Prabuddha Jivan 1956 Year 17 Ank 17 to 24 and Year 18 Ank 01 to 16

SR No.: 525941
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1956
Total Pages: 260
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 24 MB

Page 257

તા. ૧૫-૧૨-૫૬
પ્રબુદ્ધ જીવન
સંધના માથે ઘણી પ્રવૃત્તિઓની જવાબદારી છે અને દર વર્ષે ખરચને સમાજમાંથી નીકળી આવેલા વિશાળ જનસેવાના અથવા તે રચનાત્મક પહોંચી વળવાની મુંઝવણ રહે છે. આ વખતે રૂ. ૫, ૭ કે ૧૦ કાર્યના ક્ષેત્રોની આરાધના કરતા અનેક શક્તિશાળી સેવકે જ્યાં ત્યાં રાખ્યા હોય તે આ બધી મુંઝવણ ટળી જાય છે. સંધને આ મારી નજરે પડે છે. કોઈ પણ નાની કે મેરી કોમ વિચાર અને ભાવનાના ભલામણું છે. એને અમલ કરતાં સંધને જે લાભ થાય છે તેમાંથી વધારે પ્રદેશમાં આગળ છે કે પાછળ છે એને આંક વિશાળ સમાજની સેવા નહિ તે એક ટકે મારું કમીશન રાખશે, કારણ કે આ સુચન મારું કરતા કેવા અને કેટલા સેવકે તે કોમમાંથી નીકળી આવ્યા છે તે. મૌલિક છે.” આમ બધાને ખૂબ હસાવીને પછી તેમણે ઈન્દુમતી બહેને ઉપરથી જ કાઢી શકાય. આ રીતે જૈન સમાજને આંક ઉચે છે આજ સુધી કરેલા કાર્યની પીછાણ કરાવી અને મુંબઈ જૈન યુવક એમ હું માનું છું અને ઉચે રહેશે એવી આશા રાખું છું. જે વિશાળ ! સંધને પણ પરિચય કરાવ્યું.
જીવન તરફ જૈન સમાજને દેરી જવા મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ સતત ત્યાર બાદ સંધના મંત્રી શ્રી. પરમાનંદભાઈએ આવકારના મથી રહ્યો છે એ જ વિશાળ જીવનની દૃષ્ટિ અમને અમારા આ ચાર સમર્થનમાં બેલતાં જણાવ્યું કે “ આ ચારે પ્રધાનને આપણામાંના મિત્ર પ્રધાનેમાં સાકાર બનેલી દેખાય છે. અમે એ કારણે તેમનું અને ઘણાખરા ઓછા વધતા અંશે જાણીએ છીએ. તે દરેકના જીવનની અન્તરથી અભિનન્દન કરીએ છીએ.” કોંગ્રેસદ્વારા રાષ્ટ્રની સેવાથી જ શરૂઆત થઈ છે. દરેક પિતાને અભ્યાસ ત્યાર પછી મુંબઈના મેયર શ્રી. સાલેભાઇ અબ્દુલ કાદરે પૂરો થતાં અન્ય કોઈ દ્રવ્યો પાક વ્યવસાયમાં ન પડતાં રાષ્ટ્રસેવાના શ્રી. શાન્તિલાલ શાહના વિદને સુર પકડીને હસતાં હસતાં કહ્યું કે કાર્યમાં પડેલ છે અને પિતાના ક્ષેત્રમાં વર્ષો જુના રાષ્ટ્રસેવકે “આજના પ્રસંગે એક સાથે ચાર પ્રધાનનું સન્માન કરી એક ભજનતરીકે ખ્યાતિ પામેલા છે અને જેમ જેમ તેમની યોગ્યતા વધતી ગઈ સમારંભ રાખે એ બરાબર નથી. ખરી રીતે તે ચાર પ્રધાનના ચાર અને અવકાશ મળતે ગમે તેમ તેમ ઉચ્ચતર અધિકાર ઉપર તેઓ જુદા જુદા સન્માન સમારંભે રાખવામાં આવ્યા હતા તે આપણને આરૂઢ થતા ગયા છે.
