Prabuddha Jivan 1956 Year 17 Ank 17 to 24 and Year 18 Ank 01 to 16

SR No.: 525941
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1956
Total Pages: 260
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 24 MB

Page 26

થી ભરેલું પસાર થયું છે.
પશ્ચિમીજે ભીષણ
હિતાઓના સીમાપ્રદેશ ૩
પ્રબુદ્ધ ક્વન
તા. ૧-ર-૧૬, ગોઝારું પખવાડીયું : આશાકિરણને ઉદય
આજની પરિસ્થિતિની સમાલોચના છેલ્લું પખવાડિયું જાન્યુઆરી ૧૫ થી જાન્યુઆરી ૩૧ સુધીનું પ્રધાનપણે કામ કરતી જોવામાં આવી છે, જો કે જાનહાનિના કીસ્સાઓ સમગ્ર ભારત માટે–પણ ખાસ કરીને મુંબઈ માટેન કલ્પી શકાય જરૂર છુટા છવાયા બન્યા જ છે. અને પિલીસ ફાયરીંગના પણ ઠીક એવી દુર્ઘટનાઓથી ભરેલું પસાર થયું છે. છેલ્લા ત્રણ કે ચાર મહી- સંખ્યામાં માણસે ભેગ બના જ છે. નાથી સંયુકત મહારાષ્ટ્રવાદીઓ-કાંગ્રેસી અને બીનકાંગ્રેસી-જે ભીષણ (૩) સાધારણ રીતે હિંદુ મુસલમાને જુદા જુદા લતાઓમાં રહેતા આન્દોલન ચલાવી રહ્યા હતા તેનું જે સ્વાભાવિક પરિણામ સૌ કોઈ હતા અને એ લતાઓના સીમાપ્રદેશો ઉપર અથડામણ ચાલતી હતી. કટપી રહ્યા હતા તે જ આખરે આવ્યું છે. અરાજકતા, અંધાધુંધી અંદરના ભાગમાં સૌ કોઈ સહીસલામત હતું. આ વખતની લૂંટફાટ અને ગુંડાગીરીનું અનિયંત્રિત તાંડવએ સર્વમાંથી મુંબઈ અને પરામાં અને તેને મુંબઇમાં ઘણું વ્યાપક પ્રદેશ ઉપર ફેલાયેલાં હતાં અને વસતી પ્રજાને પસાર થવું પડયું છે અને મહારાષ્ટ્રી અને બીનમહારાષ્ટ્ર મહારાષ્ટ્રી અને બીનમહારાષ્ટ્રી પ્રજા મુંબઈમાં વાણુતાણુ માફક રહેતી અને તેમાં પણ ખાસ કરીને ગુજરાતી પ્રજા સમુદાય વચ્ચે બેદીલી–વૈર હોવાથી આખા મુંબઈમાં તંગ વાતાવરણને અનુભવ થતા હતા. વૈમનસ્યની દુર્ભેદ્ય દીવાલ ઉભી થઈ છે. આ પખવાડીઆ દરમિયાન (૪) મુંબઇનાં પરાંઓ કોમી હુલ્લડ કે તેફાનેથી આગળના બનેલી બીનાઓની આપણે જરા વિગતવાર સમાલોચના કરીએ. વખતમાં સદા મુક્ત હતા, જ્યારે આ વખતે મુંબઈના કેટલાક પરાં- ગુંડાગીરી સંસાહ
એમાં પણ ગુંડાઓએ પુષ્કળ ત્રાસ વર્તાવ્યા હતા. અને પરાંઓમાં જાન્યુઆરીની ૧૬ મી તારીખ અને સમવારે ભારત સરકારે પિલીસની સગવડ બહુ અલ્પ પ્રમાણમાં હોઈને પરાંમાં વસતી બીનમુંબઇને કેન્દ્રીય વહીવટ નીચે મૂકાવાની જાહેરાત કરી અને મુંબઈનું મહારાષ્ટ્ર પ્રજાની અકળામણ, મુંઝવણ, ભયવ્યાકુલતા પી ન શકાય વાતાવરણ વિકલ બનવા લાગ્યું અને ૧૭ મી ની રાત્રીથી સંયુક્ત તેવી તીવ્ર હતી. મહારાષ્ટ્રવાદીઓમાં રહેલાં અરાજક તત્વ અને