________________
પરિ છેદ ].
જીવનવૃત્તાંત
૩૫૯
તેથી પણ પૂર્વ કે પાછળને લેખાતે થાય તોયે-તે બન્ને પ્રજાનાં હિદમાંના વસવાટના સમય વિશે, કાંઈક અંતર તો રહેલું દેખાય છે જ; કે જે અંતરકાળમાં મૂળની પ્રજાએ (હિંદી શકાએ ) પિતાના કેટલાક તામસ પ્રકૃતિરૂપ અંશે ભૂલી જઈ ખંખેરી નાંખી-રજસ અને ઓજસ અંશને વિશેષપણે ખીલવ્યા હતા. જેથી હિંદીશક પ્રજા જે અસલમાં કેટલેક અંશે પરદેશી ગણાતી રહી હતી તેને બદલે હવે તેની ગણના શુદ્ધ આર્ય પ્રજામાં જ ગણવી પડે તેવી સ્થિતિ નીપજાવી દીધી હતી.૩૪ અને આ ચારે મુદ્દાને સંક્ષેપીને એક જ વાકયમાં તેને સાર જે કાઢી બતાવવો હોય તો એમ કહી શકાશે કે, સૌરાષ્ટ્રની તેમજ દાંક્ષણની સર્વે આભીર પ્રજાને અસલી હિંદીશક પ્રજાનાં અવશેષરૂપે ગણવી પડશે. ૫
તેને જાતીય નામ તે ઉપભદાત્ત જ હતું એમ દેખાય છે, પણ શિલાલેખમાં જ્યાં ને ત્યાં તેણે રૂષભદત્ત તરીકે પોતાને ઓળખાવ્ય છે. આ ફેરફાર કરવાનાં કારણમાં (૧)
હિંદી શકપ્રજાએ હવે હિંદમાં વસવાટ કરવા માંડેલ
હોવાથી તેમ જ હિંદીઓનાં તેનાં નામ, સહચર્ય અને સંસર્ગને લીધે ઉમર અને તેમના આચારવિચારનું અનુક સમય રણ કરવા માંડેલું હોવાથી
પણ હોઈ શકે (૨) છતાં વિશેષતઃ તે ધાર્મિક સ્થિતિમાં તેનું મૂળ પ્રવર્તે છે; કેમકે આપણે જાણીતા થઈ ગયા છીએ કે. ક્ષહરાટ અને હિંદી શકે ધર્મે જેને મતાનુયાયીઓ ૩૭ હતા વળી જૈન આમ્નાયમાં જે વીશ તીર્થંકર ગણાય છે તેમાંના આદિ પુરૂષનું નામ તેઓ આદિનાથ અથવા રૂષભદેવ લેખાવે છે. એટલે આ ઉપભદાત્ત પિતાના ધર્મના આદિ પ્રવર્તકના નામને અનુસરતું જ પિતાનું નામ ઠરાવે અને તેમાં આનંદ સાથે ધર્માભિમાન ધરાવે, તે સમજી શકાય તેવું છે. આ સંબંધમાં કે. હિ. ઈ. ને વિદ્વાન લેખક૩૯ પિતાનો અભિપ્રાય દર્શાવે છે કે" Names ending in Varman and Datta show that they had become
(૩૩) આ ખીલવણું થવાનું કારણ તેમણે કરેલ સ્થળાંતરનું પરિણામ પણ હોય. જુઓ પૃ. ૩૫૪માં તેમણે સરાષ્ટ્રમાં કરેલ સ્થાનના પરિવર્તનવાળી હકીકત.
(૩૪) હવેથી તેમનું નામ હિંદીશક મિટાવીને આર્ય તરીકે જ ગણવાનું છે. સરખા નીચેનું ટી. નં. ૩૫.
(૩૫) તેમના આચારવિચારમાં અતિ વિશાળ પણે પરિવર્તન થઈ ગયું હોવાથી હવે તેમને મૂળ નામથી ન ઓળખતાં અન્ય નામથી ઓળખવાનું ઠરા. વાય છે માટે અવશેષ શબ્દ વાપર્યો છે.
(૩૬) એ. હિ. ઈ. પૃ. ૧૪:-The ten- dency certainly was for Indo-Greek Princes and people to become Hind
uized rather than for the Indian rajas and their subjects to be Helinised=' રાજા અને તેમની પ્રન હેલીનીક-ગ્રીક-સંસ્કૃતિ ગ્રહણ કરે તે કરતાં, હિંદી-ગ્રીક રાજ અને પ્રજા હિંદી સંસ્કૃતિ ધારણ કર્યું જવાનું વલણ અચૂકપણે દેખાઈ આવે છે.
(૩૭) જુઓ પૃ. ૩૫૩ ટી. નં. ૬.
(૩૮) ઉપરની ટી. નં. ૩૬ અને ૩૭ ની હકીકતને આ સ્થિતિ સમર્થનરૂપ નીવડે છે. તેમ આ ઉપરથી એમ પણ પુરવાર થઈ જાય છે કે, તે પ્રજા મૂળથી હિંદ બહારની હતી, પણ પછી જ હિંદમાં આવીને વસી રહી હતી. વળી જુઓ પૃ. ૩૩૯ નું લખાણું તથા તેની ટી. નં. ૧૯ ની હકીકત.
(૩૯) જુએ છે. હિ. ઈ. ૫. પ૭૭,
