________________
[ 0 ]
વિષેની પ્રચલિત માન્યતા ભૂલ ભરેલી છે. અને એ મહાપુરૂષ બ્રાહ્મણધર્મી નહિ પણ જૈનધર્મી હતા, અશેાક અને પ્રિયદર્શિન એકજ વ્યક્તિ નહિ પણ ભિન્ન ભિન્ન
વ્યક્તિએ હતી અને બાદ્ધધર્મી અશેાકને નામે ચઢેલી શિલાલેખાને સ્તંભલેખાની ક્રીતિના માલીક જૈનધર્મી સમ્રાટ પ્રિયદશિન છે. એવી એવી પ્રચલિત ઐતિહાસિક માન્યતાઓને જડમૂળથી ઉથલાવી નાંખનારી કઇ કઇ નવીન ખાખતા અને કુતુહલ ઉપજાવનાર અનુમાના લેખકે આ ગ્રંથમાં દાખલા દલીલ અને પ્રમાણેા સહિત રજી કર્યા છે. તે હિંદના પ્રાચીન ઇતિહાસપર અવનવેા પ્રકાશ પાડવામાં અને એ વિષયના સંશાધનકારાને અણુઉકેલાયલા વિવિધ ઐતિહાસિક કાયડા ઉકેલવામાં થાડેઘણે અંશે પણ સહાયભૂત થશે એમાં તે જરાય શકે નહિ.
જુલાઈ ૧૯૩૬
પુસ્તકાલય માસિક
(૨૬)
ગ્રંથની શરૂઆતથી ઈ. સ. પૂર્વેના ૯૦૦થી શૃંખલાબદ્ધ-કડીબદ્ધ ઇતિહાસની રચના એ આ ગ્રંથની વિશિષ્ટતા છે. લેખક પેાતાની માન્યતા અને નિર્ણયા માટે સપ્રમાણ હકીકતા, શિલાલેખા, કથના વગેરે ટાંકી બતાવે છે. પ્રાચીન શેષખાળની દૃષ્ટિએ આ ગ્રંથ મહત્ત્વના છે—આ ગ્રંથમાંના ઘણા મુદ્દાઓ હજુ ચર્ચાસ્પદ છે. અને જાહેરમાં ચર્ચાઈ રહ્યા છે. છતાંયે પ્રાચીન શોધખેાળ માટેના લેખકના અનુભવ અને પ્રયાસ પ્રશંસાને પાત્ર છે.
મુંબઈ તા. ૧-૬-૩૬
જૈન પ્રકાશ
(૨૭)
ડા. ત્રિભુવનદાસે જે કે વૈદકના અભ્યાસ કરી મુંબઈ યુનિવર્સિટિની એલ. એમ. એન્ડ એસ. ની પદવી મેળવેલી છે, પરંતુ તેમના મનનું વલણ જૈન પ્રાચીન સાહિત્ય ઇતિહાસ અને સંસ્કૃતિના અભ્યાસ અને સંશાધન પ્રતિ વિશેષ ચાંટયું રહે છે, અને તે વિષયમાં તેઓ ઉંડા ઉતરેલા છે. એટલું જ નહિ પણ વિદ્વર્ગમાં પ્રાચીન હિન્દુસ્તાનના ઇતિહાસ વિષે જે કેટલાંક અનુમાન સ્થાપિત થઈ ચૂકયાં છે, તે ભૂલ ભરેલાં છે એ એમણે પ્રસ્તુત પુસ્તકમાં, જૈન ઈતિહાસ અને સાહિત્યના આધારે બતાવવાના પ્રયાસ કરેલા છે.
ડૉ. ત્રિભુવનદાસનાં અનુમાન સાચાં પડે તે! આપણે જીના ઇતિહાસ ઘણે સ્થળે સુધારવા પડે. તેથી જ પ્રાચીન હિન્દના ઇતિહાસના અભ્યાસીઓને અમે સદરહું પુસ્તક ધ્યાનપૂર્વક તપાસી જવા વિનંતિ કરીએ છીએ, એવી આશાથી કે તેઓ ડૉ. ત્રિભુવન દાસના પ્રમાણેા બારીકાઈથી તપાસે અને તેમાં રહેલી ખામીઓ, દાષા વિગેરે આધારપૂર્વક બતાવે.
બુદ્ધિ પ્રકાશ
