Prabuddha Jivan 1956 Year 17 Ank 17 to 24 and Year 18 Ank 01 to 16

SR No.: 525941
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1956
Total Pages: 260
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 24 MB

Page 113

૨૫
તા. ૧-૬પ૬
પ્રબુદ્ધ જીવન પ્રવેશ ત્રીજો
બોધિસત્વ: તું કહે છે તે ખરૂં છે પણ પાર્શ્વનાથે જે તેમના [ સ્થળઃ–શુધ્ધદન શાક્યનું દીવાનખાનું. સવારને સમય. ચાતુર્યામ ધર્મને પ્રચાર કે તે ન કર્યો હોત તે મધ્યદેશમાં જે શુદ્ધોદન અને તેની ડાબી બાજુએ ગોતમી બેઠી છે. મહાનામ, ઉદાયી
થોડું ઘણું સાત્વિક તત્વ દેખાય છે તે પણ શું નષ્ટ થવા ન પામ્યું અને બીજા શાક્ય યુવાને તેમની સામે બંને બાજુ બેઠા છે. એટ
હોત ? યુધ્ધ એ જ આપણો ધર્મ બની બેઠે ન હેત ? પાર્શ્વનાથ લામાં બેધિસત્વ પ્રવેશ કરે છે અને શુધ્ધોદનને ને તમને
'અને બીજા સાધુસતએ જે સદુપદેશ કર્યો તેને અનુસરીને જ હાલના નમસ્કાર કરીને એક બાજુ બેસે છે. ]
સંજોગોને બંધબેસતો એ નૂતન ધર્મમાર્ગ શોધી કાઢવો જોઇએ. બાધિસત્વ: બાપુ ! કાલે શાકય સંધમાં શું શું બની ગયું
મહાનાઓ : આ ધાર્મિકવાદ રહેવા દો. હમણાં તે આપણે એ મહાનામે આપને જણાવ્યું જ હશે ! એ માટે જ મેં એને
એટલો જ વિચાર કરવાને છે કે ગૌતમ ઉપર આવેલું આ સંકટ આગળ મોકલ્યો.
કેવી રીતે ટાળી શકાય ? શાકય સંઘે યુધ્ધ એક અઠવાડિયા પૂરતું શુદ્ધોદન : આ લડાઈ–ઝઘડા વિષે અમારી વચ્ચે વાતચીત
મોકુફ રાખ્યું છે. અને કદાચ તે થશે પણ નહીં. તે પછી શાક્ય પહેલાં થઈ જ હતી. પણ, તું આટલી હદ સુધી જઇશ એ મને
સંધને સમજાવીને ગૌતમને ઘેર રાખવાનું બની ન શકે ? ખ્યાલ ન હતા.
બોધિસત્વ: મહાનામ! તારી મૈત્રી માટે હું ભલે ખૂબ ખૂબ બેસિવ : મને પિતાને પણ ન હતું. વાત આવી રીતે ઋણી છું. પણ મને ઘરમાં રાખવાને વિચાર ભૂલી જા. ધ્યાનમાં વળાંક લેશે એની મને કલ્પના સુદ્ધાં ન હતી. મને તે લાગતું હતું રાખ ભાઈ, કે હું પરિવાઇઝક થઈશ એવી પ્રતિજ્ઞા મેં લીધી, ત્યારે જ કે મારા યુકિતવાદથી હું શાકયસંધનું મન ફેરવી શકીશ. પણ આપણા
શાકયસંધની વલણ બદલાઈને યુધ્ધ લાંબુ ઠેલાયું. જો હું દેશયાગ અધિકારી વર્ગોએ લોકોના મન આગળથી જ ડહોળી નાંખ્યા હતા. આ કરીશ તે કદાચ તે હંમેશ માટે દૂર થશે. પણ જો હું મારી પ્રતિપરિસ્થિતિમાં મારો યુતિવાદ નિરૂપયેગી નીવડે. છતાં પણ હું સત્ય જ્ઞાન ભંગ કરીશ તે તેનું સર્વતપરી વિપરિત પરિણામ થશે. મારી અને ન્યાયને માર્ગે નહીં છોડું એ મેં તેમને સ્પષ્ટતાથી જણાવ્યું. તમને સૌને અંતરની અરજ છે કે મારે માર્ગ મોકળો કરો ને આ અલબત્ત મને શિક્ષા દેવી જ પડે એવા સંજોગો શાકય સંધ સમક્ષ દેશ છેડવો મને અનુમતિ આપે. ઉભા થયા. એમાં એમને વાંક ન હતું. તે શિક્ષો મેં જ ચછાએ [ બધા ખિન મનથી નીચું જોતાં બેઠાં છે અને થોડી વારે મારે માટે માંગી લીધી.
પડદો પડે છે.] શુદ્ધોદન : (ઉકળાટથી) અરે, પણ અમારી શી દશા થશે
પ્રવેશ ચોથે તેને તે કાંઈ ખ્યાલ કર્યો ?
[ સ્થળ-યશોધરાને એરડે, તે પલંગ પર સુતી છે. તેની પાસે બાધિસત્વ: એ વિચારથી તે મેં પરિવ્રાજક થવાને વિચાર રાહુલ ઉધે છે. એક ખૂણામાં ધીમે દીવો બળે છે. દાસી રેવતી પલંગ કર્યો. શાકય સંઘે જે આપણી જમીન ખૂંચવી લીધી હોત તે શું પાસે જમીન ઉપર બેઠી છે. લગભગ મધરાતને સમય છે. ] આપણા કુટુંબની દુર્દશા ન થાત?
