Prabuddha Jivan 1956 Year 17 Ank 17 to 24 and Year 18 Ank 01 to 16

SR No.: 525941
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1956
Total Pages: 260
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 24 MB

Page 27

તા. ૧-૨-૫૬ ' પ્રબુદ્ધ જીવન
૧૮૫, કરવું અને આપણા ભાઈઓ પ્રત્યે દુશ્મનાવટ દાખવવી એ તે બીલકુલ છે. આ પ્રકારના કાને ઉભાં કરીને મુંબઈને જાળવવાની નાલાયકી - ખોટું છે. મુંબઈ અને બીજી સીમાઓ સંબંધમાં આખા દેશના તેમણે પોતે જ પુરવાર કરી છે. ભારતભરમાં તેમની પ્રતિષ્ઠાને આ નેતાઓએ નિર્ણય કર્યા પછી કેટલાક મહારાષ્ટ્રીઓએ જે કર્યો આચર્યા રીતે ભારે ધક્કો પહોંચ્યો છે. આમ છતાં પણ મુંબઈ વિષેના તેમના છે તેથી હું ખરેખર શરમ અનુભવું છું. હું તે એમ માનું છું કે ઝનુનમાં કશો ફરક પડે દેખાતું નથી. " આ કૃત્યથી તેમણે મહારાષ્ટ્રના રૂડા નામને બટ્ટો લગાડ છે” અને મહારાષ્ટ્રમાં ગુજરાતીઓ સારી રીતે ફેલાયેલા છે. મુંબઈમાં એવા એક ત્યાર બાદ ૨૮ તારીખના જન્મભૂમિમાંથી જાણવા મળે છે કે પ્રજાસત્તાક પણ લતે નથી કે જે કેવળ ગુજરાતીને કે કેવળ મહારાષ્ટ્રીઓને જ દિનની ઉજવણી વખતે આ અમ્બાસાહેબ પટવર્ધનના ગેપુરી’ નામના કહી શકાય. આ બન્ને વર્ગો વચ્ચે વર્ષો જુની શુભનિષ્ટને આજે આશ્રમ ઉપર તેફાની ટોળાએ હુમલો કર્યો છે અને આશ્રમની માલ- નાશ થાય છે. આવી સ્થિતિ ઉભી કરન્નાર મહારાષ્ટ્રીઓ છે તેથી આ ' મત્તાને ભારે નુકસાન કર્યું છે. આ છે આજના મહારાષ્ટ્રની કમનસીબ સ્થિતિ સુધારવાની જવાબદારી પણ મહારાષ્ટ્રીઓની છે. અલબત બે હાથ મનેદશા !
' ,
સિવાય તાળી પડતી નથી, પણ પહેલા હાથ મહારાષ્ટ્રીઓ લાંબાવે તે જ કેસ કારેબારીની જાહેરાત અને મહારાષ્ટ્ર કેસને ઠરાવ ગુજરાતી પ્રજાને હાથ લંબાવવાનું કહી શકાય. આ સંબંધમાં સંયુક્ત
મુંબઈમાં બનેલી ઉપરની દુર્ધટનાઓ બાદ તા. ર૭મીના રોજ મહારાષ્ટ્રના નામે થયેલા અમાનુષી અત્યાચારના પ્રાયશ્ચિત રૂપે ગઈ ૩૦મી કેગ્રેસની કારોબારીએ એક વિસ્તૃત જાહેરાત દ્વારા મુંબઈ સંબંધેના તારીખથી ૧૧ દિવસના ઉપવાસની જાહેરાત કરતાં શ્રી શંકરરાવ દેવ નિર્ણયને અડગપણે વળગી રહેવાને નિર્ણય પ્રગટ કર્યો છે અને તસંબધી નિવેદનમાં જણાવે છે કે “મેં એક વખત કહ્યું હતું કે મહારાષ્ટ્રના આગેવાનોની સખ્ત ઝાટકણી કાઢી છે અને મહારાષ્ટ્રના પ્રધાનો મહારાષ્ટ્રમાં બીન મહારાષ્ટ્રીઓ સ્વમાન સાથે જીવી શકશે નહિ એવા ' અને ધારાસભ્યને પિતાનાં રાજીનામાં પાછા ખેંચી લેવાનો આદેશ કર્યો ભય વ્યકત કરવામાં આવે છે, તે મહારાષ્ટ્રીએના ચારિત્ર્ય ઉપર એક છે. આ મક્કમ જાહેરાત બાદ હઠે ચડેલા મહારાષ્ટ્રના