Page Text
________________
૨૧૮ ,
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧૫-૩-પ૬ રૂ. ૩૫૬ કરોડની રહેવા પામે છે. બીજી પંચવર્ષીય યોજનાની નાણાં પ્રયોગોની દષ્ટિએ વિશિષ્ટ એવા પ્રસંગોની પસંદગી કરી છે. એટલે - કીય જરૂરિયાતને સંતોષવા માટે ઓછામાં ઓછું” આટલું કરવેરાનું: ગાંધી જીવનના અન્ય લાક્ષણિક પ્રસંગને અને “આત્મકથાના અંત
વધારાનું ધેર તે હોવું જોઈએ એમ શ્રી દેશમુખે લોકસભામાં જાહેર . સમયથી શરૂ કરીને ગાંધીજીના અવસાન સુધીના જીવનને સમાવી લેતું કર્યું હતું.
, .
. . . જીવનચરિત્ર ગુજરાતીમાં પ્રગટ થવાની જરૂર હતી. એ દૃષ્ટિએ શ્રાંધીજીના છે . (૬) કાપડનો ધધારાને બેજે, તારટપાલના દરને વધારાનો બોજ સમગ્ર જીવનને આવરી લેતા અને ગાંધીજીના જીવનનાં વિવિધ પાસાંઓ | સામાન્ય જનતા પર પડે છે. આબકારી જકાતને બેજો સામાન્યપણે ઉપર પ્રકાશ પાડતાં પુસ્તકમાં આ પુસ્તક નેધપાત્ર ઉમેરે કરે છે.
વાપરનાર વર્ગપર ને ઉદ્યોગ પર પડે છે ત્યારે સીધા કરવેરાનો બેજો . વલ્લભભાઈ મહાદેવભાઈ રાજેન્દ્રપ્રસાદ, ટંડન, રાજાજી, ડે.
સાધનસંપન્ન વર્ગ ઉપર અને કંપનીઓના વહીવટકર્તાઓ ઉપર પડે છે. પભી વગેરે આપણા રાષ્ટ્રીય નેતાઓનાં જીવન ચરિત્રોના લેખક શ્રી 1 મધ્યમ વર્ગ ઉપર ખાસ નો બોજો પડવા પામ્યો નથી. બેનર્સ શેરપર
એ બેલાલ જોષીની કલમ જીવન ચરિત્રના લેખનમાં સારી રીતે વિકસેલી
* ઘડાયેલી છે. લેખકની પાસે અત્યંત સરળ અને પ્રસન્ન મધુર શૈલી | કરવેરા ન હોવા જોઈએ એવું કરવેરા પંચનું સ્પષ્ટ સૂચન હતું,
અને વસ્તુની કલાત્મક રજૂઆતની હટી હોવાને લીધે એમની કલમે ડીવીડંડનાં નિયમનથી ને સીધા કરવેરાના વધારાથી બચત ને રોકાણ લખાયેલાં જીવન ચરિત્ર રેચક અને સુવાચ્ય બની જાય છે. વળી, કરવાની શક્તિ ઘટવા પામશે એમ ચેક્સ માન્યતા પ્રવર્તે છે. લેખક ખૂબ અભ્યાસી હોવાથી એમના હાથે લખાયેલાં જીવન ચરિત્રોમાં ૨. ખાનગી સાહસના પુરસ્કર્તાઓ તે વ્યાજબી રીતે કહેવાના જ .