ગોઠવાયેલાં ચક્રો આ કેમી રમખાણ માટે કોણ જવાબદાર? ગતિમાન થયાં, ખાસ કરીને ભાયખલાથી માંડીને દાદર સુધીમાં વસતા કમનસીબે મહારાષ્ટ્રના રાજકારણી આગેવાનોએ મહારાષ્ટ્રની કચ્છી, ગુજરાતી, મારવાડીઓ ઉપર ગુંડાઓનાં આક્રમણ શરૂ થયાં. પ્રજાના માનસમાં છેલ્લા પાંચ છ વર્ષના અને ખાસ કરીને છેલ્લા છે બન્ને વર્ગની પાર વિનાની દુકાને અને ઘરબાર ત્રણ દિવસ સુધી મહીનાના તુમુલ પ્રચારથી મુંબઈના પ્રશ્ન પરવે એટલું બધું ઝેર ભરી ' લુંટાતાં રહ્યાં. તે લતાઓમાં વસતા કચ્છીઓ અને અન્ય ગુજરાતી- દીધું છે કે એ ઝેરથી મુકત એ એક પણ મહારાષ્ટ્રી-પછી તે એની સહીસલામતી ભારે જોખમમાં મુકાઈ ગઈ. અરાજકતાની જવાળા હાઈકોર્ટ જજ હોય કે મીલને માર હેય-મળ મુશ્કેલ છે. આ
તરફ પસરતી ચાલી. આ બધું અટકાવવામાં પોલીસ બહુ ઓછી દુઃસ્થિતિની સઘળી જવાબદારી મહારાષ્ટ્રના રાજકારણી આગેવાની કારગત નીવડી. કેટલાક ઘાયલ થયા. સંખ્યાબંધ કુટુંબ કપડાભેર અને તેમાં પણ ખાસ કરીને કોંગ્રેસી નેતાઓની છે. કોંગ્રેસના નેતાઓ નાસી છુટયાં. લાખ રૂપિયાની માલમત્તા ખેદાન મેદાન થઈ ગઈ. જેના માથે આજે ભારતના રાજ્યવહીવટની જવાબદારી છે એવી કોગ્રેસની આ ગુંડાગીરી વધારે ને વધારે વિસ્તારમાં ફેલાતી ચાલી. ઘાટકોપર, કારોબારીને અને ભારત સરકારને જવાબદાર હતા. વળી તેઓ કોંગ્રેસી મુલુંડ, થાણ, વિલે પારલે, અધેરી–આમ અનેક સ્થળોએ નાનાં મોટાં હોઇને અહિંસાના આદર્શને વરેલા હતા અને શિસ્તથી બંધાયેલા હતા. છમકલાં થવા લાગ્યાં. ધર ઉપર પથરા પડે, ચાલીઓને ગુંડાઓનાં મુંબઈનું આમ જ થવું જોઈએ અને અન્યથા થઈ નહિ જ શકે એ ટાળાંએ ઘેરી લે, જ્યાં ત્યાં છરીઓ હુલાવવામાં આવે, સ્ત્રીઓના શરીર એકાન્તવાદ તેમના મઢે શોભતું નહોતું. આ પ્રશ્ન ઉપર જે પક્ષે ઉપરથી દાગીના ખેંચી લેવામાં આવે, ગુજરાતીઓને લૂંટવામાં આવે. કેગ્રેસને તેડવાની–અપ્રતિષ્ટિત બનાવવાની–વૃત્તિવાળા હતા, એટલું જ તારદેવ, વિલભાઈ પટેલ રેડ, ચીરાબજાર આવા ગીચ લત્તાઓ ઉપર નહિ પણ અરાજકતાપ્રિય હતા તેવા પક્ષો સાથે કોંગ્રેસી આગેવાનોએ હાથ પણ ગુજરાતીઓ ઉપર છરીઓ ચલાવ્યાના, લુંટવાના અને દબડાવ્યાનાં મીલાવીને આખી પરિસ્થિતિને અત્યન્ત વિકટ બનાવી મૂકી હતી. વળી ગયા કંઈ કંઈ દાખલાઓ બની ગયા. ૨૧ મી તારીખ શનીવારે આ મામલો પખવાડીઆની દુર્ઘટનામાં તેમની કલ્પના બહારની વસ્તુ હતી એમ કાંઈક શાન્ત પડે. ૨૨મી ને રવિવારથી લગભગ ઘણા ખરા વિભા- કહેવાને તેમને લેશમાત્ર અધિકાર નથી; કારણ કે તેમની વાણી સતત ગોમાં શાન્તિની સ્થાપના થઈ.
