Prabuddha Jivan 1956 Year 17 Ank 17 to 24 and Year 18 Ank 01 to 16

SR No.: 525941
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1956
Total Pages: 260
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 24 MB

Page 84

-- પ્રબુદ્ધ જીવન .. ! '
તા. ૧૫-૪-૫૬ જ છેઆમ બનવાનું બીજું પણ એક કારણ છે હજુ થોડા વર્ષ એમ છતાં પણ પંડિતજી. તેમ જ અન્ય પ્રધાનપુરૂષે ભગવાન બુદ્ધથી હતા પર્વે ગાંધીજી આપણી વચ્ચેથી વિદાય થયાં. આપણે તેમનામાં અપૂર્વ આટલા બધા પ્રભાવિત છે એ જ હકીકત પ્રસ્તુત પાપન પાછળ
કોટિની મહાનુભાવતાનાં દર્શન કર્યા ભૂતકાળનાં પયગંબરે સદશ તેમની રહેલી અસાંપ્રદાયિકતા તેમ જ ધાર્મિક તટસ્થતા પુરવાર કરવા માટે પૂરતી આ જીવનપ્રતિભા હતી. આ પયગંબરો કે ધર્મ પુરૂષોમાં પણ ભગવાન બુદ્ધ છે. ભગવાન મહાવીરે કે ઈશું પ્રીસ્તને જે કઈ માત્ર પોતાના માનતા હશે પર ગાંધીજીની સૌથશે વધારે નજીક હેય એવું ભવ્ય સામ્ય એ બે પુષ્ય અને અન્યને પારકા લેખતા હશે તેમને આ બુધ્ધ જયન્તીનું મહત્વ નહિ - પુરૂષ વચ્ચે આપણે નિહાળી રહ્યાં છીએ, અનુભવી રહ્યા છીએ. આવી " સમજાય. જે કંઈ બુધ્ધ, મહાવીર, ઈશુ ખ્રિીસ્તમાં કે મહાત્મા ગાંધીમાં. કોઈ આપતીતિ આપણને અને આપણા આજના દેશનેતાઓને પરા કટિની માનવવિભૂતિનું એક સળંગ વ્યાપક દર્શન કરી શકતા બેગવાન બુદ્ધ તરફ ખેંચી રહી છે અને તેથી તેમની આગામી, હશે તે આટલા મેટા પાયા ઉપર ઉજવવામાં આવનાર બુધ્ધ જયન્તી ૨૫૦૦ મી નિર્વાણ જયન્તી . આપણા સર્વ માટે એક અસાધારણ પાછળ ભારત સરકારની ઉદાત્તતાની અને ભવ્ય કલ્પનાશીલતાની જરૂર
પર્વનું નિમિત્ત બની રહેલ છે. ભગવાન બુદ્ધની આગામી જયન્તીને કદર કરશે, ભગવાન બુદ્ધનું આવી રીતે બહુમાન કરવા પાછળ છે એવું મહત્વ આપવા પાછળ આ પ્રકારનું રાષ્ટ્રીય સંવેદન રહેલું છે. ભારતીય સભ્યતાનું અનુપમ દર્શન કરશે અને આગામી વિરાટ ઉત્સવ છે . આ ઉપરાંત ભગવાન બુદ્ધ પ્રત્યે પૂર્વ એશીઆના અનેક દેશોમાં ' સમારંભને અન્તરના ઉમળકાથી આવકારશે. ઊંડો ભક્તિભાવ ધરાવે છે. એશીઆના આ પૂર્વદેશા સાથે આપણે .
