________________
પરિચ્છેદ્ર ]
હોવા ઉપરાંત, ઉમદા સ્વભાવના અને શાંતિ ઈચ્છુક વૃત્તિવાળા શાહી નખીરા હેાવા જોઇએ. વળી તેના અનુયાયીઓએ જે મૂળગાદી સાથેના રાજકીય સબંધ સાચવીને સમાધાન વૃત્તિથી કામ લીધું છે તથા પેાતાની શાખાને મૂળગાદી સાથે જોડી દેવાની અનુમતિ આપી છે, તે સ્થિતિ પણ ઉપરમાં દોરી બતાવેલા આપણા અનુમાનને ટેકારૂપજ નીવડે છે. આવી જ્યાં તેની (મેાઝીઝની) મનેત્તિ હોય ત્યાં તે પાથી આમાં હતા ત્યારે પણ (એટલે મિથ્રેડેટસના ભરણુ ખાદ છે. સ પૂ ૮૮ થી થાડાં વરસ સુધી) તેના દરજ્જો માત્ર રાજા(King)ઉપરથી વધારીને મહારાજા (Great King) બનાવાયેા હૈાય તે। પણ નવાઇ નથી: અને તેમ ન થયુ' હોય તયે, જ્યારે તેણે હિંદુ તરફ વધીને ત્યાં મુલક જીતી લઇ, પોતાની ગાદી મથુરામાં કરી છે ત્યારે તેણે પાતાની મેળેજ પેાતાને મહારાજા=Great King (ઈરાનના મૂળ ગાદીપતિ અને શહેનશાહ જેKing of Kings પેાતાને લખતા; તેનાથી પેાતાના દરો કાંઇક અંશે પણ એ છે તે દર્શાવવા) અથવા મહારાજાધિરાજ=Great King of Kings તરીકે (એટલે કે ઇરાનપતિ શહેનશાહના જેટલાજ દરજ્જાવાળા) લેખાવા માંડયા હાય તા પણ સભવિત છે. રાજા મેાઝીઝના ભિન્ન ભિન્ન ઈલ્કાઓ જેવા કે, રાજા (King), મહારાજા (Great King) અને મહારાજાધિરાજ અથવા
રાજ્ય વિસ્તાર
(૩૧) વળી આઢાદ્દાઓ, જુદી જુદી પ્રશ્ન કા સંજોગામાં વાપરતી તથા તેમાં શું ભેદ ગણી શકાય છે તે વિષય આપણે ઉપરમાં સ્વતંત્ર પારીગ્રાફે સમાવી દીધા છે. જીએ પુ. ૧૬૪ થી આગળની હકીકત.
(૩૨) જુએ તે પુસ્તક પૃ. ૫૬૭
(૩૩) આમાં પદ્ભવ રાખની હકીકત જ છે એમ લેખવું. રા રાબ્દ તા કે, હીં, ઇં, ના લેખક આ પાથી
૩૧પ
શહેનશાહ (King of Kings અથવા Great f King of Kings)જે છે તે સર્વેના ઇતિહાસ૩૧
આ પ્રમાણે સમજવા. એટલે કે હિં. હિં. ના લેખકે જે જણાવ્યુ છે—The Saka and Pahlva Kings repeat the Great royal title King or Great King', but their normal style is "Great King of Kings" a title which is distincly Persion=શક અને પ૧ રાજાઓ,૭૩ (પાતા માટે) રાજા અથવા મહારાજાના ગ્રીક રાજશાહી પ્રકાા વાપરે છે ખરા, પણ તેઓના વાસ્તવિક હોદ્દા તા મહારાજાધિરાજ” નાજ૪ છે, કે જે તદ્દન ઇરાની (ભાષાના શબ્દ) છે,'' એટલે દરજજે વાત સાચી છે: પણ તેમના કહેવાના ભાવાથ જો એમ હાય કે તેમણે ગ્રીક પ્રજાનું અનુકરણ અમુક પ્રમાણમાં જે કર્યુ છે તે, આ પાથી અન્સ લેાકેા શ્રીકને તાબેદાર જેવા કેટલાક અંશે હતા તેના, તથા તેમની રાજકીય સ્થિતી તેવી હેાવાના પરિણામ રૂપે હતું તે તે કથનને સામા ધસીને આપણે અસ્વીકાર કરવા રહે છે; કેમકે આ સમયે (એટલે ઈ. સ. પૂ. ૮૦ ના સમયે) હિંદમાં તે શું, પશુ હિંદની બહાર પણુ અક્ગાનિસ્તાન, ઇરાન કે કદાચ તેથી પણ પશ્ચિમસુધી કયાંય ગ્રીક સત્તાનું નામ નિશાન-રાજ્યાધીકાર તરીકે હતું જ નહીં, અને જો રાજ્યાધિકાર જ તેમના ન હતા તેા પછી તેના પરીણામરૂપ તે સવ ઈલ્કાબની ધારણા હતી
અન પ્રશ્નને શક ધારી બેઠા છે. તેને લીધે તેમણે લખી વાળ્યા છે. ( જુએ પૃ. ૩૦૩ ઉપરની ટીકા નં. ૫૪)
શક પ્રજાએ તે પાતા માટે માત્ર ાન' શબ્દજ લખતા: તેમણે દી પેાતાને, મહારાજ ! મહારાન ધિરાજ તરીકે લેખાવ્યાજ નથી (જીએ તે માટે તેમના વૃત્તાંત)
(૩૪) આ શબ્દો જે તેમણે ઉચ્ચાર્યો છે. તેજ
