________________
૨૫૮
સર્વે ક્ષહરાટ
[ ષષ્ટમ
એટલે તે સમયે જૈન ધર્મની કેવી જાહેરજલાલી હતી, તેમ જ રાજકર્તી કોમમાં પણ તે ધર્મ પ્રત્યે કેવો ભક્તિભાવ અને પ્રેમ ઉછળી રહ્યો હતો, તે બધું સ્પષ્ટતાપૂર્વક બતાવી આપે છે. વળી આ સર્વ ક્ષત્રપોનું વતન શકસ્થાન ૧૯ શિસ્તાન હતું. (જો કે આ સર્વે ક્ષહરાટ હતા તેમ જ તેમનું સ્થાન ગાંજ દેશમાં હતું એમ ઉપર જણાવાયું છે.) વળી આગળ જ્યારે શકપ્રજાને હેવાલ લખીશું ત્યારે સાબિત કરીશું કે આ ક્ષહરાટ પ્રજામાં પણ શક પ્રજાનું લોહી મિશ્રિત થયું તે હતું જ. મતલબ કે એક ગણત્રીએ ક્ષહરાટને શક પ્રજા કહીએ તો ચાલે તેવું છે જ, એટલે કે શક તથા ક્ષહરાટ સર્વે જૈન ધર્મીઓ જ હતા અને તેનું મૂળ શોધવામાં આવે તે કહેવું પડશે કે, મહારાજા પ્રિયદર્શિને, આ સમય પૂર્વે લગભગ દોઢ બે સદી ઉપર જે ધર્મપ્રચાર માટે પોતાના ધમ્મમહામાત્રા મોકલ્યા હતા તેમના પ્રયાસ અને ઉપદેશને લઇને જ આ પ્રજામાં તે ઈમના બીજનું લેપન થયું હતું.]
(૩) “ It was a stronghold both of worship of Krishna and Jainism (C. H. I. P. 526 )કૃષ્ણની પૂજાને તથા જૈન ધર્મને-બન્નેના તે મજબૂત કિલ્લા સમાન હતું.” એટલે કે મથુરાજીનું તીર્થ તે જૈનેનું પણ તીર્થસ્થાન હતું તેમ જ કૃષ્ણ ભકતોનું પણ હતું. શ્રી કૃષ્ણ કયા ધર્મનુયાયી હતા
તેની ચર્ચા કરવાનું અત્ર સ્થાન નથી. પ્રસંગ આવતાં તે બાબત જો કે હાથ ધરીશું જ, અત્યારે તે એટલું જ જણાવવું રહે છે કે શ્રી કૃષ્ણના સગા કાકાના દીકરા–એટલે પિત્રાઈ ભાઈ નેમિનાથ કરીને હતા. જેમનું નામ મહાભારત નામના ગ્રંથમાં, કે જે ગ્રંથ પિતાને છે એમ વૈદિક મત વાળા જાહેર કરે છે તેમણે પણ કબૂલ રાખ્યું છે. મતલબ કે, નેમિનાથ નામની વ્યક્તિ ઐતિહાસિક છે અને સર્વમાન્ય પણ છે (કલ્પિત નથી જ ). તે નેમિનાથને જૈન ઘર્માનુયાયીઓ પોતાના એક તીર્થકર તરીકે માની રહ્યા છે. હવે જે શ્રી નેમિનાથ જૈન ધર્મી હોય તો શ્રી કૃષ્ણ જે તેમના જ સગોત્રી અને કુટુંબી સગા છે તે પણ શું જૈનધર્મી હોઈ ન શકે? વળી આપણે તે બાબતની થોડીક ખાત્રી તે વૈદિકમતના નખશીખ સહાયક અને સંરક્ષક, તેમ જ જૈનમતના કદર દ્વેષી એવા રાજા કલિક ઉર્ફે સમ્રાટ અગ્નિમિત્રના પિતાના જ હાથે મથુરાનું તીર્થભાંગી નખાયું હોવાની હકીકત જણાવતાં મેળવી પણ ચૂક્યા છીએ: છતાં હાલ તો એટલો ઉલ્લેખ જ બસ ગણાશે કે તે વિદ્વાન લેખકના કથન પ્રમાણે આ તીર્થ બને સંપ્રદાયનું લેખાતું હતું.
(૪) “As Mathura is mentioned in the Milinda as one of the most famous places in India, whereas in Buddha's time, it is barely men.
(૧૯) ઈ. એ. પુ. ક૭:-સર્વાસ રાજ થાનસ પુણે In honour of the whole Sakasthana or the land of the Sakas (Dr. Bhagwanlal Indrajit)=અખિલ શિકસ્થાન અથવા શકપ્રજના સંસ્થાનની યાદીમાં (ડે. ભગવાન. લાલ ઇંદ્રજીત): જ્યારે ડે, ફલીટ તેને અર્થ એમ કરે છે કે In honour of his own hoste=
પિતાના દેશ એટલે સ્વદેશ પ્રત્યેની મમતા માટે; તેમણે શકસ્થાનને બદલે સ્વ રથાન વાંચ્યો છે. બેમાંથી ગમે તે અર્થ કરે છતાં આપણી મતલબ તે બનેમાં સરે છે જ.
(૨૦) આ વસ્તુસ્થિતિ હવે ઈતિહાસના અભ્યારસીઓને સમજાવવી રહેતી નથી, કેમકે પિચદશિને કેતરાવેલ લેખમાં આ સઘળું સ્પષ્ટપણે દશૉવેલ છે.