કોંગ્રેસી આગેવાને કલંક સમાન છે. પરંતુ ગુજરાતી કોમના હૃદયમાં રહેલે આ ભય દૂર * સમક્ષ બે વિકલ્પ ઉભા થયા હતા. કાં તે રાજીનામાં પાછા ખેંચી થવાને બદલે મુંબઈ ખાતેના ગયા સપ્તાહમાં બનેલા બનાવોને લઈને ' લેવા અથવા તે કોંગ્રેસને પરિત્યાગ કરે. આ બાબતને નિર્ણય કરવા વધુ જોરદાર અને ઉગ્ર બન્યું છે એ એક હકીકત છે. દરેક સ્વમાની માટે ગઈ ૨૮મી તારીખે મહારાષ્ટ્ર પ્રદેશ કેંગ્રેસ સમિતિની બેઠક મળી મહારાષ્ટ્રી માટે આ હકીકત શરમજનક છે. દરેક મહારાષ્ટ્રની એ ફરજ હતી. આ સમિતિએ કરેલ ઠરાવ નથી પ્રસ્તુત રાજીનામાં પાછા ખેંચી છે કે તેણે યોગ્ય પગલાં દ્વારા આપણા ગુજરાતી ભાઈઓને વિશ્વાસ લેવાને આદેશ આપતા કે નથી મુંબઈ વિષેના કેસ કારોબારીના પાછું મેળવી લેવા માટે પ્રયાસ કરવો જોઈએ.” તેઓ એજ નિવેદનમાં નિર્ણયને સમાધાનીપૂર્વક સ્વીકારી લેવાને અનુરોધ કરતે, પણ માત્ર આગળ ચાલતાં જણાવે છે કે “ભાષાકીય રાજય રચનાની, માગણીનું રાજીનામાં પાછા ખેંચી લેવાના કારોબારીના આદેશનો કાંગ્રેસની કારોબારી ભાષાકીય કોમવાદ અને ઝનુનીપણાની હદે પતન થાય એ અત્યન્ત , ફરીથી વિચાર કરે અને આ સંબંધમાં મહારાષ્ટ્રના કોંગ્રેસીઓને પોતાની અનિચ્છનીય છે. આ પતનથી જે રાષ્ટ્રીય આદર્શો અને માનવમૂલ્યને લાગણીઓ વ્યકત કરવાની કોંગ્રેસની કારોબારી પૂરી ટ આપે એ આપણે મહામધા ગણીએ છીએ તેને પારાવાર નુક્સાન થશે. મુંબઈ " મુજબની વિનંતિ કરે છે. આગળના ઠરાવમાં જે બળવાનું ૩૫ હતું શહેરમાંના અને મહારાષ્ટ્રમાંનાં તાકાએ સામાન્ય રીતે દેશની અને તેના સ્થાને આ ઠરાવે વિનંતિનું રૂપ ધારણ કર્યું છે. આ રીતે 'વિશેષે કરીને સંયુકત મહારાષ્ટ્રના દયની ભારે કુસેવા કરી છે. મુંબઈ બળવાખોર વૃત્તિમાંથી મહારાષ્ટ્રની કોંગ્રેસે આ ઠરાવ દ્વારા જરૂર પીછેહઠ શહેર સહિત સંયુકત મહારાષ્ટ્રની માંગણીને અર્થ બીનમહારાષ્ટ્રીઓ કરી છે એ અવશ્ય આનંદદાયક છે, આવકારદાયક છે.
પિતાના મહારાષ્ટ્રી ભાઈઓના જેવો જ સમાન અને ગૌરવભર્યો નામદાર એન. વી. ગાડગીલે આ ઠરાવ રજુ કરતાં જણાવ્યું છે દરજજો ભેવી ન શકે એ થતા જ નથી. મુંબઈ શહેરમાં અને કે “કશાસન પધ્ધતિ હંમેશા એવી અપેક્ષા રાખે છે કે આવી દરેક મહારાષ્ટ્રમાં અન્ય સ્થળોએ વસતા બીનમહારાષ્ટ્રીઓ અને ભવિષ્યમાં સમસ્યાને વાટાધાટો દ્વારા ઉકેલ લાવા જોઈએ. આજેલન યા ચળવળ મહારાષ્ટ્રમાં આવીને વસવાટ કરવા માગતા બીજાઓન–મહારાષ્ટ્રીઓ માટે લોકશાસન પધ્ધતિમાં કોઈ અવકાશ હો ન જોઈએ” જે મહાશયે જેટલા જ અને જેવા જ નાગરિકત્વના હશે ભેગવવાનો અધિકાર છે. તે મુંબઈ મહારાષ્ટ્રને પ્રશ્ન જ્યારથી ઉભો થયો ત્યારથી કેવળ કોમી વિખવાદ હક્કોની પવિત્રતાની કઈ મહારાષ્ટ્રીથી અવગણના થઈ શકે જ નહિ.” પ્રેરતા આન્દોલન સિવાય બીજું કશું કર્યું જ નથી તે ક્યા મટે તેઓ આગળ ચાલતાં એકરાર કરે છે કે “મુંબઈ શહેર સહિત આવી શાણી વાત કરતા હશે તે આપણા સમજવામાં આવતું નથી. સંયુકત મહારાષ્ટ્રની માગણીને હું અગ્રણી હિમાયતી રહ્યો છું અને આ તે “સ ચુઆ મારકે ખીલ્લી હંજ કરનેક ચલી’ એવી વાત થઇ. જે જરૂરી જણાય તે આ માંગણીની પ્રાપ્તિ માટે અહિંસક અને
સારાંશ કે મહારાષ્ટ્ર પ્રદેશ કોંગ્રેસ સમિતિને ઠરાવ આજની લોકશાહી ચળવળ હાથ ધરી શકાય એમ પણ હું માનતો આવ્યો છું. કટોકટીને હળવી કરવામાં અમુક અંશે જરૂર મદદરૂ૫ થાય છે. એમ આથી તાજેતરનાં તેને માટેની જવાબદારીમાંથી હું છટકી શકું છતાં પણ આ જ મહારાષ્ટ્રી આગેવાને કયારે મેટું ફેરવશે–કારણ કે એમ નથી. આ કડવા અનુભવ માત્ર આપણને જ નહિ પણ કોંગ્રેસની કારોબારીને “જુદી જુદી કમેના જુદા જુદા વર્ગો પર કાયમી શાન્તિ અને થયાનું તેની ૨૩મી તારીખની જાહેરાતમાં સીધું સૂચન રહેલું છે-આ ભાઇચારાની લાગણી સ્થપાય તે માટે હાલની પરસ્પર અવિશ્વાસ અને સવાલ અવિશ્વાસથી ઘેરાયેલા આપણા મનમાં ઉઠયા વિના રહેતું નથી. દૃષભાવની લાગણી દૂર કરવાનું જરૂરી છે. આથી હું દરેક મહારાષ્ટ્રને ઈશ્વર તેમને સતત સન્મતિ તરફ વાળે અને સુદઢ બનાવે એવી આપણી આપણું ગુજરાતી ભાઈઓને વિશ્વાસ પાછો સંપાદન કરી લેવા માટે પ્રાર્થના અને શુભેચ્છા છે !
નિકાભર્યો સતત અને સખત પ્રયાસ કરવાની આગ્રહભરી વિનંતિ કરૂં - શ્રી શંકરરાવ દેવનું નિવેદન
આજે મુંબઈની સ્થિતિ ભારેલા અગ્નિ જેવી છે. છેલ્લા અઠવાડી. કરી શકે તે માટે અને જેઓની દુકાન લૂંટાઈ ગઈ છે, જેને આથી શાન્તિ પથરાયેલી છે અને કોઈ અધટિત બનાવ સાંભળવામાં પોતાના વિસ્તારોમાંથી નીકળી જવું પડ્યું છે તેમાં વિશ્વાસ અને આવ્યું નથી. એમ છતાં પણ આ શાન્તિ જરા પણ વિશ્વસનીય નથી. શ્રધ્ધા પુનઃ પેદા થાય તે માટે આપણે શક્ય તેટલા પ્રયાસ કરવા જ ગુજરાતીઓનાં મન ઉડથી દાઝેલાં છે, આરપાર ધવાયેલાં છે. અવિ- રહ્યા. આવી જ રીતે પોલીસના ગોળીબાર, લેકની ઘેલછા, ઝનુન અથવા શ્વાસ અને અસ્થિરતાએ તેમનાં દિલને ભારે બેચેન બનાવ્યાં છે. કોંગ્રેસ તે બીજી કોઈ રીતે જેમણે પિતાનાં ભાંડુઓ ગુમાવ્યાં હોય. તેમનું કારોબારીએ મુંબઈ સંબંધે મહારાષ્ટ્ર આગેવાનોને મક્કમ ના સંભળાવી દુઃખ ઓછું કરવા માટે આપણે પ્રયાસો હાથ ધરવા જોઈએ. આ બધું છે, અને તેમને મુંબઈમાં બનેલી બીનાઓ સંબંધે ખૂબ ખખડાવ્યા જ્યાં સુધી ન કરીએ ત્યાં સુધી સંયુકત મહારાષ્ટ્રની ચળવળ હાથ
'
મારી વિનંતિ કરું
જેમાં મુંબઇ છોડી ગયા છે તેઓ
આથી શાન્તિ પથરાયેલી
અસલ અગ્નિ જેવી છે. છેલ્લા અઠવી.