________________
ચાનપ્રજા
૧૫૮
ઠોકીને પ્રમાણભૂત તરીકે સ્વીકારી ન લેવાય તેવી હકીકતના જ આધારે સ્વતંત્ર પ્રકરણ લખવું તે દુરસ્ત લાગ્યું નથી. જે હકીકત મિલેન્ડર વિશે જણાવવામાં આવી છે. તે આ પ્રમાણે છે.
કે. (હું. ઈં. પૃ. ૫૪૯ માં લખે છે કે:Menander is the only Yavana who has become celebrated in the ancient literature of India. He is unquestionably to be identified with Milinda the Yavana king of Sakal, who { Milinda-Panha ) in the dialogue between the king, had become noto. rious as harassing the brothern and the Buddhist elder Nagasena. It is thus a philosopher and not as a mighty conqueror that Menander has won for himself an abiding fame (Trans. Rays Davils, S. B . XXXV. P. 6–7. ⟩As a disputant he was hard to equal; harder still to overcome. The acknowledged superior of all the founders of the various schools of thought. As in wisdom so in strength of body, swiftness and valour, there was found none equal to Milinda in all India. He was rich too, mighty in wealth and prosperity and the number of his armed hosts knew no end=મિનેન્ડર એક જ યવન સરકાર ) છે કે જે પ્રાચીન હિંદી સાક્રિયમાં નામાંકિત થવા પામ્યા છે. નિ:સ ંદે તેને, સાકલ ( શિયાળકાટ )ના યવનપતિ મિલિન્દ તરીકે જ ઓળખવા રહે છે; તળો જે, રાજા
[ દ્વિતીય
સાથેની ચર્ચામાં ( મિલિન્દપા નામે ગ્રંથમાં ) બૌધ્ધ ક્ષપણાની, (અને ખાસ કરીને ) યુદ્ધ સત નાગસેનની પજવણી કરવા માટે પ્રખ્યાત ગણાયા છે; અને તેટલા માટે, મિનેન્ડરે જે દીર્ધકાળી ખ્યાતિ પાતા માટે મેળવી છે. તે એક મદ્ વિજેતા તરીકેની નહીં પણ એક ફિલ્મ્સક્તરીકેની કહી શકાશે ( ભાષાંતર; રીઝ ડેવીડઝ; સે. જી. . પુ. ૩૫, પૃ. ૬, ૭. ) એક વિવેચક સવારે દક-વાદી) તરીકે તે અજોડ હતો; તેના કરતાં પણ વધારે તે તે અજેય હતા. ( તે વખતના ) દર્શનકારામાં સન્માનિત અગ્રગણ્ય હતા. જેમ ડડાપણુમાં, તેમ શૌયમાં, ચપળતામાં અને પરા ક્રમમાં, આખા ભારતમાં મિલિન્દના કાઈ હરિક્ નહે. ઉપરાંત તે ધનવાન, અતિ સ્મૃદ્ધિવંત અને આબાદ હતા, અને શસ્ત્રસજ્જિત યજમાના ( તેની સેવા-સામનેા કરનારા )ની તેા કાઇ હદ જ નહેાતી ( અસંખ્ય હતા ). આટલા અવતરણ ઉપરથી તેના સવદેશીય જીવન વિશે આપણને સહજ ખ્યાલ આવી જાય છે. તે ઉપર કાંઇ ટીકા કરવા જરૂર દેખાતી નથી. પણ તે કથન સાહિત્યગ્રંથ આધારે આળેખાયલુ હોવાથી, ઐતિહાસિક વૃત્તાંત સાથે સરખાવી જોવાને વાચકવર્ગને વિનવવુ રહે છે.
પ્રથમ આપણે સંસ્કૃતિને વિષય હાથ ધરીશુ. એક દેશની પ્રગ્ન બીજા દેશ ઉપર જ્યારે ચડાઈ લઈ ાય છે ત્યારે કયા મુખ્ય ઉદ્દેશ
તેમાં સમાયલા હોય છે અને તે પ્રત્યેકમાં કેવું પરિણામ
આમાદી
અને સંસ્કૃતિ
આવવા સંભવ છે તેના કાંઇક અશ્ ચિતાર આપણે પૃ. ૩૭-૩૮ માં આપી ગયા છીએ.
તેમજ અલેકઝાંડર ધી ગ્રેઇટ હિંદ ઉપર જે આક્રમણ સાન્યા હતા તેમાં તેની મુરાદ શુ હતી અને તે
