaNe karelA bauddha dharmanA svIkArane ApaNe jarUra AvakArIe. atyAra sudhI te vastutaH dhavimukha hatA; hiMdu dharmonA dveSa ane tiraskAra e ja temanI sarva pravRttionA preraka hetu hatA. eka vAra te musalamAna dharma svIkAravAnI taiyArImAM hatAM. Ama teo dharmanI bAbatamAM AmathI tema athaDAtA hatA, padmAtA hatA. Aje temaNe eka cokkasa dharmane ane vastutaH hiMdu dharma rUpa vaTavRkSanI eka vaDavAinA svIkAra karyAM che. ane e dharmane custapaNe anusaravAnI pratijJA lIdhI che. Anu pariNAma temanA mAnasika parivartanamAM ane jIvananA kiraNamAM Ave te ethI ApaNane jarUra jarUra AnaMda thAya. tA. 1-11-26 kAine hakka nathI. paNa e eka karUNAjanaka kamanasIbI che ke navA dharma svIkAra karavAnA A maMgaLa avasara paNa temanA dilamAM bharelI kaTutAne haLavI karavAmAM asamartha nIvaDayo che ane AvA dharmaparivartananA gaMbhIra prasa MganA hiMdu dharma upara aNudhaTatA prahAra karavA mATe upayoga karatAM teo acakAyA nathI. " mudhdhadharmamAM nAtajAtanA bhedabhAva nathI ane hiMdu dharma aspRzyatAnuM kalaMka taddana nAbuda karavAnI dizAe haju ghaNuM karavAnu rahe che e taddana sAcu che, te paNa hiMdu dharmane nyAya ApavAnI khAtara paNa DA. kheDakare eTalu kabula karavuM joitu hatu ke A sudhArA karavAnI ane jJAtivyavasthAnAM vikRta tattvAne nAkhuda karavAnI preraNA ane hIlacAla chellAM keTalAMka varSo daramiyAna hiMdumAMthI ja ravataH ubhI thaI che. vastuta: aspRzyatA Aje gerakAyadesara banI cukI che ane je bhAvanAthI e aspRzyatA pratibaMdhaka kAyado karavAmAM AvyA che te ja bhAvanA ane dhagazapUrvaka tene sarvatra amala karAvave- eTalu ja kArya have avazeSa rahyu che. " baudhdhadharma pote paNa hiMdu samAjamAMthI ja ubhI thayelI eka sudhAraka hIlacAla hatI. Ama chatAM baudhdha dharma ane hiMdu dharma ekamekanA virodhI hoya ema sAmAsAmA mUkIne DaoN. eDakara bemAMthI eka paNa dharmanA hitane madadarUpa banyA nathI, DaoN. ema. khI, niyeAgI jemaNe paNa e ja samArabha daramiyAna baudhdha dharmanA agIkAra karyAM hatA temaNe tarata ja dhyAna kheMcyuM hatu. te mujaba hiMdu dharmanA tiraskArane mULa baudhdha kriyAkAMDamAM kAI sthAna che ja nahi. ' paNa A parivartana ane A urvIkaraNa jyAM sudhI temanA dilamAMthI hiMdudharma pratyenI zatruvaTanA kAMTA ukhaDe niha ane hiMdu pratyenA tiraskAranI mAtrA nAbuda thAya nahi tyAM sudhI zakaya nathI. temanI khAkhatamAM AvI samasthiti duHsAdhya che, kAraNa ke temanI prakRtinuM preraka baLa ha MmezA U~Sa ane matsara rahyuM che. mAtra yuddha dharmanA aMcaLA paheryuM athavA trikaTizaraNane jApa karavAthI sAcA muhudhamI thavAtuM nathI. ApaNI A AzaMkA khoTI paDe ane pote potAne dvija thayelA jAhera kare che te mujaba DA. AMbeDakaramAM ApaNe sAcA jivanA AviSkAra thayele nihALavA bhAgyazALI thaIe ema ApaNe antarathI icchIe tema ja prArthIe ! uparanI lAyanAne, e ja viSaya upara tA. 16--10--56 nA TAimsa opha inDIAmAM pragaTa thayelI taMtrInoMdhamAM savizeSa samarthana maLe che. te tedhamAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke DaoN. bI. Ar. abheDakara ane temanA anuyAyIone navA dharmanA svIkArathI navuM baLa ane AzvAsana maLatu hAya tA te sAme kAine paNa vAMdhA hAi na zake. A temanI aMgata pasaMdagInA viSaya che ane je vicAra. zreNIthI te te taraph kheMcAyA haiAya tene zaMkAnI najarathI jovAna "DaoN. AMbeDakaranA dhyAnamAM e paNa hAvuM ja joie ke nAtajAtanA bhedyane hiMdu samAjamAM dhArmika pUrvagrahanA kAraNe baLa ane svIkRti maLela haze, ema chatAM paNa A prathA TakI rahI che tenu kharUM kAraNa zIDayulDa kAsTsa-pachAta vargo-nA Arthika tema ja sAmAjika pachAtapaNAmAM rahelu che. harijanane vyavahArU jIvanamAM AgaLa AvavAnI purI taka maLe evA sAmAjika ane Arthika pagalAM ja Akhare temanI sthiti sudhArI zakaze ane aspRzyatAne nAkhuda karI zakaze ane nahi * A prakAranAM sAmudAyika dharma parivartane." Do. AMbeDakara jaina dharma tarapha kema na AkarSAyA ? Aje jyAre DaoN. eDakare ane temanA 75000 anuyAyIoe bauddha dharmano sAmudAyika aMgIkAra karyAMnA samAcAra chApAmAM vAMcIe chIe tyAre sahajapaNe eka prazna thAya che ke jemAM aspRzyatAnA inakAra hAya, varNavyavasthAnA asvIkAra hAya, avatAravAda viSe aAnyatA hoya, devadevIonI pUjA viSe anAdara hoya evA dharmanI DaoN. AMbeDakarane apekSA hatI, te badhI apekSA hiMdustAnamAM supracalita jaina dharma pUrI pADe. tema hatuM. ema chatAM Da, akheDakara buddha dharma tarapha zA mATe AkarSAyA ane jaina dharma, jenA anuyAyIe tene eka mahAna vizvadharma tarIke biradAve che te sAme temaNe najara sarakhI paNa kema na karI ? sAthe e prazna paNa thAya che ke evA kAI jaina AcArya krama nIkaLI na AvyA ke jemaNe DaoN. AMbeDakarane hArdika nimaMtraNa ApyuM hoya ane jaNAvyu hAya ke "mahAnubhAva, tame je zeAdhe che, je mAMgA che te amArA jaina dhama mAM che; tamArI badhI dhArmika apekSAe amArA jaina dharma pUrI pADe che ane tamArI AdhyAtmika tRSA paNa amArA jaina dhama chIpAve tema che. AvA ane bhagavAna mahAvIra prarUpita jaina dharmanA agIkAra karo. ame tamane badhI rIte apanAvIzuM ane amAre dharma ane samAja tamArI badhI bhukha bhAMgaze ?"' AnuM kAraNa e che ke tAttvika rIte upara jaNuAvela badhI apekSA jaina dharma purI pADe tema che, ema chatAM paNa AjanA jaina dharmanuM ane samAjanuM vAstavika svarUpa tethI lagabhaga taddana viparIta prakAranuM banI beThuM che. 'aspRzyatA amane amAnya che, nAta jAtamAM ame mAnatA nathI, uMca nIcanA bheda ame svIkAratA nathI, Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-11-56 devadevIonI ame pUjA karatA nathI-Ama chAtI kADhIne kahevAnI sthitimAM nathI. Ajano jaina dharma ke nathI AjanA jaina samAja. AvI nisteja che AjanA jaina dharmanI vAstavika paristhiti, ane e ja pramANe abhAva che kAI paNa dharma bulelAne khelAve, apanAve, jaina dharma tarapha vALe evA pratibhAsaMpanna tejasvI, samayana radhara dharmAcAya nI. ghara AMgaNAnA jaina dharmanuM zaraNu cheADIne paradezamAM pratiSTita thayelA yuddha dharmanuM DaoN. AMbeDakarane zaraNu zodhavuM paDe e AjanA jaina dharmanA gurUone ane jaina samAjanA sUtradhArone zaramAve tevI UMDA vicAra karatA karI mUke evI-du:sthiti che, emAM koi zaka nathI. varSA ane vanI vidAya veLAe je anubhava manamAM dheALAyA karatA hoya ane prabuddha jIvananA vAMcakAne anulakSIne zabdamUrta thavA mathato hoya te ja anubhavanuM lagabhaga yathArtha Alekhana ekAeka kAI anyanA lakhANamAM jovA maLe tyAre te viSe svataH lakhavAnI vRtti zamI jAya che athavA te ALasa Ave che ane anyanuM e lakhANa uSkRta karavAnI lAlaca thaI Ave che. AvI ja kAI ALasa ane lAlacathI prerAine tA. 21-10-56 nA ' janmabhUmipravAsI'mAM pragaTa thayela agralekha ahiM dhRta karatAM huM AnaMda anubhavuM chuM. A vakhatanI bhavya tathA bhISaNa tema ja niyata kALamaryAdAne vaTAvI gayelI varSAnA hajI gaI kAle ja asta thayA che, zaraRtu AvI na AvI e jANI nahi ane dIvALI AvIne ubhI rahI che ane vikrama saMvata 2012 nuM varSa varSA sAthe vidAya mAMgI rahela che. A zubha vidAya nIcenA lekhamAM sundara rIte vyakta karavAmAM AvI che. ApaNI sAMbharaNumAM sauthI vadhu kAMTAbAja varSARtunA aMta Avyo che tyAre madhavA mATe vidAyanA be zabdo kahIe te yAgya che. mahAsAgara uparathI vAyunI pAMkhe esIne bharata khaNDa upara medharAjAe karelI caDAImAM tenI senAe sarjana karatAM vinAza vadhu karyAM che. teNe karoDo rUpiyAnI kiMmatanA pAkanA nAza karyAM che, lAkhA vIdhAM jamIna dhoI nAMkhI che, hajAra ceArasa mAIla jamIna para vinAzaka pUranAM pANI pharI vaLyAM che. hajAro makAne tUTI paDyAM che, dilhI ane kalakattA jevAM zaherAnI aMdara pUranAM pANI ghUsI gayAM che ane ajJAta sakhyAmAM mANasA ane pazuo taNAI gayAM che. vAyavyanI varSARtunA sattAvAra aMta Avyo che, chatAM caDAI karIne. vijaya meLavIne pAchI karelI senAnI pAchaLa rahelI chUTIchavAI TukaDIe lUMTaphATa karyAM kare tema hajI kAI kAI ThekANe gAjavIja sAthe iMdranA sainikA humalA kare che. suejha, rAjyapunarracanA, pAkistAna, lesa, iDana, kruzceva vagere viSayA ane vyaktioe ApaNane evA taga karI mUkayA che ke, ApaNA paga nIce keTaluM pANI AvyuM e paNa ApaNe bhUlI jaie chIe ! prakRtie A varSe kevI vicitratA dhAraNa karI ane kevA raudrasvarUpe tAMDava karyuM. e yAda karIe te tenI kAMTAbAjI pratye ApaNe Azcarya cakita thaI jaMjIe. cemAsu kanyAkumArIthI zarU thaI himAlaya tarapha phelAvuM joie tene khale A varSe himAlayamAM tenI zarUAta thai, malabArathI muMbai ne gujarAtamAM javuM joie tene badale gujarAta ane muMbaimAM teNe pahelA dekhAva dIdhA ane te paNa muMbaimAM jUnanI adhavacane badale me mAsanI adhavacamAM! jUna kheDe tyAre sAMtAkrUjhamAM 4.30 IMca pANI to paDI ja cUkayuM hatuM. nALiyerI pUrNimA sAdhAraNa rIte varSARtunA aMta sUcave che. jyAre dezI vahANA samudrapUjana karI, tene nALiyera caDAvIne haMkArI nIkaLe che. paraMtu A varSe teNe vijayA dasamInI mIThAI khAIne ja vijaya prasthAna karyuM. varSARtune have sattAvAra ata Avye hAvA chatAM tenI chUTIchavAi TukaDIo hajI divALInA phaTAkaDA phoDIne--gAjavIja karIne jaze ! A varSe muMbaImAM kAlAkhA khAte 100 iMca varasAda paDaye je sarerAza karatAM 30 iMca vadhu che ane sAntAkrujha khAte 116 iMca varasAda paDayo, je 47 iMca vadhu che. kSetraphaLa lAka sakhyA (corasa mAilamAM) (lAkhanI saMkhyAmAM) 110,250 322 80 pradeza Andhra pradeza AsAma bihAra 84,924 67,830 prabuddha jIvana muMbai 188,240 jammu ane kAzmIra 92,780 kala 14,980 389,3 478 44 136 pradeza madhya pradeza madrAsa mAsAra orIssA paMjAba rAjasthAna 137 mahAgujarAtanA AMkaDA pazu megharAjAnI kAMTAbAjI para prakAza pheMke che. AbumAM 94 IMca (34 iMca vadhu), amadAvAdamAM 47 IMca (19 iMca vadhu), vaDAdarAmAM 49 iMca (14 iMca vadhu), rAjakoTamAM 49 iMca (26 iMca vadhu) ane bhUjamAM 19 IMca (cha IMca vadhu ), ane chelle jatAM jatAM paNa okaTobaramAM bhAvanagaramAM pANA ATha iMca varasAda paDe e A vaSa~nI varSAMRtunI vadhu vicitratA che. anyatra bhAratamAM varasAdanI UNapa bhAgye ja kayAMya che. sarvatra ativRSTi ja che. uttara bhArata ane AsAmamAM pUranA samAcAra eAmAsAmAM camake che tene badale A varSe unALAmAM kAzI ane brahmaputrAnAM pralayapUra samAcAronAM mathALAM kabaje karI rahyAM hatAM, comAsAmAM gAmatI, gaMDakI ane bIjI hajAra nAnImoTI nadIe masta banIne dhUMdhavatI rahI hatI, ane chelle jANe gaMgA-yamunA rahI gai hAya tema teo zarada RtumAM kalakattA ane dilhIne gaLI javAnI ceSTA karavA lAgI ! bhAratanA pATanagara para yamunAe karelI caDAI arvAcIna itihAsamAM ajoDa che. je bhayajanaka sapATTIne te eLaMgI gai e sapATIne te teNe nirbhaya sapATI gaNAvI dIdhI ! varSARtue dareka meracA upara potAnI vicitratA batAvI che. kAzmIramAM DisembaramAM himavarSA thAya tene badale sapTembaramAM barak paDayA ! ekaTAbara mahinA sudhI to badarInAthanI yAtrAnI Rtu che. tene badale kaTAbaramAM himavarSAmAM zrI jayaprakAza nArAyaNa sahita aneka yAtrI sAI paDayA, ane je himaprapAta DisembarathI mArcanI vacce paDe che te ekaTAbaramAM paDayA ane keTalAya bhATiyA laoNkA mAryA gayA ! zaradanA vAyu para savAra thaIne yUropa ane uttara eziyAthI AvatAM ziyALu paMkhIDAM A vakhate ApaNA dezamAM AvyAM tyAre medharAja hajI ahIM tANDava nRtya karatA hatA ! ApaNe aneka kAyaDA ukelavAnA che temAM A varSe eka vadhu muzkela koyaDAno umero thayA che. paraMtu paDita naherue kahyu che tema kAyaDA jIvaMta mANasA mATe ja che, marelA mANusa mATe nathI. ApaNe jIvatI, jhaMkhatI, jhajhUmatI aneka muzkelIne jItI levA temanI sAthe bAtha bhIDatI bahAdura prajA chIe. eTale ApaNe AvA kASTa kAyaDAthI, koI AphatathI DaratA nathI. ativRSTi ane pUra nirbheLa zApa nathI. temAM AzIrvAda paNa chupAyelA hAya che. kharuM kahIe to siMdhuthI mAMDIne gaMgA, yamunA ane brahmaputrAnA naHpradezanI samRddhi vinAzaka pUra upara ja nirbhara che. pralayapura jevAM lAgatAM pANI hajArA corasa mAilanA vistArAmAM karI vaLe che ane punarjIvana Ape evA phaLadrupa kAMpa lAvIne pAtharI de che. ema jaNAya che ke chellAM pAMca sAta varSathI vadhu ne vadhu pUra AvatAM rahyAM che. bhAratamAM nAnI meoTI badhI tAkAnI nadIo nathAi jAya e ApaNuM svapna che. e siddha thatAM dAyakAo lAgaze. jyAre e svapna siddha thaze tyAre nadI vinAza nahi karI zake, navasarjana ja karI zakaze. jyAre "AMsunI saritA" tarIke oLakhAtI kAzI jevI mahAvinAzaka ane taphAnI nadIone vinamra banAvI mAnavInI sevAmAM nAthI levAmAM Avaze tyAre zAkanAM AMsu harSamAM pheravAi jaze. paraMtu e divasa dUra che, ene najIka lAvavA ane siddha karavA ApaNe kamara kasIne kAma karavAnu che. cemAsAM Ave che ane jAya che, pUra phelAya che ane Asare che, medharAjAnI savArI Ave che te jAya che. ApaNe prakRtinA sauMdaryathI AnaMda anubhavIe chIe tema tenA raudra, saudaryathI paNa Azcarya mugdha banIne ApaNI paMcavarSIya yAjanAonI majala kApatA jaIzuM. vidAya letA medharAjAne ApaNA vidyAyasa deza e ja che ke musIkhatA jIvaMta mANaseA mATe che, ane ame jIva Mta, dhyeyalakSI ane mahattvakAMkSI prajA chIe. ApaNe AtanA sAmane paNa karI zakIe chIe ane utsavano AnaMda paNa mANI zakIe chIe. AvI kheladilI ane khuzadilIthI ApaNe varSonA ane varSanA aMtanA utva UjavIe chIe. pAnada ( 138 pAnAthI cAlu ) kSetraphaLa leAka sakhyA (corasa mAilamAM) (lAkhanI saMkhyAmAM) 171,200 261 300 50,170 12,730 190 '60,140 146 46,616 160 132,300 : 3 160 kSetraphaLa leka sakhyA (cArasa mAilamAM) (lAkhanI sakhyAmAM) 113,410 632 33,278 261,6 bhAratanI A navaracanAnA nakazA pAchaLa ApyA che ane tenI aMdara kayA pradezamAMzenA utpAdananI vizeSa zakayatA haze e darzAvavAmAM Avela che. pradeza uttara pradeza pUrva baMgALA Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-11-56 navA pradezanAM kSetraphaLa ane lokasaMkhyA mAnavA pradezo viziSTa sAdhana saMpati A pahelI naveM. barathI bhAratane 14 pradezomAM vaheMcavAmAM Avaze. A navA pradeze, A mujaba hazeAMdhra pradeza, AsAma, bihAra, muMbai, jammu ane kAzmIra, kerala, madhya pradeza, madrAsa, mAisera, orissA, paMjAba, rAjasthAna, uttara pradeza, ane pazcima baMgALA. A uparAMta che kendrazAsita pradeza banaze. AndAmAna ane nIkobAra TApue, dIlhI, himAcala pradeza, lekaiidIva ane AmInadIva TApuo, maNipura ane tripurA. A navA pradezanuM kSetraphaLa ane lokasaMkhyA nIce mujaba = / ra R (anusaMdhAna pA.137) bhAratIya kaLAmAM jenI saMpUti ( gatAMkathI cAlu) | bhAratanAM zilpane itihAsa I. pU.3000 varSe siMdhanA mehana- jaina saMpradAyane hisse ghaNe meTo ane vyApaka hatA. daranAM prAcIna avazeSothI prApta thAya che. e kAle prANIonAM mATImAM takSazilAmAM, mathurAmAM, avadhamAM, mahAkAsalamAM evAM jaina sthAne upasAvelAM citro ane cUne tema ja dhAtunI mAnavaAkRtie jotAM maLI AvyAM che jenI zilpamudrAo, utkIrNa lekhe, pratimAo, ala- " lAge ke mAnavasamAjamAM kalAnAM AkarSaka ane sAMketika svarUpane kAra tatkAla prajAnI saMskRta ane zilpavidhAnA ati ucca prakAranA pracAra thaI cUkayA hatA. e samayanI mudrAomAM yu dhyAnastha gI namUnArUpa che. AmAMnA ghaNAkharA khaMDita athavA vizIrNa sthitimAM enI Akatio paNa maLI che, paraMtu samrATa azoka mauyanA samayanI apekSita pAyA che chatAM mauryakALathI I. sa. 1980 sudhInI ekasarakhA je zilpakRtio maLI che tenI sAthe hajAro varSano khAlI gALo aMDA pUratI anekavidha zilpasAmagrI ekatrita thaI che paNa bauddha - sAMdhanArA namUnA maLyA nathI. azokanA samayamAM pUrva bhAratamAM yakSo ke brAhmaNa smAra jeTalI prasiddhi pAmI nathI. bAda ane yakSIonI saheja mAnavamApathI mATI ane kadAvara pASANamUrtio maLI che paNa tenAM maMdira vize koI khyAla bAMdhI zakAto nathI. prAcIna takSazilAmAM je stupa maLI Avyo tenA zilpamAM bAkaTrIyana, IrAnI, bebIleniyana asaravALI AkRtio che. paraMtu bhaminA mahAna puruSo ke netAonA smArakarUpe temanA bhasmIva- matharInI kaMkAlI TekarImAMthI je apAra zi95khaDi maLyA che temAMthI zeSa upara goLAkAra meTA Dupe athavA Tepa ( uMdhA TopalA dhATanA ) jaina saMpradAyanI e nagarImAM kevI jAhojalAlI haze te samajAya che. " racAtA ane te para vRkSa ke chatranI chAyA thatI. A rivAja tethI paNa prAcIna haze, koI mRta dehane dharatImAM daphanAvI upara mATIne ghaNA mAne che ke guphAmaMdira parathI maMdiranuM nirmANa thayuM che, . TIe karI upara vRkSa ke vRkSanI DALI tenI chAyA mATe mukAtI. te pachI paraMtu maMdiranAM garbhagRhanI racanA jotAM tene saMbaMdha yajJavedI sAthe bhinna dezomAM bALavA ke daphana karavAnA bheda thayo, eTale kabaro ane hoya ema lAge che. AvI vedikAo racavAnI prathA vaidika saMpradAya stupenAM rUpe judAM thayAM. tRpanI AkatimAM avaro makAya che te bahAranA paNa svIkAratA hatA, jyArathI DupanI pUjA baMdha thaI gaI bhAgane catya kahe che, caitya zabda citA parathI Upaja che. eTale ane pratimApUjana zarU thayuM tyArathI jenee paNuM maMdiranI racanA prAcInakALathI cayano rivAja cAlato ane te pramANe prahanA avazeSo para dhyAna ApyuM hatuM. paNa te kALe te bahu moTA pramANamAM baMdhAyAM nirvANa pachI atyarUpa pAmyA ane bauddha sthAnomAM jyAM caya hoya te nahi hoya. madiranAM vAstuzAstramAM varNavelA zAMtika, pauSTika, nApada caityamaMdira ane pUjAnI pratimA ane bhikSagRha hoya tene vihAra evAM nAmo che; nAgara ke draviDa evA bhedo che paNa sAMpradAyika nAma nathI. evAM nAme maLyAM. mathurAnagarI je samaye samRddhipUrNa hatI te vakhate tyAM aneka AvAM ca, stupa ane bhikSugraha bauddha, jaina tema ja veda jaina dhanADhaye vasatA. temanA dAnathI thayelAM maMdironI je zilpasAmagrI saMpradAyamAM hatAM paNa buddhanA stupane vistAra thavAthI pahelAM badhA ja kaMkAlI TekarImAMthI maLI AvI che temAM jaina pratIkathI bharapura takSaNaApe tene nAme cAvI detA. pAchaLanA saMzodhana ane utkIrNa lekhethI pracuratA ane pratimAo mathurAnA myujhIyamamAM che te te kAlanI kalAnI siddha thayuM che ke prAcIna svapa tema ja zAha nirmANa karavAmAM carama sImA raju kare che, mathurAnA zaka rAjA haviSma ane saMvatsaravALI jaina samAjane che ke guna jotAM tene kaI vaidika sa Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( W) tA. 1-11-16 prabuddha jIvana - 139 aneka jInamUrtio, supanI vaMDIena. katarelA paththare, sAMcI ane rAjasthAna ane gujarAtamAM dasamI sadImAM rAjapUta rAjya thayAM. bhAstanA sAthamAM mUkI zakAya evAM che. eka lekha vi. saM. 78 nA teonAM devamaMdire, rAjyamahela, jalAza, killAo bAMdhavAnI eka lekhavALe che te devanirmita eTale tenA nirmANanA samayanI koIne khabara apUrva harIphAI lAgI hoya ema dekhAya che. mULarAja solaMkIe nathI eve che. gujarAtamAM stra mahAlayanuM bAramALanuM maMdira zarU karyuM te vakhate mathurAne jaina samAja vepArathI dhanADhya hate; eTale temanAM sthApatyamAM guphAmaMdiramAM bhArekhama khaMbhe ane ketarakAmanI praNAli zilpa upara neMdha mUkavAnI ghaNI cIvaTa batAvI che. jIvatI haze. caulukaye kadAca dakSiNanA sthapatio ke rUpaniyojanA avadhakesala ane uttara bhAratanA stupa che. pU. 50 varSa pahelAMnA lAvyA haze evuM e samayanA dADhI, eTalAvALA sainiko ane rAjavIkare che. jaina zilpAvazeSe uttara bhAratamAM brAhmIlipine vikAsa, vyAkaraNa, enI mUrtio parathI dhArI zakAya. paraMtu maMdirane UcuM levuM, gaganacuMbI prAkRta bhASAono udaya tema ja rAjakIya ane sAmAjika paristhiti zikhara karavuM e vicAra te uttara bhAratane ja hate. navAM rAjyanI ane itihAsa ane jaina dharmanA prAkAMDa para prakAza pADe che. e sthApanI sAthe zAMtibharyA dhaMdhA karanArI jaina prajAe nagaranI jAhezilpanuM mUlyAMkana karavA pratyakSa paricaya thAya athavA uttama phoTogrApha jalAlImAM sAro bhAga bhajavyuM haze ane upayogI samAja tarIke jovA maLe evuM thavuM joIe. alaMkAro temaja velanI suspaSTa kotaraNI paNu Adara pAmyA haze. sUrya, zaiva ke viSNunA upAsaka rAjAothI bhAratIya kalAmAM grIka IrAnI AsIriyana tema ja bebIlonanI asara temane kadI upadrava thaye jANavAmAM nathI. teo vastusaMcaya karavAnAM keTalI UtarI hatI tenAM dRSTAMta temAM maLe che. khAsa karI pAMkhevALA ane dravyasaMcaya karavAmAM pravINa hoI anekavAra rAjyakartAone Apatti siMha, dariyAI prANIo tema ja velabuTImAM grIka prakAre bhAratanA vakhate sahAyakAraka banyA hatA e paNa vanarAja cAvaDAnA samayathI saMskAravyavahAranAM udAharaNa che, chatAM vastu saMpUrNa bhAratIya che. brAhmaNa, suvidita che. gujarAtanAM navAM pATanagara-zahera vasyAM tyAre temAM bauddha, jaina sarva koI tatkAlIna dezavyApI lAvarUpane potAnA saMpradAya AgaLa paDIne bAMdhakAma karanAra jaina samAje hatA. temanI vyApAramATe vinA saMkoca upayoga karatA. badhAnAM pratIka-rUDha paddhatio-eka kuzaLatA ane arthavyavasthAnA anubhave temAMnAM keTalAka krame krame gujaja zilpabhaMDAramAMthI maLI rahetAM. vRkSa, kaTheDA cakro, zaNagAre badhe rAtanA rAjapuruSa, mutsaddIo ane dhanADhaya vepArIo thayA. anya sarakhAM hatAM. jaina dharmanA I. pUnA purAtana ane Aja sudhInA saMpradAyanI dhArmika saMsthAo ane maMdire rAjyAzrayathI sarjAyelAM ane zilpanI pAkI sAkSI ApatA bhUtakALanA mahattvanA e koDI tyAM maLI nabhelAM te rAjyAzraya jatAM khaMDita thayAM tathA upekSA pAmyAM. temanA nirvAha rahe che. jaina saMpradAyamAM prAcIna vibhAge "gaNa, kula, zAkhA" vagere ? ke marAmata mATe kharca karanAra koI rahyuM nahi, jayAre jainadharmanA zrImate pracalita hatA e zilpa paranA lekhethI nakkI thayuM che. jaina sAdhvIo ane dAnavIroe devakAryamAM pitAnI saMpatti ApI cirakALane yaza prApta karyo che. samAjamAM UMce me dharAvatI hatI e paNa jANavA maLe che. 11 mI sadInA paradezI humalAthI uttara bhArata pAdAkrAnta thaI mathurAnAM zilpamAM I pu. basethI vi. saM. 1086 sudhInI zilpasRSTi gaye hatA, rAjyakuLe jaDamULathI ukhaDI gayAM hatAM ane prajAnA meTA jovA maLe che. samudAyo dakSiNa tarapha bhAgI chuTayA hatA. te vakhate dharmadeSathI paNa uttara bhAratamAM gupta samayamAM je girimaMdiro hatAM tenuM astitva paradezI sanyae devamaMdirapratimAo ane graMthAne sarvanAza karavAne adyApi jaLavAyuM che, paraMtu svataMtra bAMdhaNInAM devamaMdironAM svarUpe nirdhAra karyo hate. virala che. je che te bahu ja nAnA kadanAM che. cUno ke koI baMdha vagara AvA vikaTa samayamAM kalA kArIgarI para nabhatA samAjane te paththaranI zilAo khaDakIne upADavAmAM AvatAM A madiromAMnAM ghaNuM zo Azare ? paNa gajhanInAM dhADAM pAchAM vaLyAM ke turata ja Abu, dakSiNanA mahAbalIpurama ke helanA parivAra hoya evuM lAge. maLI zatruMjya ane giranAra upara zilpIonAM TAMkaNAnAM tAla paDavA lAgyA AvatI zilAonI laMbAI para tenA vistArane AdhAra rahe. uttara ane jainadharmanA devamaMdire pahelAMnI jema AratIpUjAthI gAjI rahyAM. bhAratamAM gvAliyaranuM tailapa maMdira, saurASTramAM gepa, kadavAra, lasAra jaina saMpradAyanuM eka vizeSa sujJa kArya e che ke khaMDita thayela vagere sthaLa enAM sAkSIrUpa che. maMdira ke pratimAnI punaH pratiSThA karI tene upayogamAM laI zakAya che. tAjetaramAM gujarAtamAMthI maLelAM gupta samayanAM zilpa upara AthI pUrvajoe karelAM kIrtikAryo sacavAI rahe che ane prajAnA kalAvaDodarAnA purAtatvavid zrI umAkAnta zAhe navIna ja prakAza pADe che. saMskArane pUrti Ape che. A rIte thayuM jya, Abu, giranAra, rANakapura temaNe a keTAmAMthI zIvabhadevajInI 32-5 iMcanI suMdara dhAtupratimA vagere jaina prajAnA nahi paNa sakala bhAratavarSanA kIrtidhvajasamAM mojUda che. prApta karI myujhIyamane ApI che. jainazilpanA klaza jevI A pratimAthI AbunuM sauthI jUnuM maMdira saM. 1088 mAM bheLA bhImadevanA gujarAta samRddha banyuM che. mahAmaMtrI vimaLazAhe baMdhAvyuM hatuM ane bIjAM maMdira I. sa. 1230 kAlAnukrame AThamA saikAmAM garbhamaMdira uparanA zikharomAM vikAsa nA arasAmAM vAghelAnA maMtrIo vastupALa tathA tejapALe baMdhAvyAM, ane uThAvedAra svarUpe thayAM ne temAMthI erissAnAM rathAkAranAM zikharane A maMdiranuM bAMdhakAma dhoLA ArasathI kareluM che. AsapAsa vIsa ke prAraMbha thayo. devatAnI pratimAnA jevAM e maMdire gaganagAmI svarUpe trIsa mAIla para ArasanI koI khANuM nathI. eTale ghaNe dUrathI ATale vadhavA lAgyAM. dakSiNamAM e rIte gopurothI maMdirane vaibhava vadhyo. - paththara parvata upara caDAvavAnuM kAma karavAmAM apAra kharca ane zrama uttara bhAratamAM orissAthI pracAra pAmelI zailI AryAvarta athavA lAgyA herI. lAgyAM haze. paNa jaina kAma dharmanAM kAryamAM kharca ke samayane hisAba madhya dezanI zailI tarIke pracAra pAmI, jenA avazeSe gujarAta, saurASTra, rAkhe nahi evI prathA e vakhate haze. ane tethI ja zilpa kalAdharee kacchamAM, ghaNe ThekANe maLe che. tenA nirmANamAM je napuNya tathA navIna prakAranI ajaba saSTi adbhuta bhuvanezvara ane purInAM maMdire jevAM zikharonA ghATane prAraMbhika dhIraja ane jhINavaTathI AkArabaddha karI che te jagatanA sarva pravAsI one ane kalAkArone vismayamugdha karI de che. prakAra saurASTranuM rANakamaMdira ane dhUmalImAM eka devamaMdiramAM jaNAya A maMdiranI kalAmAM gujarAtanA zilpIoe AThamI sadInA che. kacchamAM kerA, kaTAI vagere maMdire navamA saikAnA namUnA che. paNa | khajurAhonA maMdiro karatAM je vizeSatA karI che te tenA raMgamaMDapanI pachIthI gujarAta, rAjasthAna ane buMdelakhaMDanA zilpIoe raMgamaMDapa racanA che. te pahelAMnA raMgamaMDapanI chata cAre pAsanI dIvAla para ane tenI jALIone vimAna svarUpa ApI je nAvInya ane bhavyatA TakAvavAmAM AvatI ane tenI upara nAnuM meru ghATanuM zikhara thatuM. UpajAvI che tenI AgaLa erissAnAM maMdire pahADa jevAM teTiMga maMDapane kadI kadI aMdarathI be bAju jALiyAM athavA vimAnaghATanA lAge che. ke gavAkSo ke jharUkhA mUkavAmAM AvatAM. paraMtu gujarAtanA zilpIoe Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 * prabuddha jIvana - tA. 1-11-pa6 ATha thAMbhalA para goLAkAre lAMbI zilAo goThavI uparathI aThAMsa banI gayA che. muMdrA AgaLanuM bhadrezvaranuM prAcIna prasiddha maMdira mArI dhIre dhIre nAnAM thatAM goLa vartune upara maLI jato ghummaTa jagaDuzAhe baMdhAveluM tenI sarva bhate cUnAnA astarathI sanyAsInA racyuM. temAM ya jagatane apAra Azcarya karAvatuM nakazIdAra ArasanuM muMDAnI jema vItarAga banI gaI che, ane kAranI kamAne para ramakaDAM jhummara jene madhucchatra kahe che te gujarAtanA zilpIonuM nAvInya che. jevI maDo ane aMgrejI pUtaLAMnA behUdA DhagalA che, A ApanI maMdiranI racanAmAM dAramaMDa5, zRMgArakI, nayAkI, gUDhamaMDapa, garbhagRha, sAme dhanyAspada apavAda rUpe rANakapura ane AbunuM jIrNoddhAra kAma teraNa zikhara, maMgaLa caitya vagere vibhAgovALe zilpavistAra che. gaNI zakAya. enuM udAharaNa sarvatra svIkAra pAme te ja AgalAM raMgamaMDapanA staMbha para vividha vAgho sahita UbhI rAkhelI pAponuM prAyazcitta thAya. apsarAo, vidhAdharIe, nartikAo, tame para saMmesarar tathA maMdiranA dAnavIro ane zilpIo jyAM sudhI saMskAra ane bhIti ane chata para kArelAM traSabhadevanA jIvanaprasaMge, nAgaprabaMdha, vidyAnA upAsaka hatA tyAM sudhI jaina saMpradAye karAvelAM maMdira, aneka zarIra chatAM eka mastakavALuM mAnavaprabaMdha e badhuM zilpakalAne pratimA ane alaMkAra ane anya padArtho jevA ke dIpastaMbhe, dhAtuvyApaka samAdara batAve che. pratimAo, dIvIo vageremAM eka ramya jhalaka sacavAtI rahI hatI paNa 18 jaina saMpradAyamAM jANe e kALe evI mAnyatA haze ke maMdiramAM mI sadI pachI briTiza varcasva vadhatAM e saMskAro lupta thayA ane koI ThekANe sapATa pradeza bhIMta ke chatamAM khAlI rakhAya nahi. enAM Aje upara kahyA tevA hAla ghaNe ThekANe thayA che. dRSTAMta tarIke derANI-jeThANIne gekha batAvavAmAM Ave che. kiMvadantI marAmata ane raMgakAma pAchaLa tamAma maMdirone kharca kula varSe pramANe kArIgarone AgaLa kAma karI zake mATe vadhu vadhu kAtarI dhULa lAve eMzI-paMcAzI lAkha rUpiyA thavA jAya che ema eka saMbhAvita vyaktie tenI bhArobhAra rUpuM ke nANuM maLatuM, enuM rahasya eTaluM ja ke kalA- kahyuM hatuM. tema hoya te jaina kAma A kArya mATe pUrNa abhyAsI zAstranuM kArIgIrI mATe devamaMdiramAM dravyane saMkoca lezabhAra nahote thatuM. kuzaLa kalAkAra ne nirIkSako nImIne pharI pUjaya sthAnanI pratiSThAnuM sAmAnya janane te e devasRSTimAM gayAne AnaMda thAya ane saMskArIne rakSaNa karI zake che. kalAnI samAdhi lAge evAM e kAryo niHzaMka banyAM che. raMga ane citranI hakIkata para AvatAM maMdiramAM thatuM citrakAma - AbunI prazasti tenA zilpavaibhava mATe thAya che te mAravADanA ane raMgakAma AjakAlanA susaMskArI jananI cine sateSe evuM thatuM rANakapuranA maMdiramAM 420 staMbhanI racanA, sumeLa ane maMdirane nathI. kAraNa ke temAM koI prakAre jaina kalAnI prAcIna ziSTatA ke paristhApatya prabhAva bhAratanAM gaNanApAtra sthAnamAM pada apAve che. pATIne saMbhAsa ke asara nathI, Adhunika bajAru ramakaDAM jevA raMgarAga maMdirane unnata svarUpa ApavAnI yejanA, be mALathI bhavyatA ane bheMkArAM saMgItamAMthI komanI prajAne kayA saMskAra ane sadaguNonI vadhAravA medhanAda maMDapa nAmane prakAra bhAratIya sthApatya racanAmAM sthapatinI prApti thaze e mAnasazAstrane prazna bane che. paNa gujarAtane gaurava buddhine yazadhvaja che. aneka staMbhe dvArA AgaLanA zilpIoe levA jevI hakIkata e che ke bhAratavarSamAM ajaMtA pachI 11 mI . raMgamaMDapamAM cAre dizAonAM havAprakAza kheMcyAM te ja pramANe meghanAda sadIthI apabhraMza thayelI kalAnuM eka moTuM AzrayasthAna gujarAta ane maMDape uparanA mALanA staMbhemAMthI havA prakAza sAthe maMDapanI UMcAI mAravADa hatuM. meTe bhAge 13 mIthI 16mI sadInA kalpasUtro ane vadhArI ApI. kAlaka kathAnAM hastagraMthamAM ja e kalAnAM avazeSe rakSAyelAM maLyAM pavitra, svaccha ane janasaMparkathI alaga zAMta vAtAvaraNa meLavavA hatAM, ane tethI ja vidyAne bhAratIya kalAnA itihAsanI khUTatI kaDIo meLavI zakyA che. sane 1910 mAM AraMbhAyela saMzodhana mATe girinivAsanuM mAhAtmya bhAratamAM purANaparicita che. paNa tene pravRttimAMthI Aje e phalita thayuM che ke e kalA rAjasthAna, nepALa, ekapaNe upayoga karavAmAM jaina saMpradAye zatruMjayanAM zikhara upara baMgALa ane dakSiNa sudhI vistarI hatI paNa moTuM sarovara sukAI maMdironI ja nagarI karIne avadhi karI batAvI che. jatAM chevaTanuM jaLa jema eka moTA khADAmAM sacavAI rahe tema guja- 5 - saurASTramAM pAlItANA AgaLa bhAgye ja 1000 phUTa UMcI rAtanA dhanADhya jaina samAje e kalAne graMthabhaMDAromAM sAcavI rAkhI hatI TekarI upara mAnavInI sAdhanAe je ajaba dazya racyuM che tene je ane dharma sabaMdhathI plata e prakAranI paraMparA ane rUDhinuM rakSaNa * karyuM hatuM. ane have te navA yuganA kalAkAronA tema ja vidvAnonA kaya nathI. pakSaprApti mATe maMdira baMdhAvavA jevuM kAI kAya nathI abhyAsamAM eka agatyanuM prakaraNuM banI cUkI che. evI daDha AsthA jainamAM hovAthI lagabhaga 10 mAMnAM 9 maMdira enA pracAra ane parizIlana mATe suMdara prakAzana karavAne koI eka ja gRhasthanA dAnathI banyAM che. svAbhAvika rIte dAnakartA yaza amadAvAdanA eka taruNa gRhastha zrI sArAbhAI navAbane ApIzuM. pitAnuM nAma amara rahe mATe maMdiranA zobhA-zaNagAra--nakazI pAchaLa graMthastha kalAnA namUnA uparAMta emaNe AThamI sadInI jina, thAya eTaluM kharca kare che. A maMdirane kharekhara racanAkALa nizcita dhAtu pratimAonuM saMzodhana ane saMgraha karI dakSiNa bhAratanI dhAtu nathI. koI te jarUra 11mAM saikAnuM haze paraMtu 14mA-15 mA pratimAonI barAbarI kare e eka kalApradeza prakAzamAM ANyA che. saikAmAM videzI humalAothI khaMDita thayelAM tene jIrNoddhAra karatAM kASTha zilpanA uttamottama namUnA pATaNanAM gRhamaMdire ke dharadaherAsaro pahelAMnA jevI zuddhi rahI nathI. ghaNe ThekANe marAmatane kAraNe plAsTaranA che. A apUrva bhAratIya zi9pIkRtionI nikAsa ke vepAra para aTalepaDA nIce ghaNuM adazya thayuM che. paNa A maMdiramAM 14 thI 18 mAM kAyata mukAvI joIe maMdiranA nAnA namUnAo uparAMta kASTha zilpIsakA sudhInA aneka prakAranA sthApatya nirmANanA namUnA maLI Ave che. e jUnA maMdiranI chatemAM kAja pUtaLIo, nakazIe prasaMge ane pAchaLanA kALamAM pratimAo ane citronuM rU5kAma tathA nazInA nakazIdAra staMbhe ketaryA che. e ArasanA takSaNanI pUrI spardhA kare che. uThAva nabaLAM jaNAya che. paNa temAM paraMparA vizuddha rahI che, eTale pATaNa ane amadAvAdamAMthI aneka kalAzi95nI aprApya vastuo punaruddhAranA abhyAsI mATe tyAM ghaNuM sAdhana che. je kAI saMzodhaka paradezanI saMgrahAlayamAM pahoMcI gaI che. e mATe have sau jaina kalAmaMDaLa tenA nakazA, nedha ane purANakathA saMpUrNa rIte citro sAthe premIone kheda thavo joIe ane have pachIthI evI vastuo meLavavA taiyAra karI zake. te sthApatyanuM eka aneruM pustaka thAya. udAra dAnaphaMDamAMthI tenI kharIdI karI saMgraha race joie, jethI 1. giranAra ane tAraMgAnAM maMdiranI bhUtaLaracanA vicakSaNa chatAM prajA jainakalA mATe suyogya rIte gaurava laI zake. uparAMta kuzaLa ane kalAvid viThAne pAse e vastuonI parIkSA, kadara ane nedha karAvI buddhiyukta racanAo che. uparanA samuddhAra kAryamAM ajJAna zilpIoe uttama citro sAthe tenA graMtho prajA samakSa mUkavAthI jainakalAnI temanA pUrvajonI kIrti para astara mAryo che. banAsakAMThAmAM ane kacchamAM je jinamaMdire che tenuM asala svarUpa te kayAMya rahyuM, paNa saMpUrtimAM yazakalagI umerAze. jIrNoddhArane nAme Arasa ane TAIsanI vakhArA athavA kAcanA DerA samApta, ravizaMkara ma. rAvaLa muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3. mudraNasthAna : kacchI vIzA ozavAla prinTIMga presa, majIda