યાધરા : (જાગી જતાં) અરે રેવતી ! તેં કહ્યું છે કે શુદ્ધોદન : અરે તું જ જે દેશયાગ કરે તે પછી અમારી આર્યપુત્ર આવે છે. પણ હજી તે આવ્યા તે નહીં ! જમીનની અને ઘરની કિંમત શું ? આ કરતાં. આપણે બધાં જ દેશ રેવતી : તેમનું મિત્રમંડળ બેઠું છે. તેમને સમજાવવામાં આર્યત્યાગ કરીએ તે શું ખોટું ?
પુત્ર મશગુલ છે. ફરીથી જઈને યાદ આપું ? ગોતમી: (મે ભરાયેલા અવાજે) અરે મારા રતન ! હું તને ચોધરા : ના. ના. આવશે જ. મારું મન અધીરૂં થઈ ગયું પગે પડું છું. વિનવું છું. તું અમને છોડીને જઈશ નહીં. (તે આંખે છે તેથી મને લાગ્યું કે તેમણે ઘણું બેડું કર્યું. લૂછવા લાગે છે.) ન જઈશ, ભાઈ.
[એટલામાં બધિસત્વ ધીમે પગલે પ્રવેશે છે. દાસી ઉઠીને બેસિવ : મા ! તું આમ અધીરી ન થા ! તું ક્ષત્રિયાણી છે. એકદમ એક બાજુ જતી રહે છે. યશોધરા ઉઠવાને પ્રયત્ન કરે છે. આવું વર્તન તને શોભતું નથી. હું લડાઇમાં ગયે હેત તે તું આમ બોધિસત્વ એકદમ પાસે જઈ તેને હાથ પકડી તેને તેમ કરતાં શેકાકુલ થઈ હેત ખરી?
અટકાવે છે. ] ગોતમી : યુદ્ધ કરવું એ ક્ષત્રિઓને ધર્મ છે એ નાનપણથી બધિસત્વ: યશોધરે ! ઉઠવાની કશી જ જરૂર નથી. (તેને અમે સાંભળતા આવ્યા છીએ. અને યુદ્ધમાં જો તું પરાજય પામીને હાથ છોડી પલંગથી થોડે દૂર પડેલુ આસન પલંગ પાસે ખેંચી તેની આવ્યા હતા તે હું શરમથી ઉંચું જોઈ ન શકત. પણ હવે પર બેસે છે. યશોધરા પડખું ફેરવે છે. તેના વાળ પર હાથ ફેરવતાં) હવે-તું તપસ્વી થઈને જંગલમાં ભટકીશ અને અમે તારી ચિંતા તાર સંદેશા મને સાંજે જ મળે. હું લગભગ મધરાતે આવીશ કરતાં અહીં બેસી રહેવાના ? આ કરતાં તે ગૌતમ તારા બાપુએ તે મારો સંદેશ તને મળે જ હશે. મિત્રો સાથે વાતચીત ચાલતી કહ્યું તેમ તું અમને બધાંને તારી સાથે લેતે જા–
હતી. તેમાંના કેટલાક તે આપણે ત્યાં જ જમ્યા. તેમને વિદાય કરતાં - બોધિસત્વઃ તમને લઈને હું કયાં જાઉં? નંદ નાને બાળ થોડુંક મોડું થઈ ગયું. છે, અને રાહુલ તે હજી ધાવણ છે. તેમને મૂકીને તમે મારી સાથે યશોધરા : તમે બરાબર સમયસર જ આવ્યા છે. પણ મને કેવી રીતે આવશે? કેશલરાજાના આશ્રયે રહેવાય ખરું, પણ તે પ્રત્યેક પળ દિવસ જેટલી લાગવા માંડી હતી. કારણ? મારી હૃદયની તમને, મને કે કઈ પણ શાકને ન જ ગમે. આપણે દેશદ્રોહીમાં જ ઉત્કંઠા. આખો દિવસ કેઈને કોઈ મળવા આવતું જ હોય છે. તેથી * ખપીએને ? મારે વનવન કરવું પડશે તે ખરૂં, પણ કાલિય બંધુઓના મને નિરાંતે મળવા તમને રાત્રે બેલાવ્યા. સાંજ પડયા પછી હું તમારી પ્રાણ હાનિ થાય તે કરતાં મા, આ રસ્તે વધુ ને સારો નથી ? ચાતકની જેમ રાહ જોતી બેઠી છું. અરસપરસ હત્યા કરવા કરતાં માનવ સમાજ કેવી રીતે મુકિતને માર્ગે બોધિસત્વ: કપિલવસ્તુમાં શું શું બન્યું તે બધું હું તને વળે તેની જે હું શોધ કરી શકું તે તેથી મનુષ્યજાતિનું કેટકેટલું કહેવા ઉત્સુક હતા. પણ દિવસના કામમાં ફુરસદ કાઢવી મુશ્કેલ હતી. કલ્યાણ થઈ શકે ?
યશોધરા : તે બધા સમાચાર તે મને મળ્યા- ઉદાયી : ગૌતમ ! તારી કલ્પના સુંદર છે ! પણ તારી તે બેધિસત્વ: તે વળી કેવી રીતે ? શોધથી મનુષ્યજાતિનું હિત થશે તે આશા નિરર્થક છે. યશોધરા: સવારે તમે આવ્યા કે નહીં તેની તપાસ કરવા પાર્શ્વનાથને ધર્મ આજે બસે વર્ષથી પ્રચલિત છે. પણ તેથી આપણાં મેં રેવતીને મોકલી. ત્યારે મહાનામ ગંભીરતાથી બધા સમાચાર બાપુને ઝધડા-રંટ શું મટયા છે ?
કહેતા હતા. પછીથી તમે આવ્યા, તેણે દરવાજા પાછલી રહીને બધું