ચરિત્રનાયકના જીવન વિષેને અન્યત્ર વેરાયેલા પડેલા અસંખ્ય પ્રસંગે
' સુસંકલિત થઈ જાય છે. છે કે “સેનાના ઇંડા આપતી મરધીને દેશમુખ મારી નાંખે છે.” વેપાર
- ગાંધીજીના જીવન ઉપર બે ભાગમાં લખાયેલું આ પુસ્તક તૈયાર ઉધોગના વર્તુળ અને બીજા હિત અંદાજપત્રની ટીકા તેમની દૃષ્ટિએ
સ કરવામાં લેખકે ગુજરાતી, હિંદી અને અંગ્રેજીમાં લખાયેલાં સંખ્યાબંધ જુદી જુદી રીતે કરે તે દેખીતું છે. પણ, અંદાજપત્ર પહેલાં જે *
પુસ્તકોને અભ્યાસ કર્યો છે, આધાર લીધો છે. પૂર્વાર્ધમાં લેખકે ? : ભારે કરવેરાની અફવાઓ બજારમાં ને સર્વત્ર જામી હતી તે બેટી
ગાંધીજીના જન્મ અને જન્મ સમયના જમાનાથી શરૂ કરીને ગાંધીજીના - ઠરી છે. અંદાજપત્રોની ભલામણો અંગે સૂચનાઓ-ટીકાઓ જરૂર થઈ
અંતિમ નિર્વાણ સુધીને સમય-એટલે કે ગાંધીજીનું સમગ્ર જીવન - - શકે ને લોકસભામાં ને બીજા હિત તરફથી કરવામાં પણ આવશે;
આલેખ્યું છે. બીજા ભાગમાં–ઉત્તરાર્ધમાં લેખકે ગાંધીજીના વ્યકિતત્વનાં છે પણ બીજી પંચવર્ષીય યોજનાના પ્રારંભકાળના અંદાજપત્ર તરીકે આ
ભિન્ન ભિન્ન પાસાઓ લીધાં છે, જેમકે પત્રકાર ગાંધીજી, સાહિત્યકાર આ ભલામણને મૂલવીએ તે તે વાસ્તવિકતાલક્ષી છે, આવશ્યક છે એમ લાગ્યા
ગાંધીજી, કેળવણીકાર ગાંધીજી, પ્રવાસી ગાંધીજી, ચિંતક ગાંધીજી, લેકસેવક તો વિના રહેતું નથી કેટલાકને તે આજે પણ કહેતાં આપણે સાંભળીએ
ગાંધીજી સત્યાગ્રહી ગાંધીજી વગેરે ગાંધીજીના વ્યકિતત્વનાં ભિન્ન ભિન્ન - છે કે શ્રી દેશમુખનું આ બજેટ જનાબ લીઆકતઅલીના બજેટ
પાસાંઓ રજૂ કરતી વખતે લેખકે એ એ વિષય પરના ગાંધીજીના જેટલું જ ખરાબ છે. પણ મધ્યસ્થ. સરકારના અંદાજપત્રને સામાન્ય
સિધ્ધાંત અને મૌલિક વિચારોને વિગતે અને વ્યવસ્થિત રીતે પરિચય - માનવીની દૃષ્ટિએ જોઈએ તે એમ ચોકકસ લાગે કે “કરવેરા આકરા
કરાવ્યો છે અને સાથે સાથે એ એ વિષયને લગતા ગાંધીજીના જીવનના તે લાગે જસાહસ અને ઉત્સાહ ઉપર પણ અસર તે થાય જ,
સુપ્રસિધ્ધ પ્રસંગોને પણ સારવાર કરાવ્યું છે. આ ઉપરાંત લેખકે ? પણ દેશના સર્વાગી વિકાસ માટે અને સમાજવાદી ધોરણે સમાજ
ગાંધીજીની બુધ્ધ, ઈશુ, સોક્રેટીસ, ટોલ્સ્ટોય, ટાગોર વગેરે સાથે સર : • રચના કરવાના પ્રયત્ન સફળ કરવા હોય તે આ બોજો ઉઠાવ્યે જ
ખામણી કરી છે, અને ધર્મભાવના, રાજકારણ, ઉપવાસ, જેલયાત્રા, છૂટા છે.” " - (૭) શ્રી દેશમુખ જેવા બાહોશ વહીવટકર્તાના સમય દરમ્યાન
મહાસભા, દામ્પત્યજીવન, કુટુંબજીવન વગેરેને લગતા ગાંધીજીના પ્રસંગો આ અંદાજપત્ર ફૂટી જાય તે વિસ્મયજનક છે, અક્ષમ્ય છે. વાંક ગમે તેને
અને વિચાર પણ સંકલિત કરી લીધા છે. આ
અને હેય ને તે બહાર આવ્યા વિના રહેનાર નથી–કારણ સરકાર તપાસ
આ બધા ઉપરાંત લેખકે ગાંધીજીના જીવનના દર લાક્ષણિક ' કરી રહી છે–પણુ બજેટ પહેલાં મુંબઈના બજારમાં આગળથી બજેટની
પ્રસંગો જુદા તારવીને આપ્યા છે. આ પ્રસંગે વાંચતાં ગાંધીજીના સત્ય, .
સગા જુદા તારલાને સ સાઈકલોસ્ટાઈલ્ડ નકલો વેચાય તે બીના સરકારને કે પ્રજાને શોભાસ્પદ અહિંસા, નીતિ, પ્રામાણિકતા, દયા, શૌય. હાસ્ય, દેશદાઝ વગેરે સદતેનાથી જ નથી.
કાન્તિલાલ અરયિા ગુણાને ખ્યાલ આવે છે અને સાથે સાથે ગાંધીજીની પ્રતિભા કેવી : " “પ્રાતઃસ્મરણીય મહાત્મા ગાંધીજી ..