અને પરમાનંદ કુંવરજી કાપડિયા ગાઢ સંબંધ ધરાવીએ છીએ. આ યતી પ્રસગે એ દેશમાંથી ગુજરાત નઈ તાલીમ સંધનું છઠું વાર્ષિક સંમેલન ( સંખ્યાબંધ નરનારીઓ ભારતની યાત્રાએ આવનાર છે. આ લાખોની ગુજરાત નઈ તાલીમ સંધના મંત્રી શ્રીમતી અન્નપૂર્ણા
સંખ્યામાં આવનારા યાત્રિકના ભારતે યજમાન બનવાનું છે. ભગવાન મહેતા જણાવે છે કે –“ગુજરાત નઈ તાલીમ સંધનું છઠું વાર્ષિક છે. બુધની આ જન્મભૂમિના દર્શનથી–સ્પર્શથી-પાવન થવાની તેમની સંમેલન જે માર્ચનો છેલ્લા અઠવાડિયામાં ભરવાની ધારણા હતી તે
ભાવનાને ઝીલવી, પ્રતિધ્વનિત કરવી એ ભારતને વિશિષ્ટ ધર્મ અને અનિવાર્ય કારણોને લીધે મે માસમાં લઈ જવામાં આવ્યું છે. હવે છે. છેકે આ એશીઆવ્યાપી ઉત્સવમાં આપણે બને તેટલો ભાગ લેવા આ સંમેલન તા. ૬, ૭ મે, ૧૯૫૬ ના દિવસેમાં આચાર્ય કાકાસાહેબ છેજોઈએ એમ ભાતરની સભ્યતા આપણને ઉબધિત કરી રહી છે. એ રીતે કાલેલકરના પ્રમુખપણા હેઠળ સર્વોદય આશ્રમ, વાલમ (સ્ટશન વીસનગર કી ચીન, બર્મા, જાપાન, સિયામ આદિ દેશો સાથેના આપણા સંબંધે છલ્લો : મહેસાણા) માં મળશે. આ સંમેલનમાં ગુજરાત-સૌરાષ્ટ્રના જ વધારે ગાઢ વધારે મર્મસ્પર્શી–બનવા સંભવ છે. આન્તરરાષ્ટ્રીય ક્ષેત્રે નઈ તાલીમના કાર્યકર્તાઓ અને એમાં રસ ધરાવતા કેળવણીકાર ભેગા 0 થનાર આ વિરોષ લાભનું મહત્વ નાનુંસુનું નથી. -
મળી નઈ તાલીમના પ્રશ્નોની વિચારણા કરશે. આ સંમેલનમાં હાજરી છે. » આ ઉત્સર્વનાં અગ્રણી બનવા સાથે ભારત સરકારના Secular- . રહી નઈ તાલીમના પ્રશ્નોની વિચારણામાં ભાગ લેવા સંઘની સંજિત
પણાને-અસાંપ્રદાયિકતાને-કશો વિરોધ છે જ નહિ. ભારતની આ સંસ્થાઓને સરકારી ખાતાના કેળવણી અધિકારીઓને, શાળાબાર્ડના - અસાંપ્રદાયિક તાતિને વિશિષ્ટ અર્થ તો એ છે કે ભારતમાં હિંદુઓની , શિક્ષકોને, શિક્ષણશાસ્ત્રીઓ તેમ જ નઈ તાલીમમાં રસ ધરાવતા સૌ છેધણી મેટી બહુમતી છે. આ હકીકતને લક્ષ્યમાં રાખીને પાકીસ્તાન " ભાઇ-બહેનને આથી સપ્રેમ આમંત્રણ આપવામાં આવે છે... !
માફક ભારત અન્ય ધર્મોની અવગણુના નહિ કરે અને સત્તાના જોરે સંમેલનમાં આવવા ઇચ્છનારાઓએ પ્રતિનિધિપત્ર ભરીને તરતાં , 'હિંદુધર્મને ભારતમાં કદિ ફેલાવે નહિ કરે અથવા તે તે તરફ કોઈ શ્રી મંત્રી, ગુજરાત નઈ તાલીમ સંઘ, કન્યા આશ્રમ, જિ-સુરતના - વંશિષ્ટ પક્ષપાતપૂર્વક વર્તાવ નહિ કરે. આ આપણી અસાંપ્રદાયિક
છે, સરનામું મોકલવું.”. * Mાતી રાજનીતિને સીધે અર્થ છે. બીજું બુધ્ધ જયન્તી પ્રસંગે ગુજરાત નવી તાલીમ સંધ સંચાલિત ચીજે | છેભારત સરકારે જે કાંઇ કરવા ધારે છે તે પાછળ બુધ્ધ સંપ્રદાયને
' ! . બાલવાડી શિબિર | ફેલાવે કરવાનો કોઈ આશય છે જ નહિ, પણ ભગવાન બુદ્ધની જે
છે.
