Book Title: Bodhamrut Part 01 Ane 03 Nu Maryadit Sankalan
Author(s): Unknown
Publisher: Unknown
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023112/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bodhAmRta bhAga-1 tathA bhAga-3nuM maryAdita saMkalana Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bodhAmRta bhAga-1 tathA bhAga-3nuM maryAdita saMkalana Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phebruArI, 1997. mudraka : pepara plAsTa TAgora roDa, rAjakoTa-360 002. phona : 443997446368 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TV saMkalananI vigata A maryAdita saMkalana bodhAmRta bhAga-1 (cothI AvRtti) ane bodhAmRta bhAga-3 (trIjI AvRtti)nA AdhAre taiyAra karavAmAM AvyuM che. vibhAga : (1) paramakRpALudeva (2) prabhuzrIjI (3) brahmacArIjI (4) vyaktivizeSa (5) vacanAmRta vivecana (5) anya vivecana (7) graMthavizeSa (8) saMkalana saMkalananA aMtamAM vi pivAmAM AvI che. A saMkalanamAM kauMsamAM mUkela AMka agAsa prakAzita zrImad rAjacaMdra graMthanA (vacanAmRtanA) che. "patrAMka' zabda paNa vacanAmRtanA AMka sUcave che. vacanAmRta (pAMcamI AvRtti), upadezAmRta (cothI AvRtti), nityakrama (dasamI AvRtti), prajJAvabodha (trIjI AvRtti), graMthayugala (cothI AvRtti), ane pravezikA (trIjI AvRtti) - A pustakomAMthI AvatA avataraNo bane tyAM sudhI mULa pustaka sAthe meLavavAno prayatna karyo che. A saMkalana-gUMthaNImAM kaMI ajANatAM paNa doSa thayA hoya te kSamya gaNavA vinaMtI. A saMkalananAM prakAzanamAM tana-mana-dhanathI sahabhAgI thanAra sarvane tema ja sarva vAMcakone A saMkalana AtmazreyanuM kAraNa bano, tevI prArthanA. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA ja - - - - - 124 - - - - - - - - - - 127 vibhAga 1: paramakRpALudeva vibhAga 4: vyaktivizeSa paramakRpALudeva uparanA patro --- ---- 1 aMbAlAlabhAi ---- paramakRpALudevanA prasaMgo -.-.-.-.- 17 AnaMdazrAvaka --- paramakRpALudevanI janmajayaMti viSe --- 21 bharata cakravartI ----- 125 paramakRpALudevanI nirvANatithi viSe --- 22 bhartuharijI --- marudevImAtA ---- 126 pa.kR.deva/sapuruSa pratye prema lAvavA viSe - 22 mahAvIrasvAmI - - - - - - - - - - - - - 126 pa.kR.deva/sapuruSe karelA upakAra viSe -- 29 mohanalAlajImuni --- pa.ka.deva/sapuruSa pratyenI zraddhA viSe --- 34 yazovijayajI --- - - - 128 5.pha.deva/sapuruSanAM vacano viSe ---- 38 zrIkRSNa --------------- - - - 129 pa.kR.deva/sapuruSano Azraya karavA viSe - 50 zreNikarAjA -- -------- 129 pa.kR.deva/sapuruSanA Azrita viSe ---- 5 5. deva/sapuruSa pratyenI bhakti viSe -. 7 vibhAga 5: vacanAmRta vivecana pa.kR.devasipuruSanA thayelA yoga viSe -. 76 .. patrAMka 2 (puSpamALA) -- pa.kR.deva/sapuruSanA yogabaLa viSe--- 78 .. patrAMka 5 --------- zrImad rAjacaMdra graMtha viSe -........ zrI AtmasiddhizAstra viSe ------ .. mokSamALA pATha-15 ----- vibhAga 2 prabhuzrIjI .. mokSamALA pATha-28 - - - - - prabhuzrIjI uparanA patro ----- .. mokSamALA pATha-107 - ---- prabhuzrIjInA prasaMgo ---- .. patrAMka 19 (mahAnIti) agAsa Azrama viSe -- . patrAMka 21 ----- - - - - - 138 vibhAga 3H brahmacArIjI .. patrAMka 30 ----- potAnA moTAbhAi uparano patra-.-.- 101 . patrAMka 40 brahmacArIjInA prasaMgo ---------- 114 .. patrAMka 57 ---------- - 139 .. patroka 15 - - - - - - - - - - - - - 134 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. patrAMka 84 patraka 112 .. patrAMka 128 patrAMka 147 patrAMka 154 patrAMka 157 patrAMka 165 patrAMka 166 ... patrAMka 170 patrAMka 172 patrAMka 194 .. patrAMka 223 .. .. patrAMka 254 - patrAMka 264 (vIsa doharA) - - patrAMka 275 (yamaniyama) --- .. patrAMka 267 (jinavara kahe che) - - - .. patrAMka 272 patrAMka 283 patrAMka 396 patrAMka 398 patrAMka 425 patrAMka 449 patrAMka 454 patrAMka 460 patrAMka 479 .. 139 140 140 141 142 143 143 14 144 145 145 146 14 150 153 153 153 155 155 155 15 158 160 11 11 patrAMka 491 patrAMka 493 ... patrAMka 501 ... patrAMka 511 upadezachAyA pR.709 vyAkhyAnasAra 1-126 161 hAthanoMdha 1-12 hAthanoMdha 1-14 hAthanoMdha 2-19 ... 14 patrAMka 537 - patrAMka 602 ... patrAMka 622 patrAMka 642 patrAMka 674 167 patrAMka 92 167 patrAMka 710 - 18 . AtmasiddhizAstra - 168 .. patrAMka 736 171 ------ . patrAMka 738 (apUrva avasa2) - - - 172 patrAMka 749 173 patrAMka 781 173 patrAMka 808 patrAMka 843 patrAMka 87 .. patrAMka 954 - 164 15 165 1. 1 ; ; 174 174 175 175 136 177 177 177 178 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vibhAga 8 : saMkalana mokSa - - - - - - - - - - - - - - - - - - 201 mokSamArga - - - - - - - - - - - - - - - - 200 210 kalyANa - - - - - - - - - - - - - - - - - Atmahita ------ samyakdarzana ------- vibhAga 6H anya vivecana amitagatiAcAryakRta sAmAyika pAThanI gAthA - - - - - - - - - 179 ATha dRSTinI sakjhAyanI gAthA ----- AnaMdaghanajIkRta covIsInI gAthA ---- AlocanAnI gAthA kuMdakuMdAcAryakRta bhAvapAhuDanI gAthA ---- 187 jayasenAcAryakRta paMcAstikAyanI TIkAnI gAthA ------ 187 devacaMdrajIkRta covIsInI gAthA ------ yazovijayajIkRta covIsInI gAthA -- prajJAvabodhanI gAthA ------- samyakajJAna - - - - - - - - - - - - - - - 254 samyaphacAritra ---- - - - - - - - - - - - - - - 256 dharma - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 2 57 jana - - - - - - - - - - - - - - - - - - 2 68 tattva - - - - - - - - - - - - - - 2 68 kALa --------- virahAkanI gAthA ------------- siddhabhagavAna - - - - samAdhizatakanI gAthA ------ sAyaMkALanI stutinI gAthA ------- chUTaka gAthAo vibhAga : graMthavizeSa tIrthaMkarabhagavAna --- vItarAgabhagavAna - sthitaprajJa ----- jJAnI - - - - - - - - - - - - - - - - - - 276 AtmAnuzAsana ----------- 197 - - - - - - - - - - - - - - 2 79 samyaphaSTi-- saddaguru --- upamitibhavaprapaMca ----- --------- - - - - - - - - - - - - - 284 tattvArthasUtra - - - - - - - - - - - - - - - 198 namaskAra -- bhaktAmara - - - - - - - - - - - - - - - - 198 pratimA - - - - pujA - - - - - - - - - - - - - - - - - - 289 bhagavatIArAdhanA --- mokSamArgaprakAzaka --- 198 -- 198 pUjA - karma -- mohanIyakarma - karma -........ - - - - - - - - - - - - - - - - 289 sadgu ruprasAda - - - - - - - - - - - - - - 199 samAdhizataka - - - - - - - - - - - - - - - 199 dehAdhyAsa - - - - - - - - - - - - - - - - 34 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svapnadazA - - - - - - - - - - - - - - - - 305 jIvahiMsA - - - - - - - - - - - - - - - 402 bhUla --------- jIvarakSA ------- kaSAya - - - - - - - - - - - 309 yatnA ------- - - - - - - - - vrataniyama ---- viSaya-kaSAya ----- Indriyo ----- upazama -------- ta5 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 423 - - - - - - - - - - - - - 428 kSamA -..... - - - - - - 428 315 318 323 324 325 325 328 333 kapaTa - - - - - - - 430 lIlotarI -... AyaMbila ---- dhyAna ------ sAmAyika --- pustako --- aMtarAya ----- lobha ----- dAna --- paryuSaNaparva --- - - - kSamApanA - - - - - - - - - - - - - - - - 338 AzAtanA ---- mana - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 341 abhyAsa - - - - - - - - - - - - - - - - - 437 vAMcavA viSe. vAMcavA viSe - - - - - - - - - - - - - - - 442 35 mukhapATha karavA viSe - - - - - - - 443 samayano sadupayoga --- - - - - - - - - - 452 kathAnuyoga - - - - - - - - - - - - - 457 syAdvAda-------- 459 siddhAMtabodha - 368 - - - - - - - 374 jJAna saMkalpa-vikalpa - ----- 351 IcchA ----- 353 rAga-dveSa------ saMsAra ---- 358 kuTuMbIjano ---- kleza ------ 372 strI ------- kAmavikAra ----- 377 brahmacarya - - - - - - - - - - - - - - - - - 379 brahmacarya 379 parigraha ---- 390 tyAga - - - - - - - 392 bAra bhAvanAo -- vairAgya ------- - 394 aDhAra pApasthAnako ----------- 4OO jJAna ---- manuSyabhava - kartavya ------- ------ 489 ha - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 49S svarUpa ------- - - - - - - - - - - - - - 498 aMtarmukhavRtti ---- ------------ 501 aMta , 497 pariNati -. draSTi --------- - - - - - - - - - - - - - 5OY Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha duHkha pratibaMdha svacchaMda ane pratibaMdha - AjJA anAryadeza nimitta bhAva bhAvanA zraddhA mumukSu vicAravAna mArgAnusArI - mumukSutA - bhAgyazALI pravRtti - paropakAra pAtratA nIti - AjIvikA satya - saMyama 507 510 514 51 518 532 537 540 547 559 52 17 57 577 581 584 588 590 198 foo 601 602 vedanIyakarma samatA dhIraja sevA puruSArtha - prArabdha ane puruSArtha - bhakti -- nityaniyama vIsa doharA maMtra * satsaMga adInatA pramAda nidrA doSa zithilatA saMlekhanA mRtyu samAdhimaraNa vicAravAyogya viSayasUci - 603 640 51 53 658 671 673 580 683 684 693 708 709 711 712 716 717 717 743 756 76 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vibhAga-1 paramakRpALudeva paramakRpALudeva uparanA patro sahajAtmasvarUpa paramaguru zuddha caitanyaghana, paramajyoti, pragaTa puruSottama, kRtakRtya prabhu, divyalocanadAtA, lAyaka samyatvanA svAmI, paramapuruSArthI paramAtmA prabhu zrImad rAjacaMdra hRdayezvarane namonamaH he paramakRpALu, parama AlaMbanadAtA, vItarAga prabhu ! Apa to sarvajJa ane A sevakanA aMtaranA bhAvo apragaTa paNa saMpUrNapaNe sarva prakAre jANanAra cho to A vRttinivedanapatranI pravRttinuM zuM prayojana ? paNa prabhu, prANanAtha ! ema paNa eka rIte juo ke dayamAM zoka ghaNo che to pachI AMkho azra dvArA zA mATe darzAvavAno DoLa kare che ? Apa prabhu to AtmasvarUpamAM lIna che ane saMpUrNa vItarAgI cho paNa A adhama dIna sevakane ApanI bhakti sivAya, ApanA uttama guNa draSTigocara kevI rIte thAya ? ane ApanA tarapha prema, ananya vRtti, apUrva bhAva sivAya bhakti zI rIte sadhAya ? ApanI samakSa A dIna dAsa haiyuM kholI, vRttinI vartanA jaNAvI ApanA zAzvata svarUpamAM lIna rahevAnA bhAvathI AjathI sAptAhika patra Apa prabhunA caraNamAM niSkAmabhAve nivedita karavA abhilASA rAkhe che to te kRpALudeva, ApanA alaukika prabhAvathI A bALakanI malina ane avagaNavAyogya kacarA jevI vAtothI kaMTALavAne badale ApanA anaMta vIrya ane anaMta jJAna-darzana-sukhanI kaMI mAtrA meLavI A rogI, azakta, asahAya, mUDha bALakane mokSamArgamAM AgaLa vadhavA preraNA ApatA rahezojI. he prabhu! A ajJAna bALakanI tarapha kRpAdraSTi rAkhavA vinaMti che, nahIM to je je Ape anukULatAo A bhavamAM ApI che te jotAM A jIva teno ghaTato upayoga nathI ja karato ane te draSTie to mArA jevo adhamamAM adhama duSTa bIjo koI jotAM jaDaze nahIM. aho ! tArAM vacanAmRta ! aho ! tAruM niraMtara smaraNa ane dhyAna premapUrvaka karanArA paramArthI saMto ! aho ! tArA mArgane dIpAvavA ane te mArgamAM AvatAMne sahAyarUpa thavA tatpara thayelAM tArA bhaktajano ! aho ! brahmacaryano Adarza rAkhI tAruM avalaMbana grahaNa karI, tane sAco svAmI jANI sarva taraphathI vRtti uThAvI tArA satyasvarUpane jhaMkhanArAM mumukSu bhAIbaheno ! he prabhu ! tArI caitanyamayI mUrti, tAro parama puruSArtha A abhAgiyA jIvane paMcamakALamAM parama AdhArarUpa che. mahA vada pAMcama, 1984ne zukravAre caMdraprabhasvAmI Adi pratimAjInuM pravezamuhUrta hatuM; te praveza meLo amArA aMtaraAtmAnA "samakita dvAra gabhArA'mAM praveza karAvavA jANe sadguru saMta svarUpa' dvArA chevaTanAM varSomAM A sUcanA thaI hoya tema e jinapratimAnAM bhavya darzana ane satsamAgamadAtA svAmIzrIjInI sAthe stavana-bhakti, vRttine Apa prabhunA tarapha vALanAra jaNAyAM hatAM. he dInabaMdhu dayALa prabhu ! dhAryuM kaMI thatuM nathI. ati bhAre karmathI dabAyelA A jIvanI bhAvanA to UrdhvasvabhAva hovAthI upara UMcI rahyA kare che, paNa DokuM pakaDIne koI pANImAM pakaDI rAkhe, gUMgaLAvI Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAkhe tema karmazatru UMcuM mAthuM karavA deto nathI, to ApanAM darzana ane maraNanuM niraMtara vahana cAlu rahe tevuM kyAMthI bane? evo bhAgyazALI hota to ATalo moDo zA mATe janme ke ApanAM sthULa darzanano paNa lAbha na maLyo? paNa thaI te thaI. jAgRtinA kALamAM to AvA sArA vAtAvaraNamAM ApanI yAdI ApanI kRpAe koI ne koI rUpamAM avAranavAra AvatI rahe paNa he prabhu ! svapnadazAthI to trAhi trAhi mAm ! "sAtamI tamatamaprabhA narakanI vedanA maLI hota to vakhate saMmata karata paNa jagatanI mohinI saMmata thatI nathI.' e ApanuM vAkya apUrva lAge che. nidrA to jANe pUrvanI veraNa hoya tema game te prakAre divasanA covIsa kalAkamAMthI potAno hisso vahelImoDI choDatI ja nathI, ane tenA pAzamAM paDyA eTale jANe navo bhava ja Avyo hoya tema na sAMbhare Adeza ke na sAMbhare manuSyabhavanuM amUlyapaNuM ke na sAMbhare uttama kuLa ke na sAMbhare satpaSano bodha ke kAMI nahIM, jANe jaMgalanuM rojha hoya tevo jIva koro dhAkoDa jevo pazuvatu banI jAya che. khare ! sarvaghAtI prakRti te sarvaghAtI ja che. he prabhu ! amara ajara avinAzIno ghAta karanArI prakRtino huM kyAre saMpUrNa kSaya karI sarva prakAranAM darzanAvaraNathI rahita thaI tAruM ja niraMtara darzana karIza? ApanI zubha AziSa icchI Ajano A lavAro pUro karI tArA parama pavitra smaraNamAM vRtti vALuM chuM. e ja sahajatmasvarUpanI niraMtara bhAvanAno kAmI Apano dAsAnudAsa brahmacArI. | Totu mane cAhyAvaM ziNAtu chinnasaMzayAH || kadI nAtha sAmuM na jozo amArA, tathApi ame chIe sadAe tamArA." (bI-3, pR.18, AMka 4) rAjacaMdrasvarUpe me bhAvanA bhavanAzinI / asaMga saMgatiryatra paramAtma prakAzinI // ananya zaraNanA ApanAra evA zrI sadgurudevane trikaraNayoge atyaMta bhaktibhAve namaskAra ho ! namaskAra ho! bhAvadayAsAgara bhagavAna, paramapuruSArthapreraka, sadA jAgRtimAM rAkhanAra niyaMtA deva, parama pragaTa puruSottamasvarUpa, zuddha caitanyasvarUpa paramAtmA prabhunI pavitra sevAmAM A adhikArI alpajJa, tAruM AlaMbana grahIne A bhava gALavA icchanAra dInadAsanA doSo sAmuM na jotAM dayA lAvI sarva prakAre Aja sudhI kaMI AzAtanA, abhakti, avinaya ke kaMi anucita vartana thayuM hoya tenI kSamA Apazo ane namrabhAve pradarzita karelA namaskAra svIkArazojI prabhu ! aho ! mauna munivara ! ATaATalI samRddhi chatAM zI tArI gaMbhIratA ! aho ! tArI samatA ! aho ! paramakRpALu tArI paramotkRSTa karuNA ! evo divasa prabhu kyAre Avaze ke tArA zuddha svarUpanuM niraMtara bhAna akhaMDa jAgrata rahe ! Aja dina sudhIno A jIvano vyApAra joi jauM chuM tyAre saravALe devALuM kADhavA jevo joga jaNAya che. arere ! kyAM ApanI tera varSa sudhInI darzAvelI samuccayavayacaryA ane kyAM A bALakanI Aja sudhInI ajJAnatA ! he prabhu! indriyone AkarSaka koI vastu AvI ke pAdharI vRtti tyAM doDe, pachI AMkha, mukha game tyAM rokAyelAM hoya paNa mana to sarovaramAM patharo paDatAM khaLabhaLATa thAya tema jhaNajhaNI UThe. A Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) jIve koI kALe evI apUrva nirAvaraNa zAMti anubhavI nathI ke jethI ekadama vRttine ullAsamAM ne ullAsamAM rAkhI sarva anya vAtanuM vismaraNa thAya. koI pUrvanA analpa puNyanA yoge Apa prabhunuM nAma kAnamAM paDayuM ane ApanI madhura hadayavedhaka vANI sAMbhaLavAno udaya joga maLI Avyo, te mAtra vizrAMtinuM sthAna che. ApanI mukhamudrAno citrapaTa tema ja ApanuM mAhAbhya paramopakArI svAmIzrI dvArA sAMbhaLavAmAM AvatAM A jIvane ApanA caraNakamaLanI sevAno lAbha prApta thaze evI AzA rahe che. ApanuM ja zaraNa bhavobhava ho ema skraya kabUla kare che. abhimAnane haNanArI, vairAgyane poSanArI, sarva parabhAvane zAMta karanArI ApanI dezanA svamukhe sAMbhaLavA A jIva kyAre bhAgyazALI thaze? he jIva! zAMta thA ! zAMta thA ! Ama aMtaramAMthI phuraNA thAya che te tAro AzIrvAda kRpALudeva jayavaMta ho ! saMsAranA uSNa unAmaNAmAM UkaLato A jIvane joi he paramakRpALudeva tame satsamAgamamAM mUkyo che te mahad upakAra che. A dehAdi AjathI, varte prabhu AdhIna, dAsa, dAsa huM dAsa chuM, Apa prabhuno dIna.' rAjacaMdra svarUpe ho bhAvanA bhavanAzinI, asaMga saMgatidAyI paramAtmA prakAzinI. (bI-3, pR.20, AMka 5) ananya zaraNanA ApanAra evA zrI sadgurudevane atyaMta bhaktithI namaskAra ho! namaskAra ho! namaskAra ho! nitya niraMjana aMtarajAmI, raho niraMtara aMtaramAM, samatAmAM ramatA rAjezvara, dIThA nahi dezAMtaramAM; samaya samaya tuja caraNazaraNanI chatrachAMya ura chAyI raho ! niSkAraNa karuNAnI kathanI vacana viSe na samAya, aho ! aho niSkAmI nAtha ! zaraNAgatane sadA hitakArI, paramopakArI paramakRpALudeva, paramotkRSTa zuddhasvarUpanA niraMtara bhogI ! amitadAnadAtAra ! tArA caraNanI zItaLa zAMtimAM A bALa tadrupa ananya bhAvanAthI, vAraMvAra dhanyavAda ApI ati ullasita tana, mana ane AtmabhAvathI, vinayabhaktie namaskAra karavA samasta aMga namAve che. gayA saptAhamAM prabhu ApanI karuNAnI vRSTi varasyA karI che; paNa A "apAtra aMtara jyota' jAgI nahIM emAM Apane zuM kahyuM? gayA comAsAmAM taLAva nadI nALAM chalakAI carotara taraboLa thaI gayuM hatuM paNa koI Tekare gAyanAM pagalAMthI thayelA khADAmAM pANI bharAI bharAIne sukAI jAya ane hatuM tevuM koruM thai rahe temAM meghano zo vAMka? "rAmanAmakA nAvaDA, mAMhi besAryA rAMka; ardha pasAra kUdI paDe, temAM saddaguruno zo vAMka ?'' Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 'akarmInA paDiyA kANA' ema kahevata che, tema he nAtha ! ApanA AzritonI ane te dvArA ApanI A apAtra bALaka upara ATalI badhI karuNA ane samatA preraka mamatA chatAM A abhAgiyA jIvano pramAda, mohanidrA dUra thatI nathI e ja khedakAraka che ! pUjyapAda svAmI zrI moTA mahArAjanA (prabhuzrIjInA) darzanArthe pa.pU. svAmIzrI ratnarAja phAgaNa suda cothane zanivArane divase atre padhArela che. temanA samAgamamAM ghaNuM sAMbhaLavAnuM, samajavAnuM nimitta bane che paNa smRtidoSathI te avadhArI zakAtuM nathI. paNa he kRpALu bhagavAna ! tArI ane tArA AzritomAMnA koinI AzAtanA, avinaya, abhakti, abahumAnapaNuM Adi doSomAM A bhArekarmI AtmA na AvI jAo e avazya icchuM chuMjI. A apAra ane anAdikALanA paribhramaNano have aMta Avo ane tArA acaLa vimaLa AnaMdapUrNa anaMtapadamAM praveza karavAnI taka prApta thAo ! e sivAya sarva icchAono nAza thAo ! sarva AgrahathI rahita, agamya akathya zAMtasvarUpa parama pragaTa thai temAM ja tanmayatA raho ! e ja hetuthI e ja sAdhanAmAM sahAya kare tevI caryA ahorAtra raho ! tArI karuNA, tArA zuddha svarUpa ane AnaMdapUrNatAnuM mArAmAM sAmarthya Avo ane bAvIsa pariSaha mAMhenA strIpariSahane jItavAno mAro prayatna saMpUrNa saphaLa thAo ! mAyAjALa kaho, anAdi adhyAsa kaho ke saMsAranuM mULa kaho paNa cittanI vRtti jyAM rahevI joie tyAMthI DagAvanAra khullA dIvAne pavananA jhapATA jevI strInI mUrti che. tenuM avalokana, zabdazravaNa, vArtAlApa AdithI paNa hdaya aDola akaMpa rahe, phAnasanA kAcathI dIvo surakSita rahe tema tAruM smaraNa niraMtara mArI comera rakSaNa karatuM raho ! sarva vastu bhulAi jAo ! je kadI dUra nathI te satsvarUpano sadAya upayoga akhaMDita pravAharUpe niraMtara nizadina pragaTa parama jAgrata raho ! OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH (bo-3, pR.21, AMka 6) ananya zaraNanA ApanAra evA zrI sadgurudevane atyaMta bhaktithI namaskAra ho ! namaskAra ho ! namaskAra ho ! aho ! ajJAna kSetrebhya ukhAtA pratiropitAH / bhaktipUrNajalakSetre ziSyAste kalamA Iva || ajJAnanA dharuvADiyethI upADI tuja ziSyane, teM bhaktijala bharapUra kyArImAM pharI ropyA have; tyAM poSa pAmI premano guNa kaNasalAM bhAre name, paripakvatA pAmI prakAze hemamaya karI kSetra te. ajJAnathI aMdha thayelA A dIna ziSyane doranAra ane dhanvaMtari samAna divyacakSu-vRSTi dai amita upakAra karanAra A asAra bhavasamudramAMthI upADI kSIrasAgaranA nIrane visArI de tevI madhura alaukika vANI varSAvanAra gaganavihArI deva ! A pAmaranI ramata tarapha pitAtulya najara karI, tenI bALakrIDAbharI lAgaNI ane tArA mArga tarapha moM pheravI AturatAthI jonAra A hRdayanI Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 lAgaNI sAthe trikaraNayoge Aja sudhI thayelA aparAdha, AzAtanA, avinaya, abhaktinI kSamA yAcI tuja caraNakamaLamAM mastaka mUkI sASTAMga daMDavat namaskAra A ajJa bALa kare che te svIkArI kRpAdRSTi karazojI. he prabhu ! keTalI viparItatA ! anAdithI Ama ne Ama ja bhUla cAlI AvI che. eka deha ane indriyonI 2matamAM ja A jIva potAne bhUlI, nazvara vastumAM ja mohyo ! ''te bodhe suvicAraNA tyAM pragaTe sukhadAya.'' ''Ave jyAM evI dazA'' e dazAya AvI nahIM, ane bodheya pAmyo nahIM to vicAraNA kyAMthI Ave ? anaMtakALa gayo chatAM A jIva jAgyo nahIM, to kuMbhakarNanI nidrAno kyAM dhaDo rahyo ? AkAzamAM vAdaLAM AvatAM hoya ane temAM judAM judAM prANInA AkAra banatA hoya te joine chokarAo vaheMcI le ke pelo dhoDo mAro ane peluM UMTa tAruM, ane pavanathI aphaLAtAM vAdaLAM badalAi bIjAM rUpa kare tene avalaMbIne chokarAM kALa gALe, kaMkAsa kare, laDI mare; tema A indriyonA viSayomAM he prabhu ! mAruM, tAruM, sAruM, narasuM, ghaNuM, ochuM, AduM, pAchuM karI, A jIva karmanA poTalAM bAMdhI mithyA bhramaNamAM moha karI rahyo che, duHkhanAM kAraNothI hajI trAsa pAmato nathI, jherane jhera joto nathI to tene vairAgya, udAsInatA, nijAnaMda, sahaja dazAno svAda kyAMthI Ave ? A dehane surakSita rAkhavAne ane trAsathI mukta thavAne ekendriyathI paMcendriya prApta karavA sudhIno zrama A jIve uThAvyo. jo jIbha hoya to jIvanane hAni karatAM dravya tapAsI dUra thAya e icchAe jIbha prApta karI tyAM potAnI parIkSakazakti to kyAMya eka bAju rahI ane indravaraNA jevA pariNAme duHkhadAyaka evA svAdanA vilAtanI gulAmagIrI vaLagI. trasapaNuM prApta thayuM te jIbhanI gulAmI uThAvavAmAM ja gayuM, ane nAnI nakhalI jema vINAne dhrujAvyA kare tema bhaya ane lobhathI bhavobhava jIbha jIvane dhrujAvatI ja rahI. icchArUpI agni indriyonA viSayarUpI dArUgoLA sAthe bhaLatAM jIvanA sahaja sukhano nAza thavAmAM zI vAra lAge ? he prabhu ! A prathama sparzendriya to sadAnI vaLagelI che ane tene madadagAra AhAra temAM aniyamitapaNuM karAvanAra jinnA che. 'te sarva indriyomAM prathama vaza karavA yogya che.' e tAro upadeza kalyANakArI che ane tene anusaravA icchA thatAM zuM karavuM ? kema karavuM ? te vicAra ApanI AjJA mATe raju karuM chuM. A jhADa jevA zarIramAM A jIbha ja dhaNI vAra icchAne aniyamita niraMkuzapaNe bahekAvI de che. jihnA jemAM rasa levA lAge te padArtho roganuM kAraNa che te rUpe citavavuM ke tene tuccha gaNavA ke AhAra aTakAvavo ke cora pakaDAya tyAre tene zikSA karavI ke samajAvavo ? paNa jIbha upara jAgRtino pahero to jarUra rAkhavo ke tenI pravRtti lakSa bahAra na jAya te ciMtavavuM; paNa UMghamAMya AhArasaMjJA, svAdalolupatA to kAma karyA kare che tenuM kema karavuM ? prathama jAgRtimAM jora karavuM. 'hiMmate maradA to madade khudA.' tuM kyAM dUra che ? Avo pratyakSa paracA pUrato hAjarAhajUra deva chatAM have vijayanI zaMkA zI ? samaye samaye cetAvanAra caturaziromaNi rAjarAjendra, ApanA caraNamAM niraMtara pravAharUpa mArI akhaMDita lakSanI dhArA vahyA karo. OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH (bo-3, pR.22, AMka 7) Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0. ananya zaraNanA ApanAra evA zrI sadgurudevane atyaMta bhaktithI namaskAra ho ! namaskAra ho ! namaskAra ho ! calAvo mokSane mArge. bhedo karmagiri mahA; jaNAvo vizvanAM tattvo, vaMduM e guNa pAmavA. parama vItarAgI, asaMgasaMgI. sarvaguNasaMpanna, paramopakArI, paramakRpALudevanI pavitra caraNakamaLanI rajamAM A adhama niguNA nirlajja bALakanuM zira sadAya namrIbhUta ro ! anaMta karuNAdhana A raMka hRdayane bhAvadayAthI sadAya Ardra karyA karo ! ApanI amRtamaya vANInA siMcananI dhArA akhaMDita niraMtara jharaNArUpe muja mananA mArgamAM vahyA karo ! aho prabhu ! A bALake aneka saMkalpo karyA ane aneka taraMgomAM taNAi gayo, paNa ApanA caraNanuM zaraNa eka AdhArarUpa che ane pataMga game teTale UDe paNa uDAvanArane kheMcavo hoya tyAre kheMcAi Ave tema he prabhu ! tArA karakamaLamAM mArI vRttirUpI pataMganuM bhaktirUpa dorathI dRDha baMdhana ho ! sarva saMkalpa-vikalpathI para paramAtmA ! nistaraMga samudranI gaMbhIra zAMtinA svAmI ! anaMta vIryavaMtA chatAM eka nizcala svasvarUpa pariNAmI nAtha ! tArA anaMta guNanA vArasAne yogya A icchAvaMta bALaka bane, jJAtaputra nIrAgI, niHspRha paramAtmA sivAya kaMi icche nahIM ema kara. : sahajAtmasvarUpa paramaguru : anaMta kIrtananuM kIrtana, parama zuddha svarUpanuM varNana ane sarva stotrono sAra he parama kRpALu ! teM A mahAmaMtramAM pUryo che. alpamati ane aneka AvaraNane laine te Ukalato nathI paNa avazya te ja saMsA2thI tArI sarvottama padamAM sthiti karAvaze evI atUTa zraddhA vRdvigata thatI jAya che, e ja tArI samIpa AvavAnuM sAdhana ane naukAno zaDha dUrathI dekhAya tevuM AzAkendra che. sarva hiMsA TALanAra evuM zuddha caitanyasvarUpa je avinAzI paramapada tenI smRti amaratA arpaNa karanAra che, te sahajAtmasvarUpa paramaguru pada prathama ahiMsAvratano AdhAra che. jaDabhAve jaDa pariName, cetana cetanabhAva; koi koi palaTe nahi, choDI Apa svabhAva.'' A vacanAmRtamAM maraNanI bhItine bhAMgI nAkhI he prabhu ! Ape abhayapada ardhuM che. e bhAva dRDha thaye maraNaprasaMge paNa cittamAM kSobha thavo ghaTato nathI ane e ja kharekharI ahiMsA che. jo maraNaprasaMge paNa kSobha na thAya to tethI ochAM duHkhakara ane rAtrinA svapna jevAM bIjAM duHkha to najIvAM che, AMkha UghaDatAM vilaya thAya tevAM che, temAM parama sahanazIlatA ApanI prasAdIthI prApta thavA yogya che. sa-asatne samajAvI satyasvarUpamAM sthira karavAmAM samartha evo A mahAmaMtra, bIjuM satya mahAvrata, tenuM mULa che. je je zuddha sahaja AtmasvarUpa paramagurunI bhAvanAthI rahita che te sarva vibhAvabhAvavALuM athavA asatya ane mithyA che to jenI niraMtara vRtti A mahAmaMtramAM rokAi hoya te satyamUrti kahevA yogya che. jeTaluM A sahajAtmasvarUpanI sanmukha rahevAtuM nathI teTaluM asatya pravartana che. jUThejUThuM jagata kuTAya che ane kharuM maraNa ke kharI hiMsA vA AtmaghAta paNa e ja che. he prabhu ! A AtmadhAta ane asatya sthAnamAMthI tAre Azare beThelA A bALakano uddhAra karI tArA satyasvarUpamAM niraMtara TakI rahevAya tema sthApaje. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjuM mahAvrata acauryavrata ke asteyavrata, te paNa A mahAmaMtranI sahAya hoya to ja paLAya tema che; kema ke AtmAthI anya evA je jaDa padArtho tene grahaNa karavA ane potAnA mAnavA e corI ane jUTha baMnenA aparAdha karatAM paNa ghaNo bhAre aparAdha che. he prabhu ! A deha te sarva doSanuM sthAna tathA karmanuM kArakhAnuM che tene mAruM mAruM mAnI tene pALavA poSavA je je karyuM te badhuM corIrUpa ja che. pArakI ja cIja pakaDI pAse rAkhI che, te maraNa vakhate pAchI pArakI hovAthI okI kADhavI ja paDaze, corIno mAla koine pace ja nahIM. lUMTArA ane coranI jJAtivALAmAMthI paNa koIne nokarImAM rAkhIne tene zAhukAra potAno paTo paherAve che eTale te zAhukArano nokara paNa zAhukAramAM ja khape che, tenA upara koI corIno Aropa mUke nahIM, kAraNa ke tenI pAse zAhukArano paTo che; tema he prabhu ! Apano mahAmaMtra sahajAtmasvarUpa paramaguru'' te amArA mukhamAM jIbhanA cAmaDA para coMTayo rahe ane temAM ja vRtti rahe tyAM sudhI A lUMTArApaTTana jevA saMsAramAMthI Apane zaraNe AvatAM, e nAmanA-maMtranA mAhAtmathI ja cora maTI trIjuM vrata pALanAra, tArI AjJAmAM upayogapUrvaka vartanAra, samiti Adi pALanAra jevA gaNAvA yogya che. te ja sAco zAhukAra che paNa 'zAhe vANiyo raLI khAya' tema tArA zaraNathI A jIva parabhAvane oLakhI pArakI cIja pArake khAte rAkhatAM zIkhaze. cothI pratijJA brahmacaryavratanI, te paNa brahmanuM mAhAbhya samajAvanAra zuddha "sahajAtmasvarUpa paramaguru''nA lakSathI sadhAya che. brahma te mahata-bRhat trailokyaprakAzaka evuM AtmasvarUpa temAM caryA-vartanA niraMtara jenI che te brahmacaryavrata zuddha svarUpanA upayoga vinA kema samajAya? vibhAvarUpa paranArI tajI svabhAva-svazakti-AtmaramaNatAmAM lIna puruSa ja maithunatyAga ke brahmacarya pALI zake. jyAM sudhI tArA sahaja svarUpanuM bhAna nathI tyAM sudhI te prAptinuM sAdhana, pAtratA pragaTa karAvanAra bAhya brahmacarya parama upakArI che ane sahajAnmasvarUpa paramagurunI parama pratIti, ruci ane pariNati pAme te pachI A bAhya jagatanA kSaNika ane aMte durgati denAra viSayAnaMdanI ruci kema kare ? brahmacaryanI A vizALa bhAvanAmAM sarva saddharmanI samApti-sAra-pUrNatA AvI jAya che. pAMcamuM mahAvrata aparigraha, te paNa ""sahajAtmasvarUpa paramaguru"nuM parama mAhAsya pragaTaye paLAya tema che. parigraha e kArAgRha ja che. jyAM sudhI e parigraharUpI graha naDe che tyAM sudhI zAMti nathI paNa jyAM ''sahajatmasvarUpa paramaguru''rUpa satparuSanI kRpAdraSTi thaI ke aMtaramAMthI te parigrahabhUta bhAgI jAya che. tenI vAsanAno kSaya thAya che ane sarva saMsAra sinemAnA khela jevo banI rahe che. potAne mAtra sAkSIpaNuM prApta thAya che. A svapna jevA saMsAramAM parigraha, chAtI para vajana mUkI koI UMghamAM mUMjhavatuM hoya tevo duHkhakara che, te parama pragaTa evA tArA svarUpanI smRtirUpa jAgRti pAmatAM te svapna ane nidrAno nAza thAya che. paramagurupadanI pratIti ane svarUparamaNatA e ja kharI nagnatA-asaMgatA che, te ja zuddha nirmaLatA che, jethI snAna karavAnI koI kALe jarUra paDatI nathI ane e ja anazanarUpa parama tRptinuM kAraNa che. e tArA saMpUrNa svarUpa sivAya vizvamAM kyAMya satya ekAMtavAsa nathI. tehi tuM ituMhi niraMtara tuM ituMha bdayamAM acaLa vAsa karI raho ! OM OM OM OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH (bI-3, pR.23, AMka 8) Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ananya zaraNanA ApanAra evA zrI sarudevane atyaMta bhaktithI namaskAra ho! namaskAra ho! namaskAra ho! vidhivazAta prApta thayuM mane je, dehAdi sarve mamatA vadhAre; prArabdhanI bheTa prabhupade ho, me'mAna chuM be dinano ja huM to. zuddha caitanyasvAmI, svarUpavilAsI, mahAmohahArI devAdhideva paramakRpALu paramAtmAne trividha trividhe trikALa namaskAra ho! he dayAsiMdhu ! Apa to parama gaMbhIra, zAMtamUrti cho ! A dAsanI ajJAna bALaceSTA tarapha anukaMpAdraSTi rAkhazojI. koI thAMbhalA upara vela caDhAvI hoya to te thAMbhalAne AdhAre UMce caDhe che paNa pavanamAM te hAlyA kare che, tema A mana Apano acaLa Azraya prApta thayA chatAM caMcaLa yubhita rahyA kare che te AlaMbanano doSa nathI paNa manano ja doSa che. paNa vizeSa vRddhi pAmatAM velo jema majabUta ane jADo thAya che tyAre te doraDAnI peThe sajjaDa vIMTAyelo rahe che, jANe paththaranA staMbhane AdhAra ApavA bAMdhI rAkheluM doraDuM hoya tevo dekhAva de che, tema A manovRtti ApanA paricayathI poSa pAmI ApanI nizraLatAnuM anukaraNa karatAM tadrupa banaze, evI zraddhA rahe chejI. A dehAdi AjathI, varte prabhu AdhIna; dAsa, dAsa, huM dAsa chuM, Apa prabhuno dIna.'' vaDhakaNI DosI koIne dAna detI nahIM, paNa eka vakhate "sAme ghera jA' kahI koI bhikhArIne ghara dekhADavA AMgaLI cIMdhI tenA puNya tene be ghaDI IndranuM siMhAsana maLyuM, te durvAsA tyAM thaI jatAM hatA temane arpaNa karyuM ane chevaTe tene vaikuMTha maLyuM tyAre durvAsAe siMhAsana tanyuM ema vAta kahevAya che; tema A anAdino saMklezaparicayI jIva, he prabhu ! ApanA koI paramabhakta saMtapuruSonA yoge anAyAse sahavAsamAM AvI javAthI have to A dayarUpa siMhAsana Apane arpaNa thayuM che, to A anAdikALanAM karmathI dabAyelA rAMka DozI jevA A jIve kaMI karyuM nathI, mAtra parama punita evA sadaguru saMta svarUpa tuja''nA caraNamAM AvI paDavArUpa prArabdha sevAya che. paNa A AMgaLI cIMdhavA jevA najIvA kAryanuM phaLa paNa arpaNabuddhinA yoge vaikuMTha-akuMThita sthAna-siddhi prApta karAve e laukika kathAno paramArtha tuM satya karaje. bahirAtama tajI aMtara Atama-rUpa thaI thira bhAva sujJAnI; paramAtamanuM ho Atama bhAvavuM, Atama-arpaNa dAva ajJAnI. sumati) Atama arpaNa vastu vicAratAM, bharama TaLe matidoSa sujJAnI; parama padAratha saMpatti saMpaje, AnaMdaghana rasa poSa sujJAnI. sumati)'' he prabhu! A dazA kyAre Avaze? sadguru jJAnI guNavaMtA, vinave vineya rucivaMtA; uramAM dharI umaMga anaMtA re, sadguru hitakArI. samyakdarzana molanI bArI re, sadguru hitakArI. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSamA che mokSano daravAjo, kSamA zramaNa sadguru sAco; mokSa vinA kazuM nahIM yAco re, sadguru hitakArI. saMtakRpA parama upakArI re, sadguru hitakArI. OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH (bI-3, pR.25, AMka 9) ('apUrva avasara' anusAra) e dina kyAre Ave nAtha kRpA thakI, rAta-divasa karuM zravaNa, bodhanuM pAna jo; bALaka mAnI goda grahI niHzaMka thaI, munisama banI ekAgra kare payapAna jo. e dina) 1 darzana, zravaNa, pratIti, sthiratA sIDIe, krame krame huM tajI jagata jaMjALa jo; AvuM anupama siddhazilAnI meDIe, birAjo jyAM nAtha anaMta dayALa jo. e dina2 pudgalapiMDa taNAM darzana prabhu bahu karyA, carmacakSune carmaramaNanI Teva jo; tajaze e tuja darzana-sparzanathI TharyA, divya nayana dejo rUpAtIta deva jo. e dina 3 zravaNa haraNa sama mohavaze bahu meM karyuM, toya purAyA nahIM kAnanA kUpa jo; apUrva vANI jANI gurukuLa AdaryuM, satsaMge zruti pAmI citta thayuM cUpa jo. e dina) 4 manamAnyuM mana rajhaLyuM viSaya-kaSAyamAM, ruci, prIti, pratIti karI viparIta jo; gururAja cho have tamArI sahAyamAM, to sahaja thAya suruci, prIti, pratIta jo. e dina05 mokSa hetu je mULatattvanuM jJAna te, samyapha zraddhAnaMta dhare dharI dhIra jo; jJAnI dvArA jJAna" sadAno mArga che, haMsa-caMcuthI bhinna thAya kSIranIra jo. e dina0 6 mohanIya-jJAnAvaraNa gaye guru-bodhathI, samyapha zraddhA, jJAna udaya samakALa jo; svAda, zItaLatA sAkaranI sAthe thatI, dIpa prakAzanA vRSTAMte trikALa jo. e dina) 7 zrutabIja para pANI puruSArthataNuM paDaze, paMca prakAre samyakajJAna vikAsa jo; pArasa sAthe loha zalAkA jo aDe, varNa suvarNa taNo pragaTe prakAza jo. e dina, 8 jJAnataNuM phaLa virati' to sthiratArUpe, Atmapradeza caMcaLatA nahIM leza jo; vIrya anaMtu pUrNarUpe pragaTI dIpe, sukha anaMta pamAya vinA kaMI kleza jo. e dina) 0 pipaLapAna samI caMcaLatA pratipaLe, saMga prasaMge rAgadveSathI thAya jo; kalpavRkSa sama sadguruzaraNe te TaLe, icchA choDI vItarAga thavAya jo. e dina10 (bI-3, pR.27, AMka 10) ananya zaraNanA ApanAra evA zrI sarudevane atyaMta bhaktithI namaskAra ho! namaskAra ho! namaskAra ho! tyAga virAga na cittamAM, thAya ne tene jJAna; aTake tyAga virAgamAM, to bhUle nija bhAna.'' Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) yogIzvara gururAjanA, yoga baLe palaTAya; vilAsaviSa kaLikALanuM, amRtamaya thaI jAya. kSamAzramaNa Azrama taNo Azraya je grahanAra; tapovanane yogya te, tapa dhanane dharanAra. dIpAve rasatyAgathI nava dina nava pada sAra; sapuruSane Azraye, zrIpAla zravaNa anusAra. he anAthanA nAtha ! kalpavRkSathI paNa vizeSa udAra, zramaNa bhagavaMta ! ApanA apAra upakAranuM A alpamati zuM varNana kare ? aho ! tAruM yogabaLa ! dhanya che A kaLikALamAM janmanAra jIvAtmAone paNa ke tAruM mokSamArga denAra zaraNa AvA kALamAM paNa prApta thayuM. ahobhAgya A bALakanAM paNa UghaDyAM ! satyapaMthe doranAra zrI sadgurudeva ! tAruM bhavobhava zaraNa ho! he prabhu ! A navapadajI mahotsavarUpa oLIno chello divasa caitrI pUrNimAno che, paNa pazrAtabuddhi brahma' ane "agamabuddhi vANiyA' kahevAya che tevuM A tArA brahmapadanI icchA rAkhanAra brahmacArIne padmAtabuddhi UpajI ke A navapadanuM mAhAsya prathamathI aMtaramAM UtaryuM nahIM ane rUDha upavAsane vaLagI rahI che upavAsanI AjubAjunA divaso aMtaravAraNuM ane pAraNAnA maLI cha divasa oLInI taka gumAvI. mAtra traNa vaccenI oLIne ekAzana dvArA ajJAtavidhio upAsI. paNa A avicAra ane ahaMkAranA kaMI pariNAme abahumAnapaNuM pradarzita thayuM hoya to te sarva garva tajI ghaNI dInatAthI 'mithyA me duSkRta' ho ema icchuM chuMjI. ane bhaviSyamAM A avicAranAM pariNAma rasavRttinA poSaNarUpa jamaNomAM pazcAttAparUpe khaDAM thaI virasa-udAsabhAvane poSe ema AzA rAkhuM chuM. Aso mAsamAM pharIthI A vratanuM darzana thavA jeTaluM AyuSya laMbAya ane sarva samAdhivRttipUrvaka jogavAI banI Ave to te rasanA jayanA saMgrAmamAM ati utsAhathI ghUmavA vicAra rahyA kare che. he niHspRha, nirIha paramAtmA ! sarva icchAno tyAga karI tArA caraNakamaLanI upAsanA vizeSa vizeSa vizeSa vardhamAna thayA karo ane aMte ApanA ayogIpadano yoga thAo ! dhanya te munivarA re je cAle samabhAve ! (bo-3, pR.28, AMka 11) zuddha svarUpa, ajJAna pada nabha-bhUmi sama jeha; anaMta gAu aMtara chatAM, rahe aDoaDa eha. darzana durlabha bhAI, parama guru darzana durlabha bhAI, sAcI rAja sagAi, jagata guru darzana durlabha bhAI. deva, guru ne dharma traNemAM gurupadanI ja vaDAI, sAcA guru samajAve sAcA deva, dharma sukhadAi. jagata) 1 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 11. mokSamArgane karyo mokaLo e sadaguru-caturAi, dekhatabhUlI dUra karAvI samyakuSTi lagAi. jagata2 kalimalamAMthI karuNA karIne kADhayo e ja bhalAI, paNa AlaMbana sadA raho e, dUra karo nabaLAI. jagata) 3 (bI-3, pR.29, AMka 12) ananya zaraNanA ApanAra evA zrI sadgurudevane atyaMta bhaktithI namaskAra ho ! namaskAra ho ! namaskAra ho ! dhanya che ApaNo avatAra, rAjajI ApataNo avatAra. dhanya sakaLa karyo narabhava TUMko paNa jamAvI tattvavicAra, Azraya ApI ama sarakhAne karAvo bhavapAra. dhanya Arya deza dIpAvyo Ape arpe aneka vicAra, mUrtimaMta banAve viralA vartAvI AcAra. dhanya) kuLa uttama pAmo uddhAyuM, dharmInA ziradAra, Apa prabhune pagale pagale, maLe mokSa-ghara-bAra. dhanya) dharma sanAtana jina udaravA vItarAga bananAra, sadupadeza vaNIthI bhAve tAryAM nara ne nAra, dhanya) paMcamajJAnane samajI sAcuM paMcatva pAmyA sAra, kRpaMcamI caitra mAsanI saMvat sattAvana dhAra, dhanya paramakRpALu devAdhideva parama zAMtipada dhAraka kalyANamUrti sanAtana satya uddhAraka prabhu zrI rAjacaMdradevane trividha trividha trikALa namaskAra samaye samaye ho ! he prabhu ! Apano prabaLa puruSArtha ane utkaTa vairAgya ama jevA maMda kSayopazamI alpavIryavALA puruSone unnatine mArge sadAya preryA karo ! he prabhu! Ape ja manuSyabhava dharI jANyo, Ape ja dehanI sarva dazAne yathAyogyapaNe jANavA, mANavA ane tyAgavAnI vidhi anubhavI lIdhI. savaMta 1924nI kArtikI pUrNimA devadivALInA parve avatAra lai, camatkArika kArakirdImAM abhyAsano kALa apUrvapaNe gALI, AkhA bhArata pradezamAM ane dezAMtaramAM smRtinI tIvratAthI vakhANa pAmyA, paNa dharmanI dhvajA ApanA aMtaramAM bhagavo vairAgya vardhamAna karatI hatI, vairAgya agni bhaThThInI agninI peThe chUpI rIte prArabdhakarma pakavIne khapAvatI hatI. tenI bhabhaka koi mumukSu Adi prasaMgIonA patra parathI pragaTa pradarzana de che. viSama kaLikALamAM ApanuM vizeSa vicaravuM na rahyuM te ama jevA alpapuNiyA puruSono maMda bhAgyodaya; topaNa niSkAraNe karuNAsAgara bhaviSyamAM tene zaraNe AvanAra bALakone payapAna karAvavA A Atmasiddhi Adi amIkuMbha bharI gayA che, tenuM mukha sadgurukRpAthI kholI A duSkALiyA kaLikALanA bhUkhamarAne dUra bhagAvavA tenI vANI sudhAdhArAnI zAMti alpAMze ArogavA Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) udyama karIe chIe, temAM he prabhu! tArA yogabaLanI amane sadAya sahAya maLatI raho ! (bI-3, pR.29, AMka 13) (paramopakArI zrImad sadgurudevanI pratimAjInAM sTezane prathama darzana karIne ullaselI vRtti anusAra Alekhita bhAvanA) Aja gururAjane gAIe gaurava, citta cokhkhuM karI bhaktibhAve, janma koTitaNAM pApanA puMjane puNyarUpe guru pariNamAve; koI kALe nahIM joga Avo jaDayo, kaMIka kAcuM rahyuM e ja sAcuM, sAcane zodhatA ziSyanuM dila to sAcane kAja jo nitya rA.... 1 sAca pragaTAvanArA guru nA maLyA, ziSyanuM citta kAM kAMI thAkyuM, siMhasama sadguru zUravIra viralA, bheTatAM bhAgya bhUMDuMya bhAgyuM; pUrvanA puNyanuM prabaLa baLa jAmatAM, zravaNa sagunI vANI suNe, suNI kuNI lAgaNI bodhathI thAya, ne mokSa mATe sadodita dhUNe. 2 jhera saMsAra para, jhUraNA satyanI, joga sadguruno jo maLe to, dIpa sanmukha diveTa AvI aDe, dIparUpe thaIne bhaLe jo; sadguru rAja sAcA kaLikALamAM, satyano mArga sIdho batAve, doSa nija dUra karI, premathI guruvarI, e ja mArge jatAM mokSa Ave. 3 (bo-3, pR.30, AMka 14). ananya zaraNanA ApanAra evA zrI sadguru pragaTa puruSottama zrImad rAjacaMdra prabhune trikALa trikaraNayoge atyaMta bhaktibhAve namaskAra ho ! namaskAra ho! namaskAra ho! jyeSTha sudi paMcamI, jJAnanI paMcamI, muja manamAM gamI rahI ramI e, jJAnaavatAra zrI guru-mUrtitaNI sthApanA caMdramaitye banI che; gurumaMdira para caMdraprabhu-caityamAM biMba baMne matonAM birAje, paMca parameSThI sama paMca prabhu-biMba e sthApiyAM bhavya jIva hita kAje. he paramakRpALu dInabaMdhu kRpAsiMdhu taraNatAraNa bhagavAna ! A rAMkane hAtha ratnatulya prabhu ! ApanuM zaraNuM sadAya bhavobhava ho! "karI abhAva bhavabhAva saba, sahaja bhAva nija pAya; jaya apunarbhava bhAvamaya, bhaye parama zivarAya." A svacchaMdI pramAdI adhama bALaka anaMta doSathI bharelo ApanA zaraNanuM mAhAbhya.samajyA vinA A amUlya bhavane bhikhArInI peThe pudgalanA eThAjUThA dhRNA karavA yogya TukaDAnI bhramaNAmAM ne bhramaNAmAM AyuSya gumAve che. evA A dIna rAMka upara Ape karuNA karI che. AMdhaLAne sIdhI saDake caDAvI koI bhalA mANasa AziSa pAme tema ApanuM AlaMbana pAmI Apane aMtaranA bhAvathI A dbhaya Aje name che. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) aho ! parama puruSArthanI pragaTa mUrti, parama jAgrata, sadA apramatta svarUpamAM tallIna tArI mUrti mArA bdayamAM TaMkotkIrNavat sadA sarvadA sadodita jayavaMta vartA, jayavaMta vartA! caitra suda bArasanA patramAM (bo-3, pR.27, AMka 10) pradarzita bhAvanA aNadhArelI rIte ApanI kRpAthI snAtrapUjAmAM snAtraka tarIke aThavADiyuM rahevAno yoga banatAM kaMIka banI AvI. paNa pramAda e ja jIvano mahA ripu che ane pramAdanI pAchaLa pazcAttApa Ubhelo ja hoya che. e divaso mArA jevA ajANyA aNaghaDa mANasane to taddana navA ja hatA, ane tene lIdhe upayogazUnyatAthI ghaNI bhUlo sevAI gaI haze. paNa he prabhu ! Apa to parama kRpALu cho, kSamAnA sAgara cho. ApanA parama yogabaLanuM darzana e zubha dine sarvane pratyakSa thayeluM ke daza hajAra jeTalAM mANasonI medanI jeTha suda pAMcame bharAyelI gaNAya che, temAMthI koIne kaMI nukazAna, bhUkha, tarasa ke klezanuM kAraNa koi paNa thayuM nathI. mAtra zubhabhAvanA A kALamAM AvavI TakavI durlabha che teno paricaya karAvI Ape zAMti sarvatra prasarAvI hatI, te sarvanAM dRya samajI zakyAM che. tyAra pachI A jIvane koI evA karmanI paraMparAmAM taNAvuM paDyuM che ke A pustaka ane A lekhinIno samAgama Aje ja thAya che. he prabhu! A jIva puruSanI AzAtanAthI ja rajhaLyo che. tene tArI ArAdhanAnuM dAna dai, virAdhakapaNuM TALI ArAdhakapaNAnuM dAna de ane utAvaLe utAvaLe mokSamArgamAM laI jA. mane to eka tAro ja AdhAra che. kyAMya najara TharatI nathI. kazuM gamatuM nathI. game tema kALa kADhuM chuM. zaraNuM eka tAruM che to tuM tAruM biruda sAcavI A pAmara AtmAne nijasvarUpanuM yathArtha bhAna karAvI bhAgyazALI banAvaje. "prabhu ! jANane zuM kahevuM ghaNuM?'' (bo-3, pR.31, AMka 15) ananya zaraNanA ApanAra evA zrI sadgurudevane atyaMta bhaktithI namaskAra ho! namaskAra ho! namaskAra ho ! zubha azubha karmanA be kinArA kane nAva peThe bhame citta nitya, rAgadveSAdi kallolathI DolatuM pavana tophAna tRSNAtaNuM che; jinamudrA gururAja jAte varyA A kaLikALa vikarALa toye, e ja AzcaryakArI sukAnI taNuM caraNa zaraNuM raho cittamAMye. he parama pAvanakArI, parama upakArI, azaraNanA zaraNa, anAthanA belI ! A pAmara reka jIva pramAda ane bebhAnamAM potAnI sthitino vicAra karyA vagara kALanA mukhamAM praveza karI rahyo che, tenI he samartha svAmI, paramakRpALu ! saMbhALa leje, saMbhALa leje. mane nathI kaMI kahetAM AvaDatuM, nathI samajAvatAM AvaDatuM, nathI prArthanA karatAM AvaDatuM, nathI jotAM AvaDatuM, nathI rotAM AvaDatuM, nathI karatAM AvaDatuM, nathI tAratA AvaDatuM. mAtra eka samartha svAmInuM zaraNuM che e ja A jIvane UgaravAno AdhAra che, to he nAtha ! haraghaDI tArA parama pAvanakArI caraNa traNa lokanAM pApano nAza karavA samartha che te mArA dayamAM niraMtara saMsthApita raho ane tAruM maraNarUpI jharaNa sadAya vahyA karI mArAM akhUTa pApanA pUMjane dhoI tArA zuddha sadodita TaMkotkIrNa svarUpanuM darzana nirAvaraNe sadAya karAvo e ja prArthanA A pAmara prANInI che te saphaLa thAo ane sarvanuM kalyANa thAo. (bI-3, pR.32, AMka 16) Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 pApa amApa amArAM svAmI, tama karuNAthI TaLaze, guru zaraNuM meM grahaNa karyuM che te muja doSo haraze; guru pUrNimA smaraNa karAve pUrNa svarUpa guruvaranuM, ama ura ulase Apa kRpAthI grahI zaraNuM rAjazazIkaranuM. (bo-3, pR.32, AMka 17). ananya zaraNanA ApanAra aMtarajAmI pragaTa puruSottama paramAtmadevane trividha trikALa namaskAra ho! namaskAra ho ! rAja rdayamAM ramajo niraMtara rAja dayamAM ramajo. paramakRpALu tame paramezvara, avinaya muja dUra karajo re guru - rAja0 A dila dAsataNuM dIna jANI, padapaMkaja tyAM dharajo re guru - rAjaO Apa amApa aho karuNAkara, muja manane vaza karajo re guru - rAjaO zaraNAgata bALakane tArI, samatApadamAM dharajo re guru - rAjaO kALa anAdithI kAMI karyuM nathI, pAmaratA muja harajo re guru - rAja0 saMtakRpAthI sanmukha AvI vAta niraMtara karajo re guru - rAjaO he aMtarajAmI, parama pAvanakArI, paramapadArthadAyaka, zaraNAgata pratipALaka, dInAnAtha, paramAtmA ! tAruM bhavobhava zaraNuM ho ! A anAtha bALakanA sarva aparAdha kSamA kara, tArI anaMta karuNAnuM darzana-bhAna karAva, sarva pramAda tajAvI tAruM ja sadA smaraNa rahe, tuM ituMhi nizadina samakSa smRtipaTa para TaMkotkIrNavat sadodita rahe evI karuNA kara. he karuNAsiMdhu ! A bALaka tArI karuNAnA ja zvAsozvAsa le che paNa mUDha tane AbhAranI parama upakAranI najare niraMtara joto nathI e ja tenI mUDhatA te tajato nathI. sadAya sAthe vasanAra priyatamane vIsarI paravastumAM ramatI A jIvanI vibhAvapariNatino he nAtha ! have to sadAne mATe nAza kara, atyaMta kSaya kara ane tAruM akSaya svarUpa tenI jagAe sthApana kara. OM tathAstu zAMtiH zAMtiH zAMtiH (bo-3, pR.32, AMka 18) mahA prabhu zrI rAjacaMdrajI pragaTa puruSottamarAya, kSamA yAcuM huM mahA parva para meM karyA doSa ghaNAya; Aja sudhInA badhA doSanI karo kRpA karI mApha, have pachI paNa koI na thAo sadA raho dila sApha. doSa sarvanA mApha karI huM haLavo thAuM Aja, sarva prANI pAse mAguM chuM mAphI huM mahArAja; sahaja svabhAva bhaNI najara raho muja Apa AEyamAM Avo, para pratye tajI rAgadveSa lyo sarva mokSano lhAvo. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) he nAtha ! A dIna bALakanI vaMdanA, aMtaranA umaLakAthI sarva doSanI kSamAnI yAcanA ane sarva doSathI mukta thavAnI bhAvanA ApanA caraNakamaLa pratye prApta thAo. huM abudha ane azakta chuM. eka ApanA Azraya sivAya kaMI saMsAramAM zodhavA jevuM nathI lAgatuM. ApanuM zaraNa bhavobhava ho ! he nAtha ! sarva prakAranuM mAna, sarva prakAranuM ayogya vartana ane ayogya bhAvanA dUra kara ane dInatAthI A rdayane bhara. kharekhara jagatanA koI paNa padArthamAM rAga-dveSa ane moha karavA jevuM nathI to A alpa sAmagrImAM ahaMbhAva karI, mamatAbhAva karI AtmAnuM huM aniSTa karI rahyo chuM te hara paLa yAda AvatuM nathI, te tArI kRpAthI sarva savaLuM kara ane cittane tArA caraNakamaLamAM rAkha. he nAtha ! vizeSa zuM kahuM ? sarva Apa jANo cho ane tethI ja mane mokSane mArge doro te sivAya koi paNa icchA dilamAM na raho ! OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH. (bI-3, pR.33, AMka 19) parama ISTa devAdhideva zrImad rAjacaMdra guru bhagavAnane trikaraNa yoge niraMtara samaye samaye samasta samarpaNabhAve namaskAra ho! sarva jJAnanuM mULa, rAjacaMdra prabhu Apa cho, tuja AjJA anukULa, AsthA vartana muja ho. doSa karo sau dUra, doSathI dAsa bharela che, kSamAvaMta mazahUra, parama kRpALu biruda che. prazna eka laI Aja, Apa caraNamAM AvIyo, rAkhI mArI lAja, kahenAro to kahI gayo. aThThAI mahotsava parva, bhAdrapada pUnama lagI, mAre mana tuM sarva, AtmabhAvanA raho jhagI. paramapriya paramAtmasvarUpamAM paramotkRSTabhAve lInatA karanAra Apa pratApI paramapuruSanA caraNakamaLamAM A avinIta ajJAnI anaMta doSane upAsatA, zudra, bahirAtmabhAvane bhajatA AtmAne anaMtavAra dhikkArI, kharA aMta:karaNathI Apa prabhunuM saMmata kareluM sarva saMmata karavAnI dRDha buddhithI ane ApanI AjJAmAM niraMtara vartavAnI draDha buddhithI vartana karavAnI nizvalavRttie, Aje aMtarAtmAnI sAkSIe, Apa paramAtmasvarUpane ati vinItabhAve Aja sudhI thayelI anaMta virAdhanAonI kSamA IcchI, havethI ApanI samIpa ja rahevAnA bhAve caraNa grahI tanmayabhAve namaskAra karuM chuM, te he paramakRpALudeva, kRpAvaMta thai svIkAravA namra araja rajU karuM chuMjI svAmI. eka prazna sahaje gaI kAle ekAeka aNadhAryo dayamAM spharyo ane anaMtara teno uttara paNa thaI gayo. te vizeSa spaSTa thavAnI icchAe Aja prabhAte Apa prabhunA caraNamAM svacchedarahita vicArI vistArapUrvaka rajU karavAnI icchA udbhavavAthI darzAvuM chuM prabhu. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | prazna : maraNa samaye sAmAnya manuSyone ghaNI ja vedanA dekhavAmAM Ave che ane zAstromAM paNa svarganA devone suddhAM narakanA karatAM vadhAre vedanA aMta samaye anubhavAya che ema (AdipurANamAM) varNana kareluM che, tenuM kAraNa zuM haze? hajI pharI te ja prazna pUchuM chuMjI. hareka cIja amArI AjubAju utpAda, sthiti ane vyaya thatI jovAmAM Ave che. temAM utpanna thatI vakhate te potAnuM pUrNa svarUpa pUrNa svarUpamAM pragaTa karatI jaNAtI nathI. jema sUrya, udaya vakhate vizeSa garamI Apato jaNAto nathI, tema vaLI madhyamAM sthita hoya che tyAre te, saMpUrNa potAno svabhAva jaNAve che ane aMte, jora narama paDeluM lAge che. bIjuM draSTAMta ghaTa paTanuM laie. utpanna thatAMmAM baMnemAM majabUtAI TakAupaNuM bahu ja ochuM hoya che - kAcI mATI ane sUtaranA tAMtaNArUpe, paNa jyAre taiyAra thAya che tyAre tenA TakAva ane majabUtImAM baMne sabaLa jaNAya che. pachI jyAre ghasAro lAgatAM temanI Akhara avasthA Ave che tyAre temAM kANAM, tarADa ke phATaphUTa thaI nAza thavAnI aNI para Ave che. tema ja A dehanI sthiti jaNAya che. chatAM AyuSyamAM evuM zuM che ke te zarUAtamAM vadhAre du:kha Ape che, vadhAremAM vadhAre aMte du:kha Ape che ane madhyakALe juvAnImAM te ochuM duHkha Ape che? (bI-3, pR.34, AMka 20) ananya zaraNanA ApanAra evA paramopakArI parama vallabha zrI pragaTa puruSottama zrImad rAjacaMdra prabhunA padapaMkajamAM savinaya atyaMta bhaktithI namaskAra ho ! namaskAra ho! zirachatra cho prabhu bhaktanA saMkaTataNI varSA same, tuja caraNa zaraNe jAya tenA tApa trividhinA zame; saMtoSa zAMti ne kSamA vaLI sahanazIlatA tyAM vase, sukhasidhumAM sUto prabhu mana magna muja tuja pada viSe. zAMtinA svAmI jagadIzazvara paramAtmAnA sarva saMzaya saMkaTahArI parama punita caraNakamaLamAM trividha parama vinayabhAve sarvArpaNapaNe namaskAra ho ! namaskAra ho ! namaskAra ho ! he nAtha ! saMsArasAgarathI tAranAra tArA pavitra nAmanuM niraMtara smaraNa raho ! sahajAtmasvarUpa saMpUrNatAnA svAmI! tArI nikaTatAno mArga vikaTa che. maraNa sarvane mAthe che ane maraNane mAthe saMkaTanuM poTaluM che, te joIne tene bheTanAra trAse che, vipatti pAme che, asahya vedanA dekhe che, bebhAna banI jAya che to paNa kSaNe kSaNe A jIva te maraNane zaraNe thavA doDI rahyo che. "kSaNa kSaNa bhayaMkara bhAvabharaNe kAM aho rAcI raho ?'' A citra cittanA citrapaTa para kAyama rahe to jIva potAno svabhAva paramAnaMdasvarUpa jyAM sarva saMzaya ane sarva duHkhano nAza che tyAM ja vAsa kare ane tyAMthI tene koI kADhI mUke tema nathI. chatAM anAdino je adhyAsa - dehAdhyAsa paDI rahyo che, je RNarUpe AvI khaDuM thAya che ane temAM rAcavA lAge che ane e ja jIvanI bhUla che. samAdhimaraNamAM vighna karanAra to tenI kalpanA ja che. te jAya to sahaja svAbhAvika nija zuddha caitanyasvarUpa ja bAkI rahe. kalpanA aMte paNa javI je muzkela evI kalpanAnI kalpanA anaMtamA bhAge jeNe nAza karyo tevA parama vIryavaMtA paramapada bhogI paramAtmAne sarvabhAve namaskAra ! Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ n karma karavA dUra jenuM citta ciMtA dhAratuM, saMta tevA udIraNAthI karma kApe, bhALa tuM; paNa kRpaNa jana saMsAranA ye udIraNA sukhanI kare, sukha jIvatAM pUruM karI dukha maraNakALe nIrakhe. (bo-3, pR.35, AMka 21) ananya zaraNanA ApanAra pragaTa puruSottama paramAtmAne ati zuddhabhAve atyaMta bhaktithI trividha trividha niraMtara namaskAra ho ! zrI devadivALI parvano, mahotsava maMDAya; aSTAlika e AjathI, AnaMda maMgaLa thAya. paramakRpALu deva zrI rAjacaMdra guru rAya; kRpA karo kiMkara upara, to tuja kIrtana thAya. navIna varSamAM parva A tuja kRpA denAra; saphaLa kare nara janmane karI kalyANa apAra. 17 he paramAtmA ! A adhama bAhyavRttimAM paDelA A pAmara jIvane raMka jANI ApanA anupama aMtardvAramAM dAkhala karI sadAya zaraNamAM rAkho. hi tuMhi sivAya anya kAMi aMtaramAM Ugo nahIM. sarva kriyAmAM e paramAtmapada para niraMtara lakSa akhaMDa rahyA karo. mana vacana kAyAnI pravRtti sadAya paramapadamAM alakSya layamAM (alakhalehamAM) samAvA tarapha vahyA karo. apUrva jinaAjJAnuM parama mAhAtmya sadAya pragaTa lakSamAM jAgrata raho. svarUpasthiratAmAM ananya preme niraMtara sthiratA, ramaNatA, tanmayatA sadAya anaMtakALa sudhI rahyA kare e avasthAne aho ! A jIva kyAre anubhavaze ! paramakRpALu evA munivaronI mahatkRpA sarva vizvanuM kalyANa karo ! (bo-3, pR.35, AMka 22) paramakRpALudevanA prasaMgo paramakRpALudeve AgalA bhavamAM digaMbara dIkSA pALI hatI, ema kahevAya che. te bhavamAM paNa emanuM nAma rAjacaMdra hatuM. A bhavamAM pahelAM to paramakRpALudevanuM nAma lakSmInaMdana ApyuM hatuM, paNa pote ja traNa-cAra varSanA thayA tyArathI potAnuM nAma rAyacaMda rakhAvyuM, ane lekha vageremAM rAjacaMdra lakhatA, tethI zrImad rAjacaMdra nAma kAyama thayuM. (bo-1, pR.283, AMka 25) A yuganA pradhAna zrImad rAjacaMdre A bhavamAM to ghaNuM karyuM, paNa pUrvabhavanI kamANI paNa bahu hatI. ATha varSamAM emane jAtismaraNajJAna thayuM hatuM. pahelAM sAMbhaLeluM, ArAdheluM yAda AvI gayuM. tetrIsa varSamAM ghaNuM kAma karyuM che. cha darzanono vicAra karI badhAmAM sauthI sAro dharma kayo che, e nakkI karyuM. zrImad rAjacaMdre AjathI aDasaTha varSa pahelAM (A bodha saM. 2008mAM thayo che) soLa varSanI uMmare mokSamALA pustaka lakhyuM che. te vakhate temaNe ema jANyuM ke A kALamAM loko bhaNI-bhaNIne dharmanI garaja rAkhe ema nathI. tethI vidyArthI mATe A pustaka lakhyuM che, te hAiskulamAM rAkhavA jevuM che. dharma saMbaMdhI zuM zuM jANavuM joie, e temAM che. (bo-1, pR.195) Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 D paramakRpALudeve ghaNAM pustako lakhelAM. nAnI avasthAmAM ghaNuM lakhatA. emaNe lakhI-lakhIne mUkelA kAgaLa emanA dehatyAga pachI kothaLAmAM bharyA hatA, te Udhai.AvavAthI saDI gayelA. evAmAM koi prasaMge zrI aMbAlAlabhAi vavANiyA gayA ane te kothaLo emaNe joyo. temAMthI zodhatAM-zodhatAM eka 'puSpamALA' AkhI sAjI maLI AvI; te lai AvyA ane chapAvI. mahAbhArata, rAmAyaNanA anuvAda paramakRpALudeve karelA ane bIjAM keTalAMka pustako racelAM paNa Udhai vagerethI nAza pAmyAM. (bo-1, pR.158) anAdikALathI jIva karmane laine nAce che, paNa e karmano kSaya thai zake che. paramakRpALudeva nAnA hatA tyAre potAno hAtha jotA. paramakRpALudevane sAta strIonI rekhA hatI; paNa temaNe nakkI karyuM ke ekathI calAvIza. ema karmane mAthe mekha mAranArA evA paNa hoya che. jIva jo baLavAna thAya to badhuM thai jAya. jIvane samajaNa hoya to sahaja che. na hoya to saMsAramAM taNAya. mAre karavuM ja che ema vicAre, to karmeya phare ane bIjuM badhuMya thAya. (bo-1, pR.229, AMka 120) paramakRpALudevane bAhyatyAgano udaya na Avyo, paNa aMtarathI tyAgI hatA. (bo-1, pR.341, AMka 14) D asatsaMgamAM satsaMge caDhelI jIvanI dazA lUMTAi jAya che, e moTo geralAbha tathA paribhramaNano hetu chejI. samajavA mATe sadgata zeTha jesaMgabhAi UjamazIbhAinA (amadAvAdanA) jIvanano prasaMga lakhuM chuM : paramakRpALudeva mokSamALA chapAvavA amadAvAda gayelA tyAre temane zeThanA prasaMgamAM AvavAnuM baneluM, ane atizayadhArI paramakRpALudevanI camatkRtithI, te temanA tarapha bahumAna dharAvatA thayA. temanA gacchanA divALIbAi AryAne paNa temaNe paramakRpALudevanI prazaMsA saMbhaLAvI ke amArA eka mahemAna muMbaithI AvyA che, te amArA mananI vAto jANI, kahI dekhADe che; paraMtu vicakSaNa AryA samajI gai ke te sAdhuo karatAM temanA pratye vizeSa AkarSAyA che. tethI asatsaMgarUpa te AryAe kahyuM ke game tevo kSayopazama hoya, paNa Akhare to te saMsArI jane ? sAdhutA vagara pUjyatA kyAMthI hoya ? ATalI jheranI kaNI, zeThanI zarUAtanI komaLa zraddhAne nirjIva banAvavA samartha thai paDI. pachI ghaNI vakhata paramakRpALudevane maLelA, temaNe jAte pIrasI temane jamADelA, paNa asatsaMganuM jhera na gayuM. sAmAnyapaNuM thai gayuM. ApaNA oLakhItA che, meLApI che, evo bhAva paramakRpALudevanA dehotsarga pachI paNa rahyo. paramakRpALudeve paramazruta prabhAvaka maMDaLamAM sArI rakama temanI pAse lakhAvelI; tethI zrImad rAjacaMdra graMthanI prathamAvRtti chapAi tyAre zeThane bheTa maLI; paNa zraddhA vinA te kabATamAM ja rahI; paNa pharI satsaMgano yoga puNyanA udaye banyo tyAre te pustaka vAMcI Azcarya pAmyA ane potAnI bhUla samajAi. te mumukSuone kahetA ke bhAi, bhUlecUke paNa asatsaMganA phaMdAmAM phasAzo nahIM. e to mahAbhAgyazALI ke pa.pU. prabhuzrIjInI kRpAne pAtra te thayA, nahIM to uttama yoga maLavA chatAM manuSyabhava vyartha jato rahe. (bo-3, pR.775, AMka 991) Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19) D prazna : paramakRpALudevane saM. 1944mAM samyaphadarzana hatuM? pUjyazrI : paramakRpALudeve lakhyuM che ke "ajJAnayogIpaNuM to A deha dharyo tyArathI ja nahIM hoya.'' (45) mokSamALAmAM keTalo mahimA che ! samyaktva vinA evI mokSamALA lakhAya ja nahIM. (bo-1, pR.185, AMka pa7) paramakRpALudevane evuM jJAna hatuM ke AgaLa-pAchaLanAM karmo kevAM che, te jANI zakatA. (bo-1, pR.313) 'paramakRpALudeva vaDavA sthAne rahelA. emaNe kaheluM ke ahIM caMdraprabhunuM derAsara thaze. khaMbhAtanA mumukSuo mahinAmAM eka divasa tyAM bhaktibhAvapUrvaka gALatA. (bo-1, pR.333, AMka 83) eka divasa paramakRpALudeva bAraNAmAMthI bahAra AvatA hatA tyAre uparanuM lAkaDuM temane lAgyuM. te joI pAse UbhelA mANasoe pUchayuM, tamane vAgyuM ? paramakRpALudeva bolyA, amane nathI lAgyuM. temaNe pharI pUchayuM, vAgyuM che? pharI paramakRpALudeve nA pADI ke nathI vAgyuM. te lokoe to pratyakSa joyuM hatuM, eTale pharI pUchayuM tyAre paramakRpALudeve kahyuM ke "ame jUThuM bolatA hoie ? amane nathI vAgyuM.' AtmA jevI koI vastu nathI. AtmA apUrva vastu che. eka AtmA jovAno che. je je dekhAya che, tene nathI jovuM, paNa jonArane jovo che. dehamAM je jonAra che, tene jovo che. (bo-1, pR.48, AMka 22) D paramakRpALudeva naDiyAdamAM hatA tyAre eka vakhate potAno koTa utArIne eka bhAine Apyo ane kahyuM ke jevI rIte ame A koTa ApIe chIe, tevI rIte A deha choDIne javAnA chIe. AtmA dehathI bhinna che, evuM jene thayuM che tene deha choDatAM, koTa utAryA jevuM lAge che. (bo-1, pR.90) paramakRpALudevane koie pUchayuM ke tamAro deha kema sukAI gayo? paramakRpALudeve kahyuM ke amAre be bAga che; temAMthI ekamAM pANI vadhAre gayuM, tethI bIjo bAga sukAI gayo. (bo-1, pR.319) paramakRpALudeva eka vakhata jyAre bAnamAM lIna hatA tyAre eka bhAie kAgaLanA namUnA teozrIne batAvatAM kharIdI mATe salAha mAgI, tyAre evo javAba maLyo ke prathama amAruM mastaka utArI lIdhuM hota to ThIka thAta. AvA prakAre dhyAnamAM AtmAnaMda varte che tyAre parapadArthano paricaya mRtyu samAna lAge che. gRhastha vezamAM, pravRttimAM rahI dharmasAdhana karavuM e ghaNuM duSkara che. teozrIne muMbaI smazAnatulya lAgatuM. (bo-1, pR.15, AMka 17) paramakRpALudeva jyAre dukAnanuM kAma pUruM karI ekalA zAMta besatA tyAre loko kahetA ke nakAmA beThA che. saMcAnuM paiDuM vadhAre jozathI cAle tyAre cAlatuM nathI ema dekhAya che, tema AtmAmAM puruSArtha vadhAre thato hoya tyAre lokone jaDa jevuM dekhAya che. AMkho mIMcelI dekhAya, sthira beThA hoya tethI bahArathI jonArane kaMI puruSArtha karatA nathI ema lAge che, nakAmA beThA che ema lAge che. (bo-1, pR.284, AMka 26) gAMdhIjI paNa paramakRpALudevane potAnA upakArI mAnatA ane paramakRpALudevanI jayaMti manAvatA. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. gAMdhIjI lakhe che ke ahiMsAdharma jo zIkhyo houM to rAyacaMdabhAi (paramakRpALudeva) pAsethI zIkhyo chuM. gAMdhIjIne je brahmacarya vagerenA bhAva thayelA te paramakRpALudevane laIne. pUrvanI keTalIka kamANI hoya, te jIvane sAMbharI Ave. (bo-1, pR. 293, AMka 44) T gAMdhIjIe zrImad rAjacaMdrane guru tarIke nathI mAnyA. teo kahetA ke zrImad rAjacaMdrajIe mArA upara apAra upakAra karyo che, bahu asara thai che; paNa aMtarathI guru tarIke nahIM mAnelA. (bo-1, pR.50, AMka 26) paramakRpALudeve pUMjAbhAIne kahyuM ke tamAruM tana, mana, dhana badhuM mane arpaNa karI do. pUMjAbhAie badhuM paramakRpALudevane arpaNa karyuM. pachI gAMdhIjI maLyA tyAre lAgyuM ke A to tIrthakara jevA che, paNa paramakRpALudevane badhuM arpaNa kareluM te yAda AvyuM, tethI emanI pAse je dhana hatuM, te gAMdhIjIne ApIne "zrImad rAjacaMdra purAtattvamaMdira' nAme pustakAlayanI vyavasthA karAvI. kahevAnuM e ke jo barAbara arpaNa na karyuM hoya to jIva bIjAmAM jaI caDhe. arpaNatA jevI tevI nathI. puruSa sivAya bIjAmAM vRtti che, te kapaTa ja che. (bo-1, pR. 285, AMka 29). ID javalabena (paramakRpALudevanA putrI) : paramakRpALudevanA thaI gayA pachI pacAsa varSe dharmanI unnati koNa karanAra che? ane temane pragaTamAM koNa lAvanAra che ? pUjyazrI : je, paramakRpALudevane izvaratulya mAnI, temanI bhaktimAM joDAyA che. bAkInA badhA to temane pragaTamAM lAvanAra na kahevAya, paNa DhAMkanAra kahevAya. paramakRpALudeve jaNAvyuM che ke ame mahAvIrasvAmInuM daya zuM hatuM, te jANIe chIe; tema paramakRpALudevanAM vacano uparathI game te artha karI vAta thatI hoya, paNa paramakRpALudevanuM hmaya zuM hatuM, te je jANe, te ja temane pragaTamAM lAvI zake tema che. (bo-1, pR. 21, AMka 22) | | prazna : paramakRpALudeva kyAM haze? pUjyazrI tevI kalpanAo tathA vAto upara lakSa nahIM detAM ema samajavuM ke te to potAnuM kAma karI cAlyA gayA, paNa ApaNe have ApaNuM kAma temanA Azraye karI levAnuM che. (bo-1, pR.21, AMka 22) I paramakRpALudevanuM jIvana to ghaNAM jIvanacaritro jevuM che. eka bhavamAM ghaNAM bhavono saravALo thayelo che. kharuM jIvana to emanA patro che. A kALamAM evA gaMbhIra bhAvo koI lakhI zakyA nathI. eka-eka patramAM Akho mokSamArga mUkI dIdho che. e samajAya to ApaNuM jIvana uttama thAya. mahApuruSanuM jIvana ApaNane nirmaLa banAve che. mahApuruSanA jIvana saMbaMdhI jANe to jIvane bhakti jAge. emAMthI mAre kAmanuM zuM ? e lakSa rAkhe to kaMI ne kaMI zIkhavA maLe. (bo-1, pR.315, AMka 68) paramakRpALudeva saMbaMdhI sAMbhaLyuM che ke te dizA-TaTTIe jatA tyAre gajavAmAM kUcI hoya to te paNa kADhI mUkatA, kema ke akSaramAtra jJAnanI sthApanA che, tenI AzAtanA na thAya te sAcavatA , jJAnanuM bahumAnapaNuM sAcavavuM, e hitakArI che. (bo-3, pR.194, AMka 196). Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 21 paramakRpALudevanI janmajayaMti viSe janmyA zrI gururAja jagatahita kAraNe; karavA ama uddhAra vArI jAuM vAraNe." kArtika suda pUrNimAne divase paramakRpALudevanI janmatithi nimitte mahotsava thaze. te divase bahu ullAsasahita janmamahotsavanAM pada "AlocanAdi pada saMgraha'mAMthI gavAze. tathA te mahApuruSa ApaNA kalyANanuM kAraNa che, tethI teno janmadivasa te ApaNA kalyANano janma gaNI, te divase te mahApuruSanA jIvana sAthe ApaNA jIvanano abhedabhAva jAge tevI bhakti karI, te divasa saphaLa karavo ghaTe chejI. (bI-3, pR.380, AMka 385) paramakRpALudevanI janmatithino divasa ApaNe mATe parama mAMgalika chejI. ApaNA kalyANakartA je divase janmyA tyArathI ja ApaNA kalyANano paNa janma gaNavA yogya chejI. jema eMjinane DabA lagADelA hoya, te eMjinanI sAthe ja gati kare che eTale je gati eMjinanI, te ja gati pAchaLanA badhA DabAnI thAya che; tema paramakRpALudevano sAcA dilathI mokSane arthe jeNe Azraya lIdho che tene bIjI mati kema hoya? 5..5.pU. prabhuzrIjI vAraMvAra kahetA ke paramakRpALudevane bhajanAranuM ahita thAya to tenA ame jAmInadAra banIe chIe, vImo utarAvIe chIe; enA jevuM bIjuM jokhamavALuM koI kAma nathI ema jANIe chIe, paNa sAcI vAta che tethI chAtI ThokIne kahIe chIe ke paramakRpALudevanI bhakti karanAranuM kalyANa thaze. A vAto jeNe sAMbhaLI hoya, teNe to mAthuM mUkIne, have te ja kAma A bhavamAM mukhyapaNe kartavya che evo kRDha nizcaya karI levo ghaTe chejI; ane paramakRpALudevanI janmatithi upara ApaNane navuM jIvana prApta thAya tevA ullAsathI bhakti kartavya che). (bI-3, pR.501, AMka pa39). AvatI pUrNimAe paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdranI jayaMti che. te mahApuruSe ApaNA jevA abudha jIvone mATe lopa thai javA Avelo mokSamArga pragaTa karI, sugama upAya, A kALamAM banI zake tevA darzAvyA che. jIvane A jaMjALarUpa saMsAramAM ja sukha bhAse che, tyAMthI uThADI rAjyasiddhi ke devonA vilAsane paNa baLatAM ghI jevA batAvI (dAjhayA upara ghI copaDAya che paNa te ja ghI UnuM karI zarIre chAMTe to phollA pADe tevA devonAM sukha paNa duHkha che), temAM je lAlasA rahe che tene tyAgavAnI buddhi pragaTe tevA vairAgyavALuM jIvana jIvI, pote A kALamAM te paMthe cAlI ApaNane bhomiyArUpa banyA che; temanAM pragaTa AtmasvarUpane darzAvatAM baLavAna vacano zrI Atmasiddhi, vIsa doharA, apUrva avasara AdimAM te jayaMtino divasa gALavA yogya chejI. koI sAtha maLI Ave to temanI sAthe, nahIM to ekalA paNa te divase bhaktimAM citta rahe ane te parama puruSano amApa upakAra vAraMvAra hRdayamAM spharyA kare tevI bhAvanAmAM te divasa gALavA bhalAmaNa chejI. sanmArga darzAvanAra mahApuruSanA upakArano badalo koI rIte vaLI zake tema nathI. (bI-3, pR.327, AMka 320) Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (22) paramakRpALudevanI nirvANatithi viSe 0 caitra vada pAMcama e paramakRpALudevanA dehavilayanI tithi mahAparvarUpa che. te divase avakAza laI, bane to upavAsa Adi saMyamabhAva sahita bhaktimAM te divasa-rAtrimAMthI yathAzakti vakhata bacAvI, Atmahita sAdhI levA puruSArtha kartavya chejI. AlocanAdi pada saMgraha'mAM virahanAM pado che te, te divase ahIM gavAze. Atmasiddhi tathA jIvanakaLA AdimAMthI avakAza pramANe vAMcI-vicArI AtmabhAvanA jAgrata-puSTa thAya tema kartavya chejI. satsaMgI bhAIbahenono yoga che to samUhamAM bhakti kartavya che'. tema na bane to vyaktigata puruSArtha to cUkavA yogya nathI. "tenI niSkAraNa karuNAne nitya pratye niraMtara stavavAmAM paNa AtmasvabhAva pragaTe che, evA sarva satparuSo, tenA caraNAraviMda sadAya dRyane viSe sthApana raho !'' (493) (bI-3, pR.396, AMka 403) tame aThThAI mahotsava arthe rU. 1,65) vAparavA patramAM jaNAvela che; tene badale, jo tamArA cittamAM goThe to, caitra vada pAMcamane divase paramakRpALudevanI nirvANatithi che, te A sAla sArI rIte aThThAI mahotsavapUrvaka UjavAya to te gurubhaktinuM kArya che. paramakRpALudevanA nirvANane pacAsa varSa thayAM. loko golDana jyubilI Ujave che, paNa A to ApaNA parama upakArI mahAprabhuno dina che, te divasa sArI rIte UjavAya ane bhakti aThavADiyA sudhI cAlu rahe teno kAryakrama, AzramamAM je be-pAMca mANaso pUchavA jevA hoya temanI salAhathI goThavAya ema thAya to vizeSa hitanuM kAraNa samajAya che. joke tame nahIM lakho topaNa tevuM kaMIka banaze to kharuM, paNa tame preraNA karo to bIjAnA dhyAna upara te vAta Ave ane te lakSamAM vaheluM le. paramakRpALudevanI tithimAM ApaNI tithi AvI ja jAya che, ane AyuSya haze to tame te utsavamAM jAte paNa bhAga laI zakazo. pachI to je thavAnuM haze tema thai raheze. (bo-3, pR.719, AMka 873) paramakRpALudeva/sapuruSa pratye prema lAvavA viSe ApaNe badhA paramakRpALu zrImad rAjacaMdra prabhunA upAsaka chIe. te ApaNuM jIvana che. te ApaNo uddhAra karanAra che. temanI bhakti ApaNane pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIe batAvI che. te vAta hadayamAM kotarI rAkhavA jevI che. te vAta, game te ApaNane kahe te sAMbhaLavI ane paramakRpALudeva pratyenI zraddhA dRDha karavI. A vAta, nimittavAsI jIvo A kALamAM bhUlI jaI, je vAta karanAra hoya tenA pratye prema DhoLI de che. tevI bhUla satvaruSano Azrita na kare. pativratA strI jema diyera, jeTha, pADozI ke nokara Adi aneka puruSone maLe che, vAtacIta kare che, paNa koIne patine ThekANe ke tethI adhika kadI gaNatI nathI; tema mumukSuno paramapuruSa pratye prema baMdhAyo che te bIje DhaLI na jAya teTalA mATe A sUcanA ApI che. Avo koI doSa tamArAmAM che ema nathI kahevuM, paNa jIvatAM sudhI A vAta samajI makkama rahevA mATe lakhI jaNAvyuM che. mArA pratye ke pU. hIrAlAla, pU. zivajI, pU. jesaMgabhAi, pU. cunIbhAi, pU. bhagatajI vagere pratye eka mumukSubhAi, dharmanA sagA tarIke draSTi rAkho temAM harakata nathI, paNa koInI vANI, koinuM lakhANa ke koInI samajaNa, buddhi ke paropakAravRtti joi mULa paramapuruSa pratyenA premamAM aMze paNa ghaTADo na Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya, UlaTuM tenA AzritamAM sArA guNo joI paramakRpALudevanA mArganI prabhAvanA thAya to sAruM, e bhAva rAkhavo ane te paramapuruSanA yogabaLe sarve uttama guNavALA jaNAya, temanA jevA guNo ApaNAmAM pragaTe tevI bhAvanA vadhAravI; paNa amuka mane bahu upakArI che ke A ja mane tAraze e bhAva svapnamAM paNa na Ave, tevI sAvacetI bhaviSyamAM paNa rahevA A bhalAmaNa namrabhAve karuM chuM, te smRtimAM rAkhavA vinaMtI chejI. ApaNe badhA je vahANamAM beThA chIe te majabUta, pAra pahoMcADe tevuM che. teno vImo pa.u.5.pU. prabhuzrIjIe utarAvelo che. have te pharI jahAja mUkI, koI raMgeluM nAvaDuM joi, temAM kUdI na paDavuM. paramakRpALudevane parama preme bhaje ane temAM tene nukasAna jAya tenI javAbadArI pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIe lIdhI che, tethI vizeSa khAtarI ApaNe zI joie ? ApaNAthI adhika guNI hoya tene avalaMbane ApaNe vizeSa guNa pragaTAvavA, samAna guNI hoya tenA saMge paNa je bhUmikA che te TakAvI rAkhavI, paNa ApaNAthI paNa UtaratA vairAgyabhAvavALo hoya te dekhI ApaNe maMda na banavuM; paNa tene paNa ApaNA bhaktibhAvathI lAbha thAya tema ApaNe paramapuruSane avalaMbane vartavuM. saMpa rAkhavAnI, pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIe nAsikathI AvIne karelA bodhamAM, chellI zikhAmaNa che. te mAnaze te sukhI thaze ane jJAnInI AjJA uThAvanAra kahevAze. (bI-3, pR.141, AMka 142) 0 prazna : zrI paramakRpALudeva para apUrva ne jAgrata kyAre thaze? uttara : bIjethI uThAze tyAre. "prIti anaMtI para thakI, je toDe to te joDe eha; parama puruSathI rAgatA, ekatvatA ho dAkhI guNageha - RSabha jiNaMdazuM prItaDI.' tema ja bhAvadayAsAgara prabhuzrIjIe paNa Thera-Thera e ja bodhadhArA varasAvI che, paNa ApaNA jevA dizAmUDha jIvone hajI caTako kyAM lAgyo che? jIva pAse mUDI che te dhana-kuTuMbAdimAM Thera-Thera prema-prItirUpe verI nAkhI che, tethI kRpALu paramAtmA pratye sneha joIe te kyAMthI lAvavo ? jyAre bIje parathI prema-prIti UThaze tyAre ja paramakRpALudeva para apUrva sneha jAgaze. (bo-3, pR.341, AMka 343) mumukSu : ATaluM-ATaluM sAMbhaLIe chIe, chatAM kema vicAra Avato nathI? pAcho saMsAramAM kema rAce che ? pUjyazrI vizvAsanI khAmI che. jo vizvAsa hoya to paramakRpALudeve kahyuM che ke, "aMtaramAM sukha che; bahAra zodhavAthI maLaze nahIM." (108) to aMtaramAM ja zodhe; paNa vizvAsa nathI. prema AvyA sivAya vizvAsa Ave nahIM. prabhuzrIjIe AkhI jiMdagI e ja upadeza karyo che ke bhakti karo, paramakRpALudeva upara prema lAvo. tame zAstro bhaNo ema nathI kahyuM. prema Ave to ruci jAge ane pachI AjJA paNa ArAdhAya. sAstrAdi sAdhano che; paNa temAM aTakI rahevAnuM nathI. jyAre satsaMgano abhAva hoya tyAre jIvanI ruci tAjI rahe, te mATe che. 'para prema pravAha baDhe prabhuse, saba Agama bheda suura barse." (bo-1, pR.49, AMka 25) Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) D jagatamAM sAcA bhAve chUTavAnI icchA karanAra bahu thoDA che. jene e icchA jAgI che. tene sapuruSanAM vacanothI poSaNa maLe che ane asatsaMga, asa...saMganA tyAgathI tathA satsaMga, savicAranA abhyAsathI sarvicAraNA jAgavAno saMbhava che. badhAnuM kAraNa paramapuruSa pratye parama prema chejI. jagatanI vastuo nAzavaMta ane mithyA lalacAvanArI che. tenuM pariNAma duHkhadAyI ane mAThI gati che evuM vAraMvAra vicArI potAnI vRtti paramakRpALudeva pratye vAraMvAra vALavA yogya che. tajavAnI vastuo aneka che ane bhajavAnI mAtra eka che. to je bhajavA yogya gurumUrti, temAM vizeSa-vizeSa bhAva karavAthI, bIje badhethI saheje mana UThI jAya ane bIjI jAya to mAre karavuM che te paDI rahyuM ema jANI kheda thAya; mATe bhaktibhAvamAM vRtti vadhAre che. divasamAM vIsa doharA ghaNI vakhata bolAya, kSamApanAno pATha vicArAya, "he bhagavAna ! huM bahu bhUlI gayo'' e bhAva cAlu rahyA kare ema karavAthI "zuM karavuM?' te pratye vRtti vaLage, ullAsa Avaze ane paramapuruSanAM vacano pratyakSa satsaMgatulya lAgaze. hAla e ja abhyAsa vadhAravA vinaMtI chejI. (bo-3, pR.748, AMka 927) sapuruSa pratye jIvane jeTalo prema thaze teTalo saMsAra pratyethI ocho thaze. rAga koi paNa padArtha upara karavo nahIM; karavo to puruSa upara karavo. ApaNe satpaSa upara prema karIe chIe, paraMtu te puruSo ApaNA upara prema karatA nathI. tethI eka taraphano prema, Akhare nAza pAme che ane jIva sapuruSatulya thAya che. duniyAno prema baMne taraphano arasaparasa ekabIjA upara hovAthI, temAM ja bhramaNa karAve che. puruSa uparano prema pariNAme saMsAra kSaya karAvanAra che. dareka vastu uparathI prema uThAvI satpaSa upara karavAthI badhAM zAstrono sAra dayamAM mAlUma paDe che. AtmaprAptino e khAsa upAya che. (bo-1, pR.18, AMka 21) ghareNAM, dhana, ghara, khetara, sagAMvahAlAM ane chevaTe deha karatAM paNa vadhAre prema zrI paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdra prabhu upara kartavya che. pa.pU. mahArAjazrIe ApaNane A bhaktimArge caDhAvyA to temano parama upakAra che; paNa prema, bhakti, vizvAsa, Azraya paramakRpALudevane sAcA hRdayathI karavA yogya che. A zikhAmaNa bhUlavA yogya nathI. (bo-3, pR.35, AMka : 3) patrAMka 843 vAraMvAra vAMcI mukhapATha karavA yogya chejI. na samajAya to pU. .... Adi pAsethI samajI, teno vicAra karI, paramakRpALudevanI zraddhA draDha kartavya che. te parama puruSa upara jeTalo prema vardhamAna thaze, teTalo lAbha vizeSa thaze. e patramAM sarva mATe sugama upAya, dehAdi saMbaMdhI harSa-viSAda dUra karI, AtmabhAvanAno nizcaya ane Azraya grahaNa karavAnuM kahyuM che; te ApaNe sarvee karavAnuM chejI. adhIraja, avizvAsa e mArga uparathI paDI javAnAM kAraNa che ane parama puruSa upara pUrNa vizvAsa ane parama prema, e sanmArgamAM AgaLa vadhAranAra chejI. (bI-3, pR.450, AMka 469) Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeTalI ApaNI niHspRhatA teTalI paramapuruSanI ApaNA para prasannatA, ema samajAya che. paramapujya pratye prema bAMdhyA pachI, kaMI paNa vastunI icchA ke malina vAsanA rAkhyA vinA, tenuM ja dhyAna, tenI AjJAnuM anusaravuM ane tenI prasannatAmAM ApaNI prasannatA athavA tenuM saMmata kareluM sarva saMmata thAya, to pachI kaMI karavAnuM bAkI rahetuM hoya tema samajAtuM nathI. doSomAM kadAca zarUAtamAM pravartana hoya to teTalA premanI nyUnatA hovAthI, doSanAM kAraNo pratye kaMika prema hovAthI, te pratye vRttinuM valaNa hoya che. paraMtu paramapuruSa pratyeno prema vardhamAna thato jAya, tema tema te premamAM vighnakartA vRttio jIvane game nahIM; tene dUra karavA, tarachoDI nAkhavA ke nirmULa karavA tatpara thaI jAya che ane te kriyAmAM aMtadhana ane vizodhana, baMne kriyAo thatI jAya che. gaNI-gaNIne doSo, te bhaktimAna dUra nahIM kare paNa premarUpa agnithI sAmaTA bALI nAkhaze. sAco prema-agni pragaTa thavo joIe. parapadArthomAM jeTalI prasannatA che, teTalI AtmahitamAM maMdatA che ane teTale aMze parama premamAM paNa zithilatA che. paramapuruSanA aciMtya mAhAbhyanuM jema jema vizeSa bhAna thatuM jAya, jema jema tenI bhAvanA akhaMDita thatI jAya, tema tema premapAtratA vadhatI jAya ane AtmahitamAM unnati thatI jAya. premapravAhane tUTaka karanAra bIjI vRttio ghaTavI joie, e to spaSTa dekhAya tevI vAta che; paNa te mATe jeTalI aMtaranI dAjha haze, teTalo puruSArtha jIva vahelemoDe karaze; mATe aMtaranI rucine pradIpta rAkhavA tenI ja vicAraNA, tene poSe tevuM vAMcana, tenI carcA ane temAM lInatA vadhe tevA sanmArgamAM vRtti vALatA rahevAnI jarUra ApaNe che. (bI-3, pR.103, AMka 95) || paramapuruSa zrImad rAjacaMdra prabhu pratye jeTalo prema vadhArI zakAya teTalo vadhAravA, puruSArtha kartavya chejI. mAnI na levuM ke mane to atyaMta prema che. hajI ghaNuM AgaLa vadhavAnuM che. pU. sobhAgabhAI jevAne paramakRpALudeve jaNAvyuM che : "anaMtaguNagaMbhIra jJAnAvatAra puruSano lakSa kema jovAmAM Avyo nahIM hoya? ... bIjuM moTuM AzcaryakAraka to e che ke Apa jevAne samyafajJAnanA bIjanI, parAbhaktinA mULanI prApti chatAM tyAra pachIno bheda kema prApta nathI hoto? tema hari pratye akhaMDa layarUpa vairAgya jeTalo joIe teTalo kema vardhamAna nathI thato? enuM jo kaMI kAraNa samajAtuM hoya to lakhazo.' (247) A badhA prazno, jANe paramakRpALudeve ApaNane ja pUchayA hoya, tema vicArI potAne pote zikhAmaNa ApatA thavAnI jarUra che). (bI-3, pR.333, AMka 331). D mArgAnusArI bhaktonAM bhajanathI pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIe paramakRpALudeva upara prema karavAnuM zIkhavyuM. temAM mukhya to teozrIjIno paramakRpALudeva pratyeno ullAsabhAva ja badhAnAM ddhayamAM bhaktibhAva bharI deto hato. satsaMgano yoga na hoya tyAre koI paNa prakAre paramakRpALudeva pratye bhAva vardhamAna thato rahe tevuM vAMcana, bhakti, smaraNa, vAtacIta ke kaMI-kaMi navIna mukhapATha karavAmAM, zIkhavAmAM vRtti joDI rAkhavI. (bI-3, pR.482, AMka 513) Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (26) T sAdhvIjI zrI ... nI vAta Ape lakhI; temane paramakRpALudeva pratye prema thayo hoya to maraNaparyaMta TakAvI rAkhavA bhalAmaNa chejI, e paramapuruSanuM yogabaLa apUrva che, kalyANakArI che, ane jenuM kalyANa thavuM haze, tene te puruSanI bhaktibhAve ArAdhanA thaze. bIjuM zuM lakhavuM? pU... nI madada upara bIjuM to rahyuM, paNa bhAva potAnA hAthamAM che. te pativratAnI peThe, jo sAcA haze to badhuM banI AvazejI. (bI-3, pR.438, AMka 458) T satIno pati pratyeno prema badhe vakhaNAya che ane saMsAramAM e premanuM vadhAre mAhAbhya paNa che. evo prema jo puruSa pratye Ave to kAma kADhI nAkhe. satI jeTalo ja nahIM paNa tethI anekagaNo prema puruSa pratye karavAno che; kema ke saMsAramAM AtmA coMTI gayo che, tene ukhADayA vinA chUTako nathI. satI jeTalA premathI pate evuM nathI. enAthI anaMtagaNA premanI jarUra che. samaye-samaye prema rahevo joie. premane vaza bhagavAna paNa che. e prema zabdomAM Ave evo nathI. (bo-1, pR.78) "para prema pravAha baDhe prabhuse, saba Agamabheda sura baseM.' ema roja bolIe chIe; paNa parama prema kevo haze? kevo karavAno che? te para eka dRSTAMta che. vaiSNavanuM che, paNa samajavA jevuM che. arjuna eka vakhata dvArakA AvyA hatA. zrIkRSNanI bena subhadrA sAthe e paraNyA ane tyAM rahevA lAgyA. zrIkRSNa to roja khAdhuM-na khAdhuM karIne arjuna pAse jaIne bese. rANIoe vicAra karyo ke arjuna AvyA pachI ApaNA upara emano prema ocho thai gayo che. Akho divasa tyAM jaIne zuM kare che, te jovuM. pachI rakRmiNI tyAM gayAM. arjuna vanakrIDA karIne ghera AvyA hatA; te snAna karI, thAka lAgelo tethI thoDI vAra mATe sUI gayA hatA. zrIkRSNa ane subhadrA tenA vALa AMgaLIothI korA karatAM hatAM ane mAthA pAse beThAM hatAM. eTalAmAM tyAM rukRmiNI AvI. zrIkRSNa tene joIne izArAthI kahyuM, besa, tuM paNa vALa korA kara. pachI rukRmiNI vALa korA karavA beThAM. zrIkRSNa vALa korA thayA che ke kema te jovA potAnA gAle lagADayA, ane kRmiNIne izArAthI sUcavyuM ke tuM paNa Ama kara. kRmiNIe vALa jarAka kAnanI pAse ANyA to tenA eka-eka tAramAMthI kRSNa, kRSNa evo dhabakAra thato sAMbhaLyo. zrIkRSNe kahyuM ke e arjuna vanamAM jAya ke nagaramAM jAya paNa enuM citta mArAmAM ja rahe che. UMghamAM paNa e ja che, bhulAtuM nathI. A uparathI rumiNI samajI gayAM. evo parama prema jJAnI paramakRpALudeva pratye vartamAnamAM ApaNe rAkhavAno che ke jethI dharmano marma samajAya ane pariNAme AtmA zAzvata mokSane pAme. (bo-1, pR.250, AMka 144) 0 sapuruSa pratye prema thavAmAM tenAM mana-vacana-kAyAnI pratyeka ceSTAnA adUbhuta rahasyonuM nididhyAsana thavAnI jarUra che, eTale puruSanA deha pratye karelo prema nirarthaka nathI; paNa jene tevo prema thayo che ane te vaDe je jJAna prApta karI levuM che, te karavA pratye tatpara thato nathI, tene kahyuM che ke dehathI AtmA judo che. have AgaLane pagathiye kema caDhato nathI? je arthe satparuSanA pUjya dehAdi pratye prema karavA kahyuM che, te AtmArtha sAdhavAno lAga kema javA de che? cha padanA patramAM kahyuM che ke "je satparuSoe sagurunI bhakti nirUpaNa karI che te bhakti mAtra ziSyanA kalyANane arthe kahI che. je vyaktine prApta thavAthI sarunA AtmAnI ceSTAne viSe vRtti rahe, apUrva Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 guNa dRSTigocara thai anya svacchaMda maTe, ane saheje Atmabodha thAya ema jANIne je bhaktinuM nirUpaNa karyuM che, te bhaktine ane te satpuruSone pharI pharI trikALa namaskAra ho ! ' ,, AmAM prathama 'je bhaktine prApta thavAthI'' ema kahyuM che te dehAdi sarva, satpuruSa pratye prema utpanna karAvanArAM kAraNo lIdhAM. te kAraNo sevyAthI tenA phaLarUpe satpuruSanI dazA ke tenA ''AtmAnI ceSTAne viSe vRtti'' rahe ema jaNAvyuM ane tenuM phaLa chevaTe Atmabodha ke AtmajJAna jaNAvyuM che. te krame-krame prApta karAvavA jJAnIpuruSo kahe che paNa krama mUkI ekalo AtmA pakaDavA jAya to te prApta thavo durlabha chejI. jene satpuruSanA deha, citrapaTa, vacana, kathA tathA AjJA pratye ruci nathI, teNe ta prathama kartavya che. saMsAramAM jema strI-putranA deha, vacanAdi pratye prema che, tethI anaMtagaNo satpuruSa pratye pragaTa thAya tema pravartavAnI jarUra che. ''mana mahilAnuM re vahAlA upare, bIjAM kAma karaMta, tema zrutadharme re mana dRDha dhare, jJAnAkSepakavaMta.'' vacanAmRta patrAMka 394 - 395 lakSapUrvaka vAMcazojI. vaLI bhAvanAbodhamAM saMvarabhAvanA samajAvavA vajrasvAmInuM dRSTAMta ApyuM che, te vAMcazojI. tenA pitAe vajrasvAmI pAse rumiNIne ANIne, teno svAmInI upara moha che ema kahyuM. svAmIjI ka che : ''zuM e mAMsa, hADakAM, rudhira pramukhathI pUrNa evA mArA dehane viSe prItivALI thai che ? tena pati to evo thaze ke je devatAne paNa durlabha che ! jenI pAse sarva sadguNo kiMkara samAna che, rUpa ane lakSmI paNa jenI dAsI che, sarva kriyAo paNa jenI pAse tuccha che ane jenAmAM kaMi dUSaNa nathI, jenI atyaMta bhaktithI mokSa paNa sulabha che - prApta thAya che. A prakAre varNavelo saMyama te ja tArI putrIne lAyaka che. mATe jo tArI icchA hoya to huM hastameLApa karAvuM. vaLI vAghaNanI peThe tiraskAra karatuM ghaDapaNa paNa pAse ja rahe che, zatrunI peThe rogo sarvadA dehane prahAra kare che ane phUTelA ghaDAmAMthI jharI jatAM pANInI peThe AyuSya naSTa thAya che, topaNa loka viruddha karma kare che. e Azcarya che ! vaLI puruSa paNa kSaNamAM, jotajotAmAM bALa, kSaNamAM yuvAna ane kSaNamAM zithila avayavavALo ghaDapaNathI thAya che. evI rIte yamanI nagarImAM aMte pese che.'' Ama satpuruSa pratye prema thayo hoya to tenAM vacana pratye thAya che; teNe kahyuM ke karyuM, te karavA jIva prerAya che ane tenI AjJA uramAM acaLa kare to je AtmasukhamAM te lIna che, tenuM oLakhANa tene thAya che ane te rUpa te thAya che. mATe je je kAraNo satpuruSa pratye prema pragaTAve, tenAM vacanane manAve, tenI AjJAmAM tatpara karAve, te te kAraNo, te te bhUmikAe upAsyA vinA AgaLanI bhUmikA prApta thavI durlabha che. jIvane atyAre je karavA yogya che te na kare to mAtra kalpanAmAM taNAi jai, chevaTanI vAta bahu sahelI che, lAva te ja karI lauM ema thai javA saMbhava che. parvata uparanA devaLane dekhIne nIce rahelo mANasa dhAre ke e vAMkAcUkA mArge koNa jAya, sIdho cAlI A dekhAya che tyAM jhaTa cAlyo jAuM ema dhArI, badhA jatA hoya te mArga mUkI navo mArga le, tyAM bilakula na Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) caDhI zakAya tevI jagAthI pAchuM pharavuM paDe che ane vAMkAcUkA nakkI karelA mArge javuM paDe che; tema atyAre yathArtha samaja nathI AvI tyAM sudhI upadezabodha paDI mUkI jIva siddhAMtabodha tarapha doDavA prayatna kare che, paNa te pariNAma pAmavo durghaTa che. vacanAmRta patrAMka 506 paNa vAMcavA-vicAravA bhalAmaNa chejI. paramArthanI jijJAsA jene jAgrata thai che, tene upazama-vairAgya e atyaMta jarUranAM che, te prApta thaye jIvane zuM karavuM te samajAya chejI. (bo-3, pR. 204) || eka sAsu ane vahu hatA. baMnene sAruM bane, vaDhavADa na thAya. eka divase sAsu marI gai. vahue potAnA dhaNIne vAta karI ke mArA sAsujI evAM hatAM ke mane sAruM-sAruM khAvA-pIvAnuM ApatAM, bahu lADathI rAkhatAM; sAsujI marI gayA, have zuM karIzuM? ema kahI raDavA lAgI. bIje divase ghaNI suthAra pAse eka lAkaDAnI pUtaLI karAvI lAvyo ane potAnI strIne kahyuM ke le, A tArI sAsu. vahu to pachI "mane sAsujI maLyAM' ema jANI rAjI thai gai. pachIthI je kaMI kAma kare te sAsujIne pUchIne kare, khAvA bese tyAreya pUtaLIne pAse laIne kahe ke have khAvAno vakhata thayo che, mATe lo sAsujI, ApaNe khAIe. ema kahI pUtaLInA moDhAmAM koLiyo mUke. enI sAthe vAto kare ane sAMja paDe tyAre pUtaLIne sAthe laI bhegI sUI jAya. ema karatAM-karatAM A to eTalI badhI pUtaLImAM tallIna thaI gaI ke badhuM gharanuM kAma karavuM paNa bhUlI gaI. barAbara kAmeya kare nahIM. enA dhaNIne thayuM ke meM to ramakaDA jevuM ene ApyuM hatuM ane A to emAM eTalI badhI tallIna thaI gaI che ke gharanAM kAma paNa barAbara karatI nathI. ene gharadhaNI bolAve toya kahe ke nA, huM to nahIM AvuM. sAsujInuM kAma karI pachI AvIza. roja sAsujInI ja bhakti kare. eka vakhata enA gharadhaNIe kahyuM ke ahIMthI jatI rahe, tArAM sAsujIne laIne. pelI to sAsune laine cAlatI thaI. jatAM-jatAM koI jaMgalamAM AvI. rAta paDavA AvI. vahue kahyuM ke sAsujI, ApaNe have zuM karIzuM? rAte jaMgalamAM kyAM jaIzuM? koi janAvara AvI mArI nAkhaze; mATe lo, ApaNe A jhADa upara caDhI jaIe. ema karI sAsujIne hAthamAM laI jhADa upara jaIne beThI. savAranA sADA-cAra vAgyAno vakhata thayo tyAre coro corI karIne AvatA hatA. te coro te jhADanI nIce beThA ane badho mAla vaheMcavA lAgyA. temaNe evA sogaMda dIdhelA ke A vaheMcaNImAMthI je koI AghuMpAchuM karaze, tenA upara khaNakhaNatI vIjaLI paDaze. eTalAmAM pelI vahune UMgha AvavAthI pUtaLI khaNaNaNa karatI nIce paDI gaI. coro to gabharAine tyAMthI nAsI gayA. pachI vahunI AMkha UghaDI tyAre nIce UtarIne kahyuM ke sAsujI ! mane to UMgha AvI gai, tame paDI gayAM? kyAMya vAgyuM to nathIne ? tyAM bahu ghareNAM paDyAM hatAM; te joi sAsujIne kahyuM ke tame to mane bahu ghareNAM ApyAM. pachI badhAM ghareNAMnuM poTaluM bAMdhI, sAsujIne bagalamAM laI, potAnA ghera gaI. gharadhaNI bolyo, pAchI kyAMthI AvI? vahue kahyuM ke tame kholo to kharA, huM zuM laine AvI chuM te jarA juo ! pachI kamADa ughADyAM ane eno gharadhaNI bahu rAjI thayo. kahevAnuM ke pratimAnI bhaktimAM tallInatA thAya to tenI sAthe vAto thAya, badhuM thAya. mana-vacana-kAyA karma baMdhAvanAra che, tene paramAtmAnI sAthe joDe to kalyANa thAya. badhAnuM mULa prema che. jyAM prema hoya Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29) tyAM citta lIna thAya che. jenAmAM zuddhabhAva che, evA bhagavAnamAM lInatA thAya to ghaNAM karma khapI jAya. sAcuM avalaMbana maLavuM joIe. pachI pote puruSArtha karavAno che. (bo-1, pR.320, AMka 71) paramakRpALudeve/sapuruSe karelA upakAra/kRpA viSe kalyANakArI gurukRpA, varaso niraMtara aMtare; zAMti, samAdhi, vairyarUpe, aMkuro Ugo ure. paramakRpALudevano apAra upakAra che ke A kaLikALamAM ApaNA jevA abudha janone uttama adhyAtmamArga saraLapaNe sugamatAthI samajAya tema gujarAtI bhASAmAM saMpUrNapaNe pragaTa karyo che. saMskRta ane mAgadhI bhASAnA dhuraMdhara paMDitone paNa hRdayagata thavo durlabha evo Atmadharma, jeNe bALAbhoLA jIvone grAhya thAya, samajAya, adhyAtmabhUkha pragaTe ane poSaNa maLe, tevA suMdara patro, kAvyo ane gadyapadya hAthanoMdho lakhI, A kALamAM mohanidrAmAM UMghatA ApaNA jevAne jagADavA prabaLa parizrama lIdho che, te mahApuruSane parama preme namaskAra ho ! (bI-3, pR.422, AMka 431) tamArA bhAva sArA bhaktimaya rahyA kare che; tevA bhAva paramakRpALudeva pratye roja rahyA kare to kalyANa thavAmAM vAra na lAge. paramakRpALudeva dareka kAma karatAM yAda Ave, kSaNa paNa bhulAya nahIM ema karavA vinaMtI che.jI. parama upakAra paramakRpALudevano che. temaNe AtmA pragaTa karyo, AtmAno upadeza Apyo, myAnathI taravAra bhinna che tema dehathI AtmA bhinna jaNAvyo ane bIjA khoTA mArgothI ApaNane choDAvI sAcA AtmAnA mArge vALyA, mokSano mArga batAvyo, mATe emanA jevo koie ApaNA upara upakAra karyo nathI. mATe paramakRpALudevajI ApaNA guru che, te ja ApaNe pUjavA yogya che, temanA para ja parama parama prema karavA yogya che. te ja ApaNA baMdhava, rakSaka, tAranAra, dhaNI ane paramezvara che. e paramakRpAnAthanI amane-tamane paramabhakti pragaTe to ApaNAM mahAbhAgya gaNAya. e ja zikhAmaNa lakSamAM levA vinaMtI che.jI. (bI-3, pR.649, AMka 767) je saddaguru-caraNathI aLagA, te thaDa choDI DALe vaLagyA; je saksa-padazuM rAga, tenAM jANo pUrvika bhAgya. game te vAMcIne paramakRpALudevanAM vacano ane tenA upakAra pratye premabhakti vadhe, te kartavya chejI. aneka zAstrono sAra te mahApuruSe eka kaDImAM bharI dIdho che : be bolothI bAMdhiyA, sakaLa zAstrano sAra; prabhu bhajo, nIti sajo, paraTho paropakAra.' 'para prema pravAha baDhe prabhuse, saba Agama bheda suri base, vaha kevala ko bIja jJAnI kahe, nijako anubhava badalAI diye.'' AvAM vacana vAMcI, vicArI, bhAvanA karI temAM lIna thai javA jevuM chejI. jene te mahApuruSano upakAra samajAya che, te mahAbhAgyazALI gaNavA yogya che. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30) 5.u.pa.pU. prabhuzrIjInI sAthe zrI devakaraNajI muni hatA; temane paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdra prabhuno upakAra samajAyo tyAre, pahelAM aNasamajamAM teozrI pratye je sAmAnya bhAva hato, tenA pazcAttAparUpa eka patra lakhyo che; temAMthI ApaNe vAraMvAra vicAravA yogya bhAga Apane mATe nIce utArI mokaluM chuM; te vAMcI savicAramAM vRtti vizeSa rahe tema vartavA vinaMtI che. .... vizeSa udAsI Ape che te e ke Apano prathama samAgama muMbaimAM A5 nivRttisthaLa, ApanA ekAMta sthaLamAM birAjamAna hatA te vakhate lallujI mahArAja (prabhuzrIjI) sAthe hatA, te vakhate Ape mane pUchayuM ke strI draSTie paDatAM pariNAma caLe che ? tathA vyAkhyAnamAM ahaMbhAva phare che ? te Ape pUchavAthI meM yathAtathya jevA bhAva vartatA hatA tevA kahyA ane te ja vicAravAno Ape prathama bodha karyo hato, te huM ahaMkAra vaDe - dravyatyAganA abhimAna vaDe - jANato na hato ane sAdhupaNuM mAnI beThelo, te Ape jAgrata karyo hato. have banato puruSArtha karuM chuM, ane ApanI zAMtamUrti upara draSTi rAkhyA karuM chuM; ane tamArI ekAgravRtti ane svarUpasthiratAnuM mAhAsya jANI zakato nathI, te ApanI pUrNa kRpA vaDe jaNAze te AzA rAkhuM chuM. jema bALaka mAtApitA sanmukha potAnuM duHkha jaNAve che, te ja rIte huM ApanI pAse duHkhanI vAto varNavuM chuM ke sUkSma ahaMbhAva vaDe sUkSma viSayAdi, rAga-dveSa rahI jatAM A deha paDI jaze ane te bIjanAM vRkSo thaI paDaze ane janmamaraNa cAlu raheze; te bhayabharelA vicAra AvatA manamAM AkuLatA AvI jAya che ane vaLI vicAra Ave che ke AvI jogavAI maLI chatAM jIva ghaNI vAra rajhaLyo evuM zAstraAdhAra vaDe jaNAya che ane Apa pratyakSajJAnI paNa kaho cho to AvI apUrva jogavAi maLI chatAM A deha pAmyAnuM niSphaLapaNuM thAya? evI ciMtA koI vakhata thayA kare che ane vaLI ApanI sanmukha vRtti thatAM hiMmata Ave che ke apUrva jogavAI maLI khAlI nahIM ja jAya; paNa draDha nizcaya thAya tevo Azraya Apazo to huM parama sukhI thaIza ane jIvyuM saphaLa gaNIza. koI vakhata AtmAne vRtti durgAnamAM kheMcI mULathI cukAvI de che, paNa thoDA samayamAM tarata ja pAchI kheMcAI Ave che ane ApanA sanmukha thAya che. maryAda oLaMgatI nathI. lajA pAmI guru sanmukha thaI jAya che." Avo puruSArtha ApaNe karIne, vRttine paramakRpALudevanI mukhamudrA tarapha vALavAno abhyAsa kartavya chejI. paramakRpALudeva sahajAtmasvarUpa che, temanA tarapha vRtti rAkhavAthI AtmavRtti thavA saMbhava chejI. temanAM vacano, temanI vItarAga mukhamudrA vAraMvAra lakSamAM levAthI, A trividha tApathI baLatAM saMsAramAM zAMti sAMpaDe chejI. evo uparanA patramAM lakhyA pramANe, ghaNAM saMtone sAkSAta anubhava thayo che. (bo-3, pR.40pa, AMka 413) sapuruSa samAna koI ApaNA upara parama upakAra karanAra nathI. paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdra prabhue naroDA padhArI te tIrthakSetra banAvyuM che. tenA upakArano koI rIte badalo vaLe tema nathI. tethI mAtra mana-vacana-kAyAnI ekAgratAthI tenA caraNanuM zaraNa grahI temanI alaukika AtmadazA, vItarAgadazAnuM vAraMvAra smaraNa karI temanA uttama guNo ApaNane sAMbhaLavA maLyA, te paNa ApaNuM mahAbhAgya gaNavA yogya che. (bI-3, pR.119, AMka 115). paramapuruSanA upakArano badalo koI rIte vaLI zake tema nathI. AvA kaLikALamAM mumukSu jIvane vizrAma ane AnaMdanuM kAraNa bane, tevA patrAdi lekho lakhI ApaNane AdhArarUpa banyA che. ghaNA kALa sudhI, Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jamAnAo sudhI, te mokSanI jijJAsAvALA jIvone mArgadarzakarUpa nIvaDaze. (bo-3, pR.795, AMka 1022) 31 D satpuruSanA parama upakArano vicAra jIve karyo nathI, kAraNa ke teTalA vairAgya-upazama vagara teno upakAra samajAto nathI. pANImAM bebhAna taNAto mANasa hoya, tene pANInA veganuM jokhama kheDI, koi jIvanA jokhame bahAra kheMcI lAve ane sAravAra karI tene jAgrata thavAnA, bhAnamAM lAvavAnA prayatna kare tyAre te jAge, paNa jyAM sudhI te tA2nA2ne oLakhe nahIM tyAM sudhI zuM upakAra mAne ? ''sadgurunA upadeza vaNa, samajAya na jinarUpa; samajyA vaNa upakAra zo ? samajyuM jinasvarUpa'' tethI bhAnamAM Ave ane bIjA kahe ke tuM nadImAM taNAto hato ane tAranAra paNa taNAi jAya tevA nadInA vegamAMthI tane parANe A puruSe bacAvyo che, tyAre tene samajAya che ke aho ! e puruSanI dayAthI huM to bacyo, nahIM to mArI zI vale thAta ? dariyAmAM taNAi jAta tyAM mArI khabara lenAra koNa hatuM ? ema satpuruSanA upakAranI smRti jema jema jIvane Ave che, tema tema te mahApuruSanA hRdayamAM rahelI AtmAnI alaukikatA, potAnA svarUpanuM mAhAtmya paNa te jANato thAya che. 'tenI niSkAraNa karuNAne nitya pratye niraMtara stavavAmAM paNa AtmasvabhAva pragaTe che, evA sarva satpuruSo, tenA caraNAraviMda sadAya hRdayane viSe sthApana raho !'' (493) zrImad rAjacaMdra jIvanakaLA vAMcI hoya topaNa, pharI vAMcavA bhalAmaNa chejI. te mahApuruSe A kaLikALanA mukhamAM peThelA ApaNA jevA jIvone bacAvavA je athAga puruSArtha alpavayamAM karelo che, tenuM digdarzana temAM yathAzakti thayeluM chejI. (bo-3, pR.265, AMka 260) paramakRpALudevano parama upakAra, jema jema temanAM vacano vAraMvAra vaMcAya che, tema tema vizeSa-vizeSa sphure che. evA apavAdarUpa mahApuruSe ''mokSamArga bahu lopa'' thayelo te ''bhASyo atra agopya'' pragaTa karyo. enA yogabaLe aneka jIvo satya mArga tarapha vaLyA, vaLe che ane vaLaze. ApaNAM paNa mahAbhAgya ke tevA puruSanAM vacano upara vizvAsa, prema, pratIti thavAthI temanA hRdayamAM rahelI anupama anukaMpAne yogya temanI AjJA vaDe, ApaNo AtmoddhAra karavA prerAyA chIe. te mahApuruSa pAsethI dharAine jeNe amRtapAna karyuM che, evA zrI laghurAjasvAmIno paNa parama upakAra che ke jemaNe potAne alabhya lAbha thayo, te sarva, A kALanA jijJAsu jIvo pAme evI niSkAraNa karuNAthI, Akhara vakhate potAne prApta thayelI AjJAnI paraMparA cAlu rahe te abhiprAye, spaSTa preraNA karatA gayA che. temaNe vAraMvAra bodhavacanomAM potAnI pratIti pradarzita karI che. temAMthI alpa aMza ahIM, Apane vAraMvAra vicArI lakSamAM rahevA tathA teno lAbha maLyA kare, te arthe ja jaNAvuM chuMjI: ''sarva zAstrono sAra, tattvono sAra zodhIne paramakRpALudeve kahI dIdho che. bahu durlabha, A kALamAM kAma kADhI nAkhe tevuM kRpALudeve ApyuM che. vizvAsa hoya to kahuM 'vIsa doharA' bhaktinA che te maMtra samAna che. so vakhata, hajAra vakhata bolAya topaNa ochuM che. lAbhanA DhagalA che. kSamApanAno pATha, cha padano patra, yamaniyama, Atmasiddhi ATalAM sAdhana apUrva che. camatkArika che ! roja bhaNavAM Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (32) jarUranAM che. jIvatAM sudhI ATalI bhakti roja karavI ja. 'darajIno chokaro jIve tyAM sudhI sIve.' e to khoTI vAta che; paNa tema jIvatAM sudhI ATaluM to karajo ja. tethI samAdhimaraNa thaze. samakitano cAMllo thaze. vadhAre zuM kahyuM? .... A avasara jevo tevo jANazo nahIM. vAta sAMbhaLatAM pariNamI javAya che, tyAM koTi kalyANa thAya che. AtmA kevI apUrva vastu che? tenuM mAhAbhya kahyuM jAya tema nathI. "je pada zrI sarvajJa dIThuM jJAnamAM, kahI zakyA nahIM paNa te zrI bhagavAna jo.' enI vAta, eno vicAra, enA upara prema-prItibhAva thAya che, tyAM koTi karma khape che. paryAyadraSTi na dIjiye, eka ja kanaka abhaMga re; nirvikalpa rasa pIjiye, zuddha niraMjana eka re." (upadezAmRta pR.388) (bI-3, pR.481, AMka 512) vA dharmo pUra hai, pApa-mUcha mAna | tulasI dayA na choDiye, jaba laga ghaTameM prANa / / " patra vAMcI pU... nI dharmavRtti tathA jIvahiMsAthI thato kheda ane "vicAromAM ghaNo phera thai gayo." e vAkyathI saMtoSa thayo che. dhArmika abhyAsa nahIM chatAM pUrvanA saMskAre, je paramakRpALudeve puSpamALA-24mAM jaNAvyuM che, te tene pharI AvyuM. ""dhAnyAdikamAM vyApArathI thatI asaMkhya hiMsA saMbhArI nyAyasaMpanna vyApAramAM Aje tAruM citta kheMca." e phuraNAnuM mULa to puruSa ja che. nAnA-moTA, jene jene jJAnIpuruSanAM darzana, samAgama, sevA, bhaktino lAbha maLyo che, te sarva mahAbhAgyazALI gaNavA yogya che. te mahApuruSanA pratApe kalyANa karavAnI bhAvanA hure che, te saMbaMdhI pUche che, tevA prasaMgo yAda kare che, temAM tanmaya thAya che. paramakRpALudevane jAtismaraNajJAna eTale pUrvanA bhavonI smRti jAgI-pragaTI hatI. tethI te dukAne beThA-beThA paNa te vana, te guphAo, te mahApuruSo, temanAM vacanAmRtarUpa bodha, temanI dazAnI smRti karI, potAnA AtmAne tevo ucca koTino banAvavAno puruSArtha sevatA hatA. ApaNe tevA jAtismaraNajJAnane yogya to nathI banyA, paNa A bhavamAM je mahApuruSanAM darzana thayAM che, temanI paramakRpALudeva pratyenI alaukika bhakti, temanI ApaNA jevA maMdabhAgyavAna jIvo pratye asIma niSkAma karuNA, temanI zAMta mukhamudrA, temaNe ApaNe samajIe ke na samajIe paNa koI camatkArI rIte satyanuM bIja vAvavA ApaNA hRyane AkarSaNa karI, alaukika AtmasvarUpanI abhilASA avyakta rIte pragaTAvI tathA tene poSaNa ApavA aneka prakAre - nAnA nAnA pramANe, moTAne moTA pramANe, vidvAnane vidvAna pramANe, abaLAne abaLA pramANe, jema jevo ghaTe tevo bodha ApI je bhAvanA ucherI che, te ja ApaNA kalyANanuM, mokSanuM kAraNa banAra che. mATe te mahApuruSanAM prathama ApaNane kyAre darzana thayAM? paheluM ApaNane zuM kahyuM? vAraMvAra zuM kahetA ? tathA temanA upakAra je je yAda Ave che te smRtimAM lAvavAthI, teo hAla hAjara hoya ema ApaNane lAgaze, te bhAvo pharI anubhavAtA samajAze, bhUlavAnA kramamAMthI sateja thaI vizeSa upakAranuM kAraNa banaze. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 tame traNe jaNa paraspara, upara jaNAvelI vAto potAnA saMbaMdhI ekabIjAne kaho, pUcho, tenI bhAvanA karo to satsaMgamAM je karavA yogya satpuruSanAM guNagAna, teno lAbha tyAM beThAM paNa thayA kare tevuM che. kaMi na bane to paramakRpALudevanAM je je vacano ApaNane te mahApuruSe mukhapATha karAvyAM che, tenI carcA paraspara karatA rahevAthI, sarvanI vRtti dharmamAM joDAyelI rahevAno saMbhava chejI. joke bIja na jAya paNa poSaNa thayA kare. (bo-3, pR.30, AMka 361) - D paramapuruSa paramakRpALudeva pratye ApanI vadhatI jatI zraddhA jANI, saMtoSa thayo chejI. A duSama kaLikALamAM ApaNA jevA hInapuNya jIvone sAkSAt mahAvIrasvAmInAM vacanono paricaya karAvanAra, e mahApuruSa upara zraddhA karAvanAra pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIno athAga upakAra jema jema samajAto jAya che, tema tema te puruSe batAvelA sanmArga pratye vizeSa-vizeSa prema ane puruSArthavRtti jAge chejI. teno viyoga hajI vizeSa sAlaze, tema tema bIjethI vRtti saMkocAi tenI AjJAmAM vAraMvAra vaLatI jaze ane teno ja raMga rucikara jaNAtAM AkhuM jagata eMThavADA jevuM, nIrasa, aprItikara ane zatru samAna lAgyA karaze. te puruSanAM darzana, samAgama, bodha, sarva Atmahitapreraka ceSTA atyaMta karuNApUrNa, prItikara, smRti karavA yogya, TharavA yogya, AnaMdadAyI ane ullAsapre2ka samajAtAM, jIvane bIjI icchAo ka2vAnuM kaMi kAraNa nahIM rahe. ''para prema pravAha baDhe prabhuseM, saba Agama bheda suura baseM; vaha kevalako bIja jJAnI kahe, nijako anubhava batalAi diye.'' (bo-3, pR.235, AMka 231) D prabhuzrIjI kahetA ke A rAyaNano jIva bhavya che. tenuM kalyANa thavAnuM che. satpuruSa tenI nIce bese to tenI chAyA satpuruSa upara paDe, tethI tene puNya baMdhAya. ema karatAM-karatAM jIva manuSyabhava pAme. ema jANye-ajANye paNa satpuruSathI jIvane lAbha thAya che, saMskAra paDe che. (bo-1, pR.279, AMka 18) D Ape je je zubha bhAvanAo darzAvI che, te paramakRpALudevanI jANa bahAra nathIjI. jeTalI ApaNI yogyatA, vairAgya, mokSanI ruci te pramANamAM te paramakRpALu paramAtmAnI kRpA niraMtara, vagara mAgye maLyA ja kare chejI. ApaNane dekhAya ke na dekhAya topaNa tenI kRpA karmanI peThe adRzyapaNe kAma karye ja jAya chejI. (bo-3, pR.487, AMka 520) paramakRpALudevanI kRpAe jIvavuM che e ja bhAva kartavya chejI. koine duHkharUpa na thavAya, te bhAvanA bhUlavA yogya nathI; paNa kaSAyarahita thayA vinA, tema banavuM asaMbhavita jaNAya che. tethI hAla to jethI kalyANanI vRddhi thAya tema vartavuM yogya chejI. sadgurunI bhakti ane mumukSupaNuM vadhe tema vartavA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.324, AMka 316) // je kaMi karIe te eka AtmArthe karavAnI 5.pU. prabhuzrIjInI zikhAmaNa hRdayamAM kotarI rAkhavA yogya chejI; ane game teTaluM karIe topaNa mArAthI kaMi banatuM nathI evI vinayabhAvanA hRdayamAMthI na khase, te cUkavA yogya nathIjI. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34 mAre tamAre-badhAne ATalI agatyanI vAta lakSamAM rAkhI pravartavAnuM banaze to jarUra paramakRpALudevanI kapAthI ApaNuM AtmakalyANa thayA vinA nahIM rahe, evI AEyanI draDha zraddhA Apane, ApanA patranA uttararUpe lakhI che, te lakSamAM rAkhavA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.368, AMka 369) | paramakRpALudeva tathA pa.pU. prabhuzrIjInA upakAranI smRti vAMcI harSa thayo chejI. e ja A bhavamAM ApaNane AdhArarUpa chejI. paramakRpALudevanI kRpA ja bhava pAra karAvavA samartha che. temaNe pote ja abhayadAna Ape ema jaNAvyuM che ke A kALamAM koI paNa jIvanuM kalyANa thavuM hoya to te amathakI paNa bIjAthI nahIM. AvA parama AdhArarUpa sadgurunI AjJAe vartavuM, e ja ApaNA AtmAne mokSa pratye pravartAvavAtulya che). (bI-3, pR.556, AMka 616) T sAta vyasanano tyAga tattvajJAnamAM pU.108 upara jaNAvyo che; temAMthI jeno tyAga, tamArAthI azaktine lIdhe na banyo hoya ane have tevI zakti paramakRpALu zrI sadgurukRpAe jaNAtI hoya to te bAkI rAkhela tyAga, bIjA badhA tyAga karatAM prathama karavAnI bhAvanA nizadina kartavya chejI. tamArA jIvanamAM thaI gayelo pheraphAra tame lakho cho, te saMbhavita che. sadgurukRpAnuM baLa apUrva che. "mUMgA vAcA pAmatA, paMgu giri caDhI jAya; gurukRpA baLa ora che, aMdha dekhatA thAya. jaMgalamAM maMgala bane, pApI bane pavitra; e acaraja najare tare, maraNa bane che mitra. aMkhaDa vizvAse vasuM, sAcA zrI gururAja; raDavaDato kyama rAkhaze? banuM nahIM nArAja. samartha zrImad rAjacaMdra, huM ajJAnI bALa; acUka Azraya ApIne, paLapaLa lyo saMbhALa.' (bo-3, pR.575, AMka 647) paramakRpALudevasiskuruSa pratyenI zraddhA viSe paramakRpALudeva pratye zraddhA kRDha thAya, te badhAM satsAdhanano prathama pAyo gaNavA yogya chejI. vakhata maLato hoya ane jijJAsA hoya to jIvanakaLAnA vAMcanathI ke sAMbhaLavAthI puruSa pratye premanI vRddhi thAya tevuM che. game tevo jagatamAM moTo mANasa gaNAto hoya paNa satya vastu, je AtmasvarUpa che tethI vimukha hoya, tenAM kAraNa satparuSa, sapuruSanAM vacana, temanA bhaktono samAgama - A badhI bAbato maLavI jene muzkela che, te atyAre moTo gaNAto hoya to paNa samaju jano tene durbhAgI ke abhAgiyo gaNe che; ane jene tevAM AtmahitanAM sAdhano sulabha thayAM che, tene mATe bahumAna, Adara, ruci, prema jAgyAM che te game tevo garIba gaNAto halako nokara ke pazu hoya to paNa te devatulya che, ema mahApuruSo kahe che. A vAta bahu vicAravA yogya che. (bI-3, pR.288, AMka 278) Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35) | maMdavADa Ave tyAre jIva gabharAI jAya che ke koNa jANe have keTaluM jIvavAnuM haze? vakhate maraNa AvI pahoMce to ekAeka cAlI nIkaLavuM paDaze. kaMI dharmasAdhana to meM karyuM nathI, satazIla AdinI prApti thaI nathI, have zI gati thaze? jo maMdavADa maTI jAya to have jarUra kaMika dharma-ArAdhana karI levuM evo nizcaya karI rAkhe che ane prArabdhayoge roga maTI jAya, pachI taddana bhUlI jAya che. jANe kadI maMdavADa Avyo ja na hoya tema mohamAM ne mohamAM pAchuM AyuSya vyatIta thayA kare che. Ama jIvanA nirNayo anirNayarUpa hoya che. tethI koi kAma makkamatAthI te karI zakato nathI. paramakRpALudeve kahyuM che ke "mukhya aMtarAya hoya to te jIvano anizraya che.'' (826) tyAre have kema karavuM ? prathama to durlabhamAM durlabha evI zraddhA, sapuruSano parama nizraya ke mokSe javuM haze to jarUra A kALamAM paramakRpALu paramAtmA zrImad rAjacaMdranA zaraNa sivAya kaMI banI zake tema nathI, mATe te paramapuruSanuM zaraNa ane AzrayarUpa bhaktimArga, mane A bhavamAM akhaMDapaNe prApta thAo, evI bhAvanA kartavya che. te zraddhAmAM jeTalI draDhatA thaI teTalI sau sAdhanomAM vRDhatA vadhaze; ane mULamAM ja jenI zraddhA Dagamaga banI gai, teno puruSArtha paNa zaMkAzIla ane najIvo thaze. mATe zraddhArUpa makAnano pAyo majabUta karavA puruSanA paramopakArI satsaMgatulya vacanomAM tallInatA prApta kartavya che. teno vizeSa-vizeSa abhyAsa, paricaya ane savicAra kartavya chejI. (bo-3, pR.136, AMka 137). ID paramakRpALudevanI zraddhA saMtanA yoge jene thaI che tene te prabhu dUra nathI, te sau sAMbhaLe che; mATe vizvAsa rAkhI prArthanA, stavana, smaraNa, bhakti niyamita kartavya che. dehanA kAmanI jeTalI kALajI rAkhIe chIe, tenA karatAM anaMtagaNI kALajI AtmAnI rAkhavAnuM paramakRpALudeve kahyuM che, te vAraMvAra vicArI cetavA jevuM chejI. (bI-3, pR.231, AMka 226) I eka paramakRpALudevanI zraddhA ja sukhakArI che. jene te zraddhA AvI, te duHkhI hoto nathI. duHkha AvI paDe to duHkha mAnato nathI. tene eka prakArano AdhAra maLyo che. dhiMga dhaNI mAthe kiyA re, kuNa gaMje nara peTa, vimala jina, dIThAM loyaNa Aja; mArAM sIdhyAM vAMchita kAja, vimala jina.'' loyaNa che te ja draSTi, zraddhArUpa locana che. jene aMtaramAMthI viSaya-vAsanA chUTI hoya, tene A jagatanAM sukha, te du:kharUpa samajAya che. te javA beThAM hoya to mUMjhAtA nathI, paNa savaLuM karI le che. jo A AMkhe karI puruSanAM darzana thayAM che, paramapuruSa pratye zraddhA thaI che, to te nayana sArthaka thayAM samajavA yogya che. jagatanAM sukhane have rahevuM hoya to raho, javuM hoya to jAo; mAre to have eka pativratA strInI mAphaka paramakRpALudevanI bhakti karavI che, te koI lUMTI zake tema nathI. koinI tAkAta nathI ke te A zraddhA palaTAvI bIjI zraddhA dAkhala karI zake. zraddhA e ja mAruM jIvana che. bhale saMyoga ho, viyoga ho, te to palaTAtI bAbato che; paNa AtmAnI sAthe akhaMDa rahe te to eka zraddhA che. temAM nathI rUpa, rasa, gaMdha, sparza ke zabdanI jarUra. te to dayano viSaya che. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) jema eka dhaNI dhAryo, tenI mAnyatA bAIo maraNa sudhI TakAvI rAkhe che, to marada teTaluM paNa na karI zake ? je je sukhadu:khAdi prasaMgo che te bhaktajanone paramakRpALudevanI paramakRpArUpa samajAya che. "je thAya te yogya ja mAnavAmAM Ave." (301) evuM paramakRpALudevanuM kathana tene mAnya thayuM hoya che; tethI jema gaLyo prasAda prasanna citte Aroge che, tema kaDavo prasAda paNa teTalI ja prasannatAthI vadhAvI le che. temAM paramakRpALudevanI kRpAnuM tene darzana thAya che. nAnA bALakone tenI mA eka stanamAM dUdha khalAsa thai javAthI, tyAMthI vachoDI bIjA stane laI javA tenuM mAthuM pherave che, paNa bALakane bhAna nathI tethI raDe che ane mane mArI mA dhAvatAM choDAvI le che ema mAnI kleza kare che, paNa bIjA stane tene mUke che tyAre zAMta thAya che; tema paramakRpALudevanA AzayanuM bhAna na hovAthI jIva saMkalpa-vikalpa karI duHkhI thAya che, paNa pariNAma Atmaunnatine poSaka samajAya tyAre kleza dUra thaI zAMti thAya che. jene zraddhA satata cAlu rahe che tene klezanuM svapna paNa AvatuM nathI. (bI-3, pR.514, AMka 556). - zarIranA pheraphAro zarIranA dharmorUpe mAnavA ane AtmAnA dharmo na visarAvA arthe paramakRpALudevanI kRDha zraddhA parama hitakArI, vizeSa kRDha thavA arthe jANe lakhAyo hoya tevI tathA sattAmAM rahelI avyakta azraddhAne nirmULa kare tevo, teozrInI anaMta karuNAthI prerAyelo apragaTa patra (680) Apa sarvane potAne ja arthe vAMcI-vicArI, hRyanA bhAva ullAsita thavA utArI mokaluM chuM. Ape A patra vakhate vAMcyo paNa haze; paNa smRti tAjI thaye zraddhAbaLa vardhamAna thavA yogya, eka prakAranI nizciMtatA-aMtaHsaMtoSa vardhamAna thavA yogya jANI, nakala karI mokalI che. prathama namuM gururAjane jeNe ApyuM jJAna, jJAne varane oLakhyA TaLyuM deha abhimAna." - roja bolIe chIe te prabaLapaNe A patrathI samajAI, sacoTa thAya tevuM che. nirbhayatA vadhe tema chejI. dhiMga dhaNI mAthe kiyA re, kuNa gaMje nara peTa, vimala jina dIThAM loyaNa Aja." (bo-3, pR.260, AMka 254) "parama puruSa prabhu saguru, parama jJAna sukhadhAma; jeNe ApyuM bhAna nija, tene sadA praNAma.' vairAgInA jIvana-vRttAMtamAMthI vairAgyanI vAta hoya te grahaNa karavA yogya che. bAkI camatkAra dekhADI yoga siddha karavo e mahAtmAnuM lakSaNa nathI, ema paramakRpALudeve patrAMka 260mAM nathurAma zarmA viSe lakhyuM che. paramakRpALudeva jevA A kALamAM koI najare AvatA nathI. te sivAya kyAMya mana rokavA jevuM nathI, ema mane to lAge chejI, bIjI vastuomAM mana rAkhIne jIve paribhramaNa anaMtakALa sudhI karyuM. have to satInI peThe e eka ja grahaNa karavA yogya chejI. vRttino vyabhicAra e ja karmabaMdhanuM kAraNa che. Apa to guNagrAhI cho eTale game te vAMco paNa temAM taNAo tevAM nathI ane tevAne tajIne paramakRpALudevane paraNyA cho eTale kaMI lakhato nathI. bAkI yoga ane camatkAramAM jagata gAMDuM banI jAya tema che; paraMtu tethI AtmAnuM kaMI kalyANa nathI. (bI-3, pR.736, AMka 902) Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (37) D he prabhu! ApanAthI kaMi ajANyuM nathI. jIvanI avicAra mUDha dazAno pAra nathI, tema chatAM te dazAno tene kaMTALo Avato nathI. te kIcaDamAMthI UThI parama pavitra, anaMta sukharUpa, parama premapUrNa ApanI godamAM sthAna levAne A jIvane umaLako kema nahIM Avato hoya? kema tevA bhAva TakatAM nahIM hoya? bIjA AgaLa DAhyo thavAmAM pahelo, manamAM paNa mAnI le ke mAre paramapuruSa sivAya koino AdhAra nathI. chatAM te ne te ja gaMdA viSayomAM mana kema gUMcAi rahetuM haze? bALakane bhaya lAge, bhUkha lAge, koi kUtarAM vagere pajave tyAre te tenI mA pAse doDI jAya che, kAraNa ke tene vizvAsa che ke avazya e mAruM rakSaNa karanAra che. eTalI zraddhA ApaNane jarUra joie. paramakRpALudeve zrI jUThAbhAinA patramAM lakhyuM che, "te puruSane pratyeka laghu kAmanA AraMbhamAM paNa saMbhAro, samIpe ja che.'' (19) ApaNe ajJAnane laine vartanamAM bheda pADIe chIe. puruSanI samIpamAM juduM vartana ane tenA viyogamAM juduM vartana; nahIM to tenI jJAnazaktithI bahAra ApaNuM vartana nathI. mAtra tenI draSTi ApaNI upara che ema ApaNe mAnatA nathI. khAtAM-pItAM, haratAM-pharatAM te ApaNI samIpa ja che ema dhArIne vartAya to doSo ApaNI sAmuM paNa joi na zake, ane puruSoe to te ja nizrayane parama kalyANakArI kahyo che tathA tene abhinnabhAva kahyo che. paramakRpALudeve patrAMka 470mAM jaNAvyuM che : " "jJAnI puruSa pratye abhinnabuddhi thAya, e kalyANa viSeno moTo nizcaya che', evo sarva mahAtmA puruSono abhiprAya jaNAya che. tame tathA te anya veda jeno deha hAla varte che, te beya jJAnI puruSa pratye jema abhinnatA vizeSa nirmaLapaNe Ave te prakAranI vAta prasaMgopAtta karo, te yogya che. .... jJAnI puruSa pratyeno bhinnabhAva sAva TALavA yogya che.' (bo-3, pR.130, AMka 13) gaI sAlanI peThe tamane kusaMgano vaLagADa lAgyo che. svacchede vartI kArya karavA nirNaya karI, AjJA mAgo cho, te Agama viruddha chejI. bhale tame deva-guru sAcA mAnatA ho, paNa hajI paramakRpALudevamAM paramezvarabuddhi yathArtha thai jaNAtI nathI; tethI jyAM-tyAM mAthAM bharAI jAya che. A kaDaka zabdo lakhavAnuM kaMI kAraNa haze ema jANI, AtmaparIkSA karI, paramakRpALudeva sivAya koi uddhAra kare tema nathI evo draDha nizcaya karavA bhalAmaNa chejI. jyAM AtmajJAna nathI, te pANI vagaranA kUvA che. tyAM tarIlAM cAkaLA laIne jAo, kUvAmAMthI pANI kADhavA prayatna karo to tyAM kAdava sivAya kaMI hAtha lAgaze nahIM; mahenata vyartha jaze. kAgaLa lakhavA vicAra nahoto paNa ema ne ema mAnamAM vahyA jaze, tene kahenAra koI tyAM nathI ema jANI, dayAbhAvathI kAgaLa lakhyo che. teno savaLo vicAra karI, namratA dhAraNa karI, vIsa doharAno vAraMvAra vicAra, anuprekSA karI, eka "sadaguru saMta svarUpa tuja, e vRDhatA karI de ja.' e bhAvamAM AtmAne lAvazo ane anya janonAM vrato ane paramakRpALu prabhuzrIjIne hAthe maLelAM vratomAM Abha-jamInano bheda che te vicArI, bAhya Azrarya bhUlI, bhUlelA lokonI pAchaLa bhaTakavAnuM tajI, ghera beThA-beThA maMtranI mALA gaNavAno puruSArtha karazo to vahelo niveDo AvazejI. (bI-3, pR.783, AMka 1OOO) Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (38) paramakRpALudeva/sapuruSanAM vacano viSe D paramakRpALudeve je AtmasvarUpa anubhavyuM che, upadezya che, tevuM anubhavapUrvaka jaNAvanAra A kALamAM viralA saMbhave che. tenI sarakhAmaNImAM mUkI zakAya tevo, koi apavAdarUpa paNa najare jaNAto nathI. A kALamAM jIvanA kevA prakAranA doSo jIvane mUMjhavI rahyA che, tenuM jene spaSTa bhAna hatuM, tethI anaMta dayA AvavAthI potAnuM AtmakArya sAdhatAM-sAdhatAM, anya jIvone mArga maLe tevAM vacanAmRtanI vRSTi karatA gayA che. temAM ja AkhI jiMdagI gALavA yogya che. tene vizeSa samajavA bIjo koI abhyAsa ke vAMcana karavuM hoya to karavuM ghaTe; paNa mULa AtmA saMbaMdhI vAtano to, jyAre-tyAre paramakRpALudevane AdhAre ja nirNaya karavo che evo acaLa abhiprAya, hRyamAM maratA sudhI TakI rahe tevo kartavya che. tame vicArasAgara' vAMcatAM jaNAvyuM ke "paMcakoSathI ane kAraNa-zarIrathI AtmA judo che, to te kharuM che ke kema? ApaNA kRpALudevanA pustakamAM ema che ke kema?' e praznathI saMtoSa thAya che, ke tame game te pustaka vAMcI AtmAno nirdhAra karavA icchatA nathI, paraMtu paramakRpALudeve mAnya karyuM hoya te ja mAnya karavA bhAvanA che; te jANI te puruSano abhiprAya ja mAnavA yogya che, e dRDha thavA ja A patra lakhyo chejI. paramakRpALudeva koi mumukSune pustaka - jaina ke vedAMtanuM, vAMcavA bhalAmaNa karatA te zA abhiprAye ? te pote jaNAve che: "jIvane kuLayoge saMpradAya prApta thayo hoya che te paramArtharUpa che ke kema ? ema vicAratAM dRSTi cAlatI nathI; ane saheje te ja paramArtha mAnI rAkhI jIva paramArthathI cUke che; mATe mumukSujIvane to ema ja kartavya che ke jIvane sadguruyoge kalyANanI prApti alpakALamAM thAya tenAM sAdhana, vairAgya ane upazamArthe "yogavAsiSTha', 'uttarAdhyayanAdi' vicAravA yogya che, tema ja pratyakSa puruSanA vacananuM nirAbAdapaNuM, pUrvApara avirodhapaNuM jANavAne arthe vicAravA yogya che.' (pa34). "zAstramAM kahelI AjJAo parokSa che ane te jIvane adhikArI thavA mATe kahI che; mokSa thavA mATe jJAnInI pratyakSa AjJA ArAdhavI joie." (200) jIve dharma potAnI kalpanA vaDe athavA kalpanAprApta anya puruSa vaDe zravaNa karavA joga, manana karavA joga ke ArAdhavA joga nathI. mAtra Atmasthiti che jenI evA sapuruSathI ja AtmA ke Atmadharma zravaNa karavA joga che, yAvat ArAdhavA joga che." (403) zama, saMvegAdi guNo utpanna thaye, athavA vairAgyavizeSa, niSpakSapAtatA thaye, kaSAyAdi pAtaLAM paDaye tathA kaMI paNa prajJAvizeSathI samajyAnI yogyatA thaye je sadgurugame samajavA yogya adhyAtmagraMtho, tyAM sudhI ghaNuM karI zastra jevA che, te potAnI kalpanAe jema tema vAMcI laI, nirdhArI laI, tevo aMtarbheda thayA vinA athavA dazA pharyA vinA, vibhAva gayA vinA potAne viSe jJAna kalpa che, ane kriyA tathA zuddha vyavahArarahita thaI varte che .... ThAma ThAma jIvane AvA yoga bAjhe tevuM rahyuM che, athavA to jJAnarahita guru ke parigrahAdiIcchaka guruo, mAtra potAnAM mAna-pUjAdinI kAmanAe pharatA evA, jIvone aneka prakAre avaLe raste caDAvI de che; ane ghaNuM karIne kvacita ja evuM nahIM hoya. jethI ema jaNAya che ke kALanuM duSapaNuM che." (422) Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 have evo nizcaya karavo ghaTe che, ke jene AtmasvarUpa prApta che, pragaTa che, te puruSa vinA bIjo koI te AtmasvarUpa yathArtha kahevA yogya nathI; ane te puruSathI AtmA jANyA vinA bIjo koI kalyANano upAya nathI." (449) A vAraMvAra vicAravA arthe lakhyuM che. bAkI "mULa mAraga'mAM spaSTa lakhyuM che ke: che dehAdithI bhinna AtamA re, upayogI sadA avinAza, mULa, ema jANe sadguru upadezathI re, kahyuM jJAna tenuM nAma khAsa. mULa0' paramakRpALudevanAM vacanono vizeSa paricaya kartavya che. (bo-3, pR.384, AMka 389) D ApanA upara ghaNA patro 5.u.pa.pU. prabhuzrIjInA vakhatamAM lakhAyela che, te vicAratA rahezo to ghaNo lAbha thavA saMbhava chejI; tathA paramakRpALudevanA pustakamAMthI, bane to thoDA vahelA UThI, ekAMtamAM vicAravAnuM rAkhazo ane roja vAMcanano krama rAkhazo tathA potAnA doSa joi, te dUra karavAnA puruSArthamAM citta raheze to samajaNazakti paNa vadhaze. satsaMganI jarUra che; na hoya tyAre satsaMgatulya sapuruSanAM vacanone pratyakSa satparuSanI rUbarUmAM ApaNe sAMbhaLIe chIe evI bhAvanA rAkhavAthI, bahumAna-bhaktibhAvathI upAsavAthI hita thAya che.jI. mATe ALasa, pramAda ocho karI, viSaya-kaSAya maMda karI, sadgurunAM vacanomAMthI upadezachAyA, mokSamALA, bhAvanAbodha Adi sahelA bhAga vAMcavAnuM rAkhazo to vizeSa samajAzejI. (bI-3, pR.139, AMka 139) T saMsArabhAva jema jema moLo paDe ane samAdhimaraNanI taiyArI karI hoya, tema tema paramakRpALudevanAM vacano vizeSa-vizeSa samajAya. nivRttikSetramAM vizeSa lAbha thAya che. jene matamatAMtaranI vRtti na hoya, tene jJAnIpuruSanAM vacano vizeSa samajAya che. game tema karI mAre AtmAnuM kalyANa karavAnuM che, ema jene hoya, tene vadhAre samajAya che. (bo-1, pR. 267, AMka 3). T koI jJAnIpuruSanAM vacano jANe-ajANe kAnamAM paDe to saMskAra paDe. jJAnI puruSanAM vacano bhAvapUrvaka sAMbhaLyAM hoya to A bhavamAM yoga na hoya to bIjA bhavamAM UgI nIkaLe. paramakRpALudevane badhuM UgI nIkaLyuM. je je zAstro vAMcyAM hatAM, te badhAM UgI nIkaLyAM. (bo-1, pR.279, AMka 18) 1. paramakRpALudevanAM vacano vAMcatI vakhate e lakSa rAkhavo ke paramakRpALudeva ApaNane ja kahe che. e vastu jo huM dayamAM rAkhIza to kalyANa thaze, evo bhAva rAkhavo. jIvane mAhAsya lAgyuM nathI. jeTalo aMdara bhAva pese, bhAva jeTalo Avyo hoya, teTaluM kAma thAya. goLa nAkhe teTaluM gaLyuM thAya. samajAya, na samajAya topaNa jJAnInAM vacana kAnamAM paDe che, te hitakArI che. tyAM jIvanuM citta nirmaLa thAya che, paramArthathI raMgAya che. (bo-1, pR.304, AMka pa8) T 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI draSTAMta ApatA ke nAnuM bALaka dizAe jai temAM hAtha nAkhI rame che, tenI mA "chI chI' kahe to tyAMthI hAtha laI le, vaLI pAchuM temAM ramavA jAya che. e tenI aNasamaja ane bALakabuddhi che. moTuM thayA pachI sAmuM jovuM paNa tene gamatuM nathI, kema ke tenI samajaNa pharI gaI. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (40) tema saMsAranA sukhomAM jIva ajJAnane lIdhe rAjI thAya che; saguno bodha thatAM mana jarA pAchuM paDe. jyAM sudhI ghaNA bodha karI dRSTi pharI nathI, tyAM sudhI pAchA te sukhomAM mana labadAI jAya che, paNa samyakdarzana ke AtmAno anubhava jene thAya che, tene e sukho viSTAmAM ramavA jevA lAge che, tethI te tarapha jovAnuM paNa temane mana thatuM nathI. mATe puruSanAM vacano, temaNe karelo bodha vAraMvAra vicArI, AtmAne zikhAmaNa ApatA rahevuM ke "he jIva ! jo Avo manuSyabhava pAmIne paNa have pramAda karaze, sadgurunI AjJAmAM, bhaktimAM, tenAM vacanomAM, paramAtmasvarUpa evA parama puruSamAM bhAva nahIM rAkhe ane saMsAramAM ne saMsAramAM vRtti rahI to lakhacorAsInA pherAmAM tArI zI vale thaze? A bhavamAM ATalAM du:kha AkarAM lAge che, to naraka Adi gatimAM rajhaLatAM, Avo dharma karavAno joga kyAM maLaze? mATe he jIva! pramAda choDI, sadUgurue anaMta kRpA karI ApelA sAdhanane rAtadivasa upAsavA puruSArtha kara, to kaMIka niveDo Ave ane mokSamArganAM sAdhana sulabha thaI kalyANa thAya.' Ama pote potAne zikhAmaNa ApI cetatA rahevAya to vairAgya, bhakti Adi vaDe jIva zAMti pAme. (bI-3, pR.157, AMka 158) jevuM kAraNa upAsIe tevuM kArya thAya che. tethI saMsAranAM kAraNothI dUra rahI, athavA laukika ciMtAo ochI karI, jJAnI puruSanI AjJA upAsavAno puruSArtha karavA mAMDIzuM to jJAnI puruSoe je prApta karyuM che, te prApta karavA bhAgyazALI banIzuM. mATe saMsAranI jaMjALamAMthI bacato vakhata, vyartha gumAvavA karatAM, saruSanAM vacanonA vicAramAM ane bane teTalI zAMti prApta karavAmAM jeTalo kALa jaze, teTaluM jIvana sArthaka gayuM gaNAze. jJAna dhyAna vairAgyamaya, uttama jatAM vicAra; e bhAve zubha bhAvanA, te Utare bhava pAra.' (bI-3, pR.460, AMka 482) apUrva preme jJAnIne mArge cAlatAM mokSapATaNa sulabha ja che. kevA zAMtipreraka e vacano paramakRpALudeve uccAryA che ! tenI upamA zodhavI, te ja vyartha che. (bI-3, pR.506, AMka 547) T sarovaranI najIka rahetA mANasane, unALAnA tApanI vyAkuLatAmAM ThaMDo pavana Ave to keTalo AnaMda thAya ? ane sarovaranA ThaMDA pANIthI nAhavAvALAne keTalo AnaMda thAya? tema puruSonAM vacanothI thAya che. paramakRpALudevanAM vacano keTalAM zItaLa lAge che! to teozrIno AtmA keTalo zItaLa haze? (bo-1, pR.7, AMka 6) 1 zAMtipUrvaka paramakRpALudevanAM vacano, bIjA bhAvo visArI, manana karatA rahevA bhalAmaNa che. zeraDInAM baTakAM moMmA nAkhI, jema jema dabAvIe, tema tema teno rasa jema nIkaLato jAya che, tema tema sapuruSanAM vacano samajavA kaSAyanI maMdatArUpa jema jema puruSArtha thAya, tema tema vizeSa AnaMdadAyaka bane chejI. (bI-3, pR.336, AMka 337) paramakRpALudevanAM vacano ghaNAM ja gUDhArthavALAM che. jemake "tamArAM kahelAM dayA, zAMti, kSamA ane pavitratA meM oLakhyA nahIM." A vAkyamAM badhuM samAI jAya che. dayAnuM svarUpa samajavAmAM Ave che tyAre potAnA AtmAnI atyaMta karuNA Upaje che, ane te ja samakita che. te prApta thayA bAda AtmAmAM Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apUrva zAMti Ave che, samatA Ave che; pariNAme kevaLajJAna pragaTAvI, mokSa prApta karAve che. (bo-1, pR.339, AMka 5) 41 U cha padanI pAchaLa ghaNI vastu sArI che. agAdha artha che. jJAnInAM vacanamAM jIva UMDo Utare to badhAM zAstro samajAya. e cha pada, cha darzanano sAra che. e vicAre to koi darzanano Agraha na rahe. AtmA che ema thAya to pachI vedAMta, vaiSNava kaMi na rahe. AtmAne mAne to samakita thAya. AtmAmAM kevaLajJAna, AtmAmAM mokSa, badhuM AtmAmAM che. (bo-1, pR.224, AMka 111) @ vizeSa zAMtinuM kAraNa, satpuruSanAM sajIvana vacano che. eka paNa satyavacananI manamAM pakaDa thai gai to mokSanuM kAraNa thAya tevAM che, sarva du:khanA DuMgarane kSaNamAtramAM kSaya karI nAkhe tevAM che, maDadAne jIvato khaDo kare tevAM che. temAM tanmaya thai jagatanuM vismaraNa karavA yogya chejI, ane satpuruSanI AjJAmAM manane sthira karavA yogya chejI. te ja sva ane paranuM kalyANa sAdhe tevAM che; tenI vAnagI : juo vacanAmRta patrAMka 689 ane 569. zAMtithI vicArIne, Atmahita thAya tema pravartavA bhalAmaNa chejI. saMsAra-ciMtA dUra karatA rahI, satsaMganI bhAvanA vardhamAna karI, satpuruSanAM vacanomAM vRtti vAraMvAra rokavI hitakArI chejI. (bo-3, pR.199, AMka 198) I satpuruSonAM vacano pratyakSa satpuruSatulya gaNI bahumAnapaNe ekaniSThAthI ArAdhAya to samakitanI prApti karAve tevuM temAM baLa che, mATe satsaMgano yoga na bane tema hoya topaNa vizeSa baLa karI, te vacanono 5ramArtha hRdayamAM Utare te arthe divasanA covIsa kalAkamAMthI ekAda-be kalAka khoTI thavAno abhyAsa rAkhazo to tenI asara bIjAM kAryo karatAM paNa jaNAi Avaze. jema ke ''niraMtara udAsInatAno krama sevavo.'' (172) evuM vAMcyuM hoya, vicAryuM hoya, tema vartavAnI bhAvanA thoDo vakhata sevAi hoya to bIjI pravRttinA prasaMgomAM paNa te sAMbharI Ave ke udAsInatA sevavA mAre vAraMvAra, prasaMge-prasaMge, kAryo-kArye jAgrata rahI puruSArtha karavo che; to te bhUlI javAya che ke kALajI rahe che ? zA kAraNathI smRti rahetI nathI ? zAmAM mana vAraMvAra jAya che ? te kAmamAM citta eTaluM badhuM devAnI jarUra che ke na joitI vizeSa tRSNA mane kheMcI jAya che ? te aTakAvavA zuM karavuM ? koi satsAdhana mane tevuM maLyuM che ? teno upayoga vadhAre karI ajamAvI jovA de, ke tethI tRSNA ghaTe che ke nahIM ? Ama bhUla zodhI, tenA upAya karI, dUra karavA puruSArtha kare to navarAza, nakAmI cIjo mATe maLe nahIM. mAthe bojo keTalo che teno vicAra karI mumukSu halako thato jAya che. (bo-3, pR.331, AMka 328) D paramakRpALu zrImad rAjacaMdra prabhunAM vacana tamane azAMtinA kALamAM zAMtinuM kAraNa banela che ema vAMcI, vizeSa saMtoSa thayo chejI. AvA vakhatamAM ja satsaMganuM mAhAtmya vizeSa karIne samajAya che, tathA jIvanaparyaMta satsaMganI asara TakI rahe tevI dRDhatA thAya che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A kALamAM jIvamAM vairAgyanI khAmIne lIdhe nAzavaMta, asAra saMsAra mohaka, sukharUpa lAge che paraMtu jIvanamAM pUrvakarmanA baLe evA prasaMgo paNa prApta thAya che ke jyAre saMsAra bhayaMkara, nirAdhAra, duHkhanA dariyA jevo bhAse che ane AvA saMsAramAM jIvavuM ke pharI janmavuM te asahya thaI paDe che. tevA prasaMge AtmajJAnI puruSa ke tenA anubhavarasathI chalakAtAM vacanono AdhAra prApta thAya to jIvane saMsAranuM bhayAnaka svarUpa, je jJAnIoe varNavyuM che te, yathArtha samajatAM vAra lAgatI nathI; ane AvA duHkhada saMsArathI mukta thavAnuM ane AtmAnA anaMta sukhanI sadA kALa, jyAM anaMtakALa sudhI prApti TakI rahe tevA mokSa mATe jIva sarva prayatna, zakti gopavyA sivAya puruSArtha karavAnuM kare che ane jayavaMta nIvaDe chejI. samajAya, na samajAya to paNa paramakRpALudevanAM vacanonuM ArAdhana karyA rahezo to evo yoga AvI maLaze ke jyAre te parama AnaMdanuM kAraNa, yogyatA phaLe thazejI. (bI-3, pR.507, AMka 548) pavitra mahApuruSonAM amUlya vacano vAMcavA, vicAravA, samajavA, samajAvavA prayatna karavo; nA samajAya to pharI-pharI vAMcavA ane AtmArthe jJAnI puruSoe ApaNA mATe parama kRpA karIne AvAM vacana kahyAM che, te nathI samajAtAM te ApaNAM durbhAgya che; paNa te samajavA bhAva rAkhIzuM to Aje nahIM to kAle, Avate mATe ke AvatI sAla samajAze evI vRDha zraddhA rAkhI, puruSArtha jArI rAkhazo to jarUra kaMI ne kaMI temAMthI samajAtuM jaze. kaMTALIne, nathI samajAtuM karI, vAMcavAnuM paDI na mUkavuM paNa rojano roja vAMcavAno krama rAkhyAthI, AgaLa jatAM paramArtha samajAze, AnaMda Avaze, apUrvatA bhAsaze ane te sivAya bIjuM game ja nahIM, tevuM thaze. 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI pote zrI AnaMdaghanajI, zrI devacaMdrajI AdinAM stavano roja savAre bhaktimAM gAtA. bIjA sAMbhaLanArane ke jhIlanArane kaMI samajAya nahIM, paNa roja eno e krama cAlu rahyo to Aje, tenAM te stavano amRta jevAM lAge che; ane teozrIne kema temAM ullAsa Avato te samajAya che. tema abhyAsa cAlu rAkhazo to TIpe-TIpe sarovara bharAya, tema AgaLa upara lAbha samajAze. sArA vAMcana vagere mATe vakhata maLe nahIM to sArI bhAvanA ke sAruM jIvana kyAMthI thAya ? mATe mahApuruSonAM vacanomAM ja bacato vakhata gALavo che; na samajAya topaNa gabharAvuM nahIM. satsaMge thoDA vakhatamAM ghaNuM kAma thAya e vAta sAcI che, paNa tevuM bhAgya udayamAM na Ave, tyAM sudhI jJAnI puruSonAM vacano ja AdhArabhUta che. (bo-3, pR. 95, AMka 836). 1 vAraMvAra vicAra karavA yogya to jJAnIe jAmyo che te AtmAnuM svarUpa che; te mahApuruSanAM vacananA avalaMbane bane teTalA kaSAya zamAvI, zAMtabhAve vicAravA yogya che. satsaMge viveka-jAgRti thAya che; mATe satsaMganI bhAvanA niraMtara kartavya chejI. potAnI buddhine jo jJAnInAM vacanarUpa aMkuza na vAgyA kare to madonmatta hAthInI peThe, te sarvane naSTa-bhraSTa karI de tevI che. mATe buddhi dvArA svacchaMda na poSAya paNa jJAnInI AjJAno vicAra thAya, te lakSa rAkhI "nA, ghamo vaITU tavo' - jJAnInI AjJAnuM ArAdhana te ja dharma che, jJAnInI AjJAnuM ArAdhana te ja tapa che; e vAraMvAra vicArI, potAnI mUDhadazA vicAravAmAM sacetapaNuM rAkhavuM ghaTe chejI. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 43 ) pa.u.pa.pU. prabhuzrIjI vAraMvAra kahetA ke tArI buddhi upara mIMDuM mUkI cokaDI tANavA yogya che; kAraNa ke anaMtakALathI teNe paribhramaNa karAvavArUpa phaLanI paraMparA A jIvane ApIne du:khI-duHkhI karI nAkhyo che; to have A bhavamAM to paramakRpALudeve saMmata kareluM ja buddhimAM besADavuM che, teNe kaheluM ja mAnavuM che; na samajAya to paNa tenAM vacano, AjJA upAsatAM jIvanuM koTigame kalyANa che, eTalI aTaLa zraddhA karI rAkhavI che. mArga sAco che eTalo jeNe nirNaya karyo che, tene mArge cAlavAnuM baLa phare che; nahIM to jIva nirAza thaI jaI zithila bane che. mATe vAMcana, vicAra, carcA badhAno pAyo sahraddhA che ane te ja poSAya tevA bIjA upAya levA ghaTe chejI. pa.pU. prabhuzrIjIe A ja draSTi karAvavA ghaNAM varSa sudhI athAga zrama lIdho che. bIjuM bano ke na bano, paNa paramakRpALudeva ane tenAM vacano tathA tenA Azraya pratye jene bhakti jAgI che, tenuM jarUra kalyANa thavAnuM che e mAnyatA vRDha, acaLa karI devAnI che). (bI-3, pR.483, AMka 515) D anaMtakALathI jIve sAcA aMtaHkaraNe puruSanAM vacananuM grahaNa karyuM nathI, tema thavAmAM aneka prakAre aMtarAyo AvyA kare che; paNa te ja karavuM che evo jeNe nizraya karyo che, tene te aMtarAyo narama paDI, parama pratItino yoga Ave chejI. mokSamALAmAM "sukha saMbaMdhI vicAra'nA cha pATha paramakRpALudeve vArtArUpe lakhyA che; te vAraMvAra vicAravA yogya chejI, loko sukha kahe te sukha nathI, loko jene duHkha kahe te duHkha paNa nathI; paNa jJAnI puruSa jene duHkha kahyuM che te duHkha jyAre lAgaze, AkhuM jagata duHkhathI dAjhatuM anubhavAze ane tenI jhALa potAnI cotarapha vIMTAyelI lAgaze tyAre jIva te du:khonI koI bhavamAM pharI icchA nahIM kare ane jJAnI puruSanAM vacanAmRtarUpa davAthI duHkhanI baLatarA dUra karI, teNe je sanmukha cAkhyuM che, vacanAmRto vaDe samajAvyuM che ane te ja prApta karAvavA preraNA kare che, tenI sAcI bhAvanA jAgaze tyAre jIva jAgrata thaze ane jAgaze tyAre mAgaze. "jaba jAgeMge AtamA, taba lAgeMge raMga." ema paramakRpALudeve kahyuM che. hAla to A mohanidrAnI mIThAza choDI, bapaiyA jema "piyu, piyu pokAre che, tema satsaMganI bhUkha lAgaze tyAre kyAMya cena nahIM paDe. sarva sukho-vaibhavo vinAzika, avizvasanIya, aramaNika, ThagArAM, narabhava lUMTI janArAM samajAze ane paramakRpALudeva pratye prema e ja sAcuM jIvana samajAze; tene arthe mIrAMbAinI peThe aneka saMkaTo veThavAM, te amRta samAna samajAze. A bhAvanA vAraMvAra karavA yogya chejI; te paramakRpALudevanAM vacanomAM vizeSa vRtti rahyA karavAthI ApoApa jAgaze. (bo-3, pR.468, AMka 495) I eka paNa zabda, jJAnInA dvArA maLelo, jIvamAM pariNAma pAme to jIvane te mokSe laI jAya che, e bhAvArthanuM eka adhyayana (73 phaLAphaLI parAkrama) uttarAdhyayanamAM che. paramakRpALudeve paNa kahyuM che : sAcA aMta:karaNe eka paNa puruSanAM vacanane grahaNa karaze, te avazya dhyeyane pAmaze. ATalo badho lAbha thAya che te jANI, kharI kamANI karavA icchanAra vaNika bacco kema jhAlyo rahe? vANiyA lAbhano dhaMdho choDe ja nahIM, to dharmamAM kema DhIla thatI haze? mumukSatA ke sAcA vANiyApaNuM pragaTayuM nathI. avaLI pAghaDI paherI che, te savaLI karavAnI che. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (44) eka kevaLI pAse koI moTo rAjA darzanArthe gayo. namaskAra karI pUche che : " "he bhagavAna! traNe lokamAM uttamamAM uttama vastu kaI haze ?' bhagavAne kahyuM : "dharma jevI koi uttama vastu A jagatamAM nathI.' pharI rAjAe prazna karyo, 'uttama vastu maNi Adi rastAmAM mUkIe to game te janAra, uThAvI lIdhA vinA rahe nahIM, to dharma jevI uttama vastune aMgIkAra karavA loko kema doDAdoDa karatA nathI ?'' bhagavAne kahyuM, "pAMca indriyanA viSayo temane khALe che. dharma upara temanI draSTi paDI nathI, dharma sukhakAraka lAgyo nathI, khAkharanI khisakolI sAkarano svAda zuM jANe ? jo dharmano svAda cAkhe to tene pachI mUke nahIM.'' paramakRpALudevanAM vacanomAM je rasa bharyo che, te cAkhavA vairAgya-upazamanI jarUra chejI, (bo-3, pR. 207, AMka 205) D satpaSanI pichAna, pratIti ane tenA pratye jene premabhAva pragaTayo che, tene prAye sarve pustako savaLAM thaI paDe che. te puruSe kahelAM vacano dRDha thavAnuM, te nimitta bane che. sarva zAstro sapuruSanAM vacananI sAkSI pUre che. paramakRpALudeve lakhyuM che ke "sapuruSanA ekeka vAkyamAM, ekeka zabdamAM, anaMta Agama rahyAM che e vAta kema haze? nIcenAM vAkyo pratyeka mumukSuone meM asaMkhya sanduruSonI saMmatithI maMgaLarUpa mAnyAM che, mokSanA sarvottama kAraNarUpa mAnyAM che.'' (16) e puruSano parama upakAra sarvoparI rAkhI, tenAM vacano vizeSa samajavA ame kaMi vAMcIe, vicArIe te AtmArthe ja che. A ApanA patranA uttararUpe, TUMkAmAM lakhyuM che, te sarva mumukSujano vicArazojI. (bI-3, pR.123, AMka 121) | pote jJAnInAM vacano vicAryA hoya ane satsaMgamAM paNa te mujaba arthanI carcA thatI hoya topaNa te ema ja che, ama draDha karI na devuM, kAraNa ke jema jema dazA vadhatI jAya, tema tema artha alaukika bhAse. mATe jJAnIe jANyuM te kharuM ema rAkhavuM, jethI aTakI javAya nahIM. (bo-1, pR.32, AMka 42) ] jJAnIpuruSanA eka eka vAkyamAM anaMta artha - Agama rahyAM che, e lakSa rAkhI, ApaNI buddhine vikAsa maLe tema vicAraNA karavAmAM harakata nathI, paNa tethI satvaruponAM vacanono Azaya atyaMta vizALa che, apAra che eTalo lakSa rAkhavo. Agama anusAra hitakArI vicAraNA kartavya che. (bo-3, pR. 386, AMka 392) T sadvAMcana rAkho cho, jANI saMtoSa thayo cheja. jJAnI puruSanAM vacana ghaNAM varSo pahelAM lakhAyelAM hoya topaNa abaghaDI ApaNane pratyakSapaNe upakArI chejI. mane game che, mATe te vacano sArAM che ema mAnavA karatAM, AtmajJAnapUrvaka lakhAyelAM te vacano, mArA jevA aMdhane lAkaDInI garaja sAranArAM, parama upakArI che evI bhAvanA, upakAravRSTi rAkhavAthI, te vacano mokSamArgadAtA bane chajI. jJAnI puruSa pratye bhaktibhAva jAge to tenuM daya vizeSa samajAya ane sazraddhAnuM kAraNa banI, AtmajJAna pragaTAvanArAM te vacano ullAsabhAva prere chejI. (bI-3, pR. 764, AMka 971) Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45. ""AtamasAkhe dharma je, tihAM jananuM zuM kAma? janamanaraMjana dharmanuM, mUla na eka badAma. dUra rahije viSayathI, kIje zrata abhyAsa; saMgati kIje saMtanI, huIe tehanA dAsa." paramakRpALudevanAM vacano have ApaNa sarvane parama upakArI ane mArgadarzaka che. te pratye jeTalI cittanI vRtti vizeSa tanmaya thaze, teTalo AnaMda ane jAgRti maLatAM raheze, e to niHsaMzaya che. upakArI puruSanA upakAranI vizeSa smRti ApaNane tenA AzayamAM pravartAve, e prArthanA che. (bI-3, pR.121, AMka 117) paramakRpALudevanAM vacano che, te labdhivAkyo che. jevI jenI pAtratA, te pramANe tene temAMthI badhuM maLI rahe tevAM che. jene AgaLa vadhavuM che, tene mArgadarzaka che, mUMjhavaNa TALanAra che. jene vakhata ja pasAra karavAnuM dhyeya che, te vAMce to tene teTaluM phaLa maLe. (bo-1, pR.10, AMka 12) paththara, lAkaDuM komaLa hoya to jevuM kotarakAma karavuM hoya tevuM thai zake che; barachaTa upara kotaraNI thaI zakatI nathI, tema AtmA komaLa hoya to jJAnI puruSano bodha asara kare. jJAnI puruSanAM vacano jIvane nIce paDatAM bacAve che. "nIrakhIne navayauvanA, leza na viSayanidAna; gaNe kASThanI pUtaLI, e bhagavAna samAna.' ATaluM yAda AvI jAya to keTaluM kAma karI nAkhe ! zAstra bhaNI paMDita thayo hoya to paNa jJAnIpuruSanAM vacana karatAM vadhu AgaLa na paDe. te vakhate zAstro kAma na lAge, paraMtu jJAnIpuruSanAM anubhavavALAM TUMkA vacano ghaNAM upayogI nIvaDe. (bo-1, pR.3, AMka 1) prazna : jema koI patra mukhapATha karIe ane pheravIe nahIM to te bhUlI javAya che; tema puruSonA bodhathI je kaMI bhAvomAM pheraphAra thAya, te A deha choDayA pachI rahe ke bhUlI javAya? pUjyazrI : patra eka ja divasamAM mukhapATha karyo hoya, to te thoDA vakhata sudhI yAda rahe ane vAraMvAra, roja yAda kare to ghaNA divasa sudhI yAda rahe. tema satparuSano bodha eka vAra jIva sAMbhaLe, kaMIka saMsAra anitya lAge; pAcho te nimittathI dUra thAya ke te asara maTI jAya che. ghaNA kALa sudhI satpaSanA bodhane mAtra chUTavAnI bhAvanAe sAMbhaLe, to tenI asara TheTha maraNa sudhI rahe ane khAtAM-pItAM, kAma karatAM, sUtAM-jAgatAM jJAnInI AjJAmAM rahe; tene jIvanano sAra samajIne, bIjI badhI IcchAo tyAgIne eka mokSano upAya kare; jJAnInI AjJA pramANe varte to te bhAvanA bIjA bhAvamAM paNa kAyama rahe. tenuM phaLa mokSa che. (bo-1, pR.70, AMka 55) I paramakRpALudevanAM vacanomAM ApanI vRtti rahe che te prazaMsAne pAtra chejI. potAnI mati, buddhi, kalpanA maMda karatAM rahI, nirmaLa rahI, nirmaLabhAve, je jJAnIne kahevuM che te samajavuM che ane samajAya te prakAre vartavuM che, ATalo lakSa rAkhI paramapuruSanAM vacano pratyakSa satparuSatulya samajI ArAdhatA rahezo to Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 game te sthaLa hitakArI thavA saMbhava che. ApaNI prabaLa bhaktibhAvanA jAgI to te samIpa ja che, ema samajavuM. (bo-3, pR.399, AMka 408) paramakRpALudevanAM vacanAmRto che te vairAgyathI bharelAM che, sajijJAsu jIvAtmAne saMsArathI tAranAra ane satpaMthe doranAra, mokSamArge gamana karAvanAra bhomiyArUpa che; to te vacanAmRtomAMthI je joie te maLI zake che. e mahAna jJAnIpuruSe sajijJAsuo mATe anaMta, anaMta evo upakAra karI kRtArtha karyA che, to amo-tamo-sau sajijJAsuone e ja zaraNa raho. (bo-3, pR.667, AMka 797) patramAM aMgrejI akSaro lakhyA che, te uparathI aMgrejI bhaNo cho, ema anumAna thAya che; paNa paramakRpALudevanAM vacanomAM vadhAre kALajI rAkhI, vicAra karavAnI mahenata karazo to aMgrejI pAchaLa mahenata karyA karatAM vadhAre lAbha thaze, te sahaja jaNAvuM chuM. hAla patrAMka 200 vAraMvAra vAMcI mukhapATha karazojI tathA patrAMka 262 paNa mukhapATha karazo to AtmAne hita thAya tevAM, te vacano che. te hAla nahIM samajAya topaNa yogyatA Avye AgaLa u52 bahu lAbhakArI nIvaDaze. jema ziyALAmAM vasANuM, methIpAka vagere khAdhelo, AkhA varSamAM baLa Ape che; tema te vacano jIvatAM sudhI kAma Ave tevAM che; to kALajI rAkhI, moDhe karI, roja bolatA rahevA vinaMtI chejI. (bo-3, pR.155, AMka 156) D have lakhavA-vAMcavAnuM ochuM karyuM che eTale hastAkSaranA kAgaLanI icchA gauNa karazo ane paramakRpALudevanAM chapAyelAM vacanomAM ja vRtti rokavA bhalAmaNa chejI. te vacanonuM apUrva mAhAtmya chejI. tethI je kaMi zaMkA haze, te vAMcatA-vAMcatA ja khulAso maLI rahezejI. manane paramakRpALudevanAM vacanonA vicAramAM rokI, jagatane bhUlI javAnuM zIkhavAnuM chejI. (bo-3, pR.672, AMka 806) D Apane AvI paDela vaidhavyanA duHkhada samAcAra jANyA tathA tame dhIrajasahita bhaktibhAvamAM kALa gALo cho ane pU. ApanI pAse zrImad rAjacaMdra graMthamAMthI vAMcI saMbhaLAve che ema jANI, dharmasnehane laine patra lakhavA vRtti UThI. paramakRpALudevanAM vacano sarva prasaMgamAM amRtatulya che,paraMtu AphatanA vakhate to sAcA AdhArarUpa ane AzvAsana denAra chejI; vairAgyaraMgamAM jIvane taraboLa karI, saMsAranAM du:khanI vismRti karAve tevAM che. aNasamajaNane lIdhe svapna jevo anitya, asAra, saMyoga-viyogathI vyAkuLa saMsArasAgara, jIvane mUMjhave che; paNa jene sadguruno yoga thayo che, sadgurunAM vacanorUpI amRta jeNe pIdhuM che ane mAyAnAM sukhane jeNe tajavA yogya ane duHkharUpa jANyAM che, vicAryuM che, mAnyAM che; tene AvA prasaMgo vadhAre baLa prere che. jevuM sadguru bhagavAne saMsAranuM duHkhamaya, bhayaMkara svarUpa bodhyuM che tevuM ja tene anubhavamAM Ave che ane sadgurunI zraddhA vizeSa dRDha thAya che, sadgurunAM sarva vacanomAM tenI niHzaMkatA vadhe che, potAnA svarUpane jAgrata kare tevo vairAgya aMtaramAM sphuryA kare che ane AvA du:khapUrNa saMsAramAM pharI janmavuM na paDe, tevA upAyamAM vRtti vALe che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 enuM svapna jo darzana pAme re, tenuM mana na caDhe bIje bhAme re; thAya sadguruno leza prasaMga re, tene na game saMsArIno saMga re. hasatAM ramatAM pragaTa prabhu dekhuM re, mAruM jIvyuM saphaLa tava lekhuM re; muktAnaMdano nAtha vihArI re, saMto jIvanadorI amArI re.' evI bhAvanA AtmasAkSAtkAra mATe, bhavya jIvane AvA prasaMgamAM jAge che. mATe je satsAdhana tamane maLyuM che, temAM vizeSa kALa gALavo, vAMcavuM, sAMbhaLavuM, samajavuM; paNa zokanA vicAramAM paDI ArtadhyAna thavA na devuM. ApaNe paNa A manuSyabhavanuM AyuSya pahoMce che tyAM sudhImAM samAdhimaraNanI taiyArI karI levI che, e vAta AEyamAMthI vIsarAya nahIM, evI kALajI rAkhyA karavI. paga mUkatAM pApa che, jotAM jhera che ane mAthe maraNa rahyuM che; e vicArI AjanA divasamAM praveza kara." evuM paramakRpALudeve kahyuM che. mATe klezita thavA yogya nathI. satsAdhanamAM vRtti vAraMvAra vALavAno puruSArtha kartavya chejI. pU. ....ne dhanyavAda ghaTe che ke AvA prasaMge sahAyaka banI dharmavRtti poSe chejI. (bI-3, pR.503, AMka 541) paramakRpALu zrImad rAjacaMdra paramAtmAnAM vacana A kALamAM amRta jevAM che. kaLikALanI jvALAne zAMta karI, zItaLIbhUta banAve tevAM che. zraddhApUrvaka sapuruSonAM vacanonI upAsanA ane te lakSya pravartana thaze teTalo mokSamArga pragaTa thaze, emAM saMdeha nathI. khAmI mAtra sarbodha ane puruSArthanI che. eka-eka zabdamAM anaMta Agama samAya tevAM amUlya vacanonuM satsaMgamAM zravaNa thAya, temAM prema Ave ane bhAvanI vRddhi thAya to mokSa dUra nathI. (bo-3, pR.90, AMka 80) | sarva bhAIo ekaThA thAo tyAre yathAzakti vAMcavuM vicAravuM karavAno mahAvaro rAkhatA hazo. ema karatAM-karatAM ja ruci baLavAna thAya che. paramakRpALudevanAM vacano A kALamAM to amRtanI vRSTi samAna che. bIjAM pustako joie chIe tyAre paramakRpALudevanAM vacanonI gahanatA ane parama upakAra vAraMvAra tarI Ave che. bIjuM kaMI vivecana na thAya to paNa tenA te ja zabdo vAraMvAra bolAze, saMbhaLAze topaNa jIbha maLI che, te lekhe Avaze, kAna pAvana thaze. vizeSa zuM lakhavuM? ApaNuM jIvana emanAM vacananA Azaye pravarte, e ja bhAvanA kartavya cheja. jeTaluM samajAya teTalI tenI kRpA che ane nahIM samajAtuM hoya te tenI kRpA thaye samajAze, eTalo vizvAsa TakAvI rAkhavA yogya chejI. (bI-3, pR. 126, AMka 124) T trividha tApathI baLatA lokane zaraNarUpa eka paramakRpALudevanAM divya amRtamaya vacano che; teno rasa pInAra mumukSuo paNa mahAbhAgyazALI che, paNa teno rasa cAkhavA mATe jIvane dhIraja, zAMti, kSamA, dayA, samatA Adi guNonI jarUra che, te ApaNAmAM AvI jAya to pachI jagata jakha mAre che; koI ApaNuM kiMcit paNa bagADavA samartha thAya tema nathI. (bI-3, pR.413, AMka 420) Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (48) paramakRpALudeve "Akho loka trividha tApathI baLato che.'' ema jaNAvyuM che. teno vicAra kare to mumukSajIvane pragaTa najare dekhAya tevo kALa AvI lAgyo che. temAMthI ApaNe kevI rIte bacavuM ? bacavAnI cIvaTa rdayamAM rahe che ke AMkha mIMcIne te bAbatamAM ghAsatela chAMTI olavavAno puruSArtha karIe chIe? te vicArI zAMtine mArge vRtti vaLe ane manamAM tevI dazA na Ave tyAM sudhI khaTakI rahyA kare, bane teTalo puruSArtha karavAnI preraNA ApoApa thayA kare ane atyAre azakya lAge tevI bhAvanA sevAyA kare to game tevA vikaTa prasaMgamAM paNa jJAnInI AjJAne AradhanArane AnaMda spharyA vinA na rahe. paramapuruSa zrImad rAjacaMdranAM vacanAmRta e trividha tApathI bacavAno acUka upAya che, tApane tAparUpa samajAve tevAM che; tathA te tApanI zAMtinA upAya tarapha vRtti vALe tevAM rahasyamaya, camatkArI ane preraka chejI. eka paramakRpALudeva ApaNane ane sarva zaraNAgatane AdhArarUpa che, pragaTa temanAM vacano kAne AvyAthI samajAya tema chejI. saddagurunA guNagrAma, temAM ullAsa ane prema, e koTi karmono nAza karanAra auSadhi chejI. (bo-3, pR.410, AMka 417) paramakRpALudeve Akho loka trividha tApathI baLato varNavyo che. tevI ja dazA vartamAnamAM AkhA dezamAM pragaTapaNe dekhavAmAM Ave che. temAMthI bacavAnA upAya paNa teozrIe jaNAvyo che ke kalpavRkSa samAna sapuruSanAM vacananI zItaLa chAyA che, te mane-tamane-badhAne zAMtinuM kAraNa thAo kAraNa ke bIjuM kaMI icchavA jevuM nathI. sAcA aMtaHkaraNe puruSanuM eka paNa vacana grahaNa thaze to jIvanuM avazya kalyANa thaze, ema paramakRpALudeve lakhyuM che, te ApaNe niraMtara lakSamAM rAkhatA rahevuM ghaTe chejI. (bI-3, pR.424, AMka 434) 0 sapuruSanAM vacanane dayamAM bIjanI peThe yogya bhUmikA karI vAvavAM, tene tema ne tema thoDo vakhata rahevA devAM, eTale te sajIvana bIja ApoApa mULa tathA pAnanA aMkurone pragaTa karI, upara paththara hoya to paNa temAMthI mArga karI, te upara UgI Ave che. jema jema mahApuruSonAM vacananuM bahumAnapaNuM ane potAnI laghutA, dInatA ane jijJAsA vadhe, tadanusAra vacanabIjanuM prasaravuM, phAlavuM, phUlavuM, phaLavuM thAya che. potAnA doSo jovAmAM apakSapAtatA e mumukSutA pragaTavAnuM kAraNa che, ema paramakRpALudeva kahe che. patrAMka: 254 "niHzaMkatAthI nirbhayatA'vALo koI-koI vakhata vAMcavA-vicAravAno, potAne mATe rAkhavA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.293, AMka 833). D maraNa e eka moTI parIkSA che. pahelAMthI taiyArI karI na rAkhI hoya to samAdhimaraNa karavuM muzkela che. mATe jJAnI puruSanAM koI vacana ApaNane maLe to temAM apUrvabhAva lAvI, cittabhUmimAM bIjanI peThe ropavA yogya chejI. bIjA vicArono abhyAsa thai gayo hovAthI, na karavA hoya to paNa te cittane gherI le che. jema khetaramAM vagara vAgye paNa ghAsa UgI nIkaLe che, tema nakAmA vicAro saMyamano abhyAsa na hoya to pharyA kare che; paNa kuzaLa kheDUta jema nakAmA ropAone nIMdI nAkhe che, tema mumukSu jIve saddagurunA zaraNathI ane Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1 49 smaraNanA baLathI, ahaMbhAva ane mamatvabhAvanA vicArone nirmULa karatA rahevAnI jarUra che; nahIM to sadgurunA bodhane poSaNa maLatuM nathI. ''mULa mAraga''mAM kahyuM che te pramANe AtmAne oLakhI, AtmAmAM sthiratA karavAnI jarUra che. (bo-3, pR.633, AMka 745) satpuruSano samAgama ane satpuruSanAM vacanAmRta jIvane avazya UMco lAve che, vairAgyanuM dAna de che, 52ma puruSArtha jagADe che. bIjA zabdomAM kahIe to maDadAMne jIvatAM kare che. jyAM sudhI mokSamArganI prApti ane niHzaMkatA nathI thai tyAM sudhI, sarva prANI hAlatAM-cAlatAM maDadAM ja che. pramAde A jIvanuM bhUMDuM karavAmAM bAkI rAkhI nathI. te pramAdane dUra karavA satpuruSanAM vacana zaurya prere che. (bo-3, pR.47, AMka 32) anAdikALathI A jIva svacchaMde cAlI ajJAnabhAvamAM pariNamyo che; tene satpuruSanA samAgamanI ane apUrva bodhanI jarUra che. satpuruSanA bodhamAM jIva raMgAya ane svacchaMda choDI, tenI AjJAe potAnI vRttione kaMi niyamamAM ANe ane te AjJA uThAvavAmAM potAnuM ahobhAgya mAnI, ullAsa lAvI, vIrya phoravI vighnonI sAme thai lIdhelA niyamomAM dRDha rahe to kalyANano mArga pAmavA jIvanI jogyatA jAge. nijachaMde cAlIne to jIve ghaNAM vrataniyama, saMyama pALyAM; paNa satpuruSanI dRSTie, tenI AjJAe jIva varto nathI; nahIM to Aja sudhI tene paribhramaNa karatAM-karatAM AvA kaLikALamAM, AvA kSetromAM ane AvA bhAvo ane vikAromAM pariNamavApaNuM na hoya. satpuruSanA bodhe jIvamAM vIrya jAge che ane tethI vIryanA vegamAM AvI jIva vrata grahaNa kare che; paNa tevA joga vAraMvAra meLavI te vegane poSaNa maLatuM na rahe to jIva hInavIryavALo thai zithilapariNAmI thai jAya. mATe satsaMga, satpuruSanAM vacanonuM bahumAnapaNuM ane teno abhyAsa, temAM ja cittanI ruci, ramaNatA ane tallInatA rahe tema kartavya che. (bo-3, pR.43, AMka 30) ''aciMtya tuja mAhAtmyano, nathI praphullita bhAva; aMza na eka snehano, na maLe 52ma prabhAva.'' Ape patramAM jaNAvyuM ke vizeSa vAMcavAthI paramakRpALudevanAM vacanonuM sAmAnyapaNuM thai jAya che. tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke jIvane satsaMganI ghaNI khAmI che. vairAgya hoya tene paramakRpALudevanAM vacano nitya-nitya navAM lAge tevAM che. aneka bhavonA anubhavanA sArarUpa zikhAmaNa, saMkSepamAM eka-eka patramAM TAMkelI che. satsaMgayoge te patrono vistAra samajavA yogya che; paraMtu tevo yoga na hoya tyAM sudhI ''anaMta anaMta bhAvabhedathI bharelI'' ityAdi maMgalAcaraNamAM jaNAvelI bhAvanA vicAravI ke he bhagavAna ! mArA jevA pAmaranA hAthamAM, rAMkane hAtha ratana Ave tema, A patro AvyA che. temAMnA eka-eka patranA AdhAre mumukSuoe potAnuM jIvana ghaDayuM che, AkhI jiMdagI sudhI eka ja patranA rasanuM pAna karyuM che ane potAnI dazA tenA AdhAre vadhArI che. mAre paNa emAMthI amRta pIne mArA AtmAne amara banAvavo che. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (50) vAMcana ke zravaNa pachIno krama manana che. manana thayelA bhAvone hRyamAM utArI sthira karavArUpa nididhyAsana ke bhAvanArUpa pariNAvavAno uttama krama che. te pramANe AgaLa na vadhAya to ekaluM vAMcana, joIe tevo rasa upajAvI zake nahIM; tethI sAmAnyapaNuM thaI jAya che. mATe satsaMganI bhAvanA rAkhI, manana karavAno krama rAkhazo. (bo-3, pR.634, AMka 747). T kALa pharI gayo che vagere vikalpo bAjue rAkhI, sapuruSone je sanAtana satyano bodha karavo che, te samajavA vAraMvAra vAMcavA-vicAravA bhalAmaNa chejI. potAnI buddhine sadgurubodhane anusaranArI pativratA karavI. paramakRpALudevanAM vacano vAraMvAra vAMcI-vicArI, je phuraNA tenA yogabaLe thAya, te hRdayamAM dRDhatApUrvaka sAcavI rAkhavA vinaMtI chejI. jIvanamAM muzkelIo to ghaNI AvI che, Ave che ane AvavA saMbhava che; paNa tevA prasaMge paramakRpALudevanAM vacanono Azaya samajI, te dvArA ukela ANI, tenA pharamAna pramANe ApaNI vRttio vALavI che, eTalI jenI zraddhA che, te game tevA prasaMgomAM paNa paramArthane bAdha na Ave tema vartI zake, ema lAge che. mahApuruSoe gahana praznonA gahana vicAro karyA che. ApaNI tuccha buddhi laukika vAtAvaraNane mukhya gaNI, ke vizeSa sUkSmapaNe vicArI zake tema nahIM hovAthI, AgaLa vicAravAnuM kaMI nathI ema mAnI, meM vicArI lIdhuM che ema mAne che, ane anukULatA tarapha DhaLI jAya che; paraMtu puruSanA bodhane AdhAre gahanatAno, pariNAmano, svaparahitano vicAra karI pagaluM bharavuM ghaTe che. (bI-3, pR.549, AMka 605) paramakRpALudeva/sapuruSano Azraya karavA viSe I eka paramakRpALudevanuM sAcA aMtaHkaraNathI zaraNa grahaNa karavA yogya chejI. pachI prArabdhavazAta game tyAM kALa jAya paNa tenA zaraNamAM buddhi hoya to viyogamAM paNa koInuM vizeSa kalyANa thAya che. paramakRpALudeve viyoga ane viraha dvArA 5.pU. prabhuzrIjIne paripakva dazA prApta karAvI che. mATe dhIraja rAkhI, vizeSa puruSArtha phoravI, gharmadhyAnamAM vizeSa kALa jAya tema karavA yogya chejI. paramakRpALudeve A kaLikALamAM amRta varasAve tevA vacanono vAraso ApaNane Apyo che. tenA gahana artha samajavA jeTalA upazama-vairAgyanuM baLa ApaNAmAM nathI; chatAM amRta amRtanuM kAma karyA vinA rahe nahIM. tene samajavA mATe, temAM jaNAvelI AjJAo uThAvavAnA bhAva karavA mATe jeTalo kALa gaLAze te lekhAno che, te kalyANakArI che. (bI-3, pR.38, AMka 55) potAnI kalpanAe to nathI ja vartavuM evo draDha nizcaya mumukSue kartavya chejI. saMzayanAM sthAnomAM koI mumukSunI salAha laI vartavAno bhAva rAkhavo. koI na hoya to paramakRpALudevane dayamAM rAkhI tene Azare huM chuM, teNe kaheluM mane saMmata che." ema mAnI pravartavuM. (bI-3, pR.326, AMka 318) D ApanI bhAvanA AzramamAM AvavAnI ane kaMI lobha choDavAnI rahe che ema jANI, zubha bhAvanA pUrato saMtoSa thayo chejI; paNa A manuSyabhavamAM jene sadguruno yoga thayo che; tenI AjJA-bhakti, smaraNamaMtrAdirUpe prApta thaI che; teNe AvA prasaMge AtmakalyANa arthe parama upakArI paramakRpALudevanuM Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 eka zaraNa, teno ja Azraya, te ja vItarAgatA, zuddhasvarUpa ane alaukikadazAmAM ja vRtti niraMtara rAkhavA yogya chejI. vAraMvAra 5.pU. prabhuzrIjI kahetA ke paramakRpALudevanI bhakti ka2nA2no vAMko vALa thavAno nathI. eka paramakRpALudevane Azraye ATaluM AyuSya gALavuM che ane tene ja Azraye deha choDavo che, e nizcaya mumukSue aMtakALa sudhI TakAvI rAkhavAno che. te parama jJAnIpuruSe jANyo che tevo mAro AtmA che, tenI mane atyAre khabara nathI; paNa mAre, teNe jANyo che tevA AtmA sivAya bIje citta rAkhavuM nathI, bIjI koi cIja upara tethI vizeSa prema thavA devo nathI. AtmA sivAya kaMi joituM nathI, icchavuM nathI, du:khathI gabharAvuM nathI, maraNathI DaravuM nathI, koi pratye rAga ke koi pratye kiMcit dveSa rAkhavo nathI evI jJAnInI AjJA mane aMtakALa sudhI TakI raho. (bo-3, pR.396, AMka 404) D paramakRpALudeva jenA hdayamAM vasyA che, paramakRpALudeva pratye jemane pUjyabhAva thayA che, paramakRpALudevanA je je guNagrAma kare che ane temanA pratye jemane adveSabhAva che te sarva bhavya jIvo prazaMsApAtra chejI. A kaLikALamAM paNa je koi jIvanuM kalyANa thavuM haze te amathakI, bIjAthI nahIM - evAM sattraddhApreraka ane poSaka vacano jene gamyAM che, roma-roma UtarI gayAM che tene game tevAM du:kha Avo, klezanAM kAraNo utpanna thAo ke maraNano prasaMga bhale mAthe jhajhUmato jaNAya topaNa te nirbhaya rahI zake che; te anAtha, dIna, azaraNa nathI banato, paNa ''liMga dhaNI mAthe kiyA re, kuNa gaMje nara kheTa, vimala jina dIThAM loyaNa Aja.'' evI hiMmata rahe che; vyAdhi Adi kAraNe ArtadhyAnano prasaMga hoya topaNa tene te mahApuruSanI bhaktinA prabhAve dharmadhyAna thAya che. A vAta vAraMvAra vicArI, klezanAM kAraNa dUra thAya ane paramakRpALudevanuM ja eka zaraNa maraNa sudhI TakI rahe tevI vicAraNA sarva kuTuMbIjanone karatA rahevA bhalAmaNa chejI. jagatanI koi cIja ke koi jIva ApaNane maraNaprasaMge upakArI thanAra nathI; paNa paramakRpALudevanuM zaraNa, temanA pratye prema ane te puruSanuM aciMtya mAhAtmya, sadAya te ApaNI samIpa ja che e bhAva poSAya tema vartavAthI, carcavAthI, zraddhavAthI jIva sukhI thAya chejI. (bo-3, pR.423, AMka 432) paramakRpALudevanuM yogabaLa apUrvapaNe varte chejI. aneka jIvo tenA avalaMbane kalyANa sAdhI leze, ema 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI kahetA. te sAMbhaLIne, je je jIvo paramakRpALudevanI upAsanAmAM joDAze tenuM kalyANa thazejI. gabharAvAnI jarUra nathI. ApaNe ApaNAM prArabdha bhogavyA vinA chUTako nathI; paraMtu te bhogavatAM bhAva eka paramakRpALudeva pratye rahyA, teNe saMmata kareluM A bhavamAM saMmata thAya to jarUra jIvanuM kalyANa thAya ema chejI. jagatanI aneka mohaka vastuomAMthI jeNe prema uThAvI eka paramakRpALudeva ane tenAM vacanAmRtamAM sthApyo che, tene pUrvanA vighnakartArUpa karmo bhogavAi rahye eka AtmaArAdhanA thAya tevI sarva prakAranI anukULatA prApta thavA yogya chejI. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (52) kaMI na banI zake topaNa "tamArA kahelA rastAmAM ahorAtra huM rahuM, e ja mArI AkAMkSA ane vRtti thAo !' e kSamApanAmAM prArthanA karIe chIe, tenI smRti sadAya rahyA kare, ema vartavA yogya chejI. paramapuruSa zrImad rAjacaMdrano aTala Azraya bhavaparyata mane-tamane TakI raho, e yAcanApUrvaka patra pUrNa karuM chuMjI. (bI-3, pR.441, AMka 462) paramakRpALudevanuM yogabaLa ghaNuM kAma karI rahyuM che, ema najare jaNAya chejI. jIvanakaLAmAM vAgyuM haze ke pU. caturalAlajImuni vasomAM mALA pheravatA hatA, tyAM paramakRpALudeva AvI caDhayA ane pUchayuM : "muni, zuM karo cho ?' to kahe, "mALA pheravuM chuM.' pharI pUchayuM : zAnI ?' to kahe, "khAuM khAuM thayA kare che tenI." paraMtu te pavitra vAtAvaraNamAM vicAra phuryo te temaNe jaNAvyo ke, "he prabhu ! AvI vRttimAM mAro deha chUTI jAya to zI vale thAya? kyAM rakhaDuM ?' paramakRpALudeve kahyuM : "muni, amArI AjJA uThAvatAM deha chUTI jaze, to game te gatimAMthI tamane tANI lAvIzuM. ame tamArA dehanA svAmI nathI, AtmAnA chIe." A uparathI vizvAsanI draDhatA rAkhavI ke ApaNe A AtmA paramakRpALudevane arpaNa karyo che, ene zaraNe AtmAnuM jarUra kalyANa thaze. ApaNuM kAma to tenI AjJA uThAvavAnuM che, te yathAzakti karyA ja karavuM. (bI-3, pR.45ra, AMka 471) abhayakumAra AgalA bhavamAM brAhmaNa hatA. eka divasa zrAvaka mitra sAthe jatA hatA. rastAmAM pIpaLAnuM jhADa AvyuM. te joI abhayakumAranA jIve pIpaLAne namaskAra karyA. zrAvakane vicAra Avyo ke A bicAro ekendriyane deva mAnI namaskAra kare che, te barAbara nathI. ema vicArI, pIpaLAnuM eka pAna toDI paga nIce kacarI nAkhyuM. te joI brAhmaNe kahyuM : zA mATe mArA devane paga nIce kacaro cho? zrAvake kahyuM tamArA devamAM kaMI zakti nathI, mArA deva jojo. pachI AgaLa cAlyA, tyAM eka kUcanuM jhADa AvyuM. te joIne zrAvake hAtha joDyA. brAhmaNe kUcanA jhADane zrAvakanA deva jANIne tene toDI, hAthamAM laI kacaryuM. tethI tenA hAthe bahu lAya UThI ane badhe zarIre khaMjavALa AvavA maMDI, tyAre zrAvake kahyuM: mArA deva kevA zaktivALA che ! joyA? pachI teo gaMgA kinAre AvyA, tyAre brAhmaNa nAhIne maMtra japavA beTho. zrAvaka potAnuM bhAthuM laI khAvA beTho. pachI brAhmaNa paNa khAvA beTho. te vakhate zrAvaka eMTho roTalo gaMgAmAM jhaboLI tene ApavA lAgyo. brAhmaNe kahyuM eTho roTalo amArAthI na khavAya. zrAvake kahyuM: gaMgAmAM dhoIne Apyo chene? e to pavitra thayo che. pachI abhayakumArano jIva samajI gayo. te brAhmaNa jainadharma pALI, bIje bhave abhayakumAra nAme zreNikano putra tathA mukhya maMtrI thayo. chevaTe bhagavAna pAse dIkSA laI, savArthasiddhimAM gayo. pachI mokSe jaze. ApaNe paNa keTalAya bhavathI rakhaDatA paramakRpALudevane zaraNe AvyA chIe. (bo-1, pR.158, AMka 12) D ApanA pitAzrInA deha-avasAnanA samAcAra maLyA; tathA tamAre zira badhI javAbadArI AvI paDI che ema sAMbhaLyuM. pUrvakarma aneka rUpa laIne Ave che, temAM ApaNI kasoTI thaI rahI che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sapuruSanA Azritane chAje tevI rIte hiMmata hAryA vinA tathA jJAnI puruSanI AjJAnuM vismaraNa thAya nahIM tema, je kaMI ADuM Ave te yathAyogya rIte kore karavAnuM che, khaseDavAnuM che. paththara taLe hAtha Avyo hoya to to kaLe-kaLe karIne kADhI levAno che. paramakRpALudeve eka suMdara zikhAmaNa AvA prasaMge lakSamAM rAkhavA yogya jaNAvI che ke "bAhyabhAve jagatamAM varno ane aMtaraMgamAM ekAMta zItaLIbhUta-nirlepa raho." (72) A zikhAmaNa pote amalamAM mUkIne pradarzita karI che. ApaNe temanA zaraNe, temanA pagale-pagale abaMdha thavA puruSArtha karavAno chejI. nAnA chokarAne koI DarAve tyAre, tenI mA tarapha jema doDI jAya che, tema karmanA trAsamAM paramakRpALudeva eka zaraNarUpa che. tenAM amRtamaya vAkyomAMthI koI ekanuM avalaMbana laIne tenI alaukikadazAnI smRtimAM Azrarya ane AnaMda sahita upAdhino prasaMga vyatIta thAya tema karavA bhalAmaNa chejI. (bI-3, pR.402, AMka 484) T 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI kahetA - tuM bAMdha ane huM choDuM, tuM bAMdha ane huM choDuM, ema thayA kare che. zraddhA parama di'' te paramapuruSa zrImad rAjacaMdra kRpALudevanuM A bhavamAM jeNe dRDha zaraNa rahyuM che; teNe kahyuM che te ja chUTavAno mArga che, mArI zakti pramANe mAre te ArAdhavo che; tenI AjJA mAre zira para caDhAvI mAruM Atmahita karavA arthe ATalo bhava pApathI DaratA rahIne gALavo che evo jeno vRDha, aMtaHkaraNathI nirNaya che tene game tevA saMyogomAM paNa chUTavAnuM ja bane che. ajJAna e ja anaMta paribhramaNanuM kAraNa che, tethI nivRtta thavAnI jenI buddhi thaI che ane satsaMga, sapuruSano samAgama ArAdhavA jeno nirNaya che tene, pachI je pUrvasaMcita karma che te ja ajJAnanA AdhArarUpa che; ane te karma to samaye-samaye udaya AvIne cAlyuM jAya che eTale karma dUra thatAM ajJAna nirAdhAra thai nAza pAme chejI, Ama paramakRpALudeve prakAzya che. (bo-3, pR.487, AMka pa20) D "dhiMga dhaNI mAthe kiyA re, kuNa gaMje nara peTa, vimala jinaO'' ema 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIne mukhe ghaNI vakhata sAMbhaLyuM che. vaLI te ema paNa kahetA ke karma to bakarAM che. siMhanI trADa sAMbhaLe to game teTalAM ekaThAM thaI gayAM hoya paNa badhAM bhAgI jAya; tema karmanuM game teTaluM prabaLapaNuM vartamAnamAM jaNAtuM hoya to paNa tenI sAme thavAno jIvano nizcaya thayo to game tyAre, vahelemoDe te karmane to javuM ja paDaze; ane AtmA to trikALa abAdhita rahenAra che. teno vAMko vALa karavA koNa samartha che? mAtra jIva paravastunI mahattAmAM vIryahIna thaI tenI ja raTanA karyA kare che, tenI jharaNA karyA kare che, tene saMbhAryA kare che tyAM sudhI potAnA tarapha draSTi devAtI nathI. evA mUMjhavaNanA prasaMge jema janakavidehI sadguru zrI aSTAvakranuM zaraNa grahatA tema ApaNane paramakRpALudevanI parama puruSArthavaMta mUrtinuM, tenA pragaTa jJAnAvatAra guNanuM, tenA kSAyika samyakdarzananuM smaraNa thAya to manane bIjuM vicAravAno, khedano ke saMkalpa-vikalpano avakAza ja na rahe. keTalA apAra kaSTa utkRSTa ArAdhanA karI ApaNane AdarzarUpa te paramapuruSa banyA che ane kALanA anaMta doSothI ApaNane cetAvyA che ! tenI mahattA hRdayamAM bhAse to kharekhara ApaNe mahAbhAgyazALI Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 chIe ema bhAsyA vinA na rahe ane tene pagale cAlavAthI ja sAcuM sukha jarUra pAmIzuM evI dRDhatA hdayamAM jAmatI jAya ane nirbaLatA dUra thAya. (bo-3, pR.521, AMka 566) paramakRpALudevane jeNe hRdayamAM ucca sthAna ApI tenuM ja sAcA aMtaHkaraNe zaraNuM svIkAryuM che ane te paNa saMtanA kahevAthI, tenI sAkSIe jo Azraya grahaNa thayo to tenAM ahobhAgya che. deha ane vedanAo, AvI ane AthI anaMtagaNI jIve joi che. mAtra tene avagaNI, kevaLa arpaNabhAva maraNa sudhI TakAvavAnuM jIva zIkhyo nathI. te A bhavamAM karI levAnuM chejI. game tevA prasaMge, asAdhya vedanImAM paNa 'nabaduM, nabaduM, te nabaduM.'' deha ane dehanI sarva avasthAothI bhinna mAruM svarUpa paramakRpALudeve kahyuM che ane tema karI batAvyuM che; to mAthuM mUkIne te ja mAnuM, tene ja zaraNe jIvuM ane tene ja zaraNe maruM; paNa bIjA bhAvo mAre mArA mAnavA ja nathI. je svarUpa jJAnIe jANyuM che, anubhavyuM che, pragaTa te ja rUpa thayA che, te ja mAruM svarUpa che e niHzaMkapaNe mAnuM chuM. tenI smRti mATe mane anaMta kRpA karI, saMta mahAtmAe smaraNa ApI je upakAra karyo che, teno badalo koi rIte vaLe tema nathI. mAtra maraNanA chellA samaya sudhI tene visAruM nahIM e ja eno vinaya, bhakti, vrata ke dharma che. A have nahIM cUkuM eTalo nizcaya avazya kartavya chejI. A rahasyabhUta mati mane aMte ho. (bo-3, pR.524, AMka 571) -- paramakRpALudevamAM niHzaMkapaNe zraddhA ane tene Azraye jIvavAno ane deha tajavAno nirNaya rAkhI, nirbhayatA ane tenA phaLarUpa niHsaMgatA ArAdhatA rahevA bhalAmaNa chejI. potAnuM che te nAza pAmanAra nathI ane je chUTI javAnuM che te potAnuM nathI; ATalI vAtanI jene dRDhatA thai jAya tene maraNano Dara lAge nahIM, moha tene satAve nahIM. satpuruSa paramakRpALudeva pratye dina-pratidina dRDha premabhakti vadhatI rahe ane tene zaraNe nirbhayatA ane satpuruSArthanI vRddhi thatI rahe tema vartavA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.526, AMka 574) D paramakRpALudevanuM zaraNa mane-tamane akhaMDa ekadhArAe sadAya raho. kAyA-vacanathI pUrva prArabdha anusAra vartavuM thAya chatAM bhAva to paramakRpALudevanA caraNamAM ramyA kare, evI bhAvanA ane vartanA yathAzakti kartavya chejI. nimittAdhIna vRtti palaTAi jAya che, te hajI jIvanI khAmI darzAve che. bAhya prasaMgonI prIti sAva ghaTI jai vairAgya, udAsInatA, virahavedanA, premabhakti paramakRpALudeva pratye vartyA kare tevA puruSArthanI jarUra chejI. (bo-3, pR.539, AMka 589) D A kALanA alpa AyuSyanAM ghaNAM varSo to vahI gayAM, temAM kaMi sArthaka thayuM nahIM. have je kaMi bAkI che, temAM je paramakRpALudeva upara zraddhA thai che, te jIvananA aMta samaya sudhI TakI rahe to te mahApuruSane Azraye A deha chUTe ane svarUpasthiti alpakALamAM thAya tevuM che. teozrIe pote ja lakhyuM che : 'izvarecchAthI' je koi paNa jIvonuM kalyANa vartamAnamAM paNa thavuM sarjita haze te to tema thaze, ane te bIjethI nahIM paNa amathakI, ema paNa atra mAnIe chIe.'' "" Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (398) ""paNa AzrayapUrvaka deha chUTe e ja janma sArthaka che, ke je Azrayane pAmIne jIva te bhave athavA bhAvi evA thoDA kALe paNa svasvarUpamAM sthiti kare.' (692) (bI-3, pR.539, AMka 591) ApaNuM pAmarapaNuM ane prabhunuM aciMtya mAhAbhya rdayamAM sadodita jAgrata rAkhI, te taraNatAraNa prabhuno Azraya maraNanI chellI paLa sudhI rAkhI, tene Azraye deha choDanAra svarUpasthiti pAme che; te bhUlavA yogya nathIjI. (bo-3, pR.564, AMka 631) T 5..5.pU. prabhuzrIjInA bodhamAM Ave che ke bALAbhoLA jIvo paramakRpALu zrImad rAjacaMdranuM zaraNa pakaDe to kAma kADhI nAkhe ane DAhyA, moTA gaNAtA zaMkAmAM gaLakAM khAtAM rakhaDe. taravAmAM bahu buddhi joIe che ema nathI. zraddhA parama durlabha kahI che. te, jenA hRdayamAM koi satsaMgayoge vasI gaI ke " dehAdi svarUpa nathI, ane deha strI putrAdi koI paNa mArAM nathI, zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya.'' (692) to zrI sadgurue kahelA nigraMthamArgano tene Azraya rahyo gaNAya. pU. .... jo maMtrasmaraNamAM vRtti rAkhyA kare topaNa hitakArI che). je kaMI paramakRpALudevanAM vacana temane yAda hoya, te raTayA kare to vRttinA vikalpo TaLI, eka paramakRpALudevanuM zaraNa vRDha thAya ane samAdhimaraNanuM kAraNa bane. have to sadguru zrImad rAjacaMdra prabhuno ja AdhAra che, tene zaraNe deha choDavo che, e nizcaya kartavya chejI. gururAja guNa ura viSe, satya ruci bahumAna; nikaTa bhavi bhava alpamAM, pAme pada nirvANa.' (bI-3, pR.594, AMka 675) D paramakRpALudeve je AjJA janmamaraNa chUTavA mATe ApI che ke, mAre te paramapuruSanI zraddhAe ArAdhavI che, bIjuM mAre A bhavamAM kaMI kAmanuM nathI. e ja puruSane rAjI rAkhavA ATalo bhava gALavo che. tenAM vacano je chapAyAM che teno abhyAsa karI, teNe jaNAvyuM che tevA bhAva karI vartavuM che, ema jenA ddhayano nirNaya che ane potAnI zakti pramANe te bhAvamAM je varte che, tethI viparIta paNe vartAya tyAM kheda thAya che, te puruSane tenI Azrayabhakti che ema sAmAnyapaNe gaNAya. kharI rIte to patrAMka pa7ramAM jaNAvyuM che tema ""jJAnI puruSanA caraNamAM mananuM sthApana thavuM." e AzrayabhaktinuM phaLa chejI. jJAnI puruSanA caraNamAM mananuM sthApana thavuM prathama kaThaNa paDe che, paNa vacananI apUrvatAthI, te vacanano vicAra karavAthI tathA jJAnI pratye apUrva draSTie jovAthI mananuM sthApana thavuM sulabha thAya che." ema jaNAvI jJAnIpuruSanA AzrayamAM virodha karanArA paMca viSayAdi doSo jaNAvI, tenA tyAgano krama jaNAvyo che. bahu bahu vicAra karI, amalamAM mUkya jIvane lAbha thAya che, tIvrajJAnadazA pragaTe che. eTaluM badhuM tenuM mAhAbhya jaNAvI, temAM ja prasaMge-prasaMge, kArya-kAryo, pravRttio-pravRttie, pharI-pharI lakSa rAkhavA cetAvyA che, te pramANe vartAya to ja jIvanuM sAcuM hita sadhAya, mATe nizcayanI khAmI jIvamAM che te dUra karI, jIva roja maraNane saMbhArI, jJAnI puruSamAM ja vRtti rAkhe to-to A bhavamAM ghaNI kamANI thaI zake tevo joga ne maLyo che, te ja saphaLa karavA sapuruSArtha kartavya chajI. (bI-3, pR.601, AMka 689) Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pa) 0 A jIvanamAM koIe paNa ApaNA upara mahad upakAra karyo hoya, temAM sarvoparI paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdra prabhuno che. tenI niSkAraNa karuNAne niraMtara stavavAmAM paNa AtmasvabhAva pragaTe che. enAM apUrva vacanane dayamAM utAranArane nirvANamArganI prApti thAya che. AvuM aciMtya mAhAbhya jenuM che, evA niHspRhI mahAtmAnuM zaraNa ApaNane maLyuM che, te jo maraNa sudhI TakAvI rAkhI, tene Azraye A deha chUTe to jIva samAdhimaraNa pAme. evuM eka vAra maraNa jenuM thAya, tene mokSe jatAM sudhI kadI asamAdhimaraNa na thAya eTale bhavobhava tevo lAbha maLato rahe, evI apUrva kamANI A bhavamAM karI levAnI che. mATe jagatanI mohaka vastuo uparathI manane khaseDI, zAzvata ApaNo AtmA jenA yogabaLe zuddha thAya, mokSe jAya te mahApuruSa upara dina-dina prema-bhaktibhAva vadhato jAya tema kartavya che. te arthe bhakti, patravyavahAra, oLakhANa ke vAMcana-vicAra kartavya chejI; nahIM to jagatanI koI vastu Akhare madada kare tevI nathI. mATe manamAM samajI jaI, badhethI moha saMkorI laI eka paramapuruSa upara prema, parama prema kartavya chejI. A lakSa jeTalo kALa jaze teTaluM AyuSya saphaLa thaze, lekhe Avaze. bAkInuM to veTha jevuM che, kAraNa ke ApaNI sAthe kaMI AvavAnuM nathI. ApaNuM duHkha paNa koI laI zake evuM nathI, to AtmAnuM hita thAya tevuM smaraNa, bhakti, sadvAMcana, vicAra arthe kema na jIvavuM? aMtaramAM A dAjha jAgaze to jIvana palaTAI jaze. (bI-3, pR.604, AMka 694) sadguru pada upakArane, saMbhAruM dinarAta; jeNe kSaNamAMhi karyo, A anAtha sanAtha. paramakRpALudeva pratye jeTalo prema karazo teTalo lekhe lAgaze. ApaNe badhA ene Azare paDelA chIe. sarvanuM kalyANa enA zaraNe rahyAthI che. (bI-3, pR.605, AMka 697) I eka ja AdhAra jenA ddhayamAM che, tenI pragati prabaLapaNe thAya che. "eka mata ApaDI ke Ubhe mArge tApaDI." evI eka vAta che, te bahu bahu karI samajavA jevI che. aneka vastuomAM mahattA manAI hoya to te aneka AdarzomAM, puruSArtha vibhakta thatAM nirbaLa thaI jAya che. (bo-3, pR.15, AMka 713) T koI paramakRpALudevane bhajanAra hoya tenA pratye pramoda ghaTe che, tenI dazA viSe kalpanA karavI ghaTatI nathI. AvA kaLikALamAM koI paNa paramakRpALudevanuM zaraNa leze, tenuM hita thavA yogya che. ayogya kalpanA potA saMbaMdhI karaze, temAM tene nukasAna che. ApaNe to DALAM mUkIne thaDane (paramakRpALudevane) ja vaLagavuM ke temAM kadI zaMkAne sthAna ja nathI. AvI kutUhalavRtti ochI thAya ane paramakRpALudevamAM niHzaMkitatA vadhatI jAya, e ja kartavya mAre tamAre ghaTe che. (bI-3, pR.671, AMka 804) 0 karmano vAMka kADhayA vinA, ATalA kALa sudhI thayela satsaMganI smRti karI, jevA divasa Ave tevA sadguruzaraNe prasannabhAve ane sahanazIlatA sahita uttama rIte gALavA che, ema dRDhatA rAkhavI. gokuLamAM vasanArI gopAMganAone, zrIkRSNa te bhavamAM pharI gokuLa jaine maLyA nathI, chatAM temanAM akhaMDita premane lIdhe te gopAMganAo Aja sudhI bhaktinI bAbatamAM gavAya che; tema paramakRpALudevane Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57) zaraNe samAdhimaraNa A bhavamAM sAdhavuM che, te temanI kRpAthI banI Avaze evo vizvAsa rAkhI, ApaNAthI thAya teTalo puruSArtha karI chUTavo. nirbhaya rahetAM zIkhavuM, karmathI paNa hiMmata hAravI nahIM. badhuM jaze paNa AtmA javAno nathI e vAraMvAra sAMbhaLyuM che, to have 'phikarakA phAkA bharyA, tAkA nAma phakIra.' ema samajI nizciMtapaNe, sadguruzaraNe dehanI darakAra ghaTADayA karavI ane AtmakalyANano lakSa rAkhavo. parabhAvamAM jatI vRttio, paramakRpALudeva tarapha vRSTi karI, bhUlI javI e ja hitakAraka cheja. (bI-3, pR.682, AMka 818) [ A manuSyabhavanuM sArthakapaNuM paramakRpALudevane Azraye deha choDavAmAM cheja. bIjuM japa, tapa, zAstrazravaNa Adi bano ke na bano, paNa sazraddhA, eka paramakRpALudeve AtmA jAmyo che tevo ja mAro AtmA asaMgasvarUpa, jJAnasvarUpa, avinAzI, parama AnaMdasvarUpa che; zarIra, zarIramAM thatuM duHkha, sagAM vagere koI mAruM nathI; mArA eka paramakRpALudeva che tene mAre bhUlavA nathI; je thAya te joyA karavuM, gabharAvuM nahIM, deha chUTe topaNa AtmA maravAno nathI; AtmA che, nitya che, kartA che, bhoktA che, mokSa che, ane jJAna, darzana, samAdhi, vairAgya, bhakti Adi mokSanA upAya che; A dRyamAM kotarI rAkhavA yogya chejI. Atama bhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re." (bo-3, pR.700, AMka 839) D je je mukhapATha karyuM che teno UMDo vicAra thAya ane te mahApuruSonA AzramamAM ApaNA cittanI prasannatA, ruci, bhAvanA, nididhyAsana, vRttinuM vaheluM rahe tema kartavya chejI. have to vRttio virAma pAme, icchAo na Uge ane AnaMdano anubhava thAya tema paramakRpALudevane zaraNe puruSArtha kartavya chejI. jagata ane jagatanI gaNAtI anukULatAthI kaMTALI, yathAprArabdha, niHspRhapaNe, aparavazapaNe pravartAya to jIva kaMI zAMti anubhave. mahApuruSonA uttama vicAronuM avalaMbana, pU. prabhuzrIjIno bodha, badhuM ApaNe mATe vAMcIe chIe ema lakSa rAkhI, koI hoya to moTethI vAMcavuM, paNa janaraMjanamAM have ApaNo kALa na jAya, samAdhimaraNanI taiyArI mATe ja rAta ane divasa jAya e bhUlavA yogya nathI. samAdhizatakano vizeSa-vizeSa vicAra rahyA kare tema kartavya che. A badhuM paramakRpALudevanuM aMtara oLakhavA arthe karavAnuM che, te paNa bhUlavA yogya nathI. te mahApuruSanA A bhavanA athAga puruSArthanI smRti akhaMDa rAkhavA yogya chejI. AvuM zaraNa maLyuM che ane jo lAbha nahIM laIe to ApaNA jevA adhama koNa kahevAya ? AvI jogavAI pharI-pharI maLavI durlabha che ema vicArI, ApaNA AtmAne satata jAgrata rAkhatA rahevAno puruSArtha kartavya chejI. (bI-3, pR.73), AMka 891) du:kha dohaga dUre TaLyAM re, sukha saMpadazuM bheTa; dhiMga dhaNI mAthe kiyA re, kuNa gaMje nara peTa.' sabaLa zaraNuM jene maLyuM che, teNe hiMmata rAkhI sapuruSArtha karyo javAnuM ja kAma che. loko game tema kahe ke game tevI muzkelIo mokSamArgamAM pratyakSa naDe topaNa tethI DarI nahIM jatAM "zUravIrapaNuM rahIne jJAnIne Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (58) mArge cAlatAM mokSapATaNa sulabha ja che." (819) ema paramakRpALudeve kahyuM che, te vAraMvAra smRtimAM rAkhI, muzkelIo naDe tenI sAme thaI teno nAza karavAno che. koI vakhate karmano udaya tIvra hoya tyAre AtmAnuM vIrya cAlatuM nathI ane jANe have mArAthI kaMI nahIM bane ema lAge che, paNa jenA vacanabaLe jIva nirvANamArgane pAme che, evA bhaDavIra zrImad sadguru rAjacaMdranAM vacanamAM vRtti rAkhI tevo kALa smaraNabhaktimAM vizeSapaNe gALavo ane adhama manovRttino pazcAttApa karI, kSamApanAnA pAThane vAraMvAra vicArI ""tamArA kahelA rastAmAM ahorAtra huM rahuM, e ja mArI AkAMkSA ane vRtti thAo !'' emAM vRtti lIna karavI ghaTe chejI. jagata jakha mAre che. eThavADA jevA viSayamAMthI mana uThADI laI paramakRpALudevane zaraNe rAkhavuM. anaMtakALathI rakhaDAvanAra zatrune zaraNe sukha zodhavA kayo mUrkha jAya? yAcaka thavuM hoya to traNa lokanA nAtha zrI sadgurue je bodha karyo che, tenA yAcaka banavuM; paNa indriyothI sukha maLe che ane tethI mananI tRpti thaze, ema svapna paNa na samajavuM. (bo-3, pR.735, AMka 901) D pU.....bahenanI tabiyata lathaDI gaI jANI. eve avasare himata rAkhI, maMtranuM smaraNa karavAnuM tathA paramakRpALu zrImad rAjacaMdranuM zaraNa grahI, nirbhaya rahevAnuM mahApuruSoe kahyuM chejI. paramakRpALudeva lakhe che : "sarva prakAre jJAnanA zaraNamAM buddhi rAkhI nirbhayapaNAne, niHkhedapaNAne bhajavAnI zikSA zrI tIrthakara jevAe kahI che, ane ame paNa e ja kahIe chIe. koI paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI." (460) e zikhAmaNa lakSamAM rAkhI bhaktibhAvamAM citta rAkhavuM. smaraNa maraNaparyaMta karyA karavuM ghaTe che). te ja samAdhimaraNanuM kAraNa che. A saMsAramAM kyAMya vRtti rAkhavA jevuM nathI, kAraNa ke sarva, sarvanA karmane AdhAre, A jagatamAM sukhaduHkha bhogave che. mohane laIne mAnIe chIe ke ApaNe chIe tyAM sudhI Amane sukha che pachI du:khI thaze. koI paNa vikalpa manamAM nahIM rAkhatAM jJAnIe jANyo che tevo mAro AtmA che; mane atyAre khabara nathI paNa jJAnIe mArA AtmAnA kalyANa mATe mane maMtra vagere AjJA karI che te ja mAre aMta sudhI ArAdhavI che. bIjuM badhuM ja jaMjALa che. te AjJAmAM mArI vRtti raho, zuddha caitanyasvarUpa AtmA, sukhanuM dhAma evA paramakRpALudevanuM mane zaraNuM che, tethI mAre kaMI phikara karavA jevuM nathI. AtmAno uddhAra thAya tevuM mane zaraNuM maLyuM che. (bI-3, pR.737, AMka 904) 'Apano kSamApanAno patra, vigatavAra lakhelo, vAMcyo. kheda kartavya nathI. jevAM karma pUrve, jenI sAthe, je je prakAre bAMdhyAM che, te choDavA mATe A manuSyabhava maLyo che. paramakRpALudevanuM zaraNuM tathA te pratyakSa puruSanI AjJA koI saMtakRpAthI maLI che te ApaNAM ahobhAgya che. tevo joga na maLyo hota ane AvAM karma ke tethI AkarAM udayamAM AvyAM hota to aNasamajaNamAM jIve keTalAM badhAM navAM karma, vaira-virodha vadhAre tevAM bAMdhI dIdhAM hota, paNa A to jJAnI puruSanA upakArane lIdhe mana pAchuM paDe che ane A nathI gamatAM tevAM karma pharI na baMdhAya, tevI bhAvanA rahe che te paNa mahApuruSonI kRpAdRSTinuM phaLa che; nahIM to loko ApaghAta karI kevA-kevA karma upArjana karI adhogatimAM jAya che, te joI trAsa thAya tevuM che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 ApaNe to ApaNAM bAMdhelAM, bane teTalI samatA rAkhI, khamI khUMdatAM zIkhavuM che. atyAre dhIrajathI karma vedavAnI Teva pADIzuM to te maraNa vakhate, game tevI mUMjhavaNamAM paNa kAma lAgaze. mATe nahIM gabharAtAM, dhIraja rAkhIne, hiMmata hAryA vinA samajUtIthI kAma letAM zIkhavuM. utAvaLa karyo kaMi vaLe tevuM nathI. ApaNuM dhAryuM kaMi banatuM nathI; paNa samajaNa, satpuruSane AdhAre, savaLI rahe to karma ochAM baMdhAya ane ghaNAM AkarAM karma thoDI muddatamAM patI jAya tevuM che. mATe kaThaNa haiyuM karI, jANe kaMi banyuM ja nathI ema samajI, smaraNamAM citta vAraMvAra lAvavAnI Teva pADazo to mananI zAMtithI zarIra paNa bagaDatuM aTakaze, jarUra jeTalI UMgha paNa Avaze. hAyavoya karye ApaNe duHkhI thaie, bIjAne duHkhI karIe ane navAM karma baMdhAya. mATe dhIraja, samatA, sahanazIlatA ane paramakRpALudeva upara AsthA rAkhI, jema banI Ave tema bhaktibhAva karatAM rahezo. thoDuM lakhyuM - ghaNuM gaNI, patra bahu vAra vAMcazojI. (bo-3, pR.740, AMka 909) paramakRpALudevanA patrono abhyAsa karI, te mahApuruSanI dazA UMDA UtarI vicArI, A Azraye A bhavasamudra tarI javo che, ema dRDha karI, satpuruSArtha satata kartavya chejI. pramAda ane ALasa vairI che, teno jaya kartavya chejI. (bo-3, pR.795, AMka 1021) taravAne mATe to jene taratAM AvaDatuM hoya ane tArI zake, tevAnuM zaraNa joie. satpuruSa maLe paNa te pote mAnato hoya ke huM jANuM chuM, samajuM chuM. ema mAna-ahaMbhAva ADAM Ave che. tethI zaraNe javA mATe pahelI zarata karI ke huM kaMi ja jANato nathI, ema thavuM joie. jJAnI kahe te sAcuM. (bo-1, pR.31, AMka 39) D mAruM-tAruM chUTe ane huM to eka jJAnIne zaraNe chuM, evuM manamAM thAya tyAre kAma thAya. bIjuM kaMi na thatuM hoya to 'jJAnInuM kaheluM sAcuM che, e kahe te sAcuM.' ema mAne topaNa kAma thai jAya. jema eMjinanI sAthe DabAno AMkaDo bheravyo to sAthe cAlyo jAya, tema che. (bo-1, pR.75) D paramakRpALudeve zrI sobhAgabhAine pharI-pharI patro dvArA cetAvyA che ke vyavahAra saMbaMdhI ciMtA rAkhIe ke na rAkhIe, te baMne sarakhuM che; kAraNa ke bananAra te pharanAra nathI ane pharanAra te bananAra nathI; to upAdhi ADe AtmahitanI vismRti zA mATe karavI ? mAtra je thAya te joyA karavuM, evI sugama zikhAmaNa ApI che. te ApaNane paNa amRta jevI che; paNa maracAMnA kIDAne sAkaramAM mUke topaNa taraphaDe che; tema ApaNane vyavahAranI mIThAza tALave coMTI che, tethI paramArtha-sAdhaka zikhAmaNa aMgIkAra karatAM paga dhruje che. jyAM ApaNuM kaMi cAle tema nathI, tenI phikara-ciMtA karIe to ArtadhyAna sivAya bIjuM zuM phaLa maLe ? ane tevA prasaMge jo AyuSya baMdhAi jAya to tiryaMcagatinA trAsa sahana karatAM paNa pAra Ave tema nathI, ema vicArI sadguruno Azraya tevA prasaMgamAM bahu upakArI chejI. jema koi bALakane satAve tyAre te tenI mAnI soDamAM saMtAi jAya che, tema AvA vikaTa prasaMgamAM jema puNyapApane AdhAre banavA yogya hoya te bano paNa mAruM dhana to A manuSyabhava che, te vyartha ciMtAmAM Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (40) vadhuM na jAo ane sadgurunuM zaraNa mane sadAya draDha raho. "zrI sadgurue kahyo che evA nigraMthamArgano sadAya Azraya raho. huM dehAdi svarUpa nathI, ane deha strI putrAdi koI paNa mArAM nathI, zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya.' (92) A uttama davA letA rahevA bhalAmaNa chejI. patrAMka 575, 592 vAraMvAra vicAravA bhalAmaNa chejI. sagurunA AzrayanuM baLa temAM che. vaLI janakavidehI aSTAvakra gurunuM avalaMbana lai, dustara mAyAnA vikaTa prasaMgomAM mana taNAI na jAya tema vartatA, evo patra paramakRpALudeve lakhyo che, te patrAMka 321; ane patrAMka 348 paNa vicAravA yogya chejI. vAraMvAra sadgurunuM mAhAmya vicArI game tema thAya, potAnI zakti karatAM vizeSa karmanuM baLa jaNAya tyAM "he bhagavAna ! mAruM kaMi baLavIrya cAlatuM nathI, Apa ja eka mAre zaraNa cho.' ema vicArI, smaraNanuM avalaMbana mukhathI to cAlu rAkhavA yogya chejI. tuM gati tuM mati Azaro, tuM AlaMbana muja pyAro re; vAcaka yaza kahe mAhare, tuM jIvajIvana AdhAra re.' (bo-3, pR.450, AMka 470) | patitapAvana adhamoddhAraNa bhagavAna kahevAya che, te sAcuM chejI. saMsArathI kaMTALyA hoya tevA abudha ane azakta manuSyo sapuruSane Azraye anaMtakALanAM karma khapAvI zake che. be ghaDImAM ghaNAno mokSa thayo che tevuM zUravIrapaNuM bhaktimArgamAM grahaNa karanAra, jayavaMta thayA che. (bo-3, pR.741, AMka 910) 0 potAnA doSa hoya, te kADhavAno khAsa lakSa rAkhavo. kaMI guNa pragaTayo hoya to tenuM abhimAna karavuM nahIM. tema karavAthI pAchuM paDI javAya che. jJAnI puruSanA upadezamAM evI camatkRti hoya che ke je jIvoe temano Azraya svIkAryo che, bahumAnapaNe te vacanonuM je niraMtara zravaNa-manana kare che, temane tevA doSo te utpanna thatA nathI. (bo-1, pR. 20) D avasara AvyuM jIve, je zubha kAma karI lIdhuM, te lekhAnuM che. bhaviSyamAM je thavuM hoya tema thAo, paNa jJAnInA mArgane pAmyA che, te jIve, koI paNa kAraNe klezita thavA yogya nathI. A zarIra sAthe jIvane je karmayoge saMsAra saMbaMdha haze, te vyatIta thaye te dehano viyoga nizraya thaze, paraMtu paramakRpALudevane Azraye deha chUTe, e ja janma sArthaka che ke je Azrayane pAmIne jIva te bhave athavA bhAvi evA thoDA kALe svasvarUpamAM sthiti kare; mokSaprApti kare. AvuM parama baLavAna, jJAnInA AzrayanuM phaLa paramakRpALudeve prakADyuM che, to Akhara sudhI paramakRpALudevanuM zaraNa vRDhapaNe pakaDI rakhAya, e ja puruSArtha kartavya chejI. eka bhava jJAnIne Azraye gaLAya to anaMta bhavanuM sATuM vaLI rahe tevo lAbha, tevA AzrayapUrvakanA jIvanano jANI, bIjI badhI IcchAo tajI, maMtrasmaraNa ""sahajAtmasvarUpa paramaguru' emAM sarva sAdhana samAya che evo nirdhAra rAkhI, temAM ja cittanI lInatA karavA bhalAmaNa chejI. patrAMka 692 vAraMvAra sAMbhaLavAnuM bane tema kartavya chejI. smaraNa karatAM sadA AnaMdamAM rahevuM, ema pa.pU. prabhuzrIjIe samAdhimaraNanAM sAdhanarUpa kahyuM chejI. (bI-3, pR.745, AMka 920) Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (61) D A duSama kaLikALamAM aneka upAdhio, Aphato AvI paDe te navAI jevuM nathI; paNa te sarve vinone dUra karIne, koI saMtanA kahevAthI puruSanI AjJA, smaraNa, tenuM avalaMbana ane bhakti prApta thAya tathA sadbhAva rahyA kare, e ja navAI jevuM che. aneka bhavanA paribhramaNamAM je prApta thayuM nathI, te A duSamakALamAM anAyAse sAcA puruSanuM zaraNuM prApta thayuM che; te Akhara ghaDI sudhI, cheka chellA zvAsozvAsa sudhI TakAvI rAkhavuM jarUranuM che. saMsAramAM AsaktivALA jIvo maraNa vakhatanI atulya vedanAmAM paNa kAMI dhana dATayuM hoya, te batAvavAno ke strI-putrane kaMI kahevAno avakAza meLave che, kAraNa ke te vastunuM tene mAhAsya lAgyuM che; tema jene sapuruSanuM, tenAM vacananuM ane tenA zaraNanuM mAhAbhya lAgyuM hoya, te paNa tene mATe game tema karIne avakAza meLavI zake che. jenuM bahu sevana thayuM hoya tenuM smaraNa Akhare rahe che. mATe ja mumukSujano bhagavAnanuM smaraNa, sevana, bAna, bhAvanA, kevaLa arpaNatA Adi bhAvo niraMtara ArAdhatA rahe chejI. (bI-3, pR.177, AMka 181). I ahIM jema kramavAra bhaktimAM vakhata jato tema tyAM paNa pustakane AdhAre, citrapaTanA avalaMbane paramakRpALudevanAM vacanomAM tallInatA rahe ane vRtti sAMsArika prasaMgomAM na bhaTakatI rahe tevI kALajI rAkhI, manane vAraMvAra dharmanI pravRttimAM joDavA bhalAmaNa chejI. jJAnI puruSoe kahevAmAM kacAza nathI rAkhI, A jIve karavAmAM kacAza rAkhI che; te have dUra karI, sAcA puruSanuM zaraNuM A bhavamAM maLyuM che to sAcA thaI, te maratA sudhI pakaDI rAkhavuM che, ane Atmahita arthe ja jIvavuM che, evo vRDha nizraya karI, tema vartatA rahevAnuM che). (bI-3, pR.392, AMka 400) I eka vakhata satpaSano draDha Azraya thayo to bhavobhavamAM thAya. evo Azraya thayA pachI bIjA bhavamAM jAya, topaNa e vinA jIvane bIjuM game nahIM. sAcuM maLe tyAre ja zAMti thAya. (bo-1, pR.74) D camarendra pUrvabhave tAmalI tApasa hatA, tyAre je dharma mAnatA te sAce bhAve pALatA. rAjya choDI tApasadharma aMgIkAra karI, viSaya-kaSAya maMda karI paropakAra, kAyAkAdi vaDe puNya upArjana karyuM hatuM. te devadevIone khabara paDatAM tene aMta samaye devalokano vaibhava batAvI niyANuM karavA jaNAvyuM, paNa e maMdakadAgrahI, guNagrAhI tapasvIe kyAMka sAMbhaLeluM ke vItarAga kahe che ke niyANuM na karavuM; to A vakhate mAre kazI devaloka AdinI icchA karavI nathI. ema jANe-ajANe, bIjI zraddhA aMgIkAra karelI chatAM, vItarAga-vacananuM bahumAnapaNuM ane te vacananuM kasoTIne prasaMge yAda karI amalamAM mUkavuM, e mahAbhAgyanuM kAraNa banyuM. viziSTa puNya upArjana thavAthI te indrapada pAmyA. badhA Indrone tIrthakaranAM paMcakalyANakomAM javAno niyoga hoya che. tethI samakita na hoya topaNa samakita pAmavAnuM kAraNa bane che. te camarendrapaNe utpanna thayA pachI, zakrendranuM siMhAsana potAnA siMhAsana upara ja che ema jANatAM, dekhatAM IrSA thaI AvI, tethI krodha pragaTayo; pote prabhAvazALI che, to te apamAna kema khame? evuM mAna pharyuM. potAnI tene jItavAnI zakti nathI evuM salAhakAra devothI jANuM, chatAM krodha ane mAyAnA prabhAve pAchA haThavAne badale potAnI zakti pragaTa karavAno daMbha skuryo, zakrendrane jItavAno lobha jAgyo; tema Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra chatAM maraNa vakhate AgalA bhavamAM vItarAga-vacana ArAdhyuM hatuM tenA prabhAve vRtti jAgI ke koinuM zaraNa laine laDavA javuM. avadhijJAnathI tapAsatAM bhagavaMta mahAvIra chadmastha avasthAe eka rAtrinI mahApratimA yoga dhArI puDhavIzilA upara UbhelA, zaraNa yogya jaNAyA. temanuM zaraNa dRDha dhArI, vikriyAvaDe zakrendranI sabhA sudhI pahoMcI khaLabhaLATa macAvyo; paNa avadhijJAnathI tenuM svarUpa jANI lai, tene zikSA karavA zakrendra vajra pheMkyuM. paraMtu koinuM zaraNa laine ATalA sudhI te AvI zakyo lAge che ema vicAratAM, mahApuruSanI AzAtanA rakhe thai jAya evA DarathI, te pote zastra pAchaLa doDayA ane zrI bhagavaMta mahAvIranI samIpa pahoMcatA ja vajrane pakaDI lIdhuM. Ama jene puNyayogathI prabaLa sAmagrI maLI che te, koinI, khAsa karIne mahAtmAnI AzAtanAmAM na vaparAya tenI kALajI vicAravAna jIvo rAkhe che. nirbaLa jIvo sabaLanuM zaraNuM grahaNa kare to tene baLavAna paNa kaMi karI zakatA nathI. 'konA baLe boluM chuM ?' to ke 'mArA dhaNInA baLe.' ema sabaLa dhaNI dhAre te abaLA hoya topaNa te baLavaMta che. jyAM krodhAdi doSo che, tyAM svarga samAna sukha paNa bhogavI zakAtAM nathI, paNa baLatarAnAM kAraNa bane che. chatAM jo sAcuM zaraNa prApta thAya to te krodhAdinAM tophAnanuM phaLa niSphaLa banavAno prasaMga bane che. ''mAnAdika zatru mahA, nija chaMde na marAya; jAtAM sadguru zaraNamAM, alpa prayAse jAya.'' sarva sukhanuM mULa, samAdhimaraNanuM kAraNa ane mokSanuM kAraNa sAcA zaraNane maraNa sudhI TakAvI rAkhavuM e ja che. ''huM pAmara zuM karI zakuM ? evo nathI viveka; caraNa zaraNa dhIraja nathI, maraNa sudhInI cheka.'' e paurANika kathAo ApaNA jIvanane sparza karanArI, satpuruSanA yoge ja bane che. e mAtra kathAo nathI rahetI, paNa te dvArA ApaNuM jIvana temAM ukelAtuM samajAya che ane je mahApuruSanuM avalaMbana lIdhuM che, te paramakRpALu bhagavaMtanI parama kRpA pragaTa samajAya chejI. (bo-3, pR.512, AMka 554) anitya bhAvanA viSe sAMbhaLyuM che, tenI vAto paNa karI haze; paNa AvA (mRtyunA) prasaMga pAmIne, jo jIva te bhAvanA bhAvavAnI zarUAta karI, saMsAra-zarIra-bhoga uparano vizvAsa asthira, ThaganAra jANI, vRtti paramapuruSanA AzrayamAM dRDha thatI jAya ane sadgurunA zaraNane kSaNe-kSaNe icche, tenI AzA e ja A jIvane A bhava-parabhavamAM sukhaprada che, mokSanuM parama kAraNa che evA nizcaya upara Ave, tema have to kharA dilathI kartavya chejI. lIdho ke leze ema thai rahyuM che, kALanI paNa khabara nathI. AvI avasthAmAM dharma-puruSArthamAM pramAda ghaTato nathI chatAM thayA kare che teno kheda rahyA kare eTalI jAgRti to avazya rAkhavI jarUranI samajAya chejI. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 "huM pAmara zuM karI zakuM? evo nathI viveka; caraNa zaraNa dhIraja nathI, maraNa sudhInI che.'' A viveka-jAgRtinI khAmI che, te pUrI karavA kyAre kamara kasIzuM ? anaMtakALathI rakhaDatAM-rakhaDatAM A jIva ATalA sudhI, thAka khAvA jevI jagyAe Avyo che, chatAM tyAM paNa DahApaNa kUTayA vagara raheto nathI, enuM kaye kALe ThekANuM paDaze ? e ApaNe sarvee UMDA UtarIne vicAravuM ghaTe che ane A bicArA anAtha jIvanI dayA dilamAM pragaTAvI, sadguruzaraNe maraNa sudhI chAnomAno paDayo rahe, tevuM baLa paramakRpALudeva pAse yAcI, viramuM chuMjI. (bo-3, pR.504, AMka 543). [] jJAnI puruSane Azraye A deha chUTe, e bhAvanA jenI che, tene tevo yoga maLI Ave chejI. sarva sthaLe ApaNI bhAvanA jAgrata hoya to te pU. jUThAbhAIne kahyuM hatuM tema "samIpa ja chuM." ema samajavA yogya che. ApaNI khAmI ApaNe pUrI karavA sapuruSArthanI jarUra chejI. paramakRpALudevanuM yogabaLa jagatanuM kalyANa karo. (bI-3, pR.316, AMka 306). | vahelemoDe bAMdhela karma bhogavI lIdhA vinA chUTako nathI. vAte vaDAM nahIM thAya, karavuM paDaze, khamI khUMdo; ATalo bhava bhaktino lAga maLyo che, te vyartha bIjI ciMtAmAM na gALo; AMkho mIMcIne agharuM lAge topaNa satsaMga, saMpa ane salphAstranAM avalaMbane sadguruzaraNe A bhavamAM samAdhimaraNa karI levuM che evI aneka hitakArI zikhAmaNa dayamAM UMDI UtarI jAya tema, te mahApuruSe darekane ApI che, ane dehabhAva jato karI, AtmabhAvamAM vAraMvAra vRtti lAvavA ghaNA kaDaka zabdomAM upadeza ApatA : "AtmA juo, beTTo hoya te bIjuM jue ane mAne." Ama bharI sabhAmAM pokAra karatA hatA. temAMthI jeTaluM yAda Ave teTaluM dayamAM vAraMvAra ekAMtamAM vicArI, te Azraye have to jeTalA dahADA te parama satsaMganA viyogamAM, tene zaraNe, jIvananA bAkI hoya te, "para prema pravAha baDhe prabhuse, saba Agama bheda suura baseM; vaha kevako bIja jJAnI kahe, nijako anubhava batalAI diye." - te lakSa rAkhI, te paramapuruSanA zaraNe gALavAnA chejI. (bI-3, pR.477, AMka 507) aneka prakAre jIva kalpanA kare che, zAstro vAMce che, huM dharma karuM chuM ema mAne che; paNa AtmAno nirNaya thavo bahu muzkela che. koIka mahApuruSane zaraNe jAya tyAre kAma thAya. jIvane AtmAno nirNaya thayo nathI. jyAre jJAnIno yoga thAya tyAre yathArtha nirNaya thAya che. huM" ema jIva kahe che, paNa zAne "huM' kahe che, tenI khabara nathI. koI vakhate krodhane "huM', koI vakhate dehane "huM" mAne che, koI vakhate kahe che ke "huM" marI jaIza; koI vakhate kahe ke "huM" avinAzI chuM. viveka nathI. viveka Ave to bheda paDe ane to ja mokSa thAya. jIvane thAya ke Aja ne Aja nirNaya karI nAkhuM, paNa emano ema nirNaya na thAya. koI mahApuruSane zodhIne nirNaya karane ! mahApuruSane zodhyA vinA, potAnI meLe nirNaya kare ke A Ama ja che, to temAMthI jhera nIkaLe. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (64) AtmA jevo che tevo teno vicAra na Ave, tenuM kAraNa ayogyatA che. yogyatA AvyA vinA nirNaya karavA jAya to thAya evo nathI. (bo-1, pR. 278, AMka 16) D dhikkAra che A kALane ke tenA zatrurUpa satvaruSano viyoga sAdhI, te potAnuM baLa pravartAvye jAya che. je koi, raDayo-khaDayo, tenA paMjA pAse pahoMcyo nathI - teNe puruSanuM zaraNa sAcavI, gupacupa potAnuM kAma karI levA yogya che. ghaMTImAM khIlAnI pAse paDI rahelA dANA daLAtA nathI, paNa dUra jeTalA DhaLI jAya che, te pisAI jAya che; tema puruSane visarIne karaNI thaze, te AtmAne pIsanArI samajavA yogya che'. (bI-3, pR.151, AMka 151) sapuruSanA saMge jAgelA bhAvo jAgatA rAkhavA, have keDa bAMdhIne maMDI paDavA joga avasara Avyo che. pAchalA pahoranA AthamatA sUrya jevAM be ghaDInAM jIvana mATe, have phikara karavI nathI. dehanuM jema thatuM hoya tema thavA daI "thAvuM hoya te thAjo, rUDA rAjane bhajIe." e bhAva niraMtara bdayamAM rAkhI, tenA caraNanA zaraNathI nirbhaya rahevuM, AnaMdita rahevuM ane sonerI kSaNo je sapuruSanA yogamAM gALI che, tenuM smaraNa vAraMvAra smRtimAM lAvI, te ja raMgamAM raMgAyelA rahevA uttama nimitto IcchavAM. anya kAraNe anya kazuM kahyuM nahIM, dehe paNa kiMcita mUcha nava joya jo. apUrva avasara evo kyAre Avaze?'' sarva prakAre jJAnInA zaraNamAM buddhi rAkhI nirbhayapaNAne, niHkhedapaNAne bhajavAnI zikSA zrI tIrthakara jevAe kahI che, ane ame paNa e ja kahIe chIe. koI paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI." (46) TheThanA bhAthArUpa A zikhAmaNa ddhayamAM kotarI rAkhavA yogya chejI. (bI-3, pR.259, AMka 253) | satsaMganI bhAvanA rahyA kare che tathA smaraNa karyA karo cho, ema jANI saMtoSa thayo chejI. A bhavamAM sAcA puruSanI zraddhA tema ja te paramapuruSanuM zaraNa maraNa sudhI, ananya bhAve, je TakAvI rAkhaze, tene A duSamakALa paNa cothA ArA jevo chejI. (bo-3, pR.524, AMka pa70) || jJAnI puruSe maMtra Adi AjJA karI che, tenA upayogamAM jIva rahe to te samyaphadazA prApta karavAnuM pragaTa kAraNa chejI. parokSapaNe paNa jJAnInuM zaraNa, jIvane pratyakSasvarUpe pragaTa thavAnuM sAdhana che. jevo jJAnIe joyo che tevo ja mAro AtmA che. atyAre mane tenI khabara nathI, paNa teNe kahyo che tevo ja AtmA mAre mAnavo che, evI mAnyatA karavI - te atyAre banI zake tema che. tevI mAnyatAthI jaDabhAva pratye vairAgya rahe, AtmabhAvamAM ujamALatA Ave, jJAnInAM vacana vadhAre samajAtAM jAya ane karma mArga Ape tyAre sUkSma vicArathI jIva UMDo Utare tyAre yathArtha zuddhasvarUpanI pratIti pragaTe chejI. sapuruSanA Azraye puruSArtha karatAM, paramArthadazA prApta thAya che, e niHzaMka vAta chejI. (bo-3, pR.765, AMka 968) Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 paramakRpALudeva/sapuruSanA Azrita viSe I paramakRpALudeve lakhyuM che ke Akho loka trividha tApathI baLato che, tyAM sukhanI AzA zI rAkhavI? saMsAranuM svarUpa anyathA mAnyuM hoya, tene A prasaMge atula kheda prApta thAya; paNa paramakRpALudevanA Azrita mumukSu kahevAya che, sarva prakAre mukta thavAnI jenI bhAvanA che, tene to je thAya te bhaluM mAnavAmAM Ave evI e paramapuruSanI zikhAmaNa zirasAvaMgha samajAI che; tenI kasoTIno A prasaMga che ema samajI, bIjA badhA sAMsArika vikalpo mUkI, paramakRpALudevanA caraNamAM vRtti vAraMvAra vALI, sthira karavI ghaTe chejI, sapuruSa ane puruSanAM amRta samAna vacano e ja AvA prasaMge parama zaraNarUpa che. Ape chevaTa sudhI te bhAine smaraNanI smRti ApavAnI pharaja bajAvI haze. "jagata jIva he karmAdhInA, acaraja kachu na lInA; abadhu sadA magana mana rahenA.'' (bI-3, pR.561, AMka 627) D Apano patra maLyo. ajJAnadazAmAM to pudgalanAM lAbha-hAnithI harSa-zoka karavAno jIve abhyAsa karI mUkyo che, eTale tevA prasaMge viSamatA vizeSa dekhAya temAM navAI nathI; paraMtu je mahAbhAgyazALI jIvone saMsAramAM pravezatA pahelAM sapuruSanAM darzana thayAM che, te mahApuruSono bodha sAMbhaLyo che, rucyo che ane tenI upAsanA karavA ane mokSa-mahela para caDhavA jenuM juvAna lohI UchaLI rahyuM che, tevA sapuruSanA Azritane tevA prasaMgomAM "AtmAthI sau hIna'' e lakSa na cukAya. amadAvAda ane muMbaimAM hAla ekAeka khUna thayAM jAya che. tevA prasaMgamAM pUrvakarmanA yoge sapaDAI jatAM paNa tene parano doSa na bhAse; paNa potAnAM karelAM karmano Avo udaya Avyo che, te mAre bhogavya ja chUTako ema vicArI, prANa lenAra pratye paNa vera na rAkhe; paNa mArA karmo choDAvavA te Avyo che evI draSTi rAkhI, jema potAnA AtmAnuM hita sapuruSanA zaraNe deha choDavAmAM che, tema te mAranArane paNa te mahAjJAnI puruSanuM zaraNuM maraNa vakhate hojo ane tenA AtmAnuM paNa kalyANa thAo, evI bhAvanA sapuruSanA Azritane ghaTe chejI. koI cora-anyAyIno, pUrvakarmanA udaye yoga maLI Avyo ane je vastunI sAtheno ApaNo saMbaMdha maratA pahelAM pUro thavAno hato, te vastu laI javAmAM tenA puNya-udaye madada karI ane temAM saphaLa thayo, to mane mohamAM gherI rAkhanAra vastuthI mukAvanAra bhAIno upakAra mAnI, tevA pApanAM kAryomAM tenI buddhi have na pravartI ane sapuruSanuM zaraNa tene manuSyabhavamAM maLo ke jethI corInA vyasanano tyAga karavAnuM ane Atmahita karavAnuM tene sUjha, evI bhAvanA mAre bhAvavI ghaTe che. koI paNa prakAre ApaNe ApaNA bhAva malina na thAya tema vartavAnI, baLapUrvaka kALajI rAkhavI yogya che. (bI-3, pR.298, AMka 287) pU. ....nA dehatyAganA samAcAra jANI sarvane kheda thayo chejI ke ATalI nAnI uMmaramAM temano manuSyabhava lUMTAI gayo. uttama sAmagrI pharI-pharI maLavI durlabha che. paramakRpALudeve kahyuM che : "'pratyakSa satparuSanA samAgama ane te AzrayamAM vicaratAM mumukSuone mokSasaMbaMdhI badhAM sAdhano alpa prayAsa ane alpa kALe prAye (ghaNuM karIne) siddha thAya che; paNa te . Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAgamano yoga pAmavo bahu durlabha che. te ja samAgamanA yogamAM mumukSujIvanuM niraMtara citta varte che." (783) AvuM paramakRpALudeve kahyuM che, te sAcuM che. tenA AzritanuM to kalyANa ja chejI. tenI gati vagere je thAya che, tene karma khapAvI mokSamArgamAM doranAra ja hoya che, eTale temanA saMbaMdhI ApaNe kaMI vikalpa karavA yogya nathI. sva. ....ne jyArathI paramakRpALudevanuM mAhAsya samajAyuM tyArathI te AzramavAsI banI gayA ane TheTha sudhI temanI bhAvanA paramakRpALudevanA zaraNamAM rahI. e bahu sAruM banyuM che.jI. pUrvanA saMskArane laine tamArA badhAnI sevAbhAvanA baLavAna banAvI, teo A bhavamAM karavA yogya mukhya kArya - sAcA puruSanI zraddhA, te draDha karI sAthe laI gayA che. tevI zraddhA vizeSa-vizeSa satsaMganA prasaMga meLavI, ApaNe sarva nAnA-moTAe karI levAthI, A manuSyabhava maLyAnI saphaLatA mAnavI ghaTe chejI. (bo-3, pR.476, AMka 505) | Apane ciMtAnuM kAraNa UbhuM thayuM che te sAMbhaLI, be akSara lakhuM chuM ke mumukSu jIve saMsAranA prasaMgomAM koI divasa tanmaya thaI javA yogya nathI. eka jJAnI puruSa ane bIjA tenA Azrita mokSamArgamAM pravarte che ema paramakRpALudeve kahyuM che, teno vicAra karazo ke jJAnI puruSanA AzritamAM kevA guNo joIe ke jethI te mokSamArgamAM pravarte che ema kahevAya? paramakRpALudeve eka patramAM jaNAvyuM che ke koI paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI." (460) jagatanA tu cha padArtho karatAM AtmA anaMtagaNo mUlyavAna che ema samajI, te tuccha vastumAM tanmaya thaI ArtadhyAna na thAya, tema mumukSune kartavya chejI. bhakti-niyamamAM vighna na pahoMce, tema banato prayatna kartavya chejI. patrAMka 321 pUro vicArI, sadgurunuM AlaMbana dRDha thAya, tema pravartavA vinaMtI che.jI. roja maraNano vicAra karavAthI vairAgya ane anAsakta bhAva vadhe che, ema 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI kahetA hatA. (bI-3, pR.300, AMka 290) ApanI tabiyata vizeSa narama rahe che, to banatI saMbhALa rAkhatAM hazo. joke ApaNuM dhAryuM kaMI thatuM nathI; zarIra karmane AdhIna che ane bhAva AtmAne AdhIna che; topaNa jema zarIranI mAvajata, davA vagere upacArothI karAya che, tema moTo roga to maraNa no che ane te acUka AvanAra che, chatAM jIva mohavaza tenI taiyArI karato nathI, gaphalatamAM rahe che. mahApuruSo maraNane samIpa ja samajIne cetatA rahe che; to mahApuruSanA Azrite paNa, te ja mArga grahavo ghaTe che. (bI-3, pR.468, AMka 493) gaI vastu soce nahIM, Agama vAMchA nahi; vartamAna varte sadA, so jJAnI jagamAMhi." jJAnI evA hoya to tenA Azritano mArga e ja hoya ke bIjo ? te UMDA UtarI vicAravA bhalAmaNa cheja. 'phikarakA phAkA bharyA, tAkI nAma phakIra." e ja kartavya che. (bI-3, pR.440, AMka 460) D jagata jene sukha mAne che ane jagata jene duHkha mAne che, te ja mAnyatA jenI rahI hoya, te jJAnIno Azrita nathI. jJAnInuM kaheluM jene sarva prakAre saMmata che, te jJAnIno Azrita ane samyakdarzanano adhikArI che'. te vAraMvAra vicAravA yogya chejI. (bI-3, pR.465, AMka 489). Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 paramakRpALudeva/satpuruSa pratyenI bhakti viSe [] patitapAvana, taraNatAraNa, adhamauddhAraNa, anAthanA nAtha, paramazaraNasvarUpa, zuddha caitanyasvAmI, paramakRpALu nAtha devAdhideva, sakaLa jIvanA AdhAra, dInAnAthadayALa, kevaLa karuNAmUrti, satsvarUpI zrImad rAjacaMdra aMtaryAmIdevane atyaMta bhaktithI sarvArpaNapaNe namaskAra ho ! (bo-3, pR.740, AMka 909) paramakRpALudevanI jIvanakaLA pahelI vAMcavI. jenI ApaNe bhakti karIe chIe, tenuM jIvana jANIe to ApaNane bhAva thAya. (bo-1, pR.265, AMka 174) paramakRpALu zrImad rAjacaMdra paramAtmA pratye parama saMtanA samAgame acaLa prema, zraddhA, bhakti kartavya chejI. te puruSanI alaukikadazA ane tenA amApa upakArano satsaMgamAM vicAra kartavya che, tethI bhakti pragaTe che ane eka mULapuruSanI bhaktimAM sarve AvI jAya che e lakSa rAkhI, paramakRpALudevanI bhaktimAM lIna rahevA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.90, AMka 80) -- eka paramakRpALudeva pratye jeTalI bhakti thaze teTalI AtmahitakArI che ane te ja karavA pa.pU. prabhuzrIjIe ApaNane aneka vAra pUnAthI zarU karIne kahela che, lakSa rAkhI, ekane bhajavAthI sarva siddha ane vartamAna arihaMta AdinI paNa bhakti thAya che. (bo-3, pR.123, AMka 122) paramakRpALu zrImad rAjacaMdra prabhunI bhakti, 5.u. prabhuzrIjIe ApaNane batAvI ApaNAM upara apAra upakAra karyo che. te paramapuruSa bhakti karavA yogya, stavavA yogya, upAsavA yogya, guNagrAma karI pavitra thavA yogya che. tema ja teozrInAM vacanAmRta satzAstra dvArA vAMcI ke zravaNa karI, manana karI, vAraMvAra bhAvanA karI zraddhA dRDha karavA yogya che. te A manuSyabhavamAM banI zake tevuM che. zrImad rAjacaMdra prabhu, temanAM vacanAmRta, temanI bhakti ane temanA apUrva upakAro pratye ApaNA bhAva vaLaze, hRdayamAM dRDha thaze ane tenuM zaraNa grahaNa thaze to te ApaNA AtmAnI saMpatti pAmavAnuM apUrva kAraNa thaze. chevaTa sudhI pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIe eka e ja paramapuruSanI bhaktimAM kALa gALavAnuM, satsaMga karavAnuM ane saMpa rAkhavAnuM ApaNane jaNAvyA karyuM che. (bo-3, pR.135, AMka 135) 7 Ape to ghaNuM vAMcyuM-vicAryuM haze, paraMtu have paramakRpALudevanI bhakti ane vairAgya-upazamanI vRddhisaha, je je ArAdhanA karazo te vizeSa UMDA UtaravAnuM kAraNa thaze. Ape patramAM jaNAvela che, te uparAMta cha padano patra ane '"mULa mAraga sAMbhaLo jinano re'' e pada paramakRpALudevanI AjJA lai vizeSa-vizeSa vicAravA bhalAmaNa chejI. cha padanA patranA chevaTanA bhAgamAM paramakRpALudeva jaNAve che : "je satpuruSoe sadgurunI bhakti nirUpaNa karI che, te mAtra ziSyanA kalyANane arthe kahI che. je bhaktine prApta thavAthI sadgurunA AtmAnI ceSTAne viSe vRtti rahe, apUrva guNa dRSTigocara thai anya svacchaMda maTe, ane saheje Atmabodha thAya ema jANIne je bhaktinuM nirUpaNa karyuM che, te bhaktine ane te satpuruSone pharI pharI trikALa namaskAra ho !'' AvI bhakti AdarI, temAM jaNAveluM phaLa prApta karI levuM che, evo dRDha nizvaya kartavya chejI. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (68) have lokalAja, lokaraMjana ke laukikabhAva tajI, AtmA mATe paramakRpALudevanI bhakti parama sAdhana samajI, AtmasvarUpa arthe jhUraNA jAge, te ja mukhya kartavya draSTi sanmukha rahyA kare, tevo jIvanapalaTo kartavya che.jI. (bo-3, pR.520, AMka 544). D AvA kaLikALamAM jene dharma pratye coTa thaI hoya te ja bhagavAnane saMbhAre, nahIM to tRSNAmAM AkhuM jagata ajAyabI pamADe tema taNAI rahyuM che; temAMthI bacI paramakRpALudevanA caraNamAM citta rAkhaze, te dhanyavAdane pAtra che. (bI-3, pR.516, AMka 559) I eka paramakRpALudeva e ja eka mArA to sAcA svAmI che; te mane bhavobhavanAM duHkhamAMthI uddhAra karanArA che. tenI bhakti A bhavamAM maLI che to maraNa jevA bhayaMkara du:khanA prasaMge paNa te choDIza nahIM. tene ja Azare jIvavuM che ane tene ja Azare A deha choDavo che. bIje kyAMya cittane bhaTakavA devuM nathI, evo nizraya, taravAno kAmI hoya, te kare che ane e paramapuruSanA nizraya ane AzrayathI tare chejI. mATe parama durlabha evI zraddhA divase-divase vardhamAna thAya tevI bhAvanA kartavya chejI. A saMsAranAM sukha jhera jevAM che ane duHkha to sarvane anubhavamAM che, to kaMI paNa saMsArI kAmanA manamAM hoya te kADhI nAkhI, eka paramakRpALudevamAM vRtti vAraMvAra vALI, te mahApuruSa je dehAtIta dazAmAM, parama amRtamaya Atmika sukhamAM, niraMtara magna che tenI ja bhAvanA, abhilASA, pipAsA cAlu rahe ema vicAravA yogya chejI. bhakti, bhakti ane bhakti e ja AdhAra chejI. (bI-3, pR.510, AMka 551) guru bina jJAna na upaje, guru bina mile na bheda; guru bina saMzaya nA miTe, jaya jaya jaya gurudeva." paramakRpALudeva jema rAkhe tema rahevuM, je thAya te samabhAve sahI levuM, ane saMtoSa rAkhavo. bhaktibhAva vardhamAna thAya tema vartavuM. e ja ApaNA hAthamAM hAla to cheja. "thavuM hoya te thAo, rUDA rAjane bhajIe.'' pramAdane vaza thaI kheda kartavya nathIjI. satsaMganI niraMtara kAmanA rAkhI, pramAdamAM jIva na taNAI jAya mATe vAraMvAra smaraNa, vAMcana, bhakti, kaMI mukhapATha karavuM ke mukhapATha thayeluM bolI javuM vagere puruSArthamAM citta rAkhI, satparuSe kahelo bodha, je smaraNamAM hoya te, vAraMvAra vicAravo; teno upakAra ciMtavavo ke teno yoga na thayo hota to A pAmara jIvanI atyAre kevI dazA thaI hota? kevA karma bAMdhato hota ? tenI mukhAkRti, teno prema, tenI zikhAmaNa vIsaravA yogya nathI. (bI-3, pR.182, AMka 184) paramapuruSa zrImad rAjacaMdra prabhunA yogabaLe, tenI bhakti niraMtara yathArtha raho e bhAvanA rahe chejI. vAraMvAra sadganI mukhAkRti, teno bodha, tenI AjJAmAM cittane vAraMvAra preravAthI te akhUTa AnaMda ApanAra thaI zakaze. niSkAmabhAve gurubhakti parama sukhane ApanAra che. "zrI sadaguruprasAda'mAMnA patro vAraMvAra vicArI, temAM jaNAvyA pramANe vartavAnI bhAvanA, parama kalyANanuM kAraNa chejI. eka paramakRpALudeva pratye ananya bhaktibhAva vadhAravA A jIvanI bhAvanA che, tevI sarvane ho, evI prArthanA paramakRpALudeva pratye chejI. (bI-3, pR. 182, AMka 186). Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 (69) jenA jJAne nyUnatA deze paNa nahIM hoya; rAjacaMdra guru te namuM saMzaya sarve khoya. uparano (prajJAvabodha puSpa-37mAMthI) artha vicAravA bhAva thAya to patrAMka 170 tathA 187 vAMcavA-vicAravA bhalAmaNa chejI. (bI-3, pR.172, AMka 176) paramakRpALudeve lakhyuM che: "je thAya te yogya ja mAnavAmAM Ave." (3)1) A vAkyanI zraddhA rAkhI, te je avasthAmAM rAkhe temAM prasannatAthI rahevAmAM te puruSanI bhakti samAya che. mATe mUMjhAvuM nahIM. smaraNa-bhaktimAM rahI bane to chokarAM vagerene paNa paramakRpALudeva para bhaktibhAva vadhe tema vArtA Adi dvArA jaNAvazo. te bhaktimAM je joDAze te sarvanuM kalyANa thaze tema jaNAvazojI. (bo-3, pR. 119, AMka 114). D paramakRpALu zrImad rAjacaMdra pratye draDha zraddhA karI, tenI bhaktimAM citta rAkhavA yogya che. bIjuM, sadAcaraNathI ApaNI zakti pramANe vartavuM; paNa zraddhAnuM baLa vizeSa haze to bIjuM badhuM cAritra pALavA yogya baLa kALa pAkya maLI raheze. tethI prema, pratIti, bhakti paramakRpALudeva pratye vadhe ane tenuM mAhAbhya tathA alaukika svarUpa samajAya te arthe tyAga, vairAgya ane kaSAyanI maMdatA kartavya chejI. (bI-3, pR.91, AMka 82) I gADIne DabbA lagADayA hoya te, AgaLa eMjina cAle tema pAchaLa cAle; tevI rIte paramakRpALudevanuM zaraNa ApaNe lIdhuM che to temanI gati te ApaNI gati ho, evI bhAvanA roja kartavya che.jI. temaNe Atmagati svIkArI che to ApaNe paNa saMsArabhAvanA ke saMsAranA sukhanI vAsanA choDI, eka AtmA upara lakSa rAkhI, Atmagati ArAdhI levI che'. te mahApuruSane ho te ApaNane ho, ApaNe bIjuM kAMI jANIe nahIM ane bIjuM kAMI ApaNe joituM nathI, evA sApha dilathI bhaktibhAvanA, abhedabhAvanA upAsavI ghaTe chejI. temaNe saMsArane asAra jANyo, loko zuM kaheze tenI darakAra karI nahIM, AtmAnuM divase-divase, vadhAre-vadhAre hita thatuM jAya tevo puruSArtha vadhAryo ane parama zAMta rasamaya dharmamAM lIna thayA; tevI rIte ApaNe paNa tene zaraNe tenI bhakti karatAM-karatAM tevA ja thavuM che; to bIjA saMsAranA, lokonA ane deha vagerenA vicAro bhUlI jai, ""zuM karavAthI pote sukhI ? zuM karavAthI pote duHkhI ? pote zuM? kyAMthI che Apa? eno mAgo zIgha javAya. jahAM rAga ane vaLI draSa, tahAM sarvadA mAno kleza; udAsInatAno jyAM vAsa, sakaLa du:khano che tyAM nAza. sarva kALanuM che tyAM jJAna, deha chatAM tyAM che nirvANa; bhava chevaTanI che e dazA, rAma dhAma AvIne vasyA.' AvA zAMtinA vicAro bane teTalA karavAnA che ane evA vicAra na UgatA hoya topaNa rAga-dveSa mAre jarUra dUra karavA che evo nizcaya karI, te pramANe vartatAM-vartatAM paramapuruSanI dazAne, tenI bhaktino karanAra pAme chejI. (bI-3, pR.380, AMka 385) Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (70) azubha dinomAM paramakRpALudevanI sAcA bhAve bhakti karI, dRDha zraddhA rAkhe badhAM vighna ApoApa dUra thaI jaze. AtmAmAM ArtadhyAna na thAya ema kartavya chejI. "soDa pramANe sAtharo." ema kahevAya che tema pUNiyA zrAvakanI peThe thoDI kamANI hoya to thoDA kharcamAM nabhAvI, bhakti bhUlavI nahIM. e ja kartavya chejI. jyAM-tyAM dahADA kADhavAnA che. sAcuM zaraNa maLyA pachI koI paNa kAraNe AtmAne klezita karavo ghaTato nathI. badhA divasa AvA ne AvA rahevAnA nathI. ATalAM pAchalAM varSo jo e paramakRpALudevane zaraNe jAya to pachI jIvane apAra AnaMdanAM kAraNo maLI AvazejI. (bI-3, pR.792, AMka 1013) D Apano patra vAMcI samAcAra jANyA chejI. divasa pachI rAta ane rAta pachI divasa Ave che, tema sukhanI pAchaLa duHkha ane duHkhanI pAchaLa sukha AvyA kare che, tene samaju jIvo samabhAve sahana kare chejI. jene satsaMgano yoga A bhavamAM thayo hoya ane paramakRpALu zrImad rAjacaMdra prabhunI bhaktimAM prema jAgyo hoya, tevA jIve eka prakAre aMtaramAM UMDI zAMti rAkhavI ghaTe che ke mArA AtmAnuM kalyANa thAya ane mArA AtmAnI rakSA kare tevo dhiMga dhaNI, A bhavamAM bhakti karavA yogya paramAtmasvarUpa sAco pati mane maLyo che. A dehanuM to, puNya ke pApa pUrve bAMdhyAM che tene anusAra, thavuM hoya tema thAo, paNa mArA AtmAne tethI klezita karavo ghaTato nathI; paNa mAre mArA AtmAno uddhAra karanAranI zodha karavAnI to rahI nathI, paNa tenI AjJA uThAvavAnI dAjha vadhe ane saMsAranI phikara karatAM AtmAnI kALajI anaMtagaNI rAkhavAnI che, e vAta mArA hRyamAM ghara kare tevI samajaNanI jarUra che. te paramakRpALudevanI bhaktithI ane tenA yogabaLe banI Avaze, teTalI zraddhA rAkhI, bane teTalI bhakti bhAvapUrvaka karatA rahevA vinaMtI chejI. vakhata vadhAre na maLe tene mATe kheda kartavya nathI, ke ahIM AvI na zakAya tevI parAdhInatAne mATe paNa bahu ciMtA karavA yogya nathI; paNa jeTalo vakhata bhaktimAM gALavAno lAga maLe teTalo vakhata ekaniSThA ane ullAsamAM jAya tema karatA rahevA vinaMtI che. (bI-3, pR.458, AMka 480) D paramakRpALudevanI dehotsarga tithi caitra vada pAMcame, te parama upakArI, ApaNA ananya Azraya paramapuruSanA viyoganI smRtirUpa, te divase badhA upavAsa karaze ane te puruSanAM virahanAM AlocanAdi pada saMgrahamAMnA pada vagerethI bhakti karaze. tevI bhaktinI bhAvanA, dUra rahyAM paNa bdayamAM bhAva ANI, vAraMvAra te paramapuruSanA AzrayanuM baLa vardhamAna karatA rahevA yogya che. paramakRpALudevanI bhakti ekaniSThAthI thAya to jarUra A jIvanuM kalyANa thAya, kAraNa ke 5.u.pa.pU. prabhuzrI kahetA ke ame vImo utArIe chIe. paramakRpALudevanI bhakti kare ane tenuM kalyANa na thAya to ame javAbadAra chIe. AvI jokhamadArI levI e bhAre kAma che; paNa sAcI vAta che eTale bedhaDaka kahIe chIe, ema bharI sabhAmAM teozrI kahetA hatA. ApaNe to teno vizvAsa rAkhI, paramakRpALudevanA caraNamAM mAthuM mUkI, teNe kahyA pramANe vairAgya-upazama vadhArI, tene pagale-pagale cAlI, mokSe ja javuM che, evo dRDha nizcaya kartavya che. (bo-3, pR.185, AMka 189) Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (71) "eka mata ApaDI ane Ubhe mA tApaDI.' - evI ziyALanI vAta pa.pU. prabhuzrIjI karatA (upadezAmRta pR.17pa ane pR.317), tema temaNe paramakRpALudevanI bhakti ApaNane karavA kahyuM, te ekaniSThAe, koi bIjAnA tarapha draSTi karyA vagara, karyo jaizuM to avazya kalyANa thaze. ApaNo svacchaMda rokI, tenI AjJAne mAthe caDhAvI, bane teTalo puruSArtha, zakti gopavyA sivAya, karyA javAnI ApaNI pharaja che, ane te karIzuM to paramakRpALudeva to kRpAnA bhaMDAra ja che, temane phaLa ApavAnI vinaMtI paNa karavA jevI nathI. vagara citavya phaLa Ape, evA vItarAga bhagavAnano dharma aciMtya ciMtAmaNi kahevAya che; te pAmIne pramAda karIe teTalo ApaNo vAMka che; nahIM to avazya sanA ArAdhanathI sanI prApti thAya ja, temAM kaMI saMzaya nathI. te vAta pratyakSa anubhava karIne pa.pU. prabhuzrIjIe ApaNane kahyuM che. vImo utarAvIe chIe.' ema paNa kahetA. "paramakRpALudevanI bhakti karanArano vAMko vALa thAya tenA ame jokhamadAra chIe, paNa potAno svachaMda umere to ame javAbadAra nathI.'' ema paNa kahetA hatA, te lakSamAM rAkhI paramakRpALudevanI bhaktimAM arihaMta, siddha, prabhuzrIjI Adi sarva AvI jAya che, ApaNo AtmA paNa temAM AvI jAya che, AtmAnI ja bhakti tyAM thAya che, kaMI bAkI rahI jatuM nathI, e lakSa na cUkavA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.215, AMka 213) | Apano zubha bhAvanAvALo patra maLyo chejI. e badhA bhAvo paramakRpALudeva pratye kartavya chejI. e paramapuruSanI upAsanAthI ApaNe badhA tenI dazA pAmI zakIe tema chejI. temanI eka paNa AjJA ke vacana sAcA aMtaHkaraNathI uThAvIzuM to jarUra kalyANa thaze. teno pratyakSa purAvo pa.u.pa.pU. prabhuzrIjI che. chAtI ThokIne te kahetA ke paramakRpALudevanI bhaktithI kalyANa na thAya to ame javAbadAra chIe; paNa koI potAnI buddhithI "Aya jJAnI che" ne "Aya jJAnI che" ema kahI svaccheda poSaze, tenuM jokhama amAre mAthe nathI. bAio jema eka ja dhaNI kare che tema paramakRpALudevamAM sarva jJAnI samAya che ema mAnI, ekanI ja upAsanA karaze to badhAya jJAnInI upAsanA thaze. saddagurupadameM samAta hai, ahaMtAdi pada sarva; tArta sadguru-caraNakuM, upAso tajI garva.'' e roja ApaNe bolIe chIe, te niraMtara lakSamAM rAkhavA yogya chejI. huM samajuM chuM ke A samaje che ema potAnI matithI mAnavAne badale, 5.pU. prabhuzrIjIe ApaNane batAvyA, te saMtanA kahevAthI mAnIe to koi prakAre temAM doSa na Ave. Apane te zraddhA che, te dRDha ane ekAMgI, ananya zaraNarUpa thavA ane rahevA ATaluM jaNAvavA yogya lAgavAthI jaNAvyuM che. vaLI pa.pU. prabhuzrIjInuM vacana smRtimAM Ave che - "navI, chidra vagaranI suMdara hoDImAM tamane besAryA che. have lAMboTUMko hAtha karyA vinA, temAM besI rahezo to te pAra utAraze.' paNa hoDImAMno mANasa pANImAM ramata karavA ke paga lAMbo kare to magara AvI, pakaDI, kheMcI paNa jAya, ke pote hoDImAMthI pANImAM kUdI paDe to DUbI mare; tema potAnA svade saMsAranuM kAraNa hajI paNa thavA yogya che evo Dara rAkhI, mAtra tene ja zaraNe ATalo bhava gALavAnI jarUra chejI. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (72) bIjuM, eMjina sAthe DabbA joDAya che tema AMkaDo bharavI devAnuM paNa ghaNI vakhata teozrI kahetA. A zraddhA jenI pAkI ane nirmaLa haze, tenAthI bIjAM vrata, niyama, zAstrAbhyAsa ke japa, jAtrAdi nahIM bane topaNa te vahelemoDe mokSe jaze; paNa jo zraddhAmAM khAmI haze, teno badho puruSArtha khAmIvALo thaze. tethI te ja dRDha karAvavA, ghaNI vakhata ullAsabhera bodha detA, temAMnA thoDAM vacano nIce lakhyAM chejI : "rome-roma e sAco, sAco, sAco thaI rahyuM che. aDhAra dUSaNathI rahita kevo e deva! krodha nahIM, mAna nahIM, mAyA nahIM, rati-arati nahIM vagere doSothI rahita ! e kadI tarasyo thayo che? (AtmA) bhUkhyo thayo che? rogI che? brAhmaNa che? strI che? puruSa che? eka samaja phare to camatkAra jevuM che. "paNe huM gayo' kahe tyAM mithyAtva. "huM" ane "tuM" juduM thayuM che, tene thayuM che. bAkI bIjA kahe temAMnuM kazuM gamatuM nathI. moTA kAzInA paMDita hoya ke game te hoya, paNa eka sAcAnI mAnyatA thaI gaI che, tethI bIjo koI gamato nathI, ane e ja kartavya che. "vAta che mAnyAnI." sapuruSanI yathAyogya pratIti vinA jIvAjIvanuM jJAna thatuM nathI, te satya che ... bAvaDIe bAtha bhIDIne kahe che ke mane choDAvo, mane koI choDAvo. choDI de eTale chUTo thaIza. satyaruSa to kahI chUTe. gora to paraNAvI Ape. zuM ghara paNa mAMDI Ape?" (upadezAmRta pR.282) (bo-3, pR.246, AMka 239). | pa.u.pa.pU. prabhuzrIjI kahetA hatA ke paramakRpALudevanI bhakti karavAmAM tamArA AtmAne kaMI hAni thAya tevuM hoya tenA ame jokhamadAra chIe, vImo utarAvIe chIe, javAbadArI laIe chIe. ATaluM badhuM kahevAnuM kAraNa mAtra A kALanA ApaNA jevA azraddhALu jIvone sanmArgamAM dRDhatA thAya te arthe, niSkAraNa karuNA ja hatuM. te mahApuruSanA upakAranuM jema jema vizeSa smaraNa thaze tema tema paramapuruSa zrImad rAjacaMdradeva pratye vizeSa bhaktibhAva ullAsa pAmaze ane ApaNI pAmaratA samajAtAM svapnadazArUpa ahaMbhAva-mamatvabhAva dUra thavAnuM banaze. mArga batAvanAra sAcA sajjana maLyA che; navI, kadI DUbe nahIM tevI sTImaramAM ApaNane besADayA che. have chAnAmAnA, DAhyA thayA vinA, tenA vizvAse, yathAzakti (zakti gopavyA vinA) tenI AjJA ArAdhavAno puruSArtha karyA javAno che. dhIraja rAkhI jJAnIne mArge cAlavAthI vagara icchaye mokSapATaNa prApta thAya tema chejI. (bo-3, pR.320, AMka 312). T satsaMgano yoga nahIM evA sthaLamAM prArabdhavazAta rahevuM paDe che, to tyAM paNa potAnAthI bane teTalo puruSArtha, sapuruSanI AjJA, sadAcAra ane uttama bhAvanAmAM gALavA yogya chejI. mULa vAta to paramakRpALudeva pratye ananya bhakti che. 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIe ThokI-ThokIne kahyuM che ke eka paramakRpALudevanI bhakti karanArane bIjA koInuM dhyAna vagere karavAnI jarUra nathI. temAM citta vizeSa rahyA kare tema karavA bhalAmaNa che. mArA viSe je kaMI patramAM ullekha karyo che te bhUlI jaI, tethI vizeSa prema eka paramakRpALu zrImad rAjacaMdra pratye, temanI mudrA, vacana ane tenA vacananA Azaya pratye prema-bhaktibhAva rAkhavA mArI AgrahapUrvaka Apa baMnene bhalAmaNa che. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUnAmAM pa.pU. prabhuzrIjIe eka paramakRpALudeva upara ja draSTi karAvavA ghaNuM, potAnAthI bolAya teTaluM, eka aThavADiyA sudhI kahyuM hatuM, temAMthI thoDI lITIo lakhI mokaluM chuM, te ghaNuM lakhyuM che ema vicArI, hRyamAM eka paramakRpALudeva ja, sthAna, sadAne mATe, le tevuM karI levA vinaMtI chejI. "amane to bhalA ema thayuM ke je vacana amane AtmahitanuM kAraNa thayuM, te vacana bIjA paNa sAMbhaLe, zraddhe to kalyANa thAya. tethI tenI (paramakRpALudevanI) AjJA "sahajAtmasvarUpa paramaguru'', je amArI pAse AvyA temane kRpALunI draSTie kahI saMbhaLAvI; paNa aNasamajaNe koIka to popaTalAlane, koIka ratnarAjane, koika A bhAizrIne (pU. raNachoDabhAi nAravALAne) ane amane dehadraSTie vaLagI paDayA ! jhera pIo cho jhera; marI jazo. na hoya e rasto. jJAnI to je che, te che. enI draSTie UbhA raho to taravAno kaMIka Aro che. amane mAnavA hoya to mAno, na mAnavA hoya to na mAno; paNa jema che tema kahI devuM che. ame to dhAryuM hatuM ke hamaNAM ja cAle che te cho cAle, vakhata Avye badhuM pheravI nAkhIzuM. kaMI amane phUla-hAra, pUjA-satkAra e gamatAM haze? paNa na gamatA ghUMTaDA jANIne utArI jatA. have to chupAvyA vagara khulluM kahI daIe chIe ke pUjA-bhakti karavA lAyaka e kRpALudeva; hA, bhale ! upakArIno upakAra na bhUlavo - koI meLApI mitranI peThe tenI chabI hoya to vAMdho nathI; paNa pUjA to e ja citrapaTanI thAya .... bAramA guNaThANA sudhI sAdhaka, sAdhaka ane sAdhaka rahevAnuM kahyuM che, ADuMavaLuM joyuM to marI gayA jANajo.... ame A kahyuM che, te mArga khoTo hoya to tenA ame jAmInadAra chIe; paNa je koI svacchede vartaze ane "Ama nahIM, Ama' karI draSTiphera karaze tenA ame javAbadAra nathI. javAbadArI levI sahelI nathI, paNa e mArgamAM bhUla nathI." (upadezAmRta pR.272). (bo-3, pR.337, AMka 340). jJAnasvarUpa gururAja che, kRpA taNA avatAra; bhava-bhathraNa muja TALaze, saunA e AdhAra. prathama to saMcA vagerenuM devuM mAthe hoya te dUra karavuM ghaTe. pachI anukULatA pramANe Azrama vagere tIrthasthaLe javA bhAvanA hoya to tema kartavya chejI. A mAtra sUcanA chejI. hAla to paramakRpALudevanI bhakti yathAzakti karatA rahI, RNamukta thavuM e lakSa rAkhavA bhalAmaNa chejI. je je bhAvo tame patramAM pragaTa karyA che, te paramakRpALudeva pratye vAraMvAra vInavavA yogya chejI. ApaNA badhAnA e nAtha che. tene AdhAre badho gharmavyavahAra pravarte chejI. mATe paramakRpALudevanI bhakti, je pa.pU. prabhuzrIjIe amane badhAne karavA AjJA karI che te, tamane paNa jaNAvI che. mATe bIjI koI jagyAe draSTi dIdhA vinA, eka paramakRpALudeva pratye tuMhi tRhi'nI raTanA rahe ema vRttine vALavA, AgrahapUrvaka Apa sarvane bhalAmaNa che.jI. temAM ja ApaNuM zreya chejI. 5.pU. prabhuzrIjIe e ja mArga upAmyo che ane bodhyo che. temAM ja Atmahita samAyuM che jI. (bI-3, pR.505, AMka 545). ID Ape darzAvelA bhAva mATe mArI yogyatA nathI. paramakRpALudeva pratye te bhAva kartavya che. ApaNe sarve paramapuruSa zrImad rAjacaMdra prabhunAM bALa chIe. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 74 ) tene mArge cAlanAra, te paramapuruSane potAnA prANatulya gaNanArAM bhAibaheno, e ApaNAM sagAMsaMbaMdhI gaNavAyogya che; kAraNa ke ApaNAmAM je mahApuruSe maMtra Adi AjJArUpa bIja vAvyuM che, tenuM poSaNa karavA temanI sobata ke satsaMganI jarUra che; paNa paramapuruSa zrImad rAjacaMdra guru pratye je ananya prema karavo ghaTe che, temanI pUjA, prabhAvanA ke Azraya jeTalA premathI karavo ghaTe che teTalo prema koI paNa mANasa ke devAdi pratye atyAre karavA yogya nathI. eTaluM dayamAM jIvatA sudhI sAMbhare, te prakAre kotarI rAkhavA yogya chejI. prabhu, A vAta Ape sAMbhaLI haze topaNa pharI-pharI smRtimAM rAkhavA yogya hovAthI lakhI jaNAvI che. A, uparathI to sAmAnya zikhAmaNa jevI lAgaze, paNa vAMcana, vrata, niyama, pUjA, bhakti Adi badhI dhArmika kriyAno AdhAra paramapuruSa zrImad rAjacaMdradeva pratyeno prema che. te jeno vadhAre haze, te sarva saMtone priya che. temAM jene jeTalI khAmI che, te pUrI karyo chUTako che; kAraNa ke jene janmamaraNathI chUTavuM che, teNe to paramakRpALu zrImad rAjacaMdranI ananya bhaktithI upAsanA karavI ja paDaze. teozrIe pote ja lakhyuM che ke, " "izvarecchAthI je koI paNa jIvonuM kalyANa vartamAnamAM paNa thavuM sarjita haze te to tema thaze, ane te bIjethI nahIM paNa amathakI, ema paNa atra mAnIe chIe.' (398) (bI-3, pR. 208, AMka 206) ] pU. ....no patra Avyo hato. temane paramakRpALudeva pratye akhaMDa gurubhAva pragaTe ane TakI rahe, te vAraMvAra jaNAvatA rahevA yogya chejI. ApaNe mumukSuomAM ekabIjA dvArA je prakAranI madada maLe, te paramakRpALudevanA yogabaLanuM phaLa chejI. huM to eka pAmara prANI tenA zaraNe rahI Atmahita karavA mathI rahyo chuM. jenA dvArA ApaNane upakAra thayo hoya te bhUlavo nahIM, paNa bhaktibhAva eka paramakRpALudeva pratye pativratAnI peThe rAkhavAthI ghaNo lAbha che, ema temane jaNAvazo tathA hAla AtmakalyANanI icchA che, te maMda na thAya te paNa sAthe jaNAvazojI. (bo-3, pR.385, AMka 390). paramapuruSa zrImad rAjacaMdranI bhaktithI sarva jJAnInI bhakti thAya che. tene mAnyAthI koI jJAnI mAnavAnA bAkI rahI jatA nathI. temAM sarva samAya che. e vAraMvAra vicArI, dayamAM draDha karavA yogya chejI. (bI-3, pR.22, AMka 50) I parAbhakti e gahana viSaya che. atyAre ApaNe satpaSe ApelA sAdhanane, te paramapuruSa upara prema vadhe tema, vAraMvAra ArAdhI, kaSAya maMda thAya ane pramAda ghaTe tema vartavA yogya chejI. paramakRpALudeva pratye akhaMDa bhakti rahe tema pravartavA pa.u.5.pU. prabhuzrIjInAM preraNAbharyA vacano tamane paNa smRtimAM haze; eTale A jJAnI ke A jJAnI, evo nirNaya ApaNI matikalpanAe karavAmAM kaMI mAla nathI. pa.pU. prabhuzrIjIe chAtI ThokIne ApaNane kahyuM che ke paramakRpALudevanI bhaktithI kalyANa na thAya to ame jAmIna banIe chIe. AvI javAbadArI lenAra ApaNane maLyA che, e ApaNAM mahAbhAgya che. have to eka upara vRSTi rAkhI, ApaNA doSo dUra karI, tenI bhaktimAM lIna thavA prayatnavAna thavuM. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 ) bhaktimArga praveza nahi, nahIM bhajana dRDha bhAna; samaja nahIM nija dharmanI, nahi zubha deze sthAna.' atyAre to AvI sthiti che, te palaTAvI "prabhu prabhu laya'' lagADavAnI cheja. parAbhakti ke AtmA-paramAtmAnI ekatA jevA gahana viSayo to yogyatA AvyuM, temAM caMcapraveza thAya tema che. zabdo to mAtra buddhi saMtoSavA pUratA che. kaMIka premanI, jAgRtinI jarUra che. (bo-3, pR.266, AMka 261) 0 praznaH parAbhaktinA nimitte paramAtmA prApta thAya che ke paramAtmA prApta thavAthI parAbhakti Uge che? uttara : "parAbhakti nimitte paramAtmA prApta thAya che.' e eka apekSAe yathArtha che. tyAM parAbhakti eTale "sapuruSanI abhedabhAve bhakti." tethI ahaMbhAva bhulAI jatAM, sapuruSanA svarUpamAM tanmayatA, ekAgratA, kRtakRtyatA anubhavAtAM, potAnA paramAtmasvarUpanuM bhAna ananyapaNe thAya chejI. kSamApanAnA pAThamAM roja bolIe chIe: ""jema jema huM sUkSma vicArathI UMDo UtaruM chuM tema tema tamArA tattvanA camatkAro mArA svarUpano prakAza kare che. tame nIrAgI, nirvikArI, sacidAnaMdasvarUpa, sahajAnaMdI, anaMtajJAnI, anaMtadarzI ane railokyaprakAzaka cho." A prathama vAkyamAM parAbhaktinA sAdhanathI ahaMbhAva TaLatAM, aMtarAtmA banI jIva potAnuM saMpUrNa svarUpa, je paramAtmapada te, prApta kare che ema samajavA yogya che. have bIjuM vAkya vicArIe : "paramAtmA prApta thavAthI parAbhakti Uge che." te paNa yathArtha che. ahIM paramAtmA eTale potAnuM svarUpa uparanA vAkyamAM phaLarUpe pragaTa thAya che ema kahyuM hatuM tene badale, je sapuruSe paramAtmapada prApta karyuM che, kRtakRtya thayA che tevA dehadhArI paramAtmAno yoga prApta thaye parAbhakti Uge che ema samajavuM eTale baMne vAkyomAM virodha nahIM, paNa eka ja bhAva che ema samajAze, eTale prazna karavA jevuM ja nahIM rahe. baMne vAkyono paramArtha e che ke pragaTa puruSottama paramAtmAnI bhaktithI potAnA AtmAnuM poSaNa thavArUpa bhakti pragaTa thai, te parAbhaktirUpa paramapada pragaTAvI zake chejI. zrI ratnarAjasvAmIe dilamAM kIje dIvo' e pada maMgaLadIvArUpe lakhyuM che, te covIsI ke AlocanAmAMthI vAMcI, temAM batAvelo krama vicAravA yogya chejI. karma mohanIya bheda be, darzana cAritra nAma; haNe bodha vItarAgatA, acUka upAya Ama." zrI AtmasiddhijInI A gAthA paNa vizeSa vicAravA yogya chejI. temAM AkhuM mohanIyakarma kSaya karI, paramAtmapada prApta karavAno acUka upAya batAvyo che teno vicAra karI, vartana karavAnuM kAma have ApaNuM chejI. "kara vicAra to pAma.' ema paNa chevaTe kahI dIdhuM che, to have kyAre te vicAra karIzuM? jema jema vairAgya-upazamanI vRddhi thaze tema tema dRSTidoSa dUra thatAM, jJAnInAM amRtatulya vacano, yathArtha aMtara kholI, potAno paramArtha darzAvazejI. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (76) ''para prema pravAha baDhe prabhuse, saba Agama bheda sukara base; vaha kevalako bIja jJAnI kahe, nijako anubhava batalAI diye.'' prajJAvabodhamAMthI puSpa-93 "rasAsvAda samajAya teTaluM vicArI, savaLo artha levA bhalAmaNa chejI. paramakRpALudeva pratye ananya bhaktibhAva rAkhavAnuM aMte pharI sUcavI tathA bane to "jIvanakaLA' vAMcI hoya to paNa pharI vAMcavA jaNAvI, patra pUro karuM chuMjI. (bo-3, pR. 267, AMka 261) paramakRpALudeva/sapuruSanA thayelA yoga viSe [ A kaLikALamAM ApaNA jevA hanapuNya ane hInavIrya jIvone manuSyabhavanI prApti thaI jatAM, paramakRpALudevanA pratApe puruSanAM darzana, samAgama, bodha ane satsAdhananI AjJA maLI che, te mahAbhAgyanI vAta che. zrI pArzvanAtha bhagavAne baLatA sarpa-yugalane bacAvIne sadgati bakSI, tevo yoga ApaNane paNa banI Avyo che. trividha tApamAMthI UgaravAno koi Aro, sapuruSano yoga thayo na hota to, nahoto. anaMtakALathI A jIva rajhaLato Avyo che, janmajarAmaraNanAM duHkha veThato Avyo che, tema A manuSyabhava paNa thothAM khAMDavAmAM gALI adhogatinI kamANI A jIva karata, paNa paramakRpALudevanI koI kRpAe A jIva hajI jAge to evo uttama joga banyo che ke A manuSyabhavanI saphaLatA, te sAdhI zake tema che. te satparuSe anaMta dayA karIne je ApaNane paramakRpALudevanA prema pratye vALyA che, teno upakAra koI rIte vaLI zake ema nathI. mAtra tenI AjJAnuM alpa paNa ArAdhanA thaze, saMpUrNa rIte AjJA pALavAnI bhAvanA paNa jAgrata raheze to te satparuSe ApaNA mATe lIdhelI mahenata kaMIka aMze bara Avaze, saphaLa thaze. (bI-3, pR.168, AMka 172) T kSaNa lAkheNI jAya che. Avo joga pharI maLavo muzkela che. sapuruSanA yoge jeTaluM banaze teTaluM, pachI jIva game teTaluM potAnI meLe karavA mathaze, topaNa thavuM muzkela che. karoDo rUpiyA maLatA hoya topaNa tenI kiMmata satsaMga AgaLa tuccha che. satsaMganuM, sapuruSanA yoganuM mAhAmya bahu-bahu vicArI jIvamAM kRDha karavA yogya che. kahyuM che ke : _"kSaNamapi sajjanasaMgatirekA, bhavati bhavArNavataraNe naukA / ' eka lava satsaMga paNa koTi karmono nAza karavA samartha che. maraNa vakhate jIva azaraNa che; te vakhate karoDo rUpiyA ekaThA karelA, paDayA rahevAnA che. sagAM-kuTuMbI koI kAma AvatuM nathI; eka sapuruSanuM vacana, tenI pratIti ke zaraNabhAva je kAma Ave che, zAMti Ape che tevuM bIjuM kaMI kAma AvatuM nathI. maraNa avasara mahotsava jevo lAge e kevI kamANI che, te vAraMvAra vicAravA yogya che. evA saMskAra vRDha thavA mATe niraMtara satsamAgama ane bodhanI jarUra che. (bI-3, pR.78, AMka 67) | sAcA puruSano alpa paNa yoga thayo che, tene chUTavAnI kAmanA thoDIghaNI jAge che; te mahApuruSano ja pratApa che. 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI kahetA ke amArI pAse Ave tenAmAM ame kaMIka ghAlI daIe chIe, paNa tene e khabara te vakhate na paDe. kALe karIne satsaMgarUpI jaLathI poSAtAM te vRkSarUpa thAya che ane Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 chUTavAnI vAtano AtmAthI bhaNakAra thAya che. saMsAramAM tene nirAMte te sUi rahevA na de, kyAMya cena paDavA na de, sUraNA jagAve. paNa kyAre ke sAcA puruSanA bIjane sAco thaine A jIva jo jhIle, poSe, pathya pALe to; nahIM to vaMdhyA bAi, ke jene garbha gaLI jatA hoya tevI bAine putraprAptino prasaMga prApta thavo durlabha che; tema jIva jo satpuruSanA upakArane saMbhAre nahIM, dhana strI kuTuMbanA ja vicAromAM divasa upara divaso vitAve ane satpuruSanAM vacananA vicArathI, tenI AjJAnA ArAdhanathI Atmahitane poSato na rahe, to satpuruSano yoga te na maLyA jevo paNa thai jatAM vAra na lAge, evo A kuMDAvasarpiNI duSamakALa che. mATe A vikaTa prasaMgamAM puruSArtha paNa vikaTa kartavya chejI. pahelAM to jatAM-AvatAM ke satpuruSa vihAra karatAM kaMi darzanamAtrano lAbha thai jAya topaNa jIvanA bhAva palaTAi jatA. tevA saraLa bhadrika jIvo hatA ane atizayadhArI satpuruSo hatA. tevo yoga na hoya tyAre vizeSa puruSArtha karI, ghaNo satsaMga sevIne paNa, maLelo yoga saphaLa karavA jIve jAgatA rahevAnI jarUra chejI. atyAre DahoLuM pANI pIvAne maLe to tevuM paNa pIne, jo tarasa chIpe tema hoya to tema karI levuM; nahIM to jema raNamAM mUrkha musAphara 'AvuM pANI koNa pIe ?' ema karIne AgaLa cAlyo jAya ane AgaLa to tevuM DahoLuM pANI to zuM, paNa mAtra retI, retI ja AvyA kare, tyAM te jIva tarase kaMTha besI javAthI marI jAya che; tevI ApaNI dazA na thAya te viSe ghaNuM vicAravuM ghaTe chejI. A yoga ApaNA hAthamAMthI vahI gayA pachI, Avo yoga paNa pharI maLavo kaThaNa che, to tethI sArAnI AzA zuM rAkhavI ? mATe je bane te, jatA divasamAMthI hitakArI kALano lAbha lai levo, e tamAre-mAre-badhAe kartavya chejI. (bo-3, pR.341) paramapuruSonI anaMta kRpAthI jIva ATalA sudhI Avyo che. have A yoga saphaLa karI levA, vairAgya-upazamanI vRddhi karavAnI jarUra che. jene satpuruSano yoga thayo che, paramapuruSa pratye zraddhA che, tene eka pramAda ja vighnakartA che. te dUra karavA jIva puruSArtha - satpuruSArtha satpuruSanI AjJAe pragaTAve to satpuruSanA hdayamAM rahelo mokSamArga, jIvane pragaTa thavA yogya chejI. (bo-3, pR.572, AMka 643) AtmAne mATe tapa karavuM che, evo bhAva rahevo joie. evuM satpuruSanA yoga vagara thAya nahIM. mATe satpuruSanA yoganI jarUra che. (bo-1, pR.337, AMka 86) sAcuM sukha zuM che, tenuM jIvane bhAna nathI. satpuruSanA yoge ja bhAna pragaTe che. mokSa joie che ema kahe, paNa mokSa zuM tenI khabara nathI. satpuruSanA yoge ja khabara paDe. mukhya bhAvanA to satpuruSanA yoganI rAkhavI. e yoga na hoya to bhAvanA tenI rAkhIne satzAstrano paricaya rAkhavo. (bo-1, pR.342, AMka 18) D jIvane bhrAMti che; paNa bhrAMtirahita puruSano yoga thAya to bhrAMti nIkaLI jAya. mahApuruSo badhAM pahelAM to bhrAMtivALA hatAne ? paNa pachI yoga thayo tyAre bhrAMtimAMthI nIkaLI gayA. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 ) lakSmaNa. AgalA bhavamAM eka rAjAnA putra hatA. tene eka pradhAnanA chokarA sAthe mitratA hatI. te baMne bahu tophAnI hatA. eka divasa eka zeThanI chokarIne joIne teonA manamAM ema thayuM ke A chokarI sArI che mATe ApaNe upADI lAvavI. pradhAnanA chokarAe kahyuM, lai AvIzuM. tenI taiyArI karI. te vAtanI zeThane khabara paDI gaI; eTale te rAjA pAse Avyo ane badhI vAta kahI. rAjAe A baMne chokarAone phAMsIno hukama Apyo, paNa pradhAne vicAryuM ke Ama na thavuM joie, pradhAne rAjAne kahyuM ke huM eka mAgaNI karuM chuM ke A chokarAone na mAro, nahIM to pachI rAja koNa karaze ? baha kahevA chatAM rAjAe na mAnyuM, ane kahyuM ke beyane mArI ja nAkho. pradhAne kahyuM, e kAma mane sopo, huM mArIza. rAjAe kahyuM, bhale, tuM mAra. pradhAna baMnene jaMgalamAM laI gayo. tyAM eka jhADa nIce baMnene besADIne, eka parvata upara gayo ane tapAsa karI Avyo. pachI chokarAone kahyuM: 'huM tamane siMhanI guphAmAM laI javAno chuM, mATe maravA taiyAra thaI jAo. je tamAre saMbhAravuM hoya te saMbhArI lo, iSTadevanuM smaraNa karI lo. maravA taiyAra thaI jAo. Darazo nahIM.' chokarA bolyA : "Aryo zAnA Dare ?'' pradhAna baMnene parvata upara laI gayo. tyAM gaNadhara padhArelA hatA. tyAM jaIne upadeza saMbhaLAvyo ane beya chokarAo gaNadharadevane soMpI dIdhA. gaNadhara bhagavAne baMne jaNane dIkSA ApI. pradhAna ghera Avyo tyAre rAjAe pUchayuM ke chokarAone kyAM mArI Avyo? pradhAne kahyuM: "siMhanI eka UMDI guphA hatI, temAM huM nAkhI Avyo chuM; Ape kahyuM te pramANe ja karyuM che.' pachI rAjAne pazcAttApa thavA lAgyo, tyAre pradhAne kahyuM : "siMhanI samAna vIratAthI AcAra pALanArAone ApyA che, ane teo baMne dIkSA laI sAdhu thayA che." rAjAe kahyuM : "sAruM." rAjA paNa pachI vaMdana karavA gayA. (prajJAvabodha puSpa-42) (bo-1, pR. 229, AMka 120). paramakRpALudeva/sapuruSanA yogabaLa viSe D paramakRpALudevanuM alaukika yogabaLa samajavA tenA pratye ananya bhaktinI jarUra che. te vardhamAna karatA rahezo to mane vizeSa prasannatA vartaze. aneka prakAranA prazno UThe, te badhAnuM samAdhAna yogyatA vadhe aMtaramAMthI ja maLI raheze. "UMDA Utaro." ekaniSThAe ArAdhanA karyA raho. laukikabhAvonuM vismaraNa karatA rahevAno abhyAsa kartavya che). (bI-3, pR.547, AMka 602) paramakRpALudevanuM yogabaLa jayavaMta varte che, paNa te mumukSujIvo dvArA ja vartaze. mATe jeTalI pavitratA mumukSajIvonA AcaraNamAM pragaTaze teTaluM tenuM yogabaLa vizeSa vardhamAna thatuM jagatamAM jaNAzejI. te mATe lobhanI maMdatA karI, saTTAnI badIthI bacI, bhaktibhAvamAM, paraspara prema, sahakAra, ekadilIthI vartIzuM, to prathama to aMtaHkaraNamAM ja teno prabhAva spaSTa zAMtirUpe jhaLakaze ane jagatamAM te DhAMkyo nahIM rahe. koi hIrA upara sUryanuM kiraNa paDe ane ThIkarA upara paDe, paNa hIrAnA caLakATathI je jue tenI AMkha AkarSAI dilamAM prasannatA pragaTAve che; paNa ThIkarA upara tenuM te kiraNa paDatAM ThIkarAnI kALAza pragaTa karI, tyAMthI draSTi kheMcI levA prere che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 Ama ApaNAM aMtaHkaraNa sAcI zraddhAvALAM banaze to jarUra svaparanI pragatinuM kAraNa banaze; ane jo ekabIjAnI niMdA, irSyA ane lobha, ati svArthalaMpaTatA ane saMsAravAsanAthI gaMdhAtA rAkhIzuM to tyAM satpuruSano bodha pariNAma pAmavo durlabha thai paDaze. bIjA ApaNI, ApaNA dharmanI niMdA karaze ane svaparane ahitanuM kAraNa ApaNuM vartana banaze. mATe prabhAvanA karavI hoya teNe, potAnA doSo dekhI, paramakRpALudevanI samakSa potAnA doSo niMdI, hradayathI dUra karavA vAraMvAra lakSa rAkhavAnI jarUra chejI. (bo-3, pR.600, AMka 688) D pU. jesaMgabhAinA Ape guNagrAma lakhyA te yathArtha che. pa.pU. prabhuzrIjInA yoge temano AtmA paramArthapremI banyo hato. ghaNI, dRSTAMta levA jevI laghutA temaNe ArAdhI hatI. TUMkAmAM, pAchaluM jIvana temaNe sudhArI lIdhuM. huM amadAvAda gayo tyAre temanuM citta ThekANe nahIM rahetuM hovAthI, eka divasa rokAi pAcho agAsa gayelo; paNa pachI patra hato temAM temanI Akhara avasthA viSe pU. .e lakheluM ke tamArA gayA pachI cittanI asthiratA ochI thayelI ane chellA be-traNa divaso to zAMtimAM gayA. AhAra, pANIno chellA traNa divasa temaNe tyAga rAkhelo. bIjAM sagAMvahAlAM Agraha kare to hAtha joDI nA pADe. bolAtuM nahIM, kaMi lakhatA paNa pachI lITA thai jatA. pote bhAnamAM TheTha sudhI hatA. mALA vagere pheravatA. bhaktimAM dhyAna rAkhatA. chevaTanA bhAgamAM AMkhe vadhAre dekhAtuM hatuM. be divasa u52 eka mumukSubhAi 85 varSanI uMmare khoja-pAraDImAM gujarI gayAnA samAcAra hatA. temane ghaNo thoDo samAgama chatAM eka aThavADiyuM bebhAna (cittabhrama) jevuM raheluM ane chelle divase Akho divasa citta ThekANe AvyuM. bhaktibhAvamAM vRtti rAkhatA ane zAMtabhAve deha choDayo. Ama paramakRpALudevanuM yogabaLa Akhara vakhate hAjara thAya che ane zaraNarUpa bane che; to pU. zeThajIne to ghaNA kALanuM ArAdhana hatuM, te kema chUTe ? (bo-3, pR.613, AMka 711) pU. aMbAlAla mAravADIno deha tenA gAme chUTI gayo che. tenA bhAva chevaTa sudhI sArA rahelA evA samAcAra hatA. paramakRpALudevanuM yogabaLa Ama pAMca-sAta varSanA navA samAgamInA maraNaprasaMge paNa pragaTa jaNAya che, to jene pa.u.pa.pU. prabhuzrIjInAM sAkSAt darzana, upadeza, smaraNa, samAgamano lAbha maLyo che tenAM to ahobhAgya mAnavAM ghaTe chejI. pa.pU. prabhuzrIjI kahetA ke ''tArI vAre vAra.'' te taddana sAcuM jaNAya chejI. jIva baLa kare to paramakRpALudevanI pragaTa anaMta dayA anubhavAya tema chejI. pramAda ane parabhAve jIvanuM bhUMDuM karyuM chejI. khaMbhAtamAM paramakRpALudeve jaNAveluM, pU. tribhovanadAse ahIM AvyA tyAre jaNAvyuM hatuM, ke tame cha AnI mahenata karo to ame daza AnI umerI ApIzuM. A vAta keTalI adbhuta che; ane puruSArthapreraka che, te karI joye khabara paDe. ApaNAmAM to anaMta doSo bharelA che; paraMtu 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIno yoga thayA pahelAMnI ane atyAranI avasthA tapAsIe to temAM Abha-jamIna jeTalo phera spaSTa samajAya tevo che; temAM mukhya kAraNa te paramakRpALunuM yogabaLa mane to samajAya chejI; nahIM to A jIvanuM vIrya A kALamAM kevuM ane keTaluM tathA kaMi paNa teNe, mAthuM mUkIne ka2vA jevo, puruSArtha paNa karyo nathI chatAM je kaMi raMga badalAyo che Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8O (80) te tenI, mAtra nirguNI upara paNa karuNA karavAnI, udAratA ja samajavA yogya chejI. (bI-3, pR.478, AMka 509) zrImad rAjacaMdra graMtha (vacanAmRta) viSe [ Ape zrImad rAjacaMdra graMtha vAMcavAnI icchA jaNAvI. tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke e graMtha sarva zAstranA sArarUpa che. teno niyamita abhyAsa zraddhApUrvaka, yathAzakti thAya to lAbhanuM kAraNa che tathA sapuruSanA viyogamAM parama avalaMbana tathA mArgadarzakarUpa che. tenAthI pAMca indriyonA viSayo pratye ruci ghaTI, paramapada pAmavAnI ruci jAgrata thAya tevuM uttama nimitta che, ane te vAMcana mumukSujane avazya kartavya che. te saddhodhanA zravaNa, manana, nididhyAsanathI mokSamArga prApta thavA yogya chejI. uttama to e che ke satsamAgamamAM tenuM zravaNa, manana karavA yogya che, paNa puruSano yoga na hoya to potAnA jevI yogyatAvALA satsaMgIono AtmArthe satsaMga karavA yogya chejI. tevo paNa joga na hoya to potAnAthI bane teTalA utsAhathI pavitratApUrvaka, te puruSanA bahumAnapaNA sahita, saMyamapUrvaka, yathAyogya sadvAMcana, manana kartavya chejI. sAmAnya jAtanAM chApAM, pustako vAMcavAnI hAlanI Dhaba pramANe sUtAM-sUtAM ke musApharImAM vakhata gALavA khAtara, avyavasthitapaNe ke nirAdarapaNe te vAMcavA yogya nathI; paNa jema sadguru pAse jaIe tyAre vaMdana, stuti vagere karIe chIe tema jyAre avakAza hoya tyAre te pustaka vAMcatAM pahelAM namaskAra karavA ane vicAravuM ke he bhagavAna! A kaLikALamAM A manuSyabhavane lUMTI lenAra aneka sAdhano che temAMthI mukta thaI, jANe be ghaDI marI ja gayo hato ema vicArI, be ghaDI A AtmAnA kalyANane arthe ApanAM vacanonuM zravaNa karavAno, vAMcana-manana karavAno mane je avakAza maLyo che, te mAruM ahobhAgya mAnuM chuM ane badhA vicAro tajI, Apano jaNAvelo bodha ja mane zreyaskArI che ema vicArI, ApanA pratyakSa samAgamatulya ApanA pratyakSa vacananAM zravaNa-mananano AnaMda mane prApta thAo ane mArA doSa dUra thai, mokSanuM kAraNa je samyakdarzana, tenuM nimitta Apano bodha nIvaDo, evI bhAvanA vaDe, dararoja nAhIne ke jyAre be ghaDI avakAza maLe ane bIjA vicAra dUra karI, ekAMtamAM besavAno vakhata maLe tyAre. zraddhApUrvaka zrImad rAjacaMdra graMtha vAMcavAthI ghaNA lAbhanuM kAraNa che. koI paNa prakAranA A lokanA sukhanI alpa paNa icchA, emAM rAkhavI ghaTatI nathI. mokSa sivAya badhI IcchAo tajI, mAtra mokSa mATe je je upAya temAM darzAvyA che, tene samajavAnI ane te pramANe yathAzakti vartavAnI bhAvanA rAkhI, nyAyanItipUrvaka vartI, nirAbhimAnI ane vinayI banavAnI jarUra che, kAraNa ke dharmanuM mULa vinaya che. jyAM DoLa, dekhAva ane abhimAna hoya tyAM dharmanAM vacana bdayamAM UtaravAne badale jIbha upara ja jaIne aTakI jAya che, vAMcIne koIne kahevAmAM, DAhyo gaNAvAmAM AnaMda mAnI le che; paNa temAM jaNAvyA pramANe AcaraNa nathI thatuM tyAM sudhI AtmAnuM kalyANa thatuM nathI. ATalI sUcanA lakSamAM rAkhI, kALajIpUrvaka abhyAsa karazo to amRta karatAM paNa vizeSa hitakArI, e vacanono saMgraha che. te jIvane AtmA oLakhavA mATe yogyatA arpa, sadgano yoga thatAM Atmahita thAya tevI dazA prApta karAvavA samartha chejI. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (81) pustakamAM viSayo gahana che, temAMthI samajAya teTaluM vAMcajo. moTA paMDitone paNa samajavuM muzkela thAya tevI vAto paNa che, te hAla na samajAya te paDI mUkavI. "Atmasiddhi'no vicAra karazo, vIsa doharA vagerethI bhaktibhajanamAM rahezo. sahanazIlatA, saMtoSa dhAraNa karazo. jijJAsAnI tathA vairAgyanI vRddhi karI, pramAda tajavAyogya che). (bo-3, pR.54, AMka 39). D A vacanAmRta che, te niHspRha puruSanAM vacano che. azarIrI bhAva pAmIne A vacano paramakRpALudeve lakhyAM che. AzAtanA na karavI. lokonA kahevAthI ADAavaLI pustaka nAkhI na daie. pustaka koI jJAnInI AjJAthI vAMce to lAbha thAya. (bo-1, pR.227, AMka 160) jenI pAse zrImad rAjacaMdra graMtha che tene ghera samajaNano bhaMDAra che, paNa jIvanI yogyatA pramANe temAMthI te grahaNa karI zake chejI. nadImAM pANI ghaNuM hoya paNa jenI pAse jevaDuM vAsaNa hoya, teTaluM pANI te laI zake che. mATe yogyatA ke AtmArthIpaNuM prApta thAya, tevo prayatna kartavya chejI. (bo-3, pR.786, AMka 1OO2) | pU. ....e vacanAmRta vAMcavuM zarU karyuM che, te viSe sUcanA karavAnI ke ApaNI alpabuddhi hovAthI, mokSamALAmAM zikSaNa paddhati nAmathI zarUAtamAM sUcanAo karI che, te lakSamAM rAkhIne vAMcavA, vicAravAnI Teva rAkhI haze to kalyANakAraka che. (bI-3, pR.19, AMka 198). D tame vacanAmRta vAMcavAnuM zarU karyuM che, to mokSamALAnI zarUAtamAM paramakRpALudeve mokSamALA kevI rIte vAMcavI, te viSe sUcanA lakhI che te samajI, te prakAre dhIme-dhIme, vicArapUrvaka, yathArtha samajAya tema vAMcana karavA sUcanA che. ghaNuM vAMcavAnI utAvaLa karavA karatAM jeTaluM vaMcAya teTaluM potAnI zakti pramANe vicArAya, tenI tulanA bhalI rIte thAya tathA te vAMcyA pachI ApaNane kayA prakAre hitamAM upayogI thAya tema te vAMcana che tenI zodha karI, ekAda vacana paNa jo UMDuM dayamAM UtarI jAya to jema comAsAmAM UMDuM kheDIne bIja vAve che te sArI rIte UgIne pAka Ape che, tema kALe karIne te vacana UgI nIkaLe ane potAne tema ja potAnA samIpavartI jIvone hitamAM vRddhi thAya, sarva sukhI thAya, tevuM phaLa tenuM Ave che. sapuruSanAM vacana vicAratAM, ApaNI buddhi pramANe samajAya che; paNa teTalo ja teno artha che ane mane badhuM samajAI gayuM, ema mAnIne paNa saMtoSa vALavA jevuM nathI. paramakRpALudeve pote ja lakhyuM che ke ""sapuruSanA ekeka vAkyamAM, ekeka zabdamAM, anaMta Agama rahyAM (samAyAM) che, e vAta kema haze?" (16) zrI mahAvIrasvAmIe Adi-guru zrI gautamasvAmIne "utpAda, vyaya ane dhruvatA'' A traNa zabdo, tripadI kahevAya che te, ApyA. te uparathI temaNe dvAdazAMgInI eTale sakaLa zAstronI racanA karI. je vAMcIe te AtmA pragaTAvavA, sarva kriyA eka AtmArthe karavA yogya chejI. (bI-3, pR. 200, AMka 200) 'T Ape pustakamAMthI vAMcavA saMbaMdhI puchAvyuM. tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke thoDuM vaMcAya tenI harakata nahIM, paNa vAraMvAra vAMcI, temAM kahelo artha vicAravAmAM vizeSa kALa jAya tema kartavya che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (82) jo avakAza hoya to yathAzakti, temAMthI niyamita rIte vaMcAya to hitakArI che. "amRtanI nALiyerI" jevA satpaSanAM vacanomAM jeTalo kALa jaze teTalo lAbhakAraka che. apUrva avasara. cha padano patra, bhaktinA vIsa doharA, kSamApanAno pATha vagere je mukhapATha karyuM hoya te roja bolAya, vicArAya to sAruM. jema jema satsaMga-samAgamano prasaMga vizeSa thAya, upazama-vairAgyanI vRddhi thAya tema tema jJAnane AvaraNa karanAra karma ghaTavAthI samajaNa vizeSa paDatI jAya. hAla jeTaluM samajAya teTaluM samajI; na samajAya te AgaLa upara satsamAgame samajavAnI bhAvanA rAkhavI kartavya chejI. (bI-3, pR.55, AMka 40) || paramakRpALudevanA pustakamAMthI avakAze roja, niyamita vAMcavAno krama rAkhyo haze. bahu na vaMcAya to phikara nahIM, paNa je vaMcAya tenA vicAra rAtadivasa rahyA kare tevI Teva pADavA vinaMtI che jI. (bo-3, pR.543, AMka 630) I "A jIvane utApanA mULa hetu zuM? tathA tenI kema nivRtti thatI nathI, ane te kema thAya?" (27) te viSe Ape puchAvyuM che. tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke paramakRpALudeve ghaNA prazno upasthita karI vahelAmoDA AgaLa-pAchaLa uttara ApelA che, te teozrInAM vacano vicArapUrvaka jovAthI jaDI Ave tema che.jI. (bI-3, pR.189, AMka 192). | amuka bAbato to jIvane yogyatAe ja samajAya che; chatAM sAmAnya arthAdi to vAraMvAra paramakRpALudevanuM vacanAmRta vAMcanArane ApoApa samajAvA yogya chejI. (bI-3, pR.565, AMka 633) paramakRpALudevanuM pustaka vAMcatA rahevAthI, ghaNA khulAsA ApoApa thAya tema chejI. Atmahita poSavA mATe, paramakRpALudevanAM vacano mane to sarvottama lAgyAM cheja. tethI vAraMvAra, te ja bhalAmaNa karavA vRtti rahe chejI. (bI-3, pR.474, AMka 501) D paramakRpALudevanA patro e ja ApaNane navajIvana arpanAra che. ApaNA upara ja jANe, Aje ja amuka patra Avyo che ema jANI, jijJAsA tIvra rAkhI vAMcIzuM, vicArIzuM to temAMthI apUrva baLa prApta thaze. sapuruSonuM yogabaLa jagatanuM kalyANa karo." (47) evuM paramakRpALudevanuM vacana che ane tenA vacanayogarUpa graMthane AdhAre ApaNe kalyANa sAdhavAno nizcaya che, to avazya ApaNuM kalyANa thaze. zraddhA dRDha karIne te puruSane zaraNe rahevAze to bhale maraNa Ave topaNa ApaNo vALa vAMko thAya tema nathI. sagurunA Azritane Akhare dharmasAdhana uttama mitranI garaja sAre che, te ja tene sadgatine ApanAra uttama bhomiyo che. (bI-3, pR.108, AMka 100) ghaNA kALane bodhe samajAya tevI tattvajJAnanI zraddhAnI vAta che. eka to bodha ApanAra AtmajJAnI joie ane bodha grahaNa karanAra saraLa, madhyastha, bhUlabharelI viparIta mAnyatAothI rahita, mAtra AtmakalyANanI ja icchAvALo hovo joIe; tathA Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (83) janmajarAmaraNa Adi duHkhone lIdhe jene saMsAra uparathI aNagamo athavA vairAgyabhAva Avyo hoya ane krodha, mAna, mAyA, lobha Adi zatruone jeNe maMda karyA hoya tathA temano nAza karavA ane indriyono ane manano jaya karavA jeNe dRDha nizraya karyo hoya, te pAtra gaNAya che. AvI pAtratA, yogyatA dharAvanAra mumukSuo pratye lakhAyelA patro zrImad rAjacaMdra graMthamAM chapAyA che, te tevI yogyatAvALAne mArgadarzakarUpa che. temAM paNa teno marma batAvanAra joize. (bo-3, pR.62, AMka pa1) A cAturmAsamAM vacanAmRta, bane to kramapUrvaka, potAne arthe tame traNa sAthe vAMcavA-vicAravAnuM rAkhazo to ghaNo AnaMda Avaze. pahelAM vAMcyuM haze to paNa have navuM lAgaze, navuM samajAze, vizeSa lAbhanuM kAraNa thazejI. bIjA koI AvI caDhe ane sAMbhaLe to harakata nathI; paNa bIjAne vyAkhyAna ApavAne badale potAne mATe svAdhyAya karIe chIe, e bhAva sahita thoDuM paNa vicArapUrvaka zraddhA draDha thAya ane vairAgya-upazamanI vRddhi thAya, te lakSa rAkhI vAMcana kartavya chejI. dararoja je vAMcana karo te pUruM thaye, patrAMka 767 niyamita rIte roja vAMcI javAno ke mukhapATha thai jAya to ekAda jaNa bolI jAya tema kartavya chejI. e samiti ke rahasyadraSTivALo patra samajAye, aMtarmukhaupayoga ke AtmapariNati upara lakSa rAkhavAnI kALajI raheze ane AjJAnuM mAhAbhya spaSTa samajAze. (bI-3, pR.540, AMka 591) 'vicArasAgara' vAMco cho paNa nathI samajAtuM, ema lakhyuM hatuM. tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke zrImad rAjacaMdra graMtha chapAyo nahoto te vakhate vicAra karI zake tevA jIvone, sadgaAjJAe vAMcavA yogya gaNI, jemane te samajAya tevAne tenI bhalAmaNa karelI. zrImad rAjacaMdra graMthamAM jaNAvelA badhA graMtho kharIdI, vAMcavA bese to pAra Ave tema nathI. "zAstra ghaNAM mati thoDalI, ziSTa kahe te pramANa.' e vicArazo ane jemAM samajaNa na paDe ane vairAgya-upazamanuM kAraNa na bane tevuM lAgatuM hoya to, te vAMcanane badale zrImada rAjacaMdra graMthanuM vizeSa vAMcana-vicAra rAkhazo to vizeSa hitakArI che. (bo-3, pR.335, AMka 334) paramakRpALudevanAM vacano vicAravAmAM, samajavAmAM madadagAra thAya eTalA mATe bIjAM pustako vAMcavAnAM che. roja niyamita vAMcavAnuM rAkhavuM to AnaMda Ave. (bo-1, pR.275, AMka 12) T bIje khoTI thazo ane je zIkhavAnuM maLaze te karatAM moTA pustakamAMthI je jANavAnuM maLaze, te alaukika ane AtmahitakArI vizeSa thaI paDazejI. jeNe AtmA nathI jANyo, te game tevI kathA kare paNa sAMbhaLanAramAM vItarAgatA, nirmohIpaNuM pragaTAvI na zake; ane jeNe AtmA jANyo che te puruSanAM thoDAM vacano paNa, pratyakSa satparuSatulya jANI upAsavAmAM Ave to jagatanuM vismaraNa thAya ane AtmA tarapha vRtti vaLe, Thare ane bhAna paNa pragaTe. mATe darzana karavA javuM hoya to javuM, paNa bIjo paricaya rAkhavA lAyaka nathI; kAraNa ke te zrImad rAjacaMdra saMbaMdhI abhiprAya Ape, paNa temaNe tamArA jeTaluM zrImadjInuM sAhitya vAMcyuM na hoya, kahetA-kahetI vAto kare, temAM kaMI mAla nathI. tyAM jaI caDho ane vakhate besavuM paDe to vairAgya jevuM sAMbhaLavAnuM hoya Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94) temAM lakSa devo, nahIM to rAjAnI kathAo vageremAM khoTI thavA jevuM nathI. bane to UThI nIkaLavuM ane na UThI zako to maMtramAM mana rAkhI, teTalo kALa kADhI levo ane pharI tevA prasaMgamAM na avAya tema karavAthI, asatsaMgathI bacI zakAya. madhyasthatA, nirmohIpaNuM, samabhAva tevA prasaMgamAM maLavAM durlabha che). (bo-3, pR.753, AMka 940) zrI AtmasiddhizAstra viSe T stutiH patita jana pAvanI, sura saritA samI, adhama uddhAriNI Atmasiddhi, janma janmAMtaro, jANatA jogIe, Atma anubhava vaDe Aja dIdhI; bhakta bhagIratha samA, bhAgyazALI mahA, bhavya saubhAgyanI vinatIthI, cArUtara bhUminA, nagara naDiyAdamAM, pUrNa kRpA prabhue karI 'tI. patita) yAda nadInI ghare, nAma naDIyAda paNa, caraNa cUmI mahApuruSonA, paramakRpALunI caraNaraja saMtanI, bhaktibhUmi hare citta saunAM; samIpa rahI eka aMbAlAle tahIM, bhakti karI dIpa hAtha dharIne, ekI kalame karI pUrI kRpALue, Aso vada ekame 'siddhijIne. patita) (bI-3, pR.802) padarzanano sAra che, Atmasiddhi sukha-sAja; apUrva jJAna varI racI, namuM sadA gururAja. niSkAraNa karuNA dhaNI, amApa Apa udAra; kaLikALe pragaTayA prabhu, vaMdu vArevAra. uddhAraka ama raMkanA, apAra guNa dharanAra; zakti stavana taNI nathI, zaraNa mokSa denAra. (bo-3, pR.671, AMka 805) parama upakArI aho ! rAjacaMdra gurudeva; jene zaraNe jIvatAM, TaLatI bhava-bhrama Teva. zrI AtmasiddhizAstrarUpa gaMgA ANI ghera; bhavabhavanAM pApo harI, devA ziva-sukha lhera. tana mana vacane Adaro, bhaMkti dharI ullAsa; AtmasamAdhi kAraNe, samaraNa zvAsozvAsa. (bo-3, pR.378, AMka 384) | AtmasiddhimAM badhAM zAstrono sAra che. apUrva graMtha che. A kALamAM paramAtmadazA pAmIne paramakRpALudeve A graMtha racyo che. emAM cha darzanano samAveza che. (bo-1, pR.126, AMka 42) Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I Atmasiddhi motInA hAra jevI che. bhAvathI bhaNe to koTi karma khapI jAya. pUnamano divasa apUrva che. Atmasiddhi, jene puNya hoya tene sAMbhaLavA maLe. moDhe karI hoya to bhUlI na javI. sAcavIne rAkhavI. (bo-1, pR.293, AMka 42) | sarva zAstrothI AtmasiddhizAstra mahAna che. nAnuM chokaruM paNa samajI zake evA zabdomAM che. ema to, vicAratAM bahu UMDo Utare tyAre khabara paDe. bIjAM ghaNAM zAstro joyAM paNa Atmasiddhi jevuM koI zAstra nathI joyuM. bIjAM zAstromAM prathama kALa, AkAza AdinuM varNana karyuM che. te bhaNatAM ane vicAratAM bahu vakhata lAge. temAM jagatanA bIjA padArthonuM varNana karyuM che, temAM ja kheMcI jAya to AtmAnuM je karavuM che, te rahI jAya. ane AtmasiddhimAM to pahelethI ja mULa vastu lIdhI che. jeTalI yogyatA hoya teTaluM samajAya. jIvane jo potAnuM astitva samajAya to temAM laya lAge. kAma agharuM che, paNa karavuM ja che evI jo dRDhatA hoya to thAya evuM che. (bo-1, pR.47, AMka 22) 0 Atmasiddhi camatkArI cIja che. tenI zraddhA, abhyAsa kare temAM japa, tapa, dAna vagere samAI jAya che. potAnAthI banato puruSArtha, zrI Atmasiddhi mukhapATha karavAmAM paNa kartavya chejI. mukhapATha thaI gaI hoya to tenA artha vicAravA ane paraspara ekaThA maLIe tyAre carcavA, pUchavA ane samAdhAna thatAM sudhI, te vicAramAM rahevuM ghaTe chejI. cha padanI zraddhAmAM Atmadarzana samAyeluM chejI. cha padano patra paNa tevo ja camatkArI che'. (bo-3, pR.609, AMka 704) ID paramakRpALudevane je kaMI kahevuM che te mokSamALA ane AtmasiddhimAM kahI dIdhuM che, paNa teTalo vairAgya jIvamAM jAge ane kaSAyanuM baLa maMda paDe to tevI vizuddhie, temAM darzAvelI aciMtya samRddhi samajAya tema chejI. (bo-3, pR.558, AMka 619). [ A kALanA jIvonuM AyuSya ochuM eTale badhAM zAstrono sAra TUMkAmAM paramakRpALudeve AtmasiddhimAM utArI dIdho che. paramakRpALudeve sobhAgabhAIne Atmasiddhi mokalI ane pachI pUchayuM ke kema lAge che? tyAre sobhAgabhAie lakhyuM ke "sittera gAthA moDhe thai che ane bIjI karuM chuM. tAva Ave che, paNa ene laIne jIvuM chuM. bahu AnaMda Ave che." yogya jIvane mokalelI eTale ema thayuM. kharo paramakRpALudevano vAraso Atmasiddhi che. (bo-1, pR.270, AMka 7) je kaMI kRpALudevane Atmasiddhi AdimAM kahevuM che, te samajavuM, samajavA puruSArtha karavo ane samajAya te sAcuM mAnI, te pramANe vartavA bhAva karavo. bIjuM vAMcIe, te paramakRpALudeve AtmasiddhimAM kahyuM che, te samajavA mATe vAMcavuM che. paramakRpALudeve batAvelA mArge kalyANa che, te jIvatAM sudhI bhUlavA yogya nathIjI. (bI-3, pR.693, AMka 832) | zrI Atmasiddhi AdimAM darzAvela cha pada " " "AtmA che', 'te nitya che', "che kartA nija karma'; "che. bhoktA' vaLI "mokSa che', "mokSa upAya sudharma' '' - vAraMvAra vicArI mAnya thAya, pariNAma pAme tema UMDA UtaravuM yogya che. (bo-3, pR.564, AMka 631) Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8s ) jyAre sAMje ke savAre pATha pheravavAno vakhata hoya tyAre temAM upayoga rahe tevI rIte Atmasiddhi purI bolI javI; ane vicAravAnA vakhate Atmasiddhi pUrI nahIM thAya evI phikara karyA vinA, jeTalI gAthAo vicArAya teTalI vicAravI. eka ja gAthAmAM, rAkhelo vakhata pUro thAya topaNa harakata nahIM; UlaTuM sAruM ke eTalI vistAravALI vicAraNA thaI. paraMtu temAM eTalo lakSa rAkhavo ke je kaDIno vicAra karavo che tenA pratye vAraMvAra vRtti Ave, nahIM to eka vAta uparathI bIjI vAta upara saMbaMdharahita citta pravarte to pAchA saMsAranA vicAro paNa sAthe AvI herAna karaze, mATe huM to Atmasiddhi samajavA A puruSArtha karuM chuM, nakAmo vakhata gayo ke vicAraNAmAM gayo te paNa vakhata pUro thaye tapAsatA rahevA yogya chejI. mULa hetu to cha padanI zraddhA karavAno che, te vRDha thAya to badhuM vAMcyuM, vicAryuM lekhe Ave tema che). (bo-3, pR. 176, AMka 180) D zrI Atmasiddhi mukhapATha na hoya to karI levA bhalAmaNa che. roja Atmasiddhino svAdhyAya karatAM rahezo to paramakRpALudevanI samajaNa AEyamAM UtaratAM vAra nahIM lAge. (bI-3, pR.786, AMka 1002). zrI AtmasiddhizAstramAM caudapUrvano sAra che, paNa jIvanI jeTalI yogyatA hoya teTaluM temAMthI grahaNa karI zake. temAM AtmasvarUpa je gAyuM che, te sadguru AjJAe jIva vicAre to AtmA saMbaMdhI chaye padamAM te niHzaMka thAya ane AtmapratIti dvArA mokSamArga pAmI, Akhare nirvANa pAme. vIsa doharA, kSamApanAno pATha ane cha padanA patranI sAthe Atmasiddhi roja bolavA yogya che, vicAravA yogya che ane temAM jaNAveluM AtmasvarUpa pratIta karI, niHzaMka thavA yogya che. ApaNI yogyatA na hovAthI na samajAya topaNa eTaluM to avazya mAnavA yogya che ke * jJAnIpuruSoe pratyakSa pragaTa anubhavelo AtmA mAre mAnya che, tenI oLakhANa karavAnI bhAvanA vardhamAna karavA yogya che, sapuruSa dvArA sAMbhaLelA bodhanI smRti karI vairAgya-upazamanI vRddhi kartavya che; to yogyatA vadhaze ane mumukSutA vadhatAM jJAnIpuruSanuM mAhAbhya vizeSa samajAze. (bI-3, pR.79, AMka 69) | Aso vada ekama Atmasiddhino janmadivasa che. te divase pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIe jaNAvyuM hatuM ke AtmasiddhimAM caudapUrvano sAra che, Akho AtmA prakAzyo che; paNa tenuM mAhAmya zI rIte samajAya? pahelI to paramakRpALudeva upara zraddhA joIe. te paramapuruSa upara draDha vizvAsa AvI jAya topaNa A bhavamAM kAma thaI jAya. te puruSa-pratItithI tenAM vacananI pratIti Ave ane upazama, tyAga, vairAgyanuM baLa vadhe tema jIvanI yogyatA Ave eTale AtmasvarUpanuM bhAna paNa thAya. bodha ane vairAgyanI jIvane jarUra che; tene mATe satsaMga, sapuruSano samAgama ane tenI AjJAnuM ArAdhana kartavya che. bhaktinA vIsa doharA, kSamApanAno pATha, Atmasiddhi, sAmAyika pATha vagere je kaMI mukhapATha karavAnuM ke smaraNa vagere nityaniyama tarIke karavA yogya kahyuM che, te avazya karavuM. (bI-3, pR.73, AMka 61) paramakRpALudeve caudapUrvanA dohanarUpa Atmasiddhi racI mahAupakAra karyo. tenA adhikArI jIvAtmAone te mokalAvI, sabodharUpI jaLa sIMcI te vaDe AtmAnI siddhi karAvI; ane temanA dvArA ghaNA bhavya jIvonA AtmAnuM kalyANa thaze. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhinA janmamahotsavane divase ApaNe gAthAe-gAthAe namaskAra karI tenuM bahumAnapaNuM karIe chIe, paNa koI navA aparicita mANasane te AtmasiddhinuM mAhAtma kyAMthI samajAya? ane ApaNe paNa hajI ghaNuM samajavAnuM che. tevAM nimitto satsaMgAdi maLe to kalyANa thAya che. (bo-3, pR.77, AMka 67) e patrAMka 719, zrI AtmasiddhizAstra pa.pU. prabhuzrIjIne mokalI te sAthe mokalelo che; te mukhapATha karI, pachI zrI AtmasiddhizAstra mukhapATha karavA bhalAmaNa chejI. Aso vada ekamane divase zrI Atmasiddhi lakhAI che. te divasa pa.pU. prabhuzrIjInI janmatithino paNa che. te divase ahIM zrI AtmasiddhinI eka gAthA bolI paramakRpALudevane eka namaskAra karAya che, bIjI gAthA bolI pharI namaskAra karavo, ema 142 gAthAnA 142 namaskAra badhA kare che, te tame joyuM haze. vakhata maLe tyAre, te divase tevI bhakti karavA bhalAmaNa cheja. namaskAra karatAM sudhI te gAthAnA vicAramAM citta rahe ane dharmadhyAna thAya te arthe, 5.pU. prabhuzrIjIe e prathA zarU karelI chejI. (bI-3, pR.756, AMka 948) | Aso vada ekamano divasa zrI AtmasiddhizAstra racAyAno zubha divasa che tathA te ja tithie 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIno janmadivasa che. te divase paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa zrI saruprasAdamAMthI Atmasiddhi kADhI, khullI mUkIne ke tattvajJAnamAMthI Atmasiddhi kADhI, citrapaTa AgaLa mUkI moDhethI eka-eka gAthA bolatA jai, eka-eka namaskAra karato javo; ema zarIra ThIka hoya to 142thI 150 sudhI namaskAra bhAvapUrvaka karavA ghaTe chejI. teTalI zakti na hoya to bane teTalA zarUAtanI gAthAe namaskAra karI, pachI beThA-beThA bolatA javuM ane hAtha joDI citrapaTa AgaLa namaskAra karatA javuM. Ama AkhI AtmasiddhinI bhakti bane to divase, ane divase vakhata na maLe to game tyAre rAtre paNa, te divase bhakti kartavya chejI. (bI-3, pR.376, AMka 381) 0 ghaNI vakhata tame AzramamAM Aso vada ekama upara hAjara hazo eTale vizeSa sUcanA ApavA jevuM nathI paNa jIvane satsaMgano yoga na hoya tyAre pramAdamAM, parvanA divase paNa ullAsa rahevo muzkela thaI paDe cheja. tethI paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa zrI sadguruprasAdamAMthI zrI AtmasiddhizAstra kADhI, sArI rIte birAjamAna karI tathA te graMtha na hoya to zrI tattvajJAna je 5.3.5.pU. prabhuzrIjIe ApeluM hoya temAMthI zrI AtmasiddhizAstra rAkhI, eka-eka gAthA bolI kuTuMbanA badhA bhakti karavAno krama eka-be kalAkano savAra-sAMja game tyAre rAkhazo evI bhalAmaNa chejI. 5.u.pa.pU. prabhuzrIjInI janmatithi paNa te ja divase che. AvA uttama divasano lAbha pote levo, ane je potAne maLatA hoya temane AmaMtraNa ApIne jamaNavAra vagerethI prabhAvanA karIne paNa laI zakAya. jevo avasara hoya tema svaparanA hitano vicAra karI pravartavuM yogya chejI. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 ) dIkarAnA lagnaprasaMge ullAsa Ave tethI vizeSa ullAsa jyAre ApaNA parama upakArI puruSanA janmadivase Ave tyAre jIvane dharmanuM mAhAbhya lAgyuM che, ema kahevAya. "bhAve jinavara pUjIe, bhAve dIje dAna; bhAve bhAvanA bhAvIe, bhAve kevaLajJAna." (bo-3, pR.436, AMka 455) | Aso vada ekama upara zrI AtmasiddhizAstranI bhakti bahu ullAsabhAve apUrva AnaMda sAthe thaI hatIjI. ghaNA jIvo e nimitte puNyodayathI AvI gayA hatA. sabhAmaMDapa ane tenI bahAranI khullI jagAmAM paNa mAI zakyA nahotA. tethI keTalAka to derAsaramAM rahIne namaskAra karatA hatA. A kALanA jIvonA kalyANane arthe racAyela zrI AtmasiddhizAstranuM agamya mAhAtya to, pU. zrI laghurAjasvAmIe yathArtha jANeluM ane tethI ghaNA ullAsathI tenAM vakhANa karatA. "jANe te ja mANe, mANe te ja vakhANe." te bhaktino kaMIka raMga, bhaviSyamAM jIvone lAgavAnuM nimitta bane te arthe, ekamanA divasane potAno janmadivasa jaNAvI, te tithine bamaNA yogabaLavALI banAvI che. teno anubhava je hAjara hoya te ja jANI, cAkhI zake tema che). A to mAtra zabda dvArA digdarzana karAvyuM. zravaNa, kIrtana, ciMtavana, sevana, vaMduna, dhyAna | putA, samatA, chatA, navadhA bhavita pramANa |' Ape uparanA doharAnA pAMcamA prakAra vaMdanabhakti viSe puchAvyuM, teno kaMIka khyAla ekamane divase hAjara rahI zakyA hota to pratyakSa samajAta; paNa tevo suyoga prApta thayo nathI eTale zabdathI saMtoSa mAnavo rahyo. (bo-3, pR.439, AMka 459). Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 (89) vibhAga-ra prabhuzrIjI prabhuzrIjI uparanA patro D ananya zaraNanA ApanAra evA sahajAtmasvarUpa paramagurudevane atyaMta bhaktithI trikALa namaskAra ho! namaskAra ho! namaskAra ho! bhavobhavanAM duHkha dUra karanAra, paramakRpALu prabhue karuNA karI, A dIna dAsanI be varSa uparanI arajI dhyAnamAM rAkhI, nizALamAM padharAmaNI karI je AnaMda ane zreyanuM dAna dIdhuM, teno AbhAra mAnavA jeTalo paNa viveka te vakhate rahyo na hato ane bAMdhaNIthI teDavA AvelA gADAmAM javuM paDyuM hatuM, te badala kSamA mAgI lauM chuM. mAre sTezana upara AvI javuM joItuM hatuM, te na apAyuM mATe hajI paNa kheda rahe che. vacanAmRtamAM patrAMka 3mAM jaNAvyuM che ke gurudevane ziSyanI dazA jJAta hoya che, tema chatAM AtmArthI jIve te vidita karavI e hitanuM kAraNa che. e vAMcyA pachI ApanA anugrahanI smRti ghaNI vakhata rahetI, te lakhI jaNAvavA vRtti thaI. ANaMda kasaratazALAmAM bhakti thayA pachI betraNa divasa to ApanuM ja ciMtana raheluM; AMkha miMcAya ke Apa khaDA thatA. rajAnA divasomAM bhAI bhagavAnajIno satsaMga raheto, te uparAMta vacanAmRtanuM vAMcana ane tattvajJAnamAMnA kAvyo mukhapATha karato; chatAM ApanA viyogamAM jAgRti ghaNI vakhata rahetI nathI, pramAda gherI le che, e A rajAomAM spaSTa jANyuM. gayA varSa karatAM A varSanI unALAnI rajAo sArI rIte gaI lAge che. be varSa upara Apa amadAvAda seneToriyamamAM padhAryA hatA; te vakhate eka vakhata ANaMda padhAravA patra lakhI vinaMtI karI hatI te phaLI ane dhAryA karatAM vadhAre AnaMda ane phaLadAyI nIvaDI che. tethI bIjI araja gujAravA A kiMkara rajA le che. jyArathI Apa prabhuzrInA samAgamamAM huM Avyo tyArathI manamAM mane pitA upara ullAsa ane prema Ave tema ApanI pratye thayA kare che, paNa mArAM durbhAgye A dehanA saMsArI pitAnI sevA uThAvI zakyo nathI; tema ApanI sevAmAM rahevAnI bhAvanA mULathI rahyA karI che, paNa saphaLa hajI thaI nathI. ApazrI agAsa padhAro tyAra pachI bAra mAsa sudhI, ApanI AjJA saMpUrNapaNe pALavA ekalo agAsa AvavA vicAra rAkhuM chuM. te arasAmAM je sevA batAvo, te uThAvavA icchA che. tene mATe je yogyatAnI jarUra hoya tenI taiyArI huM thoDe thoDe karato rahuM, e hetuthI ATalA badhA divasa pahelAM huM arajI karI mUkuM chuM. mArI rajA phAgaNathI caDhatI thAya che; paNa jo ahIMnA mANasonA manamAM ema Ave ke be mAsa pachI jAya to sAruM, to temanuM mana rAkhavA ja be mAsa kheMcavA paDe; nahIM to phAgaNanI zarUAtathI ke hoLIthI huM ApanI sevAmAM saheje AvI zake tema che. A to saraLatAnI vAta karI, paNa te pahelAM game te kSaNe jo ApanA taraphathI eka sUcanA mAtra maLe ke mAre sevAmAM AvI khaDA thavuM, to koI paNa vastu kadI paNa meM mArI na gaNI hoya tema tene choDI, ApanI sevAmAM hAjara thavAno ghaNA vakhatano mAro nizvaya che. saMsAra tajavAnI bhAvanA ghaNI vakhata utkaTa thaI AvavA chatAM tajI zakAto nathI; asAra jANyA chatAM temAM ja rokAI rahevAya che. jANe koIne taravAnI icchA hoya, taratAM AvaDaze evI zraddhA hoya, kinAre gayo hoya, paNa koI dhakko mAre to pANImAM paDuM ke koI pANI chAMTe to TADhanI bIka jatI rahe evI Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (90) icchAthI koinI rAha joine UbhelA mANasa jevI mArI sthiti mane lAge che. koI-koI vAra ema thaI Ave che ke kAviThAnA kalyANajI DosA tathA maganabhAI tAramAstarane Apa spaSTa zabdomAM jaMjALa choDI sapuruSane Azare AvavAnuM kaho cho tema mane paNa kahezo ja, evI AzA rAkhIne huM paNa beTho chuM: ane jyAre AjJA maLaze tyAre vinA vilaMbe ApanI sevAmAM hAjara thai javuM, evo nizcaya karI rAkhyo che; kAraNa ke ApanI AjJA thaI eTale temAM koI paNa jAtanuM vicAravAnuM ja rahetuM nathI, evuM huM bhaNyo chuM. "yAjJA gAmavivAravA'' gurunI AjJA maLatAM te yogya che ke kema teno vicAra ja na Avavo joie, mAtra tene amalamAM mUkavI ghaTe. ApanA virahanA pAMca-sAta mAsamAM mAre yogyatA meLavavA zuM zuM karavuM, tenA patranI rAha jouM chuM. li. Apano dAsAnudAsa dIna kiMkara govardhanabhAI kALidAsanA sASTAMga daMDavat praNAma svIkArazojI. (bo-3, pR.15, AMka 2). ananya zaraNanA ApanAra evA zrI gurudevane atyaMta bhaktie namaskAra ho ! namaskAra ho ! parama pUjya skraya vizrAmI, sAcA mArgane dIpAvanAra ane A bALaka jevA aneka jIvone saMsArasAgaramAMthI uddhArI dharmanA satsukhamAM sthApanAra, parama karuNAnA sAgara, AMdhaLAnI lAkaDI samA ekanA eka AdhAra, zAMtinA parama nidhAnarUpa evA zrI svAmIzrIzrIzrInI pavitra sevAmAM dAsAnudAsa saMtacaraNakamaLanI sevAno Icchaka goradhanabhAInA savinaya sASTAMga daMDavat namaskAra prApta thAya. Apa prabhunA samAcAra munideva zrI mohanalAlajInA upara lakhAyelA patro dvArA tathA tyAMthI atre padhAratA mumukSubhAIo dvArA maLatA rahe che, e Apa prabhunI parama karuNA che. ApanA virahanA kALamAM munideva zrI mohanalAlajIno samAgama ApanI kRpAthI prApta thayo che, tethI ApanAM pratyakSa darzana mATe vartatI adhIrAI kaMIka aMze zamI che. munizrInI sAthe savAramAM vahelA cAra-pAMca vAgye beeka kalAka vAMcavAnuM bane che, bapore patro ke anya prasaMgamAM eka-be kalAka jAya che, ane sAMjano ekAda kalAka maLe to maLe, nahIM to rAtre doDheka kalAka saddhArtA ke vAMcanamAM ane bhajanamAM jAya che. ardha comAsuM lagabhaga munizrIe ANaMdamAM karyA jevuM thayuM che. te temano azAtAno udayakALa amArA jevAne to zubha nimitta nIvaDayo chejI, prabhu. have aThavADiyA pachI paMdara divasanI rajAo nizALamAM paDe che. te rajAo paNa AvA ja kramamAM jAya, evI IcchA rahyA kare che. dharmanA koI ne koI kAmamAM kALa jAya to sAruM, evI aMtaramAM bhAvanA rahyA kare chejI; to bhAI maganalAla tAramAsTara mAraphate ke patra dvArA te divasomAM zuM khAsa lakSamAM rAkhavuM te jaNAvavA kRpA karazojI, prabhu. bhAI maganalAlane meM moDhethI vAta karI che ke prabhuzrIne mArI vatI eTalI vijJapti karazo ke A jIva adhIro thaI gayo che; te prabhuzrIno samAgama eka varSa ochAmAM ocho karavA tIvra IcchA rAkhe che. tema chatAM AjJA to sadAya zirasAvaMdya che. chatAM A icchA temanAthI vakhate darzAvI zakAya ke nahIM ema jANI, Aje kAgaLa para cItaravA prayatna karuM chuM. ema vicAra rahyA kare che ke ochAmAM ochuM eka varSa Apa je je sthaLoe vihAra karavAnA ho te te sthaLomAM ApanI sevAmAM, lakSmaNa rAmanI sAthe vanavAsamAM rAma jyAM-jyAM gayA tyAM-tyAM sAthe Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91 sevAmAM rahyA hatA tema, saMyama sAthe rahuM. jo ApanI pavitra sevAno lAbha levA jeTaluM A hInabhAgI bALakanuM pUrvakarma na hoya, ane tevI AjJA maLavAnI anukULatA na hoya, to Apane tathA pavitra sevAmAM ahoniza rahetAM bhAibahenone alpa paNa bojArUpa na nIvaDuM, tema mArI vyavasthA judI rAkhI, huM mAtra ApanA saMgamAM ghaNokharo kALa gALuM tevI goThavaNa, huM mArI jAte karI lauM. te te tIrthasthaLonA zrAvako jema A5nA 52ma satsaMgamAM rahI zake tema eka varSa rahI, sarva kriyA ApanI AjJAne anusarI karavA dhAraNA che, ane Ama bAra mAsa jo parama satsaMgamAM jAya to jenI Teva, abhyAsa pADavo yogya che te pramANenuM jIvana ghaDAya ane e lakSe bAkInuM jIvana jAya, evI bhAvanA rAkhI che. upAdhi to sarjita haze te game tyAM beThAM vedavI ja paDaze, paNa te na chUTe tyAM sudhI kema kALa gALavo, tenA abhyAsanI hAla bahu jarUra jaNAya che. te ekAda mAsathI ke patra dvArA kAma thai zake tevuM nahIM hovAthI eka varSanI Apa prabhunI pAse mAgaNI che. mAruM lakSa ApanI AjJA uThAvavAnuM che eTale ApanI vRddhAvasthAne lIdhe ke mArI koi sthitine lIdhe mArI dRSTi bAhya pravarte nahIM, te tarapha huM khAsa lakSa rAkhavA dRDha pratijJA karuM chuM. eka vAra ahIMnI vyavasthA karI nIkaLI jAuM ane eka-be varSa sudhI pAchuM vALIne na ja jouM, ema aMtaramAM vAraMvAra UgI Ave che. prazaMsA mATe lakhato nathI, paNa ApanI sevAmAM rahevAnI icchA jaNAvuM chuM tyAre anya vAMcanAranI najare paNa A icchA vadhAre paDatI na jaNAya, mATe jaNAvavAnI rajA lauM chuM ke mArAthI zArIrika mahenata paNa hajI thai zake che; kAraNa ke nokarIne aMge meM amaladArI karI nathI. ahIM mAruM ghaNuMkharuM kAma huM jAte karuM chuM. khAvAnuM karatAM mane AvaDe che. thoDA mahAvarA pachI sAruM karI zakuM ema paNa manamAM rahe che; paNa bIjAne prasanna karavA mATe meM hajI karyuM nathI. pANI kheMcavAnuM ane vahI lAvavAnuM paNa phAve. kapaDAM dhotAM to AvaDe che. A bahAranI sevA uparAMta Apa prabhuzrInI zArIrika sevAmAM sAdhAraNa rIte to upayogamAM AvuM, evuM lAge che. mAre ekalAne te sevA karavAno prasaMga kadI Avyo nathI, eTale kaMi kahI zakato nathI. bAkI umeda to che ke huM thoDA divasamAM taiyAra thai jAuM. bIjuM, have citta paNa vyavahA2, 52mArthamAM sthira varte che, eTale ApanI samakSa rahevAthI AzAtanA Adi doSa thAya evo saMbhava nathIjI. munizrI mohanalAlajI dvArA paNa Apa prabhune mArI vartaNUka saMbaMdhI samAcAra maLaze ane ApanAthI ajANyuM hoya evuM eka paNa paramANu mArAmAM nathI, ema mAruM mAnavuM che. ethI vizeSa lakhavuM nirarthaka che. pavitra sevAno ke te na bane to parama satsaMgano, ke je AjJA thAya te uThAvavAno prasaMga meLavI prayatna karavA tatpara A dInadAsanA savinaya sASTAMga namaskAra pavitra sevAmAM prApta thAya. (bo-3, pR.16, AMka 3) prabhuzrIjInA prasaMgo savAre sADA cAra-pAMca vAgye labdhisAra graMtha ghaNuMkharuM vaMcAya che. 5.pU. prabhuzrIjInA vakhatamAM vahelAM traNa vAgye savAre, badhA maLI A graMtha vAMcelo yAda Ave che. te vakhate kaMi samajAtuM nahIM, paNa kevaLI, zrutakevaLI ke tIrthaMkaranA pAdamULamAM kSAyaka samyaktvanI niSThApanA thAya che ema vaMcAtuM hatuM tyAre pa.pU. prabhuzrIjIe paramakRpALudevanAM citrapaTa tarapha AMgaLI karelI yAda Ave che. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (92) te divaso aho-ahobhAgyanA smRtimAM AvatAM paNa zraddhA baLavAna bane tema che; paNa jIvane vartamAna raMgamAMthI vairAgya jAge to te sAcI smRtino lAbha maLe. (bI-3, pR.764, AMka 967) 5.1 5.pU. prabhuzrIjI kahetA ke paramakRpALudeve viyogamAM rAkhIne amArA bhAvanI vRddhi karAvI phaLa pakavyuM che. aMtaraMgamAM bhAvanA eTalI badhI ke niraMtara satsaMgamAM rahIe; tema na bane to patra dvArA bodhathI dararoja ullAsa vadhAratA rahe tevI bhAvanA, prabaLa kheMcANa rahetuM; chatAM ghaNA kAgaLo jAya tyAre koika divase uttara maLato; paNa je divase patra Ave te divase jANe sonAno sUrya Ugyo tema lAgatuM. patra vAMcyA pahelAM to patranAM darzanathI jANe sAkSAt sapuruSanAM darzana thayAM ema lAgatuM. saMghADAmAM bIjA virodhI sAdhuo hovAthI, koI bIjAnA saranAme patra maMgAvavo paDato. te patra maLe eTale turta to vaMcAya nahIM. pAcho tevo anukULa vakhata maLe ke jaMgalamAM svAdhyAya vagere arthe jAya tyAre namaskAra Adi vinaya karI, ullAsabhera patra ughADI, motInA dANA jevA paramakRpALudevanA svahastAkSaro joi, romAMca thaI Avato. dhIme-dhIme amRtanA ghUMTaDA bhare tema badho patra saharSa vAMcI, pharI vAMcatA, vaLI pharI-pharI vAMcI vicAratA; satpaSanA parama upakArane, tenI niSkAraNa karuNAne dayamAM khaDI karI, atyaMta bhaktibhAve te patranA Azayane dayamAM utAratA. amane samajAya nahIM paNa koi gahana vAta lakhI che; A patrathI AtmAnuM apUrva hita karavA karuNA karI che, tene grahaNa karI Atmahita karavAno apUrva suprasaMga prApta thAo, evI bhAvanA karatA. pachI pU. aMbAlAlabhAI jevA kSayopazamavALA mumukSu sahRddhAvaMta hoya, temanI pAse ekAMtamAM vAMcI, vizeSa samajI, je samajAya te dayamAM dhAraNa karI, temaNe kahyuM che tema karavuM che, evI bhAvanA poSatA rahetA. kaMI na samajAya te kevI rIte pUchavuM, kayA zabdomAM, kyAre tevo rUbarUmAM joga maLe to kharekharo khulAso thAya, ema tenI te bhAvanAmAM mana prerAyeluM rahetuM. ApaNe paNa tevA bhAvo sAMbhaLI, vicArI, ullAsa lAvI AtmAne paramakRpALu sadguru pratye sanmukha karavAno chejI. paramakRpALudeva patrAMka 371mAM lakhe che : "rUDe prakAre mane varte ema varte. viyoga che, to temAM kalyANano paNa viyoga che, e vArtA satya che, tathApi jo jJAnInA viyogamAM paNa tene ja viSe citta varte che, to kalyANa che. dhIrajano tyAga karavAne yogya nathI." (bI-3, pR.219, AMka 217) 0 prabhuzrIjI upara cha padano patra Avyo tyAre paramakRpALudeve moDhe karavAnuM kaheluM. tethI moDhe karyo, paNa che pada sudhI moDhe karyo. pachI paramakRpALudeva maLyA tyAre emaNe pUchayuM ke cha padano patra moDhe karyo ? prabhuzrIjIe kahyuM, cha pada sudhI karyo che. paramakRpALudeve Akhoya moDhe karavA kahyuM. (bo-1, pR.224, AMka 111) D samAdhizataka prabhuzrIjInI tyAgavRtti joIne paramakRpALudeve vAMcavA ApeluM, prabhuzrIjI tyAre muMbaimAM hatA. tyAM ghaNI dhamAla joine pachIthI adhyayana karIzuM." ema mulatavI rAkhyuM. thoDA divasa bAda paramakRpALudeve pUchayuM ke pustaka keTaluM vAMcyuM ? tyAre prabhuzrIjIe jaNAvyuM ke A dhamAlamAM vAMcavAnuM mulatavI rAkhyuM che. paramakRpALudeva mauna rahyA. pachI prabhuzrIjIne mAlUma paDyuM ke paramakRpALudevanI hAjarImAM vaMcAyuM hota to ghaNo lAbha thAta. joke sattara zloka paramakRpALudeve vAMcI Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ batAvyA hatA. tyAra bAda muMbaithI surata vihAra karI, traNa varSa (mukhyapaNe) mauna rahI, e pustakanuM adhyayana prabhuzrIjIe karyuM hatuM. (bo-1, pR.16, AMka 18) prabhuzrIjIne maMtra maLyo tyAre tenI rAtadivasa dhUna lagAvI. pachI paramakRpALudevane pUchyuM ke kema kaMi dekhAtuM nathI ? paramakRpALudeve kahyuM : ''karyA javuM ane dekhavA-karavAnI icchA paNa na karavI.'' jJAnIne AtmA jANyo che, te mAre jANavo che. AjJA maLI, teno puruSArtha karavo. maMtra maLyo che, teno dha karavo. ethI karma jAya che. (bo-1, pR.268, AMka 5) eka vakhate paramakRpALudeve prabhuzrIjIne kahyuM : ''muni, have tamAre zuM che ? have tamAruM zuM che ? tamAra AtmA.'' te tarata ja prabhuzrIjIne besI gayuM. tyAga-vairAgya e mukhya vastu che. enI temanI taiyAra hatI, tethI pakaDa thai gai. badhuM choDIne beThA hatA. eka satpuruSanAM vacananI khAmI hatI. te AvyuM to coMTI gayuM. chIpa mo phADIne beThI hoya ane varasAda paDe to tarata motI banI jAya; tema prabhuzrIjIne tyAga-vairAgyana yogyatA hatI, to paramakRpALudevanuM vacana mAnya thai gayuM. vAta che mAnyAnI. mAnavuM konA hAthamAM che ? potAnA ja hAthamAM che. manAya to kAma thayuM. ApaNuM DahApaNa badhuM gAMDapaNa che. (bo-1, pR.349, AMka 44) I 5.pU. prabhuzrIjI jevA puruSArthI to A AMkhe koine joyA nathI; ane tevo puruSArtha karyA vinA, A kaThina kALamAM kalyANa sAdhavuM vikaTa ja che, ema samajAya che. chatAM jIva konI rAha joto haze ? te bahu vicAravA yogya chejI. (bo-3, pR.599, AMka 684) [] prabhuzrIjI kahetA ke riddhi-siddhine to lAta mArIne kADhI mUkI che. tene roga jevI jANatA hatA. ghaNI vakhata huM ANaMdathI prabhuzrIjIne prazno pUchavA mATe Avato, paNa pachI sevAmAM raheto ke badhuM bhUlI javAtuM. mahApuruSanA yoge vagara upadeze bodha prApta thAya che; kaMi kahe nahIM, kare nahIM toya. prabhuzrIjI sTezane jatA. tyAM beThA-beThA dorAnI AMTI kADhe ane vIMTALe. ame kahIe ke amane Apo to ame vIMTIe; to kahe nA, tamArAthI na thAya, bahu zAMta hatA. bilakula zamAi gayelA, TharI gayelA. (bo-1, pR.222) jJAnapracAra nAmanuM mAsika mArA nAme prasiddha thatuM hatuM. temAMno eka aMka paMcAMga tarIke bahAra pADelo. temAM tithio sAme mahApuruSonAM vAkyo roja najare paDe te arthe lakhelAM. temAM gAMdhIjInAM vAkyo paNa hatAM. tevo eka aMka meM 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIne bheTa karyo. teozrI cazmAM caDhAvI vAMcatAM. eka vakhate huM Avyo tyAre te aMkamAMthI nIcenuM vAkya mane vaMcAvyuM : ''huM to mATIno mAnavI chuM. mATImAM maLI javAno chuM.'' pachI kahyuM : ''A jJAnInAM vacana hoya ?'' ATaluM teozrI bolyA, tyAM to varSo sudhInI je mahattA, mahAtmA tarIkenI mArA hradayamAM jAmI gai hatI, te kSaNamAM vilaya pAmI gai, te pharI najare AvatI nathI. AvuM koi te sAcA puruSanuM alaukikabaLa hatuM; nahIM to te zraddhA mahApuruSa tarIkenI khasavI muzkela hatI, paNa paLavAramAM te nirmULa thai gai. pachI to svapne paNa mahAtmApaNuM bhAsatuM nathI. A koinA Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R) (94) doSa pratye vAta nathI paNa banelo prasaMga, pa.u.pa.pU. prabhuzrIjInA guNagrAma tarIke smRtimAM AvavAthI, lakhI jaNAvyo che. (bI-3, pR.593, AMka 672) 0 prabhuzrIjIe teono deha chUTatAM cAra-pAMca divasa agAu mane kaheluM ke jenI bhAvanA hoya, tene A vIsa doharA, yamaniyama, kSamApanA - e traNa pATha, ane sAta vyasanano tyAga tathA maMtrasmaraNa ApavuM. tethI huM ApuM chuM. prabhuzrIjIe mane maMtra Apyo tyAre kahyuM hatuM ke "koIne kahIza nahIM.''; kAraNa ke jIva DAhyo thavA jAya che, tethI potAnuM cUkI jAya che. prabhuzrIjI eka divase pATa upara cAdara oDhIne sUtA hatA. te vakhate mane sevAmAM rahyuM thoDA ja divasa thayA hatA. huM pAse Ubho hato. teoe mane kahyuM, "paramaguru nigraMtha sarvajJadeva'' ema bolatAM-bolatAM sevA kara. te vakhate mane barAbara yAda na rahyuM, paNa manamAM ema hatuM ke jJAnIe kahyuM che te sAcuM che. pachIthI prabhuzrIjIe chatrIsa mALAmAM aThThAvIsa mALA "paramaguru nigraMtha sarvajJadeva''nI pheravavA kahyuM. (bo-1, pR.121, AMka 32) prabhu guNagAna pUjA karuM, vavAya bIja sacita; naMdanavana sama mama ure, varSA bhakti khacIta. paryuSaNanA pavitra divasomAM pa.u.5.pU. prabhuzrIjInA yoge kevA bhAva ullAsa pAmatA, te darekanA anubhavanI vAta che. tenI smRti paNa jIvane te vAtAvaraNamAM laI jAya che. te mahApuruSono ApaNA upara athAga upakAra thayo che. tenA yoga pachI ja jIvane navajIvana maLyuM gaNavA yogya chejI. tenI AjJA bhavajaLa taravAmAM ApaNane nAva samAna che. game tyAM rahyo paNa jIva te uThAvaze, to jIvane UMce AvavAnuM banaze; aMdhArA khUNAmAM paNa goLa khAze tene gaLyo lAgyA vinA nahIM rahe. tema te puruSanI smRti, bhakti, tenA guNagrAma, temAM cittanI ullAsavRtti ramatI haze, tenuM kalyANa ja che). (bI-3, pR.598, AMka 682) | eka paryuSaNamAM prabhuzrIjIe kaheluM ke A chello divasa paryuSaNano che. have bIjA paryuSaNa Ave tyAM sudhI, eka bola kahuM chuM, teno bAra mahinA vicAra karIne lAvajo, te e ke "thI parama ku ." (bo-1, pR.207, AMka 91) [ A kaLikALa jevA duSamakALamAM, ApaNA jevA raMka janone, paramakRpALu zrImad rAjacaMdra prabhunuM zaraNa maLyuM che, te camatkArI alaukika vAta che; pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIno te parama upakAra che. bAkI te mahAprabhunI hAjarImAM hota topaNa ApaNA jevA pAmara, jJAnIne oLakhI, tenuM zaraNa grahaNa karI zakyA na hota. te tenI gerahAjarImAM paNa ApaNane, jANe samIpa birAjatA hoya tevI zraddhA te mahApuruSanA upadezathI, tenAM prabaLa vacanabaLathI ApaNane sahaja samajAyuM che; te apAra upakArano badalo ApaNAthI koI rIte vALI zakAya tema nathI. gurukRpAbaLa aura che : jaMgalamAM maMgala bane, pApI bane pavitra; e acaraja najare tare, maraNa bane che mitra.' (bI-3, pR.470, AMka 496) Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "koNa utAre pAra, prabhu binA, koNa utAre pAra? bhavodadhi agama apAra, prabhu binA, koNa utAre pAra? kRpA tihArIneM hama pAyo, nAmamaMtra AdhAra, prabhu, nIko tuma upadeza diyo hai, saba sAranako sAra, prabhu" pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIe A pAmara jIva pratye aneka, agaNita upakAra karyA che. temAM mukhya to paramakRpALudevanI bhaktimAM joDI, A AtmAne saMsArabhAva bhulAvyo, rakhaDato bacAvyo, sAcuM zaraNuM ApyuM. have beTTo hoya te, te cUke. maraNaparyaMta temaNe Apela maMtranuM raTaNa, temAM ja bhAva, tenI apUrva bhAva-ullAsa sahita ArAdhanA, e samAdhimaraNanuM kAraNa, temaNe jaNAvela che; te Apane sahaja jaNAvuM chuMjI. jagatanA sarva saMbaMdho okI kADhI, paramakRpALu zrImad rAjacaMdra svAmInuM zaraNa e ja eka uttama AdhAra, bacAvanAra, uddhAra karanAra chejI. (bI-3, pR.716, AMka 868) D eka vakhata pU. ... no nAno dIkaro, be-aDhI varSano, maraNapathArIe hato tyAre prabhuzrIjI gayA hatA ane upadeza ApavA lAgyA. badhAne lAgyuM ke ATalo nAno chokaro upadeza zuM samaje? evAmAM pote ja bolyA ke, "prabhu, AtmA chene? bhale te nAno hoya, mUchamAM hoya paNa AtmA che, tene (khAsa karIne manuSyane) uttama vAtAvaraNanI chApa paDe che. ekendriya jIvane paNa, tenI chAyAmAM muni svAdhyAya karatA hoya to lAbha thAya che, uccagatinuM kAraNa thAya che." (bI-3, pR.456, AMka 477) | eka vakhata zrI raNachoDabhAie prabhuzrIjIne pUchayuM ke A ahIM beThAM che, te badhAnuM kalyANa thaze ke nahIM ? prabhuzrIjIe kahyuM ke gozALA jevAnuM thaze to A bicArA jIvoe zo doSa karyo che? pachI prabhuzrIjIe kahyuM hatuM ke paNa ema kahevAmAM lAbha nathI. (bo-1, pR.331, AMka 80) paramakRpALudevane jAtismRtijJAna hovAthI dukAna upara beThA-beThA paNa te te vana, upavana, guphA, dhyAna-samAdhinAM sthAno, mahApuruSonA samAgama, bodhanA prasaMgo smRtimAM lAvatA. ApaNane to A ja bhavamAM pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIno samAgama thayelo che. te paramakRpALu prabhuzrIjInA prasaMgo, jyAre tAjA karavA hoya tyAre thAya tema che. temaNe Apelo upadeza, maMtra, bhakti Adi AjJAonuM smaraNa jagatanuM vismaraNa karAvI devA samartha che, paNa jIvane jeTalI dAjha hoya teTalI tenI kALajI rAkhe. koI sAthe vera baMdhAyuM hoya ke takarAra thaI hoya te mahine, bAra mahine pharI saMbhAre to jema krodha pharI Ave che tema parama upakArI, parama niHspRhI, parama pUjya prabhuzrIjInI smRti karatAM temanI anaMta dayA, prema ane upakArathI aMta:karaNa UbharAI Ave, ane pratyakSa samAgama thayA jevo jIvane lAbha thAya. paramakRpALudevanI bhakti karanAranA AtmAne kaMI jokhama thAya to tenI javAbadArI ame laIe chIe, ema chAtI ThokIne kahenAra ApaNane A bhavamAM maLyA che; to temaNe darzAvela mArge niHzaMkapaNe vartI, AtmakalyANa sadgurubhaktithI sAdhI levAnuM che). (bI-3, pR.5para, AMka 610). D 5.pU. prabhuzrIjIe ApelI zikhAmaNa haiyAnA hAra samAna gaNI, temAM vRtti rAkhI, jJAnInA apAra upakAra saMbhAratA rahevAthI jIva jAgrata rahI zake tema che.jI. (bo-3, pR.764, AMka 966) Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 9 ) T 5.u.pa.pU. prabhuzrIjInI davA Adi mAvajata arthe mumukSu, DokTaro Adi hAjara rahetA, paNa teozrI kahetA : amane davA ane DokTaronI zraddhA hoya? potAne paramakRpALudeve samajAveluM tenI pakaDa thayelI, te ja lakSa ahorAtri temane raheto. bIjuM je thatuM hoya te thavA detA, paNa te lakSa cukAya to amAro deha na rahe, ema kahetA. mRtyune mahotsava mAnatA ane jaNAvatA hatA. ghaNI vakhata, zarIra sAruM hatuM tyAre pharavA jatA to ekalA bolatA : "sukhaduHkha manamAM na ANiye, ghaTa sAthe re ghaDiyAM. TALyAM te koinAM nava TaLe, raghunAthanAM jaDiyAM.'' Apa samAna baLa nahIM ane megha samAna jaLa nahIM.' e kahevata paNa upadezamAM ghaNI vakhata jaNAvatA. prathamathI je sahanazIlatA, dhIraja, samatA, zAMti jIve sevI haze, te Akhare jIvane mitra samAna madada karaze. mATe pahelethI te abhyAsa pADI mUkavAnI Teva rAkhavI. smaraNamAM citta rahyA kare ke paramakRpALudevanAM vacananA vicAra manamAM rahyA kare, e lakSa rAkhyo haze to Akhare bIjuM koI vighna nahIM naDe. naDe topaNa temAM lakSa na rahe, te arthe AgaLathI puruSArtha kartavya chejI, pANI pahelA pALa bAMdhI rAkhI hoya to te pALIe-pALIe pANI cAlyuM jAya. (bI-3, pR.591, AMka 670) I paramakRpALudeve prabhuzrIjIne Atmasiddhi ApyA pachI pUchayuM ke kema rahe che? prabhuzrIjIe kahyuM ke AtmasiddhinI gAthAmAM mAruM citta rahe che ane ApanA citrapaTanI chabI mArA ddhayamAM chapAI gaI che, te dekhAya che. (bo-1, pR.333, AMka 82). D prazna : prabhuzrIjInA bodhamAM Ave che: "khIcaDImAM ghI DhaLe, te lekhAmAM.'' eTale zuM? pUjyazrI : AtmAmAM bhAva jAya e kAmano che, ema kahevuM che. (bo-1, pR.349, AMka 45) D prazna : prabhuzrIjInA bodhamAM Ave che: "eNe kahI te zraddhA karI to tAlI.'' eTale zuM? pUjyazrI kAma thaI jAya. dekhAya temAM upayoga jAya che. te maTI bhagavAnanI dazAmAM jIvano upayoga jAya to koTI karma khapI jAya. "prabhu prabhu laya'' kyAre lAgaze, evI bhAvanA thAya toya lAbha che. (bo-1, pR.349, AMka 48) pa.u.pa.pU. videhadazAdhArI prabhuzrIjIe potAnA mukhe kahelAM vacanomAMthI thoDAM lakhyAM che : jema Atmasiddhino janma Aso vada ekamano che; paramakRpALudevano janma kArtikI pUname che, ema eka tithi A deha paNa paDaze tyAre nakkI thaze. .... te divasa udhADo phUla jevo pachI to jaNAze. te divase AtmasiddhinI bhakti karavI, utsavano divasa dharmamAM gALavo, ane jamaNavAra thAya te badhA je Ave te jamI jAya; paNa te divase maraNatithie jamaNa thAya ?' ema pote prazna uThAvyo. pote ja javAba vALyo ke "te janmatithi ke maraNatithi nahIM paNa AtmAnI tithi gaNavI; eTale jamaNa karavAmAM kaMI bAdha nathI. te eka divase AtmasiddhinI bhakti je karaze, tene hajAra upavAsanuM phaLa thAya teTalo lAbha thaze. temAM posaha, japa, tapa, saMjama badhuM AvI jAya che.' Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 97 AvAM vakhANa je tithinAM pote karyAM che, te tithie, sarva bhAibaheno mokSanI icchAthI, takalIpha veThIne ekaThAM thayAM cho, to te divase ullAsabhAve AtmasiddhizAstranI bhaktimAM AtmAne lIna karavA bhalAmaNa chejI. saMsArI vAsanAo eka divasa dUra karI, AtmA anAdikALathI anAtma (jaDa) vastuomAM rAcI rahyo che, tene sadgurunI AjJArUpa bhaktiraMgamAM raMgAya ane bhaktinI bhUkha UghaDe tevI rIte tenI te vAtomAM rAtadivasa gaLAya tema vartazo to upara jaNAveluM phaLa, hajAro upavAsa karatAM caDhI jAya tevo lAbha levAno joga Avyo che, te saphaLa thaze. devo jema svarganAM sukha choDIne, tIrthaMkarAdi pAse ke naMdIzvara dvIpa vagere pavitra sthaLomAM bhakti mATe ekaThA thai utsava Ujave che, tevo yoga Aje Avyo che. te parama pAvanakArI gaMgAmAM DUbakI mArI, pavitra thai jIvana palaTAvavA, sadAya tenI khumArI TakAvavA, navo ja janma jANe maLyo hoya tema navajuvAna thai AtmAnA kAryamAM macyA rahevA vinaMtI chejI. ghera-ghera saMpa, satsaMganI jarUra, mumukSu bhAibaheno pratye ullAsa, sevA, vinaya, bhakti, maitrIbhAva UchaLatAM rahe ane koino doSa najare na caDhe paNa saMsArIbhAva, pahelAMnA aNabanAva bhUlI javAya ane navA rAjA ane navI prajA jevuM navajIvana saghaLe phelAya, doSo ghaTI guNo khIlI nIkaLe, tema vartavA vinaMtI chejI. (bo-3, pR.277, AMka 270) D_pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIe deha chUTatAM pahelAM, ghaNA vakhata agAu kahI mUkeluM ke evo vakhata Ave tyAre bIjI badhI vAto, vAMcana vagere baMdha karI, ''sahajAtmasvarUpa paramaguru'' maMtranI dhUnathI Akho oraDo gAjI UThe evuM vAtAvaraNa karI mUkavuM; ane deha chUTI gayo che ema khabara paDe topaNa, thoDI vAra tema ja karyA karavuM. teozrInI AjJA pramANe tema ja banyuM hatuM - ane pachI ja bAraNuM kholI badhAMne khabara ApyA hatA. (bo-3, pR.456, AMka 477) agAsa Azrama viSe paramakRpALudevanA dehotsarga pachI mumukSuomAM ghaNA matabheda paDI gayA eTale prabhuzrIjIne manamAM ema thayuM ke AvA matabheda ane AgrahomAM rahyA karatAM jaMgalamAM jai deha pADI devo sAro, ema karI jaMgalamAM cAlyA gayA; paNa pAchaLathI sarvanA puNyanA yoge teozrInuM atre AvavuM thayuM ane tethI A Azrama ApaNA jovAmAM Ave che. (bo-1, pR.21, AMka 22) : D paramakRpALudeve lakhyuM che : ''kadApi koi rIte temAMnuM kaMi karIe to tevuM sthAna kyAM che ke jyAM jaine rahIe ? arthAt tevA saMto kyAM che, ke jyAM jaine e dazAmAM besI tenuM poSaNa pAmIe ?'' (128) e mUMjhavaNa prabhuzrIjIe TALI. evuM sthAna banAvyuM. AtmasAdhana kyAM karavuM ? saMta kyAM hoya ? e mUMjhavaNa TALI. satsaMga kare, Atmahita kare, e mATe A sthAna che. satsaMga thAya evI jagyA bahu thoDI che. tIrtho to ghaNAM che. A sthAna tapovana jevuM che. (bo-1, pR.166, AMka 33) prabhuzrIjI kahetA ke A daravAjAmAM paga mUkanAra mANasanuM ghaNuM puNya hoya che, to ja aMdara AvI zake che. jo te aMdara AvI gayo to kaMi ne kaMi, tene khabara na paDe, paNa lai jaze. (bo-1, pR.339, AMka 7) Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (98) D Apano patra maLyo. pa.pU. prabhuzrIjIe jyAM cauda comAsAM karyA che, evA rAjagRhI tIrtha samAna agAsa AzramamAM AvavAno vicAra che, te jANIne AnaMda thayo che. (bo-3, pR.629, AMka 736) [] tamArI vinaMtI bhAvanArUpe ThIka che, paNa vizeSa vicAre tame zrI AzramamAM cAturmAsa rahevA vicAra rAkho to vizeSa lAbhanuM kAraNa samajAya chejI. AzramanuM sthaLa, jyAM parama upakArI prabhuzrIjIe cauda comAsAM karyA che, jyAM aneka mumukSujIvo potAno svArtha thoDA vakhata mATe ke lAMbA vakhata mATe tajI, eka dharmadhyAna arthe ja rahe che, tevA vAtAvaraNamAM amuka vakhata avakAza laI rahevAya to Akho divasa nivRttiyoge nirupAdhipaNe dharmadhyAnamAM jAya tevo saMbhava che. bIjA jIvonI vAta gauNa karI, hAla to jene parama satsaMganI prApti thai che tevA jIvoe, tenI saphaLatA karI levAnI utAvaLa aMtaramAM rAkhavI ghaTe chejI, (bI-3, pR.463, AMka 486) T samAdhimaraNanI bhAvanA rAkho cho te saMbaMdhamAM jaNAvavAnuM ke Apa agamacetI tarIke araja karo cho, te hitakAraka che ane svaparahita thatuM hoya to tema vartavA to bhAvanA che, paNa te bahu acokkasa gaNAya kAraNa ke aMtara (sthaLanuM) ghaNuM rahyuM. 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIe kahyuM che ke AzramamAM jeno deha chUTaze, tenuM samAdhimaraNa thaze. A Apane lakSa rahevA jaNAvyuM che. bhAvanA to te ja rAkhavA yogya che, pachI jevo prArabdhano udaya; paNa puruSArthadharmane pradhAna rAkhI varyA javA vinaMtI chejI. (bI-3, pR.269, AMka 263) D sarva satsaMgAdi nimittomAM sarvottama nimitta A AzramanuM sthaLa che. pU. ....no AzramamAM deha chUTI gayo, te prasaMge pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIe jaNAvyuM hatuM ke paramakRpALudevanuM alaukika yogabaLa ahIM varte che. jemano deha A AzramamAM chUTayo che, te sarvanI devagati thai che. paramakRpALudevanI zraddhA vadhe ane Atmahita thAya, tevuM alaukika ATaluM sthaLa banyuM che. mahAbhAgyazALI haze teno deha ahIM chUTaze. jo AjIvikAnI aDacaNa na hoya to ahIM ja AyuSya gALavA yogya che. dharma, dharma ane dharmanA ja saMskAra rAtadivasa paDayA kare, ema ahIM badhuM vartana che. nimittAdhIna jIvanI vRtti che, tethI sArA nimitta meLavavA puruSArtha kartavya che. (bI-3, pR.77, AMka 67) 0 jeTalAM varSa gayAM teTalAM have gALavAnAM nathI, AyuSyano alpa bhAga bAkI rahyo che te jo satsaMgamAM, sanzAstranA vAMcana-vicAramAM gaLAya to jiMdagIno Akhara bhAga sudhare. te mATe sArAM nimittonI jarUra che. tyAM satsaMga Adi sAdhana maLavAM azakya jevuM che; to badhuM choDI, mArA AtmAnI saMbhALa rAtadivasa levAnuM bane tevuM sthaLa zrImad rAjacaMdra Azrama che, tyAM sadAya rahevAya tevuM kyAre bane? tevI savAramAM UThIne roja bhAvanA karavI ane amuka mudate te bane tevuM che ema lAge, to te divasa gaNatA rahevuM. jema vaheluM bane, tevI goThavaNa karatA rahevuM ghaTe chejI. pa.pU. prabhuzrIjIe kahyuM che ke AzramamAM jeno deha chUTaze, tene samAdhimaraNa thaze. eka vakhata samAdhimaraNa thAya to mokSe jatA sudhImAM jeTalA bhava karmane AdhIna levA paDe, te badhA bhavamAM Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (99) samAdhimaraNa jarUra thAya evo niyama che, to A lAbha levAnuM cUkavuM nathI ema nakkI karI, vahelemoDe maraNa pahelAM AzramamAM rahevAnuM bane tema kartavya chejI; to ja AraMbha-parigraha ane asatsaMgano tyAga thaI, AtmajJAna thavAnuM kAraNa bane ane samyakdarzana pAmI mokSa-puruSArtha acUkapaNe thAya tema che.jI. paramakRpALudeve jhUraNA karI che : "tevuM sthAna kyAM che ke jyAM jaIne rahIe? arthAta tevA saMto kyAM che, ke jyAM jaine e (rAga-dveSarahita) dazAmAM besI tenuM poSaNa pAmIe ?'' (128) ApaNe mATe to 5.pU. prabhuzrIjIe evuM sthAna banAvI samAdhimaraNanuM thANuM thApyuM che. have jeTalI DhIla karIe, teTalI ApaNI khAmI che. teozrI kahetA ke "tArI vAre vAra, thai jA taiyAra.'' have badhI vAto bhUlI, aneka pApone dhovAnuM tIrtha pa.pU. prabhuzrIjIe sthApyuM che, tyAM nivAsa karavAnI bhAvanAmAM kALa gALavo. te bhUlavuM nahIM. maMtranuM smaraNa rAtadivasa rahyA kare, tevo puruSArtha karavA keDa bAMdhI taiyAra thaI javuM ke jethI ahIM AvavAnuM bane topaNa bIjI ADAavaLI vAtomAM ApaNuM kImatI jIvana vahyuM na jAya. e ja eka raTaNa rAkhyA karavuM ghaTe chejI. roja vAMcavAno-vicAravAno, kaMI na bane to, aDadho kalAka rAkhazo to upara jaNAvelA bhAvanuM poSaNa thayA karazejI. pustakanuM pAnuM phare ane sonuM jhare.' tema jIvana palaTAvI, saMta banI A deha choDavAnI bhAvanA divase-divase prabaLa karavA bhalAmaNa chejI. (bI-3, pR.784, AMka 1001) D ApanI mAnasika azAMtinA samAcAra vAMcyA. atyAre ema vicAra phare che ke AvA vakhatamAM ApanI AzramamAM hAjarI hoya to aneka prakRtinA mumukSuorUpI phulajhADavALA suMdara bAgamAM jema magaja zAMta thAya che, tema AzramamAM vasavAthI aneka prakAranA uttApo zAMta thavA saMbhave che. evA aneka udezothI pa.u.pa.pU. karaNAsAgara prabhuzrIjIe A AzramajIvana samAdhimaraNane poSe tevuM yokyuM che. teno aneka bhavya jIvoe lAbha laI samAdhimaraNa sAdhyuM che, sAdhe che ane bhaviSyamAM sAdhaze; to tamArA jevA tethI dUra rahe e ghaTatuM to nathI, paNa Apa jevA samajune zuM kahevuM? badhI davA vagerenI ke zArIrika anukULatAo zaheramAM sulabhamAM hoya te gauNa karI, samAdhimaraNanuM mahattva jo dayamAM vase to ahIMnA vAsa jevuM uttama sthaLa Akhara avasthAmAM kyAM maLe ? paisAdArane vilAyata javuM game, paNa paramakRpALudevanA bhaktane to A Azrama vilAyata karatAM vadhAre hitakArI, mArI alpamatimAM samajAya che. davA mATe muMbaI javuM paDe, davAkhAnAmAM rahevuM paDe, to paramakRpALudevanI davA jyAM vadhAre guNa kare, te lakSa have to vizeSa-vizeSa vicArI, lokalAja mUkI, bIjI muzkelIo veThI, jyAM AtmA Thare evA satsaMganI saheje jogavAI paramakRpALu parama pUjya prabhuzrIjInA athAga zrama ane yogabaLe vidyamAna che, to A pAchalA divaso tevA uttama vAtAvaraNamAM zA mATe na gALavA ? bIjAne rAjI rAkhavA ghaNuM A bhavamAM karyuM, have te gauNa karI, AtmAnI prasannatA thAya tevI kaMI goThavaNa karavAnA nirNaya upara Avo to svaparanA hitanuM kAraNa samajAya che. lezyAono AdhAra bhAva upara che ane bhAvo nimittAdhIna che; to sArAM nimittomAM sArA bhAva saheje thavA saMbhave chejI. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 'bananAra che te pharanAra nathI ane pharanAra che te bananAra nathI. to pachI dharmaprayatnamAM, AtmikahitamAM anya upAdhine AdhIna thai pramAda zuM dhAraNa karavo ?'' (47) Ama paramakRpALudeve lakhyuM che, te puruSArthanI vRddhine arthe lakhyuM che. e vicArI AtmahitamAM pravartavA bhalAmaNa chejI. iDarathI pAchA pharatAM Apa amadAvAda hazo to maLI zakAze; ane ahIM padhArI zako to ethI vizeSa zuM hoi zake ? (bo-3, pR. 607, AMka 700) pU. aMbAlAla mAravADIno deha chUTI gayo che. Ama to te DhIlo jaNAto hato, paNa paramakRpALudevanI pakaDa tenI sArI hatI. byAvaranA jugarAja ane e aMbAlAla, be mitro hatA. temaNe 'jIvanakaLA' vAMcI ane Azrama che te kevuM che tathA kevI sagavaDa che, te jovA sva. aMbAlAlane ahIM pahelA mokalelA. te AvyA ane tene gamavAthI, te to rahI ja paDayA. chelle temane na-chUTake Azrama choDavuM paDayuM, paNa chevaTa sudhI tenI zraddhA sArI rahI. (bo-3, pR.478, AMka 507) AzramamAM savAre pAMcathI sAta bhakti, caityavaMdana vagere thAya che. pachI devadarzana paravArI badhA chUTA thAya che. nAstopANI karI, sADA navathI badhA maLe che. te vakhate sADA dasa sudhI paMcAstikAya paramakRpALudeve lakhela, zrImad rAjacaMdra graMthamAMthI vaMcAya che. bahu sArI tattvadarzaka carcA cAle che. pachI paMcakalyANaka ane ATha dRSTino svAdhyAya sADA agiyAra sudhI thAya che. pachI jamavA sarve vIkharAi jAya che; ane pachI anukULatA pramANe ekAMta svAdhyAya juda-jude sthaLe thAya che. sAMjanA traNathI cAra bhakti thAya che ane cArathI pAMca sudhI 'pravacanasAra' zrI kuMdakuMdAcAryano graMtha, zrI amRtacaMdrAcAryanI saMskRta TIkA sahita, gujarAtI bhASA dvArA carcAya che. pachI pAMca vAge badhA dehakArya arthe ke anya svAdhyAya arthe judA paDe che. sAMje poNA sAte devavaMdana thayA pachI pratikramaNa, bhakti vagere ATha vAgyA sudhI thAya che ane AThathI nava sudhI 'gommaTasAra karmakAMDa'no svAdhyAya thAya che. e graMtha bahu sUkSma ane upayogI che. Ama Akho divasa dharmadhyAnano pravAha vahI rahyo che. temAM snAna karavAnI jijJAsA jAge to baLa karIne paNa bane teTalo lAbha lai levA jevo avasara Avyo che. manuSyabhava mahAdurlabha maLyo che, temAM jo kaMi sArthaka na thayuM to ghaDImAM chUTI jAya tevA dehanI ne dehanI ciMtA karatA rahevAmAM zuM vaLavAnuM che ? ghaNA prakAranI zithilatA dUra thavA yogya avasara Avyo che to cetI levA jevuM che. pU. ne atre AvavA vicAra hoya to A patra vAMcI vahelA AvavA bhalAmaNa chejI. AtmahitanI garaja jene hoya, tene A mAtra sUcanA che, Agraha nathIjI. (bo-3, pR.153, AMka 154) Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 ) vibhAga-3 brahmacArIjI pa.u.pa.pU. prabhuzrIjInI sevAmAM kAyama rahevA mATe pU. zrI brahmacArIjIe potAnA vaDIla baMdhune temanI anujJA meLavavA lakhela patra I ananya zaraNanA ApanAra evA zrI sadgurudevane atyaMta bhaktithI namaskAra ho ! ! ! murabbI bhAI narazIbhAI, ...bane teTaluM TUMkANa karIne huM vAta kahevA mAguM chuM, paNa te vAta cokhkhI thAya mATe paheluM thoDuMka eTaluM kahI lauM chuM ke huM je lakhavA vicAra rAkhuM chuM, te ghaNA vakhata sudhI teno vicAra karIne lakhuM chuM ane temAM tamAruM ane mAruM, baMnenuM kalyANa Akhare thAya tevuM lAgavAthI, tamane vAMcatAM kaMTALo Ave ke kheda thAya topaNa khullA dilathI jema che tema lakhI jaNAvavA vicAra rAkhyo che. dareka mANasa sukhanI AzA rAkhe che ane sukha zodhe che. pote mAnelA sukhamAM dareka magna hoya che, tethI bIjAne mATe ApaNe vicAra karIe, te sAmA mANasane pUro saMtoSa Ape evo vicAra vakhate na paNa jaNAya; paNa jo sArA bhAvathI jo koI kAma karavA icchato hoya to teno bhAva ApaNane ruce ke na ruce paNa te samajI zakAya to kharo. tethI mArI vAta ruce ke na ruce, paNa mAruM dila sApha rAkhIne niHsvArthapaNe manamAM mAyA ke kapaTa rAkhyA vagara, vicAra ApaNA baMne mATe karyo che. te tamane pasaMda na paDe topaNa mAro hetu zuddha che. sArA bhAvathI huM A vAta kahevA ane karavA icchuM eTaluM to tamane paNa samajAyA vagara nahIM rahe, ema mane lAge che. mArI vAta tamane jaNAvuM chuM teTalI dhIrajathI tamArI vAta mAre sAMbhaLavI paNa che ane baMnemAMthI je sArI, uttama vAta baMnenA aMtarAtmAmAM bese teno vicAra karI AgaLa pagaluM levuM che. A kAgaLa lakhatAM kaMI banAvaTI ke joDI kADhIne kazI vAta nathI karavA icchato, paNa je je vAto meM jAte anubhavI che te uparathI mArA vicAra, chevaTanA, tamArA AgaLa mUkavA vicAra che. tema chatAM tamane ema lAge ke mane koinI zikhAmaNathI ke bhoLavaNIthI e vicAra AvyA che, topaNa eTaluM to mAnajo ke meM A patramAM lakhelI bAbato mATe ghaNo vicAra karyo che ane TUMkAmAM kahuM to Aja sudhI abhyAsa karIne, duniyAno anubhava laine, ghaNA lekhakoe potAno anubhava pustakomAM lakhelo te samajIne ane jIvatAjAgatA saMtapuruSonI dazA gajA pramANe samajIne, dahIM valovIne mAkhaNa nIkaLe te jema Dhorane pALavAnI mahenatanA phaLanuM TUMkuM rUpa che, tevuM mane je kaMI saMsAramAM samajAyuM che te TUMkAmAM A patramAM mArA jAtaanubhavanA kaMIka sAra jevuM tamArA AgaLa tamArI AziSa mATe rajU karuM chuM, bheTa dharuM chuM ane te dvArA tamAruM citta-AtmA sAcI vastu samajIne tamAruM ane mAruM kalyANa je raste thAya teno vicAra kare, ane mArI aMtaranI icchA samajI temAM khabho thAbaDavA jevo utsAha ApI mane vizeSa unnata ke caDhatI dazAmAM joI rAjI thavAnuM tamAro AtmA icche ane temAM saMmati ane sahAya Ape eTalo ja hetu, A patra lakhavAno che. A patramAM kaMI doSa jevuM jaNAya to te mAro ja che, ema mAnavA vinaMtI che; ane kaMI paNa sAcI vastu samajavAmAM tamArA AtmAne madada thAya to tenuM kAraNa jeno mane raMga lAgyo che te saMta puruSa ja che, ema mAnazo; kAraNa ke kaDavI tuMbaDImAM dUdha bharyuM hoya te paNa kaDavuM thavA saMbhava che, athavA raMgeluM kapaDuM Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (100) dhovAthI raMga nIkaLI jAya to paNa bIjA kapaDAMne teno pAsa bese che; tema jyAM sudhI mane saMgano raMga pAko lAgyo na hoya tyAM sudhI mAruM kahevuM hoya temAM DahoLA pANI jevo doSa dekhAvAno saMbhava che. paNa tevuM pAkA raMgavALuM kapaDuM dhotAM thavAno saMbhava nathI; tema sAcA puruSano samAgama jene thAya tene doSa lAgavAno saMbhava nathI. UlaTo phAyado thavAno saMbhava che. tethI mArA doSa tarapha jovA karatAM, mArA bdayanA bhAva tarapha najara rAkhI, A lAMbo kAgaLa kaMTALyA vagara thoDuM-thoDe karIne pUro vAMcI jazo, vicArazo ane bane tyAre uttara lakhazo ke maLAya tema goThavaNa karavA jaNAvazo. moTA puruSone mokSa sivAya bIjI koI icchA hotI nathI ane ApaNe paNa mokSa maLato hoya to pAchA paDIe evA nathI, eTale mokSano khapa ApaNe paNa che; eTale mAre-tamAre, baMnene mokSanI icchA che eTaluM dhArI laIne ja Aje je kaMI lakhAya te lakhavA vicAra che. tamArA manamAM jo ema thAya ke tame agAsamAM rahenArA sAdhu mahArAjano dharma mAno cho to amAre e dharma saMbaMdhI tamAruM kahevuM mAnavuM nathI, bIjuM je kahevuM hoya te kaho. jo AvuM manamAM rahetuM hoya to te viSe vizeSa vicAra karavo ghaTe che. A vAta kahetAM jo mArA saMbaMdhI ke e mahAtmAo saMbaMdhI kaMI kahevuM paDe to mArAM ke temanAM vakhANa karavA kaheluM che ema na mAnazo; kAraNa ke potAnAM vakhANa thAya evI icchA to amAre choDavI che; to jAte zA mATe te karIe ? paNa mAtra satya ane Atmahita tarapha ja najara rAkhIne kaMIka kahIza. game te dharmanA kahevaDAvavAmAM kAMI kalyANa nathI. gAmamAM mukhI na hoya ane game tene loko mukhInA nAmathI oLakhe, temAM ene adhikAra ke pagAra ke kAMI phAyado maLato nathI, athavA gadheDAnI pIThe sAkaranI gUNa bharI hoya paNa tenA peTamAM kAMI AvatuM nathI; tema game te dharmavALA ApaNane loko gaNe, paNa ApaNane te dharmathI sArI jiMdagI - mokSano mArga na maLe tyAM sudhI lokonA kahevAthI ApaNe dharmAtmA banI zakIe nahIM. mokSano mArga che gharmathI maLe, ema ApaNo AtmA kabUla kare, te ja AtmAno dharma. bAkI to bIjAne batAvavAnA ke potAnA AtmAne chetaravAnA dharma gaNAya, ema mane atyAra sudhI lAgyuM che. dharma to AtmAnA bhAvamAM, uttama vicAramAM, uttama AcAramAM ane uttama vastunI mAnyatAmAM rahelo che. tene to dayamAM gupta sAcavIne rAkhI mUkavA jevo che. jema koI dasa hajArano hIro ApaNe kharIdyo hoya to tene sonAnI vIMTImAM jaDIne suMdara dAbaDImAM ghAlI tijorImAM rAkhI mUkIe chIe ane jyAM-tyAM tene batAvatA nathI pharatA, paNa koIka utsavanA prasaMge ke AphatanA prasaMge teno upayoga thAya che; tema dharma paNa ghaNI ja kImatI vastu che ane tenI manuSyabhavamAM ja kamANI thaI zake che. tenA parIkSaka paNa koLI ke kAchiyA jema Thera-Thera hoya che tema nathI hotA. koIka moTA zaheramAM ja sAcA hIrAnA pArekha to hoya che; tema sAco dharma pAmelA paNa viralA ja jaDI Ave che ane tenI parIkSA thavI, oLakhANa thavI e to pUrvanA saMskArathI, satsaMganA jogathI, vairAgyavALI ApaNI svAbhAvika vRttithI ke saMsArathI kaMTALelA, thAkelA du:khI jIvathI koIka dhanya paLe ja banI zake tema che. mokSamArga ke dharma, Avo durlabha ane kImatI che ane te jenA hAthamAM Ave, jene te samajAya che tene, A saMsAramAM game teTalI bhAre ane moMghI gaNAtI cIja paNa lalacAvI zakatI nathI. jema nAnuM chokaruM Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 comAsAmAM retImAM besIne derAM ke kyArA pALIonI ramata kare, ghara kare paNa meM ! rasane te badhI chokarAMnI ramata mATe khoTI thavuM gamatuM nathI. kAle savAre chokarAMe karelA AkAra rastAmAM jatAM-AvatAM DhorathI vaTAi javAnA che, te moTA mANaso jANe che, paNa chokarAMne ra to te roja tyAM moTA mANasanA gharanI peThe raheze ema lAge che ane vakhate sAMja paDe to badhuM DhAMkIna UTha ane kAle savAre AvIne 2mIzuM ema paNa dhAre. jo koi bIjo chokaro tenuM banAveluM deruM bhAMgI nAkhe to te banAvanArane mota jeTaluM khoTuM lAge ane rovA bese, paNa tevA rovAthI mAbApanA manane khoTuM nathI lAgatuM. UlaTuM te to kahe ke emAM zuM raDe che ? e to savAra sudhI rahevAnuM nathI, kAla thatAM pahelAM e to vaTAine kyAMya bhAMgI jaze; paNa bALaka nAnuM hoya to tenI samajamAM te nathI AvatuM ane samajaNuM hoya to vaheluM samajIne raDatuM baMdha thAya che. jene kharo dharma samajAya che, tene Ama saMsAra asAra-khoTo lAge che ane tenAmAM kharo vairAgya-udAsInatA-samatA dekhAya che. tenI AMkha, vacana ane ceSTA uparathI paNa mumukSune mAlUma paDe ke A puruSa dharmAtmA che. evA puruSane eka ghaDI paNa bIjAM kAma mATe khoTI thavuM to mAthuM vADhI nAkhyA jevuM lAge che. nAgaranI nyAtamAM haravA-pharavAnuM ane jAna-jamaNavAra tajIne narasiMha mahetA sAdhunI saMgatamAM ane bhajanamAM ja vakhata gALatA; tevI ja rIte mIrAMbAi rAjamahelanAM sukha choDI bhikhArInI peThe bhaTakIne dahADA kADhatAM, paNa koi divasa bhagavAnanuM bhajana ane sAdhunI saMgata choDavAnuM temane svapne paNa mana thayuM nathI. UlaTuM te sukha, rAjanA sukha karatAM uttama che evuM anubhavIne, lokone bhagavAna upara prema thAya ane saMsAra uparathI bhAva UThI jAya tevAM bhajana banAvI, bhaktino mArga batAvatAM gayAM che. A kAMi temaNe vagara samajye karyuM nathI, thoDA dahADA mATe karyuM nathI, paNa sAcI samajaNa AvyA pachI Akho janmAro temAM ja gALyo che; paNa khAkharanI khisakolIne sAkarano svAda na samajAya tema saMsArI mANasone to te vakhate mIrAM ane narasiMha mahetAnI niMdA ane TIkhaLI karavAnuM ja sUjhatuM. mIrAMne to jhera ApIne mArI nAkhavA kuMbhArANAe upAya lIdhelA te ApaNe sAMbhaLyuM che; paNa dhanya che temane ke koi divasa mA2nA2nuM paNa temaNe bhUMDuM icchayuM nathI; to koine khoTo mArga batAvavA temanI icchA to thAya ja kema ? ApaNane ema thAya ke evAM bhagataDAM thai javAmAM zo mAla che ? paNa jo jarA vicAra karIe to samajAya ke jene mokSa joie che, tene khAi-pIne lahera karyo mokSa maLe nahIM. kodarA kharIdIe to kodarAnI kiMmata ApavI paDe ane kamodanI DAMgara kharIdIe to tenA pramANamAM vizeSa kiMmata ApavI paDe. aphINa ogALIne pIdhA pachI amara thavAnI icchA rAkhIe to te kAMi bane ? saMsAra sevavo hoya to saMsAranuM vaitaruM karavuM paDe, ane mokSanI vRDha icchA hoya to mokSa mATe puruSArtha karavo paDe. jagatanA ane bhagatanA ke saMsAranA ane mokSanA mArga judA ja - UlaTA ja hoya che, tethI koi kALe temane meLa khAto nathI. jema ekane saMsAra vadhAravo hoya ane bIjAne saMsAra TUMko karavo hoya to te baMnene kyAMthI meLa khAya ? baMnenAM taDa judAM hoya che, tethI ja ApaNane A sAcA sAdhuo gamatA nathI. ApaNane mokSa joito nathI ane temane mokSe lai javA che eTale te ApaNA virodhI jaNAya che. ApaNA jevA ja khAnadAna kuTuMbanA te gRhastha hatA ane pUrvanA saMskAre vairAgya UpajatAM temaNe ghara choDI sAdhupaNuM lIdhuM, ane sAdhuomAM paNa te khaMbhAtamAM gAdIpati - AcArya gaNAtA, te choDI dai Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (104) bhikhArInI peThe pAchA cAlI nIkaLyA; chatAM pUrvanA prArabdhane lIdhe lakSmI temanI pAchaLa phare che, puNyano bhogavaTo temanA nasIbamAM lakhelo, te AgaLa pharI vaLe che. A vAta to mAtra temanI dazA kaMika batAvavA ja kahI. temane kaMI svArtha nathI ke mAro dharma calAvavo che ke celA karavA che, paNa evI lAlasAothI teo mukta ja che. evuM hota to khaMbhAtamAM temanA ghaNA vakhatanA oLakhItA ziSyo ane sAdhuo sevAbhakti karanAra hatA, temane tajIne te cAlI nIkaLata nahIM; paNa je je ApaNane sukharUpa lAge che, te temane jhera jevuM lAge che; kAraNa ke bhagavAnanI kRpAdraSTino temane sAkSAt anubhava thayo che. temano samAgama thoDA kALa sudhI karanArane paNa A vAta to samajAya che. AvA puruSano samAgama pUrvanAM koI puNya jAgavAthI A bhavamAM mane maLI Avyo ane temanI kaMika oLakhANa thavAthI mane paNa mokSa meLavavAnI IcchA thaI che. kevI rIte, temanA kahyA pramANe rAtadivasa rahevAya, tenA vicAra vAraMvAra AvyA kare che ane saMsAramAMnI koI paNa cIja mokSane badale levAnI icchA rahI nathI. tethI ja tamane badhAne paNa kaMIka ema lAgyA kare che ke meM paNa taDa badalyuM che; saMsArano rasto bhUlI bIjo rasto huM zodhI rahyo chuM. cAra-pAMca varSathI huM agAsa jauM chuM. madhyasthavRSTithI, tyAM je kAma thayAM jAya che te, jouM chuM. temAM koInI svArthadraSTi mane jaNAI nathI; UlaTuM je A bhavamAM samajavA joga che ane karavA joga che tenI ja vicAraNA ane upadeza thAya che; tathA te pramANe vartana thavAmAM je je jarUranuM ke yogya hoya tevuM vAtAvaraNa tyAM utpanna thAya tevA prayatno tyAM thaI rahyA che, ema mane lAgyA karyuM che. je je puruSo Atmadharma pAmyA che, temaNe je je kareluM ane te uparathI ApaNe je karavAnuM che, te tyAM saheje thayAM jAya che, e paNa anubhava uparathI mane samajAtuM jAya che. te mahApuruSonI sobatamAM sadAya rahevAya to mokSanA mArgamAM AgaLa vadhavAno saMbhava che, evo nirNaya aMtarAtmAmAM draDha thato jAya che. ghaNI vAra ema ja thaI Ave che ke badhuM paDI mUkIne e ja raste AvaradAnAM jeTalAM varSa bAkI hoya teTalAM te ja raste gALavAM, paNa tema karI zakAya tevA saMjogo nathI ema manamAM thaI AvavAthI vicAra pAcho paDI jAya che, ane koInA AgaLa dayanI A vahAlI icchAnI varALa sarakhI kADhavAnI hiMmata cAlatI nathI. je banI zake ema nathI, te vAta koInA AgaLa zuM kAma karavI ? evA vicAramAM citta ghaNI vAra mUMjhAyA kare che. have mokSanI taiyArInA saMyogomAM mukhyatve to mArga dekhADanAra sAcA puruSa maLe e eka ane tenA dekhADyA pramANe tenI AjJAe vartanAra, e beno joga joIe. temAM mArga dekhADanAranI khAtarI to aMtaramAM thAya che ke te sAcA puruSanI AjJA uThAvI zakAya to mokSa bahu dUra nathI. mArgano pAko bhomiyo maLyo che. have rahI kacAza te mArge cAlanAranI. temAM have DhIla kema thAya che ? ema mArA manamAM vAraMvAra prazna thAya che ane tamane ke A vAta jANanAra game tene ema pUchavAnuM mana thAya ke tame gharanuM to kaMI kAma karatA nathI ane sosAyaTImAM kAMI kamAvA rahyA nathI, to tamArA mananuM ghAreluM kAma karatAM tamAro hAtha koNa jhAle che? mane paNa te ja prazna mUMjhave che ke A jiMdagImAM jene mATe have jIvavuM game, tevI vastu jo na banatI hoya eTale mArA AtmAnuM hita jo huM sAdhI zakato na houM ane bIjAne paNa jo huM upayogI na thaI zake to mArA jevo mUrNo bIjo koI gaNAya nahIM. A vicAra judI-judI rIte karyA pachI, mane saMsAramAM bAMdhI rAkhanAra baMdhano cAra mukhya gaNAvI zakAya tevAM lAgyAM che : Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (105) (1) A zarIra saMbaMdhI saMkalpa-vikalpo eTale zarIra sAjuM-mAMduM hoya, kamANI thai zake tema na hoya teve prasaMge bIjAne bojArUpa thai paDyA vinA zarIranuM TaTuM nabhAvavA jeTaluM sAdhana ke pUMjI viSe vicAra. saMsAramAM nikaTano saMbaMdha gaNAya che tevA saMbaMdhavALo chokaro babu. tenI samajaNayogya uMmara thatAM sudhI tenA zarIranI saMbhALa ane keLavaNI mATe mAre mAthe gaNAtI pharaja, tenA vicAro. (3) je kuTuMbamAM A bhavamAM mAro saMbaMdha janmathI joDAyo che te kuTuMba taraphanI mArI pharaja eTale tamAre mATe ane tamArA parivAra mATe je karavuM joie, tenA vicAra. (4) dasa varSathI lokasevA tarIke svIkAreluM sosAyaTInuM ANaMdanuM kAma, tenA vicAro. A cAra prakAranA vicAro - hoDImAM cAra kANAM hoya ane temAMthI pANI hoDImAM bharAtuM hoya tyAM sudhI hoDImAM besI sahela karavA nIkaLelA mANasathI jema nIce mane besI zakAya nahIM, kAraNa ke temAMthI pANI AvyA kare tyAM sudhI bUDIne marI javAno bhaya che, tevA A cAra prakAranA vicAro mane mUMjhavatA ane keTaleka aMze mUMjhave paNa che. jyAM sudhI te vicArono Avaro pANInI peThe UbharAto hoya tyAM sudhI mokSanI taiyArI ke sAcA sukhano khyAla na AvI zake te svAbhAvika che tathA samajI zakAya tevuM che. e cAra prakAranA vicAro ke ciMtAo kharI rIte harakatakartA che; paNa te saMbaMdhI meM zuM zuM karyuM che ane tenuM pariNAma kaMI AvyuM che ke nahIM, te thoDuM huM jaNAvI javA dhAruM chuM. temAM chellI be bAbato pahelI laIne te vicAratA bAkInI vAto samajAze ema lAge che. tamane vakhate ema lAgaze ke meM Aja sudhI mArI jAtane mATe ja vicAra ane kAma karyuM che, paNa ghara saMbaMdhI meM ciMtA karI hoya tema jaNAtuM nathI; paNa kAma juduM che, ane ciMtA judI che; eTale joke kAma bahu thoDuM ke najIvuM thayuM haze, paNa ciMtAothI huM chUTayo nathI e batAvavA thoDuM lakhuM chuM. joke ghara saMbaMdhI mAre badale ciMtA karanAra babunI bA hatI tyAM sudhI tenA manamAM amuka rakama ghera mokalavI ema rahetuM ane dara mahine bhaDakatAM bhaDakatAM kharca karatI, te huM te vakhate vadhAre samajI zakelo nahIM; kAraNa ke sosAyaTIno pagAra eka kuTuMbanuM kharca sArI rIte nabhe e hetuthI rAkhavAmAM Avelo, tethI vadhe teTaluM bAMdhaNI mokalavuM ema kahI mUkeluM chatAM tenA manamAM "bAMdhaNIvALA zuM kaheze? kaMI nahIM mokalAya to zo vicAra bAMdhaze ?' vagerenI tenA manamAM bhAMjagaDa rahetI, paNa e ciMtAthI kaMI te vizeSa karI zakI nathI. te pahelAM huM bhaNato hato te vakhatanI mArA mananI sthiti jarI jaNAvI jauM to ciMtAonA DhagaleDhagalA karavA chatAM tenuM pariNAma udvega ane du:kha karatAM vizeSa kaMI AvI zakyuM nathI, te jaNAze. huM bhaNato hato te vakhatathI koNa jANe mane bhaviSyanA ja vicAro AvyA karatA hatA. huM A saMsAramAM mAro rasto kevI rIte kADhI zakIza ? e vicAro bahu nAnI uMmarathI eTale cauda-paMdara varSanI uMmarathI mane thayA karatA. eka to mAre jAte kamAine khAvuM paDe tevI gharanI sthiti che, e khyAla mane nAnapaNathI rahelo. tenI sAthe tame na ho to mAre mAthe badhI javAbadArI che, te vicAra mane duHkhI karato. e AkhA kuTuMbano bojo huM kevI rIte upADI zakIza, e mArA nAnapaNanA magajane mUMjhavI deto. ane jyAre-jyAre koI pacAsa-sATha varSanA mANasane huM joto tyAre mane ema ja vicAra Avato ke A mANase game te rIte A saMsAranI yAtrA lagabhaga pUrI karI, teNe kADhayAM teTalAM varSo have kADhavAM nathI Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 ane mArI uMmaranI sarakhAmaNI karatAM mane ema lAgatuM ke mArA karatAM e keTalo badho sukhI che. mAre hajI badho bhava taravAno che ane mAruM zuM thaze ? vagere vicArothI to ghaNI vakhata mane rovuM AvatuM, ane bhInI AMkhe khaDakIne oTale beTho-beTho huM jatA-AvatA DosAone joi raheto, te hajI hamaNAM ja banyuM hoya tevuM tAjuM mArA manamAM che. te ciMtAonuM pariNAma mane du:kha ApavA uparAMta e AvyuM ke choDI dIdhelo abhyAsa pharI karavA prerAyo. te uparAMta koine madada karanAra nIvaDayuM nathI. thoDAM varSa pachI abhyAsa choDIne kamAvAnA vicAra AvatA, tyAre paNa abhyAsa AgaLa cAlu rAkhavAmAM eka kAraNa e paNa hatuM ke vadhAre abhyAsa thAya to kaMika bhaviSyanI ciMtAovALuM kAma moDuM karavuM paDe - saMsAranI muzkelIo sAthe bAtha bhIDavAmAM DhIla thAya che te ThIka che, ema lAgatuM. A uparAMta te ciMtAo vizeSa phaLa lAvI hoya tema smRtimAM nathI. Ama dhumADImAM bAcakA bharyA jevI ciMtAo karavAmAM bAkI rAkhyuM nathI, ane zaramALa svabhAvane lIdhe koine kaMi kahyuM paNa nathI. tyAra bAda abhyAsa pUro karI dhaMdhe vaLagavAnuM AvyuM te pahelAM to jANe koi kalekaTarane vilAyatathI hiMdamAM mokale tenI pahelAM ja tene mATe kArakuna, ophisa, baMgalA ane sipAhIo vagerenI taiyArI sarakAra karI rAkhe che tema badhI goThavaNa jANe bhagavAne karI mUkI hoya tevuM ja banyuM hatuM. mAre mATe ghaNA mANasoe ujAgarA karIne vicAro karI mUkelA ane kyAM kAma karavuM ane kevI jAtanuM karavuM te badhuM jANe nakkI thayeluM hoya tema mAre to nathI karavI paDI arajI ke nathI jovI paDI nokarInI vATa ke hukamonI TapAla; paNa hAthano aMgUTho kapAyelo te rujhAyo te pahelAM mAre ka2vAnuM kAma DokiyAM karI rahyuM hatuM. kyAM rahevuM ke kema khAvA karavuM ke kema kuTuMba calAvavuM tenuM bhAna na maLe, evA mane amIna lokonI vacamAM prabhue lai jaine mUkyo. tyAM mAtra sAruM kAma karavAnI icchA vagara bIjuM kaMi sAdhana mArI pAse hatuM nahIM, chatAM nathI koie Thapako Apyo ke nathI koinI sAthe takarAra thai ke gautama buddhane je vicAroe saMsAramAM sukhe besavA nathI dIdhA, tevA jIvananI pragati viSenI ciMtA vinA Uno vA evI ajANI jagyAmAM nathI vAyo - te mAtra pUrvopArjita puNya ane puNyAtmAonA samAgamane lIdhe ja banavA pAmyuM che, ema atyAre lAge che. nahIM to te vakhatanA doSo tarapha jotAM to bhoMyamAM pesI javA jeTalI zarama Ave che ane hajIya doSo nathI ema nathI, paNa have doSone duzmana jANIne temanI sAthe laDAi karavI che ane te vakhate doSarUpI ThagArAone mitra mAnyA hatA eTalo phera che. sosAyaTImAM huM joDAyo te mane to havA laie chIe evuM svAbhAvika kAma lAgeluM. tame to mArA viSe AzA rAkhIne beThA hazo ke have huM sarakAranA ane garIbonA paisA lUMTanAro ke dhoLe dahADe dhADa pADanAra lUMTArA jevo amaladA2 thaiza ke koi vahIvaTadAranI khurazI zobhAvIza ke vakIla thaine vaDhavADo karAvIne lokone jitADIne vakhaNAiza ane ApaNA kuTuMbanuM nAma kADhIza; paNa tevA thavAnuM A zarIre thai zake evuM nirmANa nahIM thayuM hoya; nahIM to abhyAsa pUro karyA pahelAMnA traNa-cAra varSa agAu to mArA paNa e jAtanA kaMika vicAro hatA; paNa tevI nokarI sAthe lokonuM bhaluM tevA amaladAra thaine karavAnuM sAthe dhAreluM; paNa nokarI zodhavI e ja mArA zaramALa svabhAvanI viruddha hatuM ane abhyAsanAM chellAM be-traNa varSomAM vicAra palaTAyelA. tethI sarakArI nokarInI gulAmI to nathI ja karavI ema nakkI kareluM hovAthI, khAnagI nokarI karatAM sAmAnya garIbAi bhogavavI paDe to te veThI levAno vicAra paNa karelo. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 A varSomAM kaMika dhArmika vAMcana paNa cAlatuM ane tene pariNAme tathA grejyueTanI yunivarsiTInI DigrInA baLe eTalI AtmazraddhA AvelI ke duniyAnA game te cheDAmAM rahevAnuM bhAgyamAM hoya, paNa kuTuMba calAvavA jeTalI AjIvikA prApta karavAmAM kadI dInatA karavI nahIM paDe, paNa mArI yogyatA ane zramathI game te kALe pAchaLanuM badhuM karyuM-karAvyuM dhULa thai jAya topaNa duniyAne lAta mArIne paNa mArA ane kuTuMbanA nirvAhanAM sAdhano huM meLavI zakIza; tathA A bhavamAM lAkha maLavAnA nathI ane lakhesarI thavAnA nathI to paisA mATe nakAmAM phAMphAM mAravAmAM zo mAla che ? ema paNa kaMika manamAM raheluM, tethI saMtoSa raheto ane rahe che. A zraddhAnA baLe tathA sudhAraka vAtAvaraNanI asaramAM meM manamAM nakkI kareluM ke mAre bApotI milakatamAMthI kAMi joituM nathI. milakatanI vaheMcaNImAM ghaNAM kuTuMbomAM bhAio vacce takarAro thAya che, te mAre nathI karavI tathA pote na kamAyA hoie tenA upara ApaNo hakka karavo, e paNa mane anyAyapUrvaka lAgeluM. bApadAdAnI milakata upara koino adhikAra hoya to je kamAi na zake tevAM bairAM-chokarAMno hakka hovo joie ane puruSoe to siMhanI peThe potAno nirvAha potAnA puruSArthathI karavo ghaTe che. tethI gharanI milakata upara mAro hakka meM A bhavanAM ghaNAM varSo sudhI mAnyo nathI. AvA vicAro hovAthI mArI pAsethI AthI vizeSa AzA koi rAkhe to te paNa yogya nathI, ema mane lAgatuM. keLavaNI mATe mArI pAchaLa kharca thayo te to kuTuMbe karavo joie ema huM mAnato, kAraNa ke keLavaNInA kharca uparAMta mAre kuTuMba pAse kazuM joituM ja nathI, ane bhaviSyamAM chokarAne keLavaNI pAchaLa kharca karavA mATe sahiyArI milakata rahe teTalA pUratuM mArA jarUranA kharca uparAMta je kaMi bace, te bAMdhaNI mokalavA meM vicAra paNa rAkhelo, paNa temAMthI mAre pAchuM kaMi levuM evI AzA nahIM rAkhelI. tenI sAthe juduM kaMi bacAvI khAnagI silaka karavAno ke ghareNAM jevuM karavAno prayatna paNa nathI karelo; kAraNa ke saMdharo karavo hoya to kuTuMbanA dhanamAM thavo joie ema huM mAnato. jarUra paDaye temAMthI mAMdA-sAjA prasaMge ke chokarAMnA kharca mATe te benka hoya tevI mArI samaja hatI ane hajI che; paNa te benkamAM paisA jame karAvavA taNATa veThavo, kaMjUsAi karavI ema paNa mAneluM nahIM. mAtra khetImAM pAkelA anAjanI koThI bharI hoya temAMthI vAparatAM-vAparatAM vadhe teTaluM temAM paDI rahe evuM mAneluM tathA tame badhuMya uDAvI jAo evA nathI evI mArI khAtarI paNa kharI, eTale judApaNAno ke khAnagI silaka rAkhavAno mane vicAra paNa nathI Avyo. mAre bojArUpa koine na thavuM ane sAro rasto lAge te raste jIvana gALavuM ke maratI vakhate pastAvo na thAya, ke koine doSa paNa devAno vakhata na Ave ke AnuM meM kahyuM karIne godA khAdhA. A vAta pUrvakarmanA baLe mArAmAM ghara karIne rahelI, paNa koine huM khullA zabdomAM kahI zakelo nahIM. tethI huM sosAyaTImAM joDAyo, te ghaNAMne, bAMdhaNImAM ane sagAMomAM gameluM nahIM ane huM mArA paga upara kuhADo mAravA taiyAra thato houM tema badhA vaDIlone lAgeluM ane tame moTAbhAi rahyA tethI tathA kuTuMbanI sahiyArI milakatamAMthI moTI AzAo rAkhI kharca kareluM, tema ja have tamAre mAthethI kuTuMba mATe kamAvAnI jhUMsarI Utaraze ema dhAreluM; tethI tamArI badhI AzAo upara pANI pharI vaLeluM jaNAtAM tamane vadhAre mAThuM lAgeluM; eTale tameya bAnI pAse kahevaDAveluM ke ApaNe ApaNo bhAga vaheMcI judA thaie; paNa tamane je moTI dhamakI te vakhate lAgatI te mAre mana taraNA jevuM hatuM; e upara jaNAvyuM te uparathI have Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (108) samajAyuM haze; kAraNa ke mane milakatamAMthI eka rAtI badAma na maLe to paNa mane zoka thAya tevuM hatuM nahIM; kAraNa ke milakata mArI che evuM meM mAnyuM ja nahotuM. tethI mAro vicAra pheravavAnI pharaja pADe tevuM duniyAmAM koI nahotuM. mAtra eka baLa hatuM ane te ApaNAM mAtuzrI. temane khoTuM na lagADavuM evuM mArA aMtaramAM rahetuM; paNa temano to mArA tarapha eTalo badho prema hato ke temanI icchA mArA upara baLajorIthI besADI mane duHkhI karavA jeTalI kaThoratA temanAmAM na hatI. te to ema ja kahetAM ke tuM sukhI thAuM evuM kara, mAtra bhAInA tarapha najara rAkhaje. temanA manamAMya ema kharuM ke huM moTo mANasa thaI javAno, ane teno moTo dIkaro bhikhArI jevo rahevAno; paNa meM to dhanavAna thavAnuM manamAMthI mAMDI vALyuM hatuM ane gharamAM paisA hoya to paisA pheravavAnuM kAma moTAbhAIne ja soMpI mUkyuM hatuM te temane khabara na hatI, paNa te dharmAtmA mAtuzrI paisA vadhAre kamAvA khAtara mAro vicAra badalavAnI haTha kare tema hatuM ja nahIM. tethI mAre kazAthI DaravAnuM nathI, ema huM jANato hato. maratI vakhate paNa te mAtAe paisAnI agatya nathI svIkArI. mane AzIrvAda ApatAM, mane bhagavAna paisAdAra kare evuM nathI kahyuM, ane mAre A jiMdagImAM je joie che tenI ja AziSa te paNa ApI gaI che ke "bhagavAna tAruM kalyANa karaze.' e mAtAnI sevAnuM phaLa ApavAnI bhagavAnanI icchA hoya tema mArA manamAM te AziSa phaLe tevA prayatna karavA ja vAraMvAra vicAra AvyA kare che. manuSyabhava pharI-pharI maLI zake ema nathI. paramArtha sAdhavAnI bAjI Dhora-pazuno avatAra Avaze tyAre hAthamAM rahevAnI nathI. paisA game teTalA kamAyA hoIe chatAM te paDI mUkIne badhA jAya che tema javuM paDaze, to je AtmAnA kalyANanI bAbata hoya te ja A bhavamAM kamAI levI joIe. Ama A jiMdagInuM Aja sudhInuM paropakAra tarIke gaNAtuM kAma, kaMIka vairAgya ane tyAganA baLathI A jIva karavA prerAyelo; paNa paropakAra ke AtmahitanuM kAma e dAdaranAM pagathiyAM jevuM hoya che tenI te vakhate khabara nahIM ane vIsa varasa sudhI te kAma sosAyaTInuM kAma) karavAnI goThavaNa te kALe barAbara lAgelI; paNa have dasa varSanA anubhava pachI te goThavaNa mAre mATe bhUlabharelI mane jaNAya che. koI mANasa ghoDA upara besIne sTezana AgaLa pula sudhI Ave ane upara dAdara caDhIne relaveno pula oLaMgI gADIe besavA dhArato hoya tenAthI jema ghoDo laIne pula upara na caDhAya tethI ghoDethI UtaravuM paDe che eTale ghoDAnuM kAma pUruM thatAM ghoDo choDI devo paDe che, tema kaMIka tyAganI jarUra paDatAM tyAga karIne AgaLa vadhavAnuM Aja sudhI banyuM che. AmAM ghoDo e to kuTuMbanA kAmanI ciMtA che, te ciMtA sosAyaTInI ciMtA zarU thatAM choDI dIdhI hatI; joke pUrepUrI chUTelI nahIM, paNa te vadhI to zakI nathI. jo vadhI hoya to gharamAM keTaluM utpanna Ave che, keTalI sAthe Ave che, zuM kharca thAya ane zuM bace che vagere jovAno paNa koIka divasa vicAra thAta, paNa tamArA vAraMvAra kahevA chatAM tevI bAbatanI tapAsa eka divasa paNa meM karI nathI ane hajI paNa pADozamAM rahenAra gharanI mAla-milakata keTalI haze te jeTaluM jANatA hoya tenA karatAM huM ochuM jANuM chuM ane te jANavAnI darakAra hajI paNa nathI rahetI. trIjI ane cothI vAta thoDI kahI gayo. have bIjI vAta thoDI kahI lauM. A babunA janma pahelAM teno moTo bhAI viThThala marI gayo, tenI vAta uparathI te samajAze. tenA traNa varSa jeTalA TUMkA jIvana daramyAna mane upara jaNAvelI vairAgyanI bhAvanAoe saMsAra choDI nAsI javA jevo prayatna karavA Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 prerelo. eka vakhata to rAtre traNa vAgye bAMdhaNIthI loTo laine koine kahyA vinA nIkaLI paDelo, te evA vicArathI ke cAlatAM-cAlatAM koi jaMgala Ave to temAM saMtAi rahevuM ane uttama jIvana mATe taiyAra thavuM; paNa be kalAka sImamAM ADAavaLI naDiyAda bhaNInA kAMse pharatAM-pharatAM savAra thavA AvyuM tyAre ghuMTelInI bhAgoLa AvI, eTale lAgyuM ke hajI to huM bAMdhaNInI pAse ja chuM ane koi mAre mATe tapAsa karavA Ave to mane pakaDI pADavo saheluM thai paDe tema che. tethI eka gAune dIThele raste aDadhA kalAkamAM, mananI vRttione dabAvIne ghera pAcho Avato rahyo. AvI tyAgavRtti to ghaNI vAra UchaLI AvatI, paNa saMsAra choDIne kaye raste AgaLa vadhavuM enI dizAnuM bhAna nahIM hovAthI aMdhArAmAM kUdako mAravA jevI mUrkhAi lAgatAM koi sArI takanI rAha jovAmAM vakhata gALato. tenI sAthe teTalA ja vegathI ke tethI vadhAre vegathI jIva saMsAra bhogavavAnuM paNa karma khapAvato, tema kaMika lAge che. e dIkaro traNa varSa ja jIvelo, paNa tame eka chokaro ucherI trIsa varSano moTo karo tyAM sudhI je ciMtAo karo, teTalI ciMtAo teNe karAvelI ane tenI keLavaNI mATe zuM zuM karavuM, zI zI goThavaNa karI mUkavI, mAre kevI rIte pitA tarIke taiyAra thavuM vagere banyuM teTaluM vicAryuM hatuM ane duniyAnI koi vastu karatAM tenA upara vizeSa moha rAkhelo; tema chatAM tenuM zarIra kSaNabhaMgura che eTaluMya samajAyeluM nahIM; e ja dIvA taLe aMdhAruM. ApaNAM saMsArInAM badhAM kAmomAM A ja dhabaDako hoya che. vAto DAhI-DAhI karIe paNa aMtaramAM anubhavarUpe kAMi maLe nahIM, mAtra popaTiyuM bolavuM hoya che. tene vArasAmAM zuM ApI javuM teno vicAra paNa meM karI mUkyo hato. uttama jIvana pitA gALe e putrane mATe jeTaluM uttama che, tenA jeTalo uttama vAraso koi paNa pitA potAnAM chokarAM mATe mUkI zakato nathI; e mArA manamAM svAbhAvika rIte koi pUrvakarmanA baLe sphureluM ane jAgrata raheluM. tethI tene paisAdAra thayelo jovAnAM ke paraNIne moTA kuTuMbavALo thai sukhI gaNAya evAM paNa meM svapno ghaDelAM nahIM; kAraNa ke meM jene sAruM mAneluM tevuM uttama jIvana ja tene vArasAmAM maLe evI mArI icchA hoya ja. mAruM adhUruM raheluM kAma pUruM kare tevo putra thAya evI icchA rAkhelI; tenI sAthe mAre paNa ApaNA pitAe adhUruM mUkeluM kAma pUruM karavuM, ema paNa manamAM hatuM ane hajI che. ApaNAM ''kA'' (pitA), temane je dharma upara zraddhA hatI temAM vakhata gALavA, prabhu-bhaktimAM jiMdagIno pAchaLano vakhata jAya te hetuthI 'masjIda' pALI saMsArathI chUTA thayA hatA ane te 'marjhAdAmAM ja' temaNe zarIrano tyAga karyo hato. saMsArane taddana bhUlI prabhumaya jIvana gALavA jeTalI taiyArI temanI meM dIThelI nahIM, paNa AyuSya thoDuM bAkI rahyuM hatuM tyArathI te cetI gayA hatA ane jema baLatA dharamAMthI bacAvAya teTaluM bacAvI laie chIe tema dRDhatA rAkhIne bAkInI jiMdagInA divaso bacAvavA 'marjhAdA' pALI kuTuMbathI dUra jaine beThA hatA. A vAta paNa mArA manamAMthI dUra thai nathI ane thai zake tema nathI. tame Aja sudhI gharakhaTalo calAvyo che, sAMsArika bojo upADayo che ane hajI upADo cho. huM pahelethI sadbhAgye tethI dUra rahyo chuM, ane paramArthanI zodhamAM ane tene prApta karavAnA prayatno mATe jIvuM chuM. tame tamArAthI banatuM lokalAja vadhAravA ke TakAvavA prayatno karo cho ane iccho cho; tevI rIte meM je vArasA mAtA, pitA ane guru taraphathI meLavyo che tene vadhAravA prayatna karyA karuM chuM ane tene mATe Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 sarvasva arpaNa karIne paNa saMpUrNa unnati sAdhI zakAya te mATe taiyAra thavA mAruM citta talapApaDa thai rahyuM che; paNa te raste jatAM je muzkelIo mane jaNAya che te tamane eTalA mATe jaNAvavA icchuM chuM ke moTAbhAi tarIke tamArI madada ane AziSa hoya to mAruM kAma pUruM karavAnI mane AzA che; kAraNa ke te kAmamAM jarUrano mArga batAvanAra sadgurunI khAtarI thai che. mArI uMmara eTalI moTI nathI ke sadgurue batAvele raste cAlatAM huM thAkI jauM ke thoDo lAbha maLatAM saMtoSa pAmI aTakI jauM. paramakRpALu prabhunI kRpAthI hajI sudhI zarIrane roga ane vRddhAvasthAe gherI nathI lIdhuM, tethI dhAryuM kAma pAra pADI zakAya tevA saMjogo che; temAM AgaLa gaNAvelAM cAra baMdhananAM kAraNomAMthI kuTuMbaciMtAmAMthI mane mukta karavAmAM tame Aja sudhI madada karI che, tema tamArI madada ane AziSa have khAsa karIne joie eTale babunI saMbhALa tame svIkAro to huM chUTo thai zakuM ane sosAyaTI saMbaMdhI tathA mArA dehAdi saMbaMdhI ciMtAomAMthI mArA baLa vaDe mAre chUTA thavAnuM che. tenI meM keTaleka aMze khAtarI karI lIdhI che ke jevA dharmane anukULa saMjogo agAsa AzramanA vAtAvaraNamAM che tevA saMjogomAM thoDAM varSa rahevAthI huM sosAyaTI, kuTuMba, babu ke mArA deha saMbaMdhInI ciMtAono Avaro aTakAvI zakIza. eka vAra te sarvanI ciMtA choDavAno nizcaya thayA pachI koi kALe te nahIM sAMbhare tevI sthiti sadgurukRpAthI prApta thavI saMbhave che. mArI upara game teTalI bhaviSyamAM Aphato AvI paDe topaNa sAMsArika sagavaDo ke sukhanI icchA paNa nahIM jAge ema paNa atyAre lAge che; paNa eka muzkela vAta che ke hAlanA karatAM vadhAre sAMsArika sukhamAM gherAi javAno udaya Ave to zuM ? topaNa sadgurukRpAthI ane sadgurune zaraNe rahevAthI tathA A saMta mahApuruSone hAthe hajI tevI tAlIma levAnI icchA che, tethI tevA sAMsArika anukULa saMjogomAM paNa nahIM caLI zakAya tevI sthiti prApta thavAno saMbhava lAge che. huM khAsa karIne tene mATe ja vahelI dIkSA levA icchA dharAvuM chuM, kAraNa ke atyAranA agAsanA saMjogomAM huM saMpUrNa vairAgyathI rahevAnuM zIkhI levAnI icchA rAkhuM to moTA mahArAjazrInI dazA dvArA mArI vRttio sthira thavAno uttama yoga hAla mane lAge che. tenI sAthe Aja sudhInA sAMsArika jIvanamAM mane eTaluM to samajAyuM che ke saMpatti prApta karavAnI icchA hoya chatAM te prApta thatAM ghaNI vAra lAge che, paNa tyAganI icchA dRDha thatAM tyAga karavAmAM vizeSa vakhata nathI lAgato, mAtra zithilatA ane aNasamaja ja naDe che; ane aNasamaja dUra karavA to havenuM AyuSya gALavuM che tathA zithilatAnI paNa sAme paDavuM che to game tevo bhAre puNyano udaya paNa yoga lUMTI levA samartha nahIM nIvaDe, teTalI tAlIma A bhavamAM maLavAno saMbhava dekhAvAthI, tamane badhAne adhUruM lAgatuM A sAhasa huM kheDuM chuM. TUMkAmAM, atyAre je jAtanI UNapa mArAmAM mane lAge che te pUrI karavAmAM uttama nimittabhUta evA niHspRhI ane AtmAnA pragaTa anubhavavALA sadgurunI jarUra che, tevo joga prApta thavAnI taka dekhAvAthI, tamane hAtha joDIne vinaMtI karavAnI ke tame AzIrvAdapUrvaka rAjIkhuzIthI ema kaho ke tAre bhaNavAnI icchA thai tyAre ame vAMdho nathI lIdho ane UlaTI banI teTalI madada karI che, to AvA sArA kAmamAM ame zA mATe vacamAM AvIe ? babunI saMbhALa to amArAthI banaze teTalI laizuM ane te baMne chokarAonA bhAgyamAM haze teTaluM bhaNaze ane nasIba pramANe dhaMdhe vaLagaze. dANedANA u52 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenA khAnArAnAM nAma hoya che. je je annapANInA ane jagAnA saMskAra temanA bhAgyamAM haze te te tarapha teo ane ApaNe ApoApa kheMcAyA jaie chIe te pramANe badhuM thatuM jaze. ame amArAthI banatuM karI chUTIzuM ane leNadeNa haze teTaluM pUruM karIzuM. AthI vadhAre ApaNe karI zakIe tema nathI, chatAM gADA taLe cAlatuM kUtaruM ema dhAre che gADuM mArA lIdhe cAle che te jema ajJAna che tema saMsAra, kuTuMba ke dehane nabhAvanArA saMjogo keTakeTalA mANaso sAthenA saMbaMdha saMskAra pUrA karavA ghaDAyA jAya che, temAM huM karuM chuM, mArAthI badhuM thAya che ema mAnI besIe te mAtra aNasamaja che; eTale tamArI khIcaDI bhegI babunI khIcaDI caDhavAmAM tamane vizeSa muzkelI nahIM paDe ema dhAruM chuM. koI jAtrAe kAzI, mathurA bhaNI jAya che tyAre tene cAMllo ane rUpiyo ApI sAthe sukhethI jAtrA pUrI thAya tevo AzIrvAda ApavAno rivAja che; tema huM moTI jAtrAe ja javA icchuM chuM. kuTuMbane sadAne mATe choDIne, AkhI duniyAne kuTuMba gaNI, mArA prArabdha upara AdhAra rAkhIne, A bhavanAM bAkI rahelAM varSo paramakRpALudevanA caraNakamaLamAM arpaNa karavA tatpara thayo chuM. meM hajI agAsamAM A vAta jAhera nathI karI, kAraNa ke vakhate ATalI bhAre javAbadArI uThAvavA jeTalI mArI yogyatA temanI draSTimAM na jaNAya ane mane saMsAra choDI AzramamAM rahevAnI AjJA na maLe to mAre kAMI kahevAtA sAdhu thaI pharyA karavuM nathI, paNa te yogyatA prApta karavA je je upAya dIrghadraSTithI batAve te mATe mAnya hovAthI pahelAM huM bIjI javAbadArIomAMthI mukta thai-cokhkho thaI temane vAta karavA vicAra rAkhuM chuM. meM tyAM vAta jAhera karyA pachI mane game te kAma ke salAha ke AjJA kare te mATe huM koI paNa prakAranA vikalpa vagara te kAma uThAvavA sarva zakti vAparI te saMpUrNa karavA pravartI zakuM, mATe atyAranI mArI alpamati pramANe mAre mAthe je javAbadArIo jaNAya che tethI mukta thavA A vInavaNI huM karI rahyo chuM. e cAra prakAranI javAbadArIo dUra thAya to bhale mane kAzI jai zAstraabhyAsa karavAnI AjJA maLe ke AzramamAM pUMjo vALavA ke ghaMTa vagADavA jevuM najIvuM kAma soMpe to paNa mane pUrepUro saMtoSa thavAno, ema atyAre lAge che, kAraNa ke mAruM kalyANa te puruSanI AjJA uThAvavA mATe ja jIvavAmAM che, ema mane samajAya che. tenI sAthe, mAruM Atmahita sadhAya tevI AjJA karavAne te samartha che, eTalI mane zraddhA aMtaramAM che. mATe cokhkhA thaIne javA mATe tamane A lAMbuM lakhANa lakhI kaMTALo Apyo che ane tamArI AziSa meLavI sosAyaTImAM badhAne jaNAvI temanI anukULatAe - jarUra paDe to thoDA mahinA rAha joI, utAvaLa karyA vagara badhAne rAjI rAkhIne, te kAma choDI zakAze evo saMbhava che. tethI te pramANe jarUra karavuM evo draDha nizcaya ghaNA vakhatathI karyo che ane sosAyaTI mATenuM rAjInAmuM to traNa-cAra varSathI lakheluM paDI rahyuM che. tame badhAM saMmata thAo tema ahIMnI cIjo ane babunI vyavasthAnuM badhuM kAma thoDA vakhatamAM patavI pachI A vAta agAsa jAhera karavA vicAra che. ATalI taiyArI haze to agAsamAM mane sthAna maLavuM muzkela nahIM thAya, evuM, TUMkI buddhithI jaNAya che. tema chatAM je thavAnuM haze te harIcchA pramANe thaze ane temAM ja saMtoSa mAnavAno rahe che, paNa puruSArtha karavAmAM to pAcho nahIM paDuM. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (112) tamArA taraphathI AziSa ane anukULatA maLaze ema manamAM khAtarI che, paNa vakhate nAnAbhAI uparano sAMsArika moha, Aja sudhI dabAI rahelo, tamane gherI le ane mane saMsAramAM bAMdhI rAkhavA Agraha karo; paNa mArA svabhAva saMbaMdhI tame jANo cho ke eka vakhata nizcaya karelo pharavo muzkela che. ema tame be prasaMge to jANyuM che : eka sosAyaTImAM joDAvA saMbaMdhIno ane bIjo lagnaprasaMgano e baMne prasaMgomAM tamane khoTuM lagADavuM paDeluM tema A zubha kAmamAM karavuM na paDe mATe laMbANathI A patra lakhI kAlAvAlA karyA che. A kAma zubha che evuM to Aja sudhI tame dharmanA vAtAvaraNamAM eTale bhagata kuTuMbamAM rahyA cho eTale aMtaramAM samajyA ja hazo; paNa mohane laine raDavuM vakhate Avaze, chatAM kAle savAre huM marI jAuM to A badhuM tamAre sAcavavAnuM to che ja ane mAre vaheluM marI levuM che eTale je ciMtA maryA pachI thavAnI te pahelethI thavAnI hoya teTalI thai jAya ane e vaheluM patI jAya. pachI je varSa bacyAM teTalAM mArA AtmAnI kaho, AzramanI kaho ke jagatanI kaho, paNa jemAM sarvanI sAcI sevA samAya tevI pharaja bajAvavA mATe huM gharabAra choDI aNagAra thavA icchuM chuM. A kArya karavAmAM mArA mana sAthe koI paNa prakAranI lAlasA meM saMgharI rAkhI nathI. saMta, mahaMta ke gAdIpati thavAnI gaMdha paNa mArI icchAmAM nathI, paNa sarvano sevaka ane AtmArthI thavAnI icchA ghaNA kALathI bAMdhI rAkhI che tevA thavuM che. tema ja nathI huM sosAyaTInA kAmanI muzkelIthI ke kAmanA dabANathI kaMTALyo ke nathI sosAyaTIvALAoe mane kADhI mUkavAno vicAra karyo ke jethI mAre bIjuM koI sthaLa zodhavuM paDe. jo tema hoya to Aje baso-pAMcaso rUpiyA mahine maLe tevI nokarI huM zodhI zakuM eTalI mArAmAM mane zraddhA ane zakti jaNAya che. paNa te badhAM gulAma ke nokara banavAnAM ane banAvavAnAM sAdhana samajAyAthI, svataMtra jIvana samajavuM, svataMtra thavuM ane svataMtra thavA icchanArane dekhelo mArga yathAzakti AMgaLI cIMdhI batAvavA taiyAra thavuM eTaluM ja kAma kaMIka mArAthI banI zake to ATalA TUMkA jIvanamAM te ochuM nathI, ema atyAre lAge che. je vastu mAla vagaranI lAge che temAM ne temAM ja gocalA gaNavA ane tenA te vicAromAM gUMcAyA karavuM te have asahya lAge che. temAM jIvavuM te sAkSAtu maraNa dekhAya che. jene mATe jIvavuM che te jo na bane to hAlatAcAlatA maDadA jevI sthitimAM jIvavA jevuM ja che, kharAbamAM kharAba keda jevuM che, koI kothaLAmAM pAMcazerI vAlI mAra mAre te mUMge moDhe sahana karavA jevuM che. Aja sudhI tamane kaMI nathI kahyuM, tenA be kAraNo hatAM : (1) mAre mArI potAnI khAtarI karavAnI hatI ke huM kaMTALIne saMsArathI chUTo thavA icchuM chuM ke mAtra zubha jIvanane mATe chUTo thauM chuM? (2) babu nAno hato te vakhate tenI saMbhALa mATe vadhAre mahenata levI paDe ane nAnapaNamAM paDelA saMskAro AkhI jiMdagI sudhI kAma kare che tethI te agharuM kAma gaNIne koIne te kAma soMpatA mana pAchuM paDeluM. have te potAnI saMbhALa moTe bhAge pote laI zake, chUTo game tyAM ramato phare teTalI uMmarano hovAthI saMbhALa rAkhanArane ghaNI ciMtAnuM kAraNa nathI; tema ja sAruM vAMcana ane sAdhAraNa sArA kuTuMbamAM rahevAnuM tane maLe temAMthI yathAprArabdha tene AgaLa vadhavAnA sAdhano maLI Ave evo saMbhava che. ahIM paNa tene mArI jarUra nathI ane huM kaMI tene mATe karI nAkhato nathI, tema ja je kAma mATe huM tene ane sarvane choDuM chuM te samajavA jeTalI uMmare tene te prasaMga paNa AgaLa vadhavAmAM nimittabhUta thAya tevo saMbhava che. sau saunA prArabdha pramANe sau AgaLa vadhavAnAM, dhaMdhe lAgavAnAM ane kamAvAnAM sAdhano meLavI rahe che ane Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (113) kALa kADhe che tema tenA saMbaMdhe paNa thaI raheze. temAM koI vadhaghaTa karI zake tema nathI. ApaNe janmyA tyAre zuM laIne AvyA hatA? tema chatAM je sukhaduHkha ApaNe dIThAM te sau saunA prArabdha pramANe judAM-judAM, sagA bhAIomAM paNa hoya che ane jatI vakhate paNa ahIMnA paisATakA kamAyelA sAthe lai javAya tema nathI ke motanuM duHkha mUMjhavatuM haze tyAre koI talabhAra paNa duHkha ochuM karavAne samartha nathI. AvI samajathI sarva choDIne javAnI aNI vakhate paNa mArA manamAM jarAya khaTako nathI raheto. jeTalo moha ane ajJAna teTalA pramANamAM sAruM karavA jatAM paNa bIjAne khoTA dekhAya tevo saMbhava che. mArAM bhAbhIne vakhate raDavuM Avaze paNa tamane AmAMthI samajAyuM hoya te dhIme rahIne temane samajAvazo. A kAgaLa vaMcAvavo ghaTe to vAMcI saMbhaLAvazo. pachI Aja sudhImAM je kaMI bolya-cAlyuM ke nAnapaNamAM dhIMgAmastImAM thayelA doSa ane pApa badhAMnI goradhanabhAie be hAtha joDIne uttama mAphI mAgI che, ema temane jaNAvazo. tamArI pAsethI paNa khullA dilathI Aja sudhI mArAthI mana, vacana ane kAyAe thayelA doSa ane pApanI uttama mAphI vinayapUrvaka mAguM chuM. mane sukhI karavo hoya to mAruM dila na dubhAya te raste javA mATe tame baMne vaDIlo mane mAthe hAtha mUkIne, mAbApa chokarAne kamAvA mATe AphrikA mokale che tema A bhava ane parabhavamAM paNa uttama gaNAtI kamANI mATe taiyAra thatAM mane AzIrvAda ApavA taiyAra thazo. A kamANI atyAre to nahIM samajAya paNa moTAmAM moTI kamANI A bhavamAM banI zake tevI che ane tene mATe mAruM dila talasI rahyuM che. kazuM navuM prApta karavAnI vAta atyAre huM nathI karato, paNa nakAmI hAnikAraka mUMjhavaNa dUra karI satyanI prAptinI ja vAta che. temAM ja sarva sukha che ema thoDo kALa jatAM samajAvA saMbhava che. pahelAM mane vairAgyanI veLa AvatI, te vakhate pAsenAM mahI nadInA kotaromAM ke dUranA himAlayamAM huM cAlI nIkaLyo hota to Aje to tame bhUlI paNa gayA hota. Aje moDo-moDo javA taiyAra thauM chuM to be-pAMca varSe bhUlI jazo; ane jo mota AvavAnuM hoya to te kAMI tamane AvaDo moTo kAgaLa lakhIne ke samajAvavA prayatna karIne mArI pAse AvavAnuM nathI; to pahelethI ja samajIne je kAma vaheluMmoDuM karavuM che te patAvI laIe to khoTuM karyuM ema samaju mANasa to na kahe. A vAta badhe bAMdhaNImAM karavAnI jarUra nathI. tamane jarUra jaNAya to thoDA divasa ahIM AvIne rahI jazo to nirAMte ApaNe karavI ghaTe te chevaTanI vAto karI laIzuM. bairAMne A vAta jaNAvo to te pahelAM tamArA manamAM evo nizcaya thAya ke A vAta sArI che ane te bairAMne samajAvIne paNa rajA apAvavA jevI che to temane kahezo, kAraNa ke temanA manamAM A vAta nahIM rahe ane vakhate agAsanA AzramavAsI tarIke mane svIkAravAnuM te kRpALu munione iSTa na lAge ke temanI saMmati na maLe to nakAmI vAta thAya. tethI tamArI rajA maLe, sosAyaTImAM A vAtanI khabara ApI tyAM je nirNaya thAya te huM jANIne tamane jaNAvuM nahIM tyAM sudhI loko na jANe to ThIka. e vyAvahArika vAta to tame samajI zako tema cho. A mAtra sUcanA che. nahIM to mAre mana to te nizraya jevuM che eTale khAsa vAMdho nathI. tamArAthI avAya tema na hoya to huM ekAda-be divasa AvI jaIza, paNa ahIM vAta karavAno prasaMga bane to vadhAre nirAMte vAta thAya ane bahAra paNa na paDe. li. AjJAMkita goradhanabhAInA vinayapUrvaka jaya sadguruvaMdana sAthe praNAma svIkArazojI. (bI-3, pR.1, AMka 1). Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (114) brahmacArIjInA prasaMgo pahelAM pa.pU. prabhuzrIjInI hayAtImAM teozrInI samIpe prathama rahevuM thayuM tyAre eTalo utsAha manamAM raheto ke paragAma rahetA badhA mumukSuo - AphrikA Adi dUra dezanA - samAgamano lAbha na lai zake temane niyamita patravyavahArathI satpaSano bodha patra dvArA jaNAvatA rahI, ekatA sarvemAM sAdhavI. jema patra dvArA amuka viSayonuM zikSaNa ApI parIkSA pAsa karAvanArI saMsthA paradezamAM hoya che tema dharmasaMsthAo tevuM kAma karI zake evA ghaNA khyAla AvatA; paNa mAthe puruSa hovAthI badhI kalpanAo ApoApa zamAI gaI ane potAnA AtmAne tAravAnuM kAma ghaNuM agatyanuM ane atyaMta vikaTa che ema lAgavAthI, have to koI patra Ave to teno uttara paNa moDo ane bIjAM kAmane AghApAchAM karI, mAMDa ApI zakAya che. hajI vairAgyanI joie tevI utkaTatA nahIM hovAthI, AvAM pAna cItaravAno prasaMga Ave, haDakAyA kUtarAnI peThe lakha-lakha lakhAI jAya che. acaLarUpa Asakti nahIM.' hajI vyasanInI peThe paramAtmAmAM acaLa prema thayo nathI tyAM sudhI ramatiyALa mana khelatuM phare che; paraMtu vizeSa aMkuzanI hajI jarUra che. koinuM bhaluM karavA game tevAM saMkaTa veThavA jIva taiyAra thaI jAya che, potAnA AtmAno uddhAra karavAnuM ane tene durgatimAMthI bacAvavAnuM kAma keTaluM vikaTa che ane keTaluM agatyanuM che, te tene atyAre khabara nathI. (bI-3, pR.196, AMka 198) bhAI no patra maLyo. te uparathI eka jUno prasaMga yAda Avyo. zrI sukhalAla paMDita pa.u.pa.pU. prabhuzrIjInA darzanArthe AvelA. darzana karI temanI oraDIe te gayA, tyAre mAre te tarapha javAnuM thayuM eTale temaNe mane prazna pUchayo : "jIvana eTale zuM?'' temanI sAthe besI, meM temane pUchayuM : "jIvana eTale to jIvavuM ema sAmAnya artha thAya che, paNa Apa kevA jIvana saMbaMdhI pUcho cho ? vidyArthIjIvana, vAnaprasthajIvana, gRhasthajIvana ke tyAgIjIvana, ema vizeSatAthI pUchavAthI vizeSatAno uttara maLe.'' evAmAM pa.u.pa.pU. prabhuzrIjI pAsethI mane bolAvavA mANasa AvyuM eTale huM teozrInI sevAmAM hAjara thayo ane nakAmA vikalpothI chUTyo. Aje lagabhaga dasa-paMdara varSe, A patramAM te ja prazna hovAthI, te smRti tAjI thaI ane te mahAprabhuno mArA upara keTalo badho upakAra tathA mArI keTalI kALajI rAkhatA, tenI smRtinuM kAraNa bhAI banyA che. temanA mananuM samAdhAna tevA mahapuruSonuM yogabaLa karaze. huM to pAmara prANI chuM. Ajano patra vAMcatAM mane phurI AvyuM: nahi de tuM upadezakuM, prathama lehi upadeza; sabase nyArA agama hai, vo jJAnIkA deza." te uparathI huM kevA doSamAM (paMDitAimAM) dorato hato tyAMthI bacAvI, mane mArI sAdhanAmAM sadgurue joDayo hato, te te vakhate samajAyuM nahotuM. (bI-3, pR.479, AMka 510) | tame je zubha bhAvanAo mArA pratye prArthanArUpe jaNAvI che te paramakRpALudeva pratye niraMtara karatA rahevA yogya che. e paramapuruSanuM yogabaLa ApanuM ane amAruM, sarvanuM kalyANa karavA samartha che. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (115) huM to alpa pAmara jIva chuM. pAtaLI soTI upara bhAra mUkavAthI te bhAMgI jAya ane bhAra mUkanArane paNa nukasAna thAya; tema ApaNI zraddhA, bhAvanA, prArthanA paramakRpALudeva pratye rahe te ja icchavA yogya, karavA yogya che. tene badale mane moTo bhA banAvI temAM mane ahaMkAranA bhAre bhAgI javAno bhaya che ane tamane kaMi hita nahIM thatAM mithyA bhrAMtimAM rahevArUpa nukasAna thavAno saMbhava che. mATe Apane cetavaNIrUpe A sUcanA ApI che, te lakSyamAM laI tamArA patramAM jaNAvelI suMdara bhAvanA te paramapuruSa, iSTadeva, paramakRpALu paramAtmA pratye karatA rahevA vinaMtI che. temAM ApaNA sarvanuM hita che. (bI-3, pR.126, AMka 125) 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIe, Akhare, mumukSujIvane taravAnA sAdhanarUpa paramakRpALudevanI AjJA jaNAvavA, smaraNa Adi satsAdhana batAvavA pharamAveluM te Apane jaNAvI dIdhuM che. tenuM bane teTaluM mAhAsya ddhayamAM rAkhI ArAdhana karavAnuM che. bhAI, huM to mAtra ciThThIno cAkara chuM. bhIDane vakhate tamane koI paropakArI puruSe mArI mAraphate hUMDI mokalAvI, tethI tamane aNIne vakhate maLelI madadathI AnaMda thAya, mArA pratye saddabhAva thAya, paNa teno mAlika huM thavA jAuM to doSita thAuM. jenuM dhana che tene dhanya che; teno upakAra vAraMvAra ddhayamAM rAkhI, tenI vAta game tyAMthI samajI, Atmahita A bhavamAM karI levuM e ja mArI savinaya salAha chejI. paramakRpALudevane mAnanAra mahAbhAgyazALI jIvomAMno huM eka chuM, tenI nA nathI; paNa have "para prema pravAha baDhe prabhuse, saba Agama bheda suura baseM." te arthe, paramakRpALudeva e ja ApaNA badhAnA AdhAra che, eTalo lakSa vizeSapaNe rAkhavA vinaMtI chejI. kaMI kAma prasaMge jema tame tamArA moTAbhAIne puchAvo, khulAso magAvo tema tamane mUMjhavaNanA prasaMge, mane ukela Ave te pramANe tamane jaNAvavA harakata nathIjI. pa.pU. prabhuzrIjInA eka patramAMthI upayogI utAro, TUMkAmAM, A prasaMge vicAravA lakhuM chuM H "zamabhAva, samatA, kSamA, saddavicAramAM raho. koI saMkalpa-vikalpa UThe ke tarata vRtti saMkSepI, je koI pratyakSa jJAnIpuruSonI koI bhAvika jIvAtmA pratye AjJA thaI che te, mahAmaMtra, koI satsaMganA yoge A jIvAtmAne maLI Avyo to bIjuM sarva bhUlI jaI, tenuM ja smaraNa kartavya chejI. tethI citta samAdhi pAmI, vibhAvavRttino kSaya thAya chejI. te kartavya chejI. sarva mumukSu jIvAtmAne paNa te ja lakSa kartavya cheja." (upadezAmRta pR.44) (bI-3, pR.402, AMka 410) "AtmajJAna samadarzitA, vicare udayaprayoga; apUrva vANI, paramakRta, sadguru lakSaNa yogya.' tamArA patranA chellA bhAgano uttara prathama lakhuM chuM ke upara jaNAvelI gAthAmAM jaNAvela sadgurunAM lakSaNa mArAmAM nathI. jJAnI puruSe kahelI AjJA, je bhavathI tAre tevI che, te cikri ApanAra cAkaranI peThe meM Apane jaNAvI che, paNa parama pUjya paramakRpALudeva ja sagusvarUpe upAsavA yogya che, e mArA aMtaHkaraNanI vAta Ape pUchavAthI jaNAvI chejI. (bo-3, pR.575, AMka 647). | | Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) D tame baMnenA patro maLyA. je je bhAvo pradarzita karyA che te prazasta che; paNa te bhAvapUrvaka paramakRpALa, zrImad rAjacaMdra guru pratye karavA yogya che. e taraNatAraNa saddagurunI bhakti 5.1,5.5. prabhuzrIjIe karavA jaNAvI che te viSe, Apane koI-koI prasaMge jaNAvavuM thayuM che. huM to mAtra ciDhino cAkara chuM. mArA pratye je bhAva darzAvyo che, te asthAne che. huM hajI sAdhaka chuM; je parama pAvana paramAtmAnuM parama dhAma che teno pravAsI chuM. ApaNe eka ja mArge javAnuM che. je tamane batAvyo, te rasto sAco che. have puruSArtha jeno jeTalo vizeSa, tenI vizeSa pragati. je rastAmAM sUI raheze te AgaLa vadhI zakaze nahIM, paNa e ja mArge vahelemoDe cAlya mokSanagare javAze. (bI-3, pR.320, AMka 312) Ape mArA pratye je sadguru zabdAdi vaDe vinaMtI karI che, te paramakRpALu zrImad rAjacaMdra prabhu pratye tevA dinabhAve kartavya chejI. huM to te mahAprabhunA caraNanI rajano paNa adhikArI nathIjI. koI prArabdhayoge jANe ke ApaNA mATe ja deha dharyo hoya tevA karuNAsAgara pa.u.pa.pU. prabhuzrIjInI anaMta kRpAthI te mahApuruSa Azraya karavA yogya che ema sAMbhaLI tenA zaraNe, tenA bahAnA upara vizvAsa rAkhI, teno banavA Icchato eka dIna sAdhaka chuM; eTale sarva prema paramakRpALu jagadguru sama zrImad rAjacaMdra pratye vALavA A dInanI vinaMtI chejI. mATe ApanI araja paramakRpALudeva svIkAre evI bhAvanA saha jaNAvavA rajA lauM chuM ke satsaMganI bhAvanA vardhamAna karatA rahezojI. (bI-3, pR.150, AMka 150) kalpanAmaya, mAyApUrNa, A jagatamAM saddagurunI bhrAMti jevuM bIjuM koI duHkha AtmAne jaNAtuM nathI. paramakRpALu zrImad rAjacaMdra pragaTAvelI dazAno zatAMza paNa mArAmAM nahIM hovA chatAM, koi mane saguru ke trikALajJAnI mAne, te teno svachaMda mane to samajAya che. te poSavA mArI icchA nathI. Apa to samaju cho, pramANaviruddha bAbatane poSavA IcchatA nathI, ema jANuM chuM. 5.u. zrImad laghurAjasvAmIe temanA AyuSyanA chellA divasomAM smaraNamaMtra Adi mumukSuone jaNAvavA mane AjJA ApI, te temanA ati udAra ane satyapriya hRyanuM phaLa che. temAM mAruM koI prakAre mahattva huM mAnato nathI. ciThThinA cAkaranI peThe te vAta ApanA AgaLa rajU karI, te tamane rucikara lAgatAM tame svIkArI; paNa jJAnIpuruSanA gharanI te vAta che eTaluM ja mahattva jo ApanA bdayamAM raheze ane te draSTie paramakRpALu zrImad rAjacaMdra pratye gurubhAva rAkhI, te AjJAnuM ArAdhana karazo to te Apane AtmazAMtinuM ane AtmaanubhavanuM kAraNa che, e saraLabhAve jaNAvuM chuMjI. (bI-3, pR.635, AMka 750) potAnI kalpanAthI koIne jJAnI mAnI levAmAM mAla nathI. huM to paramakRpALudevano dAsAnudAsa chuM. huM tevuM koI jJAna dharAvato nathI ke Apane bhaviSyamAM A kAryathI A ja phaLa Avaze tevuM nizcayapUrvaka kahI zake. paramakRpALudevanI AjJA uThAvavAnI, 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI dvArA jANI, bhAvanA chejI. (bo-3, pR.253, AMka 246) D ATha-dasa divasa AhAra tarapha havAphera karavA vicAra thAya che; paNa nIcenI bAbata tarapha ApanuM lakSa kheMcavAnI jarUra che. jo te pramANe vartAya to mane ane Apa sarvene cittaprasannatAnuM kAraNa che; hitanuM kAraNa che. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (117 eka to sAmaiyuM ke kazI dhamAla na karatAM mumukSu mumukSune ghera jAya te eka prakAranuM vartana mane pasaMda che ane e ja yogya che. pratiSThA ke prabhAvanAno prasaMga hovAthI pahelAM kazuM tamane kaheluM nahIM; paNa have to jema tame ahIM Avo cho tema ja huM tyAM AvuM chuM e lakSa rAkhI, huM tamane praNAma Ubho-Ubho karuM chuM, sarva paraspara mumukSuo ahIM vartIe chIe tema hAtha joDI sAmasAmI vinayanI paddhati rahe to e praNAlikA ucita ane hitakara gaNAya; eTale ahIM AzramamAM jema cAle che tema tyAM vinayavyavahAra rAkhavA vinaMtI che. te sarva bhAione tema ja khAsa karIne mumukSubahenone paNa samajAvI jaNAvavA vinaMtI che.jI. bIjuM kaMI paNa Azrama khAte ke samAdhi khAte koine ApavA icchA hoya to pU. ... ne Ape, to te ahIM mokalAvI deze, paNa mArA AgaLa koI na mUke e sUcanA badhAne jaNAvazo. tame ghaNAkharA to te jANo cho ane pa.pU. prabhuzrIjIe temanA AgaLa jema paisA mukAtA tema koi muni vagere AgaLa nahIM mUkavA sUcanA karela che. ATalI vAta lakSamAM raheze to pharI kadI e bAju AvavA vicAra thAya to saMkoca manamAM na rahe te mATe lakhI jaNAvyuM chejI. eka paramakRpALudeva pratye jeTalI bhakti thaze teTalI AtmahitakArI che ane te ja karavA pa.pU. prabhuzrIjIe ApaNane aneka vAra pUnAthI zarU karIne kahela che; te lakSa rAkhI, ekane bhajavAthI sarva siddha ane vartamAna arihaMta AdinI paNa bhakti thAya che ema ApaNe sAMbhaLyuM che, te vAta sarvane samajAvavA vinaMtI che. (bI-3, pR.123, AMka 124) || dharmadhyAnanuM kAraNa sadgurunI mukhamudrA tathA temanAM vacanAmRta A kALamAM che. tenA pratye je je jIvone AdarabhAva, ullAsabhAva varte che tene saheje madadarUpa thavuM evuM aMtaramAM rahyA kare che. tethI tamAro kAgaLa vAMcI, bIjA vicAro dabAvI, jaI AvavuM, evuM nakkI karyuM chejI. paramakRpALudevanuM yogabaLa jagatanuM kalyANa karo. (bI-3, pR.38, AMka 391) tamArA patramAM meM to Apane ja sarvajJa tarIke mAnelA che. Adi lakhyuM che te vAMcI, mArA doSono mane vizeSa vicAra thayo ane mArI ja koI bhUlane pariNAme tamane AvI mAnyatA thaI haze ke kema? te tapAsI jotAM, dareka patramAM zrImad rAjacaMdranA pratye mAtra zraddhA rAkhI, tenI kRpAthI taravAnI bhAvanA rAkhanAra, mAtra tamane tamArI du:khI dazAmAM te mahApuruSanuM zaraNa AdhArarUpa thAya tevI bhAvanA rAkhanArarUpe ja meM kaMI lakhyuM hoya tema lAge che. chatAM "vAta karanAranI vahele caDI bese' tevuM tamAruM vAkya mane coMkAvanAra lAgyuM ane hAthInI upamA gadheDAne Ape tema je paramakRpALudevane lakhavuM ghaTe, te tenA gharamAM vAsIduM kADhavAne paNa yogya nathI tene lakho, te mane potAne zaramAvanAra lAgavAthI ATaluM lakhyuM che. te tamane khoTuM lagADavA nahIM, paNa tamArI mAnyatA mArA uparathI UThI te mahApuruSano ja pAlava pakaDI. satI strInI peThe tyAM ja (paramakRpALu zrImad rAjacaMdra upara ja) sarva bhAve arpaNatA thAya, te tamane ane mane paNa hitakArI jANI, kharekharI dhyAnamAM rAkhavA lAyaka vAta lakhI che, te vAMcI AEyamAM dhAraNa karI, kadI na bhulAya tevI acaLa karavA, A sUcanArUpa vinaMtI che. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 tamArA hRdayamAM zrImad rAjacaMdra prabhu pratye prema che, te jANIne ja tamane patra lakhavAnuM cAlu rAkhyuM che. eka mumukSubhAi tarIke ja mArA pratye bhAva rAkhI, ApaNe badhA te mahApuruSanA Azrita chIe, tenAM vacanone sAce bhAve upAsIzuM to jarUra saMsArasAgara tarI javAze, evI dRDha zraddhA rAkhI patravyavahAramAM kaMi harakata nathI. ''huM pAmara zuM karI zakuM ?'' evo lakSa mane hitakArI che ane te ja yogya che. mAtra te puruSanAM vacanomAM mArI vRtti mane lakhatAM paNa rahe ane svaparane upakAraka pravRttimAM citta rahe to te zubha kArya che ema jANI, mAtra patra lakhavAnuM bane che. huM jANuM chuM ane tame nathI jANatA, tethI jaNAvavA ke DAhyo thavA, kaMi lakhavAnuM banatuM nathIjI. te mahApuruSanA viyogamAM ApaNe badhAM dukhiyA banyA chIe; tethI eka dukhiyAruM bIjAne potAnA hRdayanI varALa darzAvI zAMti meLave tema je kaMi lakhavuM thayuM che te mahApuruSa pAsethI sAMbhaLelI, vAMcelI vAtonI smRtirUpa lakhAyuM hoya, tenA mAlika te mahApuruSa che. koi pustakano utAro karavA lahiyo rAkhyo hoya, tenI majUrIthI lakhAyeluM koine upakArI jaNAya to te lahiyAno AbhAra mAne, te ajugatuM chejI, mULa lekhakano upakAra mAnavo te ja yogya che; tema tamane zAMtinuM kAraNa, ahIMthI lakhelA patro nIvaDayA hoya to te paramapuruSanI asaMsAragata vANIno prabhAva che. mane to mAtra kapUranA vaitarAne jema sugaMdhI maLe tema te te vacano lakhatAM, vicAratAM je je AnaMda thayo hoya teno badalo maLI ja cUkyo che eTale tamane te puruSanI bhakti, tenAM vakhANa ane tenA upara ananyabhAve arpaNatA karavAthI je lama thavA yogya che, te mArA tarapha bhAva DhaLI jatAM, jeTalo thavo joie teTalo lAbha thatAM aTakI javAno saMbhava dekhI, ATaluM badhuM lakhavuM thayuM che. kaMi tamArA pratye krodha, aNagamo ke tiraskAra AmAM alpa paNa nathI, ema vicArazojI. paramakRpALudevane sAcA bhAve upAse che, teno huM to dInadAsa chuM. paramakRpALudevane je hRdayamAM rAkhe che, tenA caraNamAM mAruM mastaka namo, evI bhAvanA mArA hRdayamAM che; te Aje spaSTa Apane jaNAvI che. spaSTa paNa hitakAraka vAta kahetAM, tamane kaMi aNasamajaNathI hRdayamAM AghAta jevuM lAge to tenI paNa chevaTe kSamA icchI patra pUro karuM chuMjI. paramakRpALudevanuM yogabaLa jagatanuM kalyANa karo. A bhavamAM evA puruSanuM zaraNa maLyuM che, e ja ApaNA ahobhAgya gaNavA yogya che. e zaraNa prApta na thayuM hota to atyAre ApaNI kevI adhamadazA hota, kevAM karma bAMdhI adhogatino mArga upArjana karI rahyA hota ? te vicArI vizeSa-vizeSa upakArathI hdaya namra banAvI, te paramapuruSanI caraNaraja sadAya ApaNe mastake raho, e bhAvanA niraMtara kartavya chejI. e puruSanI dazA samajavA jeTalI paNa ApaNI zakti nathI to tenI prAptinA abhimAnane jagyA ja kyAM maLe tema che ? chatAM jIvane mohadazA bhUlave che. te mohano satvara kSaya thAo evI te adhamoddhAraNa prabhu pratye sAcA dilanI prArthanA chejI. (bo-3, pR.356, AMka 357) D ApanA patramAM, aneka prakAranI vizeSaNAvalimAM, eka zabda je 'sarvajJa', bhagavAnane yogya te A pAmarane lagADI, te zabdanuM gaurava ghaTADavA jevuM karyuM che. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 koi zabda potAnI icchAe samajavA ke yojavA yogya nathI; paraMtu jJAnInI dRSTie samajIne, yathAyogya prayoga thAya to AtmahitanuM kAraNa che ema samajI, te pramANe pharI tevo prayoga na karavA namra vinaMtI chejI. (bo-3, pR.505, AMka 544) O patranA saranAmAmAM 'guru mahArAja' lakho cho, tema na lakhavuM. zrImad rAjacaMdrane guru mAnI pUjavA. bra. govardhanadAsa eTaluM basa che. (bo-3, pR.705, AMka 848) D 'AlocanAdi pada saMgraha'mAM jinavaradarzana chene ? te mane lakhavAnuM mana thayuM, paNa vicAra Avyo ke mane darzana to thayAM nathI, to zuM lakhuM ? darzana na thAya tyAM sudhI mAre lakhavuM ja nathI, ema karI paDI mUkyuM, ane rAta hatI tethI sUi gayo; to svapna AvyuM ke huM bAMdhaNImAM chuM ane paramakRpALudeva tyAM gharanA meDA upara padhAryA che. mane thayuM ke paravArIne paramakRpALudevanAM darzana karavA jaiza. eTalAmAM AMkha UghaDI gai, tethI kheda thayo. pachI pharI svapna AvyuM ke gharanA meDA upara paramakRpALudeva kaphanI paherIne pATa upara padmAsane beThA che. sobhAgabhAi sAme beThA che. pahelAM paramakRpALudeva mane dekhAyA. pachI AMkha UghaDI gai. mumukSu H pachI lakhyuM ? pUjyazrI : hA, darzana thayAM eTale lakhyuM. temAM paheluM prAstAvika pada e ja lakhyuM ke : ''dhanya re divasa A aho ! prabhudarzana Aja pamAya re.'' (bo-1, pR.306, AMka 59) pAmo pApa pralaya AjathI, vAsa hRdayamAM rAjataNo; parama prabhuzrInI sAkSIe, AnaMda AnaMda Aja ghaNo. Apano lAMbo patra maLyo hato. temAM adhUrA kAme javAba Apavo yogya nahIM lAgavAthI nirAMte patra lakhavA dhAryuM hatuM. dhIrajanAM phaLa mIThAM hoya che ema kahevAya che ane Ape paNa tevI zikhAmaNa lakhelI te pramANe, paramakRpALudevanI kRpAthI, je thAya te joyA karavuM, ema rAkhyuM hatuM. vacce mana badhethI UThI gayeluM ane jarUra paDaye Azrama choDavAno nirNaya karI lIdho. pachI vikalpo zamAyA ane te vikSepamAM mana na rahe te arthe 'mokSamALA pravezikA' lakhavAnuM zarU karyuM che. paramakRpALudevanI kRpAthI TrasTIonI asAdhAraNa sabhA bharAyelI; temAM badhAMne nivedana vAMcI saMtoSa thayo che, ema jaNAvI mane jaNAvyuM ke mumukSuono ane amAro abhiprAya evo che ke tame pratijJA pheravI zakatA ho to AyaMbila na karo; eTale meM jaNAvyuM ke te saMbaMdhI huM sabhAmAM jAhera karIza. pachI jaNAvyuM hatuM ke have namaskAra ke paisA mUkavAno prasaMga Avato nathI eTale AyaMbilanuM paNa kAraNa rahyuM nathI; tema chatAM badhAnI sUcanA pramANe, AyaMbila bAhya tapa che tene badale kadI tevo prasaMga banaze to svAdhyAya ke tevA rUpamAM atyaMtara tapa dvArAe te niyama pUrNa karIza, eTale have AyaMbila nahIM karuM. badhAne saMtoSa thayo che. Ape chello patra ghaNA hRdayanA bhAvasahita lakhelo, te vAMcatAM mArI AMkhamAM paNa AMsu eka-be vakhata AvI gayelAM. hRdayano dharma evo ja che; paNa badhAthI udAsa thai, have to samAdhimaraNanI taiyArImAM apramatta rahevuM ApaNe ghaTe chejI. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 20 saMsAranI anukULatA-pratikULatA joitI nathI. AtmAnuM hita thAya ane paramakRpALudevane zaraNe sarva jagata bhulAIne deha chUTe ane rAga-dveSa koI pratye aMtarathI na rahe, e ja puruSArtha prabaLapaNe kartavya chejI. (bI-3, pR.668, AMka 800) vRddhAvasthAne laIne aneka rogo dekhAva de che. te bAMdhelAM karmane nA kema kahevAya ? AMkha jamaNI, have kAma karatI nathI, motiyo paNa Ave che. jamaNA paganI naso narama paDI gaI che, tethI be-traNa pharloga cAlatAM thAkI javAya che ane besavuM paDe tema thAya che. Ama maMda puruSArthanI vAto karI, paNa zarIrathI kAma levuM che to tene joItuM UMjaNa - davA khorAka vaDe karAya che. puruSArtha to, vRttinI pariNati tapAsI nirmohI dazA tarapha prayANa karavAno che. joke zithilatAno pakSa nathI karavo, paNa zarIranA dharmane nija dharma nathI mAnavo. maraNathI DaravuM nathI, paNa maraNa AvatAM pahelAM samAdhimaraNa thAya tenI taiyArI to karI rAkhavI ja che. (bI-3, pR.773, AMka 989) Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (121) vibhAga-4 vyaktivizeSa aMbAlAlabhAI paramakRpALudevanI sevAmAM rahelA, temanA parama kRpApAtra pU. zrI aMbAlAlabhAie pa.pU. prabhuzrIjI saMghADAthI chUTA thayA tyAre lakhelA patranI nakala lakhI mokalI che. teno sadupayoga karavA lakSa lezojI. mArApaNAnA laukikabhAve gacchamatAdi jIve mAnya karyA che ane laukikabhAva, saMsAratyAga karI munipaNuM grahaNa karatI vakhate gaLAmAM paherelo hovAthI huM phalANA saMghADAmAM chuM, temAM huM manAuM chuM, pUjAuM chuM, A amAro saMghADo che, A sAdhu-zrAvaka mArA che, ema ja huM saMghADAthI judo paDyo, mane tiraskAra thayo, AhAra-pANI have te saMghADAne mAnya karatA zrAvaka-zrAvikA mane nahIM Ape ? zuM thaze ? tiraskAra thaze ?' ema paNa phuraNA AtmAmAM thAya che. tenuM kAraNa munipaNuM grahaNa karatAM je saMghADA AdinuM mamatvapaNuM jIve varamALarUpe paheryuM che, te sattAmAM ghaNuM sUkSma raheluM hovAthI e ja phuraNA karAvI, AtmAne eka samaya paNa dIna, gunegAra, raMka banAvI de che; paNa puruSanA yoge te bhAva dabAI javA yogya che. AvA laukika udayathI manane saMkoca nahIM karatAM mahAmunio AnaMdamAM rahe che ane nIce pramANe paramArtha vicAre che : asatsaMga saheje dUra thaze; mArApaNuM AkhA jagatanuM choDyuM hatuM ane temAM lapiyA saMghADAne laine kaMI vaLagyuM hatuM te saheje chUTuM, e parama kRpA zrI sadganI che. have to he jIva! tAro gaccha, tAro mata, tAro saMghADo ghaNo moTo thayo, cauda rAjaloka jevaDo thayo. SaTe darzana upara samabhAva ane maitrIbhAva rAkhI nirmamatvabhAve, vItarAgabhAve AtmasAdhanane bahoLo avakAza maLyo." jenI vRtti aMdara AtmabhAvamAM UtaratI jAya che tene kSetra, kALa, dravya, bhAva kaMI naDatAM jaNAtAM nathI. tene kALa, dravya, bhAva, kSetra mAtra nirmamatvabhAve bhADuM ApavA mATe gaSavA che. te game te zaheramAM, gAmamAM, gAmaDAmAM, AtmanivRtti banatI hoya to tyAM aDacaNa Avaze nahIM. bhogAvali karma pramANe saghaLI vastuo, bhogo, sukhaduHkha vagere karma anusAra AvyA jaze, mATe vikalparahita jJAnI sadgurunI AjJA anusAra karavA ApanI vRtti che, te bahu ja uttama che. mArApaNuM samULe jAya ema manane prabaLa karavAthI, kAyAne prabaLa karavAthI to lAbha thAya; paNa AtmAne ati baLavAna karavAthI pUrNa lAbha thAya che. nirmaLa evuM jaLa, khArA samudra bheguM maLavAthI zAMta paDI rahevA icchatuM nathI, paNa sUryanI garamInA yoge varALarUpa thaI, vAdaLArUpa thai jagatane amRtamaya thavA sarva sthaLe paDe che; tema ja Apa jevA mahAmunio sat evA parama svarUpane jANyAthI nirmaLa jaLarUpa thai, AkhA jagatanA hitane mATe mArApaNuM choDI, gacchamatAdinI kalpanAthI rahita thaI, AkhA lokane amRtamaya karavA vItarAgabhAva sevo cho. koI paNa, koI paNane chUTo karavA, bhego karavA mAge to thaI zakatuM hoya ema jaNAtuM nathI. jIva ajJAna, mithyAtvabhAvamAM jyAM sudhI che tyAM sudhI mithyAtvamAM, A gacchamAM, te gacchamAM jJAnI Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (122 ) tene gaNe che. mithyAtva gayA pachI samakita prApta thavA chatAM tene te te nAta, jAta, ToLI, mata, gacchamAM gaNyo ane terame guNaThANe gayo ke caudame che topaNa dehadhArInA gacchamAM gaNAyo; paNa zuddha nirmaLa, zuddha saccidAnaMda, siddhasvarUpa pragaTayuM tyAre te kRtArtha thayo, sarvathI bhinna nirmaLa thayo ema manane nizcaya varte che. zubha-azubha udayamAM jenI vRtti pUrNa AtmabhAva, vItarAgabhAva tarapha prayAsa kare che, tenA mahAna vitarAgabhAvamAM Akho loka rajareNuvat, nahIM jevo che, je najare paNa Avato nathI; evA parama AtmabhAvamAM, ramanAra mahAmunione vAraMvAra namaskAra che. vicAramALA para vRtti caDI javAthI uparanuM lakhANuM che. Apa munionA caraNa sevavA lAyaka huM raMka alpajJa hovAthI ane bhAna thavAthI, kalama aTakI gaI che. avinaya lakhANane mATe kSamA Apazo. bALa upara anukaMpA lAvI, evA bhAvo mArAmAM Ave ema prerazo. doSanuM nivAraNa karazo.' (bI-3, pR.pa29, AMka pa79) nIcenA patranI nakala vAMcI Atmahita karavA mokalela che). "HUTI dho TD tavo' e lakSapUrvaka vAMcazojI. pavitra sevAmAMthI savigata asaMga, apratibaMdha thavAnI icchAno patra savigata vAMcI, mane parama AnaMda thayo che, paNa ApanI rUbarU thavAnI jarUra che. te thayA pachI jema Apane yogya lAge tema vicarazo. Apa asaMga thAo emAM huM khuza chuM ane tema ja IcchuM chuM. bAkI sAmAnya mumukSubAIo ane bhAIone have bilakula AdhAra nathI. comAsuM pUruM thaye A tarapha bolAvavA ema mane paNa ThIka lAge che. cAritradharmamAM sarva mumukSabhAIo pramAdAdhIna varte che. tene jAgrata karanAra koI che nahIM. bAione saMpradAyano Azraya toDAvAthI, teo bicArAM taddana nirAdhAra thaI gayAM che; teone to eka paNa AdhAra nathI. topaNa have ApaNe ApaNA mATe vicAra karIe. prasaMgamAM AvelAM mANaso, tethI teonI dayA Ave che; bAkI jagatamAM anaMta jIvo che, jo teonI dayA khAIzuM ane temane ja mATe deha gALIzuM to ApaNuM sArthaka thavuM) rahI jaze, arthAtu thaze ja nahIM. mATe ApaNe ja jo samyajJAna-darzana-cAritrane zuddha karIzuM to ApaNuM Atmahita thaze. te pachI te dazadvAre jagatanuM game tema thAo, te mATe ApaNe koI vicAra nathI. ApaNe to sarva jIva pratye anukaMpAbuddhi rAkhavI. ApanI vRttine uttejana maLe tevo ApanI pAse satsaMga nathI; athavA iDaramAM ApanI je dazA hatI tevI dazA, Apane pahADo agara ekAMtamAM rahetAM thAya tema lAge che? Apa ATalo vakhata dakSiNa dezamAM karamALAmAM nivRttithI rahyA hazo, tethI Apane anubhavamAM AvyuM haze. kadApi te dazA parANe baLathI levA jaie to ekAda divasa rahI pAchI jatI rahe; kAraNa ke atyAre tevI dazA levI te kRtrima che, parANe baLa karI laie tevI che, ane prathama satsaMgamAM te dazA to svabhAve ja UgI nIkaLatI joyelI hatI ke AtmavicAra sivAyanI bIjI vAta sAva udAsIna jevI, parabhAvanI lAgatI. e saheje banatuM, ane banatuM te parama satsaMganuM phaLa hatuM, satsaMgano aMza hato. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (123) have ApaNe jo guphAmAM jaIne tevI dazA baLathI laie to lai zakAya, paNa te satsaMganA pratyakSa phaLa vinA vadhu vakhata TakI zake, e mane to muzkela lAge che, te mATe mAruM kahevuM ema nathI ke nivRttimAM na javuM paNa thoDo vakhata satsaMgamAM rahevAnI jarUra che. te thayA pachI javuM. ema karavAmAM Ave to vizeSa dazA ane te dazA vizeSa kALa rahevAnuM bane. A vAta mArA svataH anubhavarUpa, mArA samajavA pramANe meM lakhI che. Apa to guNajJa cho. Apane game tema vartavuM hoya, te Apa jaNAvazo. AtmadazA jAgrata karavAnuM mukhya sAdhana, mArA anubhava pramANe huM jaNAvuM chuM koI paNa pada, kAvya ke vacana game teno uccAra thato hoya ane mana temAM ja prerAi vicAra karatuM hoya to kAyA zAMta rahe che; jethI vacanathI uccAra ane manathI vicAra, e be kAma layatArUpe thayA kare, to kAyA sthira thaI AtmavicArane jAgrata kare che. te mATe alpa paricaya, alpa parigraha, AhArano niyama, nIrasa bhAva e badhAM sAdhano kartavya che; ane te sAdhano uparanI dazA meLavavAmAM upakArabhUta thAya che ane tethI nirjarA thai karmakSaya kare che. jema jema layatA vizeSa, tema tema AtmajAgRti vardhamAna hoya che, tema tema karmano abhAva hoya che; eTale duHkha kAyAne lAgatuM nathI, duHkha UlaTuM sukharUpa thaI paDe che. e badhAmAM vicAra-jAgRti mukhyapaNe joie che. te vicAra-jAgRtinI ghaNI ja nyUnatA jovAmAM Ave che; tethI dazA vardhamAna thatI nathI, baLathI karavA jatAM vadhu vakhata rahetI nathI ane kRtrima thaI te dazA jatI rahe che. pachI ApaNane yAda Ave che ke A dazAmAM zAMti ThIka hatI, kAraNa temAM alpa paNa zAMti rahe che, paNa te meLavavAmAM pAchuM pharI baLa karavuM paDe che. tenuM kAraNa e ja ke vicArazaktinI bahu ja nyUnatA. jo vicAra-jAgRti hoya to saheje, ochA baLe ke vinA parizrame, te dazA vardhamAna thAya che. tyAre have A sthaLe Apane prazna thaze ke te vicAra-jAgRti zenuM nAma kahevAya? athavA vicAravRtti kema samajAya? teno TUMka khulAso, huM lakhI jaNAvuM chuM. koI paNa zabda, vAkya, pada ke kAvyanuM vicArathI karI vizeSa arthanuM phoravavApaNuM; te eTale sudhI ke jema jema teno artha vizeSa thatAM mana nirAzA pAmatuM na hoya; mana, vacana ane kAyA eka AtmarasarUpa thaI te ja vicAramAM pravarte jatAM hoya, tyAM kevI majA paDe ! ke jeno svAda lakhavAmAM nathI Avato. evI je rasalayalInatA, ekarasarUpa te vicAra-jAgRti Ape che, te ja vicAra-jAgRtinI bahu ja nyUnatA che. mATe tevA puruSone jJAnIoe satsaMgamAM rahevAnI AjJA karI che, kAraNa ke vicArazaktinA ochA baLane lIdhe, satsaMga che te, te jIvone baLarUpa thaI paDe che. te vicArazakti mATe vidyAbhyAsa, nyAya, tarka, vyAkaraNa ane zAstrAbhyAsanI mukhya jarUra che, ke jethI vicArazaktine te upakArabhUta thAya che. A badhuM lakhANa karyuM te vAta rUbarUmAM karavAnI hatI, paNa hAla te aniyamita hovAthI kAgaLe caDhAvI che. tyAre have A sthaLe ema prazna thaze ke evI dazA na hoya, tevo satsaMga na hoya, vicAra karavAmAM vizeSa mati cAlatI na hoya, mATe zuM karavuM? kALa kema vyatIta karavo ? 'tamAro samAgama icchIe chIe, mATe tame ja cAritradharma aMgIkAra karI jagatanuM kalyANa karo.' e vagere vicAra AvI jAya to tenuM samAdhAna paNa ApI dauM chuM ke cAritradharma aMgIkAra karavArUpa dazA Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 atyAre nathI (icchA che), tema baphamamAM rahI cAritra laukika rIte levuM nathI; jagatanuM kalyANa karavA jevI dazA nathI, tevo daMbha rAkhavo nathI, jagata pratye anukaMpA varte che. te Sapada yathArtha svarUpa, jyAM sudhI yathArtha AtmavicArapaNe samajAyuM nathI, tyAM sudhI koi paNa matamaMDana ke khaMDana thai zake tema nathI. te cha padanuM svarUpa, jema jema vicArajJAnanI prAdhAnyatA ane cAritradharmanI zuddhatA, tema tema anubhavarUpe vizeSa prakAre samajAya che. mATe hAla to dezaviratipaNAmAM rahevAnI paNa zakti nathI. mAtra jJAnanI zuddhatA karavAnI icchA rahe che. Apane paNa hAla to cAritradharma guNa je prakAre pragaTa thAya, te prakAre vartI vicAradazA jAgrata karavAno paricaya rAkhazo. jema jema vicAra-jAgRti vadhaze tema tema ekAMta sthaLa, asaMgapaNuM vizeSa rucikara thaze, nahIM to pachI kaMTALo AvI jaze. A svataH anubhavasiddha lakhyuM che. AcAryaguNasaMpanna thavA prathama tevo daMbha rAkhI nAmAcAryapaNuM kaherAvavA lakhyuM nahotuM, paNa tevA guNo jaladI pradIpta thAya tema karo, e AzayathI lakhyuM hatuM. lakhavAne mATe A patra lakhatAM AtmAthI ghaNI ja Urmio UgI AvatI paNa have to kaMTALo khAuM chuM. mATe avasare banaze to rUbarUmAM vAta -'' pa.pU. paramakRpALu zrImad rAjacaMdranI alabhya sevA, ananyabhAve ArAdhanAra pa.pU. aMbAlAlabhAie pa.pU. prabhuzrIjI upara lakhelA patranI A nakala, Apa sau AtmArthI janone vAMcana, manana ane nididhyAsana arthe mokalI che. teno sadupayoga karI AtmahitamAM vRddhi karazojI. pU. zrI aMbAlAlabhAinI gaNadharatulya zakti hatI ane munivarone paNa mArgadarzaka nIvaDe tevI temanI laghutA, hitazikSA ane vicAraNA, lakSamAM levA yogya chejI. 'ujjaDa gAmamAM eraMDo pradhAna' e kahevata pramANe, kaMi paNa samajAyAnuM abhimAnarUpa bhUta vaLage nahIM ane Atmahita paramakRpALudevane zaraNe sAdhavAno puruSArtha prabaLapaNe vartyA kare, e lakSa rAkhavAyogya chejI. (bo-3, pR.533, AMka 583) AnaMdazrAvaka D mahAvIrasvAmIe gautamasvAmIne kahyuM ke AnaMdazrAvaka mAMdA che. gautamasvAmI AnaMdazrAvakane ghera gayA. temaNe gautamasvAmIne pAse AvavA kahyuM. teo pAse gayA tyAre caraNasparza karyA pachI AnaMdazrAvake kahyuM ke mane to pahelo devaloka dekhAya che. gautamasvAmIne thayuM ke gRhasthane ATalI nirmaLatA thAya nahIM eTale svAbhAvika kahyuM ke gRhasthane eTaluM hoya nahIM ane gurunI AgaLa jUThuM bolAya nahIM, mATe mAphI mAgo. gautamasvAmI guru eTale AnaMdazrAvaka kaMi bolyA nahIM, paNa eTaluM pUchyuM ke sAcAnI mAphI ke jUThAnI ? gautamasvAmIe kahyuM ke jUThAnI. tyAre AnaMdazrAvake kahyuM ke to huM mAphI mAgavA yogya nathI. pachI gautamasvAmI zaMkAsahita bhagavAna pAse gayA ane pUchyuM, tyAre bhagavAne kahyuM ke hA, kharuM che. AnaMdane paheluM svarga dekhAya che. teM ene zaMkAmAM nAkhyo che, mATe tAre mAphI mAgavI joie. tyAre tarata gautamasvAmI jaine AnaMdazrAvaka pAse mAphI mAgI AvyA. Ama jIva potAnI nirmaLatA kare to thai zake che. (bo-1, pR.270, AMka 6) Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125) bharata cakravartI T bharatacakranA keTalA putro hatA ! te badhAne jAtismaraNajJAna thayuM; tethI saMsArathI bhaya pAmyA ane bole paNa nahIM. loko kahe ke badhA gAMDA che. pachI bhagavAna pAse dIkSA lIdhI ane mokSe gayA. vadhAre DAhyo vadhAre lUMTAya. huM kaMI jANato nathI, evuM karavAnuM che. jJAnInI sarakhAmaNImAM A jIvanI pAse zuM che? (bo-1, pR.22, AMka 116) bhartuharijI | amuka sukhI che ke amuka duHkhI che, e vAta koInA kahevAthI ekadama mAnya karI, tenI phikaramAM palluM e vicAravAnanuM kartavya nathI. eka lAMbI vAta che, paNa TUMkAmAM sArarUpa lakhuM chuM : bhartuhari ane temanA moTAbhAI zubhacaMdrAcArya, baMne mALavAnA rAjakumAra hatA. nimitta pAmIne vairAgya prApta thatAM, baMne tyAgI thayA. bhartuhari koi tApasa bAvAnI sevAmAM ghaNAM varSa rahyA ane rasAyaNavidyA zIkhI, evo rasa eka tuMbaDI bharIne banAvyo ke te loDhA upara nAkhe to badhuM loDhuM sonuM thaI jAya. tApasa marI gayA pachI temane potAnA bhAI sAMbharyA ke temane zodhIne huM sukhI banAvuM. nizAnI ApIne eka ziSyane prathama mokalyo, sAthe aDadhI tuMbaDI rasa paNa Apyo ane kema sonuM banAvavuM te samajAvavA kahyuM. ghaNI zodha karatAM eka jaMgalamAM nagna beThelA te digaMbara munine teNe dIThA ane oLakhyA. bhartuharinA samAcAra kahI, pelI rasavALI tuMbaDI temanA caraNamAM mUkI. temaNe to patharA upara DhoLI dIdhI. pelA ziSyane to ghaNo kheda thayo ane te mUrkha jevA jaNAyA. pAcho te bhartuhari pAse jaI kahe, tamArA bhAI to bahu duHkhI che; paheravA kapaDAM tathI; rahevA jhUMpaDI sarakhI nathI; nathI koi celo sevaka. bicArA gAMDAnI peThe nAgA phare che. bhartuharine bahu dayA AvI, tethI jAte bAkI aDadhI tuMbaDI rasa hato te laIne, ziSya jaNAvyuM te jaMgalamAM gayA, ane temane oLakhI, samAcAra pUchI, tuMbaDI pAse mUkI, badhI hakIkata kahI ke bAra varSa mahenata karIne banAvelo A rasa camatkArI che. te tuMbaDI laI pharI paNa temaNe DhoLI nAkhI. tethI bhartuhari to nirAza thaI gayo. bhAIne sukhI karavAmAM, pote garIba thaI gayo. te kheda tenA mukha uparathI pArakhI, zubhacaMdrAcAryamuni kahe, "bhAI, AvI khaTapaTamAM paDayAthI AtmAnuM zuM hita thanAra che ? jo sonuM ja joItuM hatuM to rAjyamAM kyAM ochuM hatuM ? te choDIne pAchA mAyAmAM kema phasAo cho? moTA Azramo karavAmAM, ziSyo vadhAravAmAM ke lokomAM dhana ApI moTA gaNAvAmAM ke lokonI davA karI temanAM zarIranAM sukhanI icchA karavAmAM hita mAno te karatAM, tamArA AtmAne mAyAmAMthI choDAvavAnuM bhUlI jAo cho, te kema lakSamAM AvatuM nathI ? tamArI zI gati thaze ? A vanaspatinA rasamAM bAra varSa gALyAM, teTalAM varSa AtmAne sthira karavAmAM gALyAM hota to atyAre najIvI tuccha mAyika vastuno kheda thAya che, te na thAta; koI mAthuM kApI nAkhe topaNa roma na pharake tevA banyA hota. tame je rasa lAvyA tene to loDhuM zodhIne tenA upara nAkhe to sonuM thAya, paNa juo.' ema kahI potAnA paga taLethI dhULa laI, pAsenI zilA upara nAkhatAM badhI zilA sonAnI thaI gaI. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (126 pachI kahyuM, "AtmAnA mAhAbhya AgaLa A badhI tuccha vastuo che. AtmAnuM sukha te ja sAcuM sukha che, te sivAyanuM badhuM du:kha che. saMsAra badho duHkhathI bharelo che. temAM sukha zodhavA jazo to nahIM jaDe. khArA samudramAM game tyAM jaI pANI bharo to khAruM ja maLaze. mATe sAce mArge vaLo to Atmahita thaze." te boghalAgatAM bhartuhari moTAbhAI pAse rahI, AtmAne oLakhI, AtmadhyAnamAM lIna thayA. temane vairAgya vadhavA "jJAnArNava' nAmanuM zAstra zubhacaMdrAcArye lakhyuM che. (bI-3, pR.197, AMka 198) marudevImAtA T mokSadazA (zuddha AtmadazA sadA kALa) A kalpakALamAM prathama prApta karanAra marudevImAtA hatAM. RSabhadeva bhagavAnanAM te mAtA thAya. anaMtakALa nigoda avasthAmAM (ekendriyarUpe janmI, eka zvAsa laine mUkIe teTalA vakhatamAM sattara-aDhAra vAra janmamaraNa karavAnI avasthAmAM) rahI, temane keLano bhava prApta thayo. te vakhate pAse kaMthAra nAmano kAMTAno choDa Ugelo. tenA kAMTA vaDe keLanAM pAna niraMtara athaDAtAM, phATatAM, tUTatAM ema ghaNuM duHkha te bhavamAM sahana karI, jugaliyAno janma, A bharatakSetramAM temano thayo. temane nAbhirAjA sAthe paraNAvyAM ane RSabhadeva prathama tIrthakara temanA putra thayA. ghaNAM varSa rAjya karI, vairAgya prApta thatAM, rAjya bharata cakravartIne soMpI, pote munipaNe hajAra varSa kaSTamAM gALyAM tyAre RSabhadevane kevaLajJAna prApta thayuM. devoe AvI samavasaraNa sabhAmaMDapa Adi racanA bahu AkarSaka karI. te joI lokoe maradevImAtAne khabara kahI ke tame to mAro putra zuM karato haze? zuM khAto haze? evA zokamAM raDI-raDIne AMkho khoi, paNa te to devo pUje tevo mahAdeva banI gayo che. cAlo tamane batAvIe, ema kahI, hAthI upara besADI temane samavasaraNamAM laI jatAM hatAM. rastAmAM devaduMdubhinA avAja ane devonAM gIta sAMbhaLI marudevI bolyAM, "meM to tAre mATe raDI-raDIne AMkho khoI ane te to mane saMbhArI paNa nahIM ke mArI mA zuM karatI haze?' ema vicAratAM, konA putra ane konI mA? evI vairAgyazreNIe caDhatAM, temane paNa kevaLajJAna utpanna thayuM. AyuSya pUrNa karI, te mokSe padhAryA. temanA putra zrI RSabhadeva bhagavAna ghaNA jIvone bodha daI pote mokSe gayA, ane ghaNA jIvo tare tevA dharmanI sthApanA karI tene sanAtana jaina dharma ke sahajAtmasvarUpa dharma kahe che. (bI-3, pR.187, AMka 190) mahAvIrasvAmI D anAdikALathI jIva svacchede cAlyo che ane tethI ja rakhaDato Avyo che. saMskAra paDelA, maTavA bahu muzkela che. mahAvIra bhagavAnano jIva pUrvabhave brAhmaNane ghera janmelo. tyAM vedazAstra bhaNIne tApasa thayo. tyAMthI marIne pharI tApasa thayo. ema ghaNI vAra tApasa thayo. chevaTe jyAre muni maLyA tyAre te saMskAra maTayA. koI vakhate bhaluM thavAno vakhata Ave tyAre ja evA saMskAra maTe che. (bo-1, pR.para, AMka 28) Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 bhagavAna mahAvIra dIkSA laine muni thayA, sarva AraMbha-parigrahano tyAga karyo ane sADAbAra varSa maunapaNe, anidrApaNe vicaryA. AhAra paNa bahu ja thoDo, be-cAra mahinAmAM eka vakhata letA; eTale sAva navarA, te zuM karatA haze ? kaMi paNa kAma nahIM, koithI bolavuM nahIM, khAvuM nahIM, pustaka paNa vAMcatA nahotA; ane nagna vicaratA eTale kapaDAnIya khaTapaTa nahotI, koine bodha paNa ApatA nahotA. tyAre eTalo badho kALa emaNe zuM karyuM ? je trevIsa tIrthaMkara thayA, temanuM AyuSya ghaNuM hatuM ane karma alpa hatAM. jyAre e trevIsa bhagavAnanAM jeTalAM karma hatAM, teTalAM eka mahAvIra bhagavAnane karma bAkI hatAM ane AyuSya bahu ja alpa hatuM; eTale kAma ghaNuM ane vakhata thoDo hato. tethI temaNe kevaLa potAnAM karma patAvavA ja satata upayoga Apelo. sADAbAra varSa paryaMta mauna ane jAgRta rahI, dhAtIkarma bhasmIbhUta karI, kevaLajJAna pragaTa karyuM. ApaNe mAthe to karma keTalAM badhAM haze, keTalo badho puruSArtha karavo paDaze, ane keTalo karIe chIe ? te vicAra karI, puruSArtha ugrapaNe ArAdhavo. (bo-1, pR.35, AMka 7) jagatano pravAha moTe bhAge Avo ne Avo ja vahe che. zrI mahAvIranA samayamAM gozAlA AdinA ziSyo satyamArga karatAM paNa vizeSa hatA ane tene bhagavAna mAnIne zrI vIra paramAtmA pratye paNa vimukha rahetA; to AvA kALamAM Ama hoya emAM navAi nathI. pa.pU. prabhuzrIjIno anaMta upakAra che ke temaNe AvA lokapravAhamAM taNAtA ApaNane bacAvyA che, nahIM to ApaNuM gajuM nathI ke na taNAie. (bo-3, pR.661, AMka 789) D maraNa AgaLa to indra paNa zaraNarahita che. mahAvIra bhagavAnane indre kahyuM ke he bhagavAna ! ApanA nirvANa pachI bhasmagraha AvavAno che, mATe Apa thoDuMka AyuSya vadhAro to aTake, tyAre bhagavAne kahyuM ke AyuSya vadhAravA ke ghaTADavA koi samartha nathI. (bo-1, pR.89) mohanalAlajImani bhAdaravA suda chaThThane divase pU. munideva zrI mohanalAlajInI tabiyatamAM ekAeka pheraphAra jaNAyo ane bapore sADA agiyAra vAgye teo kALadharma pAmyA. 5.pU. prabhuzrIjInI zubha zItaLatAmaya chAyAmAM temaNe dehatyAga karyo, e mahApuNyanuM phaLa che. jemaNe paramakRpALudevanAM sAkSAt darzana karelAM, pratyakSa puruSano bodha sAMbhaLelo ane dRDha zraddhArUpa samyaktva pAmelA, evA te pU. munidevazrI AkhI jiMdagI pa.pU. prabhuzrIjInA sahavAsamAM AjJAMkitapaNe gALI, apUrva kamANI upArjana karI, devagati pAmyA chejI. temanA viyogathI AzramamAM badhe kheda ane zokanuM vAtAvaraNa thai rahyuM chejI. temanI kSamA, sahanazIlatA, parama vinaya, AjJAMkitapaNuM, paramapuruSanI dRDha zraddhA ane bhakti vAraMvAra yAda AvI, temanA viyoganuM smaraNa tAjuM rAkhe chejI. sarva mumukSujIvo pratye temano vAtsalyabhAva ane bodhanuM upakArIpaNuM vIsarAya tevuM nathI. temanI sarva saMghane, na purAya tevI khoTa paDI che. (bo-3, pR.69, AMka 58) Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (128 yazovijayajI I yazovijayajInA dAdI roja bhaktAmara eka muni pAse jaIne sAMbhaLIne pachI jamatAM, evo temane niyama hato. eTalAmAM comAsAnA divaso AvyA. ATha divasa lAgeTa varasAda varasyo, tethI bhaktAmara sAMbhaLavA jaI na zakyAM. yazovijayajI te vakhate pAMca varSanA hatA. teo paNa jyAre dAdImA bhaktAmara sAMbhaLavA jAya tyAre sAthe jatA. be-traNa upavAsa thayA tyAre yazovijayajIe pUchayuM ke kema nathI khAtAM ? temaNe kahyuM, bhaktAmara sAMbhaLyA vagara khAvuM nahIM, evo mAre niyama che. varasAda bahu paDe che, tethI sAMbhaLavA javAtuM nathI. yazovijayajIe kahyuM : lo, huM saMbhaLAvuM. dAdImAe kahyuM tyAre to sAruM, saMbhaLAva. yazovijayajIe kahyuM : mane UMce Asane besADo. DozImAe temane UMcakIne tAkAmAM besADayA ane pachI bolavA kahyuM tyAre yazovijayajI bhaktAmara stotra pUruM bolI gayA. pachI varasAda baMdha thayo tyAre DozImA yazovijayajIne sAthe laI muni pAse gayA. munie pUchayuM ke ATalA divasa kema na AvyAM? DozImAe kahyuM ke A mAro jasIyo che, te mane roja saMbhaLAvato hato. munine lAgyuM ke e chokaro gRhasthane tyAM zobhe evo nathI; muni thAya to zAsanano uddhAra thAya. ema vicArI DozImAne kahyuM, A chokaro amane ApI do. DozImAe hA kahI. pachI munie yazovijayajIne dIkSA ApI. thoDA varSomAM sUtro vagere badhuM bhaNI gayA, pachI gurue temane kAzI mokalyA. tyAM yazovijayajI bahu bhaNyA. bhaNIne pAchA potAnA ja gAmamAM AvyA. teo uparA-upara be pATa mukAvI, UMce besI vyAkhyAna karatA, ane pATa upara ghaNI dhajAo lagAvaDAvatA. te manamAM ema mAnatA hatA ke mArA jevo koI nathI. e vAtanI DozImAne khabara paDI. temane lAgyuM ke kAzI bhaNI Avyo, tethI AvaDo DoLa zuM kare che? abhimAnamAM caDhI gayo che. tethI ene zikhAmaNa ApuM, ema karI te upAzraye gayAM. tyAM yazovijayajI vyAkhyAna karatA hatA. DozImAe pUchayuM, pahelAMnA gaNadharone keTalAM jJAna hatAM? yazovijayajIe kahyuM, cAra. DozImAe pUchayuM, have vartamAnamAM keTalAM? tyAre yazovijayajIe kahyuM, mati ane zrata - be. DozImAe pUchayuM, gaNadharo keTalI ghajA rAkhatA hatA ? eTale yazovijayajI samajI gayA, ane badhI dhajAo utArI lIdhI. emanA gurune paNa lAgyuM ke abhimAnamAM caDhI gayo che. tethI bolAvIne kahyuM ke tame AnaMdaghanajIne maLajo. gurunA vacana upara vizvAsa, tethI manamAM rahetuM ke AnaMdaghanajIne mAre maLavuM. eka divasa jaMgalamAM gayAM, tyAM AnaMdaghanajI maLyA. namaskAra karIne yazovijayajI tyAM beThA. AnaMdaghanajIe pUchayuM ke tamane dazavaikAlika sUtra AvaDe che? yazovijayajIe kahyuM, hA AvaDe che. tyAre AnaMdaghanajIe kahyuM ke tenI pahelI gAthAno artha karo. "dhammo maMgalamukkiThaM ahiMsA saMjamo tavo ! devA vi taM namassaMti jassa dhamme sayA maLo / / '' Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 e AkhI gAthAnA dasa-bAra artha karyA. AnaMdaghanajIe kahyuM, basa, ATaluM ja AvaDe che ? tyAre yazovijayajIe pharI dasa-bAra artha karyA. AnaMdaghanajIe kahyuM, basa, ATaluM ja AvaDe che ? tyAre yazovijayajIe kahyuM ke tame artha karo. AnaMdaghanajIe traNa divasa ane traNa rAta sudhI e gAthAnA artha karyA. tethI yazovijayajIne lAgyuM ke A bahu bhaNyA nathI, chatAM mArA karatAM vadhAre jANe che. huM kAzI bhaNI Avyo chuM, chatAM ATaluM jANato nathI. badhuM abhimAna gaLI gayuM. A pAMDityamAM to kAMi nathI. AtmAnuM hita enAthI thAya ema nathI. tethI AnaMdaghanajIne kahyuM ke mAruM Atmahita thAya ema karo. pachI AnaMdaghanajIe bodha karyo. e vakhate yazovijayajIne bahu prasannatA thaI hatI. tethI AnaMdaghanajInA upakAravALAM cAra-pAMca pado paNa racyAM. pachI yazovijayajIe yogadRSTisamuccaya graMthamAMthI saMkSepamAM 'ATha dRSTinI sajjhAya' lakhI ane AnaMdaghanajIne te batAvI. saMskRtano garva mUkIne gujarAtImAM lakhyuM, tethI AnaMdaghanajI rAjI to thayA paNa sAthe kahyuM ke samajyA te zamAyA. samajIne bIjAne kahevAnuM nathI, bahAra pheMkI devAnuM nathI. (bo-1, pR.276) zrIkRSNa I zrIkRSNa je 'bhAgavata'mAM varNavyA che, te paramAtmArUpa che. te mokSe jAya ke karmathI na baMdhAya, tevA varNavelA che; ane jaina graMthomAM je zrIkRSNanuM varNana che, te traNa khaMDanA rAjAnuM che, aneka yuddho karanAranuM tathA mojazokhamAM TheTha sudhI, gaLA sudhI bharAi rahelAnuM varNana che. tethI jevAM karma bAMdhyAM tevAM bhogavavAM paDe, evuM jIvanacaritro u52thI zIkhavAnuM che. kRSNa nAme aneka rAjAo thai gayA che, to temanI gati saMbaMdhI bahu carcAmAM na UtaravuM. ApaNe zuM karIe to mokSa thAya, te ja lakSa rAkhI vartavuM ghaTe chejI. (bo-3, pR.704, AMka 848) zreNikarAjA D A kaLikALamAM dharma parIkSAmAM pAsa thanArA thoDA nIkaLe che. niyama thoDA levA paNa zUravIrapaNe pALavAmAM Atmahita che. eka bhIlane jJAnIpuruSe kAgaDAnuM mAMsa na khAvAno niyama Apelo. aMta vakhate tenA oLakhItAoe davA karavAno Agraha garyo paNa teNe mAnyuM nahIM. deha choDI te deva thayo. te devabhava pUro thaye rAjagRhI nagarImAM rAjaputra thayo. tyAM zikAra karavA eka divasa gayo, tyAM anAthImuni dharmanA (puNyanA) prabhAve maLyA. temanA upadezathI tene AtmajJAna thayuM. ghaNA rAjAono te uparI thayo. zrI mahAvIra bhagavAna tenI rAjadhAnImAM padhAryA; tene kSAyika darzana prApta thayuM; tIrthaMkaranAmakarma bAMdhyuM jenA prabhAve eka bhava karI, tIrthaMkara banI ghaNA jIvone tArI,8 pote mokSe jaze. A eka dhArmika caritra zrI zreNika mahArAjAnuM kahyuM. (bo-3, pR.687, AMka 826) prazna : zrI zreNika mahArAje evuM kayuM karma bAMdhyuM hatuM ke temane satpuruSano yoga thayA chatAM, samyakdarzana thayA chatAM, narake javuM paDayuM ? Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (130) uttara : mokSamALAmAM anAthImuninA upadezarUpa 5, 6, 7 - traNa pATha ApyA che. temAM zrI zreNika samyaphadarzana kema pAmyA tenI kathA che, te vAMcI jazojI. temAM jaNAvelA prasaMga pahelAM, eka divasa zreNika zikAre gayelA. tyAM eka haraNane tAkIne jorathI bANa mAryuM. te haraNanA zikArane vIMdhIne pAse jhADa hatuM, temAM coMTI gayuM te joI zreNikane potAnA bAhubaLanuM abhimAna phurI AvyuM ane khUba kUdyo ane ahaMkArathI bolyo, "dekho mAruM baLa, haraNanA peTanI pAra thaIne jhADamAM pesI gayuM che. mArA jevo baLavAna jagatamAM koI haze ?' Ama AnaMdamAM AvI, pApanI prazaMsA karatAM je tIvra bhAvo thayA te vakhate teNe narakanuM AyuSya bAMdhI dIdhuM. narakagati bAMdhI te pharI nahIM, paNa samyakdarzananA prabhAve ane sarva sanmArgI jIvonI sevA tathA dharmAtmAo pratye ullAsabhAva vadhatAM, sAtamI narakanAM badhAM duHkha chUTI jai, pahelI narakamAM ghaNA thoDA AyuSyavALA nArakI, te thayA che. chatAM samyakdarzana tyAM nirjarA sAdhe che, ane te karmo pUrAM thaye, tIrthakara thaI pote taraze ane aneka jIvone tAraze. (bo-3, pR.194, AMka 195). Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (131 vibhAga-5 vacanAmRta vivecana 0 rAtri vyatikramI gaI, prabhAta thayuM. nidrAthI mukta thayA. bhAvanidrA TaLavAno prayatna karajo. (2-1) ApaNe jene rAtri kahIe chIe, te emane nathI kahevI; paNa gaMbhIra AzayavALA zabdo che. rAtrimAM kaMI kAma thAya nahIM, rAtrimAM rasto dekhAya nahIM, evI parAdhInadazAne rAtri kahe che. rAtri gaI eTale je vakhate kaMI kAma na thAya evo bhava chUTI, manuSyabhava maLyo. savAramAM je kaMI kAma karavuM hoya te thaI zake. A manuSyabhava maLyo, te prabhAta thayuM. beindriya, te indriya, AdirUpa rAtri vyatIta thaI. mokSamArga samajAya evo lAga Avyo. temAM zuM karavAthI mokSa thAya ? e badhA rastA dekhAya. nidrAthI mukta thayA eTale beindriya, indriya Adi parAdhInadazA chUTI gaI. bhAvanidrA eTale moha. mohamAM jIva UMdhe che. darzanamoha, dehane AtmA ane AtmAne deha manAve che. e moTI bhUla che. bhAvanidrA dUra thAya tyAre deha ane AtmA bhinna lAge. jema che tema padArthane jANe to bhAvanidrA dUra thaI kahevAya. (bo-1, pR.182, AMka 54) D bhaktikartavya ane dharmakartavya. (2-7) jJAnInI AjJA maLI te vIsa doharA, kSamApanA vagere moDhe kareluM pheravIe, te bhakti. dharma to AtmasvabhAva che, potAnA svabhAvamAM rahevuM, te dharma che; te AgaLa upara khabara paDaze. kaSAya maMda paDe, tethI svabhAvamAM rahevAya. dharmanuM svarUpa anubhava thaze tyAre samajAze. (bo-1, pR.143, AMka 54) meM pa.pU. prabhuzrIjIne pUcheluM ke bhakti ane dharmakartavyamAM bheda zo che? teno uttara ApavA pU. mohanalAlajI mahArAjane teozrIjIe jaNAvyuM. temaNe kahyuM ke je maMtra maLyo che te tathA puruSanI mukhAkRti vagere citavavuM, vIsa doharA, kSamApanA vagere kahyuM hoya te bolavuM, te bhakti ane svarUpanuM ciMtavana te dharma. pachI pote, prabhuzrIjIe, paramakRpALudeva sAthe gALelA divasomAM kevo krama hato, te laMbANathI varNavyuM hatuM (hAla AzramamAM je krama che tethI ghaNo vadhAre, sAdhune yogya krama hato) ane te vakhate vRttio kevI rahetI, te saMbaMdhI potAno anubhava kahyo hato. judA-judA graMtho vAMcyA hoya, tenI badhA munio rAtre carcA karatA; divase UMghavAnI manA hatI eTale rAtre sUvAno vakhata thavAnI rAha jotA. be prahara (cha kalAka) nidrAnA vacanAmRtamAM che, paNa eka ja prahara UMghavAno maLato. cAra vAgye to UThatA. pratikramaNa vagere Avazyaka karI, sUryodaya pachI keTalAka gocarI jatA, pote vAMcatA vagere. pachI mane kahyuM ke jema bane tema ghaDI-be ghaDI niyamita rIte emAM (vacanAmRtamAM, bhaktimAM) kALa gALavo, Akho prahara na bane to. dharmanuM svarUpa to anubhava thaze tyAre samajAze. viSaya, kaSAya, pramAda ane svacchaMda TALavA ane e TaLaze. dharma kahe AtmasvabhAvakuM, e samatakI Teka." (bo-3, pR.671, AMka 805) Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (132) [ Aje koi kRtyano AraMbha karavA dhArato ho to vivekathI samaya, zakti ane pariNAmane vicArI AjanA divasamAM praveza kara. (2-34) A puSpamAM paramakRpALudeve jaNAvyuM che, te vizeSa vicAravA yogya che. samaya, zakti ane pariNAma viSe vicAra karI, pachI je kAma karavA nizvaya thAya, tenI AjJA lai pravartavAthI, tamane je muMjhavaNa Ave che, te AvavAno saMbhava ocho che. eka kAmamAM ApaNuM citta vizeSa vakhata sudhI na rahetuM hoya to pAMca, dasa ke paMdara miniTa sudhI A kAma karavuM che, evI cokkasa vakhata sudhInI AjJA lai, te pramANe vizeSa kALajI rAkhI vartavuM. vakhata TUMko rAkhavAthI citta thoDA vakhata sudhI to lIdhelA kAmamAM joDAya. teTalo vakhata pUro thavA AvyuM, te ja kAma mATe teTalo ke tethI ocho-vadhato vakhata nakkI karI, AjJA levI. Ama potAnI zakti tapAsI, samayanuM mApa rAkhI vartavuM ane vAraMvAra AjJA laIne vAraMvAra tUTe to pachI AjJAno kaMI artha nathI. mATe mananI zithilatA poSavArUpa pariNAma na Ave te lakSamAM rAkhI, thoDuM-thoDe paNa mananI kuTevo tajAvavI che ane niyamamAM tene lAvavuM che, e vAraMvAra smRtimAM lAvI, nizcaya karyA pramANe to jarUra vartavuM ja, evI dRDhatA rAkhavI. vakhate bhUla thAya to zuM karavuM, te paNa pahelethI vicArI levuM. pramAda, nidrA vigna kare to teno upAya paNa zodhavo - jema ke UbhA thaI javuM, pharatAM-pharatAM vAMcavuM, vicAravuM; AMkhe pANI chAMTavuM; ke sustI vizeSa jaNAya to citrapaTa AgaLa thoDA namaskAra pAMca-pacIsa karavA. sAMje vizeSa UMdha naDatI hoya to rAtribhojana tajavuM, ke dUdha vagere ochAM karavAM. savAre vahelA UThavAnI Teva pADavI hoya to elArma ghaDIyALa ke koI mitra jagADanAra maLe, tevI koI yukti karavI. jUno rivAja paMDitonA vakhatano evo hato ke khIlA vagere sAthe coTalI bAMdhI vAMcatA eTale UMgha Ave ke DoluM Ave to coTalI kheMcAya ke jAgI jAya. A badhA bAhya upAya che; paNa kharo upAya to kharekharI garaja aMtaramAM samajAI hoya to vizeSa jAgRti rahe che. jema parIkSA vakhate vagara kahyuM vaheluM uThAya ane UMgha paNa ochI Ave, tema A manuSyabhavamAM dharmakArya karI levAno uttama avasara Avyo che, teno vAraMvAra khyAla rahe ane jo pramAdamAM ane ALasamAM A alpa AyuSya vyatIta thaze to pachI lakhacorAsInA pherA pharatAM, koI vakhate Avo lAga AvavAno nathI. mATe game tema karIne paNa, A bhavamAM to jarUra AtmAnuM oLakhANa karI levAnuM che. anaMtakALa Ama ne Ama pramAdamAM gayo; paNa have te doSa TALI, AtmAne zAMti prApta thAya tevo yoga Avyo che, to te vakhata UMgha Adi lUMTArA bahu lUMTI na jAya to jiMdagI sukhe lAMbI lAgaze. (bo-3, pR.292, AMka 281). paga mUkatAM pApa che, jotAM jhera che, ane mAthe maraNa rahyuM che, e vicArI AjanA divasamAM praveza kara. (2-35) A vAkyamAM ghaNI zikhAmaNa samAyelI che. A jIva anAdikALathI mohane vaza hovAthI, tenI vRtti bAhya padArthomAM ja bhamyA kare che. jIvane mokSamArganI zarUAta rUpa samakita prApta nathI thayuM, tyAM sudhI pApamArgamAM ja tenI pravRtti hoya che. game te kriyA, dharmane nAme jIva kare to paNa tenA bhAva to samakita vinA mithyArUpa che eTale Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (133 pAparUpa ja gaNAya. tethI paga mUkatAM pApa che ema kahyuM, te ema jaNAya che ke mithyAtvI jIva pApamArgamAM ja pagalAM bharyA kare che; e rasto sarunI kRpAthI badalAze tyAre mokSamArga upara draSTi paDaze ane pachI mokSamArgamAM pagalAM bharaze eTale pApa sadAyane mATe TaLI jaze ane puNya-pApathI judA bhAva - AtmabhAvanA bhAvavAthI nirjarA thaze. bIjuM, jotAM jhera kahyuM, te ema samajAvavA kaheluM lAge che ke jyAM jyAM najara paDe che, tyAM tyAM ajJAnI jIva iSTa-aniSTanI kalpanA karyA vinA raheto nathI ane e rAga-dveSavALI kalpanAthI karmabaMdhana thayA kare che; te karmabaMdhanathI janmamaraNa thayA kare che; eTale jhera to eka bhavamAM maraNa pamADe athavA koI davAthI te jhera UtarI paNa jAya; paNa A karmabaMdhanarUpa jhera anaMtakALathI janmamaraNa karAvyA kare che, paNa e jhera hajI UtaryuM nahIM ema vicArI, e bAhyadRSTi upara kaTAkSabhAva rAkhI, samatA sahanazIlatA zIkhavAnI jarUra che. mAthe maraNa rahyuM che, emAM ghaNo vairAgya bharyo che. ghaNA puruSo mAthAmAM dhoLo vALa dekhAtAM vairAgyanA vicAra AvavAthI rAjapATa choDI, AtmakalyANa karavA tatpara thai gayA che. temane ema vicAra Avyo ke motanI phojanA vAvaTA dUrathI dhoLA dekhAya che, tevA dhoLA vALa ema sUcave che ke maraNa have bahu dUra nathI to cetavuM hoya to cetI le. tethI pramAda choDI teo amara thavA taiyAra thayA. ApaNe paNa maraNanA moDhAmAM beThA chIe, lIdho ke leze thai rahyuM che, to A jIva kayA kALane bhaje che te vicAravA yogya che. Ajano divasa ApaNA hAthamAM che, tyAM sudhI je sAruM kAma - AtmAnuM hita thAya tevuM, satparuSe jaNAveluM kAma karI levuM. kALano kone bharoso che? gayo kALa pAcho Avato nathI. (bo-3, pR.63, AMka pa2). ArogyatA, mahattA, pavitratA ane pharaja. (2-73) ArogyatA mATe khAvApIvAmAM viveka rAkhavo. khAvAnuM karatAM pahelAM vicAra rAkhavo. jIbhanA svAdane laIne apathya na khAya, vadhAre na khAya. khAvA mATe jIvavuM nathI. saMsAramAM je kaMI mahattA kahevAtI hoya, tene kalaMka na lAge tevI rIte varte. pavitratA eTale doSo dekhIne TALavA. pavitra puruSonuM smaraNa, ethI pavitra thavAya che. jevA thavuM hoya, tevAne saMbhAravA. pavitratA oLakhavI. malina bhAvo ane malina vartanathI DaratA rahevuM. vivekI jIva mULa vastu para lakSa rAkhe che. potAnI pharaja je kAma karavAnI hoya, te cUke nahIM. vivekabuddhithI vartavAnuM che. paramakRpALudeve puSpamALAmAM vacano lakhyAM che, te bahu gaMbhIra che. (bo-1, pR. 184, AMka 55) 10 deza, kALa, mitra e saghaLAno vicAra sarva manuSya A prabhAtamAM svazakti samAna karavo ucita che. | (2-88). kayo deza che? kayo kALa che? kayuM kSetra che? teno vicAra karIne kAma karavAnuM che. savAramAM UThI vicAravuM ke A paMcamakALamAM zuM zuM karavA yogya che? kAma karavAmAM zakti Adikano, sahAyaka mitrano, badhAno vicAra karavo. vicAra karIne kAma kare to hitakArI thAya. (bo-1, pR.185, AMka 56) Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (134) tripadano upayoga anubhavavo. (pa-10) utpAda, vyaya ane dhruva - e traNa pada kahevAya che. vastu utpanna thAya, nAza pAme ane vastu vastarUpe ghava rahe. jema koI phUla joyuM. te upara vicAra kare ke A phUla hamaNAM bahu sAruM khIlyuM che, vikasita thayuM che, paNa pahelAM e kevuM hatuM? pAchaLathI kevuM thavAnuM che? ema vicAra kare to moha na thAya. ema dareka vakhate lakSa rahe to ja tripadano upayoga anubhavyo kahevAya. (bo-1, pR.305, AMka pa9) che te che paNa mana vicAra karavA zaktimAna nathI. (pa-26) che te che eTale AtmA che, paNa e kahevAya evI vastu nathI, manathI vicArAya evI vastu nathI. jyAre mana vilaya thAya tyAre AtmAno anubhava thAya. saMkalpa-vikalpa kare tyAre mana kahevAya ane jyAre saMkalpa-vikalpa vilIna thaI jAya tyAre mana vilaya thayuM kahevAya. (bo-1, pR.317, AMka 70) khadravyanA guNaparyAya vicAro. (pa-41) khaTu eTale Sa. cha dravyanA guNaparyAya, jemake AtmAmAM jJAnaguNa che. e guNa haMmezAM rahe ja. e jJAna juduM juduM jANe, tethI jANavAnI bIjI-bIjI avasthA palaTAya, te paryAya che. sahavartI te guNa ane kramavartI te paryAya ema kahevAya che. (bo-1, pR.318) [ raheNI upara dhyAna devuM. (pa-107) raheNI eTale vartana kema rAkhavuM te. raheNI-kaheNI ema beya sAthe vaparAya che. kaheNI sahelI che ane raheNI muzkela che. te viSe kabIrajIe kyAMka gAyuM che : "kaheNI mizrI khAMDa, raheNI viSakI vela." (bo-1, pR.254, AMka 15ra). vacanAmRta vItarAganAM, paramazAMta rasamULa; auSadha je bhavaroganAM, kAyarane pratikULa. (15) niHspRhI puruSo paramArtha pAmIne, koInA paramArtha arthe ane potAnA prArabdha karmanI nirjarA arthe, je kaMI vacano akaSAyapaNe kahe che, te sAMbhaLanAra bhavya jijJAsune parama zAMtarasanuM pAna karavAmAM sarvottama nimitta chejI. trividha tApathI baLatA A lokamAM bacavAno upAya, te paramapuruSanAM zAMtipreraka vacano ja che, tethI jIva akaSAyabhAva oLakhIne ArAdhe che ane anaMta duHkharUpa jaLathI bharelA saMsArane tarI jAya che. "AtmabhrAMti sama roga nahIM, sadguru vaidya sujANa; guru AjJA sama pathya nahIM, auSadha vicAra dhyAna.' Avo apUrva lAbha paramapuruSanI kRpAdRSTithI prApta thAya che. paraMtu jenI viparIta draSTi che, je hanapuruSArthI che, jJAnInuM kaheluM ArAdhavA tatpara nathI, indriyo tathA kaSAyanA je gulAma che; temane tyAga, vairAgya ane AjJA upAsavAnI preraNArUpa vacano, potAnI saMsArabhAvanAthI pratikULa hovAthI gamatAM nathI; teno virodha ke upekSA kare che. tethI tevA jIvone madadarUpa, te vacano thatAM nathI. UlaTA tyAMthI dUra bhAgI, saMsAramAM vizeSa UMDA Utare che, e dayA UpajAve tevuM che.jI. (bI-3, pR.564, AMka 432) Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (135 nathI dharyo deha viSaya vadhAravA, nathI dharyo deha parigraha dhAravA. (15) ATaluM jo sAcA aMtaHkaraNe jIva dhArI rAkhe to te jIva paramakRpALudevane zaraNe Akhare ghaNI zAMti pAme, ema samajAya chejI. parigrahanI baLatarA kaSAyanA poSaNanuM kAraNa che. AkhuM jagata ane vyaktigata jIvo, parigrahanI jALamAM phasAI mAchalAnI peThe taraphaDe che; aneka kutarko, anAcAra ane azAMti anubhave che. te baLatI hoLImAMthI satparuSanA Azrita jIvo bacavA prayatna nahIM kare to bIjA zuM karI zakaze ? manamAM je lobhavRtti che, mUchabhAva che, mamatva che, te maMda na thAya to te mumukSatA kema Take ? kaMI paNa grahaNa kara-kara karavAnI vRtti rahe, tyAM mUkavAnI vRttino avakAza keTalo rahe? te sarva vicArazojI. vicArIne Atmahita, asaMklezabhAva pragaTe tema vartavA vinaMtI chejI. (bI-3, pR.539, AMka pa90) nRpacaMdra prapaMca anaMta daho, bhajIne bhagavaMta bhavaMta lo. (17-15) paramakRpALudeve potAne uddezIne lakhyuM che ke ke nRpa (rAja) caMdra ! A anaMta prapaMca (saMsAra) have bALI nAkho, bhagavaMtanI bhakti karIne bhava tarI jAo. A mAtra zabdArtha che. tame paNa teTalI vAta to samajayA hazo; paNa vizeSa yogyatAe, enI e ja vAta vizeSa puruSArthapreraka nIvaDavA yogya che. mATe vAraMvAra dhUna lagAve tema tenA ja vicAramAM rahevAthI, te mahApuruSe kevA upAye bhavano aMta ANyo te samajAye, te kaDI ApaNA AtmAne upakArI banazejI, bhakti paNa jAgaze ane bhavano aMta ANavA nizcaya vadhazejI. prapaMca zabda pAMca indriyonA viSayonA vistAra arthe vaparAya che. saMsAranuM mULa mohanA vikalpo che ane te utpanna thavAmAM pAMca indriyonA viSayo, mukhya nimittabhUta che. bhakti e ja eka evuM uttama sAdhana che ke je jIvane indriyonI jALamAMthI mukta karI, prazastabhAva dvArA, chUTelA puruSamAM vRtti rakhAvI rakSA kare che. "aviSamapaNe jyAM AtmadhyAna varte che, evA je "zrI rAmacaMdra' te pratye pharI pharI namaskAra karI A patra atyAre pUruM karIe chIe.'' (376) (bI-3, pR.323, AMka 314). 0 rAtribhojanane mATe vizeSa vicAra munisamAgamathI ke zAstrathI jANavo. e saMbaMdhI bahu sUkSma bhedo jANavA avazyanA che. (17-28) rAtribhojana e AgaLanI pratimAomAM tyAga karAya ema che, mATe pahelAM rAtribhojanano tyAga na karavo ema nathI. pahelAM e sAmAnyapaNe paLAya che; paNa jyAre pratimArUpe rAtribhojanano tyAga kare che tyAre bahu kaDakapaNe pALe che. rAtribhojana tyAganI je pratimA dhAraNa kare che, te rAtre rAMdheluM hoya, pIseluM hoya, valoveluM hoya, te na khAya. teo rAtre AraMbharUpe kareluM letA nathI. (bo-1, pR.169, AMka 38) Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (136) bhojana upara, deha upara, bhoga upara jene dharma karatAM vadhAre prIti hoya, te pazunI peThe rAtre ane divase khAdhA kare che. rAtre jamavAnuM kare, rAtre khAya ane vAsaNa-kUsaNa rAtre sApha kare, tyAM jIvadayA pALavI muzkela che. rAtre peTamAM khorAkano bhAra hovAthI UMdha vadhAre Ave ke viSayabhogo pratye vRtti vadhAre jAya, bhakti karavAnuM mana na thAya; kare to UMgha, ALasa ke caMcaLavRttithI bhaktimAM vipna ghaNAM Ave. rAtre bhojana nahIM karavAnuM jiMdagI sudhI vrata le che te, divase maithunano tyAga kare che. e rAtribhojanano tyAga chaThThI pratimA pALanAra, rAtre daLelA loTanI vastuo ke rAtre rAMdhelA anAjano divase paNa upayoga karatA nathI. divasa AthamatAM pahelAM be ghaDI sudhImAM bhojana vagerethI paravArI le che. savAre be ghaDI divasa caDhatAM pahelAM cA, dUdha Adi na le ke dAtaNa suddhAM paNa karatA nathI. A nivRttiparAyaNa jIvo bIjA jIvone duHkha na thAya, tema varte che ane potAnA AtmAne zAMti, divase-divase vadhAre maLe, te mATe rAtrino vakhata bhakti, vAMcana, vicAra, mukhapATha karavAmAM ke moDhe kareluM bolI javAmAM gALe che. (bI-3, pR.646, AMka 767) D naya. (17-107) vastunA bIjA dharmona dubhAya tema vastune eka prakAre kahevI, te naya che. (bo-1, pR.106, AMka 22) D nikSepa. (17-107) | nikSepa cAra prakAre che. te vastune oLakhavAnA kAmamAM Ave che. (1) nAma nikSepa : nAmathI vastu oLakhAya che. jema RSabhadeva ema kahetAM, te rAjA hatA, pachI temaNe rAjyano tyAga karyo hato, te tIrthakara hatA, te badhuM eka nAma kahetAM sAMbharI Ave. (2) sthApanA nikSepa : je vastu hAjara na hoya, te tenI sthApanAthI jaNAya. jemake pratimA, te bhagavAnanI sthApanA che. (3) dravya nikSepa : je pUrve thaI gayuM che athavA bhaviSyamAM thavAnuM che, tene vartamAnamAM hoya ema kahevuM. jemake, koI rAjA hoya, pachI gAdIethI uThADI mUkyo hoya to paNa loko tene rAjA kahe. zeThanA chokarAne zeTha kahe, kAraNa ke bhaviSyamAM zeTha thavAno che. dravyathI padArtha teno te rahe che, bhAva phare che. (4) bhAva nilepa : vartamAnamAM jevuM hoya tevuM ja kahe. jemake, koI rasoyo hoya ane rasoI na karato hoya to tene rasoyo na kahe, rasoI karato hoya tyAre rasoyo kahe. (bo-1, pR.106, AMka 22) D AzuprajJano vinaya jALavuM. (19-444) je pUrvanA ArAdhaka jIvane A bhavamAM, sAmAnyajano karatAM vizeSa prajJA eTale buddhi prApta thaI che ane mokSamArga zuM? AtmA zuM? zuM grahaNa karavA yogya che? zuM tajavA yogya che? tevA praznono nikAla jene Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (137) saheje thaI jAya che, evA mokSamArge cAlatA buddhizALI sva-parane upakArI mahApuruSa paramakRpALudeva jevA "AzuprajJa' kahevA yogya chejI. jene sahajamAtramAM bhedavijJAna pragaTa thAya tevI buddhi hoya, jene praznonA uttara zAstromAM khoLavA, zodhavuM paDatuM nathI, paNa prazna pUchatAM pahelAM jene uttara sUjhI Ave, evI AcAryane yogya jenI buddhi hoya, tene "AzuprajJa' kRpALudeve kahyA hoya tevuM samajAya chejI. evA prajJAvaMta jIvonA sahavAsathI ApaNane zaMkA-samAdhAnanuM nimitta bane che, mokSamArgamAM madada maLe che ane niHzaMka thavAnuM bane che. tethI temano vinaya ApaNane hitakArI jANI, paramakRpALudeve vinaya jALavavAnuM kaheluM jaNAya che. pUrvanA ghaNA puruSArthanA phaLarUpe, te mahApuruSe je zakti pragaTa karI che, te ApaNane mAtra vinaya jevA najIvA sAdhanathI upakAranuM kAraNa bane che. aneka prakAranA gUMcavADAmAMthI ApaNane bacAvI, sIdhA mokSamArga upara te lAvI zake tevI zakti temanAmAM hoya che. uttarAdhyayana zAstramAM paheluM adhyayana vinaya viSe che. tenuM ArAdhana karanAra krame mokSe jAya che, ema paNa te ja zAstramAM che. "vinaya dharmanuM mULa che." (bI-3, pR.107, AMka 99) T divase tela nAMkhuM nahIM. strIe rAtre tela nAMkhavuM nahIM. (19-654/55) puruSe divaseya mAthAmAM tela nAkhavuM nahIM, eTale ke nAkhavuM ja nahIM, kAraNa ke hajAmata, snAna vagere sAdhanothI zira svaccha rahevAnuM kAraNa puruSane bane che. rAtrie tela mAthAmAM nAkhanAra eTale vezyAdi tathA atyaMta mohAsakta strIo hoya. sAmAnya strIo to divase zarIra-saMskAra karI le che. vALa upara jeTalI Asakti che teTalo dehAdhyAsa che, e sahaja vicAre samajAya tevI vAta che. mAthuM hoLatAM vALa kAMsakA upara AvyA hoya, tene gharanA koI khUNAmAM paNa rAkhavA, koI icchatuM nathI; tathA hajAmata karAvelA vALa dUra pheMkI de che. koI kapaDAmAM bharAyo hoya to khUMca-khUMca kare. tevI nirarthaka cIjamAM vAraMvAra vRtti rAkhI, tenI ThIkaThAkamAM manuSyabhavanI moMghI paLo gumAvavI, e vicAravAnane kema pAlave? ghaNAM strI-puruSone vAraMvAra mAthAnA vALa ThIka karavA ke jema hoLIne rAkhI mUkyA hoya, tevA rahyA che ke nahIM tenI parIkSA karavA, mAthe hAtha pheravatA joIe chIe ane te TevanuM rUpa le che eTale vagara kAraNe zira para hAtha pharyA kare che. A mohanI ghelachA che. tenuM sUkSma avalokana karI, aMtavRttione tapAsI, tene sanmArge vALavI ghaTe chejI. jemane dehAdhyAsa e mahAdoSa bhAsyo che ane je saMsArathI virakta thayA che, te mahApuruSo to kezane klezarUpa jANI, mohanAM mULa jANI, te paramapuruSo zrI tIrthakara jevA to, tene mULathI ukheDI nAkhe che. kuTila, dhUrta-vilAsa-vAsa gaNI keza-loca te karatA re; tajI zaNagAra, aNagAra banI te mahAvrato uccaratA re; paropakArakAraka paramAtmA UThayA jaga uddharavA re. (prajJAvabodha puSpa-103) dareka bAbatano UMDo vicAra karatAM zIkho, e ja vinaMtI. (bI-3, pR.428, AMka 440) Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 I zukla aMtaHkaraNa vinA mArAM vacanane koNa dAda Apaze ? (21-47) pApa vinAnuM aMtaHkaraNa, te zukla aMtaHkaraNa, tyAga-vairAgyavALuM citta, te zukla aMtaHkaraNa che. jeTaluM sadAcaraNa haze, teTalAM jJAnIpuruSanAM vacana vadhAre samajAze. vairAgyanI jarUra che. aMtaHkaraNa jema jema nirmaLa thaze, tema tema vadhAre samajAze. DhIlA na paDI javuM. zarUAtamAM jIva baLa kare che, paNa pAcho DhIlo paDI jAya to kaMi na thAya. (bo-1, pR.262, AMka 170) svAdano tyAga e AhArano kharo tyAga jJAnIo kahe che. (21-93) A cAra AMgaLanI jIbha jItavA kamara kaso joie. jyAM jyAM mIThAza Ave, te vakhate vRtti tyAM na javA detAM, tevI vastune besvAda banAvavA ke tene dUra karavA turta upAya letA raho; tevA prasaMgo lakSamAM rAkhI, te viSe vicAra karI, tenI tucchatA bhAse tema vicAratA rahevA, sAcA dile A patra maLe tyArathI taiyAra thAo. peTa bharavA mATe, jIvana TakAvavA pUratuM khAvuM che temAM jIbha bhaMjavADa karI, vikriyAo utpanna thAya tevA vikalpo UbhA karI raMjAyamAna kare che; tenA upara pahero rAkhavo che, pikeTiMga karavuM che evo nirNaya karI, je maLI Ave te mitAhArIpaNe lai, te kAma patAvatAM zIkho; paNa dhIrajathI, tabiyata na bagaDe tema, AhAra upara hAla to vizeSa lakSa rAkho. sadvicAranI vRddhi karavAnI ane kalpanAo ochI karavAnI kALajI rAkhazojI. (bo-3, pR.410, AMka 416) parArtha karatAM vakhate lakSmI aMdhApo, baherApaNuM ane mUMgApaNuM ApI de che. (30) ApaNA anubhavanI ja vAta, jJAnIe camatkAra lAge tevA zabdomAM jaNAvI che. lakSmIno viSaya to Apa sarvanA anubhavano che. parArtha karatAM eTale bIjAnuM bhaluM thAya, te karatAM, potAnAmAM AvA doSo AvavAno saMbhava che. athavA bIjAnuM to bhaluM thAya ke na paNa thAya, paNa te karatAM, vakhate (kadAcit) kyAMka potAne paNa aMdhApo (aviveka) joyuM, na joyuM karavArUpa doSa AvI javAno saMbhava che. lakSmI parArtha mATe vaparAze ema karIne kamAyA pachI, parArtha to kyAMya paDI rahe ane paisAdAra thayo teno garva thai Ave che, AMkha tIrachI thai jAya che; viparIta bhAvo pragaTavAthI bIjAne nukasAna karavAmAM paNa lakSmIno durupayoga kare to tene AMdhaLo ja kahevo ghaTe. AMkha satpuruSanAM darzana karavA mATe tathA saMyamane madada karavA arthe vAparavI ghaTe che; tene badale jo pApamAM praveza karavA mATe, lakSmInI madadathI vaparAya to te aMdhApo ja gaNAya. tema ja kAnane sadguru ke satzAstranA zravaNane arthe vAparavA joie. tene badale jo potAnI prazaMsA ke bIjAnA avaguNa sAMbhaLavAmAM vaparAya to te baherApaNuM che; athavA to garIbanI dAda u52, prArthanA pratye dhanavAna kAna na de, te paNa baherApaNuM che. vacanane satpuruSanA ke paramAtmAnA guNagrAmamAM vAparavAne badale tiraskAra ke apazabdo bolavAmAM vaparAya, te mUMgApaNuM che ke dhanamadane laine mauna rAkhe, bolAve paNa bolaze to kaMika ApavuM paDaze jANI, mUMgA rahe te paNa mUMgApaNuM che. Ama savaLA arthamAM, satpuruSanAM vacano samajavAM ghaTe chejI. (bo-3, pR.404, AMka 411) Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139) T vizALabuddhi.(40) vizALabuddhivALA jANe ke janmamaraNa duHkharUpa che. e roga anaMtakALathI lAgyo che. huM kyAMthI Avyo? kyAM javuM? tenI, TUMkI buddhi che tethI khabara nathI. gADuM calAve che, paNa zuM karavuM che? tenuM dhyeya nathI. satsaMgamAM sAMbhaLavAnuM, vicAravAnuM, nirNaya karavAnuM maLe che. (bo-1, pR.165). upekSAbhAvanA. (57) upekSA = madhyasthatA, samatApariNAma thAya tevA vicAra. je vicAranuM phaLa samadraSTitA ke samabhAva, tevI bhAvanA te upekSAbhAvanA che. maitrI Adi bhAvanAnI Toca e che. (bI-3, pR.75, AMka 810) T nigraMtha sadgurunA caraNamAM jaIne paDavuM yogya che. jevA bhAvathI paDAya tevA bhAvathI sarvakALa rahevA mATenI vicAraNA prathama karI le. (84). "caDhAya'ne badale 'paDAya che, te vadhAre yogya lAge che ane jema paDAya tema TakI rahevAya to caDhAya, ema samajavA yogya che.jI. sulabha deha-dravyAdi sau, bhavabhavamAM maLI jAya; durlabha sadguruyoga te, sadbhAgya samajAya. vicAraNA potAnI zaktinI, saMyogonI karavAnI che. mukhya vAta cAritranI AmAM che. cAritra yathAzaktie grahaNa karavuM. dezacAritra eTale gRhasthapaNe paNa pALI zakAya che ane saMpUrNacAritra eTale sarvasaMgaparityAgIdazA. hAthInA dAMta be phUTe che, te nIkaLyA te nIkaLyA, pachI pAchA pese nahIM; tema sa yoge alpa paNa tyAga jIva lIdho, te prANatyAga jevA prasaMge paNa cUkavo nahIM. AjanA jIvonI manodazA tathA vartana, kAcabAnI DokanI peThe bahAra nIkaLe ane aMdara pesI jAya tevAM asthira che, tema nahIM karavA mATenI vicAraNA prathama karI, pachI sagurunA caraNamAM jaIne paDavuM ane jevA bhAvathI paDAya tevA bhAva, cheka maraNaparyata TakAvI rAkhavAnA nizraya arthe te vAkyo lakhAyAM che. te vAMcI, vAsanAonI tapAsa karI, vAsanArahita thavA puruSArtha ane nirNaya karavo ghaTe chejI. potAnA hRyane aneka bAjuthI vicArI potAnA bhAvanI oLakhANa karI, doSo dekhI doSo TALavA tatpara thavA yogya che. (bo-3, pR.615, AMka 713) jJAnInuM zaraNa le, te to atyAgI, dezayAgI ke sarvasaMgatyAgI sAdhu game te thaine levAya. temAM doSa na Ave, tevA bhAve sadA rahevAya tevI vicAraNA pahelI karavAnI che. potAnuM jIvana kema ghaDavuM, tene mATe zikhAmaNa-salAha che. utAvaLa karavA jevuM nathI. "Ama karuM, tema karuM, Avo thAuM, sAdhu banI jAuM.' tyAga karyo moha jato raheto nathI, moha chetarAto nathI. sAMbhaLyuM tevuM jhaTa UtarI jatuM nathI. ekadama moha jato raheto nathI, vicAravuM paDe. (bo-1, pR.31, AMka 39). Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 dehanI jeTalI ciMtA rAkhe che teTalI nahIM paNa ethI anaMta gaNI ciMtA AtmAnI rAkha. (84) A kone kahe che ? deha to sAcavyo sacavAya evo nathI. AtmAnuM kalyANa karavA mATe ahIM sAMbhaLavA beThA chIe, ema thAya to vicAre ke huM AtmAnI kALajI rAkhuM chuM ke nahIM ? dehanuM puNya pramANe thaze; paNa AtmAne saMbhALavAno che. ATalA bhavamAM anaMta bhavanuM sATuM vaLI jAya tevuM che. lAga Avyo che paNa jIvane khabara nathI. bIjuM ghaNuM karyuM. prabhuzrIjI kahetA ke tala-tala upara nAma lakheluM che. jene jeTaluM maLavAnuM che, tene teTaluM maLe che. have chUTavAnuM karI levA de. (bo-1, pR.278, AMka 17) na cAle to pratizrotI thA. (84) pratiznotI = svIkAra karanAra; kaMi na bane topaNa jJAnInuM kaheluM aMgIkAra karanAra, mAnya karanAra. (bo-3, pR.675, AMka 810) karmanuM jora hoya tethI potAnuM na cAlatuM hoya to jJAnI kahe te svIkAra kara, mAnyatA kara, to pachI badhuM thaze. badhuM na thAya to jeTaluM thAya teTaluM kara. aMze-aMze badhuM thai jaze. (bo-1, pR.278, AMka 17) jemAMthI jeTaluM thAya teTaluM kara. (84) je saMyogomAM mukAyA hoie te pratikULa hoya, na chUTe tevA hoya to, te tene kALe dUra thaye, je bhAvanA rAkhI che, te pUrNa karavA puruSArtha karavA cUkavuM nahIM. bhAvanA maMda na paDI jAya, to ja je anukULatA vahelImoDI maLe teno lAbha lai zakAya. (bo-3, pR.579, AMka 652) D pAriNAmika vicAravALo thA. (84) atyAre karuM chuM, tenuM phaLa kevuM Avaze, teno vicAra karIne varta. (bo-1, pR.278, AMka 17) je kArya ke bhAva thAya che, tenuM zuM pariNAma Avaze, eno vicAra kara. (bo-3, pR.675, AMka 810) anuttaravAsI thaine varlDa. (84) uttara eTale caDhiyAtuM; jethI kaMi paNa caDhiyAtuM nathI evo AtmA - ''AtmAthI sau hIna''; evA anuttaravAsI eTale sarvotkRSTa AtmA jyAM pragaTa che, tyAM jenA cittano vAsa che, te anuttaravAsI samajAya che; tevo thaine varta. (bo-3, pR.675, AMka 810) anuttara to AtmA che. AtmAmAM vasavAvALo thA. bIjI jagatanI vAsanA na rAkha. ''mokSabhAva nijavAsa.'' potAnA svabhAvamAM vasavuM, e ja mokSavAsa che. (bo-1, pR.279, AMka 17) mohAcchAdita dazAthI viveka na thAya e kharuM. nahIM to vastugate e viveka kharo che. (112) paramakRpALudeve mokSamALAmAM vivekano pATha (pATha-51) lakhyo che; ajJAna ane adarzanathI jIva gherAi gayo che, te samyajJAna ane samyakdarzanarUpe jethI jethI jaNAya, te viveka. saMsAra asAra bhAse ane mokSa sarvotkRSTa, ramaNIya, priya, hitarUpa jethI bhAse, te viveka. mohadazAmAM tevo viveka nathI hoto ke nathI raheto. (bo-3, pR.67pa, AMka 810) nepathyamAMthI uttara maLe che ane te yathAyogya lAge che. (128) nATakamAM nepathya eTale paDadA pAchaLa evo artha thAya che. ahIM upamAvAcaka zabda che. AvaraNa paDadA Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (141) (141 samAna che, tenI pAchaLa rahelo AtmA, te nepathya samajAvA yogya che. aMtarAtmAno avAja, e artha samajAya chejI. vAdaLa pAre jema sUryano prakAza jaNAya che, te sUryanI sAbitI tathA tenA AdhAre jaNAtA padArthonI pratIti karAve che; tema aMtarAtmA, paramAtmAnA svarUpanI tema ja paramAtmaprAptinA mArganI pratIti karAve chejI. gADha vAdaLa hoya to prakAza jUja jaNAya che, vAMcI paNa zakAya nahIM, tema ja sUrya kaI dizAmAM che te jANI zakAya nahIM; tema baLavAna mohanA AvaraNa vakhate jIvane potAnuM bhAna hotuM nathI ane bIjA padArthono paNa nirNaya, yathArtha hoto nathI. tevI dazAvALo jIva bahirAtmA gaNAya chejI. e dazA tajavA ane aMtarNodha karavA, jJAnI puruSo karuNA karI pokAra karatA AvyA che, paNa mohanIMdanA jore jIva jAgato nathI; paNa jyAre jAgaze tyAre te mahApuruSanAM vacanathI ja jAgaze, e niHsaMdeha che. (bo-3, pR.16, AMka 715) amuka kALa sudhI zUnya sivAya kaMI nathI joItuM. (128) zUnya eTale nirvikalpa dazA. te be ghaDI sudhI Take to zreNI mAMDavAthI kevaLajJAna utpanna thAya. mATe 'amuka kALa" lakhyuM che. padravya ke svadravyane vizeSapaNe jANavAM tenuM nAma vikalpa nathI, to vikalpa zAne kahe che ? rAga-dveSasahita koI paNa zeyane jANavAmAM upayoga preravo, vAraMvAra upayogane asthira karavo, tene vikalpa kahe che. vItarAgapaNe jANe to yathArtha jANe che. anya-anya zeya padArthane jANavA upayoga palaTAvyA na kare, tyAM nirvikalpa dazA jANavI. koI ema kahe ke chadmasthano upayoga to judA-judA kSeya padArthomAM palaTAyA kare, tyAM nirvikalpatA kevI rIte saMbhave ? teno uttara : jeTalo kALa eka padArthamAM vItarAgapaNe jANavAmAM jAya, teTalo kALa nirvikalpa dazA kahI che. vicAra mAtra rokAya to jaDapaNuM prApta thAya; paNa rAga-dveSavaza upayoga palaTAve, te vikalpa che. vItarAgapaNe upayoga eka padArthamAM rokAya, te nirvikalpatA. (bo-3, pR.776, AMka 991) AjJAmAM ja ekatAna thayA vinA paramArthanA mArganI prApti bahu ja asulabha che. (147) konI AjJA ? e nakkI karI, pachI ekatAna thavAnuM che. AjJA, jJAnInI ArAdhe to mokSe laI jAya ane ajJAnInI ArAdhe to saMsAramAM laI jAya. ApaNane prabhuzrIjI kahetA ke paramakRpALudevane mAnavA. bIjA koine jJAnI, guru mAnavA jevA nathI. jJAnI, jIvane taravAno ja upAya batAve che. (bo-1, pR.304, AMka 58) bIjI haThayoganI kriyA kare, paNa paramArthanI to AjJAmAM ekatAna thayA vinA samajaNa paDe nahIM. AjJAne mUkI, bIje jAya to AtmA kadI jaNAya nahIM. badhA jagatathI udAsIna thAya tyAre AjJAmAM ekatAna thavAya. pArakI paMcAta mUkI, AjJAmAM ekatAna thavuM. jagatanuM badhe vismaraNa thaI jAya, tyAre AjJAmAM ekatAna thavAya. evuM na thAya, tyAM sudhI paramArtha prApta thato nathI. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 ghaNA manuSyabhavo maLyA, te badhA zAmAM gayA ? to ke keTalAya bhava zAstro bhaNavAmAM, japa-tapa vageremAM gayA, paNa AjJAmAM ekatAna thavAyuM nathI. pAMca indriyorUpI cora che, te jIvano upayoga corI le che. ekatAna thayA vinA mArga maLe evo nathI. e thavuM bahu durlabha che; ane e vinA to chUTako nathI. TUMkAmAM, jIvane karavA yogya zuM che, te batAvyuM. - koi mahApuNyanA yoge AjJA maLe ane tene jhUraNA sahita ArAdhe to jIva chUTe, nahIM to chUTe evo nathI. jJAnInI AjJA ArAdhavAmAM moha madada kare, ema nathI. badhuM bhUlavAnuM che. upayogane upayogamAM rAkhavAno che. ghaNA zvAsa roke che, indriyo roke che; paNa jyAM sudhI moha madada kare, tyAM sudhI chUTe nahIM. AjJAthI mArga sulabha che. AjJAmAM citta acaLa thAya to karma baMdhAya nahIM. e AjJA jIvane samajAtI nathI, enI apUrvatA jIvane lAgatI nathI. (bo-1, pR.303, AMka 57) bIjAM sAdhana bahu karyAM, karI kalpanA Apa; athavA asadguru thakI, UlaTo vadhyo utApa. (154) yama niyama saMjama Apa kiyo''mAM jaNAvelAM sAdhano sadgurunI AjJA vinA jIve ghaNAM karyAM ane tenuM phaLa cAra gatirUpa pratyakSa dekhAya che; tethI, mokSa na maLe tevI rIte karelA prayatnane bIjAM sAdhana'' kahyAM; ''karI kalpanA Apa'' emAM svacchaMde pravRtti karI ema jaNAvyuM athavA to asadgurunI AjJAthI karelAM sAdhanathI paNa saMsArarUpa phaLa prApta thayuM. jIvane klezita karavA sivAya bIjuM phaLa maLyuM nahIM. zrIkRSNanI sAthe vIrA sALavIe 18,000 sAdhune vaMdanA karI; paNa zarIrane zrama paDayo, te sivAya bIjuM kAMi phaLa maLyuM nahIM, kAraNa ke potAnI meLe dekhAdekhI, bhAva vinA vaMdanAo karI hatI. pUrva puNyanA udayathI, maLyo sadguru yoga; vacana-sudhA zravaNe jatAM, thayuM hRdaya gatazoga. aneka prakAranI sukhasAmagrI jIvane maLI hoya, te badhA karatAM uttama gaNavA yogya, puNyanA phaLarUpa sadguruno yoga maLavo, e che ema pahelI lITImAM jaNAvyuM. jene sadguruno yoga maLyo che, te mahAbhAgyazALI che. pUNiyAzrAvakanI pAse paisoTako ke sukhasAmagrI bahu nahotI. parANe divasa pUrA thAya tevI, pUNiyo veMcIne gujarAna calAvavuM paDe tevI puNyasAmagrI hatI; topaNa zrI mahAvIra bhagavaMte zrI zreNikarAjA karatAM tenI mahattA vizeSa batAvI. tethI bAhya puNya karatAM, dharma-ArAdhana thai zake tevo yoga ane potAnI tevI yogyatA, e prazasta puNyanuM phaLa che. sadguruyoga saphaLa kevA krame karIne thAya che, te bIjI lITImAM jaNAvyuM ke vacanarUpI sudhA (amRta) sAMbhaLatAM hdayamAM je zoka, azAMti, uttApa, kleza hatAM te zAMta thai gayAM ane hRdaya zokarahita, prasannatAvALuM, halakuM phUla thai gayuM. sadgurunAM vacano jIvamAM ullAsa prere che. te ja tene sadguru upara zraddhA thavAmAM madada kare che, te have kahe che : nizraya ethI Aviyo, TaLaze ahIM utApa; nitya karyo satsaMga meM, eka lakSathI Apa. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (143) potAnI dazA badalAI, te ja sadgurunAM vacanono, saruno upakAra che ema jIvane thAya eTale AtmA sAkSI pUre ke AvA sadUgurunuM sevana jarUra mArA saMsAra-saMtApo TALI mokSa pamADaze. tethI paramakRpALudeve sadguru pratye upakAra jaNAvatAM kahyuM ke he sadguru bhagavAna ! meM Apano satsaMga sadAya karyo che; temAM meM kaMI svArthanI, zarIranI ke koI bIjI apekSA rAkhI nathI. mAtra mArA AtmAnuM hita jarUra thaze, evo lakSa meM rAkhyo che. "mAtra mokSa abhilASa'' sivAya meM kaMI manamAM rAkhyuM nathI. tethI satsaMganuM phaLa je asaMga dazA ke mokSa te mane maLaze, evo mane aMtaramAM nizcaya thayo che. ATalA vistArathI, te traNa kaDIomAM kahelo bhAva samajAvo sugama thaze. potAnA hRdayamAM paramakRpALudeva pratye bhAva, prema vadhArI vicAravAthI vizeSa-vizeSa samajAI, saMtoSa ane AnaMda anubhavAzejI. tame paNa zabdArtha to jANatA hazo, chatAM tamArI bhAvanAne mAna ApIne, sapuruSanAM vacanamAM citta rokavAthI mane paNa hitanuM kAraNa che ema mAnI, patra lakhyo che. te vAMcI, vicArI paramakRpALudevano ApaNA badhA upara apAra upakAra che, tenuM bahumAnapaNuM divase-divase vardhamAna thAya tema vRtti vahe, e ja bhAvanA saha patra pUrNa karuM chuMjI. (bI-3, pR.365, AMka 366) T A baMdhAyelA pAme che mokSa ema kAM na kahI devuM? (157-18) karma baMdhAyelAM che. te samaye samaye jAya che, tethI jIva mokSa ja pAme che; paNa pAchAM navAM bAMdhI le che, tethI mokSa thato nathI. paramakRpALudeve bahu vicAraNA karI che. (bo-1, pR.328) bhagavAna paripUrNa sarvaguNasaMpanna kahevAya che. tathApi emAMya apalakSaNa kaMI ochAM nathI ! (15) bALapaNe ApaNa sasanehI, ramatA nava nava veze; Aja tume pAmyA prabhutAI, ame to saMsAra niveze. ho ! prabhujI, olaMbhaDe mata khIjo" jJAnIkI gati jJAnI hI jANe" e vacana pramANe, te mahApuruSano Azaya te ja jANe; paNa ApaNe tenAM bIjAM vacanone AdhAre, AtmArthane anukULa artha karI, teno Azaya samajavA prayatna karIe to temAM aDacaNa jevuM jaNAtuM nathIjI. patrAMka 201mAM pote lakhe che : ".... ane vAsudeva hari cAhIne keTaloka vakhata vaLI aMtardhAna paNa thaI jAya evA lakSaNanA dhAraka che; mATe ame asaMgatAne icchIe chIe; ane tamAro sahavAsa te paNa asaMgatA ja che, ethI paNa vizeSa amane priya che. satsaMganI atra khAmI che; ane vikaTa vAsamAM nivAsa che." e Akho patra vAMcavA-vicAravAthI, je padanI teozrIne prApti thaI che, te TakAvI rAkhavAmAM keTalI muzkelI paDatI haze ane temAM sAMsArika pravRtti keTalI bAdhaka samajAtI haze tathA satsaMganI jhaMkhanA keTalI che, te jaNAvavA paramAtmAnAM "apalakSaNa'rUpa Thapako, bhaktibhAve paramAtmAne Apyo jaNAya chejI. te ja vAta anya patramAM pragaTa karI che: "niraMjanapadane bUjhanArA niraMjana kevI sthitimAM rAkhe che, e vicAratAM akaLagati para gaMbhIra, samAdhiyukta hAsya Ave che ! have ame amArI dazA koi paNa prakAre Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (144) 144 kahI zakavAnA nathI; to lakhI kyAMthI zakIzuM? ApanAM darzana thaye je kaMI vANI kahI zakaze te kaheze. bAkI nirUpAyatA che.'' (187) e kavimaya jIvananA anyoktirUpa udgAro che. jema samakitane dUSaNa ApavArUpa vacana lakhyuM che : ""mane grahaNa karavAthI grahaNa karanAranI icchA na thAya topaNa mAre tene parANe mokSe laI javo paDe che; mATe mane grahaNa karavA pahelAM e vicAra karavo ke mokSe javAnI icchA pheravavI haze topaNa kAma AvavAnI nathI; mane grahaNa karavA pachI navame samaye to mAre tene mokSe pahoMcADavo joie. grahaNa karanAra kadAca zithila thaI jAya topaNa bane to te ja bhave. ane na bane to vadhAremAM vadhAre paMdara bhave mAre tene mokSe pahoMcADavo joie. kadAca mane choDI dai mArAthI viruddha AcaraNa kare athavA prabaLamAM prabaLa evA mohane dhAraNa kare topaNa ardhapudgalaparAvartananI aMdara mAre tene mokSe pahoMcADavo e mArI pratijJA che ! arthAt ahIM samyaktvanI mahattA batAvI che.'' (vyAkhyAnasAra 1-66) dUSaNanuM nAma daI mahattA, jema samakitanI pragaTa karI che, tema paramAtmAnAM apalakSaNa kahIne, temanuM vikaTatAthI prApta thavuM ane TakAvI rAkhavuM thAya che, te darzAvavA tevI bhASA, vicAraNA preravA, AnaMdadAyIrUpe (hAsyarUpe) jANe paramAtmAnA sakhA banI, tenAM dUSaNa dekhADatA hoya tema lakhANa che. te UMDA UtarI vicAratAM samajAya tema cheja. gopAMganAo zrIkRSNane cittanA cora ke mAkhaNacora kahI vagovatI hatI ke vakhANatI hatI, te teno Azaya samajatAM AnaMda Ave tema che jI. (bI-3, pR.345, AMka 348) D chUTavAnI vArtAno AtmAthI bhaNakAra thaze. (16) AtmavIrya vadhe tevAM jenAM vacana ane AcAra hoya, tenI smRtithI paNa jIva jAgRti pAme che, e vAta pa.u.5.pU. prabhuzrIjIne sAkSAt maLelA mumukSuonA anubhavanI che. badhAno AdhAra sAcI zraddhA chejI. e guNa jenAmAM jAgyo, tene pachI chUTavA bhaNI ja vRtti vahyA kare che. paramakRpALudeva lakhe che ke jene eTalo dRDha nizcaya thayo che ke jJAnI puruSanI AjJA e ja mokSanuM kAraNa che, te sivAya bIjo upAya nathI, tene tyArathI bIjA doSonuM nivartavuM thAya che. AjJA na uThAvAtI hoya tevAM kAmamAM pravartatAM paNa, AthI mArA AtmAne kaMI kalyANa thanAra nathI eTalo vairAgya to rahyA ja kare che, ane bhAvanA AjJA uThAvavAnI rahe che. A ja, ""chUTavAnI vArtAno AtmAthI bhaNakAra thaze." e vAkyano paramArtha samajAya che. (bo-3, pR.644, AMka 764) D joke tIrthakara thavA icchA nathI, paraMtu tIrthakare karyA pramANe karavA icchA che. (170) tIrthakara jevA thavuM nathI eTale ke samavasaraNa racAvuM, devone namAvuM, evuM mAna thAya tevuM karavuM nathI; paNa tIrthakara pote taryA ane bIjAne tAryA, te amAre karavAnuM che. (bo-1, pR.305, AMka 58) D Apane vijJApana che ke vRddhamAMthI yuvAna thavuM ane A alakha vArtAnA agresara AgaLa agresara thavuM. (170). pU. zrI sobhAgabhAIne jaNAveluM che ke uMmaramAM vRddha hovA chatAM bhAvathI yuvAna thavuM. puSpamALAmAM pote lakhe che ke "jo tuM yuvAna hoya to udyama ane brahmacarya bhaNI draSTi kara.' (2-27) udyama eTale sapuruSArtha ane brahmacarya te AtmacaryA, AtmAnI oLakhANa karI temAM pariNamana karavuM. A baMne Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 karAvIne paramapuruSa, je alakha vArtAnA agresara ja che, temaNe potAnI hayAtImAM samAdhimaraNamAM agresara karyA ane mahAmunione durlabha evuM samAdhimaraNa karAvyuM, tethI e vAkyano paramArtha akSare-akSara te puruSe satya karI batAvyo chejI. paramakRpALudevanAM vacano alakha vArtAnA sAcA lekha che, te jenA hRdayamAM vasaze, tene namaskAra chejI. (bo-3, pR.422, AMka 430) kahevAtA Adhunika muniono sUtrArtha zravaNane paNa anukULa nathI sUtra ane tenAM paDakhAM badhAMya jaNAyAM che. (170) A patramAMnA keTalAka vAkyo potA mATe che. keTalAMka baMnene (potAne ane pU. zrI sobhAgabhAine) uddezIne lAge che. paheluM vAkya potAne paNa anukULa nathI, tema zrotAone paNa anukULa nathI; kema ke rasalubdha, yazalubdha, mAnalubdha Adi mohamAM paDelA, dharmanuM mULa vinaya te jenA hradayamAM ropAyuM na hoya ane svacchaMda-pariNAmI hoya, te bhale bhagavAnanAM sUtro vAMce; paNa brAhmaNiyA rasoi atyaMja (bhaMgI) pIrase, te kone kAma Ave ? tema mithyAtvabhAva sahita je prarUpaNA che, te pakavAnnane viSamizrita karanAratulya che. bIjuM vAkya, potAnA jJAna viSe ullekha che. parArtha sAvagha vartana, bhUta bhAvi vartamAna; sabhAdimAM jANI vade - nahIM, sapApa muni mAna. (bo-3, pR.700, AMka 841) niraMtara udAsInatAno krama sevavo. (172) paramakRpALudeva sivAya bIjI vAtomAM vRtti jatI rokavI ghaTe che. jagatamAM aneka prakAro jovAya, saMbhaLAya, jaNAya te pratye upekSA rAkhI vartyA vagara chUTako nathI. bane teTaluM jagata saMbaMdhI bhUlI jaizuM to ja paramArthanI tAlAvelI jAgaze ane najIvI vastuo saMbaMdhI cittamAM vicAro AvyA karaze, tyAM sudhI agatyanA alaukika-vicArone sthAna nahIM maLe. tevA vicAro Ugaze paNa nahIM ke TakI paNa nahIM zake. mATe niraMtara udAsInatAno krama sevavAnI prathama bhalAmaNa kRpALudeve karI che, te bahu agatyanI chejI. (bo-3, pR.714, AMka 864) satsvarUpane abhedabhAve ane ananya bhaktie namonamaH (194) satsvarUpa ke zuddha dharmane namaskAra, bhAva-bhaktithI tevA thavA, tevI abhedabhAvanA karI karyA che ane jJAnaprAptino mArga eka ja vAkyamAM darzAvI dIdho che. patrane aMte jaNAvelA cAra pratibaMdho - lokalAja, svajanakuTuMba, dehAbhimAna ane saMkalpa-vikalpa, jene TaLI gayA che tevA bhAva apratibaMdhapaNe niraMtara vicaratA jJAnIpuruSanA caraNAraviMdanI upAsanA, te pratye acaLa prema ane samyapratIti (satpuruSanI oLakhANapUrvaka AtmasvarUpanI pratIti) AvyA vinA, potAnA yathArtha svarUpanI prApti (oLakhANa) jIvane thatI nathI. eTalI yogyatA Avye, Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (146 sapuruSanuM svarUpa samajAye, jIvane puruSanI bhaktithI potAne jJAnadazA prApta thAya che. A ja kAma A bhavamAM karavA yogya che. te paDI mUkI, jIve dharmane nAme aneka sAdhano karyA che. sapuruSane e ja kahevuM che ane te kaheluM samajIne, jIva AjJA rUDe prakAre uThAve to satpaSanI dazA ke sAmAyika athavA AtmasvarUpanI prApti thAya, ema sUyagaDAMga nAmanA bIjA aMgamAM RSabhadeva bhagavAne potAnA aThThANuM putrone upadeza dIdho che. teno A sAra che, ema jaNAvyuM che. "jJAnI puruSanI AjJA che te, bhavamAM javAne ADA pratibaMdha jevI che.'' (511) eTale jIva sAcA aMtaHkaraNe sapuruSanI AjJA uThAve to pharI janmavuM na paDe, evo jJAnIpuruSanI AjJAmAM camatkAra chejI. (bo-3, pR.672, AMka 805) D paramamahAbhyA gopAMganAo mahAtmA vAsudevanI bhaktimAM e ja prakAre rahI hatI. (223) Ape zaMkA lakhI ke "mahAtmA vAsudeva' ema kahyuM ane "paramamahAbhyA gopAMganAo'' kahI che, tenuM zuM kAraNa? tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke te ema sUcave che ke parama mAhAsya to zrI vAsudevanuM ja che, tethI zrI vAsudeva mahAtmA che ane temanuM mAhAsya samajanAra (gopAMganAo) parama mahAbhyA athavA parama bhaktivaMta che, ema samajavA yogya chejI(bI-3, pR.391, AMka 398) | niHzaMkatAthI nirbhayatA utpanna hoya che, ane tethI niHsaMgatA prApta hoya che. (254) pUjyazrI : niHzaMkatA eTale zuM? eka mumukSu : AtmA che tene viSe zaMkArahitapaNuM. bIjo mumukSu sapuruSane viSe zaMkArahitapaNuM. pUjyazrI : mULa pAyo satvaruSa che. sapuruSane viSe niHzaMkapaNuM hoya ke A ja sapuruSa che, to ja tenI AjJAnuM ArAdhana thaI zake. puruSamAM jene dRDha nizcaya hoya che, tene mohAsakti maTI padArthano nirNaya hoya che. tene lIdhe vyAkuLatA maTe che ane tethI niHsaMgatA prApta thAya che. (bo-1, pR.59, AMka 36) | mumukSatA e che ke sarva prakAranI mohAsaktithI mujhAI eka "mokSa'ne viSe ja yatna karavo .. te utpanna thavAnuM lakSaNa potAnA doSa jovAmAM apakSapAtatA e che. (254) mArAmAM mumukSutA utpanna thai che ke nahIM, ema koine jovuM hoya to vicAravuM ke huM mArA doSa jovAmAM apakSapAtatA rAkhuM chuM ke nahIM? ema dekhe to khabara paDe. je doSa dekhAya, te kADhavAno prayatna kare to nIkaLI jAya. (bo-1, pR.59, AMka 36). pote krodha karato hoya to krodha sAro na mAne, doSane khoTo jANe, ane kADhavAno prayatna kare. pote jUThuM bolato hoya to huM ekalo ja kyAM jUThuM boluM chuM, jagatamAM ghaNAM bole che." - ema na kare, te apakSapAtatA che. (bo-1, pR.131, AMka 7). [ A lokanI alpa paNa sukhecchA rahyA kare che, jethI jIvanI jogyatA rokAI jAya che. (254) A lokanI alpa paNa sukhecchA eTale parapadArthothI sukhabuddhi, eTale amuka ATaluM hoya athavA amuka jagA AvI hoya ke AvI jAtanA saMyogo hoya to dharma thAya ane tevA saMyogo maLyA hoya to tevA khyAlathI dharmadhyAna karyA kare. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (147 evI mAnyatA hoya ke amuka AvuM hoya tethI dharmadhyAna thAya, to pachI pratikULa saMyogo AvatAM khAsa vastu che te visArI de; kAraNa, tevo teno agAu abhiprAya hato; paraMtu ema ja nizcaya thai gayo hoya ke je kaMI, A AtmAne AnaMda athavA sukha maLe che, te potAthI ja maLe che, paravastuthI nathI maLatAM; jo ema ja nakkI karI dIdhuM hoya ke mokSa meLavavAmAM asaMgatA AvavI khAsa jarUranI che; to pachI game tevA saMyogo AvI paDe topaNa nizrayamAM pharaka paDe nahIM. (bo-1, pR.4, AMka 3) T satpaSamAM ja paramezvara buddhi, ene jJAnIoe parama dharma kahyo che, ane e buddhi parama dainyatva sUcave che; jethI sarva prANI viSe potAnuM dAsatva manAya che. (254) alpa matithI parama gaMbhIra jJAnAvatAra mahApuruSanA e vAkyano saMkSepArtha samajAya te prakAre lakhavA prayAsa karuM chuM. "sapuruSa e ja ke nizadina jene AtmAno upayoga che.' (76) tathA ""he puruSapurANa ! ame tArAmAM ane puruSamAM kaMI bheda hoya ema samajatA nathI; tArA karatAM amane to puruSa ja vizeSa lAge che; kAraNa ke tuM paNa tene AdhIna ja rahyo che, ane ame sapuruSane oLakhyA vinA tane oLakhI zakyA nahIM; e ja tAruM durghaTapaNe amane puruSa pratye prema upajAve che, kAraNa ke tuM vaza chatAM paNa teo unmatta nathI, ane tArAthI paNa saraLa che, mATe have tuM kahe tema karIe ?' (13) A ane AvAM aneka vAkyo, sadguru dvArA deva oLakhAya che, ema jaNAve che. sadgurunA upadeza vaNa, samajAya na jinarUpa; samajyA vaNa upakAra zo? samajya jinasvarUpa." sadgurupadameM samAta hai, arihaMtAdi pada sarva; tArta sadguru-caraNa ko, upAso tajI garva." e sarva sAkSI pUre che ke AtmajJAnarUpa parama dharma sapuruSa ke sadgurunI bhaktithI prApta thAya che. cha padanA patramAM aMte jaNAve che : "je satparuSoe sadgurunI bhakti nirUpaNa karI che, te bhakti mAtra ziSyanA kalyANane arthe kahI che. je vyaktine prApta thavAthI sadgurunA AtmAnI ceSTAne viSe vRtti rahe, apUrva guNa draSTigocara thaI anya svacchaMda maTe, ane saheje Atmabodha thAya ema jANIne je bhaktinuM nirUpaNa karyuM che, te bhaktine ane te puruSone pharI pharI trikALa namaskAra ho !' parAbhakti viSe pote lakhe che : "paramAtmA ane AtmAnuM ekarUpa thai javuM (!) te parAbhaktinI chevaTanI hada che. eka e ja laya rahevI te parAbhakti che. .... paramAtmAne niraMjana ane nirdeharUpe ciMtavya jIvane e laya AvavI vikaTa che, eTalA mATe jene paramAtmAno sAkSAtkAra thayo che, evo dehadhArI paramAtmA te parAbhaktinuM parama kAraNa che. te jJAnIpuruSanAM sarva caritramAM aikyabhAvano lakSa thavAthI tenA ddhayamAM virAjamAna paramAtmAno aikyabhAva hoya che; ane e ja parAbhakti che. jJAnIpuruSa ane paramAtmAmAM aMtara ja nathI; ane je koI aMtara mAne che, tene mArganI prApti parama vikaTa che. jJAnI to paramAtmA ja che; ane tenA oLakhANa vinA paramAtmAnI prApti thaI nathI; mATe Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148) sarva prakAre bhakti karavA yogya evI dehadhArI divyamUrtine - jJAnIrUpa paramAtmAnI mUrtine - namaskArAdi bhaktithI mAMDI parAbhaktinA aMta sudhI eka laye ArAdhavI, evo zAstralakSa che. paramAtmA A dehadhArIrUpe thayo che ema ja jJAnIpuruSa pratye jIvane buddhi thaye bhakti Uge che, ane te bhakti krame karI parAbhaktirUpa hoya che. .... paMcaparameSThI maMtramAM paNa "namo arihaMtANaM' pada pachI siddhane namaskAra karyo che; e ja bhakti mATe ema sUcave che ke prathama jJAnI puruSanI bhakti; ane e ja paramAtmAnI prApti ane bhaktinuM nidAna (kAraNa) che." (223) Ama paramakRpALudevanA ja zabdomAM mukhyapaNe te vAkyano paramArtha samajAya tevuM vividha sthaLe kaheluM. Apane vicAravA lakhyuM che. te uparathI paramakRpALudeva pratye premanI vRddhi thAya tema che, ema jANI lakhyuM che. teno potAnI mati pramANe artha karI, anya vyakti pratye prema DhoLavo vidbhakArI che, e paNa cetavaNIrUpa jaNAvavAnI jarUra lAgavAthI jaNAvyuM chejI, te paraspara vicAra karI, bIjA dRSTirAga tajI, eka paramakRpALudeva pratye ananya bhaktibhAva jagADavo. 