જૂજવે રૂપે અનંત ભાસતી’ હતી એની પ્રતીતિ થાય છે. આ
" . ગુજરાતી ભાષામાં ગાંધીજીના સમગ્ર જીવનને આવરી લેતું અને (પૂર્વાધ અને ઉત્તરાર્ધ) --(લેખક અને પ્રકાશક: અંબેલાલ. એન. જોષી, ૪૩, જરીવાલા
. ગાંધીજીની પ્રતિભાનાં ભિન્ન ભિન્ન અંગોને સ્પર્શતું પુસ્તક આ પ્રથમ - બિલીંગ, ચોપાટી, મુંબઈ-૭; મુખ્ય વિક્રેતા : ગુર્જર ગ્રંથરત્ન કાર્યાલય,
' જ હોવાથી ખરેખર આવકારપાત્ર છે. અલબત, પુસ્તકનું મૂલ્ય : -
જ હોવાથી અમવાદ. કિંમત-દરેક ભાગના રૂપિયા દશ દશ.)
સામાન્ય માણસના ખિસ્સાને ન પોષાય એવું છે એમ કહ્યા વિના ' મહાત્મા ગાંધીજીના જીવન ઉપર આપણે ત્યાં સંખ્યાબંધ પુસ્તકો રહેવાતું નથી. , .
- રમણલાલ શાહ : લખાયાં છે. કેટલીક વ્યકિતઓનું જીવન જ એવું હોય છે કે જેમાંથી
સંધદ્વારા જાતાં સંસ્કાર સંમેલને | આ નવે નવે યુગે નવી નવી પેઢીઓને નવું નવું દર્શન પ્રાપ્ત થાય છે. શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ દ્વારા અવારનવાર કોઈ વિશિષ્ટ : મહાપુરુષોનાં જીવન તેમના કાળ દરમ્યાન તે અનેક માણસને પ્રેરણા વ્યકિતનાં વ્યાખ્યાને, વાર્તાલાપ તેમ જ સંપર્ક સમેલને જવામાં આપે છે. પણ તેમના અવસાન પછી પણ તેઓ પોતાનાં જીવનદાર. આવે છે. આવાં સંસ્કાર સંમેલનની દૈનિક છાપાઓમાં તેમજ પ્રબુધ્ધ
જીવન પ્રગટ થયા પછી ત્રણ ચાર દિવસ દરમિયાન એવું કેઈ સંમેલન ભવિષ્યની પ્રજા માટે મેટે પ્રેરક, સાંસ્કારિક વારસો મૂકી, જોય છે.
ગોઠવાયેલ હોય ત્યારે પ્રબુધ્ધ જીવનમાં તેને લગતી જાહેરાત આપવામાં ': એમની, જીવનસરિતાનાં જલનું પાન માનવજાત સદા કરતી જ રહે છે. આવે છે. આ ઉપરાંત સંધના જે સભ્ય પિતાને આવા સંમેલનની આ જગતમાં બહુ ઓછી એવી વ્યકિતઓ છે કે જેમના જીવન વખતસર ખબર મળે એમ સંધના કાર્યાલયને જણાવે છે તેમની એક
અને જીવનકાર્ય ઉપર સેંકડો પુસ્તકો લખાયાં હોય ! ગાંધીજીના જીવન યાદી રાખવામાં આવે છે અને તેમને વ્યકિતગત ખબર આપવામાં ઉપર દુનિયાની જુદી જુદી ભાષાઓમાં સંખ્યાબંધ પુસ્તકા લખાયા છે,
આવે છે. આ રીતે જે સભ્ય ઉપર મુજબની ઈચ્છા જણાવશે તેનું નામ
આ યાદીમાં ઉમેરવામાં આવશે અને તેમને અંધારા જાતાં સંમેલ- અને હજુ પણ લખાય છે. ગુજરાતીમાં ગાંધીજીએ પોતાની આત્મકથા’. તેની વખતસર ખબર આપવામાં આવશે. પ્રગટ કરેલી છે, પણ એમાં એમણે પોતાના જીવનમાંથી સત્યના '
, ' મંત્રીઓ, મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ. ' ' મુંબઈ જૈન યુવક સંધ માટે મુદ્રક, પ્રકાશક : શ્રી પરમાનંદ કુંવરજી કાપડિયા ૪૫-૪૭ ધનજી સ્ટ્રીટ, મુંબઈ, ૩,
મુદ્રણસ્થાન : કચ્છી વીશા ઓશવાલ પ્રિન્ટીંગ પ્રેસ, મજીદ બંદર રોડ મુંબઈ , ટે. નં. ૩૪૧૨૮
*
*
*
| SR No. | 525941 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 1956 Year 17 Ank 17 to 24 and Year 18 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Parmanand Kunvarji Kapadia |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1956 |
| Total Pages | 260 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 24 MB |