સ્થળ: કન્યા આશ્રમ, મટી. .. જ આજે જીવનપ્રતિભા છે તેને માનવજાતના દિલમાં સુપ્રતિષ્ઠિત કરવાને
તા. ૧૦-પ-પ૬ થી તા. ૨૪-૫૬ સુધી આ અને આજે જ્યારે હિંસા અને નિષ્ફરતાએ માનવસમાજને જડ અને નઈતાલીમની વિવિધ અંગોના અભ્યાસ અનુભવ માટે ગુજરાત - રાક્ષસી સ્વભાવને બનાવ્યું છે ત્યારે ભગવાન બુધની કરૂણા અને નઈ તાલીમ સંધ તરફથી ક્રમિક શિબિરેની ચેજના ચાલે છે. -
મૈત્રીભાવના વડે માનવચિત્તને સચેત' અને મૃદુ બનાવવાને ભારત તેને અનુસરીને પૂર્વ બુનિયાદીના અભ્યાસ માટેને ત્રીજો બાલવાડી છેસરકારને આશય છે. '
શિબિર કન્યા આશ્રમ, મઢીમાં ચાલશે. શિબિરના અભ્યાસક્રમમાં 1 2 ભગવાન બુદ્ધ પ્રત્યે ભારત સરકાર આટલો બધો પક્ષપાત , બાલવાડીના ચાલુ કામનું અવલોકન મુખ્ય રહેશે. ઉપરાંત બાલવાડી, દર્શાવે છે તે કોઈ જૈન પૂછશે કે તેમની સમકક્ષાના ભગવાન મહાવીરની
. કાયમી મદદરૂપ થાય તેવાં સાધનો બનાવવાનાં રૂપે બોલવાડીની સેવાનાં; વિાન મહાવીરની કામ કરવાનાં રહેશે. પૂર્વ બુનિયાદી શિક્ષણના સિધ્ધાન્ત અને કાર્ય
, ભારત સરકાર કેમ ઉપેક્ષા કરે છે ? આવી રીતે કઈ ખ્રીસ્તી પણ પધ્ધતિની સમજ માટે વ્યાખ્યાન, પ્રયોગે આદિ પણ ગોઠવવામાં આવે" છે. પૂછશે કે ઈશુ ખ્રીસ્તને ભારત સરકાર કેમ ભૂલી જાય છે.? આમ : આ શિબિરમાં ભાર્ગ લેવા ઈચ્છનારાઓએ વિશેષ વિગતે સંબંધે મસ્ત્રી {rછેપૂછનારા મોટા ભાગે આખા પ્રશ્નને કેવળ સાંપ્રદાયિક ભાવથી નિહાળે છે 'નઈ તાલીમ સંધ 'કન્યા આશ્રમ, મઢી (જિ. સુરત)ને પૂછાવવું, } .. છે અને સમસ્ત એશીઓ અને ભારતના સંદભ માં ભગવાન બુધનું એક ' વિષય સૂચિ. . છે એનેખું સ્થાન છે અને પ્રસ્તુત. અવસર એક અનોખા ગૌરવને પ્રસંગ લીટલ બેલે દ્રપનું “પંચતંત્ર'
કાકા કાલેલકર ૨૨ છે એ હકીકતનું તેમને પુરું ભાન નથી એમ વિના સંકોચે કહેવું સ્યાદ્વાદ અને સાપેક્ષવાદ
મુનિ નગરોજજી સિરી - પડશે. વળી. આની અંદર એક અધિદેવતાની અવગણના કરીને અન્ય બોધિ સત્ત્વ છે કે પરમાનંદ જ કરી અધિદેવતાની પૂજા કરવાને કાઈ. પ્રશ્ન જ નથી. તદુપરાત ભારત આગામી બુદ્ધ જયંતી અને ભારતે સરકાર ' " પરમાનંદ છે. જે કોઈ
પ્રકીર્ણ નોંધ:
છે ' ' , " - સરકારની રાજનીતિ Secular અસાંપ્રદયિક છે એનો અર્થ એ નથી
: છે કે, ભારત સરકારને higher values of life-જીવનનાં કોઈ એક
લોકસભામાં બાલદીક્ષા પ્રતિબંધક બીલ કે પરમાનંદ ક, આધિદૈવિક મૂલ્ય-નથી. આ મૂલ્ય માત્ર ભારત સરકારને જ નહિ. : શ્રી ફુલચંદ ડાંભીને ધન્યવાદ, કેન્દ્રસ્થ પ્રધાન
, ', ' , ' ' કે, પણ ભારતના અનેક અગ્રગણ્ય પુરૂષને સમર્થપણે ભગવાન બુધ્ધમાં . મ ડળમાં જોડાતા શ્રી મનુભાઈ શાહ' " પ્રતિબિંબિત થતાં દેખાય છે. અહિં બૌધ ધર્મ પ્રત્યે પક્ષપાત દાખ પ્રણાલિકાઓને મનની પ્રામાણિકતાથી પડકારે ઈમસના ૨૩પ ,
વવાને પણ કોઈ પ્રશ્ન જ નથી. કારણ કે એ તે જાણીતું છે કે ભારત પ્રાદેશિક પુનર્રચનાને સરકારી ખરડો : શાન્તીલાલ નન્દુ ૨૩૬ છે. સરકારના પ્રધાન પુરૂષમાંથી કોઈ પણ બુદ્ધધર્મી થી. પંડિત જવાહર- અંબર ચરખું.. "
- ૨૩૭ , વાલની વૃત્તિ અને ભાવના સંપ્રદાયાતીત હવા વિષે બેમત છે જ નહિ, મહા-છાંયા , , , ,
ગીતા પરીખ ૨૩૮