Prabuddha Jivan 1956 Year 17 Ank 17 to 24 and Year 18 Ank 01 to 16

SR No.: 525941
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1956
Total Pages: 260
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 24 MB

Page 256

૧૬૮
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧૫-૧૨-૧૬, હો એ જ કેવળ ઝીણની ચિન્તાને વિષય થઈ પડ્યો હતો, તેવી રીતે શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંધ આયોજિત હરિજને સંબંધમાં ઉં. અબેડકરના દિલમાં ઉડે એકાન્ત અભિનિવેશ . હતે. ડૅ. આંબેડકર માફક ઝીણું પણ ગાંધીજીને મુસલમાનેના મિત્ર તરીકે કદિ સ્વીકારી શક્યા નહોતા. જે કાયદેઆઝમ ઝીણાએ અને શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંધ તરફથી તા. ૧૨ મી ડિસેંબર . અંબેડકરે ગાંધીજીને હિંદુ-મુસલમાન ઐક્ય સાધવામાં અને બુધવારના રોજ સાંજના સાત વાગ્યે ચોપાટી ઉપર આવેલા પ્રાણસુખલાલ અસ્પૃશ્યતા નાબુદ કરવામાં પૂરે સાથ આપ્યો હોત તે આજના 'મફતલાલ સ્વીમીંગ બાથના ચોગાનમાં મુંબઈના પ્રધાનમંડળમાં : હિંદુસ્તાનને ઇતિહાસ જુદા પ્રકારનો હોત અને હિંદુસ્તાનનું ચિત્ર સૌરાષ્ટ્રના નવા નિમાયેલા પ્રધાને-સૌરાષ્ટ્રના શ્રી. રસિકલાલ પરીખ - પણ કોઈ જુદું જ આલેખાયું હોત.
તથા શ્રી. રતુભાઈ અદાણી, અને નાયબ પ્રધાન કચ્છના શ્રી. પ્રેમજી દેશને આઝાદી મળી. ડે. આંબેડકર સાથેનાં ભૂતકાળનાં ઘર્ષણે ભવાનજી ઠાકર અને પ્રથમ સ્ત્રી સચિવ શ્રી. ઇન્દુમતી બહેન ચીમનલાલના વિસારીને સત્તારૂઢ બનેલી કોંગ્રેસ સરકારે પછાત વર્ગોના પ્રતિનિધિ સન્માનમાં એક ભજન સમારંભ યોજવામાં આવ્યું હતું. આ સમાસમાન લેખીને ડે. અંબેડકરને પિતાની નવી કેબીનેટમાં લીધા અને રંભમાં લગભગ ૨૦૦ ભાઈ બહેનોએ ભાગ લીધો હતો. મુંબઈના'. કાયદાના મંત્રી બનાવ્યા. એ પદ ઉપર રહીને તેમણે ભારતનું નવું આગેવાન નાગરિક–મુંબઈના મેયર શ્રી. સાલેભાઈ અબ્દુલ કાદર, રાજ્યબંધારણ ઘડયું અને ભારે ખામોશી અને કુશલતાપૂર્વક બંધા- શિક્ષણસચિવ શ્રી. શાન્તિલાલ હ. શાહ, નવા નાયબ પ્રધાન હૈ. રણ સભામાં અસાધારણ પરિશ્રમ લઈને પસાર કરાવ્યું. આ તેમની ભાકર પટેલ, સર મણિલાલ નાણાવટી, શ્રી. ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહ, સેવા ભારતના ઈતિહાસમાં ચિરસ્મરણીય રહેશે. ત્યાર બાદ ભારતવાસી શ્રી. તારાબહેન માણેકલાલ પ્રેમચંદ, શ્રી. મેતીચંદ છે. શાહ, શ્રી. સમગ્ર હિંદુ સમાજને એક સરખું લાગુ પડે તેવું હિંદુ કોડ બીલ પ્રવીણચંદ્ર ગાંધી, શ્રી. પોપટલાલ ગોવિંદલાલ શાહ, શ્રી. મેઘજી પેથરાજ તેમણે તૈયાર કર્યું અને લેકસભામાં રજુ કર્યું. આ સામે સ્થિતિ- શાહ, શ્રી. ભાનુશંકર યાજ્ઞિક, શ્રી. પ્રસન્નમુખ બદામી, શ્રી. રતિલાલ ચુસ્ત હિંદુ સમાજને ઉગ્ર વિરોધ થયું અને ધારાસભાના કોંગ્રેસી સભ્ય ભાઈચંદ મહેતા, શ્રી. વીરજી નરસી સાલિયા, શ્રી. નવનીતલાલ સી. વચ્ચે પણ તીવ્ર મતભેદ વ્યક્ત થવા માંડયું. પરિણામે એ બીલ એક ' ઝવેરી, શ્રી. લીલાધર પાસુ શાહ વગેરે આ ભેજનસમારંભમાં વખતે મુલતવી રાખવું પડયું. ત્યાર પછી આજ સુધીના ગાળામાં હાજર રહ્યા હતા. એ જ હિંદુ કોડ બીલના ભારે વિવાદાસ્પદ મુદ્દાઓ લોકસભાએ સ્વીકાર્યા ભજનવિધિ પુરી થતાં મુંબઈ જૈન યુવક સંઘના પ્રમુખ શ્રી છે અને કાનુનીરૂપને પામ્યા છે. આ પણ છૅ. આંબેડકરના જીવનની ખીમજી માડણ ભુજપુરીઆએ જણાવ્યું કે “વિશાળ મુંબઈ પ્રદેશની એક મહાન સિધ્ધિ જ લેખાય.