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI paNa vAraMvAra kahetA : "ame amAro citrapaTa paNa Apavo baMdha karyo ane badhAne kahI dIdhuM ke amArA vacana upara vizvAsa hoya to kRpALudevano citrapaTa rAkhavo ane enI AjJA amArA thakI maLI (maMtra) te uThAvavI; te khoTo nIkaLe tenuM jokhama amAre mAthe che." eka sapuruSa ke jJAnIne bhajatAM sarva anaMta jJAnIo bhajAya chejI, ane ekanI AzAtanA thatAM anaMta jJAnIonI AzAtanA thAya che. mATe koI prakAranI zaMkA rAkhyA vinA, jJAnIpuruSe jokhama kheDIne je puruSa ApaNane batAvyA, tenI bhaktimAM citta raheze to sarva paramAtmAnI bhakti thaI, ema gaNavA yogya chejI. dharma kahe AtmasvabhAva, e samatakI Teka" parama dharma e paramAtmapadaprApti che; tenuM kAraNa sapuruSamAM ja paramezvarabuddhi-zraddhA thavI te chejI; sarva doSo nAza karavAno te ja upAya chejI. mohanI mIThAza oLakhI, tene tajavA baLa karanAra, mumukSudazA pAme che. te mumukSutArUpa netro vinA sapuruSamAM ja paramezvarabuddhi thavI ke dekhAvI vikaTa chejI. mATe mohane zatru samajI, tenA pAzamAM nahIM phasAtAM, cetIne cAlanAra, te dazA (mohadazA) tajI mokSamArga (muktadazA) sadgurukRpAe samajI, ArAdhI zake chejI. (bI-3, pR. 260, AMka 255) kalyANanuM kAraNa satpaSa, tenuM yathArtha oLakhANa, teno bodha ane tenI zraddhA chejI; eTale jenA dvArA kalyANa thAya ema kahe che, te puruSanI pratIti, atyaMta pratIti ene jJAnIoe parama dharma athavA samakita kahyuM che. "svacchaMda, mata Agraha tajI, varte saddagurulakSa; samakita tene bhAkhiyuM, kAraNa gaNI pratyakSa." "bIjuM kAMI zodha mA. mAtra eka sapuruSane zodhIne tenAM caraNakamaLamAM sarvabhAva arpaNa karI daI vatye jA. pachI jo mokSa na maLe to mArI pAse leje." (76). ATalo bhAra devAnuM kAraNa, te ja prathama prApta karI parama preme upAsavA yogya che. temAM vighna karanAra "mAnAdika zatru mahA" che. te kema TaLe? "jAtAM sadguru zaraNamAM, alpa prayAse jAya.'' te zaraNa jIva kyAre zodhe ? pote "adhamAdhama adhiko patita, sakala jagatamAM huMya; e nizraya Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 bAvyA vinA, sAdhana karaze ya AvI laghutA dhAraNa kare to ja aciMtya mAhAtmya satpuruSanuM lAge. satpuruSane satpuruSarUpe eTale paramezvaratulya gaNe to ja potAnuM ahaMpaNuM TaLe, '"ahaMbhAvathI rahita'' thAya. paramezvaratulya satpuruSane je mAne che te, satpuruSanAM aMtaHkaraNa keTalA namra hoya che te paNa jANI jAya che. AkhA jagatanA dAsa thavAne te icche che, to teno bhakta sarva prANI pratye dAsabhAva kema na rAkhe ? ''sadgurunA upadeza vinA ane jIvanI satpAtratA vinA ema thavuM aTakyuM che.'' (47) ''vItarAgano kahelo parama zAMta rasamaya dharma pUrNa satya che, evo nizcaya rAkhavo. jIvanA anadhikArIpaNAne lIdhe tathA satpuruSanA yoga vinA samajAtuM nathI.'' (505) anaMtakALamAM Avo yoga sAthe maLI na Avyo. koi vakhate jIvane AtmasvarUpa prApta karavA tIvra jijJAsA jAgI haze, yogyatA meLavI haze; paNa satpuruSanA yoga vinA te yogyatA koi kAraNe lUMTAi gai haze; koi veLA satpuruSano yoga pUrvanA puNyAnubaMdhI puNyanA udaye maLI Avyo haze, tyAM jIvanI yogyatA vinA ke zithilatAne laine niSphaLa vahyo gayelo; paNa baMne kAraNo maLI AvyAM hota to mokSa jarUra thayo hota. vaLI patrAMka 194mAM che : ''he AyuSyamano ! A jIve sarva karyuM che. eka A vinA, te zuM ? to ke nizcaya kahIe chIe ke satpuruSanuM kaheluM vacana, teno upadeza te sAMbhaLyAM nathI, athavA rUDe prakAre karI te uThAvyAM nathI. ane ene ja ame munionuM sAmAyika (AtmasvarUpanI prApti) kahyuM che.'' e ja patrane mathALe che : 'bhAva apratibaddhatAthI niraMtara vicare che evA jJAnIpuruSanAM caraNAraviMda, te pratye acaLa prema (yogyatA-adhikArIpaNuM) thayA vinA ane samyapratIti AvyA vinA satsvarUpanI prApti thatI nathI e mArga ArAdhyA vinA jIve anAdikALathI paribhramaNa karyuM che.'' patrAMka 196 paNa vicArazojI. temAM paNa jJAnInI AjJA, ane pratibaMdha TALavA puruSArtharUpa yogyatA, e be kAraNo gaNAvyAM chejI. kalyANa karavAmAM vighnarUpa hoya te pratibaMdha rAgAdirUpa che, te bhAvarUpa pratibaMdha jene aMtaraMgamAM na hoya, tene bAhya pratibaMdha 'prArabdha' vahelAmoDAM dUra thavA saMbhave chejI. ''jJAnIpuruSano Azraya karavArUpa bhaktimArga jine nirUpaNa karyo che, ke je mArga ArAdhavAthI sulabhapaNe jJAnadazA utpanna thAya che.'' (572) patrAMka 560, 572, 647, 575, 817 ane 521 vicArazojI. kALajIpUrvaka, zaMkAonI, noTamAM judI noMdha rAkhatA jai, vacanAmRta vAMcatA rahevAthI, ghaNI zaMkAo paramakRpALudevanA patro dvArA TaLI javA saMbhava chejI. hAla nahIM samajAya, te AgaLa upara vizeSa vicAre samajAvA yogya cheja. mATe mUMjhAyA vinA, satpuruSanAM vacanono abhyAsa niyamita karatA rahevA bhalAmaNa chejI. TUMkAmAM, ApaNane je AjJA maLI che, tenuM ArAdhana vizeSa-vizeSa thaze, tema tema vizeSapaNe nirmaLa vicA2 thaze ane nathI samajAtuM, te samajAtuM jaze, eTaluM khAsa samajavA yogya chejI. (bo-3, pR.394, AMka 402) Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) D kaLiyuga che mATe kSaNavAra paNa vastu vicAra vinA na rahevuM. (254) bIjA vicAra Ave che te paDI mUkI, AtmavicAramAM rahevuM. kaLiyugamAM kyAre maraNa thaze, tenI khabara nathI. kaLiyugamAM nIce javAnA ghaNA prasaMgo hoya che. ethI bacavA jJAnIpuruSe je maMtra Apyo hoya, temAM citta rAkhavuM. haratAM-pharatAM ''sahajAtmasvarUpa paramaguru'' maMtramAM citta rAkhavuM. paramagurue te svarUpe pragaTa karyuM che. badhAM karma kSaya kare, evI A vastu che. bIjI vastuo dekhAya, saMbhaLAya, teno vicAra Ave - te badhuM karma baMdhAve che. samaye-samaye karma baMdhAya che, mATe puruSArtha paNa samaye-samaye karavAno che. AtmabhAvanA vagara kSaNa paNa rahevA jevuM nathI. maMtranuM smaraNa pravAharUpe cAlu rAkhavuM. thoDI vAra karIne mUkI devAnuM nathI. zarIra che te badho kacaro che. temAM AtmA eka suMdara vastu che. tenuM dhyAna karavAthI AtmA nirmaLa thAya che. savicAra karavAthI AtmadhyAna thAya che; ane AtmadhyAna thAya to nirmaLatA thAya. (bo-1, pR.267, AMka 4) |"durlabha evo manuSyadeha paNa pUrve anaMta vAra prApta thayA chatAM kaMI paNa saphaLapaNuM thayuM nahIM, paNa A manuSyadehane kRtArthatA che ke je manuSyadehe A jIve jJAnIpuruSane oLakhyA, tathA te mahAbhAgyano Azraya karyo .... je Azrayane pAmIne jIva te bhave athavA bhAvi evA thoDA kALe paNa svasvarUpamAM sthiti kare." (692) aciMtya tuja mAhAbhyano, nathI praphullita bhAva; aMza na eke snehano, na maLe parama prabhAva. (264-6) A doharAno bhAvArtha tame pUchayo hato, teno paramArtha upara TAMkelA patramAM spaSTa samajAya che ke "jene bIjuM kaMi sAmarthya nathI, evA abudha ane azakta manuSyo paNa te AzrayanA baLathI parama sukhahetu evAM abhuta phaLane pAmyA che, pAme che ane pAmaze. mATe nizcaya ane Azraya ja kartavya che, adhIrajathI kheda kartavya nathI.' (843). AvuM aciMtya ciMtAmaNisvarUpa dharmanuM svarUpa jeNe nirUpaNa karyuM che, tenuM aciMtya mAhAbhya che, paNa te pratye praphullita bhAva, parama ullAsa jIvane Avato nathI. e koI pUrvanA aMtarAya bhAse che. sAMsArika tuccha vastuo pratye sarva pradeze AtmA AkarSAI tanmaya banI jAya che, paNa teno eka aMza paNa paramapuruSanA parama upakAra pratye Takato nathI; tenI sAthe prIti baMdhAtI nathI; tenI smRti vAraMvAra AvatI nathI, e jIvanuM nirbaLapaNuM pragaTa jaNAya che. vaLI A kaLikALamAM janmI, paravastumAM vRtti rAkhI, jIve potAnA vIryane AtmaghAtaka banAvyuM hovAthI, evo parama prabhAva jIvamAM pragaTI Ave tema jaNAtuM nathI. paramaguru zrI gautamasvAmI mithyAtvakuLamAM janmyA, UcharyA. adhyayana karyuM ane mithyAtva poSI vedAMtamAM agragaNya banyA. chatAM, te vIrya, parama pratApI zrI mahAvIra bhagavAnanA yoge palaTAI gayuM to paTTadhara gaNadhara padavI pAmyA. evo parama prabhAva ke he prabhu ! mArAmAM jaNAto nathI ane parama prabhAva vinA A svayaMbhUramaNa samudra jevo moha tarI zakAya evo nathI; to he paramakRpALudeva ! Apa Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAna jahAja ja amAro AdhAra che, AzrayasthAna che. ema e gAthA vicAravA yogya chejI. (bo-3, pR.517, AMka 561) kALa doSa kaLithI thayo, nahi maryAdA dharma; toya nahIM vyAkuLatA, juo prabhu muja karma. (264-9) paramakRpALudeve A kALane kaLikALa kema kahyo che tenA kAraNamAM, mukhya anadhikArIpaNuM ane puruSArthanI hInatA, e kAraNo kahyAM che. 151 satpuruSano yoga ocho, tevA vakhatamAM jIva nyAyanIti ane sAmAnya vrataniyamAdi vaDe yogyatA meLavavA puruSArtha kare to te maryAdAdharma ArAdhI zake che; te paNa na bane to jIvane ghaNI vyAkuLatA thavI joie. pANImAMthI bahAra kADhelI mAchalI taraphaDe tema AtmahitanAM kAraNothI dUra rahevAya, tyAM jIvane mUMjhavaNa thavI joie; te na thAya to jIvane karmano bojo vizeSa che ema samajavA yogya che, eTale mAthe bhAra ghaNo che, te alpa AyuSyamAM patAvI devA vizeSa puruSArthanI jarUra che. zithilatA koi rIte hitakArI nathI. indriyanA viSayomAM rAcavA yogya nathI. A, te gAthAno TUMko bhAvArtha chejI. Apa vizeSa vicArI, AtmA UMco Ave tema vartazojI. (bo-3, pR.743, AMka 914) tuja viyoga sphurato nathI, vacana nayana yama nAhIM. (264-11) satpuruSanuM jene oLakhANa thayuM che, tene potAnAM ahobhAgya pragaTa thayAM ema gaNavA yogya che; tenA yoge A apAra bhavasAgara jarUra tarAze evI tene dRDhatA hRdayamAM thAya che; paNa koi aMtarAya karmanA yoge teno viyoga raheto hoya to tenA viyogamAM mAtra tenI AjJAmAM ja vRtti rAkhIne rahevuM ghaTe chejI, tema vartAya to viyoga paNa kalyANakArI nIvaDe ema che. chatAM A jIvanI evI adhama dazA che ke te viyoga vAraMvAra sAMbharI Avavo joie ane te mahApuruSanI smRtinI vismRti karAvanArI pravRtti jhera jevI lAgavI joie, tene badale bola-bola karavAmAM ane anarthakArI rUpAdine nihALI temAM tallIna thavAthI, te zA mATe janmyo che ane zAmAM kALa gALe che, tenuM tene bhAna rahetuM nathI. vacananI pravRtti, bolavArUpa ane paranAM ahitakArI vacana sAMbhaLavArUpa, saMyamamAM na rahe to te satpuruSane ane tenA bodhane bhulAvI saMsAravardhaka karmamAM prere che; tema ja 'nayana yama' eTale rUpAdi nihALavAnI pravRttino saMyama na karAya to tenuM phaLa paNa tevuM ja Ave che. jema koi pativratA strIne tenA patino viyoga raheto hoya te kALe, te sArA zaNagAra paheratI nathI tathA bIjAnAM zaNagArelAM zarIra jotI nathI. bIjA mANaso sAthe bakabakATa karatI nathI, vAtomAM gUMthAtI nathI; paNa patinA guNagrAma ciMtavatI sAdo khorAka, sAdo veSa ane ekAMta sthAna sevI dahADA kADhe che, badhA zokha tajI de che; tema sadgurunA viyoge bhaktAtmAo bIjethI vRttio pAchI vALI sadgurunA guNo, upakAro, teNe jaNAvela bodhamAM vRtti rAkhI jIve che. paNa he prabhu ! huM to vacana, nayana Adino saMyama sAdhI zakato nathI, to mArI zI vale thaze ? mAre eka satpuruSane AdhAre taravuM che ane temAM vighna karanAra vRttiono tyAga thato nathI, te mUMjhavaNa mumukSujanone rahyA kare che. teno pokAra A kaDImAM karyo chejI. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (152 152) AMdhaLA mANasane koI dekhatAnuM avalaMbana hoya to tene ghera pahoMcI jAya, paNa teno hAtha mUkI daI, koI takarAro sAMbhaLavA khoTI thAya to zI vale thAya ? tema aciMtya jenuM mAhAtya che tevA puruSanuM avalaMbana tajI sinemA, nATaka ke klezakArI vAto jovA, sAMbhaLavAmAM zI hAni che te vicArI. sapuruSamAM ahoniza vRtti rAkhavI ghaTe che. (bo-3, pR. 254, AMka 248) sahu sAdhana baMdhana thayAM, rahyo na koI upAya satasAdhana samajyo nahIM, tyAM baMdhana zuM jAya? (264-17) jIve ghaNAM sAdhana, ekAMta sevana, giriguphAo, saMthArA vagere karela che, chatAM je khAmI rahI gaI che, tene laIne janmavuM paDyuM che. mATe satsAdhana samajavAmAM A bhavamAM bhUla na rahI jAya, tema kartavya che. tene arthe satsaMga, sadvAMcana, savicAra, sadgurunI AjJAnuM ArAdhana, gurukuLavAsa AdinI jarUra chejI. dehAdi padArtho karatAM anaMtagaNI kALajI, AtmAnI rAkhavA paramakRpALudeve pharamAvyuM che, te vAraMvAra vicArI yathAzakti AcaravA yogya chejI. badhuM eka divase banatuM nathI, paNa lakSa te ja rAkhavo ghaTe che. bane teTaluM ArAdhana karavuM. na banI zake, tenI bhAvanA karyA karavI to anukULa saMyogo sAMpaDaye, te bhAvanA jarUra saphaLa thazejI, jevI jenI bhAvanA hoya che, tevI tene siddhi vahelImoDI maLe chejI. (bI-3, pR.523, AMka 547). T "durlabha evo manuSyadeha paNa pUrve anaMta vAra prApta thayA chatAM kaMI paNa saphaLapaNuM thayuM nahIM, paNa A manuSyadehane kRtArthatA che, ke je manuSyadehe A jIve jJAnI puruSane oLakhyA, tathA te mahAbhAgyano Azraya karyo .... je Azrayane pAmIne jIva te bhave athavA bhAvi evA thoDA kALe paNa svasvarUpamAM sthiti kare." (692) "adhamAdhama adhiko patita, sakaLa jagatamAM huMya; e nizvaya AvyA vinA, sAdhana karaze zuMya?" (264-19) e gAthA pUchI, teno vicAra ema kartavya che ke nigodathI nIkaLI paramakRpALudevanA zaraNa sudhI avAyuM e koI alaukika bInA banI che; paraMtu have jo te zaraNa, maraNa sudhI pakaDI na rAkhuM to mArA jevo AtmaghAtI, mahApApI bIjo koI gaNAya nahIM. teNe jaNAvela mArge cAlavAne badale, kALA hAtha ane kALA mukhavALA vAMdarA jevo pazupaNe vatuM; kALAbajAranI nItithI dhana ekaThuM karavAmAM ja jIvana tArtha mAnuM ane A bhavanuM uttama kartavya, A patrane mathALe jaNAvyuM che te, vIsarI jAuM to sapuruSane maLI, tenI prarUpaNAthI viparIta vartI, teno drohI banavAnuM adhamAdhama puruSanAM lakSaNa jevuM meM karyuM gaNAya; pazu ke anAryajanone to koI AdhAra ke upadeza karNagocara thayo nathI, tethI te tajavA yogya vastunuM atyaMta mAhAbhya manamAM rAkhe, temAM teno doSa ocho gaNAya; paNa jene paramapuruSanAM darzana, tArakatattvathI pUrNa vacano karNagocara thayAM che, teno Azrita gaNAya che, chatAM tene vagovAve, niMdAve tevuM jenuM vartana, ciMtana, kathana hoya te adhamAdhama puruSa karatAM paNa adhika patita gaNAya ema vicArI, potAnI javAbadArIno uttama khyAla rAkhI, je puruSonuM avalaMbana lIdhuM che te ja niraMtara dhyeyarUpe, AcaraNanA AdarzarUpe rahe tema puruSArtha kartavya chejI. (bI-3, pR.518, AMka 561) Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (153 huM to doSa anaMtanuM enuM bIjuM rUpa ja che. mArAmAM bahu doSo bharelA che. bhagavAnamAM jeTalA guNa che, teTalA mArAmAM doSo bharelA che. huM chelle pagathiye Ubho chuM. mAre haju ghaNo puruSArtha karavAno che. huM badhAthI adhama chuM, ema potAnuM adhamapaNuM lAge tyAre puruSArthadharma vardhamAna thAya. (bo-1, pR.54, AMka 29) para prema pravAha baDhe prabhuseM. (25-8) jIvanI pAse premarUpI mUDI che. te zarIramAM, kuTuMbamAM verI nAkhI che. te badhethI uThAvI, satpaSa pratye parama prema karavAno che. prema saMsAramAM rokAyo che. premanI jeTalI zakti che, te badhI prabhu pratye vaparAya to te para prema eTale parama prema che. prema e AtmA che. (bo-1, pR.351, AMka 55) saba Agamabheda suri base. (265-8) sarva Agamano bheda ddhaye vase, sarva zAstronuM kahevuM che te samajAya. jyAMthI AgamanI utpatti thaI che, evA zuddha paramAtmasvarUpanI prApti jene che, tene paNa zrutakevaLI kahe che. utkRSTa tyAga che, tyAM utkRSTa jJAna che. kevaLa arpaNatA' e kevaLajJAnanuM kAraNa che. (bo-3, pR.383, AMka 387) "ATha samiti jANIe jo, jJAnInA paramArthathI; to jJAna bhAkhyuM tehane, anusAra te mokSArthathI." (267-6) pAMca samiti ane traNa gupti - e ATha samiti che. ATha samitinuM jo yathArtha jJAna thAya to eTalAmAM badhA pravacanono sAra AvI jAya che. mana-vacana-kAyAne yathArtha pravartAvavAM eTale azubhamAM na pravartAvavAM. iryAsamiti eTale cAlavuM paDe to jJAnInI AjJA pramANe cAlavuM. vacana bolavuM paDe to te jJAnInI AjJA pramANe bolavuM. maLamUtra visarjana karavAM paDe to te jJAnInI AjJAe karavAM. vastu levI-mUkavI paDe to jJAnInI AjJAe levA-mUkavI. AhAra levo paDe to jJAnInI AjJA pramANe levo. ATalAmAM badhuM AvI jAya che. AjJAe varte to gharma thAya. e cAritra che. mokSano upAya sudharma che. mokSano upAya yathArtha vartana che. je jJAna mokSane mATe thAya, te jJAna che. (bo-1, pR.333, AMka 84) je mahatu puruSanuM game tevuM AcaraNa paNa vaMdana yogya ja che, evo mahAtmA prApta thaye niHsaMdehapaNe na ja vartI zakAya tema te vartato hoya to mumukSue kevI vRSTi rAkhavI e vArtA samajavA jevI che. (272) sadgurunuM lakSaNa pahelA vAkyamAM TUMkAmAM evuM karyuM che ke "je mahapuruSanuM game tevuM AcaraNa paNa vaMdana yogya ja che.' ATalI vAta to pUchanAra ane sAMbhaLanAra baMnene mAnya che, e vAta svIkAra karI, niHzaMka Ama ja che evuM gaNI pachI prazna thAya che ke "evo mahAtmA prApta thaye niHsaMdehapaNe na ja vartI zakAya tema te vartato hoya to mumukSue kevI draSTi rAkhavI ?'' mahAtmA to upara jaNAvyA tevA che eTale temanuM AcaraNa je ziSyanI (mumukSunI) draSTimAM niHsaMdehapaNe na ja vartI zakAya tevuM lAgatuM hoya, chatAM vaMdana yogya ja che. mAtra ziSyanI buddhi laukika hovAthI, Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (154) bAhyAcaraNathI mahAtmA teNe mAnyA che ane bAhyakriyA pUrvakarmane AdhIna hovAthI, pUrve eTale ajJAnadazAmAM bAMdhelAM karmano jJAnadazAmAM mahAtmAne udaya Avyo che te vakhate, mahAtmAnAM aMtaraMga pariNAma to jevuM bAhya vartana dekhAya che tevAM nathI, paNa chUTavAnI bhAvanAthI AtmajJAna pratye lakSa rAkhI, aMtaHkaraNamAM pazcAttApapUrvaka varte che; paNa ziSyamAM, jJAnInuM aMtara kevuM che, te jovAnI zakti hajI pragaTI nathI, tethI te to ema mAne che ke huM paNa AvA niMdavA lAyaka karmane tajI zakuM tema chuM to mahAtmA teno tyAga kema karatA nathI ? zuM mohane laIne temanuM jJAna nAza pAmyuM haze ? vagere tarkothI tene gurunuM AcaraNa, niHsaMdehapaNe na ja vartI zakAya tevuM lAge che. paramakRpALudeva kahetA ke lokono zo vAMka kADhavo ? nAnA chokarA paNa tyAga karI zake tevo tyAga amArAmAM na dekhAya (rAtre pANI pIvuM paDe, vagere) to lokone zraddhA thavAmAM ke TakI rahevAmAM durghaTatA paDe, temAM navAI zI che? A jJAnIne dayA AvavAthI jaNAvyuM che, paNa mumukSue kevI draSTi rAkhavI, te prazna che. mumukSue to, evA mahAtmAno mane yoga thayo che, te mArAM mahAbhAgya che, ema mAnavuM. mAruM ajJAna temanI kRpAthI dUra thaI, mane AtmajJAna temanI kRpAthI thanAra che, to mAre temanA bodhamAM lakSa rAkhavo che. AcaraNa ane samajaNamAM phera hoya, paNa samajaNa mane upakArI che. tethI, AcaraNa pUrvakarma che, te tarapha jo huM najara rAkhIza to mane anaMtAnubaMdhIno udaya maMda paDyo haze, te tIvra thaze ane mAre anaMtakALa saMsAramAM rakhaDavuM paDaze. AtmajJAnInI sarva kriyA mAre to pUjya che. te kare tema mAre karavuM nathI, kahe tema karavuM che. huM to AMdhaLA karatAM paNa bhaMDo chuM. AMdhaLo to dekhe ja nahIM paNa huM to avaLuM ja dekhuM chuM. upakAra mAnavo ghaTe tyAM doSa dekhI niMdA karavA tatpara thAuM chuM, to mAre taravAno yoga kyAMthI banaze? mumukSue sapuruSanA doSa jovAthI prathama chUTavuM ja joIe, acaLa zraddhA karavI joIe to tenAM vacana tene pariNAma pAme. kevI zraddhA joIe, tenuM draSTAMta pa.pU. prabhuzrIjIe ApyuM hatuM : eka guru-ziSya vihAra karatAM vaDanI chAyAmAM visAmo levA beThA. ziSyane ThaMDA pavanathI UMgha AvI gaI. tevAmAM eka sApa doDato Avyo. tene rokIne gurue pUchayuM, zuM kAma Avyo che ? teNe kahyuM ke tamArA ziSyanA gaLAnuM lohI pIvA, pUrvanA verane laine Avyo chuM. gurue tene thobhAvIne kahyuM, huM tane tenA gaLAmAMthI lohI kADhIne ApuM chuM. ema kahI, gaLAnI cAmaDI cappathI kApavA lAgyA ke ziSya AMkha ughADI, paNa gurune joyA eTale mIMcI dIdhI ane mAnyuM ke guru karatA haze te sAruM ja karatA haze. pachI kAcalImAM lohI kADhI sApane pAyuM. te pIne te pAcho vaLI gayo. A ziSyanI peThe, mahAtmAne potAnuM gaLuM kApatA potAnI najare pratyakSa dekhe, topaNa guru je kare te mArA hitane arthe ja kare che. mAre temAMthI kaMIka zIkhavAnuM ja che. temanA AtmAnI ceSTAne viSe tenI vRtti rahe to apUrva guNa draSTigocara thaI anya svachaMda maTe ane saheje Atmabodha prApta thAya; paNa bhakti jAgI hoya to tema bane, mATe gurubhakti vadhAratA javuM, e ApaNuM kartavya chejI. (bI-3, pR.358, AMka 359) Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (155) bhagavat mukti ApavAmAM kRpaNa nathI, paNa bhakti ApavAmAM kRpaNa che, ema lAge che. (283) eka vakhate sAMje bhakti saMbaMdhI vAta nIkaLI hatI, temAM uparanuM paramakRpALudevanuM vacana carcAyuM hatuM. pachI pa.pU. prabhuzrIjIe kaheluM : "mukti eTale chUTavuM. 'tuM karma bAMdha ane huM choDuM.' ema cAlyA kare che, paNa pAtratA vinA bhakti (AtmA) ApavAmAM te kupaNa che.'' (bo-3, pR.672, AMka 805) D te puruSanA svarUpane jANIne tenI bhaktinA satsaMganuM moTuM phaLa che, je citrapaTanA mAtra joge, dhyAne nathI. je te puruSanA svarUpane jANe che, tene svAbhAvika atyaMta zuddha evuM AtmasvarUpa "gaTe che. (396). koika mumukSue paramakRpALudevanuM citrapaTa magAvyuM hatuM. tenA uttaramAM paramakRpALudeve uparanuM lakhyuM. mahApuruSanuM svarUpa oLakhAya tyAre potAnuM svarUpa oLakhAya che. " "kSamApanA''mAM Ave che ke "jema jema huM sUkSma vicArathI UMDo UtaruM chuM, tema tema tamArA tattvanA camatkAro mArA svarUpano prakAza kare che.'' saMsAranI icchA choDIne, sapuruSanA svarUpanI bhakti karavI. zuddhasvarUpa jJAnI puruSe pragaTa karyuM che, teno lakSa rAkhIne karavuM. zuddhasvarUpa vicAravAyogya che, bahAranuM badhuM bhUlavAyogya che. AtmasvarUpa pragaTa karavAnuM mahAna phaLa che. saMsArathI prema uThAvI, sapuruSa pratye karavAthI potAnuM svarUpa pragaTe che. (bo-1, pR.78) I "izvarecchAthI' je koI paNa jIvonuM kalyANa vartamAnamAM paNa thavuM sarjita haze te to tema thaze, ane te bIjethI nahIM paNa amathakI, ema paNa atra mAnIe chIe. (398) "sapuruSamAM ja paramezvara buddhi, ene jJAnIoe parama dharma kahyo che.'' (254) tyAM "izvara'no artha che; ane "jyAM sudhI pratyakSa jJAnInI icchAe, eTale AjJAe nahIM vartAya, tyAM sudhI ajJAnanI nivRtti thavI saMbhavatI nathI." (200) tyAM "icchA'no artha chejI. jJAnIne "prArabdha' "IzvarecchAdi' badhA prakAro eka ja bhAvanA, sarakhA bhAvanA che .... Izvarane viSe koI prakAre icchA sthApita karI, te icchAvAna kahevA yogya che. jJAnI icchArahita ke icchA sahita ema kahevuM paNa banatuM nathI; te sahajasvarUpa che.'' (377) AmAM paramakRpALudeve je arthamAM 'IzvarecchA' zabda vAparyo che, teno khulAso che. vartamAnamAM paNa thavuM sarjita" duSamakALamAM paNa jJAnInI AjJA pAmanAra bhAgyazALI haze. tenuM kalyANa ""ama thakI'' = paramakRpALudevanI bhaktithI thaze; kAraNa ke A kALamAM teTalI UMcI dazAvALo puruSa, temanA jevo prApta thavo asaMbhava chejI. paramakRpALudeva A kALamAM apavAdarUpa che. hajAro varSe tevA puruSo dekhAva de che. ghaNAkharA mahAtmAo gaNAtAM, paramakRpALudevanAM jJAna ane vItarAgapaNAnI sarakhAmaNImAM AvI zake tevA nathI. mATe "eka mata ApaDI ne Urbha mArge tApaDI'nI vAta jevuM, AMkho mIMcI tene zaraNe rahevAno puruSArtha kartavya chejI. zabdonI mAthAphoDa karyA karatAM AjJA ArAdhavI; ethI badhuM samajAtuM jazejI. (bI-3, pR.778, AMka 992) Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (156) jJAnInA mArgano vicAra karatAM jaNAya che ke koI paNa prakAre mUcchapAtra A deha nathI, tene da:khe zocavA yogya A AtmA nathI. AtmAne Atma-ajJAne zocavuM e sivAya bIjo zoca tene ghaTato nathI. pragaTa evA yamane samIpa dekhatAM chatAM jene dehane viSe mUccha nathI vartatI te puruSane namaskAra che. e ja vAta ciMtavI rAkhavI amane tamane pratyekane ghaTe che. deha te AtmA nathI, AtmA te deha nathI. ghaDAne jonAra jema ghaDAthI bhinna che, tema dehano jonAra, jANanAra evo AtmA te dehathI bhinna che, arthAt deha nathI. (425) vedanInA vakhatamAM kema rahevuM? te have lakhe che. jIve deha dhAraNa karyo che, temAM mArApaNuM karavA jevuM nathI. dehAdhyAsa choDavAno che. deha mAro nathI, ema thAya to dehAdhyAsa chUTe. deha te huM, ema thaI gayuM. che, te kema khase? eno ApaNe khAsa vicAra karavAno che. huM deha nathI, deha mAro nathI, evuM mumukSue karavuM. bharata cakravartIe vicAra karyo ke huM deha nathI, deha mAro nathI, huM dehano nathI. A mAre kAmanuM che, kartavyarUpa che, ema jIvane yAda ja rahetuM nathI. deha mAro che, evo bhAva thaI gayo che. dehamAM mamatA karavA jevuM zuM che? dehamAM mamatA karavI te hADakAM, mAMsa, cAmaDI ane vALamAM moha karavA jevuM che. mATInA pUtaLA jevo A deha che. mATI to pavitra che; paNa deha to apavitra che. tene pavitra manAvanAra avidyA-mithyAtva che. tene vicArIne TALavAnI che, nahIM to pharI deha dhAraNa karavo paDe. beya padArtha judA che. eka to jANe ane eka na jANe, ema taddana judA che. temAMthI na jANe tene potAnuM mAnI jIva duHkhI thAya che, kalpanAthI duHkhI thAya che. AtmAne ajJAnadazA che, te ja bhUMDI che. e ajJAnadazAmAM rahyuM kema jAya? paramArthasaMbaMdhI je duHkha che, te jIvane lAgatuM nathI. bahAranAM duHkha lAge che. je thavAnuM che, bAMdheluM che temAM khoTI thAya che. jJAnIe je AjJA karI hoya, temAM citta rAkhe to chuTAya. ene bhUlI bIjA vikalpo kare che. jIvane saMsAramAM baLatarA lAgatI nathI. mAtra draSTinI bhUla che. huM deha nathI, ema thAya to nirAMta thaI jAya. jeNe A dehanI mUcha choDI, tene upasarga Avo ke na Avo, badhuM sarakhuM che. tene namaskAra che. jene AtmadraSTi thaI hoya tene potAno deha jaDa lAge, bIjAno deha paNa jaDa lAge. sApa Ave, siMha Ave, topaNa tene AtmA dekhAya, tethI bhaya na lAge. deha uparathI moha chUTe to basa. baMne padArtha bhinna che, tene seLabheLa karI nAkhavAnA nathI. AtmAmAM mAruM-tAruM kazuM nathI, e dRyamAM kotarI rAkhavAnuM che. samyaktva thAya tene jaDa-cetananI vacce vajanI bhIMta paDe. AtmA deha nathI, deha AtmA nathI, e ciMtavI rAkhavAnuM che. mULa vastu kharekhara samajavAnI che, te jJAnI kahe che. e siddhAMtika vAta che. deha te AtmA nathI. vairAgya nathI, tethI coMTatuM nathI. deha te AtmA nathI, e kaMi jevI-tevI vAta che? dehane jaDa ane cetanane cetana jANavAthI ja badhA siddha thayA che. deha te AtmA nathI. eTaluM rahe to dehane dekhe toya moha na thAya. dehathI chUTI javuM saheluM nathI, samajaNa hoya to thAya. dehanuM mAhAbhya lAgyuM che ! te to ghaDo che. jAjarA jevo gaMdhAto che. tene have AtmA mAnavo nathI. dehano moha jema jema ocho thaze, tema AtmA bhaNI vaLAze. AtmA jevI uttama vastu, je mokSa Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 Ape, tene mUkI deha gaMdhAto che tene potAno mAne che ! deha pratye mUrchA na hoya to jADo, pAtaLo, goro, kALo hoya toya kaMi na lAge. mamatA chUTI to pachI game tevo deha rahe toya zuM ? deha to eka mAthe bhAra che. dehathI AtmA bhinna che. A dehathI huM bhinna chuM, evuM thayuM nathI. pArakI paMcAtamAM badhA bhava gALyA che. AtmA deha nathI, deha AtmA nathI, e eka nirdhAra karI mUkavo. vyavahAra karatAM e bhUlI na javAya, evuM karavuM. amAre-tamAre-badhAne A vAta dRDha karI, hdayamAM kotarI rAkhavAnI che. juduM te juduM ja, ema mAnavuM. jJAnIne A ja eka mukhya vastu kahevI che, e ja vAraMvAra lakSamAM rAkhavuM. ghaDAne jonAra jema ghaDAthI judo che, tema dehathI AtmA judo che. e lakSa jIvane rahe to sAva sahelI vAta che. coMTI javuM joie. paramakRpALudeve prabhuzrIjIne kahyuM ke AtmA juo, to prabhuzrIjIne evuM coMTI gayuM ke tyArano divasa ane AjanI ghaDI, emane e chUTayuM nathI. evuM karyA vinA chUTako nathI. jJAnIne je kahevuM che, te badhuM ekaThuM karIne A kahyuM ke deha te AtmA nathI. badhAM zAstronuM e ja rahasya che. vAto karavAnI nathI, paNa hRdayathI evuM karI nAkhavuM. (bo-1, pR.321, AMka 72) deha pratye moha karavAthI kaMi lAbha nathI. badhA jJAnIoe dehAdhyAsa choDayo che. dehane mATe du:khI thavAnuM nathI. ArtadhyAna thAya to pApa baMdhAya. dehane mATe AtmAne karma baMdhAvI adhogatimAM lai jAya, evuM karavAnuM nathI. AtmAnuM hita thAya tenI ciMtA kare to sAruM che. have to AtmAne mATe ja deha gALavo che. dehamAM ne dehamAM vRtti rahe to AtmA bhaNI vRtti jAya nahIM. anaMta bhava gayA toya dehanuM kAma thayuM nahIM. mATe dehanI paMcAta choDI, AtmAne mATe ja A deha gALavo che, evo nizcaya karavo. zarIramAM ja vedanA thAya ane mAne ke mane thAya che, ema mAnyatAmAM bhUla che. dehanA dharmane potAno mAne che. zarIramAM vRtti jAya te khoTuM che, ema samajaNa hoya to thAya. vivekabuddhi jAgI hoya, teno lakSa rAkhe to bheda paDI jAya. badhAM karma javAne mATe Ave che, paNa ajJAnane laine navAM baMdhAya che. A AtmAne ajJAna che, tethI anaMtakALathI bhaTake che. e ajJAna kyAre jaze ? enI ciMtA karavAnI che. jene mATe jhUravuM joie, tene mATe jhUrato nathI. bahAranI bahAra vRtti rAkhe che. AtmAnuM mAhAtmya nathI, tethI bahAranI bahAra vRtti jAya che. maraNa vakhate koino upAya cAle evo nathI, mATe DaravuM nahIM, zUravIrapaNe rahevuM. prANa jAya evo prasaMga hovA chatAM 'thoDIka vAra jivAya to sAruM.' ema jene na thAya, evA puruSa namaskAra karavA yogya che. dehanI mUrchA che, tyAM sudhI bhaya vagere badhuM che. huM deha nathI, AtmA chuM, maravAno nathI ema jene dRDha thayuM hoya, tene pachI bhaya zAno mithyAtvane laine Dara lAge che. e ja A bhavamAM kADhavuM che. mithyAtva haze tyAM sudhI sukha thaze nahIM; ane samyaktva hoya to, narakanI vedanA paNa sukharUpa che. karma bicArAM bakarAM che. AtmAthI badhAya bhinna che, A jagatane ane mAre kazuM levA-devA nathI, ema thAya to hiMmata Ave; to pachI nirbhaya thai jAya. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1548 deha che tyAM sudhI bhakti karavI. dehanI pAse mokSanuM kAma karAvI levuM, paNa enA nokara na thavuM. 'deha te AtmA nathI.' eTalA zabdo sAMbhaLI gAMThe bAMdhavA, jatA na karavA. AtmA ane deha judo che. AtmAne zUravIra karavAno che. dehamAM vRtti rAkhavAthI AtmA nokara thai gayo che. A deha ghaDA jevo ja che. ghaDAne jema gaLuM hoya, tema dehane paNa gaLuM hoya che. ghaDAne jonAra jema ghaDAthI judo che, tema zarIrane jANanAra AtmA zarIrathI judo che. be vastumAMthI dehamAM gUMcAi gayo che. baMnene eka gaNI beTho che. ''AtmAnI sattA vaDe, teha pravarte jANa.'' e bhUlI gayo che. dehane gauNa kare to dharma pragaTe evo che. jJAnInAM vacanomAM tallInatA rAkhe to kAma thAya. ''huM AtmA chuM, rAkhavAM, hdayamAM kotarI rAkhavAM; paNa jIva bhUlI jAya che. A samyaktva thAya. deha nathI'' ATalAM vacano yAda vacano jene mAnya thAya, tene jANanArane mAnavo che, jonArane jovo che. dehanA pheraphAramAM rAjI na thavuM, tema ciMtA paNa na karavI. potAno deha jADo che, pAtaLo che ema gaNavuM nahIM, tema bInA dehanuM paNa na gaNavuM. e to badhA ghaDA che. emAM vRtti rAkhavI nathI. bhUlavaNI che, te kADhavA mATe ja jJAnIpuruSe A amRta varasAvyuM che. ''AtmA te deha nathI.'' ATaluM hRdayamAM kotarI rAkhavuM. beya bhinna padArtho che. e bhulAya nahIM, evuM dRDha karavAnuM che. evuM dRDha thayuM hoya to maraNa pAse Ave toya kaMi bhaya na lAge. vAraMvAra vicArIne, dRDha karIne ApaNA hRdayamAMthI khasI na jAya, evuM karavuM. anaMtakALanA karmo kapAi jAya, evuM A hathiyAra jJAnIe ApyuM che. 'che dehAdithI bhinna AtamA re, upayogI sadA avinAza.'' A ja khAsa lakSa karavA yogya che. vAraMvAra jJAnIne A ja kahevuM che; paNa jIvane TakatuM nathI. jyAM sudhI jIvane moha che tyAM sudhI bAhyabhAva rahe che. (bo-1, pR.318) E patrAMka 449. jIvane kalyANa karavuM hoya to badhA karatAM uttama sAdhana satsaMga che. thoDA kALamAM ghaNuM kAma thai jAya. prabhuzrIjI kahetA ke satsaMgamAM koTI karma khape che. satsaMgamAM jagata bhUlI javAya che. emAM ekAgratA thavAthI ghaNAM karmo nirjare che. atyAre ATheya karmano udaya che, paNa jJAnInAM vacanomAM upayoga che, tethI karma AvI cAlyAM jAya che. cothA kALamAM paNa satsaMga durlabha hato, te A kALamAM durlabha hoya, emAM navAi nathI. satpuruSanA caraNasamIpano nivAsa durlabha che. satpuruSa eTale jeNe AtmA jANyo che; evA jJAnIne pravRtti hoya, te pravRtti nathI. jJAnInI pravRtti garama pANInI peThe che, paNa svabhAva to zItaLa ja che. pravRtti karavA chatAM jJAnIne karmonI nivRtti thAya che, samAdhi rahe che; tema chatAM jJAnI, nivRtti hoya to sAruM, ema icche che. jJAnIne nivRtti hoya to bIjA jIvone paNa upakAraka thAya. jyAM jene rasa lAgyo hoya tyAM tenuM mana jAya. paramakRpALudevane vepAra karavo paDato chatAM tyAM beThAM paNa satsaMga, vana, upavana, sadguruno joga, je pahelAMnA bhavamAM thayelo, te sAMbharI Avato; paNa je karmo pote bAMdhyAM che, te to bhogavavAM ja paDe che. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (159) dareka mumukSue kalyANamAM vighna karanAra zuM che? te jANIne dUra karavuM. e paheluM karavAnuM che. vicAre to mane A naDe che, ema samajAya, ane tene kADhavAno upAya paNa jaDe. maLa, vikSepa ane ajJAna - e anAdinA sAmAnya traNa doSa che. maLa eTale kaSAya, vikSepa eTale mana bIje kheMcAya ane ajJAna eTale potAnuM bhAna nahIM. jJAnInAM vacanono yathArtha vicAra thAya to ajJAna dUra thAya. ajJAna e aMdhakAra jevuM che. jJAnadIvo Ave to ajJAnaaMdhAruM dUra thAya. ajJAnanuM baLa bahu che. ajJAna dUra karavA maLa ane vikSepa pahelAM TALavA paDe. tene mATe satsaMga e uttama sAdhana che. maLa eTale kaSAya maTavA, paheluM sAdhana saraLatA. jIva saraLasvabhAvI hoya to jJAnInAM vacano na samajyo hoya to huM samajyo, ema na mAne. krodhane dUra karavA kSamA guNa hoya. kSamA eTale khamI khUdavuM. mAna hoya to jIva potAnA doSa dekhe nahIM. mAna mUkavA vinaya kare. lobhane dUra karavA AraMbha-parigraha dUra karavo. jema jema upAdhi ochI kare, tema tema jIvane samAdhi sulabha thAya. bhaTakatuM citta che. te jJAnInI bhaktimAM joDAya to badhA jagatano tyAga thAya, ethI vikSepa maTe. jJAnI pratye atyaMta bhakti thaI hoya to jIvanuM citta jJAnImAM rahe. doSone kahI, te dUra karavAnA upAya paNa batAvyA. have jeTalI garaja hoya teTaluM kAma kare. viyogamAM jJAnInI dazA lakSamAM AvI hoya te ciMtavavI, emanI ceSTAo saMbhAravI, hAtha ke AMkhanI ceSTAthI jJAnIe kaMI kahyuM hoya te saMbhAravuM. emanAM vacano yAda karI vicAravA athavA to vAMcIne vicAravAM, samajavAM. jyAre puruSano yoga na hoya ane pravRttino yoga hoya, te vakhate vadhAre sAvacetI rAkhavI. satpaSanA viyogamAM bahu sAvacetI rAkhavAnI che. jJAnIne yoge je sAMbhaLyuM hoya, te bhUlI na javAya tema vartavuM. gharanuM, jJAtinuM ke bIjAnuM kAma hoya, temAM moTA thaI AgaLa na paDavuM. pravartana karavuM paDe to mAMDamAMDa karavuM. nivRttinI kheMca rAkhavI. aneka bhavamAM dharmanA vicAra na thayA paNa A manuSyabhava maLyo che ane jJAnIno yoga thayo che, to dharma karI levo. AtmA oLakhavAmAM zuM naDe che ? te kahe che. lokasaMjJA eTale ghaNA loko jema kare tema karavuM, ousaMjJAmAM vicAra nathI ane asatsaMge avaLA-viparIta vicAra thAya. e badhAM kAraNo jIvane AtmA oLakhavAmAM naDe che. nakAmAM chApAM, purANo vageremAM keTalo nakAmo kALa gALe che ! jemAM AtmAnuM kaMI kalyANa na hoya, evI niHsattva kriyAmAM khaLI rahe to manuSyabhava nakAmo jato rahe. asatsaMga, asalphAstra, asaguru ethI jIva pAcho na vaLe, ene AtmaghAtI na jANe tyAM sudhI jIvane AtmasvarUpa na samajAya. jJAnInuM eka-eka vacana kalyANa karanAra che; paNa jIvamAM bIjA saMskAra paDyA che, tethI samajAtAM nathI. bahu sAvacetIthI vartavAnuM che, tene badale jIva abhimAnamAM taNAI jAya che. AtmasvarUpanI vAto karanAra to ghaNA maLe; paNa jeNe AtmasvarUpa pragaTa karyuM che, temanAthI AtmA jANyA vinA AtmA prApta thAya nahIM. jyAM AtmasvarUpa pragaTa che, tyAMthI ja prApta thAya, evo dRDha nizraya karavAno che. jagatamAM camatkAravALA hoya, temanI pAchaLa loko phare che; paNa AtmAnuM kalyANa karavuM hoya to jJAnI vinA thAya nahIM. jJAnIthI ja kalyANa thAya che, mATe temanA satsaMganI niraMtara Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 bhAvanA rAkhavI. pravRtti karavI paDatI hoya to udAsInatA rAkhavI. potAnI moTAine arthe koi pravRttimAM taNAi javuM nahIM. satpuruSano yoga na hoya, te vakhate satsaMganI bhAvanA rAkhavI. badhAM sAdhanomAM mukhya sAdhana satsaMga che, tenI bhAvanA haMmezAM rAkhavI. satpuruSano satsaMga nathI, to lo ApaNe vepAra karIe, evuM karavAnuM nathI; paNa mumukSuoe paraspara satsaMga karavo. pravRtti karavI paDe temAM moTAinI icchA na rAkhavI. pramAda na karavo. (bo-1, pR.324, AMka 74) saMsAra spaSTa prItithI karavAnI icchA thatI hoya to te puruSe jJAnInAM vacana sAMbhaLyAM nathI; athavA jJAnIpuruSanAM darzana paNa teNe karyAM nathI. (454) bahu vicAravA jevuM che. jJAnInAM darzana eTale zraddhA ema artha che. haju jIvane laukikabhAvanI zraddhA che. jJAnI to alaukikabhAvanI mUrti che. A saMsAra asAra lAge evuM kaMi coMTe to jJAnInAM darzana karyAM kahevAya. jJAnInAM vacano sAMbhaLyAM kyAre kahevAya ? to ke, ene kaMika pakaDI rAkhyAM hoya tyAre. jo saMsAra jIvane priya hoya, mane devaloka maLe, paisA maLe, chokarAM maLe evI laukika icchA hoya, to jJAnInI jIvane zraddhA che, ema zAthI kahevAya ? dehathI bhinnasvarUpe jJAnI rahe che. 'che dehAdithI bhinna AtamA re, upayogI sadA avinAza.'' evAM jJAnInAM vacano, tevA thavA mATe sAMbhaLyAM hoya ane jJAnIne tevI rIte oLakhyA hoya to pachI jIvanI dehadRSTi khase. avicArathI, dekhe che ane bhUlo paDe be vastu che : jaDa ane cetana, te baMnene eka mAne che. jJAnInA bodhathI baMnene lakSaNathI judAM jANI zraddhA kare to jANyuM kahevAya. jJAnI to pokAra karIne kahe che ke pAMca indriyo zatru che, pramAda-ALasa vairI che, kyAyo ApaNA zatru che, evuM sAMbhaLIne pAcho temAM rahyA kare, to jIve zuM sAMbhaLyuM ? keDamAM DAMga mArI hoya to calAya nahIM, tema jJAnIno bodha jIvane lAgyo hoya to pachI saMsArabaLa cAle nahIM, mAMDa-mAMDa prArabdha pramANe calAya, saMsArabhAva jIvano chUTI jAya. pachI saMsAra vadhe nahIM. jJAnInAM vacano jIvane lAgyAM hoya to AtmAnuM vedana thAya. deha chUTe paNa jJAnInAM vacano na chUTe, evuM karavuM. apamAna karyuM hoya to jIva bhUlato nathI; paNa jJAnI kahe che ke tuM brAhmaNa nathI, vANiyo nathI, strI nathI, puruSa nathI - te mAnato nathI. deha jovAno mUkI, AtmA bhaNI dRSTi kare to jJAnIne joyA kahevAya. dehadRSTi te saMsAra che. jyAM sudhI huM deha chuM ema lAge, tyAM sudhI bIjAne paNa deharUpa mAne. AtmA jue tyAre jJAnI joyA kahevAya. prabhuzrIjI kahetA ke ''AtmA juo. beTTo hoya te bIjuM jue.'' jene taravuM che, teNe to AtmA jovA yogya che. bUDavuM hoya te deha jue. ApaNAM ahobhAgya ke AvA jJAnInAM vacano ApaNA kAnamAM paDe che. saraLa jIvone pakaDa thAya, te chUTe nahIM. e kAma kADhI nAkhe che. prANa jatA hoya to bhale, paNa jJAnIpuruSanuM kahevuM ja, mAre karavuM che. jJAnIe kahyuM, te ja karavAnuM che. je kaMi vAta jJAnI kahe, te pakaDI levI. pahelAMnA jIvone jJAnInuM mAhAtmya hatuM. (bo-1, pR.309, AMka 64) Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11 jJAnI puruSanI AjJAne vicAravI. (40) e viSe jaNAvavAnuM ke "MID dho" "AjJAnuM ArAdhana e ja dharma'' ema zAstro pokArIne kahe che, to mane tevI AjJA kyAre maLe ? AjJA uThAvavAthI avazya kalyANa thAya tema che, evuM dayamAM kyAre niraMtara rahyA kare ? AjJA uThAvAtI nathI teTalo vakhata kalyANa thatuM nathI evI smRti rahevAthI paNa, vairAgya-udAsInatA anya kAryomAM rahevI ghaTe, te thAya che ke nahIM? zAne jJAnI puruSo AjJA kahe che? zA arthe kare che? AjJA prApta thatAM jIvane keTalo sapuruSano upakAra samajAvo joie? "tenI niSkAraNa karuNAne nitya pratye niraMtara stavavAmAM paNa AtmasvabhAva pragaTe che, evA sarva satparuSo, tenA caraNAraviMda sadAya ddhayane viSe sthApana raho !'' ema cha padanA patramAM che. e Adi bhAvono vicAra jIvane kalyANanuM kAraNa che). (bo-3, pR.310, AMka 296). vANInuM saMyamana zreyarUpa che. (479) mana-vacana-kAyA e karma baMdhAvAmAM mukhya kAraNa che. temAM vacana, vizeSa karma bAMdhavAnuM kAraNa che. vacanane dUrathI sAMbhaLIne paNa jIva karma bAMdhe che. vacanano saMyama rAkhavA jevo che. jarUra paDe teTaluM ja bolavuM. ghaNA lokone Teva hoya che ke nakAmuM bolyA kare. jemAM kaMI mAla na hoya tevuM prayojana vinA bolyA kare. vacanavargaNA jJAnane AvaraNa karanAra che, mATe jarUra pUratuM bolavuM. huM kaMI jANato nathI, mAre samajavAnuM che ema rAkhavuM. vyavahAramAM paNa kahevAya che ke bolavA mATe jIbha to eka ja ApI che, paNa sAMbhaLavA mATe kAna be ApyA che. bolavA karatAM vadhAre sAMbhaLavuM. mane samaye-samaye anaMta karma baMdhAya che, evo bhaya lAgyA vinA na thAya. jene, huM kaMI jANato nathI, mAre DahApaNa nathI karavuM, mArI meLe DahApaNa karavA jauM to avaLuM thaze, ema lAgyuM hoya - tene samajAya. DahApaNa karavAvALo pote paribhramaNa kare ane bIjAne paNa karAve; mATe DAhyA na thavuM. huM jANato nathI, ema rAkhavuM ane vadhAre na bolatAM, jeTaluM bane teTaluM smaraNa karavuM. siddhabhagavAna badhuMya jANe che, chatAM bolatA nathI. je samaje, te bole nahIM. samajIne samAI javuM. (bo-1, pR.7, AMka 48). I AtmA gaveSavo hoya teNe yamaniyamAdika sarva sAdhanano Agraha apradhAna karI, satsaMgane gaveSavo, tema ja upAsavo. (491) koI jJAnIpuruSe bAhyakriyAno niSedha karyo nathI. dhArmikakriyA puNyanuM kAraNa che; paraMtu prathama karavA yogya zuM che, te viSe paramakRpALudeve dvAdazAMgInuM saLaMga sUtra lakhyuM che, te vicArazo. AmAM yamaniyamAdika sarva sAdhanano Agraha apradhAna karavAno kahyo che. teno bhAvArtha evo che ke AtmajJAna thavAnAM nimittone mukhya karI pratikramaNAdino Agraha nahIM rAkhatAM, satsaMge thayelI AjJA jeTalI vadhAre upAsAya, temAM vizeSa hita che. pratikramaNAdi zrAvakanI kriyA, mukhyapaNe pAMcame guNasthAnake AvelA AtmajJAnIne yogya che; te pahelAM AtmajJAnanA lakSa, puNyano lakSa gauNa karIne karavAmAM Ave to temAM harakata nathI, paraMtu jemAM samajaNa Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 na paDe ane rUDhakriyAmAM dharmane nAme kALa gALe, te karatAM jJAnIpuruSanAM vacanomAM bhaktibhAvapUrvaka kALa gALe to vizeSa lAbha thavA saMbhava che. bAra vratane mATe paNa tema ja vicArazo. AtmajJAna thayA pahelAM je vrata karAya che, teno lakSa AtmajJAnano hoya to koi rIte upayogI che; nahIM to moTe bhAge ahaMkAranuM kAraNa thai paDe che. atyAre to 52makRpALudevanAM vacanomAM vizeSa kALa jAya ane te vacanono gaMbhIrabhAve UMDo abhyAsa ja kartavya che. 52makRpALudevane zuM kahevuM che te samajI, yathAzakti temanuM hRdaya samajI, temane pagale ja cAlavuM che, e lakSa rAkhavA bhalAmaNa chejI. thAya, zrAvaka kahevaDAvavA ke lokomAM sAruM dekhADavA kaMi karavuM nathI, paNa vairAgya-upazama vadhe ane potAnI pariNati tarapha lakSa rahyA kare tathA nyAyanItinuM ullaMghana na thAya, tevA sadAcArasahita pravartavuM ghaTe chejI. aMtaHkaraNa nirmaLa thaye satpuruSanAM vacananI nirmaLa vicAraNA thaze; to zuM karavA yogya che, te ApoApa samajAze. (bo-3, pR.663, AMka 793) I cha padano patra. (493) prabhuzrIjIne eka vakhate mAMdagI AvelI. te vakhate eka zrAvakane paNa mAMdagI AvI ane marI gayo. e zrAvakanI ane prabhuzrIjInI janmarAzi eka hatI eTale prabhuzrIjIe vicAryuM ke mAre paNa enA jevI mAMdagI AvI che, mATe mAruM paNa maraNa thai jaze, vadhAre jivAze nahIM. ema vicArIne paramakRpALudevane eka patra lakhyo. temAM lakhyuM ke mane mAMdagI AvI che, mArAthI vadhAre jivAze nahIM. mane Apano joga maLyo che ane huM samakti vagara deha choDuM to ThIka nahIM. mAro manuSyabhava nakAmo na jAya, evuM kaMika karo. tenA uttaramAM 52makRpALudeve e cha padano patra lakhI mokalyo hato. cha padanA patramAMthI ghaNuM jANavAnuM maLe che. e cha pada samyakdarzananAM mukhya nivAsasthAna che. pachI sobhAgabhAie paramakRpALudevane jaNAveluM ke e patra moDhe thavo muzkela paDe che, mATe gAvAnuM hoya to ThIka paDe; tyAre paramakRpALudeve AtmasiddhizAstra lakhyuM hatuM. emAM cha padano vistAra karelo che. (bo-1, pR.59 AMka 36) I AtmA kartA che. (493) atyAre je sukhadu:kha bhogavAya che, te pUrve karelAM puNyapApanuM phaLa che. te uparathI AtmA zubhAzubha karmano kartA samajAya che. te kartApaNuM traNa prakAre bhagavAne kahyuM che : H (1) paramArthathI eTale nizcayanayathI ke karma tarapha najara nahIM detAM, AtmA zuM kare che ? ema vicArIe to AtmA potAnA svabhAvamAM (zuddha jJAnadarzana - mAtra jANavA-dekhavAnA kAmamAM) pravarte che ema jaNAya, tethI te potAnA svarUpano kartA kahevAya. e zuddha AtmAnI vAta thai. (2) have zuddhabhAve AtmA na varte tyAre zubha ke azubhabhAve jIva varte; tethI jema cIkaTA hAtha hoya to dhULa ke loTa hAthe coMTI jAya, tema zubha-azubhabhAva ke rAga-dveSarUpa bhAva thAya tyAre puNya ke pAparUpa karma jIvane vaLage che; tethI te jJAnAvaraNAdi ATha karmano kartA kahevAya che. A bIjA Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) prakAre jIvane karmano kartA kahyo tenuM varNana zAstramAM A pramANe karyuM che ke anupacarita eTale anubhavamAM AvavA yogya je che ane vizeSa saMbaMdha jenI sAthe jIvane che evAM karmano kartA, jIva vyavahAra apekSAe kahevAya che. have trIjA prakAre paNa jIva karmano kartA kahevAya che. jema ke suthAre ghara karyuM, rAjAe nagara vasAvyuM. A karma ke kriyAnI sAthe jIvane ATha karmanI peThe nikaTa saMbaMdha nathI eTale dUrano saMbaMdha che; tethI anupacaritane badale upacArathI te ghara, nagara Adino kartA kahevAya che. ATha karmanI peThe vizeSa saMbaMdharUpe, A badhAM kAma anubhavamAM AvavA yogya nathI. mATe te vyavahArane upacarita ke upacAra kahyo che. e zAstrIya nAmo che; paNa karmano kartA jIvane kahevAya tyAre anupacarita vyavahAranI apekSA gaNavI; ane ghara, nagara, rasoI vagere kAma karanAro jIvane kahIe tyAre upacArarUpa vyavahArathI kartApaNuM kahyuM che ema samajavuM. TUMkAmAM, AtmA zuddhabhAvano kartA che ema kahIe, te paramArtha apekSAe che; ATha karmano kartA jIva che ema kahIe, tyAM anupacarita (anubhavamAM AvavA yogya, vizeSa saMbaMdha sahita) vyavahArathI kartApaNuM kahyuM che; ane ghaTa, paTa, rasoI, ghara, nagara vagere kAmono kartA AtmAne kahIe, te upacArarUpa vyavahArathI kartApaNuM kahyuM, ema samajavuM. AtmAne AtmAnA bhAvano kartA kahevo, te paramArtharIti che; ane jaDa evAM karmano kartA AtmA che ema kahevuM, te vyavahAra che. te karmane AtmA sAthe vizeSa nikaTa saMbaMdha hovAthI tene anupacarita vyavahAra kahI, chellA bhedathI judo varNavyo che ane kAmadhaMdhA vagereno kartA AtmAne kahIe tyAre te upacarita vyavahAra ke upacAra nAmano vyavahAra kahevAya che; kAraNa ke AtmAthI kAmadhaMdhA dUranA saMbaMdhavALA che. tene te bhogavavA paDe ja evo saMbaMdha nathI. rasoI karelI pote na paNa khAya; paraMtu karma karelAM to bhogavavAM ja paDe. Avo bheda samajavA yogya che. A vAta rUbarUmAM vizeSa samajI zakAya tema che; paNa A vAraMvAra vAMcazo to traNa prakAre kartApaNuM kevI rIte kahyuM che, te kaMIka samajAze. (bI-3, pR.378, AMka 384). T jo kadI pragaTapaNe vartamAnamAM kevaLajJAnanI utpatti thaI nathI, paNa jenA vacananA vicArone zaktipaNe kevaLajJAna che ema spaSTa jANyuM che, zraddhApaNe kevaLajJAna thayuM che, vicAradazAe kevaLajJAna thayuM che, icchAdazAe kevaLajJAna thayuM che, mukhya nayanA hetuthI kevaLajJAna varte che, te kevaLajJAna sarva avyAbAdha sukhanuM pragaTa karanAra, jenA yoge sahajamAtramAM jIva pAmavA yogya thayo, te satparuSanA upakArane sarvotkRSTa bhaktie namaskAra ho! namaskAra ho!! (493) lAkho rUpiyA kharacIne bhaktajano derAsaranI racanA kare che; tenA karatAM karoDagaNI kImatI cha padanA patranI racanA che. paramakRpALudeve yogyatA dekhIne pa.pU. prabhuzrIjIne jJAnadAnarUpa e patra mokalyo che. jema derAsara upara sonerI kaLaza zobhe che tema cha padanA patrano e chello bhAga namaskArarUpe zobhe che. sapuruSane zA mATe namaskAra karIe chIe, te vAta temAM jaNAvI che. sapuruSanAM vacano bhavasAgara taravA mATe sapharI jahAja che, te jaNAvatAM kahe che : "jo kadI pragaTapaNe vartamAnamAM kevaLajJAnanI utpatti thaI nathI (sapuruSanI kRpAthI samyaphaSTi thayA pachI kevI bhAvanA AtmA viSe rahe che te kahe che), paNa jenA vacananA vicArayoge (sapuruSanAM vacanano Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 vicAra yathArtha thAya tenuM phaLa kahe che) zaktipaNe kevaLajJAna che ema spaSTa jANyuM che (dIvAsaLInI peTI pAse paDI hoya ane koi kahe dIvA vinA aMdhAruM che, tene koi kahe ke tArI pAse dIvAsaLInI peTI che te saLagAvI dIvo kara, te sAMbhaLI tene jema smRtimAM AvI jAya ke hA, have gabharAvAnI jarUra nathI, jarUra dIvAsaLI ghasI ke aMdhAruM jatuM raheze.) (paramakRpALudeve patrAMka 152mAM lakhyuM che ke Aje pada karyuM ''kevaLajJAna have pAmazuM, pAmazuM, pAmazuM, pAmazuM re.''), zraddhApaNe kevaLajJAna thayuM che (AtmAnI jene pratIti thai tene AtmAnA kevaLajJAnAdi guNonI paNa pratIti thAya che. ''sarvaguNAMza te samyaktva.'' (95) ema paramakRpALudeve samakitanI vyAkhyA karI che to samyaktvane kevaLajJAnano aMza paNa kahevAya. ''vaha kevalako bIja jJAnI kahe.''), vicAradazAe kevaLajJAna thayuM che (pU. sobhAgabhAi tathA pU. DuMgarazIbhAi uparanA patromAM kevaLajJAnanI je carcA karelI che, te kevaLajJAna saMbaMdhI vicAronuM phaLa che. jene jevA thavuM hoya teno te vicAra kare che, samyadRSTi prApta karavI che te tenA vicAra kare che, muni thavuM hoya te tenA vicAra kare che ane jene kevaLajJAna prApta karavuM che te tenA vicAramAM rahe che. '"koi brahmarasanA bhogI, koi jANe viralA yogI.'' ema jenI mumukSudazA vardhamAna thai samRtidazA pragaTI ane sthitaprajJadazA pahelAM vicAradazA hoya che, te vicAradazAmAM jene kevaLajJAnanA ja vicAra rahyA kare che), icchAdazAe kevaLajJAna thayuM che (bhAvanA jenA hRdayanI bIjI nathI, mAtra kevaLadazAnI ja bhAvanA rahe che), mukhya nayanA hetuthI kevaLajJAna varte che (nizrcayanaya te mukhya naya che, AtmAne nirvikalpadazA tarapha dorI janAra ane sRSTine samyak karanAra nizrcayanaya che, te mukhya nayano abhyAsa thai jatAM, mAtra AtmA ja zuddha rIte jenI dRSTimAM ramyA kare che ane sarva avyAbAdha sukha - mokSanuM kAraNa paNa te ja che eTale kevaLajJAnanI saDaka jevA nizcayanayathI kevaLajJAna varte che), te kevaLajJAna sarva avyAbAdha sukhanuM pragaTa karanAra (sAcuM AtmajJAna, zuddha AtmasvarUpanuM bhAna), jenA yoge sahajamAtramAM jIva pAmavA yogya thayo (satpuruSano prabhAva kevo che ? kevaLajJAnanI najIka, kevaLajJAnane yogya banAvI, samIpamAM mUkI de), te satpuruSanA upakArane sarvotkRSTa bhaktie namaskAra ho ! namaskAra ho ! !'' (bo-3, pR.211, AMka 209) D 'sarva prakAranA prANAtipAtathI nivartu chuM', evAM pacakhANa chatAM nadI UtaravA jevA prANAtipAtarUpa prasaMganI AjJA karavI paDI che. (501) paMcamahAvrata le tyAre prANAtipAtano tyAga kare che, topaNa nadI UtaravAnI AjJA karI che. pelI bAju nadI ane A bAju paNa nadI hoya tathA vacce gAma hoya to vihAra thai zake nahIM, kemake muni kAcA pANIne aDe nahIM; ane vihAra na kare, enA e saMgamAM rahe to gRhastha jevo thai jAya. tethI bhagavAne hiMsA karatAM saMgathI vadhAre hAni thaze, ema jANIne nadI UtaravAnI AjJA ApI che. (bo-1, pR.180) jJAnIpuruSanI AzA che te, bhavamAM javAne ADA pratibaMdha jevI che. (511) jIva AgalA dehamAM hato tyAM teNe sAdhana karyAM hatAM, paNa pharI janmavuM na paDe evuM sAdhana karyuM nathI. jJAnInI AjJAthI sAdhana kare to mokSa thAya. dUdha vadhAre vAra paDayuM rahe to bagaDI jAya ane jo meLavaNa nAkhe to dahIM thai jAya; tema jJAnInI AjJAe varte to savaLuM thAya, nahIM to keTalAya bhava bagaDI Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 jAya. AjJAe varto hota to pharI janmavuM na paData. eTalI kAnabUTI jhAle to jIvane thAya ke jJAnInI AjJA e ja mAruM jIvana che. jene jJAnIno saMga thayo che, tene pachI vadhAre bhava karavAnA rahe nahIM. AjJAe varte to jIvane samakita pamADI mokSe lai jAya. AjJA e samakitanuM kAraNa che. jIvane tenuM mAhAtmya nathI lAgyuM. kaMi nahIM, be bhava vadhAre thaze ! ema jIva kare che. taravAnuM sAdhana maLyuM, te prANa jatAM paNa choDavuM nahIM. (bo-1, pR.304, AMka 58) n patrAMka 537 A patra, bahu vAra, vAraMvAra vicArI, bane to mukhapATha karavA yogya chejI. temAM mumukSue zuM kartavya che ? mULa bhUla zuM che ane te kema kADhavI ? tathA kevA puruSArthamAM rahevuM ane zuM kare to te badhuM karI cUkyo gaNAya, te viSe saraLa zabdomAM, aneka zAstronA sArarUpa, ApaNA jevA bALajIvone mokSamArganI samaja Ape, tevo patra te che. te paramapuruSe keTalI dayA karI, A bALakane trividha tApathI baLato bacAvavA, ThokI-ThokIne mULa vAta jaNAvI che, te hradayamAM rahe to vairAgya sahaja svabhAvarUpa thai jAya tevo patra chejI. mahApuruSe mArga batAvavAnuM, temanuM kArya karyuM. ApaNe te mArge cAlavAnuM kAma, have karavAnuM che. te kharA dilathI karavA mAMDIzuM to mokSanuM kAma, atyAre lAge che tevuM, bhAre nahIM lAge; kAraNa ke satpuruSano ke yoga na thayo hoya tyAM sudhI, jIvane bAhyadRSTi hovAthI, je je puruSArtha kare te saMsAranuM kAraNa thavAno saMbhava che, paNa satpuruSa jevA liMga dhaNI karyA pachI temanAM vacanane hdayamAM jAgrata rAkhI, viSaya-kaSAya zatruonI sAme satpuruSe ApelAM sAdhanarUpa zastrathI laDavAnuM che. baLa to ApaNe ja karavuM paDaze, paNa te kAma mAre jarUra karavuM che evo jeno nizcaya che, tene satpuruSane zaraNe tenI AjJAe vartatAM, tenAM ApelAM hathiyAra vAparavAnuM baLa maLI rahe che, e niHzaMka vAta che. have kahevAtA mumukSu nathI rahevuM, paNa potAnuM nathI te mUkanArA, mamatA tajanArA mumukSu thavuM che, evo jo eka vAra dRDha nizcaya karI lIdho, to sarva sAdhana savaLAM, satsAdhana thazejI. vicAravAnane potAnuM hita vizeSa kema sadhAya, te vicAratA rahevAnI roja jarUra chejI. (bo-3, pR.184, AMka 188) eka A jIva samaje to sahaja mokSa che, nahIM to anaMta upAye paNa nathI. (537) tame pUchyuM, to zuM bAkI rahI jAya che ? uttaramAM jaNAvavAnuM ke paramakRpALudeve ''yama niyama saMjama Apa kiyo'' zuM rahI jAya che, te jaNAvavA ja lakhyuM che. chellI kaDI : ''para prema pravAha baDhe prabhuse, saba Agama bheda suura base, vaha kevalako bIja jJAnI kahe, nijako anubhava batalAi diye.'' AthI vizeSa kaMi sUjhatuM nathI. (bo-3, pR.593, AMka 672) zrI jine je svAdhyAya kALa kahyA che, te yathArtha che. (602) Agama zAstronA be bheda che : kAlika ane utkAlika. zAstrone mATe amuka kALe zAstra vAMcavuM, evo niyama che. amuka samaye je zAstra vAMcavAnuM che, te bIje kALe vAMce to pApa lAge. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) eka muni akALe, paroDhiye zAstra bhaNavA beThA. zAsanadevIe te vAta jANI ane tenA manamAM thayuM ke huM munine na cetAvuM to evI prathA paDI jaze. tethI te bharavADaNano veza laIne muninA upAzraya pAse aMdhArAmAM chAza laIne vecavA AvI, ane chAza lo, chAza lo." ema bole. munine thayuM atyAramAM koNa chAza veMcavA AvyuM che? pachI te munie bahAra AvI bharavADaNane kahyuM, A akALa veLAe chAza vecAtI haze? tyAre bharavADaNe kahyuM ke A akALa veLAe zAstra bhaNAtuM haze ? eTale muni samajI gayA. (bo-1, pR.101, AMka 19) || nirdhvasa pariNAma. (22) je je padArthono jIve tyAga karyo che ke tenI maryAdA karI che, chatAM tene na chAje tevI rIte te ja vastuomAM atyAgI jIvo jevI Asakti rahyA kare to te jIva mAtra tyAganuM abhimAna kare che paNa vAsanA ke vRttinuM svarUpa samajyo nathI. vRttine rokavA jJAnInI sAkSIe vrata lIdhuM chatAM vRtti vratanI maryAdA oLaMgI, avrata-avasthA manathI sevA kare che. pApanI vAMchA karyA kare che, teNe jJAnInI AjJA upara paga mUkayo kahevAya; te nirdhvasa eTale AtmaghAtI, hiMsakapariNAma gaNAya evo paramArtha samajAya che. (bI-3, pR.351, AMka 353) 1 jAgratamAM jema jema upayoganuM zuddhapaNuM thAya, tema tema svapnadazAnuM parikSaNapaNuM saMbhave. (22) uparanA vAkyanA paramArtha saMbaMdhI pUchayuM, te viSe jaNAvavAnuM ke paramakRpALudevanA &yamAM vAta rahI che, te satya che. "upayoga zuddha karavA A jagatanA saMkalpa-vikalpane bhUlI jajo.' (37) ATaluM lakhyuM che, te karatA rahevAnI jarUra che. anAdi svapnadazAne lIdhe utpanna thayelo evo jIvano ahaMbhAva, mamatvabhAva te nivRtta thavAne arthe A cha padanI jJAnI puruSoe dezanA prakAzI che. te svapnadazAthI rahita mAtra potAnuM svarUpa che, ema jo jIva pariNAma kare, to sahaja mAtramAM te jAgrata thaI samyakdarzanane prApta thAya; samyakdarzanane prApta thaI svasvabhAvarUpa mokSane pAme." (493) A vAkyonA anusaMdhAne vicAra karavA vinaMtI che. darzanamoha vyatIta thaI Upajyo bodha je, deha bhinna kevala caitanyanuM jJAna jo; tethI prakSINa cAritramoha vilokiye, varte evuM zuddhasvarUpanuM dhyAna jo. apUrva avasara evo kyAre Avaze?" jJAnIpuruSanAM sarva vacano eka AtmA darzAvavA arthe che te lakSa rAkhI, vAMcavA-vicAravAnuM thaze to hitakArI che.jI. AtmArthe te vacanonA avalaMbane je puruSArtha thaze, te savaLo thavo saMbhave chejI. (bo-3, pR.581, AMka 655) U jJAnI puruSano nizvaya thaI aMtarbheda na rahe to AtmaprApti sAva sulabha che. (642) A jJAnI puruSa sAcA mokSamArganA upadezanAra che; jema te kahe che tema ja mokSamArga che, evI pratIti, evI ruci ane evA Azrayano tathA AjJAno nizcaya - te jJAnI puruSano nizraya che; ane te puruSa pratye arpaNabhAva thavo, tenuM kaheluM sarva saMmata karavuM, temAM kaMI saMzaya ke bhedabhAva na rahevo, game te kasoTInA prasaMge paNa viSamabhAva na udbhave, tenuM nAma "aMtarbheda na rahyo' gaNAya; ane jJAnInA udayAdi karma pratye draSTi jatAM, jo manamAM ema thAya ke upadeza to sAro kare che paNa Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 vartanamAM ThekANuM nathI, kaMika saMsArIbhAva temane paNa jaNAya che evA bhAva UgavA, te aMtarbheda samajAya che. jJAnInA aMtaranA bhAva, je AtmapariNAmarUpa hoya che, te lakSa cukAi bAhyavartanathI jIvane je kaMi aNagamatuM dekhAya, te aMtarbheda che, eTale yathArtha oLakhANa na thavA de ke thai hoya temAM saMzaya pADe tevAM kAraNo aMtarbheda samajavA yogya chejI. (bo-3, pR.144, AMka 144) D te mahAtmA varte che te dehane, bhUmine, gharane, mArgane, AsanAdi sarvane namaskAra ho ! namaskAra ho ! (674) bhakti pradarzita karatAM paramakRpALudeve namaskAra karyA che, tyAM Apane prazna thayo ke te bhUmi Adine zA mATe namaskAra karyA che ? emAM kAraNa zodhavA jatAM hAtha lAgatuM nathI; paNa bhaktimAna hRdaya, te te nimitte ullAsa jarUra pAme che, romAMca paNa thai Ave che. 'maratuM UMTa mAravADa bhaNI jue che.' ema kahevata che, tema premanA saMskArothI te te dizAo paNa priya lAge che. paramakRpALudevano patra Ave tyAre pa.pU. prabhuzrIjI namaskAra karIne tene phoDatA, mAthe caDhAvatA. e badhAM upakAravRttinAM bAhyacihno che. ''samajyA vaNa upakAra zo ? samajyuM jinasvarUpa.'' paramakRpALudeve cheka chellI vakhate vavANiyA choDayuM te vakhate, te gharane, te DelIne, mAtuzrI, pitAzrI tathA mitrone namaskAra vAraMvAra karelA; chevaTe jatAM gAmane paNa namaskAra karelA. te joine temanA mitre pUchayuM ke kadI nahIM ane Aje kema Ama varte cho ? to kahyuM ke AgaLa upara samajAze. te bhAi hajI kahe che ke have samajAyuM ke pharI te vavANiyA AvanAra nahotA. je je nimitto upakArabhUta thayAM hoya ke thai zakavA saMbhava hoya, tenA pratye bahumAnapaNuM, je aMtaramAM UMDuM rahyuM che, te ja tevI bAhya ceSTAo karAve che. tIrthaMkaronAM paMcakalyANaka sthAno ke tenAM varNano paNa ullAsanuM kAraNa thAya che. e premadazA jeNe aMze paNa anubhavI nathI, tene buddhithI teno khyAla Avavo azakya che. ''prabhu prabhu laya lAgI nahIM, paDayo na sadguru pAya; dIThA nahi nija doSa to, tarIe koNa upAya ? ,, A bhAva hAla to vAraMvAra vicArI, hRdayagata karavAnA chejI. (bo-3, pR.351, AMka 353) E patrAMka 692. pU. zrI aMbAlAlabhAi paramakRpALudevanA gaNadharatulya hatA; temanA sALAne aMta vakhate upayogI thayelo e patra che. A patra mukhapATha thAya to kartavya che, nahIM to vAraMvAra vAMcavo. samAdhimaraNa arthe zuM bhAvanA karavI ? satpuruSanA AzrayanuM keTaluM mAhAtmya che ? tathA mumukSuomAMthI koinI hAjarI hoya to jIvanA bhAva sadguruzaraNe rahI zake vagere samajI, tevI bhAvanA karatA rahevAthI, te ja hita Akhare paNa samajAya ane yathAzakti te pramANe pravartAya. paramakRpALudevano AdhA2 A bhavamAM maLyo che, te jIvanuM mahad bhAgya che. (bo-3, pR.591, AMka 670) Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) 0 manarUpa yogamAM tAratamyasahita je koI cAritra ArAdhe te siddhi pAme che. ane je svarUpasthiratA bhaje te svabhAvasthiti pAme che. (710) mana, vacana ane kAyA - e traNe yoga maMda thatAM-thatAM, krame-krame AtmAmAM sthira thavAya, te cAritra che. jyAre saMpUrNa sthira thavAya tyAre mokSa thAya che. zreNImAM manoyogamAM upayoga hoya che. kevaLajJAna thatAM sudhI jJAnIpuruSanAM vacanonuM jIvane avalaMbana che. bAhmacAritranI vAta nathI. AtmAmAM sthira thavuM te cAritra che. bAhyacAritra to anaMtavAra jIvane AvyuM che. (bo-1, pR.23, AMka 172) je svarUpa samajyA vinA, pAmyo du:kha anaMta, samajAvyuM te pada namuM, zrI sadguru bhagavaMta. (718-1) emAM prathama jaNAvyuM ke anaMtakALathI jIva anaMta duHkha veThato Avyo che; temAMnA A bhavanI vAta ja jIva vicAre ke garbhamAM keTalA badhAM duHkha veThayAM, paNa paravazatA ane bebhAnapaNuM hovAthI te bhUlI paNa gayo. bALapaNAmAM paNa bolatAM-cAlatAM, khAtAM-pItAM AvaDatuM nahotuM, mAkhI paNa uDADI zake nahIM tevI parAdhInadazAmAM jIve ghaNuM sahana karyuM che. pachI kaMI samaja AvI topaNa avicAradazAmAM kuTAtA-piTAtAM kaMIka bhaNIne, kAma zIkhIne ahaMkAra poSyo. mAruM-tAruM, viSaya-kaSAya ane ajJAnadazAnA bhaya, zoka, kalpanAnA taraMgomAM taNAtAM pUrvapuNyanA udaye sadaguruno yoga, tenI AjJA, samAgama, sevAno yoga banatAM, jIvanI bhAvanA kaMIka palaTAI, tyAre A bhavanI saMkucita draSTi chUTI bhavobhavanAM duHkha ane bhaviSyamAM mokSa nahIM thAya tyAM sudhInA paribhramaNano vicAra jAgyo ane sadgurunI AjJA sivAya bIjo koI taravAno upAya nathI ema lAgyuM, tyAre te ArAdhavA bhaNI jIvane garaja jAgI; paNa pUrve abhyAsI mUkelI saMjJAo, hajI jIvane herAna kare che. tenA tarapha kaTAkSadraSTi rAkhI, tene duzmana jANI, A zarIrane paNa jhera, jhera, jhera jevuM gaNI tevAM bIjAM kedakhAnAmAM na paDavuM paDe, te arthe 'AtmabhAvanA kartavya chejI. "zrI sadgurue kahyo che evA nigraMthamArgano sadAya Azraya raho. huM dehAdisvarUpa nathI ane deha strI putrAdi koI paNa mArAM nathI, zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya.' (692) A abhyAsa vAraMvAra karavA paramakRpALudevanI zikhAmaNa che, te lakSamAM rahyA kare tema kartavya che. (bo-3, pR.583, AMka 660). vartamAna A kALamAM, mokSamArga bahu lopa; vicAravA AtmArthIne, bhAkhyo atra agoSTha. (718-2) zrI AtmasiddhizAstra lakhavuM kema paDayuM? te, A gALAmAM jaNAvyuM che. A duSama kaLikALanuM svarUpa jJAnI ja samaje che, temane paNa parANe taravA de, tevo A kALa che. temAM mokSamArga bahu lopa thaI gayo che, ajJAnI jIvoe AvarI nAkhyo che, lokone avaLe mArge caDhAvI dIdhA che. kalyANa karavAnI icchAvALA saMskArI jIvone paNa aneka vighno nAkhI, mAyAmAM tANI javA mATe, sarva sAmagrI A kaLikALe ekaThI karI rAkhI che. temAM nathI mUMjhAyA, evA to koIka sapuruSa ke tenA Azrito ja che. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jema zrI neminAtha bhagavAne, pazuo mAravA mATe vADAmAM pUrelAM joi, dayA AvavAthI, choDI mukAvyAM hatAM; tethI vizeSa karuNA A kALanuM svarUpa joI, paramakRpALudevanA ddhayamAM phurI che. koi kriyAjaDa thai rahyA, zuSkajJAnamAM koi; mAne mAraga mokSano, karuNA Upaje joI." Ama temanuM skraya raDI UThayuM. tenA phaLarUpa zrI AtmasiddhizAstramAM spaSTa mArga - je lopa thaI gayo hato, te pragaTa karyo che. (bI-3, pR.265, AMka 260). nahi kaSAya upazAMtatA, nahi aMtara vairAgya; saraLapaNuM na madhyasthatA, e matArthI durbhAgya. (718-32) kaSAyanI upazAMtatA na hoya; ane aMtaravairAgya nahIM eTale bahArathI vairAgyano DoLa kare paNa aMtarathI vairAgyabhAva na hoya, bIjAne dekhADavA mATe DoLa kare. saraLapaNuM na hoya, mAyA kare; madhyasthabhAva eTale AgraharahitapaNuM na hoya. te durbhAgya che. madhyasthatA AvavI bahu agharI che. Agraha hoya tethI jJAnInuM kahevuM manAya nahIM. jJAnI kahe tyAre ema vicAra kare ke emAM mAro dharma to Avyo nahIM. huM kaMI jANato nathI, ema thavuM bahu muzkela che. "huM samajuM chuM, huM jANuM chuM." ema kare che; paNa "jANyuM to tenuM kharuM, je mohe navi lepAya; sukhaduHkha AvyuM jIvana, harSazoka navi thAya.' (bo-1, pR.150, AMka 23) kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSa abhilASa; bhave kheda, prANIdayA, tyAM AtmArtha nivAsa. (718-38) jIvane samyaktvanI prApti ke tenA kAraNarUpa je zama, saMvega, nirveda, anukaMpA, AsthArUpa lakSaNo kahyAM che, tenA sArarUpa A gAthA che. te viSe paramakRpALudeve patrAMka 135 lakhelo che. te vAraMvAra vAMcI, bane to mukhapATha karI, tenI bhAvanA kartavya chejI. ghaNI vAra vAMcIe chIe, samajIe chIe, samajavA puruSArtha karIe chIe; chatAM temAM kahyuM hoya tema nahIM karIe tyAM sudhI, jema davA khAdhA vinA guNa kare nahIM, tema jyAM sudhI kaSAyAdi ochA nahIM karIe, mokSa sivAyanI bIjI icchAo ochI nahIM karIe tathA bhavabhramaNanAM kAraNo nahIM TALIe ane e rIte paramakRpALunAM parama upakArI vacanomAM AsthA rAkhI, A jIvane karmaklezathI bacAvavAnI dayA nahIM rAkhIe, tyAM sudhI ApaNe jANeluM, bhaNeluM ke samajeluM zA kAmanuM? mATe have to bane teTalI zAMti yamAM vasatI jAya; dina-dina temAM vRddhi thatI jAya; mokSa mATe kharA jigarathI jhUraNA jAge; saMsAranI mohajALathI mUMjhAI jIva kaMTALato jAya; lAkho rUpiyA kamAya topaNa saMtoSa na thAya, paNa karavA yogya che te paDayuM rahe che te dayamAM sAlatuM rahe, khaTakyA kare; ane paramakRpALue anaMta dayA karI, A jIvane maMtrasmaraNAdi niraMtara smRtimAM rAkhavA yogya AjJA karI che, tenuM kSaNa paNa vismaraNa na thAya tevI jAgRti rahyA kare; temAM ja tallInatA vadhatI Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (170) jAya ane A prakAre pote potAno mitra banI, tene anaMta paribhramaNathI bacAvanAra, kharo dayAno mArga batAvanAra, doranAra bane tevo kaMI ne kaMI puruSArtha karyA vinA divasa na jAya, tema karatA rahevuM ghaTe chejI. 5.u.5.5. prabhuzrIjI vAraMvAra pokAra karIne kahetA : "yogyatA lAvo, yogyatA lAvo; tArI vAre vAra, thai jA taiyAra; zuM karavA Avyo che ane zuM kare che ?'' e vacano saMbhAratA rahI, mohanidrAmAMthI have to jAgI javuM ghaTe chejI. pote ja karavuM paDaze. saMsAranA prapaMcamAM tenI vismRti thaI jAya che. mATe satsaMganI bhAvanA niraMtara rAkhI, bane teTalo satsaMga sevAyA karaze to jarUra jIva potAnuM hita karavA prerAze. koIne mATe kyAM karavuM che? kharo svArtha ja e che, paNa moha ADe te khabara paDatI nathI ane AvA bhayaMkara kALamAM to vaheluM cetI levA jevuM che. kALanI kone khabara che? lIdho ke leze ema thai rahyuM che to have pramAda karavAthI zuM vaLavAnuM che? jenAthI jeTaluM bane teTaluM, A bhavamAM karI chUTavA jevuM chejI. pharI-pharI Avo avasara Avavo durlabha che; mATe lIdho te lahAva, baLatAmAMthI jeTaluM kADhI lIdhuM teTaluM to bacyuM ema gaNI, eka kSaNa paNa pramAda kartavya nathIjI. vizeSa zuM lakhavuM? Ape pUchayuM teno paramArtha jJAnIgamya che, paNa ApaNAthI bane teTalI yogyatA, tene zaraNe vadhArIzuM to teno ukela hRdayamAM ApoApa thayA vinA nahIM rahe. "para prema pravAha baDhe prabhuse, saba Agamabheda suura baseM.'' ema pote kaheluM chejI. te have karI levA vinaMtI chejI. (bI-3, pR.488, AMka pa22). kartA Izvara koI nahi, izvara zuddha svabhAva; athavA preraka te gaNe, Izvara doSaprabhAva. (718-77) jagatano athavA jIvonAM karmano, izvara kartA koI che nahIM; zuddha AtmasvabhAva jeno thayo che, te Izvara che; ane tene jo preraka eTale karmakartA gaNIe to tene doSano prabhAva thayo gaNAvo joie; mATe izvaranI preraNA jIvanAM karma karavAmAM paNa kahevAya nahIM. jo karmanA phaLane Izvara Ape che ema gaNIe, to tyAM IzvaranuM izvarapaNuM ja rahetuM nathI, kema ke para phaLa devA Adi prapaMcamAM pravartatA izvarane dehAdi aneka prakArano saMga thavo saMbhave che, ane tethI yathArtha zuddhatAno bhaMga thAya che. mukta jIva jema niSkriya che eTale parabhAvAdino kartA nathI, jo parabhAvAdina kartA thAya to-to saMsAranI prApti thAya che; tema ja Izvara paNa parane phaLa devA AdirUpa kriyAmAM pravarte to tene paNa parabhAvAdinA kartApaNAno prasaMga Ave che; ane mukta jIva karatAM tenuM nyUnatva Thare che; tethI to tenuM IzvarapaNuM ja ucchedavA jevI sthiti thAya che. vaLI jIva ane Izvarano svabhAvabheda mAnatAM paNa aneka doSa saMbhave che. baMnene jo caitanyasvabhAva mAnIe to baMne samAna dharmanA kartA thayA; temAM Izvara jagatAdi race athavA karmanuM phaLa ApavArUpa kArya kare ane mukta gaNAya; ane jIva ekamAtra dehAdi sRSTi race, ane potAnAM karmonuM phaLa pAmavA mATe izvarAzraya grahaNa kare, tema ja baMdhamAM gaNAya e yathArtha vAta jaNAtI nathI. evI viSamatA kema saMbhavita thAya? Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (171) vaLI jIva karatAM IzvaranuM sAmarthya vizeSa mAnIe topaNa virodha Ave che. izvara zuddha caitanyasvarUpa gaNIe to zuddha caitanya evA mukta jIvamAM ane temAM bheda paDavo na joie, ane izvarathI karmanAM phaLa ApavAdi kArya na thavAM joie; athavA mukta jIvathI paNa te kArya thavuM joie; ane izvarane jo azuddha caitanyasvarUpa gaNIe to-to saMsArI jIvo jevI tenI sthiti Thare, tyAM pachI sarvajJa Adi guNano saMbhava kayAMthI thAya ? .... e Adi aneka prakArathI izvarane tene svarUpe mAnatAM tenuM izvarapaNuM utthApavA samAna thAya che. TUMkAmAM A vAta jaNAvI che. tethI vizeSa, vicAra ke satsamAgama vinA, samajAvI muzkela chejI. aMgrejImAM kahevAya che : Perfection of humanity is divinity, eTale jIvano ziva thAya che. A vAta tame paNa koi aMze mAnatA hazo. pUrNapadanI prApti arthe ja sarva dharmAtmA prayatna kare che. atyAre ApaNAmAM apUrNatAo pragaTa jaNAya che, te sarvAze dUra karavAno sarva dharmano dhyeya che. tevuM pada pUrve zrI rAma, zrI mahAvIra Adi aneka mahAtmAo pAmyA che ane sadgurukRpAthI ApaNe paNa pAmI zakIe tema che. je je te paramapada pAmyA che, te sarva izvarasvarUpa che ema mAnavAyogya che; paNa jagatanI racanA kare te Izvara, evI vyAkhyA karatAM upara jaNAvelA ane tevA aneka doSono svIkAra karavArUpa virodho jaNAya chejI. izvara saMbaMdhI mahAtmA gAMdhIjIe paramakRpALudevane prazno karelA che; te prazno ane uttaro, patrAMka pa30mAM chapAyelA che. te vAMcavA bhalAmaNa chejI. (bI-3, pR.290, AMka 280). D rAgadveSanAM pratyakSa baLavAna nimittA prApta thaye paNa jeno AtmabhAva kiMcitmAtra paNa kSobha pAmato nathI, te jJAnInA jJAnano vicAra karatAM paNa mahAnirjarA thAya, emAM saMzaya nathI. (736) to te jJAna zuM kAma karatuM haze? ema vicAra Ave ke te aviSama upayogane TakAvI rAkhatuM haze athavA parama sukhasvarUpa paramotkRSTa zAMta zuddha caitanyasvarUpane sarvakALane mATe pAmyA (evA) te bhagavaMtanA padamAM niraMtara lakSarUpa pravAha rAkhatuM haze. to te lakSa ApaNe rAkhavA yogya che ke kema ? je paramapuruSano, ApaNane koI mahA prabaLa puNyane yoge ke dharmAdAnI DUbakInI peThe, acAnaka yoga thaI gayo che, temanI apUrva zAMtipreraka mukhamudrAnAM pratyakSa darzana thayAM che, hRyane AlAda tathA parama utsAha ApanAra amRta samAna bodhadhArAnuM, jemanI niSkAraNa karuNAthI, A niSphazyaka jIvane zravaNa thayuM che, jemanI zItaLa chAyAmAM A jIve trividha tApathI baLatAM anupama zAMti anubhavI che, vizrAMti lIdhI che, te parama upakArI pragaTa prabhAvazALI pa.pU. prabhuzrIjInI anaMta upakArI aMtarazAMtine vAraMvAra dayamAM vasAvIne, A trividha tApathI baLatA jIvane bacAvavArUpa svadayA karavAno ATalo, A AthamatA divasa jevA alpakALamAM, lAbha laI levA jevo che, ke parigraharUpa pApamAM ne pApamAM potAne ragadoLatA AvyA chIe, anaMtakALathI tenA pratye zatrutA, krUratA vartAvatA AvyA chIe tema ja vartatA rahI, aMta samaya sudhI asamAdhinA ja kAraNo sevatA rahevAnuM dhAryuM che ? Avo Atmahita karavAno avasara pharI-pharI prApta thato raheze, evI kaMI nirAMta aMtaramAM vaLI che ? ke mohanidrAnA ghenamAM ja ThagAtA AvyA chIe tema, AMkho mIMcI ThagAyA ja karIe chIe ? kevo vyApAra cAle che te pratye, UMDA vicAre draSTi devA bhalAmaNa chejI. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 mAre-tamAre ati-ati jAgRtipUrvaka A amUlya avasarano sadupayoga thAya tema karavAnI, ati-ati AvazyakatA chejI. paramapuruSanI AjJAnuM alpa paNa uThAvavuM banaze to jarUra te A jIvane aMta vakhate ane parabhavamAM, bahu kAma AvazejI. (bo-3, pR.372, AMka 377) zatru mitra pratye varte samadarzitA, mAna amAne varte te ja svabhAva jo; jIvita ke maraNe nahIM nyUnAdhikatA, bhava mokSe paNa zuddha varte samabhAva jo. (738-10) munipaNuM, samyaktvasahita prApta thayA pachI ghaNA pariSaho veThI, sukha ane duHkhamAM samabhAva rAkhI zake che, tevA mahAtmA uparanI bhAvanA kare che ke zatru duHkha ApavA taiyAra thAya ane mitra anukULatAonI sAmagrI Ape, paNa baMne karmane AdhIna che. jene chUTavuM che, te koi pratye rAga ke dveSanI vRtti na UThe tema samabhAve jJAtA-dRSTA rahI asaMga-alipta rahe che; temAM je AtmazAMti Ave che, tevI zAMti zAtAnA prasaMgamAM hotI nathI. Ama jeNe samabhAva eTalo badho keLavyo che ke ''tuM cho mokSasvarUpa'' evuM AtmasiddhijImAM kahyuM che, te temane anubhavamAM varte che, tethI bIjuM mokSanuM sthaLa vagere te icchatA nathI; kAraNa ke te mokSanI mUrtirUpa banelA che. bhava eTale janmavAnuM hoya topaNa, te dehamAM vadhAre AyuSya hoya ane rahevAnuM hoya topaNa, te temane bAdha karI zake tema nathI. potAnI pAse je sukha che, te jeNe pragaTa karyuM che, tene AtmAthI bIjI vastu uttama lAgatI nathI. ''AtmAthI sau hIna.'' janmavAnuM hoya topaNa temane samakita laine parabhava javAnuM hovAthI, AtmAnI oLakhANa bhulAi jAya tema nathI. tevA mahApuruSane AtmA ja sarvasva che, ane te ja anaMta sukhanuM dhAma che. icchAthI koi vastunI prApti thatI nathI, tethI te kaMi icchatA nathI; karma dUra ka2vAno puruSArtha niraMtara karyA kare che, tene kaMi icchayA vinA ja, mokSa temanI pAse AvyA kare che. A vAta vizeSa, ekAMtamAM vicArazo to bahu AnaMda Avaze ane satya che, ema lAgaze. kharI rIte deha che / ja bhava che, azarIrI che te siddha che. ''deha chatAM jenI dazA, varte dehAtIta'' evI dazA jene prApta thai che, tene ''deha chatAM nirvANa'' che. dehasahitadazA ane deharahitadazA jene sarakhI thai gai che, sarva prakAranA vikalpono abhAva thai nirvikalpadazAmAM sadAya rahe che, tene zAtA-azAtA, saMsAra-mokSa, sadehadazA ke videhadazAmAM kaMi bheda jaNAto nathI, eTale te vikalpanuM kAraNa banatA nathI. badhI avasthAmAM tene anaMta sukhano anubhava vartyA kare che. 'kleze vAsita mana saMsAra, klezarahita mana te bhavapAra.'' zarUAtanI avasthAmAM jyAM sudhI saMsAranA sukhanI icchAo jIvane AkarSe che, tyAM sudhI te pratye vRtti jatI rokI, mokSanI bhAvanA kartavya che. ''kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSa abhilASa; bhave kheda, prANIdayA, tyAM AtmArtha nivAsa.' "" paraMtu jyAre potAne ke parane arthe, kaMi paNa vikalpo UThe nahIM, tevI nirvikalpadazA prApta thAya che, tyAre ''mukti saMsAra bihu sama gaNe.'' e bhAva rahyA kare che. (bo-3, pR.697, AMka 837) Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (173 U jJAnanuM phaLa virati che. (749) "che dehAdithI bhinna AtamA re, upayogI sadA avinAza, mULa, ema jANe sadguru upadezathI re, kahyuM jJAna tenuM nAma khAsa. mULa0'' uparanI kaDImAM je jJAna kahyuM che, te durlabha che. pustako vAMcI bhaNI levAM, saMskRta bhaNavuM, pustako lakhavAM ke mukhapATha karI levuM, tene jJAnI puruSo jJAna kahetA nathI. jo hoya pUrva bhaNela nava paNa, jIvane jANyo nahIM, to sarva te ajJAna bhAkhyuM, sAkSI che Agama ahIM.'' evuM AtmajJAna jene pragaTe che, tene pAMca indriyo ane mana vaza varte, evo pratyAhAra nAmano guNa pragaTe che. "viSaya vikAre na indriya joDe, te IhAM pratyAhAro re; kevaLa jyoti te tattva prakAze, zeSa upAya asAro re." AtmajJAnanuM phaLa saMyama athavA virati che. virati eTale pAMca indriyonA viSaya - rUpa, rasa, gaMdha, sparza, zabda - temAM je rati-prIti hatI, te TaLI gaI. te sArA lAgatA nathI. uparathI suMdara dekhAtA kiMpAkavRkSanA jherI phaLa jevA indriyanA viSayo lAge che tathA manane bAhya padArthomAM je moha hato, te AtmAnuM mAhAbhya samajAtAM ""sakaLa jagata te eMThavatuM, athavA svapna samAna" ke "AtmAthI sau hIna' lAge che; tethI saMsAranA vicAra asAra lAge, tethI mana tyAMthI pAchuM pharI mahAtmA puruSa, tenAM vacana, tenI AjJA ane AtmadazA vadhAravAnA vicAro karavAne doDe che athavA to paramAtmasvarUpamAM lIna thAya che. mATe bIjethI mana-vacana-kAyAnI pravRtti rokAI, eka AtmahitamAM varte ane Akhare zAMta thAya, tenuM nAma virati chejI. saMyamanA hetuthI yogapravartanA, svarUpalakSe jinaAjJA AdhIna jo, te paNa kSaNa kSaNa ghaTatI jatI sthitimAM, aMte thAye nijasvarUpamAM lIna jo." virAma pAmavuM, zAMta thavuM te virati che. jANyA vinA tema banatuM nathI. mATe prathama AtmajJAna karavuM ane pachI te svarUpamAM krame-kame lIna thavuM, tenuM nAma virati che. saMsArathI virAma pAmI mokSa thatAM sudhI teno krama che. (bo-3, pR.502, AMka 540). D "jalasau jagabilAsa, bhAlasau bhuvanavAsa, kAlasI kuTuMbakAja, lokalAja lArasI; sIThasau sujasu jAne, bIThasau bakhata mArna, aisI jAkI rIti tAhI, baMdata banArasI."(781) jagatanA bhogavilAsane (mojazokhane) mUMjhAvArUpa jALa samAna jANe che, gharavAsane (covIse kalAka nirvighnapaNe bhakti karavAnI anukULatA na hovAthI, ghara-kuTuMbamAM vasavuM tene) bhAlA samAna du:khadAyI) jANe che, kuTuMbanA kAryane kALa eTale mRtyu samAna jANe che (AtmAno uddhAra karavA manuSyabhava maLyo che, te kuTuMbanAM kAryomAM jeTalo alekhe jAya che teTaluM maraNa pAse AvatuM gaNe che), lokamAM lAja (AbarU) vadhAravAnI IcchAne sukhanI lALa samAna (tajavA jevI) jANe che, kIrtinI icchAne nAkanA mela jevI (lIMTa, nAkamAM saMgharavA koI na icche tema kIrtinI icchA tajavA jevI) jANe Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (174). che ane puNyanA udayane je viSTA samAna (nahIM IcchavA yogya) jANe che, evI jenI rIti hoya, tene banArasIdAsa vaMdanA kare che.'' A patra sTImaramAM ane te pahelAM tathA pachI, vAraMvAra vicArI, mahApuruSanI dazA gRhasthAvasthAmAM paNa kevI hoya che ? te ApaNane prApta thAo. paramakRpALudevanI tevI ja dazA hatI, mATe ApaNe temane paramAtmA mAnI, pUjIe chIe, temane pagale-pagale cAlI ApaNe paNa temanA jevA thavuM che, evI mahattvAkAMkSA poSatA rahevA bhalAmaNa che. (bI-3, pR.788, AMka 1005) kALadoSa kaLithI thayo, nahi maryAdAdharma toya nahIM vyAkuLatA, juo prabhu muja karma." pariNAmamAM to je amRta ja che, paNa prathama dazAe kALakUTa viSanI peThe mUMjhave che, evA zrI saMyamane namaskAra. (808). ema paramakRpALudeve lakhyuM che kAraNa ke jIvane bAhya vastuonI parAdhInatA maTI nathI, tyAM sudhI saMyamamAM izkelI vastu maLe nahIM, ane IcchA TaLe nahIM evI avasthAmAM sadguno bodha jIvane prApta na thato hoya to jhera pIvAthI mUMjhavaNa thAya, tevI mUMjhavaNa jIvane saMyamamAM paNa thAya che. zrI kuMdakuMdAcAryuM paNa kahyuM che ke mArA duzmanane paNa dravya dIkSA na hozo. samajaNa sAcI thayA pahelAMno tyAga, ane te digaMbara dIkSAno tyAga, jIvane jhera jevo lAge che. kaLikALa viSe paramakRpALudeve ghaNA patromAM jaNAvyuM che ke jIvane paramArthanI jijJAsA ghaTI gaI che. tethI sapuruSanuM oLakhANa paDavuM paNa durlabha thaI paDayuM che ane te yoga vinA jIvane sAcuM sukha kadI prApta thAya tema nathI, tethI je je sukho jIva prApta kare che te jherarUpa pariName che. jyAM zraddhA kare che, sukha zodhe che, te sarva nirAzAmAM pariName che. sAco AdhAra prApta nathI thayo tyAM sudhI jIvane amRta samAna mIThuM lAgatuM hoya topaNa te rAganI vRddhi karAvI, kaDavuM phaLa utpanna karAvanAra hovAthI, sarva jherarUpa ja che. (bI-3, pR.683, AMka 821). I patrAMka 843. A patramAM sarva zAstrano sAra che. sAcuM zaraNa ane karavA yogya samajaNa (dahAdi saMbaMdhI harSa-viSAda dUra karavAnI) tathA asaMga, avinAzI AtmAmAM vRtti, paramapuruSane zaraNe dRDha karavAno uttama upadeza chejI. vedanAdi kAraNe vRtti maMda paDe, calAyamAna thAya to paramapuruSanAM adbhuta caritramAM (zrI gajasukumAra, zrI paramakRpALu zrImad rAjacaMdra AdinAM caritramAM), ekatAnatAmAM vRtti joDI, vRttine apramatta karavAnI zikhAmaNa ApI che, tema vartavA puruSArtha kartavya cheja. e ja kalyANakArI che. jeTalI AtmAmAM zakti hoya, teTalI badhI zaktithI sAcA puruSa paramakRpALu zrImad rAjacaMdranI adbhuta dazAnuM ciMtana karavuM, tenI videhadazAnI bhAvanA karavI ane tenA parama upakAramAM lIna thavuM. tenA abheda, saMpUrNa svarUpanuM dhyAna kartavya che ane tenuM sAdhana kevaLajJAnasvarUpa evuM sahajAtmasvarUpanuM ciMtana, tanmayatA, tenI sAdhanA yathAzakti kartavya che. (bI-3, pR.771, AMka 984) Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (175 jeno kALa te kiMkara thaI rahyo, mRgatRSNAjaLa gailoka. jIvyuM dhanya tehanuM. dAsI AzA pizAcI thai rahI, kAma krodha te kedI loka. jIvyuM che khAtAM pItAM bolatAM nitya, che niraMjana nirAkAra. jIvyuM che jANe saMta salUNA tehane, jene hoya chello avatAra. jIvyuM che. jagapAvanakara te avataryA, anya mAta udarano bhAra. jIvyuM che tene cauda lokamAM vicaratAM, aMtarAya koiye nava thAya. jIvyuM che riddhi siddhi te dAsIo thaI rahI, bahmaAnaMda hade na samAya. jIvyuM 0 (86) je caramazarIrI, mokSagAmI jIva hoya tenI dazA, manahara nAmanA saMnyAsIe lakhI che. manaharapadano artha TUMkAmAM lakhyo che. jene maraNano bhaya maTI gayo, tene yama ke kALa zuM karI zake ? jagatamAMthI jene kaMI joItuM nathI, tene traNe loka mRgajaLa jevAM dekhAva pUratAM ja che. AkhA jagatane cUsI khAnArI rAkSasI jevI AzA, tene tRtulya dAsI jevI thai gai che. kAma-krodha jene vaza thaI gayA che, tethI kedamAM purAyA jevA che, tene pajavatA nathI. niraMjana, nirAkAra, zuddha AtmA khAtAM, pItAM, bolatAM jene bhUlAto nathI, pragaTa anubhavamAM AvyA kare che evA jJAnI puruSanuM oLakhANa paDavuM paNa durlabha che; mAtra uttama saMtajano, je mokSagAmI hoya che, te temane oLakhIne ArAdhI zake che. tevA puruSo jagatane pavitra karavA, uddhAra karavA avataryA che, temane ja dhanyavAda ghaTe che. bIjA jIvoe to temanI mAtAne nava mAsa sudhI bhAre mArI che eTaluM ja, nathI te taratA ke koIne tAratA; evA puruSane aMtarAya karanAra karma koI rahyuM nathI, cauda rAjalokane te jJAna dvArA jANI rahyA che. anaMta riddhi-siddhio temane pragaTI che paNa te temane AnaMda ApatI nathI. mAtra AtmAno paramAnaMda svabhAva, te ja temanA ddhayamAM ramI rahyo che; eTaluM ja nahIM, paNa te AnaMda, zabdo dvArA dayamAM UbharAIne bahAra Ave che, te A jagatanA jIvone kalyANarUpa, mokSamArgamAM sahAyaka bane che. bhale vedAMtapaddhatie temaNe paramapuruSanA guNa gAyA che, paNa te AptapuruSanA ja vakhANa che, tethI paramakRpALudeve tene bhaktajanone upakArI jANI, te vicAravA lakhyuM che. jJAnI puruSa ane jJAnIpuruSane oLakhanAra saMtonI temAM stuti che. te ApaNA ddhayamAM vase to ApaNo AtmA unnata thAya, jagatanAM tuccha sukhothI udAsa bane ane vairAgyasaha AtmAnI vibhUtimAM lIna thAya, tevuM pada chejI. ApanAthI mukhapATha thAya to kartavya che, vicAravA yogya che ane paramakRpALudevanI ja te stuti che, ema lakSa rAkhavA yogya chejI. AtmAno lakSa cukAya nahIM, e ja kartavya che. (bo-3, pR.763, AMka 964). Upaje moha vikalpathI, samasta A saMsAra; aMtarmukha avalokatAM, vilaya thatAM nahi vAra. (54) mohAdhIna jIva saMsAranA padArthone potAnI kalpanAthI sAcA mAnIne, temAM ekAkAra thaI jaI, pharI navo saMsAra vadhAre che; paraMtu jo aMtavRtti thaI jAya to saMsArano kSaya thatAM vAra na lAge. saMsAra to Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) jema che tema ja rahevAno che, paNa pote samajI gayo to mukta thatAM vAra na lAge. bIja vagara thayelA vRkSanI mAphaka, phakta kalpanAthI saMsAra utpanna thAya che. ahaMbhAva maTe to pachI AtmA prApta thAya. ahaMbhAva maTayA pachI jIvane saMsAra chUTI jAya che. potAne samajaNa AvI gai to pachI saMsAranA padArtho kalpanA mAtra ja lAge. kalpanAthI ja saMsAra-paraMparA cAlyA kare che. (bo-1, pR.12, AMka 15) AvyuM bahu samadezamAM, chAyA jAI samAI; AvyuM tema svabhAvamAM, mana svarUpa paNa jAi. (954) mAthA para sUrya sIdhI lITIe UMce tapato hoya tyAre pRthvI, mAthuM ane paga eka samadizAmAM, samadezamAM Ave che, tyAre chAyA (zarIrano paDachAyo) pagamAM pesI jAya che, samAI jAya che; tema AtmA, paramAtmA ane sadgurukRpAnI ekatA ke samyakajJAna-darzana-cAritranI ekatArUpa samabhAva ke svabhAvamAM praveza thAya, tyAre mananuM svarUpa, je saMkalpa-vikalpa karavAnuM te, dUra thaI jAya che, athavA saMkalpa-vikalpo samAI jAya ane nirvikalpa - potAnuM zuddha caitanyasvarUpa sahajasvarUpe prakAze. AvI anaMtakRpA karI, jJAnI puruSa zrImad rAjacaMdra paramakRpALudeve eka doharAmAM, sAgarane gAgaramAM samAve tema, parama rahasya - mokSanuM sAkSAt kAraNa, caudapUrvanA sArarUpa potAnA chellA kAvyamAM, derAsara upara pUrNa kaLaza caDhAve tema, parama maMgaLarUpa sarvoparI upadeza temAM saMkSepa kahyo che. jahAM kalapanA - jalapanA, tahAM mAnuM duHkha chAMI; miTe kalapanA - jalapanA, taba vastu tina pAI." (bo-3, pR.143, AMka 166) | | AtmA A haze? tevuM jJAna thAya te "samyakatva mohanIya." "AtmA A che' evo nizcayabhAva te "samyakatva." (upadezachAyA pR.709). temAM zo phera che? tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke koI tamAruM ghara bAvaramAM kyAM che, te zodhato zodhato bIcaralI mahollAmAM Ave ane tamArA ghara AgaLa AvI, A jugarAjabhAInuM ghara haze ? ema anumAna kare paNa nirNaya na thAya ke A ja che, tyAM sudhI te tamArA gharamAM praveza kare nahIM athavA tene nirAMta vaLe nahIM, paNa zodhyA kare; tema AtmA viSe vAMcI, vicArI tenAM lakSaNo uparathI, A AtmA haze evuM lAge paNa koI saMtanA yoga vinA tene, A ja AtmA che evo nirNaya na thAya, tyAM sudhI samakitamohanIya asthira pariNAma karAve che; ane jyAre sadguru yoge A ja AtmA che ema dRDha thAya, to tene AtmasthiratAnuM kAraNa thAya che. mATe jyAM sudhI caMcaLa vRtti rahyA kare che ane pratIti nirNayAtmaka nathI banI, tyAM sudhI yogya jIvane paNa sapuruSanA yoge AtmapratIti draDha karavI ghaTe che, ema kahevAno Azaya samajAya chejI, saMta vinA aMtanI vAtamAM aMta pamAto nathI." (128) ema paNa pote jaNAvyuM chejI. (bI-3, pR.532, AMka 581) Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177) kevaLajJAna eTale mAtra jJAna ja, te sivAya bIjuM kaMI ja nahIM. (vyAkhyAnasAra 1-126) kevaLajJAna eTale ekaluM jJAna. moha nahIM. rAga-dveSa vagaranuM jJAna. AtmAnI vicAraNA paramakRpALudeve kevI karI che ! vicAratAM-vicAratAM emaNe sahajasvarUpa zodhI kADhayuM. sahajasvarUpamAM kazo vikalpa na Ave, evI camatkRti che. upAdhimAM paNa emaNe samAdhi bhogavI che. (bo-1, pR. 221, AMka 110) he jIva! kyA icchata have? hai icchA duHkha mUla; jaba icchAkA nAza taba, miTe anAdi bhUla. (hAthanoMdha 1-12) jIvanuM paribhramaNa tRSNA, lobha-kaSAyane laine che. jene tRSNA vadhAre tenA bhava vadhAre, ema paramakRpALudeve lakhyuM che. icchA e lobhano paryAya che. lobhathI sarva guNono nAza thAya che. lobha pApano bApa kahevAya che. dharma pAmavAmAM paNa, dAnAdithI jeno lobha maMda paDayo hoya, te yogya gaNAya che. jIvanI samajaNa viparIta thavAmAM, lobha-kaSAya mukhya kAraNa che. agiyArame guNasthAne mahAmunine pADanAra moha, lobhanuM rUpa le che. jIva zAtAno bhikhArI che. AtmAnA sasukhanuM bhAna nathI thatuM ane dehAdhyAsa TakI rahe che, temAM paNa mukhya kAraNa paulika sukhano lobha che. bAhya sukhanI icchAo jAya, A lokanI alpa paNa icchA na rahe to tIvra-mumukSutA sadaguruyoge pragaTe ane mokSa thAya. jIvanI moTAmAM moTI bhUla ke moTAmAM moTo doSa tIvra-mumukSatA ke mumukSatA nathI, te che; ane tene moTo AdhAra, grahaNa karavAnI icchA, e che. te viparIta buddhi ke viparyAsa paNa kahevAya che. vairAgya-upazamanI vRddhi thaye, te viparyAyabuddhi TaLe che. eTalo lakSa rAkhI, vairAgya-upazamanI vRddhi karavA hAla puruSArtha kartavya che. temAM niSkAmabuddhi, ke bIjI icchAono tyAga karI "mAtra mokSa abhilASa'' poSAya tema puruSArtha kartavya cheja. (bI-3, pR. 590, AMka 669) hota AsavA parisavA, nahi inameM saMdeha; mAtra dRSTikI bhUla hai, bhUla gaye gata ehi. (hAthanoMdha 1-14) Asrava eTale karma Ave tevA bhAva athavA tevAM bAhya nimitto. karma Ave tevA bhAva thAya to-to jarUra jJAnI ke ajJAnIne karma Ave ja, evo siddhAMta che; paNa nimitto pUrvakarmanA yoge, karma baMdhAya tevAM maLI Ave topaNa, jJAnI puruSo jAgrata rahetA hovAthI, te nimittomAM tadAkAra nahIM thatAM, manane palaTAvI samabhAva ke zubhabhAvamAM laI jAya che. tethI zubhAzubha karmano ke azubha karmano Asrava thato rokAya che, tevI dazAne parisavA athavA saMvara kahevAya che. navAM karma na baMdhAya tevA bhAva thAya tyAre, pahelAM bAMdhelAM karma udayamAM AvI nirjarI jAya che. A prakAre jJAnI pAse evI yukti che ke tenA baLe te baMdhana thAya tevA prasaMgomAM paNa, baMdhana chUTe ane navo baMdha na paDe, tevA bhAvamAM rahI zake che. baMdhana thavAnuM kAraNa draSTinI bhUla che. "paga mUkatAM pApa che, jotAM jhera che, ane mAthe maraNa rahyuM che; e vicArI AjanA divasamAM praveza kara.' (puSpamALA-35) Ama jheravALI draSTi, kaSAya ane Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (178 ) ajJAnadazAnI draSTi baMdhana karAvanAra che, te bhUla che. AtmadraSTi thAya to dehAdika paryAya tarapha jovAnI bhUla, rAga-dveSa-ajJAnanI bhUla TaLe. jene satsAdhana smaraNamaMtra vagerenI AjJA maLI che, te jo paramagurunI dazAmAM vRtti rAkhI, vairAgyadazA vadhAre to te paNa anAdi paryAyavRSTi ghaTADI, smaraNa Adi sAdhanamAM rahevAthI azubha bhAva thavA na de ane potAnA doSa jovAnI Teva pADI, tethI bacavA sarunI adbhuta dazAnI smRtimAM rahe to AtmadraSTi prApta thavAno yoga banI Ave; dRSTinI bhUla che, te bhUla gaye te AmravanA nimittomAM na lepAya ane saMvaramAM vRtti prerAya. tethI nirjarA thAya evI dazA (gata = gati) prApta thAya. paramakRpALudevanuM jIvana jANyuM hoya, tene pratyakSa samajAya evuM che ke bhAre upAdhinAM kAma temane karavAM paDatAM. mAMDa vakhata patravyavahArano paNa bacato. tevAM AsravanAM nimittomAM temaNe AtmaArAdhanA sAdhI, te AsravamAM saMvarano jvalaMta dAkhalo che. mAtra dehavruSTinI bhUla TALI, temaNe AtmadraSTi prApta karI hatI, tethI AmravamAM saMvara temane thato. paryAyavRSTi TALI dravyavRSTi jene prApta thAya che, tene AmravanA sthAnamAM saMvara, nirjarA thAya che. e baMne lITIno TUMko artha chejI. jema bane tema jJAnI puruSa, paramakRpALudevanA zaraNamAM buddhi rAkhI, bane teTalo bhaktibhAva, smaraNa, vAMcana, vicAra, bhAvanA karyA karavI. sAcane Azraye vartanAra, sAcanI prAptinA mArgamAM varte che jI. (bo-3, pR.679, AMka 816) | mohadayA. (hAthanoMdha 2-19) pUjyazrI : moha poSAya ane kahe ke A chokarAM che, te bicArAMne kamAI ApuM, nahIM to teonuM zuM thaze? evI dayA, te mohadayA che. bairAM-chokarAMne mATe karavuM paDe che, te mohadayA che. mArI sAthe peTalAdamAM eka chokaro bhaNato hato. huM ahIM AzramamAM rahyo; pachI eka vAra te mane maLavA Avyo, tyAre teNe kahyuM ke tame tyAga karyo ane meM tyAga na karyo, to zuM? mAre kaMI sAthe AvavAnuM nathI ane tamAre paNa AvavAnuM nathI. ema mohadayA chetare che. vrataniyama lIdhAM hoya, to te mohadayAthI DhIlAM paDI jAya. (bo-1, pR.147, AMka 20) Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (179 179) vibhAga-6 anya vivecana | | amitagatiAcAryazrata sAmAyika pATha: jenuM svarUpa samajAya che, sajJAna darzana yogathI, bhaMDAra che AnaMdanA je, acaLa che vikArathI; paramAtmAnI saMjJA thakI, oLakhAya je zubha dhyAnamAM, te devanA paNa deva vhAlA, siddha vasajo dayamAM. 13 dehane ja potAnuM svarUpa mAnanAra bahirAtmAne udezIne, tene paramAtmasvarUpanuM bhAna thavA zrI AcArya prArthanArUpe kahe che ke je svarUpa samyakajJAna, samyakdarzananI prAptithI (yoga = prApta thavAthI) samajAya che, te AtmasvarUpa anaMta sukharUpa (AnaMdanA bhaMDArarUpa) che, tathA tane atyAre je je prasaMge, je je nimittomAM vikArabhAva thAya che, tevA prasaMge athavA koI paNa nimitte jenA AtmAmAM vikAra thAya tevAM karma rahyAM nathI, paraMtu acaLa, sthirarUpa, asaMga paramAtmA che. jyAre mana ane indriyonI pravRtti taddana rokAI jAya tyAre je jJAtA, draSTA, nirvikAra AtmA zuddhasvarUpe samajAya che, te paramAtmAnA nAmathI (saMjJAthI) oLakhAya che. tene svarganA devo paNa parama deva mAnI pUje che. te premamUrti, priyatama siddhabhagavAna mArA hRyamAM sadAya vasajo evI vinaMtI chejI. huM mAgato nahi koI Asana, darbha paththara kASThanuM, muja AtmanA nirvANa kAje, yogya Asana AtmanuM A Atma jo vizuddha ne, kaSAya duzmana viNa jo, amUlya Asana thAya che, zubha sAdhavA samAdhi to. 22 aDola Asana ne manamAM nahIM kSobhatA, parama mitrano jANe pAmyA yoga jo. apUrva avasara evo kyAre Avaze ?' dAbhanuM Asana pAtharI, koI UbhA-UbhA ke koi padmAsana vALI dhyAna-samAdhi lagAve che, paNa zrI AcArya kahe che ke dAbhanA, paththaranA ke pATa vagere lAkaDAnA AsananI mArI mAgaNI nathI. mokSanI jene icchA che teNe to, AtmAne AtmAmAM sthira karavArUpa Asana levuM paDaze. je je padArtho indriyothI jaNAya temAM rAga, dveSa ane moha nahIM karavAthI, mana sthira thAya che. te ja kharuM Asana che. "rAga, dveSa ajJAna e, mukhya karmanI graMtha; thAya nivRtti jehathI, te ja mokSano paMtha." ema AtmasiddhimAM kahyuM che tema, karma na baMdhAya tema rahevAya te kharuM Asana ke dhyAna che ane te mokSanuM kAraNa che. kaSAya = krodha, mAna, mAyA, lobha. jJAnamaya vizuddha Atma sva-AtmathI jovAya che, zubha yogamAM sAdhu sakaLane, anubhava A thAya che; nija AtmamAM ekAgratA, sthiratA vaLI nija AtmamAM, akhaMDa sukhane sAdhavA tuM, AtmathI jo AtmamAM. 25 devatA cIpiyA vaDe pakaDAya che tema AtmA AtmAthI (jJAnathI) grahaNa thAya che. indriyo ke mana vaDe teno anubhava thato nathI. dehAdi padArthothI bhinna AtmA saddagurunA bodhe samajI, aMtarmukhavRttinA abhyAsarUpa yoge eTale aMtarAtmA thaI paramAtmAnI bhAvanA ke temAM tallInatA, sthiratArUpa Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) yogathI mahAtmAo paramAtmapada pAme che. parabhAvathI chUTI svabhAvamAM sthira thatAM akhaMDa sukha sadhAya che. A Atma mAro eka ne, zAzvata niraMtara rUpa che, vizuddha nija svabhAvamAM, ramI rahyo che nitya te; vizvanI sahu vastuno nija karma ubhava thAya che, nija karmathI vaLI vastuno, vinAza vinimaya thAya che. 26 A kaDInuM saMskRta uparathI gujarAtI karatAM kliSTatA thaI gaI che. mULa gAthAmAM ema bhAva che ke mAro AtmA nirmaLa, zAzvata, jJAnasvarUpa che; bIjA badhA bhAvo bAhya che, anitya che, karmathI thayelA vibhAvabhAva che, svabhAvarUpa nathI. gujarAtI karanAra guMcAI gayo che tethI lakhe che ke mAro AtmA eka che, nitya che, nirmaLa svabhAvI che. karmathI - mohanIya Adi karmanA vikalpothI saMsAra Ubho thAya che, ane karmathI - puNyapApathI sArIkhoTI vastuo maLe che ane nAza pAme che; paNa pahelAM jaNAvela artha saraLa ane zuddha che. zAMta citte vAMcazo to cAre kaDIo, upara jaNAvela arthanI madadathI samajAze, kaMIka aMtavRtti karavAnA bhAva thaze; bIjI kaDAkUTamAMthI mana pAchuM paDaze. karavAnuM eka ja che : jagatanuM vismaraNa karavuM ane sanA caraNamAM citta rAkhavuM. paramakRpALudeva pratye, tenAM vacana pratye, tenAM vacananA AzayarUpa AtmA pratye parama prema jAge, evI vRtti rAkhatA rahevA vinaMtI che.jI. (bI-3, pR.393, AMka 401) | ATha vRSTinI sajhAyaH A kAvya jUnI gujarAtImAM che. temAM AThe yoganuM TUMkAmAM varNana karyuM che ane mokSe janArane kevA-kevA guNo ane kevI bhUmikAo prApta thAya che, tenuM varNana che. te uparathI, ApaNe keTalAmAM chIe, tenuM paNa mApa nIkaLe tevuM che. tAva mApavAnuM tharamaoNmiTara jema keTalo tAva che te jaNAve che, tema chUTavAnI bhAvanA keTale aMze jAgI che, tenuM temAM mApa nIkaLe tevuM che. saMskRtamAM zrI haribhadrasUrIe yogadgaSTisamuccaya graMtha lakhI, pote tenI TIkA karelI che. teno sAra e nAnA Atmasiddhi jevaDA kAvyamAM che. (bI-3, pR.430, AMka 443) D ATha dRSTinI sajhAya (cothI draSTi, gAthA 3): dharma arthe ihAM prANanejI, - chAMDe, paNa nahi dharma; prANa arthe saMkaTa paDejha, juo e dRSTino marma. A kaLikALamAM dharmaparIkSAmAM pAsa thanArA thoDA nIkaLe che. niyama thoDA levA paNa zUravIrapaNe pALavAmAM Atmahita che. eka bhIlane jJAnI puruSe kAgaDAnuM mAMsa na khAvAno niyama Apelo. aMta vakhate tenA oLakhItAoe davA karavAno Agraha karyo paNa teNe mAnyuM nahIM. deha choDI te deva thayo. te devabhava pUro thaye, rAjagRhI nagarImAM rAjaputra thayo. tyAM zikAra karavA eka divasa gayo; tyAM anAthImuni Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (181) gharmanA (puNyanA) prabhAve maLyA. temanA upadezathI tene AtmajJAna thayuM. ghaNA rAjAono te uparI thayo. zrI mahAvIra bhagavAna tenI rAjadhAnImAM padhAryA; tene kSAyika darzana prApta thayuM. tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM, jenA prabhAve eka bhava karI te tIrthakara banI, ghaNA jIvone tArI, pote mokSa jaze. A eka dhArmika caritra zrI zreNika mahArAjAnuM kahyuM. have tamArA praznano uttara lakhuM chuM : che dehAdithI bhinna AtamA re, upayogI sadA avinAza, mULa, ema jANe sadguru upadezathI re, kahyuM jJAna tenuM nAma khAsa. mULaO'' AmAM jaNAvyA pramANe deha nAzavaMta che, AtmA avinAzI che. game teTalI davAo khAvA chatAM DokTarane potAne ja maravuM paDe che, to bIjAne te kyAMthI bacAvI zakaze ? deha choDI eka vAra jarUra javuM che. te deha rAkhavA karelAM pApa sAthe Avaze, paNa deha sAthe nahIM Ave. bhakti karanArane eTalI zraddhA hovI joie ke pApa karI pachI bhakti karavAnI icchA karavA karatAM, pApa ja na karavuM e sAruM che. pApa karI pachI paisA kamAI dAna karavuM tenA karatAM dAna na thAya to bhale, paNa pApa to na ja karavuM, e buddhimAM bese tevuM che. hAtha kharaDIne pachI dhovo, tenA karatAM bagADavo ja nahIM, te sAruM chene? pIpA bhagate kahyuM che ke : "pIpA, pApa na kIjiye, to puNya kiyA vAra hajAra.'' DokTaro dehane arthe salAha Ape che kAraNa ke deha e ja potAnuM svarUpa, te mAne che. tame AtmAno uddhAra thAya te mATe niyama lIdho che, tethI dehane arthe AtmAnuM ahita na thAya tema vartavuM ghaTe che. ghaNA bhava dehane arthe AtmA gAvyo che, have ATalo bhava jo AtmAne arthe gaLAze to anaMta bhavanuM sATuM vaLI raheze. pUrve pApa karyuM che tenA phaLarUpa mAMdagI Ave che. te TALavA pharI pApavALI davA kare to pharI mAMdagIne notaravA jevo dhaMdho thAya che, te vicAra karI jozo to yathArtha lAgaze. pApavALI davAthI maTavAnI geraMTI koI ApI zake nahIM, paNa pApa thAya te to cokkasa che, davAmAM paNa pApa te pApa ja che. mATe je vastuno tyAga karyo che, paramakRpALudevanI sAkSIe jIvatAparyata je je vastuo tyAgI che te davA mATe to zuM, svapnamAM paNa teno upayoga karavAno khyAla na karavo, e sAcA zUravIranuM lakSaNa che. ghaNI davAo khAnArA ghaNA mAMdA joie chIe, eTale davAothI ja maTatuM ja hoya to davAkhAnA ane DokTaro vadhe tema roga vadhavA na joIe paNa nAbUda thavA joIe, tene badale vadhAre-vadhAre rogono pracAra thato dekhAya che, te pApanuM pariNAma che ema samajI, bane teTaluM sahana karatAM zIkhavuM. mana draDha na hoya to nirdoSa davAo ajamAvI jovI, paNa pratyakSa pApa jaNAya chatAM dehane arthe AtmAne garadana mAravA jevuM to na ja karavuM. ajANatAM koi davA ke TIkaDImAM tevuM abhakSya AvI jAya tene mATe lAcArI che, paNa jANIjoine tevI TIkaDI ke zIzIo paNa, vAparavI ghaTatI nathI. lIdhelA niyama koI kAraNe toDavA nathI, evo dRDha nizcaya kartavya che, e ja TUMkamAM uttara chejI. eka to pApI cIjomAM thatuM pApa lAge ane paramAtmAnI sAkSIe lIdheluM vrata ke AjJA na paLe ke bhaMga thAya e bIjuM pApa sAthe lAge che, ane te moTo adharma che. mATe mathALe kaDI lakhI che te vicArI, prANa jAya topaNa AjJArUpa dharmano bhaMga na thAya, tema mumukSu, vicAravAna jIva to varte. (bI-3, pR.687, AMka 826) Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (182 ATha vRSTinI sajajhAya (pAMcamI vRSTi, gAthA 3) : bALa dhUli ghara lIlA sarakhI, bhavaceSTA ihAM bhAse re; riddhi siddhi savi ghaTamAM pese, aSTa mahA siddhi pAse re. e guNa rAjataNo na visAruM, saMbhAruM dinarAta re. A saMsAranAM agatyanAM gaNAtAM kAmo - vyavahAra, kuTuMba, dhana, sagAMnAM moM rAkhavA, dehanI saMbhALa ke devalokanAM sukha ane AjIvikA AdinI ciMtAo - badhAM kAma nAnAM bALakonI ramata jevAM jJAnIne lAge che; nirarthaka samajAya che. Atmahita sivAya koI kAma agatyanuM lAgatuM nathI. AtmAnI mahattA eTalI badhI che ke je je camatkAro ke vaibhavo, jagatamAM gaNAya che te AtmavibhUti AgaLa tuccha che. je je kaMI mahattvanuM gaNAya che, te AtmasvarUpanI pUrNatAmAM AvI jAya che. evuM kaMI bAkI rahetuM nathI ke jenA vinA jJAnI sukhI thaI na zake. AvuM apUrvapada paramakRpALudevanI kRpAthI, tenI AjJA uThAvavAthI prApta thaI zake tema che, to teno upakAra rAtadivasa saMbhAravA yogya che. (bI-3, pR.380, AMka 386) Ape "aSTa mahA siddhi' saMbaMdhI puchAvyuM; patramAM tenA varNanathI sva-parahitanuM kAraNa nahIM jaNAvAthI uttara lakhyo nahoto. heya vastu karatAM upAdeya tarapha vadhAre lakSa devA yogya che. riddhisiddhi tarapha mahApuruSoe pUMTha dIdhI che; te nahIM samajAya toya hAni nathI, samajAye lAbha nathI ema jANIne ja patra lakhyo nathI. (bo-3, pR. 258, AMka 252) ATha dRSTinI sajajhAya (pAMcamI vRSTi, gAthA pa-6): zItaLa caMdanathI paNa upanyo, agni dahe jema vanane re, dharmajanita paNa bhoga ihAM tema, lAge aniSTa te manane re. e guNa rAjataNo na visAruM, saMbhAruM dinarAta re. pAMcamI vRSTi kSAyika samakita viSenI che. puNyayoge prApta thayelAM devalokanAM viSaya-sukho paNa kSAyika samakitIne ISTa nahIM paNa aniSTa lAge che. konA jevAM? zItaLa caMdana, jenuM (dhaselA caMdananuM) TIpuM UkaLatA telamAM paDavuM hoya to te tela ThaMDuM thaI jAya, tevA caMdananA vRkSanAM DALa paraspara ghasAvAthI agni pragaTe che, te AkhA caMdananA vanane paNa bALI nAkhe che; tema samyakudraSTi kSAyikadazA pAmyo to te game tevAM puNya paNa, AtmA saMbaMdhInA aneka vicAro ane anubhavadazAne vipna karanAra gaNI, baLatarA samAna te sukhane duHkharUpa gaNe che. jene sukhaduHkha, samAna - karmanAM phaLarUpa spaSTa samajAyAM che, tenI dazA A kaDImAM varNavI che. aMze hoya ihAM avinAzI, pudgala jAla tamAsI re; cidAnaMdaghana suyaza vilAsI, kema hoya jagano AzI re. e guNa rAjataNo na visAruM, saMbhAruM dinarAta re. aMze avinAzI pada eTale siddhapada jene prApta thayuM che; pudgalanI jALa puNya-pApa baMnene gaNe che; tenAM phaLa je sukhaduHkha te paNa pudgalarUpa-kalpanArUpa mAnI, teno tamAso jonAra dRSTArUpa te rahe che. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (183) cidAnaMdaghana eTale caitanyano paramAnaMdarUpa svabhAva; tenA suyaza = prazaMsAno; vilAsI = anubhava karanAra; kSAyika samyakudraSTijIva jagatanAM sukhano icchaka kema hoya? A badhAnuM kAraNa zuM? e guNa = upakAra paramakRpALu paramapuruSano che, te kema vIsarI zake? rAtadivasa saMbhAravA yogya paramapuruSanI niSkAraNa karuNA che. "tenI niSkAraNa karuNAne nitya pratye niraMtara stavavAmAM paNa AtmasvabhAva pragaTe che, evA sarva satparuSo, tenA caraNAraviMda sadAya hRdayane viSe sthApana raho.' (493) para prema pravAha baDhe prabhuse, saba Agama bheda suura base, vaha kevalako bIja jJAnI kahe, nijako anubhava batalAi diye.'' (bI-3, pR.606, AMka 699) 1 zrI AnaMdaghanajIkRta covIsI, zAMtinAtha bhagavAnanuM stavana zAMtisvarUpa kima jANIe, kaho mana kima parakhAya re? evo prazna thayo, e kSayopazama labdhi che. bhAva avizuddha suvizuddha je, kahyA jinavara deva re, te tema avitaththa saddahe, prathama e zAMtipada seva re. enuM bhAna thAya, arthAta A zuddhabhAva che ane A azuddhabhAva che evo bheda thAya, te bIjI , vizuddhilabdhi che. Agamadhara guru samakitI, kiriyA saMvara sAra re; saMpradAyI avaMcaka sadA, zuci anubhava AdhAra re. sadguruno yoga thAya ane dezanA prApta thAya e dezanAlabdhi ane vizeSa samajAya e prAyogyalabdhi che; ane pachI karaNalabdhi Ave tyAre samakita thAya. te prApta karavA mATe : duSTajana saMgati pariharI, bhaje suguru saMtAna re; joga sAmarthya citta bhAva je, ghare mukti nidAna re. eTale kusaMga tajI satsaMga karavo. darzanamoha gayA pachI cAritramoha rahe che, tene dUra karavAno puruSArtha karavAno che. cAritramoha dUra karavA "joga sAmarthya" eTale vIrya sphare, tethI cAritramoha dUra thAya. joga sAmarthya' e muktinuM kAraNa che. pachI AgaLa dazA vadhe che tyAre samabhAva Ave che, tyAre mokSa ane saMsAra beu sarakhA lAge che. pahelAM to mokSanI icchA hatI, paNa have svarUparamaNatA thaI tethI beu upara samabhAva Avyo. svarUparamaNatA thAya pachI koI paNa vastunI icchA rahetI nathI. OM jenI mokSa sivAya koI paNa vastunI icchA ke spRhA nahotI ane akhaMDa svarUpamAM ramaNatA thavAthI mokSanI icchA paNa nivRtta thaI che, tene he nAtha ! tuM tuSTamAna thaIne paNa bIjuM zuM ApavAno hato ?' (680) pachI AnaMdaghanajI pote potAne kahe che: aho! aho! huM mujane kahuM, namo muja namo muja re. mane dhanya che ke vItarAgano kahelo parama zAMta rasamaya dharma pUrNa satya che, te tarapha mAruM valaNa thayuM ! pote dhanya che, ema lAge che. (bo-1, pR.145, AMka 20) Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (184) 1 zrI AnaMdaghanajIkRta covIsI, mahAvIra svAmI bhagavAnanuM stavana : AlaMbana sAdhana je tyAge, para pariNatine bhAge re. 5.u.pa.pU. prabhuzrIjInI hayAtImAM uparanI kaDInuM vivecana thayuM hatuM. eka bhAie jaNAvyuM hatuM ke sapuruSanuM AlaMbana je tyAge, te parapariNatinA bhAMgAmAM Ave che. bIjA bhAIe jaNAvyuM hatuM ke jyAM sudhI paradravyanuM avalaMbana che, tyAM sudhI huM ane para evI kalpanA hoya che tathA dhyAtA, dhyAna, dhyeya ke jJAtA, jJAna, zeyanI kalpanA hoya che ane kalpanA hoya tyAM nirvikalpadazA nathI hotI, tethI paranuM AlaMbana levArUpa sAdhana, je tajI svaAtmapariNAme pariName che, tene parapariNati hotI nathI. te pa2pariNatino nAza kare che. A prakAre carcA thayelI smRtimAM che. te uparathI vicAratAM tema ja pAchalI kaDIno saMbaMdha jotAM "akSaya darzana jJAna vairAge, AnaMdaghana prabhu jAge re'' pAchaLano artha te stavanamAM vadhAre baMdhabesato lAge che; kAraNa ke "akSayajJAna' = kevaLajJAnanuM kAraNa AtmabhAvanA che. "AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re." nija zuddha AtmAnI bhAvanA, tallInatA te bahu UMcI bhUmikAne yogya vAta che, paNa zarUAtamAM jIvane puruSanuM avalaMbana che, te mokSamArgamAM doranAra che. eka sapuruSa ane bIjA tenA Azrito, e baMne mokSamArganA ArAdhaka che ema paramakRpALudeve jaNAveluM che; eTale satpaSanA AlaMbanarUpa sAdhana jIvane mokSamArgamAM pravartAve che, ane jema jema dazA vardhamAna thAya ane apramattadazA prApta thAya, tema tema zuddhasvarUpamAM sthiratAM thatAM, parapariNati svAbhAvika rIte chUTI jAya che; paNa je, zuddha AtmAnuM nAma mAtra laI, te vAtanA mohamAM mUMjhAi, AlaMbana-sAdhana vRDha thayA pahelAM choDI bese to parapariNati chUTavAne badale parapariNatimAM (azubhabhAvamAM) jIva vahyo jAya che; eTale zuddhabhAvanI mukha-maMgaLiyA peThe mAtra vAto karI, zubhabhAvane je choDI bese che, te zuddhabhAvane to jANato nathI ane zubhane choDI de che, tethI azubha vagara bIjo koI tene Azaro rahyo nahIM. mATe ApaNe mATe to sapuruSanI bhakti, tenAM vacanomAM prIti-bhakti ane te vacanonA ArAdhanamAM yathAzakti prIti-bhakti, tallInatA kartavya che. te avalaMbana choDavA jeTalI ApaNI dazA nathI, ema hAla mane to samajAya che. zrI AnaMdaghanajI jevI dazA Avaze tyAre AlaMbana-sAdhana saheje chUTI jaze. "avratAni parityajya vrateSu pariniSTitaH / tyajettAnyapi saMprApya paramaM padamAtmanaH / / '' zrI samAdhizatakakAre A gAthAmAM avrato (azubhabhAvanAM kAraNa) tajI, vratomAM vRDha thavA bhalAmaNa ApI che ane pachI AtmAnA paramapadanI prApti karIne vratone (zubhabhAvanAM kAraNo - sAdhanorUpa AlaMbanone) tajavAnI chellI zikhAmaNa ApI che; eTale game te vAMcatAM-vicAratAM, ApaNe atyAranI bhUmikAmAM kema pravartavuM, e lakSa bhUlavA yogya nathI. upadezabodha ane siddhAMtabodha viSe paramakRpALudeve patra lakhyo che (patrAMka 506), te bahu vicAravA yogya che. temAM jaNAvyA pramANe upadezabodha vinA siddhAMtabodha jIva sAMbhaLI jAya topaNa pariNamI zakato nathI. tethI upadezabodha vairAgya-upazama arthe vAraMvAra icchavA yogya che, tema sAdhyadazA prApta Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (185) thavA sAdhakadazAnI upAsanA AlaMbana-sAdhanathI lAMbA vakhata sudhI sAmAnya prakAre upAsavA yogya chejI. koI apavAdamArgI jIvane (pUrvanA ArAdhakane bAda karatAM, A kALamAM bhaktimArga te arthe ja sarvotkRSTa paramakRpALudeve jaNAvyo che. (bI-3, pR.96, AMka 89) | AlocanA : jo jo pudgalapharasanA, nizre pharase soya; mamatA samatA bhAvazuM, karma baMdha-kSaya hoya. "jo jo pudgala pharasanA'' - mAtra jJAtA-dRSTA tarIke, bAMdhelAM karmo jojo; temAM mAthuM mAravA jevuM, iSTa-aniSTapaNe karI AtmAne klezita karavA jevuM nathI. cetAve che ke jojo hoM, bhUlatA nahIM; "pudgala racanA kAramIjI'' temAM manane lIna karavA jevuM nathI; athavA je je pudgala pharasanA prArabdha anusAra bane che, tema ja banavAnuM nirmAyeluM hatuM. nizre pharase soya'' -- pAMca indriyothI jaNAtuM jagata badhuM pudgalamaya che ane sadAya pharatuM ja che, pharaze ja; eka AtmA avicaLa, nitya, TaMkotkIrNavat traNe kALa rahenAra che; te sivAya jyAM jyAM jIve vizvAsa rAkhyo haze, te badhuM palaTAI-pharI javAnuM che. nahIM dhAreluM banaze. maraNano khyAla nahIM hoya te acAnaka AvIne DoLA kADhI DarAvaze. AvA ne AvA dahADA sadAya rahevAnA nathI. pIMpaLa pAna kharaMtAM, hasatI kUpaLiyAM, muja vItI tuja vItaze, dhIrI bApuDiyAM." tema kALA vALa dhoLA thaI jaze; kAne sAMbhaLavuM dhaba thaI jaze; lAkaDI vinA Daga nahIM bharI zakAya; cAmaDI DhIlI paDI jaI TaTaLaze; mukhamAMthI lALo paDaze; AMkhe sUjhaze nahIM; nAnAM chokarAM paNa tiraskAra, mazkarI karaze; A badho adhikAra hato, na hato thai jaze; athavA je pudgalanI pharasanA mAMDI haze te jarUra bhogavavI paDaze. potAnAM karyA potAne ja bhogavavAM paDaze, paNa bhogavavA-bhogavavAnI rItamAM jJAnI-ajJAnImAM bheda paDe che te have jaNAve che: "mamatA - samatA bhAvazuM, karma baMdha-kSaya hoya.' mamatA karanAra prArabdha bhogavatAM baMdhAya che ane samatA dhAraNa karanAra jJAnIjana te ja prakAranA prArabdhane bhogavI laI mukta thAya che, chUTe che. camatkArI vAta che. samatA rahevI duSkara che. (bI-3, pR.318, AMka 310) atyAre jaNAtA je je dravyono, kSetrono, anukULa-pratikULa kALa ane tevA tAtkAlika spharatA (anAbhoga jevA) saMskArarUpa bhAvono jevo jevo maMda-tIvra Adi prArabdhayoga pUrve saMcita karyo hoya tevo tevo dekhAya che, te pramANe thavAnuM nirmANa thayeluM hovAthI thAya che, e to dhanuSyathI chUTI gayelA bANanI peThe jeTalI vegavALI, jevI dizAnI zakti tene maLI hoya te tarapha teTalA vege jAya che, paraMtu jenI pAse DhAla hoya chatAM sAvadha na hoya to teTalA vege te bANa tene vAge che; jo sAvadhAna rahe ane DhAlano upayoga kare to te bANa athaDAIne gatirahita thaI paDI jAya che, tema pudgala-pharasanArUpa karmano udaya to saMcita rasa Adi sAmagrI sahita yathAkALe udaya Ave che, te vakhate parama durlabha evI sapuruSa pratyenI, tenI AjJAnA aciMtya mAhAbhyanI mahattA jeTalI hRdayamAM vasI hoya ane sAvadhAnI (upayoga) rAkhe to te karma pudgala-pharasanA dehAdi pratyenI mamatA mukAvI, samatA karAve teTalo satyadharma pragaTI dharmadhyAna thatAM nirjarA thAya, karmakSaya thAya; ane sAvadhAnI na rahe to chatI DhAle te bANathI vIMdhAI jAya tema karmabaMdha avazya thAya. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 A rahasya koi AtmajJAnInI kRpAthI samajI hdayagata thAya to sarva zAstranA sArarUpa, samAdhimaraNa arthe parama sAdhanarUpa bane tema chejI. (bo-3, pR.576, AMka 49) D AlocanA : samaja sAra saMsArameM, samaju TALe doSa; samaja samaja karI jIva hI, gayA anaMtA mokSa. 'zrI tIrthaMkarAdie pharI pharI jIvone upadeza karyo che; paNa jIva dizAmUDha rahevA icche che tyAM upAya pravartI zake nahIM. pharI pharI ThokI ThokIne kahyuM che ke eka A jIva samaje to sahaja mokSa che, nahIM to anaMta upAye paNa nathI ... jIvanuM sahaja je svarUpa che te ja mAtra samajavuM che.'' (537) "sarva jIva che siddha sama, je samaje te thAya; sadguruAjJA jinadazA, nimitta kAraNa mAMya.'' ''amuka AcArya ema kahe che ke digaMbaranA AcArye ema svIkAryuM che ke ''jIvano mokSa thato nathI, paraMtu mokSa samajAya che; te evI rIte ke jIva zuddhasvarUpI che; tene baMdha thayo nathI to pachI mokSa thavApaNuM kyAM rahe che ? paraMtu teNe mAneluM che ke 'huM baMdhANo chuM' te mAnavApaNuM vicAravaDIe karI samajAya che ke mane baMdhana nathI, mAtra mAnyuM hatuM; te mAnavApaNuM zuddhasvarUpa samajAyAthI rahetuM nathI; arthAta mokSa samajAya che.'' A vAta zudghanayanI athavA nizcayanayanI che. paryAyArthInayavALAo e nayane vaLagI AcaraNa kare to tene rakhaDI maravAnuM che.'' (vyAkhyAnasAra 1-80) jeNe traNe kALane viSe dehAdithI potAno kaMi paNa saMbaMdha nahoto evI asaMgadazA utpanna karI te bhagavAnarUpa satpuruSone namaskAra che.'' (779) anAdikALathI mithyAtvanA udaye 'aparamArthane viSe jIvane paramArthano dRDha Agraha thayo che' tethI 'tenI paramArthavRSTi udaya prakAzatI nathI' eTale jema che tema jIva samajI zakato nathI. svaparaprakAzaka guNa jIvamAM che, tethI pudgala, dehAdi padArtho dekhe che ane potAne dehAdirUpe bhrAMtithI mAne che. nAvamAM beThelAnI dRSTi evI koi bhrAMti pAme che ke potAnI nAvanI gati tene lakSamAM AvatI nathI, paraMtu kinArA uparanAM vRkSAdi doDatAM dekhAya che, tema bhrAMtinA prabhAve jIva potAnA upayoga tarapha upayoga rAkhI zakato nathI, potAne bhUlIne 52ne potAnA svarUpe gaNato Avyo che. te svapnadazAno upAya satsaMga, satpuruSAdi sAdhana jaNAvI, temAM puruSArthane gopavyA sivAya pravartavAnI bhalAmaNa karI che. te lakSamAM rAkhI vartavAthI, sarva zAstrane kahevuM che, te samajAya chejI. vairAgya ane upazamanI vRddhi thavAthI, viparItapaNuM dRSTimAM che te dUra thAya che eTale jIvanuM je sahaja svarUpa che, te samajAya che; eTale hAla to sadgurunA vacanAmRtarUpa bodhathI, satsaMgathI, sadgurue darzAvela satsAdhanamAM vizeSa manane joDI rAkhavAthI mithyAtva maMda thaye, gaye, jIvane jIvanuM sahaja svarUpa samajAvA yogya chejI. e mArga mUkI, anya prakAre pravartavAthI, anaMta upAye paNa mokSa thAya ke samajAya tema nathI. ''yama niyama saMjama Apa kiyo'' emAM Aja sudhInA prayatno niSphaLa thayA te kahyA pachI, ''para prema prabhuseM'' karavA kahyuM che, te ka2vo. (bo-3, pR.249, AMka 243) Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (187) D zrI kuMdakuMdAcAryakRta bhAvapAhuDa : ego me sAsado appA NANadaMsaNasaMjudo / sesA me bAhirA bhAvA sace saMjogalakkhaNA // mAro AtmA - Atmadravya - eka che. rAga-dveSarahita ekalo zuddha che. jJAna eTale dehAdithI bhinna upayogasvarUpa avinAzI mAro AtmA che ema sadguru dvArA jANavuM, te vaDe AtmajJAna thAya che, tethI te AtmAnuM lakSaNa che; tema ja darzana paNa upayoganuM sAmAnya svarUpa che. prathama darzana ane pachI jJAna thAya ema chadmastha jIvonA upayoganuM vartavuM thAya che. kevaLI bhagavaMtane jJAnAvaraNIya ane darzanAvaraNIya karmono kSaya thayelo hovAthI, baMne upayoga eka sAthe varte che, ema zrI digaMbara AcAryonuM ane zrI siddhasena divAkara Adi zvetAMbara AcAryonuM paNa kathana che. zrI devacaM drajInI gatacovIsInA, pahelA stavanamAM samayAMtara upayoganuM vartana kevaLI bhagavaMtane paNa varNaveluM che, kAraNa ke AgamamAM eka samaye be upayoganuM vartavuM na bane, ema vAraMvAra kaheluM che. te dazA tIrthakara Adi kevaLInI jema ho tema ho, paNa te paripUrNadazArUpa zuddha AtmAnI bhAvanA karavAthI kevaLajJAna thAya che, ema sarva jJAnIo kahe che. te lakSa rAkhI, bAhyabhAvo, AtmabhAvathI para je bhAvo che, vibhAva tathA parapadArtho mAtra saMyogarUpa che, zAzvata nathI, to tevI kSaNika bAbatomAM lakSa na detAM zuddha buddha zAzvata AtmAno paricaya kartavya chejI. (bI-3, pR.766, AMka 972) || zrI jayasenAcAryakRta paMcAstikAya TIkA : abhimataphalasiddherabhyupAyaH subodhaH sa ca bhavati suzAstrAttasya cotpattirAptAt / iti bhavati sa pUjyastatprasAdAtprabuddhi - naM hi kRtamupakAraM sAdhavo vismaranti // ISTaphaLano (mokSano) upAya sabodha (AtmajJAna) che. te thavAnuM kAraNa satparuSanI vANIrUpI zAstra che; tenI utpatti AptapuruSathI che; tethI AptapuruSa (gururAja) pUjya che. tenI kRpAprasAdIthI prabuddhi (prajJA-vivekajJAna) prApta thAya che. mATe sArA mANaso-sajjano potAnA upara paramapuruSe karelA upakArane kadI vIsaratA nathI, niraMtara smaraNa kare che. [ tenI niSkAraNa karuNAne nitya pratye niraMtara stavavAmAM paNa AtmasvabhAva pragaTe che, evA sarva sapuruSo, tenAM caraNAraviMda sadAya &yane viSe sthApana raho ! (43)] (bI-3, pR.104, AMka 96) D zrI devacaMdrajIkRta covIsI, saMbhavanAtha bhagavAnanuM stavana: avisaMvAdI nimitta cho re, jagatajaMtu sukhakAja. be prakAranAM nimitta hoya che : eka to jarUra kAraNathI kArya nipajAve tene avisaMvAdI kahevAya che ane bIjuM visaMvAdI eTale kArya thavAmAM kAraNarUpa paNa hoya ane kAryano nAza karavAmAM paNa kAraNarUpa bane. avisaMvAdI = acUka lAbha Ape tevuM, avirodhI. jema ke ghaDo banAvavA kuMbhAra daMDa vaDe cAka pherave che, tyAM daMDa e ghaDo banAvavAmAM kAraNarUpa thAya che; paNa taiyAra thayelA ghaDAne phoDI nAkhavAmAM paNa daMDa kAraNarUpa thAya che. tethI te acUka kArya kare ja evuM kAraNa na kahevAya, kArya bagADI paNa nAkhe; mATe visaMvAdI kAraNa kahyuM che; ane jina bhagavAna jIvanuM avazya Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (188) hita karavAmAM nimittabhUta che, te kadI jIvanuM ahita karatA nathI, mATe temane avisaMvAdI nimitta kahyA che. te sahaja samajI zakAya tevuM chejI. (bI-3, pR. 270, AMka 263) 0 zrI devacaMdrajIkRta covIsI, svAmIprabha bhagavAnanuM stavana : nami nami nami nami vanavuM, suguNa svAmI jiNaMda nAtha re, joya sakaLa jANaMga tume, prabhujI jJAnadiNaMda nAtha re. nami. 1 atyaMta namrabhAve vAraMvAra zrI svAmIprabha sarvajJa bhagavaMta, gatacovIsInA agiyAramA tIrthakarane vaMdana karI, zrI devacaMdrajI mahArAja (ApaNI vatI) vinaMtI kare che : he sarvajJa svAmIjI ! Apa to kevaLajJAnarUpI sUryanA prakAzamAM sarva jANI zakAya tevA padArthone jANI rahyA cho, to mArA aMtaranI vAta ApanAthI chUpI kevI rIte rahe? eTale vagara kahyuM mArI vAta jANo cho, chatAM pUchuM chuM ke : vartamAna e jIvanI, evI pariNati kema nAtha re, jANuM heya vibhAvane, piNa navi chUTe prema nAtha re. nami. 2 atyAre A jIvanI AvI azuddhapariNati, saMsArabhAvamAM jIva pariName che. tenuM zuM kAraNa che ? vibhAva mAtra tajavA yogya che, ema jANuM chuM, paNa temAMthI prIti kema UThI jatI nathI? parapariNatirasa raMgatA, para grAhakatA bhAva nAtha re; para karatA para bhogatA, zyo thayo eha svabhAva nAtha re. nami. 3 jIvano prema zAmAM che te kahI batAve che. zuddha AtmA sivAyanA bIjA parapadArtho ane vibhAvo pratye jIva pariNamI jAya che ane temAM rAce che; parane grahaNa karavAnA bhAva rAkhe che; paravastuno kartA ane paradravyano bhoktA banI, potAnA zuddhabhAvanuM kartApaNuM, bhoktApaNuM bhUlI rahyo che, evo svabhAva jIvane paDI gayo che, te samajAtuM nathI. viSaya kaSAya azuddhatA, na ghaTe e niradhAra nAtha re; topaNa viMchu tehane, kima tarIe saMsAra nAtha re. nami. 4 rUpa, rasa, gaMdha, sparza ane zabda - A pAMca viSayo ane tene nimitte jIvamAM krodha, mAna, mAyA, lobha, hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, jugupsA ane traNe vedarUpa kaSAya-nokaSAya vaDe jIva melo thaI rahyo che. te jIvanI zobhA nathI. ene ema karavuM taddana geravAjabI che. tema chatAM te pugalanI eMThane icche to jIvanI zuddhatArUpa mokSanI prApti ane malinatArUpa saMsArano nAza kema thAya ? evI bhagavaMta AgaLa, te doSa javA ane zuddhabhAva prApta thavA, vinaMtI karI chejI. ANA ArAdhana vinA, kima guNasiddhi thAya?" (bI-3, pR.582, AMka 660) D zrI devacaMdrajIkRta covIsI, zrI namithara jina stavana baMdhanA hetu je che pApasthAna jo, te tuja bhagate pAmyA puSTa prazastatA re lo. bhagavAnanI bhakti jenA ddhayamAM che, tene pApa paNa puNyarUpa thAya che, eTale prazastatAne pAme che. jema koi zikArI pUche ke A bAju thaIne haraNa gayAM che, te kaI bAju gayAM ? to pelo puruSa Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (189) UlaTI bAju batAvIne kahe ke A bAju gayAM che. ema na gayAM hoya chatAM kahe. jUThuM bolIe te pApa che, chatAM eno lakSa ahiMsAno che, tethI jUThuM nathI. lakSa bIjo che, tethI pApa paNa puNyarUpa thAya che. tema bhagavAna pratye prema che, tene pApa paNa savaLuM thAya. koI phUla toDato hoya, paNa ene bhakti karavI che, tethI pApa paNa prazasta thAya che. jeno bhAva pharI gayo, tenuM badhuM savaLuM thAya che. te je kare, te jANIne kare che, sAruM kare che. (bo-1, pR.221, aMka 110) zrI devacaMdrajI: e parapariNati raMgathI re, mujane nAtha bacAve re - dayAlarAya. pU. devacaMdrajI e kaDImAM darzAve che ke parapariNatimAM jIva paDyo che; paNa satsaMga, sapuruSano yoga jene thayo che tene tyAM AnaMda nathI Avato; UlaTo trAsa pAme che ke A pUrvanAM karma udaya AvyuM jIva gabharAI jAya che, to navAM karma baMdhAze, te zuM sukha ApavAnAM hatAM ? mATe have to satsAdhana sadagurue ApyuM che te ja eka taravAno upAya che; te na choDuM; kAraNa jJAnacakSu vinA anaMtakALathI bhaTakyo ane hajI tenI prApti nathI, tyAM sudhI bhaTakavAnuM che to aMdhArAmAM paNa AMdhaLAne lAkaDI samAna ATaluM sAdhana che, tethI dhIme-dhIme nija ghara zodhIne, tyAM ja sukhI thavuM che. A rastAmAM dhakkA, ThapakA khAtAM cAlavuM paDe che, temAM sukha kadI na mAnuM. AvI mAnyatA jenI thaI che, tene rAga-dveSarUpa pariNati thaI jAya che paNa temAM raMgAI na javAya tevI prArthanA prabhune karI che ke rAga-dveSane zatrurUpe jANuM, to ja te chUTe. jo temAM AnaMda, raMga ke sukha lAge to kadI na chUTAya. mATe he prabhu! temAM je raMgAI javAya che, te bhAvathI mane bacAvo. tevA vairAgya mATe maraNa vAraMvAra vicArI, samAdhimaraNa mATe Aje zuM karyuM? evuM roja sUtI vakhate vicAra karavAnI Teka rAkhavA yogya che. pANI pahelAM pALa bAMdhI nahIM mUkIe to Akhare pastAvuM paDaze. (bo-3, pR.231, AMka 226) 1 zrI yazovijayajI covIsI, suvidhinAtha bhagavAnanuM stavana: UrdhvamULa taravara adha zAkhA re, chaMda purANe ehavI che bhAkhA re, acarijavALe acarija kIdhuM re, bhakta sevaka kAraja sIdhuM re. AzraryakAraka vAto mahApuruSo jIvane vicAra karavA mATe kahe che. upara mULa ane nIce DALo, evAM vacano vicAra karavA mATe kahe che. zarIranI racanA evI ja che. jenAthI zarIranuM poSaNa thAya che, te jIbha UMce che; bIjuM nIce che. badhAnuM mULa zuM? te vicAravA kahyuM che. deha te huM, ema thaI gayuM, te saMsAranuM mULa che. eno badho vistAra, te saMsAra che. e bhrAMti thaI gaI che. e bhUla nIkaLe to svasvarUpa prApta thAya. potAnuM svarUpa adrazya che, te badhAno AdhAra che. (bo-1, pR.143, AMka 54) Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19) 1 zrI yazovijayajI covIsI, zAMtinAtha bhagavAnanuM stavana: tAharI gati tuM jANe ho deva; smaraNa bhajana te vAcaka yaza kare che. he bhagavAna ! tAruM adbhuta rUpa dekhIne AtmA arUpI bane che, mokSa pAme che. e zAthI bane che? to ke 'tAharI gati tuM jANe ho deva." mane khabara nathI, paNa tuM jANe che. huM to tAruM smaraNa - bhajana karuM chuM. (bo-1, pR.14) D prajJAvabodha puSpa-74 "maMtra' : maMtra maMtro, smaraNa karato, kALa kADhe have A, jyAM tyAM jove para bhaNI bhUlI, bola bhUluM parAyA; AtmA mATe jIvana jIvavuM, lakSa rAkhI sadA e, pAmuM sAco jIvana-palaTo mokSa-mArgI thavAne. paramakRpALudevanI anaMta kRpAthI je mumukSujIvane saMtanA yoge ane sarbodhe saMsAra jhera jevo, rAga-dveSathI baLato ane ekadama tajavA yogya tathA svapnamAM paNa priya na lAge tevo spaSTa samajAyo che tathA mahApuNyanA udayathI pratyakSa paramakRpALudeva samAdhimaraNanA kAraNarUpa maMtranuM ArAdhana karavAnuM jaNAvyuM che, evA mahAmaMtranI jene prApti thaI che; tathA te ja bhavasAgara taravAmAM nAva samAna che ema jANI, jeNe te jJAnI puruSanI AjJArUpa mahAmaMtrano AdhAra draDhatApUrvaka grahaNa karyo che, tevo bhAgyazALI mumukSu potAnI bhAvanA uparanI kaDImAM pragaTa kare che ke he bhagavAna ! jyAM sudhI maMtra maLyo nahoto tyAM sudhI to A jIva dehano dAsa thaIne vartato hato, pudgalanI bAjumAM gAMDo thaIne potAne bhUlI rahyo hato; paNa have paramakRpALudevanI kRpAthI chUTavAnI-mokSanI ruci evI jAgI che ke have to haraNa jema viNAnA saMgItamAM bhAna bhUlI jAya che, jANe maMtrI lIdhuM hoya tema potAne mAravA dhanuSya caDhAvI bANa choDavAnI taiyArI karatA pAradhIne najare jue che, chatAM maraNano Dara bhUlIne saMgItanI laherane saMbhAryA kare che, tema huM paNa jeTalo kALa have jIvavAnuM bAkI haze, teTalo kALa te maMtranuM smaraNa karyA karIza. evI bhAvanA A bhAgyazALI mumukSu kare che. pahelI lITImAM kaheluM karavAmAM je je vipno naDe che, te dUra karavA have bIjI lITImAM jaNAvyuM che : pAMceya indriyo dvArA mana bhaTake che, temAM "vacana nayana yama nAhIMmAM kahyA pramANe AMkho ane zabdo moTAM vighna che. jyAM tyAM jIva joyA kare ane rAga-dveSa karyA kare to kadI mokSa thAya nahIM. tethI AtmAne upakAra na kare evA parapadArthone nirarthaka jovAnuM baMdha karavA, e paDelI Teva bhUlI javA te nirNaya kare che. atyAre evo puruSArtha kare to navAM karma bAMdhavAmAM indriyo preratI hatI, te rokAya kharI; paraMtu ajJAnadazAmAM ajJAnI guru ke asatsaMgavAsIonA je je bolo, zikhAmaNo sAMbhaLIne priyarUpe ke apriyarUpe saMgharI rAkhI hoya, te manamAM pharI Ave ane temAM ramaNatA thAya; te paNa, maMtrasmaraNamAM manane TakavA, rahevA na de. mATe AtmAne bhulAve evA pArakA bolo pahelAM sAMbhaLyA hoya, atyAre saMbhaLAtA hoya, ke bhaviSyamAM koI Thapako deze evo bhaya lAgato hoya, te badhuM bhUlI javAno nirNaya kare che. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (191) A badhuM zA mATe kare che? zA mATe have jIvavuM che? te trIjI lITImAM kahe che : have to e ja lakSa rAkhavo che ke je je sAdhanothI Atmahita thAya, te ja karavuM che. AtmA mATe ja jIvavuM che; kadI A lakSa bhulAya nahIM evo nirNaya kare che. A badhuM thAya to ja mokSamArge caDhAya evuM che ema samajAyAthI, te mumukSu potAnuM atyAra sudhInuM jIvana palaTAvI nAkhavA nirNaya kare che ane sAcA puruSane zobhe te pramANe te mahApuruSane pagale-pagale cAlI, mokSano mArga aMgIkAra kare che. saMsArano pakSa choDI, jJAnInA pakSamAM maraNaparyata rahevAno teno nirNaya chellI lITImAM jaNAvyo che : have huM pahelAM hato te nahIM, paNa paramakRpALudevanI kRpAe mane mokSanA raMgamAM raMgI nAkhyo, mATe huM bIjo avatAra pAmyo houM tema, jUnA bhAvo, jUnI vAto, jUnA saMskAra tajI, jJAnI puruSe saMmata karelA bhAvo, tenI vAto, tenA saMskAra grahaNa karIza. bhamarI jema iyaLane mATInA daramAM pUrI caTako mArI jatI rahe che, pachI iyaLa bhamarInuM smaraNa karatI-karatI bhamarI thaI jAya che. "bhaMgI ilikAne caTakAve, te bhUMgI jaMga jove re.' tema paramakRpALudeve ApelA maMtranuM smaraNa karatAM-karatAM, paramakRpALudevanI dazA pAmavA have to jIvavuM chejI. paramakRpALudevanuM yogabaLa ane A jIvano puruSArtha, baMne maLavAthI mokSamArge AgaLa vadhAya che, te jaNAvavA A kaDI rahasyapUrNa lakhAI che. (bI-3, pR.508, AMka 550) D prajJAvabodha puSpa-98 "jinabhAvanA: Azvarya sarva dharatA prabhu, ura Avo, saMpUrNa AtmaguNa dAsaNA jagAvo; AtmAthI sarva hIna che, nathI mAgavuM te, zrI bodharUpa banavA prabhu, jIvavuM che. ahIM paramAtmAne prArthanArUpa AtmavikAsanI bhAvanA pradarzita karI chejI, paramAtmasvarUpa sarva camatkArothI bharapUra che. "pUrNa AtmasvarUpa jyAM varte che, tyAM jo sarva mahat prabhAvajoga vartatA na hoya to pachI te bIje kaye sthaLe varte ? te vicAravA yogya che .... AtmasvarUpanuM pUrNa prAptapaNuM to ghaTe che, mahat prabhAvajoganuM prAptapaNuM ghaTatuM nathI, to te kahevuM eka visaMvAda sivAya bIjuM kaMI nathI; kAraNa ke te kahenAra zuddha AtmasvarUpanA mahatapaNAthI atyaMta hIna evA prabhAvajogane mahatuM jANe che, aMgIkAra kare che; ane te ema sUcave che ke te vaktA AtmasvarUpano jANakAra nathI. te AtmasvarUpathI mahatuM evuM kaMI nathI. evo A sRSTine viSe koI prabhAvajoga utpanna thayo nathI, che nahIM, ane thavAno nathI ke je prabhAvajoga pUrNa AtmasvarUpane paNa prApta na hoya; tathApi te prabhAvajogane viSe vartavAmAM AtmasvarUpane kaMI kartavya nathI, ema to che; ane jo tene te prabhAvajogane viSe kaMI kartavya bhAse che to te puruSa AtmasvarUpanA atyaMta ajJAnane viSe varte che, ema jANIe chIe. kahevAno hetu ema che ke sarva prakAranA prabhAvajoga AtmArUpa mahAbhAgya evA tIrthakarane viSe ghaTe che." (411) cicamatkArathI pUrNa prabhu AEyamAM Avo, pragaTa thAo ! te pUrNapadanI upAsanAthI upAsakanA guNo pragaTI pUrNatAne pAme che. upara utArAmAM jaNAvela pudgala camatkAro gupta Atma-camakArathI hIna che, tenI he prabhu ! mArI mAgaNI nathI. mAre to kevaLajJAnasvarUpa banavuM che, te arthe ja jIvavuM che. e arthanI e bhAvanAnI kaDI chejI. (bI-3, pR. 23, AMka 258) Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 vIrahAka : saMgrAma A zUravIrano, Avyo apUrva dIpAvajo; karatA na pAchI pAnI, tyAM gururAja paDakhe bhAvajo. samAdhimaraNa karavA keDa bAMdhI taiyAra thayelA zUravIra bhagavata-bhaktane cetAvyA che ke vyAdhi Adi vibhAvapreraka prasaMgo sAme laDavAno zUravIrano saMgrAmano (yuddhano) kALa Avyo che; te prasaMge bhaktajIvane zobhe tevI sahanazIlatA, samyadRSTi, samabhAva rAkhI te prasaMga zobhAvajo; paNa kAyaranI peThe laDatAM-laDatAM pAchA haThI jazo nahIM, pAchI pAnI pheravI ghara bhaNI doDI jazo nahIM, anAdi dehadRSTirUpI ghara tarapha pAchA pharazo nahIM. samyadRSTi dehane 52 gaNe che ane AtmAne potAnuM svarUpa mAne che ane sAkSIrUpe je thAya te joyA kare che; paraMtu sahanazIlatA khUTI paDe tyAre sAmAnya mANasonI peThe sadguruno sevaka paNa ema vicAre ke have nahIM khamAya, have to huM marI jaiza, mane koi bacAvo ! ema thAya to samyakdarzana ke sadguruno Azraya khoi bese che ane dehane mukhya mAnI, dehanI sevA karanAra ke darada maTADanArano moTo upakAra mAne che. Ama karanAra mahAyuddhamAM pAchI pAnI karI, bhAgI javA icchanAra kAyara samAna che, te satpuruSanA upakArane oLave che, potAnA AtmAnuM hita gumAve che ane samAdhimaraNa karavAno avasara ArttadhyAnamAM gALI, tiryaMca Adi AyuSya bAMdhI, adhogatimAM bhramaNa karavAnAM kAraNo UbhAM kare che. te nahIM karavA A kaDImAM hiMmata ApI che ke eve prasaMge hiMmata hAryA vinA, paramakRpALudeva jANe samAdhimaraNa karAvavA pAse ja padhAryA che, jANe potAnI sAthe lai javA ApaNane teDavA jAte AvyA che, evI bhAvanA bhAvajo. A mAsamAM bhAdaraNanA eka bhAinuM kensaranA daradathI maraNa thayuM. temaNe kaheluM, ''bhagavAna AvyA che; darzana karo, darzana karo.'' AvI zubha lezyA temanI vartatI hatI. tevI bhAvanA karavA A kaDI lakhelI chejI. Akhare, e bhaktibhAva anekane pragaTarUpe jaNAyo chejI. zrImad sadguru rAjacaMdra pAse ja che, paDakhe che, samIpa che ema bhAvanA karajo evo e kaDIno artha chejI. (bo-3, pR.421, AMka 429) E samAdhizataka (gAthA 29) : mUDha vizvAsa rAkhe te - vastuthI vadhu bhIti kyAM ? Dare jethI, vadhu nA ko, abhaya sthAna AtmanAM. dehamAM AtmabuddhivALo mUDha jIva dhana, strI, putra AdimAM sukhabuddhi karI, te te prApta vastumAM vizvAsa rAkhe che; paraMtu te ja tene karmabaMdhanuM kAraNa che ema tene khabara nathI; paNa jJAnIpuruSo, je bhavabaMdhanathI trAsa pAmyA che te puruSo, ema dekhe che ke je je rAga-dveSanAM kAraNo jIvane samIpa varte che ane karmabaMdha karAve che, teTalAM bhayaMkara jaMgalanA vAgha, siMha Adi pazuo paNa nathI, ke baMdUkanI goLI Adi astra-zastro paNa nathI. tyAga, vairAgya, roga, vyAdhi, pIDA, pariSaha AdithI ajJAnI jIva bhaya pAme che; kAraNa ke tene je priya che evA paMcaviSayAdika sukhano viyoga karAvanAra, te lAge che; paraMtu dIrghadRSTithI jonArA Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) jJAnI puruSone ema lAge che ke upara jaNAvyAM tevAM kAraNothI ajJAnI jIva Dare che, paraMtu te kAraNono sadupayoga kare to ane puruSanA yoge suvicAraNAthI saMsAranuM svarUpa vicAre to tevAM kAraNo vaDe jIvanapalaTo thavAno saMbhava che. niHzaMkapaNe jJAnInI AjJA ArAdhe to vyAdhi, pIDA Adi nirbhaya thavAnAM sAdhano bane che; kAraNa ke tethI dehAdhyAsa ocho thAya che, jJAnIpuruSanAM vacano satya lAge che, samAdhimaraNa karavAnuM baLa prApta thAya che, sarva duHkhathI te abhaya thAya che. AvI kaDavI davA, te bhavathI trAsa pAmyo hoya, tene mIThI lAge che. mahApuruSo mokSa mAgavAne badale, upara jaNAvelAM lAbhanAM kAraNo jemAM rahyAM che evA duHkhane mAge che; kAraNa ke jethI kalyANa thAya te ja karavuM che, evo jeno nizraya che te, pachI mArga saraLa ke kaThaNa joto nathI, kalyANa tarapha ja teno lakSa hoya che. mATe mahApuruSone mArge cAlavuM hoya teNe duHkho sahana karavArUpa bhAvanAnuM bhAthuM sAthe bAMdhavA yogya che. je upara-uparathI duHkho jaNAya che, te samyaka prakAre sahana thAya to te paramAtmAnI kRpArUpa mAnavA yogya che. mATI, khANamAMthI kuMbhAra lAve che; tene gadheDe caDhAvIne phajeta kare che; pANI reDIne pagathI khUMde che; cAka upara mUkIne pherave che; ghaDAno AkAra thayA pachI paNa keTalAM badhAM TapalAM sahana kare che; agnimAM pAke che tyAre pANI bharavAne lAyaka thAya che. tema A jIva naraka-nigoda Adi bhAvomAM ghaNAM du:kha sahana karato, vagovAto Avyo che, kacaDAyo che, pilAyo che, bhamyo che, duHkhanAM TapalAM sahana karyA che, paraMtu jo sagurunA bodhamAM tavAya to zAzvata jIvanane yogya thAya, ajara amara padane pAme. sukhamAM jIva lUMTAya che ane duHkhamAM vicAra kare to aneka azaraNa Adi bhAvanAo draSTi pheravavA madada kare che. (bI-3, pR.627, AMka 733) samAdhizataka (gAthA 102) : aduHkhe jJAna bhAveluM, duHkha dekhI jaze khasI; tethI AtmA muni bhAve, yathAzakti dukhe vasI. zAtAnA vakhatamAM dehathI AtmA bhinna che ema sAMbhaLIne kaMIka abhyAsa karyo hoya, paNa AtmajJAnanI dRDhatA na thaI hoya to duHkhanA prasaMge dehamAM vRtti tadAkAra thaI javAthI bahu duHkhI chuM, mane tAva Avyo che, huM marI jaIza' Adi vikalpo jIvane herAna kare che; ema jANIne AtmArthI puruSo AtmabhAvanAnA abhyAsa vakhate, yathAzakti du:kha sahana karavAnuM paNa rAkhe che, kAraNa ke tethI sahanazIlatA paNa vadhatI jAya che, eTale duHkha na hoya topaNa du:kha UbhuM kare che. kaSTa lAge tevuM Asana rAkhe, chAyAmAMthI taDake jaIne athavA to TADhanA prasaMgamAM zIta sahana karavI paDe tevA sthAne jaIne "dehathI AtmA bhinna che' evo abhyAsa kare che. kAyaklezAdi tapa paNa e arthe che. jenI draSTi pharI gaI che eTale jagatamAM sukhabuddhi jene nathI, tene to azAtA vedanIyakarmano udaya thaye, saheje AtmabhAvanAnI vRddhinuM kAraNa samajAya che; evA prasaMga kalyANakArI lAge che. A vAta vAraMvAra vicAravA yogya che. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (194) lagna Adi prasaMgomAM jIva mohane vaza thaIne, ujAgarA veThIne paNa tanatoDa mahenata kare che, to samaja jIve AtmahitanA kAraNamAM vizeSa ullAsita banavuM yogya che. duHkhathI kaMTALavuM yogya nathI. maraNano prasaMga paNa mahotsavatulya gaNavA yogya che, paNa te kyAre bane? ke moha maMda thAya to. te arthe ja satsaMga, sallAstra Adi ArAdhavAnAM che. zuM karavA yogya che tenuM bhAna nahotuM, tyAM sudhI to jIve ghaNAM nirarthaka karma bAMdhyAM che; paNa have paramakRpALudevanI zraddhA thaI tyArathI to karma choDavAM che, e ja nizvaya karavA yogya che. game tevI vikaTa vATe paNa, samatAthI AkarAM karmano udaya paNa nAza karavo che, "hiMmate maradA, to madade khudA.' hiMmata hAravA jevuM nathI. dahADA Ave tevA joyA karavAnuM che. gabharAvA jevuM nathI. manuSyabhava che, sadgurunuM zaraNa che ane bhAna che tyAM sudhI sapuruSArtha choDavA yogya nathI. (bI-3, pR. 27, AMka 733) | sAyaMkALanI stutiH prazna: 'triguNarahita' eTale zuM? pUjyazrI sattva, rajasa ane tamasa e traNa guNo kahevAya che. bIjAne du:kha devAnA bhAva te tamoguNa che; potAne moja-zokha karavAnI vRtti te rajoguNa che; ane je bhAvo mokSanA kAmamAM Ave, sAdhutA, sajjanatA te sattvaguNa che. e badhA zubhAzubha bhAvo che, te sArI-khoTI gatinAM kAraNa che. e traNethI AtmA rahita che. tAmasIvRtti ane rAjasIvRtti beya azubha che. sAttvikavRtti e zubhabhAva che. zuddhabhAvathI mokSa che. zuddhabhAva samakitIne Ave che. (bo-1, pR.185, aMka 57). rAja rAja sau ko kahe, viralA jANe bheda; je jana jANe bheda te, te karaze bhava-cheda. bAhyadraSTithI "rAja' zabdano paramArtha samajavo muzkela che. jene te samajAya che, teno saMsAra kSaya thaze ema uparanA kAvyamAM che. upazama-vairAgyavaMta mumukSajIvane zuddha AtmasvarUpa evA "rAjanI zraddhA, oLakhANa, premabhakti pragaTe che ane evAM mokSanAM kAraNa prApta karI, je tenI sevA-upAsanA kare, te mokSa pAme e niHsaMzaya che. (bo-3, pR.131, AMka 131) tuja mudrA tuja vANIne, Adare samyaphavaMta; nahi bIjAno Azaro, e guhya jANe saMta. ApanI mudrA ane vANIne samyaphadraSTi Adare che. bIjAne e game nahIM. jenuM bhaluM thavAnuM hoya, tene ja game. mUrti e bhagavAna ja che, ema lAge che. bIjA jIvonuM eTaluM gajuM nathI, ke mUrti joIne kevaLajJAnanuM svarUpa samajAya. samyakdarzana thavAnuM e kAraNa che, dhyAnanuM kAraNa che. bhagavAna che te caitanyanI mUrti che. eka paramANumAtranI maLe na sparzatA, pUrNa kalaMka rahita aDola svarUpa jo; zuddha niraMjana caitanyamUrti ananyamaya, agurulaghu, amUrta sahajapadarUpa jo.' Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195) evuM sthira, bhagavAnanuM svarUpa che. zukladhyAnathI kevI dazA thAya che, te batAvavA mATe pratimA che. bIjA jIvo mUrti dekhIne kevaLajJAnanuM svarUpa na samajI zake. bhagavAnanI mUrti caitanyasvarUpa che ane te aDola eTale acaLa che. "eka paramANumAtranI maLe na sparzatA' evuM svarUpa jANe, te saMta che. (bo-1, pR.148, AMka 22) je zraddhAe jaga tajI, gayo sadguru-dhAra; te zraddhAe pALIe, guNa guru-AjJAdhAra. saMsArathI vairAgyavRtti prApta thatAM, je bhAvanA tathA zraddhAe karIne sarvasaMga tyAga karIne jIva sadguruzaraNe gayo che, te ja bhAva-zraddhA sahita, saMgurunI AjJAnA AdhAre mULaguNa-uttaraguNa (rAga-dveSanA tyAgarUpa ane tenAM sAdhanarUpa sarvicAra - sadvartana) pALavA AcArya zikhAmaNa de chejI. (bo-3, pR.564, AMka 432) paramArtha draSTi zIkhave haNata na koI koIne, khamavuM badhuM paramArtha arthe kleza-kAraNa khoine; saMyoga sarve chUTaze, paNa jANanAro joi le, samaju jano nA zoka karatA, lAbha sAco laI le. nizcayanayathI eTale vastunA mULasvarUpano vicAra karatAM, paramArthane pAmelA puruSonI evI zikhAmaNa che ke koI jIva bIjA jIvane haNI zakato nathI, mArI nAkhato nathI; kAraNa ke AyuSyakarma koI pheravI zakatuM nathI. (pa.pU. prabhuzrIjI kahetA : ""jIvane mArI nAkho joIe ? marI zakaze ? amara AtmA mare nahIM.''). tyAre hiMsA zuM che? to kahe pramAdane AdhIna thaI anya prANInA prANano vadha karavo, nAza karavo. bIjA jIvanAM pariNAma klezita duHkhI thAya che, te tenI hiMsA che ane ApaNe upayoga cUkI pramAdane vaza thayA, te ApaNA AtmAnI ghAta che. ""upayoga e dharma." ema paramakRpALudeve kahyuM che. te zuddha upayoga, jJAnIe jevo jAmyo che tevo mAro AtmA che, teno lakSa cukAya che, tyAM ApaNA AtmAnI hiMsA thAya che. bIjA jIvanA prANa na dubhAya topaNa ApaNA AtmAnI vAta thAya che, te pApa che. AtmadhAtI mahApApI, '' "kSaNa kSaNa bhayaMkara bhAvamaraNe kAM aho rAcI raho ?' ema kaheluM che tyAM paNa upayoga cUkI jIva parabhAvamAM ramaNa karI rahe che, te potAnuM bhAvamaraNa che. tene mATe ApaNane smaraNamaMtra maLyo che, teno ahorAtra jApa thayA kare evI Teva pADI, vRtti jJAnInI AjJAmAM rAkhavAthI, bhAvamaraNa ke AtmaghAta - potAnI hiMsA thatI jIva bacAvI zake. Ama thavA mATe bIjA game te kahe, duHkha de, vyAdhi-pIDAthI vipna Ave paNa smaraNamAM lakSa rAkhI, badhuM khamI khUMdavuM. potAnAM pariNAma klezita na karavAM. zA mATe ? paramArtha - AtmArtha sAdhavA mATe. klezanAM kAraNothI dUra rahevuM ane AvI paDe topaNa klezita pariNAma e ja AtmAnI vAta che ema jANI, tevA bhAva bhUlI jai, AtmA paramAnaMdarUpa jJAnIe kahyo che tevo mAre rAkhavA prayatna karavo che. bhUMDuM kare tenuM paNa mAre bhaluM icchavuM. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19) saMyogo jovA maLe che, tevA nimittamAM jIva rAga-dveSa kare che, tethI mukta thavA kahe che : saMyogo badhA chUTI javAnA che, to nAzavaMta vastu mATe mArA AtmAne zA mATe klezita karuM ? sarva avasthAmAM, rAga ke dveSa vakhate tema ja bhakti ke smaraNa vakhate AtmA hAjara ja che. tenA tarapha upayoga devAnI Teva, have to mAre pADavI ghaTe che. mATe je thaI gaI, te vastu uparathI zikhAmaNa laI, tevo doSa pharI nathI thavA devo evo nizcaya karI, A manuSyabhavamAM jJAnI puruSa maLyA che, temaNe AjJA ApI che, cetAvyA che to temanuM kaheluM karI, A manuSyabhava saphaLa karI, samAdhimaraNa karavAno lAbha jarUra laI levo ghaTe chejI. A, TUMkAmAM, uparanI kaDIno artha che, te tame lakhelA patranA uttararUpa samajavA jevo chejI. banI gayela vAta bhUlI jai, bhaviSyanI saMbhALa levI ghaTe. (bo-3, pR.489, AMka pa24) prabhupaNe prabhu oLakhI re, amala vimala guNa geha; sAdhaka dRSTi sAdhakapaNe re, vaMde dhanya nara teha. karmamaLarahita, vibhAvarahita, guNanA dhAma evA bhagavAna te sAdhya che. temane oLakhI, te dazA mAre pAmavI che, ema sAdhavRSTi karIne, je bhagavAnane vaMde che, te narane dhanya che. (bo-1, pR.350, AMka 51) Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (197 vibhAga-7 graMthavizeSa AtmAnuzAsana 3 A graMtha guNabhadrAcArye racyo che. te kahe che ke ""A graMthane sAMbhaLIne Darazo nahIM. jema bALakane davA pAvA jAya tyAre Dare che, tema amArAM sukho choDAvI deze ema mAnI bhaya pAmazo nahIM. tame badhA sukhane ja iccho cho ane ame paNa tamane sukha thAya evo ja upadeza ApIe chIe.'' A graMtha vairAgya vadhe evo che, paNa pAchuM tevuM vAtAvaraNa joie. pahelAM huM ANaMdathI ahIM prabhuzrIjI pAse Avato tyAre prabhuzrIjIe mane A graMtha vAMcavA Apelo pachI ANaMda gayo. badhuM kAma pUruM thaI gayA pachI thAka lAgato ane sAMje vizrAma levA besato, te vakhate A graMtha vAMcato; paNa tyAre UMgha AvatI ane ema lAgatuM ke A pustakamAM kaMI rasa ja nathI. vAtAvaraNa evuM hovAthI evuM lAgatuM; paNa ahIM AvyA pachI jyAre vAMcavA maLyuM, tyAre lAgyuM ke aho ! A to koi adbhuta graMtha che. (bo-1, pR.289, AMka 38) upamitibhavaprapaMca D upamitibhavaprapaMcamAM zrI siddharSimunie mahAmohane rAjAnI upamA ApI che. te ghaNo gharaDo (anAdikALano) rAjA che. tene be putro che. moTAnuM nAma rAga-kesarI ane nAnAnuM nAma vaiSa-gajendra che. te rAjyamAM mithyAdarzana nAme senApati che ane viSayAbhilASa nAme maMtrI che. A sarva mohanIyakarmanA parivAranuM varNana che. tyAM AkhA mohanIyakarmane mahAmoha nAma ApyuM che. (Great Britain evuM nAma iMglenDa, skoTalenDa ane AyarlenDane ApeluM che tevuM darzanamoha, kaSAya ane nokaSAyanuM ekatra nAma mahAmoha pADyuM che.) (bo-3, pR.285, AMka 275). upamitibhavaprapaMca vAMcavA vicAra rahe to te pustaka paramakRpALudevanA citrapaTa samakSa mUkI, namaskAra karI vAMcavAnI AjJA laI, vAMcavAnuM karazojI. dramaka bhikhArInuM draSTAMta prastAvanArUpa pahelA bhAgamAM Ave che. te bahu vicAra karI samajavA yogya che'. ApaNane satpaSanI kRpAthI je sAmagrI maLI AvI che, teno sadupayoga karI AtmazraddhA karavAmAM, ApaNane zuM zuM vighno naDe che, teno yathArtha khyAla te kathAnakanI zarUAtamAM jaNAvI, teno upanaya-draSTAMta, zuM samajAvavA lakhyuM che, tenuM vivecana paNa graMthakAre ApyuM che. temAM jaNAvelI sUcanAo, jo jIvanamAM utAre to ghaNo lAbha thAya tevuM rasika pustaka che. utAvaLathI, moTuM pustaka che mATe vAMcI nAkhavuM che ema manamAM na ANatAM, be-cAra jaNa hAjara hoya, te paraspara jeTaluM samajAya teTaluM kahI batAve ke bane teTalI carcA karatA rahe to ghaNuM vicAravAnuM temAMthI maLaze. (bI-3, pR.117, AMka 113) Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (198) tattvArthasUtra D tattvArthasUtra vAMcavA yogya che. tattvArthasAra pachI tattvArthasUtra vAMcavA jevuM che. TIkA sahita vAMcavuM, nahIM to sUtro badhAM saMkSepamAM che, tethI samajAya nahIM. moDhe karavA hoya to thAya. tattvArthasUtra upara ghaNI TIkAo lakhAyelI che. "zlokavArtika' TIkA bahu lAMbI che. emAM nyAyano bahu vistAra karyo che. pUjyapAdasvAmInI sarvArthasiddhi' nAmanI TIkA sArI che. te vAMcavA jevI che. (bo-1, pR.282, AMka 22) dazavaikAlikasUtra 0 ATha varSanA sAdhu thayelA manaka nAmanA bALakane zIkhavA dazavaikAlikasUtra (a collection from Purvas) saMgrahAyeluM che. cha mAsanuM tenuM sAdhu jIvana TUMku jANI AcArye sAdhucaryA TUMkAmAM temAM varNavI che. (bo-3, pR.527, AMka 575) bhaktAmara 1 bhojarAjAe camatkAra jovA mAnatuMgasUrine eka oraDAmAM pUrI, aDatAlIsa tALAM mAryA. badhA loko tyAM ekaThAM thayA. te vakhate A bhaktAmaranI eka-eka gAthA sUri bolatA gayA, tema tema eka-eka tALuM tUTatuM gayuM. ema badhAM tALAM toDIne bahAra AvyA. game tema ho, paNa zuddhabhAvathI bhareluM A bhagavAnanuM stotra che. prabhuzrIjI kahetA ke Atmasiddhi aneka lablisiddhiothI bharapUra che, evuM A bhaktAmara paNa aneka labdhisiddhiothI bharapUra che. (bo-1, pR. 275, AMka 13) bhagavatI ArAdhanA T bane to tyAM vAMcanamAM paramakRpALudevanA vacanAmRta uparAMta, digaMbarI bhagavatI ArAdhanA thoDI-thoDI vaMcAya to lAbhanuM kAraNa che. paramakRpALudeve jaNAvyuM che ke e eka ja pustaka jIva kALajI rAkhI, AtmArthe vAMce to bIjuM kaMI vAMcavAnI jarUra nathI. pa.pU. prabhuzrIjI paNa bahu vakhANa karatA hatA. samAdhimaraNa arthe te che. (bI-3, pR.548, AMka 603) mokSamArgaprakAzaka [ ahIM mokSamArgaprakAzaka hamaNAM vaMcAya che. temAM, saMsAramAM karmathI jIvo duHkhI che te karmanI mAhitI ApI, karmabaMdhananAM kAraNa mithyAtva, ajJAna ane asaMyama kahI, tenuM svarUpa jaNAvyuM che. te du:khanAM kAraNa nahIM jANavAthI jIva ayathArtha upAya kare che te batAvI, samyakdarzana, samyakajJAna ane samyaphacAritra dvArA mokSanI prApti, e ja manuSyabhavanI saphaLatA jaNAvI che. mithyAtvanuM svarUpa jaNAvatAM, anya dharmonI mAnyatA bhUlabharI jaNAvavA, anyamatakhaMDana darzAvyuM chejI. paramakRpALudevanAM vacano samajavAmAM sahAyabhUta thAya tevo mokSamArgaprakAzaka graMtha che ja, te sahaja jANavA lakhuM chuM. yogyatA vadhavA mATe, upazama-vairAgyanI vRddhi karavAnI jarUra chejI. (bo-3, pR.772, AMka 985). Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199) sadguruprasAda zrI sadgaprasAda graMtha mokalyo che te apUrva pustaka mAnI, temAMnA citrapaTanAM vAraMvAra darzana karavA yogya che, tathA svahaste lakhelA patro paNa ullAsabhAve bane to vAMcavA, mukhapATha karavA lAyaka che. pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIe potAno deha na hoya tyAre mumukSune saMbhAraNArUpe, e prasAdInuM pustaka ApavA karAvI rAkheluM hatuMjI. te, mAMdagI hoya tyAre darzanapothInI peThe pAse rAkhI, temAMthI darzana karatA rahevAthI tathA je mAMdA hoya tene darzana karAvavAthI, bhAva sapuruSanI AtmadazA pratye vaLatA samAdhimaraNanuM te kAraNa thAya tema che, evuM teozrIe jaNAveluM chejI. temAM vIsa doharA, yamaniyama, AtmasiddhizAstra che te tame mukhapATha karela che, eTale temAM joine vAMcatA paramakRpALudevanA akSaro vAMcatA zIkhI javAzejI; tathA keTalAka patro samAdhisopAnamAM pAchaLa chApelA che te paNa zrI sadguruprasAdamAM lakhelA che, te joI-joIne zrI sadguruprasAda paNa vAMcatAM zIkhI zakAze; na Ukale to hAla gabharAvuM nahIM. ahIM Avazo tyAre badhuM banI raheze; paNa darzana karavAnuM ane samAdhimaraNa mATe mALA pheravavAnuM cAlu rAkhavA bhalAmaNa chejI. vakhata maLe teTalo AjJA uThAvavAmAM gALavo. (bI-3, pR.373, AMka 378) Ape puchAvyuM che ke eka bhAIne sadgaprasAda vAMcavA bhAvanA rahe che, to kema karavuM? tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke saguruprasAdamAM chapAyelA patro badhA moTA pustakamAM chapAyelA che, ane te pustaka tamArI pAsethI ekAda bhAga laI jaI zake che, keTalAka samAdhisopAnamAM paNa che. saraprasAdanI vizeSatA to jene paramakRpALudeva pratye prema jAgyo che, tene tenA akSaro pratye, tenA citrapaTo pratye, maMdira ane vedavAkyathI vizeSa ullAsa pragaTavAnuM nimitta che; eTale chApelA patro ke hastalikhita temane to hAla sarakhA che. paramakRpALudeva pratye jema jema pUjyabuddhi vadhaze, tema tema temane tenuM mahattva yathAyogya kALe lAgavA saMbhava che; je hAla tamArI pAsethI vAMcI levAthI sAmAnyapaNuM thaI jAya ane bhaviSyamAM premapUrvaka darzanArthe rAkhavAnI bhAvanA ALasI jAya, e rUpa temane potAne vizeSa lAbhanuM kAraNa bhaviSyamAM thavA yogya che, temAM vighnakartA hAlanI te icchA kutUhalarUpa che. temanI bhAvanA ahIM AvI gayA pachI vardhamAna thayelI lAge, jema yogya lAge tema pravartavA pachIthI harakata nathIjI. satsAdhananuM divase-divase apUrvapaNuM bhAse tevA satsaMga, sadvicAramAM rahevA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.467, AMka 491) samAdhizataka D samAdhizataka zrI yazovijayajInuM prApta thayela che. zAstra uttama che. uttama mumukSune yogya temAM uttama gahana vAto che. (bI-3, pR.120, AMka 11 6) | D samAdhizataka sAro graMtha che; jainanI gItA che. (bo-1, pR.278, AMka 16) Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2OO samAdhizataka eka kAyadAnI copaDI mAphaka che, aMtaranA ukelarUpa che. jyAre jarUra paDe tyAre kAma lAge tema che. lAge sAmAnya - TUMkANamAM, paNa zAstranAM zAstra bane tevuM che. jema jIvanI yogyatA vadhe tema samajAya che. potAnA anubhavamAM kaMI AvyuM hoya, te mujaba zAstramAM kaMI maLI Ave to ghaNo Teko maLe che, AnaMda thAya che ane AgaLa vadhavAnuM thAya che. (bo-1, pR.17, AMka 20) paramakRpALudeve prabhuzrIjIne samAdhi prApta thavA samAdhizatakanuM manana karavA AjJA karelI. te pustaka manana karavA yogya che. temAM aMtarAtmA, paramAtmAnuM varNana ghaNA uttama prakAre kareluM che. jene paramakRpALudevanAM vacano rahasya sAthe samajAyAM che, tene anya zAstra samajavA saraLa che. (bo-1, pR.15, AMka 17) T samAdhizataka pUjyapAdasvAmInuM raceluM pustaka che. pUjyapAdasvAmI e nAma, teozrInA guNone laIne pADeluM che. asala teonuM nAma bIjuM che. te pustaka samAdhi prApta karAve tevuM che. jene AgaLa vadhavuM che, tene ghaNA hitanuM kAraNa che. sattaramA zlokamAM ghaNuM sarasa varNana che. eka mAsa jo puruSArtha, kharA dayathI karavAmAM Ave to AtmA prApta thaI jAya. zloka pacAsa sudhImAM to hada karI dIdhI che. TUMkANamAM vAta che, paNa te uparathI to ghaNAM zAstro banI zake tema che. e pustakamAM prathama bahirAtmAnuM varNana che. AtmA ane deha, ekarUpe jene lAge che, te bahirAtmA che. aMtarAtmAnuM varNana tyAra pachI Ave che. aMtarAtmA aMdaranA kaSAyo ghaTADavAnuM kAma niraMtara kare che; bahAra tene kaMI saMbaMdha nathI. pustakanuM manana vizeSa prakAre karavA jevuM che. (bo-1, pR.16, AMka 18) Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (201 vibhAga-8 saMkalana mokSa D prazna : mokSa kone kahevAya? uttara : zubha ke azubha bhAva vaDe puNya ke pApa baMdhAya che, tenI nivRtti thaye jIva samabhAvamAM, AtmabhAvamAM mAtra jJAtA-draSTA, nirvikalpa rahe tyAre pUrve bAMdhelAM karma chUTavA mAMDe che ane navAM karma baMdhAtAM nathI. rAga-dveSamAM jIva taNAyA kare che, te Teva palaTAvI, maMtra Adi jJAnInI AjJAmAM sthira thatAM zAMti-Atmasukha anubhavAya to kazA bIjA vikalpo na rahe, tyAM mAtra AtmA AtmArUpe ja rahe evI dazAthI, karma jeTalAM bAMdhelAM che, te badhAM kSaya thatAM, niraMtara zuddha AtmasvarUpe parama AnaMdamaya sadAya rahevuM, te mokSa cheH "dehAdika saMyogano, AtyaMtika viyoga; siddha mokSa zAzvata pade, nija anaMta sukhabhoga.' (bo-3, pR.282, AMka 274) D eka rAjA hato. te zAstrI pAse sUtra sAMbhaLavA jAya. temAM ema Ave ke A sUtra sAMbhaLe teno avazya mokSa thAya ane ene sAMbhaLavAthI amuka-amuka mokSe gayA che. e sAMbhaLI, rAjA bahu AnaMda pAmyo. ema karatAM-karatAM dasa comAsAM nIkaLI gayAM. pachI rAjAe vicAra karyo ke kema mokSa thato nathI ? evAmAM koi AcArya padhAryA. temane rAjAe pUchayuM, "mahArAja, mokSa kema thato nathI ?' AcAryuM kahyuM, "mokSe javuM che ke vAto ja karavI che?" rAjAe kahyuM, "nA, mokSe to javuM che.' mahArAje kahyuM, savAre pelA zAstrIne laIne dharmazALAmAM Avaje.' bIje divase rAjA ane zAstrI baMne AvyA. badhI sabhA ekaThI thaI. pachI mahArAje to pelA zAstrIne eka thAMbhale bAMdhI dIdho ane rAjAne paNa bIjA thAMbhale bAMdhI dIdho. pachI mahArAja bolyA, zAstrIjI, pelA rAjAne chUTo karo.' zAstrIjIe kahyuM, "mahArAja, huM to baMdhAyelo chuM, kevI rIte chUTA karuM ?' pachI mahArAje rAjAne kahyuM, "tame zAstrIne chUTo karo." rAjAe kahyuM, "e to kema bane?" tyAre mahArAje kahyuM, "baMne samajI gayAne?'' rAjAe kahyuM, "khullA zabdomAM kaho, jethI amane khabara paDe." AcArya mahArAje kahyuM, "bhAI, baMdhAyelo kema karI choDAve? paNa chUTo hoya, te choDAvI zake. tema ja mokSa thavA mATe, je mokSa bhaNI javA mAMDayA che, je saMsAra parigrahathI ane rAga-dveSarUpa kaSAyathI chUTA thayA che, evA puruSo mokSe javAno rasto batAvI zake; ane pachI jo jIva tenA kahyA pramANe AjJA ArAdhe to avazya mokSa thAya, paNa vAto karavAthI thAya nahIM.'' (bo-1, pR.33, AMka 2). anAdikALathI ema cAlyuM Ave che ke koI kriyAone sthApe che, koI jJAnane ja mokSanuM kAraNa kahe che; paNa beya joie. pakSIne be pAMkha hoya to UDe. eka pAMkha TUTI jAya to UDI zake nahIM. tema ekalA jJAnathI mokSa na thAya, ekalI kriyAthI paNa mokSa na thAya. (bo-1, pR. 288, AMka 37) Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (202) | mokSanA cAra dvArapALa kahyA che : zama, vicAra, saMtoSa ane satsaMga. mokSe javuM hoya to e cAra dvArapALane laIne javuM paDe. kaSAya hoya to pesavA na de. zama Ave tyAM kaSAya jAya. jJAnInAM vacanomAM ati zama hoya che. e vacano sAMbhaLIne mana ekAgra thAya che. mAre mATe kahe che, ema thAya che. pachI emAM sthiratA thAya che. kaSAya maMda paDe tethI buddhi nirmaLa thAya che. jagata duHkharUpa che, evo sadvicAra karyo na hoya to kAramAM pesatAM roke ke jAo, AtmavicAra karIne Avo. vicAra e bhUmikA che. sthiratA te vicAradazA che. vicAradazA Ave to je puruSArtha kare te saphaLa thAya. vicAradazA AvyA pachI kuvicAra na Ave. AtmA Ama-tema bhame nahIM. trIjo dvArapALa saMtoSa che. lobha na jAya tyAM sudhI mokSa na thAya. saMtoSathI sukha thAya. saMtoSa hoya to potAnA karmarUpa zatrune haNavAno puruSArtha kare. "saMtoSI nara sadA sukhI.' saMtoSI sthira manavALo thAya che, tethI zAMta hoya che. traNe lokanuM rAjya, tene tRNa jevuM lAge che. saMtoSarUpI amRtanuM pAna karanArane jagata ane jagatanAM sukho jhera jevAM lAge che. je prApta nathI thayuM, tenI icchA na kare; ane maLeluM che, te rahevAnuM nathI, ema jANe. harSa-zoka na kare te saMtoSI che. caMdramAnA prakAzathI badhAM kamaLa saMkocAya, paNa sUryanAM kiraNo aDe tyAre khIlI UThe; tema saMtoSathI mana zItaLa thAya ane jJAna thAya tyAre vadhAre zAMti thAya. jenA manamAM AzA rahyA kare che, tene jJAna na thAya. AtmatRpta hoya, tene AtmAnI badhI saMpatti maLe che. cotho dvArapALa satsaMga che. satsaMga na karyo hoya to mokSe javAya nahIM. e cAre hoya to mokSamAM javAya. (bo-1, pR.192, AMka 67) D "AraMbhaparigrahanuM alpatva karavAthI asatyasaMganuM baLa ghaTe che; satsaMganA AzrayathI asatsaMganuM baLa ghaTe che. asatsaMganuM baLa ghaTavAthI AtmavicAra thavAno avakAza prApta thAya che. AtmavicAra thavAthI AtmajJAna thAya che; ane AtmajJAnathI nijasvabhAvasvarUpa, sarva kleza ane sarva duHkhathI rahita evo mokSa thAya che; e vAta kevaLa satya che." (59) ApanA patramAM bodhanI mAgaNI karI che, tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke huM to pAmara chuM, paraMtu te sajIvana mUrtinAM vacano, A patrane mathALe TAMkyAM che te, vicArazo tathA tenA upakArane haradama yAda lAvI, teNe jaNAvela mArge mAro mokSa thaze evI draDha zraddhA karazojI. te kahe tema nahIM vartAya tyAM sudhI, mokSa dUra ne dUra ja lAgaze, rahezejI. pUrvanAM ghaNA puNyanA puMjathI A durlabha manuSyadeha maLyo che. puruSanAM darzana, samAgama ane AjJAnI prAptino suyoga maLyo che, paNa jIva hajI gaLiyA baLadanI peThe rastAmAM besI paDaze, AgaLa nahIM vadhe, A rajhaLatA-2khaDatA AtmAnI dayA nahIM lAve to AvA durlabha yoga jIve ghaNI vAra gumAvyA che tema A bhava paNa vyartha vahyo jaze. mATe AtmajJAna karI, mokSaprAptino upAya upara mathALe lakhyo che, te vicArI yathAzakti te dizAmAM puruSArtha karazojI. (bo-3, pR.783, AMka 1001) Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (203) D paramasukharUpa mokSanI prAptinA upAya : 0 citta e tAruM kharekharuM dhana che. enA upara dharma ane adharma, baMne AdhAra rAkhe che. enA upara sukhaduHkhano AdhAra rahe che, mATe cittarUpa suMdara ratnanuM sArI rIte rakSaNa kara. jIvamAM ane bhAvacittamAM paraspara kaMI taphAvata nathI. eTalA mATe je prANI bhAvacittanI rakSA kare che, te vAstavika rIte potAnA AtmAnuM rakSaNa kare che. che jyAM sudhI e citta bhoganI lAlasAe vastu ke dhana meLavavA mATe doDAdoDa karyA kare che, tyAM sudhI tane (Atmika) sukhanI gaMdha paNa kyAMthI AvI zake? jyAre e citta bahArano sarva prakArano bhrama (rakhaDavuM) choDI dai, taddana spRhArahita thAya, jyAre AtmAmAM sthira thAya tyAre tane paramasukha prApta thAya. 0 koI bhakti kare ke stuti kare, kopa kare ke niMdA kare, te sarva para jyAre ekasarakhI vRtti rahe tyAre tane paramasukha prApta thAya. 0 potAnAM sagAM ke saMbaMdhI hoya, duzmana ke nukasAna karanAra hoya, te sarva para rAga-dveSa na thAya tyAre tane paramasukha prApta thAya. 0 koI uttama gocaMdanano lepa kare ke koI vAMsale chole, te baMne pratye sarakhI vRtti rahe tyAre tane paramasukha prApta thAya. 0 indriyonA viSayo suMdara ho ke mAThA ho, te sarva para ekasarakhI vRtti rahe tyAre tane paramasukha prApta thAya. 0 sAMsArika padArtho pANI jevA che, tAruM cittarUpa kamaLa tyAM na levAya tyAre tane paramasukha prApta thAya. 0 pracaMDa yuvAvasthAnA joramAM jhaLajhaLAyamAna thatuM lAvaNya ane suMdara aMgovALI lalanAo dekhI, manamAM vikAra na thAya tyAre tane paramasukha prApta thAya. 0 atyaMta AtmabaLa dhAraNa karIne citta jyAre artha (dhana) ane kAma-sevanathI virakta thAya ane dharmamAM Asakta thAya tyAre tane paramasukha prApta thAya, 0 jyAre rAjasI ane tAmasI prakRtithI mana mukta thAya ane sthira samudra jevuM mojAM vagaranuM bane tyAre tane paramasukha prApta thAya. 0 maitrI, kAruNya, mAdhyastha ane pramodabhAvanA yukta thaI jyAre cittane mokSa meLavavA mATe ekatAna lAge tyAre tane paramasukha prApta thAya. (bI-3, pR.305, AMka 292) I 'vAdRza bhAvanA thI siddharmavati tAdRzI" jevI jenI bhAvanA hoya, te prakAranI kAryasiddhi thAya che, e Aryavacana yathArtha che. mATe mokSaprAptinAM kAraNono vicAra karI, te kAraNo upAsatAM rahevAya to kAryarUpa mokSa avazya thAya; paNa kAraNano nirNaya ryA vinA, teno abhyAsa karyA vinA mokSa jevuM atyaMta vikaTa kArya, kSaNika nirbaLa icchAthI pAra paDe tevuM nathI. mATe vikaTa saMjogomAM to vikaTa puruSArtha kartavya chejI. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (204) tene badale ApaNA vartana tarapha najara karIe to zithilatA sivAya kaMI jaNAze nahIM; to e meLa maLe nahIM tevI atyAranI dazA palaTAvI, mokSamArgamAM upayogI evA sadguNo, saRddhA, AjJAnuM ArAdhana, vairAgya, satya, sadAcaraNa, zAMti, samatA, tyAga Adi prApta karavAno puruSArtha, atyaMta draDhatAthI kartavya chejI. thayelAM pApono pazcAttApa karI, pharI tevA doSa jiMdagIbharamAM na bane tevo dRDha nizraya rAkhI, doSo dUra karatA rahIzuM to avyAbAdha anaMta sukha yathA-avasare anubhavIzuM. (bI-3, pR.128, AMka 128) | eka vAra AtmAno anubhava thaI jAya, to pachI mokSa meLavavAmAM vAra na lAge. te anubhava - mokSanI vAnagI, A dehe ja maLe che. udhAranuM kAma nathI. rokaDiyuM khAtuM che. puruSArthanI khAmI che. mahAna puruSone keTalAM duHkha paDayAM che? ApaNane tevuM du:kha nathI. temaNe AtmAnuM kevuM sukha dIThuM haze ke dehane jato kare che ! (bo-1, pR.7, AMka 6) T mokSasukhanI koi jAta ja judI che. mokSanuM sukha nirupAdhika che ane saMsAranuM sukha upAdhivALuM che. be mArga che. jene nirupAdhika sukha joituM hoya, te mokSa bhaNI vaLe ane jene aupAdhika sukha joItuM hoya, te saMsAra bhaNI vaLe. (bo-1, pR.51, AMka 26) D mokSe javuM hoya to rAga-dveSane ochA karavA paDe. bhagavAna pratye rAga karavAno che. e ekapakSI rAga hovAthI mokSe laI jAya che. bhagavAna pratye rAga thavA mATe saMsAra pratyethI rAgabhAva ocho karavAno che. je je rAga-dveSa ochA kare, te bhagavAnanI pAse jAya che. (bo-1, pR.271) jene mokSe javuM hoya teNe tyAga, vairAgya, upazama ane bhakti sahajasvarUpe karavA yogya che. sahaja tyAganI bhAvanA thAya; tyAga na thaI zake tenA upara vairAgya rAkhe; krodhAdi kaSAyone upazamAve eTale ke thavA na de, zamAve; ane bhaktimAM tallIna thAya - e cAreya sahaja karI, sahaja svabhAve karI mUkavA jevAM che. pramAdane laIne, zithilatAne laIne karIzuM, karIzuM ema jIva kare che. mithyAtvano saMga anAdikALathI che; tethI tyAga, vairAgya, upazama ane bhakti - e ekadama na game. game, ema thavuM muzkela che. mAre e karavuM ja che, ema jo lakSa rahe to krame-kame karI e sahaja thaI jAya. (bo-1, pR.273) I eka paNa zabda jJAnInA dvArA maLelo, jIvamAM pariNAma pAme to jIvane te mokSe laI jAya che, e bhAvArthanuM eka adhyayana (73 phaLAphaLI parAkrama) uttarAdhyayanamAM che. temAM prathama saMvega viSe kahe che : "mokSAbhilASA : saMvegathI jIvamAM tIvra dharmazraddhA janme che. tIvra dharmazraddhAthI tenI mokSAbhilASA vaLI vRddhigata thAya che. tethI te jIva anaMtakALa saMsAramAM rakhaDAvanAra krodha, mAna, mAyA ane lobhano (anaMtAnubaMdhIno) nAza kare che ane navA karmo bAMdhato nathI. krodhAdinA nAzathI tattvArthamAM tenI azraddhA dUra thAya che ane vizuddha zraddhA janme che. te darzanavizuddhithI (kSAyikadarzanathI) keTalAka jIvo te bhave ja siddhi pAme che athavA trIje bhave to avazya pAme che ja.'' temAM nirveda viSe kahe che : "saMsArathI viraktatA : tenAthI jIva - deva, manuSya ane pazupaMkhI (tiryaMca) saMbaMdhI kAmabhogo pratye virakta thAya che; virakta thayA bAda te bhogasAdhanonI prApti mATe AraMbha tema Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 ja parigraha karavo tajI de che ane e rIte mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya, yogarUpa saMsAramArgano viccheda karI siddhimArgane pAme che." A pramANe 73 bola jaNAvI, ekeka bolathI mokSa sudhI jIva kevI rIte jAya che te batAvyuM che. paramakRpALudeve paNa kahyuM che : sAcA aMtaHkaraNe eka paNa, sapuruSanAM vacanane grahaNa karaze te avazya zreyane pAmaze. (bI-3, pR.207, AMka 205) || paramakRpALudeve kahyuM che ke satsaMgano viyoga che, tyAM kalyANano paNa viyoga che; chatAM satsaMganA viyogamAM puruSa pratye, tenAM vacana pratye, tenA apAra upakAra pratye vRtti rAkhI, potAnA bhAva saMsAra pratye vahetA roke to jIvane vizeSa lAbha paNa thAya. zrI gautamasvAmIne virahadazAmAM kevaLajJAna paNa thayuM che kAraNa ke te kevaLajJAna mATe ja mathatA hatA. tema ApaNA jIvanano hetu paNa jo mokSa haze to game tyAre paNa mokSe javAze. tenAM kAraNa sAcAM joIze. upadezachAyAmAM (pR.710) paramakRpALudeva lakhe che ke ""viSayakaSAyasahita mokSe javAya nahIM.' ATalAno ja, jIva jarA vAra thobhI, UMDo vicAra kare ke mAre mokSe javuM che ke nathI javuM? jo "javuM che.' evo aMtaramAMthI avAja Ave to kahevuM ke ""viSayakaSAyasahita mokSe javAya nahIM." ema paramakRpALudeva kahe che, to kyAre e viSaya-kaSAya mUkIzuM? viSaya-kaSAyano saMga choDayA vinA chUTako nathI. duzmanane dilamAM rAkhIzuM tyAM sudhI, te saMsAranA mArgamAM paribhramaNa karAvI, ApaNane saMtAkUkaDI ramADaze, janmamaraNa karAvyA karaze. mATe AjathI ja - jyArathI A vAkya zravaNa karyuM, vAMcyuM tyArathI ja - teno tyAga karavAno abhyAsa karavA de, evo nizcaya karyA vinA, A paribhramaNano aMta Ave tema nathI. jagatane, ane jagata jene priya che evA vibhAvane, poSavA mATe jIve ghaNuM karyuM che paNa have to - "zuM karavAthI pote sukhI? zuM karavAthI pote duHkhI?" eno vAraMvAra vicAra karI, duHkhanAM kAraNo dUra thAya ane sukhanI sAmagrI saMgharAya tema karavA vinaMtI chejI. (bo-3, pR.577, AMka 650) D paramakRpALudevanuM eka-eka vacana alaukika che. pote anubhava karyo, te ja batAvyo che. jene mokSa meLavavo che, tenuM kAma thaI jaze. bAkI A kALamAM mokSa nathI vagere vAto karI, puruSArtha kare nahIM to zuM maLaze? pote anubhavathI siddha karI ApyuM ke puruSArtha karo to jarUra mokSa maLaze. puNya upArjana karI, devalokanI AzA rAkhaze, teno mokSa kevI rIte thaze? jemane mokSano khapa nathI, te game tevI vAto karI, aTakI raheze. saMsAranA padArtho upara jeTaluM citta ochuM jaze, teTaluM sapuruSanAM vacanomAM raheze. (bo-1, pR.7, AMka 9). AhAramAM eka AcArya maLyA hatA. temaNe mane pUchayuM ke tamAruM dhyeya zuM che? meM kahyuM, mokSa. temaNe kahyuM, mokSa to A kALamAM che nahIM. meM pUchyuM, to Ape dIkSA zA mATe lIdhI? temaNe kahyuM, bIjA jIvone devagatie mokalavA mATe. A kALamAM mokSa nathI, mATe puruSArtha zA mATe karavo? puruSArtha karavo nathI, tethI ema kahe che. moTApuruSoe je je du:kha AvyAM, te samatA rAkhI sahana karyA che. samakita choDayuM nathI. evI vAto vicAravI, sAMbhaLavI. vAsanA jAya to janmamaraNa jAya. sarunI AjJAe varte, to A kALamAM mokSa thAya; paNa jIvane pramAda karavo che. tethI A kALamAM mokSa nathI ema kahe che. (bo-1, pR.192, AMka 67) Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) 1 jJAnI puruSa ane jJAnInA Azrita, gItArtha ane gItArthanA Azrita e mokSamArgamAM che. e zAstravacana che. mokSamArge caDhelo jIva utkRSTa puruSArtha kare to te bhave mokSe jAya. "sAdhe te mukti lahe, emAM bheda na koya.' jJAnInAM vAkyo siddhAMtarUpa che. patrAMka 69ramAM lakhyuM che : "durlabha evo manuSyadeha paNa pUrve anaMta vAra prApta thayA chatAM .... je Azrayane pAmIne jIva te bhave athavA bhAvi evA thoDA kALe paNa svasvarUpamAM sthiti (mokSa) kare." A kALamAM mokSa na thAya evI paramakRpALudevanI mAnyatA nathI. tethI UlaTuM, tevI vAta sAMbhaLavAnI paNa manA kare che. ""jIvo puruSArtha kare ne paMcamakALa mokSa thatAM hAtha jhAlavA Avaze tyAre teno upAya ame laIzuM." ema upadezachAyAmAM (pR.719) che. jyAM mohanA vikalpa che, tyAM saMsAra che. azarIrI bhAve A kALamAM na rahI zakAtuM hoya to ame ja nathI, ema paNa lakhyuM che. A badhuM vicAratAM jJAnIno mokSa ane laukika mokSa judA jaNAya che. eka patramAM ""mokSa hatheLImAM che.' ema paNa lakhyuM che. iSat prAgubhArA pRthvI para, tyAra pachI che. TUMkAmAM, mokSa prApta thaI zake ema che eTalo vizvAsa rAkhI, mokSArthe puruSArtha karavAmAM pAchI pAnI na karavI. moha mUkyA vinA mokSa thAya tema nathI. tethI mohanA vikalpo, vairAgya-upazama vadhArI, TALavA ghaTe chejI. Upaje moha vikalpathI, samasta A saMsAra; aMtarmukha avalokatAM, vilaya thatAM nahi vAra." (bI-3, pR. 77, AMka 813) || nirvANa thavAnA acUka kAraNarUpa athavA nirvANa saMbaMdhI je bAbata, tene nirvANI vastu kahe che. tevI dasa vastuo patrAMka 691mAM paramakRpALudeve gaNAvelI che : (1) mokSa, (2) kevaLajJAna, (3) mana:paryavajJAna, (4) avadhijJAna, (5) pUrvajJAna (caudapUrva zAstra viccheda gayAM che te), (6) yathAkhyAta cAritra, (7) sUkSmasaMparAya cAritra, (2) parihAravizuddhi cAritra, (9) kSAyika samakita, ane (10) pulAkalabdhi. zAstromAM je pracalita vAta che, te mokSamALAmAM mukhyatve paramakRpALudeve jaNAvI che. te paNa A kALa bhayaMkara jaNAvavA tathA tethI cetatA rahevA jaNAvI che. bAkI upadezachAyAmAM to spaSTa jaNAvyuM che ke A kALamAM mokSa na thAya, evI vAto paNa sAMbhaLavI nahIM, puruSArtha karyA javo ane mokSe jatAM kALa hAthe pakaDavA Ave tyAre ame joI laIzuM, eTalA sudhI kahyuM che. vyAkhyAnasAramAM paNa Ave che ke "tamAre koi prakAre DaravA jevuM nathI; kAraNa ke tamAre mAthe amArA jevA che; to have tamArA puruSArthane AdhIna che. jo tame puruSArtha karazo to mokSa thavo dUra nathI. mokSa prApta karyo te badhA mahAtmA prathama ApaNA jevA manuSya hatA; ane kevaLajJAna pAmyA pachI paNa siddha thayA pahelAM) deha to te ne te ja rahe che; to pachI have te dehamAMthI te mahAtmAoe zuM kADhI nAkhyuM te samajIne kADhI nAkhavAnuM karavAnuM che. temAM Dara zAno? vAdavivAda ke matabheda zAno? mAtra zAMtapaNe te ja upAsavA yogya che.'' (vyAkhyAnamAra-2 : 10-18) (bI-3, pR.727, AMka 887) Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 D dravyaliMgI munine AkhI jiMdagI cAritra pALatAM chatAM mokSa thato nathI, ane koi jIva nityanigodamAMthI nIkaLI, manuSyabhavamAM AvI ATha varSe samakita pAme, dIkSA laine kevaLajJAna pAmI mokSe jato rahe che; kAraNa ke tene khoTA saMskAra paDelA hotA nathI, korA kAgaLa jevo hoya che, tethI tene koi sAcI vastu maLe ke jhaTa pakaDAi jAya. prazna : nigodamAM paNa nikaTavi hoya che ? rUjyazrI : hA, nigodamAM paNa hoya che. pahelAMthI ja jIva nigodamAM che. tyAMthI AvIne manuSyabhava pAmI mokSe jai zake che. marudevImAtA keLanA vRkSamAMthI AvI, manuSyabhava pAmI, kevaLajJAna pAmI mokSe jatAM rahyAM. ardhapudgalaparAvartanakALa kaMi jevo tevo nathI. anaMtakALa jevo che. game te samakita AvyuM hoya topaNa ardhapudgalaparAvartanakALamAM mokSe jAya ja. koi jIvo ardhapudgalaparAvartanakALa pUro thavAmAM aMtarmuhUrta bAkI hoya teTalAmAM samakita prApta karI le che, munipaNuM AvI jAya che ane kevaLajJAna pAmI mokSe jatA rahe che. (bo-1, pR.287, AMka 35) mokSamArga D 'rAgAdi maTADavAnI ruci, zraddhA te ja samyakdarzana che. rAgAdi maTADavA je jANavuM te samyajJAna che. rAga, dveSa, moha (ajJAna) maTe tevuM AcaraNa e ja samyakcAritra che. Avo mokSamArga jANavA yogya, mAnavA yogya che.'' (mokSamArgaprakAzaka, sAtamo adhikAra) (bo-3, pR.768, AMka 976) .. I sAdhana (jJAna, darzana, samAdhi, vairAgya, bhakti Adi) ke nimitta AzrayI mokSanA upAyamAM bhedo gaNAvyA che; paraMtu pariNAmanI apekSAe to AtmAnI upAsanA ke Atma-prApta puruSanI zraddhA, tenuM oLakhANa ane tenA premamAM tanmayatA, te mokSamArga che. AtmAno uddhAra karanAra AtmA che. satpuruSanAM vacanane avalaMbane jIve jAgrata thavAnuM chejI. ''jaba jAyeMge AtamA, taba lAgege raMga.'' (hAthanoMdha 1-14) (bo-3, pR.214, AMka 211) ApaNe badhA paramakRpALudevanAM vacananA avalaMbane, paramakRpALu prabhuzrIjIe je zraddhA dRDha karAvI che, te AdhAre vartIe chIe. teno lakSa samyakdarzana athavA AtmajJAna che, ane AtmajJAna sivAya cAra gatirUpa saMsAraparibhramaNa TaLe tema nathI. tethI, jema koi aMdha dekhatAne Azare hoya tyAM khADAmAM paDato nathI, tema satpuruSe jaNAvela mArge je cAle che, te karmanAza karavAne mArge che. be prakAranA jIvo mokSamArgamAM paramakRpALudeve kahyA che : eka to samyakttAnI jIvo ane bIjA samyajJAnInI AjJAmAM pravartatA jIvo. AtmajJAna na thayuM hoya topaNa satpuruSe kahyuM che, te karyA vinA kadI mokSa thavAno nathI, ane banatA puruSArthe, mAre te mahApuruSanuM kaheluM ja karyA karavuM che, Ama jenI dRDha mAnyatA thai che, tene bIjA kAmamAM pravartavuM paDatuM hoya topaNa mana UMcuM rahe che. tethI AtmAnuM kalyANa thanAra nathI; jJAnInuM kaheluM ka2vuM che paNa AmAM khoTI thavuM paDe che, teTalo amUlya manuSyabhava nirarthaka vahyo jAya che - evo khaTako jene raheto hoya, tene vairAgyabhAva kahyo che. tevA vairAgyanI vRddhi thatAM, satsaMge, Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (108) te jIvane sapuruSanAM vacanono marma samajAvAyogya che. moha khasatAM samyakdarzana pAmavAyogya bane che. (bI-3, pR.193, AMka 195) AMkhe dekhAya evo mArga nathI. agama agocara che. potAnI meLe mokSamArga zodhavA jAya to maLe nahIM. gautamasvAmI jevA, cAra jJAna pragaTa chatAM, bhagavAnanI sAthe-sAthe pharatA. prabhuzrIjI, pahelAM, "A bhrama che, A bhrama che.' ema jotA. pachI paramakRpALudeve kahyuM ke "brahma juo, muni, brahma." tyAre AtmA jotA thayA. (bo-1, pR.274, AMka 8) prazna : A bhava pUrNa thayA pachI, bIjA bhave A ja mArganI prApti tathA sadguruno yoga maLe ke nahIM? uttara : mokSamArge caDhelA jIvane ke tevA satpaSanA Azrita jIvane, jo Azraya na choDe to, mokSa thatAM sudhI je je anukULatAnI tene jarUra che, teno saMcaya thato jAya che. TUMkamAM, te mukAto ja jAya che. jema bajAramAM ApaNe koI khAsa jarUranI vastu joI, te kharIdavI che ema nirNaya karyo, paNa pAse pUrA paisA na hoya to te vastu ApaNane turata maLe nahIM, paNa bAnuM, be AnA ke rUpiyA jeTaluM, tene ApyuM to te cIja ApaNI ja thaI gai, pachI koIne te vece nahIM. pUrI kiMmata ApIe tyAre ApaNane maLI jAya. tema jene sAcI zraddhA thaI che, teno mokSa thaI cUkyo. jeTalAM karma pUrve bAMdhelAM che, te pUrAM thatAM sudhI bhava karavA paDe to kare, paNa Akhare mokSa thAya. rastAmAM cAlatAM sAMja paDe ane sUi jaie pachI savAre jema cAlavA mAMDIe chIe; tema mokSamArga jene prApta thayo che, tene bIjo devAdino bhava karavo paDe, tyAM pUrve karelAM puNya bhogave che, dharma ocho thaI zake che; paNa pAcho manuSyabhava maLe tyAre tene dharmanI ruci prabaLapaNe jAge che ane mokSamArga batAvanAra guruno yoga paNa tene maLI Ave che tathA vizeSapaNe mokSamArga ArAdhe che. ATha dRSTinI sajhAyamAM Ave che : "kRSTi thirAdika cAramAM, mukti prayANa na bhAje re; rayaNI-zayana jema zrama hare, suranara sukha tema chAje re. vIra jinesara dezanA.' samyaphadRSTi thayA pachI jIva AyuSya bAMdhe to te devanuM bAMdhe, pachI manuSya thAya. vaLI karma adhUrAM rahI gayAM hoya to deva thAya. ema deva ane manuSyanA bhava karI vadhAremAM vadhAre paMdara bhave, te mokSe jAya che. (bo-3, pR.188, AMka 191). nathI AjJA gurudevanI, acaLa karI uramAMhIM; Apa taNo vizvAsa dRDha, ne mAdara nAhIM." e vicArI vizvAsa, parama Adara ane AjJA ddhayamAM acaLa kema thAya? temAM mArI zI khAmI che? te kevI rIte dUra karI zakAya ? vagere vicAraNA, jhUraNA jAgaze tyAre jIvane mArga maLe che, ema paramakRpALudeva kahe che. (bI-3, pR.112, AMka 105) D eka dhyeya nizcaya karI, tene anusaravAno nizraya karI devo eTale vahemoDe te amalamAM mukAya. ema karyA vinA, mAtra ghara baLatuM dekhI koI gabharAI jAya ane chUTavAno mArga na le to te bUmo pADato-pADato, aMdara baLI mare. mATe jJAnI puruSoe kahyuM che ke Akho loka trividha tApathI baLato che. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 te tApa jo samajAto hoya to maraNa Aje Avo ke lAkho varSe Avo paNa mAre to mokSano mArga nakkI karI, te raste game teTalI muzkelIo Ave chatAM, jarUra javuM ja che; eTalo nizcaya eka vAra thai jAya to pachI tene tenA ja vicAro mukhyapaNe Ave, chApAM vAMcavAno vakhata paNa na maLe. satpuruSonAM vacana sivAya tene kaMi ruce nahIM. je puruSa anaMta kRpA karI mokSamArgamAM ja jIvyA che, ane teno upadeza karyo che, evA paramakRpALu zrImad rAjacaMdra prabhunAM vacanonuM pAna karatAM, te thAke nahIM. rAtadivasa te ja lata lAge ane temAM ene eTalo AnaMda Ave ke dhananA DhagalA kamAvAnA choDI, te tene sATe ja jIve. e rasa lagADavo, ApaNA hAthanI vAta che. ghaNo vakhata zrImad paramakRpALudevanAM vacana vAMcavAmAM jo gALazo to te taparUpa nIvaDaze, ane zuM karavuM te ApoApa sadgurunI kRpAe sUjhI AvazejI. (bo-3, pR.324, AMka 317) -- paramakRpALudevano upakAra vAraMvAra yAda karI, tenI karuNAthI ja A duSamakALamAM sAco mArga hAtha lAgyo che tathA manuSyabhava saphaLa thavAnuM kAraNa banyuM che ema vicArI, paramakRpALudeva, tenAM vacano ane tenA Azrito pratye pramodabhAva Abe, jIvane ullAsa Ave che, tenuM zaraNa dRDha karI, tene Azraye A deha chUTe, evI bhAvanA thayA kare che. AvA, dharma pratye upekSA thAya (garaja na jAge) tevA kALamAM paramakRpALudevanI vItarAgamudrA, temanAM vacanAmRta ane tenA mArganI jijJAsA, e paramahitanuM kAraNa chejI. paramakRpALudevane jeTalI muzkelI mArga pragaTa karavAmAM veThavI paDI che, teTalI ApaNane veThavI paDe tema nathI. mAtra temanuM kaheluM mAnya karI, samajIne zamAi javAnuM kAma chejI. je thAya te sahana karavuM, paNa AtmAne nakAmA vikalpo karI klezita karavA yogya nathIjI. (bo-3, pR.567, AMka 637) tamArA patro baMne maLyA. rUbarUmAM vAta thAya tevI, parabhArI thavI ane samajAvI muzkela che, chatAM bhAi ne kahyuM che te tamane jaNAve te pramANe traNa pATha tattvajJAnamAMthI mukhapATha karI, roja bolavAno niyama rAkhazo. mukhapATha na thAya tyAM sudhI, eka vakhata vAMcI javAnuM cUkavuM nahIM. jJAnIpuruSe, sanmArge caDhavA mATe, prathama karavA yogya kahelI AjJA, Apane te jaNAvaze. te bhAvapUrvaka pratyakSa jJAnI samakSa prArthanA karatA hoie tevA hdayanA sAcA bhAvathI, roja batAvelI prArthanA karazo ane teno vicAra karazo to sanmArgaprApti sulabha thazejI. jema koi vaidya davA Ape ane teNe batAvelI carI hoya te pALe to davA guNa kare che; tema sAta vyasana ane sAta abhakSya vastuomAMthI, jIvatA sudhI jeTalAno tyAga thai zake, teTalo tyAga hdayamAM vicArI, tenI AjathI pratijJA lauM chuM, evo dRDha nirNaya kartavya chejI; kema ke pApanA paMthathI pAchA haThayA sivAya, sanmArgamAM sthiratA thatI nathIjI. (bo-3, pR.234, AMka 230) dhIraja, sahanazIlatA, ane paramArthajijJAsA divase-divase vadhe ane kaSAya Adi heya bhAvo dUra thAya, tema pravartavA vinaMtI chejI. paramArthamArgamAM muzkelIo, aMtarAyo to aneka rahyA che; paNa puruSArtha karI je AgaLa AvI jAya che, te satsukha prApta karavA bhAgyazALI bane chejI. (bo-3, pR.574, AMka 646) Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (210) paramArthamArganI jene draDha icchA haze, te jarUra vahelomoDo te pAmaze; paraMtu pramAda karI, bIjAM kAmonuM mahattva rAkhI, vyartha kALa gumAvavA jevuM nathI. prApta saMyogomAM potAnAthI bane teTalo puruSArtha, AtmA samajavA mATe, sadupadeza ane satsamAgamathI karato rahevo ghaTe che. roja maraNane saMbhAravuM ghaTe che. (bI-3, pR.238, AMka 233) | mokSamArganA ApaNa sarva musApharo paramakRpALudevanA zaraNarUpa gADImAM beThA chIe. ekabIjAnA | vicAronI, muzkelIonI, duHkhanI vAto karI dila halakuM karI, te mArgamAM tvarita gatie calAya, te lakSa chejI. pa.pU. prabhuzrIjI kahetA ke bALAbhoLAnuM kAma thaI jaze. jenA hRdayamAM ADAavaLA, dharmanA nAme Agraho nathI ane mArga jANI te ArAdhavAnI ja jene parama jijJAsA che, tene A duSamakALamAM paNa paramakRpALudeve "bhAkhyo atra agoya' kahI, mokSamArga khullo karyo chejI. cogAnamAM taravAra paDI che, mAre enA bApanI. je jeTalo puruSArtha karaze, tenuM tene jarUra phaLa maLaze. sAco agni che, te kAma karyA vinA na rahe. pa.pU. prabhuzrIjIno bodha A paryuSaNamAM vaMcAto hato temAM vAraMvAra AvatuM: "tArI vAre vAra, thai jA taiyAra; sapuruSArtha jIvo tyAM lagI karatA rahejo; zraddha parama Turnsa'' - A bhAvone ArAdhavAnI dhagaza joie. (bo-3, pR.559, AMka 623) kalyANa | jIvanuM kalyANa kema thAya che te jJAnInA lakSamAM hoya che. jIva kalyuM ke mane Ama thAya to lAbha thAya, Ama mArA para sapuruSa kRpA kare to ThIka, vagere kalpanAe kaMI kalyANa nathI. jJAnI puruSanAM "mana, vacana, kAyAnI pratyeka ceSTAnAM adbhata rahasyo pharI pharI nididhyAsana karavAM." ema eka patramAM jaNAvyuM che; tema tenI dareka ceSTAmAM kaMIka abhutatA hoya che te vAraMvAra vicAryuM, jIvanI yogyatA thaye samajAya che. 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI paNa kahetA ke paramakRpALudevanA yogamAM temanI izArato ane vacano ja nahIM samajAyelAM ke alpAze samajAyelAM, te have samajAya che ke temane te dvArA zuM samajAvavuM hatuM. bIjAne teno khyAla Avavo muzkela che paNa jene arthe tevI ceSTAo karela hoya, tene kALe karIne ghaNA lAbhanuM kAraNa thAya che, tyAre te phaLa uparathI, te bIja vAvanAranuM mAhAtya samajAya che ane atyaMta, bhaktibhAvamAM vRddhi thAya che. TUMkAmAM, kalpanAthI jIvanuM kalyANa nathI. dazA vadhAravAnI jarUra che. tyAga, vairAgya, upazama ane bhakti dvArA dazA vadhI zake; mATe teno vizeSa lAbha thato jAya tevA puruSArthamAM rahevA bhalAmaNa chejI. (bI-3, pR.143, AMka pa96) D koInA tarapha draSTi nahIM karatAM, potAnA doSa jovA ane TALavA e AtmakalyANano TUMko rasto che. jyAM-tyAMthI chUTavuM che. tene mATe paramakRpALudevanAM vacano vAMcavAM, vicAravAM, mukhapATha karavAM, samajavA ane temAM jaNAvyA pramANe rAga, dveSa, moha, IrSA, phikara, ciMtA, icchA, vAsanA tajI paramakRpALudevane kSaNe-kSaNe yAda karavA. tenI kRpAthI AtmAnuM kalyANa thaze, e vizvAsa rAkhavo ane bIjI icchAo UThavA na devI. bhakti karIne kazA phaLanI icchA na karavI. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 svapna jevA A saMsAramAM rAjI paNa na thavuM ane krodha, dveSa, aNagamo, udvega paNa na karavo. je thAya te joyA karavuM. chUTavA mATe ja jIvavuM che. je Ave te pratye samabhAva rahe to pUrvanAM karma dekhAva dai cAlyAM jAya, paNa jo tyAM bhAva-abhAva karavA jAya to navAM karma baMdhAya che. mATe ANe Ama kema na karyuM, ema na vicAravuM. jevAM jenAM karma che, te pramANe te varte che. bAvaLa upara kAMTA hoya; te kerI kyAMthI Ape ? mATe zULa joitI hoya to bAvaLa pAse javuM ane kerI joitI hoya to AMbA pAse javuM. tema satpuruSa pAse zAMti, samAdhi, sukha, AnaMda, mukti maLe ane saMsAramAM duHkha, kleza, baLatarA, kheda, zoka, kaMTALo bharelo che. jo tyAM mana rAkhIzuM to tevuM phaLa maLaze. A zikhAmaNano vicAra karI, paramakRpALu zrImad rAjacaMdre cha padano patra, Atmasiddhi, vIsa doharA, kSamApanAno pATha, apUrva avasara lakhI je bodha dIdho che, tene pagale-pagale vartavA vairAgya-upazama vadhArI bhakti karIzuM to mokSa maLaze; ane maMtra vagere bhUlI jo royA karIzuM, saMsArI jIvomAM mana rAkhIzuM to janmamaraNa chUTaze nahIM ane A bhavamAM je duHkho dekhAya che tethI vadhAre duHkho parabhavamAM bhogavavAM paDaze. mATe A AtmAnI dayA lAvI, tene have pharI koine peTe avataravuM na paDe eTalA mATe sAcA satpuruSa zrImad rAjacaMdranuM acUka zaraNuM ja maratAM sudhI grahaNa karuM chuM; bIjA koimAM mAre mana rAkhavuM nathI, evI pratijJApUrvaka vartavuM ghaTe chejI. ATaluM, baLa karIne karazo to A bhava saphaLa thaze ane bhaviSyamAM sukhI thazo. 'pArakI Aza sadA nirAza.' e vicArI keDa bAMdhIne, paramakRpALudevanI bhaktimAM maMDI paDo, gAMDA thai jAo. kaMi DahApaNa karavuM nathI. huM kAMi jANuM nahIM. je tenAM karma haze tema te pravartaze. bhUlyA tyAMthI pharI gaNo ema gaNI, mokSanI saDaka paramakRpALudevanI bhakti gaNI, temAM ja tallIna rahevA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.728, AMka 888) jIvane kalyANano sarvottama upAya to satpuruSanA caraNasamIpano vAsa che, paNa tevI jogavAi na hoya tyAre tenI bhAvanA rAkhavI ane te viyogano viraha na khamAya tevI bhakti rahyA kare topaNa kalyANanuM kAraNa bane che. pa.u.pa.pU. prabhuzrIjI vAraMvAra kahetA ke amane to virahamAM rAkhIne paramakRpALudeve amAruM kalyANa karyuM chejI; paNa temanI tevI yogyatA hatI, bhaktabIja pragaTayuM hatuM; paNa te dazA AvyA prathama to satsaMgano viyoga te kalyANanA viyoga samAna chejI. (bo-3, pR.139, AMka 139) D satsaMganI bhAvanA niraMtara rAkhatA rahevI ghaTe chejI tathA jema bane tema vairAgya-upazamanI vRddhi karavI, A kalyANano rAjamArga chejI. (bo-3, pR.536, AMka 586) I jema bane tema vairAgya-upazamanI vRddhi karavI ane vItarAgatA AtmAmAM pariNAma pAme tevA samaktinA zama, saMvegAdi guNo AtmAmAM prApta thAya tevo satsamAgama ke satzAstrano lakSa rAkhI, A bhayaMkara saMsAra taraphathI pUMTha pheravI, samyajJAna, samyagdarzana ane samyakcAritra je AtmasvarUpamaya che evo akhaMDa ratnatrayamaya AtmA, parama zAMta rasamAM birAjamAna te AtmA tarapha dRSTi karavI eTale bodhabIjanI vRddhi karavI athavA bodhabIjanI prApti thAya evo AtmavicAra karI AtmAne moharahita ka2vo, e ja uttama kalyANano mArga che. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 vizeSa zuM lakhavuM ? kAraNa ke jJAnIpuruSoe kAMi kahevAmAM bAkI rAkhI nathI, paNa A jIve te pramANe karavAmAM bAkI rAkhI che; kAraNa ke anaMtakALathI Aja dina sudhI kAMi AtmAmAM apUrvatA AvI nathI, tema satpuruSanI AjJA paNa sAcA aMtaHkaraNe uThAvI nathI. UlaTuM A jIve satpuruSane vaMcavA jevuM karyuM che; joke satpuruSa to niHspRha che tethI kaMi ThagAtA nathI, paNa pote potAne Thage che ane pote potAno verI bane che evI A jIvanI adhamadazA che. te adhamadazAthI paramakRpALu paramAtmA zrI guru ApaNane bacAve tevI temanI pAse namra prArthanA karI, dInapaNuM darzAvI ane have pachInA kALamAM tevA doSo AtmAmAM na Ave tevI prArthanA niraMtara aMtarajAmI zrI guru pAse karI, sarva doSono abhAva karI, kevaLa vItarAgatA pragaTa karI svarUpamAM samAi javuM, e ja kartavya che. (bo-3, pR.39, AMka 25) -- aneka yugamAM aneka prakAranI kalpanAo aneka jIvone saMsArapravAhamAM pheravyA kare che. temAM A kaLikALa ke duSamakALa to mahAbhayaMkara che. kalyANanuM svarUpa yathArtha samajAyuM nathI tyAM sudhI jIva akalyANanAM kAraNone koi ne koi AkAramAM kalyANarUpa kalpI, pANI valovI ghI kADhavA jevo puruSArtha karyA kare che. AzAne AdhAre jIve che. AjIvikAnuM sAdhana na hoya te, AjIvikA arthe kalpanAo karyA kare che. AjIvikAnuM sAdhana pUrvapuNyane lIdhe jemane che, temAMnA ghaNA jIvo tenI vyavasthA ane vRddhine mATe kalpanA karyA uparAMta dAna, dharma AdinI kalpanAono umero kare che. koine tevI vRtti na hoya to viSayabhogAdinI kalpanAo vadhAryA kare che. koi kIrtinI kalpanAo ghaDatA rahe che. koine putra na hoya to putrane mATe jhUryA kare che ane putrasukhanAM svapnomAM vahyo jAya che. koine strI upara Asakti hoya to tenA saMbaMdhI manoratho karyA kare che. Ama nAzavaMta vastuomAM sukhanI kalpanA karI te meLavavA mathe che, maLe to teno viyoga na thAya tene mATe puruSArtha karyA kare che; paNa nAzavaMta vastu kadI zAzvata thai zakatI nathI, tethI Akhare duHkha, pazcAttApa, zoka ane saMtApamAM jIva baLato rahe che. te badhAM du:khothI mukta thavA AtmajJAnanI jarUra che, ema paramapuruSo kahI gayA che; paNa potAnI kalpanA uparano vizvAsa chUTe to satpuruSanAM vacano upara vizvAsa Ave ane satpuruSe prApta kareluM, mAnya kareluM, jo saMmata thAya to A jIvane bIjA prakAre sukhI thavAnI zodha karavA jevuM rahetuM nathIjI. paramakRpALudeve lakhyuM che : "bIjuM kAMi zodha mA. mAtra eka satpuruSane zodhIne tenA caraNakamaLamAM sarvabhAva arpaNa karI dai varto jA. pachI jo mokSa na maLe to mArI pAsethI leje.'' (76) Ano vizvAsa Ave to pachI to tenuM ja kaheluM karavA mATe keDa bAMdhI puruSArtha karavo rahyo. bIjA badhAM vikalpo mUkI, mAruM kalyANa have tvarAthI mAre karavuM che, te kema karI zakuM, eno sauthI prathama vicAra kartavya chejI. satpuruSanAM vacanonI hRdayamAM chApa pADavAnI jarUra che. te, jeNe-jeNe karyuM che, te te mokSamArganA upAsaka ane mokSagAmI thayA chejI. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13) satsaMga, bodha ane sadvicAranI jIvane khAsa jarUra che; te khoTa pUravA kharekharo puruSArtha A bhavamAM kartavya chejI. roja maraNano vicAra karI vairAgyamAM vRddhi karatA rahevA bhalAmaNa chejI. (bI-3, pR.240, AMka 234) tamArA bhAIne to te atre AvyA te ja divase satparuSe jaNAvela sAdhana maLI cUkyuM che, paNa kahetA-kahetI sAMbhaLI lai ArAdhanA karavAthI yathArtha lAbha thato nathI. jAte ja eka vAra AvI javA yogya che. jeTalI temAM DhIla thAya che teTalI kalyANa thavAmAM paNa DhIla samajavA yogya chejI. rUbarUmAM jaNAvavA jevI vAta, kAgaLathI jaNAvavA yogya nathI. potAnI icchAe japa, tapa, upavAsa jIve anaMta vAra karyA che, paNa hajI dizAnuM paNa bhAna nathI ke kevI rIte kalyANa thAya. upavAsa ke nAmano je jApa karatA ho te, viSayabhoga ke gALo bhAMDavA karatAM sArAM che paNa mokSano rasto tethI judo che. ApaNe ApaNA kAMTAe toLIe ke mane saMsAra pratye ATalo prema che ane ATalo prema UThayo che, te badhI kalpanA che. UMghato mANasa pAsuM pherave, uttara bhaNI mukha hoya te dakSiNa bhaNI thAya paNa UMghato ne UMghato ja hoya che, bhAna vinAno hoya che. vairAgya vadhe tevuM vAMcana-vicAra prathama kartavya che, sAthe bhakti kartavya che. pachIthI kaMIka samajaNa-mAhitI meLavavA upavAsa Adi dharmasAdhanamAM joDAvA yogya chejI. sahelAmAM sahelo satsaMga che. pahelAMmAM pahelo paNa te ja kartavya chejI. (bo-3, pR.170, AMka 175) J je je phaLa prApta thAya che te puNyapApanI racanA atyAre jaNAya che; paNa tyAM aTakI nahIM rahetAM, durgAnathI chUTavA sarunuM zaraNa, tenI AjJA, bhaktibhAva Adi zubhabhAvamAM jIva pravarte to tevA prasaMgo jovAno pharI prasaMga prApta na thAya ane jo sadgurukRpAthI dharmadhyAnamAM pravarte to koTi karmano kSaya thaI jAya. vAyudhAraNA, jaladhAraNA Adi dharmadhyAnanA bhedo che; te ja sAMbhaLyA hoya to jIvane saMsAra pratyethI vRtti dUra thaI AtmakalyANa tarapha vaLI jAya tevA ejI. tAtkAlika prasaMgo ke A jamAnAne lagatA prasaMgomAM jIvane vizeSa gUMcavI nAkhavA yogya nathIjI; paNa jJAnI puruSe dIrghadraSTithI zAzvata AtmA tarapha dRSTi devA je bodharUpI dhodha varasAvyo che, te tarapha lakSa devA bhalAmaNa chejI. potAnI pharaja samajAya ane cittanI prasannatAne arthe, te aMge kaMI kArya karavuM paDe teno niSedha nathI; paNa lakSa to A AtmA anaMtakALanA karmapravAhamAM taNAI rahyo che, tenI zI vale thaze ? A karmanuM pUra kyAre cAlyuM jaze? tenI ciMtanA, jhUraNA vizeSa kartavya che. (bI-3, pR.313, AMka 301) T satsamAgamano viyoga che tyAM kalyANano paNa sAmAnya rIte viyoga che, paraMtu viyoganA vakhatamAM jo sapuruSa, teno upakAra, tenI paramArthanI dhagaza smRtimAM vAraMvAra lAvI udAsInatA merAtI hoya to viyogamAM paNa kalyANa thAya che, ema paramakRpALudeva kahe che; te mAnya karI dUra rahyAM chatAM, AzramanuM vAtAvaraNa ane pa.pU. prabhuzrIjInI smRti tathA temaNe jaNAvelI paramakRpALudevanI bhaktimAM prema rAkhazo to tyAM rahyAM-rahyAM paNa parabhava sudhare tevo lAbha thaI zake tema che. (bo-3, pR.673, AMka 807) Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (214) T satsaMganA jogano viyoga raheto hoya tevA prasaMgamAM sapuruSanAM vacana, te puruSanA upakAranI smRti tathA potAnA vicAranuM baLa tathA vairAgya-upazama Adi vaDe thayelI potAnI dazA mAtra bacAvanAra chejI, te AdhAra pratye vAraMvAra citta detA rahevAnI bhalAmaNa chejI. temAM jeTalI khAmI pramAda, viSaya-kaSAya ke dehAdhyAsathI thAya che, teTaluM kalyANanuM dUra thavuM thAya chejI. thALImAM uttama pakavAna pIrasyAM hoya chatAM "hAtha na mAMDe ghelojI.'' tema AvI uttama sAmagrI kalyANa karavAnI paramakRpALudevanI kRpAthI prApta thaI che, teno jo lAbha na levAya to ApaNA jevA mukhe koI na gaNAya. kAMkare-kAMkare pALa baMdhAya che, TIpe-TIpe sarovara bharAya che; tema yathAzakti thoDe-thoDe jagatabhAvo bhUlI sapuruSa pratye, tenAM amRtatulya vacano pratye, tenA Azaya pratye prIti-bhakti vadhatI jAya ane samyakdarzana prApta karI A bhava saphaLa karI levAnuM kArya vAraMvAra sAMbharyA kare to jIvanI pragati jarUra thayA vinA na rahe. jema dhana-saMcaya karavA je dhAre che, te pAI-pAIno hisAba rAkhe che, ane thoDuM-thoDe temAM vRddhi thayA kare tevo udyama jArI (cAlu) rAkhe che; tema dharmarUpI dhana kamAvA mATe ja A manuSyabhava che ema jenuM skraya draDha thayuM che, te paNa paLepaLano hisAba rAkhe che ane bacatI badhI paLo dharmadhyAna arthe gALe che. tene mATe jema jema vizeSa avakAza ane sAmarthya maLe tevo udyama, khoja, vicAra karyA kare che. A vAta paramakRpALudevanI caryAmAM kevI pragaTa dIvA jevI jaNAi Ave tema che ? ApaNe badhAe temane ja pagale-pagale cAlI, temanI dazA prApta karyo chUTako chejI. "kSaNa kSaNa jatAM anaMtakALa vyatIta thayo, chatAM siddhi thaI nahIM." (2-4) e puSpamALAnuM vAkya vAraMvAra vicArI, AtmajAgRti arthe puruSArthamAM prerAvA yogya chejI. jaba jAgeMge AtamA, taba lAgeMge raMga.' "jAgrata thA, jAgrata thA." ""pramAda tajI svarUpane bhaja, AtmA che'." Ama .pU. prabhuzrIjI tattvajJAnamAM lakhI detA, te vicArI bhAnamAM AvavuM ghaTe chejI. (bo-3, pR.250, AMka 244) D jemaNe sAcA puruSanuM zaraNuM grahaNa karyuM che, tene vahelemoDe AtmajJAna thavA yogya che. tenuM mukhya sAdhana bhakti che, smaraNa che, bodhanuM zravaNa che. eka paramakRpALudeva upara acaLa vizvAsa, zraddhA rAkhI teNe jaNAvelA maMtranuM smaraNa karIzuM to avazya kalyANa thaze. maMdavADane vakhate ke maraNaprasaMge, jyAM sudhI bhAna hoya tyAM sudhI paramakRpALudevanA citrapaTanA darzana ane "sahajAtmasvarUpa paramaguru'' maMtranuM smaraNa manamAM rAkhI, eka e ja paramapuruSane zaraNe ane tene Azare A deha choDavA yogya che; to avazya AtmakalyANa thaze. ATalI vAta AEyamAM kotarI rAkhI, vAraMvAra vicAravA yogya che. (bI-3, pR.75, AMka 3) D dharmadhyAna thavAnuM sAdhana, maMtra, paramakRpALudevanI paramakRpAthI maLyo che; te AtmA maLyo che ema jANI, tene vIlo mUkavA yogya nathIjI. eka-eka bolanA avalaMbane ghaNA bhadrika jIvo tarI gayA che; to ApaNe paNa tevI AtmAnI dayA lAvI, nahIM joitI pArakI paMcAtamAM nahIM paDatAM, AtmAne saMbhALavo ghaTe chejI. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (215 jeNe tema karyuM che tene, maraNa samaye te ja mukhyapaNe AgaLa tarI Ave che ema ApaNe pratyakSa joyuM che; to have koi koinuM nathI, A jIva karaze to ja tenuM kalyANa thaze ema vicArI, te ja sAdhanamAM rAtadivasa ATalo bhava rahevuM che ema nizcaya karI, te pramANe draDhatApUrvaka vartavuM ghaTe chejI. ghaNuM jIve sAMbhaLyuM che, paNa sAMbhaLyuM, na sAMbhaLyuM karI nAkhyuM che, to have dAjha UMDI rAkhIne AtmAnuM kAma paheluM, pachI paisATakA ke khAvA-pIvAnI takarAro ema manane samajAvI, tevA vAtAvaraNamAMthI nAsI chUTavA jevuM chejI. kALano bharoso nathI. lIdho ke leze ema thai rahyuM che. (bI-3, pR.754, AMka 942) D prazna : anaMtakALathI je kalyANa thatuM nathI, te atyAre kema thaze? uttara : "jIvanA anadhikArIpaNAne lIdhe tathA satpaSanA yoga vinA samajAtuM nathI.' (505) beya yoga sAthe maLe tyAre kalyANa anaMtakALathI nahotuM thatuM, te thAya chejI. (bI-3pR.779, AMka 992) | satsaMge jIvanA kaSAya maMda thAya che. maMda kaSAyamAM kalyANanI bhAvanA jAge che. jJAnI puruSanA upadeza vagara kalyANa thatuM nathI. koI mahApuNya hoya tyAre jJAnI puruSanI AjJA maLe che. maLe toye sArI na lAge. jIvanuM kalyANa thavAnuM hoya tyAre nimitta maLI Ave che; paNa tyAM jAgRta nA thAya to kalyANa thAya nahIM. ghaNI vakhata jIvane UbharA Ave ke cAlo, sAdhu thaI jaIe. ethI kaMI kalyANa thAya nahIM. koI jJAnIpuruSanI AjJA ArAdhe to kalyANa thAya. muzkelI veThIne paNa AjJA ArAdhe to manuSyabhava saphaLa thAya. avaLI samajaNa hoya tyAM sudhI avaLuM sUjhe. mojazokhamAM jIva paDI jAya to badhuM bhUlI jAya. (bo-1, pR.280, AMka 20) A kaLikALamAM dharmaprema vardhamAna thAya tevA saMyogo maLavA ke tevA puNyasaMcayavALA jIvo bahu virala dekhAya che. mAtra dharmane nAme bAhya pravRtti ane aMdarakhAne kaSAya-poSaNa pravRtti ThekANe-ThekANe dekhAya che. temAMthI ApaNe bacI nirabhimAnapaNe kaMI paNa kaSAya ghaTADavAnuM karIzuM teTaluM kalyANa che; eTaluM dhdhayamAM kotarI rAkhavA yogya chejI. (bo-3, pR.151, AMka 151). paraspara ekabIjAnI lAgaNI sAcavI, paramakRpALudeva pratye akhaMDa zraddhA vardhamAna thayA kare ane kaSAya maMda paDe tevA puruSArthanI jarUra chejI. ApaNA bhAvo niSkaSAya thatA jAya, te tarapha vizeSa lakSa rAkhavAnI jarUra che, te arthe vAMcana vagere kartavya chejI; kAraNa ke pa.pU. paramakRpALudeve ""kaSAya ghaTe te kalyANa.' (upadezachAyA pR.733) kahyuM che, te lakSa mAre tamAresarvane rAkhavo ghaTe chejI. (bI-3, pR.710, AMka 857) T "samasta vizva parakathA ane paravRttimAM vahyuM jAya che." (42) ema paramakRpALudeve jaNAvyuM che; te vicArI, ApaNe mumukSutA vardhamAna karI, ApaNuM kalyANa te paramapuruSanI bhaktithI karI levuM ghaTe che. (bo-3, pR.120, AMka 116) Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (21) D jIvane jyAre kalyANa karavuM haze tyAre saMsArane bhUlI bhaktine rdayamAM sthAna Apaze tyAre ja mokSanA upAyamAM pravartI zakAze, e to samajI zakAya tevI vAta che; to jyArathI te zubhakAryanI vahelI zarUAta thAya tyArathI kalyANano divasa vahelo AvavAno saMbhava chejI, (bI-3, pR.131, AMka 130) D jIvananI amUlya ghaDI, je pa.u. prabhuzrIjInAM darzana-samAgamamAM, bodhamAM gai che te sonerI paLone vAraMvAra yAda karI, temaNe mukhapATha karavA, bhakti karavA, smaraNa karavA je je kahyuM hoya, te roja ullAsabhAve karavAthI jIvanuM kalyANa jarUra thaze. (bo-3, pR. 162, AMka 165) T kalyANanuM kAraNa satparuSa pratye acaLa niSkAma bhakti, tenI AjJAnI upAsanA ane bhAvanA che'. te arthe tyAga, vairAgya, japa, tapa, dAna Adi sAdhanA kartavya chejI. (bI-3, pR.487, AMka pa20) || paramakRpALudevanI bhakti, tenAM vacanAmRta ane temaNe jaNAvelI zikhAmaNa pramANe vairAgya-upazama, viveka-vicArathI vartavAthI jIvanuM kalyANa che). (bI-3, pR.582, AMka 658) D ApaNI icchAe, kalpanAe dharma nathI thato, paNa satpaSanI AjJAe dharma che. tethI je je AjJA karI hoya temAM ja ApaNuM kalyANa samajI, bIjI kaMI kalpanA thAya te zamAvI, vRtti paramakRpALudevanAM vacanAmRtamAM, smaraNamAM, bhajana-bhaktimAM rAkhazojI. ""roke jIva svachaMda to, pAme avazya mokSa; pAmyA ema anaMta che, bhAkhyuM jina nirdoSa.'' ApaNane sAruM lAge, game, tevuM karatAM-karatAM anaMtakALa gayo; paNa hajI kalyANa thayuM nahIM, to have zuM karavuM? teno uttara uparanI AtmasiddhinI gAthAmAM che; te bahu manana karavA yogya che, kAraNa ke mumukSue mokSano ja vicAra karavo ghaTe che ane svacchaMda rokAyA vagara mokSa thato nathI athavA svaccheda rokAya to avazya mokSa thAya, ema paramakRpALu jaNAve che. te svacchaMda rokavA jIva japa, tapa, yama, niyama Adi sAdhano karavA doDe topaNa tethI mokSanI najIka javAtuM nathI, kAraNa ke "vaha sAdhana bAra anaMta kiyo, tadapi kachu hAtha haju na paryo. tema ja "sahu sAdhana baMdhana thayAM, rahyo na koI upAya; satsAdhana samajyo nahIM, tyAM baMdhana zuM jAya ?" ema aneka prakAre bhulavaNI rahI che, temAMthI kema chUTavuM? te svacchaMda rokavAno uttama upAya bIjI ja, pAsenI kaDImAM tyAM jaNAvyo cheH pratyakSa sadguruyogathI, svacchaMda te rokAya; anya upAya karyA thakI, prAye bamaNo thAya.' tethI jema bane tema satsamAgamano joga meLavavA puruSArtha kartavya chejI, ane satsamAgama zravaNa karelA bodhanuM manana, vAraMvAra bhAvanA kartavya chejI. (bI-3, pR.36, AMka 23) sadguruno yoga thayo che, bodha sAMbhaLyo che, temanI AjJA, smaraNa vagere prApta thayela che evA jIve vizeSa kALa Atmahita thAya tema gALavA nizcaya karI, te pramANe pravartavA puruSArtha kartavya che. nAzavaMta vastu prApta karavAmAM khoTI thavuM paDe che te viSeno kheda rAkhI, jatA divasamAMthI dararoja AtmakalyANa arthe amuka kALa gALavAno vRDha nizraya mumukSune kartavya che. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 upAdhinA prasaMgamAM paNa sadgurunI AjJAe kalyANa che te vAta, je bhUlato nathI, te mumukSu nivRttinA vakhatano sadupayoga karI zake che. mATe AtmakalyANa karavAnI jijJAsA, vRtti vardhamAna karatA rahevA vinaMtI chejI. (bo-3, pR.122, AMka 120) D pU. ....no zAMtipUrvaka deha chUTI gayo che. chevaTa sudhI AzramamAM AvavAnI temanI bhAvanA vartatI hatI ane smaraNa bolatAM-bolatAM deha chUTI gayo, te jANI paramakRpALudevanA yogabaLanI dRDhatA vizeSa thAya chejI. ''caraNa zaraNa dhIraja nathI, maraNa sudhInI cheka.'' ''saMta caraNa Azraya vinA, sAdhana karyAM aneka; pAra na tethI pAmiyo, Ugyo na aMza viveka.'' e roja bolIe chIe paNa jeNe maraNanI vedanAmAM paNa satpuruSano Azraya choDayo nahi, tene zaraNe sadAya rahyo, tenuM avazya kalyANa thAya chejI. (bo-3, pR.151, AMka 152) D bhAi ....ne chevaTa sudhI sArI bhAvanA rahI tathA tame badhA temanI sevAmAM dharmabuddhithI rahyA, te jANI saMtoSa thayo che. AvA maraNanA prasaMgo najare banatA joine paNa jo jIva nahIM cete, AtmakalyANa karavA nahIM prerAya, to mAtra zabdarUpa upadeza tene keTalI asara karaze ? je je jIvoe AtmakalyANa karyuM che, te te jIvoe sadguruzaraNe dRDha zraddhA karI che; tethI temane game teTalAM du:kha AvI paDayAM chatAM te duHkharUpa manAyAM nathI. mAtra bAMdhelAM karma chUTavAnA prasaMga gaNI harSasahita temaNe vedyA che. jeTalI zraddhAnI khAmI teTalo ja jIva du:khI che, mATe jema bane tema paramakRpALudeva pratye acaLa prema thAya tevI rIte bhaktibhAvamAM, satsAdhanamAM, smaraNamaMtramAM citta rAkhavA Apa sarva bhAibahenone namra vinaMtI chejI. 'koi paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI.'' (460) e paramakRpALudevanuM vacana vAraMvAra vicArI zokanuM vismaraNa karavA bhalAmaNa chejI. ArttadhyAna tajI dharmadhyAna kartavya chejI. (bo-3, pR.335, AMka 335) -- jene kalyANa karavuM che teNe to satpuruSane Azare, zakti chupAvyA vinA, A bhavamAM jeTaluM bane teTaluM karI levuM ghaTe che. Avo yoga pharI maLavo durlabha che, mATe 'Ajano lahAvo lIjIe, kAla koNe dIThI che ?'' dezanI ane duniyAnI phikara-ciMtA karI, A avasara lUMTAi javA devo yogya nathI. ''eka mata ApaDI ne Ubhe mArge tApaDI.'' e pa.pU. prabhuzrIjI kahetA, tema ja karI levuM ghaTe che. jeNe satpuruSanA mArga pratye ruci karI haze, tenuM paNa kalyANa thai jAya tevo mArga che, to jeNe tenI AjJA uThAvI hoya tenuM to kahevuM ja zuM ? (bo-3, pR.336, AMka 338) 46 D paramakRpALudeve lakhyuM che ke 'izvarecchAthI' je koi paNa jIvonuM kalyANa vartamAnamAM paNa thavuM sarjita haze te to tema thaze, paNa te bIjethI nahIM paNa amathakI, ema paNa atra mAnIe chIe.'' (398) Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (218) kalyANa zAthI thAya ? pratyakSa satparuSanI AjJAthI. emAM ruci thaze tyAre kalyANa thaze. paramakRpALadeva AtmajJAnI puruSa che. emanI AjJAthI AtmajJAna thAya evuM che. je garajavALA hoya tenuM kAma thAya che. (bo-1, pR.288, AMka 36) I zrImad rAjacaMdra vacanAmRta vAMcavA-vicAravAnuM tathA smaraNa-bhakti vageremAM mana rAkhavAnuM karazo to AtmahitanuM kAraNa chejI. kalpanAnA ghoDA doDAvyA karatAM vIsa doharAmAM jaNAvelA bhAvo yamAM sthira thAya; huM kAMI jANato nathI paraMtu paramakRpALudevanI kRpAthI tenA yogabaLe A jIvanuM kalyANa thAya tevo yoga banyo che te sArthaka karI levo che, teNe AtmasvarUpa yathArtha pragaTa karI upadezya che te pramANe mAnyatA rAkhI, te paramapuruSa upara ananya bhakti rAkhI, ATalo bhava tene zaraNe jaze to jarUra mAruM kalyANa thaze, evI zraddhA dina-pratidina vardhamAna ane baLavAna bane tema vicAraNA kartavya chejI. sAcI upAsanAnuM phaLa vagara Icchaye paNa avazya chejI. (bI-3, pR.390, AMka 397). D ApanI bhAvanA AtmakalyANa arthe rahetI hovAthI, kaMI te saMbaMdhI nathI banatuM tathA maMda bhAva thaI jAya che tema lAge che, te pheravavA tamArI bhAvanA che, te prazasta chejI, saMsAranuM svarUpa jIva vicAre to temAMthI kaMI tenI sAthe Ave tevuM jaNAtuM nathI. UlaTuM karmabaMdhanAM kAraNothI bharapUra A saMsAra vicAravAnane spaSTa samajAya che. tethI ja AvA asAra saMsAra uparathI moha choDI cakravartI jevA AtmakalyANa karavA cAlI nIkaLyA ane A jIvane jANe keTalIya sAhyabI hoya tema tevA draSTAMto tarapha najara sarakhI nAkhato nathI ane mUDhatAmAM ne mUDhatAmAM viSTAnA kIDAnI peThe jyAM janmyo che tyAM ja AnaMda mAnI rahyo che. have to jIve jarUra cetI, nakAmI kaDAkUTa mAnI, A saMsArano moha maMda karI, nirmULa karavA yogya chejI. bIjA bhavamAM kaMI bananAra nathI. manuSyabhavamAM kaMIka vicAra, vairAgya ke AtmasAdhana banI zake tevo joga maLyo che, tyAM jIva pAcho anAdinA pAMca indriyanA viSaya ane krodhAdi kaSAyonI paMcAtamAM paDI DahApaNa kUTe che. temAMnuM jIvane kaMI ja kAmanuM nathI evo vicAra draDha karI, eka maMtramAM vRttine vAraMvAra vALavA yogya che. jJAnInI AjJAnA AlaMbana vinA A jIvanuM kadI kalyANa thavuM ghaTatuM nathI, to te AlaMbana vinAno kALa jAya che, te vyartha bhava hArI javAya che eTalo khaTako jarUra dilamAM rAkhavA yogya chejI. (bI-3, pR.491, AMka pa25) nitya navIna utsAhathI, dharajo prabhunuM dhyAna; smaraNa karajo prItathI, tajI deha-abhimAna. pUnAmAM paramakRpALu prabhuzrIjIe sarva mumukSuone paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa hAtha mukAvI kahevaDAveluM ke ""saMtanA kahevAthI mAre paramakRpALudevanI AjJA mAnya che.' te vAraMvAra tame tyAM ekaThA thatA ho tyAre vicArazojI; ane paramakRpALudevanI AjJArUpe vIsa doharA, kSamApanAno pATha, yamaniyama, AtmasiddhizAstra, cha padano patra, mahAmaMtra vagerenI prApti thaI che te ahobhAgya che. temAM jeTalo prema rAkhIza teTaluM mAruM kalyANa thaze. paramakRpALudeva jevo mArA upara upakAra karanAra A Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 bhavamAM koi nathI evo lakSa raheze to te mahApuruSanA uttama-uttama guNo temanA patro vagerethI vAMcatAM, te paramapuruSanI dazA vizeSa-vizeSa samajAze ane te satpuruSanI oLakhANa thaye anaMtAnubaMdhI Adi karmo dUra thai, samyaktvanI prApti thavA yogya chejI. A patra vAraMvAra vAMcI, temAM jaNAvelI bInA zraddhAne nirmaLa karanArI jANI, te prakAre vRttine vALavA, Apa sarvane namra vinaMtI chejI. (bo-3, pR.654, AMka 774) prArabdha anusAra jyAM hoie tyAM bhakti, smaraNa, sAMcana, sadvicAra ane AtmabhAvanA karatA rahevAmAM ApaNuM kalyANa samAyuM chejI. (bo-3, pR.405, AMka 413) @ pU. ne bhalAmaNa che ke utAvaLa karI ahIM AvI javAnI doDa zamAvI, je sadbhAgye paramakRpALudevanA upAsaka AtmAonI sevAnuM sadbhAgya prApta thayuM che, teno uttama lAbha uThAvatA rahevAmAM kalyANa ja che. potAnI kalpanAe ke vRttionA vegamAM taNAvAmAM, svacchaMdano aMza samAya chejI. A to bhakti AdinI anukULatAvALo yoga che, paraMtu tethI viparIta saMjoga hoya chatAM jo temAM mahApuruSonI saMmati hoya to tema varSe kalyANa janme chejI. pU. zrI ratnarAjasvAmIthI chUTA thai pU. vicaratAM A AzramamAM 5.pU. prabhuzrIjIne zaraNe rahyA eTale temane pU. zrI ratnarAjasvAmInI sevAmAM pa.pU. prabhuzrIjIe mokalyA ane AjJA uThAvavA khAtara ja te nahIM gamatA saMyogomAM paNa jai temanI sevAmAM rahyA tyAre temane smaraNamaMtrano lAbha maLelo. AvI kasoTImAM kaMTALI jAya ane virahavedanAne bahAne prApta lAbha koi jIva cUkI na jAya, e arthe ATaluM lakhyuM che, te lakSamAM rAkhavA temane vinaMtI chejI. (bo-3, pR.577, AMka 649) AjanA svAdhyAyamAMthI be vacano ApanI prasannatAne arthe TAMkuM chuMjI : ''kharuM sukha zAmAM che ? game tevA tuccha viSayamAM praveza chatAM ujjvaLa AtmAono svataHvega vairAgyamAM jhaMpalAvuM e che.'' (bhAvanAbodha) ''niraMtara samAdhibhAvamAM raho te puruSane pratyeka laghu kAmanA AraMbhamAM paNa saMbhAro, samIpa ja che. jJAnIdRzya to thoDo vakhata viyoga rahI saMyoga thaze ane sarva sAruM ja thai raheze.'' (59) A pavitra puruSanAM vairAgyabhInAM vacano vairAgya prere tevAM, dareka kSaNe zuM kartavya che te darzAvanArAM tathA sAdhakabhAvanuM dAna denArAM ci. jUThAbhAi Adine uddezIne lakhAyelAM, paNa jagatanuM kalyANa karanArAM chejI. ApaNe kalyANa karavuM che ? to temAM darzAvela puruSArtha mAre-tamAre-sarvane atyaMta gaMbhIra upayoge, vairAgyapUrvaka kartavya chejI. (bo-3, pR.574, AMka 645) D jagatamAM koi ApaNuM che nahIM ane thavAnuM nathI. mAtra eka satpuruSo niSkAraNa karuNA karanAra, jagatanA sAcA mitra, sAcA bhAi Adi che. te mahApuruSo ApaNane tArI zake tema che. temano viyoga jIvane sAlaze tyAre jIvanuM kalyANa thavuM saMbhave che. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (22) A vAta haiye besavI agharI che. tene mATe satsaMganI jarUra che. A vAta saune cetavA jevI che. (bI-3, pR.589, AMka 667) D jene dharmanI garaja jAgI che, tenuM kalyANa thavA yogya che. (bo-3, pR.539, AMka 589) I pANI valovavAthI jema ghI na nIkaLe ke retI pIlavAthI jema tela na nIkaLe tema A deha ke dehanAM sagAMsaMbaMdhIonI ciMtA karavAthI AtmakalyANanI utpatti saMbhavatI nathIjI; ema vicArI saMsAra uparathI ane sAMsArika pravRtti uparathI vRtti uThAvI laI AtmakalyANane arthe puruSano samAgama, teno bodha, tenI AjJAnI prApti, vrataniyama Adi prApta thAya tevI bhAvanA vizeSa kartavya chejI. mAthe kALa bhame che, tenuM vismaraNa karavA yogya nathI. kALano bharoso rAkhavA yogya nathI. lIdho ke leze thaI rahyuM che. moTA-moTA puruSo, sanakumAra cakravartI jevA paNa cha khaMDanuM rAjya tajIne cAlI nIkaLyA ane AtmakalyANamAM tatpara thaI gayA to Atmasiddhi sAdhI zakyA; ane brahmadatta jevA cakravartI paDyA rahyA saMsAramAM, to adhogatie gayA. ApaNane ApaNI yogyatA pramANe, je AtmakalyANanuM sAdhana sadgurunI anaMta dayAthI prApta thayuM che, temAM lokalAja ke pramAdAdi kAraNe DhIla karavI nahIM; tene laI maMDavuM; ane jema khodatAM-khodatAM pAtALu pANI nIkaLe che tema AtmAnI zAMti te vaDe, A bhavamAM prApta karI levI che evo vRDha nizcaya karI, tene niraMtara ArAdhavo. jema gayA bhavanI atyAre kaMI khabara nathI, tema maraNa pachI atyAranuM kaMI sAMbharavAnuM paNa nathI, badhuM bhulAI javAnuM che, to tene mATe ATalI badhI phikara-ciMtA zAne mATe karavI ? manuSyabhava, uttama kuLa, sapuruSanAM darzana, zraddhA, sasAdhananI prApti ane nIrogI zarIra, dhAre to puruSArtha karI zake tevI veLA prApta thayA chatAM jIva jo AtmakalyANa atyAre nahIM kare to jyAre zarIramAM vyAdhi-pIDA haze, AMkha-kAnamAM zakti nahIM hoya, zvAsa paNa pUro levAto nahIM hoya tyAre zuM banaze? athavA evuM-evuMya narabhavanuM TANuM lUMTAI jatAM, kIDI-makoDI ke kAgaDA-kUtarAnA bhava maLyA pachI zuM sAdhana jIva karavAno che? A kaLikALa mahA bhayaMkara che, temAM koI viralA jIvo sapuruSanAM vacanone vicArIne cetI jaze, te ja bacaze. samajyA tyAMthI savAra gaNIne eka lakSa AtmakalyANano najara AgaLa rAkhIne, potAnA AtmAnA uddhAranA kAryamAM kamara kasIne maMDI paDavA yogya chejI. (bI-3, pR.177, AMka 181) D jo koI joSIe hAtha joine kahyuM hoya ke A mahinAmAM tamArI vAta che to keTalI badhI cetavaNI jIvA rAkhe che ! devuM kare nahIM; koi moTAM kAma hAthamAM le nahIM; kaMika nivRtti meLavI dAna, puNya, japa, tapa, sArA kAmamAM bhAva rAkhe; pApa karatAM Dare ke pApa karIne have marI javuM nathI. ATalo vizvAsa ajJAnI evA joSIno jIvane Ave che; paNa puruSo pokArI-pokArIne kahe che te ja mAnavA yogya che ke A anitya asAra saMsAramAM jIva mahemAna jevo che; be dahADo rahyo, na rahyo tyAM to maraNa jhaDapIne upADI jaze, koI tene aMta vakhate bacAvanAra ke duHkhamAM bhAga paDAvanAra nathI. ekalo Avyo che ane nahIM te to khAlI hAthe ekalo cAlyo jaze. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (221) mATe A nAzavaMta du:khanI mUrti jevA dehamAM moha rAkhIne, AtmAne ghaNA kALa sudhI ribAvuM paDe tevAM kAmamAM, mohamAM citta rAkhavA jevuM nathI. AkhA lokamAM corAsI lAkha jIvAyonimAM jIva rajhaLyo, anaMta duHkha bhogavyAM paNa potAno AtmA, samIpa, chatAM tenuM oLakhANa thayuM nahIM, AtmAnA samAdhisukhanuM bhAna thayuM nahIM, durlabha manuSyadeha, uttama kuLa, satsaMga ane satsAdhana pAmyAM chatAM, jIva pramAda choDe nahIM to koI kALe kalyANa thAya nahIM. (bo-3, pR.510, AMka 551) || A manuSyabhava bahu durlabha che. AyuSya alpa ane jIvane vidgo, kalyANanAM kAraNomAM, ghaNAM AvavA saMbhava che mATe pramAda kartavya nathI. loko ApaNane dharmAtmA kahe tethI kalyANa thavAnuM nathI; paNa ApaNA AtmAne sAcuM zaraNa maLyuM, satsAdhana maLe aMtarathI zAMti pragaTe to ja kalyANa che. mATe jagatanI ciMtA tajI, AtmAnI kALajI potAnI zakti pramANe ahorAtra kartavya chejI. Avo kalyANa karavAno lAga pharI-pharI maLavo muzkela che ema vicArI, bIjI aDacaNo dUra karI Atmahita sAdhavA tatpara thavuM ghaTe che. (bI-3, pR. para, AMka 770) | gozALAnI peThe potAnAM mAnapUjAmAM mahApuruSane vighnarUpa gaNI, temanA vadha mATe taiyAra thaI javA jevA bhAva tathA lobhanA dRSTAMtamAM isu khristane tenA ziSya ja lAMcanI khAtara pakaDAvI, krosa upara caDhAvyo hato. A badhAM game tevAM draSTAMto to paNa ApaNe ApaNo vicAra karavo ke mane kalyANa karavAmAM zuM ADe Ave che? kyo kaSAya vadhAre naDe che? tenI maMdatA kema thAya? Adi prazno ekAMte vicArI hita sAdhavuM. (bI-3, pR.144, AMka 144) Atmahita 5..5.pU. prabhuzrIjInuM eka vacana aneka rIte vicArI, AtmahitamAM AvavA arthe upadezeluM, te lakhuM chuM; te vyavahAra, paramArtha baMnemAM upayogI che : "zuM karavA Avyo che? ane zuM kare che?" te roja vicArazojI. (bI-3, pR.426, AMka 437) D jema paisAnI, kuTuMbanI, dehanI ane pote dhArelI bAbato saphaLa karavA Ave kALajI rAkhI che ane rAkhe che, tevI kALajI AtmAnI, AtmahitanAM sAdhana mATenI rAkhI nathI. te bhUla have vAraMvAra na thAya te arthe, "zuM karavA Avyo chuM? ane zuM karuM chuM?' teno vAraMvAra vicAra kartavya chejI. pramAda jevo koI zatru nathI. pramAda ocho karavAno nizcaya karI, tenI vAraMvAra smRti rAkhavAthI, paramArthanA vicArano avakAza maLe che, ane paramArthano vicAra thAya to paramArthamArgamAM praveza thAya che. A lakSa rAkhavA bhalAmaNa che). (bI-3, pR.731, AMka 892) D ApaNe ApaNuM hita na cukAya, tema pravartavuM ghaTe chejI. dararojano kAryakrama tapAsI, mumukSujIve divase-divase AtmA zAMta thAya, te kramamAM AvavuM ghaTe cheja. uttApanAM kAraNo tapAsI, ochAM karavA ghaTe che. zuM karavA Avyo chuM ane zuM karuM chuM e lakSa, badhuM karatAM, na cukAya tema hAla to pravartavuM ghaTe che. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 pa.pU. prabhuzrIjIe je kAryakrama Azrama mATe goThavyo che, te bahu dIrghadRSTi vAparI cokkasa karyo che. temAM rasa na Ave teTalI jIvane mumukSutAnI khAmI che. potAnI kalpanAe pravartavAmAM Ave temAM tene kaMika 2sa jaNAya, paNa svacchaMda poSAya che ane te saMsAranuM kAraNa che ema vicArI, jJAnIpuruSane mArge manane vALavuM, e ja hitakArI che. na mAne to manane haTha karI, kramamAM joDavuM hitakara che. rAga-dveSathI klezita thatAM pariNAma ghaTe ane jJAnIno mArga rAga, dveSa ane ajJAna TALavAno che, tenI ruci divase-divase vadhe, tema pote ja, potAnI pravRtti krame-krame lAvI mUkavAnI chejI. koinuM kaheluM mAtra digdarzana pUratuM hoya, paNa vigatavAra varNana potAnuM pote karavAnuM hoya che. mATe mAtra rAga, dveSa, ajJAna TALavAnI paramakRpALudevanI AjJA pratye dareka kAryanI pravRttimAM lakSa 2he, tema jAgrata thavuM, jAgrata rahevuM ghaTe chejI. (bo-3, pR.769, AMka 980) D prabhuzrIjI kahetA ke je kaMi karavuM te AtmArthe karavuM. AtmAne bhUlyo to badhuM nakAmuM jAya. lokone dekhADavA kare te kaMi kAmanuM nathI. teozrI dRSTAMta ApatA ke dUdha meLavavuM hoya to aMdara meLavaNa nAkhe to dahIM thAya. ema ne ema to dUdha bagaDI jAya. tema je kaMi karavuM temAM 'AtmArthe karavuM che.' e meLavaNa nAkhavuM, to kAma bagaDe nahIM. (bo-1, pR.283, AMka 24) hAla tame naDiyAda raho cho. tethI tamArAM mAtuzrI Adine saMtoSa raheto hoya to tyAMnA ja sArA gaNAtA vaidyanI davA lIdhA karavI. prArabdha haze tema sukhaduHkha je karmanAM phaLa che, te AvyA karaze ema mAnI, mukhya kArya Atmahita karavAnuM che, te thatuM hoya to amadAvAda vagerenI pravRtti paNa ThIka lAgatI nathI. pachI jema saMjogovazAt karavuM paDe, te karI chUTavuM; temAM mukhya lakSa rAkhavA yogya nathI. (bo-3, pR.407, AMka 414) D tame riTAyara thavAnA ane satsaMganI ArAdhanA karavAnA samAcAra lakho cho, te jANI saMtoSa thayo chejI. jIvane paisAthI sukha nathI thatuM, paNa saMtoSathI thAya che. jene AjIvikA saMbaMdhI ciMtA karavA jevI dazA na hoya, teNe A manuSyabhavanI dareka kSaNane ciMtAmaNi ratnathI adhika kImatI jANI, Atmahita arthe gALavA yogya chejI. suMdaradAsa kavi mahAtmA lakhe che : suMdara ciMtA mata kara, tU kara brahmavicAra / zarIra soMpa prArabdhakUM, jyuM lohA kUTe lUhAra || AvI jogavAi, paramArtha prApta karavAnI, pharI-pharI maLavI muzkela che, tethI jIve have to bIjI vAto gauNa karI, eka AtmakalyANanI mukhyatA karavA yogya chejI. (bo-3, pR.622, AMka 723) -- sagAMvahAlAM karmanA saMyoge maLI Ave che, RRNasaMbaMdha pUro thatAM cAlyA jAya che. saMyoge harSa, viyoge kheda e baMne klezarUpa che. eke bhAva AtmAne hitakArI nathI. tema ja bhaviSyanI ciMtA, chokarAM-chaiyAMnA vicAra e sarva prArabdhAnusAra bane che. temAM na joitI ciMtA karavI, te Atmahita bhUlI, navAM karma bAMdhavAnuM kAraNa thAya che. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (223) sau saunAM prArabdha laIne Ave che. Indra, candra, nAgendra ke jinendra koi koinAM karma pheravavA samartha nathI. koI koIne sukha ApI zake ema nathI, koI koIne duHkha ApI zake ema nathI. pote potAnuM hita ke ahita karavA jIva samartha che. te mUkI daIne, jemAM potAnuM kAMI cAle ema nathI, evA parajIvone sukhIdu:khI karavAnI icchA karavI, te nirarthaka che; mATe A manuSyabhava maLyo che to Atmahita vizeSa kema sadhAya, tenI vicAraNA karavAthI savicAramAM vRtti prerAze. pArakI paMcAtamAM jIva bahu khoTI thayo che. potAnI saMbhALa leto kyAre thaze, e ApaNe sarvee vicAravA yogya che. (bo-3, pR.181, AMka 183) 'saMsArI bAbato pUrvanA prArabdha pramANe baLe jAya che. dAMta che, tene cAvaNuM maLI rahe che. tenI na joItI phikaramAM jIva baLI rahyo che, tene zAMti maLe tevA satsaMganI jarUra che. AtmahitanuM kAma ghaNA bhavathI jIva dhakelato Avyo che. A bhavamAM lAga Avyo che, te nahIM sAdhI le to kyA bhavamAM pachI banI zakaze? (bo-3, pR.754, AMka 944) I garbhamAM to sukha hotuM nathI ane janma vakhate paNa ghaNuM duHkha hoya che, te vakhate bebhAna che. bAlyAvasthAmAM to AtmAno kaMI vicAra AvI zake nahIM. pachI yuvAvasthA che, temAM samajaNa hoya che, paNa te bIjA kAmomAM vApare che - strImAM, dhanamAM vApare che. pachI vRddhAvasthA Ave che tyAM paNa kaMI na thAya. bAlyAvasthA ane vRddhAvasthA vacceno je thoDo kALa che, temAM AtmAnuM hita kare to thaI zake che. potAne mATe karavAnuM che. jyAM-tyAMthI jIvane janmamaraNathI choDAvavAno che. moha kare to chuTAya nahIM. "huM, mAruM' bhUlaze tyAre kalyANa thaze. (bo-1, pR.345, AMka 28) ATalAM badhAM varSa jIvavAnuM maLyuM, paNa jIve kharI kamANI, karavA jevI, karI nathI. potAnuM kAma paDI rahyuM che ane pArakI paMcAtamAM khoTI thaI rahyo. have to A jIve potAnuM Atmahita sAdhavAnuM kAma hAtha dharI, temAM utsAha dina-pratidina vadhato rahe, tema karavA namra vinaMtI chejI. bahu vItI thoDI rahI, thoDImeMse ghaTa jAya.' e kahevata pramANe thoDuM jIvavAnuM bAkI rahyuM che, temAMthI kSaNe-kSaNe AyuSya ghaTatuM jAya che. tene, lekhe Ave tevI rIte gALavuM che evo nirNaya karI, sanmArganI ArAdhanA mATe kamara kasI taiyAra thaI javuM, vRddhamAMthI yuvAna thavuM; paNa UMDI dAjha dilamAM rAkhavI ke jagatane rUDuM dekhADavA have jIvavuM nathI, paNa rUDA ja thavuM che. game tevI vikaTa vATe paNa AtmA UMco Ave tema ja vartavuM che. zarIra to viSTAno ghaDo che. game te strI ke puruSa ho paNa te jIvatuM maDaduM ja che. have maDadAM ke cAmaDAMmAM vRtti rAkhanAra rahevuM nathI. jhaverInI peThe Atmaratna tarapha dRSTi denAra thavuM che. (bI-3, pR.669, AMka 801) pU. ....ne jaNAvazo ke jagata duHkhathI bhareluM che, tenA tarapha jyAM sudhI draSTi, prema, vAsanA hajI vaLagI raheze, tyAM sudhI duHkhathI kadI chuTAya evuM nathI. mATe dehanI oLakhANa ane dehanI sagAI choDI, have A AtmAnI zI vale thaze ? ane tene kono AdhAra che ? ane bicArA potAnA jIvane pArakI paMcAtamAM duHkhI karo cho, to tenI dayA kyAre khAzo ? te AtmAne sukhI kare tevuM kaMI vAMcana, vicAra, satsaMga sAdhavAno vicAra rAkhI, lokalAjano bhAra khaseDI, AtmAne mATe kALa gALavA kaMIka dAjha Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 rAkhavAnuM lakhyuM che, ema temane jaNAvazo; ane ApaNe badhAne paNa, te ja karye chUTako che, te bhUlazo nahIM. (bo-3, pR.209, AMka 206) D AtmaArAdhanA e moTuM kAma che. te jeNe karavuM hoya, teNe tuccha vastuone (parabhAva ane paravRttione) choDI, potAnA tarapha vRtti vALavAnI jarUra che. A jIva ATalA kALa sudhI pArakI paMcAtamAM paDI, potAnuM hita karavAnuM cUkI gayo che. tene laine A bhava dhAraNa karavo paDayo che, to have te bhAva maMda karI, potAnA tarapha vizeSa lakSa nahIM rAkhe to tenI zI vale thaze ? 'paga mUkatAM pApa che, jotAM jhera che ane mAthe maraNa rahyuM che.'' Ama paramakRpALudeve puSpamALAmAM kahyuM che. te have to hradayamAM atyaMta-atyaMtapaNe dRDha thAya, e ja mAruM kartavya che. kALa gaTakAM khAi rahyo che, lIdho ke leze ema thai rahyuM che, tyAM A jIvane pArakI paMcAtamAM paDavAno vakhata ja kyAM che ? jo A jIva ATalI yogyatA pAmyA chatAM nahIM cete to maraNa vakhate to badhuM lUMTAi javAnuM che, te vakhate niSphaLa pazcAttApa karaze. kyAMya dRSTi devA jevuM nathI. badhe baLatarA, trAsa ane bhaya bhaya dRSTigocara thAya tevo kALa AvI pahoMcyo che; te vakhate vicAravAna jIve zuM karavuM ? kono saMga karavo ? kevI rIte A prabaLa lUMTathI bacavuM ? teno vAraMvAra vicAra karI ''sarva prakAre jJAnInA zaraNamAM buddhi rAkhI nirbhayapaNAne, ni:khedapaNAne bhajavAnI zikSA zrI tIrthaMkara jevAe kahI che ane ame paNa e ja kahIe chIe.'' (460) ema paramakRpALudeve lakhyuM che. te uttama davA zAMtinuM kAraNa chejI. (bo-3, pR.425, AMka 435) D AtmAnuM hita karavAno anupama yoga, sAmagrI pUrvapuNyathI A bhavamAM maLI AvyA chatAM, jIva jo mAmUlI bAbato mATe te khoi nAkhaze to Akhare pastAvuM paDaze. mATe bAi-bhAi je je samajI zake tevA hoya, temaNe satpuruSe ApelAM maMtrasmaraNa, bhaktibhAvamAM citta vizeSa-vizeSa parovatA rahevAnI Teva pADI mUkavA yogya che. badhA mumukSujano bhakti karatA hoya te vakhate, bane to satsaMga, vAMcana, bhaktino lAbha levo. te uparAMta paNa jeTalo vakhata maLe, te dhana Adi karatAM anaMtagaNo kImatI amUlya gaNI, satsAdhanamAM joDavo. pramAda, UMgha, vilAsa, dezakathA ke zithilatAmAM, kALa vahyo na jAya, tenI vizeSa kALajI rAkhavA, cetatA rahevA bhalAmaNa chejI. AyuSyano bharoso nathI, lIdho ke leze ema thai rahyuM che; tyAM parabhAva ane parakathAmAM vAparavAno vakhata, sAcA mumukSunA hAthamAM kyAMthI hoya ? game te rIte paNa yogyatA vadhe tevI pravRttimAM satsaMganA viyoge vartavuM ghaTe; to ja satsaMge vizeSa lAbha thavA saMbhava chejI. (bo-3, pR.398, AMka 406) Ape janahita thavA arthe philma ane broDakAsTa viSe lakhyuM. te tevo kALa Avye banI raheze, paNa atyAre ApaNe ApaNA hita arthe zuM karavuM e prathama vicAraNA hRdayamAM rAkhI, ApaNuM citta paramakRpALudevanI AjJA-satsAdhana samajavAmAM ane samajAya te pramANe vartavAmAM rokAya, tema puruSArtha karavo ghaTe chejI. (bo-3, pR.295, AMka 284) Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 225) T anAryakSetra jevA mohamathI zaheramAM rahevAnuM banela che to bahu vicArIne kSaNa-kSaNa gALavA jevI che'. mA kALa vikarALa che, kSetra paNa pratikULa ane jIvanI sAmagrIrUpa dravya paNa tevuM ja hovAthI, bhAvane baLa maLe tevuM na hoya tyAM, eka puruSanI AjJA ane bhaktimAM vRtti rAkhavAnI jIva kALajI rAkhe to ghaNAM karma baMdhAtAM aTake ane AtmahitamAM vRtti vaLe tema bane. khorAkanI, havAnI, kapaDAMnI jema zarIrane jarUra che, tema jIvane potAne mATe satsaMga, sazAstra, savicArarUpa AhAra, havA AdinI jarUra che. tenI bhAvanA karatA rahevI ghaTe. A bhavamAM je kaMI karavuM che, te Atmahitane poSe tevuM ja karavuM che, evo mumukSujIvane nirNaya levo ghaTe chejI. e lakSa rahyA kare to te game tevA vikaTa prasaMgamAM paNa bacI zake che. pa.pU. prabhuzrIjIe eka vakhata bodhamAM kaheluM, te Apane tyAM upayogI nIvaDaze ema dhArI, nIce lakhI mokaluM chuM; te bane to mukhapATha karI, teno vicAra karatA rahezojI : game tevo pratibaMdha hoya, maraNa samAna vedanA hoya, game tevA mAyAnA phaMdamAM phasAI javAnuM bane, paNa Atmahita kadI na visaravuM." ghaNAM duHkha, A jIve lakhacorAsInA pherA pharatAM bhogavyAM che ane kaMIka puNyasaMcaya, jJAnI puruSanI kapAthI thayo tyAre manuSyabhava maLyo che, tene vyartha khoI na besavo. kSaNa-kSaNa karatAM keTalAM badhAM varSa vyatIta thayAM! have to jJAnInI AjJA, tenA jaNAvelA smaraNamaMtramAM vRttine vizeSa rAkhavA puruSArtha karavo che, e lakSa rAkhI vartazo to jarUra jIvanuM hita thazejI. (bI-3, pR.580, AMka 6pa3). divase-divase mumukSatA vardhamAnatAne pAme tema kartavya chejI. ""dharmaraMga jIraNa nahIM, deha te jIraNa thAya.' ema zrI yazovijayajI mahArAje lakhyuM che, to pratyakSa sadguruno yoga jene thayo che te mahAbhAgyazALI jIve, potAnA bhAva divase-divase vardhamAna thatA jAya, tema pravartavAnI tathA tenI cokasI rAkhavAnI jarUra chejI. dhananI kALajI rAkhI vRddhi thAya tevI vyavasthA karIe chIe, zarIranI ArogyatAnA upAya laIe chIe, kuTuMbanI AbarUmATe niraMtara ciMtA hoya che to A bicArA AtmAnI saMbhALa levAnuM, tene kaMI unnatinA kramamAM ANavAnuM tathA yathArtha sukhI karavAnuM, khAsa karavA yogya kArya, vismaraNa na thAya te jotA rahevAnI khAsa jarUra chejI. anaMtakALathI pote potAno vairI thaIne varyo che, te mArga palaTAvI pote potAno mitra bane tevI ghaNI anukULatA, sAmagrI, saMyogo A bhavamAM prApta thayA che. te nirarthaka na nIvaDe, te arthe zuM karIe chIe? ane zuM karavA dhAryuM che? Ano dareke potAne vicAra karavA vinaMtI che. (bo-3, pR.4raka, AMka 438) I pUrvakarmane laIne jIvane je karavuM che te thatuM nathI, evo sAmAnya abhiprAya lokamAM pracalita che, paNa te puruSArthane hAnikAraka che. pUrvakarma na hoya to-to saMsAra ja na hoya, paNa pUrvakarmane dUra karavA yogya avasara prApta thayo che, chatAM jIva cetato nathI e jIvano pramAda che; ane mAne ke mAre Atmahita karavuM che, chatAM thatuM nathI. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (22) tyAM paNa hajI te mAnyatA upalaka che; jema khorAkanI, UMghanI ane dhananI jarUrIyAta jaNAi che ane tenA upAya game teTalA parizrame paNa karyA kare che, tema jyAre kharekharI Atmahita karavAnI dAjha lAgaze, tyAre te kAma koI kahe tyAre karavuM ke anukULatA maLe karAya to karavuM ema nahIM rahe, paNa ApoApa e kAmamAM manane lagAvI deze; tevI bhUkha lAge nahIM tyAM sudhI satsaMga, salphAstra, suvicAra, bhakti Adi uttama nimittonI jIvana jarUra atyAre to ghaNI ja chejI. vAtoe vaDAM nahIM thAya, paNa karavuM paDaze ema 5..5.pU. prabhuzrIjI kahetA hatA. te lakSamAM rAkhI, sarvee zAzvata vastumAM prema karatAM zIkhavAnI jarUra chejI. samajaNa jyArathI AvI tyArathI uttama vastu tarapha prema vadhato jAya, ema karavAmAM Ave to dina-dina AtmA UMco Avato jAya; ane bIjAM klezanAM kAraNo tene viddha karI zake nahIM, tevo nirbhaya banI jAya, paramapuruSanAM vacanomAM mana vizeSa vAra rokAya, tevuM karavA bhalAmaNa chejI. (bI-3, pR.275, AMka 268) T koIne roga, garIbAI ke AphatathI gherAyelo dekhI dayA Ave che ane ApaNI banatI madada karavA mathIe chIe; tema ja ApaNo AtmA karmaroga, paravazatArUpa garIbAI ane kSaNe-kSaNe maraNarUpa AphatamAM AvI paDelo che, tenI dayA kyAre khAizuM? banatI mahenate tene bacAvavA kamara kasavI ghaTe chejI. amadAvAda ane muMbaInA banAvo vAMcI ke sAMbhaLI, tyAMnA loko saMkaTamAM che ema lAge che, paNa ApaNA tarapha ApaNI draSTi kema jatI nahIM hoya ? kALa, ApaNA manuSyabhavanI dukAno, pramAdarUpa ghAsaleTa chAMTI bALI rahyo che tevA samayamAM zuM pagalAM levAM ? ApaNe ApaNuM rakSaNa nahIM karIe to bIjA e bAbatamAM zuM karI zake ema che ? koI mAMdo hoya ke lUMTAI gayo hoya, tenI madada to sevAthI ke dhana Adi vaDe karI zakAya, paNa AtmAne sukhI karavA koI bIjAno prayatna kAma Ave tevo nathI. puruSo paNa upadeza ApI chUTe, te sAMbhaLI ApaNA AtmAne janmajarAmaraNanAM duHkhamAMthI bacAvavAnuM kAma to ApaNe ja karavuM paDaze. pote potAno verI banI, jIva anaMtakALathI bhame che. te have AvA suyoge te anAdi mArga badalI, pote potAno mitra banI jAya, to A manuSyabhavanI koI rIte kiMmata AMkI zakAya nahIM, tevo amUlya yoga maLyo che, te saphaLa thAya. kALano bharoso nathI, lIdho ke leze ema thaI rahyuM che, tyAM dharmadhyAnamAM banato vakhata gALatA rahI, jeTaluM have jIvavAnuM hoya, te uttama rIte gALavA nizcaya kartavya chejI. pramAdamAM jIve ghaNuM khoyuM che, mATe have teno saMga choDI, asaMga thavA satpaSanI AjJAe kALajIpUrvaka pravartavuM ghaTe chejI. (bI-3, pR.299, AMka 288) D atyAre sukhaduHkhanI gaNatarI dehane AdhAre thAya che; dehane ThIka paDe, lokomAM sAruM kahevAya, indriyone anukULa paDe to citta prasanna rahe che; paNa koi jarA ApaNuM ghasAtuM bole, vyAdhi zarIramAM UpajI pIDA utpanna kare, je indriyone na game tevA vAtAvaraNamAM rahevAnuM thAya to mana UMcuM thaI jAya che ane pahelAM gamatuM hatuM, sAruM lAgatuM hatuM, barAbara khavAtuM, pacatuM tevuM kyAre thaze, ema manamAM jhaMkhanA thayA kare che. A badhA prakAro rAga-dveSanA che. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2 27 te palaTAvI nAkhI dehanuM game tema thAo, kuTuMbanuM game tema thAo, manane gamo ke nahIM, loko niMdo ke vakhANo paNa mArA AtmAne ahita thAya, ArtadhyAna-raudradhyAna thAya ke bhUMDI gatimAM javuM paDe tevA bhAva thatA hoya to mAre jarUra aTakAvavA che ane jJAnIe kahele raste mArA bhAva rAkhI, mAre A bhavamAM to mArA AtmAnI dayA pALI, tene kharekhara sukhI karavo che. jJAnI jevA aMtaramAM zAMta, parama sukhI che, tevA sukhavALo mAro AtmA parama zAMta thAya tevA upAyo, game teTalI aDacaNo, niMdA ke kaSTo veThIne paNa karavA che. pachI lakhacorAsImAM bhaTakatAM kaMI bane evuM nathI, mAtra ATalA ja bhavamAM te upAyo laI zakAya ema che; temAMya jeTalAM varSo gayAM te to vyartha vahI gayAM, jeTaluM mUThI phAkI jIvavAnuM bAkI hoya teTalAmAM kaMI ne kaMI satya dharmanuM ArAdhana, evA baLathI AMkho mIMcIne karI lauM ke dharma-ArAdhana na thAya tevA halakA bhavamAM javuM na ja paDe. jo jJAnIpuruSanA vRDha nizcaye, tene Azraya A deha chUTe to jarUra vahelomoDo mokSa thayA vinA na rahe, evo sanmArga pUrvanA puNyane laine ApaNane maLyo che, to jeTalI kacAza rAkhIzuM teTaluM Akhare pastAvuM paDaze. mATe dharmanA kAmamAM DhIla na karavI. (bI-3, pR.272, AMka 265) A saMsAra ThagArA pATaNa samAna che. kaMI kamANI karelI hoya te ThagI laI, jIvane nirbaLa banAvI, lakhacorAsInA pherAmAM dhakelI de, tevuM saMsAranuM svarUpa vicArI, AtmahitamAM apramatta rahevA bhalAmaNa che. jJAnI puruSanI AjJA, tenI bhakti, tenAM vacanAmRtanA vicAra ane anubhavarUpa puruSArtha satata kartavya chejI. (bo-3, pR.744, AMka 918) D ApanI paramArtha saMbaMdhI bhAvanA, Atmahita arthe vAMcI, te pratye anumodananI lAgaNI thaI chejI je puruSane AtmajJAnI gurunAM darzana, samAgama, sevA, bhakti, AjJAprAptirUpa mahAbhAgyano lAbha A bhavamAM thayo che, teNe nAzavaMta, asAra ane karmabaMdhakArI ane niMdavAyogya ahita pravartanathI bhAva uThAvI, AtmahitakArI, zAzvata, prazasta, karmakSayakArI, jJAnIe kahelI pravRtti AdaravA yogya chejI. kusaMgathI anaMtakALa paribhramaNa ane anaMta duHkha prApta karI, pote potAno zatru banI pravartI rahyo che. have paramapuruSanAM vacananAM vAMcana, vicAra ane AzayamAM vRtti vALI, bALabuddhi TALI, eka AtmahitanA bhUla vagaranA mArge jIvana vyatIta karavA yogya chejI. samAdhimaraNa je rAhathI prApta thAya, temAM vizeSa zrama veThI, A uttama narabhava saphaLa karavA yogya chejI, Avo yoga pharI-pharI maLanAra nathIjI. (bo-3, pR.489, AMka pa23) "AtmAthI sau hIna.'' e vAkya vicArI, bIjI bAbatomAM bhaTakatA cittane Thapako daI, vAraMvAra pAchuM vALI, paramakRpALudevanAM aciMtya, adbhuta svarUpamAM, smaraNamAM, bhaktimAM ke vAMcana-vicAra Adi svAdhyAyamAM joDavuM hitakArI che. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (228) Avo yoga, Atmahita sAdhavAno, vAraMvAra bIjA bhavamAM paNa maLavo muzkela che ema vicArI, A ja bhavamAM paramapuruSane zaraNe bane teTaluM Atmahita sAdhI levAno nirNaya karI, samAdhimaraNane arthe sapuruSArtha kartavya che. bhajavA paramakRpALune, sahaja sukhe bharapUra; e Adarza upAsavA, bana tanmaya, he zUra ! (bI-3, pR.675, AMka 809) 0 jeTalI ApaNI yogyatA-pAtratA haze teTalo ApaNane lAbha thaze. "vAto karyo vaDAM nahIM thAya, ghUMke pUDA na thAya." tela joIe; tema jIvamAM mahApuruSo pratye acaLa prema ane sabhyapratIti Avaze, tyAre jIvanuM hita thaze. sAcA bhAvathI jJAnI puruSe kahelA mArge cAlIzuM to mokSa vizeSa dUra nathI, paNa tenuM kaheluM karavuM na hoya ane jagatanA tuccha sukhono ja bhikhArI hoya, te AgaLa vadhI zake nahIM. viSaya eTale pAMca indriyonI mIThAza ane parigraha eTale dhana, alaMkAra, sagAM, AdinI mamatA. te arthe deha dharyo nathI. Ama para cIjo uparano rAga ghaTe ane sAdA khorAkathI jIvAya to vairAgya vadhe, Atmahita sAcA dilathI sAdhavA jijJAsA vadhatI rahe ane puruSanAM vacano samajAya, ane samajAya teTaluM thoDuM-thoDuM amalamAM, AcaraNamAM mukAya. (bo-3, pR.496, AMka 836) | Atmahitane icchanAra saraLabhAvI, bhadra-pariNAmI jIve manamAM evI gAMTha vALI devA yogya che ke ATalo bhava to A paramapuruSanI upAsanA karavA de. bhale loko niMde, bhale bhIkha mAgavI paDe, bhale vyAdhi-pIDA AvI paDe, bhale maraNatulya saMkaTa AvI paDe, paNa jo AtmAnuM hita jarUra thAya evuM manamAM lAgyuM che, to te mArga arthe ATalo bhava to gALI nAkhuM. bahAranI anukULatAo, satsaMga, pustaka Adi sAdhano maLo ke na maLo, paNa mana to mAruM e paramapuruSanI AjJAmAM, smaraNamAM, bhakti-bhajanamAM sarva zaktie rAkhIza. Avo draDha nizvaya karI thoDA mAsa vartAya to citta caMcaLatA tajI, sthiratA bhajavA lAge ema saMbhava che. (bI-3, pR.339, AMka 342) D pU. ..ne jagatanI ciMtAo tajI eka AtmahitanA vicAro tathA satparuSanAM vacano vAMcavA, vicAravA tathA mukhapATha karI, pheravatA rahevA bhalAmaNa chejI. chUTavA mATe ja jIvavuM che, baMdhanAM kAraNomAM AnaMda mAnavo nathI ane jJAnI puruSoe kahyuM che tema aMtaramAM sukha che, bahAra zodhavAthI maLaze nahIM." (108) e mAnyatA dRDha karI, saMsArane pUMTha dai, eka AtmahitamAM ja sukhanI mAnyatA thAya tema vartavA vinaMtI chejI. jyAM sudhI yuvAvasthA che, jyAM sudhI roga Adino upadrava naDato nathI, badhI indriyo kAma Ape che, tyAM sudhI pramAda tajI, AtmahitamAM vizeSa kALa gALavAno vicAra karazo to thaI zakaze. pachI jyAre roga AvI paDe, indriyo bagaDe, upAdhi vadhe ane vRddhAvasthA ke maraNa najIka Ave tyAre kaMI banaze nahIM. mATe pahelethI cetatA rahe tene pAchaLa pastAvo karavo na paDe, ane samAdhibhAvamAM deha chUTe. satsaMgano joga na hoya to sakzAstramAM manane rokavA, bhakti Adi vaDe paramakRpALudeva pratye parama prema rAkhavA, pharI bhalAmaNa karuM chuMjI. (bI-3, pR.673, AMka 887) Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 kahevA yogya ane ApaNe vAraMvAra vicAravA yogya jJAnIpuruSoe ghaNuM kahyuM che, paNa A jIva naphaTa thaine phare che. jANe maravuM ja na hoya, ema bephikaro thai saMsAramAM rAcI rahe che; sAMsArika sukho mATe jhUryA kare che, te sukhone meLavavA mana kalpanAo kara-kara kare che; eTale, AtmA zuM haze ? tene mATe zuM karavuM ? te kema sukhI thAya ? teno vicAra karavAnI navarAza jIvane maLatI nathI, ane te viSe jJAnIpuruSoe zuM jaNAvyuM che, zuM zuM AjJA mane karI che, teno vicAra karavAnuM jIvane kema gamatuM nahIM hoya ? ema jaNAya che ke jIvane bodhanI khAmI che. satsaMganI jarUra che. te na hoya to tenI bhAvanA rAkhI, Atmahita mAre A bhavamAM jarUra karI levuM che, eTaluM to manamAM dRDha karI rAkhI, te nizcaya vAraMvAra divasamAM yAda lAvavA yogya che. (bo-3, pR.102, AMka 94) Apano patra maLyo. AtmahitanI jijJAsA jAgI che, te rANI paDI na jAya (olavAi na jAya) tema vartavA bhalAmaNa chejI. zodhe tene maLI Ave che. pUrvapuNya baLavAna hoya to vagara zodhye sahaja susaMge paNa jIvane jAgRti Ave che, paNa pramAda jevo koi zatru nathI. maMdavADa bhAre hoya to vicAravAnane ema thAya ke jo jIvatAM rahevAya to je Aja sudhI karavAnuM rahI gayuM che, te have vadhAre kALajI rAkhIne karI levuM; paNa sAjA thatAM te vRtti TakatI nathI. jANe kadI maMdavADa Avyo ja na hoya ke zubha vRtti UgI ja na hoya, tema pAcho anAdinA kusaMgamAM AnaMda mAnato jIva thai jAya che. te AtmaghAtaka vRtti ucchedavA, have to puruSArtha kharekharo karavAnI jarUra chejI. (bo-3, pR.326, AMka 319) D anAdikALathI A jIvane anAdaraNIya, vAraMvAra prApta thayelA dehAdi padArtho pratye AzcaryakArI mAhAtmya lAgyuM che. tenI mUrchAmAM potAnA zreyano vicAra, nirNaya ke tene arthe athAga puruSArtha karavo ghaTe che, tenuM bhAna jAgatuM nathI. paramakRpALudeve te viSe atyaMta UMDA vicAre maMthana karI, nirNaya jaNAvyo che ke : ''Upaje moha vikalpathI, samasta A saMsAra; aMtarmukha avalokatAM, vilaya thatAM nahi vAra.'' ''kalpitanuM ATaluM badhuM mAhAtmya zuM ? kahevuM zuM ? jANavuM zuM ? zravaNa karavuM zuM ? pravRtti zI ?'' (576) ''anAdithI jIvane saMsArarUpa anaMta pariNati prApta thavAthI asaMsArapaNArUpa koi aMza pratye tene bodha nathI. ghaNAM kAraNono joga prApta thaye te aMzavRSTi pragaTavAno joga prApta thayo to te viSama evI saMsArapariNati ADe tene te avakAza prApta thato nathI; jyAM sudhI te avakAza prApta na thAya tyAM sudhI jIvane svaprAptibhAna ghaTatuM nathI. jyAM sudhI te prApti na thAya tyAM sudhI jIvane kaMi sukha kahevuM ghaTatuM nathI, duHkhI kahevo ghaTe che, ema dekhI atyaMta anaMta karuNA prApta thai che jene, evA AptapuruSe duHkha maTavAno mArga jANyo che, je te kahetA hatA, kahe che, bhaviSyakALe kaheze. te mArga e ke jIvanuM svAbhAvikapaNuM pragaTayuM che jene viSe, jIvanuM svAbhAvika sukha pragaTayuM che jene viSe, evo jJAnIpuruSa te ja te ajJAnapariNati ane tethI prApta thayuM je duHkhapariNAma tethI nivArI AtmAne svAbhAvikapaNe Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23) samajAvI zakavA yogya che, kahI zakavAne yogya che; ane te vacana svAbhAvika AtmA jANyApUrvaka hovAthI te duHkha maTADI zakavAne baLavAna che. mATe te vacana jo koi paNa prakAre jIvane zravaNa thAya, te apUrvabhAvarUpa jANI temAM parama prema varte, to tatkALa athavA amuka anukrame AtmAnuM svAbhAvikapaNuM pragaTa thAya.' (395). A vacano vAMcyAM hoya to paNa vAraMvAra vAMcI, te bhAvo pragaTa thatAM sudhI, manana-nididhyAsananA kramanI khAmI pUrI karavA, je puruSArthanI jarUra che, tenI bhAvanA niraMtara rahyA kare, tema vartavA bhalAmaNa chejI. (bI-3, pR.361, AMka 362) jema bahAra jIvanavyavahAramAM muzkelIthI jIva mUMjhAya che, tevI mUMjhavaNa jIvane potAnA hitane arthe. janmamaraNa TALavAne arthe jyAre jAgaze, tyAre jIva jAgyo kahevAze. hajI to dehAdi saMyogomAM tallIna thaIne potAne bhUlI rahyo che. te bhAna pragaTavA arthe "he bhagavAna ! huM bahu bhUlI gayo.' vagere jJAnI puruSonAM amUlya vacano jIvane jAgRti Ape tevAM, roja tenI AjJAe atyaMta prema upAsavA yogya cheja. pramAda ane bekALajI, te kAma karavA detA nathI ke vipna karyA kare che; tene dUra karI, jAgRtinI bhAvanA niraMtara karatA rahevAnI jarUra chejI. paramakRpALudeva jaNAve che ke tyAga, vairAgya, upazama ane bhakti, e sahaja svabhAvarUpa karI mUkyA vinA jIvane AtmaguNa kema pragaTe ? e bhAva vAraMvAra vicArI, mamatAbhAva ghaTADavo ghaTe chejI; tathA kaSAya maMda karI, bhaktimAM manane tallIna karatA rahevAnI jarUra chejI. Atmahita karavuM hoya teNe to, je je kAma karyA vinA chUTako nathI, te te patAvI daI, bAkIno bacato vakhata jJAnI puruSonAM vacano vAMcavA, vicAravA, gokhavA ke pheravavAmAM vRtti joDI rAkhe to mananuM karma bAMdhavAnuM kAma maMda paDe ane AtmAne zAMtinuM kAraNa bane. rAtadivasa jIva karma bAMdhyAM kare che; tenAM phaLa potAne ja bhogavavA paDaze ema vicArI, A AtmAnI dayA khAvI ghaTe chejI. (bI-3, pR.586, AMka 64). "paga mUkatAM pApa che, jotAM jhera che, ane mAthe maraNa rahyuM che; e vicArI AjanA divasamAM praveza kara." (puSpamALA-35) evuM paramakRpALudeva kahe che, te AEyamAM kotarI rAkhavA yogya chejI. "niraMtara udAsInatAno krama sevavo." (172) vagere Atmahitane IcchanAre sahaja karI mUkavAnI zikhAmaNa jJAnI puruSo Ape che, ane A jIva bahero bebhAna hoya, tema te pratye bedarakAra rahe to pariNAma kevuM Ave ? mATe satsaMganA viyogamAM sanzAstrano paricaya vizeSa karavAnI kALajI, dina-pratidina vadhatI jAya tema kartavya chejI. jema cAlatA UMTa upara beThelA mANasane sthira rahevuM muzkela che, tema saMsAranAM kAryo karatAM chatAM sthiratA sAdhavI atyaMta muzkela che. muzkelI che, paNa paramakRpALudeve karI batAvyuM che ane e ja zikhAmaNa ApI che ke "bAhyabhAve jagatamAM (upAdhimAM) vargo ane aMtaraMgamAM ekAMta zItalIbhUta-nirlepa raho." (72) A lakSa prasaMge-prasaMge jIva saMbhAre to udAsInatA janme. lakSa na le, te DAhyo zAno? paramakRpALudeve je kahyuM hoya te jarUra karavuM che, evo draDha nizcaya kartavya che ane yathAzakti te lakSa pramANe pravartavA puruSArtha kartavya cheja. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 jene jeTalI garaja jAgI haze, teTalA pramANamAM paramakRpALudevanI zikhAmaNa hRdayamAM rAkhaze. te sivAya koi bIjo bacavAno upAya nathI. (bo-3, pR.587, AMka 665) ADAavaLI kalpanAmAM nahIM taNAtAM, eka paramakRpALudevano parama upakAra mAnI, tenI kRpAthI ja tenA yogabaLe Atmahita jarUra thaze evo vizvAsa rAkhI, tenAM vacanAmRtamAM tallIna rahevA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.258, AMka 252) D anukULatA hoya ane tabiyata ThIka hoya to AvavAnuM rAkhavAmAM aDacaNa nathI, nahIM to satsaMganA bhAvamAM paNa kalyANa chejI. je kaMi pravRtti karavI paDe te Atmahita arthe ja karavI ghaTe chejI. e lakSa cukAya nahIM to ghaNI jAgRti jIvane rahe; nahIM to ahIM pAse paDI rahe topaNa kaMi hita na thAya. (bo-3, pR.765, AMka 969) bIjA jIvo pratyenuM vartana sAruM rAkhavuM e nIti che ane te dharmano pAyo che, tema ja potAnA AtmA pratye paNa bedarakArI na rAkhatAM, tenI dayA khAi tene jJAnInI AjJAmAM pravartAvavAno lakSa rahe, te dharmasvarUpa che. aneka kSudra bhavomAM bhaTakatAM-bhaTakatAM, A jIva duHkhI-du:khI thai rahyo hato, te koi kRpALunI kRpAthI, manuSyabhava nahoto te vakhate evA koi sadAcaraNamAM vartI puNyasaMcaya karI manuSyabhava pAmyo, uttama kuLa pAmyo, dIrgha AyuSya pAmyo, zravaNa Adi indriyo khAmI vagaranI pAmyo, satpuruSano yoga pAmyo, teno bodha pAmyo, tenI anaMta karuNAthI teno uddhAra thAya tevo anupama maMtra pAmyo, tethI mArA AtmAnuM hita jarUra thaze evI sArI bhAvanArUpa zraddhA paNa pAmyo; have te satpuruSane Azraye tenA kahyA pramANe vartavAno, jo A jIva nizcaya karI, te nizcayane maraNaparyaMta taje nahIM to tene keTalo badho lAbha thAya ? baso-pAMcaso rUpiyAno lAbha thato hoya to muMbai sudhI doDI jAya, paNa je parabhavamAM paNa bhAthArUpa thAya, tevA satsAdhana mATe be ghaDI navarAza levI paDe to jIvane TADha caDhe che. tethI, cetIne cAlanAranI sadgati thaze ane kALajI nahIM rAkhe to lakhacorAsInA pherA pUrA hajI thayA nathI ane anaMtakALathI janmamaraNa karato Avyo che tevAM hajI karavAM paDaze. atyAre koi gadheDo kahe to ciDAya che paNa gadheDo thavuM paDaze. te TALavA have keDa bAMdhI maMtramAM maMDI paDavuM. (bo-3, pR.214, AMka 212) ahIMthI lakhelA patramAM je kaMi zikhAmaNa hoya, te tatkALa upayogI na jaNAya topaNa bhaviSyamAM paNa kumArge vRtti jatAM aTake, e paNa uddeza hoya che. amukane ja uddezIne lakheluM hoya ema nahIM gaNatAM, jenAmAM tevI vRtti hoya ke temAM doravAi jAya tevo saMbhava hoya, teNe tenA pratye aruci keLavI, tevA prasaMgathI dUra rahevAmAM hita che, eTalo teno paramArtha samajavo ghaTe. jagatanuM vAtAvaraNa jherI banatuM hoya tyAre tethI cetIne cAlavuM, temAM pote na taNAvuM, bIjA temAM na taNAya tevI cetavaNI ApavI tathA ADakatarI rIte paNa pote te vAtAvaraNamAM phasAi na javAya, te uddeze lakheluM. (bo-3, pR.522, AMka 567) Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (232 D A bagaDatA jatA bhAratanI vartamAna dazA jotA, sArI kerI paNa bagaDI jAya tyAre nAkhI devA jevI lAge che, tema A kALamAM vizeSa jIvIne paNa zuM karavAnuM? jo dharmabhAvanA divase-divase vadhatI na jAya ane ghaTatI jAya to te kyAM sudhI ghaTayA karaze? zuM sAthe laIne pachI jaze? A badhA vicAro ekAMtamAM AtmahitArthe kartavya chejI. (bo-3, pR.16, AMka 714) te mahApuruSanI AjJA, tenAM vacano, teNe kahelI zikhAmaNo ddhayamAM rAkhI, jIvane bIjethI choDAvI, temAM ja rAkhyA vagara, bIjo koI upAya have nathI. jevA dahADA AvI paDe, tevA samabhAve joyA karyA sivAya, anya upAya nathI. taLAva ke gomatImAM snAna karavA pesavuM paDe paNa magarano Dara hoya to jema jhaTa paravArI bahAra nIkaLI jAya, tema bIjAM kAmomAM khoTI thavuM paDe tyAM Atmahita nathI ema jANI, tyAMthI chUTI je AtmahitakArI jJAnInAM vacanAmRto che, temAM cittanI tallInatA karavAthI, jIvane zAMti vaLe tema cheja. (bI-3, pR.236, AMka 231). I AtmAnA hitanI icchAvALA jIve ahitakartA prasaMgomAM vizeSa cetatA rahevA yogya che; ane nathI rahevAtuM te pramAda che. te pramAda ocho karavAno upayoga rahe to mArgano vicAra karavAno avakAza maLe che, vicAra thaI zake che. je mArgano vicAra kare che, te mArgamAM sthira thaI zake che; tethI mumukSutA vadhArI, pramAda dUra karavA arthe salphAstra ane satsaMganuM vizeSa sevana karI, nizcayanI vRDhatA vadhAravAnI A jIvane atyaMta jarUra che; nahIM to Ama ne Ama vakhata vahI jaze ane maraNa AvIne UbhuM raheze, te vakhate prathama puruSArtha karavAnuM nahIM banyuM hoya to ahita thAya tevA vikalpomAM jIva gUMcAI jaI, durgatimAM saMkaLAyA karaze. tema na banavA, maraNa AvyA pahelAM cetI levAnI, vAraMvAra jJAnI gurue bhalAmaNa karI che. te amalamAM mUkavA dAjha che tethI ghaNI vadhAravAnI chejI. AtmAnI dayA khAdhI nathI, te kAma tvarAthI hAtha dharavA, tatpara thaI javA yogya chejI. (bI-3, pR.172, AMka 177) || jema bane tema, koi pratye verabhAva na thAya tema vartavAthI tathA bhaktimAMthI bIje citta vAraMvAra na jAya tema karavAthI, Atmahita sadhAze; nahIM to saMsAranAM janmamaraNa chUTavA bahu muzkela che. game tevA saMyogomAM paNa paramakRpALudevanA caraNakamaLa hadayamAM zItaLatA preratA rahe, tevI vRtti karyA vinA saMsAra tarI zakavo durghaTa che. citta asthira rahe tevA klezamAM UtaravA yogya nathI. prArabdhamAM bAMdheluM haze teTaluM ja jIvane maLe che. kleza karye vadhAre maLe nahIM, ke koI nasIbamAMthI lUMTI zake nahIM. "nahIM banavAnuM nahi bane, banavuM vyartha na thAya; kAM e auSadha na pIjIe, jethI ciMtA jAya.' dharma ArAdhavAno vakhata nakAmI bAbatomAM vahyo na jAya, e vicAravAne lakSamAM rAkhavA yogya chejI. (bI-3, pR.431, AMka 445) D Apane paDI javAthI sakhata vAgyuM che, ema jANyuM. "je thAya te yogya ja mAnavAmAM Ave.'' evuM paramakRpALu zrImad rAjacaMdranuM eka vAkya che, te jIvane zAMti ApanAra chejI. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (233 muzkelIo jagatamAM na hoya to jIvane unnati karavI bahu vikaTa thaI paDe, tevo jIvano svabhAva zithilatAvALo thaI paDayo che. dhaMdhAmAMthI hamaNAM nivRtti levI paDI haze. te nivRttino sadupayoga chApAMne badale sanzAstra vAMcavA-vicAravAmAM gALavA bhalAmaNa chejI; kAraNa ke hAla svataMtra-prajAsattAka taMtranA utsava nimitte sacitra aMko aneka AkarSaka nIkaLela che, te vAMcavA karatAM AtmajJAnI puruSonAM vacano vAMcavAmAM, mukhapATha karavAmAM, vicAravAmAM, carcavAmAM, bhAvanA karavAmAM jeTalI kSaNo jaze, teTaluM A bhava-parabhavanuM hita sadhAzejI. (bo-3, pR.676, AMka 812) D Ape puchAvela praznano uttara TUMkAmAM pharI lakhuM chuM ke paramakRpALudeve mahAtmA gAMdhIjI jevAne paNa, musalamAnonI mijabAnImAM (jyAM mAMsAhArane lagato vyavahAra hoya tyAM) javAne kacavAte mane rajA ApI che; ane phaLAhAra vinA koI rAMdhelo padArtha na levAya to khoTuM paNa na lagADavAnuM bane ane potAnA AtmAmAM dayAnI lAgaNI TakI rahe evI zikhAmaNa ApI che; to ApaNA jevA nirbaLa mananA mANase to tevA prasaMgothI dUra rahevAya tema karavAmAM hita che e jANI, samajI, tema ja pravartavuM ghaTe chejI. (bo-3, pR.318, AMka 309) T bApadAdAe kUvo karAvyo hoya ane temAM pANI paNa na hoya to te kUve ja kosa joDyA karavA, ke paMpa thayo hoya tyAMthI pANI lAvI khetI sudhAravI, te vicArI jozo to zAmAM hita che, te sahaja samajAze. bApadAdA karatAM vadhAre paisA kamAIe to pApa lAge? bApadAdAno dhaMdho choDI vepAra karIe to pApa lAge ? A vicAro mUkI, dharmanI ja bAbatamAM jyAM vicArapUrvaka vartavuM ghaTe tene badale, game tevo bApadAdAno ja dharma AMkho mIMcI pALavo ema hoI zake? (bI-3, pR.704, AMka 848) D paramakRpALudeve kahyuM che ke koI paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI." (40) kheda nahIM karatAM zUravIrapaNuM grahIne jJAnIne mArge cAlatAM mokSapATaNa sulabha ja che." (819) Ama che to ApaNe bIjuM zuM joIe che? mokSa maLato hoya to A badhuM bhale cAlyuM jAya. jIvane lokalAja bahu ADI Ave che, tene jJAnI puruSoe, anaMtAnubaMdhI kaSAyanuM mULa kahyuM che. loko zuM kaheze? lokomAM khoTuM dekhAze." evA DarathI, jIva AtmakalyANanAM kAraNothI dUra rahyA kare che. jo lokanI ja jarUra hoya to loka to tene prApta thayelo ja che. loko kahe tema varte topaNa lokone, badhAne to koI rAjI rAkhI zakyuM nathI. tIrthakara jevAnI gozAlA jevA anyamanI niMdA karatA hatA. alaukikamArganuM avalaMbana jIva le che tyAre loko tene laukikamAM rAkhavA bahu samajAve che, dabAve che ane na cAle to niMdA karyA kare che. anAdikALathI Ama jagatamAM thatuM AvyuM che; paraMtu je zUravIrapaNuM grahIne jJAnIne mArge TakI rahyA, temane mokSapATaNa sulabha ja che, ema jJAnI puruSo pokAra karIne kahe che. ApaNuM kAma jJAnInAM vacano grahaNa karI, teno Azaya samajI, ApaNuM Atmahita sAdhI levuM e ja che. (bo-3, pR.499, AMka 536) I vairAgyanAM kAraNomAM utsAha thavo A kALamAM bahu duSkara che ane sAcA vairAgyanAM nimittomAMthI, vairAgyarUpa guNa grahaNa karavA jeTalI jIvanI taiyArI paNa, teTalI A kALadoSane lIdhe jaNAtI nathIjI. saMsAranAM kAma potAnAM mAnyAM che, tethI tene mATe paradeza javuM paDe to jIva pAcho na paDe, paraMtu AtmAnA hitanI vAtamAM pravartatAM tene TADha caDe, evo anAdino jIvano zithila svabhAva che. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 vizeSa vAMcana karatAM, thoDuM vAMcana ane vizeSa manana tathA nididhyAsana ke vAraMvAra bhAvanA vaDe tadrupa pariNamana mATe, have vizeSa puruSArtha kartavya chejI. khA-khA karavA karatAM, cAvIne te pace ane zarIranI puSTimAM sahAya thAya, te prakAra jema zArIrika bAbatamAM iSTa che, tema upara jaNAvela prakAra Atmahitane sAdhanAra che. (bo-3, pR.206, AMka 204) ApaNA bhAva kevA rAkhavA, te ApaNA hAthanI vAta che. temAM je puruSArtha karavA dhAre te, jIva karI zake tema che. tene vIsarI jai, jagatanI cIjone AghIpAchI karI, 'A meM sAruM karyuM ke A meM khoTuM karyuM, ANe anyAya karyo ke ANe paropakAra karyo.' ema vicArI, jIva bIjI gaDamathalamAM paDI, pArakI paMcAtamAM bahu khoTI thayo che, tene have to je thAya te joyA karavA tarapha vALavAnI jarUra che, te zAMtino mArga che. avazya banavAnI vAto pharanAra nathI. temAM kalpanAo karI Atmahita zA mATe gumAvavuM ? je sahaje banI Ave te karatA rahI, 'zuM thaze ? kema thaze ?' enI ciMtA tajI dai, ''sarva prakAre jJAnInA zaraNamAM buddhi rAkhI nirbhayapaNAne, niHkhedapaNAne bhajavAnI zikSA zrI tIrthaMkara jevAe kahI che, ane ame paNa e ja kahIe chIe. koi paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI. avicAra ane ajJAna e sarva klezanuM, mohanuM, ane mAThI gatinuM kAraNa che. sadvicAra ane AtmajJAna te AtmagatinuM kAraNa che. teno prathama sAkSAt upAya jJAnIpuruSanI AjJAne vicAravI e ja jaNAya che.'' (460) AnA vicAra ane vartana tarapha vizeSa puruSArtha karatA rahI, je thAya te joyA karavAno abhyAsa paramakRpALudeve upadezyo che, te amalamAM mUkavAno kharekhara prasaMga prApta thayo che. temAM ja ApaNuM hita che ema mAnI niHzaMka, nirbhaya ane niHkheda citta rAkhavA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.440, AMka 460) . A saMsAra asAra che, ema jJAnIpuruSo pokArI-pokArIne kahe che, to temAM ne temAM vRtti nahIM rAkhatAM, A bhave to paramakRpALudeva eka mArA pati che, tene rAjI rAkhavA ATalo manuSyabhava gALavo che ema nizcaya karI, tenI vAta pUchavI, tenI ja vAta karavI, tenI ja bhAvanA karavI, bIjuM kaMi icchavuM nathI, ema aMtaramAM dhRDha karavA yogya chejI. ghaNA bhava saMsAranI saMbhALa lIdhI che, have ATalo bhava badhuM bahu upayogI nathI ema mAnI, mAtra paramakRpALudeve kahyo che te mokSamArga ArAdhavo che, cha padanI zraddhA dRDha karavI che, apUrva avasaranI bhAvanA karyA karavI che, maMtranuM akhaMDa raTaNa jIbha upara rahyA kare ema ahorAtra vartavuM che. AvI bhAvanA rAkhI, bane teTaluM roja karyA karavuM, to jarUra AtmahitamAM vadhAro thaze. (bo-3, pR.476, AMka 504) I 'zraddhA parama tuodA' e bhagavaMtanuM vacana che, te pramANe zraddhA dRDha thAya tevuM vAMcana, samAgama rAkhI, potAnA AtmahitArthe pravartavuM ghaTe chejI. AzramamAM Apa rahyAM cho, teno lAbha tyAMnA sarva bhavya bhAibahenone uttama rIte maLe ane satsaMganI bhAvanA sarvane jAge tathA paramakRpALudevanuM temane yathAyogya oLakhANa thAya, tevuM prasaMgopAtta jaNAvatA rahevA vinaMtI chejI. tethI ApaNI zraddhA paNa baLavAna bane che ane AtmahitamAM vadhAro thAya chejI. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (235 parahita e ja nijahita samajavuM." (8) ema paramakRpALudeve lakhyuM che, te paNa Atmahita cUkyA vinA kartavya chejI. (bI-3, pR.774, AMka 990) D game tema thAya to paNa paramakRpALudevanAM vacanAmRta vAMcavA-vicAravAno ane kaSAyano aMta ANavAno nizcaya kartavya chejI. jeTalI AmAM DhIla thAya che, teTalI AtmahitamAM hAni thAya che. (bo-3, pR.729, AMka 889) I eka purANI daMtakathA smRtimAM AvavAthI lakhuM chuM. te viSe sarva, vicAra karIne, potAnAthI bane teTaluM potAnuM hita karavA cUkazo nahIM. eka rAjA hato. teNe potAnI rAjadhAnImAM rahetA amIra umarAvone koI utsavanA prasaMge jamavA AmaMtraNa ApyuM. paraMtu temane Dara lAgyo ke rAjAnA AmaMtraNamAM jaizuM to te koI kImatI vastu mAgaze to ApavI paDaze ema vicArI, dareke kaMI ne kaMI bahAnuM kADhI paragAma javAnuM nakkI karyuM. rAjAe rasoI tathA varaghoDAnI taiyArI karAvI, chatAM koI amIra umarAva ke temanA parivAramAMthI jaNAyA nahIM. tethI nagarajanone rAjAe kahevaDAvyuM ke badhA sAmAnya mANasone varaghoDAmAM AvavAnuM tema ja rAjAne tyAM jamavAnuM AmaMtraNa che, tethI loko rAjI thaI varaghoDAmAM javA lAgyA. paraMtu keTalAka loko phATelAM ane kALAM kapaDAM paherI AvyA hatA, temane varaghoDAnI zobhA bagADanArA che ema jANI, rAjAe kedamAM pUryA. bIjA badhAne jamADI, vidAya karyA. A sAdI daMtakathAmAM jaNAvyA pramANe umarAvo na AvyA to bIjA badhAne uttama jamaNano lAbha maLyo; tema pUrvanA puNyane laIne jemane vizeSa lakSmI maLI che, tevA moTA zeThiyA dhAmaNa rAjamaMdiranA kAmamAM bhAga na le to sAmAnya tyAMnA rahenArane uttama jamaNanI peThe temane mATe karelI rasoI ArogavAno lAbha maLI gayo che ema jANI, potAnI pAse je sArAM kapaDAMrUpa yathAzakti sAmagrI hoya, te dhAraNa karIne varaghoDAmAM javuM ane e mahAkalyANakArI puNyanAM kAmamAM bane teTalo Teko karavo. tethI moTA mANasone maLavAno lAbha, ApaNane anAyAse maLI jaze; paNa melAM kapaDAM paherIne janArathI rAjA nAkhuza thayA ane temane kedamAM pU, tema te kAma karatAM mana melAM rAkhanArane hAni thavAno saMbhava che ema jANI, ujvaLa aMtaHkaraNe che. kAma karavA lAgazo to zrImad rAjacaMdra prabhunA maMdiranuM uttama puNyadAyaka kAma karavAne sadbhAgI thazo. pharI-pharI AvAM kAma thatAM nathI ane jyAM sudhI temAM bhakti karanArA lAbha leze, tyAM sudhI temAM madada karanArane puNyano hisso maLyA karaze. AvA satkAryamAM potAnA gharanAM kAma karatAM vadhAre kALajI rAkhavI ghaTe cheja. kAviThAmAM kALajI rAkhIne kAma karanAra mumukSuoe kevuM prabhAvanAyogya derAsara karAvyuM, te darekanI najara AgaLa khaDuM che. mAtra saMpa ane sAcA dilanI lAgaNIthI kAma karanArane, potAnuM ane ghaNA jIvonuM hita thAya, tevuM kAma sabhAgye maLI AvyuM che, te ApaNA jIvatA karI levuM; evo utsAha dareka mumukSunA manamAM vasatAM, e kAma to ramatamAM thaI javA jevuM chejI. paramArthanA kAmamAM mana pAchuM paDe, te potAnA hitamAM hAni karavAtulya che ema samajI, AvelA avasarano pUrepUro lAbha laI levA AgaLa thavuM, tatpara thavuM. AmAM koIne kahevuM na paDe tema potAnuM Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 hita samajI, dareke potAnA AtmAnA uddhAra mATe lobha, svArtha ane sukhazILiyo svabhAva tajavo ghaTe chejI. bane teTaluM ghasAi chUTavuM. jAtamahenatathI thaze teTaluM bIjA kazAthI nahIM bane. 'pArakI Aza sadA nirAza.' (bo-3, pR.224, AMka 221) samyakdarzana D aDhAra dUSaNa rahita deva, hiMsA rahita dharma ane nigraMtha guru - e traNa tattvonI zraddhA, te samyagdarzana che. jene mokSamArga prApta thayo hoya, tenI zraddhA thAya to mokSa thAya. (bo-1, pR.113, AMka 27) arihaMtanuM jevuM svarUpa che, tevuM ja mAruM svarUpa che, bheda nathI. e samakita che. rAga-dveSa, moha dekhAya che, te mAruM svarUpa nathI. vItarAga bhagavAnanuM svarUpa che, tevuM mAruM mULa svarUpa che. jevA vItarAga sukhI che, tevo ja huM sukhI chuM, ema abheda thai jAya. arihaMtanA zuddhasvarUpamAM moha nathI. zuddhasvarUpamAM abhedabhAva karavo, e moha kSaya thavAno upAya che. (bo-1, pR.344, AMka 22) prazna : samyakdarzana eTale zuM ? uttara : jenuM kalyANa thavAnuM najIkamAM hoya, tevA jIvone Avo prazna jAge che. samyakdarzana be prakAre che : vyavahArathI ane nizrcayathI. vyavahAra-samyakdarzana e nizcaya-samyakdarzananuM kAraNa che. vyavahAra samyakdarzana : saMdeva, saddharma ane sadgurunI, sAcA bhAve zraddhA thavI, te che. mokSamALAnA cAra pATha 8-9-10-11 che, temAM traNe tattvanI samajUtI che, te vAMcI levA bhalAmaNa chejI. temAM paNa jo kugurune sadgurU mAne to te batAve te deva paNa kudeva hoya ane dharma batAve te kudharma hoya; eTale te mokSamArgathI viruddha hoya che. mATe prathama zuM karavuM ? te viSe paramakRpALudeva lakhe che : "bIjuM kAMi zodha mA. mAtra eka satpuruSane zodhIne tenA caraNakamaLamAM sarvabhAva arpaNa karI dai varto jA. pachI jo mokSa na maLe to mArI pAsethI leje.'' (76) mATe sadguru dvArA sadaiva eTale saMpUrNatA pAmelI vyakti tathA saddharma eTale te pUrNa puruSono kahelo mokSamArga samajavo ghaTe che. A traNa kAraNonI (sadeva, saddharma ane sadgurunI) upAsanAthI potAnA AtmAnI yathArtha zraddhA karavI, te nizcaya-samyagdarzana che. te thavA mATe nIcenI karmaprakRtiono abhAva thavo ghaTe che : (1) mithyAtva eTale dehane AtmA manAvanAruM karma; nAzavaMta cIjone haMmezAM rahenArI manAvanAra tathA maLa-mUtrathI bharelA gaMdA dehAdi padArthone suMdara manAvanAra karma; potAnuM nahIM tene potAnuM manAvanAra kubuddhi. (2) je dharma jIvane kalyANakArI hoya te sudharma, sudeva ke suguru pratye krodha karAve tevuM karma. (3) mAna karAve tevuM karma. (4) mAyA karAve tevuM karma. (5) sAMsArika lAbhanI tevo dharma karIne AzA rakhAve tevuM karma. e vighno dUra thaye, AtmA AtmArUpe manAya che; tene samyakdarzana nAmano AtmAno eka guNa kahyo che. mokSamALAmAM tattvAvabodha pATha 82thI 98 vAMcavAthI u52 lakheluM samajAzejI. (bo-3, pR.647, AMka 767) Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 237 D potAnA svarUpanuM jJAna, te samyajJAna che. jJAnathI AtmA jaNAya che. mAruM kharuM svarUpa AtmA che, evI pratIti te samyakdarzana che. jJAna ane vairAgya, baMne sAthe hoya che. te na hoya tyAM sudhI jIvane zraddhA paNa na thAya. samyaktva e AtmAno nirNaya che. e nirNaya satpuruSanA Azraye thAya, te vyavahAra-samakita che. pachI potAne anubhava thAya, te nizrcaya-samakita che. mithyAtvanI maMdatA thAya tyAre sAcI zraddhA thAya che. jIvane jJAnIpuruSanuM oLakhANa thaye, tathAprakAre anaMtAnubaMdhI kaSAya moLA paDavA lAge che. te taddana dUra thAya tyAre samyakdarzana thAya che. jJAnIpuruSanA Azrarya, jJAnIe je mAnyuM che tevuM mAne to samyakdarzana che. vadhAremAM vadhAre ardhapudgalaparAvartana saMsAra hoya tyAre samyaktva thAya che. samIpamuktigAmIne ja samyakdarzana thAya che. (bo-1, pR.109, AMka 24) jIvane saMsAramAM ruci thAya che. saMsAranAM kAraNomAM ruci che, te palaTAine mokSanAM kAraNomAM ruci thAya, te samyagdarzana che. mAre zuM karavAnuM che, e lakSa rAkhavo. ''A lokanI alpa paNa sukhecchA'' (254) e khAmI che, te maTADavI. (bo-1, pR.214, AMka 102) -- bhagavAne cha dravya kahyAM che, tenI ApaNe oLakhANa karavI che. jevuM padArthanuM svarUpa che, tevuM mAnavuM; te samyakdarzana che. avaLuM mAnavuM ane mane samajAyuM che te sAcuM che, evo Agraha, te mithyAdarzana che. saMsAranAM kA2No mIThAM lAge, mokSanAM kAraNo apriya lAge, evI avaLI mAnyatA, te mithyAtva che. mohane laine duHkha thAya che. duHkha dUra karavAno upAya samyakdarzana che. je prayojanabhUta nathI, tene na jANe ke mithyA jANe to hAni nathI; paraMtu prayojanabhUtane yathArtha jANe to samyakdarzana thAya. samyakdarzana thAya to sukhI thAya che. (mokSamArgaprakAzaka, cothuM adhyayana) dravyaliMgI muni agiyAra aMga bhaNe topaNa tene samyakdarzana na hoya, dehAdhyAsa na chUTe; ane tiryaMcane paNa 'dehathI huM bhinna chuM.' ema zraddhA thAya to samyakdarzana thAya che. jJAnanA kSayopazama mAtrathI nahIM, paraMtu darzanamoha javAthI sAcI zraddhA thAya che, tyAre samyakdarzana thAya che. (bo-1, pR.137, AMka 12) D prayojanabhUta tattvo eTale mokSe javA mATe je tattvo jANavAM jarUranAM che te. jIvAdi tattvonI zraddhArUpa samyakdarzana che. te sukhanuM kAraNa che. mithyAtva duHkhanuM kAraNa che. mithyAtva jAya to samyaktva thAya. prayojanabhUta sAta tattva jANe to tyAgavA yogya tyAge ane grahaNa karavA yogya grahaNa kare. sAta tattvanI pratIti, zraddhA te samyakdarzana che. zraddhA thAya to te pramANe vartavA lAge. deha te huM, e UMdhI zraddhA che, te mithyAtva che; tethI saMsAra thAya che. dehathI judo jIva che, ema ajIvathI jIvane bhinna jANe, tethI samyakdarzana thAya ane tethI mokSa thAya che. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 938) bIjA padArtho na jANe to kaMI nahIM paNa A prayojanabhUta tattvo jANavAM joie. jIva-ajIvamAM che badhA tattvano samAveza thaI jAya che, tethI jIva ane ajIva, e benI zraddhA karavAnI che. jo zraddhA hoya to duHkha na thAya. huM strI, huM puruSa, huM nAno, huM moTo - e badhuM rAga-dveSa thavAnuM kAraNa che. huM caitanya chuM, dehathI bhinna che, ema jANavuM prayojanabhUta che. (bo-1, pR.138, AMka 13) "rAgAdi maTADavAnI ruci, zraddhA te ja samyakdarzana che.'' (mokSamArgaprakAzaka, sAtamo adhikAra) (bo-3, pR.768, AMka 976) 1 jJAnIne je game, te je ApaNane game to samakita che. jJAnIne AtmA game che; jo ApaNane AtmA game to samakita che. AtmA indriyothI jANI zakAto nathI ke koInA hAthamAM Ave tevo nathI. upayoga upayogamAM joDAya tyAre AtmA hAthamAM Ave. AtmA upayogathI oLakhAya che. upayoga vinA pakaDAya tevo nathI. mahApuruSoe badhethI upayoga rokI, eka AtmAmAM upayoga joDayo che. (bo-1, pR.63, AMka 41) IT jeTalA bhava kare, temAM 'deha te huM." evA saMskAra rahe che, te anAdi mithyAtva che. "huM dehathI bhinna chuM." ema thavuM te ja samakita che. "huM dehAdisvarUpa nathI, ane deha strI putrAdi koI paNa mArAM nathI.'' (692) ema thAya, tyAre samyakdarzana thAya. (bo-1, pR. 283, AMka 25) [ A badhuM dekhAya che, te huM chuM - e vikalpa che. dehAdine "huM mAne, te vikalpa che. A "mAruM' che - e saMkalpa che. vikalpa e bhUla che. tene lIdhe ja saMkalpa thAya che. huM ane mAruM jAya tyAre samyaphadarzana thAya. (bI-1, pR.347, AMka 34). | samyakatva anubhava : AtmAnAM zubha pariNAma ghaNI ja uccadazAne pAme che ane temAM ja vRtti ekAkAra thaI jAya che. tyAra bAda jagatanI vismRti thaye AtmAno anubhava thAya che. AtmAnAM zuddhapariNAmanuM varNana to koI zAstramAM nathI kAraNa ke te potAnA anubhavanI vastu che, ane jIva te sthitie pahoMce che tyAre ja potAne anubhava thAya che. tenA AnaMdanuM kaMI varNana thaI zake tema nathI. prathama eka samayamAtra teno anubhava thAya ane mAlUma paDe, pachI te anubhava vardhamAnatAne pAme tenI pUrNa khAtarI thaI jAya che. zrI banArasIdAse paNa "nATaka samayasAra'mAM kahyuM che : "vastu vicArata dhyAvatuM, mana pAve vizrAma; rasa svAdata sukha Upaje, anubhava yAko nAma.'' (bo-1, pR.14) - samyakatva thAya eTalI zakti badhAne che; paNa mithyAtvane laIne tattvavicAra bhaNI vRtti jatI nathI. jene jAgRti che, evA puruSathI jAgRti Ave che. pote svacchede kare, tethI jAgRti na thAya. 'parama nidhAna pragaTa mukha AgaLa, jagata ullaMghI ho jAya, jinezvara.'' dara garaja hoya to thAya. (bo-1, pR.145, AMka 19) Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 239 narakamAM paNa jIvane samakita thAya che. tyAM jIvane jAtismaraNajJAna thAya, tethI manuSyabhavamAM jJAnI maLyA hoya ane pote kaMi karyuM na hoya to ema thAya ke aho ! mane jJAnI maLyA chatAM meM kaMi na karyuM. ema pazcAttApa karatAM jIvane khoTuM te khoTuM ane sAcuM te sAcuM lAge. (bo-1, pR.351, AMka 57) prazna : A kALamAM samyakdarzana hoya ? pUjyazrI : hA, hoya che. paheluM samyakdarzana hoya, pachI cAritra Ave che. pachI mokSa thAya. (bo-1, pR.257, AMka 161) prazna : samyaktva tAkIdathI kema thAya ? pUjyazrI : sAvadhAna thavuM, gAphala na rahevuM. jevuM che, tevuM mAnavuM tema ja jovuM. ''mukhya aMtarAya hoya to te jIvano anizcaya che.'' (826) nizcaya kare to pachI tenA upAya zodhe. kema thatuM nathI ? ema zodhe. kAma karavuM hoya tenI kALajI rAkhe to vaheluM thAya. ''vyApArAdimAM kALajI rAkho cho, paNa dharmamAM kALajI kema nathI rAkhatA ? kema tamArA dahADA UThayA che ?'' ema prabhuzrIjI vAraMvAra Thapako ApatA. (bo-1, pR.184, AMka 55) prazna : samyaktva Ave tyAre zuM thAya ? pUjyazrI : janmamaraNa chUTavAnuM thAya. samyaktva Ave tyAre sukha thAya. paramakRpALudeve kahyuM che ke 'zreNikarAjA narakamAM che, paNa samabhAve che, samakitI che, mATe tene duHkha nathI.'' (upadezachAyA pR.690) dehane duHkha che, paNa AtmAne nathI. samyaktvIne indriyasukha paNa na game. jeNe e mArga jANyo che, te kahe che ke agnimAM baLavuM sAruM, pANImAM DUbI javuM sAruM paNa samyaktva vagara rahevuM sAruM nahIM. samyaktva Ave tyAre koi prakArano bhaya na rahe. nirbhaya, niHzaMka thai jAya, nirvicikitsA Ave, bIjAnA doSo DhAMke, prabhAvanA kare evA guNo pragaTe che. AtmA zuM haze ? kevo haze ? evI zaMkA na thAya. samyaktvanAM pAMca bhUSaNa H (1) prabhAvanA thavAnI bhAvanA. (2) heyane heya ane grahaNa karavA yogyane grahaNa karavA yogya samaje. (3) dhI2ja. (4) samyaktvaprAptimAM harSa. (5) tattvavicAramAM pravINatA. (bo-1, pR.151) game teTalAM zAstro zIkhelo hoya, tapa karato hoya, saMyama pALato hoya, paNa samyakdarzana na hoya to patharAnA bhAra jevuM che; ane jo samyakdarzana hoya to e ratna jevAM che. jema koi moTo patharo lai veMcavA jAya to be-cAra AnA maLe ane koi eka nAnuM sarakhuM ratna laine jAya to karoDo rUpiyA maLe; tema samyaktva hoya to badhAM vrato ratna jevAM che; nahIM to bhArarUpa che. (bo-1, pR.289, AMka 38) D krodha, mAna, mAyA ane lobha divase-divase ochAM karavAno puruSArtha kartavya chejI. jene samakita, sAcI zraddhA pragaTa karavAnI bhAvanA hoya teNe - 'kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSa abhilASa; bhave kheda, prANIdayA, tyAM AtmArtha nivAsa.'' Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240) A gAthAno vicAra karI, zAMtimAM vizeSa rahevAya, IcchAo alpa thAya ane zarIra, bhoga ane bhava pratye vairAgya jAge, tevI vicAraNA ane AcaraNa kartavya che. AvI yogyatA Avya, sadgurunA yoge bodhanI prApti thaye, jIvane AtmajJAna ke samyaphadarzana pragaTe che. te vicArI vairAgya-upazama vadhArazojI. (bI-3, pR.782, AMka 999) asAra ane phasAvanAra, evA saMsArathI jenuM mana upazama pAmyuM che, jaDa vastuothI niraMtara udAsInatA jene vartatI rahe che, sadgurunAM vacano amRtatulya lAge che ane tenuM ja jenA AtmAne sadAya poSaNa maLyA kare che, tene dhanya che. samakita pAmavAne tevA jIva yogya bane che. (bo-3, pR.760, AMka 961) | nara, tiryaMca, deva ane nArakI - e cAre gatimAM samakita thaI zake che. eka to bhavya hoya; jene mana prApta thayuM hoya; jene vizuddhilabdhi (sArAM kAma karavAmAM utsAha) prApta thaI hoya; UMghamAM ke svapnamAM samakita na thAya, tethI je jAgRta hoya; jene paryApti pUrI thai hoya ane jene ardhapagalaparAvartanathI vadhu saMsAra bAkI rahyo na hoya; eTalI yogyatA hoya tyAre jIvane samakita prApta thAya che. sAtamI narakamAM paNa koI jIva tyAM ghaNuM duHkha hovAthI samati pAme che. have tyAM to koI upadeza denAra nathI, chatAM samakita thAya che. koI ema kahe ke mAre Aje ja samakita karavuM che, marI jauM paNa samakita to prApta karavuM ja, ema karyAthI na thAya. e potAnA hAthanI vAta nathI. ene mATe yogyatAnI jarUra che. ghaNI yogyatA vadhe tyAre thAya che. puruSArthathI ja mukhyapaNe thAya che, paNa e ekadama thatuM nathI. karmonI sthiti ochI thAya tyAre thAya che. jene pUrve bAMdhelAM karmonI sthiti aMtaHkoTAkoTI sAgaranI thaI jAya che, tene ja samakita thAya che. AsannabhavyapaNuM, manasahitapaNuM, karmanI vizeSa nirjarA ane vizuddha pariNAma - e samatvanAM aMtaraMga kAraNa che. (bo-1, pR.287, AMka 35) samyaphadarzana pAmavAnI yogyatAnAM pAMca kAraNo, krama ke bhUmikAonuM zAstrIya nAma labdhi che. (1) layopazama labdhi, (2) vizuddhi labdhi, (3) dezanA labdhi, (4) prAyogya labdhi ane (5) karaNa labdhi. (1) kSayopazama labdhi : vizaddhabhAvanA baLe, pUrve bAMdhelAM karmanA rasamAM (phaLamAM) dareka samaye anaMtagaNI hAni thatI jAya tevI bhUmikA, eTale karma AkaruM phaLa ApatAM hatAM, te maMda thavA lAge tevI yogyatA ane tevA bhAvarUpa puruSArtha. (2) vizuddhi labdhiH uparanA puruSArthanA baLe kliSTa-bhAre karma dUra thatAM, zAtA vagere zubha karmabaMdhanuM nimitta bane, pApa baMdhAya tevA bhAva pratye virodhabhAva athavA aNagamo thAya. (3) dezanA labdhiH yathArtha tattvano upadeza, tevo upadeza denAra AcArya AdinI prApti tathA temaNe upadezelA arthane grahaNa karavAnI, dhAraNa karavAnI ane vicAraNA karavAnI zaktinI prApti thAya tevI bhUmikA. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (241) (4) prAyogya labdhi: pUrve bAMdhelAM karmonI sthiti TUMkI karI, koDAkoDI sAgaropamathI kaMIka ochI karavI (aMtaHkoDAkoDI) ane navAM baMdhAtAM karmo paNa vizuddha pariNAmanA yoge, aMtaHkoDAkoDI sAgarathI vizeSa lAMbI sthitinA na baMdhAya tevI dazA. A cAra bhUmikA anaMtavAra jIva prApta karI cUkyo che. (5) karaNa labdhi : anAdi mithyAdraSTi bhavya jIva ke eka vAra samakita thayA pachI pAcho mithyAvRSTi thaI gayo hoya tevo jIva samyakdarzana pAmavAnI abhilASAvALo, zubha pariNAmanI sanmukha thayelo eka aMtarmuhUrta (be ghaDImAM kaMIka ochuM) sudhI anaMtaguNA samaye-samaye vadhatAM vizuddha pariNAma karato, saMkleza pariNAma dUra karI, kaSAyanI maMdatA karato jato, vardhamAna zubha pariNAmanA baLathI sarva karmanI prakRtionI sthiti ghaTADato, azubha prakRtiono rasa ghaTADato, zubha prakRtiono rasa vadhArato, traNa karaNanI (samyakdarzana prApta karAve tevA AtmabhAvanI) zarUAta kare che. AmAM paheluM karaNa yathApravRttikaraNa che. tenI hada sudhI jIva anaMtIvAra AvI, pAcho pharI jAya che, maMda puruSArthI thaI jAya che ke samakita thaI gayuM ema mAnI bese che ke koI anya matamatAMtaramAM taNAI jAya che; paNa je karaNa labdhi chellI che temAM pravezI AgaLa vadhato nathI, vadhyo nahIM. karaNa labdhi vaDe, be ghaDI pUrI thatAM pahelAM samyakatva thAya che. traNa karaNa : (1) yathApravRttikaraNa vakhate alpazuddhi hoya che. pahelAM kadI prApta na thayAM hoya tevAM pariNAma pAmavA, tenuM nAma yathApravRttikaraNa. (2) apUrvakaraNamAM samaye-samaye zuddhatara pariNAma thAya che, pahelAMnA karmonI sthiti ghaNI ghaTatI jAya che, anubhAga (rasa) azubha prakRtiono ghaTato jAya che ane guNazreNIsaMkramaNa nAmanI kriyAthI nirjarA thayA kare che, graMthibheda thAya che. (3) anivRttikaraNamAM eka samaye sAthe zarUAta karanAra sarva jIvonAM pariNAma sarakhe-sarakhAM vadhyA kare che - jema lazkarI kavAyatamAM sAthe paga, badhAnA UpaDe che tema. apUrvakaraNamAM thatI nirjarAno krama cAlu rahe che ane aMtarakaraNa nAmanI kriyA A karaNamAM kare che; eTale mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI karmono udaya eka aMtarmuhUrta sudhI na Ave tevo AMtaro pADI de che, ane mithyAtvanA traNa bheda karI nAkhe che : (1) pahelAM hatuM tevuM; (2) mizra = kaMIka ghaTatA baLavALuM, sAcI zraddhAnA bhegavALuM; (3) samakitamohanIya = jenA udayamAM samakitano nAza na thai jAya teTalA maMda baLavALuM. Ama thatAM sAcI zraddhA, samyakdarzanano udaya thAya chejI. kevaLajJAnI bhagavAne jIvanA sUkSma bhAvo ane karma upara tenI thatI asara darzAvI, te avasthAnuM varNana kareluM che. bahu ja saMkSepamAM pAMca labdhinuM svarUpa zAstrAnusAra lakhyuM che, te hAla vAMcI vicArazo. (bI-3, pR.541, AMka 593) yathApravRttikaraNa, apUrvakaraNa ane anivRttikaraNa nAmanA eka-eka karatAM vizeSa nirmaLa pariNAma, te, darzanamoha ane cAritramohanuM baLa ghaTADI, samyakatva ke zreNIne yogya, jIvane Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (242) banAve che.jI. tenI asara ka upara kevI thAya che, tenuM bahu sUkSma varNana zAstromAM che. tenA sArarUpa : pahelA aMtarmuhUrta kALa sudhI adhaHkaraNa ke yathApravRttikaraNa hoya tyAre cAra Avazyaka (jarUranI kriyA) bane che. (1) samaye-samaye anaMtaguNI vizuddhatA hoya; (2) eka-eka sUkSma, aMtarmuhUrte navA baMdhanI sthiti ghaTatI jAya, te sthitibaMdha-apasaraNa Avazyaka thAya; (3) samaye-samaye prazasta prakRtino rasa anaMtaguNo vadhe ane (4) samaye-samaye aprazasta prakRtiono anubhAga(rasa)baMdha anaMtamAM bhAge thAya; evAM cAra Avazyaka thAya. te pachI apUrvakaraNa (kadI nahIM thayelAM tevAM maMdamohavALA pariNAma) thAya che. teno kALa, yathApravRttinA kALano saMkhyAtamo bhAga che. temAM eka vadhArAnuM Avazyaka thAya che : eka-eka aMtarmuhUrte sattAmAMnA pUrvakarmanI sthiti ghaTADe te sthitikaDaka ghAta che; tethI nAnA eka-eka aMtarmuhUrta pUrvakarmano rasa (anubhAga) ghaTADe te anubhAgakAMDaka ghAta che; guNazreNInA kALamAM krame asaMkhyAtAnuNA pramANapUrvaka karma nirjarAne yogya banAve che, te guNazreNI nirjarA che. A apUrvakaraNa pachI anivRttikaraNa thAya che, teno kALa apUrvakaraNanA kALathI asaMkhyAtamA bhAge jANavo. temAM upara kahelAM Avazyaka sahita thoDo kALa gayA pachI anivRttikaraNa kare che. anivRttikaraNanA kALa pachI eka muhUrtamAM (be ghaDImAM) udaya AvavA yogya mithyAtvakarmano abhAva kare che, eTale te karmanI sthitine AghIpAchI kare che, eTale be ghaDI sudhI mithyAtva udayamAM na Ave, AMtaro paDe tevuM kare tene aMtarakaraNa kriyA kahe che. pachI upazAmakaraNa kare che, ityAdi kriyAthI be ghaDI sudhI mithyAtva udayamAM na Ave tevuM banyuM, te prathama upazama-samyakatva kALa che. patrAMka pa70mAM paramakRpALudeve mAtra jarUranA upAya jaNAvyA che. te karyAthI upara jaNAvelI, bhagavAne diThelI badhI kriyAo, ApoApa thayA kare che. A patramAM paramakRpALudeva lakhe che : "anitya padArtha (dahAdi) pratye mohabuddhi hovAne lIdhe AtmAnuM astitva, nityatva, ane avyAbAdha samAdhisukha bhAnamAM AvatuM nathI. tenI mohabuddhimAM jIvane anAdithI evuM ekAgrapaNuM cAlyuM Ave che, ke teno viveka karatAM karatAM jIvane mUMjhAIne pAchuM vaLavuM paDe che, ane te mohagraMthi chedavAno vakhata AvavA pahelAM te viveka choDI devAno yoga pUrvakALe ghaNI vAra banyo che, kemake jeno anAdikALathI abhyAsa che te, atyaMta puruSArtha vinA, alpakALamAM choDI zakAya nahIM. mATe pharI pharI satsaMga, sAstra ane potAmAM saraLa vicAradazA karI te viSayamAM vizeSa zrama levo yogya che, ke jenA pariNAmamAM nitya zAzvata sukhasvarUpa evuM AtmajJAna thai svarUpa AvirbhAva (pragaTa) thAya che. emAM prathamathI utpanna thatA saMzaya dhIrajathI ane vicArathI zAMta thAya che. adhIrajathI athavA ADI kalpanA karavAthI mAtra jIvane potAnA hitano tyAga karavAno vakhata Ave che, ane anitya padArthano rAga (kSobha) rahevAthI tenA kAraNe pharI pharI saMsAraparibhramaNano yoga rahyA kare che.'' patrAMka paracamAM paramakRpALudeva lakhe che : " "jIvane jJAnI puruSanuM oLakhANa thaye tathA prakAre anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA, lobha moLAM paDavAno prakAra banavA yogya che, ke jema banI anukrame te parikSINapaNAne pAme che.' Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (243 Ama gUDha zAstranI vAta paramakRpALudeve samajAya tevI spaSTa zabdomAM karI chejI. (bI-3, pR.236, AMka 232) jJAnInA pAya seve te, pAme che tenI ja dazA; battI jema aDaye anya, dIve dIvo ja thAya che. bIjA dehataNuM bIja, A dehamAM AtmabhAvanA; videha-prAptinuM bIja, AtmAmAM AtmabhAvanA. sadguru caraNa jahAM dhare, jaMgama tIratha teha te raja mama mastaka caDho, bALaka mAge eha. seve sadgurucaraNane, tyAgI daI nijapakSa; pAme te paramArthane, nijapadano le lakSa." ApanA sarva praznono Azaya, eka samyakdarzana kema prApta thAya e che, kAraNa ke tethI mokSamArga avazya prApta thAya che. teno uttara AtmasiddhimAM ane aneka patromAM paramakRpALudeve Apelo che. "kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSa abhilASa; bhave kheda, prANIdayA, tyAM AtmArtha nivAsa. kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSa abhilASa; bhave kheda, aMtara dayA, te kahiye jijJAsa. te jijJAsu jIvane, thAya sadgurubodha; to pAme samakitane, varte aMtarazodha.'' athavA Ave jyAM evI dazA, sadgurubodha suhAya; te bodhe suvicAraNA, tyAM pragaTe sukhadAya. jyAM pragaTe suvicAraNA, tyAM pragaTe nija jJAna; je jJAne laya moha thaI, pAme pada nirvANa." mahapuruSano niraMtara athavA vizeSa samAgama, vItarAgadhruta ciMtavanA ane guNajijJAsA darzanamohano anubhAga ghaTavAnA mukhya hetu che. tethI svarUpavRSTi sahajamAM pariName che." (860) anAdi svapnadazAne lIdhe utpanna thayelo evo jIvano ahaMbhAva, mamatvabhAva te nivRtta thavAne arthe A cha padanI jJAnI puruSoe dezanA prakAzI che. te svapnadazAthI rahita mAtra potAnuM svarUpa che, ema jo jIva pariNAma kare, to sahaja mAtramAM te jAgRta thaI samyakdarzanane prApta thAya; samyakdarzanane prApta thaI svasvabhAvarUpa mokSane pAme." (493) Ape vAMcela haze, tema chatAM TUMkAmAM, te paramapuruSe kaheluM ja, kahyuM che. (bI-3, pR.192, AMka 195) Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (244) T bane to AtmasiddhizAstra mukhapATha karI, teno ekAMtamAM vicAra karatA rahevA bhalAmaNa chejI, emAM jaNAvela che padamAM je niHzaMka thAya che, tene jarUra samyakdarzana thAya che, te sAcI pratIti che jI. (bo-3, pR.153, AMka 154). D je samIpamuktigAmI che, tene cha padanI zraddhA che. samyaktva lAvavuM paDaze. emAM kaMI ApavAnuM nathI, mAnyatA karavAnI che. AtmA sivAya kyAMya dRSTi rAkhavA jevI nathI. karma pratyethI vRtti aTakAvI, dharma pratye vRtti karavI. eTaluM karavAnuM che, to dharmAtmA thai jAya. samIpamuktigAmI thAya to mokSa jIvanI najIka Ave. paga mUkatAM pApa che, tene badale paga mUkatAM amRta thAya. draSTi na phare to samyaktva zAnuM? dehadraSTi chUTI AtmadraSTi thAya to samyakatva kahevAya. samakitIne jaDa ane cetana seLabheLa na thai jAya. vacce vajanI bhIMta paDI che, tethI A bAjunuM A bAju ane pelI bAjunuM pelI bAju thaI jAya. (bo-1, pR.240, AMka 130) anubhava arthe ja jJAnI puruSoe dharma prarUpyo che. mAMdo mANasa icche ke "have roga maTavo joie' to vaigha zuM kahe ? davA lezo ane te jema jema tenI asara roga upara karaze tema tema ArogyatA vadhatI jaze; paNa pathya, davA niyamita lIdhA karavI paDaze. AtmasiddhizAstramAM chelle kahyuM che : AtmabhrAMti sama roga nahi, sadguru vaidya sujANa; guru AjJA sama pathya nahi, auSadha vicAra dhyAna.' saddaguru vaidhe pote anubhavelI, kharekharI phAyado kare tevI davA "vicAra karavArUpa dhyAna''nI batAvI che. "kara vicAra to pAma." sAthe pathya paNa batAvyuM ke sadgurue karelA bodhane anusarIne vicAra kare, tenI karelI AjJA niyamitapaNe sAcA dile vizvAsa rAkhI uThAve, to AtmabhrAMtirUpI mahAroga maTe ane samyaphadarzanarUpa netra UghaDe, to sarvajJa bhagavAne kaheluM yathArtha samajAya. che padanA patramAM paNa anubhava thavA arthe lakhyuM che : ""anAdi svapnadazAne lIdhe utpanna thayelo evo jIvano ahaMbhAva (huM strI chuM, puruSa chuM, brAhmaNa chuM, vANiyo chuM, garIba chuM, dhanavAna chuM Adi), mamatvabhAva (mAro deha che, sagAM che, dhana che, ghareNAM che, kapaDAM che, ghara che, vepAra che Adi) te nivRtta thavAne arthe A cha padanI jJAnI puruSoe dezanA prakAzI che. te svapnadazAthI rahita mAtra potAnuM svarUpa che, ema jo jIva pariNAma kare, to sahaja mAtramAM te jAgRta thaI samyakdarzanane prApta thAya; samyakdarzanane prApta thaI svasvabhAvarUpa mokSane pAme. koI vinAzI, azuddha ane anya evA bhAvane viSe tene harSa, zoka, saMyoga, utpanna na thAya. te vicAre svasvarUpane viSe ja zuddhapaNuM, saMpUrNapaNuM, avinAzIpaNuM, atyaMta AnaMdapaNuM, aMtararahita tenA anubhavamAM Ave che. sarva vibhAvaparyAyamAM mAtra potAne adhyAsathI aikyatA thaI che, tethI kevaLa potAnuM bhinnapaNuM ja che, ema spaSTa-pratyakSa-atyaMta pratyakSa-aparokSa tene anubhava thAya che.'' (493) AthI vadhAre jJAnI puruSa zuM kahe ? jIva potAnI kalpanAo mUkIne "jJAnIe kahyuM che te satya che, jarUra mAre te ja mAnavuM che, nathI manAtuM te mAro doSa che.' ema mAnI, vAraMvAra jJAnIpuruSanAM vacano vicAravAthI, "te sAcAM che.' ema bhAsyA vinA nahIM rahe. AtmA, AMkha Adi indriyothI dekhAya tema nathI, mATe tevI jovAnI kalpanA mUkI daI, jJAnIe jevo jAmyo che tevo AtmA mAre Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (245) mAnavo che, eTalo draDha nirNaya karI, paramakRpALudevanAM vacano vAraMvAra vAMcazo, vicArazo to zraddhA baLavAna thatAM sarva saMzaya dUra thaI, niHzaMka te ja satya che, ema AtmA sAkSI pUraze. potAnI khAmI che te dUra karavI paDaze ane satsaMganA AzrayanI jarUra che. te paNa prApta thAya tema bhAvanA rAkhI, puruSArtha vadhAryA javAthI sau sArAM vAnAM banI rahezejI. (bo-3, pR.284, AMka ra74) D prathama to jIvane kaMI bhAna hotuM nathI, paraMtu puruSanI AjJA jIvane je mujaba maLI hoya, tenA upara draDha vizvAsa rAkhI, ArAdhana karyA karavuM. citrapaTamAM dhyAna rAkhavuM, mALA gaNavAmAM citta rAkhavuM, sapuruSanA zabdo tathA vacanomAM manane parovavuM. AvA anukramathI puruSArtha karatAM jIvanuM AgaLa vadhavuM thAya che, sapuruSanAM vacanonuM pariNamana thaI jJAnaprApti thAya che. kamapUrvaka je kAma thAya, tenuM phaLa AvyA sivAya rahe nahIM. jema ke, citrapaTamAM dhyAna rAkhavuM, te jhADanA mULane poSaNa ApavA barAbara che; pachI vacanomAM citta jAya, te choDa moTo thavA barAbara che; temAM vizeSa prakAre tallInatA AvatI jAya, te phUla thavA barAbara che ane pariNamana thaI AtmaprApti thAya, te phaLa khAvA barAbara che. sapuruSono upadeza eka ja vAta samajAvavA mATe judA-judA prakAre hoya che. jIvane yogyatA Ave, tema tema te samajAtuM jAya che. je jIvo puruSArthI che ane AgaLa vadhavAnA kramamAM hoya che, temane dararoja kaMI ne kaMI navuM ja mAlUma paDe che. AtmA badhuM jANI zake che, te potAnI vAta kema na jANe? vRttio jema jema zAMta thatI jAya che, tema tema potAne vizeSa prakAre samajAtuM jAya che. AtmajJAna thatAM agAu jIvane ghaNI bhUmikAo pasAra karavAnI hoya che. jema jema jIva UMcI bhUmikAe Avato jAya che, tema tema tene AnaMda Ave che. (bo-1, pR.18, AMka 21) "jagatanA abhiprAya pratye joIne jIva padArthano bodha pAmyo che. jJAnInA abhiprAya pratye joine pAmyo nathI. je jIva jJAnInA abhiprAyathI bodha pAmyo che te jIvane samyakdarzana thAya che." (358) dehAdi padArthonuM svarUpa jJAnI kahe che, te svIkAre, tene samyakdarzana prApta thAya che, evuM e be lITImAM jJAnIne kahevuM hoya tema bhAse chejI. jagata jene sukha mAne che ane jagata jene duHkha mAne che, te ja mAnyatA jenI rahI hoya, te jJAnIno Azrita nathI. jJAnInuM kaheluM jene sarva prakAre saMmata che, te jJAnIno Azrita ane samyakdarzanano adhikArI chejI. te vAraMvAra vicAravA yogya che). (bI-3, pR.465, AMka 489) 'paMtha paramapada boLo" e padamAM paramakRpALudeve jaNAvyuM che ke sarvajJa bhagavAne jaDa-cetana padArtho jema dIThA che tevI kharekharI khAtarI thAya, tene bhagavAne samyaphadarzana kahyuM che. mULamArga'mAM paNa te ja vAta, bIjArUpe kahI che ke sadagurunA upadezathI deha ane AtmA bhinna che ema je jJAnathI jaNAya che vA jJAnalakSaNathI jenuM svarUpa jaNAya che, te AtmAnI zuddha pratIti thavI, te samyakdarzana ke samakita che, ema bhagavAne kahyuM che. (bI-3, pR.213, AMka 2 11) Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) deha te ja huM, dehanA saMbaMdhI te mArA saMbaMdhI, deha rogI thAya tyAre huM mAMdo chuM ane je dehanI kriyA thAya te mArI ja kriyA thAya che - ene ja jJAnI puruSoe kharuM mithyAtva kahyuM che. have jo samakita karavuM hoya to ethI UlaTo pATha bhaNAya ke huM to AtmA chuM, deha nahIM; dehanA saMbaMdhI, te mArAM nahIM; dehanA rogathI mane roga nathI; deha saDe, paDe ke nAza thAya, tethI mAro nAza thavAno nathI. evo abhyAsa jyAre ekatAna thaIne samaye-samaye kare tyAre samakita thAya. prabaLa puruSArtha karyA vinA ane jagata pratyethI prema choDyA vinA, e abhyAsa Takavo muzkela che. evo je viveka, te mAtra manuSyadehamAM ja thAya che. bIjA koI dehamAM evI bhedabuddhi karavAno viveka Avato nathI. mATe A manuSyadeha che tyAM sudhI e vivekarUpI bhedajJAna karI levAya to pachI pastAvuM na paDe. (bo-1, pR.35, AMka 5) | tame samyakdarzana ane bhedajJAnane ekarUpe jaNAvyuM che, te eka rIte ThIka che, paraMtu - che dehAdithI bhinna AtamA re, upayogI sadA avinAza, mULa0. ema jANe sadguru upadezathI re, kahyuM jJAna tenuM nAma khAsa. mULa0 emAM sadgurunA upadezathI, temaNe jaNAvyo che tevo upayogasvarUpa, avinAzI evo huM AtmA chuM, ema vAraMvAra vRttimAM lAvI abhyAsa kare, tenuM nAma paNa bhedajJAna kahyuM che ane tenuM phaLa samyaktva paNa kaheluM che; eTale samyakdarzanane arthe jJAnIe karelI AjJA AtmAmAM pariNAma pAme tevo aMtaraMga puruSArtha, te bhedajJAnano abhyAsa kahevAya che. tenuM phaLa khAsa jJAna ane samyakajJAna baMne sAthe pragaTe che - jema baLadane baMne ziMgaDAM sAthe phUTe tema. Ape draSTi pheravavAno upAya pUchayo che, te e ja che. ati tIvra vairAgyasaha, te AtmabhAvanA kartavya chejI. koIka jIva kareDiyA karI AgaLa AvI jAya che, ema paramakRpALudeve kahyuM che. have DhIlA paDavuM nahIM, paNa vRddhamAMthI yuvAna thavuM, zarIrabaLanI temAM jarUra nathI, jhUraNAnI jarUra che. saMsAra jhera jevo lAge tevo vairAgya ane sadganA AtmAnI ceSTA pratye vRtti niraMtara vahe te puruSArtha; TUMkAmAM, jagatanuM vismaraNa ane sapuruSanA caraNamAM vRttinI lInatA kartavya chejI. (bI-3, pR.729, AMka 890) D pa.pU. prabhuzrIjIe kaheluM : 'abhavya jIvane agiyAra aMga bhaNyA chatAM samakita nathI te Ama samajavuM: duHkha Adi prasaMge jonAra te huM chuM, karmaphaLarUpa duHkha to zarIramAM che - ema bhedajJAna saru dvArA na thayuM, tethI agiyAra aMgano abhyAsa niSphaLa thayo. duHkhAdi vakhate dekhanAra judo rahe to samakita che.'' (upadezAmRta pR.339) A vAta vAraMvAra vicArI, dehathI bhinna AtmA paramakRpALudeve joyo che te mAre mAnavo che; A vAta khAsa lakSamAM rAkhavA yogya che, abhyAsa karavA yogya che, pakaDa karavA yogya che. - (bo-3, pR.741, AMka 962), D prazna : bhedano bheda eTale zuM? pUjyazrI : bhedano bheda to A badhuM bhinna-bhinna dekhAya che, te AtmArUpe jue, to bhedano bheda kahevAya. (bo-1, pR. 239, AMka 127) Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (247) T ApaNe vairAgya-upazamanuM baLa vadhArI, sadgurunA zaraNe, tenI AjJA prApta karI, Atma-oLakhANa karavAnuM cheja. 3TTU dhamAM bApa tavI' ema AcArAMgasUtramAM pATha che. jJAnInI AjJA jIvane prApta thaI nathI athavA teNe rUDI rIte AjJA uThAvI nathI, nahIM to janmamaraNa karavAnAM rahe nahIM. sapuruSanI zraddhA eTale A jJAnI puruSa AtmasvarUpane pAmyA che, te kahe che tema ja mokSamArga che, jo huM temanA kahyA pramANe varte to avazya mokSa thAya, evI AtmajJAnI guru pratye pratIti thAya, tene bIjarUci samyakatva kahe che. tattvArtha zraddhAnuM te bIja che. evA puruSano yoga thaye, tevI zraddhA thaye, jIva dehAdi padArtho pratyenuM mAhAsya bhUlI, AtmaprApti mATe tenI AjJAe puruSArtha kare to paramArtha samyaktva ke AtmaprAptirUpa zuddha samyaktvanI tene prApti thAya che; kAraNa ke jenA caraNane te upAse che, tenI dazAne, te bhaktinA phaLarUpe pAme che. jo puruSa para jIvane pratIti Ave to tenI AjJA zI che ? mane kyAre prApta thAya ? te zuM karavAthI saphaLa thAya ? ema mumukSu jIva vicAre che, teno puruSArtha karavAmAM vIrya phorave che. bIjAM tene vighna karanArAM kAraNo pratye upekSAbhAva rAkhI, tene gauNa karI A bhavamAM puruSanI AjJA mATe deha gALavo che, evo draDha nizcaya kare che. puruSa pratye prema vadhe tevAM nimitto satsaMga AdinI upAsanA kare che, ane eTalo baLavAna thAya che ke 'Artha sAdhavami vA 4 patiyA - kArya sAdhatAM deha paDI jAya to bhale, paNa A bhavamAM samyakdarzana avazya pragaTa karavuM che, eTalI taiyArI te mumukSune hoya to puruSanI AjJA uThAvavAmAM DhIla na thAya, saphaLatA meLave. (bo-3, pR.147, AMka 147) jenuM citta satsaMga-sanzAstranA yoge saMsAranA bhAvothI palaTo khAI, sadguruzaraNamAM karyuM, jagata jhera jevuM jenA cittane lAgyuM hoya, te jhAjho vakhata saMsAramAM rahI zake nahIM; thoDA bhave (paMdara to vadhAremAM vadhAre) tene mokSanI sarva sAmagrI prApta thAya, ema aneka puruSoe svIkAryuM chejI. tevI dazA AvyA pahelAM, ApaNe mATe paMdara bhava mAnI laie, te bhUla samajAya che. saMsAra pratyethI udAsInatA vadhAratA jaI, potAnA doSo dekhAya tema tema TALavA kaTibaddha thavAnI jarUra chejI, saMsAra nahIM ja game evI dazA Avya, saMsAra vadhe tevAM karma nahIM baMdhAya, e cokkasa che. hAla to paramakRpALudevanAM vacanane AdhAre vairAgya-upazama vadhAro, evI bhalAmaNa che. koI paNa prakArano potAnA saMbaMdhI mAnyatArUpa ahaMkAra karavo paDI mUkI, huM to pAmara chuM.' ema dhAro. paramakRpALudeva uparano vizvAsa dRDha karo. ATalA sudhI tenI kRpAthI avAyuM che, to nirAza thavA jevuM nathI; paNa ahaMkAra sUkSmapaNe paNa na poSAya, tevI kALajI rAkhI bolavuM, vartavuM ghaTe chejI. (bI-3, pR.718, AMka 872) D game tevA saMyogomAM paNa sadUguruzaraNa dayamAM rahe, tevA abhyAsanI A bhavamAM kamANI karI levI ghaTe chejI, sadguru karatAM koI paNa bAbata pratye vizeSa prema na thAya, eTaluM thAya to kazAnI phikara-ciMtA na rahe. teno mArga, alpa paNa kArya karatAM tenA upakAranI ke AjJAnI smRti karI, AtmA pratye vRtti vALavI, e che. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (248, mohI jIvone jema dIkaro na hoya tyAre mAre badhuM che, paNa eka dIkaro nathI ema rahyAthI, bIjAM sukha sukharUpa lAgatAM nathI, tema mumukSune samyakdarzana mATe rahyA kare to tene prApta karavAnI tAlAvelI lAge. tevA koine dIkaro thAya to ati harSa thAya che ane bIjAM duHkho AvI paDe, dIkaro paradeza gayo hoya to paNa mAre dIkaro che evI mAnyatAthI, potAne sukhI gaNe che; tema sadguruno yoga jene thayo che, teNe sasAdhana ApeluM je ArAdhe che, tene aneka prakAranI pratikULatAomAM paNa ema rahyA kare ke mane taravAnuM sAdhana to maLyuM che, bhale atyAre mArAthI jhAjhuM banatuM nathI paNa avasara Avye rAtadivasa tenI AjJAmAM ja rahevAya tema karavuM che. e satsAdhana pratye jene apUrva bhAva Ave che, tene bIjAM duHkho kaMI gaNatarImAM hotAM nathI. je AvI-AvIne nAza jarUra pAmavAnAM che, tenI phikara koNa kare ? sarva avasthAmAM rahenAra AtmA pratye vaLavAno upAya, sadgurunI kRpAthI maLeluM smaraNa che. temAM cittavRtti vizeSa rAkhavAthI zAMtinuM kAraNa thaze. (bI-3, pR. 248, AMka 242) T samyakdarzana thayA pachI naraka ke tiryaMcagati baMdhAya ja nahIM. pahelAM bAMdhelI hoya to te gatimAM javuM paDe. ajJAnadazAmAM AyuSyagatino baMdha thAya, te jJAnadazAmAM halako thaI jAya, taddana chUTI na jAya. gatinI paMcAtamAM paDavA jevuM nathI. e to jevI bAMdhI haze te Avaze, paNa A manuSyabhavamAM jo samyakdarzananI prApti thaI, to pachI mokSa bahu dUra nathI. mATe samyaphadarzana arthe sarva, banato puruSArtha kartavya che. darzanamoha gaye samyakdarzana thAya che, ane satpaSanA bodha vinA darzanamoha TaLe tema nathI. 'karma mohanIya bheda be, darzana cAritra nAma; haNe bodha vItarAgatA, acUka upAya Ama.' mATe satsaMga, sapuruSanA bodhane arthe game teTalI muzkelIo veThavI paDe te veThIne paNa, Atmahita A bhavamAM jarUra karI levuM ghaTe chejI. (bI-3, pR.194, AMka 195) D khetaramAM khAtaranI peThe vairAgyanuM baLa jIvamAM haze teTalI paramakRpALudevanI AjJA jIva ArAdhI zakaze. paramakRpALudeva jevo mArA upara upakAra karanAra, A bhavamAM koI nathI evo lakSa raheze to te mahApuruSanA uttama-uttama guNo temanA patro vagerethI vAMcatAM, te paramapuruSanI dazA vizeSa-vizeSa samajAze ane te puruSanuM oLakhANa thaye, anaMtAnubaMdhI Adi karmo dUra thaI, samyaktvanI prApti thavA yogya chejI. Avo mahad lAbha, A kALamAM, A bhavamAM ApaNane prApta thavA yogya che ema jANI, saMsAranA sarva padArtho karatAM paramakRpALudeva, temanAM vacano ane te dvArA samajI zakAya tevI, temanI AtmadazA pratye sarvottama prema pragaTe, tema kartavya chejI. A badhA mATe vairAgyanI jarUra chejI. jagatanA padArthomAM prema che te uThAvI, paramakRpALudeva pratye DhoLyA vinA, A saMsArasAgara tarI zakAya tema nathI. prIti anaMtI para thakI, je toDe ho te joDe eha; parama puruSathI rAgatA, ekatvatA ho dAkhI guNageha.' Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 249 A patra vAraMvAra vAMcI, temAM jaNAvelI bInA zraddhAne nirmaLa karanArI jANI, te prakAre vRttine vALavA, Apa sarvane namra vinaMtI chejI. (bo-3, pR.654, AMka 774) dharma vastu prANa jatAM paNa na choDavI. jJAnInI AjJA maLI to enI pAchaLa maMDI paDavuM. dharma arthe prANa paNa choDI devA che. deha to ghaNI vakhata maLyo ane maLaze, paNa dharma na maLe; evI dRDhatA Ave, tyAre samyakdarzana thAya. (bo-1, pR.248, AMka 140) D bhagavAne kahelA bhAvamAM pravartAya teTalo AnaMda mAnavA yogya che. pArakI paMcAta ochI karI, satpuruSanAM vacana satpuruSatulya samajI tenuM vAMcana, vicAra, bhAvanA, vinaya, bhakti Adi karatAM jIvane samyakdarzana thavAnuM kAraNa bane chejI. jema nAmuM roja lakhavuM paDe che, tema jatA divasano bhAvasaMbaMdhI hisAba (aDhAra pApasthAnaka AdinI divasanAM kAryo saMbaMdhI tapAsa), jarA khoTI thaine, karatA rahevA bhalAmaNa chejI. roja-roja doSa jovAnI vRtti raheze, to te doSo pratye abhAva thai, teno tyAga karavA jIva upAya leze. mATe AtmAne mATe khoTI thavuM paDe to temAM kaMTALavuM nahIM. nirdoSa thavA prayatna cAlu rAkhavo. (bo-3, pR.158, AMka 159) Ape patramAM AtmaniMdA jaNAvI, te vAMcI. te sarva doSo jema jaNAvyA che tema najare caDhayA to have tene jhAjho vakhata TakavA devA joitA nathI. dukAnamAM cora peTho ema jANo to pachI chAnAmAnA besI rahI, ene aMdarano mAla corI javA do ? 5.u.pa.pU. prabhuzrIjInA bodhamAM Ave che H "bhakti, dhyAna, svAdhyAya, ekadRSTi, bhAva, AtmabhAvanA e potAnuM dhana che. vedanI Ave che tyAre dhADapADuo, cora, lUMTArAo, te dhana lUMTI le che. to teve vakhate potAnuM dhana lUMTAi na jAya, mATe zuM karavuM ? vedanI-roga Ave che, tyAre (zAtAno) bhikhArI jIva bhIkhanA TukaDA jevI zAtAne icche che. sAmAyika, kAyotsarga, dhyAna, bhakti, tyAga, vairAgya, svAdhyAya karavA de nahIM - ema vedanI vighna pADe, tyAre zuM karavuM ? - lUMTArA to che. dhana chUTuM mUko to-to lUMTArAne lai jatAM vAra lAge nahIM, paNa koi tijorImAM mUkyuM hoya to lai javAya nahIM. tema upAya zuM karavo ? tapa, japa, kriyA mAtra karI cUkyo. phakta eka A jIvane samakita AvyuM hoya to badhuM AvyuM. badhAno upAya eka samakita che. samakita AvyuM hoya to kaMi lUMTAya nahIM. beThA-beThA joyA karIe. mATe jyAM sudhI vedanI nathI AvI, tyAM sudhI samakita, dharma karI le.'' (upadezAmRta pR.380) (bo-3, pR.317, AMka 308) I samyakdarzana sivAya badhuM citarAmaNa jevuM, ghaDImAM bhUMsAi jAya tevuM che. zAzvata mokSamArga de tevuM samyakdarzana ja, A bhavamAM hitakArI che. te sivAya badhuM, paththara para pANInA citra jevuM gaNavuM ghaTe che. (bo-3, pR.737, AMka 902) jyAM sudhI samakita na thayuM hoya tyAM sudhInI kriyA, japatapAdi badhAM sAdhano mokSane mATe nathI hotAM. samakita sivAyanuM badhuM jJAna, te kujJAna che; cAritra, te kucAritra che ane tapa, te kutapa che. (bo-1, pR.48, AMka 23) Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (250 manuSyabhava durlabha che. temAM mukhya kartavya to eka AtmAnI oLakhANa karI levAnI che. teno potAnI kalpanAthI nirNaya thAya ema na hovAthI, svachaMda rokI, sadgurunI upAsanA tathA bodhanuM zravaNa thAya to yogyatA vadhatAM yathArtha samajAvA yogya che. tethI jIvane puruSanA satsaMga ane bodhanI jogavAi maLe tema puruSArtha kartavya che. jIva bIjI badhI sAmagrI anaMtavAra pAmyo che, paraMtu eka samyaktvanI prApti na thaI. tethI A paribhramaNa TaLyuM nahIM. jo A bhavamAM eka samakita prApta thAya to jIva nirbhaya, niHzaMka thAya. (bI-3, pR.88, AMka 77) anaMta guNanA bIja sama, samyakdarzana sAra; vAraMvAra vicArIne, skraya viSe dRDha dhAra. (bI-3, pR.35ra, AMka 354) samyakatvanAM ATha aMga vAraMvAra vicArI, te bhAvanAe vartavA yogya che. te ATha aMga nIce pramANe che : (1) niH zakitapaNuM hiMsAmAM dharma haze ke ahiMsAmAM? kSaNikavAda sAco haze ke nityavAda? ItyAdi zaMkAo tajI, syAdvAda ane sarvajJa vItarAga viSe niHzaMkapaNuM, te prathama aMga che. (2) niSkAMkSitapaNuM : A loka-paralokamAM indriyanAM sukharUpa phaLanI icchA vinA dharmanuM ArAdhana karavuM; niyANuM, tRSNA, AzA, vAsanA na rAkhavI, te niSkAMkSita aMga che. niHspRhA, nirmohIpaNuM, e TUMkAmAM bIjuM aMga che. (3) nirvicikitsA : rogI, vRddha Adi dharmamUrtirUpa sapuruSanI sevA kare paNa glAni, sUga, durgAchA na ANe; nagnapaNuM, malinapaNuM Adi dharmAtmAnAM aMganA dharmasUcaka lakSaNone dUSaNarUpa na gaNavAM, paNa potAnA doSa pratye aNagamo rAkhI, te doSo dUra kare, te nirvicikitsA nAme trIjo guNa che. (4) amUDhadraSTi : revatI zrAvikAnI peThe kudeva, kuguru Adi IndrajAliyA camatkAra karanArathI ThagAya nahIM, bhrAMtimAM na paDe, hiMsAmAM dharma na mAne, laukika dharma - yAtrA, kriyA AdimAM gADariyA pravAhe na joDAya, zItaLA, pIMpaLA, dariyA Adi na pUje. laukika parva, utsavomAM dharma na mAne, rAga-dveSa-ajJAnathI rahita te deva, hisArahita sarvajJa bhagavAne bodhelo te dharma ane nigraMtha jJAnI gurunI mAnyatA rAkhavI, te amUDhavRSTi nAme cothuM aMga che. (5) upagUhana: potAnA guNanI prazaMsA na kare, paNa sadguNa prApta karyA kare; paranA doSa DhAMke; potAne doSa lAgyA hoya tenuM sadguru samakSa AlocanAhita prAyazcita le; potAnI niMdA kare ane paranI niMdA taje; sadganA guNa gAya; te upagUhana nAmanuM pAMcamuM aMga che. (6) sthitikaraNa : dharmamAMthI caLI jatAM, DagatAne dharmamAM sthira karavA upadeza, AhAra, dhana, sevA, davA vagerethI saMkaTamAM sahAya kare. dharmatyAga karAvanArAM nimitta kAraNo dUra kare. pote dharmathI Dage nahIM. sthiratA guNa, dhairya, sahanazIlatA, khamI khUMdavuM, vikalpomAM na taNAvuM, te sthitikaraNa nAme chaThuM aMga che. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 251) (7) vAtsalyatA : gAya jema navA jamelA vAchaDA upara prema rAkhe, tevo bhAva jinamArga ane sanmArge cAlanAra samakitI, vatI, muni, ArthikA Adi pratye rAkhe. tana, mana, dhana - dharma arthe jANe, te vAtsalyatA nAme sAtamuM aMga che. (8) prabhAvanA : satyamArgano udyota kare. vidvattAthI, tapathI, abhyAsathI, sadAcArathI tathA jinamaMdira, pratiSThA, tIrthayAtrA, lahANIo vagere vaDe dharmano mahimA vadhAre, te prabhAvanA nAme AThamuM aMga che. (bI-3, pR.48, AMka 33) 'T darzanamohano udaya na hoya tyAre zuddha samakitanI prApti thavAthI jIva niHzaMka, niHspRha, nirvicikitsAvALo, amUDha, upagUhana guNavALo, sthitikaraNavaMta, vAtsalya ane prabhAvanA karanAra bane che. A AThe aMga zuddha hoya tyAM samakitamohano udaya hoto nathI, tyAre te kAM to upazama-samakita ke kSAyika-samakitavALo hoya che; ane samakitamohanIyano udaya hoya tene kSayopazama samakita kahyuM che. (bI-3, pR.286, AMka 275) D "karbhe zUrA te dharma zUrA." choDavA beThA tyAre badhuM choDyuM. samyaphadarzana thayA pachI dharmamAM zUravIra thavAya che. (bo-1, pR.284, AMka 27) paramakRpALudeve lakhyuM che ke "AtmAne oLakhavo hoya to AtmAnA paricayI thavuM.' (85) pachI samyakdarzana thAya tyAre badhuM savaLuM. bAkI badhAM sUtro vAMcIne abhimAna kare ke ame to badhAM sUtro vAMcI lIdhAM che. prazna : badhAM zAstro vAMcatAM jIvane jJAna na thAya? pUjyazrI : kevI rIte thAya? ema hoya to pustaka paNa jJAnavALuM thaI jAya ! AkhuM pustakAlaya jJAnavALuM thaI jAya ! ajJAnadazAmAM dharma kare te badhuM ajJAna che. loDhA upara bhAta pADe topaNa loDhuM ja ne? kaMI sonuM na thAya. samyakdarzana vinA jJAna ajJAnarUpa kahevAya, cAritra paNa kucAritra kahevAya. ajJAnadazAmAM mithyAdarzana, mithyAjJAna ane mithyAcAritra anubhavAya che. prabhuzrIjI kahetA ke jJAnIthI ajJAna maTe, tyAre jJAnadazA Ave. jJAnadazAmAM samyakdarzana, samyakajJAna, sammacAritra che. jema suvarNa upara bhAta pADe te suvarNamaya ja che, tema jJAnInA badhA bhAva jJAnamaya ja che. (bo-1, pR.282, AMka 23) 0 DigrI meLavavA jevuM samakti nathI ke amuka pustako vAMcavAthI thai jAya. samyakdarzana apUrva vastu che. eTalAM pustako vAMce to thAya evuM hota to ghaNA samakitI thaI jAta. agiyAra aMga sudhI bhaNe toya na thAya, evuM durlabha che ane jhaTa paNa thaI zake che, paNa tene mATe ghaNI taiyArIo joIe. jJAnAvaraNIya evuM che ke gokhe to moDhe thaI jAya, paNa jJAnI puruSo mukhya darzanamohane kADhavAnuM kahe che. darzanamoha javA bodhanI jarUra che. ATalA kALa sudhI meM mAro kaMI vicAra karyo ja nahIM? e vicAramAM jIvane potAnuM astitva bhAse. tethI paheluM potAnuM svarUpa bhAse. upara karmarUpI mATI paDI gaI che, te Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pare UkhaDI jAya to AtmA pragaTa thAya ane jIvane lAge ke AtmA ja pahelo che. prabhuzrIjI pahelAM AtmA jotAM. game te vastu jue to kahe ke Aya mAro sAkSAt AtmA che, jonAra pote sAkSAt AtmA che. darzanamohano pahelo kSaya karavAno che. (bo-1, pR.288, AMka 37) prazna : agiyArame guNasthAnake Avelo jIva pramAdavaza paDI, pahele guNasthAnake AvI anaMtakALa sudhI paribhramaNa kare ane eka vAra samakita pAmelo jIva vadhAremAM vadhAre paMdara bhava kare, te kema ghaTe che ? uttara : eka vAra samakita pAmIne je samakita vamI na nAkhe, satithI paDI na jAya, paNa maMda puruSArthathI rAga-dveSa TALavAnuM kAma kare to vadhAremAM vadhAre paMdara bhava sudhImAM to sarva karmano te kSaya karI zake evuM samyaktvanuM baLa batAvyuM che; kAraNa ke ghaNAM karmo halakAM thaye, ardhapudgalaparAvartanathI kaMika ocho jene saMsArakALa che, tene ja samyaktva thAya che. e ardhapudgalaparAvartanakALa paNa ghaNo lAMbo che, temAM anaMta utsarpiNI-avasarpiNIkALa (cha ArA ke kalpakALa) thai jAya tevo che eTale ApaNA hisAbe anaMtakALa che. tethI anaMtakALa paribhramaNa kare ema kahyuM che. paraMtu, kevaLI bhagavAne teno aMta dITho che eTale tenuM cokkasa mApa ardhapudgalaparAvartanathI kaMika nyUna kahyuM che; eTale evo niyama bhagavaMte darzAvyo che ke jene eka vakhate samyaktvanI prApti thai, tene avazya mokSa thavAno. vadhAremAM vadhAre kALa, samyaktva aneka vAra vamI nAkhe topaNa ardhapudgalaparAvartana pUrNa thatAM pahelAM te mokSe jAya ja, evuM kevaLajJAnamAM bhagavaMte dITheluM, prarUpyuM che. (bo-3, pR.528, AMka 577) U prazna : zramaNa bhagavAna mahAvIrane nayasAranA bhavamAM samakita thayA pachI ghaNA bhava kema karavA paDayA ? paMdara bhavathI vadhAre kema thayA ? uttara H samyakdarzana jo vamI na jAya to vadhAremAM vadhAre paMdara bhava thAya; paNa jo vamI jAya eTale mithyAtvamAM jIva AvI jAya to kyAre pharI samyakdarzanano joga bane, te kahevuM muzkela che. tene mATe vadhAremAM vadhAre ardhapudgalaparAvartanakALa kahyo che. temAM aneka utsarpiNI-avasarpiNIkALa jato rahe che, eTale anaMtakALa paNa eka rIte, te kahevAya che. mATe zraddhA-bhraSTa na thavAya, tenI bahu kALajI rAkhavA jJAnIpuruSoe cetAvyA chejI. AzcaryanI vAta to e che ke eTalA lAMbA kALe paNa avazya samakita pAmI, jIva be ghaDImAM mokSe paNa jai zake che. AvuM AtmAnuM mAhAtmya jJAnIpuruSe varNavyuM che. eka vAra jo sAcA puruSanI, sAcA aMtaHkaraNe mAnyatA dRDha thai gai, tene vahelemoDe mokSa jarUra thAya che, evI samyakdarzananI mahattA che; te lakSamAM rAkhI paramakRpALudevanAM vacanone AdhAre vairAgya, upazama, tyAga, bhakti, smaraNa Adi AjJAnuM ArAdhana, zakti gopavyA vinA karyA karavuM ghaTe chejI. (bo-3, pR.718, AMka 871) samyakdarzananuM mAhAtmya lAgyuM hoya, samyagdarzana thayuM hoya, pachI zraddhA chUTI jAya topaNa jIvane vahelemoDe mokSe lai jAya che. gAyanA ziMgaDA upara rAino dANo rahe eTalI vAra jo samyakdarzananI Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sparzanA thai to vahelemoDe mokSe lai jAya che. AtmA AtmArUpe rahe to mokSa che. (bo-1, pR.268, AMka 5) 253 D samyakdarzana thayA pachI be ja gati baMdhAya che; manuSya ane deva. naraka, tiryaMca na baMdhAya. manaHparyavajJAna pAmela chatAM keTalAya jIvo nigodamAM paDayA che. samyaktva ane sarvasaMgaparityAga vinA mana:paryavajJAna na thAya; paNa pachI samyaktva vamI jAya ane jJAna AvaraNa pAmI jAya, tyAra pachI jIva eTalo nIco paNa paDI jAya che. mATe bhaDakatA rahevAnI jarUra che. (bo-1, pR.242, AMka 132) [] vacanAmRta patrAMka 397 kSAyika samyaktva saMbaMdhI che. te vAraMvAra vAMcavA, bane to roja vicAravA bhalAmaNa chejI. jJAnIpuruSoe kahevAmAM bAkI nathI rAkhyuM, A jIve karavAmAM bAkI rAkhyuM che; te jo ka2vAnI bhAvanAthI vAMcaze, vicAraze, bhakti ka2ze to kSAyika samakita thaze ane tIrthaMkaranAmakarma paNa bAMdhaze. samAdhisopAnamAMthI soLa kAraNabhAvanAmAM prathama darzanavizuddhi che. te paNa vicAravAthI samakita nirmaLa, dRDha ane kSAyika kema thAya, te samajI zakAya tema che. badhAmAM mULa kAraNa jJAnIpuruSano yoga ane jIvano prabaLa puruSArtha chejI. pU. sobhAgabhAi tathA pa.pU. prabhuzrIjIne paramakRpALudeva vinA eka kSaNa gALavI te maraNatulya lAgatI hatI. eTalI badhI virahavedanA temane lAgatI; te temanA patromAM jaNAya che, ke virahavedanA kahI jatI nathI ane sahI paNa jatI nathI. evI parAbhakti pAmyA vinA kSAyika samakita viSe samaja AvavI paNa durlabha che, to tenI prApti to ati dUra rahI. ''niraMtara udAsInatAno krama sevavo; satpuruSanI bhakti pratye lIna thavuM.'' vagere patrAMka 172mAM sAta kAraNo kahyAM che, te kSAyika samakitanAM kAraNa samajAya che; mArgAnusArI jIvane te hdayamAM vasI jAya tevAM che. chelle sahI karatAM paramakRpALudeva lakhe che : ''sarva kALa e ja kahevA mATe jIvavA icchanAra rAyacaMdanI vaMdanA.'' A ja paramakRpALudevane kahevuM che, te ja samajavA ane ArAdhavA jevuM che. (bo-3, pR.706, AMka 850) digaMbarImAM keTalAka mAne che ke kSAyika samakita hoya chatAM narakagati baMdhAi hoya to pahelI narake jAya. keTalAka mAne che ke trIjI narake jai zake. zrIkRSNa trIjI narakamAMthI nIkaLaze tyAre manuSyabhavamAM koi yoga na maLyA chatAM kSAyika samakita pAmaze. ekAMte bhagavAne kazuM kahyuM nathI. amuka apavAda hoya che, tenI jIvone khabara nathI. kazAyano Agraha rAkhavA jevo nathI. bhagavAna kahe te sAcuM kAraNa ke zAstro samudra jevAM che. huM kaMi jANato nathI, ema rAkhavuM. (bo-1, pR.222) D samyakdarzana game te gatimAM sAthe jAya, paNa cAritra sAthe na jAya. game teTaluM sAdhupaNuM hoya, agiyArame guNasthAnake gayo hoya toya deha chUTatAM cothe guNasthAnake AvI jAya. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (254) jJAnAvaraNIya karatAM mohano kSaya karavAno che. kSayopazamajJAnane khasatAM vAra na lAge; sAcuM samakita na jAya. mAnyatA mUkI de to jatuM paNa rahe. kSAyika na jAya. moTAmAM moTI kasoTI maraNa che. (bo-1, pR. 288, AMka 36). I ahaMkAra, matinI maMdatA, kaThora vacana, krodhaprakRti ane pramAda - A samakitano nAza karanArAM pAMca kAraNo che. pramAdane lIdhe AtmA maLeluM svarUpa bhUlI jAya che.' (25) bhagavAnane dayamAM rAkhavA hoya to kacaro kADhI nAkhavo paDe. zraddhA thaI hoya paNa evA doSa hoya to jatI paNa rahe. ahaMkAra thAya to samakita jatuM rahe. prazna : abhimAna thavAnuM kAraNa zuM? badhuM che to pArakuM. pUjyazrI : pArakuM nathI mAnyuM. mAruM nathI ema jene hoya, te abhimAna na kare. potAnuM mAnyuM hoya to abhimAna thAya. samyakatvanAM pAMca dUSaNa : (1) zaMkA : manamAM zaMkA rahe ke huM karuM chuM, te barAbara haze ke nahIM? loka jANaze to hasaze, nAma pADaze ema lokabhaya rAkhe. (2) kaMkhA eTale bhogarUci. (3) AgAmika kALanI ciMtA. (4) kuzAstrabhakti : jemAMthI AtmakalyANa na thAya evA kuzAstro vAMcavAthI paNa samyakatvane doSa lAge che. (5) kudevanI bhakti. (bo-1, pR.151) samyakajJAna T sadaiva, sadguru ane satadharma - e traNe tattvo yathArtha samajAya; ane AtmA tathA mokSamArgamAM upayogI sAta tattvo : jIva, ajIva, Asava, saMvara, baMdha, nirjarA ane mokSa - e sAta tattvonuM yathArtha jJAna thAya, te vyavahAra samyaphajJAna che. te jJAna, samyakdarzana sahita hoya to samyakajJAna nizcayathI gaNAya che, eTale AtmAne yathArtharUpe jANavo te nizcayathI samyakajJAna che, pustakonuM jJAna te vyavahArajJAna che. mokSamALAmAM tattvAvabodha pATha 82thI 98 vAMcavAthI upara lakheluM samajAzejI. (bI-3, pR.648, AMka 767) "paMtha paramapada boboe padamAM paramakRpALudeve jaNAvyuM che ke jaDa ane cetana padArthonuM svarUpa sabhyapramANa sahita jenAthI jaNAya ane jemAM saMzaya (AvuM svarUpa haze ke AvuM?), vibhrama (hoya tethI UlaTuM mAnavuM, chIpanA caLakatA kakaDAne cAMdI mAnI le tema), ane moha (bedarakArI chIpa haze ke cAMdI haze toya ApaNe zuM; pramAdane lIdhe nirNaya na thavo ke nirNaya karavAno vicAra paNa na Ugavo), e traNa doSo na hoya tene samyakajJAna kahyuM che. bIjArUpe "mULamArga''mAM kahyuM ke dehAdithI AtmA bhinna che, jJAna lakSaNavALo ane avinAzI AtmA che, evuM sarunA upadezathI jANavuM, te AtmajJAna ke samyakajJAna che. (bI-3, pR. 213, AMka 211) Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 255 T mokSanA prayojanabhUta sAta tattvane yathArtha jANavAM, te samyajJAna che. sAta tattvane ayathArtha jANe, te mithyAjJAna che. jJAnanA traNa doSa : (1) saMzaya : ThUMThuM hoya, te rAte mANasa jevuM dekhAya tyAre saMzaya thAya ke A zuM haze ? cokkasa na thAya, enuM nAma saMzaya che. (2) viparyaya : UMdhuM jANe; jema ke, deha te huM chuM, ema jANe. (3) anadhyavasAya : dehamAM koika che kharo, ema jANe. saMzayamAM DagamagatuM che, viparyayamAM UlaTuM jaNAya che ane anadhyavasAyamAM kaMika che ema lAge, paNa nirNaya nathI. mithyAdarzanane laine jJAna mithyA thAya che. mithyAtvano udaya hoya tyAre zAstro bhaNe topaNa ajJAna che; kAraNa ke zAstra bhaNIne je karavuM hatuM, te na thayuM. jIvane mithyAtva avasthAmAM mati, zruta, avadhijJAna hoya che, e mithyAtvanA udayathI kujJAna kahevAya che. samyakdarzana thAya tyAre te samyajJAna kahevAya che. samyadRSTi sarpane doraDI kahe, tethI kaMi mithyA kahevAya nahIM, kemake prayojanabhUta nathI; ane mithyAvRSTi sarpane sarpa ane doDIne doraDI jANe toya mithyA che. (bo-1, pR.141) ,, ''rAgAdi maTADavA je jANavuM, te samyajJAna che.'' (mokSamArgaprakAzaka, sAtamo adhikAra) (bo-3, pR.768, AMka 976) AtmAne dehathI bhinna avalokavAno abhyAsa paramagurunA vizvAse kartavya chejI. che dehAdithI bhinna AtamA re, upayogI (jANanAra) sadA avinAza, mULa ema jANe sadguru upadezathI re, kahyuM jJAna tenuM nAma khAsa. mULa'' e AkhuM pada vAraMvAra vicAratA rahevuM ghaTe chejI. (bo-3, pR.602, AMka 692) dehathI AtmA bhinna che ema sadgurunA upadezathI jANI, tenI pakaDa karatAM bhedajJAna thAya che. jene bhedajJAna thAya che, teno jarUra mokSa thAya che. je je jIvo mokSe gayA che, te sarva eka bhedajJAnanA ArAdhanathI gayA che; eTale te sarve bhedajJAna pAmyA hatA. satsaMga vinA AvI samaja AvavI durlabha che. ghaNA kALanA bodhe jema che tema samajAya che, ema paramakRpALudeva kahe chejI. satsaMganI bhAvanA vadhArI satpuruSe ApelA satsAdhanane sevatA rahevA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.168,AMka 171) ''che dehAdithI bhinna AtamA re, upayogI sadA avinAza, mULa0 ema jANe sadguru upadezathI re, kahyuM jJAna tenuM nAma khAsa. mULaO'' A samyajJAnanuM svarUpa kahyuM. teno lakSa karAvavA upadezachAyAmAM vistArathI vivecana karyuM chejI. ghaNI vAra loko paNa kahe che ke khoLiyuM piMjaranI peThe paDI rahe che ane jIva popaTanI peThe UDI jAya che; tathA zAstromAM paNa deha judo che, AtmA judo che evuM lakheluM paMDito vAMce che, upadeza kare che chatAM dehabhAva Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (25) chUTato nathI ane AtmazraddhA thatI nathI, tenuM zuM kAraNa? to kahe che ke ""ema jANe sadguru upadezathI re' jene AtmajJAna pragaTa che tevA sadUguruthI jo jANe, to AtmazraddhA thAya. koi kahe ke jJAnI pAsethI paNa ghaNI vAra ema sAMbhaLyuM, paNa kema coMTatuM nathI ? kema bhedajJAna thatuM nathI ? tenA uttaramAM yamaniyama'mAM kahyuM che : palameM pragaTe mukha Agalase, jaba saddagurucarna suprema baseM. tanase, manasuM, dhanasuM, sabase, gurudevanI Ana (AjJA) svaAtma base, taba kAraja siddha bane apano ................................. para prema pravAha baDhe prabhuse, saba Agama bheda sura baseM.'' ATalI yogyatA eTale sadguru pratye, sadgurunAM vacana pratye, te vacananA Azaya pratye prema, pratIti thAya to te ddhayamAM UMDuM Utare, nahIM to A kAne sAMbhaLI pele kAne kADhI nAkhe tevuM thAya chejI. (bo-3, pR. 203, AMka 203) samyaphacAritra 'rAga, dveSa, moha (ajJAna) maTe tevuM AcaraNa, e ja samyaphacAritra che." (mokSamArgaprakAzaka, sAtamo adhikAra) (bI-3, pR.768, AMka 976) D "paMtha paramapada bodhyo" e padamAM paramakRpALudeve jaNAvyuM che ke pAMca indriyonA viSaya tathA hiMsAno tyAga karI rAga-dveSa taje; tathA samyakdarzana hoya to tene zuddha cAritra ke samAdhino sadupAya kahyo che; athavA "AtmapariNAmanI svasthatAne zrI tIrthakara 'samAdhi' kahe che." (568). "mULamArgamAM paNa kahyuM che ke AtmAnI pratIti AvI, sarvathI bhinna asaMgasvarUpa jANyuM tevo sthira svabhAva pragaTavo, te zuddha vaSavyavahArathI bhinna (aliMga) cAritra jANavuM. te ja samAdhi che. (bo-3, pR.214, AMka 211) T sAdhupaNAnA sadAcAro, te vyavahArathI samyaphacAritra eTale sadAcAra che; ane samyakdarzana ane samyakajJAnathI yathArtha jANelA ane mAnelA AtmAmAM sthiratA thavI, tene (nizrayathI) samyAritra kahe che. mokSamALAmAM tattvAvabodha pATha 82thI 98 vAMcavAthI upara lakheluM samajAzejI. (bI-, pR.48, AMka 767) darzanamohanIya gayA pachI cAritramohanIya rahe, paNa te DhIluM paDI jAya che. cAritramohanA udaye rAga-dveSa thAya che, ema samyakatvI jANe che, tethI tene vadhAravAmAM tenI pravRtti thatI nathI. mahAmunine bAhya kAraNa hovA chatAM rAga-dveSa thatAM nathI. svarUpAcaraNa na thAya tyAM sudhI kharo vairAgya hoto nathI. anaMtAnubaMdhI jAya tyAre svarUpAcaraNa karavAnI zakti pragaTe che. e vinA cAritra, te mithyAcAritra che. (bo-1, pR.144, AMka 18) (1) sAmAyika, (2) chedopasthApanA, (3) parihAravizuddhi, (4) sUkSmasAparAya ane (5) yathAkhyAta - ema cAritranA mukhya pAMca bheda thAya che; paNa pariNAmanI dhArA samaye-samaye caDhatI, UtaratI ke Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (257) sthira rahetI hoya che, tenI apekSAe asaMkhyAta bheda cAritranA thAya che. te caDhatA-UtaratA kramane tAratamyatA kahe che. tara + ma = hoya tethI caDhiyAtuM thavuM, tethI paNa caDhiyAtuM utkRSTa thatAM sudhI thayA karavuM te tAratamya. (bo-3, pR.315, AMka 304) dharma 3 AtmAno svabhAva ja dharma che. te kyAMya bahAra nathI. nathI derAsaramAM, nathI zAstramAM. nathI koI guru pAsethI maLato ke nathI koI kriyAkAMDamAM. dharma to pratyeka AtmAmAM ja che. bhedadraSTithI joIe to samyakdarzana, samyaphajJAna ke samyaphacAritra kahevAya, paraMtu amedavRSTithI to mAtra AtmAnubhavarUpa ke jJAnacetanA mAtra che. cetyAlayano saMbaMdha, bhakti, zAstravAMcana, tIrthayAtrA karavI, gurunI saMgati, zrAvaka ke muninI kriyArUpa vyavahAradharma e sarva mAtra mananI prapaMca jALathI bacavAnA nimitta che. tethI te saMyogo hitakArI che; paraMtu je koI mumukSu e badhAM sAdhanone mULa dharma mAnI le ane zuddha Atmatattvane na oLakhe to mokSamArga te mumukSune hAtha lAge nahIM. mATe jaNAvavAnI jarUra che ke mULa dharma to AtmAno svabhAva che. janmajarAmaraNarUpI roga TALavAnI ane karmamaLa dhovAnI A eka adbhuta guNakArI davA che. tenI prApti saddaguru vaidya dvArA thAya ane tenI AjJA pramANe tenuM sevana thAya to jIva sadA sukhI rahe. kahyuM che ke "samyaphaSTi sarvatra sadA sukhI ane mithyAvRSTi sarvatra sadA duHkhI che.' ATalA kALa sudhI jenI kALajI nathI levAI, tenI kALajI have jAgrata thaI levA yogya che. (bo-3, pR.88, AMka 77). | dharma to vastu-svabhAva eTale AtmasvabhAva che, te jJAnIe jANyo che, te ApaNe jANavo che. A kALamAM jANI zakAya tema che. mATe jeNe jANyo che te paramakRpALudevanAM vacanAmRta anusAra, te jANavA ApaNe ekatra thaIe chIe, bhakti karIe chIe, maitrI, pramoda, karuNA, mAdhyastha Adi bhAvanA bhAvI banatA saAcAra, dAna, zIla, tapa vaDe AtmabhAva arthe puruSArtha karIe chIe, ATalo lakSa rAkhI, paramakRpALudevane zaraNe pramAda tajI, puruSArtha karIzuM to ApaNane jarUra saphaLatA maLaze. A mULa lakSamAM vighnakartA bhAvo dUra karavA paNa prayatna kartavya che. lokalAja, durAcAra, sAta vyasana, niMdA, kusaMpa, irSA Adi doSo tajavA uparAMta, amukane jJAnI mAnI levAnI utAvaLiyA vRtti paNa, jIvane avaLe mArge caDhAvI, mULamArgathI dUra rAkhe che. (bI-3, pR.117, AMka 112) | jenAM bhAgya hoya, tene sArI vastu sUjhe. saraLa jIva hoya, kuLadharmano Agraha na hoya, tene sArI vastu game che. dharmamAM paNa "mAro dharma' ema thaI jAya che; paNa jethI kalyANa thAya, te dharma che. (bo-1, pR.178, AMka para) 1 pariNati sudhAravI e ja dharma che. (bo-1, pR.280, AMka 19) | dharma-dharma jagatamAM sau kahe che paNa dharmano marma jANanAra jagatamAM durlabha che. mATe jIvanuM hita karavAnI jenI bhAvanA che, teNe bane teTalo satsaMga karI dharmanuM svarUpa sAMbhaLavuM, vicAravuM, pUchavuM ane tene mATe khoTI thaI nirNaya A bhavamAM karI levo ghaTe che. (bI-3, pR.52, AMka 770) Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (258) D dharmanuM svarUpa vicAravA arthe nIce lakhyuM chejI : ""he bhavya ! prANImAtra para dayA karavI, satya bolavuM, kSamA dhAraNa karavI, pavitratA samajavI, lobhano tyAga karavo, tRSNA ghaTADavI, ane samyaphajJAna tathA vairAgyarUpa saMpatti dhAraNa karavI e dharma che. adharmanuM svarUpa tethI UlaTuM che. jema prajvalita agnithI adhika saMtApa thAya che tema jIvone viSayomAM Asakti thavAthI sukhanI tRSNA vadhe che, tRSNAno tApa dUra karavAnI icchA karato jIva pApamAM tallIna thAya che ane dharmano DhaSa kare che. Ama dharma tarapha Sa rAkhIne adharma-sevana karavAthI jIva adhogati pAme che." (bI-3, pR. 258, AMka 252) "jeTalI utAvaLa teTalI kacAza ane kacAza teTalI khaTAza." A apekSita vAkya bahu vicAravAyogya che. AMdhaLI doDa svaccheda karyo dharma pragaTe nahIM, paraMtu mATS impo, mALA, tavo' Avo zrI AcArAMgamAM pATha che; jJAnInI AjJAnuM ArAdhana te dharma ane AjJAnuM ArAdhana te tapa che. paisAmAM ja citta bAMdhI rAkhavAthI jema dharma pragaTato nathI, tema paisA vagara vicArye veravAthI paNa dharma pragaTe tema nathI; paNa jJAnInI AjJA uThAvatAM dharma pragaTe che evo te vAkyano paramArtha vAraMvAra vicArI, jJAnInI AjJAnI mukhyatA dayamAM vase tema vartavA AkhI jiMdagI sudhI saMbhArI rAkhavA jevI zikhAmaNa zIkhI levI ghaTe chejI. (bI-3, pR.330, AMka 327) D kharo dharma paramakRpALudeve kahyo che te e che H chUTe dehAdhyAsa to, nahi kartA tuM karma, nahi bhoktA tuM tehano, e ja dharmano marma. e ja dharmathI mokSa che, tuM cho mokSa svarUpa; anaMta darzana jJAna tuM, avyAbAdha svarUpa." e ja bhAvanA vahyA kare tema vartavA bhalAmaNa che.jI. (bI-3, pR.759, AMka 957) | moha chUTe e kharo dharma che. mahAvIra bhagavAne zarIra tarapha joyuM nahIM. ene jatuM karI AtmAnI saMbhALa lIdhI. zarIra che, te mohanuM sAdhana che. zarIra uparathI moha chUTe to kAma thAya. (bo-1, pR.102) D AkhA jagatamAM moha, abhimAna che. sAco dharma pragaTa thAya to moha nAza pAme. anAdikALathI jALa phaMda che. te emanuM ema na chUTe, paNa sAco dharma Ave to chUTe. jema jema dharma pariName, tema tema mamatva vagere jAya che. alaukika sukha pAmavA dharmanI jarUra che. potAne mATe dharma karavAno che, ullAsa ane khaMta rAkhIne karavAno che. dharma na hoya to adhogati thAya. kyAMno kyAMya taNAI jAya, svapna jevuM che. dharma na hoya to jema jema puNyano vadhAre udaya thAya, tema tema vadhAre pApa bAMdhe. dharmathI kharAba mANasa paNa mokSane lAyaka thAya che. vRDhaprahArI pApa karanAro paNa mokSe jato rahyo. (bo-1, pR.244, AMka 136) Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (259) saMsAramAM sukhI che, evAne paNa dharma karavAnI jarUra che. garIba hoya te bhakti kare, ApaNe to paisA che, tethI sukhI chIe. duHkhI hoya te dharma kare, ema vicAravuM yathArtha nathI. saMsAranAM sukha ke duHkha, badhAM duHkha ja che. (bo-1, pR.289, AMka 38) T sahanazIlatA jIvane zAMti ApanAra che, emAM saMzaya nathI. pratikULa saMyogomAM tema ja anukULa saMyogomAM te TakI rahe to nakAmI Atmazaktino vyaya na thavA detAM AtmavIryane vadhAranAra thAya che. mAMdagImAM jema khorAka saMbaMdhI kALajI rAkhIe chIe tema saMyama arthe sAjA thayA pachI paNa vartAya to dharmamAM ghaNI anukULatA pratyakSa jaNAya che; tevI rIte pratikULa saMjogomAM jema AMkho mIMcIne bIjAnuM boleluM ke tiraskAra Adi sahana karIe chIe tema chatI zaktie anukULa saMyogomAM vairAgya sahita vartAya, jagatanA bhAvo pratye udAsInatA rahe to AtmA pAmavAmAM ghaNI anukULatA thAya. sukhakI sahelI che, akelI udAsInatA; adhyAtmanI jananI te udAsInatA." ema paramakRpALudeve paNa lakhyuM che te vicArI, udAsInatAno abhyAsa kartavya chejI. rAga ke veSamAM na taNAvuM ane samabhAva ke udAsInatAmAM rahevuM, tene jJAnI puruSoe sAco dharma kahyo che. (bI-3, pR.127, AMka 127) I puNya e dharma nathI. dharma to zubhAzubhabhAvano tyAga karI, zuddhamAM rahe tyAre thAya che. zuddhabhAvanI prApti karavI. zuddhano lakSa rAkhIne zubhamAM pravarte to zuddhabhAva prApta thAya. paramakRpALudeve koI kriyAno niSedha karyo nathI. samaja karavAnI jarUra che. AtmavicArakartavyarUpa dharma che. AtmA jAge tyAre gharma thAya. dharmamAM koIno adhikAra nathI. kare tenA bApano che. (bo-1, pR.158). D "zrImatu vItarAga bhagavatoe nizcitArtha karelo evo aciMtya ciMtAmaNisvarUpa, parama hitakArI, parama adbhuta, sarva duHkhano niHsaMzaya AtyaMtika kSaya karanAra parama amRtasvarUpa evo sarvotkRSTa zAzvata dharma jayavaMta vartA, trikALa jayavaMta varto." (843) AvA dharmanuM phaLa mAgavuM paDe tema nathI. ciMtAmaNi pAse ciMtavIe to phaLa Ape, paNa sAco dharma vagara ciMtavya, saMkaTa samaye paNa samAdhi pamADe chejI. dharma-ArAdhana vakhate paNa zAMti anubhavAya che ane AjJAnuM ArAdhana mokSa thatAM sudhI zAMtinuM kAraNa bane chejI. evI bIjI koI kamANI nathI. "paramazAMtipadane icchIe e ja ApaNo sarvasaMmata dharma che ane e ja icchAmAM ne icchAmAM te maLI jaze, mATe nizcita raho." (37) (bI-3, pR.506, AMka 547) | bhagavAne dharma be prakAre kahyo che : eka gRhastha dharma ane bIjo sarvasaMgaparityAga athavA munidharma. sarvasaMgaparityAga te sarvottama che. gRhasthAzramamAM ghaNI anukULatA nathI hotI. e kAjaLanI koTaDI samAna che. paramakRpALudeve moha to na karyo, paNa lokone jema sAruM lAge ema to rahevuM paDayuM ne? sarvasaMgaparityAgamAM anukULatA baha hoya che ane jo sarvasaMgaparityAga na thaI zakato hoya to gRhasthAzramamAM paNa dharmasAdhana karI zakAya che. (bo-1, pR.42, AMka 15) Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) D gRhasthAzramamAM dharma che, te hastinAnavat che. thoDoka dharma kare ane pAcho bIjA kAmomAM bhaLI jAya che. mATe paramakRpALudeve kahyuM che ke nivRttino upAya karavo. jIvane dharma pAmavA mATe kaMI ne kaMI nimittanI jarUra che. jema vADa vagara velo UMco caDhe nahIM, tema nimitta vagara dharma pamAya nahIM. (bo-1, pR.346, AMka 32) dharma traNa prakAre thAya che: (1) ApaNAthI bane teTaluM karavuM, (2) bIjA pAse karAvavuM, (3) A dharma kare che, te sAruM kare che, ema mAnavuM, evI bhAvanA karavI. sArAne sAruM jANe, te satyane svIkAryuM kahevAya. koIne dharma karatAM vigna kare to potAne aMtarAyakarma baMdhAya. saraLabhAvathI dharma karavAno che. (bo-1, pR.126, AMka 42) | dharmanI vyAkhyA cAra prakAre che : (1) dazalakSaNa dharma, (2) ahiMsA dharma, (3) vastu-svabhAva dharma ane (4) ratnatrayarUpa dharma. (bo-1, pR.103, AMka 19) 1 eka paNa zabda, jJAnInA dvArA maLelo, jIvamAM pariNAma pAme to jIvane te mokSe laI jAya che, e bhAvArthanuM eka adhyayana (73 phaLAphaLI parAkrama) uttarAdhyayanamAM che. temAM gharmazraddhA viSe kahe che: "dharmazraddhAthI jIva potAne gamatA viSaya-sukhothI virakta thAya che ane gRhasthadharma tajI sAdhupaNuM svIkAre che - sAdhaka bane che. e rIte chedana, bhedana, saMyoga, viyoga vagere zArIrika ane mAnasika duHkhono aMta lAvI avyAbAdha mokSasukha prApta kare che.'' A pramANe 73 bola jaNAvI, ekeka bolathI mokSa sudhI jIva kevI rIte jAya che, te batAvyuM che. paramakRpALudeve paNa kahyuM che : sAcA aMtaHkaraNe eka paNa puruSanAM vacanane grahaNa karaze te avazya zreyane pAmaze. (bI-3, pR. 207, AMka 205) D be mAsa vadhAre brahmacaryavrata pALavA vicAra raheto hoya to ApanA pitAnI saMmati laI paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa bhAvavrata laI levA bhalAmaNa chejI. sarvane anukULa rahI, temane rAjI rAkhI dharma ArAdhavAthI svaparahitanuM kAraNa jANI, ApanA pitAne kAne vAta nAkhavAnuM jaNAvyuM che, kAraNa ke te dharma karavAmAM vighna kare tevA nathI. potAne dharmanuM ArAdhana karavuM hoya to koI khALe tema jagatamAM nathI; paNa je kArya karIe temAM bIjAnI saMmati hoya to te vizeSa sAruM bane che. (bI-3, pR.247, AMka 240) D A hUMDAvasarpiNI kALa che, tethI dharmamAM ghaNAM vighno Ave che. mULa vastu para lakSa jAya, tene kazo jhaghaDo nathI. jovA jevo to eka AtmA che. pArakI paMcAtamAM paDe to pAra na Ave. (bo-1, pR.137, AMka 12) I abhyAsa mUkI devAnI utAvaLa karane yogya nathI. hAla je zIkho cho tethI vicArazakti khIlavAnuM kAraNa che, ane vicAra karyA vinA koI rIte dharmanuM ArAdhana thatuM nathI; ane AjIvikA jeTaluM kamAI zakato na hoya te adhUre abhyAse dharma ArAdhavA doDe to nahIM gharano, nahIM ghATano evA dhobInA kUtarAnI dazA tene prApta thAya. mATe AjIvikAnA sAdhana pUratI yogyatA prathama karI levI ane sAthe-sAthe dharmaprema paNa vadhAratA rahevuM. dharmane mUkIne koI kArya karavA yogya nathIjI. (bo-3, pR. 239, AMka 233) Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (261) I paramakRpALudeva upara jene gurubhAva hoya te bhAI ke bAI ApaNA dharmabhAI ke dharmabhaginI che. temanI sAthe vAMcana, patravyavahAra dharma arthe karavAthI lAbha ja hoya. bhAI tarIkeno moha ke patnI tarIkeno moha ocho karI, te paramakRpALudevane mAne che tethI tenAM dhanabhAgya che, mAre mAnavA yogya che. paramakRpALudeva tenA mAraphate mAruM kalyANa sUjhADaze evA bhAve vartavAthI dharmanI vRddhi thAya. A lakSamAM rAkhI dharmakarmamAM evI pravRtti karazo ke jethI Akhare chuTAya. chUTavA mATe jIvavuM che e dhyeya, nizAna ddhayamAM rAkhavA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.697, AMka 836). 0 dharma e zAMtinuM kAraNa che. sarvane zAMti prApta thAo evI bhAvanA ane banatuM vartana rAkhavuM ghaTe chejI. tethI bIjAne paNa koi vakhate dharmaprAptinuM kAraNa banavA yogya chejI. dharmane kAraNe kleza karavo nathI paNa samajAvIne, sanmArge dorIne dharma karavo tathA karAvavo ghaTe chejI. potAnuM AthI hita thaze ema jene AEyamAM bese, tene vagara kahyuM hita ke sukhanuM kAraNa game che, ane te prApta karavA prayatna kare che. mATe AcaraNa karatAM samajaNa upara dharmamAM vadhAre bhAra mukAya chejI. (bo-3, pR.786, AMka 1002). D dharma vastu bhAgyazALIne ja game che. pUrvanA saMskAra hoya tene game. duHkhamAM vadhAre lAbha thAya che. duHkha Ave tyAre dharma sAMbhare, smaraNamAM citta rahe. atyAre deha chUTe to jIva zuM laI jAya? kaMIka bhakti karI hoya, vAMcana-vicAra karyA hoya, te sAthe Ave. paisATakA kaMI sAthe na Ave. dharmanA bhAva karelA, sAthe Avaze. manuSyabhavamAM khAie, lahera karIe, evuM na karavuM. dharmathI AtmAnuM hita thAya che. jema jema dharmanI garaja jAgaze, tema tema dharma vadhAre samajAze. jIvane satsaMganI khAmI che. jeTaluM jIvavuM che, teTaluM sAruM jIvavuM che. te mATe mane satsaMga thAya to sAruM, evI garaja rAkhavI. (bo-1, pR.130, AMka 11) je ApaNI vAta mAne tevA na hoya, temane dharmanI vAta karavA jatAM paNa vikSepanuM kAraNa bane che te lakSa rAkhI, bane tyAM sudhI dharmanI bAbatamAM ochuM bolavAnuM thAya tema rAkhI, ApaNe ApaNA AtmAno uddhAra karavA puruSanI bane teTalI AjJAnuM ArAdhana karatA rahevAnI jarUra chejI. (bI-3, pR.349, AMka 351) T kaMIka pUrvanA saMskAra hoya to dharmanI garaja jAge che; nahIM to te vAta gamatI paNa nathI. jene dharmanI jijJAsA jAgI che, teNe satsaMga, sanzAstra ane sadAcArathI te poSavI ghaTe chejI. vAraMvAra varasAda thAya tyAre pAka thAya che, tema upara jaNAvelA puruSArthathI dharmajijJAsA puSTa bane che ane saphaLa thAya che. (bI-3, pR.18, AMka 717) T kAle zuM thaze tenI ApaNane khabara nathI, mATe je je kSaNa manuSyabhavanI jIvavAnI maLe che te ratnaciMtAmaNitulya gaNI jJAnInI AjJAmAM gALavAno draDha nizcaya karavo ghaTe che tathA deha-moha visArI dharmapremamAM citta coMTADavuM ghaTe chejI. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 22) mumukSajIve paraspara kema vartavuM, ekabIjAnI dharmabhAvanA kema vadhe teno vicAra karI, dharmalAbha tarapha vRtti draDha karavI ghaTe che. dhana to pUrvapuNyane AdhIna che, paraMtu dharma to jIvane chUTavAnI garaja jAgI hoya ane te pratye prabaLa kheMca hoya to ja TakAvI zakAya che. (bo-3, pR.745, AMka 921). D karALa kALamAM kAlanI kone khabara che ? thoDA vakhata pachI dhAmaNa taraphanA eka gAmamAM citrapaTanI pratiSThA karavAnI hatI, te bhAino deha chUTI gayAnA samAcAra AvyA che, mATe dharmanA kAryamAM DhIla kartavya nathIjI, "kAla karavA dhArato hoya te Aja kara, Aje karavuM hoya te hamaNAM kara." ema kahevAya che, te kharuM che. dhana karatAM dharmanI vizeSa agatyatA lAge ane nAzavaMta vastuo karatAM zAzvata vastu arthe vizeSa AyuSyano vakhata gaLAya tevo nirNaya ane tadanusAra puruSArtha jJAnIne vizvAse, tene zaraNe kartavya chejI. jene AvA kALamAM paNa dharmajijJAsA jAgaze, te to game tyAMthI, dUrathI paNa AvI, tenI AjJAnA ArAdhanamAM joDAI jaze ane kalyANano bhAgI banazejI. mATe ApaNe ApaNI jiMdagIne jo kImatI ane paramapuruSanI AjJA prApta thavAthI mahAmUlyavAna mAnatA hoIe to te vyartha nirarthaka kAryomAM vahI na jAya tema koI uttama kramamAM niyamitapaNe gALavI ghaTe chejI. dhana, strI, putrAdi potAnAM nathI chatAM potAnAM jyAM sudhI manAya che, tyAM sudhI te krama kema ArAdhAya? paramakRpALudevanI kahelI vAta mAnyA vinA, &yamAM jAgrata rAkhyA vinA koI kALe mokSanI prApti thavI saMbhavatI nathIjI, to DhIla zA kAmanI? A vAta vAraMvAra vicAravA yogya chejI. (bI-3, pR.463, AMka 486). sAMbhaLyuM ke zALA baMdha hovAthI tamAre ghera ja rahevAnuM thAya che; to, jo khetInuM khAsa kAma na hoya to, satsaMga arthe ja A vakhata maLyo che ema gaNI, ekAda-be mAsa (agAsa) AvIne rahevAnuM bane, tema goThavaNa karI levA bhalAmaNa chejI. bIjA vekezana upara mulatavI rAkhavA yogya nathI kAraNa ke kALano bharoso nathI. lIdho ke leze ema thaI rahyuM che. AkhuM jagata azAMtimAM baLyA kare che, temAMthI bacavA tathA citta koI bIjA hitakArI mArgane priya game tevuM TevAvA mATe keTalAka avakAzanI jarUra hatI ane che; te avasara prArabdhayoge hAla prApta thayo che to nakAmo vahyo na jAya. zaramamAM kema kAkAne kahevAya, vagere manamAM ApyA vinA spaSTa vicAra darzAvavo ke thoDo vakhata mAre agAsa rahevA vicAra che. manamAM, ahIM nahIM game, e Dara paNa rAkhavAnI jarUra nathI. ekAda divasa vakhate ema lAge, paNa jo amuka mudata mATe rahevAno vicAra haze to kema divasa gALavo teno kAryakrama goThavavAmAM banatI madada mArAthI thaze, te karavA vicAra che. pachI jema bhAvimAM haze tema thaze. ahIM AvI javAthI hiMmata, vicAra ane dhIrajamAM vRddhi thaze, mana zAMta thaze, vyAkuLatA ochI thavAthI mananI nirmaLatA vadhaze ane je karavA yogya bhAsaze te nizcitatAthI thaze, paNa mulatavI rAkhavAnI TevavALAne tenI zANI strIe zikhAmaNa ApI sudhAryo hato, evI eka kathA thoDA vakhata upara vAMcI hatI, teno sAra lakhuM chuMjI : Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 eka vaNika dhana kamAvAmAM kuzaLa hato, paNa vAparatAM tenuM citta cAle nahIM. tenI strI vicAravaMta hatI. te vAraMvAra kahyA karatI ke ApaNe jema dhana vaDe kapaDAM, khorAka Adi anukULatA meLavI sukhI thaie chIe tema bIjA, jemane jarUra hoya temane mATe ApaNuM dhana vaparAya to ThIka tathA ApaNuM khAsa dhana ke mUDI to manuSyabhava che, te divase-divase khUTI jatuM rahe che; teno satsaMga, satzAstrazravaNa, satsamAgama tathA satyavrata Adi arthe upayoga thAya to uttama gaNAya; paNa bairInuM kaheluM koNa mAne ? vaNika kahe, ''ThIka, ThIka, eno vakhata Avaze tyAre e karIzuM. enI zI utAvaLa che ?'' te sAMbhaLI strIe vicAryuM ke prayoga-yukti vinA te mAnaze nahIM, paNa tevo prasaMga Avye teno amala karavA teNe vicAra karI rAkhyo. thoDA divaso pachI te bhAi bahu mAMdA thai gayA eTale DokTarane bolAvI davA lakhAvI tathA davAkhAnAmAMthI davA magAvI kabATamAM rAkhI mUkI, paNa dardIne ApI nahIM. te vaNike utAvaLa karatAM kahyuM ke davA ANI che ke nahIM ? te bAie kahyuM ke hA, ANI che. to kema pAvI nathI ? ema teNe kahyuM, eTale bAi bolI, ''hamaNAM ne hamaNAM zI utAvaLa che ?'' tethI teNe kahyuM, '"kema marI gayA pachIthI pIvAnI davA che ?'' bAie kahyuM ke, "dharma karavAnI ApaNe utAvaLa nathI to davAnI utAvaLa karavAnI zI jarUra che ? zuM marI gayA pachI dharma karavA yogya che ?'' ke A vAta sAMbhaLI vaNikane vicAra Avyo ke AnI zikhAmaNa uttama hatI chatAM meM lakSamAM lIdhI nahIM; kAraNa ke 'so rUpiye aDhI zera kepha' kahevAya che tema te vakhate tenI salAhano vicAra karavAno mane avakAza paNa nahoto. A mAMdagIe te vakhata Apyo ane tenI salAha vicAratAM uttama lAge che; kAraNa ke AyuSya kSaNabhaMgura che to prathama dharmakartavya samajI levuM ghaTe che ane dharmaprema pragaTayA pachI yathAzakti karatA rahevAnI jarUra che. mATe A mAMdagImAMthI UThIne paheluM kArya mAre dharma samajavA satsaMga, satzAstra, sadguruno samAgama vagere AdaravAM dhaTe che. ema vicArI te bAinI yuktine dhanyavAda Apyo. pachI davA vAparatAM roga dUra thayo ane baMne bAi-bhAi satsaMgapremI banI, potAnI yathAyogya pharajo adA karavA lAgyA. jyArathI jIvane samajaNa Ave che tyArathI te potAnAM kapaDAM Adi vastuo saMbhALe che, sagAMkuTuMbIonAM mana sAcave che, dhana vagerenI vyavasthA vicAre che, kuTuMba-kIrtino vicAra karI vartana rAkhe che, dhaMdhA vagerenI kALajI rAkhe che; to dharmanI saMbhALa karavAnI tenI pharaja che ke nahIM, te satsaMga vinA sUjhatuM nathI. vahele ke moDe, kAma potAnI jAte ja karavuM paDaze. koi karI Ape, tevuM e kAma nathI. koine dhana na hoya to dhIranAra maLe, mAMdo hoya to cAkarI karanAra maLe, bhUkhyo hoya to khAvA ApanAra maLe, paNa potAnA AtmAnA hitanuM kAma koinA dvArA karAvI zakAya tevuM nathI. te to bApa kare to bApa pAme, putra kare to tene ja kAma Ave, strI kare to strInuM hita thAya; paNa eka kare ane bIjAne maLe tevuM AtmavicAramAM banI zake tema nathI. mATe vaheluMmoDuM e ApaNuM kAma ApaNe ja karavuM rahyuM, to temAM mulatavI rAkhavAmAM zo lAbha che ? ghara baLatuM hoya temAMthI jeTaluM bahAra kADhI, dUra mUkIe teTaluM baLatAmAMthI bacyuM; paNa kADhIzuM, kADhIzuM karatAM to badhuM baLI jAya, pachI zuM kAma Ave ? mATe bane teTalo bacato vakhata Atmahita sAdhavAmAM vAparavAnI kALajI samaju janoe rAkhavI ghaTe che. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24) chokaravAdamAM je vakhata gayo te karoDo rUpiyA Ave paNa pAcho Avato nathI, mATe samaya che te ja kharI saMpatti che. Time is more than money. e sUtra smRtimAM vAraMvAra ANI, dhana karatAM A amUlya avasara vadhAre kImatI gaNI, teno koI jJAnInI AjJA anusAra upayoga thAya tevI kALajI, puruSArtha kartavya chejI. (bI-3, pR.373, AMka 379) divase sUrya pazcima dizAmAM AgaLa vadhyo tyAM AthamatAM keTalI vAra? jotajotAmAM sAMja paDI jAya che. tema have kADhayAM teTalAM varSa kyAM kADhavAM che? "dharmanA kAmamAM DhIla kartavya nathI." e kahevata jAgRti Ape tevI che, paNa vicAra te upara thayA kare to ja. potAnI sAthe zuM Ave tema che? teno vicAra karI teno saMcaya karatA rahevAnI kALajI kartavya che. AmAM koinI siphArasa cAlatI nathI. karaze tenA bApanuM. (bo-3, pR.617, AMka 715) D zuM karavA jIva, A bhavamAM Avyo che? ane zuM kare che? te prazno roja sAMje, ekAMtamAM vicArAya to sAcuM pratikramaNa thAya ema chejI. bhUla jaNAya to jIva pAcho haThe; ane mAthe maraNa jhajhUmI rahyuM che, mATe dharmakAryamAM DhIla karavA yogya nathI. (bI-3, pR.769, AMka 978) karmanA udaya vakhate kevA bhAva zreyaskara che? kevA pariNAma rAtadivasa rahyA kare che? ane tenuM kevuM phaLa AvavA yogya che? e vicAra mumukSujIve vAraMvAra kartavya chejI. jo doSo dekhAze, te khUMcaze, to jIva jJAnIe davArUpa satsAdhana ApyuM che tene saMbhArIne turta upAya karaze; paNa jema khorAka vinA duHkha lAge che, dhana vinA duHkha lAge che ke koI aNagamatuM kahI bese to duHkha lAge che tevuM du:kha - dharma nahIM ArAdhIe to, nathI gamatuM evA duHkhathI anaMtagaNuM duHkha AvI paDaze evAM karma baMdhAze tenuM - lAgatuM nathI. tethI dharmakAryamAM pramAda thAya che; te nahIM karIe to Aje cAlaze ema kaMI aMze rahetuM hovAthI, avazya karavA yogya dharmakArya koI divase bhulAI paNa jAya che. mUMjhavaNabharyA prasaMge vadhAre sAMbharavuM joIe evuM je jJAnInuM kaheluM, tenuM mAhAsya joie teTaluM nahIM hovAthI, vIsarAI jAya che; nahIM to muzkelInA prasaMge kharo AdhAra to jJAnInAM vacana, tenuM prabaLabhAve raheluM zaraNa chejI. (bI-3, pR.465, AMka 490) koinA doSo tarapha nahIM jotAM, potAnA doSo joi, potAnA doSo TALavA sau prayatna karatAM rahezo ane potAne mATe "adhamAdhama adhiko patita, sakaLa jagatamAM huMya'' ema jotA rahezojI. moTA hoya temane mAna ApI, temane maLatA rahI, temanA guNo tarapha lakSa rAkhazo to dharma pAmavAnuM kAraNa banazejI. (bI-3, pR.219, AMka 216) skraya vairAgyavALuM, sadguru pratye bhaktibhAvavALuM ane koInuM bhUMDuM na icche tevuM banAvavAthI, dharmamAM aNadhArI madada maLatI rahe che. (bo-3, pR.131, AMka 13) T sAruM kAma karavuM hoya tene anukULa yuvAvaya che. have sArAmAM sAruM zuM che ? teno vicAra kare to AtmaprAptirUpa dharma ja sArarUpa nIkaLe che. ene mATe yuvAvaya ghaNI anukULa che. bALavayamAM samajaNa ochI hoya che ane vRddhAvasthAmAM kazuM thAya ja nahIM. mATe yuvAvayamAM ja dharma-ArAdhana karI levuM. maraNa kyAre Avaze, te ApaNe jANI zakatA nathI. ghaDapaNa dekhI zakAze, evo nizraya nathI. mATe tvarAthI anukULatAmAM kAma karI levuM. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25) prabaLa icchAvALA jIvo A kALamAM ghaNA ja ochA jovAmAM Ave che; mATe jene icchA utpanna thaI che, teNe to pachI e uttama kAmamAM pramAda karavo ucita nathI. (bo-1, pR.71, AMka 55). D manuSyabhava, yuvAna avasthA, pAMca indriyonuM baLa, Arogya Adi sAmagrI che tyAM sudhI dharma ArAdhI levA bhagavaMte kahyuM che. pachIthI vRddhAvasthA, vyAdhi, pIDA, indriyonI hAni, maraNa Adi azubha udayanA prasaMge dharma karavo haze topaNa nahIM bane. mATe jyAM sudhI jogavAI che tyAM sudhI pharaja bajAvI levA yogya che. ApaNuM dhAryuM kaMI thatuM nathI ane bananAra banyuM jAya che tyAM AtmahitArthe puruSArtha kartavya che, ema gaNI saMsAra-ciMtAo ochI karI, dharmano lahAvo laI levA yogya che. satsaMga, sapuruSano bodha, tenAM vacana-AjJA upAsavAnI bhAvanA niraMtara kartavya che. (bI-3, pR.53, AMka 38) jyAM sudhI vRddhAvasthAnI pIDA vadhI nathI, rogathI jIva gherAyo nathI, indriyo maMda paDI nathI ane bIjAM kAma thAya che tyAM sudhI dharmanuM ArAdhana ullAsabhAve karI levA yogya che, pachI nahIM bane. mATe saMsArI ciMtAo tajI, dehAdhyAsa ghaTADI, paramakRpALudevane zaraNe samAdhimaraNanI taiyArI kartavya che, koI karI Ape tema nathI. potAne ja karavuM paDaze. (bo-3, pR.712, AMka 862) T sukhanA prasaMgomAM dharma karavAnI kALajI rahetI nathI ane du:khanA prasaMgomAM icchA hoya topaNa banavuM kaThaNa paDe tema che, mATe jJAnIoe cetAvyA che ke jyAM sudhI vRddhAvasthA AvI nathI, rogothI gherAyo nathI ane maraNathI kaMThe prANa AvyA nathI tyAM sudhI kALajI rAkhIne he jIva! jeTaluM bane teTaluM dharmanuM ArAdhana karI le. pachIthI nahIM bane ane bhUtakALa vyartha khoyo ema padmAttApa thaze. (bI-3, pR.4pa3, AMka 472). 0 dehanI vyAdhinA niraMtara vicAra kartavya nathI, tethI to ArtadhyAna thAya; paNa jJAnI puruSanAM vacanomAM mana rokazo to dharmadhyAna thaze. (bI-3, pR. upara, AMka 770) T mAthe maraNa che, jotAM jhera che, paga mUkatAM pApa che ema vicArI AjanA divasamAM praveza karavAnI paramakRpALudevanI smRti bhUlI javA yogya nathI. je jIva pApathI Darato nathI, janmajarAmaraNathI trAsa pAmato nathI, te, je je kriyA dharmane nAme kare che, te badhA DhoMga ja che. puruSa pAse koI dharma pAmavAnI mAgaNI kare athavA tenI pAse rahI pagamAM paDIne sevA karato hoya ane te jo puruSe AjJA karI hoya tethI UlaTuM cAlato hoya to te jIva mahApuruSanA vacanarUpa jIbha upara paga daI cAlyo jAya che ema kahIe to khoTuM nathI. AjJA e dharma ane AjJA e tapa che." tenuM ullaMghana kare ane game teTalA, moDhe kAlAvAlA kare te zA kAmanA? evuM vartananuM kAyarapaNuM pragaTa karanArane paramakRpALudeve kahyuM che ke : maro bUDIne naro bAyalA, DhAMkaNImAM nAkhIne nIra; AryakIrtine jhAMkhapa dIdhI, eno baTTo tamane zira.'' AvAM kaThaNa vacana mahApuruSo, paththara jevA kaThaNa haiyAnA jIvone sanmArga upara lAvavA kahe che; tethI khoTuM nahIM lagADatAM, potAnA pApano pazcAttApa karI, bhUlyA tyAMthI pharI gaNo, jAgyA tyAMthI savAra. aghaTita kRtyo thayAM hoya to zaramAIne mana, vacana, kAyAnA yogathI te na karavAnI pratijJA le.'' Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (26) (puSpamALA-6) thayuM, te na thanAra nathI; paNa jeTalo kALa AyuSyano bAkI che te sadvartana ane sapuruSanI AjJAe jo jAya, to te mahAbhAgyanI nizAnI gaNAya. paramakRpALudevanAM vacana vAraMvAra vicAravA. (bI-3, pR.57, AMka 42) |dhanane mATe ATale badhe dUra jIvanA jokhame jaI puruSArtha karo cho ane dhana to maraNakALe ke te pachI kaMI kAma AvanAra nathI; paNa dharma-saMcayano puruSArtha karatA rahezo to te hAla zAMti ApI parabhavamAM paNa sAthe Ave evA puNya-saMcayane pragaTa kare tevo chejI, (bI-3, pR.30, AMka 360) D dharmane nAme dhana kharcavAnI jainomAM jUnI prathA paDelI che; te eka rIte ThIka che. je komamAM lobha vadhAre hoya tene lobha maMda karavA vizeSa upadeza Ape te vAjabI che ane dhanane sarvasva mAnanAra, dhanano tyAga karavA tatpara thAya to bIjo tyAga sahelo paNa thaI paDe, paraMtu AtmArthI jIva je je kare te AtmAnuM hita thAya tevuM kare. AtmArthe kare to dharma thAya, ema pa.u.pa.pU. prabhuzrIjI paNa kahetA hatA. vaLI ema paNa teozrI kahetA hatA ke kaMI dhanathI ja dharma thato nathI; kAyAthI vizeSa thAya che. sadAcaraNathI pravarte, kaSAya maMda kare, vinaya AdithI sarvane prasanna rAkhe; koI krodhamAM AvIne kaMI ayogya bolI gayo hoya te bhUlI jAya ane kSamA dhAraNa kare to cha mAsanA upavAsanuM phaLa pAme; Ama sat ane zIla tathA puruSa pratyenI zraddhAnI bahu bhAra daIne te vAta karatA hatA. (bo-3, pR.137, AMka 138) D Apa atre padhAryA tyAre bALakone dharmazikSaNa ApavA mATe nizALa kholavA tame vicAra jaNAvyo hato. te saMbaMdhI jaNAvavAnuM ke koI mumukSane bolAvI tenA hAthe zALAnI akhAtrIjane divase ja zarUAta karI do to judo divasa zodhavo maTe ane mAMgalika kAryanI zarUAtathI navuM varSa paNa zarU thayuM gaNAya. te viSe jema tamane ThIka paDe tema vicArazo. zuM bhaNAvavuM? keTalo kharca karavo ghaTe? vagere pUchavuM hoya to pU. sobhAgabhAI vagerenI kamiTI, Azrama taraphathI nizALo mATe nImelI che te salAha Apaze ane jarUra paDaye varSa Akhare kaMI madada paNa Apaze; te viSe tame paNa kaMika mAhitagAra cho, eTale roja ekAda kalAka chokarA-chokarIone abhyAsa karAve evA sArA vartanavALA zikSaka, mumukSumAMthI ke sarakArI gujarAtI zALA-zikSaka, koI maLI AvyuM maMdiramAM hAla eka kalAka varga bharavAnuM divase ke sAMje rAkhazo to sahelAithI te kAma zarU thAya tevuM lAge che jI. sevAbhAve kAma karanAra mumukSu maLI Ave tyAM sudhI sAruM, nahIM to koIne kaMI nAmano be-pAMca rUpiyAno pagAra Apavo paDe to tema karIne kharca karavAno nirNaya tyAMnA mumukSuvargano thato hoya to UgatI navI prajAne nizALe bhaNatAM ane bhaNIne UThI gayelAne AzIrvAdarUpa te zALA thai paDaze, ghaNA durvyasanomAMthI aTakaze, sabhyatA, viveka, vicAra, vinaya, bhakti zIkhaze ane jIvana sukharUpa gALavAnuM kAraNa te nizALa thaI paDaze. kAma hAtha laI tene khIlavanAra hoya to paisAnI aDacaNa nahIM Ave, te to game tyAMthI maLI raheze. mATe koI evA hoziyAra kAma karanAra mAthe laI zake tema hoya to akhAtrIja jevo bIjo sAro divasa jaDavAno nathI ema nakkI karI, A varSe te kAma zarU karavA bhalAmaNa chejI. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 267) paramakRpALudevanAM vacano game tenA kAnamAM paDaze topaNa te hitakArI ja thavA saMbhava che. tamArA nAnA gAmamAM to eka kuTuMba jevo saMpa rAkhI kAma levA dhAro to game tevuM kAma sahelAithI thaI zake. paragAma chokarA paraNAvI je vahuo Ave te ghaNIkharI abhaNa paNa hoya, tevAne akSarajJAna ane vIsa doharA Adi zIkhavavAnuM kAma A zALA kare to thoDA varSamAM tamArA gAmamAM koI abhaNa na rahe ane vIsa doharA Adi na jANatuM hoya tevuM paNa koi na rahe. nizALanuM kAma sAruM thAya ane lokone vizvAsa bese ke tyAM jAya te sudhare che to kAma saphaLa gaNAya. (bo-3, pR.273, AMka 266) I pU. ....e thoDA divasa upara dehatyAga karyo. temanI moTI uMmara hatI, chatAM mALA pheravavAno emaNe eTalo badho abhyAsa rAkhelo ke pathArImAM sUtAM hoya topaNa hAtha mALA pheravatA hoya tema cAlyA karato. pUche ke zuM karo cho, to mALA pheravuM chuM ema javAba ApatAM. bIjuM mAre have zuM karavAnuM che? ATaluMya nahIM karuM? ema kahetAM. zuM bolo cho ema pUche to maMtra bolI batAvatAM. A vAta gaI kAle sAMbhaLI, te uparathI vizeSa draDhatA thaI ke jeNe dharmanI saMbhALa jiMdagIparyaMta lIdhI hoya, tenI saMbhALa, dharma jarUra Akhara sudhI le che ane parabhavamAM paNa te sAthe Ave che. AvI agatyanI vAta jeNe visArI mUkI che ane dhaMdhA tathA vyavahAramAM je gUMcAI rahelA hoya te Akhare pastAya che, temaNe kaMI karyuM hotuM nathI, kaMI vizvAsanuM baLa hotuM nathI tethI maraNa vakhate nArakI jIvonI peThe pokAra karyA kare che; duHkhI thaI, zokasahita, vAsanAsahita marI adhogatie jAya che. Ama ghaNA prasaMgo najare joyA chatAM A jIva potAnI anAdinI vRtti palaTAvI, jAgyA tyAMthI prabhAta gaNI, dharmanuM zaraNa kema draDha nahIM karato hoya ? A manuSyabhava kamANI karavA jevI kharI mosama che, tene zAmAM vApare che te paNa jIvane lakSamAM rahetuM nathI. dekhatabhUlI'mAM anaMtakALa vyatIta thayo chatAM teno vizvAsa jIva tajato nathI, ane jethI jarUra AtmAnuM hita thAya, AMTA Ukale tevo jJAnIno mArga samajato nathI chatAM samajavA prayatna paNa karato nathI. baphamamAM ne baphamamAM huM samajuM chuM, mane khabara che ema mAnI ThagAyA jAya che. pa.pU. prabhuzrIjI kahetA ke gharamAM cora peThA tyAre zeThANI kahe, koI khAtara pADavA peThA che. zeTha kahe, huM jANuM chuM. A badhI milakata laI jAya che, to kahe, huM jANuM chuM. A gayA have to kaMI bUma pADo, UTho, aTakAvo; topaNa kahe, huM jANuM chuM. Akhare zeThANI akaLAyAM ane kahe, ""dhULa paDI tamArA jANavAmAM. badhuM gayuM toya tamAruM huM jANuM chuM e gAphelapaNuM gayuM nahIM." ApaNane cetAvavA AvA gatakaDAM, ghaNAM, te parama upakArI puruSa kahetA, paNa jIvane jAgavAno prasaMga na banyo; e ja batAve che ke jIva prayatna kare che paNa kaMIka evI bhUla rahI jAya che ke jethI Akhara saravALe tenI pAse kaMI bacyuM jaNAtuM nathI. te TALavA have kaMIka UMDA UtarI vicAravuM ghaTe che ane AkharanI taiyArI mATe vizeSa taiyArI karI rAkhavI ghaTe che, nahIM to kRpALudeva jevAe paNa bhaya darzAvyo che ke mAThuM thaze. mATe jAgrata thAo, jAgrata thAo evo pa.pU. prabhuzrIjIno bodha badhAne grAhya thAya evI bhAvanAsahita patra pUrNa karuM chuMjI, (bo-3, pR.554, AMka 612) | unmAda eTale dharmanuM abhimAna, te paNa pramAda che. dharma na kare toya khoTuM ane dharma karI abhimAna kare toya khoTuM che. badhe sAcavavAnuM che. roTalI tavA upara baLI na javA devI ane kAcI paNa na rAkhavI. dharma Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (268) karIne, tapa karIne pAchuM abhimAna kare ke meM tapa karyuM, huM tapasvI chuM to khoTuM che ane dharma na kare toya khoTuM che. (bo-1, pR.186, AMka 59) ID pUrve jIve je kaMI karyuM che, dharma karyo che, tenA phaLarUpe khAvA-pIvAnuM, badhuM maLyuM che. keTaluM puNya caDhayuM tyAre manuSyabhava maLyo ! vizeSa-vizeSa puNyanA udayathI satpaSano yoga maLyo. AMbo vAvyo hoya, kerIo AvI hoya te badhI ekadama utArI lauM ema karI, thaDasahita kApI nAkhe to kaMI pAcho AMbo Uge ke kerIo Ave? tema pUrve kaMIka karyuM che, tethI A bhavamAM badhuM maLyuM; paNa A bhavamAM dharma na kare ane mojazokhamAM khoTI thAya to bIjA bhavamAM zuM thaze? bIjuM badhuM to ahIM ja paDyuM rahevAnuM che. hamaNAM deha chUTI jAya to zuM sAthe Ave ? sAthe Ave evuM kaMIka karavAnuM che. (bo-1, pR. 270, AMka 7) I jJAnI puruSoe pokArI-pokArIne kahyuM che ke dharmathI vimukha rahyAnuM phaLa atyAre du:kha, viyoga ke garIbAirUpe jIva bhogave che ane te bhogavatAM jo koI satparuSano samAgama, teno bodha ke maMtra saMbhArI zubhabhAvamAM mana Avaze to AvAM duHkha pharI nahIM bhogavavA paDe; nahIM to anAdinA saMsArabhAvamAM ne bhAvamAM mana bhaTakyA karaze. zoka-harSa nahIM bhUle to-to AvA ne AvAM karmone AmaMtraNa ApaNe ApIe chIe, ema avazya mAnavuM. nahIM gamatAM evAM duHkha bhaviSyamAM paNa bhogavavAM paDaze, mATe cetIne dharmano sukhakAraka mArga dayamAM rAkhIzuM to sadguruzaraNe sarva sArAM vAnAM thaze. (bI-3, pR.146, AMka 146) jaina D jaina eTale rAga-dveSane jeNe AtmabhAvanAe jItyA, kSaya karyA ane kevaLajJAna pragaTAvyuM, te jinabhagavaMte prakAzelo mArga ke te mArge cAle, te jaina kahevAya che. AtmabhAvanAe eTale "huM dehAdi svarUpa nathI, ane deha strI putrAdi koI paNa mArAM nathI, zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya.' (92) paramakRpALudeve kaheluM che ke jaina (darzana) relanI saDaka samAna che ane vedAMta te sAthe kAcI saDaka, moTaranA rastA jevo mArga che. bIjA uparathI pahelA upara AvI zakatAM vAra lAge tema nathI. matamatAMtaranA jhaghaDAmAM vRtti jatI aTakAvI, AtmArthano lakSa rAkhavA vinaMtI chejI. (bo-3, pR.762, AMka 963) tatpa D tattva eTale padArtha eTale koI paNa vastu. tattva eTale svarUpa. bhagavAnanAM vacano vaDe rUpI-arUpI padArtho jaNAya che. badhA Agamono lakSa jIvane mokSa thavA mATe zuM karavuM, te kahevAno che. munie AgamarUpI AMkhothI AkhA jagatane jANe che. AkhA vizvanuM kevuM svarUpa che, tene cha dravya ane nava tattvamAM kahyuM che. (bo-1, pR.113, AMka 26) I anaMtakALathI jIva janmamaraNa karyA kare che, paraMtu zubha saMyogo pAmIne satsaMgayoge jIvane potAnA viSe vicAra karavAnI vRtti jAge che. huM huM huM karuM chuM, temAM huM kone kahuM chuM?' teno vicAra udbhavatAM Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169) sapuruSanI zodha karI, teno nirNaya te jJAnI dvArA karI le che eTale jJAnIe kaheluM AtmAnuM svarUpa tene mAnya thAya che : "che dehAdithI bhinna AtamA re, upayogI sadA avinAza, mULa, ema jANe sadguru upadezathI re, kahyuM jJAna tenuM nAma khAsa. mULa0'' "mULamArgamAM kahelAM jJAna, darzana, cAritrarUpa AtmA e sAta tattvanuM paheluM tattva che. jIvane karmano saMga che tethI baMdhadazAmAM che; te karmanuM mULa kAraNa jIvanA azuddhabhAva ane tethI pudgala-vargaNAnuM (jaDa, sUkSma paramANuonA jaththAnuM) AvavuM thAya che. te te jaDa-pudgala dravya ajIva che. tevA ja bIjAM AkAza, kALa, dharma (gatimAM sahAyaka), adharma (sthitimAM sahAyaka) ajIva dravyo che. Ama (1) pudgala (rUpa, rasa, gaMdha, sparza ane zabdavALA padArtho), (2) AkAza, (3) kALa, (4) dharma ane (5) adharma - A pAMca ajIva che. te bIjuM tattva che. jIvanA azuddhabhAva ane te nimitte AvatA paramANuonA samuhane Asrava nAmanuM trIjuM tattva kahe che. te azuddhabhAvane laIne AvelAM paramANu AtmAnA pradezonI sAthe, dUdha ane pANInI peThe, ekameka thaIne rahe che. tene cothuM baMdha tattva kahe che. mULamArga'mAM kahelA khAsa jJAna, darzana ane cAritrarUpa svabhAvamAM jIva rahe che tyAre saMvara nAmanuM pAMcamuM tattva prApta thayuM ema kahyuM che; tethI navAM karma-paramANu AvatAM nathI ke baMdhAtAM nathI. saMvaranA prabhAve pUrve bAMdhelAM karmo paNa AtmAnI sAtheno saMbaMdha choDIne anukrame kharI jAya che. dUdhapANIne ukALI, pANI bALI mUkIe tema pUrvakarma dhIme-dhIme baLI jAya che, tene nirjarA nAmanuM chaThThuM tattva kahe che. badhAM karma chUTI jAya tevA bhAva thaye, AThe karma AtmAthI chUTAM paDI jAya ane zuddha AtmadazA sadA kALa rahe, te avasthAne mokSa nAmanuM sAtamuM tattva kahyuM che. A sAta tattvamAM puNya ane pAparUpe be tattvo umerIne, koI-koI AcAryo nava padArthanI saMkhyA paNa kare che. AtmAne jANavo ane AtmArUpe vartavuM, e sarva tattvono sAra che; tethI mokSa- nizuddhatA prApta thAya che. (bo-3, pR.186, AMka 190) kALa D A kALanuM svarUpa kevuM che, te zrI mahAvIrasvAmIe temanI hayAtImAM varNavI batAvyuM, te sAMbhaLatAM ghaNA to muni banI, rAtadivasa dharmadhyAnamAM lAgI gayA; keTalAka tevI zaktivALA na hatA, te niyamita, amuka potAnA avakAza pramANe dharma ArAdhI zakAya, tevA maryAdAdharmane ArAdhavA lAgyA. badhAno lakSa evo hato ke evA haDahaDatA kaLikALamAM ApaNo janma na thAya. je vAta sAMbhaLatAM trAsa chUTe, tevA prasaMgomAM ApaNA rAtadivasa jAya che, chatAM trAsa chUTato nathI, chUTavAnI bhAvanA jAgatI Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (270) nathI, UlaTA te kaLikALane poSAya tema varcA karIe chIe, e keTalI mUDhatA che ! te vAraMvAra satsaMgamAM vicAravA yogya che). (bI-3, pR.532, AMka 582) 0 prazna paramArthanuM kSINapaNuM che, mATe vartamAnakALane duSamakALa kahyo che? ke duSamakALa che mATe paramArthanuM kSINapaNuM che? uttara : paramArthamArgane yogya puNyavALA bahu ochA jIvo hovAthI, A kALane duSama kahyo che. jIvonAM karmane laIne kALane paNa kalaMka lAgyuM che, paNa temAM jJAnIpuruSanI AjJA pratye ullAsabhAva rAkhI mokSa-puruSArtha karanArane kALanuM duSamapaNuM nathI; eTale paramArthanuM kSINapaNe moTe bhAge ghaNA jIvonA pApakarmanA udaye chejI. kALa koIno hAtha jhAlavA Avato nathI ke tane paramArthamAM nahIM pravartavA dauM ! paNa jIvanA aMtarAyakarmanA udaye tathA mithyAtvabhAvanA udaye tene saMsAramAM pravRtti karavAnuM sacetapaNuM varte che ane paramArthamAM pramAdI bane che. e jIvano ja vAMka che, kALano doSa nathI. sArAM nimitto na maLe tevo kALano prabhAva jIvanAM karmane laIne bane, paNa puruSArtha karavA dhAre to jIva temAM vahelomoDo phaLIbhUta thAya che. (bo-3, pR.778, AMka 992). siddhabhagavAna 0 prazna : siddhabhagavAnane koI paNa prakArano deha hoya? uttaraH sthULadeha, taijasa ane kAryaNa ema traNa prakAranAM zarIra saMsArI jIvone hoya che. tenuM kAraNa karma che; paNa ATha karmano nAza kare, tene traNe dehano abhAva hoya che. tethI siddhabhagavAnane azarIrI kahyA che; paNa temanA Atmapradezo chellA dehanA AkAre arUpIpaNe rahe che. AtmAne jJAnarUpI deha kahevAya che, te mAtra alaMkArI bhASA che. jJAna AtmAthI bhinna nathI, jJAnamaya ja AtmA che. (bo-3, pR.777, AMka 992) | "sarva jIva che siddhasama." jIvamAtra eka ja jAtinA che; paraMtu karmane AdhIna hovAthI judA-judA prakAra mAlUma paDe che. jema gADImAMthI UtarelA musApharo judI-judI jagyAe, potAnAM sagAMvahAlAMne tyAM jAya che, tema jIvamAtra karelAM karma anusAra tevI bhogya jagyAe jAya che. "te te bhogya vizeSanAM, sthAnaka dravyasvabhAva." paNa jema sAdhupuruSo koine tyAM nahIM jatAM, dharmazALAmAM utAro kare che, tevI rIte mukta AtmAo bIjI koI yonimAM nahIM jatAM siddhapadane pAme che. (bo-1, pR.12, AMka 15) tIrthakarabhagavAna D saMsAramAMthI jIvo chUTe ane mokSe jAya evI paNa icchA jemane spharatI nathI, 'savi jIva karuM zAsanarasI, isI bhAvadayA mana ullAsI.' - e bhAvo tIrthakara thavAnA hoya te pahelAMnA trIjA bhave eTale manuSyabhavamAM Agale bhave hoya tyAre karelI bhAvanAnA phaLarUpa tIrthaMkaranAmakarma baMdhAyuM hoya che, te prArabdha pUruM thavA arthe ja tIrthakarane upadezakArya hoya che; paraMtu "Ane tAruM ke Ane uddhAruM evuM Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (271) tIrthaMkara-avasthAmAM hoya nahIM. yaMtravat prArabdha apAve che. icchA e lobhano paryAya che, te to mohano kSaya thayA pachI hoya nahIM; tethI niHspRhapaNe zrI tIrthakara vaktA che. (bo-3, pR.298, AMka 837) | mumukSu sagAMvahAlAM karatAM paNa vadhAre hitakArI che. vAtsalyaaMga to paheluM joie. bIjuM kazuM na thAya ane vAtsalyabhAva rAkhe toya tIrthakaragotra bAMdhe. e guNa ApaNAmAM nathI, to lAvavo che, ema rAkhavuM. (bo-1, pR.331, AMka 79) D tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM hoya to kSAyika samakita hoya ja, ema nathI. kSayopazama samakita paNa hoya. tIrthakara kSAyika samakita ane traNa jJAna sahita ja janme, ema kaMI nakkI nathI. bhAyika te bhave paNa thAya. ekAMte bhagavAne kazuM kahyuM nathI. amuka apavAda hoya che, tenI jIvone khabara nathI. kazAyano Agraha rAkhavA jevo nathI. bhagavAna kahe te sAcuM kAraNa ke zAstro samudra jevAM che. huM kaMI jANato nathI, ema rAkhavuM. (bo-1, pR.222) | je vakhate tIrthakara vicaratA hatA, tyAre A jIva kyAMno kyAMya bhaTakato hato. have manuSyabhava maLyo paNa tIrthaMkarabhagavAnano yoga nathI. te mATe A maMdira che te samavasaraNa ane temAM pratimA che te tIrthaMkarabhagavAna che, evI bhAvanA karavI. bhAvanA karavAmAM nimitta che. (bo-1, pR.100, AMka 18). I "dIkSA le to tAruM kalyANa thaze evAM vAkya tIrthaMkaradeva kahetA nahotA. teno hetu eka e paNa hato ke ema kahevuM e paNa teno abhiprAya utpanna thavA pahelAM tene dIkSA ApavI che; te kalyANa nathI. jemAM tIrthaMkaradeva AvA vicArathI varyA che, temAM ApaNe cha cha mAsa dIkSA levAno upadeza jArI rAkhI tene ziSya karIe chIe te mAtra ziSyArtha che, AtmArtha nathI." (430) bIjuM, hitakArI vAta kahI batAvatAM paNa "tuM Ama ja kara' ema bhagavAna kahetAM nahIM, tathA AtmA saMbaMdhI upadeza paNa chadmastha-avasthAmAM tIrthakara karatA nathI. koinuM ahita thAya tevI AjJA mAgavA tIrthaMkara pAse koI jAya to mauna rahetA. eka mANase bhagavAnane khoTA pADavA, popaTanuM bacce hAthamAM laI, bhagavAna pAse jaI temane pUchayuM ke tenuM AyuSya keTaluM che? amuka divasanuM kahe to tene mAre DokuM maraDI mArI nAkhavuM evo nirNaya teno hato ane hamaNAM marI javAnuM kahe to tene uDADI mUkavAno vicAra karI rAkhyo hato. jene jJAnanuM abhimAna nahotuM, te bhagavAne kahyuM ke enuM AyuSya tArA hAthamAM che. evI kathA pa.u.pa.pU. prabhuzrIjI pAse sAMbhaLI hatI. AvA prasaMgomAM vItarAga je vacano kahetAM ryA che, tyAM ajJAnI jIvo taDaphaDa javAba daI potAnI alpajJatAnuM pradarzana kare che. (bI-3, pR. 226, AMka 222) duzamana be duniyA viSe, sau saMsArI sAtha; rAgadveSa e nAmanA, jIte te jaganAtha. prazna : zrI bhagavaMta tIrthaMkara paramAtmA janmathI ja AhAra letA nathI, to pachI devoe mokalAvela AhAra paNa kema laI zake? Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 uttara : zrI tIrthaMkarane AhAra levAnuM je pakSa ayogya mAne che te paNa, kevaLajJAna thayA pachIthI kavaLa-AhAra grahaNa karatA nathI, ema mAne che; janmathI ja AhAra nathI karatA evuM koi pakSavALA mAnatA nathI. janmathI zrI tIrthaMkarane dasa atizaya hoya che. temAMno eka atizaya evo che ke temane nihAra hoto nathI; eTale je AhAra le tenuM pariNamana zarIranA avayavo vagerene poSaNa pUratuM ja hoya che, eTale kacaro kADhI nAkhavAno hoto nathI. gRhasthAvasthAmAM te devoe ANelo AhAra kare che, paraMtu dIkSA lIdhA pachI gRhasthone tyAM AhAra le che, ane te vakhate suvarNa-vRSTi vagere Azcaryo devo taraphathI thAya che, evAM varNana zAstromAM che. zrI mahAvIra bhagavAne kevaLajJAna UpajavA pahelAM amuka divasa tapazcaryA karI che, amuka divasa AhAra lIdho che, evI gaNatarI zAstromAM che; eTale AhAra le che emAM zaMkA jevuM nathI; ane nihAra nathI thato e temano janmathI ja atizaya che. kevaLajJAna thayA pachI audArika zarIra parama audArika bane che ane AhAranI jarUra rahetI nathI, ema eka pakSa mAne che, eTale kevaLajJAna thayA pachI ghaNAM varSa sudhI AhAra lIdhA vagara zarIra TakI zake che; kAraNa ke aMtarAyakarmano kSaya thavAthI anaMta lAbha nAmano guNa pragaTa thAya che eTale zarIrane TakAvavA pUratAM tattvo ApoApa zarIramAM pravezatAM rahe che ane jUnAM tattvo dUra thatAM rahe che. A badhI zrI tIrthaMkaranI puNyaprakRtinI vAta thai, paraMtu tevA dehane laine te tIrthaMkara nathI; paraMtu paramAtmApaNuM jemane pragaTa thayuM che ane anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta sukha ane anaMta vIrya Adi anaMta guNo pragaTayA che ane jagatane kevaLajJAnathI jaNAyela satyano upadeza karavAthI jagata-jIvonuM ajJAna temanI kRpAthI dUra thAya che, te temano mahad upakAra che. zuddha caitanyasvarUpa je paramAtmAe pragaTa karyuM che, e ja ApaNane upAdeya che, ema jene vizvAsa pragaTayo che, te, paramapuruSanI AjJA ArAdhI A saMsArasamudrane tarI jAya che. mATe prathama to paramapuruSanA AtmAno vizvAsa karavAno che, tevo ja ApaNo AtmA thai zake ema che ane e ja dhyeya rAkhI ApaNe banato puruSArtha kartavya chejI. (bo-3, pR.645, AMka 765) na -- tIrthaMkaraadatta eTale zrI tIrthaMkare AgamamAM, gRhasthane ke sAdhune vartavA saMbaMdhI chUTa ApI che ke AjJA karI che, te AjJA pramANe varte to corI na kahevAya ane te tIrthaMkaranAM vacananuM ullaMghana thAya te pramANe varSe eTale koi vastu pUchayA vagara le ke tene na khape te grahaNa kare to te tIrthaMka2adatta che eTale zAstranA niyamane toDavAthI te gunegAra che, cora che; ane gocarI vagere sAdhu kare, te vakhate zAstranA niyamano lakSa rAkhIne lIdhuM hoya, chatAM guru ke guru samAna hoya tene batAvyA vinA je cIja vApare, te guruadatta kahevAya che. gurunI AjJAmAM pratyakSa puruSanI vAta che. tIrthaMkaranI AjJAmAM paraMparA zAstra anusAra vartananI vAta che. koi vastu levAmAM satzAstranI AjJA viruddha vartavuM te tIrthaMkaraadatta ane pratyakSa je guru che tenI AjJA vagara kaMi levuM te guruadatta che. baMne doSo, arpaNabhAva jene thayo che, temAM vighna karanAra che. (bo-3, pR.619, AMka 718) Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (273 vitarAgabhagavAna jene rAga, dveSa ane ajJAnano nAza thayo che, te vItarAga che. zuddha AtmA hoya tyAM vItarAgapaNuM che. AtmA mULa svarUpe sarva sarakhA che. zrI AtmasiddhizAstramAM chevaTanA upasaMhAramAM kahyuM che : sarva jIva che siddha sama, je samaje te thAya; saddaguru AjJA jinadazA, nimitta kAraNa mAMya.' "vItarAga zabda sAMbhaLatAM ke vAMcatAM ApaNI draSTi kyAM javI ghaTe ?' ema tamAro prazna che. tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke paramakRpALudevanAM vacane ApaNane jagADayA che, temano vacana dvArA paricaya ke mAhAbhya, ApaNane skrayagata thAya, tevuM bIjAM nAmo dvArA thavuM muzkela che. bAkI "jIvanakaLAmAM pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIne chevaTe paramakRpALudeve jaNAvyuM che ke, chapAyuM che ke vItarAgamAM ane amArAmAM bheda gaNazo nahIM. (bI-3, pR.390, AMka 397) D prazna : udAsInatA ane vItarAgatA eka ja ke phera che? uttara : te zabda vAparanAranA abhiprAya upara mukhya AdhAra che. jyAM je arthamAM vaparAyo hoya, tyAM te arthamAM samajavo ghaTe chejI. sarakhI dizAnA baMne zabdo che, chatAM zabda judA hovAthI artha paNa judo thAya che. sukhakI sahelI che, akelI udAsInatA." "adhyAtmanI jananI te udAsInatA." Ama baMne vAkyomAM kaMika arthaphera samajAya che. udAsInatAne, AtmabhAva pragaTavAnuM kAraNa bIjA vAkyamAM kahyuM che, "jaDathI udAsI tene AtmavRtti thAya che." eTale samyakdarzanamAM paNa vairAgyanI peThe udAsInatA (samatA) hoya che. mithyA samatAne nAme, tene koI apekSAe samyakdarzana thavAmAM vijJabhUta paNa kahI che. yathArtha udAsInatA (samatA) samyaphadarzana thaye gaNavA yogya che, ane samyakdarzananuM svarUpa paNa vItarAgatA che. vItarAgatA eTale rAga dUra thayelI dazA; kAM to anaMtAnubaMdhI saMbaMdhI rAga ke saMpUrNa rAga dUra thaye pragaTelI dazA vItarAgatA kahevAya che. vItarAgatA hoya tyAM rAga na hoya, rAganAM kAraNo dUra karyA hoya. udAsInatAmAM rAga AdinAM kAraNo hovA chatAM, sapuruSanA bodhe ke potAnI pragaTa thayelI dazAe rAga-dveSamAM taNAI na javAya, tevI dazA samajavA yogya chejI. paramakRpALudeve udAsInatAno artha samatA samajAvelo che ane samyakdarzanane vItarAgatA paNa varNavela che). te apekSA samajAyuM hita che). (bI-3, pR.567, AMka 638) || prazna pUrNa vItarAgatA te sarvajJatA to nahIM ja ne? uttaraH pUrNa vItarAgatA mohanIyakarmanA kSaye pragaTe che ane pachI aMtarmuhUrtamAM sarvajJatA pragaTe che; eTale pUrNa vItarAgatA, sarvajJapaNAnI samIpanI ja dazA che. tethI pUrNa vItarAga, sarvajJa alpa samayamAM thayA vinA rahe nahIM, tene sarvajJa kaho to khoTuM nathI. (bI-3, pR.776, AMka 991) "vItarAga zAsana viSe, vItarAgatA hoya; jahAM kaSAyakI poSaNA, kaSAya zAsana soya.' (bI-3, pR.31, AMka 741) Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 vItarAgabhAvathI saMvara thAya che. kaSAya ghaTe tethI saMvara thAya che. jeTalA rAga-dveSa ochA, teTalo baMdha ocho. vItarAgatA vadhe tema tema baMdha maMda thAya. jene chUTavuM hoya, tene koi para rAga ke dveSa karavAnA nathI. vItarAgadazAmAM jeTalI khAmI che, teTalo baMdha vadhAre paDe che. vItarAgatA sahita je vicAra thAya, te nirvikalpadazA che. dharmadhyAnamAM vastune samajavA mATe vicAra kare, e kaMi vikalpadazA nathI. vicAra na hoya / jJAna paNa na hoya. jyAM rAga-dveSa che, tyAM vikalpa che. rAga-dveSa rahita nirvikalpadazA che. vikalpamAM rAga-dveSanI hAjarI hoya che. rAga-dveSa rahita je vastuno vicAra kare, te vikalpa nathI. upayoga vAraMvAra phare, tenuM nAma vikalpa che. eka vastumAM upayoga rokAya, bIjI vastumAM upayoga na jAya, te dhyAna che. nimittane laine jene rAga-dveSa thAya che, tene AtmaciMtana rahe to rAga-dveSa ghaTe. nIcI dazAvALA jIvone e upadeza karyo che. dazA vadhyA pachI devalokanuM, narakanuM ciMtana kare to kaMi rAga-dveSa na thAya. vastune jANavAthI doSa nathI, paNa rAga-dveSa karavAthI doSa che. jeTalA aMze vItarAgatA che, teTalA aMze samyakdarzana che. jeTalI vItarAgatA, teTaluM nirvikalpapaNuM che. (bo-1, pR.156, AMka 28) D paradravya ke svadravyane vizeSapaNe jANavAM tenuM nAma vikalpa nathI, to vikalpa zAne kahe che ? rAga-dveSasahita koi paNa zeyane jANavAmAM upayoga preravo, vAraMvAra upayogane asthira karavo, tene vikalpa kahe che. vItarAgapaNe jANe to yathArtha jANe che. anya-anya jJeya padArthane jANavA upayoga palaTAvyA na kare, tyAM nirvikalpadazA jANavI. koi ema kahe ke chadmasthano upayoga to judA-judA kSeya padArthomAM palaTAyA kare, tyAM nirvikalpatA kevI rIte saMbhave ? teno uttara : jeTalo kALa eka padArthamAM vItarAgapaNe jANavAmAM jAya, teTalo kALa nirvikalpadazA kahI che. vicAra mAtra rokAya to jaDapaNuM prApta thAya; paNa rAga-dveSavaza upayoga palaTAve, te vikalpa che. vItarAgapaNe upayoga eka padArthamAM rokAya, te nirvikalpatA. (bo-3, pR.776, AMka 991) vItarAgabhAva che, teTalo mokSamArga che. e vItarAgabhAva zAthI Ave ? to ke vrata, zIla AdithI. e nimitta mAtra che. e hoya ane vItarAgatA na paNa hoya. vItarAgabhAva rAkhavo potAne AdhIna che. vrata, zIla Adi zarIrane AdhIna che. vItarAgabhAva upAdeya che, vrataniyama upAdeya nathI. vItarAgabhAva rAkhaze to mokSa thaze. (bo-1, pR.172, AMka 40) vItarAgabhagavAna pAse AvavuM zA mATe ? vItarAgatA mATe. janmamaraNa ghaTe, e mATe bhagavAna pAse javAnuM che. bhakti kare ane icche ke mane dhana maLo, nokarI maLo, putra maLo. evI icchA na karavI. bhagavAna pAse mAge tethI kaMi maLe nahIM, puNya hoya to maLe. vItarAgadeva alaukika che. bhagavAna pAse jaine mAgavuM, e alaukika mithyAtva che. temanI pAse mAge tethI mithyAtva dRDha thAya che. bhagavAna pAse jaine mAgavuM, te tIvra lobha che. tethI pApa baMdhAya che. roga Ave dhana na maLe tyAre roga maTavA ke dhana maLavA loko aMtarAyakarmanI pUjA bhaNAve che, tethI mithyAtva dRDha thAya che. bhagavAna pAse to vItarAgatAnI mAgaNI karavI. (bo-1, pR.285, AMka 30) Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 sthitaprajJa D sthitaprajJa, tIvrajJAna ane paramAvagADhadazA lagabhaga sarakhI samajAya che. paramakRpALudevanA jJAnamAM hoya te sAcuM. e uttama pUjya dazA - ''deha chatAM jenI dazA, varte dehAtIta'' - atyAre ApaNI kalpanAmAM AvavI durlabha che, chatAM zrI sadgurue prApta karI che, e ja mane prApta thAo. mULasvarUpa mAruM tevuM chatAM huM atyAre zAmAM AnaMda mAnuM chuM ? e vicArI ''ajJAnathI ane svasvarUpa pratyenA pramAdathI AtmAne mAtra mRtyunI bhrAMti che. te ja bhrAMti nivRtta karI zuddha caitanya nijaanubhavapramANasvarUpamAM parama jAgRta thai jJAnI sadAya nirbhaya che.'' (833) A vAtano lakSa levo dhaTe chejI. e patra, Akho manana karavA yogya chejI. (bo-3, pR.296, AMka 285) D sthitaprajJanAM lakSaNa zrImad bhagavadgItAmAMthI utArI mokaluM chuM, te vicArazojI. arjuna pUche che (adhyAya bIjo, zloka 54thI 72) : '"he kezava ! samAdhimAM rahelA sthitaprajJanuM lakSaNa zuM ? sthitaprajJa kevI rIte bole ? kevI rIte bese - indriyono nigraha kare ? ane kevI rIte varte ?'' zrI bhagavAna bolyA : 'he pArtha ! jyAre manamAM rahelI sarva kAmanAone manuSya tajI de che, ane AtmA vaDe ja AtmAmAM saMtoSa pAme che tyAre sthitaprajJa kahevAya che. duHkhomAM udvegarahita manavALo, sukhomAM spRhArahita ane jenA rAga, bhaya tathA krodha dUra thayA che, evA muni (vItarAga, vItakrodha, vItabhaya) sthitaprajJa kahevAya che. je sarvatra Asakti vinAno hoi, te te zubha ke azubha pAmIne AnaMda pAmato nathI ke dveSa karato nathI, tenI buddhi sthira thayelI che. jema kAcabo sarva taraphathI aMgone sameTI le che tema A manuSya jyAre sarva indriyonA viSayomAMthI indriyone kheMcI le che, tyAre tenI buddhi sthira thAya che. nirAhArI manuSyonA viSayo (vAsanA gayA vinA rasa jato nathI) nivRtta thAya che; paraMtu brahmano sAkSAtkAra karIne enI vAsanA paNa nivRtta thAya che. he kauMteya (arjuna) ! mathI nAkhanArI indriyo prayatna karatA vidvAna puruSanA manane paNa baLAtkAre viSayomAM kheMcI jAya che. mATe te sarva indriyone vaza karI sthiracitta ane mArA (paramAtmA) parAyaNa rahevuM; kema ke jenI indriyo vaza hoya che, tenI (jitendriyanI) buddhi sthira thAya che. viSayonuM ciMtana karatA manuSyane temAM Asakti thAya che, AsaktithI kAmanA thAya che, kAmathI krodha Upaje che, krodhathI saMmoha (vivekahInatA) Upaje che, saMmohathI smRtino nAza thAya che (upayoga cUke che), smRtinAzathI buddhino (prajJAno) nAza thAya che, tethI saMpUrNa nAza thAya che. vaza aMtaHkaraNavALo (kRDha nizcaya, pakaDavALo) manuSya rAga-dveSarahita ane svAdhIna thayelI indriyo vaDe viSayone bhogavatAM chatAM cittanI nirmaLatAne pAme che. cittanI nirmaLatA thatAM, enAM sarva duHkhono nAza thAya che; kAraNa ke nirmaLa cittavALAnI buddhi tatkALa sthira thAya che. ayuktane (ayogI - cittane vaza na karanArane) buddhi nathI ane tene bhAvanA paNa (brahmAkAra aMtaHkaraNanI vRttino pravAha : ''vRtti vahe nijabhAvamAM, paramArthe samakita.'') nathI; bhAvanArahitane zAMti nathI ane zAMtirahitane sukha kyAMthI hoya ? kAraNa ke viSayomAM bhaTakatI Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (27) indriyomAMnI je indriya sAthe mana joDAya che, te indriya A puruSanI buddhine, jema vAyu jaLamAM nAvane kheMcI jAya che tema, kheMcI jAya che. mATe he mahAbAho (mumukSu) ! jenI indriyo sarva prakAre indriyonA viSayothI rokAyelI che, tenI buddhi sthira thAya che. je sarva prANIonI rAtri che (Atma-ajJAna) temAM saMyamI puruSa jAge che, jyAM jagata-jIvo pramAda kare che evA paramArthamAM jJAnI jAgrata che) ane jemAM (ajJAnarUpa rAtri = vyavahAramAM) ajJAnI prANIo jAge che te (vyavahArarUpa rAtri) AtmadarzI muninI rAtri che. (vArta vyavahAreDasmina suputAzvAtmA = je vyavahAramAM jAge che - upayogavaMta che te paramArthamAM UMdhe che - upayogarahita che.) jema sarva taraphathI bharAtA, acaLa maryAdAvALA samudramAM pANI praveza kare che, tema sarva viSayo je manuSyamAM (jenA AtmAmAM) praveza kare che (vilIna thAya che, samAI jAya che, marI jAya che, nirjarI jAya che) te zAMtine pAme che; paraMtu viSayone IcchanAro zAMta thato nathI. je manuSya sarva kAmanAone tajIne niHspRha, mamatArahita ane ahaMkArarahita thaine vicare che, te zAMtine pAme che. te pArtha (arjuna) ! A brAhmI sthiti che. Ane pAmIne (manuSya) moha pAmato nathI; ane aMtakALe paNa A sthitimAM rahIne te (sthitaprajJa) brahma-nirvANane pAme che." (bI-3, pR.225, AMka 222) jJAnI || potAnI kalpanAthI koIne jJAnI na mAnavA, paNa saMte ApaNane paramakRpALudevanuM uttama zaraNuM ApyuM che, temAM sarva jJAnI AvI jAya che. mATe mAre paramakRpALudeve jANelo AtmA ja mAnya che. te sivAya kaMI mAre joItuM nathI, ethI vahAluM mAre bIjuM koI nathI e bhAva draDha karavo. (bo-3, pR.615, AMka 712) D amukane jJAnI mAnI levAnI utAvaLiyA vRtti paNa jIvane avaLe mArge caDhAvI mULamArgathI dUra rAkhe che. pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIe atyaMta dRDhatAthI kahyuM che ke paramakRpALudevanI AjJA, saMtanA kahevAthI je mAnya karaze tenuM avazya kalyANa thaze. Ama sAco hIro parakhIne temaNe ApaNane Apyo to have bIjA saMbaMdhI kalpanA karavAnI paMcAtamAM paDavAnI ApaNe zI jarUra che? paramakRpALudeva jJAnI che ane jJAnInA ArAdhanathI jJAna thAya che eTalo lakSa rAkhI "eka mata ApaDI ne Ubhe mArge tApaDI.' e pa.u.pa.pU. prabhuzrIjI kahetA hatA tema, have to vairAgya-upazamarUpa yogyatA meLavavA maMDI paDavuM yogya che. ApaNI matithI mAnI levA karatAM jJAnIe jANyuM hoya te satya che, e bhAva upara rahevA pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIno ghaNo bodha thato te lakSamAM rAkhI, game tyAM bAjhI paDavAnI Teva dUra karI paramakRpALudevane upAsavA. A vAraMvAra vicArI eka paramakRpALudeva pratye parama prema karavAnI vinaMtI AtmahitakArI che, te lakSamAM levAthI lAbha thazejI. (bo-3, pR.117, AMka 112) Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (277) 1 prabhumAM parama prema thAya to te kevaLajJAnanuM bIja, samakita pragaTavAnuM kAraNa che. bIjethI prIti UThe to sapuruSa pratye prIti thAya. badhethI prema uThADI tyAM mUke to kAma kare. game teTaluM agharuM paDe, paNa mAre to jJAnIe kahyuM te ja karavuM che. evuM thAya to jJAnI kahe che, jIvane mAnya thAya. jJAnIe kahelI vAta mAnya thAya to AtmAmAM upayoga jAya ane AtmA te ja huM, ema jIvane thAya, svaparaprakAzakajJAna e AtmAno pratyakSa guNa che. jANanAra te ja huM chuM. jJAnI divasane rAta kahe toya mAne, evI pratIti thAya tyAre AtmajJAna thAya. potAnI buddhinuM devALu kADhavAnuM che. jJAnI kahe te ja mAnavuM. parokSa zraddhA draDha thai jAya to temAMthI pratyakSa thAya. jJAnIne AdhAre je parokSa pratIti thaI te jarAka AgaLa vadhe to pratyakSa thaI jAya; paNa jJAnInuM kahevuM mAnavuM bahu agharuM che. ghaNA aMtarAyo dUra thAya tyAre huM kaMI nathI jANato ema thAya. (bo-1, pR.328) sphaTika sapheda che, te jevo saMga thAya tevo dekhAya paNa te rUpa thAya nahIM tema jJAnI karmaudaya sahita che, paNa rAga-dveSa karatAM nathI, temAM raMgAI jatAM nathI. vyavahAramAM varte, paNa vRtti aMtaramAM rahe che. thAkelo jema mAMDa-mAMDa kAma kare tema jJAnIne karavuM paDe che, paNa emAM raMgAtA nathI. AtmAmAM e jAgRta rahe che, bIjAM kAmomAM e UMghe che. eka AtmAne saMbhALe che, svarUpamAM lIna thAya che. sonuM game teTalo kALa kAdavamAM rahe, to paNa tene kATa na lAge; tema AtmajJAna thayA pachI koTI varSa saMsAramAM rahe, topaNa malina na thAya. jJAna thavAthI mokSano AnaMda Ave che. tene paravastunuM mAhAtma nathI. jJAnImAM jagata nathI, jagatathI rahita che. tenuM aMtaHkaraNa joie to jJAnathI bharapUra che. bIjuM kazuM nathI. jAgato hoya paNa jANe UMdhe che ema lAge, te nara mukta che. jenI zaMkAgraMthi, karmagraMthi bhedAi che, jene deha chatAM nirvANa che mukta jevA che, enuM nAma jIvanamukta che. (bo-1, pR.197). 1 sapuruSano yoga maLyA pachI tenuM oLakhANa thavuM e durlabha che; kAraNa ke, paramakRpALudeve upadezachAyAmAM jaNAvyuM che tema, macchavedha karanAranI najara pANImAM hoya che paNa tene vIMdhavuM che AkAzamAM pharatuM maccha AkAranuM lakSya, tenI draSTi lokone pANI tarapha lAge che paNa tenuM dhyAna UMce AkAzamAM che; e rIte satparuSo ApaNane deharUpe ApaNI AMkhe dekhAya che paNa temanuM dhyAna, temanI ramaNatA sadgurumAM, AtmasvarUpamAM ja hoya che. prArabdha anusAra je je kriyA karavI paDe che temAM tene anAsakti hoya che. pote saddagurune sarvasva arpaNa, sAcA bhAve kareluM che eTale ApaNI AMkhe je dekhAya che tene te potAnuM mAnatA nathI ane tenA tarapha ApaNo lakSya rahe tema icchatA paNa nathI. tethI satparuSane oLakhavA mATe temanA bodhanI jarUra che ane upazama, vairAgya tathA indriyanA jayanI paNa teTalI ja jarUra che. ApaNI kalpanAe satparuSane pUjIe ke temanA upara zraddhA rAkhIe te karatAM, temaNe ApaNane jemanA upara zraddhA rAkhavAnuM kahyuM che te pramANe karIe to temAM vizeSa kalyANa chejI. e nirbhaya mArga che, niHzaMka mArga che. paramakRpALudevane batAvanAra puruSa upara vizvAsa rAkhyAnuM phaLa paNa e ja kahevAya ke paramakRpALudeva upara prema, bhakti, AsthA, zraddhA, enuM ananya zaraNa grahaNa karavuM. (bI-3, pR. 2, AMka 50) Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (278 pramAdamAM vakhata na jAya ane pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIe je kaMI mukhapATha karAvyuM hoya, temaNe khAsa bolAvIne vAta karI hoya te vAraMvAra vicArI, yAda lAvI teno amala karavAno lAga Avyo che; te vyartha vahI na jAya. asaMga, apratibaMdha, kSamA, dhIraja, sahanazIlatA, jAgrata thA, jAgrata thA vagere zabdonA raNakArA vizeSa vicAra prere ane jIvane vairAgyamAM vRddhi karAvI unnati prere tema have to thavuM joIe. nAnAM chokarAM vakhata jatAM cAlatAM, bolatAM, bhaNatAM zIkhIne vyavahArakuzaLa bane che; to mumukSujIve have puruSArtha karI, vizeSa vIrya phoravI atIndriya sukha, jJAna, zAMti prApta karavA bhAvanA kartavya che. tevA puruSArtha vinA sapuruSanuM sAcuM oLakhANa thavuM dohyaluM che. (bo-3, pR.582, AMka 657) | jema jema jJAnI puruSanuM jIvane oLakhANa thatuM jAya che, tema tema AtmA te rUpe thato jAya che. pANInA naLanI mAphaka, eka pAipane bIjI pAipanuM joDANa thAya ane pANI eka pAIpamAMthI bIjI pAipamAM javA lAge tema AtmAno pravAha te rUpe thavA mAMDe che. phakata joDANa thavAnI jarUra che. (bo-1, pR.19) D jagata pAMca indriyonA viSayane icche che, paNa jJAnI tethI udAsa, nispRha rahe che. emane kaMI icchA nathI. e potAnuM bhUlatA nathI. game tevAM AkarSaNa hoya topaNa pote potArUpe ja rahe che. AkhuM jagata game tema vartatuM hoya, paNa jeNe AtmA jANyo che, te AtmAmAM sthira rahI jagatane dekhe che. jagata pudgalane dekhe che. jJAnIpuruSa badhAM AkarSaNothI dUra thayA che, teo potAne dekhe che. bIjA jIvo dekhatA chatAM potAne dekhatA nathI. jJAnI potAne sAcave che, e emanI balihArI che. (bo-1, pR.326, AMka 75) "AtmajJAna samadarzitA, vicare udayaprayoga; apUrva vANI paramakRta, sadguru lakSaNa yogya.'' jJAnInI vANInuM lakSaNa pUrvApara avirodha hoya che. e samajAvavuM, vivecana karavuM muzkela che, paNa zabdArtha, patrAMka 679mAM vAMcavAthI evo samajAya che ke jJAnInI vANI AtmArthe, AtmA jANyApUrvaka hoya che tethI AtmA poSAya, jAgrata thAya, vairAgya tathA puruSArthamAM prerAya tevAM vacano hoya che. game te prakAranAM vacano paNa e ja paramArthane preranArAM hoya che. tene hAni kare tevAM vacana jJAnInAM hotAM nathI. ajJAnIne AtmA tarapha lakSa thayelo hoto nathI, tethI eka vakhata zUravIratAnAM vacana puruSArthapreraka hoya ane bIje prasaMge kAyaratA ghara kare tevAM hoya, paNa satata AtmavicAraNA vadhAranArAM ke Atmahitane poSaka ekadhArAM hotAM nathI. (bo-3, pR.342, AMka 344) I eka vakhata prabhuzrIjI bhakti karatA hatA; te vakhate stavana bolAtuM hatuM, te baMdha rakhAvI pUchayuM ke jJAnIpuruSa bhakti kare ke nahIM? pachI pote ja kahyuM ke azubhamAM vRtti jatI hoya te aTakAvavA mATe ullAsapUrvaka kare che, kemake azubhabhAva kharAba che. zubhabhAvathI thoDAmAM patI jAya che. zubhabhAvathI vairAgya vadhe che. zubhabhAvamAM sudhA AdinI paNa khabara na paDe. vairAgI daya hoya che tyAre sudhA Adi ochAM lAge che. (bo-1, pR.155, AMka 27). 1 jJAna na thAya tyAM sudhI jAgrata rahevuM. cetavAnuM che. jyAM sudhI jJAnIpuruSa ema na kahe ke tane jJAna thayuM che, tyAM sudhI jJAnI chuM, ema mAnavuM nahIM. mAre jANavuM che, ema rAkhavuM. potAne jJAnI mAnI le to Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 279 pachI koinI pAsethI jANavAnuM baMdha thai jAya, eTale pachI bhUla jAya nahIM, ane jJAna thAya nahIM. mane jJAna thayuM, ema mAnavAmAM nukasAna che. enA karatAM na mAnavAmAM lAbha che. tIrthaMkara vicaratA hatA tyAre gaNadhara jevA paNa 'bhagavAna jANe' ema rAkhatA. (AnaMdazrAvaka ane gautamasvAmInuM dRSTAMta : upadezachAyA pR.692) gautamasvAmIe chate jJAne joyuM nahIM, upayoga Apyo nahIM. jaine mahAvIrasvAmIne pUchyuM; paNa tethI kaMi jJAna jatuM rahyuM ? na mAnavAmAM kaMi khoTa nathI. 'huM jANuM chuM.' ema mAnavuM jIvane sAruM lAge che, paNa te nukasAna karanAra che, azAMti karanAra che. mane AvaDe che evuM abhimAna hoya to jJAnInuM kaheluM na bese. guNagrAhI thavuM. mAnavuM che jJAnInuM. eNe sAcI vastu jANI, te ApaNe kAmanI che. jIvanA jJAna sAthe jhera che, tethI AtmA marI rahyo che. jJAnInI samajaNathI tare. potAnI samajaNathI DUbe, bUDe. jJAnIe zuM kahyuM, te vicAravuM. tArI samajaNa upara mUka mIMDuM ane tANa cokaDI, ema prabhuzrIjI kahetA. tArI samajaNa DheDaDI jevI che. tArI samajaNathI anAdino rakhaDayo. DAhyA na thavuM. jJAnIe kahyuM te lakSamAM rAkhavuM. eka maMtra maLyo to tenI pAchaLa paDavuM, gAMDA thai javuM. loko kAgaDAne pAMjarAmAM nathI pUratA; popaTane pAMjarAmAM kema pUre che ? DAhyo thavA jAya che tethI. DahApaNa dekhADavuM nathI, tema mAnavuM paNa nathI. jJAnIe kahyuM te eka sAcuM. jJAnI jANe che. eNe je kahyuM tene AdhAre-AdhAre kAma karyA karavuM. ATalo bhava tema karavuM. (bo-1, pR.231) samyavRSTi prazna : samyadRSTi kone kahevAya ? pUjyazrI : jene zuddha AtmAno anubhava thayo che ane tenI zuddha pratIti varte che; jene je karma Ave te samabhAve vedavAM che tene. tene mokSa sivAya bIjI koi paNa prakAranI icchA nathI. tene chUTavAnI icchA che, paNa karma udayamAM Ave te samabhAve vede che. kaSAya karavAnI icchA nathI, chatAM pUrvakarmathI thai jAya topaNa tene khoTA jANe che, tethI te jAya che. samyadRSTi saMsAramAM, chUTavAnI icchAthI rahe che. pUrve je zubhAzubha karma bAMdhyAM che, te bhogavyA vinA chUTako nathI, tethI samabhAve teo karmane vede che. prazna : e vedavAM ja paDaze, ema teone zAthI khabara paDe ? pUjyazrI : teo chUTavAnuM kAma karavA jAya, paNa na thAya. tethI jANe ke e bhogavavuM paDaze. banatA sudhI kaSAyone zamAve, tema chatAM thai jAya to tene khoTA jANe. temane kaSAyathI nivRtta thavAnI icchA che. (bo-1, pR.46) U sadgurunA bodhane vicAratAM, sadgurue dehathI bhinna AtmasvarUpa kahyuM che te mAnatAM, ane jJAnavairAgyavaMta dazA pAmatAM, cothuM guNasthAnaka saMbhave chejI. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 ATalAthI saMtoSa mAnI levA jevuM nathI. sAkarano svAda kevo hoya ema tamane koi pUche to tenuM varNana, tame sAkara cakhADIne Apo, tenA jevuM kadI anya rIte zabdathI thai zake ema nathI. mATe sarva bhAvo anubhavagamya che. zabdo mAtra nizAnIrUpa che. jema bIjano caMdra AkAzamAM Ugyo hoya, te koine AMkhanI jhAMkhapathI na dekhAto hoya, tene AMgaLI karI caMdranI rekhAnuM sthAna batAve, te dizAmAM jo tenI dRSTi jAya ane AMkhanuM teja hoya to dekhI zake; tema AtmadazAnAM varNana badhAM digdarzanarUpa che. potAnI yogyatA vadhe, te dRSTigocara thavA yogya chejI. dekhADanAranI AMgaLIne joyA kare to AkAzamAMno caMdra na dekhAya; paNa jyAM najara pahoMcADavI joie tyAM pahoMcADe, ADuMavaLuM jovAnuM baMdha kare to sUkSmadRSTithI bIjano caMdra jaNAya che; tema samyadRSTi thatAM pahelAM jIvane ghaNI taiyArI, yogyatAnI jarUra che. te mATe upazama, vairAgya, satsaMga, satpuruSanAM vacanonI pratIti ane tenI AjJA uThAvavAnI parama jijJAsA keLavAze to ''mukha Agala hai kaha bAta kahe'' ema paramakRpALudeve lakhyuM chejI. (bo-3, pR.145, AMka 144) ghaNI vAra pa.pU. prabhuzrIjI sabhAmAM prazna pUchatA : ''samakitI jIva zuM kare ?'' badhAne pUchI pachI uttara ApatA ke ''samakitI jIva savaLuM kare che.'' game tevA saMjogomAM AvI paDe topaNa, tene savaLuM karatAM samakitIne AvaDe che. tenI pAse evI koi ramata che ke karmabaMdhanAM kAraNomAM paNa te chUTe che; kAraNa ke tenI dRSTi pharI che. ''hota AsavA parisavA, nahi inameM saMdeha; mAtra tRSTikI bhUla hai, bhUla gaye gata ehi.'' strIne joine saMsArI viSayalaMpaTI jIvane moha thAya, te gADha karma bAMdhe; tyAM jJAnIne te joine vairAgya thAya che. zivAjI chatrapati mahArASTranA bhaktarAjA viSe kahevAya che ke eka vakhate lUMTamAM dhanamAla, ghoDA tathA strIo vagere je pakaDAyAM hatAM te kacerImAM hAjara karyA. eka rUpavaMtI bAi pakaDAi hatI. tenA sAmuM zivAjI thoDI vAra joi rahyA, pachI bolyA ke mArI mA jIjIbAi paNa AvI ja hatI. te sAMbhaLI sarva sAmaMto Azcarya pAmI bolI uThayA ke aho ! ApaNAM dhanyabhAgya che ke AvA pavitra nAyaka ApaNe mAthe che. mogala rAjAone hAthe AvuM strIratna caDhayuM hota to te janAnAmAM mokalI rANI banAvata ane bhogamAM magna thAta; paNa zivAjIe tene tenA patine tyAM bheTa sAthe pAchI mokalAvI, ema kahevAya chejI. A dRSTAMta uparathI satpuruSanA ziSyane ghaNuM vicAravAnuM che ke baMdhana karAve tevAM jagatanAM kAraNo to cAre bAju gherIne rahyAM che; temAMthI bacavAnuM sAdhana eka satpuruSe karelI AjJA, smaraNa, vairAgya, bodhanI smRti Adi che. te sAdhanane jIva jo pramAdane laine na vApare to karmabaMdha thatAM vAra na lAge tevA saMjogo, A kALamAM jIvanI cAre bAju goThavAyelA che. pa.u.pa.pU. prabhuzrIjI bALakanuM dRSTAMta ApatA ke bhANAmAM khAvAnuM pIrasI bALakanI mA tene lAkaDI batAvI, pANI bharavA jAya tyAre kUtarA gharamAM pesI, tenA bhANAmAMthI khAi jAya ane bALaka raDayA kare paNa ApelI lAkaDI saMbhAre nahIM to kUtarA khase nahIM, ane jo lAkaDI ugAme to UbhA rahe nahIM. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (281) tema maLelAM sAdhananuM mAhAbhya rAkhI, jyAM hoie tyAM je navarAzano vakhata maLe te puruSanAM vacana vAMcavA, gokhavA, vicAravAmAM ke bhakti-bhajana smaraNamAM gALavAnI Teva pADIe to satpaSanI peThe sapuruSanA Azritane paNa badhuM savaLuM thAya; paNa pramAda choDIne karavuM joie. Apane tyAM paNa satsaMganA abhAve goThatuM nathI ema patrathI jANyuM. kSetra-pharasanA pramANe jIvane javuM, rahevuM, vicaravuM thAya che, paNa ArtadhyAna koi kAraNe na varte, tenI kALajI mumukSujIva kare chejI. tyAM vadhAre vakhata bhakti vagere mATe meLavavo hoya to maLe evo saMbhava kharo; ane jema Abu vagere ekAMta sthaLo hoya tevA ajANyA sthaLe, lokone rAjI rAkhavA bahu khoTI thavuM na paDe vagere keTalAka lAbha paNa che. te yathAprArabdha tyAM rahevAnuM thAya tyAM sudhI, jANe nivRtti arthe koI parvata para gayA hoIe tema, kAma pahoMce tyAM sudhI kAma ane navarAze dharmapravRttimAM citta rokavAno kaThaNa abhyAsa karavA, kamara kasI taiyAra thAo to jeTaluM agharuM lAge che teTaluM savaLuM thavAno saMbhava che. pachI Apa avasaranA jANa cho. jema Atmahita ekaMdare vadhAre thatuM jaNAya tema saravaiyuM kADhI, tapAsIne pagale bharavuM yogya chejI, (bI-3, pR.156, AMka 157) jenAthI pApa baMdhAya, evAM vacana samyaphaSTina bole. AtmA sivAyanI badhI kathAo vikathA che. samakitIne jaDa ane cetana seLabheLa na thai jAya. vacce vajanI bhIMta paDI che, tethI A bAjunuM A bAju ane pelI bAjunuM pelI bAju thaI jAya. (bo-1, pR. 240, AMka 130) T samyaphadRSTine vastasvarUpanuM yathArtha jJAna ''che dehAdithI bhinna AtamA re, upayogI sadA avinAza, ema jANe sadguru upadezathI re, kahyuM jJAna tenuM nAma khAsa.'' evuM bhedajJAna hovAthI zuddha AtmasvarUpa pratye tenI prIti, pratIti, lakSa rahe che; tethI ja "AtmAthI sau hIna'' lAgavAthI pAMca indriyonAM sukha tathA tenA sAdhanarUpa strI, putra, dhana, vaibhava pratye anAsakti, nirmamatvarUpa vairAgya paNa niraMtara rahe che. AtmA sivAya bIje tene cena paDatuM nathI; tema chatAM zarIranirvAha Adi kAraNe pravRtti karavI paDe, temAM tene moTAI ke mIThAza tathA mArApaNAno bhAva raheto nathI. pArakI veTha jevuM lAgatuM hovAthI, te pravRttine laIne jevo ajJAnIne baMdha paDe che, tevo samyaphaSTine baMdha paDato nathI. ajJAnadazAmAM bAMdhelAM je lAMbI sthitinAM karma, sattAmAM tene hoya che, tevAM karma te kadI bAMdhato nathI. thoDA vakhatamAM udaya AvIne bhogavAI jAya evAM karma baMdhAya che; eTale pahelAMnAM silakamAM karma che, te bhogavAI rahyA pahelAM mokSa to thavAno nathI ane A navA baMdhAtAM karmo te jUnAM karmo bhogavAI rahyA pahelAM bhogavAI javAnA che, ethI mokSe javAmAM vilaMba karanAra navAM karma thatAM nathI; tethI navAM karma nathI bAMdhato, ema eka rIte kahI zakAya; ane samaye-samaye anaMtaguNI nirjarA thatI jAya che. samakita thatAM pahelAM paNa jyArathI jIvane ema dayamAM besI jAya ke jJAnI puruSanI AjJA e ja mokSano sarvazreSTha upAya che, tyArathI ja jIvanA doSo nivartavA lAge che ane jJAnI puruSanI AjJA Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (282). sivAyanI pravRttimAM tene uttamatA, prema, sAra ke umaMga rahe nahIM, eTale badhe vairAgya varte che. AvA vairAgyathI ja jIva samakitane yogya thAya che. 'tyAga virAga na cittamAM, thAya ne tene jJAna.'' bIja, mithyAvRSTi, je dehAdika padArthomAM huM ane mAruM karI rahyo che, tene rAga-dveSanI pariNati haMmezAM cAlu hoya che. tethI jevI rIte te saMsAranAM kAryo karatAM baMdhAya che, tevI ja rIte ajJAna ane rAga-dveSanAM pariNAma sahita dharmane nAme dAna, zIla, tapa, bhAva Adi kriyA kare che temAM paNa, baMdhana niraMtara thayA ja kare che. jema koi mAMdo mANasa, je je jovA Ave ane davA batAve, te badhAnI davA kare to kadI sAje na thAya, UlaTo vadhAre mAMdo thAya; tema mithyAvRSTine chUTavAnA rastAnuM bhAna nathI ane bhAna vagaranA loko je je batAve, te te upAyo kare che, tethI zubha ke azubha karma baMdhAya che ane tenA udaya phaLa bhogavavuM paDe che. TUMkAmAM, mithyAdraSTi je je kriyA kare che, te vakhate "rAga, dveSa, ajJAna e, mukhya karmanI graMtha''rUpa bIja vAvato ja rahe che, tethI tenI kriyAnuM puNya ke pAparUpa phaLa thayA vinA rahetuM nathI; ane samyakudraSTine te bIja baLI gayuM hoya che, tethI vAve topaNa UgatuM nathI; eTale tenI badhI kriyA chUTavAnA kAraNarUpa thAya che. baMdhAvArUpa phaLa, tenI kriyArUpa jhADa upara besatuM nathI. samyakudraSTine vikAranAM kAraNomAM paNa, savicArane laine vairAgya thAya che ane mithyAdraSTine avicAradazA hovAthI chUTavAnAM kAraNo paryuSaNa jevAM paNa, takarAra karI karma baMdhAvanArAM thAya che. chApAmAM AvyuM hatuM ke pAlitANAmAM AdIzvara bhagavAnanA derAsaravALA cokamAM - evA pavitra sthaLamAM paNa, be sAdhuo cotha-pAMcamanI takarAramAM lAkaDIe-lAkaDIe laDI paDayA; eTale jAtrAnuM sthaLa paNa temane karma baMdhAvanAruM thayuM. te phaLanuM kAraNa mithyAtvabhAva chejI. (bI-3, pR.352, AMka 354). T samyaphadRSTine karma baMdhAtAM nathI, ema vyavahArathI kahevAya che. (bo-1, pR.286, AMka 33) saMvara thAya to nirjarA thAya che. zuddhabhAvathI nirjarA thAya che. tapa to jagatamAM ghaNA kare che, paNa samyaphaSTine ja sakAma nirjarA thAya che. tapathI nirjarA thAya ema kahyuM, te samyaphajJAna sahita tapathI; nahIM to icchA thAya. samyakatva sahita tapa karanArane samabhAva hoya che. AtmAne mATe tapa karavuM che, evo bhAva rahevo joie. (bo-1, pR.337, AMka 86) D mokSamArgamAM samyaktvanI mukhyatA che. mithyAdraSTi sonAne sonuM jANe; ane samyakudraSTi paNa e ja pramANe jANe. samyakudraSTinuM sAcuM che ane pelAnuM mithyA che; kema ke mithyAdraSTine moha che. samyakudraSTine sonAnuM mAhAbhya nathI. mokSa bhaNI ja tenI ruci che, tethI vairAgyanuM kAraNa che. (bo-1, pR.142, AMka 16) | dharmAtmA hoya te uparathI huM dharmAtmA chuM ema dekhAva na kare, phelapaNuM eTale DoLa na kare. samyaphadraSTi lokone rAjI karavA kaMI kare nahIM. huM dharmI chuM ema bahArathI dekhADe nahIM. sAco dharma samajAya to pachI mAyA na rahe. dharmI hoya te koine chetare nahIM. e jANe che ke bIjAne chetaratAM huM chetarAuM chuM. (bo-1, pR.244, AMka 136) Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (283) anaMtAnubaMdhInI cAra tathA darzanamohanIyanI traNa - e sAta prakRtino kSaya hoya to kSAyika samakita kahevAya. te kSAyika samakitI niraMtara AtmavicAramAM rahe che ane te AtmavicAra ja, te jIvane saMpUrNa karmano kSaya-abhAva karAvI moze pahoMcADe che. sAyika samakitI, sAkSAt zrutakevaLI bhagavAna ke sarvajJa bhagavAnanA caraNamULamAM thayelA apUrva bodhane laIne, je potAnuM anAdi sanAtana dharmamAM raheluM sahajAnmasvarUpa, zuddha caitanyasvarUpa, zuddha jJAna-darzananI mUrti, zuddha upayoga ke zuddha cetanA - je potAnuM mULasvarUpa che, te ja potAnuM mAne che. e sivAyanI sarva upAdhi ke sarve saMjogone anitya, azaraNa ane potAnA traNa kALane viSe nahotA ane che paNa nahIM (ema mAne che); eTale dehAdika sarve anya bhAvonA sAkSIbhAve rahe che; ane zuddha jJAna-darzananI mUrti, zuddha caitanya ke zuddha upayogasvarUpa bodhamUrti e ja mAruM svarUpa che ane traNe kALa huM te ja svarUpa chuM tathA anaMta darzana-jJAnasvarUpa, avyAbAdha, amUrta svarUpa je che, te ja huM chuM tathA te ja mAruM svarUpa che, ema mAne che. tenI dazA to parama upazama, upara kahI gayelA kaSAyonA abhAvarUpa samadazA che. tenA AtmAmAM, game tevAM sama, viSama nimitta AvyA chatAM harSa-zoka thato nathI - arthAta samakitI jIva harSa-zoka karato nathI, eTale tenI dazA sama kahI. e samadazA eTale sAta prakRtinA abhAvarUpI je dazA thaI, te dazA sama gaNavI. samakitI dayamAM strI, putra, dhana, dhAmAdi je pAMca indriyonAM sAdhana che, tene kALakUTa jhera samAna mAne che ane niraMtara tene viSe AtmapariNatie karIne tyAgabuddhi varte che. apratyAkhyAna kaSAyanA udayathI bAhyatyAga na thaI zakyo hoya topaNa samyaphadraSTi jIva aMtaryAmI che, sarvasaMgathI rahita che; kAraNa ke asaMga evuM AtmasvarUpa e ja potAnuM mAnyuM che, e sivAyanuM bAkI sarve enA jJAnamAM tyAga che. (bI-3, pR.144, AMka 144) || jene saMsAramAM paDavAno bhaya nathI, evA kSAyika samyakudraSTi jIvane paNa bhagavAna puruSArtha karavAnuM kahe che; kema ke samyakudraSTine puruSArtha karatAM dekhe to bIjAne paNa puruSArtha karavAnuM mana thAya. dareka jIva ekabIjA upara asara kare che. ekanA evA vicAro joIne bIjAne paNa asara thAya che. (bo-1, pR.74). pU. munideva zrI mohanalAlajInI zarIraprakRti bahu gaMbhIra, jokhamabharI thaI gaI che; paraMtu sadguruzaraNe yathAzakti samabhAve vedavAnuM kare chejIsmaraNa, bhakti-bhajana vagere sArAM nimittonI vacamAM rahevAnuM hovAthI tathA paramakRpALudevanI kRpAthI AkhI jiMdagI saddharmanI upAsanA karelI hovAthI, temanuM kalyANa ja che. samyaphaSTi jIvone mRtyu mahotsavarUpa lAge che'. traNe loka trividha tApathI baLI rahyA che, temAM samyaphadraSTi jIvo ja parama zItaLatAmaya Atmika zAMti anubhavatA hovAthI sukhI che. (bo-3, pR.29, AMka pa7). Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (284) saru D paramakRpALudevane ja guru mAnavA. tenA ApaNe badhA ziSyo chIe. jenAthI ApaNane upakAra thAya teno upakAra mAnavo paNa koIne paramakRpALutulya sadguru na mAnI levA. A zikhAmaNa lakSamAM vAraMvAra rAkhavA yogya chejI. (bo-3, pR.694, ke 834) 5.pU. prabhuzrIjI eTaluM badhuM bhAra daIne kahetA ke amane paNa guru na mAnazo, paNa ame je zrImad rAjacaMdra prabhune guru mAnyA che tene, tame amArA kahevAthI, guru mAnazo to tamAruM kalyANa thaze. mATe A jJAnI ane Aya jJAnI che ema karavAnuM paDI mUkI, paramakRpALudevamAM badhAya jJAnI AvI gayA e lakSa rAkhI "eka mata ApaDI ne Ubhe mA tApaDI.' ema samajI sahajAtmasvarUpa paramaguru' maMtranuM smaraNa mUMjhavaNanA prasaMge karatA rahevA bhalAmaNa che. (bI-3, pR.448, AMka 467) T sadguru e jJAnanetra ApanAra che. temanI kRpAthI samyakdarzana thAya che, eTale deva, guru ane dharmanuM oLakhANa ApanAra sadguru che. AMkha vaDe nagara ke AkAza dIThuM to te AMkhamAM badhuM samAya che ke nahIM ? tema je sagurunI upAsanAthI samyakdarzana thAya, kevaLI vagerenuM svarUpa samajAya, oLakhAya to sadgaranuM mAhAsya keTaluM ? sadgurunI samaja ke gurUgama vinA, kevaLI ke sarvajJa kahe te zabdamAtra che; bhAva saMtanA rdayamAM rahyo che, te samajAtAM sarva samajAya chejI. samyakdarzananI mAtA sadguru ane kevaLajJAnanI mAtA samyakdarzana, have samyakdarzanamAM kevaLajJAna samAya kAraNa ke te tene utpanna kare che) to sadgurumAM kema na samAya? sadaguru padameM samAta huM, ahaMtAdi pada sarva tAte sadguru caraNako, upAso tajI garva." (bI-3, pR.315, AMka 304) | paramakRpALudevane deha choDyAne pacAsa varSa thayAM ane mokSamALA soLa varSanI uMmare lakhI hatI. A bodha saM. 2008mAM thayelo.) eTalAM varSa thayAM chatAM loko jANatA paNa nathI ke mokSamALA zuM haze ? sadgurunI kRpA vagara sanzAstra paNa hAtha na Ave. bhagavAnanI kRpA thAya tyAre sadguruno yoga maLe che. (bo-1, pR.149, AMka 23) T sanzAstra pramANe jenuM jIvana che, tenI pAse zAstra samaje to samajAya. potAnI yogyatA vinA zAstra vAMce to samajAya nahIM. yogyatA AvavA vivekanI jarUra che. e viveka sadguruthI Ave che. (bo-1, pR.284, AMka 28 | zAstrone jANe, pALe ane bIjAne bodhe te sadguru che. sarvasaMgaparityAgI te sadguru che. bhagavAne je upadeza karyo te dharma che. sadgurunA AdhAre dharma che. sadguru sAcA deva ane sAco dharma batAve. je AtmAthI ApaNA AtmAnuM bhAna thAya, te sadguru che. deha che, te sadguru nathI. deha kaMI kalyANa kare che ? emAM je AtmA che, te kalyANa kare che. emano AtmA oLakhAya to kalyANa thAya, lAbha thAya. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (285) guru eTale AcArya. guru to badhAya kare che, paNa sAca na Ave tyAM sudhI kaMI na thAya. dehathI AtmA bhinna che, evI jene pratIti thaI hoya ane je AtmAne jANavA puruSArtha karatA hoya tenI pAsethI jANavAnuM maLe che. sadguru vyavahArathI jarUranA che. saMsAranuM svarUpa sadguru dvArA samajAya to pachI jIvane saMsAranA sukhanI AzA na rahe, nahIM to paDavAnAM sthAnako ghaNAM che. agiyArame guNasthAnakethI jIva paDe che. sadgurunuM AlaMbana hoya to na paDe. mATe jIvane sadgurunuM avalaMbana mokSa thavA mATe jarUranuM che. (bo-1, pR.251, AMka 146) D guru to AtmA che. tene deha ke amuka jJAtinA mAnavA te ja pApa che. gurumAM paramAtmabuddhi, izvaratulya na manAya to dharma na pamAya, ema jJAnIo kahe che. (bI-3, pR.705, AMka 848) saMsAranAM badhAM kAma karatAM mokSanuM kAma sarvoparI che, ema haiye jyAM sudhI nahIM bese tyAM sudhI AtmA saMbaMdhI oLakhANa ke sadUgurunI oLakhANa karavA jeTalI yogyatA jIvamAM AvatI nathI ane yogyatA vinA sAcI vAta kahevAmAM Ave topaNa samajAtI nathI. mATe yogyatA lAvavA puruSArtha hAla kartavya chejI. (bo-3, pR. 3, AMka pa1) | mahApuNyanA yoge paramakRpALudeva - sAcA AtmajJAnI sadgurunuM zaraNa prApta thayuM che. te maraNaparyaMta TakI rahe tevI bhAvanA karavAthI, parabhavamAM paNa te bhAva poSAya tevI sAmagrI jIvane maLI raheze. nimittAdhIna caMcaLa banatA cittane, sadguruzaraNe maMtramAM bAMdhI rAkhatAM zIkho. "nathI AjJA gurudevanI, acaLa karI uramAMhIM' te dRDhatA vadhe tema karo. (bo-3, pR.719, AMka 872) ThagAyo Aja sudhI atyaMta, have to mApha karo bhagavaMta. ThagAyo0 khoTAM khAtAM khatavyAM meM to, jUTho rAkhI hisAba; rakama zarIra khAtAnI mAMDI, AtmA khAte sApha. ThagAyo0 sadguru samIpa gayA nA tethI, mAyA lAMbI cAlI; have hAjarI haradama gaNIne, vRtti aMtara vALI. ThagAyo ApanI bhAvanA jAgRti arthe jANI saMtoSa thayo cheja. ghaNA divasa pratikramaNa karyA chatAM jIva pAcho pharato nathI, aMtavRtti rAkhato nathI. jevo sahavAsa sagAMvahAlAMno icche che, tevo sahavAsa saddaguru pratyeno samajAto nathI. potAnI hAjarI pragaTa bhAsatI nathI, to teno viyoga kyAMthI sAle? to pachI jene prArthanA karIe chIe, tenI hAjarI ke viyoga kyAMthI lAge ? bahirAtmabhAvanA bhAra nIce jIva dabAyo che, tene halako karavA parokSapaNe paNa AtmapratIti karavI jarUranI chejI. niraMtara udAsInatAno krama sevavo." (172) Adi jJAnI puruSanAM vacano vicArI, A jIve hAla sudhI karavA yogya kaMI karyuM nathI, mAtra ThagAto Avyo che. te AtmavaMcanAmAMthI jIva have jAge, satya samukha thAya, sAcI AtmaarpaNatA samaje ane Adare, evI vicAraNAmAM prayatnapUrvaka vartavuM ghaTe che). (bI-3, pR.397, AMka 405) Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286) sahanazIlatA jo samabhAve uramAM rahI niraMtara to, udaya Akaro gabharAve nahi, AnaMde jIva rahe tarato; saddaguru zaraNe jIvana-maraNano, nizvaya aDaga rahe jene, asahya karmonA utpAto, nATaka sama lAge tene. karmaudayane kAraNe jIvanI zakti, parAbhava koI-koI vakhate pAme che; paraMtu jene sadguruno yoga thayo che, jeNe te puruSanI yathAzakti premabhAvathI upAsanA karI che ane kare che tathA sAdhanasaMpanna je jIva che, teNe to have zUravIrapaNuM grahIne karmanI sAme jhUjhavuM ghaTe che, kAraNa ke tenI kumakamAM(sahAyamAM) sadguruzaraNarUpI divya zastra dhAraNa karela, vizvAsarUpI koTI-subhaTa che. gupta camatkAra ja sRSTinA lakSamAM nathI." (21-30) ema paramakRpALudeva lakhe che. teno jarUrI kaMIka anubhava thavo ghaTe chejI. AvA kaThaNAInA kaThaNa kALamAM je mumukSujIvo sadguruzaraNane vRDhatApUrvaka vadhatA pariNAme vaLagI rahe che, anubhava-amRtathI jharatAM paramakRpALudevanAM vacano vAMcI, vicArI, yathAzakti amalamAM mUkI, tenI parama upakAraka zakti anubhavI rahyA che, temane dhanya che ! AvA vakhate te anupama vacanAmRto parama satsaMgarUpa nIvaDe che. eka to maraNaprasaMga jhajhUmato lAge teno vairAgya hoya, tathA paramagurunuM zaraNa je nityatva, achaghatva, avinAzI, paramAnaMda svabhAvanA Adarzane kharuM karatuM hoya, teno lakSa baLavAnapaNe AdhArarUpa rdayamAM dRDha thato hoya tevo kALa, comAsAmAM prathama varasAda thAya tyAre kheDUtane jema badhAM kAma kore karI, khetara kheDIne vAvavAnI laganI lagADe che, tenI sAthe sarakhAvavA jevo che. nikaTanuM koI saguM marI gayuM hoya topaNa utAvaLe-utAvaLe teno agnisaMskAra karI, potAnA kAma, kheDa upara te caDhI jAya che; tema lakhacorAsInA pherAmAM pharatAM-pharatAM aneka tApathI tapI rahelA A jIvane, manuSyabhavarUpa mosama AvI lAgI che. temAM sadgurunuM zaraNa, bodha, ane vizvAsa - pakaDarUpa varasAda thatAM, rUDA jIvo badhethI vRtti vyAvRtta karI, uThAvI lai, eka Atmahita tvarAthI karI levA tatpara rahe che. AvA yogamAM jo jIva mithyAgraha, svacchaMda, pramAda ane indriyaparavazatA tajI, sapuruSArtha ArAdhe to alpakALamAM paramazAMti anubhave. potAnuM vIrya gopavyA vinA, bane teTalo sadguruzaraNe puruSArtha karyA kare, tene koI paNa klezanuM kAraNa rahetuM nathI. (bI-3, pR.549,AMka 606) I vacanAmRtamAMthI patrAMka 575, 592 vAraMvAra vicAravA bhalAmaNa chejI. sadgurunA AzrayanuM baLa temAM che. vaLI janakavidehI, aSTAvakra gurunuM avalaMbana lai, dustara mAyAnA vikaTa prasaMgomAM mana taNAI na jAya tema vartatA, evo patra paramakRpALudeve lakhyo che, te patrAMka 321; ane patrAMka 348 paNa vicAravA yogya chejI. (bI-3, pR.451, AMka 470). D paramakRpALudevanAM vacanomAM ""AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re" te viSe jaNAvyuM che, te vAraMvAra smRtimAM ANI, te bhAvamAM AtmA raMgAI jAya tema karavA bhalAmaNa che. temAM vighna karanAra Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287) mithyAgraha, svacchaMda, pramAda ane indriyanA viSayonI pravRtti ke ramaNatA - e che. te doSo TALavA sadgurunI bhakti ekaniSThAe kartavya chejI, (bI-3, pR.767, AMka 972) praznaH pratyakSa ane parokSa kone kahevAya? pUjyazrI : je manuSya hAjara che, te pratyakSa yoga che; ane salphAstrAdi che, te parokSa che. jo pratyakSa saguruno yoga hoya to potAnA doSa sagurunA bodhathI dekhAya, saru paNa tene kahe ke tArAmAM A doSa che, eTale te doSa nIkaLe. je zAstrAdi parokSa yoga che temAM to zaMkA karavI hoya to thAya, jema potAnuM mAnavuM hoya tema mAne. siddhabhagavAna kaMI jIvane kahevA nathI AvatA ke tArAmAM A doSa che, chatAM teonI bhakti to karavI avazyanI che; kAraNa ke teonI bhakti karatAM teonA anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta cAritra ane anaMta vIrya Adi guNo sAMbharI Ave. tethI ApaNane teonA guNonI bhAvanA thAya. pratyakSa yoganI jarUra che, yogyatA lAvavAnI jarUra che. (bo-1, pR.45, AMka 17) namaskAra ananya zaraNanA ApanAra evA zrI sadguru zrImad rAjacaMdra prabhune atyaMta upakAra smarI parama preme namaskAra ho! namaskAra ho! "ikko vi namukkAro jiNavara vasahassa vaddhamANassa / saMsAra sAgarAo tArei naraM va nArI vA / / '' artha : eka ja vaMdana, sAcuM, jinavarapati zrI vardhamAna prati (pade); nara nArIne tAre, bhayaMkara bhavasAgarathI. jIve hajI namaskAra paNa karyA nathI, darzana paNa karyA nathI, bodha paNa sAMbhaLyo nathI ema pa.u.pa.pU. prabhuzrIjI kahetA hatA; tethI zarIrathI namaskAra karIe tenI gaNatarI temaNe gaNI nathI. mAtra puNya baMdhAya ema paNa kahetA. kone namaskAra karo cho ema paNa pUchatA, ane AtmA pratye druSTi karAvavA athAga zrama letA hatA; paNa A abhAgiyA jIvane te vakhate te anaMta upakArI prabhunuM joIe tevuM mAhAsya lAgatuM nahIM. jIve sAmAnya karI nAkhyuM che ema paNa vAraMvAra kahetA, te have vAraMvAra sAMbharI Ave che. te vakhate uparanA bhAvo to ghaNA hatA, paNa jJAnI puruSo mAge tevI yogyatAnI khAmIne lIdhe jeTalo lAbha e sapuruSano levo joIe teTalo laI zakAyo nathI. teno kheda hajI varte che. ghaNI vakhata gaLuM batAvI kahetA, ATalA sudhI bharyuM che paNa kyAM kahIe ? kone kahIe ? kahevAnuM sthaLa joiene? jene vaMdana karavA che tene jANyA vagara vaMdana thAya, te dravya vaMdana ke bAhya zarIranuM vaMdana gaNAya; paNa AtmA jyAre AtmA bhaNI kheMcAya, te mAhAbhya pratye ullAsa AvatAM saheje te paramapuruSanI dazAmAM raMgAya, tenA caraNAraviMda rdayamAM sthapAya, tene jJAnI puruSo vaMdana kahe che. evA eka vAra vaMdana thatAM game te strI ke puruSa bhavasAgara tarI jAya tevuM samyaktvapaNuM tenA hRdayamAM pragaTe che. e vaMdana mane-tamane-sarvane sahaja svabhAve prApta ho, e ja bhAvanA paramakRpALudeva pratye chejI. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (288 ) "je satparuSoe janma, jarA, maraNano nAza karavAvALo, svasvarUpamAM sahaja avasthAna thavAno upadeza kahyo che, te satparuSone atyaMta bhaktithI namaskAra che. tenI niSkAraNa kaNAne nitya pratye niraMtara stavavAmAM paNa AtmasvabhAva pragaTe che, evA sarva satparuSo, tenA caraNAraviMda sadAya dayane viSe sthApana raho !" (493) (bI-3, pR.439, AMka 459) D prazna: vaMdanayogya zuM? pUjyazrI : zuddha AtmA ja vaMdanayogya che. arihaMta te zuddha AtmA che, siddha, AcArya, upAdhyAya, sAdhu e badhAnuM zuddhasvarUpa che, te vaMdanayogya che. darekamAM vivekanI jarUra che. bhagavAnanAM vacanomAM vItarAgatA che. e vinaya sahita grahaNa karavAM. jethI AtmajJAna thAya evAM je zAstra che, tene paNa namaskAra karavAno che. (bo-1, pR.168, AMka 35) pratimA D pratimA viSe jaNAvavAnuM ke pratimA to prabhune yAda karavAnuM sAdhana che. pratimA puruSAkAre ho ke mAtra sAmAnya game tevA rUpe ho, paNa kevaLajJAnarUpa netravALA bhagavAnanI smRti arthe je sAdhana che temAM bheda mAnI, mArA matanI pratimA ane bIjAnA matanI pratimA mAnI, vikSepa karavo te naradama mUrkhatA che. bhagavAnane bhUlI pratimA pUjavAnI nathI. ajJAnane vadhavAnA aneka mArga che; temAM pratimA paNa tenuM nimitta bane che, e Azrarya che! koI pahelAM ahIM Avelo, teNe mane pUcheluM ke khAnagImAM tamane ATaluM pUchavuM che ke bhagavAnanI pratimA cakSuvALI pUjavI te dravya mithyAtva kharuM ke nahIM ? meM jaNAveluM ke bhagavAnane pUjavAnA che ke pratimAne pUjavA javAnuM che? pratimA uparathI bhagavAnane na saMbhAro, te ja mithyAtva che. bhagavAna kaMI cakSu vinAnA nathI. kevaLajJAnarUpI netravALA bhagavAna che. temane game te nimitte yAda kare to kalyANa che; nahIM to jhaghaDA karanAranuM ThekANuM paDe tema nathI. matamatAMtaromAM mAthuM mAranAranI AvI dazA thAya che. paramakRpALudeve to matamatAMtaranAM pustako paNa hAthamAM levAnI nA pADI che. jethI matamatAMtara maTI, satya bhaNI vRtti jAya, te ja kartavya chejI. navA musalamAna allA pokAratAM zvAsa paNa na ghUTe ema kahevAya che, tema navA digaMbaro nAnI-nAnI vAtomAM mithyAtva jonArA thaI jAya che. mithyAtva potAnAmAM joI dUra karaze, tenuM kalyANa thaze. (bI-3, pR.708, AMka 853). D pUrvasva pratimA pUnA no TUMko artha e ke prabhunA anaMta jJAna, darzana, sukha ane vIryano vicAra karyA vinA, mAtra pratimAne caMdana AdithI pUje che, tene mUrkha kahyo che. paramakRpALudeve pratimAnA aMdha-zraddhALune sAcI zraddhALu banAvyA che, pratimApUjakane prabhupUjaka banAvyA che. bhagavAnanA bhAna vinA je kAMI karAya che te, sarunuM zaraNa na hoya to rUDhirUpa che ane AgrahapoSaka hoya che, tethI ajJAnane poSanAra mUrkhatArUpa che. (bo-3, pR.747, AMka 925) 0 pratimA joine bhagavAnane yAda karavA ke samavasaraNamAM kevA zAMta besatA hatA ! paramakRpALudeve jeo pratimA pUjatA na hatA, temane pratimApUjaka karyA; ane je pratimApUjaka hatA, temane bhagavAnane pUjatA karyA. badhA Agraho choDAvyA. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 289) kRtrima pratimA eTale banAvelI pratimA ane akRtrima pratimA eTale trikALa rahe tevI pratimA mahAvidehamAM, meru vagere parvato upara zAzvata pratimAo che. bharatacakrI, mahAvIrasvAmI thayA pahelAM thayA hatA, paNa temaNe mahAvIrasvAmInI pratimA karAvI hatI. (bo-1, pR. 221, AMka 110) pUjA I ahIM Avo tyAre pUjAnI vidhi zIkhI lezojI. patrathI lakhe AvaDI jAya ema nathI. deva apUjya rahe ke devanI pUjA thaI, e badhA bAhya prazno che. hajI devane oLakhyA nathI. te oLakhavA satsaMga, satsAdhana, vinaya ane vicAranI jarUra chejI. devane mATe pUjA karavAnI nathI. potAnA AtmAne jJAnI puruSanI dazA tarapha doravA mATe bhaktipUjA karavAnI che. te ghera ke maMdiramAM, game tyAM karavA yogya che. jyAM potAnA bhAva sapuruSa pratye vizeSa ullAsavALA bane, tyAM te karavA yogya che. deva kadI apUjya thatA nathI ane apUjya rahetA nathI. ApaNA deva pratye bhAva kevA che, te ApaNe roja tapAsatA rahI, deva pratye bhaktibhAva vadhAratA rahIzuM to kalyANa thazejI. (bo-3, pR. 218, AMka 216) pUjA karavA jAo cho, te ThIka che. bhagavAnanuM svarUpa samajIne pUjA karavAthI ghaNo lAbha thavA yogya che. ahIM Avo tyAre yAda karazo to te viSe vizeSa vAta thazejI. hAla to pUjA karatI vakhate, vIsa doharA ke kSamApanAno pATha bolatA rahevA bhalAmaNa che). (bI-3, pR.609, AMka 702) pravRttithI nivartIne bhagavAna pAse Ave tyAre evA bhAva thavA joIe ke he bhagavAna ! rakhaDato-rakhaDato Apane zaraNe Avyo chuM. mAre have koi zaraNarUpa nathI. bhagavAnanA derAsararUpa samavasaraNamAM AvatAM evI bhAvanA hoya to kharI pUjA che. (bo-1, pR.340, AMka 10) karma prazna : karma zAthI AvyAM? pUjyazrI pote bolAvyAM, tethI AvyAM; mATe bhogavavAM to paDaze ja. hasatAM ke raDatAM bhogavavA paDaze. potAnAM bAMdhelAM Ave che. mATe samabhAve bhogavavAM. koI pratye dveSa karavA jevuM nathI. ethI karma baMdhAya che. AvA prasaMgomAM potAno vAMka jovo. karma bAMdheluM hoya, te game tyAre phUTI nIkaLe che. karma udayamAM Ave tyAre kema bhogavavAM, e zIkhavAnuM che. jIva kaMTALe che. kaMTALo e chUTavAno rasto nathI. mana to kAma karyA ja kare che. AtmAmAM rahe to AtmAnuM kAma kare. phikara-ciMtA e karmabaMdhanuM kAraNa che. prArabdha kyAM rahevAnuM che? e to javAnuM che. (bo-1, pR.340, AMka 12). pUrvanAM karmo aneka prakAre udayamAM Ave che. jAgatAM, UMghatAM, vicAratAM ke ekAeka paNa je bhAvo pUrve vizeSa sevAyA hoya che te vagara vicAryuM paNa phurI Ave che. (bo-3, pR.522, AMka 567) Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (290) D karmanAM udaya kaye vakhate, kevA Ave tenuM kaMI pramANa nathI, mATe pramAda nahIM karatAM sAvaceta rahevA jevuM che. karmathI gabharAvAnuM nathI. anaMta prakAranAM karma anaMtakALathI A jIvamAM che. te udayamAM Ave ane jAya che. tevI draSTi rAkhavI. teno abhyAsa rAkhavo. je Ave che, te javAne mATe Ave che. sAvaceta na hoie to AtmAne, karma kyAMno kyAMya laI jAya. mATe teno upayoga rAkhavo. agiyAramA guNasthAnaka sudhI gayelA jIvane paNa evA karmanA udaya Ave che ke nIce AvI jAya che. pramAdathI kyAM jaI paDe, tenuM kaMI pramANa nathI. jIvanuM mUDhapaNuM che, te ahitakArI che. jJAnI puruSonAM vacano AdhArarUpa che, te jIvane TakAvI rAkhanAra che. zAMtapaNe vRtti na rahe tevA vakhate paNa bhakti, smaraNa vagere karyA ja karavuM. (bo-1, pR. 17, AMka 20) A bhavamAM pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIno yoga mahApuNya banyo. tenI vAraMvAra smRti AvyA kare, tenA upakAranI kathA prasaMge thayA kare, tenI amApa dayA ddhayamAM tAjI rahe ane tenI AjJA have to uThAvavI ja che ema vRDhatA vardhamAna thayA kare to game tevAM AkarAM karma paNa bhasatA kUtarAnI peThe nukasAna karyA vinA ApoApa nAsI jaze. karmathI gabharAvAnI jarUra nathI; karma bAMdhanAro jo pharI gayo, mokSamArgI thayo, jJAnInA pakSamAM taNAyo to pachI game tevA vikAro jakha mAre che; temanuM kAMI cAlavAnuM nathI. (bI-3, pR.716, AMka 866) D Apano patra maLyo. koIno doSa ApaNA dilamAM na vase, paNa pUrvanAM bAMdhelAM tevA prakAre chUTe che. ApaNe paNa karma choDavA ja jIvavuM che, navAM bAMdhavAM nathI evo nizcaya kartavya che. jagatajIva hai karmAdhInA, acarija kachu na lInA; Apa svabhAvamAM re, abadhU sadA magana mana rahanA." paramakRpALudevanI AjJA ullAsathI ArAdhavI che ane yathAzakti ArAdhAya tethI AnaMda mAnavo. smaraNamaMtranuM raTaNa rahyA kare tevI Teva pADavAno lakSa rAkhIne vartavuM ghaTe chejI. (bI-3, pR.717, AMka 870) karma AgaLa koInuM cAlatuM nathI. indra, narendra jevA puNyazALIne paNa mAMkaDAnI peThe nacAve che, to pachI ApaNA jevA hanapuNya jIvone satAve temAM navAI nathI. tema chatAM jene jJAnIno Azraya maLyo che te siMhanA saMtAna jevA che. moTA girizikharavatu hAthInA zarIrane dekhIne paNa siMhanA bALaka DarI na jAya to "jo jina tuM che pAMzaro re lola, karma taNo zo Azaro re lola.' ema bhaktAtmAo bolI UThayA che. karma ane dharmanI laDAimAM dharmano jaya thAya che kAraNa ke te sat che ane satno ja jaya sadAya thAya che. 5.u.pa.pU. prabhuzrIjInI davAmAM moTA DokTaro sevAbhAve tatpara hatA, paNa karma AgaLa koInuM cAlyuM nahIM. teozrIe eka divase kaheluM ke amane A davAo game teTalI uttama hoya paNa tenI zraddhA hoya ? zraddhA to eka jJAnIe nirNaya karelo, anubhavelo, upadezelo zuddha AtmA tenI ja aTala rahe che. te eka AMgaLI UMcI karI vAraMvAra pradarzita karatA hatA. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (291) eka jJAnIe jANelo zuddha AtmA ja jANavA yogya, mAnavA yogya, bhAvanA karavA yogya che; bIjuM badhuM karma che, karmanA cALA che tethI ThagAvA jevuM nathI, bhulAvo khAvA yogya nathI. (bo-3, pR.110, AMka 104) | ApaNuM dhAryuM kaMI banatuM nathI tema chatAM uttama bhAvanA rAkhyA karavI yogya che.jI. atyAre je banI rahyuM che te ApaNI pUrvanI bhAvanAnuM phaLa che. te zubhAzubhabhAvanAM bIja paripakva banI phaLa ApI rahyAM che te to bhogavyA vinA chUTako nathI. AmaMtraNa jene ApyuM hoya, tene satkArapUrvaka jamADI vidAya karavA yogya che. A durlabha manuSyabhavamAM sadguruno je jIvone yoga thayo che, prabhubhakti jenA hRdayamAM pragaTI che tevA jIvoe pUrvakarma bhogavatAM kAyara nahIM banatAM zUravIra banI, je zubhAzubha karmaphaLa Ave te dhIraja, samatA dharI, prabhuprasAdI gaNI prasannatApUrvaka sahana karI levAM; paNa temAM Asakti ke aNagamo na thAya teTalI samajaNa TakAvI rAkhavI ghaTe chejI. bahu AkarAM karma AvyAM che; huM herAna thAuM chuM, duHkhI chuM, kyAre AthI chUTIza ? evA bhAvane ArtadhyAna kahe che. tethI pAchAM tevAM ja karma baMdhAvAno saMbhava che. te vakhate AyuSya baMdhAya to Dhora-pazu-paMkhInuM baMdhAya. mATe javA mATe ja karma AvyAM che gaNI, ApaNo bojo halako thAya che tema mAnI, AvelAM karma prabhusmaraNapUrvaka zUravIrapaNe bhogavI levAM. bhogavAI gayelAM pAchAM AvanAra nathI. AthI bamaNAM karma udayamAM Ave topaNa hiMmata hAravI nathI. te badhAM nAzavaMta che. Aja sudhImAM keTalAMya AvyAM ane gayAM. tethI gabharAvA jevuM nathI. AtmA ajara, amara, avinAzI, zAzvata che. teno vAMko vALa thanAra nathI. sadgurukRpAthI je maMtra maLyo che, temAM vRtti rAkhI khamI khUMdavAno abhyAsa pADI devAthI samAdhimaraNanI taiyArI thAya che. (bo-3, pR.563, AMka 631) | mukhya vAta to prArabdhAdhIna javA-AvavAnuM bane che. kahevAya che ke "tAruM tArI pAsa che, tyAM bIjAnuM zuM kAma? dANedANA upare khAnArAnuM nAma." athavA annajaLanA jyAMnA saMskAra hoya tyAM karma tene kheMcI jAya che athavA tyAM ja javAnI tenI buddhi thAya che. thoDA divasa upara ahIMthI kAsora gAme tyAMnA eka bhAinI vinaMtIthI ghaNAM bhAibaheno bhakti arthe gayelAM; temAM eka dhULiyA taraphanA dakSiNI gRhastha, samAgama arthe AzramamAM AvelA che, temanAM patnI sahita kAsora AvelA. pAchA AvatAM suNAva rAta rahyA, tyAM temanAM patnIne eka kUtaruM karaDI gayuM. jo vicArIe to je gujarAtI bhASA bolI ke samajI zake nahIM tene ahIM AvavAnuM bane, te vaLI gAmaDAmAM javAnuM ane jyAM nahIM dhAreluM te gAmamAM rAta rahevAnuM bane ane kUtarAne tene ja karaDavAnuM banyuM, e pUrvanA saMskAra sUcave che. tevI ja vicitra ghaTanAo aneka bane che, muzkelIo Ave che, te pUrvakarma sAbita kare che. jIve je karma bAMdhyAM che te bhogavavA game tyAM javuM, AvavuM, rahevuM thAya, topaNa 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIe je paramakRpA karIne ApaNane paramakRpALu zrImad rAjacaMdra prabhunI bhakti karavAnuM jaNAvyuM che, te cUkavA jevuM nathI. (bI-3, pR.349, AMka 351) Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (292) D karma to be DagalAM AgaLa ne AgaLa ja cAlyA kare che paNa mahApuruSo tenuM svarUpa samajI rahelA hovAthI, e udayarUpa kAMTAvALA mArge musApharI karI zivapura pahoMcyA chejI, pa.pU. prabhuzrIjIe lakhAvela patramAMthI ApaNa sarvane vicAravA yogya lakhI mokaluM chuMjI : "manane laIne badhuM che. bAMdhyAM te jAya che, tyAM gabharAvA jevuM che ja nahIM. AvyAM te jAya che, temAM kSamA-sahanazIlatAthI, AnaMda anubhavarUpa AMkhathI juo.'' (upadezAmRta pR.79) sapuruSArtha, satya, ahiMsA, prAmANikatA, samabhAva, guNAnurAga, udAsInatA, kSamA, nirabhimAnatA, niSkapaTatA, ane nirlobhatA : A guNonuM pAlana karIne vyApArakArya, gharakAma ane zarIrarakSA kare che tethI samaSTi jIvane karmabaMdhana lUkhuM ane thoDuM thAya che.'' - mokSanI kUMcI. (bI-3, pR.257, AMka 251) D nIcenuM sarvane vAraMvAra vicAravA yogya che : strI, putrAdi mArAM che e prakArano vicAra karavAthI karmono baMdha thayA kare che ane e mArAM nathI evA vicAra karatA rahevAthI karma nAza pAme che. tethI "mAruMe akSaro to karmabaMdhanA kAraNarUpa che ane "mArAM nahIM' evA ciMtanathI karmathI chuTAya che. karamALAmAM pa.pU. prabhuzrIjIe A ja vAta dRDha karAvI, eka ArajAne samAdhimaraNa karAvyuM hatuM. (bI-3, pR.107, AMka 98) D karma kema baMdhAya che ane kema chUTe che? te mATe bhagavAne kahyA mujaba karmagraMtha lakhyA che. emAM gaNatarInA niyamo hovAthI tene karaNAnuyoga ke gaNitAnuyoga kahe che. karaNa eTale bhAva. jevA bhAva kare, te pramANe cokkasa karma baMdhAya. e badhA karmanA hisAba hoya che. karaNAnuyogano sUkSma vicAra pachI dravyAnuyoga samajAya. (bo-1, pR.334) D prazna : AyuSya tUTI zake? pachI bIjAM karmonuM zuM thAya? uttara : tUTI zake tevuM ja AyuSya jIve bAMdhyuM hoya che, tethI nimitta maLatAM tUTI jAya che ane te deha teTaluM ja bhogavAI rahe che. jema ke ghaDiyALane ATha divasa cAle tevI cAvI ApI hoya ane aMdarathI ThesI khaseDI nAkhe to tarata UkalI jAya che; tema zithila AyuSya bAMdhyuM hoya te thoDAka vakhatamAM udIraNA thaI bhogavAi jAya che. bIjA vedanIyAdi karma bIjA bhavamAM paNa bhogavavAM paDe che. je karmonI sthiti AyuSyathI vadhAre bAMdhI hoya te bIjA bhavamAM bhogavAya che. "te te bhogya vizeSanAM, sthAnaka dravya svabhAva; gahana vAta che ziSya A kahI saMkSepe sAva.' (bo-3, pR.779, AMka 992) D praznaH A duniyA koNe racI che? A badhuM ema ja kema thayA kare che ? uttara : "kartA izvara koi nahIM, Izvara zuddha svabhAva.' A vAMcI Apane prazna thayo ke ApaNo zuddha svabhAva tene izvara kahyo to A jagatano kartA koNa che? Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSamALA zikSApATha 101mAM prathama vAkya che ke "eka bhede niyama e ja A jagatano pravartaka che." te vicArIe to jaDa padArtho jaDanA niyama pravarte che ane cetana padArtho cetananA dharma (niyama) pramANe pravarte che. tame cUlo cetAvI tapelImAM AMdhaNa mUkI cokhAdALa caDhatA sudhI lagADo cho to khIcaDI thAya che. tevI rIte duniyAnAM badhAM kAryo badhA saMsArI jIvo kare che. saMsArI jIva kAma karavAnA bhAva kare che ane tene anusarIne tenuM vIrya ke zakti pravarte che, te pramANe jaDa padArtho potAnA niyamanI maryAdA pramANe pravarte che. vadhAre lAge to khIcaDI baLI jAya ane na lAge to kAcI rahe. duniyAmAM thatAM kAryono kaMika khulAso thavA A dRSTAMta che. prazna thAya ke pRthvI, agni vagere koNe racyAM ? tenuM samAdhAna ke pRthvInA kaNo jenI kAyA che evA jIvo, evAM karma bAMdhavAthI tyAM utpanna thAya che, te pRthvIkAyarUpa deha choDI bIje janme che ane vaLI bIjA vanaspati Adi jIvo jemaNe, tevAM ja karma bAMdhyAM hoya te pAchA pRthvIrUpa zarIra dhAraNa kare che. Ama anaMta jIvo pRthvI, agni, pANI, vAyu Adi zarIro dhAraNa karI rahyA che, mare che, janme che chatAM pRthvI tenI te ApaNane dekhAya che. tevI ja sthiti sUrya, caMdra, tArA vagerenI samajavI. A saMbaMdhI ghaNA prazno UThe paNa samAgama vinA, mAtra patrathI tenuM samAdhAna thavA saMbhava nathI. chatAM vicArAya teTalA prazno vicAravA, noMdhI rAkhavA ane avasare teno khulAso meLavI niHzaMka thavAnI jarUra chejI. A praznano bIjo bhAga "A badhuM ema ja kema thayA kare che?' teno kaMIka khulAso uparanA lakhANathI thaze; chatAM judo khulAso lakhuM chuM: rAtri, divasa, Rtu, comAsuM Adi vijJAnanA prazno vidvAnoe bahu vicAryA che. nizALanI vAMcanamALAmAM paNa tevA pATha mUkelA che. pRthvI, caMdra AdinI gatinA niyamone anusarIne badhA pheraphAro thayA kare che tathA pavananA pravAhone anusarI varALanAM vAdaLAM ane varasAda, jaMgala Adi anukULa sthaLoe vadhAre ane unDa pradezomAM ocho thAya che, tenuM varNana A TUMkA patramAM thaI zake tema nathI; paNa Izvarane nahIM mAnanArA vijJAnazAstrIoe tenAM kAraNo buddhine saMtoSa Ape tevA ApyAM che. badhAno sAra e che ke amuka-amuka niyamone anusarIne duniyAmAM badhuM pravartana thayA kare che. vaLI ema paNa prazna UThe ke rAjA, raMka, rogI, nirogI, pApI, puNyavaMta vagerenI vyavasthA ke hisAba koNa rAkhe che? teno uttara paNa karmanA niyamo vicAravAthI maLI Ave che. jevA bhAvo jIva kare che tevA prakAranA jaDa paramANuono yoga jIva sAthe saMbaMdhamAM Ave che. te kALe karIne, bIja jema vAvavAthI phaLa Ape che tema, parabhavamAM potAnA niyamane anusarIne phaLa Ape che. jIva deha choDIne jAya che tyAre karmano banelo sUkSma deha, rathanI peThe, jyAM te karma phaLavAna thavAnAM hoya tevI jagyAe (garbha AdimAM) laI jAya che. tyAM strI, puruSa Adi jevAM karma bAMdhyAM hoya tevo deha, bIjamAMthI choDa thAya tema pragaTe che. krame karIne vadhe che ane jeTaluM AyuSya hoya teTalA vakhata sudhI Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294) TakIne pAcho te dehasaMbaMdha chUTI anya sthaLe te ja rIte jAya che ane karmanAM phaLa bhogave che. jema sAta divasa sudhInI cAvIvALI ghaDiyALa hoya, te cAvI dIdhI eTale sAta divasa sudhI cAlyA kare, tema AyuSya cAle tyAM sudhI A bhavanAM karmo niyamita dekhAyA kare che ane bhogavAi rahe tema chUTatAM jAya che ane rAga-dveSanA bhAvo pramANe navA baMdhAtAM jAya che, te navA dehanuM kAraNa thAya che. (bI-3, pR.282, AMka 274) mohanIyakarma | abhimanyu jyAre potAnI mAtAnA garbhamAM hato tyAre teNe cha koThAne kema jItavA, te zIkhI lIdhuM. teno janma thayo, pachI te moTo thayo tyAre cakravyuha yuddha jItavA taiyAra thayo. te cha koThA to jItI gayo. sAtamo chANamATIno koTho zIkhatAM rahI gayelo; paNa te kaheto ke emAM zuM jItavuM che? evuM manamAM dhArIne pramAdamAM rahelo, zIkhelo nahIM, tethI hArI gayo ane tene maravuM paDyuM. tema A manuSyadeha chANamATInA koThA jevo che, teno moha jItAto nathI. tene jIte to jItI jAya, nahIM to hArI jAya. (bo-1, pR.51, AMka 26) | badhA karmomAM mohanIyakarma mukhya che. jevo karmano udaya hoya, tevo jIva thAya che. mohane laIne duHkha thAya che. jIvane vastu upara moha che, tethI vastuo sAMbhare che. moha ciMtA karAvI karma baMdhAve che. paravastumAM jeTalI Asakti hoya che, teTaluM duHkha lAge che. mohane laIne paravastumAM citta jAya che, te karma baMdhAve che. mATe sAvacetI rAkhavI. cAre gatimAM moha che. kyAMya citta rAkhavuM nathI. (bo-1, pR.132, AMka 7) 1 jJAnAvaraNIyakarma evuM che ke puruSArtha kare to khasI jAya, paNa mohanIyakarma khasavuM bahu agharuM che. mohanIyakarmathI AThe karma baMdhAya che. mohanIyakarma badhI pravRtione karmo vaheMcI Ape che. mohanIya ochuM thAya to pachI badhAM karma ochAM thAya. (bo-1, pR.315, AMka 68) D mithyAtvane jANe, to mithyAtva TaLe. mithyAtvanuM svarUpa saMsArI jIvo anAdikALathI aneka deha dhAraNa kare che. dehamAM be vastu che : eka jIva ane bIjI pudgala. karmanA nimitte zarIranI vargaNA grahaNa karI, "te huM chuM.' ema mAne che; AtmA ane deha, be judA che tene eka mAne che; te mithyAtva che. AtmAmAM vibhAva (krodhAdika karmabhanita bhAva) thAya che, tene potAnA mAne che, te paNa mithyAtva che. AtmAnA pradezo, zarIra vadhe tyAre phelAya che ane zarIra ghaTe tyAre saMkocAya che; ema zarIrapramANa rahe che. be padArtha che tene judA mAnato nathI; te mithyAtva che. zarIranI kriyAne ane AtmAnI kriyAne eka mAne che - seLabheLa khIcaDo kare che; te mithyAtva che. dehamAM mana, indriya vagere che, tene huM mAne che. AtmAnuM jJAna, mana ane indriyane AdhAre pravarte che. jANe che, jue che, sAMbhaLe che, suMghe che, cAkhe che, sparze che - temAM AtmAno upayoga, te bhAva che; ane pudgalaracanA che, te dravya che. dravyamana ATha pAMkhaDIvALA kamaLa jevuM che ane bhAvamana te AtmA Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 295 che; tevI ja rIte AMkhanI racanA te dravyaAMkha che ane jovAno upayoga te bhAvaAMkha che. ema pAMce indriyanuM jANavuM. potAnuM zuM che ? ane pArakuM keTaluM che ? teno viveka nathI; tenuM nAma mithyAtva che. rUpa, rasa, gaMdha, sparza, zabda e pudgalanA guNaparyAya che, jANavuM e AtmAno guNa che; teno bheda nathI raheto; e mithyAtva che. je je kuLamAM Upajyo, tyAM tyAM 'huM' mAne che. zarIranA utpatti-nAzane potAnA janmamaraNa mAne che. AtmA zAzvata che, te manAtuM nathI. paryAyabuddhithI manuSya, hAthI, pazu ema potAne mAne che; aMdara AtmA che, tenuM dhyAna nathI. uparathI zarIrane joine mAtA, pitA, strI Adi mAne che. zarIrane AdhAre badho saMsAra che. AtmA je mukhya vastu che, tenuM bhAna nathI. 'huM jANuM chuM.' temAM paNa zarIra je dekhAya che, tene 'huM'paNe mAne che. nathI dekhAto evo je arUpI AtmA che, tenuM svarUpa bhAsatuM nathI. AtmAnI jagyA zarIre lIdhI che, tethI huM zarIra chuM, ema thai gayuM che. manuSyaparyAya te ja huM, ema thai gayuM che. AtmAne ane dehane ekakSetrAvagAhI saMbaMdha che. beya padArtha judAM che ane judAM-judAM kAma kare che, chatAM jIva potAne bhUlI jAya che. AtmA to jANanAro judo che. chatAM mithyAtvane ADe vicAra ja nathI Avato, vRtti AtmAmAM jatI nathI. mithyAtva maMda thAya ane satsaMga thAya, tyAre mAruM zuM te jaNAya. mithyAdarzana avaLI samajaNa che. je padArtha pratyakSa judA dekhAya che, strI-putra-kAkA vagere, tene potAnA mAne che. zarIra nAza pAmavAnuM che, chatAM sadA rahevAnuM hoya ema mAne che. bIjAne maratA jue che chatAM mAruM zarIra anitya che, ema samajAtuM nathI. karma baMdhAya evA kAraNomAM rAga thato hoya to tene sukhanAM kAraNa mAne che. paisA kamAvA jAya tyAM zarIrane duHkha thAya, parizrama paDe toya tene sukha mAne che. jIva-ajIva bhinna na bhAse, te ayathArtha jJAna che ane tevI zraddhA, te ayathArtha darzana che. krodha karavAno mAro svabhAva paDI gayo che, ema mAne che. karmane laine bhAva thAya, te potAno svabhAva nathI, vibhAva che. jJAna-darzana e AtmAno svabhAva che. svabhAvane svabhAva ane vibhAvane vibhAva mAnato nathI. mithyAdarzana badhe naDe che. potAne krodha thato hoya, tethI potAne duHkhI nathI mAnato; paNa ema mAne che ke eNe mane gALo bhAMDI che, tethI du:khI chuM. A bhAva karuM chuM, tenuM phaLa zuM Avaze ? e bhAsatuM nathI. AthI mane karmabaMdha thAya che, ema samajAtuM nathI. dRSTi bAhya che, tethI potAnA bhAva sudhare che ke nahIM, te jANato nathI. badhA duHkhanuM kAraNa mithyAtva che. (bo-1, pR.139, AMka 14) darzanamohathI huM deha chuM ema mAne che, tethI AtmAnI zraddhA na thAya, dehanI zraddhA rahe che. sApano bhaya lAge che, paNa mithyAtvano bhaya lAgato nathI. sApa to eka vAra maraNa karAve, paNa mithyAtva to bhavobhava janmamaraNa karAve che. sAco saMga hoya to mithyAdarzana jAya. khoTo saMga hoya to sAcI vastu sUjhe nahIM. mithyAtvathI avaLuM samajAya che. AtmAne bhUlI jAya che. mohamAM vakhata jAya che. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (296 ) AtmabhrAMti e duHkhanuM mULa che. AtmabhrAMti jAya to duHkha dUra thAya. saddaguruno upadeza sAMbhaLe, vicAre, kaheluM bhUle nahIM to duHkha jAya. darzanamoha jAya to samyakdarzana thAya. jagatamAM "huM ane mAruM' mAnIne bhUlo paDayo che, nahIM to bhagavAna jevo che. (bo-1, pR.133) saMsArI jIvane kaMI bhAna nathI, huM deha chuM." ema, jyAM janme tyAM thaI jAya che. je anAdikALathI viparItatA che, te agRhIta mithyAtva che; ane je kuguru-kudharmathI grahaNa thAya, te gRhIta mithyAtva che. (bo-1, pR.199, AMka 76) I bhakti kare ane ema icche ke mane dhana maLo, nokarI maLo, putra maLo. evI icchA na karavI. bhagavAna pAse mAge tethI kaMI maLe nahIM, puNya hoya to maLe. vItarAgadeva alaukika che. bhagavAna pAse jaIne mAgavuM e alaukika mithyAtva che. temanI pAse mAgavAthI mithyAtva draDha thAya che. roga Ave ke dhana na maLe tyAre roga maTavA ke dhana maLavA loko aMtarAyakarmanI pUjA bhaNAve che, tethI mithyAtva draDha thAya che. (bo-1, pR.285, AMka 30) jIve pUrve ajJAnabhAve bAMdhelAM karmonA mukhya ATha bheda che; temAM mohanIyakarma mukhya che, tenA be bheda che. : darzanamoha ane cAritramoha. pahelA bhedanA traNa bheda che :- (1) mithyAtvamohanIya, (2) mizramohanIya (samyapha-mithyAtva), ane (3) samakitamohanIya (samyakatva prakRti). (1) mithyAtvamohanIyakarmanA udaye jIvane viparyAsa (UMdhI mati) utpanna thAya che. hiMsAmAM (yajJAdimAM) dharmabuddhi, acetana evA zarIramAM jIvane potApaNuM manAya che (jaDane cetana manAve che); apavitra lohI, mAMsa, paru, viSTA, mUtrAdinA bhAinarUpa strIzarIrane pavitra sukhakara manAve che; dhana, vaibhava, kuLa Adi potAnAM (cetanyarUpa jIvanAM) nathI chatAM potAnAM manAve che - AvI gADha viparItatA utpanna karAvanAra karma mithyAtvamohanIya che. (2) mizramohanIyamAM maMda viparItatA che; tethI khoTAne khoTArUpe manAya, tenI sAthe sAcAne paNa khoTArUpe manAya tevI mizratA rahe che, athavA satadeva-guru-dharmane sAcA mAne ane kudeva-guru-dharmane paNa sAcA mAne, eTale jUnA saMskAra taddana na jAya ane navA saMskAro grahaNa thAya, te vakhatanI e mizradazA che. (3) samyakatvamohanIyamAM nahIM jevI ja viparItatA che, eTale covIsa tIrthaMkara sarva zuddharUpe sarakhA prabhAvavALA hovA chatAM, koI eka vadhAre hitakArI che ema mAnI, te pratye vizeSa bhaktibhAva ke vijJavinAzaka vagere vizeSa prabhAva mAnI, temAM buddhinuM aTakI rahevuM vagere malinatA utpanna kare che, paNa te samyakdarzanano nAza karavA athavA sadeva-guru-dharmanuM svarUpa samajavAmAM vighnakartA nathI. jema meNiyA kodarAno roTalo koI khAya to bebhAna thaI jAya; tene dhoIne roTalo karI khAya to kaMIka bhAna, kaMIka laDathaDiyAM Ave, paNa kAma kaMI karI zake nahIM; ane tene vizeSa dhoIne ke kodarI karIne khAya, tene kaMIka asara jaNAya paNa kAma badhuM karI zake; evuM traNe prakRtio samajavA anukrame dRSTAMta che. mithyAtva ane mizramohanIya samyakdarzanano ghAta karanArI che; samakitamohanIya mAtra malina karanAra che. (bI-3, pR.355, AMka 356) Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 297 darzanamohanIyanA traNa bheda viSe jaNAvavAnuM ke darzanamohanuM kAma samajaNamAM viparyAsa karavAnuM che. teno rasa traNa prakAre pragaTa thAya che. zAstramAM tenuM dRSTAMta mada utpanna kare tevA meNA kodarAnuM che. jo koi mANasa meNA kodarAne daLIne, roTalA khAya to tene eTalo badho meNo caDhe ke te Ubho paNa thai na zake, bhAna paNa na rahe. tene pANImAM thoDI vAra dhoi, pANI para taratA dANA kADhI nAkhI, prathamanI peThe roTalA karIne khAya to tene thoDo meNo caDhe, cakkara Ave, meNo caDhayo che ema jANe paNa kAma karI zake nahIM; ane je bahu vAra dhoine, tenI asara bahu ja thoDI 2he te pramANe karI, tene chaDI-khAMDIne pachI vApare to tene jarA asara thAya kharI paNa kAmakAja karI zake paNa kaMika kepha jevuM lAgyA kare; ane je tene bharaDI, aMdarathI kodarI kADhI, tene sApha karIne, sArI rIte rAMdhIne vApare tene bIjA dANAnI peThe kaMi paNa nukasAna thatuM nathI, meNo jaNAto nathI, kAraNa ke choDAM dUra karyAM che eTale bIjA dANA peThe te khorAka zuddha banelo che. tema mithyAtvamohanIyakarma anAdikALathI jIva bAMdhato Avyo che ane te udaya Avye bhogavato paNa Avyo che; tenA prabhAve dehAdi padArtho, je nAzavaMta che, tene sadAya rahenArA mAne che, aci maLa-mUtrathI bharelA, bahu suMdara, bhogavavA yogya mAne che; jaDa svabhAvavALAM, para chatAM potAnAM, potArUpe ja mAne che. A kAma mithyAtvamohanIyanuM che, temAM mokSa ke mokSa-upAya samajAto nathI. koi satsamAgama yoge sAcI vAta sAMbhaLavAmAM Ave tyAre jIvane ruce che, satpuruSa kahe tema mAne che. vaLI pAcho kusaMga thAya ke potAnI viparyAsabuddhinuM baLa vizeSa hoya tyAre mokSamArga rokanAra UMdhI samajane paNa sArI mAne che. Ama sAcAne sAcuM ane khoTAne paNa sAcuM mAnavArUpa samajaNa karAvanAra mizramohanIya che. jene vizeSa bodhano yoga prApta thayo hoya che, tene jJAnIe kahelI vAta mAnya thai hoya che; chatAM kaMika viparItapaNuM alpa darzanamohanA udaye rahyA kare che, je tene paNa khyAlamAM AvavuM muzkela che; paNa samyaktvano nAza thato nathI, mokSa-upAyamAM pravartavA de che, tene samakitamohanIya kahI che. te vakhate pote derAsara karAvyuM hoya tyAM tene bahu zAMti jaNAya, ke covIsa tIrthaMkara samAna zuddha svabhAvanA chatAM zAMtinAtha, pArzvanAtha AdimAMthI koinA pratye vizeSa rAga ane hitakartA mAnI, temAM kaMika bheda samajamAM rahyA kare, Adi doSo zraddhAmAM malinatA kare che. darzanamohano udaya na hoya tyAre zuddha samakitanI prApti thavAthI jIva niHzaMka, niHspRha, nirvicikitsAvALo, amUDha, upagrahana guNavALo, sthitikaraNavaMta, vAtsalya ane prabhAvanA karanAra bane che. A AThe aMga zuddha hoya tyAM samakitamohano udaya hoto nathI; tyAre te kAM to upazama samakita ke kSAyika samakitavALo hoya che; ane samakitamohanIyano udaya hoya tene kSayopazama samakita kahyuM che. (bo-3, pR.286, AMka 275) D darzanamohanIyakarma, jIvane, jJAnIe jema kahyuM che tema, samajavA detuM nathI, viparItatA karAve che ane cAritramohanIyakarma, jJAnIe jaNAvyA pramANe vartavA detuM nathI. darzanamohanIyanA traNa bheda che H Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 (1) mithyAtvamohanIya : "zarIra te ja huM' evI anAdi bhUla cAlI AvI che tathA zarIranA dukhe duHkhI ane zarIranA sukhe sukhI evI mAnyatA; satadeva, sadguru, sadharmamAM ruci na thavA de; dehane laIne rUpa, kuLa Adi rUpa potAnuM svarUpa manAya, paNa jJAnIe kahyo che evo arUpI AtmA dehathI bhinna ane avinAzI che ema na manAya. (2) mizramohanIya jJAnIe kahyuM che te paNa ThIka che ane ApaNe Aja sudhI karatA AvIe chIe te paNa ThIka che. sadguru sArA che ane ApaNA kuLaguru ajJAnI hoya topaNa te sAdhu che, AcArya che, sArA pUjavA lAyaka che evI mAnyatA, te mithyAtvamohanIya karatAM ochA jheravALI, paNa samakita na thavA de tevI che. bIjI rIte paNa tenuM varNana upadezachAyAmAM (pR.709) che: ""unmArgathI mokSa thAya nahIM, mATe mArga bIjo hovo joIe evo je bhAva te mizramohanIya." (3) samyakatvamohanIya : "AtmA A haze? tevuM jJAna thAya te samyakatvamohanIya, AtmA A che evo nizcayabhAva te samyakatva." (upadezachAyA pR.709) (bI-3, pR.731, AMka 892) jema mahApuruSo mokSe gayA, te rasto ApaNo nahIM, nAhavuM-dhovuM vagere karatA hoya tene ja dharma mAne, te mithyAtvamohanIya. khoTAne mAne ane sAcAne paNa mAne, te mizramohanIya. sAcI vastu mAnya karavA chatAM AtmA Ama haze ke Ama? amuka tIrthakara, amuka pratimAne vizeSa mAnavA, evA prakAranA bhAvo che, te samyakatvamohanIyanA DraSTAMta che. (bo-1, pR.132, AMka 7) | darzanamoha ane cAritramoha viSe be prazno pUchayA, te, be zAstro lakhIe topaNa pUrA thAya tema nathI; paNa mahApuruSoe e saMbaMdhI je vicAro jaNAvyA che te dizA batAvavA ahIM prayatna karuM chuM. "apUrva avasaramAM prathamanI traNa kaDI darzanamoha saMbaMdhI jaNAvI ane pachI caudamI kaDI sudhI cAritramohano parAjaya karIne kevaLajJAna pragaTAvavA saMbaMdhI, atizayayukta apUrva vANImAM kAvya paramakRpALudeve racyuM che, te parathI TUMkAmAM ahIM to rUparekhA jevuM ke lakSaNa jevuM lakhuM chuM : (1) darzanamoha dekhatabhUlI e darzanamohanuM bIjuM nAma che. anAdikALathI jIva dehAdi je potAnA nahIM, tene potAnA mAnato Ave che. je anAtma eTale potArUpa nathI, tevA bhAvone potArUpa mAne che. pATIdAra, vANiyo, brAhmaNa, strI, puruSa, rUpALo, kadarUpo, dhanavaMta, dhanahIna, vidvAna, mUrkha Adi mAnyatAmAM gUMcavAyo che. tethI potAnA vicArane badale paranA ja vicAra AvyA kare che, parane arthe jANe jIve che. viSaya-kaSAya kaMIka maMda paDe, vairAgya thAya to A darzanamoha sApa, agni ke jhera karatAM paNa vizeSa ahitakArI zatrurUpa samajAya. darzanamohathI apavitra dehAdi padArtho, "sakaLa jagata te eThavat'' chatAM, pavitra sukhakara bhogayogya samajAya che. davAnI zagamAM dareka paramANu kSaNe-kSaNe prakAzarUpa thaI mezarUpa dharI cAlyo jato hovA chatAM, enI e zaga, jema dekhanArane dekhAya che, chatAM koI paramANu tyAM eno e nathI; tema dehAdi padArtho kSaNe-kSaNe palaTAvA chatAM tenA ne lAge che ane haMmezAM AvA ne AvA raheze, ema aMtaramAM rahyA kare che. maraNano Dara to zuM, paNa vicAra paNa Avato nathI, tenuM kAraNa darzanamoha che. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (299) ghana, dehAdi vaDe prApta thatA bhoga ghaNA kaSTa prApta thAya che. prApta thaye TakatA nathI, nAzanA ja kramamAM che, "sukha prApta karatAM sukha TaLe che ane aMte zokanuM kAraNa bane che, koI sAthe AvatA nathI. chatAM vicArahIna A jIvane te anitya, apavitra, azaraNa ane asAra padArtho duHkharUpa nahIM lAgatAM sukharUpa lAge che, duHkha veThIne paNa prApta karavA yogya lAge che; tene mATe marI chUTe che, te paNa darzanamohanuM prabaLa jora che. TUMkAmAM avighA, bhrAMti, mithyAtva vagere tenAM bIjAM nAma che. jaDa ne caitanya baMne dravyano svabhAva bhinna." e be savaiyA bane to mukhapATha karI vicAratA rahevA bhalAmaNa chejI. temAM darzanamohano upAya ane svarUpa bane chejI. (2) cAritramohaH dIvo laIne koI kUvAmAM paDe tevA krodhAdi cAra kaSAya ane hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, dugaMchA, strIveda, puruSaveda ane napuMsakaveda - e tera prakAranA gAMDapaNathI, jIva jANatA chatAM saMyamanA abhAve, karmabaMdhanAM kAraNomAM pravarte che. temAM mukhya karIne pUrvakarmanuM baLa che. jyAM sudhI samyakdarzana na thAya tyAM sudhI AMdhaLA mANasanI peThe jIva duHkhI-duHkhI che; paNa samajaNa AvyuM paNa vIryanI khAmIne lIdhe, saMyamamAM na pravartI zake tethI vera, virodha, moha, matsara, mAna, apamAna, lobha, mAyAmAM jIva ghasaDAya che; te atyaMta klezanuM kAraNa che. samajaNa na hoya tyAre jANIjoine eTale duHkhanAM kAraNane sukhanAM kAraNa mAnIne, te ekaThAM karyo jAya che; ane samajaNa Abe, tenuM pravartana khedayukta hoya che. jema koI AbarUdAra mAbApanA dIkarAne, koie Aropa mUkyAthI, phojadAra tene gunegAra TharAvI, gadheDe besADI, kALuM moTuM karI nagaramAM phajetI karI pherave che; jo kuMbhAranA dIkarAne gadheDe besADe ke te bese to AnaMda mAne tema mithyAvRSTi doSa karI AnaMda mAne che; paNa AbarUdArane te maravA jevuM lAge che; tenI IcchA nahIM hovA chatAM badhuM tene karavuM paDe che kAraNa ke te phojadArane vaza che. tema cAritramohanuM svarUpa jeNe jAyuM che, tene tevA bhAvomAM hAjato Adine laIne pravartavuM paDe topaNa potAne aNachAjatuM, zaramabhareluM, maraNatulya lAge che. (bI-3, pR.573, AMka 644) T darzanamoha eTale rUpa, rasa, gaMdha, Adi pudgalanA dharma che; ane jANavuM, dekhavuM, sthira thavuM e jIvanA dharma che; temAM bheda nahIM rAkhatAM tadAkAra thavuM te. jemake, maracuM pudgala che, emAM jANavAno guNa nathI, paNa ApaNe te khAIe chIe tyAre AtmAnA jANapaNAnA guNane laine, te jaNAya che. AhAra letAM tIkhuM, mIThuM, khArUM, khATuM e badhA pudgalanA guNamAM jIvane rAga-dveSa thAya che; te cAritramoha, darzanamohane laIne thAya che. maDadAne bALe to kaMI thAya nahIM, paNa aMdara cetana hoya to khabara paDe ke garama lAge che, baLe che. tema dehamAM pUrvakarma anusAra zAtA-azAtA Ave che, tenI dehane khabara nathI; paNa cetanane laIne sukhaduHkhanI khabara paDe che. dehamAM vyAdhi-pIDA thAya tyAre mUMjhavaNa Ave che, gabharATa thAya che, te darzanamohane lIdhe thAya che. jo ema vicAre ke dehane je thAya che emAM cetanane kaMI levA-devA nathI, to e vedanIyakarma AvIne nirjarI jAya che, kAraNa ke vedanIyakarma aghAtI che ane AtmAne AvaraNa Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 karanAra nathI; paNa zarIranI aMdara ekameka, tanmayapaNe rahelo cetana, tene zarIranI (pudgalanI) sAthe anaMtakALathI rahevAthI ekarUpano adhyAsa thai gayelo che, eTale mane duHkha thAya che, huM marI jaiza, huM sukhI chuM, duHkhI chuM vagere tanmayabhAva kare che, e darzanamoha che. je je pudgala jovAmAM, sAMbhaLavAmAM, khAvA-pIvAmAM, sUMghavAmAM, sparzavAmAM Ave che, temAM AtmA tanmaya thaine sAruM-kharAba, priya-apriya, mIThuM-kaDavuM, suvAsita-durgaMdhavALuM, suMvALuM-kaThaNa, ema je pudgalanA rUpa, rasa, gaMdha, zabda, sparza svabhAva che, tene potAnAM mAnI temAM tanmaya thai jAya che; paraMtu satpuruSanA bodhathI te pudgala potAthI eTale cetanathI bhinna che, ema samajAya; ane e pramANe vAraMvAra vicAra karI dhana, ghara, chokarAM, strI, deha vagere potAnAM nathI, e caitanyathI bhinna che, ema samajAya; pachI vAraMvAra vicArI jJAna-jANavuM, darzana-dekhavuM, cAritra-sthira thavuM caitanyanA guNa pudgalanA guNathI taddana bhinna che, ema satpuruSanA bodhathI lakSamAM rAkhI, dareka prakAranI sAMsArika kriyAo karatAM vRttine moLI pADatAM darzanamohano nAza thAya che. jema ApaNe TrenamAM beThA hoie ane bAjunI gADI cAlatI hoya ane tenA tarapha najara rAkhIe to ApaNane ema jaNAya ke ApaNI ja gADI cAle che; paNa dRSTi pheravIne pleTaphorma tarapha najara karIe to jaNAya ke ApaNI gADI sthira che. tema bAhya padArtha tarapha dRSTi rAkhIne vartIe to ApaNane lAge ke huM sukhI chuM, duHkhI chuM, paisAdAra chuM, garIba chuM, vagere; ema jevA saMjogo maLyA hoya, te rUpa AtmA thai jAya che; paNa satpuruSanA bodhe dRSTi pherave ane AtmA tarapha lakSa rAkhe to jaNAya ke AtmAno svabhAva sthira che; temAM bIjuM dekhAya che te pudgalano svabhAva che, enI sAthe AtmAne kaMi levA-devA nathI, to darzanamoha nAza pAmIne AtmadRSTi thatAM AtmA potAnA svabhAvamAM sthira thAya. je badhA saMjogo maLyA che, te svapnavat che. jema rAtre svapna Ave ane badhuM dekhAya, paNa jAgRta thatAM svapnamAM je jotA hatA, bhogavatA hatA, te badhuM jUThuM hatuM ema lAge. tema A moTuM svapna che. AgaLanA bhavomAM je bhogavyuM haze, temAMnuM kaMi atyAre che ? tema A AyuSya pUruM thatAM AMkha mIMcAi jaze tyAre AmAMnuM kaMi yAda rahevAnuM che ? ke sAthe AvavAnuM che ? badhuM ja svapnavat paDI raheze. mATe vRttione vAraMvAra pAchI haThAvI, moLI pADatAM darzanamohano kSaya thaze. pahelAMnA vakhatamAM chokarAone bhaNavA mATe pATI upara retI pAtharI ekaDo kADhI ApatA. ene ghUMTatAM-ghUMTatAM pATIne jarA koinI Thesa vAge to retI sarakhI thai jatI ane badhuM citarAmaNa bhuMsAi jatuM. tema jagatanAM kAma karatAM AtmAmAM citarAmaNa paDe ke pAchuM smaraNamaMtra yAda karavArUpa Thesa mAravI ane ene bhUMsI nAkhavuM. ema vAraMvAra smaraNamaMtra ''sahajAtmasvarUpa paramaguru'' yAda karatAM rahevuM ane darzanamoharUpI jagatanAM je je citarAmaNo paDe,.tene satpuruSanA smaraNamaMtrarUpI bodhathI bhUMsatA javuM. ema karatAM AtmA tenA sthira svabhAvamAM Avaze. azAtAvedanInA joramAM udaya hoya tyAre vadhAre baLa karIne jorathI smaraNa bolavuM ane vedanIne kahevuM ke tuM tAruM kAma kara, huM mAruM kAma karuM chuM. pa.u. prabhuzrIjI vedanInA prasaMge vadhAre baLathI bodha ApatA H ''AtmAnuM lakSaNa 'jANavuM, dekhavuM ane sthira thavuM' e che, tene niraMtara smaraNamAM, anubhavamAM rAkhavuM; pachI bhalene maraNa samayanI vedanA AvI paDI hoya ! paNa jANuM, dekhuM te huM, bIjuM to jAya che. temAM AtmAne kaMi vaLage tema nathI. nahIM levA ke devA. je je dekhAya che, te javAne Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 301 vAste. AvyuM ke cAlyuM. vajranAM tALAM vAsIne kahevuM ke je AvavuM hoya te Avone ! maraNa Avo, sukha Avo, du:kha Avo, cAhe te Avo, paNa te mAro dharma nathI. mAro dharma to jANavuM, dekhavuM, sthira thavuM e ja che. bIjuM badhuM pudgala, pudgala ne pudgala. cakarI caDhe, bebhAna thai javAya ane zvAsa caDhe e badhuM dehathI judA thaine beThA-beThA jovAnI majA paDe che, paNa jAgRta, jAgRta ne jAgRta rahevuM joie. hAya !' hAya ! have marI javAze, A te kema sahevAya ? evuM manamAM na AvavuM joie. AgaLa ghaNA evA thai gayA che ke jemane ghANImAM ghAlIne pIlelA, paNa vibhAvamAM temanuM citta nahIM gayeluM.'' (bo-1, pR.25) upamitibhavaprapaMca nAmanA graMthamAM zrI siddharSimunie mahAmohane rAjAnI upamA ApI che. te ghaNo gharaDo (anAdikALano) rAjA che. tene be putro che. moTAnuM nAma rAga-kesarI ane nAnAnuM nAma dveSa-gajendra che. te rAjyamAM mithyAdarzana nAme senApati che ane viSayAbhilASa nAme maMtrI che. A sarva mohanIyakarmanA parivAranuM varNana che. tyAM AkhA mohanIyakarmane mahAmoha nAma ApyuM che.(Great Britain evuM nAma iMglenDa, skoTalenDa ane AyarlenDane ApeluM che tevuM darzanamoha, kaSAya ane nokaSAyanuM ekatra nAma mahAmoha pADayuM che.) darzanamohane ghaNI vakhata 'moha' evuM nAma apAya che, paraMtu darzanamohanuM baLa batAvavA athavA tenI sthiti sittera kroDAkroDI sAgaropamanI utkRSTa hovAthI, mohanIyakarmano trAsa jIvane lAge e arthe, darzanamohane paNa mahAmohanIya nAma apAya che, ane mahAmohanIyanAM trIsa sthAnaka sthAnakavAsI pratikramaNa pustakamAM che, te mukhyatve darzanamohanA vistArarUpa che. te ja artha mukhyapaNe zrI AtmasiddhizAstramAM paramakRpALudeve darzanamohanIyakarmano trAsa batAvavA vAparyo lAge chejI : ''asadguru e vinayano, lAbha lahe jo kAMi; mahAmohanIya karmathI, bUDe bhavajaLa mAMhI.'' e vicAratAM sahaja samajAze. (bo-3, pR.285, AMka 275) ne nikaTanA sagAnA maraNane kAraNe zoka rahyA kare che ema lakhyuM, te jANyuM. ] pU. eka mahAtmA lakhe che : mohAdhIna jIvoe jyAM jyAM vizvAsa karyo che, tethI bIjuM koi bhayabharyuM sthAna tene mATe nathI; ane jyAMthI tene bhayanI zaMkAo thayA kare che, tethI bIjuM tene nirbhaya thavAnuM sthAna nathI.'' jIve mohavaze A mArA bhAi, A mArI mA, A mArA pati, A mArA saMtAna ema mAnyuM che - te badhAM sukhanAM kAraNa che ema mAnyuM che, tyAM ja duHkha AvIne vase che ane viyogAdi kAraNe te potAnuM pota prakAze che. amadAvAdamAM hullaDa thayuM ke paradezamAM bombathI honArata thai, temAM keTalA badhA mANasonAM prANa gayA, keTalIya bahenonA bhAi, keTalIya mAtAnAM saMtAna, keTalIya bahenonA bhANeja ane keTalIya patnIonA pationo viyoga thayo, chatAM jyAM mArApaNuM mAnyuM nathI, tyAM duHkha thatuM nathI. 