________________
પરિછેદ ]
ની તુલના
ઇનામ તરીકે દીનારના સેનિંગ આપવામાં આવશે.૪૭ તેમ પ્રિયદર્શિન સમ્રાટે પિતાની પ્રજાને અહિંસામય બનાવવા તથા તેને અધ્યાત્મના કલ્યાણના માર્ગે વાળવાને જે જે ઉપાય ,
જ્યા હતા તે સર્વેના હરિફ બનવાનું જ કેમ Mણે તેમણે બીડું ઝડપ્યું ન હોય, તેમ મંદિર, મૂર્તિઓ વિગેરેનો નાશ પણ તેમણે કરાવી નાંખ્યો હતો. જે મૂતિઓ સૂવર્ણમયી હતી તે સર્વેને તેમણે ગળાવી નાંખીને તેનું સેનું, તેમજ જે મૂતિઓ રત્ન કે ભાણિકય અથવા હીરાજડિત હતી તેને ભાંગી-તડી તેમાંથી ઉપજેલું સઘળું દ્રવ્ય, તેમણે રાજ્યકોષમાં સંચિત કરાવ્યું હતું. વર્તમાનકાળે અવંતિના પ્રદેશમાં કયાંય પણ સમ્રાટ્ર પ્રિયદર્શિનકૃત જૈન મંદિરે બિલકુલ જે નજરે પડતાં જ નથી, તેનું કારણ પણ કદાચ આ ઉપરથી વાચકને પષ્ટ સમજાશે. તેમ કોઈ ધાતુ પ્રતિમા પણ માળવામાંથી જડી આવતી નથી તેનું પણ આ જ કારણ હશે. હજુ પાષાણુ પ્રતિમા મળી આવે છે, તેનું કારણ એ સંભવે છે કે તેમાંથી કાંઈ દ્રવ્યપ્રાપ્તિકર્ટ થાય તેવું તેમને નહીં લાગ્યું હોય. તેમજ તે સમ
યના શ્રાવકેએ આવો દેખીતો હૃદયવિદારક ધર્મ ઉપર ભીષણ અત્યાચાર થતો નજરોનજર નિહાળવાનો પ્રસંગ ખાળી નાંખવાને, ભૂમિમાં તેવી અનેક પ્રતિમાઓ ભંડારી દીધી હોય; પણ દ્રવ્ય લાવી આપે તેવું બિંબ–પ્રતિમા પછી તે નાની હોય કે મોટી, તેમાંથી કોઈને પણ રાજ્યની કુડી-ધર્મષી અને
વ્યપિપાસાભરેલી દષ્ટિથી અદશ્ય કરી શકાય તેવું નહીં લાગ્યું હોય; અથવા તેવો પ્રયત્ન કોઈ સેવતો માલુમ પડે તે તેને શીરે ભારે રાજ્યદંડ પણ કદાચ લટકત કરી દેવાયો હશે. આવા અનેકવિધ ભયને લીધે તેનું રક્ષણ કરવાનું છોડી દીધું જ હશે. આ પ્રકારના અત્યાચારો પોતાના ધર્મ ઉપર થતા જોઈને જૈન સાધુઓ અવંતિ રાજ્યની હદ છોડીને તેની પાસેના પ્રદેશમાં વિહાર કરી ગયા હતા. વળી મહાસમર્થ જૈનાચાર્યો જે અદ્યાપિ પર્યત યુથ ને યુથમાં અવંતિમાં પડ્યા રહેતા હતા તેમાંના કેટલાય કપાઈ મૂઆ હતા; પણ જે નીકળી છૂટયા હતા તે આ અગ્નિમિત્રની રાજ્યનીતિથી ત્રાહી ત્રાહી પિકારી વર્તમાનકાળે જાણીતા થયેલ
|
(૪૬) લગભગ દર રૂપિયાને એક દિનાર થાય છે,
(૭) જુએ કે, હિ. ઇં, પૃ. ૫૮ અને આગળIu Buddhist literature Pushyamitra figures as a great prosecutor of their religion and offers a reward of 100 dinars for the head of every monk.
અ. હિ, ઇ, ત્રીજી આવૃત્તિ પૃ. ૨૦૧૨. ઉપર જ મળતું લખાયું છે. વળી વિશેષમાં જણાવે છે કે, Pushyanitra indulged in a savage per secution of Buddhism, burning monas- tories and staying alonks from Magadha to Jalaudhar in the Punjab. Many monks who escaped his sword are said to have
fled into the territories of other rulers.
ભા. પ્ર. રીવંશ ભાગ ૨, પૃ. ૧૪૫.
. હી. ક. પુ. ૫. આંક ૩ (૧૯૨૯ સપ્ટેમ્બર) પૃ. ૩૯૯,
(૪૮) સાંચીના અને વિદિશાનગરી પાસેના સ્તૂપોને જે સમુહ જૈન ધમી એને છે તે આવા હડહડતા ધર્મવિરોધી રાની રાજધાનીની સામે ઘુરકીયાં કરતો ઊભે રહેવા છતાં, આબાદ છટકી જાય અને અદ્યાપિ પર્યત અભિમાનપણે તે ઊભો રહે તે બને જ કેમ ? તે બતાવે છે કે આવાં ધર્મચિહ્નો નષ્ટ કરવામાં તેને પ્રધાન હેતુ તે દ્રવ્યપ્રાપ્તિને જ હતો. રસ્તામાંથી તે કાંઈ દેકડે પણ મળે તેવું નતું જ, તે દેખીતું છે, તેથી જ તે વિનાશ પામતા બચી ગયા લાગે છે.