baMdara roDa, muMbaI , ke.naM. 34628 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rajIsTarDa naM. B 4ra66 vArSika lavAjama rUA. 4 pra. jainavarSa 14-pra.jIvana varSa4 1. aMka 14. jaDa jama T . ka - muMbaI, naveMbara 15, 1956, gurUvAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra AphrikA mATe zIliMga 8. - chuTaka nakla : traNa AnA kAla sA sA sAgA gAla sA jaas are made a9 jA zAla taMtrIH paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA are sake me at we wja zA jhAlA apk at:jAla sakala gaMgottarI tamArA zatro zrI rasikalAla karI ane zrI harSadalAla zodhana gayA mAsamAM himAlayamAM AvelA gauttarI tIrthonI yAtrAe gayelA. te thotronuM zrI harSadabhAIe budhdha jIvanamAM pragaTa karavA mATe eka savistara teNena lakhI moka9yuM che, tramAM paNa nA anusaMdhAnamAM kAkAsAheba upalelakara pUrva bhabhakA jevuM kAMIka lakhI Apa ema huM icchatA hatA ane te mujaba temane lakhavA huM vicAra karato hate evAmAM sapTembara mAsane maMgaLa prabhAta'mAM 'gaMgArI' e zirSaka nIce pragaTa thayele temane hokha mArA vAMcavAmAM Ave ane joitI pUrve bhamikA maLI gaI ethI mane AnaMda thaye. e mULa hiMdI lekhane zrI zAMtilAla naMdue karale anuvAda nIce pragaTa karavAmAM Ave che. have pachInA akemAM cAra haphatAthI zrI harSadabhAIne gaMgAjaLa upara lekha anukame pragaTa karavAmAM Avaze. paramAnada ) ' pUrva bhUmikA aTakAvI zakyAM nahi. prAcIna samayathI mAtra sAdhu ane verAgI ja - Ama te pratyeka dezanA loko pahADamAM rakhaDavAnuM, zikharonAM nahi, paraMtu vyApArI ane kArIgare paNa A bAjuthI pelI bAja darzana karavAnuM ane zikhara upara pahoMcIne tyAMthI AjubAjune ane pelI taraphathI A tarapha AvAgamana karatA rahyA che ane jyAM dara-sudarane bhUmivistAra jovAnuM pasaMda kare ja che ane AvA patA- udhamI vANijya-vIro ane sArthavAha pahoMce tyAM kaeNIne koI divasa naMda prApti mATe dareka prakAranAM kaSTa sahana kare che tema ja jIvanuM rAjAonAM lazkare pahoMcavAnAMja. himAlayamAM jyAM ApaNuM tIrthasthAne jokhama paNa uThAve che. che te sarve vyApAranA mArgo che ane lazkarI dRSTithI paNa mahatvanAM anya dezomAM kadAca leke nadIne uddagama zodhavA mATe ochuM sthAne che. cAhe raMgettarI che, cAhe badrInArAyaNa, cAhe amaranAtha he, jatA haze; paraMtu nadInA pRSTha bhAgapura naukAvihAra karavAnI IcchA te cAhe bajaranAtha-A sthAnanuM lazkarI mahatva che ja. cAre bAjaranAtha A sthAna lazkarI mahatva che badhAne thatI hoya che. lAkho varasethI sthira rUpamAM rahelA pahADa ane prAcIna samayanA rAjAo tyAM meTAM-meTAM lazkaro kevI rIte lAkho varasethI akhaMDa vahetI nadImAM mAnava mATe hamezAM AkarSaNanA rAkhI zake? A durgama pradezomAM vyApAranI rAjakIya AmadAnI eTalI viSaye rahyA che. te koI divasa nahotI ja ke jenA AdhAre tyAM moTAM lazkare rAkhI paraMtu bhAratavAsIonuM himAlaya pratyenuM AkarSaNa ane temanI zakAya ane nibhAvI zakAya. chatAM A sthAnanI rakSA karavAnuM dezane nadI-bhakti bIjA lokothI nyArI ja che. gaMgAnadI bhAratIya saMskRtinI mATe aparihAye hatuM. mAtA che ane himAlayanAM zikhare ane guphAo te bhAratanI Atma je vAta rAjAo mATe du:sAdhya hatI, te vAtane dharma bhAvanAo sAdhanAnuM piyara che. siddha karI batAvI. laka-hataciMtaka puruSoe dharmanI upAsanA karatAM karatAM ahIM AvIne rahevAnuM pasaMda karyuM. temanI lokettara bhAratanI zraddhA kahe cheH "zAligrAma e kaI patthara nathI; janoI saMkalpa-zakita, atimAnuSI titikSA ane dIrdhakALanI tapasyA joIne e kaI sUtarane doro nathI, himAlaya parvata e kAMI pattharone dharmaparAyaNa samAja temanAM darzanArthe ane temanAM yugakSema calAvavA DhagarAzi yA bhaMDAra nathI ane gaMgAnadI e kAI pANIne aita nathI. mATe A dugaeNma sthAnanI yAtrA karavA lAgyA. mAhAtmya lakhAtAM gayAM, himAlaya te adhyAtmanuM ghara che ane gaMgAnadI bhAratanI puNya puNya parvanA divase mukarara thai gayA ane dAna ApanArAoe yAtrA tapasyAnI paraMparA che." pathamAM atyAvazaka sagavaDo upasthita karI dIdhI. vyApArI nirbhaya thayA. bhAratane himAlayathI kAMI ocho pArthiva lAbha thayo nathI. uttara lekene saudaryopAsanA sAthe tapazcaryAnI dIkSA maLavA lAgI ane rAmezvarathI himAlaya sudhI phelAyelA dharmaniSTha lekAnI saMskRtine pracAra taraphanA zItavAyunuM AkramaNa ane uttaranI AkramaNakhora prajAone thavA lAgyA. hallo-A baMnethI bhAratane bacAvavAnuM kArya himAlaye karyuM che, vArSika "rAvALAM nArAH" A zabdomAM jenI vibhUtinuM gaurava varSAdhArAthI bhAratanI khetIne jevI rIte lAbha thAya che tevI ja rIte karavAmAM Ave che evA himAlayamAM ' hai kAzmi bAhUnarvA' vALI himAlayane barapha pigaLavAthI uttaranI nadIomAM grISma RtumAM je bhAgIrathIne kayAM uddagama che te eka nitAMta ramaNIya ane paramabharatI Ave che tenAthI pratyeka varSe paNa lAbha thAya che. himAlayanAM pavitra sthAna che, jene loko gaMgottarI kahe che. tenuM smaraNa karIne mArI jAtane pAvana karavAnuM ane vAMcakone AkarSavAnuM Aje vicAryuM che. vRkSa, vanaspatio bhAratanI akSaya, udibhaja saMpatti che. himAlayanI araja saMpattinA te adyApi paryata pUra tAga paNa maLyo nathI. ApaNA dhArmikAe himAlayanA pAMca khaMDa mAnyA che-kAzmIra, bradhara, uttarAkhaMDa, karmAcala ane nepAla. A pAMca kha DemAMthI himAlayanI nAnI moTI nadIo ane te nadIonA nAnA moTA prapAte vacce uttarAkhaMDa sauthI vadhAre pavitra mAnavAmAM Ave che. gaMgottarI dvArA je vijaLI pedA (upana) thaze tenAthI te bhAratanI samRddhi janettarI, kedAra ane badarI-A paramapuNya dhAmone kAraNe uttarAkhaMDa so gaNI vadhI jaze. (vRddhi pAmaze). himAlayanI khINamAM Aje sAdhuonuM bhakita-bhAjana banyuM che. A cAre dhAmonI pitA-pitAnI jeTalAM amRtaphaLa pAke che tenAthI aneka gaNuM phaLa ApavAnI zakti viziSTatA che. badarI je vizALa purANa prasiddha ane lokapriya che te himAlayamAM che. himAlayanAM kastUrImRga ane camarI-mRga ApaNe jagnettarI, titIkSA ane tapasyAnI AkarAmAM AkarI kasoTI karIne manuSyane dhanyatA arpaNa kare che. kedAranAtha vairAgyanuM dhAma che to gaMgottarI bhUlI nahi zakIe, paraMtu himAlayanI asala saMpatti te tyAMnAM gheTAM parama-pAvana pradeza che. ahIM sAttviktAnI parama sImA pAmI zakAya bakarAMonuM una ja che. sAce ja, bhAratavAsIo mATe, himAlaya pratyeka che. "fr[ tico gUMcAt yojanAnAm zataikapi, mudate sarSa vAgya:' prakAranI samRddhine akSaya bhaMDAra che-je bhaMDArane patto adyApi paryata ----seMkaDe mAIlanA aMtara para rahetA bhakta agara gaMgAnuM nAma dhanapati kuberane paNa maLyo nathI. mAtra le te tenAM sadhaLAM pApa naSTa thaI jAya che. gaMgAjInAM darzana mAnavajAti mATe e gauravanI vAta che ke himAlayanI UMcAI thatAM ja bhakta kahe che:-"fai vAri mairdAre pApaTTA punAtu mAn". tenA durgama pahADa ane baraphanAM caDhANa, A taraphanAM ane pelI bhaktane vizvAsa-zraddhA che: "sanAtuM nAtu pAnAta tathA ti gamanAM mAnavIne himAlayanuM ullaMdhana karavAmAM (himAlaya para caDhavAmAM ) vartanAta! rakSaNAt TwyA, rAyA: pApAnuM pramuye". ane jAgrasta Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana tA. 15-11-16 zraddhALu vyakti ema kahIne trividha zAMtinI prApti kare che ke: zeSaNamuktinA mULabhUta IlAje 'auSadhaM jAhnavItoyaM vaidyo nArAyaNo hriH'| purANAne na artha besADatAM jaNAya che ke jyAre (gata paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM apAyelA vyAkhyAnanI zrI. mahAsamudramAMthI bhAratanI bhUmi upara AvI tyAre AjanA baMgALanA akhAsAheba paTavardhana taiyAra karI ApalA saMkSipta noMdha) dakSiNamAM je suMdaravana che tene vasAvavAnA sAgara-rAjAoe prayatna mAnava samAjamAM je zoSita che te te zeSaNamukti cAhe ja kyo, paraMtu pANInA abhAve temane saphaLatA prApta na thaI. temanA che, paNa je pApabhIru che tene paNa ciMtA hoya che ke pite koInuM saMkalpanI rAkha thaI gaI zoSaNa na kare. samAjamAM zeSaNa thAya che tenAM kAraNonuM nirAkaraNa AthI temanA vaMzajoe himAlayamAM jaIne peDhI-ra-peDhI e ja zoSaNamuktine sAcI IlAja che. mATe zoSaNa kema ubhave che tyAMnA pahADonI mejaNI karIne eka moTA pravAhane teo laI AvyA te ja ApaNe tapAsIe. ane tene dakSiNa-pazcimanA mArgamAMthI kheMcIne uttara pradeza prAMta. zeSaNanuM sarvaprathama sAdhana che--jamInanI mAlikI bihAra ane baMgALAmAMthI thaine suMdaravanaparyata laI gayA. aMzumAna, bhUmi paNa havA ne pANInI jema Izvare sarajI che. pahelA mANasa dilIpa ane bhagIratha ItyAdi rAjAoe A kaThina kArya karyuM ane zikAra, kaMdamULA tathA vanaphaLa para gujarAna karate. AgaLa jatAM te uttara pradeza, bihAra ane baMgALAne dakSiNanA samataLa pradeza sudhI gopAlavRttithI-gheTAM, Dhora vigere carAnIne-rahevA lAgyo. gheTAM ne Dhera phaLadrupa banAvI dIdhA. gaMgAnadI prAkRtika pravAha nathI. AryonA ene badhI rIte AdhIna hatA. e emane managamate upayoga purUSArthane kAraNe ja te bhAratavarSamAM vahana kare che. tethI ja tene bhAgirathI karI zakatA hatA. te vakhate "gAtro " eTale ke kuTumbanirmANa ane jAhnavI kahevAmAM Ave che. thayAM, paNa sthAyI makAna ke gAmaDAM nahAtA vasyAM. Akhare mANase - bhAgirathIne jyAM ugama thAya che tene gaumukha kahe che. bahu ja khatAnA zodha karI tyAre te eka jagyAe rahevA lAgyA, ane tene 4 ochA yAtriko tyAM sudhI jAya che. tyAMthI badrInArAyaNa najadIkamAM che. jamIna kabaje karavAnuM sUjhayuM. AmAM pahela karanArAoe AsapAsanI hiMmatavAna tapasvI gaumukhathI sIdhA badrInAtha cAlyA jAya che. sAmAnya sArA pAka thAya tevA sAre pAka thAya tevI vizALa bhUmi para kabajo meLavyuM. pAchaLathI lekane sagavaDabharyA mArge jatAM keTalAye divase lAgI jAya che. jemAM khetI tarapha vaLyAM temane gAtiyA ke majabUra thavuM paDyuM. kekalAke bhaktoe gaMgAnA sAcA mULa ugamanI nIce ATha-daza mAIla pahelAnA kabajedArone najarANAM ApIne jamIna "kharIdI, " te keTalAke para eka suMdara jagyA pasaMda karIne tyAM gaMgAjInuM maMdira sthApyuM temane paisA dhIrIne ane vyAja caDhAvIne karajanA badalAmAM jamIna japta ane tene nAma ApyuM gaMgottarI. bhakatone gaMgAjInuM amizra pANI ja karIne meLavI. paNa jamInanI mAlikInA mULamAM te jabaradastI ja hatI. pasaMda hoya che. gomukhathI gaMgArIyaMta gaMgAjIne eka ja pravAha baLavAna hatA teNe vizALa bhUmi para kabajo meLavyuM ane pachI tenA che. gaMgottarInI nIce anya anya pravAha vahIne tene maLe che. pleTsa" pADIne bIjAne gaNote ApyA. te gaNeta udharAvIne vagarazrame je leke himAlaya yAtrA nathI karI zakatA teo haridvArathI sukhacenathI rahevA lAgyA. rAjyasattA, paNa jamInamAlikonA hAthamAM ja gaMgAjInuM jaLa bharI le che. jemane eTalI paNa zraddhA nathI teo rahetI, eTale jabaradastIthI meLavAyelI jamIna para kabaje kAyadealAhAbAda-prayAganI pAse jamanAjInA saMgamanI pahelAMnuM gaMgAjInuM sara TharAvavAmAM AvyuM. te pramANe kAnUna ghaDAyA. jaLa laI zake che, prayAgane saMgama pazcAtapaNu gaMgAjInuM jaLa pavitra jamIna bhale IzvaranI gaNIe, 5NuM khetara kheDUtanuM ke bagIco ja hoya che, kiMtu te jaLane kAI loTAmAM bharIne laI nathI jatuM. mALIne e te ApaNe mAnya karavuM ja joIe. jema mATI IzvaranI, mRtyu pahelAM je gaMgAjaLanAM bu do gaLA sudhI pahoMcavAnI bhakatanA paNa mATaluM kuMbhAranuM. kuMbhAra mATaluM ghaDavAnI majUrI le emAM kAMI dilamAM jhaMkhanA rahe che te te prayAganA saMgamanA pahelAnI gaMgA che. khoTuM nathI tema je kheDUta ke mALIe kudaratI kharabacaDI verAnA jyAre yAtrAnI kaThaNAIo hatI tyAre yAtrAnuM puNya paNa ghaNuM jamInamAMthI khetara ke bagIce parasevo pADIne banAvyuM te pitAnA hatuM. mArA jamAnAmAM himAlayanI pagapALA yAtrA haridAra-bhImagAMDAthI khetara ke bagIcAnI "kiMmata" bIjA pAsethI le che temAM kazuM khoTuM zarU thatI hatI. Aje te meTara-basa jevA Adhunika tailavAhane nathI. paNa te kiMmata mAtra tenA sudhArAnI ja hoya, mULabhUta jamInanI dharAsuparyata jAya che ane meTara-chapa te uttara kAzIparyata jAya che. nahIM. mATalAnI kiMmata thAya paNa mATInI nahIM. paNa hamaNAM muMbaI tyAMthI gagottarIne pagapALA raste 56 mAilane che. tIrthatapasvI kahezeH "gaMgAnA aDhI hajAra yA seLase mAIlamAM vistarelA pravAhamAM jevA zaheramAM te corasa phUTa jamInanA 5NuM cAlIsa cAlIsa rUpiyA have satyayuga to A chappanna mAImAM ja rahyo che. temanI bhASAmAM levAya che. A mahenatanuM mahenatANuM nathI, paNa mAtra mainapelInIbAkInu te "badhuM bajAra thaI gayuM che, bajAra !" nadIne suMdara IjArAnI-ja kiMmata che. pravAha, pattharoparathI Takkara khAtA pANIne kalarava, AsapAsanA UMcA - tethI saMta vinabAnuM bhUdAnayajJa-AMdolana jamIna-mAlikInuM UMcA ane pracaMDa devadAra vRkSanAM zakuo ane parvatanA zikhara nirAkaraNa karavA Icche che. te jamInanI nyAyapUrvaka vaheMcaNI karavA uparanI sanAtana baraphanI dhavalimA-A ja che maMgettarInI sarva zobhA, A ane AvA unnata vAtAvaraNamAM dehadamana karatA sAdhuonuM Atma Icche che. te vaheMcaNImAM maLelI jamInane vahivaTa, te vaheMcaNI ciMtana te jANe A sarve AkarSaNane nicoDa che. amalamAM rahe tyAM sudhI, dareka jaNa karI zake che. paNa te jamInane - je rIte dakSiNamAM nIlagirinI vacce uTAkAmaMDamAM (udadhimaMDalamAM). Apakhuda mAlika koI nahIM rahe. yUkelipTasa (tamAla) vRkSanI sugaMdhathI Akhuye vAyumaMDaLa akhaMDa ' mAlikI ke svAmitva e anarthakArI vastu che. jamInanA bharAI rahetuM hoya che te rIte gaMgAttarImAM AdhyAtmika vAyumaMDaLa pAkamAM be hisAo hoya che: eka sRSTinI pAyAnI saMpatti athavA AtmaciMtanathI chalechala bharAyeluM rahetuM jovAmAM Ave che. je loko kahe che ke AtmA jevI koI cIja ja nathI teo gaMgettarI jaIne deNa ane bIjo mAnavI zrama.' je zrama kare tene ja te sRSTinI deNa tyAM rahe ane koI paNa tarka vagara temane anubhava thaze ke A paNuM maLe e nyAya che, paNa jamInamAlikIne lIdhe te deNa duniyAmAM, A vizvamAM, A anaMta koTi brahmAMDamAM agara jo koI mAlikane vagarazrame maLe che ane gaNotiyAnA zramane hisse paNa . - sanAtana tatva hoya che te aMtaratara AtmA ja che. gaMgottarInI bhavyatA ochAmAM ochA aMkAya che. , te anubhavanuM kevaLa bAhyarUpa che. tenuM AMtarika sAcuM rUpU te "Are raka sAcuM te hRAra zeSaNanuM bIjuM jabaradasta sAdhana che, vyAjavyAja hawa mAramatava" ja che. kevaLa manuSyanA hRdayamAM ja nahi, Akhala eTale te vagara kamAeluM dhana, harAmanuM dhana kAMI paNa hoya to vizvanA hadayamAM te Atmatatvane praNavanAda guMjI rahetA hoya che ! te vyAja che. mULa hiMdIH kAkAsAheba kAlelakara je jeTaluM kamAya ane temAMthI te jeTaluM bacAve tenI upara anuvAdaka : zAMtilAla naMdu tene abAdhita adhikAra bhale rahe. huM dasa maNa juvAra pakAvuM, ane Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 e apakAra ja kAra DrAIvara ane pANI mAM kharIdu ane kAna tA. 15-11-56 prabuddha jIvana te badhI khAI javA karatAM temAMthI be maNa bacAvI rAkhyuM che te ane te navA karAvatAM senA sattANuM bane. bIje varSe pharI 87 nA mArA upaga mATe surakSita rahe emAM kazuM khoTuM nathI. ane khoTuM 84 TakA bane. Ama kramazaH noTamAM rahelI mUlyavattA nAbuda karI hoya te te atisUkSma khoTuM che. enA uMDANamAM utaravAnI atyAre zakAya. have A rIte tame nANu varSe varSe ghaTAvaro te leke senuM jarUra nathI. paNa atyAre te tame je be maNa juvAra bacAvI ja saMdharI rAkhaze, ane tamArA vArSika traNa TakAnA ghaTADAmAMthI chaTakI temAMthI eka maNa juvAra tame mane bIyAraNa mATe ApI. tethI huM jaze. senAnuM mULabhUta mUlya ochuM che. te davA ke alaMkAranA kAmamAM je juvAra AvatI sAla jAtamahenate pakAvIza temAMthI mAre tamane Ave che. paNa tenuM mahattva te saMgrahanA sAdhana tarike ja che. senAnI eka nahi paNa deDha maNa juvAra ApavI paDe emAM anyAya che. huM zodha thaI tyArathI loko khetI choDI daIne uMDI khANa khodavA lAgyA. tamArUM uchInuM pAchuM ApavA baMdhAyela chuM, paNa maNanuM doDha maNuM tethI duniyAne behada nukazAna thayuM che. have kAgaLanI neTathI ane kema apAya? kharekhara te maNanuM paNa maNu ja pAchuM apAya, tAMbA-nikalanA paracuraNathI calaNanuM kAma sarI zake che. tethI have kAraNa ke tame te pitAnI koThImAM saMgharI rAkhata te uMdara ke jIvaDAM nANAM mATe senAcAMdInI garaja nathI. tethI havethI kaI sonuM temAMthI kaMika khAI jate ke e saDI jAta. tamArI pAsethI meM junuM davAna vyartha zrama na kare, ane atyAranA sonAcAMdInA jaththA anAja uchInuM lIdhuM ane varSa pachI tAjuM anAja pAchuM ApyuM sarakArane hastaka thAya evI vyavasthA thavI joIe. te maNanuM piNa maNa ke kAMIka te ochuM ApuM e ja vyAjabI ' pahelAM jaNAvyuM ke jamInanI mAlikI na rahe paNa mALIne lekhAya. paNa huM bhUkhe pIDAtuM hatuM ane tame dhanADhaya hatA, huM bagIcAnI eTale ke jamInamAM karelA sudhArAonI kiMmata maLavI dUbaLo hato ane tame baLavAna hatA, tethI tame mArI aDacaNane joIe. jema A kiMmata maLe tema gaNeta paNa maLI zake che, paNa phAyado le ne mAre tene vaza thavuM paDe e khulle anyAya che. mUDI te amuka muddata sudhI ane utaratA kramamAM maLavI joIe. jamInapara vyAja e nyAya nathI. mUDImAM varSe varSe kaMIka ochuM thatuM jAya sudhAranI kiMmata rU. 1000 heya te pahelA pAMca varSo sudhI rU. 6) emAM ja khare nyAya rahela che. pachI pAMca varSo sudhI rUA. 5) pachI pAMca pAMca varSo sudhI rUA. 40) zAhukArI, lebhane lIdhe nahIM paNa paropakAranI vRttine pariNAme ane rUA. 3) ema karIne kula vIsa varSomAM rUA. 80 maLyA bAda ja cAlavI joIe. supAtrane ja rakama dhIrAya. je ApattithI gherA- gaNota baMdha thAya. yela che tene rakama dhIrAya. athavA te je kAMI navanirmANa karavA je nyAya gaNotane te ja nyAya bhADAne lAgu paDe che. huM eka mAge che tene rakama maLe. paNa jene dArU pIvA, jugAra ramavA ke TekSI rU. 5000] mAM kharIduM ane koI DrAIvarane bhADe ApuM, to te uDAvavA mATe ja rakama joIe che tene vyAjanA lebhathI je zAhukAra DrAIvara mane pAMca varSamAM rUA. 450) jeTaluM bhADuM Ape pachI te rakama dhIre che te tenA para upakAra nahIM paNa apakAra ja kare che. junI TekSIne mAlika te DrAivara ja thaI jAya. tene nA pADavAmAM ja tenuM hita che. zera" para "DiviDa' bhale maLe paNa te mUDI "zeraholDara'ne - zeSaNanuM trIjuM moTuM sAdhana che nANAM ne Te. noTo pAchI vALavAno hapta gaNAya. ethI amuka muddata pUchI "DiviDaMDa' eTale te khoTuM dhana ja kahevAya. zAhukAranI zAkha sArA samAjamAM khUTe ane kaMpanInA kAmadAre ja e kaMpanInA mAlika bane. jAmI gayelI hovAthI tene rokaDA paisA paNa dhIravA paDatA nathI. te Ano artha ke huM Aje rUA. 100 bacAvuM te te huM jarUriyAtavALAne se rUpiyA rokaDA ApavAne badale se rUpiyAnuM bhalA- sRSTikramane anusarIne utaratA pramANamAM bhogavI zakIza. paNa ahiM paNapatra Ape che ke "A ciThThI lAvanArane kAI paNa tene joItA se te anaMta kALa sudhI tenuM vyAja levA chatAM mUDI abhaMga ja rahe rUpiyAno mAla Apaze. tenI kiMmata game tyAre mArI pAsethI laI che. e te bhUtakALane bhaviSya para julama ja kahevAya. ' zakaze." evI premisarI noTa lakhI denAra zAhukAra rakama lenAra bhUtakALane bhaviSya para A julama rahe na joIe pAsethI se rUpiyA ane vadhArAmAM vyAja paNa udharAve che. A rIte eTaluM ja nahi paNa bhaviSyane sarva adhikAra vartamAna kALa para zAkha dharAvatA zAhukAranuM aNu paNa dhana bane che, ane te paNa sthApita tha joIe. pitAnuM sAcuM zrAdhdha bALakonA ucheramAM gaNAvuM nazvara dhana nahIM paNa vagara mahenate ApoApa "dina dugunA aura jaIe. varSe varSe janasaMkhyA vadhe che. ApaNuM jIvanadharaNa paNa rAta caugunA" evI rIte vadhatuM dhana ! neTanI utpatti Ama zAkhane vadhavuM joIe. A varSe se maNa ghauM pAkayA te Avate varSe 103 lIdhe, rUAbane lIdhe thaI. pAchaLathI sarakAre noTa chApavAnuM pitAnA maNa pAke evI janA hovI joIe. ane te rIte 103 maNa hAthamAM lIdhuM. chatAM hajIe beMkanA ceka ke vyApArIonI huMDIo ghauM upajAvanAra kheDUta jamInamAlikanI veTha na kare ke tene gaNota . keza (rokaDanANuM) tarIke kAma Ave ja che. paNuM na Ape; paNa vadhArAnA pAkamAMthI thoDuM navuM khetara kheDe, sudharelA khAda banAve ke sudharelA ojAra kharIde. AthI bhUtakALane nahIM paNa nANAM te sarakAra ja banAve che. te paNa neTe ja che. ATha bhaviSyakALane lakSyamAM rAkhIne gaNeta apAya. Ama ja muMbaIne AnAnI cAMdI para chApa mAravAthI tenI kiMmata soLa AnA bane che. gharabhADuta paNa navAM makAne bAMdhavA mATe phALo Ape. sarakAra nANuM ke neTa chApe te te zoSaNa na kahevAya, te chUpI kara- evA upAyathI kamANa tathA bacatane ucita upaga thaI udharANI ja che, ke je prajAnA hitArthe hoya che. e vyAjabI ja zakaze. bacatamAMthI mAtra bIjAnuM zoSaNa thAya te na cAle. gaNAya. paNa nANAMnA vyavahArathI bIjA aneka anartho nIpaje che. appA paTavardhana nANAMnuM mUlya kSaNe kSaNe ja nahIM paNa Dagale ne pagale paNa badalAtuM prabudha jIvana mATe lavAjama rAhata yojanA hoya che. tene phAyado budhdhivAna ke sAdhanasaMpanna leke uThAve che. garIba ne ajJAta mANasane e lUMTI le che. te uparAMta nANune prabudhdha jIvanane vizeSa pracAra thAya e hetuthI prabudhdha jIvananA eka prazaMsaka mitre IcchA darzAvI che ke temaNe sUcavelI lavAjama lIdhe mANasanI saMgrahakSamatA ane lAbha behada vadhI jAya che. nANAM rAhata yojanA nIce je kaI vyakita prabudhdha jIvanano grAhaka thavA eTale mULa saMpatti te nahIM ja, paNa kayazakti, dUdha nahIM paNa dUdhanI Icchaze te vyakita pahelAM varSa mATe rU. 2 saMdhanA kAryAlayamAM kupana. mULa dUdha nazvara che, jyAre A nakalI dUdha cirasthAyI ane bharIne athavA manIorDarathI mekalIne grAhaka thaI zakaze. A lavAmanane phAve te mujaba vadhArI zakAya evuM che. jama rAhatane lAbha 100 grAhako sudhI ApavAmAM Avaze. te je vyakitanI A rIte prabudhdha jIvananA grAika thavAnI IcchA hoya teNe mULa saMpatti jema nazvara che tema nANAM ke neTanI nakkI te mujaba savara jaNAvIne saMdhanA kAryAlayamAM rUA. 2 bharI javA saMpatti paNe nazvara ja hovI joIe. ane te A rIte saheje nazvara athavA manIorDarathI mokalI ApavA. banAvI zakAya che. 1956 nAM nANAM pa7 mAM pharI navA karAvavA paDe. 45/47, dhanajI sTrITa, muMbaI 3. vyavasthApaka, prabuddha jIvana vAra mArI pAsethI laI che. atakALane bhaviSya para A Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 15-11-56 avasthAnugatA ceSTA . (thoDA samaya pahelAM muMbaI pradezanA mAjI gavarnara ane gujarAta yunIvarsITInA censelara Do. harekRSNa mahetAe gujarAta yunIvarsITInA thoDA samaya pahelAM jAyalA padavIdAna samAraMbha prasaMge bhAratane ane khAsa karIne amadAvAdanA vidyArthIone udezIne ane gayA egasTa mAsa daramiyAna mahAgujarAta AndolanamAM temaNe je bhAga bhajavele tene anulakSIne pravacana kareluM te Aja vidhArthIonA prazna upara sundara prakAza pADe tevuM ane UMcita mArgadarzana karAve tevuM che. tene "paga- daMDI'nA dIpatsavI aMkamAM pragaTa thayelA anuvAda ahiM sAbhAra udhdhata karavAmAM Ave che. taMtrI) | rAjya punaracanAnA prazna upara yuvAnamAnasa je rIte khaLabhaLI hacamacI uThayuM ane teNe maTI AkAMkSAone janma Apyo ke jenI uThayuM che, e huM kabUla karuM chuM ke, aNadhAryuM hatuM. yuvAnamAnasa sidhdhi mATe koI paNa bhAga azakaya gaNu na hatA. svAtaMtrya prApta pIchehaTha karaze ema meM dhAryuM na hatuM. ghaNe sthaLe vidyArthIoe rAjya thayuM ane tenI sAthe laData daramiyAna janmelI AzAone vega maLyo. punarracanA aMgenA nirNayane sAmane karavAmAM agatyane bhAga bhajavyuM AjanA yuvakanA mAnasa para mAtra dezanI svataMtratAnI ja asara ane TUMka samaya bAda e virodha zamI gaye, tyAre ahiM amadAvAdanA thatI nathI. samagra duniyAmAM je pheraphAra thayA che tenI paNa asara che. vidyArthIoe teo jene dezanuM hita gaNe che tenI siddhi mATe vijJAna vikasatAM, duniyAnA deze, pahelAM karatAM ekabIjAnI vadhu najIka caLavaLa cAlu rAkhavAno daDha nizcaya karyo hoya ema lAge che, joke AvyA che. anya dezonA jIvanadhoraNamAM je dekhIte sudhAre thaye teonA mATerAo ethI ulaTa abhiprAya dharAve che. e te sarva. che tenA paDaghA hiMdanA yuvAnonA mAnasa para paDyA che. AnA pariNAme, vidita vAta che ke, A caLavaLamAM mekhare rahelA vidhArthIonA pAchaLa yuvAnamAnasa AzAnA mahAna zikhara parathI dezamAM je prApta thaI nathI evA ghaNA TekedAro che ke jeo A caLavaLane vAjabI gaNI, temAM te sidhdhanA minAra para kUdakA mArI rahyuM che. vikAsa pAmelA dezoe pariNAma bhogavavA mATe pitAnAM bALakone mokhare karavAmAM kaza lAMbA kALathI sevelI AzAnI sidhdhi mATe ghaNI yAtanA bhogavI khoTuM hoya ema mAnatA nathI. hatI. koI eka peDhI kAMI AzA seve te kadAca tenA jIvanakALa daraA saMjogomAM, tamene sadhana karavAnuM mane kahevAmAM AvyuM miyAna sidhdha na paNa thAya. keI kALe ke dezamAM evuM nathI banyuM. che ethI te, Aje sAmAnya prakAranuM padavIdAna pravacana karatAM mane ke eka ja peDhIe pote sevelI AzA tenA ja jIvanakALa daramiyAna kSema lAge che. sarakAre ke lokasabhAmAM je kaMI rAjakIya nirNaya karyA siddha thatI joI hoya. paraMtu hiMdamAM saMgenA saMkalanane laIne keAI - hoya tenI carcA karavAnuM A sthaLa nathI. ethI te rASTrIya hitanI jAtanA vacagALAnA samayanI AzA vinA ja siddhinI AkAMkSA rAkhadRSTie je tAjetaramAM bahAra dekhAyuM che te yuvAnonA mAnasa ane vAmAM Ave che. ethI te asvasthatA pedA thAya che. yuvAnamAnasa valaNa pUratuM ja huM mAruM bhASaNa maryAdita rAkhavA mAguM chuM. ethI ghaNuM vidravaLa bane che. e vihavaLatAne lIdhe jenA hAthamAM Aje lagAma che te moTerAo pratye AkSepa karavAmAM Ave che. vAraMvAra evI phariyAda thAya che ke, bhAvI prajA para mADI asara kare te rIte yuvAnomAM zistabhaMganI bhAvanA vadhatI jAya che. yuvAnanA kahevA mujaba jeonA hAthamAM vahIvaTa che teo potAnuM kAma barAbara karatA nathI. yuvAnamAnasa, A mArA pRthakkaraNa mujaba, A sthaLethI, chelA padavIdAna samAraMbha prasaMge mahAna keLavaNIkAra Do. sarvapallI rAdhAkRSNane A viSaya para keLavaNIkAranI dRSTi nAkhI Aje kAma karI rahyuM che. jenA hAthamAM vahIvaTa che teo jAhera jIvanamAM AjakAla ubhA hatI. AjanA A saLagatA prazna para dhaNa netAo ane keLavaNI thayA nathI. teoe yAtanA bhogavI che; bhega Ape che; ethI te kAree pitAnA vicAro vyakata karyA che. AjanI sthiti prApta karavA mATe lAyaka banyA che. kharI rIte pitAnI - vidyArthIo asvastha che e viSe zaMkA nathI. tene pariNAme yuvAvasthAmAM teo AjanA yuvake jevA ja adhIrA hatA. mahAtmA teoe keLavaNI saMsthAonA niyama ane dhArAdhoraNethI para jaIne, gAMdhIjIe 1921 mAM baMgALanA krAMtikArIo viSe je khyAla ApyuM teonA abhyAsamAM khalela pahoMce eTaluM ja nahi paNa zikSaNa hate te mujaba dIvAla sAme pitAnAM mAthAM aphaLAvavA teo AgaLa saMsthAone kaDhaMgI sthitimAM mUkI de tevuM vartana karavA tarapha dorAya che. vadhatA hatAM. e divasomAM jeo lAMbu zistamaya jIvana gALavA tathA zaikSaNika saMsthAnAM dhArAdheraNA teDavAM e mATe zistabhaMga che. saMsthAnA bhega ApavA ane yAtanA bhogavavA taiyAra na hatA teo adhIrA sapAla ane mArA jyAM jyAM A rAta ziAstanA bhaMga thatA banyA ane krAMtikArI banyA. mahAtmA gAMdhIjInA netRtva nIce A hoya tyAM tyAM tenI sAme prathama phariyAda karanArA hovA joIe. navA adhIrA yuvakane pitAnI javalaMta AzAo ne dhIraja ane khaMtathI InI vAta to e che ke rAjyanA netAo ane bIjAo jenA hAthamAM AgaLa dhapAvavAnI tAlIma maLI. adhIrAI enjina vagaranA ratha vahIvaTa che, teo zistabhaMga sAme jeTalI phariyAda kare che teTalI jevI che ke jemAM jarAe tAkAta nathI. paNa je vAjabI hetu mATe zaikSaNika saMsthAnA sUtradhAre karatA nathI. mArA abhiprAya mujaba hoya ane maryAdita ane zistabaddha hoya te te eka tAkAta banI vidyArthIonI vartaNukane lAgevaLage che tyAM sudhI te pratyenI zikSakonI rahe che. bedarakArInuM athavA mUka saMmatinuM A pariNAma che. je te bedarakArI A adhIrAI-asvasthatAne gya mArge doravAmAM na Ave ja hoya te te niHzaMka zocanIya che. jo zikSake mUka saMmati ApatA to tethI nirAzA janme. Ama je AjanA yuvAna hatAza thAya te hoya te te tapAsa mAgI le che. zALA ane kolejanA moTA bhAganA te dezane mATe hAnikAraka nIvaDe, ethI tame je mArI salAha IcchatA zikSake pote ja yuvAne che ethI moTe bhAge te vidyArthIo ane ho te tamArI adhIrAIne nizcayAtmaka zistabaddha jIvana tarapha vALa zikSakenI vicArasaraNImAM sAmya che. eTale vidyArthIonI prakRti pratye ke jethI avasara sAMpaDe tyAre tame dezanA AjanA netAo karatAM zikSake AMkha ADA kAna kare che. eTale ethI vidyArthIomAM ATaluM vadhu sArI kAmagIrI karI zake. deza icche che ke AjanA yuvAna vadhu badhuM azista zA mATe che te tapAsavA mATe ApaNe yuvAnamAnasanuM kAryakuzaLa ane uttama netA bane ke jethI te AgaLa ane AgaLa samagra dRSTie pRththakaraNa karavAnI jarUra che. vadhatA rahe. vahIvaTI kAryamAM pitAnA purogAmIo karatAM je divase - dezanI AjhAdI sAthe moTI AzAo ane AkAMkSAo janmI. yuvaka AgaLa vadhaze te divasa sukhada haze. paraMtu bhAvi kArya mATe paradezI amalamAM te mATe avakAza na hatA. kharuM jotAM rASTranetAoe taiyAra thavAne badale mAtra potAnI IcchA mujaba pitAnA netAone ghaNAM varSo sudhI, paradezI dhUsarI nIce "karuNAtmaka sateSamAM" pachI pharaja pADavAne je te vicAra karatA haze te te ghaNI ja duHkhada rahelI prajAnI bhAvanA ane AkAMkSAone jAgrata karavA mATe vyavasthita paristhiti lekhAze. netAe kAM te yuvake taraphanA premane laIne prayAsa karyo. mahAtmA gAMdhInA apUrva netRtva nIce prajAnuM A mAnasa athavA pitAnI nabaLAIne laine namatuM Apaze te te dezanA bhAvine nI jarUra che. te AkAMkSA e taiyA Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-11-56 nAza netaraze. hAlamAM jenA hAthamAM vahIvaTa che. temanI sAthe yuvAne saMmata bhale na thAya, paraMtu temanA meTerAMo potAnA niNaeNya viruddha cAle ema vidyArthI na cchiI zake. yuvakAne gaMbhIra rIte jenI sAme matabheda haiAya tevAnA hAthamAMthI netRtva jhUMTavI le temAM kazu khATu nathI. paraMtu netAgIrIne temaNe lIdhelA rAhanI viruddha vartavAnI pharaja pADavI e sadaMtara khATu che. prabuddha jIvana 14ma praznonI chaNAvaTamAM karavA e vyAjabI ane DahApaNabharyo mArga che. cAle, ApaNe mAnI laie ke tamArAmAMnA keTalAka bhaviSyanA rAjakAraNamAM joDAze, paraMtu moTA bhAganA tA rAjakAraNamAM jaze nahi ane jaI zake paNa nahi. tamArAmAMnA moTA bhAganA tamArI rUcine ane prasagAne anukULa dhaMdhAmAM joDAro. teA pachI tame tamArI zaikSaNika sasthAomAM gALavAno samaya AvI caLavaLamAM gALA tA tame saphLa kArakirdI dhruvI rIte prApta karI zakaze ? A pRthakkaraNathI, vidyArthIonuM vartana tAjetaramAM je rIte pragaTa thayuM che te rASTranA taMdurasta dhaDatara mATe sAnukULa nathI ema mAnavA huM gherA yuvAne ane temanA sahAyakone A prazna upara vicAraNA karavA huM vina Mti karuM chuM ane jyAM kAMI paNa bhUla hoya tyAM sudhArI levAnI vina Mti karuM chuM. rAjya--punarracanAnA prazna aMge yuvAnAmAM je aja pe vyApele che tenu mULa kAraNu jotAM yuvakeAnI caLavaLa mATe A kAraNa vAjabI che ke kema tenI tapAsa karIe. yuvAnamAnasa pragatizIla vastunI prApti mATe ajaMpA anubhave che te tejasvI bhAvinI nizAnI che. paNa jyAre pIchema karAvanArI vastu mATe yuvA aja MpA anubhave che, tyAre te huM bhaya anubhavuM chuM ke te azubha cihna che. huM tamane zu pragatizIla che ane zuM pIchekadama karAvanAra che. tenA para vicAra karavA vistRta karUM chuM. nyAta, jAta, bhASA ane dharmanA nAme UbhI thatI badhI rUkAvaTAthI para evA bhAratane rASTranI dRSTie nihALatA badhA ja vicAro ane Adarzo pragatizIla che. bIjI bAjue saikA sudhI hiMdane vaheMcAyeluM rAkhanArA ane bhUtakALamAM tenu patana karAva nArI paristhitine poSanAra vicAro ane Adarza pIchekadama karAvanArA che. AvA pIchekadama karAvanArA vicAro ane Adarzo para yuvAna mAnasa Aje ajaMpe anubhave che te duHkhanI vAta che. yuvA vidhAtaka pravRttione banne ekatA sthApavAnA muddA para caLavaLa calAve te te sukhada cihna che. A asvasthatA pragatizIla vicArA ane AdarzoM mATe kahevAya. kamanasIbe Aje UlaTu' thai rahyuM che ane samayasara A na sudhare teA te kharAba bhAvinI AgAhI Ape che. AvA ajaMpAthI amadAvAda ane khIjI jagyAnA vidhArthIone dhaNu sahana karavuM paDe che. hAla je huM sukhada sthitimAM chuM tyAMthI mane tamane badanAma karavAnA hakka nathI, balke mane tamArA pratye sahAnubhUti che. jo ke tamane avaLe mArge caDAvavAmAM AvyA che evuM mane lAge che, chatAM tamArA mATe mArI prasaMzA ja che. jemaNe A caLa vaLamAM jiMdagI gumAvI che temane huM mArI aMjali arpaNa karuM chuM ane temanA vAlIo ane mAbApa pratye mArI sahRdayI hamadardI che. kaDhaMgI paristhiti ke jemAM keTalAka yuvAnoe kImatI jiMdagI gumAvI che tenAthI koI sukhI nathI. mane tenuM dhaNuM du:kha che. te kAi pragatizIla AdarzonI prApti mATe A bhAga ane duHkha sahana karavAmAM AvyAM hota to kevu sAru heta ? huM jANuM chuM ke tamArAmAMnA moTA bhAganA hAlanA mAnasane lIdhe praznanI A bAju para tame zAMta ci-te vicAra nahi karI zakA. tamane tamArI lAgaNI dhavAI hoya ema lAge che. mudhdhithI lAgaNInuM niyamana karavuM joie, nahiM to jiMdagI sukAnI vagaranA vahANa jevI banI jaze, tame mArI sAthe sahamata nahi thAo, paraMtu huM tamane zAMtipUrvaka A praznanI vicAraNA karavA vinati karUM chuM. tamArI potAnI aMgata dRSTie tamArI potAnI vartaNUkanA khIjA praznane vicAra karavA huM ekavAra pharIthI tamane jaNAvIza. mane khAtarI che ke tame jiMdagIbhara vidyArthI rahevAnA nathI e tamA samajo che. zaikSaNika saMsthAomAM tamArI kArakirdI pUrI karyA bAda vAstavika jIvanamAM tamAre AvavAnuM che, huM tamane e samajavAnA anurodha karu' chu ke tamArAmAMnA dareka jaNa kaiMka ne kaIMka kAma mATe niyata thayela ja che. tame badhA gADInA pravAsIo jevA che. jIvanagADI cAlatAM jyAM tamArUM sthaLa Avaze tyAM dareka jaNa UtarI paDavAnA che. huM tamane pUchuM chuM ke thADA samaya mATe gADInA pravAsIAnI jema sAthe che. tene upayAga dIrdhakALanA mahatvavALA rASTrIya al jema cAlu gADImAM beThelA badhA utArUo relvenI nIti aMge pheraphAra karI zake nahi tema vidhArthIee dekhAvAthI rASTranI nItimAM pheraphAra karavAnI zakayatanA vicAra na karavA joie. ulaTu AthI temane potAne ane rASTranA praznane te nukazAna pahoMcADaze. je lAMkA jIvanamAM sthira thayA che. te bahAdUrIpUrvaka sarakAranI nItino virAdha karI caLavaLa karI temAM temane kheATuM lAge te sudhAre karAvI zake che. yuvAnAne anurUpa evA utsAhathI prerAine vidyArthIo rASTrIya nIti viruddha ke tarapheNumAM matA pradarzita kare, paraMtu jIvanamAM sthira thayelA mANaso pAchaLa rahI vidyArthIone rASTrIya nItinI taraphe ke viruddhamAM nizcayI caLavaLa calAvavA pretsAhana Ape e bhAre nukazAnakAraka che. A vastu gaMbhIra vicAraNA ekalA vidyArthIonI nahi paNa temanA vAlIo ane khIjAnI paNa mAgI le che ke jemane prajAnI kALajI che. huM vinaMtIpUrvaka sikSakAne kahIza ke paristhitinA te khUba kALajIpUrvaka abhyAsa kare ane Aje yuvAnanI vaNuka hiMdamAM je rIte pragaTa thaI rahI che. te jue. huM A badhuM kahevAnI hiMmata karU chuM. kAraNa AjanA yuvAneA amArA karatAM vadhu saphaLatA prApta kare ane hAlanA netAo karatAM vadhu lAyaka netAe thAya ema huM antarathI icchu chuM. dunyavI saphaLatA prApta karavA mATe eka prAcIna rUDhie ApelI salAha raju karI huM mAruM pravacana puru karIza. avasthAnugatA caiSTA, samayAnugatA kriyA / tasmAdavasthAM samayaM vIkSya karma samAcaret // bhAvArtha :-ceSTA mAtra avasthA anusAra thAya che; kriyA mAtra samaya anusAra thAya che. mATe vivekI purUSa avasthA ane samayane kharAkhara joI tapAsIne kama kare--pravRtti kare. tamArA prayatnA prasagAne anukULa hovA joie ane tamArAM kAryo samayane sAnukULa hAvAM joie. samaya ane prasaMgAne joI varto. A salAha mujaba varto ane tame jIvanamAM saphaLa nIvaDaze, tame badhA bhAvi jIvanamAM saphaLatA prApta karo ane bhAratanA gauravazIla nAgarika aneA evI mArI prArthanA che. mULa aMgrejI: DA. harekRSNa mahetAma AgaLanA niveddana aMge zrI morArajIbhAie karelI vizeSa spaSTatA tA. 15-10-5 nA prabudhdha jIvanamAM eka kamanasIba gerasamajutInu nivAraNu' e mathALA nIce amuka savAlanA javAbamAM zrI meorArajIbhAie eka agatyanu nivedana karyuM hatuM. yAra bAda muMbaI pradezanA pakSanetAnI cUTaNI bAda ane muMbainA mukhya sacivapadethI nivRtta thavA pahelAM janmabhUminA taMtrI zrI sopAne zrI merArajIbhAI sAthenI eka mulAkAta daramiyAna prazna karelA ke "muMbainu rAjya jo saLa nahi thAya te temAM amuka prakAre parivartana thavAnu sUcana ApanA nAme pragaTa thayuM che te saMbaMdhamAM Apa vizeSa spaSTatA karo kharA ?" tenA uttara ApatAM zrI mArArajIbhAie jaNAvyuM hatuM, ke evI spaSTatA jarUrI che. muMbaInuM navu rAjya jo mahArASTra bAjunA doSathI niSphaLa jAya to muMbaI, gujarAta ane mahArAI traNa ekamanI yojanA amalI anAvavI ane gujarAtanA vAMke niSphaLa jAya te mubaI zaherane mahArASTramAM sAmela karavuM evuM sUcana me dIlhI karyuM hatu ane tenI noMdha paNa levAi che. paraMtu A kAMI sarata nathI ke karAra nathI. je netAo samakSa A vicAro meM jAhera karyAM temaNe kAI kabulAta ApI che evA artha emAMthI na nIkaLave joIe. mArA mata pramANe navA rAjyamAM saune sAthe joDI rAkhavA mATe AvA khyAla upayogI che ne mArA mana upara evI chApa che ke khIjA dezanetAone paNa A sUcana gamyuM che. AthI vizeSa artha A tedhane na thavA joie. navA racAnArA dareka dhaTakane ema lAgavuM joie ke te yogya rIte nahi varte te tene ja tethI nukasAna thaze. khIjI bAju megya rIte vartanArane kazA Dara na rahevA joIe." Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rArA gAmanA koma 146 prabuddha jIvana sAmudAyika virodhamAM jyAre paNa samAjamAM ke rAjyavahIvaTamAM koi aniSTa ghaTanA manI rahI che ema lAge tyAre te sAme virodha karavAnA ane banatI tvarAe te aTakAvavA mATe prayatna karavAnA dareka vyaktine hakka che ane A haka jema eka vyakitane che tema kAI paNa sAmudAyika daLane pazu che, jyAre kAi paNa bAbata aMge rAjyasattAne uddezIne karavAmAM AvatI vinavaNI, jAhera sabhA khelAvIne karavAmAM AvatA TharAvA ane chApA dvArA pragaTa karavAmAM AvatAM lakhANA niSphaLa jAya che ema mAluma paDe tyAre ethI paNa vadhAre asarakAraka upAyo hAtha dharavAnA prajAne hakka che ane Ama na karavAmAM Ave te te aniSTa ghaTanAnAM mAThAM pariNAme samAja ane dezane sahana karavA paDe ane anyAyanI para MparA akhAdhitapaNe cAlyA kare. AvA sa McAgAmAM sAmudAyika virAdha dAkhavavAnA upAyA e prakAranA hAya che: eka saumya ane ahiMsaka; bIjA asabhya ane hiMsaka, sAmudAyika virAdha darzAvavAnA saumya ane ahiMsaka upAye kayA hAI zake tenI ApaNane gAMdhIjIe potAnI hayAtI daramiyAna prayoge|pUrvaka pUrI tAlIma ApI che. A upAye zAnta saraghasa, saumya haDatALa, asahakAra, satyAgraha, sAmudAyika upavAsa Adi nAmethI jANItA che. A ke anya prakAranA upAyone hetu rAjya karatI saMsthA upara eka evuM khANu ubhuM karavAnA hoya che ke je khANane teNe vaza thavu ja paDe ane rA karavAmAM AvatI mAMgaNIne ghaNA kharA aMze kabulavI ja paDe. virAdha darzAvavAnI saumya ane ahiMsaka padhdhati viSe gAMdhIjI mArata ApaNane purI tAlIma maLavA chatAM ane satyAgraha ane asahakAra ghara gharanA zabdo banI beThelA heAvA chatAM Aje Ama janatA athavA teA temAMnA amuda eka vargane na game tevI kAi rAjakIya ghaTanA bane che tyAre te vI rIte varte che ?, prAdezika punarracanA aMge chellA bAra mahInAmAM ApaNe dezanA judA judA bhageAmAM ane ApaNI najIka mahArAmAM, muMbaImAM ane gujarAtamAM je banatu joyuM te ema batAve che ke sAmudAyika virodha dAkhavavAnI gAMdhIjIe sUcavelI ane zikhavelI TeknIka paddhati--ApaNe sAva visarI gayA chIe, eTalu ja nahi paNa temanA Agamana pahelAM ApaNe jevA hatA te karatAM paNa ghaNA vadhAre asahiSNu, asabhya ane hiMsaka banyA chIe. jyAre koi aNugamatA kAyado AbyA, bhASAnA pradezaracanAnA prazna AvyA, tyAre prajAmAnasa ekAeka uchaLI paDe che ane Aje rAjya sattA kaoNMgresapakSanA hAthamAM che tethI tenI sAme, javAhara sAme, gAMdhIjI sAme loko kevaLa jaMgalI dekhAvA kare che, 'ka'ika jhIndAbAda' ane kaSTaka murdAbAda'nA cotarapha pokArA zarU thAya che, khAdInI dhoLI TopIo utarAvavAnu ke jhuMTavI levAnu zarU thAya che, koMgresIonA dharabAra upara humalA karavAmAM Ave che, paththarabAjI ane dhAkadhamakI vaDe haDatALa paDAvavAmAM Ave che, sarakArI mAla mIlkatane pAra vinAnuM nukasAna pahoMcADavAmAM Ave che, TrAma ane khasAnA vyavahAra rAkI devAmAM Ave che eTaluM ja nahi paNa te bALI nAkhavAnI hada sudhI paNa jyAM tyAM lekA pahoMcI jAya che, relvendranA rAkavAmAM Ave che, pratipakSI varganI dukAne ane dharabAra lUMTavAmAM Ave che ane virodhI lakAne aneka rIte raMjADavAmAM Ave che. AthI AgaLa vadhIne ApaNe muMbaI ane amadAvAdamAM joyuM tema dezanA lADIlA netAe jenI hajI gaI kAle eka adhidevatA mAphaka pUjA karavAmAM AvI heAya che tenI Aje 'hAya phalANA' hAya kalANA' ema zerI ane galIe gajAvatAM ThAThaDI kADhavAmAM Ave che ane bhadra samAjanI strIe ceka ane cauTA vacce chAyA letI najare paDe che. A badhu zuM banI rahyuM che e samajAtuM nathI. prajAmAnasa kai adhogati tarapha dhasI rahyuM che te kalpanAmAM Avatu nathI. sarakAranuM ke kAi saMsthAnuM game tevuM karapINa kRtya hoya ta paNa te sAme virAdha dAkhavavAnI A rIta che ? tA. 15-10-56 vadhatuM jatuM jaMgalI pazu ApaNane kAi game teTalI IjA kare, nuksAna kare, ane ApaNe game teTalA krodhAviSTa thaie tA paNa jo ApaNA uchera kharAkhara hoya te ApaNA moDhAmAMthI kadi paNa apazabda nIkaLatA nathI. A jema vyakitagata sabhyatAnA prakAra che tema sAmudAyika sabhyatAnuM paNa amuka dhAraNa hovu joie ane game tevA sayegamAM amuka dhAraNa nIce amuka samAja kardi nahiM jAya evI tenI pratiSThA hAvI joie. gAMdhIjIe sAmudAyika virAdha dAkhavavA mATe saumya ane ahiMsaka dhAraNa ApaNI sAme prasthApita karyuM ane prajAne uMcA naitika stara para laI javAnA prayatna karyAM, paNa e tapa ane prayatna Aje sAva niSphaLa banI rahyA hoya ane dviguNIta jaMgalIpaNA tarapha ApaNe gati karI rahyA hAIe evu ApaNe cotaraph pradarzana karI rahyA chIe. AmAMthI zuM ApaNe pAchA nahi karIe ? Aje virodha dAkhavavAnI aneka rIteAmAM eka rIta dheALI TopI utarAvavAnI yA te jhuMTavI levAnI pracalita thai che. A khAkhata nAnI che ema chatAM e pAchaLa asabhyatAnI parAkASTA che, e ApaNA lekA kema samajatA nahi hoya ? jema kAI brAhmaNunI janAI khecI levAmAM Ave, kAI hiMdunI cATalI kApI levAmAM Ave, je vAta te sAva nAnI ane najIvI che ema chatAM je kAI AvA AkramaNane bhAga ane che te AthI keTalI yAtanA ane apamAna anubhave che ? je kAI cokkasa bhAvanAthI dhALI TApI pahere che tenI sAthenuM Avu vartana eTalu ja jaMgalI lekhAvu joie. dhALI TopI upara AkramaNu karIne gAMdhIjInu, ahiMsAnuM, kaoNMgresanu e traNenuM ApaNe akSamya apamAna karIe chIe-A sIdhI sAdI vAta jhanune caDhelA ApaNA vidyArthIo ane anya leAkeA kema samajatA nathI ? upara jaNAvyuM tema kAi paNa rAjakAraNI aniSTa ke anyAya sAme virodha ane pUratA virodha dAkhavavAne ApaNu sarvane sAe sA TakA adhikAra che e svIkArIne paNa atyanta bhArapUrvaka kahevAnu prApta thAya che ke ApaNA jAhera jIvanamAM je asahiSNutA vadhatI cAlI che, saMskAritA te bAjue rahI paNa sabhyatAne kAre mukIne yatheccha vartavAnI vRtti phelAtI jAya che ane ugra virAdha karavA eTale ane teTalA jaMgalI banavu AvI samajaNa cotarapha keLavAtI jAya che te ApaNA sAmudAyika jIvana mATe meTAmAM meTuM bhayasthAna che. A bAbatanI utkaTatA ApaNe khareAbara samajI laie ane prajAne AvI rItabhAta ane paddhatithI pAchI vALavA mATe ApaNI sarva zakita kharacIe. ApaNA parApUrvanA ItihAsa ane saMskAravAraso jotAM ApaNane abhimAna hovu joie athavA to ApaNA e manAratha hAvA joie ke jevI rIte khIjI prajAee AjhAdI hiMsAthI hAMsala karI to ApaNe ahiMsAthI AjhAdI hAMsala karI che evA ApaNe dAvA karI zakIe chIe tevI ja rIte ApaNe tyAM lokazAhI AvI che tene ApaNe ApaNI saMskRtine anurUpa raMga ApIzuM' ane ApaNe tyAM sAmudAyika virodhanI paNa rItarasama gAMdhIcIMdhyA mArge ane khI ja hAvAnI, temAM nahi hoya kAI upara AkramaNa ke nahi hAya kAi pratye asabhyatAbharyo vartAva. e haze sadA saumya ane ahiMsaka. e pAtA upara du:kha netarIne anya upara thatA anyAyone mITAvaze, e sAcA arthamAM satyAgraha raju karIne prajA samastanu' uIMkaraNa karaze. e rItanA virodha game teTalo vyApaka ane vistRta haze teA paNa te cAlatA haze te daramiyAna sau kAinA jAnamAla ane svatva surakSita haze. sAmudAyika virAdhanI AvI uddAtta prathAnI dezabharamAM sthApanA pratiSTA karIne ApaNe gAMdhIjInA vArasAne zezabhAvIe, bhAratanI u8vaLa chatAM kALajarita sabhyatAne navI cetanA' navuM rUpa, navAM mUlyeA vaDe ujavaLatara banAvIe. pAnada Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-11-56 prabuddha jIvana huM hindImAM lakhavA tarapha kevI rIte vaLyA ? ( je pradezanI mAtRbhASA hiMdI hAya e pradezA sivAyanA bIjA pradezamAM janmelA je koI vidvAne rASTrabhASA hindInI noMdhapAtra sevA bajAvI hoya emanI e sevAnuM sanmAna karavAnA hetuthI varSAnI rASTrabhASA pracAra samitie mahAtmA gAMdhI puraskAra' e nAme rU|. 1501] te puraskAra ApavAnI yojanA karI che, ane e rIte chellA pAMca varSathI AvA krAi paNa ahindIbhASI pradezanA vidvAnane A puraskAra ApIne tenuM bahumAna karavAmAM Ave che. cothA varSane puraskAra AcAya vinebAjIne ApavAmAM AvyA hatA. pAMcamA eTale ke cAlu varSanA puraskAra paMDita sukhalAlajIne aNu karavAne tene lagatI samitie nirNaya karyo hatA. tadanusAra cAlu varSanA puraskAra 5. sukhalAlajIne samarpita karavAnA samAraMbha tA. 18-10-56 nA roja jayapura khAte bharAyalA akhila bhAratIya rASTrabhASA pracAra samelana prasa Mge, te adhivezananA pramukha zeTha zrI gAvidAsanA hAthe, adhivezana daramiyAna ja, yAjavAmAM AvyA hatA. A samAraMbhanA prAraMbhamAM saMsthAnA maMtrIzrIe mahAtmA gAMdhI puraskAranI yeAjanAnI vigatA rajI karI hatI, ane adhyApaka zrI dalasukhabhAI mAlaviyAe paMDitajIno paricaya karAvyo hato. tyAra bAda dIpaka pragaTAvIne, paMDitajInA kapALamAM cAMdalo karIne, hAthamAM zrIkuLa ApIne zaMkhanAda sAthe temane rU|. 1501] nI thelI arpaNu karavAmAM AvI hatI ane puraskAra-apa NunA prasagane yAdagAra banAvatuM eka tAmrapatra paDitajIne arpaNa karavAmAM Avyu hatuM. pAMDita sukhalAlajIe rASTrabhASA pracAra samitine A mATe AbhAra mAnatAM eka prasagAcita bahumUlya prayana karyuM hatuM. A pravacana mULa hindImAM hatuM. tenA zrI ratilAla dIpaca Mda desAie karI ApelA anuvAda nIce pragaTa karatAM AnaMda thAya che. taMtrI. ) ahIM mAru mukhya vaktavya te e muddAne laIne hAvu joIe ke hu eka gujarAtI, gujarAtImAM paNa jhAlAvADI emAMya pAcho parAdhIna; ema chatAM hindI bhASAmAM lakhavA tarapha kema, kayAre ane zA kAraNe `vatyA ? TUMkamAM ema kahI zakAya ke hindImAM lakhavAnI preraNAnuM khI zuM hatuM? mArA sahacara' ane sahAdhyAyI 5. vrajalAlajI zukala, je uttarapradezanA rahevAsI kAnyakubja brAhmaNu hatA te, mArA mitra paNa hatA. ame bannee baMgabhaMganI caLavaLathI--khAsa karIne lAkamAnyane sajA thayA pachInI paristhitithI--sAthe ja kAma karavAnuM nakkI karyuM hatuM. kAThiyAvADanA suprasiddha jaina tIrtha pAlItANAmAM eka jaina muni hatA, jemanuM nAma hatu. sanmitra pUvijayajI, te ameA bannenA zraddhAsthAna paNa hatA. eka vakhata e munijIe vrajalAlajIne kahyuM ke tame te dekhI zako che ane svataMtra paNa che, tethI sArA sArA jaina graMthonA anuvAda karo ke emanA sAra lakhA; ane sukhalAlajI, joI nahIM zakavAne kAraNe, lakhI zake ema te che nahIM, eTale te emane priya evu bhaNAvavAnuM kAma ja karatA rahe. e 'munijInI salAhanI jANa mane pAchaLathI thaI. e ja vakhate mane vicAra Avyo ke zuM sAcesAca huM, mArA sArI rIte abhyAsI ane suparicita viSayo upara paNa, lakhavAnuM kAma na karI zakuM? mArA antamukhe mane javAba Apyo ke tu jarUra karI zake che, ane tAre karavuM paNa joie. A javAba saMkalpamAM pariNamyA; paNa pachI savAla thayA ke ene kayAre ane kevI rIte amalamAM mUkavA ? mArA dRDha saMkalpa khIjA kAI teA jANatA na hatA. paNa e mane cupa esI rahevA de ema paNu na hatu. eka veLA acAnaka eka bhaNelAgaNelA gujarAtI mitra AvI caDhayA. mane kahyuM ke A pacIsa prAkRta gAthAonA anuvAda joie. huM besI gayA ane lagabhaga savA kalAkamAM lakhI nAkhyu. bIjo prasaMga ghaNe bhAge vaDAdarAmAM Avyo. yAda nathI ke e anuvAda me gujarAtImAM lakhAvyo ke hindImAM, paNa tyArathI saMkalpanuM e bIja UgavA lAgyuM ane manamAM pAkA vizvAsa pedA thayA ke bhaNAvavA uparAMta huM lakhavAnuM kAma paNa .karI zakIza. 4s mArA keTalAka mitro ane sahAya AgarAnA rahevAsI hatA. tethI huM sane 1916 nI aMtamAM AgarA cAlyA gayA. tyAM tA hindI bhASAmAM ja lakhavu paDatu hatuM, paNa jyAre me joyu ke, kAzImAM dasa varSa vitAvyA pachI paNa, huM hindIne zuddharUpe jANatA nathI, ane lakhavu te che e ja bhASAmAM, tyAre huM tarata kAzI cAlyA gayA. e samaya hato caMpAraNyamAM gAMdhInA satyAgraha karavAtA. gaMgAkinArAnu ekAnta sthAna te sAdhanAnI guphA jevu hatu, paNa mArA kAmamAM keTalIye muzkelIo hatIH na te huM zuddha vAMcavAvALA hatA, na tA mane hindI sAhityanA vizALa paricaya hatA, ane na tA` mArA mATe jarUrI khIjA sAdhanA sulabha hatAM. teA paNa chevaTe tA, che hindI bhASAnuM navesarathI adhyayana zarU karyuM adhyayana karatI vakhate mane ghaNI glAninA anubhava thayA. glAni eTalA mATe ke huM dasa varSa lagI saMskRta ane enI jema aneka viSayAne hindI bhASAmAMja bhaNatA rahyo; tepaNa mArI hindI bhASA, potapotAnA viSayamAM asAdhAraNa paNa hindInI dRSTie daridra ane jUnI DhabanI hindI kheAlavAvALA mArA aneka pUjya adhyApakAthI jarAya AgaLa vadhI zakI na hatI ! paNa A glAnie vizeSa baLa preryuM pachI to me kAmatAprasAda guru, rAmalAla vagerenAM hindInAM keTalAMya vyAkaraNa joyAM. hindI sAhityanA vikhyAta lekhakAnAM graMtha, lekhA, patra-patrikAo vagere huM bhASAnI dRSTie jovA lAgyo. AcAya mahAvIraprasAda dvivedInA radhuvaMza, mAdha vagerenA anuvAdo, aMgrejInA svAdhInatA, zikSA vagerenA anuvAdo tA sAMbhaLyA ja; uparAMta e vakhatanAM 'sarasvatI,' 'maryAdA,' 'abhyudaya' vagere aneka sAmayikAne paNu huM aneka dRSTithI sAMbhaLavA lAgyo, paNa emAM mukhya draSTi tA bhASAnI ja hatI. dararAja dhruvaLa sArA sAhityane sAMbhaLI levAthI lakhavAne yogya jarUrI saMskAra paDI nathI zakatA-e pratIti to hatI ja. tenI sAthe sAthe hindImAM lakhAvavAno prayoga paNa karatA rahyo. mane yAda che ke sauthI pahelAM meM 'jJAnasAra' ne pasaMda karyo, je suprasiddha tArkika ane dArzanika bahuzruta vidvAna upAdhyAya zrI yazovijayajInI padhAd maneArama kRti che. huM e kRtinAM aSTakAnA bhAvAnuvAda karatA. ane pachI vivecana paNa. paraMtu huM vizeSa ekAgratA ane parizramapUrvaka anuvAda vagere lakhAvIne jyAre mArA mitra vrajalAlane khatAvatA. tyAre teo ghaNIvAra mane emAM kaMI ne kaMI truTi batAvatA. te ekadama spaSTa hindIbhASA khelanArA hatA, ane lakhatA paNu sAruM. emaNe batAvelI truTio meTe bhAge bhASA, zailI vagere sabaMdhI rahetI. emaNe batAvelI truTione sAMbaLIne huM kayAreya hatotsAha thayA hAuM, evu sAMbharatu nathI. pharI prayatna, krUrI lakhavu, krUrI ekAgratA--A krame accharAja dhATa--uparanI guphA jevI e kATaDImAM kaDakaDatI TADha ane aLabaLatI garamImAM lagabhaga ATha mahinA vItyA. chevaTe thoDAka satApa thayA. pachI to mULa dhArelA kAmamAM ja paDayA. e kAma hatu. kama viSayaka jaina graMthAnA hindImAM anuvAda karavA tathA vivecana karavuM. e varSe aSADa mahinAmAM huM pUnA gayo. nakkI karelu kAma to sAthe cAlee paNa mane mArA lekhanakAryamAM utsAhita karyo. tilakanu gItAhatuM ja, paNa pUnAnI rAjakIya, sAmAjika ane vidhAviSayaka hilarahasya, kelakaranA nibaMdho, rAjavADenuM gItAvivecana vagerene joine manamAM thayuM ke huM je kama graMthAnAM anuvAda-vivecana karuM chuM. emanI prastAvanA mAre tulanAtmaka temaja aitihAsika dRSTie lakhavI joie. pachI mane lAgyuM ke, have te AgarA ja yogya sthAna che. tyAM pahoMcIne yogya sAthIonI tajavIja karavAmAM paDayA, ane chevaTe thoDI saphaLatA paNa maLI. managamatI prastAvanA mATe banI zake eTalI vizALa dRSTie, jarUrI evuM dArzanika saMskRta-prAkRta-pAli vagere sAhitya te sAMbhaLatA ja hatA, paNa sAthe ja dhUna hatI hindI bhASAnA vizeSa parizIlananI. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 15-11-56 A dhUnane itihAsa cAra varSa jeTaluM lAMbe che, paNa ahIM che. tethI ja, gujarAtamAM rahevA chatAM, judA judA viSayo upara thoDuM te mAre eTaluM ja kahevuM che ke e divasomAM nAnA-meTAM, saMskRta ghaNuM kaMIka ne kaMIka te hindImAM lakhate ja rahuM chuM. je A kaheprAkatabhASAnA, hindI anuvAda-vivecana mukta sAta graMtha taiyAra thayA. vAnI pAchaLa mArA kAI khAsa Azaya na hota huM A racikane ane emanI prastAvanA paNa, pUNe aMze nahIM te alpAMze paNa, ke arUcikara rAmakahANIne lakhavAmAM na te mArA vakhata vitAvata ke na te e saMbhaLAvavAmAM sabhAne samaya leta; mAre mukhya ane maulika saMtoSajanaka lakhANI. ane ghaNokhare bhAga chapAI paNa gaye. je mata e che ke mAnavI jyAre koI saMkalpa karI le che, ane jo e graMthe pUrA taiyAra thayA e te chapAyA, paNa keTaloka bhAga evo paNa saMkalpa daDha ane vicArapUta hoya che te e dvArA e chevaTe jarUra lakhAyo ke je mArA mAnavA pramANe, viSaya ane nirUpaNanI dRSTie saphaLa thAya che. bIjI vAta je mane sUjhe che teM eka adhyayanamananagaMbhIra hatuM paNa pUre thaye na hato. e adhUrAM lakhANone tyAM ja lekhana vagere vyavasAyanuM mukhya preraka baLa kevaLa antarvikAsa ane AtmasateSa ja hovuM joIe; kIrti arthalAbha, bIjAone sudhAravA rahevA daIne huM sane 1921nA unALAmAM amadAvAda cAlyo gayo. vagere bAbatonuM sthAna te vidyAupAsanAmAM gauNa che. khetI mukhyatve gujarAta vidyApIThamAM, bIjAM kAme sAthe lakhate te hatuM, paNa annane mATe ja hoya che; ghAsa-cAra vagere te annanI sAthe tyAM mukhya kAma saMpAdana ane adhyApananuM hatuM. vacce vacce lakhate AnuSaMgika che. jarUra, paNu gujarAtImAM vadhAre ane hindImAM te phakata prasaMga paDaye prAntIya bhASA ane rASTrabhASAne saMbaMdha ja. joke gujarAtamAM gujarAtImAM ja kAma karato rahyo, chatAM mukha te huM, gujarAtI bhASI hovAne kAraNe, gujarAtI bhASAnA sAhityanA hindI bhASAnA saMskAro tarapha ja hatuM. tethI ja meM tattvArtha vagerene ukane pakSapAtI hatA ane chuM. paNa tethI rASTrabhASA pratyenA mArA hindImAM ja lakhavAnuM cAlu rAkhyuM. daSTibiMdumAM kayAreya kazo phera paDaye naho; Aje paNa kazo phera nathI. | gujarAtamAM, emAMya vaLI gujarAta vidyApIThamAM ane gAMdhIjInA UlaTuM meM joyuM che ke A prAtIya bhASAo ekabIjAnI sagI bahene che; kaI eka bhASA bIjInA utkarSa vagara pita-pitAne sAMnidhyamAM rahevuM che. prAcIna bhASAmAM kahIe te, puNyathI maLI zake pure ane sarvAgINa utkarSa sAdhI ja na zake. prAntIya bhASA-bhaginIe prasaMga hatA. tyAM judA judA viSayanA pAraMgata vidvAnanuM je emAM paNa, keTalAMya kAraNesara, rASTrabhASAnuM viziSTa sthAna che. A jUtha jAmyuM hatuM ethI mArA lekhana-kAryamAM mane ghaNI preraNA maLI.. sthAnanI pratiSThA jALavI rAkhavA mATe ane emAM vadhAro karavAne mATe eka saMskAra te e daDha theye ke je kaMI lakhavuM te cAlu bolacAlanI hindInA sulekhaka ane vicArake upara gaMbhIra javAbadArI paNa che. bhASAmAM lakhavuM bhale pachI e gujarAtI hoya ke hindI, saMskRta jevI eka bAju saMkucita ane bhIru manovRtti dharAvatA prAntIya zAstrIya bhASAmAM lakhavuM hoya te paNa sAthe sAthe ene bhAva cAlu bhASAnA pakSapAtIone kAraNe kaMIka gerasamaja UbhI thAya che te bhASAmAM mUkavo joIe. AnuM phaLa paNa sAruM ja anubhavAyuM. bIjI bAju hindInA keTalAka Avezayukata ane ghamaMDI samarthakone amadAvAda ane gujarAtamAM bAra varSa vItyAM. pachI 1933 thI kAraNe paNa keTalIka gerasamajo phelAvA pAme che. pariNAme evuM vAtA varaNa paNa taiyAra thaI jAya che ke jANe prAntIya bhASAo ane kAzImAM rahevAne prasaMga AvyuM. zarUAtanAM be varSa te khAsa kaMI rASTrabhASAmAM ApasamAM harIphAI hoya. AnI asara sarakArI taMtramAM lakhAvavAmAM na gayAM, paNa 1 835 thI navo yuga zarU thaze. 5. zrI paNa dekhAya che. paNa huM nizcitapaNe mAnuM chuM ke prAntIya bhASAo dalasukha mAlavaNIyA, jeo atyAre hindI yunivarsiTInI oriyenTala ane rASTrabhASAnI vacce koI virodha nathI ane na hovuM joie. kolejamAM jaina darzananA khAsa adhyApaka che teo, 1935 mAM kAzI AvyA. pharI pAchI hindInA lekhana-yajJanI bhUmikA taiyAra thavA lAgI. prAntIyabhASAnAM pravRtti ane kAryakSetra mukhyatve prAntIya sarvAgINa pramANamImAMsA, jJAnabindu, jaina tarka bhASA, tA 59lavasiMha, hetubindu zikSaNa, prAntIya sAmAjika, Arthika ane rAjakIya vyavahAra sudhI jevA saMskRta graMthanA saMpAdananuM kAma te sAme hatuM ja, paNa vicAra maryAdita che; jyAre rASTrabhASAnuM pravRttikSetra AMtaraprAMtIya badhA vyava* AvyuM ke, enI sAthe judA judA dArzanika muddAo upara tulanAtmaka hA sudhI prasareluM che. tethI rASTrIyatAne sagapaNe, hareka zikSita ane aitihAsika daSTIe TipaNe lakhavA prastAvanA vagere paNa e kahevAtI prAntIya vyaktie rASTrabhASAne jANavI e jarUrI che ane ja vizALa dRSTithI lakhavI, ane e badhuM hindImAM je lakhavuM. lAbhakAraka paNa che. e ja rIte jemanI mAtRbhASA hindI che teo paNa zikSita ane saMskArI kaTimAM tyAre ja gaNAya ke jyAre teo jeke mArA keTalAya mitro ane guruo, jeo mukhyatve saMskRtanA prAntIya bhASAothI vadhAremAM vadhAre paricita thAya. zikSaNa ApavuM bhakata hatA te e, mane salAha ApatA hatA ke saMskRtamAM ja lakhe; ke levuM, vicAra karavo ane tene vyakata kara vagere badhAM kAma mAd'ethI vidvAnonI pariSadamAM pratiSThA vadhaze. jo huM Icchata te jarUra saMskRtamAM ane kadAca suMdara saraLa saMskRtamAM lakhata, paNa hindI bhASAmAM bhASAmAM vadhAre sahelAIthI thAya che, ane te kAraNe ja emAM " lakhavAnA mArA saMskAre mane bilakula sthira rAkhe. tyArathI vicAruM maulikatAne paNa saMbhava che. jyAre koI prAntIya bhASA bolanAra chuM te lAge che ke, hindImAM lakhyuM te sAruM thayuM. je saMskRtamAM pitAnI sahaja mAtRbhASAmAM maulika ane viziSTarUpe lakhaze tyAre lakhata topaNa chevaTe enAthI bhaNavAvALA te potapotAnI bhASAmAM ja ene lAbha rASTrabhASAne jarUra maLavAne aneka prAntIya bhASAonA sAra grahaNa karata. A sthitimAM hindI bhASAmAM lakhelA viSayane AvA lekhanAM sajena titAnA prAnta uparAMta AkhA rASTrane vAMcavAvALA bahu sahelAIthI samajI zake che. mane thayuM ke keTalAka mATe bheTa rUpa banI jAya che. kavivara TAgore baMgALImAM lakhyuM. paNa , baMgALI, ane keTalAka dakSiNavAsI evA hoI zake ke jeo hindIne e te AkhA rASTrane mATe arpaNa sAbita thayuM. gAMdhIjI gujarAtImAM barAbara nathI jANatA ke samajatA, paNa jyAre hindI bhASA rASTrIya, lakhatA hatA tepaNuM e bIjI bhASA uparAMta rASTrabhASAmAM paNa vyApaka ane saraLa che tyAre e bhAie paNa, je pustaka grahaNa UtaratuM hatuM. sAcuM baLa te pratibhAjanya maulika vicAra ane karavA yogya lAgyuM ke, jarUra vAMcavAno vicAra karaze ane, jijJAsA lakhANamAM raheluM che--bhale pachI e koI paNa bhASAmAM vyakta kema thaze te, A nimite hindI samajavAno prayatna paNa karaze, ane na thayAM hoya ene apanAvyA vinA buddhijIvI mAnavIne satiSa rASTrabhASAnA pracAranI gatine paNa vega Apaze. astu. , thatA ja nathI. tethI ja, mArA mata pramANe, prAntIya bhASA. belanArAtA. kAzImAM hatA tyAre kyAreka mitroe salAha ApI hatI ke huM ee hindI bhASAnA pracArane AkramaNa mAnavAnI ke zaMkAnI dRSTie mArA graMtho maMgalAprasAda pAritoSikane mATe samitine mokalI ApuM; jovAnI kazI jarUra nathI. teo pitapetAnI bhASAmAM pitAnI zakita paNa huM kayAreya manathI paNa A prabhanamAM na paDe ema vizeSarUpe darzAvaze te emanuM sarjana, chevaTe, rASTrabhASAnI eka bheTa ja vicArIne ke meM je lakhyuM che te je te viSayanA suniSNAtane sAbita thaze. e ja rIte rASTrabhASAnA ati utsAhI paNa lAMbuM nahIM yogya ane upayogI lAgaze to e bAbata pAritoSika karatAM paNa joI zakanArA lekhake ane vakatAone paNa mAre namrapaNe kahevAnuM vadhAre mUlyavAna che, te pachI pAritoSikanI AzAmAM manane vicalita che ke teo pitAnA lakhANa ke bhASAmAM evI kaI vAta na kahe ke zA mATe karavuM che. bIju paNa je kaI prAkathana vagere lakhavuM paDatuM jethI bIjA prAMtamAM hindInA AkramaNanI lAgaNI pedA thAya. utsAhI "te, kAzImAM to, prAya: hindImAM ja lakhatA hatA. paNa 1844 nA ane samajadAra pracArakenuM vinamra kAryo te e hovuM joIe ke jAnevArI mAsamAM muMbaI ane tyAra pachI 1847 mAM amadAvAda teo rASTrIya bhASAnA sAhityanI guNavattA vadhAravA tarapha ja dhyAna ' ' AvyA tyArathI Aja lagImAM hindI bhASAmAM lakhavAnA vicArane Ape, ane pite yathAzakti prAtIya bhASAonuM adhyayana paNa kare, saMskAra DhIlo thayo nathI. jo ke gujarAtamAM vizeSa rIte gujarAtImAM ja emAMne sArabhUta bhAga hindImAM utAre ane prAntIya bhASAonA pravRtti cAle che te paNa rASTrIya bhASAnA sagapaNe, ane pahelA daDha, sulekhakonI sAthe haLImaLI jAya, jethI saune emanA pratye Adarane '. saMskArane kAraNe, jyAre hindImAM lakhuM chuM tyAre vizeSa satiSa thAya pAtra atithinI lAgaNI pedA thAya.' . . . . . mA - * --- - -- - -- --- --- -----*-- --- ---- - - Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ === - prakIrNa noMdha tA. 15-11-56 prabuddha jIvana - rASTrabhASAnI pratiSThA vadhAravA mATenAM keTalAMka sUcana rAjakIya sattAne kAraNe, pahelavahelAM, bhale aMgrejI bhASAnuM kIDI upara kTaka varcasva zarU thayuM, paNa Aje enA pratye je atiAkarSaNa ane Adara-mamatAnI lAgaNI che te te enI aneka prakAranI guNavattAne kerIA ane InDo-cAinAnA yuddhavirAma bAda duniyA suleha kAraNe ja Aje bhArata upara aMgrejI bhASAne bhAra lAdavAvALI koI zAntinA mArge sthira pagale AgaLa vadhI rahI hatI. mArzala sTelIpArakI sattA nathI, te paNa, jyAre enI viziSTa prakAranI zakitane nanA avasAna bAda razIAnI rAjanItimAM pharaka paDavA lAgyo hate. kAraNe, ApaNe svecchAe enA bhakata banI jaIe chIe tyAre ApaNuM zIA ane duniyAnA anya dezo vacce ubhI karavAmAM Avela e kartavya banI jAya che ke rASTrabhASAnA pakSapAtI ane pracAraka lokhaMDI dIvAlamAM bAMkarA paDavA mAMDyA hatA. razIAnA rAjayakartAo evA ApaNe rASTrabhASAmAM evI guNamakata mAhitI lAvavAnA prayatna duniyAnA anya rAjyakataenA vadhAre ne vadhAre saMsaMga mAM AvI karIe ke jethI sarva sthaLe ene sahaja Adara thavA lAge. hindI rahyA hatA. elInanAM pravacano ane nivedanamAM je kaDakAI ane bhASAnA pracArane mATe atyAre jeTalAM sAdhana-sagavaDo che eTalA palAM vakatA jovAmAM AvI hatI tenA sthAne temanI jagyAe Avela kayAreya na hatAM. have te jarUra phakata e ja vAtanI che ke hindI rAjyakartAonI rItabhAta anya dezo sAthe sumeLa sAdhavAnI vRttithI, bhASAnA sAhityanA pratyeka aMgane pUrNa rUpe vikasita karavAnI pravRtti prerAyelI ane vizvazAntinA vicArane preraka ane poSaka lAgatI hatI. hAtha dharavAmAM Ave. amerikAnA videza maMtrInI nIti vizvazAntine joIe teTalI poSaka - jarmana, phreMca, aMgreja vagere aneka pAzcAtya vidvAnoe bhAratIya nahotI, ema chatAM paNa tenA pramukha AijhanahovaranuM vaLaNu sAmAnyataH bhASAo, darzane, zAstro, paraMparAo ane zilpa-sthApatya vagere zAntinA vAtAvaraNane anukuLa hatuM. aNuzanI bhISaNa bhayAnakatAnuM saMbaMdhamAM, chellAM se-savA varSamAM, eTaluM badhuM ane zodhapUrNa duniyAnI prajAone vadhAre ne vadhAre bhAna thatuM jatuM hatuM ane have lakhyuM che ke enA mahattvapUrNa bhAgane jANyA vagara ApaNe ApaNA pachInuM koI paNa vizvayuddha duniyAnA sarvamukhI vinAzamAM ja Ave uccatama sAhityanI bhUmikA ja taiyAra na karI zakIe. A dRSTie e viSe lagabhaga sarvatra ekamata ja pravartate hate. Ama hovAthI kahevuM hoya te kahI zakAya ke rASTrabhASAnAM sAhityaviSayaka badhAM aMga duniyAnI zAnti DoLAya evuM koI paNa pagaluM samaju ane AgaLa pratyaMgenA adhatana vikAsane sAdhavAne mATe eka evI akAdamInI vadhelA dezamAMthI koI paNa deza akhatyAra nahi kare evI zraddhAmAM jarUra che ke jemAM e viSayanA pAradarzI vidvAne ane lekhaka samaye ApaNI rAtrIo ammalita nidrAmAM pasAra thatI hatI. A daramiyAna samaye maLatA rahe ane bIjI adhikArI vyakitaone potapotAnA chellA pakhavADiyAmAM banelI sahajamAM ka9pI na zakAya evI viSayamAM mArgadarzana kare, jethI navI peDhI vadhAre zakitazALI pedA thAya. durdhaTanAe AkhI duniyAne becena banAvI mUkI che ane ApaNuM veda, brAhmaNa, AraNyaka, upaniSada, piTara, Agama, avestA AkhuM bhAvI atyanta cintAjanaka banI beThuM che. vagerethI laIne Adhunika bhAratIya vividha viSayane lagatI kRtio gayA ogasTa mahInAnI AkharamAM IjIpta, suejhanI naherane upara pAzcAtya bhASAomAM eTaluM badhuM ane kayAreka kayAreka te eTaluM kabajo lIdho ane tene lagatI kapanInuM rASTrIyakaraNa karyuM tyArathI jhITapaNabharyuM ane maulika-lakhAyuM che ke ene pUro upayoga karyA duniyAnA vAtAvaraNamAM azAntinA tatve praveza karyo hate. Ama chatAM duniyAnA vAtAvaraNamAM ara vagara ApaNe hindI sAhityanI rASTrIya ke antararASTrIya pratiSThA vadhArI suejhane lagatA jhagaDAne nivAraNa mATe je mAga jaI rahyA hatA. ja na zakIe. ane je vATAghATo cAlatI hatI te jotAM ubhaya pakSane mAnya evuM huM ahIMyAM kaMI samAlocanA karavA ke upadeza devA mATe upasthita nirAkaraNa thoDA samayamAM AvI jaze evI AzA ApaNe sevatA nathI thaye; paNa, mAruM kAma karatAM karatAM, mane je anubhava thaye, je hatA. potAnA sArvabhaumatvane pratikuLa na hoya evI koI paNa yojanA vicAra AvyuM te je namrapaNe sUcita na karuM te huM sAhityane-- ijIptanI sarakAra svIkAravAne taiyAra hatI. Aja sudhI jenA hAthamAM khAsa karIne hindI sAhityane-upAsaka ja kevI rIte kahevAuM ? vahIvaTa hatuM te aMgreja ane phrAnsanI sarakAra suejha upara Antara- jyAre huM, aMgrejInA sAva ocho paricaya dvArA pUNa, mekasamUlara, thI, gAvuM, jekebI. vinTanisa, zerabIskI vagerenI tapasyAne rASTrIya niyaMtraNa mUkavAne Agraha karI rahI hatI. A benI vacce thoDe aMze paNa samajI zakyA ane e ja viSayanA sAva navA lekhakanI kaI madhyama mArga zodhAze ane A gharSaNane thoDA samayamAM anta sAdhanAnI sarakhAmaNI e manISIonI sAdhanAnI sAthe karI te mane Avaze ema sau koIne lAgatuM hatuM. paNa kamanasIbe prastuta praznane lAgyuM ke je mArI uMmara ane zakita hota, athavA te pahelethI ja kAI zAntibharyo ula igleMDa ane phrAnsane khapate naheAte. A e dizAmAM kaMI prayatna karavAnuM mane sUjhata, te huM mArA viSayamAM uparAMta IjIpta pitAnA prAdezika sArvabhaumatvane prazna ja uThAvI na zake jarUra kaMIka vadhAre maulikatA lAvI zakata. paNuM AthI huM jarAya nirAza evI asAdhAraNa paristhiti A banne rAjyasattAe ekAeka daMbhI nathI. huM kevaLa vyakitamAM ja kAmanI pUrNAhuti mAnavAvALA nathI; vyakita te samITanuM eka aMga che; eNe vicArelA ane karelAM karavA mAMgatI hatI. AvA AzayathI prerAIne IjIptanI pUrva dizAe kAmanA mULamAM jo zubha saMkalpa rahela haze te e samaSTi ane navI Avela IjharAIla ke jyAM yahudI lokonI sattA sthira thayelI che tenI peDhI dvArA saphaLa thayA vinA nahIM ja rahe ! bhAratanuM bhAvI khUba sarakAra suejhanI pUrva bAjue Avela IjIptane ja mulaka