________________
[૪]
(૧૧) આજે જ્યારે દેશનો સાચો ઈતિહાસ પણ દેશજનો માટે દુર્લભ થઈ પડયો છે, હિંદના જાજવલ્યમાન ભૂતકાળ ઉપર જાણે જોઈને પાઁ પાડી, રાષ્ટ્રના સંતાને સમક્ષ હિંદની પરાધીનતાના અને પામરતાના દિવસનો જ ઉલ્લેખ કરનાર વિદેશીઓએ લખેલે કે પ્રેરેલો ઈતિહાસ ધરવામાં આવેલ છે, તે સમયે પચીસ પચીસ વર્ષના તપને પરિણામે ગ્રંથકારે ઉપલબ્ધ સાધનોને બની શકે તેટલો અભ્યાસ કરીને ઈ. સ. પ્ર ૯૦૦ થી ઈ. સ. ૧૦૦ સુધીનો હજાર વર્ષનો ઈતિહાસ આપવાનો કરેલો પ્રયાસ જેમ અપૂર્વ છે તેમ આ દિશામાં પ્રકાશ ફેંકનારો છે. આ ઉપયોગી ગ્રંથને ઈતિહાસના અભ્યાસીઓ જ નહીં પણ તમામ ગુજરાતીઓ વાંચવા પ્રેરાય તેવો આગ્રહ કરીએ છીએ, અને એક ગુજરાતી સંશોધક વિદ્વાનની કદર કરી પિતાને શીરેથી બેકદરપણાને દેષ દૂર કરવાના પ્રયાસ માટે ગુજરાતને આ પુસ્તક સત્કારવા યોગ્ય હોવાની ખાત્રી આપીએ છીએ. મુંબઈ
હિંદુસ્તાન અને પ્રજામિત્ર (દૈનિક પત્ર)
(૧૨) દાક્તર ત્રિભુવનદાસ શાહે ભારતવર્ષના પ્રાચીન ઈતિહાસ પર જે તે પ્રકાશ પાડવા તત્પરતા બતાવી છે એ ભારતવર્ષીય દરેક વ્યક્તિ તેમજ સંસ્થાએ અભિનંદવા ચોગ્ય છે. પોતે લખેલા ઈતિહાસનાં પ્રકરણની ટૂંક પછાન પત્રિકારૂપે આપીને આપણને ખૂબ ઉઠિત બનાવ્યા છે. આવા શ્રમપૂર્વક અને આટલી વિગતવાળા પુસ્તકને દરેક વ્યક્તિએ પોતાથી બને તેટલી મદદ કરવી જોઇએ.
દેશભાષામાં આવા પુસ્તકની અત્યંત જરૂર વર્ષો થયાં લાગ્યા કરતી હતી. દાક્તર ત્રિભુવનદાસે વર્ષો સુધી મહેનત કરી તેવું એક પુસ્તક તૈયાર કર્યું છે. એ ખરેખર બહુ ખુશી થવા જેવું છે. દરેક શાળા, દરેક લાઈબ્રેરી અને બની શકે તેવી દરેક વ્યક્તિએ એ પુસ્તક અવશ્ય વસાવવા જેવું છે.
હિંમતલાલ ગણેશજી અંજારીઆ એમ. એ. મુંબઈ
[માજી] એજ્યુ. ઈન્સ્પેકર મ્યુનીસીપલ સ્કસ મુંબઈ
પ્રીન્સીપાલ, વિમેન્સ યુનીવરસીટી, મુંબઈ
(૧૩) આ બધી સાધનસંપત્તિથી ઉત્તેજીત થઈને ડે. ત્રિભોવનદાસ લહેરચંદ શાહે હિંદના પ્રાચીન યુગને ઈતિહાસ ઉપજાવી કાઢવાને જે પ્રયાસ કરેલ છે તે ખરેખર સ્તુત્ય છે. જૈન એન્સાઈકલોપીડીઆને અંગે ભેળી કરેલ પ્રમાણભૂત ઇતિહાસીક સામગ્રીને આ ઈતિહાસ ઘડવામાં તેમણે વિવેકપૂર્વક ઉપયોગ કરેલ છે. બંબગોળા જેવા તેમાં દેખાતા કેટલાક નવા નિર્ણયથી ભડકીને ભાગવાને બદલે, હરેક ઈતિહાસપ્રેમી વિદ્યાર્થી તેમજ અભ્યાસી, પ્રેમ અને શ્રદ્ધાપૂર્વક આ ગ્રંથને અભ્યાસ કરશે તે મારી ખાત્રી છે કે તે
