________________
[ 3 ]
તેમાં એક હજાર વર્ષના ઈતિહાસ, સાદી, સરળ અતે રસમય ભાષામાં આપેલા છે. ભારતવર્ષના પ્રાચીન ઈતિહાસના આવા માટા ગ્રંથ કાઈપણ ભાષામાં નથી...પ્રાચીન સમયમાં પ્રવર્તી રહેલા વૈશ્વિક, બૌદ્ધ અને જૈન ધર્મ સંબંધી તે વખતે ચાલતી રાજા, અમાત્ય અથવા પ્રધાન મંડળની વ્યવસ્થા અને બંદીખાનાં, ગ્રામ્ય સુધારણા, પંચાયત, વિદ્યાલયેા, વ્યાપાર, ખેતી વિગેરે સંસ્થાએ સંબંધી હકીકત વિસ્તારપૂર્વક આપેલી છે. અને તે ઘણી ખેાધક છે. એટલે આ ગ્રંથ ઘણા શ્રમ લઈ તથા ઘણાં પુસ્તકાના અસલ આધારો, શિલા અને તામ્રલેખા, સિક્કા વગેરે જોઇ આધારભૂત ગણી શકાય તેવા બનાવ્યે છે. તે સર્વ રીતે ઉત્તેજનને પાત્ર છે એમ મને લાગે છે. જૈન સમાજના વિદ્વાનેાના, વિદ્યાલયેાના અને રાજા મહારાજાઓના આશ્રય વગર આવે મેાટે ગ્રંથ પ્રસિદ્ધિમાં મૂકવા અશકય છે. તેથી તેની સારી સંખ્યામાં નકલા લેવાનું આશ્વાસન આપી તેમના તરફથી ગ્રંથકર્તાને ઉત્સાહ અને ઉત્તેજન મળશે એવી આશા છે.
વડાદા
ગોવિદભાઈ હા. દેસાઈ
ખી. એ. એલ. એલ. ખી, નાયબ દીવાન
(૯)
ડૉ. ત્રિ. લ. શાહે અનેક નવાં દૃષ્ટિબિંદુઆ આધાર સાથે આ પુસ્તકમાં રજી કર્યા હોય એમ જણાય છે. અશાક અને ચંદ્રગુપ્ત સંબધી તેમનાં મતભ્યેા ઇતિહાસની દુનીશ્મામાં વિપ્લવ કરાવે એવાં છે, પુરતકના વિસ્તાર પણ ખૂબ છે. આશા રહે છે કે આધારસ્થળેાના નિર્દેશ પણ તેમાં થશે જ. સંપૂર્ણ અનુક્રમણિકાની એટલીજ આવશ્યકતા ગણાય. આ પુસ્તક પ્રગટ થતાં એક અગત્યની જરૂરિયાત પૂરી પાડવાનું ધારી શકાય છે. ઈતિહાસના શેખ વધતા જાય છે, એવા સમયમાં આ પુસ્તક ગુજરાતી સાહિત્યમાં મેટી ખોટ પૂરી પાડશે એવાં ચિહ્નો સદર હસ્તપત્રમાં સ્પષ્ટ જણાય છે. મેાતીચંદ ગિરધરલાલ કાપડીઆ
લાહાર સ્ટ્રીટ,
મનહર બિલ્ડીંગ, મુંબઈ
મી. એ. એલ. એલ. મી. સેાલીસીટર
( ૧૦ )
ઈતિહાસના અનભિજ્ઞને પણ પ્રથમ દૃષ્ટિએ જ વધાવી લેવા ચેાગ્ય લાગે એવું આ ગ્રંથ પ્રકાશનનું સાહસ છે. ઇતિહાસ પ્રત્યેની લેાકરૂચી અણખીલી અને વિદ્યાવિકાસ કરતી સંસ્થાએ પ્રમાદ, પક્ષપાત અથવા નિર્ધનતાના ભાગ થઈ પડી છે, તેવા સંજોગાની વચ્ચે આવા ગ્રંથનું જોખમ લેનાર પ્રથમ ક્ષણેજ સહુના અભિનંદન માંગી લ્યે છે. આ સાહસ પાછળ ગ્રંથકારના જીવનની પચીસ વર્ષની પ્રખર સાધના છે. ટીપણા, સમયાવળી, વંશાવળી વિષય શેાધવાની ચાવી વિગેરે આપીને એક બાજુએ લેખકે આખા વિષયને વિદ્વદભાગ્ય બનાવ્યેા છે ને બીજી માજી ભાષાશૈલી સરળ, ઘરગથ્થુ, કંઇક વાર્તા કથનને મળતી રાખવાથી ગ્રંથ વિદ્વતાને એક ખૂણે જ ન પડી જાય તેવા અન્યા છે. જન્મભૂમિ ( દૈનિક પત્ર)
મુંબઈ
