Prabuddha Jivan 1956 Year 17 Ank 17 to 24 and Year 18 Ank 01 to 16

SR No.: 525941
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1956
Total Pages: 260
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 24 MB

Page 131

બોધિ
લાગે.
તા. ૧-૭-૫૬
પ્રબુદ્ધ જીવન
હતા, પણ તે મેં લેવાની સાફ ના પાડી. ત્યાંથી હું ઉદ્રક રામપુત્ર પાસે ગયો. તેમણે મને નૈવસંજ્ઞાના સંજ્ઞાયતન એ સમાધિની આઠમી અવસ્થા શીખવી. તેમણે પણ મને પિતાના સંધનું નેતૃત્વ આપવા ઈચ્છા પ્રગટ કરી, પણ તે મેં સ્વીકાર્યું નહીં. તેમના ધર્મથી પણ મારા
મનનું સમાધાન થયું નહીં. તેથી હું તેમને આશ્રમ છોડી અહીં સવ આવ્યું. એ બધું તો ઠીક, પણ મને કહે જોઈએ કે, ગૃહત્યાગ કરી
તમે શું શું કાર્ય કર્યા ?
અજિત: ગૌતમ, તને તે ખબર છે કે લોકોના ઝધડાને ને અમારા ત્યાગને કશે પણ સંબંધ નથી. અમારા ઘરનાં દુ:ખે જ વધી પડયાં ને તે સહન ન થતાં અમે ઘર-કુટુંબ છોડી નીકળ્યા. કાલામના
કે રામપુત્રના આશ્રમમાં કાંઈ અમે ઝાઝા દિવસ કાઢયા નહીં. મોટા (સ્વ. ધર્માનંદ કસબી રચિત મૂળ મરાઠી નાટક શ્રી. કાન્તિલાલ અરેડિયાએ કરેલે ગુજરાતી અનુવાદઃ ગતાંકથી ચાલુ)
મેટા સંધનાયકોના અભિપ્રાય જાણવા માટે અમે આ બાજુ આવ્યા. આ
જોઈએ હવે અંકે ચેાથે
બોધિસત્વ: તે પછી તે બધાનો તમે અભ્યાસ કર્યો ? પ્રવેશ પહેલે
અજિત: હા, હા, ઘણાખરા મતનું અમે સારગ્રહણ
કર્યું. પણ તેમનામાં આપસઆપસમાં જ અમને ઘણો વિરોધ જણાવા સૂત્રધાર : બોધિસત્વ શાકય દેશ છોડીને કેશલ દેશમાં આડાર કાલામના આશ્રમમાં આવ્યા. ત્યાં તેમણે ચાર માસ રહીને કાલામના ધર્મને સંપૂર્ણ અભ્યાસ કર્યો, પણ તે ધર્મથી તેમનું સમાધાન થયું
બોધિસત્ત્વ : તે કેવી રીતે ? નહીં. તેથી તે ઉદ્રક રામપુત્રના આશ્રમમાં ગયા. રામપુત્રને ધર્મ કાલામના અશ્વજિત: અહીં બધામાં મોટો સંપ્રદાય જોઈએ તે તે ધર્મથી ખાસ જુદું પડતું ન હોવાથી તે ધર્મથી પણ તેમનું સમા- આજીવંકાને છે. તેમનામાં અગાઉ બે જિન થયા અને હાલમાં મશ્કરી ધાન ન થયું. બે માસ તેઓ આશ્રમમાં ગાળી આજે તે રાજગૃહ ગોશાલ પિતે જિન છે એમ તે કહે છે. નિયતિ, સંગતિ અને સ્વભાવ જવા નીકળ્યા છે. તક્ષશિલા જેમ બ્રાહ્મણ સંસ્કૃતિનું કેન્દ્ર છે, તેવી એ બધાના યોગથી આત્મા પરિણત થાય છે અને ચેર્યાશી લાખ જે રીતે હાલમાં રાજગૃહ શ્રમણ સંસ્કૃતિનું કેન્દ્ર થઈ રહ્યું છે. એનું મહાકલ્પના ફેરામાંથી બહાર નીકળ્યા પછી જ તે મુકત થાય છે એ કારણ કે બિંબિસાર રાજા શ્રમણોને ખૂબ સત્કાર કરે છે. ભિન્ન ભિન્ન તેમને મત છે, પરંતુ આની વિરૂદ્ધ અજિત કેશબલ એમ કહે છે શ્રમણ સંપ્રદાયને રહેવા માટે તેણે રાજગૃહની ચારે બાજુ વિશાળ કે આમા ચાર મહાભૂતનો બને છે અને મૃત્યુ પછી તે નષ્ટ થાય ઉપવને ઉભા કર્યા છે. શ્રમણાના નેતા પિતપેતાના સંધ સાથે ચારે છે. આવી જ રીતે ધણી બાબતમાં બીજા સંધનાયના મતે પરસ્પર દિશામાં ફરી ઉપદેશ કરતા રહે છે અને તે બધા રાજગૃહમાં વારંવાર વિરોધી માલુમ પડે છે. આવે છે. મોટે ભાગે તેમને ચાતુર્માસ રાજગૃહમાં જ હોય છે. તેમના બોધિસત્વ : આમાંથી એકાદ મતમાં પણ તમને તથ્ય લાગે ધર્મનું અધ્યયન કરવાના હેતુથી બોધિસત્વ ત્યાં જઈ રહ્યા છે. તે ખ ( તે જાય છે ).