je "sInAAzAbharyuM che. je bhArata gAMdhIjI, vinobAjI ane neharane pedA karIne inA raNa" tarIke oLakhAya che te upara caDhAI kare ane sara kare che satya, ahiMsAnI sAcI pratiSThA karI zake che te jarUra pitAnI nirba. LatAone vALIyeLIne pheMkI deze. mane AzA che ke, mArA A kathanane ane bIjI bAjue koI paNa bahAnA nIce brITana ane phrAnsa IjIpta Apa ativAda (vadhAre paDatuM ) nahIM samaje. . upara caDhAI karIne suejhanI kabaje le evuM eka kAvavuM A traNa huM vardhAnI rASTrabhASA pracAra samitine AbhArI chuM, ke jeNe sattAnA AgevAna taraphathI yojavAmAM AvyuM ane e mujaba IjharAIle eka evI vyakitanI khUNAmAM paDelI kRtione zodhI kADhI ke jeNe sInAInA raNa upara aNadhAryo hale karyo ane IjIpta e bAjuno pitAnI kRtione puraskAra maLavAnI AzA kadI svapnamAM paNa sevA pradeza bacAvavAmAM rokAya e daramiyAna brITane ane phrAnsa IjIpta ane nahatI. "mahAtmA gAMdhI puraskAra nI yojanA eTalA mATe prazaMsanIya che ke tethI ahindIbhASI AzAspada lekhakane utejana maLe che. khAsa karIne suejhanA pradezanI bAjue ekAeka havAI humalo karyo. mArA jevI vyakita te, kadAca bAhya utejana vagara paNa, aMdaranI A rIte duniyAmAM suleha ane zAntinA rakSakastaMbha samA brITana ane preraNAne kAraNe, kaMI je kaMi lakhyA vagara zAMta na rahI zake; paNa kAnsa IjIpta upara jene koI paNa rIte bacAva thaI na zake evuM navI peDhIne savAla judo che. e peDhI upara te A puraskAranI kevaLa pAzavI AkramaNa karyuM. IchamanA havAI daLanA saMpUrNa nAza asara jarUra thavAnI ja. paMDita sukhalAlajI karyo ane suejhane kabajo lIdhe ane bIjI bAjue IjharAile Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa0 prabuddha jIvana tA. 15-11-56 sInAInA raNane paNa kabaje laI lIdhA ane suejhanI pUrva bAju "mAre te Apane e ja kahevAnuM che ke jo ke ApaNe samIpa tenuM sainya AvI pahoMcyuM. duniyAnA lagabhaga sarva dezoe rAjakIya svataMtratA prApta karI che, ema chatAM paNa Arthika temaja A amAnuSI pagalAne sakhta virodha karyo; saMyukata rAjyanI salA- sAmAjika svataMtratA prApta karavAnI haju bAkI che. te Aje paNa matI samitie lazkarI pravRtti edama sthagita karavAno Adeza Apyo. eka moTuM krAntikArI kArya che. sAmAjika svataMtratA prApta karyo sivAya paNa mULa ejanA mujaba suejha upara kabaje sthApita thatA sudhI ApaNe kadi paNa Arthika svataMtratA prApta karI nahi zakIe ane koIne paNa sAMbhaLavAnI brITana, phrAnsa darakAra na karI. A daramiyAna sAmAjika krAntine mATe AdhAra purANI paraMparAone nAbuda karavA razIAe jo yudhdha tahakubI taratamAM pharamAvavAmAM na Ave te mIsaranI upara raheluM che. e saDelI paraMparAone lIdhe plegana jatuo madade pitAnI yudhdhazakita vAparavAnI dhamakI ApI. ane trIju vizva usanna thaI cukyA che, ApaNe tene sAmane karavAnuM che. jyAre koI " yudhdha zarU thavAnI kakekaTI duniyA sAme AvIne ubhI rahI. suejha paNa vastumAM evA roganI jatuo utpanna thAya che tyAre te vastu pUrato maryAdita hetu sidhdha thaI cukelo hovAthI brITana ane phrAnse game teTalI sArI hoya te paNa tene tyAga kara ghaTe che. koI makAnamAM - pitAnAM zastro mAne karyo. ane saMyukta rASTronI salAmatI samitinA saMgemaramarane oraDe hoya paNa je te purANe thaI jAya ane navI TharAva mujaba AntararASTrIya polIsa daLa ubhuM thAya tene suejhane raheNIkaraNIne lAyaka na rahe te te oraDe toDI nAMkho ja paDe che. kabaje havAle karavAnuM kabulyuM. A rIte Aje duniyAmAM ekAeka A rIte je paraMparA purANI hoya, saDI gayelI hoya, te game teTalI ubhI thayelI yudhdha paristhiti tatkALa sthagita thavA pAmI che, paNa sArI hoya, game teTalI kIMmatI hoya te paNa nirbhayatApUrvaka tene brITana ane phrAnsa je naphaTAIbharyuM AcaraNa karyuM ane varUdheTAnI nAbuda karavI ghaTe che. jo ApaNe purANI paraMparAone bacAvavAmAM jANItI kahevatanuM jIvatuM ane jAgatuM udAharaNa duniyAne pUruM pADayuM phasAI paDIzuM te navA samAjanuM nirmANa karI nahi zakIe. tenA AdhAta pratyAghAte kevA thaze tenI Aje kaI kalpanA thaI "Aje navA samAjanuM nirmANa thaI rahyuM che. temAM jAtapAta, zakatI nathI, je IgleMDa ane kAnsa jevA zANA gaNAtA rASTra Ama sAMpradAyikatA vagere rAkSase nahi hoya, UMca nIcane bhAva nahi , bhAna bhule ane ekAeka jaMgalI banI zake ane potAnA eka nAnakaDI eka AdamI meTI meTI mahelAtemAM beThe beThe mAlamiSTAnna uDAve svArtha khAtara duniyAne yuddhanA dAvAnaLa tarapha haDaselI zake ane Ama ane bIjo bhUkhe mare e paNa nahi ja banI zake. huM Apane , baLajarIthI eka nAnA sarakhAM dezanI chAtI upara AjanA jamAnAmAM anurodha karuM chuM ke ApaNe sau ekaThA thaIne prAcIna paraMparAnA A rIte caDI besI zake te kaye deza kayAre kema nahi varte te viSe jatuone nAza karIne navA samAjanuM nirmANa karIe. tyAre ja dezamAM Aje kazu paNa nizcayapUrvaka kahevAnI sthiti nathI rahI. trIne vizva navuM jIvana Avaze, ane rASTrIya navanirmANanI yojanAo saphaLa banaze. yudhdhanI zakayatA dhaTavAne badale ulaTI vadhI che, ane haju paNuM A have te samAjavAdane jamAne zarU thai cukI che. deza jesalamera prakAranAM AkramaNone azakaya banAvavAmAM nahi Ave te sarvatomukhI badalAI rahyo che. temAM jeo purANI rUDhine pakaDIne besI raheze vinAzane taravA sivAya ApaNA mATe koi bIjo vikalpa rahe te temane choDIne deza AgaLa cAlyA javAnuM che. Aje ApaNu sarvanuM nathI evI nirAzA ane gamagInI Aje ApaNI sAme banI cukelI eka ja kAryuM che ke yuganA avAjane ApaNe oLakhIe ane jevI rAkSasI durghaTanA jotAM ApaNuM dila anubhave che. rIte ApaNe eka divasa rAjanaitika svataMtratA prApta karavAmAM joDAI sAmAjika kAMtinA sUtradhAra zrI vasaMtalAla murArakAne aMjali gayA hatA e rIte Aje sAmAjika tema ja Arthika svataMtratA prApta karavAmAM lAgI jaIe. sAmAjika krAnti jhindAbAda !" mAravADI samAjanA eka jANItA krAntilakSI sAmAjika kArya kartA zrI vasantalAla merArakAnuM gayA okaTobara mAsanI daza tArIkhe temanA jIvanane A chello saMdeza hato. A samAraMbha pachI 40 kalAkamAM temaNe vinazvara dehane tyAga karyo ane jemaNe uparanA ke kalakattA khAte avasAna thayuM. jIvanakALamAM lagabhaga 40 varSa sudhI zrI murArakAe potAnA rUDhicusta samAja vacce rahIne ekasarakhuM sanmAna samAraMbhamAM bhAga lIdho hate temanAmAMnA ghaNAkharAnA bhAge rAjakIya temaja sAmAjika krAntinuM kArya karyuM hatuM ane te khAtara temanI smazAnayAtrAmAM sAmela thavAnuM AvyuM. Aje nirmANa thaI temaNe aneka vipattione sAmane karyo hato ane pAravinAnI hADa rahelI bahumukhI krAntinA AvA eka yazasvI puraskartAne UMDA dilanA mArIo tathA apamAna tiraskAra sahana karyA hatAM. emanI sevA AdaranI aMjali samarpita che ! pravRttithI rAjasthAna tema ja kalakattAne mAravADI samAja atyanta yaMtramItA virUdha sAcI dhArmikatA prabhAvita hatA. eka mitre nIcenI AkhyAyikA mokalI che - ' ' ' chellA cha mahInAthI teo kensaranA asAdhya dardathI pIDAtA hatA. ane dina pratidina temanI zarIrasthiti vadhAre ne vadhAre gaMbhIra eka viSNubhakata haMmezA khare bapore kAvaDabharIne gaMgAjaLa thatI jatI hatI. gayA ekaTAbara mAsanI 10 tArIkhe sAMjanA samaye dvArakAdhIzane mATe laI jatA hatA. dvArakAdhIza pratye tenA dilamAM uDI aneka mitra ane prazaMsako taraphathI rAjasthAnanA agraNI netA zrI bhakita hatI. eka vAra baporanA vakhate Ama kAvaDa upaDIne jatAM jyanArAyaNa vyAsanA pramukhasthAne zrI murArakAne eka abhinandana A viNabhakate eka gadheDAne rastAmAM pANInI tarasathI tarakaDate je. samAraMbha javAmAM AvyA hatA. A prasaMge temanI atyanta nAjuka ene pANI pAvuM joie ema A bhaktanAM dilamAM thayuM, paNa dvArakAane nAdurasta tabiyatanA kAraNe temanA pitAnA ja nivAsasthAna upara dhArA mATenuM gaMgAjaLa gadheDAne kAMI pavaya ? Ama vicAra karIne te gevavAmAM AvyuM hatuM ane A samAraMbhamAM palaMga upara sUtAM sUtAM AgaLa cAlyA paNa dilamAM ubhA thayele khaTake tene AgaLa pagalAM zrI murArakAe bhAga lIdho hato. prastuta prasaMge temane eka sundara bharavA na de. ane pAcho pharyo ane pilA gadheDAne pANI pAyuM ane abhinandanapatra samarpita karavAmAM AvyuM hatuM. te mATe upasthita bhAI pariNAme te marate bacce. pachI AgaLa cAlyA ane eka ThekANe bahenane AbhAra mAnatAM zrI murArakAe jaNAvyuM hatuM ke " Aja visAme levA jarA ADe paDakhe thayo ane tenI AMkha vIMcAI gaI. mArU abhinandana karavAnA hetuthI A Ayojana karavAmAM AvyuM che UMdhamAM tene svapna AvyuM ane sAkSAt dvArakAdhIzanAM tene darzana ane mArA saMbaMdhamAM kaMI kaMI kahevAmAM AvyuM che. A mATe huM 2 thayAM. dvArakAdhIze tene jaNAvyuM ke Aje te te kharekhara mArI keno ane zI rIte AbhAra mAnuM ? o Ajana e sAthIo tRSA chIpAvI che." nA mAraphata karavAmAM AvyuM che ke jemanI sAthe khabhekhabhA meLavIne * Ama cAlu dharmopAsanA karatAM ane saMsAravyavahAranuM anuchelAM, 40 varSa daramiyAna huM svAdhInatAnI laDAI laDyo chuM ane pAlana karatAM, ApaNuM jIvananI racanA ja evI che ke, ApaNuM sAmA itanA meM bI vAvyA che. e sAthIonI laganI ane mATe avAranavAra eka yA anya prakArane asAdhAraNa dharma ubhe . utsAhane lIdhe ja A kArya thaI zakayuM che. Ama hovAthI A thAya che. cAlu vyavasAyanA anubaMdhathI mukata banIne je AvA abhinandana jeTaluM mArUM che teTaluM ja e sarvanuM che, ane mArU ke keAI asAdhAraNa dharmane anusare che te sAce dhArmika che, cAlu temanuM paNa zuM ? A abhinandana te e vicAra ane kAryonuM vyavasAyamAM aMdha banIne. je koI A asAdhAraNa dharmanI upekSA che ke jene lIdhe samAjamAM parivartana pedA thayuM che. ' . kare che te yaMtradharmI che, sAce dhArmika nathI. paramAnaMda muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka, prakAzaka : zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3. . ' mudrasthAna : kacchI vIzA ozavAla prinTIMga presa, majIda baMdara roDa, muMbaI - Te. naM. 34628 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rajIsTarDa naM. B 4266 vArSika lavAjama rUA. 4 ) pra. jainavarSa 14-pra.jIvana varSa4 - aMka 15 ka muMbaI, DIseMbara 1, 156, zanIvAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra AphrikA mATe zaliMga 8. chuTaka nakala : traNa AnA rANA area aNagAra jhA gAla gA gA gAla jhAlA jAta jAtanA taMtrIH paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA jaza zAla gAla jAja kAla jhaa-asis wla gA gA mA zAka zramaNa ane brAhmaNa (mubainI gata payu pazu vyAkhyAnamALAmAM apAyelA vyAkhyAnanI noMdha.) jaina dharma viSe jainenI sAme besavuM hoya tyAre sAmAnya vAte zArIrika baLa sAme buddhibaLa TakI zakayuM nahi ane indra aneka jenuM saune sAdhAraNa rIte jJAna hoya ja che te viSe khelavuM eno pure-nagarane nAza karI mahAna vijaya meLavyo ane puraMdaranI padavI kAMi vizeSa artha nathI. pajusaNa e khAsa karIne pratikramaNanuM parva prApta karI. Ama e nagarasaMskRtine lagabhaga nAza thayo. aneka che. eTale e daSTi sAme rAkhIne ApaNe A parvanA divase mAM jaina munio-yatione nAza karavAmAM AvyuM evA ullekha maLe che. dharma viSe vicAra karIe te te asthAne nahi gaNAya. pratikramaNa mehana jo Dero ane harappAmAM aneka mUrtio evI maLI che jene eTale vaiyaktika jIvananuM avalokana che, paNa ahiM, ApaNe jaina ApaNe dhyAnamudrAmAM sthita mAnI zakIe chIe. eTalA uparathI dharmanA jIvananuM paNa avalokana karIe te te ucita ja lekhAze. eka anumAna tAravI zakIe ke bhAratIya nagarasaMskRtinA dhArmika jema eka vyakitanA dIrdhakAlIna jIvanamAM anekavAra caDAva-utAra netAo yogane abhyAsa karatA haze. indra je munio ke yatione Ave che, unnati ane avanati Ave che tema eka dhArmika samAjanA mAryA te A ja leA haze evuM anumAna paNa tAravI zakAya. lekhita jIvanamAM ane dharmanA jIvanamAM paNa e sudIrdhakAlIna hoI utAra-- koI paNa purAvAne abhAva hoI emanA dharmanuM zuM nAma haze te caDAva, unnati-avanati Ave e svAbhAvika ja che. sAmAnya rIte kahevuM kaThaNa che. paNa buddha ane mahAvIranA samayamAM be vicAradhArAo ApaNe ApaNA vaiyakitaka jIvananuM ja pratikramaNa karIe chIe spaSTa pRthapha hatI, jene nirdeza bauddha ane jaina granthamAM maLe che. paNa jayAre ahiM ApaNe sAmuhika rIte ekatra thayA chIe tyAre ane te che-brAhmaNa ane zramaNa. yajJa saMskRtinAM je yajJavidhi- jaina dharma ane samAjanuM pratikramaNa karIe te te sarvathA ucita ja che. vidhAnothI bharapura grantha upalabdha che te brAhmaNa" nAmathI oLakhAya jaina dharmanA be ru5 che. eka Antarika, naiRRyika ke vAstavika che. eTale yag saMskRtine saMbaMdha brAhANu" nAme oLakhAtI vicAradhArA ane bIjuM vyAvahArika, bAhya ke avAstavika. jaina dharma viSe vicAra sAthe che e spaSTa che. tyAre arthAta ja siddha thAya ke brAhmaNathI je kara hoya tyAre A banne rUpo viSe vicAra karo prApta thAya che. pRthak vicAradhArA hatI tene saMbaMdha zramaNa" sAthe hovo joIe. eTale vaLI bhAratIya dharmonI vizeSatA che ke pratyeka dharmanuM eka patIkuM darzana ke, ka9pI zakAya ke buddha ane mahAvIranA pahelA prAcInakALamAM dharmonA paNa hoya che. dharma e AcaraNanI vastu che, paNa e AcaraNanA e spaSTa bhedo hatA-brAhmaNa ane zramaNa. mULamAM je keTalIka niSNAo che ene ApaNe darzana kahIzuM. eTale bhUtavijetA athavA bAhya-jagata-vijetAnI saMskRti te brAhmaNa jaina dharmanA vicAra sAthe darzanavicAra paNa otapreta rahevAne ja. saMskRti e AgaLa kahevAI gayuM che. eTale tethI virUdhdha Atma jaina dharma e jinene dharma che, eTale ke vijetAone dharma vijetAnI je saMskRti te zramaNa saMskRti ema saheje phalita thAya che. prAcIna kALamAM Indra jevA devone vijetA mAnIne temanI upAsanA che. bhUtavijetA jema IndrAdide prasiddha che ane teo brAhmaNa karavAmAM AvatI. paNa A jinavijetAo ane vijetA indramAM paraMparAmAM upAsyapadane pAmyA che tema A zramaNa saMskRtimAMnA je ghaNe bheda che. indra pitAnA samayamAM je koI virodhIo hatA te AtmavijetAo thayA te "jina" nAme oLakhAtA. mehanaDere sarvane nAza karyo ane mahAna vijetApadane te pAme, ane AdimAM prApta dhyAnamudrAsthita zilpa emanA AtmavijayanA prayatnanuM Aryone saradAra ane upAsya banyA. A tene bAhA vijaya hate- sUcana kare che ema saheje kalpI zakAya che. bhUta vijaya hatA. vijayane pratApe teNe je prApta karyuM te bhautika IndrimAM kSAtrateja hatuM, paNa brahmateja sAme te parata thayuM ane saMpatti hatI. emAM ja e masta hatA ane temAM tenuM gaurava hatuM. mULAdhAra kSAtrateja chatAM e saMskRti brAhmaNa saMskRti nAme prasiddha A kAMI navI vAta na hatI. te ja rIte manuSya anAdi kALathI thaI, jyAre zramaNAmAM e kSAtratejanuM ja rUpAMtara abhyatara-AtmazaktipUjaka hate. paNa jyAre eka prajA upara bIjI prajAe vijaya tejamAM thayuM. zArIrika teja ke baLa e kharUM baLa nathI, paNa AtyaMtara meLavyuM tyAre e mahAna vijayanA vijetA banne eka viziSTa paDe te ja-Amika baLa ja kharUM baLa che ema mAnIne kSAtratejane ja mahattva prApta karyuM, ane ene lIdhe bhArata varSamAM je saMskRtine nave artha ApavAmAM AvyuM. ane e rIte zramaNusaMskRtine vikAsa thaye tene ApaNe yajJasaMskRti tarIke oLakhIe chIe. e vikAsa kSatriyoe karyo. jyAM sudhI itihAsanI najara paheAMce che tyAM saMskRtinA vikAsamAM mULe te kSAtrateja athavA zArIrika baLa hatuM. sudhI vicAra karatAM jaNAya che ke kSatriyae ja-navA arthamAM kSatrie paNa buddhibaLe enA upara vijaya meLavyuM tyAre te kSatriya saMskRtinA : ja-zramaNusaMskRtine vikasAvI che. nAme nahiM paNa brAhmaNasaMskRtinA nAme prasiddha thaI Aryo jyAre upaniSadomAM ApaNe joIe chIe ke brahmavidhA je prathama A prakArano vijaya karatA karatA bhAratavarSamAM AgaLa vadhI rahyA yajJavidyA hatI te AtmavidyAne nAme prasiddha thaI ane tenA hatA tyAre paNa bhAratavarSamAM nagarasaMskRtine vikAsa ThIka ThIka thai puraskartAe brAhamaNa varNanA leke nahi paNa kSatriya varNanA lokeA hatA. gayA hatA. dhumakakaDa AryomAM je utsAha ane vIryanI zArIrika yajJavidyAmAM kuzaLa RSie 5Nu e AtmavidhAne prApta karavA kSatriya saMpatti hoya tenA karatA sthira thayela nAgarikomAM zArIrika baLa pAse jatAM. A sUcave che ke zramaNa paraMparAne vijaya bAhmaNe upara ochuM ane buddhibaLa vadhAre hoya e saheje samajI zakAya tevI vAta che. zArIrika baLe nahi paNa AtmAne baLe thaye. te eTale sudhI ke Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : prabuddha jIvana upara upaniSada ane tyAra pachInA kALamAM te yajJane badale AtmA ja brAhmaNusaMskRtimAM pradhAna thaI gayeA. A kALa zramaNa-brAhmaNu saMskRtinA samanvayanA hatA, Arya-anA saMskRtinA samanvayanA hatA, ane e kALa te bhagavAna mahAvIra ane buddhane samaya che. zramaNa ane brAhmaNunA samanvayanA phaLarUpe zramaNAe brAhmaNA pAsethI navu svIkAra karyu ane brAhmaNoe zramaNA pAsethI navu svIkAra karyuM. brahmane artha je pahelA yajJa ane tenA maMtro ke stAtro thatA hatA tene badale brahma eTale AtmA ema thavA lAgyA. zramaNA peAtAnA zreSTha puruSAne AryonA nAmathI oLakhavA lAgyA. ane peAtAnA dharmane Arya dharmanu nAma ApyuM, yajJa e zramaNAe paNa svIkAryo ane tenA AdhyAtmika artha karyo. te potAnA saMdhanA zramaNeAne brAhmaNanA nAmathI paNa sakheAdhavAmAM gauravane anubhava karavA lAgyA. potAnA AcAra dharmanu nAma brahmacaryaM rAkhyuM, brahmavihAra rAkhyuM. brAhmaNeAmAM brahmacaryanA artha vepaThananI caryAM ema hatA tene badale zramaNAe e ja brahmacaryane potAnA AdhyAtmika sAdhanAnA AcArarUpe oLakhAvyuM. brAhmaNAmAM jyAM sanyAsa ke meAkSanuM nAma paNa na hatu, tyAM e vastu zramaNA pAsethI laine temaNe AtmasAt karI dIdhI. bhautika mULamAM zreSTha ane manuSyanA pUjya IndrAdi devAne zramaNAe jinAnA-manuSyanA pUjaka sevakanuM sthAna ApyuM ane brAhmaNoe e ja prundrAdinI pUjAne khale AtmapUjA zarU karI, ane zArIrika sa Mpatti karatA Atmika saMpattine mahattva Apyu. athavA te kaho ke indrane AtmAmAM pheravI nAkhyuM. TUMkAmAM brAhmaNadharmanuM rUpAntara brahmadharma arthAta AtmadharmamAM thayuM. A samanvayane kAraNe zramaNu ane brAhmaNa banne samRddha thayA. paNa temanI bheda rekhA vedazAstramAM maryAdita thai. arthAta je peAtAnI mAnyatAnA mULamAM vedane pramANabhUta mAne che te brAhmaNupara parAmAM gaNAyA ane je vedazAstra nahi paNa samaye samaye thanAra jinAne pramANubhUta mAne che te zramaNA gaNAyA. jema brAhmANu paraMparAmAM aneka matAntA che tema zramaNa paraMparAmAM paNa aneka matAntA che. eka ja vedazAstranA arthamAM matabheda thavAthI jema brAhmaNa paraMparAmAM aneka sapradAyA thayA, tema aneka jinAnA ke tIrthaMkarAnA upadezamAM pArthakayane kAraNe zramaNeAmAM paNa aneka sapradAyo thayA.-jevA ke Achavaka, nirprantha, baudhdha Adi e badhA saMpradAye jinanA upAsaka heAvAthI jaina kahI zakAya. bauddha saMpradAya tA chaThThI zatAbdI sudhI jainane nAme oLakhAtA e itihAsasiddha hakIkata che. AjIvakAne paNu digaMbara jaina tarIke ke kSapaNuka tarIke itihAsamAM ALakhAvavAmAM AvyA ja che e hakIkata che. paNa Aje rUDhi evI che ke bhagavAna mahAvIranA anuyAyIone ja jaina nAmathI eLakhavAmAM Ave che. zramaNAne bIjo sapradAya je bha. yuddhanA anuyAyI varga che te bauddha kahevAya che ane Aje AjIvakAnu ane bha. yuddha ane mahAvIrakAlIna bIjA zramaNurA pradAyAnuM te nAmanizAna paNa nathI. A pramANe ema kahI zakAya ke jaina nAma e eka vizALa arthamAM chatAM tene Aje akucita artha che. vizALa arthamAM jinanA upAsake te jaina. chatAM sakucita arthamAM Aje bhagavAna mahAvIranI para MparAne anusAra te jaina che. jema 'bha, mahAvIra jina, sugata, zramaNu, tathAgata, arhata, tIrthaMkara, buddha evAM nAmeAthI oLakhAya che tema bha. mud paNa jana, sugata, zramaNa, tathAgata, advaita, tItha kara, buddha evAM nAmeAthI oLakhAya che. A vastu mULe te banne eka ja zramaNapara MparAnA che e sUcavavA mATe pUratI che. paNa eka paraparAe ahata ke jina zabda upara vadhAre bhAra ApyA, tethI te paraparA atyAre Arhata paraMparA ke jainapara MparAne nAme prasiddha thai che, jyAre bIjI paraMparAe buddha nAma upara vadhAre bhAra Apyo tethI te paraMparA AgaLa jaI bauddha paraparAne nAme oLakhA, apUrNa dalasukha mAlavaNiyA tA. 1-12-pa6 sAmyavAdIone sameAdhana ( tA. 19 tathA tA. 20mI navembaranA 'TAimsa opha InDI' Revelations in Moscow' mAM navA prakAzanuM dana' e mathALA nIce jANItA samAjavAdI AgevAna zrI jayaprakAza nArAyaNune eka lekha e hakatAmAM pragaTa thayA che. A lekha bhAratanA sAmyavAdIAne sakhAdhIne lakhavAmAM Avyo che. ane razIgmAnA adha anukaraNa ane baMdhAraNIya pakaDamAMthI chuTA thavAne ane ahiMnI temanI rAjyanItimAM ahiMsA ane satyane apanAvavAnA temane e lekhamAM anurodha karavAmAM AvyA che. mAla sTelInane apratiSTita karyA bAda Aje sAmyavAdI dezamAM vicArAnI je arAjakatA pravarte che tenuM prastuta lekhamAM sundara nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. zrI zAntilAla nadue karI Apela e lekhane anuvAda pragaTa karatAM AnaMda thAya che. taMtrI. ) mArA sAmyavAdI mitrone sakhedhIne huM thoDuM kahevAnI hiMmata karU chuM. meM 'mitra' zabdanA upacega jANI joine karyAM che, kAraNa ke hiMdanA sAmyavAdI pakSamAM--khAsa karIne pakSanI netAgIrInI AgalI haroLamAM-dhaNI evI vyakti che ke je kaoNMgresa samAjavAdI pakSamAM mArI sAthe nikaTanA sahakAya kartA hatA. jAgatika vartamAnapatrAnA ahevAla uparathI ema mAluma paDe che ke raziyAnA sAmyavAdI pakSanI 20 mI kAMgrese jagatanA pratyeka sAmyavAdI vartuLamAM vicAra ane vartananI eka krAMtikArI prakriyA zarU karI che. huM mAnuM chuM ke bhAratane sAmyavAdI pakSa temAM apavAda nathI. tethI A prakriyAne madadarUpa thavA mATe huM A maitrIbharyA zabdo lakhI rahyo chuM. sAcA hetu huM mAnuM chuM ke pratyeka sAmyavAdI kruzcevanA vyAkhyAnanuM ane te pachI je TanAo upasthita thai che tenuM UMDuM rahasya ane mahattva samaje che. kruzceve karAvelA meAskanI paristhitinA prakAzana pAchaLanA sAcA hetu aMge ghaNA ardhAM dhaTAvavAmAM AvyA che; paraMtu hetuenI eTalI badhI agatya nathI, kAraNa ke hetu game te hAya, paNa e hakIkatamAM to zaMkA nathI ja ke te hetu rAjakIya hatA. vadhAre mahattvanI ane agatyanI bhAkhata te e che ke samagra jagata mATe eka Adarza tarIke anusaraNIya gaNavAmAM AvatA evA eka eka rASTramAM tyAMnA netAoe je netAoe tyAMnI prajA upara pAtAnI jAtane lagabhaga eka sadI sudhI DekI besADI hatI temaNe--je cAMkAvanArA gunAo Acaryo tene sattAvAra ekarAra karavAmAM AvyA che. pratyeka rASTranA lAMkA sAmyavAdIone jarUra pUchaze ke "zuM. A e ja bhayaMkara vastu hatI je tame amane cAlu pUrI pADatA hatA ?" te pachI sAmyavAdIoe peAtAnA mATe jenA javAba ApavA ja joie evA prathama prazna A che: je hakIkatAnu kruzceve prakAza- darzana karAvyuM che te hakIkate aMge temane atyAra sudhI aMdhArAmAM rAkhavAmAM AvyA hatA te zakya kema banyuM ? zuM jagatanA khIna-- sAmyavAdI lAkA A hakIkate aMge lagabhaga chellAM trIsa varase daramiyAna carcA nirdeza naheAtA karI rahyA ? kharekhara, to kruzceve kareluM mAskAnI paristhitinuM prakAza-darzana e kAI navuM prakAza-darzana hatuM ja nahiM. sAmyavAdIoechAmAM ehu temanA netAo-A hakIkatA khIlakula jANatA nahAtA e azakaya che. te pachI te atyAra sudhI zA mATe mauna rahyA ? A praznane adyApi paryaMta kAMi paNa satASakAraka javAba ke khulAso karavAmAM AvyA nathI. bIjo prazna A che H kruzceve sAmyavAdIne jyAM sudhI doryAM che tyAM ja zu te aTakaze ? satyanI kheAjamAM zu te AgekUca nahi kare ? zuM kruzceve saMpUrNa prakAza-darzana karAvyuM che ? sAmyavAdanA nAme je badhA gunAonuM AcaraNa thayuM che te badhA gunAone * teNe pragaTa karyAM che ane vakhADI nAMkhyA che. teNe pAte karelA - gunAo kabula karyA che kharA ? jo kIrAvanuM khUna.. e eka Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-12-56 prabuddha jIvana * 153 - gune have te jhIne vIva, kAmeva, rAkeka, bukhArIna ItyAdi bIjA- evI bhavya kalpanA karavAmAM AvI nahotI ke jenI uttarottara sAdhaenAM khUnanuM zuM? sTAlIne rAjakIya virodhIo ane harIphane nAza nAnA pariNAme eka divasa e Ave ke jyAre rAjya-saMsthAne karavA mATe temane "prajAnA duzamane" tarIke jAhera karelA ane badanAma svataH lepa thAya, dareka mAnavI pitAnuM aicchika niyamana kare ane karelA te badanAmI asabhya ane kuDakapaTathI bharelI hatI ema mAnavIo uparanA sattA-niyaMtraNanA sthAne vastuo uparanuM sattAkahevAmAM Ave che te zuM tevI ja badanAmI jyAre berIA ane niyaMtraNa sthApita thAya ? samAnatAnI bhAvanAnuM antima nidAna e tenI "TALI" nI karavAmAM AvI tyAre te badanAmI, prAmANika ane mahA vAkayamAM zuM mUrtimA karavAmAM na hotuM AvyuM ke "dareka pitAnI "samAjavAdI kAyadesaratA" sAthe susaMgata hatI ? zuM sAmyavAdIo zakti mujaba kAma Ape, utpAdana kare ane temAMthI darekane pitAnI temanA mATe meskomAM banAvelA cazmA pharIthI paheraze ane tenI jarUriyAta mujaba pUratuM maLI rahe ? "From each according pelI pAra kAMIpaNu jevAne InakAra karaze ? zuM pharIthI asatyanI to his capacities, to each according to his needs." eka navI hAramALA jagatanI sAmyavAdI hIlacAlanuM saMcAlana baMdhutvanI bhAvanAe samagra mAnavajAtane zuM AvarI lIdhI nahotI ? karaze? Ane badale, mAkarse zikhavelI taTasthatAnI ane mAnava- "kAntikArI hiMsA', nIcenA tharanI saramukhatyArazAhI, lekazAsita mananA krAMtikArI svAtaMtryanI sAmyavAdIo ghuSaNa nahi kare ? kendrIkaraNa, rASTrIyakaraNa, samuhIkaraNa-A badhuM e bhavya dhyeya sidhdha prasthApanA nahi kare ? karavAnAM zuM sAdhane nahotAM ? hajI eka vadhu agatyane prazna A rahyoH kuceve jenI yAdI te mULa sAdhyonuM zuM thayuM? te sAdhyo Aje jarA paNa ApI che evA gunAonuM trIsathI vadhu varaseparyatanuM AcaraNa najaramAM che kharAM ? cALIsa varSonI krAMti pachI paNa, mAnava svAtaMtrya raziyAnA-sAmyavAdI pakSe ane raziyAnI janatAe potAnA nAme kema ane mAnava-mobhe dhULamAM kacaDAyelA ane ragadoLAyelAM paDyAM che. thavA dIdhuM ? tenA javAbamAM vyaktipUjAvAda-Cult of the Indi- rAjyasaMsthA lupta thavI te dUra rahI, paNa te eka sarvazaktizALI vidual-AgaLa dharavAmAM Ave te mAnavanI buddhi-pratibhAnuM apamAna rAkSasa banI gaI che. samAnatA e eka dUranuM-ati ghaNuM dUranuM-ravanuM ane avamAnanA karavA barobara ane mAkarsavAdanI krura mazkarI karavA banI gayela che. AMtararASTrIya bhrAtRbhAvanuM eka navA prakAranA saMsthAnabarobara lekhAya. emAM te zaMkA ja nathI ke sTAlIna duniyAmAM upanna vAdamAM patana thai gayuM che, je saMsthAnavAdanI sAme atyAre thayelI aneka vibhUtiomAMnI eka vibhUti hatI. paraMtu teNe raziyAmAM palAMDanI janatA, haMgerInI janatA-DA samaya pahelAM yugoslAvIyAnI mAkarsavAda ane sAmyavAdanA nAme eka cokkasa prakAranI sAmAjika, janatAe karyuM hatuM tema-ATalI bahAdurIthI laDI rahI che. yuddha Arthika ane rAjakIya racanA ubhI karI hatI ane te je kAMI karI mATe taiyAra rahevAmAM ja zAntinI rakSA kalpavAmAM AvI che. zako te paNa A prakAranI racanAne ja AbhArI hatuM. AmAM koI atyAcAra zaMkAne kAraNa nathI. have sTAlInane A racanAthI chuTA pADavo ane bhAratamAMnA mArA sAmyavAdI mitro A badhA aMge zuM vicArI eka viSe kAMI paNa vicAra na kare ane anyane eTale ke rahyA haze tenuM mane Azcarya thAya che. pAchaLanA varSomAM mArA jevA sTAlInane vakhoDI nAMkhavo e mAkarse zikhavelA aitihAsika ghaTanAnA keTalAka-jemaNe satya tarapha temanAM netra ughADavAnA prayatna karyA vaijJAnika vizleSaNane anurUpa te nathI ja. sTAlIna ane vyaktipUjA che temane-sAmyavAdIoe bhAMDyA che, tirasakAryA che. paraMtu have jyAre vAdane vakhoDI kADhavA mAtrathI teNe sthApelI samAja racanA na te sAmyavAdIoe jAte ja pitAne burakhe phADI toDI nAkhe che tyAre teo sudharI zakaze athavA te badalI zakaze. ane jyAM sudhI e racanAne pitAnAM tene upayoga nahi kare ? sAmyavAdanA virodhamAM yA raziyAsAmyavAdI AdarzanI siddhirUpa AvakAravAmAM Avaze, mAnavAmAM Avaze vAdanA virodhamAM mane rasa nathI. bhAratIya samAjavAdIe sTAlinavAda tyAM sudhI sAmyavAda svataH tiraskRta banI rahevAne che, ane seviyeTa prajA-vAdanA kaDaka TIkAkAro ane vivecake rahyA che, jIvananAM mUlya paraMtu temaNe sAmyavAdanA sidhdhAntane kadipaNa virodha karyo nathI. tethI kuthevanA prakAzadarzanane prasaMga sAmyavAdI zraddhAnI gaMbhIra jyAM jyAM sAmAdanuM julmI ane Apakhuda rAjyamAM adhaHpatana thayuM pheratapAsanI ati Avazyaka apekSA rAkhe che. sAmyavAdIone zuM na hoya ane tenA mULabhUta mUlya jALavavAnI thADI sarakhI paNa joIe che? teo zAne mATe laDe che ? vicArasaraNIo mATe ke darakAra karavAmAM AvI hoya ema amane lAgyuM che tyAM tyAM ame jhaDapathI zAna mATe ? amuka eka samAjaracanA mATe ke jIvananAM cesa amArI maitrIne hAtha laMbAvyA che. Ama, jyAre prAgathI mAMDIne mUlya mATe ? zuM sAdhane nirNayAtmaka che ke sA ? zuM sattA pekIMga sudhInA sAmyavAdIo mArzala TITane saramukhatyArI kutara" prApti eja eka mAtra aMtima dayeya che? zuM rASTrIyakaraNa yA sAmahI- (fascist dog) ane yugoslAviyAne pazcimanA sAmrAjyavAdanA sahagAmI karaNa e anya koI sAdhyanuM sAdhana che ke te poteja sAdhya che ? tarIke dhUkAratA hatA tyAre A rASTramAM mArzala TITAne ane sAmyavAdI zuM mAnava-mAnavaprANI-pote ja sAdhya che, koI sarvazreSTha rahasyanuM yugoslAvIyAne abhinaMdana ApavAmAM ame sau prathama hatA. jo ke chellAM mUrtimanta svarUpa che ke mAtra amuka sAmAjika IjanerI kAmanuM eka hathi- keTalAka mahinAomAM muMjhavaNa ubhI kare tevI ghaTanAe tyAM paNa banI yAra mAtra che ? che, chatAM paNa yugoslAviyAmAM amane hajI e ne eja rasa rahyo ema dekhAI Ave che ke sAmyavAdIo sAcI paristhiti ne che ema huM umerUM te asthAne nahi hoya. zakayA nathI temaNe jANe ke aMtima dhyeya ane aMtima mUlyanI draSTi mArA muddA para pAchA vaLatAM prazna eja rahe che ke temanA khAI nAkhI che. kavinA vyAkhyAne sajele AghAta je sAmyavAdIoe bhUtakALane InakAravAnI, asatya bhAgathI dUra thaI javAnI, aniSTa piteja sajelI najarabaMdhImAMthI temane mukata karaze ane visarAyelAM tane tyAga karavAnI, sattA prApti mATenI lAlasAne dAbI devAnI ane visarAtAM mUlya pratye temanI AMkhe udhADavAnI ane ughADI Aje sAmyavAdIomAM jarUrI ane pUratI hiMmata ane krAMtikArI , rAkhavAnI temane pharaja pADaze te teNe sAmyavAda mATe ajANatAM ane bhAvanA che kharI ke jethI teo asala sAmyavAdanI bhavya bhAvanAne ema chatAM paNa eka jIvaMta sevA karI gaNAze. ' ( kalpanAne) pharIthI jAgRta banAvI zake ane tene eka jIvaMta vAsta sAmyavAde pitAnI najara samakSa rAkhyAM hatAM te mUlya kayAM hatAMvikatA apI zake ? mAnavI -svAtaMtrya, mAnavIne darajajo, mAnava baMdhutva, samAnatA, zAMti- ane mULa aMgrejI : zrI jayaprakAza nArAyaNa zuM A badhAM mUlya teNe svIkAryA nahatAM ? zuM svAtaMtryanI eka apUrNa anuvAdaka: zAntilAla naMdu Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-12-56 netra rakSA ( tA. 24-11-56 zanIvAranA roja zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI amadAvAdanA jANItA naivizAra hai. govindabhAI paTelanuM netrarakSA upara, eka nahera vyAkhyAna rAkhavAmAM mAryuM hatuM. kudaratI upacAra dvArA ane lagatI nAnI moTI upAdhio dUra karavI e chedlAM ATha nava varSathI temanA jIvanane mukhya vyavasAya che. te pahelAM 1926 thI 1935-36 sudhI temaNe paDIcerI khAte Avela zrI aravinda AzramamAM rahIne adhyAtmasAdhanA karelI. AMkhanA dardone upacAra karavAmAM tene kevaLa naisargika upacAra padhdhatine ja vaLagIne cAlatA nathI, paNa jarUra paDaye Ayurveda tathA elepathInAM auSadhe tathA ijekazanane paNa uga kare che. " Ama chatAM teo prAdhAnya te naisargika upacAraMpadhdhatine ja Ape che. temanuM upara jaNAvela netrarakSA uparanuM vyAkhyAna lagabhaga doDha kalAka cAlyuM hatuM ane te , daramiyAna temaNe AnI jALavaNI' saMbaMdhamAM dhaNAM ugI ane vyavahArU sUcana karyA hatAM ane sAMbhaLanArAo mATe temanuM vyAkhyAna bhAre rasaprada nIvaDayuM hatuM. - AMkhenI jALavaNI saMbaMdhamAM temaNe pAMca muddAo raju karyA hatAH (1) Arogya, jene peTA muddAe nyAyAma, kherAka ane ArAma che. (2) AMkhanI svacchatA, (3) AMkhane gatimAM rAkhIne vAparatA rahevAnI jarUra, (4) akhene vAraMvAra ArAma ApavAnI jarUra, (5) AMkhe vAparavAnI sAcI rIte jANavAnI ane cAlu jIvanamAM apanAvavAnI jarUra, temanuM' e vyAkhyAna be hakatAthI prabuddha jIvanamAM pragaTa karavA dhAryuM che, jene pahele hakata nIce ApavAmAM Ave che. tabI. ) jIvanamAM Arogya rakSA ane netrarakSAnI agatya, paraMtu ArogyanA niyamono bhaMga e zaramanI vAta gaNAtI. eTale pRthvI paranA jIvananI zarUAta zarIra dhAraNa karavAthI thAya che. dareka mANasa jAgRtipUrvaka ArogyanA niyamanuM pAlana karavA prayatna prabhunI nirAkAra joti mAnavajIvanadvArA prabhutvane pragaTa karavA mAnava karo. jo tema karavAmAM koI vakhata bhUla thatI ane Arogya AkAra dhAraNa kare che. eTalA ja mATe mAnavazarIradrArA chavAtA kheravAtuM te bImArInuM kAraNa jAte ja zodhate, thayelI bhUla samajo , mAnavajIvananuM lakSya prabhunI oLakha, prabhunI prApti ane ane mAnava ane sudhAro ane kudaratI rIte vaDe--maLazuddhi, upavAsa ane AkAramAM mAnavajInadvArA prabhutvanuM prAgaTaya nakkI karavAmAM AvyuM che. ArAma jevA sAdAsIdhA upAthI, gumAveluM Arogya pAchuM meLavatA. A che mAnavazarIra dhAraNa karavAne hetu; ane jIvanamAM prabhunuM prAgaTaya ArogyanI puna: sthApanA karyA pachI, ArogyanA niyamonA e che mAnavajIvananuM aMtima lakSya. pAlana mATe vadhu jAgRta raheto, bhUla na thAya te mATe vadhu A lakSyane je zarIradrArA siddha karavAnuM che, te zarIranI sAca- kALajI rAkhato. zudhdha vicAre ane nirogI zarIranI kiMmata vaNI ane saMbhALa viSe ane ArogyanA niyamonA pAlanahArA ja ' sau kaI samajatuM ane A sAcI samajane sau koI amala sAcuM Arogya prApta thaI zake te viSe bALakane keLavaNIdhArA ke bIjI karatuM. e jamAnAmAM A rIte ArogyarakSA mATe sau koI kaI rIte kaMI ja zIkhavavAmAM AvatuM nathI. pariNAme, janatA vadhu ne jAgRta hatuM ane jAgRtipUrvaka jIvana jIvatuM. A jAgRta vadhu parAdhIna manodazA tarapha vaLatI jAya che. davAo para te eTale jIvanamAM je rasa ane AnaMda hato te AjanA jIvanamAM badho AdhAra rAkhatI thatI jAya che ke davAoe jIvanamAM vyasana jovAmAM Avato nathI. kAraNa, jIvana Aje jAgRta maTIne ane badInuM sthAna levA mAMDayuM che. davAonI atizayatA dvArA paNa ajAgRta ane yaMtravata banI gayuM che. ApaNe ApaNu Arogyane prazna ukelavAmAM niSphaLa gayA chIe. ApaNAM have jamAno badalAyo che. jAgRtinA jamAnAne sthAne ajAgRti zarIre vadhune vadhu mAyakAMgalAM, roganA khajAnArUpa ane davA para jIvanArAM ane yaMtravattAne jamAne Avyo che. jIvana dhyeya vagaranuM, yaMtravatuM, banyAM che. navI zodhAyelI davAoe ane vijJAnanI Agekuce eka parAdhIna ane ajAgRta batI gayuM che. mANasa Aje zarIra pratyenI paNa roga para vijaya patAkA pharakAvI nathI; temaja roganI saMkhyAmAMthI pharajomAM khAvA sivAyanI koI pharaja bhAgye ja samaje che! are eka paNa roga nAbuda thaI zakyuM nathI. ulaTuM-(1) ganI saMkhyA khAvAmAM paNa, Ajane mAnava zarIrane (paSaNa ApavA) mATe kayAM anekagaNI vadhArI ApI che. (2) bIjI bAjue jema vijJAna khAya che!