Setubandha

Author(s): Krishnakant Handiqui
Publisher: Prakrit Text Society Ahmedabad

Page 696

NOTES - CANTO XII
203 49. K reads गलितहरतलं (cf. MY) for valia-kara-ala (R).
K says श्रुतसंज्ञारवत्वात् त्वरिता राक्षसा वक्षसि वलमानस्तनं प्रियालेषसुखं प्रतिपन्नायुधत्वेन आसन्ने गृहीतायुधत्वेन विहस्ततया व्याकुलतया गलितकरतलं यथा उद्वेल्लयन्ति परिश्लथयन्ति स्म.
MY says गृहीतायुधं रणदोहलव्याकुलं स्वकामिन्याश्लेषात् शिथिलं च करतलं यथा स्यात् तथेत्यर्थः । uvvellanti उदवेल्लयन् उदमोचयन्नित्यर्थः । प्रियावेष्टसुखं सुखरूपं प्रियावेष्टम्.
Kula reads gahia-kara-ala. He says सुतेन संज्ञारवेण त्वरिताः, प्रतिपन्नं यत् आयुधं तेन विहस्ता व्यग्राश्चेति, उन्मोचनाय गृहीतप्रियाकरतलाश्चेति तथाभूता निशाचराः वक्षसि वलन्तो लुठन्तौ स्तनौ यत्र तत् प्रियावेष्टसुखं प्रियाभुजपाशाश्लेषसुखम् उद्वेष्टयन्ति (१) उन्मोचयन्ति (?). Hemacandra 4.223 derives uvvellai from उद्वेष्टयति. R says उद्वेल्लयन्ति चञ्चलयन्ति.
50. K pratika has rumbhantina (MY also) and not rubbhai as in Goldschmidt's ms. .._K says प्रियतमान् रुन्धतीनां गमनात् वारयन्तीनां युवतीनां चिराय प्रवृद्धो मानः....तासां हृदये न लगति न तिष्ठति स्म । मानमप्यपास्य प्रियतमान् निवारयामासुरित्यर्थः । इदं च दुनिमित्तमिति द्रष्टव्यम्. R says नायकैरकृतपूर्वेऽपि प्रणयस्य भङ्गे नायिकान्तरासङ्गादिना कृते सति चिरप्ररूढो युवतीनां मानः. K says मानः अकृतपूर्वे प्रणयभङ्गे अभ्यर्थनाभङ्गे कृतेऽपि भयत्रस्ते तासां हृदये न लगति etc.
___MY says स्वोत्पत्तिकारणैश्चिरोत्पन्नो मानोऽपक्षीयमाण उपेक्षारूपेण प्रणयभङ्गेनोद्दीपितोऽपि भयत्रस्त हृदये न व्यलगदित्यर्थः ।....अथवा चिरप्ररूढ इति चिराभ्यस्त इति तेन शेषमपि तदनुगुणं व्याख्येयम् MY has akaaa-puve pi (अकृतपूर्वेऽपि) and cxplains प्रणय as प्रार्थना. cf. verse 52. 1 Our copy has उव्वेलन्ती उद्वेलयत् .