ચાર ભજનનું આમંત્રણ મળત. અને ફકત ચાર પ્રધાનેનું જ સન્માન પ્રરતુત પ્રધાનમંડળમાં શ્રી. રતુભાઈ અદાણીની નિમણુંક શા માટે ? પ્રધાનમંડળમાં તે પંદર પ્રધાને છે. એ બધાંને વારાફરતી આપાનું ખાસ ધ્યાન ખેંચે છે. ઈતર ત્રણના ઘડતરમાં જેને આપણે બેલાવવા જોઈએ. તે ઉપરાંત આઠ નાયબ પ્રધાન છે. ઉપરાંત સ્પીકર યુનિવર્સીટી એજ્યુકેશન કહીએ છીએ તેને ચક્કસ ફાળો છે. રતુભાઈ અને ચેરમન છે. એ બધાંને બેલાવવાથી આપણને વિશેષ લાભ થાય. અભ્યાસ પાંચ અંગ્રેજીથી વધારે નથી. સૌરાષ્ટ્રમાંથી બે વ્યક્તિઓની અને પછી ફક્ત પ્રધાનમંડળને જ શા માટે? એ ઉપરાંત બીજાને પસંદગી કરવામાં આવી. તેમાંના એક રસિકભાઈ તે સૌરાષ્ટ્રના મુખ્ય પણ બેલાવવા જોઈએ. મારી આગળ એમ કહેવામાં આવ્યું કે ભેજપ્રધાન હતા જ, તેથી તેમને નવા પ્રધાનમંડળમાં લેવામાં આવે તેમાં નમાંથી આપણે એક બીજાની નિકટમાં આવી શકીએ છીએ. હા, એ કોઈને આશ્ચર્ય થાય તેવું હતું જ નહિ. તેમને ન લે તે બીજા કોને લે? વાત સાચી છે. પણ તે પછી મને આજે કેમ બેલાવવામાં આવ્યું? તેમની પછી બીજી પસંદગી સૌરાષ્ટ્રના સાત આઠ પ્રધાનેમાંથી માત્ર હું તે નવ મહિનાથી મેયર છું. ભલે, પણ ભવિષ્યમાં યુવક સંધ શ્રી. રતુભાઈની કરવામાં આવી, જેના ભણતર અને ઘડતરમાં ઉચ્ચ મારી આ ભલામણ પર વિચાર કરશે એવી આશા રાખું છું... શિક્ષણના નામે આજે જેને ઓળખીએ છીએ તેવું કશું જ નહોતું. આટલી જરા ગમ્મત કરી, પણ હવે થોડી ગંભીર વાત કહું. જૈન આમ છતાં પણ તેમને પસંદ કરવામાં આવ્યા, કારણ કે તેમની યુવક સંઘના સીધા પરિચયમાં હું આ વખતે પહેલીવાર આવું છું. રચનાત્મક ક્ષેત્રમાં વર્ષોજુની એકધારી સેવા, અસાધારણ કાર્યકુશળતા, આ સંસ્થા કોમી ભેદભાવ વિના જે પિતાનું કામ કરે છે એ જાણીને અને ભણતરવિનાનું પણ અસામાન્ય ઉચ્ચ કોટિનું અનુભવજન્ય ઘડ- હું ખૂબ આનંદ અનુભવું છું. યુવક સંઘના સંચાલકોએ આ પ્રસંગે તર–આ વિશેષતાઓએ સૌરાષ્ટ્રમાં તેમ જ અન્યત્ર તેમના વિષે ઘણી મને ખાસ આમંત્રણ આપ્યું એ માટે હું તેમને આભાર માનું છું.” ઊંડી છાપ પાડી હતી. તેમને આ ઉત્કર્ષ જોતાં આજે સૌરાષ્ટ્રનાં ત્યાર બાદ શ્રી રસિકભાઈએ જણાવ્યું હતું કે “જૈન યુવક રજવાડાઓ વિલીન થયા છે તેમાનું એક્ર રજવાડું ભાવનગર-ત્યાં વર્ષો સુધ સાથે મારે સંબંધ ઘણાં વર્ષોથી છે. હું પહેલાં સંધને સભ્ય સુધી જેમણે એક કુશળ દીવાન તરીકે કામ કર્યું હતું અને એ હતા. ત્યાર પછી હું સૌરાષ્ટ્રમાં ગયો એટલે સભ્ય મટી ગયું હતું. વખતમાં સૌરાષ્ટ્રના મુસદ્દીઓમાં જેમનું અગ્રસ્થાન હતું તેવા સ્વર્ગસ્થ પણ તે છતાં સંધ સાથે મારો સંપર્ક તે હંમેશા ચાલુ જ રહ્યો છે. સર પટ્ટણીનું સ્મરણ થાય છે. તેમને મળેલા શિક્ષણ અને રતુભાઇના આ સંધ જૈન સમાજની એક બળવાખેર સંસ્થા છે અને અનિષ્ટ શિક્ષણમાં કશો ફરક નહોતે.
