________________
રૂષભદત્તે કરેલાં
[દશમ
વળી હળવા થઈ ગયેલ હોવાથી૫૯ તેમને સત્તાનો મદ પીગળી ગયેલ હતું એટલે નિરભિમાન બની ગયા હતા તે બતાવવા માટે હોય, તે આપણે કહી શકતા નથી.
શક, શાહી અને શહેનશાહી પદે કોને કેને અને કેવા સંયોગોમાં લગાડી શકાતા હતા તે સ્પષ્ટ કરવામાં ઉપરની પાંચ દલીલે કાંઈક ઉપયોગી નીવડશે એમ ધારું છું.
આખી શકપ્રજા છેડેઘણે અંશે જૈન ધર્મ પાળતી હતી એમ આપણે ઉપરમાં જણાવી ગયા છીએ; એટલે તે વિશે અત્ર વિશેષ લખવા
જરૂર નથી; છતાં જે એક તેનાં લકેપ. બે ખાસ બનાવ બેંધવા યોગી કાર્યો યોગ્ય છે તેમાં એક આ તથા ધર્મ પરિચ્છેદના અંતે ટૂંકમાં જણ
વવાને છે. અને બીજો કાલિકસૂરિને ટુંકમાં ઉપર વર્ણવી દીધો છે બાકી તેને વિસ્તારપૂર્વક અધિકાર તે આગળ ઉપર યથાસ્થાને આવશે.
તેનાં લેકોપયોગી કાર્યો વિશે જણાવવાનું કે, જે હકીકત નહપાણ ક્ષહરાટના વૃત્તાંતે લખી છે તે આ રૂષભદત્તને પણ સર્વીશે લાગુ પડે છે એમ સમજવું; કેમકે તે કાર્યો ભલે નહપાના રાજઅમલે થયાં છે પણ તેને મૂળ પ્રણેતા તેમ જ તે સર્વેને અમલમાં મૂકનાર તે તેને જમાઈ આ રૂષભદત્ત જ હતો. આ ઉપરાંત જે કેટલીક હકીકત સ્વતંત્ર રીતે તેના એકલાના નામની
સાથે જોડાયેલી છે જ તેની નોંધ અ લઈશું. તે સંબંધમાં પણ ખાલી વિવેચન ન કરતાં
જુદા જુદા લેખકે એ જે સારા કર્યા છે તે તેમના શબ્દોમાં જ ઉતારીશું જેથી સંપૂર્ણ ખ્યાલ આવી રહે છે.
(57)9° His benefactions in Nasik caves are:-(1) Gift of 300 cows (2) Gifts of money and construction of steps on the river Vanarasi (3) Gift of 16 villages to Gods and Brahamins (4) Feeding a thousand Brahamins, the whole year round (5) Gifts of eight wives to Brahamins at Prabhas (6) Gifts of quadrangular rest-houses at Sopara, Broach and Dashapur
7) Wells, tanks and gardens (8) Establishments of free ferries by boats on the rivers Iba, Parada, Tapti, Karbena and Dabnuka (9) Meeting-balls and halls for drinking water on these rivers ( 10 ) Gifts of 32000 cocoanut-trees to the Corakas at Govardhan, Suvarnamukh Soparaga, Vamatirtha and Pinditkavada. We may complete this list by adding his other benefactions
(૫૯) કે. શે. હિ. ઈ. પૃ. ૬૬:-The degree of suzerainty admitted by the scythians to the Persian empire) and the area it covered varied with the power of the reigning Persian monarch=(ઈરાની સામ્રાજ્યનું શક પ્રજાએ ) જે સાર્વભૌમત્વ સ્વીકાર્યું હતું
તેનું પ્રમાણ તથા જે પ્રદેશ ઉપર તેમણે આધિપત્ય ભેગવ્યું હતું તે : આ બંને વસ્તુ ઈરાનની ગાદીએ બિરાજતા રાજકર્તાને પ્રલાવ અનુસાર ફ જતા
હતા.
(6) જુએ જ, બે બેં. . એ. સે. ૧૯૨૭ ૫. ૩. ભાગ. ૨.
