________________
ર
(૧) અગ્નિમિત્ર-( અંતર્ગત વસુમિત્ર) પુષ્યમિત્રના મરણુભા ગપતિ તરીકે, અવતિની ગાદી ઉપર, તેના પુત્ર અગ્નિમિત્ર
તેના સમય
ખેડે છે. તેનું રાજ્ય કેટલા વરસ ચાલ્યુ' અને કઇ સાલથી કઇ સાલ સુધી તથા તેના રાજ્યસમયે તેને તેના પિતા પુષ્યમિત્ર તરફથી
જન્મ.
રાજદે ( પણ પેાતાના પિતાની હૈયાાત દરમ્યાન )
રાજા કિ
સ્વતંત્ર સમ્રાટ્કરીકે ( તેમાં રાજા કલ્કિ તરીકે પાછલાં ૭ વર્ષ)
[ તૃતીય
તથા તેના પુત્ર વસુમિત્ર તરફથી કેટલા સમય સુધી મદદ મળતી રહી હતી તે બધું દલીલ સાથે ઉપર ચર્ચી ગયા છીએ. એટલે અત્રે તે માત્ર તે તારીખના ઉતારા જ આપીએ છીએ; કે જેથી તેટલે આધે સુધી આપણે, તેમના રાજ્યકાળ માટે પાનાં ઉથલાવતાં જવાની જરૂરીઆત રહે નહી.
મ. સ.
२६७
૩૨૩-૩૩૨
૩૨૯-૩૫૩
રાજા કિ
પુરાણામાં તેમજ જૈન ગ્રંથામાં કાએક રાજા કલ્કિનું વૃત્તાંત દષ્ટિએ પડે છે. પ્રથમ નજરે, અથવા જેને આપણે ઉપલક દષ્ટિએ કહીએ તે દૃષ્ટિએ તે રાજા કાણુ હાઇ શકે તે કલ્પી શકાતુ નહેાતુ; પણ એક જૈન મુનિ નામે કલ્યાણુવિજયજી, કે જે હાલ વિદ્યમાનપણે વિચરે છે અને જેમને કાંઇક ઇતિહાસના વિષયને શાખ પણ છે, તેમ વળી જૈન સાધુપણાની દીક્ષા લીધેલ હાવાથી જૈનમતનાં-દર્શનનાં પુસ્તકા વાંચીને પરિચિત થવાના વિશેષ પ્રકારે અવકાશ પણ રહે છે, તેમણે દાખલા-દલીલ સાથે બતાવવા એમ પ્રયત્ન સેવ્યા છે કે, તે રાજા કલ્કિ તેતર કાઇ જ નહીં પણ પુરાણામાં વર્ણવાયોા રાજા પુષ્યમિત્ર જ હાઇ શકે છે: તેમણે જો કે પુષ્યમિત્રને રાજા કકિ ઠરાવ્યા છે ખરા, પશુ તારીખાના આશ્રય કે જે વિશેષપણે
( ૧ ) જીએ નાગરી પ્રચારણી સભાની પત્રિકા
ઇ. સ. પૂ.
૨૬૦
૨૦૪–૧૮૮
૧૮૮-૧૭૪
કેટલા
વ
.
૧૬
કેટલી
ઉમર
.
૫ થી ૭૨
૭૨ થી ૨૬
૧૪
૩૦ વર્ષ
અચૂક અને સજજડ પુરાવારૂપ થઇ પડે છે તેવા સ્માશ્રય, બહુ લીધેા નથી ( શું કારણ હશે તે તેઓશ્રી જાણે ); પણ સમજાય છે કે, તેવુ સાધન તેમની પાસે તે સમયે નહી' હાય, એટલે માત્ર આનુસંગિક પ્રસ્તાવે અને વૃત્તાંતેા જે અદ્યપર્યંત પ્રાપ્ત થઈ શકે છે, તેના આધારથી જ તેમને સતાષ પકડવા રહ્યો હશે; જ્યારે આપણે હવે, આ ગ્રંથમાં આલેખાયેલ અનેક ઐતિહાસિક પ્રસંગા અને હકીકતાની તેમજ તે સર્વેની તારીખવાર શ્રૃંખલાબદ્ધ સ્થિતિથી પરિચિત થઈ ગયા છીએ, ત્યારે સહેલાઇથી જોઇ શકીશું કે, કદ્ધિ નામે જે વ્યક્તિ વણુ વાયલી છે, તે રાજા પુષ્પમિત્ર નહીં પણ સમ્રાટ્ અગ્નિમિત્ર હોવાના વિશેષ સ'ભવ છે. એટલે હાલ તુરત તે આપણે મજકુર મુનિજીએ, પુરાણુંાના તથા જૈન દર્શનનાં ગ્રંથાના પોતાના અભ્યાસથી જે શબ્દોમાં વર્ષોંન કર્યું" છે, તે શબ્દો અસલરૂપે અત્રે ઉતારીશું' અને
પુ. ૧૦, અંક ૪, પૃષ્ઠો ૬૧૦ થી ૬૩૧ તથા રૃ. ૭૩૩,