ભારેભાર ઉશ્કેરાટથી ભરેલી રહેતી હતી, જેનું અન્ય કોઈ પરિણામ આગળનાં અને આ વખતનાં કેમી રમખાણે સંભવી જ ન શકે. આ કાંગ્રેસી આગેવાનીમાં પણ કાકાસાહેબ ગાડગીલે વચ્ચે રહેલે તફાવત
ગુજરાતીઓ સામે ઝેર ફેલાવવામાં જે ભાગ ભજવ્યું છે તેની તે આવા પ્રકારનાં કોમી હુલ્લડે અને તેફાનેમાંથી અનેક કોઇની સાથે પણ સરખામણી થઈ શકે તેમ નથી. તેમની વાણીમાંથી વાર પસાર થયું છે, પણ આ વખતે જે કાંઈ બન્યું છે તેની સરખા- ઝેર સિવાય બીજું કશું ટપકતું જ નથી. કોંગ્રેસ હાઈકમાન્ડે આ કાળા મણું આગળ બનેલી આવી કોઈ પણ દુર્ઘટના સાથે થઈ શકે તેમ નાગને આજ સુધી કેમ નભાવ્યું છે એ જ સમજમાં આવતું નથી. નથી. આગળનાં તેફાને અને આ વખતનાં તોફાને વચ્ચે મહત્વને આજે મહારાષ્ટ્રમાં એક પણ એ આગેવાન નજરે પડતો નથી કે તફાવત આ પ્રકારને હતાઃ
જેનામાં સમભાવ હોય, અન્યના દૃષ્ટિબિન્દુને સમજવાની ધીરજ હોય - (૧) આગળનાં કોમી તેને મેટા ભાગે હિંદુ મુસલમાને વચ્ચે અને મહારાષ્ટ્રના આ પ્રશ્નને ભારતની એકતાના અનુસંધાનમાં વિચારઉભા થતાં હતાં. તેફાનની શરૂઆત ઘણું ખરૂં. મુસલમાનેથી થતી વાની જેની તૈયારી હોય. આ રેડ ખડ એક આગેવાન નીકળે-- હતી અને પછી બન્ને સમુદાય વચ્ચે ઝપાઝપી ચાલતી હતી. અને કણ રત્નાગિરિ જીલ્લાને વર્ષોજુને રચનાત્મક કાર્યકર્તા શ્રી અપ્પાસાહેબ આક્રમક અને કોણ આક્રાન્ત એવો પછી કોઈ ભેદ રહે નહે. આ પટવર્ધન-કે જેમણે એ મુંડાગીરી સપ્તાહ દરમિયાન તા. ૨૧ મી વખતે સંયુકત મહારાષ્ટ્રવાદી ગુંડાઓએ તોફાનની શરૂઆત કરી હતી શનીવારના રોજ જાહેર કર્યું કે “ભારતનું સ્થાન પિતા જેવું છે અને અને તેને લાભ બીજા ગુંડાઓએ લીધે હતે. ગુંડાગીરીને ભોગ માત્ર જુદાં જુદાં રાજ્યનું સ્થાન ભાંડુઓ જેવું છે. ભાઈઓ જ્યારે જમીનની ગુજરાતીઓ, કાઠિયાવાડીઓ, કચ્છીએ અને મારવાડીએ બન્યા હતા, વહેંચણી સંબંધમાં અંદર અંદર એકમત ન થઈ શક્યા ત્યારે બાપે અને એ રીતે આખું તેફાન લગભગ એકપક્ષી ચાલ્યું હતું.
એ જમીન પિતાની દેખરેખ હેઠળ એક મજિયારી મિલકત તરીકે (૨) હિંદુ મુસલમાનતા તેકાનમાં અન્ય કેમના માણસોના જાન રાખવાનો નિર્ણય કર્યો. આ નિર્ણયને હું ભયંકર અન્યાય કે અપમાન ' લેવાની વૃત્તિ પ્રધાનપણે કામ કરી રહી હતી. આ વખતે લૂંટફાટની વૃત્તિ તરીકે લેખ નથી. પિતાની આજ્ઞાને અનાદર કર, એનું અપમાન