ધાર્મિક તેમજ સામાજિક રૂઢિઓ સામે ચાલુ જેહાદ ચલાવતો રહ્યો છે. મુંબઈ જૈન યુવક સંધનાં દ્વાર જૈન જૈનેતર સૌ કોઈના આ સંધ અનેક સંસ્કારપ્રચૂર સર્વસામાન્ય પ્રવૃત્તિઓ ચલાવે છે, માટે ખુલ્લાં છે. એમ છતાં મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ જૈન સમાજ અને રાજકીય બાબતમાં પણ હંમેશા ખૂબ રસ લેતે રહ્યો છે. આ સાથે ગાઢપણે સંકળાયેલું છે. જૈન સમાજની દૃષ્ટિએ વિચાર કરતાં સંસ્થાનું મુખપત્ર “પ્રબુધ્ધ જીવન’ વિશાળ સમાજને ચિન્તનપ્રેરક નવા પ્રધાનમંડળ સંબંધમાં આનંદ અને આશ્ચર્ય પમાડતી બાબત વિચારસામગ્રી પુરી પાડે છે. આ સંધ કોમી અને સંપ્રદાયવાદને એ છે કે નવા પ્રધાન મંડળમાં ચાર પ્રધાને જૈન છે: ૧ શ્રી. ઇન્દુમતી કટ્ટર વિરોધી છે. આ સંઘે આ રીતે અહિં એકત્ર થયેલા ભાઈ બહેન, ૨ થી રસિકલાલ પરીખ, ૩ શ્રી શાન્તિલાલ શાહ અને ૪ શ્રી રતુભાઈ બહેનોને મળવાની તક ઉભી કરી તે માટે તેને હું ઉપકાર માનું છું. અદાણી. રતુભાઈ જૈન છે એની તે ઘણાને ખબર પણ નહિ હોય. “આજથી બાર ચૌદ મહીના થહેલાં આપણે આ જ સ્થળે આ હકીકતને ઉલ્લેખ કોઈ કોમી અભિમાનથી હું નથી કરતા. આ જ સંધના આમંત્રણ નીચે એકઠા થયા હતા. તે વખતનું મુંબઈનું આમ ચાર પ્રધાને જૈન હોવાથી જૈન સમાજને કોઈ વિશેષ લાભ વાતાવરણ ભારે ઉગ્ર હતું. ગુજરાતી મહારાષ્ટ્રીઓ વચ્ચેના સંધર્ષના મળી જવાને છે એવી કોઈ અપેક્ષા નથી, એવી સંભાવના પણ નથી. એ દિવસે હતા. મુંબઈ પ્રશ્ન આપણ સર્વને અકળાવી રહ્યો હતે. તેઓ આ સ્થાન ઉપર આવ્યા છે તે જૈન હોવાના કારણે નહિ પણ આજે એ પ્રશ્ન અંગે લગભગ સર્વ પક્ષેને માન્ય એવું સમાધાન વિશાળ સમાજની કશા પણ ભેદભાવ વિનાની સેવાના પરિણામે આવ્યા થઈ ચુકયું છે અને વિશાળ મુંબઈ પ્રદેશનું નિર્માણ થયું છે. આ છે એ આપણે સૌ જાણીએ છીએ અને માનીએ છીએ. આમ છતાં પ્રદેશના વહીવટને સફળ બનાવે અને તે દ્વારા પંચવર્ષીય જનામાં જૈન સમાજ પૂરતું એટલું જરૂર કહી શકાય કે આવી બીનોમી કલ્પાયલા સર્વતોમુખી ઉત્કર્ષને સિધ્ધ કરે એ આપણું લક્ષ્ય હોવું અને શુદ્ધ રાષ્ટ્રલક્ષી દૃષ્ટિ ધરાવતી ચાર વ્યક્તિઓ જૈન સમાજમાંથી જોઇએ. આ માટે આપણે બધાએ સાથે મળીને કરવાનું છે. પ્રદેશ . નીકળી આવી છે એ જૈન સમાજને ગૌરવ આપે એવી એક વિશિષ્ટ ના હોય કે મોટે હેય એ બહુ મહત્વનું નથી. મહત્વ છે પ્રજાના ઘટના છે. આ જ રીતે એ ભારે આનંદ અને સતિષજનક છે કે જૈન સહકારનું અને સામુદાયિક નિશ્ચયનું. મુંબઈ પ્રદેશ કેમ પૂરી સંગક્િત