--eka te svAdane khAtara, game tyAre, (bhUkha lAgyA sivAya) mAnavane rogamukta karavAmAM niSphaLa nIvaDyuM che, tevI ja rIte athavA maLe teTaluM khAya che! AjanA mAnavanuM paheluM sukha nIrogI zarIramAM tethI paNa vadhu kharAba rIte davAothI abhayadAna ApIne, mAnavane samAtuM nathI. Aje te mAMdA paDavuM ane maravuM e vadhu ne vadhu ArogyanA niyamonA pAlanamAMthI rokI dIdhuM che. ArogyanA niyamenA sAmAnya ane svAbhAvika banatuM jAya che ! vadhumAM vadhu davAo ane pAlanamAM rasa letA mAnavane davAonuM vyasana lagADIne, niyamonA Ijekazanone upayoga karo te AjanAM jIvanamAM vaibhavazALI jIvananI pAlanathI vimukha karyo che. vijJAnanA baLAtkAranuM pariNAma te juo! eka meTAI gaNAya che . mAMdA thavAnA kAraNane jAte zodhavA koI jIvana yaMtravatuM banI gayuM che; mAnavI ArogyanI kiMmata gumAvI beThe taiyAra nathI te pachI mAMdagIne upAya jAte zodhavA che; ArogyanA niyamanA pAlanane bhulI gayA che. atizaya davAne athavA ArogyanA niyamonA pAlananI te vAta ja kayAMthI hoya ? upayoga karavA chatAM Arogyane prazna ukelavAne badale pahelAM karatAM vadhu pahelAMnA jamAnAmAM ArogyanA niyamonA pAlana para vadhu jhoka hate. Aje davAonA upayoga para ane vadhu ne vadhu parAdhIna thavA para gaMbhIra bane che. Arogya sAcavavAnA prayatene virodha karatuM AjanuM mAnasa vadhu jhoka che. pahelAM leke jIvavA mATe jAgRtipUrvaka vadhu prayatna karatA, te pahelAnA samayamAM dareka mANasa potAnA zarIra pratyenI pharaja jyAre Aje leke maravA mATe vadhu prayatno kare che! AjanuM jIvana samajato; kAraNa e jamAnAmAM mAnava zarIrane IzvaraprApti mATenuM eTale, sAjA hoya tyAre mAMdA thavAno prayatna ane mAMdA thayA pachI sAdhana gaNavAmAM AvatuM. dareka mANasa A lakSyane khyAla rAkhI, - davAnI madadathI sAjA thavuM; ane sAjA thayA eTale pachI mAMdA Arogya sAcavavAnA niyamonA pAlanane ati pavitra pharaja samajI thavAnA prayatno zarU karavA te. tenuM pAlana karate. A jAtanI zarIrarakSA ane ArogyarakSAnI bhAvanAne AjanA parAdhIna mAnasavALA jIvanamAM, seMkaDo varasethI pArakAne dareka mANasa jIvanamAM vaNatA hovAthI, te samayane samAja vadhu hAthe Arogya ane netrarakSA karAvIne ApaNe zuM meLavyuM tenuM taTastha niragI, saMtelI ane sukhI hatA. A sakriyatAne kAraNe roganI saMkhyA rIte keIe saravaiyuM kADhayuM che ? je ArogyanI rakSA, ArogyanA paNa Aja karatAM anekagaNI ochI hatI. niyamane bhaMga karavAnuM cAlu rAkhIne, mAtra davAothI ja thatI hota A jAtanI ArogyarakSA mATenI dhagaza ane jAgRti dareka te Aje Arogyane prazna ukalI gaye heta, ApaNuM zarIra vadhu mANasamAM hatI. eTale mAMdA paDavuM e zaramajanaka ane potAnI ja nirAgI, sudaDha ane surekha banyA hota. satya hakIkta te e che ke, bhUlenuM pariNAma gaNavAmAM AvatuM. davA khAvI e te ethIya vadhu ArogyarakSA karavAnuM ke ApaNe bhUlI ja gayA chIe. Arogyazaramajanaka gaNAtuM. kAraNa teo jANatA hatA ke, roganuM kAraNuM rakSA ane netrarakSAne prazna vadhu gaMbhIra bane che; ApaNAM zarIrane jAte zodhI tene taddana sAdA upAyathI jAte dUra karavuM eja eka ArogyanuM devALuM kADhIne tenI moTI zIlaka jamA karI che !! - sAro upAya che. A zaramamAM davAno virodha karavAnA hetu nahote, karaDe rUpiyA kharce davAo banAvavAnAM kArakhAnAM baMdhAye jAya che; mANasa A lakSyane mAta samajI thavAnA ane parAdhIna mAnasavALA jIvana * * - - * , , , , , , Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 19-12-56 prabuddha jIvana 155 paraMtu lokAne "roga na thAya" tevuM mAnasa keLavavA-rogamukta rahetAM sukha te jAte naryA-nirogI zarIranI che. zarIrane nirogI rAkhavA zIkhavavA-ArogyanA niyamanuM pAlana karavAnA saMskAra ane tAlIma ApavA mATe (1) vyAyAma, (2) kherAka ane (3) ArAmane vyavasthita ane mATe janatA pAse ke sarakAra pAse samaya ne paisAmAMthI kaMija nathI ! samajapUrvaka upayoga e jarUrI che. vyAyAma ke keTale ane kayAre bIjI bAjue, je dezonuM ApaNe anukaraNa karIe chIe, kare; kherAkanI vAnagIonI ArogyanI dRSTie punaHracanA karavI; tyAMnA jIvananI jhINavaTabharI tapAsa karatAM jaNAya che ke tyAM janatA , khorAka khAvAno adhikArI koNa? kherAka kevI rIte khAva ? khorAkajAgRta che, yA parAdhIna paristhitimAMthI chUTavA prayatna karI rahI che. teNe mAMthI zarIrane jarUrI poSaNa maLe ane poSaNa maLatAM bAkI rahele davAo sAme krAMti zarU karI che-baLavo pokAryo che. moTA bhAganA kacaro niyamita rIte bahAra pheMkAI jAya tenI kALajI mATenI jhINI leke "roga na thavA devAmAM" mAne che; ane rogamukta rahevuM tene jhINI vigate vidhArthIone zIkhavavI joie. zarIrane lAgatA thAka eka pavitra pharaja samaje che. rogamukta rahevA ArogyanA niyamonuM ane ghasArAnAM sAcAM kAraNomAM, ArogyanA ajJAna ane ullaMghana pAlana karavA haraghaDie prayatnazIla rahe che. A jAgRti temanA jIvana- uparAMta zarIranA dareka aMgane sAcI rIte vAparavAnA, ajJAnane mAMthI kuTevane dUra karI, sAcI ArogyadAyI nI sthApanA kare che. svIkArI, zarIranA dareka aMgane zamarahita (sAcI rIte) vAparavAnuM Prevention is better than cure ane Precanution is jJAna ane tAlIma, keLavaNInI saMsthAo dvArA ja apAvI joIe. Better than Prevention--e suvA temanAM jIvanamAM sAkAra zarIrane sAcavavAnA ArogyanA niyamonuM jJAna ane roga na thAya che ane jIvana e tapazcaryAnI sugaMdhathI mahekI uThe che. "paheluM thavA devA mATenA jarUrI saMskAra ane tAlIma paNa keLavaNInI sukha te jAte naryA." "zarIramAgha khalu dharmasAdhanama.' ' saMsthAo mAraphate ja apAvAM joIe. jo A traNa muddAonI keLavaNIuMghatI mAnavajAti A ArogyarakSAnA AdarzanI uSA pratye saMskAra ane tAlIma-keLavaNanI saMsthAo Aje zarU kare te dasa pitAnI AMkha khelaze ? varase je bALake e keLavaNI ane tAlIma laIne jIvanamAM praveze, zikSaNamAM Arogya ane netrarakSAnI keLavaNInI agatya temane davA, dAkatara ane davAkhAnAnI jarUra bhAgye ja paDe. temanA yaMtrayuganA A jamAnAmAM parAdhIna ane yaMtravatuM banI gayeluM jIvanamAM sAcavaNI, saMbhALa ane roga na thavA devAnI vRtti, ane mAnavajIvana vicArazUnya ane jaDa banI rahyuM che. savArathI sAMja zarIranAM aMgone zrama na lAge te rIte vAparavAnI rIte te rUpe sudhI mAnava je kaMI kare che temAMnI moTA bhAganI kriyAo tenA jIvanamAM svAbhAvika banI gaI haze. teo zarIrane nirogI rAkhavAnI pitAnA havanane madadarU5 thavAne badale, vikAsa virodhI ane jIvanane ane ArAma ApavAnI agatya samajI tene sajAga rIte amala karatAM nAza kare tevI hoya che. jAgRta mAnavane AjanuM jIvana udhADA Apa thaI gayAM haze. "paheluM sukha te jAte naryA" e sonerI vAkaya mAtra ghAtanA prayoga jevuM lAge che; eka samasyArUpa banI gayeluM lAge che. bhIMta para laTakAvI rAkhavAnuM suvAkaya maTI, jIvanamAM vaNAyelI eka tene lAge che ke, game te kAraNe ApaNuM jIvana eka evI beTI dizAmAM sukhadAyI nakakara hakIkata banI gaI haze. doDI gayuM che ke jyAMthI have pAchA pharyA sivAya chUTako ja nathI. apUrNa . govindabhAI paTela pAchA pharIne, jAgRtinI jyota jagAvIne svAvalaMbanadhArA nayA jIvananuM 718, gomatIpura, amadAvAda, 10. ghaDatara karyA sivAya chUTake ja nathI. ArogyanA niyamonA pAlanahArA ja bedhisavanuM reDiye-rUpAMtara ArogyanA praznane sAce ukela lAvI zakAya ane te mATe jAgyA svAmI dharmAnaMda kosaMbInuM marAThI nATaka bodhisatva, jene tyAMthI savAra gaNIne dareke zarUAta karI devI joIe. gujarAtI anuvAda zrI paramAnaMda kApaDiyA ane zrI kAntilAla Arogya rakSAnI bhUlAI gayelI jAgRtine pharIthI samAjamAM baDiyAe karyo che ane je pustakAkAre zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI pragaTa thayuM che, tenuM reDio-rUpAMtara karavAmAM AvyuM hatuM ane sthApavAnuM kArya keLavaNInI saMsthAo dvArA asarakAraka rIte thaI zake. maMgaLavAra, tA. 13 mI naveMbara 1956 nA roja rAtanA 9-15 vAgye Arogya ane netrarakSAnA saMskAra vyavasthita rIte bAlamaMdirathI zarU muMbaI reDIo-sTezana uparathI raju karavAmAM AvyuM hatuM. pustakanA karI, mAdhyamika zALAo ane mahAzALAomAM cAlu rAkhI. tenI anuvAdakoe ja reDio rUpAMtara karyuM hatuM. (1) gautamane zikAra karatAM vAraMvAra kasoTIo karavAmAM Ave te, vidhArthI keLavaNI pUrI karI | sAdhanA tarapha vadhu AkarSaNa che te batAvate prasaMga, (2) rahiNI nadInA pANI mATe zAya ane kelio vaccenA matabheda ne tene parivyavahArU jIvanamAM praveze tyAre tenAmAM A saMskAra Teva rUpe sthapAI NAme gautame saMsAratyAga karyo te prasaMga, (3). zudana, gautamI gayA haze, jene amala te pite te karaze ja ane tethI AgaLa ane yazerAnI anumati mAMgate prasaMga ane (4) chelle bAdhi-jJAna vadhI, zarIra ane tenAM aMgane zramarahita rIte vAparatAM ane Are- prApta thayA pahelAne bodhisatvanI AkarI karIne prasaMga-A cAra yunA niyamonuM pAlana karatAM te potAnAM bALakone nAnapaNathI ja mukhya prasaMgane nATakanA tANAvANamAM vaNI levAmAM AvyAM hatA.. nATakamAM nIce jaNuvelA kalAkAroe bhAga lIdho hato. zIkhavaze. A rIte, keLavaNI dvArA A saMskAra ApavAnuM zarU karyo badhisatva......prA. madhukara rAMderIA pachI thoDAka ja varasamAM Arogya ane netrarakSAnI sAcI samajavALuM yazodharA.......zrI bhAratI zeTha vAtAvaraNa ApaNe pedA karI zakIzuM. niSNAta mAraphata vyavasthita zuddhodana........ zrI duSyata mAMkaDa ane paddhatisara kAma laIne, zALAnA bALakane potAnuM gatamI...... ....zrI kaleAlinI hajharata Arogya jAte sAcavatAM karIzuM. A rIte regI ane zAyasenApati... barakata vIrANI mahAnAma.........zrI kAti baDiyA nabaLI AMkhavALA vidyArthIonI saMkhyAmAM noMdhapAtra zAyapurahita....zrI rameza desAI ghaTADo karI zakIzuM. rASTramAM A yojanAne amala karIne mAra.....zrI sumaMta vyAsa Arogya sAcavanAranI saMkhyAmAM vadhAro thaze ane regI- pravaktA tarIke prA. bhAnuzaMkara vyAsa-bAdarAyaNa-hatA. onI saMkhyAmAM ghaTADo thaze. A rIte samAjamAM niraMgI nATakamAM kalAkAroe pitapatAnA bhAgane sAro nyAya Apyo mANasanI saMkhyAne AMka ghaNe uMce lAvI zakAze ane hatA. bodhisatva tarIke zrI madhukara rAMderIo, zAyasenApati tarIke sauthI vadhu jarUrI lAbha to e thaze ke, regI thaIne tene zrI barakata vIrANI ane mArI tarIke zrI sumaMta vyAsanuM kAma upAya zodhavAnI vRttine badale rega thavA na devAnI vRtti prazaMsanIya hatuM. prasaMgane anurUpa pArthasaMgIta goThavavAmAM AvyuM hatuM ane ane vAtAvaraNa keLavAze. teNe paNa nATakanI saphaLatAmAM pitAne phALo ApyA hatA. zrI muMbaI Arogya rakSAne keLavaNInI saMsthAo mAraphata pracAra karavA jaina yuvaka sAthe karelA prAzananuM nAnuM zu avataraNa reDiye rUpAMtara eka nakakara yejanA ane te viSenI sAcI samaja ane rasa pedA karavA tarIke reDiyo para raju karavA mATe AkAzavANuM muMbaI kendranA uparIjoIeH-mAnavajIvananI jarUrIyAtamAM sauthI pahelI jarUra-paheluM' adhikArIone saMdha AbhAra mAne che. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-12-56, gAMdhIjI ane goLIbAra eka mitra A ja viSayane anulakSIne pUche che ke "rakSaNa mATe goLIbAra vyAjabI che ema gAMdhIjI kahetA hoya te temanI - amadAvAda khAte ogasTanI AThamI tArIkhe koMgresa hAusa ahiMsAnuM mahatva kayAM rahyuM ?" AnA javAbamAM jaNAvavAnuM ke ahi AgaLa sarakArI polIsa taraphathI vidyArthIonA uzkerAyelA ane paththara- "rakSaNa mATe' eTale pitAnA rakSaNuM mATe ema samajavAnuM nathI, paNa bAjI karatA ToLA upara geLIbAra karavAmAM Avela ane tenA pari- je prajAjanonA rakSaNanI javAbadArI rAjya vahIvaTa dvArA maLelA athavA NAme cAra ke pAMca vidyArthIo e ja vakhate tyAM mRtyu pAmelA. A saMpAyalA adhikAranI rUie amuka sattAdhikArIne prApta thaI che te du:khada ghaTanAnA AdhAta pratyAghAtathI gujarAtI prajA haju mukata thaI prajAnA rakSaNa mATe ema samajavAnuM che. ane bIjuM "ahiMsA" zabdane nathI. A paristhitine lAbha laIne mahAgujarAtanI jhuMbeza calAvatA artha vyakitagata temaja sAmAjika jIvanamAM saMpUrNa ahiMsA ema nahiM AgevAno pitAnAM pracAra pravacananuM A goLIbAranA ulalekhathI ja paNa echAmAM ochI ahiMsA ema ja samajavAne che; kAraNa ke meTA bhAge maMgaLAcaraNa karatA saMbhaLAya che ane goLIbArathI sakhta mAnavadehadhArI mATe saMpUrNa ahiMsA zakaya ja nathI. AghAta pAmelA prajAjanonI lAgaNIone uzkerIne temane mahAgujarAta- A sukSma viveka jeo samajatA nathI teo ahiMsAvicAra vAda tarapha vALavA prayatna kare che. bIjI bAjue koMgresI AgevAne ane mAnavI jIvananI ane vizeSe karIne sAmudAyika jIvananI vAstakadi kadi goLIbArane bacAva karatAM karatAM jANe ke kegresI sarakAranuM vikatA vacce meLa sAdhI zakatA nathI ane pitAne aNagamatuM evuM A kaI parAkrama hoya ema kazA paNa saMkoca sivAya athavA to kAMI paNa daMDakArya sattAdhIzone hAthe thAya che tyAre te daMDakArya sthAnika jANe ke koI parAyA mANase goLIthI vIMdhAyA hoya evA lAgaNI saMgomAM Avazyaka ke anivArya hatuM ke kema tenA UMDANamAM utaryA zunya bhAve e dudha TanAne ullekha karatA saMbhaLAya che ane e rIte sivAya gAMdhIjInI ahiMsAne AgaLa dharIne te kAryane vakhoDI 'pramANa ane viveka gumAvatA mAluma paDe che. mahAgujarAtavAdI pitAne nAkhavA tatpara thAya che ane sAmo pakSa jyAre AvA ja kaI samarthanamAM gAMdhIjInI ahiMsAne AgaLa dhare che, koMgresI AgevAne goLIbAranA samarthanamAM gAMdhIjIe AjathI 18-20 varSa pahelAM saMyogone dhyAnamAM laIne gAMdhIjIe amuka vyavahArU salAha ApI vyakata karelA abhiprAyo raju kare che. A carcAnA anasaMdhAnamAM hari. hAya je dekhAvamAM ahiMsAvirodhI hoya-AvI koI salAha TAMke che tyAre jana patronA taMtrI zrI maganabhAI desAIe tA. 11-11-56 nA A bAjunA mANasenuM mana guMcavADAmAM paDe che ane gAMdhIjInA . janasattA' mAM pragaTa thayelA temanA eka carcApatramAM DelAMga (orissA) vicAramAM temane asaMgati hovAnI zaMkA Ave che. mukAme gAMdhI sevA saMdhanA 1838 ne mArcanI 25 thI 30 mI Ama carcA karavA jatAM ApaNe ahiMsAnI kAMIka tArika ' tArIkha sudhI maLelA cothA adhivezana daramiyAna gAMdhIjIe ApelA AlocanAmAM utarI paDyA. kahevAnuM tAtparya e che ke gAMdhIjInI vyAkhyAnamAMthI nIceno bhAga udhUta karela che. A bhAga mULa hiMdImAM ahiMsA kevaLa vyaktilakSI nahotI; ulaTuM vizeSataH samAjalakSI hatI, che jeno anuvAda nIce mujaba che - ane tethI uparanA temanA vyAkhyAnamAM teo jaNAve che tema ochAmAM - "have jamanAlAlajIno je prazna che ke "je ame gAMdhI sevA ochI hiMsAvaDe mAnavI jIvananuM-samagra samAja vyavahAranuM-nirmANa saMdhanA sabhya pradhAnapadane svIkAra karIe te zuM ame goLIbArane hakama ApI nathI zakatA ?' Aje ahAbAdamAM goviMda vallabha paMta ane niyamana karavuM ane aNadhAryA sAmAjika utpAtane pahoMcI paMtapradhAna che. teo je ke ApaNA sabhya nathI, ema chatAM paNa vaLavuM-A dheraNa upara ja temanI sarva vicAraNuM AdhArita hatI. e kAraNe temanAmAM ahisA zuM ochA pramANamAM che? huM te temane A saMbaMdhamAM alabatta e paNa eTaluM ja spaSTa hovuM jarUrI sArI rIte jANuM chuM. paNa teo bIcArA bIjuM zuM karI zake tema che ke gAMdhIjInA uparanA kathana mAtrathI AjanI sarakAra taraphathI hatuM ? huM Apane e paNa kahevA IcchuM chuM ke je huM emanI jagyAe hota te huM paNa ema ja karata. je huM pradhAnapada svIkAruM kaI paNa sthaLe karavAmAM Avela goLIbAra vyAjabI hatuM ema lezate suleha ane zAnti mATe huM javAbadAra banuM chuM. e kharuM che ke mAtra siddha thatuM nathI. AvuM siddha karavAne kaI kaI kAMgresI pradhAnapada svIkAravA pahelAM huM A bAbatane jarUra vicAra karI zakuM AgevAna ke rAjakIya vahIvaTakartA taraphathI prayatna thatA jovAmAM Ave chuM. Ama chatAM paNa gAMdhI sevA saMdhanA koI paNa sabhyane huM ema che tyAre duHkha thAya che. goLIbAranuM avalaMbana bIjA koI upAya te kahI zakato nathI ke mAtra A kAraNane lIdhe ja te pradhAna na bane. kAragata nIvaDavAnI zakyatAnA abhAvamAM ja vyAjabI banI zake che. ha' naNaM che ke AmAM mArI dhajA kAMIka nIcI name che. paNa mArI paNa goLIbAranuM vyAjabIpaNuM ke geravyAjabIpaNuM tenA cokkasa ahiMsA vyavahArakSetrathI kAMI thoDI ja bhAgI zake che? huM te sthaLa saMganA sAcA Akalana upara ja AdhAra rAkhe che. A rIte vyAvahArika samasyAone ukela karate karate ahiMsAthI kAma levA vicAratAM amadAvAdanA prastuta goLIbAranuM samarthana karanAra koMgresI IcchuM chuM. huM pradhAna houM ane je hiMdu musalamAna pitapatAmAM AgevAnoe te goLIbAranA sthaLa saMganI jhINavaTabharI samIkSA laDavA lAge ane mane ema lAge ke lazkarane bolAvIne mAtra pAMca sAta AdamIone mArIne A mArAmArI aTakAvI zakuM tema che te karavI ghaTe che ane e rIte tenuM anivAryapaNuM eTale ke vyAjabImAre vyavasthA khAtara A karavuM ja paDe. echAmAM ochI hiMsA che paNuM lokonA dila upara ThasAvavuM ghaTe che. Ama karavAne badale . karIne A hatyAne rokavAno hukama mAre Apa ja paDe." gAMdhIjIne havAle ApavAmAM Ave che te ucita nathI. A e ja gAMdhIjI che ke jemaNe 1947 mAM bihAramAM pharatAM bIjI bAjue mahAgujarAtavAdIoe paNa dibhASI muMbaI virUddha : . karatAM ema paNa jaNAveluM ke "ApaNI rAjasattA briTIzonI mAphaka mahAgujarAtanA lAbhAlAbha vigatathI samajAvavAnI vadhAre cintA ane baMdukane jere TakI nahi zake ane ema kahIne sattAnA jore nahi mahenata levI joIe ane hAlatAM cAlatAM goLIbArane AgaLa dharIne paNa tyAga ane tapa vaDe, ane mAlIka ane dhaNI banIne nahi paNa lokalAgaNI uzkeravAnA vyavasAyane sadantara tyAga karavo joIe. - sevaka banIne, prajAne vizvAsa saMpAdana karavAne kAMgresIone temaNe kAraNa ke prastuta goLIbArane mahAgujarAtanI ISTatA ke aniSTatA, anurodha karyo hato. jeo vivekapUrvaka vAMcaze ane vicAra karaze guNadoSa yA lAbhahAni sAthe koI sIdho saMbaMdha che ja nahi. temane nIcenA ane uparanA lakhANamAM jarA paNa asaMgati jevuM ane banne pakSe pitAnA vicAre ke vAdanA samarthanamAM gAMdhI" nahi lAge. chanAM lakhANa ke uddagArone sadhiyAro zodhavAnI athavA te gAMdhIjInuM gAMdhIjI AdarzavAdI hatA ane sAthe sAthe vAstavika nAma jyAM tyAM AgaLa dharavAnI avivekabharI vRttithI mukta thavuM paristhitinuM samyapha Akalana karIne ucita vyavahAra mArganuM haMmezA joIe. kAraNa ke gAMdhIjIe te te samayanA viziSTa saMyogane anunirUpaNa karatA. A ja kAraNe jeNe prajAjIvananI suleha zAntinI lakSIne je kAMI kahyuM ke lakhyuM hoya athavA te amuka rIte teo javAbadArI lIdhI che tevI vyakita mATe anekane bacAvavAnI ke varyA hoya te AjanA parivartita saMgomAM lAgu na paNuM paDatuM kaTokaTI vakhate a5nI prANahAninuM jokhama kheDavAnuM temaNe Avazyaka hoya. pratyeka paristhitinuM svataMtra Akalana karavuM ane AgaLa ane dharme lakhyuM hatuM. jemAM koI paNa saMjogamAM goLIbAra jevA pAchaLane samagra vicAra karIne pitAnuM kartavya nakkI karavuM ane AtyaMtika upAyane kSamya lekhavAne taiyAra nathI temane gAMdhIjInA AsapAsa banatI dhaTanAonI paNuM e rIte tulanA karavI--e ja ' uparanA uddagAromAMthI kAMIka navuM dizAsucana jarUra maLe tema che. ApaNuM sarva mATe sAro vyavahArU mArga che. paramAnaMda Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ i zakaze, paNa kaI eTale karI te thAya. kAraNa tA. 1-12-56 prabuddha jIvana paha paisA thAya che, jyAre traNa pAInA be nyA paisA thAya che. Ama dazAMza padhdhati para racAyeluM navuM calaNa pAInuM asamAna mUlya hovAthI ghaNI muzkelIo ubhI thaze. ApaNI bhArata sarakAra tenAM nirNaya anusAra 1857 nA khAsa karIne vepArIo azikSita vargane chetaravA prerAze. teo eprIla mAsanI pahelI tArIkhe nayA paisAnuM calaNa amalamAM lAvavAnI traNa traNa pAInA be be nA paisA laIne, eja pramANe bAra pAinA che, jene dazAMza paddhati kahevAmAM Avaze. A dazAMza paddhati eTale ATha nayA paisA laI zakaze, paNa jyAre gaNatrIpatraka pramANe te bAra zuM ? te zA mATe amalamAM Ave che te jANavuM ghaNuM Avazyaka che. pAI eTale ke eka AnAnA cha ja paisA thAya che. Ama, gharAkane ApaNI bahene jo A navI paddhatithI (jANItI) vAkepha haze te eka ane be navA paisAnI beTa AvI zake. Ama vepArI dhAre te jarUra teone bhaviSyamAM muzkelI nahi ubhI thAya, kAraNa ke strIoe (junA) soLa Ane eTale ke eka rUpIye 32 vadhArAnA navA paisA gharanI gRhiNI tarIke, ghara calAvavA mATenA badhA ja khaco karavAnA meLavI zake. AthI vepArI ane dharAka vacce jhagaDA thavAne saMbhava che. rahe che, A kharcA karatI vakhate teone levaDadevaDanI gaNatrI karavI eTalA mATe ja rAjAjInuM evuM sUcana hatuM ke taLIyAnuM paDe che. jethI te chetarAya nahi ane saravALe gharanA aMdAja5trakamAM (nAnA) sikakAnuM mUlya sthira hota te AvI muzkelI ubhI na paNa A bhUlane lIdhe khAdha batAvAya nahi. sAmAnya rIte paNa strIo thAta. eTale ke eka Ana, be AnA, be paisA vagere emane ema ' gaNatrImAM kAcI hoya che. vaLI moTA bhAganI strIo nirakSara che, te ja calaNamAM calAvavA joItA hatA. bIjI muzkelI e che ke navA A navI dazAMza paddhati je amalamAM mUkAvAnI che, tenA viSe vizeSa pacAsa paisAne sikakA ane nayA pacIsa paisAne sikako jJAna meLavavuM e strIo mATe khAsa Avazyaka che. je A paddhati banane kadamAM sarakhAM che ane AkAramAM jarAka ja phera che. eTale viSe samajaNuM nahi paDe te, navI paddhatinI zarUAtanAM amalamAM je tene kAraNe ajJAna ane nirakSara prajAne, vepArI Icache te, guMcavaNane bhaya che tenI ene sauthI vadhAre asara karaze. phasAvIne sAre lAbha meLavI zake. beya sikakAnAM kada sarakhAM hovAthI * A navA calaNa pramANe hAlamAM je eka rUpiyAnA esa. koIvAra bhulamAM 25 nayA paisA ne badale 50 nayA paisA ApI paisA che te mUlyamAM ja pheraphAra thavAnA che. eka rIpayAnA cosaTha devAya. tethI A vastunuM vAraMvAra punarAvartana karavAthI ja tenI samaja paisAne badale have se. paisA thaze. eprilanI pahelI tArIkhathI je magajamAM utaraze. A uparAMta navI calaNa padhdhatinA gaNatrIpatraka paisA cAlu thaze tene "nayA paisA" evuM nAma ApavAmAM Avaze. kaI ghare ghare nahi hoya paNa te khAsa karIne vepArIo pAse ja haze. A zAMza paddhatinuM calaNa nIce pramANe che. eka rUpIyAnA 100. tethI levaDadevaDamAM vepArIo taraphathI ThagAvAne bhaya harahameza rahe. nayA paisAno sikko, pacAsa nayA paisAne siko, 25 nayA paisA, A muzkelI khAsa karIne traNa varSa sudhI raheze. eTale ke banne-junuM 10 nayA paisA, 5 navA paisA, 2 nayA paisA ane 1 nayA paisA- calaNa ane navuM-calaNa sAthe cAlaze tyAM sudhI A guMcavaNonuM kokaDuM ema judA judA sikkAo astitvamAM Avaze. A paddhati saraLa ne guMcavAyA karaze. paNa traNa varasane badale je eka varSamAM junuM calaNa AvakAravA lAyaka che, ane khAsa karIne azikSita varga mATe vadhu kheMcI levAmAM Ave te A muzIbate vahelI take dUra thaI zake. te chatAM saraLatA bharelI che. A badhI muzkelIomAMthI ugaravAnI rIta e che ke junA calaNamAM A navI calaNa paddhati bhAratanA tamAma nAgarikone sparze che. garikAne spI che. phakata cAra AnA sudhInuM ja calaNa cAlu rahe ane beMka taraphathI ane te paddhatithI mAhitagAra thavA nANAMkhAtA taraphathI samajutI prajAne sagavaDa ApavI ke beMkamAM jaI teo be AnI ke eka apAya che. A navI paddhati jevI amalamAM Avaze ke prajAmAM Ane ke junA 16 paisAnA 25 nayA paisA meLavI zake. AthI je khaLabhaLATa thavAne ja. kAraNa ke junuM calaNuM, eTale ke ATha AnI, be AnAmAM aDadhA paisAnI ke khAnAmAM che paisAnI kheTa jAya cAra AnI vagere. ane navuM calaNa sAthe cAlaze. eTale leAkAne te na jAya. te chatAM pAInA mUlyamAM te guMcavaNa ubhI raheze ja, gaNatrI karavAmAM goTALo thaze. ema thavAthI e saMbhava che ke Ama A navI dazAMza padhdhatimAM AvI AvI ghaNI muzkeApaNI pAse junA temaja navA sikkAo bhegA thaze. dukAne vastu tharI, ne vastu lIo ane guMcavaNe hovA chatAM, lAMbe gALe te janatA mATe kharIda karIe te junA ane navA bane sikkAo vaDe vastunuM mUlya ArzIrvAda rUpa banaze. kAraNa ke A padhdhati hisAba ane gaNatarI cukavavAnuM raheze. mATe junA ane navAnuM aMdara aMdaranuM mUlya karavAmAM ghaNI saraLa ane sugama che. koipaNa kSetramAM na pheraphAra jANavuM paDe. AthI sarakAre A parivartanamUlyanI gaNatrInA patrakA athavA te kAMti thAya, tyAre koIkane kaMIke sahana karavAnuM Ave ja bahAra pADyA che je nIce pramANe che. che. eTale thoDo vakhata A agavaDa dareka jaNane bhAgavAnI raheze ja. eka rUpiyAnA-100 nayA paisA. traNa pAI - 2 nayA paisA. jema sAsarAmAM AvatI navI vahu piyarane june sneha tajI ATha AnAnA-- 50 nayA paisA. be pAI - 1 nayA paisA. sAsarAnAM navA mANase sAthe neha bAMdhatA ane sumeLa sAdhatAM the cAra AnAnA- 25 nayA paisA. eka pAI - 1 nayA paisA. vakhata tene sahana karavAnuM rahe che, paNa jyAre te navA sAsarAnAM - A uparanI gaNatrI pramANe 'pAvalI' sudhIne hisAba saraLa sagAMo sAthe haLImaLI jAya che tyAre te ja mANase tenAM jIvanamAM che. paNa pAvalInA 25, nayA paisAnA hisAbe be AnInA 12 AzIrvAda rUpa banI jAya che ane jyAM te AjJAdhAriNI hatI tyAM nayA paisA thavA joIe. paNa aDadhA paisAnA sikkA jevuM kaMI ja gRhanI rANI banI jAya che tema. na hovAthI nayA tera paisA ApavA paDe. tethI aDadhA paisAnI mAla 'vikAsa'mAMthI sAbhAra uddhata. | bhAnumatI dalAla. lenArane beTa khAvAnI rahe che. ane te hisAbe vepArIne phAyado thaI zake. jemake kharIdanAra grAhaka vepArI pAse agara dukAnadAra pAse viSaya sUci kaMI mAla levA jAya tyAre vepArI 12 nayA paisAnI kiMmatanI zramaNa ane brAhmaNa dalasukha mAlavaNiyA 151 vastunA te grAhaka pAsethI 13 paisA laI zake, kAraNa ke aDadhA sAmyavAdIone sAdhana jayaprakAza nArAyaNuM 15ra paisAnA sikkA jevuM kaMI ja nathI. eTale grAhakane garaja hoya te netra rakSA 3. gevindabhAI paTela 154 13 nayA paisA ApI vastu kharIde. Ama janatA ane garIba bedhisatvanuM reDiyo rUpAMtara prajAne aDadhA paisAnI nukasAnI sahana karavAnI rahe che. A gAMdhIjI ane goLIbAra paramAnaMda uparAMta gaNatrI patrakamAM jotAM samajAze ke eka ane be pAInuM dazAMza paddhati para racAyeluM navuM calaNa bhAnumatI dalAla 157 mUlya paNa sarakhuM ja che. eTale ke eka ke be pAInA eka nayA gagattarI : harSadalAla dhana 158 155 156 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 prabuddha jIvana tA. 1-12-56 j +, R * * * che ke - S Esha gaMgottarI sadAsamyagArUDha zItAdrizrRMGge,pravAho paribhrAnta bhUyo vihaGge / nijasparza hRSyatsarasvanniSaGge, namaste'stu gaGge prpuutaantrle|| ... * bhAvArtha : himAlayanA zikhara upara sadA suMdara rIte AruDha thayelAM,-jenA pravAha upara aneka vAdaLe bhramaNa karatAM hoya che. pitAnA sparzathI je sAgaranA bALAne pulakita kare che, evAM pavitra ataraMgavALA-eTale ke zItaLatA, suMdaratA, alAdakatA ane pavitratAnA guNa dharAvatA-he gaMgAjI ! tamane vaMdana che ! RSikezathI AgaLa cAlyA. bahAnAM ityAdi ubhAM kare che. paraMtu gaMgottarInA pravAsa pAchaLa preraNA ane hiMmatathI tene sAmane amAro hetu mukhyatve karIne tyAMnA karIne, muzkelIo vaTAvIne, saMkaalaukika sRSTisaurya sAthenAM A lpane daDha nizcayapUrvaka vaLagI dhyAtmika vAtAvaraNano lAbha levAne rahevAthI sahAyaka baLAnuM poSaNa hato. bhAvanAzALI pravAsI AvI maLI rahe che ane te siddha thAya . sthaLe jaIne hRdayAnubhavathI thatA che. vizeSAtmaka virodhIbaLAne vikAsadhArA vadhu AnaMda, utsAha sAmane karIne siddha thatA saMkalpane preraNA ane poSaNa meLavI zake che. AnaMda paNa avarNanIya hoya che ! himAlaya javAnI vRtti hiMdI mAtrane sahAyaka baLAmAM (1) tyAM jaI svAbhAvika hoya che. himAlaya eTale AvelI utsAhI ane AdhyAtmika AryonuM AdhasthAna, tapasvIonI vRttivALI vyaktione maLIne bane tapobhUmi ane bhUlekanuM svarga ! teTalI mAhiti ekaThI karavI, (2) mahArAjA bhagIrathathI mAMDIne maharSi tyAM javAthI thatA lAbhane khAsa vedavyAsa, zrImat zaMkarAcArya, svAmI lakSamAM rAkha, (3) tyAM jaI rAmatIrtha, svAmI vivekAnaMda vagerenuM AvelI evI ja vyaktionAM preraNAsthAna ! mahAkavi kAlidAsane lakhANo tathA pustako vAMcavA (4) devatAtmA nagAdhirAja ane bhagavatI A uparAMta svAmI jJAnAnaMdajInAM vasuMdharAne virATa mAnadaMDa! rAjA gaMgottarIvAsa daramiyAna lakhAelA bhatRhari jevAthI tIvra vairAgyanI patroe khAsa agatyano bhAga dazAmAM paNa himAlaya pratyenAM anurAgathI belI javAyuM ke: bhajavyuM ane manane khUbaja zrI harSadalAla zeAdhana zrI rasikalAla jhaverI ' iAre dizA vadhrupadmAsanasya , utsAhita karyuM. AvI rItanI mAnasika taiyArI khUba sahAyaka nivaDe zrAdhyAnAkhyasanavidhinA yojAnAra che ane virodhIbaLo sAme saMkalpabaLane TakAvI rAkhe che. taiyArI : (1) sauthI pahelAM be mAsa agAuthI pravAsanA ' gItAmAM kahyuM che keH srotasAmAna jAravI, thAvarALa miAja: himAlaya ane gaMgA e bane divya vibhUtio eka kAryakramanI tArIkha nakkI karIne mArgamAM AvatAM vanavizrAmabhavanamAM jagAe sAthe hovAthI sonAmAM sugaMdha jevuM gaNAya. ane tethI ja utaravAnI paravAnagI mATe uttarakAzInA DIvIjhanala phoresTa oNphIsarane gaMgottarI e himAlayane eka zreSThatama bhAga gaNAya che. himAlayanAM lakhavuM jarUrI che. kAraNa ke patravyavahAramAM samaya bahu jAya che ane bIjA sthaLe karatAM gaMgottarI vadhu saraLa, vadhu naisargika sauMdaryavALuM, tyAM rahevAnI sagavaDa khAsa agatyanI che. vanavizrAmabhavane dharAsu, vadhu zAMta, ekAMta ane advitIya AdhyAtmika vAtAvaraNavALuM che. nAkurI, uttarakAzI, manerI, bhaTavADI, gaMganANI ane harasIlamAM tenuM nAma sAMbhaLatAM ja aMtaramAM kAMIka alaukika bhAva jAge che. AvelAM che, tathA gaMgottarImAM hAla taiyAra thAya che. te gAmathI alaga gaMgAnuM nAma badhI nadIomAM prathama levAya ! ane tenI mahattA gItA ane suMdara jagAe AvelAM che. pAse pANIne jhare hoya che ane tathA gAyatrI jeTalI gaNAya ! hajAro varSathI jyAM mAnavI potAnA pharanIcara, raDuM vagere dareka jAtanI sagavaDavALAM hoya che, ane tyAMnA varaMDAmAM beThAM beThAM sAme himAlayanuM temaja gaMgAjInuM manoramya dazya sanAtana zatruo sAme yuddha calAve che. manuSyajAtinA hitane khAtara satata najare paDe che. tyAM utaravAthI caTTIonI mAkhe, dhuNI ane sarvasva tyAga karIne bhAratavarSanI sanAtana zraddhA, bhAvanA, AstikatA azAMtithI dUra rahevAya che. tyAM vAsaNa tathA baLataNanAM lAkaDAM paNa ane nirbhayatA tyAM Adarza tapasvI mahAtmAonA rUpamAM najare paDe che. maLe che ane tyAMnA cokIdAranI thoDI ghaNI madada paNa laI zakAya che. saMkalpa te thayuM, paraMtu tenI siddhine mATe saMkalpabaLa jarUrI (2) eka mAsa agAu kapaDAM sIvaDAvavAnAM hoya te sIvaDAvI che. koI paNa zubhasaMkalpanI siddhine mATe tene dhRti ane utsAhanuM levAM. khAsa karIne melakhAu sutarAu kapaDAMnI eka joDa rAkhavI, piSaNa maLavuM joIe, nahiM to jema sAmAnyapaNe bane che. tema kAraNa ke tyAM roja dhAvAnuM banI zakatuM nathI ane dhAyelAM kapaDAM virodhI baLo saMkalpanI siddhi aTakAvavA mATe sajoge, paristhitio, jaladI sUkAtAM nathI, *A lekhamALAmAM svAmI jJAnAnaMdajI viSe anekavAra ullekha Ave che. teo D. Sc. Ph. D., . inst, P: A prakAranI yuropanI vidhApInI upAdhio dharAve che. teo mULa AMdhranA che. jIvanane agAuno bhAga AdhyAtmika sAdhanA mATe himAlayamAM kAzmIrathI kailAsa sudhInAM aneka sthaLoe temaNe gALe . temAM paNa gaMgottarImAM paNa vadhAre samaya rokAIne temaNe AdhyAtmika sAdhanA pUrI karelI. tyAra pachInuM jIvana aNuvijJAnanA saMzodhanamAM gALIne te viSayamAM tayAra thatAM bhAratanA vaijJAnikone teo hAla mArgadarzana ApI rahyA che. A lekhamALAnA lekhaka temanA nikaTa paricayamAM AvyA che ane temanI dvArA temaNe AdhyAtmika jIvana mATenI preraNA meLavI che. taMtrI. TET tArI E . * i, ET Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raka vagere . ja tyAM dhIme DuM maLatuM tA. 1-12-56 prabuddha jIvana 65rka (3) 15 mI methI 30 mI juna sudhI tyAMnI Rtu vadhu akunuLa pIpara, keDa krIma, elarjI mATenI davA vagere sAthe rAkhavI jarUrI hoya che. ahIMnA ziyALA mATe joIe te karatAM vadhAre garama kapaDAMnI che. nabaLAM zarIravALAM pagapALA . javAne badale daMDImAM jaI zake che, jarUra paDatI nathI. eka AkhuM sveTara, baMDI tathA kAnaTopI puratAM che. paraMtu peTanAM, hRdayanAM, dasanAM ke narjhanAM daradavALAM mATe e bAjune oDhavA mATe raga tathA zAla puratA che. pravAsa ghaNuM kharuM pratikuLa nIvaDe che. (4) anAjamAM ghauM, cokhA tathA maganI dALa tyAM maLe che. dIlhI tarapha jatAM TreInamAM amArI sAthe eka iM. desAI karIne dhI maLe che. tela sarasIyuM maLe che. goLa tathA khAMDa maLe che. mazAlA hatA. teo rajA uparathI bahAragAma pitAnI nekarIe pAchA jatAM maLatA nathI. zAkamAM baTATA tathA DuMgaLI maLe che. lIlAM zAka ahIMthI hatAM. temanI sAthe vAta thatAM temane agAu zikArane ghaNo zokha hato sUkavIne laI javAM sArAM. phaLa tyAM maLatAM nathI. mATe sUko mevo ane mAMsAhArI hatA, paNa amuka samaya pahelAM eka mahAtmA sAthenAM kAju, drAkSa, aMjIra, khajura, khAreka vIgere laI javAM sArAM. lIMbu aNadhAryA milanathI temanAmAM kevI rIte parivartana thayuM ane dhArmika kAcA laI javAthI tyAM dhIme dhIme pAkatAM kAma lAge che. dUdha vaheluM vRttivALAM thayAM te rasabharI kathA amane sAMbhaLavA maLI. temanI dIkarIne maDuM maLatuM hovAthI thoDA dUdhanA DabA sAthe rAkhavA sArA. hA tathA keTalAka samayathI sAsare ghaNuM duHkha hatuM. teno koI upAya jaDato na hAne mazAle khAsa sAthe rAkhavAM joIe. hovAthI veMkaTaranI muMjhavaNane pAra na hato. tevAmAM eka vakhata teo (5) vAsaNa elyumInamanAM agara pIttaLanAM pAtaLAM kalAIvALAM naDiyAda thaIne AgaLa javA nIkaLelA, tevAmAM acAnaka eka mahAtmAne khAsa jarUra puratAM rAkhavAM. hAthe rasoI karanAra mATe nAnA kukara vadhu bheTe thaI gaye. DaoNkaTara ghaNIja udAsa ane ciMtAtura dekhAvAthI upayogI thAya, paraMtu tyAM kolasA maLatAM nahi hovAthI nAne sTava mahAtmAe tenuM kAraNa pUchayuM. DaoNkaTare kahyuM ke manamAM eTalI upAdhi vadhAre madadarUpa nIvaDe. ane azAMti che ke koInI sAthe vAta karavAnuM mana thatuM nathI. ane pachI temanI dIkarInA duHkhanI saghaLI hakIkta kahI saMbhaLAvI. mahA(6) pIvAnuM pANI tyAM ukALIne ja pIvuM sAruM. koI vakhata ukALI na zakAya te mATe piTezIyama parameMgeneTanAM krIsTala ceDAM sAthe bhAe badhuM sAMbhaLIne kahyuM ke "phakara na karaze, Izvara parama kRpALu che, ane sau sAruM thaze." te divasathI temanI dIkarInuM du:kha gayuM ane rAkhavAM sArAM. nadInA pANIne badale jharAnuM pANI vadhAre sArUM. rastAmAM pANI mATe khabhe laTakAvavAnI jasatanI beTala khAsa jarUrI che. AjasudhI te ghaNuM sukhI jIvana gALe che. A banAvathI temanI dharma uparanI zraddhA jAgRta thaI ane niyamita pUjApATha karavAnuM temaNe (7) taDakA tathA varasAda mATe gaoNgalsa, heTa, chatrI ane reIna zarU karyuM ane zikAra tathA mAMsAhArano tyAga karyo. kAMTa joie. khabhA sudhI uMcAInI lokhaMDanI aNIvALI lAkaDI TreInamAM bIjA eka sAthI lokasabhAnA sabhya hatA. tabIyata khAsa jarUrI che. page bAMdhavAnI paTTI phAyadAkAraka che. nAjuka hatI. DAInIMgakAramAMthI hA maMgAvatAM tyAre pitAne paDelI () kailerAnA rakSaNa mATenA injakazananuM sarTIphikeTa mAM batAvavuM AdatavALI khAsa hA ApIne temAMthI ja banAvIne maMgAvatA hatA. paDe che. mATe khAsa sAthe rAkhavuM. 