________________
પરિચ્છેદ ]
હિંદમાં આવ્યા ?
૩૧૧
અને ગડમથલ કરવી પડી છે તે તેમના મંતવ્યનાં જે ચાર પાંચ અવતરણ આ નીચે ટાંકી બતાવ્યાં છે. તે ઉપરથી સ્વતઃ સમજી શકાશે. તેમણે જણાવ્યું છે કે-૧૮ The Sakas reached India indirectly and that like the Pahalvas they came through Ariana (S. Af. ghanistan and Baluchistan) by the Bolan pass into the countries of the lower Indus–શક પ્રજા આડે રસ્તે થઈને હિંદ આવી હતી અને પહુર્ઘાઝની પેઠે એરીયાના૧૯ (દક્ષિણ અફગાનીસ્તાન અને બલુચિસ્તાન) વીધીને બોલનપાસ રસ્તે સિંધુ નદીના દક્ષિણ પ્રાંતમાંથી પસાર થઈ હતી. Pabalvas are inseparably con. nected with the Sakas and...... that the Indo-Scythia was the base, through which the Saka and the Pahalvas armies moved up the valleys of the Indus and its tributaries to attack the yavan kingdoms પદવાઝ અને શક નિર્ભેળપણે હળીમળી ગયા છે....ઈન્ડોસીથીયા જર૦ સંસ્થાન હતું જેમાં
(૧૮) જુએ કે, હિ. ઈ. પૃ. ૫૬૪. ' (૧૯) એરીયાના પ્રાંતની રાજધાની હેરાત શહેર હતું. (જુએ પુ. ૨, પૃ. ૨૭૫). તથા તેમને ખબર પાસને રસ્તો જ અનુકૂળ પડે છતાં ધડ ઉતરવા, જુદીજ કલ્પના તેમને બેસારવી પડી છે. તેમ કરતાં શું મુશ્કેલી આવી પડી છે તે હવે પછીના વાકયે જુઓ.
(૨૦) ઈન્ડોસીથીયા તે પ્રદેશ સમજવો કે જ્યાં સિંધુ નદી સમુદ્રને મળે છે. વળી ત્રિકોણ આકારે જે દુઆબ બને છે તથા જેને શકદ્વીપ તરીકે ઓળખાવા છે (જુઓ ઉપરમાં શકદ્વીપનું વર્ણન) તે સમજ.
(૨૧) ચવનેનું રાજ્ય તક્ષિલા અને પંજબ ના ભાગમાં હતું. હવે વિચારો કે હેરાતવાળાને પંજાબ
થઈને શક અને પદૂવાઝ લશ્કર, સીંધુ નદીની ખીણ અને તેની શાખા નદીઓમાં આગળ વધ્યું હતું અને યવન રાજ્ય ઉપર ચડાઈ કરી હતી.૨૧ The province of Indo-Scythia (Sind) appears to be very inadequately represented by coins (of Mauses). It may perhaps have been held by the viceroy together with Arachosia= ઈન્ડોસીથીયા (સિંધ)ના પ્રાંતમાં (મોઝીઝ) ના સિકકાઓ (બરાબર સારી–રીતે ઘણા) બીસ્કુલ મળતા નથી. કદાચ એકેશીયા (કંદહાર જેની રાજધાની છે)ને વાઈસરોયની સત્તામાં તે પ્રાંત હશે. મતલબ કે, સિંધના પ્રાંતમાંથી મોઝીઝને કોઈ સિકકો મળી આવતો નથી એટલે તેમણે અનુમાન બેસાર્યો છે કે, તે પ્રાંત એરે કેશીયાના સૂબાના હાથ તળે હશે, જેથી સુબા મેઝીઝના સિકકા, બહુ ત્યારે તેની રાજધાની કંદહાર સુધી
જે હજુ મળી શકે તે સમજી શકાય તેમ છે; પણ સિંધ જેટલા દૂરના પ્રાંતમાં તેની વપરાશ થઈ ન હોય; કારણ કે તે રાજધાનીથી બહુ છેટે આ કહેવાય.૨૨ For a time the remnants of the two yavana houses in
'
મા,
ઉપર આવવું હોય તે ખેંબરધાટમાં થઈને ઉતરવું ઠીક પડે કે હેરાતમાંથી પ્રથમ દક્ષિણ તરફ જાય ત્યાંથી બેલને રસ્તે સીંધમાં જાય અને ત્યાંથી પાછા નદી રસ્તે ઉત્તરમાં આવે અને પછી ચડાઈ કરે ! હથ્વીના ડાબા કાન જેવી વાત થઈ કે નહીં ? આ બધી મુશ્કેલીઓ જે તેમને વેઠવી પડે છે તે તેમની પેટી કલ્પનાને સાચી ઠરાવવા માટેના પ્રયત્નરૂપ સમજવી.
(૨૨) કયાંથી મળે? મેઝીઝને તે પ્રાંત સાથે સંબંધજ કયાં હતો કે તેના સિક્કા ત્યાંથી મળી આવે ? કેવું સરસ અનુમાન ? તેના કરતાં એમ કાં ન કહેવું બરાબર મનાય કે સીંધ પ્રાંતને અને મેઝીઝના કારભારને કાંઈ લાગતુંવળગતું જ નહોતું,
