________________
નહપાણ અને
[ ચતુર્થ
લખતી વખતે સાબિત કરીશું કે માત્ર તેના વંશને જશાહી કહી શકાય તેમ છે; જે કારણથી રૂષભદત્તને શાહી કહી શકાય તેમ છે તે જ કારણથી નહપાને પણ કહી શકાય તેમ છે. એટલે કે નહપાણને હજુ શાહી કહી શકાય પણ ચ9ણ તે શાહી નથી જ; જેથી બન્ને જુદી જુદી ઓલાદમાંથી ઉતરી આવેલા તેમને લાગ્યા છે.
(૪) પ્રો. એડનબર્ગનું કહેવું વળી આ પ્રમાણે થાય છે કે-Kshatrapa inscriptions ( at Junagadh and Jasdan ) contain nothing similar titles, Shabi, Shahenshahi, Saka or Devaputta which are found several times con. nected with those in the legends ( જસદણ અને જૂનાગઢવાળા) ક્ષત્રના શિલા- લેખમાં, શહી શહેનશાહી, શાક અથવા દેવપુર
જેવા કોઈ હોદ્દાઓને ઉલ્લેખ થયો નથી દેખાતે, કે જેને ઉપયોગ આ કથામાં વારંવાર થલ દેખાય છેએટલે કે ચ9ણના વંશને આવા હેફાઓ જોડાયેલા જાણતા નથી; જયારે
(૮૨) આપણે સરખામણી કરવાની છે થાણ અને નહપાની. તેમાં રૂષભદત્તનું નામ જ લેવાની જરૂર નથી, કેમકે નહપાણ અને રૂષભદત્ત ભલે સસરે જમાઈ થાય છે, એટલે એક જ્ઞાતિના ધારી શકાય. પણ આગળ જતાં સમજશે કે તે બન્ને એક જ્ઞાતિના જ નથી. અહીં આ દલીલ એટલા માટે ઉતારવી પડી છે કે, રૂષભદત્ત અને નહપાણુ કે ભમક વિગેરેને “ શાહી ”=ઈરાની શહેનશાહત સાથે કાંઈક સંબંધ હતો ( જુઓ નીચેની દલીલ નં. ૪); જ્યાર થષણને તેમાનું કાંઈ જ નથી,
(૮૩) ઇ. એ. પુ. ૧૦, ૫. ૨૨૩ ( ડાબા હાથને કેલમ) જુઓ.
(૮૪) સરખા ઉપરની ટીમ નં. ૮૨ નું લખાણ,
તે હોદ્દાઓ નહપાણુ અને રૂષભદત્તને અવારનવાર લગાડવામાં આવ્યા છે.૮૩ કહેવાની મતલબ એ છે કે, તેમના મતથી નહપાણ અને ચણ જુદી જ પ્રજાના સરદારો હોવા જોઈએ.
(૫) મિ. રેસન નહપાણના સિક્કા બાબત ચર્ચા કરતાં એમ દલીલ કરે છે કે૮૫Arrow, Discus and Thunderbolt... which may therefore be supposed to be the device of the dynasty... Bhumak's distinctive type was "Lion-Capital and Dharma-Cakra=241241 માટે કામઠું, વજ અને ગદાને તે ( નહપાણા ) વંશના ચિહ૬ તરીકે ધારી શકાય-ભૂમકની (તેના વંશની) ખાસ ઓળખમાં (પણ) સિંહવાળે સ્તંભ અને ધર્મચક (ની નિશાનીઓ) છે.” જયારે ચછના સિક્કાનું વર્ણન કરતાં જણાવે છે કે, તેને Star & Moon=સૂર્યચંદ્ર (તારો અને ચંદ્ર) છે. ૮૮ તેમની કહેવાની મતલબ એ છે કે નહપાણુ અને મકના સિક્કાએમાં કામઠું, વજગદા, સિંહસ્તંભ, ધર્મચક
(૮૫) જુઓ કે. આ. ૨. પ્રસ્તાવના પણ ૧૬e, પાશ ૧૪૧,
(૬) જુએ તેને સિક્કો પુ. ૨, નં. ૧૭.
(૮૭) જુએ તેને સિક્કો પુ. ૨, નં. ૭૬-૫. આ ચિહ્નોના અર્થ શું થાય તે માટે તેનું વર્ણન ૫. ૨, ૫. ૧૭ જુઓ.
(૮૮) જુએ તેને સિક્કો પુ. ૨, ન, ૪૨: આનું વર્ણન કરતાં મિ. રેસને પિતાને વિચાર જણાવે છે. કે (જુઓ કો. ઓ. ૨. પ્રસ્તાવના પૃ. ૧૧૩, પારી. *?) This "Sun & Moon " shows Par. thian Origin=આ સૂર્ય અને ચંદ્રથી સાબિત થાય છે કે તેમનું મૂળ ઈરાની પ્રજામાં છે [મારૂં ટીપણ. આ કલ્પના કરી છે તે આપણે પુ. ૪ ના અંતે ચઝણ વંશ વિશેની હકીકતમાં એઈશ ]