15 divasa agAu te Ijekazana ApaNI atyAranI sarakAranI vahIvaTI khAtrIo ane amuka lAgatI levAya te sArUM, kAraNa ke te zarIramAM ghaNIvAra thoDo utpAta vaLagatI vyakienuM ane saMsthAonuM-pitAnA svArthanI khAtara sudhAre " (reaction) pedA kare che. na thavA devAnuM varcasva vagerenA anubhave temanI pAsethI jANavA (9) badhAM karatAM khAsa agatya, mAphaka AvatAM junAM buTanI che, maLyA ane te hisAbe haju ApaNuM vahIvaTI taMtra sudharatAM ghaNA kAraNa ke tyAMnA pattharIA rastAmAM navAM buTa game teTalAM sArAM hovA vakhata lAgaze evI chApa amArA mana upara paDI. ' chatAM khyA vinA rahetAM nathI. navAM buTa agAu vAparIne tethI TevAI TenamAM baporanA jamIne ArAma lIdhA. AIsa kanTeInaramAM javuM vadhAre sArUM. bATAnA haMTIMga buTa vadhAre anukuLa gaNAya. nahi ThAjhasanI karI ThaMDI karIne khAdhI. Akho divasa sAtha te kuzanavALA TenIsa buTa agara rabarasAlanA paThANI caMpala cAlI vAtomAM ane amArA AgaLanA pravAsanI kalpanAomAM vyatIta thaye. zake. be joDI buTa ane eka joDa caMpala sAthe rAkhavA jarUrI che. sAMjanA dIhI sTezane lAMbo samaya maLatuM hovAthI ame eka (10) sAmAna jema bane tema ocho rAkha. tyAM khAsa mitrane tyAM snAna tathA bhejana karavA gayA. snAna karavAthI thAka utarI kharaca tathA agavaDa sAmAnanI ja che. badhI cetavaNI chatAM ame gaye ane tAjagI AvI. dIlhI sTezane pAchA pahoMcyA tyAre jANyuM laI gayelA sAmAnamAMthI aDadhA uparAMta sAmAna, e bAju pravAsa ke majure amAre sAmAna pheravatAM nIce pADaye hato, paraMtu sadbhAgye zarU karatAMnI sAthe pUro khyAla AvavAthI, rastAmAM mUkI de paDaye kazuM nukasAna thayuM na hatuM. amArA benuM rIjharvezana judA judA DabAmAM hate. ane ema chatAM paNa bAkI rAkhelo sAmAna amane vadhAre hatuM te mAstarane kahIne sAthe eka DabAmAM karAvyuM. paDatA lAgatuM hatuM. sAmAna mATe je RSikezathI ja kulInuM nakI dIlhIthI nirAMte sUtA ane savAre savA pAMca vAgye haradvAranA karavAmAM na Ave te pachI AgaLa jatAM kulI-khaccara vagere meLa- sTezane jAMgyA. tyAM gaMgottarInA paMDA brIMdAprasAda ane sanAtanadharma sabhAnA vavAmAM ghaNI ja hADamArI bhogavavI paDe che. A saMbaMdhI paMDA vagere mukhya kAryakartA zrI ciraMjIvalAla hApANI laIne sTezane maLavA tyAMnA mANase sAcI salAha ApatA nathI. kAraNa ke ApaNane AvyA hatA. temanI sAthenI A prathama mulAkAta hatI. tA. 23 bhogavavI paDatI agavaDono temane khyAla hoto nathI. mATe A mIe be divasa pachI-bahaSikeza-zAMtikuTiramAM maLavAnuM temanI sAthe bAbatamAM bIjA koInI salAha na mAnatAM gaSikezathI ja kulInuM nakakI karyuM ane ame daherAduna gayA. nakkI karyA sivAya AgaLa javuM nahi. amane A bAbatamAM bahu ja daherAduna jatAM TrenamAMthI dekhAtuM dRzya sarasa che. daherAduna kaDavo anubhava thayo hato. pahoMcyA tyAre amArA yajamAna bahAragAma hovAthI temanA mitra ane (11) davAo tathA vaidhakIya sAravAra tyAM maLI zakatAM nathI. mANasa levA AvelA. temaNe amane oLakhI kADhayA ane rAjapura mATe pitAnI zArIrika prakRti anusAra jarUrI davAo sAthe rAkhavI. roDa upara AvelA amArA yajamAnanA baMgale teo laI gayA. tyAM triphaLA cUrNa khAsa upayogI che, kAraNa ke tyAMnI havAthI keTalAMkane rahevAnI sagavaDa ghaNI sArI hatI. snAna karIne jamIne ArAma karyo. . ika vakhata kapha, pitta ke vAyu thaI jAya che. bAma, jhAmabaka, marI - bapora pachI gucchapAnI jevA gayA. gucchapAnI e pahADane vaherIne koma, pakavavAnA tathA rUjha lAvavAnA malamanI paTTIo, maraDAnI davA, vahetuM jharaNuM che ane kudaratanI eka karAmata che. jema karavata lAkaDAne Isapagula, erenja lemananI goLIo, espIrIna, pIparImULa, lIMDI vaherIne nIce utare che tema ahIM eka pANInA jharaNAe pattharanI Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A jagAe lAyaba hevAthI jevA gayA. ... nAnA ujjaDa nA paDatI temAM upara 160 prabuddha jIvana tA. 1-12-16 karIne sIdhI vaherI kADhI che. te joIne ApaNane Azcarya thAya che bIje divase savAranA TekasImAM daherAdunathI RSikeza gayA ane ke patthara karatAM paNa vadhu baLavAna che. pANIne TekarI vaherIne tyAM zAMtikuTira nAmanI eka suMdara jagAmAM utaryA. tyAM vedavyAsajI 20-25 phuTanI be divAle banAvatAM seMkaDo varSa lAgyAM haze evuM nAmanA eka svAmI hatA, jeo haradvAramAM dararoja sAMjanA gItA anumAna thAya che. e ketaranI sAMkaDI jagAmAM thaIne AgaLa jatAM upara pravacana ApatA hatA. tyAM bIjA eka mUka sevaka celAjI" jokhama ane bhayane anubhava thAya che. eka te ajavALuM ochuM karIne rahe che, jemanuM vyakitatva kAMIka juduM ja mAluma paDayuM. temaNe hoya temaja pANImAM khullA page cAlavAnuM ane keTaleka ThekANe upara keTalAMka varSa pahelAM saMnyAsa lIdhele, ane tyAra bAda samayAntare be divAlenI upara chUTA pathare laTakIne rahyA hoya. keTalAka A koI mahaMtanI temane gAdI maLatI hatI te na letAM, bhagavAM vastra kotaramAM thaIne cheka ArapAra jAya che ane kudaratanI A adbhUta tathA jaTAne tyAga karIne, koMgresamAM joDAyA ane jelamAM gayA. tyAM kRtine pUro paricaya pAme che. ame te theDethI ja manamAM vasatA AjubAjunA lokomAM eka sAdA, namra, nirabhimAnI ane saMtoSa mAnya. niHsvArtha sevaka tarIke teo ghaNA jANItA che. Akho divasa bahAra pAchA AvI sAMjanA bajAramAM pharyo. bajAra sAruM che, paNa pharatAM pharatAM badhAMnuM kAMine kAMI kAma karatAM ja hoya che. temanuM jamavAnuM gaMdakI dhaNI che. khAvApIvAnI cIjomAM paNa cokakhAI na maLe. paNa ThekANuM maLe nahi. temane divasanA maLavuM hoya te mahAmuzkelIthI tyAMnA bajAramAM sAMjanA 4 thI 7 sAIkala upara vArI karIne temane khALI zakAya, rAtanA vahelA meDA zAMtikuTira sUvA Ave ane javAnI manAI che. kAraNa ke tethI rastA upara jatA AvatAM lokone savAranA pAchA snAna karI rahA pIne vahelA bahAra nIkaLI jAya che. ghaNI agavaDa bhogavavI paDatI hatI. bIjI kaI jagAe A niyama kaI paNa kAma mATe temanI AnAkAnI nahi. dekhAvamAM chApa pADe tevA sAMbhaLyuM nathI.. na hovA chatAM teo moTA meTA mANenI lAgavaga dharAve che. ' sAMjanA ghera jaI jamyA. amArA yajamAna bahAragAmathI pAcho koI pAsethI kAMI paisA letA nathI ane ghaNI ja sAdAIthI pitAnuM AvI gayA hatA. temanI sAthe vAta karI. 20 varSa agAu eka ja kvana gALe che. vakhata pahelavahelI temanI mulAkAta thayelI. chatAM temaNe eLakhANa RSikezanA bajAramAM eka bhagavAnadAsa nAmanA mulatAnI gRhastha yAda rAkhIne amArI ghaNI sArI mahemAnagIrI karI. rAtane bahAra che. teo paNuM celAjInA jelanA sAthI ane mitra che ane temanI ozarImAM nirAMte sUtA. mAphaka sAdu ane sevAbhAvI jIvana gALe che. teo paNa amane ghaNA bIje divase savAranA sahastradhArI jovA gayA. masurInA pahADomAM upayogI nIvaDyA. ghaNIvAra lenDaslIpa thatI hovAthI-TekarIo dhasI paDatI hovAthI RSikezamAM svAmI AtmAnaMdajI karIne eka gujarAtI sAdhu keTalIka jagAe lIlotarI vagarane ujjaDa bhAga dekhAya che. keTalIka ghaNA varSothI rahe che. teo maLyA. teo saraLa svabhAvanA che ane jagAe phleTanA pattharanI patarIe vALA pahADa hoya che. meTaramAMthI bhajana bahu sArAM gAya che. utarIne thoDuM page cAlavuM paDyuM. tyAM eka nAnA pANIne ghedha che. RSikezamAM amArA pravAsa aMgene keTaleka jarUrI sAmAna temAM nahAvAnI majA Ave che. jagA zAMta ane ekAMta che. pAse lIdhe. pAse jokhama rAkhavuM sAruM nahi eTale vadhArAnA nANunI eka garama pANIne kare che, jemAM nahAvAthI cAmaDInA dardo maTe che , bAvA kALI kamaLIvALAne tyAMthI uttarakAzI ane gaMgArInI ane tenuM pANI pIvAthI ghaNI bhUkha lAge che. tyAMthI thoDe AgaLa huMDIo lIdhI. e eka junI ane jANItI moTI sevAbhAvI saMsthA bhInA ane lIlavALA patthara upara ame caDhayA ane pachI eka guphA che, jenI ghaNI jagAe dharmazALAo AvelI che ane jenA taraphathI . AvI temAM ame dAkhala thayA. ahIM bAre mAsa kAyama varasAdanI annakSetre paNa cAle che. tyAM judA judA prAMtanAM asaMkhya yAtrIo mAphaka pANInI dhArAo TapakaryA kare che. Ane sahastradhArA kahe che. roja jatAM ane AvatAM jovA maLe che. saMsthAne lAkhanAM dAna maLe kaI kaI guphAomAM ekAda jagAe pANI TapakatuM ApaNA jovAmAM jAya che ane te pramANe kharca paNa thaye jAya che. temanAM annakSetramAM AvyuM hoya che, paraMtu bharaunALAmAM AvI rIte varasAdanI dhArA varSAvatI guphA bIje kayAMya hovAnuM sAMbhaLyuM nathI. ahiM anubhavAtI bhikSA levA AvatA e bAjunA aneka sAdhuonAM sahelAIthI darzana thAya che. kudaratanI karAmata bhAre adbhuta lAge che. * daherAdunathI sAMjanA meTaramAM masurI gayA. masurI javA mATe ' trASikezamAM amane lAgyuM ke amAre lAvele sAmAna ghaNA : rastA AsphAlTane dhaNo sarasa chellI Dhabane banAvela che. ame cAra vadhAre che. eTale keTalAka sAmAne jude kADhI tyAM meM vAgye masurI pahoMcyA. tyAre rastAmAM avarajavara dhaNI ochI hovAthI divasa gosvAmI gaNezadAjIne maLavA mATe haradvAra gayA. rastAmAM jANe tyAM vastI na hoya tevuM lAgyuM, paraMtu pachI rAtanA rastAo saptarSi Azrama joye. te divase caMdragrahaNa hovAthI haradvAramAM lokenI lokothI ubharAyelA dekhAyA. aMgrejo temaja dezI rAjAo have tyAM bhAre bhIDa jAmelI hatI. tyAMnA gItA maMdiramAM te divase buddhajayaMtI na hovAthI agAunI reNuka rahI nathI. amadAvAdathI pravAse rahI nathI. amadAvAdathI pravAse agenAM aMgenAM pravacana sAMbhaLyAM. temAM bhagavAna buddhanA jIvananI eka mana laLavAmAM AvI. rAjakumAra siddhArtha nIkaLelA zAradA maMdiranAM bALako tathA zikSake acAnaka tyAM rastAmAM ghaTanA pahelIvAra amArA sAMbhaLavAmAM AvI. rAjakumAra siddhArtha maLI gayAM ane paraspara banene navAI lAgI. ane rIkSA karIne jyAre phakta 18 varSanI umaranA hatA tyAre eka vakhata rastAmAM masurI javA nIkaLyA. masurImAM rastA ghaNA ja svaccha rAkhavAmAM Ave rAjA biMbisArane tyAM yajJamAM baMnadAna mATe bakarAMnA ToLAMne laI che. koI paNa jagAe kacaro ke gaMdakI jovAmAM AvatAM nathI. tyAMnAM javAmAM AvatAM joI temanuM hRdaya karUNAthI' eTaluM dravI uThayuM ke keTalAMka suMdara dRzya joyAM. temAM eka zArlavIla piInTa ghaNuM gamyuM. pote yajJamAM jaI kaI paNa upAye bakarAMne vadha thatuM aTakAvavAne keyalanA TahukA sAMbhaLavAne tyAM koI jAde ja AnaMda Ave che. te nizcaya karyo. tyAM jaI temaNe kahyuM "bakarAne vadha karavAnuM baMdha piInTa pAsenI zArlavIla hoTala sArI gaNAya che. bAjue eka rAkhe ane nahi te temane vadha karatAM agAu mAro vadha karo." darabArane baMgale ane tenI aMdara eka nAnakaDuM suMdara zivamaMdira che. A pramANe sAcA hRdayanI lAgaNIthI ane makkamatApUrvaka kahevAthI eka klAka pharIne rAtanA pAchA daherAtUna AvyA. pAchA vaLatAM masarInuM teo bakarAMne vadha thatuM aTakAvI zakayA hatA, rAtanuM dRzya gAMdharvanagarI jevuM manorama lAgyuM. apUrNa harSadalAla zeAdhana muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3, , , mudraNasthAna : kacchI vizA ozavAla prinTIMga presa, majIda baMdara roDa. muMbaI 8, Te. naM. 34628 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rajIsTarDa naM. B 4266 vArSika lavAjama rUA. 4 . na ( pra. jainavarSa 14- jIvana varSa4 - aMka 16 CLIbuddha jIvana muMbaI, DIseMbara 15, 1956, zanIvAra zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra AphrikA mATe zIliMga 8. chuTaka nakala: traNa AnA sAdhu zAkAha hala zAha kAda jhAkajhAlAyaka sakala zAha zAka taMtrIH paramAnaMda kaMvarajI kApaDiyA # # # # kALakAka te spaSTa thaze ke A lA, paNa e brahmA gaNAtA pitA bAjANemAM bahumAna nahi. sanI prApti karavAne e zramaNa ane brAhmaNa (gatAMkathI cAlu) brAhmaNa ane zramaNonA samanvaya ane pArthakayanI carcA ApaNe zramaNa ane brAhmaNane eka moTo bheda nivRtti ane pravRttine karI ja che. tenA anusaMdhAnamAM e jaNAvavuM jarUrI che ke zramaNAnI kAraNe che. zramaNane samagra AcAra nivRttipradhAna hatA ane brAhmaNane AtmavidyA brAhmaNoe svIkAryA chatAM zramaNa ane brAdhANa vacce je samagra AcAra pravRttipradhAna hatuM. brAhmaNonI yajJasaMsthA ane samagra eka moTo bheda upaniSada kALa ane tyAra pachI paNa je jovA maLe karmakAMDa ane tenA phaLAphaLanI carcA karIe te spaSTa thaze ke e che tenA viSe thoDo vicAra karavo anivArya che. brAhmaNonI ruci dvArA svargasukhanI prApti karavAno e prayatna hatuM. temAM nivRttine AtmavidyA tarapha vadhI ane brahmajJa RSionuM brAhmaNamAM bahumAna nahi, paNa pravRttine sthAna hatuM. ethI ulaTuM zramaNane mana pravRtti thavA lAgyuM, paNa e brahmA gaNatA RSionI carcA ane lagabhaga e sarvathA tyAjya che. temane mana kriyAkAMDe paNa tyAjya ja che. "karavA' te ja kALe "thanAra tIrthakaronI ke thoDA uttarakALe thanAra mahAvIra karatAM 'na karavuM' e ja emane mana mahattvanI vastu che. karmakAMDAnA ane buddhanI caryA tarapha ApaNe joIe te eka meTe bheda sAme rahasyane vicAra karIe te temAM kevala vyakitapradhAna e karmakAMDe tarI Ave che, ane te jJAna ane kriyAne-cAritryane che. brahmarSio nathI paNa sAmuhika che. eTale brAhmaNa dharma vyakitane dharma nahIM paNa brahmajJAnamAM-tattvajJAnamAM pAvaradhA che, paNa cAritryanI bAju temanI samAjane dharma siddha thAya che. eTalI ulaTuM zramaNa dharma e nivRttinabaLI che. yAjJavalkaya jevA mahAna tattvajJa brahmarSinA jIvananI pradhAna hoI te kevala vyaktine dharma che. ekalI vyakti paNa koInI ghaTanAo juo ane buha-mahAvIra ke temanA pUrvanA zramaNanI carcA paNa sahAyatA vinA e dharmanuM AcaraNa karI zake ane karavuM joIe juo te vItarAgabhAvanuM prAdhAnya zramaNomAM maLaze, brahmASimAM nahI. e apekSAthI emAM samagra AcAranI goThavaNa che. AvI ekAntika brahmana tarIke prasiddha chatAM yAjJavalkayane bharI sabhAmAMthI UbhA thaIne nivRttimAM parasparopakAranI bhAvanAne nahivat avakAza che, mahAkaraNa gAye hAMkI jaI potAnuM brahmajJAna sarvazreSTha che ema abhimAna karatAM ke karuNAne avakAza nathI rahetuM, jyAre brAhmaNa dharma pravRttipradhAna ke e gAyone parigraha-svIkAra karatAM temanuM brahmajJAna temane ADe dharma hoI ane phaLAphaLanI samagra javAbadArI koI upAsya upara hoI AvatuM nathI, jyAre zramaNa dharmane saheje paricaya thatAM buddha ane temAM mahAkaruNu ke karuNAne avakAza rahe che. AthI parasparopakArane mahAvIra ghara-bAra ane samagra parigraha choDI anagAra bane che. paNa samAjamAM avakAza maLe che. jyAre A banne paraMparAne samanvaya brahmarSi yAjJaka9yane brahmarSi chatAM be patnIo hatI, ane pitAnI thayA tyAre brAhANee saMnyAsa AzramarUpe zramaNonI nivRttine prazraya saMpattinA vibhAganA prazna temanI sAme hatuM. A prakAranA parigraha ApyA ane zramaNoe brAhmaNa pAsethI karaNa ane mahAkaraNa lIdhI dhArIne zramaNamAM kadI paNa AtmajJanI ke brahmAnI upAdhi maLI zake ane bIjA cha karatA e tIrthaMkara jinenI ja mahAkaraNane kAraNe ja nahi. A moTo bheda bhramaNa ane brAhmaNamAM hatA ane Aje paNa che. vizeSatA svIkArI. A pramANe brAhmaNa ane zramaNanA jIvanamAM je sayAsata eka Azrama tarIke svIkAryo chatAM brAhmaNa paraMparAmAM ekatikatA hatI tene badale samanvaya thayuM ane pariNAme te bane paramahattva te gRhasthAzramanuM sarvAdhika rahyuM che, jyAre zramaNonI saMsthA ekAzrama saMsthA che. temAM saMnyAsane je mahattva apAyuM che te bIjA parAe bahu ja najIka ovI, AthI brAhmaNee ane zramaNae bannenA kaI paNa Azramane nathI apAyuM. gRhasthAzrama e saMnyAsanI pUrva taiyArI upAsyane tatvataH eka ravIkAravA sudhInI dalIle devA mAMDI. brAhmaNonA tarIke paNa anivArya nathI manA. e te tyAjya ja che. A bheda aneka karmakAMDenuM rUpAntara zramaNae karI nAkhyuM ane pitAne mAMthI ja zrAdhdhAdinI kalpanA ane saMtAnotpattinI anivAryatA brAhmaNa dharmamAM manAI, jyAre pramaNemAM evI kazI ja kalpanAne sthAna nathI. anukULa banAvI te svIkArI lIdhA ane e ja pramANe brAhmaNoe brAhmaNomAM yajJasaMsthAnA prAdhAnya sAthe ja purohita saMsthAno paNa zramaNanA AcArone svIkArI lIdhA. A rIte bane paraMuddabhava thaye ane pariNAme brAhmaNa varNa zreSTha ane bIjA hIna parAne je tattvataH bheda hatA e gauNa banI gayuM ane banne eka ' evI bhAvanA pracAramAM AvI, eTale samAjamAM jAtigata uccanIcatA jevA thaI gayA, jene ApaNe Aje hindu saMskRtinA nAme thaI ane teNe dharmakSetramAM pitAne paga jamAvya, manuSya samAjanA oLakhIe chIe. bhAgalA paDayA. AthI ulaTuM zramaNAmAM AvI koI purohita saMsthAnA Ama chatAM bannenAM AMtara pravAha kadI eka thayA nathI e udbhavane avakAza ja hato nahi. Ama chatAM paNa brAhmaNa zramaNanA bhUlavuM na joIe. bahujana samAjamAM nAge, nirjaja, naMgaTA, milananuM evuM pariNAma e AvyuM ke zramaNAmAM jAtigata ucca-- metara (mahattara bhaMgI Adi zabda bahumAnasUcaka nathI rahyA), nIcatA jene temanA siddhAnta sAthe kaI meLa nathI tene zramaNae zramaNonI dRSTie nagna rahevuM e bahu moTI vAta che. lajjAne jItavI bahujana samAjamAM svIkAra karyo. je ke zramaNa saMghamAM evA koI e bahu moTuM kArya che. chatAM nAge, naMga, nirlajja e nindAbhedane prAcIna kALamAM sthAna na hatuM, paNa Aje ApaNe joIe sUcaka zabdo banI gayA che. te ja pramANe bhAmaTA e brAhmaNanuM ja chIe ke e zramaNa saMdha paNa jAtivAdanA bhUtathI grasta thayela che. rUpAntara chatAM nindA-sUcaka zabda banI gayo che. banne paraMparAnA vairamUlaka vyavahAramAMthI AvA zabdonI sRSTi thaelI che. ane azoka - AthI ulaTuM brAhmaNa paraMparAmAM madhya kALamAM evA saMpradAyo ane jovAnI devAnAM priya' e bahujanasaMmata upAdhine brAhANee mUkha saMpradAya ane saMta thayA che je emAM jAtigata ucca-nIca bhAvane pazu artha karyo ja che ane e ja arthamAM e zabdane pracalita kaI mahatva apAyuM nathI. A zramaNa bhAvanAno vijaya gaNI zakAya. paNa karyo che. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 - prabuddha jIvana tA. 15-1256 vaidika niSThA badhA jIvone saMbaMdha "eka sAthe mAnatI hoI gaMgottarI samAjajIvana upara vadhAre bhAra Ape che ane tethI sAmAjika nItinuM ghaDatara temAM che. je vyakti samAjanA ekama tarIke pitAne uttarakAzIthI AgaLa cAlyA (gatAMkathI cAlu) , svIkAre tenuM jIvana samAjane pratikULa saMbhave ja nahi. ane te ja kAraNe temAM samAjazAstranI racanA che. ane eka sAmAjika prANIne amArA pravAsanA agAuthI nakkI thayelA kAryakrama pramANe me mAsanI tA. ra7 mIe savAre vahelA paravArI, sAmAna basamAM mukAvI jIvana-vyavahAra ane jJAtinIti jevI hovI jarUrI che tethI viparIta basasTenDa para gayA ane 7 vAge dharAsu javA mATe upaDyA. jemane mate samAjane badale vyaktinikA hoya tenI rItinIti taddana RSikezathI AgaLa himAlayamAM javAno A pahele ja avasara ja alaga hoya te svAbhAvika che. tethI zramaNamAM samAjavyavasthA hovAthI rastAnAM dRzya jovA mana bhAre utsukatA anubhavatuM hatuM. mATe smRtio nathI. paNa kevaLa vyaktinikA mAnavAmAM Ave te paheluM sTezana narendranagara, Ave che. tyAM sudhIne rasto ghaNo sarasa jIvanavyavahAra ja saMbhavita nathI. eTale zramaNonA paNa saMdha banyA ane vanarAjIvALA hatA. narendranagaramAM aradhe kalAka rokAyA pachI basane ane tevA saMdhane vyavasthita karavA AcAra ane vinayanA niyamo banyA. geITa khulyo eTale basamAM AgaLa cAlyA. rastAmAM nAganI, cambA, - eTale ke ukta prakAre paraspara samanvaya thayo che, chatAM bannenI je bhedaka rekhA vedamAnyatA ane amAnyatA e kAyama hoI sarvAze deharI vagere nAnAmeTAM gAme Ave che. himAlayanA eka pachI eka ekatA teomAM kadI AvI nathI ane AvavA saMbhava paNa nathI. AvatA uMcA ane bhavya pahADanuM dazya kharekhara ghaNuM ja ramaNIya kAraNa banenI mULa niSThAmAM ja bheda che. enuM nivAraNa na thAya lAge che. rastAmAM tyAMnA pahADI gaDhavAlI leka pahADa upara nAnAM tyAM sudhI saMpUrNa ekatAne saMbhava nathI. nAnAM agAzI jevAM kayArA banAve che ane varasAdanA pANIthI temaja - tyAre have e vicAravuM prApta thAya che ke e mULa niSThA jharaNAM tathA nadIonA pANInI nahera vaDe sarasa khetI karatAM hoya che. bannenI kema jAdI rahe che? temAM aikyane je avakAza nathI maLatA tenuM kAraNa zuM che? khetInuM kAma moTe bhAge strIo ja karatI hoya che. keTalIka jagAe samagra vizvanA mULamAM koI eka ja parama tattva che, temAMthI ja ghaNI ja sIdhI ane uMDI khINo bAjumAM AvatI hovAthI, nIce . 'A vizvaprapaMcanI sRSTi che-A vaidikaniSThA che. e tatvane brahma, jotAM bhaya lAge che ane cakkara Ave che. rastAmAM aneka jharaNAM ane paramAtmA, Izvara Adi nAne nAme oLakhAvavAmAM Ave che. A nAnI moTI nadIo Ave che. himAlayanA pahADo vanarAjIvALA hovAthI mULa niSThAne kAyama rAkhIne ja badhI bhinna bhinna vaidika paraMparAo ujaDa nathI lAgatA. sAmenA pahADa uparathI jatI AgaLa pAchaLanI pracalita thaI che ane te badhI paraMparAomAM nAnA nAme e parama' tatvanI upAsanAne sthAna maLyuM che. jo ke e eka tattvamAMthI ke meTara jovAmAM khUba lahera Ave che. e eka tavane AdhAre ke nimi-te samagra vizvasRSTinI utpattinuM RSikezathI upaDyA tyArathI gaMgAjInAM darzana baMdha thayAM hatAM. spaSTIkaraNa karavA jyAM aneka matamatAMtare nAnA vaidikadarzane rUpe rastAmAM pahADa tathA khINonA ane dUranAM medAnanAM suMdara da jevAM vikasyAM che, paNa e badhAmAM 'eka' uparanI niSThA kAyama che. maLatAM hatAM, paNa gaMgAjInI gerahAjarI manamAM khuMcyA ja karatI hatI. tethI ulaTuM zramaNa paraMparAmAM evuM koI eka tattva svIkArAyuM himAlayanI sAthe gaMgAjI hoya tyAre dRzyanI manoharatA bevaDAya che. nathI, je samagra vizva prapaMca mATe javAbadAra hoya. paNa e saMsAralIlA anAdi kALathI cAlI AvI che. ane tene mATe javAbadAra rastAmAM harIthI jyAre pAchAM gaMgAjInAM darzana cAlu thayAM ane nAnA cha svayaM ja che, bIjuM koI nahi. eTale anAdi kALathI amArI AMkha tathA mana uMDI tRpti anubhavavA lAgyAM. RSikeza eka nahI, paNa aneka mULa to che. eTale kharI rIte emAM karatAM ahIM gaMgAne pravAha mAne che, chatAM zAMta, nirmaLa, saumya koInI upAsanAne sthAna nathI. - ane pahADonI khINAmAM vaLAMka laIne saMtAkukaDI ramata pravAha manane * vaidika paraMparAmAM parama upAsyanI karuNa hoya te paramathI chUTA praba Anada Ape che. 85 mAIla basamAM musApharI karIne bapora paDelA chane parama pitAnI aMdara samAvI le-eTale paramabhAva prApta karavA paramanI upAsanA kare e svAbhAvika krama che. paNa jA vAge dharAsu pahoMcyA. ahIM basasaravIsane aMta Ave che. jema zramaNAmAM evuM kaI parama tatva na hoI tenI sAthe maLavAno ke lokomAM judI judI kakSA hoya che, tema vAhana vyavahAranAM sAdhana temAM samAI javAne prazna ja upasthita nathI thatuM. eTale zramaNAmAM badalAtAM sthaLa sthaLanuM vAtAvaraNa paNa badalAtuM lAge che. evA maulika paramanI upAsanAne sthAna nathI. paNa anAdi kALathI dharAsu pahoMcyA tyAre uttarakAzI javA mATe amArA mATe saMsAranuM cakra je cAle che e cakranI gatine rokavAmAM puruSArthanI katArthatA che. evo puruSArtha jeNe karyo hoya te Adarza vyakti bane khAsa AvelI jIpa gADI taiyAra hatI. AgalA divase sakhata varasAda che ane te puruSArtha kArya kare che te tenuM anukaraNa mAtra kare che paDavAthI uttarakAzI sudhInA 18 mAIlanA rastAmAM keTalIka jagAe ema mAnavuM joIe. bhaMgANuM thayeluM hatuM. chatAM chapaDrAIvare te ja sAMjanA uttarakAzI paNa zramaNomAM paNa brAhmaNanI dekhAdekhIe upAsanA tattva dAkhala pahoMcADI devAnI taiyArI batAvI. eTale amane paNa hiMmata AvI thayuM ja che. paNa mULa nijhAmAM bheda heI upAsanA chatAM te ekapakSI ane dharAsnA DAkabaMgalAmAM rahIne sAmAna choDa ane pAcho peka upAsanA che. upAsya upAsaka arthe kazuM ja karavA samartha nathI. mAtra te upAsya dhruva tAre che jene najara samakSa rAkhI upAsaka karo tenA karatAM uttarakAzI ja pahoMcI javAnuM ame pasaMda karyuM. pitAne mArga nakkI kare che. eTale kharA arthamAM Ane upAsanA ane sAMjanA savA pAMca vAge dharAsuthI jIpamAM ravAnA thayA. rastAmAM kahevAya ja nahi. chatAM paNa brAhmaNa paraMparAnI jema zramaNa paraMparAmAM peTalAdavALA zeTha ramaNalAla dAtAra daMDImAM besIne uttarakAzIthI dharAsu maMdira ane mUrtinA ADaMbarane pUrNa sthAna maLyuM ja che te zramaNanA ADa barana pUrNa sthAna maLyuM ja che tu zramaNInA tarapha pAchA pharatA sAme maLyA. teo uttarakAzImAM 20-22 divasa tAttvika dharmamAM nahi, paNa bAhya dhamAM samAviSTa che ema mAnavuM joIe. Ane khulAse A pramANe paNa karI zakAya ke upAsanA rahIne badrInAtha javA mATe pAchA haradvAra jatA hatA. temanI sAthe parama tattvanI hoya ke petAnI, paNa tene mArga bAhya AcAramAM to A pahelI ja mulAkAta hatI. teo gaMgottarI be traNuM vakhata jaI eka jevo ja hoI zake. bheda je che te e che ke eka parama tatvane AvyA che ane tyAM traNa mahinA lAgeTa rahelA che. agAu patravyavahAraprApta karavA mathe che jyAre bIje pitAne. ekane mate vastutaH parama dArA temanI pAsethI ame gaMgerarInA pravAsa mATenI mAhiti ane e upAsakathI pRthapha nathI. jyAre bIjAne mate 5NuM pote paNa sUcanA meLavI hatI ane gaMgottarImAM leganitI AzramamAM badhApitAthI bhinna nathI. ekane mate upAsya dabhUta parama tattva thI temanI AmAM ja ame utaravAnA hatA. teo eka mATI mULe eka ja che ane aMtamAM paNa eka ja che, paNa bIjAne mate | mULamAM ane aMtamAM pitAthI bhinna na chatAM bIjAthI te bhinna ja dAtA tarIke jANItA che. lagabhaga Akho divasa dharmadhyAna, pUjApATha che. A bhedane kAraNe brAhmaNa ane zramaNanI nikAmAM je bheda che tathA satsaMgamAM gALe che. 75 varSanI umare paNa ghaNI yAMtrA kare che. ' 'tene saMpUrNa samanvaya" zakaya nathI. jeTalI hade zakaya hatA te te jIvana taddana sAduM ane saraLa gALe che, nirabhimAnI ane namra che. bane samAje karI ja lIdho che, (samAsa.) dalasukha mAlavaNiyA amArI DAka baMgalAomAM utaravAnI vyavasthA saMbaMdhI temaNe kahyuM ke Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - tA, 15-12-56 prabuddha jIvana 163 e te vApareluM vAparavAnuM che." ame gaMgottarIthI AgaLa gaumukha laI jAya che. kAraNa ke te ukALyA vinA pI zakAya che. A bAju javAne amAre vicAra temane jaNAvyuM tenA javAbamAM temane kahyuM ke phakta A eka ja kuve che ane te paNa asalane ghaNo june che. tyAM javuM eTale jeDa kADavAnuM che." eTale ke 14 mAIlanA vikaTa tyAM amane gaMgottarInA paMDA bhUmAnaMdajI jeo vRddhAvasthAne rastAmAM traNa divasanI hADamArI bhogavIne javAnuM che ane badalAmAM lIdhe have uttarakAzImAM rahe che, ane jemaNe pU. svAmI jJAnAnaMdajInA tyAM khAsa evuM kAMI javAnuM nathI. ame jIpamAM jatA hatA tene gaMgottarI nivAsa daramiyAna ghaNuM ja sArI sevA karI hatI te maLyA. viSe paNa temaNe kahyuM ke AgaLa jaze tyAre khabara paDaze ke tame svAmI jJAnAnaMdajInA gaMgottarIvAsa vakhatanA anubhavonuM varNana karatAM uttarakAzI kema pahoMcI zakaze, kAraNa ke rastAmAM thayeluM bhaMgANa teo bhAvathI gadgadita thaI jatA hatA ane temanI AMkhamAM AMsu teo jaIne AvyA hatA. AvI jatAM hatAM. temanA jevA ATalI nAnI ummaramAM ane ATalA - jIpamAM AgaLa jatAM be jagAe jyAM bhaMgANa thayeluM hatuM TuMka vakhatamAM chellI avadhUta dazA prApta karatA bIjA koI mahAtmA tyAM amAre utarI javuM paDyuM. eka jagAe majure raste rIpera temaNe joyA ke sAMbhaLyA nathI ema teo kahetA hatA. amArI sAthe karatA hatA, tyAM khADA TekarAmAMthI DrAIvare jIpa pasAra karI ane ame gaMgottarI AvIne svAmI jJAnAnaMdajI kayAM kayAM rahyA hatA ane pAchA besI gayA. bIjI jagAe rastAmAM meTuM jhADa paDeluM hatuM tenA temane zuM zuM anubhavo thayA hatA te badhuM vigatavAra batAvavA teo upara pattharanA DhagalA thoDA karelA hatA ane bIjA para mUkIne taiyAra thaI gayA hatA. paraMtu te badhuM jovAnI amArI ghaNI IcchA DAIvare eka be vakhata prayatna karIne jIpa tenA upara mAMDamAMDa rovA chatAM, temanI vRddhAvasthAne vicAra karIne ame Agraha karIne caDhAvIne AgaLa 5sAra karI dIdhI. pachI rastAmAM bAjI khAsa aDa- . temane riyA ane amAre te lAbha jate karyo. ahIMnA tathA gaMgAcaNa paDI nahi. jo ke aMdhArU thatAM ekAMta ane asahAyatAne tarInA mahAtmAonA kahevA pramANe gaMgottarInA paDAomAM bhUmAnaMdajI anubhava thatuM hatuM. keTalIka jagAe bhayanI lAgaNI paNa anubhavI eka sIdhA, sArA ane sAtvika vRttivALA paDe che. nAnapaNathI ja ama paNa thayuM ke AvA utAvaLa karIne jAkhama kheDavAnA kAI. temane mahAtmAonI sevA karavAnI lagatI hatI, ane bIjA paDAkhAsa jarUra nahotI. rastAmAM nAkurI gAma pAse ena-sI-sI-ne enI mAphaka pisAvRtti nahi hovAthI, hAla temanI sthiti ghaNI kempa paDela hatuM. tyAM vidyArthIonAM ToLAMe pitatAnA kAme vaLagelAM mi vaLagelA garIba che, chatAM mahAtmAonI sevArUpI kamANIne lIdhe temanI mAnahatAM. nIce khINamAM gaMgAjI vahetAM hoya ane upara pahADonA pathare sika sthiti ghaNI satI ane prasanna che. laTakatA hoya ! nirava zAMti ane nirjana ekAMta! bhagavatI bhAgIrathInA gaMgottarImAM jemanA yoganiketana AzramamAM ame utaravAnA punita pravAhane divya nAda! tathA gADha vanazrI vaDe zobhI rahelA bhavya pahADanuM ghaDie ghaDio badalAtuM manahara dazya ! AvI rIte AkhA hatA, ane jemane ahIM paNa gaMgAkinAre yoganiketana Azrama che, te brahmacArI vyAsadevajIne ame maLyA. teo RSikeza svargAzramamAM pravAsamAM krame krame ane kadi kadi eka sAthe addabhuta, bhayAnaka ane zAMta rasane anubhava thayA ja karate hate. cheka gaMgottarI sudhI navembarathI mArca sudhI cAra mAsa yogAbhyAsane varga calAve che, ane Asana, prANAyAma ane dhyAnane abhyAsa karAve che. rAjayoga gaMgAjInA kinAre kinAre raste jate hovAthI kadI kaMTALo AvyuM nahotuM. e temane mukhya viSaya che. koI sidhdha mahAtmA pAsethI temane yogaAvI rIte AkhA divasanI 103 mAIlanI meTaranI musApharI karIne, saMkhyAbaMdha avanavAM dRzya joyA bAda ame sAMjanA savA sAta vidyA prApta thaI che ema kahe che. vAtacIta daramiyAna temaNe kahyuM ke vAge ame uttarakAzI pahoMcyA. tyAMnA vanavizrAmabhavanamAMthI sAme ja ApaNu sthaLa, saksa ane kAraNa ema traNa vibhAga che. sAmAnyataH mahAdevanI jaTA jevo bhavya uMce pahADa dekhAtuM hatuM, ane najIkamAM loko sthaLa zarIranA vyavahAramAM ja-khAvA, pIvA, zauca, ArAma ja gaMgAjInA pravAhanuM saumya garjana bALazayanagIta-hAlaraDAM jevuM ItyAdimAM ja-moTA bhAgane samaya vyatIta karatA hoya che. temAMthI nIkaLIne sUkSma ane kAraNa zarIranA svAthyane paNa vicAra kare lAgatuM hatuM. te rAtanI amArI uMgha leganidrA jevI hatI. joIe. te ja AgaLa pragati karI zakAya. uttarakAzI sthaLa ghaNuM ramaNIya che. cAre bAju bhavya UMcA pahADa tathA cIDanA jaMgale AvelAM che. vAtAvaraNa zAMta, ekAMta svAmI tapovanajI A bAjunA sArA mahAtmAomAMnA eka ane preraNAdAyI che. uMcAI 3800 phuTa che. havApANI samaziSNa gaNAya che. teo ghaNAM varSothI gaMgottarI ane gaumukha bAju rahe che. hovAthI bAremAsa rahI zakAya che. tAraTapAlanI sagavaDavALuM A taMdurastI sArI na hovAthI hAla teo uttarakAzImAM rahe che. saMskRtanA - bAjInuM chelluM sthaLa che. kAzImAM jema gaMgAjI uttara tarapha vaLAMka vidhAna che. temanuM vyaktitva prabhAvazALI che. svabhAve hasamukhA ane laIne pAchA dakSiNamAM vahe che, tema ahIM paNa thatuM hovAthI A carcAmAM samanvayazIla che. saMskRtamAM temaNe keTalAMka pustako lakhyAM che. sthaLane uttarakAzInuM nAma ApavAmAM AvyuM che. banArasa-vArANasInI temane maLavA ame aneka vAra gayA hatA ane temanI sAthenI carcAmAphaka ahIM paNa varUNa ane asi nadIonA saMgama thAya che. mAMthI sArU samAdhAna ane preraNuM meLavatA hatA. eka vakhata temaNe vizvanAtha mahAdeva vagerenAM maMdiro tathA maNikarNikA vagere ghATe paNa kahyuM ke AdhyAtmika vikAsa sAdhavAnI IcchAvALAe kaI divasa ahIM AvelA che. paraMtu paMDita ane zAstrIone badale ahIM critic-TIkAkAra-thavuM nahi ane TIkAkAranI najare jovuM nahi. tapasvI mahAtmAo vase che ane vasatI ochI hovAthI pramANamAM nahi te te kadI kAMI prApta karI zakaze nahi. atyAranA kaLIyuganA ghaNuM cokakhuM, naisargika sauMdaryavALuM ane AdhyAtmika vAtAvaraNavALuM jamAnAmAM AgaLanA jamAnA jevI pUrNatA kadI jovAmAM nahi Ave. lAge che. gaMgottarI tarapha zIyALAmAM barapha ghaNo paDato hovAthI ane keTalIka prakRtigata khAsIyate kadI badalI zakAtI nathI. mATe haMmezAM rastA baMdha thaI jatA hovAthI tyAMnA dhaNu sAdhu mahAtmAo tathA darekamAM je kAMI sAruM lAge te grahaNa karavAnI dRSTi rAkhavI joie meTA bhAganI vastI e rUtumAM A tarapha AvIne rahe che. ahIM ane te ja AgaLa vadhI zakAze, nAnuM bajAra paNa che ane anAja tathA zAka vagere ahIM sudhI badhuM tyAMnA bIjA sArA mahAtmAomAMnA eka svAmI viSadattajI che. maLI zake che. ahIMthI AgaLa pagapALA ja javAnuM hoya che. ahIM teo avadhUta maunI che--kAIka vakhata koInI sAthe bese che tyAre TapAla AvatAM eka aThavADIyuM thAya che ane pachI ahIMthI gaMgottarI saMskRtamAM bele che. pahelA gaMgottarI rahetA hatA, have uttara kAzImAM pagavALA TapAla pahoMcatA bIjuM eka aThavADIyuM lAge che. gaMgAjInuM sAmA kinAre rahe che. vRddha hovA chatAM dararoja savAranA traNa kalAka pANI unALAmAM barapha ogaLIne AvatuM hovAthI ghaNuM ja ThaMDu hoya ane sAMjanA traNa kalAka DhIMcaNa sudhI gaMgAjInA himazItala pANImAM che, pIvAnuM pANI, bIralAnI dharmazALAmAM eka kahe che, tyAMthI badhA ubhAM rahIne gAyatrImaMtranuM purazcaraNa kare che. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 prabuddha jIvana avadhUta AMkArAzramajI uttarakAzImAM khAsa prakhyAta che. te vedAMtI che ane masta che. temanu svAsthya ghaNu sArUM che. bIjA mahAtmAomAM svAmI brahmAsvarUpAnaMdajI che. te sAmAjika kArya paNa kare che, svAmI brahmaprakAzajI ane kailAsa-AzramavALA svAmI viSNudevAna sArA vedAMtI gaNAya che. * svAmI brahmaprakAzajI ghaNI ja jhaDapathI cAlanAra tarIke jANItA che. gosvAmI gaNezadattachanI zAMtikuTira be mAIla dUra tekhalAmAM uMce pahADa upara ekAMta ane zAMta jagAe AvelI che. teo tyAM navembarathI 2-3 mAsa AvIne rahe che. pAse svAmI akhaMDAnaMdajInI kuTI AvelI che. gAravAmI gaNezattajInA maMtrI zrI yogendrapAla kAmane aMge uttarakAzI AvelA hatA ane amane rAja maLatA hatA. svabhAve sArA ane sevAbhAvI hatA. tee amane ghaNA madarUpa thai paDayA hatA. eka vakhata vAtacIta daramIyAna temane thayelA eka vicitra anubhavanI temaNe vAta kahI. agAu te reDIo gAyaka hatA: e divasA daramiyAna dakSiNa haidrAbAdamAM rAtanA sInemA joIne bIjA cAra mitrA sAthe sAikala upara AvatA hatA tyAre amuka jagAe temanI sAIkala je vacamAM hatI tenI AgaLa amuka aMtare eka sapheda vastu-kutarA agara khIlI jevA AkAranI AgaLa doDatI dekhAI, ane eka krUralAMga sudhI A pramANe thayA pachI adRzya thaI gaI. pAMca jaNAmAMthI phakta teo ekalA ja A joi zakayA. khIjAne pUchatAM te joI zakatA nahAtA ane temaNe jyAre vAta karI tyAre badhAne jarA navAI lAgI. tyArabAda cAra divasamAM khIjA mitrA dareka vArAkaratI rAja ekaka jaNa mAMdA paDayA. pAMcame divase temane reDIe sTezanethI rIharsala mATe AvI javAne TelIphona Avyo, ane te asamAM tyAM javA nIkaLyA. basamAM jagyA na hovAthI te DrAivaranI jamaNI bAjue sakaDAine beThA. pachI je jagAe te divase pelI sapheda vastu dekhAtI zarU thai hatI te jagA AvI, tyAre DrAivare sTIarIMga uparanA kAbu gumAvyA, ane eka kalAMga pachI jyAM e vastu adRzya thaI hatI tyAM te nIce pachaDAyA ane paganuM tathA hAthanuM phrekacara thayu, te mATe lAMkhA vakhata sudhI hAspITalamAM temane rahevuM paDeluM. tenA dhAnI nizAnI temaNe batAvI. pachI jyAre tyAMnA rahIza khIjA lokAne A vAtanI khabara paDI tyAre temaNe kahyuM ke atyAra sudhImAM aneka vyaktine e jagAe Avu dekhAyu che ane te badhI vyakita eka yA khIjI rIte mRtyu pAmela che. te ekalA ja phkata e joyA chatAM khacI zakyA che. te haju paNa bhUtapretamAM mAnatA nathI tema Ane khulAsA paNu temanAthI thaI zakatA nathI. tA. 15-12-16 sAmyavAdIone samAdhana (gatAMkathI cAlu) jema anyatra tema bhAratamAM paNa sAmyavAdIoe mAskAnI kaThaputaLIo mAka vartIne pAtAnI jAtane hAsyaspada banAvI mUkela che. paraMtu 'samAnatA', 'svAtaMtrya', 'rASTrIya sArvabhaumatva' AdI sAmyavAdI rUDha sUtreA jene vAstavikatA sAthe kAi meLa nahAtA temAM Aje navA prANa, navI cetanA pragaTI rahela che ane sAmyavAdI lekhAtA dezAnI prajAne u-tejita karI rahela che. je mAnavaAtmA haMmezAne mATe gulAmImAM jakaDAyelA rahI zakatA nathI ane jenA viziSTa tattvamAM mAnava muktinI aMtima AzA ane khAtrI chupAyalI che temAM akhUTa prANa ane zakti haiAvAnu A eka atyanta vizvasaniya cilDrana che. prazna e che ke bhAratIya sAmyavAdIomAM, tee mAskathI svataMtra che. evu jAhera karavAnI ane samAjavAda tarapha laI jato peAtAnA svataMtra mArga pasaMda karavAnI hiMmata ane bhAvanA che kharI? mArA sAmyavAdI mitrA kadAca javAba Apaze ke te hakIkatamAM haMmezAM svataMtra ja rahyA che. jo te tema kaheze te temanu te kathana kharekhara yAjanaka haze, kAraNa ke te jANe che ke ema kahevu te kevaLa jUThANuM che ane AvA jUThANAne kAi mAnavAnuM nathI. barAbara e pramANe ja sTAlinanA kAMdhIyA pAlAMDa ane ha MgerImAM haMmezAM kahetA rahyA hatA. Ama chatAM paNa zu' te dezanA " svataMtra " sAmyavAdIoe ane janatAe temanA prativAda karyAM nahatA ? have samaya AvI gayeA che jyAre sAmyavAdIoe e spaSTa samajI levuM joie ke asatyanI kAI kiMmata rahI nathI ane evA asatyathI kAIpaNa phAyado thavAnA nathI. satyanI kheAja mAnava e eka vicitra prANI che. te haMmezAM tarka vitarka karatA satyanI kheAjamAM hAya che. peAtAnI cAlu zodhakheALanI prattinA pariNAme teNe dharma, vijJAna, IsuI, kaLA ityAdI zAdhyAM che. mAnava manamAM asahyA ThAMsIne bharavAnA jo sAmyavAdI agara khIjA kAI paNa prayatna karaze te teo kadAca thoDA samaya pUrata phaLIbhUta thaze, paraMtu Akhare satyanI khoja karatA mAnava-svabhAva potAnA paracA batAvaze ane je kAMI satya haze te pragaTa thayA vinA nahi rahe. mATe ja jo sAmyavAdIe kAIpaNa jAtanA sakAca vagara spaSTatAthI kabula kare ke AMtararASTrIyatAvAdanA khATA ane bhrAmaka khyAlathI doravAI jaIne teo atyAra sudhI mAskAnA tAbedAra rahyA hatA ane cokhkhA zabdomAM jAhera kare ke havethI teo svataMtra rIte kArya karaze tA tevI kabulAta ane jAherAta temanA sArA mATe ja haze. agAu RSikezamAM ekke kareaA sAmAna paNa amane vadhAre paDatA lAgyA. eTale pAchA khIjo keTaloka sAmAna ame uttarakAzImAM mUkayo, chatAM baMgALI cha maNa eTale traNa khaccara upADI zake teTalA sAmAna sAthe laI javAnA rahyo. dara be khaccara sAthe eka mANasa rahetA heAvAthI traNa khaccara maLI zakayAM nahi, tethI ame cAra khaccaranuM nakkI karyuM ane eka dukAnadArane eka khaccara jeTalA sAmAna mokalavAnA hatA te sAthe laI javAnuM nakkI karyuM. A paNa 18 mAila dUra bhaTavADI sudhI. paraMtu khIje divase varasAda vadhu paDato hovAthI ame tyAMthI nIkaLI zakayA nahi. eTale emAMthI eka khaccaravALA amane jaNAvyA sivAya jatA rahyo. kAraNa ke divasa khAlI paDavAne lIdhe khaccaranA cArAnA ane tenA potAnA khAvAnA kharca mAthe paDatA hovAthI jyAM khaccara mata carI zake tevA sthaLe e mane e spaSTa karavA do ke temane mATe taTaluM ja mAtra pUratuM nahi thAya. bhAratIya sAmyavAdI pakSe potAnA svAtaMtrya ane vAdArI viSe AcaraNudArA bhAratIya janatAne pUrI khAtrI karAvavI paDaze. Ane mATe samaya lAgaze. janatAne khAtrI karAvavA mATe sAmyavAdIoe eka A vastu karavI rahI ke raziyAmAM je kAMi banI gayu che, thaI gayu che; banI rahyuM che, thaI rahyuM che temAMthI bhAratanA sAmyavAdIe kayAM kayAM ane kevI kevI rIte jUdA paDe che te viSe te janatA samakSa spaSTatApUrNAMka khulAsA kare. atyAra sudhI teoe raziyAne eka sarvAMgasaMpUrNa ane kAI paNa prakAranA doSathI mukata evA Adarza tarIke lokeA jatA rahe che. pachI mahAmuzkelIe ame khIjA khaccaravALAnuMapanAvyuM che. te Adarze teA have chinna bhinna thaI gayA che. tyAM kAMI nakkI karyuM ane pachInA divase savAre vAdaLAM te gherAelAM hatAM, paraMtu varasAda paDatA na heAvAthI ame hiMmata karIne uttarakAzIthI AgaLanA 57 mAilanA amArA pagapALA pravAsanI zarUAta karI. apUrNa banyuM ja nathI agara eka vakhata sTAlInarUpI rAkSasane padabhraSTa karyo pachI badhu' kharAkhara ane megya thai gayuM che. evA jo teo DhAMga karaze athavA dekhAva cAlu rAkhaze, te kAi paNa zANI vyaktine temanA pratye jarApaNu mAna ke sadbhAva raheze nahi, AAvI rIte thADA ha dalAla zAdhana Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-12-16 leAkAne uMThAM bhaNAvIne ceDA samaya mATe kadAca sAmyavAda thADIzI pragati karI zakaze, paraMtu tethI dipaNa svataMtra ane samAna mAnavaghaTakeAnAM vargavihIna samAjanA dhyeyanA kinAre pahoMcI zakaze nahi. buddhe jIvana AnA anusa MdhAnamAM AjakAla banI rahelI ghaTanAoe sAmyavAdIo samakSa eka jaldI javAbanI apekSA dharAvatA prazna upasthita karyAM che. haMgerInI janatAnI svAtaMtryanI ane AtmaniNaeNyanI caLavaLanA bhUkA karI nAkhavA mATe raziyAe tAjetaramAM haMgerInI janatA sAme pAzavI humaleA karyAM che. hiMdanA sAmyavAdI pakSa svAtaMtryanI paDakhe ubhe raheze ke gulAmInI paDakhe ? haMgerInI paDakhe ubhA raheze ke raziyAnI ? A samasyAnA uttara para sAmyavAdanuM bhAvi AdhArita che. sAmyavAdIe jo AtmapRthakkaraNa ane potAnA vicArAnuM saMzodhana karaze te te temane meM rajU karelA athavA teA tAjetaranI ghaTanAoe upasthita karelA mULabhUta prazno tarapha jarUra laI jaze. A sadhaLA praznamAMthI vadhAremAM vadhAre mULabhUta prazna A che. hajI paNa zuM asatya ane hiMsA upara sAmyavAdI potAnI phIlasurI ane vana--evahAra AdhArita rAkhavA mAge che? zuM teo saramukhatyArazAhIne leAkazAhI tarIke, rAjyasattAnA mUDIvAdane samAjavAda tarIke, saMsthAnavAdane viplava tarIke kahevAnu--gaNAvavAnuM cAlu rAkhaze? zu te vAstavikatAnI khAtara AbhAsanA inkAra nahi kare? zuM te satyanI khoja nahi kare? ane A sauthI vadhumAM vadhu agatyanu te, zuM te pratijJApUrvaka hiMsAneA InakAra karyA sivAya A badhuM karI zakaze ? hiMsAe krAMtinA jANe ke TuMkA rastA batAvyA hoya ema lAge che. paraMtu ATalA meoTA pramANamAM hiMsA thavA chatAM, raziyAmAM zuM hajI paNa krAMtinuM Agamana thayuM che kharUM? AnA javAba 'nA' sivAya khIjo kAI hAI zake nahi-sivAya / krAMti vize ApaNe mAtra eka nakArAtmaka vicAraNA dharAvatA hAie* athavA te sivAya chinnabhinna banelA Adarza pratye ApaNe pharIthI AMkho baMdha karIne cAlavA mAMgatA hAIe athavA te aMdhakArane ajavALuM kahevAmAM mazagula rahevA IcchatA hoie, agara mAtra Arthika vikAsa-samRdhdhieTale sAmyavAda athavA samAjavAda evuM samIkaraNa ApaNe svIkAratA hAie. Arthika vikAsa-are jhaDapI Arthika vikAsa-mUDIvAda ane phAsIvAdathI paNa thatA ane thayelA ApaNA jANavAmAM AvyA che. samAjavAda athavA sAmyavAda vananI eka viziSTa padhdhatinA dyotaka che ane nahi ke mAtra utpAdananA AMkaDAonI iMdrajALanA yA lazkarI sAmarthyanA sUcaka che. Ano artha evA nathI ke samAjavAda agara sAmyavAdamAM Arthika vikAsane avakAza nathI. tene jarUra avakAza che, paraMtu te tenAM mULabhUta mUlyAnAM bhAge te nahi ja, eka raphatAra asalamAM te mAtra 'duzmana' sAme eTale ke e vakhatanI jhArazAhI sAme asatya ane hiMsAnA upayoga kapAyA hatA, paraMtu te te jANe ke eka Teva ja (rastAra) banI gaI ane jevI jaDa na ukhaDe evI Teva. asatya ane hiMsAnA prayogA janatAnI sAme, pakSanI sAme ane eka khIjAnI sAme anekavAra thayA che ane thaI rahyA che. e kharU che ke sAmyavAdI sivAya bIjA ghaNAe jevA ke IDananA netRtva heThaLanA greTa briTananA mujhevA lokazAhIvAdIee ane meleTanA netRtva heThaLanA krAMsanA samAjavAdI lekazAhIvAdIoe paNa e zikhavAnuM che ke asatya ane hiMsA e banne aniSTa che ane aniSTa prati ja dorI jAya che. paraMtu zuM sAmyavAdI evA dAvA nathI karatA ke asatya ane hiMsAdrArA te dhaNAM vadhAre sArAM pariNAme nirmANa karI zake tema che? mArI namra mAnyatA che ke vadhAre ane vadhAre asatya ane hiMsAnuM AcaraNa karavAthI te di paNa sArU pariNAma nipajAvI zake ja nahi, sAmyavAdIone satya ane hiMsAne huM upadeza ApuM chuM tethI huM hasavA--pAtra lekhAza enuM mane pU bhAna che. paraMtu mAnavInI 165 paNu - vicArazaktimAM--budhdhimAM mane zradhdhA che ane sAmyavAdI vicArazakti dharAvatA mAnavA che ema huM jarUra mAnuM chuM. aNu-: zakitanAM zastronA A yugamAM sAmAnyamAM sAmAnya mAnavabudhdhi eTaluM te samaje che ane svIkAre che ke vizvavyApI yudhdha vI meTA pAyA paranI hiMsA kAI paNa kiMmate ane hiMsAkhe aTakAvavI ja joie. moTA pAyAnI hiMsAmAM Aje kAI mAnatuM nathI. mAnavabudhdhine e samajavAmAM ghaNuM kaThina te nahi lAge ke jo hiMsAnu astitva thoDA pramANamAM paNa rahyuM teA moTA pAyA paranI hiMsA kAyamane mATe aTakAvI zakAya ja nahi. nAnI hiMsAmAMthI ja meTI hiMsA janma pAme che. mane pharIthI kahevA gho ke mAtra sAmyavAdIe ja nahi. paraMtu bIjA ghaNAne A pATha zikhavAnI jarUra che, paraMtu jo sAmyavAdI potAnA zAMti ane bhrAtRbhAvanA vyavasAya pratye sAcI niSTa dharAvatA hAya tA temaNe bIjA zikhI le te pahelAM, A pATha pete zikhI levA jarUrI che. Adarza vyavasthA vartamAna sadhaLAM sAmyavAdI zAsanA hiMsAmAMthI--sthULa hiMsAmAMthI janma pAmyA che; ane temanI sthApanAthI adyApi ta sAcA lokamata jANavAnI ke te jANIne tene anukuLa banIne cAlavAnI temaNe di paravA karI nathI. hA, cUMTaNI jarUra yojAI che, paNa te hiTalaranI cUMTaNIonI jema viredha pakSA ane nAgarika svAtaMtryanI gerahAjarImAM, sAmyavAdIoe hiTalaranI cUMTaNIone vakhADI kADhI hatI, paraMtu temanI potAnI ekapakSI rAjyasattAne 'lekazAhI'nI temaNe ubhI karelI eka bhAtanA nAme temaNe nyAyI TharAvI hatI. pazcimamAM sthApita thayelI vividha pakSAnI rAjyapadhdhati e lAkazAhI mATe eka Adarza vyavasthA to nathI ja, paraMtu ekapakSI rAjyasattAnI padhdhati te| tenAthI paNa vadhAre khurI che. bhAratanI janatA e jANvA mAge che ke jyAre paNa temane sattA prApta thAya tyAre sAmyavAdI leAkazAhInA cUkAdAne anusaravA ane te mujaba cAlavA mAge che ke baLajabarIthI--hiMsAthI rAjya karavAnA IrAdA rAkhe che? mAtra zArIrika--sthULa--hiMsAnA tyAgathI A praznanA ukela Ave tema nathI. rAjyanI kAyadesara"nI hiMsA paNa eka evI ja vastu che. huM eka dAkhalo ApuM. raziyAnI khetIvADInA abhyAsI vidyArthIoe vAraMvAra jAhera karyuM che ke jo raziyAnA kheDutane kAIpaNa jAtanA pratikuLa pariNAmanA bhayavinA ane mukta rIte kahevAnI vartavAnI taka sAMpaDe te temAMnA meTA bhAganA sAmuhika. khetI ( collectives ) cheADI de. A kadAca dhArI asatya hoya agara cAlu paribhASAmAM varNa - vIe teA AvuM kathana sisTa badanAmI' kahevAtuM hAya. paraMtu ahiM muddo e che; ayeAjananA nAme, jemanI icchA na heAya evA kheDutane sAmuhika-khetImAM jabbaradastathI dhakelavALAM sAmyavAda nyAyI Thare che ke kema ? Akhare kAnI mukhyatA che ? pakSanI ke janatAnI ? sidhdhAntanI ke mAnava samAjanI ? e kharUM che ke, potAnA mATe zuM sArUM che e na samajavA pUratA mAnavA mUrkha hAi zake che, paraMtu lokA upara potAnA abhiprAyA lAdavAnA kAne hakka che kharA ? laghumati upara bahumatinA zAsananI vyavasthA e eka Adarza lokazAhI vyavasthA che - evI cAlu mAnyatA viSe RNu aMgata rIte te huM zaMkAzIla chuM. bahu bahu te tene maryAdita leAkazAhI karI zakAya. paraMtu tethI kevaLa viparIta prakAranI vyavasthA (bahumati upara laghumatinuM zAsana ) e teA kevaLa atyAcAra ja che ema vinA zakAe kahI zakAya. hiMdanA sAmyavAdIo AvA atyAcArane vakhADI kADhavA taiyAra che kharA? mArA lAMbA lakhANane vadhAre lAMbu karavA icchatA nathI. mArA sAmyavAdI mitrAne huM karIthI yAda devaDAvavA mAguM chuM ke mAnavI ane tevu naitika tathA bhautika kalyANa ane vikAsa e ja sarva kAI sAmAjika prayatnAnuM dhyeya che, lakSya che. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 166 je kAi paNa kArya ke pagaluM mAnavane pArzva-bhUmimAM dhakelI de che ane sadhavyavasthA, pakSa, samAja, rAjyasattA, rASTra, AyeAjana, utpAdana, vijJAna ane evI koI bAbata, vicAra ke tattvane prAdhAnya Ape che tene chApare caDIne khIradAve che. te pragatiyA krAMti nathI paraMtu pratyAdhAta che, pIchehaTha che ane tethI tenA sadantara tyAga karavA ghaTe che. A vicAramAM mArA mitra mArI sAthe sahamata thaze ke kema te viSe mane zaka che. huM AzA rAkhuM chuM ke mArA mitra Ane mAtra rAjakAraNalakSI javAba ApIne sateSa nahi mAne, tevA javAbaneA saNasaNatA pratyuttara lakhavA mATe huM sAmyavAdI vicAra ane vANIthI pUrA jANukAra chuM. paraMtu tema karavAmAM zAhI ane zakitanA niraka vyaya thaze. AthI ja, huM mArA mitrAne vina Mti karUM chuM ke te mArA upara jIta meLavavAnI ciMtA na kare, huM A ke te bAbatamAM khoTA chuM ema sAbita karavAnI upAdhimAM na paDe, paraMtu upara je kaMI kahyuM che tenA gaMbhIratApUrvaka vicAra kare. kadAca koI kAI jagAe meM kaza kahyuM haze, paraMtu huM pratyekane khAtrI Apu chuM ke UMDA mitrabhAvanI lAgaNIoe ja mane A lakhavA prerita karyAM che, mULa aMgrejI: zrI. jayaprakAza nArAyaNa anuvAda : zrI zAntilAla naMduM prakIrNa noMdha sAmyavAdI pakSanA sAmAnya matrInA zrI jayaprakAza nArAyaNane javAba prabuddha jIvananA AgaLanA tathA A aMkamAM e hakatAthI 'sAmyavAdIone sakhe!dhana' e mathALAthI prajAsamAjavAdI pakSanA AgevAna netA zrI jayaprakAzanA eka lekha pragaTa karavAmAM Avela che. tenA uttararUpe bhAratanA sAmyavAdI pakSanA sAmAnya maMtrI zrI ajaya dheASa tA. 23-11-56 nA eka jAhera nivedanArA jaNAve che ke "ame kabula karIe chIe ke bhAratanA sAmyavAdI seviyaTa saMdhamAM bhUtakALamAM cAlI rahelI ane banI rahelI badhI khabatAne Adarza ane anukaraNIya gaNavAmAM ame khATA hatA. e paNu kabula che OM samAjavAdIoe ane bInasAmyavAdI lAkarazAsanavAdIoe seviyaTa sa MdhanI avAranavAra karelI AlecanA ane TIkAo upara amAre vadhAre dhyAna Apavu jotuM hatuM. seviyaTa sadhamAM je kAMI ane tene bacAva karavAnI ane razIAnI nItinI koI paNa bAjunI TIkA karanArAone vakheDI kADhavAnI vRtti amArAmAM ane khInna sAmyavAdI pakSAmAM dhara karI gaI hatI e paNa ame khula karIe chIe. sAmyavAdI-samAjavAdI ekatAne ane samAjavAdanA lakSyane AthI je gaMbhIra hAni pahoMcI che. e viSe ame UMDethI sabhAna nyA chIe ane e vaLaSNuno tyAga karavAnA ame nizcaya karyo che, Ama chatAM paNa duniyAbharanA sAmyavAdI sa mAskAne sadA hakAra bhaNatA pUtaLA jevA hatA evA zrI jayaprakAza nArAyaNa je AkSepa kare che tenA ame InakAra karIe chIe. jo ema hoya to phrAnsa ane iTAlImAMnA sAmyavAdI daLA khIjA kAI paNuM rAjadvArI pakSA karatAM vadhAre moTI saMkhyAmAM che. e hakIkatane te zI rIte khulAsA karaze ? ApaNA dezanA rAjakAraNamAM paNa sAmyavAdI pakSa eka mahatvanuM ane upekSA thaI na zake evuM sthAna dharAvatA thayA che e vAstavika paristhitinA paNa tee zI rIte khulAso karaze ?" tA. 15-1256 "bhUtakALamAM sAmyavAdI pakSanI je eka gaMbhIra niSphaLatA rahI che e mArkasa ane lenInanA sidhdhAnta mujaba na vavAne lagatI che. AA sidhdhAnta che: dareka dezamAM evI hIlacAla vaDe samAjavAdanI sAdhanA karavI ke je hIlacAla sarva dezane samAna evA sidhAntA upara AdhArita karavAmAM AvI hoya ane ema chatAM sAthe sAthe jemAM dareka dezanI cokksa praNAlikA ane paraMparAnA ane tenI saMskRtinA viziSTa aMgAnA paNa pUratA khyAla rAkhavAmAM AvyA hAya ane tenA pariNAme deza dezanI samAjavAdI racanA bhinna bhinna prakAranI hAya ane samAjavAdanI sAdhanAne mArga paNa deze deza pRthak pRthak hAya.' zrI ajaya dhoSa potAnA nivedanamAM AgaLa cAlatAM kabula kare che ke bhAratIya sAmyavAdIonI AtararASTrIyavAdane lagatI dRSTimAM keTalAka doSo hatA--khAsa karIne seviyaTa saghanA sAmyavAdI pakSa ane anya dezAnA sAmyavAdI pakSe sAthenA sabaMdha viSe A doSa rahyo hatA. Ama chatAM paNa je AntararASTrIyavAdanI ame himAyata karatA rahyA chIe teNe jagatane eka navI dRSTi ApI che, A hakIkatanA zrI jayaprakAza nArAyaNa nakAra karI nahi zake amArAM aneka nivedaneAmAM ame A bAbata upara jarUra bhAra mUkatA rahyA chIe ke hiMsA ane Antaravigrahanu avalakhana lIdhA sivAya ApaNA dezamAM samAjavAdI racanAnA amala thavAnI zakayatAmAM ame mAnIe chIe ane A zakyatAne sidhdha karavA mATe ame amArAthI anatu karI rahyA chIe." badhuM palaLe che, te zuM bhAratanA sAmyavAdIe paNa na palaTAya ? A nivedanamAM bhAratanA sAmyavAdI pakSanA maMtrI zrI ajaya gheSe,zrI jayaprakAza nArAyaNe potAnA lekhamAM sUcavelI keTalIka pakSatruTionA, svIkAra karyo che ane ema chatAM raziyA sAthenA e pakSanA Aja sudhInA cAlu joDANanA temAM kazA paNa svIkAra karavAmAM AvyA nathI ane pakSanA hetu sAdhavA mATe hiMsA ane AntaravigrahanuM kardi paN avalaMbana levAmAM nahi Ave evI spaSTa ane sacoTa jAherAta paNa A nivedanamAM ApaNane jovAmAM maLatI nathI. Ane lagatA je kAMI ullekha e nivedanamAM che te vizeSataH nakArAtmaka ane ADakatarA che. Ama chatAM paNa A nivedana eTaluM teA jarUra sUcave che ke sTAlInanA avasAna bAda raziyAmAM palaTAtI jatI paristhiti ane khalAtAM jatAM rAjakIya vaLA, temaja raziyA AsapAsanA sAmyavAdI dezAmAM raziyAvirodhI cAlI rahelI hIlacAle ane svAtaMtryapravRttionI bhAratanA sAmyavAdIonA mana upara bhAre asara paDI che ane amuka aMze AntarasAdhana tarapha te vaLyA che. je jarUra AvakAradAyaka che. jaina zAstrAmAM jIvanA e prakAra prarUpavAmAM AvyA cheH bhavI' ane 'abhavI'. samayAntare paNa je jIvamAM mekSaprAptinI zakayatA heAya e 'bhavI jIva' kahevAya ane jenAmAM kAi paNa kALe evI zakayatA na hoya e 'abhavI jIva' kahevAya. bhavI jIvanI apekSAe AvA abhavI chavAnI sakhyA ati alpa hoya che ema kahevAmAM AvyuM che. A rIte sAmyavAdIo viSe ApaNAmAMnA ghaNA kharAnA limAM eka evI pratIti che ke temanI pAsethI sarvasvIkRta naitika mUlyonI AzA rAkhavI ane rASTralakSI dRSTikANuthI rASTranA prazno te jotA thAya evI apekSA rAkhavI e AkAzakusumavat che. temanAM mApatAla ane kArya paddhati haMmezAne mATe judI ja rahevAnI ane tethI kAI paNa bAbatamAM ke pravRttimAM ApaNe temanI sAthe vizvAsa rAkhIne cAlI na ja zakIe--evuM vaLaNa Aja sudhInA temanI sAthenA anubhava uparathI ApaNAmAM keLavAtuM rahyuM che. A rIte temane ApaNe upara varNavela 'abhavI jIva' nI kATimAM mUkIne cAlIe chIe. paNa kAI paNa mAnavI viSe AvI klpanA bAMdhIne cAlavuM e vyAjabI nathI. mAnavIprakRtimAM kAi paNa prakAranA parivartananI kAi paNa kALe zakayatA rahelI ja che. sa'cAMgA badalAya, vicAra vAtAvaraNa badalAya, kalpanAthI pratikuLa anubhava thAya ane mAnavImana ekAeka badalAvA lAge che ane amuka eka vicAranA jhAkamAMthI mukata anIne khIjA ja vicAranA jhoka tarapha DhaLavA mAMDe che. A ApaNe! haraha MmezanA anubhava che. bhAratanA sAmyavAdIe sabaMdhamAM Aje evI taka ubhI thavAnu dekhAtAM zrI jayaprakAza nArAyaNe temane sakheAdhIne Revelations in moscow' mAskAmAM navA prakAzanuM dazana'e Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . tA. 15-12-56 prabuddha jIvana mathALAne lekha lakhyo che. sAmyavAdIo viSe tiraskArapUrvaka lokazAhIne pUrNa aMzamAM mUrtimanta karavA mATe baLavAna virodhapakSa vicAravuM ane temAM kadi pheraphAra thAya ja nahi ane teo kadi Avazyaka che e viSe be mata nathI, paNa A virodhapakSa svAbhAvika vizvasanIya banI na ja zake evo ekAntavAda svIkArIne cAlavuM e rIte ubhe tha joIe, ane te ja e pakSa pitAnuM kArya saphaLatAmAnavInA cittanI parivartanazIlatAne InakAra karavA barAbara che. pUrvaka pAra pADI zake. A kAMgresetara pakSonA Adarzo ane kAryapaddhatimAM rASTranI dRSTie temanAmAM be prakAranA parivartananI apekSA cheH eka moTuM antara che, ane temAMnA eka pakSanI, bhArataniSA viSe haju te teo bahirmukha maTIne antarmukha bane eTale ke raziyAlakSI maTIne sau koIne zaMkA che. AvA be ke vadhAre pakSenA joDANamAMthI. je saMpUrNapaNe bhAratalakSI bane, ane bIju temanI kAryapaddhatimAM hiMsA virodhapakSa ubho thAya te kevaLa thIgaDIyA virodhapakSa haze ane ane asatyane je prAdhAnya ApavAmAM Ave che eTale ke koI paNa tevA viredhapakSane deza upara ke keMgresa upara kaze paNa prabhAva paDI nAnuM ke meTuM rASTralakSI sAdhya sidhdha karavA mATe hiMsA ane asatyane zakavAne nathI. A uparAMta je pakSanI vicArasaraNI ane niSThA viSe phAve teTalo upayoga thaI zake, baMdhAraNanI maryAdAmAM rahIne laDatAM ApaNA dilamAM pAyAmAMthI ja saMdeha hoya te pakSanA koI paNa pratichA samayamAM saphaLatA na maLe te bhAMgaphoDa nItinuM phAve tyAre ava- nidhine cUMTAvA devAmAM ApaNe zA mATe madadarUpa thavuM che te pitAnA laMbana laI zakAya A mAnasamAM AmULa parivartana thAya. AmAMthI jore cUMTAya te bhale cUMTAya. A rIte vicAratAM AgAmI cUMTaNI pahelA prakAranuM parivartana zarU thaI cukyuM che. raziyAnI doravaNI puratuM sAmyavAdI pakSa sAthe temaja koMgresetara anya pakSa sAthe joDANa viSenI temanI zraddhA DagamagavA lAgI che. pilADa raziyAnA aMkuza karIne zakaya hoya tyAM koMgresa sAme eka saMgIna virodhapakSa ubhA ane svAmitvathI mukta banyuM che ane bannenA saMbadhe samAnatAnA karavAne zrI. jayaprakAza nArAyaNe vahete mUke vicAra dezane lAbhaprada dhAraNa upara sthapAyA che. haMgarI AthI paNa AgaLa javA mAMgatuM nIvaDavAne badale nukasAnakAraka nIvaDavA saMbhava che. AjanI rAjakAraNI hatuM. te mAtra raziyAnI nahi paNa sAmyavAdanI dhuMsarIthI mukta thavA paristhitimAM kAM te prajAsamAjavAdI pakSa prajAjano upara pitAnuM icchatuM hatuM. tatkALa raziAnI lazkarI tAkAtathI te dabAI gayuM prabhutva jamAvIne bane teTalI beThako kabaje kare. e zakaya na hoya che, paNa te sAme tyAMnI prajAnA mAnasane baLavo te cAlu ja che. tyAM jenI sAthe vicArabhAvanA ane Adarzane vadhAre meLa che evI gaI kAla sudhI sTAlIna sAmyavAdanA pratIka same hate. Aje koMgresane Teko Ape ane e rIte koMgresa baLavattara bane te deza sTAlInanI pratimA jyAM tyAM dhuLa bhegI thaI rahI che. A badhAMnI ema ja Icche che ema samajIne e vastusthitine svIkArI le, paNa sAmuhika asarathI bhAratanA sAmyavAdIo mukta rahI zake ja nahi. AjanA saMyogomAM sAmyavAdI ke komavAdI koI paNa rAjakAraNI pakSa temanuM Akhtara mana halI uThayuM che e hakIkata upara Apela zrI sAthe joDANa karIne thIgaDIyA virodhapakSa ume karavAnI upAdhimAM na ajaya ghoSanA nivedanamAMthI sAphasApha tarI Ave che. Ama dhIme paDe ema ApaNe icchIe. kAraNa ke A virodha pakSa Ama te dhIme je teo potAnA dRSTikoNamAM nItAnta bhAratalakSI bane te cAra DagalAM paNa sAthe cAlI zake tema che ja nahi, ane ema chatAM sAthe sAthe bIjA prakAranuM parivartana paNa sahaja zakaya bane che. AvA joDANathI sAmyavAdI ke komavAdI pakSanA prabhutvamAM vRddhi ja A parivartana nIpajAvavA mATe jema temaNe pitAnI Aja sudhInI thavAnI che, je deza mATe khataranAka nIvaDavA pUre saMbhava che. bIjuM vicArasaraNImAM keTalAka maulika pheraphAra karavA ghaTe che tema ApaNe AvA varNasaMkara joDANamAMthI ubhA thatAM virodhapakSa ane koMgresanuM paNa temanA viSenI azradhdhAnI, tiraskAranI, 'abhISaNa" nI daSTithI ekapakSI taMtranirmANu e be vacce ja pasaMdagI karavAnI hoya te mukata banavuM jarUrI che. Akhare teo ApaNAmAMnA ja che. dezane koMgresanuM ekapakSI taMtranirmANa lAbhAlAbhanI dRSTie vadhAre AvakAraudhdhAra ane utkarSa e sau koinuM samAna lakSya che. Aje ApaNane dAyaka lAge che. je satya spaSTarUpe dekhAya che te satya je satya ja haze te temane sva.heM. bhImarAva AMbeDakara paNa te AvatI kAle jarUra spaSTapaNe dekhAze. je mUlyanA svIkAra cAlu mAsanA chaThThI tArIkhe . bhImarAva rAmajI AMbeDakaranuM sivAya samAja uce na ja Ave, AgaLa na ja vadhe evI ApaNI dIlhI khAte 63 varSanI ummare ekAeka avasAna thayuM. Ama te pratIti che te mUlyane teo paNa AvatI kAle jarUra svIkAraze. AvI temanI tabiyata narama cAlyA karatI hatI, ema chatAM teo bIchAnAsadbhAvanA ane kuNApaNunI vRttithI temanI tarapha ApaNe jotAM thavuM vaza nahotA. pitAnuM cAluM kAma karyuM jatA hatA ane rAjasabhAmAM joIe. je mAnasika parivartana temanA mATe tema ja ApaNuM sarva niyamita hAjarI ApatA hatA. pAMcamI tArIkhe rAtre teo bIchAnAmAM mATe jarUrI tema ja ISTa che te parivartana temanAmAM pedA karavA mATe sutA te sUtA. rAtrInA gALAmAM kayAre ane zI rIte temanuM prANaAje ubhA thayelA AntararASTrIya saMge bhAre anukULa che. paMkherU uDI gayuM tenI koIne khabara na paDI, ApaNe tene pUrata lAbha uThAvIe ane bhUlA paDelA, geraraste dora- De. e beDakare asAdhAraNa buddhikauzalya ane kavi zakti dharAvatA vAyalA, ApaNu bhAIbhAMDune rAjamArgo upara kheMcI lAvIe ane bhAratanI eka viziSTa vyakti hatI. teo kevaLa svAzrayavaDe AgaLa parAyA-banelA svajanene samajAvaTa, vATAdhATa ane premathI pitAnA vadhyA hatA. janmathI harijana hoIne temane aspRzyatAnA kAraNe AgaLa banAvIe. A prayatnamAM saphaLatA maLavI na maLavI ApaNA hAthanI vadhavAmAM pAravinAnI muzkelIo ane hADamArIo veThavI paDI hatI vAta nathI, paNa prayatna te ISTa ane AdaraNIya che ja. ane jIvananA prAraMbha kALamAM temane aneka apamAna sahana karavA vaNasaMkara virodhapakSa koine lAbhadAyI nahi nIvaDe. paDyAM hatAM. A bAbatanA DaMkhe temanA dilamAM UMDI jaDa ghAlI hatI Ama bhAratanA sAmyavAdIonA mAnasika palaTAnuM svama sevavuM, ane tethI jIvananI zarUAtathI ja AkhA hiMdu samAja viSe teo AzA rAkhavI, ane te dizAne prayatna kare te eka bAbata che, bhAre napharata dharAvatA thayA hatA. aspRzyatAnA aniSTane nAbuda karavAnI paNa Aje bahujanasamAjane mAnya banelI kesanI sAme koI * baLavAna virodhapakSa nathI ane baLavAna virodhapakSa sivAya bhAratamAM temaNe jhuMbeza upADI hatI ane hiMdu dharma ane hiMdu samAja viSe lekazAhIne je vikAsa thavo joIe, ane je rIte te kAlavI pulavI lakhatAM ke bolatAM temane roSa viveka ane maryAdAnI sImA jALavI na joIe te zakaya banatuM nathI ane pariNAme dezamAM eka paAtI zakatuM nahotuM. A napharate temanA cittAne eTaluM badhu AvarI lIdhuM saramukhatyArazAhI jAmatI jAya che je eka moTAmAM moTuM aniSTa hatuM ke aspRzyatA-nAbudI e jemanA jIvananuM eka mukhya kArya banI che-ema samajIne, AgAmI cUMTaNIne lakSyamAM rAkhIne, prajA samAja- rahyuM hatuM evA gAMdhIjIne aspRzyonA sAcA mitra tarIke temaNe kadI vAdI pakSe sAmyavAdI pakSa sAthe samajutIo karavI ane jyAM pitAne svIkAryA nahotA. eka rIte vicArIe te DaeN. AMbeDakara kAyade Ajhama umedavAra phAve tema na hoya tyAM koMgresa sAme sAmyavAdI umedavArane jhINAnI eka nAnI sarakhI AvRtti samA hatA. jema musalamAnonI Jka Apa-A taddana bIjI bAbata che. alabatta ApaNA dezamAM duniyA e ja jhINAnI duniyA banI gaI hatI ane musalamAnAnA to te tA. 1 jAIne khabara paDIne kAryazakita dharAvatI Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 prabuddha jIvana tA. 15-12-16, ho e ja kevaLa jhINanI cintAne viSaya thaI paDyo hato, tevI rIte zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha Ayojita harijane saMbaMdhamAM uM. abeDakaranA dilamAM uDe ekAnta abhiniveza . hate. DaeN. AMbeDakara mAphaka jhINuM paNa gAMdhIjIne musalamAnenA mitra tarIke kadi svIkArI zakyA nahotA. je kAyadeAjhama jhINAe ane zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI tA. 12 mI DiseMbara . aMbeDakare gAMdhIjIne hiMdu-musalamAna aikya sAdhavAmAM ane budhavAranA roja sAMjanA sAta vAgye copATI upara AvelA prANasukhalAla aspRzyatA nAbuda karavAmAM pUre sAtha Apyo hota te AjanA 'maphatalAla svImIMga bAthanA cogAnamAM muMbaInA pradhAnamaMDaLamAM : hiMdustAnane itihAsa judA prakArano hota ane hiMdustAnanuM citra saurASTranA navA nimAyelA pradhAne-saurASTranA zrI. rasikalAla parIkha - paNa koI juduM ja AlekhAyuM hota. tathA zrI. ratubhAI adANI, ane nAyaba pradhAna kacchanA zrI. premajI dezane AjhAdI maLI. De. AMbeDakara sAthenAM bhUtakALanAM gharSaNe bhavAnajI ThAkara ane prathama strI saciva zrI. indumatI bahena cImanalAlanA visArIne sattArUDha banelI koMgresa sarakAre pachAta vargonA pratinidhi sanmAnamAM eka bhajana samAraMbha yojavAmAM AvyuM hatuM. A samAsamAna lekhIne De. aMbeDakarane pitAnI navI kebIneTamAM lIdhA ane raMbhamAM lagabhaga 200 bhAI bahenoe bhAga lIdho hato. muMbaInA'. kAyadAnA maMtrI banAvyA. e pada upara rahIne temaNe bhAratanuM navuM AgevAna nAgarika-muMbaInA meyara zrI. sAlebhAI abdula kAdara, rAjyabaMdhAraNa ghaDayuM ane bhAre khAmozI ane kuzalatApUrvaka baMdhA- zikSaNasaciva zrI. zAntilAla ha. zAha, navA nAyaba pradhAna hai. raNa sabhAmAM asAdhAraNa parizrama laIne pasAra karAvyuM. A temanI bhAkara paTela, sara maNilAla nANAvaTI, zrI. cImanalAla cakubhAI zAha, sevA bhAratanA ItihAsamAM cirasmaraNIya raheze. tyAra bAda bhAratavAsI zrI. tArAbahena mANekalAla premacaMda, zrI. metIcaMda che. zAha, zrI. samagra hiMdu samAjane eka sarakhuM lAgu paDe tevuM hiMdu koDa bIla pravINacaMdra gAMdhI, zrI. popaTalAla goviMdalAla zAha, zrI. meghajI petharAja temaNe taiyAra karyuM ane lekasabhAmAM raju