________________
NOTES - CANTO XII
205
निरेति, निर्याति etc. including the present participle ninta is frequently used in the poem. The past participle nia occurs in Svayambhu's Paimacariu 3.12.6 (niya...vahanaha cadeppinu). Here the gloss explains niya as farta:. Hemacandra (ibid.) mentions another verb ninai in the same sense, of which the past participle is used in Puşpadanta's Jasabaracariu 3.12.14 (nīniy a-jihahu in the sense of निर्गतजिह्वस्य). But this is probably not the reading intended here.
53. K (chaya) and Kula read लघुकागते for lahuaiammi (R)= लघुकायिते.
K says देवैः सह युद्धेषु उन्नताभिप्रायाः राक्षसाः कपिभिः समशीर्षत्वात तिर्यभिः कपिभिः समं शं र्षबन्धात् कपिभिः साम्यसंबन्धात् लघुत्वेनागते सति रणभरे संनद्धं संनाहं कर्तुमपि लज्जन्ते च । परस्य शत्रोः प्रसरं परितः प्रसर्पणं च न सहन्ते स्म । ततः संनाहमकुर्वन्. Kula says कपिसमानस्पर्धया लघुके . आगते रणभरे. Sc says सादृश्ये samasisa- शब्दो देशीयः । .... अन्ये तु देवेन सह समरे उच्चाभिलाषत्वात् कपिभिः समरे समशीर्षेण तुल्यतया लघुनि आगते लघूकृते वा इति वदन्ति. R says कपिभिः समं समशीर्षण स्पर्धया लघुके.
54. K says महोदरस्य राक्षसस्य कवचं वक्षःस्थलेषु व्रणविवरेषु करालं . सच्छिदं, वणवेष्टेषु महत्सु व्रणकिणेषु मुखरम् आयसत्वात् शब्दायमानं, स्खलदर्धान्तम् , अतएवोरःस्थले विषमं पुञ्जितं, पृष्ठे पुनः आयुधव्रणरहितत्वात् निरायतमेव स्थितम्.
MY says उरोगतगम्भीरव्रणविवरेषु तत्स्पर्शनरहितं, वणवेष्टेषु कर्कशतया मुखरं, स्खलदेकदेशं चेत्येवमुरःस्थले विषमं सत् महोदरकवचं पृष्ठे निम्नोन्नताभावात् ऋजु अवस्थितमित्यर्थः । स्वयं महोदरतया वक्षःस्थलस्य व्रणसंकटतया च वक्षसो नापासरदिति तात्पर्यम्. Our copy of Kula has only the pratika of this verse but quotaion in SC shows that he reads muhala-kkhalanta for muhalm kha° – मुखरस्खलदेकदेशमिति कुलनाथः.
Jain Education International
Jain Education International
for Private & Personal use only
For Private & Personal Use Only
w
www.jainelibrary.org
