________________
પરિચ્છેદ ] નું વૃત્તાંત
૮૫ જળપ્રલય હોનેવાળા હૈ x x x સાંવત્સરિક ત્યાંથી જોઈ લેવું.). પારણકે દિન૧૪ ભયંકર ઉપદ્રવ હેનેવાલા હૈ ( પૃ. ૨૪) “પાડિવત ૧૭ આચાય x x ૪ તબ સત્રહ૫ રાતદિન (૭૦ રાત્રિ- ઈદ્રકા ધ્યાન ધરસે x x x ઉગ્રકર્મો કલ્કિ ઉઝદિવસ) તક નિરંતર વૃષ્ટિ હોગા, છાસે ગંગા નીતિ સે રાજ કરકે, ૮૬ વર્ષની ઉમરમેં
ઔર શૌણસેં બાઢ આયેંગી. '' (પૃ.૬૨૨, નિર્વાણસે ૨૦૦૦૧૯ વતનપર દ્રિક હાથસે૨૦ ક૨૩ ઉપર આ પાટલિપુત્ર શહેરને નાશ કેમ મૃત્યુ પાયેગા.” * * * ભાદ્રપદ શદ ૫ ૨૧ થયો તે વિશેષ સ્પષ્ટપણે વર્ણવેલ છે. ઈચ્છકવર્ગે દિન ઇદ્રકે ૨૨૨૫ટે પ્રહારસે ૮૬ વર્ષાકી ઉમર
(૧૪) એટલે ભાદ્રપદ શુકલપક્ષની પંચમી. જેમાં પર્યુષણ પર્વ શ્રાવણ વદ ૧૨ થી માંડીને ભાદ્રપદ શુદ ૪ સુધી ગણાય છે અને ભાદ્રપદ શુદ૪ તે સંવતસરીને દિવસ ગણાય છે. તેનું પારણું એટલે ભાદ્રપદ શુદ ૫ સમજવી. આગળનું ટી, નં. ૨૧ જુએ.
(૧૫) મૂળ ગ્રંથકારને ઉદ્દેશ કદાચ સપ્ત સાત, રાત્રિદિવસ સુધી વૃષ્ટિ થવાનું કહેવાને પણ હેય.
(૧૬) શાણશેણુ નામની નદી છેઃ જયાં શેણ નદી ગંગા નદીને મળે છે, તે સંગમસ્થાન ઉપર, બને નદીની વચ્ચેના સ્થળ ઉપર આ પાટલિપુત્ર વસેલું હતું; એટલે પાણીનું પુર ચડી આવતાં, શહેરને નાશ થયે એમ કહેવાનો આશય છે. ઉપરની ટીક નં. ૧૩ ની સાથે જે વાંચીએ તો એમ સાર ઉપર આવવું પડે છે કે શહેરને કેટલોક ભાગ કલ્કિએ દ્રવ્યલોભના અથે ધન મળવાની ઉમેદે ખોદાવી નાંખ્યો હતો અને પછી દેવોગે. જળપ્રલય થતાં શહેરને વિનાશ થયે હેવો જોઈએ.
(૧૭) “પાડિવત્ ” લીઆની ભૂલ લાગે છે. તે વખતના જૈનાચાર્ય આર્યસુસ્થિત અને આર્ય પ્રતિબદ્ધ-બંને જણાયે કટિવાર મંત્ર ગાયે હતો તેથી કોડિન્ય કહેવાતા. કદાચ તે કડિન્ય શબ્દને આ પાડિવત શબ્દ અપભ્રંશ હેવા સંભવ છે.
(૧૮) ઉપરમાં જુઓ પૃ. ૫૫ તથા ૮૨ : તથા જુઓ નીચેની ટી. નં. ૨૦ માં કલ્પસૂત્રની હકીકત.
(૧૯) ઉ૫ર ૫. ૮૩ માં આપણે જણાવ્યું છે. કે “ આદિ પુસ્તકમાં રાજ કઠિક વિષે ભિન્ન ભિન્ન સમય દર્શાવ્યાનું જાહેર કર્યું છે. ” તેવી જ રીતે આ પણ એક તેવું જ કથન છે, પણ પચનાકારે જે ૧૨૪ વર્ષ લખ્યા છે તે વધારે પ્રમાણભૂત ગણાય.
( ૨૦ ) (ક. સૂ. સુ. ટીકા પૃ. ૧૮૩) નામક જૈન ગ્રંથમાં લખ્યું છે કે “ પણ ૮૬ વર્ષના આયુષ્યવાળા કલ્કિન નામે દુષ્ટ રાજને તું (ઇ) મારીશ અને તે વખતે, બે હજાર વર્ષો વીત્યાબાદ મારા જન્મનક્ષત્રથી ભસ્મગ્રહ ઉતરી જશે. ( આમાં “ તે વખત” ને બદલે “તે બાદ ” શબ્દ કહેવાને તાત્પર્ય હોય એમ લાગે છે) એટલે કે કલિકનના મરણ પછી બે હજાર વર્ષે, મહાવીરના જન્મનક્ષત્રમાં જે ભસ્મગ્રહ પડે છે તેની સત્તા ઉતરી જશે. મતલબ કે તે સમય પછી જૈન ધર્મ ઉપરથી કરડી નજર એાછી થવા માંડશે. જે તે સત્ય જ હેચ તે મ. સ. ૩૪૧+૨૦૦૦= ૨૩૪૬ વીર સંવત એટલે ૨૩૪૬-૫૨૭=ઈ. સ. ૧૮૧૯ આવે અને તે સાલમાં રાણી વિકટેરીયાને જન્મ થયો છે. તેણીએ હિંદની પ્રજાને એમ સંદેશ બહાર પાડયો હતો કે “કેઈને પણ પિતાને ધર્મ પાળવામાં રાજ્ય તરફથી કે કોઈની અટકાયત કરવામાં આવશે નહીં. ” જે તે પ્રમાણે સાચું ઠરે તો તે સમયથી ભસ્મગૃહ ઉતરી ગમે એમ કહેવાય.
દિવ્યાવદાન અ. ૨૯ ને આધાર આપીને ઇં. હિ. કથૈ. પુ. ૫ ના પૃ. ૩૯૮ માં જણાવે છે કે “But ultimately Pushyamitra (જેમ બધાએ અગ્નિમિત્રને બદલે પુષ્યમિત્ર લખે છે તેમ આ કથન પણ સમજવું-જુઓ ઉપરની ટી. નં. ૩) was killed by a yaksha named Krimisena, who vowed to protect the religion of Buddha (મતલબ કે રાન કલિક પિતાના નૈસર્ગિક મોતે મર્યો નથી એમ બૈદ્ધનું પણ માનવું થયું છે.)
(૨૧) ઉપરની ટી. ૧૪ સરખા. (૨૨) સરખા ઉપરની ટી. ૨૦.