karyuM. A sAme sthiti- zAha, zrI. bhAnuzaMkara yAjJika, zrI. prasannamukha badAmI, zrI. ratilAla custa hiMdu samAjane ugra virodha thayuM ane dhArAsabhAnA koMgresI sabhya bhAIcaMda mahetA, zrI. vIrajI narasI sAliyA, zrI. navanItalAla sI. vacce paNa tIvra matabheda vyakta thavA mAMDayuM. pariNAme e bIla eka ' jhaverI, zrI. lIlAdhara pAsu zAha vagere A bhejanasamAraMbhamAM vakhate mulatavI rAkhavuM paDayuM. tyAra pachI Aja sudhInA gALAmAM hAjara rahyA hatA. e ja hiMdu koDa bIlanA bhAre vivAdAspada muddAo lokasabhAe svIkAryA bhajanavidhi purI thatAM muMbaI jaina yuvaka saMghanA pramukha zrI che ane kAnunIrUpane pAmyA che. A paNa chaeN. AMbeDakaranA jIvananI khImajI mADaNa bhujapurIAe jaNAvyuM ke "vizALa muMbaI pradezanI eka mahAna sidhdhi ja lekhAya. navI racanA thaI ane temAM saurASTra ane kacchane joDavAmAM AvyA - 1951 mAM koMgresa kebIneTanA sAthIo sAthe temane ugra matabheda ane pariNAme navA pradhAnamaMDaLamAM zrI rasikabhAI parIkha, zrI ratubhAI ubho thayo ane rAjInAmuM ApIne maMtrIpadathI teo chuTA thayA. tyAra adANI tathA zrI premajIbhAIne levAmAM AvyA. A traNe ApaNuM bAda jIvananA anta sudhI teo koMgresanA tema ja hiMdusamAjanA kaTTara mitrenuM tema ja navA pradhAnamaMDaLamAM prathama trIsaciva tarIke virodhI ja rahyA. nimAyelA zrI IndumatI bahenanuM jAhera sanmAna karavAnI ane e aspRzyatA nAbudInI dizAe kegresa sarakAre Aja sudhInA rIte A navI dhaTanA ane racanAne AvakAravAnI amArA saMdhanI gALAmAM jarUrI kAyadAkAnuna karIne zakya hatuM teTaluM karyuM che. ema chatAM hiMdusamAjanA vAstavika jIvanamAMthI aspRzyatA haju saMpUrNAze kAryavAhIne IcchA thaI ane temAMthI A bhejanasamAraMbhane uddabhava nAbuda thaI nathI. A kAraNe hiMdu dharma ane hiMdu samAja viSenI temanA thayo che." Ama jaNAvIne temaNe pratyekane vigatavAra paricaya ApyA, temane bhAvabharyo AvakAra Apyo, ane sAthe sAthe saMdhanA dilamAM ghara karI rahelI kaTutAnI mAtrA kadI ghaTI ja nahotI. A hiMdu dharmane nimaMtraNane mAna ApIne hAjara rahelA muMbaInA lokapriya meyarane tyAga karIne teo eka vakhata pIstI athavA te musalamAna dharma svIkA tathA navA nimAyelA nAyaba pradhAna De. bhAskara paTelane khAsa kAravAne vicAra karatA hatA. Akhare teo baudhdha dharma pratye AkarSAyA AbhAra mAnya. ane AjathI be ke traNa mahInA pahelAM temaNe potAnA vizALa tyAra bAda navA zikSaNamaMtrI zrI zAntilAla zAhe vinAdAanuyAyIdaLa sAthe baudhdha dharma aMgIkAra karyo. A temanA dharma tmaka zailimAM pitAnuM vaktavya raju karIne vAtAvaraNane haLavuM, ramujI parivartananuM mUlya keTaluM AMkavuM e eka prazna che, kAraNa ke cittanA karyuM ane upasthita maMDaLIne sArI peThe hasAvI. "je cAra vyakitakaI svataMtra udghakaraNe temane A dharmaparivartana karavAne preryA nahotA, enuM teo pradhAna nimAyA te kAraNe sanmAna karavAmAM Ave che te paNa hiMdu dharma pratyenA UMDA tiraskAre A dharmAntara tarapha temane dhakelyA huM paNa pradhAna nimAyo chuM te mArUM sanmAna kema nahi ? mane kahevAmAM hatA. bIjuM A boddha dharma je zaraNabhAvanAnI apekSA rAkhe che Ave che ke huM pahelAM pradhAna nimAye tyAre mAruM saMdha taraphathI sanmAna budhdha zaraNaM gacchAmI, dhamma zaraNaM gacchAmi, saMdhaM zaraNaM gacchAmi karavAmAM AvyuM hatuM, te paNa A vakhate kema nahi? kahevata che ne ke A zaraNa bhAvanA temanI sadA asama, caMcaLa ane buddhipradhAna "ame lagane lagne kuMvArAM mane vaLI ema jaNAvavAmAM Ave che ke prakRtimAM keTalI jAmata e paNa eka savAla hato. alabata A badhI huM te saMdhanA sabhya chuM eTale mahemAnane badale yajamAnanI sthitimAM carcA Aje eka prakArane tarkavilAsa che, kAraNa ke temanuM dharmapari chuM. te pachI mane nimaMtraNa zA mATe mokalavAmAM AvyuM ane ema vatana sthAyI ane sthira rUpa pAme te pahelAM to kamanasIbe A chatAM bhejanasamAraMbhanuM lavAjama bhAI paramAna de mArI pAsethI zA phAnI duniyAmAMthI temaNe haMmezA mATe vidAya lIdhI che.. mATe svIkAryuM? rasikabhAI kahe che ke tame te banne ThekANe cheA rIte bhAratanA gaganAMgaNamAMthI prakhara jyoti dharAvatA eka utpAta grahane athavA te pitAnI kema pratyenA anyAya, julama, janamAM ane mAMDave. A kAMIka barAbara lAge che. paNa eTalAmAM dhrutkAra sAme satata jhajhanAra ane e ja kAraNe bhAratanA rAjakAraNamAM vaLI prazna thAya che ke indumatI bahena muMbaInA pahelA strI saciva * avanavI samasyAo ubhI karanAra, vizvavandanIya mAnavIdivAkara samA che eTalA khAtara tame emane khAsa belAvyA che. te ApaNuM gAMdhIjIne satata paDakAranAra dhUmaketune asta thayo che ane pAchaLa baMdhAraNe strI purUSane samAna gaNyA che ane tame e be vacce Ama ' aneka mIThAM temaja mAThAM smaraNAM mUkI gayA che. Aje jyAre teo bheTa kare che A mATe anyAyabharya* lAge che A rIte mArI ApaNI vacce nathI tyAre temanI svabhAvagata truTione-viSamatAne- jevAne sanmAna meLavavAnI takathI vaMcita rAkhavAmAM Ave te barAbara liSTatAne-ApaNe bhulI jaIe, temanI nADaratA, pramANIkatA, nathI. A bAbatane huM ahiM mArA taraphathI vAMdhA nAMdhAvuM chuM. bahuzrutatA ane zaktimattAnI pUrI kadara karIe ane aspRzyatAne pAyAmAMthI nAbuda karIne temanA azAnta AtmAne zAzvata zAntinI " eka bAjI vAta. A bhAinasamAraMbhamAM joDAvA icchatA bheTa dharIe!!! * pamAnada sabhya pAsethI rU. 4 levAmAM AvyA che. ATalI ochI rakama kema? Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-12-56 prabuddha jIvana saMdhanA mAthe ghaNI pravRttionI javAbadArI che ane dara varSe kharacane samAjamAMthI nIkaLI AvelA vizALa janasevAnA athavA te racanAtmaka pahoMcI vaLavAnI muMjhavaNa rahe che. A vakhate rU. 5, 7 ke 10 kAryanA kSetronI ArAdhanA karatA aneka zaktizALI sevake jyAM tyAM rAkhyA hoya te A badhI muMjhavaNa TaLI jAya che. saMdhane A mArI najare paDe che. koI paNa nAnI ke merI koma vicAra ane bhAvanAnA bhalAmaNuM che. ene amala karatAM saMdhane je lAbha thAya che temAMthI vadhAre pradezamAM AgaLa che ke pAchaLa che ene AMka vizALa samAjanI sevA nahi te eka Take mAruM kamIzana rAkhaze, kAraNa ke A sucana mAruM karatA kevA ane keTalA sevake te komamAMthI nIkaLI AvyA che te. maulika che." Ama badhAne khUba hasAvIne pachI temaNe IndumatI bahene uparathI ja kADhI zakAya. A rIte jaina samAjane AMka uce che Aja sudhI karelA kAryanI pIchANa karAvI ane muMbaI jaina yuvaka ema huM mAnuM chuM ane uce raheze evI AzA rAkhuM chuM. je vizALa ! saMdhane paNa paricaya karAvyuM. jIvana tarapha jaina samAjane derI javA muMbaI jaina yuvaka saMgha satata tyAra bAda saMdhanA maMtrI zrI. paramAnaMdabhAIe AvakAranA mathI rahyo che e ja vizALa jIvananI dRSTi amane amArA A cAra samarthanamAM belatAM jaNAvyuM ke " A cAre pradhAnane ApaNAmAMnA mitra pradhAnemAM sAkAra banelI dekhAya che. ame e kAraNe temanuM ane ghaNAkharA ochA vadhatA aMze jANIe chIe. te darekanA jIvananI antarathI abhinandana karIe chIe." koMgresadvArA rASTranI sevAthI ja zarUAta thaI che. dareka pitAne abhyAsa tyAra pachI muMbaInA meyara zrI. sAlebhAi abdula kAdare pUro thatAM anya koI dravyo pAka vyavasAyamAM na paDatAM rASTrasevAnA zrI. zAntilAla zAhanA vidane sura pakaDIne hasatAM hasatAM kahyuM ke kAryamAM paDela che ane pitAnA kSetramAM varSo junA rASTrasevake "AjanA prasaMge eka sAthe cAra pradhAnanuM sanmAna karI eka bhajanatarIke khyAti pAmelA che ane jema jema temanI yogyatA vadhatI gaI samAraMbha rAkhe e barAbara nathI. kharI rIte te cAra pradhAnanA cAra ane avakAza maLate game tema tema uccatara adhikAra upara teo judA judA sanmAna samAraMbhe rAkhavAmAM AvyA hatA te ApaNane ArUDha thatA gayA che. cAra bhajananuM AmaMtraNa maLata. ane phakata cAra pradhAnenuM ja sanmAna praratuta pradhAnamaMDaLamAM zrI. ratubhAI adANInI nimaNuMka zA mATe ? pradhAnamaMDaLamAM te paMdara pradhAne che. e badhAMne vArApharatI ApAnuM khAsa dhyAna kheMce che. Itara traNanA ghaDataramAM jene ApaNe belAvavA joIe. te uparAMta ATha nAyaba pradhAna che. uparAMta spIkara yunivarsITI ejyukezana kahIe chIe tene cakkasa phALo che. ratubhAI ane ceramana che. e badhAMne belAvavAthI ApaNane vizeSa lAbha thAya. abhyAsa pAMca aMgrejIthI vadhAre nathI. saurASTramAMthI be vyaktionI ane pachI phakta pradhAnamaMDaLane ja zA mATe? e uparAMta bIjAne pasaMdagI karavAmAM AvI. temAMnA eka rasikabhAI te saurASTranA mukhya paNa belAvavA joIe. mArI AgaLa ema kahevAmAM AvyuM ke bhejapradhAna hatA ja, tethI temane navA pradhAnamaMDaLamAM levAmAM Ave temAM namAMthI ApaNe eka bIjAnI nikaTamAM AvI zakIe chIe. hA, e koIne Azcarya thAya tevuM hatuM ja nahi. temane na le te bIjA kone le? vAta sAcI che. paNa te pachI mane Aje kema belAvavAmAM AvyuM? temanI pachI bIjI pasaMdagI saurASTranA sAta ATha pradhAnemAMthI mAtra huM te nava mahinAthI meyara chuM. bhale, paNa bhaviSyamAM yuvaka saMdha zrI. ratubhAInI karavAmAM AvI, jenA bhaNatara ane ghaDataramAM ucca mArI A bhalAmaNa para vicAra karaze evI AzA rAkhuM chuM... zikSaNanA nAme Aje jene oLakhIe chIe tevuM kazuM ja nahotuM. ATalI jarA gammata karI, paNa have thoDI gaMbhIra vAta kahuM. jaina Ama chatAM paNa temane pasaMda karavAmAM AvyA, kAraNa ke temanI yuvaka saMghanA sIdhA paricayamAM huM A vakhate pahelIvAra AvuM chuM. racanAtmaka kSetramAM varSojunI ekadhArI sevA, asAdhAraNa kAryakuzaLatA, A saMsthA komI bhedabhAva vinA je pitAnuM kAma kare che e jANIne ane bhaNataravinAnuM paNa asAmAnya ucca koTinuM anubhavajanya ghaDa- huM khUba AnaMda anubhavuM chuM. yuvaka saMghanA saMcAlakoe A prasaMge tara-A vizeSatAoe saurASTramAM tema ja anyatra temanA viSe ghaNI mane khAsa AmaMtraNa ApyuM e mATe huM temane AbhAra mAnuM chuM." UMDI chApa pADI hatI. temane A utkarSa jotAM Aje saurASTranAM tyAra bAda zrI rasikabhAIe jaNAvyuM hatuM ke "jaina yuvaka rajavADAo vilIna thayA che temAnuM ekra rajavADuM bhAvanagara-tyAM varSo sudha sAthe mAre saMbaMdha ghaNAM varSothI che. huM pahelAM saMdhane sabhya sudhI jemaNe eka kuzaLa dIvAna tarIke kAma karyuM hatuM ane e hatA. tyAra pachI huM saurASTramAM gayo eTale sabhya maTI gayuM hatuM. vakhatamAM saurASTranA musaddIomAM jemanuM agrasthAna hatuM tevA svargastha paNa te chatAM saMdha sAthe mAro saMparka te haMmezA cAlu ja rahyo che. sara paTTaNInuM smaraNa thAya che. temane maLelA zikSaNa ane ratubhAinA A saMdha jaina samAjanI eka baLavAkhera saMsthA che ane aniSTa zikSaNamAM kazo pharaka nahote. dhArmika temaja sAmAjika rUDhio sAme cAlu jehAda calAvato rahyo che. muMbaI jaina yuvaka saMdhanAM dvAra jaina jainetara sau koInA A saMdha aneka saMskArapracUra sarvasAmAnya pravRttio calAve che, mATe khullAM che. ema chatAM muMbaI jaina yuvaka saMgha jaina samAja ane rAjakIya bAbatamAM paNa haMmezA khUba rasa lete rahyo che. A sAthe gADhapaNe saMkaLAyeluM che. jaina samAjanI dRSTie vicAra karatAM saMsthAnuM mukhapatra "prabudhdha jIvana' vizALa samAjane cintanapreraka navA pradhAnamaMDaLa saMbaMdhamAM AnaMda ane Azcarya pamADatI bAbata vicArasAmagrI purI pADe che. A saMdha komI ane saMpradAyavAdane e che ke navA pradhAna maMDaLamAM cAra pradhAne jaina che: 1 zrI. indumatI kaTTara virodhI che. A saMghe A rIte ahiM ekatra thayelA bhAI bahena, 2 thI rasikalAla parIkha, 3 zrI zAntilAla zAha ane 4 zrI ratubhAI bahenone maLavAnI taka ubhI karI te mATe tene huM upakAra mAnuM chuM. adANI. ratubhAI jaina che enI te ghaNAne khabara paNa nahi hoya. "AjathI bAra cauda mahInA thahelAM ApaNe A ja sthaLe A hakIkatane ullekha koI komI abhimAnathI huM nathI karatA. A ja saMdhanA AmaMtraNa nIce ekaThA thayA hatA. te vakhatanuM muMbaInuM Ama cAra pradhAne jaina hovAthI jaina samAjane koI vizeSa lAbha vAtAvaraNa bhAre ugra hatuM. gujarAtI mahArASTrIo vaccenA saMdharSanA maLI javAne che evI koI apekSA nathI, evI saMbhAvanA paNa nathI. e divase hatA. muMbaI prazna ApaNa sarvane akaLAvI rahyo hate. teo A sthAna upara AvyA che te jaina hovAnA kAraNe nahi paNa Aje e prazna aMge lagabhaga sarva pakSene mAnya evuM samAdhAna vizALa samAjanI kazA paNa bhedabhAva vinAnI sevAnA pariNAme AvyA thaI cukayuM che ane vizALa muMbaI pradezanuM nirmANa thayuM che. A che e ApaNe sau jANIe chIe ane mAnIe chIe. Ama chatAM pradezanA vahIvaTane saphaLa banAve ane te dvArA paMcavarSIya janAmAM jaina samAja pUratuM eTaluM jarUra kahI zakAya ke AvI bInomI kalpAyalA sarvatomukhI utkarSane sidhdha kare e ApaNuM lakSya hovuM ane zuddha rASTralakSI dRSTi dharAvatI cAra vyaktio jaina samAjamAMthI joie. A mATe ApaNe badhAe sAthe maLIne karavAnuM che. pradeza . nIkaLI AvI che e jaina samAjane gaurava Ape evI eka viziSTa nA hoya ke moTe heya e bahu mahatvanuM nathI. mahatva che prajAnA ghaTanA che. A ja rIte e bhAre AnaMda ane satiSajanaka che ke jaina sahakAranuM ane sAmudAyika nizcayanuM. muMbaI pradeza kema pUrI saMgakita Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 bane, sudRDha bane, ane pragatinAM navAM navAM sImAcihno sara kare e tarapha cittane ane purUSArthIne kendrita karavA mArA Apane anurodha che.' tyAra bAda AsapAsa kheDelA mitrAnA bahu Ayaha thavAthI khelavAne ubhA thayelA zrI IndumatI mahena mubaI jaina yuvaka sadha sAthenA potAnA varSo junA sabaMdhanA ane AjathI vIza varSa pahelAM amadAvAda khAte ApaNA paramAnadabhAinA pramukhapaNA nIce bharAyelI jaina yuvaka pariSadanA ullekha karIne jaNAvyuM ke " e pariSadamAM meM paNa bhAga lIdho hatA ane e vakhatanI samAjane coMkAvanArA lAgelA paramAnadabhAInA vicAromAMnA ghaNAkharA Aje samAjane pI gayA che ane samAja AgaLa vadhatA rahyo che ane sAthe sAthe muMbaI jaina yuvaka saMdha paNa sadA pragatizIla rahyo che. A saMdhe amArA mATe ubhI karelI AvI sundarataka mATe sadhI huM AbhAra mAnuM chuM. " temanI pahelAM zrI ratubhAI adANIne prasa MgeAcita kAMIka kahevA vinaMti karavAmAM AvelI paNa temaNe nA kahI hatI. paNa have IndumatI bahena khAlyA eTale kramamAM temaNe paNa kAMIka khelavuM ja joie ema mitroe ane khAsa karIne zrI zAntilAla zAhe Agraha karyo ane nA nA kahetAM temane ubhA thavuM ja paDyuM. AvI krUraja paDavA badala ramuja karatAM zrI ratubhAI adANIe jaNAvyuM keH-- " kharI rIte te Aje amArA badhAnI khelavAnI parIkSA thaI rahI hAya ane e kasoTI zrI zAMtibhAI karI rahyA hoya ema lAge che. A parathI mane saurASTrano mAro eka prasaMga yAda Ave che.. ame te vakhate dhaNA nAnA hatA. saurASTramAM gAMdhIjInI laDatanA sadezA gAme gAma ame pahAMcADatA hatA. te vakhate amane te ema hatu ke A laDatamAM lAThI khAvAno vakhata Avaze. eTale ame te e mATe akhADAmAM kasarata karI taiyAra thayelA hatA, paNa tene kho laDatanA pracAra mATe gAme gAma bhASaNa karavAnuM amAre mAthe Avaze enI khabara nahAtI. pachI te| ame bhASaNa karavAmAM paNa taiyAra thai gayA. "te divasomAM nAnI nAnI TukaDI gAme gAma jai bhASaNa karatI. je gAmamAM je TukaDI jAya tene jamADavAnuM gAma mAthe rahetu. eka divasa eka gAmamAM eka TukaDI gai. e TukaDI bhASaNa karIne jamI karIne vidAya thaI ke tarata amArI TukaDI paheAMcI. gAmane pAdare ame pahoMcyA tyAM gAmanA eka mAvaDIe amane joyA. e tarata amArA AvavAnA hetu samajI gayA. eNe amane ubhA rAkhyA ane pUchyuM, " kAM, zuM AvyA che ? " laData mATe " ame kahyuM. ** prabuddha jIvana ** .. bhASaNa--bhASaNa AvaDe che?' eNe pUchyuM, hA, kema naRsi?" " karo. joie. " " atyAre te kaMI hAya ! pahelAM gAmamAM jaIe, nAhIe, dhoie. ane sAMje badhAMne bhegA karIne bhASaNa karazuM." "nA paNu, tAya khAlA joIe, kevuMka khele che e khabara teA paDe." khUba Agraha karavAthI ame e cAra vAkayA melyA, pachI eNe kahyuM; "tamArUM bhASaNa tA meLu, bhAIsAba. tamArI AgaLa hamaNAM TukaDI AvI enu bhASaNa te keTaluM sarasa ane keTaluM kaDaka! tamAru bhASaNa evu kaDaka nathI, eTale A gAmanA lokAne sAMbhaLavAmAM jarAya majA nahi Ave. tame khIjuM kAIka gAmaDu gAtA." tA. 15-12-56 kahevAmAM AvyuM che te| A sanmAna mATe mubaI jaina yuvaka saMdhanA huM AbhAra mAnu chuM ane prArthanA karU chu ke Izvara amane AvI kasoTImAMthI ugArI ke ane bhaviSyamAM zAMtibhAI amArI AvI seTI na kare." tyAra pachI zrI premajIbhAIe jaNAvyu ke "AjanA prasagane raMga ja kaMika judo che. badhAe AnaMdathI ane haLavAzathI potAnI vAta karI che. AjanA A prasaMga mane te bahu khUbIvALA lAgyo. che, jema ke 'jaina' zabda kAmI saMkucitatA vinAnA vizALa arthamAM vaparAtA meM Aje ahIM sAMbhaLyo. e mATe jaina yuvaka sadhane dhanyavAda ghaTe che. vaLI khIjI khUbI e dekhAI ke yuvaka saMdhanA saMcAlakA peAtAne 'yuvaka' kahevarAve che, chatAM dekhAya che AdheDa ummaranA. vaLI gaMbhIra lekhAtA pradhAnA ane meyara sAheba jAhera jIvananu ThAvakApaNuM bAjue rAkhIne ApaNane hasAvavAnI jANe ke harIphAI karatA hoya evA vinAdapUrNa vArtAlApo ahiM ApaNune sAMbhaLAvI rahyA che. A rIte koI parAyA aNuoLakhItA nahi paNa gharanA svajano vacce e hAuM evA A bhojanasamAra Mbhane, mANIne huM UMDI prasannatA anubhavu chu ane je sasthAe Apa bhAI bahenA sAthe amane Ama ekarUpa thaI javAnI taka ApI tenA saMcAlakAnA--bhAI bhujapurIA tathA paramAnabhAIno huM AbhAra mAnuM chuM." antamAM saMdhanA upapramukha zrI, lIlAvatIbahena devIdAse pradhAnAnA, meyara sAhebanA tathA upasthita bhAI baheneAnA AbhAra mAnyA, nima trita pradhAnAnu phulahArathI sanmAna karavAmAM AvyuM, sau kAi .hasatA mADhe AnaMdapUrvaka vikharAyA. paMDita sukhalAlajI sanmAnanidhimAM ApanA phALA sattvara mAkalA ! A sanmAnaceojanAnuM sAmAnya svarUpa nIce mujaba cheHakhila bhAratIya dheAraNe sanmAnanidhi ekaTho karavA. A sanmAnanidhimAMthI paM. sukhalAlajInA hiMdI tema ja gujarAtI lekhonA saMgraha pragaTa karaveA. "Ama e kvisanI jema Aje paNa amArU bhASaNa kevu che enI parIkSA karavA te amane UbhA karavAmAM nathI AvyA ne? amArA badhA vatI zrI rasikabhAine khelavAnuM ame kahyuM hatuM. hAthInA pagalAmAM badhuM AvI jAya ema ame saurASTramAM hatA tyAre mAnatA hatA. saurASTrathI muMbaI AvyA to paNa rasikabhAInA pagalAmAM mArUM pagalu samAI jAya che ema huM mAnuM chuM. Ama chatAM mane khelavAnuM ( 1 ) ( 2 ) ( 3 ) ( 4 ) ( 5 ) sanmAnanidhimAM rUA. 25 athavA tethI vadhAre rakama bhare te dAtAne A lekhasaMgrahanI eka nakala bheTa ApavI. cAlu varSa daramiyAna anukuLa samaye muMbaImAM eka sanmAna samAraMbha ceAjIne 5. sukhalAlajInu jAtara sanmAna karavuM. sanmAnanidhimAMthI vadhelI rakama muMbaI khAte sanmAna samAraMbha thAya te prasaMge paMDitajIne arpaNa karavI, A yojanAne lakSyamAM rAkhIne paMDita sukhalAlajI pratyenA AdaranA eka pratIka rUpe peAtAthI ane teTalI rakama nIce jaNAvela sthaLe mAkalI ApavA paMDitajInA dareka prazaMsakane prArthanA che. muMbai jaina yuvaka saMgha: 45-47, dhanajI sTrITa, muMbaI, 3. eka mekalanArane 'Bombay Jain Yuvak Sangh' e nAma upara ceka lakhavA vinaMti che. cImanalAla cakubhAi zAhu, paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA mAhanalAla mahetA ( seApAna ) maMtrIe, 5. sukhalAlajI sanmAna samiti, muMbaI zAkhA. viSaya sUci zramaNa ane brAhmaNu gaMgAttarI dalasukha mAlavaNiyA harSa dalAla godhana jayaprakAza nArAyaNa paramAnada sAmyavAdIone sakhAdhana prakIrNa noMdha: sAmyavAdI pakSanA sAmAnya matrInA zrI jayaprakAza nArAyaNane javAba, adhu palaTe che, te zuM bhAratanA sAmyavAdIe nahi palaTa?, varNasaMkara vizadhI pakSa kAne lAbhadAyI nahi nIvaDe; sva. DaoN. bhImarAva akheDakara. nava sacivAnuM sanmAna netra rakSA DaoN. govindabhAi paTela pRSTha 161 162 14 166 169 101 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-12-56 prabuddha jIvana netra rakSA ( gatAMkathI cAlu ) .. AMkha zarIramAM sauthI vadhu upayogI ane sauthI vadhu kAma netra rakSA mATe dareka zarIradhArIe zuM karavuM? karanAruM aMga che. bedarakArI ane saMbhALa sivAya, vadhu kAma karanArane ApaNe AgaLa joI gayA ke, base varasanI gulAmI vadhu ghasAro lAge e svAbhAvika che. paraMtu vadhu ghasA ApIne, tene bAda rAjakIya svAtaMtrya prApta thayuM. paraMtu rAjakIya bAbata sivAya, ArAma ApavA ke tene puratuM poSaNa ApavAmAM ApaNe avinaya jIvananI bIjI aneka bAbatamAM hajI gulAmI pUrepUrI bharelI karIe te te eka sAcA sevakano droha thaye gaNAya ane nakkI thAya che. hajI jIvana ajAgRta, parataMtra, ane yaMtravat che. jo jIvanamAM ke ApaNe AMkhanI jarUra nathI--ApaNe AMkha sivAya calAvI zakIzuM. jAgRti na Ave ane jagRta jIvana jIvatAM ApaNe na zIkhIe te jo ApaNe AMkha pAsethI kAma laI badalAmAM tene droha karIe te mAtra rAjakIya svAtaMtryanI kaMI kiMmata nathI. kAraNa rAjakIya svAtaMtrya to (AMkha jovAnuM baMdha karI de te) ApaNe ja droha thavAne che. je prajAnA jIvanamAM jAgRti na lAvI zake che, prajAne jAgRta jIvana pRthvI para jIvana dhAraNa karavA mATe zarIra dhAraNa karatAM duni- jIvatAM na zIkhave te jIvanane vikAsa rUMdhAI jAya ane rAjakIya yAnI pahelI oLakha AMkha ja karAve che; ane vikasatA zarIra ane svAtaMtrya jokhamAI jAya. . buddhinI sAthe jIvananA vikAsamAM sauthI moTo phALo AMkha ja Ape che. rAjakIya svAtaMtryanI prApti pachI sauthI vadhu agatyanI jarUrijIvananI zarUAtathI te cheka jIvananA aMta sudhI eka ja jIvanasAthIyAta prajAnA Arogyane samRddha karI, zarIrasamRddhi vadhAravAnI che. ApaNI satata sevA karyA kare che, ane te che AMkha. mAnavanA aga- A mATe, ArogyanA niyamonA pAlana mATenA saMskAre bALakone tyanA jIvanasAthI tarIke rajanA seLa soLa kalAka kAma karI; pitAnA ane jAhera janatAne aneka rIte ApavA mATe prayatna zarU thavA kAma uparAMta bIjA aMgenA kAma para jhINavaTabharI dekharekha paNa jarUrI che. rega janmAvI, tene pALI pilI mATe karyA pachI tene AMkha ja rAkhe che. A rIte te divasanA seLa, mahInAnA pAMca ane upacAra zodhavAnuM prajAne zIkhavavAne badale je ArogyanA niyamonuM varasanA cha hajAra kalAka kAma kare che. sAcavaNI ane ArAmanA abhAve, jJAna ane tAlIma ApavAmAM Ave te roga thate ja aTakI jAya; meTI uMmare jyAre zarIra ane AMkha ghasAI jAya che ane kAma ATalAM badhAM davAkhAnAM, davAo ane dAktaranI jarUra na rahe; ane ApI zakatI nathI tyAre ja ApaNane tenA pratye dAkhavelI bedarakArIne prajAmAM roga sAme rakSaNa karatAM zIkhavAnI vRtti ApaNe janmAvI khyAla Ave che. jyAre A khyAla Ave che ane paristhitine pahoMcI zakIzuM. A uparAMta, Ama karIne samAjamAM rahele mAMdA thavAne vaLavA ApaNe saMbhALa rAkhavAnI zarUAta karavA icchIe chIe rA ochI karI, nIrogI rahetAM zIkhavAne rasa ubho karI zakAze. tyAre ghasAyelA zarIrathI kaMIja banI zakatuM nathI. ATalA ja mATe lAMbA prayane rogIo karatAM, Arogya sAcavavA prayatna karanAra ane bALapaNathI keLavaNInI saMsthAo dvArA Arogya ane netrarakSAnI ArogyanA niyamanA pAlana karanAranI saMkhyAmAM kheMdhapAtra sudhAro thaI zakaze. keLavaNInA saMskAra ane tAlIma bALakane maLavAM joIe. zarIramAM sauthI vadhu kAma karanAra ane sauthI vadhu agatyanuM baso varasanI gulAmI pachI, rAjakIya svAtaMtrya bhale ApaNane aMga AMkha che. AMkhane divasanA seLa kalAka, mahInAmAM pAMca maLyuM hoya, paraMtu gulAma mAnasa ane gulAma vicArasaraNI hAjI gayAM kalAka ane varasamAM cha hajAra kalAka kAma karavuM paDe che. chatAM nathI-hajI jIvanamAM jAgRti AvI nathI-te te hajI vadhune vadhu yaMtravatuM, ApaNe A agatyanA aMgane sAcavavA kaMI ja karatA nathI. pariparAdhIna ane ajAgRta banatuM jAya che !! hajI mAnava, savAre NAme, trIsa cAlIsa varasanA bedarakArIbharyA upayogathI AMkha jyAre uDIne cheka rAtre sUtA lagI, jIvavA mATenA prayatna karatAM, maravA mATe ghasAI jaI kAma karI zakatI nathI tyAre ja ApaNane ApaNI bedaravadhu prayatna kare che !!! rAjakIya svAtaMtrya maLyA pachI, sarakAre kArIne kaMIka khyAla Ave che. A khyAla vRddhAvasthAnI zarUAtamAM zArIrika zikSaNane pharajIyAta banAvyuM che, paraMtu tenuM koI sArUM Ave che eTale ApaNe AMkhanI saMbhALa rAkhavAnuM zarU karavA pariNAma jovA maLatuM nathI. hajI bALako ke temanA vAlIo zArIrika mAgatA hovA chatAM khAsa kaMI karI zakatA nathI. paraMtu jo zarIranA zikSaNamAM rasa letA thayA nathI. zALAo hajI vyAyAmane bALakonA dareka aMgane ane khAsa karIne AMkhane sAcavavAnI keLavaNI bALaArogya mATe ke zarIranA baMdhAraNamAM sudhAro karavA mATe kAme lagADI paNathI ja ApavAmAM Ave te jIvanabhara zarIranI ane AMkhanI zakI nathI. zArIrika zikSaNanuM nakakara pariNAma lAvavA mATe bALake tejasvItA sacavAI rahe ane e parIsthitimAM jIvanamAM anekagaNo ane temanA vAlIonuM mAnasa sauthI prathama keLavavuM joie. jIvanamAM vikAsa sAdhI zakIe. zArIrika keLavaNInI agatya samajAve tevA kAryakramo varasamAM aneka AMkhane sAcavavA mATe dareka zarIradhArIe pAMca vastuo vakhata goThavI, vAlIonA mAnasamAM A viSenI agatya barAbara siddha karavI joIe:-(1) zarIra sAcavatAM zIkhe (2) AMkhane svaccha rAkho (3) AMkhane gatimAM rAkhI vAparatAM zIkho (4) AMkhane karavI joIe. vAraMvAra ArAma ApavAnI Teva pADe (5) AMkhane vAparavAnI sAcI pAyAnI keLavaNInA eka agatyanA pagathIyA tarIke Arogya rIte zIkhI jIvanamAM tene amala kare. rakSAnA ane netrarakSAnA saMskArane paddhatisara ApavAnuM kArya keLavaNInI netrarakSA mATe zuM karavuM? saMsthAoe upADI levuM joie. Arogya rakSAnI gayelI jAgRtine (1) zarIra sAcavatAM zIkho:-zarIranA Arogya mATe mukhya pAchI lAvavAnuM kArya keLavaNInI saMsthAo dvArA ja vadhu asarakAraka traNa vastuonI jarUra che. (1) vyAyAma (2) khorAka (3) ArAma. rIte thaI zake, je Arogya rakSAnA saMskAra ane tAlIma bAlamaMdirathI A traNa vastuone vyavasthita ane paddhattisara upayoga karavAthI Arogya sAcavavAnuM kAma saraLa banI jAya che. zarU karI mahAzALAnI keLavaNI sudhI vyavasthita rIte ApavAmAM parase vALe ke thAka lagADe tenuM nAma sAce vyAyAma nathI. Ave te bALakomAM A saMskAra kAyamI Teva rUpe sthapAI jaze, jene sAce vyAyAma te e ke je zarIranA dareka aMgane thAka lagADavAne * amala te pite te karaze ja, paraMtu tethI AgaLa vadhI teo A badale skUrti Ape. skUti ApanAra vyAyAma ja zarIranA Arogyane umadA vArase pitAnA bALakone Apaze. A rIte Arogya ane mane mATe ane vikAsa mATe upayogI thaI zake. A sivAya bIjI jAtane netrarakSAnI sAcI samajavALuM vAtAvaraNa taiyAra thaze ane temAMthI thAka lagADanAra ke parasevo vALavA mATe ja karele vyAyAma zarIrane eka lAMbA kALathI jenI rAha jovAI rahI che tevA nirogI vikasAvavAne badale nukasAna ApanAra thaI paDe che. A uparAMta skUti. samAjanuM sarjana thaze. ApanAra vyAyAmanI pasaMdagI dareke pitAnA zarIrane anukULa hoya nA aMgane sArA kAma karavuM zAme, trIsa 5 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana - tA. 15-12-16 tevI ja karavI joie. A rIte pasaMda karele vyAyAma jIvanabhara Arogya mATe, ApaNe tene svaccha rAkhatAM sauthI pahelAM zIkhavuM dararoja niyamita rIte ane paddhatisara ApaNe karavo joIe. joIe. AMkhane svaccha rAkhavA mAMTe, AMkha dhevAnI pyAlI kemIsTane kherAka khAvAne adhikAra kone ? te paNa ApaNane zIkha- tyAMthI kharIdI, temAM ekanuM ThaMDu pANI bharI, nIcuM joi AMkhane vavAmAM AvatuM nathI. eTale ApaNe vagara vicAryuM, yaMtravat rIte pyAlImAM DubADe. eka mInITa baMdha AMkhe pANInI ThaMDaka ; eka savAre dasa vAge ane sAMje cha vAge bhUkha na hoya te paNa khAIe mInITa bAda, AMkhane pANInI aMdara dhIre dhIre palakAre; vaLI pAchI . chIe; ane e rIte zarIrane muzkelImAM mUkI roga ubhuM karIe tene pharIthI eka mInITa mATe pANImAM baMdha kare. A rIte mAtra chIe. zAstro kahe che-bhUkha lAge tene ja khAvAne adhikAra traNa mInITanA A prayogathI, AMkha ThaMDI, halakI ane skUrtivALI che. bhUkha lAgyA sivAya khAvuM e gunha che, ane tenI sajA banI jaze.. mAMdagI che. eTale ApaNe jAgRta thaIe ane bhUkha lAge tyAre ja (3) AMkhane gatimAM rAkhI vAparatAM zIkho:-Aje khAtAM zIkhIe. ApaNe AMkhane tAkIne- cIra rAkhIne-vAparavA TevAI gayA chIe, - kayAre khAvuM e viSene niyama samajyA pachI, kevo khorAka ane jyAre ApaNane tAkavAnuM baMdha karI palakArIne jovAnuM kahevAmAM khAvA te paNa ApaNe vicAravuM joIe. Aje ApaNe je kaMI Ave che, tyAre ApaNane navAI lAge che vijJAna kahe chekhAIe chIe te zarIrane poSaNa ApavAnI dRSTie khAtA nathI, Movement is Life-jyAM jyAM gati che, tyAM tyAM ja jIvana hoya paraMtu svAdane khAtara khAIe chIe. eTale Ajane barAka ane che; jyAre gati rekAI jAya che, tyAre e bhAgamAMthI jIvanane tenI anekavidha banAvaTe zarIrane poSaNa ApavAnI daSTie nahi nAza thAya che. paraMtu mAtra svAdanI dRSTie ja bane che. svAda mATe banAvelI A tAkavuM eTale gatine abhAva-sthiratA. gatinI gerahAjarIthI vAnagIo game tyAre-bhUkha na hoya tyAre paNa-khAine ApaNe roganAM lohInI gati dhImI paDe che; lehInI gati dhImI paDavAthI AMkhanA bIja vAvIe chIe ane zarIrane AghAta pahoMcADIe chIe. DoLAnAM aNuone pUrate khorAka maLato nathI. AthI A aNuo eTale TuMkAmAM, AjanA ajAgRta jIvanamAM ApaNe je kaMI karIe dhIre dhIre azakta thatAM jAya che. A azakti ja AMkhanI nabaLAInA chIe ke khAIe chIe te badhuM jIvavAmAM madada meLavavA mATe nahi rAga tarIke oLakhAya che, jyAra palakAravuM eTale svAbha paNa maravA mATe ja karatA hoIe ema sAbita thAya che. A du:khadAyaka vika gatizIlatA. gatinI hAjarIthI aNuone pUrate kherAka maLe che ane aNuo vadhune vadhu rogI thatAM jAya che. eTale AMkhanI parIsthitimAM pheraphAra karavA ApaNe kherAkanI banAvaTamAM meTI krAMti zakti sacavAya che. A uparAMta tAkavAthI AMkhamAM prakAzane mArA satatuM karavI paDaze; ane kherAkane zarIranA piSaNanI dRSTie jIvanatathI cAlu rahe che ane palakAravAthI te mAro tuTaka banI jAya che, ane bharapura banAvavA paDaze. e rIte AMkhane bacAva thAya che. palakAravAthI AMkhanuM uparanuM paDa A rIte taiyAra thayele kherAka jamavA besatA pahelAM ApaNe vAraMvAra sApha thAya che; temaja eDachAmAM ochI zaktinA kharce vadhumAM hAtha, paga ane moM sApha karI levAno niyama karIe. khorAka levAnI vadhu kAma thaI zake che. zarUAta karatA pahelAM, ApaNe A kherAka svAdane mATe nahi paraMtu 4) AMkhane vAraMvAra ArAma ApavAnI Teva pADo:zarIranA piSaNa mATe laIe chIe evI bhAvanA sAthe khorAkane varasamAM cha hajAra kalAka kAma karatI AMkhane nidrA uparAMta divase barAbara cAvIne ApaNe levuM joIe. khorAka khAvA mAtrathI ja paNa ArAmanI jarUra che. eTale dareka be kalAkanA kAma pachI be mInITa barAka viSenI ApaNI pharaja pUrI thatI nathI. lIdhelA khorAka AMkhane baMdha karI, manane zAMta karI ArAma ApatAM zIkhe. A barAbara pacce ke nahi; emAMthI joItuM poSaNa zarIrane maLyuM ke rIte ATha kalAkanA divasanA kAma daramiyAna cAra vakhata AMkhane kema; temaja poSaNa maLyA bAda bAkI rahele kacare samayasara zarIranI ArAma ApavAnI Teva ApaNe pADavI joIe. bahAra pheMkAI gayA ke kema te jovAnI pharaja ApaNI che. je ema (5) AMkhane vAparavAnI sAcI rItenuM jJAna meLavI, na thAya, kabajIyAta rahe te aneka rogo utpanna thAya ane zarIra jIvanamAM tene amala kare :roganuM ghara banI jAya. (1) vAMcavA lakhavAnI sAcI rIta:-vAMcatI lakhatI vakhate ArAmanI agatya paNa ApaNe barAbara samajatA nathI. nidrA- pustakane chAtIthI kATakhUNe rAkhI barAbara sIdhuM pakaDe. najarane akSaro para na goThavatAM, lITInI nIcenI sapheda jagyA para goThavI, palakArIne thI ja zarIrane jarUrI ArAma maLatA haze evI sAmAnya samaja vAMcavAnI Teva pADe. pravarte che. paraMtu je rIte nidrA levAmAM Ave che, e rIte ghaNA ochA mANasane nidrAthI ArAma maLe che. A zramayuta nidrAne paNa ' lakhatI vakhate najarane game tema na rAkhatAM, penanI aNI para ArAmadAyI banAvI zakAya. A mATe sUvA jatAM pahelAM hAtha, paga - rAkhI, palakArA sAthe lakhatAM zIkhe. ane mAthuM ThaMDA pANIthI dhoI nAMkhe, ane dhayA pachI pathArImAM (2) kAMtavAnI sAcI rIta:-kAMtatI vakhate najarane trAka besI, manane zAMta karI nidrAvaza thavuM joIe. A rIte manane zAMta para sthira na rAkhatAM, tAranI sAthe khasavA dho. tArane vIMTatI vakhate thatAM zIkhavIne ane hAtha, paga, mAthAne pANIthI ThaMDA karIne ApaNe pAchI tene trAka para lAve. A rIte AMkhane eka ja parIsthitimAM ArAmadAyI nidrAnI prApti karI zakIzuM. A uparAMta divasamAM paNa na rAkhatAM gatimAM rAkhI vApare. dara be kalAkanA kAma pachI eka mInITa AMkhone baMdha karI, manane (3) sInemA jovAnI sAcI rIta:-khUrazI para ArAmathI zAMta karI ApaNe zarIrane thAka utArI ArAma meLavI zakIe. bese; AMkhane paDadAnA levala pramANe goThavavA vadhu khelavAne badale A rIte sAmAnya Arogyane vyAyAma, khorAka ane ArAmanA caherAne jarA uMcakI lya. ema karavAthI, AMkha vadhu khUlavAne badale vyavasthita upayogathI samRddha banAvI netra rakSAne majabuta pAye pipacAMthI vadhu DhaMkAyelI raheze. eTale sapheda paDadA parathI pAchA paDe ApaNe nAMkhI zakIe. Arogyane samRddha banAvIne ja AMkhane tejasvI prakAza AMkhanI aMdara na jatAM, popacAM para athaDAze. A rIte banAvI zakAya. kAraNa AMkha zarIrane ja eka bhAga che. eTale zarIra AMkhane ardhakhUllI rAkhIne palakArA sAthe sInemA jevAthI sArUM na hoya te AMkhane kadI tejasvI ne banAvI zakAya. Akhane bacAva thaze. (2) AMkhane svaccha rAkhatAM zIkha:-kaI paNa aMganA De. gevindabhAI paTela, Arogya mATe, te aMgenI svacchatA sauthI pahelI jarUrI che. aAMkhanA samApta - 718, gomatIpura, amadAvAda 10. muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka : zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3. I mudraNasthAna : kacchI vIsa | ozavAla prinTIMga presa, majIda baMdara roDa, muMbaI, TenaM. 34628 ,