________________
SETUBANDHA
213
Kula says प्रथम वेगात् नदीभिः स्त्रीभिः रागादभिलीनाभिः पश्चात् समुद्राम्बुप्रतीघातात् स्वयमभिगमत्रीडिया च पराङ्मुखीभिः, स्पृष्टाश्च ता अपसृताश्चेति तथा ताभिः, वेपमानाश्च निवृत्ताश्च प्रस्थिताश्चेति तथोक्ताः ताभिः, अतो दयितावधोरणात् भनुशयेन पश्चात्तापेन विलोलाभिः पुनरागमनकांक्षिणीभिः नदीभिः अन्वीयमानमार्गम् । एतेन कलहान्तरितानायिका लक्ष्यते। तथोक्तम्-चाटुकारमपि जीवितनाथ, कोपतः समवधीर्य गता या। तप्यतेऽनुशयवह्निवितानः, कथ्यतेऽत्र कलहान्तरिता सा ॥ इति . sc reproduces all this with a slight difference in the quotation, and remarks नदीनामेष स्वभावो यत् समुद्रे निपतन्त्यो वर्धमानतदम्बुभिः प्रतीघातात प्रतीपगामिन्यो भवन्ति, पुनश्च निवर्तमाने समुद्राम्बुनि वेगवशात वेपमानाः तत्र निपतन्ति .
Deva reads ahilia (अभिलीन) and says-chiviosariehi प्राप्तयपसरणाभ्यां हेतुभृताभ्यामात्मनः अभिव्रीलितपराङ्मुखीभिः । व्रीलितमहेलासमुचितपराङ्मुखत्वदर्शनात् नदीनामपि वीलितत्वारोपः . Here he takes अभिलीन or ahilia in the sense of अभिव्रीडित . The word is recorded in Desi-nāma-mala 1.57, but with the meanings अभिभव and कोप . In an alternative explanation Deva explains afsta as अभिगत .
Deva (chāyā) reads स्पृष्ट्वापसृतमिव, i. e., chiviosariom va, taking chivia as an absolutive. Explaining the verse according to this reading. he says अभिलीनपराङ्मुखीभिरिति...........(प्रतिहतत्वात् प्रतिनिवृत्तगताभिः तस्मिन् अन्तः प्रविष्ट त्वरितनिवृत्ताभिः नदीभिः पुनः प्रविश्यमानं समुद्रमिति । रियो हि झटिति पुरुषेण (अभिगम्य)मानाः स्वयं पराङ्मुख्यो भवन्ति। पश्चात् तस्मिन् उपेक्ष्य गते अनुशयविलोलाः स्वगृहं (तद्गृहं !) स्वयमेवाभिसरन्ति । एवं समुद्रेण यदाभिलीना अभिगताः तदा परामुख्योऽभूवन्
S.28
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