નવી રચના થઈ અને તેમાં સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છને જોડવામાં આવ્યા - ૧૯૫૧ માં કોંગ્રેસ કેબીનેટના સાથીઓ સાથે તેમને ઉગ્ર મતભેદ અને પરિણામે નવા પ્રધાનમંડળમાં શ્રી રસિકભાઈ પરીખ, શ્રી રતુભાઈ ઉભો થયો અને રાજીનામું આપીને મંત્રીપદથી તેઓ છુટા થયા. ત્યાર અદાણી તથા શ્રી પ્રેમજીભાઈને લેવામાં આવ્યા. આ ત્રણે આપણું બાદ જીવનના અન્ત સુધી તેઓ કોંગ્રેસના તેમ જ હિંદુસમાજના કટ્ટર
મિત્રેનું તેમ જ નવા પ્રધાનમંડળમાં પ્રથમ ત્રીસચિવ તરીકે વિરોધી જ રહ્યા.
નિમાયેલા શ્રી ઈન્દુમતી બહેનનું જાહેર સન્માન કરવાની અને એ અસ્પૃશ્યતા નાબુદીની દિશાએ કેગ્રેસ સરકારે આજ સુધીના
રીતે આ નવી ધટના અને રચનાને આવકારવાની અમારા સંધની ગાળામાં જરૂરી કાયદાકાનુન કરીને શક્ય હતું તેટલું કર્યું છે. એમ છતાં હિંદુસમાજના વાસ્તવિક જીવનમાંથી અસ્પૃશ્યતા હજુ સંપૂર્ણાશે
કાર્યવાહીને ઈચ્છા થઈ અને તેમાંથી આ ભેજનસમારંભને ઉદ્દભવ નાબુદ થઈ નથી. આ કારણે હિંદુ ધર્મ અને હિંદુ સમાજ વિષેની તેમના
થયો છે.” આમ જણાવીને તેમણે પ્રત્યેકને વિગતવાર પરિચય
આપ્યા, તેમને ભાવભર્યો આવકાર આપ્યો, અને સાથે સાથે સંધના દિલમાં ઘર કરી રહેલી કટુતાની માત્રા કદી ઘટી જ નહોતી. આ હિંદુ ધર્મને
નિમંત્રણને માન આપીને હાજર રહેલા મુંબઈના લોકપ્રિય મેયરને ત્યાગ કરીને તેઓ એક વખત પીસ્તી અથવા તે મુસલમાન ધર્મ સ્વીકા
તથા નવા નિમાયેલા નાયબ પ્રધાન ડે. ભાસ્કર પટેલને ખાસ કારવાને વિચાર કરતા હતા. આખરે તેઓ બૌધ્ધ ધર્મ પ્રત્યે આકર્ષાયા
આભાર માન્ય. અને આજથી બે કે ત્રણ મહીના પહેલાં તેમણે પોતાના વિશાળ
ત્યાર બાદ નવા શિક્ષણમંત્રી શ્રી શાન્તિલાલ શાહે વિનાદાઅનુયાયીદળ સાથે બૌધ્ધ ધર્મ અંગીકાર કર્યો. આ તેમના ધર્મ
ત્મક શૈલિમાં પિતાનું વક્તવ્ય રજુ કરીને વાતાવરણને હળવું, રમુજી પરિવર્તનનું મૂલ્ય કેટલું આંકવું એ એક પ્રશ્ન છે, કારણ કે ચિત્તના
કર્યું અને ઉપસ્થિત મંડળીને સારી પેઠે હસાવી. “જે ચાર વ્યકિતકઈ સ્વતંત્ર ઉદ્ઘકરણે તેમને આ ધર્મપરિવર્તન કરવાને પ્રેર્યા નહોતા,
એનું તેઓ પ્રધાન નિમાયા તે કારણે સન્માન કરવામાં આવે છે તે પણ હિંદુ ધર્મ પ્રત્યેના ઊંડા તિરસ્કારે આ ધર્માન્તર તરફ તેમને ધકેલ્યા
હું પણ પ્રધાન નિમાયો છું તે મારૂં સન્માન કેમ નહિ ? મને કહેવામાં હતા. બીજું આ બોદ્ધ ધર્મ જે શરણભાવનાની અપેક્ષા રાખે છે
આવે છે કે હું પહેલાં પ્રધાન નિમાયે ત્યારે મારું સંધ તરફથી સન્માન બુધ્ધ શરણં ગચ્છામી, ધમ્મ શરણં ગચ્છામિ, સંધં શરણં ગચ્છામિ
કરવામાં આવ્યું હતું, તે પણ આ વખતે કેમ નહિ? કહેવત છે ને કે આ શરણ ભાવના તેમની સદા અસમ, ચંચળ અને બુદ્ધિપ્રધાન “અમે લગને લગ્ને કુંવારાં મને વળી એમ જણાવવામાં આવે છે કે પ્રકૃતિમાં કેટલી જામત એ પણ એક સવાલ હતો. અલબત આ બધી
હું તે સંધના સભ્ય છું એટલે મહેમાનને બદલે યજમાનની સ્થિતિમાં ચર્ચા આજે એક પ્રકારને તર્કવિલાસ છે, કારણ કે તેમનું ધર્મપરિ
છું. તે પછી મને નિમંત્રણ શા માટે મોકલવામાં આવ્યું અને એમ વતન સ્થાયી અને સ્થિર રૂપ પામે તે પહેલાં તો કમનસીબે આ છતાં ભેજનસમારંભનું લવાજમ ભાઈ પરમાન દે મારી પાસેથી શા ફાની દુનિયામાંથી તેમણે હંમેશા માટે વિદાય લીધી છે..
માટે સ્વીકાર્યું? રસિકભાઈ કહે છે કે તમે તે બન્ને ઠેકાણે છેઆ રીતે ભારતના ગગનાંગણમાંથી પ્રખર જ્યોતિ ધરાવતા એક ઉત્પાત ગ્રહને અથવા તે પિતાની કેમ પ્રત્યેના અન્યાય, જુલમ,
જનમાં અને માંડવે. આ કાંઈક બરાબર લાગે છે. પણ એટલામાં ધ્રુત્કાર સામે સતત ઝઝનાર અને એ જ કારણે ભારતના રાજકારણમાં
વળી પ્રશ્ન થાય છે કે ઇન્દુમતી બહેન મુંબઈના પહેલા સ્ત્રી સચિવ • અવનવી સમસ્યાઓ ઉભી કરનાર, વિશ્વવન્દનીય માનવીદિવાકર સમા
છે એટલા ખાતર તમે એમને ખાસ બેલાવ્યા છે. તે આપણું ગાંધીજીને સતત પડકારનાર ધૂમકેતુને અસ્ત થયો છે અને પાછળ બંધારણે સ્ત્રી પુરૂષને સમાન ગણ્યા છે અને તમે એ બે વચ્ચે આમ ' અનેક મીઠાં તેમજ માઠાં સ્મરણાં મૂકી ગયા છે. આજે જ્યારે તેઓ ભેટ કરે છે આ માટે અન્યાયભર્ય* લાગે છે આ રીતે મારી આપણી વચ્ચે નથી ત્યારે તેમની સ્વભાવગત ત્રુટિઓને-વિષમતાને- જેવાને સન્માન મેળવવાની તકથી વંચિત રાખવામાં આવે તે બરાબર લિષ્ટતાને-આપણે ભુલી જઈએ, તેમની નાડરતા, પ્રમાણીકતા, નથી. આ બાબતને હું અહિં મારા તરફથી વાંધા નાંધાવું છું. બહુશ્રુતતા અને શક્તિમત્તાની પૂરી કદર કરીએ અને અસ્પૃશ્યતાને પાયામાંથી નાબુદ કરીને તેમના અશાન્ત આત્માને શાશ્વત શાન્તિની " એક બાજી વાત. આ ભાઇનસમારંભમાં જોડાવા ઇચ્છતા ભેટ ધરીએ!!!
* પમાનદ સભ્ય પાસેથી રૂ. ૪ લેવામાં આવ્યા છે. આટલી ઓછી રકમ કેમ?