________________
હોદ્દાઓની
[ દ્વિતીય
ભાષામાં વિદ્વાનેએ Contemporary rulers= સમકાલીન રાજકર્તાઓ તરીકે ઓળખાવ્યા છે. પણ તેઓ તાબેદારપણે રહ્યા હોવાથી, અતિહાસમાં સ્વતંત્ર રાજા તરીકેના વૃત્તાંતલેખનના અધિકારી, તેઓ આપણી દષ્ટિએ રહેતા નથી. વાચકવર્ગને તેમની ઓળખ રહે તે માટે માત્ર તેમનાં નામો જ્યાં મૂળ પુસ્તક લખાયાં છે ત્યાંના લખાણ સાથે અત્રે રજૂ કરીશું.
કે. ઈ. હિ. પૃ. ૫૪૭:-Apollodotus and Menander, as well as Demetrius, belonged to the house of Euthyde. mus and that all these three princes were contemporary= eli1221 અને મિનેન્ડર તેમજ ડિમેટ્રીઅસ, યુથી ડીમસના વંશના હતા અને આ ત્રણે રાજવંશી પુરુષે સમકાલીન૫ણે થયા હતા.
તે જ પુસ્તક પૃ. ૫૪૬:-The princes of the house of Euthydemus, who reigned both in Bactria and in kingdoms south of the Hindu-kush are Demetrius, Pantaleon, Agathocles and probably also Antimachus=યુથી- ડીમસના વંશના જે રાજકુમારોએ બેકટ્રીઆમાં
અને હિંદુકુશની દક્ષિણે આવેલ રાજપ્રદેશમાં રાજ્ય કર્યું હતું તેમાં ડિમેટ્રીઅસ, પેરેલીઅન, એગેકસ હતા તેમજ એન્ટીમેકસ પણ સંભવે છે.
આ ઉપરાંત બીજાં કેટલાંક છૂટાંછવાયાં નામ પણ વાંચવામાં આવે છે, જેવાં કે Phelo.
remie, Nicias and Hippostratus= ફલેકઝેમીસ, નિશિઆસ અને હિપોટેટસ. આ સિવાય બીજાં બે નામો જે ઇતિહાસને અભ્યાસીઓને વિશેષ પરિચિત છે તે હગામ૫૬ અથવા હગાન, ૫૭ અને હગામસ૬ અથવા હગામાપનાં ૫૭ છે. આ પાછલાં નામવાળા સૂબાઓને અધિકાર, મથુરા નગરીવાળા પ્રદેશ ઉપર હતો; પણ તેમને સમય ચોક્કસપણે હું મેળવી શક નથી. બનવાજોગ છે કે મને રની પૂર્વે, એટલે ડિમેટ્રીઅસના સમયે તેઓ સત્તાધીશ હતા. તે બન્ને એક પછી એક સત્તા ઉપર આવ્યા છે કે જુદા જુદા પ્રાંતે ઉપર નીમાયા હતા તે બહુ મહત્વની વાત નથી; કેમકે ગમે તેમ પણ તેઓ સ્વતંત્રપદે ન હોવાથી આપણે તેમનું વૃત્તાંત લખવાની જરૂર રહેતી નથી.
યોન પ્રજા વિશે ભારતીય ઇતિહાસ પર જે જે આપણે જાણવાયોગ્ય લાગતું હતું તે
અહીં આગળ પૂરું થાય છે; હોદ્દાઓની છતાં એક સામાન્ય બાબત જે સમજ સેવે પરદેશી પ્રજા હુમલા લાવ
નાર તરીકે પ્રસિદ્ધ થઈ છે તેમને લગતી હોઈને, તે અને સમજાવી લેવા ધારું છું. આ બીના તેમના હોદ્દાને૫૮ લગતી છે. અત્રે તો હોવાને લગતી સામાન્ય રૂપરેખા જ ઉતારી છે; કે જેથી અરસપરસની સરખામણી કરવા ઉપયોગી થઈ પડે. બાકી જે ખાસ ખાસ વિશિષ્ટતા હશે તે તથા તે માટેના સંભવિત કારણોની ચર્ચા તે તેમનાં વિવરણ લખતી વખતે કરવામાં આવશે,
(૫૬) અ. હિં. ઈ. ત્રીજી આવૃત્તિ. પૃ. ૨૨૭; તથા કે. હિં. ઈ. પૃ પ૨૬-૭.
(૫૭) કે. એ. ઈ. (કનિંગહામ) પૃ. ૮૬.
(૫૮) હેદ્દાને લગતી તથા તેની પછીના પારામાં લખેલી “ અન્ય ખાસિયતે” વાળી હકીકત દર્શાવી છે.
તે ખાસ અભ્યાસના પરિણામે મેં તારવી કાઢેલાં અનુમાનરૂપ જ લેખવાની છે. વિશેષ ગષણથી તે બેટી પણ થાય કે સાચી પણ નીવડેઃ મતલબ કે અત્યારે તેને દિશાસૂચક જ લેખવાની છે; નિશ્ચયરૂપે નથી લેખવાની.
