________________
પરિછેદ ]
વ્યક્તિઓ. થયું હતું. તે પછી બન્નેને સમકાલીન પણ થયાનું Repson, Jayaswal, and Steukonow, કેવી રીતે સ્વીકારી શકાય ?
who recognize Kharvela as a contem આ બધા વર્ણનથી વાચકને ખાત્રી થઈ
porary to Pushyamitra demand a હશે કે, વિદ્વાનોની જે અત્યારસુધીની માન્યતા careful scrutiny, ” બીજું કોઈ એમ પણ ચાલી આવી છે કે, રાજ પુષ્યમિત્રના સમકાલીન દલીલ ઉઠાવે કે તમે ઉપરની સર્વે વ્યક્તિઓની તરીકે ખારવેલ ચક્રવત્તાં, આંધ્રપતિ શ્રીમુખ, જે તારીખો બતાવે છે તે સાચી જ છે તેની મગધપતિ બહપતિમિત્ર અને યવન સરદાર મિરે- ખાત્રી શી? તે તેઓને જણાવવાનું કે, (૧) ડરાદિ૨ હતા. તે માન્યતા હવે તદ્દન ખોટી ઠરે છે. એક તો ગણિતશાસ્ત્ર પ્રમાણે જે આંકડા આવે ઈ. હિ કથૈ. પુ. ૫, પૃ. ૩૯૪ માં પણ આ પ્રમાણેના તે હંમેશા શિલાલેખો અને સિક્કાના પુરાવાની જ ઉદ્ગાર આપણે વાંચીએ છીએ. 8 શું ગવંશના માફક, ખરા જ હોય છે. કોઈ એમ ન જ કહી લગભગ સર્વ લેખકે (માત્ર એક જ અપવાદરૂપ શકે કે એક વ્યક્તિ જે ૧૦૦ ની સાલમાં વિદ્યા છે. જુઓ એચ. રાય ચૌધરીનું પોલી. હિસ્ટરી માન હોય, તે બીજી જે વ્યક્તિ ૧૦૦ ની સાલ માં પૃ. ૧૯૯-૨૦૧ ) એવા જ મતના છે કે ખારવેલ વિદ્યમાન હોય તેના સમકાલીન પણે હાઈ ને જ અને પુષ્યમિત્ર સહરામયી હતા. મેસર્સ રેસન, શકે. માત્ર એટલું જ તપાસવાનું રહે, કે બંને જયસ્વાલ અને સ્ટેન કેન જેવા વિદ્વાન, જેમણે વ્યક્તિઓની સાલ ૧૦૦ જે કહેવામાં આવે છે ખારવેલા અને પુષ્યમિત્રને સમકાલીન તરીકે લેખ વ્યા તે સત્ય છે કે નહીં ? ( ૨ ) અને બીજુ જ્યારે છે, તેમની દલીલે બહુ બારીકાઈથી તપાસવા આ સર્વે વ્યક્તિઓની તારીખે આપણે કટકે ચોગ્ય છે. (એટલે મિ. ચોધરી જુદા પડે છે ખરા, કટકે ને છૂટી છવાઈ રીતે ન બતાવતાં સમયના પણ પિતાને હજુ સોવસા ખાત્રી થઈ નથી.) અનુક્રમમાં જ અને શંખલાબદ્ધ તેમજ આગલા
Most of the writers (A notable 4141 vilasilas y2141 2477 4HQL 24419 xceptiou is H, Roy. Chaudhari Pcl. પૂરવાર કરી બતાવીએ છીએ, ત્યારે તે તવારીખો His. p. 199–201 ) on the Sunga ન સ્વીકારવાનું કાંઈ પ્રયોજન રહે છે ખરૂં ? period are of opinion that Kharvela અથવા અસ્વીકાર્ય હોય તો તેની વિરૂદ્ધ મત was a contemporary to Pushyamitra; દર્શાવનારા તમારા મુદ્દાઓ રજૂ કરે. આખી the arguments of scholars like messrs વાતનો સારાંશ એ છે કે, આપણે જે તારીખે
(૨૨) અ. હિ. ઈ. (ત્રીજી આવૃત્તિ) પૃ. ૨૧૪-- પુષ્યમિત્રના અશ્વમેઘનું વર્ણન કરતાં પતંજલીએ જે રાબ્દો વાપર્યો છે, તેની સાથે સાથે (તેણે જ લખેલાં) બીજો સત્ય હકીકત દરાવતાં વાક્ય જે વાંચીએ તે નિસંદેહ માલુમ પડે છે કે, જેને યવન આક્રમણકાર અને રાજ મિનેન્ડર માની લીધે છે, તે અને આ કિરણી (એટલે પાંજરા પિત) અને સમકાલિન જ હતા. (એટલે કે પતંજલી અને મિનેન્ડર બંને સમકાલીન હતા.)
| P. H. . 3rd Edi, P. 214 (the
words of Patanajali in which he abides to the horse-sacrifice of Pushymitra when read with other relevant passages, Permit of 110 doubt, that the grammarian was the contemporary of that king, as well as of the Greek invader prestined to be Menander.
(૨૩) આ નિબંધના લેખક શ્રી.રામપ્રસાદ ચંદાજી છે,