અશ્વજિત: આ બધામાંથી અમને નિર્ચન્થને ચાતુર્યામ-ધર્મ [ સ્થળ:-રાજગૃહમાં પાંડવ પર્વતની તળેટીનું ઉપવન. સંધ્યા સાહ્ય લાગે છે. સમય. કૌડિન્ય, અશ્વજિત, વાષ્પ (વપ્પ), મહાનામ અને ભદ્રિક એ
બેધિસત્વઃ તે મને ખબર છે. અમારા વપ–કાકા તે અત્યંત પાચેને પંચવર્ષીય ભિક્ષ કહેવામાં આવે છે. બેધિસત્ત્વ અને તે બધા
ઉત્સાહથી જણાવતા રહે છે. અહિંસા, સત્ય, અસ્તેય અને અપરિગ્રહ બેઠા છે. ]
એ ચાર સિદ્ધાંતે જ સઘળા મનુષ્યો હૃદયથી સ્વીકારે તે જગતના કૌડિન્ય: (બેધિસત્ત્વને) તને મેં આજે સવારે ભિક્ષા લેતાં કંટા-ઝઘડા નષ્ટ થઈ જાય ને વિશ્વભરમાં ખરી શાન્તિ વ્યાપે. જે. તું પરિવ્રાજક થઈને કાલામના આશ્રમમાં ગયે તે માહિતી અમને મળી જ હતી. તે આશ્રમ છેડી તું અહીં કેમ આવ્યું ?
અશ્વજિત: પણ નિર્ચન્થનું એમ કહેવું છે કે આટલાથી બેધિસત્વ: મેં ઘર શું કામ છોડયું તે તે તમને ખબર છે
પૂરતું નથી. આ કરતાં પણ ઉત્કૃષ્ટ સાધન છે તપશ્ચર્યા. આત્મા કે
અંશતઃ નિત્ય ને અંશતઃ અનિત્ય છે. તપશ્ચર્યાથી તેના કર્મને ક્ષય કે નહીં ? , ,
થઈને તે કેવલી થાય છે. કૌડિન્ય: શાક અને કેલિયોના ઝઘડામાં તારે ભાગ તે લે એટલે જ ને ? પણ તે તે બધું પતી ગયું. હવે શું છે ? હવે
બેધિસત્વા: તે હવે તમારે શું વિચાર છે ? તને તારે ઘેર પાછો જતાં શું વાંધે નડે છે ?
અશ્વજિત: જે કારણે ઘણા બધા શમણે તપશ્ચર્યાને મહત્વ બેધિસત્વ: હા, તે ઝધડો મટયો ખરો. પણ મનુષ્યના અનેક આપે છે, તે જ કારણે હવે તપશ્ચર્યા કરવા માટે અમે બધા ઉરૂલ નાના મોટા ઝઘડાટા ચાલે છે ને ? તે બધાથી આપણે મુકત થઈ જઈએ છીએ. તે સ્થાન રમ્ય છે અને તપશ્ચર્યાને અનુકુળ છે એમ શકીએ કે નહીં તેની શોધ કરવાના ઉદ્દેશથી હું કાલામને શિષ્ય અમે સાંભળ્યું છે. તે તું પણ અમારી સાથે ચાલને ? થયા અને તેમના ધર્મને બરાબર અભ્યાસ કર્યો. તેમણે મને ચાર
ધિસત્વ : હમણાં નહીં. અહીંના સંપ્રદાયનાં મતે પણ ધ્યાન અને તે પછી આકાશાનન્ય વિ. ત્રણ આયતન શીખવાડયાં.
૧ લિ. ત્રણ આયતન રાખવાડયા. હું મને ઠીક ઠીક સમજવા દે. અને તપશ્ચર્યા કરવી જ જોઈએ એમ તેમાં પ્રવીણ થઈ ગયું. પણ મારા મનનું સમાધાન થઈ ન શકયુ. મને લાગશે કે તરત જ હું પણુ ઉરૂલ આવી પહોંચું છું – ધ્યાનસ્થ થયો હોઉં, ત્યારે તે ધ્યાન ચાલતું હોય ત્યાં સુધી મારા પૂરતે ઝઘડે મા એ ખરું, પણ તેથી સમગ્ર વિશ્વના બધાયે ઝઘડા
બધા સાથેઃ તું જરૂર આવજે, આપણે બધા સાથે મળી મટાડવાનું સાધન મને મળી ચુક્યું એમ નથી. અને તેથી જ મેં તપશ્વલા કરાઇ કાલામને આશ્રમ છોડ, કાલામ મને તેમના સંઘનું નેતૃત્વ આપવા તૈયાર
(પડદો પડે છે)