'huM ane mAruM' e mohano maMtra che. tethI jagata AkhuM gAMDuM thai rahyuM che. temAMthI jemaNe satpuruSano Azraya grahI, te maMtrane bhUlavAno prayatna karyo ane ''sahajAtmasvarUpa paramaguru'' e maMtranuM ArAdhana karyuM, tene moha satAvato nathI. jemane moha satAve che, temaNe hajI joie tevuM Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 ArAdhana karyuM nathI, kharo Azraya-bhaktimArga grahyo nathI, hajI samajaNamAM khAmI che. samajAya to-to huM AtmA chuM, nitya chuM, kartA chuM, bhoktA chuM, mokSa che ane mokSano upAya che te mAre A bhavamAM Adaravo che, ema lAge. potA saMbaMdhI bhUla cAlI AvI che, tethI 'huM deha chuM, huM marI jaiza, huM zuM karuM ? zuM bhogavuM ? mokSa thAya tema nathI. mokSano upAya zuM haze ?' ema rahyA kare che, tethI satpuruSArtha thato nathI. te bhUlane laine bIjAne paNa 'A mAro bhAi che, te marI gayo, te zuM karaze ? zuM bhogavato haze ? teno mokSa nathI, teno have koi upAya nathI.' vagere kalpanAo kare che; paNa kharI rIte vicArIe to, te hato tyAre teNe zuM tamAruM hita karyuM, te vadhAre jIvata to tamAruM zuM bhaluM karata ? mAtra, jIve tene nimitte, pote moha poSyo che ane tene paNa mohanA kAraNarUpa pote thayela che. Ama jIva pote moharUpI jhera pIe che ane bIjAne pAya che. ema baMnenuM mAThuM karavAmAM jIve maNA rAkhI nathI. jagatamAM koi ApaNuM che nahIM ane thavAnuM nathI. mAtra eka satpuruSo, niSkAraNa karuNA karanAra, jagatanA sAcA mitra, sAcA bhAi Adi che. te mahApuruSo ApaNane tArI zake tema che. temano viyoga jIvane sAlaze tyAre jIvanuM kalyANa thavuM saMbhave che. A vAta haiye besavI agharI che. tene mATe satsaMganI jarUra che. dRSTi pheravavAnI che eTaluM paNa, ATalA uparathI samajAze topaNa ghaNuM che. je karavuM che, tene mATe puruSArtha ka2vo ghaTe. je Akhare ApaNane rovaDAve, tenA taraphathI vRtti haThAvI, ApaNA uddhAra tarapha lakSa levA yogya chejI. (bo-3, pR.588, AMka 667) je sadgururUpa taravAnI hoDI che, temAMthI saMsArasAgaramAM kUdI paDavA mATe darzanamoha nAmanA karmanI preraNA hoya che; tenI zikhAmaNane anusaranAra aneka jIvo vinAzane varyA che. sattAdhana ke satazikSA je cUkatA nathI, teno vAMko vALa karavA koi jagatamAM samartha nathI; paNa te mUkIne, je doDhaDAhyA jIvo, potAnI DheDI jevI tuccha buddhinI salAha mAne che, tenA kevA hAla thAya che, te upara eka kathA che. teno badhA maLI vicAra karazo ema bhalAmaNa che. 'eka dhanADhaya zeThane jinarakSita ane jinapAlita ema be dIkarA hatA. te moTI uMmaranA thayA, tyAre vepAra karI, svAvalaMbanathI dhana kamAi, AtmasaMtoSa meLavavA icchA thatAM, mAtApitAnA prema ane ghera rahevAnA Agrahane avagaNI, haTha karI paradeza gayA. ghaNo mAla bharI, vahANa dUra dezamAM lai jai, veMcI, tyAMthI masAlA vagere uttama vastuo kharIdI. pAchA dezamAM AvavA nIkaLyA. rastAmAM tophAnathI vahANa bhAMgI gayAM. eka beTa upara baMne AvI caDhayA. tyAM eka rayaNAdevI rahetI hatI. teNe baMnene lalacAvI potAne sthAne rAkhyA. ghaNA vilAsamAM temane magna karI dIdhA. ghara paNa na sAMbhare tema temanA upara kRtrima prema darzAvI, viSayasukhamAM lIna karI dIdhA. eka divase indranI AjJA maLatAM tene samudra sApha karavA javAnuM kAma AvI paDayuM; eTale te baMne bhAione kahyuM ke khAsa kAma arthe mAre traNa divasa javAnuM che; paNa tamane ahIM koi aDacaNa paDavAnI nathI; jyAM beTamAM pharavuM hoya tyAM pharavuM, paNa eka uttara dizAmAM na javuM, ema kahI te kAme cAlI gai. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (303) baMne bhAIo badhe pharIne bAga Adi sthaLo joi rahyA eTale, uttara tarapha javAno niSedha karelo, tethI ja khAsa jijJAsA thaI ke joie to kharA tyAM zuM che, ema dhArI te dizAmAM cAlyA. tyAM hADakAM Adi durgadhI padArthonA DhagalA jaNAyA. dUra jatAM eka mANasane zULI upara caDhAvelo hato, tethI bUmo pADato hato, tenI pAse te baMne pahoMcI gayA, teno aMta najIka jaNAto hato. te baMnee pUchayuM, "ApanuM ame zuM hita karIe ?'' teNe kahyuM, "bhAi, huM have maraNanI najIka chuM, tethI bacI zakuM tema nathI; paNa tamArI AvI ja dazA thanArI che. tamArI peThe meM bahu vilAsa e rayaNAdevI saMge bhogavyA, paNa tene dariyo sApha karavAno prasaMga Avyo tyAre tame tene maLI gayA eTale mArI A dazA teNe karI. hAla te nathI eTale ja tame A pradezamAM AvyA lAgo cho. bIjA koI maLatAM tame paNa zULInA bhogane prApta thazo.'' A sAMbhaLI baMnee tene hAtha joDI vinaMtI karI ke koI upAya, amArA chUTakArAno hoya to kRpA karI jaNAvo. teNe kahyuM dariyA kinAre eka yakSa rahe che, te dararoja bapore pokAre che ke kone tAruM, kone pAra utAruM? te vakhate tenuM zaraNa grahaNa karI, "Apa game te kahezo te mATe mAnya che, paNa amane bacAvo ane amAre deza pahoMcADo." Ama kahevAthI te macchanuM rUpa dhAraNa karI, tamane pITha para besADaze ane sUcanA Apaze te pALazo to sAgara oLaMgI svadeza pahoMcazo. A upAya ajamAvavA te bIje divase gayA. yakSane vinaMtI karI, tyAre teNe kahyuM ke tamane lalacAvavA rayaNAdevI Avaze paNa tenA sAmuM paNa jozo nahIM. je tenA pratye premavaMta banI lalacAze, tenA manane jANI laI, huM pITha uparathI uchALI, tene dariyAmAM nAkhI daIza. baMnee, eka taravAnA lakSathI tenI zarata kabUla karI. te maccha thaI kinAre Avyo eTale baMne tenI pITha upara besI gayA ane sapATAbhera dariyo kApavA lAgyA. trIje divase rayaNAdevI AvI, tyAre temane ghera dIThA nahIM, tethI jANI gaI ke temane koI bhedI maLyo che. tethI temanI zodhamAM te dariyAmAM cAlI ane AkAzamAM rahIne vilApa karatI baMnene vInavavA lAgI. jinarakSita gaMbhIra ane samaju hato. te to tenA tarapha pITha daIne beTho, game tevA cALA ke vinavaNI kare, tenI kALajI karI nahIM. maraNarUpa ja tenI kapaTajALa te lekhato. te to nahIM ja phasAya ema khAtarI thavAthI, te have mAtra jinapAlitanuM nAma dai vAraMvAra kahevA lAgI : "meM tamane zuM du:kha dIdhuM che ? mArA sAmuM jarA jovAthI mane AzvAsana maLaze. pUrvanI vAta saMbhArI kRpA karI mAro sneha yAda karo, AvA niSphara na thAo; abaLA upara dayA lAvo.'' evAM vacanothI nAno jinapAlita lalacAyo; "bicArI ATaluM kalpAMta kare che, to tenA sAmuM jovAmAM zo doSa che ?' ema karI jyAM dRSTi karI tyAM yakSe tene uchALI dIdho ke tarata tenI nIce trizULa mUkI rayaNAdevIe tenA trizULathI kaTakekaTakA karI dariyAmAM nAkhI dIdho. jinarakSita lalacAyo nahIM, to svadeza pahoMcI gayo. A uparathI bodha levAno ke jagatanI mAyA, pudgala aneka rIte bhoLavI tenI prItimAM A AtmAne phasAve che; paNa pote na ThagAtAM, eka mAro AtmA ja sAco che ema jANI, tene ja kharo mAnavo. bAkI sarva mAyA che. dehAdi paravastumAM moha na karavo.'' (upadezAmRta pR. 197, phUTanoTa) Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304) yakSa e sadguru che. jinarakSita e bhagavadbhakta, TekavALo, eka lakSathI satsAdhanA karanAra mumukSu che; jinapAlita te potAnI buddhie cAlanAra saMsAra-vAsanAvALo che; ane rayaNAdevI te mAyA che, moha che, karma che. puNyakarmarUpa vahANa bhAMgatAM, mohavaza thayelA, svadeza-mokSane rastethI eka cUkyo. saMsAra taravo hoya teNe, A vAta vAraMvAra vicArI, jinarakSita banavA puruSArtha, sadgurumAM zraddhA vadhAravI ghaTe che. bIjA vikalpomAM na paDavuM. huM zuM jANuM? dharma saMbaMdhI mane kaMI bhAna nathI. mAtra mAre to batAvela raste AMkho mIMcIne cAlyA karavuM che, e nizraya hitakAraka che. (bI-3, pR.319, AMka 311) sapuruSa ke sarvazanuM oLakhANa mithyAtvamohanIya thavA de nahIM; tethI jJAnIne sagAMvahAlAM, amuka dhaMdho karanAra, bhAgIdAra ke sArA rAjA, sudhAraka, camatkArI zaktivALA, jagatanA moTA mANasomAMnA eka tarIke oLakhe; paNa te anukaraNa karavA yogya, ISTa, Adarza ke paramAtmA tarIke na manAya tyAM sudhI mokSamArgamAM pravartavAnuM jIvathI banI zakatuM nathI, eTale tevA oLakhANathI sevA vagere kare to puNya bAMdhe; paNa sAcI zraddhA thayA vagara karmathI chUTAya, saMvara thAya tevA bhAva jAgrata thatAM nathI. temAM doSa mithyAtvano ja che. (bI-3, pR.286, AMka 275) dehAdhyAsa jIve anaMtakALathI dehAdhyAsa popyo che tethI svapnamAM paNa te ApaNane choDavA Icchato nathI; paNa jeNe jJAnIpuruSanAM darzana karyA che, teno sajIvana camatkArI bodha sAMbhaLyo che, tenI AjJA uThAvavAnI aMze paNa tatparatA rAkhe che tathA janmamaraNathI thAkyo che, tevA jIvanuM prathama kartavya te dehAdhyAsane ghasI-ghasIne teno aMta ANavAnuM chejI. paramapuruSanI dazAnA smaraNathI, tenI anaMta karuNAno AbhAra dayamAM vAraMvAra cItarI, te prasanna thAya tevI vicAraNA ane AcArathI A jIvane samajAvI, manAvI, Thapako ApI ke haTha karIne paNa tene bIjA prakAranI aNachAjatI icchAothI pAcho haThAgye ja chUTako che. (bI-3, pR. 242, AMka 236) T mAMdagImAM game te khabara pUche topaNa dehAdhyAsa vadhavAnuM e nimitta che. tethI jJAnI puruSe jANyo che, pragaTa karyo che, upadezyo che tevo mAro AtmA zuddha caitanyasvarUpa, avinAzI, achedya, abhedya, jarAmaraNAdi dharmathI rahita, paramasukhanuM dhAma che, evI bhAvanA niraMtara kartavya che. (bo-3, pR.738, AMka 906). khA, pI deha TakAvavA, deha jJAnane kAja; jJAna karma-kSaya kAraNe, tethI zivapura rAja. saMyoge AvI maLe, viyoge vahI jAya; evI vinAzI vastunI ciMtA kare balAya. ruci anuyAyI vIrya caraNadhArA sadhe.' ema zrI devacaMdrajIe stavanamAM gAyuM che. jyAM sudhI dehAdhyAsarUpa ruci rahI che tyAM sudhI te arthe vAraMvAra pravRtti thayA kare che; dehane priya ke anukULa hoya te vAraMvAra sAMbhare che; mahenata nahIM karIe to zuM khAizuM? evI cIvaTa rahe che, tethI khetI Adi kAmonI kALajI dareka RtumAM divase rAtre rAkhIe chIe; zarIramAM roga thayo hoya to davA niyamita levAnI Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 kALajI rahe che. je carI pALavAnI kahI hoya te gAma-paragAma, vivAha-vAjana vakhate paNa kALajI rAkhI pALe che; nahIM to davA guNa nahIM kare teno Dara rahe che ke roga vadhI jaze to maraNano Dara rahe che. tema jene satpuruSanA bodhe dehAdhyAsa maMda paDayo che ke maMda pADavAnI garaja jAgI che, tene evo Dara rahyA kare che ke A manuSyabhavamAM jo dharma-ArAdhana nahIM karI zakAya to kIDI-makoDI ke kAgaDA-kUtarA ke evA coryAsI lAkha yoninA paribhramaNamAM zuM banavAnuM che ? mATe haratAM-pharatAM, besatAM-UThatAM, cAlatAM-jotAM, khAtAM-pItAM ke sUtAM-jAgatAM te satpuruSe ApelA sAdhananuM avalaMbana rAkhe che. saMsAranI phikara ochI karI paramArthanI phikara jene jAgI che, tenuM citta bIje tallIna thai jatuM nathI, athavA to jyAM jyAM tevA prasaMgomAM sattAdhana bhUlI javAya che tevAM tevAM nimittothI dUra rahe che ke cetato rahe che. (bo-3, pR.172, AMka 177) svapnadazA tame svapna saMbaMdhI puchAvyuM che te viSe lakhavAnuM ke ghaNI vakhata to je saMskAro paDelA che te nidrA vakhate sphurI Ave che, te u52thI potAne kai bAbatomAM kevI ruci che, te jANI hitakArI bAbatothI citta prasanna thAya ane tevI bhAvanA poSavAnuM bane che. ahitakArI jaNAya to te pratye vRtti jatI rokI, prazcAttApa karI tevA saMskArone baLa na maLe mATe sArA bhAvamAM rahevA bhakti, smaraNa vagereno lakSa rAkhavo ghaTe chejI. nAnI uMmaramAM dharmanA saMskAro paDelA che, tethI ghaNI upAdhivALI pravRttimAM paNa te bIjA saMskArone dabAvI UMghamAM paNa potAno prabhAva batAve che. tene poSaNa bhakti AdithI nahIM maLe, smaraNamaMtranuM ArAdhana karavAnI Teva nahIM pADo, to te saMskArono kALa pUro thaye, pharI ghaNI icchA karazo topaNa tevA bhAvo, te dezamAM jAgavA durlabha thai paDaze. mATe jyAM sudhI bIjAM kAma thai zake che tyAM sudhI dharmakArya, sAMcana, vicAra, smaraNa, bhakti paNa sAthe-sAthe karatA rahezo to AMbAne jema poSaNa ApatA rahI kerIo khAvAthI dara sAla kerI thayA kare, paNa poSavAne badale AMbo kApI nAkhI eka sAla kerI khAi lIdhI to bIjI sAla kaMi paNa maLI zake nahIM; tema dharmanAM kArya karavAM paDayAM melI ke tene dhakelyA karI, visArI devAthI, zubha saMskAro lAMbI muddata cAlaze nahIM ane azAMti, bhaya, tRSNA, vedanA vagerenAM svapnothI ane vicArothI mana bharAi jatAM jIva du:khI thavA saMbhava che. mATe AtmahitanI ane sAcA sukhanI bhAvanA hRdayamAM jIvatI hoya to nityaniyama, niyamita satzAstranuM vAMcana, vicAra ane 52mapuruSonI dazA ane ucca jIvananI abhilASA mATe, amuka vakhata bacAvavAnI kALajI rAkhavI ghaTe chejI. (bo-3, pR.664, AMka 795) jAgRtikALamAM jevA bhAvo karyA hoya che, tenA rahasyarUpe nidrAmAM bhAvo thAya che. kharAba bhAvonuM sevana karyuM hoya to vizeSapaNe tevA bhAvo nidrAmAM thAya che. tenuM kAraNa ke te vakhate kaMi aMkuza jevuM rahetuM nathI. kharAba nimitto jIvane pAcho pADanAra che. temAMthI bacavuM ghaNuM muzkela che. jema jema aMtarAtmavRttinuM baLa vadhatuM jAya che, tema tema jIvanuM AgaLa vadhavuM thAya che. (bo-1, pR.16, AMka 17) mumukSu : prabhu ! mane eka svapna AvyuM hatuM ke prabhuzrIjI sabhAmaMDapamAM beThA che, bodha karI rahyA che. te vakhate mane ane ....bhAine prabhuzrIjIe kahyuM ke pAMca bhavamAM tamAro mokSa thai jaze. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (306) pUjyazrI : sAruM che. sArI bhAvanA hoya to sArAM svapnAM Ave, ane saMsArI bhAvanA hoya to tevAM Ave. svapnAM che, te svapnAM ja che; paNa evAM sArAM svapnamAM Ave to AgaLa vadhavAnuM thAya. (bo-1, pR.302, AMka 59) 0 jAgRtimAM upayoga dharmadhyAna pratye vALI zakazo, tema tema svapnadazA upara asara thaze. pahelAM jIve moharUpa DuMgaLI khAdhI che. tethI tenA durgadhamaya oDakAra Ave che, te atyAre gamatA nathI, paNa teno kALa vItI gaye te baMdha thaze. jo navA tevA bhAvo pratye aNagamo rahyA karaze, mIThAza aMtarathI nahIM manAya to bhaviSya suMdara banaze; nirdoSatA varazo. (bo-3, pR.719, AMka 872) paramakRpALudevanuM eka vacana che : "jAgratamAM jema jema upayoganuM zuddhapaNuM thAya, tema tema svapnadazAnuM parikSaNapaNuM saMbhave." (22) eno bane teTalo vicAra karI, sadvicAranI vRddhi thatI rahe, tema bhAvanA karatA rahevA bhalAmaNa chejI. saMsAraruci AEyamAM rahelI che, tenuM svapnamAM pragaTapaNuM dekhAya che. tene laine tamane zArIrika kSINatAnA dekhAvo anubhavAya che. te savicAra, saMsAranI asAratA ane mokSamArganI ruci pragaTatAM dUra thavA saMbhava che. te arthe sArA vAMcananI jarUra che ane tyAMnA mANasonI mitrAcArI ke bahu paricaya nahIM rAkhatAM, ahIMthI sanzAstro maMgAvI, temAM citta rokavAnuM karazo to tamane vizeSa hitanuM kAraNa samajAya che.jI. tene AdhAre bhakti, vAMcana vagerethI manane bIjo khorAka maLavAnuM nimitta banaze. tethI tame jaNAvelA sAMsArika snehabhAvo Adi maMda thaI, bhakti, vairAgya ane sarvicAramAM vRtti raheze to tenI zarIra upara paNa sArI asara thavA saMbhava chejI. isu khristanAM vacanone yathArtha samajanArA ane AcaranArA pRthvI para thoDA ja jIvo che; te samajavA yogya sAttvika vRtti ja te dezamAMthI lopa thatI jAya che ema samajI, anArya jIvono kusaMga ocho karavA bhalAmaNa chejI. sAdo, ocho khorAka letA rahevAthI zarIra-sturti raheze ane svapnadoSanuM ghaTavuM paNa saMbhave chejI. (bo-3, pR.360, AMka 360). | paramakRpALudevanI kRpAthI je jIvonuM kalyANa thavA yogya haze, te tenI AjJA-ArAdhanarUpa sapuruSArthathI thazejI. A kaLikALamAM sarva tarapha duHkha, duHkha ane duHkhanAM darzana thai rahyAM che, tyAM eka vairAgya ane bhakti e ja jIvane zaraNarUpa che. je jIvo mohAdhIna vartI svArthamAM mazagUla, tallIna thaI rahyA che, temane A svapna samAna badhI mAyAjALa satyarUpe bhAse che. te svapnadazAthI rahita mAtra potAnuM svarUpa che, ema jo jIva pariNAma kare, to sahaja mAtramAM te jAgrata thai samyakdarzanane prApta thAya; samyakdarzanane prApta thaI svasvabhAvarUpa mokSane pAme.'' (493) A vAkya vAraMvAra vicAravA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.433, AMka 450) bhUla 0 pa.pU. prabhuzrIjIe nIce pramANe, moTAmAM moTI bhUla je bhagavAne dIThI che, te viSe jaNAvyuM hatuM, te mAre tamAre, vAraMvAra sacetapaNe vicArI, lakSamAM levA yogya chejI : Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (307) AtmA upayogasvarUpa che. upayoga sadAya niraMtara che, te upayoga upara upayoga rAkhavo. sUrya-caMdra vAdaLAM ADe na dekhAya topaNa che ema pratIti che; tema zuddhasvarUpa che, e pratIti bhUlavA yogya nathI. upayoga bhUlI javAya che. e bhUla bhagavAna mahAvIrasvAmIe dIThI, to ThAma-ThAma AgamamAM upadezI che. e sarva bhUlanI bIjabhUta bhUla che.'' (bI-3, pR.764, AMka 965). 0 laukika vyavahArarUpa paryuSaNa mahAparva keTalAMya AvyAM ane gayAM, paNa jIva mohanidrAmAMthI hajI jAgyo nahIM, tenuM zuM kAraNa ? ane kevA prakAre A svapnadazA nivRtta thAya ? teno vicAra mumukSujIva kare che; kAraNa ke A praznano ukela AvyA vinA jIvanI anAdinI bhUla maTavI muzkela che. pAMca indriyanA viSayomAM lolupatA jIvane varte che, tenI priyatA cittamAM ghara karIne beThI che; te evI jabarI che ke keTaloka kALa amuka indriyanA viSayono tyAga karavAmAM Ave to paNa tenI rUcino tyAga thato nathI. e saMsAravAsanAnuM mULa zAthI chedAya? vrataniyamothI paNa te nirmULa thatI nathI, to tene mATe koI bIjo ja upAya hovo joie. moTA puruSoe vAraMvAra vicArIne, tenAM kAraNa zodhyAM che ane tenA upAya jANI, AdarI, tethI mukta thaI mokSe gayA che. ApaNane paNa muktinI icchA hoya to te sivAya bIjo mArga nathI. mithyAtva, ajJAna, viparIta mAnyatA - e ja sarva duHkhanuM kAraNa satparuSoe kahyuM che ane vicAravAnane te kAraNo sivAya bIjA kazAno bhaya hoto nathI. lokalajjA, parizrama, niMdA, kIrti Adine nahIM gaNatAM, mAtra ajJAnano nAza karavA mumukSu jIva keDa bAMdhI taiyAra thAya che, ane te kema dUra thAya, teno vicAra karatAM tene jaNAze ke jene AtmasvarUpanI prApti thaI che, samyakatva jene pragaTa thayuM che evA sapuruSanAM vacana vinA koI kALe mithyAtva-ajJAnarUpI anAdi bhUla maTavAnI nathI. "jIvanI utpatti ane roga, zoka, duHkha, mRtyu, dehano svabhAva jIvapadamAM jaNAya che; evo je anAdi ekarUpano mithyAtvabhAva, jJAnInAM vacana vaDe dUra thaI jAya che.'' sapuruSano bodha e darzanamohanIyakarmarUpa viparItapaNuM TALI, samyakuzraddhA pragaTAve che, ane samyakdarzana ke santraddhA pragaTavAthI mokSano mArga mokaLo thAya che. tene mokSa vizeSa dUra nathI, paNa svasvabhAvarUpa mokSane te jIva pAme che. AvI uttama kamANI A manuSyabhavamAM prApta thaI zake che. tenI tarapha draSTi nahI rAkhatAM jIva strI, putra, kuTuMba, dhana AdimAM ja vRtti rokI rAkhe che. tethI A bhavamAM karavA yogya kArya rahI jaze ane maraNa to AvIne UbhuM rahe che, athavA AyuSya kSaNe-kSaNe ochuM thAya che, te maraNa ja che. teno vicAra karI, samajavA yogya AtmasvarUpa mATe vizeSa kALajI rAkhavI ghaTe che. kALa gaTakA khAI rahyo che, lIdho ke leze thaI rahyuM che, to A jIva kayA kALane bhaje che? mokSanI sarakhAmaNImAM moTA cakravartInuM sukha paNa viSTAnA kIDA jeTaluM paNa nathI to A jIva saMsAramAM zuM sukha dekhI rahyo che ke jene laIne aneka prakAranA pratibaMdha karI, paribhramaNanAM kAraNo ekaThAM karyA kare che? sapuruSoe paramArthe kahevAmAM kaMI bAkI rAkhI nathI; paNa jIve temanI AjJA uThAvavAmAM, te pramANe karavAmAM khAmI rAkhI che. satsaMga, sapuruSano bodha, tenAM vacana-AjJA upAsavAnI bhAvanA niraMtara kartavya chejI. (bI-3, pR.52, AMka 38) Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 jIvanI moTAmAM moTI bhUla kai che ? potAnuM svarUpa na samajyo, e ja moTI bhUla che; ane tethI ja paribhramaNa thayuM che. potAnA svarUpanuM bhAna nathI, tethI bIjAmAM rAga-dveSa kare che. svarUpanuM bhAna thavA mATe, jeNe AtmasvarUpa pragaTa karyuM che, te puruSamAM vRtti rAkhavI. siddhabhagavAna sarva klezathI mukta che ane mAruM svarUpa paNa tevuM ja che. te ajJAnane laine bhAnamAM AvatuM nathI. saMsAranuM mULa kAraNa 'deha te huM' e che. e moTI bhUla che. potAnuM nahIM, tene potAnuM mAne che. viparItatA che. je bhUlavALo hoya, te badhuM bhUlavALuM ja jue che. jene bhUla lAge, tene potAnA svarUpanuM bhAna thAya che ane tyArathI zrAvakapaNuM ke sAdhupaNuM che. bhUla jANI manamAM thayuM ke A ja mane naDe che, to pachI kADhI nAkhe; paNa evo nizcaya thato nathI. bhUla barAbara lAgI nathI, lAgatI nathI. (bo-1, pR.116, AMka 29) 52vastune potAnI mAnavAnI ane te mAnyatAne AdhAre pravartavAnI, anAdinI jIvanI Teva che, e ja bhUla che. te TALavA aneka mahApuruSo pokArI-pokArI, te bhUlathI chUTavA mATe aneka rIte upadeza ApavAnI kRpA karI gayA che; paNa ApaNane tevI bhUla lAgaze tyAre te bhUla jovA AMkha ughADIzuM ane bhUla dekhAze to pachI bhUla nahIM rahe. : paramakRpALudeve kSamApanAnA prathama vAkyamAM lakhyuM che : ''he bhagavAna ! huM bahu bhUlI gayo.'' eTaluM ja vAkya bharata cakravartI mahArAjane kevaLajJAna ApavA samartha thayuM hatuM. ApaNe roja bolIe chIe paNa te bhUla samajyA vagara, bhUla karyA ja jaie chIe ane bharatajI bhUla pakaDI, pharI koi kALe bhUla na thAya, tevI dazA pragaTa karI, mokSe cAlyA gayA. mATe sAcA thavAnI jarUra che. mokSano mArga khullo che tema ja saMsAramArga to paricita ja che. je mArge jaizuM te tenuM phaLa Apaze ja. (bo-3, pR.118, AMka 114) pAMca indriyonA U jIvane nIce DhALe DhaLavAnuM bahu game che. anAdikALathI bAhya pravRttimAM ja viSayomAM ja rasa leto Avyo che; te paDI mUkI, satpuruSa indriyono jaya karIne, manane sadgurune zaraNe rAkhavAnuM kahe che; te karavuM muzkela paDe che. baLadane jema cIlo kApavo Akaro paDe che tema svacchaMde jIva pravartI rahyo che, tene sadgurunI AjJArUpa nAtha adharI paDe che; paNa te vinA jIva anAtha ane azaraNa che; ane te anAthapaNuM TALavA, anAthImuni sarakhA AtmajJAna pAmelA sadgurunuM zaraNuM ane bodha, zreNika mahArAjA jevAne paNa grahaNa karavAM paDayAM hatAM ane tevA puruSane yoge ja jIvane potAnI bhUla samajAya che. - e anAdi bhUla TALavA mATe paramakRpALudeve da22oja smaraNa karavA yogya kSamApanAnA pAThanI AjJArUpa uttama sAdhana ApyuM che. teno vicArapUrvaka roja pATha thAya to jIvane potAnA doSo dekhI, te doSo TALavAnI bhAvanA karavAnuM te uttama nimitta che. (bo-3, pR.52, AMka 37) -- samAdhisopAna tame badhA sAthe vAMco to sAruM, kema ke ekalA karatAM satsaMgamAM vaMcAya te vadhAre sAruM samajAya, ekabIjAne puchAya ane carcA thAya to jeNe satsaMgamAM kaMi sAMbhaLyuM hoya te jANavA maLe. ci. vasumatInA praznano uttara, (tene) samajAya tema lakhuM chuM. koi pUche ke tuM koNa che ? to tuM zuM kahe ? vasumatI; paNa hAtha vasumatI ? AMkha vasumatI ? paga vasumatI ? tuM kahe ke badhuMya vasumatI. to marI Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 309) jAya tyAre badhuMya paDayuM rahe che, tene gharamAM koI rAkhatuM nathI, bALI nAkhe che ane atyAre gharathI kADhI mUkatA nathI, tenuM kAraNa zuM? tuM kahe che ke aMdara jIva che, te jato rahe che, pachI bALI nAkhe che; to te jIva vasumatI ke deha vasumatI ? bIje jIva janme to vasumatI tarIke koI nahIM oLakhe, bIjuM nAma pADaze; to jIva paNa vasumatI na nIkaLyo. AmAM huM koNa chuM? teno vicAra jIve nathI karyo. potAnuM svarUpa, jJAna eTale jANavuM, darzana eTale zraddhA karavI ane cAritra eTale sthira thavuM, e che. tenuM oLakhANa nathI, te ja moTI bhUla che. te ja bhUlane lIdhe "deha te huM evuM thaI gayuM che. deha dekhAya che, paNa dekhanAro dekhAto nathI. tene oLakhavA jJAnI puruSane zodhIne tenA caraNakamaLamAM sarvabhAva arpaNa karI, tenI AjJA ArAdhe to koika divase zuddha AtmAnuM bhAna thAya tema che. teno vicAra samAdhisopAnamAM pAchaLanA patromAM Avaze. te vAMcavA-vicAravA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.76) AMka 960) bhUtakALanI vAta bhUlI javI. mAtra bhUla thai hoya, tevI pharI na thavA bAbata zikhAmaNa, temAMthI grahaNa karavI; paNa bhUlone saMbhAra-saMbhAra na karavI. rastAmAM paDelA kAMTA-kAMkarAne koI saMbhAra-saMbhAra nathI karatuM, paNa sAcavIne cAlavAnI kALajI rAkhe che; tema vartamAna vartana pratye lakSa rAkhI, rAga-dveSa ochAM karavAnI kALajI rAkhatA rahevA yogya chejI. (bo-3, pR.354, AMka 355) kaSAya anaMtakALathI jIvane janmamaraNa, janmamaraNa thayA kare che tenuM kAraNa aNasamajaNa ane kaSAyabhAva chejI. te doSane doSarUpa jANI, tethI sadAyane mATe chUTavAnI bhAvanA sadguruyoge jAge chejI. dharmane nAme aneka upavAsa Adi kriyA karavA jIva doDe che, paNa kaSAya ghaTADI, sadgurunI zikhAmaNa pramANe samajaNa karavAnuM jIve karyuM nathI. te karavAno lAga eka A manuSyabhavamAM che; to jema bane tema sarva jIva pratye nirverabuddhi, maitrIbhAva rAkhI vartavAnuM kare, bIjAnA guNa jovAnI draSTi rAkhe ane potAnA doSa dekhI TALavAno puruSArtha kare tathA sarva jIvanuM kalyANa thAo ema icche, potAnAthI bane teTalI bIjAne sArA kAmamAM madada kare ane potAnuM bane teTaluM karyA chatAM koInuM hita na thAya tema lAge tyAM madhyasthabhAva rAkhavAno abhyAsa kare to jIva jJAnIpuruSanA mArgane yogya thAya. je je baMdhananA, kaSAyanA, ajJAnanA bhAva che te dUra karyA vinA sapuruSanI samajaNano vArasa jIva kevI rIte bane? (bI-3, pR.425, AMka 436) T koI pratye kiMcitmAtra paNa rAga ane koI pratye kiMcitmAtra paNa dveSa na rahe, tevA bhAva karavA badho puruSArtha chejI. jo be ghaDI sudhI koI pratye dveSa ke krodhano pravAha cAlu rahyo to ghaNA divasa ane ghaNI rAtrio sudhI karelo zrama be ghaDImAM bALI bhasma karI nAkhe tevI krodhamAM tAkAta che. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 tema ja kAma, mAna Adi zatruo paNa jevA tevA nathI. jo tene vaza jIva thai gayo to dharmano nAza thatAM vAra na lAge tema che; tema chatAM darekanA upAya che. "mAnAdika zatru mahA, nija chaMde na marAya; jAtAM sadguru zaraNamAM, alpa prayAse jAya.'' 'koTi varSanuM svapna paNa, jAgrata thatAM zamAya; tema vibhAva anAdino, jJAna thatAM dUra thAya.' ,, mATe jAgrata thavAnI, jAgrata rahevAnI, mohathI dUra khasatA-nAsatA rahevAnI jarUra chejI. 'caturanI be ghaDI ane mUrakhano janmAro.' evI kahevata che. samaju mANasa be akSaramAM samajI cetI jAya to kAma kADhI nAkhe ane mUrakha janmAro mahenata kare paNa kaMi saphaLatA na meLave. mATe mUDhatA, ajJAnadazA, mohamadirAno vAraMvAra vicAra karI ''paga mUkatAM pApa che, jotAM jhera che ane mAthe maraNa rahyuM che.'' e paramakRpALudevanuM vacana lakSamAM lezojI. (bo-3, pR.377, AMka 383) kaSAyapariNati thAya tevA prasaMge bahu cetavA jevuM chejI. DuMgaLI khAya to tenA oDakAra tevA ja Ave, rokyA rokAya nahIM, gaMdhAya, game nahIM, bIjAne paNa apriyatA UpajAve ane potAne paNa pastAvo, kleza karAve; tema kaSAyane hRdayamAM alpa paNa sthAna ApyuM to te dharma, dAna, tapa veLA paNa badhuM bagADI nAkhI potAnI sattA aMtaHkaraNa u52 jamAve evo eno svabhAva che, mATe mahAbhayaMkara viSa samAna samajI kaSAyanA prasaMgo kuTuMbIone kAraNe, dhanane kAraNe ke dehAdi sagavaDane kAraNe paNa UbhA na karavA; UbhA thatA hoya to pote temAM taNAvuM nahIM; bane to zAMta karavA. game tevo dhanano, mAnano ke haThano bhoga ApIne, na chAje tevI dInatA karIne, page lAgIne paNa tethI dUra rahevA yogya chejI. potAnI sattA vAparIne, bIjAne dabAvIne koi kaSAya zamAvavA jAya to te mAtra dekhAva pUratuM bane che; paNa maitrIbhAva, sarva jagata pratye nivairabuddhi, atyaMta dInabhAva ane sadgurue Apela maMtra Adi AdhAre potAnA aMtaHkaraNane samajAvI, tevAM kAraNothI dUra rahI, bhaktimAM vizeSa kALa jAya ane te prasaMgonI vismRti thAya tevA vAMcana, manananA abhyAsathI pAchuM zAMtinuM rAjya sthapAya chejI. sarva upAyamAM zrI sadguru pratyeno zaraNabhAva, sadgurukRpA sarvottama mane to samajAi chejI. (bo-3, pR.416, AMka 423) D kaSAya jevo koi kaTTo zatru nathI ane viSaya jevuM koi viSa nathI, mATe jANIjoine pote potAnA zatru na banavuM. zrI zreNikarAjAne zrI anAthI maharSie e ja upadeza dIdho che ke pote ja potAne narake lai jAya che ane duHkhI kare che, pote ja potAne svarge lai jAya che ane pote ja potAne mokSaprApti karAvaze. mATe Avo yoga maLI Avyo che, te taravA arthe ja che. mumukSujIvane sAMsArika muzkelIo A kALamAM taravA samAna chejI. (bo-3, pR.578, AMka 650) D bALavA yogya krodha che; TALavA yogya mAyA-kapaTa che; vAvavA yogya vinaya che; sAdhavA yogya saMtoSa che; samajavA yogya satpuruSanuM zaraNa che. A vAta satsamAgame samajI, hradayamAM lakhI rAkhavAnI chejI. (bo-3, pR.732, AMka 893) Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (311 | kAma, krodha ane lobha - e traNa moTA vikAro che. jyAre jIvane krodha caDhe che tyAre paNa ene kaMI bhAna rahetuM nathI, AMdhaLA jevo banI jAya che. kaMI jue nahIM ane moDhAmAMthI jema Ave tema bake. lobha paNa evo che. jema jema lobha kare che, tema tema lobha vadhato jAya che. lobhathI koI sukhI thatuM nathI. (bo-1, pR.339, AMka 9) koI mANasa bIjAne mArato hoya to kahe ke pApa kare che; paNa krodha, mAna, mAyA, lobha e moTAM pApa che. te hoya to tene pApa kahetA nathI. krodha Ave tyAre tarata khabara paDe. AMkho lAla thaI jAya, pote duHkhI thavA lAge; paNa jyAre mAna Ave tyAre jIvane potAne khabara paDavI muzkela che. sAmAne tenI khabara paDe. mAyAnI to sAmAne paNa khabara na paDe. e to puruSanA yoge ja jAya. mAyA to paMDitone paNa chetarI jAya che. lobha, te sarvathI moTo doSa che. lobhane laIne bIjA traNa doSo thAya che. krodha, mAna, mAyA - e lobhane laIne kare che. e cArene kADhavA mATe, tenA cAra pratipakSI lakSamAM rAkhavAnA che. krodhano pratipakSI kSamA che. mAnano pratipakSI vinaya che. kSamA, vinaya hoya tyAM krodha, mAna na rahe. mAyAno pratipakSI saraLatA che. lobhano pratipakSI saMtoSa che. krodhAdine zatruo jANe to vahelAmoDA nIkaLe. e AtmAnA moTA zatruo che. kevA zatruo che ! keTalAya bhavanuM puNya karyuM hoya, tene bALI nAkhe che. puMDarikano bhAI kuMDarika krodhathI sAtamI narake gayo. kSamA e ja mokSano bhavya daravAjo che." (8). adhamAdhama adhiko patita, sakaLa jagatamAM huMya' evuM roja bolIe chIe, paNa aMdarathI lAgavuM joie. paramakRpALudeve kahyuM che ke "jagatamAM mAna na hota to ahIM ja mokSa hota.' (21-83) mAnane kADhavA mATe kharo upAya vinayaguNa che. draSTi pheravavAnI che. jyAM dharmanuM mAhAbhya lAge, tyAM zarIranuM mAhAsya na lAge. zarIra to nAza pAmavAnuM che. abhimAna karIzuM toya nAza pAmaze. game teTaluM abhimAna kare to paNa rahe nahIM. abhimAna karavA jevI to koI vastu jagatamAM nathI. saraLabhAva Ave tyAre mAyA chUTe. saraLatA e moTo guNa che. jeTalI saraLatA hoya, teTalo bodha pariName. saraLabhAva na Ave tyAM sudhI bodha na pariName. saraLatAvALo sIdho che ane mAyAvALo vakra eTale vAMko che. jyAM lobha na hoya tyAM saMtoSa ane sukha che. jema jema lobha ocho thAya, tema tema samakita thAya che. lobha jAya to badhI AkAMkSA jAya. IcchA mAtra lobha che. e ja moTI bhUla che. vastu grahaNa karavAnI icchA e ja paribhramaNanuM kAraNa che. eka lobha jAya to cAreya jAya. cheka agiyAramAM guNasthAnakathI pADanAra lobha che. lobhane kADhavA mATe parigrahanI maryAdA kare; jarUra hoya teTalI amuka maryAdA kare ke ATaluM thayA pachI dharmadhyAna karIzuM. jyAM sudhI samajaNa na pharI hoya tyAM sudhI maryAdA paNa evI ja hoya. jarUra hoya eka lAkhanI ane maryAdA kare cAra lAkhanI, to zAthI pAra Ave ? lobha zatru che, ema jANe to ja tene kADhavA lAge. kaMika pAchuM vaLavAnI icchA hoya, to ja thAya. kaSAyanI upazAMtatA, te AtmArthInuM paheluM lakSaNa che. (bI-1, pR. 5, AMka 44) Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (312). 0 jeTalA rAga-dveSa ochA, teTalo ja dharma pariName che; ane rAga-dveSa ochA karavA, e to potAthI banI zake che. krodha Avyo hoya ane nathI karavo ema jo dhAre to kadI paNa krodha ApoApa thato nathI; ane krodha na thAya to potAne sukha anubhavAya che. krodha kare tyAre prathama to potAnA aMtaramAM sAkSAt duHkha thAya ane pachI krodha dekhAya che; tema ja dareka kaSAya karatAM pahelAM potAne duHkha thAya che. mATe pratyakSa potAne duHkhI karanAra evA je kaSAyabhAvo, teno jo jIva vicAra kare to te zatruone pachI potAnA aMtararUpI gharamAM kema praveza karavA de? paNa vicAra ja Avato nathI. vicAra kema Ave? sarvanuM kAraNa satsaMga che. jo jIva AtmAne arthe satsaMgamAM apramAdI banI TakI rahe to avazya vicAra utpanna thAya, ane zuM karavuM te dhyAnamAM Ave. (bo-1, pR.35, AMka 6) D mumukSu : krodha na thAya teno upAya zo? pUjyazrI : samajaNa Ave pachI krodha maMda paDe che. krodha Ave tyAre vicAre ke krodha karuM chuM, paNa e to jhera che. mane tethI nukasAna thAya che, mATe mAre nathI karavo. "pratyakSa kaSAyAdinuM tIvrapaNuM hoya, paNa tenA anabhyAsathI, tenA aparicayathI, tene upazama karavAthI, tenuM maMdapaNuM dekhAya che.'' (493) e upAya che. jema jema doSa dekhAya, tema tema doSane kADhavAno upayoga rAkhe to nIkaLe. (bo-1, pR. 4, AMka 42) | mAna saMsAramAM sarvatra najara Ave che. khAtAM-pItAM, cAlatAM-besatAM, jIva mAna sAthe rAkhIne phare che. vicAre ke meM zuM karyuM? abhimAna karavA jevuM to kazuM che nahIM; paNa vibhAva tathA ahaMbhAvane laIne jIvane evA vicAra nathI AvatAM. amRtacaMdrAcArye tattvArthasAra graMthamAM chevaTe lakhyuM che : "meM kazuM karyuM nathI; dhAtune laIne zabda thayA, zabdothI vAkya banyAM ane vAkyothI A graMtha banyo. emAM meM zuM karyuM? kazuMya karyuM nathI." samajaNa hatI, tethI abhimAna na thayuM. (bo-1, pR.92) D praznaH abhavya mAnanI icchAthI zAstro bhaNe che. jo mAna che to navaraiveyaka sudhI kema jAya che? pUjyazrI : vAsanA rahI jAya che. e icchato nathI; paNa evo joga maLe, mAna maLe, to rAjI thAya. aMdara vAsanA che, paNa bahArathI icchA nathI. saMsAra sukharUpa che, evI tene bhramaNA rahe che. barAbara sAdhupaNuM pALe che, paNa tene samyakatva, je mokSanI ruci, te jAgI nathI. tethI saMsAranA sukha sArAM che ema lAge che. tapasyA karI, badhuM karI pAcho saMsAra bhaNI vaLI jAya che. sadguru saMsArane jherarUpa gaNe che, ema abhavyane nathI thatuM. bhogave nahIM chatAM tene avyaktapaNe saMsAra sAro lAge che. enI UMDe IcchA rahe che. thAya teTalI kaThaNAI veThe che, paNa ruci ene judI ja hoya che. e samavasaraNamAM jAya, paNa zuM kare? tyAM jaIne jue paNa bhagavAnanuM svarUpa tene khyAlamAM na Ave. upara-uparathI dekhe che. zAstro vAMcI karIne, jJAnI maLyA hoya toya e abhavya jIva pharato nathI. evI sArI jagyAmAM eno janma paNa thato nathI. manuSyabhava maLe, zAstro vAMce paNa karavAnuM che te rahI jAya che. sAdhupaNuM barAbara Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 313) pALe che, paNa vAsanA rahI jAya che, avyaktapaNe viSayabhoganI vAMchA rahyA kare che. (bo-1, pR.291, AMka 41) zrImad bhAgavatanI kathA che. zarapUrNimAnI rAtri hatI. zrIkRSNa jaMgalamAM AvI vAMsaLI vagADI. te sAMbhaLIne badhI gopIo gharanAM kAma vagere choDIne tyAM zrIkRSNa pAse AvI. zrIkRSNa pUchayuM ke tamArA patine mUkIne ahIM zA mATe AvI cho? gopIoe kahyuM ke pati paradeza jAya tyAre koIne potAnuM citrapaTa, koine lAkaDAnuM pUtaLuM vagere pUjavA mATe ApI jAya che. pachI roja tenI pUjA karatI hoya ane jyAre pati ghera Ave ane kahe ke pANI lAva, to te kaMI ema kahe ke nA, mane pahelAM pUjA karavA do; tema amArA pati to tame cho. bIjA to badhA lAkaDAnA pUtaLA jevA che. jyAre kharA pati ghera Ave tyAre lAkaDAnA patinI sevA koNa kare ? te sAMbhaLI zrIkRSNa bahu prasanna thayA ane pachI bahu AnaMdathI rAsa ramyA. te vakhate eka-eka gopI ane eka-eka kRSNa, dareka gopI sAthe eka-eka kRSNa ema rAsa ramyA. te vakhate gopIone manamAM thayuM ke ApaNe kevI bhAgyazAlinI chIe ! A vakhate bIjAM badhAM UMdhe che ane ApaNe bhagavAna sAthe lIlA karIe chIe. ema jarAka abhimAna AvI gayuM, eTalAmAM to ekeya kRSNa na maLe. kRSNa alopa thaI gayA. jyAM bhagavAna hoya tyAM mAna na rahe ane jyAM mAna hoya tyAM bhagavAna na rahe, evuM che. mATe abhimAna mUkavAnuM che. abhimAna TALI samabhAvamAM AvavAnuM che. karmanA udayamAM samabhAva rAkhatAM na zIkho tyAM sudhI jJAnInuM kaheluM samajAya nahIM. (bo-1, pR.336) pU. ... kAyAne kaSTa ApavAnuM sAhasa kare che, te hitakArI che; tethI paNa vizeSa hitakArI kaSAya kRza karyAnuM phaLa che. joke satparuSanA Azritane kaSAya kamI karavAno lakSa hoya che, paNa je puruSArtha karI zake tene ja sarva kahetA Ave che ane dhAre to te dizAmAM puruSArtha karI zake kema ke nizrayanA AdhAre sarvatra vartI zake. paramakRpALudeve kahyuM che ke "mukhya aMtarAya hoya to te jIvano anizcaya che.' (82) je vastunuM mAhAmya dilamAM lAge, tene mATe puruSArtha thAya che. (bo-3, pR. 113, AMka 107) e prazna : kaSAya zAthI ghaTe? pUjyazrI : abhyAsathI ghaTe. mAre be kalAka lobhanA vicAra nathI karavA, ema karatAM-karatAM kaSAya ghaTe che. (bo-1, pR.106, AMka 22) pAMca indriyonA viSayonI lolupatA mATe to kaSAya maTe, kAraNa ke pAMca indriyonA viSayane laIne kaSAya utpanna thAya che. indriyonA viSayo parathI bhAva UThI jAya to kaSAya konA upara kare ? (bo-1, pR.50, AMka 25) | mumukSu koI pada athavA patra bolatAM abhimAna AvI jatuM hoya to bolavuM ke na bolavuM? pUjyazrI : jyAre bole tyAre vicAre ke huM haju zIkhyo nathI. evuM abhimAna karavA jevuM zuM zIkhyo chuM? pUrve thaI gayelA gaNadharoe caudapUrvanI racanA karI hatI. ghaNA e pUrvane bhaNyA hatA. te jJAnanI AgaLa, mAruM jJAna zuM che? kazuMye nathI. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (314, bhagavAnamAM keTalA guNa che ! mArAmAM keTalA badhA doSa bharelA che? mAre to haju ghaNuM karavAnuM che. ema jo vicAra kare to abhimAna thAya nahIM, ane puruSArtha paNa jAge. jyAre manamAM abhimAna Ave tyAre bhagavAnane saMbhAre to abhimAna na thAya. potAnAthI je nIcA che, tenA upara draSTi rAkhe to abhimAna thAya. (bo-1, pR.54, AMka 29) I jema bakarInuM dUdha, gAyanuM, bheMsanuM Adi dUdha kahevAya paNa rasamAM (gaLapaNamAM) ochAvattI hoya che; tema kaSAya krodhAdi kahevAya che temAM paNa udaya vakhate eka sarakho rasa-anubhava hoto nathI, paNa maMda (ocho), tIvra (vizeSa) hoya che. anaMtAnubaMdhI AdimAMnI eka ja jAtinA krodha AdimAM maMda, tIvratArUpa bheda hoya che, te rasabheda kahevAya che. eka ja jAtanAM kerI Adi phaLamAM jema rasa-phera jaNAya che tema karmanA udaya vakhate je jIvane sukhaduHkha ke saMklezabhAva thAya che te karmanA udayano rasa kahevAya che; tene anubhAga, anubhAva, rasa, vedanA, vedana paNa kahe che. (bI-3, pR.565, AMka 633) anaMtAnubaMdhInuM svarUpa gahana che. pU. zrI aMbAlAlabhAI eka patramAM paramakRpALudevane lakhe che : ravivAre rAtrinA prathama bhAgamAM anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA ane lobhanuM svarUpa vicAratAM tema ja te pachI samyakdazAnAM pAMca lakSaNonuM svarUpa vicAratAM padArthanA svarUpano nirNaya thayo hoya ema samajAya che. mATe A vAta kharI che ke nahIM? athavA e padArthanA svarUpano nirNaya thayo hoya to te nirNaya dhArI rAkhI athavA mUkI daI AgaLa-AgaLa abhyAsamAM kevI rIte pravartavuM? eTale ke hAla kayuM zAstra vAMcavuM athavA vicAra karavo te yogya lAge to jaNAvavA dayA karazojI. svacchaMdI chuM, anaMta doSathI bharelo chuM; jethI karI kalpanAthI kaMI kalpAyuM hoya to trikaraNa yogathI ane AtmabhAvathI vaMdana karI kSamAvuM chuM ane tethI vizeSa athavA bIjI rIte samajavA icchuM chuM .... saparamAtmAno viyoga thayA pachI A AtmAno krama (upayoga) eka ja dhArAno cAlyo Ave che, te sahajabhAve vidita thavA lakhyo che - staMbhatIrthakSetrathI dehadhArI AtmAnA AtmabhAve namaskAra." teno uttara patrAMka 654 tathA vyAkhyAnasAra 1-1 thI 23 vAMcI potAne mATe vicArazojI. (patrAMka 54mAMthI : "aMtarlakSavat hAla je vRtti vartatI dekhAya che te upakArI che, ane te te vRtti krame karI paramArthanA yathArthapaNAmAM vizeSa upakArabhUta thAya che .... hAla suMdaradAsajInA graMtha athavA zrI yogavAsiSTha vAMcazo.') ("vyAkhyAnasAra-1mAMthI : 16 : mArga be prakAre che : eka laukika mArga ane bIjo lokottara mArga, je ekabIjAthI viruddha che. 17 : laukika mArgathI viruddha je lokottara mArga, te pALavAthI tenuM phaLa tethI viruddha evuM, je laukika, te hoya nahIM. jevuM kRtya tevuM phaLa. 18 : A saMsArane viSe anaMta evA koTi jIvonI saMkhyA che. vyavahArAdi prasaMge krodhAdi vartaNUka anaMta jIvo calAve che. cakravartI rAjA Adi krodhAdi bhAve saMgrAma calAve che, ane lAkho manuSyano ghAta kare che topaNa teomAMnA koI-koIno te ja kALamAM mokSa thayo che. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (315) 19 : krodha, mAna, mAyA ane lobhanI cokaDIne kaSAya evA nAmathI oLakhavAmAM Ave che. A kaSAya che te atyaMta krodhAdivALo che. te jo anaMta saMsArano hetu hoIne anaMtAnubaMdhI kaSAya thato hoya to te cakravartIAdine anaMta saMsAranI vRddhi thavI joie, ane te hisAbe anaMta saMsAra vyatIta thayA pahelAM mokSa thavo zI rIte ghaTe? e vAta vicAravA yogya che. 20 : je krodhAdithI anaMta saMsAranI vRddhi thAya te anaMtAnubaMdhI kaSAya che, e paNa niHzaMka che. te hisAbe upara batAvelA krodhAdi anaMtAnubaMdhI saMbhavatA nathI. tyAre anaMtAnubaMdhInI cokaDI bIjI rIte saMbhave che. 21 : samyaka jJAna, darzana ane cAritra e traNenI aikyatA te "mokSa." te samyaka jJAna, darzana ane cAritra eTale vItarAga jJAna, darzana ane cAritra che. tenAthI ja anaMta saMsArathI muktapaNuM pamAya che. A vItarAgajJAna karmanA abaMdhano hetu che. vItarAganA mArge cAlavuM athavA temanI AjJA pramANe cAlavuM e paNa abaMdhaka che. te pratye je krodhAdi kaSAya hoya tethI vimukta thavuM te ja anaMta saMsArathI atyaMtapaNe mukta thavuM che; arthAt mokSa che. mokSathI viparIta evo je anaMta saMsAra, tenI vRddhi jenAthI thAya che tene anaMtAnubaMdhI kahevAmAM Ave che; ane che paNa tema ja. vItarAganA mArge ane temanI AjJAe cAlanArAnuM kalyANa thAya che. Avo je ghaNA jIvone kalyANakArI mArga, te pratye krodhAdibhAva (je mahA viparItanA karanArA che, te ja anaMtAnubaMdhI kaSAya che. 22 : joke krodhAdibhAva laukike paNa aphaLa nathI; paraMtu vItarAge prarUpela vItarAgajJAna athavA mokSadharma athavA to sadudharma, tenuM khaMDana athavA te pratye krodhAdibhAva tIvramaMdAdi jeve bhAve hoya teve bhAve anaMtAnubaMdhI kaSAyathI baMdha thaI anaMta evA saMsAranI vRddhi thAya che. 23 : anubhavano koi paNa kALamAM abhAva nathI. buddhibaLathI mukarara karela vAta je apratyakSa che teno kvacit abhAva paNa thavo ghaTe.'') (bI-3, pR.386, AMka 392) | anaMtAnubaMdhI kaSAyanuM svarUpa ghaNuM sUkSma che. mukhyapaNe to jJAnI puruSa ane tenA Azritano droha thAya, te anaMtAnubaMdhI kaSAya kahevAya. jo pAchaLathI savaLI samajaNa AvI jAya to jIva mArge Ave ane khoTo Agraha pakaDI rAkhe to te durAgraha kahevAya. (bo-1, pR.32, AMka 42) anaMtAnubaMdhI eTale sAcA dharma pratye abhAva. jJAnI kaMI kahe tyAre krodha Ave, "huM samajuM chuM' ema thAya, te anaMtAnubaMdhI krodha ane mAna che; ane uparathI 'tame kaho cho te ja huM mAnuM chuM' e anaMtAnubaMdhI mAyA che. dharma karI mokSa na IcchatAM putra, devalokAdinI icchA kare, te anaMtAnubaMdhI lobha che. (bo-1, pR.132, AMka 7) viSaya-kaSAya "vItarAga zAsana viSe, vItarAgatA hoya.' vItarAgatA kahetA kaSAyano abhAva. te viSaya-kaSAyane jhera jANI, bALa-jhALI, dahADo-pavADo karI, vahyA javA jevuM che, zatruvaTa te pratye rAkhIne vartavuM vagere je bodha paramakRpALudeve kheDAmAM karyo hato, te pramANe vartIne zrI prabhuzrIjIe to AtmakalyANa karyuM ane ApaNe paNa te ja zatruo (viSaya-kaSAya) jItIzuM tyAre ja sanmArgamAM sthiti prApta karI zakIzu, e Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (316 lakSamAM rAkhI, bane teTalA viSaya-kaSAya ochA karI, A klezita AtmAne zAMtinuM phaLa dAna karavA yogya chejI. "leze vAsita mana saMsAra, klezarahita mana te bhavapAra." ema zrI yazovijayajIe paNa stavanamAM gAyuM che to have kaSAya-phleza ocho thAya ane paramakRpALudeve je nirAbAdha AtmasamAdhisukha prApta karyuM, te kyAre kevA prakAre prApta karI zakIzuM? tevI bhAvanA karI, yathAzakti kaSAya-kleza TALavA prayatna karIzuM to sAcA kAraNanA avalaMbane satya phaLanI prApti thayA vinA nahIM rahe, e cokkasa che. khAmI hoya to A jIvanA draDha nizcayanI ane puruSArthanI che. puruSoe kahevAmAM kaMI bAkI rAkhyuM nathI. A jIve tevI ruci pragaTAvI te pramANe pravartavAnuM karyuM nathI eTale te phaLano svAda kyAMthI Ave ? (bo-3, pR.114, AMka 108) D nimittAdhIna jIva che, anAdikALathI viSaya-kaSAyanI sAthe paTTAbAjI khelato Avyo che; lAga phAve tyAre phaTako lagAve, vaLI tene lAga phAve tyAre Ane phaTako lagAve, ema ramata ramyA kare che; paNa have kharekharI prANa levAnI dhagazavALI, bALI-jhALI, snAna-sUtaka karIne cAlyA javAnI, kesariyAM karavAnI laDAi jarUranI chejI. A Atmika yuddha Ama prabaLa jAmyA vinA, mokSa prApta thAya tema nathI. (bo-3, pR.468, AMka 494) T koI mANasane bhUkha lAgI hoya ane "khAvuM che, khAvuM che; rahevAtuM nathI, bahu bhUkha lAgI che." Ama bUmo mAre to bhUkha maTe nahIM, tema ja teno ayogya upAya le topaNa maTe nahIM, rasoI cUle caDhatI hoya, barAbara cUlAmAM lAgatuM hoya paNa amuka kALa dALa vagerene caDhavAmAM lAge teTalI dhIraja na rAkhe ane utAvaLa karIne pANI pI-pI karIne peTa bharI de to khAvAnI ruci tenI maTI jAya, paNa khorAkathI zarIramAM zakti AvavI joIe, te AvatI nathI. UlaTuM roganuM kAraNa thAya che. tevI ja rIte indriyonI tRSNA, baLatarAthI jIva gabharAI jAya che; jJAnI puruSonAM vacano viSayonuM virecana karAvanAra hoya che; tRSNArUpa baLatarA maTADavAnI kharI auSadhI e ja che paNa te samajIne aMtaramAM utAre tyAre zAMti thAya; paNa te samajavAmAM vAra lAge, vicAra pahoce nahIM, satsaMga hoya nahIM tyAre jIva gabharAI jAya che ane sAco upAya karavAno paDI mUkI, pANI pIne peTa bharI, bhUkhanI rUci bagADI devA samAna indriyone poSavAnI sAmagrInA vicAromAM, tevI vAto karanAranI vAto sAMbhaLavAmAM ane vikAra poSavAmAM kALa gALI, satsaMganI rucine maMda karI de che ane viSaya-sAmagrI ja sukha Apaze evI bhAvanA sevyA kare che; te pANI valovavAthI mAkhaNanI AzA rAkhyA samAna nirarthaka ane mAtra zrama ApanAra ja che. mATe khArA jhera jevA saMsAramAM kyAMya, koI bhavamAM sukha nathI evo dRDha nizcaya karI, te saMsAranAM mULa ukheDI nAkhe tevA satsaMgamAM ja citta vAraMvAra ANavAnI jarUra chejI. dareka mumukSunA sAkSAt anubhavanI vAta che ke jyAre prathama sapuruSano yoga thayo tyAre kevI bhAvanA vartatI hatI? kevAM suMdara pariNAma Atmahita karI levAnAM UbharAI rahetAM hatAM? ApaNane smaraNa maLyuM ane tenuM ArAdhana karavA mAMDayuM tyAre keTaluM baLa AtmAmAM jaNAtuM hatuM? jyAre e pratyakSa puruSano samAgama thato tyAre viSaya-vAsanA kyAM saMtAI jatI hatI? e samAgamanI khumArI deza gayA pachI paNa kevI rahetI? Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (317) A badhI vAto ApanI smRtimAM levA jaNAvyuM tenuM kAraNa e che ke e davA sAcI che. teno lAbha jeNe eka vakhata paNa meLavyo che, teNe to te davA niraMtara sevyA ja karavA yogya chejI. tene virodhI prasaMgothI dUra rahI, jethI te davA guNa kare tevA pathya samAna anukULa saMjogo meLavI, sapuruSanAM vacana che te jANe pratyakSa puruSa ApaNane ekAMtamAM bolAvIne bodha ja kare che ema mAnI, tenuM sevana vizeSa-vizeSa karyA karavAthI, jarUra vairAgyanI vRddhi thaze ane A saMsAra evo bhayaMkara lAgaze ke baLI maravuM sAruM paNa saMsAra vadhAre evuM to mAre kaMI karavuM ja nathI. svapnamAM paNa viSayo sArA che, mIThA che evuM na bhAse, tevI dRDhatA thatAM sudhI, sapuruSanAM vacanorUpI auSadhI rAtadivasa sevavA yogya che. pa.u.pa.pU. prabhuzrIjI draSTAMta ApatA ke koI bAI potAnA nAnA bALakane khIra pIrasI, kAma hovAthI pANI bharavA jatAM, bALakane lAkaDI ApatI gaI ane kahyuM ke kUtaruM Ave to lAkaDI mAraje. hA bALake kahI, eTale te gaI. kUtaruM tAkI rahyuM hatuM. te ekalA bALakane joi, gharamAM aMdara AvI, bALakanI thALImAMthI khIra khAvA lAgyuM. te vakhate bALaka to raDavA lAgyuM : "mArI khIra khAI jAya che re.' tema viSaya-kaSAya pajave tyAre raDavuM, te kaMI upAya nathI paNa jJAnI puruSanI AjJArUpa lAkaDI saMbhArI, temAM bdayane joDI devuM eTale viSaya-kUtarAM turta nAsI jaze, kheda karavArUpa raDavAthI te khase tema nathI, karma prArthanA sAMbhaLe tevAM nathI, te to zarama vagaranAM che. mATe jJAnInI AjJA maMtrasmaraNa, bhakti vageremAM citta vadhAre rAkhavAthI, viSayonI baLatarAmAM pesavAno, tene vakhata nahIM maLe. kAM to kAma, ke kAM to smaraNa Adi, ema manane navaruM na rAkhavuM. (bI-3, pR. 276, AMka 269) D je anukULatAo ke dehanAM sukho nathI, te duHkharUpa lAge che ane te maLI jAya to saMsArane ja sukharUpa mAne, evA A jIvanA hajI bhAvo varte che; tyAM dayamAM bodha rahevo tathA chUTavAnI jhUraNA jAgavI, kyAMthI bane? Indriya-viSayonI vAsanAe, A jIvanuM jeTaluM bhUMDuM karyuM che teTaluM koie karyuM nathI. anaMtakALa, tethI rajhaLavuM paDayuM ane pote potAno ja verI thayo, te vicArI have te zatru taraphanI game tevI lalacAvatI bheTo paNa jhera jANI, te tarapha vRtti karavA yogya nathIjI. (bI-3, pR.288, AMka 277) || bahAranI bAbatomAM jIva bahu hoziyArI vApare che, paNa potAnA doSa joi, doSane TALavAmAM tene TADha caDhe che. anitya, azuci ane para vastune pavitra, potAnI ane sadA rahevAnI che evI mAnyatA, anAdikALathI te karato Avyo che; tethI bAhya vastuomAM ISTa-aniSTapaNuM karI tenA grahaNa-tyAgamAM pravarte che; paNa potAne hitakArI zuM che ? baMdhanakArI zuM che ? eno nirNaya jJAnI puruSoe karyo che, teno vicAra karavAno te avakAza leto nathI ke te kArya tene mahatvanuM lAgyuM nathI, temAM rasa Avato nathI; paNa jene jJAnIoe nakAmAM, baMdhakArI, kSaNika gaNyA che, tevA IndriyonA viSayomAM ja citta paroveluM rAkhe che, teno trAsa ke udvega, mUMjhavaNa tene AvatI nathI; to te viSayo duHkhakArI samajI te mATe kaSAya karavA yogya nathI, te tajavAnAM che, tene mULe mokSa che, e jIvane kema pratItimAM Ave ? A vicArazo. (bo-3, pR.110, AMka 102). | gharamAM citta rahe to udara ke gharoLuM thaI tyAM avatAra levo paDe; ghanamAM citta rahe to sApa thavuM paDe; ghareNAmAM citta rahe to dhAtunI khANamAM utpanna thavuM paDe; ema jyAM jyAM vAsanA-tRSNA rahe tyAM bhava karavA paDe che. (bI-3, pR.71, AMka pa9) Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 D` prazna : A jIvanI viSaya-vAsanAnI hAni kyAre thaze ? uttara : lokhaMDa vAMkuM vaLI gayuM hoya, paNa tapAvIne ghaNa mAre to sIdhuM thai jAya. tema ja ApaNA viSayAsakta jIvane indriyadamanarUpI tapamAM tapAvIne, upara satpuruSanA bodharUpI ghaNanA prahAranI jarUra che. paramakRpALudeve zrI AtmasiddhijImAM jaNAvyuM che ke ''haNe bodha vItarAgatA, acUka upAya Ama.'' tathA pa.u. prabhuzrIjIe viSayathI chUTavA tapazcaryAdi pAMca varSa sudhI upAya karyA, paNa chevaTe paramakRpALudeve rasa jItavo, rasAdinI lolupatA maTADavAnA upAyorUpI bodha karyo, te prakAre teozrIjIe ekaniSThAe AjJA upAsI, viSayathI vijaya meLavyo; tevI ja rIte ApaNA jevA viSayAsakta jIvone jinnAindriyanI lAlasA choDAvavA, mahApuruSo pharamAve che ke je vastu upara ApaNane vadhAre ruci hoya, te vastu ApaNA bhANAmAM AvI gai hoya to bIjAne ApI devI athavA svAdarahita karI, vAparavI. sAMbhaLavA ke vAMcavA mAtrathI nahIM, paNa jyAre ApaNe bodha grahaNa karI, rasendriyanA svAda choDavAnuM vartanamAM mukAze, tyAre ja viSaya-vAsanAnI hAni thaze. (bo-3, pR.340, AMka 343) I 5.pU. prabhuzrIjI pAse eka digaMbara brahmacArI, zrI zItalaprasAdajI AvatA. temaNe eka vakhate pU. prabhuzrIjIne prazna karela ke viSaya-kaSAya, rAga-dveSa dUra kema thAya ? tenA uttaramAM teozrIjIe jaNAveluM ke jenAmAM te doSo nathI, tyAM vRtti javAthI, TakavAthI te doSo dUra thAya che. A uttarane vAraMvAra vicAravA vinaMtI che. (bo-3, pR.330, AMka 324) indriyo D pApanI pravRttio rokavI. pApathI DaratA rahevuM. pApa bAMdhavA indriyo maLI nathI. pAMca indriyone poSavI nathI. koinAM be vacana sAMbhaLI krodha thato hoya to kAna upara hAtha devA, ema kahevAya che. khAvuM to svAda mATe nahIM, paNa jIvana TakAvavA. AMkha maLI che, te bhagavAnanAM darzana mATe che. kAna maLyA che, te bhagavAnanAM vacana zravaNa karavA mATe. ema dareka indriyane savaLI karI nAkhavI. indriyo jJAnadazAne rokanArI che. jJAnadazA thayA pachI e ja indriyo mokSanA kAmamAM Ave che. (bo-1, pR.214, AMka 102) -- indriyone vaza karavI, te upayoga sthira rahevAnuM kAraNa che. pAMca indriyo paNa vaza karI le, toya kalyANa to satpuruSanA Azraye ja thAya che. satsaMgamAM vighna karanAra pAMca indriyonA viSaya che. pUrve ghaNI vAra satsaMga maLyA chatAM pAMca indriyonA viSayamAM vRtti rahevAthI niSphaLa thayA che. pAMca indriyonA viSayamAMthI pAcho khase to jJAnInuM kaheluM samajAya. e paheluM pagathiyuM che. (bo-1, pR.92) D kharo indriyajaya rAga-dveSa na thAya tyAre kahevAya. rAga-dveSa na thAya to jue toya joto nathI, sAMbhaLe toya sAMbhaLato nathI, cAkhe toya cAkhato nathI, sUMghe toya sUMghato nathI. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 jeNe indriyone vaza karavI hoya, teNe zuM karavuM ? to ke je vastuo indriyone priya hoya, te vastuothI dUra rahevuM. e prasaMgathI dUra thavAya evuM na hoya to enA vicAromAM mana na rAkhavuM. beThAM-beThAM maMtranuM smaraNa kare to karma chUTe. vairAgya rahe to baMdhana na thAya. mana jitAya to ja indriyo jitAya. jevI mananI ruci hoya, te pramANe indriyo kAma kare che. (bo-1, pR.299, AMka 54) prazna H pAMca indriyo zI rIte vaza thAya ? pUjyazrI : pAMca indriyonA viSaya jaDa che. paravastunA saMyogathI utpanna thayelA che. pa2vastumAM AtmAnuM hita nathI. je vastu jANe nahIM, tenI kiMmata zI ? je vastu ApaNI sAthe rahevAnI nathI, temAM Asakti zI karavI ? e AsaktithI janmamaraNa thaze. evo vicAra Ave to e pAMca indriyonA viSaya tuccha lAge. badhAno kharo vicAra eka satsaMge thAya che. mohane laine jagatanI vastuonuM mAhAtmya che. avivekane laine pa2vastunuM mAhAtmya che. satsaMge vicAra jAge. vicArathI viveka Ave to paravastunuM mAhAtmya ghaTe. paMcendriyanA viSayo te pAMca sApa che. u52-uparathI sArA lAge paNa enI sAthe rame to maraNa pAme. eka-eka indriyaviSayane lIdhe jIvo marI jAya che. rUpa, rasa, gaMdha, sparza ane zabda - e pAMca indriyonA viSaya duHkhakArI che, teno vicAra kare to pachI emAM vizvAsa na Ave. pAMce indriyomAM eka jihnAindriya vaza thAya to bIjI badhI indriyo vaza thAya. jihnAindriyamAM Asakta thAya to pachI jIbha na maLe, ekendriya thAya. AgaLa-pAchaLano vicAra kare to Asakti na thAya. have janmamaraNa vadhA2vA nathI, ema thAya to Asakti na thAya. pAMca indriyonA viSaya vadhAravA A manuSyadeha dharyo nathI. (bo-1, pR.274, AMka 9) -- satpuruSanAM kahelAM vacano satsaMgatulya jANI atyaMta bhAvathI vicAravA yogya che, vAraMvAra pheravavA yogya che, temAM jaNAvelI bhAvanAmAM manane rAkhavA yogya che tathA pAMca indriyonA viSaya uparanI Asakti ghaTADavA yogya che kAraNa ke indriyo pudgalano paricaya karAvI, jIvane pudgalAnaMdI banAvI de che. anAdikALathI jIvane pudgalano paricaya indriyo dvArA thayA karyo che ane pudgalanI prAptimAM harSa-zoka jIva karyA kare che, tethI potAnA svabhAvane jIva bhUlyo che. A AMTI ukelI, jIvane AtmAnaMdI banAvavA mATe sadgurunA bodhanI ane samajaNanI jarUra che. sadgurukRpAe jIvanI ruci badalAya ane AtmA upara prema, pratIti ane AnaMda Ave to teno pudgalAnaMdI svabhAva badalAi jAya ane samyaktva pAme. (bo-3, pR.72, AMka 60) pataMgiyuM, mAchalI Adi eka-eka viSayane AdhIna tIvratAne lIdhe maraNane pAme che, to ApaNe pAMca indriyo che, teno tIvrapaNe upayoga thAya to zI dazA thAya ? mATe indriyonA pravartana vakhate vicArapUrvaka rahevuM. A jIvanuM bhUMDuM karanAra indriyo che. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (320) eka makAnamAM UbhA hoIe ane bArImAMthI bahAranuM avalokana karyA karIe ane rUmamAM aMdara zuM che. te na joie; tema indriyo vaDe bahAranA pravartanamAM samaya pasAra thai jAya che. aMtarano vicAra karavAne avakAza ja nathI maLato. jo maMda viSayo hoya to avakAza maLe. (bo-1, pR.3, AMka 1). D pAMca indriyonA viSayane AdhIna thavuM nahIM. je indriyo vaDe pudgala dekhAya che, tene mAne che; paNa je aMdara, jonAra beTho che, tene visArI dIdho che. vara vagaranI jAna jevuM karyuM che. pAMca indriyonA viSayanuM sukha to Indra paNa bhogave che ane eka bhUMDa paNa tevuM ja mAnIne viSayomAM Asakta rahe che. e rIte to baMne sarakhA ja che. (bo-1, pR.10, AMka 11) * D khAsa karIne svAdano jaya karavA je puruSArtha kare che, tene badhI indriyo vaza thavI sulabha che, ane sadgurukRpAthI tenAM vacano-bodha pratye bahumAna rAkhI, amalamAM mUkatA javAthI, mana paNa vaza thavAno saMbhava che. kema mumukSutA Take, jo icchA nA jAya ? Dagale Dagale duHkha che, jo mana vaza nA thAya. (bo-3, pR.580, AMka 654) || indriyonA viSayamAM mIThAza che, tyAM sudhI mana badhA vicAro karIne pAchuM indriya-sukhone ja ISTa gaNI, tenI anAdinI UMdhI doDamAM ghAMcInA belanI peThe pheravyA ja kare che. mokSamALAmAMthI pATha 68 jitendriyatA' vAraMvAra vAMcI, mukhapATha karI, tenA rahasyane &yamAM sthira karavA bhalAmaNa chejI. sukha viSe vicAra'nA cha bhAga, "amUlya tattvavicAra', "jitendriyatA" ane "brahmacaryanI nava vADa" A pAThone eka-ekanA AdhArarUpa anupama saMkalanAmAM gUMthelA che. te badhA kALajIpUrvaka vAMcI, dayamAM, temAM jaNAvelA uttama sArane sthAna Apazo, to je zAMti tame gumAvI gaNo cho, te pharI navapallavita thatI jaNAze. (bI-3, pR.398, AMka 407). indriyonA viSayamAM jIvane iSTa-aniSTa thAya che, tyAMthI ja kaSAyanI zarUAta thAya che. indriyone rokavA mATe manane maMtramAM joDe to ADAavaLI jovA-karavAmAM na jAya. mana rokAya to indriyo jitAya. indriyo to eka-eka evI che ke narake laI jAya. kAcabo potAnA aMgopAMgane DhAlamAM saMkocI rAkhe che, tethI ene kaMI bAdhA na thAya; tema je puruSa pAMca indriyone viSayathI saMkocI le, tene karmabaMdhana na thAya. pAMca indriyomAM vRtti rahe teTalI AtmAmAM rahe to mokSa kema na thAya? AtmAmAM.vRtti rahe to be ghaDImAM kevaLajJAna thaI jAya. pAMca indriyo pAMca taravAro che. mAthuM kApI nAkhe evI che. indriyothI AnaMda meLavavA jAya, paNa e to kSaNika che. indriyonA viSaya nAzavaMta ane karma baMdhAvanArAM che. jyAre AtmAnuM sukha anubhavAya tyAre indriyonAM sukha jIvane jhera jevAM lAge. jaDa e paravastu che. tenA rUpa-rasa-gaMdha-varNa-sparzane grahaNa karanAra evI indriyo, te cora che. tene mana-vacana-kAyA dvArA muni roke che, eTale manane pAMca indriyomAM javA na de, indriyo poSAya tevAM Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 321 vacano na bole, kAyAthI tevI pravRtti na kare. jema sipAi corane pakaDe, tema muni indriyone vaza kare che. vivekathI indriyo jitAya che. indriyanuM sukha puNyane AdhIna che. mokSanuM sukha parane AdhIna nathI. (bo-1, pR.298, AMka 53) I jitendriya thavAmAM prathama jihnAindriya upara kAbU meLavavAnI jarUra che. gariSTha padArthonuM sevana karavuM nahIM. A zarIrarUpI vRkSanuM mULa jihvA che. jhADanuM mULa nIce hoya che ane DALI upara hoya che, paraMtu AnuM mULa to upara che ke jyAMthI AkhA zarIrane poSaNa maLe che. ATha karmomAM mohanIyakarma jItavuM kaThaNa che, pAMca vratomAM brahmacaryanuM pAlana karavuM kaThaNa che, traNa guptimAM manogupti pALavI kaThaNa che ane pAMca indriyomAM jinnAindriya vaza karavI kaThaNa che. (bo-1, pR.14) -- indriya jItavA svAdanA tyAga tarapha vRtti rAkhavI. bahu bhAvatuM hoya, te aNabhAvatuM karI levuM. (bo-3, pR.120, AMka 115) lolupatA jIvane nIce lai jAya che, tethI adhogati thAya che. kumArapALa rAjAe sAta vyasanano tyAga karI, gRhasthanAM vrato lIdhelAM. eka vakhata tene ghebara khAtAM 'mAMsano Avo svAda Avato.' ema vicAra Avyo. tethI hemacaMdrAcAryane pUchyuM ke mane evo vicAra Ave che, to zuM karavuM ? gurue kahyuM ke AkhI jiMdagI tAre ghebara na khAvuM. tenA bhAva pheravI nAkhyA ane lolupatAthI choDAvyo. (bo-1, pR.220, AMka 108) AkhA divasamAM AvatA vicAronI eka noMdha karIe to ApaNane jarUra lAgaze ke ApaNe pAMca indriyonA viSayamAM ja hajI .DUbI rahyA chIe ane je indriyone jItIne AtmAno bojo halako karavo che, te indriyonA to ApaNe gulAma jevA banI gayA chIe. kharI rIte e pAMca indriyo, te janmamaraNa karAvanArAM karmabaMdha pADavAmAM AgevAna che. tethI mahApuruSoe temane viSadhara sApanI upamA ApI che. gharamAM sApa hoya tyAM sudhI gharadhaNI nizciMte UMghato nathI, tene maraNano Dara rahyA kare che; to A to pAMce sApane soDamAM rAkhI ApaNe sukhI thavA icchIe chIe, te kema bane ? jyAM sudhI indriyo vaza na thAya, tyAM sudhI sukhe sUvA yogya nathI. temAM prathama jIbha jItavA yogya che. je AhAra bhANA vakhate Ave te upara tuccha buddhi rAkhI, jema game tevo kacaro nAkhI khADo paDelo pUrI daie, tema bhUkha zamAvavA ane deha TakAvavA pUrato AhAra levAnI Teva pADavI - e pahelI jarUra che. rasa mATe ane baLavIrya mATe ke jIbhanI lolupatA mATe AhAra nathI ema jANI, nIrasa-sAdo-bhUkha maTADe teTalo ja AhAra levAnI Teva pADavAthI, tenI asara bIjI indriyo upara paNa thaze, brahmacarya pALavAmAM madada karaze. 'jevo AhAra tevo oDakAra.' ane 'jevA bhAva tevA vicAra.' bhojana deha TakAvavA, deha jJAnane kAja; jJAna karmakSaya kA2Ne, tethI mokSa sukhasAja. (bo-3, pR.44, AMka 30) Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 D ''(1) avinaya, (2) ahaMkAra, (3) ardhadagdhapaNuM ane (4) rasalubdhapaNuM. e cAramAMthI eka paNa doSa hoya to jIvane samakita na thAya.'' (upadezanoMdha 5.678) pR.. Ape 'rasendriyAdikanI svAdiSTa vastuomAM lolupatA rahyA kare che.' ema jaNAvyuM. te viSe ApaNe vizeSa vicAra karI, kaMika niyamamAM avAya tema vartavA puruSArtha kartavya chejI. cAra AMgaLanI jIbha ane cAra AMgaLanI upastha-indriyane (kAmendriyane) nahIM jItavAthI, anaMtakALathI jIvanuM rakhaDavuM thayuM che. have tene niraMkuza to nathI ja rAkhavI, evI dRDha bhAvanA karI, teno amala dina-pratidina thato jAya tema kartavya chejI. paramakRpALudevanI AgaLa pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIe, pote karatA hatA te tapasyA kahI batAvI ke pAMca varSathI ekAMtarA upavAsa karuM chuM, paNa mananI vRttio upara kAbU Avato nathI; vRttio zamatI nathI. tenA uttaramAM teozrIe jaNAvyuM ke svAdano jaya te kharo upavAsa che; indriyo jItavA prathama svAdanI Asakti tajavI. je vastu vadhAre priya, puSTikAraka ke manane AhlAdaka lAge te bIjAne ApI devI, pote na vAparavI. bahu svAda Ave tyAre besvAda karavA, pANIno upayoga paNa karavo. dALa vagere bahu sarasa lAge to aMdara pANI umerI devuM, tevuM ja zAka vagere mATe. bhANAmAM pANI reDavAnI hiMmata na cAle to mukhamAM koLiyo bharyA pachI turata pANI lai utArI javuM. jene have A jIbhanI parAdhInatAthI mukta thavuM hoya, teNe to jamatI vakhate svAdamAM tallIna thai, smaraNa vagere dharmakArya bhUlavuM na ghaTe. manane kAM to smaraNamAM ke AhAranI tucchatA vicAravAmAM, game tevA svAdiSTa'khorAkanuM bIje divase kevuM pariNAma AvavAnuM che tenuM ke UlaTI thAya to kevA rUpe bahAra nIkaLe ? tene khAvAnI icchA kema thatI nathI ? vagere svAdathI viparItabhAvanA vicAra karI, tethI indriya-jaya ane Akhare samakitanuM prathama vighna dUra karanAra jANI, saMyamamAM vRtti dorAya, mokSa samAna koi cIja madhura nathI tevI bhAvanA, khAi rahetAM sudhI Take tevA prayatno, kaMi ne kaMi karatA rahevA bhalAmaNa chejI. ''ekAMta sukhI muni vItarAga,'' Adi yogya vacanonI manamAM dhUna cAlatI rahe, tevI goThavaNa rasoDA tarapha jatAM pahelAM karavI ghaTe chejI. puruSArtha, abhyAsa ane AtmonnatinI jijJAsA, dina-dina prati vardhamAna thAya, e ja sa2La mArga chejI. (bo-3, pR.417, AMka 424) D je vastumAM bahu rasa paDe, AnaMda Ave te vastu ochI khAvI ke tene nIrasa karIne khAvI. jema ke dALamAM vaghAra sAro beTho hoya ane svAdiSTa lAge to temAM thoDuM pANI reDIne khAvuM.. Ama khorAka nIrasa levAnI TevathI, badhI indriyo upara asara thaze ane vadhAre khavAi paNa na javAya. A upAya paramakRpALudeve prabhuzrIjIne batAvelo, te karavAthI temane lAbha paNa jaNAyelo. sAdhujIvanamAM rasa ghaTADavo muzkela che, kAraNa ke gAmamAM game te ghare te jai zake ane sArAmAM sAro khorAka pharI-pharIne meLavI zake; paNa tema nahIM karatAM, je kaMi sAro khorAka zrAvako Agraha karIne pAtrAmAM nAkhI detA, te bIjA sAdhuone prabhuzrIjI ApI detA ane pote lUkhosUko AhAra, jIvana Take te pUrato ja letA. Ama karavAthI tathA paramakRpALudevanA patromAM atyaMta prIti hovAthI, te Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 323 mukhapATha karavAmAM, vAMcavAmAM, vicAravAmAM temano kALa jato. paramakRpALudeve cha kalAka UMdhavAnI chUTa ApI che, chatAM prabhuzrIjI to traNa kalAka paNa pUruM UMghatA nahIM. Ama paramakRpALudevanI AjJA ArAdhI to AtmajJAna temaNe pragaTAvyuM. upavAsa Adi karavA karatAM AhAramAM majA na paDe tevo AhAra rasarahita, moLo ke ghI Adi ochAM vaparAya tevo levo. phaLa vageremAM paNa rasa poSAya, tevuM karavuM nathI. khAvA mATe jIvavuM nathI, paNa jIvavA pUratuM ja khAvuM che. (bo-3, pR.696, AMka 836) upazama paramakRpALudevanAM vacano pavitra hRdayamAM ja sthAna pAme (vAsa kare) tevAM che. tethI vairAgya, upazama, tyAga ane bhakti dvArA hRdaya pavitra karatA rahevA bhalAmaNa chejI. upazama paNa AtmA che. krodha, mAna, mAyA, lobha, kAma Adi vikAro ja AtmAnA aMtaraMga zatruo che. ''sarva vibhAvaparyAyamAM mAtra potAne adhyAsathI (bhrAMtithI) aikyatA thai che, tethI kevaLa potAnuM bhinnapaNuM ja che.'' (493) potAnuM yathArtha svarUpa krodhAdinI hAjarImAM TakI zakatuM nathI. tethI mahApuruSoe hRdayane pavitra rAkhavA, te vikArono parAjaya karyo che ane upazamasvarUpa banyA che; tathA upazamasvarUpa evAM satzAstrano paricaya karatA rahevA bodha karyo che. (bo-3, pR.546, AMka 601) -- vairAgya eTale pa2vastu pratye anAsakti; ane upazama eTale krodha, mAna, mAyA, lobharUpa kaSAya-kleza zAMta pADavo ane kSamA, namratA, saraLatA ane saMtoSa guNonI vRddhi karavI - A hAla thai zake tema chejI, ane tethI AtmA nirmaLa ane sukhI bane chejI. paramakRpALudevanI kRpAthI je maMtranI prApti thai che, te sarva prasaMgamAM cittanI zAMti rAkhavAnuM sarvottama rAmabANa auSadha chejI. tenuM vismaraNa thAya che, teTalA kaSAya-klezathI AtmA saMtApa pAme che. mATe devaloka ke A lokanAM mAyika sukhamAM bhaTakatA manane pAchuM vALI, je thAya te bhaluM mAnavAmAM Ave, evA kramamAM lAvavA yogya chejI. (bo-3, pR.474, AMka 501) D upazama e jIvane kalyANanuM mukhya sAdhana che; paNa te upazama AtmArthe thavo joie. Atmatva-prAptapuruSanA bodha sivAya jIvamAM upazama Ave nahIM. yathArtha upazama samajAyA vinA ane teno Adara karyA vinA koi jIva yathArtha sukhI thayo nathI, thato nathI ane thaze paNa nahIM. mATe upazamabhAvane pAmelA Atmatva-prAptapuruSathI te upazamane jANI, meLavI, AdarI A manuSyabhavanuM sArthaka karI levuM. A manuSyapaNuM ja te bhAva sAdhavA mATe sAdhana che. (bo-1, pR.27, AMka 34) U bhAre gaNAtI mAMdagImAM vaLatAM pANI jANI, saMtoSa thayo chejI. kharI davA to upazamarUpa jJAnIpuruSoe vakhANI che. te sAjA ane mAMdA, badhAne niraMtara sevavA yogya che; DokTara ane dardI baMnene sarakhI upayogI chejI. ATalo lakSa jo jIvane rahyA kare to jene sadgurunuM zaraNa prApta thayuM che, tene maraNa paNa Dara na rahe, samAdhimaraNa paNa thAya; paNa jIva pathArImAMthI UThayo ke jANe mAMdagI AvI ja nathI ke maraNa Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (324) AvavAnuM ja na hoya tema varte che. tenuM zuM kAraNa haze? te vicArI, teno ja upAya hAtha lAge te sadguruzaraNe ArAdhatA rahevA sarva nAnAM-moTAM bhAibahenone vinaMtI chejI. upazamasvarUpa evA jJAnI puruSoe upazamasvarUpa evAM zAstro ane bodha dvArA upazamarUpa davAne sevavA jaNAvyuM che. te jarUra lakSamAM levA yogya chejI. (bo-3, pR.545, AMka 599) kSamAM aMtaranA aMtyajo anAdi kALathakI abhaDAvI rahyA, tene aLagA karavA udyama ne upadeza aneka kalyA; topaNa yogya bhUmikAvaNa sau vahI gayA varasAda samA, pakaDa kare jo jIva to bahu che : eka ja zabda "anupa kSamA." (bo-3, pR.549, AMka 605) | dharma AtmAno svabhAva che. vibhAvamAM pApa ane svabhAvamAM dharma che. kSamA jayAre hoya tyAre AtmA svabhAvamAM hoya che. kSamA AtmAno guNa che. e bagaDI jAya tyAre krodha thAya che. e vikAra che. vikAra na hoya tyAre pote ja zuddha svabhAvamAM rahe che. karmanA nimitte jIvano svabhAva palaTAI che. karmane laIne vikAra thAya che. kaSAya e vikAra che. e jAya tyAre svabhAva pragaTe che. "sahajasvarUpe jIvanI sthiti thavI tene zrI vItarAga "mokSa' kahe che." (09) svabhAvamAM rahe to karma chUTe. mokSe javuM hoya to kSamA joize. mATe kSamA dhAraNa karo. mANasa zAMta beTho hoya ane krodha Ave tyAre pharI jAya. krodhamAM kaMI khabara rahetI nathI. pachI pazvAttApa thAya. krodha mANasane taddana bagADI nAkhe che. viveka na rahe, mAruM hita zAthI che e dhyAnamAM na rahe. krodhano uchALo Ave tyAre mana vazamAM na rahe. krodha zamI javo muzkela che. eno upAya satsaMga che. satsaMge samajaNa phare che. nimitto ochAM maLe eTale sukAI jAya che. jIve potAnA doSa jovA. ethI kaSAya maMda paDe che. doSavALo ja jIva che, paNa ene jAgRti thAya tyAre lAge ke mAre doSa nathI karavA. jIva sAro kahevAto hoya, paNa krodhathI kharAba thaI jAya. krodhamAM Ave tyAre mArI nAkhe che. krodha Ave tyAre dharma na thAya. krodha evo ja che. krodhane nirmaLa karI nAkhavo. jIva nimittAdhIna che. nimitta maLe tyAre bhAna nathI rahetuM. agni jevo krodha che. dvaipAyanaRSie krodhamAM AvI dvArikA bALI nAkhI. mokSe janAra hoya, tene ja kSamA guNa pragaTe che. jeTalI kSamA teTaluM munipaNuM che. pRthvI jema badhuM sahana kare, tevI rIte sahana karavuM, te kSamA che. eka paNa kaSAya jIte to bIjA kaSAyone jItavAnuM thAya. dasa dharmomAM kSamA dharma Adi (prathama) che. jene dharma karavo hoya, te krodha na kare. krodha vakhate samabhAva rAkhavo, e ja kharo dharma che. (bo-1, pR.111, AMka 26) T kaMI dhanathI ja dharma thato nathI; kAyAthI vizeSa thAya che. sadAcaraNathI pravarte; kaSAya maMda kare; vinaya AdithI sarvane prasanna rAkhe; koI krodhamAM AvIne kaMI ayogya bolI gayo hoya te bhUlI jAya ane kSamAM dhAraNa kare to cha mAsanA upavAsanuM phaLa pAme; Ama satu ane zIla tathA puruSa pratyenI zraddhAnI bahu bhAra daI pa.u.5.pU. prabhuzrIjI vAta karatA hatA. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 325) jo eka sapuruSa pratye sAcI zraddhA dayamAM vasI to pachI je je, te puruSane upAsatA hoya, te badhA pratye tene dayano sAco prema pragaTe. potAno putra kaMI apazabda bolI jAya to tene jema zikhAmaNa daI sudhAre paNa tenA pratye vera na rAkhe, tene saMbhAra-saMbhAra na kare; tema koI mumukSu dvArA ApaNA dhAravAthI viruddha vartana thaI gayuM hoya to tene vAtsalyabhAvathI, dayanI kharI UMDI lAgaNIthI, dharmasnehathI potAnAthI bane teTalo samajAvavA puruSArtha karavo, tema chatAM na mAne to tenA karmanI tIvratA. udAsInatA rAkhavI, paNa dveSa koi pratye kartavya nathI. (bo-3, pR.138, AMka 138) kipaTa 0 zrI AnaMdaghanajInA pahelA stavananA artha paramakRpALudeve karyA che (753), te pharI-pharI vAMcavAthI kapaTano artha samajAvA yogya che.jI. paramAtmAnA caraNamAM cittanuM coMTavuM kaThaNa che ane e mananuM samarpaNa thayuM nathI tyAM sudhI sAMsArika bhAvanAmAM cittanuM bhaTakavuM rahe che, te ja kapaTa paramakRpALudeve kahyuM che, te vicAravAthI samajAzejI, bIjI paMcAta mUkI, ApaNAM pariNAma dina-dina sudharatAM jAya, paramakRpALudevanuM mAhAbhya vizeSa-vizeSa lAge tema kartavya chejI. (bI-3, pR.748, AMka 925) arpaNatA jevI tevI nathI. satpaSa sivAya bIjAmAM vRtti che, te kapaTa ja che. (bo-1, pR.285, AMka 29) D je ahaMbhAva-mamatvabhAva dehAdimAM thAya che, te maTADavA arpaNatA karavAnI che. janakarAjAe aSTAvakrane tana, mana, dhana badhuM soMpI dIdhuM. pachI aSTAvake tene kahyuM ke tuM mAruM A rAjyanuM kAma kara. janakarAjA, A gurunuM rAjya che, huM to nokara chuM, ema gaNI rAjya karatA. dareka kAma karatI vakhate pahelAM gurune saMbhAratA. A gurunuM kAma karuM chuM, ema karI kAma karatA, tethI ahaMbhAva-mamatvabhAva thato nahoto. ahaMbhAva-mamatvabhAva javo bahu durlabha che. ApyA pachI ahaMbhAva kare ke mAruM zarIra sAruM rUpALuM che, to cora kahevAya. arpaNa karyA pachI potAnuM kaMI na manAya. arpaNabhAva karyA pachI mamatva na rahe. (bo-1, pR.291, AMka 41). lobha [] je vastu hAla nathI maLI, te meLavavAnI icchA karyA karavI, te lobha kahevAya che; ane lobha e sarva pApanuM mULa che ema jANI, e lobha jeTale aMze chUTaze teTalI tRSNA ghaTaze to janmamaraNa paNa teTalAM ochAM thaze. lobhane thobha nathI." ema kahevAya che, paNa jJAnI puruSono bodha to te lobhane mAthe kuhADo mAravAno ja kahe che. (bo-3, pR.95, AMka 88) I bhagavAna pAse jaIne mAgavuM, e tIvra lobha che. e alaukika mithyAtva che. temanI pAse mAgavAthI mithyAtva dRDha thAya che, pApa baMdhAya che. roga Ave ke dhana na maLe tyAre roga maTavA ke dhana maLavA loko aMtarAyakarmanI pUjA bhaNAve che, tethI mithyAtva draDha thAya che. (bo-1, pR.285, AMka 30) Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 jIvane jJAnAvaraNIya kSayopazama AMjI nAkhe che eTale navapUrva ane caudapUrvano vistAra vAMcI adhadhadha thai jAya che; paNa darzanamohanuM kAma viSa samAna che. dasa-paMdara maNa dUdha koi vAsaNamAM hoya paNa temAM navaTAMka somala nAkhe to koi kAmanuM te dUdha rahe nahIM; tema caudapUrvanuM jJAna ane agiyAramA guNasthAnaka sudhInuM cAritra, te mAtra sRSTi pharatAM, lobha eTale pudgalanuM mAhAtmya lAgatAM, jene AdhAre te dazA thai hatI, te dora hAthathI chUTI jAya che ane pahele guNasthAnake AtmazraddhAhIna thai, paDe chejI. (bo-3, pR.497, AMka 533) D janmamaraNa e AtmAnA mukhya roga che. lobha paNa roga che. upAya karyA vinA lobha na jAya; paNa jIvane darda lAge to davA kare. saMsAra duHkharUpa lAge to choDe. Akho saMsAra lobhane laine che. badhAM duHkhonuM mULa kAraNa icchA che. jIva vicAre to khabara paDe ke mane kyAM-kyAM lobha thAya che ? darda samaje to kADhavAno puruSArtha kare, lobha jAya to navaro thAya ane sadvicAra Ave. samyaktva na thavA de, evo lobha che; AtmA bhaNI na vaLavA de, evo che. lobha ocho karyA vinA samakita na thAya. je je karavuM che, te badhuM lobha choDavA mATe karavuM che. AtmA lobhane kADhavA pAchaLa paDe to kADhI zake. doSa kADhavAnI vRtti thai to doSa kADhIne jJAna, darzana, mokSa badhuM prApta kare. (bo-1, pR.92) U anaMtakALathI jIva lobhane laine bhavobhava AthaDe che; A manuSyabhavamAM paNa dezaparadeza lobhano mAryo AthaDe che, karma bAMdhyAM kare che. dhana, strI, putra, deha Adi AtmAne malina karavAnAM kAraNo che. lobhane laine te kAraNo baLavAnapaNe AtmAne saMsAramAM UMDo utAre che. jJAna pariNamatuM nathI, tenuM kAraNa viSaya-kaSAyo che ane lobha temAM mukhya che. koine dhanano lobha to koine kIrtino lobha, koine svAdano lobha to koine saMgItano lobha, koine bhogano lobha to koine AbarUno lobha, koine kuTuMbano lobha to koine zAtAno (sukhano) lobha, koine puNyano lobha to koine kuTeva poSavAno lobha; Ama icchA mAtra lobhanA veza che. te oLakhI tethI dUra rahevAnuM, bhaDakatA rahevAnuM, nAsI chUTavAnuM kartavya chejI. dharma-ArAdhanAmAM e badhA prakAranA lobha vighna kare che; mATe maraNiyA thaine paNa have to tenI sAme paDavuM che, lobha Adi karmonI katala karavI che ane AtmAne svataMtra karavo che. AtmAnA duHkhano pAra nathI ema samajI, tenI dayA khAvA tatpara rahevuM che. AtmAno zatru thaine varte che, tene badale tene mukta karavA kamara kasI puruSArtha karavo che. Avo dRDha nizcaya karI, te pramANe pravarte to jarUra paramakRpALudevanI kRpAne pAtra, jIva bane ema chejI. (bo-3, pR.796, AMka 1024) jJAnIpuruSanAM vacanonuM pariNamana A jIvane jo na thatuM hoya to tenuM khAsa karIne eka kAraNa che ane te e ke 'lobha.' jo jIvane ema hdayamAM besI jAya ke mAre have lobha nathI karavo ane AtmakalyANa karavuM che, to tene ghaNA vikalpo ochA thai jAya che ane jJAnIpuruSanAM vacano aMta2pariNAmI thAya che. A vAta upara jIvano lakSa thavo joie. (bo-1, pR.20) Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 327) T jAtrA karavAnuM dhyeya eTaluM ke teTalo lobha ocho thAya. lobha bahu kharAba che. jeno lAbha ocho thayo, tene jJAnI puruSano bodha asara karI zake. te AgaLa vadhI zake. (bo-1, pR.338, AMka 3) 0 kharI rIte to lobhano tyAga karavA arthe dAna karavAnuM che. janmamaraNanuM kAraNa moha che ane temAM mukhya lobha che. te lobhane laIne jIva aneka prakAranAM pApa karIne bhava UbhA kare che. e lobhaprakRti cAhe to dhana, viSayabhoga, devaloka ke laukika du:khothI chUTavAnA rUpamAM ho, paNa te choDayA vinA, A bhavabhramaNathI chuTAya tevuM nathIjI. jema bane tema nispRhI, nirmohI thavA abhyAsa kartavya cheja. te arthe dAna, tapa, zIla ane bhAvanA kartavya che. (bI-3, pR.504, AMka 542). D kiMcitmAtra grahaNa karavuM te duHkhano mArga ane mUkI devuM te mokSano mArga, evA bhAvArthanuM sApekSa vacana paramakRpALudevanuM che, te vicAravA yogya che. AraMbha-parigrahane duHkhonuM kAraNa jaNAvI vairAgya-upazamano upadeza karyo che, te vAraMvAra vicArI, jIvamAM je lobhabhAva hoya, te ghaTADavAthI yogyatA Ave che. jene tRSNA vadhAre, tenAM janmamaraNa vadhAre ane jeNe tRSNA ghaTADI teNe janmamaraNanAM kAraNa ghaTADyAM, evo upadezachAyAmAM bodha che, te vicArazo, bhAvazo. rAjAne tRNatulya mAtra gaNatA, nA indra sukhI gaNe; prApti-rakSaNa-nAzarU5 dhananA klezo na jene haNe. saMsAre vasatAM chatAM sukha lahe siddho samuM mAnavI; devone paNa pUjya nirbhayapade che saMta saMtoSathI." kyA icchata? khovata saba ! hai IcchA duHkha mUla; jaba icchAkA nAza taba, miTe anAdi bhUla. jahAM kalapanA-jalapanA, tahAM mAnuM duHkha chAMI; miTe kalapanA-jalapanA, taba vastu tina pAi." (bI-3, pR.199, AMka 199) | D prazna : tRSNA kema jAya? pUjyazrI tRSNA khoTI che, ema lAgyuM? upAdhirUpa che, ema lAgyuM? tRSNA ochI karavI hoya, teNe niyama karavo joie. upAdhi kone mATe karuM chuM? khAvA jeTaluM to che. ATaluM kuTuMbane cAle. upAdhi ochI karI hoya to AtmAnuM kAma thAya. mAre mokSe javuM che, ema thAya to bIjI tRSNA ochI thAya. vadhAre paisA zA mATe icche che ? bIjA moTA kahe te mATe, moTAI mATe. huM moTo chuM, ema karI koI mokSe gayA nathI. moTAI mUkIne badhA mokSe gayA che. parvata jeTalo paisAno Dhagalo karIza topaNa mokSa nahIM Ave. hamaNAM deha chUTI jAya to sAthe zuM Ave ? mArI sAthe ja Ave evuM karavuM che. paisA mArI sAthe nahIM Ave ane hiMsA mArI sAthe Avaze. jema bane tema ochA karatA javuM. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (328) AnaMdazrAvakane mahAvIra svAmI maLyA. temaNe vicAryuM ke mArI pAse ATalAM badhAM gADAM, gAyo vagere che ane emanI pAse kaMI nathI, topaNa e vadhAre sukhI che. temaNe mahAvIra bhagavAnane pUchayuM ke he bhagavAna ! mAre sukhI thavuM che. eno upAya batAvo. bhagavAne kahyuM, upAdhi vadhArIza nahIM. temaNe te divasathI ochuM karavA mAMDayuM. ema karatAM-karatAM temane ema thayuM ke mAre to have bhagavAnanI bhakti ja karavI che. ema vicArI, te tapa vagere karavA lAgyA ane badho vakhata bhaktimAM ja gALavA lAgyA. paisA vadhAre thAya to kaMI AtmAne lAbha nathI. huM marIne kyAM jaIza? ema thAya tenAthI pApa ochuM thAya. vicAranI jarUra che. zuM karavA karuM chuM? konA mATe karuM chuM? kuTuMba mATe karuM chuM, to te mAre koI kAmamAM to AvavAnA nathI. (bo-1, pR.29, AMka 6) || saMtoSa e ghaNI uttama vastu che. saMtoSI mANasa sAcuM bolI zake che. saMtoSI mANasanI mahattAno pAra nathI. (bo-1, pR.11, AMka 13) dAna | dAna che, te vAvavA jevuM che. eka dANo vAve to hajAra dANA thAya. dAna kare to puNya thAya che. munine dAna kare - zAstradAna, auSadhadAna, abhayadAna, AhAradAna - e badhAM puNyanAM kAraNa che. jemAM pApa thAya, tevuM dAna devA yogya nathI. karuNAdAnamAM dayAbhAva hoya che ane pAtradAnamAM pUjyabhAva hoya che. kUvAnuM pANI vaparAtuM sAruM rahe, tema dAnamAM paisA vaparAya to sAruM rahe. jeNe ApyuM na hoya, tenA gharamAM pachI ApavAnuMya na rahe. bhojarAjA bahu udAra hato ane game tene moTI-moTI rakamo udAratAthI dAnamAM Apato. tethI maMtrIe, tene samajAvavo ema vicArI, siMhAsana para "Apattino vicAra karI, dAna karavuM joIe." ema lakhAvyuM. rAjA samajI gayo ke dAna devAno niSedha kare che; tethI uttaramAM rAjAe vAkya lakhAvyuM ke 'bhAgyazALIonI pAse Apatti kyAMthI Ave ?' tenA uttaramAM pharI maMtrIe lakhAvyuM ke "kadAca daiva evuM hoya ke Apatti AvI paNa jAya." rAjAe teno uttara ema lakhAvyo ke "durbhAgyano udaya thaze to te vakhate lakSmI paNa raheze nahIM. mATe vahetI gaMgAmAM hAtha dhoI levA.' pUrvapuNyane laIne prApta thayuM che, teno sadupayoga kare to sAthe jAya. jene jarUra hoya tene vivekapUrvaka dAna karavAnuM che; to dAna denArA sukhI thAya ane lenArA paNa sukhI thAya. paisA ekaThA karyA hoya ane dAna na kare to nIca kahevAya. daridratAnI prApti, dAna na karavAthI thAya che. tethI pApa sUjhe ane pApanuM phaLa duHkha Ave. (bo-1, pR.294, AMka 45) D lobha choDavA mATe dAna karavuM che. lobha te pApano bApa che. lobhathI janmamaraNa karavA paDe che, mATe anya koinA hitano vicAra karatAM potAnI lobha-prakRti maMda kema paDe teno vizeSa vicAra karI yathAzakti dAna karavAnuM bhagavAne kahyuM che. saMtoSa jevuM sukha koI kriyAthI prApta thatuM nathI. (bo-3, pR.630, AMka 738) | dAna che te lobha ocho karavA, sanmArga pratyeno prema vadhAravA ane AtmAnI dayA khAvA arthe karavAnuM che. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (329) lobhamAMthI eka kAMkarI paNa khare topaNa AtmA halako thAya, pavitra thAya. te lobha jIva maMda kare to mahApuruSanAM vacanonuM mAhAbhya lAge, temAM apUrvatA Ave ane bhIkha mAgIne gujarAna calAvIzuM paNa saMsAra vadhe tevA lobhano pakSa have lUlo thAya tema pravartavuM che, evuM baLa AtmAmAM vadhe che. (bI-3, pR.796, AMka 1024) 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI ghaNI vakhata kahetA hatA ke A jIvane rakhaDAvanAra eka lobha che. tene haNavA arthe dAna, tyAga, vairAgya kartavya chejI. mUThI dALiyA koI bhikhArIne ApatAM paNa "puNya to baMdhAze" evo bhAva choDI, mAro eTalo lobha chUTayo evI bhAvanA kartavya che. maLeluM badhuMya huM bhogavuM evI saMjJArUpa anAdinI Teva TALavA arthe dAna Adi zubha pravRtti karuM chuM, paraMtu tenA phaLanI icchA mAre rAkhavI nathI; AtmArthe have sarva pravRtti karavI che evo lakSa mumukSu jIvane saheje hoya. (bI-3, pR.343, AMka 345) T saMsAra asAra che, anitya che, tene mATe je je icchIe chIe te dhumADAmAMthI bAcakA bharavA jevuM che. asAra ane anitya padArthamAM hita zuM hoya? choDAM khAMDavAno zrama vyartha che tema sAMsArika phaLanI IcchA rAkhI dAna karyAthI AtmAne te dAna hita karatuM nathI. A dehamAM rahelo AtmA anaMtakALathI bhUkhyo TaLavaLe che. tene zAMti-samAdhino mArga ane tene potAnA hitanuM bhAna thAya teTalA mATe satsaMga, sabbodha, tIrthayAtrA vagere kartavya chejI. (bo-3, pR.136, AMka 136) D (koI mumukSue, vagara maMgAbe pAka mokalyo, jenI AkhA AzramamAM lahANI karavI paDI. te prasaMge A patra, pharIthI AvuM avicArI kAma na karavA lakhela che.). jJAnInI AjJAnuM ArAdhana te dharma ane AjJAnuM ArAdhana te tapa che. paisAmAM ja citta bAMdhI rAkhavAthI jema dharma pragaTato nathI, tema paisA vagara vicAryuM veravAthI paNa dharma pragaTe tema nathI, paNa jJAnInI AjJA uThAvatAM dharma pragaTe che evo te vAkyano paramArtha vAraMvAra vicArI, jJAnInI AjJAnI mukhyatA bdayamAM vase tema vartavA AkhI jiMdagI sudhI saMbhArI rAkhavA jevI zikhAmaNa A prasaMga uparathI zIkhI levI ghaTe chejI. yathAzakti dAna ane tapa kare tethI lAbha thAya che. zakti vicAryA vinA AMkho mIMcIne dIdhe jAya to te lAMbo vakhata banI zake nahIM; tema ja potAne ArtadhyAnanuM kAraNa na thAya ane dAna lenArane ahita, pramAda Adi doSanuM kAraNa na thAya, te sAtvika dAna gaNAya che. evA ghaNA bhedo samajavAnI jarUra che. mAhitI na hoya to utAvaLA na thavuM, koI jANakArane pUchavuM; paNa "aisAne maLyA taisA ane taisAne maLyA tAi, traNe maLIne tatUDI bajAi.' evuM karavA joga nathI. viveka e dharmano pAyo che, te bhUlavA jevuM nathI. (bI-3, pR.331, AMka 327) D praznaH paisA vAparavA bhAvanA hoya to kevAM zubha kAryamAM vAparavA? uttara : je vaDe dharma-prApti tathA dharma-ArAdhanamAM potAne ane parane madada maLe tevAM kAmamAM vAparavA ghaTe. vaparAyA pahelAM te saMbaMdhI vicAra karatAM paNa dharmadhyAna thAya che. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 jagatanA jIvo potAnI svacchaMda pravRttimAM paDayA che, te kevI rIte jJAnInA mArgane pAme, jJAnInI AjJAne pAme ? te vicAratAM prathama kArya eka satsaMga samajAya chejI. jJAnInI AjJAnuM ArAdhana te ja dharma che. tenI prApti ghaNA jIvone kema thAya ? teno vicAra karI, jene-jene, dhana AdinI khAmIne laine satsaMga Adi sAdhanamAM vighna naDatAM hoya, tene tevI anukULatA karI ApavAmAM dhana vaparAya, te sArA mArge vaparAyuM gaNAya. dRSTAMta tarIke 5.u.pa.pU. prabhuzrIjInA hastaka sAdhakasamAdhikhAtAnI lagabhaga eka lAkha rUpiyAnI rakama hatI, tenuM TrasTa karI teno sadupayoga karavA sUcanA karI che. temAM eka vibhAga to brahmacArI bhAibaheno je AzramamAM jIvanaparyaMta rahenAra che ane jJAnInI AjJAmAM jIvana gALanAra che, temanA khorAka, kapaDAM, davA vagere tema ja temane svAdhyAya mATe graMtha vagere tathA bhaNavA-bhaNAvavAmAM kharca karavo paDe te arthe vA52vAnuM nakkI karyuM che. bIjA vibhAgamAM jJAna khAte kharca karavAnI sUcanA karI che ke koi satzAstra lakhAvavAM hoya, chapAvavAM hoya, mumukSujIvone vaheMcavAM hoya, ke navAM kharIdIne pustaka bhaMDAra karavo hoya te khAte vAparavA. koine sAro abhyAsa karAvavA bahAragAma mokalavA paDe, tathA zikSako vagere rAkhavA paDe ke pAThazALA sthApI paramakRpALudeve upadezelA siddhAMto bALako ke janasamAjamAM pracAra pAme tevAM kAmamAM vAparavA vagere aneka kAryonI sUcanA TrasTaDIDamAM karI che. te tame ahIM Avo tyAre ophisamAMthI vAMcavA maLI zakaze, eTale 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIe je je sanmArga batAvelA che temAM ApaNA paisA vaparAya to te temanA abhiprAyapaNe, temanI AjJAe ja vAparyA gaNAya. mAtra dizA jaNAvavA pUrato A patra lakhyo che eTale koi kAmamAM utAvaLa karyA vinA, vicAra karIne, vakhata Avye satkArya karavAnI bhAvanA hAla rAkhI, turatamAM to ArtadhyAnamAM kALa na jAya tema vartavuM ghaTe. je mArge paisA vAparavAthI matAgraha dRDha thavAmAM madada maLe, lokone bhaviSyamAM du:khanuM, saMsAra-paribhramaNanuM pariNAma Ave tevAM kAma, loko sArAM mAnatA hoya topaNa azubha chejI. kaMi vAparavuM hoya to te lobha choDavA vAparavuM che, e lakSe vAparavuM. puNya baMdhAze evI bhAvanA rAkhavA yogya nathI. lobha e paribhramaNanuM kAraNa che. te TALavA ane bIjA jIvone paNa samajaNa, jJAnIno bodha prApta thAya to te lobha tajI paribhramaNa TALe e bhAvanAthI, je upAdhi che, te ochI karavI che. puNyarUpa upAdhi paNa Akhare choDayA vinA chUTako nathI. eka AtmArthe ja have to je ka2vuM che te karavA yogya che. e lakSa cUkavA yogya nathI. (bo-3, pR.348, AMka 350) D pUrvakarmanA AdhAre sAmagrI sarvane maLI che, teno sadupayoga kartavya chejI. tame dAnabhAvanA jaNAvI, te vAMcI. 'jIvanakaLA' pharIthI chapAya che; hAla moMghavArIne lIdhe vizeSa kharca thAya topaNa cha AnA tenI kiMmata che, te cAlu rAkhavAno vicAra TrasTIono che; temAM madadarUpe te rakama ApavA vicAra thAya topaNa jJAnadAnarUpa hitakArI chejI. sadguruno upadeza jIvamAM pariNAma pAme tevuM komaLa, yogyatAvALuM hRdaya thavA kaSAya ghaTADavAnI jarUra chejI. kaSAyomAM lobhanI mukhyatA che. jene lobha ocho, tRSNA ochI; tenA bhava paNa ochA. navuM Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (331) meLavavAno lobha ocho karAya tathA ekaThuM kareluM dAna Adi sanmArge vaparAya, te paNa lobha ghaTADavAno upAya che. saMtoSI nara sadA sukhI gaNAya che. samajaNa vagara saMtoSa Avavo durlabha che. samajaNa prApta thavA satsaMganI jarUra che. (bo-3, pR.467, AMka 492) 3 Ape kaMI hAra saMbaMdhI puchAveluM. Apane bhaktibhAvamAM vRddhi thAya tema lAgatuM hoya to je rakama ke hAra mokalavo hoya te AzramanA kArabhArInA nAme mokalazo. tamArI IcchA hoya to vavANiyAnA maMdira mATe 5.u.pa.pU. prabhuzrIjInA moTI sAIjhanA citrapaTanI mAgaNI AvI che te arthe, jo tamo ekalA dhAro cho, te rakama mokalo to sAro enlarged phoTo tyAM mokalI zakAya. te hAra karatAM vizeSa lAbhadAyaka samajAya che. pachI jevI ApanI bhAvanA. bIjuM, vavANiyAmAM mumukSuo bahArathI Ave, tene mATe eka dharmazALA paNa bAMdhanAra che. temAM kaMI rakama mokalavA vicAra hoya to mokalavA yogya che. A to eka lobha choDavA arthe bAhya vastuno tyAga karavA mahApuruSoe kahyuM che, te viSe vAta thaI; paraMtu paramakRpALudeve je karavAnuM kahyuM che : ""rAga-dveSa rahita thavuM e ja mAro dharma che.'' (37) temAM vizeSa lakSa rAkhI, ApaNuM vartana tenA mArgane vagove tevuM to na ja hoya. anyAyamArga tajI zarIra, dhana, kuTuMba ke kIrti Adino moha maMda karI tenI AjJAne anusarI vartIzuM - te jarUra AtmAnuM kalyANa karaze, tenA AzIrvAdane pAtra thaIzuM. (bI-3, pR.562, AMka 629) potAnI hayAtI bAda paisA kharcAya tenA karatAM potAnI hayAtImAM kharcAya, te potAnA bhAvanI vizeSa vRddhinuM kAraNa che. je vacanAmRto ApaNane aMta sudhI madada karanAra nIvaDe che, te vacano bIjA jIvane sulabha thAya te dareka mumukSanI bhAvanA sahaja hoya. jenI pAse dhananuM sAdhana hoya, te, te dvArA potAnA bhAva pradarzita kare. eka to paDatara kiMmata karatAM kaMI ochI kiMmata rAkhavAnI zarate dhananI madada karAya, athavA te pustako prasiddha thaye amuka prato kharIdI te ochI kiMmate, maphata, yogyatA pramANe jIvone vaheMcI zakAya. AmAMthI jema ThIka paDe tema TrasTIone jaNAvI, javAba meLavI zako cho. pachI bIjA koi khAtAmAM bhAvanA rahetI hoya to tema. tamArA bhAva ullAsa pAme tema kartavya chejI. (bI-3, pR.689, AMka 827) || ananya zaraNanA ApanAra evA zrI sarudevane atyaMta bhaktithI namaskAra. paisA pratyenA premanI prabaLatAne bALI nAkhI temane namaskAra. tame dAna karI cUkyA cho, te paisA pAchA mAgavA ghaTatA nathI. zrI harizcaMdranA satya viSe ghaNuM sAMbhaLyuM haze. eka vakhate 5.pU. paramakRpALudeva uttarasaMDA hatA. te vakhate koI bhakta temane mATe uttama vAnI banAvI temanA AgaLa dharI. te vakhate teozrIe kahyuM: pelI naLImAM Ave che, temane Apo. AvI uttama cIja uttama mANasane ApavA te lAvelA; te raste jatA mANasane ApatAM tenuM mana khaMcAyuM; paNa jo teNe te puruSane te cIja ApI dIdhI, to pachI te game tema vApare temAM tenA manane kaMI thavuM na joIe. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 na lobha choDavA ApaNe dAna karIe chIe. pachI kahyA pramANe na kare to lenAra baMdhane pAtra thAya che, ApanAra nahIM. A vAta vizeSa carcavA jevI nathI; paNa pAchI rakama mAgI te ThIka nathI thayuM, ema mArA manamAM bhAsyuM te tamane jaNAvyuM che; joke tamane tenAM kAraNo kaMi maLyAM haze; paNa ApaNe AzvAsana arthe gayelA ane temAMthI temane AvI vAta sAMbhaLavAnuM (patra dvArA) maLe te lAgI Ave, e svAbhAvika che. ApanA manamAM zuM kAraNo haze te jANyA vinA, sAmAnya, meM to mane bhAsyuM te jaNAvyuM che. te kAma DhIlamAM na paDI rahe te arthe vakhate tAkIda karAvavA tame tema lakhyuM hoya, paNa paisA pAchA mAgavAno lobha ke bIjA kAmamAM vA52vAnI icchA nahIM hoya ema anumAnuM chuM; to tame temane kaMi zAMti vaLe tema patra lakhI jaNAvazo, ema icchuM chuM. bhale saMsthA bIjA koine soMpI de ane tamArA paisA paNa te bhegA jAya tema hoya, topaNa samarpita rakamamAMthI eka badAma sarakhI pAchI icchavI yogya nathI, ema mumukSunA manamAM to thavuM joie; te sahaja tamane paramArthamArgamAM baLa maLe, te arthe lakhyuM chejI. vacana ApyuM hoya topaNa pAchA na haThavuM to ApelI rakama to na ja mAgavI ghaTe. (bo-3, pR.721, AMka 877) je dAnabuddhithI oraDI vagere karAvI Azramane soMpavAmAM Ave che, te mamatvabhAva tajavA mATe che. AzramamAM mAruM makAna che, e bhAva svapne paNa ANavA jevo nathI. mumukSue to jamaNe hAthe dAna karyuM hoya te DAbo hAtha na jANe, tevI tyAgabhAvanA rAkhavA yogya che. potAnA vArasane teno hakka che, ema jaNAvanAra bhUla khAya che. jene potAnuM makAna na hoya tene paNa, ahIM AvanArane makAna rahevA maLI rahe che. Aja sudhI tamane paNa maLI rahetuM ane have tamane ane tamArA vArasane nahIM maLe evI phikara tamane peThI che ? ke te ja makAna tamAre ke vA2se vAparavuM evuM vIlamAM lakhyuM che ? A to tamAruM mamatva hradayamAMthI dUra thavA lakhyuM che, Thapako nathI. satsaMgamAM nahIM avAya evI kalpanA paNa sevavA yogya nathI; paNa AzramamAM deha chUTe to samAdhimaraNanuM kAraNa mane bane evo lakSa, bhAvanA karyA karavI ghaTe chejI. (bo-3, pR.757, AMka 950) hiravaMzapurANa sabhAmaMDapamAM vaMcAya che. temAM RRSabhadeva bhagavAnanA garbhakalyANakanI kathA gai kAle AvI hatI. bhogabhUminuM tathA tevA puNya-upArjananuM kAraNa pAtra-dAna, tenuM varNana AvyuM hatuM. samyakdarzana sahita munipaNuM pALanAra uttama pAtra, samyakdarzana sahita zrAvakavrata pALanAra madhyama pAtra ane vrata vinAnA samyakdarzanavALA jIvone jadhanya pAtra gaNAvyA hatA. temane bhaktipUrvaka dAna denAra mithyAvRSTi paNa bhogabhUmine yogya puNya prApta kare che. samyaSTi ke sanyavRSTi vratavaMta zrAvaka dAtAra munipaNuM pAme to mokSe jAya, nahIM to devagati pAme. vrataniyama pALanAra paNa mithyAvRSTijIvane bhaktipUrvaka dAna denAra kubhogabhUmi ke kumanuSya yogya puNya bAMdhe; ane vrata paNa na hoya ane samyakdarzana paNa na hoya tene dAna, bhakti sahita denAranuM dAna vyartha jAya che, rAkhamAM ghI reDayA samAna che ema AvyuM hatuM. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (333) dayAnI lAgaNI poSavA anukaMpA dAna denAra puNya bAMdhe che, paNa parIkSAbuddhi nahIM hovAthI ke viparItatAne kAraNe apUjyamAM pUjyabuddhi AtmahitanuM kAraNa nathI, e sarvano sAra che. (bo-3, pR.29, AMka 578). D prazna : guptadAna eTale zuM? pUjyazrI : koI jANe nahIM evI rIte dAna devuM ke jethI potAno lobha chUTe ane abhimAna na thAya. dAna lenArane paNa parAdhInatA, dInatA na thAya, e guptadAna che. lobha choDavA mATe dAna karavAnuM che. (bo-1, pR.148, AMka 22) 0 pUrve kaMI dAnapuNya karyuM, tethI manuSyabhava pAmyo che. have karaze to pharI manuSyabhava pAmaze. lakSmImAM Asakta hoya to tene jiMdagI sudhI choDe nahIM. je atyAre dAnapuNya nathI karato, tene bhaviSyamAM maLavAnuM nathI. karaze to pAmaze. (bo-1, pR.242, AMka 13) paryuSaNaparva D paryuSaNa eTale bhagavAnanI upAsanA che. anAdikALathI paryuSaNa parva UjavAyA kare che ema mAnyatA che. te divasomAM kaSAyanI maMdatA thAya, bhaktibhAva vadhe, jJAna-dhyAnano joga bane, maitrIbhAva Adi cAra bhAvanAono abhyAsa thAya ane AkhA varSamAM thayelA doSo dUra karavAnI bhAvanA poSAya. TUMkAmAM, janmamaraNa chUTe tevA upAyo vicAravA, AdaravA mATe eka aThavADiyuM sAdharmI bhAIo sAthe gALavAnuM e parva nimitta che. paramakRpALudeve patrAMka 943, 944, 945 paryuSaNa ArAdhanA upara lakhyAM che; te vAMcI, te divaso kema gALavA te vizeSa prakAre vicArazojI. tamAre upavAsa karavAnI icchA hoya te divase savAramAM paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa roja bhAvanA karavI. bhakti e mukhya vastu che e lakSa rAkhI, yathAzakti tamArI icchA pramANe tapasyA karavAmAM harakata nathI. laukika mAna Adi bhAvamAM taNAvuM nahIM. AtmabhAvanA vizeSa thAya tema pravartavuM. tethI sAthe-lagA upavAsa levA karatAM, roja bhakti joIne levAnuM rAkhavuM. saMyama, svAdhyAya, smaraNamAM citta rAkhavuM. koI pratye paNa dveSa na thAya ke na rahe te lakSa rAkhazojI. (bI-3, pR.707, AMka 852) D paryuSaNa parva bAra mAse Ave che. jema vepArI bAra mAsanuM saravaiyuM, naphA-nukasAnanuM kADhe che, tema AtmArthIjIvane dareka paryuSaNa para vicAra karavAno che ke kaSAya keTalA ghaTayA che? AgaLa vadhAyuM che ke nahIM? (bo-1, pR.16, AMka 18) paramakRpALudeve paryuSaNa parvanI maryAdA pUrNimA sudhI jaNAvI che ane ahIM paNa te krama ArAdhanAno cAlu che. kaSAya ghaTe teTaluM kalyANa che, ema paramakRpALudeve kahyuM che te lakSamAM rAkhI, maitrIbhAva vadhe ane klezanAM kAraNo nikLa thAya te upara lakSa rAkhavA sarva bhAibahenone vinaMtI chejI. Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 amuka sAthe to mAre abolA, aNabanAva ke vahevAra pratye jenA UMcA mana che ema hoya, te vicArI, dareke potAnA Atmahita mATe namatuM mUkI, kaMika ghasAine ke tene page paDIne pAghaDI utArIne paNa vairabhAva na rahe tema prajJApUrvaka kartavya che. mAtra upara-uparathI dekhAva karavA nahIM paNa sAcA dilathI bIjAnA doSa mApha karIne tathA potAnA doSanI kSamA mAgIne A parvane saphaLa karavA yogya chejI. parama vinayapaNuM ApaNe sarva pAmIe e ja paramakRpALudeva pratye prArthanA chejI. (bo-3, pR.369, AMka 372) D Apa mumukSu bhAibahenomAM koi sAsAMrika kAraNe ke dharmanA nimitte ekabIjA pratye veravirodhanAM kAraNo UbhAM thayAM hoya, te paraspara samajI laine, ekabIjAmAM dharmapremanI vRddhi thAya tathA ekabIjAne tyAM jatAM-AvatAM na hoya, bolAcAlIno prasaMga baMdha thayo hoya tevA nimitto samajUtIthI pAMca jaNa maLI patAvI, AkhA gAmamAM saMpa salAha zAMtithI badhA varto to A varSanA paryuSaNaparva yathArtha thayA gaNAya. pUrvakarmane laine jIvanI vRtti bIjAnuM bhUMDuM karavAmAM, niMdA, irSA poSavAmAM jAya che tene badale bane teTalA eka, be, pAMca ke badhA gAmanA mANasomAM saMpa karAvavAno puruSArtha karaze tenuM potAnuM ane bIjAnuM kalyANa thavAnuM kAraNa bane che. ''kalyANa zuM haze ?'' ema upadezachAyAmAM (pR.733) prazna che ane tyAM teno uttara paNa che ke, "kaSAya ghaTe te kalyANa.'' to ApaNo ane bIjA ApaNA saMbaMdhIonA kaSAya ghaTADavA arthe mahApuruSoe AvA parvanI yojanA karI che, kAraNa ke jJAnInI AjJA uThAvavAmAM, satsaMga-bhakti AdinA prasaMgomAM vighna karanAra kaSAya che te darekane pratyakSa anubhavamAM Ave che. te kaSAya ghaTe ane jJAnInI AjJA pratye jIvonI vRtti dorAya, lokomAM ema kahevAya ke jJAnInA upAsaka bahu sahanazIla, khamI khUMdanArA, paropakAra karanArA ane bIjAne sAre raste caDAvanArA che evuM ApaNuM vartana bane, tevo prayatna karatA rahevA Apa sarva bhAibahenone bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.367, AMka 368) rAgadveSe mamatve meM, je je jIva virAdhiyA; kSamA gho mujane te sau, huM ye kSamA dauM sadA. jo sarvane anukULa Ave to eka divasa vadhAre dharmadhyAna karavAmAM vizeSa lAbha che ema jANI, chello paraspara khamAvavAno pratikramaNadina bhAdaravA suda pAMcamano rAkhavA bhalAmaNa chejI. 'kaSAya ghaTe te kalyANa.'' ema paramakRpALudevanuM jaNAvavuM che te lakSamAM rAkhI, thoDA chAparAnuM gAma che to sarva haLImaLI dharmabhAvanAmAM joDAya ane chelle divase koinA manamAM aNabanAva na rahe, tevuM vartana rAkhavA vinaMtI chejI. kSamA mAgavA jatAM khoTuM lAge tema jene hoya, tene parANe chaMcheDavAnI jarUra nathI, paNa ApaNuM dila cokhkhuM rAkhIzuM to jarUra vahelemoDe je ataDo raheto haze te bhaLI jaze. ApaNuM bhUMDuM karanAranuM paNa bhaluM thAo, evI aMtaranI icchA, dareka mumukSunA hRdayamAM pragaTa jAgrata rahevI ghaTe chejI. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [] 335 vivAha vagerenA prasaMge jema pAghaDI utArIne paNa sAmAne manAvI laie chIe tema A paryuSaNaparva nirvera, maitrIbhAva ane dharmano prabhAva vadhe te arthe chejI, te lakSamAM lezojI. (bo-3, pR.312, AMka 299) khamAvuM sarva jIvone, sarve jIvo khamo mane; maitrI ho sarvanI sAthe, vairI mAnuM na koine. kSamAzUra arhat prabhu, kSamA Adi guNa dhAra; saune khamI khamAvavA, paryuSaNa dina sAra. jahAM dayA tyAM dharma che, jahAM lobha tyAM pApa; jahAM krodha tyAM kALa che, jahAM kSamA tyAM Apa. kaSAya agni samAna che ema kahevAya che, chatAM ahIM dariyApAra banatI vAto, badhuM pANI oLaMgIne AphrikA sudhI pahoMcI, bIjAnAM mana bALe evo kaSAya-agni to koi camatkArI kahevAya. A parva paryuSaNaparva kahevAya che, eTale AtmaArAdhana (pari + upAsanA) ka2vA varSamAM eka aThavADiyuM nirmita thayeluM che. temAM mukhya kArya to potAno AtmA, krodhAdi kaSAya-agnimAM niraMtara baLyA kare che, tene koi zAMtinA sthaLamAM jai, sAMsArika vAtAvaraNa bhUlI jai, baLatA-jhaLatA AtmAne niSkaSAyabhAva35 upazama-jaLamAM navaDAvI, pavitra karavAno uddeza A parvano che. evA zubha kSetramAM sthAna na banI zake to jyAM prArabdhanA udaye vasavuM thatuM hoya tyAM paNa eka aThavADiyuM, bane to mAMdagInA jevI rajA laine, ekAMtavAsamAM potAnA doSo joi, doSo TALavA prayatna karI, aMtarazAMtinA prayAsamAM rahevuM ghaTe chejI. te divasomAM mokSamALA, upadezachAyA, jIvanakaLA, AlocanAdi pada saMgraha, tattvajJAna vageremAMthI sAMcana, vicAra ane koi pAse satsaMgano yoga hoya to be-cAra mumukSunA saMge dharmadhyAna, japa, tapa, bhaktibhAva, jJAnacarcAnuM nimitta, dara varSe rAkhavA yogya chejI. sarva jIvo pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspatirUpa kAyAvALA ke kIDA-kIDI, bhamarA-bhamarI, mAkhI, pazu-paMkhI, manuSyamAMtra, deva, narakavAsI Adi je koi jIvonI sAthe A bhava-parabhavamAM athaDAmaNI thai hoya, veravirodha thayAM hoya te sarva jIvo pratye kSamA icchI, nirverabuddhivALA banI, zAMta thavA yogya chejI. ema dara varSe nAmuM mAMDI vALavAnA abhyAsavALAne lAMbA karma bAMdhavAno yoga ocho banI Ave che. jenI sAthe aNabanAva thayo hoya, tenI sAthe mAMDavALa karI levAnI bhAvanA dareka mumukSunA hdayamAM hoya che; tema kuTuMbIjano paNa pUrvanA saMskAre ekatra thayAM che, temanI sAthe koi paNa prakAranI verabuddhi manamAM rAkhavI ghaTatI nathI. ApaNA manamAMthI kADhI nAkhavuM ke 'A kharAba che, doSita che, mAruM bagADanAra che, mArA kuTuMbane pajavanAra che ke mArA pratye abhAva rAkhanAra che.' AvA bhAvo bhUlI jai AjathI jANe navo saMbaMdha baMdhAto hoya tema cokhkhA-korA kAgaLa jevA thai javuM. mukhyapaNe to ApaNuM aMtara cokhkhuM karavuM che ane te ApaNA hAthanI vAta che. jagatamAM mAre koinI sAthe vera nathI, koinuM bhUMDuM mAre icchavuM nathI, bhUMDuM karI gayuM hoya tenuM paNa bhaluM ja mAre to icchavuM che. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (336) A prakAranI bhalAI rAkhavAthI koI paNa prakAre nukasAna nathI, UlaTI AtmazAMti prApta thavAnI yogyatA maLe chejI. bIjAne ApaNA pratye abhAva vartato hoya ane te koi upAye TaLI zake ema lAgatuM hoya to tana-mana-dhanathI nyAyamArge upAya laI jovA. jo na banI zake to ApaNAM mananuM samAdhAna karI, bhaviSyamAM tenA saddabhAgye tene bhalI mati prApta thAo evI bhAvanA rAkhI, nirverabuddhi rAkhavI te sajjana puruSanuM bhUSaNa che). A to eka tamArA cittamAM zAMti TakI rahe, tenuM sUcana mAtra karyuM che. bAkI tamAre to hAla tevo koI prasaMga tyAM dUra rahyAM che nahIM. vartamAnamAM sArA bhAva sevatA rahezo to bhaviSyamAM kema vartavuM te ApoApa sUjhI Avaze. AjathI tenI paMcAta karavA jevuM nathI. kAle zuM thaze, tenI kone khabara che ? mahemAnanI peThe A saMsAramAM keTalAya mANaso sAthe saMbaMdha, aneka prakAranA thayA ane thavA haze te thaze, paNa bhalA mANase potAnI bhalAI tajavA yogya nathIjI. pa.pU. prabhuzrIjI eka draSTAMta kahetA ke eka saMnyAsI sAdhu nadIe nAhavA gayelo. teNe pANImAM vIMchI taNAto joI dayA AvavAthI hAthamAM laI kinAre mUkavA vicAra karyo, paNa hAthamAM letAM ja vIMchIe caTako bharyo eTale hAthamAMthI pAcho pANImAM paDI gayo. pharI teNe te vIMchI hAthamAM lIdho ke pharI caTako mAryo, topaNa trIjI vakhata teNe tene taNAto bacAvI hAthamAM lIdho to trIjI vakhata caTako mAryo eTale hAthamAMthI paDI gayo. kinArA paranA mANaso kahe, "bhAI ! e karaDyA kare che to tuM ene zA mATe jhAle che?' sAdhue kahyuM, "eno dharma to karaDavAno che ane mAro dharma dayA karavAno che. e eno dharma nathI choDato to huM mAro dharma kema cho?'' ema kahI, cothI vakhata tene hAthamAM laI kinAre mUkI diIdho. A vRSTAMta ApaNe vicAravA jevuM che. jiMdagImAM aneka vAra upayogI thAya tevuM chejI. game te prakAre paNa sva-parahita thAya tema hoya te lakSa rAkhavo. (bI-3, pR.492, AMka para7) paryuSaNa parvano chello divasa saMvatsarI pratikramaNa karI, khamAvavAno che. te divase, bane to upavAsa karI, dharmadhyAna karavA yogya che. e aThavADiyAmAM pahelo ane chello divasa sAmAnyapaNe upavAsano gaNAya che. temAM chello divasa to khAsa dareke upavAsa karavA yogya che. koI to eka divasa upavAsa, eka divasa pAraNuM, trIje divase vaLI upavAsa ema yathAzakti tapa kare che. koI, upavAsa na bane to ekAsaNuM jeTalA divasa bane teTalA divasa kare. lIlotarIno tyAga badhA divasa rAkhe. brahmacarya te aThavADiye pALe. dAna, prabhAvanA. bhakti vagere yathAzakti kartavya che vakhata bacAvI, dararoja, badhA bhegA maLI bhakti, moTI AlocanAmAMthI kSamApanA vagere pado bolI karavI, nityaniyama karavo; koI-koI divasa Atmasiddhi sArA rAgathI be kalAka gAvI. koI divasa ke roja, samAdhisopAnamAMthI dazalakSaNadharma ke bAra bhAvanA ke ATha aMgamAMthI kaMI vAMcana karavuM. koI-koI divasa ke roja, vacanAmRtamAMthI AtmasiddhinA artha ke upadezachAyAmAMthI vAMcana karavuM. ema bhaktibhAvanAmAM eka aThavADiyuM gALI dharmabhAvanA vardhamAna thAya, tema vartavA bhalAmaNa chejI. je je prakAre AtmAmAM dharmano ullAsabhAva vadhe, tema tana-mana-dhanathI puruSArthamAM vartavA bhalAmaNa chejI. Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u37) khAsa dhyAnamAM rAkhavAnI vAta e che ke e aThavADiyAmAM kaSAya ghaTe, pahelAM jenI sAthe manamAM kaMI bhedabhAva raheto hoya, te dUra karI, maitrIbhAva sarva sAthe vadhe, tevI rIte vartAya to paryuSaNa ArAdhanA sAcI thaI gaNAya. TUMkAmAM, AkhA varSamAM veravirodha thayA hoya te dUra karI, cokhkhA thavAnuM A uttama parva nimitta chejI. sadAcaraNanI vRddhi karavA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.311, AMka 297) A paryuSaNanI maryAdA bhAdaravA suda pUrNimA sudhInI rAkhI che), to bAkInA divasomAM dararojanA nityaniyama uparAMta samAdhisopAnamAMthI dazalakSaNadharma nAmanA prakaraNamAM daza dharmanuM varNana che te thoDu-thoDe vAMcavAnuM vicAravA ane bane teTaluM amalamAM mUkavA bhalAmaNa che; ane caudasane divase yathAzakti upavAsa ke ekAzana tapa karI, zrI AtmasiddhizAstranI bhAvapUrvaka badhAM maLI pUjA bhaNAvavAnuM ke pArAyaNa karavAnuM rAkho to Atmahitavardhaka che ane pUrNimAnA divase paNa pAraNA pachI zrI AtmasiddhizAstra vacanAmRtamAM arthasahita chApela che te vAMcavAnuM vicAravAnuM rAkhazo to ghaNI Atma-ujvaLatA thavA saMbhava chejI. (bI-3, pR.368, AMka 370) D paryuSaNa parva upara bane teTalI bhaktibhAvanA, vrata, tapa, upavAsAdi yathAzakti kartavya chejI. vAMcana, paramakRpALudevanA patro tathA upadezachAyAdinuM karavA bhalAmaNa chejI. upazamabhAva arthe sarva karavuM che, e bhUlavA yogya nathI. (bo-3, pR.791, AMka 1011) - I vrata vagere jene levAM hoya te manamAM bhAvanA karI, paramakRpALudevanI sAkSIe, bane to badhAnI vacamAM utAvaLe bolIne levAM. jema ke he bhagavAna ! Aje mAre upavAsa, pANI pIne ke pANI pIdhA vagara karavo che, amuka divasa mATe brahmacarya pALavuM che, amuka vakhata sudhI mAre kAma, krodha, mAna, mAyA, lobha ke vikArano tyAga karIne rahevuM che. vAMcana mATe dazalakSaNadharma pahelethI zarU karavuM. amuka vakhate jIvanakaLA, mokSamALA ke upadezachAyAmAMthI vAMcavuM. graMthayugalamAM yogavAsiSThano anuvAda che, te samajAya to vAMcavA yogya chejIbAra bhAvanAo samAdhisopAnamAMthI ke bhAvanAbodhamAMthI rAtre vaMcAya to hitakArI che. sadAcAra, bhakti, tyAga, vairAgya, upazama, dAna, tapa, zAMtinI vRddhi thAya to paryuSaNa parvanI saphaLatA gaNAya. mATe potAnA AtmAnA hitanI aMtaramAM dAjha rAkhI, paryuSaNanA divaso sudhI to bhaktinI kamANI karI levI che, evuM nakkI karI, jemanAthI ahIM na avAya temaNe vizeSa bhAvathI ullAsapariNAma rAkhI bhakti karavI to ahIM Ave tenA jeTalo ke tethI vadhu paNa lAbha meLavI zake. bhAva upara badho AdhAra che, mATe dharmanA kAmamAM DhIla na karavI. dazerAne divase ghoDo doDe tema kaMI karI levuM. (bI-3, pR.790, AMka 1009) I paryuSaNa parva nirvera thavAne arthe che. mumukSuomAM ekabIjA pratye UMcuM mana rahetuM hoya temaNe sAcA bhAvathI sAmAnA doSone bhUlI jaI, potAnA doSonI kSamA, jenA pratye doSa thayo hoya tenI yAcavI, pharI tevA prasaMga na Ave tevI sAvacetI rAkhavI. Ama karyuM navA doSo thavAno prasaMga ocho thAya, mAna ghaTe ane thayeluM vaira paNa maTe; evo lAbha ApanAruM A parva che. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (338) mATe dayanI zuddhi arthe, paramakRpALudeva pratye bhAva vadhavAne arthe ane mArganI prabhAvanA thAya evA lakSathI zrAvaNa vada bArasathI bhAdaravA suda pAMcama sudhI ATha divasa bhaktibhAva, tapazvaryA, vrata, niyama Adi zubhakriyAothI ullAsabhAva vadhe tema kartavya chejI. jemanAthI bane temaNe AzramanA vAtAvaraNano Ave prasaMge lAbha levo ghaTe che; tema na bane to sarakhe-sarakhA mumukSuo maLI, chUTavAnI bhAvanAthI upara jaNAvyA pramANe vartavA yogya che. lIlotarIno tyAga, rAtribhojanano tyAga, brahmacarya Adi sadAcAra sevavA yogya che. (bI-3, pR.53, AMka 771) | ekAMta sthaLa paramakRpALudevanI kRpAthI tyAM banI AvyuM che. tyAM eka ja AtmahitanA lakSathI niyamita javAnuM rAkhazo to jarUra, kalyANa thayA vinA nahIM rahe. koIne mATe dharma karavAno nathI. jene yamAM potAnuM hita sAdhI levAnI icchA haze, te satsaMga zodhato raheze ane tenI icchAnA pramANamAM maLI paNa raheze. saMpa tyAM jaMpa." ema kahevAya che to A paryuSaNa parva AvIne gayA paNa kaSAya ane pramAdane kAraNe badhA ekatra na thaI zakyA; to have te kAraNo dUra karI bhaktino raMga, je pratiSThA vakhate dekhAto hato te, saMbhArI pharI jAgrata thavA bhalAmaNa chejI. dhana kharcavuM saheluM che paNa mAna mUkI, aNabanAva bhUlI jai, badhA paramakRpALudevanAM saMtAna che ema draSTi rAkhI, kaMI potAne viparItabhAva thaI Avyo hoya te paraspara khamAvI, eka pitAnA parivAranI peThe haLImaLIne bhakti karo cho, evA tamArA patranI rAha jouM chuM. (bo-3, pR.369, AMka 371) parvanA divasomAM je dharmabhAva jAgrata rahe che, te kema TakI rahe, tenI vicAraNA mumukSujIvoe kartavya chejI. zrI AnaMdaghanajI mahArAje to "parabaDI (parva-dharmanI) chAMDI jeha paDe, te parasamaya nivAsa re', ema kahI, mAtra parva divasomAM dharma kare, tene parasamaya kahyo che; AtmAno dharma kahyo nathI. svadharma to sadA sAthe rahe. mATe e nimitte AtmAmAM sadAya jAgRti rahe tevI vicAraNA, nirNaya ke niyama kartavya che. (bI-3, pR.136, AMka 137) kSamApanA tIrthaziromaNi zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa sTezanathI li. puruSanA caraNakamaLanI sevAno irachaka dAsAnudAsa bALa govardhana brahmacArInA jayasadguruvaMdana svIkAravA tathA gayA kALathI A varSaaMtaparyata A5 koIne kaSAyAdi doSanuM nimitta banyo houM ke koI jJAnInI draSTie avinayAdi aparAdhamAM Avyo houM tevA sarva doSonI uttama kSamA ApavA Apane tathA ApanA samAgamI jIvo pratye namra vinaMtI che.jI. jagatanA bhAvo sarva bhUlavA yogya chejI. (bo-3, pR.562, AMka 628) khamAvuM sarva jIvone, sarve jIvo khamo mane; maitrI ho sarvanI sAthe, vairI mAnuM na koIne. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (339) AjanA divasamAM koinA pratye virodha thayo hoya te sAMja sudhImAM zamAvI devA kSamApanA Adi upAya laI zAMta thavuM. bAra mAsamAM je doSa thayA hoya te yAda hoya to tenA upAya laI nirvera thavuM athavA yAda na hoya to aMtarabhAvathI sarva pratyethI vera-virodharahita thavuM, e AzayathI paryuSaNa parvanI kSamApanA hoya che. jenI sAthe virodha hoya, jANatA hoIe chatAM te vera maTADavA upAya na laie ke vadhArIe ane dUra jyAM vera na hoya tyAM patrAdi lakhIe evI hAla rUDhi thaI gaI che, te palaTAvI dayamAMthI verabhAvanuM kalaMka dUra karI, "sarva jIvo mArA mitro che, temaNe karelA doSo bhUlI jauM chuM ane meM temanA pratye karelA doSonI kSamA icchuM chuM." AvuM udAra dila ja vItarAgano kahelo parama zAMta rasamaya dharma" pAmavA yogya chejI. samAdhimaraNanI bhAvanA roja kartavya che, ane tene arthe eTale aMte samAdhimaraNa thAya te lakSe pApa, vera-virodhathI dUra rahI "zAMta rasamaya dharma' vItarAge kahyo che te ja ArAdhatA rahevAnI jarUra che. A patra vAraMvAra vicArI, hRya koI pratye verabhAva na rAkhe teTalI namanatA, laghutA ane sarvane kSamAvavAnI yogyatA lAve tema ja AcaravAnI hiMmata dharI niHzalya thAya, tema karavA vinaMtI chejI. (bo-3, pR.601, AMka 690) kSamA zUra arihaMta prabhu, kSamA Adi guNa dhAra; kSamA-atha yAce kSamA, kSamA arpe udAra. jema tIrthamAM snAna karavAthI zarIrano maLa dUra thaI pavitra thavAya che tema AvA saMvatsarIparva jevAM parvamAM paNa pUrva pApo choDI dRya pavitra karavA khamatakhAmaNAM karavAnAM che. bhUtakALane bhUlI jaI, mokSamArgamAM AgaLa vadhAya tevuM baLa maLe tevA bhAva, nirNayo ane pariNAma karavAthI te banI zake ema chejI. pU. .... tyAM hoya to mArA taraphathI temanA kuTuMbane klezanuM kAraNa banyAnuM temanA cittamAM rahetuM hoya te visArI kSamA ApavA namra vinaMtI chejI. mArA cittamAM koIne dUbhavavAno bhAva hato nahIM ane che paNa nahIM, chatAM karmanA udaye tema koine lAgyA karatuM hoya to vinayabhAve khamAvavuM e vItarAga dharmanI zobhA chejI; ane ApaNAmAM vinayabhAvanI ujvaLatAnuM kAraNa chejI. keTalo kALa A dehamAM ApaNe besI rahevuM che? lIdho ke leze ema thaI rahyuM che, kALa gaTakAM khAI rahyo che. vArApharatI vAro Ave tema ApaNe mAthe maraNa bhame che te acAnaka upADI jAya tyAra pahelAM niHzalya thaI sadguruzaraNamAM buddhi rAkhI nirbhaya banI javA jevuM chejI. (bI-3, pR.431, AMka 444) nahIM kSamA, nahIM saMyama, nahIM vinaya, tapa, zIla, upavAsa; nahi sevyAM, nahi bhAvyAM, mithyA duSkRta muja thavA Aza. Apano, khullA dilathI zuddha thavA viSeno, kSamApanArUpa patra maLyo chejI. ApanI draSTi potAnA doSa joI te sarvane vagovIne kADhI nAkhavAnI je jAgI che te hitakArI tathA mane paNa anukaraNa karavA yogya jaNAI chejI. pazcAttAparUpa pavitra nadImAM snAna karIne ghaNI bhavya jIvo sadagurunA zaraNAthI A bhavasAgara tarI gayA chejI. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (340) 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI vAraMvAra kahetA hatA ke ""bhUlyo tyAMthI pharI gaNa, jAgyA tyAMthI, samajyo tyAMthI savAra'' gaNIne have jeTaluM thoDuM jIvavAnuM bAkI rahyuM che, te evuM jIvavuM ke jethI sarvane saMtoSa thAya ane ApaNuM kalyANa thAya. (bI-3, pR.289, AMka 279) D gayA kALathI Ajadinaparyata jANatAM-ajANatAM, pratyakSa ke parokSamAM ApanAmAMthI koinA pratye ayogya vartAyuM hoya ane dila dubhAyuM hoya tenI saMvatsarI saMbaMdhI uttama kSamA ApavA paramakRpALudevanI sAkSIe ati namrabhAve vinaMtI karuM chuMjI. tema ja tamArAmAMnA koI saMbaMdhI sAMbhaLI-karIne kaMI bIjo bhAva Avyo hoya te bhUlI, sarvane paramakRpALudevanA ArAdhaka AtmAo mAnI mana niHzalya karuM chuM, sarva bhUlI sarvanuM Atmahita thAo, evI bhAvanA karuM chuMjI. 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIno bodha sAMjanA vaMcAya che; temAM jaNAve che ke "paramakRpALudeve amane jaNAveluM ke "he muni ! joyA karo.' tema na karatAM jo paramAM mAthuM mArIe to ziMgaDAM bharAI jAya ane tethI chUTatAM mahAmuzkelI paDe.' A bodha ApaNa sarvee potAnA AtmA mATe grahaNa karavo ghaTe chejI. joke joyA karavuM e UMcI hadanI vAta che, paraMtu ziMgaDAM bharAyAM che te kaLe-kaLe karIne kADhI levAnAM che. (bI-3, pR.368, AMka 371) | gayA kALathI comAsI pAnIparyata ApanA tathA ApanA kuTuMbI pratye kaMI doSa thayA hoya tenI uttama kSamA namrabhAve paramakRpALudevanI sAkSIe jasadguruvaMdanapUrvaka yAcuM chuM, te svIkArI uttama kSamA ApavA kRpAvaMta thazojI. 5.u.pa.pU. prabhuzrIjInI anaMta kRpAthI je je jIvone paramakRpALudevanI bhaktino raMga lAgyo che te coLa-majIThanAM raMga jevo che. je paramakRpALudevano Azrita thayo te vahelomoDo tenI dazAne pAmaze, ema vicArI sarva pratye pUjyabuddhi rAkhI, sarvanI kSamA yAcI niHzalya thavAno prAcIna rivAja vicAravAna jJAnIono ApaNa sarvane atyaMta upakArI chejI, (bI-3, pR.413, AMka 421) T sabhAmaMDapamAM jenI sAthe vikSepa thAya tevo prasaMga banyo hoya tenI vinayabhAve kSamA IcchavA yogya che, ane pharI tevo prasaMga satsaMgamAM na bane tevo lakSa rAkhavA yogya che. potAno vAMka na hoya topaNa sAmAnA cittane samAdhAna thAya, te arthe paNa kSamA mAgavA yogya che. TADhA pANI pIvA karatAM kaSAyapariNAma thAya, te moTo doSa che. tenAM pariNAmamAM pharI na avAya tevo nizvaya, te kharuM prAyazcita che. pharI ekAsaNuM karavuM, te dravya-prAyazcita che. jIvane huM samajuM chuM' evuM abhimAna rahyA kare che; tethI bIjAo sAthe kleza kare che : "tame barAbara jANatA nathI, Ama karavuM joie, tema karavuM joie." e Adi "huM samajuM chuM" evuM jIvanuM avyakta abhimAna che. "huM adhama chuM' evo jo nizcaya thAya to te ema jANe ke AkhuM jagata mArA karatAM sAruM che' eTale koithI paNa ene kleza thAya nahIM. 5.pU. prabhuzrIjIe eka vAkya lakhAveluM che ke : "bagaDeluM sudhAravuM ane sudhareluM bagaDavA na devuM.' te vicAravA yogya che. (bo-3, pR.626, AMka 732) D tamAro kAgaLa maLyo. kSamApanAnA bhAva vAMcyA. te ja pramANe huM paNa ApanA pratye A bhavamAM ke bhavobhavamAM aparAdha thayA hoya tenI uttama kSamA yAcuM chuM ane ApanA pratye samabhAve khamuM chuMjI. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 341 sarva bhUlI javAnuM che. jeNe, vahelI te taiyArI karI, te vahelo sukhI thazejI. je saMbhAra-saMbhAra karaze te parabhavamAM paNa vairabhAva lai jaze evo siddhAMta hovAthI khamI khUMdavuM, nirvera-maitrIbhAva dhAraNa karavo ane sarvane khamAvI niHzalya thai, parabhava mATe taiyAra rahevuM, e uttama sanAtana mArga chejI. (bo-3, pR.524, AMka 571) AkhA varSamAM kaMi paNa ApaNA mana-vacana-kAyAthI viparIta vartana thayuM hoya te bhUlI jai, jANe thayuM ja nathI ema gaNI, maitrIbhAva vadhArI vartavAne mATe paryuSaNaparvanI yojanA sanAtana rItie cAlI Ave che. teno lAbha lai, maitrIbhAvamAM tUTaka paDavAnAM kAraNo hoya temAM potAno keTalo doSa che te tapAsI, te sudhArI lai, ApaNA nimitte koine krodhAdimAM pravartavuM paDayuM hoya tenI uttama kSamA yAcI levI ghaTe che. (bo-3, pR.137, AMka 138) maraNane roja vicArI samAdhimaraNanI taiyArI karatA rahevAnI jarUra che. je je jIvAne avinaya, saMtApa Adi vaDe dUbhavyA hoya, temanI pAse namrapaNe, tevA doSo pharI na karavAnI bhAvanAthI kSamA yAcI, niHzalya thavuM ghaTe chejI. (bo-3, pR.745, AMka 921) mana karmanA udaya kSetra-pharasanA hoya tyAM rahevuM, javuM, AvavuM thAya che; paraMtu bhAva potAnA hAthamAM che. jema khoTA vicAro manamAM Ave che tema jo manane sArA bhAvamAM rAkhavAno abhyAsa karIe to sArA bhAvamAM paNa te rahe. tethI jene AtmAnuM kalyANa karavuM che, teNe to manane sadgurue batAvelA sAdhanamAM rokavAno abhyAsa kartavya che. ADAavaLI mana bhaTakatuM hoya tene maMtranA smaraNamAM ke vIsa doharAmAM, kSamApanAnA pAThamAM, AtmasiddhimAM ke cha padanA patramAM rokavuM dhArIe to temAM te rokAya che; mATe manane vIluM mUkavA jevuM nathI. navaruM rahe to nakhkhoda vALI nAkhe tevo teno svabhAva che. satsaMga-samAgamano joga hoya tyAre saheje sArAM nimitto maLatAM rahe che, paNa tevo joga na hoya tyAre satpuruSanAM kahelAM vacano satsaMgatulya jANI, atyaMta bhAvathI vicAravA yogya che, vAraMvAra pheravavA yogya che, temAM jaNAvelI bhAvanAmAM manane rAkhavA yogya che. (bo-3, pR.72, AMka 60) D bIje citta jatuM aTakAvI, satpuruSe jaNAvelA satsAdhanamAM vAraMvAra lakSa rAkhavA yogya chejI. Adhi-vyAdhi-upAdhithI Akho loka baLato che. temAM satpuruSanAM vacano eka zAMti Ape tevAM che. tenI upAsanA mATe, vicAra mATe zarIra AdinAM sukhaduHkhathI baLa karIne mana khaseDI, vAraMvAra sadgurunI zikhAmaNamAM mana rokavA yogya chejI. ''huM koNa chuM ? kyAMthI thayo ? zuM svarUpa che mAruM kharuM ? konA saMbaMdhe vaLagaNA che ? rAkhuM ke e paraharuM ?'' (bo-3, pR.241, AMka 235) thoDI vAra mAre bIjA vicAra karavA nathI, mALA gaNatAM sudhI ke bhakti karatAM sudhI, badhuM bhUlI javuM che, ema vicAra karyA chatAM kema mana ThekANe nahIM rahetuM hoya ? kema ke teNe sukhanI kalpanA bIjI vastuomAM karI che. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 jyAM jyAM manane game che, tyAM tyAM te vAraMvAra jAya che. mATe satpuruSanuM kaheluM manane game, tevuM karavA vizeSa puruSArthanI, vizeSa satsaMganI, satzAstranA abhyAsanI jarUra che. temAM vighna karanAra doSo nahIM TALIe to samAdhimaraNa kema thaze ? evI jIvane hajI phikara peThI nathI. mATe vizeSa-vizeSa vicAra karIne, viSaya-kaSAya AdinI tucchatA, ghaDIe-ghaDIe, prasaMge-prasaMge vicArI, manane cetAvatA rahevAthI, tene dharmadhyAnamAM rahevAnI Teva paDaze; nahIM to ArtadhyAna karI, Dhora-pazunI gatimAM kheMcI jAya tevo manano nIco DhALo che. (bo-3, pR.215, AMka 212) jevAM karma bAMdhyAM hoya tevAM bhogavavAM paDe che, paNa mana ahIM rAkhazo to tame ahIM ja cho; ane ahIM rahenAranuM mana bIje hoya to te bIje che. mATe manane satpuruSanAM vacanomAM rAkhazo to te mahenatanuM phaLa alekhe nahIM jAya. na samajAtuM hoya topaNa manane Atmasiddhi, cha padano patra vagerenA vicAramAM joDavuM. ema puruSArtha karazo to sadgurukRpAthI bodhano yoga maLatAM, samajAya tevI bhUmikA taiyAra thaze. (bo-3, pR.75, AMka 63) mananA AdhAre baMdhana thAya che. mana savaLuM thAya to mokSamArga pratye hoya che. mananA AdhAre indriyo paNa varte che, mATe manane vaza karavuM e sarvottama upAya che. paramakRpALudeve mokSamALAnA pATha 68 'jitendriyatA', pATha 69 'brahmacaryanI nava vADa' tathA pATha 100 'manonigrahanA vighno' - e traNa pAThomAM je jaNAvyuM che, teno hAla to abhyAsa karo ane e traNa pATha mukhapATha karI roja vicAravAnuM rAkhavuM. mahApuruSanA mArge, tenAM vacanone anusarIne, manane vALavuM ane pApane mATe atyaMta pazcAttApa karatAM rahevuM. kSamApanA pATha Adi vAraMvAra vicAravuM. (bo-3, pR.630, AMka 738) D jagata to jevuM dekhaze tevuM kaheze, paNa mumukSujIva bIjAnA abhiprAya karatAM potAnA Atmahitano lakSa rAkhI, potAnA manane ahitamAM jatuM aTakAvavA baLavAna puruSArtha kare chejI: manane AdhAre baMdhana ke mokSa thAya tevuM ciMtavana bane che ane nimittAdhIna mana hovAthI sArA nimittamAM joDI rAkhe to te tophAna kare nahIM, pApamAM pravarte nahIM. Akho divasa smaraNamAM manane game nahIM ane bIje bhaTake, mATe kaMi ne kaMi zubhavRttimAM joDI rAkhavA bhalAmaNa chejI. sAjA hoie tyAre to dhaMdhA vageremAM mana joDAvAthI azubhamAM javAno prasaMga ocho rahe, mATe mAMdagIne vakhate vizeSa baLa karIne paNa bhakti vagereno krama yathAzakti rAkhavo ghaTe chejI. (bo-3, pR.523, AMka 568) mananI caMcaLatA saMbaMdhI tame lakhyuM te barAbara che, paNa jema vairAgya, indriyajaya ane ekAMtasaha satkrutanuM sevana thaze tema tema sthiratA, mananI thavA yogya che. ''alpa AhAra, alpa vihAra, alpa nidrA, niyamita vAcA, niyamita kAyA ane anukULa sthAna e manane vaza karavAnAM uttama sAdhano che.'' (25) jaNAvyA pramANe lakSa lezojI. (bo-3, pR.753, AMka 941) Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (343 bahAranI anukULatAo, satsaMga, pustaka Adi sAdhano maLo ke na maLo, paNa mana to mAruM e paramapuruSanI AjJAmAM, smaraNamAM, bhakti-bhajanamAM sarva zaktie rAkhIza. Avo draDha nizcaya karI thoDA mAsa vartAya to citta caMcaLatA tajI, sthiratA bhajavA lAge ema saMbhava che. mATe A patra maLe tyArathI, bane teTalI dRDhatA nityaniyama vageremAM rAkhavI ane asthiratA cittanI jaNAya tyAre vacanAmRtanuM vAMcana, vicAra ke sarakhe-sarakhAno samAgama karatA rahevo, ane ekAMtano vakhata maLe teTalo, smaraNa eTale mALA gaNavAmAM kADhavo. keTalI roja mALA phare che, teno hisAba paNa rAkhavo. AMgaLI upara veDhA che, te gaNatA rahevAthI saMkhyAnI gaNatarI thaze. temAM dararoja thoDo-thoDo vadhAro karatA rahevuM ane dararoja cAlIsa ke pacAsa mALA pharavAnA krama sudhI pahoMcI tyAre kema mana rahe che, mALAno krama vadhAravA vRtti rahe che ke kaMTALo AvavA tarapha mana vaLe che, te patrathI jaNAvavA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.339, AMka 342) D prazna : paramANu jevI sUkSma vastunuM, dharmAstikAyanuM, karmagraMthinuM je varNana karyuM che. tenuM zuM kAraNa che? pUjyazrI : jIva navaro paDe to ghaNAM karma bAMdhe. kaMIka hAthamAM kAma Ave tyAre enuM mana sthira thAya. sUkSmamAM sUkSma varNana hoya to vicAra karavo paDe. A karmo kema baMdhAya che? kema udayamAM Ave che? e jANe tyAre lAge ke aho! kevaLajJAnathI tevuM jANyuM che! e kahevAnA sAta kAraNo che : (1) jema che tema kahevA mATe, (2) te vastuono vicAra karavA mATe, (3) te vastunI mAnyatA karavA mATe, (4) samyakatva thavA mATe, (5) jIvadayA pALavA mATe, (6) jJAna thavA mATe ane (7) doSo TALI mukta thavA mATe. jIva mukta thAya, tene mATe badhAM varNano che. (bo-1, pR.216) D mana jItavA mATe indriyo jItavI. Indriyo jItavA mATe svAdendriya pahelAM jItavI. mana pasaMda kare evuM na mAnavuM. mananuM mAnavuM e svaccheda che. jJAnInuM kahevuM mAnavuM che. manarUpI azva - 2 jIva beTho che, e jIvane game tyAM tANI jAya che, ene thakAvavAnuM che. mana jJAnInAM vacanomAM rokAya to doDAdoDa karavI choDI de. mana jJAnInAM vacanomAM lIna thAya, enuM nAma anubhava che. eka vANiyo hato. tene lAgyuM ke kAma to ghaNuM che ane gumAstA thoDA che, mATe koI devane vaza karuM. pachI teNe ArAdhanA karI. tenI ArAdhanAthI deva prasanna thayo ane kahyuM ke kAma batAva, nahIM to khAI jAuM. vANiye kahyuM, himAlayathI vAMsa laI Ava. te laI Avyo. pachI vANiye tene navaro hoya tyAre caDhavA-UtaravAnuM kAma batAvyuM. evuM A mana che. tene "sahajAtmasvarUpa paramaguru'' maMtramAM rAkhavuM to thAke, nahIM to nahIM thAke. (bo-1, pR.148, AMka 62) D mahAtmA puruSo manane vaza karI zake che, tevI AjathI tamane bhAvanA rahe che, te hitakArI che. eka mahAtmAe temanA uttama ziSyane zikhAmaNa, cittane (manamarkaTane) vaza karavA, svastha karavA ApI che, te saMbaMdhI vArtA TUMkAmAM jaNAvuM chuM. te avakAze vicArI yathAzakti prayatna karatA rahevA bhalAmaNa chejI. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (344) saMsArarUpa bajAramAM lAMbI bhavarUpa (jidagIrUpa) dukAnonI hAro che. te jiMdagIrUpa dukAnomAM sukhaduHkharUpa mAla bharapUra bharelo che. tenI levaDadevaDamAM sarva mazagUla che. puNyapAparUpa mUlya (price) ApIne yogya vastuo kharIdI zakAya che. mahAmoha nAmano tyAM rakhavALa (sarasUbo) che. kAma, krodha vagere tenA hAtha nIcenA amaladAro che. tyAM karma nAmanA leNadAro jIvarUpa devAdArone kedakhAnAmAM nakhAve che. kaSAya nAmanAM tophAnI chokarAM bajAramAM bUmo pADI rahyAM che. e bajAramAM rahelA sarve loko aMdarakhAnethI bahu duHkhI, vicAra karatAM, jaNAtA hatA. te vakhate mArA gurue mArA upara kRpA karIne, jJAnarUpa aMjana (AMjaNa) mArI AMkhomAM AMjyuM; tethI mArI draSTi nirmaLa thai, dUra sudhI dekhAvA lAgyuM. dukAno pUrI thAya tyAM, eka zivAlaya-mokSadhAma mArA jovAmAM AvyuM. tyAM mukta nAmanA anaMta puruSo mArA jovAmAM AvyA. teo niraMtara AnaMdathI suMdara ane koI prakAranI pIDA vinAnA mArI buddhivALI najare jaNAyA. huM paNa pelI dukAnomAM vepAra karato houM ema mane jaNAyuM; paNa pelA zivAlayane joyA pachI, mane te dhAma prApta karavAnI tIvra icchAvALo vairAgya thaI Avyo. pachI mArA gururAjane meM kahyuM ke, "he nAtha ! ApaNe A bajAra choDIne cAlo pelA zivAlayamAM rahevA jaIe; kAraNa ke A atyaMta AkarA bajAramAM mane to eka kSaNavAra paNa zAMti vaLatI nathI. mArI to Apa sAhebanI sAthe pelA dhAmamAM javAnI icchA rokI zakAtI nathI." mArI AvI icchA sAMbhaLI (jANI) gururAje kahyuM, 'tyAM javAnI icchA hoya to mArA jevA thavuM ghaTe che.' javAbamAM meM kahyuM, mahArAja, ema hoya to jaladI dIkSA ApI tevo banAvo.' te sAMbhaLIne kRpA karI, te karuNAsiMdhu kRpALudeve mane A paramAtmAnA matanI dIkSA ApI ane te dhAma prApta karavAnA kAraNorUpa kartavyo mane barAbara samajAvyA. mArA gururAje mane te vakhate kahyuM ke, "bhAI, tArI milakatamAM tAre rahevAne eka sAro oraDo(zarIra) che, tenuM nAma kAyA che; ane temAM paMcAla (pAMca indriyo) nAmanA gokha che; e oraDAnA gokhane kSayopazama (Atmazaktino ughADa) nAmanI bArI che, tenI sAme kArmaNa (karmano samUha) zarIrano coka che. e cokamAM citta nAmanuM ati capaLa vAMdarAnuM bacyuM che. tAre A vAMdarAnA baccAnuM sArI rIte rakSaNa karavuM. e barAbara jALavavA yogya che ane tenuM sArI rIte jatana karavAnI jarUra che. gharanA oraDAmAM (madhya bhAga cokamAM) te bacce rahe che; tyAM kaSAya nAmanA uMdaro ene pajave che, nokaSAya (hAsya, bhaya, zoka, vikAro) nAmanA vIMchI tene DaMkhe che ane unmatta banAvI de che, mahAmoha nAmano rAnI bilADo tene valUrI nAkhe che, pariSaha-upasarga (vino) nAmanA DAMsa tene karaDe che, duSTa bhAvanA ane vikalparUpa mAMkaDa tenuM lohI cUse che, khoTI ciMtArUpa garoLIo tene trAsa Ape che, pramAda nAmanA kAMcIDA teno tiraskAra karI mAthuM DolAve che, aviratirUpa (vrata vagaranuM jIvana) juo AkhA zarIre tene pholI khAya che, mithyAdarzana nAmanuM aMdhAruM tene aMdha banAve che. AvI rIte te vAMdarAnuM baccuM herAna-herAna thai rahyuM che. tethI te kaMTALIne raudradhyAna (pApa karIne AnaMda mAnavArUpa Teva) nAmanA kheranA aMgArAthI bharela kuMDamAM kUdI paDe che. koI vAra pAsenI bhayaMkara ArtadhyAna (huM duHkhI chuM, huM duHkhI chuM e bhAva) nAmanI UMDI guphAmAM pese che. Ama bicArA du:khI vAnaranA baccAne bahu saMbhALa rAkhI sAvacetIthI, e baLatA kuMDamAM ke UMDI guphAmAM jatuM bacAvI levuM.' Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 345 meM pUchayuM, 'mahArAja, ene bacAvavAnA upAyo zA che ?' eTale guru mahArAje kahyuM, 'pelA oraDAnA gokhanAM bAraNAM pAse pAMca viSaya nAmanA jherI jhADa che; te bahu bhayaMkara ane vihvaLa karI de tevAM che, gaMdhathI paNa tene ghena lAvI mUke che. jovAmAM Ave to darzanamAtrathI capaLa banAvI de che, enuM nAma mAtra zravaNa thatAM maraNatulya vedanA de che; to pachI ene aDavAmAM Ave ke cAkhavAmAM (svAda levAmAM) Ave to e baccAno vinAza karI mUke emAM zuM Azcarya che ! upara jaNAvelA oraDAnA upadravothI trAsIne, te pelAM viSavRkSone AMbA jevAM jANI, atyaMta rAjI thai temAM Asakta thAya che; pAMca bArIo dvArA te bahAra nIkaLI te vRkSo tarapha doDe che; tenAM keTalAMka phaLa sArAM mAnI lai tenA upara phidA thai jAya che ane keTalAMka phaLa sArAM nathI ema gaNI dveSa kare che; vRkSonI DALIomAM vAraMvAra bhame che; jhADa nIce kacarAmAM ALoTe che; bhogasneha nAmanA varasAdanAM TIpAMthI tenuM zarIra bhInuM thayeluM hovAthI karmaparamANu nAmanI puSpaparAga tene zarIre coMTI jAya che. e jherI rajathI tenA zarIre gUmaDAM thAya che, ghArAM paDe che; tethI te zarIrane bahu valUre che; AkhA zarIre ane khAsa karIne madhyabhAgamAM tene bahu baLatarA thayA kare che; pAchuM oraDAmAM te Ave che, paNa tyAMnA udravothI pAchuM jherI jhADo upara jatuM rahe che. AvAM du:khomAMthI tene bacAvavA svavIrya nAmanA hAthamAM apramAda nAmano A daMDa tane ApuM chuM; tethI tene DarAvIne oraDAnI bahAra jatuM aTakAvaje. e oraDAnI madhyamAM sArA bhAvonI zreNIrUpa dAdara che, tenA upara caDhe ema karaje. e vAMdarAnuM baccuM dhaNA kALathI cakramAM paDI gayuM che te A pramANe : upadravothI kaMTALI te jherI jhADone AMbA jANI, tenAM phaLa bhogave che tyAre ane ALoTe che tyAre bhogasnehanI bhInAzathI tenA zarIre karmaraja coMTe che tethI ghArAM paDe che. te pAchuM oraDAmAM Ave che (karmanA phaLasvarUpe zarIro dhAraNa kare che) tyAM pAchA upadravo naDe che, jherI jhADomAM bhame che, pharI karmarajathI lepAya che ane pharI pAchAM zarIro dhAraNa karavArUpa oraDAmAM pese che. A cakrathI tene bacAvavAnI jarUra che. cittane zikhAmaNa ApavI ke he citta ! tAre AvI rIte bahAra nIkaLavAmAM zo lAbha che ? tuM tArA potAnA kharA rUpamAM (AtmasvarUpamAM) sthira rahe, jethI tuM AnaMdamAM lIna rahI zake. Akho saMsAra bahAra nIkaLavA jevo che, saMsAra ja duHkhothI bharelo che ane mokSa potAnA svarUpamAM rahevA jevuM che, te ja mAtra aneka sukhothI bharapUra che. "sarva duHkhaM parAyattaM sarvaM AtmavazaM sukham / vahezrca te parAdhInaM svAdhInaM sukhamAtmani ||" vaLI ajJAna avasthAmAM AtmAne duHkhanAM kAraNa, karma baMdhAvanAra bAbato manane priya lAge che ane jethI zarIrane vasamuM lAge paNa AtmAne hitakArI hoya te manane game nahIM, tene viparyAsa ke UMdhI samajaNa kahe che; tene laine jIva pAMca indriyonA viSayo ane tenAM sAdhano meLavavAmAM A amUlya mAnavabhava gALe che. te viSayo bhogavatAM bhoga pratye AsaktirUpa cIkAzathI karmo bAMdhe che; te bhogavavA deha dhAraNa karavo paDe che tyAM indriyo prApta thAya che; indriyanA viSayo viparyAsane laine priya lAge che; temAM Asakti rAkhI pravRtti kare che ane navAM karma bAMdhe che; te bhogavavA pharI janme che. Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 Ama cakramAMthI chUTavA mATe viparyAsa choDI devAnI jarUra che. dehAdhyAsa ke viparyAsa choDe tene manovikAranuM jALuM potAnAthI taddana alaga lAge che. eka vakhata manane e juduM jue to AtmA tethI bhinna bhAse; AtmA tene niraMtara AnaMdamaya lAge. pachI ene duHkha upara dveSa thato nathI, sukha meLavavA mATe icchA thatI nathI. AvI rIte manathI te alaga thatAM, mana uparathI tenI Asakti dUra thatAM indriyonAM viSayo upara tene sneha thato nathI; ane eka vAra snehacIkAza gayo eTale karmaparamANuno saMcaya thato ekadama aTakI jAya che. Ama niHspRha thavAthI ane saMsArabIjano nAza thayelo hovAthI e muktajIvonI mAphaka bhavAMtarano AraMbha karato nathI ane tethI bhavacakra pharatuM baMdha thAya che.' vAraMvAra A patra vAMcI, temAM kahelI vAto jIvana daramyAna AcAramAM mUkatAM javAya to jIvana-sAphalya sadhAya tema chejI. (bo-3, pR.302, AMka 292) A jIvane mahat puNyodaya hoya che tyAre ja citta-sthiratAno krama hAtha Ave che. te ja karavAnuM che. te ja vRttine poSaNa maLe tevo puruSArtha karyA karavo. zAMtapaNuM e ja potAno svabhAva che; tevo anubhava thaye, bIjA bhAvomAMthI AtmAnuM chUTavuM thAya che. potAno AtmA AnaMdanuM dhAma che, tevI pratIti thaye 52vastu tarapha cittano pravAha vaheto nathI. (bo-1, pR.15, AMka 17) D jIvanamuktanuM mana pUrNapadane icche che, pUrNapadanI chAyA tene dekhAya che. e rAga-dveSa karato nathI. tyAM manane avalaMbana pUrNapadanuM che. dhyAnamAM mana pUrNapadamAM rahe che. ene rAgAdi thAya nahIM, icchAya nathI thatI. A jagata hAlatuM-cAlatuM dekhAtuM nathI, paNa ene kASThatRNavat AkhuM jagata lAge che. viSayonI utsukatA nathI. tRSNA rahI nathI. 'A sAruM che, A khoTuM che.' e manamAMthI nIkaLI gayuM che. mana zAMta thayuM che. UMghamAM mana mUDha che, vicAra karI zakatuM nathI; svapnamAM moha hoya che; jAgRtimAM mUMjhavaNa, iSTa-aniSTa rahe che. nidrA, svapna, jAgRta e traNethI enI judI avasthA che. (bo-1, pR.191, AMka 66) manane jyAM game, tyAM jAya che. avicAramAM hoya tyAre jagatamAM mana bhame che. e mana bhame che tyAre baMdhana thAya che. AtmavicAra jAgatAM jagata khoTuM lAge che. mana AtmavicAramAM Ave to laya thAya. mana jevuM che, tevuM jagata che. 'Apa bhalA to jaga bhalA.' mana jo praphullita hoya to badhe sAruM thAya. mananI vAsanA-AsaktithI ja baMdha che. manane vaza karavuM hoya to jJAnIno bodha sAMbhaLo. A sAruM che, A khoTuM che, A mAruM che, vagere vikalpothI mana pAchuM haThe, e vikalpo bhulAya nirvikalpa samAdhi thAya. tyAM AgaLa mana laya thai jAya. jAgrata hoya tyAre mana bhaTake che, svapnadazAmAM mUDha jevuM che ane nirAMte UMghe che tyAre maDadA jevuM che. e sivAya cothI ujAgaradazA che, te jJAna che. mananI azuddhatA kSaya thai jAya to nirmaLa thAya. manamAM kleza hoya tyAM saMsAra che, tyAM ja baMdha che. cittane Azraye badhI pravRtti thAya che. jeTalo puruSArtha thAya teTalo karIne manane prathama jIto. dAMta pIsI Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (347) puruSArtha karo. mana to svacchede vartatuM hoya ane bahArathI moTI-moTI vAto kare che, tenI tane zarama kema nathI AvatI ? pahelAM potAne to jItato nathI. mana vaza na thayuM to badhAM sAdhano niSphaLa thAya, klezarUpa thAya. traNa lokane jIte paNa mana na jIte to kaMI nahIM. satsaMga, AzAno nAza, adhyAtmazAstra ane suvicAra e manane jItavAnAM sAdhano che. (bo-1, pR.198, AMka 73) prazna : mana nirmaLa kema thAya? pUjyazrI je nirmaLa che, temane hRyamAM rAkhe, je rAga-dveSarahita che, evA saddagurune hRyamAM rAkhe to mana nirmaLa thAya. (bo-1, pR.350, AMka 50). Athe bahu samadezamAM, chAyA jAya samAI; AvyuM tema svabhAvamAM, mana svarUpa paNa jAI. Upaje moha vikalpathI, samasta A saMsAra; aMtarmukha avalokatAM, vilaya thatAM nahi vAra.' paramakRpALudeve potAnA chellA kAvyanI upara TAMkelI kaDIomAM parama zAMtipadano mArga jaNAvyo che. teno sAra e che ke dehAdi padArtho pratyeno moha mananI asthiratAnuM ane saMsAranI utpattinuM kAraNa che. te moha dUra karavA AtmadruSTinI jarUra che. tenuM kAraNa satpaSanA "ghaNA kALanA bodhe jema che tema samajAya ema jANIe chIe. jene te samajAya che tene mana vaza varte che; varte che, e vAta nizcayarUpa che; tathApi na vartatuM hoya topaNa te AtmasvarUpane viSe ja varte che.'' (373) e paramakRpALudeve pote kahela che. vaLI lakhe che: hAImanane trista, vijJAne paramAtmana | yatra yatra mano yAti, tatra tatra samAdhayaH / / '' huM kartA, huM manuSya, huM sukhI, huM duHkhI e vagere prakArathI raheluM dehAbhimAna, te jenuM gaLI gayuM che, ane sarvottama padarUpa paramAtmAne jeNe jANyo che, tenuM mana jyAM jyAM jAya che tyAM tyAM tene samAdhi ja che." (223) e Adi mArga mahApuruSoe darzAvyA che, te dehadraSTi dUra thayA vinA, Atmasukha mATe jhUraNA karyA vinA, vAto karavAthI, lakhavAthI ke vAMcI lIdhAthI hAtha lAgatA nathIjI. satsaMga e sarvoparI sAdhana kahyuM che. tethI bhakti, vairAgya, samajaNa, zAMti prApta thAya chejI, jyAre-tyAre A jIve pote ja taiyAra thai, te mArga sarva prakAranA saMkaTo sahana karI, zodhIne upAsavo paDaze. (bI-3, pR.160, AMka 161) jema bane tema bIje bhaTakatA manane zuddha Atma-smaraNamAM, vAMcanamAM, vicAramAM rokavAno abhyAsa kartavya chejI. jyAM jyAM jIve pratibaMdha karyo che, tyAM tyAM cittanuM vAraMvAra javuM thAya che. tethI mahApuruSo vAraMvAra paramAtmasvarUpa pratye prema vadhArI, bIjA pratibaMdho toDI nAkhavAno puruSArtha karyA kare che. jarUranA Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48) prasaMge bIja cina devuM paDe te to chUTako nahIM mATe tema karavuM paDe; paNa anarthadaMDa tarIke, jarUra vagara jIva nakAmo khoTI thAya che, tethI bacavA puruSArtha kartavya chejI, (bI-3, pR.56, AMka 41) [ manovRttino jaya karavA jIve prayatna karavo joie. saMkalpa-vikalpomAM mana jAya tene rokavAno upAya - prathama samajAvavuM ane parabhAvamAM jatuM rokavuM, svabhAvamAM vALavuM. jo tema samajAvatAM na mAne to bhaktimAM joDavuM. manamAM bolatAM bahAra vRtti jAya to moTethI bolavuM. tema chatAM na mAne to tenAthI risAvuM. bahAra jatI vRttio jyAM jAya, tyAM jatI joyA karavI to dhIrajathI mana ThekANe AvI jaze. (bo-1, pR.26, AMka 32). L. paramakRpALudevanA je patro pa.u.pa.pU. prabhuzrIjInI AjJAthI mukhapATha karyA che, tenA vicAramAM rahevAya to temAM sarva zAstro samAI jAya che; paNa manano svabhAva asthira hovAthI navuM-navuM icche e svAbhAvika che; to tene poSe, tenI vicAraNAmAM madada thAya tevo khorAka, tene ApatA rahevuM ghaTe che. (bI-3, pR.104, AMka 96) U navarAza hoya to ophisamAM paNa ekAda pustaka rAkhavuM ke letA javuM ane bIjA bIDI, cA ke gappAMmAM vakhata gALe tyAre ApaNe sanzAstramAMthI kaMIka vAMcavuM, vicAravuM ke kaMI na bane to smaraNamAM manane joDavuM. jo navaruM mana rahyuM to te nakhkhoda vALe tevo teno svabhAva cheche. "AhAra tevo oDakAra." "anna tevuM manna." evI kahevata che, to vRttine uzkere tevA masAlA Adi tAmasI cIjo AhAramAMthI ochI thAya tema hoya to te paNa ajamAvI jovA bhalAmaNa chejI, ApaNAthI bane teTalo vicAra karI manane sadvicAramAM, bhakti, smaraNa, gokhavAmAM ke lakhavAmAM joDI rAkhavuM ghaTe chejI, (bI-3, pR.401, AMka 409) 1 izvarapUjAnuM phaLa badhuM cittanI prasannatAmAM samAya che ema zrI AnaMdaghana mahArAja jaNAve che. teno ghaNo gahana artha che ane parama puruSonI kRpAdraSTi thaye te phaLa prApta thAya to mokSa pachI dUra nathI; paNa ApaNI alpamatimAM, samajamAM sahelAIthI Ave tevo upara-uparathI vicAra karIe to jaNAze ke cittanI caMcaLatA, asthiratA e ja duHkhanuM kAraNa jaNAya che. citta cotarapha mAMkaDAnI peThe pharatuM che, teno to ApaNa sarvane anubhava che. "paga mUkatAM pApa che, jotAM jhera che, ane mAthe maraNa rahyuM che; e vicArI AjanA divasamAM praveza kara.'' ema puSpamALAmAM kahyuM che; tenuM kAraNa paNa e ja che ke caMcaLa citta rAtadivasa karma bAMdhavAnuM ja kArakhAnuM calAvyA kare che. rAtre UMghamAM paNa tenuM ja kAma cAlatuM hoya che. e caMcaLatA zAthI thAya che, e jaNAya to zAthI dUra thAya, te paNa jaNAya; ane te TALavAno upAya karyo cittanI prasannatA thavI saMbhave che. 'navaro beTho nakhkhoda vALe.' e kahevata pramANe cittane kAma na ApyuM hoya to nakAmI kalpanAo karI karmanA gADha DhagalAM bAMdhI de che. ghaDIkamAM gAma sAMbhare ane ghaDIkamAM bhAI sAMbhare, to ghaDIkamAM strI sAMbhare to ghaDIkamAM mitro sAMbhare ane zekhacallInA taraMgonI peThe beThuM-beThuM citta ghATa ghaDyA kare ane saMsAraparibhramaNanI sAmagrI ekaThI kare che. koI vicArathI cittamAM rati-harSa thAya ane koI vicArathI kheda thAya - e baMne karmabaMdhanAM kAraNo che. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 349 Ama jo cittanA copaDAno hisAba na rAkhIe to zuM kamAvA gayA ane zuMya kamAvI AvIe ? mATe rAga, dveSa, kAma, krodha, lobha, mAna, mAyA, Adine AdhIna thai nakAmA vicAromAM citta parovAi jatuM hoya; nahIM levA ke nahIM devA, jenI ApaNe koi divasa jarUra nathI evI vastuo dekhIne, sAMbhaLIne, icchA karIne karma bAMdhIe tema citta vartatuM hoya tethI cetatA rahevuM ghaTe chejI. taLAvamAM patharA paDavAthI jema khaLabhaLATa thAya che, tema cittamAM rAga, dveSa, krodha, mAna, mAyA, lobha, kAma, moha, bhaya AdithI cittanI zAMtino nAza thAya che. A badhAM kAraNo cittaprasannatAne vighna karanArAM che; ane cAra bhAvanA - maitrIbhAvanA, pramodabhAvanA, kAruNyabhAvanA ane upekSAbhAvanA vagere raste e doSo dUra thai, citta prasanna ke nirmaLa, caMcaLatArahita thAya che. eka vakhata A ciMtA karAvanArI vastuo tajavAnI che to tenuM svarUpa pahelethI jANI, tenI ciMtA manamAMthI kADhI nAkhavI. 'karanA phakIrI kyA dilagIrI, sadA magana mana rahenAjI, abadhu sadA magana mana rahenA.'' e bhAva vAraMvAra vicAravAthI (mana) AtmasvabhAvamAM rahe. ciMtAno bhAra halako thai, zAMti-samAdhi prApta thai zake. (bo-3, pR.45, AMka 31) // manamAM koi paNa prakArano bojo na rahe, tevI samajaNa rAkhI vartavA yogya chejI. icchAthI ja citta vyAkuLa rahe che. anAdi vAsanAne kAraNe icchAnuM thANuM cittamAMthI UThatuM nathI. 'kyA icchata ? khovata sabe ! hai icchA du:kha mUla; jaba icchAkA nAza taba, miTe anAdi bhUla.' vadhAre vicAra A viSe karIne, Apa baMnene e icchA ane vAsanAthI chUTA thavA arthe, vizeSa prakAre satsAdhanamAM cittane vAraMvAra rokavuM ghaTe chejI. navaruM citta hoya to te anAdinA DhALamAM vahyuM jAya che, mATe sadgurunI AjJAmAM pravartAvavA vizeSa jAgRti rAkhI, ghaDIe-ghaDIe te tapAsavAnuM kAma karatA rahevuM, jethI bIje pharatuM hoya te pakaDAi jAya ke satsAdhanamAM tene pAchuM joDI devuM. Ama puruSArtha karyA vinA mAtra mAnI laie ke ApaNe samajyA chIe, tethI kaMi AtmakalyANa thatuM nathI ane citta vyAkuLa rahyA kare che. mATe satsAdhana A bhavamAM apUrva puNya maLyuM che, teno jeTalo bane teTalo vizeSa lAbha lai levo, te atyAranI ApaNI bhUmikA yogya puruSArtha che; te karIzuM, temAM apramAdI rahIzuM to tethI AgaLa vadhI, zuM karavA yogya che te samajAi rahezejI. (bo-3, pR.325, AMka 318) jo manane AjJAmAMthI chUTuM paDavA daie to nakAmA saMkalpa-vikalpa karI, anaMta karmabaMdha kare che. nakAmo beTho hoya tyAre kahe ke taDako bahu paDe che, varasAda thato nathI, ThaMDI ekadama paDe che. have tenA kahevAthI kaMi taDako ocho paDe nahIM ke varasAda thAya nahIM, paNa manamAM ema nakAmuM karyA kare che. mATe mana upara cokI rAkhavI. (bo-1, pR.37, AMka 9) D manane navaruM na rahevA devuM; vAMcavA-vicAravAmAM, navuM gokhavAmAM ke gokheluM pheravI javAmAM, bhaktimAM, smaraNamAM vA vairAgyanA vicAro sphure ke mUMjhavatA prazno hoya tenA ukela lAvavA zabdorUpe lakhI rAkhavAmAM vRtti rokAze to vyartha bhaTakatA manane satpravRttithI sanmArgamAM vALavAnuM banazejI. Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350) Ama TevAi jaze to te bIjI baLatarAmAM nahIM pravarte. kaMI ne kaMI puruSanA jaNAvelA kAmamAM, te gUMthAyeluM rahI AtmavicAramAM rasa letuM thaze, jJAnInI aMtacaryA samajatuM thaze ane je karavA yogya che, temAM tatpara thaI, suvicAraNA jAgatAM, mohanI mUMjhavaNane haNI, AnaMdasvarUpa potAnA AtmAnI oLakhANa karAvaze. sapuruSonA apAra upakArano, mohAdhIna mana rahetuM hovAthI, vicAra ja Avato nathI. (bI-3, pR.2pa3, AMka 247) smaraNa niraMtara rahe, evI Teva pADI mUkI hoya to duHkhanA vakhatamAM ArtadhyAna na thavA de ane sukhanA vakhatamAM mAna, lobha, zAtAnI icchA vadhavA na de. mATe manane rokavA mATe 5.u.pa.pU prabhuzrIjIe ApeluM smaraNarUpa hathiyAra sarva anukULa-pratikULa prasaMge kAma Ave tevuM che. mATe manane vIluM na mUkavuM. kaMI ne kaMI tene kAma soMpavuM. kAM to smaraNamAM, bhaktimAM, gokhavAmAM, pheravavAmAM, vAMcavAmAM, vicAravAmAM, koIne kaMI jJAnI puruSanI vAta kahevAmAM carcavAmAM, kaMI AtmA saMbaMdhI praznAdi pUchavAmAM ke sadbhAvanA karavAmAM manane jarUra rokyA ja karavuM. nahIM to navaruM paDyuM nakhkhoda vALe, tevo teno anAdino abhyAsa che. te pheravavA asatsaMganA geralAbha vicAravA ane puruSanA yoge, sabbodhanA prasaMge, parama satsaMganA mahAbhAgyakALe kevA chUTavAnA bhAva niraMtara vardhamAna thatA te saMbhArI, maMda paDatA bhAvone uttejana maLe, vairAgyanI vRddhi thAya tathA satsaMganI bhUkha jAge tema prayatna karyA karavo ghaTe che. (bI-3, pR.670, AMka 803) nathI jagatamAM ApaNAM, dhana dhAnya vA zarIra; prema karo prabhu-bhAvamAM, rAjacaMdra che vIra. bhaktimAM mana nathI coMTatuM, to teno pazcAttApa rAkhI bhAvapUrvaka vicArasahita bhakti karavAthI temAM mana raheze. pravezikAmAMthI 61mo pATha vAraMvAra vAMcI, satparuSano upakAra dayamAM vase, A pApI jIvanAM pApa, bhakti vakhate ADAM na Ave tathA maraNa vakhate AvuM thaze to mArI zI gati thaze? evo Dara, prabhunuM zaraNa tathA pApono pazrAttApa haze to mana chUTavAnA kAmamAM maMDI paDaze, rakhaDavA nahIM jAya. he jIva! Akho divasa bhaTakyA kare che to have ghaDIvAra bhaktimAM to navaruM thaI, te mahAprabhunA anaMta upakAra ane amUlya vANImAM parovA tathA te mokSakArI, mohakArI vacanono jarA vicAra karI ullAsa dhAraNa kara ke jethI koTi karmono nAza thAya ane prabhunA caraNamAM zAMti vase che teno jarA anubhava thAya. Ama vAraMvAra vicArI, vIsa doharA vagere avaLA bolIe chIe tema bolavAthI manane temAM rokAvuM paDaze. bhaktithI ja bhavaduHkha javAnAM che, saMsAra to asAra che, du:khanI khANa che, te bhUlI javo che ema bhAvanA kartavya chejI. (bo-3, pR.709, AMka 855) | pravezikA vAMcazo to mana kema coMTatuM nathI teno khulAso che, te samajAze. je vastumAM prema haze ke thaze, te vastu pratye mana jAya ke jaze. mATe mahApuruSa ane tenAM vacano pratye prema thAya tevuM vAMcana, tevI vAtacIta, tevo paricaya jIvane hitakArI chejI. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [] moTA yogIone paNa mana vaza karavuM agharuM paDayuM che. zrI AnaMdaghanajI gAya che ke : 'manaDuM kima hina bAje ho kuMthujina, manaDuM kima hi na bAje; jimajima jatana karIne rAkhuM, timatima aLaguM bhAje, ho kuMthujina.'' sarvano upAya : ''para prema pravAha baDhe prabhuseM, saba Agama bheda suura baseM; vaha kevalako bIja jJAnI kahe, nijako anubhava batalAi diye.'' vIsa doharA bolatAM mana bhaTakatuM hoya to chellI kaDIthI pahelI tarapha bolavA mAMDavA tathA dareka kaDImAM zI bhAvanA karavAnI che teno vicAra gAtAM-gAtAM karavo to manane kAma maLaze eTale bIjA vicAromAM jatuM aTakaze. vikArono nAza karavA mATe sAMcana ane temAM rasa utpanna thAya to jagata badhuM vAMcatI vakhate bhUlI javAya che. smaraNa karavAnI Teva vizeSa rAkhavI. (bo-3, pR.696, AMka 836) manane zodhI premathI karajo ati nirdoSa; ananya bhakti dRDha karI, pAmo bahu saMtoSa. 351 jJAna vairAgya vadhArajo, bhajajo jagadAdhAra; mana indriya vaza rAkhajo, tajajo sthULa vicAra.' Apano patra maLyo. anAdikALanI vAsanAo dhumADAnI peThe ApoApa sphurI AvI jIvane dharmadhyAnamAM vighna kare che; teve vakhate paramakRpALudevanuM zaraNa, temanI nirvikAra mukhamudrA athavA pa.pU. prabhuzrIjInuM smaraNa, temano parama upakAra Adi bhUtakALanA samAgamamAM vRtti vALavAthI, jIvane baLa sphurI zAMti thavA yogya che. koi vakhata karmanI vizeSatAne lIdhe vAraMvAra vikSepa thayA kare to AtmaniMdA karI 'karma baMdhAze tenAM phaLa kevAM udaya vakhate duHkha deze' teno citAra manamAM khaDo karavAthI, karmabaLa maMda paDe ane dharmadhyAnamAM vRtti joDAya. tema chatAM mana na gAMThe to tevI pravRttimAM mAruM baLa kaMi cAlatuM nathI, mATe he prabhu ! ApanuM ja eka zaraNa che, evI prArthanA dInapaNe paramakRpALudeva pratye karavI ane manane kahevuM tAre je karavuM hoya te kara, huM to mAtra joyA karIza. evI vRtti rAkhIne tRSTA tarIke rahevuM, paNa karmanA udayamAM mIThAza mAnavI nahIM. (bo-3, pR.662, AMka 790) saMkalpa-vikalpa A badhuM dekhAya che, te 'huM' chu - e vikalpa che. dehAdine 'huM' mAne, te vikalpa che. A 'mAruM' che - e saMkalpa che. vikalpa e bhUla che. tene lIdhe ja saMkalpa thAya che. 'huM ane mAruM' jAya tyAre samyakdarzana thAya. (bo-1, pR.347, AMka 34) D paradravya ke svadravyane vizeSapaNe jANavAM tenuM nAma vikalpa nathI, to vikalpa zAne kahe che ? rAga-dveSasahita koi paNa zeyane jANavAmAM upayoga preravo, vAraMvAra upayogane asthira karavo, tene vikalpa kahe che. vItarAgapaNe jANe to yathArtha jANe che. anya-anya jJeya padArthane jANavA upayoga palaTAvyA na kare, tyAM nirvikalpadazA jANavI. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara) koI ema kahe ke chadmasthano upayoga to judA-judA zeya padArthomAM palaTAyA kare, tyAM nirvikalpatA kevI rIte saMbhave ? teno uttara : jeTalo kALa eka padArthamAM vItarAgapaNe jANavAmAM jAya, teTalo kALa nirvikalpadazA kahI che. vicAra mAtra rokAya to jaDapaNuM prApta thAya; paNa rAga-dveSavaza upayoga palaTAve, te vikalpa che. vItarAgapaNe upayoga eka padArthamAM rokAya, te nirvikalpatA. (bo-3, pR.776, AMka 991) | prazna : saMkalpa-vikalpa bahu Ave che, tenuM kAraNa zuM? pUjyazrI : jIvane je vastunuM mAhAlya lAgyuM hoya, tenA vicAra Ave. paisA kamAvAnuM jo mAhAbhya jAgyuM to tenA vikalpo Ave. niraMtara smaraNamAM citta rAkhe to saMkalpa-vikalpa ochA thAya. prabhuzrIjI eka draSTAMta ApatA : eka nAno chokaro hato. tenI mAe tene khAvAnuM ApI kahyuM ke tuM khAje, huM AvuM chuM. te chokare kahyuM, kUtarAM Avaze to? tenI mAe eka lAkaDI ApI ane kahyuM ke kUtarAM Ave tyAre lAkaDI ugAmaje eTale nAsI jaze. te khAvA beTho ane tenI mA bahAra gaI. thoDI vAramAM kUtarAM AvyAM ane chokarAnI thALImAMthI khAvA lAgyA. te chokaro bUmo pADavA lAgyo, paNa badhuM khAvAnuM te kUtarAM khAI gayAM. jo lAkaDI ugAmI hota to cAlyAM jAta. ema ApaNane je smaraNa maLyuM che, te yAda na karIe ane pachI kahIe ke saMkalpa-vikalpa bahu Ave che, to e bhUla potAnI che. mATe haMmezAM smaraNa yAda rAkhavuM. kAma karatAM paNa smaraNa karavuM, pUruM thaye paNa smaraNa karavuM. vIsa doharAne bolatAM to vakhata paNa lAge, paNa smaraNa bolatA vakhata lAgato nathI; mATe smaraNa bhUlI na javuM. (bo-1, pR.39, AMka 11) jema nAnA chokarAne koI mAre, to tarata mA pAse jato rahe; tema ApaNane koI paNa vikalpa Ave, to tarata paramakRpALudevane saMbhArIe. (bo-1, pR.266, AMka 1) bahu vikalpo Ave tyAre lakhavAnuM rAkhavuM, to mana rokAya; kema ke lakhavAmAM barAbara dhyAna rAkhavuM paDe che. (bo-1, pR.282, AMka 22) D bhaviSyanI phikaramAM paDavA jevuM nathI. vartamAnane je sudhAre che, tenuM bhaviSya jarUra sudharavAnuM ja ane bhUtane to bhUlI ja javuM ghaTe chejI; tema chatAM saMkalpa-vikalpano abhyAsa, jUnA roganI peThe UthalA mArIne jIvane satAve che. te viSe 5..5.pU. prabhuzrIjIe amRtamaya bodha dIdhelo, tenI TUMkanoMdha lakhI che, te skrayagata karazo. eka zraddhA karavA yogya che ke A satparuSe AtmA jAmyo che te mATe mAnya che. bIjA game te vikalpo Ave te khabara paDe che, to te jANanAro te sarvathI judo kare che. te jANanArane mAnavo. sadgurue kahyuM che tevuM tenuM svarUpa che; mane atyAre bhAna nathI to paNa mAre bIjuM kaMI paNa mAnavuM nathI, e to mArA hAthanI vAta che; ema draDha nizcaya thAya to je saMkalpa-vikalpa, sukhaduHkha Ave che, te javA mATe Ave che. bhale ! bamaNuM Ave, paNa tene mAnavuM nathI. eTalI pakaDa thavI joie. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 353 arIsAmAM sAmenA padArtha jaNAya, paNa arIso arIsArUpa ja che; tema bhale game te manamAM Ave, topaNa AtmA AtmArUpa ja che. bIjuM badhuM pahelAMnA karmanA udayarUpa bhale Ave - te badhuM javAnuM che, paNa AtmAno kadI nAza thanAra nathI - temAM mAthuM mAravA jevuM, iSTa-aniSTapaNuM mAnI harSa-zoka karavA jevuM nathI. ATalI uMmara thatAM sudhImAM aneka saMkalpa-vikalpa thai gayA, paNa koi rahyA nathI, badhA gayA; to nAzavaMta vastunI phikara zI karavI ? enI meLe ja je nAza pAmavAnA che, tethI mUMjhAvuM zuM ? phikaranA phAkA mArI javA jevuM che. smaraNano abhyAsa vizeSa rAkhavo. saMkalpa-vikalpa Ave ke smaraNanuM hathiyAra vAparavuM ane mAnavuM ke ThIka thayuM ke mAre smaraNamAM jatuM rahevAnuM nimitta banyuM, nahIM to pramAda thAta. sadgurue maMtra Apyo che te AtmA ja Apyo che. te pragaTa thavA mATe premanI jarUra che. premamAM badhuM AvI gayuM. haratAM-pharatAM, besatAM-UThatAM eka AtmA ja jovo, beTTo hoya te bIjuM jue. Avo dRDha abhyAsa thai jAya tene, pachI je udayamAM Ave te, kaMi hAni karatuM nathI, maravA Ave che; pachI tene kaMi phikara nathI.'' (upadezAmRta pR.339) Avo abhyAsa thai gayA pahelAM mAnI besavuM ghaTatuM nathI ke mane have karma nahIM baMdhAya. A abhyAsano krama batAvyo che tenI sAthe sadAcAra, AtmAnI jhUraNA, premabhakti vagerenI jarUra che ane teTalI yogyatA Avye, te abhyAsa phaLIbhUta thAya chejI. jyAre-tyAre, A, jIvane ja karavuM paDaze. kahenAra kahI chUTe ane vahenAra vahI chUTe, ema teozrI spaSTa kahetA, te satya chejI. (bo-3, pR.312, AMka 300) D saMkalpa-vikalpa jIvane duHkhamAM doranAra che. saMkalpa-vikalpathI UMgha paNa na Ave. alpa paNa saMkalpa athavA niyANuM jIva kare to du:khamAM lai jAya. narake paNa lai jAya. kaMi paNa saMkalpa-vikalpa na kare to nirvikalpa thAya. mana, indriyo roke to AtmA AtmArUpe rahe che. manane roke to potAnuM kharuM svarUpa samajAya. saMkalpa-vikalpa rokye siddhanA sukhano anubhava thAya che. kaSAyanI upazAMtatA vagere sAthe sadguruno bodha hoya tyAre saMkalpa-vikalpa rokAya che. paramakRpALudeva tarapha mana jAya to bIje na jAya, tethI saMkalpa-vikalpa na thAya. (bo-1, pR.161, AMka 32) icchA // du:kha eTale manamAM AkuLatA thAya te. e thavAnuM kAraNa icchA che. jagatamAM icchA che, teTaluM duHkha che. jIva icchA vagara raheto nathI; eka maTe to bIjI. jeTalI icchA thAya teTalI pUrI thAya, evuM to kaMi na hoya. deva paNa du:khI che. puNyavAna paNa sukhI nathI. vadhAre icchA thAya to duHkhI ja che. jeTalI ochI icchA teTalo sukhI. mithyAtva, ajJAna, asaMyama e icchA thavAnAM kAraNo che. mATe samyakdarzana, samyajJAna ane samyasaMyama karavAM, to icchA maTI sukha thAya. (bo-1, pR.136, AMka 11) Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (354) jene eka paramakRpALudevanI draDha zraddhA nathI thaI, tene jevAM nimitta jagatamAM najare caDhe tevA thavAnI, tevuM prApta karavAnI icchAo, saMkalpa-vikalpo thayA kare che ane duHkhanA bIja vAvyA kare che. kahyuM che ke : kyA icchata? khovata saba ! hai icchA duHkha mUla; jaba icchAkA nAza taba, miTe anAdi bhUla.'' jahAM kalapanA-jalapanA, tahAM mAnuM duHkha chAMi; miTe kalapanA-jalapanA, taba vastu tina pAI.' mATe mokSa sivAya bIjuM kaMI icchavA jevuM nathI. kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSa abhilASa; bhave kheda, prANIdayA, tyAM AtmArtha nivAsa.' (bo-3, pR.430, AMka 443) kyA icchata? khovata saba ! hai icchA duHkha mUla; jaba IcchAkA nAza taba, miTe anAdi bhUla.' A anAdinI bhUla TALavAnI sAcI icchA hoya to icchA mAtrane, Uge tyArathI chedI nAkhavI ghaTe chejI samajavA mATe, eka sAcuM baneluM draSTAMta lakhuM chuMAzramamAMthI sTezane jatAM ADI kAcI saDaka Ave che. tyAM eka simenTanA thAMbhalA upara, simenTanA pATiyA upara aMgrejImAM ema lakheluM hatuM ke ""jaina maMdira." roja tyAM thaIne jatAM, tenA para najara paDe tyAre vicAra thato ke "maMdira"ne sudhArI maMdira' karavuM hoya to sahelAithI thAya tevuM che. thoDA divasamAM to koie te thAMbhalo pADI nAkhyo ane atyAre jamIna para paDelo che; te joI vicAra Avyo ke temAM sudhAro karavAnI mahenata karI hota to te paNa niSphaLa hatI, dhULamAM maLI jAta. moTA-moTA kIrtistaMbho dhULa bhegA thaI gayA to A eka akSaramAM sudhAro karavAnI icchA pUrI pADI hota to paNa keTalA divasa TakanAra hatI? cittoDamAM eka laDAImAM hinduo jItyA. tenI smRtimAM tera-cauda mALano UMco kIrtistaMbha karyo che. te joyelo sAMbharI Avyo ke AvAM moTAM paththaranAM makAna paNa kALanA jhapATA AgaLa kaMI gaNatarImAM nathI to tuccha icchAo saMtoSe zuM kalyANa sadhAvAnuM che? mATe upazamasvarUpa puruSoe upazamasvarUpa evAM AgamamAM upazamano ja upadeza karyo che; te AEyamAM kotarI rAkhI, duSTa icchAo DokiyAM kare ke turta ja temane ukheDI nAkhavI ghaTe che. khetI karanArA, khetaramAM vAveluM hoya tenI sAthe je nakAmuM ghAsa UgI nIkaLe che, tene nIMdI nAkhe che; nahIM to je pAkanuM vAvetara hoya, tenA choDavAne poSaNa maLe nahIM, tema dayamAM satpaSe je bodha ane vairAgyanAM bIja vAvelAM che, tene poSaNa ApI ucheravAM hoya to bIjI binajarUrI icchArUpI nakAmAM choDanuM nikaMdana karavuM ghaTe che. te kAmamAM ALasa karIe to nakAmA choDa moTA thaI, sArA choDane nirmAlya banAvI de che. Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u55) tema eka pachI eka UThatI nirarthaka icchAo, jo vadhavA pAmI to AkhI jiMdagI temAM ja vahI jaze ane A bhavanuM sArthaka karanAra puruSanA bodha ane vairAgyane vadhavAno lAga nahIM maLe; ane te nirbaLa banI smRtimAMthI bhUMsAi paNa javA pAme. mATe mumukSu jIve vizeSa-vizeSa jAgRti rAkhI, IcchAdi doSo dUra karatA rahevAno puruSArtha karyA karavo ghaTe chejI. (bo-3, pR.424, AMka 434) D saMtADavuM paDe, chupAvavuM paDe, tevA kAryanI icchA paNa mAMDI vALavI. (bo-3, pR. 50, AMka 767) T jenuM phaLa paraMparAe paNa dharma Ave tevuM na hoya, tevI icchAo ochI karatA rahevAnI jarUra che. (bo-3, pR.37, AMka 752) kema mumukSutA Take, jo icchA nA jAya ? Dagale Dagale duHkha che, jo mana vaza nA thAya. jAgRtinA vakhatamAM vAraMvAra smaraNamaMtrane yAda karavAmAM kALa gaLAya to abhyAsa paDI jAya, ghaNA vikalpo tethI rokAya ane zAMtinuM kAraNa bane. icchAono pravAha karmabaMdhanuM kAraNa che. te rokavA paNa maMtrasmaraNa atyaMta Avazyaka che). (bo-3, pR.596, AMka 679) koIno saMga karavA yogya nathI, paNa asaMga na rahI zakAya to satsaMga, sapuruSanA saMganI bhAvanA kartavya chejI. traNa lokamAMno koI paNa padArtha icchavA yogya nathI, tema chatAM icchA na TaLe tyAM sudhI eka mokSa abhilASA, mAtra mokSanI ja icchA kartavya chejI; kAraNa ke te pramANe varyAthI asaMga ane nispRha thaI zakAya che). (bo-3, pR.525, AMka pa73) icchAmAtra duHkha che. jema jema samajaNa vadhe, tema tema icchAo ochI thAya. jema jema uparanA devalokamAM jAya, tema tema saMtoSa vadhAre hoya che. uparanA devaloka (raiveyaka AdimAM) strInI icchA hotI nathI. sarvArthasiddhi devalokamAM badhA ekAvanArI hoya che. jeTalo tyAgano abhyAsa A bhavamAM karyo hoya che, te tyAM kAyama rahe che. tethI icchAo bahu thatI nathI. mohanIyakarmano kSaya thAya tyAre icchAno nAza thAya. dasame guNasthAnake kSaya thAya, pachI te bhave mokSa thAya. samakitIne icchAo rokAI gaI che. jema jema samajaNa vadhe ane AgaLa jAya che, tema tema IcchAo maMda paDe che. jeTalo dehAdhyAsa maTe, teTalI icchAo ochI thAya. paravastuno AdhAra e ja duHkha che. munio jaMgalamAM rahe che. bhUkha lAge tyAre vicAre ke kAle AhAra mATe jaIzuM, ema karIne calAvI le. (bo-1, pR.228, AMka 119). e kaMI tapa kare to jIvane icchA rokAya. savAre niyama karyo hoya ke mAre nathI khAvuM, to IcchA na thAya. e badhAM sAdhano che. na kare to kyAMthI thAya ? niyama karavAthI jyAM mana parovavuM hoya tyAM parovAya. (bo-1, pR.293, AMka 42) Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 rAga-dveSa "hAvavAtI vAta vaha, tojuM Terra vatAya / paramAtama padma no caDhe, rAtreSa tana, mArUM ||'' (zrI vidyAnaMdanI) (bo-3, pR.670, AMka 803) D rAga-dveSano kSaya karavo, evI jJAnIpuruSonI AjJA che. rAga-dveSano kSaya karavo hoya, teNe jJAnIpuruSanI AjJAnuM ArAdhana karavuM. (bo-1, pR.18, AMka 21) D jaDanI apekSAe jue to kAca ane hIro sarakhAM che, kAraNa ke baMne jANatAM nathI. jJAnIne viveka thayo che, tethI jIvane jIva ane jaDane jaDa jANe che. kAca ane hIro dravyathI sarakhAM jANe che, tethI jJAnIne rAga-dveSa thAya nahIM. tethI paryAyathI tene sarakhAM jANe, ema nathI. jema hoya tema jANe paNa rAga-dveSa na kare. ajJAnane laine rAga-dveSa thAya che. ajJAna jAya to pachI rAga-dveSa thavAnuM kaMi kAraNa rahetuM nathI. jJAna sUkSmamAM sUkSma vastune jANe che, paNa rAga-dveSa na kare. rAga-dveSa na kare to jIva sukhI thAya. AtmadRSTi jenI thai che, evA yogIne rAga-dveSa na thAya; nahIM to nimittavAsI jIva che. mULa dravya trikALa rahe che. jene dravyadRSTi thai che, tene rAga-dveSa na thAya. jene rAga-dveSa thatAM nathI, te traNa lokanA nAtha thAya che. (bo-1, pR.300, AMka 55) prazna : rAga-dveSanA nimitte rAga-dveSa thAya ja ? = pUjyazrI : nimitta maLatAM karmano udaya thAya, paNa udaya vakhate samajaNa hoya to navAM karma na baMdhAya - rAga-dveSa na thAya. (bo-1, pR.347, AMka 36) vAla Adi apathya dardIne priya hoya topaNa vaidhe nA kahI hoya to tene taje che, pIraselA paNa cAkhato nathI; tema pUrvanA prArabdha prApta thayela rAga-dveSanAM kA2No jhera jevAM jANI, te tajavA yogya chejI; na tajI zakAya topaNa te pratye vairAgyabhAva lAvI, pahelI take te tajavA che, evo nirNaya hRdayamAM dRDha karyAthI, jIvane chUTavAnuM bane, bahu ja haLavAM karma baMdhAya ane vIrya vizeSa sphure to samakita prApta thavA joga vicAraNA jAge. saMsAranA koi padArtha jIvane priya karavA yogya nathI; asaMgapaNuM ja vAraMvAra smRtimAM ANI A karmanA gherAvA pratye upekSAbhAva, sAva paranA jANI, durlakSarUpa bhAva karavA yogya chejI. veTha karavI paDatI hoya tevI pravRtti, icchArahita kartavya chejI. (bo-3, pR.561, AMka 626) rAgavRttionI tapAsa paNa rAkhavA yogya che. ThekANe-ThekANe, premanI mUDI jIve evI jagAe dhIrI che ke temAMthI jIvanuM hita kaMi paNa sadhAya nahIM ane tyAMthI vRtti khase nahIM. mATe nirarthaka vyApAra ghaTADavAnuM bane, to sArthaka thAya tevI pravRtti mATe, jIvane avakAza maLe. ''jyAM tyAMthI rAga-dveSa rahita thavuM e ja mAro dharma che.'' (37) ema paramakRpALudeve kahyuM che, te anubhavavA yogya chejI. (bo-3, pR.543, AMka 595) I karmabaMdha na thAya, te mATe vicAra karavAno che ane te ja puruSArtha karavAno che. rAga-dveSathI karma baMdhAya che. satpuruSanI bhakti, satsaMganuM sevana karavuM, te rAga-dveSa na thavAnuM kAraNa che. Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u57) saMsAranA padArtho upara je mana doDe che, tene rokI satsaMga ane bhaktimAM mana joDavuM, te puruSArtha ja che. manane bhaTakavA na devuM. je satparuSo rAga-dveSathI mukta thayA, temanI aMtaracaryA jANavA prayatna karavAno che, jethI ApaNe paNa rAga-dveSathI mukta thaie. te puruSo game tevA saMyogomAM paNa AtmAmAM sthira rahI zakatA. AvA puruSo jagatanuM kalyANa karI zake. kevI adbhuta dazA che ! (bo-1, pR.10, AMka 12) I AtmAmAM rAga-dveSa, mAruM-tAruM kazuM che nahIM. jeNe AtmA pragaTa karyo che, tenAmAM vRtti jAya to rAga-dveSa na thAya. jJAnI puruSomAM vRtti jAya to rAga-dveSa na thAya. koI dveSa karato hoya to tenA sAmuM Sa karavAnuM jIvane thaI Ave che. prabhuzrIjI kahetA ke tAruM bhUMDuM kare tenuM bhaluM kara. mArga evo che ke koinuM bhUMDuM karavuM nahIM. ApaNuM koi bhUMDuM icche to ApaNe tenuM bhaluM icchavuM. koI bAMdhanAra nathI, koI choDAvanAra nathI; potAno ja vAMka che. eTaluM thAya to jIvane koI kahe to ya na thAya. e to mAro vAMka che, ema lAge. jJAnInI samajaNe samajaNa karavAnI che, jIva te karato nathI. (bo-1, pR.246, AMka 138) 0 zAstromAM je guNasthAnaka Adi kahyAM che, te paNa vicAravA jevAM che. ethI rAga-dveSa thatAM nathI. loka AdinuM svarUpa jANavAthI nukasAna nathI, rAgAdi maTADavAnuM kAraNa thAya che. pApa-kAraNothI chUTe ane puNya baMdhAya evAM kAraNomAM pravarte to rAga-dveSa ochA thavAnuM kAraNa thAya che. vizeSa jANavAthI AtmA nirmaLa thAya che. (bo-1, pR.154) "vadA mohAta prajAyate rAgadveSau tapasvinaH / tadaiva bhAvayeta svasthamAtmAnaM zAmyataH kSaNAt / / " (samAdhizataka) bhAvArtha : jene icchAo rokavI che evA tapasvIne, jyAre mohanA udaye, rAga-dveSanI vRttio gherI le che (utpanna thAya) tyAre zuM karavuM? teno upAya batAve che, ke te ja kSaNe (mohano udaya thatAM ja cetI javuM, DhIla na karavI) svastha, zAMta AtmAnI bhAvanA karavI ["huM dehAdi svarUpa nathI, ane deha strI putrAdi koI paNa mArAM nathI, zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya." (692)] ke kSaNavAramAM te rAga-dveSa zAMta thaI jAya che. (bo-3, pR.354, AMka 355) rAgAdi maTADavAnI ruci, zraddhA te ja samyaphadarzana che. rAgAdi maTADavA je jANavuM te samyakajJAna che. rAga, dveSa, moha (ajJAna) maTe tevuM AcaraNa e ja samyaphacAritra che. Avo mokSamArga jANavA yogya, mAnavA yogya che." (mokSamArgaprakAzaka, sAtamo adhikAra) (bI-3, pR.768, AMka 97) 0 parane para jANyuM to rAga-dveSa na kare. tethI paMcAta rahe nahIM. jIvAjIvane jANe to rAga-dveSa na thAya ane udayane laIne thAya to sArA na gaNe. rAgAdine dUra karavA hoya to pahelAM tIvra rAgAdi choDavA ane zubhamAM pravartavuM. pachI maMda rAgAdirUpa zubhabhAva paNa choDIne zuddhamAM AvavuM. e krama che. (bo-1, pR.155, AMka 27) Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (358) rAgAdika dUra thAya tyAM, kharI ahiMsA dhAra; rAgAdi pragaTAvatAM, hiMsA svarUpa vicAra. tamAro patra maLyo. koI saMnyAsI sAthe kaMI athaDAmaNI thaI, teno kSobha paNa patramAM ullekha pAmyo che. dhArmika jIvananI zarUAtamAM bahu saMbhALavAnuM e che ke kusaMga ke kutarka caDhI javAthI jIvane vikSepanAM kAraNo UbhAM thAya che. rAga-dveSamAM ApaNo AtmA taNAya ke ApaNA nimitte koine rAga-dveSamAM pravartavAnuM bane, tyAM baMne potAnuM svarUpa bhUlI jAya che, te AtmaghAta che; Ama pote potAno verI, A jIva thato Avyo che. ramata karavA paNa vIMchInA daramAM AMgaLI ghAle to DaMkha vAgavAno saMbhava che. bAkI jagatamAM AtmAnI vAta to durlabha che, ThekANe-ThekANe pUchavAthI prApta thAya tema nathI. dareka gajanA ziramAM motI hotAM nathI, vana-vane siMha vasatA nathI, parvate-parvate hIrAnI khANa hotI nathI, tema saMnyAsa (tyAgInA) vezavALA dareka AtmajJAnI hotA nathI. (bI-3, pR.293, AMka 282) saMsAra 1 jJAnI puruSoe A saMsAramAM game tevAM anukULa sukho hoya, koI paNa prakAranI laukika sukhanI khAmI na hoya topaNa A saMsAranuM svarUpa viSama, bhayaMkara ane klezarUpa kahyuM che. ekAMta duHkharUpa A saMsAramAM bhrAMtipaNe je sukha mAnyuM hatuM, te paNa duHkha ja hatuM. je sukhano viyoga mAnIe chIe, te paNa duHkhano ja viyoga che. anukULatA-pratikULatA karmanA saMyoge prApta thAya che. anukULa saMyogo avicAradazAmAM sukharUpa lAge che ane pratikULa saMyogo du:kharUpa lAge che; paNa koI karmanA saMyoga AtmAne sukha ApavA samartha nathI. mATe sAMsArika anukULatAomAM khAmI AvavAthI, jIva tevA sukhanI jhaMkhanA kare che, te duHkhane ja notare che. mATe vicAravAna jIve jJAnIe je sukha mAnyuM che, cAkhyuM che ane prazaMsyuM che evA Atmika sukhanI jhUraNA karavI. te arthe ja jIvane jAgrata karavA saMsAramAM Apattio Ave che ane te vakhate jo jIva jAgrata thAya to te kalyANarUpa nIvaDe che. bhaktAtmAone to te vizeSa kalyANakAraka samajAya che. (bI-3, pR.180, AMka 183) T saMsAra e jhAMjhavAnAM pANI jevo che, mRgatRSNA jevo che. saMsAramAM sukha che nahIM; je dekhAya te bhrAMti che. saMsAranAM duHkhomAM kaTutA eTale kaDavAza lAge che, chatAM ene ja icche che - saMsAranI ja IcchA rahyA kare che, te mANasa gadheDA jevo che. (bo-1, pR.161, AMka 32) D jema gadheDAnuM pUchaDuM pakaDayuM hoya ane lAta mAre toya choDe nahIM, tema jIva saMsAramAM duHkha bhogave che, tema chatAM tene ja pakaDI rAkhe che, choDato nathI. (bo-1, pR.290, AMka 40) D mahAtmA jJAnI puruSoe saMsAranuM svarUpa jANyuM tyAre eka nizcaya upara AvyA ke koI paNa prakAre saMsAramAM sukha nathI. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (359) vairAgya AvyAM bAda to eka bhava paNa sahana karavo paDe, te sahana thAya nahIM. saMsAramAM rahelo jIva ema jANe ke ATaluM karI lauM, ekAda bhAva vadhAre karavo paDaze to karIzuM; paNa saMsAra to evo che ke AMgaLI ApatAM poMco pakaDI le ane chUTavA de nahIM. koi ghUMkyuM hoya te upara mAkhI bese ane tenA paga bharAya tyAre jora kare to vadhu labadAya, mAthuM mAre to mAthuM bharAya, paNa chUTe nahIM; tevuM saMsAranuM svarUpa jANavuM. saMsAramAM Asakti rAkhavI ane mokSa meLavavo, te bane tevuM nathI. jema jema Asakti ochI thatI jAya, tema tema jJAnIpuruSanuM kahevuM samajAya. (bo-1, pR.7, AMka 8). D asAra, azaraNa ane bhayaMkara evA saMsAranuM svarUpa jJAnIpuruSe vAraMvAra anaMta kusaMgarUpa varNavyuM che, chatAM jIvane koNa jANe zI mahattA lAgI gaI che ke e saMsAra sivAya bIje, enI vRtti draDha thatI nathI. cakravartI jevA atulya puNyasaMcayavALA ane saMsArabharamAM mahAna manAtA paNa khAlI hAthe cAlI nIkaLyA; koI to narake gayA; to A pAmara jIva A saMsAramAMthI zuM sAthe laI javA vicAra karI, temAM ja tallIna thaI rahyo che? te bahu bahu vicAravA jevuM che. (bI-3, pR.621, AMka 722) D saMsAranuM svarUpa jJAnIoe atyaMta klezamaya dIThuM che, te satya chejI. game tevA samaju mANasane paNa jaMpavA na de tevo saMsAra che, tethI jJAnIoe tene pUMTha dIdhI che. temAM kaMI jovA jevuM nathI jANI, AMkho mIMcI dIdhI che. temAM kaMI karavA jevuM nathI jANI, hAtha para hAtha rAkhI niSkriyatA dhArI che. caraNane saMsAramAM pravartAvavAnuM baMdha karI, padmAsana vALI beThA che. AvA vItarAgapuruSanA upAsakane mAtra udAsInatA ja ArAdhavI ghaTe chejI. prArabdha bAMdhyA pramANe dekhAva de, temAM taNAI javA jevuM nathI. samajaNanI kasoTI saMsAramAM Dagale ane pagale thayA kare che. AvA dustara saMsArane jJAnI puruSo nirvikalpadazA ArAdhI, gAyanI kharImAM pANI bharAya tevo alpa karI, oLaMgI gayA che). (bI-3, pR.797, AMka 1025) | Apano patra, be bhAIonA dehotsarga saMbaMdhI khedakAraka samAcAravALo maLyo. saMsAramAM to moTe bhAge duHkha ja che, zAtAjanita sukha paNa nahIM jevuM ja che. kharI rIte to ekAMta duHkharUpa ja, saMsAranuM svarUpa paramakRpALudeve varNavyuM che; te samajI niraMtara, sAMsArika prasaMgomAM udAsInatA upAsavA yogya che'. paropadeze pAMDitya" to A jIve ghaNI vAra karyuM chepaNa have aMtaramAM sAcI udAsInatA jAge, ane A kalpita vastunuM ATaluM badhuM mAhAbhya rdayamAM vasyuM che te jhAkaLanA jaLanI peThe UDI jAya, jagatamAnya vastuo sAva tuccha najare jaNAya ane badho paravastu pratye DhaLelo prema paramakRpALudeva pratye DhaLe, evA bhAvanI upAsanA, mAre-tamAre-badhAe vagara vilaMbe kartavya chejI. vartamAna prasaMgo ApaNane jAgRti ApavA samartha che ke ApaNA upara ja AvI paDe tyAre jAgavuM che? anaMta paribhramaNano vicAra karIe to ApaNA upara paNa AvA aneka prasaMgo AvI cUkyA che, chatAM jema savAra thatAM ThaMDI paDe tyAre UThavAne badale, cAdara khecI-kheMcIne mAthuM DhAMkI UMghavA prayatna karatA ALasunI peThe, te te prasaMgo pratye AMkha ADA kAna karyA che, mohanidrAnI mIThAza anubhavI che, jhera jevuM lAgyuM nathI. A Adata pheravye ja chUTako chejI, (bI-3, pR.464, AMka 487) Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (350 T saMsArane jJAnI puruSoe samudra samAna varNavyo che, temAM jIva anAdikALathI DUbakAM khAI rahyo che; temAMthI taravA mATe AtmajJAnI guru vahANa samAna che, teno Azraya lenAra tarI zake che ane sarva sukha pAmI zake che; paNa jene samudramAM taravAnI majA karavI haze, tene pAse thaIne jatuM vahANa paNa kaMI kAmanuM nathI; tema jene hajI saMsAranA sukhanI icchA che, temAM sukhanI kalpanA karyA kare che, te pANIrUpa saMsAra tajIne sadgurunA zaraNarUpa vahANamAM besI zakato nathI. evA abhAgiyA jIvane khArA pANImAM ja bUDI maravAnuM rahyuM. dariyAmAM game teTaluM pANI hoya paNa te pIvAnA kAmamAM AvatuM nathI; tema saMsAranA sarva padArtho rAjavaibhava, sukhasAhyabI badhAM khArA pANI jevAM che, tenI svapna paNa icchA karavA yogya nathI, ema jJAnI puruSo pokAra karI-karIne kahe chete je mAnaze tene sAcuM zaraNuM prApta thaze. saMsAramAM manAtAM sukha jenA chUTI gayAM, tenA upara paramakRpALudevanI kRpA thaI, ema mAnavA yogya chejI. atyAre nahIM samajAya, paNa vicAra karatAM haiye bese, tevI e vAta che. (bo-3, pR.179, AMka 182). D saMsAranuM svarUpa to eka jJAnI puruSe paramakRpALudeve yathArtha jANyuM che. temaNe to saMsAramAM ThAma-ThAma du:kha ja dIdhuM che ane ApaNA jevA mUDha duSTa janone temAM vagara vicAryuM doDatA aTakAvavA arthe upadeza karyo che ke "vicAravAnanA cittamAM saMsAra kArAgRha che, samasta loka du:khe karI Arta che, bhayAkuLa che, rAgadveSanAM prApta phaLathI baLato che, evo vicAra nizcayarUpa ja varte che; ane jJAnaprAptino kaMI aMtarAya che, mATe te kArAgRharUpa saMsAra mane bhayano hetu che ane lokano prasaMga karavA yogya nathI, e ja eka bhaya vicAravAnane ghaTe che." (pa37) (bI-3, pR.351, AMka 353) | | saMsAranI ciMtA karIe ke na karIe, te sarakhuM che. ApaNuM dhAryuM kaMI thatuM nathI. na joitI phikara-ciMtA karavAnuM jIva mAMDI vALe to jIvane nirAMta vedAya tema che; paNa huM karuM chuM, huM sAruM karI zakuM chuM, mArI salAha vagara bIjA karaze to bagaDI jaze Adi abhimAna jIvane na joitI ciMtAmAM dorI, phasAvI rAkhe che. (bI-3, pR.751, AMka 934). enuM svapna jo darzana pAme re, tenuM mana na caDhe bIje bhAme re; thAye sadguruno leza prasaMga re, tene na game saMsArIno saMga re.'' A vacano, jenAM draDha anAsakta pariNAma thayAM hatAM, tevA mahApuruSanAM mukhathI gavAtAM ApaNe sAMbhaLyAM che, tenA gavarAvyA gAyAM che, tevA bhAvanA ullAsamAM jIva UchaLyo che, tene have A asAra, nIrasa, bhayaMkara ane baLatA saMsAramAM phUdAnI peThe paDavAnuM kema gamatuM haze ? te bahu UMDA UtarIne vicArI, te mahApuruSanA paMthe temanI pAchaLa-pAchaLa, temanA pagale-pagale cAlavA mATe jarUra kamara kasavI ghaTe chejI. bhakti zUravIranI sAcI, lIdhA pachI kema mele pAchI ?' "parathama paheluM mastaka mUkI varatI levuM nAma jone." A, bhaktimAM gavAtAM padono raMga UtarI na jAya, paNa comAsAmAM nadImAM pUra Ave te bhale UtarI jAya, paNa bAre mAsa pravAha vaheto hoya, te to sukAvo na joIe; tema sapuruSanA yoge je utsAha paramapuruSanA saMganA baLe hato, teTalo hAla na jaNAya topaNa je valaNa thayuM che te TakI rahe, Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 361) ane temAM vRddhi atyAre na bane to bhale, paNa tenI smRti karI te bhAvanA, tenI uttamatA vAraMvAra sAMbharI Ave, tema vAMcana, smaraNa tathA vicArathI A nirmAlya jagatano jhAMjhavA jevAM, sukha kahevAtAM du:khonI icchA to jarUra thavA devI joitI nathIjI. vakhate pUrva abhyAsane laIne tevI vRtti UThe to tene dhikkArIne kADhI mUkavI ghaTe chejI. (bI-3, pR. 242, AMka 236). jene mokSanI icchA utpanna thai che, sapuruSano saMga thayo che, maMtra Adi sAdhana prApta thayAM che tene paNa, A kaLikALamAM mokSamA pravartatAM aneka aMtarAya ADA phare che. aneka prakAranA roganI pIDA, vRddhAvasthA, pramAda, viSaya, kaSAya, kadAgraha, asatsaMga ane maraNa Adi coro, A saMsArarUpI jhADImAM saMtAI rahyA che. te potAne anukULa nimittonI ja rAha joI rahyAM che ke amArI pAse e kyAre Ave ke ene adhogatimAM gabaDAvI daIe. Avo mahAbhayaMkara saMsAra che, tethI vicAravAna puruSo trAsa pAmyA che. tethI satpaSarUpa vaLAvo-netA ane tenI amogha vANIrUpa zastrano Azraya laI, zIgha teno pAra pAmavA puruSArtha karyA kare chejI. (bI-3, pR.58, AMka 43) D prazna : saMsArano kSaya kema thAya? vakhata vadhAre na lAge, evo kayo rasto che? pUjyazrI satsaMgano yoga evo che ke jIvanA bhAva pharatAM vAra nathI lAgatI. thoDA vakhatamAM ghaNuM kAma thai jAya. kamaThanI pAse pArzvanAtha gayA. tyAM sApa nIkaLyo. sApane bhagavAnanAM darzana thayAM, smaraNa maLyuM, tethI dharaNendra thayo. e badhAnuM kAraNa satsaMga. alpakALamAM ghaNuM kAma thaI jAya evo A satsaMga che. cittanI ekAgratA paNa satsaMgamAM thAya che. bhAva pheravavAno upAya satsaMga che. sAcI vastuno vizvAsa Ave to kAma thaI jAya. "mAre zuM karavuM ke jethI sukha maLe?' evI mUMjhavaNa thAya, tyAre mArga maLe. jyAM sudhI bhagavAnanuM zAsana che, tyAM sudhI koI ne koI mahApuruSa to hoya che ja. garaja jAgavI joie. (bo-1, pR.87) paramakRpALudeve kahyuM che : ""koI paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI." (460) saMsAramAM janmIne Ajadinaparyata jIve je gaDamathala karI che, teno hisAba kADhe to saravALe duHkha, duHkha ne duHkha ja jaNAya tema che. sarva bAjuthI jJAnI puruSoe vicAra karIne nirNaya karyo che ke saMsAra ekAMta du:kharUpa che, ekAMta zokarUpa che, asAra che, bhayaMkara che, mohanI jALarUpa che, rAga-dveSanAM phaLathI pragaTa baLato che. temAM vaLI A kaLikALamAM to jyAM juo tyAM kleza, duHkha ane upAdhithI jIvo baLI rahyA che. saMsAranuM svarUpa vicAravAno ane samajavAno yoga, duHkhano prasaMga che. sukhanA prasaMgamAM vicAra AvavA muzkela che. saMsaMge kaMI sAMbhaLIne vicAra karavA jAya paNa saMsAranI anukULatA AgaLa asAratA bhAsavI bahu kaThaNa che; paraMtu AvA du:khanA prasaMge jema jJAnIoe saMsAranuM svarUpa, ghaNo vicAra karI nizcita karyuM che tevuM, bhAsavA saMbhava che; kAraNa ke vairAgyanA prasaMgo mohane maMda kare che, te vakhate du:khane sukha mAnavAnI bhrAMti khasavA lAge che ane jJAnInAM vacano mIThAM lAge che. te mahApuruSe anaMta dayA lAvIne, je bodha A jIvane jAgrata karavA karyo che, teno upakAra jIvane samajAya che; ane anaMtakALathI janmamaraNa, janmamaraNa karI rahelA A jIvanI dayA jAge che. have e Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 janmamaraNanI paraMparAnAM duHkha dUra thAya, tevI davA jJAnI gurue jaNAvI che, te bhAva garaja rAkhIne seve che ane te saMsAranA AMTA ukelavA puruSArtha bamaNA baLathI kare chejI. te kevA prakAre ? ''zrI sadgurue kahyo che evA nigraMthamArgano sadAya Azraya raho. huM dehAdi svarUpa nathI, ane deha strI putrAdi koi paNa mArAM nathI, zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya.''(692) ''AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re.'' (bo-3, pR.585, AMka 663) D ''koi paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI.'' (460) ema paramakRpALudeve jaNAvyuM che. chatAM kleza thAya che ane tenuM mAThuM pariNAma durgatirUpa Ave che; tenuM kAraNa jaNAvatAM pote lakhe che : 'avicAra ane ajJAna e sarva klezanuM, mohanuM, ane mAThI gatinuM kAraNa che. sadvicAra ane AtmajJAna te AtmagatinuM kAraNa che.'' (460) ema teno upAya paNa darzAvyo che. to prathama zAno sadvicAra karavo ? te viSe lakhe che : ''teno prathama sAkSAt upAya jJAnIpuruSanI AjJAne vicAravI e ja jaNAya che.'' (460) Ama ApaNane je ''AtmasrAMti sama roga'' varte che, teno upAya batAvyo che. te jANI bIjA badhA roga karatAM A roga anAdikALathI jAmI gayelo jUno che, mATe tene kADhavA mATe jJAnIpuruSe ''auSadha vicAra dhyAna'' tathA guruAjJA sama pathya'' darzAvyA che, te sevavA paDaze. "" A bhayaMkara, asahya saMsAranAM duHkhathI bacavuM hoya to ananya bhAve, ekaniSThAe, sarvasvapaNe, parama preme paramakRpALu zrImad rAjacaMdrane zaraNe citta rAkhI, tene kSaNavAra vIsa2vA nathI, evuM vrata levA yogya che. ene mUkIne bIjAmAM citta jAya che, tyAM baLatarA, baMdhana ane bhavabhramaNa UbhuM thAya che. mATe Atmahitane icchanAra saraLabhAvI, bhadra-pariNAmI jIve manamAM evI gAMTha vALI devA yogya che ke ATalo bhava to A paramapuruSanI upAsanA karavA de. (bo-3, pR.339, AMka 342) saMsAramAM eka tala jeTalI jagyA paNa du:kha sivAyanI nathI, ema paramakRpALudeve lakhyuM che ane aneka tIrthaMkarone tevuM ja bhAsavAthI, atyaMta udAsInatA saMsAra pratye vadhatAM, teno tyAga karI te mokSe gayA; paNa A jIvane hajI saMsAramAM kaMi ne kaMi mIThAza varte che, tethI AbarU, dhana, sagAM ane oLakhItAne arthe manuSyadehanI uttama mUDI vyartha vahI javA de che, aneka karmo upArjI saMsArapravAhamAM taNAya che, tenuM yathArtha bhAna paNa nathI. paramakRpALudevanA hradayamAM A saMsAra pratye keTalo vairAgya haze, tenuM mApa kADhavA A pAmara prANI asamartha che. tenI pAse tevo koi gaja nathI ke jethI te mApI zake. tenI pAse te sAMsArika bhAvo ja bharyA che ane mahApuruSomAM kaMika AvA bhAvo ochA haze ema mAne, paNa AsamAna-jamIna jeTalo temanAmAM ane ApaNAmAM bheda che. temane udaya hato, paNa nahIM jevI asara temane karI zakato; paNa A jIvane udaya na hoya topaNa udIraNA karIne saMsAranI zAtA bhogavavAnI vRtti che. teno kSaya karavA jIva tatpara thaze tyAre te mahApuruSanA apAra sAmarthyanI kaMika jhAMkhI thaze. ''ame dehadhArI chIe ke kema te saMbhArIe tyAre mAMDa Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 363 jANIe chIe.'' (255) AvA bhAvonI, videhIdazAnI parIkSA A jIvane kyAMthI thAya ? tenA caraNanI upAsanA e ja tenA jJAnano aMza pAmI saMsArathI taravAno upAya che, te sahaja jaNAvavA A lakhyuM che. tenI bhakti A bhavamAM maLI che, te mahAbhAgyanuM phaLa che; te TakI rahI to saMsArano bhAra nathI ke jIvane temAM vadhAre gothAM khavaDAve, mATe maMtrasmaraNa, bhaktimAM tallIna rahevAnuM rAkhazo. jenI bhakti sAcI hoya, tene ja vikaTatArUpI kasoTI upara caDhavAnuM bhAgya prApta thAya che. mATe hiMmata hAravI nahIM. dRDha zraddhA sahita bane te karI chUTavuM, paNa gabharAvuM nahIM. A kasoTImAM pAsa thAya te uccadazAne pAme, evo nizcaya rAkhavo ghaTe chejI. (bo-3, pR.789, AMka 1008) D prArabdha pramANe kuLa, jJAti, gAma Adi jema prApta thayAM che, tema dhana, saMpatti, sukhaduHkha Adi paNa prApta thAya che. tene aMge, dhaMdhA Adi kAraNe, saMskAra anusAra cetana-acetana padArthonA prasaMgamAM jIva Ave che; paraMtu navIna karmano baMdha, potAnA vartamAna bhAva-pariNAma upara AdhAra rAkhe che. jo zubhabhAva - sadAcaraNanA, nyAyanItinA ke paropakAranA - vartatA hoya to jIva puNya bAMdhe che; tema ja irSA, adekhAi, paranuM ahita karavAnA, pApa-AcaraNanA, sAMsArika bhoga bhogavavAnA bhAva vartatA hoya to tethI pApa baMdhAya che. Ama puNya-pApa bAMdhI, tenAM phaLa sukhaduHkha udayamAM Ave che tyAre te jIva bhogave che. vaLI pAcho bhogavatAM, jevA bhAva kare che tevAM karma bAMdhe che. ema anAdikALathI saMsAra-paribhramaNamAM jIva bhame che. paramakRpALudeve AtmasiddhimAM jaNAvyuM che : vItyo kALa anaMta te, karma zubhAzubha bhAva; teha zubhAzubha chedatAM, Upaje mokSa svabhAva.' "" ATalI eka gAthAmAM AkhuM saMsAranuM svarUpa ane tethI mukta thavAnuM svarUpa paNa sAthe AvI jAya che, paraMtu yogyatA pramANe samajAvA yogya che. (bo-3, pR.73, AMka 61) koi pUrvanA saMskAre kaMkAsa-kleza ane apazabdono varasAda varasAvanArI mA maLI hoya, tenAM chokarAM paNa TevAi jAya che ane jANe che ke e to evuM ja bole, khoTuM lagADaye kyAM pAra Ave tema che ? tema pratikULa saMyogothI bharapUra A saMsArarUpa jananI sAthe pAnAM paDayAM che, tene paNa jIve vAraMvAra gaNakAravA yogya nathI; te to teno svabhAva bhajave ane ApaNe ApaNuM - satpuruSe batAveluM - kAma karyA javAnuM chejI. saMsAranI upAdhi pratye prIti-aprIti karye pAra Ave tema nathI. saMsAra saMbaMdhI jema thatuM hoya tema thavA daI, me'mAnanI peThe thoDA divasa A saMsAramAM rahevAnuM che, tyAM sudhI te duHkhadAyI saMsAramAM pharI janmavuM na paDe tevuM kArya - jJAnInI AjJAnuM ArAdhana - karI levAnI cAnaka, hRdayamAM niraMtara rAkhavI ghaTe chejI. rayaNAdevInI vAta 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI kahetA. (upadezamRta pR.197 phUTanoTa) tevuM saMsAranuM svarUpa che. tenA tarapha najara paNa karavA yogya nathI; nahIM to sadgurue ApelA sAdhanarUpa magaramacchanI pITha uparathI uchALI, kaTake-kaTakA karI, samudramAM patto na lAge tema verI de, anaMta paribhramaNa karAve tevo saMsAra chejI. Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364) pa.pU. prabhuzrIjInA bodhanI smRtine AdhAre, nIce lakhyuM che, te sarvee mukhapATha karavA yogya, vAraMvAra vicAravA chejI: "eka zraddhA karavA yogya che ke A satparuSe AtmA jANyo che, te mATe mAnya che. bIjA game te vikalpo Ave te khabara paDe che, to te jANanAro te sarvathI judo kare che. te jANanArane mAnavo. sadgurue kahyuM che tevuM tenuM svarUpa che; mane atyAre bhAna nathI topaNa mAre bIjuM kaMI paNa mAnavuM nathI, e to mArA hAthanI vAta che. ema draDha nizcaya thAya to je saMkalpa-vikalpa, sukhaduHkha Ave che te javA mATe Ave che. bhale ! bamaNuM Ave, paNa tene mAnavuM nathI. eTalI pakaDa thavI joie. arIsAmAM sAmenA padArtha jaNAya, paNa arIso arIsArUpa ja che; tema bhale game te manamAM Ave topaNa AtmA AtmArUpa ja che. bIjuM badhuM pahelAMnA karmanA udayarUpa bhale Ave, te badhuM javAnuM che; paNa AtmAno kadI nAza thanAra nathI. temAM mAthuM mAravA jevuM, iSTa-aniSTapaNe mAnI harSa-zoka karavA jevuM nathI. ATalI uMmara thatAM sudhImAM aneka saMkalpa-vikalpa thaI gayA, paNa koI rahyA nathI, badhA gayA; to nAzavaMta vastunI phikara zI karavI? enI meLe ja je nAza pAmavAnA che tethI mUMjhAvuM zuM? phikaranA phAkA mArI javA jevuM che. smaraNano abhyAsa vizeSa rAkhavo. saMkalpa-vikalpa Ave ke smaraNanuM hathiyAra vAparavuM ane mAnavuM ke ThIka thayuM ke mAre smaraNamAM jatuM rahevAnuM nimitta banyuM; nahIM to pramAda thAta. sadagurue maMtra Apyo che te AtmA ja Apyo che. te pragaTa thavA mATe premanI jarUra che. premamAM badhuM AvI gayuM. haratAM-pharatAM, besatA-UThatAM eka AtmA ja jovo, beTTo hoya te bIjuM jue. Avo dRDha abhyAsa thaI jAya tene pachI je udayamAM Ave te kaMI hAni karatuM nathI, maravA Ave che; pachI tene kaMI phikara nathI.' (upadezAmRta pR.339) ATaluM vAraMvAra vicArI, samajI, jo jIva AcaraNamAM mUke to pachI tene saMsAra zuM karI zake ? kAyara thayA vinA bIjI icchAo ane nimittomAM taNAI na javAya tevI jAgRti rAkhI, jIva abhyAsa Adare to amRta samAna ATalo bodha, jIvane janmamaraNanAM duHkhomAMthI bacAvI, paramapada pamADe tevo chejI. jJAnI puruSoe anaMta dayA ANIne, ApaNA jevA mArganA ajANa jIvone, A kALamAM sarva zAstranA sArarUpa TUMkI vAta jaNAvI; tenI pakaDa karI levI te ApaNA hAthanI vAta che). emAM bIjA koInuM baLa kAma Ave tema nathI. mATe maraNiyA thaIne ATaluM to jarUra karI levA yogya chejI. (bo-3, pR.244, AMka 238) T 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI vAraMvAra jaNAve cheH "A jagata dhUtAruM pATaNa che; jAge te jIve, UMdhe te mare." Akho loka vibo, klezo, duHkho ane trividha tApathI bharelo che. evA bhaya bharelA saMsAramAM nirbhaya rahevA yogya nathI. koI mAtArUpe, koI pitArUpe, koI putrarUpe, koi bhAirUpe, koI bhatrIjArUpe, koI bhatrIjIrUpe, koI patnIrUpe, koI patirUpe A saMsArasamudramAM magaranI peThe, ApaNane UMDA jaLamAM kheMcI javA mathe che; aneka prakAranI kalpanAorUpI vamaLamAM A jIva gUMcAyo che. mAthe maraNa bhame che. lIdho ke leze thaI rahyuM che. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (35) AMgaLI ApatAM poMco pakaDI le evo saMsArano vyavahAra che. temAMthI bacavAnA upAya eka sapuruSanI vANI, sapuruSa upara zraddhA, tenI AjJA upAsavAnI tatparatA e che. ATaluM chatAM paNa pUrvakarma to udayamAM AvavAnAM ja. paraMtu "zaraNa kare baLiyAtaNuM' to te karmano nAza thavAno che, pharI te karmo AvavAnAM nathI. (bo-3, pR.77, AMka 67) | A uttama manuSyabhava jema tema javA devA yogya nathI. tema koI paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavuM yogya nathI. A kALanAM alpa ane aniyamita AyuSya tarapha najara karIe to A saghaLuM svapna samAna lAgyA vinA nahIM rahe. tADanA jhADa uparathI phaLa paDe, tene jamIna upara AvatAM bahu vAra lAgatI nathI, tema garbhamAM AvI janma thayA pachI jIvane maraNarUpI bhUmikA sparzatAM bahu lAMbo kALa lAgato nathI. vacalA gALAmAM je kALa jAya che te nahIM jevo che, te janmamaraNa vacceno kALa ApaNe AraMbha-parigraha, dhana kamAvAmAM ke sagAMsaMbaMdhInI ciMtAmAM ke sukhanI sAmagrI ekaThI karavAmAM gALIe chIe, te anAdikALanA hisAbamAM alpa samaya che, kaMI gaNatarImAM nathI chatAM temAM jIva keTalo kleza kare che? keTalAM badhAM karma bAMdhe che? jANe ahIM ne ahIM anaMtakALa rahevuM hoya tema badhI goThavaNa kare che; paNa UMghatA mANasane AMkha UghaDatAM ja badhuM svapna mithyA lAge, tema sadgurunA bodhe samyapha samaja AvatAM, jIvane A badhI saMsAranI dhamAla svapna samAna ke sinemAnA khela jevI ke najarabaMdhI karI lokone Azcarya pamADanAra jAdunA khela jevI, ApaNI badhI pravRtti lAge che. mATe A nakAmI ane aMte anarthakArI saMsArI pravRttimAM cittanI vRtti vahetI hoya, te sadgurune zaraNe lAvI, saMsArano nAza karavA cittamAM lakSa rAkhavo yogya che. mATe Aja sudhI thaI te thai; paNa have kALa nakAmo na jAya, ane jemAM ApaNe kaMI levA-devA na hoya, tevAM kAmamAM paDI nakAmAM karmabaMdhana karavAmAM khoTI thavuM ane maravuM, e barAbara che ema mAnI, A AtmAnI dayA lAvI, jhAjho kALa tene saMsAramAM rajhaLavuM na paDe tevI zubha pravRttimAM, sadguru AjJAe vartavAmAM kALa gALavo yogya che'. (bI-3, pR.40 AMka 27). | dariyAmAM pANI khAruM ja hoya che, tema saMsAramAM duHkha, duHkha ane duHkha ja che. sukha levA jIva jAya che paNa duHkha khamIne dharAI jAya che, chatAM saMsAranI mIThAza chUTatI nathI, e Azcarya che ! AvuM saMsAranuM svarUpa mahApuruSe jANyuM. tethI teno moha choDI, saMsAranA mULarUpa dehAdhyAsa ke mithyAtva, teno temaNe kSaya karyo ane AtmAne arthe ja manuSyabhava gALIne mokSe gayA. ApaNe emane pagale-pagale cAlI, dehane badale AtmAnI saMbhALa rAkhatAM zIkhIzuM to anaMta sukhane mArge caDhIzuM. vairAgya, upazama, bhakti ane tyAgano lakSa rAkhI, vartamAna saMjogomAM vartavuM paDe tema udAsInabhAve vartavA bhalAmaNa che ane bhaviSyamAM saMsArathI chuTAya tema vartI, Atmahitane mukhya rAkhI, jIvana gALavA bhalAmaNa che). (bo-3, pR.732, AMka 894) [ A jagatanuM svarUpa duHkharUpa che. khArA samudramAMthI game tyAMthI pANI bharI lAvo to te khAruM-khATuM davA lAgavAnuM ja, tema Adhi-vyAdhi-upAdhithI khadabadatAM saMsAramAM zAMti kyAMya khoLI jaDe tema nathI. Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366) te saMsAra, jene svapna samAna spaSTa niraMtara lAgyA kare che ane puruSa taravAnuM sAdhana je nizcayapaNe jAyuM che ane te ja sAdhana A mohAMdha jIvone AdhArarUpa, A bhavarUpI vanamAM che ema jANI vAraMvAra upadezya che, pakaDa karavA jaNAvyuM che, te satsaMgayoge sAMbhaLI, vicArI, hitakArakarUpa nirNaya karI, teno AdhAra grahaNa karI, draDhapaNe zraddhA ane baLapUrvaka ArAdhatAM, A kaLikALanA prabaLa pUramAM taNAtAM bacI javAya tema chejI. (bo-3, pR.170, AMka 175) 3 A saMsAra du:khathI bharelo che. temAM sukha zodhavuM te vyartha che. koI asaMsArI AtmajJAnI puruSanI apUrva vANIthI jIva mohanidrAthI jAge, to te satparuSanI AjJAe vartatAM A saMsArane tarI javAya che; evo koI apUrva yoga A manuSyabhavamAM bane che; eTalo A asAra saMsAramAM sAra che. bAkI khArA samudranuM game teTaluM pANI pI jAo topaNa tRSA maTe tema nathI ke zAMti vaLe tevuM nathI. zAMti pamADe tene to saMta kahIe, tenA dAsanA dAsa thaI rahIe." mIThI vIraDInuM pANI, thoDuM pivAya topaNa tarasa chIpe che, tema sapuruSanAM darzana-samAgama ke bodha alpa prApta thAya to paNa te zAMtinuM kAraNa che. (bI-3, pR.88, AMka 78) ID paramakRpALudevano mArga sAcA banavAno che; sAcA banIe tevA saMyogo te UbhA kare che. te tenI parama kRpA gaNI, kheda visarjana karavA vinaMtI che. paramakRpALudeve zrI sobhAgabhAi upara sAMsArika kAraNono kheda dUra karavA aneka patro lakhyA che, te vAraMvAra vicArazo. "OM kheda nahIM karatAM zUravIrapaNuM grahIne jJAnIne mArge cAlatAM mokSapATaNa sulabha ja che." (819) ityAdi vAraMvAra vicArI pratibaMdhathI chUTavuM che. koI pratye IrSA thavAno prasaMga Ave to "potAnuM bhUMDuM karanAranuM paNa bhaluM thAo." evI pa.pU. prabhuzrIjInI zikhAmaNa saMbhArI, saMtoSapUrvaka pUrvakarma khaMkherI, pele pAra jatA rahevuM che. AvA klezakArI saMsAramAM sukha ane sagavaDa hoI zake, evI kalpanA paNa bhUla bharelI che. bhaviSyanI eka paLano paNa vicAra karyA vinA, vartamAnamAM jema nirmaLa pariNAma rahe tema ekalA vicarI zako to vizeSa zAMti ane AtmabaLa pratItimAM Avaze. pachI jevA saMyoga upasthita thAya tema vartavAmAM harakata nathI. sadgata zrI..no bojo laine pharatAM hatAM, tethI have to halakAM thayAM cho. lokalAja dUra karI, eka paramakRpALudevane ja sahayogI gaNI, ATalo bhava pUro karavo che; ema karavAthI vadhAre svataMtra ane sukhI thazo. jene garaja haze, te tamAro sahavAsa zodhaze. tamAre have koInI pAsethI kaMI levuM nathI. mIrAMbAinI peThe jaina mIrAM banI jIvo; tenAM guNagAnamAM masta bano. "viThThala varane varIe, jagathI nahIM DarIe; saMsArInuM sagapaNa kAcuM, paraNIne raDAvuM pAchuM. evuM te zIda karIe? viThThala0" (bI-3, pR.291, AMka 831) Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 367) D ApanI mUMjhavaNanuM kAraNa jANyuM che. saMsAranuM svarUpa ja evuM che. cAra rastA vacce jenuM makAna hoya, te kahe ke mArA makAnanI AjubAju lokonI garabaDa bahu thayA kare che - ema phariyAda kare to tene kahevAya ke bhAi, te jagyA ja garabaDanuM dhAma che; tyAM tAro vAsa che, to sahana karyuM ja chUTako che, ke te jagyA badalI nAkhavI, e upAya che. tema duHkhanA dariyA jevA saMsAramAM duHkha sivAya bIjuM kaMI ja jaNAze nahIM. tethI chUTavuM ane mokSe javuM; ane na chUTAya tyAM sudhI samabhAve sahana karavuM yogya chejI. paramakRpALudevanI anaMta kRpAthI satsAdhanarUpa maMtra, bhakti AdinI AjJA maLI che; teno vizeSa-vizeSa upayoga karavAthI, chUTavAmAM madadarUpa thAya tema chejI. (bI-3, pR.750, AMka 931) I paramakRpALudeve je lakhyuM che : "jagata AtmarUpa mAnavAmAM Ave; je thAya te yogya ja mAnavAmAM Ave; paranA doSa jovAmAM na Ave; potAnA guNanuM utkRSTapaNuM sahana karavAmAM Ave to ja A saMsAramAM rahevuM yogya che." (301) te vAraMvAra vicAratA rahevA bhalAmaNa chejI. tevA prakAranI bhAvanA, vRttithI vartavAnI Teva pADanAra mUMjhAto nathI; sarva avasthAmAM tene jema banI Ave tema yogya ja bane che, evuM lAgyA kare to harSa-zokanuM kAraNa rahetuM nathI. (bI-3, pR.440, AMka 420) | tamAre mAthe Apatti AvI che, te pUrvakarmanuM phaLa che ema jANI, vartamAna pariNati klezita karavA yogya nathI. jIvamAM keTalI samajaNa, yathArtha AvI che, tenI kasoTIno A prasaMga che. 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI eka vakhata AhAra karI, rAjamaMdiramAM thaI jatA hatA. te vakhate huM ghaDiyALane cAvI Apato hato. acAnaka kaMI jorathI cAvI devAmAM kamAna tUTI gaI. meM jaIne teozrIne jAhera karyuM ke ghaDiyALanI cAvI tUTI gaI. teozrIe jaNAvyuM ke "ahIM jIvanI parIkSA thAya che. nAzavaMta vastu vahelImaDI nAza pAme che, temAM kheda na thAya tenuM kAraNa samajaNa che.'' teno artha evo nathI ke ApaNe puruSArtha na karavo. banelA prasaMgamAMthI zikhAmaNa levI. bane teTalA samajUtInA ke bIjA upAya levA ghaTe te levA, paNa rAtadivasa tenI ciMtAmAM dharma bhUlI javAya, tema na karavuM. dharmanA phaLarUpa lakSmI che, te pApanA udaye dUra thatAM kleza karAve evo prasaMga che; paNa saMsAranuM anityapaNuM vizeSapaNe vicAravAno A prasaMga Avyo che; teno lAbha laI vairAgya vadhAravAnI jarUra che. svapna jevA saMsAramAM harSa-khedanA prasaMgo divasa ane rAtanI peThe vAraMvAra AvavAnA, paNa satsAdhana jene prApta thayuM che, teNe temAMthI bacavA bhakti, smaraNa ke mukhapATha karavAno krama vizeSa rAkhavAthI, te prasaMgamAM taNAI na javAya. koI paNa kAraNe ArtadhyAna karavuM nathI, evo nizcaya mumukSujIvane karavo ghaTe che ane thaI jAya to pazcAttApa ke kheda karI, dharmadhyAnamAM joDAI javA tvarA karavI ghaTe che. vadhAre lakhavAnI samajune jarUra nathI, paNa prasaMgane vaza na thatAM, tevA prasaMgathI vairAgya ane jAgRti vadhe, tema kartavya che. (bo-3, pR.201, AMka 201) Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (368). D prazna agharaNInuM ghaNA mANaso nathI khAtA. tenuM kAraNa, dharmanI dRSTie zuM? uttara : evA prasaMgomAM bhAga levo, te sAMsArika bhAvone poSavA jevuM che. tyAM vAto, khorAka, gIto ke pravRtti thAya, te pAMca Indriyone poSaNa saMbaMdhI hoya, vairAgyanuM kAraNa kaMI na hoya; ane vairAgya hoya te paNa lUMTAI javAno tyAM saMbhava che. jema dhananI icchA saMsArI jIvone hoya che, tema putrAdinI icchA paNa ghaNAMne hoya che. dharma karavAnI icchAvALA jIvone tevI icchAo, mokSamArgane bhulAvI de tevI hoya che. mATe tevA prasaMgothI dUra rahevuM ane vairAgya vadhe tevo satsaMga, sadUgraMthanuM vAMcana ke vAMcelAno vicAra karI, AtmA mokSa pratye rucivALo thAya, tema kartavya che. (bI-3, pR.647, AMka 767) praznaH saMsArakAryanI nivRtti kyAre ? uttara : karazo tyAre. trAsa lAgyo nathI. saMsAranuM svarUpa bhayaMkara che. duzmananI AgaLa mAthuM Ape to kApI nAkhe. koIe pAMca-pacIsa rUpiyA ADAavaLA karAvyA hoya to tenA pratye duzmana tarIke varte ane tene tyAM lagnaprasaMge AmaMtraNa Ape topaNa jAya nahIM; to pachI A jIvanuM mohazatrue bhUMDuM karavAmAM maNA rAkhI nathI, to tenA AmaMtraNarUpI pravAhamAM kema taNAie? mATe saMsArathI chUTavA mahApuruSo pharI-pharI bhalAmaNa kare che, paNa hajI ApaNane saMsArathI trAsa ja kyAM lAgyo che? jyAre kharA aMtaHkaraNathI trAsa lAgaze ane ApaNe jAte AvA prasaMgothI nivartIizuM tyAre ja saMsArakAryanI nivRtti thaze. "tArI vAre vAra.' ema prabhuzrIjI kahetA. (bI-3, pR.340, AMka 343) | saMsAra asAra che, paNa jyAM sudhI manuSyabhavano yoga che, tyAM sudhI mokSamArga ArAdhI levo, e ja sAra che. (bI-3, pR.643, AMka 761) D upazama jevuM koI paNa auSadha che ja nahIM ane te saMsAranA dareka prasaMgo mATe saphaLa ane amogha zastra che. (bI-3, pR.110, AMka 103) kuTuMbIjano [ pU. bhAI .... tathA tamArA kuTuMbanA sarve divasamAM ekAda vakhata samUha-bhaktimAM besatAM hazo. badhAMne anukULa hoya tevo eka ke ardho kalAka sAthe bhakti rAkhavAthI nAnAM-moTAM sarvane dharmanA saMskAra draDha thAya, uttama vAtAvaraNano zokha lAge, potAne avakAze bhakti-vAMcana vagere mATe vRtti jAge. mATe tevo krama rAkhyo na hoya to thoDo vakhata bIjI lokalAja tajI sAthe bhakti karavAnI Teva pADavA bhalAmaNa jI. (bo-3, pR.462, AMka 483) vaDIlone vinaya, sevA ane sarvacana tathA sadvartanathI potAne anukULa karavA banato prayatna kartavya che. ApanA tarapha temanI sAcI lAgaNI hoya to tamAruM dila dUbhavavA te icche nahIM. tamArA hita mATe tame pravartavA iccho temAM samaju hoya to, ke aMtaranA premavALA hoya to vighna na kare. mAtra mohane laIne dharmamArge jatAM te vAre; paNa tamAre ane temane, baMnene e ja aMte kAmanuM che ema prasaMge-prasaMge temanI sAthe vAta karatA ho to jema paisA kamAvA bahAra AphrikA sudhI putrone mokale che tema mAbApa potAnuM ane bALakanuM hita satya dharmathI thAya che ema samaje to te dharma ArAdhavAmAM vighna kare nahIM. (bo-3, pR.235, AMka 230). Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (329) tamArA mAtApitA pratye kema vartavuM te saMbaMdhI tamane gUMcavaNa rahe che, tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke temanI salAha ApaNuM hita karavAnI bhAvanAthI hoya che. mAtra temanI samajamAM phera hovAthI judArUpe lAge. jo ApaNA bhAvo spaSTa te samaje to ApaNane duHkhI karavAno vicAra temane nathI hoto, tethI ApaNe karIe chIe te ja karavA te kahe; paNa tevI samaja temanI thAya tyAM sudhI ApaNe muzkelI veThavAnI rahI. temane dehano moha hoya che tethI dehane mATe kALajI rAkhavA kahe. mauna rAkhavAthI to temanA vicAro phare evI atyAre tamArI dazA nathI, tethI temanA kAnamAM jJAnIpuruSanAM vacano paDatAM rahe tevuM kaMIka karavuM ghaTe; eTale tamAre ke temane pasaMda paDe tevA koie ekAda kalAka temanI AgaLa vAMcana karavAnuM rAkhyuM hoya to svajano taraphanI pharaja bajAvavA pUrato saMtoSa paNa tamane rahe ane temane paNa sAruM zuM che teno vicAra karavAno avakAza prApta thAya. hAla to tamane icchA hoya to mokSamALAno eka pATha vAMcI teno bhAvArtha, temanI sAthe vAta karavAno prasaMga bane tyAre jaNAvavo, ke bAra bhAvanA samAdhisopAnamAM che temAMthI thoDuM-thoDuM vAMcI vAtacItanA prasaMgomAM te bhAvo reDatA rahevA yogya chejI; ane temane ema thAya ke tame be ghaDI vAMco to ame sAMbhaLIe, to pU. ....nAM mAtuzrI, tamArAM mAtuzrI, tamArAM bhAbhI vagerene anukULa navarAzano vakhata hoya tyAre kalAka, te gAmamAM rahevuM bane tyAM sudhI khoTI thAo to temane rasa paDe to pachI jene vAMcatAM AvaDatuM hoya tenI pAse pachI vaMcAvavAnuM te cAlu paNa rAkhe. zarIra sAcavavAnI vAta kare to ApaNe jaNAvavuM ke zarIra pADI nAkhavAnA nirNaya upara huM Avyo nathI, davA karavA mATe to Avyo chuM; bhaktithI zarIra bagaDatuM hoya to agAsamAM badhAMnAM bagaDavAM joie, zarIrane AdhAre jJAnInI AjJAnuM ArAdhana A bhavamAM karI levAno vicAra che; tethI tame kaho cho tevI saMbhALa to huM vagara kahyuM lauM chuM; paNa bAMdhelAM karma bhogavyA vinA chUTako nathI te paNa sAMbhaLyuM che; tethI mane vizeSa lAgatuM nathI ane tame zarIra sukAtuM dekhI zoka karo cho. ApaNAthI bane teTaluM karIe, pachI je thavAnuM haze te thaze. mATe have mane zarIra na jANazo; mArA AtmAnuM kalyANa thAya tevI AziSa ApanI pAse mAguM chuM ane mArA aMtaranI IcchA evI che ke have AtmA oLakhavA tathA tenuM hita sAdhavA bhaNI tamArI vizeSa kALajI thaze to mane saMtoSa raheze. game te rIte paNa dehabhAva ocho thAya ane AtmAno vicAra thAya, tenuM hita karavA jJAnIoe kahyuM hoya te ApaNe sAMbhaLIe, vicArIe, ThIka lAge ane banI zake teTaluM vartanamAM mUkIe to ApaNe chIe tyAMthI UMcI dazAmAM AvIe - evI vAto, vAMcana, bhajana dvArA temanI samaja pharavAno saMbhava chejI. narasiMha mahetAnAM, paramakRpALudevanAM, AnaMdaghanajI AdinAM sAmAnya pado gAI batAvavAthI paNa bhAvo palaTAvI zakAya tema chejI. "prathama deha draSTi hatI, tethI bhAsyo deha; have draSTi thai AtmamAM, gayo dehathI neha.'' (bI-3, pR.403, AMka 410) Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (370) T manuSyabhavamAM aneka jIvonI sAthe prayojana paDe che. temAM mAtApitAno upakAra sarvoparI saMsAra-saMbaMdhI upakAromAM gaNAyo che. temanuM RNa koI rIte vALI zakAya ema nathI. mAtra temane dharmamArgamAM sthira karavAmAM ke aMtima sevAmAM potAnuM banatuM karavAthI kaMI aMze te RNa pate che, ema jJAnI pAsethI sAMbhaLyuM chejI. temanI AziSa paNa jIvane zAMtidAyaka ane zreyanuM kAraNa bane chejI. mATe bIjAM badhAM kAmo karatAM mAtAnI sevAmAM, temane paramakRpALudevanAM vacanonuM pAna karAvavAmAM, paramakRpALudevanA aciMtya mAhAbhyanuM bane teTaluM varNana karavAmAM, te mahAprabhu A kALamAM ApaNA taraNatAraNa che, te ja "graho prabhujI hAtha" ""caraNa taLe grahI hAtha' bhavasAgaramAM vahetA prANIne bacAvanAra, uttama dhAmamAM sthApanAra, parama vizrAmarUpa che. e puruSanA guNagrAmamAM, mAvataranI sevAmAM kALa jaze te lekhAno chejI. "e zuM samaje ? emane have saMbhaLAtuM nathI, atyAre kyAM bhAna che ?' ema gaNI ApaNe sevAmAM pramAdI thavAnI jarUra nathIjI. e sAMbhaLe ke na sAMbhaLe paNa bolanAra to sAMbhaLe chene ! ApaNe ApaNI pharaja na cUkavI. mATe paramakRpALudevanuM zaraNa, temanI kathA, temanAM vacano, maMtranuM smaraNa, bhakti, pa.u.pa.pU. prabhuzrIjInAM darzana-samAgama thayo hoya tenuM smaraNa, "sadguruprasAdamAMthI citrapaTonuM darzana, AzramamAM ke ghAmaNamAM jyAM maMtra maLyo hoya te prasaMgonI yAdI ApavAthI paNa ullAsabhAva pAmI jIva baLavAna thAya che ane maraNasaMkaTane sahelAIthI tarI samAdhimaraNa thAya tevA bhAvamAM AvI jAya chejI. TUMkAmAM, jagatanuM vismaraNa ane jJAnI paramakRpALudevanA zaraNamAM buddhi sthira thAya tevI madada temane maLatI rahe tevA puruSArthanI yojanA karavA vinaMtI chejI. saMbhaLAtuM hoya ane temanI bhAvanA sAMbhaLavAnI hoya to samAdhisopAnamAMthI "samAdhimaraNa', mRtyumahotsava' tathA pU. prabhuzrIjIno nAsikano bodha saMbhaLAvatA rahevA vinaMtI che jI. (bI-3, pR.455, AMka 477) | ApanA pitAne chevaTe paramakRpALudeva upara zraddhA thaI ane maraNaparyata rahI, te AnaMdanI vAta che. mAtApitAne dharmano bodha karavo ema paramakRpALudeve kahyuM che tema, temane sAcA dharmanI prApti tamArA nimitte thaI te tamArI putra tarIkenI pharaja ke temanuM devuM vALyuM gaNAya. (bI-3, pR.75), AMka 930) D mumukSu : mAbApa pote pAMca rUpiyAnuM ghI na vApare ane chokarAne bhaNavA mahine pacAsa rUpiyA mokale. have jyAre mAbApane tenI jarUra hoya tyAre chokaro choDIne cAlyo jAya to? pUjyazrI : AtmArthe jato hoya to kaMI vAMdho nahIM, mAbApane moha che eTale thoDA divasa lAge, pachI teya dharma pAme. neminAthanA dehamAM rAjulane moha hato. neminAthe dIkSA lIdhI to rAjuleya pAchaLa dIkSA lIdhI. RSabhadevanAM mAtAe emanI pAchaLa raDI-raDIne AMkho gumAvI hatI. .... temane kevaLajJAna thayuM. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 371 potAne dehabhAva hoya, putrAdi bhAva-kalpanA hoya, tyAM teNe tyAgyuM zuM ? tyAgIne paNa bhogavilAsanuM ArAdhana kare to mAbApa ane pote, baMne rakhaDe. satsaMga kare, AtmArtha sadhAya tevo yoga hoya tyAre tyAge to badhAMne, AkhA jagatane lAbhakA2ka; paNa tyAge ane ArtadhyAna rahetuM hoya to - gharaDo thAya ane kamAi zake nahIM evuM thAya to - pahelethI vicAravuM ghaTe. (bo-1, pR.30) jenA hRdayamAM paramakRpALudeva che, paramakRpALudevanI zraddhA che, te sarva pratye dharmabhAva dhAraNa karavA yogya che. paramakRpALudevane mAne che mATe huM paramakRpALudevanA kuTuMbamAM rahuM chuM, bhAi paNa teTalA ja mATe prema karavA yogya che, mAtA paNa dharmabhAva hovAthI pUjya che, bahena paNa dharmAtmA hovAthI pUjya che. dharmane arthe jeno deha che te ApaNane dharmamAM ja prere e bhAva rAkhI, satsaMgAdi ke kuTuMbAdi saMjogomAM pravartavAnI buddhi rAkhI hoya to te ApaNane kAmarAga, sneharAga ke dRSTirAgathI bacAvI le che ane dharmarAgamAM vRtti vaLe che. mArI bahena mAre ghera AvI che evA bhAva karatAM, evo bhAva thAya ke koi dharma arthe jIvana gALavAno nizcaya karI cUkelI mArI dharmabahenane dharmamUrti jANI, tenI sevAcAkarI karavAno mane lAbha maLyo che te mArAM ahobhAgya che ema vicArI, e dRSTie je kharca karavuM paDe ke aDacaNa veThavI paDe te veThAya to phaLamAM Abha-jamIna jeTalo bheda paDI jAya. 5.u.pa.pU. prabhuzrI vAraMvAra kahetA hatA ke kriyA to tevI ne tevI ja karavAnI che paNa bhAva badalI nAkhavAno che. jyAM bhAva che tyAM ja AtmA ane bhAvathI ja baMdhana thAya che ke chuTAya che, mATe bhAva sudhare tema pravartavuM ane tevAM nimitto icchavAM ke jethI ApaNA bhAva paramakRpALudeva pratye ullAsavALA rahe. sagAMvahAlAM pratye paNa saMsArabhAvane badale AtmabhAva kyAre thaze evI bhAvanA vAraMvAra sevavAthI dharmabhAvanA jAgrata rahe ane kALe karIne paramazAMtipada prApta karI zakAya che. (bo-3, pR.105, AMka 96) prazna : potAne tyAga karavAnA bhAva hoya ane tyAga karavAthI bIjA jIvane duHkha thatuM hoya to zuM karavuM? pUjyazrI : jIvathI thai zakatuM nathI tenI to ciMtA kare che, vikalpo kare che; ane je puruSArtha karyAthI thai zake che, tenI ciMtA karato nathI. bhagavAnanI AjJAe vartavuM, e bhakti che. 'huM karuM', 'meM karyuM' e badhuM ajJAna che. saMsAramAM kheda thAya, e dharma nathI. kazuMya phikara karavA jevuM nathI. vyAkuLatA e ja ajJAnabhAva che. badhuM bhUlIne AtmA tarapha lakSa rAkhavAno che. moha jene choDavo che, teNe badhuM bhUlI javuM. moha hoya tyAM sudhI ahaMkAra thayA vinA rahe nahIM. badhA vikalpo zamAvavAnA che. te vinA citta sthira na thAya. AtmasvarUpamAM je ramaNatA kare che, tene badhA vikalpo chUTI jAya che. potAne ane parane hitakArI thAya, tenuM nAma jJAna che. bIjA jIvane dUbhave, te jJAna nahIM. (bo-1, pR.86, AMka 9) Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 jaMjALanuM kAraNa mArApaNuM che. jaMjALa ochI thAya to koi pUchavA Ave nahIM. mAruM ghara, mArAM chokarAM e badhuM 'huM ane mAruM' jaMjALa che. huM paisAdAra chuM, huM moTo chuM e badhI jaMjALa che. ahaMbhAva kADhIne vicAravuM ke huM to badhAthI nAno chuM. vizALavRSTi thAya to jIvane jaMjALa ochI thAya. jaMjALa lAgatI nathI, paNa mIThAza lAge che. mokSe javuM hoya to bIjAM kAma ochAM karavAM paDaze. cakravartI jevA paNa cha khaMDa choDIne cAlI nIkaLyA tyAre mokSa thayo. jagatamAM chokarAM-chaiyAM, paisA badho eMThavADo che. e eMThavADAmAM vRtti hoya tyAM sudhI bhagavAna pratye kevI rIte thAya ? 'baLyo A saMsAra' ema karI jene chUTavAnI icchA hoya, te bhagavAnane saMbhAre. puNya karyuM hoya ane tethI strI, putra, dhana vagere maLyuM hoya to ene duHkha mAnavuM ane na maLyuM hoya to sukha mAnavuM. je kare te bhogave. dIkaro kare to dIkaro bhogave, bApa kare to bApa bhogave. sarva jIvonI sattA judI-judI che. (bo-1, pR.241, AMka 131) satpuruSanA samAgamanI bhAvanA karavI. kuTuMbIonI saMbhALa karavI paDe to pUrvanuM bAMdheluM karma che, ema gaNI veTharUpe karavI. potAnI saMbhALa pahelAM levI. paropakAra pachI karavo. potAnuM nahIM kare to rajhaLavuM paDaze. (bo-1, pR.246, AMka 139) kleza U koi paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI. dharmabhAvanAnI vRddhi arthe, sadbhAvanAmAM citta joDAya te arthe satsaMga, satpuruSanI smRti upakAraka che; saMsArabhAvamAM vahI jatA jIvane bacAve chejI. tema chatAM pUrvakarmanA aMtarAyayoge bhAvanA pramANe na bane to klezita thavA yogya nathI. vAraMvAra bhAvanA thatAM karmanI maMdatA thaye tevI anukULatA maLI paNa Ave tyAre bhAvanA saphaLa thAya che. ApaNe to dharmabhAvanA karyA karavI. phaLa AvatuM na dekhAya topaNa gabharAvuM nahIM. moTuM jhADa, jADA thaDavALuM hoya tene kApavAnI zarUAta kare tyArathI te nIce paDI jatuM nathI; ghaNA ghA mAryA chatAM thoDe-thoDe thaDa kapAtuM jAya che. vadhAre kapAya tyAre te nIce paDI jAya che. tema ApaNuM kAma satpuruSArtha karyA rahevAnuM che. sArI bhAvanAmAM cittane rokavuM. jevA divasa karmanA udaye AvI paDe te joyA karavA; harSa-viSAda kartavya nathIjI. rAta ane divasanI peThe harSa-zokanA prasaMgo Ave te samabhAve joyA karavA, gabharAvuM nahIM. AthI vizeSa mUMjhavaNa Avo paNa smaraNa cUkavuM nathI, eTalI dRDhatA rAkhavI ghaTe chejI. (bo-3, pR.531, AMka 580) pU. nI bhAvanA satsaMga arthe AvavA ghaNI rahe che te jANyuM. paramakRpALudevanI kRpAthI je thAya te bhaluM mAnavAmAM Ave tevI vRtti Take to moTuM AzvAsana maLI raheze. vaLI sadgurukRpAe thoDA divasamAM ahIMthI dhAmaNa bhaNI AvavAnuM banaze tyAre temane AzramamAM AvavAtulya yoga banI AvavA saMbhava chejI. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (373) paramakRpALudeve bhAra daIne jaNAvyuM che ke kaMThe prANa AvyA hoya ane vedanA hoya, nimitto sArAM na hoya topaNa sarva prakAre jJAnInA zaraNamAM buddhi rAkhI nirbhayapaNAne ane niHkhedapaNAne bhajavAnI zikSA ApI che. koI paNa kAraNe saMsAramAM klezita thavA yogya nathI. amuka anukULa prasaMgane sukha kalpI ane amuka pratikULa prasaMgane du:kha kalpI harSa-zoka karavA yogya nathI. karma mAtra duHkhadAyaka che mATe dhIraja rAkhI, ArtadhyAna eTale huM duHkhI chuM, mane duHkha AvI paDyuM evI vicAraNA na thAya teTalA mATe bane teTalA baLe satsAdhanamAM mana vAraMvAra rokAyeluM rAkhavA bhalAmaNa chejI. ApaNe sarvee e ja pravRttimAM manane doravA puruSArtha kartavya che. (bo-3, pR.328, AMka 322) vrata vagere zAMti vadhAravA arthe che. klezanuM kAraNa na bane te lakSamAM rAkhavA sUcanA karI che. "koI paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI." (40) ema paramakRpALudevanuM vacana che; mATe klezanAM kAraNo nirmULa karavA tarapha dareka mumukSue lakSa rAkhavA yogya chejI. kuTuMbamAM, maMDaLamAM, gAmamAM, nAtamAM, dezamAM jema phleza ocho thAya tema karavAnI vRtti rAkhavAthI dharma pragaTavAnuM kAraNa bane chejI. pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIe nAsikanA bodhamAM chellI e ja zikhAmaNa dIdhI che : ""saMpa rAkhavo ane satsaMga karyA karavo." (bI-3, pR.358, AMka 358) "koI paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI." (460) e paramakRpALudevanuM vAkya vAraMvAra vicArI klezanAM kAraNone bhUlI javA yogya chejI. maraNano vAraMvAra vicAra karavAthI mohanI maMdatA thaI vairAgya rahyA karaze; to jagatanA anitya, asAra ane azaraNa bhAvone mATe AtmAne klezita karavo yogya nathI, ema sahaja samajAze. smaraNamaMtramAM vRtti vizeSa rahyA kare evo abhyAsa pADI mUkavA bhalAmaNa chejI. manane sAruM kAma karavAnuM na hoya tyAre ja azAMtimAM, vikalpomAM pravarte che, mATe navaruM paDayuM nakhkhoda vALe tevuM mana che, tene smaraNamaMtrarUpI vAMsa upara caDha-Utara karavAnuM kAma soMpavAno nizcaya karI, te nizrayano amala thAya tema kALajI rAkhatA rahevA vinaMtI chejI. (bI-3, pR.667, AMka 798) bhUtakALa ane AkhA jagatanuM vismaraNa karyA vinA chUTako nathI. je karavA yogya che tenuM vismaraNa kSaNavAra paNa na thAya, ane je thAya che tenuM kAraNa vicArI dUra thAya tema karavA yogya chejI. have to aMtavRtti tarapha lakSa rAkhI klezanAM kAraNa nirmULa karavA ghaTe che. aNasamajaNa, asahiSNutA, paranA tarapha draSTi ane zAtAnI icchA e jIvane mukhya klezanAM kAraNe prathama vicAravA yogya chejI. (bo-3, pR.566, AMka 636). 5.u. prabhuzrIjIno bodha tathA samAdhisopAnamAMnA patro Adi vAMcatA rahezo ane samabhAva bane teTalo rAkhazo to dharmadhyAnamAM vRtti rahevA saMbhava che; bAkI saMsAra to klezarUpa che, tenI nivRtti vAraMvAra ciMtavI satsaMgano joga bane teTalo meLavatA rahevA bhalAmaNa chejI. samajAya, na samajAya topaNa jJAnI puruSonAM vacanomAM vRtti joDI rAkhavAno puruSArtha karatA rahezo; tenuM phaLa alaukika AvazejI. Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (374) koI paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathIjI. ApaNuM dhAryuM thatuM nathI te pragaTa dekhAya che; to je thAya te yogya ja thAya che, ema ja thavAnuM bhagavAne dekheluM haze te tema ja thayuM ema gaNI, icchAo rokI smaraNamaMtranuM ArAdhana karyA karavuM yogya chejI. chatrIsa mALAno krama cAlu haze. zAMti, samAdhi, bhakti, vAMcana, vicAramAM vadhAre kALa gALatA rahevA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.392, AMka 400) strI T strInuM zarIra mahA azucimaya che. temAM moha pAmavA jevuM kaMI paNa nathI. manuSyane tenuM mukha, vALa ane zarIra joIne moha thAya che; paraMtu temAM ramaNIyatA nahIM mAnI letAM, cAmaDInI aMdara chupAyelA azucimaya padArthono vicAra karavo. vALamAM zuM suMdaratA che ? tenuM mULa tapAsatAM glAni thAya tevuM che. mukha uparathI suMdara dekhAya paNa sugaMdhIdAra padArtho khAI mukhane sugaMdhamaya rAkhavA prayatna kare to paNa te durgadhamaya ja che. zarIra camAranAM gharanI mazaka jevuM che, aMdara durgadhavALA padArtho bharelA che. yonisthAna che, te durgadhamaya rasa, lohI jharavAnuM sthAna che. zarIramAMthI paNa sugaMdhamaya rAkhavA parasevo jhAra lAne sthAna che, te darzanAranAM gharanI mazaka strInAM netromAM zItaLatA mAnavAmAM Ave che; paraMtu tenA kaTAkSa manuSyane agninI jvALA mAphaka bALanAra che. tenuM bolavuM madhura lAge paraMtu te viSatulya che. teno samAgama mRtyu samAna duHkhadAyI che. mahAtmApuruSo ke jemaNe samakita prApta kareluM che ane niraMtara AtmaramaNamAM magna rahenArA che, temane paNa strIno saMsarga mahA anarthakAraka che; temaNe mahA prayatna meLaveluM Atmadhana kSaNamAtramAM nAza karI de tevo che. puruSoe ApelA mahAmaMtranuM jene nizadina raTaNa rahyA kare che, tevA puruSane paNa strIno saMsarga te maMtrane kSaNamAtramAM vilaya karI daI, janmAMtare paNa teno udaya thavA na de tema che. strIo upara koI rIte vizvAsa mUkavA yogya nathI. strImAM evI mohinI che ke prathama jIvane tene nIrakhavAnuM mana thAya che; pachI tenI sAthe vAtacIta karavAnuM mana thAya che; pachI potAnAM yaza, kIrti hoya tene dhULamAM meLavavA nirlajja bane che; pachI bhraSTa thaI A loka, paraloka, baMne bagADe che. mATe je manuSya Atmahita karavuM hoya teNe strI tarapha draSTi paNa na karavI, tenAM aMgonuM nirIkSaNa na karavuM ane tenA saMsargamAM kadI AvavuM nahIM. strIonI kathA-vArtA sAMbhaLavI nahIM. nirvikArI puruSono saMga karavo. jevA puruSono bhaMga karyo hoya, tevA guNo prApta thAya che. strImAM doSa nathI; paNa AtmAmAM doSa che; ane e doSa javAthI AtmA je jue che te adbhuta AnaMdamaya ja che; mATe e doSathI rahita thavuM." (78) (bo-1, pR.13, AMka 16) T strIone, jJAnI puruSo je kahe che, jhaTa mAnya thAya che. tIrthakara bhagavAnanA samayamAM paNa sAdhuo ane zrAvako karatAM sAdhvIo ane zrAvikAo vadhAre hatI. (bo-1, pR.123, AMka 36) D cetavA mATe jaNAvavuM thAya che ke manuSyabhavamAM ane temAMya strInA avatAramAM to kazuMya sukha baLyuM nathI. cakravartInI putrI hoya tene paNa, pArakI oziyALI veThavI paDe che. patine rAjI rAkhavo paDe, jIvatAM sudhI chokarAM-chaiyAMnA DhasaraDA karavA paDe che. he bhagavAna! kadI strIbhava ke koI bhava karavo na paDe, tevuM Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (375) A bhavamAM game tema karIne mArAthI bano, evI bhAvanA roja-roja bhAvavA yogya che. te viSe eka kathA pravezikA pATha 98-99mAM che, te vicArazo. mIrAMbAinI to jUnI vAta che. hAla AzramamAM paNa baheno che ke je paraNI ja nathI ane paraNavAnI paNa nathI. jJAnInI AjJAe vrata pALIne rahe che; tevuM uttama jIvana jIvavAnI taka paramakRpALue kRpA karIne ApI che; te mATe te mahAprabhujIno mahAupakAra mAnavA yogya chejI. (bI-3, pR.179, AMka 1892) D mAtra AvA prasaMgamAM pUrvakarmanA yoge huM phasAi paDavAnI taiyArImAM houM to mane zA vicAra AvavA joie ? athavA huM zuM karuM? teno vicAra manamAM udbhava karI, mArA AtmAne komaLa banAvavA arthe prayatna karuM chuMjI. jo huM tamArI peThe strIbhavamAM houM to ema vicAruM ke meM pUrvabhavamAM koi satpaSanI AgaLa sAcesAcI vAta pragaTa karavAne badale mAyAkapaTa karI, temane chetaravAnI buddhi karI haze, tethI A dhikkAravA yogya strIveda bAMdhyo haze. tene laIne parAdhInapaNuM, nirbaLapaNuM, atizaya lajjA tathA jyAM puruSa pratye najara jAya tyAM vikAra thavA yogya caMcaLa prakRti bAMdhI, AtmAne niraMtara meM klezita karyo che. pUrve vrata laine bhAMgyAM haze, tethI A bhavamAM vidhavApaNuM prApta thayuM. pUrve bahu bhogonI icchA karI haze, tethI A bhavamAM bhogonI sAmagrI ochI maLI, kAraNa ke lobha pApanuM mULa che. pUrve koinI sevAcAkarI karI nahIM hoya tethI A bhavamAM koI mane saMbhALanAra, mArI sevAcAkarI karanAra nathI. pUrve pratibaMdha bAMdhyo haze, tethI A bhavamAM sadguru bhagavAnanI prApti thayAM chatAM dharmamAM citta sthira rahetuM nathI, ane bhUMDA bhogo meLavavA bhaTakyA kare che. mokSe laI jAya tevA mahApuruSonI tana-mana-dhanathI sevA pUrve thaI nahIM hoya, tethI A bhavamAM mokSe javA yogya sAmagrI maLyA chatAM, mokSa karatAM moha vadhAre sAro lAge che. jo A bhavamAM pUrvabhavanA jevI ja bhUlo karI, pharI vartana tevuM ja rAkhIza eTale A bhavamAM jo sapuruSa Adi pratye kapaTabuddhi sevIza, to strIveda chedavAno lAga A bhavamAM maLyo che te vahI jaze; ane parabhavamAM kAgaDI, kUtarI, bilADI ke gadheDI jevA halakA bhavomAM, strIveda pAchaLa ne pAchaLa pharaze. jo bhagavAnatulya sapuruSa A bhavamAM maLyA che, temaNe ApelA vratane mohane vaza thaIne ke koInI bhUMDI zikhAmaNathI bhoLavAIne toDIza to bhaviSyamAM ghaNA bhava raMDApo bhogavavAnuM lalATe lakhAze. jo hajI viSayabhogono lobha nahIM choDuM to narakamAM karoDo varSa sudhI du:kho bhogavI, evA bhavamAM bhaTakavuM paDaze ke jyAM bhogonI prAptimAM aMtarAya sadAya paDayA karaze. jo A bhavamAM satsavAnA prasaMgo zodhI, sapuruSanI bhakti nahIM karuM ane chokarAM-chaiyAMnI paMcAtamAM A bhava khoI nAkhavA jevuM karma karI besIza to parabhavamAM nirAdhAra, anAtha, duHkhI divaso dekhavAnuM lalATamAM lakhAze. Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (37) AvA vicAre manane mohamAM vahyuM jatuM pAchuM vALI, mAre to have koi rAjamati jevo avasara Avyo che ema gaNI, A bhava brahmacaryavratamAM ja gALavAnI pratijJA lIdhI che, to tene mATe prANa choDavA paDe topaNa nahIM DaratAM, mArA manane atyaMta draDha karI, mArA upara moha karanAra rahanemi (rathanemi) jevA sAdhu hoya topaNa mAre tene samajAvI, dharma mATe ATalo bhava gALavAnA bhAva tene jAge tevo upadeza ApI, tene apakArano badalo upakArarUpe ApavA mATe keDa bAMdhI mathavuM ghaTe che. tenA vikArabhAva palaTAI, sapuruSanI AjJAmAM jIvana gALavAno teno nizcaya thAya, tema mAre hiMmata rAkhI vikAra tajI, tene vairAgI banAvavA brahmacaryanuM sarvotkRSTapaNe jaNAvavuM ghaTe che: jema ke "jo mANasa strInA mohamAM saDyA kare to kadI mokSa pAme nahIM; nArI to narakanuM dvAra che ema aneka saMtoe kahyuM che ane mahAvIra bhagavaMte to ema kahyuM che ke gharaDI so varSanI DosI, nAka-kAna kApelI hoya, rogI hoya, teno paNa sahavAsa, sAdhu jevAe paNa, ekAMtamAM karavo ghaTe nahIM, to mArI sobate tamArA bhAva bagaDyA vinA kema rahe ? mATe mArI sobata choDI, je sapuruSone mokSa sivAya bIjuM kAMI joItuM nathI; mohane je jhera jevo jANe che ane tethI dUra bhAgatA rahe che, tevA niHspRhI mahApuruSonA saMge tamArA bhAva palaTAvI, mokSane mATe tatpara thazo to mArA upara moTo upakAra karyo gaNIza." vagere je satparuSane Azraye zikhAmaNa sUjhI Ave, tevI zikhAmaNa ApIne tathA "mohane vaza thavAthI kevAM phaLa bhaviSyamAM bhogavavA paDaze ane A bhavamAM dharma karavAnI dhAraNA karI haze, tene mAthe pANI pharaze." ema samajAvI, sapuruSane mArge te jIvane doravAnuM kAma mArAthI kyAre bane ke jyAre mArAmAM mokSe javAnI prabaLa bhAvanA (icchA) hoya ane tene mATe puruSanI AjJAmAM ja jIvavA sivAya bIjI rIte jIvavuM nathI, evI dRDha nirvikArabhAvanA hoya to mArAM vacananI chApa bIjA upara paDe. mATe mAre to paheluM e ja karavA yogya che ke bIjA koI samaje ke na samaje, paNa meM je sapuruSanI sAkSIe jIvanaparyata brahmacarya pALavAnI, sakaLa saMghanI samakSa pratijJA lIdhI che, te pALavA mATe huM kusaMga ekadama choDuM; vikAra ochA karavA UNodarI, ekAsaNA, upavAsa ke chaThTha, aThThama ane tethI vikAra na TaLe to aThThAI upara aThThAI karI zarIra gALI nAkhuM; tema chatAM vikAra na choDe to brahmacaryarUpa dharmane khAtara A vikArI jIvanane ApaghAtathI, anazanathI ke jhera khAIne pADI nAkhyuM ane dharmasahita A deha choDI, vizeSa dharma sevAya tevA deha, deza ane vAtAvaraNamAM utpanna thAuM paNa puruSanA mArgane toDavAno rasto batAvanAra, prathama pApI to A bhavamAM nahIM ja thAuM, evo dRDha nizcaya, huM to evA prasaMgamAM jarUra rAkhyuM ane tema ja vartana kare evI atyAranI mArI bhAvanA he bhagavAna ! bhavobhava TakI raho! AvA vicAro spharavAthI A pAkhIne divase, kSamApanA mAgavAnA divase paNa, jo Apane khoTuM lAgavA jevuM banyuM hoya to tenI mAphI mAgI, tevo prayatna tamArA pratye pharI nahIM karavAnI bhAvanA sevI, patra pUro karuM chuM. tamArI sAthe ghaNA vakhatanuM oLakhANa hoIne, tamArA pratye dayA spharavAthI lakhAyuM che. teno savaLo artha levA vinaMtI che. (bI-3, pR.363, AMka 365) Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 kAmavikAra AkhA saMsAramAM mukhya vastu bhoga che. te jene nathI joito, tene pachI badhuM sahaje paramArthamAM madadarUpa thAya che. AkhuM jagata bhogamAM paDayuM che. tene arthe paisA ekaThA kare, pApa kare, na karavA yogya kAma paNa kare; paNa jene saMsAranuM mULa kAraNa evo A bhoga nathI joito, tene to bIjuM sahaje chUTI jAya che; paNa e banavuM bahu vikaTa che, kAraNa ke anAdikALanA saMskAra, sparzendriyanA TheTha ekendriyathI ja enI keDe lAgelA che. e chUTavA mATe vikaTa satata puruSArthanI jarUra che. sArAM nimittomAM rahI upayogapUrvaka varte to kAma thai jAya evuM che. (bo-1, pR.135, AMka 10) kAma, krodha ane lobha - e traNa moTA vikAro che. kAma che, te bhUta jevo che. manuSyane gAMDo banAvanAra che. kAmamAM Asakta thayelAne vicAra nathI hoto. (bo-1, pR.339, AMka 9) jIvano moha bhoganI vAsanAne laine che. bhoganI vAsanAthI prabaLa baMdha thAya che. bhoganI vAsanA TaLI jAya to jIvane upazamabhAva Ave. huM deharUpa nathI, dehano bhoga baMdhanarUpa che, ema lAge to vAsanAmAM taNAya nahIM. vAsanA TaLe tethI upazamabhAva Ave che, tethI mokSa thAya. brahmacaryavrata uddhAra kare evuM che. (bo-1, pR.196, AMka 71) kAma e kharAba vastu che. strIne aDavuM, e sApa karaDavA karatAM paNa vadhAre mAThuM che, kAraNa ke sApa karaDavAthI to eka ja vAra maraNa thAya, paNa strIno saMsarga karavAthI, kAmavikAra thavAthI bhavobhava janmamaraNa karavAM paDe che. mahAdevajI kALaphUTa viSane potAnA gaLAmAM rAkhIne pharatA hatA, paNa kAmavAsanAne jItI na zakyA. e kALakUTa viSa karatAM paNa ati duSkara che. (bo-1, pR.54, AMka 32) D kAma che, te kalpanArUpI IMDAmAMthI utpanna thatAM sarpa samAna, ratirUpa mukhavALo, harSa-zokarUpa be jIbhavALo, ajJAnarUpa daramAM rahenAro, kAmajvararUpa jherI dAhathI deha-kAMcaLInA tyAgarUpa maraNa nIpajAvanAro che. vikAro utpanna thatAM pahelAM ja dAbI devA, tema ja tevAM nimittothI dUra rahevuM. te utpanna thayA bAda ThaMDA upacArathI ke snAna-vilepanathI kAmadAha zAMta thato nathI. tene zAMta karavAmAM bAhya upacAro kAma lAgatA nathI. te to mana upara AdhAra rAkhe che. mATe mana upara kAbU rAkhatAM zIkhavuM. kAmIpuruSa lajjAhIna hoya che. tevA puruSa vikAravaza thai potAnI kIrti, yaza, jJAna ane dhyAnano nAza kare che. kAma vyApelA puruSanuM zarIra dhruje che, zvAsozvAsa jorathI cAle che, jvara Ave che ane maraNa paNa pAme che. (bo-1, pR.13, AMka 15) paradArAgamana karanAra narake jAya che ane asahya duHkha tyAM bhogave che. alpakALanA kalpita sukhamAM phasAi jIva mahA anartha karI nAkhe che. pachI pastAvo thAya che, roga thAya che, nirdhana thAya che ane e asthira cittavALA jIvo je mAnasika duHkho bhogave che te to asahya hoya che. tenI dharmakriyAmAM dhULa paDe che, apakIrti thAya che. mAyA, kapaTa, jUTha, hiMsA e badhAM pApa tenI pUMTha pakaDe che ane anaMtakALa sudhI janmamaraNanAM du:kho bhogavato jIva ghAMcInA baLadanI peThe parAdhInapaNe paribhramaNa karyA kare che. A lokamAM evA loko ghaNuM karIne kamote mare che ane paralokamAM pIDAnA prahAra sahyA kare che. Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 he bhagavAna ! duzmanane paNa evA pApano rasto na maLo, ema sArA puruSo to icche che. (bo-3, pR.57, AMka 42) paramakRpALudeva patrAMka 470mAM lakhe che : ''tame tathA te anya vede jeno deha hAla varte che, te beya jJAnIpuruSa pratye jema abhinnatA vizeSa nirmaLapaNe Ave te prakAranI vAta prasaMgopAtta karo, te yogya che; ane parasparamAM eTale teo ane tama vacce nirmaLa heta varSe tema pravartavAmAM bAdha nathI, paNa te heta have jAtyaMtara thavuM yogya che. jevuM strIpuruSane kAmAdi kAraNe heta hoya che, tevuM heta nahIM, paNa jJAnIpuruSa pratye baMneno bhaktirAga che evuM beya eka gurupratyenuM ziSyapaNuM joi, ane niraMtarano satsaMga rahyA kare che ema jANI, bhAi jevI buddhie, teve hete vartAya te vAta vizeSa yogya che.'' jene mumukSutA vardhamAna karavI che ane viSaya-kaSAyamAM taNAvuM nathI evA dRDha nizcayavALA AtmArthIne, upara lakhI jaNAvelo patra amRta samAna che. strI sAthe vasavuM paDatuM hoya topaNa te ApaNo mumukSubhAi che, sadgurunI zraddhAvALo che, tenA hRdayamAM paramapuruSa pratye prema che eTalI ApaNane jo zraddhA rahetI hoya to tene viSayanA sAdhana tarIke vAparavAM karatAM tenI sAthe satpuruSanA mAhAtmyanI vAtacIta ane bhakti-bhajanamAM kALa gALavA eka bhaktimAna AtmAno samAgama paramakRpALunI kRpAthI thayo che, to tenuM paNa vairAgya, bhakti Adi sAdhanathI kalyANa thAo ane huM paNa tene joine vairAgya, bhaktino bodha pAmuM evI bhAvanA paraspara rAkhavAthI kuTuMba paNa maMdirarUpa palaTAi jAya. tenI bhUla thAya to ApaNe cetavaNI ApavAnI jarUra che, ApaNI bhUla thAya to teNe ApaNane cetAvavAnI pharaja che. AvI samajUtIthI AtmArthe baMne AtmAonuM pravartana thAya to dharma pragaTAvavAmAM ghaNI anukULatA thai paDe. baMnenI tevI samajaNa mahApuNyanA udaye thavI saMbhave che, paNa baMnene eka sadguruno Azraya che, e AdhArano vizeSa lakSa rahe ane hdaya vairAgyavALu ekanuM paNa hoya to baMnene lAbha thavA saMbhava che. paramakRpALudeva mokSamALA pATha 33mAM lakhe che : ''satyazIlano sadA jaya che.'' paramakRpALudevanAM vacanono vizeSa paricaya, abhyAsa thavAthI viSaya-vikAra sukAi javAnuM kAraNa bane che. ''satsaMga che te kAma bALavAno baLavAna upAya che.'' (511) tenI bhAvanA avazya kartavya chejI. (bo-3, pR.130, AMka 130) traNe lokane harAvI de evo kAmavikAra che, chatAM satsaMgamAM krame-krame te baLato jAya che. ''nathI dharyo deha viSaya vadhAravA, nathI dharyo deha parigraha dhAravA.'' ema vicAra Ave to bhoganI icchA nIkaLI jAya. bhoganI icchA nIkaLI jAya to pachI bIjI icchA na rahe. kharAbamAM kharAba vastu zarIra che. vastu jema che, tema jIvane samajAi nathI. gaMdavADAmAMthI sukha levA jAya che. AkhA jagatamAM gaMdavADo to zarIrano ja che. vastusvarUpa samajAya to kalpanA chUTI jAya. sAcI vastu samaje to bIjI icchA bhAMgI jAya. dehano, bhogano ane saMsArano vicAra kare to tethI pAcho haThe. Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (379 kAma vastu evI che ke jIvane unmatta banAvI de che. brahmA, viSNu ane mahAdeva - e badhA kAmane vaza che, koI tene jItI zakyA nahIM. kAma bahu baLavAna che. kAmano vizvAsa jarA paNa rAkhavA jevo nathI. jJAnIno vizvAsa rAkhI, tenA zaraNe rahevuM. eka vItarAga bhagavAna ja kAmane jItI zakyA che. (bo-1, pR.121, AMka 34) brahmacarya 0 maithunamAM paNa hiMsA che, tethI tyAgavA kahyuM che. mULa vrata to ahiMsAvrata che, tene poSavA bIjAM vrato che. nizcayathI to AtmAmAM rahevuM, te brahmacarya che, paNa te mATe vyavahAra brahmacaryanI jarUra che. parastrIne mAtA, bahena, putrI samAna gaNavI. mananI nirmaLatA na thavAnuM kAraNa abrahmacarya che. mana jItavuM hoya to brahmacarya pALavA yogya che. jagatamAMthI kaMI joItuM nathI, ema thAya tyAre brahmacarya paLAya. prabhuzrIjI kahetA "yogyatA lAvo, yogyatA lAvo." e yogyatA brahmacaryathI Ave che. prabhuzrIjI vAraMvAra kahetA ke Azramano pAyo sat ane zIla che. (bo-1, pR.294, AMka 46) pAMca mahAvratamAM mukhya brahmacarya che, te muzkela che. je agharuM che, te pahelAM karavuM. pAMca indriyanA viSayamAM mukhya, sparzamAM jIva Asakta thayelo che. tethI chUTavA brahmacarya kahyuM che. emAM jene jaya, tene badhAmAM jaya thAya tevuM che. kAmane manoja kahyo che. zarIra jaDa che. te sukhanuM kAraNa nathI. potAnA AtmAne zarIrathI bhinna jANe to bIjAne paNa bhinna jANe. mULa vastu jANavAnI che. dekhAya che, temAM kaMI mAla nathI. sAcI vastu jJAnI pAsethI samajavAnI che, paNa te brahmacarya vagara samajAze nahIM. (bo-1, pR.295, AMka 47) pAtra vinA vastu na rahe, pAtra Atmika jJAna; pAtra thavA sevA sadA, brahmacarya atimAna." "vartamAnakALamAM kSayaroga vizeSa vRddhi pAmyo che, ane pAmato jAya che. enuM mukhya kAraNa brahmacaryanI khAmI, ALasa ane viSayAdinI Asakti che. kSayarogano mukhya upAya brahmacaryasevana, zuddha sAttvika AhAra-pAna ane niyamita vartana che." (upadezanoMdha pR.670) tamArA patra uparathI jaNAya che ke tamane A vAta (brahmacaryavrata na levuM) pasaMda nathI paNa vakhate tamArA pitAnI IcchAne mAna ApavA taiyAra thAo, evA DhIlA bhAva to jaNAya che. AkhI jiMdagI sudhI vrata pALI zakazo ke nahIM, te tamAre potAne vicAra karavAno che. paraNIne sukhI thazo ke upAdhi vadhaze ane moha vadhaze ke kema, te paNa vicAravAnuM jarUranuM che. 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIno Apane mATe kevo abhiprAya hato ane temane zuM pasaMda hatuM, te paNa tame jANo cho. tamArI hAla eTalI nAnI uMmara nathI ke tame vicAra karyA vinA bIjAnA abhiprAyamAM taNAo. tamane DosA aphINanuM baMdhAraNa karavA salAha Ape, Agraha kare to aphINanuM vyasana gaLe paDavA do ? jo te na paDavA do to tethI vizeSa bhayaMkara, janmamaraNanI vRddhinuM kAraNa tamArI pAse parANe karAve to tamAre kema karavuM, te tamArA aMtarAtmAne pUchazo. emane to tamane sukhI karavA che, emanI Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 dRSTi pramANe sukhamAM nAkhavA che; tamArI dRSTi tevA sukhane mAnya rAkhe che ke duHkha dekhe che, te vivekadRSTie vicArazojI. sva, motIbhAi amInanuM aprasiddha jIvanavRttAMta hAla vAMcuM chuM. temAM temane eka patnI chatAM putra nahIM hovAthI temanA kAkA, je pitAnI jagyAe hatA te, koinI mAraphata kahevaDAve che ke tamAre kAkAnI icchAne mAna ApI lagna karavuM paDaze. temaNe javAba dIdho ke kAkA jo lagna kare to pote lagna karavA taiyAra che, paNa te nA pADe to mArI nA cokhkhI mAnI levI. te sAMbhaLI, temanA hRdayanI makkamatA jANI, kAkAe kahyuM ke tenuM nAma have lezo nahIM, e to mAne evo lAgato nathI. Ama sAcA dilathI khoTuM lAgatuM hoya to khakhaDAvIne eka vakhata kahyuM hoya to pharI koi na pUche, paNa bahAnAM kADhe tenuM koi na mAne. jANe ke ene maravuM ane paraNavuM sarakhuM lAge che to koi ene pharI kahevA na Ave, paNa manamAM mIThAza hoya te sAmo mANasa DosInA bacakAnI peThe manomana sAkSI che te jANI jAya che. tame sAthe AvyA hota to DosAne kaMika kahI zakata ke enI marajI na hoya to Agraha karavA yogya nathI; paNa tame tyAM ane huM ahIM, tethI kaMi salAha ApI zakAya nahIM. tamane ahIM maLI javA paNa saMdezo mokalyo hato paNa vakhate tamane maLyo na hoya. satsaMgano lAMbA vakhatano abhAva, te satsaMge thayelA bhAvone maMda kare che ke mULathI ukheDI paNa nAkhe che. mATe tevA sahavAsathI dUra thai, satsaMganuM sevana thAya to jIva koi rIte puruSArthayogya bane ane vivekadRSTithI AvI paDelA prasaMgano yathArtha ukela lAvI zake. kAgaLathI kaMi bane tevuM lAgatuM nathI, eTale sahaja u52-u52thI kaMika anumAna thAya tevuM patramAM jaNAvI, A patra pUro karuM chuMjI. ghaNo vicAra karI, satpuruSanA abhiprAye vartavAno dRDha nirNaya karI, tene vaLagI rahevA yogya chejI. (bo-3, pR.264, AMka 259) abrahmacarya jIvane mArI nAkhe evuM jhera che; tethI karma baMdhAya che; tethI janmavuM-maravuM paDe. vera jevuM jhera che, evuM sneha e paNa jhera che. verane lIdhe pArzvanAtha bhagavAna ane kamaThane keTalAya bhavo sudhI virodha thayo. evuM snehane lIdhe rAvaNane sItAnA saMbaMdhe keTalI laDAio thai. jo brahmacarya hRdayamAM barAbara vasI jAya, to saMsAranuM mULiyuM UkhaDI jAya. saMsAranuM mULiyuM bhoga che. te jo UkhaDI jAya, to pachI kazAnI jarUra na paDe. sArAM kapaDAM paheravAnI, sAruM khAvA-pIvAnI icchA na rahe. mAtra mokSane mATe dehane vApare. (bo-1, pR.295, AMka 49) I ''A deha hADa, mAMsa, maLa, mUtra, lohI, pAca Adi mahA apavitra ke durgaMdhavALA padArthono kothaLo che; bahAra sarve bAjuthI cAmaDAnI pAtaLI cAdara lapeTayAthI, te rAgI jIvone sAro lAge che. jo te cAmaDIrUpI cAdara lai levAmAM Ave, ke vRddhAvasthA AvI jAya to te tarapha jovuM paNa na game. AvA dugaMchA thAya ke cItarI caDhe tevA zarIramAM krIDA (lahera, majA) zI karavI ? viSTAnA kIDAnI peThe temAM pote potAne phasAvI cAra gatinAM duHkhamAM paDavAnuM zA mATe karavuM ? A prakAre A yoddho kAmano durjaya killo toDI, potAnA anaMta sukhamaya AtmAmAM vihAra kare che. (je dhAre te karI zake che.) ''(pravezikA, pATha 99) (bo-3, pR.169, AMka 174) Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (381 nIrakhIne navayauvanA, leza na viSayanidAna; gaNe kASThanI pUtaLI, te bhagavAna samAna.' Apa baMneno patra prApta thayo. koI rIte gabharAvA jevuM nathI. salAha, saMpa, samajUtIthI kAma thAya che te dIrdhakALa utsAhathI paLe che; te thavA arthe vilaMba thAya, te vilaMbarUpa nathI. makAna caNavA pahelAM, pAko pAyo karavA mATe ke ekAda comAsuM majabUtI mATe, pAyo pUrI paDI rahevA de che, te bhaviSyamAM makAna thayA pachI pANI AvatAM phATa na paDe ke tUTI na paDe, te arthe hoya che; tema jidagIparyata vrata pALavAnI utAvaLa karatA hatA ane ATalI taiyArIonI kacAza che, tenI tamane khabara paNa nahotI; paNa te kAma mATenI taiyArIno lakSa na cUkavo. hAla jema samAdhAnIpUrvaka karmodayamAM bane teTalI, zubha bhAvanA rAkhI zakAya teTalI rAkhI, bhAvi AdarzamAM madadarUpa thAya tenuM zikSaNa, temane skrayagrAhI thAya tema karavuM. ApaNo Agraha temane vratamAM prere te karatAM, vrata pratye temane prIti utpanna thAya tema karavA bhalAmaNa chejI, uttama upAya to uttama vAtAvaraNa che, te lakSamAM rAkhavA jaNAvuM chuM. jyAM apariNIta kanyAo jiMdagIparyaMta brahmacarya pALI rahe che; jyAM paraNelAM, paNa saMtAna vinAnAM strI-puruSo, brahmacarya pratyenI prItithI sukhapUrvaka jIvana gALe che, evA A AzramanA vAtAvaraNamAM kuTuMba sahita vekezananA vakhatamAM rahevAnuM bane to tame je na kahI zako ke na karAvI zako, te sahaja temanA dayamAM UgI nIkaLe; temanI ja bhAvanA, tamArA vagara kahyuM, AtmakalyANa mATe tIvra bane, Avo saMbhava jANI, vakhata maLe tyAre ke vekezana jevA vakhate temanI bhAvanA AzramamAM AvavAnI, rahI javAnI thAya tevI vAto prasaMgopAtta karazo to krame-krame tamArI Adarza bhAvanA saphaLa thavA yogya jaNAya chejI. zrI jaMbukumAre pUrvabhave brahmacaryanI ArAdhanA karelI hovAthI, tene ATha kanyAo, apsarA jevI paraNAvI chatAM tenA brahmacaryamAM khAmI na AvatAM sarvane saMsAranI asAratA gaLe utArI sarvasaMgatyAgI thayA; anekane tyAga karAvanAra thayA. "jeTaluM kUvAmAM hoya teTaluM havADAmAM Ave.' evI kahevata che, tema ApaNe ApaNI dazA, vairAgya-upazama upAsI, vadhAratA jaIzuM tema tema, vagara kahyuM, bIjAne te cepI roganI peThe asara karaze. je kaMI karavuM te pAke pAye karavuM che; upalaka karavuM nathI; Avo eka vRDha nizraya vrata lenAre karavA yogya chejI. dharma e vAta aMtaranI che, tethI koInI karAvI te thatI nathI. bIjA nimitta mAtra che; ane zubha nimitte ghaNAne zubha bhAvanA thAya che ane vadhe che. mATe zubha nimitto upara zAstromAM ATalo badho bhAra mukAyo che, paNa te nimittomAM paNa jIvane lAbha na thAya to nimittono vAMka nathI, eTalo lakSa bhUlavA yogya nathIjI. je paraNelA che, temane kevAM vighno Ave che te vicArI, je paraNyA nathI temaNe potAnA jIvanano krama kema rAkhavo, te zIkhavA yogya che. samajune vizeSa zuM kahevuM? rUbarUmAM maLazo tyAre jaNAvazo to smRtimAM Avaze te jaNAvavA harakata nathI. kAgaLamAM AvI vAto viSe lakhavA mana thatuM nathI. strIone ApaNA vicArono lAbha pUro maLato nathI, e muzkelInuM mULa che. (bI-3, pR.411, AMka 418) Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 eka vAta samajI rAkhavAnI jarUra che ke ApaNI AzAo anusAra phaLa prApta thatAM nathI. vAMcana vagerethI, moTA munivarone durlabha evA mana vaza karavA saMbaMdhI ke brahmacarya ke AtmAnA oLakhANa saMbaMdhI abhilASAonA killA racIe chIe. tenI prAptine mATe kevA puruSArthanI jarUra che teno ApaNane khyAla nathI, tenA kramanuM bhAna paNa nathI; chatAM e abhilASAo ekadama phaLe evI adhIraja to bharelI ja hoya che. A lakhyuM che te dhyeya bahu dUra che, ema ja batAvavA lakhyuM nathI; paNa kArya-kAraNane saMbaMdha che te meLa khAya tevI vicAraNA thavA lakhyuM che. have tame sAmAnya bhaktibharapUra patramAM brahmacaryanI mAgaNI karI che, te yogya che. tenI ja mAre-tamAre-badhAne jarU2 che. tene mATe puruSArtha karavA parama upakArI paramakRpALudeve kaheluM che, te ApaNe AdarIe ane nirAza na thaie ema icchuM chuM. (bo-3, pR.410, AMka 416) pU. ...ne eka varSanA brahmacaryavratanI bhAvanA che ema lakhyuM, te jANyuM chejI. temane paramakRpALudevanA citrapaTa sanmukha hAtha joDI bhAvanA karavAnuM kahezo ke, 'he bhagavAna ! bAra mAsaparyaMta eTale AvatI divALI sudhI mArA AtmAnA hitane mATe brahmacarya huM pALIza - kAyAe karI niyama nahIM toDuM.' ema bhAvavrata levA jaNAvyuM che, ema jaNAvazojI. (bo-3, pR.220, AMka 218) D tamAruM kArDa maLyuM hatuM. cha mAsa sudhI, bAra tithi brahmacarya pALavAnI bhAvanA che, to paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa namaskAra karI bhAvavrata lai lezojI. tamArA gharamAMthI tyAM hoya to temane paNa levA jaNAvazojI. vrata vagere zAMti vadhAravA arthe che. klezanuM kAraNa na bane te lakSamAM rAkhavA sUcanA karI che. (bo-3, pR.358, AMka 358) D tame brahmacarya saMbaMdhI cha mAsa mATe anujJAnuM lakhyuM, te saMbaMdhI mArI anumodanA chejI. paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa tame baMne - patipatnI, pavitrabhAve, mokSa thavAnI bhAvanAe cha mAsa sudhI maithunatyAgarUpa vratanI, namaskAra karI bhAvanA karI lezojI. A vratanA abhAve A kALamAM ghaNA rogonI utpattino saMbhava samajAya chejI. koi vicAravAna vaidya tamane maLyo lAge che. bhAvatuM hatuM ane vaide kahyuM ema jANI, dharma-ArAdhana arthe eTale AtmArthe A vrata pALuM chuM, dehane mATe nahIM, eTalI bhAvanA, je tamArA aMtaramAM che te, jo sabaLa raheze to A vyAdhie tamane lAbha karyo, ema samajavA yogya chejI. vrata lIdhA pachI prANAMte paNa tUTe nahIM eTalI dRDhatA baMnee atyArathI manamAM, gAMTha vALI de tema, UMDI utArI devI. roga to kAle maTI jAya paNa cha mAsa sudhI brahmacarya to jarUra pALavuM che, evI utkaTa icchA baMnenI hoya, to ja vrata paramakRpALudevanI sAkSIe lezojI. tevI dRDhatA Take tema na lAgatuM hoya to vagara vrata lIdhe paLAya teTalo kALa pALavAnuM nakkI karavuM. vrata lIdhAthI je baLa maLe che tenA karatAM, vrata toDavAthI jIvane vizeSa baMdhana thAya che, mATe vicArIne vartavA lakhyuM chejI. Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (383) "AjJAnuM ArAdhana e ja dharma ane AjJAnuM ArAdhana e ja tapa." evo mArga che tyAM AjJAno lopa e dharmanA tyAga samAna che. "dharma arthe bahAM prANanejI, - chAMDe, paNa nahi dharma prANa arthe saMkaTa paDejha, juo e dRSTino marma.'' . evuM ATha yogadgaSTinI cothI vRSTimAM kaheluM che, te lakSa rAkhI Atmahita thAya tema vartavA bhalAmaNa che). (bI-3, pR.447, AMka 465) 1 tamArI brahmacaryanI uttama bhAvanA jANI saMtoSa thayo chejI. jyAM sudhI vrata hoya tyAM sudhI, paramakRpALudevanAM vacano vAMcI, hRyamAM rAkhavAnuM karazo to te rUDI rIte samajAvA saMbhava che. zrI Atmasiddhi, cha padano patra, apUrva avasara vagere mukhapATha na thayAM hoya to mukhapATha karI, roja pheravavA bhalAmaNa chejI. mukhapATha hoya to roja vicAra karI, temAM jaNAvela bhAva hRyamAM Thare, tema kartavya chejI. sadAcAra, saraLatA, alpa zubha AhAra Adi, vairAgyapreraka jIvana-vyavahAra ane sAro samAgama tathA sadvAMcana vratane poSanAra chejI. tamArA kuTuMbanuM vAtAvaraNa sAruM che, paNa bIjA lokonI vAto lakSamAM na levI, jagata ane bhagatanA rastA judA che. lokalAja ane laukikabhAvathI udAsa thavuM. vrata karI, kazI bhaviSyanA sukhanI icchA na karavI. AtmArthe ja A vrata karuM chuM; mArA AtmAnuM kalyANa thAo; jJAnIe jAmyo che tevo mAro AtmA che, te mane prApta thAo; e bhAvanA kartavya chejI. (bo-3, pR.666, AMka 796) T brahmacarya amuka-amuka tithie paLAya topaNa lAbhadAyaka che; to vizeSa paLAya to vizeSa yogyatAnuM kAraNa chejI. pU. ...bahenane dharma ane brahmacaryanA mAhAbhyanI vAta karI che. tamArA taraphathI temane te vAtanuM poSaNa maLaze eTale tamane prasanna karavAno mArga viSayabhoga nathI, e temanA dayamAM vase to tamane te vighnarUpa nahIM thAya, ema lAge che. bairAMmAM ekane pakaDa thAya to bIjuM dekhAdekhI, sAruM gaNAvA paNa prayatna kare, tevo temano svabhAva hoya che. anArya jevA dezamAM tamAre baMnene sAthe rahevAno joga che, te eka puNyano udaya che. bairAMne kAraNe judA rahevAnuM bane tevuM karavuM ghaTatuM nathI. (bI-3, pR.785, AMka 1002) roja sUtAM pahelAM paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa, banI zake tema hoya to, brahmacaryanI bhAvanA karI sUI javuM ane UThIe tyAre paNa jogavAI hoya tyAM sudhI, vrata eka divasanuM paNa laI levuM; te lekhe AvazejI, (bo-3, pR.440, AMka 444) tyAM hAla ekalA rahetA ho to brahmacarya pALavAno lakSa rAkhazo. sUtI vakhate, paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa brahmacaryano niyama laI, te pramANe vartavuM. jeTalA divasa tema vartI zakAya teTalo vizeSa lAbha che). (bI-3, pR.794, AMka 1019) Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (384 kRpALunI kRpA dhArI, banIzuM pUrNa brahmacArI; sahanazIlatA mAM dhArI, sajI samatA nIti sArI. karIzuM kArya suvicArI, kaSAyo sarva nivArI; gaNIzuM mAta paranArI, pitA sama parapuruSa dhArI. jIvIzuM jIvana sudhArI, sva-parane AtmahitakArI; banIne alpa saMsArI, ughADI mokSanI bArI. khaNI kubodhanI kyArI, vicarazuM vAsanA mArI; samarpa sarva svAmIne, tarIzuM sarvane tArI. Apa baMne bhAIone brahmacarya be mAsa sudhI pALavAnI icchA che, te jANI saMtoSa thayo chejI. paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa tamAre be jaNe evI bhAvanA karavA yogya che ke he bhagavAna ! be ke amuka mAsa (divALI ke devadivALI sudhI tamArI icchA pramANe) sudhI ApanI AjJAthI kAyAe karI brahmacarya pALavAnuM vrata lauM chuM. ema manamAM dhArI, traNa namaskAra karavA bhalAmaNa chejI. e viSe kALajI rAkhI, teTalI mudata sudhI judI pathArI, ocho ekAMta samAgama, indriyo unmatta thAya evo AhAra ocho karavA vagere mokSamALAmAM nava vADa brahmacaryanI lakhI che te vicArI, yathAzakti pravartavAnuM karavAthI Atmahita thazejI. lIdheluM vrata pALavAnI dRDhatA DhIlI na thAya, mATe sadgurunAM vacanonuM vizeSa prakAre vAMcana-manana karatA rahevAnI jarUra chejI. (bI-3, pR.203, AMka 203) | brahmacaryavrata be mAsa mATe lIdhuM che, te jANyuM. vrata levuM saheluM che, pALavuM muzkela che. paramakRpALudeva lakhe che: "jyAM sudhI AtmA sudraDha pratijJAthI varte nahIM, tyAM sudhI AjJA karavI bhayaMkara che. .... niyamane viSe svecchAcAra pravartana karatAM maraNa zreya che, evI mahapuruSonI AjJAno kAMI vicAra rAkhyo nahIM; evo pramAda AtmAne bhayaMkara kema na thAya?'' (941). dararoja kSamApanAno pATha bolyA pachI uparanAM vAkyo, be mAsa brahmacarya pALo tyAM sudhI, bolavAno niyama sAthe rAkhavAthI hitanuM kAraNa chejI. (bI-3, pR.131, AMka 131) D pAMca indriyomAMthI sparza-indriyano abhyAsa jIvane ghaNo che, kAraNa ke dareka bhavamAM te indriya hoya che. tene rokavAthI saMsAravRtti moLI paDI jAya che. "eka viSayane jItatAM, jIyo sau saMsAra; nRpati jItatAM jItiye, daLa, pura ne adhikAra.'' e sparza-indriyanA sukha mATe jIva dhana kamAya che, paraNe che, kapaDAM, ghareNAM, ghara, khetararUpa parigrahane vadhAre che. te pratyethI jenI vRtti ochI thAya, tene saMsAra pratyeno moha ocho thavAthI AtmA pratye vRtti vaLe che, AtmAnA vicAra tene game che, AtmAnI kathA tene race che, te sAMbhaLavAmAM AnaMda Ave che ane ema karatAM-karatAM jJAnI puruSe jANelA AtmAnI zraddhA, pakaDa, pratIti thAya che. ruci saMsAra vadhAravAnI jene vartatI hoya, tene AtmavicAra ke AtmakathA ke tevuM vAMcana, zravaNa chAra para lIMpaNA Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (385) jevuM juduM ne juduM ja rahe che, pariNAma pAmatuM nathI. e badhI vAta tame ghaNI sAMbhaLI che. have nIce sAmAnya niyamo jaNAvuM chuM: 1. jeNe brahmacarya pALavA mATe eka divasa ke aneka divasa mATeno niyama lIdho hoya, teNe strI sAthe divase ke rAtre eka pathArImAM besavuM ke sUvuM nahIM. 2. kAmane poSe tevI vAto karavI nahIM ke koi hAMsI vageremAM paNa kAmaceSTA ke hAvabhAvane puSTi ApavI nahIM. 3. AliMgana, cuMbana Adi bhAre aticAro che. te raste vrata tUTavAnA prasaMgo Ave che mATe tevA prasaMgamAM dorAvuM nahIM ke sAmAne tenA bhAva pragaTa thatA jaNAya to tene cetAvI dai, te doSo jhera jevA jANI, dhamakAvIne paNa dUra karavA. 4. mAMdagIne kAraNe mAthuM dabAvavuM ke tevI koI madada levI paDe to apavAdarUpa gaNI, te sivAya bIjA koI kAraNe, brahmacaryanA divasomAM zarIra-sevA paNa strI pAsethI svIkAravI nahIM. zarIra-sparzanA prasaMga ochA karI nAkhavA. 5. khorAka paNa niyamanA divasomAM sAdo rAkhavo. kapaDAM, ghareNAM paNa sAdAM paheravAM. TUMkAmAM, indriyo unmatta na bane tevI kALajI rAkhavI. 6. bhogavelA bhoganA prasaMgonI vAto ke smRti karyA karavI nahIM. 7. satsaMga, bhakti, savicAramAM kALa gALavA vicAra rAkhavo. niyama brahmacaryano na lIdho hoya tevA divasomAM paNa divase maithunano tyAga rAkhavA pUratA dRDha bhAva rAkhe to bAra mAsamAM cha mAsa jeTalo kALa brahmacaryavALo gayo, ema hisAba karatAM samajAya che. jema rAtribhojananA tyAgavALAne cha mahinAnA upavAsanuM phaLa che tema divase maithuna tajanArane paNa che mAsanuM brahmacarya varSamAM paLe che, ATaluM vicArazo. (bI-3, pR.133, AMka 133) T brahmacarya daza prakAre tathA pAMca bhAvanAe karI surakSita rahI zake che. tenuM yathArtha rIte pAlana karavA icchanAre strIono sahavAsa na rAkhavo. strI hoya te rUmamAM sUvuM nahIM. te beThI hoya tyAra bAda be ghaDI sudhImAM te jagyAe besavuM nahIM. temanA rUpanuM nirIkSaNa karavuM nahIM tathA sparza karavo nahIM. moTI uMmaranI, samAna vayanI tathA nAnI vayanI strIo pratye mAtRbhAva, bhaginIbhAva tathA putrIbhAvanI draSTithI jovuM. tiryaMca, napuMsaka tathA citro jovAthI vikAra thAya che, mATe teno tyAga karavo. gariSTha bhojana karavuM nahIM. vIrya-alana thavA devuM nahIM. yuvAnavayanA mANaso ke je kAmavikAranI vArtA karatA hoya, tethI dUra rahevuM, ane vRddha ke jenA sahavAsathI jJAnavArtA thAya tathA vRddhAvasthAnAM duHkha jovA maLe, tethI vairAgyanuM kAraNa thAya che, mATe temano sahavAsa rAkhavo. (bo-1, pR.13, AMka 15) brahmacaryavrata levuM, te ghaNuM uttama che. lIdhA pachI sAdhunA jIvana mujaba jiMdagI sudhI vakhata pasAra karavo. vrata bhaMga na thavA devuM, jhera khAIne athavA kaTAra peTamAM mArIne maravuM paNa vratamAM AMca AvavA devI nahIM. tyAgelI vastu pratye, te viSTA samAna che, tevo tucchabhAva rAkhavo. tenuM kaMI mAhAsya nathI. (bo-1, pR.9) Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 eka bhAi : mAre cothuM vrata brahmacarya levuM che. pUjyazrI : AtmAne mATe karavAnuM che. nizcaya chene ? prabhuzrIjI kahetA ke eka hAthamAM jhera ane eka hAthamAM kaTAra le. marI javuM, paNa vrata bhaMga na karavuM. (bo-1, pR.60, AMka 37) brahmacaryanI parIkSA karavA devadevIo paNa Ave che. brahmAne brahmacaryathI DagAvavA tilottamA apsarAne indre mokalI. te brahmAnI pAse nRtya karavA lAgI, ane cAre bAju pharavA lAgI. brahmAnuM citta temAM eTaluM badhuM coMTI gayuM ke cAre bAjuthI nRtya jovAnI icchA thai, tethI cAra moDhAM banAvyAM. pachI apsarAe AkAzamAM UMce nRtya karavA mAMDayuM. tene jovA brahmAe pAMcamuM moDhuM banAvavAnI icchA karI, paNa puNya kSINa thai gayeluM hovAthI manuSyanuM mukha to na thayuM, paNa tene badale gadheDAnuM moDhuM thayuM ! moTA devo paNa kAmavikArane vaza thai gayA che. halakI vRttiothI pApa baMdhAya che. jIvane pazuvRtti che. pazu icche, tene jIva icche to e pazu ja che. brahmA, viSNu, mahezvara - e traNa moTA devo kahevAya che. temAM brahmA moTA, te paNa kAmavikArathI caLI gayA. vikAra e halakI vastu che. darekanA jIvanamAM A badhI vRttio AvI paDe che, paNa mahApuruSo eno jaya karI choDe che. ene zatru jANe che. mukhya vAta AtmajJAna che. ''AtmajJAna tyAM munipaNuM.'' AtmajJAna hoya to strIthI caLe nahIM; nahIM to bAhya parityAga karyo hoya paNa strIothI caLI jAya. pAro mArI nAkhyo hoya topaNa siddhauSadhithI sajIvana thai jAya che; tevI rIte jene samAdhiyukta mana thayuM hoya tene paNa strIne lIdhe rAga pAcho sajIvana thai jAya che. (bo-1, pR.295, AMka 48) D brahmacarya pALavuM saheluM nathI. jIva nimittAdhIna atyAre che. agninI pAse ghIno ghaDo mUkyo hoya to ghI ogaLyA vinA rahe nahIM; tema jene brahmacaryanI bhAvanA poSavI che, teNe tevAM nimittothI jarUra dUra rahevuM ghaTe che. zrI upadezachAyAmAM ghaNuM, te viSe paramakRpALudeve lakhyuM che; te vAraMvAra vicArI A jIvanI halakI vRttio pratye tiraskAra nahIM chUTe tyAM sudhI anAdino moha jIvane DhasaDI gayA vinA rahe nahIM. samAdhisopAnamAM paNa brahmacarya viSe lakhANa che. paramakRpALudeve kahyuM che : ''satsaMga che te kAma bALavAno baLavAna upAya che.'' (511) kAraNa ke tethI vicAravRtti jAge che ane A dehanuM svarUpa tathA jenA upara moha thAya che tenA dehanuM svarUpa, cAmaDiyAnA kuMDa jevuM jaNAyA vinA rahe nahIM. jema cAmaDiyAnA kuMDa AgaLa uta2DelI cAmaDI, lohI, mAMsa, hADakAM, AMtaraDAM, vALa, chANa, maLa, mUtra paDayAM hoya che, tema A dehamAM paNa te ja vastuo bharelI che athavA jenA dehamAM moha thAya che te deha paNa tevo ja gaMdo che. e bhAvanA vAraMvAra na thAya tyAM sudhI deha dRSTie caDhe che ane jIva deha upara ja moha kare che; dehane mATe jIve che; dehane du:khe du:khI ane dehane sukhe sukhI, potAne mAnI rahyo che. te mAnyatA sadgurunA bodhe phare che ane deha maDadArUpa lAgaze tyAre kaMika mohanI maMdatA thaze. koinA kahevAthI ke koInI madadathI jIvanI vAsanA palaTAtI nathI; paNa jIva jyAre sadgurukRpAe, sadgurubodhe baLavAna bane che ane mAro badho bhava A dehanI vAsanAe ja bagADayo che ema gaNI, Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 387 tenA pratye aNagamo na thAya tyAM sudhI kaMi banI zake tema nathI. mATe janmamaraNathI chUTavAnI bhAvanA vadhAryA karavI ane maraNane roja saMbhAravuM, ema 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI kahetA hatA. AhAra sAdo, ekAMta zayana-Asana, zarIranI saMbhALa bahu na karavI vagere nava vADa viSe mokSamALAmAM 69mo pATha che te bahu vicArI, te pramANe kaMika karavA mAMDe to aMze-aMze banI zake. (bo-3, pR.166, AMka 169) 7 duSkara evuM brahmacaryavrata temaNe be varSa paraNIne ja pALyuM, te badala dhanyavAda ghaTe che. have dharmamAM DhIlA thavAnI jarUra nathI. jo ATaluM nizrcayabaLathI kAma thayuM to temane paramakRpALudevanAM vacanamAM vizeSa zraddhA thaze ke 'mANasa cAhe te karI zake.'' (19-551) ''nathI dharyo deha viSaya vadhAravA, nathI dharyo deha parigraha dhAravA.'' (15) brahmacaryanA AMrAdhanathI jIvamAM aneka guNo pragaTe che, savRtti rahe che; paramapuruSoe saMmata kareluM badhuM mAnavuM che, te sAcuM che; na bane topaNa te prApta karyAthI mane lAbha thaze, evI bhAvanA rahe che. saMsArI loko ane temanI mAnyatAnA gADariyA pravAhamAM taNAvAne badale te vicAra karato thAya che. sAcA sukhano mArga zodhI, nyAyapUrvaka puruSArthathI, (te mArga) prApta ka2vA keDa kasIne taiyAra thAya che. have niyama na hoya topaNa AThama, pAMcama, bIja, caudaza, pUnama Adi divaso dharmane arthe nirmANa moTA puruSoe karelA che te divasoe to brahmacarya pALavuM ja ane bane tyAM sudhI e pazupaNAnI vRttine (maithunane) vAraMvAra vaza na thavuM. temAM ja sukha mAnI zarIra-zaktine barabAda na karavI. jeTaluM mana saMyamamAM raheze teTalI dayA paLAze. bhogamAM mana Asakta raheze teTalI hiMsApriya vRtti banaze. mATe anaMtakALathI rakhaDatA, janmamaraNa karatA A AtmAnI dayA lAvI, tene A bhave mokSamArge caDAvI, paramakRpALudevanI AjJAmAM rAcato karI, saMsArano aMta lAvI, mokSe javuM che e bhAva dina-dina pratye vadhato rahe evI vAtacIta, evuM vAMcana, evA vicAra, evI bhAvanA poSatA rahevA bhalAmaNa che ane vakhata maLye AzramamAM paNa thoDA-thoDA divasa rahI javAya tevI anukULatAo zodhatA raho to satsaMgano jema jema lAbha thaze tema tema ApoApa zuM karavuM ? - te tamane samajAtuM jaze. (bo-3, pR.698, AMka 838) = D ''jo tuM yuvAna hoya to udyama ane brahmacarya bhaNI dRSTi kara.'' (puSpamALA-27) - ''jo tuM strI hoya to tArA pati pratyenI dharmakaraNIne saMbhAra; - doSa thayA hoya tenI kSamA yAca ane kuTuMba bhaNI dRSTi kara.'' (puSpamALA-29) ''pAtra vinA vastu na rahe, pAtre Atmika jJAna; pAtra thavA sevo sadA, brahmacarya matimAna.'' pU. nA patrathI jANyuM ke tame baMnee be varSanA brahmacaryanI bAdhA lIdhI che temAM doSa lAge che ane be varSa sudhI pALI zakAze nahIM, ema tamane lAge che. A badhuM asatsaMganuM phaLa che. AkhI jiMdagI sudhI vrata levAnI jemanI bhAvanA hatI, te be varSa paNa TakI zake nahIM e navAi jevuM che. mohanuM baLa rogathI paNa vizeSa che. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (388) rogI mANasane apathya vastu khAvAnI IcchA bahu thAya che paNa tema varte to roga vadhIne asAdhya bane to maraNane zaraNa jAya che; tema mohanA prasaMgomAM jIvane vrata toDavAnA bhAva thAya che; paNa te vakhate jo yAda Ave ke ApaNane sAthe besavAnI ke eka pathArImAM sUvAnI nA kahI che, te yAda lAvI tevA prasaMga dUra kare to bhAva pAchA palaTAI paNa jAya; paNa zikhAmaNa yAda na rAkhe, moha vadhe tevA prasaMgo vadhAre to mana kAbUmAM na rahe ane kRpALudevanI bhakti bhulAI jAya ane bhogamAM sukha che ema vAraMvAra, sAMbhara-sAMbhara thAya. puruSanAM vacanAmRta jo amUlya jANI vAraMvAra vAMcavA-vicAravAnuM rakhAya to bhoga, roga jevA lAge; janmamaraNathI bacavAnI bhAvanA thAya; maraNanAM duHkha dUra nathI ema lAge ane dharmanuM zaraNa levAnI bhAvanA thAya. baMnee rAjIkhuzIthI vrata lIdhuM che, to hiMmata rAkhI pU. ....nI bhUla thAya tevA prasaMge tamAre cetAvavA ke ApaNe be varSa sudhI bhAibahena tarIke vartavuM che. je doSo mana-vacana-kAyAthI Aja sudhI lAgyA hoya te bhUlI jaI, have nirdoSabhAva ArAdhavA dRDha bhAvanA karI, baMne pharI paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa kSamApanAno pATha bolI, bhAibahena tarIke bhAva rAkhavAno niyama paramakRpALudevanI sAkSIe lezojI. zarIranI mAMdagI karatAM mananI mAMdagI jabarI che; mATe roga maTADavA jema davAkhAnAmAM javuM paDe tema satsaMganI jarUra che. thoDo vakhata satsaMga karI javAthI ane judA rahevAno prasaMga rahevAthI, pAchA pahelA hatA tevA bhAva jAgrata thAya tevo saMbhava chejI, baLa karo to banI zake tema chejI. lokalAja AvA prasaMge AgaLa na karatAM, hiMmata karI, satsaMgano baMnene lAbha maLe tema kartavya chejI. (bo-3, pR. 37, AMka 753) D "paramArthahetu mATe nadI UtaravAne TADhA pANInI munine AjJA ApI, paNa abrahmacaryanI AjJA ApI nathI, ane tene mATe kahyuM che ke alpa AhAra karaje, upavAsa karaje, ekAMtara karaje, chevaTe jhera khAine maraje, paNa brahmacarya bhAMgIza nahIM." (upadezachAyA pR.715). vrata be varSa to zuM, paNa tethI vadhAre ane nirmaLabhAve pALavuM che evo draDha nizcaya kartavya che; ane ekanuM mana DhIluM thAya tyAre bIjAe makkama rahIne vratanI yAdI ApI alaga thaI javuM ane evA prasaMgo pharI na bane, tenI sAvacetI rAkhatA rahevAnI jarUra che. kAyAthI maithunakriyAno tyAga karavA pratijJA lIdhI che paNa te arasAmAM mana majabUta karavA puruSArtha karavAno che, paNa jo viSayamAM vRtti DhaLI jatI hoya to tevA ekalA sAthe rahevAnA prasaMgo ochA karI nAkhavA ane vratabhaMgathI mahA doSa thAya che, tenI smRti rAkhavI. taravAra aNI taraphathI pakaDe to potAno hAtha kapAya, tevuM sapuruSanI sAkSIe lIdheluM vrata toDavuM mahA anarthanuM kAraNa che). (bI-3, pR.38, AMka 754) D tame brahmacarya hAla pALo cho te sAruM che. tevA bhAva TakI rahe, te arthe paramakRpALudevanAM vacano ane satsamAgamanI jarUra cheja. manamAM be varSa sudhI to brahmacarya pALavuM ja che, evo nizraya rAkhI, chA mAsanuM vrata pU. ... pAse paramakRpALudevanA citrapaTa samakSa levA bhalAmaNa chejI. cha mAsa pUrA thavA AvyuM, pharI tevo joga maLyuM vrata vadhArI levuM ke patrathI jaNAvavuM, paNa vrata lIdhA pachI tUTe to bhAre karmabaMdha thavA saMbhava che ane tamArI uMmara tathA te pradezano dUdha-ghIno manamAnyo khorAka, Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 389) AkarSaka paheraveza ane prasaMgo vicArI, A TUMkA-TUMkA haptA tamane anukULa paDaze jANI, tema lakhyuM che. pharI vrata levAmAM kaMI harakata nathI tathA utsAha UlaTo vadhato raheze ane te bahAne paNa satsaMgano yoga meLavavA bhAvanA raheze. jyArathI vrata lo tyArathI bhAibahena tarIke rahevAnI Teva pADavI; eka pathArImAM sUvuM nahIM, jarUra vinA ekabIjAne aDavuM paNa nahIM; ekAMtamAM bahu vakhata vAtacIta Adi prasaMgo paNa pADavA nahIM. A badhA vyavahAra-zuddhinA niyama vADa jevA che, vratanI rakSA karanAra che; paNa paramakRpALudevanI AjJA pALavAnI vRDhatA e vratanuM mULa che. tenI samakSa lIdhelA vacanane prANa jatAM paNa na toDuM, evI pakaDa AtmAmAM thaye, te puruSano AtmakalyANaka bodha bdayamAM Utaravo sugama paDe che; mATe sAdo khorAka, sAdo paheraveza, bane to garama karIne ThAreluM pANI pIvAmAM vAparavuM. tamArAM mAtApitA paNa brahmacarya pALe che to kuTuMbamAM pIvA mATe garama pANInI ja Teva rAkhI hoya to badhAne lAbhakArI chejI. sAruM vAMcana, roja paramakRpALudevanAM vacanomAMthI kaMIka mukhapATha karavAnuM rAkhavuM, bhakti karavI ane maMtranuM smaraNa karatA rahevAnI Teva pADavI. Ama vartatAM brahmacarya sulabha rIte maLI zake. vairAgyane poSaNa maLe tevuM vAMcana, zravaNa maMdiramAM ke ghera karatA rahevAnI jarUra chejI. (bo-3, pR.639, AMka 755) D ApanI bhAvanA patra mATe jANI, A patra lakhyo che; te vAMcI kaMI viSamabhAva udubhavavA saMbhava nathI, chatAM kaSAyayukta vacana lakhAya ke koI karmanA yoge tema samajAya to pharI tenI paNa kSamA IcchuM chuMjI. mAtra anukaMpAbuddhithI TUMkAmAM TUMkuM lakhuM chuM. tame vartamAna saMjogomAM cho tevA saMjogomAM karmavazAta huM houM ane jo mane sapuruSano yoga thayo hoya to jarUra huM to pUrvanA game tevA saMskAra jAtismRtijJAnathI jANato houM topaNa, je bAIe AtmajJAnI puruSanI sAkSIe jIvatA sudhI brahmacarya pALavAnuM vrata lIdhuM che tene, te vrata toDavAmAM madadarUpa kadI, jIva jAya topaNa, saMmata na thAuM. jo mArA puruSavedanuM baLavAnapaNuM jaNAya to tene koI paNa prakAre rokuM. tema na bane to koI jagatamAM mane icchatI anya strI hoya, maLI Ave to tenI sAthe lagna karuM, paNa jeNe puruSanI sAkSIe viSayone okI nAkhyA che, te potAnI icchAe mane vInave, "mAre mAthe badhuM pApa" ema devagurunI sAkSIe kahe topaNa teno saMga, prANa jatAM paNa, huM to na karuM; kAraNa ke tenA jevuM bhayaMkara, bIjuM koI pApa mane narake laI janAruM jaNAtuM nathI. zAstromAM to Ama kahyuM che : "jJAnano nAza thavAthI athavA vivekacakSuno nAza thavAthI ja strInA mahA durgadhI, niMdya zarIramAM rAgI banI jIva tenuM sevana kare che; kAmathI aMdha banI mahA anIti kare che; potAnI ke paranI strIno vicAra paNa karato nathI. "A durAcArathI A lokamAM paNa huM mAryo jaiza, rAjA bhAre zikSA karaze, mArI AbarUnA kAMkarA thaze, mArI dharmakaraNImAM dhULa paDaze, huM dharmabhraSTa thaiza, buddhibhraSTa thaiza ane bhUMDA mote marIne narake jaiza, tyAM asaMkhyAtakALaparyata ghora duHkha bhogavavAM paDaze, vaLI tiryaMcagatinA (Dhora-pazu AdinA) aneka bhavamAM asaMkhya duHkha Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (390) bhogavavAM paDaze; kadAca manuSya thaiza to AMdhaLo, lUlo, kUbaDo, garIba, apaMga, bahero, bobaDo thaiza; caMDALa, bhIla, camAra Adi nIca kuLomAM janmavuM paDaze; tyAM vaLI jhADa, pahADa, Adi sthAvara-jaMgama jaMtu thaine anaMtakALa sudhI janmamaraNanAM duHkha bhogavavAM paDaze." Avo satya vicAra kAmIne Upajato nathI.' jo zIla sAcavavuM hoya, ujvaLa yaza icchatA ho, dharmano khapa hoya ane potAnI AbarU rAkhavA icchatA ho to A upara jaNAvelI zAstranI zikhAmaNa mAnI "bhUlyA tyAMthI phera gaNa, samajyA tyAMthI savAra' gaNI AjathI cetI jAo; to jema tame upara-uparathI kaho cho ke viSaya mATe ame prema nathI joyo, te kharuM paDe. sArI sasaMgati vinA A kALamAM brahmacarya pALavuM durlabha che. sAthe rahIne tema pALavA dhAraNA rAkhI haze topaNa tevA lAlacanA prasaMgamAM dhULa sAthe maLI jatAM vAra na lAge, tevo jIvano svabhAva bhagavAne dekhIne sAdhune paNa nava vADa kahI che. (bI-3, pR.37), AMka 375) vRddha, mAMdA vagerenI sevAthI vairAgya ane brahmacaryanI vRddhi thAya che. ApaNe paNa cetI levA jevuM che. lIdho ke leze thaI rahyuM che to pramAda kartavya nathI. pramAdamAM to anaMtakALa gayo paNa kAMI vaLyuM nahIM ema gaNI, bhAva vadhatA rAkhavA bhalAmaNa chejI, bhaktimAM bhAva rahe tema pravartavA yogya chejI. (bo-3, pR.119, AMka 115) prazna : zIla ane brahmacarya judAM che? pUjyazrI : eka ja che. zIlano artha svabhAva paNa che. pU. zrI kuMdakuMdAcArye 'zIlapAhuDa'mAM ema kahyuM che ke pAMca indriyo ane manane rokI AtmAmAM rahe, te zIla che. (bo-1, pR.307) parigraha 0 prazna : AraMbha-parigraha eTale zuM? pUjyazrI makAno banAvavA ityAdi hiMsAnI pravRtti, te AraMbha che; ane makAnAdimAM mamatA-mUcha, te parigraha che. AlocanAmAM Ave che: samAraMbha samAraMbha AraMbha, mana vaca tana kIne prAraMbha." samaraMbha eTale hiMsAnI pravRtti karavAnI icchA karavI, samAraMbha eTale evI sAmagrI ekaThI karavI ane AraMbha eTale hiMsAnI pravRtti karavI che. hiMsAnA ekaso ATha prakAra AlocanAmAM kahyA che. (bo-1, pR. 100, AMka 18) D prazna : parigrahano tyAga eTale zuM? uttara : (1) khetara, (2) ghara, (3) dAsa, (4) dAsI, (5) sonuM, (6) rUpuM, (7) dhana, (8) dhAnya, (9) kapaDAM, (10) vAsaNa vagereno saMgraha, mamatApUrvaka karavo; te parigrahanuM grahaNa karavuM kaheluM che. e dasa prakArano bAhya parigraha kahyo che. aMtaraMga cauda prakAre parigraha che : (1) mithyAtva eTale UMdhI samajaNa, (2) krodha, (3) mAna, (4) mAyA, (5) lobha, (6) hAsya, (7) rati, (8) arati, (9) bhaya, (10) zoka, (11) dugaMchA, Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (391) (12) puruSane strIbhoganI icchA, (13) strIne puruSabhoganI icchA, (14) strI-puruSa baMne pratye vikAra rahyA kare te napuMsaka bhAva che. upara jaNAvelA dasa bAhyabhedo ane cauda aMtarabhedomAMthI, jeTalAno tyAga thAya tene parigraha-tyAga kahe che. TUMkAmAM, mArApaNuM ke mamatA ochI karI, samatAbhAvamAM rahevuM, te parigraha-tyAgano marma che. (bI-3, pR.649, AMka 767) D prazna : koI AraMbha-parigrahano tyAga karI, navaro beTho hoya, tene tyAga karyo kahevAya ke nahIM? pUjyazrI : aMtarathI tyAga karavAno che. e choDI pAchA AkhA gAmanuM mAthe levuM hoya toya levAya. avakAza meLavIne vRttione zamAvavI, evo niyama karavo. AraMbha-parigraha jema bane tema ochA karavA. nakAmAM mAthAM mAravAM nahIM. temAMthI vRtti UThe - AraMbha-parigraha jhera jevA lAge tyAre vRtti sanzAstramAM rahe. badhethI ruci palaTAvavAnI che. AraMbha-parigrahathI vRtti pAchI vALavI, e bahu agharI vAta che. eka munie potAnI pAse eka mahora rAkhI hatI. tethI teo parigraha-tyAga saMbaMdhI upadeza karI zakatA nahIM. ghaNI vastu hoya to ja jIvane kheMce ema paNa nathI, thoDI paNa kheMce che; kAraNa ke thoDI to thoDI, paNa namUno to e che, saMsAramAM vRtti rakhAve evI jAta che. (bo-1, pR.142, AMka 1) | mumukSu : gaI kAle mArI so rUpiyAnI noTa kyAMka corAi gai. tenA saMkalpa-vikalpamAM ghaNo vakhata gayo. tenA vicAra nathI karavA - tema karavA chatAM, vAraMvAra tenA vicAro AvyA karyA. pUjyazrI : ghaNo vicAra karavAnI jarUra che ke je vastu zarIrathI paNa judI che teno viyoga thatAM A jIvane tenA vicAra chUTatA nathI, to jyAre vedanIno udaya thaze tyAre samabhAva kevI rIte raheze ? A jIva mAne che ke mane bIjA karatAM mamatvabhAva ocho che; paNa aMdara mUchabhAvanAM mULiyAM keTalAM majabUta che ! paravastu upara keTalI mUcha che, te AvA prasaMgothI jIvane khabara paDe che. AvA prasaMgomAM jIvane yathArtha vicAra karavAno avasara maLe che. ghaNo dIrgha vicAra kare to AvA prasaMgomAM samakita paNa thaI jAya. anAthImunine vedanInA vakhatamAM saMsAranuM svarUpa vicAravAno avasara maLyo, ane samakita prApta thayuM. kapilane tRSNAnA vicAro karatAM-karatAM kevaLajJAna prApta thayuM. ApaNane paNa vicAra karavAno avasara maLyo che ke AvI najIvI vastu, pratyakSa potAthI bhinna ane tyAga karavA yogya, pApano bApa, ArtadhyAna karAve evI, bhavobhava adhogatimAM laI jAya evI vastuno sahaje tyAga thayo to harSanuM kAraNa che. halAhala khAvAthI eka ja bhava hArI javAya, paNa parigrahanI mUchathI to jIvane anaMta bhava sudhI naraka-tiryaMcagatiomAM rakhaDavAnuM thAya. AvI viSathI paNa adhika kharAba vastu to tyAgavA yogya che; teno sahaje tyAga thayo to harSa mAnavo, zoka karavo nahIM. rAmakRSaNanA eka ziSyane jJAnInA upadezathI vicAra Avyo ke "parigraha e to pApanuM mULa che, to eno tyAga avazya karavo; paNa mane enA upara ghaNo moha che, to pachI eno ilAja zo ?' teNe eka hAthamAM rUpiyo lIdho ane bIjA hAthamAM viSTA lIdhI; ane vicAra karavA lAgyo ke "A rUpiyAthI Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392) khAvA-pIvAnI vastuo maLe che, khAdhA pachI te vastuonI viSTA thAya che, to pachI enAmAM ane viSTAmAM zo pharaka che ?' ema vicAra karIne teNe badhA parigrahano tyAga karyo. pachI te jyAre rUpiyAne dekhato tyAre tene viSTA karatAM paNa vadhAre glAni thatI. eka vakhata koie tenI parIkSA karI. eka be-AnI laIne tenI pathArI nIce chAnImAnI mUkI dIdhI. sAMje pathArI upara te sUto to AkhI rAta UMgha na AvI. savAramAM UThIne teNe pathArIne khaMkheravA uThAvI to nIcethI be-AnI nIkaLI. teNe nizcaya karyo ke UMgha nahIM AvavAnuM kAraNa A alpa parigraha hato. alpa parigraha paNa jIvane keTalI azAMti pamADe che ! A vastune jotAM jhera karatAM paNa vadhAre bhaya lAgavo joie. jema sarpane jotAM bhaya lAge che, tema parigrahane jotAM jIvane bhaya ane trAsa lAgavo joIe. (bo-1, pR.169, AMka 38) aDhAra pApasthAnakamAM parigrahane pApa kahyuM che. puNyane laIne badhuM maLe che. puNyathI paisA maLI Ave, paNa ene sArA nathI mAnavA. pApane pApa ja jANavuM che. mAnyatA sAcI na thAya tyAM sudhI mokSa thAya nahIM. dhana vadhe tema pApa ja vadhe che, ema jANavuM. ahIMthI AyuSya pUrNa thAya tyAre sAthe pApa Ave. mATe paramakRpALudevanuM zaraNuM levuM. paisA parathI ruci ochI thAya to sallAstramAM ruci thAya. satparuSonAM vacano vAMcavAM, vicAravAM, zraddhavAM. zraddhavAmAM kAMI paisA besatA nathI. game tevI kamANI thatI hoya paNa ApaNe je vAMcavAno niyama rAkhyo hoya, te na choDavo. puNyanA udayane lIdhe badhuM dekhAya che. pApa Ave tyAre badhuM lAvIne pakaDI rAkhe toya na rahe, jatuM rahe. karma che ema bole che, paNa tevI zraddhA jIvane nathI. huM karuM chuM, ema thAya che. vanane sAruM mAne che. bIjAne lUMTI lAvI ekaThuM karyuM hoya, te badhuM jatuM rahevAnuM che. cakravartIone tyAM paNa rahyuM nathI. thoDA vakhatamAM badhuM jatuM rahevAnuM che. bhavaroga vadhe evuM kare che. anIti vagere karI pApa vadhAre che, tethI narakamAM jAya che. e UlaTo rasto che, duHkhI thavAno rasto che, sIdho rasto nathI. (bo-1, pR.291, AMka 41) tyAga D paramakRpALudevanAM vacano pavitra dayamAM ja sthAna pAme (vAsa kare) tevAM che. tethI vairAgya, upazama, tyAga ane bhakti dvArA skraya pavitra karatA rahevA bhalAmaNa che. tyAga : "AtmapariNAmathI jeTalo anya padArthano tAdAbhyaadhyAsa nivartavo tene zrI jina tyAga kahe che.' (59) A aMtaratyAga (bhrAMti ane kSobharahita asaMgadazA) thavA arthe bAhya prasaMgano tyAga paNa upakArI che, kAryakArI che. Ama bAhya saMbaMdha ane prasaMgono bane teTalo tyAga ane na bane teTalA pratye vairAgyavRtti rAkhI vartavuM, te ja mumukSujanonuM kartavya chejI. A badhAno sAra "AtmAne oLakhavo hoya to AtmAnA paricayI thavuM, paravastunA tyAgI thavuM. jeTalA potAnI putralika moTA icche che teTalA halakA saMbhave. prazasA puruSanI bhakti karo, tenuM smaraNa karo; guNaciMtana karo.' (85) A kartavya sarva avasthAmAM yathAzakti karatA rahevAnI jarUra Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (393 che. sAjA hoie, mAMdA hoie, satsaMgamAM hoie, viyogamAM hoie, yuvAvasthAmAM hoie ke vRddhAdi avasthAmAM hoIe, gRhasthAvasthAmAM hoie ke tyAgI avasthAmAM hoie topaNa e lakSa na cukAya tema pravartavuM ghaTe chejI. (bI-3, pR.546, AMka 601) khAtAM-pItAM, vyApAra karatAM, chUTuM-chUTuM evo bhAva jIvane badheya rahe, AtmA na bhulAya evuM karavAnuM che. e ja kharo tyAga che. (bo-1, pR.265, AMka 175) | 'huM, mAruM kADhI nAkhavuM. jAgRti rAkhe to khase evuM che. strI, kuTuMba vageremAM mAthuM kuTAya evuM che. tyAM zAMti na maLe. eka vakhate prabhuzrIjIe tyAga, tyAga ne tyAga ema baMdUka phUTe evo avAja karI kahyuM hatuM. Akhare mokSa jaze tyAre kaMI strI-chokarAMne sAthe laIne jaze? maraNa Ave tyAre mUkavuM paDe che. tyAgane bhUle, mUke to saMsAra che. cakravartI jevA cha khaMDanuM rAjya karatA, paNa duHkha lAgyuM ke A to kleza che, khedakAraka che, tyAre choDIne cAlI nIkaLyA. ema na vicAryuM ke rAjya koNa karaze? sAruM hota to choDavA na kaheta, paNa sAruM nathI. ajJAnane laIne sAruM lAge che. jeTalI potAnI zakti hoya teTalo tyAga karavo, paNa te moLo-moLo nahIM. marmanI vAta che. tyAgamAM sukha che, e jIvane samajAyuM nathI. grahaNa karavAmAM sukha mAne che. tyAga kare to sukha lAge, paNa tyAganuM nAma letAM ja jIvane duHkha lAge che. tyAga avasthAmAM jJAnano yoga hoya to vadhAre lAbha thAya. saMsAranI vAsanAnuM nirmULapaNuM thai jAya eTalI emAM yogyatA che. (bo-1, pR.226, AMka 117) | yAjJavalkaya nAme brAhmaNa hato. te janakarAjAnA darabAramAM jato. eka vakhata rAjAe tene pUchayuM, tyAganuM svarUpa kevuM che? brAhmaNe kahyuM, kAle kahIza. pachI te ghera gayo. tene maitreyI ane kAryAyinI nAme be strIo hatI. temane dhana vaheMcavA lAgyo ane kahyuM ke tame ardha-ardha vaheMcI lo. huM to tyAga lauM chuM. maitreyIe pUchayuM, vanathI mokSa maLaze? te vicAravAnI hatI tethI kahe, mokSa maLato hoya to Apo. pachI maitreyIe paNa tyAga lIdho, ane kAryAyinIne dhana ApyuM. bIje divase yAjJavalkaya janakarAjAnA darabAramAM gayo. rAjAe jANI lIdhuM ke A tyAganuM svarUpa che. vagara kahyuM jANI lIdhuM. (bo-1, pR.14) bAra bhAvanAo D AvA prasaMgo (pU. munideva zrI mohanalAlajIno dehatyAga) jIva najare jue che chatAM A anitya (1) jIvanamAMthI moha ghaTato nathI, potAnI azaraNa (2) nirAdhAra sthitino vicAra paNa Avato nathI, janmajarAmaraNano (3) trAsa Avato nathI e moTuM Azrarya che. ekalo (4) jIva Avyo che ane A svapna jevA saMsAranI sarve vastuo ahIM ja paDI mUkI, sarva kAmadhaMdhA adhUrA mUkI, ekalo khAlI hAthe parabhavamAM janAra che, teno vicAra hajI skrayane jAgrata karato Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 nathI. je je vastuo upara AdhAra rAkhIne jIva jIve che te sarva nAzavaMta che. pArakI corI lIdhelI cIjo che, te mUkyA vinA chUTako nathI. jene mATe jIva aneka prakAranAM pApa karIne paNa A durlabha manuSyabhavano kALa vyartha vahI javA de che evo A deha ane dehanA saMbaMdhIo, te paNa ApaNA (5) thavAnA nathI, koi ApaNA AtmAne hitakArI nathI. azucimaya (6) ane maLamUtra tathA roganI mUrti jevA A dehanI garbhathI atyAra sudhI sevA karI chatAM te vizvAsaghAtI mitranI peThe Akhare dago denAra che. tenA uparano moha jIvane potAno vicAra karavA deto nathI paNa (7) AsavanAM kAraNo meLavI, navA kedakhAnArUpI bIjA deha UbhA thAya tevAM karma baMdhAve che. teno vicAra karI, sadgurunI kRpAe samyaktva pAmavAnI have niraMtara bhAvanA kartavya chejI; kAraNa ke samyaktva sivAya saMvara (8) saMbhave nahIM ane saMvara vinA nirjarA (9) sAcI rIte thAya nahIM ane lokatyAga (10) bane nahIM; tethI samyakdarzana, samyajJAna, samyakcAritrarUpa dharmanI (11) prApti mATe paramakRpALu satpuruSa zrImad rAjacaMdradeva para acaLa zraddhA, temanI apUrva vANI pratye ullAsabhAva ane paramaprema te durlabha samyakbodhinuM (12) kAraNa chejI. A saMkSepamAM jaNAvela bAra bhAvanAo UMDA vicArathI vAraMvAra ApaNe sarvee bhAvavA yogya che. paramakRpALudeve bAra bhAvanAono bodha prathama potAnI hayAtImAM bhAvanAbodharUpe prasiddha karelo, te vacanAmRtamAM paNa che. dRSTAMto sahita hovAthI ApaNA jevA bALajIvone bahu hitakArI che. te vAraMvAra vicArI satsaMga, sadbodhanuM sevana karatA rahevA vinaMtI chejI. (bo-3, pR.70, AMka 58) vairAgya -- vairAgya eTale satpuruSa pratye atyaMta prema pragaTatAM, jagatanA jIvo ke anya padArthonuM aNagamavuM; maMdavADamAM jema sArI rasoi paNa rucatI nathI, tema AtmasvarUpa samajAyA pachI ke tenuM kAraNa satpuruSanuM oLakhANa thaye, anya padArthomAMthI ruci UThI jIva AtmahitanI niraMtara vicAraNA kare, temAM bIjA padArtho vighnarUpa lAgavAthI udAsInatA rahe che : ''adhyAtmanI jananI te udAsInatA.'' AtmA mATe jIva talapApaDa thAya, bIje kyAMya manane goThe nahIM, te vairAgya. vairAgya ane bhaktimAM jhAjho phera nathI. satpuruSanI ke AtmAnI bhakti, temAM ne temAM vRttinI ramaNatA rahetI hoya to svAbhAvika rIte saMsAranI vismRti thAya che. te vismRti, alpa mahattA te vairAgya; ane paramapuruSamAM tanmayatA te bhakti. (bo-3, pR.214, AMka 211) -- vairAgya eTale paravastu pratye anAsakti; ane upazama eTale krodha, mAna, mAyA, lobharUpa kaSAya-kleza zAMta pADavo ane kSamA, namratA, saraLatA ane saMtoSa guNonI vRddhi karavI - A hAla thai zake tema chejI, ane tethI AtmA nirmaLa ane sukhI bane chejI. (bo-3, pR.474, AMka 501) I pa.pU. prabhuzrIjI bodhamAM kahetA ke vairAgya e AtmA che. paramakRpALudeva paNa tene 52mArthamArgano bhomiyo kahe che. anAsaktabhAva ke asaMgabhAva, e AtmAnuM ja svarUpa che. jeTaluM temAM tanmaya thavAya Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (395 teTalI zAMti, AtmatRpti jarUra anubhavAya. parapadArthothI je je AkarSaNa-kSobha indriyo dvArA ke mana (kaSAyapariNAma) dvArA thAya che, te pratye udAsInatA e vairAgyanuM svarUpa che. kSobhakArI padArthonI hAjarI hovA chatAM, tenI bedarakArI rahevI, te vairAgya che. paramakRpALudevanAM vacano pavitra dayamAM ja sthAna pAme (vAsa kare) tevAM che. tethI vairAgya, upazama, tyAga ane bhakti dvArA skraya pavitra karatA rahevA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.546, AMka 601) D jIvane vairAgya eTale pAMca indriyanA bhogo pratye anAsakti, aNagamo ane upazama eTale kaSAya-klezanuM maMda paDavuM - A be guNonI bahu ja jarUra che. tenuM ArAdhana vizeSa-vizeSa thaze, tema tema puruSo pratye, temanAM vacano pratye, temanA upakAra pratye atyaMta anurAga thai, potAnA doSo chedavAnA upAya jIva hastagata karaze, tene ucchedI nAkhyA vinA jaMpaze nahIM. jema jema jIva potAnA doSo jovAno lakSa roja rAkhaze, tema tema te te doSo khaLabhaLI UThI, cAlyA javAno krama zodhaze. (bo-3, pR.715, AMka 866). sumatinAtha bhagavAnanA stavanamAM ''Atama arpaNa dAva sujJAnI." ema kahyuM che eTale aMtarAtmA thai paramAtmAnAM ciMtavanamAM rahevA mATe bhagavAnanI sAthe lagna karavAnI jarUra che. para prema pravAha baDhe prabhuse, saba Agama bheda suri baseM." evo paramAtmA pratye prema, game tevI vikaTa vATe paNa karavA paramakRpALudeve puruSArtha karyo che. tene pagale-pagale ApaNAthI bane teTaluM, citta bIjethI uThAvI "prabhu prabhu laya' lAgI rahe tema kartavya che. hari pratye eka akhaMDa laya lAge, tene vairAgya paramakRpALudeve kahyo che. (bI-3, pR.748, AMka 925) 0 bhogavIne karmathI chUTavAnI vRtti bhUlabharelI che. bhogavatAM samabhAva rahevo mahA durghaTa che, tRSNA vadhe che ane karma baLavAna thAya che. mATe bhoga pahelAM, bhoga vakhate ane pachIthI pazcAttApa na cukAya, e ja kharo puruSArtha ke vairAgya chejI. (bI-3, pR.753, AMka 938). AtmajJAna na thayuM hoya topaNa sapuruSe kahyuM che te karyA vinA, kadI mokSa thavAno nathI, ane banatA puruSArthe mAre te mahApuruSanuM kahevuM ja karyA karavuM che, Ama jenI dRDha mAnyatA thaI che, tene bIjA kAmamAM pravartavuM paDatuM hoya topaNa mana UMcuM rahe che - tethI (bIjA kAmathI) AtmAnuM kalyANa thanAra nathI; jJAnInuM kaheluM karavuM che paNa AmAM khoTI thavuM paDe che, teTalo amUlya manuSyabhava nirarthaka vahyo jAya che - evo khaTako jene raheto hoya, tene vairAgyabhAva kahyo che. tevA vairAgyanI vRddhi thatAM satsaMge, te jIvane puruSanAM vacanono marma samajAvA yogya che. moha khasatAM samyakdarzana pAmavA yogya bane che. (bo-3, pR.193, AMka 195) D prazna : vairAgya zAthI thAya? pUjyazrI vicArathI. zarIrano vicAra kare ke A zarIra uparathI sAruM dekhAya che, paNa enI aMdara zuM bhareluM che? enuM svarUpa kevuM che? ema jo vicAra kare to vairAgya thAya. vairAgyanI jarUra che. kaMika vairAgya hoya to bodha pariNAma pAme. (bo-1, pR.64, AMka 43) | vAraMvAra maraNa saMbhAravAthI vairAgyabuddhi thavA saMbhava chejI. (bI-3, pR.675, AMka 809) Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (39) D anAdikALathI jIva mohamAM mAruM-mAruM karato janmamaraNa karyA kare che. tene sadgurunA bodhanI ghaNI jarUra che. kevI rIte jIva baMdhAya che ane kevI rIte te baMdhana tUTe ? eno ghaNo vicAra karI muktino mArga yathArtha, jIva samaje tyArathI te dekhato thayo kahevAya. te sivAya eTale jJAnacakSu vinA jIva AMdhaLo gaNAya che; tevA jIvo je je kriyAo, dharmanI ke adharmanI kare che, te badhI baMdhanarUpa thAya che. to tame jaNAvI tevI ajJAnatyAganI - strIne tajIne cAlyA javAnI - vAta spaSTa baMdhanarUpa che. vairAgyanA paNa ghaNA bheda che : duHkhagarbhita vairAgya, mohagarbhita vairAgya ane jJAnagarbhita vairAgya. temAM chello jJAnagarbhita vairAgya kalyANakArI chejI. (bo-3, pR.291, AMka 280). 0 duHkhagarbhita vairAgya : koIne paisA vagerenuM du:kha AvI paDe athavA kajiyA-kaMkAsa gharamAM thayA karatA hoya to tene ema thAya ke A saMsAra khoTo che, tethI tyAga karI dauM; paNa te kharo vairAgya kahevAya nahIM. te to dveSabuddhithI tyAga karyo kahevAya. mohagarbhita vairAgyavALAne ema thAya ke A saMsArane choDI daI, sAdhujIvana nirupAdhipaNe gujAryuM hoya to ghaNo AnaMda Ave. gAme-gAma pharavAnuM thAya, sAruM-sAruM khAvAnuM maLe. AvI rIte saMsAratyAga karI, sAdhujIvanamAM paNa moha vadhAre. jJAnagarbhita vairAgya e ja kharo che. saMsAranuM svarUpa, jJAnI puruSano bodha sAMbhaLavAthI tene samajAya che; ane temanA AzrayapUrvaka je kaMI tyAga karavAmAM Ave, te yathArtha che. potAnI buddhithI game tevAM vratapacakhANa kare athavA asaddagurune Azraye kare, te to saMsAra ghaTADavAne badale vadhAranAra thaI paDe che. mATe jJAnI puruSa upara pUrNa zraddhA rAkhI, puruSArtha karyA karavo. (bo-1, pR.8, AMka 11). D vairAgya bhale duHkhathI jAgyo hoya, tene satsaMge poSaNa maLe to te vairAgya ghaNI UMcI dazA sudhI, jIvane bhomiyAnuM kAma kare che. (bo-3, pR.559, AMka 621). || vairAgyane paramakRpALudeve uttama bhomiyo kahyo che. ApaNe jayAM javuM che, je karavuM che, jevA banavuM che teno mArga batAvanAra vairAgya che. vairAgya e Asakti ane mohano kALa che, vivekano pitA che, satsaMgane saphaLa karAve tevo upakAraka che ane vicArano mitra che. mATe mumukSue game te upAye vairAgyanI vRddhi karavA yogya che ane vicAranI sAthe te vasanAra hovAthI, vicAra vAraMvAra karatA rahevA yogya che. zA mATe A manuSyadeha maLyo che ? eTale zuM karavA A bhavamAM jIva Avyo che ? ane zuM karI rahyo che ? enI tapAsa ghaNI vAra karatA rahevAnI jarUra che; tethI agatyanAM kAma kayAM che ane binajarUrI kAma kayAM che, te samajAya che ane binajarUrI pratye bedarakArI ke joIe teTalI ja kALajI tenI rahe athavA te pratye vairAgya rahe; ane je karyA vinA AtmAnuM kalyANa thavAnuM nathI evI sadgurunI AjJA, teno vicAra, bhakti, smaraNa, samyakrapariNati pratye abhilASA, prema, lakSa vAraMvAra rahyA kare. (bo-3, pR. 190, AMka 193) D pU. ....e samAcAra jaNAvyA; te vizeSa vairAgyanuM kAraNa banyuM chejI, jeNe manuSyabhavamAM AvI, jagata joyuM - na joyuM ane anyatra cAlyo gayo, tenI smRti samaju mANasane, vairAgya vizeSanuM kAraNa bane tevuM che. (bo-3, pR.16, AMka 714) Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 397 [] ''paga mUkatAM pApa che, jotAM jhera che, ane mAthe maraNa rahyuM che; e vicArI AjanA divasamAM praveza kara.'' - ema paramakRpALudeva cetAve che, chatAM jIvane maraNa sAMbharatuM nathI; to maraNa pachInA kALanI phikara kyAMthI rahe ? tethI vicAravAna jIve to kSaNe-kSaNe maraNa saMbhAravA yogya chejI. tethI vairAgyanI utpatti ane vRddhi thavA yogya chejI. (bo-3, pR.510, AMka 551) jIvane vairAgyanI jarUra chejI. te Asakti ghaTayA vinA to pragaTe ke TakI rahe tema nathI. jenA hRdayamAM vairAgyano vAsa hoya, tene to A kALa tenI vRddhi kare, tevI ghaTanAo uparA-uparI karyA kare che. teno yathAyogya vicAra thaye, e mokSamArganA bhomiyArUpa vairAgya jAge ane jarUra mokSamArge AgaLa vadhavAnuM baLa Ape. mAre-tamAre-badhAne A ja jarUranI vastu chejI. vairAgya ane upazamane jJAnIpuruSe vakhANyA che tathA AraMbha-parigrahanA tyAgano upadeza bahu bhAra daine karyo che. vAraMvAra, te paramakRpALudevanAM vacano lakSamAM levA yogya chejI. (bo-3, pR.432, AMka 448) D satsaMganI icchA chatAM tevo yoga aMtarAyakarmathI banI Avato nathI tyAre vicAra ane tenA phaLa tarIke vairAgyabhAva TakAvavA satzAstra ane satsaMgI jano sAtheno patravyavahAra paNa baLapreraka bane che. vicAraNA, sadgurunA bodhe yogya jIvAtmAne jAge che to tenA baLe vairAgyavRtti sarva prasaMgomAM rahyA kare; kAraNa ke anitya vastu-samUhanI vacamAM A jIvane rahevAnuM che, teno alpa paNa vicAra kare to tene moha ghaTavAnuM kAraNa bane che. je gharamAM ApaNe janmyA hoie, khAtA hoie, sUtA hoie, te ja ghara viSe vicArIe to temAM keTalAMya sagAMvahAlAMnAM maraNa thayelAM ApaNane smRtimAM Ave; keTalAyanA maraNatulya vyAdhinA prasaMgo smRtimAM Ave; tathA da22oja ApaNI AjubAju je je kriyAo ApaNA vaDe ke ApaNAM sagAM vaDe thAya che temAM keTalAya jIvonI ghAta thatI hoya che; te tarapha dRSTi jatAM ApaNA jIvananI anityatA saheje samajAya che ane paramakRpALudeve puSpamALAmAM je lakhyuM che : ''paga mUkatAM pApa che, jotAM jhera che ane mAthe maraNa rahyuM che; e vicArI AjanA divasamAM praveza kara.'' te saheje najare tarI AvavA saMbhava che. jenuM zarIra nIrogI hoya ane je pAMca indriyonA viSayomAM taNAto hoya, tene A vicAro AvavA durlabha che; paNa zarIra narama rahetuM hoya, satsaMge kaMi bodha sAMbhaLI vairAgyamAM jenI vRtti vaLI hoya, tene AvA vicArothI moha ghaTavAnA prasaMgo prApta thAya che; ane kone mATe, keTalA kALa mATe, kevA prakAre huM A pravRttimAM taNAuM chuM ke kALa gALuM chuM tenA vicAro tene saheje Ave che; ane jIvana kevI rIte vyatIta thAya to uttama kahevAya, teno nirNaya tevA kALamAM saheje vicAravAnane thAya che. pUrve bAMdhelAM prArabdha pramANe sukhaduHkha sarvane Ave che, paraMtu temAM jene vairAgya hoya, tene duHkhanA prasaMgo paNa lAbha daine jAya che; ane avicArI jIvo tevA prasaMgomAM evA vicAra kare che ke duHkha maTaze ke nahIM maTe ? zuM zuM upAya karavA ? kema bIjA mArI sevAcAkarI nathI karatA ? deha chUTI jaze to A koNa bhogavaze ? mAre ATaluM badhuM choDavuM paDaze ? evA ArtadhyAnanA vicAromAM ke koi upara dveSa hoya to Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 tenuM bUruM karavAnA vicAro karI, raudradhyAna karI, evAM karma te bAMdhe che ke hAlanI vedanA karatAM atyaMta AkarI vedanA bhaviSyamAM lAMbA kALa sudhI bhogavavI paDe, tevAM karma bAMdhI adhogati UbhI kare che; ane vicA2vAna bAMdhelAM karmothI chUTe che ane navAM na baMdhAya te mATe sadgurue ApelA sAdhanamAM vRtti rAkhe che. (bo-3, pR.101, AMka 93) na jevI vairAgyanI vAta patramAM lekha pAmI che, tevI dayamAM jo AlekhAi rahe to kalyANa jIvane samIpa che ema samajavuM ghaTe chejI. vairAgyanAM vacano hdayamAMthI nIkaLI jAya te kalyANakArI nathI; TakI rahe ane satpuruSanA bodhane pariNAma pAmavAnAM kAraNa bane to ja upakArI gaNavA yogya che. sagara cakravartI 60,000 putranA mRtyunI khabara ApanAra brAhmaNane prathama to putrano zoka nahIM karavA zikhAmaNa de che, paNa jyAre potAnA putranA maraNanI vAta sAMbhaLe che, tyAre te bebhAna thai jAya che ane vilApa kare che. A dRSTAMtathI cetI ApaNe ApaNane bodha ApatA thaie athavA paramapuruSanA bodhane hdayamAM rAkhI kalyANa-sAdhaka banIe, e ja bhAvanAthI A be vacano lakhyAM che, te mAretamAre-badhAe lakSamAM rAkhavA yogya chejI. dina-dina, caDhatA, sAcA vairAgyane pAtra ApaNe banIe tevI paramakRpALudeva pratye namra prArthanA chejI. jJAnagarbhita vairAgyanuM svarUpa, tyAM mumukSuvargamAM carcavA vinaMtI chejI. (bo-3, pR.423, AMka 433) prazna : vairAgya zAthI rahe ? pUjyazrI : Akho loka baLI rahyo che ema lAge, tyAre rahe. jagatamAM koi sukhI nathI. puNyathI sukhI dekhAya che; paNa sukha nathI, du:kha ja che. cAre gatinA jIvo du:khI ja che. rAga-dveSa che tyAM duHkha ja che. AtmA anaMta sukhanuM dhAma che, ema jene samajAya, tenuM mana bIjAmAM na jAya. (bo-1, pR.80, AMka 5) upadezabodha ane siddhAMtabodhavALA patrAMka 506mAM vairAgya-upazamanA artha paramakRpALudeve karyA che. te vAraMvA2 smRtimAM rAkhI, vairAgya-upazama keTalo A jIvamAM pariNAma pAmyo che, tenI parIkSA karavA ja jANe paramakRpALudeve A prasaMga upasthita karyo che ema samajI, tevA prasaMge vizeSa vIrya sphure; ane haDakAyuM kUtaruM karaDeluM tyAre, jema jAgRti rahetI, tethI vizeSa jAgRti rAkhavA jevo A prasaMga che ema gaNI, manane vIluM mUkavuM nahIM, prAsaMgika vAtomAM bahu chUTuM mUkavuM nahIM; paNa kSaNe-kSaNe te zI ciMtavanA kare che, tenI cokI karatA rahevA bhalAmaNa chejI. kUtarAnA prasaMgamAM koi pratye dveSano saMbhava nahoto, mAtra maraNabhayathI bacavAno puruSArtha kartavya hato. ahIM to tethI vizeSa jAgRtinI jarUra che; kAraNa ke atyAre aniSTa bhAse che tevA prasaMgamAM, eka aMtarmuhUrta jo citta satata lAgyuM rahyuM to ArttadhyAna thayA vinA rahe nahIM, ane te vakhate AyuSya baMdhAya to tiryaMca Adi adhogatinuM baMdhAya, to te-te bhavomAM dveSanI vRddhi karato jIva bhaTake. tyAM pachIthI chUTavAnA prasaMgo keTalA dUra rahe te sAva samajAya tevuM che, mATe mumukSujIve koi paNa kAraNe klezita thavA yogya nathI. dharmadhyAnanAM kAraNo vizeSa baLa karI, bIjA bhAione vinaMtI karIne paNa, joDatA rahevA yogya chejI. Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 399 kaMi na bane to, tevAM sthaLono amuka kALa sudhI tyAga karIne paNa durdhyAnathI bacavAnI jarUra chejI. avicArI ane utAvaLiyuM kAma, ApaNe hAthe na thai jAya te lakSamAM lezojI. (bo-3, pR.248, AMka 241) 52ma karuNAvaMta evA jJAnIpuruSoe aneka bhavanA anubhavano sAra eka-eka vAkyamAM, eka-eka zabdamAM ApaNA mATe bharyo che. teno lAbha levA jijJAsA ane vairAgyanI vRddhi karIe to AnaMdano akhUTa khajAno jJAnIpuruSanI kRpAdRSTie prApta thAya tema che. bAgamAM jaie to sahaja sugaMdha maLe che, paNa teTaluM cAlIne tyAM javuM joie ane te jAtano jema zokha hoya to AnaMda Ave che; majUrane bAgamAM kAma karavAnuM hoya topaNa te jAtanI ruci ane zokha nathI, tethI AnaMda nathI mAnato; tema satpuruSonI kRpAne pAtra thavA vairAgya, upazama, bhaktinI jarUra che. (bo-3, pR.159, AMka 160) para cIjo uparano rAga ghaTe ane sAdA khorAkathI jIvAya to vairAgya vadhe, Atmahita sAcA dilathI sAdhavA jijJAsA vadhatI rahe ane satpuruSanAM vacano samajAya, ane samajAya teTaluM thoDuM-thoDuM amalamAM, AcaraNamAM mukAya. (bo-3, pR.697, AMka 836) vairAgya vadhe tevuM vAMcana - bhAvanAbodha, mokSamALA, graMthayugala Adi - koi na hoya to ApaNe ekalA paNa rAkhavuM ghaTe chejI. vairAgya vagara game tevA uttama tattvanI vAta hoya topaNa lUkhI lAge ane vairAgya hoya to tuccha vastu paNa upakArI nIvaDe chejI. 'sAMja paDI ane hajI dIvo nathI karyo ?' evA eka kanyAnA zabdo sAMbhaLI eka vairAgI amaladArane thayuM ke dhoLA vALa thai gayA, topaNa meM Atmajyoti pragaTAvI nahIM ! dhikkAra che mArA DahApaNane ! Ama vicArI te sadgurune zodhavA yAtrA karavA nIkaLI paDayo ane tenA sadbhAgye sadguru maLyA ane potAnuM kalyANa teNe karI lIdhuM. (bo-3, pR.780, AMka 994) kALano bharoso nathI. strI, dhana Adi anaMtavAra maLyAM che, paNa dharma ArAdhavAno Avo yoga maLyo nathI, maLyo haze to ArAdhyo nathI; to have tevI bhUla rahI na jAya te mATe cetatA rahI vairAgya-upazamanI vRddhi karavA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.139, AMka 139) bIjAnI vedanA, parAdhInatA, duHkha Adi dekhI, mumukSujIve potAno vicAra karavAno che. AvI dazA evAM karmano udaya hoya to ApaNane paNa Ave ema vicArI, vairAgyanI vRddhi kartavya che. (bo-3, pR.745, AMka 921) vAtoe vaDAM nahIM thAya. zravaNa, manana, nididhyAsananA (vAraMvAra bhAvanAnA) krame AgaLa vadhAya tema che. je je bhaktinA pada, Atmasiddhi Adi mukhapATha karela che, teno vizeSa vicAra karI, kaMika UMDA UtarAya tevA vairAgya-upazamanI vRddhi karavI, ApaNa sarvane jarUranI che. vairAgyanA abhAve mohanuM gAMDapaNa chUTatuM nathI ane ''bALadhUli dhara lIlA sarakhI bhava ceSTA''mAM amUlya mAnavabhava vahyo jAya che; te vahyo javA devA yogya nathI. mATe da22oja, mAthe maraNa che teno Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100) vicAra karI, bIjA vikalpo ochA karI "anaMtakALathI jIvanuM paribhramaNa thayA chatAM tenI nivRtti kAM thatI nathI? ane te zuM karavAthI thAya ? (195) te vikalpa mATe jhUraNA karavA yogya chejI. (bI-3, pR. 196, AMka 197) |vairAgyanA prasaMgamAM satsaMga, sazAstra, dharmakathA Adi vizeSa hitanAM kAraNa che; eka to moha maMda thAya, vairAgyanI vRddhi thAya ane AtmahitanI garaja vadhatAM, UMDA UtarI mahApuruSano Azaya samajI, te grahaNa karavAno suyoga bane chejI. (bI-3, pR.551, AMka 609) 0 jeTalo saMsAra pratyeno bhAva moLo paDe ane satparuSa pratye bhakti jAge, tenAM vacanAmRta upara prema vadhe ane vacanAmRtanuM vizeSa sevana thAya tema tema vairAgya paNa vadhe ane kaSAya ghaTe. mATe satsaMganA viyogamAM sapuruSanAM vacano paNa satsaMgatulya che ema gaNI, bacato kALa sapuruSanI bhaktimAM, vAMcavA-vicAravAmAM gALavo hitakArI chejI. (bI-3, pR.79, AMka 69) D vRddha, mAMdA vagerenI sevAthI vairAgya ane brahmacaryanI vRddhi thAya che. ApaNe paNa cetI levA jevuM che. lIdho ke leze thaI rahyuM che to pramAda kartavya nathI, pramAdamAM to anaMtakALa gayo paNa kAMI vaLyuM nahIM ema gaNI, bhAva vadhatA rAkhavA bhalAmaNa chejI, (bI-3, pR.119, AMka 115) D vairAgya ane abhyAsa, e saMsAravRkSane chedavAnA kuhADA samAna che. temAM pAMca indriyonA viSaya vighnakartA che. tenA para jaya meLavyAthI ghaNI mAnasika pravRtti maMda paDaze ane nivRttino AnaMda ApoApa anubhavAzejI. (bI-3, pR.727, AMka 886) aDhAra pApasthAnaka | dharmakriyA karatA rahevA sAthe, AtmAne kaSAya ane viSayonA paMjAmAMthI choDAvavAno che. te lakSa cukAya nahIM, te mATe roja aDhAra pApasthAnaka vicArI javAM ane doSo najare caDhe te ghaTADavA vicAra, upAya kartavya chejI. (bI-3, pR.377, AMka 383) D Ape aDhAra pApasthAnaka viSe kema vicAra karavA ema puchAvyuM te viSe TUMkAmAM jaNAvavAnuM ke nirAMtano vakhata ene mATe, divase ke rAtre thoDo rAkhavo ane savArathI sAMja sudhI ke sAMjathI savAra sudhI je je pravRtti thaI hoya, te upara vRSTi pheravI javI. jema ke : (1) prANAtipAta : Aje koI jIvanA prANa chUTe tevI pravRtti mana-vacana-kAyAthI karavA-karAvavA ke anumodavA vaDe mArAthI thaI che? ema manane pUchavuM. te arthe coryAsI lAkha jIvAyonino pATha che, teno krama levo ke sAta lAkha pRthvIkAya kavonI yoni kahI che. temAMthI koi pRthvIkAya jIva haNyo che, haNAvyo che ke haNatAM anumodyo che? eTale mATI vagerenuM kAma Aje kaMI paDayuM che? mIThuM, raMga, paththara Adi sacita jIvo pratye nirbhayapaNe, vagara prayojane pravartavuM paDayuM che? athavA pravartavuM paDayuM hoya, temAMthI ghaTADI zakAya tevuM hatuM? evI rIte apakAya eTale sacita pANI, vagara prayojana DhoLyuM che? pANI vAparatAM, A kAcuM pANI jIvarUpa che, ema smRti rahe che ? tenI pravRtti ochI thAya tema che ? teukAya eTale agninuM prayojana vagara lagADavuM ke olavavuM thayuM che? Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 401) tevI rIte vAyukAyanA jIvonI ghAta thAya, tevI pravRtti Aje thai che? pratyeka vanaspati, sAdhAraNa vanaspati, be-indriya, traNa-indriya, cAra-indriya Adi manuSya sudhImAM, koI pratye krUratAthI vartAyuM che? tema na karyuM hota to cAlata ke kema? mRSAvAda : jenI jenI sAthe divase ke rAtre bolavuM thayuM hoya temAM jUThuM, mazkarImAM vA chetaravA bolAyuM che? paramArthasatya zuM? te samajI mAre bolavAnI bhAvanA che, te kema pAra paDe ? kevI saMbhALa levI ghaTe? vagere vicAro bIjA pApasthAnaka viSe karavA. (3) corI kahevAya tevuM pravartana meM karyuM che? karAvyuM che? anumodhuM che? tevuM banyuM hoya to te vinA cAlata ke nahIM? have kema karavuM? vagere vicAra karavA. (4) maithuna : mana-vacana-kAyAthI vrata pALavAmAM zuM naDe che? divase ke rAtre vRtti kevA bhAvamAM DhaLI jAya che? temAM mIThAza mana mAne, tene kema pheravavuM? vairAgya ane saMyama viSe vRtti rokAya tevuM kaMI Aje vAMcyuM che? viSayanI tucchatA lAge tevA vicAra Aje karyA che? nava vADathI vratanI rakSA karavA paramakRpALudeve kahyuM che, temAM kaMI doSa thayA che? tevA doSo dUra thaI zake tema hovA chatAM, pramAda ke mohavaze AtmahitamAM bedarakArI rahe che? vagere vicArothI AtmanirIkSaNa karavuM. parigraha lobhane vaza thaI, jIvane Aje klezita karyo che? pAMca indriyomAMthI vadhAre mUcha kayA viSayamAM che? ane tene poSavA zuM zuM navuM saMgraha karyuM? mamatA dhana, ghara, kuTuMba Adi uparanI, ochI thAya che ke vadhe che? parigraha ghaTADavAthI saMtoSa thAya tema che? mana mojazokhathI pAchuM The che? binajarUriyAtanI vilAsanI vastuo vadhe che ke ghaTe che? (6) krodhaH koinI sAthe ayogya rIte krodha thayo che? koinA kahevAthI khoTuM lAgyuM che? koI upara risAvAnuM banyuM che? veravirodha vagerenA vicAra TUMkAmAM joi javA. mAna : potAnI prazaMsA thAya tevuM bolavuM, icchavuM banyuM che ? bIjAne apamAna dIdhuM che? - vinayamAM kaMI khAmI AvI che? vagere vyavahAra ane paramArthe lakSa rAkhI vicAravuM. (8) mAyA : koIne chetaravA mATe vartavuM paDayuM che? uparathI rAjI rAkhI, svArtha sAdhavAnuM kaMI pravartana thayuM che? koIne bhoLavI, lobha Adi vadhAryo che? (9) lobhaH parigrahamAM prApta vastumAM mamatA che ane lobhamAM navI icchAo vastu meLavavAnI karI hoya, te tapAsI javI. (10) rAga : jenA jenA pratye rAga che, temAM vRddhi thAya che? ochuM thaI zake tema che? potAne gamatI cIjo maLe, tyAre paramArtha cUkI javAya che? rAga ocho karavo che, evo lakSa rahe che? vagere vicAravuM. (11) daiSa paNa tema ja. (12) kalaha thAya tevuM kaMI banyuM che? (13) abhyAkhyAna koine ALa caDhAvavA jevuM vartana Aje thayuM che? Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (402) (14) paizunya koinI niMdA, tenI gerahAjarImAM thai che? (15) rati-arati bhAvo divasamAM kevA, kyAM kyAM thAya che? (16) paraparivAda : bIjAnuM halakuM bolavuM ke niMdA thai che? (17) mAyAmRSAvAda : mAyAthI jUThuM bolavuM thayuM che? (18) mithyAtvazalya : AtmAne viparItapaNe mAnI levA jevuM ke kusaMgathI mArI dharmazraddhA ghaTe, tevuM Aje kaMI banyuM che? anyadharmInA yoge thayelI vAta, vicArI javI. A pramANe pravRttio upara dRSTi pheravI javAthI, pApa thayuM hoya to praznAttApa karavAthI, AvatI kAle te bAbatanI kALajI rAkhI vartavAno upayoga rahe. (bo-3, pR.650, AMka 768). jIvahiMsA D bhAjInA mULamAM jIva hoya che; pAMdaDAmAM paNa dareka pAMdaDe jIva hoya che; bIjamAM paNa judA-judA jIva hoya che. pAMdaDAne Azare keTalIka jIvAta rahe che. dhovAthI paNa dUra thavI muzkela evI jIvAta keTalIka bhAjImAM hoya che. baTATA, mULA, sUraNa vagere je, jamInamAM kaMdarUpe thAya che, temAM anaMta jIvo hoya che. phUlamAM paNa judA-judA jIva hoya che. phUlanA rasamAM madhanA jevo doSa gaNAya. sIMga vagere pholIne zAka kare to ema ne ema lAkyA karatAM zuddha gaNAya. kAkaDI ane rIMgaNAM ghaNA doSanAM kAraNa che. tame jaNAvelI cIjo doSavALI che. mAtra tAjI chAza ke dahIM tevAM nathI, eTale emAM jIvahiMsA nathI paNa vizeSa pramANamAM hoya to UMgha, pramAda vadhAranAra manAya che. A vAta jANI potAnI anukULatA, zakti vicArI doSothI bane teTaluM dUra rahevuM ane na bane te pratye Asakti nahIM rAkhatAM, tevI zakti prApta thaye te doSothI dUra thavuM che, evI bhAvanA kartavya chejI. (bo-3, pR.590, AMka 668) pANI jenI kAyA che evA, TIpAthI ghaNA nAnA zarIravALA jIvonA samUharUpa, pANI che. munio ThaMDA pANIno sparza paNa jANI joIne karatA nathI, kAraNa ke zarIranI garamIthI paNa temanA prANa chUTI jAya che. pANInI aMdara porA vagere jIvo hAlatAM-cAlatAM paNa hoya che ane vanaspatikAyanA paNa asaMkhya jIvo eka TIpAmAM hoya che. tethI munio garama kareluM pANI maLe to pIvA vagere mATe vApare che. jenAthI tema na maLI zake ane hiMsAthI bacavuM hoya te gRhastho pANI gALIne vApare che; be ghaDIthI vadhAre vAra gALeluM pANI paDI rahyuM hoya to pharI gALIne pIe che. jaLAzayamAM nAhavA janAra paNa vicAravAna to vAsaNamAM gALIne kAMThe besIne nahAya paNa aMdara nadI vageremAM paDe nahIM. (bo-3, pR.589, AMka 668). Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (403) jIvarakSA praznaH sarva jIvanI rakSA karavI ema kahyuM che tyAM phUlanI pAMkhaDI paNa dubhAya to doSa che, to ApaNe kema hAra caDhAvAya che? uttara : "puSpapAMkhaDI jyAM dubhAya, jinavaranI tyAM nahIM AjJAya." e kaDImAM sarvamAnya dharma je dayA, tenuM varNana che. pUjA Adi viSe tyAM kaMI hA ke nA kahevAno Azaya nathI. jIva jyAM dubhAya tyAM pApa kahyuM che, te sAcuM che. jIvane dUbhavavA arthe koi hAra caDhAvatuM nathI. hAra caDhAvanArano uddeza bhakti karavAno che. bhakti karanAra tyAgI hoya te phUlathI pUjA na kare; eTale puSpa ke lIlotarI je AhAra ke mojazokha arthe vAparatA nathI tene phUlathI pUjA karavAnuM kahyuM nathI; paNa jene lIlotarIno tyAga nathI, zAka vageremAM phalevara, kobI vagere vApare che, aMboDAmAM puSpa pahere che, phUlanI pathArImAM je jIvo sUe che, tevA jIvone potAnA mojazokha ochA karI bhagavAnane arthe phUlanA je hAra karI caDhAve che, tene te phUlanA nimitte paramakRpALudeva bhagavAna pratye ullAsabhAva thAya che. te ghaNuM puNya bAMdhavAnuM kAraNa thAya che; alpa pApa ane ghaNA puNyanI te pravRtti che, eTale jJAnIoe tene niSedhI nathI, nA pADI nathI. pApa mAtrano tyAga karavAno bhagavAnano upadeza che chatAM ApaNe rAMdhavuM paDe che, khAMDavuM paDe che, daLavuM paDe che ke pANI vAparavuM paDe che; temAM ghaNuM pApa to thAya che ane te to dharmanAM kAma nathI, dehanAM kAma che chatAM te pApa ochAM karavAnuM mana thatuM nathI ane bhagavAnane phUla kema caDhAve che evo vicAra Uge che, te mAtra kuLasaMskAra TUMDhiyAnA hovAthI thAya che. teno khulAso na thAya tyAM sudhI manamAM khaTakyA kare, tethI pUchayuM te sAruM karyuM che. sAdhune vAMdavA DhuMDhiyA jAya che, tyAM sudhI javAmAM ghaNAM jaMtuo mare che kAraNa ke sAdhunI peThe jIva bacAvIne zrAvako vartatA nathI; chatAM sAdhunAM darzanathI ghaNo puNyalAbha thaze, mokSamArga maLaze evI AzAthI pApano bhaya tyAgI, vizeSa lAbhanI prApti sthAnakavAsI paNa kare che. sthAnaka baMdhAvavAmAM keTalI badhI hiMsA thAya? topaNa sAdhuo teno upayoga kare te puNyakAraka che ema gaNIne makAna baMdhAve che, paNa parigrahano tyAga karyo hoya te tevuM makAna na baMdhAve. tema lIlotarInA tyAgI puSpa Adi sAvadya hiMsA jemAM thAya tevI cIjothI pUjA na kare. UnuM pANI vApare te bhagavAnanI pUjA ThaMDe pANIe na kare. tevI ja paddhati puSpa-pUjAnI che. sAdhuo kAcA pANIne aDatA paNa nathI, paNa nadI UtaravAno prasaMga Ave tyAre pApanuM kAraNa che chatAM vizeSa lAbhane kAraNe sAdhuone nadI page cAlIne oLaMgavAnI bhagavAne AjJA ApI che. jethI ApaNA AtmAnuM hita vizeSa thatuM hoya tyAM alpa doSo thavAno saMbhava hoya tyAM paNa kALajIpUrvaka dayAbhAva dilamAM rAkhI pravartavAnuM bhagavAne kahyuM che. (bI-3, pR.646, AMka 767) "satya zIla ne saghaLAM dAna, dayA hoIne rahyAM pramANa; dayA nahIM to e nahi eka, vinA sUrya kiraNa nahi dekha.'' Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404) pArzvanAtha bhagavAne sApane bacAvyo hato. "enA karma pramANe thaze.' ema karyuM nahotuM. karmano hisAba moTo che. sArA bhAva thAya to sAruM phaLa maLe, pApabhAva kare to khoTuM phaLa maLe. (bo-1, pR.163, AMka 33) yatnA | mokSamALAmAM 27mA pAThamAM yatnA viSe vistArapUrvaka jaNAveluM che. TUMkamAM, dharma ane vyavahAranI kriyAo karatAM pApa na thAya, tevI kALajI rAkhIne pravartavuM, te yatnA kahevAya che. (1) cAlatAM joIne paga mUkavo, jarUra vinA nakAmuM pharaphara na karavuM. jIvonI hiMsA na thAya, evI bhagavAnanI AjJA che, te pramANe lakSa rAkhI cAlavuM, te iryAsamiti kahevAya che. (2) te ja prakAre bhagavAne kahyuM che te lakSa rAkhI, pApakArI vacano na bolAya tema vartavuM, te bhASAsamiti che. (3) bhojanamAM paNa pApa-pravRtti TALI, bhagavAnanI AjJAmAM pravartavuM, tene eSaNAsamiti kahe che. (4) vastu letAM-mUkatAM paNa AjJA pramANe vartavuM, tene AdAnanikSepasamiti kahe che. (5) maLamUtrano tyAga karatAM paNa jIvahiMsA na thAya, tevo lakSa rAkhavA bhagavAne jaNAvyuM che, tema pravartavuM te pAriThAvaNiyAsamiti (pratiSThApanA) kahevAya che. e pAMca prakAranI pravRttimAM, badhAM kAma, lagabhaga AvI jAya che. e badhI kriyA karatAM jIvahiMsA na thAya, tevo upadeza bhagavAne Apelo che, te lakSamAM rAkhIne vartavuM, tene yatnA kahe che. dRSTAMta tarIke cUlAmAM lAkaDAM mUkatAM pahelAM, khaMkharIne mUkIe to kIDI, udhai Adi jIvo baLI na jAya; pANI gALavAnuM kapaDuM, kANuM ke bahu pahoLA chidrovALuM na hoya to tenI pAra thaIne porA vagere mATalAmAM na jAya; ekavaDuM garaNuM hoya, tene badale moTuM rAkhyuM hoya to bevaDuM karI gALavAthI, pANInI zuddhi rahe ane jaMtuo pAra na jAya; tethI vALA vagere rogo paNa na thAya ane jIvahiMsAnuM pApa na lAge. anAjamAM rahelA sUkSma jIvajaMtuonI apUrNa tapAsa, eThA vAsaNa rAtre rahevA dIdhAM hoya, oraDA vagere svaccha na rAkhyA hoya, AMgaNAmAM pANI DhoLavuM, pATalA vagara dhagadhagatI thALI nIce mUkavI, ityAdi kriyAo ayatnAthI thAya che; ane kALajI rAkhI hoya to svacchatA, ArogyatA Adi suMdara phaLa prApta thAya ane dharmanuM ArAdhana paNa thAya. (bo-3, pR.648, AMka 767) D Ape svacchatA mATe phinAila vAparavA viSe prazna karyo che; te viSe eTaluM ja jaNAvavuM pUratuM che ke ApaNe ApaNA dehanI jyAM sudhI kALajI rAkhIe chIe, tyAM sudhI bIjAnA deha pratye bedarakAra rahevuM ghaTatuM nathI; eTale banatI kALajI rAkhIne kapaDAM, khATalA ke oraDInI dararoja saMbhALa rAkhI mAMkaDa, cAMcaDa pakaDAya teTalA pakaDI, nAkhI devA ane svaccha jagA karIne, pharI utpanna na thAya, te mATe phinAila chAMTo ane svacchatA sAcavo to yatnApUrvaka kriyA karI kahevAya; paNa najare mAMkaDa, cAMcaDa dekhI, teno nAza karavA, tenA upara davA chAMTavI e to aghaTita lAge che. dayA ane sahanazIlatA, khamI khUMdavuM e guNo AtmArthIne bahu jarUranA che, mokSamArgamAM madada kare che. mATe jeTalo teno vizeSa abhyAsa thAya, teTaluM hita thaze. (bo-3, pR.91, AMka 82) Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (405) vrataniyama je kaMI vrataniyama pALIe chIe, te AtmArthe karIe chIe, e bhAva bhulAvo na joie. (bo-3, pR.109, AMka 101). jJAnInI AjJA viSe, varte te sukhI thAya; mokSamArgamAM te Take, e ja acUka upAya. bhAva poSavA, kRDha karavA ane pAtratA pAmavA mATe vrataniyama AtmArthe kartavya chejI. (bI-3, pR.164, AMka 167) T sAta vyasanano vizeSa vicAra jIvane jAgaze tyAre koI paNa vyasana haze te jIvane khUMcaze; teno tyAga karavA tatpara thaze tathA navA vyasanano to prasaMga paNa nahIM rahe. UMDA UtarI jJAnIpuruSanAM vacanono vicAra karI, A AtmAne anaMta baMdhanathI choDAvavA jAgrata rahevAnI jarUra chejI. evI aMtaradayA jAgavA, AvA tyAga karavAnA chejI. (bI-3, pR.613, AMka 710) vrataniyama badhuM karavAnuM che, paNa nizraya cUkyo to kaMI na thAya, saMsArano saMsAra rahe. paheluM pApathI chUTavuM ane zubhamArgamAM rahevuM. pApanA vikalpo chUTI jAya, te mATe vrataniyama karavAnAM kahyAM che, paNa pAchuM emAM ja rahevAnuM nathI. jJAnamAM vRtti rAkhavAnI che; ane jyAre saMpUrNa dazA thAya tyAre pote ja paramAtmA thAya che. (bo-1, pR.288, AMka 37) T pApanA vikalpo rokavA vrata karavAnAM che. samabhAva rahe to suvrata che. vratAdi karavAM te AtmAne arthe karavAM, lokone dekhADavA na karavA. upavAsa kare to mAre AtmAne arthe karavo che, evo lakSa jIvane raheto nathI. bIjA divaso karatAM upavAsane divase juduM paDavuM joIe. te pramANe jIva judo paDato nathI. eka na khAya eTaluM ja. e jANe ke huM dharma karuM chuM, vrata karuM chuM ane cittavRtti to kyAMya hoya che. potAnI vRttio jIvane chetare che. eka vastu choDe to bIjI vastu vadhAre khAya. sadghato jIva karato hoya to tenI asara bIjA upara paNa paDe che. sArI vastuno badhAya Adara kare. krodhathI, mAnathI, mAyAthI, lobhathI vrata karavAM, te badhAM heya che, choDavA yogya che. (bo-1, pR.245, AMka 137) zalya, jhera ke sarpa sama, duHkha ghaNuM de kAma; kAma - kAmanA rAkhatA, durgati vare akAma. baLI maravuM te sAruM, sAruM pavitra mota; vrata khaMDI zuM jIvavuM? Dagale pagale mota. pa.pU. prabhuzrIjI vAraMvAra cetAvatA ke A jagata ThagAruM pATaNa che. temAM ahIM na ThagAyo to thoDe Adhe jaIne paNa ThagAI javAya tevuM che. mATe tethI bItA rahevuM, cetatA rahevuM. gAMDA thaine pharavuM paNa jagatanI mohinImAM laMpaTa na banavuM. Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 teozrI te viSe eka dRSTAMta ApatA ke eka garIba vANiyo dUra deza kamAvA gayo. ghaNI kamANI karI, pAMca ratno kharIdI, tene gopavI, potAne deza pAcho vaLato hato. tyAM rastAmAM ekalA ThagonI ja vastIvALuM gAma AvyuM. teNe vicAryuM ke kamAyA, te na kamAyA jevuM thai jaze mATe yukti karIne gAma vaTAvI javuM joie. tethI teNe te ratno eka patharA nIce dATI, nizAnI rAkhI, phATelAM-tUTelAM kapaDAM paherI gAMDAnI mAphaka gAmamAM ema bolato-bolato pharavA lAgyo ke 'ratnavANiyo jAya che, A ratnavANiyo jAya che.' tene pakaDI lokoe nAgo karI tapAsyo paNa kaMi maLyuM nahIM. te to ghaNI vAra ema ne ema bolato pharavA lAgyo. tethI lokoe dhAryuM ke e to gAMDiyo koi Avyo che; eTale ene koi pajavatuM nahIM, bhAva paNa pUchatuM nahIM. pachI te pelAM ratno lai tevA ja veSe tevuM ja bolato-bolato gAma pAra thai cAlI nIkaLyo. pachI vana AvyuM, tyAM pANI maLe nahIM. tene tarasa khUba lAgelI, prANa nIkaLI jAya evuM thayuM paNa zuM kare ? AgaLa jatAM eka gaMdhAtI talAvaDI AvI. thoDuM pANI, temAM sukAtAM-sukAtAM rahyuM hatuM. te pANI paNa gALIne, AMkho mIMcI teNe pIdhuM to jIvato rahyo ane gharabhego thayo. tema jIvane A jagatanI musApharImAM satpuruSanA yoge vrata Adi ratnonI prApti thai hoya, te lUMTAi na jAya tenI kALajI rAkhavI. khAvA-pIvAnI sagavaDa ke rasa tarapha lakSa nahIM rAkhatAM, jIvatAM rahevAya ane bhakti thAya tema kartavya chejI. zarUAtamAM te agharuM lAge che; paNa paramagurune Azare AMkho mIMcI, kaThaNa lAge topaNa saMyamamAM vRtti rAkhIne, jIva jo ATalo bhava dharma ArAdhI leze to tenAM phaLa amRta jevAM AgaLa jaNAze ane mokSamArge sukhe-sukhe vahI anaMta sukhano svAmI jIva banaze. mATe gabharAyA vinA vairAgya-upazama niraMtara hdayamAM jAgrata rahe tema vartavA yogya chejI. nAhiMmata nahIM thatAM, hiMmata rAkhI, zUravIrapaNuM dAkhavI, mokSamArga sAdhavA namra bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.725, AMka 884) prazna : ApaNe ekAsaNuM, upavAsa, vrataniyama je je karavAM hoya, te bhagavAnane pUchIne karavAM ? pUjyazrI : hA, 'gaLAC thampo gaLANa tavo | tame je sukha jANyuM che, anubhavo cho, te sukha prApta karavA tamArI AjJAthI A niyama vagere karuM chuM, ema citrapaTa AgaLa bhAva karI, karavuM. jJAnInI AjJA oLaMgIne kaMi karavuM nathI. jJAnI pratyakSa hoya to pUchIne kare ane pratyakSa na hoya to emanA citrapaTa AgaLa jai, A pratyakSa ja che ema jANI, he bhagavAna ! ApanI AjJAthI A karuM chuM, ema bhAvanA karI vrataniyama vagere karavAM. (bo-1, pR.351, AMka 54) 2 niyama karatAM pahelAM vRtti baLavAna karavAno abhyAsa kartavya che. abhyAsa thayA pachI niyama paramakRpALudevanI sAkSIe levo ghaTe chejI. abhyAsane mATe eka divasa ke rAtri athavA amuka prahara paNa rAkhI zakAya. potAnI zakti uparAMta niyama na levo ane jeTalI zakti hoya tenI vRddhi thatI rahe, tevo puruSArtha karavo. mokSamALAmAM 'jitendriyatA' ane 'pratyAkhyAna' nAmanA be pATha che. te lakSa rAkhIne vAMcavAthI mArgadarzakarUpa thAya tevA che. (bo-3, pR.662, AMka 790) Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (407 je vrata dRDhapaNe pALI zakAya te levuM ane je pALI na joyuM hoya te thoDo vakhata pALI joI, ema lAge ke have sArI rIte prasanna manathI pALI zakAze, te vrata paramakRpALudevanI sAkSIe levuM ghaTe chejI. ekAsaNAM eka divasane AMtare tame karatA ho ane tamane lAgatuM hoya ke eka varSa sudhI thai zakaze topaNa tenI hamaNAM utAvaLa karI bAra mAsanuM vrata nahIM letAM, cAra mAsanuM ke hoLI sudhInuM levA bhalAmaNa chejI, pachI ThIka lAge to vadhAravuM; kAraNa ke temAM azakti AdinA kAraNe pachI ArtadhyAna thavAno saMbhava jANI, utAvaLa karI lAMbI muddata na rAkhavA lakhyuM che. pharI te mudata pUrI thaye, utsAha cAlu rahe to pharI be-cAra mAsanuM vrata levuM; vaLI te muddata pUrI thatAM, pharIthI yogya lAge teTalI mudatanuM levuM, paNa ekadama lAMbI mudatanuM vrata laI lIdhA pachI azakti, vyAdhi ke bIjA kAraNe toDavuM paDe te ThIka nathI. rAtribhojana, kaMdamULa, lIlotarI vagereno je pramANe tame dhAryo che, te pramANe tyAga karavAmAM pratibaMdha nathI; tathA nityaniyamamAM zrI Atmasiddhi, AlocanAdi je bhAvapUrvaka thaI zake teTaluM lAge, teno niyama laI levAmAM bAdhA nathIjI. dharmakArya bane teTaluM bhAvapUrvaka karavAthI ja lAbha che, veTha jevuM thAya te ThIka nathI. anukULa dravya, kSetra, kALa, bhAva vicArI bane tevo satsaMgayoga meLavI, muzkelI veThIne paNa AtmahitanuM kArya karyuM haze, te ja sAthe Avaze. dhana-dhAnya mATe keTalI tanatoDa mahenata karIe chIe? paNa te to badhuM zarIrane arthe che ane ahIM paDI rahenAra che. mATe AtmA je zAzvata padArtha ane ApaNuM kharuM dhana che, tenI saMbhALa rAkhazojI. (bo-3, pR.435, AMka 454) T bIDI, cA vagere lakhyuM che tenA tyAgano, pahelAM abhyAsa na karyo hoya to bAra mahinA sudhI sAthe-lanuM vrata levA yogya nathI. thoDA mahinA abhyAsa karIne pachI yogya lAge teTalI mudatanuM lezo. keTalAka niyama laIne, pachI mAthuM duHkhe, jhADo na Utare evA bahAnAthI niyama toDI nAkhe che; mATe A lakhyuM che. pahelA e viSe niyama lIdho hoya ane barAbara paLyo hoya to pachI bAra mahinA mATe levAmAM vAMdho nathI. lIdhelA niyamamAM zithilatA na thAya, athavA ekane badale bIjuM na pese te lakSa rAkhavA vinaMtI che. vRtti bIjethI rokAya ane AtmahitamAM vizeSa avakAza maLe tathA AtmahitanI vastu sukharUpa lAge tevo uddeza AvA niyamono che, te lakSa rAkhavA vinaMtI che. ekAsaNA vagere avakAzanA vakhatamAM vizeSa dharmadhyAna thAya, te lakSa rAkhazojI. dhana karatAM jJAnano lakSa vizeSa rahe tema pravartavA bhalAmaNa chejI. je kaMI karavuM te AtmArthe karavA yogya che, teTalo lakSa na cukAya to vrataniyama vizeSa phaLadAyI thAya che). (bI-3, pR.28, AMka 734) A jIva ne A deha evo, bheda jo bhAsyo nahIM, pacakhANa kIdhAM tyAM sudhI, mokSArtha te bhAkhyAM nahIM; e pAMcame aMge kahyo, upadeza kevaLa nirmaLo, jinavara kahe che jJAna tene, sarva bhavo sAMbhaLo.'' bIDI tathA cA eka varSa mATe nahIM pIvAno niyama levA tamArI bhAvanA che, to paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa namaskAra karI vratanI bhAvanA karI lezojI. Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (408) vrataniyama levAM sahelAM che, pALavAM teTalAM sahelAM nathI. e tamArA ja gAmanA eka bhAInA dAkhalA uparathI samajAya tema che; tethI ja tamane utAvaLa karIne niyama levA karatAM prathama pALI joi, pachI niyama levA jaNAvyuM hatuM. kadI vyAdhi AdinA prasaMge doSa lAgI jAya topaNa kAyara thaine vrata tajI devA yogya nathI. have to mArAthI na paLe, vrata tUTI gayuM to tUTI gayuM, have zuM bane? ema karIne hiMmata hArI javA jevuM nathI. bAra mAsano niyama lIdho to bAra mAsa pUrA akhaMDita pALavAnI kALajI rAkhavI ghaTe. jyArathI tUTe tyArathI bAra mAsa akhaMDita pALI levA. eka vAra vacana ApyuM hoya te, jema prANa jatAM paNa satyavAdI jana toDatA nathI; tema dharmAtmA jIvoe paNa niyama saMgurunI sAkSIe lIdho, te laukika janonAM vacana karatAM paNa vadhAre durlabha che jANI, te niSphaLa na thAya tevI kALajI rAkhI, pALavA mATe puruSArtha parAyaNa thavAnI jarUra chejI. (bI-3, pR.297, AMka 286) hAla mALA pheravavAno vakhata maLe tema na hoya to traNa pATha roja bhakti karavAno niyama lezo topaNa harakata nathI. ekadama utAvaLa karI vadhAre niyamo levA ane pachI mane vakhata maLato nathI, mArAthI have nityaniyama nathI banato, ema karavAno vakhata na Ave; mATe prathama potAnI zakti pramANe niyama levA. niyama lIdhA pachI prANatyAga jevA prasaMge paNa cUkavuM nahIM. (bo-3, pR.694, AMka 834) | tame saTTAnI bAdhAnI mAgaNI karI che, te vAMcI prasannatA thaI chejI. joke sAta vyasanamAM ja eka rIte tenI bAdhA to AvI jAya che; chatAM tamArA manamAM ema rahe che ke tenI bAdhA nathI lIdhI ane have levI che, to te paNa yogya chejI; paNa paramakRpALudevanI sAkSIe je koi niyama rAkhIe, te prANa jAya paNa tyAga karavA yogya nathI ja, evI taiyArI thaye, levA yogya chejI. vyavahAramAM koInI sAthe bolIthI baMdhAI gayA ane pachI ghaNuM nukasAna veThavuM paDatuM hoya topaNa AbarUnI khAtara, boleluM, sajjano pALe che; to jene AdhAre ApaNe mokSa meLavavo che, evA paramakRpALudevanI sAkSIe koI niyama laIe to tenI AjJArUpa te bAdhA zirasAvaMgha gaNI, pAchuM pagaluM bharavAno vicAra jIvanaparyata karavo ghaTato nathI. tevI draDhatA hAla ApaNAmAM na lAgatI hoya to cha mAsa, bAra mAsa karI joyuM ke mana draDha rahe che ke nahIM. niyama na lIdho hoya chatAM manamAM niyama lIdho che ema vicArI, ekAda varSa potAnI vRDhatAnI parIkSA karI joi, pachI niyama levAno vicAra rAkhavo hoya to te paNa suvicAra che; ane jo aMtarathI AtmA baLapUrvaka nirNaya jaNAve to hAla paNa paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa, tame jaNAvyuM che tema, saTTAno tyAga karavAno niyama lai levAmAM pratibaMdha nathIjI. (bI-3, pR.491, AMka pa26) | ApanA baMne patromAM bhAI ...nI jijJAsA vardhamAna thatI jaNAvI che tathA cothA vratanuM pacakhANa levA tenI bhAvanA Apa jaNAvo cho, te jotAM koI saMskArI jIva lAge che. paramakRpALudeva pratye tene parama pUjya buddhi Upaje te arthe "AtmajJAna pAmavA te puruSanuM avalaMbana A kALamAM avazyanuM che, te avalaMbana huM chuM to meM AtmArtha tyAgyo.' e bhAvArthano pa.u.5.pU. prabhuzrIjI uparano patrAMka 719 vAMcI saMbhaLAvI, naroDA gAmane pavitra karanAra e puruSanI prathama Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 409) pratIti karAvI, tenuM zaraNa grahaNa karavA prathama yogyatA pUratAM sAta vyasanano tyAga ane pAMca udbara phaLa ane banI zake to madha, mAkhaNano tyAga (davAmAM chUTa rAkhavA icche to tema) karAvI, vIsa doharA ane kSamApanAno pATha tathA yamaniyama, vAMcavA ke roja bhaNavA bhAra daIne jaNAvazo. bane to mukhapATha paNa karI le. durlabha evo manuSyadeha paNa pUrve anaMta vAra prApta thayA chatAM kaMI paNa saphaLapaNuM thayuM nahIM.' patrAMka 692 vAraMvAra temane vaMcAvazo - saMbhaLAvazojI. chellA bhAganI vadhAre smRti rahe tema karazo ane cothuM vrata hamaNAM cha mAsa rAkhe to ThIka lAge che. temanAM patnI tathA temanI anumatithI bAra mAsano Agraha dekhA to tema karavuM, paNa vrata laI bhAge nahIM te vistArathI samajAvavAnI jarUra che. letAM utAvaLa karavAnI jarUra nathI ane kALa Ave to jAvajIva che ja. (bI-3, pR.106, AMka 98) |Ape praznarUpe pUchayuM che ke viSayanAM nimitto vadhArI karma khape ke kema? ema pUchI nizcaya karelAnAM, mULa khotaravA jevuM karyuM che. eka vAra nizcaya pratijJArUpe karyo hoya to tene puSTi maLe tevI vicAraNA karavI ghaTe che. pratijJA lIdhA pahelAM sarva prakAre vicAra karI, pUchI, nirNaya karI, pratijJA levI ghaTe che; nahIM to manamAM paraNyA ane manamAM rAMDayA' jevo ghATa bane che; ane pratijJAthI manane draDha karavA jatAM nirbaLa banAvavAno upAya thAya che. pacakhANanuM svarUpa jANyA vinA, jIve "yamaniyamamAM jaNAvyA pramANe anaMta sAdhana karyA tathApi janmamaraNa na TaLyAM to have zuM karavuM te vicAravA, puruSArtha vadhAravA roja e troTaka chaMda bolAya chejI. potAnI pAse je mUDI hoya tene, jema be jaNane pUchI sAro AsAmI hoya tene dhIre che, tema jIvanarUpI mUDI kema vAparavI, tene mATe paNa moTApuruSo, dharma ArAdhatA hoya tevAne pUchI, potAnI zakti, vaya ane vikAro tapAsI, potAthI upADI zakAya tevo dharmabhAra upADavo ghaTe chejI. "bhAI, ATaluM tAre avazya karavA jevuM che." (84) te vicArI, vartavA yogya che. (bI-3, pR.2para, AMka 246) 2 AjJA-ArAdhanayogya thavA mATe sadAcaraNa sevavAnI jarUra che. te na hoya to badhuM nakAmA jevuM che. mATe prathama sAta vyasananA tyAganI jarUra che tathA pAMca abhakSya phaLa tathA madha, mAkhaNa tyAgavA yogya che. sAta vyasana : (1) jugAra : lobha mahA kharAba che. jo te chUTe to ghaNo ja lAbha thAya ema che. ekadama paisAdAra thaI javAnI kAmanAo karI saTTA, loTarI vagere karavAM nahIM. (2-3) mAMsa-dArU tyAgavA yogya che. (4) corI corI karIne turata paisA Ave te sAruM lAge che, paNa jenuM pariNAma kharAba Ave te duHkhadAyaka che ema samajI, koine pUchayA sivAya zAka jevI vastu paNa na levI. lAkha rUpiyAnI kiMmatI cIja rastAmAM paDI hoya, te paNa levI nahIM. "e tyAgavA siddhAMta ke pazrAduHkha te sukha nahIM.' jenuM pariNAma duHkhadAyaka che, te kAma kadI karavuM nahIM, ema paramakRpALudeve kahyuM che. (5) zikAra : koI paNa jIvane irAdApUrvaka mAravo nahIM. ghaNA mANasone evI Teva hoya che ke mAMkaDa, macchara, cAMcaDa vagerene IrAdApUrvaka mArI nAkhe che, paNa tema karavuM nahIM. cUlo saLagAvatAM paNa lAkaDAM khaMkherIne nAkhavAM, jethI Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) jIva hoya te marI jAya nahIM. jU-lIkha mAravI nahIM. (6-7) parastrI ane vezyAgamana : A vyasanothI A loka ane paraloka baMne bagaDe che, mATe temanuM sevana karavuM nahIM. lokomAM paNa te nigha che, mATe teno tyAga karavo. (bo-1, pR.9) T kSaNe-kSaNe maraNanI smRti karatA rahevAthI vairAgyajyoti jAgrata rahe ane pApamAM vRtti jatI aTake. mATe paramakRpALudeve jaNAvelo je mArga, tene viSna karanAra sAta vyasana che tenI jeNe, te sAcA deva samakSa pratijJA, hAtha joDI namaskAra karIne lIdhI che teNe to manathI paNa te vyasanamAM vRtti na jAya eTalo Akaro AcAra rAkhavo ghaTe chejI; kAraNa ke karma to manamAM bhAvane laIne baMdhAya che. jo mana mAnI jAya ke nItino mArga jo huM cUkIza to dharmano lAbha to mane kadI maLanAra nathI, to pApathI aTake. dharmano pAyo nIti che, tethI ja sAta vyasanano tyAga, maMtra letAM pahelAM levAno hoya che, te lakSamAM rAkhI AtmAnI saMpatti vyartha vikalpomAM khovAI na jAya, te mATe te mana upara maraNanA vicAranI cokI besADavAnI che. AvatI kAle maravAnuM nakkI ja hoya to Aje ApaNe pApanA kAmamAM paga na mUkIe; tema vAraMvAra maraNano vicAra Ave to mana anItinA ghATa ghaDavAnuM, pApamAM pravartavAnuM mAMDI vALe. mATe jarUra, nirAza nahIM thatAM, roja, puruSArtha upara jaNAvyo che te zarU karavA bhalAmaNa chejI, (bI-3, pR.669, AMka 801) 0 pU. ...nI bhAvanA sasAdhana mATe thaI che to temane jaNAvazo ke 5.3.5.pU. prabhuzrIjIe jaNAvyuM che ke paramakRpALudevanI sAkSIe sAta vyasanano tyAga karavA yogya che. A sAte vyasana ke temAMthI jIvatAM sudhI tyAgI zakAya teTalAnI, paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa vinayapUrvaka pratijJA levA jaNAvazojI. sAta abhakSyamAMthI jeTalA sahelAithI jIvatAM sudhI tajI zakAya, tenI paNa samajaNa pADIne pratijJA levA jaNAvazojI. te sAta abhakSya : (1) vaDanA TeTA, (2) pIpaLanA TeTA, (3) pIpaLAnA TeTA, (4) umaraDA, (5) aMjIra, (6) madha ane (7) mAkhaNa. madha, mAkhaNanI davA mATe jarUra paDe tema temane jaNAya to davA sivAya svAda karavA na vAparavA niyama levo hoya to paNa levAya. (bI-3, pR.217, AMka 215) D prazna : sAta abhakSyano tyAga zA mATe kahyo che? pUjyazrI : jIvane tethI pApa baMdhAya che. anAdikALathI jIva pApa karato Avyo che. e khAya to ghaNuM pApa thAya che; ane na khAya to enA vinA cAle evuM che. tethI chUTe to bhakti thAya. tethI jIva AgaLa vadhe che. svAdano jaya karavAno che. mAkhaNane mAMsano aticAra kahyo che. e khAtA-khAtAM pachI mAMsAhArI thaI jAya. sAta vyasana ane abhakSyanA tyAgamAM pAMca aNuvrata AvI jAya che. vicAra kare to samajAya evuM che. (bo-1, pR.272, AMka 8) Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (411) M tamArA kArDathI tamArI zarIra-saMpatti kSINa thatI jANI. dharmapremane laIne kheda sahita vairAgyanuM kAraNa banyuM chejI; paNa tamArA bhAvo mahArogathI paNa dabAya tevA nathI ema jANI, saMtoSa thayo chejI. tame gai vakhate AvyA tyAre tattvajJAna letA gayA ho to temAM chelle pAne tamane lakhI ApyuM haze. te nityaniyamAdi akSarazaH prANa Take tyAM sudhI nahIM cUkavA bhalAmaNa chejI. temAM sAta abhakSyanA tyAga viSe lakhI ApyuM hoya te pharI vAMcI jajo. jo sAte abhakSyano tyAga pratijJApUrvaka tame karyo hoya to tame pUchAvelI davAmAMthI koInuM sevana thaI zake tema nathI, ema gaNI saMtoSa rAkhI, bIjI bane te davAo karatA rahevA bhalAmaNa chejI. jo tame madha, mAkhaNamAMnI koI cIja davA mATe vAparavA chUTa rAkhI, pAMca ke cha cIjono tyAga karyo hoya, to jenI pratijJA nathI lIdhI te vastu vAparavAmAM pratibaMdha nathI; ane tema ja hoya to dahIMmAMthI saMcA ke valoNI dvArA valovI tAjuM mAkhaNa davA ke khorAka tarIke vAparI zakAze. be ghaDInI aMdara eTale aDatAlIsa miniTa pahelAM vAparI levuM. tethI vizeSa rAkhI mUkavuM nahIM. pachI aneka jaMtuothI UbharAtuM, mAMsatulya tene zAstramAM varNavyuM chejI, bajAramAM maLatAM DabA vagere to kadI vAparavA yogya nathI. prazna pratijJAno che. nirdoSa vastu paNa nahIM vAparavAno niyama lIdhA pachI, jo davA mATe paNa vApare to pratijJAbhaMgano moTo doSa lAge che. vyavahAramAM vacana ApeluM sajjana pALe che to sadguru sAkSIe lIdhelo niyama prANa jatAM paNa toDavo ghaTe nahIM. dharma arthe bahAM prANanejI, - chAMDe, paNa nahIM dharma, prANa arthe saMkaTa paDejha, juo e draSTino marma." tame mAkhaNa nahIM khAvAnI pratijJA jo na lIdhI hoya, to upara jaNAvyA pramANe tAjuM mAkhaNa levAmAM doSa nathI; te lakSamAM rAkhavA bhalAmaNa chejI; ane pratijJA lIdhI hoya to mAkhaNa kaMI jIvananI vRddhi karI zake tema nathI. AyuSya bAMdheluM che, tethI vadhAravA koI davA ke DokTara samartha nathI, evo dRDha vizvAsa rAkhI, pratijJArUpa dharma maraNaparyata TakAvavA bhalAmaNa chejI. (bI-3, pR.371, AMka 376). ghInI bAbatamAM tame mUMjhAo cho, ema patrathI jANyuM tame je niyama lIdho che te mAkhaNanA rUpamAM te na khAvuM evo che. paraMtu vicAravAna jIva pApathI Darato rahe che kAraNa ke je je karIzuM te ApaNe bhogavavuM paDaze; tethI jeTaluM nirdoSa jIvana bane teTaluM kartavya che. ApaNI ja AMkha sAme sAta-sAta divasanuM mAkhaNa tAvI, ghI thatuM jovAmAM Ave to jarUra jIvone UkaLatA joi ApaNuM dila dubhAyA vinA na rahe. teno upAya tamArA hAthamAM che. tame vyavasthA karI, jo koI mANasa dvArA te ja divasanA mAkhaNanuM ghI karAvI lAvo, to koI nA nahIM kahe, ke tame lUkhuM khAo to parANe tamane mAkhaNanuM ghI nahIM khavaDAve. jeTalI tamArAmAM dayAnI lAgaNI khIlI hoya, te pramANe suvyavasthA karazo to sarvanI dayALu vRttine saMtoSa thAya, tevuM tame karyuM gaNAze. kAM to dUdhanuM dahIM ghera karI zakAya ane ghIne badale dahIM vAparavAthI paNa calAvI levAya athavA dahIMnuM ghI ghera karI zakAya. te na banI zake tevuM lAgatuM nathI, paNa jIve te mana upara nathI lIdhuM; paNa badhA kare tema karavuM, evI ghareDamAM cAlyA karavuM che ane moTI-moTI vAto ja karavI che, te be na bane. bane teTaluM karI chUTavAno vicAra haze to sAruM banaze ja. Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 kasoTInA vakhatamAM jIva baLa nahIM kare to dayAnI vRtti buThThI thai jAya, emAM navAi nathI; ane sAttvika vicArone badale bAhya mAhAtmyamAM jIvanI vRtti rokAi rahe tevuM banavA yogya chejI. (bo-3, pR.689, AMka 828) tame madhanI davA pUratI chUTa rAkhavA patramAM lakho cho, paNa sAta abhakSyamAM vadhAremAM vadhAre pApavALuM e madha chejI. madhamAkhI phUla uparathI rasa cUsI, madhapUDAmAM jai pUMThathI chere che eTale madha e mAkhInI viSTArUpa che. temAM niraMtara viSTAnI peThe jIvo utpanna thayA kare che. eka TIpuM madha cAkhe tene sAta gAma bALatAM jeTalAM mANasa, bALaka, pazu, jaMtuo marI jAya tethI vadhAre pApa lAge che; eTale tamane vicAra karavA A lakhyuM che. tamArI hiMmata hAle jIvanaparyaMta tyAgavAnI na cAlatI hoya to thoDe-thoDe be-pAMca varSanA tyAgano akhataro karI, pachI hiMmata Ave tyAre jiMdagIparyaMta choDavuM hoya topaNa banI zake. khAMDanI cAsaNI madhane badale vaparAya che ane lagabhaga sarakho ja guNa kare che. tamArAthI na ja paLI zake tema lAgatuM hoya to, Agraha kare che mATe parANe niyama levo paDaze ema na dhArazo, hiMmata rahetI hoya to AtmAne madhatyAgathI ghaNA pApanA bojAmAMthI bacAvI zakAya, eTalA mATe lakhyuM che. (bo-3, pR.693, AMka 834) D banatAM sudhI davAmAM paNa madha vAparavuM nahIM. jo evI davA levI paDe to madhane badale cAsaNImAM, goLamAM, patAsAmAM lai zakAya che. (bo-1 pR. 47, AMka 21) D pUrve pApa karelAM, tene lIdhe mAMdagI Ave che ane pharI madha khAine pApa kare to vadhAre mAMdagI AgalA bhavamAM Ave, mATe madhano tyAga na karyo hoya to AjathI tyAga karavo ghaTe chejI. tame madhano tyAga na karyo hoya ane deha sAcavavAnI lAlasAmAM madha lezo topaNa pApa to jarUra thaze. evuM pApa karavAnI AjJA hoya nahIM. mATe AtmAnI dayA lAvI goLa, cAsaNI vagere madha vinA je anupAna vaidya jaNAve, temAM davA levI. madhathI ja maTe evo niyama nathI. mATe maMtramAM citta rAkhI, duHkha AvI paDayuM hoya te sahana karavuM, gabharAvuM nahIM. ApaNAM karelAM ApaNe bhogavavAM paDe che. mATe pApamAM mana na jAya ane paramakRpALu zrImad rAjacaMdrane zaraNe bhakti thAya, ema puruSArtha kartavya chejI. (bo-3, pR.711, AMka 859) davAmAM zuM Ave che vagere, mane pUchavAnI jarUra nathI. sAta vyasana ane sAta abhakSya cIjono tame niyama lIdho che. temAMnI koi cIja Ave che ke nahIM, te davA ApanAra pAsethI khAtarI karI levI. dA.ta. koi goLIo vaidya Apato hoya to madhamAM goLIo vALelI che ke kema ? ema sabhyatAthI pUchI levuM ke 'madha huM vAparato nathI to tevI cIjo davAmAM hoya to mane te maherabAnI karIne Apazo nahIM.' Ama kahI zakAya. (bo-3, pR.47, AMka 414) Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (413 madha, bicArA ajJAnI loko davAmAM khAya che ane tethI bahu karma baMdhAya che. mAne ke enAthI roga maTaze, paNa UlaTo roga vadhe che tenuM dhyAna nathI. jeTalI yogyatA ochI haze, teTaluM rakhaDavuM paDaze. (bo-1, pR.41, AMka 13) I pU. ....ne jaNAvavAnuM ke sAta vyasana, sAta abhakSyanA tyAgamAMthI tame jeTalA niyama lIdhA haze, te tamArA tattvajJAnane chelle pAne lakhI ApelA haze. yAda na hoya, ane tattvajJAna paNa pAse sacavAI rahyuM na hoya to pU. .... sAthe vAtacIta karI, sAta vyasana ane sAta abhakSyamAMthI keTalI cIjano AjathI AkhI jiMdagIparyaMta tyAga thaI zakaze te nakkI karI, bIjA koi niyamanI (brahmacarya AdinI) bhAvanA hoya, te viSe paNa TakI rahe teTalI muddatano, vicAra karI niyama levo hoya to lakhazojI. A to dravyatyAganI vAta karI, te vADarUpa che. pAparUpa pazune dUra rAkhavA pUratI che. dharmadhyAna thavA arthe pa.pU. prabhuzrIjIe jaNAvela traNa pATha - "he prabhu! he prabhu !''nA vIsa doharA, 'yamaniyamanI ATha kaDI, kSamApanAno pATha - e nityaniyama paramakRpALudevanI sAkSIe lIdho che, te niyama jANIjoine toDavo ghaTato nathI. mukhapATha bolatAM pUruM dhyAna na rahe to, tattvajJAnamAM joine paNa pA kalAka jeTalo vakhata temAM gALavo ghaTe chejI. niyama laIne toDe to mAnasika nirbaLatAnuM te kAraNa che. manobaLa vadhAravuM ghaTe, tene badale maMda thavAnuM te kAraNa chejI. ApaNI kalpanAe bIjAmAM mana rokAtuM hoya topaNa traNa pATha to jarUra roja karavA yogya che ane maMtranI mALA paNa niyamita gaNavI. potAnI zakti pramANe mALAno niyama rAkhavo, paNa eka mALA to ochAmAM ochI rAkhavI ghaTe. mALA vinA paNa smaraNamAM bane teTaluM citta rAkhavAthI dharmadhyAna thAya che. je AjJA maLI che, tene AdhAre je puruSArtha thAya che, te dharmadhyAnanuM kAraNa chejI, (bo-3, pR.528, AMka 577) pacakhANa saMbaMdhI Apa baMne bhAioe darzAvyuM che, tenA uttaramAM parama dayALu bhAvadayAsAgara prabhuzrIjIe jaNAvyuM che ke paramotkRSTa upakArI devAdhideva paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdradevanA citrapaTa sanmukha UbhA rahIne, je pramANe pacakhANa levA dhAryuM hoya te manamAM ciMtavI, traNa vAra namaskAra karI, AjJA laI lezo eTale bhAvapacakhANa tamAre thayuM. jeTalA vakhata sudhInuM ane jeTalI vastuonuM jema levuM hoya te kAgaLa ke noTamAM noMdhI rAkhazo ane upayogapUrvaka pALazojI. Indriyo jItavA, Atmahita karavA pacakhANa karuM chuM; ema vicArI halakA, najIvA, azubha vicArone manamAM praveza thavA devAnI manAI karavI ane mana je duricchA kare tenI sAme paDavuM. tene vaza thavuM nahIM, paNa manane vaza karavA prayatna karavo, puruSArtha karavo. (bI-3, pR.43, AMka 30) 0 tyAga-vairAgyanA niyama, koI levAnI vRtti thAya to potAthI sahelAithI banI zake ane teno bhaMga thavAno saMbhava na dekhAya tevA niyamo paramakRpALudevanI AjJAthI levAmAM harakata nathIjI. AtmAne baMdhanathI mukta karavA have puruSArtha karavo che, te sadvicArathI bane che. (bI-3, pR.234, AMka 229) Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (414) 0 rAtribhojana bane tyAM sudhI tajavA yogya che. mAMdagIne kAraNe tevI chUTa rAkhI hoya to tema vartavAmAM bAdha nathIjI. anAhArI padanI (siddhapadanI) bhAvanA arthe e rAtribhojanatyAvrata kartavya che. (bI-3, pR.536, AMka 585) D kArataka suda pAMcama jJAnapaMcamI gaNAya che. te divasa mATe pa.pU. prabhuzrIjIe eka vakhata badhAne kaheluM : " "A vrata jabaruM che. varSamAM eka vakhata upavAsa karavAno che. jene jiMdagI sudhI e vrata levuM hoya te UbhA thAo." te sAMbhaLI ghaNAkharAe yathAzakti e vrata lIdhuM hatuM. te smRtimAM AvyAthI Apane jaNAvyuM che. te divase jevuM bane tevuM tapa, AtmArthe karavA yogya chejI. paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa namaskAra karI vratanI bhAvanA karavI hoya, temaNe kartavya chejI. (bI-3, pR.05, AMka 698) brahmacarya, prabhu-bhakti kara, krodhAdikane TALa; vItarAga AjJA paLe, to tapa zuddha nihALa. jema khAdhAno niyama karIe chIe tema kaSAyano paNa niyama zakti vicArIne karavo ke Aje krodha koInA upara na thAya tema vartavuM. pachI game tevo prasaMga AvI paDe topaNa potAnA bhAva bagADavA nahIM. ema karatAM-karatAM krodha ocho saheje thAya che, ema jaNAya tyAre krodha ane mAna e baMneno niyama rakhAya. game te vakhANe ke game tevuM rUpa hoya ke tapa thatuM hoya ke sArI samajaNa hoya, dharmanuM kAma thatuM hoya topaNa abhimAna thaI na jAya tevI vRttio upara cokI rAkhatAM zIkhavAnuM che. pachI mAyA, pachI lobha ema kaSAyo ochA karavA. pAMca indriyonA viSayomAM moha ocho karavo. rAga-dveSa ghaTADavAnI jJAnI puruSonI AjJA che, te jeTalI paLe, teTalo dharma thayo samajavA yogya che. jeTaluM je divase bane ema lAge, teno niyama roja citrapaTa samakSa vinayapUrvaka namaskAra karI levo ane kALajIpUrvaka te niyama pALavo. ekAsaNuM, upavAsa, be vakhata ja AhAra levo ke krodha Adi na karavA viSe je karavuM yogya lAge ane paLe ema jaNAya, te AtmArthe A comAsAmAM karavAmAM harakata nathI. karelA niyamamAM bhUla thAya to pazrAttApa karI, kSamApanAno pATha bolI, pharI bhUla na thAya tevI kALajI rAkhavI ghaTe che. (bo-3, pR.132, AMka 132) I jevI rIte comAsAmAM mAre amuka vrataniyama pALavAM evA bhAva karIe chIe, te ja pramANe potAnI zakti vicArI krodha, mAna, mAyA, lobha, ALasa, pramAda ochA karavAno nizcaya paNa karavo ghaTe chejI. bahAranA niyamo, pApathI ApaNane bacAve che ane puNya bAMdhavAnuM kAraNa thAya che, tema potAnA doSo dekhIne doSo TALavAnA niyamathI AtmA pavitra thAya che ane samakitanuM kAraNa thAya che; tenuM phaLa mokSa Ave chejI. te samajavA A lakhavuM thayuM chete vicArI, te dizAmAM paNa puruSArtha karatA rahevA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.781, AMka 997) D yathAzakti parigrahathI chUTA thavA ke kaMI maryAdA karavA je niyama tame sarva mumukSubhAIo samakSa lIdho che, te ThIka karyuM che. devuM karIne, dhananA lobhe dhIradhAra nahIM karavI ane dhanane lobhe jamIna navI kharIdavI nahIM - A baMne niyamo tRSNAne amuka hadamAM rAkhavA pUratA sArA che. Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (415 lobha jeTale aMze chUTaze teTalI tRSNA ghaTaze to janmamaraNa paNa teTalAM ochAM thaze. mATe vicAravAna jIvo vrata keTaluM nAnuM-moTuM che te tarapha dRSTi nathI karatA, paNa janmamaraNathI chUTavAnI bhAvanA keTalI prabaLa che te tarapha dRSTi rAkhe che. je, janmamaraNathI chUTavAnI bhAvanAnI vRddhi karI, tene amalamAM mUkavA bane teTaluM alpa paNa vrata AdarI, tene jIvanA jokhame paNa pALavAmAM makkama rahe, tene te manobaLa mokSanI najIka lai jAya che. paranA saMgathI paravRttimAM pravRtti thAya che. te nimitta AtmAne ahitakArI jANI, jo vrata aMgIkAra karyuM to tenI asara AtmAmAM UMDI thAya che. lokone jaNAvavA ke rUDuM dekhADavA nahIM, paNa AtmAne akalyANakArI bAbatanI vRddhi mATe aTakAvavI che; ane jema navI jamIna vagere para thatI mamatA ghaTADavA vrata lIdhuM, tema ja hAla je jamIna Adi parigraha che te paNa AtmAne hitakArI nathI, paraMtu kuTuMbakAja nibhAvavA temAM pravartavuM paDe che; paNa AtmAnuM kalyANa karavAno amUlya bhava te temAM ne temAM vahyo na jAya, mATe vartamAnamAM parigraharUpe je je parapadArthono saMga che, tenI mAre mamatA tajavA ja yogya che, ema vAraMvAra bhAvanA vardhamAna karI, manuSyabhavane saphaLa karavA satsaMga Adi sAdhanono yoga vizeSa banI Ave tema kALajIpUrvaka pravartavA puruSArtha kartavya che. (bI-3, pR.95, AMka 88) "niyamathI kareluM kAma tvarAthI thAya che, dhArelI siddhi Ape che; AnaMdanA kAraNarUpa thai paDe che." (21-11) "AjJAmAM amuka vakhata levo e kaMI samaja paDatI nathI' ema kahyuM, tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke jyAre ApaNane ekAda kalAka ke amuka vakhata taddana nivRtti che ema samajAya, tyAre vakhatanI maryAdA saMbaMdhI paNa, AjJA letI vakhate manamAM nirNaya karI zakAya ke kalAka sudhI mAre AtmA sivAyanI bIjI koI pravRttimAM paDavuM nathI. tevo niyama lIdhA pachI koI mitra Adi AvI caDhe to kApalImAM lakhI rAkhyuM hoya ke amuka ATalA vAgyA pachI bIjA sAthe vAtacIta karavAno mAre niyama che, te batAvI dIdhAthI te paNa samajI jAya eTale kAM to teTalo TAima rAha joI bese ke tene phAve tema kare. A badhuM svataMtra jIvanane aMge che. tenI utAvaLa karavA jevuM nathI, paNa tema karavAthI patrane mathALe je vAkya lakhyuM che, te pramANe ghaNo lAbha thAya che. (bI-3, pR.407, AMka 414). "dharma arthe ihAM prANanejI, - chAMDe, paNa nahi dharma, prANa arthe saMkaTa paDeche, juo e dRSTino marma." A uttama AcaraNa gaNAya chejI. satya vacana mATe harizcaMdra AdinAM vakhANa te arthe thAya chejI; chatAM badhAnI tevI zakti hotI nathI. dharmarAjA jevAne paNa mizravacana bolavAno prasaMga Avelo, chatAM nyAyanI koTie te Apaddharma nahIM paNa kaMI aMze doSa ja gaNAya che. dharmane to dharma ja rAkhavo yogya che. Apaddharma gaNI, tenI kakSA sarakhI gaNavA yogya nathI. dharmanuM pAlana yathAzakti thAya te lakSa rAkhI jJAnIpuruSoe, "dharmano bhaMga nathI karavo' eTalo lakSa jyAM sudhI che, tyAM sudhI te jIvane ArAdhaka kahyo che ane thayela ke thatA doSane anAcArarUpa na kahetAM aticArarUpa kahela che; eTale niyama tUTe nahIM paNa doSayukta paLAya che, ema kahyuM che. Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (41 mAMsanA vyasanano tyAga karavArUpa tame pratijJA lIdhI che. muzkelInA prasaMgamAM mAMsa nahIM paNa mAMsanI koTimAM gaNAtuM koDa nAmanI mAchalInuM tela tame vAparo cho; te paNa paradezanA nivAsa pUratuM ja; tamAre niyama nathI pALavo evI buddhi nathI; te telanuM paNa vyasana paDI jAya ane pachIthI zarIra jADuM rAkhavA teno upayoga ahIM AvIne paNa cAlu rAkhavArUpa vyasana sevavuM nathI ema jyAM sudhI tame mAno cho, tyAM sudhI pratijJAno spaSTa bhaMga nathI. bhAva pratijJA pALavAnA che, te vyasananA tyAgano upAya che tyAM sudhI pataMganI dorI tamArA hAthamAM che. bhale pataMga dUra AkAzamAM ho paNa tame tene hastagata karI zako ema cho. vyasananI parAdhInatA tamane potAnA sakaMjAmAM sajjaDa karI zake tema nathI; chatAM doSa te doSa che ane mAMsAhAranA doSarUpa karma baMdhAya che. pratijJAbhaMganA doSarUpa karma tamane pUrNapaNe lAgatuM nathI, aMze lAge che. A vAta vAraMvAra patra vAMcIne vicArazo to tamane spaSTa samajAya tevI tamArI vicAradazA che. jeTalA aMze AtmA doSita che, teTalA aMze kheda ane udAsabhAva, te tela pratye bhajavA ghaTe che. davAnI peThe vAparI, jarUra paDye, pahelI take, te tajI devAnI tatparatA AtmAmAM jAgrata rAkhavAnI jarUra che. mAMsa ke tevA telamAM pratyeka avasthAmAM anaMta jIvo utpanna thayA kare che. teno vadha pApI peTa pUravA karavo paDe che, e kheda bhulAvo na joie. (bo-3, pR.635, AMka 750) tame kevuM vrata lIdhuM che, mAMdagI prasaMganI chUTa rAkhI che ke kema, te mane khabara nathI; paNa chUTa rAkhI hoya to ThIka che, ane chUTa na rAkhI hoya ane pANI vAparyuM hoya to havethI jAgrata thai jai, je prakAre jevA bhAve vrata lIdhuM hatuM tevA ja bhAve, vedanAne nahIM gaNatAM, pALavA bhalAmaNa chejI. pazu jevAM paNa lIdheluM vrata pALe che, to ApaNe to jarUra pALavuM. bhUlyA tyAMthI phe2 gaNo, paDayA tyAMthI UbhA thai jAo. pANI kaMi AyuSya vadhAranAra nathI. eka vakhata ja maraNa AvavAnuM che, tenAthI DaryA vinA 'vrata e ja kharuM jIvana che' ema jANI, baLa rAkhI pALazo to kalyANa chejI. 'dharma arthe ihAM prANanejI, - chAMDe, paNa nahIM dharma; prANa arthe saMkaTa paDe jI, juo e dRSTino marma'' ema roja bolIe chIe. te pALavAno have kasoTIno vakhata Avyo che tyAre pAchI pAnI karavI nahIM. jo maMdavADanI chUTa rAkhI hoya to maMdavADa cAle tyAM sudhI pANI vAparavA harakata nathI. yAda na hoya to baLa karI, pratijJAne prANa gaNavA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.388, AMka 394) hAthInA be dAMta sama, sajjananA gaNa bola; vacana dai varte nahIM, te taraNAne tola. Apano patra maLyo. tyAMnI muzkelIonI hakIkata lakhI te jANI. hiMmata hAravI nahIM. lIdheluM vrata bane teTalI dharmabhAvanA ane cIvaTa, dAjha rAkhI pALavuM ghaTe che. A jIve pa2vaze ghaNAM duHkha veThayAM che; paNa svavaze, samabhAva arthe dharmabuddhie veThaze tyAre ja kalyANa thavA yogya che. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (417) rezaniMganA kAyadAne aMge ghI jevI vastu ghaTADavI paDe; paNa pApanuM kAraNa samajAyuM hoya, chatAM kaMdamULa vAparavAnI vRtti rahe te, paDatI muzkelIone lakSamAM lIdhI chatAM mumukSutAnI - dharmabhAvanAnI khAmI, parabhavamAM zI vale thaze evA vicAranI khAmI - TUMkAmAM anArya asaranI mUcha samajAya che. pApamAM pravartavAnA anArya vicArane uttejana kema apAya ? AvI rIte ja kaMI puruSArtha karI UMce AvI, parvata parathI paDatuM mUke ema karI, jIva anaMtakALathI rajhaLato Avyo che. temAM navAI jevuM nathI. navAI jevuM to tevA prasaMgothI bacI javAya te che. eka mokSagAmI puruSanI, jJAnI puruSe kahelI kathA sAMbhaLI, lIdhelAM vratathI paDI gayA ho to UbhA thavAne baLa meLavavA arthe, pravezikAmAMthI pATha 44-45-46 (rAtribhojanatyAga viSe kathA) vAMcavA tathA tene zraddhApUrvaka vicArI AtmahitamAM tatpara thavA bhalAmaNa che. A TUMkI vAtamAM ghaNuM rahasya che. eka paNa jJAnInI AjJA, jo maratAM sudhI Teka rAkhI pALe to tenA bhavacakranA AMTA TaLI jAya che. jANe, A patra maLe tyArathI, pharI AjJA maLI che ema mAnI, tUTeluM vrata sAMdhI lai, TakAvI rAkhavA bhalAmaNa chejI. zAka vinA khAvuM paDe ke potAne hAthe rasoI karavI paDe to temAM harakata nathI; paNa pApanAM phaLa bUrAM che ane AjJAbhaMga e moTuM pApa che; mATe pApathI DaratA rahI, sadgurunI AjJA e ja taravAno upAya che, mATe mAre have prANa jAya paNa te tajavI nathI, evI dRDhatA maraNAMta sudhI TakAvI, paramakRpALudeva pratye parama prema vadhato jAya tema vartavA, vAMcavAnuM vicAravA, bhAvanA karavA vinaMtI che. (bo-3, pR.428, AMka 441) | je niyamo maMtra letI vakhate lIdhA che, te kaDakAithI pALazo. bIjA paNa sadAcAra bane teTalA sevazo. indriyono jaya karavAno abhyAsa karI, sattAstra haMmezAM vicArazo to ghaNo lAbha thazejI. (bo-3, pR.794, AMka 1019) lIdhA pramANe Teka rAkhI pALavA khAsa bhalAmaNa che. temAM bhUla na thAya teTalI kALajI rAkhatA rahezo. vrata na pALe to je pApanI pravRtti kare tenuM phaLa bhogavavuM paDe; ane vrata laine toDe to pApanuM phaLa tathA vrata toDayAnuM phaLa ema bevaDuM pApa bhogavavuM paDe. mATe vrata letAM bahu vicAra karIne vrata levuM ane lIdhA pachI temAM doSa AvavA na devA ke bArIo na kholavI; paNa prANa jAya to javA devA, paNa vrata toDavuM nahIM. ATalI zakti jaNAya to ja paramakRpALudevane namaskAra karI vrata lezo, te cetAvavA mATe lakhyuM che. na lezo ema kahevuM nathI, paNa je karavuM te sAruM karavuM. ullAsa, vratanI muddata pUrI thatAM sudhI TakI rahe, te arthe bhakti, vAMcana, smaraNamaMtra vageremAM bhAvapUrvaka khAsa vartavA bhalAmaNa chejI, (bo-3, pR.338, AMka 341) |koI vAte mUMjhAvA jevuM nathI. potAnI zakti hoya te pramANe dharmakriyAnuM ArAdhana karavuM. na banI zake tenI bhAvanA rAkhavI, paNa niyama lIdhA hoya tenuM pAlana to bahu ja vRDhatAthI kartavya chejI, thoDA niyama levAya to thoDA levA, paNa pALatI vakhate bArIo zodhavI nahIM. jagata to svapna jevuM che. jyAM sudhI dharma ArAdhavAnI sAmagrI manuSyabhavanI pahoMce che, tyAM sudhI thAya teTaluM baLa karI levuM ghaTe che. (bI-3, pR.597, AMka 681) Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (418) moharAjAne satya pratye dveSa che, tethI je satya mArge pravartavA Ubho thayo, tene dabAvI devAnI tenI koziza hoya che. tethI je je jIvo sapuruSane Azraye kaMI paNa vrataniyama pALatA hoya, temaNe bahu cetIne A kALamAM cAlavA jevuM che. kyAre acAnaka te moharAjA dabAvI de ane teno sevaka banAvI de te cokkasa nathI, mATe satsaMgarUpI thANAthI dUra vicaratA mumukSue bahu saMbhALa rAkhI pravartavAnuM che; ane rAtadivasa dharmadhyAna arthe bhAvanA karatA rahevAnI jarUra che. mATe ThagArA pATaNamAM vicaratAM ThagAI na javAya, te mATe bahu sAvacetIthI vartavA bhalAmaNa chejI. (bI-3, pR. 151, AMka 151). pU. ....ne patra lakho to nityaniyama tarIke visa doharA, kSamApanAno pATha, maMtrasmaraNa Adi je samAgame jaNAvyuM hoya te kALajI rAkhI, AtmAnI nokarI bharavA karyA kare ema jaNAvazojI. atyAre je sukharUpa jaNAya che, te dharmanuM phaLa che. te bhogavatAM saddharmanI vRddhi pAme ane bhulAI jAya nahIM, te lakSa mumukSujIve avazya smaraNamAM rAkhavA yogya chejI. (bo-3, pR.61, AMka 49) hAla je satyAgrahanI laDAimAM hajAro loko dezanI nirdhanatA ane parAdhInatA dUra karavA mathe che, te joine paNa ApaNAmAM paramArthaarthe zUrAtana caDhavA yogya che. eka bhavanA alpa lAbha arthe ATaluM badhuM sahana karavA te taiyAra thAya che, to jene bhavobhavanAM duHkha dUra karI, sadgurunI zItaLa karuNAdraSTine Azare mokSamArgamAM AgaLa vadhavuM che, tene aTakAvI zakanAra koNa che? mRtyunA mukhamAM Ubhelo paNa nirbhayapaNe kahI zake ke mane mArI mAnyatAmAMthI caLAvavA ke vratamAMthI DagAvavA koI samartha nathI. have ATalA bhavamAM to kAyaratA nahIM ja karuM, moharUpI julamI rAjAnI sevA karIne, bhavobhavathI huM anaMta duHkha veThato Avyo chuM; paNa koI sAcA puruSanA samAgama, tenI apUrva vANI satsaMge sAMbhaLI che ane mohanI ThagAI jANI che, tyArathI have moha uparathI moha UThIMgayo che. te have mAthuM jAya, paNa koi paNa lAlaca ke maraNAMta trAsane prasaMge paNa du:khanI khANane sukharUpa to nahIM ja mAnuM. AvI draDhatA rageraga AEyamAM utArI devA yogya che. jema kSatriyo sAme moDhe chAtI para ghA jhIle, paNa koI kALe pITha pheravI doDI jato nathI, tevI rIte sapuruSanA Azrito saMsArane zaraNe ke mohane zaraNe kadI jatA nathI. te mohane mArI nAkhavAno ja lAga zodhyA kare che. bAhubaLIjIe mUThI ugAmI te ugAmI tathA rAmanuM bANa je chUTayuM te chUTayuM, te kadI niSphaLa na jAya ema kahevAya che; tema puruSanI sAkSIe je vrata AdarI, mohanI sAthe laDAi mAMDI che, temAMthI pAchuM pagaluM to kAyara ja bhare, sAco kSatriya to AgaLa ja vadhyA kare. have to mohane marye ja chUTako che; paNa moha to mahA kapaTI che ane sadAya jIvane pADI devAno lAga zodhyA ja kare che. vRttionI chetarAmaNImAM phasAI javuM paNa na ghaTe, ke puruSanI sAkSIe vrata lIdhuM che, have ApaNe zo Dara che? ema jo baphamamAM rahe ane mohanAM nimittomAM jo jAgrata jIva na rahe to moTA munione paNa teNe gabaDAvI pADyA che, zreNIe caDhelAne paNa narakamAM nAkhyA che. tethI kusaMga, kukathA ane aniyamita AhAravihAra tathA pratibaMdhothI cetatA rahI "bhakti zUravIranI sAcI, lIdhA pachI kema mUke pAchI' evI Teka sahita vartI, AtmavIrya sadodita ujvaLa rAkhavuM. (bI-3, pR.65, AMka 53) Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19) T sAta vyasana tathA sAta abhakSya, temAMthI jeTalAno tyAga karyo hoya te deha jAya topaNa pALavo. kusaMgane yoge DhIluM mana na thaI jAya, lokone durAcAramAM vartatA dekhI tevAM khoTAM AcaraNa karavAnuM mana na thAya, te sAcavavuM. (bI-3, pR.350, AMka 351) |vrata - baTAkA, zakariyAM, sUraNa, ratALu, mULA, DuMgaLI, gAjara na khAvAnuM jIvatAM sudhI tame dhAryuM che tema pALajo ane ahIM AvavAnuM bane tyAre pratyAkhyAna eTale pacakhANa-niyama laI lejo. bhUla na thAya te khAsa sAcavavuM. tyAga karyA pachI te te vastuonI icchA na thAya ane zithilatA na AvI jAya te sAcavavAnuM che. jeTaluM bane teTaluM, thoDuM to thoDuM, paNa vRDhatAthI pALavuM. Teka pALe tene ghaNo lAbha thAya che ane toDe tene ghaNI hAni thAya che. eka AtmArtha sAdhavAnI bhAvanA, janmajarAmaraNano nAza karI, mokSanI abhilASA kartavya che. sAMsArika koI IcchA rAkhIne dharma ArAdhavA yogya nathI. paramakRpALudeva upara AsthA vadhe ane saMsAra sevavAnA bhAva moLA paDe e lakSa rAkhI, vairAgya-upazama vadhAravA yogya chejI. game tyAM beThAM rAga-dveSa mukAze tyAM mokSa thaze, e paramakRpALudevanuM vacana chejI. (bo-3, pR.7, AMka 64). | Ape rAtribhojana ane kaMdamULanA tyAganA vratamAM ajANatAM doSa lAgyAnuM jaNAvyuM. te mATe jaNAvavAnuM ke vrata levuM te koIne vacana ApIe te karatAM vadhAre javAbadArIvALuM gaNI, dRDhatApUrvaka pALavuM ghaTe che. bane to dararoja sAMje sUi jatAM pahelAM vicAra karI levo ke kaMI vratamAM doSa lAge tevuM Aje banyuM che ke nahIM; tathA gAma-paragAma jatAM pahelAM paNa vrata sacavAze ke nahIM, ke doSa lAgavAno saMbhava che ke kema, te paNa vicArI javuM ghaTe che; ane tenI kALajI rAkhI tevA prasaMgamAM vadhAre sAvaceta rahevuM joie. havethI tevA prasaMga na bane te mATe upara jaNAvelI kALajI avazya, dRDhatAthI rAkhavAno Teka rAkhazojI. maMdavADanA prasaMge davA vaidyanI cAlatI hoya tyAre carI pALavAmAM kALajI rAkhIe chIe - te to dehane mATe che, paNa tethI vizeSa kALajI vrata mATe rAkhavI ghaTe che; kAraNa ke manobaLa vadhavA mATe vrata lIdhAM che. e mATe vratanuM mAhAbhya vicArIne ane ApaNAM ahobhAgya ke puruSanI sAkSIe ApaNane vrata prApta thayuM che, mATe tenI AjJA mAre A bhavamAM ATalI to avazya uThAvavI ema vRDha nizcaya rAkhIne, lIdhelAM vratamAM bhUla na AvavA devI, e sarva mumukSu bhAIbahenonuM kartavya che. yogadRSTinI sakjhAya" ahIM roja bolAya che. temAM cothI draSTimAM hajI samakita prApta thayuM nathI paNa samakitanI sanmukha jIva che, tene keTalI dRDhatA dharmamAM hoya che, te viSe lakhyuM che : dharma arthe bahAM prANanejI, - chAMDe, paNa nahIM dharma; prANa arthe saMkaTa paDe che, juo e dRSTino marma." sarvane samajavA, vicAravA arthe A lakhyuM che, kAraNa ke e taraphanAM ghaNAM bhAibahenoe vrata lIdhAM che ane satsaMgano joga raheto nathI. temaNe vratanuM mAhAtma satsaMge sAMbhaLavA yogya che. sapuruSanA viyogamAM, jo teNe ApelI AjJA ke vrata, jIva dRDhatAthI pALe to avazya devagati pAme ane jANIjoine vratabhaMga kare to narake jAya, ema zAstramAM che te vicArazo. (bI-3, pR.93, AMka 85). Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (420) jeNe rAtre nahIM jamavuM evuM vrata lIdhuM che teNe prasAda paNa rAtre na levAya. upavAsane divase paNa na levAya. ekAsaNAmAM mAtra jamatI vakhate lai zakAya. chUTa rAkhI hoya to divase ThAreluM pANI laI zakAya. (bo-3, pR.618, AMka 717) 0 rAtre pANI pIvAnuM ochuM karI nAkhe to lAbha ghaNo thAya. ema karatAM-karatAM pANI rAtre na pIve to vizeSa lAbha che. rAtre pANI pIvuM, te lohI pIe tevuM che. cAle evuM hoya to rAtre pANI pIvuM nahIM. (bo-1, pR.28, AMka 34) 0 tamoe lIlotarInuM pacakhANa lIdhuM; temAM chUTa levAnuM jaNAvyuM to te yogya nathI. hAla to eka varasa sudhI barAbara lIdhA pramANe ja pALavuM. letI vakhata, pahelAM badho vicAra karI levAno hoya, pachI AvI vRttinI chetarAmaNI na cAle ane tema yogya nathI. mATe hAla to lIdhA pramANe ja pALazo. temAM chUTachATa have na cAle. AgaLa upara varasa pachI vAta; hamaNAM to te pramANe ja pALavuM yogya chejI. ekAda lIlotarI nahIM khavAya to marI javAya tema nathI. mANasanI kiMmata tenAM vacana upara che, te lakSamAM lezojI. (bo-3, pR.793, AMka 1018). D tame pacakhANa lIdheluM che ane azakti rahetI hovAthI upavAsa mahinAmAM eka karo cho, te na karavA vaidyanI salAha jaNAvI, zuM karavA yogya che ema puchAvyuM. tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke pratijJA lIdhelI pALatAM vighno Ave tyAM ja jIvane AgaLa vadhavAno mArga che. dehAdhyAsa choDavAnA puruSArtharUpa vrataniyamo che. chUTe dehAdhyAsa to, nahi kartA tuM karma; nahi bhoktA tuM tehano, e ja dharmano marma e ja dharmathI mokSa che, tuM cho mokSasvarUpa; anaMta darzana jJAna tuM, avyAbAdha svarUpa." azakti jaNAya che e kaMI moTuM vighna nathI, tema chatAM davA cAlu hoya ane eka divasa na levAthI ghaNA divasanI davAnI asara thayelI tUTaka thavAthI, davA niSphaLa thAya che ema vaidyanuM kahevuM thatuM hoya ane tethI tamane vikalpa rahyA karato hoya ke zarIramAM vRtti rahI, ArtadhyAna thavA tarapha valaNa thatuM hoya to te dUra karavA apavAdamArga jaNAvuM chuM. joke je bhAvathI niyama grahaNa karyo che tevA zUravIrapaNe cha mAsano niyama pUrNa thAya to nirbhayatA tarapha pagalAM bharyA gaNAya; AtmavIryanI vRddhinuM kAraNa che, paNa vRtti vratamAM TakatI na hoya to eka upavAsane badale be ekAzana karI zakAya che; eTale ajavALiyAmAM eka ane aMdhAriyAmAM eka, ema be ekAzana karavAthI eka upavAsa zAstrIya niyame karyo gaNAya. davA vagere jamatI ja vakhate levAnI hoya, te laI zakAya eTale tUTaka nahIM paDe ane dharmadhyAna mATe be divaso maLaze. eka vakhata khAI lIdhA pachI badho divasa lagabhaga dharmadhyAna arthe gALavo che, e lakSa raheze topaNa lAbhanuM kAraNa chejI. (bI-3, pR.461, AMka 483) D bAra mAsa mATe ekAsaNAnA tapanI tamArI bhAvanA jANI saMtoSa thayo chejI. pharI jANIjoIne doSa na thAya tema vRDha rahevA bhalAmaNa che). prANa jAya paNa vratamAM zithilatA na Ave tevI jenI acaLa Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 421 bhAvanA hoya, tene vratarUpe saMkalpa pariName che. anukULatA vakhate to niyama paLe, paNa pratikULatAmAM paNa baLa maLe, te arthe vratarUpa pacakhANa chejI. mATe havethI mana majabUta karI bAra mAsamAM eka paNa divasa vratabhaMgano vicAra sarakho na Ave tema vartazojI. (bo-3, pR.742, AMka 914) D niyama karyo hoya ane aticAra vagere doSa lAge to te mATe potAnA AtmAne niMdavo; paraMtu ema na thavuM joie ke doSa thaze to pharI te pramANe karI laizuM. ema thAya to bhulAvAmAM tyAMnuM tyAM rahevAya. niyama lIdho hoya temAM atikrama, vyatikrama, vagere doSo mATe vicAra karavo. sAmA jIvane paNa samajaNa pADavI jarUrI che. guru pAse doSanuM prAyazrita levuM, te garha kahevAya. guru pAse doSanuM prAyazcita levAthI niHzalya thavAya. (bo-1, pR.32, AMka 41) 7 zAstramAM (zrI gurutattvanirNayamAM) eka dRSTAMta che. tyAM aticArothI thatI hAninuM mahattva sUcavavA dRSTAMta dIdhuM che. eka mANase eraMDAnA choDanA lAkaDAMthI mAMDavo banAvyo. tenA upara kapaDuM pAtharI, tenA upara eka-be-traNa ema eka-eka rAinA dANA te nAkhye jAya che. A rAinA dANAthI mAMDavo paDe ja nahIM, ema mAnI te nAkhyuM jAya che; paNa maNa-be maNa vajana eraMDAnA polAM lAkaDAM sahana na karI zakyAM ane te eraMDAno maMDapa bhAMgI gayo. tema jeNe vrata lIdhAM hoya te ema dhAre, 'ATalAmAM zuM harakata thavAnI che ? mAre kyAM vrata toDavuM che ?' ema beda2kA2I vratanI rAkhI, aticAro uparA-uparI sevyA jAya, tenAM sarva vratane jokhama lAge che ane Akhare adhogatino rasto potAne hAthe ajANapaNe race che. (bo-3, pR.175, AMka 179) mAkhaNa-bhakSaNano doSa sevAyo che, te ThIka nathI thayuM. najIvuM jaNAtuM hoya paNa vrata lIdhA pachI vratabhaMga thAya, te moTo doSa gaNAya che. vyavahAramAM jema sArA mANasanA vacananI kiMmata hoya che, tema dharmamArgamAM paNa vrata e pratijJA che. tenuM pAlana custapaNe ka2vA cUkavuM nahIM. doSa pharIthI na thAya te lakSamAM rAkhI, atre ApanuM AvavuM thAya tyAre te thayelo doSa dUra karavA, prAyazcitanI mAgaNI karavAthI Apane upAya rUbarUmAM jaNAvavAnuM pa.pU. prabhuzrIjIe jaNAvyuM chejI. (bo-3, pR.60, AMka 48) " pU. ....nuM kArDa maLyuM. temAM eka ghUMTaDo pANI ajANatAM pivAi gayuM lakhe che, te ukALelA pANIne badale ThaMDuM pANI haze ema lAge che. havethI je niyama lIdho hoya teno vizeSa upayoga rAkhavA kALajI rAkhazojI, tathA paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa bhAvapUrvaka namaskAra karI, dhIme-dhImethI pazcAttApapUrvaka kSamApanAno pATha bolI javA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.603, AMka 693) D sAta vyasanano tyAga karyo che temAM saTTA paNa AvI jAya che, te lakSa rAkhI bhUla thaihoya to pharI tevI bhUla jIvanaparyaMta na thAya, tevI kALajI rAkhI vartazo to zAMti maLaze; nahIM to dhara baLatuM hoya ane ghAsatela chAMTe to te olavAya nahIM, tema jJAnInI AjJA upara paga dai vartIe ane zAMtine icchIe, te na banavA jevuM chejI. (bo-3, pR.790, AMka 1008) Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (422) paryuSaNa parvamAM atre ghaNA mumukSuo, gaMgAmAM snAna karI pavitra thAya tema tapa, japa, bhaktibhAva, prabhAvanA, dharmasneha, vinaya, pazcAttApa, prAyazrita AdithI maMda-kaSAyI banI, yathAzakti mahAna parvane Ujave che. eka mumukSubhAie badhI bharasabhAmAM UbhA thaI, pote pa.pU. prabhuzrIjI pAse saTTo nahIM karavAno niyama lIdhelo, chatAM saTTA karI, sarva milakata khoI, gharabhaMga thayA che teno pazcAttApa karI, pharI kadI saTTo nahIM karavAno niyama-nizraya karI, lIdheluM vrata temaNe tUTeluM anusaMdhAna karI joDI dIdhuM che. lakSmI khoine paNa zikhAmaNa laI pAchA vaLyA to temane dhanya che ! zrI rathanemi ane zrImatI rAjulanA prasaMgamAM, zrI uttarAdhyayanamAM, zrI rathaneminAM bhagavAne vakhANa karyA ke temaNe pharI cAritra laI mokSa sAdhyo. badhAne asara thAya tevo te prasaMga hato. te sahaja jANavA ane zikhAmaNa levA jaNAvyo chejI. hAryo jugArI bamaNuM rame ema lokomAM kahevAya che, tema A jIva anAdikALathI janmamaraNanI bAjI ramato Avyo che. ghaNI khoTa gai, pAmara thaI gayo che, karmano gulAma banI gayo che topaNa te bAjI pheMkI daI, have nathI ramavI ema A abhAgiyo jIva nizcaya karato nathI. "bhave kheda prANIdayA, tyAM AtmArtha nivAsa." ema AtmArthInA lakSaNamAM kahyuM che, chatAM A jIvane bhavano kheda pragaTayo nathI. (bI-3, pR.314, AMka 303) dhananI kALajI kevI rAkhIe chIe? koI AvIne kahe ke tamAre tyAM amuka mArA rUpiyA jamA che te lAvo, to teno vizvAsa rAkhI, ApaNe tarata cUkavI detA nathI ke te kahe che to lAvo ApI daie; paNa copaDo kADhe, tenuM khAtuM tapAse, vyAja vagere gaNe, eka paiso paNa AghopAcho nathI ema khAtarI thAya tyAre rakama cUkave che; tema vrata jeNe pALavuM che teNe to cokasAI karavI; nahIM to sahelo rasto svAda ocho karavo e che. A to sAmAnya vAta thaI, kAraNa ke koIne mATe dharma karavAno nathI. tala-talanAM lekhAM che. jevuM karaze tevuM pAmaze. (bI-3, pR.109, AMka 102) relave AdimAM madhya rAtri pachI bIjo divasa gaNAya che, tenuM draSTAMta AtmArthamAM na levuM. jethI vizeSa lAbha vratamAM thAya tevo lakSa rAkhavo. Avezane vaza na thavuM. tame bIjo divasa pALI lIdho che ane pazcAttApayukta pharI tema vartana na karavA zikhAmaNa lIdhI che, te pramANe lakSa rAkhavo - e ja kharuM prAyazcita chejI. tithine arthe vrataniyama pALavAnA nathI paNa AtmAnA hitane arthe vartavuM che, te cUkavuM nahIM. lIlotarIno niyama hoya to tevAM lIlAM maracAM na khAvAM, temAM dayAnI lAgaNI uparAMta zarIra-sukhAkArInI dRSTie paNa ThIka chejI. mATe tevuM na vAparavuM hitakArI chejI. ekAsaNA Adi, jIvane rasa Adi lubdhatA ochI karavA tathA dharmadhyAna arthe vakhata vizeSa maLe, te lakSa rAkhavA arthe chejI. Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 423 rUDhimAM taNAvuM nahIM paNa paramakRpALudevanAM vacanono vizeSa abhyAsa karavA, samajavA, dehAdhyAsa ocho karavA vrataniyama pALuM chuM ane samyakdarzana mane pragaTe tevI yogyatA Ave mATe A badhuM karuM chuM, * te bhulazo nahIM. (bo-3, pR.743, AMka 915) vraniyamo karatAM sazraddhAnI dRDhatA ane AtmAnuM oLakhANa thAya te arthe, dehAdhyAsa eTale deha te huM, dehane du:khe du:khI ane dehane sukhe sukhI mAnavAnI anAdinI bhrAMti che te TALavA smaraNa, bhajana Adi satsAdhanarUpa banato puruSArtha dareke kartavya chejI. (bo-3, pR.699, AMka 838) vrataniyamamAM taNAyA karatAM zraddhA dRDha karI AtmalAbha thAya tema karazo to ghAtiyAM karma maMda thatAM ghaNI nirjarA thaze. vrataniyamathI puNya baMdhAya te adhAtiyAM karmanI prakRtirUpa che. tevuM to jIve ghaNI vAra karyuM che paNa ghAtiyAM karmano kSaya ka2vA tIrthaMkara jevAe lakSa rAkhyo che; te jIva cUkI, gaNatarI thai zake tevI kriyAmAM rAcI, sAcI samajaNa karavAnuM cUke che, te lakSamAM lezo. (bo-3, pR.776, AMka 991) D karmabaMdha na thAya, tene mATe vicAra karavAno che ane te ja puruSArtha karavAno che. jene AtmAnI dayA jAgI che, tenuM jarUra kalyANa thaze. AtmAnI dayAmAM badhAM vrata-pacakhANa samAya che. (bo-1, pR.10, AMka 12) tapa D potAmAM tapavuM-TakavuM, te tapa che. jJAna-darzana-cAritramAM TakavuM, te tapa che. ''svarAja padavI svatapa AtmAno lakSa rAkhavo.'' (5-106) svarAjyarUpa AtmA che. svataparUpa AtmA che. AtmAnA svarUpamAM rahevuM, e ja kharo puruSArtha ane e ja tapa che. potAno mULa svabhAva kevo che ? teno lakSa rAkhavo. (bo-1, pR.248, AMka 140) D icchArodhana e tapa che. dehAdhyAsa choDavA mATe kAyakleza tapa karavAnuM che. AtmA na bhulAya, te mATe tapa che. sukhamAM jIva AtmAne bhUlI jAya che, tethI A tapa karavAnuM kahyuM che. AtmAnI zuddhi mATe tapa che. (bo-1, pR.243, AMka 134) Ape tapazcaryA saMbaMdhI pUchyuM. te saMbaMdhI jaNAvavAnuM ke icchAo rokavI tene kharuM tapa kahyuM che. (1) tenA eka prakAra tarIke eka divasa, be divasa Adi AhAranI icchA rokavI, te prathama bAhya tapa che. (2) khorAka roja letA hoie tethI pramANamAM eka, be ke aneka koLiyA ochA levAno (rasa paDe topaNa vizeSa AhAra lai na levAya te) niyama rAkhavo, te UNodarI nAmanuM bIjA prakAranuM tapa che. (3) vRttisaMkSepa eTale Aje amuka zAka ke gaLapaNa ke mIThuM ke phaLaphaLAdi nathI levAM, evI aMtaramAMthI saMyamanI bhAvanAthI vilAsavRtti rokavI, te trIjuM tapa. (4) rasaparityAga nAmanuM cothuM tapa che; temAM potAne priya lAgatI vastuono eka divasa, eka aThavADiyuM ke cAturmAsa Adi paryaMta tyAga karavo. temAM paNa paravastuno jIbha dvArA thato moha aTake che, tethI tapa che. Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (424 (5) kAyAne kaSTarUpa lAge tevA Asane amuka vakhata besI vAMcana, smaraNa Adi dharmadhyAnamAM citta rokavuM; ThaMDI, tApa Adi sahana karatAM zIkhavuM, te kAyakleza tapa che. (6) ekAMtamAM besavuM, sUvuM, vikAra thAya tevAM sthAnathI dUra rahevAno abhyAsa pADavo, te chaThThuM saMlInatA tapa che. bIjAM cha atyaMtara tapa che; eTale bIjAne, tapa kare che evuM jaNAya paNa nahIM. (1) prAyazcita - guru samIpe thayelA doSa jaNAvI, te batAve te zikSA grahaNa karI doSamukta thavuM te. emAM mAna-kaSAya Adino tyAga thAya che ane doSa karavAnI vRtti rokAya che. (2) vinaya karavAyogya mahApuruSono vinaya karavo. temAM paNa mAnanI vRtti rokAya che. (3) vaiyAvRtya eTale sevA karavAyogya saMtajanonI sevA karavI, te paNa tapa che. upavAsa Adi vaDe kAyA kRza karavA karatAM khAine sevA karanArane vadhAre lAbha zAstro varNave che, kAraNa ke kAyAnI saphaLatA temAM che. (4) svAdhyAya AtmAmAM satpuruSano bodha pariNAma pAme tevA vairAgya ane AtmArthasahita satpuruSanAM vacanane pratyakSa satpuruSatulya mAnI bahumAna-bhaktipUrvaka vAMcana, vicAra, carcA, mukhapATha kareluM vicArapUrvaka bolI javuM, smaraNa vagere svAdhyAya-tapa che. A kALamAM svAdhyAya-tapa saheluM, vizeSa phaLadAyI saMtoe gaNyuM che, zarIra kRza karavA karatAM; tethI AtmAnA doSo kRza thavAnuM kAraNa bane che. (5) dhyAna - ArtadhyAna, raudradhyAna tajIne, mokSamALAmAM dharmadhyAnanA traNa pATha lakhyA che te pramANe, dhyAnamAM vRtti rAkhavI te paNa pAMcamuM aMtartapa che. (6) kAyotsarga - dehathI huM bhinna chuM, jANanAra chuM, dehane thAya che te mane thatuM nathI ema vicArI dehaciMtA tajI, AtmArthe mahApuruSe kahelAM cha pada, maMtra Adi ke logDasa vageremAM manane lIna karavuM, te kAyotsarga nAmanuM chelluM ane atyaMta upayogI, samAdhimaraNanI taiyArIrUpa chaThThuM tapa che. temAM saMsAranI sarva vRttio rokAi, paramapuruSamAM ke tenAM vacanamAM vRtti rokAya che. (bo-3, pR.667, AMka 799) samyakdarzanasahita tapa saphaLa che. zarIra uparathI moha ocho thAya, te mATe tapa karavAnuM che. bhagavAne kahyuM che, tevuM tapa karavA jevuM che. koi vastu na icchavI, e tapa che. tapa eTale icchAno nirodha. jema mana mAne, jyAM jAya tyAM javA na devuM; kemake tethI saMsAra Ubho thAya che. vRtti upara saMyama karavAnI jarUra che. manathI tyAga karavo adharo che. je agharuM hoya, te ja karavuM che. kAmano nAza karavo hoya, to tapanI jarUra che. khUba khAvAthI nidrA bahu Ave. tapa kare to nidrA ochI thAya. zarI2ne vaza rAkhyuM hoya to ThaMDImAM, garamImAM badhe kAma Ape. tapamAM jIva svAdhIna che. dharmadhyAna jeTaluM karavuM hoya, teTaluM thAya. Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (425. tapamAM je duHkha Ave che, te jAya che. pApanuM phaLa duHkha che; te tapathI udayamAM jaladI Ave che. pahelAMthI duHkha sahana karavuM, jethI samAdhimaraNa thAya. mithyAtva hoya tyAM sudhI jIvane hitakArI hoya, te na game; Akhare jIvane tapa sukhakArI che. tapamAM AnaMda Ave che. AtmAnA dasa dharma che. ene lUMTI lenAra viSaya-kaSAya che. tapa AgaLa enuM baLa na cAle. zaktine gopavyA vagara svacchedarahita tapa karavuM. AjJA vagara kare to lAMghaNa kahevAya. tapathI indriyo vaza thAya. je tapa karavAthI roga thAya, indriyone hAni pahoMce, evuM tapa na karavuM. sarvasaMgaparityAga, e tapa che. bAhya-atyaMtara, e baMne prakAranA parigrahamAM mamatA nahIM, e tapa che. pariSaha jItavA, e tapa che. samabhAva rAkhavo, e tapa che. tapathI mokSe javAya che. tapathI nirjarA thAya che ane nirjarAthI mokSa najIka Ave che. (bo-1, pR.109, AMka 24) pAMce indriyo jIbhathI poSAya che. nIrasa bhojana kare to tapa thAya. rasane jIte te tapa che. e jIte to badhI indriyo vaza thAya. (bo-1, pR. 219, AMka 107) D prazna : khUba tapa kare to dehAdhyAsa chUTene? pUjyazrI : evuM kazuM ja nathI. dehAdhyAsa choDavA mATe kare, to dehAdhyAsa chUTe, AtmArthe tapa karuM chuM, ema lakSa hoya tyAM te tapa AtmArthanuM kAraNa thAya ane AtmArtha bhUlI jAya to mAnamAM taNAI jAya. A huM choDuM chuM tenA karatAM, mane vizeSa sukha maLaze ema jANIne ajJAnI tapa kare che. ghaNA sAdhuo thaIne samAjanI sevA karavA lAgI jAya che. lokone sAruM dekhADavA kare che. je karavAnuM che, te paDayuM rahe che. sAdhu thayA eTale badhuM thaI gayuM, ema thaI jAya che. pariNAma kevAM varte che, te lakSa rAkhavo. sUkSmadraSTi rAkhavI. mArI vRtti zuddhamAM che ke azuddhabhAvamAM? eno jIvane lakSa paNa Avato nathI. (bo-1, pR.284, AMka 28). I AtmAne arthe tapa, saMyama kartavya che. Apa tyAM raho tyAM sudhI cauvihAra pALavAnI bhAvanA paramakRpALudevanA citrapaTa samakSa karazojI; tathA beAsaNAnI bhAvanA rahe che, te paNa anumodana yogya chejI. AThama-caudasanA divase zarIrazakti joine upavAsa thAya tema hoya to upavAsa, nahIM to ekAsaNuM kartavya chejI. tamArI dukAnamAM rajA hoya te divase AThama-caudasane badale tapa vagere karavAmAM vizeSa lAbha che. mATe aThavADiyAmAM ekAda divasanI rajA gumAstA kAyadAnI rUe hoya to bAhya nivRtti ane kaSAyanI abhyatara nivRttino yoga maLe. tevI rajA na pALatA hoya to ane bIjAnAM mana dubhAya tevuM na hoya to upavAsanA divase bIjAM kAma paDI mUkI, mAtra AtmArthe te divasa gALavAno lakSa rAkhavA yogya che. te divase bhaktibhAva, vAMcana, vicAra, smaraNa Adi vizeSa thAya tema kartavya chejI. (bI-3, pR. 642, AMka 950 Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aje mAre upavAsa karavo che, to zuM karavA mATe karavAno che ? te samajIne karavo. upavAsane divase vadhAre vAMcana, vicAra, dharmadhyAna karavuM. saMyamane mATe upavAsa karavAno che. krodha, mAna, mAyA, lobha ane pAMca indriyanA viSaya vaza kare to upavAsa thAya, nahIM to lAMghaNa che. na khAya eTale upavAsa na thAya. upavAsa eTale to AtmAnI pAse vasavuM. tithine mATe upavAsa nathI karavo. AtmAne mATe karavo che. upavAsa na thato hoya to bIjuM tapa karavuM. svAdhyAya e tapa che. prAyazrita e paNa tapa che. mahApuruSonA vinaya karIe toya tapa che. vaiyAvRtya karIe, dhyAna karIe, kAusagna karIe to tapa thAya. e badhAM tapa che. (bo-1, pR.293, AMka 43). upavAsa Adi kaSAyano jaya karavA mATe che. upavAsa karIne kaSAya kare, ema nathI karavAnuM. je kaMI karavuM teno upayoga rAkhavo ke te zA arthe che ? upayoga tyAM dharma che. zarIra to ghaNA sUkave, paNa kapAya sUkave te kharuM tapa che. (bo-1, pR.108) | pU. ..e upavAsa, sAthe-lagA karyA na hoya to aThThAI karavAnuM sAhasa na karavuM, paNa eka-be-traNa ema sukhe thAya teTalA upavAsa karI jovAmAM harakata nathI. bhajana-bhakti thAya ane upavAsa thAya to karavA che, nahIM to pAraNuM karIne paNa bhakti karavI. ekAsaNAM karI zakAtAM hoya to sAruM che. pathArImAM paDyAM-paDyAM vakhata gALavo paDe ane 'aThThAI karI' kahevaDAvavuM, e laukikabhAva che, temAM dharma nathI. potAnI zakti pramANe dharma karavo. sAthe-lagA ATha divasanAM pacakhANa na laI levA, paNa eka-eka divasanuM pacakhANa laI, sukha-sukhe thAya teTalA upavAsa karavA ane bhaktimAM Akho divasa gaLAya tema karavuM. kaMIka gokhavuM, vAMcavuM, vicAravuM, sAMbhaLavuM paNa pramAdamAM vakhata na gALavo. manuSyabhava durlabha che, maraNa kyAre AvIne upADI jaze teno niyama nathI, mATe dharma-ArAdhanAmAM pramAda na karavo. mAtra bhUkhyA rahevuM te ja tapa nathI; ochuM khAvuM, rasa vagaranuM khAvuM, doSo thayA hoya tenuM prAyazcita levuM, vinaya-sevA karavI, bhaNavuM, zIkhavuM, vAMcavuM, vicAravuM, kAusagga karavo vagere tapanA prakAra che. je bane te karavuM. (bI-3, pR.791, AMka 1010) pU. .... e kArataka suda ekamanA divasathI kaMdamULano tyAga, potAne ThIka lAgavAthI karyo che te ThIka karyuM che; paNa paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa laI jaI, temane kevA prakAranA kaMdamULano eTale amuka ja kaMdamULa ke chUTa rAkhIne tyAga karavo che tathA keTalI mudatano tyAga karavo che tathA davA vagere mATe temAMnI koI cIja, Adu vagere vAparavA mAMdagImAM chUTa rAkhavI che ke nahIM teno nirNaya pUchI, temanI jevI bhAvanA hoya te pramANe, paramakRpALudevanI sAkSIe te dhAre teTalI mudatano tyAga svIkAravA jaNAvazo, ema paramakRpALudevane namaskAra karI bhAvavrata le, te yogya chejI. bIjuM, temane upavAsa karavA bhAvanA che, to jaNAvazo ke tame dUdha pIne upavAsa karavA dhAro cho te upavAsa nathI; paNa eka vakhata game te khAIne calAvavuM hoya to te ekAsaNuM kahevAya che. te bane to karazo, nahIM to be vakhata AhAra levAno niyama levo hoya to paNa levAya. bethI vadhAre vakhata khAnAra saMyama-niyamarahita gaNAya che. Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (427) A tapanI vidhi kahI ane te tapa AjJA vinA mAtra lAMdhaNa gaNAya che. tenuM zArIrika phaLa che. vizeSa dhArmika phaLa thavA paramakRpALudevanI AjJA laI je kaMI niyama ke vrata, tapa karavA IcchA thAya to tema namaskArapUrvaka bhAvanA karI, kartavya chejI. tA.ka. vrata-upavAsa karatAM paNa smaraNa vAraMvAra jIbha upara rahyA kare, tema Teva pADavI vizeSa hitakArI chejI. (bI-3, pR.558, AMka 620) UNodarI tapamAM eMThuM paDI rahe teno bAdha nathI, paNa vadhAre khavAya te doSarUpa che. joIe te karatAM vizeSa khavAyuM te UNodarI tapano bhaMga, spaSTa che. (bI-3, pR.792, AMka 1014) D bAhya tapamAM zarIra-saMpattinI jarUra paDe che paNa atyaMtara tapamAM (prAyazcita, vinaya, vaiyAvRtya, svAdhyAya, dhyAna ane kAyotsargamAM) vizeSa zarIra-saMpattinI jarUra nathI paDatI. badhA dhAre to kaMI ne kaMI karI zake, paNa dhAratA nathI tenuM zuM kAraNa? joIe tevuM atyaMtara tapanuM mAhAtma hRdayamAM hajI ThakyuM nathI. mahattA lAgI hoya to na banI zake topaNa bhAvanA rahe. kyAre evI jogavAI banI Ave ke te huM karuM?' vinaya, vaiyAvacca saMbaMdhI to pa.u.pa.pU. prabhuzrIjI vAraMvAra ThokI-ThokIne upadeza karatA ke jIvamAM yogyatA lAvavA tenI prathama jarUra paDaze. "namyo te paramezvarane gamyo." evI kahevata paNa kahetA. 'vinaya verIne vaza kare." ema paNa kahetA. zatrunA vAsamAM vasavuM paDatuM hoya topaNa vinaya te tenI rakSA kare, eTaluM ja nahIM paNa te guNane lIdhe zatru paNa mitra bane ane lAbha pAmIne jAya. sAcA dilathI maitrIbhAvanAnI bhAvanA thAya to vAgha, siMha Adi krUra prANIo paNa krUratA bhUlI prema karatAM gela karavA lAge, to manuSyanAM dila pharI jAya emAM zuM Azcarya che ? A badho kaSAya dUra thayAno prabhAva che. (bI-3, pR.113, AMka 107) | svAdhyAyanA pAMca bhedamAM pahelo vAMcanA, bIjo pRcchanA, trIjo parAvartanA, cotho dharmopadeza ane pAMcamo anuprekSA che; temAM chello bheda prApta thaye bIjA badhA bhedanI saphaLatA chejI. (bI-3, pR.776, AMka 992) D A kALamAM bIjAM tapa karatAM svAdhyAya-tapa vadhAre hitakArI che. e aMtaraMga tapa che. e dareka karI zake evuM che. muni hoya ke gRhastha hoya, game te e tapa karI zake che. dhyAna karavA bese to mana sthira rahevuM muzkela che, paNa svAdhyAyamAM mana coMTI jAya. (bo-1, pR.333, AMka 83) || satsaMganA viyogamAM jIvane bAhya tapa upara vizeSa lakSa rahe che. bAra prakAranAM tapamAMthI svAdhyAya, dhyAna, kAyotsarga Adi karI zakAya. je zIkhyA hoie tenA vicAra, bhAvanAmAM rahevAthI tapa karatAM paNa vadhAre, atyAre lAbha che. tapathI puNyasaMcaya thaze, te eka bhavamAM sukhanuM kAraNa che. jo samyaktva thavA arthe, AtmAnI yogyatA vadhavA tathA paramakRpALudevanuM kaheluM samajavA arthe tapa thAya to lekhAmAM che, paNa kuguruonA saMgamAM kaMI to karavuM ja paDe, ema karIne kare to AtmAnA guNo samyaktva Adi pragaTa thavAnuM kAraNa na bane. (bo-3, pR.787, AMka 1004). Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (428) D zarIranI zakti joI tapa karavuM, taNAIne kaMI karavA jevuM nathI. A zarIrathI hajI paramakRpALudevano mArga samajI, teNe jaNAvela AjJA upAsavA mATe keDa bAMdhavAnI che. AMdhaLI doDa karI saMtoSa mAnavA jevuM nathI ke meM dharma karyo, paNa satsaMganI bhAvanA niraMtara kartavya chejI. satsaMga jevuM kalyANanuM kAraNa koi nathI, e lakSa cUkavA jevo nathI. (bI-3, pR.751, AMka 933) lIlotarI pU. ... ne jaNAvavAnuM ke temaNe lIlotarIno tyAga karyo che temAM athANAno samAveza thato nathI. lIlotarImAM to sacita ugelI ke UgatI vanaspati samAya che, ane athANAmAM acita thai gayelI vastuo mukhyapaNe hoya che; eTale koI jIvone mAre mArA AhAra arthe haNavA nathI evI bhAvanA lIlotarInA tyAgIne hoya che; kAraNa ke bIjA jIvone haNavAthI, mArA AtmAne saMsAra-paribhramaNanuM kAraNa rAga-dveSa che, temAM pravRtti thAya che; te rAga-dveSa TALavA, A lIlotarInA jIvo pratye dayA rAkhuM chuM eTale mArA jIvane ja bacAvuM chuM. rasamAM lubdha thavAthI ghaNI vakhata A jIva chedAyo che, bhedAyo che, zekAyo che, taLAyo che ane vAraMvAra saMtApa pAmyo che, te bhAna nahotuM; paNa paramakRpALudevanI kRpAthI, A jIvanI, have tevI dazA na thAya te arthe, bIjA jIvo pratye tevA duHkhanI, A jIvane have icchA nathI. bIjuM, athANAmAM phUga Ave che te vanaspatikAyanA jIvo che, ane te na sacavAya to lIdhelA vratamAM doSa thavAno saMbhava cheche. je vicAravAna jIvo lIlotarIno tyAga karI zakatA nathI, tevA jIvo paNa athANAno tyAga evI bhAvanAthI kare che ke ekendriya jIvo badhA bacAvI zakAya tema hAla lAgatuM nathI, paNa beindriya Adi trasa (hAlatAM-cAlatAM) jIvo athANAmAM paDe che, te eka jAtano kahovAro che, te khAvo ghaTato nathI; tathA rasanA lobhI jIva athANA karI rAkhI, zAka na maLI zake tevI mosamamAM athANAthI rasa poSavAnuM kare che, te rasa ghaTADavAne athANAno tyAga kare chejI. jema jema dayAnI lAgaNI vadhatI jAya, tema tema jIva potAnA AtmAne pApanA kAraNothI bacAvI, thoDI vastuothI peTa pUrato khorAka, nirdoSapaNe levAnI yojanA karIne jIve chejI. (bo-3, pR. 234, AMka 229) | lIlotarImAM pAkAM phaLanI gaNatarI gaNAtI nathIjI. (bI-3, pR.188, AMka 191) AyaMbila D vRttione rokavA AyaMbila kahyuM che. zarIra sAruM hoya to AyaMbila karavA jevuM che. emanuM ema to kare nahIM, paNa parvane divase karavAnA bhAva thAya che. (bo-1, pR. 219, AMka 107) e Aso suda sAtamane zukravArathI AyaMbilanI oLI bese che, te pUnamane divase pUrNa thAya che. te divasomAM lUkho nIrasa AhAra eka vakhata laI, Akho divasa garama karI ThAreluM pANI vAparI, vAMcana, vicAra, bhakti, maMtranI mALA gaNavI, navuM gokhavuM. jUnuM mukhapATha kareluM pheravI javuM, lakhavuM, dharmanI vAtacIta karavI, jAgaraNa karavuM Adi dharmapravRttimAM rAtadivasamAMthI bane teTalo, AtmArthe kALa gALavA bhalAmaNa che). (bo-3, pR.376, AMka 381) Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (429) AyaMbila pacakhANa, paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa namaskAra karI, bhAvanApUrvaka levA yogya che; tyAM bIjA koI sAdhu pAse pacakhANa levA javAnI jarUra nathIjI. bIjuM, AyaMbila naryA khorAkanA pheraphAra karavAthI saphaLa nathI; paraMtu te vratapUrvaka paramakRpALudevanAM vacanamAM, bhAvanA-bhaktipUrvaka samaya jJAnIpuruSanI AjJAmAM nave divasa gaLAya, te lakSa rAkhavA yogya che. AyaMbila karavA bIje javuM, tenA karatAM gharano AyaMbilano AhAra zuddha ane ochA pApavALo gaNAya. viSaya-kaSAya ochA karavA vratonuM nirUpaNa kareluM che. mATe icchAo ochI thaze teTaluM tapa gaNAze. kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSa abhilASa; bhave kheda, prANIdayA, tyAM AtmArtha nivAsa." e lakSa rAkhI jIvanI yogyatA, AtmArthIpaNuM prApta karavA A AyaMbila karuM chuM, e lakSa cUkavo nahIM. bane to chatrIsa mALAno krama, divALI upara pheravIe chIe te, paNa ArAdhavAthI Atmahita thavA saMbhava chejI. TUMkAmAM, paramakRpALudevane zaraNe, teNe jAmyo che te AtmA pragaTa thavA, zraddhavA ane ruci karavA A vrata karavAnAM chejI. (bI-3, pR.768, AMka 975) | AyaMbilanA divasomAM vAMcavA-vicAravAnuM, bhaktibhAva ke mukhapATha karela pATho vicAravA, pheravI javAnuM vizeSa bane tema kartavya chejI. rUDhimAM taNAvuM nahIM paNa paramakRpALudevanAM vacanono vizeSa abhyAsa karavA, samajavA, dehAdhyAsa ocho karavA vrataniyama pALuM chuM ane samyakdarzana ane pragaTe tevI yogyatA Ave, mATe A badhuM karuM chuM, te bhUlazo nahIM. (bI-3, pR.743, AMka 915) 0 prazna : AyaMbila karyuM hoya ane rasavALA padArthomAM mana jatuM hoya to zA vicAra karavA ke je vicArathI mana tyAM na jAya? pUjyazrI : ghaNuM khAdhuM che. khAdhelAnuM zuM thAya che? viSTA. jagata eMThavADA jevuM che. "sakaLa jagata te eMThavatuM.'' AtmAnuM hita thAya evuM vicAravuM. ghIthI hita che ke jJAnInAM vacanothI? jJAnInAM vacanothI hita che, to mAre ghI nathI khAvuM. zuM karavA Avyo chuM ane zuM karuM chuM? e vicAravuM. jIvane Teva paDI gaI che, paNa tenuM phaLa zuM Avaze, enI khabara nathI. kalpanAe ke lokanA kahetA-kahetI rasamAM lubdhAya che. rasane jIte to jJAnInAM vacanomAM rasa Ave. abhayadevasUrine AyaMbila karavuM ThIka paDayuM. bAra aMganI TIkA lakhatAM sudhI AyaMbila ja karyA. AtmA bhaNI jAya to lAbha thAya. bhAre khAdhuM hoya to pacAvavA mahenata karavI paDe. AyaMbilanuM bhojana to vaheluM ThekANe paDI jAya. (bo-1, pR.219, AMka 108) Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 dhyAna zAstromAM dhyAnanA judA-judA prakAra batAvyA che. temAM zAstraAmnAya pramANe varNana hoya, paraMtu mukhya dhyAna to satpuruSanAM vacanomAM citta rahe, maMtramAM dhyAna rahe ke pustakanuM vAMcana karIe temAM ekAgratA rahe, te badhuM dharmadhyAna ja che. amuka prakAre, amuka AsanathI ja thAya to ThIka, evuM kaMi nathI. kaSAya upara saMsArano badho AdhAra che. aMtarAtmA kaSAya nivAravAnuM ja kAma karyA kare che. haratAM-pharatAM emAM mana rahe to te dhyAna ja che. abhyAsanI khAsa jarUra che. paramakRpALudevane ghaNA bhavano abhyAsa hato eTale saheje dhyAnamAM ja rahetA hatA. (bo-1, pR.31, AMka 40) D gokhe toya dharmadhyAna thAya, vAMce toya dharmadhyAna thAya, vicAre toya dharmadhyAna thAya. e dharmadhyAna jIvane hitakArI che. (bo-1, pR.289, AMka 39) D dhyAna karavAnI icchA hoya to prathama dhyAna samajavuM joie. AtmasvarUpa oLakhI ane badhA AtmAne samAna dRSTithI joi pachI dhyAna karazo to je dhyAnanI icchA che, te pUrI thaze. koinA doSa jovA nathI. samajaNapUrvaka dhyAna thAya to zukladhyAna thAya evuM che. satsaMga vinA dhyAna te taraMgarUpa thai paDe che. dhyAna karavA bese to mana kyAMya taraMgamAM caDhI jAya. mATe dhyAna karavAnI icchA hoya to prathama dhyAna samajavuM joie. (bo-1, pR.247, AMka 139) 5ramAtmAmAM cittane rokavuM, e mahAna dhyAna che. je dhyAna chUTe nahIM, te zukladhyAna kahevAya che; eTale mokSa Ape evuM dhyAna. jyAM ekAgratA hoya, tyAM dhyAna che. kevaLI bhagavAnanI vRtti akhaMDapaNe AtmAmAM ja rahe che. upadeza Ape topaNa vRtti AtmAmAM ja rahe che. (bo-1, pR.173, AMka 45) prazna : satpuruSanA caraNanuM dhyAna karavuM, eTale zuM ? pUjyazrI : caraNanA artha aneka che. sAmAnya rIte to temanA caraNanuM dhyAna karavuM eTale temanA caraNanAM darzana karyA hoya, te na bhUle. e prema uparathI sAmAnya artha che. pachI caraNano artha cAritra che. satpuruSanI AjJA, e paNa caraNa che. satpuruSanI samIpe rahevuM, e paNa caraNa che. koi paNa vacana satpuruSa pAsethI maLyuM to temAM ja citta rAkhavuM, te satpuruSanA caraNanuM dhyAna che. (bo-1, pR.285, AMka 31) ] apramatta = jAgrata, AtmabhAvamAM jAgRtivALI dazA, guNasthAnakomAM sAtamuM guNasthAnaka, dhyAnaavasthA. (bo-3, pR.205, AMka 203) prazna : dhyAnamAM besIe tyAre zI pravRtti karavI ? uttara : mokSamALAmAM dharmadhyAna viSe traNa pATha 74-75-76 ApyA che te vAMcazo. tethI dharmadhyAna vakhate kevA vicAra karavA te samajAze. Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 431 hAtha-paga joDI besI rahevuM, te dhyAna nathI. cittanI vRtti sArA vAMcanamAM, mukhapATha karavAmAM, mukhapATha kareluM bolI javAmAM ke vicAra karavAmAM rokavI, te dharmadhyAna che. A prakAre svAdhyAya-dhyAna e mahAna tapa che. AtmA saMbaMdhI, jJAnIpuruSe cha padanA patramAM, AtmasiddhimAM kahela che, teno vicAra karI ''zuddha buddha caitanya ghana, svayaM jyoti sukhadhAma; bIjuM kahIe keTaluM ? kara vicAra to pAma.'' evI kaDIomAM manane rokavuM, maMtramAM cittane rokavuM te paNa dhyAna che. paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa besI temanA uttama guNo, paropakAra, AtmalInatA, asaMgatA, paramArthaciMtana vagere jIvanakaLAmAMthI je vAMcyuM hoya tenA vicAra vaDe paramakRpALudevamAM lInatA karavI, te paNa dhyAna che. (bo-3, pR.649, AMka 767) prazna : dhyAnamAM zuM karavuM? pUjyazrI : ''auSadha vicAra dhyAna'' ema kahyuM che. prathama AtmA che. AtmA mane dehathI bhinna lAge che ke kema ? ema vicAravuM, te dhyAna che. AtmasiddhimAM cha pada che, teno vicAra karavo. AtmA che, nitya che, kartA che, bhoktA che, mokSa che, mokSano upAya che. e cha padane vicArI chaThThA padamAM pravartavAnuM che. vicArarUpa dhyAna thayA pachI nirvikalpa dhyAna thAya che; nahIM to dhyAna na thAya, kalpanA thAya. jeTalo ApaNAthI bane teTalo puruSArtha karavo. (bo-1, pR.286, AMka 34) koi vakhata apavitra vicAra na AvavA devA. apavitra vicAra Avyo to ArttadhyAna thayA vinA na rahe. dhIraja rAkhavI, pavitra rahevuM. (bo-1, pR.292, AMka 41) -- du:khanA vakhatamAM sAmAnyapaNe jIvano upayoga, jyAM dehamAM vedanA thatI hoya tyAM, vAraMvAra javAno svabhAva che; tene laine huM duHkhI chuM, duHkhI chuM e vedana rahyA kare che. tene jJAnIpuruSoe ArtadhyAna kahyuM che. mumukSujIve tema nahIM karatAM jJAnInI AjJAmAM vRtti rAkhavI ghaTe che. jJAnIe dehane pudgalano kahyo che, vedanIyakarma paNa pudgala che; tenA udaye sUryano prakAza jema vAdaLAMthI rokAya tema AtmAno AnaMda ke sukha paNa vikAra pAmI duHkhanI kalpanA UbhI thAya che ane mohane laine 'huM duHkhI chuM, mane vedanA che, nathI rahevAtuM, have zuM thaze ? maTaze ke nahIM ? marI javAze ?' vagere vikalponI paraMparA dehAdhyAsane laine thAya che. te dUra karI, sukhI thavAnI kalpanAo dUra karI, sukhaduHkhanI kalpanAomAMthI koi paNa kalpanA karavAnI jJAnInI AjJA nathI ema vicArI, satsaMga ke satzAstramAM bhAva rAkhI, smaraNamaMtra vagere sAdhanonA avalaMbane bhAva sadguru ane tenI AjJAmAM rahe, to dharmadhyAna thavAno saMbhava chejI. mATe ArtadhyAna dUra thAya ane dharmadhyAnamAM bhAva rahe, tevo puruSArtha karavA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.429, AMka 442) D'huM du:khI chuM, huM duHkhI chuM' ema jIva mAnyA kare che - tenuM nAma ArttadhyAna che, tethI mAThI gati jIva kamAya che ane sattAdhanamAM upayoga joDavAthI dharmadhyAna thAya che ane mokSamArga maLe che. (bo-3, pR.221, AMka 219) Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (432) | vedanAmAM vRtti rahe, vedanA dUra karavAnI icchA thAya, te ArtadhyAna che. ISTanA viyogane lIdhe ciMtA thAya, te ArtadhyAna che. aniSTano saMyoga dUra karavAnI ciMtA, te paNa ArtadhyAna che. mane phalANuM maLo ema nidAna kare, te paNa ArtadhyAna che ArtadhyAna thAya to pApa baMdhAya. ArtadhyAnathI adhogati thAya che. dehane mATe AtmAne karma baMdhAvI adhogatimAM laI jAya, evuM karavuM nahIM. (bo-1, pR.318) 0 maraNa vakhate, vedanA vakhate citta smaraNamaMtramAM rAkhe to dharmadhyAna thAya. vedanA vakhate jIva bhagavAnane saMbhAravAnA mUkI DokTarane saMbhAre che. huM mAMdo chuM, duHkhI chuM' e badhuM ArtadhyAna che. AtmAne bhUlI jaI, "huM deha chuM' ema thAya, tyAre huM duHkhI chuM, huM mAMdo chuM' ema thAya che. AtmAne bhulAvanArA A badhA prakAro che. dharma karIne tenuM phaLa icche, te nidAna nAmanuM ArtadhyAna che. mAyA, kapaTa vagere badhuM ArtadhyAna che. ArtadhyAnathI Dhora-pazu, kIDI-makoDI vagere thaIne bhaTake che. "huM AtmA chuM' ema thAya to badhuM ArtadhyAna chUTI jAya. samyaphaSTine kaMI joItuM nathI, badhuM choDavuM che ane pelAne to AkhuM jagata maLe to paNa ochuM che. parigraha pApa che, choDavA lAyaka che. emAM rAjI thAya to jIva pApamAM ja rAjI thAya che. parigrahathI pApa che, e lakSa nathI. udAsInatA, vairAgya na Ave tyAM sudhI jIva baMdhAya che. viveka nathI. je maLyuM che te puNyane laIne maLyuM che, paNa jIva to parigrahanAM vakhANa kare che. dharmane laIne maLyuM che ema lAge, to ArtadhyAna na thAya. munio, je cakravartI AdinAM caritro lakhatA, te samyaphadRSTi hatA, vairAgyasahita hatA. caritromAM je varNana karyuM che, te dharmanA arthe che, tethI te ArtadhyAna nathI. bhagavAne kahyuM te sAcuM mAne, te AjJAvicaya dharmadhyAna che. apAya eTale duHkha. huM kyAM kyAM bhaTakyo chuM? e badhuM vicAravuM, te apAyaricaya dharmadhyAna che. narakano vicAra kare, tiryacanA duHkhano vicAra kare, manuSyanA duHkhano vicAra kare, te badhuM vairAgya thavAnuM kAraNa che. (bo-1, pR. 236) je rAjyabhoga zayanAsana vAhanArthe, strIsaMga mAlya maNi ratna vibhUSaNArthe; IcchAbhilASa hadapAra vadhArI mohe, te dhyAna Arta gaNavuM, vadatA vimohe. 1 bALI, bagADI, haNI bhedane - chedane je, baMdha - prahAra - damane ati nirdayI je; rAce, dhare na ararATa ure naThArA, te dhyAna raudra gaNavuM vIra - vAkya - dhArA. sUtrArtha - sAdhana - mahAvrata - dhAraNArthe, ne baMdha - mokSa - gati Agama hetu ciMte; paMcendriyo vaza kare, karuNA badhAnI, te dhyAna dharma gaNavuM, vadatA sujJAnI. 3 Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcendriyo rahI parAbhukha viSayothI, saMkalpa - kalpana - vikalpa - vikAra kyAMthI ? triyoge - doSa TaLatAM nivRttAntarAtmA, je dhyAna - lIna gaNa zukla vade parAtmA. 4 tiryaMca - gati thatI Adya ArtadhyAnamAM 32 jo vahe, ne raudrathI gati nArakI; paNa dharmathI sura-gati lahe; zukle thato saMsAra-laya, bhava-vyAdhi-roga-kRpANa e, te Atmahita-kartA gaNo bhava-hara dharo, bhavi, dhyAna e. 433 mathALe lakhelI cAra dhyAnanI tathA phaLanI kaDIo thoDA prayAse samajI zakAze. ATha varSanA sAdhu thayelA manaka nAmanA bALakane zIkhavA saMgrahAyelAM dazavaikAlikasUtra (a collection from Purvas) uparanI zrI haribhadrasUrinI TIkAmAMthI te anuvAda karI lakhI mokalI che. cha mAsanuM tenuM sAdhujIvana TUMkuM jANI, AcArye sAdhucaryA TUMkAmAM temAM varNavI che. te cha mAsamAM mukhapATha karI dharmadhyAnathI deha tajI devaloka pAmyo. (bo-3, pR.526, AMka 575) sAmAyika D sAdhu ane zrAvakanAM cha Avazyaka kahyAM che. Avazyaka eTale avazya karavA yogya. eno bIjo artha, avazya eTale je pAMca indriyone vaza nathI evA sAdhu ke zrAvakane karavA yogya, ema paNa thAya che. cha Avazyaka : (1) sAmAyika eTale samatA, (2) stavana eTale covIsa tIrthaMkaranI stavanA, (3) vaMdanA, (4) pratikramaNa, (5) pratyAkhyAna, (6) AlocanA. samabhAva vagara mokSa nathI. pahelAmAM pahelI samatA. samatA, sAmAyika, samabhAva - e eka ja che. jIva rAga-dveSa kare che, tethI bhava vadhe che. e choDe to kevaLajJAna thAya. A jIvanI savArathI sAMja sudhInI badhI kriyAmAM rAga-dveSa thayA kare che. jyAre ema thAya ke mAre rAga-dveSa nathI karavA, tyAre samabhAva Ave. game te avasthA Ave paNa je thAya te bhaluM mAnavAmAM Ave, to jIvane iSTa-aniSTapaNuM na thAya. ema samabhAvamAM rahe to chUTe. sAmAyikanA cha bheda : (1) sacit-acit, sonuM, mATI vagere koi dravyamAM rAga-dveSa na thAya, te dravyasAmAyika. (2) koi kSetramAM anukULa-pratikULa na manAya, te kSetrasAmAyika. (3) koi kALamAM iSTa-aniSTa na thAya, te kALasAmAyika. (4) koi pratye rAga-dveSa-kaSAyabhAva na thAya, te bhAvasAmAyika. (5) koi zabda ke nAmamAM rAga-dveSa na thAya, te nAmasAmAyika. (6) koi prakAranI sthApanA sArI-kharAba na manAya, te sthApanAsAmAyika, bahArathI sAmAyikapaNuM dekhAtuM hoya, paNa aMdara samabhAva na hoya to sAmAyika nathI. hoya tevuM jANavAmAM doSa nathI, rAga-dveSa karavA te baMdhanuM kAraNa che. samabhAva vagara munipaNuM, zAstrAbhyAsa badhuM nakAmuM che. samabhAva karavA mATe badhuM karavuM che. samatAbhAvathI anAkuLa rahevuM, te sAmAyika che. prathama to rAga-dveSa thavAnAM nimittone choDe, rAga-dveSa na thavA de, to samabhAva rahe. sukhaduHkha samAna lAge, sukha paNa duHkharUpa lAge tyAre samatA AvI kahevAya. Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (434 bhagavAnanI pratimA, te samabhAvanI mUrti ja che. jenAmAM samabhAva che, temAM draSTi rAkhe to samabhAva Ave. samajIne zamAya.to samabhAva Ave. rAga-dveSa e mojAM che, e samAI jAya to samabhAva Ave. game te thavuM hoya te thAo, rUDA rAjane bhajIe, ema jene hoya, tene samabhAva Ave. samabhAva Ave to paramAtmasvarUpa prApta thAya che. (bo-1, pR.300, AMka 55) D samabhAva AvavA mATe be ghaDI mana-vacana-kAyAthI pApa na karavuM, evo niyama karI, be ghaDI sudhI eka sthAne bese, te sAmAyika kahevAya che. sAmAyikamAM dharmanI vAta thaI zake che. vyAkhyAna paNa sAMbhaLI zakAya che. sUtranA pATha bolAya, pado bolAya, mALA pheravAya. sAmAyikamAM zAstra lakhI zakAya che. pU. zrI aMbAlAlabhAI pustakonI nakala karatA tyAre sAmAyika laIne besatA. paramakRpALudeve emane kaheluM ke roja amuka vakhata sAmAyika laIne besavuM; te vakhate pustako nakala karI levA mokalyAM hoya, tenI nakala utAravI. (bo-1, pR.259, AMka 165) || pUNiyA zrAvaka roja be AnAnI kamANImAMthI, be jaNano nirvAha calAvavAnuM karatA ane kaMI bacata karI, phUla kharIdI, bhagavAnanI pUjA karatA. sAmAyika (be ghaDI AtmavicAra-dhyAna) evuM karatA ke bhagavAne zreNikarAjAne kahyuM ke pUNiyA zrAvakanI eka sAmAyikanuM phaLa tane maLe to tuM narake jato bace; eTale eka sAmAyikavrata, yathAyogya thAya to tenuM puNya eTaluM hoya che ke te bhogavavAnuM sthAna devaloka sivAya bIjuM nathI. atyAre je kamANI dekhAya che, te "bhikhArInA kheda' viSe mokSamALAmAM pATha che, tenA jevI che. temAM rAcavA jevuM nathI. (bo-3, pR.757, AMka 951) [ A kALamAM AtmAnI sAmAyika thaI zake che. ""jJAnIpuruSanAM vacano sAMbhaLI sAMbhaLIne gAMThe bAMdho to AtmAnI sAmAyika thaze.' (upadezachAyA pR.709) paNa te kadAgraha mUke to thAya. kadAgraha eTale jJAnInuM kahevuM mAne nahIM. AtmAne sthira karavAnuM jJAnI puruSo kahe che. jJAnI puruSo kahe che ke saMsAramAM anaMta duHkha che, chatAM jIvane sukha lAge che. vicAra karato nathI. jJAnInuM kaheluM mAnato nathI, kadAgraha mUkato nathI. tethI saMsAramAM rajhaLe che ane anaMta duHkha pAme che. (bo-1, pR.158, AMka 16 T sAmAyikamAM AlaMbanadoSa eTale bhIMta vagerene aDhelIne besavuM, takiye aDIne besavuM te. TUMkAmAM TaTAra, jAgratibhAvamAM na rahevuM te AlaMbanadoSa. sAmAyika sAMje ke savAre athavA bapore kare tyAre UMgha AvI jAya, te paNa doSa che. UMghamAM citta kyAM bhaTake che, tenI khabara rahetI nathI. UMgha e maraNanI mAsI che. maDadA jevuM mANasa thaI jAya che. te dharmamUrti na kahevAya. sAmAyikanuM vrata to dharmamAM bhAva joDI rAkhavA arthe che, tethI sAmAyikamAM UMghavuM te vratamAM doSa lAgyo gaNAya. mokSamALAmAM 38mA pAThamAM e doSonA artha paramakRpALudeve lakhyA che. (bo-3, pR.646, AMka 767) ). Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (435 pustako ajANyA mANasa sAthe A kALamAM kAma pADatAM bahu vicAra karavo ghaTe chejI. koI pustaka vAMcavA mAge to mokSamALA, pravezikA, samAdhisopAna vAMcavA ApavAmAM harakata nathI; paNa tattvajJAna vAMcavuM hoya ke vacanAmRta vAMcavAnI tenI icchA thAya to tame je vakhate vAMcatA ho tyAre te Ave, ema jaNAvavuM eTale tamane paNa samAgamano joga rahe ane tene paNa ekalA vAMcIne 'vAMcI gayo' ema na thAya, tathA puruSa pratye kaMI pUjyabuddhi tamAre yoge tene thAya. samAgamamAM paNa, pote laghutvabhAva rAkhI, jJAnI puruSonAM vacano samajAya evo satsaMgano yoga nathI, te ahIM ApaNe jema-tema vicArIe chIe, paNa Azrama jevA sthaLamAM jyAM mumukSuo tenI vicAraNA kare che tyAM ApaNe javAnuM sadbhAgya prApta thAya to vizeSa samajAya tathA jJAnIpuruSanI bhaktithI, tenAM vacano samajavA jeTalI, jIvamAM yogyatA pragaTe che vagere vAto, vAMcatAM, karatA rahevI ghaTe chejI. potAnI meLe jIva vAMce, temAM moTe bhAge, je samajaNa potAnI hoya, temAM te vacanone tANI jAya che; mATe tattvajJAna jevAM paramakRpALudevanAM vacano ekalA vAMce, tene lAbha ocho thavo saMbhave che, te lakSamAM rAkhazo. (bI-3, pR.702, AMka 845) D prazna : koi pustakonI mAgaNI kare to ApavAM? pUjyazrI : jene pustaka ApavAnuM hoya tene kahevuM ke jevA bhAvathI pustaka lo cho, te pramANe eka vakhata AzramamAM javAthI khAsa lAbhanuM kAraNa thAya tema che. pustaka to game tyAMthI maLI zake, paraMtu jJAnIpuruSanI AjJAthI, jo levAmAM Ave to ghaNo lAbha thAya tema che, tevuM samajAvavuM. (bo-1, pR.4, AMka 3) | mamatA choDavA badhuM karavAnuM che. pustaka vagere, mamatA choDavA badhuM rAkhavuM. pustaka upara nAma paNa na lakhavuM. ApaNuM zuM che jagatamAM? (bo-1, pR.225, AMka 115) aMtarAya paramakRpALudevanAM vacano ayogya jIvanA hAthamAM javAthI AzAtanAnuM kAraNa na bane, tenI saMbhALa rAkho cho, te yogya chejI. aMtarAyanuM kAraNa te nathI. tenA hitano hetuM hoya, te aMtarAya nathI. aMtarAya to te gaNAya ke jyAre tene sAcA puruSanI zodhanI icchA hoya, tenAM vacana vAMcavAnI IcchA hoya, te tamAre tyAM AvI tamArI rUbarUmAM vAMcavAnI mAgaNI karato hoya, paramakRpALudeva saMbaMdhI jANavA Icchato hoya, tene tamAre tyAM besIne paNa vAMcavA ke sAMbhaLavA na do to aMtarAya gaNAya. tevo jijJAsu ane garajavALo hoya, tene sAco mumukSu khALe paNa kema? te to tevAnA saMgane icchato ja hoya. tethI jene tevI jijJAsA jaNAya ane pustako mAge, tene kahevuM ke tamAre navarAza hoya tyAre ahIM Avajo, ApaNe sAthe vAMcIzuM, vicArIzuM. tyAgI hoya to paNa tene garaja hoya to Ave, ema karavuM yogya lAge chejI. (bo-3, pR.702, AMka 844) Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (436 AzAtanA 0 mULa AgamanA pAThono svAdhyAya, amuka kALe ane amuka prakAranI zuddhithI karavAnuM vidhAna che. ''zrI jine je svAdhyAyakALa kahyA che te yathArtha che.'' (602) teno bhaMga thAya ke te kALa na hoya te pramANe vAMcana-paThana karanArane zruta-AzAtanArUpa doSa kahyo che, paNa AcAryomRta TIkA ke anya graMtho mATe asvAdhyAya-doSa ghaNuM karI nathI. A bAhya AcAra saMbaMdhI jaNAvyuM, paraMtu guNadoSano AdhAra mana che. mATe bhAvanI vRddhi thAya, te tarapha lakSa rAkhavA vinaMtI che. paramakRpALudeva saMbaMdhI sAMbhaLyuM che ke te dizA-TTIe jatA tyAre gajavAmAM kUMcIo hoya to te paNa kADhI mUkatA, kema ke akSaramAtra jJAnanI sthApanA che, tenI AzAtanA na thAya te sAcavatA. jJAnanuM bahumAnapaNuM sAcavavuM, e hitakArI che. (bo-3, pR.194, AMka 196) Agama graMtho mATe niyamo che ke amuka-amuka vakhate ane amuka lohI, paru ke gaMdakI pAse hoya tyAre na vAMcavA, paNa AcAryaracita graMtho ke paramakRpALudevanA graMtha mATe tevuM nathI. smaraNa ka2vAmAM paNa kaMi azuci jovA yogya nathI. bhAva vardhamAna thAya, te tarapha lakSa rAkhavA yogya che. tevI azuci vahetI hoya tyAre pUjA vagereno niSedha karelo che, te tIrthaMkaranA bahumAnapaNAne kAraNe che, te lakSamAM rAkhavA yogya che. bAi mANase rajasvalA jevA prasaMgamAM manamAM smaraNa ke bhakti karI levI ghaTe, paNa pustaka laine svAdhyAya karavo ghaTato nathI; te to sadAcAra lokomAM prasiddha che. (bo-3, pR.336, AMka 337) AzAtanA sadgurunI, zirathI parvata bhaMga; sUto siMha jagADavo, vaje chede aMga. kadAca zire toDe giri, kupita siMha nA khAya; vajra na chede aMga, paNa - guru hIlI mokSa na jAya. dhyAnahetu gurumUrti che, guru-pada pUjA-bIja; maMtrabIja guru vAkya che, guru-kRpA mokSa-bIja. jIva anaMtakALathI rakhaDayo che, tenuM kAraNa mukhya AzAtanA che, ema pa.pU. prabhuzrIjI pAsethI aneka vAra sAMbhaLyuM che; paNa tethI cetI, te parama satsaMgano lAbha levo joie tevo lIdho nahIM, teno atyAre pazcAttApa thayA kare chejI. evo yoga bhava bhamatAM koika ja vAra prApta thAya che. marudevImAtAno jIva nigodamAMthI nIkaLI keLa thai, manuSyabhava pAmI, tIrthaMkaranI mAtA banI mokSe gayo che evI kathA che, te viSe zAstro evo khulAso kare che ke temanI AzAtanA alpa hatI, te TaLatAM vAra na lAgI. A jIva ghaNA bhavathI AzAtanA karato Avyo che, tethI mukta thavA, jJAnIpuruSanI AjJA kevaLa arpaNabhAve uThAvavI ghaTe chejI. (bo-3, pR.706, AMka 850) Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 437) abhyAsa ApanI abhyAsa vadhAravAnI bhAvanA jANI. mArI salAha pUchI te viSe jaNAvavAnuM ke dareke potAnA manane pUchavuM ane ema manamAM lAge ke A kAmathI pAchaLa pastAvuM nahIM paDe, lAbha thaze, to te karavA yogya che. ApaNe puruSArtha karI jovo, pachI aMte to prArabdha pramANe banavAnuM che, ane temAM saMtoSa mAnavo. kharuM kartavya Atmahita che; tene mATe satsaMga, salphAstra, puruSArthanI jarUra chejI. e lakSa na cukAya tema, vyavahAramAM vartI levuM ghaTe chejI. manuSyabhava e moTI saMpatti prApta thaI che; teno upayoga kevI thAya che ane kevo upayoga karavo ghaTe che teno vicAra mumukSujIvone rahyA kare che.jI. (bo-3, pR.405, AMka 412). I tamArA pitAnA vicAro udAra che, mane paNa te saMmata che; paNa tamane manamAM kheMca rahetI hoya ke "adhUro abhyAsa paDI mUkavo nathI, hAthamAM lIdhuM te kAma pUruM karavuM' to ja abhyAsano bojo AvI tabiyatamAM mAthe uThAvavo, nahIM to jema ghaNA vidyArthIo UThI gayA te UThI ja gayA che, tema vicAra mAMDI vALavo hoya topaNa kaMI khoTuM nathI. vRttimAM tenuM mahattva rahevuM na joIe. karavuM hoya to karI levuM eTale tenA vicAra AvatA maTe ane jo manamAMthI te vAta nIkaLI gaI hoya, to pharI UbhI karavA yogya nathIjI. (bI-3, pR.403, AMka 410). Atmahitane arthe, nivRttine lakSa, kolejanA abhyAsanI abhilASA rAkho cho, te prathama kAraNa vicAratAM prazasta jaNAya chejI. tame dhAro cho te uparAMta, temAM bIjAM kAraNo paNa garbhita rahyAM che. eka to tame kamAyA pahelAM lagna na karavAnA vicAravALA ho, te bAbata makkama rahI zako tema ho, to brahmacaryapAlanano kALa laMbAya che. bIjuM, tamArA pratye kuTuMbI Adi janonI vRtti mAnabharI thavAnuM kAraNa paNa temAM che; kAraNa ke eka to vidyAmAM vRddhi; bIjuM, sArI kamANI karI zako tevI yogyatAnI AzA; trIjuM, tamAro temanA pratye sadbhAva jANavAno patrAdi dvArA temane prasaMga paDe, vidyA sAthe vinaya vadhe, te chApa pADayA vinA na rahe. vizeSamAM hAlanI vidyAnA phaLarUpa koI paNa kamANInuM sAdhana evuM maLavA saMbhava che ke jemAM thoDA vakhatanA (amuka kalAkanA) bhoge AjIvikA saraLapaNe prApta karI zakAya ane bAkIno bacato vakhata AtmahitamAM yojI zakAya. jJAnanAM kSetro ghaNAya che. tenuM siMhAvalokana paNa thaI javAthI saMkucita draSTi na rahe. be-cAra varSa mAnasika tAlIma levAya, teno upayoga saddavicAramAM paNa thavAno saMbhava che, eTale puruSanAM vacano dIrghadraSTithI, vistArathI samajI-samajAvI zakAya tevI yogyatAnuM kAraNa bane. pakva vaya thatAM kamANI Adi sAdhano paNa potAnI pasaMdagI pramANe ane bIjAnA dabANa vinA, vicArIne grahaNa karavAno prasaMga banavA saMbhava che. A Adi aneka kAraNo vicAratAM, tame abhyAsa arthe TUMkI dRSTi na rAkho, te hitakara lAge che. Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438) bIjuM, abhyAsane mATe skolarazipa vagere prayatna karavA dhAratA ho to te kaMI khoTuM nathI; paNa tabiyata bagaDe tevA prayatna karavA jatAM, paiDAmAMthI khIlo nIkaLI jatAM gADuM aTakI paDe tema bane, to badhI dhAraNA baMdha rahevAno prasaMga Ave. mATe tenI phikara nahIM karatAM, bIjA upAya levA. dharmalakSya, jene Atmahita karavuM haze teNe, satsaMga dvArA zodhavo vahelemoDe paDaze. (bI-3, pR.280, AMka 273) Apano patra maLyo. koleja korsamAM kaMI Atmahita hoya ema samajAtuM nathI, chatAM abhyAsakALamAM kaMi nirdoSapaNuM, jIva sAcavI zake to bhaviSyanI kArakirdI arthe te pAyArUpa che. 'pAsa korsa sahelAIthI thaI zakaze ema lAge che.' ema philasUphI mATe tame lakho cho, te pAsa korsa gujarAtI sahita karavA dhAro to temAM bahu gUMthAvuM na paDe ema bane ke kema ? kAraNa bAra mAsa sudhI je mAthAkUTa karI haze, te parIkSA pUratI hovAthI vyartha javA saMbhava che; ane be varSano korsa eka varSamAM karavAnI ciMtA mAthe caDhI besavA saMbhava che. ekeyamAM Atmahita to nathI sadhAvAnuM; to jemAM zArIrika, mAnasika bojo ocho rahe tema pravartavA yogya che. tamArI sAthe philasUphInA prophesara ahIM AvelA, teNe kolejamAM hatA tyAre temanA prophesara tanasukharAmane pUcheluM ke A bhaNatarathI izvaraprApti thaze? temaNe kahyuM ke ame to prophezanala prophesara chIe. have te prophesara thayA che ane te ja rIte bhaNAve che. je graMtho bhaNataramAM Ave che, te mukhya to AtmajJAnInA hotA nathI; nathI tevA bhaNAvanArA. have tevI bAbatomAM taNAI maravA jevuM nathI. olAmAMthI cUlAmAM paDavA jevuM che. sAhityamAM zRMgArathI kaMTALelo, tattvajJAnanA zuSkapaNAthI kaMTALavA saMbhava che; vakhate temAM rasa paDe, tarkanI zreNie vRtti caDhe, to "mATe jenI prApta karavAnI draDha mati thai che, teNe pote kaMI ja jANato nathI evo DraDha nizcayavALo prathama vicAra karavo, ane pachI "sa"nI prApti mATe jJAnIne zaraNe javuM; to jarUra mArganI prApti thAya." (211) evI paramakRpALudevanI gUDha zikSAne kaMIka pratikULa mArge caDhe, te jIvanuM bhaktimArgamAM dRDha citta thavuM muzkela samajAya che. badhAmAM saMskAra e mukhya che. A to bAhya nimittonI vAta karI ane jyAM sudhI jIva nimittAdhIna thaI jAya che, tyAM sudhI nimittonI gaNatarI karavI rahI. eka vAta e paNa che ke kaSAya ane nokaSAyamAM (hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, jugupsA, strIveda, puruSaveda, napuMsakavedamAM) moTo phera che. sAhityamAM nokaSAyanuM kheMcANa che; philasUphImAM kaSAyanuM, temAM paNa anaMtAnubaMdhInuM prabaLapaNe vicAratAM lAgaze. ekamAM bhaktibhAvamAM kAma Ave tevI lAgaNIo, jIva dhAre to poSI zake; ekamAM vicArazakti - jJAnamArgamAM kAma Ave tevI taiyArI karI zake. jene paramakRpALudevanuM zaraNa samajAyuM hoya, tene have jJAnamArgano vikaTa paMtha levAnI jarUra nathI; kAraNa ke te sarva matonA tattvonI tulanAmAM atyaMta vikaTa kArya, te mahApuruSe karyuM che. tenA upara vizvAsa rAkhI, tenI bhaktithI potAnA doSo dUra karavA, tene pagale-pagale cAlavArUpa bhaktimArga A kALamAM sulabha che. paramakRpALudeva jevAne je muzkelI paDI che, te mArge tevA zaktivALA jIvane paNa hajI tevI ja Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 439 muzkelI veThaye, te mArga prApta thavo saMbhave che; paraMtu ApaNA jevAM abudha ane azakta jIvone tenA zaraNe bhakti ane vizvAsano mArga sulabha lAge che. nokaSAya bahu Atmaahita nathI karato. kaSAya atyaMta ahita kare che. moha karavo na ghaTe, thato hoya to satpuruSa pratye karavo. te paramapuruSanA jIvananI kavitA samajavA, sAhityanAM gaMdAM cIMtharAM cUMthavA paDe to thoDo vakhata cUMthavAmAM harakata lAgatI nathI. kharI rIte to kavi ane tattvajJAnImAM bheda nathI. jyAM satya che tyAM ekatA che; paraMtu ApaNI apUrNatA vighnarUpa lAge che. sAhityanAM pAtrothI citta caMcaLa thatuM hoya, to pratyakSa saMsAranAM strI-puruSonA saMsargamAM kevuM raheze te vicArI, te doSo dUra thavA vizeSa jhUraNA ane bhakti AdarI, cittazuddhino mArga levo vizeSa hitakara che. joke nimitto dUra karI, puruSArtha te doSo dUra thAya tema karavAnuM yogya lAgatuM hoya to te hitakara che, jethI vizeSa jAgrata rahevAnuM bane. te muzkela lAge topaNa karavuM. koleja korsa saMbaMdhI mAro koi pratye pakSapAta nathI. jo bhaktibhAva hRdayamAM haze to game tevA korsathI DaravAnuM nathI. kAyamanuM nukasAna nathI thavAnuM. tA.ka. pavitra hRdayane zailInI paMcAta nathI paDatI. ADaMbaranI jarUra nathI. saraLatA jevI suMdara zailI bIjI koi nathI. paramakRpALudeva ane temanI dizAmAM mahAtmA gAMdhIjInI bhASAzailI pavitratA, saraLatA, sugamatA tarapha vahetI hoya che. tema je jaNAvavuM hoya te spaSTa thAya tevI zailI rAkhavI. jema kaSAyanI maMdatA tema lakhANa paNa suMdara banaze. bIjAnA tarapha lakSa na ApatAM, potAnA bhAvo spaSTa bane, tema lakSa rAkhavo ghaTe chejI. (bo-3, pR.568, AMka 639) Apano patra maLyo. game tyAMthI Atmahita thAya, game te prakAre te ja kartavya chejI. cittamAM zAMti rAkhI, rajAo, vaDodarA ke AzramamAM jyAM anukULatA hoya tyAM, dharmadhyAnamAM citta svastha rahe tyAM, gALavA yogya chejI. renka (rank) mATe bIjA icchA rAkhe te svAbhAvika che; paNa te temanA tathA tamArA hAthanI vAta nathI. temane jaNAvavuM ke banato puruSArtha karuM chuM; tenuM phaLa kevuM Ave, te koinA hAthanI vAta nathI. ApaNe jema nApAsa thavuM nathI, tema naMbara UMco Ave to nA nathI; paNa ene mATe zarIra bagADavuM, ujAgarA ka2vA ema to koi paNa na icche. prArabdhAdhIna thanA2 haze te thaze, te saMbaMdhI icchA paNa karavI nathI. puruSArtha bane teTalo karye javo. nakAmA saMkalpa-vikalpomAM taNAvuM nahIM. (bo-3, pR.513, AMka 555) 7 tamAruM kArDa maLyuM. gabharAvAnuM kaMi kAraNa nathI. A parIkSAmAM jemAM vadhAre mArka AvyA hoya ane je potAne ochI takalIphe taiyAra thAya tema lAge, te viSaya lai levo. parIkSA e dhyeya nathI. darada hoya to te jora na pakaDe ke tene Teko na maLe, te lakSa rAkhavo. na abhyAsanI kALajImAM zarIra na bagaDe ane zarIranA vikalpomAM AtmamAhAtmya gauNa na thai jAya. AtmA mATe abhyAsa Adi che. paramakRpALudeva pratye premabhAvanI vRddhi thAya, tema vartavA bhAvanA rAkho, e ja hAla bhalAmaNa chejI. Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 'koi paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI.'' (460) e paramakRpALudevanuM vacana bahu upayogI chejI. (bo-3, pR.536, AMka 587) 7 tame puchAvo cho ke iMTara ArTsamAM zuM option hitakArI che ? have tame tamAro abhyAsa vicArIne, jemAM cittamAM rasa paDato hoya, te viSaya pasaMda karavA yogya che. tamane je ThIka paDe ane ciMtAnuM kAraNa na thai paDe, te mArga grahaNa karavA yogya che. bahu mahenata karI distinction mATe mathavA karatAM, sahaja prayatnathI thAya ane parIkSAno bojo na lAgatAM cittane anya ucca Adarzo bhaNI paNa jatuM na rokavuM paDe, teno krama svIkAravA bhalAmaNa chejI. ghaNA, yunivarsiTImAM UMcA naMbara meLavelA, pachInA jIvanamAM kyAMya saMtAi jAya che, daTAi jAya che; mATe vidyArasika vRtti thAya ane tattvajJAnanI jijJAsA poSAtI rahe, tenI hAla jarUra chejI. vakhata maLye, jemAM prIti che evI sadgurunI AjJAmAM vRtti vALatA rahevuM, nahIM to vekezana jevA vakhatamAM dhArmika vAMcanano bane to prayatna karavo ane tevA prasaMga paNa prApta na thAya topaNa nirAzA bhajavA yogya nathIjI. paramakRpALudeva lakhe che : ''kevaLa nirAzA pAmavAthI jIvane satsamAgamano prApta lAbha paNa zithila thai jAya che. sattamAgamanA abhAvano kheda rAkhatAM chatAM paNa satsamAgama thayo che e paramapuNyayoga banyo che, mATe sarvasaMgatyAgayoga banatAM sudhImAM gRhasthavAse sthiti hoya tyAM paryaMta te pravRtti, nItisaha, kaMi paNa jALavI laine paramArthamAM utsAha sahita pravartI vizuddhisthAnaka nitya abhyAsatAM rahevuM e ja kartavya che.'' (778) ''rmayaivAdhiAratuM mA revu vAvana / '' (bo-3, pR.454, AMka 474) Ape ardhamAgadhI bhASA zIkhavAno vicAra rAkhyo che, te sAruM chejI. ekAda varSa teno abhyAsa karI, sAmAnya kAvyo ke gadya samajI zakAya tevuM thAya teTaluM, vyAkaraNa sahita zIkhavAnI jarUra che. pachI saMskRtano abhyAsa paNa karavA yogya che, kAraNa ke tethI mAgadhI ane gujarAtI, baMnemAM madada maLe che. (bo-3, pR.644, AMka 763) Q bhASAno abhyAsa karavA vicAra thato hoya to harakata nathI. saMskRtano thoDo abhyAsa thaze to paramakRpALudevanAM vacana paNa vadhAre samajAya, tevo saMbhava chejI. (bo-3, pR.643, AMka 762) D saMskRtano abhyAsa karavo. ghaNAMkharAM zAstro mULa saMskRtamAM che, te samajavAmAM ThIka paDe. paramakRpALudevanAM vacano paNa vizeSa samajAya. eka vacanamAM anaMta Agama rahyAM che, te samajavA mATe abhyAsa karavAno che. paramakRpALudeve prabhuzrIjIne vRddhAvasthAmAM paNa saMskRtano abhyAsa karavA jaNAveluM. (bo-1, pR.135, AMka 9) I saMskRta abhyAsa zarU karyo che, te vizeSa samajaNa thavAnuM kAraNa jANI, pramoda thayo chejI. te jAte ja zIkhavAnuM zarU karyuM hoya, ema patra uparathI lAge che; paNa ekalA ja zIkhavAnuM haze to thoDA divasamAM kaMTALI javAya, tevo te lAMbo ane kaThaNa viSaya che, eTale koi sAthe zIkhanAra ane sat cAritravAna zIkhavanAra hoya to sAruM; paNa tevI jogavAi tyAM banavI muzkela che. Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 441) ahIM tevI jogavAI che. ghaNI baheno saMskRta abhyAsa kare che; paNa tevo puNyano yoga hoya to A kSetramAM abhyAsa tathA satsaMga arthe lAMbI muddata rahI zakAya. varSa-be varSano cAlu abhyAsa, saMskRtano na thAya tyAM sudhI saMskRtamAM kaMI gama paDe tevuM lAbhakAraka zIkhI zakavuM, muzkela che. tame dhAryuM haze ke mAsa-cha mAsa mahenata karIzuM eTale saMskRta zIkhI javAze, paNa tevI sahelI bhASA e nathI. chatAM puruSArtha karelo nakAmo nahIM jAya. gujarAtImAM lakhAyeluM sArI rIte samajAya, teTalo lAbha thavo saMbhave chejI. paramakRpALudevano eka TUMko patra, Apane A prasaMge vicAravA utArI mokaluM chuM : " "jJAnanuM phaLa virati che.' vItarAganuM A vacana sarva mumukSuoe nitya smaraNamAM rAkhavA yogya che. je vAMcavAthI, samajavAthI tathA vicAravAthI AtmA vibhAvathI, vibhAvanAM kAryothI ane vibhAvanAM pariNAmathI udAsa na thayo, vibhAvano tyAgI na thayo, vibhAvanAM kAryono ane vibhAvanAM phaLano tyAgI na thayo, te vAMcavuM, te vicAravuM ane te samajavuM (bhaNavuM vagere) ajJAna che. vicAravRtti sAthe tyAgavRtti utpanna karavI te ja vicAra saphaLa che, ema kahevAno jJAnIno paramArtha che.'' (749) (bI-3, pR.420, AMka 428) D tame saMskRta zIkho cho te jANI, saMtoSa thayo che. mahenata lezo te alekhe nahIM jAya. gujarAtI vadhAre sAruM samajI zakAze, vicAramAM madada maLaze; paNa "huM kaMI ja jANuM nahIM.' e nizvaya draDha karI rAkhavA yogya che; nahIM to ahaMkArane AmaMtraNa ApavA jevo badho abhyAsa che. ""huM mAruM hRdayethI TALa, paramArathamAM piMDa ja gALa." - A vacana ddhayamAM kotarI rAkhavA yogya, mAre-tamAre-badhAne chejI. (bI-3, pR.447, AMka 466) D potAnuM jIvana vicArIne potAnA doSo kADhavA mATe A badhuM vAMcavAnuM che. bhaNavAnuM che, te abhimAna karavA mATe nathI, paNa vinaya karavA mATe bhaNavAnuM che. jema phaLa AvavAthI jhADa nIce name che, tema jema jema bhaNe tema tema vinaya guNa Ave. abhimAna jAya to bhaNyo gaNAya. (bo-1, pR.243, AMka 135) : 0 prazna : vedanI na Ave tyAM sudhI dehathI bhinna chuM, bhinna chuM, ema karIe; paNa vedanI Ave te vakhate pAchI vRtti dehamAM jatI rahe che. pUjyazrI e kharI rIte abhyAsa nathI. abhyAsa karyo hoya to vedanA Ave tyAre khabara paDe. abhyAsa karavAno hoya, tyAre anukULatA joie. abhyAsa thaI gayA pachI game tevI pratikULatA Ave topaNa kaMI asara na thAya. kAmadeva vagere zrAvako, e abhyAsa karavA mATe smazAnamAM kAyotsarga dhyAnamAM rahetA. game tevAM kaSTa Ave paNa mAre kAyotsargathI cUkavuM nathI. abhyAsa karavAmAM pahelAM to anukULatA joie, jema ke sAmAyika kare tyAre sAruM sthAna joIe; paNa abhyAsa thaI gayA pachI, game tyAM bese topaNa bhAva sthira rahI zake. badhAno AdhAra mana upara che. abhyAsa hoya to vRtti eka ThekANe rahI zake che. (bo-1, pR.203, AMka 82) |abhyAsa ane adhyAsa eka nathI. abhyAsa eTale vAraMvAra enuM e karavuM. Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (442) adhyAsa eTale viparItatA. adhyAsa eTale bhrAMti. dehane AtmA mAne, te adhyAsa che, bhrAMti che. paramAM potApaNuM mAnavuM, deha te huM chuM, ema mAnavuM, tene adhyAsa kahe che. adhyAsa eTale Aropa karavo. adhi + Asa eTale potAnI jagyA nahIM tyAM besavuM. viparItapaNe AtmApaNuM mAnavuM, te adhyAta che. (bo-1, pR. 209, AMka 96) vAMcavA viSe I eka kSaNa paNa nakAmI na javA devI. vAMcavA, vicAravAnuM rAkhavuM. paramakRpALudevane mAre jANavA che, evI bhAvanA rAkhavI. "paramakRpALudeva mane ja kahe che.' evo lakSa rAkhIne vAMcavuM, vicAravuM. vAMcavAnuM vadhAre rAkhavuM. tethI AtmAne zAMti thAya che. ekAMtanI jarUra che. pAse pustaka hoya to lAbha laI levo. (bo-1, pR.129, AMka 3) T bIjA lokonA saMga karatAM pustakono paricaya vizeSa rAkhavA bhalAmaNa chejI. vAraMvAra vAMcazo to vizeSa-vizeSa samajAzejI. (bo-3, pR.794, AMka 1019) D pahelAMnA vakhatamAM pustaka vAMcatA tyAre prathama tenI pUjA karatA, pachI manamAM bhAvanA bhAvatA ke A pustakathI mane lAbha thajo; ane upavAsa, ekAsaNuM Adi tapa karI, pachI AjJA laIne te pustakanuM vidhisahita vAMcana karatA. (bo-1, pR.41, AMka 13) je kaMI vAMcavuM-vicAravuM thAya, tenI asara ghaNA vakhata sudhI rahyA kare, tenI apUrNatA lAge ane AtmAmAM paramArthanI garaja vizeSa vadhatI jAya, tema vAMcavA-vicAravA vinaMtI chejI. (bI-3, pR.609, AMka 703) T evo satsaMga karavo ke jethI potAno AtmA phare, AtmAne lAbha thAya. potAnA doSo dekhAya evI rIte vAMcavuM. (bo-3, pR. 9, AMka 703) je kaMI pustako vaMcAya, tenA sArarUpa athavA temAMthI ApaNane upayogI, khAsa lAbhakAraka jaNAya, tevA bhAganI noMdha rAkhavA bhalAmaNa che; kAraNa ke pustaka vaMcAI rahyA pachI bhulAvAno krama zarU thAya che; paNa tevI noMdha hoya ane pharI vaMcAya to te graMthano upadeza pharI tAjo thAya ane ApaNane upayogI nIvaDyA hoya te prasaMgonI smRtithI, ApaNI pragatinuM kaMI aMkana thaI zake. (bo-3, pR.727, AMka 886). 0 pustaka vAMcatAM ApaNane je sAruM lAge, te eka noTamAM utArI laIe. ema karatAM-karatAM cAra-pAMca varSe eka evI noTa taiyAra thAya ke badhAM zAstrono sAra emAM AvI jAya. (bo-1, pR.289, AMka 39). | vAMcatAM kaMi na samajAya te eka noTamAM lakhI rAkhavuM ane patra lakho tyAre pUchavA vicAra rAkhavo. ghaNuM kharuM to vairAgya ane vicAradazA vadhatAM ApoApa samajAze. ahIMthI uttara na maLe to kaMTALavuM nahIM ke vAMcavAnuM paDI mUkavuM nahIM. (bI-3, pR.666, AMka 795) T koI pustaka vAMcyuM hoya ane na samajAya to pharIthI vAMcavuM. pustaka vAMcatI vakhate vicAra karavo ke A pustaka mAre mATe vAMcuM chuM, emAM tyAgavA yogya zuM che? grahaNa karavA yogya zuM che? Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 443) jyAre AzramamAM gommasAra nAmanuM pustaka vaMcAtuM tyAre badhAne samajavuM agharuM paDatuM. tethI pustaka vAMcatAM "vItarAgano kahelo ....'' (505) e patra bolavAnI prabhuzrIjIe AjJA karI hatI. vItarAge je kahyuM che, te satya ja kahyuM che. mArA samajavAmAM nathI AvatuM paNa ema ja che; evI jo zraddhA rAkhIne zravaNa kare to AgaLa jatAM samajAya. jIvanA anadhikArIpaNAne lIdhe dhyAnamAM AvatuM nathI. (bo-1, pR.41, AMka 13). T mokSamALA AkhI vAMcavA jevI che. eka pATha pAMca-sAta vakhata vAMcI, emAM zuM kahyuM, te lakSa rAkhavo. pachI vicAravuM ke A pAThamAM zuM AvyuM? emAM heya zuM che? joya zuM che ? upAdeya zuM che? ema AkhI mokSamALA vAMcI javI. bhAvanA rAkhavI ke ATaluM pUratuM nathI. paisA vadhAre maLe, evI icchA rahe chene ? tema mAtra mALA pheravavAthI saMtoSa na mAnavo. kaMIka vAMcavAnI, gokhavAnI, vicAravAnI, smaraNa karavAnI koziza karavAnI che. pachI vRddhAvasthAmAM na thAya. A, parabhavamAM sAthe Ave evuM che. vAMcIe tyAre zuM kahyuM che? e lakSa rAkhavo. kaMIka-kaMika navuM zIkhavuM. pharatuM-pharatuM vAMcavAnuM hoya tyAre jIvane rasa Ave. jo ekanuM eka pustaka vadhAre vaMcAya to vadhAre lAbha thAya; paNa jIvane dhIraja rahetI nathI; nahIM to ghaNo lAbha che. (bo-1, pR.223, AMka 111) e hAla pU. ... paramakRpALudevanAM vacano vAMce che te ThIka che. vacanAmRtamAMthI je vAMcyuM hoya, te badhAne yathAzakti kahI batAvavAnuM rakhAya to ThIka che. je pote potAne mATe vicAryuM hoya, te badhA maLe tyAre jaNAvI zakAya ke vAMcI zakAya to sAMbhaLanAra ane jaNAvanAra, baMnene vizeSa lAbha thavA saMbhava che. tema na bane to hAla cAle che, te paNa ThIka che. kahevA khAtara kahevuM ke bIjAne saMbhaLAvavA vAMcavuM, yogya nathI. potAne ekanI eka vAta vAraMvAra vAMcavA, vicAravA, carcavA yogya che, to bIjA hoya to mane vizeSa samajavAno prasaMga maLaze - e lakSa rAkhI, svAdhyAya karavA ja bIjAnI AgaLa paNa vAMcavuM ghaTe chejI. bIjAne kaMI-kaMI pUchavuM ane temanA vicAronI Apa-le karavAthI, vizeSa manameLo thaze, ekadilI thaze. paramakRpALudeva ApaNA sarvanA pitA che; ApaNe temanAM ghelAM bALaka chIe - e lakSa rAkhazojI. (bo-3, pR.690, AMka 828) D prazna : mAre zuM vAMcavuM? pUjyazrI : tamAre sArA thavuM. ATalA moTA thayA, bahu vAMcyuM. have sArA thavuM. jemAM bhAva vadhe, tema karavuM. satsaMga vadhAre sevavo, tethI lAbha che. bhakti karavI. saMsArathI pAchuM vaLavuM che, chUTavuM che. eka ja vAra vAMcyAthI saMtoSa na mAnavo. (bo-1, pR. 264, AMka 173). mukhapATha karavA viSe T vikathAmAM jato vakhata bacAvI, paramakRpALudevanAM vacano vAMcavA-vicAravAmAM, mukhapATha karavAmAM tathA mukhapATha kareluM pheravI javAmAM jeTalo kALa jaze, teTaluM AyuSya lekhe AvyuM gaNAze. (bI-3, pR.634, AMka 748) Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (444 0 mukhapATha karavAno abhyAsa rAkhavo; kAraNa ke mukhapATha kareluM hoya te koI vakhate ghaNo lAbha Ape che. game tyAre, game tevA saMjogomAM paNa mukhapATha karela vacana upayogI thaI paDe che; kAraNa ke pustaka haMmezAM pAse hoya nahIM. (bo-1, pR.339, AMka 8) T savAre traNa vAge UThIne mokSamALAnA pATha pheravatI vakhate e lakSa rAkhavo ke mAre vicAra karavA mATe pheravavA che. ekAgra manathI pheravavA. zIkhelA che mATe na pheravuM to bhUlI jaiza, eTalo ja lakSa na rAkhavo. vicAra karavAno paNa lakSa rAkhavo. (bo-1, pR.341, AMka 15) | dareka mumukSu bhAIbahene nityaniyama uparAMta, kaMI ne kaMI paramakRpALudevanAM vacanamAMthI vAMcavA, vicAravA ke bhAvanA karavAnuM rAkhavA yogya che.jI. bane to ekAda kaDI mukhapATha karI, avakAze bolatA rahevAthI, te paramapuruSano upakAra vizeSa-vizeSa samajAto jazejI. roja ne roja khAvuM-pacAvavuM paDe che tema kaMI ne kaMI vAMcIne, sAMbhaLIne, mukhapATha karIne ke mukhapATha karela pheravatA jaIne, je paramArtha paramapuruSe hRyamAM rAkhelo che, te dayagata karavA, vAraMvAra vicAravAnI jarUra chejI. UMDA UtaravAnI jarUra chejI. e dizAmAM puruSArtha karelo, gurukRpAthI saphaLatA arpazejI. (bI-3, pR.571, AMka 642) je kaMI mukhapATha karavAnI vRtti thAya, temAM lokaraMjana, vyAkhyAnamAM upayogitA ke mAnAdika aMkurathI prerAIne kaMI thatuM hoya to te upazamAvI, paramakRpALudeva ane temanAM vacanomAM vRtti vizeSa rAkhavI che, e lakSa draDha karavA yogya chejI. tyAga-vairAgyane poSaka vAMcana, game te dharmamAMthI grahaNa karavAmAM harakata nathI. ApaNA AtmAne ullAsa prere tevAM vacana mukhapATha karavA vizeSa vRtti thaI Ave to paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa AjJA laI tema karavAmAM harakata nathIjI. (bI-3, pR.553, AMka 611) | gokhavAnuM kaMI hoya to vRtti vAraMvAra tyAM jAya ane satparuSanAM vacanarUpa vyApAramAM to lAbha ja hoya. koIka kSaNa evI Ave ke jyAre jIvane jagata vismaraNa thaI AtmajAgRti pragaTe. (bI-3, pR.634, AMka 746) D je mukhapATha karavuM hoya, te ja lakhavAnuM rAkhavAthI, thoDI mahenate yAda paNa rahe tema chejI. game te prakAre, kALa, jJAnInAM vacano vAMcavA, lakhavA, vicAravA ke mukhapATha karavAmAM jAya ane samajIne bhAvanI vRddhi, nirmaLatA thAya, tema kartavya chejI. (bo-3, pR.500, AMka 537) | vairAgya-upazama vadhe ane nivRttino vakhata paramakRpALudevanAM vacano vAMcavA-vicAravAmAM jAya tathA mukhapATha karI temAM vRtti ramyA kare, ema karavAthI nirjarA thAya che.jI. (bI-3, pR.567, AMka 637) D mULa vicAra to e ja vAraMvAra karavA yogya che ke "huM dehAdi svarUpa nathI, ane deha strI putrAdi koI paNa mArAM nathI, zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya." (692) A vicAra vAraMvAra lakSamAM rAkhavA yogya chejI. temAM jAgRti rahevA arthe bIjuM vAMcavA-vicAravAnuM, mukhapATha karavAnuM chejI, (bo-3, pR.508, AMka 549) Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (445) D Ape smRti ke mukhapATha thavAmAM kaThaNAI saMbaMdhI prazna karyo, tenA saMbaMdhI jaNAvavAnuM ke cittamAM jema vikSepa ocho, dehAdhyAsa ocho ane jJAnI puruSonAM vacanomAM prIti vizeSa tathA tenA saMcayanI bhAvanAnI vRddhi thAya, tema tema te vacano kaMThastha thavAmAM saraLatA thAya. potAnI meLe karavA karatAM, jJAnInI AjJA samajAya to vizeSa bhAvathI mukhapATha karavA vIrya phare che; kAraNa ke tethI ja hita che, ema jIvane draDha thayela hovAthI, te pratye vadhAre puruSArtha kare che. dararoja kaMI ne kaMI mukhapATha karavAno jene abhyAsa hoya, tene te vAta saraLatAthI bane che. pUrve munivarga caudapUrva mukhapATha karI letA. (bI-3, pR.296, AMka 285) Ape mukhapATha thaI zakatuM nathI, e saMbaMdhI puchAvyuM che, tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke ApaNane gamatuM hoya ke lakSamAM AvI gayuM hoya, te bhulAtuM nathI. keTalAMya sagAMvahAlAMnAM nAma yAda rahe che, te gokhavAM paDatAM nathI. koI gALa bhAMDI jAya to maraNa sudhI bhulAtI nathI; kAraNa ke teno paricaya vizeSa thaI jAya che, vAraMvAra yAda AvatuM rahe che. tema jo paramapuruSanAM vacano, AtmAne atyaMta hitakArI ane parabhavanAM bhAthA jevAM che ema lAgyAM hoya, to te paNa vAraMvAra yAda AvatAM rahe ane bhUlI na javAya; paNa satsaMge tenuM mAhAtma saMbhaLAya, tenI pakaDa thAya, AtmahitanI vAta rAtadivasa khaTakyA kare ke atyAre pramAda karI jeTalo kALa gumAvyo, temAMthI eka kalAka pAcho mAgIe to pharI maLe ema che? gayAM eTalAM varSo to badhAM haMmezane mATe gayAM, temAMthI kaMI mAgyuM maLe tema nathI. mATe have jeTaluM jIvavAnuM hoya teTalI kSaNo, kaMjUsanA dhananI jema vicArI-vicArIne vAparavI. ahIM beThAM, ahIM gayA, ane jotajotAmAM divasa jato rahe che tema karyA karatAM, dhana karatAM vahI jatA kalAkonI vizeSa kALajI rAkhI, sapuruSe AjJA karI che - smaraNamaMtra, vIsa doharA, yamaniyama, kSamApanA, cha padano patra, zrI Atmasiddhi, apUrva avasara vagere vicAravAmAM, jJAnIe jAmyo che tevo mAro AtmA che, te pragaTa karavA mATe jJAnIe kahyuM che te rAtadivasa karyA karavuM che, evo draDha nizcaya karI, te nizraya ArAdhatA rahevA yogya chejI, (bo-3, pR.169, AMka 173). D prazna : koIka vakhate gokhavAmAM utsAha hoya che ane koI vakhate nahIM, enuM zuM kAraNa? pUjyazrI : karmano udaya che. je vakhate navuM na zikhAya, te vakhate pheravavuM. bIjI vastumAM citta na javA devuM; nahIM to karma bAMdhe. upavAsa-ekAsaNuM karIne vAMcavA-vicAravAnuM karavuM che. jema garaja vadhaze, tema tema jIvanI vRtti jJAnInAM vacanamAM - AtmAmAM raheze. puruSArtha kare to badhuM thAya. (bo-1, pR.334) "paga mUkatAM pApa che, jotAM jhera che, ane mAthe maraNa rahyuM che; e vicArI AjanA divasamAM praveza kara." (puSpamALA-35) AvAM vacano mukhapATha karI, lakSa levA vinaMtI chejI. (bo-3, pR.447, AMka 466) | manuSyabhavanI eka-eka paLa ratnaciMtAmaNi karatAM vizeSa mUlyavAna che, kAraNa ke te vaDe mokSamArga sAdhI zakAya che; paNa viSaya-kaSAyamAM tevI kSaNo gALIe to A durlabha manuSyadehane koDIno gaNyA barAbara Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (44 che; mATe mAnavapaNuM samaje te mAnava, vAraMvAra lakSamAM rAkhI mokSamALAno cotho pATha 'mAnavadeha' mukhapATha karavA bhalAmaNa che. (bo-3, pR.787, AMka 1003) mokSamALAno 'viveka eTale zuM ?' pATha-51 mukhapATha thaye, roja pheravavAno, vicAravAno ane tevA vivekanI prAptino puruSArtha karatA rahevA bhalAmaNa che. thoDuM vaMcAya ke mukhapATha thAya tenI harakata nahIM, paNa je kaMi vaMcAya teno vicAra rahyA kare ane vicAreluM anubhavamAM AvatuM jAya, tevA bhAva karyA karavAnI jarUra chejI. (bo-3, pR.755, AMka 945) mokSamALAmAMthI pATha-68 'jitendriyatA' vAraMvAra vAMcI, mukhapATha karI, tenA rahasyane hdayamAM sthira karavA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.398, AMka 407) - paramakRpALudeve mokSamALAnA pATha-68 'jitendriyatA', pATha-69 'brahmacaryanI nava vADa', tathA pATha-100 'manonigrahanA vighno' - e traNa pAThomAM je jaNAvyuM che, teno hAla to abhyAsa karo ane e traNa pATha mukhapATha karI, roja vicAravAnuM rAkhavuM. (bo-3, pR.630, AMka 738) D rAtre nahIM jamavAnuM pU. ne vratarUpe bAra mAsa sudhI pALavAnI icchA che, te paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa namaskAra karI bhAvanA karavA jaNAvazojI; ane bAra mAsamAM puruSArtha karI, bane to mokSamALA mukhapATha karI levI che, evI dRDhatA rAkhazo to te aMge ghaNA lAbha thavA saMbhave chejI. baMnethI, bane to paraspara spardhAmAM utAvaLa paNa thAya. vAMcavuM, vicAravuM ane kaMi paNa paramakRpALudevanuM kaheluM carcIne, hRdayamAM rahyA kare, tema karavuM che; ema AgaLa vadhavA puruSArtha karazo. mokSamALAnA pATha mukhapATha karavA vRtti thAya tyAre ekAda vakhata pATha lakhI jai, pachI mukhapATha karavAthI samajAzejI, mAnavapaNAnI gaMbhIratA mokSamALAnA abhyAse samajAze. (bo-3, pR.682, AMka 819) Atmasiddhi Adi mukhapATha karela hoya, te roja na bane to, be-cAra divase paNa eka vAra jarUra bolI javuM. navuM mukhapATha karavA vicAra thAya to tattvajJAnamAMthI kAvyo, pado, cha padano patra tathA puSpamALA Adi paramakRpALudevane hRdayamAM saMbhArI, tenI AjJAe mukhapATha thAya, te karyA karavuM ane mukhapATha karyuM hoya te bhUlI na javAya, teTalA mATe phe2vatA rahevuM, vAMcatA rahevuM, vicAra bane teTalo karavo. mokSamALA pAse hoya to te paNa vAraMvAra vAMcavI; aMdarathI ThIka lAge te te mukhapATha paNa karavuM. badhI mokSamALA mukhapATha karavA jevI che. (bo-3, pR.678, AMka 815) akasmAtathI bacyA, ijA thai nathI ane maphatanuM jIvavAnuM maLyuM che - evo vicAra Ugyo che te poSAto rahe, marI na jAya te mATe zuM vicAryuM che ? te vicAraNAmAM madada kare tevo eka lekha paramakRpALudevano, tattvajJAnamAM chapAyelo che : ''bhAi, ATaluM tAre avazya karavA jevuM che.''(84) te vAraMvAra vicArI, bane to mukhapATha karI levA jevo chejI. koi pAribhASika zabdo na samajAya to tyAM aTakI rahevA yogya nathI. AtmalakSa rAkhIne vAMcavAthI, savaLuM pariNamaze. tattvajJAnamAM to ghaNI bAbato che, paNa te sarva eka AtmArthe ja che, e lakSa na cukAya to vAraMvAra vAMcyuM, navA-navA bhAvo, AgaLa vadhavA prere tevA, sphuryA kare tema chejI. cittaprasannatA sAcavazo. (bo-3, pR.426, AMka 437) Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (447) D paramakRpALudeve 5.3.5.pU. prabhuzrIjIne prathama patra lakhyo che temAM "niraMtara udAsInatAno krama sevavo, sapuruSanI bhakti pratye lIna thavuM; ....'' (172) lakhyuM che, te krama upara tamane AvatA jANI harSa thAya cheja. te patra mukhapATha na karyo hoya to karI, temAM je mArga darzAvyo che, te ddhayamAM aMkita karavA yogya chejI. vairAgya ane apramattapaNe puruSe darzAvelA mArganuM ArAdhana, e ja paramakRpALudeve svAtmavRtAMtarUpa kAvya ""dhanya re divasa A aho !' gAyuM che, teno sAra che. te paNa mukhapATha karI, temAM jaNAvelA krame, pagale-pagale cAlavA puruSArtha kartavya chejI. (bo-3, pR.461, AMka 483) tattvajJAnamAM "purANapuruSane namonamaH"nA mathALAvALo lekha (patrAMka 213) tathA patrAMka 25 ane 572, vAraMvAra vicAravA tathA mukhapATha karavA bhalAmaNa che). (bI-3, pR.757, AMka 951) D thoDuM vaMcAya tenI phikara nahIM, paNa jeTaluM vaMcAya teno vizeSa-vizeSa vicAra thAya tema kartavya che. vacanAmRtamAMthI patrAMka 262 vAraMvAra vAMcI, mukhapATha karavA yogya che. nirvikAradazA divase-divase vadhe ema kartavya che. (bI-3, pR.625, AMka 730) D pU. .... hamaNAM roja eka vAra potAne mATe, bIjA hoya topaNa harakata nathI, paNa khAsa potAne vicAravA arthe patrAMka 397 kSAyika samyaktva viSeno, khAsa karI pAchaLano bhAga, potAnI dazA bodhabaLa AvaraNa na pAme te arthe che, te lakSa rAkhI vAMcavA yogya che; thAya to mukhapATha paNa karI levo ghaTe che. (bI-3, pR.690, AMka 828) || bane to patrAMka 454 mukhapATha karI, temAM jaNAvelI yogyatA prathama prApta karI, yogyatA vadhAratA javAthI, ApoApa ghaNA saMzayo samAI javA saMbhava cheche. (bI-3, pR.387, AMka 392) T sadgata ....nAM mAtuzrIne paNa dhIraja Apazo ane patrAMka 510 (baMdhavRtti saMbaMdhI) vAMcI saMbhaLAvazo tathA thAya to mukhapATha karavA sUcavazojI. badhAM mumukSu bhAIbahenoe, e patra jANe potAnA upara ja paramakRpALudeve lakhyo che ema mAnI, temAM kahelI vAta lakSamAM levA yogya chejI. (bI-3, pR.585, AMka 662) vacanAmRta patrAMka 511no chello phakaro "satsaMga che te kAma bALavAno baLavAna upAya che." te mukhapATha karI, pheravatAM rahevAnI bhalAmaNa cheja. thoDe thoDe, kaMI-kaMI mukhapATha karavuM, mukhapATha kareluM pheravavuM ane vicArI, AtmAne zAMta karavA yogya che). (bI-3, pR.764, AMka 966) D "AraMbhaparigrahanuM alpatva karavAthI asahmasaMganuM baLa ghaTe che; satsaMganA AzrayathI asatsaMganuM baLa ghaTe che. asatsaMganuM baLa ghaTavAthI AtmavicAra thavAno avakAza prApta thAya che. AtmavicAra thavAthI AtmajJAna thAya che; ane AtmajJAnathI nisvabhAvasvarUpa, sarva kleza ane sarva duHkhathI rahita evo mokSa thAya che; e vAta kevaLa satya che." (pa69) sarva duHkhathI mukta thavAno abhiprAya jeno thayo hoya, te puruSe AtmAne gaSavo, ane AtmA gaveSavo hoya, teNe yamaniyamAdika sarva sAdhanano Agraha apradhAna karI, satsaMgane gaSavo; tema ja Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 upAsavo. satsaMganI upAsanA karavI hoya teNe saMsArane upAsavAno AtmabhAva sarvathA tyAgavo. potAnA sarva abhiprAyano tyAga karI potAnI sarva zaktie te satsaMganI AjJAne upAsavI. tIrthaMkara ema kahe che ke je koi te AjJA upAse che, te avazya satsaMgane upAse che. ema je satsaMgane upAse che te avazya AtmAne upAse che, ane AtmAne upAsanAra sarva duHkhathI mukta thAya che. (dvAdazAMgInuM saLaMga sUtra)'' (491) upara lakhelAM avataraNa vAraMvAra vAMcI, mukhapATha karavA yogya che. ApaNe keTaluM temAMthI karI zakIe tema che te vicArI, bane teTalo te dizAmAM vartavAno puruSArtha kartavya chejI. (bo-3, pR.785, AMka 1002) D patrAMka 609, jemAM jJAnInA mArganA Azrayane upadezanArAM tera vAkyo che; te vAraMvAra vicArI, banne to mukhapATha karavA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.622, AMka 723) D''durlabha evo manuSyadeha paNa pUrve anaMta vAra prApta thayA chatAM kaMi paNa saphaLapaNuM thayuM nahIM. (692) e patra vAraMvAra vAMcavA-vicAravA tathA mukhapATha karI, roja mananapUrvaka lakSamAM levA vinaMtI chejI. "" eka mumukSune pleganI gAMTha nIkaLI hatI. tenI uMmara nAnI hatI. tene strI ane bALako hatAM, temAM tenI vRtti mohane laine baMdhAyelI; te joine temanA sagA, eka mukhya mumukSu, pU. zrI aMbAlAlabhAie paramakRpALudevane tenA samAdhimaraNa arthe A vighna dUra karavA ane Akhara sudhI sadbhAva tathA zaraNa TakI rahevA, yogya bodhanI, mAgaNIpUrvaka vinaMtI karI hatI. tenA uttaramAM e patra paramakRpALudevanI paramakRpArUpa che; te sarva jIvane samAdhimaraNanI taiyArI karavA prere tevo ane maraNa sudhI satpuruSano Azraya TakAvI rAkhavAnuM baLa prere tevo chejI. (bo-3, pR.560, AMka 625) paramakRpALudevano AdhAra A bhavamAM maLyo che, te jIvanuM mahad bhAgya che. patrAMka 692 mukhapATha thAya to kartavya che, nahIM to vAraMvAra vAMcavo. pU. zrI aMbAlAlabhAi paramakRpALudevanA gaNadharatulya hatA; temanA sALAne aMta vakhate upayogI thayelo, e patra che. samAdhimaraNa arthe zuM bhAvanA karavI ? satpuruSanA AzrayanuM keTaluM mAhAtmya che ? tathA chevaTe mumukSuomAMthI koinI hAjarI hoya to jIvanA bhAva sadguruzaraNe rahI zake vagere samajI, tevI bhAvanA karatA rahevAthI, te ja hita Akhare paNa samajAya ane yathAzakti te pramANe vartAya. (bo-3, pR.591, AMka 670) bharUcanA anupacaMdajIne paramakRpALudevanI adbhuta zaktino kaMika paricaya thayelo. tethI temaNe paramakRpALudevane samAdhimaraNa mATe vinaMtI karI. tenA uttaramAM teozrIe eka patra lakhyo che te patrAMka 702, tema ja patrAMka 706, e baMne patro vAraMvAra vAMcI, bane to mukhapATha karavA bhalAmaNa chejI; ane mukhapATha thaye, roja nityaniyamamAM umerI levA yogya che; eTale roja svAdhyAya thaze to jarUra jIvane jAgRtinuM kAraNa cAlu rahezejI. bIjA bhAione paNa bhAva rahe to mukhapATha kartavya chejI. (bo-3, pR.572, AMka 643) Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (449 [ A cAturmAsamAM zrImad rAjacaMdra vacanAmRta, bane to kramapUrvaka, potAne arthe tame traNe sAthe vAMcavA-vicAravAnuM rAkhazo to ghaNo AnaMda Avaze. dararoja je vAMcana karo te pUruM thayuM, patrAMka 77 niyamita rIte roja vAMcI javAno ke mukhapATha thai jAya to ekAda jaNa bolI jAya tema kartavya chejI. te samiti ke rahasyadraSTivALo patra samajAye, aMtarmukhaupayoga ke AtmapariNati upara lakSa rAkhavAnI kALajI raheze ane AjJAnuM mAhAtma spaSTa samajAze. (bo-3, pR.540, AMka 591). n patrAMka 816 ane patrAMka 819 mukhapATha na karyA hoya to mukhapATha karI, roja bolavAno ane vicAravAno niyama rAkhavA yogya chejI ghaNI zAMtinuM kAraNa thAya tema chejI. (bI-3, pR.243, AMka 237) "OM kheda nahIM karatAM zUravIrapaNuM grahIne jJAnIne mArge cAlatAM mokSapATaNa sulabha ja che." (819) e Akho patra vAraMvAra vicArI, mukhapATha na karyo hoya to karavA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.333, AMka 330). E patrAMka 843 mukhapATha na karyo hoya to mukhapATha karI, vAraMvAra vRtti temAM kahyA pramANe rAkhavA puruSArtha kartavya chejI. AlocanAmAMthI 'vIrahAka' nAmanuM kAvya mukhapATha karyAthI vizeSa puruSArtha jAge ane Akhare zuM karavuM, te tarapha draSTi devAnI temAM preraNA che), te lakSamAM levA yogya che. (bI-3, pR.400, AMka 408) n patrAMka 876mAM lakhela manaharapadamAM, manahara saMnyAsIe bhale vedAMtapaddhatie paramapuruSanA guNa gAyA che, paNa te AptapuruSanAM ja vakhANa che; tethI paramakRpALudeve tene bhaktajanone upakArI jANI, te vicAravA lakhyuM che. jJAnI puruSa ane jJAnI puruSane oLakhanAra saMtonI temAM stuti che. te ApaNA dayamAM vase to ApaNo AtmA unnata thAya, jagatanAM tuccha sukhothI udAsa bane ane vairAgyasaha AtmAnI vibhUtimAM lIna thAya tevuM e pada chejI. ApanAthI mukhapATha thAya to kartavya che, vicAravA yogya che ane paramakRpALudevanI ja te stuti che, ema lakSa rAkhavA yogya chejI, (bI-3, pR.763, AMka 964). D "mULa mAraga sAMbhaLo jinano re' e pada mukhapATha na karyuM hoya to karIne, roja bolavA yogya che, vicAravA yogya che ane temAM saMkSepe jaNAvela mokSamArgamAM pravartavA yogya chejI. (bI-3, pR. 295, AMka 283) mULa mAraga sAMbhaLo jinano re'' e pada mukhapATha karI levA bhalAmaNa che tathA tenA vicAramAM vRtti joDI jJAna-darzana-cAritrarUpa AtmAnI, vizeSa vicAre oLakhANa karI, temAM AnaMda jIvane Ave, tema kartavya che). (bI-3, pR.403, AMka 410) D "jaDa ne caitanya baMne dravyano svabhAva bhinna' e be savaiyA, bane to mukhapATha karI, vicAratA rahevA bhalAmaNa chejI. temAM darzanamohano upAya ane svarUpa bane chejI. (bI-3, pR.574, AMka 644). Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u50) I cha padano patra tame kaMThastha karyo, te amUlya che. roja lakSa rAkhIne, eka vakhata bolI javAnuM rAkhazo, tathA zrI AtmasiddhizAstra mukhapATha karatAM pahelAM patrAMka 719, zrI AtmasiddhizAstra pa.pU. prabhuzrIjIne mokalI te sAthe mokalelo che, te mukhapATha karI, pachI zrI AtmasiddhizAstra mukhapATha karavA bhalAmaNa che). (bo-3, pR.756, AMka 948) D patrAMka 719, zrI laghurAjasvAmIne zrI AtmasiddhizAstra mokaleluM, tenI sAthe paramakRpALudeve mokalelo patra, tyAgI mahAtmAo arthe ja lakhela che; te bahu UMDA UtarI vicAravo ane bane to mukhapATha karavo ghaTe chejI, zraddhAnI vRDhatA ane jJAna pariNAma pAmavAno mArga, vagere temAM jaNAvela che, te vicArI uramAM acaLa karavA yogya chejI. temAM chevaTe jaNAvyuM che : "anaMta vAra dehane arthe AtmA gAvyo che. je deha AtmAne arthe gaLAze te dehe AtmavicAra janma pAmavA yogya jANI, sarva dehAthanI kalpanA choDI daI, eka mAtra AtmArthamAM ja teno upayoga karavo, evo mumukSujIvane avazya nizcaya joIe. zrI sahajAtmasvarUpa." (bI-3, pR.520, AMka 544) Atmasiddhi zIkhavAnI bhAvanA hoya to paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa namaskAra karIne AjJA levI ke he bhagavAna ! mAre AtmasiddhizAstra mArA AtmAnA kalyANane arthe zIkhavuM che. evI prArthanA karI, gokhavAnI zarUAta karavI. roja niyamita be-pAMca gAthA karavAno niyama rAkhyo hoya to thoDA divasamAM mukhapATha thai jaze. pachI cha padano patra mukhapATha karI levA jevo che. jeTaluM mukhapATha thAya, teTalAno divase ke rAtre vicAra karavo ane samajavuM. nityaniyamAdi pATha'nI copaDImAM AtmasiddhinA artha che; te mukhapATha thayelI gAthAo samajavAnA kAmamAM Avaze ane nityaniyamanA pATha bolIe chIe te tathA cha padanA patranA paNa temAM artha che, te vAMcavAthI sArI rIte samajAze ane samajapUrvaka gokhAze to AnaMda Avaze; bojArUpa nahIM lAge. (bo-3, pR.733, AMka 897). I Atmasiddhi camatkArI cIja che. tenI zraddhA, abhyAsa kare, temAM tapa, japa, dAna vagere samAI jAya che. potAnAthI banato puruSArtha, zrI Atmasiddhi mukhapATha karavAmAM paNa kartavya chejI. (bI-3, pR.609, AMka 704) D navA varSamAM amuka bhAga tattvajJAna ke mokSamALAmAMthI mukhapATha karavo che, ema nakkI karavuM ghaTe che. AlocanA, cha padano patra, Atmasiddhi, apUrva avasara, mULa mAraga, dhanya re divasa A aho ! Adi mukhapATha na karyA hoya to karavAno nizcaya karI, roja karavAM. (bI-3, pR.673, AMka 807) T anAryakSetra jevA mohamayI zaheramAM rahevAnuM banela che to bahu vicArIne kSaNa-kSaNa gALavA jevI che'. pa.pU. prabhuzrIjIe eka vakhata bodhamAM kaheluM, te Apane tyAM upayogI nIvaDaze ema dhArI, nIce lakhI mokaluM chuM, te bane to mukhapATha karI, teno vicAra karatA rahezojI : Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 451 ''game tevo pratibaMdha hoya, maraNa samAna vedanA hoya, game tevA mAyAnA phaMdamAM phasAi javAnuM bane, paNa Atmahita kadI na vIsaravuM.'' (bo-3, pR.580, AMka 653) 5.pU. prabhuzrIjInA bodhanI smRtine AdhAre ATaluM nIce lakhyuM che, te sarvee mukhapATha karavA yogya, vAraMvAra vicAravA yogya chejI : ''eka zraddhA karavA yogya che ke A satpuruSe AtmA jANyo che te mAre mAnya che. bIjA game te vikalpo Ave te khabara paDe che, to te jANanAro, te sarvathI judo Thare che. te jANanArane mAnavo. sadgurue kahyuM che tevuM tenuM svarUpa che; mane atyAre bhAna nathI topaNa mAre bIjuM kaMi paNa mAnavuM nathI, e to mArA hAthanI vAta che. ema dRDha nizcaya thAya to je saMkalpa-vikalpa, sukhaduHkha Ave che te javA mATe Ave che. bhale ! bamaNuM Ave, paNa tene mAnavuM nathI. eTalI pakaDa thavI joie. arIsAmAM sAmenA padArtha jaNAya, paNa arIso arIsArUpa ja che; tema bhale game te manamAM Ave, topaNa AtmA AtmArUpa ja che. bIjuM badhuM pahelAMnA karmanA udayarUpa bhale Ave - te badhuM javAnuM che, paNa AtmAno kadI nAza thanAra nathI - temAM mAthuM mAravA jevuM, iSTa-aniSTapaNuM mAnI harSa-zoka karavA jevuM nathI. ATalI uMmara thatAM sudhImAM aneka saMkalpa-vikalpa thai gayA, paNa koi rahyA nathI - badhA gayA; to nAzavaMta vastunI phikara zI karavI ? enI meLe ja je nAza pAmavAnA che, tethI mUMjhAvuM zuM ? phikaranA phAkA mArI javA jevuM che. smaraNano abhyAsa vizeSa rAkhavo. saMkalpa-vikalpa Ave ke smaraNanuM hathiyAra vAparavuM ane mAnavuM ke ThIka thayuM ke mAre smaraNamAM jatuM rahevAnuM nimitta banyuM, nahIM to pramAda thAta. sadgurue maMtra Apyo che te AtmA ja Apyo che. te pragaTa thavA mATe premanI jarUra che. premamAM badhuM AvI gayuM. haratAM-pharatAM, besatAM-UThatAM eka AtmA ja jovo, beTTo hoya te bIjuM jue. Avo dRDha abhyAsa thai jAya tene pachI je udayamAM Ave te kaMi hAni karatuM nathI, maravA Ave che; pachI tene kaMi phikara nathI.'' ATaluM vAraMvAra vicArI, samajI, jo jIva AcaraNamAM mUke to pachI tene saMsAra zuM karI zake ? kAyara thayA vinA, bIjI icchAo ane nimittomAM taNAi na javAya tevI jAgRti rAkhI, jIva abhyAsa Adare to amRta samAna ATalo bodha, jIvane janmamaraNanAM duHkhomAMthI bacAvI, paramapada pamADe tevo chejI. (bo-3, pR.245, AMka 238) I 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIe, vaTAmaNa temanA pautra upara eka patra svamukhe lakhAvela che (upadezAmRta pR.95, patrAvali 1-150), te Apa sarvane AkhI jiMdagI sudhI upayogI thAya tevo lAgavAthI, tenI nakala mAtra A vakhate utArI mokaluM chuM. thAya to mukhapATha karI, hradayamAM kotarI rAkhI, prasaMge-prasaMge yAda rAkhI, vartana, sarva jIvo pratye temAM kahyuM che tema, rAkhavA khAsa bhalAmaNa chejI. jIvana sukhasaMpabharyuM banAve tevuM temAM alaukika sAmarthya chejI. (bo-3, pR.262, AMka 256) Apa baMne bhAionA patra maLyA che. uttaramAM jaNAvavAnuM ke zradghA parama pujjA' pU. prabhuzrIjI vAraMvAra kahetA, te zraddhAnI nirmaLatA arthe A vaTAmaNavALo patra Apane bIDuM chuM; te vAMcI paramakRpALudeva pratye ja gurubhAva thAya ane vardhamAnatAne pAme, te arthe roja e patranuM vAMcana karazo Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (452 ane bane to A patra, baMne, thoDuM-thoDe karIne mukhapATha karI lezojI. temAM kaSAyanI maMdatA, samatA, sazraddhAnuM jaNAvyuM chejI. (bo-3, pR.656, AMka 778) ID 5. pU. prabhuzrIjIe lakhAvela vaTAmaNavALo patra, bane to roja vAMcavAno ke mukhapATha thai jAya to moDhe bolavAno niyama rAkhazo to zraddhAne baLavAna kare tevo patra, hitakara ane nirmaLabhAva pragaTAvanAra chejI. (bI-3, pR.786, AMka 1002) 1 prajJAvabodha puSpa-18mAMthI bAra bhAvanAo (doharA 31thI 43) mukhapATha karI, vAraMvAra vicAravA joga che tathA tIrthaMkarapada prApta karAve tevI soLa bhAvanAo samAdhisopAnamAM che, te avakAza thoDe-thoDe, vAMcatA rahevA bhalAmaNa che. (bI-3, pR. 251, AMka 245) samayano sadupayoga I bIjI mAthAkUTamAM na paDazo. lisTa vagere karavAmAM khoTI thavA karatAM koI zikSaka Adi karI Ape tema hoya to kaMI rakama ApI, tenI mAraphata karAvI levuM. ApaNo vakhata amUlya che. jJAna, dhyAna, vicAramAM vakhata jAya tema karavA bhalAmaNa che. jene samAdhimaraNa karavuM che. teNe kSaNe-kSaNano sadupayoga thAya tema vartavuM ghaTe chejI, smaraNano abhyAsa vadhAratA rahezojI. Akhare e ja kAmanuM che. (bI-3, pR.725, AMka 883) || jJAnI puruSone samayanI keTalI kiMmata che ! eka samaye paNa nakAmo javA detA nathI. nadInuM pANI vahyuM jAya, tema jIvana vahyuM jAya che. jema nadInuM pANI dariyAmAM gayA bAda pAchuM vaLe tema nathI, tema vakhata gayA bAda pAcho Avato nathI. pAchaLathI kaMI vaLe tema nathI. mATe vakhatano sadupayoga karI levo. (bo-1, pR.338, AMka 4). je kAma karavA hAthamAM lIdhuM hoya, te kALajI rAkhI karI levuM. nakAmA saMkalpa-vikalponI nadImAM taNAyA javuM nahIM. nityaniyama anukULa vakhate karI levo. abhyAsamAMthI bacato vakhata kaMI sadvAMcana mukhapAThe karyuM hoya tenuM parAvartana ke manana vA bhAvanA, smaraNamAM vageremAM gALavo. kolejajIvanamAM ghaNI vakhata maLI zake evo lAge che. teno sadupayoga karanAra, pachInA jIvanamAM sukhI, paropakArI, yazasvI ane sArthaka jIvana karanAra nIvaDayA chejI, (bI-3, pR.415, AMka 422) I jene chUTavAnI vRtti jAgI che, teNe to bacato badho vakhata paramakRpALudevanI AjJA uThAvavAmAM ja vyatIta karavA yogya chejI. temAMthI potAne zuM kartavya che, te saheje sUjhI Avaze tathA vairAgyanI vRddhi thatAM Atmahita sadhAzejI. na joitI phikara-ciMtA tajI dharmadhyAna arthe, bane teTalo vadhAre vakhata gALatA rahezo to cha mAsamAM ApoApa jiMdagI palaTAtI samajAzejI. (bI-3, pR.572, AMka 643) pramAdamAM, ALasamAM bacato vakhata gALavAne badale sArA vAMcanamAM, gokhavAmAM, gokheluM pheravI javAmAM, vicAravAmAM ke vAMcelAnI vAta, carcA karavAmAM vakhata gALazo to te saphaLa thaze, jIvana sukharUpa lAgaze, bhaktimAM rasa vadhaze. nATaka, sinemA ke ramatomAM vakhata gumAvazo to pachI sArAM kAmomAM prIti raheze nahIM. sArA vAMcana vagere mATe vakhata maLe nahIM to sArI bhAvanA ke sAruM jIvana kyAMthI thAya ? (bI-3, pR.696, AMka 836). Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 453 atyAre je saMyogomAM mukAyA cho tene anukULa, avakAzano sadupayoga karI levAno che. satsaMgano yoga maLe teTalo satsaMgano lAbha levo, sazrutanI madada maLe teTalI madada lai levI ane potAnAthI thAya teTaluM manana-nididhyAsana karI, upazamabhAvanI (vItarAgabhAvanI) sevanA karI levI. na bane tenI bhAvanA rAkhavI paNa jeTaluM banI zake teTaluM, TUMkA AyuSyamAM karI levuM. Avo yoga pharI-pharI prApta thavo durlabha che, tethI samayamAtrano paNa pramAda nahIM karatAM, svacchaMda TALI apramattadazAe pahoMcavuM che, e lakSa sadA upayogamAM rahe tema vartavuM ghaTe chejI. (bo-3, pR.727, AMka 886) vakhata nakAmo na jAya ane saMsAranA vikalpothI AtmA glezita na bane, tevI kALajI niraMtara rAkhavA yogya chejI. paramakRpALudevanAM vacano jenA gharamAM che, te mahAbhAgyazALI gaNAya. tevAM amRtatulya vacano tajIne, je kaSAya ane ajJAnIjIvonA samAgamane rUDo mAne, te kevo mUrkha gaNAya ? ''avasara pAmI ALasa ka2ze, te mUrakhamAM pahelojI; bhUkhyAne jema ghebara detAM hAtha na mAMDe ghelojI.'' ema yazovijayajIe kahyuM che; tevI mUrkhatAvALA ApaNe na banIe eTalo lakSa rAkhI, paramakRpALudevanAM vacano vAMcavAmAM, gokhavAmAM, vicAravAmAM, temAM tanmaya thavAmAM jeTalo vakhata jaze, teTaluM AyuSya lekhAnuM chejI. bAkIno kALa to dhamaNanI peThe zvAsozvAsa levAmAM ane mUkavAmAM jAya che. nityaniyamanA arthanI copaDI chapAi che, te kALajI rAkhIne badhA artha vAMcI hRdayamAM UMDA utArI, chApI levA yogya chejI. 'Atmasiddhi-vivecana' vAMcatA hazojI. (bo-3, pR.498, AMka 535) I 5.pU. prabhuzrIjInA yoge gayelA kALanI smRti karI, te vakhatanA vIryane pharI pragaTAvI, ekAMta AtmahitamAM ja bacato vakhata gALavo che, eTalo hAla nizcaya thAya ane te pramANe cha mAsa paNa satata vartAya to tevA abhyAsanI madhuratA ApoApa AgaLa vadhArazejI. je kaMi dharmadhyAnamAM kALa jAya temAM bAhya gaNatarI karatAM suvicAraNA pragaTe, kaSAyanI maMdatA vadhe ane nirmaLa vicAradhArAnI bhAvanA vikAsa pAme, e lakSa rAkhavA bhalAmaNa chejI. thoDuM paNa AtmasparzI sAdhana vizeSa lAbhadAyaka che. (bo-3, pR.569, AMka 640) -- vepAradhaMdhA mATe khoTI thavuM paDe te judI vAta, paNa nakAmo vakhata ghaNo vahI jAya che, teno hisAba anAdinA adhyAsane laine raheto nathI ane koine rAjI karavAmAM ke koithI najIvI bAbatomAM rAjI thai, jIva saMsA2pravAhamAM taNAto jAya che. tyAMthI aTakI, paise-paisAno hisAba rAkhIe, tema paLe-paLa ane kalAke-kalAkano hisAba rAkhavo ghaTe che; paNa tethI karIne kheda karavo ghaTato nathI ke mArAthI kaMi thatuM nathI, huM kuTuMbathI dUra chuM, ekalo chuM, sArI sobata nathI, mArAthI zuM thAya ? mAre bahu kAma che, ema vicArI puruSArtha maMda ka2vo ghaTato nathI, tema kheda ke zoka paNa ka2vo ghaTato nathI. ema vicAravuM ghaTe che ke pUrve bAMdheluM prArabdha, mane A sthaLe lAvyuM che, ane A loka, A gAma, A jhADa, A khorAka ane A pANInuM prArabdha haze to te AvI maLyuM che; temAM mAruM dhAryuM zuM thAya che ? karma AdhIna sarva jagata che. je prANIne karme ziMgaDAM ApyAM, temane ziMgaDAMno bhAra mAthe laine pharavuM Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 paDe che. koine sUMDha, koine kezavALI to koine kAMTA jevAM sisoLiyAM laine pharavuM paDe che. tema A bhavamAM je prArabdha anusAra sagAM, saMbaMdhI, buddhi, baLa, rUpa, dhana, vaibhava prApta thayuM hoya ke thAya, te viSe harSa ke garva yA zoka ke kheda kartavya nathI; paNa jema retImAMthI kAca banAvanArA ke cIMtharAmAMthI kAgaLa banAvanArA, prApta vastuno sAro upayoga kare che, tema ApaNane je sAmagrI maLI, tethI A bhava ane parabhava sudhare tevo puruSArtha karavo; paNa AzA, tRSNA ane vAsanAnI jALamAM gUMcAi rahevuM nahIM. (bo-3, pR.45, AMka 31) D jema dukAna vagerenI kALajI rAkho cho, zarIra vagerenI saMbhALa rAkho cho, tema AtmAnI kALajI, deha karatAM anaMtagaNI levA yogya che ema paramakRpALudeve kahyuM che, te nahIM bhUlavA bhalAmaNa chejI. smaraNamaMtrano abhyAsa divase-divase vadhAratA rahetA hazojI. bhaThThImAMthI loDhuM bahAra kADhIne turta TIpe to jevo ghATa ghaDavo hoya tevo ghaDAya, paNa jo pramAda karI luhAra vAtomAM paDI jAya to loDhuM ThaMDuM paDI jatAM, pachI game teTalA ghaNanA ghA mAre topaNa joie tevo ghATa thAya nahIM. te dRSTAMte kALajI rAkhIne, je je bhAvo ahIMthI jatI vakhate udbhavyA hoya, te vRddhi pAme tema vartavA bhalAmaNa chejI. zrImad rAjacaMdra maMdira baMdhAvI, je kharca ane parizrama veThayo che, teno lAbha pUrepUro levA cUkatA nahIM ho. pramAdamAM gayelI eka paNa paLa pAchI maLavAnI nathI, bane teTalI karakasara karIne, jiMdagInI paLo bace teTalI bhaktibhAvamAM, smaraNamAM, satsaMgamAM, satpuruSanAM vacananA Azaya anusAra vartavAmAM gaLAya, tevI tAkIda rAkhavA sUcanA chejI. (bo-3, pR.419, AMka 426) sarva bhAibahenoe bahu cetIne vakhatano durupayoga karatAM bacI javuM ghaTe chejI. zA mATe janmyA chIe ane zuM karIe chIe ? eno vicAra vAraMvAra manamAM lAvI, sanmArgamAM utsAha vadhe tema ApaNe sarvee have to kamara kasIne, bane teTaluM baLatAmAMthI bacAvI levuM joie. ghara lAge tyAre mAtra raDayA karyo kazuM bace nahIM, paNa hiMmata rAkhI jeTaluM bahAra kADhI lIdhuM, teTaluM bacavA saMbhava che. mATe jeTalI kSaNo jJAnInI AjJAmAM, maMtrasmaraNa vageremAM jaze, teTalI bacI samajI, teno vizeSa abhyAsa rAkhavA have satsAdhana vizeSa karatA rahevuM ghaTe che; tevo nizcaya dRDha karI, te pramANe vartavA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.342, AMka 343) ... cha kalAkanI UMgha sAmAnya rIte dareka manuSyane pUratI che. te pUrI thaye jAgIne dharmapravRtti karavAnI Teva rAkho to thai zake tema che. thoDuM ochuM UMdhAze temAM harakata nathI. dhana ke zarIranI jarUriyAto mATe jAgRtikALano moTo bhAga pravRttimAM gALavo paDe che, to AtmAne zAMti maLe tevA thoDA kALano phALo judo kADhI AtmavicAra, jJAnInI AjJA tathA dararoja thatAM kAmamAM potAnA doSa jovAno avakAza rAkhyo haze to doSo samajAze, tene dUra karavAnAM kAraNa paNa samajAze ane dUra karavA puruSArtha karavAnuM mana thaze; paNa jo jIvana kevuM jIvavuM che, enA vicAra karavAno vakhata nahIM rAkho to pazunI peThe khAvA-pIvA, haravA-pharavA ane UMghavAmAM jiMdagI vahI jaze ane Akhare pastAvuM paDaze. Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (455 mATe A patra vAMcI dinacaryAmAM kaMIka pheraphAra karI, janmamaraNarUpa paribhramaNathI kaMTALI gayelA A AtmAne, kaMIka rAhata maLe tevI tenA upara dayA lAvavA, tenuM hita thAya tevAM pagalAM bharavA vinaMtI chejI. javAnI haMmezAM rahevAnI nathI; te to AvI ke cAlI ja javAnI che, ema jANI pramAdamAM, ALasamAM ke baphamamAM kALa na jAya tema jotA rahevAnI jarUra che. khAvA-pIvA ke kamANI karavA A manuSyabhava maLyo nathI paNa jJAnInI AjJA ArAdhI janmamaraNa chUTe, tevo rasto levAnI kALajI divase-divase vadhe tema kartavya chejI. thoDuM lakhyuM ghaNuM karI mAnajo ane roja A patra pAMca-cha mAsa vAMcavA bhalAmaNa che. (bo-3, pR.665, AMka 795) D tame vakhata kema gALavo ema puchAvyuM che, tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke puSpamALA-7mAM paramakRpALudeve jaNAvyuM che : ""jo tuM svataMtra hoya to saMsArasamAgame tArA AjanA divasanA nIce pramANe bhAga pADa.' te pramANe vartAze to AjJAne anusaravA jevuM thazejI. temAM UMghane cha kalAkanI jarUranI gaNI che. te pramANe krame karIne vartAya to ThIka che. bhASAno abhyAsa karavA vicAra thato hoya to harakata nathI. saMskRtano thoDo abhyAsa thaze to paramakRpALudevanAM vacana paNa vadhAre samajAya, tevo saMbhava cheche. aDhAra pApasthAnaka tamane mukhapATha to haze, paNa roja lakSa rAkhIne divase thayelA doSo, tene anusarIne joI javAno abhyAsa rAkhazojI. dareka doSa vakhate AkhA divasanA bhAvo pratye najara nAkhI javAnuM banaze eTale aDhAra vakhata divasanAM kAryo tapAsavAno prasaMga Avaze to divase-divase bhAva sudharatA javAno saMbhava cheche. (bo-3, pR.643, AMka 72) D tamane eka kalAka vakhata maLe che, teno krama puchAvyo che, te nIce pramANe jANazo : nityaniyamanA traNa pATha (''jinezvaranI vANI' sAthe) bolavA, pachI maMtranI pAMca mALA bane to sAthe ja pheravI levI. pachI cha padano patra, koI vakhata tene badale AtmasiddhizAstra, koI vakhata mukhapATha karelAM pado paNa bolavA. (bI-3, pR.590, AMka 668) D tattvajJAnamAMthI kAvyo bane teTalAM mukhapATha karavAno lakSa rAkhazo to AgaLa upara vizeSa upayogI thaI paDaze. tyAM tamane vAMcavA-vicAravAno vakhata maLI zakato hoya to ekAda kalAka bhakti karavI, ekAda kalAka vAMcana karavuM, pA-aDadho kalAka kaMika navuM zIkhavAmAM (mukhapATha karavAmAM) gALavo, aDadho kalAka mukhapATha thaI gayuM hoya te roja pheravI javAmAM gALavo. Ama vakhata bacAvIne paramapuruSanAM vacanamAM vRtti joDatA rahezo to ghaNo lAbha thaze. (bI-3, pR.581, AMka 654) | navarAzanA vakhatamAM kaMI gokhavuM; gokheluM pharI bolI javuM, vicAravuM athavA vRttio rokavAno abhyAsa pADavo; mananI duricchAone oLakhI te kevI tuccha che, manuSyabhava lUMTI le tevI che, parabhavamAM duHkha de tevI che ane mAtra halakI vRttine poSanArI che; mahecchAvAnanI mahecchAone dhULamAM bheLavI de tevI che ema vicArI, kadI temAM mIThAza na manAo evI vAraMvAra bhAvanA karavI. smaraNa karavAno vizeSa abhyAsa rAkhavo; dhUna lagAve tema, koI-koI vakhata te sivAya badhuM jagata bhUlI javAya tema, temAM ne Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 temAM ja vRtti rahe, tema puruSArtha avakAze karatA rahevAnI jarUra che. vargamAM hoie tyAre je zIkhavAnuM hoya, temAM lakSa rAkhavAthI pAchaLathI vadhAre vAMcavuM ke gokhavuM na paDe, te paNa vakhata bacAvavAno upAya che. napAsa thavAya tevuM zA mATe vartavuM ke teno kheda AgaLa-pAchaLa rahe ? jyAM jyAM je je yogya che, tahAM samajavuM teha; tyAM tyAM te te Acare, AtmArthI jana eha.'' AtmArthIe AtmA pratye prema rAkhavo ghaTe che, paNa tethI karavA yogya kAma bagADavAM evo artha thato nathI. (bo-3, pR.307, AMka 294) kaLikALa ane asatsaMganA gherAvAmAM jIva baLa kare to ja dharmamAM vRtti rAkhI zake. satzAstra, bhakti, smaraNa ane svAdhyAya e hAla upayogI chejI. pahelAM zIkheluM bhulAi gayuM hoya te tAjuM karI levuM ane roja navuM zIkhavAno, gokhavAno amuka vakhata rAkhavo. amuka vakhata vAMcavA-vicAravAno rAkhavo. bane to pustakamAM joi-joine lakhavAno mahAvaro, Teva rAkhavA yogya chejI; tethI cittanI ekAgratA ane vicAra karavAno avakAza paNa maLazejI. je mukhapATha ka2vuM hoya te ja lakhavAnuM rAkhavAthI, thoDI mahenate yAda paNa rahe tema chejI. game te prakAre, kALa, jJAnInAM vacano vAMcavA, lakhavA, vicAravA ke mukhapATha karavAmAM jAya ane samajIne bhAvanI vRddhi thAya, nirmaLatA thAya tema kartavya chejI. (bo-3, pR.500, AMka 537) D vizeSa vAMcanano vakhata na maLato hoya to je mukhapAThe karyuM che, tenA vicAra Trena vageremAM musApharI karatAM ke pharavA jatAM paNa cAlu rahe evI Teva pADazo to A muzkelI, eka sArI Adata besADavArUpa upakArakartA nIvaDazejI. bIjuM kaMi na bane to smaraNamAM vAraMvAra vRtti rAkhatA rahevAthI, ghaNAM karmathI bacI javAnuM kAraNa thAya tema chejI. bhale upAdhiprasaMga vadhato jAya paNa ApaNuM vIryabaLa vadhAravAno puruSArtha, ApaNe vizeSa jAgrata karatA rahevAnI jarUra chejI; nahIM to A kALamAM paramArthanuM kAma paDayuM rahe ane niSphaLa pravRttiomAM AkhuM jIvana vyatIta thAya tevo vakhata AvI lAgyo che. mATe 'cetatA nara sadA sukhI' kahevAya che, tema kAle zuM thaze tenI kyAM khabara che ? mATe vairAgyanI vRddhi karI, saMsArane jALarUpa jANI, mananI vRtti nivRtti tarapha vAraMvAra vaLe, paramazAMtipreraka paramakRpALudevanI zAMta, vItarAga mukhamudrA smRtimAM Ave, tema lakSa levA yogya chejI. (bo-3, pR.462, AMka 484) D roja bhAvapUrvaka bhakti thatI haze. ekAda vAkya paramakRpALudevanuM, bhakti karIne vAMcavAnuM rAkhavA bhalAmaNa chejI. te vAkyamAM te mahApuruSane zuM jaNAvavuM che, te vicAravA Ajano avakAzano vakhata gALavo che, ema lakSamAM rAkhavuM ane be-pAMca miniTa dukAna para, rastAmAM ke ghera maLe te vakhate, te vAkyanI smRti karI, te upara bane teTalo vicAra karavo. Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (457) kaMI na bane to te vAkyano smRtimAM raNakAra rahyA kare, ema lakSa rAkhavo che. ATalo lakSa rAkhI, eka divasa eka vAkya vicAravuM. te divase avakAzajoga na lAge to te ja vAkya bIje divase paNa vicAravuM che, ema rAkhavuM; paNa vAkya badalAya to kaMIka cittane paNa navInatA ane vicAranI phuraNAnuM kAraNa che. Ama thoDuM vaMcAya paNa vicAra ane smRtine baLa maLe, tevI kALajI rAkhavAnI Teva pADavI che." ATalo nirNaya karI tema vartAya, to ghaNI jAgRtinuM kAraNa bane tema chejI. (bI-3, pR.683, AMka 420) D Apano patra maLyo. zaheranA jherI vAtAvaraNamAM dharmabhAvanA nirjIva na thaI jAya, te arthe sarvAMcana, sarakhI bhAvanAvALAno samAgama, savicAra, bhaktino niyamita amuka vakhata ane avakAza smaraNa karatA rahevAnI Teva, cUkavA yogya nathI. risesa ke rajAnA vakhate zuM karavuM te saMbaMdhI sUcanA jaNAvavA puchAvyuM; tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke pA kalAka uparAMta vakhata maLe tyAre koleja pAse boTanikala gArDana che, te ughADo raheto hoya to tyAM jaI ekAMtamAM, be-traNa jaNe nityaniyamanI bhakti maMgaLAcaraNapUrvaka karI levI. ekalA ghera karI hoya topaNa samUhamAM ahIM jema karIe chIe tema, bhakti karavAthI zAMta bhAvanAnI asara bhaNatI vakhate paNa raheze. bIjI TUMkI risesamAM ekaThA thaI zakAya to pharatAM-pharatAM paNa Atmasiddhi Adi kAvyonI koI-koI kaDI sAmasAmI pUchI, bane teTalo arthano vistAra karavAnI Teva pADavI. jema ekAMtamAM vicAravAno vakhata rAkhavAnI jarUra che tema paraspara carcA te kaDI viSe thAya, tenA samarthanamAM ke virodhamAM je je vicAro darzAvAya te nikhAlasapaNe darzAvavA, ane Akhare paramakRpALudevane je kahevuM hoya te kharuM, e nirNaya chevaTano manamAM rAkhavo. koI bAbatamAM Agraha karI kheMcatANa na karavI, paNa DhIluM mUkI kharuM hoya te ApaNe grahaNa karavuM che, evo bhAva rAkhavo. nibaMdhano viSaya Apyo hoya tenA upara jema vicAra karIe chIe, tema koI paNa paramakRpALudevanuM vacana laI, tenA viSe bane teTalA vicAra karatA rahevA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.354, AMka 355). kathAnuyoga D draDhaprahArInI kathA paramakRpALudeve bhAvanAbodhamAM (vacanAmRta pR.55) TAMkI che, tyAM "tapa e nirjarAnuM kAraNa che." te muddo lakSamAM rAkhIne lakhI che. je abhiprAye kathA lakhAI hoya te lakSa kathAnuyogamAM rAkhavo ghaTe che. kathAnuyoga ane siddhAMtagraMthomAM ghaNo phera che, mATe kathAnuyogamAM je udeze kathA lakhAI hoya te tarapha lakSa rAkhavAthI vAcakanuM hita thAya che. AjanA vAMcanamAM AvyuM hatuM ke "thapathanA SFT :: kartavyapathameM laga jAnA hI zreyaskara hai / '' anya rIte te ja kathA 'abhidhAna rAjendrakoza'mAM Aje joi. nagara lUMTavA draDha hArI jAya che tyAM sudhI sarakhI kathA che, pachI phera che. Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458) eka cora, bhikSA mAgI-lAvI chokarAM mATe khIra rAMdhIne pIrasI hatI, te thALI laIne jato rahyo. tethI chokarAoe potAnA bApane phariyAda karI. te hathiyAra laI corane mAravA lAgyo. te draDhaprahArIne khabara paDatAM bApane teNe mAryo. tevAmAM gAya sAmI thai, tene mArI ane strI laDavA AvI, tene zastra-taravArathI kApI nAkhI. te sagarbhA hatI, teno garbha paNa kapAIne paDayo. te joI tene pazcAttApa thayo ane bALakoe raDatAM-raDatAM kahyuM : ""amane paNa mArI nAkha, mAbApa vagara garIbAimAM ameya marI ja javAnAM chIe." tethI to tene vizeSa nirveda thayo ke have A pApathI kema chUTIza? evAmAM sAdhuone dIThA. pApane TALe tevo sadupadeza temaNe dIdho, tethI te bodha pAmI dIkSita thayo ane kSamA dhAraNa karavAno draDha nirNaya-niyama lIdho. vaLI "jyAM sudhI A pApanI smRti rahe tyAM sudhI mAre AhAra na karavo.' evI pratijJA grahaNa karI, tyAM ja tiraskAra, mAra vagerenA upasarga sahana karato, te rahyo. potAnAM karelAM pApa ja bhogavAine chUTe che ema gaNI, sarva sahana karavA lAgyo. karmazatruo prati tapazastra dhAraNa karI, kharekharo dRDhaprahArI te banyo. cha mAsamAM sarva karma nirmULa karI, kevaLajJAna upajAvI, te tapasiddha thayo. mULa muddo sAcavI prasaMgAnusAra kathAnakomAM AcAryo vistAra, saMkoca ke pheraphAra kare chejI. emAM koI doSa ke mRSAvAda nathI. dharmakathAthI dharmahetu sadhAya chejI, te lakSa rAkhavo. (bo-3, pR.238, AMka 232) D Apane eka zaMkA thaI che, rahe che ke jaDathI cetana Upaje nahIM chatAM zrI rAmacaMdranA caraNakamaLano sparza thatAM zilAnI ahalyA kema thaI? te viSe jaNAvavAnuM ke keTalIka bAbato kathAnuyoganI eTale purANonI evI hoya che ke temAMthI mAtra sAra grahaNa karavAno hoya che; akSara-akSara besADavA jaIe to na bese. mAtra paramArtha upara draSTi rAkhI purANo vAMcavA yogya che. zrI rAmacaMdranuM mAhAbhya ane patitapAvana svarUpa jaNAvavA mukhya to te kathA che. siddhAMtagraMthomAM be ne be cAra thAya tema hisAba besI jAya tevI vAto hoya che; kadI, temAM lakhyuM hoya te pheraphAravALuM na hoya. AtmasiddhizAstramAM siddhAMtanI vAta che ane rAmAyaNa e purANa graMtha che. te draSTAMta saiddhAMtika rIte paNa ghaTe tema che. mAtra vacce kALa je gayo tenI gaNatarI kathAmAM TUMkAvI dIdhI che. zilAmAMthI manuSyanI utpatti jAdu ke camatkAranI peThe na thAya te kathAkAra tema ja samaju zrotAo paNa jANe che; paNa bhoLA sAMbhaLanArAo, vicAra na karI zake tevA to zilAmAMthI ahalyA mAnI le temAM navAI nathI. tyAM zilA eTale mAtra paththara nathI jaNAvyo; paNa pRthvIkAyano jIva eTale zilA jenuM zarIra che te jIvane zrI rAmacaMdra mahAtmAnA sparzathI je puNya baMdhAyuM tethI teNe manuSyagatinuM - ahalyA thavAnA bhavanuM AyuSya te vakhate bAMdhyuM ane kALe karIne te deha choDI, manuSyabhavamAM te kanyArUpe janmyo tyAre tenuM ahalyA nAma paDyuM. Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4pa9) AvuM spaSTIkaraNa kathAmAM kare to te prasaMganI chApa paDavI joie tevI sacoTa na paDe, mATe TUMkAmAM kathAmAM jaNAvyuM che tema ja zilAnI ahalyA karanAra zrI rAmacaMdrajInA guNa gAyA che. tene zApa lAgyo hato te bhava bIjo hato; ane te manuSyabhavano deha chUTayA pachI karelAM pApanA phaLarUpe ekendriyarUpa paththaranA zarIramAM ghaNAM varSa adhogatinAM du:kha sahatAM rahevuM paDayuM. pachI jyAre te pApa bhogavAi rahyuM ane puNyano udaya Avyo tyAre zrI rAmacaMdra mahAtmAno yoga te jIvane banatAM pAcho manuSyabhava maLavAnuM kAraNa banyuM. A badhA bhavomAM teno te jIva hato, tene ahalyA nAmathI kathAkAre oLakhAvyo che. ATaluM lakSamAM raheze to koI jAtanI zaMkA, te kathAmAM nahIM rahe ema lAge che. pRthvI, pANI, vanaspati, pavana vageremAM jIva hoya che. te nIkaLI jAya tyAre mAtra pRthvI, zilA, garama pANI ke lAkaDuM paDI rahe che; e siddhAMtanI vAta che; eTale jaDamAMthI kadI cetananI utpatti thatI nathI, paNa zilAmAM je jIva hato, te nIkaLIne manuSyagatimAM gayo; paththaranuM manuSya banI gayuM nathI, te vicArazo. vicArapUrvaka vAMce tene zaMkA thAya to tenuM samAdhAna paNa maLe, niHzaMka to jJAnI mahAtmA che, tene AdhAre vartavuM che. (bo-3, pR.321, AMka 313). syAdvAda D bhagavAne je jaNAvyuM che, te aneka bheda samajavA yogya che. temAMnA eka bheda viSe vAta karavI hoya tyAre syAdvAda Ama paNa samajavuM, ema paNa kahevAya che; eTale anaMta bhAvomAMthI eka bhAva viSe jaNAvyuM tenI mukhyatA thaI, paNa bAkInA bIjA badhA bhAvo gauNapaNe lakSamAM che - ema jaNAvavA mATe syAdvAda zabda vaparAya che, ke yAtpada paNa kahevAya che. (bo-3, pR. 37, AMka 752) dravyanI apekSAe siddha ane saMsArI jIvamAM bheda nathI. zuddha avasthA che, te siddha che ane malina avasthA che, te saMsArI che. parano saMga hato tyAre malina paryAya hato. asaMga thayo tyAre zuddha paryAya thayo. badhAya jIvo siddha samAna che, karmane laIne pheraphAra dekhAya che. baMne naya sAthe rAkhe che, te sAdvAda che. (bo-1, pR.345, AMka 26) T syAspada = aneka prakAre vastune kahevAnI zailI. AtmA dravya nitya che, paryAye anitya che, vagere. (bI-3, pR. 205, AMka 203). D prazna : utpAda-vyaya-dhruva eTale zuM? pUjyazrI e tripadI che. mahAvIra bhagavAne gautamasvAmIne kahI hatI. e syAdvAda che. AtmA paNa vastu che. AtmA dravya nitya che. paryAyadraSTie AtmAno utpAda-vyaya che. koI manuSya marI devamAM jAya to manuSyaparyAyano vyaya, devaparyAyanI utpatti ane jIva jIvarUpe sthira rahyo. dravyadraSTithI vastu sthira che, paryAyavRSTithI asthira che. utpAda-vyaya-dhrauvya. eno vicAra kare to che padanI zraddhA thAya. (bA-1, pR. 185, AMka 57) Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (50) sTAdvAda che, te vastune cAre bAjuthI tapAsIne jue che. jyAM sudhI AtmAno nirNaya na thayo hoya tyAM sudhI te nirNaya karavAno che. nirNaya thayA pachI AtmA upAsavAno che. emAM kaMI sAdAda nathI ke upAsavo ke na upAsavo ? zuddha thavAnuM che. klezanAM kAraNo nirmULa karI AtmAmAM sthira thavAnuM che. badhethI udAsIna vRtti karI, syAdvAdathI vastune oLakhI AtmAmAM sthira thavuM. (bo-1, pR. 277, AMka 15) siddhAMtabodha D mumukSu upadezabodha ane siddhAMtabodhamAM phera zo che? pUjyazrI siddhAMtabodhamAM je cha dravya ane tenA guNaparyAyanI vAta vagere hoya che, te koI divasa na phare; ane upadezabodha che te sAmAnya che. amuka thoDA pApavALuM kaMI hoya ane tene karavAthI narake jAya ema kahyuM, paNa tethI badhAya narake jAya, tema nathI. jIvanuM bhaluM thavA athavA vairAgya thavA mATe kahe, te upadezabodha che. upadezabodha pariNamyA vinA siddhAMtabodha na pariName. mokSanI ruci thai hoya, sadguru pratye bhakti hoya, vairAgya hoya tene siddhAMtabodha pariName. te vinA na pariName. (bo-1, pR.7, AMka 46) || kaMika vairAgya hoya, janmamaraNano trAsa lAgyo hoya, saMsAramAM sukha nathI, sAcI vastu AtmA che, AtmA jANavo che, AtmA jANyA vinA koino mokSa na thAya - ema lAge tyAre siddhAMtabodha pariName. (bo-1, pR. 186, AMka 59) || zrI AtmasiddhizAstra sarva zAstranA sArarUpa che; temAM cha padano bahu vistAra che paNa te siddhAMtabodha samajavA sadgurunA upadezanI, sadguru pratyenI premabhakti joie, ema paramakRpALudeve kahyuM che. tema ja sarva prakAranA siddhAMtabodha samajAvAmAM be prakAranI jogavAI joie chIe : (1) jIvanI yogyatA eTale viSaya-kaSAyane ghaTADavAno abhyAsa ane temAM aruci-anAsakta bhAva. (2) sapuruSano yoga. A be - ""jIvanA anadhikArIpaNAne lIdhe tathA sapuruSanA yoga vinA samajAtuM nathI." (505) ema paramakRpALudevanuM vacana che. te baMne kAraNo TALavAnI kALajI, bhAvanA rAkhI, puruSArtha karato rahe tene siddhAMtabodha-bhedajJAna thavA yogya che, ema mahApuruSoe jaNAvyuM che. jema parabanuM pANI je pIe, tenI tarasa maTe ane parabamAM pANI bharanAra pANI na pIe to bharanAranI paNa tarasa na maTe; tema huM ke tame je e dizAmAM yogyatA lAvavA puruSArtha karaze, te temAM saphaLa thaze. koino AzIrvAda ke kRpA tyAM kAma Ave tema nathI, jIve pote ja jAgavuM joIze, ane potAnI oLakhANa karavAnA kAme lAgavuM paDaze. tema karyA vinA anaMtakALa gayo topaNa potAno patto lAgyo nathI. to have A manuSyabhava ema ne ema jato na rahe, mATe tenI vizeSa kALajI, jhUraNA karavA yogya chejI. (bo-3, pR.118, AMka 114). D tamAro prazna rUbarUmAM cacce samAdhAna thAya tema che. hAla to tyAga-vairAgyanI vRddhi thAya ane jijJAsA vardhamAna thAya tevI yogyatA lAvavA puruSArtha kartavya che. Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [] 461 AtmA eka che ke aneka, tenI kaMika tulanA karavAyogya zakti thaye, satsaMga vizeSa thaye ane zrImad rAjacaMdra pustaka vizeSa kALajIthI vAMcyuM, samajAya tema che; eTale hAla dhIraja rAkhI, rUbarUmAM samAgame samajAze evI dhAraNA rAkhI, satpuruSArtha vadhAryA javA bhalAmaNa chejI. hAla je pustako pAse hoya te madhyasthadRSTithI, tyAga-vairAgyanI vRddhi arthe vAMcavA-vicAravAnuM karazo to siddhAMtika vAto yogyatA Avye, sahaja prayAse samajAi rahezejI. (bo-3, pR.391, AMka 397) ''laghuguru deha pramANe cetana saMkoca-vikAsazALI che, asamuddAta vyavahAre, nizcayanayathI asaMkhyadezI che.'' jIva (caitanya) vyavahArathI nAnA-moTA dehane anusarIne saMkoca-vikAsarUpa bane che. mAtra samuddhAta nAmanI (deha tajyA vinA Atmapradezone deha bahAra phelAvavArUpa) kriyAmAM saMsArI jIva dehapramANa nathI raheto ane nizrcayathI to asaMkhyAtapradezI AtmA traNe kALa rahe che. (dravyasaMgraha) Apano patra maLyo. pU. .ne zaMkA rahe che ke jIva saMkoca-vikAsanuM bhAjana che, e kema bane ? AtmA to arUpI che. teno uttara yathAmati lakhatAM pahelAM jaNAvavuM jarUranuM che ke AvA siddhAMtabodharUpa prazno samajavA, nirNaya karavA prathama upadezabodhanI ghaNI jarUra che; upadezabodha pariNAma na pAmyo hoya eTale jene A saMsAra asAra, azaraNarUpa, janmamaraNanAM duHkhathI bharelo ane temAM kyAMya sukha nathI ema jANI, vahelAmAM vahelI take tethI mukta thai, eka Atmahita ja A bhavamAM karI levuM che, evI dAjha na jAgI hoya, tyAM sudhI arUpI evA AtmA saMbaMdhI vAto kare ke sAMbhaLe, te ajANI bhASAnuM gIta sAMbhaLyA jevuM che; kaMika karNapriya lAge paNa bhAva samajAya nahIM; eTale mAre-tamAre, baMnee vairAgya-upazamanI vRddhinI hAla jarUra che ane vairAgyAdi kAraNothI vicAranI nirmaLatA thatAM, sahajamAM samajI javAya tevI dazA prApta thavA yogya chejI. hAla to ApanI zaMkA dUra thAo ke na thAo paNa cittasamAdhAna thavA arthe, ghaNuM ja TUMkANamAM lakhuM chuM, je upara vicAra karavAthI buddhine saMtoSa thavA saMbhava chejI. vedAMta-siddhAMta ane jina-siddhAMtamAM bheda che. vedAMta eka ja AtmA sarvavyApI mAne che. jinabhagavAna AkhuM vizva (loka) ThasoThasa kAjaLanI kUpInI peThe jIvothI bhareluM varNave che, eTale traNe loka jIvathI bharelA che. tene jIvajAti apekSAe kahIe to caitanyasAga2rUpa AkhuM vizva kahevAya. koThImAM ghauM bharyA che ema kahIe ke ghauMnI koThI kahIe, e baMne jema sarakhuM che; sarva ghauMnA dANAmAM eka ja prakArano sarakho guNa che tema sarva jIva caitanya apekSAe sarakhA che; paNa caitanya arUpI che ane karma pragaTa dekhAya che, tene lIdhe vividhatA jaNAya che. te karma TaLI jatAM paNa badhA AtmA ekarUpa thai jatA nathI paNa sarva mukta jIva zuddhasvarUpe svasvarUpamAM rahe che. A eka sAmAnya vAta kahI. jyAM sudhI jIvane karmano saMga che, tyAM sudhI jIvane koi ne koi dehamAM rahevuM paDe che ane karmane AdhIna deha - janma, bALa, yuvAna, vRddha ane maraNanI avasthAvALo jaNAya, te vakhate te te dehanA pheraphAro pramANe jIva temAM rahelo che. te spaSTa nAnA-moTA vistAravALo dekhAya che. Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (462) garbhamAM jeTalI jagA teNe rokelI hoya che teTalI ja saMkocavALI jagAmAM (dehamAM) vyApIne jIvana asaMkhya pradezo rahelA che. pUrA mAsa thaye janmayogya deha thAya tyAre dehamAM sarva sthaLe vyApelo hovAthI jIva vistAravALI jagA roke che. janma pachI varSa, be varSa, pAMca-paMdara varSamAM zarIra jeTaluM vadhe che te pramANamAM AtmAnA pradezo vikAsa pAme che eTale dehapramANa banI rahe che. yuvAvasthAmAM sthULa zarIra thAya tyAre teTalI jagAmAM hoya che; vaLI rogane lIdhe ke khorAka ghaTI javAthI zarIra sukAI jAya tyAre teTalA pramANamAM rahe che; tema ja vRddhAvasthAmAM bane che. maraNa kALe koI jIvoe evAM karma bAMdhyAM hoya che ke te vakhate deha choDatAM pahelAM, je deha choDavAno che te dehathI, te jyAM navo deha dharavAno hoya tyAM sudhI pradezonI eka hAra thaI jAya che ane garbhasthAna ke utpattisthAnano sparza karI, pAcho dehamAM AvI jAya che. AvI avasthAne samuddhAta (maraNa samudyAta) kahe che. pachI deha choDI, jUnA dehanA AkAre, jyAM utpatti thavAnI hoya, tyAM karmane AdhAre jIva jAya che, tyAre garbhanA jeTalo ja mULa dehasthitirUpa saMkocAI jAya che. A badhI bAbato kevaLajJAnIe kevaLajJAnathI joIne varNavI che; te hAla to zraddhAne AdhAre mAnya thAya tema che. emAM buddhino praveza thAya tema nathI. jJAnIe, paramakRpALudeve jevuM AtmAnuM svarUpa pragaTa karyuM che, bodhyuM che, saMmata karyuM che tevuM mAre mAnavuM che. e zraddhA kRDha karI, vairAgya-upazama vadhAravAthI sarvajJadazAnI zraddhA, sacoTa thAya chejI. vairAgya eTale paravastu pratye anAsakti ane upazama eTale krodha, mAna, mAyA, lobharUpa kaSAya-phleza zAMta pADavo ane kSamA, namratA, saraLatA ane saMtoSa guNonI vRddhi karavI - A hAla thaI zake tema chejI; ane tethI AtmA nirmaLa ane sukhI bane chejI. paramakRpALudevanuM pustaka vAMcatA rahevAthI ghaNA khulAsA ApoApa thAya tema chejI ane na samajAya to pUchavAmAM harakata nathIjI. Atmahitane poSavA mATe paramakRpALudevanAM vacano mane to sarvottama lAgyAM cheja. tethI vAraMvAra te ja bhalAmaNa karavA vRtti rahe chejI. (bI-3, pR.473, AMka 501) jJAna D prazna : jJAna eTale zuM? mumukSu : AtmAne dehathI bhinna jANavo, te jJAna. pUjyazrI : dehathI bhinna avinAzI AtmA che, evuM saru dvArA jANe, te jJAna che. jJAna e AtmAnuM lakSaNa che. jJAna e AtmAno deha che. A deha, te potAno nathI, pudgalano che. AtmAno hoya to sAthe rahe ane A to ahIM ja paDyo rahe che. AtmAno deha jJAna che. (bo-1, pR.206, AMka 88). D prazna : jJAna kone kahevAya? uttara : jAyuM to tenuM kharuM, je mohe navi lepAya; sukhaduHkha AvyuM jIvana, harSazoka navi thAya.'' "Ave jyAM evI dazA, sadgurubodha suhAya; te bodhe suvicAraNA, tyAM pragaTe sukhadAya. Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (43 jyAM pragaTe suvicAraNA, tyAM pragaTe nija jJAna; je jJAne laya moha thai, pAme pada nirvANa.'' AtmajJAna eTale dehathI AtmA judo che; sva-para prakAzaka che; nitya che, kartA che, bhoktA che, mokSa che ane mokSano upAya che. A cha padano yathArtha nirNaya thAya tene "mAruM-tAruM' maTI zuddha AtmAno anubhava thAya. "je cha padathI siddha che evuM AtmasvarUpa te jenAM vacanane aMgIkAra karyo sahajamAM pragaTe che, je AtmasvarUpa pragaTavAthI sarvakALa jIva saMpUrNa AnaMdane prApta thai, nirbhaya thAya che, te vacananA kahenAra evA puruSanA guNanI vyAkhyA karavAne azakti che.'' (493). "jinavara kahe che jJAna tene sarva bhavyo sAMbhaLo." e pada tattvajJAnamAMthI vicArazojI. (bI-3, pR.282, AMka 274) sarvajJanI siddhi viSe moTAM pustako lakhAyelAM che. TUMkamAM, je mANasa ema kahe ke koI kSetramAM koi kALe sarvajJa na hoya, te pote sarvajJa hovo ghaTe che; kAraNa ke sarva kALa ane sarva kSetrane jANyA vinA, teno niSedha karavAnuM kevI rIte banI zake? jJAnanI vRddhi thaI zake che. e sarvanA anubhavano viSaya che; to je vadhI zake, te pUrNa paNa thaI zake. pUrNa jJAna te ja sarvajJatA che. amuka jUja saMpradAyo vinA ghaNAkharA, badhA saMpradAyavALA potAnA ISTane sarvajJa mAne che, te dhyeya niSkAraNa nathI. te pada prApta thAya che ane tenA upAyarUpa mArga paNa che. mokSamALA pATha 70thI 80 ane 82thI 98 sudhI vAMcI, vicAravA bhalAmaNa chejI. ajANyA DAhyA gaNAtA sAthe carcAmAM UtaravAmAM mAla nathI. potAne mATe hAla to puruSArtha karatA raho. (bI-3, pR.355, AMka 356) jJAnacetanA, karmacetanA ane karmaphaLacetanA : (1) jene AtmabhAvanI mukhyatA che, huM AtmA chuM, huM asaMga chuM evI AtmAnI jene mukhyatA che, tene jJAnacetanA che. (2) je jIvo "huM karuM chuM, meM karyuM, A mAruM che' evA bhAvavALA che, tenI jene mukhyatA che, tene karmacetanA che. (3) je jIvo ekendriyAdi che, teone karma bhogavavAnuM mukhyapaNuM che eTale karmanA phaLa bhogave che; teo paNa karma to bAMdhe che, paNa mana nathI tethI karma bAMdhavAnI vizeSatA nathI, te jIvone karmaphaLacetanA che. (bo-1, pR.156, AMka 28) jJAnacetanA e svAbhAvika che. jJAnacetanA eTale jene bhedajJAna che, te karmanA udaye temAM bhaLI jato nathI. huM zubha karuM, huM azubha karuM ema kartavya samajIne kare, te karmacetanA che. karmano udaya Ave tyAre sukhasAmagrI maLe. puNyathI maLe tyAre jIva sukha mAne che. ethI viparIta thAya tyAre duHkha mAne che. potAnA bhAva zubhAzubha kare che, te karmacetanA che. jyAM sudhI samyaktva thayuM nathI, ISTa-aniSTa kare che, tyAM sudhI karmacetanA che. Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 464 jyAM jIvane bhAna nathI, evA ekendriyAdimAM karmaphaLacetanA che. jJAnacetanAmAM cetana che, karmacetanAmAM cetana che ane karmaphaLacetanAmAM paNa cetana to che. karmacetanA ane karmaphaLacetanAmAM AtmA azuddha che. (bo-1, pR.345, AMka 27) manuSyabhava D RSabhadeva bhagavAne jyAre dIkSA lIdhI tyAre bharata, bAhubaLane rAjya ApyuM; bIjA aThThANuM putrone paNa rAjya vaheMcI ApyuM. eka vakhate bharatanI AyudhazALAmAM cakraratna utpanna thayuM. tenAthI te cha khaMDano adhipati thayo, paNa cakra AyudhazALAmAM jAya nahIM. pachI tapAsatAM bharatane khabara paDI ke mArA bhAione ANa mAnavI nathI. tethI bhAione ANa mAnavA kahyuM; tyAre aThThANuM bhAio bhagavAna pAse gayA ane kahyuM ke Ape to rAjya choDI dIkSA lIdhI; amane Ape rAjya ApyuM hatuM, paNa bharata amArA upara ANa manAvavA mathe che; to amAre zuM karavuM ? bhagavAna bolyA : ''manuSyabhava durlabha che. AtmAnuM A bhavamAM kaMika karI levuM. Akho loka rAga-dveSathI baLe che.'' ema bhagavAne upadeza Apyo ke tarata ja, tyAM ja aThThANuM putroe dIkSA lIdhI. paramakRpALudeve je kaMi AjJA karI che, te ApaNA mATe karI che. A manuSyabhava kema saphaLa thAya ? te karavAnuM che. A manuSyabhavamAM mohano kSaya karI, mokSe jAya eTalI badhI AtmAnI zakti che; dhAre te karI zake. jIva to pavitra che, paNa yogyatAnI khAmI che, mAnyatAnI bhUla che. e pharI jAya to mokSamArge caDhI jAya. (bo-1, pR.205, AMka 87) manuSyabhava bahu puNyanA DhagalA kamAyA pachI maLe che, ema 5.pU. paramakRpALudeve lakhyuM che : ''bahu puNyakerA puMjathI zubha deha mAnavano maLyo, toye are ! bhavacakrano AMTo nahIM ekke TaLyo.'' ATalI kaDIno paNa barAbara vicAra thAya to A jIva, manuSyabhava maLyo che, tenI dareka kSaNa ratnaciMtAmaNi karatAM adhika AMke, paNa samajaNa vagara badhuM pravartana jIva karyA kare che to janmamaraNano niveDo kyAMthI Ave ? jema ghI moghuM maLe che, ema samajAyuM che to tene pANInI peThe koi vAparatuM ke DhoLI detuM nathI; paNa manuSyabhava zA mATe maLyo che, ane zAmAM divasa upara divaso vahyA jAya che, te jo nahIM vicArIe to maraNa vakhate pastAvuM paDaze ane mAThI gatimAM duHkhI thavuM paDaze. mATe khoTI gati UbhI thAya, tevAM kAmamAM to mAre A bhava gALavo nathI; janmamaraNa chUTe evuM satsAdhana, paramakRpALudevanI kRpAthI A bhavamAM maLyuM che, to haratAM-pharatAM, kAma karatAM, rAMdhatAM-sIMdhatAM, jAgatAM hoie tyAM sudhI paramapuruSanI prasAdIrUpa maMtranuM smaraNa cAlu ja, jIbhe raTAyA kare, evI Teva pADI mUkI hoya to kevI kamANI thayA kare ! phikara, ciMtA, krodha, arati, kleza, kaMkAsa, zoka, duHkha - badhAM ArtadhyAnanAM kAraNo, kUtarAM lAkaDI dekhI nAsI jAya tema ekadama dUra thai jAya ane A saMsAratApamAM tapatA bicArA AtmAne zAMti, Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (465) sukha, AnaMda ane bhaktino ullAsa turta ja vartamAnamAM anubhavAya ane parabhava paNa sudhare tathA mokSamArge sukha-sukhe AgaLa vadhAya evuM satsAdhananuM ArAdhana, nizcaya karI, karIe to banI zake evuM che. mATe bIjAM kAma karatAM paNa AtmAnI dayA na visarAya, lakhacorAsInA pherA pharatAM du:khI thai rahelo AtmA, A manuSyabhavamAM bicAro thAka khAvA Avyo, tyAM to hajAro phikaro ane klezanI hoLImAM tene ghAMcInA baLadanI peThe AMkhoe pATA bAMdhI homI dIdho. have tenI dayA khAvA jevuM che. A bhavamAM dharma-ArAdhana thayuM haze to jIvane sukha zodhavuM nahIM paDe, enI meLe maLI raheze. mATe smaraNa rAtadivasa karyA karavAnI ane paramakRpALudevano Azraya vRDha thAya, tevI bhAvanA cAlu rAkhavAnI Teva pADazojI. (bI-3, pR.445, AMka 464) D "pAghaDIne cheDe kasaba' evI kahevata che; tema anAdikALanA paribhramaNamAM A manuSyabhava prApta thayo che, te mahA durlabha che. tenI kiMmata jIvane samajAI nathI, tethI game tema A jiMdagInI amUlya paLo jIva veDaphI, uDADI de che. tema na bane mATe paramakRpALudeve prathama ja, puSpamALA-65mAM jaNAvyuM che ke "vakhata amUlya che, e vAta vicArI AjanA divasanI 2,16,000 vipaLano upayoga karaje.' vaLI eka patramAM paNa jaNAvyuM che ke cakravartInI samasta saMpadA karatAM, manuSyabhavano eka samaya vizeSa mUlyavAna che, paNa jo te dehArthe gALavAmAM Ave to phUTI badAmanI kiMmatano paNa nathI. ATalo badho bhAra daIne te paramakRpALu prabhue ApaNane cetAvyA che ke paisA pAchaLa citta doDAvI pazu samAna jIvana gALavuM, samaju mANasane pAlave tema nathI. upara jaNAvyuM che tema ratnaciMtAmaNi jevI 2,16,000 vipaLano vepAra, dararoja A bhavamAM manuSyane karavAno che, to tenI AgaLa lakSAdhipatino paNa hisAba nathI. mokSanuM sAdhana karavA arthe A manuSyabhava che, ema jene samajAyuM hoya, tene nakAmo vahI jato kALa keTalo vasamo lAge ? lAkho rUpiyA, vepAramAM jene khoTa AvI hoya ane jema khAvuM, pIvuM, gammata karavI tene na game; tema jenA dilamAM vairAgyanI jAgRti hoya tene A manuSyabhava kevA prakAre gALavo joie ane kevI rIte Aja sudhI kALa vahyo gayo ane kema have teno durupayoga ghaTADavo, tenI ciMtavanAmAM tene tuccha IndriyAdhIna sukhomAM kema goThe ? kema A IndrajALa jevA ThagArA jagatamAM gammata lAge? vyasanane vaza thayelo koi nagarazeThano dIkaro, jugAra Adi gunAmAM pakaDAyo hoya ane polIsanA hAthamAMthI chUTI zake tema na hoya, tene bAMdhIne kacerImAM laI jatAM jevI zarama Ave ane potAnA bApanuM nAma vagovAya che, ema jene lAge che tathA vicAra kare che ke aho, mAre tyAM lAkho rUpiyA chatAM AvI bhikhArI jevI mArI dazA mane chAjatI nathI; tema vicAraNA jene jAgI che, potAnuM bhAna jene thayuM che, tevo sadguruno kRpApAtra ziSya, e ja vimAsaNamAM rahe che ke aho, mAruM zuddhasvarUpa to paramakRpALu paramAtmAe jaNAvyuM che tevuM kevaLajJAna, kevaLadarzana, lAyaka samyaktva Adi akSaya anaMta guNovALuM chatAM mArI kevI mUrkhAI ke bhikhArInI peThe pAMca indriyone vaza thai, aneka janmamaraNanAM mULa samAna mithyAtvanI kacerI tarapha taNAyo jAuM chuM? Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 466) mAruM kuLa koNa? mAre kema vartavuM yogya che? have A sthitimAMthI kema chuTAya ? vagere vicAro dvArA te potAnI sthitinuM, potAnA nijadharanuM oLakhANa karI, paravastuthI aNagamo rAkhI, na-chUTake parakathA ane paravRttimAM citta de che; nahIM to teno bhAva to sadAya niraMtara ghera javAno rahe che, gharabhego thavAno rahe che; tema mumukSujIvanuM citta mokSanA sAdhanamAM ane mokSanI prAptinI zodhamAM ja sadAya lAgyuM rahe che. te mArgadarzakane zodhI, teNe kahele mArge cAlavA, sadAya tatpara hoya che. tema ApaNe paNa saddaguru, tenAM vacana ane te vacananA Azaya upara pUrNa prema rAkhI, jeTalo puruSArtha puruSanI AjJAe A manuSyabhava saphaLa karavA mATe thAya, teTalo kartavya chejI. (bI-3, pR.51, AMka 36) ghaNI vAra pa.u.pa.pU. prabhuzrIjI pAse sAMbhaLyuM che ke manuSyabhava durlabha che, ciMtAmaNiratnatulya che, mokSanuM kAraNa che; tema chatAM tuccha vastuonuM mAhAmya jIvane lAgyA kare to te bodha sAMbhaLyo ja nathI ema thayuM. to have te durlabha manuSyabhava saphaLa karavA zuM karavuM? zuM karavAthI je mAhAsya jJAnIne lAgyuM che te ApaNane lAge? ApaNI bhUlo ApaNane yathArtha kevA prakAre, zuM karavAthI samajAya? ane zAthI te TaLe? eno vicAra mAre-tamAre-badhAe lakSa rAkhI vAraMvAra kartavya che. (bI-3, pR.483, AMka 514) || A manuSyabhavane ratnaciMtAmaNi jevo jJAnI puruSoe kahyo che, kAraNa ke A bhavamAM potAnA doSo dekhI, te doSone jIva dUra karI zake ane sarva doSathI rahita evuM mokSapada prApta karI zakAya che. devo paNa svargamAM Indriyasukho atyaMta hovA chatAM mokSanI prApti karavAnI yogyatA nahIM hovAthI, manuSyabhava kyAre maLe, evI IcchA rAkhyA kare che. evo durlabha manuSyabhava maLyA chatAM, jIva jo dharmasAdhana karavAmAM pramAda karaze, satya dharmathI ajANyo rahI jaze, to Dhora-pazunA ke kIDI-makoDInA zudra bhavamAM lakhacorAsInA pherA pharatAM, dharma sAdhavAnuM ke samajavAnuM kevI rIte banI zakaze? e vicAra jIve karyo nathI. haDakAyuM kUtaruM ke lUMTArAno bhaya hoya, te raste ApaNe javAnuM mAMDI vALIe chIe, paNa Akho manuSyabhava gumAvI besIe tevI, pANI valovavA jevI mithyA pravRttimAM, A AyuSya vahI jAya che, te vicArI nakAmI pravRtti mAMDI vALatAM ApaNane agharuM paDe che, tenuM zuM kAraNa haze? te vicAro. sAcA sukhanuM jIvane bhAna nathI. (bI-3, pR.60, AMka 48) D manuSyabhavanI ekeka kSaNa, cakravartInI samasta Rddhi karatAM vizeSa upayogI che, evuM paramakRpALudeve kahyuM che; kAraNa ke koI kSaNe samakita prApta thAya, koI kSaNe sarvasaMgaparityAga thAya, koI kSaNe zreNI maMDAya, koI kSaNe kevaLajJAna thAya, ane koI kSaNe sarva karma chUTI siddhapada prApta thAya. AvI amUlya kSaNo manuSyabhavanI che. tene vicAravAna nirarthaka vahI javA de nahIM. (bo-3, pR.29, AMka 735) D cakravartInI samasta saMpadA karatAM paNa, manuSyabhavanI eka paLa paNa vizeSa mUlyavAna che. evA manuSyabhavanA, ratnakhacita AbhUSaNa jevA, divasonA divaso uparA-uparI cAlyA jAya che, paNa jIvane teno sadupayoga karI levAnuM sUjhatuM nathI, e vAraMvAra vicAravA jevuM che. AvA ne AvA divaso sadAya rahetA nathI ema jANyA chatAM, vRddhAvasthA, roga ane maraNanuM avazya AvavuM che ema jANyA chatAM, jIvane vicAra sarakho nathI Avato ke pUrvapuNyanI kamANIne lIdhe atyAre Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 467) A manuSyabhavanI prApti thai, uttama kuLamAM janma thayo, dhAre to ghaNo puruSArtha karI zake tevI zarIra, mana, vacana, dhana, dharma AdinI zubha jogavAI maLI che. nIroga avasthA ane juvAnInI, sAthe-lagI jogavAi, pharI-pharI prApta thatI nathI. A badhAM sAdhano, jo zubhamArgamAM vaparAya to parabhavanuM hita sAdhI mokSamArga pamADe, tevuM samakita prApta thAya ane anaMta bhavanuM paribhramaNa TaLI jAya ane vadhAremAM vadhAre paMdara bhave to avazya mokSa thAya; nahIM to te ja bhave ke be-cAra bhave mokSa thAya. kevI sarasa kamANI? paNa hajI paribhramaNathI jIva thAkyo nathI. dharmanA mArgamAM vighna karanAra pAMca indriyonA viSayanI sAmagrImAM Asakti ane krodha, mAna, mAyA ane lobhanAM kAraNomAM, hajI jIvane mIThAza lAge che. nATaka jovuM hoya to AkhI rAtri jAgI, dhana ane netrano durupayoga karavAmAM pAcho na paDe; paNa bhakti, bhajana, mukhapATha, vAMcana, vicAra, smaraNa Adi dharmakAryo karavAmAM ALasa thAya, UMgha Ave, kaMTALo Ave ane paDatuM mUke, kAle thaze ema mana vALe; paNa kAle mota Avaze, roga Avaze, zithilapaNuM, gAMDapaNa ane aneka Adhi-vyAdhi-upAdhinI jALa kyAranI, keTalI vATa joi rahI haze, teno vicAra Avato nathI. bilADI vAsaNamAM dUdha bhareluM dekhe che, paNa pAse DAMga paDI che, te dekhatI nathI; ane dekhe che to tene bhAna nathI ke dUdha pIvA jatAM keDa bhAMgI jaze to zI vale thaze ? A badhAM dRSTAMtothI kahevAnuM e ke pUrvanI keTalI kamANI jIva vAparI nAkhe ane bhaviSyanA hita mATe kaMI paNa na kare to kevuM gaNAya? juvAnImAM bApanuM rAkheluM dhana khoI besanArane, vRddhAvasthAmAM navuM kamAI zake tevuM jora nathI ane kaMI saMgharI rAkhyuM nathI, tene bhIkha, duHkha, tiraskAra sahana karavo paDe che. tevI ApaNI dazA na thAya, manuSyabhava hArI na besAya, naraka-pazunA bhavamAM rakhaDavuM na paDe, te mATe atyaMta kALajI rAkhavI ghaTe chejI ane e badhAthI UgaravAno upAya, koI satparuSe saMtasamAgame bodha dvArA jaNAveluM sAdhana tathA pratIta karavA yogya AptapuruSa para draSTi nakhAvI hoya, tenA upara sAMsArika sarva vastu karatAM vizeSa prema, pratIti ane bhakti karavI, e sarvottama upAya che. (bI-3, pR.42, AMka 29). | Avo avasara vAraMvAra maLe tema nathI, mATe cetI levA yogya che. "jAgaze te jIvaze' ema pa.u.pa.pU. prabhuzrIjI vAraMvAra kahe che. "pANI pahelI pALa bAMdhavI" ema kahevAya che. "ghara lAgyA pahelAM kUvo khodAvyo hoya to ghara olavAya, pachI khode to na bane'; tema jema vaheluM cetAya, teTaluM vizeSa upakArI che. A bhavanI eka-eka kSaNa ratnaciMtAmaNi karatAM paNa vizeSa mUlyavAna che, ema jJAnIo kahe che; te dayamAM kotarI rAkhavA yogya chejI. A bhavamAM AtmAnI oLakhANa karI levA yogya che. te vahI gayA pachI nahIM bane; mATe sapuruSArtha kartavya chejI. (bI-3, pR.84, aMka 75) hoDImAM beThA hoIe, tene lAkaDAM phADe tema phADIne bALI nAkhe to bUDI jAya; tema A manuSyabhava taravAnuM sAdhana che, tene mojazokhamAM vApare to bUDI jAya. manuSyabhava maLavo muzkela che, to pachI Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (468) manuSyabhavane saphaLa karanAra sAdhano maLavAM to bahu muzkela che. janmamaraNanAM duHkho jene lAgyAM che, tene puruSArtha sUjhe che. (bo-1, pR.29, AMka 6) D manuSyabhavanI eka-eka paLa ratnaciMtAmaNi karatAM vizeSa mUlyavAna che, kAraNa ke te vaDe mokSamArga sAdhI zakAya che; paNa viSaya-kaSAyamAM tevI kSaNo gALIe to A durlabha manuSyadehane koDIno gaNyA barAbara che. mATe mAnavapaNuM samaje te mAnava, e vAraMvAra lakSamAM rAkhI, mokSamALAno cotho pATha "mAnavadeha' mukhapATha karavA bhalAmaNa che. (bo-3, pR.787, AMka 1003) D jIvane manuSyabhava durlabha samajAyo nathI. eka mANasa pAse eka amRtano pyAlo hato. temAMthI eka TIpuM paNa marelA manuSyanA moDhAmAM nAkhe to marelo jIvato thAya, tene paga dhovA mATe vAparI nAkhyuM. tema A manuSyabhavathI maravAnuM chUTI mokSa thAya ema che, tene A jIva khAvA-pIvAmAM, mojazokhamAM, kamAvAmAM evI najIvI vastuomAM vApare che. (bo-1, pR.261, AMka 168) gharma karavo to che, paNa vacce kAmadhaMdhAthI vipna AvatuM hoya to te kAma paNa karI lIdhe chUTako. je ADe Ave te kore karavuM paDe, paNa lakSa na cUkavo ke A manuSyabhava amUlya che ane anaMta puNyasaMcaya thavAthI sapuruSe prarUpelo dharma samajavAno, AdaravAno lAga Avyo che to jema mosamamAM ApaNe kamAI laIe chIe tema manuSyabhava ane yuvAvasthA tathA navarAzano vakhata, e dharmasAdhana karavAnI uttama mosama che. kaMI na AvaDe to maMtrasmaraNa, moDhe karavAnI AjJA maLI hoya te gokhavAnuM ke vicAravAnuM ke vAMcavAnuM karavAthI, bIjAM karma baMdhAtAM aTakaze ane nirjarAnuM kAraNa thaze. koI mosamamAM dharmane mATe ocho vakhata maLe to paNa koI prakAre kheda na karavo. bhAva evo rAkhavo ke "apUrva avasara evo kyAre Avaze ?' ane bane teTaluM karavuM; paNa jyAre navarAzano joga bane, tyAre pramAdamAM vakhata na jAya, te sAcavavAno lakSa rAkhavo ghaTe chejI. (bI-3, pR.46, AMka 31) D A manuSyabhavamAM jevI AtmakalyANanI anukULatA che, tevI lakhacorAsI gatimAM bhamatAM koI paNa ThekANe maLe tema nathI. bahu puNyathI manuSyabhava maLyo che, tenI eka-eka paLa ratnaciMtAmaNithI ghaNI ja mUlyavAna che. mATe pramAda, vAsanA, vera, virodha Adi durbhAva choDIne, sadguru AjJAmAM jeTalo kALa gaLAya teTaluM kharuM jIvana che, bAkI to dhamaNanI peThe zvAsozvAsa levAmAM kALa jAya che. kharI mosamamAM jema kheDUto badhAM kAma mulatavI rAkhI, eka khetInA kAmamAM tanatoDa mahenata kare che; tema manuSyabhavanI uttama mosama AvI che, te mokSane ja arthe che. AjIvikA ke jarUranAM dehAdi saMbaMdhI kAryo patI jatAM, navarAzano vakhata, bane teTalo, Atmaunnati thAya te arthe gALatA rahevAthI, jIvanuM kalyANa tvarita gatithI thavuM saMbhave chejI. samaju jana sahelAithI samajI jAya che. mUrkha mANaso AkhI jiMdagI AvI vAto sAMbhaLe chatAM cetatAM nathI ane acAnaka kALa AvI pahoMce tyAre sikaMdaranI peThe Akhare pastAya che; paNa aMte kaMI banI zakatuM nathI. (bI-3, pR.603, AMka 692) | tamAro patra maLyo. samAcAra jANyA. tame tamArA anizcita manane, hAla to bane tyAM sudhI bhaktimAM rokatA raho, e ja khAsa to bhalAmaNa chejI. Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 469 utAvaLA thavA yogya nathI. hajI tamArI UgatI juvAnI che, eTale manuSyabhavanI keTalI kiMmata che, tenI tamane jhAjhI khabara nathI. eka-eka paLa ratnaciMtAmaNi karatAM adhika kiMmatI che, tene mAtra viSayabhoga ke dhana arthe gALI nAkhavA yogya nathI. zA mATe ApaNe A bhavamAM AvyA chIe ane zuM karIe chIe ? teno vicAra karavAnuM koi bhAgyazALIne sUjhe che; nahIM to zarIranI ja kALajI ane paMcAtamAM, ghaNA jIvonA AkhAM jIvana vyatIta thai jAya che ane acAnaka maraNa AvIne UbhuM rahe tyAre gabharAi jAya che. koi paNa kAma karatAM prathama, Atmahita keTaluM sadhAya tema che, te paNa vicAra kartavya che; pachI paiso, AbarU vagere. (bo-3, pR.370, AMka 374) D''eka paLa vyartha khovAthI eka bhava hArI javA jevuM che.'' (mokSamALA pATha-50) 'jJAnIkI gati jJAnI hi jAne.' ApaNane cetAvyA che. pramAdamAM paDayA chIe, te zatrunA paMjAmAM phasAyA chIe. anaMta bhava pramAdamAM gayA ane te kSaNe-kSaNe jIvane lUMTI rahyo che. 'AtmaghAtI mahApApI.' 'kSaNa kSaNa bhayaMkara bhAvamaNe kAM aho rAcI raho ?'' manuSyabhavanI dareka kSaNa, aMze manuSyabhava che ane Ama jIva bhava hArI jAya che. anaMta bhavathI je na thayuM, te eka paLamAM thai zake ema che ane manuSyabhavane saphaLa kare tema che. ''palameM pragaTe mukha Agalase, jaba sadgurucarna suprema basa.'' samyakdarzana thAya, kevaLajJAna thAya, mokSa thAya tevI paLo samaye-samaye jIva khoi rahyo che. tenA jevo uDAu - bhava hArI besanAra bIjo koNa jaDaze ? je paLe kugurune sadguru mAnyA, te paLa Akho bhava lUMTI le ke nahIM ? eka paLa paNa satsAdhana kema cUkavuM ? (bo-3, pR.171, AMka 176) D 'manuSyabhavanI dareka kSaNa aMze manuSyabhava che.' teno bhAvArtha saraLa che. jema rUpiyAmAM jeTalA paisA (64) che, te aMze rUpiyArUpa che. badhA paisA (64) maLI eka rUpiyo thAya che. 32 paisA gumAvo to rUpiyAnA batrIsa aMza gumAvyA. je vaDe rUpiyo thAta, te gumAvyo ema hisAbI rIte bese che. Ama je jIvananI kSaNono hisAba rAkhato nathI, te aMte pastAya che ane pharI Avo amUlya bhava pAmavA yogya sAmagrI, ghaNA kALa sudhI pAmI zakato nathI. koi apekSAe, karavA mAMDayuM te karyuM, ema kahevAya che. jema jamAlIjIno siddhAMta khaMDavA, zrAvake satInI sADImAM agni mUkyo ane cheDo baLyo ke kahyuM ke mArI sADI baLI gai; tema jeNe jIvanano nAza thAya ke barabAda thai jAya, tema eka paLa pramAdamAM gALI tene, teNe jIvana gumAvyuM ema kahI zakAya, te paNa vicArazojI. (bo-3, pR.175, AMka 179) mahapuNyanA yoge manuSyabhava prApta thayo che. tenI sAthe uttama kuLa, vizuddhamati, satsaMgano yoga, nIrogI kAyA e badhI sAmagrI durlabha maLI che. te vaDe karIne A saMsArasAgara taravAno puruSArtha kartavya chejI. jema uttama himAlaya jevA parvatamAMthI barapha ogaLavAthI, pANInuM pUra pavitra gaMgA nadImAM Ave che, teno upayoga koi-koi sthaLe snAna, pAna AdimAM koi kare che; koi khetaromAM pANI joituM ulecI lai pAka pakave che; koi tenA vegathI saMcA calAve che - ema jeTalo upayoga teno karI le, teTaluM e Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (470 mIThuM pavitra pANI upayogamAM AvyuM; paNa bAkIno moTo bhAga dariyAmAM jai, khArA pANI sAthe bhaLI. pIvA mATe paNa ayogya bane che. tema A manuSyabhavanI amUlya riddhi aneka prANIone prApta thaI che, tene koI dhana kamAvAmAM koI paropakAramAM koI satsaMga Adi sAdhanamAM vApare che; to koI adhogatinAM kAraNo meLavI paribhramaNa vadhAravAmAM ja durupayoga kare che; to koI pharI manuSyabhava maLavo muzkela thaI paDe tema vyartha gumAvI de che; paNa jene puruSano yoga thayo che, jene samyaphabodharUpI ratna prApta thayuM che, jene vrataniyama Adi alabhya lAbha maLyo che, teNe te pUMjI sAcavI, tenI vRddhi karavI ghaTe chejI. maraNa Ave to bhale, paNa vratano lakSa na cukAya, evo dRDha nizcaya kartavya chejI. bI-3, pR.64, AMka pa3) divyadhvani prabhunI khare, "aho bhavya jIva sarva; zuM karavA AvyA tame ? zAno karavo garva ? mAnavabhava moMdho maLyo, karo kAMI vicAra; saravaiyuM A bhavataNuM, kADho dila mojhAra. udhAra bAju pApanI, vadhatI vadhatI jAya; sarabhara khAtuM zuM thaze? levo koI upAya. paribhramaNa to bahu karyuM, pAmyo duHkha anaMta; Avo yoga jato vahI, ANo bhavano aMta. dila dUbhavyAM bahu jIvanAM, karI aNaghaTatAM kAja; dayA vasAvo dilamAM, bacAvavA jIva-rAja. pariharavA sau pApane, bhagavatI dIkSA sAra; mokSa mArga ArAdhavA, dharo bhavya udAra." (bo-3, pR.617, AMka 717) T manuSyabhava atyaMta durlabha che, bahu puNya karIne prApta thayo che, tenI eka kSaNa paNa nakAmI jatI rahe nahIM, tenI kALajI vicAravAna jIve rAkhavI ghaTe chejI. bhale ghareNAM-gAMThAM lUMTAI jAya, ghara baLI jAya ke badhI milakata jatI rahe, paNa AtmahitanuM sAdhana, je manuSyabhavano yoga haze, to badhuM pharI prApta karI zakAze, ke tenA vinA calAvI levAze; paNa jo A manuSyabhava lUMTAI gayo to te prApta thavo, ati-ati durlabha che. karoDo rUpiyA kharcatA paNa AyuSya laMbAvI zakAtuM nathI. mATe jeTalI kSaNo jIvavAnI-maLI che, temAMthI bane teTalI, sadgurunI AjJAmAM gALavA kharekharo puruSArtha, pramAda tajIne kartavya chejI. (bI-3, pR.376, AMka 381) manuSyabhava durlabha che. pramAda moTo zatru che. kharI kamANI karavAnI mosama A manuSyabhavamAM che. jema varasAda varase tyAre kheDUta so kAma paDI mUkI, vAvavA jAya; tema AtmahitanuM kAma, je jJAnInI AjJAe thaI zake tevuM che, tenI kALajI tethI anaMtagaNI rAkhavI ghaTe chejI. anaMtakALa thayA nathI banyo Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (471) tevo puruSano yoga ane tenI AjJAnI prApti thayA pachI, jIva tenI ArAdhanAmAM pramAda kare to zaramAvA jevuM chejI. pazu Adi bIjA bhavomAM sArI bhAvanA karI; A manuSyabhava maLe evI kamANI karI; satpaSano yoga thAya teTaluM puNya prApta karI zakyo; to have A bhavamAM to tethI ghaNuM thaI zake tevo yoga che. mATe hiMmata hAryA vinA, puruSArtha kALajI rAkhIne karatA rahevAthI, jIvanuM kalyANa thavA yogya chejI. Apa samAna baLa nahi ane megha samAna jaLa nahi' ema gaNI, zarIra AdinI sagavaDa ochI karIne, Atmahitane AgaLa karavuM ghaTe che tathA roja maraNane saMbhArI, karI levA yogya kAmamAM pramAda na thAya, te tapAsatA rahevuM ghaTe chejI. (bo-3, pR.15, AMka 167) manuSyabhava durlabha che. pharI-pharI, kalyANa karavAnI AvI taka AvavI durlabha che; to je vrataniyama tathA nityaniyama vagere dharmakArya sadgurunI AjJAe karavA yogya che, temAM zithilatA na Ave, tema vartavA yogya che, khoTA mitro, khoTAM pustako, nATaka, sinemA vagere vikArane poSe tevA prasaMgothI dUra rahevuM. satsaMganI bhAvanA rAkhI, sAmAyikapATha, smaraNa, Atmasiddhi vagere yathAzakti karatA rahevA bhalAmaNa che. avakAzano vakhata gappAMmAM ke gaMjIphA vagere ramatamAM ke pramAdamAM vahyo na jAya, tenI kALajI rAkhI, dharmadhyAna, sadvAMcana, savicAra vageremAM kALa gALavA yogya che. (bI-3, pR.76, AMka 64) manuSyabhava durlabha che. bhale rogI hoya, khoDakhAMpaNavALo hoya, strI hoya, puruSa hoya, nirdhana ho ke zrImaMta ho, paNa manuSyabhava che to puruSanAM vacana kAnamAM paDaze, vicArAze, sArA bhAva thaze; paNa te chUTI gayA pachI kaMI bananAra nathI. mATe manuSyabhava pAmIne ArtadhyAna, raudradhyAnamAM vakhata na jAya, te ja sAcavI levAnuM che. kALano bharoso nathI, mATe cetI levAnuM chejI. (bo-3, pR.67, AMka 54) | manuSyabhava durlabha che. bhale zarIra sAjuM-mAMduM hoya ke apaMgadazA hoya, topaNa jJAnI puruSanI AjJA ArAdhatAM jIvanAM koTi karmano nAza thAya che. paramapuruSa pratye jenI AzrayabhAvanA draDha che, tene game teTalAM duHkha Ave, tene te sukharUpa mAne che. (bI-3, pR.31, AMka 740) | manuSyabhava durlabha che e vAraMvAra pa.pU prabhuzrIjI pAsethI sAMbhaLyuM che; te dayamAM kotarI rAkhI, sapuruSanI AjJAe ATalo bhava ke amuka bace teTalo kALa jAya, tevI kALajI kartavya che. kharI kamANI karavAno avasara A manuSyabhava che; paNa vicakSaNano mArga che. je raste lUMTAI gayA, te raste na javuM. lAbha thAya tema pravartavuM. satparuSanI AjJAmAM jeTalo lAbha samAyo che, teTalo jagatamAM kyAMya nathI, e draDha zraddhA rAkhI, thayelI AjJAno vicAra karI, te upAsavA puruSArtha kartavya che. (bo-3, pR.109, AMka 102) durlabha manuSyadeha zAM zAM kAmamAM vahyo jAya che, tenI vicAravAna jIve lakSa rAkhavA, noMdha rAkhavA lAyaka che. Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472) dhananI kALajI hoya to tene mATe nAmuM lakhavA jIva cUkato nathI; paNa manuSyabhavanI kiMmata samajAI nathI, tethI kALa kema jAya che ane bane teTalo vakhata bacAvI, zAmAM gALavA lAyaka che, tenI joie tevI dAjha jIvane jAgI nathI. pharI-pharI Avo avasara maLavo durlabha che; to ArtadhyAna ke krodhAdimAM raudradhyAna na thAya, tenI paNa bahu saMbhALa rAkhavI ghaTe chejI. (bI-3, pR.475, AMka 503) Avyo yoga apUrva A, karavA saphaLa vicAra. bhAgyazALI jana jAgaze, mohanIMda karI dUra; vIra hAka saMgrAmanI, suNatAM UThe zUra. bALapaNe maLamUtramAM, rame bALa bahu vAra; paNa samajaNa AvyA pachI, bhUlatA sarva vikAra. tema tajo laukika rIti, grahI alaukika bhAva; mAnavabhavanI saphaLatA, karavAno A dAva. manuSyabhava durlabha che; temAM puruSano yoga thavo e atyaMta durlabha che; temano bodha prApta thavo ane te rucavo athavA te pramANe vartavA bhAva thavA, te mAnya thavo, zraddhavo e vaLI ethI atyaMta durlabha che ane jo te zraddhApaNe vartAya to pachI mokSa dUra nathI. A bhavamAM jIva je sAmagrI pAmyo che, tevI sAmagrI pharI-pharI maLavI bahu kaThaNa che; to have ApaNuM kAma eTaluM ja ke jeTalo kALa ApaNA hAthamAM che, tyAM sudhI saMtanI kRpAthI je paramakRpALudeva upara zraddhA thaI che, te puruSanuM zaraNuM ApaNane batAvyuM che te ja grahaNa karI temAM draDha rahevuM; te ja ApaNo nAtha che, te ja taraNatAraNa che. teNe AtmA jAmyo che, tevo ja mAro AtmA che. tenA eka vacananuM paNa yathArtha grahaNa thaze to mAruM kalyANa thaze. teno jaNAvelo smaraNamaMtra "sahajatmasvarUpa paramaguru'' e mArA dhdhayamAM niraMtara ramaNa karo. (bo-3, pR.14, AMka 712) D paramakRpALudeva jevo ghaNI, mAthe jene hoya, tene kaMI mUMjhAvA jevuM nathI, chatAM manuSyabhava maLavo bahu durlabha che, ema jJAnIoe kahyuM che. te dhana jenI pAse hoya, teNe te lUMTAI jatAM pahelAM, teno bahu kALajIthI sadupayoga karatA rahevA yogya che. Apa to samaju cho. ApanA kuTuMbanA sarva bhAvika jIvAtmAne cetavA mATe jaNAvatA rahezo ke pharIthI AvI sAmagrI bIjA bhavamAM maLavI muzkela che. mATe zraddhA parama durlabha che, ema pU. prabhuzrIjI kahetA hatA; te yAda rAkhI, je je prakAre paramakRpALudevanI zraddhA kRDha thAya, tema pravartavA yogya chejI. zraddhAnI khAmIne laIne jIva duHkha vede che. (bI-3, pR.90, AMka 81) pramAda jevo koI zatru nathI, mATe rAtadivasanA covIsa kalAkamAMthI dharmakArya mATe amuka kALa avazya kADhavo ane ApaNI sAthe hoya temane paNa dharmakAryamAM joDavA, e svaparahitanuM kAraNa che. kAmadhaMdhAmAMthI je vakhata bace te nATaka, sinemA ke pattA-copaTa vagere ramatomAM tathA nakAmI vAtomAM vahI javA devo yogya nathI. Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 473 manuSyabhava bahu durlabha che. mokSa pAmavA yogya eka manuSyagati ja che ane te vAraMvAra prApta thatI nathI, ema vicArI paramakRpALudevanAM vacanono paricaya vizeSa rAkhavo. jema vAchaDuM gAya pAchaLa dhAvavA phare tema satpuruSanAM vacano pratye prema-pratIti rAkhI, tenuM jeTaluM vizeSa sevana thaze, teTalo AtmA vizeSa poSAze. dharmakAryamAM koino bhAga nathI, koi lUMTI le tema nathI, baLI jAya ke nAza thAya tema nathI; mATe kALajI rAkhIne jyAM sudhI roga Avyo nathI, vRddhAvasthAnA duHkhe dekhAva dIdho nathI, ane satpuruSArtha banI zake tema che tyAM sudhI, AtmAnuM hita thAya tevI vicAraNA, AcaraNA, bhAvanA karI levA yogya che. pachIthI pastAvo na thAya, tevI rIte jIvana gALavAnI Teva pADavA yogya che. (bo-3, pR.73, AMka 61) A manuSyabhavarUpI mahAsamRddhi A jIva pAmyo che, teno sadupayoga thAya to jIva apUrvatAne pAme, paNa tenI mahattA joie tevI samajAi nathI. mukhathI mAtra kahIe chIe ke manuSyabhavapaNuM bhagavaMte durlabha kahyuM che, paNa te aMtaramAM Utare to te riddhi lUMTAtI jAya che, te jANIne jIvane jhaMpa-nirAMta na vaLe. jeTalI kALajI jIva nazvara, asAra, mAyika bhogane mATe rAkhe che, teno alpa aMza paNa A AtmAnA hitane mATe rAkhato nathI. bAhya padArtho, sagAM ane vaibhava sAMbhare che, tenA somA bhAga jeTalI paNa, AtmAnI smRti thatI nathI. tenI bhavAMtaramAM zI gati thaze, tenI ciMtA hajI jIvane jAgI ja nathI. eka mahApuruSe kahyuM che ke A manuSyadeha saLelA sAMThA jevo che. tene cUsavAthI rasa ke svAda nathI maLavAnAM; paNa temAM je gAMTho che, te jo vAve to sArI zeraDI thAya ane jo cUsavAnA mohamAM, te sAMThA phADIne pheMkI de to bIja paNa bagaDe ane moM paNa bagaDe; tema A kaLikALanAM alpa AyuSya ane alpa sAdhanothI, sukha karatAM jIva duHkha vadhAre bhogave che. te bhogonI icchA tajI, satpuruSane zaraNe, dharma bane teTalo ArAdhavA puruSArtha kare to jIva mokSanA bIjarUpa samyaktvanI sAmagrI pAmI, A bhavane saphaLa kare, evo lahAva A bhavamAM lai zakAya tema che. mATe jema bane tema, dharmabhAvanA vizeSa jAgrata rAkhI, satsaMga samAgama kartavya chejI. (bo-3, pR.59, AMka 45) nigodamAM anaMtakALa sudhI paribhramaNa karI, koi satpuruSanI niSkAraNa karuNAnA yoge, jIva A manuSyabhava sudhI AvI pahoMcyo che; to jenA yoge ATalI UMcI sthiti pAmyo che, tenA AdhAre have AtmadazA pragaTAvavA aMtaramAM dAjha rAkhI, puruSArtha Adare to jarUra A bhavamAM apUrva dazA pAmI zake ema chejI. Avo yoga, pharI-pharI pAmavo durlabha che ema vicArI, kSaNavAra paNa satpuruSane ke tenA sAdhanane na vIsarAya, tema pravartavuM ghaTe chejI. dhana, dhaMdhA ke sagAMvahAlAM karatAM, A manuSyabhavarUpI pUMjI bahu-bahu kImatI che; te pramAda lUMTI rahyo che tenuM bhAna nathI; tethI jIvane hajI pramAdamAM ja rati, mIThAza varte che. havethI pramAda ocho karavo che evo, jarUra, A jIve nizcaya karavA yogya che. paramakRpALudeve jaNAvyuM che ke ''ocho pramAda thavAno upayoga e jIvane (mokSa) mArganA vicAramAM sthiti karAve che, ane vicAra mArgamAM (mokSamArgamAM) sthiti karAve che, e vAta pharI pharI vicArI, te prayatna (ocho pramAda thavAno lakSa, mArgano vicAra ane mArgamAM sthiti) tyAM viyoge paNa koi prakAre karavuM ghaTe che. e vAta bhUlavA jogya nathI.'' (423) Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (474 ziyALAmAM vasANuM khAvAthI jema bAre mAsa tenI zaktinI asara rahe che tema ATalI TUMkI zikhAmaNa, jo aMtaramAM UtarI jAya to AkhI jiMdagI saphaLa thAya tema chejI, samaju jIva hitakArI vAtane kaDavI auSadhinI peThe game tema karI gaLe utArI de che, tema A vakhate lakhelI A vAta kAgaLa upara na rahetAM hRyamAM khaTakyA kare tema vAraMvAra vAMcI, vicArI, mukhapATha karI, paraspara smRti ApI jAgrata thavA, rahevA yogya chejI. (bI-3, pR.253, AMka 247) [ A azaraNa saMsAramAM anaMtakALathI jIva paribhramaNa karI rahyo che. baMdhananAM kAraNomAM ja tene prIti varte che, tethI tenuM mAhAsya eTaluM badhuM lAge che ke chUTavAnAM kAraNorUpa satsAdhananI prApti thayA chatAM tenI apUrvatA AEyamAM rahetI nathI ane tuccha vastuomAM amUlya manuSyabhavano vakhata vahyo jAya che. khAvAnuM na maLyuM hoya to game teTalI mahenate paNa te prApta kare che; UMghavAnuM na maLyuM hoya to tenAM sAdhano mATe paNa parizrama uThAve che; paraMtu parabhavane mATe kaMI karavA jAya tyAM pramAda naDe che, kAraNa ke tenI apUrvatA samajAI nathI. jJAnI puruSonAM vacanothI jIvane vairAgya Ave to A badhAM, kuTuMbanAM ke dehArthanAM kAryo, tene veTharUpa lAge, temAM kaMI mIThAza na rahe. kyAre chUTuM, kyAre chUTuM ema manamAM thayA kare. je prArabdhAdhIna maLI rahe temAM saMtoSa rAkhI, satsAdhana ArAdhavAnI caTapaTI jAge; paraMtu vairAgyanI khAmI che. jagata ane jagatanAM kAryo sAcAM mAnyAM che, tathA atyAre nahIM kamAIe to AgaLa upara zuM vAparI zakIzuM, ema rahyA kare che. te badhA laukikabhAvo svapna samAna che; tene asatya jANI, Atmahita, jo A bhavamAM na sAdhyuM to pachI kayA bhavamAM Avo suyoga banaze? mATe "je thAvuM hoya te thAjo, rUDA rAjane bhajIe" ema kRDha karI, ekAda kalAka jarUra Atma-ArAdhanAmAM mana parovIne gALavo che, ema karyA vinA jIvanI zithilatA ghaTe tema nathI. divase vakhata na maLe to rAtre UMgha ochI karIne ke ochuM khAIne, upavAsa karIne paNa bhakti na thaI hoya tyAM sudhI cena na paDe, evI Teva pADavI ghaTe chejI. jene A manuSyabhavanI durlabhatA samajAI hoya, ane doSo dekhI doSo TALavA puruSArtha kare ane mohane ghaTADe tene mumukSu gaNavA yogya che. (bI-3, pR.660, AMka 788) D A saMsAramAM jIva anAdikALathI ajJAnadazAmAM, bhrAMtipaNe paribhramaNa karyA kare che, paNa huM koNa chuM? kyAMthI thayo? zuM svarUpa che mAruM kharuM ?' evA vicAra preranAra koI puruSano tene yoga thayo nathI. saMsAranI anitya ane asAra indravAraNA jevI vastunI vAsanAmAM ATalAM varSa khoyAM topaNa jIvane satya vastu pratye prema na Avyo. tenuM kAraNa, koI sapuruSanI zodha karI, sarva saMzaya TALI, paramazAMti prApta karavAnI jIvane jijJAsA jAgI nathI; ane satsaMga, sapuruSano yoga meLavI, tenA bodhano vicAra karavA jIva jhUraNA nahIM kare, tyAM sudhI sAco mArga maLavo muzkela che. pAMca indriyanA viSayo jIvane priya lAgyA che; tethI indriyonI icchAo pUrI pADavA deza-paradeza bhaTakI, aneka saMkaTo veThI, athAga parizrama jIva uThAve che. eTalI ja jarUra, jo A AtmAne janma, maraNa, roga, vyAdhi, naraka, tiryaMcanAM duHkhamAMthI choDAvavA mATe jaNAya, to jIva te mATe paNa puruSArtha Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (475) karavA lAge; paNa upalakadraSTie jIvane nATaka jema priya lAge che, paNa dhanano vyaya, ujAgaro, kasaMga ane karmabaMdhana tathA Teva paDI jAya to mahA hAni thAya, te dekhAto nathI; paNa vicAra kare to jaNAya, samajAya tema che; tema ja A asAra saMsArane satya mAnI, jIva aneka kaSTo mAtra dhana meLavavA uThAve che ane ghaNAM halakAM kAma kare che, teno vicAra koI saddagurusamAgama thAya to dRSTi pharatAM satya vastu A manuSyabhavamAM samajI zakAya tema che. manuSyabhavanI to svarganA devo paNa icchA kare che; tevo amUlya avasara pAmI, jIva jo saMsArI, svArthI lokonI pAchaLa dekhAdekhI gADaranI peThe vahyo jAya, to teno bhava pazu samAna gaNAya. potAne pAko vicAra karavAnI zakti na hoya ane tevo joga na hoya to paNa jIva jo, sadgurue je jANyuM che, te mATe mAnya che ane tenI AjJAe vartI, mAre mArA AtmAnuM kalyANa karavuM che, evo dRDha nizcaya karI, pApanAM-anItinAM kAryothI Darato rahe ane satparuSano samAgama, bodha ane sevAnI bhAvanA rAkhI, ATalo AvaradA-jIvanakALa e sAcA puruSano nizvaya karI, teno Azraya grahaNa kare, to paramasukhanAM kAraNanI tene prApti thavA yogya chejI. paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdradevanAM vacano amRta samAna che. tenuM avalaMbana laI, te ja puruSa upara draDha pratIti thaI jAya ke tenI AjJAmAM ja ATaluM jIvana gALavuM che, to te bhAvanA paNa parama kalyANakArI che. maraNanI koIne khabara nathI. moTA thaine ke gharaDAM thaIne marI jAya ema banatuM nathI ane A lAga khoyo to manuSyabhava, Arya deza, uttama kuLa ane dharma pAmavAnI AvI jogavAI maLavI, mahA-mahA durlabha che. kaLikALa che ane asatsaMgathI jIva gherAI rahyo che. temAM mAtra puruSanAM vacanAmRto, satsaMga ane dharmamAM vRttine vAraMvAra joDavAno puruSArtha, jIva saveLA cetIne kare to taravAno upAya kaMIka hAtha lAge, nahIM to A bhava hArI gayA pachI zuM thaze? e vicAratAM trAsa chUTe, evAM A kALanA jIvonAM karma jJAnI puruSe jANyAM che. evAM karma na hoya to A kALe, AvA kSetre janma na hoya. DAhyA puruSe potAnuM hita karavA arthe, sapuruSanI koI AjJA - rAga-dveSa tajavAnI, smaraNamAM rahevAnI ke je koI karI hoya, temAM cittane vAraMvAra rokavuM yogya che. (bI-3, pR.41, AMka 28) | manuSyabhava pAmIne sauthI prathama kAma, samaju jIvAtmAne karavA lAyaka e che ke koI eka sapuruSane zodhI, tenAM game tevAM vacanomAM zraddhA rAkhavI; paNa e ApaNe dhArIe chIe teTaluM saheluM nathI; topaNa jIvane eka AtmakalyANa sivAya bIjI vAsanA na hoya, to tevo joga banI AvavA yogya chejI. A bhavamAM nahIM to parabhavamAM paNa satubhAvanA saphaLa thayA vinA na rahe. azubha bhAvanAo vagara kahyuM phaLa Ape che, to satabhAvanAmAM to sAcanuM baLa rahyuM che, to te kema aphaLa hoya? (bI-3, pR.61, AMka 50) D prathama kArya manuSyabhavamAM karavA yogya che ke "sata" vastunI jijJAsAnI vRddhi karavI ane te prApta karAve tevA sapuruSane zodhI, tenAM vacanamAM vizvAsa rAkhavo. Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 bhagavAne zraddhAne 52ma durlabha kahI che. jene e zraddhA AvI, tene pachI mokSa dUra nathI; paNa te prApta thavA mATe satpuruSanA bodhanI jarUra che, ane jIvane te bodha grahaNa karI, tene vicArI, pratIta karavA jeTalI yogyatAnI paNa jarUra che. tethI hAla yogyatA vadhe, tevA puruSArthamAM rahevuM ghaTe che. (bo-3, pR.55, AMka 40) D paramArthanA kAmamAM puruSArtha karavo, e ja A bhavanuM mukhya kartavya che ema mAnI, bIjAM kAryo pratye vairAgya rAkhI, UMcA mane veThanI peThe te karI chUTavAM, paNa temAM tanmaya thavA jevuM nathI. vyavahAranAM kAryonI mahattA mAnIne ja jIve janmamaraNa UbhAM karyAM che. dehamAM ne dehamAM ja buddhi rahevAthI deha maLyA kare che. have to koi paNa prakAre AvA deharUpI kedakhAnAmAM pharI na paDavuM paDe ane AvI parAdhInatA, duHkhada sthiti bhaviSyamAM bhogavavI na paDe, tevuM kArya A bhavamAM jarUra karI levuM ja che, evo dRDha nizcaya mumukSujIve vAraMvAra vicArIne karI levo ghaTe chejI. cATTI mAvanA carca siddhirmati tAdRzo'' jevI jenI bhAvanA hoya che, tevI tene siddhi(prApti) thAya che. bhUkha lAgI hoya tyAre khAvAnI icchA thAya che to rasoi karIne jamI lai, bhUkha maTADe che. roga thAya tyAre nIrogI thavAnI bhAvanA thAya che, to davAkhAnAmAM ke vaidya pAse jai davA lAvI, kaDavI lAge topaNa AMkho mIMcIne utArI jAya che; ema davAnA sevanathI nIrogIpaNuM prApta kare che. pUrve manuSyabhava maLe tevI bhAvanA karI haze, tenuM phaLa manuSyapaNuM maLyuM che ane duHkha thAya tevAM kArya karyAM haze, karAvyAM haze ke karanArane bhalAM jANyAM haze to A bhavamAM duHkhanA divaso dekhavA paDayA. tevI ja rIte jo A bhavamAM AtmAnI, mokSanI, mahApuruSanI dazAnI bhAvanA je je prakAre karIzuM, tevuM phaLa vaheluMmoDuM AvyA vinA nahIM rahe. mATe besatAM-UThatAM, khAtAM-pItAM, potAnA dehAdinAM kAryo ke kuTuMbAdinAM kAryo karatAM paNa jo udAsInatA, vItarAgatA, mumukSutA, dayA, zAMti, samatA, kSamA, satya, tyAga, vairAgya Adi AtmaguNonI bhAvanA karatA rahIzuM to jarUra uttama phaLa prApta thayA vinA nahIM rahe. mATe kharekharI kamANI karavAnuM cUkIne, nakAmI vAto, nAzavaMta vastunI ciMtAo ane duHkhanAM kAraNomAM khoTI thavAnuM, jema bane tema vaheluM tajI dai, A AtmabhAvanA : ''huM dehAdi svarUpa nathI, ane deha strI putra Adi koi paNa mArAM nathI, zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAdveSano kSaya thAya.'' (692) AvI paramakRpALudevanI AjJAmAM citta vALavAthI, temAM sukha mAnavAthI, jagatanI vAto visAre paDaze ane jagatanAM sukha ane duHkha, baMne dUra thai, AtmAnA sukha tarapha vRtti vaLatAM, parama zAMti prApta thaze. e ja kartavya chejI. (bo-3, pR.380, AMka 386) manuSyabhavamAM AtmAne bhUlavAno nathI. rAtadivasa eka AtmAne ja icchavo, tenI ja ciMtanA ane temAM ja citta rAkhavAnuM che. e ja karavAnuM che. eka zeTha hatA. tene chokaro na hato. tene dhana, mAla bahu hatA. vRddhAvasthAmAM tene chokaro thayo, eTale sAruM-sAruM khAvA-pIvAnuM ApyuM, ghareNAM vagere paherAvIne bahu premathI ucheryo. tene pachI paraNAvyo; paNa Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (477) pelAne pUrva saMskArone lIdhe vairAgya hato, eTale gherathI nIkaLI paDyo. te zeTha, rAtadivasa tenI ciMtAmAM rahe ke mAro dIkaro kyAM raheto haze? tene khAvAnuM koNa ApatuM haze? ema Akho divasa ane rAta ciMtA kare, paNa bhUle nahIM. tema AtmAne mATe lakSa rAkhavAno che. AtmAnI saMbhALa ane tenI ja kALajI rAkhavAnI che. jeTalo vikAsa kare teTalo thoDo che; kema ke AtmA anaMta jJAnavALo che. (bo-1, pR.2, AMka 40) | AtmavRtti paramakRpALudevamAM lIna rahe, e mukhya kArya A bhavanuM che. paramakRpALudeva samIpa ja che evI bhAvanA rAkhI, tene zaraNe jagatanA bhAvo bhUlI jaI, parama AnaMdamaya svarUpa temaNe pragaTa karyuM che, te ApaNe IcchIe, te ja parama zAMtimAM lIna thaIe, abhedabhAve te rUpa ja thaI jaIe, e ja draSTi kartavya che. (bI-3, pR.720, AMka 873) T saddaguru AjJAnusAra, dharmabhAvanAmAM jeTalo kALa gaLAze, te ja kharuM jIvana che. bAkI to dhamaNanI peThe zvAsozvAsa levAmAM ane bIje khoTI thavAmAM, je je kSaNo vahI jAya che, te ratna veratAM-veratAM javAnI Teva jevI mUrkhAI samajAya chejI. manuSyabhavanI durlabhatA tathA saphaLa karavAnI utkaMThA cittamAM nahIM vase tyAM sudhI amRta jevAM jJAnInAM vacano, te bheMsa AgaLa bhAgavat samAna, kaMI asara ke garaja jagADe, tevAM banavA yogya nathI. A manuSyabhava che tyAM sudhI Atmahita thaI zake ema che; mATe Atmahita e ja mukhya kartavya che, evo lakSa niraMtara rAkhI, bIjAM kAmamAM pravRtti ghaTe che. (bI-3, pR.378, AMka 384). T manuSyabhavarUpI thApaNa, ApaNI lUMTAI jAya te pahelAM, teno sadupayoga karI A dehamAM rahelo amara AtmA oLakhavA, zraddhavA, anubhavavA yathAzakti zrama levo yogya chejI. anAdikALathI jIva "huM ane mAruM' evA laukikabhAvane ArAdhato Avyo che. te svapnadazA tajI, have to AtmA jevI uttama vastu oLakhI, tenuM ArAdhana karavAno A manuSyabhavamAM lAga maLyo che, te cUkI na javAya, tevI jAgRti niraMtara rAkhavI ghaTe chejI. satsaMga, sanzAstra, vinaya, viveka, tyAga, vairAgya, bhakti AdinI bhAvanA rAkhI, bane teTaluM vartana sagurunI AjJA pramANe rAkhavuM, e atyAre kartavya chejI. parama zAMtipadane pAmIe te arthe AtmabhAvanA kartavya chejI. (bI-3, pR.744, AMka 918) he bhAI ! jarI manamAM vicAro - kema Avyo huM ahIM? ne zuM karyuM meM kAja Aje? vyartha to jIvyo nahIM? bagaDavuM jarUra sudhAravuM, sudharela bagaDe nA have; e kALajI dharI kALaje, jIvana gujAruM A bhave. (bI-3, pR.595, AMka 677) nAno chokaro aNasamajaNavALo hoya, krodha vagere karato hoya; paraMtu moTo thAya, samajaNo thAya tyAre sudharI jaI vepAra vagere sArI rIte kare che, apalakSaNo bhUlI jaIne potAnI pharaja saMbhALe che. tema jo A jIva puruSanuM kahyuM mAnI samajaNo thAya to jJAna prApta karI mokSe jAya tema che; ane te mATe A Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (478) manuSyabhava ja che. bIjA koI bhavamAM thaI zake tema nathI. samyakudraSTi jIvo paNa bIjA bhavamAM (gatimAM) kaMI vizeSa dharma-ArAdhanA karI zakatA nathI. tethI ja manuSyabhava uttama kahelo che. jenuM pUrNa bhAgya haze, te cetI jaze. (bo-1, pR.20) [ A jIve manuSyabhavanuM jIvana zA arthe che, te vAraMvAra vicAravA yogya che. jJAnI puruSoe gRhasthAzramamAM rahelA dharmAtmA jIvone cAra prakAre puruSArtha karavA jaNAvyuM che. te puruSArtha : dharma, artha, kAma ane mokSa. cAra puruSArthamAM dharma pahelo mUkyo che; tenuM kAraNa e che ke artha ane kAma evA hovA joie ke jenuM pariNAma dharma thaIne UbhuM rahe. A saMbaMdhI vizeSa vicAra ane tenuM svarUpa satsamAgamathI samajavA yogya che. TUMkamAM, nyAya, nIti ane prAmANikatAthI dhananI prApti karavI, te paNa dharmane arthe. AjIvikA arthe dhananuM upArjana karavuM thatuM hoya, te paNa deha jeno dharmane arthe che, tene te dehano nirvAha thavAne arthe dhananuM upArjana karavuM, te paNa dharmane arthe thayuM. AtmAnI aMtar vikaLavRtti dUra karI, zAMtabhAvamAM pariNAma pAmavAne arthe kAmAdi pariNAma thatAM hoya te dUra karI, zAMtipariNAma eTale sarva vibhAvathI rahita thavAne arthe ane gurunI AjJAe pravartavAne arthe, durAcAra eTale sAta vyasana ane abhakSyAdino tyAga karI, je AtmArthI jIvonI kAmAdikamAM pravRtti rahe che, te kheda sahita rahe che. kheda sahita vRttinI vikaLatA dUra karavI, te paNa pariNAme dharma ja nIpajyo; eTale dharma jenuM mULa che, tevA artha ane kAma amuka bhUmikA sudhI AtmArthI jIvane paNa rahe che. te sarvanuM pariNAma dharma hoya to manuSyabhavanuM sArthaka thayuM gaNAya. te dharmanI prApti mahAtmA pAsethI thAya che, ATaluM niHzaMka mAnavuM. AtmAnubhavI, pragaTa AtmaanubhavamAM, zuddha upayogamAM je niraMtara rahe che, evA puruSanI AjJAe jIvana pUrNa karavuM, te sArthaka che. A deha vaDe karavA yogya eka ja kArya che ke pragaTa bodhamUrti, jJAnAvatAra sadgurunI AjJAe pravartavuM ane tenA caraNakamaLamAM sarvabhAvanI arpaNatA karI, niHzaMkatA dhAraNa karavI. sagurune viSe ane tenA bodhane viSe apUrvabhAva ane tyAM ja parama ullAsa rahe ane temAM niraMtara AtmAnI vRtti joDavI, tene jJAnI puruSoe parama dharma kahyo che. (bo-3, pR.50, AMka 34) 1 je je vastuo anaMtakALanA paribhramaNamAM anaMtavAra prApta thai, te te sarvano viyoga paNa thayo; paNa je anaMtavAra cAkhI, sparzI, sUMghI, sAMbhaLI, joI, vicArI te te vastuo pratyenI vAsanA-prIti hajI emanI ema cittamAM cAlI AvI che, te sarva pratyethI udAsa thaI, kaMTALo lAvI, atyaMta aprItikara ane ahita hetu jANI, kadI svapnamAM paNa te te vastuo prItikara na lAge, tevI te te vastuo pratyenI tucchatA vicArI, te te vAsanAo okI kADhavA jevI che, vismaraNa karavA jevI che; e draDhatA AEyamAM dhArI, je apUrva padArtha kadI joyo nathI, jANyo nathI, anubhavyo nathI, jenuM kaMI paNa yathArtha bhAna - samAdhisukhanI prApti eka kSaNa paNa thaI nathI; chatAM te padArtha che, evuM sadgurunAM vacano dvArA sTaya kabUla kare che, te ja nitya che, A najare dekhAya che te badhuM to nAzavaMta che. te ja prApta karavA yogya che Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 479 ane tenA upAya zravaNa, manana, nididhyAsana, jJAna, darzana, samAdhi, vairAgya, bhakti Adi sadgurue upadezyA che, te parama satya che. jIva dhAre to te ArAdhI zake tevA che. te ja A manuSyabhavamAM prApta karI levA yogya che. (bo-3, pR.453, AMka 473) A manuSyabhavamAM, apUrva yoge, jo jIva karavA yogya kArya mATe kALajI nahIM rAkhe to pachI te lUMTAi gayA pachI Avo yoga kyAre prApta thaze te, te tarapha najara nAkhatAM paNa samajAya tema nathI. mATe pramAda-zatrune vaza na thatAM jAgrata-jAgrata rahevAnI jJAnIpuruSone paNa, mahAjJAnIpuruSoe preraNA vAraMvA2 karI che; te lakSamAM lai ApaNe paNa samAdhimaraNanI taiyArImAM ja rahevuM ghaTe che. koi rIte gaphalatamAM rahevuM ghaTatuM nathI. AyuSyano zo bharoso ? lIdho ke leze ema thai rahyuM che. bhakti, vAMcana, vicAra, smaraNa Adi satsAdhano A kALamAM durlabha chatAM jo prApta thavAno puNyodaya AvI gayo to have eka puruSArtha karavo bAkI che ane te ApaNA ja hAthanI bAjI che; to bane teTalI e sAcI durlabha vastuonI bhAvanA niraMtara rahyA kare tema kaMi karavA bhalAmaNa Apa sarvane chejI. abaLAo paNa A puruSArtha karI zake tema che paNa jIvane garaja hoya teTaluM ja bane che. mATe AtmahitanI ciMtanA divase-divase vadhatI jAya ane karavA yogya je jJAnIpuruSoe jaNAvyuM che te vismaraNa na thAya teTalo upayoga to rAkhyA rahevo. (bo-3, pR.511, AMka 552) E keTaluM jIvavAnuM che, te ApaNane khabara nathI. jagatanA pheraphAro kevA thavA nirmAyA che, tenuM anumAna paNa thai zakatuM nathI. rAjA ke raMka badhA duHkhI dekhAya che. A yuvAna avasthA rahevAnI nathI ane kALanA moMmAM beThA hoie tema che; to jeTaluM jIvavAnuM A manuSyabhavanA AyuSyamAMthI bAkI hoya, teno moTo bhAga parabhavanuM bhAthuM bAMdhavAmAM jAya, pApakarmothI dUra thavAya, jJAnInI AjJA prANa jatAM paNa na tUTe ane yathAzakti bhaktibhAva, dAna, zIla, tapa ane bhAvanAmAM gaLAya to tenuM kevuM sAruM pariNAma Ave ? (bo-3, pR.510, AMka 551) ] bAi, bhAi, bhaNelA, abhaNa, garIba, dhanavAna, brAhmaNa ke patita, game te zrI paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdra prabhunuM zaraNa grahaNa karI, maraNa sudhI dhAre to TakAvI zake tema che. Avo apUrva yoga A manuSyabhavamAM maLI Avyo che, te cUkavA joga nathI. kharI kamANI karavAnI mosama A manuSyabhava che, temAM pramAda kartavya nathI. pramAdathI, maLelo lAbha paNa jIva khoi bese che. mATe jeTalo banI zake, teTalo vakhata bhaktibhAvanAmAM gALavA yogya chejI. kAma karatAM chatAM bhAvanA bhagavAna pratye rAkhavAnI Teva rAkhI hoya to te banI zake tema che. ruci, prema, pratIti jeTalI haze teTalA pramANamAM mana vAraMvAra zrI sadguru pratye jaze, ane te mahA jJAnIpuruSanA Azrite kema vartavuM, tenuM zikSaNa te pAmatuM jaze. (bo-3, pR.161, AMka 162) D ApaNA AtmAne A asAra, azaraNa, anitya saMsAramAM paribhramaNa karato pAcho vALI, jJAnIpuruSanA avalaMbane svarUpanI samaja karI, svarUpasthiti thAya tema A manuSyabhavamAM karI levuM ghaTe chejI. (bo-3, pR.536, AMka 586) Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 ApanA putra gaNAtA AtmAe A kSetra tyAgI, anyatra vAsa karyAnA samAcAra lakhyA; te uparathI ApaNane je manuSyabhava maLyo che, te evo ja kSaNabhaMgura che ema vicArI, pramAdamAM badhuM vahyuM na jAya tevI kALajI rAkhI, bahu AdarabhAva sahita, paramakRpALudeva pratye apUrva upakAranI smRtisaha, bhakti kartavya chejI. (bI-3, pR.527, AMka 576) D ApanAM mAtuzrI navA varSanI zarUAtamAM ja deha tyAgI cAlyAM gayAM, te samAcAra jANyA. pa.pU. prabhuzrIjI kahetA ke vRddha, glAna, apaMga, ke azaktadazA paNa manuSyapaNAnI kyAMthI ? jevuM manuSyabhavamAM dharmanuM ArAdhana sulabha che tevuM bIjI gatimAM nathI; e mUDI teonI khalAsa thaI gaI; paNa jyAM sudhI ApaNI mUDI ApaNA hAthamAM che, tyAM sudhI vicAravAna mumukSupaNe, te mUDIno sadbhaya thAya, tenI kALajI ApaNa sarvane ghaTe chejI. koi vakhate evuM paNa pa.pU. prabhuzrIjI kahetA : "A jIva zuM karavA Avyo che? ane zuM kare che?' te lakSa cUkavA jevo nathI. tamane uddezIne ja A lakhato nathI, mArAthI paNa te, joie te rIte, lakSa rAkhI zakAto nathI, teno mAtra baLApo pradarzita karyo chejI. ghera-ghera mATInA cUlA che, dukhiyA chIe; paNa duHkhanuM bhAna paNa thavuM muzkela thai paDayuM che. evI mUrchA-avasthA TALavAnI bhAvanAvALA chIe, tethI te mahApuruSanA vacananI smRti - pokAra kAne Ave to sarvane hitakArI jANI, lakhavAnuM thAya chejI. (bI-3, pR.504, AMka 543) I AyuSya kSaNe-kSaNe nAza pAme che ane maraNa samIpa jIva vahyA kare che. teno vicAra karatAM saunAM zarIra baLatA ghara jevAM che. temAM nirAMte sUI rahI sukha mAnavuM, te mUrkhAI che; paNa baLatA gharamAMthI kImatI cIjo kADhI laI bacAvIe, te DahApaNa kahevAya; tevI rIte nAza pAmatA A zarIra dvArA dharma-ArAdhana jeTaluM karI lIdhuM, teTaluM Atmahita teNe karyuM gaNAya. maratA mANasane beTho kare, tevuM amRta koI deve ApaNane ApyuM hoya, tene paga dhovA mATe DhoLI devuM, e mUrkhatA che; tema mokSa maLe tevo manuSyadeha bhoga, mojazokhamAM khoI devo, te paNa mUrkhatA ja che. mATe manuSyabhavanI mUDI vyartha na khovAI jAya, tevI AkhA bhavamAM kALajI rAkhavI. (bo-3, pR.666, AMka 796) D manuSyabhavamAM atyAre kharo avasara AtmAnuM kalyANa karavAno Avyo che; te vakhate pramAda karI, deha ke dhaMdhAnAM kAryo pAchaLa bhava gALI nAkhIzuM to Akhare pastAvuM paDaze. mATe tUTelUMTa, levAya teTalo lahAvo laI levo. lakhacorAsInA pherAmAM pachI zuM banavAnuM che? moharUpI UMghamAM jagata AkhuM paDayuM che, temAMthI pUrvanA puNya sadguruno yoga ane satsAdhana prApta thaI gayAM, to have laI maMDavuM. ghaNAM varSo bhAna vagaranI dazAmAM gayAM. have sapuruSano yoga thayA pachI tevA ne tevA rahI jaIzuM to A yoga maLyo, te na maLyA jevo aphaLa gaNAze. tema thaI na jAya mATe cetavAnuM che. (bI-3, pR.232, AMka 227) D jyAM sudhI manuSyabhava che tyAM sudhI, te Azraye ane paramakRpALudevanA avalaMbane banaze, teTaluM anya koI bhavamAM banavA yogya nathI, e vAraMvAra ApaNe sAMbhaLyuM che ane mAnyuM che; to vizeSa kALajI rAkhI, te bhAvanA vadhArI, AtmakalyANanAM uttama nimittomAM vizeSa kALa jAya tema kartavya chejI. (bI-3, pR.92, AMka 84). Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''prabhupada dRDha mana rAkhIne, karavo sau vyavahAra; virati, viveka vadhArIne, taravo A saMsAra.'' loDhAnuM sonuM banAve, tevA pArasamaNi karatAM paNa vizeSa mUlyavAna, evo A manuSyadeha prApta thayo che; tene pazunI peThe AhAra, nidrA, bhaya, maithuna ane parigraha ekaTho karavA arthe gALavA yogya nathI. pUrva-prArabdha pramANe game te pravRtti karavI paDe, game te dUra dezamAM rahevuM paDe, sukhadu:kha dekhavAM paDe, paNa nyAyanIti ane AtmakalyANano lakSa bhUlI javA yogya nathI. sadgurunI AjJA e ja kalyANanuM kAraNa che. tethI teno vicAra, tenI bhAvanA, satsaMga yoge je zravaNa karelo bodha, temAM vRtti rAkhI, dharmabhAvanA poSatA rahevA yogya che. vIsa doharA, kSamApanAno pATha, maraNa, Atmasiddhi, sAmAyika pATha vagere kalyANanAM nimitto mATe vakhata bacAvI, satsaMganA viyogamAM vizeSa utsAhathI vartavuM. (bI-3, pR.76, AMka 65) 0 paisAnI kiMmata lAgI che to ApaNe tene mATe divasano ghaNo bhAga paisA kamAvAmAM gALIe chIe; viSayabhoga sukharUpa che, ema aMtaramAM lAgyuM che, tyAM sudhI rAtre tene mATe jAgIne paNa vRttine poSIe chIe; kIrtinI mIThAza lAgI che, to paradeza jaI du:kha veThI kamANI kareluM dhana, lokalAjamAM ane sAruM dekhADavAmAM hoMzathI kharacIe chIe; tema jyAre AtmA mATe laganI lAgaze, tyAre ene mATe sarvasvano bhoga ApatAM paNa pAchI pAnI nahIM kare; paNa e divasa kyAre Avaze? A bhavamAM tene mATe zuM karIe chIe ? nahIM cetIe to zI vale thaze? evo Dara kema rahyA karato nathI? teno dareka mumukSujIve, ekAMtamAM, vicAra karatA rahevAnI jarUra chejI. zrI bharatezvara zrI RSabhadevajIne vinaMtI kare che : A saMsAre re huM hajI DUbiyo, pAmyo na kevaLajJAna; kyAre kyAre re he prabhu ! Apazo A bALakaneya bhAna ? jAgo he! jIvo re moha karo paro. bhAra utAro gahana bhavacakrano, gamatA nathI A bhoga; tAro tAro vibhAva-pravAhathI, gho nitya zuddha upayoga. jAgo, eka aTUlo re raDavarDa rAjyamAM, duHkhI aMdhA samAna; dIdhuM Ape re bhautika rAjya A, gho have kevaLajJAna. jAgo.'' (prajJAvabodha puSpa-104) jAgrata thavAnI jarUra chejI. sapuruSanA Azrita thaI, ApaNe have kyAM sudhI kuMbhakarNanI peThe UMdhyA karIzuM? (bI-3, pR.414, AMka 421). A kALanAM anizrita, TUMkA AyuSya chatAM mohane lIdhe tenI saphaLatA sAdhavAnuM jIvane sUjhatuM nathI. parIkSita rAjAne khabara paDI ke sAta divasanuM have AyuSya che, to rAjapATa tajI, gaMgAkinAre jaI tapazcaryA AdarI; te samAcAra jANI te taraphanA munio tyAM ekatra thayA; dharmadhyAna arthe te saMmelana Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (482 thayuM, tyAM to zukadevajI pharatA-pharatA tyAM AvI caDhayA. temanI pUjA, vinayabhakti karI parIkSite mAgaNI karI ke A alpa AyuSya ApanA badhazravaNamAM jAya ane samAdhimaraNa thAya tevI kRpA karo. zukadevajIne to te ja priya hatuM. pitA vyAsajI pAse zIkheluM zrImad bhAgavata, temaNe kathArUpe zravaNa karAvavuM zarU karyuM. sAta divasamAM ekalakSya bhagavaMta paramAtmAnI alabhya kathAno lAbha pAmI, parIkSita zreya sAdhI lIdhuM. A ApaNane zuM sUcave che? parama kRpALunuM rakSaNa, taraNatAraNa jANa; aMta samaya sudhI raho, niraMtara sukhakhANa. (bI-3, pR.para7, AMka 575) kamANI karatAM kaSTa ne, sAcavatAM sukhanAza; vadhatAM ghaTatAM duHkha de, dhika dhana kerI Aza. A bhavamAM je draSTi prApta karavI che ane manuSyabhavanuM saphaLapaNuM karavuM che, te lakSa A asAra saMsAranI mohinIthI bhUlI na javAya, te mATe ghaNI kALajI rAkhavAnI jarUra che. A bhavamAM ja upayogI gaNAtI ane kharI rIte sarvathA tyAgavA yogya, evI lakSmI prApta karavAmAM keTalAM badhAM vighno ane kleza sahana karavo paDe che? to amUlya ane koI kALe A jIva pAmyo nathI, evI AtmAnI oLakhANa karavAmAM aneka prakAre viknono saMbhava ghaTe che; topaNa dhanaprAptinAM kaSTa karatAM anekagaNAM kaSTa veThIne paNa, te prApta karavA yogya che; kAraNa ke Akhare to sAcI samajaNa ja kAmanI che. satparuSane zodhIne, tene pagale-pagale cAlavAthI ja, te prApta thaI zake tema che. tema chatAM jIva anAdikALathI lokonI mAnyatA upara AdhAra rAkhato Avyo che. lokoe mAnyuM te sukha, loko jene icche tene pote Icche, loko jethI rAjI thAya temAM jIvanakALa gumAvato A jIvA Avyo che, paNa tethI AtmAnuM rUDuM thayuM nathI. AtmAnuM kalyANa jeNe sAdhyuM che tevA puruSa upara draDha zraddhA, lakSa, pratIti AvyA vinA, Atmahitano mArga koI kALe prApta thavA yogya nathI, mATe A bhavamAM mokSArthe vizvAsa rAkhavA lAyaka, koi saguru upara dRSTi thAya, tevo samAgama, tevo bodha, tevAM zAstrono paricaya karavA yogya che; ane te dvArA yogyatA prApta thaye, sadgurunI zraddhA thaye, sanmArga hAtha AvavA yogya che. A prathama pagathiyuM prApta thavAmAM, mukhya viddha karanAra pAMca indriyanA viSayo - khAvuM-pIvuM, mojazokha, vyasano, mitro, sagAM, kuTuMbI Adi pratibaMdha tathA krodha, mAna, mAyA, lobha, ahaMbhAva, mamatvabhAva, ajJAna Adi aMtarazatruo che; te badhAM uparathI bhAva uThADI, A AtmAnI zI gati thaze ? A bhavanAM kAryonA pramANamAM AtmahitanAM, prathama karavA yogya, kAryo keTalAM thAya che? ane ALasa, pramAda, vAtacIta, gappAM, niMdA, hAMsI, ThaThThA vageremAM nakAmo kALa keTalo jAya che ? vagere vicAro vicAravAna jIve bhUlavA yogya nathI. ""kaLiyuga che mATe kSaNavAra paNa vastu vicAra vinA na rahevuM.' (254) "jaba jAgeMge AtamA, taba lAgeMge raMga." (bI-3, pR.39, AMka 26) D ApaNe to vairAgya-bhaktimAM vizeSa baLa maLe tevI vicAraNA karI, A manuSyabhava saphaLa karI levo che evo vRDha nizcaya karI, sadgurunI AjJAmAM bane teTaluM pravartana karavA cUkavuM nahIM. Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 483 manuSyabhavano yoga durlabha kahyo che, te satya che. kalyANa karavAno Avo lAga pharI maLavo muzkela che gaNI, game te avasthAmAM bhAva sadguru pratye, tenAM vacana pratye, te vacanonA Azaya (AtmA) pratye vizeSa-vizeSa rucivALA bane, tema puruSArtha mAre-tamAre-badhAne kartavya chejI, (bo-3, pR.108, AMka 100) AtmAne, A jagata, anya rIte koi paNa kAmanuM nathI. mAtra janmamaraNa vacceno kALa prArabdhanAM citarAmaNa jovAmAM jAya che. temAM satpuruSanA yoge aMtardaSTa thAya to A manuSyabhava maLyo che, te yathArtha saphaLa gaNAya. paramakRpALudevanAM vacano jIvane te ja sRSTi karavA prere tevAM che, tenI upAsanA pratyakSa satpuruSatulya jANI karavAmAM Ave to jarUra vairAgya UbharAya, te pratye jIva vaLe ane Aja sudhI gauNa karI nAkhelA AtmahitanI kALajI jAge ane samAdhimaraNa karavA nizcaya karI, tene yogya puruSArtha karavA pote prerAya; mATe tamAre hAla A ja premapUrvaka kartavya chejI. (bo-3, pR.617, AMka 715) jIvane AtmAnaMdI banAvavA mATe sadgurunA bodhanI ane samajaNanI jarUra che. sadgurukRpAe jIvanI ruci badalAya ane AtmA upara prema, pratIti ane AnaMda Ave to teno pudgalAnaMdI svabhAva badalAi jAya ane samyaktva pAme. ATaluM thAya to A bhava saphaLa thayo gaNavA yogya che, ratnaciMtAmaNi gaNavA yogya che; ane tema na banyuM to A manuSyabhava koDInI kiMmatano paNa gaNavA yogya nathI; kAraNa ke A dehe game teTalI dhana-saMpatti meLavI haze topaNa badhI ahIM ja mUkI, parabhavamAM karelAM karma bhogavavA, ekalA javuM paDaze. kazuM sAthe janAra nathI. mATe cetI javA jevuM che. A manuSyabhavanI sAmagrI jevI-tevI nathI. devatA paNa icche che ke manuSyabhava kyAre maLe ane mokSane mATe puruSArtha karavAno lAga maLe. evI durlabha jogavAi A ApaNane maLI che, te thothAM khAMDavAmAM, viSaya-kaSAyanAM nimittamAM nakAmI vahI jAya che, te nirarthaka vahI javA devA yogya nathI. kALano bharoso nathI, lIdho ke leze thai rahyuM che, mATe dharmanuM ArAdhana, jeTaluM bane teTaluM, karI levA yogya chejI. vinaya, bhakti ane AjJApUrvaka sadAcaraNamAM vartavuM, e uttama upAya che. AtmakalyANa sAdhavAno A avasara, jo jIva cUkyo to pharI Avo avasara prApta thavo durlabha che. kAgaDA-kUtarAnA jevA bhavamAM pachI kaMi nahIM banI zake. mATe pramAda tajI, jAgrata thavA yogya che. vRddhAvasthAmAM pachI kaMi nahIM banI zake. vyAdhinI veLAe ke maraNanI vedanAmAM, dhAreluM kaMi banatuM nathI; paNa jyAM sudhI zarIra-indriyo sazakta che tyAM sudhI ja, dharmanuM paNa kAma karavuM hoya to thAya che; mATe dhana Adi karatAM, dharmanI vizeSa kALajI rAkhI, AtmakalyANa mATe roja amuka vakhata gALavAno nityaniyama rAkhavo ghaTe che. (bo-3, pR.72, AMka 60) D paramakRpALudevanI parama niSkAraNa karuNAthI ApaNane apUrva mArga darzAvanAra paramakRpALu zrI prabhuzrIno yoga thayo che; te samAna bIjuM kyAMya jagatamAM jaNAtuM nathI. ApaNe yogyatA vadhArI te satpuruSe prakAzelA mArganuM ArAdhana ahorAtra karatA rahevAnI jarUra chejI. temAM pramAdane vaza thayA to bhava hArI javA jevuM chejI. Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (484) koI bhavamAM nahIM maLelo tevo yoga saphaLa karavAno lAga Avyo che, te vahI javA devo na joie. upazama-vairAgya vadhArI, AtmAnI dayA lAvI, tenuM paribhramaNa TALavuM ja. (bI-3, pR.161, AMka 163). "karyA vagara kaMI nahIM thAya, karavuM paDaze." ema 5.u.5.pU. prabhuzrIjI vAraMvAra kahetA hatA. te smRtimAM lAvI, Atmahita mATe puruSArtha karavAnuM baLa vadhAratA rahezojI. kaMI na bane topaNa bhAva to te ja karavAno rAkhavA yogya che ane te sivAya je je huM karuM chuM te chUTavAnuM kAraNa nathI, mane baMdhanarUpa che ema vicArI, temAMthI Asakti, ruci ghaTADI, vairAgyavALI vRtti rAkhavAno abhyAsa karatAM, je karavA yogya che te thatuM jaze. bIjAnA doSa na dekhatAM, potAnA doSa dekhI, te dUra karavA tatpara thavuM ghaTe che. puruSano yoga, A bhavamAM mahApuNyane yoge thaI gayo to te vaDe A bhava saphaLa karI levo. (bo-3, pR.121, AMka 118) manuSyabhava ratnaciMtAmaNi jevo amUlya che, ema mahApuruSo kahI gayA che. teno kevI rIte vyaya thAya che, teno lakSa rAkhavo ghaTe chejI. dhana to nAza pAme to pharI kamAvAya, paNa gayo vakhata pAcho Ave nahIM. silaka keTalI che te khabara nathI, to vAparatAM keTalI badhI kALajI rAkhavI ghaTe ? manuSyadeha to nAza pAmanAra che, paNa evA nAzavaMta dehathI avinazvara, zAzvata Atmasiddhi prApta thaI zake che, ema nizcaya thAya to pramAda na thAya. samAdhimaraNa thAya to A manuSyabhavanI saphaLatA gaNAya. te arthe atyArathI taiyArI karavI ghaTe che. (bI-3, pR.pa96, AMka 679) manuSyabhavamAM AvI, jIva samyakadharma ArAdhe to manuSyadeha pAmyo sArthaka che, nahIM to deha chatAM maralo ja che; ane zarIra apekSAe to zrI kRpALudeva jaNAve che ke koI paNa jIvane avinAzI dehanI prApti thaI ema dIThuM nathI, jANyuM nathI tathA saMbhavatuM nathI; ane mRtyunuM AvavuM avazya che, evo pratyakSa nisaMzaya anubhava che, tema chatAM paNa A jIva te vAta pharI pharI bhUlI jAya che e moTuM Azrarya che.'' (568) vicAravAna jIve to A saMsAranuM anityapaNuM, azaraNapaNuM vicArI, pratibaMdha ane pramAda sarvathA tyAga karavAno vicAra niraMtara karavo ghaTe che; kAraNa ke A zarIra to kSaNavAramAM paDI jAya, saDI jAya, vINasI jAya tevuM che, teno bharuso zo ? mATe sarva deha uparathI mamatvano tyAga karI, dehamAM raheluM caitanya tene sadguru-AtmaprApta puruSa pAsethI samajI, teno parama nizraya karI, te zuddha tattvanA dRDha abhyAsamAM vartavuM yogya che. jene AvA bhayaMkara kaLikALamAM tattvArthanI pratItirUpa ke AptapuruSanI oLakhANarUpa, mokSamArgane Ape tevuM samyakatva thayuM to tenuM jIvita saphaLa che, ane teno ja manuSyabhava gaNAya. bAkI "3TZ! nidrA bhaya maithunaM ca sAmAnya etan pazubhiH narANAm / " Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (485) ApaNI sAthe niraMtara samIpamAM rahenAra, evA keTalAya jIvo deha choDIne cAlyA gayA chatAM, ApaNane hajI yathArtha vairAgya Avato nathI ane deha pratye mUcha ghaTatI nathI. jANe mAre kadI maravuM ja nathI, evA kaThora pariNAmI A jIvane dhikkAra ho ke haju kaMI apUrvatA pAmyo nahIM ane dharma karatAM, mAna AdikanI vizeSa icchAe sarve pravRtti karI che, te mAna jIvane kaI gatie laI jaze? vicAravAna strI-puruSe mAnAdikano parAjaya karI, eka AtmavicAraNAmAM ja kALa kADhavo jarUrano che. je jIvone asaMgatAnA, nijasvabhAvamAM magna rahevAnA vicAro niraMtara spharyA kare che, te mahAbhAgyazALI puruSone dhanya che ! te pratibaMdha tathA pramAdane jhera, jhera ne jhera jANIne tyAge che. deha, strI, putra, sagAMsaMbaMdhI ke dhanAdika, anaMtavAra A jIvane prApta thayAM ane tene e mUkato Avyo che, chatAM ene viSe je mArApaNuM rAkhato Avyo che, te mArApaNuM jJAnI mahAtmAno bodha vicArI kadI choDayuM nathI. mATe A dehe ja te mArApaNuM choDavuM che ane tene mATe koI eka puruSane zodhI, tenA caraNakamaLamAM tana-mana-dhana-sarvasva arpaNa karI, mokSa sivAya kazI kAmanA rAkhavI nathI. mAtra sAcA mArga batAvanArA, evA sadguru paramakRpALu devAdhideva zrImad rAjacaMdradevanuM zaraNuM lai, samAdhipUrvaka A deha Take tyAM sudhI, tenI te ja bhAvanA rAkhIzuM ane aMte te paramapuruSanA zaraNasahita dehatyAga karIzuM to khacita satsamAdhine pAmIzuM. puruSArtha vardhamAna karI, anarthadaMDa ane parakathA tathA paravRttimAM vahyA jatA cittane "sahajAtmasvarUpa paramaguru'nA smaraNamAM, tenA zaraNanA mAhAbhyamAM, kaLikALamAM ATalo joga banI Avyo che te ahobhAgya gaNI, tene amUlya ciMtavI, tenI niSkAraNa karuNAne nitya pratye niraMtara-niraMtara stavavAmAM, potAnA doSa joI doSane TALavAmAM, cittavRttine rokavI ghaTe che. jeNe mokSa meLavavA keDa bAMdhI che, teNe jagata tarapha pUMTha pheravI che. jagatane ane tene kAMI lAgatuM-vaLagatuM nathI. mAtra tene to have jeTalAM parapudgala grahaNa thayAM che, te RNa patAvI mukta thavuM che, to rAga-dveSa, moha-mamatA karI, navAM pudgala grahaNa karavA karatAM, maraNane aMgIkAra karavAnuM te vadhAre pasaMda kare che. AvI mahApuruSanI manovRttimAM ApaNI vicAraNA niraMtara ramaNatA karo. (bI-3, pR.37, AMka 24) T mumukSutAnI jIvane ghaNI jarUra che eTale mohAsaktithI mUMjhAi, mokSanA mArgamAM pravartavAnI bhAvanA dina-dina vadhavI joIe. kUtarAM, bilADAMnI peThe peTa bharavA arthe ja manuSyabhava gALavo nathI, paNa bhavabaMdhananA AMTA Ukale ane mokSamArgamAM AgaLa vadhAya to ja A manuSyabhava maLyo che, te sArthaka thayo gaNAya. AtmAnI zraddhA thavA cha padano patra tathA zrI AtmasiddhizAstra, paramakRpALudeve je A kALamAM ApaNA mATe pragaTa upadezyAM che, teno vizeSa-vizeSa vicAra karI "AtmA che, te nitya che, che kartA nija karma; che bhoktA vaLI mokSa che, mokSa upAya sudharma.' - ATalI bAbata hRdayamAM draDha thaI jAya, maraNaprasaMge paNa te zraddhA caLe nahIM tevI aTaLa banI rahe ane zarIranAM duHkha tathA sukha pratye udAsInatA rahyA kare, Atmasukha cAkhavAnI niraMtara bhAvanA rahyA kare e prakAre vAMcana, vicAra, bhakti, carcA, pRcchanA, bhAvanA, samajaNa karatA rahevA bhalAmaNa chejI(bo-3, pR.337, AMka 339). Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48) 3 A manuSyabhava dhana kamAvA ke saMsAra calAvavA mATe maLyo nathI. devo paNa icche che ke amane manuSyabhava maLe to dharmanuM ArAdhana karI mokSa meLavI laIe; temane to te bhava maLavAnI vAra che, paNa ApaNane to hAthamAM, te lAga Avyo che. "nathI dharyo deha viSaya vadhAravA, nathI dharyo deha parigraha dhAravA.' mATe dhana, putra ke vighno dUra karavAnI mAnyatA mATe paisA mUkatA hoya temane samajAvazo ke manuSyabhava sArthaka karI levA joga che, te bhUlazo nahIM. koI puruSanA aciMtya mAhAtyamAM vizvAsa rAkhI, tenA AdhAre A bhavasamudra oLaMgI mokSe javuM che, te sivAya bIjI saMsAra vadhAravAnI abhilASA sevavA yogya nathI. bIjA devadevInI mAnyatAmAM pravaryA hota to khArI jamInamAM bIja vAvavA jevuM niSphaLa thAta; paNa sAMsArika kAmanAthI paNa sanduruSa pratye, tenA satsaMgIo pratye je sadbhAva thayo che to tenuM phaLa, bIjuM AvavA saMbhava che. deva prasanna thAya to paNa zuM mAgavuM tenuM jIvane bhAna nathI, tethI satsaMga karavA pU. ...ne be zabda kahezo ane mokSamALAmAMthI pATha 61thI temanI dhIraja pramANe, te brAhmaNanI kathA (sukha viSe vicAra) vAMcI saMbhaLAvazo ke moDhe kahezojI. (bI-3, pR.135, AMka 136) ahIM avAya, na avAya te prArabbAdhIna che, paraMtu dararoja nityaniyama cUkavA yogya nathI. vasa doharA, kSamApanAno pATha, yamaniyama, cha padano patra, AtmasiddhizAstra, smaraNamaMtranI mALAo emAMthI jeTaluM bane teTaluM karI laI, jato divasa saphaLa banAvavo, e ApaNI bhaktajanonI pharaja che. jema TIpe-TIpe varasAda varase che, tenuM pANI ekaThuM thai nadImAM jAya che, temAMthI nahero kADhIne khetaromAM paNa pANI pAvAnI goThavaNa koI jagAe hoya che; tyAM te pANIthI, varasAda na Avato hoya tevI RtumAM khetI thAya che ane teTaluM pANI kAmamAM Ave che. bAkI kAMThA uparanAM gAmone nAhavA, dhovA ke pIvAnA kAmamAM Ave che. bAkInuM pANI dariyAmAM jaIne khAruM thaI jAya che, tema kSaNe-kSaNe AyuSyanI paLo, pANInAM TIpAMnI peThe varasyA kare che ane varasonAM varaso vahyAM jAya che, paNa jeTalo, kALa dharmane mATe gALyo teTalo kAmano che. bAkIno kALa saMsAranA kAmamAM ke UMghamAM jAya che; te badho kALa, dariyAmAM nadI bhaLI khArI thaI jAya tevo nakAmo che. thothAM khAMDavAthI dANA na maLe tema AyuSya nakAmA kAmamAM gALavA yogya nathI. bane teTalo kALa bhakti-bhajanamAM gALIzuM, sapuruSane saMbhArIzuM, teTalo kALa lekhAno che. (bo-3, pR.115, AMka 109) T manuSyabhava cAre gatimAM uttama bhAva che; tenA ghaNAM varSo dehane mATe, dehanAM saMbaMdhIone arthe gALyAM; paNa AtmAnuM hita thAya tema have jeTalAM varSa jIvavAnuM hoya teTalAM varSa gaLAya to A bhava amUlya gaNAya che, te lekhe ANyo gaNAyajI. pANI valovavAthI jema ghI na nIkaLe ke retI pIlavAthI jema tela na nIkaLe; tema A deha ke dehanAM sagAMsaMbaMdhIonI ciMtA karavAthI AtmakalyANanI utpatti saMbhavatI nathIjI, ema vicArI saMsAra uparathI ane sAMsArika pravRtti uparathI vRtti uThAvI laI, AtmakalyANane arthe puruSano samAgama, teno bodha, tenI AjJAnI prApti, vrataniyama Adi prApta thAya, tevI bhAvanA vizeSa kartavya chejI. Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 487) banavuM, na banavuM te prArabdhAdhIna che, paraMtu bhAvanA karavI ane tene poSatA rahevuM, e potAnA hAthanI vAta chejI. (bo-3, pR. 177, AMka 181) "gaUTI, ghI, gaMIT tavo e AjJArUpa dharma jeTalo bajAvAya teTalo, A bhavamAM lahAvo levA yogya chejI. (bo-3, pR.48, AMka 32). manuSyabhavamAM lahAvo levAnA prasaMgo koI-koI vakhata Ave che, te vakhate jemane puNyAnubaMdhI puNyano udaya hoya, te tevA vakhatano lAbha pAmI zake che. tevo joga na banI Ave tevA karma udayamAM hoya topaNa tevI bhAvanA bhAvavAthI ane te prasaMga nimitte potAthI banato bhaktibhAva dhana Adi satkArya, sadAcaraNamAM pravartavAthI bhaviSyamAM tevA prasaMgo koI bananAra hoya te vakhate, atyAre bAMdheluM puNya udaya thatAM tevI jogavAI banI Ave. AtmAmAM satsaMgayoge ullAsa pariNAma thatAM nirmaLabhAva jAgrata thavAno joga saMbhave. (bo-3, pR.128, AMka 128) | maMdira to jyAM thavAnuM hatuM tyAM ja thaze, paNa te saMbaMdhI je takarAra, kaSAyanuM kAraNa hatuM, te nIkaLI gayuM, te ghaNuM uttama thayuM chejI. tyAMnA bAI-bhAIone dhIrajathI vAta karI samajAvazojI ane have temano pakSa ke ApaNo pakSa evA bheda rahyA nathI, paNa khullA dile badhA eka thaI gayA, te baLa TakAvI rAkhI, potAnI tana-mana-dhanathI yathAzakti sahAya karI, manuSyabhavano lahAvo levAno joga Avyo che, temAM pAchI pAnI karavA joga nathIjI. pharI-pharI AvAM dhAma baMdhAtAM nathI ane ApaNAM AyuSyano bharoso nathI to je "lIdho te lahAva' gaNI, jiMdagImAM pharI-pharI Avo prasaMga banavo muzkela jANI, evo joga ghara-AMgaNe banI AvavAno che, to ghera beThA gaMgA gaNI, jeTalI zarIrathI, vacanathI, lAgavagathI ke dhanathI, potAnI bane teTalI madada ApI-apAvI pote bhAgyazALI thavuM ane bIjAne samakitanA kAraNarUpa evA pavitra dhAmamAM madada karavAnA uttama kAmamAM bhAgiyA banAvavA, banatuM karI chUTavuM. tamArI kalpanAmAM haze te karatAM kAma moTuM AraMbhavAnuM che ane ApaNe (te vakhatamAM) AvA suyogamAM ja sAdhanasaMpanna avasthAmAM chIe to parabhavanA bhAthArUpa prathama madada karI hoya te bhUlI jai, jANe Aje navA utsAhathI navuM kAma hAtha dharyuM che ane ApaNA gharanA kAma karatAM te ghaNuM pavitra che, mATe gharanA kAma karatAM tenI vadhAre kALajI rAkhavA, Apa sarve samaju bhAibahenone vinaMtI chejI. (bo-3, pR.167, AMka 170) | svapna jevA A saMsAramAM kaMI sAthe AvanAra nathI. manuSyabhavane paisA arthe vyartha gALI devA yogya nathI. bace teTalo vakhata bacAvI, apramAdapaNe jJAnInI koI paNa alpa AjJA paNa uThAvAze, tenuM mahad phaLa prApta thaze, te kahI zakAya tevuM nathI; to A jagatanI jUThI rozanImAM aMjAI na jatAM, dararoja maraNano vicAra karI, jyAM sudhI te paLa AvI pahoMcI nathI, tyAM sudhI smaraNa-bhaktino lahAvo laI levA yogya che. AvI sAmagrI pharI-pharI maLavAnI nathI, mATe pa.pU. prabhuzrIjI kahetA tema lUMTaTyUTa lAbha laI levo. AtmahitamAM jAgrata-jAgrata rahevuM ghaTe che. (bI-3, pR.657, AMka 780) Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (488) nathI rogothI gherAyo, jarA pIDe na jyAM sudhI; nathI mRtyu - mukhe peTho, sAdha kalyANa tyAM sudhI. "saMsArAnalamAM bhale bhulAvI, vidgo sadA Apajo, dArA, suta, tana, dhana harI, saMtApathI bahu tAvajo; paNa (prabhu) nA bairya mukAya ema karajo, daye sadA Avajo, aMte Apa pade zrI sadguru, samatAe deha mukAvajo." bAMdhelAM karma udaya Avye, harSa-zoka karavo vyartha che; UlaTuM ArtadhyAna thavAno prasaMga Ave; tevAM karma atyAre na gamatAM hoya to pharI navAM karma tevAM na baMdhAya te mATe bhAva pheravavAnA chejI. pUrve ajJAnabhAve, svacchede, nijakalpanAe saMsAranA prasaMgo sukharUpa mAnI, tenI bhAvanA karelI, tenuM phaLa A bhavamAM pragaTa dekhAya che, nahIM gamatuM chatAM bhogavavuM paDe che; paNa sukRtyo kaMI karyA haze tenA phaLarUpe manuSyabhava maLyo, temAM sadguruno yoga, tenAM darzana-samAgamano alabhya lAbha maLyo, tenI kiMcit sevAno prasaMga banyo ane tenI niSkAraNa anaMta karuNAne lIdhe A apAtra abhAgiyo jIva hovA chatAM taravAnA sAdhanarUpa mahAmaMtra, cha padano patra, Atmasiddhi, vIsa doharA, kSamApanAno pATha, yamaniyama Adi uttama puruSanAM vacanAmRto vagere roja vicAravAnI bhavaduHkhabhaMjanahArI AjJA maLI. te aneka prakAre jIvane UMco lAvavA samartha che; to jIve pramAda, ALasa ane viSaya-kaSAya tajI te upAsavA yogya che. sapuruSa pratye, tenA batAvelA mArga pratye, tenI AjJA ArAdhanArA mumukSuo pratye tathA tenAM vacanonA Azaya pratye prIti, bhaktibhAva, zraddhA vadhArI, A manuSyabhavano lahAvo levAno joga maLyo che, to pa.pU. bhAvadayAsAgara prabhuzrIjI ghaNI vakhata kahetA tema lUMTelTa lahAva laI levo. Avo avasara vAre-vAre nathI Avato. maraNanI khabara nathI; mAthe maraNa bhame che, te upADI le te pahelAM puruSArtha karI, zraddhA vRDha A bhavamAM karI laIe to ApaNA jevA bhAgyazALI koI na kahevAya. lIdho ke leze ema thaI rahyuM che, kALa gaTakA khAI rahyo che to A jIva have kayA kALane bhaje che, te vicAravA yogya che. kArya-kAryo ane prasaMge-prasaMge - "che dehAdithI bhinna AtamA re, upayogI sadA avinAza, mULa, ema jANe sadguru upadezathI re, kahyuM jJAna tenuM nAma khAsa. mULa0'' nathI dharyo deha viSaya vadhAravA, nathI gharyo deha parigraha dhAravA.' ATaluM yAda, ghaDIe-ghaDIe rahe tevo nizraya kartavya chejI. (bI-3, pR.154, AMka 155) D manuSyabhava maLyo che te saMsArasamudrane kinAre AvI gayA jevuM che. kinAre Avelo mANasa bahAra nIkaLI javA kaMI prayatna na kare to pachI mojAM tene samudramAM pAcho tANI jAya, pharI bahAra nIkaLavA pAme nahIM. mATe A manuSyabhava maLelo sArthaka thAya, tema puruSArtha karavA yogya che. (bo-1, pR.8, AMka 9) Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (489) anaMtakALathI pote potAno vairI thaIne varyo che; te mArga palaTAvI, pote potAno mitra bane, tevI ghaNI anukULatA, sAmagrI, saMyogo A bhavamAM prApta thayA che; te nirarthaka na nIvaDe, te arthe zuM karIe chIe ? ane zuM karavA dhAryuM che ? Ano dareke, potAne vicAra karavA vinaMtI che jI. (bo-3, pR.427, AMka 438) D jIvane saMtoSavRtti pragaTe tevA saMyogo A kALamAM ochA che; kAM to pUrvanA saMskArI saMsArathI kaMTALI satkrAMti arthe jhUre che, kAM satsaMgano raMga lAge ane sarva anitya che evo bhAsa dayamAM rahyA kare; tethI citta kyAMya prasannatA pAme nahIM ane jJAnI puruSanI AjJAmAM vAraMvAra vRtti jAya to A jagatano moha maMda paDI virAma pAme tema bane; nahIM to Akho loka trividha tApathI baLyA kare che, temAM ja jIva mIThAza mAnI tenI ja jhaMkhanAmAM manuSyabhava gumAve che. (bo-3, pR.610 AMka 705). e jIva jo pramAdamAM A manuSyabhava khoI besaze to pachI pastAvo thaze. dhana, kIrti ke dhaMdhA arthe jIve ghaNAM kaSTo veThayAM che, hajI tene mATe AthaDe che; paNa tethI kaMI AtmAnuM kalyANa thayuM nathI. mAthe maraNa bhame che, kALa gaTakA khAI rahyo che, lIdho ke leze thaI rahyuM che, to A jIva kyA kALane bhaje che? te vicAravA yogya chejI, (bo-3, pR.69, AMka 56). | dharmadhyAnamAM vizeSa kALa jAya tema kALajI rAkhavA bhalAmaNa chejI. rAjakAjanI vAto, gAnatAna ane mojazokhamAM, amUlya manuSyabhava vahyo na jAya, te bahu saMbhALavAnI jarUra che. paramakRpALudeve lakhyuM che tema AkhuM jagata parakathA ane paravRttimAM vahyuM jAya che; te muMbaimAM tAdreza jaNAI Ave che. e hoLImAM ApaNe jhaMpalAI jaIe nahIM, tenI kALajI vAraMvAra, prasaMge-prasaMge, aneka vakhate yAda rAkhI smaraNa, bhakti, vairAgyamAM vRtti vALavA yogya chejI. (bo-3, pR.122, AMka 119) acAnaka mRtyu ApaNane kyAre upADI jaze, te kahevAya nahIM. karoDo rUpiyA kharcatAM paNa manuSyabhava na maLe. te jotajotAmAM cAlyo jAya che ane dharma karavAnAM kAryamAM vighna AvI paDe che; paNa abhAgiyo jIva vicArato nathI ke jyAM sudhI zarIra sAruM che, yuvAvasthA che, indriyo hAni pAmI nathI tyAM sudhI dharma ArAdhI zakAze. pachI vRddhAvasthAmAM aneka roga, azakti, parAdhInatAne vaza paDaze tyAre zuM banavAnuM che? ke maraNa pAmI kAgaDA-kUtarAnA ke narakanA halakA avatAramAM jIva zuM karI zakavAno che? (bI-3, pR.57, AMka 42) kartavya D maMdiramAM niyamita javAnuM ane vAMcavAnuM bane tema kartavya chejI. koI na jatuM hoya ke ekaThA na thatA hoya topaNa pote potAne mATe amuka kALa ghera besI vAMcyA karatAM maMdiramAM besavAnuM rAkhyuM hoya to vizeSa lAbhanuM kAraNa chejI. (bI-3, pR.pa94, AMka 673) D maMdiramAM paNa pUjA karyA pachI vakhata hoya to ekAda patra vacanAmRtamAMthI nirAMte besI vAMcavo ke bhakti karI ghera javuM. ekalA hoie to vadhAre sAruM che. bhagavAna sAthe to ekAMta ja sArI. ApaNo AtmA ekalo ja Avyo che ane ekalo ja javAno che. tene ja kharI rIte satsaMgamAM paNa samajAvavAno che. Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (480 tevo joga na hoya to ekalAe paNa potAnA AtmAne zikhAmaNa maLe tevuM dararoja thoDuM-ghaNuM vAMcana rAkhatA rahevAthI vairAgya-upazamanI vRddhi thatAM apUrva AnaMda AvazejI. jene kalyANa sAdhavuM haze tene mATe uttama sthaLa taiyAra thayuM che. hAla che temAMthI jene lAbha levo hoya te laI leze. teno lAbha levA ghaNA bhAvanA bhAvatAM haze te bhaviSyamAM tyAM lAbha levA janmaze ane dharma ArAdhI kalyANa sAdhaze. lUMTatUTa lahAvo levAno joga Avyo che tyAM pramAda kartavya nathI. "bahota gaI thoDI rahI, thoDI paNa ghaTa jAya." (bo-3. pR.344, AMka 34) | avakAza hoya to roja bhakti karyA pachI mokSamALAno ekAda pATha niyamita rIte vAMcavA-vicAravA bhalAmaNa che.jI. potAnAthI bane teTalo vicAra-carcA karI, te mahApuruSe ApaNA mATe lIdhelo zrama saphaLa thAya ane ApaNane te mahApuruSanI zikhAmaNa rdayamAM Utare evuM kartavya chejI. jeTalo kALa te mahApuruSanI bhakti, guNagrAma ane zraddhA dRDha karavAmAM jaze teTaluM AyuSya ApaNuM saphaLa thayuM gaNavA yogya chejI. strIkathA, dezakathA, rAjakathA tathA bhojanakathA Adi vikathAmAM jato vakhata bacAvI paramakRpALudevanAM vacano vAMcavA-vicAravAmAM, mukhapATha karavAmAM tathA mukhapATha kareluM pheravI javAmAM jeTalo kALa jaze teTaluM AyuSya lekhe AvyuM gaNAze. (bo-3, pR.634, AMka 748) | sarva bhakti vakhate ekaThA hajI maLatA hazojI. mokSamALAno eka pATha vAMcavAnuM roja rAkhyuM che? bhakti pUrI thaye UThatAM, eka pATha sAMbhaLI badhA UThe to te saMskAra ke tethI thatA vicAra paNa pachIthI rahyA kare. bIje divase AgalA pAThanI yAdI ApI, eka navo pATha sAMbhaLavo. Ama mokSamALA cAra mAsamAM pUrI thAya. vaLI pharIthI vaMcAya, ema thatAM jIvane ghaNuM samajavAnuM krame-kame thazejI. pharI-pharI vaMcAze ema vizeSa-vizeSa samajAzejI. sapuruSanAM vacana pratyakSa satparuSatulya gaNI ArAdhavAthI samakitanuM kAraNa thAya chejI. ekaThA thatA ho to dasa-paMdara miniTa pATha vAMcatAM lAge teTalo vakhata jarUra te arthe kADhavA yogya chejI. badhA maLo tyAre A patra vAMcazo, ane ThIka lAge to te pramANe AtmArthe vartazojI. divase-divase mumukSatA vadhe, dharmanI bhUkha lAge tema kartavya cheja. te thavA sapuruSanAM vacanomAM prIti, tenuM niyamita ArAdhana e che. paisATakA e laukika dhana che ane jJAnavRddhi e Atmika dhana che. sapuruSane zaraNe te kamANI vadhAravI. (bI-3, pR.603, AMka 693) D "game teTalAM duHkha veTho, game teTalA pariSaha sahana karo, game teTalA upasarga sahana karo, game teTalI vyAdhio sahana karo, game teTalI upAdhio AvI paDo, game teTalI Adhio AvI paDo, game to jIvanakALa eka samaya mAtra ho, ane durnimitta ho, paNa ema karavuM ja. (rAga-dveSa tajI AtmArthe jIvavuM) tyAM sudhI he jIva ! chUTako nathI. Ama nepathyamAMthI (aMtaramAMthI) uttara maLe che, ane te yathAyogya lAge che.' (128) Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 491) Ama paramakRpALudeva potAne mATe lakhe che. tema ApaNa sarvene te ja gAMTha manamAM pADI devA jevI che. je raste e paramapuruSa cAlyA te ja raste A bhavamAM javuM che, bIjuM badhuM jhera khAvA jevuM che, evuM aMtaramAM karI mUkyA vinA A kaLikALamAM sanmArge pravartI zakAya tevuM rahyuM nathI. saMjogo badhA viparIta mohamAM tANI jAya tevA che. "paga mUkatAM pApa che, jotAM jhera che, ane mAthe maraNa rahyuM che; e vicArI AjanA divasamAM praveza kara.'' (puSpamALA-35) ema kahyuM che; te kSaNe-kSaNe saMbhAra-saMbhAra karavA jevuM che. (bI-3, pR.201, AMka 200) D paramakRpALudevanI draSTi, mAnyatA te ja ApaNI mAnyatA vicAra-vicArIne kartavya chejI. saMsAra pratye vairAgyadeha pratye kaMI paNa mUcha nahIM, bhoga pratye anAsakti; eka mAtra satsaMga, satsaMga ane niraMtara avicchinna satsaMganI upAsanAnuM ATaluM ApaNA hRdayamAM vasI jAya to asaMgapaNuM, vItarAgapaNuM, saMpUrNatA, niSkicanatA, nirmohIpaNuM ane AtmatRpti saheje AtmAmAM AvavA lAge. (bI-3, pR.547, AMka 603) parama zAMta thavuM, te ja dharma che ane teno ja nizraya dRDhapaNe rAkhI tevA thavAno puruSArtha karyA karavo. prabhuzrIjInA upadezamAM paNa ema Ave che ke potAne zuM hitakartA che ane zuM naDe che, te prathama zodhI kADhavuM ane jIvanaparyata puruSArtha karyA karavo. A manuSyabhavamAM potAne zuM karavuM che, teno lakSa karI levAno che. (bo-1, pR.19). I taravAnA kAmIe to bIjI jaMjALa tajI, potAnA AtmahitanI vRddhi thAya tevAM nimitta mATe lokalAja tajI, sagAMvahAlAMnAM maheNAM sahana karavAM paDe to te paNa sahana karIne, aneka vighno ke pratikULatAo veThavI paDe te veThIne, A bhavamAM to A AtmAnI ja saMbhALa levI che evo dRDha nizvaya karI, jagatane pUMTha devA yogya che. jaba jAeMge AtamA, taba lAgeMge raMga.' ema paramakRpALudeve lakhyuM che, te parama satya che. (bI-3, pR.78, AMka 67) AvA duSama, vikaTa kALamAM janmyA chIe to muzkelIthI dharmasAdhana thaI zake tevo prasaMga che; topaNa jeNe AtmakalyANa, avazya, A bhavamAM jeTaluM banI zake teTaluM karI levuM che, evo nirNaya karyo hoya ane te arthe bhogAdithI pAchA haThayA hoya, tevA jIvoe vikaTa puruSArtha karIne, AtmavRttine bAhya padArthomAM taNAtI rokI, satsAdhanamAM vAraMvAra joDavA, kamara kasIne maMDI paDavA yogya chejI. Avo yoga bIjA bhavamAM maLavo durlabha che ema jANI, banatI jAgRti ane smaraNamaMtranA raTaNamAM vRtti rAkhatA rahevA bhalAmaNa che). (bI-3, pR.344, AMka 347) kALano bharoso nathI, lIdho ke leze ema thaI rahyuM che, to A jIva kayA kALane bhaje che? te vicArI Atmahitane mATe ApaNe badhAe vizeSa-vizeSa kALajI letA rahevAya tema kartavya chejI. vizeSa zuM lakhavuM? have to karavA mAMDavAnuM che. ghaNuM sAMbhaLyuM che, temAMthI kaMI ne kaMI karavA lAgIzuM to kaMI ThekANuM paDaze. (bI-3, pR.114, AMka 107) Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (492 T sadgoge je sahaje lAbha thAya che te viyogamAM ghaNA prayatna thavo durlabha che ema vicArI, vizeSa puruSArtha karI, vizeSa satsaMganuM avalaMbana lai, jeTaluM thaI zake teTaluM karI levuM ghaTe che. (bI-3, pR.92, AMka 84) sapuruSoe kahevAmAM kaMI bAkI rAkhyuM nathI. A jIve tevI ruci pragaTAvI te pramANe pravartavAnuM karyuM nathI eTale satya phaLano (nirAbAdha AtmasamAdhisukhano) vAda kyAMthI Ave? paNa vaheluMmoDuM paNa jJAnInuM kaheluM bhAgye ja mokSanuM kAraNa pragaTaze; ema dRDha karI, te bhAvanA karavAthI, te pramANe pravartavAnuM paNa baLa maLI raheze ema khAtarI chejI. 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI vAraMvAra kahetA ke "tArI vAre vAra; medAnamAM talavAra paDI che mAre tenA bApanI; eka maraNiyo sone bhAre thaI paDe che; karavuM to paDaze ja.'' (bI-3, pR.114, AMka 108) ApaNe sarva dukhiyA chIe paNa sukhiyAno Azraya lIdho che, to te jagADaze. du:kha samajAvI, duHkhathI bhaya pamADI, duHkha dUra karavA baLa Apaze; paNa karavuM to ApaNe paDaze. tenAM vacananuM baLa ApaNane madada karaze; paNa kaMI karavA nahIM maMDIe to vacananI zakti nathI ke parANe ApaNane mokSe pahoMcADe. mATe te vacana mAnIne vartavAno nizcaya kartavya chejI. (bo-3, pR.94, AMka 86) paramakRpALudevane zaraNe je thAya te joyA karavA jevuM che. mRgAputranuM draSTAMta bhAvanAbodhamAMthI vAraMvAra vAMcI, saMsAra pratye vairAgyabhAva ane mokSamArga (jJAnInI AjJA) pratye premabhAva vardhamAna thAya, tevI vRtti vadhAratA rahevA vinaMtI che). (bI-3, pR.458, AMka 479) T bane teTaluM karI chUTavuM, pachI thavAnuM hoya te ja thAya che. bhaktibhAvamAM maeNca rAkhavI, e ApaNuM kartavya che. na bane te karmano doSa, paNa jANIjoine pramAda sevavo nathI. kaMI na bane to maMtranuM raTaNa chellA zvAsa sudhI TakAvI rAkhavuM, bhAna hoya tyAM sudhI - ema pa. pU. prabhuzrIjInA bodhamAM Ave che, te lakSa ApaNe cUkavA yogya nathI. bIjuM je thAya te joyA karavA yogya chejI. (bo-3, pR.750, AMka 932) T koi mumukSunA yoge paramakRpALudevanAM vacano vAMcavAno avakAza kADhavo. tevA yoge kaMI sadAcAra, sasevA ane sarvicAranI carcA thAya to karavI, sAMbhaLavI; paNa dezakathA ke ADIavaLI vAto tevA yogamAM paNa karavAno ke sAMbhaLavAno saMbhava lAge to ekalA bhakti, vAMcana, vicAra karavo. mana upara bIjI bAbatono bojo na rAkhavo. kAma hoya tyAM sudhI teno vicAra karavo paDe to karavo, paNa tenI na joItI phikara-ciMtAmAM kALa na jato rahe te lakSamAM rAkhavuM. jema gumAsto kAma kare tema karI chUTavuM; paNa mAruM che ane khoTa jaze ke napho Avaze evA vicAromAM, amUlya manuSyabhavanI eka paLa paNa gumAvavI nahIM. AnaMdamAM rahI, smaraNa karatA rahevAnI Teva pADazojI. (bI-3, pR.293, AMka 832) T kaMI gabharAvA jevuM nathI. paththara taLe hAtha Avyo che, kaLe-kaLe karI kADhI levA yogya che. utAvaLa karatAM AMgaLIo tUTI jAya tevuM kartavya nathI ane tyAM ne tyAM hAtha dabAyelo rahe tema paNa rAkhI mUkavA yogya nathI. puruSArtha kartavya chejI. (bo-3, pR.266, AMka 260) Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 493 maraNano bhaya mAthe gAje che, tema chatAM jIvane pramAdamAMthI prema ghaTato nathI, e eka Azcarya che. jiMdagIno pAchalo bhAga vicArIne, zikhAmaNa levAnI jarUra che ke ATalAM badhAM varSo jemAM gALyAM che tevA nirarthaka viSayo mATe havenI jiMdagI gALavI nathI; paraMtu samAdhimaraNamAM madada kare tevA bhAvomAM, tevA sAdhanomAM vRtti rahyA kare tema kartavya chejI. (bo-3, pR.637, AMka 752) U pU. dharmAtmA .........nI hayAtImAM dharmane AdhAre kleza zamAvelo, to have nAzavaMta vastuomAM AtmAne kleza vinA kaMi prApta thatuM nathI, evo anubhava pratyakSa thai cUkyo che, te zikhAmaNathI AtmAne samajAvI samAdhimaraNanI taiyArI karavA zUravIra banAvavo ghaTe chejI. je vastu ahIM ja paDI raheze, te vastune arthe AtmA klezita rahyA kare ane je dharmathI zAMti eka vakhata anubhavI che tene dhakelI-dhakelIne dUra karanAra pUrvaprArabdha ja nathI paNa potAnI nirbaLatA paNa che ema samajI, zUravIra thavA vinaMtI chejI. (bo-3, pR.729, AMka 889) ApaNI vRttiomAM je kaMi sudhAro thato hoya, te tarapha lakSa rAkhI, vizeSa zAMta vRtti poSyA karavI ghaTe chejI. mAthe maraNa che tenI taiyArI paramakRpALudevane zaraNe kartavya chejI. bIjuM have zodhavuM to che nahIM. bIjethI paramakRpALudevanAM vacanAmRta jevI ke AtmahitakArI madada maLe tema jaNAtuM nathI; to vyartha vicAro karavAnuM bhUlI jai upAya sadgurumAM ja laya lAge, parama bhakti pragaTe, sarva doSano kSaya thAya e ja eka lakSa rAkhI jagata jovAmAM aMdha banavA yogya chejI. bIjI vAto sAMbhaLavAmAM baherA banavuM ghaTe chejI. (bo-3, pR.703, AMka 846) ... jeTalI jAgRti AtmahitamAM raheze, temAM vizeSa puruSArtha thaze teTalI samAdhimaraNanI taiyArI thAya che. dehAdhyAsa ghaTADavA to jarUra puruSArtha kartavya chejI. Ama ne Ama dehAdi padArtho pratye vRtti rahyA kare to Avo yoga A bhavamAM maLelo vyartha vahI javA devA jevuM thAya. ekAMta jagyA ane avakAza hoya to badhe javA-AvavAnuM ochuM karI, paramakRpALudevanAM vacanAmRtanA abhyAsamAM vizeSa kALa jAya tema kartavya chejI. aMtaramAM zItaLIbhUta rahevAno abhyAsa vizeSa-vizeSa kartavya chejI. (bo-3, pR.621, AMka 721) D ghaNuM joyuM, ghaNuM khAdhuM, ghaNuM bhogavyuM; have to he jIva ! thobha; ema vicArI samAdhimaraNanI taiyArI ApaNA jevA uMmare pahoMcelAoe to jarUra kartavya chejI. jo ApaNe ATaluM thayA chatAM na cetIe to ApaNane satpuruSano yoga kevA prakArano thayo che ? te vicArI-vicArI satpuruSane Azraye have to eka AtmakalyANa thAya te ja kAma karavuM che. bIjuM badhuM bhUlI javA yogya chejI. jema-tema karIne paththara taLe Avelo hAtha khaseDI levA yogya chejI; nivRttinA vicAra dRDha karI aMtaraMgamAM to sAva nivRttadazA karI levA yogya chejI. karmanA udaye bahAra game tevuM dekhAya paNa ApaNe mahemAna have to chIe ema paLe-paLe bhAsyA kare tevA vairAgyamAM vRtti vALavI ghaTe chejI. (bo-3, pR.616, AMka 714) Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 494 ) ] paramakRpALudevanAM vacano je je sAMbhaLyAM hoya, mukhapATha karyA hoya ke vaMcAya temAM vRtti jaDI te mahApuruSanI alaukikadazA pratye Azcarya ane pUjyabuddhi vadhe, temanAM zaraNe niHspRhadazA, niSkaSAyadazA prApta thAya tevI bhAvanA, vicAraNA, vAtacIta kartavya chejI. nija doSa apakSapAtapaNe jovAnI Teva paDe, tenA upAya vicArI, bane teTalI Atmazuddhi thAya, tema lakSa rAkhavo ghaTe chejI. jagatanI vAto bhUlI gayA vinA cittane tevo avakAza maLavo muzkela che, mATe nivRttino yoga hoya teNe te nivRttimAM paramakRpALudevanI satsaMganI bhAvanA, tyAgabhAvanA, sahaja svabhAve udayAdhIna prApta thatAM karmo pratye udAsInatA ane AtmavicAranA adbhuta guNomAM vRtti laya thAya tema kartavya che'. A kALa duSama che ane jIva te te prasaMgo oLaMgavAno puruSArtha na kare to laukikapravAhamAM taNAI javAno saMbhava chejI. mATe prathama potAnuM hita sAdhavuM che e lakSa rAkhI, potAne saMge je paramakRpALudevanI upAsanAnI bhAvanA rAkhatAM hoya, temano saMga AtmahitArthe karavA yogya che. koI paNa prakAre bIjAnA saMgamAM svArthanI gaMdha paNa na rahe, evI potAnI vRttine tapAsI, asaMgapaNA arthe ja jIvavuM che, e lakSa sarvoparI rAkhavo ghaTe chejI. (bI-3, pR.680, AMka 817) 0 thoDuM vaMcAze topaNa harakata nathI; paNa manana vizeSa thAya, kalpanAmAM taNAI na javAya ane vAMcelAmAMthI ke kaMI savicAra karatAM sAruM lAge tenI DAyarImAM noMdha rAkhavAnuM zarU karavA yogya che; potAnI vRttio paNa lakhavA yogya che; eTale mananane mATe vakhata rAkho cho tema potAnI jatA divasanI vRttio tapAsI, yogya lAge te lakhavAnI Teva haze to AgaLa vadhAya che ke pAchaLa javAya che, teno kaMIka hisAba raheze; mAtra manorAjyathI saMtoSa pAmavA yogya nathI. thoDuM paNa saMgIna karatAM zIkhavuM che. "gajathI bhare ghaNuM paNa tasu vetare nahIM' evuM nathI karavuM. (bo-3, pR.689, AMka 828). D savAranA sADA-traNa vAge UThavuM ane gokhavuM, pheravavuM. sUtI vakhate tapAsavuM ke ApaNe zuM karavA AvyA chIe ane zuM karyuM che? ema roja tapAsavuM. tethI doSa hoya to pakaDAya ke Aje huM kyAM Ubho hato? kyAM vAto karI hatI? e kAma na karyuM hota to cAlata? ema vicAravuM. ema karavAthI bIje divase doSa na thAya. sUtI vakhate ATaluM to roja nAmuM meLavavuM. jema dukAnadAra roja nAmuM meLave che, tema ApaNe paNa nAmuM meLavavuM. (bo-1, pR.128, AMka 1) | game te kAma hAthamAM lIdhuM hoya tethI kaMTALyA vinA tathA temAM Asakti rAkhyA vinA, banatI pharaja bajAvI, bacato vakhata AtmakalyANane arthe vAMcana, vicAra, svAdhyAya, bhakti, smaraNamAM gALatA rahevA bhalAmaNa chejI. smaraNamAM AnaMda Ave tema vRtti rAkhatA rahevA vinaMtI chejI. (bI-3, pR.477, AMka 506) D ApaNe to jagatane pUMTha daI paramakRpALudeva pratye sanmukhatA vadhe te prayatna AdaravAnA che. paramakRpALudevanuM mAhAbhya 5.5.pU. prabhuzrIjI dvArA jene jANavAnuM sadbhAgya prApta thayuM che, teNe to potAnuM hRya te mahApuruSanI AjJAmAM samarpita thAya tema vizeSa-vizeSa kartavya chejI. parakathA ane paravRttithI pAchuM vaLavuM ghaTe chejI. (bI-3, pR.645, AMka 766). Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (495) patrAMka 172 5.pU. prabhuzrIjI uparano che, te spaSTapaNe, ApaNe karavA yogya che te krama batAve che. tenuM paNa ArAdhana krame-krame karatA rahevA vinaMtI chejI. AjIvikA arthe kaMI karavuM paDe te na-chUTake karI chUTavuM, paNa Akho AtmA temAM joDavA yogya nathI. paiso kamAvA deha dharyo nathI. "nathI dharyo deha viSaya vadhAravA, nathI dharyo deha parigraha dhAravA.''(15) to zA arthe deha dharyo che te vAraMvAra vicArI, tenuM vismaraNa na thAya tema kartavya chejI. (bI-3, pR.572, AMka 643) T jenA hAthamAM hajI manuSyabhavano durlabha yoga che teNe teno uttama rIte upayoga karavA yogya che. 'hiMmate maradA to madade khudA' e kahevata yAda rAkhI, sadguruzaraNe AtmahitamAM yathAzakti puruSArtha kartavya che. jIvanI yogyatA pramANe sadgurukRpA thAya che mATe yogyatA lAvo, yogyatA lAvo." ema pa.pU. prabhuzrIjI kahetA; tenuM vismaraNa na thAya tema kartavya che. AjIvikA pUratuM khoTI thavuM paDe te bAda karatAM, bAkIno vakhata parabhavane arthe kamANI karavAmAM gALavo che, evo mumukSajIvane nizcaya kartavya che. (bI-3, pR.30, AMka 739) D samAdhisopAnamAM bAra bhAvanA, samAdhimaraNa vagere adhikAro vAraMvAra vicArI, te vacano je arthe lakhAyAM che, teno vAraMvAra vicAra thAya to lAge ke karavA yogya kArya A bhavamAM hajI kAMI thayuM nathI ane maraNa Ave to ApaNI zI gati thAya? mATe "svadharma saMcaya nAhIM" ema vIsa doharAmAM bolIe chIe te vacano ddhayamAM kotarAI jAya ane havethI kaMIne kaMI evuM karavuM ke jethI dhanasaMcaya karavA karatAM svadharmasaMcaya thayA kare. (bo-3, 5.331, AMka 328) || bhaktibhAvamAM vRddhi karyA karo, e ja bhalAmaNa chejI. bhaviSyanI ciMtA aTakAvI, Ajano divasa jIvavA maLyo che te uttama rIte gALIzuM to Avato divasa jIvavA maLaze to sArI rIte gALavAnI zakti vadhatI jaze ema vRDhatA rAkhI, prApta saMjogono uttama lAbha prApta karavA prayatna kartavya chejI. (bo-3, pR.535, AMka 583). | Apano patra maLyo. te vAMcatA vicAra Avyo ke Ama ne Ama jIve anaMtakALa karyuM che, utAvaLe kAma karI levAnI doDa karI che. je kAma karavAnuM hoya, tenI pUrI mAhitI ke taiyArIo vicArapUrvaka jIve karI nathI. jyAre jIvane muzkelIo AvI paDe che tyAre tenA upAya zodhe che ane te vakhate maLI Ave ke na paNa maLI Ave, pachI pastAya; paNa pahelethI zI zI jarUra paDaze teno banato vicAra karI levAno ke taiyArI karI levAno jIva vicAra, puruSArtha dhAre to kaMI-kaMI karI zake tema che. A prasaMga to najIvo che, paNa parabhava jarUra javAnuM che tene mATe paNa jIva cetato rahe; navAM karma bAMdhe che te vakhate jo savicAra ke jJAnInI AjJAno lakSa rahe to ghaNo phera paDavA saMbhava chejI. evI agamacetI koI viralA puruSo rAkhe che; temAMnA ApaNe eka gaNAie, thaie tema vartavAnI jarUra che). (bI-3, pR.478, AMka 508) | game tevo AhAra khAnAra sAthe vizeSa saMbaMdha nahIM rAkhavAmAM lAbha che. Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 potAnAM karyAM potAne pazcAttApa sahita bhogavavAM paDe che, mATe pahelethI cetI jeTalo kharAba saMga vahelo choDAya ane satsaMgano joga maLe tevI bhAvanA ane puruSArtha karye chUTako che. (bo-3, pR.748, AMka 926) "zuM karavAthI pote sukhI? zuM karavAthI pote duHkhI ? pote zuM ? kyAMthI che Apa ? eno mAgo zIghra javApa.'' A lakSa rAkhavAno che. pArakI paMcAta choDI, A AtmAnI zI vale thaze e vicArI, potAnI dayA khAvA jevuM chejI. (bo-3, pR.659, AMka 784) deha U je sarvajJa vItarAgane viSe anaMta siddhio pragaTI hatI te vItarAge paNa A dehane anityabhAvI dITho che, to pachI bIjA jIvo kayA prayoge dehane nitya karI zakaze ?'' (568) e vicArazojI. (bo-3, pR.264, AMka 258) zarIrano phoTo lIdho hoya, te sAro dekhAya; paNa eksarethI phoTo lIdho hoya to hADakAM ja dekhAya ane temAM moha thAya nahIM. tema jJAnIpuruSonI dRSTi hoya che. temane moha thato ja nathI, kAraNa ke vastunuM svarUpa yathAtathya dIThuM che. jJAnIpuruSoe to eka AtmA sivAya badhuM pudgala ja joyuM. (bo-1, pR.12, AMka 14) aho ! A zarIra kevo dago de tevuM che ? eka ghaDIvArano teno vizvAsa rakhAya tevuM nathI. eka zvAsa UMco lIdho hoya te nIco levAze teno bharoso nathI. AvI asthira vastu-sthiti A dehanI che. zrI sanakumAra cakravartI jevAe utkRSTa puNya upArjana karI devonA indra paNa vakhANe tevI kAyAnI suMdaratA prApta karI hatI; te paNa eka kSaNavAramAM soLa moTA roga utpanna karI, sAtaso varSa sudhI te mahAbhAgyane upasarga karavA tatpara thai, paraMtu te samyadRSTivaMta bhagavaMte to tenI darakAra rAkhyA vinA, cha khaMDanuM rAjya choDI, bhIkhanA TukaDA upara teno nirvAha karavAnuM nakkI karyuM ane te anitya ane azucibharI kAyAne nitya ane mahApavitra paramapada prApta karavAnA kAmamAM lagADI dIdhI. dhanya che te mahA dhIra, zUravIra saMtapuruSone ke je dehanI darakAra choDI, AtmAne unnata karavA ja jIve che, jIvatA hatA ane jIvaze. deha e karmano ja saMco che, karmavaza tenI avasthA palaTAtI rahe che. temAM purAyelo AtmA tene potAnuM ghara mAnI, are potAnuM rUpa mAnI, temAM mAna kare che ke huM kevo rUpALo chuM, huM kevo baLavALo chuM, huM kevuM boluM chuM, huM kevuM lakhuM chuM; paNa tenI dazA paravaza che tevI pragaTa dekhAya che tyAre vaLI kheda kare che ke huM nirbaLa thai gayo, mArAthI uThAtuM nathI, calAtuM nathI, bolAtuM nathI, lakhAtuM nathI, huM phIko paDI gayo, huM rogI chuM, huM strI chuM, huM puruSa chuM, huM abhaNa chuM, mane sarata rahetI nathI, bhUlI javAya che - Ama rodaNAM raDavA lAge che ane pAcho sAjo thayo eTale pAcho ahaMkAra karavA lAge che ke mArA jevuM koi kamAtuM nathI, mAro vepAra badhA karatAM sAro cAle che, mArI barobarI kare evo koNa che, A varSamAM to ATaluM jarUra kamAvAno. Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama ne Ama ATalAM badhAM varSo dehane ja potAno mAnI, tenA duHkhe duHkhI ane tenA sukhe sukhI thavAnI tenI anAdinI Teva jIva upAsato Avyo che. have koI paramakRpALunI kRpAthI jo jAge to avazya tenuM kalyANa thAya. paramakRpALudeve "mULamArga''mAM jJAnanuM svarUpa jaNAvyuM che, te jIvane jAgrata karavA arthe ja kahyuM che : che dehAdithI bhinna AtamA re, upayogI sadA avinAza, mULa, ema jANe sadguru upadezathI re, kahyuM jJAna tenuM nAma khAsa. mULa0'' (bI-3, pR.97, AMka 90). D ApanI tabiyata saMbaMdhI jaNAvyuM te viSe jaNAvavAnuM ke jene sadguruzaraNa, sasAdhana prApta thayela che, teNe A manuSyadehane ratnakaraMDa (ratnanI DabI) samAna sAcavavA yogya chaMjI. jema dhana saMbaMdhI ApaNI najara pahoMce te pramANe vicAra karI, kALajIpUrvaka vartIe chIe tethI vizeSa kALajI, manuSyadeha je ""bahu puNyakerA puMjathI zubha deha mAnavano maLyo'' che, te dharmakAryamAM vAparavA mATe vizeSa Take to sAruM, e bhAvanAthI tenI kALajI levI ghaTe che. bAkI mohane arthe dehanI mamatA to anaMtakALathI jIva karato Avyo che, emAM kahevuM paDe tema nathI; paNa A dehe jJAnI puruSanI AjJA ArAdhI zakAya tevo lAbha pragaTa jANyo to te arthe dehanI saMbhALa kartavya che. pachI to je thavAnuM hoya te thAya. tene mATe nirbhayatA paNa saMgharI rAkhavI ghaTe cheja. ApaNuM dhAryuM badhuM thatuM nathI, paNa thAya teTaluM karI chUTavuM; ane te chUTavAmAM madada karanAra che. mATe A lakSa je davA tathA carI vA brahmacarya AcaravAM ghaTe, te sarva sAdhavA yogya che.jI. (bI-3, pR.446, AMka 465) je mahApuruSo kRtakRtya thayA che, jemaNe A zarIrathI karavA yogya - sAdhavAnuM sAdhI lIdhuM che, te tenI kaMI darakAra rAkhatA nathI; e Adarza lakSamAM rAkhI, jyAM sudhI A dehe karI AtmakalyANanuM ArAdhana karavAnuM bAkI che tyAM sudhI, musAphara gADAnI saMbhALa rAkhe che tema, zarIra-saMbhALa paNa kartavya chejI. chUTe dehAdhyAsa to, nahi kartA tuM karma; nahi bhoktA tuM tehano, e ja dharmano marma.' (bo-3, pR.550, AMka 606) D hoDImAM besIne pele pAra javAnuM che. hoDI to pachI tyAM ja paDI rahevAnI che. evo hoDI jevo A manuSyadeha ApaNane maLyo che; to A saMsAradariyo tarIne pelI pAra jatA rahevuM. zarIra to ahIM ja paDayuM rahevAnuM che. tetrIsa sAgara sudhI AyuSya hoya, paNa chevaTe deha to choDavo ja paDe che. traNe kALa dehanI sAthe jANe saMbaMdha nahoto, evuM karavAnuM che. sobhAgabhAie paramakRpALudevane lakheluM ke dana AThathI A AtmA ane A deha, ema be phaTa judA bhAse che. (bo-1, pR.28, AMka 32) 0 dehanA upacAra karavA paDe topaNa, te dehe karIne jJAnInA mArganuM ArAdhana thai zake evo temAM lAbha che ema jANI, vyAdhinA upacAre pravartavuM ghaTe che. koI paNa prakAre deha mUcha karavA yogya nathI. deha to karme raceluM kedakhAnuM che. mAtra te dvArA bhakti Adi mokSanA upAya sAdhI, karmano kSaya karavAmAM vaparAya to ja uttama che, nahIM to dehamAM bIjuM kaMI sAruM nathI. Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (488 dehane nimitte ja jIve duHkha bhogavyAM che, bhogave che ane bhogavaze. tethI to AlocanAmAM bolIe chIe ke "kAya tyajanamaya hoya, kAya sabako du:khadAyI." Ama sanakumAranI peThe dehane duHkhanI khANa jANI, tethI AtmakalyANa sAdhavAno saMkalpa karI, yathAzakti puruSArtha jJAnInI AjJAe karavo ghaTe chejI. (bo-3, pR.738, AMka 906) T A jIve ghaNA bhavamAM potAne duHkhI karyo che. mATe A bhavamAM dehane pradhAnapaNuM ApavA yogya nathI. rastAmAM jatAM, koI zatru maLyo to kaMI takarAra thAya nahIM, tema sAcavIne rasto oLaMgI jaie, paNa aMtaramAM zatrupaNAnA bhAva jAya nahIM; tema dehe zatrunuM kAma kareluM che, tenI sAthe samajIne, mAtra kAma calAvavAnuM che. aMtaramAM to tevo bhedabhAva rAkhavo. emAM kadI ekAkAra thavuM nahIM. (bo-1, pR.7, AMka 7) jyAM sudhI zarIra kAma ApI zake evuM che tyAM sudhI jaMpIne besavA jevuM nathI. zarIranI ghaNI sevA karI, tene ATalAM varSa pALyuM che, te have mokSamArgamAM kAma lAge to badhuM lekhe Ave tema che. zarIramAM ne zarIramAM jenI buddhi che tene bIjA zarIrarUpa kedakhAnAmAM jarUra javuM paDaze ane jene sadgurunA bodhe dehAdithI bhinna, upayogasvarUpa, avinAzI, parama pavitra evA AtmAnI zraddhA, samaja thaI che; teNe te AtmAnI bhAvanA karavAthI Atmazuddhi karI, kevaLajJAna ane mokSanI kamANI karI levAnI che.jI. AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re, jIva lahe kevaLajJAna re.' (bI-3, pR.519, AMka 543) 0 dehanuM halana-calana kayA kAraNe thAya che? ema pUchayuM, tenuM kAraNa vIryaMtarAyakarmanA kSayopazame thAya che. jema jJAnAvaraNIyakarmanA kSayopazame IndriyaprApti thAya che, tethI dekhavA vagerenuM kAma thAya che; paNa je kSayopazama thayo che, te evA prakArano hoya che ke tene prakAza Adi sAdhano prApta thaye AMkha joI zake. prakAza ke AMkhanI racanAmAM koI pheraphAra thAya to teja kamI paNa thAya che, dekhAvuM baMdha paNa thAya che, tema pakSAghAtamAM paNa sparza-Indriyano kSayopazama hovA chatAM je jJAnataMtu dvArA sparza ke halana-calananI kriyA thatI hatI, te sAdhanamAM khAmI AvatA te kriyAdi banatuM nathI. cazmAM ke davAthI jema kaMI phera jaNAya che tema tevAM kAraNa dUra thaye pakSAghAta maTI paNa jAya che. (bo-3, pR.687, AMka 85) svarUpa D dravya e vastunuM sAmAnya svarUpa che. paryAya e vastunuM vizeSa svarUpa che. be prakAranI zuddhatA che eka dravyazuddhatA ane bIjI paryAyazuddhatA. jaDa ne cetana na thAya ane cetana te jaDa na thAya, te dravyazuddhatA che. karmanI upAdhithI je bhAva thAya che te aupAdhika, vaibhAvika bhAva che; tethI chUTavuM te paryAyazuddhatA che. AtmAnI zuddhabhAvanA bhAvavI. huM jaDa nathI, cetana chuM, zuddha chuM ema dravyathI bhAvanA karavAnI che.dravya apekSAe AtmA zuddha che, paradravyothI bhinna che. paradravyothI bhinna rahevuM, potAnA bhAvathI abhinna rahevuM, te dravyazuddhatA che. (bo-1, pR.154) Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (499 T ApaNuM kharuM svarUpa karyuM che, te potAnI meLe na samajAya. sAMbhaLe to bhAva thAya. bhagavAnanuM jevuM nirAvaraNa svarUpa che, tevuM ja ApaNuM kharuM svarUpa che. te pragaTa thavA mATe badhAM zAstro kahyAM che. bhagavAnanuM svarUpa joIne mAhAbhya lAge ke aho ! mArI kalpanAmAM na Ave evuM svarUpa bhagavAne prApta karyuM che. A jIva potAne strI, putra, puruSa, dhanavAna, garIba, napuMsaka, brAhmaNa, vANiyo ema mAne che; paNa potAnuM kharuM svarUpa to bhagavAnanuM jevuM nirAvaraNa svarUpa che, tevuM ja che. tene A jIva jANato nathI. nAma, sthApanA, dravya, bhAva e cAra nikSepa che, te vastune oLakhavAnA prakAra che. kharuM svarUpa bhAvanikSepa che, te samajavAnI jarUra che. bhaktinuM mAhAsya samajAya to bhakti Ave. svarUpa pragaTayA vinA to mokSa thAya nahIM. bhagavAnanI bhakti e bhagavAna thavAnuM kAraNa che. bhaktithI potAnuM svarUpa pragaTe che. (bo-1, pR.252, AMka 147) | cha padano patra roja bolavAnI tamArI bhAvanA che, te dararoja bolazojI. bhUla paDatI hoya to zarUAtamAM koIne tattvajJAna ApI te zarata rAkhe ane bhUla hoya te batAve tema karazo. barobara bhUla vagarano pAko thaI jAya tyAre ekalA bolavAnuM rAkhazo to zuddha bolAze. je bolo, teno vicAra karazo. cha padamAM prathama pada AtmA che, te vicArIne huM deha nahIM, strI nahIM, juvAna nahIM, vRddha nahIM paNa AtmA chuM ema dRDha karavuM. bIjuM pada AtmA nitya che, e vicArI huM kadI maruM nahIM, deha chUTI jAya to paNa huM AtmA maruM nahIM, deha sAthe marI jato hoya to atyAre hoya nahIM, mATe huM ajara, amara, avinAzI chuM. je puNyapApa karIza te bhogavavA paDaze, mATe AtmA sivAya bIjA bhAvamAM mana nahIM rAkhuM to karma baMdhAze nahIM ane bhogavavAM paNa nahIM paDe. akaSAyapaNe eTale zAMtabhAve rahIza to mokSa thaze. mokSanA upAya vairAgya, bhakti, jJAna, darzana, saMyama, satsaMga, sattAsnAdi che; temAM mAruM citta rAkhIza to karmathI chuTAza ane mokSa thaze ema vicAravuM. (bI-3, pR.743, AMka 916) roja bolIe chIe : "tame nIrAgI, nirvikArI, sacidAnaMdasvarUpa, sahajAnaMdI, anaMtajJAnI, anaMtadarzI ane railokyaprakAzaka cho.' e ja ApaNuM svarUpa che. mAruM kharuM svarUpa jJAna-darzana che, evI bhAvanA karavAnI che. je kharuM svarUpa che te vAraMvAra saMbhAravAnuM che. jJAnI to pokArI-pokArIne kahe che, paNa jIvane besavuM joIene? (bo-1, pR. 273) D caitanyapaNuM e upayoga che. jJAna-darzana baMnene bheguM kahevuM hoya to caitanyapaNuM kahevAya. jyAre vizeSa bheda paDe tyAre jJAna juduM ane darzana juduM. upayoga kaho ke caitanyapaNuM kaho - e ja eka AtmAnuM lakSaNa che. lakSaNa eTale jethI vastu oLakhAya. astipaNuM to jaDamAM paNa hoya che, paNa caitanyapaNuM to AtmAmAM ja che. (bo-1, pR.285, AMka 31). Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (500) AtmA che, AtmA nitya che, AtmA kartA che, AtmA bhoktA che, mokSapada che ane te mokSanA upAya che - A cha padano nizcaya vAraMvAra vicAra karIne kartavya che. te viSe UMDA vicAra karI "huM AtmA chuM, A deharUpe dekhAuM chuM te kalaMka che, mAruM to samyakajJAna-darzanasvarUpa che; te sivAya jagatamAM kahevAtI koI cIja ke mANasa mArAM thaI zake nahIM, ane mArAM manAya che te ja klezanuM mULa che.' evo nizraya thaye, koI taraphathI sukhanI ke duHkhanI apekSAvRSTi nahIM rahe. huM ekalo chuM, ekalo Avyo chuM, ekalo ja karma bAMdhuM chuM ane bhogavuM chuM ane bAMdhIza to ekalo ja bhogavIza. mATe koInA tarapha doSadraSTi nahIM rAkhatAM, A AtmAno ja vAMka che, tenAM sarva sAdhana baMdhanarUpa thayAM che te savaLAM karI, mokSamArgamAM A bhavamAM jo mana nahIM lagADuM to parabhavamAM mArI zI vale thaze ? e vicArI, saMsAranI sarva phikarane vairAgyarUpa ghAsatela chAMTI, bALI-jALI, pheMkI daI, eka saM smaraNa, paramakRpALudevano citrapaTa ane tenuM zaraNa dayamAM draDha rAkhI, bIjethI vRtti uThAvI laI "huM paramAnaMdarUpa chuM, paramakRpALudevanA ddhayamAM je zItaLIbhUta sukha che te mAruM svarUpa che; mAre koI rIte duHkhI thavuM ghaTatuM nathI. A bhavamAM tenI bhakti maLI che te mArAM mahAbhAgya che; te jo cUkIza ane kaSAyane vaza thaI avaLuM karI besIza to mArI mahAkamabakhtI thaze. mATe game tema thAya topaNa bhakti karavA ja jIvavuM che.' e nizraya tajavA yogya nathI. (bI-3, pR.456, AMka 478) D saMyogo palaTAya che. AtmA kAyama teno te ja rahe che. jema ThareluM ghI ApaNe joyuM hoya ane pachI tene garama karIe to te ja ghI ApaNane tela jevuM dekhAya; paNa jo pahelethI te ghInI sugaMdhathI, cAkhavAthI kharI khAtarI karI lIdhI hoya to pachI game te rUpamAM te ghIne ApaNe oLakhI zakIe. tevI ja rIte, AtmAne paNa tenA guNo vaDe, anubhava vaDe tapAsI, kharI khAtarI karI lIdhelI hoya, to pachI game te saMyogomAM paNa ApaNe tene oLakhI zakIe; nahIM to saMyogo palaTAtAM zraddhA paNa palaTAI jAya. mATe jJAnI puruSoe vairAgya ane upazama vaDe AtmAne oLakhavAnI AjJA karI che. dekhAya che te badhuM palaTAI javAnuM che, to pachI temAM rAga karIne khoTI thavuM nakAmuM che. je vastu hamaNAM che, te sAMje dekhAtI nathI. evI vastumAM vizvAsa, koNa samaju hoya te kare? te parathI vizvAsa UThe to saheje upazama thAya, upazama eTale kaSAyonI maMdatA. jo vastunuM svarUpa samajAya, to pachI tenI prApti-aprAptimAM harSa-zoka thAya ja kyAMthI? mATe vairAgya vadhAravAnI jarUra che. (bo-1, pR.71, AMka pa5). D (1) sanAtana upayoga evo mAro zAzvato dharma mUkIne, have jogane viSe eTale dehane viSe Atmabuddhi nahIM karuM, arthAt jogane eTale dehane AtmasvarUpa nahIM mAnuM. (2) sadgurue Apelo, anaMta dayAe karIne, "sahajAnmasvarUpa' ne mUkIne, bhrAMtithI achatI vastune eTale pudgala Adikane sAkSAta jevI vastu kalpIne, emAM have pachI bhramAiza nahIM arthAt tevI bhrAMtimAM paDIza nahIM ane "sahajAtmasvarUpa'mAM ja trikALa vAsa karIne rahIza. Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (501) (3) anAdi, arUpI ane amUrtika evuM ke mAruM zAzvata, zuddha, caitanyasvarUpa tene mUkIne rUpI ane mUrtika evo je deha, tene svasvarUpa nahIM mAnuM. (4) zuddha caitanya jJAnamUrtine mUkIne, bahAra draSTie eTale carmacakSu vaDe cAmaDAMne nahIM jouM. te to camAranI draSTi gaNAya. je camAra hoya, te ja cAmaDAMne viSe raMjana thAya. huM divyanetravALo chuM eTale jJAnamUrti zuddha caitanyane joiza, gurugame. (5) traNe kALe eka svarUpe rahenAra, evI je samatArUpI zuddha caitanya jJAnamUrtine mUkIne, jaDa-ajIvamAM nahIM pariNamuM arthAt ajIvane svasvarUpa nahIM mAnuM. jIvarAzi jJAna-darzanamULa jIvanAro jIva te ja mAruM sahaja svarUpa che, eTale emAM ja trikALa nivAsa karIne rahIza. (pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIe lakhAvela patra) (bI-3, pR.59, AMka 46) I eka muninA patramAM, jaDa ke A zarIra, AtmAne zikhAmaNa Ape che te viSe, manaraMjaka thoDAM vAkyo che, te lakhuM chuM: ""zarIra kahe che : he caitanya prabhu ! Apa Apano nityavAdi dharma mArAmAM sthApavA matho cho, tethI tamane dhanya che. Apa moTA puruSa cho, tethI ApanA nityatva dharmanuM dAna karavA iccho cho, paNa mAro anitya svabhAva choDI, ApanuM dAna mArAthI svIkArI zakAya tema nathI. Apa mane ApanA jevuM banAvavA, potAne bhUlIne, potAnI sevA na karatAM, mArI ja sevA keTalAya bhavathI karyA karo cho, topaNa temAM saphaLatA maLI nahIM. pariNAme Apane mArA nimitte ghora duHkha ja bhogavavAM paDyAM che; te joine mane ApanI e niSphaLa sevAthI mukta rAkhavA, atizaya karuNA uddabhave che. tethI huM Apane hAtha joDIne vInavuM chuM ke he prabhu! huM mAruM saMbhALI laIza. Apa ApanuM saMbhALo. Apa vaDe ApanI sevA thavAthI, mArI saMbhALanAM duHkhathI tame mukta thazo, tethI mane paNa zAMti maLaze.' ATaATaluM zarIra kahe che to joie to kharAM ! thoDo vakhata enA kahyA anusAra cAlIe to zuM pariNAma Ave che? "chUTe dehAdhyAsa to, nahi kartA tuM karma; nahi bhoktA tuM tehano, e ja dharmano marma. e ja dharmathI mokSa che, tuM cho mokSa svarUpa; anaMta darzana jJAna tuM, avyAbAdha svarUpa.'' (bI-3, pR.705, AMka 849) aMtarmukhavRtti Ape "aMtarmukha viSe prazna karyo. te saMbaMdhI jaNAvavAnuM ke bahirAtmapaNuM eTale dehAdi padArthomAM mana magna rahe che, tene puruSanA bodhe AtmA tarapha vALI, smaraNa Adi satsAdhana vaDe AjJAmAM rokavuM; rAga-dveSa Adi vikSepo ochA karI, jema jema bhaktimAM mana lIna thaze, tema tema ""sadagurunA AtmAnI ceSTAne viSe vRtti rahe, apUrva guNa draSTigocara thaI anya svacchaMda maTe, ane saheje Atmabodha thAya.'' (493) to vRtti aMtarmukha thaze, raheze. Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 0 ''Upaje moha vikalpathI, samasta A saMsAra; aMtarmukha avalokatAM, vilaya thatAM nahIM vAra.'' ahIM zuddha AtmA tarapha vRtti vaLatAM saMsAranuM vismaraNa thAya che, ema darzAvyuM chejI. sadguru zuddha AtmasvarUpa che; tenI upAsanA te paNa, te ja padamAM lIna thavA arthe chejI. (bo-3, pR.296, AMka 285) 'Upaje moha vikalpathI, samasta A saMsAra; aMtarmukha avalokatAM, vilaya thatAM nahIM vAra.' "" Apano patra prApta thayo. satsaMganA viyoge Apane mUMjhavaNa rahe che tema ja vRttinA caMcaLapaNAne laine madhubiMdunI lAlasAnuM dRSTAMta che tema thayA kare che, te vAta jANI. he bhAi ! ApanA jevI ja A kALanA mumukSuonI dazA che, te kema palaTAya ane paramArthajijJAsA kema vadhe, tenA vicAramAM ja jANe upara lakhelo doharo, paramakRpALudeve chevaTanA aMtima kAvyamAM (patrAMka 954mAM) jaNAvyo che. traNa prakAranA - jadhanya, madhyama ane uttama - pAtronuM varNana karI, samabhAvanuM auSadha batAvI, saMsAranI utpatti ane nAzanAM kAraNo batAvyAM che. ''viSaya vikAra sahita je, rahyA matinA yoga; pariNAmanI viSamatA, tene yoga ayoga.'' tyAMthI zarU karI je varNana karyuM che, tenA sArarUpa A chello doharo che. mohanA vikalpo, mumukSujIvane jhera khavaDAvI mArI nAkhanAra, apara mAtA samAna che. anaMtakALa tenI godamAM A jIva Ucharyo che, duHkha-paraMparA bhogavato rahyo che. e mohanA vikalponuM duHkha jIvane yathArtha lAgaze tyAre A bAhyadRSTine choDI, jJAnIe je satsAdhana kRpA karIne ApyuM che te zraddhA rAkhIne, mASatuSamuninI peThe upAsyA karaze to mohanidrAmAMthI jAgavAno prasaMga banazejI. te sAdhanane parama preme upAsavAnuM mUkI dai, bUmo pADayA karIe topaNa kaMi vaLe tema nathI. mATe 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIe chevaTe satsaMga karatA rahevA bhalAmaNa ApI che ane satsAdhana ApI, te samajAvavA ghaNo lAMbo kALa upadeza dIdhA karyo che. tenI smRti ANI, A jIvane mAyika sukhanI vAMchAthI pAcho jarU2 vALavA yogya che. jyAM sudhI bIje-bIje vRtti pharatI rahe, tyAM sudhI aMtarmukhavRtti kyAMthI thAya ? mATe - ''tyAga virAga na cittamAM, thAya na tene jJAna; aTake tyAga virAgamAM, to bhUle nija bhAna.'' e gAthA vicArI, upazama-vairAgyanuM baLa vadhe tevuM vAMcana, tevuM zravaNa, tevo abhyAsa, tevI satsaMge vAtacIto karatA rahevA bhalAmaNa chejI. kAraNa meLavyA vinA kArya thAya nahIM; mATe jarUra A jIve kaMi, chUTavA mATe sAcA thavAnI jarUra che, e dayamAM rAkhI, chokarAM-chaiyAM, vilAsa-vAsanA Adino moha ocho karavA vAraMvAra vicAra karI, jagatanA padArthonuM tucchapaNuM eMTha samAna lAge, tevI vRtti karavI ghaTe chejI. Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (503) roja bolIe to chIe ke "zuM prabhu caraNa kane dharu, AtmAthI sau hIna'' paNa AtmAthI jagatanA sarva padArtho hIna lAge che ? ke AtmA jagatanA padArthothI hIna lAge che ? zAne mATe ApaNe Akho divasa gALIe chIe ? e vicArI, savicAra ane sadAcAranI mukhyatA mumukSu to rAkhe, koI paNa kAraNe ArtadhyAna na thavA de ema sAMbhaLyuM che, te mAre-tamAre-saghaLAe have upAsavA yogya chejI. manuSyabhava chUTI gayA pachI kaMI bane tema nathI. mATe cetI levAno kharo avasara Avyo che. te vahI jatA pahelAM ""jAgrata thA, jAgrata thA' kahyuM che, to cetI levuM. (bI-3, pR.301, AMka 291) pariNati I jevAM nimitto tevA bhAva thAya che. niraMtara bhAva rahe tyAre pariNamyuM kahevAya. bhAva sArA rahyA kare to pariNAma pAme. prabhuzrIjI kahetA ke paga dAbe ane jIbha upara paga mUke che. kAnamAM peThuM tethI zuM? aMtaramAM Utare tyAre pariNamene? davA aMdara jAya tyAre pariNamene? koi sUto hoya tene nAma laine bolAve, to ke "huM" paNa AtmA kahIne bolAve to UThe? e nAma pariNamyuM che, tevo AtmA pariNamyo nathI. koI agama vAta che. samajaNa phare evuM karavAnuM che. (bo-1, pR.209, AMka 97) T pariNati sudhAravI e ja dharma che. (bI-1, pR.280, AMka 19) D pariNati viSe paramakRpALudeve lakhyuM che : "jaLanA dravaNasvabhAvanI peThe dravyanI kathaMcit avasthAMtara pAmavAnI zakti che, te avasthAtaranI vizeSa dhArA, te pariNati." (752) jaDa-cetana dravyo samaye-samaye badalAtAM che te pariNAmanI dhArA athavA jIva saMbaMdha zubha, azubha ane zuddha - traNa pariNAma che. zuddha to samyaphadraSTine hoya che. bAkInA jIvone zubha ke azubha pariNAmono pravAha rAtadivasa cAlato hoya che. zubha pariNAmano pravAha vahe tyAre puNyanuM kAraNa bane, azubha pariNAmano pravAha vaheto hoya tyAre pApa baMdhAya che. "vItyo kALa anaMta te, karma zubhAzubha bhAva; teha zubhAzubha chedatAM, Upaje mokSa svabhAva.' AtmasiddhimAM A vAta che, te anAdinI pariNati badalavA sapuruSa pratye, tenAM vacano pratye, te vacanonA Azaya pratye prIti-bhakti Upaje tevo samAgama, saddaguruno yoga ke satsaMga kartavya chejI. (bo-3, pR.112, AMka 105). D bharata cakravartI jyAre laDAI karatA hatA, te vakhate puMDarika gaNadhare RSabhadeva bhagavAnane prazna karyo ke bhAratanAM pariNAma kevAM che? bhagavAne kahyuM, tArA jevAM. lakSa chUTavAno hato. jenAmAM rAga-dveSa nathI, tenAmAM vRtti rahe to rAga-dveSa na thAya. e kAma bharata cakravartI karatA hatA. prazna : moha ocho karavo hoya to thAya, laDAI na karavI hoya to na thAya; paNa laDAI karavA chatAM bharata mahArAjA akartA kahevAtA, te kema? Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (504) pUjyazrI : bharata laDAI karatA, paNa teonuM citta to bhagavAna RSabhadevamAM ja hatuM. RSabhadeva bhagavAna jyAre dIkSA levA taiyAra thayA tyAre bhArate kahyuM, "huM paNa dIkSA laiza.' paNa bhagavAne kahyuM ke A yugaliyA hamaNAM ja pAMsarA thayA che ane jo rAjA nahIM hoya to laDI paDaze; mATe tuM rAjya kara. tAre e prArabdha che ane mAre dIkSA levArUpa prArabdha che. ema pitAnA kahevAthI bharata mahArAjA nokara tarIke rahyA hatA. cha khaMDanuM rAjya karavuM ane vRtti bhagavAnamAM rAkhavI, A kAma karanArane muni karatAM paNa vadhAre puruSArtha karavo paDe che. AjJAe varyA ane vRtti bhagavAnamAM rAkhI, tethI karma kSaya karI nAkhyAM. RSabhadeva bhagavAna eka hajAra varSa chadmastha avasthAmAM vicaryA hatA ane bharata cakravartIne to gRhasthAvAsamAM ja kevaLajJAna thayuM hatuM. (bo-1, pR.123, AMka 37) draSTi D guNagrAhI jIva je hoya, te game tyAMthI potAnuM hita thAya evA guNo grahaNa kare ane jene doSadraSTi hoya, tene badhe doSa dekhAya. jevI potAnI draSTi tevI sRSTi che. "Apa bhalA to jaga bhalA." bo-1, pR.166, AMka 35) bAhyavRSTi samAna koI zatru nathI. te palaTAya nahIM tyAM sudhI jaMpIne besavA jevuM paNa nathI. paryAyavRSTi na dIjIe, eka ja kanaka abhaMga re. darzane jJAna caraNa thakI, alakha svarUpa aneka re; nirvikalpa rasa pIjIe, zuddha niraMjana ekare.' "eka upara Avo, eka upara Avo." ema pa.u.pa.pU. prabhuzrIjI vAraMvAra upadeza detA. tyAM vAdavivAda sarva chUTI jAya ane zAMti anubhavAya. te draSTi chUTI jAya tyAM kleza, kusaMpa, mAruM, tAruM, AkhuM jagata UbhuM thAya. mATe mumukSue to hAthI pAchaLa kUtarAM bhase ane hAthI te tarapha jue paNa nahIM tevI gaMbhIratA rAkhI, dIThe raste doDyA javA jevuM che. ADuMavaLuM jovAmAM mAla nathI, ema samajAya che. "kAMI nathI, rAkhanAM paDIkAM pheMkI devA jevAM hoya, temAM zuM citta devuM ?' ema pa.pU. prabhuzrIjI jaNAvatA hatA. te ddhayamAM rAkhI, jo zAMtipadanI icchAthI, je je sAdhano hitakArI lAge, te grahatA jaIzuM, to tenuM biruda taraNatAraNanuM che, te ApaNane tAryA vinA nahIM rahe eTalI ja zraddhA kartavya che. kyAMya phAMphAM mAravA have javA jevuM nathI. (bI-3, pR.120, AMka 116). D A jIva bAhyadraSTivALo hoya tyAM sudhI je je padArtho jue, te te sAcA mAnI le che, paraMtu je jonAro dehamAM rahyo che, teno lakSa thato nathI. je dekhAya che, te to pudgala che. tenuM AvavuM ane javuM, niraMtara A dehamAM thAya che, paNa ApaNane kyAM mAlUma paDe che ? bALapaNamAM je paramANuonuM zarIra hatuM, temAMnA atyAre koI paNa hoya nahIM, paNa potAne to "huM to chuM, teno te ja chuM' ema lAgyA kare che. sarvatra pudgalonuM avaLavaLa thavuM, niyamitapaNe thayA ja kare che. Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 505) pudgala khANo pudgala pINo, pugala hoMti kAya; pudgalako saba leNAdeNo, pudgalameM hi jAya. saMto dekhIe be paragaTa pudgala jAla tamAsA." (zrI cidAnaMdajI) Ama prabhuzrIjI ghaNI vakhata kahetA. te pugalanI jALamAMthI nIkaLavuM bahu vikaTa che. jJAnI puruSano Azraya hoya to ja chUTI zakAya tema che. samudramAM pANI hoya che, tenI varALa thaI vAdaLAM bane che; te AMkhathI dekhI zakAtuM nathI, paNa vAdaLAM thaI varasAda thAya che, te vAta sAcI che. tema A zarIra karma dvArA nirmAyuM che ane jIvane karmanI vargaNA baMdhAyA karaze tyAM sudhI zarIrano yoga rahevAno che. jUnAM karmo bhogavAya che ane navAM baMdhAya che. navAM na baMdhAya, te yukti hAtha AvI jAya to jUnAM bhogavAtAM jAya, tema tema AtmA mukta thato jAya, mATe tenI samajaNa karI levAnI che. (bo-1, pR.19) D "jyAM jaIe tyAM mATI, pANI ne DhephAM." (upadezAmRta pR.91) jIvane moha mUMjhave che tethI havAphera karavA ke dezATana karavA, vanakrIDA karavA, laukika jAtrAonI doDa karavAnI vRtti UThe che; te draSTi pheravavA jJAnI kahe che ke jyAM jaIza tyAM tArAM carmacakSuthI zuM joiza? pudgala, pudgala ane pudgala. suMdara medAna dekhe te mATI ke bIjuM kAMI? nadI-samudra nIrakhe tyAM pANI ke bIjuM kAMI ? khetaro ke mArgamAM DhephAM-mATInA piMDa paDayA che ke bIjuM ? mAruM te sAruM gaNavAnI paMcAta tajI, AtmadraSTi kare to "dRSTi tevI sRSTi badhe AtmA jovAze. (bo-3, pR.171, AMka 176) deha nAzavaMta che, evI je bhAvanA, tethI vAsanA kSaya thAya che. AtmA saMbaMdhI vicAra rahyA kare evuM karavAnuM che. mUDha hoya, abhAgI hoya, paNa AtmabhAvanA bhAve to AtmAmRta pAme. tene vaibhava viSa jevA lAge, evo vairAgya thAya che. dehadRSTi hoya to vAraMvAra tene deha maLyA kare. zarIrathI huM bhinna chuM, ema thAya to mokSa thAya. videhIdazA thAya to pharI deha dhAraNa na kare. AtmadraSTi thAya to aMtaramAM zItaLIbhUta thAya. je svarUpane bhaje, tenuM mana nirmaLa thAya che. dehadRSTi te viSavRSTi che. jenuM aMtara zItaLa che, tene AkhuM jagata zItaLa lAge; ane aMtaratApe baLato hoya, tene badhuM jagata baLatuM lAge. (bo-1, pR.199, AMka 74) "yA nizA sarva bhUtAnAM tasyAM jAgarti saMyamI / / yasyAM jAgrati bhUtAni sA nizA pazyato muneH / / " (bhRgavadgItA) jagata jyAM sUe che tyAM jJAnI jAge che; jJAnI jAge che tyAM jagata sUe che. e ja bhAvArtha pUjyapAdasvAmIe bIjI rIte lakhyo che : "vyavahAre suSupto yaH sa jAgarti Atmagocare / / nIti vyavahAreDamin suSuptAbhore |" (samaghazata) baMne sthaLe kahevAno paramArtha eka ja che ke jagatanI laukikadraSTi che ane jJAnInI alaukikavRSTi che. baMnene pUrvapazcima jeTalo taphAvata che. Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (50) jagatanA jIvo dhana, saMsArasukha, zarIra, putrAdinI anukULatA arthe tanatoDa mahenata karI, amUlya manuSyabhava ghaNA kALe ratna samAna prApta thayo che, te vyartha gumAve che. paraMtu te AMdhaLI doDa sapuruSanA bodhe nahIM aTake tyAM sudhI jIva paramArthamArga pratye udAsIna rahe che eTale UMdhe che, kaho ke sUe che; paNa jyAM jagatanA jIvonI draSTi paNa pahoMcavI durlabha che ane jeno svapna paNa teo vicAra karatA nathI evA zuddha AtmAnI jAgRti niraMtara sapuruSane varte che. ""sapuruSa e ja ke nizadina jene AtmAno upayoga che." (76). eka patramAM paramakRpALudeve namaskAra A pramANe karyo che : "paramasukhasvarUpa, paramotkRSTa zAMta, zuddha caitanyasvarUpa samAdhine sarva kALane mATe pAmyA te bhagavaMtane namaskAra, te padamAM niraMtara lakSarUpa pravAha jeno che te puruSone namaskAra." (833) A dazA pratye jagatanA jIvonI draSTi kyAMthI jAya? je kSaNika vastuomAM aMjAI gayA che te jIvo ghuvaDa jevA che. temanI sUryanAM darzana karavAnI zakti AvaraNane pAmI che, tethI te UMdhe che. jJAnIne jagata sAva sonAnuM thaI jAya topaNa tRNatulya bhAse che, tethI Atmahita cUkI, te pudgalanAM sukha pratye draSTi detA nathI. vacana ane kAyAnI pravRtti thatAM paNa tenuM mAhAtma te puruSane nathI, cetanapariNati pratye te jAgRta che. AtmA mAtra jANavAnI kriyA kare che; draSTA-jJAtA, sAkSIrUpa dazAmAM jJAnI jAgrata che. tenuM ajJAnIne bhAna na hovAthI te viSe ajJAnI AMdhaLo che athavA UMdhe che; eTale jyAM jJAnIno puruSArtha pravarte che tyAM ajJAnInI draSTi mIMcAyelI che, te UMghe che, svapnadazAmAM che, mAruM-tAruM mAnI magna thaI rahyo che. "anAdi svapnadazAne lIdhe utpanna thayelo evo jIvano ahaMbhAva, mamatvabhAva te nivRtta thavAne arthe A cha padanI jJAnI puruSoe dezanA prakAzI che. te svapnadazAthI rahita mAtra potAnuM svarUpa che, ema jo jIve pariNAma kare, to sahaja mAtramAM te jAgRta thaI samyakdarzanane prApta thAya; samyakdarzanane prApta thaI svasvabhAvarUpa mokSane pAme." (493) kevI kUMcI paramakRpALudeve cha padanA patramAM darzAvI che? UMDo vicAra karI, samajI, zamAI javA jevuM chejI. zabdo, zabdo, zabdo magajamAM bharI rAkhavA jevA paNa nathI. "he vacanavargaNA ! tame zA mATe aMtarAya karo cho? parama anugraha karIne have anukULa thAo ! anukULa thAo !" (hAthanoMdha 2-19) (bI-3, pR.165, AMka 168) D eka lokonI draSTi te laukikadraSTi ane bIjI jJAnInA abhiprAyavALI alaukikadRSTi. e baMnenuM svarUpa ane phaLa paraspara virodhI che. eka pudgalasukhane iSTa mAnanArI bahirAtma jIvonI dehavRSTi che ane bIjI dRSTi (pudgala anubhava tyAgathI karavI jasu paratIta ho mitta" zrI devacaMdrajI kahe che tema) deha te huM; dehAdi sukho, tenI mIThAza, dhanAdika mArAM, tenI mamatAmAM vizvAsa ane sukhabuddhi - e ajJAnavRSTinA tyAgathI svIkAravA yogya, jJAnInI draSTi che. huM kaMI jANato nathI, jJAnIe AtmA jANyo che. te kahe che te mane mAnya che, mAnya karavuM che. mArI mAnyatAe anaMta-anaMta paribhramaNa karyuM. have Indriyo ane dehAdi pugala-sukhanI puSTi karavAnI Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (507) vRtti tajI, anAdi svapnadazAthI rahita, pudgalanA sukhaduHkhathI bhinna, je sanmukha AtmaguNa che, te jIvane niSkAMkSitaguNa pragaTaye samajAya che. te Atmika sukha, sarva anukULatAo tajIne prApta karavuM che, evo nirNaya te jJAnInA abhiprAya pramANe chejI. (bI-3, pR.465, AMka 489) "jevI draSTi tevI sRSTi' ema pracalita kahevata che, to ApaNe paramakRpALudevanA anuyAyI hoie to alaukikadraSTinuM baLa vizeSa rAkhavuM. te sivAya bIjAmAM kheMcAvA jevuM nathI, nahIM to ApaNuM karavAnuM rahI jaze. te vicArazojI. (bo-3, pR.582, AMka 659) sukha | jIve bIjA badhAmAM jyAM sukha kayuM che, tyAM vAstavika to duHkha ja che. khAvAthI sukha thatuM hota to ApaNe vadhAre khAIe to vadhAre sukha thavuM joIe; paNa vadhu khAvAthI UlaTuM duHkha thAya che. AtmAnuM sukha indriyAtIta che. AtmA indriya-agocara che, eTale dekhAya tema nathI. saruzaraNe temanI AjJAmAM vartatA e anubhavamAM Ave che. (bo-1, pR.29, AMka 37) D mokSamAM sukha badhA mAne che; paNa kevA prakAranuM sukha te sarva, sarvanI ruci pramANe kahyuM che. jenI samyaktvadazA che, temane nirakuLa sukhano khyAla Ave che ane tenI bhAvanA rahyA kare che; ane jema jema dazA vadhe, tema tema vizeSa mola najIka thAya che. (bo-3, pR. 287, AMka 275). | mokSanuM sukha indriyothI para che, upamArahita che. karmanA udaye Upaje evuM kRtrima nahIM, paNa svAbhAvika ane kadI nAza na pAme evuM pAramArthika sukha eTale kharuM sukha, tenuM nAma mokSa che. pachI kaMI karavAnuM na rahe. (bo-1, pR. 279, AMka 19) I eka tarapha koI maraNa pAmyuM hoya ane bIjI tarapha lagnaprasaMge miSTAnna jamanAra mANasane vicAra thaI paDe che ke Ama karavuM te yogya lAgatuM nathI. tevI rIte A jIvane vicAra Avavo joie ke janmajarAnAM duHkho jyAM sudhI raheze tyAM sudhI nirdoSa sukha maLavAnuM nathI. dhana meLavI jIva sukhI thavA icche che ane tenA upara rAga kare che, paNa te maLyA bAda tene corAI javAno, lUMTAI javAno tema ja rAjA vagere laI le to teno bhaya kAyama rahyA kare che, to temAM sukha kyAM che ? temAMthI nirdoSa sukha maLe, e kema kahevAya ? kAraNa ke pariNAma jenuM du:khamaya Ave, te du:kha ja che. tevI ja rIte saMsAranA dareka padArthomAM pariNAme duHkha ja che. mATe nirdoSa sukha je AtmAmAM che ane jeno koI vakhate nAza thato nathI, te meLavavA puruSArtha karavo. (bo-1, pR.339, AMka 6). sukha tyAga karavAthI maLe che; tyAgamAM ja sukha che. A jIvane grahaNabuddhimAM ja sukha lAge che. mATe pahelethI vicAra karI sukhano rasto zodhavo. vicAra karI nakkI karavuM ke sukha zuM che? ane yathArtha vicAra kare to pratyakSa lAge ke sukha tyAgamAM che. icchA thAya e ja duHkha che. mATe viveke karI icchAone dUra karI levI. (bo-1, pR.33, AMka 2) [ A asAra saMsAramAM jIva sukhanI kalpanAthI doDAdoDa karI duHkhI thAya che. jyAM sukha nathI tyAM sukha zodhe che, to te kyAMthI maLe? ApaNI koI vastu gharamAM khovAI gaI hoya, tene bajAramAM zodhavA jaIe to kyAMthI hAtha lAge ? tema AtmabhrAMti ke AtmAnA bhulAvAthI jIva duHkhI thayo che. te kAraNa nahIM Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (108) jANavAthI jIva dhana, mitra, putra, strI Adi dvArA sukha maLaze ema mAnI, tenI prApti ane prIti mATe uttama AyuSya eLe gumAve che. paramakRpALudeve kahyuM che : AtmabhrAMti sama roga nahi, sadguru vaidya sujANa; guru AjJA sama pathya nahi, auSadha vicAra dhyAna.'' A roga mane thayo che, evuM paNa jIvane bhAna nathI. AtmajJAna vinA huM duHkhI chuM, evuM jIvane kharekharuM lAgyuM nathI. mAtra paisA nathI, bairI nathI, putra nathI ke mitro nathI, tethI huM duHkhI chuM - ema jIve mAnI lIdhuM che. puNyayoge e badhuM maLe to paNa jIva duHkhI ne du:khI rahe che, kAraNa ke kalpanAno aMta nathI. eka maLe to bIjuM icche ane bIjuM maLe to trIjuM icche. mATe icchAno nAza thayA vinA, jIvanA du:khano kadI aMta AvavAno nathI. "kyA icchata? khovata saba ! hai icchA duHkha mUla; jaba icchAkA nAza taba, miTe anAdi bhUla.'' sadgurunA upadeza vinA, teno vicAra karyA vinA, tenI AjJAnuM ArAdhana karyA vinA, icchAnuM mULa TaLe tevuM nathI ane te karyA vinA jIvane zAMti prApta thAya tema nathI, to laukika vAto uparathI mana khaseDI jJAnI puruSanI anaMta kRpAthI je satsAdhana maLyuM che, tenuM ekAgratAthI, lokalAja mUkI, ArAdhana karazo to sukhano saMcaya vagara kahyuM thazejI. (bo-3, pR. 221, AMka 219). T koInuM ghara lAgyuM hoya ane cAre bAju bhaDakA lAgatA dekhAya, chatAM A khUNAmAMthI pelA khUNAmAM ane pelA khUNAmAMthI A khUNAmAM pULA pheravanAra mANasa jema mUrkha gaNAya; tema trividha tApathI baLatA A saMsAramAM dhanathI sukha thaze ke dIkarA sukha Apaze, ke khetara, ghareNAM, bairA, DhorAM sukhanAM sAdhana che ane thaze ema mAne, te baLatA gharamAM ne gharamAM sukha zodhanAra jevo gaNavA yogya chejI. jyAM sukha che ja nahIM, tyAM sukha zodhanAra kadI sukhI thAya nahIM, e sAva samajI zakAya tevI vAta chejI; chatAM jIva cetato nathI. je parabhavamAM sAthe Ave nahIM tevI vastu mATe AkhI jiMdagI gALe ane jJAnInuM kaheluM vIsarI jAya, te Akhare pastAya emAM navAI nathI. ApaNe tema pastAvuM na paDe tevI cIvaTa-kALajI rAkhatA rahevuM, jAgrata-jAgrata rahevuM ghaTe che. ghaDI pachI zuM thaze, tenI kyAM khabara che? to nirAMte kema UMghavuM ghaTe ? (bI-3, pR.532, AMka 582). eka DozI hatI. te kapaDuM sIvatI hatI. evAmAM tenI soya khovAI gaI. gharamAM aMdhAruM hatuM. pachI koIe kahyuM, DozImA ! ajavALe zodho. tethI te DozI bahAra ajavALe jaIne zodhavA lAgI, paNa kyAMthI maLe? gharamAM soya khovAI ane bahAra zodhavAthI kaMI maLe? ema A jIva, bIjAmAM sukha che nahIM, tyAM sukha zodhavA jAya che. keTalAya bhava thayA paNa samAdhisukha prApta thayuM nathI. jyAM sukha che tyAM to zodhato nathI ane jyAM nathI tyAM zodhe che. jIvanA badhA prayatno niSphaLa jAya che, tenuM e ja kAraNa che. ene joIe che, te sAcuM sukha jaDatuM nathI. joie che bIjuM ane kare che bIjuM. samajaNa vagara jIva duHkhI thAya che. (bo-1, pR.96, AMka 14) ] jyAM sudhI anitya padArthomAM cittanI pravRtti prItisaha varte che, tene arthe harSa-zoka thayA kare che ane tenI vAsanA rahyA kare che tyAM sudhI zAMtinI AzA kyAMthI rAkhI zakAya? zAMti, sukhano vAsa to zuddha Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (509) AtmasvarUpamAM ke te pada pAmelA paramakRpALudevamAM che; to jeNe sasukha prApta karavuM hoya teNe jyAM teno vAsa che, tenI yathArtha upAsanA kartavya chejI. bAganI zobhA jovA rakhaDato mANasa bhUkhyo thayo hoya, to te rakhaDavuM choDIne dhUmADo bUkavo paDe topaNa cUlo cetAvI rasoI kare ane jame to bhUkha bhAMge, tRpti thAya; tema jagatanA citta-AkarSaka anitya padArthomAM rakhaDatuM mana rokIne, muzkelI lAge topaNa muktimArgane ArAdhavA jyAre jJAnInuM kahevuM gaLe utAraze, tyAre ja jIvane Atma-tRpti, satsukhanI prApti thazejI. vadhAre zuM lakhavuM? sanmukha vinA A jIva niraMtara du:khI che ema hajI nirNaya pAko thayo nathI, te vAraMvAra vicArI, vRDha nirNaya kartavya chejI. pachI duHkha mAnaze tyAM citta Takaze ja nahIM, jyAM zAMti haze tyAM bhramaranI peThe zodhatuM pharaze, prApta paNa karaze. (bI-3, pR.463, AMka 485) T sukha to pote potAmAMthI meLavavAnuM che. te kaMI bahArathI lAvavAnuM nathI ke jethI lAvavAmAM bahu mahenata paDe. rAjya jItavuM hoya to dArUgoLo, baMdUko, topo joie, paNa A to sahaja che. te potAne samajAvuM joie, ane te samajAyuM to pachI potAne kema karI AgaLa vadhavuM, te samajAtuM jAya che. AtmArthI jIvo potAno mArga pote karatA jAya che. game tevI AMTIghUMTI AvI jAya paNa teno ukela potAne AvI jAya che. (bo-1, pR.18, AMka 20) T je saMsArane jJAnIoe ati-ati vicAra karIne asAra, anitya ane ekAMta duHkharUpa mAnyo che, te saMsAramAMthI sAra vastu zodhI sukhI thavAnI ane te nAzavaMta vastuone TakAvI rAkhavAnI vRtti jIvanI rahe che, te mAtra A jIvanI azraddhA ja pragaTa kare che. samudra maMthana vakhate badhA jaLacara jIvone samudramAM atyaMta duHkha thayuM hatuM, ema purANomAM varNana Ave che, te to kalpita che; paNa rAga-dveSarUpa netarAM vaDe A karmarUpa meruthI traNe lokamAM maMthana thaI rahyuM che. temAM koI jIva sukhanI kalpanA karI rAjI thAya, te mAtra mithyAtvanuM ja mAhAbhya che. (bo-3, pR.413, AMka 420) J je je duHkho saMsAramAM anubhavAya che, te mana-vacana-kAyAnI madadathI anubhavAya che; paNa mokSamAM mana-vacana-kAyA nahIM hovAthI, te duHkhomAMthI koi duHkha tyAM (molamAM) nathI. duHkharahita dazA jJAnI puruSoe jANI, tene mATe puruSArtha karI, te prApta karI tyAMthI pAchA pharyA nahIM, te anaMta sukha jJAnInI zraddhAthI hAla to mAnya karavA yogya che. jJAnIo kahe che ke tamane vizeSa khAtarI karavI hoya to rAga-dveSa mUkI, teno jAte anubhava karI juo. jeTale aMze rAga-dveSa chUTaze, teTale aMze zAMti anubhavAze, para vastunI tucchatA bhAsaze ane AtmAnI apAra zaktinuM bhAna thaze, paNa rAga-dveSa jAya to. lAkha bAtakI bAta yaha, toke deya batAya, paramAtama pada jo cahe, rAga dveSa taja, bhAya.'' (zrI cidAnaMdajI) bo-3, pR.12 , AMka 125). "nirAkuLa sukha'no artha pUchayo, tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke pudgalanAM, indriya dvArA bhogavAtAM sukha, sukharUpa nathI paNa duHkhano ja prakAra che. Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (510 saghaLuM paravaza te duHkhalakSaNa, nijavaza te sukha lahIe, e dRSTa AtamaguNa pragaTe' Adi yogadRSTinI sakjhAyamAM kahyuM che; tema AtmAnuM sukha te sahaja sukha che. tene upadezachAyAmAM sahajasamAdhi'rUpe varNavyuM che. vacanAmRtamAM pR.721-722 vAMcI vicArazo to sahaja samajAze ke pudgalano svabhAva sukha ApavAno nathI. tenI tRSNA AkuLatA ja utpanna kare che. tethI te pudgalanAM sukha te AkuLatAvALAM sukha che. tenAthI je ThagAtA nathI, te samyaphadRSTi jIvo che. "pudgala anubhava tyAgathI karavI jasu paratIta ho mitta; kyuM jANuM kyuM banI Avaze, abhinaMdana rasa rIta ho mitta.' ema sarva jJAnIono eka ja mata che. (bo-3, pR.346, AMka 348) D amuka sukhI che ke amuka duHkhI che, e vAta koInA kahevAthI ekadama mAnya karI tenI phikaramAM paDavuM, e vicAravAnanuM kartavya nathI. mIrAMbAInI nAnapaNanI koI sakhI, temane dvArakAmAM taMbUro vagADI bhajana karatAM dekhe to te "mIrAMbAI bahu duHkhI che ema mAne ke bIjuM kaMI mAne ? rahevA ghara nathI, kAma karanAra nokara nathI, tenA dhaNInuM mAna nahIM, bhikhArInI peThe mAMgI khAya, te sukhI ke du:khI dekhAya? sukhaduHkha aMtaramAM thAya che ane aMtaHkaraNane koI joI zake che? aMtarajAmI sivAya bIjA bhale deva ke manuSyo kahe ke A duHkhI che ke A sukhI che, te mAnI mAthuM kUTe, te mUrkha kahevAya ke kema? A vAta patramAM vadhAre carcavAmAM mAla nathI, paNa cittane kaMI samAdhi tarapha vaLavAne preraNA thavA arthe lakhyuM che, paNa tethI vizeSa zAMtinuM kAraNa satparuSanAM sajIvana vacano che. te tarapha lakSa rAkhavA yogya che. (bI-3, pR.198, AMka 198). du:kha D duHkha eTale manamAM AkuLatA thAya che. e thavAnuM kAraNa IcchA che. jagatamAM IcchA che, teTaluM duHkha che. jIva icchA vagara raheto nathI, eka maTe to bIjI. jeTalI thAya teTalI pUrI thAya, evuM to kaMi na hoya. deva paNa duHkhI che. puNyavAna paNa sukhI nathI. vadhAre icchA thAya to duHkhI ja che. jeTalI ochI icchA teTalo sukhI. (bo-1, pR.136, AMka 11) 0 aho! A jIve anaMtakALathI kayuM duHkha bhogavavAnuM bAkI rAkhyuM che? je svarUpa samajyA vinA, pAmyo duHkha anaMta; samajAvyuM te pada namuM, zrI saddaguru bhagavaMta." anaMta duHkhomAM atyAre bhogavAya che tevAM ane tethI paNa ghaNAM AkarAM duHkho jIve anekavAra bhogavyAM che. paravazapaNe duHkho bhogavavAmAM bAkI nathI rahI. mAtra svavaze eTale AtmAnuM hita thAya te arthe jIva duHkha khamavA taiyAra thato nathI. jemAM potAnuM hita hoya te jIvane gamatuM nathI ane AdhyAna karI, potAne ane parane du:khanA bIjarUpa pApa baMdhAya tevA kAmamAM jIvanI ruci che te have TaLe; ane Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (511 ) duHkha, jJAnI puruSo jene kahe che ke, potAne sukha samajAtuM hoya topaNa jJAnI upara ananya zraddhA rAkhI te tajavuM ja che, evI bhAvanA jIvane niraMtara kartavya chejI. (bI-3, pR.561, AMka 626) D "A jIvane utApanA mULa hetu zuM? tathA tenI kema nivRtti thatI nathI, ane te kema thAya ?'(827) te Ape puchAvyuM che. eka kAvyamAM paramakRpALudeva lakhe che : "janma, jarA ne mRtyu, mukhya duHkhanA hetu; kAraNa tenAM be kahyAM, rAga dveSa aNahatu.' uttApa, saMtApa ke du:khanAM mULa kAraNa janma, jarA, mRtyu kahyAM; anaMtakALa kSaNa-kSaNa karatAM vyatIta thayo, chatAM tenI nivRtti thaI nathI tenuM kAraNa, vIsa doharA roja bolIe chIe temAM, pragaTa jaNAvela chejI : "anaMta kALathI AthaDayo, vinA bhAna bhagavAna; sevyA nahi guru saMtane, mUkyuM nahi abhimAna." A doSo dekhIne nahIM TALIe tyAM sudhI tenI nivRtti kema thAya? "prabhu prabhu laya lAgI nahIM, paDayo na sadguru pAya; dIThA nahi nija doSa to, tarIe koNa upAya? adhamAdhama adhiko patita, sakaLa jagatamAM huMya; e nizraya AvyA vinA, sAdhana karaze zuM ? paDI paDI tuja padapaMkaje, pharI pharI mAguM e ja; sadguru saMta svarUpa tuja, e dRDhatA karI de ja.'' vIsa doharAno yathArtha vicAra thAya to tamArA praznono uttara saheje maLI rahe tema chejI. badhAnuM kAraNa prathama jaNAvyuM tema rAga ane dveSa che. te TaLavAno, kSaya thavAno upAya pote batAvyo che : zrI sadagurue kahyo che evA nigraMthamArgano sadAya Azraya raho. huM dehAdi svarUpa nathI, ane deha strI putrAdi koi paNa mArAM nathI, zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya.'' (692). jJAnI puruSo pokArI-pokArIne kahI gayA che; temaNe kahevAmAM bAkI rAkhI nathI; A jIve karavAmAM bAkI rAkhI che; te bAkI, pUrI karyo chUTako chejI. mArga batAvanAra maLyA, mArga sAco lAgyo, te mArga ArAdhyA vinA kadI chUTAze nahIM ema pratIti thaI to pramAda tAjI have ekalaDye te mArgamAM AgaLa vadhavAno puruSArtha kartavya chejI. kara vicAra to pAma." (bI-3, pR.189, AMka 192) T jIvane potAnuM kalyANa karavAnI, AgaLa vadhavAnI, samAdhimaraNanI taiyArI karavAnI bhAvanA jAgavI ane TakI rahevI, A kALamAM bahu duSkara chejI. Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (512) viparIta saMjogomAM rahIne paNa paramakRpALudeve je mahAna AtmoddhAranuM kArya sAdhyuM che, te sarvane anukaraNIya chejI, thoDuM-thoDuM duHkha rahetuM hoya te paNa eka vRSTie sAruM che, ema lAge che jI. (bI-3, pR.793, AMka 1016) D kaSTa to kalyANakArI che ema mahApuruSono mata che, te sarva mumukSuoe mAnya karavA yogya chejI. pAMDavonAM mAtuzrI kuMtAmAe, zrIkRSNa prasanna thayA ane kaMI mAgavA kahyuM tyAre pharI-pharI uthalAvIne pUchyuM ke tame Apazo, jarUra Apazo? ema khAtarI karAvI pachI mAgyuM ke tame prasanna thayA ho to mane duHkha Apajo, kAraNa ke duHkhamAM tame sAMbharo cho tevA sukhamAM sAMbharatA nathI. (bI-3, pR.569, AMka 640) je bhaNe tenI parIkSA hoya. bhaktivaMtane ja vipno Ave. te kasoTImAM jo sadgazaraNa TakAvI rAkhe, tenI AjJA ArAdhe to te mumukSune samAdhimaraNa arthe karavAnI taiyArI, aMze thaI gaNAya. du:kha gamatAM nathI, paNa duHkha ja jIvane AgaLa vadhAranAra, potAnI ArAdhanAnI khAmI jaNAvanAra tathA zraddhAnI vRDhatA karAvanAra bane chejI. eka vakhata zrIkRSNa pAMDavone tyAM padhArelA tyAre kuMtAmAtA bhAvabhaktithI ghaNI sevA karavA lAgyA. te joI zrIkRSNa prasanna thaIne kahyuM : "Apane je game te mAgo !'' eTale kuMtAmAtAe kahyuM : "jarUra Apazo ke pharI jazo?" ""jarUra ApIza. dvArikAnuM rAjya mAgazo topaNa ApIza.' ema zrIkRSNa kahyuM, topaNa pharI-pharIne be-traNa vakhata pUchayuM ke jarUra Apazo? ema nakkI karAvI kahyuM : "he kRSNa ! tame prasanna thayA ho to mane duHkha Apo. sukhamAM tame sAMbharatA nathI ane duHkhamAM ja sAMbharo cho, tethI mAre to duHkha ja mAgavuM che.' A kathA uparathI ApaNe kaMI samajyA hoIe to duHkhathI DaravAnuM to bhUlI ja jaie. bhale duHkha mAgavA jeTalI tatparatA hAla na dekhAya, topaNa AvI paDelA duHkhanA dahADA bhakti-bhajanamAM ja jAya teTaluM to dhArIe to karI zakIe ema chIe. jene maMtrasmaraNanI AjJA maLI che; bhaktinA vIsa doharA, yamaniyama, kSamApanAno pATha vagere jJAnInI AjJAthI karavAno jene abhyAsa che; temAM Atmahita samAyeluM che eTalI jene samajaNa AvI che; teNe to tevA vakhatamAM je mukhapATha hoya te bolyA karavuM ke smaraNa Adi AjJAnA vicAramAM ja rahevuM e uttama che. jene tevo joga nathI maLyo, te to dehanI darakAramAM, maraNanA vicAromAM gUMcAI ke mitro, ghara, ghana, AdinA viyoganI kalpanAthI gherAI ArtadhyAna karI adhogatine yogya karma bAMdhe. jene ema zraddhA che ke huM dehAdi svarUpa nathI, deha-strI-putrAdi koi paNa mArAM nathI; paNa jJAnIe pragaTa karyo che, anubhavyo che tevo huM AtmA chuM, huM kadI marI zakuM ja nahIM, nitya, avicaLa, avinAzI, achagha, abhedya, zAzvata AtmA chuM; te ema vicAre ke pUrve ajJAnabhAve, mohavaze karma bAMdhelAM te atyAre duHkha devA tatpara thayAM che, paNa te badhA vinAzI che. keTalAMya AvAM karma to gayAM ane A karma paNa jaze, chatAM AtmAno nAza thavAno nathI; to zA mATe hiMmata hAravI ? maraNanA vicAra karI zA Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (513) mATe mUMjhAvuM? maranAra nathI tenA maraNanI phikara kare, te mUrkha samajavA yogya che. Ama suvicAraNAthI jene draDha AtmazraddhA janmI che te to mokSadazAno ja vicAra kare. potAnA zuddha svarUpamAM anaMta sukha, apAra AnaMda che, tenI bhAvanAmAM tallIna bane. satpaSanI kRpAthI te dazA manuSyabhavamAM prApta thaI zake tema che. zrI gajasukumAra, zrIkRSNanA nAnAbhAie dIkSA lIdhI te ja rAtrie temanA mAthA upara pUrvanA verIe kAdavanI pALa karI, smazAnanI citAnA aMgArA sagaDInI peThe bharyA; paNa zrI neminAtha bhagavAnanI AjJAmAM ja kalyANa samajI tevA vikaTa avasare paNa zrI gajasukumAra zuddha AtmAne cUkyA nahIM to thoDA kALamAM ja mokSa pAmyA. zrI gajasukumAranA hisAbamAM ApaNane je alpa du:kha Ave temAM gabharAvA jevuM kaMI nathI. maraNaprasaMge paNa maMtranuM vismaraNa na thAya teTalI kALajI rAkhe, tene duHkha to kaLikALanI peThe vaheluM phaLa lAvanAra dUta bane chejI. mATe vikaTa prasaMge vikaTa puruSArtha jAge tema vartavA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.592, AMka 671) D jagata duHkhathI bhareluM che; temAM koi kALe, game tevA sArA saMjogo maLI Ave to paNa temAMthI sukhanI AzA rAkhavI e vyartha che. RbhurAjA bhagavAnanA ananya bhakta hatA. temanI bhaktithI prasanna thaI bhagavAne temane je mAge te ApavA, kRpA karI, mAgavA jaNAvyuM tyAre temaNe kahyuM ke "he bhagavAna ! AvI je rAjyalakSmI mane ApI che te ThIka ja nathI, tAro parama anugraha (kRpA) mArA upara hoya to paMcaviSayanA sAdhanarUpa e rAjyalakSmInuM pharIthI mane svapna paNa na ho, e vara Apa. paramAtmA diMga thaI jaI tathAstu' kahI svadhAma gata thayA. kahevAno Azaya evo che ke .... kaThaNAI ane saraLAi, zAtA (sukha) ane azAtA (duHkha) e bhagavadbhaktane sarakhAM ja che; ane vaLI kaThaNAi ane azAtA to vizeSa anukULa che ke jyAM mAyAno pratibaMdha darzanarUpa nathI .... paramAtmA ema kahe che, ke tame tamArA kuTuMba pratye niHsneha ho, ane tenA pratye samabhAvI thaI pratibaMdha rahita thAo; te tamAruM che ema na mAno, ane prArabdhayogane lIdhe ema manAya che, te TALavA A kaThaNAI meM mokalI che. adhika zuM kahevuM ? e ema ja che .... paramAtmAnI bhakti ja jene priya che, evA puruSane evI kaThaNAI na hoya to pachI kharA paramAtmAnI tene bhakti ja nathI ema samajavuM ... e kaThaNAI mAyAnI che; ane paramAtmAnA lakSanI to e saraLAI che, ane ema ja ho." (223). duHkhamAM bhagavAna vadhAre sAMbhare che. sukhamAM to sonI sAMbhare. mATe duHkhathI gabharAvuM nahIM. tethI chUTavA mATe 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIe temane paramakRpALudevanI bhakti ane uttama vacanAmRta ApyuM che te maraNa sudhI zraddhA rAkhI ArAdhazo to A bhavamAM ane parabhavamAM sukhI thazo. sahajAtmasvarUpa paramaguru' maMtranuM smaraNa mUMjhavaNanA prasaMge karatAM rahevA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.448, AMka 467) Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (514) pratibaMdha jyAM rahetA ho tyAM sarva sAthe bane tyAM sudhI haLI-maLIne rahevuM; ataDA rahevA karatAM manuSya-svabhAvane aneka prakAre anubhavavAnA prasaMgo borDiMgomAM maLe che; paNa harSa-zokanA prasaMgomAM ke atyaMta ekAda jaNanI sAthenA pratibaMdhamAM paDatAM bacavAnI paNa jarUra che. game tyAMthI zikhAmaNa laI, potAnuM jIvana unnata bane, pApathI bace, prabhubhaktimAM vAraMvAra raMgAtuM rahe tema karavA bhalAmaNa chejI. (bI-3, pR.415, AMka 422) T saMsAramAM jenI sAthe jIvane pratibaMdha, pUrvano hoya che, tenI sAthe saMbaMdha thAya che ane je saMyogomAM ApaNe mukAyA hoie, te saMyogone vicArIne, kaSAya karyA vinA vartIe to te saMbaMdha bhogavAI rahyuM chUTo thaI javAno che; paraMtu jo rAga ke dveSamAM taNAI jaI, kaMTALI jaI, te toDI nAkhavA jatAM vera baMdhAI jAya ke gADha pratibaMdha thaI jAya to pharI tevA jIvo sAthe bhava karavo paDe. e bahu vicAravA jevuM che. jagatamAM sarvano vinaya karI chUTavuM, temAM ApaNane nukasAna nathI. (bI-3, pR.124, AMka 123) paramakRpALudevanAM vacano satsaMgatulya jANI, upAsatA rahevAnI jarUra chejI. koI vakhate na samajAya ane vAraMvAra vicAravA chatAM ukela na Ave teno khulAso pUcho, temAM harakata nathI; paNa mAsamAM amuka vakhata patranI AzA rAkho te to pratibaMdha gaNAya che) 5.u.5.pU. prabhuzrIjIe kaheluM : "koI paNa vastuno Agraha karavA yogya nathI. dRSTirAgane lIdhe ameya kRpALudevane kaheluM ke citrapaTa nahIM to kAgaLa upara Ama hAtha-paganA jevuM karIne Apazo topaNa mAre cAlaze. kaMika bhaktinuM sAdhana ane AjJA mane maLe eTale basa. Agraha karavAthI pratibaMdha thAya che. A vastu game tema thAya to paNa mane maLavI joIe evuM kahe tyAM pratibaMdha paDe che, tevI vastu amane kRpALudeva na ApatA.'' pratibaMdhathI bacavA ane vicAravA A lakhI mokalyuM che; te lakSamAM levA yogya chejI. (bo-3, pR. 263, AMka 258). 2 "aMtarlAnathI smaraNa karatAM evo koI kALa jaNAto nathI vA sAMbharato nathI ke je kALamAM, je samayamAM A jIve paribhramaNa na karyuM hoya, saMkalpa-vikalpanuM raTaNa na karyuM hoya ane e vaDe "samAdhi' na bhUlyo hoya. niraMtara e smaraNa rahyA kare che, ane e mahA vairAgyane Ape che. vaLI smaraNa thAya che ke e paribhramaNa kevaLa svacchaMdathI karatAM jIvane udAsInatA kema na AvI ?' (128) kAgaLamAM keTaluM lakhAya? paNa puruSanA Azraye vicArazo to samajAze ke A jIve pratibaMdha karavAmAM maNA rAkhI nathI. rAMDI, mAMDI sarva avasthAomAM du:kha ja bhogavyAM che. (bI-3, pR.351, AMka 353) I atyAre je je saMjogo jIvane prApta thayA che, te sarva, pUrve A jIve ja karelA bhAvanuM phaLa che; ane atyAre jo jIva jAgrata na rahe to tevA ke tethI halakA bhAvo thavA saMbhava che; ane tenA phaLa tarIke atyAre bhogave che tevuM ke tethI mAThuM phaLa maLavA saMbhava che. mATe jJAnI puruSoe vAraMvAra Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (515) kahyuM che ke ""jyAM jyAM A jIva jabhyo che, bhavanA prakAra dhAraNa karyA che, tyAM tyAM tathAprakAranA abhimAnapaNe varyo che; je abhimAna nivRtta karyA sivAya te te dehano ane dehanA saMbaMdhamAM AvatA padArthono A jIve tyAga karyo che, eTale hajI sudhI te jJAnavicAra karI bhAva gALyo nathI, ane te te pUrvasaMjJAo hajI ema ne ema A jIvanA abhimAnamAM vartI Ave che, e ja ene loka AkhAnI adhikaraNakriyAno hetu kahyo che.'' (pa22) A bahu vicArI, vartanamAM mUkavA jevI paramakRpALunI zikhAmaNa che. je gAmamAM janma thayo hoya tyAM pUrvanA saMskArane laine, mArApaNuM saheje thai jAya che, je kuTuMbamAM jIva hoya te mAruM manAI jAya che ane je dehamAM vAsa thayo che tethI pote bhinna che ema smRtimAM rahevuM to mahAmuzkela che. gAma, ghara, khetara, kuTuMba, deha Adi kSetra pratibaMdha che; teno tyAga karavA chatAM manamAM rahelI mArApaNAnI bhAvanA, vAsanA pharI tyAM ja bhava karAve tevuM baLa dharAve che, tene chUTavA de tevI nathI. tethI jJAnI puruSo teno upAya batAve che ke vAraMvAra satpaSanA bodhanuM smaraNa karI, aMtaramAM bhAvanA evI rAkhavA yogya che ke A deha paNa choDIne ekalA cAlI javAnuM che to pachI gAma, ghara ke kuTuMba kyAM sAthe AvavAnuM che? je sAthe nathI AvavAnuM, tenI mamatA karmabaMdhana karAvavA sivAya bIjuM zuM karAve tema che? to have e draDha nizcaya karuM ke mAruM AmAMnuM kAMI nathI. je kaMI dekhAya che, saMbhaLAya che, suMghAya che, sparza karAya che ke cakhAya che ke kalpanAmAM Ave che - temAMnuM kaMI mAruM nathI. mAruM svarUpa to jJAnIe jAyuM che, anubhavyuM che, upadezya che, ane vAraMvAra niSkAraNa karUNAzIlatAthI jaNAvyuM che tevuM che. (bo-3, pR.105, AMka 96). pU..... pUchAve che ke tyAMnA loko AmaMtraNa Ape to zuM karavuM? vyavahAra lAMbo karavo hoya topaNa thAya, TUMko karavo hoya topaNa thAya. TUMkI jiMdagImAM jema jema jIva tyAga-vairAgyathI vyavahAra saMkocIne vartaze teTalo bojo ocho. bIjAne tyAM javuM hoya to temane bolAvavA paNa paDe, temanI TIpa vageremAM bharavuM paNa paDe ane aneka na joitA pratibaMdha vadhe; mATe vicArIne pagaluM bharavuM ghaTe chejI. AvakanAM sAdhana ochAM hoya ane mAnapAnanA saMbaMdho jIva vadhAre to duHkhI thAya, e vyavahAradraSTithI paNa samajAya tevuM jI. (bo-3, pR.786, AMka 1003) Ape pU. ... saMbaMdhI lakhyuM che, tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke mumukSune saMbaMdha mAtra dharma-prayojana pUrato hoya che; ane te paNa potAne ane parane hitarUpa thato hoya to saMbaMdha karavo ke TakAvavo yogya chejI jo sva-parane kleza ke pratibaMdhanuM kAraNa hoya to te mohadayAno prakAra saMbhave chejI. paramakRpALudevane zaraNe je jIva jaze, tenuM kalyANa saMbhave che. te arthe mAro ke tamAro paricaya haze, tyAM sudhI harakata nathI; paNa paramakRpALudevanuM oLakhANa tathA tenI AjJA prApta thayA pahelAM, je je oLakhANa tathA patravyavahAra Adi prasaMgo paDe, te pratibaMdhanAM kAraNa samajAya che). te arthe huM paNa patravyavahAra karatAM DaruM chuM; to tamAre kema vartavuM te tame vicArI lezojI. (bo-3, pR.556, AMka 615) Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (516. svaccheda ane pratibaMdha T sAcA puruSane Azraye je karavAmAM Ave, te satsAdhana che. potAnI icchA pramANe varte, te svacchaMda che. jJAnIne sAruM lAge, te karavuM. koI paNa kriyA, sadgurune saMbhAryA vinA karavA jevI nathI. AjJA na hoya to svaccheda che. svacchaMda TALavA mATe AjJA che. jene svacchede vartavuM hoya, tenAthI e na thAya. svacchede varte, te ajJAnI che. alpa AjJA hoya, toya dharma pragaTa thAya che. jJAnIe Ane to dhyAna karavA kahyuM ane mane bIjuM kahyuM, ema na karavuM. AjJAnuM mAhAtma hoya to jIvanuM bhaluM thAya che. jyAM sudhI svacchaMda che, tyAM sudhI dharma pariNamato nathI. zraddhAnI khAmI che, tethI svaccheda poSAya che. "huM kahuM, te ja thAya' ema karyuM kalyANa na thAya. jJAnI kahe tenAthI mAruM kalyANa che, ema thAya to pachI jIvane kaSAya na thAya. kaSAya na thavA de ane jJAnInI AjJA ArAdhe, to kalyANa thAya. (bo-1, pR.98, AMka 17) D A jagatamAM baMdhananAM be mukhya kAraNo paramakRpALudeve jaNAvyAM che : "jIvane be moTAM baMdhana che : eka svaccheda ane bIjuM pratibaMdha che." (196) te baMnene nirmULa karavA mumukSujIvo puruSArtha kare chejI. svacchaMdane nirmULa karavA saruno yoga joIe. pratyakSa sadguru yogathI, svachaMda te rokAya; anya upAya karyA thakI, prAye bamaNo thAya." e lakSa sarva sAdhananI pahelAM rAkhavA yogya chejI. sadgurukRpAthI jeno svachaMda hAni pAmyo che ke maMda thayo che, teno pratibaMdha krame karIne TaLavAyogya che. sarvano zreSTha upAya satsaMga che, paNa temAM je pratibaMdha karanAra asatsaMgarUpa dehAdi saMbaMdhI baMdhana, svajana-kuTuMbAdi baMdhana, saMkalpa-vikalparUpa baMdhana Adi baMdhana jIvanA puruSArthabaLe ghaTavA ke TaLavA yogya chejI. (bo-3, pR.60, AMka 47) prazna : "pratyakSa sadguru yogathI, svacchaMda te rokAya." pratyakSa saguno yoga kone kahevo? amAre viSe te zI rIte saMbhave? te na hoya to pachI svacchaMda zI rIte rokI zakAya? uttara : "je koI te AjJA upAse che, te avazya satsaMgane upAse che. ema je satsaMgane upAse che te avazya AtmAne upAse che, ane AtmAne upAsanAra sarva duHkhathI mukta thAya che (mokSa pAme che).''(491) Ama paramakRpALudeve dvAdazAMgInuM saLaMga sUtra lakhyuM che. ""roke jIva svacchaMda to, pAme avazya mokSa." Ama svacchaMda rokAya to ja mokSa thAya che; ane AjJAno ArAdhaka svacchede vartI zake nahIM. bIjuM, "je satparuSoe sadgurunI bhakti nirUpaNa karI che, te bhakti mAtra ziSyanA kalyANane arthe kahI che. je bhaktine prApta thavAthI sadgurunA AtmAnI ceSTAne viSe vRtti rahe, apUrva guNa dRSTigocara thaI anya svachaMda maTe ane saheje Atmabodha thAya." (493) Ama bhakti karatAM paNa svacchaMda rokAya che. Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (517 jo jIvanI yogyatA na hoya eTale ''kaSAyanI upazAMtatA. mAtra mokSa abhilASa; bhave kheda, prANIdayA, tyAM AtmArtha nivAsa.to "dazA na evI jyAM sudhI, jIva lahe nahIM joga; mokSamArga pAme nahIM, maTe na aMtara roga.'' ema vicArI aMtare, zodhe sadguru yoga; kAma eka AtmArthanuM, bIjo nahi manaroga.'' Ama sadgurunI AjJAnuM ArAdhana, e ja sadgano yoga che. "traNe yoga ekatvathI, varte AjJAdhAra.'' mATe sadagurunI AjJA maLI che, tenuM traNe yoge ArAdhana kare to svacchaMda rokAya. (bo-3, pR.777, AMka 992). D game tevA uttama pakvAmAM jhera bhaLeluM hoya to te uparathI sArI rasoI jevI lAge paNa prANa haranAra thaI paDe che; tema gItAdi zAstro ke bhagavAnanAM nAma je svacchede bolAya che, bhaNAya che te dharmane nAme ahaMkAra sevAya che ane "pApamULa abhimAna' ke ahaMkAra che, tethI pApa niraMtara baMdhAtuM hovAthI durgati sivAya bIjuM phaLa zuM hoI zake ? mATe AtmasiddhizAstranI zarUAtamAM kahyuM che : "roke jIva svachaMda to, pAme avazya mokSa; pAmyA ema anaMta che, bhAkhyuM jina nirdoSa. pratyakSa saddaguru yogathI, svachaMda te rokAya; anya upAya karyA thakI, prAye bamaNo thAya.'' sadguru eTale AtmajJAnI gurunI AjJA vinA, je zAstra-gItAdi vaMcAya ke game tevA maMtrano jApa thAya, temAM AtmAne lAbha thAya tevuM kaMI paNa hotuM nathI, ATalI vAta khAsa karIne UMDA UtarIne vicArI, draDha karI devA jevI chejI. (bo-3, pR.197, AMka 198) 'ANAe dhammo ANAe tavA' koine have 5.pU. prabhuzrIjI potAnA citrapaTa ApatA nathI. keTalAyanI pAsethI pAchA paNa laI lIdhA che. vAraMvAra teozrI upadezamAM jaNAve che ke paramakRpALudevanI bhakti ame karIe chIe ane tamane paNa te ja batAvIe chIe. temAM sarva jJAnI puruSo AvI jAya che, koI bahAra rahI jatA nathI. ApaNI buddhithI A jJAnI puruSa che ema mAnI levA karatAM, ApaNe saMtanA kahevAthI temanI AjJAe, te batAve te pramANe jJAnI puruSanI mAnyatA karIe to temAM ghaNo lAbha che; kAraNa ke ApaNe ApaNI matikalpanAe mAnIe, te svachaMda che ane saMtanA kahevAthI mAnIe to AjJA pramANe vartatAM svaccheda rokAya ane kalyANa thAya. tame vAraMvAra A vAta upadezamAM sAMbhaLI paNa haze, paNa vimRta thaI gaI hoya to pharI yAda devaDAvavA A lakhyuM che. te vicAra karI, paramakRpALudevanI bhaktimAM sAcA aMta:karaNathI lIna thaI, tenAM Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518 vacanamAM vizvAsa rAkhI vartavAthI, samakitanuM kAraNa bane tevo uttama mArga hAtha Avyo che, te ApaNAM mahAna bhAgya che. pramAdamAM paDI rahevA yogya nathI. jyAM sudhI zarIra nIrogI che, vRddhAvasthA AvI nathI, A manuSyabhava pUrvanA puNyathI TakI rahyo che tyAM sudhI, paramakRpALudevanI bhakti niSkAmapaNe, svacchaMda rokIne kartavya che. (bo-3, pR.82, AMka 72) vAvelAM bIja varasAda vinA UgatAM nathI ke UgyAM hoya te karamAi jAya che; tema satsaMganA virahamAM, tame patramAM varNavI tevI jIvanI dazA thai jAya che, te sAva samajAya tevI vAta che; paNa tenA upAya karavA jIva puruSArtha na kare tyAM sudhI UMdhA tarkone vaza thai pote potAno zatru banI AtmaghAtanA mahA pApano AcaranAra AtatAyI bane che. A jIva kutarkathI, svacchaMdathI ke kugurunI zikhAmaNe anaMtakALa sudhI rakhaDayo, topaNa thAkyo nathI. ATha dRSTinI sajjhAyamAM zrI yazovijayajI lakhe che : ''lobhI, kRpaNa, dayAmaNojI, mAyI macchara ThANa; bhavAbhinaMdI bhaya bharyojI, aphaLa AraMbha ayANa. manamohana0 evA avaguNavaMtanuMjI, pada che avegha kaThora; sAdhu saMga AgamataNojI, te jItyo dhuraMdhora. manamohanaC te jItye sahaje TaLejI, viSama kurtaka prakAra; dUra nikaTa hAthI haNejI, jema e baThara vicAra. manamohana0'' na samajAya tyAM madhyastha rahevuM. koine pUchavuM, AgaLa upara vicAravAnuM rAkhavuM ke potAnI yogyatAnI khAmI che te dUra thaye samajAze eTalo vizvAsa rAkhavo, paNa DhayaDI jevI potAnI kurtaka-zaktine vAparI, game tevA nirNaya upara AvI jai, dharmamArgathI nukasAna thAya che evA vicArane manamAM sthAna ApavuM ghaTatuM nathI. sAcuM sukha to tyAgamAMthI maLe che - te vairAgya vadhaze tema samajAze; paNa na samajAya tyAM sudhI potAnI adhamatA AMkha AgaLa rAkhI bhavabhIru, pApathI DaranAra, adhamAdhama banI, jJAnInI AjJA sarvoparI hita sAdhanAra che temAM mane vartavA de, tenuM sAruM ja phaLa Avaze, ema dRDhatA vadhAravI. (bo-3, pR.398, AMka 407) AjJA anaMta bhavomAM bhamatAM, A jIve eTaluM badhuM anAja khAdhuM che ke dareka bhavanA bhogavelA dANAmAMthI eka-eka dANo laie to moTo parvata jevaDo Dhagalo thAya. dareka bhavamAM je pANI pIdhuM che, temAMthI dareka bhavanuM eka-eka TIpuM bheguM karIe topaNa dariyo bharAya, eTalA badhA bhava sudhI jIve khA-khA ane pANI pI-pI karyuM che; topaNa hajI tene tRpti thai nathI to A manuSyabhavamAM game teTaluM khAya, pIe ke bhoga bhogave topaNa tenI tRSNA maTe tema nathI ema vicArI, saMtoSa sivAya have tRSNA TALavAno bIjo koi upAya nathI. Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 519 mATe have to khAvA-pIvA, bhoga bhogavavAthI vRtti pAchI vALI, je sukha anaMta bhava thayA chatAM jANyuM nathI, bhogavyuM nathI evuM AtmAnuM sukha prApta karavA jJAnInI AjJA ArAdhavI che, ATalo lakSa rahyA kare to jIvane vairAgyanI vRtti poSAya ane jJAnIpuruSanI AjJAnA ArAdhanamAM utsAha rahe tathA satsukhane yogya jIva thAya. (bo-3, pR.484, AMka 516) nahIM joitI phikara, kalpanAo UbhI karI, jIva anarthadaMDe daMDAya che; te dUra karI potAnuM oLakhANa thAya te arthe jJAnIpuruSanI AjJA zakti chupAvyA sivAya ArAdhavI ghaTe chejI. (bo-3, pR.791, AMka 1011) kahyuM che ke ''jevA bhAva tevA prabhu phaLe, bhabhbhA bhajana thakI bhaya TaLe.'' mATe jANe marI gayA hatA ema vicArI, badhA uparathI moha-mamatA aMtaramAMthI kApI nAkhI, ATaluM bAkI raheluM AyuSya maphatiyuM maLyuM che ema mAnI, dharma karavAnA bhAva aMtaramAM poSatA rahevA bhalAmaNa che. bIjuM badhuM karmAnusAra banI rahyuM che, temAM mamatA-moha karavA yogya nathI; paravastunI ciMtA karavA yogya nathI. te to bananAra haze tema banaze; paNa AtmAnuM hita thAya tevI satpuruSanI AjJAmAM citta vAraMvAra vALavAno abhyAsa kartavya chejI. (bo-3, pR.91, AMka 82) prazna : pratyakSa jJAnInI AjJA kone kahevI ? ane amAre viSe te zI rIte saMbhave ? uttara : jeNe AtmasvarUpa pragaTa karI anubhavyuM che, te pratyakSa jJAnI che. paramakRpALudeve pragaTa AtmasvarUpa anubhavyuM che, AtmasvarUpa thayA che, pote dehadhArI che ke kema te temane mAMDa-mAMDa vicAra kare tyAre yAda AvatuM; tevA pratyakSa jJAnInI AjJA pa.pU. prabhuzrIjIne prApta thai; temaNe potAne je AjJAthI lAbha thayo te A kALamAM anya yogya jIvone prApta thAya te arthe, temanI pAse AvyA temane te (pratyakSa puruSanI) AjJA jaNAvI ane pote na hoya tyAre yogya jIvone jaNAvavA aMta vakhate mane (pU. zrI brahmacArIjIne) AjJA karI. te pratyakSa jJAnInI AjJA tamane prApta thai che, to zraddhApUrvaka ArAdhavA, apramattapaNe ArAdhavA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.777, AMka 992) nIce jaNAvelA traNe prakAra jJAnInI AjJA ArAdhavA arthe che; ane traNethI kalyANa thAya chejI : (1) jJAnIpuruSanA svamukhe AjJA jIvane maLe. (2) pratyakSa jJAnIpuruSe jene AjJA karI hoya, tenI mAraphate jIvane AjJA prApta thAya. (3) pratyakSa jJAnIpuruSa mAraphate prApta thayelI AjJA koi jIva ArAdhato hoya, tenI pAsethI tenuM mAhAtmya samajI, te AjJA-ArAdhakanI peThe jIva, jJAnInI AjJA che ema jANI, hitakara mAnI ArAdhe. pahelA bhedanuM dRSTAMta : zrI gautamasvAmI bhagavAna mahAvIra pAsethI rUbarUmAM dharma pAmyA. bIjA bhedanuM dRSTAMta : bhagavAna mahAvIranA nirvANane divase zrI gautamasvAmIne bhagavAne kahyuM ke amuka brAhmaNane tame A prakAre dharma saMbhaLAvajo. Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 520 trIjA bhedanuM dRSTAMta : lacchI ane mallI nAmanA kSatriyonA (kaurava-pAMDavo jevA) yuddhamAM (mahAvIrasvAmInA samayamAM) ceDA mahArAjAnA pakSamAM eka vaNAganaTavara nAmano zrAvakarAjA bhaktivALo hato. tene ceDA mahArAjAno hukama thavAthI yuddhamAM UtaravAnuM hatuM. te be upavAsa karI eka divasa pAraNuM kare ane pharI be upavAsa kare, evI tapasyA karato hato. pAraNAne divase hukama maLyo eTale teNe vicAryuM ke pAraNuM karIne pApa karavA javA karatAM trIjo upavAsa Aje karuM. e vicAra teNe guru AgaLa jaNAvyo; gurue tene upavAsanI saMmati ApI ane jaNAvyuM ke yuddhamAM ema lAge ke have deha vizeSa Take tema nathI tyAre sArathine kahIne ratha ekAMtamAM haMkAvI, nIce UtarI jamIna upara svastha sUine, maMtranuM ArAdhana-bhakti karavI. te vAta teno sArathi paNa sAMbhaLato hato. teNe paNa vicAryuM ke rAjA kare ema mAre paNa Akhara vakhate karavuM. pachI yuddhamAM gayA. sAme laDavA AvelAe prathama ghA karavA kahyuM tyAre rAjAe nA pADI ke huM to mAtra bacAva karavAno chuM. tethI pelA mANase to zUravIrapaNuM batAvavA khAtara pAMca bANa rAjAne, pAMca sArathine ane pAMca-pAMca bANa ghoDAone mAryAM; paNa rAjA bacAva karI zakyo nahIM; ane maraNa pamADe tevAM te bANa jANI, teNe sArathine ratha eka bAju nadI tarapha lai javA kahyuM. teNe te prakAre karyuM. tyAM jaine UtarIne ghoDAnAM bANa kADhI nAkhyAM, to te prANarahita thayAM. tevI ja potAnI dazA thaze ema jANI, nadInI retImAM rAjA sUi gayo. sArathie paNa te kare tema karavA mAMDayuM. pachI te rAjAe hAtha joDI prArthanA zarU karI. te dAsane prArthanA AvaDatI nahotI, paNa evA bhAva karyA ke he bhagavAna ! huM kaMi jANato nathI, paNa A rAjA jJAnInuM kaheluM kare che ane tevuM ja mAre paNa karavuM che; paNa mane AvaDatuM nathI, paNa tene ho te mane ho. evI bhAvanA te karavA lAgyo. pachI rAjAe bANa potAnI chAtImAMthI kheMcI kADhayAM, tema te dAse paNa karyuM ane baMnenA deha chUTI gayA. rAjA devalokamAM gayo ane dAsanuM puNya teTaluM nahotuM tethI videhakSetramAM manuSya thayo. tyAM tene jJAnI maLyA ane mokSamArga ArAdhI, te mukta thayo. hajI te rAjA to devalokamAM che. Ama bhAvanA karavAthI jIvanuM kalyANa thAya che, paNa jJAnIe jANyo che te AtmA che, te arthe karavuM. (bo-3, pR.500, AMka 538) D satpuruSanI AjJA e ja kharo mArga che. nAgane pArzvanAtha bhagavAne smaraNamaMtra saMbhaLAvyo, tethI te dharaNendra thayo, nahIM to nAga to narake jAya. bhIle eka 'mAre kAgaDAnuM mAMsa nathI khAvuM' eTalI ja AjJA ArAdhI; jethI marIne te deva thayo; pachI zreNikarAjA thayo; anAthImuni maLyA tyAre samakita pAmyo ane mahAvIra bhagavAna maLyA tyAre kSAyika samakita thayuM ane tIrthaMkara gotra bAMdhyuM. (bo-1, pR.51, AMka 27) D karmane AdhIna dhananI kamANI vagere che, paNa dharmanI kamANI satpuruSArthane AdhIna che. mATe jene satpraddhA karavAno yoga maLyo che, teNe to paramakRpALu jJAnInI AjJAmAM ja lakSa rAkhI vartavAno nizcaya kartavya chejI. (bo-3, pR.656, AMka 778) I dehatyAga pahelAM dehabhAva tyAgavAno che. dehAdhyAsa chUTI gayA pachI sthULa deha game tyAre chUTe tenI phikara nathI. sarva dehathI rahita asaMga, zuddha caitanyasvarUpa, janmajarAmaraNarahita, zuddha upayogasvarUpa Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pa21) - te svarUpanI smRti, pratIti ane svarUpanuM pariNAma je puruSone varte che, te kRtArtha puruSone dhanyavAda che ! te ja paramagurunI AjJA che. te sahaja svarUpanuM ArAdhana thayuM, tene ja samAdhimaraNa kahevAya che; ane teNe ja sarunI AjJA ArAdhI; ane je sahaja svarUpathI vimukha che athavA jene bhAna nathI, teNe AjJA ArAdhI na kahevAya. Avo amUlya manuSyadeha, je deha vaDe eka sapuruSanI AjJA ArAdhavI, e ja kartavya che; te teNe na ArAdhI to te deha niSphaLa che. (bo-3, pR.48, AMka 33) 3 udAsInatA, vairAgya, bhakti, upazama - sahajasvabhAvarUpa karI devAnI paramakRpALudevanI AjJA che te lakSamAM rAkhI, je kAma karavAM paDe te karyA javAM. gabharAvuM nahIM. kama maMda thaye, satsaMga Adino joga AvI maLaze. hiMmata hAravA jevuM nathI. maraNaprasaMga AvI paDe topaNa gabharAvA jevuM nathI. satpaSanuM zaraNa jene che, teNe maraNathI paNa DaravA jevuM nathIjI. AtmA to kadI maryo paNa nathI ane kadI maravAno paNa nathI. (bo-3, pR.531, AMka 580). | pustaka, paramakRpALudevanI AjJA laI vAMcavA zarU karyuM hoya to baMdha na rAkhazo. vairAgya-upazamanI vRddhi kare tevuM hitakara che. AjJAno lakSa jIvane hitakArI che). (bI-3, pR.722, AMka 880) | A manuSyabhavamAM mukhya kArya to jJAnI puruSanI niraMtara AjJA uThAvavI, e ja che. kSamApanAnA pAThamAM roja bolIe chIe ke "tamArA kahelA rastAmAM ahorAtra huM rahuM, e ja mArI AkAMkSA ane vRtti thAo !'' rAtadivasa jJAnI puruSanI AjJAmAM ja jAya evI bhAvanA ke AkAMkSA rAkhavI, paNa tema na bane tyAM sudhI bIjA kAmamAMthI Asakti ochI karI, vairAgyapUrvaka navarAzanA vakhatamAM jJAnIpuruSanAM vacana, tenA samAgamanI smRti, smaraNa, bhakti, vAMcana, vicAra AdimAM kALa gALavAnuM cUkavuM nahIM. pharavA jaie topaNa banatA sudhI ekalA ja javuM ane mukhapATha karyuM hoya te bolatA javuM, ke kaMI gokhavAnuM hoya te gokhatA-gokhatA pharavuM, kaMI nahIM to smaraNa karyA karavuM; paNa sinemA, nATaka, pArTI ke kalaba vageremAM navarA mANasonI peThe khoTI na thavuM. te badhAM pApabaMdhanAM kAraNo che. jene jJAnI puruSanI AjJA nathI maLI, te zuM kare ? evAM karmabaMdhanAM kAraNomAM AnaMda mAnI, jIvana vyartha gumAve; paNa jene satsaMgayoga thayo che, AjJA maLI che, tenAM mahAbhAgya che ke, te navAnAM sAdhanamAM tallIna thai, tenI ja dhUnamAM bacato vakhata AtmahitArthe vApare. A zikhAmaNa vAraMvAra vAMcI, bane teTalo jIvanakrama AtmasudhAraNAmAM, nija doSo dekhI dUra karavAmAM tathA nirdoSa vAMcana, vicAra ke AnadamAM gALatAM zIkhavAno tRDha saMkalpa kartavya che. navuM varSa A rIte gALatA rahezo to te kalyANakartA nIvaDaze. (bo-3, pR.673, AMka 807) "AtmAnuzAsana'mAM zrI guNabhadramani jIvananI kSaNikatA batAvatAM jaNAve che ke tADa uparathI phaLa tUTe, pachI jamInane aDatAM jeTalI vAra lAge tevo A janma ane maraNa vacceno alpa kALa che, temAM to jIvo keTalAM verajhera vadhArI de che, paNa jANatA nathI ke keTalA kALa mATe A badho kleza uThAvavo? kAle UThIne to marI javuM che ema jJAnI puruSo vicAre che, mATe paramakRpALudeve kahyuM che ke ""koI paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI. avicAra ane ajJAna e sarva Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pa22) klezanuM, mohanuM, ane mAThI gatinuM kAraNa che. savicAra, ane AtmajJAna te AtmagatinuM kAraNa che. teno prathama sAkSAt upAya jJAnI puruSanI AjJAne vicAravI e ja jaNAya che.'' (460) ATaluM yAda rahe to game tevA vikaTa prasaMgomAM paNa, sadgurunI AjJAnuM baLa anubhavyA vinA jIva rahe nahIM. zraddhAnI jeTalI khAmI che teTalo ja jIva duHkhI che; nahIM to tenuM mULa svarUpa paramAnaMdarUpa che, te kema bhUle? (bI-3, pR.127, AMka 127). D varasAda Ave tyAre ghaNI vanaspatio UgI nIkaLe che, tema jJAnInI eka paNa AjJA ArAdhe to anaMta guNa pragaTe che. bahu mAhAmya che. e ArAdhI hota to pharI janma dhAraNa na thAta. (bo-1, pR.99) | alpa paNa jJAnInI AjJA mokSamArge caDhAve chejI. jJAnI ane jJAnInI AjJAe vartatA jIvo mokSamArgamAM gaNAya chejI, (bI-3, pR.150, AMka 150) 1 jJAnI puruSanI AjJAnuM mAhAtya jIvane lakSamAM AvavuM bahu durlabha chejI. te TakI rahevuM te vizeSa durlabha cheja. manuSyabhava che, ane pAMca indriyo hajI kaMI kAma ApI zake ema che tathA tadana parAdhInatA ke maraNaprasaMga jevo vizeSa vedanAno udaya nathI tyAM sudhI, jIva dhAre to sadgurunI AjJAmAM citta parovI evo lAbha uThAvI zake ke tene pharI manuSyabhava maLavo durlabha na thai paDe athavA mokSanuM sAdhana jyAM jAya, tyAM bane teTaluM karato rahe tevo abhyAsa parabhavamAM paNa sAthe leto jAya, tevI jogavAI A bhavanA puruSArthathI prApta thaI zake che. A vAta ApaNe sarvee bahu bahu vicArI, lakSamAM levA yogya chejI. divasa upara divasa vahyA jAya che ane mRtyu AvIne UbhuM raheze tyAre kaMI Atmahita nahIM karyuM hoya to zI vale thaze, teno vicAra agAuthI karyo hoya to puruSArtha vizeSa karavAnuM banI zake ema che. jyAM sudhI satsAdhana nahotuM maLyuM tyAM sudhI to kALa vyartha gayo, paNa have kSaNe-kSaNa smaraNa karavAmAM gALavI che, evo nizraya karavo ghaTe chejI. (bI-3, pR.182, AMka 185) T samiti ke rahasyavRSTivALo patra (patrAMka 767) samajAya, aMtarmukhaupayoga ke AtmapariNati upara lakSa rAkhavAnI kALajI raheze ane AjJAnuM mAhAbhya spaSTa samajAze. ApaNe sadgurukRpAe yathAzakti temanI AjJA samajIne upAsavI che, temAM thatA pramAdane TALavo che. temAM koinuM kAma nathI, potAne jAgRti joie. jenI jevI bhAvanA, tevI tenI siddhi vahelImoDI thAya che. "AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re." (bo-3, pR.540, AMka 591) T bharata cakravartIne cha khaMDanuM rAjya sAcavavAnuM hatuM, bahoLA kuTuMbanA mANasonuM mana paNa sAcavavAnuM hatuM, paraMtu sarvoparI kAma to bhagavAna RSabhadevanI AjJA uThAvavAnuM hatuM. temAM ja vRtti rAkhIne badhAM kAma karatA hatA, to bAhubaLIjI jevuM temane tapa paNa karavuM na paDyuM; paNa mAtra aMtaraMga sAdhanAthI arIsAbhuvanamAM kevaLajJAna prApta thayuM, e camatkArI che. (bo-3, pR.632, AMka 743) Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pa2 3 ''nathI AjJA gurudevanI, acaLa karI uramAMhIM; Apa taNo vizvAsa dRDha, ne paramAdara nAhIM.'' aMnatakALathI A jIva aneka nAnA-moTA bhavo karatAM, aneka prakAranAM akathya duHkho sahana karato Avyo che. tenuM kAraNa zodhatAM jJAnI puruSe mathALe jaNAvelI kaDImAM kahyuM che tema nirNaya che, ke sapuruSanI AjJA jIve hadayamAM acaLa karI nathI, sadguru pratye draDha vizvAsa Avyo nathI ke jagatanA sarva padArtha karatAM parama puruSa pratye vizeSa bhaktibhAva raheto nathI. jo sadgurunI AjJA dayamAM 2 thaI hota to jIva mokSe gayo hota; paNa janmavuM paDayuM che te ja jaNAve che ke jIve pUrve jJAnInI AjJA uThAvI nathI; paNa hajI manuSyabhavano yoga che tyAM sudhI te AjJA upAsI, AtmakalyANa sAdhI levAno avasara che. AkhA divasanI ApaNI pravRtti tapAsIe to jaNAze ke je arthe A manuSyabhava gALavo joie. te mATe bahu ja thoDo kALa gALIe chIe; eTale je je kaMI moTe bhAge karavuM paDe che, te ApaNane janmamaraNanA duHkhamAMthI mukta karAve evuM hotuM nathI. mAtra peTanI veTha ke lobha ane mohane vaza majurI karavI paDe che. atyAre bIjuM kaMI vizeSa na banI zake to draSTi to yathArtha rAkhavI. ghaTe che, saMsAranAM kAraNone baMdhanarUpa, ahitakArI ane vahelAmoDA tajavA yogya jANI. dareka kArya karatAM. tethI kAMi Atmahita thavAnuM nathI eTalo to lakSa jarUra rAkhavo ghaTe chejI. mAyika sukhathI Atmahita koI kALe thanAra nathI eTalo to draDha nizcaya rAkhI. tethI rAjI na thana Atmika sukhanI vAMchanA-bhAvanA vizepa vizepa rAkhI, mohamAM doDatA manane nirarthaka bhAvothI pAka vALI, jJAnI puruSanI AjJAmAM joDavA yogya che. jJAnI puruSanI AjJA upAsyA vinA, koi rIte, kyAreya mukti maLe tema nathI, eTalo draDha nizcaya dayamAM rAkhI, je je pravRtti karavI te udAsInatA-vairAgyasaha karavI ghaTe. game teTalo dhana AdinA lAbha thato hoya topaNa, mokSane arthe je bhava che te vecIne A kSaNika vastuo kharIduM chuM, e che . bhUlavA yogya nathI. koDI sATe ratana ApI de tema amUlya manuSyabhava najIvA padArtho levA to kavA jevI mUrkhAi huM karuM chuM. te bhUla jema bane tema, vahelAmAM vahelI take, yathAzakti TALavA dhAruM chuM, ema manamAM rahevuM ghaTe chejI. satpaSanAM vacano vAraMvAra vAMcI, vicArI vairAgya-upazama vadhato rahe, tema vartavA vinaMtI che jI. dararoja sAMje ekAMtamAM vicAravA yogya che ke zuM karavA A manuSyabhavamAM Avyo chuM? ane A divasa zAmAM gALyo ? have kAlano divasa jIvavA maLe to kevI rIte gALavo ? Ama jene vicAra karatA rahevAnI Teva hoya, te na-chUTake karavAnA kAmamAM pravarte; paNa tenA bhAva je karavA yogya kAma che, tenA pratye vizeSa vadhatA jAya ane dhanAdinA lobhamAM manuSyabhava badho vahI na javA de, paNa AjIvikA jeTalo dhanasaMcaya thaye, te jarUra Atmahita karavA tatpara thAya, tema ja dararoja jJAnI puruSanI AjJAne upAsato rahe. AMkho mIMcIne jagata dhananI pAchaLa paDyuM che, tema te vagara vicArye dhaMdhAmAM maMDayo na rahe, paraMtu dhaMdhAnI ane dharmanI kiMmata AMkavAmAM bhUla na kare ane zAzvata sukhane visArI, tAtkAlika kamANImAM mazagUla na thaI ya vicAra karatA rahevA ane sadacaraNa pALatA rahevA bhalAmaNa che. 'bo , pR. 2 :. A 6 . . . ! Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) che jemane kaMI tamArI pAsethI zIkhavuM hoya, tene paramakRpALudeva tarapha vRtti thAya tevI vAtacItano prasaMga raheto hoya to vairAgyapreraka pado, AlocanA vagere zIkhe to sAruM. vIsa doharA vagere bhale sAMbhaLa paNa te ja zIkhavA bhAva tene thAya to kahevuM ke e jene nityaniyama tarIke bolavAnA tema ja paramakRpALudevanI AjJAmAM vartavAnA bhAva hoya, tene mATe puchAvIne zIkhavA lAyaka che, mAtra zIkhI gayA karatAM paramakRpALudevanI AjJA AdhIna vRtti karavAthI vizeSa lAbhanuM kAraNa che. evI vAta karI zakAya tevAM na hoya, temane mATe bahu khoTI thavuM, hAla yogya nathIjI. ApaNe ApaNuM sAdhana prathama karI levuM che, e lakSa na cukAya ane bIjAM kAma AvI paDe te karI chUTavAM, e dhoraNe AtmavRtti jAgavA yogya chejI. (bI-3, pR.553, AMka 611) "eka hoya traNa kALamAM, paramArathano paMtha; prere te paramArthane, te vyavahAra samaMta.'' chUTe dehAdhyAsa to, nahi kartA tuM karma, nahi bhoktA tuM tehano, e ja dharmano marma.'' jo iccho paramArtha to, karo satya puruSArtha; bhavasthiti Adi nAma lai, chedo nahi AtmArtha.'' paramakRpALudeve kahevAmAM bAkI rAkhyuM nathI. ApaNuM kAma tenI AjJA uThAvavAnuM che. pa.pU. prabhuzrIjI kahetA ke ""tArI vAre vAra.'' teno vicAra karI, AjJAmAM ekatAra thavAno sapuruSArtha karyA karavo. sAco dharma vagara ciMtavya, saMkaTa samaye paNa samAdhi pamADe che'. dharma-ArAdhana vakhate paNa zAMti anubhavAya che ane AjJAnuM ArAdhana mokSa thatAM sudhI zAMtinuM kAraNa bane chejI. evI bIjI koI kamANI nathI. (bI-3, pR.506, AMka 547) | he jIva! A klezarUpa saMsAra thakI, virAma pAma, virAma pAma; kAMIka vicAra, pramAda choDI jAgRta thA ! jAgRta thA ! ! nahIM to ratna ciMtAmaNi jevo A manuSyadeha niSphaLa jaze. he jIva ! have tAre sapuruSanI AjJA nizraya upAsavA yogya che." (505) Ama paramakRpALudeve parama upakAra karI, jIvane jAgRta karavA pokAra karyo che. sapuruSoe paramArthe kahevAmAM kaMI bAkI rAkhI nathI; paNa jIve temanI AjJA uThAvavAmAM, te pramANe karavAmAM bAkI rAkhI che. satsaMga, sapuruSano bodha, tenAM vacana-AjJA upAsavAnI bhAvanA niraMtara kartavya cheja. (bo-3, pR.53, AMka 38) D paramakRpALudevanI anaMtakRpAthI je AjJA smaraNa-bhakti AdinI maLI che, tenuM bahumAnapaNuM rAkhI, bane teTaluM ArAdhana karyA rahevA, Apa sarvane vinaMtI che anaMtakALathI jIva puruSArtha karato Avyo che, paNa janmamaraNa chUTayAM nahIM, to evuM zuM rahI jAya che, teno vicAra mumukSuo kare che. A bhavamAM evI koI bhUla rahI na jAya ke jethI janmamaraNa pAchAM UbhAM rahe ane eno vicAra vAraMvAra karavA yogya che. Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (525) paramakRpALudevanI AjJA viSe jene draDha vizvAsa thayo che, tethI mokSa prApta thaI zake che ema je mumukSunI zraddhA draDha thaI che, tene AjJA sivAya bIjAM kAmamAM pravRtti karavI paDe, temAM kadI rasa Ave nahIM. AjJAnA ArAdhanathI jIvavuM saphaLa thaze, evuM bIjAM kAma karatAM paNa bhulAya nahIM to tene vairAgya bahu sulabha che ane avakAza maLe AjJA-ArAdhananuM kAma karyA ja kare. A vAta vAraMvAra vAMcI lakSamAM rAkhazo. (bo-3, pR.632, AMka 742) prArabdha-anusAra banavAnuM hoya te bane che. ApaNuM kAma jJAnI puruSanI AjJA uThAvavAnuM che. te yathAzakti banatuM hoya to AnaMda mAnavA yogya che. zithilapaNuM hoya ke doSita pravartana hoya to teno tyAga karI, sarva zaktithI jJAnIne zaraNe ATalo bhava gALavA yogya che. (bI-3, pR.643, AMka 761) paramapuruSoe kahevAmAM bAkI nathI rAkhI; paNa A jIvane, dhIraja ane zraddhApUrvaka, te mahApuruSonI AjJA uThAvavAnuM kAma che, te karavAmAM jeTalI tatparatA, ekAgratA, asaMgapaNuM jIva ArAdhaze, teTalo mokSa najIka Ave tema che). (bo-3, pR. 22, AMka 723) T cittanI ekAgratA rahI zake tevo avakAza hoya ane vAMcavA-sAMbhaLavAno yoga bane to tema karavuM, nahIM to smaraNamAM cittane parovavuM. jJAnInI AjJA jeTalI uThAvAze, eTaluM AyuSya lekhe AvyuM gaNAze. (bo-3, pR.625, AMka 730) | manuSyabhavamAM jJAnI puruSanI AjJA uThAvavAno lAga jevo maLyo che, tevo bIjA koI bhavamAM maLI zakavo durlabha che, ema jJAnI puruSo pokArI-pokArIne kahe che, paNa jIva te tarapha lakSa rAkhato nathI ane je karyA vinA cAlI zake, tevAM kAmone AgaLa karIne temAM khoTI thaI rahyo che. A bhavamAM ja banI zake tevuM kAma dhakela-dhakela karavA yogya nathI, paNa "dharmanA kAmamAM DhIla na karavI" evI kahevata che te saMbhArI, te pramANe vartana karI levuM ghaTe chejI. (bo-3, pR.587, AMka 664) | tamane vAMcatA nathI AvaDatuM, e eka khAmI che. vAMcatA zIkhavanAra koI bAI, bhAI maLe to tenI pAsethI vAMcatA zIkhavAnI bhAvanA hoya to zIkhavA yogya che; paraMtu koI stuti, pratikramaNa vagere gokhavAnuM kahe te karatAM, je AjJA maLI che teTalA pATha mukhapATha karI, maMtranuM smaraNa-jApa vizeSa-vizeSa thAya tema kartavya chejI. jene matano Agraha hoya tevAnA kasaMgathI jIvane khoTA Agraho pakaDAI jAya che ane tethI jIva kalyANa mAnavA lAge che. mATe bAionA saMga karatAM paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa mALA pheravavI, e vadhAre hitakArI chejI. paramakRpALudevanAM pada zIkhavAM. (bI-3, pR.755, AMka 947) I eka paramakRpALudevane zaraNe vAMcana, vicAra, bhakti Adi je puruSArtha thAya, te karavAmAM tyAM paNa pramAda kartavya nathIjI. pramAde jIvanuM bhUMDuM karyuM che. je karavA yogya che, te to jJAnI puruSanI AjJA uThAvavI e ja che. te game tyAM rahevAnuM thAya paNa bhulAya nahIM, eTalo lakSa rahe to hitanuM kAraNa chejI. (bI-3, pR.602, AMka 691) | moha bahu tophAnI che. tene maMda karavo. kaMIka kaSAyanI upazAMtatA kare, mokSa sivAya bIjI koI icchA na rAkhe, saMsAra upara vairAgya Ave, to ruci thAya; ane ruci thAya tyAre vIrya paNa sphare. ruci jAgavI Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (526) bahu kaThaNa che. mahApuNya hoya tyAre jAge che. jeTalI ruci jAge, teTalI AjJA ArAdhAya. ane jeTalI AjJA ArAdhAya, teTalo lAbha thAya. (bo-1, pR.49, AMka 24). D game tevAM zArIrika kaSTo veThIne paNa, jenI upAsanA karavA yogya che, jene mATe jhUravA yogya che, maraNiyA thavA yogya che ane jenI prAptithI anaMtakALanAM duHkhanI nivRtti thai paramapadanI prApti hoya che, parama zAMti anubhavAya che, niraMtara anaMta sukha anaMtakALa sudhI jethI maLe che, evA apUrva padArthanI prAptinuM sAdhana AtmajJAnI puruSanI AjJA A bhavamAM prApta thai che, to te ananya bhAve upAsavA yogya che, atyaMta-atyaMta temAM jAgRti rAkhavA yogya che, ema vicArI eka kSaNa paNa smaraNamaMtranuM vismaraNa na thAya tathA A ja yogathI jIvane aprApya vastunI prApti thavA yogya che evI zraddhA dRDha karI, ahoniza yathAzakti paramapreme paramakRpALudevane zaraNe tenI AjJAnuM ArAdhana, temAM tanmayatA-ekatAna thavAya, tema karatA rahevA bhalAmaNa chejI. (bI-3, pR.454, AMka 473) T koI amaladAre kaMi gAmanI mAhitI ke bIjI bAbatanA khulAsA magAvyA hoya ke gAmanI rakSA karavA vagerenuM kAma soMpyuM hoya to temAM rakhe bhUla na thAya, daMDapAtra na thavAya e bIke, bahu vicArIne jAgRtipUrvaka te kAma karIe chIe; to janmamaraNanA pherA TALavA paramakRpALudevanI anaMta karaNAthI ApaNane je satsAdhananI AjJA thaI che, te jo bhAvapUrvaka ArAdhIe to jarUra AtmA vartamAnamAM zAMta thAya ane bhaviSyamAM paNa sukhI thAya. te kAma sarvoparI samajI, laukikabhAva tajI, vAraMvAra maraNanI smRti karatA rahI, A bhava-parabhavamAM hitanuM kAraNa samajI, AtmakartavyarUpa bhakti, sadvAMcanasatsaMga karatA rahevA sarvane bhalAmaNa che). (bo-3, pR.527, AMka pa76) bhAi .. nA kAgaLamAM be tattvajJAna vAMcavA, manana karavA maMgAve che. tene lakhI jaNAvazo ke vAMcavA joIe to tamArI pAsethI laI jAya ane vAMcI rahe tyAre pAchuM ApI de. kaMI kalyANa karavAnI tenI jijJAsA hoya to AzramamAM jaI paramakRpALudevanI AjJA pramANe temAMthI te batAve te bhakti karavA yogya che, to tyAM jaI AjJA levAthI lAbha thaze, ema jaNAvazojI. (bI-3, pR.780, AMka 994) T kalyANa puruSanI AjJAmAM raheluM che, bhAvapUrvaka te AjJA uThAvanAra avazya mokSagAmI thAya che. tamane tevA bhAva hovAthI je AjJAnI UNapa che, te sadgurukRpAe pUrNa thAya, te arthe A patra lakhyo chejI. 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI dhAmaNa padhAryA tyAre tamane temanAM darzana thayelAM, ema tamArA bhAI jaNAve che. te AtmajJAnI mahAtmAe potAnA aMtakALa prasaMge jaNAveluM ke koI mumukSu, taravAno kAmI, mokSanuM sAdhana pUche to tattvajJAnamAMthI traNa pATha mukhapATha karI, roja tenuM vicArapUrvaka ArAdhana karavAnuM jaNAvavuM, ema kaheluM. te jJAnI puruSanI AjJAthI have huM "he prabhu! he prabhu ! zuM kahuM , dInAnAtha dayALa'' "yama niyama saMjama Apa kiyo'' ane "he bhagavAna ! huM bahu bhUlI gayo' - A traNa pATha nityaniyama tarIke jIvatA sudhI karIza, ema paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa namaskAra karI, AjJA mAgI, te svIkArI, nitya, game tyAM, game tevI avasthAmAM paNa, eka vakhata to jarUra bhaNavA vinaMtI chejI. Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (527) tenI sAthe sAta vyasananA tema ja sAta abhakSyanA tyAganI vAta karavA paNa jaNAveluM che; temAMthI jeTalAno jiMdagI sudhI tyAga acUka paLe tema hoya, teTalAno tyAga karavAno niyama, citrapaTa AgaLa namaskAra karI, laI levA bhalAmaNa chejI. sAta abhaya cIjomAMthI koI vakhate davAne kAraNe koI vastu vAparavAnI jarUra lAgatI hoya to teno vicAra karI, davA sivAya svAda Adi kAraNe na vAparavAnI Teka rAkhavI hoya to te prakAre bhAvanA karI, namaskAra karI, citrapaTa samakSa niyama laI levA vinaMtI cheja. keTalAno, kevI rIte tyAga karyo che, te patra lakho tyAre jaNAvazojI. A uparAMta AtmasiddhizAstra Adi mukhapATha karyuM hoya to te paNa bhaktinA vakhate bolavAnuM rAkhazojI. tamAre mATe mokalAvela tattvajJAna kALajIthI sAcavI, temAM kahelAM vacanone dayamAM utAravA puruSArtha karatA rahezo to kalyANanuM kAraNa chejI. paramakRpALu zrImad rAjacaMdra prabhunuM jIvanacaritra jIvanakaLA" vAMcavA bhalAmaNa che). te mahApuruSa mArA AtmAno uddhAra karanAra che ema mAnI, tenI bhaktithI bhavasAgara tarI javAya tema chejI. vizeSamAM jaNAvavAnuM ke tattvajJAna vagere vAMcatAM kaMI zaMkA thAya to pote teno nirNaya karI levA karatAM madhyastha rahIne, koI vizeSa jANanAra maLe tyAre pUchI niHzaMka thavAno nirNaya karavo, paNa utAvaLa karI A to barAbara nathI; Ama kema lakhyuM haze" evA kuvikalpamAM nahIM paDatAM, "mArI mati alpa che, hajI mane samajI zakavA jeTalI mAhitI maLI nathI, tevo satsaMga thayo nathI te mAro doSa mane yathArtha samajavA deto nathI; paNa mahApuruSanAM vacana haMmezAM satya ja hoya, kalyANakArI hoya te mATe jarUra mAnavA ja che' ema vicAravuMjI. (bI-3, pR.268, AMka 262). bhAi . nuM kArDa maLyuM. lakhavAnuM ke mAyA vaDe mahAvrata lIdhelAM paNa niSphaLa thAya che ema bhagavAne kahyuM che. jIva jANe ke maMtrathI mAruM kalyANa thaze, paNa ema to navakAra maMtranuM smaraNa keTalAye mANaso karyA kare che; paNa AjJAthI kalyANa che, te jIva bhUlI jAya che. bhAI ....ne patramAM sAta vyasana ane sAta abhakSyanA niyamanI AjJA ApI che. traNa pATha mukhapATha thaI gayA pachI tenI AjJA tamArI samakSa levA jaNAvyuM hatuM. te evA hetuthI ke sAta abhakSya vagerenI temane samaja paDe ane kAgaLa vAMcI, paramakRpALudevanI sAkSIe teTalA niyama levA jaNAvyuM hatuM, paNa te to patramAM lakhe che ke bhAI ... nI hAjarImAM "sahajAtmarUpa paramaguru"nuM smaraNa mArA AtmAmAM dhAraNa karyuM che. Ama, kaMI lakhyuM hoya ane kaMI kare tethI dharma thato nathI; ane Ama karavuM e dharmacorI kahevAya, evI temane samaja pADazojI. evI dharmacorImAM sAkSI rahenAra paNa, te pApanA bhAgIdAra thAya chejI. mATe temane jaNAvazo ke ahIM AvyuM temanI yogyatA haze to smaraNa maLaze. Ama lebhAgu banavAthI, "dharma karavA jatAM dhADa paDe' e kahevata pramANe pAchA paDavAnuM bane chejI. "utAvaLa teTalI kacAza ane kacAza teTalI khaTAza.'' A vAraMvAra vicAravA yogya chejI, bhaviSyano lAbha maLavAno paNa aTakI jAya chejI. (bo-3, pR.781, AMka 995). Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pa28) D jIva jJAnInI AjJAnuM ArAdhana karavA mAMDe to pachI pApanI pravRtti saheje ochI thAya ane samaye-samaye jo upayoga AjJAmAM pravartAve to pachI pApa to thAya ja kyAMthI ? kAraNa ke je kAma karavA mAMDe te pahelAM ja vicAra Ave ke emAM AjJA paLAya che ke kema ? jo nathI paLAtI, to te kAma thAya nahIM. (bo-1, pR.33, AMka 1). T sapuruSanI AjJAe bhaktibhAva karatAM koTI karmano kSaya thAya che. A kALamAM puruSa paramakRpALudevanuM zaraNa ane tenI AjJAmAM citta rAkhaze, tenuM jarUra kalyANa thaze. sAMsArika kAmanAo tajI AtmArthe bhakti kartavya che, e lakSa cUkavA yogya nathIjI. pUrve bAMdhyAM che te karma (pApapuNya) yathA-avasare udaya AvI javAno krama le che, paNa te vakhate jIva jJAnInI AjJAnuM avalaMbana rAkhe to dhIrajathI vedI levAya ane te cUke to karma baMdhAya che. te na baMdhAya tevA puruSArthamAM vartavuM ghaTe chejI. garaja hoya teTalI sapuruSanI AjJAnI smRti rahe chejI. (bI-3, pR.597, AMka 680) bIjI paMcAtamAMthI vRtti pAchI vALI, have to jJAnanI AjJAmAM ja rahevAya to A jIvanuM kalyANa thAya tema lAge che jI. anAdino parabhAvano adhyAsa tajI, sadgurunA asaMgabhAvano lakSa niraMtara maravA yogya chejI. temane pagale-pagale cAlyA vinA chUTako nathI. svaccheda ane pratibaMdha TALyA vinA tema banavuM muzkela che, mATe te TALavAno puruSArtha maraNiyA thaIne kartavya chejI. (bI-3, pR.773, AMka 987) jo iccho paramArtha to, karo satya puruSArtha." satsAdhana jene prApta thayuM che tenAM mahAbhAgya, A kALamAM samajavA yogya che. jyAM sudhI tenI uMmara nahotI ke samaja nahotI, tyAM sudhI to zuM karavuM te khabara nahotI, tethI kaMI banyuM nahIM, paNa jyArathI samajaNa AvI, gharanAM, dukAnanAM, kuTuMbanAM kAmanI kALajI rAkhatA thayA, tyArathI AtmAnI kALajI paNa kartavya che. dhananI saMbhALa dehane arthe che, paNa deha ja nAzavaMta che; to je vaDe parabhava paNa sudhare evI jJAnInI AjJA AtmahitakArI che ema gaNI, dhana karatAM vizeSa tene mATe vicAraNA rahyA kare, tevo kaMI puruSArtha kartavya che. kevI rIte te puruSArtha karavo? tenuM draSTAMta pote paramakRpALudeva ja che. (bo-3, pR.350, AMka 352) D jJAnInI AjJA, maMtranuM smaraNa, bhakti, vAMcana, vicAramAM mana rAkhI AnaMdamAM rahevuM. koI ApaNuM che nahIM. ekalA AvyA chIe ane ekalA javAnuM che. AjJA ArAdhI haze teTaluM AtmAnuM hita thaze. (bI-3, pR.700, AMka 840) ATaluM to dareke dayamAM nakkI dhAraNa karI rAkhavuM ghaTe che ke game tyAre paNa, jJAnInI AjJAmAM ja ekatAna thayA vinA paramArthamArganI prApti bahu ja asulabha che ema paramakRpALudeve jaNAvyuM che, te pratye have mAre vizeSa-vizeSa lakSa rAkhavo che. Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pa29) jatA divasomAMthI amuka kALa jarUra bacAvI, A AtmAne paramapuruSanAM parama upakArI Atmahitapreraka vacanomAM tallInatA thAya, thoDI vAra jagatanuM vismaraNa thAya ane te niHspRhI puruSe karelI AjJAmAM lIna thavAya, tevo abhyAsa pADavAnI AvazyakatA (jarUra) ejI. paramArthanuM palluM name ane jagatanA bhAvo jIve bahu bhava sudhI sevyA che, te pratye vairAgyavRtti udbhave, TakI rahe tevo satsaMga, savicAra, sallAstrano paricaya karatA rahI, anaMtakALathI rajhaLatA AtmAnI dayA AtmArthI jIve jarUra khAvA yogya chejI. pUrve jJAnInI vANI A jIve nizcayapaNe kadI sAMbhaLI nathI. nizraya te to AtmA che. temAM bheda nathI. te na thayuM hoya tyAM sudhI bhAvanA rAkhavI. sadgurunI AjJAe vartatAM pApathI viramavuM thAya che. bhAvanA kAma kADhI nAkhe che. sUrya che ane vAdaLAM che. vAdaLAM vIkharAI jaze. vAdaLa te sUrya nathI, ane sUrya te vAdaLa nathI. vAdaLane lIdhe sUrya barAbara na dekhAya paNa vAdaLa vIkharAI gaye, sUrya che tevo ja dekhAya che. AtmA ane AvaraNanuM, A draSTAMta vicArI zuddha AtmAnI bhakti, sadgurunI bhakti dvArA paramAtmapada pragaTavAnuM bane che, te lakSamAM levA vinaMtI chejI. (bo-3, pR.694, AMka 835) anaMta kALathI AthaDyo, vinA bhAna bhagavAna; sevyA nahi guru saMtane, mUkyuM nahi abhimAna. saMta caraNa Azraya vinA, sAdhana karyA aneka; pAra na tethI pAmiyo, Ugyo na aMza viveka.' jo sadgurunI AjJA A jIve koi bhavamAM uThAvI hota to A janma na hota; mokSe gayo hota. A vAta bahu UMDA UtarIne, vAraMvAra vicAravA jevI che ane bIjAM badhAM sAdhano karatAM jJAnIpuruSanI AjJAnuM ArAdhana e ja mokSano upAya che, ema AEyamAM vRDha karI levA yogya chejI. parama kRpA karIne paramakRpALudeve jaNAvyuM che : "bIjuM kAMI zodha mA. mAtra eka sapuruSane zodhIne tenA caraNakamaLamAM sarvabhAva arpaNa karI daI vatye jA. pachI jo mokSa na maLe to mArI pAsethI leje.' (76) kevI suMdara rahasyapUrNa vAta che ! (bI-3, pR.562, AMka 628). sadgata ....nA dehatyAganA samAcAra jANyA. aMte sArI lezyA AvI, te zubhagatinuM cita chejI. pahelAM karI mUkeluM Akhare kAma Ave che. temaNe avakAza laI jJAnInI AjJA ArAdhavA je puruSArtha karI mUkelo, te chevaTanA bhAgamAM kaThina karmonI vacamAM paNa Akhare upara Avyo. tema ApaNe paNa jyAM sudhI bhAna che tyAM sudhI, jJAnInI AjJAnuM ArAdhana karavA puruSArtha karatA rahIzuM to Akhare te hAjara thaI jIvane samAdhinuM kAraNa banaze. AkhI jiMdagI sudhI viSaya bhogavyA haze ke dhana ekaThuM karyuM haze, kleza karyA haze ke vAha-vAha bolAvI haze, temAMnuM kazuM kAma AvavAnuM nathI, mATe jJAnIe saMmata karyuM che te dayamAM kotarI rAkhI, te ja karavuM che evo draDha nizcaya, dareka mumukSue kartavya chejI ane te nizrayane jeTalI zakti hoya te pramANe ArAdhavA puruSArtha kartavya chejI. Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pa30) je je mahApuruSo mokSe gayA che, temaNe jJAnInI AjJA pUrNapaNe ArAdhI che. ApaNe paNa e ja kartavya chejI. (bo-7, .595, AMka 676) D ghara baLatuM hoya temAMthI jeTaluM kADhI laie teTaluM bace, tema kSaNe-kSaNe AyuSya vahyuM jAya che temAMthI jeTaluM bhakti, bhajana, smaraNa, vAMcana, vicAramAM sadgaAjJAe jaze teTaluM ja jIvana bacyuM gaNavuMjI, bIjuM badhuM baLI rahyuM che. (bo-3, pR. 178, AMka 181) 0 jeNe baLatAmAMthI bacAvI levAya teTaluM bacAvI levuM, evA vicArathI brahmacarya Adino niyama grahaNa karyo hoya, teNe to jANe thoDI mudata mATe sAdhupaNuM svIkAryuM che evo bhAva rAkhI, paramArthanI jijJAsA vadhArI, jJAnI puruSanI AjJAne prANa karatAM paNa vizeSa hitakArI gaNI vartavuM ghaTe chejI. jevuM saMsAranuM vikarALa svarUpa najare pragaTa jaNAya che, tethI vizeSa mohanuM svarUpa che ema vicArI, mohasiMhanA paMjAmAM phasAI na javAya, eTalI jAgRti rAkhavAnI jarUra che. (bo-3, pR.511, AMka 552) D anaMtakALa jIve ajJAnamAM gALyo che. tenuM kAraNa paramakRpALudeva lakhe che : ""jIvanA anadhikArIpaNAne lIdhe tathA satpaSanA yoga vinA samajAtuM nathI.'' (505) te uparathI ema samajAya che ke be hAtha vinA tAlI na paDe. koI vakhata jIve yogya thavA puruSArtha paNa karyo haze, mArgAnusArI jevI karaNI karI Akho bhava dharma-ArAdhanAmAM paNa gALyo haze; paNa tevA yoga vinA tevA bhavamAM kaMI banI na zakyuM. koI vakhate sapuruSano yoga thayA chatAM jIve puruSArtha na karyo, gaLiyA baLadanI jema mokSamArgamAM na pravaryo ane yoga maLelo niSphaLa gayo. Ama khAMDuM-bAMDuM karavAthI kaMI dI na vaLyo. have joga jene sAco maLyo che, teNe to te saphaLa karavA satpaSanI AjJA ArAdhavAmAM prANa pAtharavA ghaTe che. AjJAthI adhika koI kArya pratye prIti karavI ghaTatI nathI. (bI-3, pR. 24, AMka 728) || ApaNuM dhAryuM kAMI banatuM nathI, to nakAmA saMkalpa-vikalpomAM khoTI thaI, karavA yogya evo AtmavicArarUpa dharma ArAdhavAmAM DhIla zA mATe karavI ? jene sadgurunI AjJA maLI che, te mahAbhAgyazALI jIve to have pramAda tajI, prANanI peThe te AjJA pratye atyaMta Adara rAkhI, prANAte paNa te cukAya nahIM tevo abhyAsa karI devA yogya che.jI. ghaNA bhavamAM sajjanono samAgama jIvane thayo haze, paNa potAnI bedarakArI ane mohamAM jIve sAcI vastune rdayamAM sthAna ApyuM nathI. te bhUla A bhavamAM kADhI nAkhavA yogya chejI. (bo-3, pR.431, AMka 444) D "AjJA' e kalyANakArI, bhavabhramaNahArI zabda che. tenuM ullaMghana te jIvane mahAduHkhakArI che; paNa meM je kaMI patramAM lakhyuM hatuM, te upadezarUpe ke sUcanArUpe hatuM, tene tevA rUpe samajavAthI jIvane klezanuM kAraNa na thAya. huM koIne "AjJA' karato nathI. jJAnInI "AjJA' kahI batAvuM kharo; ane je tenI AjJA' uThAve, tenuM kalyANa thAya. Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 531 satpuruSanAM vacanomAM be prakAra hoya che. eka upadezarUpa ane bIjo AjJArUpa. temAM upadezarUpa paNa kalyANakArI che, paNa temAMthI yathAzakti grahaNa karI, bIjAnI, na bane tyAM sudhI bhAvanA rAkhavAnI che. bIjo prakAra 'AjJA'rUpa che; te to maraNatulya saMkaTamAM paNa anullaMghanIya che. 'Ja, dhammAM tavo' evuM AcArAMgajInuM pharamAna che. mATe je 'satpuruSanI AjJA' ApaNane prApta thai che, te to maraNaprasaMge paNa cUkavA yogya nathI ane bAkI te AjJAne poSanAra hitakArI upadezavacano je je maLyAM hoya ke bhaviSyamAM maLe, te sarvane potAnI zakti vicArI, amalamAM mUkavA yogya chejI. A khulAso, je kahyo che te, mAtra tamArA mananA samAdhAna arthe nathI paraMtu zAstrapraNAlI A ja prakAranI che; je tamane jANavAmAM vakhate na hoya to je je patramAM lakhAya te AjJArUpa mAnI, na bane teno kleza karo tema na thAya ane ArtadhyAnamAM vRtti na jAya, eTalA mATe lakhyuM che; paNa puruSArtha maMda karavA ke svacchaMdanuM, viSayanuM ke pramAdanuM poSaNa thAya, te arthe paNa lakhyuM nathI. A badhA doSo to TALavAnA ja che ane TALavA mATe ja jJAnIoe upadeza dIdhelo che. mATe banatA prayatne sadAcAra tarapha, ahiMsA, brahmacarya Adi uttama guNo tarapha kheMca rAkhI, yathAzakti pravartavA bhalAmaNa chejI. smaraNa, bhakti Adi jJAnIe jaNAvyuM che, te ApaNuM kharuM jIvana che, bAkI to dhamaNanI peThe zvAsozvAsa levAya che, te to paudgalika jIvana che. mATe Atma-saMbhALa rAkhavA vAraMvAra bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.433, AMka 452) pramAda jevo koi bhUMDo zatru nathI; tenI sAme thavA, UMDA UtarI vicArI kaMika satpuruSanI AjJA vizeSa baLathI ArAdhavAmAM madadarUpa thAya te hetuthI nIcenI zikhAmaNano utAro lakhI mokalyo che : 'A jIvane taraNaupAya, mokSamArga, parabrahmadhAmanI prApti, acyutadhAmamAM pravezanI kUMcI svarUpane oLakhI paramAtmAnA svarUpamAM vilInatA vinA, anya koi paNa nathI. dharmakarma-vimukha jIva adhogatine ja pAme che. tenAM jJAna, japa, tapa, dhyAna, dAna kaMi paNa kAma AvatAM nathI. jagatamAM rahelo jIva game tevA jJAnane pAmyo hoya, tathApi jyAM sudhI A anitya dehane annanI jarUra che, tyAM sudhI mahAtmAoe TharAvelA dharmakarmanA niyamono kadI paNa tyAga karavo nahi. dharma ja parama baLa che. dharmanuM khaMtathI sevana karavuM. dharmanuM eka paNa karma cUkavAthI, dhIme-dhIme aneka karma cUkIne, jIva kevaLa bhraSTatAne pAme che.'' ATalI zikhAmaNa, ghaNI UMcI bhUmikA sudhI upayogI thai paDe tevI che; ane atyAre paNa ApaNA mATe khAsa vicArI, temAMthI bane teTalo lAbha lai, jIvana sudhArI saphaLa karavA yogya chejI. (bo-3, pR.168, AMka 172) ] pU. . sAthe ahIM AzramamAM AvavAnuM banaze to, jeNe AtmA pragaTa karI A jagatanA jIvo pratye atyaMta karuNA AvatAM, temanA uddhAra arthe jIvana pUrNa thavAnA avasare kaMi AjJA karI che, temAMthI Apane yogya, rUbarUmAM jaNAvAze. hAla to ''he prabhu ! he prabhu ! zuM kahuM, dInAnAtha dayALa'' e lITIthI zarU thatA vIsa doharA prArthanAnA che te mukhapATha karI, roja bolavAno nityaniyama rAkhavA bhalAmaNa che. temAM dareka zabda maMtratulya che Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (532) (532 ema gaNI, ahIM AvatAM pahelAM bane teTalA zIkhI levA bhalAmaNa chejI. je vAta ahIM AvyuM kahevI che, temAMnI e paNa chejI. jeTalo goLa nAkhe tenA pramANamAM gaLyuM thAya che, tema jeTalo dayano bhAva A doharAmAM reDAze teTalo AtmA UMco Ave tevo emAM camatkAra che; te jema jema vizeSa tenuM ArAdhana thaze, tema tema samajAzejI. hAla to mukhapATha karI, roja pheravatA rahevAno niyama rAkhazojI. A alpa paNa jJAnInI AjJA che. te uThAvatA rahI AnaMdamAM rahetAM zIkho, e bhalAmaNa saha patra pUrNa karuM chuMjI. (bI-3, pR.326, AMka 319) pU. .... ne paramakRpALudevanI samakSa temanI AjJAnI samaja ApI sAta vyasana, nityaniyama, smaraNa paNa bhAvanA hoya to jaNAvavA harakata nathI; paNa jene hAla smaraNa vinA nityaniyama vagereno niyama levo hoya te tema le. koine te bAbatamAM gupta rIte paNa Agraha ke bhAre zabdomAM dabAvIne kahevuM ghaTatuM nathI; tenI jeTalI jijJAsA hoya te pramANe, alpa paNa sAcA puruSanI AjJA jIva uThAvaze to bhaviSyamAM vizeSane mATe yogya thazejI. (bo-3, pR.para3, AMka pa69) anAryadeza pharaja na paDe tyAM sudhI AryabhUmino kAMTho tajavA yogya nathI. anAryabhUmimAM satsaMgano dukALa che. patravyavahAra Adi baMdha thaI javAnA prasaMgono saMbhava che. evA vakhatamAM jANIjoine kedamAM janAra jevI dazA, hAthe karI zA mATe vahorI levI ? lobhane maMda karI, AryakSetramAM vizeSa vasavuM thAya te hitakArI jANI, sAmAnya salAha tame mAgI, tethI jaNAvI che. pachI jema prArabdha haze tema banaze. koI paNa kAma karatAM prathama, Atmahita keTaluM sadhAya tema che te paNa vicAra kartavya che; pachI paisA, AbarU vagere. (bI-3, pR.370, AMka 374) D Apano patra maLyo. samAcAra jANyA. "nahi banavAnuM nahi bane, banavuM vyartha na thAya; kAM e auSadha na pIjIe, jethI ciMtA jAya ?' e vacana anusAra je thAya te joyA karavAnuM che; paraMtu jIvano svabhAva evo thaI gayo che ke je bane che temAM mAthuM mAryA vagara raheto nathI; ane mAthuM mAre to ziMgaDA bharAya che. te kADhatAM sAta-pAMca thAya che; evAM jJAnI puruSanAM anubhavelAM vacano yAda karI, te saMbaMdhI vicAra karavA mAMDI vALavAnI vRtti rahe chejI. tame kaMI zikhAmaNanI mAgaNI karI, tethI be bola lakhavAnuM thAya che. bAkI to badhI pravRttimAM rasa lAgato nathIjI. pANImAM pese teNe taratAM zIkhavuM, e jema Avazyaka gaNAya tema anAryakSetramAM vasavA jevuM jenuM prArabdha hoya, tene zuM jarUranuM che e vicAra udbhavAvI, ati saMkSepamAM nIce be bola lakhuM chuMjI. prathama to - "dharma arthe bahAM prANanejI, - chAMDe, paNa nahi dharma, prANa arthe saMkaTapaDejha, juo e dRSTino marma.' dharma = jJAnI puruSanI AjJA. ghampo Apa tavo - e ja mAruM jIvana che, te tUTe tevI pravRtti mAre nathI karavI. sAta vyasana, sAta abhakSyano tyAga, nityaniyama, bhakti, maMtranI mALA Adi, Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (533) mukhapATha kareluM bhUlI na javAya te arthe pheravatA rahevuM. vicArapUrvaka vartana vagere lakSapUrvaka pALatA rahevuM. tene vigna kare tevI sobata, vAMcana ke vAtacItano ocho paricaya rAkhavo. vAMcana, manana, navuM zIkhavAnuM vagere vizeSa na bane to hAla je thAya che temAMthI pAchA haThavAnuM to na ja banavuM joie, eTalo khyAla rAkhyA karavo. roja sAMje sUtA pahelAM tapAsI javuM ke Aje koI evuM kArya mana-vacana-kAyA vaDe banyuM che ke je mAre gurujano AgaLa saMtADavuM paDe, ke te jANI temane kheda thAya? nyAyanIti e dharmano pAyo che. mATe nItinA niyamonuM paNa ullaMghana na thAya tevuM vartana, tyAM khAsa karIne rAkhavAnI jarUra che; kAraNa ke tyAM niraMkuza jIvana hovAthI koI TokanAra hoya nahIM, koinI zarama naDe nahIM ane mana to nIce raste DhaLI paDe tevI uMmara che; mATe zatruonI vacamAM rahIne surakSita rahevA jevI jAgRti joIe, tevI jAgRti dharmane mATe rAkhavAnI jarUra che. mana game tevI vastuonI icchA kare paNa paheluM pUchavuM ke tyAM nAra kuTuMbamAM houM to huM kaI-kaI vastuone jarUranI gaNuM? ane ahIM saMjoga bIjA chatAM khAsa jarUranI je jaNAya, te ja mAre vAparavI che. nahIM to bane tyAM sudhI mananI icchAone rokavI che. icchAo rokAze teTaluM kharekharuM tapa thaze. A vAtano vAraMvAra vicAra karI, te pramANe vartazo to tame bIjAne zikhAmaNa Apo tevuM tamAruM jIvana ghaDAze. lIdhelA niyama kadI paNa toDuM nahIM, evuM roja sUtI vakhate saMbhAratA rahevA vinaMtI che.jI. (bI-3, pR.376, AMka 382). | | paradezamAM rahevuM thAya tyAM sudhI eka paNa divasa nityaniyama na cukAya, e lakSa rAkhavo. divase na bane to rAtre, rAtre na bane to divase; paNa eka vakhata to traNa pATha ane maMtranI mALA jarUra kartavya che. vadhAre vakhata hoya to tattvajJAna, mokSamALA ke samAdhisopAna jevAM dhArmika pustakonA vAMcanamAM vakhata gALavo. 5.u.pa.pU. prabhuzrIjInAM darzana, samAgama ke bodha yAda hoya, te yAda karavo. bane to lakhI rAkhavo, ane tene anusarIne vartavAnI bhAvanA kartavya chejI. anAdizamAM pustaka vagere na maLe, to je mukhapATha karyuM hoya te vAraMvAra bolavuM, vicAravuM. smaraNamaMtranuM raTaNa kAma karatAM paNa karyA karavuM. sadAcAra e dharmano pAyo che. mATe jene potAnA AtmAnuM hita karavuM hoya, teNe anyAya ane pApane mArge to kadI na ja javuM. mana ADAavaLA vikalpomAM caDhI jAya to tyAMthI pAchuM vALI, maMtramAM ke jJAnIpuruSanAM Atmasiddhi Adi zAstranA mananamAM joDavuM. navaruM mana rahyuM to te nakhoda vALe tevuM che; mATe tene sArA kAmamAM joDeluM rAkhavuM. (bI-3, pR.678, AMka 814) 1 jJAnIpuruSanA viyogamAM, temanAM vacano, yogyatA pramANe jIvanA bhAva sudhAravAmAM madadarUpa thAya che, tethI avakAza kADhIne, nityaniyama uparAMta mokSamALA, samAdhisopAna ke vacanAmRtamAMthI anukrame vAMcatA rahevAno abhyAsa rAkhazojI. anArya jevA dezamAM potAnuM AtmabaLa sadgurunAM vacanothI vadhatuM rahe, tema kartavya chejIvizeSa pratibaMdho du:khadAyI mAnI, ochA karatA rahevAnI jarUra che. jarUra pUratAM kAma paravArI, paramakRpALudevanAM vacanomAM vRtti joDavAno abhyAsa pADatA rahezo. Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (534 keTalI badhI upAdhinI DimAM paramakRpALudeve AtmabhAvanA TakAvI rAkhI che, te vAraMvAra vicArI, alpakALamAM Atmahita karI levA mATe bahu ja kALajIpUrvaka jIvana gALavA yogya che. (bo-3, pR. 37, AMka 752) D anArya jevA kSetre prArabdhabaLe javuM thAya to tyAMnI kuTevothI bacatA rahevA prayatna kartavya chejI. nahIM sAMbhaLelAM ane nahIM jANelAM evAM pralobhanomAM paNa, smaraNa karatA rahI paramakRpALudevanuM zaraNa na cUkavuM, eTalI zikhAmaNa lakSamAM raheze to vajanA bakhtara karatAM vizeSa AtmarakSAnuM kAraNa thaze. kAmadhaMdhAmAMthI paravArI vAMcana, bhakti, smaraNa vagere dharmakAryamAM joDAI javuM, nATaka-sinemA, zerabajAra ke kudraSTinA prasaMgothI cetatA rahevuM. jo laheramAM caDhI gayA to pachI dharmane mArge vaLavuM, A kALamAM muzkela che. mATe paisA kamAto jiMdagI barabAda na thaI jAya, te evA zaheramAM sAcavavAnI jarUra chejI. lokapravAhamAM taNAvAne badale puruSonAM vacanomAM vizeSa vRtti rahe, tema vartAze to paramapuruSanuM yogabaLa AtmahitamAM prerazejI. mumukSutAmAM vRddhi thAya ane satsaMga pratye prema vadhe, tema vartavA sarvane bhalAmaNa chejI. kAlanI kone khabara che ? Aje bane teTaluM dharmakartavya apramattapaNe karI levA yogya che). (bo-3, pR.535, AMka 584). hAla tyAM paradezamAM rahevuM thAya che tyAM sudhI khAsa lakSamAM rAkhavA yogya sUcanAo lakhuM chuM. te vAraMvAra vAMcI, lakSamAM levA vinaMtI che.jI. hajI nAnI uMmara che, chatAM maraNa-bhaktimAM divase-divase bhAva vadhato jAya tema vartavA yogya che. roja traNa pATha - vIsa doharA, yamaniyama ane kSamApanAno pATha - acUka bolavAno nityaniyama na cUkavo, maMtranI paNa ekAda mALA to roja pheravavI, vadhAre bane to sAruM. Atmasiddha Adi mukhapATha karela hoya te, roja na bane to be-cAra divase paNa eka vAra to jarUra bolI javuM navuM mukhapATha karavA vicAra thAya to tattvajJAnamAMthI kAvyo, pado, cha padano patra tathA puSpamALA Adi paramakRpALudevane dayamAM saMbhArI, tenI AjJAe mukhapATha thAya te karyA karavuM ane mukhapATha karyuM hoya te bhUlI na javAya teTalA mATe pheravatA rahevuM, vAMcatA rahevuM, vicAra bane teTalo karavo. mokSamALA pAse hoya to te vAraMvAra vAMcavI; aMdarathI ThIka lAge che te mukhapATha paNa karavA. badhI mokSamALA mukhapATha karavA jevI che. koI sAthe bhakti karanAra nathI, ema gaNI ALasa na karavuM. ekalo ja jIva Avyo che ane maraNa paNa ekalAnuM ja thavAnuM che, mATe ekalA hoie topaNa dharma cUkavo nahIM, gabharAvuM nahIM. dhIrajanAM phaLa mIThAM che. AgaLa upara badhuM sAruM thaI raheze. koinI sAthe aNabanAva thAya tema na vartavuM. badhAMyanuM paramakRpALudeva kalyANa karo, evI roja prArthanA karavI. badhAMnI sevA karavI, temane rAjI rAkhavAM; to ApaNane bhaktimAM koI vighna kare nahIM. maMtra manamAM bolyA karavAnI Teva rAkhavI. hAthe-page kAma karavuM paDe; jIbhane zuM kAma che? tene maMtra bolavAmAM rokavI. (bo-3, 5 678, AMka 815). Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 535 tamAro vicAra jiMdagIparyaMta brahmacarya pALavAno jaNAvyo, te bhAvanA TakI rahe to lAbhakArI che. tenI yogyatA mATe satsaMga ane sadbodhanI ghaNI jarUra che. anAryadezamAM anArya vicArono paricaya hoya che, AtmabhAvanA atyaMta aparicita hoya che; tethI teno lakSa thavo ane Takavo muzkela che. kRtrima upAya koi kAmanA nathI. (bo-3, pR.630, AMka 738) jo tamane tamArA pitA, tyAM dhAmaNamAM rahI pavitra jIvana gALavA kahe to te mAnya karavAmAM tamAruM vizeSa hita samajAya che. muMbaino moha ghaNAne rogarUpa, daridratArUpa, vyasananI ApattirUpa nIvaDayo che. tema chatAM tevuM ja prArabdha bAMdheluM hoya ane muMbaino moha na chUTe tema hoya to bahu-bahu saMbhALapUrvaka, Atmahitane vighna kare tevI paristhitimAM mukAyo chuM ema nirNaya rAkhI, banatA sudhI te vAtAvaraNamAMthI amuka-amuka vakhata to jarUra varSamAM chuTAya tevuM mAre kartavya che, evI bhAvanApUrvaka na-chUTake rahevuM ghaTe chejI. tamArA pitA je saMtoSapUrvaka jIvana gALe che, te amuka varSa pachI paNa mAre kartavya che, e lakSa na cukAya, tema kaMi ne kaMi prasaMge vicAratA rahevA vinaMtI chejI. (bo-3, pR.548, AMka 604) jema thAya tema joyA karavAnuM che. satsaMganI bhAvanAnuM vismaraNa na thAya ane pa.pU. prabhuzrIjIe lakSa karAvyo che te ja, jyAM hoie tyAM kartavya chejI. kALa pratyakSa karALa dekhAya che, to puruSArtha paNa vikaTa karIe to TakI zakAya, nahIM to jagatapravAhamAM taNAi javAya tevuM che. zaheramAM vizeSa sAcavavuM ghaTe chejI. paramakRpALudevane to muMbai smazAna jevuM vairAgyapreraka dekhAtuM. temane Azraye ApaNe paNa vairAgyanI jyoti jAgrata rAkhIzuM to kAma thaze. (bo-3, pR.600, AMka 687) jema .......ne davAkhAnAmAM lai javA paDayA, tema A jIvane jyAM paramakRpALudevanuM mAhAtmya hRdayamAM vase, tevA satsaMgamAM lai jai rAkhavo ghaTe che. have muMbai karatAM vizeSa nivRttinuM kSetra zodhI, tyAM cAturmAsa gALavo dhaTe chejI. muMbaimAM tamArA jevA mATe asatsaMgarUpa apathyanA sevanano saMbhava che. davAnA bahAnAthI muMbaimAM rahI, Atmaroga vadhe tevuM na thAya to sAruM, evo vicAra sphuravAthI lakhavuM thayuM chejI. (bo-3, pR.775, AMka 991) muMbai davA mATe AmaMtraNa ApyuM, te badala upakAra mAnuM chuM. prabhu tevA anArya jevA vAtAvaraNamAM na lai jAya, evI aMtaranI icchA che. have to samAdhimaraNane anukULa evAM nimitto maLyA kare, evI ja bhAvanA rahyA kare che. karALa kALa che, karALa karmo che. temAM sArI bhAvanA ane sartana jJAnInI AjJAe thAya e ja kartavya chejI. jyAM-tyAMthI AtmAne klezanAM kAraNothI chUTI javAya ane 52makRpALu prabhuzrIjIe pharaselI bhUmimAM, tenI AjJAmAM AtmArthe rahevAya tevI bhAvanA kartavya chejI. Ape to ghaNo satsaMga sevyo che, teno raMga lAgyo che, to have tenA upara AvaraNa na Ave ane te raMge-raMga vadhyo jAya tema karatA rahevA, uttama anukULatA prApta karatA rahevA vinaMtI chejI. (bo-3, pR.758, AMka 954) Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (53) anArya jevA dezamAM javAnuM hovAthI vizeSa kALajI rAkhIne sadvartana, vicAra ane sapuruSanI AjJAmAM vartavAno puruSArtha kartavya che. potAnA vicArabaLa vagara, tyAM bIjuM koI anAcAra Adi mArge jatAM aTakAvanAra nathI; mATe kusaMgathI bacatA rahevA ane salphAstra vAMcana-vicAramAM bacato vakhata gALavA bhalAmaNa chejI. sTImaramAM tamane bilakula kAma na hoya, mAtra khAvA-pIvA ke hAjato pUrI karavA pUratuM ja khoTI thavuM paDe, bAkIno badho vakhata navarAza hoya che. kALa gALavA aNasamaju jano pattAM ramavAmAM ke UMghavAmAM vA nakAmA vikalpomAM kALa gumAve che. tevI bhUla tame na karo ane dhaMdhAmAM pachI vakhata bacAvavo muzkela paDaze gaNI, te vakhate sadvAMcana, vicAra ane AtmahitanuM sAdhana sadgurukRpAe maLyuM che, temAM vizeSa bhAva rAkhI jarUra jANe guphAmAM pesI jAya tema, AtmasAdhana karavA ja dariyAnI musApharI svIkArI che ema dAjha rAkhI, jAgRtino badho vakhata smaraNa Adi dharmakAryamAM ja kADhavo che, evo draDha nizcaya kartavya cheja. jeTalA vairAgya ane dharma pratye ullAsabhAva haze, te pramANe A tamArA kasoTInA vakhatane tame gALI zakazo. tyAM AphrikA pahoMcyA pachI paNa, vakhata maLe ke sasAdhanamAM joDAI javuM. manane navaruM na rAkhavuM, te duricchA kare te poSavI nahIM; paNa tenI sAme paDI, sanmArgamAM haTha karIne paNa manane rAkhavuM. Ama puruSArtha Adarazo to koI hAtha jhAlavA AvanAra nathI. kaLikALa ke anAryakSetra, e mAtra bAhya nimitto che, puruSArtha AgaLa badhAM nirbaLa che ema mAnI, A AtmAne janmamaraNanAM mahA du:khothI mukta karavo che, e bhAvadayA bhUlI javA yogya nathIjI. (bI-3, pR. 256, AMka 250) I eka prazna Apane vicAravA, ane yogya lAge to uttara lakhavA karuM chuMjI. AdrakumAra anAyadezamAM janmyA; tyAM ja zrI abhayakumAranI kRpAthI jinamUrtinAM darzana karatAM temane jAtismaraNajJAna thayuM; pUrvanA bhava, cAritra pALeluM te badhuM yAda AvyuM to tyAM cAritra pALIne dharma-ArAdhana karavAnuM mUkIne, tyAMthI nAsI chUTI AryadezamAM kema AvyA haze ? zrI abhayakumAra sAthe patravyavahAra AdithI saMtoSa kema nahIM mAnyo hoya? rAjakumArane tevI goThavaNa karavI agharI nahotI. kema temane tyAM gamyuM ja nahIM? yathAzakti vicAra karI, yogya lAge to, patra lakho tyAre te viSe lakhazojI. (bo-3, pR.701, AMka 842) T siMkadare ghaNI laDAio karI, dezo jItyA, aDhaLaka dhana ekaThuM karyuM. chevaTe roga thayo. keTalAya vaidyo AvyA, koi maTADI na zakyA. pachI teNe pazcAttApa karyo. AvuM thavAnuM jANyuM nahotuM, nahIM to huM ATaluM badhuM zA mATe karata ? sAthe Ave evuM kaMI na karyuM ! pachI bhaMDArIne bolAvI, hIrA-mANeka badhuM kaDhAvyuM. sikaMdaranI AMkhomAMthI AMsu AvavA lAgyA. pachI teNe vicAryuM ke mAre to evuM thayuM paNa have bIjA jIvo na bhUle evuM karavuM. te mATe teNe rAjyanA mANasone kahyuM ke huM maruM tyAre mane smazAne lai jatI vakhate mArA hAtha bahAra rAkhajo, jethI lokone lAge ke bAdazAha khAlI hAthe Avyo ane khAlI hAthe gayo; ane vaLI kahyuM ke hakImo hoya tenA khabhA upara ThAThaDI mUkajo, jethI lokone lAge ke ATalA badhA hakImo hovA chatAM marI gayo, hakImo kaMI na Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 537 karI zakyA; tethI vairAgya thaze; paNa anAryadeza eTale koine evuM na lAgyuM; evuM ApaNuM na thAya, sAcavavuM. (bo-1, pR.195) nimitta D nimittane laine sArA bhAva thAya che. pratimAne joine nirvikAratA thAya che; ane bIjA khoTA nimittathI tevA bhAva thAya che. bIjarUpe karma paDayAM hoya che; paNa jevuM nimitta maLe tevuM phaLa, te karma udayamAM AvI Ape che. atyAre ATheya karmano udaya che, paNa vRtti satsaMgamAM hoya to rasa dIdhA vagara karma AvIne cAlyAM jAya; eTalA mATe sArA nimittanI jarUra che. (bo-1, pR.105, AMka 21) D Apano patra maLyo. temAM citta vyApAramAM bahu kheMcAya che, bIjAne kamAtA dekhIne mana tyAM doDe che, vagere samAcAro jANyA. nimittAdhIna jIva hovAthI, jevAM nimitta maLe tevo thai jAya tevI dazA hoya tyAM sudhI sArAM nimitto meLavatA rahevAnI jJAnIpuruSonI AjJA che, te lakSamAM rAkhIne divasanA covIsa kalAkamAMthI amuka ekAda kalAka satsaMganI icchAvALAbhAioe ekaThA maLI kaMi vAMcavA-vicAravAno krama rAkhavo ghaTe che. amuka mumukSune tyAM ke derAsara, bAga Adi koi nivRttinuM sthaLa hoya tyAM ekatra thai, bhAvasahita bhakti, vAMcana, vicAra thAya tema karavAthI, vRttimAM phera thayA vinA nahIM rahe. (bo-3, pR.331, AMka 328) jIva nimittAdhIna che. kSaNe-kSaNe vRtti nimittane laine pharI jAya che, mATe azubha nimitta tajI zubha nimittono joga jema bane tema kartavya chejI. 'paga mUkatAM pApa che, jotAM jhera che ane mAthe maraNa rahyuM che.'' ema vicArI azubha nimittone dUrathI tajI, satsaMgI-AtmArthI-samasvabhAvIbhAiono samAgama vizeSa rAkhI satpuruSanAM guNagrAma, tenI niSkAraNa karuNAnI ciMtavanA, tenAM vacanono mukhapATha, uttama apUrva avasaranI bhAvanA, saMsAranI asAratAnI carcA, bhakti, smaraNa, svAdhyAya Adi zubha nimitto ekalA ke samUharUpa ekAMtamAM sevavA yogya chejI. AtmahitanA sarva sAdhano nirabhimAnapaNe, satpuruSane mukhya rAkhIne, tenA ananya zaraNe sevavA yogya che. (bo-3, pR.47, AMka 32) I bhaktinAM nimittono banato vizeSa lAbha levAthI, bhAva jAgrata thavAnuM te uttama nimitta che. bAkI to jeTalI jIvamAM AtmakalyANa karavAnI bhAvanA jAgI haze teTalo puruSArtha te kalyANa sAdhavA, jIva vagara kahye, jyAM haze tyAM, game te prakAranI muzkelIo veThIne paNa karato raheze. satsaMganA abhAve kalyANa karavAnI vRtti moLI paDavA saMbhava che kAraNa ke anAdikALano bAhya dehAdikanAM sukhaduHkhamAM gUMcAi 2hevAno jIvane abhyAsa che; te pAcho jIvane tevAM nimitto maLatAM gherI le che, mATe satpuruSanA viyogamAM satpuruSe anaMta kRpA karI darzAvelA AtmakalyANanA Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (538) sAdhanarUpa tenI AjJAmAM ke tenAM vacanomAM vRtti rAkhI tene mATe puruSArtha karavAno niyama rAkhe to viparIta prasaMgothI bacI javAya, bhAvanA vardhamAna thAya ane uttama nimittomAM joDAvAnuM baLa maLe ane AtmavIrya kaMIka phoravI jIva AgaLa Ave. (bI-3, pR.121, AMka 118) T sukhamAM uttama nimittonI kiMmata paNa samajAtI nathI. duHkhamAM, vairAgyamAM to sanzAstra paNa pratyakSa samAgama jevAM thaI paDe chejI, vizvAsa, zraddhA parama durlabha che. te jene ghera che, tene kaMI duHkharUpa nathI. badhAMne te savaLuM karI nAkhe che. (bo-3, pR.578, AMka 650) T 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIe chellI bhalAmaNa satsaMga karatA rahevAnI karI che, te nAnAM-moTAM, strI-puruSa sarvane amRta samAna hitakArI che. nimittAdhIna vRtti hovAthI sArAM nimittono paricaya bane teTalo vadhAre kartavya che. je je pUrvanAM baMdhanone laIne jyAM janma thayo che, jemanI sAthe saMbaMdha joDAyAM che, mArAM manAya che - te te sarva dehAdika padArtho pratye ahaMbhAva-mamatvabhAva saheje spharyA kare che; te ja AtmAno zatru che ema mAnI, te pratye kaTAkSadraSTi rAkhI, tethI bane teTalA dUra rahI, aparicaya rAkhI, te bhAva maMda pADavAno abhyAsa karyA sivAya te vRttio vaza thAya tema nathI. vRttinI chetarAmaNI na thAya te tarapha mumukSujIva khAsa lakSa rAkhe chejI. chUTavuM, chUTavuM, chUTavuM ja jenA aMtaramAM thayuM hoya te kaMIka chUTavAno krama le che. kharuM chUTavAnuM bhAvathI che, paNa nimittAdhIna bhAva hovAthI nimittomAM je uttama nimitto samajAya te grahavAnI buddhi, buddhimAna svIkAre chejI, udayane AgaLa karIne mumukSu na varte, paNa puruSArthane prathama rAkhe. pachI na bane to prArabdha ke udayano doSa mAne. (bI-3, pR.115, AMka 110) jagatavAsI jIvone sArA nimitte sArA bhAva thAya che, ane kharAba nimitte kharAba bhAva thAya che. nimitta to sAruM ja rAkhavuM. sAruM nimitta hoya to upAdAna sAruM thAya. prabhuzrIjI kahetA ke sAMbhaLa-sAMbhaLa karane ! jevo saMga tevo jIva thAya che; mATe sAruM nimitta goThavavuM. azubha nimitto tyAgavAM. saMsAra e azubha nimittarUpa ane anaMta kusaMgarUpa che. zrI RSabhadeva bhagavAna tyAsI lAkha pUrva varSa, gharamAM rahyA chatAM saMyama levAnA bhAva na thayA. pachI indra, jenuM AyuSya kSINa thavA AvyuM che evI nIlAMjanA nAmanI apsarAne, bhagavAnanI sabhAmAM nAca karavA mokalI. nAcatAM-nAcatAM tenuM AyuSya pUruM thaI gayuM, tethI te apsarAnA zarIranA badhA paramANu vIkharAI gayA; paNa Indra trikriyAthI koIne khabara na paDe tema pAchI tevI ne tevI apsarA nAcatI dekhADI. tethI sabhAsadone khabara na paDI ke A apsarAnuM mRtyu thayuM che; paNa RSabhadeva bhagavAna avadhijJAnavALA hatA, tethI upayoga daI joyuM to marelI jANI. te joIne bhagavAnane vairAgya utpanna thayo. upAdAna baLavAna hatuM, chatAM yogya nimitta maLyuM tyAre jAgyA. sArA nimittAmAM rahevuM. satsaMga karavo. khoTAM nimitto na meLavavAM. upAdAna kAraNa baLavAna na hoya ane khoTA puruSono saMga kare to jIva khoTo thai jAya che. (bo-1, pR.249, AMka 143) D "bharata ceta, bharata ceta ! mAthe maraNa jhapATA deta !' moTA cha khaMDanA adhipati bharata cakravartI AvA cetavAnAM vacana kAne paDe to vairAgya rahyA kare, te mATe eka mANasa rAkhatA; kAraNa ke te Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (539 janmajarAmaraNathI trAsI gayA hatA ane moha mahA baLavAna che, mATe tenA phaMdAmAM phasAI na javAya tevAM nimitta te goThavatA; to ApaNA jevA pAmara jIvo te mohanI sAme laDAI karavA dhAre to ApaNe to ghaNI taiyArIo karavI ghaTe che. moha, viSaya, vikAranAM nimittothI dUra-dUra bhAgatA rahevuM ghaTe chejI. vikAra thAya tevI vAta, tevI draSTi ke tevuM nimitta maLatAM nAsI chUTavAnuM kartavya cUkavuM nahIM; nahIM to moha gaLe phAMso nAkhI, cAra gatimAM ghAMcInA baLadanI peThe AMkhe pATA bAMdhIne rakhaDAvazejI. jeTalAM varSa gayAM teTalAM have gALavAnAM nathI, AyuSyano alpa bhAga bAkI rahyo che te jo satsaMgamAM, salphAstranA vAMcana-vicAramAM gaLAya to jiMdagIno Akhara bhAga sudhare. te mATe sArAM nimittonI jarUra che. tyAM satsaMga Adi sAdhana maLavA azakya jevuM che; to badhuM choDI, mArA AtmAnI saMbhALa rAtadivasa levAnuM bane tevuM sthaLa zrImad rAjacaMdra Azrama che, tyAM sadAya rahevAya tevuM kyAre bane ? tevI savAramAM UThIne roja bhAvanA karavI ane amuka muddate te bane tevuM che ema lAge, to te divasa gaNatA rahevuM. jema vaheluM bane, tevI goThavaNa karatA rahevuM ghaTe che. (bo-3, pR. 784, AMka 1001) 0 moTA-moTA munivarone paNa mahAjJAnI evA tIrthakare jAgrata-jAgrata rahevA bhalAmaNa ApI che to ApaNe banatA banAvomAMthI, sArAM nimittothI dUra na rahevAya tevI zikhAmaNa grahaNa karavA yogya chejI. nimittAdhIna vRtti calita thaI jAya tevI hajI ApaNI vRtti hovAthI satsaMga, saltAtra, sadvicAra ane sapuruSArthaparAyaNa rahevAnI ati-ati AvazyakatA mane to samajAya chejI. Apa vAraMvAra lakho cho ke vyavahAranA saMyogo, muzkelIo aNadhArI AvI paDe che; paNa te te prasaMgone joie te karatAM vizeSa mahattva apAya che ane satsaMga-bhAvanArUpa komaLa choDanI saMbhALa ochI levAya che ema lAge che. vyavahArarUpa jaTila vRkSane bahu popyuM che ane tenA jeTalI A navIna choDanI saMbhALa levAya te mATe zuM karavA vicAra rAkhyo che? (bI-3, pR.369, AMka 373) bahu divasathI Apano samAgama thayo nathI to morabI jatAM-AvatAM AzramamAM padhAravA vinaMtI chejI. paramakRpALudeva jevA samartha puruSa paNa muMbaI tajI, varSamAM ekAda vakhata A carotaranI bhUminI pharasanA karatA, to ApaNane to 5.pU. prabhuzrIjInI smRti tAjI thavAnuM A uttama sthAna aneka rIte upakAraka chejI. nimittAdhIna jIva che; tyAM sudhI uttama nimittonI upAsanA te AtmaupAsanAmAM avalaMbanabhUta che. (bo-3, pR.556, AMka 616) D ApaNI gaphalatane lIdhe bIjA jIvone puruSa ke kalyANanAM sAdhananI AzAtanAnuM nimitta thAya te karmabaMdhananuM kAraNa jANI, bhaviSyamAM tema na vartAya tenI khAsa kALajI rAkhavI ghaTe chejI. paramakRpALudevano citrapaTa koine bhakti arthe na vAparavo hoya to ApaNe ApaNI peTImAM rAkhI, roja darzana-bhakti AdinuM nimitta banAvavuM ghaTe chejI, (bI-3, pR.675, AMka 809) D dharma e vAta aMtaranI che, tethI koInI karAvI te thatI nathI. bIjA nimitta mAtra che; ane zubha nimitte ghaNAne zubha bhAvanA thAya che ane vadhe che. mATe zubha nimitto upara zAstromAM ATalo badho bhAra Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (54) mukAyo che, paNa te zubha nimittomAM paNa jIvane lAbha na thAya to nimittono vAMka nathI; eTalo lakSa bhUlavA yogya nathIjI. (bI-3, pR.412, AMka 418) bhAva T badhA maLI vicAronI Apa-le karo temAM, paramapuruSa zrImad rAjacaMdranI apUrvatA, A kALamAM temano mahad upakAra ane temanA zaraNathI jIvanI jAgRtino saMbhava che - A bhAva vizeSa vicArAya tema bhalAmaNa chejI, (bI-3, pR.735, AMka 900) T bhaktibhAva svaparane hitakArI che. jeTalI paramakRpALudeva upara jenI zraddhA che, teTalo te jIva bhAgyazALI che. samajaNa to pUrve jJAnAvaraNIyakarma dUra karavA karelA puruSArthane AdhAre hoya che, paNa darzanamoha dUra thaI zraddhA thavAmAM bhAvanI prAdhAnyatA che. te bhAva sarva karI zake tema che. bAi-bhAi, bhaNelA-abhaNa, garIba-dhanavAna, brAhmaNa ke patita, game te zrI paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdra prabhunuM zaraNa grahaNa karI, maraNa sudhI dhAre to TakAvI zake tema che. (bI-3, pR.16 1, AMka 12) mukhya karavA yogya zuM che? to ke, bhAvanI tapAsa. mArA bhAva kevA thai rahyA che? kevA karavA che? ema ja samaye-samaye bhAvanI tapAsa karavAno puruSArtha jIva jo Adare to avazya kalyANa thAya. (bo-1, pR.36, AMka 7). | dukAne gharAka na AvatuM hoya topaNa dukAna khullI rAkhI besavuM paDe che, tema ApaNA dhArelA bhAva na thAya topaNa roja ArAdhana karyA karavuM. potAnuM dhyeya zuM che, te nakkI karavAmAM to adhuM kAma thai jAya che; pUrNa thatAM sudhI jaMpIne besavAnuM nathI. mATe puruSArtha karyA karavo. (bo-1, pR.18, AMka 20) T kaMika manamAM, hajI zatrurUpa vikAro pratye mIThAza rAkhI haze to te jIvane bhoLavI bhavamAM bhamAve tevI tenAmAM zakti che; paNa jo tenAthI jIva trAsa pAmI, karagarIne paNa, tethI chUTAcheDA karavAnA bhAva sevyA karaze to tenuM baLa nahIM cAle. badho AdhAra jIvanA bhAva upara che. have to eka paramakRpALudevanuM ja zaraNa, maraNaparyaMta hitakArI samajI upAsavuM che. temAM vighna karanAra bhAvo dharma-ghAtaka jANI, te pratye kaTAkSadraSTi rAkhI, tethI kaMpatA daye pravartavuM paDe to paNa kema chuTAya, e ja lakSa have to rAkhavo che. jo tene poSyA karIzuM to te ApaNo chAla choDaze nahIM ane bhavobhava duHkhI karaze, evo trAsa niraMtara vikArabhAvo bhaNI rAkhavo ghaTe chejI. (bI-3, pR.716, AMka 86s). [ AkhuM jainadarzana bhAva upara che. samyaphadraSTi paNa manuSyabhavamAMthI devagatimAM jAya che. manuSya thAya evA bhAva to koI vakhate utpanna thAya che. jevA bhAva hoya tevI gati thAya. vAtAvaraNanI asara bhAva upara thAya che. jhADa nIce ApaNe kaMI sArI vAta karIe to tene paNa kaMIka asara thAya che. prabhuzrIjI kahetA ke A rAyaNa taLe bhakti karIe chIe, te rAyaNanA jIvane paNa lAbha thAya che. kaSAyI jIvo jemAM rahetA hoya, te kSetra paNa kaSAyI thAya che. je kALamAM pApanA bhAvo che, te kALa heya che. pAMcamA ane chaThThA ArAmAM badhI pApanI pravRtti thAya che, te kALa heya che. evuM sAMbhaLavA maLe toya Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (541 jIva pAcho haThe. ApaNA bhAva na bagADavA. samyakudraSTi sArA bhAva ja kare che. (bo-1, pR. 243, AMka 133) T munipaNAno kALa eTale chaThThA guNasthAnakano kALa be ghaDI batAvyo che; kAraNa ke be ghaDImAM to apramattadazA prApta karI, sAtame guNasthAnake jAya che. na jAya ane vizeSa pramAda thai jAya to pariNati pAMcamA ke cothA guNasthAnaka jevI thaI jAya. mATe satata puruSArtha karIne be ghaDI karatAM vadhAre vakhata muni pramAdamAM rahetA nathI. UMgha paNa, cAlu, be ghaDI karatAM vizeSa na hoya. ATalo puruSArtha ATalI UMcI dazAvALo paNa kare che, to samakita prApta karavuM hoya, teNe pramAda karyo kema pAlave ? emAM zarIranuM kAma nathI, bhAvanuM kAma che, rucinuM kAma che. "ruci anuyAyI vIrya caraNadhArA sadhe.'' (bo-3, pR.29, AMka 735) T bane teTalA puruSArthe aMtaramAM zAMti rahe, zItaLIbhUta rahevAya; bAhya prasaMgomAM samabhAva TakI rahe tema pravartavA vinaMtI chejI. bhAva upara karmabaMdhana ke karmathI chUTavAno AdhAra che, tethI sadguruzaraNe saMsArI prasaMgomAM udAsInabhAva ane paramakRpALudevanA guNo ane parama upakAra pratye AdarabhAva vadhI tallInatA prApta thAya tevI bhAvanA, vartanA hitakArI chejI, (bI-3, pR.556, AMka 614) | mumukSujIne paramakRpALudevane zaraNe potAnA bhAva, divase-divase vadhAre pavitra thAya tema kartavya chejI. bhAva upara ja chUTavAnuM ke baMdhAvAnuM bane che. jene sadguruno yoga thayo che, satsAdhananI prApti thaI che teNe to pramAda tajI, have nirmohI thavA arthe, paramakRpALudevanAM vacanane AdhAre prayatna karyA ja karavo ghaTe chejI. kAmathI paravAryA ke avakAzano vakhata paramakRpALudevanAM vacanonuM vAMcana, bhakti, smaraNa, sadvicAra Adi bhAvanAmAM gALavAnI jarUra chejI. (bI-3, pR.557, AMka 617) | mukhya vAta bhAva upara che; paNa sArA nimitte sArA bhAva thAya che, mATe jJAnInI AjJAnuM bahumAnapaNuM rahe, tenI zraddhA vizeSa-vizeSa dRDha thatI jAya ane chUTavAnI bhAvanA poSAtI rahe, tema bhakti, bhAva, sadAcAra sevavA yogya chejI. (bI-3, pR.597, AMka 681) | nityaniyamamAM vizeSa bhAva vardhamAna thatA rahe tevI vicAraNApUrvaka bhakti karatA rahevA bhalAmaNa che. satsAdhananI saphaLatAno AdhAra bhAva chejI. bhAvanI maMdatA mAMdagI karatAM vadhAre nukasAnakAraka che; mATe ullAsapUrvaka roja bhaktibhAva tathA tevo vakhata vadhAratA rahevA bhalAmaNa che. (bI-3, pR.390, AMka 396) I jene sadguru pratye draDha zraddhA che ane A dehe AtmasAdhana karI levAno nirNaya che, tene vihno pratikULa thavAne badale anukULa thAya chejI. kharI rIte to jeno bhAva paramArtha-ArAdhanAmAM maMda thato jAya che, te mAMdo gaNAya; paraMtu A pUrvanAM pApanA phaLarUpa azAtA dUra thatAM, dharma vizeSa utsAhathI ArAdhavo che, evI jenI bhAvanA rahetI hoya, te maMdatA bhajato nathI. Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (542) bhAva upara moTo AdhAra che. joke nimittAdhIna bhAvo thAya che paNa ruci ke nirNayane pheravavAne vartamAna saMyogo samartha nathI. vartamAna saMyogonI uparavaTa thaIne paNa ruci ke nirNaya potAnuM sAmarthya pravartAvI zake cheja. A vAtano khAsa vicAra karI, tenI tapAsamAM upayoga preravA vinaMtI che jI. (bI-3, pR.495, AMka pa30) D jevo avasara dekhIe te pramANe vartavuM. karmane paravaza chIe tyAM sudhI saMyogone AdhIna vartavuM paDe, paNa bhAva upara Akho mArga che. te bhAvamAM khoTa AvI to dAna, puNya, vrata vagere pUrI zake tema nathI. bhAvane arthe sArAM nimittonI jarUra che; paNa tevAM nimitto mATe banato puruSArtha karavA chatAM kaMI na bane to pachI te sArAM nimitta nathI, e lakSa rAkhI puruSArthamAM khAmI na AvavA devI, cetatA rahevuM. sArA bhAvanI bhAvanA na bhulAya, te prakAre pravartavuM. sapuruSa ane sapuruSanA Azrita mokSamArgamAM pravarte che, ema sapuruSe kaheluM che to ApaNe sapuruSanI AjJAe pravartavAnuM karIzuM teTaluM savaLuM thaze, chUTavAnA bhAvamAM pravartAze. (bI-3, pR.112, AMka 105) ] paramakRpALudeva jevA AtmajJAnI ane pUrvanA ArAdhaka mahAtmA paNa, niraMtara saMsAranA upAdhiyogathI chUTavAnI bhAvanA, temanA patromAM vAraMvAra jaNAve che, to A jIve to te bhAva bhUlavA yogya nathI. nimittAdhIna jIva che, tethI jevAM nimitta maLe, tevA bhAva thai jAya che ane temAM ja pariNamI jAya che. mATe mumukSuve pUrve bAMdhelAM karma bhogavatI vakhate, atyaMta-atyaMta jAgRti ane vibhAvano Dara rAkhavo ghaTe cheja. (bI-3, pR.587, AMka 665) D bhAva e taravAnuM uttama nimitta che, chatAM bhAva paNa nimittAdhIna palaTAi jAya che eTale uttama nimitte AtmAnuM kalyANa thavA saMbhava che. tethI satsaMga, satsamAgamane uttama sAdhana paramakRpALudeve vAraMvAra jaNAvela che. teno vizeSa lAbha maLe tevo puruSArtha avazya hitakArI che, kAraNa ke jIvanI sAthe dhanAdi kaMI parabhava janAra nathI. sArA bhAva thavAmAM te nimittabhUta thAya to hitakArI che, nahIM to dhanasaMpatti bojArUpa che. (bo-3, pR.83, AMka 75) D jevuM kSetra tevA bhAva paNa thAya che. zravaNa potAnA aMdha mAtApitAne laIne pANIpatanA medAnamAMthI pasAra thatA hatA tyAre viparIta bhAvo AvyA. manamAM vicAra karyo ke AvA bhAvo zA kAraNe AvyA haze? teno vicAra karatAM jaNAyuM ke yuddhanuM medAna hovAthI tevA bhAvo AvyA. tema puruSo jyAM vicarelA hoya tyAM ghaNA lAMbA kALa sudhI vAtAvaraNa jIvane pavitra kare tevuM hoya che. (bo-1, pR.15, AMka 17) T saMsAra tame jaNAvo cho tema klezarUpa che, paNa vicAra karIne aMtaramAMthI tenI vAsanA nIkaLI jAya ane svapna paNa temAM mIThAza na Ave, evA bhAvamAM jIvane rAkhavo ghaTe che. (bI-3, pR.453, AMka 472) Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (543 ""bhAve jinavara pUjIe, bhAve dIje dAna; bhAve bhAvanA bhAvIe, bhAve kevaLajJAna.'' bhAva e ja saMsArathI taravAnuM ke saMsAramAM bUDavAnuM kAraNa che; ane sArA bhAva to sArAM nimitta vinA banatA nathI. tethI jo ApanA pitAnA AtmAnuM hita, sAcA hRdaye icchatA ho, to temane paramapuruSanA mArga pratye ruci thAya ke sAMbhaLavAnuM nimitta bane tevI kaMIka goThavaNa rAkhatA rahevA namrabhAve, niSkAraNapaNe vinaMtI chejI. (bI-3, pR.437, AMka 456) karmanI vicitratA che, paraMtu bhAvanI vAta ora che. 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI eka vAta karatA ke be bhAI eka jJAnI pAse kathA sAMbhaLavA jatA ane temanI AjJAthI dharmakriyA karatA. najIkanA sagAmAM koInuM mRtyu thavAthI moTAbhAie nAnAbhAIne kahyuM : ""bhAI, tuM jo smazAnamAM jAya to mAre be ghaDI dharma karavA jJAnI pAse javAya.' tyAre nAnAbhAIe kahyuM : "zuM mAre dharma kaMi nathI karavo? tamAre javuM hoya to smazAne jAo, huM to A dharma karavA cAlyo.'' ema kahI te to mahAtmAnA mukAma tarapha cAlyo. tyAM rastAmAM koI mitra maLyo. teNe kahyuM ke Aja to nATakamAM kharI majAno khela AvavAno che, tuM AvIza ke nahIM? teNe kahyuM : "A dharmakriyA thaI rahe ke turta tAre tyAM AvuM chuM.' ema kahI mahAtmA pAse gayo ane dharmakriyAnI AjJA to lIdhI, paNa mana to nATakanI majAnA vikalpo ghaDyA karatuM hatuM ane kyAre amuka pATha pUrA thAya ke mitrane tyAM javAya ane cA-pANI karI nATaka jovAno lahAvo levAya, ema thayA karatuM hatuM. game tema goTA vALI, kriyA pUrI karI, te cAlI nIkaLyo ane nATakamAM rAta gALI. moTAbhAIne smazAne javuM paDayuM, paNa te vicAra karyA karato hato ke A kAma AvI na paDayuM hota to AtmajJAnI sadguru bhagavAnanI zAMta mudrAnAM darzana thAta, temanI jagata-hitakArI, zAMtipreraka, amRtamaya vANI suNI AkhA divasanA klezarUpa tApane TALI citta zAMti anubhavatuM hota. temanI bhavabhramaNa TALanArI AjJA prApta karI, temAM vRttine rokIne, jeTalo kALa zubhakriyAmAM gALyo hota, teTaluM mAruM AyuSya lekhAmAM gayuM gaNAta. ahIM ajJAnIonI vacamAM laukikaarthe AvI, AtmArtha visArI rahyo chuM, e mAruM kamabhAgya che. ema vicArato potAno kALa gALI, ghera jai, bhagavadbhakti karI, sUI gayo. savAre mahAtmA jJAnI gurunAM darzane harSabhera gayo ane gaI rAtano kheda darzAvI, potAne prabhAtamAM sadgurunAM darzana karavA jeTaluM AyuSya maLyuM che, te mahAbhAgya mAnavA lAgyo ane darzana, stuti karI zrI sadagurunAM vacanAmRtathI zAMta thaI, ghera pAcho gayo. nAnobhAI rojanI rUDhi mujaba mahAtmAnAM darzana karavA gayo. tene tenA moTAbhAinA khedanI vAta mahAtmAe karI darzAvI, tyAre te bolyo ke, "mahArAja, mane smazAnamAM mArA moTAbhAIne mokalavo hato ane dharma karavA temane ahIM AvavuM hatuM, paNa mane kaMI dharma vahAlo nahIM hoya ? meM kevI dharmakriyA karI ? ane temane laukikamAM javuM paDayuM.' Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 544 ) mahAtmAe kahyuM, "bhAi, dharmakriyA sAcI bhAvapUrvaka to tArA moTAbhAIne smazAnamAM beThAM thai che ane te to dharmanA sthAnamAM, jyAM citta bhagavAnamAM rAkhavuM joie, tene badale nATakamAM ane mijabAnInA taraMgamAM rAkhyuM hatuM. tethI tene saMsAraphaLanI prApti thai che ane moTAbhAIne vairAgyane laIne mokSanuM kAraNa banyuM che.'' Ama 'bhAva tihAM bhagavaMta' kahyuM che te lakSamAM rAkhavA yogya vAta che. "mana caMgA (pavitra) to katharoTamAM gaMgA' e kahevata pramANe saguru AjJAmAM jeTalo kALa bhAvapUrvaka gALazo, teTaluM jIvana saphaLa gayuM mAnavA yogya chejI. "zAstra ghaNAM mati thoDalI, mana, ziSTa kahe te pramANa re, mana, suyaza lahe e bhAvathI, mana na kare jUTha DaphANa re, mana...'' (bI-3, pR.449, AMka 468) 5.u.pa.pU. prabhuzrI vAraMvAra kahetA hatA ke kriyA to tevI ne tevI ja karavAnI che paNa bhAva badalI nAkhavAno che. je kaMI karatA hoIe temAM "huM AtmArthe karuM chuM, ATaluM kAma patI jAya to mAre bhakti mATe vakhata gALavo che, A kAma na AvI paDayuM hota to atyAre huM bhaktimAM kevo tallIna thaI gayo hota?' evA bhAva jo rahe to bIjuM kAma karatAM chatAM te bhAvathI to bhakti ja kare che. jyAM bhAva che tyAM ja AtmA che ane bhAvathI ja baMdhana thAya che ke chuTAya che, mATe bhAva sudhare tema pravartavuM ane tevAM nimitto icchavAM ke jethI ApaNA bhAva paramakRpALudeva pratye ullAsavALA rahe. sagAMvahAlAM pratye paNa saMsArabhAvane badale AtmabhAva kyAre thaze evI bhAvanA vAraMvAra sevavAthI dharmabhAvanA jAgrata rahe ane kALe karIne paramazAMtipada prApta karI zakAya che. (bI-3, pR.105, AMka 96) | | gommasAranuM vAMcana thatuM tyAre gharaDI DozIo na calAya to paNa bhAva karIne sAMbhaLavA AvatI, tyAre munizrI mohanalAlajIe prabhuzrIjIne pUchayuM ke Avo agharo karmagraMtha, zuM A DozIo samajatI haze? tyAre prabhuzrIjIe kahyuM ke bhAva tyAM bhagavAna che. je kAnamAM paDe che, te vakhata Avye UgI nIkaLaze. 'tene Avyo prema to mAre zo nema." ema karI bhagavAne govALane darzana dIdhAM. te samajavA jevI vAta che. bhAvathI badhuM thAya che. "para prema pravAha baDhe prabhuse, saba Agamabheda suura baseM.' duniyAnA padArtho uparathI prema UThI, prabhu tarapha vaLe to badhAM zAstrono sAra AtmAmAM AvI jAya che; paraMtu tema thAya tyAre. prabhuzrIjI kahetA ke satparuSanAM darzana mATe tathA bodha sAMbhaLavA, je vakhate vicAra karIne DagaluM bharyuM ke Dagale-Dagale yajJanuM phaLa thAya che. (bo-1, pR., AMka 6). D sadvartana, sadAcaraNa e moTI prabhAvanA che ema samajI, jJAnInI AjJAe vartavAnA bhAva niraMtara kartavya chejI. (bI-3, pR.137, AMka 137) D ApanA patramAM je komaLa bhAvo, A paryuSaNa parva nimitte pragaTa thayA che, tevA bhAvo TakI rahe to ghaNI dharmajAgRti prApta thAya. paramakRpALudevanAM vacanAmRta, samAdhisopAna Adino svAdhyAya dararoja kaMI-kaMi paNa karatA rahevAno niyama rahe to tevA bhAvo Take ane vairAgyanI vRddhi thai, apUrva yoga Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (54pa) 5.pU. prabhuzrIjIno A bhavamAM thayo che, te phaLIbhUta thAya. kSaNika, asAra vastuono moha mAtra avicArane laine anaMtakALathI sevAto Avyo che. te sadgaranA bodhano paricaya thaye dUra avazya thAya, tevo yoga cUkavA yogya nathIjI. (bI-3, pR.557, AMka 618) D ApanA patromAM jaNAvelA bhAvo jaLavAi rahe tema kartavya cheja. magajamAM vicAra Ave te lakhI nAkhIe, te karatAM tevA bhAvo vAraMvAra dayamAM rahyA kare to te bhAvanAnuM svarUpa grahaNa kare che. AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re.' enuM mAhAbhya pa.pU. prabhuzrIjI evuM sacoTa kahetA ke koI vakhata ema thatuM ke tenI pAchaLa ja paDavuM. ghaNA potAnI icchAe (pa.pU. prabhuzrIjIne jaNAvyA sivAya) jaMgalamAM jaI bebhAna thatAM sudhI raTaNa karatA, koi tema karI thAkI jatA; paNa te bhAvo TakAvI rAkhe tenuM kAma thAya che. AraMbhazUrA gujarAtI gaNAya che, paNa jIvatA sudhI zUravIrapaNuM jJAnI puruSo mAge che, te rakama bharapAI karyuM chUTako chejI. (bI-3, pR.599, AMka 684) 'yAdRzI bhAvanA yasya siddhirbhavati tAdRzI" paramakRpALudeva pratye, sAcA hRyathI je bhAva jIva kare che, te lekhAnA chejI. eka pa.pU. prabhuzrIjI navasArI padhArelA tyAre badhAne prazna pUchayo : "tamAre zuM joIe che? te badhA vicArI mUkajo.' ema kahI teo dizAe padhAryA. paravArI pAchA padhAryA tyAM sudhI badhA vicAramAM rahyA hatA. pAchA AvI, teozrIe darekane pUchayuM ane pachI sAmaTo uttara jaNAvyo ke "jeNe je uttama jANI mAgaNI karI che, te bhUlazo nahIM." A upara vicAra karIe to jIvane je sArA bhAva Ave che, te kSaNika rahI jatA rahe, te na thavuM joIe paNa pakaDa karavAnI, coTa karavAnI jJAnI puruSanI bhalAmaNa, zikhAmaNa ane bhAra daIne AgrahapUrvaka jaNAvavAnI praNAlI che, te lakSa rahe to jIvane jAgRtinuM kAraNa chejI. (bo-3, pR. 596, AMka 678) ApaNane A manuSyabhava, uttama kuLa, sadguruno samAgama, sambodha ane mahAmaMtrano lAbha thayo che, tenI saphaLatA mATe banato puruSArtha karI, mokSamArgamAM AgaLa ne AgaLa vadhAya tevA bhAva dina-pratidina caDhiyAtA karatA rahevAnI jarUra che. (bI-3, pR.519, AMka 563) T je kaMI karatA hoie vIsa doharA, kSamApanA, Atmasiddhi, cha padano patra, smaraNamaMtra Adi, temAM bhAva vadhe tema kartavya che. koI davA khAya to sAthe anupAna ke carI pALe che, tema jJAnInI AjJA sAthe bhAva e uttama anupAna che, tenI vRddhi karavA pratidina prayatna kartavya chejI. (bI-3, pR.585, AMka 661) D jyAM azaktinuM kAraNa hoya tyAM bhAva hovA chatAM vidhi na bane, paNa manamAM kema vartavuM?' teno khyAla rahevo joie. zrI gautamasvAmIne AnaMda zrAvake chellI mAMdagImAM kaheluM, "he guru ! mArAthI cAlI zakAtuM nathI, tethI kRpA karIne mArI pathArI pAse padhAro to huM caraNasparza karI kRtArtha thAuM.'' tevI ja rIte azaktine kAraNe sUtAM-sUtAM bhakti karavI paDe ke stavana bolavAM paDe topaNa bhAva sUto na rAkhavo. 'meM puchAvI rajA maMgAvI che' ema gaNI, pramAda sevyA karavA yogya nathI. Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (54) pramAdanAM nimittomAM jIvane pramAda thaI jAya che evI ApaNI manodazA hovAthI, chUTake sUtAM-sUtAM bhakti karavAnuM rAkhavuM. divasamAM koI baporano ke tevo vakhata anukULa hoya to te prakAre bhakti-stavano mATe kALa , vavAmAM paNa harakata nathI. savAre ja bhakti thAya, pachI na thAya ema nathI. jema lAbha thAya tema pheraphAra karavo, paNa pramAda poSAya tema pravartavA yogya nathI e bhalAmaNa chejI. vidhio bhAvane arthe che ema gaNI, bhAvamAM maMdatA na Ave tema pravartavA yogya cheja. (bI-3, pR. 195, AMka 196) T koI paNa prakAranuM, sabhAmAM vAMcana cAlatuM hoya ane kadAca samajavAmAM Ave topaNa bhAva ocho thavA devo nahIM, ane sAMbhaLyA karavuM. bhAvanA che te jyAre-tyAre phaLaze. potAne gamatuM vacAya te sAMbhaLavAnuM game, paNa agharo viSaya cAlato hoya ane na samajAya, tyAre ema na karavuM ke A na vaMcAya to sAruM, paNa sAMbhaLyA karavuM; chevaTe maMtramAM dhyAna rAkhavuM. potAne gamatuM to Aja sudhI jIve ghaNuM karyuM, paNa kaMI vaLyuM nahIM. ruci jo jAgrata thaI jAya to pachI AgaLa badhuM maLI rahe che. jene jevI bhAvanA, te haMmezAM phaLe che. AtmA jAgrata thaI jAya tyAra pachI karmonuM kaMI jora cAlatuM nathI. (bo-1, pR.8, AMka 10) | bhAva vardhamAna thAya to karatA rahevA bhalAmaNa che, paraMtu pAchA paDAya nahIM tenI khAsa kALajI rAkhavI ghaTe chejI. koI pratye kiMcitmAtra paNa rAga ane koi pratye kiMcitmAtra paNa dveSa na rahe, tevA bhAva karavA badho puruSArtha che. (bI-3, pR.377, AMka 383) jyAre ApaNo bhAva moLo paDavA lAge tyAre jhaTa cetIne satsaMga karavA jatA rahevuM. noLiyo sApa sAthe laDavA jAya, tyAre sApa tene DaMsa mAre ke tarata jaIne jaDIbUTI suMdhI Ave, tethI jhera UtarI jAya. pharI tenI sAthe laDavA jAya, tyAre sApa karaDe ke tarata bUTI suMdhI Ave. ema karatAM-karatAM noLiyo nirviSa thaIne jherIlA sApane mArI nAkhe che. tema saMsArarUpI sApa che, jIvarUpI noLiyo che ane satsaMgarUpI bUTI che. jyAre jIvane saMsArarUpI sApanuM jhera caDhe tyAre satsaMgarUpI bUTIne sUMghI Ave to jhera UtarI jAya. ema karatAM-karatAM saMsArano nAza karIne mokSe jAya. mATe bhAva bagaDe ke tarata cetI levuM. (bo-1, pR.22, AMka 39) | mumukSu : zuddhabhAvanI jIvane khabara nathI, to teno lakSa kevI rIte rahe? pUjyazrI H jJAnI puruSanA avalaMbane zuddhabhAvano lakSa rakhAya che. jJAnIe kahyuM che te sAcuM che, huM to kaMI jANato nathI, evo bhAva rAkhe to zuddhabhAvano lakSa rahe che. zuddhabhAva jo na raheto hoya to zuddhabhAva ja mAre karavA yogya che, evo aMtaramAM lakSa rAkhIne zubhabhAvamAM pravarte to moDevale zuddhabhAvanI prApti thAya. zuddhabhAvane arthe je zubhabhAva karavAmAM Ave che, te puNyAnubaMdhI puNya eTale paraMparAe mokSanuM kAraNa thAya che; ane je zuddhabhAvanA lakSa vinAnI kriyA karavAmAM Ave che, te zubhabhAva nathI paNa zubhakriyA che. tenu phaLa saMsAra che. (bo-1, pR.53, AMka 29) Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (547 T vibhAva te svabhAva nathI ane svabhAva te vibhAva nathI. zubhabhAva hoya toya vibhAva che ane azubhabhAva hoya toya vibhAva che. baMnenuM kAraNa eka ja che. ekTathI mokSa nathI. puNyathIya mokSa nathI. puNya pApa beyanI hoLI karavAnI che. (bo-1, pR.284, AMka 27) T vizuddhabhAva eTale cittaprasannatA athavA mananI sthiratA. kaSAyanI maMdatAmAM cittalobha hoya nahIM, tethI AnaMda Ave che. AtmA AnaMdarUpa che. tevA samayamAM (cittaprasannatA hoya tyAre) maMtranuM smaraNa karavuM, e ghaNA lAbhanuM kAraNa che. kaSAyanuM nimitta na hoya to tevA bhAva vadhu vakhata sudhI TakI rahe che. AnaMdaghanajInA jIvanamAM paNa e ja Ave che. cittaprasanna re pUjanaphaLa kahyuM re, pUjA akhaMDita eha; kapaTarahita thai Atama arapaNA re, AnaMdaghanapada reha.'' paramakRpALudeve paNa kahyuM che ke tevA bhAvo e mokSanuM kAraNa che. tevA jIvone nizraye mokSa thavAno ja che. vizuddhabhAvanI vardhamAnatA thAya e ja puruSArtha karavAno che. karmo vacce Ave paNa lakSa e ja rAkhavo. (bo-1, pR.21, AMka 24) D prazasta rAga, anukaMpA, cittaprasannatA (vizuddhabhAva) e zubha pariNAma che. vizuddhabhAva e AtmAno nirNaya karavAmAM sahAyaka che. tevA bhAva hoya tyAre AtmAno nirNaya thAya, te sAco thAya che. vicAradazA tyAre kahevAya. prazasta rAga ane anukaMpAmAM paNa vizuddhabhAva hoya che. (bo-1, pR. 29, AMka 36) bhAvanA paramakRpALudeva pratye parama prema pragaTe ane anya vicAronuM vismaraNa thAya ema bhAvanA kartavya chejI. te paramapuruSe AtmA jANyo che, te mATe mAnya che. tenI hA e hA ane tenI nA e nA, ema vRDha mati kartavya che. (bo-3, pR.656, AMka 777) | hAla je puruSanAM vacanAmRta vAMco cho, te vicArI, te puruSanI samyakajJAnamaya, asaMga, apratibaMdhadazAnI bhAvanA karatA rahevA bhalAmaNa che. (bI-3, pR.236, AMka 231) T sazraddhA pAmIne jagatathI udAsIna thavuM ane AtmazAMti thAya tevA bhAvonuM raTaNa rahe, mokSecchA vardhamAna thayA kare, nivRtti Adi maLe satsaMga, sanzAstra ane paramakRpALudevanA svarUpanuM ciMtana rahyA kare, tevI bhAvanA kartavya chejI. (bo-3, pR.711, AMka 858). | ATalA bhavamAM paramakRpALudeva prasanna thAya tema ja pravartavuM che, e lakSa ahorAtra rahyA kare to jIvano paga koI pApakAryamAM na paDe, badhAM du:khathI te bacI jAya. mATe paramakRpALudevanAM vacano vAMcI, vAraMvAra vicArI, temanI doravaNI pramANe ja A bhavanA chevaTanAM varSo mAre jarUra gALavAM che, evI gAMTha manamAM pADI dai, lAga AvyuM tema ja karavuM che, e bhAva divase-divase vardhamAna karavo ghaTe che. jevI jenI bhAvanA, tevuM tene phaLa vaheluMmoDuM maLI rahe chejI; to bhAvanA sArI rAkhavAmAM bhikhArI zA mATe rahevuM ? emAM kaMI kharca thAya tema nathI ke nathI duHkha ke kaSTa paDatuM. mAtra ajJAnane laIne jIva potAnuM nahIM tene potAnuM mAnI, mAruM-mAruM karI rahyo che. pote dehAdirUpe nathI, chatAM dehAdirUpa huM chuM Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (548) mAnI, dehanA duHkhe duHkhI ane dehanA sukhe sukhI mAne che te badhuM UMdhuM che; to jJAnInAM vacanonA AdhAre khoTAne khoTuM mAnI, sAcuM jJAnIe pragaTa karyuM che te zuddha, sahaja AtmasvarUpa che, te mane mAnya ho, te ja huM chuM, te ja mAruM svarUpa che, tethI bhinna te huM nahIM ane mAruM paNa nahIM, Ama vAraMvAra dRDha bhAvanA karavAthI jJAnInA sAcA ziSya thavAya chejI. A patra vAraMvAra vicArI, jIvana palaTAvI, jJAnInA sAcA anuyAyI thavA bhalAmaNa che. (bo-3, pR.796, AMka 1024) D Ape paramakRpALudevanA citrapaTanuM smaraNa jhAMkhuM rahe che ema jaNAvyuM; tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke sTaya-darzana ApaNA bhaTakatA manane rokavA mATe che. dhyAnamUnuM mUrti ema bolIe chIe, te lakSamAM rAkhavA vinaMtI chejI, spaSTatA-aspaSTatAnI phikara-ciMtA karavA yogya nathI. premapUrvaka vAraMvAra darzana karatA rahevAthI, temAM vRtti rAkhI, temaNe prApta karelI vItarAgatA, dehAdhyAsano abhAva, samyajJAnAdi prabhAvonuM ciMtana karatA rahevAthI, te paramapuruSamAM tanmaya thavAnI ApaNI bhAvanA vadhe che ane vRtti tyAM rokAya che, ekAgratA thatI jAya che; te tarapha vizeSa lakSa rAkhavA bhalAmaNa chejI. jema bane tema kalpanAo zamAvI, svarUpa pratye vaLavAthI Atmahita thAya chejI. je mahApuruSe sarva vikalpo tajI AtmAmAM sthiratA karI, jJAtA-draSTA-nirvikalpa thayA, te mahApuruSanAM darzana, vaMdana, bhakti-smaraNAdi AjJA te ja arthe hoya. te na cukAya tevI bhAvanA ApaNe karatAM rahevuM, e hitakAraka chejI. jJAnIe AtmA jAmyo che te mATe mAnya che; mane atyAre kaMI bhAna nathI eTale huM kalpanA karuM temAM kaMI mAla nathI. mAruM kAma to jJAnIe kahelA satsAdhananI ArAdhanA karavI e ja che. tenuM je phaLa Avaze te satya ja haze, kemake AtmA jANIne je puruSe AjJA karI che te AjJAnuM phaLa Atmazuddhi ja Ave, evI dRDha mAnyatA karavI-rAkhavI ghaTe chejI. koI vastu dekhAya, na dekhAya tene viSe kaMI vikalpa nahIM karatAM, badhuM bhUlI javAnuM che. "abAdhya anubhava je rahe, te che jIvasvarUpa.'' te sarva bAda karatAM bAkI rahe tevo che; tenI bhAvanAno krama paramakRpALudeve eka patramAM jaNAvyo che. kSaNe kSaNe palaTAtI svabhAvavRtti nathI joitI. amuka kALa sudhI zUnya (nirvikalpatA) sivAya kaMI nathI joItuM; te na hoya to amuka kALa sudhI saMta sivAya kaMI nathI joItuM; te na hoya to amuka kALa sudhI satsaMga sivAya kaMI nathI joItuM; te na hoya to AryAcaraNa (Arya puruSoe karelAM AcaraNa) sivAya kaMI nathI joItuMte na hoya to jinabhaktimAM ati zuddha bhAve lInatA sivAya kaMI nathI joituM; te na hoya to pachI mAgavAnI icchA paNa nathI. gama paDyA vinA Agama anarthakAraka thaI paDe che. satsaMga vinA dhyAna te taraMgarUpa thai paDe che. saMta vinA aMtanI vAtamAM aMta pamAto nathI. lokasaMjJAthI lokAgre javAtuM nathI. lokatyAga vinA vairAgya yathAyogya pAmavo durlabha che.'' (128) (bo-3, pR. 287, AMka 276) | maMtranuM smaraNa bahu premathI karavuM ane citrapaTa paramakRpALudevano hoya to tenAM darzana, vAraMvAra, premapUrvaka karavAM. e bhAvanA jIvane sArI gatimAM laI janAra che; ane puruSano bhavobhavamAM yoga Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (549) karAve tevuM baLa bhaktimAM raheluM che. mATe bhaktibhAvamAM citta rAkhavuM, rogamAM citta rokavuM nahIM; kAraNa ke roga to karma che, te jAya che; paNa tyAM navAM karma na baMdhAya ke pApakarma na baMdhAya, mATe AtmabhAvanA arthe nIce jaNAvelI zikhAmaNa moDhe karI, roja bolavAno niyama rAkhazo to kalyANa thaze. zrI sadUgurue kahyo che evA nigraMthamArgano sadAya Azraya raho. huM dehAdi svarUpa nathI, ane deha strI, putrAdi koI paNa mArAM nathI, zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya.' (692) ATalA vacano mukhapATha karI, roja bolI javAM; teno vicAra karavo ane sadgurue jAmyo che tevo AtmA mAro che, tenI huM bhAvanA karuM chuM. mane AtmAnI oLakhANa nathI paNa je puruSe AtmA jANyo che te puruSanI AjJAe, tene Azare huM teNe jANelA AtmAnI bhAvanA karuM chuM. te sadguru paramakRpALudeva sAcA puruSa che, temaNe AtmA oLakhyo che, zuddha AtmarUpa ja che, tethI tenuM avalaMbana, tenuM zaraNa huM grahuM chuM. e satpaSa sivAya, teNe jANelA AtmA sivAya, koI vastu upara mane premabhAva, AzA ke vAsanA ddhayamAM na raho. te ja eka prApta karavA yogya A bhavamAM che. tethI bIjuM kaMI mAre icchavuM nathI. bhale roga ho ke mota Avo paNa bIjuM kaMI mAre joituM nathI, mAgavuM nathI. AtmA, zuddha AtmA, sahaja AtmasvarUpa ja joie, thaIe e ja prArthanA. (bo-3, pR.103, AMka 94). || jJAnI puruSe jANyo che, pragaTa karyo che, upadezyo che tevo mAro AtmA zuddha caitanyasvarUpa avinAzI, achagha, abhedya, jarAmaraNAdi dharmathI rahita, paramasukhanuM dhAma che, evI bhAvanA niraMtara kartavya che. (bo-3, pR.738, AMka 906). | dharma eka sArI vastu che. AtmasvabhAva te dharma che ane te jJAnI puruSe jANyo che. huM kaMI jANato nathI paNa jeNe yathArtha AtmA jANyo che, AtmArUpa je hatA, te paramakRpALudevanuM mane zaraNuM ho. tenI zraddhAe, tenA kahevAthI AtmA che, nitya che, kartA che, bhoktA che, mokSa che, mokSanA upAya che - e che padanI mane zraddhA che, e ja mAre bhAvavA yogya che, e lakSa kartavya chejI. (bo-3, pR.29, AMka 56). || jeNe, saMsAramAM janmamaraNa thaI rahyAM che tethI, chUTavuM hoya teNe paramakRpALudeva upara AsthA rAkhI, temaNe jANelo AtmA ciMtavavA yogya che. mane kaMI khabara nathI, paNa e paramakRpALu jJAnI puruSe jANyuM che, joyuM che, upadezya che te sAcuM che, te mane mAnya che ane tenI mane prApti thAo evI bhAvanA vAraMvAra kartavya che. paramakRpALudevanA citrapaTanuM darzana, temanI AjJArUpa vIsa doharA, kSamApanAno pATha, cha padano patra, maMtranuM smaraNa ane puruSanuM zaraNa, vizvAsa ane teno Azraya kalyANakArI che, e bhAvanA vizeSa premathI kartavya che. sapuruSanA yogabaLathI kaMI-kaMI pApI jIvonAM paNa kalyANa thaI gayAM che. vizvAsa ane Teka joie. koi paNa prakAranI icchA rAkhavA yogya nathI. saMsArane sAva bhUlI jaI, eka puruSanuM zaraNa e ja mAro uddhAra karanAra che evo nizcaya kartavya che. (bI-3, pR.71, AMka 59) Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (550) | AtmA avinAzI che. teno nAza mAnavo e ja bhrAMti che. bAkInI badhI vastuo te badalAnI che, nAza pAmanArI che; to te paryAvRSTi choDI dai AtmabhAvanAmAM vizeSa kALa jAya tema kartavya che (bI-3, pR.64, AMka 5 ) T mohanIyakarma badhuM bagADI de evuM che ane maraNa koine mUke ema nathI, mATe cetatA rahevAnI jarUra che. tRSNA, vAsanA ke prIti ThAra-ThAra thaI jAya, te toDI nAkhavAnI jarUra che. A kaLikALamAM vairAgyane vipna ghaNAM hoya che ane jIvane dharma karavA jatAM vighna pADe che, paNa jema bane tema vadhAre vakhata vAMcavA-vicAravAmAM gALavAno rAkhI, paryAyavRSTimAM taNAI na javAya, te mATe kALajI rAkhavI. badhA paryAyo nAzavaMta che, ThagAruM pATaNa che, bhulavaNInuM ghara che ema mAnI, have AtmA upara AvI javuM. AtmAnI ja ciMtavanA, AtmAnI ja gaveSaNA, AtmAnI ja upAsanA mATe jIvavuM che ema rAkhI, ATalo bhava uttama bhAvanAmAM gALavAmAM Avaze to anaMta bhavanuM sATuM vaLI rahevA jevo joga prApta thayo che jANI, dharmamAM vRtti rAkhI, zAMtithI je banI Ave te karyA javuM; paNa ahIM rahevAya to sAruM ane Ama karIe to ThIka, evI tRSNA-icchAo na karavI. koI ThekANe maraNa choDanAra nathI; ane ayAcaka vRttie sadgurunuM zaraNuM dRDha bhAvavuM. (bo-3, pR.16, AMka 53) te AtmA kadI janmyo nathI ane marato nathI. bhavAyo jema rAjA, jogI ke bAi-bhAino veza lAve che, paNa bhavAyo dekhAya che, tevo kadI thai jato nathI. tema game tevo deha bAi-bhAino dekhAto hoya paNa AtmA kadI deha thayo nathI. AtmA koino dhaNI nathI, koinI strI thayo nathI, koinI mA thayo nathI ke bApa thayo nathI; paNa dehane dekhIne ajJAnI jIvo AtmAne deharUpa mAnI, badho saMsArano bhAra tANI duHkhI thAya che; e badhI aNasamaja che, paNa koI saMtanA vizvAse, jJAnInuM kahyuM mAnya karavA yogya che ke huM deha nathI paNa dehathI bhinna jANanAra, dekhanAra jJAnIe joyo che, jANyo che, anubhavyo che, upadezyo che tevo AtmA huM chuM. huM kapAto nathI, ghasAto nathI, chedAto nathI, bhedAto nathI, marato nathI, janmato nathI, baLato nathI; duHkha-vyAdhi-pIDA dehamAM thAya che tene jANanAra mAtra huM chuM. (bo-3, pR.614, AMka 712) || huM kaMI na jANuM, paraMtu paramakRpALudeve AtmA jAmyo che tevo mAro AtmA che, evI mAnyatA mAre karavI che. bIjI koI kalpanA karavI nathI. enI AjJA uThAvavAnA mArA bhAva che. asaMga, apratibaMdha, apramatta AtmasvarUpa jJAnIe anubhavyuM che, upadezya che te ratnatrayarUpa sahaja AtmasvarUpanI huM to bhAvanA atyAre karuM chuM. AvI - jJAnIe bhAvI che tevI - AtmabhAvanA mAre bhAvavI che, ema ciMtavana-zraddhA kartavya che). (bI-3, pR.582, AMka 658). | jagata game te kahe, paNa ApaNe to bhakti karavI. salphAstra vAMcavuM, vicAravuM, bhAvanA paramakRpALudevanI karavI. citrapaTanuM vAraMvAra darzana karI, bhAvanA karavI ke paramakRpALudeva dehathI bhinna che. mAre evA thavuM che. dehathI bhinna AtmAno anubhava karavo che. (bo-1, pR. 258, AMka 12) Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (551) ApaNe samAdhimaraNanI roja bhAvanA tathA taiyArI karatA rahevAnI jarUra chejI. dararoja sUtI vakhate to paramakRpALudevane zaraNe AtmaarpaNatA saMbhArI te ja zaraNuM sAcuM che, huM kaMi ja na jANuM, paNa paramakRpALudeve jevo jAmyo che tevo AtmA mAro che - ema mAre mAnavuM che, te ja mane ho e bhAvanA karatA rahevA jevI che. (bI-3, pR.478, AMka 507) |sahaja samAdhinI bhAvanA mumukSujIvo vAraMvAra kare che, te evA prakAranI hoya che ke he bhagavAna ! evo kyAre divasa Avaze ke jyAre mane AtmAno AnaMda anubhavAze ? e AtmAne AnaMda, lAkho rUpiyAnI khoTa vepAramAM jAya to paNa lUMTAI jato nathI ane lAkho rUpiyAno lAbha thAya to paNa te AnaMda bAhya kAraNothI vadhato nathI. mAtra AtmabhAvanAne AdhAre prApta thato AnaMda, AtmapariNAmamAM ullAsa vadhatAM, vadhe che ane AtmabhAvanAmAM vighna naDatAM hAni pAme che. te AtmanirmaLatA dina-dina vadhatI jAya ane Atmika AnaMda akhaMDitapaNe anubhavAto jAya, tevI dazAnI vAraMvAra bhAvanA kartavya che). (bI-3, pR.298, AMka 287) D paramakRpALu paramAtmAe je AtmAnuM svarUpa pragaTa karyuM che ane upadezya che tevuM ja mArA AtmAnuM svarUpa che. mAre e ja mAnya karavuM che. mane kaMI khabara nathI paraMtu jJAnI paramagurunI mane zraddhA che. chellA zvAsozvAsa sudhI te mahApuruSanuM mane zaraNa ho ! karmanA udaye dehamAM vyAdhi, pIDA, azakti aneka prakAre jaNAya tene AMtmAnuM svarUpa mAre mAnavuM nathI. huM duHkhI chuM. huM rogI chuM, huM marI jaIza evI kalpanA tajIne jJAnIe kahyuM che evuM nitya, abhedya, achagha, jarAmaraNa AdithI rahita zAzvata AtmAnI mAnyatA karuM chuM. 'jJAnIne ho te mane ho.' (bI-3, pR.625, AMka 731) I have to evI bhAvanA karyA karavI ghaTe che ke he bhagavAna ! mAre koI tamArA sivAya AdhAra nathI; tamAre AdhAre ja bAkI rahelI jidagInA divaso jAo. ATalA kALa sudhI to mane ApanA taraNatAraNa prabhAvanuM bhAna nahotuM, tethI mUMjhavI mAre tevA AdhAra grahaNa karIne dahADA eLe gALyA; paNa have mArA AtmAnuM jarUra, ApanA zaraNe, kalyANa thaze, evI aMtaramAM zraddhA pragaTI che te ja mAre AdhArarUpa che. A dehanuM game tema thAo, game teTalI mUMjhavaNo AvI paDI; paDozI, gharanAM mANasa ke AkhuM jagata virodha karIne kanaDatuM hoya to paNa eka jo tamArI AjJA, maMtrasmaraNa mArA hRdayamAM sadAya jAgrata hoya to mane koI mUMjhAvI zake tema nathI. mArA AtmAno vAMko vALa nahIM thAya, eTalI ApanI zaktino mane vizvAsa che. jagatanA tarapha najara rAkhIne Akho AvaradA gALyo, paNa pANI valoLe mAkhaNa na nIkaLe tema mArA AtmAnuM tethI kaMI kalyANa thayuM nahIM, paNa have to tamArI AjJA ArAdhavAmAM jeTalo puruSArtha karIza teTalo mAro AtmA tamArI samIpa Avaze, tamArA jevo thaze. mATe have to mArI ja khAmI che, mAro ja pramAda mane naDe che, tene have nahIM gaNatAM jarUra jeTaluM khAvAnuM, UMghavAnuM ke gharanuM jarUranuM kAma patI gayuM ke have to he prabhu ! ApanI AjJA ahorAtra ArAdhavAnI aMtaramAM vRDha bhAvanA - pratijJA jevI - karavI che ke e ArAdhanA ane maraNa vakhate, roga vakhate, krodhAdi vikAronA prasaMge karmabaMdhathI bacAve. Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (552) A puruSArtha A bhavamAM nahIM karuM ane acAnaka deha chUTI jaze to karavAnuM che te manamAM rahI jaze. ane Aja sudhI AMdhaLAnI peThe potAno duzmana banI, meM potAne du:kha devAmAM bAkI rAkhI nathI, aneka karmo bAMdhyAM che, te bhoga vA kevAya bhavamAM bhamavuM paDaze. mATe jyAM sudhI A manuSyabhava che. tyAM sudhIno kALa, pramAda tajIne, jarUra Atmahita thAya tema ja gALI lauM, evo draDha nizcaya karI, kaMi ne kaMI kAma karatAM paNa dharmakAryamAM citta rAkhyA karavAnI Teva pADI mUkavA yogya che. mohane mAravAno lAga Avyo che, te vakhate UMdhyA karIza to vedanA, maraNa ke tevA mUMjhavaNanA prasaMgamAM mohane vaza thai, temAM taNAI javAthI, mAThI gatimAM ghasaDAI javAno prasaMga Avaze. mATe have to mohanidrAmAMthI jAgrata-jAgrata thavAnI, rahevAnI jarUra chejI. mohazatrane mAravAno lAga Avyo che, te vakhate pramAda ADe karavAnuM te kArya rahI na jAya tenI phikara dayamAM rAkhIne, je kaMI karavA dhAryuM hoya te kartavya che. bIjI vastuo taraphano prema to jarUra ghaTADavo ja paDaze, te vinA chUTako nathI. te viSe vAraMvAra vicAra karatA rahevAnI jarUra che). (bo-3, pR.466, AMka 490) T sAcA dilanI bhAvanA sadgurukRpAe yathAvasare saphaLa thAya chejI. "mAnA vinAzanA kahevAya che. mATe potAnAthI bane teTalo puruSArtha saruAjJA uThAvavAmAM karI, na bane teno manamAM kheda rAkhI, te arthe vizeSa puruSArtha jAgrata thAya tevI bhAvanA, prArthanA, jhUraNA karatA rahevAnI jarUra chejI. (bI-3, pR.250, AMka 244). manuSyabhavamAM kartavya eka samyakdarzananI prApti che athavA AtmasvarUpanI oLakhANa che ane te to AtmasvarUpa jene prApta thayuM che tevA AptapuruSanA yoga vinA banI zake tevuM nathI. mATe e puruSanA yoganI bhAvanA niraMtara kartavya chejI. A kALanAM alpa AyuSya ane acAnaka maraNa nIpajatAM bhALIne cetavA jevuM chejI. Akho divasa parakathA ane paravRttimAM vahyo jAya che, temAMthI thoDo kALa avazya kADhI laI "huM koNa chuM? kyAMthI thayo ? zuM svarUpa che mAruM kharuM ? konA saMbaMdhe vaLagaNA che ? rAkhuM ke e paraharuM ?'' evA AtmA saMbaMdhInA vicAramAM vRttine rokI AtmAnuM ciMtavana, bhAvanA bane teTalI kartavya chejI. "uttamA svAtmacintA syAt moha cintA ca madhyamA / adhamA kAmacintA syAt paracintA adhamAdhamA / / " bhAvArtha : ApaNA AtmAnA uddhAranI ciMtA-vicAraNA karavI, e uttama ciMtavana kahevAya che. mohane vaza ke zubha rAgane laIne bIjA jIvonuM bhaluM karavAnI vicAraNA, te madhyama ciMtavana che. kAmabhoganI ciMtavanA karavI, te adhama che ane bIjAnuM bhUMDuM thAya, akalyANa thAya tevA vicAra karavA, te adhamamAM adhama ciMtavanA che. (bo-3, pR.37, AMka 23). T "dehAdi saMbaMdhI je puruSo harSaviSAda nathI karatA, te puruSo pUrNa dvAdazAMgane saMkSepamAM samajyA che, ema samajo. e ja draSTi kartavya che.'' (843) A paramaguru zrImad rAjacaMdra prabhunuM vacanAmRta ddhayamAM akhaMDa jAgrata raho, e bhAvanA kartavya che. Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 553 A dehanI sthiti jeTalI che, temAM eka samayamAtra vadhavAno nathI. je samaye A deha choDavo che, te samayane koi deva ke devAdhideva paNa oLaMgavA samartha nathI. jeTalA zvAsozvAsa bAMdhyA che, te pUrA thaye, A deha tatkALa mUkavo paDaze. pachI ajJAnadazAe karIne dehAtmabuddhi rAkhe ane AkhA jagatano bhAra mAthe rAkhe to tenuM te jANe. sarvajJa bhagavAne temanA jJAnamAM joyuM che ke A AtmA traNe kALa ekalo ja che, ekalo Avyo che ane ekalo jaze. sarva dravyathI nyAro, sarva kSetrathI nyAro, sarva kALathI nyAro ane sarva anya bhAvathI nyAro evo parama jJAnajyotisvarUpa, svaparaprakAzaka AtmA jJAnIoe anubhavajJAnathI joyo che, te vAta trikALa satya che, satya che, satya che. (bo-3, pR.48, AMka 33) I ''sarva jIva AtmApaNe samasvabhAvI che. bIjA padArthamAM jIva jo nijabuddhi kare to paribhramaNadazA pAme che; ane nijane viSe nijabuddhi thAya to paribhramaNadazA TaLe che.'' (539) ATalAM vacana vAraMvAra vicArI, aMtaramAM UMDA utArI, tarI javA yogya chejI. zabdo vaDe jJAnIpuruSo niSkAraNa karuNAthI, je parama padArtha tarapha A duSTapariNAmI jIvanI dRSTi kheMcI sthira karAvavA icche che, te padArtha mane-tamane-sarvane ananyapaNe bhAso; te ja prItikara, niraMtara sukhanI khANa samajAo; tene mATe prANa jatAM puruSArtha karavAnuM na cUkuM, bhAna hoya tyAM sudhI satpuruSe karelI AjJAne sarvoparI mAnI, jIvAdorInI peThe temAM ja vRtti rAkhIne jIvuM, ene bhUlI jIvavuM jhera jevuM jANuM; te ja prANapati, te ja AdhAra, te ja bacAvanAra, te ja jJAnI, te ja samAdhimaraNanuM dAna ka2nA2 prabhunI bhakti na bhUluM evI dRDhatA akhaMDa hdayamAM UbharAtI sadA sarvane raho; sarva e sarvottama padanA premI thAo, tene mATe maraNiyA thAo, tene mATe ja jIvanA N thAo, temAM ja abhedabhAve vasanArA thAo, tuMhi tuMhi teno ja jApa nizadina japAyA karo. ''apUrva avasara evo kyAre Avaze ?'' (bo-3, pR.259, AMka 253) m ''tamArA kahelA rastAmAM ahorAtra huM rahuM, e ja mArI AkAMkSA ane vRtti thAo.'' ema kSamApanAnA pAThamAM roja bolIe chIe te pramANe yathAzakti vartAya to jIvane saMtoSa varte, AgaLa vadhe ane paramapadane paNa pAme. saMsAramAM to kyAMya sukha nathI. ''ekAMta sukhI muni vItarAga'' e lakSa thoDoghaNo vartAze tema tema vItarAgatA tarapha valaNa thaze ane krame-krame pUrNa vItarAgapadamAM paNa vAsa thAya. e ja bhAvanA vAraMvAra bhAvavA yogya chejI. te ruci thavAmAM, vighnarUpa je je kAraNo samajAya, te dUra karatA rahevAnI jarUra che, zIghrapaNe tema karavAnI jarUra chejI; nahIM to Avo yoga ''ratna ciMtAmaNi jevo A manuSyadeha niSphaLa jaze. he jIva ! have tAre satpuruSanI AjJA nizcaya upAsavA yogya che.'' (505) (bo-3, pR.512, AMka 553) satsaMganI bhAvanA niraMtara rAkhatA rahevI ghaTe chejI tathA jema bane tema vairAgya-upazamanI vRddhi karavI, A kalyANano rAjamArga chejI. kALa duSama che to puruSArtha vikaTa karI, te te vighnone oLaMgI, paramakRpALudevane avalaMbane paramapadanI prAptinI bhAvanA sadAya jAgrata rAkhatA rahevI ghaTe chejI. (bo-3, pR.536, AMka 586) Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 554 satsaMgano yoga na hoya tyAre satsaMganI bhAvanA sAcA hRdayathI karyA karavAthI tevo yoga AvI paDe che. maraNaparyaMta paramakRpALudevanuM zaraNa TakI rahe ane te mahApuruSane Azare deha chUTe evuM A bhavamAM karavuM che evo nirNaya karI, te bhAvanA jAgrata rAkhatA rahevA jevI chejI. kone khabara che ke kAle zuM thaze ? mATe AjanA divasamAM jeTalo bhakti, bhajana, vicAraNAno vakhata maLe teTalo lahAvo lai levo. jatA divasamAM kaMika zAMtinuM kAraNa vadhe tevI bhAvanA bhAvavI. 'paramazAMtipadane icchIe e ja ApaNo sarvasaMmata dharma che ane e ja icchAmAM ne icchAmAM te maLI jaze, mATe nizciMta raho.'' (37) (bo-3, pR.498, AMka 135) virahakALamAM paNa jo satsaMgano lakSa baLapUrvaka jIva rAkhe topaNa kalyANa thAya chejI. pa.pU. prabhuzrIjI vAraMvAra kahetA ke paramakRpALudeve amane virahamAM rAkhIne pakavyA che. trIjI yogadRSTimAM zuzruSA eTale 'zravaNa samIhA zodha' (sat sAMbhaLavAnI icchA) nAmano guNa pragaTe che, tyArathI zravaNano joga na hoya topaNa tenI utkaTa icchAthI, sAMbhaLavAno joga maLye lAbha thAya, tevo lAbha vagara zravaNe thAya chejI. hAla to tame iccho cho te karatAM, jaNAvyA pramANe vartavAmAM vizeSa lAbha samajAya chejI. (bo-3, pR.787, AMka 1005) hAla to je kAma hAthamAM abhyAsanuM lIdhuM che, te pUrNa karavA tarapha vRtti rAkhI, bIjA vicAro gauNa karI, vakhatanI anukULatA ane satsaMganA yoge sarva praznono niveDo AvavA yogya che ema gaNI, tenI bhAvanA rAkhatA raho. (bo-3, pR.480, AMka 510) D A kALamAM bhakti, saMtsaMga Adi AtmahitanA prasaMgo maLavA durlabha che. zArIrika anukULatAo ane mohanAM kAraNo maLavAM muzkela nathI; paNa 'vairAgyanA kAmamAM vighno ghaNAM' ema kahevata che, te A kALamAM to pratyakSa jaNAya che. tema chatAM tene mATe jene ruci jAgI che tene vahelemoDe te prApta thai zake che. mATe tevA yogonI bhAvanA vardhamAna karatA rahevA vinaMtI chejI. (bo-3, pR.124, AMka 124) smaraNa-mALAno krama zarU na karyo hoya to pramAda tajI, karatA rahevA bhalAmaNa chejI. na bane evuM nathI. jIva dhAre te karI zake ema che, paNa dhAravuM agharuM thai paDayuM che; kAraNa ke puruSArtha-vIrya maMda hoya tyAM zuM bane ? satsaMge jIva baLavAna thAya che paNa tevo yoga na bane tyAM sudhI tenI bhAvanA niraMtara rAkhavI ghaTe chejI. jenI jevI bhAvanA, tevI siddhi tene avazya prApta thAya che, mATe bhAvanAmAM bhikhArI na banavuM. uttama bhAvanA akhaMDa rAkhI, hAlanA saMyogomAM bane teTalo satpuruSArtha karatA rahevAno dRDha nizcaya, dareka mumukSue kartavya chejI. (bo-3, pR.368, AMka 370) I ''nahIM eka sadguNa paNa, mukha batAvuM zuMya ?'' jJAnIpuruSanI sanmukha yogyatA vinA zuM moDhuM laine javuM ? evo paNa jIvane vicAra kyAM Avyo che ? bIjA vicAromAMthI manane dUra karI je vicAre vizuddhi prApta thAya, nija doSa dekhavA jeTalI nirmaLatA maLe ane doSa TALavAnI tatparatA vadhe te arthe atyaMta dInatApUrvaka satsaMga, satsevAnI niraMtara bhAvanA kartavya chejI. (bo-3, pR.351, AMka 353) Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (555) T kozanuM kAraNa, koine, A jIve na thAya ane koine klezanuM kAraNa na mAne evA bhAva TakI rahe, tevI 5 mapALadeva pratye sAcA aMta:karaNe yAcanA-bhAvanA-icchA che. (bo-3, pR.703, AMka 847) "Apa bhalA to jaga bhalA" evI kahevata che, to pote bhalA thavA prayatna AjathI Adaravo yogya chejI. temAM maitrI, pramoda, kAruNya ane mAdhyastha bhAvanA roja bhAvavI ane sAMje tenuM ja pratikramaNa karavuM ke e cAramAM bhaMga koI prakAre thayo che ke nahIM? thayo hoya to teno pazrAttApa karI, pharI na thavA devAnI kALajI vizeSa rAkhavAno nizraya karavo ghaTe chejI. (bI-3, pR.600, AMka 688) pApanI pravRttithI kyAre chuTAze? mokSamArgamAM rAjamArga jevAM mahAvrato dhAraNa karIne, acUkapaNe kyAre paLAze ? tathA jJAnI puruSa samIpa sarve pAponI AlocanA karI, parama puruSanA zaraNe tenI AjJAmAM citta rAkhI, samAdhimaraNa kyAre thaze? evI traNe bhAvanAo dararoja kartavya che. (bI-3, pR. 633, AMka 745) D jyAM prArabdhanI pharasanA hoya tyAM javuM, AvavuM rahevuM bane che ema jANI, koi paNa prakAre sthaLa tathA saMjogo pratye rAga-dveSa na thavA devAnI bhAvanAe vartavA yogya che). be ghaDI vakhata, kAmakAjamAMthI bace tyAre pU. .... pAse kaMI vaMcAvI, paramakRpALudevanAM vacanono vizeSa-vizeSa vicAra jAge, tathA janmamaraNanAM duHkha, tenAM kAraNo, tathA jJAnI puruSe kahelA upAya AdimAM vAraMvAra vRtti jAya tathA te ja lakSa varyA kare, tevI garaja dina-dina prati vadhatI rahe, tevA bhAvanI upAsanA karatA rahevA bhalAmaNa che. (bI-3, pR.681, AMka 818) | he bhagavAna! koI kALe pharI AvA prasaMgo prApta na thAo; A devuM vaheluM patI jA po; mAre koI pratye vaiSa karavo nathI, thayo hoya te chUTI jAo, sarva jIvo mArA mitro che; atyAre mArA pApanA udayathI mane te anukULa jaNAtA nathI topaNa te sarve jIvonuM kalyANa thAo, te satpaSanA mArgane pAmo ane mArA pahelAM bhale mokSe jAya, mane vighnakartA koi nathI; mArA bhAva bagaDe to mane nukasAna che, game tevA kaThaNa prasaMgomAM he bhagavAna ! mArA bhAva tamArA pratyethI khasIne bIjA jIvone zatrumitra mAnavAmAM na vaLo, evI bhAvanA roja bhAvavA yogya che. ApaNane sAruM lAgatuM hoya, te paNa pUrvanA ApaNA puNyano udaya che ane ApaNane aNagamo thAya tevuM koinuM vartana hoya to te ApaNA pApano udaya che, paNa koI jIvano vAMka nathI. ATalo lakSa draDha rAkhI, jenA jenA upakAra nIce A bhavamAM AvyA hoie temanI sevA, bhakti thAya tevI karavI. khAsa karIne mAbApa pratye to kadI krUradraSTi na rAkhavI. vinayathI temane rAjI rAkhavA; ane ApaNA saMbaMdhI temano halako abhiprAya hoya, gAMDiyo gaNatAM hoya to paNa temanuM hita ApaNe na cUkavuM. laukika bAbatomAM temane namyuM ApavuM, temano abhiprAya ApaNane duHkhada lAgato hoya topaNa sahana karI levuM; paNa bhaktibhAva na choDavo. uchAMchaLAM na banI javuM, e ja bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.124, AMka 123). 5.pU. prabhuzrIjI pAsethI ghaNI vAra sAMbhaLyuM che ke ""tAruM bhUMDuM kare, tenuM paNa bhaluM icchaje.'' he bhagavAna, jagatanA badhA jIvonuM kalyANa thAo, badhAnAM janmamaraNa TaLo ane sAcuM zuddhasvarUpa pAmI badhA Atmamagna thAo. Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (556) AvI uttama bhAvanA rAkhavAthI, ApaNuM ane sarva jIvonuM kalyANa, koI aMze thavA saMbhava che. enuM nAma maitrIbhAvanA che. (bI-3, pR.663, AMka 792) zarUAtamAM tema na bane paNa bhAvanA to e ja rAkhavI ke sarvanuM kalyANa thAo. 5.pU. prabhuzrIjI kahetA ke "bhUMDuM kare tenuM paNa bhaluM icche, te prabhubhakta che." tevA sAcA narasiMha bhakta bano evI bhalAmaNa che. sahana karanAranuM akalyANa kadI paNa thanAra nathI, to zA mATe gabharAvuM? badhA ApaNane anukULa ja varte evo Agraha rAkhavo nathI. jema jene sukha Upaje tema pravartI ane A AtmAne sarva saMbaMdhathI choDAvavo che; temAM je prasaMga bane te upakArI che ema mAnavuM. (bI-3, pR.726, AMka 885) I bhakti-smaraNa rAtadivasa karavAnI bhAvanA rAkhavI. 'tamArA kahelA rastAmAM ahorAtra huM rahuM, e ja mArI AkAMkSA ane vRtti thAo !'' ApaNAthI bane teTaluM karI chUTavuM. bhAvanA to sArI ja rAkhavI. sarvanuM bhaluM thAo evI bhAvanA karanAranuM to bhaluM ja thAya che. (bI-3, pR.717, AMka 869) T koI paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI. AtmavicAramAM rahevA bhalAmaNa chejI. ApaNuM kaMI nathI. paramakRpALudevanI kRpAne pAtra thaie e ja bhAvanA, maMtrasmaraNa aMtaparyata kartavya chejI. (bo-, .759, AMka 958) ApaNAM bAMdhelAM karma koi na bhogave, ApaNe ja bhogavavAnAM che; to dharmasAdhana jene maLyuM che tenI madadathI, dharmadhyAnamAM vRtti rAkhI, jeTalAM karma hoya te badhAM khapAvI, RNamukta thavuM che e ja bhAvanA kartavya chajI. sArI bhAvanAmAM cittane rokavuM. hAtha-pagathI je pUrve bAMdhyAM che te kAma karavAM paDe, paNa manathI ane bane to jIbhathI paNa smaraNa karavAnuM cAlu rAkhavAnI Teva pADI mUkavI dhaTe chejI. (bo-3, pR.531, AMka 580). T mane kaMI khabara nathI, jJAnI puruSe AtmA pragaTa karyo che ane upadezyo che tevo ja mAro AtmA che; A deha, dekhAya che te, duHkhanuM poTaluM che. dehane laIne saMsAramAM sukha bhogavAya che ema mAnyuM hatuM, te to khoTuM nIkaLyuM. UlaTuM duHkha denAra ane Akhare chetaranAra deha jaNAya che; mATe jJAnI puruSoe dehathI judo, dehamAM hoya tyAM sudhI sukhadu:kha dekhanAro, paraMtu paramAnaMdarUpa AtmA dITho che, anubhavyo che tevo zuddha, parama sukhanuM dhAma evo AtmA mAre mAnavo che. te mAnyatAthI ja mArA AtmAnuM kalyANa thAya tevuM che. dehane mAnavAthI, dehamAM ja buddhi rAkhavAthI, anaMta bhavathI huM janmamaraNa karato Avyo chuM; paNa A bhavamAM vizvAsa karavA yogya paramakRpALu zrImad rAjacaMdranAM vacano mane sAMbhaLavAnAM maLyAM, te mahApuruSe mokSano mArga batAvyo che te mane gamyo, tenI AjJA mane maLI, te chellI ghaDI sudhI mAre ArAdhavI che; te mahApuruSane zaraNe, tenA maMtranuM smaraNa karatAM mAre deha choDavo che AvI bhAvanA vAraMvAra dayamAM lAvI, maMtramAM ja manane rokI rAkhavuM. Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (557) du:kha dA2 ke tarata ja manane duHkhamAM jatuM rokI maMtramAM lAvavuM, ane paramakRpALudeve mArA jevA rAMkane mATe A trirUpI hoDI mane ApI che te choDIne he mana ! A duHkhanA dariyArUpa dehamAM kema kUdI paDe che? temAM tAruM zuM kalyANa thavAnuM che ? ema manane samajAvI jIbhe ""sahajAnmasvarUpa paramaguru''nuM raTaNa karyA karavuM ane manane baLa karIne paNa te maMtra tarapha vALavuM. (bI-3, pR.761, AMka 962). 0 maMtramAM citta rAkhI, paramakRpALudevane zaraNe deha chUTe, tene samAdhimaraNa thAya ema pa.pU. prabhuzrIjIe kaheluM che. eka vakhata samAdhimaraNa thAya to koI bhavamAM, mokSa thatAM sudhI asamAdhimaraNa thAya nahIM, thoDA bhavamAM mokSa thAya. mATe jJAnIne Azraye A deha to choDavo che, evI bhAvanA vAraMvAra kartavya chejI. (bI-3, pR.448, AMka 466) T 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIe kahyuM che ke AzramamAM jeno deha chUTaze tenuM samAdhimaraNa thaze. A Apane lakSa rahevA jaNAvyuM che. bhAvanA to te ja rAkhavA yogya che, pachI jevo prArabdhano udaya; paNa puruSArthadharmane pradhAna rAkhI varyA javA vinaMtI che.jI. (bI-3, pR.270, AMka 263). dhanamAlanI kevI atyAre asthiratA thai paDI che te lakhavAnI jarUra nathI paNa A sapuruSanAM vacana jo smRtimAM rAkhyAM haze, vicAryA haze tathA te pramANe vartavAnI bhAvanA karI haze to te Atmikadhana evuM pragaTa karaze ke te parabhavamAM paNa upayogI nIvaDaze. koI tene corI zake nahIM, teno nAza thAya nahIM ane sadA sukhanuM kAraNa thAya tevuM dharmadhana che. tenI vizeSa-vizeSa kamANI karavAnI bhAvanA mumukSajIva rAkhe che. (bI-3, pR.334, AMka 332) | jIvane nivRttinI jarUra che. hAla vizeSa nivRtti na maLe to bhAvanA to ja, ra rAkhavI ane aMtarvicAranI vRddhi thAya tema alpa aMze paNa karavuM ghaTe chejI, AtmArthane poSe tavo vakhata AkhA divasamAM amuka rAkhavA bhalAmaNa chejI. (bI-3, pR.738, AMka 905) D potAnI anukULatA, zakti vicArI doSothI bane teTaluM dUra rahevuM ane na bane te pratye Asakti nahIM rAkhatAM, tevI zakti prApta thaye te doSothI dUra thavuM che, evI bhAvanA kartavya chejI. (bo-3, pR.590, AMka 668) | duSamakALamAM dharmakArya vighno vinA siddha thAya tevo saMbhava nathI. vikaTa puruSArtha vinA vikaTa vighno oLaMgI zakAya nahIM. manuSyabhavamAM jIva dhAre te karI zake evA yoga che. bhAvathI vRddhi karatA rahevA vinaMtI che.jI. zI bhAvanA vasya siddhirmata tAdrazI' jevI jenI bhAvanA che tene tevI siddhi prApta thAya che, to saguruzaraNe uttamottama bhAvanA kema na rAkhavI? "AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re." AvuM maMtrasvarUpa vAkya paramakRpALudeve pa.pU. prabhuzrIne svahaste lakhI ApeluM. tenA ArAdhanathI temaNe samyaphadazA AdinI vRddhi karI kalyANa sAdhyuM che). (bI-3, pR.562, AMka 628) D mUMjhAvA yogya nathI. hiMmata hAravI nahIM. bhAvanA vardhamAna karavAthI sau sArAM vAnAM thaI rahezejI. yAdRrza bhAvanA vacce siddhirmavati tAdrazI' jevI jenI bhAvanA tene tevuM phaLa maLyA vinA rahetuM nathIjI. (bI-3, pR.279, AMka 272) Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (558 ) T verA gAmanAM pU. jIbI nAmanAM eka DozI AzramamAM ghaNA vakhatathI rahetAM, vaLI temanA gAme paNa jatAM; paNa maMdavADa thAya tyAre jarUra AzramamAM ja AvatAM. ema be vAra sakhata mAMdagI AzramamAM temaNe bhogavI hatI ane trIjI vakhata ghaNAM mAMdAM thayAM tyAre paNa AzramamAM AvI gayAM, ane pAMca divasa pahelAM temano deha chUTayo hato. 5.pU. prabhuzrIjI kahetA ke bALAbhoLAnA kAma thai jAya tevo A mArga che. jIvane pakaDa thavI joie. pU. jIbAe sAMbhaLeluM ke A AzramamAM deha chUTe tene samAdhimaraNa thAya ema pa.pU. prabhuzrIjIe kaheluM; tethI tevI ja temanI bhAvanA rahyA karatI hatI ane aMte temanI bhAvanA saphaLa thaI chejI. game tyAM rahyA chatAM bhAvanA to thaI zake che ane bhAvanA pramANe ja baMdhana ke nirjarA thAya chejI. jene sadguruno yoga maLyo che, tenA pratye prema-bhAvanA che, te parama upakArI puruSa anaMta dayA lAvI smaraNamaMtra Adi bhaktinAM sAdhana Apela che ane tenuM je bhAva-bhaktithI ArAdhana yathAzakti kare che, tenuM jarUra bhaluM ja thAya chejI. (bo-3, pR.papa3, AMka 612) || sadagat .... je kAmo karatA ane potAnuM mAnI je bhAra, bojo vahetA, te jovA paNa have AvanAra che? ema keTalAya ThekANe A jIva janmyo, moTo thayo, mArAM mAnI maratAM sudhI kAma karyA, tyAM ne tyAM adhUrAM mUkI cAlI nIkaLyo paNa janmamaraNanA cakkaramAMthI chUTAya tevuM kAMi karyuM nahIM. tethI A bhavamAM hajI jIva bhame che. have tevuM kaMI karI zakAya tevo yoga AvI maLyo che, to bIjI bAbatomAMthI mana uThAvI, A AtmAnI parabhavamAM zI vale thaze ? AtmA mATe mahApuruSo keTaluM badhuM rAtadivasa mathe che? ane huM kyAre AtmAnI dayA lAvI te mahApuruSone paMthe vicarIza? evI bhAvanA roja karyA karavI ghaTe chejI. sAcA dilathI karelI bhAvanAo saphaLa thAya che.jI. atyAre je bhogavIe chIe, te pUrve karelI bhAvanAnuM phaLa che. (bI-3, pR.232, AMka 227) || pU. ...ne AzramamAM AvavAnI ghaNI bhAvanA rahe che, te jANI. prArabdha ane puruSArthanI anukULatA maLI AvatAM, bhAvanA saphaLa thAya che. (bo-3, pR.317, AMka 307) | bhAvanA karavAthI phaLa maLe che. khAtA pahelAM koI muni Ave to ApIne khAuM evI bhAvanA karavI, to koI divasa paNa maLI Ave. bhAvanAnuM phaLa che. (bo-1, pR.2 65, AMka 175) [ atyAre je je anukULa ke pratikULa saMyogo jIvane prApta thayA che, te pUrve karelA bhAvonuM phaLa che; tema ja atyAre je zubhAzubha bhAvo thAya che, tenuM paNa avazya phaLa prApta thaze. mATe jevuM bhAvi ghaDavuM hoya, tevI bhAvanA atyAre bhAvavAthI, tevuM ja phaLa prApta thaze. mATe saguruzaraNe mana dRDha rAkhI, AtmakalyANane poSe tevI ja bhAvanAo karatA rahevAthI kalyANa thaze. (bo-3, pR.430, AMka 443) D bhAvanA jenI sadAya jAgrata che, tene kaThaNAIno kALa pUro thatAM bhAvanA anusAra vartavAno vakhata AvI maLe chejI. mATe aneka prakAranI kasoTImAM AtmakalyANanI bhAvanA maMda na paDI jAya paNa sateja thatI jAya, tevo puruSArtha karatA rahevA vinaMtI chejI. Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'bhAve jinavara pUjIe, bhAve dIje dAna; bhAve bhAvanA bhAvIe, bhAve kevaLajJAna.'' kSAMka mAyAnAM sukha mATe, AtmA jevuM amUlya ratna visArI devA yogya nathIjI. (bo-3, pR.441, AMka 462) 559 ] chUTavAnI sAcI jijJAsA divase-divase vadhatI jAya, tevA vairAgya-upazamabhAvamAM divaso gaLAya, tema pravartavA bhalAmaNa chejI. anaMtakALathI A jIva parabhAva ane paravRttimAM duHkhI-duHkhI thai rahyo che, tenA upara dayA lAvI paramazAMtipadanI bhAvanA, AtamabhAvanA bhAvavAthI AtmAne zAMti prApta thazejI. (bo-3, pR.567, AMka 637) banavuM, na banavuM te prArabdhAdhIna che, paraMtu bhAvanA karavI ane tene poSatA rahevuM e potAnA hAthanI vAta chejI. bhAvathI ja jIva baMdhAya che ane bhAvathI ja chUTe che; paraMtu nimittAdhIna bhAva thatA hovAthI sArAM nimitto meLavavA puruSArtha kartavya chejI. (bo-3, pR.177, AMka 181) zraddhA ] ''mAhAtmya jenuM parama che evA niHspRhI puruSonAM vacanamAM ja tallInatA te 'zraddhA' 'AsthA, (135) A vacana dareka mumukSune paramapada tarapha prere tevuM chejI. ,,, 'zraddhA parama tuchadI' A AgamanuM vacana pa.u.pa.pU. prabhuzrIjI ghaNI vakhata bodhamAM darzAvatA. eka paryuSaNaparvanA chellA divase badhI sabhA samakSa jaNAveluM ke eka vAkya pharI paryuSaNa upara badhA maLIe tyAM sudhI vAraMvAra vicAravA jaNAvuM chuM, kahIne uparanuM vAkya kahyuM hatuM. 'zradghA parama gunhA' sAcI zraddhA jenA hRdayamAM vasI, teno beDo pAra thAya tema chejI. ''zuddhabhAva ne sUnI kiriyA, behumAM aMtara ketojI; ne jhaLahaLato sUraja ne khajuo, tAsa tejamAM tetojI.'' dharmano pAyo ja satpraddhA che. kaMi kriyA, japa, tapa, upavAsa Adi na bane teno vAMdho nathI; paNa jo satpraddhA hdayamAM hoya to tene zuddhabhAvano pakSapAta che. tenAM vakhANa zrI yazovijayajIe karyAM che. mAtra zuddhabhAvano pakSapAta jene che ane je zuddhabhAvanA lakSa vinAnI zUnyakriyA ghaNI kare che, e bemAM pahelAMne sUryanA teja jevuM vipula ane zAzvata phaLa maLe che; ane bIjAne alpa ane kSaNika phaLa mAtra kriyAnuM maLe che te AgiyAnA ajavALA-jhabakArA jevuM che. (bo-3, pR.620, AMka 720) jene janmamaraNanA trAsamAMthI chUTavuM hoya, teNe to satpuruSa, satpuruSanAM vacano, teno Azaya ane tenA Azrita mumukSuo pratye prema vardhamAna karavA yogya chejI. tethI zraddhA poSAya che. 'zraddhA parama vujhA'e zAstravacana 5.pU. prabhuzrIjI vAraMvAra kahetA. eka vakhate saMvatsarI prasaMge 'sarvane chUTA paDatA pahelAM, saMbhAraNA tarIke e vacana ApI kahyuM ke AvatA varSe badhA bhegA thaie 46 Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (50) tyAM sudhI A vacanano vicAra karazo.' bAra mahinA sudhI eTalA vacana upara vicAra karIe topamAM ocho che. evA durlabha vacananA kahenAra puruSano yoga jene thayo che. teNe "AtmAthI so hIna'' ema jANI, A jagatanA padArthomAM nahIM taNAtAM, laukikadharmanA pUramAM na paDatAM, ema mAnavuM ke puruSe kahyuM che te taravAnuM sAdhana che. sahu sAdhana baMdhana thayAM, rahyo na koI upAya'' tevAM sAdhana have AjJA vinA nathI karavAM, evI draDha mAnyatA karavA yogya che. 'satsAdhana'mAM maMDayA rahevuM. (bo-3, pR.138, AMka 138). ApanI tabiyata narama rahe che te jANyuM. zarIra prArabdhane AdhAre pravarte che, paNa mana ApaNA hAthamAM che. tene sadgurunAM vacanomAM satsaMganI bhAvanAthI rokavuM hoya to rokAya; ane bhaTakatuM rAkhavuM hoya, anAdinA saMskAramAM, kuguru AdinI sobatamAM hajI ramADavuM hoya to tema paNa banI zake che, paNa tenuM phaLa paribhramaNa ne paribhramaNa ja che. je jIva asatsaMgathI Darato nathI, ajJAnIno Azraya choDato nathI, tene hajI lakhacorAsImAM rakhaDavuM che, ema samajAya che. jJAnIpuruSanI AjJA maLyA pachI pUrvanA paricayo pratye udAsInatA na Ave, to hajI tene yathArtha, jJAnI pratye zraddhA thai nathI, ema mahApuruSo kahe che (bI-3, pR.741, AMka 913) 3 zraddhA e ja sarva guNo pragaTavAnuM mULa chejI. paramakRpALudevanuM zaraNa maraNaparyata acaLa TakAvI rAkhavuM ghaTe chejI. (bo-3, pR.657, AMka 779) jai viSaya ApaNe mATe navo ja che, ApaNe jemAM praveza karyo nathI, te vAta sAdhAraNa ijanerI kAma vipe, khagoLazAstra AdinI hoya to paNa patra dvArA samajAvavI ke samajavI muzkela paDe che, to je tattvajJAnanI Apa icchA rAkho cho te ekAeka samajAya ke te viSe Apane pratIti ke zraddhA Ave te durghaTa che. ghaNA kALanA bodhe samajAya tevI e vAta che. eka to bodha ApanAra AtmajJAnI joie ane bodha grahaNa karanAra saraLa, madhyastha, bhUlabharelI viparIta mAnyatAothI rahita, mAtra AtmakalyANanI ja icchAvALo hovo joie; tathA janmajarAmaraNa Adi duHkhone lIdhe jene saMsAra uparathI aNagamo athavA vairAgyabhAva Avyo hoya ane krodha, mAna, mAyA, lobha Adi zatruone jeNe maMda karyA hoya tathA temano nAza karavA ane indriyono ane manano jaya karavA jeNe dRDha nizcaya karyo hoya, te pAtra gaNAya che. je ratnanI kharIdI karavA nIkaLe tenI pAse rana kharIdI zakAya teTalI rakama hoya to ja tenI prApti thAya che; tema ja jhaverInI dukAnethI ja te maLI zake, bIjI zAka vecanAra ke kApaDiyA pAsethI na maLe te paNa kharuM che. mATe prathama to ghaNI mAhitI meLavavAnI jarUra che ane saMtasamAgame mahApuruSanA yogabaLe ochI mahenate ghaNuM kAma thaI zake che, paNa tevo joga Apane hAla saMbhavato nathI. tethI bane tema saMsAranA baMdhanathI chUTavAno bhAva ane sadagurunI prApti mATe tIvra icchA sevavA yogya chejI. saMsAranAM badhAM kAma karatAM mokSanuM kAma sarvoparI che, ema haiye jyAM sudhI nahIM bese tyAM sudhI AtmA saMbaMdhI oLakhANa ke sadgurunI oLakhANa karavA jeTalI yogyatA jIvamAM AvatI nathI; ane yogyatA ya che Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (561) vinA sAcI vAta kahevAmAM Ave topaNa samajAtI nathI. mATe yogyatA lAvavA puruSArtha hAla kartavya che). (bo-3, pR. 2, AMka 51). T jene jene satpaSanI zraddhA jeTalA pramANamAM thaI haze teTaluM AtmAnuM kalyANa thaze. mahAbhAgyazALI haze tene AvA haDahaDatA kaLikALamAM sAcA puruSa pratye, tenAM vacana pratye, tenA anuyAyI varga pratye prema-pratIti jAgaze. japa-tapa, zAstrajJAna Adi sarva dharmakAryano pAyo paramapuruSa pratyenI zraddhA cheja. jenI zraddhA baLavAna haze teno puruSArtha paNa lUlo na rahe. loko bhale jANe ke na jANe, paNa teno AtmA paramArtha mATe talapApaDa thaI rahe. chUTuM-chUTuM aMtaramAM thaI rahyuM hoya, te chAnuM na rahe. bharata cakravartI laDAio laDatA hatA, tyAre puMDarika gaNadhare zrI RSabhadevane prazna karyo ke "he bhagavAna ! atyAre bharata cakravartI cha khaMDa sAdhe che ane moTI laDAiomAM paDayA che. te vakhate temanA AtmAnAM pariNAma kevA varte che?" bhagavAne uttara Apyo : "tArA jevAM.' kyAM gaNadharanI pravRtti ane kyAM rAjyo jItavAnI pravRtti ! paNa AtmA jeno jAgyo che, tene saMsAra kevo lAge, tenuM e AbAda DraSTAMta che. te ja pariNAma draDha rAkhIne, arIsAbhuvanamAM temaNe kevaLajJAna pragaTAvyuM. bahArathI koI jANe ke e to akasmAta kevaLajJAna thaI gayuM haze; paNa tene mATe rAtadivasa temano keTalo puruSArtha hato ? ane zrI RSabhadeva svIkAre tevAM AtmapariNAma TakAvI rAkhatA hatA. karyuM thAya chejI. (bI-3, pR. 216, AMka 214) mumukSue puruSanA doSa jovAthI to prathama chUTavuM ja joIe, acaLa zraddhA karavI joIe to tenAM vacana tene pariNAma pAme. kevI zraddhA joIe tenuM draSTAMta pa.pU. prabhuzrIjIe ApyuM hatuM : eka guru-ziSya vihAra karatAM vaDanI chAyAmAM visAmo levA beThA. ziSyane ThaMDA pavanathI UMgha AvI gaI. tevAmAM eka sApa doDato Avyo. tene rokIne gurue pUchayuM, zuM kAma Avyo che ? teNe kahyuM ke tamArA ziSyanA gaLAnuM lohI pIvA, pUrvanA verane laIne Avyo chuM. gurue tene kahyuM, huM tane tenA gaLAmAMthI lohI kADhIne ApuM chuM. ema kahI gaLAnI cAmaDI cappathI kApavA lAgyA ke ziSya AMkha udhADI, paNa gurune joyA eTale mIMcI dIdhI ane mAnyuM ke guru karatA haze te sAruM ja karatA haze. pachI kAcalImAM lohI kADhI sApane pAyuM. te pIne te pAcho vaLI gayo. A ziSyanI peThe mahAtmAne potAnuM gaLuM kApatA potAnI najare pratyakSa dekhe, topaNa guru je kare te mArA hitane arthe ja kare che. mAre temAMthI kaMIka zIkhavAnuM ja che. temanA AtmAnI ceSTAne viSe vRtti rahe to apUrva guNa draSTigocara thaI anya svachaMda maTe ane saheje Atmabodha prApta thAya; paNa bhakti jAgI hoya to tema bane, mATe gurubhakti vadhAratA javuM e ApaNuM kartavya chejI. (bo-3, pR.359, AMka 359). game tema ho, paNa sadguru kahe ema karavuM. bhale somala Ape topaNa khAI javo. evI zraddhA joIe. jema chAza valovIne mAkhaNa kADhe che ane tene pAchuM nAkhI, chAza ane mAkhaNa eka karavA jAya to na thAya; tevI ja rIte, eka vakhata jo zraddhA thai gaI to koI divasa nahIM phare. hA, karmanI vAta judI che; koi mithyAtvakarmano udaya hoya to phare. (bI-1, pR.48, AMka 22) Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 D''sadguruAjJA jinadazA, nimitta kAraNa mAMya'' ema zrI AtmasiddhizAstramAM jaNAvyuM che. te AdhAra chUTI jatAM, te jJAna upara AvaraNa AvyA pahelAM eTale hajI caudapUrvadhArI kahevAya paNa zraddhAdhana khoi beTho, tethI laukika jIvo jevI vAsanAne AdhIna thai, pAmara banI jAya chejI . ''samakita navi lahyuM re, e to rUlyo caturgatimAMhI'' ema zrI devacaMdrajIe gAyuM che ane paramakRpALudeve paNa kahyuM che : ''anAdikALanA paribhramaNamAM anaMta vAra zAstrazravaNa, anaMta vAra vidyAbhyAsa, anaMta vAra jinadIkSA, anaMta vAra AcAryapaNuM prApta thayuM che. mAtra sat maLyA nathI, sat suNyuM nathI ane sat zradhyuM nathI, ane e maLye, e suNye ane e dhye ja chUTavAnI vArtAno AtmAthI bhaNakAra thaze.'' (166) 'zradvA parama vundrA'' evuM vAraMvAra 5.pU. prabhuzrIjI kahetA. zAstrajJAna durlabha nathI, paNa samyagdarzana durlabha te durlabha ja chejI. (bo-3, pR.497, AMka 533) mumukSu jene A manuSyabhavanI durlabhatA samajAi hoya, ane doSo dekhI doSo TALavA puruSArtha kare ane moha ghaTADe, tene mumukSu gaNavA yogya chejI. upazama, vairAgya, tyAga ane bhakti sahaja svabhAvarUpa karI devAnI paramakRpALudevanI bhalAmaNa che, nahIM to mumukSupaNuM TakavuM muzkela chejI. (bo-3, pR.661, AMka 788) vItarAga bhagavAnano dharma zuM ? vItarAga thavuM. rAga-dveSa na hoya to jagatanA paramANu AtmAne aDe nahIM. vItarAga bhagavAna jevA thayA che, tevA thavA mATe tene pagale-pagale cAlavAnuM che. e ja mAre karavuM che, ema jene thAya te mumukSu che. (bo-1, pR.271) ghaNA zrAvakAcAra pustakomAM Ave che ke zrAvakanAM vrata pALavAthI zrAvaka na kahevAya; paNa te sAthe jene muni thavAnI bhAvanA che, te zrAvaka che. (bo-1, pR.347, AMka 33) zarIranA lAbha karatAM AtmAnA lAbha tarapha vizeSa lakSa ApanAra, mumukSu ke AtmArthI kahevAya che. bAkI zarIranI jarUriyAto pUrI pADanArA jagatamAM ghaNA che, te jagatamAM bhame che. te paribhramaNathI chUTavuM hoya tene mATe, mokSamArga jJAnIpuruSe prarUpyo che. te jJAnInI AjJA yathAzakti upAsaze, tenuM kalyANa thazejI. ''koi paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI.'' (460) evuM kRpALudevanuM vacana che, teno vicAra Apa karazo. ApaNAM ahobhAgya gaNavA yogya che ke jagatanAM ATalAM badhAM prANIomAMthI, jJAnIne zaraNe javAnA bhAva ApaNane jAgyA. have tenI AjJA uThAvavA puruSArtha karatAM kAyara thavA yogya nathIjI. (bo-3, pR.228, AMka 224) vAraMvAra mumukSudazAno vicAra karavo ke mohAsaktithI mUMjhAi kSaNe-kSaNe mokSamArgamAM pravarte te mumukSu kahevAya. paramakRpALudevane rAjI karavA jIvavuM che, to teNe niSedha karele mArge cAlIne zuM moDhuM batAvIza, ema vAraMvAra potAnA AtmAne Thapako ApI, viSaya-kaSAya maMda karI, prathama bhUmikAmAM AvavuM ghaTe chejI. ''viSaya vikAra sahita je, rahyA matinA yoga; pariNAmanI viSamatA, tene yoga ayoga. Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (563) maMda viSaya ne saraLatA, saha AjJA suvicAra; karuNA komaLatAdi guNa, prathama bhUmikA dhAra.'' dazA na evI jyAM sudhI, jIva lahe nahi joga; mokSamArga pAme nahIM, maTe na aMtara roga.'' (bI-3, pR.787, AMka 1003) paramakRpALudevanI kRpAthI nehabaMdhananuM kAraNa je strI, teno viyoga thAya to mumukSu jIve harSa pAmavA yogya che. vAghanI boDamAM vasavuM sAruM che paNa sneha karanArI strI upara rAga karI, cIkaNAM karma bAMdhI, bhavobhavamAM rajhaLavuM sAruM nathI. mumukSu viSe paramakRpALudeva lakhe che ke mohAsaktithI mUMjhAI kSaNe-kSaNe mokSanA mArgamAM pravartavuM, te mumukSutA che. te bhAva ApaNA hRdayamAM keTalI vAra rahe che ane mohanI mIThAza keTalI vakhata rahe che, te dareka mumukSue potAnA AtmAnI dayA lAvIne, vAraMvAra dararoja vicAratA rahevAnI jarUra chejI. pa.pU. prabhuzrIjI kahetA ke "UMdhI ITa che' tyAM zuM kahevuM ! jenA mATe rovuM joie evA AtmAne ArtadhyAna Adi kAraNe karma bAMdhI, A AtmaghAtI jIva kacaDI mAre che ane jemAM potAnuM kaMI na vaLI zake evA maraNa Adi prasaMgone saMbhArI-saMbhArI, pote potAno verI thAya che. AvA prakAre eka sadgurunuM zaraNa, tenA caraNamAM AtmArpaNa, tenI kRpAthI je thAya te bhaluM mAnavAnI bhAvanA vAraMvAra sevavAthI, jIvanuM hita thavAno saMbhava che. bIjo koI bacavAno Aro nathI. khATakInA karatAM vadhAre ghAtakI vartana, ApaNe ApaNA AtmA pratye calAvIe chIe te kyAre aTakIzuM ? kyAre sagurunA vAraMvAranA pokArane kAnamAM pesavA daIzuM ? kyAre A saMsArabhAvanArUpa viSane okIne sadgurunI prasannatAe ApaNI prasannatA samajIzuM? A vAta mArA AtmAne ja meM kahI che. koie khoTuM lagADavA jevuM nathI. duHkhIne dilAso ApavAne badale DAma de tevuM lakhAyuM che, tene savaLuM karIne, AtmahitanI vizeSa dAjha jAge, tevuM mAre-tamAre vartavAyogya che. jeNe sAcA dilathI sagurunuM zaraNuM grahaNa karyuM hatuM ane maraNAMtaprasaMge te TakAvI rAkhyuM, tenI sadgatimAM koI paNa prakAre zaMkAnuM kAraNa samajAtuM nathI, paNa A duSTAtmAnI zI gati thaze? teNe zuM karavA dhAryuM che? (bo-3, pR.314, AMka 303) || sahaja svabhAve paramakRpALudevanI kRpAe je banI Ave te joyA karavA jevuM chejI. sahanazIlatA, kSamA, dhIraja, saMtoSa, parama puruSanA upakAranuM smaraNa, tenI hAjarI anubhavavI Adi sadguNo mumukSu jIve hRdayagata karI jAgrata-jAgratadazA vadhAravI ghaTe chejI. maraNa to avazya AvanAra che; te bhUlavA yogya nathI; tenI taiyArI karI rAkhavI ghaTe chejI. (bI-3, pR.758, AMka 953) | mumukSu jIve kaThaNamAM kaThaNa sAdhananI prathama mAgaNI karavI ghaTe chejI. bAhya anukULatA-pratikULatAno lakSa jIve ghaNA bhavamAM rAkhyo che. have to AtmAne anukULa hoya te ja karavAno draDha nizcaya karavo ghaTe chejI. (bI-3, pR.787, AMka 1005) Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 D 'anaMtakALathI jIvanuM paribhramaNa thayA chatAM tenI nivRtti kAM thatI nathI ? ane te zuM karavAthI thAya ?' A vAkyamAM anaMta artha samAyelo che; ane e vAkyamAM kahelI ciMtanA karyA vinA, tene mATe dRDha thaI jhUryA vinA mArganI dizAnuM paNa alpa bhAna thatuM nathI; pUrve thayuM nathI; ane bhaviSyakALe paNa nahIM thaze.'' (195) ema paramakRpALudeva lakhe che, teno vicAra mumukSujIve ekAMtamAM, potAnA AtmAne arthe vAraMvAra kartavya chejI. k 5ramArthanI jijJAsA jene utpanna thai che, janmajarAmaraNa, rogAdino jene bhaya lAgyo che; pharI nathI janmavuM evI jenI abhilASA che; satpuruSanAM darzana, samAgama, bodha ane smaraNa Adi amUlya durlabha sAmagrI jene prApta thai che, tevA jIve have vicAravuM ghaTe che ke maraNa vakhate A badhuM lUMTAi janAra che, to te pahelAM maLelI sAmagrIno vadhumAM vadhu sAro upayoga kevI rIte karavo ke jethI zAzvata mokSasukha pAmavA ApaNe vahelAmoDA bhAgyazALI thaie. koika vakhate AvA vicAra Ave te bahu kAryakArI thatA nathI. jema varasAda eka vakhata thAya tethI pAka thato nathI, paNa vAraMvAra, joie tyAre varasAda Avato rahe to anAja sAruM pAke che; tema vAraMvAra AtmavicAra karavAthI Atmasiddhi thAya che. dehane mATe ghaNI kALajI rAkhI che, rAkhIe chIe paNa AtmAne mATe tethI anaMtagaNI kALajI rAkhavA paramakRpALudevanI AjJA che, te na vIsarI javAya teTalI dAjha rAkhavI ghaTe chejI. sarva mumukSune e ja kartavya che ke satpuruSanI AjJA premapUrvaka upAsavI. (bo-3, pR.159, AMka 160) D ''eka bhavanA thoDA sukha mATe anaMta bhavanuM anaMta duHkha nahIM vadhAravAno prayatna satpuruSo kare che.'' (47) ema paramakRpALadeve kahyuM che, te vAraMvAra vicArI, A AtmAne anaMta duHkhamAM have nathI nAkhavo, evo nizcaya dareka mumukSue hRdayamAM kartavya chejI. vadhAre zuM lakhavuM ? prasaMge-prasaMge, kAryo-kArye mokSa mATe mAre A bhava gALavo che, e bhUlavA jevuM nathI. cetavA jevuM chejI. (bo-3, pR.511, AMka 552) paramakRpALudevanAM vacanAmRtomAM citta rahe che, e jANI AnaMda thayo che; ane te pramANe ApaNA mananA pariNAma paNa pariName, e ja puruSArtha mumukSue kartavya che. je mArge mahApuruSo cAlyA che ane je mArga temaNe upadezyo che, evo Atmasiddhino te mArga vizeSa vicArI, AtmAmAM dRDha thAya tema karazojI. (bo-3, pR.110, AMka 103) D bhaktimAM ullAsabhAva rAkhI, te ja kharuM dhana samajI, tenI mukhya saMbhALa rAkhavA Apa sarvane vinaMtI chejI. mAthe maraNa bhamI rahyuM che, te koi rIte bhUlI javA yogya nathIjI. be dahADA koine vaheluM to koine be dahADA pachI jarUra ahIMthI badhuM paDI mUkIne javAnuM che; to bIjAM badhAM kAma karatAM, je potAnI sAthe Ave, evA bhaktibhAvanA saMskAronuM bhAthuM bharI lIdhuM haze to jIva sukhI thaze. mohamAM ne mohamAM rAtadivasa cAlyA na jAya, tenI kALajI mumukSue rAkhavI ghaTe che. ''zuM karavA huM Avyo chuM; ane zuM karI rahyo chuM ? kone mATe A badhuM karuM chuM ?'' enA vicAra vAraMvAra kartavya chejI. (bo-3, pR.624, AMka 727) Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (55) D vakhate badhAne ekaThAM thavAno vakhata goThavI zakAya tema na banI zake tema hoya to dareke, jema nityaniyama vagere ghera ke derAsaramAM thAya che, tema ekAda kalAka divase ke rAtre svahitanI vicAraNA, vAMcana, mukhapATha ke mukhapATha karelAno vicAra karavA arthe gALavo ghaTe chejI. tema nahIM karavAthI, paravastumAM ghaNo vakhata jIva tanmaya rahevAthI dehAdhyAsanI vRddhi thAya, mukhapATha vagere pratye ruci ghaTI jAya, mukhapATha thayuM hoya te bhUlI javAya ane vairAgya-upazama maMda paDI, vrataniyama nahIM jevAM nAmanAM ja paLAya. Ama na thavA, vAraMvAra cetatA rahevAnI jarUra chejI. paisAnI kamANI thAya che ke nahIM, tenI jema cIvaTa rahe che, tema sadvartana, chUTavAnI bhAvanA, samyatvanI prAptinI abhilASA, samAdhimaraNanI mahecchAo ghaTatI jAya che ke vardhamAna thAya che, tenI tapAsa ane kALajI rAkhavI ghaTe chejI. mumukSujIvananI A prathama bhUmikA che, te nahIM sacavAya to AgaLa kema vadhAya? te vAraMvAra, dareke ane ekaThA thAo tyAre samUhamAM paNa, carcavA yogya chejI. paisA mATe jagatanA jIvo jIve che, tevuM mumukSunuM jIvana na thaI jAya, te arthe alpa vicAra lakhyo che, te lakSamAM lezojI. nathI dharyo deha viSaya vadhAravA, nathI dharyo deha parigraha dhAravA." (bI-3, pR.713, AMka 863) D bhakti, e ja jIvanamAM mukhya dhvani mumukSune to hoya, paNa jyAM sudhI mumukSatA pragaTI nathI, tyAM sudhI jJAnInI AjJAmAM vizeSa-vizeSa vartAya tema karavAthI, vairAgya vadhatAM, bhakti sahaja svabhAvarUpa thavA yogya chejI. bahu puNya kerA puMjathI zubha deha mAnavano maLyo, toye are ! bhavacakrano AMTo nahIM ekke TaLyo.' e badhA ekaThA thAo tyAre vicArazojI ane zuM karavAthI AMTo TaLe ? zuM karI rahyA chIe? te tapAsI, jIvanapravAha sadAne mATe badalAya, evuM kaMIka vicArazojI. (bI-3, pR.358, AMka 358) || guDIvADA Adi sthaLe patra lakhyo to patra vAMcanArane mohamAM taNAvuM thAya, tevuM vizeSa lakhANa na thAya, tema lakSa rAkhavA vinaMtI chejI. mumukSunuM lakhANa vairAgyavardhaka ane saMsAranI kSaNikatA jaNAvanAra hovuM ghaTe che, te tamArA lakSamAM che chatAM sAdhAraNa sUcanA karI che ke koIne mAhitI ApatAM paNa, yathArtha varNana karatAM sAmAnA upara kevI asara thaze ? te lakSamAM rAkhI lakhAyuM hoya to hitakArI chejI. (bI-3, pR.313, AMka 301) D paraspara mumukSuono samAgama ke patravyavahAra paNa, AtmArthe thAya to hitakArI che. ahaMkAra na thAya, mAtra chUTavAnI bhAvanAthI mokSamArganI carcA, vArtA ke vicAronI Apa-le thAya, te hitakartA chejI. (bo-3, pR.604, AMka 694) I he prabhu! zarIranAM du:khane du:kha mAnI, A jIva tethI chUTavA icche che ane tene mATe davA, upacAra, bane teTalA karavAmAM pramAda karato nathI. te na karavA ema kahevuM nathI, paNa e du:kha jAya ane zarIra sAruM kema thAya, khAdheluM kema pace ? zakti kema Ave ? gharanAM kAmakAja karato kyAre thAuM ? AvI Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (566) icchAo UMDANamAM, aMtaramAM paDI hoya che. te icchAthI eTale dehanAM sukhanI icchAthI AkhuM jagata pravartI rahyuM che. tevI ne tevI icchA jo mumukSunI rahyA karatI hoya to satparuSano, jIvane samAgama thayo na kahevAya, sapuruSanA mArgane pAmelo puruSa na kahevAya; kAraNa ke puruSano jene yoga thayo hoya, bodha thayo hoya ane satpaSanI zikhAmaNa mAnya thaI hoya to te jJAnabhAvanAvALo hoya. deha, je AtmAthI judo che ema sapuruSa pAsethI sAMbhaLIne mAnyuM hoya to tenAM sukhe sukhI ane tenAM duHkhe duHkhI AtmA thAya che, ema na mAne. paramakRpALudeve "mULamAraga'mAM dehathI bhinna, dehanA rogothI bhinna, dehanAM sukhathI bhinna, dehanAM duHkhathI bhinna, jene kaMI lAgevaLage nahIM evo asaMga AtmA kahyo che, tevuM mAruM svarUpa che. atyAre je deha, vedanA, sagAM, ghara, dhana AdimAM sukhadu:khanI kalpanA thayA kare che, te karavAnI jJAnIpuruSe nA kahI che. bIjA vicAro bhUlI jaI, manamAM Ave to tenA tarapha anAdara rAkhI, mAre to jJAnIe kahyuM che te mAnavuM che ke AtmA ajara, amara, avinAzI, nitya, achagha, abhedya, vyAdhi-pIDAthI rahita paramAnaMdasvarUpa che, te ja mane hitakArI che. paramagurue pragaTa kareluM zuddha AtmasvarUpa ja mAre mAnavuM che. bIjuM badhuM svapna jevuM ane eMTha jevuM che, te tarapha have mArI najara karavI nathI. mane tAranAra to zrI paramakRpALu zrImad rAjacaMdradeva che. zrI sadgurue kahyo che evA nigraMthamArgano (Atmadharmano) sadAya Azraya raho. huM dehAdi svarUpa nathI, ane deha strI putrAdi koI paNa mArAM nathI, zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya.'' (692) A bhAvanA vAraMvAra karatA rahevA bhalAmaNa che. maMtranuM bane teTaluM ArAdhana aMtakALa sudhI cAlatuM rAkhavuM. koi maMtra bole to te sadgurue kahelo maMtra che temAM citta rAkhavuM. vedanAmAM jatA manane rokI tapuruSanA zaraNe, Azare rahevuM. (bI-3, pR.227, AMka 223) dayA, zAMti, samatA, kSamA, satya, tyAga, vairAgya; hoya mumukSu ghaTa viSe, eha sadAya sujAgya.' paramakRpALudevane ApaNe zA mATe bhajIe chIe ? mokSane mATe ke bIjA koI hetue ? mokSanI icchA jene hoya te mumukSu ane sAcA mumukSumAM zo phera haze ? sAcA mumukSunA hRdayamAM kevA guNo hovA joie ? emAMnA kayA guNo khAsa karIne ApaNAmAM nathI ? ane te prApta karavA zuM karIe chIe? paramakRpALudevanuM nAma jagatamAM ApaNe dIpAvavuM che ke vagovAya tevuM AcaraNa karavuM che? atyAranI ApaNI paraspara ekabIjA mumukSu pratyenI lAgaNIo mAnabharI che ke kusaMpavALI che ? tenuM phaLa AgaLa jatAM zuM Avaze? have ApaNe kema vartavuM? A ane AvA jarUranA jaNAya tevA prazno, paraspara mumukSu bhAibaheno ekaThA thAo tyAre vicArI, kaMika Atmahita thAya teve raste avAya, te svaparane upakAraka che ema jANI, A bolo lakhyA che; teno vicAra karI, koI nikAla ANavA dilathI bhAvanA rAkhazo to hita thavA saMbhava Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 567 chejI; nahIM to mamata ane tANAkheMcamAM koi rIte dharma nIpaje, evI koi kALe AzA rAkhavI vyartha che.(bo-3, pR.162, AMka 164) Ape potAnA doSa dekhI, te dUra karavAno nizcaya karyo che, te bahu prazaMsavA yogya che; tema ja kartavya che. pApa choDavAno suyoga, A manuSyabhavamAM ja bane tema che. kAgaDA-kUtarAnA bhavamAM zuM banI zake tema che ? mumukSunuM vartana evuM hovuM joie ke zatru paNa teno vizvAsa kare; kAraNa ke tenA hRdayamAM dayAno vAsa hoya che, tethI tenuM vartana svaparane hitakArI hoya tevuM hoya che. (bo-3, pR.91, AMka 82) je manuSya UMcI bhUmikAmAM rahI, nIcI pravRtti kare tene te kalaMkarUpa che. caMdra sAva sapheda hoya che, temAM thoDIka kALAzane lIdhe manuSyo te tarapha AMgaLI kare che; tema UMcI bhUmikAmAM nIca kAma kare te kalaMkarUpa che. mumukSune chAje tevuM AcaraNa rAkhavuM joie, nahIM to pachI satpuruSane kalaMka caDhAve; kema ke loko to, mumukSu hoya ane sAruM AcaraNa na rAkhato hoya, to kahe ke satpuruSa ene evuM ja kahetA haze. paramakRpALudeva mumukSuone Thapako ApatA ke samAgama karatAM pAMca-pAMca varSa thayAM che, chatAM haju kema kazuM karatAM nathI ! satpuruSano yoga thayA pachI to dehane bhUlI ja jAya. khAvA-pIvAnuM kazuM game nahIM. deha mAro nathI to dehane game te thAya, temAM mAruM kazuMye bagaDavAnuM nathI. mumukSunI bhUmikA bahu UMcI che, bahu yogyatA AvI jAya che. (bo-1, pR.55) I jIva jema jema indriyonA viSayo bhogave, tema tema tRSNA vadhe che. uparathI zItaLa dekhAya che, paNa aMdarathI AtmAne bALe che. mAyA-moha te jIvanA zatru che, e jIvane samajAyuM nathI. mohane zatru mAne to mUMjhAya, pachI mumukSu thAya. jIva bIjAnI dayA khAya che, paNa potAnI dayA AvatI nathI. kSaNe-kSaNe duHkhI thai rahyo che, enI dayA AvatI nathI. mAro A jIva baLe che, tene bahAra kADhuM evI bhAvanA thatI nathI, dayA AvatI nathI. dayA Ave to bahAra kADhavAnuM thAya. (bo-1, pR.253, AMka 150) -- kSamApanAo jIve aneka vAra mAgI che ane bIjAne mAphI ApI che; chatAM A jIvane have koi paNa jIva sAthe snehabaMdhana ke dveSabaMdhana na thAya, kevaLa eka samarasa vItarAgabhAva rahe, evo bhAva haju koi kALe Avyo nathI; tevA bhAvo prApta karavA tevo puruSArtha paNa karato nathI; UlaTI mAyAnI ane kaSAyanI vRddhi karyA kare che. pratibaMdha vadhArato hoya ane potAnA khyAlamAM na AvatuM hoya; ane pote UlaTo huM tyAgI, vairAgI chuM - ema mAnato hoya, AvA jIvane mumukSu kahevo ke mohanIyakarme Thagelo kahevo ? te vicAravA yogya che. (bo-3, pR.39, AMka 25) vicAravAna D vicAravAna tenuM nAma ke je A saMsAra pratye udAsInabhAva rAkhI, traNe kALa TakI rahe tevuM Atmasukha che, tenI prApti arthe jJAnIpuruSe kaheluM ArAdhe. puNyAdhIna je dhanasaMpatti che, te sadA rahenAra nathI. tene mATe divasanA covIsa kalAka na gALe to cAle tema che, chatAM temAM ja sukha kalpAyuM che, tethI tenI pradhAnatA hRdayamAM pUrva saMskAre rahetI hoya, te gauNa Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (568) karI, mokSa arthe A manuSyabhava che, to tene mATe jeTalo kALa gaLAze te lekhAno che. (bo-3, pR.608, AMka 781) prArabdha anusAra dhana AdinI prApti thAya che, temAM harSa-zoka je karatA nathI te vicAravAna gaNAya chejI. puNyanA udayamAM rAjI thavuM ane temAM ne temAM vRtti joDI rAkhavI tathA pApanA udaya vakhate kheda karavo, klezita thavuM; ene jJAnI puruSoe jugAramAM hAra-jItathI harSa-zoka thAya che, tenI sAthe sarakhAvela che; mATe bane tyAM sudhI aviSama upayoge vartavuM che, evo draDha nizcaya mumukSajIve karI, te pramANe yathAzakti vartAya, tevA puruSArthamAM pravartavAnI jarUra che. (bI-3, pR.511, AMka 552) T je saMsArathI, janmamaraNathI, Adhi-vyAdhi-upAdhithI, kaSAya-klezathI kaMTALI, saMsArane baLatA gharanI jema tajavA tatpara che, chUTavAno mArga ja khoLe che ane tene upAsavA mathe che te taravAno kAmI, mumukSu ke vicAravAna jIva kahevA yogya che. paga mUkatAM pApa che, jotAM jhera che, ane mAthe maraNa rahyuM che; e vicArI AjanA divasamAM praveza kara.'' - ema paramakRpALudeva cetAve che, chatAM jIvane maraNa sAMbharatuM nathI; to maraNa pachInA kALanI phikara kyAMthI rahe? tethI vicAravAna jIve to kSaNe-kSaNe maraNa saMbhAravA yogya cheja. tethI vairAgyanI utpatti ane vRddhi thavA yogya chejI. (bI-3, pR.510, AMka pa51) | maraNanI taiyArI je samaju puruSo yathAzakti karI rahyA che, te ja vicAravAna gaNavA yogya chejI. anaMtakALa jIva kAgaDA-kUtarAnA mote maryo che. have puruSanA yoge, tenI AjJA prApta thayA pachI, tevA mote to nathI ja maravuM, evuM draDhatva jIvamAM jarUra jAgavuM joie ane anAdino adhyAsa palaTAvI, jJAnInI AjJAnuM pradhAnapaNuM kSaNe-kSaNe AEyamAM jAgrata rahe, tema vartavA banato puruSArtha, ApaNe to jarUra kartavya chejI. jene jeTalI paramakRpALudeva pratye zaraNabhAvanA che, tenuM maraNa te pramANamAM sudhare che. ApaNe paNa cetatA rahevAnI jarUra chejI. sAthe Ave tevI bAbatono vizeSa lakSa rAkhavo ghaTe che. A nAzavaMta vastuono moha ocho karI, AtmahitamAM vizeSa-vizeSa puruSArtha kartavya chejI. (bo-3, pR. 22, AMka 722) D Apane A uMmare A prasaMga AvI paDyo, te sahana karavo joke kaThaNa che, paraMtu samaju jano je thAya te sArAne mATe thAya che, ema gaNe che. pUrvakarma pramANe banavA yogya bane che. te viSe kheda karI manuSyabhavamAM karavA yogya je dharmakArya, temAM pramAda kartavya nathIjI. mohane AdhIna banI, jIva AvA prasaMgomAM je kleza kare che, kheda kare che ke nirutsAhI bane che, tene yathArtha samaja nathI, ema. gaNavA yogya che. tevA prasaMgone pahoMcI vaLavA jeTaluM vIrya jene phare che, bhakti akhaMDitapaNe kare che ane vAraMvAra, potAne mAthe bhamatA maraNano vicAra kare che ane paramAtmAnI kRpAthI sarva sAruM thaI raheze evo vizvAsa rAkhe che, te vicAravAna gaNavA yogya che. ATalI dazA na AvI hoya, tyAM sudhI jIve satsaMga, salphAstranA vizeSa-vizeSa avalaMbane dhIraja vadhe ane vairAgyabhAvanA vardhamAna thAya tema kartavya chejI. Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (569) vakhata maLe ahIM AvI javAnuM karazo to te saMbaMdhI rUbarUmAM jaNAvavA jevuM lAgaze te jaNAvAze tathA zokanI maMdatA thavA saMbhava cheche. tevo yoga hAla na jaNAto hoya to pU. .... sAthe ekAda kalAka vAMcana-vicArano rAkhazo. mUMjhavaNanA prasaMgamAM koinI sAthe dila kholIne vAta thAya, tevA mumukSuno saMga upakArI che, kAraNa ke mAtra potAnI mUMjhavaNa jaNAvavAthI paNa, te ciMtA aDadhI thai jAya che ane dilAsAno joga maLe to temAM ghaNI maMdatA AvI, paramArtha pratye jIvanI vRtti vizeSa baLathI vaLe chejI. (bI-3, pR.642, AMka 759). D phlezakArI patnInA viyogathI zAMti levAnuM bhUlI, bIjI upAdhi vadhAre, te vicAravAna na kahevAya. samAdhimaraNa sivAya bIjA vicAro AtmaghAtaka che ema vicArI, vRddhAvasthAmAM, mahAvyAdhinA udayamAM mumukSujIve jAgrata-jAgrata rahI, AtmabhAva poSavo ghaTe che. (bo-3, pR.757, AMka 950) | huMDAvasarpiNI nAmano A duSamakALa kahevAya che, temAM koI bhAgyazALIne ja Atmahita karavAnI garaja jAge che. aneka prakAranAM pralobhanomAM avakAza lai, Atmahitano vicAra karI, yathArtha mArganuM ArAdhana karavuM e vicAravAnanuM kartavya che. paraMtu satsaMganI jogavAI vinA tevA bhAvo jAgavA ane vardhamAna thavA duSkara che. (bI-3, pR.629, AMka 736) T anAthImuni, namirAjarSi vagerene vedanAnA vakhatamAM evI suvicAraNA jAgI ke saMsAranuM svarUpa temane yathArtha bhAsyuM ane tevA saMsAramAM pharI janmavuM na paDe, te arthe saMsAra tyAgI, eka AtmArthamAM ja jIvana gALavA tatpara banI gayA. Ama duHkhanA prasaMgomAM paNa mokSanAM kAraNo chupAyelA che te samajI, AtmArtha poSavAnuM kAma vicAravAna jIvanuM chejI. bIjAnAM duHkha dekhIne paNa buddha mahAtmA jevA cetI gayA to potAnI upara AvI paDelAM duHkhano vicAra karI, tethI sarvathA mukta thavAnI bhAvanA, mumukSu jIvane kema na thAya ? thAya ja. (bo-3, pR.494, AMka pa29). prArabdha anusAra karmanA udayanI paraMparA cAlyA kare che, temAM vAraMvAra citta devuM ane AtmasAdhana, koI jJAnInI AjJAthI prApta thayuM hoya, tene gauNa karavuM ke vismaraNa sthitimAM vahyA javA devuM; e vicAravAnanuM kartavya nathI. Ave prasaMge vizeSa vIrya phoravI, ArtadhyAna na thAya ane thaI jAya to teno pazcAttApa, kheda rahyA kare ke pharI tema na bane tevI cIvaTanI jarUra chejI. (bo-3, pR.450, AMka 470) | pUrvakarmanA udaye zAtA-azAtA, saMkalpa-vikalpa, viSaya-kaSAya, sukhaduHkha Adi sAMsArika ghaTanAo jIvane pratyakSa jaNAya che, te haMmeza rahenAra nathI. karmano udaya badalAya, tenI sAthe badhI bAjI badalAI jAya che, ema jANI vicAravAna jIvo A dekhAtI vastumAM mUMjhAI jatA nathI. paraMtu e badhI vakhate AtmA hAjara che; tenuM svarUpa jJAnI puruSoe jANyuM che, anubhavyuM che ane yathArtha upadezya che. traNe kALa rahenAra, achedya, abhedya, jarAmaraNAdi dharmathI rahita, paramAnaMdasvarUpa evA AtmAno nAza kare evuM koI karma nathI, evo koI padArtha nathI ke evuM koI prANI nathI. paramakRpALudevane zaraNe je thAya, te joyA karavA yogya che.jI. (bo-3, pR.640, AMka 757) Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (57) ghaNA-ghaNA vicAro karatAM zrI tIrthakara Adi mahAtmAoe nirNaya karyo che ke A saMsAra ekAMta duHkhamaya che. jemaNe svapna paNa sAMsArika duHkha joyuM nahotuM, sarva prakAranI bhogasAmagrI pUrvanA puNyane lIdhe jemane maLelI hatI, jemanuM zarIra paNa te sarva bhogone lAMbA kALa sudhI bhogavI zake tevA vajaRSabhanArAca saMghayaNanA dhaNI, mokSagAmI te bhagavaMtoe sarva bhogone asAra ane saMsAramAM bhulAvAmAM nAkhanArA, mokSamArgamAM AgaLA samAna viSnakartA jANI, sarva saMpatti tyAgI, bhikhArInI peThe bhaTakIne, pariSaho - deva, manuSya ane tiryacanA karelA veThIne, aneka kaSTothI paNa nahIM kaMTALatAM, dharma - AtmAnI zuddhatA - sAdhI, tevuM uttama kArya karavAnuM, A alpa jIvanamAM jIva cUkI, jUnAM cIMtharAM jevA A zarIra vaDe bhoga bhogavavA lalacAya to tenI keTalI tuccha vRtti che athavA sahaja karmanA yoge dharma ArAdhI zakAya tevI taka, hAla nahIM to be-pAMca varSe paNa nivRttisukha pAmI, A baLatA AtmAne saMsAratApathI baLato bacAvavAnuM saMbhAgya prApta thayAM chatAM, jo jIva AMkho mIMcIne udIraNA karI bhogAvaLI karma UbhuM karaze to te kleza kadI sukharUpa nahIM nIvaDe, ema vicAra karanAra mumukSune lAgyA vinA nahIM rahe. be-pAMca varSa muzkelI veThI lai, Atmahita te daramyAna thAya teTaluM karatA rahI, pachI upAdhi vinA nirvighnapaNe dharmadhyAna thaI zake tevo yoga Avelo gumAvI, saMsArakUpamAM jANIjoi paDavAnuM vicAravAna jIva na kare. manuSyabhavamAM have keTalo kALa kADhavo che? zA kAmamAM manuSyabhava gALavA yogya che? ane kevI rIte hAla kALa jAya che? te vicAravAna ekAMte vicAre to tene cetavA jevo vakhata jaNAya, paramakRpALu mahAtmAoe je mArga anaMta kRpA karI ApaNane darzAvyo che, tenuM ArAdhana kyA bhavamAM karIzuM ? corAsI lAkha jIvayonimAM bIje koI ThekANe A bhavamAM thaze teTaluM thavA saMbhava nathI, teno vicAra karavA vinaMtI chejI. (bI-3, pR.222, AMka 220) ID jeNe upAdhinuM svarUpa vicAryuM che, te upAdhine duHkharUpa mAne che ane tevI upAdhinA koi aMzane hitakArI, sukhakAraka ke icchavA lAyaka mAnatA nathI; eTaluM ja nahIM, tevA upAdhirUpa duHkhathI jema bane tema vahelA, chUTavAnA upAyamAM pravarte che. mohane laIne strI, kuTuMba, dhana AdimAM je mIThAza lAgatI hatI, te vicAraNA jAgatAM badalAI jAya che ane nAzavaMta vastuno moha karIne je duHkha uThAvyuM, tethI kaMI AtmakalyANa na thayuM, UlaTI mAyAjALa vadhArI ema lAge che. have AvA saMsAramAM pharI janmavuM na paDe, te mATe zuM karavuM, te jIva vicAravA lAge che. ane jema jema upAdhi ghaTe, tema tema vicAravAno avakAza maLe ane zAMti anubhavavAno prasaMga prApta thAya. mATe jema bane tema, jyAM sudhI satsaMgano yoga na bane tyAM sudhI, satsaMganI bhAvanA rAkhI, sapuruSanAM vacana, AjJA, bhaktimAM kALa vyatIta thAya, te prakAre pravartavA bhalAmaNa che. saMsArasAgara taravAno jeNe nizcaya karyo che, teNe kevI rIte jIvavuM? bacato vakhata kema gALavo? Atmahita keTaluM sAdhI zakAya che? tenI tapAsa rAkhavI, ane jIvana uttama kevI rIte gaNAya, teno nirNaya karI rAkhavo ghaTe che. e lakSa jeno haze, te vahelemoDe te te sAdhano zodhI, prApta karI, saMsAra taravA zaktimAna thaze. mATe mohamAM kALa badho vahyo na jAya ane maraNa vakhate. pastAvuM na paDe, mATe Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 571 pANI pahelAM pALa athavA ghara lAgyA pahelAM kUvo khodAvI, pANInI sagavaDa karI rAkhavI ke jethI AphatamAMthI bacI javAya. tema maraNa to darekane AvavAnuM che; to samAdhimaraNa kema thAya ? upAdhinuM duHkha kema na lAge ? vagere vicAro vicAravAna jIve karI levA ghaTe che. tene mATe satsaMganI ghaNI jarUra che, to tevo avakAza meLavI satsaMga karatA rahevA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.460, AMka 482) T upadezachAyAmAM (pR.701) paramakRpALudeve jaNAvyuM che : ' bApa pote pacAsa varSano hoya, ane teno chokaro vIza varSano marI jAya to te bApa tenI pAsenA je dAgInA hoya te kADhI le che ! putranA dehAMtakSaNe je vairAgya hato, te smazAna vairAgya hato.'' vicAravAna vairAgyanI vRddhi karI, samAdhimaraNa mATe jAgrata thAya che. (bo-3, pR.562, AMka 627) bIjAne upadeza karavAmAM jIva bahu DAhyo che, paNa potAno prasaMga Ave tyAre khabara paDe. sagaracakravartInA sATha hajAra putrone dRSTiviSa sarpe mArI nAkhyA. te vakhate indra, brAhmaNanuM rUpa laine naga2mAM Avyo. potAnA putranuM maDaduM laine pharavA lAgyo. pachI rAjadarabAramAM Avyo. sagaracakravartIe kahyuM, ''he vipra ! tame zA mATe raDo cho ? badhAnuM maraNa to thavAnuM ja. tame vidvAna cho, mATe dhIraja rAkhavI joie.'' tyAre brAhmaNe kahyuM, ''tamArA putro jo marI gayA hoya to na raDo ? ghIraja rAkho ?'' rAjAe kahyuM, ''hA.'' brAhmaNa bolyo, ''tamArA sATha hajAra putroe aSTApada parvata upara tIrthanI rakSA karavA mATe gaMgA nadI ANI; tenuM pANI nIce bhavanapati devonA bhavanamAM bharAi gayuM, tethI tyAMnA nAgakumAra devatAne bhayaMkara krodha vyApyo. pachI te bahAra Avyo ane dRSTiviSathI te sarvane mArI nAkhyA che.'' ATaluM sAMbhaLyuM ke rAjA mUrchA khAine pRthvI para paDI gayo. saMsAranuM svarUpa evuM ja che. mATe AtmAnuM kAma pahelAM karI levuM. vicAravAna puruSo pahelethI ja A saMsAramAM mAruM koi nathI, Ama hdayamAM cokhkhuM karI rAkhe che. tethI maraNanuM du:kha lAgatuM nathI. vicAravAna jIvo potAnAM pariNAma tapAse che ane saMsAra pratye kaMika Asakti hoya, to te chedI nAkhe che. maraNanA prasaMge jIvane vicAra Ave che ke badhuM nAzavaMta che, paNa pAcho bhUlI jAya che. vicAravAna jIvo ja e vairAgyane TakAvI rAkhe che ane potAnuM jIvana palaTAvI de che. (bo-1, pR.118, AMka 30) D jJAnIpuruSo kevaLajJAna thatAM sudhI maraNane samIpa samajIne varte che, ema paramakRpALudeve spaSTa jaNAvyA chatAM, A jIva pramAdane vaza samAdhimaraNanI taiyArImAM pravartavA yogya vAta, mulatavI rAkhyA kare che, e eka Azcarya che. vicAravAnane joke maraNano bhaya kartavya nathI, kAraNa ke AtmAnuM maraNa kadI thayuM nathI, thatuM nathI ane thaze paNa nahIM; tema chatAM svarUpanuM ajJAna ane svarUpanI vismRtine maraNa, vicAravAna jIvo mAne che. kahyuM che ke 'kSaNa kSaNa bhayaMkara bhAvamaraNe kAM aho rAcI raho ?'' have pArakI paMcAta ane para vastuonuM mAhAtmya choDI, rAga-dveSa ghaTADI, zAMti hRdayamAM sthApavA saghaLo puruSArtha vA52vA yogya chejI. Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (572) paramakRpALudeve TUMkAmAM kahyuM che ke "jyAM tyAMthI rAga-dveSa rahita thavuM e ja mAro dharma che; ane te tamane atyAre bodhI jauM chuM. .... upayoga e ja sAdhanA che. vizeSa sAdhanA te mAtra puruSanAM caraNakamaLa che; te paNa kahI jauM chuM.'' (37) jema yogya lAge tema vicArazojI. vicAravAnane vizeSa zuM lakhavuM? (bI-3, pR. 190, AMka 194) T jevuM duHkha bhUkhanuM, roganuM ke sagAMvahAlAMnA viyoganuM lAge che tevuM ajJAnadazAnuM duHkha lAgatuM nathI ane paramakRpALudeva to, mumukSu jIvane eTale vicAravAna jIvane eka ajJAna sivAya bIjA koi bhaya hoya nahIM, ema lakhe che. to ApaNe vicAravuM ghaTe che ke keTalo bhaya saMsArano ke tenA koi kAraNarUpa ajJAnano, ApaNane lAge che ? (bI-3, pR. 288, AMka 277) T saMsAranuM svarUpa to eka jJAnI puruSa, paramakRpALudeve yathArtha jANyuM che, tethI temaNe to saMsAramAM ThAma-ThAma duHkha ja dIThuM che ane ApaNA jevA mUDha, duSTa janone temAM vagara vicArye doDatA aTakAvavA arthe upadeza karyo che ke " "vicAravAnanA cittamAM saMsAra kArAgRha che, samasta loka du:kha karI Arta che, bhayAkuLa che, rAgadveSanAM prApta phaLathI baLato che, evo vicAra nizcayarUpa ja varte che; ane jJAnaprAptino kaMI aMtarAya che, mATe te kArAgRharUpa saMsAra mane bhayano hetu che ane lokano prasaMga karavA yogya nathI, e ja eka bhaya vicAravAnane ghaTe che.''(537). (bI-3, pR.351, AMka 353) T samaju puruSo to avaLAnuM savaLuM karI nAkhe che. muMbaimAM thatAM tophAnathI ajJAnI bhaya pAme che; temAM ja vRtti rokI rAkhe che; tyAre samaju jIvo tethI vairAgya pAmI, maraNa samIpa hoya tevA prasaMge paNa, sapuruSanAM vacanomAM ja tallIna rahe che. Akho loka trividha tApe baLe che ema vicArI, sapuruSa ane tenAM vacano tathA tenuM ApeluM smaraNa tathA AjJAno niraMtara vicAra rAkhI, nirbhaya bane che ane karmanuM nATaka jotAM, harSa-zoka karatA nathI. jagatajIva hai karmAdhInA, acaraja kachu na lInA, Apa svabhAvamAM re abadhu, sadA magana mana rahenA.'' (bI-3, pR.64, AM; para) D ApanI sadbhAvanA jANI chejI. tevA bhAva TakAvI rAkhavA bhalAmaNa chejI. moTA-moTA munione paNa "huM pAmara zuM karI zakuM, evo nathI viveka' e bhAva Ugavo durlabha che, te tamArA patramAM vAMcI saMtoSa thayo chejI. teTalethI have aTakavA yogya nathI. ghaNAne to pote pahereluM kapaDuM meluM che, evuM lakSamAM ja AvatuM nathI, tethI te melA kapaDAnuM paNa abhimAna kare che; koIka vicAravAnane potAnA kapaDA tarapha najara karatAM malinatA dekhAvAthI zarama Ave che, paNa te dhovA jo puruSArtha na kare to te zarama vadhAre divasa Take nahIM, ane badhAya mArA jevA ja che, emAM zaramAvuM zuM? ema vicArI, pAcho mela vadhe tema varyA kare che; tevI rIte jAgRti rAkhI, paramakRpALudeve anaMta kRpA karI je satsAdhana darzAvyAM che, 5.u.pa.pU. prabhuzrIjInI AjJAthI ApaNA jevA raMka jIvone paNa smaraNamaMtra Adi satsAdhananI prApti thaI che, teno bane teTalo, zakti gopavyA vinA puruSArtha karatA rahevAthI, A kaLiyala TaLIne jIvane zuddhatA tarapha valaNa vadhatuM jaze. (bI-3, pR.337, AMka 339). Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 573 tamArA taraphathI Aje pUjA-prabhAvanA thai hatI. zuddhabhAvanA lakSe zubhabhAvanI pravRtti zreyaskara che. zuddhabhAva sivAya bIje kyAMya saMtoSa mAnI aTakI javA jevuM nathI, ema vicAravAnanA cittamAM ra' kare chejI. (bo-3, pR.287, AMka 275) badhI jagatanI vastuo to kSaNika ane asAra che, koi vastu pratye prItibhAva karavA yogya nathI. savAramAM phUla khIleluM dekhAya che, te sAMja thatAM pahelAM karamAi jAya che, tevA A sarva, jagatanA padArtho jotajotAmAM nAza pAmI jAya che ane tenI icchA karanArane du:khI klezita karatA jAya che. tevA padArthomAM vicAravAnane Asakti kema thAya ? taDakAmAM caLakatA pANInAM TIpAne hIro mAnanAra ajJAnI kahevAya, tema A asAra saMsAranI vastumAM moha thAya, te mUrkhatA sivAya bIjuM zuM che ? (bo-3, pR.182, AMka 186) D ''Akho loka trividha tApathI baLyA kare che.'' ema paramakRpALudeve kahyuM che; te, jIva vicAra kare to samajAya evuM che ane A kALamAM to jyAM juo tyAM pratyakSa du:kha, duHkha ne duHkha ja najare caDhe che. chatAM jIvane e duHkhamAM ke tenI pAchaLa sukha mAnavAnI Teva paDI gai che, tethI chUTavAnI icchA thatI nathI. koi mahAbhAgyazALIne satpuruSano yoga thayo hoya, tenA upara ane tenAM vacano upara parama prema thayo hoya, zraddhA coMTI hoya to te tevAM du:khanAM gherAvAmAM paNa icchA to cAtaka pakSInI peThe AkAzamAMthI paDatA pANInI kare, paNa gaMgAjaLa jevuM pavitra gaNAtuM hoya, akhUTa pANI hoya topaNa temAM cAMca sarakhI boLe nahIM. tema saMsAra jene priya gaNe che, evA dhana Adino lAbha thato hoya, kIrti vadhatI hoya, rAjAnuM mAna maLatuM hoya chatAM saMsAramAM jaNAtAM sukha, tenI dRSTimAM abhogya samajAya che, tenuM mana tyAM ghaDIbhara zAMti mAnavA icchatuM nathI. ''e tyAgavA siddhAMta ke pazcAduHkha te sukha nahIM.'' jenI pAchaLa duHkha Ave tevAM sukhano vizvAsa, vicAravAna jIva karatA nathI. atyAre ApaNe najare joie chIe ke keTalAya paisAdAra gaNAtA devAdAra thai gayA; keTalAya juvAna yoddhA jevA rogI thai gayA; keTalIya saubhAgyavaMtI strIo vidhavA thai gaMi; ema aneka adhUrAM kAma mUkI, maraNa AvatAM cAlyA jatA najare joie chIe. sagAMvahAlAM maranAranI uttara kriyA karI, teNe pApa karI kamAveluM dhana vaheMcI le che ane moja kare che; paNa jeNe pApa karyuM hoya, tene ekalAne tenAM phaLa bhogavavAM paDe che, durgatimAM trAsa veThavo paDe che. AvI vAto vAraMvAra vicArI, paramapuruSa paramakRpALuzrIe je chUTavAno mArga batAvyo che, bhakti, smaraNa Adi AjJA ApI che, tenuM zaraNa baLavAnapaNe grahIzuM to jarUra Atmahita thaze ane hajI jo gAphela rahIzuM to mAra khAizuM. mATe je kaMi karatA hoie - vIsa doharA, kSamApanA, Atmasiddhi, cha padano patra, smaraNamaMtra Adi, temAM bhAva vadhe, tema kartavya che. saMsArajALamAMthI mukta thavAnI bhAvanA, pratikULa saMyogomAM paNa maMda na paDe, UlaTo vairAgya vadhe, tevuM baLa vAMcana-vicAra-bhaktithI meLavatA rahevA vinaMtI chejI. (bo-3, pR.584, AMka 661) Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (574) T vicAra jIvane Ugato nathI, tethI duHkhane sukha jANI notare che; ane duHkha AvI paDe che, tyAre koine gamatuM nathI. vicAra karIne ke puruSe saMmata karyuM che te saMmata karIne, jIva ATalA bhavanAM thoDA varSa bAkI che, te puruSanI AjJA uThAvavAmAM gALe ke tevo puruSArtha karavAnI bhAvanAmAM gALe, topaNa jItI bAjI hArI na jAya; paNa jo kusaMge anAdikALanI vAsanAone vadhArIne, jIva deha choDI parAdhInapaNe, ekalo, anya deha dhAravA cAlI nIkaLaze, tyAre tenI zI vale thaze ? eno khyAla atyArathI karI lai, kaMika AtmAne AdhArabhUta Azaro maLe tevuM, A bhavamAM banI zake ema che. te kALa vyartha thothAM khAMDavAmAM vahyo na jAya, tenI kALajI vicAravAna jIva rAkhe chejI. anaMtakALathI indriyasukhanI jharaNA karI, paNa janmamaraNa TaLyAM nahIM; have satpaSanA yoge to kaMika AMTA Ukale evo mArga levo che, evo nirNaya vicAravAna jIve jarUra kartavya che'. manane agharuM paDe topaNa, AMkho mIMcIne paNa, satpaSe jaNAvelA satsAdhanamAM vizeSa kALajI rAkhI, kaMika teno abhyAsa paDI jAya, sahelAithI temAM ja vRtti rahyA kare, evo upAya karI mUkyA vinA, bhAre vedanI ke maraNaprasaMge TakI zakAya tema nathI. mATe samAdhimaraNanI bhAvanA rAkhanAra dareka mumukSujIve satsAdhananuM avalaMbana, karmanA dhakkAthI chUTI jAya ke tvarAthI tenuM anusaMdhAna karI, temAM ja ghaNo kALa gALavA prayatna karatA rahevAnI jarUra chejI. vAraMvAra mana kyAM phare che, tenI tapAsa rAkhatA rahevAnI Teva pADI mUkavA yogya chejI. (bI-3, pR. 270, AMka 264) D Apano patra maLyo. samAcAra jANyA. manamAM uga rAkhavA yogya, mUMjhAvA yogya nathI. paramakRpALudeve kahyuM che : "koi paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI.'' (30) e upadezapUrNa sukhadAyaka vAkyano vizvAsasahita vicAra thAya to jagatamAM koI vastu pratye Asakti na rahe. uga e duHkhanuM kAraNa che, dayanI nirbaLatA che, mohamahelamAM pesavAnuM dvAra che. manane pUchavuM ke tuM zuM icche che? sukha ke du:kha? jo sukhane icche to sukhano mArga levo che ke duHkhano? phikara, ciMtA, udvega, kleza e to spaSTa duHkha denArAM dekhAya che, to te kAMTAvALI jagyAthI khasIne jyAM du:kha pesI paNa na zake evA sagurunA svarUpano vicAra karIe, teNe ApaNane sukhI karavA je satsAdhana bhakti Adi AjJA karI che, te ArAdhIe to vartamAnamAM paNa klezanAM kAraNa visAre paDe ane puNyabaMdha thAya to bhaviSyamAM paNa sukhanAM sAdhana sAMpaDe. Avo lAbhakAraka sukhano mArga tajI, koNa duHkhathI bharyA saMsArane saMbhAre ? athavA saMsAra Ubho thAya tevAM karma kamAvA, koNa kleza ke klezanAM kAraNone seve ? baLatAmAMthI bahAra nIkaLI javA mATe sadvicAra, ane savicAra batAve tevo sadAcAra chejI. je kaMI karavuM paDe te AtmArthe, chUTavA mATe karavAnI dhAraNA rAkhI, karavA yogya che. "gaI tithi to joyI paNa na vAMce' e kahevata pramANe, banI gayelA banAvane saMbhArI zoka karavAnuM, vicAravAna na kare. je thai gayuM te thaI gayuM, te anyathA thAya tema nathI. have jeTaluM jIvavAnuM che, teTaluM jIvana uttama rIte kema gALI zakAya, tenI vicAraNA karI levA yogya che. (bI-3, pR.271, AMka 265) T sarva bhAio saMpa rAkhI, mAna-kaSAya narama pADI ane satsaMgamAM joDAyelA rahezo, e bhalAmaNa chejI. Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (575) sarvanI prakRti sarakhI hotI nathI ane ApaNuM dhAreluM saMsAramAM paNa nathI thatuM to dharmanI bAbatamAM ApaNuM dhAryuM karavAno Agraha, e UMdhI samaja ja che; paramArthanI jene jijJAsA varte che, te jIve to "huM kaMI ja jANato nathI' evo vicAra dRDha karI, sadguruzaraNe rahevA yogya che. mArAthI sarva sArA che. adhamAdhama adhiko patita, sakaLa jagatamAM huMya; e nizcaya AvyA vinA, sAdhana karaze zuMya ?' e roja bolIe chIe, te AcaraNamAM mUkavAno avasara samUhamAM, rAjamaMdiramAM vartatA hoie, tyAre che. koI paNa vAtanI kheMcatANa na thAya. (bI-3, pR.137, AMka 138) T kaLikALa ke duSamakALamAM nimitto to, jIvane dharmathI dUra laI jAya tevAM saheje maLe che, paNa je jIvane kalyANa karavAnI bhAvanA jAgI che, teNe tevAM nimittomAM na-chUTake vartavuM paDatuM hoya chatAM, sapuruSane samAgama, bodha thayo hoya tenI smRti, tenuM bahumAnapaNuM, tenI bhAvanA, teNe ApelA smaraNanuM haratAM-pharatAM, besatA-UThatAM vismaraNa na thAya tema vartavAnI tatparatA, jijJAsA, bhAvanA rAkhe tathA amuka kALa, divasanA jAgrata kALamAMthI kADhI lai, temAM sapuruSanI vANIno vicAra, smaraNa, bhAvanA niyamitapaNe kare. (bI-3, pR.69, AMka pa6) na rama, na rama bAhyAdi padArtho, rama rama mokSapade ja hitArthe; AtmakArya jo tUrta kare tuM, to vara kevaLajJAna vare tuM. mUka mUka viSaya-mAMsanA bhoga, choDa choDa nija tRSNA roga; kara kara vaza mana-gaja je gAMDo, aMtarAtma paramAtma joDo. vyavahAraprasaMgathI jIva gherAyelo che ane jyAM sudhI nimittAdhIna che tyAM sudhI, vyavahAranA nimittamAM jIva baMdhanI sAmagrI ekaThI karyA kare che ane puNya vA pApanA pAzamAM phasAyo jAya che. paraMtu vicAravAna jIva saMsAra ane saMsAranAM phaLathI trAsa pAme che, tethI saMsArathI mukta thavAya tevI samajaNa prApta thavAnuM sAdhana, je satsaMga tathA satsaMga thato bodha, tevAM uttama nimitta te prApta karato rahe che; tathA satsaMganA viyogamAM tenI smRti, icchA, bhAvanA rAkhyA kare che ane maitrI, pramoda, karuNA ane madhyasthatA Adi bhAvanAmAM pravartI, indriyanA viSayone saMkocI, kaSAyanI maMdatA karavAnA puruSArthamAM vartI, yogyatA vadhAravAnI satpaSanI AjJAno lakSa rAkhyA kare che. (bI-3, pR.61, AMka 49) potAno ane parano vakhata dharmadhyAnamAM jAya tevAM nimitto vicAravAna meLave che. (bI-3, pR.122, AMka 120) Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (57) mArgAnusArI 0 mArthAnusArInA pAMtrIsa bola: (1) nyAyasaMpanna vibhava - nyAyathI dhana meLavavuM. svAmIdroha, mitradroha, vizvAsa daine ThagavuM, corI karavI, thApaNa oLavI vagere niMdavA yogya kAma tyAga karIne dhana kamAvuM te. (2) ziSTAcAra prazaMsA - uttama puruSonAM AcaraNanAM vakhANa karavAM. (3) sarakhA kuLAcAravALA paNa anya gotrI sAthe vivAha karavo. (4) pApanAM kAmathI DaravuM. (pa) prasiddha dezAcAra pramANe vartavuM. (6) koIno avarNavAda bolavo nahIM. (7) je gharamAM pesavA-nIkaLavAnA aneka rastA nathI ane je ghara ati gupta ane ati pragaTa na hoya ane pADozI sArA hoya tevA gharamAM rahevuM. (8) sArA AcaraNavALA puruSonI sobata karavI. (9) mAtA tathA pitAnI pUjA karavI - temano sarva rIte vinaya sAcavavo ane temane prasanna rAkhavAM. (10) upadravavALA sthAnakano tyAga karavo - laDAI, dukALa vagere aDacaNavALAM ThekANAM choDavAM. (11) niMdita kAmamAM na pravartavuM, niMdavAyogya kAma na karavAM. (12) Avaka pramANe kharca karavuM. (13) dhanane anusarato veSa rAkhavo - pedAza pramANe pozAkI rAkhavI. (14) ATha prakAranA buddhinA guNone sevavA : 1. zAstra sAMbhaLavAnI icchA, zuzruSA; ra. zAstra sAMbhaLavAM, zravaNa; 3. teno artha samajavo; 4. te yAda rAkhavo; 5. uha = temAM tarka karavo te sAmAnyajJAna; 6. apoha = vizeSajJAna; 7. uhApohathI saMdeha na rAkhavo ane 8. jJAna = A vastu Ama ja che evo nizcaya karavo. (15) nitya dharmane sAMbhaLavo, jethI buddhi nirmaLa thAya. (16) pahelAM jameluM bhojana pacI jAya, tyAra pachI navuM bhojana karavuM. (17) jyAre kharI bhUkha lAge tyAre khAvuM, paNa eka vAra khAdhA pachI mIThAI vagere AvelI joI, lAlacathI te upara khAvuM nahIM, kAraNa ke apaco thAya. (18) dharma, artha ane kAma e traNa vargane sAdhavA. (19) atithi tathA garIbane annapAnAdi ApavAM. (20) niraMtara abhiniveza rahita rahevuM - koine parAbhava karavAnAM pariNAma karI, anItithI kAmano AraMbha karavo nahIM te. (21) guNI puruSono pakSapAta karavo - temanuM bahumAna karavuM. (22) niSiddha dezakALano tyAga karavo - rAjA tathA lokoe (tyAga karelA) niSedhelA dezakALamAM javuM nahIM. (23) potAnI zaktine anusarIne kAmano AraMbha karavo. (24) poSaNa karavA yogya jevAM ke mAbApa, strIputrAdikanuM bharaNapoSaNa karavuM. (25) vratane viSe rahelA tathA jJAna karIne moTA evA puruSone pUjavA. Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (577. (26) dIrghadarzI - je koi kAma kare temAM lAMbI draSTi phoravI, tenAM zubhAzubha phaLanI tapAsa karI cAlavuM. (27) vizeSajJa - dareka vastuno taphAvata samajI potAnA AtmAnA guNadoSanI tapAsa karavI. (28) kRtajJa (karyA kAmano jANa) - karelo upakAra tathA apakArane samajavo. (29) lokapriya - vinaya Adi gurNa karI lokapriya thavuM. (30) lajjALu (lAjavALo) - lAja-maryAdAmAM rahevuM. (31) dayALu - dayAbhAva rAkhavo. (32) suMdara AkRtivAna - krUra AkRtino tyAga karavo, zarIrano suMdara AkAra rAkhavo. (33) paropakArI - parane upakArI thavuM. (34) aMtaraMga ari-jita - kAma, krodha, lobha, mAna, mada tathA harSa e cha aMtaraMga verIne jItavA. (35) vazIkRta indriyagrAma - indriyonA samUhane vaza karavAM, sarve indriyone vaza karavAno abhyAsa karavo. A viSe vizeSa lakSa karAvavA paramakRpALudeve patrAMka 431mAM samyakudraSTi tathA kevaLajJAna sudhInA khulAsA jaNAvyA che, te lakSamAM rAkhavA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.382, AMka 387) mumukSatA D ApanA patramAM zubha bhAvanA tathA potAnA doSo dekhI kaMTALavA jevuM lakhyuM che, te eka rIte yogya che. mumukSatAnI zarUAta ja potAnA doSo jovAmAM apakSapAtatAthI thAya che. potAnA guNone badale doSo dekhavAno ane tene dUra karavAno puruSArtha, je kare che te dhanyavAdane pAtra che; paNa kheda to koI rIte kartavya nathIjI. kheda nahIM karatAM zUravIrapaNuM grahIne jJAnIne mArge cAlatAM mokSapATaNa sulabha ja che." (819) jaya pAmavAno mArga, paramakRpALudeve e patramAM pragaTa kahI dIdho che ane te vAta sarva mumukSuoe mukhe karI, hrayamAM sthira karavA yogya che, ema paNa jaNAvyuM chejI. (bI-3, pR.521, AMka pa66) pramAda to doSa che ja, paNa jIvane pramAdamAM rati rahI che, e moTo doSa che. pramAda mAre ocho karavo che, ema karI jJAnInI AjJAmAM kALa gALaze, tyAre mumukSutAnI zarUAta thaze. (bo-1, pR.260, AMka 168) rodaNAM raDavAthI ke mAtra doSa joIne aTakI rahevAthI, AgaLa vadhAtuM nathI. potAnA doSo dekhAya che, te mumukSatAnI nizAnI che. te doSothI chUTavAnI bhAvanA, te mArgamAM AgaLa vadhAranAra che. sAcI mumukSutA Avya, jIvane saMsAra trAsadAyaka kedakhAnA jevo lAge, zarIra maLamUtranI khANa lAge. AtmAne AvA gaMdA sthAnamAM rahevuM paDe che, tenI saMbhALa rAkhavI paDe che ane tenA upara moha thatAM, karma bAMdhI, narakAdi gatinAM tIvra duHkho UbhAM thAya, tevI aMtara pariNati thaI jatI hoya, te khyAlamAM AvatAM jIvane kaMpArI chUTe, eTaluM komaLa aMtaHkaraNa thaye, jJAnI puruSanI dazA samajI, tenA bodhane bdayamAM dhAraNa karavA yogya jIva thAya che. tevI dazA na Ave tyAM sudhI "adhamAdhama adhiko patita, sakaLa jagatamAM huMya' chuM, evuM raTaNa karavA yogya che. Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 578 jJAnIpuruSane ''sakaLa jagata te eMThavat'' samajAya che. te ja eMThavADo ekaTho karanAra vAgharI jevo huM, A zuM karI rahyo chuM ? AvI ne AvI dazAmAM mAruM AyuSya pUruM thaze to mArI zI vale thaze ? e bhaya niraMtara hRdayamAM khaTakyA kare, te vicAraNA, jIvane vairAgya prerI, AjJAne acaLa kare che (bo-3, pR.712, AMka 861) Atmahita mATe jIvane jhUraNA jAgaze tyAre kalyANano mArga sugama thaze, ane udAsInatAno krama sevAze. saMsAra jhera jevo lAgyA karaze tyAre kharekharI mumukSutA pragaTaze. badhAnuM kAraNa satsaMga, sadbodha, satzAstranuM vAMcana, vicAra, bhakti, premarUpa puruSArtha chejI. (bo-3, pR. 602, AMka 691) D mumukSujIvane eTale jene A saMsAra asAra samajAyo che ane AyuSya Adi pUrAM karavA pratye jenuM lakSa che, ane koi paNa pa2padArthamAM iSTabuddhi rahI nathI, tevA jIvane kyAMya goThatuM nathI. 'chUTuM, chUTuM ja ' evuM raTaNa jene rahyA kare che, tene navAM karma bAMdhavAnuM kaMi prayojana rahyuM nathI. ''prIti anaMtI para thakI, je toDe ho te joDe eha; paramapuruSathI rAgatA, ekatvatA ho dAkhI guNageha.'' AvI dazA kyAre prApta thAya ? e mumukSutA kema pragaTe ? saMsAra uparathI Asakti UThI che ? e badhA prazno vicA2I, manuSyabhavanI saphaLatAno mArga pAmavA, vizeSa puruSArtha ane vairAgyanI vRddhi, satpuruSanI dRSTie sAdhavA yogya che. (bo-3, pR.47, AMka 32) D smaraNamAM citta rAkhavAno atyaMta tIvra puruSArtha karavAno avasara AvI pahoMcyo che; te vakhate DhIlA nahIM thatAM, jiMdagImAM kadI na AvyA hoya tevA apUrvabhAve, te paramapuruSanI ananya zraddhA dRDha karatA rahezojI. e ja jIvanadorI che. zvAsozvAsa dhamaNanI peThe levA, e jIvana nathI paNa zraddhAmAM, paramapuruSanA upakAranI smRtimAM, tenI AjJA ''sahajAtmasvarUpa paramaguru'' che, temAM vRtti rAkhavI, e samAdhimaraNanuM kAraNa ane kharI mumukSutA chejI. (bo-3, pR.389, AMka 395) eka mokSa sivAya bIjI koi abhilASA rahe nahIM, mAre mokSa mATe ja jIvavuM che, evI jyAre icchA jAge tyAre mumukSutA AvI gaNAya. (bo-1, pR.55) mumukSutA jene pragaTI che, tene mohanAM bahuraMgI kAraNo lalacAvI zakatAM nathI, UlaTAM mUMjhavaNanuM kAraNa thAya che. te mUMjhavaNa TALavA ja jIvanI vRtti rahyA kare che, tethI te aTakI javAne badale UlaTo vizeSa puruSArthI bane che. duHkha, apamAna, azakti, kheda Adi kAraNo, tene AgaLa vadhAranArAM, vairAgyapreraka, parama tRDhatAthI satharaNane grahaNa karAvanArAM nIvaDe chejI. (bo-3, pR.468, AMka 495) mumukSujIvo mohanAM nimittathI mUMjhAya che, mokSanAM kAraNo zodhIne ArAdhe che ane mumukSudazAnI vRddhi karI tIvra mumukSudazA pAmavAnA puruSArthamAM pravarte chejI. te arthe satsaMga e sarvottama sAdhana chejI ane satsaMga saphaLa thavA, potAnI dazA nirdoSa karavA, vAraMvAra paramakRpALudeve aneka patromAM paMcaviSayanAM sAdhanano tyAga ke parimANa Adi karI, Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pa79) viSayonI tucchatAnA vicAramAM manane ANavA prayatnazIla rahevA kahyuM che. A lokanI alpa paNa sukhecchA rahe, tyAM sudhI tIvra mumukSutA pragaTatI nathI Adi paramakRpALudevanI zikhAmaNo, vacanane daye lakho'' kahyuM che tema, aMtaHkaraNamAM kotarI rAkhavA yogya chejI. (bI-3, pR.620, AMka 720) D mumukSujIne potAnA doSo joI doSo TALavA joie ane to ja mumukSutA Take. nahIM to paramakRpALudeve lakhyuM che tema ""mumukSutAmAM paNa keTaloka AnaMda anubhavAya che, tene lIdhe bAhyazAtAnAM kAraNo paNa keTalIka vAra priya lAge che (!) ane tethI A lokanI alpa paNa sukhecchA rahyA kare che; jethI jIvanI jogyatA rokAI jAya che. (2pa4) e traNe kAraNo TALavAnuM bIja mahAtmAne viSe parama premArpaNa e che, ema paramakRpALudeve batAvyuM che. "sapuruSamAM ja paramezvara buddhi, ene jJAnIoe parama dharma kahyo che.'' (254) "mahAtmA upara jIvane moha ja na Avyo.'' (187) "mumukSunAM netro mahAtmAne oLakhI le che.' (254) "para prema pravAha baDhe prabhuse, saba Agama bheda suura basaM" vagere dvArA teozrIe saMsAra uparano prema palaTAvI, AtmArUpa sapuruSa para prema karavAno bhaktimArga prakAryo che, te ja ApaNe avalaMbanarUpa che. (bI-3, pR.83, AMka 75) potAnA doSo jovAnuM kAma ghaNuM moTuM che. te apakSapAtapaNe jovAze to mumukSatA vadhaze, doSo TALavAnI tatparatA vadhaze ane jIva baLavAna thaI doSo TALaze. (bI-3, pR. 258, AMka 252) | chUTavAnI kAmanAvALA ke satsaMganI vizeSa bhAvanAvALA hoya, temane maLI, divasamAM amuka vakhata ke be-cAra divase paNa ekatra thavAnuM dhAro to banI zake tema chejI. parasparanA sahavAsathI mumukSatA hoya te vardhamAna thAya, sapuruSanA guNagrAmathI parama puruSa pratye premabhAva vadhe Adi aneka kAraNo jIvane nirmaLa vicAronI preraNA thavAnuM bane. kaMi na bane to smaraNa ane nityaniyama apramattapaNe ArAdhavA yogya cheja. (bI-3, pR.656, AMka 779) | Ape popaTanI vArtA viSe puchAvyuM che, te puruSa pAsethI sAMbhaLelI Apane vicAra arthe kahevarAvI hatI. (graMthayugalamAM samAdhizatakanI sattaramI gAthAnA vivecanamAMthI : eka mahAtmAe, vacanathI popaTa pAMjare purAya che, ane sakSiA prApta thaye mukta thAya che, te jaNAvavA kathA kahI che : eka jJAnI puruSanA yoge, sarvasaMgaparityAga karI bALaziSya temanI sevAmAM raheto hato. vihAra karatAM eka gAmaDAmAM baMne jaI caDhayA. dharmazALAmAM UtaryA. paMthano zrama gurune lAgelo dUra karavA, thoDI sevA karI, gocarIno vakhata thatAM vastImAM javA ziSya AjJA mAgI. gurunI rajA maLatAM, bhikSAe javAnI taiyArI karI, eka lattAmAM ziSya jato hato tyAre pAMjarAmAM rahelA eka popaTe kahyuM : "mahArAja, padhAro." ziSyane navAI lAgI, pAMjarA pAse gayo; tyAM popaTe kahyuM: ""mAjI, mahArAja vahoravA padhAryA che. tyAM to gharamAMthI eka vRddha bAI ane be-traNa chokarAM bahAra AvyAM, vinaya saha mahArAjane bhikSA levA aMdara laI gayAM. mahArAja joitI, yogya bhikSA laI bahAra AvyA, tyAre popaTe pUchayuM : ""mahArAja, tamArI sAthe koI moTA sAdhu che ?' ziSya kahyuM : ""hA, mArA gurujI che.'' popaTe pUchayuM : ""to mArI eka vAta temane pUchI, kAle javAba Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (580) mane jaNAvazo ?'' ziSya hA pADI, eTale popaTe kahyuM : "huM A pAMjarAmAMthI kevI rIte mukta thAuM ? eTaluM pUchI lAvajo.'' bIjethI thoDI-thoDI bhikSA lai, ziSya guru pAse gayo. tyAM teNe popaTanI vAta tathA prazna gurune jaNAvyAM. jJAnI guru ekadama jamIna para gabaDI paDayA. thoDI vAra hAtha-paga halAvI, mukhathI kaMI avAja karI, zAMta pA kalAka paDI rahyA. ziSya gabharAyo, zIta upacAra karavA lAgyo. pachI bhAnamAM AvyA hoya tema beThA thayA. baMnee bhojana karyuM. bIje divase gocarIno vakhata thayo, tyAre ziSya gurunI AjJA lai, bhikSA mATe vastImAM gayo; popaTane badhI bInA kahI. popaTa samajI gayo. mahArAja gayA pachI "cIM, cIM' zabda karI, pAMkho phaphaDAvI, te saLiyA parathI pAMjarAmAM paDI gayo. chokarAM AvIne jue to popaTa bebhAna jaNAyo, tethI pAMjaruM choDI, agAzImAM vAvAza khulluM karIne, badhAM jamavA gayAM; popaTa pAMjarAmAMthI nIkaLI UDI gayo. A rahasyamaya kathA bahu vicAravA yogya che, temAM muktimArga darzAvyo che.) A vArtAno yathArtha Azaya to jJAnI jANe che, paraMtu mumukSue potAnI mumukSatA vadhe, tema vicAra kartavya chejI. A jIva A saMsAramAM, popaTanI peThe lAlanapAlanamAM, sukhavaibhavamAM magna che. tene te DAhyA popaTanI peThe chUTavAno bhAva jAgaze, tyAre pAMjarA samAna A saMsAra duHkharUpa, parAyo svAdhInatAno zatru ane tajavA jevo lAgazejI. potAnuM DahApaNa potAne parAdhInakartA, duHkhakara ane baMdhanakAraka che, ema samajAyuM tyAre chUTavAnI zodhamAM te raheto. potAne ukela na Avyo, tyAre jeNe chUTavAno - tyAgano veSa dhAraNa karyo hato tene joIne, te bhAva jAgrata thatAM, tenA upara sevAbuddhie upakAra thAya tema vacanapravRtti, vinaya ane dAnanI anumodanA karI. pachI tenAmAM mumukSutA hatI, tethI teNe jANyuM ke A to mArA praznano uttara Ape tema nathI, paNa tene dIkSA ApanAra jJAnI haze to mane uttara maLaze ema dhArI, jJAnIne prazna puchAvyo. jJAnIe, popaTa samajI zake tevI sAnathI, upadezarUpa ceSTA karI. tenuM varNana jANI, popaTanI mumukSutAe mArga samajI lIdho ane anukULa avasare teno amala karI, (mokSaprApta) mukta thayo. potAnI paristhiti vicArI, sAMsArika DahApaNa mAtra baMdhanakAraka che, ema jANI sapuruSanAM vacanano, mumukSuta vadhArI vicAra karavAthI, je Azaya aMtaramAM samajAya, te pramANe vartana karavAthI, karmabaMdha chUTavAno prasaMga A jIvane Ave, ema e vArtAno mukhya paramArtha samajAya che. (bI-3, pR.240, AMka 235) D mumukSutAne ja sapuruSane oLakhavAnI AMkhatulya gaNI che. anAdikALathI jIvane mumukSutA nathI AvI, e ja moTAmAM moTo doSa, anaMta doSomAMno eka mukhya doSa gaNAvyo che. (bo-3, pR.199, AMka 199) Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (581) deha che ane AtmA che. baMne judA che. dehane potAno mAnyo che, tethI vedanA thAya tyAre zarIranI ciMtA kare che; tyAM mumukSatA nathI. mumukSune to te vakhate AvA vicAra thAya ke deha kedakhAnA jevo che, vaheluM chUTAya to sAruM; je thavAnuM hatuM te thayuM, bhaluM thayuM. jyAM sudhI samabhAvamAM vRtti na rahe tyAM sudhI mumukSutAmAM khAmI che. mumukSu eTale mUkavAnI icchAvALo. jIva hajI saMsAranAM duHkhathI kaMTALyo nathI. duHkhanAM kAraNomAM gabharAmaNa thatI hoya to jANavuM ke mArAmAM mumukSatA nathI. dehamAM sukha bhogavavAnI icchA, dehane sAro rAkhavAnI icchA hoya tyAM mumukSutA nathI, ajJAna che. AtmAnuM ane dehanuM svarUpa jANyuM nathI, te ajJAna. (bo-1, pR.83, AMka 7) 0 thAkyAno mArga che. jIvane cAre gatinAM duHkha, samAdhisopAna Adi vAMcatAM kaMI samajAya, te TALavAnI tamannA jAge tyAre saMyoge, vairAgyavaMta jIvane sanmArga ArAdhavAno puruSArtha jAge che. baLatA gharamAM UMghatA mANasanA jevI atyAre jIvanI sthiti che; tene uThADavA koi kahe, bUma mAre to "koNa pajave che ? UMghavA deto nathI.' evuM atyAre jIvane lAge che, paNa baLI marAze evo bhaya lAgyo nathI, tethI nirAMte UMdhe che. samajAya to jIvane moha duHkhakara lAge. paramakRpALudeva kahe che: "sAtamI tamatamaprabhA narakanI vedanA maLI hota to vakhate saMmata karata, paNa jagatanI mohinI saMmata thatI nathI." (85) jagatanAM sukha bhogavavAmAM khoTI thavuM tene pAlavatuM nathI, kAraNa ke eka bhave jene mokSe javuM hoya, tene bIje mana rAkhe kema pAlave? moTAmAM moTI khAmI jIvane mumukSatA jAgI nathI, te che; nahIM to jIva jJAnInI AjJA laI maMDI paDe, ghaDIbhara paNa navaro na rahe. "jaba jAeMge AtamA, taba lAgeMge raMga." (hAthanoMdha 1-14) (bI-3, pR.600, AMka 686) paramakRpALudeve jIvanA anaMta doSomAMthI moTo doSa e batAvyo che ke jIvane tIvra mumukSatA utpanna thatI nathI ke mumukSutA ja utpanna thatI nathI, eTale mumukSutAnA abhAvamAM bubhuzutA (bhoganI icchA) nAmano moTo doSa hoya che. mumukSatA utpanna thavA mATe A doSane TALavAnI jarUra che, eTale vAraMvAra hRdayamAM vicAra karavA yogya che ke vRttio bhoga tarapha rahe che ke bhoganA kAraNomAM mUMjhAya che? e tapAsa vAraMvAra karavAmAM Ave to doSa doSarUpe lAge ane mohanI mIThAza ochI thaI, mumukSutA yathArtha rIte vadhe. "prabhu prabhu laya lAgI nahIM, paDayo na sadguru pAya; dIThA nahi nija doSa to, tarike koNa upAya ?' (bI-3, pR.658, AMka 783) bhAgyazALI D jenA gharamAM zrImad rAjacaMdra graMtha che, jene puruSanA yoge paramakRpALudeva pratye bhakti jAgI che ane jene saMsAra pratye udAsInatA jAgI che, eka mokSanI ja abhilASA varte che ane te arthe satsaMgane uttama nimitta mAnI satsaMganI bhAvanA karyA kare che ane puNyanA udaye satsaMganI prApti thAya to Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 582 0 apramAdapaNe, satsaMge AtmasudhAraNA, sazraddhA ane sadAcAranI vRddhi kare che, te AvA haDahaDatA kaLikALamAM paNa bhAgyazALI chejI. 'vAyo re navi jANyo kaLiyuga vAyaro re lo'' ema stavanamAM Ave che; tema te kaLikALanA jherI vAtAvaraNathI bacIne, paramapuruSanA bodharUpa kalpavRkSanI chAyAnI zItaLatA vartamAnamAM anubhave che ane bhaviSyamAM te kalpavRkSanAM amRtaphaLane pAmaze. mATe prArabdha pramANe je saMyogo maLI Ave temAM tanmaya na thatAM, paramakRpALudevanuM zaraNuM, tenI bhakti ane tenI paramakRpArUpa mahAmaMtramAM vRtti rAkhavA vinaMtI chejI. (bo-3, pR.499, AMka 536) tame bhakti karo cho ane bhakti arthe AyuSya nirdoSapaNe gALavA, brahmacarya sahita, sadguruzaraNe jIvavA iccho cho te jANI, niHsvArthapaNe AnaMda thayo che. A kALamAM jagatanA sukhane na icchatA hoya, tevA thoDA ja bhAgyazALI jIvo che. (bo-3, pR.659, AMka 786) jyAre saMsAranAM kAma karavAnI zakti hoya, te ja vakhate dharmanAM paNa kAma sAthe-sAthe thai zake che, e paramakRpALudeve karI batAvyuM che; paNa gharaDAM thaizuM tyAre karIzuM ema je mulatavI rAkhe che, te pAMjarApoLamAM mUkavAnA Dhora jevA nakAmA thai jAya tyAre dharma ArAdhavA jAya; paNa zarIra kahyuM kare nahIM, indriyo kAma Ape nahIM tevI sthiti thai gai hoya to te zuM kalyANa teve vakhate kare ? mATe AjathI ja je maMDI paDaze te mahAbhAgyazALI gaNavA yogya chejI. (bo-3, pR.603, AMka 692) anaMtakALathI jIva khAvA-pIvA, paheravA-oDhavA, bhoga bhogavavAnA lakSaNe dehane sukharUpa mAnI, dehane potAnuM svarUpa samajI, potAnA svarUpanuM bhAna bhUlato Avyo che. jagatanA jIvonA abhiprAya ane icchAo asAra jANI, je jIvo jJAnIpuruSanA nirNayane, teNe saMmata kareluM sarva saMmata karavA bhAvanA rAkhe che, temane dhanya che. A kaLikALamAM bhoga vakhate, jene yoga sAMbhare athavA jJAnIe dehathI bhinna AtmA jANyo che, te pragaTa karavA arthe satsaMga, brahmacarya, indriyanuM damana, bhakti, satzAtranuM vAMcana, manana Adi satsAdhana jene sAMbhare che, te mahAbhAgyazALI che. (bo-3, pR.666, AMka 796) ''jJAna, dhyAna, vairAgyamaya, uttama jahAM vicAra; e bhAve zubha bhAvanA, te Utare bhava pAra.'' Apano patra, jJAnapraznavALo, vAMcI AnaMda thayo chejI. jagatanA aneka prakAro cittamAM pravezI, jIvane asvastha kare che, temAM dharmapraznane avakAza maLavo e mahAbhAgya chejI. ''dhanya tuM Atama jehane, ehavo prazna avakAza re'' ema zrI AnaMdaghanajI zAMtinAthajInA stavanamAM gAya che. (bo-3, pR.687, AMka 825) I zArIrika game teTaluM duHkha hoya topaNa AtmA paramAnaMdarUpa che, evI mAnyatA jene TakI rahe che te bhAgyazALI che. sUrya upara vAdaLAM AvavAthI divase vAMcI paNa na zakAya tevuM banI jAya topaNa sUryamAM, sAmuM paNa na joi zakAya teTaluM teja che, te khAtarI bhulAtI nathI, tema AtmA anaMta sukhathI bharapUra che, tyAM duHkhano aMza paNa nathI evI mAnyatA, jo duHkha vakhate TakI rahe to asahya duHkhamAM paNa jIva zAMti vedI zake che. (bo-3, pR.631, AMka 741) Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (583 A duSamakALamAM bhagavAna para niSkAma prIti rAkhanAra, tenI AjJAnI apUrvatA dayamAM rAkhanAra tathA yathAzakti zaraNAgata bhAve AjJA uThAvanAra bhagavadbhakto tathA temanAM vacanonI prApti durlabha che. sAcA bhAve, sapuruSane abhedabhAve namaskAra karanAranuM paNa kalyANa thavA yogya che; to jeNe teno ja AdhAra lIdho che ane maraNa sudhI tene zaraNe rahI, tene Azraye deha choDavAno nizcaya jeno varte che, te to mahAbhAgyazALI che.jI. AvA kALamAM paNa tevA puruSono yoga paramArtha-premIne ullAsanuM kAraNa jI. (bI-3, pR.744, AMka 917) T bhAI ....no patra maLyo. paramakRpALudevanAM temane darzana thayAM che, te jANI saMtoSa thayo cheja. mahAbhAgyazALIne tenAM carmacakSuthI paNa darzana thAya. bhAI ....ne tamArA samAgame zrImad rAjacaMdra pratye paramezvarabuddhi thAya ane temanI bhaktithI mAruM kalyANa thaze, ema bhAvanA rahyA karatI hoya to temano jaNAvelo maMtra jIvane samAdhimaraNanuM kAraNa che; paNa sapuruSano nizcaya ane Azraya draDha thaye te prApta thavA yogya chejI. hAla to ApanA samAgama bhakti ane mokSamALAnuM zravaNa kare te yogya chejI. temanI bhAvanA jAge tyAre AzramamAM ApanI sAthe Ave to vadhAre hitakArI che. (bo-3, pR.773, AMka 988) D "je AzrayanA baLe jIva te bhave athavA bhAvi evA thoDA kALe paNa svasvarUpamAM sthiti kare." (692) evuM AzrayanuM baLa paramakRpALudeve jaNAvyuM che ane ""AzrayapUrvaka deha chUTe e ja janma sArthaka che.' (692) ema kahyuM che te ddhayamAM utArI, maraNa sudhI Azrayane TakAvI rAkhe te mahAbhAgyazALI mahA nararatnone namaskAra che. (bI-3, pR.151, AMka 152) [] jene potAnA doSa dekhAya che, te bhAgyazALI che. aMtaramAM je dharmakArya nathI banatuM, teno kheda rahe che, te kalyANakArI che, sAro che. parakathA ane paravRttimAM AkhuM jagata vahI rahyuM che, temAMthI kema bacavuM ane jIvana kema saphaLa karavuM, teno vicAra DAhyA puruSo kare che. (bI-3, pR.25, AMka 730) D jIvanA doSa to anaMta che, paNa satsaMgayoge, pazcAttApathI, sAcA mane jIva chUTavA dhAre to chUTI zake che. tamAruM jIvana sudhAravAnI bhAvanA tamane jAgI che, te jANI. temAM kalyANa che. dharmanA kAmamAM DhIla karavA yogya nathI. dehane, bhogane arthe jIve ghaNAM karma bAMdhyAM che ane anaMtakALathI rakhaDe che, paraMtu ATalo bhava AtmArthe gALavAno jeno draDha nizcaya thAya ane te nizrayane ArAdhe te mahAbhAgyazALI gaNavA yogya che. (bI-3, pR.741, AMka 910) D A duSamakALamAM ApaNo janma eka rIte duHkhasUcaka che, topaNa parama upakArI bhAvadayAsAgara zrI prabhuzrIjIno yoga A haDahaDatA kALamAM paNa banI Avyo, te ApaNA pUrvanAM mahad bhAgya samajavA yogya chejI. je kALamAM viralA puruSo vicare ane tene oLakhanAra paNa viralA jIvo hoya, tevA kALamAM ApaNane anAyAse, rAMkanA hAthamAM ratana AvI caDhe tema satparuSano yoga thayo, teNe kaheluM rucyuM, te karavAnI bhAvanA vadhI ane temaNe batAvelI paramakRpALudevanI bhakti aMze paNa roja bane che, te ApaNAM ahobhAgya samajavA yogya che.jI. Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (584) tevo joga na banyo hota to A abhAgI jIva kevA-kevAM kAryomAM pravartI, bhAre karmI banI gayo hota, te vicAratAM haiyu kaMpI UThe chejI. ApaNA mATe to paramakRpALudevane zaraNe cotho Aro ja pharI Avyo che ema gaNI, AjIvikA-kleza maMda karI, banato vakhata te puruSanAM vairAgyapreraka, Atmaprabodhaka, mokSaprakAzaka vacano dayamAM vAraMvAra vicArI kotarAI jAya tema kartavya che. (bI-3, pR.709, AMka 854) . ....no AzramamAM deha chUTI gayo, te prasaMge pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIe jaNAvyuM hatuM ke paramakRpALudevanuM alaukika yogabaLa ahIM varte che. jemano deha A AzramamAM chUTayo che, te sarvanI devagati thaI che. paramakRpALudevanI zraddhA vadhe ane Atmahita thAya, tevuM alaukika ATaluM sthaLa banyuM che. mahAbhAgyazALI haze teno deha ahIM chUTaze. (bI-3, pR.77, AMka 67) 0 paramakRpALudeve eka munine kaheluM : "tame amArI AjJA uThAvazo to game tyAM maraNa pachI gayA hazo topaNa tamane pakaDI lAvIzuM.'' AvI AtmAnI saMbhALa lenAra sadgurunuM jene zaraNuM che, te mahAbhAgyazALI che'. phikara karavA yogya nathI. (bI-3, pR.458, AMka 480) saMsAramAM cAra gatimAM kyAMya sukha nathI, badhe duHkha ne duHkha ja che, pharI janmavA jevuM nathI, ema jene vairAgya thAya, Asakti chUTe te bhAgyazALI che. jene satvaruSano yoga nathI maLyo, te to bIjI vastunI icchA kare; paNa yoga thayA chatAM pakaDa na kare, te to UlaTo durbhAgyazALI che, Asakti na thAya te bhAgyazALI che. pUrvanAM satkAryonA phaLarUpe A manuSyadeha maLyo che. vidyA, samajaNa, satsaMga-prIti ane sadgano Azraya, e uttarottara vizeSa-vizeSa puNyanAM phaLa chejI. AvI anukULa jogavAino yathArtha lAbha na lai zakAya to ApaNA jevA durbhAgI ke adhama bIjA koNa kahevA ? (bo-3, pR.302, AMka 293) pU. .... ahIMthI tattvajJAna - smaraNa sAdhana laI gayA che, e temanAM ahobhAgya gaNAya, tenuM ahorAtra ArAdhana kare, tenuM tethI paNa vizeSa dhanyabhAgya gaNAya; paNa evuM suMdara sAdhana maLyAM chatAM, satsaMgano lAbha ane tenA rUpa Atmasiddhi vivecana Adi sadUgraMtha, paramakRpALudeva ane pa.pU. prabhuzrIjInA citrapaTa Adi bhaktinAM sAdhana samIpa hovA chatAM je AtmA klezita rahe, baLI maravA icche tenA jevuM durbhAgI prANI koI dekhAtuM nathIjI. (bo-3, pR.456, AMka 478) pravRtti D "jJAnIoe, eka vItarAgamArga mUkI, anya koI mArga, jIvane A saMsArasamudramAMthI tAravA samartha nathI, ema spaSTa kahyuM che. rAga, dveSa, ajJAna je mArgamAM na hoya, AtmA nija zuddhasvarUpane bhaje te vItarAgamArga che. A manuSyadehamAM AvI eka bodhabIja, samakita, mukti sivAyanI anya pravRtti jJAnIoe kAryakArI kahI nathI. manuSyabhavanuM saphaLapaNuM, upayogitA gaNatA te mAtra eka samakitanI prApti che ane te samakita sivAya koI jIva bhUtakALamAM, vartamAnamAM ke bhaviSyamAM sAcA avinazvara sukhane prApta thayo nathI ke Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (585) thaze nahIM. anya koI paNa pravRtti, jo te samakitanA hetubhUta thatI hoya to, te eka upacArathI karavA kahI che, paraMtu te karatAM aMtaramAM niraMtara mukti, samakitano lakSa rahevo joie. je pravRtti karatAM jIvane muktino lakSa na rahe, te pravRtti baMdhanakAraka ane tyAgavA yogya che. te pravRtti te bAhya pravRtti che. aMtaramAM jyAM samati agara AtmAnA zuddhabhAvane na bhaje agara tevA pariNAmanA hetubhUtabhAvane na bhaje, tyAM te pravRtti AtmArthIne kartavya nathI. AtmArthIne to eka mAtra aMtarabhAvane arthe ja sarva pravRtti kartavya che, ke je aMtara pariNAmathI AtmA samakitane pAme che. samakita sAcAmAM samAya che. sAca sAcA puruSamAM vase che; ane tethI ja sAcA puruSanA samAgamamAM, sevAmAM, AjJAmAM ja te muktimArga - samakitanI prApti jJAnI puruSoe varNavelI che. A saMsArano koI padArtha-bhAva-vAsanA-pravRtti jIvane saMsArathI mukta karI zake, e asaMbhavita che. kALAza, kALAza lagADavAthI maTatI nathI, paNa sAbu ane svaccha nIranA upayogathI naSTa thAya che. mATe anAdithI lAgelI krodha, mAna, mAyA, lobha, moha, mArA-tArApaNuM, ahaMkAra, mamakAra e Adi kazmalattA-kALAza, te sarunA bodharUpa sAbu, vairAgyarUpa svaccha nIra sivAya kSaya thavAnI nathI, e sunizcita che, mATe ja sadgurunA bodhane lakSa lalita thaI pravartatAM, jIva saMsAra naSTa kare che. amuka pravRtti na karavI ke amuka pravRtti karavI ema kahevuM e to jJAnInI zaktinI vAta che. jJAnI paNa ghaNI vAra emAM mauna rahe che, kAraNa ke jIvane anAdino je adhyAsa che, jemAM sahavAsa che, ane prema-ruci che, temAM jIva pravartavA utsuka thAya che ane tenI enA aMtaramAM eTalI sacoTa asara che ke tethI ukheDatAM ghaNI vAra jIva potAnI ayogyatA, upazama-vairAgyanI nyUnatAnA kAraNe jJAnIthI vimukha thai jAya che; to jJAnI tema varte nahIM. jJAnI, sAmA jIvanI yogyatA joi, bodha kare che. e to mumukSujIvanuM kartavya che ke jJAnIno Azaya samajI, saMsAranAM kAryothI udAsIna thai, jJAnInA bodhAnusAra pravarte. evAM ghaNAya draSTAMto che ke jyAM jJAnIo mauna rahyA che. jJAnIo rAga-dveSathI virakta hovAthI, temanA aMtaramAM sarva koine AtmaprApti thAya e baLavAna prema chatAM, je saheje thAya che te joyA kare che. jJAnIono mArga upadezano che, Adezano nathI; eTale AmAM paramakRpALu ApaNane zuM kahe? kharekhara e ApaNA ja hInapuNya, ayogyatAnI ja nizAnI che, azubhamArgamAMthI jIva zubhamArge vaLe e sAruM che, chatAM jJAnIono mArga to zuddhano che eTale temAM zubha ke azubha baMnenuM hovApaNuM nathI; ane ApaNo pravRttimArga zubhAzubha hoya che tyAM zuM kahevuM? jJAnIoe to upadezamAM spaSTa kahyuM che ke eka mAtra, je mArgathI A jIva saMsAramAthI mukAya, te mArge he bhavyo ! tame vicAro. te mArga upara kahyo tema samakita - sadgurunA bodhamAM bodhAnusAra zraddhA, jJAna rAkhI vartavAmAM che. saMsAranA sarve bhAvo, vartana choDI eka alaukikabhAva, vartana karo ane AtmAnA zuddhasvarUpane jANo, zraddho ane temAM sthira raho ! e jJAnIno bodha che. Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 saMsAramAM Ama karazo to dhana maLaze, Ama karazo to pAMca indriyonA viSayasukho maLaze, Ama karazo to saMsAranA vaibhavo prApta thaze - e jJAnIo bodhatA nathI. para evA jaDa padArthonA saMyogo, jene laine jemAM mArApaNAthI jIva sAruM-narasuM, sukha-du:kha, tAruM-mAruM, adhInatA-svAdhInatA Adi kalpe che, mAne che, te AtmAnuM kharuM svarUpa nathI. AtmA to e sarve saMyogothI rahita, zuddha, potAnA svarUpamAM vAsa karanAra che, ema jJAnIonAM bodha-vacano che; ane A badhA to parabhAva-vibhAvamAM vartIne svabhAvane kema prApta thAya ? zuM te amara thavA mATe jhera pIvA sadRza nathI ? ApaNe to eka sadgurunA bodhe - saMtanA samAgame - emaNe je zuddha AtmasvarUpa jANyuM ane kahyuM tenI dRDha zraddhA rAkhI, tene ja mAnI, tenA mATe sarva pravRtti kartavya che. huM kAMi jANato nathI, samajato nathI; ajJAna, aviveka Adi aneka avaguNothI aMdha chuM ane khoTI kalpanA-mAnyatA-buddhivilAse vyApta chuM, ane sadguru te eka sAcA ane sarva rIte sAcA ane sarva rIte jANanArA che; mATe emaNe je kahyuM che te ja mAruM svarUpa che, te ja mArI kriyA ho ane te ja mAruM hRdaya-mananI vRtti-vartanA ho ! e bhAvathI vartavuM yogya che ane sarva prakAramAMthI manane nivRtta karavuM e mArga che. jo sadgurunuM eka paNa vacana, A jIva sAcA hRdayathI hRdayamAM avadhAraze to satya pariNAma pAmaze, te jJAnIono upadeza che; mATe sarva karatAM prathama karavA yogya, sarvamAM zreSTha ane sarva Atmika sauSyanuM mULa evI sadguru pratyenI sAcI zraddhA che, te jIve nizcaya karI sevavA yogya che - ema mArI alpamatimAM, jJAnIonAM vacananI smRtithI je che, te jaNAvyuM cheja. ane tethI bIjuM zuM lakhavAnuM hoya ? sAcathI bIjuM zuM hoya ? ane je bIjuM che te sAca kema kahevAya ? satya to sadgurunI zraddhA - sAcI zraddhAmAM ja, tenA caraNamAM ja, tenA samAgamamAM, rome-rome tenAmAM ja astitvavat che. anya koi sthaLe satyanI saMprApti thAya e AkAzakusumavat che. jene jevI icchA hoya, te, te kare. sAca mATe sAcane, sAca-prAptane sevo ane bIjuM joituM hoya to bIjuM badhuM paDayuM che, je anAdithI jIva karato Avyo che. mArI potAnI pravRtti ane icchA to bane ke na bane, samajAya ke na samajAya, vartAya ke na vartAya ane thAya te paNa mArAthI jeTaluM bane teTaluM eka sadgurudevanI caraNarajamAM, samAgamamAM, zraddhAmAM, AjJAmAM, sevAmAM, dRSTimAM, mAnyatAmAM A bhava vitADavAnI icchA che ane te paramakRpALu sarva zaktimAna parama kRpA karI pAra pADe ane enA aMkamAM avakAza ApI, emAM sthApe e prayAcanA che. anya koi pravRtti karavA icchA nathI. hoya ke thatI hoya te karmano doSa che ane te kyAre chUTe ane ekamAtra tenI ja, satpuruSanI ja laya na jAya, aharniza hRdayakamaLamAM kyAre rahyA kare, e abhilASA che. te abhilASA, jJAnInI dRSTie sAcI hoya ke je hoya te, paNa mArI mati pahoMce che tyAM sudhI to te ja ho e icchA che, ane te paramapuruSa pratye prArthanA chejI. paramakRpALudeva paNa jaNAve che ke eka A bhava satpuruSanI AjJA uThAvavAmAM vyatIta karIza to anaMta bhavanuM sATuM vaLI 2heze. aMtaryAmI sivAya koi aMtaranA pariNAma-bhAva jANanAra nathI. bhUla Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (587 vinAno ja bhUla jANI zake, bhAMgI zake. bhUlane bhUlavA mATe, sAcuM bhAna thavA mATe, bhUla vinAnA sadA zuddha, sarvajJa, jJAnI gurune sevavA e prayAcanA che. A jagatamAM koi, koino zatru nathI, mitra nathI, koI svAmI nathI, koI sevaka nathI, koI zeTha nathI, koI gulAma nathI. A badhI pUrvakarmajanita avasthAo che. eka zatru kaho to anAdinA pUMThe paDelA krodha, mAna, mAyA, lobha, moha je eka kSaNa paNa choDatA nathI, te baLavAnamAM baLavAna zatru che. tene mAravA, jIve eka ghaDInAya vilaMba vinA, sadgurunI sAcI zraddhArUpI zastrathI sajjita thavA yogya chejI. jIve potAnI pAse jeTalI zakti hoya, teno kAMI paNa anya prakAre vyaya nahIM karatAM, te sarva zaktino sadA, eka puruSanI AjJA sevavAmAM ja saMpUrNa vyaya kartavya che ke jethI anAdinuM rajhaLavuM maTe. jethI saMsAra na chUTe, te mumukSune mAnya kema thAya ? anAdithI anaMta saMsArano baMdha karAvatA anaMtAnubaMdhI kaSAyo krodhAdi, te jIvane kema mukAya, te vicAravA jevuM che. sapuruSa pratye, temanA mArga pratye, temanA anuyAyI pratye sAco prema thavAthI anaMtAnubaMdhI moLo paDI, kSaya thavAnuM bane che ane e kSaya thatAM saMsAra parikSINa thaI jAya che. sArAMzamAM, je koi pravRtti ApaNe karIe te pahelAM, te pravRttimAMthI nIcenAM pariNAma Ave che ke nahIM; te vicAravuM yogya che :(1) enuM pariNAma, pratyakSa ke paraMparAe, mukti che? (2) e pravRtti karatAM aMtarabhAva kyAM rahI zakaze ? aMtaranAM pariNAma, vairAgyamaya thaI, sapuruSanA mArge jaze? sapuruSonA bodhane, te keTalI anusaratI che? rAga, dveSa, ajJAna ane moha, temAM keTalo kSaya thAya che? (5) sapuruSanI zraddhA, temAM keTalI rahe ema che? (6) AtmA keTalo UMco, sAcI rIta, jJAnInI draSTie Ave che? (7) AtmArthI jIvoe e mArga Acaryo che ke kema? (8) e pravRtti AtmAnA svabhAvanI ke svabhAvanA hetubhUta thAya ema che? (9) jJAnInI AjJA, emAM lopAtI to nathI ne? (10) emAM jIvano Azaya zuM rahe che? (11) emAMthI jIvane A ke raudradhyAna thavAnuM koI paNa avasare bane ema che ke kema? (jyAM A, raudra hoya tyAM AtmahAni che.). A upara lakhela upara, thoDo vicAra karazo to pravRtti pratye zama thaI jaze. AtmAnA bhAva jemAM mukhya lakSa na hoya, AtmAnA bhAva jemAM zuddha na thAva - e pravRtti kartavya, kAryakArI nathI. A saMsAranA bhAvonI pravRttithI anya koi paNa bhAva ke pravRttino eTale AtmahitakArI pravRttino AmAM koI prakAre niSedha nathI. AtmahitakArI pravRtti kaI, te tulanA karavAmAM sahAyabhUta thAya evAM jJAnIonAM bAMdhavacana Apane sahAyabhUta thAya e Azaye lakhyAM che. bAkI tala to jIve, potAne mATe, pote karI levI yogya che; Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (588) kAraNa ke koI paNa prakArano nizcayAtmaka vicAra jaNAvatAM jIva nimitta lai, temAM anya upara AropavAmAM kuzaLa hoya che. dareka jIva potAnI mAnyatAnusAra varte che. te mAnyatAmAMthI koI khaseDavA samartha nathI. te pote khase to ja khase. jJAnIno mArga anekAMtika che. temAM eka Atmahita thAya ema vartavuM joie. anekAMtika mArgamAM koi niSedha na hoya, paNa jemAM Atmahita nathI, te AtmArthI Acare nahIM. jethI saMsAramaLa naSTa thAya; rAga-dveSa mukAya; moha, avaLI mati-mAnyatA maTe; ahaMbhAva-mamatvabhAva chUTe tema pravartazo e vinaMtI che. paramakRpALu paramAtmA zrI sadguru sAcA Azaye tamArA aMtaramAM A vacano utAre, e prArthanA che. te tamane sAcA raste dore e prArthanA che. te mATe tamArA aMtarane koI paNa prakAranA nirNaya ke Agraha vagaranuM karI, saraLatA ane madhyasthatAthI e vacano vAMcazo, vicArazo, e ja icchuM chuM.' (5.u.pa.pU. prabhuzrIjIe lakhAvela patra) (bI-3, pR.84, AMka 74) paropakAra 0 mahApuruSoe jene mATe ghaNAM varSo gALyAM che te, samajavA jeTalI zakti AvyA pahelAM, samajAvavA javAno jIvano anAdino abhyAsa che; te upara paramakRpALudeve, nIce jaNAvuM chuM temAM, sakhata prahAra karyo che teno prathama lakSa levA yogya chejI, bIjI badhI vAta samAgama krame karIne samajAya tema chejI. 'have ApaNo AtmA kaI dazAmAM hAla che, ane te kSAyikasamakitI jIvanI dazAno vicAra karavAne yogya che ke kema, athavA tenAthI UtaratI athavA tethI uparanI dazAno vicAra A jIva yathArtha karI zake ema che ke kema ? te ja vicAravuM jIvane zreyaskara che; paNa anaMtakALa thayAM jIve tevuM vicAryuM nathI, tene tevuM vicAravuM yogya che evuM bhAsyuM paNa nathI, ane niSphaLapaNe siddhapada sudhIno upadeza jIva anaMta vAra karI cUkyo che; te upara jaNAvyo che, te prakAra vicAryA vinA karI cUkyo che, vicArIne - yathArtha vicAra karIne - karI cUkyo nathI. jema pUrve jIve yathArtha vicAra vinA tema karyuM che, tema ja te dazA (yathArtha vicAradazA) vinA vartamAne tema kare che. potAnA bodhanuM baLa jIvane bhAnamAM Avaze nahIM tyAM sudhI have pachI paNa te varyA karaze. koI paNa mahApuNyane yoge jIva osarIne tathA tevA mithyA-upadezanA pravartanathI potAnuM bodhabaLa AvaraNane pAmyuM che, ema jANI tene viSe sAvadhAna thaI nirAvaraNa thavAno vicAra karaze tyAre tevo upadeza karatAM, bIjAne preratAM, Agrahe kahetAM aTakaze. vadhAre zuM kahIe ? eka akSara bolatAM atizaya-atizaya evI preraNAe paNa vANI maunapaNAne prApta thaze; ane te maunapaNuM prApta thayA pahelAM jIvane eka akSara satya bolAya ema banavuM azakya che; A vAta koI paNa prakAre traNe kALane viSe saMdehapAtra nathI. tIrthakare paNa ema ja kahyuM che; ane te tenA AgamamAM paNa hAla che, ema jANavAmAM che. kadApi Agamane viSe ema kahevAyelo artha rahyo hota nahIM, topaNa upara jaNAvyA che te zabdo Agama ja che, jinAgama ja che. rAga, dveSa ane ajJAna e traNe kAraNathI rahitapaNe e zabdo pragaTa lekhapaNuM pAmyA che; mATe sevanIya che." (397) Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (589) nirAza thavA jevuM nathI; paNa meM ghaNuM vAMcyuM che e prakAranuM abhimAna bhUMsI nAkhI, hajI mAre te dizA zodhavAnI che; te dizAno nirNaya thaye jeTalo puruSArtha thaze teTalo savaLo, dhyeyane prApta karAvanAra, nikaTa lAvanAra thazejI. tene arthe satsaMga, sapuruSanA samAgamanI jarUra che. (bI-3, pR.479, AMka 510) paramakRpALudevanAM vacano vAMcIe ane tenA upara vicAra karIe chIe tyAre ema lAge che ke ApaNe eka zabda paNa koIne upadezavAne, kahevAne adhikArI nathI. jyAM sudhI kevaLajJAna na thAya tyAM sudhI upadeza ApI zakAya nahIM. mauna rahevuM joIe. (bo-1, pR.338, AMka 2) | mumukSajIvane jyAM-tyAMthI mukAvuM che, tyAM lapharAM vadhArI te ciMtAnA agnithI AtmAne vadhAre bALavA koNa che? paheluM jIvanuM kartavya to potAnA AtmAne zAMta karavAnuM che. pote ja hoLImAM baLato hoya te bIjAne zI zItaLatA dekhADI ke arpI zake ? te vAraMvAra vicAravA yogya chejI. potAne vastasvarUpa prApta thaye, bIjA te tarapha sahaje vaLatA hoya to sva-parane ahitanuM kAraNa na bane tema mahApuruSa varte che; te paNa mAtra eka dayAnA kAraNe, paNa mAnAdika zatruo ajANya paNa na poSAya, svArtha sAdhavAno lakSa koI paNa prakAre aMdara ghusI na jAya, tenI atyaMta cokasI sapuruSo rAkhe che. ane e paropakAranuM kAma paNa sarvottama to kadI mAnatA nathI. potAnA ja guNanI vRddhi, e mukhya kartavya mahApuruSoe mAnyuM che; ane zrI mahAvIra svAmI jevA tIrthakarapada pAmanAra puruSo paNa sADA bAra varSa jeTalI muddata mauna rahyA che; tyAM ApaNe upakAra karavA nIkaLI paDIe te kevuM vicitra kArya.lekhAya, te vicAravA arthe lakhyuM chejI. (bI-3, pR.556, AMka 615) jeno-teno samAgama karavo ane tene paramakRpALudevanAM vacano kahevAnA gAMDapaNamAM paDavA jevuM nathI. ApaNuM evuM gajuM nathI ke paramakRpALudevano raMga ApaNA nimitte bIjAne lAge. mATe ApaNe to hajI ApaNuM ja karavAnuM ghaNuM che. ApaNuM kalyANa sAdhavAmAM macyA rahIzuM to vagara prayatna bIjA AvIne pUchaze ke zuM karavAthI kalyANa thAya tenI amane khabara nathI to teno mArga kaMI tame jANyo hoya to batAvo. AvA jIvane satsaMgadhAma agAsanI vAta karavI yogya che. bAkI bIjA garaja vagaranAM jIvo AgaLa kahe-kahe karavAthI, tenuM kalyANa thAya nahIM ane ApaNuM hita karavAnuM rahI jAya, te lakSamAM rAkhavA lakhyuM chejI. A kALamAM sAcA mArganI jijJAsAvALA jIvo hoya che, tevAne madadarUpa thavAya evI bhAvanA rAkhavI, paNa bheMsa AgaLa bhAgavata vAMce tema ajJAnIjIvone Atmasiddhi Adi saMbhaLAvavAnA mohamAM tame na taNAzo evI bhAvanA chejI. (bI-3, pR.742, AMka 913) D "saMtoSI nara sadA sukhI' e lakSa rAkhI, kaSAya maMda karavAnuM ApaNuM kartavya che ane te ja zAMtinuM kAraNa, sukhanuM kAraNa chejI, jenI nokarImAM cho, te tyAM rahetA hoya ane tenI vRtti kaMI Atmahita karavA tarapha rahetI hoya to paramakRpALudevanI vAta ke jIvanakaLAmAMthI kaMI jaNAvatA rahevA icchA thAya to harakata nathI. sahaja bane te kharuM. kheMcI-tANIne koIne kahevA yogya nathI. jIvanA anAdinA Agraha ekadama mukAvA muzkela che, paNa tenI bhAvanA hoya to tamArI sAthe vakhate AvI caDe to paramakRpALudevane zaraNe tenuM paNa kalyANa thAya. (bI-3, pR.557, AMka 617) Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 D prathama potAnuM hita sAdhavuM che e lakSa rAkhI, potAne saMge je paramakRpALudevanI upAsanAnI bhAvanA rAkhatAM hoya temano saMga AtmahitArthe karavA yogya che. koi paNa prakAre bIjAnA saMgamAM svArthanI gaMdha paNa na rahe evI potAnI vRttine tapAsI, asaMgapaNA arthe ja jIvavuM che, e lakSa sarvoparI rAkhavo ghaTe chejI. pU. ....e koi sAdhvInI vAta lakhI che ane vaDI dIkSA, tenI icchA haze to, devAnI icchA temanI jaNAya che. temane uparanI vAta jaNAvavI ane sAthe rahe te paramakRpALudevanA upAsaka che ema jANI, teno satsaMga icchavo, paNa gurupaNuM potAmAM na pesI jAya te lakSa UMDA UtarIne vicAravo; nahIM to je saMga saheje chUTayo che tene pAcho bolAvI upAdhimAM paDavA jevuM thAya, tenuM mana sAcavavA potAnuM karavAnuM gauNa karavuM paDe. na hAla tene vIsa doharA, kSamApanAno pATha ane yamaniyama mukhapATha karavAmAM rasa paDe tema bhaktimAM sAthe rAkhI, tenI icchA uparAMta kaMi parANe paramakRpALudevanAM vacana paNa na gokhAvavAM, evI sUcanA temane jaNAvazojI. paramakRpALudevanuM mAhAtmya lAge, pachI tevo yoga maLI Avye smaraNa vagerenI AjJA tene maLaze. hAla utAvaLa na kare. tenA bhAva jAgye badhuM thai raheze. smaraNa sAMbhaLe temAM harakata nathI. paNa tene garaja jAge ane pUche ke mAre zuM karavuM ? to ja tene paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa namaskAra karAvI traNa pATha zIkhavA kahevuM ghaTe chejI. sAMbhaLatAM-sAMbhaLatAM tene mukhapATha thAya, te hAla icchavA yogya che. mAge to tattvajJAna vAMcavA ApavAmAM harakata nathIjI. (bo-3, pR.680, AMka 817) potAnA AtmAnuM hita karavuM che, e lakSa hoya to pachI loko game tema bole. 'loka mUke poka.' e dRSTi rAkhavI. teno harSa-zoka na karavo. huM kyAre mokSe jAuM ? e bhAvanA karavAnI che. pAMDavo muni thayA hatA. AkarA upasarga AvyAM. traNa bhAie paramAtmAmAM vRtti rAkhI, te paramAtmA thayA; ane je be bhAi vicAramAM paDayA ke dharmarAjA komaLa che, temane zuM thatuM haze ? te rahI gayA. pArakuM karavA jAya to potAnuM paDayuM rahe. traNe bhAi samabhAva rAkhIne mokSe gayA ane be devaloke gayA. (bo-1, pR.174) pAtratA jJAna prApta karavA mATe jIvanI yogyatA joie. yogyatA eTale jijJAsA, vizvAsa joie. jJAnIpuruSa divasa hoya ane rAta kahe, topaNa mAne. potAnI buddhinI maMdatA kare ane jJAnI kahe te MkharuM ema mAne, tyAre vizvAsa Avyo kahevAya. huM kaMi na jANuM, evuM thAya to yogyatAya Ave, badhuM Ave. potAnI buddhi mUkavI adharI che. mAthuM mUke paNa potAnI buddhi nahIM mUke. buddhimAM Ave evI vAta nathI. buddhithI AgaLa vAta che. (bo-1, pR.87) -- satsaMgamAM jJAnIno bodha sAMbhaLavAnI yogyatA joie che. tyAga-vairAgya e yogyatA che. tyAga-vairAgya mATe yogavAsiSTa graMtha vAMcavA yogya che, paNa siddhAMta mAnya karavA yogya nathI. (bo-1, pR.255, AMka 156) Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (591) saMsAranAM badhAM kAma karatAM mokSanuM kAma sarvoparI che ema haiye jyAM sudhI nahIM bese, tyAM sudhI AtmA saMbaMdhI oLakhANa ke sadgurunI oLakhANa karavA jeTalI yogyatA jIvamAM AvatI nathI; ane yogyatA vinA sAcI vAta kahevAmAM Ave topaNa samajatI nathI. mATe yogyatA lAvavA puruSArtha hAla kartavya che). (bo-3, pR.63, AMka 51). 2 AraMbha-parigrahane du:khonuM kAraNa jaNAvI, vairAgya-upazamano upadeza karyo che, te vAraMvAra vicArI, jIvamAM je lobhabhAva hoya, te ghaTADavAthI yogyatA Ave che. (bI-3, pR. 200, AMka 199) 0 prabhuzrIjI kahetA yogyatA lAvo, yogyatA lAvo." e yogyatA brahmacaryathI Ave che. (bo-1, pR.294, AMka 46) T bodha grahaNa karanAra saraLa, madhyastha, bhUlabharelI viparIta mAnyatAothI rahita, mAtra AtmakalyANanI ja IcchAvALo hovo joie; tathA janmajarAmaraNa Adi duHkhone lIdhe jene saMsAra uparathI aNagamo athavA vairAgyabhAva Avyo hoya ane krodha, mAna, mAyA, lobha Adi zatruone jeNe maMda karyA hoya ane temano nAza karavA ane indriyono ane manano jaya karavA jeNe dRDha nizcaya karyo hoya, te pAtra gaNAya che. (bI-3, pR.2, AMka pa1) | vAMcavA-sAMbhaLavAmAM ApaNe kALa gALIe chIe te karatAM, have vicAravAmAM vizeSa vakhata rokI, doSo je je jaNAya tenA upAya zodhI, nirdoSa thavAnI dAjha dilamAM rAkhatAM jaIzuM to jarUra jJAnInA mArgane yogya thaizuM. (bI-3, pR.195, AMka 197) I jenA prArabdhamAM bhaluM thavAnuM haze tene potAno doSa khUMcaze ane kADhavA prayatna karaze. mArga zodhaze te pAmaze. paramakRpALudevanuM ananya zaraNa A bhavamAM pAmavuM mahAmuzkela che. ghaNA puNyano udaya joie che. je saMsAramoha ane kalpanAothI thatA janmamaraNano trAsa pAmyA che ane satpaSanA dAsAnudAsanA caraNakamaLanI raja jevA nirmAlya thaI paDI rahevAno jeno nizcaya thAya, te sane pAtra thAya ane satsaMgayoge paramArtha-bhAvanAnuM poSaNa pAme, paNa A kALa kalpanAone poSe ane ahaMbhAvamAM AMjI nAkhe tevo che. tenA paMjAmAMthI chUTavuM mahAmuzkela kAma che. DAhyA thavA jevuM nathI. nIcI mUMDI rAkhI, laghutA rAkhI, salhIlamAM varyA javA jevuM chejI, (bI-3, pR.164, AMka 166) "pavitra puruSonI kRpAdraSTi e ja samyakdarzana che.' (21-110) ema paramakRpALudeve jaNAvyuM che. e kRpAdruSTine pAtra thavA jIve kema vartavuM ghaTe? anItine mArge cAlanAra kadI pavitra puruSonI kRpAdraSTi nahIM pAme ! sAta vyasana - jugAra, mAMsa, dArU, corI, vezyAno saMga, parastrIgamana, zikAra - mahApApamAM doranAra che. temAM ja jenI vRtti rahetI hoya to te dharma zuM ArAdhI zakaze? (bI-3, pR.56, AMka 42). T bane to patrAMka 454 mukhapATha karI, temAM jaNAvelI yogyatA prathama prApta karI, yogyatA vadhAratA javAthI ApoApa ghaNA saMzayo samAI javA saMbhava chejI. jeTalI jene potAnI laghutA, dInatA samajAI che, teTalI tene sanmArgaprApti sulabha chejI. Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (592 (patrAMka 454 : ""saMsAra spaSTa prItithI karavAnI icchA thatI hoya to te puruSe jJAnInAM vacana sAMbhaLyAM nathI; athavA jJAnI puruSanAM darzana paNa teNe karyA nathI, ema tIrthakara kahe che. jenI keDano bhaMga thayo che, tenuM prAye badhuM baLa parikSINapaNAne bhaje che. jene jJAnI puruSanAM vacanarUpa lAkaDIno prahAra thayo che te puruSane viSe te prakAre saMsAra saMbaMdhI baLa hoya che, ema tIrthakara kahe che. jJAnI puruSane joyA pachI strIne joI jo rAga utpanna thato hoya to jJAnI puruSane joyA nathI, ema tame jANo. jJAnIpuruSanAM vacanane sAMbhaLyA pachI strInuM sajIvana zarIra ajIvanapaNe bhAsyA vinA rahe nahIM. kharekhara pRthvIno vikAra, dhanAdi saMpatti bhAsyA vinA rahe nahIM. jJAnI puruSa sivAya teno AtmA bIje kyAMya kSaNabhara sthAyI thavAne viSe icche nahIM. e Adi vacano te pUrve jJAnI puruSo mArgAnusArI puruSane bodhatA hatA. je jANIne, sAMbhaLIne te saraLa jIvo AtmAne viSe avadhAratA hatA. prANatyAga jevA prasaMgane viSe paNa te vacanone apradhAna na karavA yogya jANatA hatA, vartatA hatA. tama sarva mumukSabhAione amArA bhaktibhAve namaskAra pahoce. amAro Avo upAdhijoga joi jIvamAM kleza pAmyA vinA jeTalo bane teTalo AtmA saMbaMdhI abhyAsa vadhAravAno vicAra karajo. sarvathI smaraNajoga vAta to ghaNI che, tathApi saMsAramAM sAva udAsInatA, paranA alpaguNamAM paNa prIti, potAnA alpadoSane viSe paNa atyaMta kleza, doSanA vilayamAM atyaMta vIryanuM spharavuM, e vAto satsaMgamAM akhaMDa eka zaraNAgatapaNe dhyAnamAM rAkhavA yogya che. jema bane tema nivRttikALa, nivRttikSetra, nivRttidravya, ane nivRttibhAvane bhajajo. tIrthaMkara gautama jevA jJAnI puruSane paNa saMbodhatA hatA ke samayamAtra paNa pramAda yogya nathI.'') buddhibaLa upara mukhya AdhAra na rAkhatAM, anubhavI jJAnI puruSa niSkAraNa karuNAthI, kalyANano mArga prarUpyo che, te mAre upAsavA yogya che, e buddhi hRdayamAM dRDha dhArI, satsaMga-samAgama niHzaMka thavA dharmacarcAmAM harakata nathI. samAdhAna na thAya to AgaLa upara yogyatA vadhyuM ke vizeSa samAgama thaze ema vicArI, dhIraja rAkhI, salphIlanuM ArAdhana utsAhapUrvaka karyA raho, e ja hAla to bhalAmaNa che). (bo-3, pR.387, AMka 392) zrI AtmasiddhijInI chaThThI gAthAnI TIkAmAM paramakRpALudeva lakhe che : ""saMsAra pratye bahu udAsInatA, dehanI mUrchAnuM alpatva, bhogamAM anAsakti, tathA mAnAdinuM pAtaLApaNuM e Adi guNo vinA to AtmajJAna pariNAma pAmatuM nathI.' (718). A guNo vinA yogyatA aTakI che, te kyAre prApta karIzuM? A kAma koI karI Ape tevuM nathI, mATe veLAsara cetI laI tene mATe satsaMga, savicAra ane satkAryamAM maMDI paDavA jevuM cheja. Avo avasara pharI-pharI maLanAra nathI. 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI kahetA ke kSaNa lAkheNI jAya che, lUMTelTa levAya teTaluM sAcuM bhAthuM laI levuM. parabhavamAM pachI kaMI banI zakaze nahIM, mATe aMte pastAvuM na paDe tema vicAra karI, tvarAthI Atmahita mATe yuvAnI navI prApta thaI hoya tema kamara kasIne paramArtha sAdhI levo. (bI-3, pR.223, AMka 221) Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (593) 0 sapuruSa pratye paramezvarabuddhi ane jJAnIoe paramadharma kahyo che ane e buddhi sarva prANIo pratye potAnuM dAsatva sUcave che, evuM paramakRpALudeve dInatva ke parama vinaya viSe lakhyuM che, te jIvane taravAnuM prathama sAdhana cheja. tethI ja sarva prakAranI yogyatA jIvane prApta thAya che, ane bhakti jAge che. (bo-3, pR.602, AMka 691) 'jaba jAgaMge AtamA, taba lAgeMge raMga.'' (hAthanoMdha 1-14) jAge tyAre mAge ema kahevAya che: tema aMtaraMgamAM AtmahitanI bhUkha jema jema vadhaze tema tema tenA rastA jIva zodhI leze, ane poSaNa pAmato raheze. Sermons in stones and books in brooks. ema eka sthaLe zespiyare lakhyuM che, te ema sUcave che ke bodhayogya bhUmikA jIvane thAya che tyAre tene sarvatra, sarva prasaMgo bodhadAyaka nIvaDe che. jyAM vikAra thAya tevA prasaMgo paNa vicAravAnane vairAgyanuM kAraNa thAya che. jene garaja nathI jAgI, ne vairAgyanA dhAmamAM paNa vikAra pharI Ave che. mATe pAtratA, yogyatA vadhe tevo puruSArtha karatA rahevA ApaNe jarUra chejI. "viSaya vikAra sahita je, rahyA matinA yoga; pariNAmanI viSamatA, tene yoga ayoga. maMda viSaya ne saraLatA, saha AjJA suvicAra; karuNA, komaLatAdi guNa, prathama bhUmikA dhAra. rokyA zabdAdika viSaya, saMyama sAdhana rAga; jagata ISTa nahi AtmathI, madhya pAtra mahAbhAgya. nahi tRSNA jIvyAtaNI, maraNa yoga nahi kSobha; mahApAtra te mArganA, parama yoga jitalobha." pAtra vinA vastu na rahe, pAtra Atmika jJAna; pAtra thavA sevA sadA, brahmacarya pratimAna.' (bo-3, pR.388, AMka 393) |pAtratA ApatI cAra bhAvanAo : (1) maitrI : sarva jIva sukhI thAo, koI pApa na karo, sarva jIva mokSamArga pAmo. (2) pramoda : nidorSa, AtmajJAnI, niSkAraNa karUNAzIla mahApuruSonA guNono vicAra karI ullAsa pAmavo; te guNo prApta karavA prIti vadhAravI. (3) kAruNya : dIna, duHkhI, bhayabhIta ane prANa bacAvavA pokAra karatAnA duHkhano upAya karavAnI buddhi. (4) madhyasthatA krUra jIvo, devagurunI niMdA karanAra, potAne vakhANanAra pratye dveSa na thavA devo, udAsInatA rAkhI tenI dayA khAvI, tene sadgaddhi sUjho evI bhAvanA. savAramAM UThI, A cAre bhAvanAo dararoja vicArI, tevA bhAvanI vRddhi karavAthI, jIva pAtratA pAme che, ema paramakRpALudeve kaheluM che. (bI-3, pR.193, AMka 195) Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (594) | sarva jIva pratye maitrIbhAva karavo. koI ApaNane priya hoya tenuM dila dubhAya evuM ApaNe karatA nathI, tema AkhA jagata pratye maitrIbhAva karavo. eka maitrIbhAvanA hRdayamAM coMTe to e apUrva vastu che. maitrIbhAva bhAve ethI riddhio paNa utpanna thAya che. jarA paNa guNa dekhAya to bahumAna thAya, te pramodabhAvanA che. pramoda e bhaktinuM bIjuM rUpa che. sapuruSanAM vakhANa kare tyAM pramodabhAva che. paranA paramANu jeTalA guNane joine, tene parvata jevA guNa gaNIne pramoda pAme che - potAnuM hRdaya vikasAve che, evA saMtapuruSo hoya che. svArthane mATe pramoda thAya, te svArtha che; mAyA che. bIjAnA guNo joine AnaMda pAmavAthI lAbha che. e potAnA guNo utpanna thavAnuM kAraNa che. je duHkhI hoya tene joIne karuNAbhAva Ave, tene jenAthI pIDA hoya, te kAraNo nivAraNa karavAM, te karuNAbhAva che. bIjA jIvone madada karavAnA bhAva, te kAruNyabhAvanA che. koI zikhAmaNa Ape toya mAne nahIM evA ane deva-guru-dharmanI niMdA karanArA hoya teone joine khoTuM na lAge, madhyastha rahevuM te madhyasthabhAva che. madhyastha rahevuM, e ka ma vastu che, nahIM to vera baMdhAya. jenAmAM saguNa na hoya, evA pratye rAga na karavo ane dveSa 5:: karavo, te madhyasthabhAva che. pote jenI upAsanA karato hoya, tenI koI niMdA kare to zveSabhAva thaI jAya che. evuM na thavA devuM. ethI karma baMdhAya che. maitrI, pramoda, kAruNya ane mAdhyastha - e cAre bhAvanA dareka dharmamAM hoya che. (bo-1, pR. 297, AMka pa2). |hAla to ApaNe ApaNI yogyatA, ApaNAM AcaraNa unnata thatAM jAya te tarapha vizeSa lakSa devA bhalAmaNa cheja. ghaNA, taraMganA ghoDA doDAvye jAya che, paNa hoya tyAMthI eka DagaluM paNa AgaLa vadhatAM nathI; tema ApaNA saMbaMdhamAM sapuruSano Azraya grahaNa karyA pachI to na ja thavuM joIe, ema vRDhatAthI vicAravuM ghaTe chejI. jema bane tema, AkhA jagata pratye maitrIbhAvanAthI vartavuM thAya; dayApAtra jIvo pratye temanAM du:kha kema dUra thAya ane potAnAthI banatI mahenata, temane kevI rIte thAya - te karuNAbhAvanA varte tema ja sarvane bhavamukta karavAnI bhAvanA jAge; koInA paNa uttama guNo joI harSa thAya, tevA guNo pragaTAvavAnuM baLa jAge ane sarva duSTa dekhAtA jIvo pratye udAsInatA-madhyasthabhAvanA akaluSitabhAve temanA pratye vartavuM thAya; e lakSa rahe to jIvamAM pAtratA Ave che. mATe A bhAvanAomAM vizeSa vicAro rahe ane bane teTaluM AcaraNa thayA kare, tevo puruSArtha jagAvavA bhalAmaNa che). (bI-3, pR.295, AMka 284) | 'binA nayana' Adi vAkyono svakalpanAe vicAra karavAnI nA pADI che, te zirasAvaMgha gaNI, yogyatA thaye sarvano ukela svayaM AvI raheze gaNI, hAla to satsAdhanamAM vRtti joDAyelI rahe tathA paramapuruSa zrImad rAjacaMdra prabhu pratye prema vardhamAna thato rahe tema kartavya cheja. "para prema pravAha baDhe prabhusa. saba Agama bheda suura baseM.'' AvuM spaSTa lakhyuM che te pratye vRtti vALI, AtmAmAMthI kaMika mAha maTe te arthe maitrIbhAvanI vRddhi karatA rahevA bhalAmaNa che. Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (595) jIvane yogya thavA arthe cAre bhAvanAo kahI che; temAM prathama bhAvanA eTalI badhI draDha karavA yogya che ke jagatamAM koI pratye vairabhAva, aNabanAva ke UMcuM mana na rahe. sarva jIvonA AtmakalyANamAM ApaNAthI banato phALo ApavAnI tatparatA, koInuM dila ApaNA nimitte na dubhAya, tevuM banatA prayatna karatA rahevAnI pharaja gaNavI ghaTe chejI. virabhAva, dveSabhAvanA aMza rahe tyAM sudhI maitrIbhAva Take nahIM; ane maitrIbhAva vinA sapuruSa pratye prema ullaze nahIM. sarva prANI pratye potAnuM dAsatva samajAye, sapuruSa pratye paramezvarabuddhi pragaTe chejI. pachI ApoApa bhaktikartavyamAM jIva prerAya che. jema bane tema nivRttikSetra, nivRttikALa, nivRttidravya ane nivRttibhAvane bhajatAM rahevAnI paramakRpALudevanI AjJA che, temAM sarva jIvonI ruci thAo, e ja, te paramapuruSa pratye vijJApanA IjI. (bo-3, pR.327, AMka 321) saMsAranAM sukha Akhare duHkha Ape che, janmamaraNa UbhAM karAve che; paNa tenuM svarUpa, jJAnIpuruSanA yoge, jIve lakSa daIne sAMbhaLyuM nathI, tethI tenI vAsanA ddhayamAM rahyA kare che ane e ja du:khanuM mULa che. te nirmULa karavA AtmavicAranI jarUra che. te AtmavicAra thavA mATe satsaMga, salphAstranI jarUra che. teno yoga paNa na hoya tyAM sudhI yogyatA vadhAravA mATe kaSAya (krodha, mAna, mAyA, lobha) ochAM karavAno lakSa rAkhavo, mokSanI icchA vadhAravI, saMsAra duHkharUpa che ema ciMtavavuM ane dayAbhAva, maitrIbhAva, koinA guNa dekhIne rAjI thavAnI Teva ane madhyasthabhAva ke udAsInatA vadhAratA rahevAthI satsaMgamAM vizeSa lAbha thavA jevI yogyatA Ave che. Ama jJAnI puruSoe AtmAnuM hita thAya tevo upAya, davA jevo batAvyo che; paNa davA vApare nahIM, to davA jovAthI kaMI roga maTI jAya nahIM; mATe janmamaraNanAM duHkhathI chUTavA mATe ane mokSa thavA mATe jJAnIpuruSe je je AjJA karI che ke, dehanA roga mATe davA laIe te karatAM, ghaNA-ghaNA premathI te AjJAo uThAvavA bhAvanA kartavya che. (bI-3, pR.102, AMka 94) D Ape jenA mATe "jaDa bhAve jaDa pariName, cetana cetana bhAva' gAthAonA artha puchAvyA che, te bhAine jJAnapipAsA vadhAravAnI jarUra che. tenI sAthe puruSa pratye zraddhAbhAva vadhatAM, satsaMgayoge te samajAvA yogya che; kAraNa ke atrethI lakhelA arthamAM paNa prazno udbhave, tenuM pAchuM samAdhAna, tyAM tamArAthI durlabha samajAya che. tethI satsaMganI bhAvanA rAkhI, hAla vIsa doharA, jo zIkhI, roja nityaniyama tarIke rAkhe to tene e padanA artha samajavAnI yogyatA AvavAnuM kAraNa bane ema lAge che; ane eTalI paNa bhAvanA tene na hoya ane mAtra zabdArthamAM ja kyAMka muzkelI lAgavAthI tamArI pAse puchAvyo hoya to-to kaMI te vAta laMbAvavAmAM zreya nathI. tame paNa vicArIne sadguruzaraNe kahI zakazo. paramakRpALudevane zuddha samakitano lAbha thayo te arasAmAM te lakhAyelAM padomAM, AkhA vizvanI vAtano ukela temAM, potAne samajAyelo, samAvyo che. ApaNI yogyatA anusAra, ApaNI zaMkAo dUra karavA, zraddhA dRDha karavA te vicAravA yogya che. bIjAnI sAthe tevI vAtamAM UMDA UtaravAnI jarUra nathI. (bo-3, pR.94, AMka 87) Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (59s. 0 mokSamALAnA vAMcanathI ghaNuM jANavAnuM, zIkhavAnuM ane sadbhAvamAM gherAvAnuM banazejI. satsaMganA viyogamAM paramakRpALudevanAM vacano ane bhaktibhAva, smaraNa vagerenI AjJA maLI che, te AdhArarUpa che. nityaniyama akhaMDapaNe pALavA yogya chejI. kaSAyanI maMdatA thaye, dehadraSTi dUra thavA sUkSma vicArathI sanduruSanI dazA samajavA vizeSa-vizeSa puruSArtha kartavya chejI. jema jema sagurunA aciMtya mAhAbhyano praphullita bhAva pharaze tema tema ApaNI dazA paNa vadhatI jaze. sadgurunI bhakti e sarvottama upAya chejI. (bo-3, pR.455, AMka 476). D pustaka arthe pustaka vAMcavuM nathI, paNa jIvanI yogyatA vadhe ane jJAnI puruSa paramakRpALudevanAM vacanono marma samajavAnI yogyatA AvatA AtmakalyANa thAya, e lakSa rAkhavo ghaTe chejI. Apa to samaju cho. kheda kartavya nathI, paNa lakSa cakAya to jIva kyAMno kyAM jato rahe ane vAtaDAhyo thAya evo che; te na thavA arthe, AtmArthanI vRddhi thAya tema kartavya chejI. (bI-3, pR.722, AMka 880) T jema jema pustaka vAMcatA jazo ane zAMtabhAva vadhato jaze tema tema thatI zaMkAo ApoApa zamAtI jaze. zAbdika khulAsA karatAM vairAgya-upazamamAM vizeSa vRtti rahe tema vartavA bhalAmaNa chejI. yogyatA vadhatAM jIvanI nirmaLatAe satpaSe jaNAvela sadbhuta pariNAmI thavA yogya chejI. (bI-3, pR.771, AMka 983) D mumukSa-prakaraNa ane vairAgya-prakaraNa zrI rAmane pariNAma pAmyAM tyAre vasiSThagurue upadeza Apyo. jyAM sudhI tenI yogyatA na hatI, tyAM sudhI upadeza Apyo nahIM. yogyatA Avya, sapuruSane je kahevuM che te samajAya che ane tyAre ja ema thaI jAya ke puruSane A ja kahevuM hatuM. (bo-1, pR.5, AMka 5) [ AkuLatA ke azAMtine dUra karI sadAcaraNa, vairAgya vagere vaDe yogyatA vadhAratA rahevA bhalAmaNa chejI. (bI-3, pR.480, AMka 510) ] vairAgyanI vRddhi karavI, paNa koI avicArI pagaluM ekadama na levuM. "pUchatA nara paMDitA.' bane teTalI vaDIla, vidvAna tathA mAnya mumukSunI salAha anusAra sadvartana AdimAM pravartavuM ghaTe chejI. AjIvikA jeTaluM maLatuM hoya to Tayuzana vageremAM vadhAre vakhata gALavA karatAM bhaktimAM, vAMcanamAM vizeSa kALa jAya tema karazo to yogyatA vadhaze. yogyatA vagara saMsAra tyAgavAthI kaMI lAbha nathI. (bo-3, pR.741, AMka 912) | tIvrajJAnadazA jIvane abaMdhaka rAkhI zake che; eTale AtmA AtmabhAvamAM niraMtara rahe to navo baMdha na paDe; te to mahAmunio paNa aMtarmuhUrtathI uparAMta zuddha upayogamAM rahI zakatA nathI, kAraNa ke karmano udaya viSamabhAvamAM gabaDAvI pADe che, vaLI pAchA puruSArtha karIne samabhAvamAM eTale zuddhabhAvamAM AvI jAya che; Ama dhyAnamAM na rahevAya tyAre svAdhyAyamAM ane svAdhyAyamAMthI dhyAnamAM rahevAnA puruSArthamAM munIzvaro pravarte che. te dazAno khyAla Avavo paNa ApaNane durlabha che. chatAM te dhyeya rAkhI, Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnIe satsAdhana batAvyuM che temAM vizeSa vartavAthI yogyatA vadhatAM jIvane sarva sAmagrI maLI AvavA yogya chejI. manuSyabhava che tyAM sudhI badhuM banI zake tema che; to satsaMga, salphAstranA AdhAre bane teTalI dazA vardhamAna karatA rahevA bhalAmaNa che). (bo-3, pR. 193, AMka 195) D AtmasvarUpano nirNaya to yogyatA AvyuM thaI jAya che. jJAnIpuruSanA avalaMbanavALA jIvane kalpita padArthane viSe nI mAnyatA thAya tevuM banavAno prasaMga Avato nathI. yogyatA na hoya ane utAvaLa kare, te kaMI kAma lAgatuM nathI. (bo-1, pR.5, AMka 4) dharmaprayatnamAM koinA tarapha dRSTi karI, bIjAnI dazAnI sAthe potAnI sarakhAmaNI karavA yogya nathI. pUrve karelAM karmonuM phaLa atyAre dekhAya che. vartamAnamAM maMda kaSAya Adi vartatAM hoya, te vicAravAna hoya tene ja samajAya tema che; paNa pote potAnA doSo joi, te doSI kADhavA kevo prayatna kare che, tenI pote saMbhALa rAkhatA rahevI ghaTe chejI. bIjAnI sAthe meLa maLe tema nathI. ApaNane jAgRti rahe ane AgaLa vadhavAmAM baLa maLe te arthe, bIjAnA guNa joI rAjI thavuM, pote tevA thavA pravartavuM, saMyama AdinI abhilASA rAkhavI, paNa kheda karI aTakI rahevA jevuM nathI. yogyatA vadhe tene mATe puruSArtha, kALajI, vicAra vizeSa kartavya chejI. "du mavinA 1. IrmarthAta tALa" jenI jevI bhAvanA, tevI tene siddhi maLe che. kheda nahIM karatAM zUravIrapaNuM grahIne jJAnIne mArge cAlatAM mokSapATaNa sulabha ja che.' (19) ema paramakRpALudeve kahyuM che, te patra vAraMvAra vicAravA bhalAmaNa chejI. (bI-3, pR.396, AMka 403) | A duSama kaLikALamAM sarvatra duHkha ja draSTigocara thAya che chatAM A jIvane vairAgya niraMtara raheto nathI, e ja yogyatAnI khAmI che. kSaNa-kSaNa jatAM anaMtakALa vahI gayo chatAM karavAyogya A jIve kaMI karyuM nathI. (bo-3, pR.68, AMka 55). || maratI vakhate smaraNa kAnamAM paDatAM ghaNAnI gati sArI thaI gaI che ema ApaNe sAMbhaLyuM che, mAnIe chIe; paNa " "kSaNa kSaNa bhayaMkara bhAvamaraNe kAM aho rAcI raho ?' ema paramakRpALudeve paramakRpA karI jaNAvyuM che, te ApaNane vAraMvAra, paLa-paLe sAMbharatuM nathI, e ApaNI yogyatAnI khAmI che. kSaNe-kSaNe jIva vibhAvamAM vartIne marI rahyo che, te vakhate mahApuruSanAM vacana smRtimAM Ave to kevo lAbha thAya ? paNa kalyANa karavAno sAco bhAva jAgrata thayo nathI; nahIM to amUlya ane devane paNa durlabha evo A manuSyadeha, uttama kuLa, satsaMgano yoga, saddhodha vagere uttama sAmagrI maLelI kSaNe-kSaNe vahI jatI joI, jIvane trAsa kema na lAge? Avo lAga karoDo bhavamAM pUrve maLyo nathI, nahIM to paribhramaNa hota nahIM. tethI A uttama vepAra karavAno vakhata cUkavA yogya nathI. (bI-3, pR.74, AMka 62) D paramakRpALudeva lakhe che: " "zuM karavuM ?' athavA "koi prakAre thatuM nathI ?' evuM tamArA cittamAM vAraMvAra thaI AvatuM haze, tathApi ema ghaTe che ke je puruSa bIjA badhA prakArano vicAra akartavyarUpa Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 598 ) jANI AtmakalyANane viSe ujamALa thAya che, tene kaMi nahIM jANatAM chatAM, te ja vicAranA pariNAmamAM je karavuM ghaTe che, ane koI prakAre thatuM nathI ema bhAsyamAna thayeluM te pragaTa thavAnuM te jIvane viSe kAraNa utpanna thAya che athavA kRtakRtyatAnuM sAkSAt svarUpa utpanna thAya che.'' (22) A vAkyo tame badhA maLI vicArazo; tathA temAM jaNAvela "bIjA badhA prakAranA vicAra akartavyarUpa'' bhAse tevI vicAraNA-bhAvanAmAM rahevA puruSArtha karatA rahezojI. vairAgya, udAsInatA, dhIraja, dayA, zAMti Adi guNo jIvane unnatimArgamAM atyaMta upakArI che, tenuM sevana karatAM rahezo. 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI kahetA : "tArI vAre vAra.'' yogyatAnI khAmI, ApaNe prabhubhakti Adi dvArA pUrI karavAnI che). (bI-3, pR.386, AMka 390) D jJAnI puruSa kahe ke AtmA nathI marato, paNa jIvanI yogyatA na hoya to avaLuM samaje ke hiMsA karavAthI AtmA kyAM kare che? ema kahe che. (bo-1, pR.113, AMka 27) nIti D bIjA jIvo pratyenuM vartana sAruM rAkhavuM e nIti che ane te dharmane pAyo che, tema ja potAnA AtmA pratye paNa bedarakArI na rAkhatAM, tenI dayA khAI tene jJAnInI AjJAmAM pravartAvavAno lakSa rahe, te dharmasvarUpa che. (bo-3, pR. 214, AMka 212). nyAyanItithI vartavuM e dharmano pAyo che. prANa jAya paNa satya Adi nItino bhaMga na thAya, ema varte te jIvane puruSano bodha pariNAma pAme che. mATe nukasAna veThIne paNa AtmAne lUMTAto aTakAvavo. anItithI koi sukhI thayuM nathI. tamane paNa te anubhava have thayo che; to pApabhAvanA tajI, dharmadhyAnamAM vizeSa lakSa rAkhavA vinaMtI chejI. sadAcAra haze to ja satsaMga saphaLa thaze, e bhUlavA jevuM nathI. (bI-3, pR.749, AMka 929) D anyAya na kare to nIti kahevAya. A prakArano vyavahAra mane na ghaTe ema lAgatuM hoya, tema chatAM lobhane laIne tevo vyavahAra kare, te anIti ja che. sAteya vyasana anIti che. sAta vyasanano tyAga jIva barAbara pALato nathI. pALe to emAM nIti badhI AvI jAya che. A viparIta kALa varte che, mATe kSaNe-kSaNe sAvacetI rAkhavAnI che. (bo-1, pR.330, AMka 78). jJAnI puruSano upadeza sarvasaMgaparityAga karAvavAno hoya che. nyAyanItinuM dhana prApta karyuM hoya, te paNa mUkavAno upadeza che, to anyAyathI dravyaupArjana, aMze paNa karavAno upadeza kema hoya? rAjyanA kAyadA jevA hoya, te mujaba vartavuM joie. potAnI Avaka upara vero, sarakAramAM bharavAno Ave to sAcI rIte ApavAmAM Ave, tethI dhana ochuM thaI jatuM nathI. potAnI khoTI kalpanA che ke sarakAranA kAyadA pramANe cAlI zakAya tevuM nathI. tema karavAthI paisAdAra thai javAtuM nathI. tema vero barAbara sAcI rIte bharavAthI bhikhArI thai javAtuM nathI. nasIbamAM mAMDyuM hoya teTaluM ja rahe che. tene game te raste bacAvavA dhArIe to tema thai zake tema nathI. tema karavAmAM khoTA copaDA.banAvavA paDe che, te potAne corI karavA jevuM lAge che ke nahIM ? jyAre potAne te karavuM ThIka na lAgatuM hoya to Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 jJAnIpuruSo temAM saMmati kema Ape ? jo ApaNAthI rAjyanA kAyadAnuM pAlana na thai zake to bIjA rAjyamAM javuM. rAjyamAM rahevuM hoya to tenA kAyadA paNa pALavA joie. gopALadAsa paMDita hatA. te satyavaktA hatA. eka vakhata potAnA nAnA chokarA sAthe gADImAM musApharI karatA hatA. musApharI lAMbA TAimanI hatI. TikiTa tapAsanAre AvI chokarAnI uMmara pUchI tyAre gopALadAsa taraphathI javAba maLyo ke traNa varSa pUrA thatAM agAu musApharI zarU karelI, tethI TikiTa lIdhI nathI. Aje traNa varSa upara eka divasa thayo. je TikiTano cArja thato hoya, te huM ApavA taiyAra chuM. AvA puruSo paNa gRhasthavyavahAramAM hoya che. badhA loko kare tema karavuM joie, tema samajavuM mumukSune mATe ahitakArI che. loko saMsAra vadhAravAnuM kare che, jyAre jJAnIpuruSo to saMsArano kSaya karavAnuM batAve che. jo potAne jJAnInA mArge cAlavuM che, to pachI jJAnInuM kahyuM paNa mAnavuM joie. mukta na thavuM hoya to loko kare che, tema karavuM. (bo-1, pR.16, AMka 19) I 'pU. motIbhAi narasiMhabhAi amIna - temanuM jIvana ane kArya' nAmanuM pustaka thoDe-thoDe karI, A TarmamAM pUruM vAMcI javA bhalAmaNa che. ghaNI vAto temanA jIvanamAMthI vidyArthIoe zIkhavA yogya che. vyavahAranIti e dharmano pAyo che. prathama jyAre pU. motIbhAisAheba peTalAda heDamAstara thayA ane amane maNilAla nabhubhAinuM 'cAritra' nAmanuM pustaka gujarAtInA piriyaDamAM zIkhavatA, te vakhate satya saMbaMdhI vivecana karatAM bolelA ke ATalI uMmara thatAM sudhI eka paNa akSara huM jUThuM bolyo nathI. e vAkyanI asara AkhA pustaka karatAM vizeSa asarakAraka nIvaDelI ane tyArathI te Aja sudhI temanA pratye bahumAnapaNuM vadhatuM rahyuM. e pustakamAM A vAta nathI paNa ghaNI bAbato jIvana ghaDanArane lakSamAM levA jevI che ane temaNe kolejajIvana je umadA rIte gALeluM tenuM ja pariNAma, temanI pAchalI jiMdagImAM spaSTa rIte aneka kAryomAM jhaLakI UThayuM che. ApaNe to temanAthIye AgaLa javuM che to temaNe je parizrama cAritragaThana mATe sevyo che, te avalokavo upakArI che. (bo-3, pR.415, AMka 422) D tamAro kSamApanAno patra maLyo. pU. sAthe dhaMdhAmAM citta na devAnuM meM kahevarAveluM nahIM. temanI samajaphera thai haze, tethI tame patramAM lakho cho tema kartavya nathI. jeno pagAra khAtA hoie, tenuM kAma soMpyA pramANe karavuM te nItino mArga che, tethI viruddha vartavAnuM koi jJAnI jaNAve nahIM. jyAM sudhI pagAra laie tyAM sudhI kAma karavuM ghaTe, paraMtu ciMtA-phikara karavA mATe paNa pagAra maLato nathI; te saMbaMdhI harSa-zoka ke mAthe bojo mAnI levAnI jarUra nathI, ema jaNAvyuM hoya to te ghaTita chejI. (bo-3, pR.314, AMka 302) du:khasukhanI ane bIjAne dubhavavAnI kalpanAono nirNaya satsamAgame karI levA yogya che. atyAre nyAyanIti pramANe pravartana rAkhavA bhalAmaNa chejI. prasiddha dRSTAMta rAmAyaNanuM vicAravA sUcavuM chuM. rAme sItAnI sAthe lagna karyuM. pachI rAmane vanavAsa javuM paDayuM, to sItAjI patisevA mATe sAthe gayAM. rAvaNe sItAnA rUpanI vAta sAMbhaLI ane rAmane ThagIne dUra karyA. sItAjIne harI gayo. Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ soo sItAjInuM zIlabhaMga karavA rAvaNe mAgaNI karI. rAvaNanuM mana dubhAya che ema jANavA chatAM anyAyamArga jANI, sItAjIe tenI mAgaNI svIkArI nahIM. rAme sItAnI zodha karI. hanumAna Adi dvArA sItA pAchI maLe to yuddha karavuM nathI ema jaNAvyuM paNa rAvaNe mAnyuM nahIM, tethI laDAI karI. jagatamAM nyAyamArga pravartAvavA rAvaNanA AkhA vaMzanuM nikaMdana karavAnuM kAma zrI rAmane karavuM paDyuM. A badhuM vicAravuM ghaTe chejI. "tuM game te dharma mAnato hoya teno mane pakSapAta nathI, mAtra kahevAnuM tAtparya ke je rAhathI saMsAramaLa nAza thAya, te bhakti, te dharma ane te sadAcArane tuM sevaje.' (2-15) ema paramakRpALudevanI zikhAmaNa che, te lakSamAM levA vinaMtI che.jI. (bo-3, pR.291, AMka 280) AjIvikA D AjIvikA jeTaluM kamAI zakato na hoya te adhUre abhyAse dharma ArAdhavA doDe to nahIM gharano, nahIM ghATano evA dhobIno kUtarAnI dazA tene prApta thAya. mATe AjIvikAnA sAdhana pUratI yogyatA prathama karI levI ane sAthe-sAthe dharmaprema paNa vadhAratA rahevuM. dharmane mUkIne koI kArya karavA yogya nathIjI. (bI-3, pR. 239, AMka 233) [ AjIvikAmAM jeTaluM maLatuM hoya to Tayuzana vageremAM vadhAre vakhata gALavA karatAM bhaktimAM, vAMcanamAM vizeSa kALa jAya tema karazo to yogyatA vadhaze. (bI-3, pR.741, AMka 912) paraspara lAbhanuM kAraNa thatuM hoya to bIjI bAbato gauNa karI, mumukSujIvono sahavAsa premapUrvaka kartavya chejI jeNe nokarI karavI hoya teNe nimakahalAlIthI AjIvikALe kartavya che; paNa je nokarImAM ghaNo vakhata gALavo paDe ane Atmahitane arthe kALa gALavAmAM muzkelI paDe tevI nokarI karatAM mumukSubhAIne tyAM ja rahevAnuM bane to te potAnuM ja kAma jANI, kALajIthI bane teTalI nokarI karI, bAkIno vakhata svaparane hita thAya tevI dharmacarcA, vAMcana, mananamAM jAya to jIvananI unnatinuM te kAraNa chejI. paraMtu khAsa lakSamAM rAkhavAnuM e che ke dharmane nAme bIjAne bhoLavI, dharmanI vAtothI rAjI thaI, vagara mahenate AjIvikA calAvavAnI vRtti rAkhe to jIvane adhogatinuM kAraNa chejI. mATe jenI pAsethI AjIvikAnuM sAdhana maLe, tene bojArUpa na thatAM nimakahalAlIthI (prAmANikapaNe) bane teTaluM kAma dukAnamAM paNa karavuM ghaTe. kAma zIkhatI vakhate ochA upayogI thavAya to pachI teno badalo kAma zIkhyA pachI vALavo; paNa kAma zIkhIne, mAtra dhananI lAlace vizeSa pagAra maLe tyAM na javuM, vagere vyavahAranIti lakSamAM rAkhanAra A bhava, parabhavamAM sukhI thAya che. (bI-3, pR.506, AMka 546) 0 prArabdha-anusAra jIvane AjIvikA yathAprayatna maLI rahe chejI. temAM dhananA lobha karatAM ke bIjI apekSA karatAM jIvana zAMtimaya jAya evI bhAvanAthI je prayatna karavA jIva Icche che, te prazaMsApAtra che. mumukSu mumukSu pratye bhAI-bhAI ke bhAI-bahenano saMbaMdha sacavAya ane klezanuM kAraNa Upaje topaNa gauNa karI, bhaktinA lAbhane mukhya mAnI vartI zakAya tema lAgatuM hoya, to sAthe rahI dhaMdho karatAM temAM Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 601 kaMi harakata nahIM. jyAM-tyAMthI klezarahita thavuM che ane rAga-dveSane dUra karavA mathavuM che, A eka lakSa rAkhavo ghaTe chejI. saMpa ane satsaMga, e A kALamAM jIvane vizeSa hitakArI che. tenuM ArAdhana AtmArthe karavA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.515, AMka 557) satya -- satyane AdhAre dharma rahyo che. dharma, rAja, nIti ane vyavahAra - satyane AdhAre cAle che. satya badhAno thAMbhalo che. dayA paLe che, te satyane laine paLe che. jyAM hiMsA thAya, pApa thAya tyAM satya hoya nahIM. satyavacana dayAdharmanuM mULa kAraNa che. satya vagara vizvAsa na thAya. satya parama dhyeya che. paramakRpALudeva kahe che ke ''parama satya tenuM ame dhyAna karIe chIe.'' (307) jene satya AvyuM, tene mokSa che. satya be prakAre che : eka vyavahArasatya ane bIjuM paramArthasatya. jevuM hoya tevuM kahevuM, te vyavahArasatya; ane AtmAno lakSa rAkhIne bole, te paramArthasatya. satyano eka aMza paNa jIvane Avyo nathI. jyAre kasoTI Ave che tyAre khabara paDe che. jene chUTavuM haze, tene bhaya lAgaze ke jUThuM bolIza to mArA AtmAno ghAta thaze. satya ane ahiMsA, be mukhya che. game tevo DAhyo hoya, paNa sAca na hoya to kaMi nathI. game teTaluM dAna karato hoya, paNa asatya hoya to kaMi nahIM. satya e jagatano AdhAra kahevAya che. vrata lIdhuM hoya ane pALe nahIM to dharmanuM zuM thAya ? vacana to pALyuM nahIM. harizcaMdrane keTalAM kaSTa paDayAM ! tema chatAM satya na choDayuM. roja bolIe chIe ''vacana nayana yama nAhIM.'' e beno saMyama karavAno che. bolatA vicAra karavo ke hitakArI che ke kema ? eno vicAra karIne jethI sAmAne AghAta na lAge, tevuM vacana bolavuM. badhAM vrato ahiMsA mATe che. bahu vicAravA jevuM che. muni koinA gharamAM UtaryA hoya ane tyAM cora corI karato hoya topaNa muni na bole. muni to AtmAnuM hita thAya tevuM bole. mahAvIra bhagavAnane govALIyo baLada soMpIne cAlyo gayo ane bhagavAnane kaheto gayo ke huM thoDIka vAramAM AvuM chuM, tuM A baLadanI saMbhALa rAkhaje; paNa bhagavAna to kAyotsargamAM lIna hatA, tethI kaMi dhyAna ApyuM nahIM; ane baLada Amatema cAlatA thayA. eTalAmAM pelo govALIyo Avyo. baLadane na jovAthI tene bahu krodha Avyo. pachI bhagavAnanA kAnamAM khIlIo ThokI dIdhI, topaNa bhagavAna kaMi bolyA nahIM. hita thAya tevuM bolavuM. sAcuM bolIne abhimAna karavAnuM nathI. dAna, bhakti karIne abhimAna kare to badhuM niSphaLa thAya. sAcuM bolavAthI potAnA doSo dekhAya. prazna-uttaranI zakti manuSyabhavamAM ja hoya che. vacana e mukhya che. eka vakhata jUThuM bolyA pachI Akho bhava munipaNuM pALe topaNa koi vizvAsa na kare. manuSyano badho vyavahAra vacana upara che. jenuM vacana bagaDayuM, tenuM badhuM bagaDayuM. vagara vicArye bole, mazkarI kare paNa tenuM kevuM phaLa Avaze ? tenI khabara nathI. vicAra karIne bolavA jevuM che. Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 02) cAra prakAranAM asatya zAstramAM kahyAM che. (1) vastu che, chatAM tenI nA kahevI; (2) je nathI, te che ema kahevuM; (3) viparIta ja kahevuM ane (4) niMdAnAM vacano kahevAM; hAsya - te jUTha che. zAstramAM hoya tethI virodhI vAkya bolavuM, te jUThuM che. (bo-1, pR.104, AMka 21) saMyama | indriyone nukasAna na thAya ane indriyo vadhAre lolupI paNa na thAya, tenuM nAma saMyama che. bahu utAvaLa karavAnI nathI. zakti hoya teTaluM tapa vagere karavAnuM che. zarIrane paNa nukasAna na thAya ane pramAda paNa na thAya - tema karavAnuM che; nahIM to zarIra bagaDI jAya to pachI kaMI na thAya. (bo-1, pR.332, AMka 80) D jIvane kalyANa karavAnI bhAvanA thAya tyArathI icchAyoganI zarUAta gaNAya che, ane jema jema doSo-kaSAyAdi dUra thatA jAya tema tema jIvane je nirmaLatA prApta thAya che tene saMyamanI prApti; ane saMyamanI nirmaLatA aticAra Adi TALatAM thAya che tene, saMyamanI vizuddhi kahe che. e vizuddhino krama batAvatAM, jJAnI puruSoe jema guNasthAnakanA kramanI racanA cauda vibhAgarUpe karI che tema, saMyamanA bhedo asaMkhyAta thAya che. te badhAM saMyamavizuddhi sthAnako kahevAya che. (bI-3, pR.565, AMka 633) | jIbha ke gaLAmAM kaMI duHkhAvo thAya tyAre jema na-chUTake bole che, izAratathI calAvI le che; tema karma baMdhAya tevAM nimittomAM vicAravAna jIva bolatAM pahelAM Dare che. rakhene mane ke sAMbhaLanArane kaSAyanI preraNA thAya ane baMnene karmabaMdhanuM kAraNa thAya. mATe jyAM sudhI manamAM zAMtabhAvanI khAtarI na thAya tyAM sudhI vacanane mukhamAMthI bahAra nIkaLavA nathI devuM, evo lakSa rahe; ke paramakRpALudevanuM zaraNa saMbhArI vacana bolavuM che, evo lakSa rahe to jIva aMkuzamAM rahe. (bI-3, pR.584, AMka 660) | kaDavuM vacana na bolavuM. hitakArI, priya ane vinayavALuM vacana bolavuM, vacanathI vera baMdhAya che. vinayathI bolavuM. prabhuzrIjI kahetA ke vano verIne paNa vaza kare. (bo-1, pR. 292, AMka 41) || potAnA doSo dekhI TALavAno puruSArtha, tyAM satsaMganA viyoge paNa karatA rahevo ghaTe chejI. jema bane tema bIjo paricaya ghaTADI, mauna ke jarUra vagaranuM na bolavAno abhyAsa vadhe, tema kartavya chejI. paramArthasatya saMbaMdhI paramakRpALudeve kahyuM che, te bahu vicAravuM ghaTe chejI, "celaNA rANI ane zreNika rAjA' bolatAM pahelAM te AtmA hatA ane temanA e bhavanI apekSAe evAM nAma hatAM, evo lakSa thayA pachI bolAya, tene paramArthasatya kahyuM che. te vagara jeTaluM bolAya che, te paramArthe sAcuM nathI, ema vicArI vANI upara saMyama Ave, evo dareke abhyAsa pADavAnI jarUra chejI. paramArtha sAdhavAmAM, bhagavAnanA guNagrAma citavavAmAM, koinA paropakAra arthe vANI vaparAya to lekhe che, nahIM to vacanadaMDathI jIva daMDAya che. paramakRpALudeva jevA samartha puruSa ApaNe mAthe che to ApaNe to temaNe kahelAM vacana vAMcavA che, vicAravAM che, temaNe kahyuM te karavuM che, tenI AjJAmAM ja ATalo bhava to gALavo che. bIje vRtti jatI Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u03) rokavAmAM parama sAdhana smaraNa che. tenuM vizeSa-vizeSa ArAdhana karatA rahevAnI jarUra chejI. temAM vikSepa karanAra ""vacana nayana'' che, teno "yama'' eTale saMyama karavo ghaTe chejI. (bI-3, pR.578, AMka 651) vedanIyakarma "vedanIyAdi cAra karma varte jahAM, baLI sIMdarIvat AkRti mAtra jo; te dehAyuSa AdhIna jenI sthiti che, AyuSa pUrNa, maTiye daihika pAtra jo." Apa vedanAthI kaMTALI gayelA jaNAo cho ane vedanAne aMtarAyakarma jevuM gaNo cho paNa tema yogya nathI. vedanIyakarmane baLa ApanAra mohanIyakarma che eTale dehAdhyAsane lIdhe vedanIyakarma jema che tema samajAtuM nathI. samajaNanI khAmI che tyAM sudhI ekane badale bIjuM samajAya che. vedanIyakarmane dehanI sAthe saMbaMdha che; ane mohanIyakarma, deha potAno nathI tene potAno manAve che; tethI deha potAno manAyo tyAM dehamAM je thAya te potAne thAya che, ema manAya che. AtmA ane deha baMne padArtha bhinna che evI dravyavRSTi thaye dehanA pheraphAro ke avasthAo potAnAM manAtAM nathI. potAno svabhAva samyakdarzana, samyajJAna, samyakyAritra che tene bAdhA karanAra kAraNo duHkharUpa lAge che; paNa zarIrane bAdhA karanAra rogAdika AtmAne bAdhA karatAM nathI, ema jANI mahAmunio tenI upekSA kare che eTale temAM taNAtAM nathI. dharmasAdhanamAM zarIra paNa eka sAdhana che, ema jANI tenI sAravAra karavA, davA karavA jarUra paDaye prayatna kare, topaNa lakSa bIjo che. zarIra pratye mamatA nathI, paraMtu paramArthanuM sAdhana jANI tema kare che. jJAnI puruSoe vedanAne aghAtI karma kahyuM che eTale AtmaguNano te ghAta karI zakatuM nathI. kevaLajJAna thayA pachI paNa vedanAno udaya saMbhave che. vedanAnI hAjarI AtmaguNone kAMi bAdhA karatI nathI, paraMtu keTalo dehAdhyAsa che te vedanAnA avasare jaNAya che. evA doSa jANyA pachI mumukSujIva dehAdhyAsa ocho karavAno prayatna kare che, kAraNa ke - chUTe dehAdhyAsa to, nahi kartA tuM karma; nahi bhoktA tuM tehano, e ja dharmano marma. (bI-3, pR.65ra, AMka 769) | vedanIyakarma jJAnane aDacaNa karanAra nathI paNa kasoTIrUpa che, cetavaNI ApI jAgrata rAkhanAra paNa che. tame paripUrNa sukhI cho ema mAno, ane bAkInAM prANIonI anukaMpA karyA karo.'' (143) e abhyAsa bahu agatyano cheja. (bI-3, pR.623, AMka 724) T mAMdagI e samajaNanI kharI kasoTI che. jema, sagAMvahAlAMmAM maraNa Adi prasaMge, vyavahAramAM khAsa prasaMge, nikaTanAM sagAM hoya, te muzkelI veThIne paNa madada karavA taiyAra thAya che ane potAnAthI thAya teTaluM karI chUTe che, tema ApaNo nikaTano sago to AtmA che, tene du:khanA prasaMge ArtadhyAna karI mAThI gatimAM jatAM bacAvavo ane dharmadhyAna bhaNI vRtti karAvavI, e ApaNI pahelI pharaja chejI. zarIranAM kAma, tenI saMbhALa to bIjAthI bane; paNa bhAva, dharma pratye vALavA, vedanAmAM jatI vRtti pAchI vALI sapuruSa, satsaMga, saddhodha ane bhaktimAM rokavI ane sadguruzaraNa maraNaparyata jIvane Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (08) upayogI che e lakSa rAkhavo, te potAnA hAthanI vAta che, koi bIjuM te kAma karI Ape tema nathI. mATe parabhavano bhaya rAkhI, dharmane aciMtya ciMtAmaNi tulya gaNI, temAM vAraMvAra vRtti vALavAno puruSArtha kartavya che). (bI-3, pR. 554, AMka 612) thavuM hoya te thAo, rUDA rAjane bhajIe.' e sAcA dilanI bhakti bhava tAranAra chejI. maraNa sudhI te bhAvanA TakAvI rAkhanAranI balihArI chejI. vedanA e samajanI kasoTI che. vedanA vedatAM dehathI bhinnatA rahe to samAdhimaraNanuM kAraNa che). (bI-3, pR.751, AMka 935) | mAMdagI pharI zarU thaI jANI, dharmasnehane laIne kheda thayo. pUrvakarma niyamita rIte enuM kAma acUkapaNe karyo jAya che, to mumukSujIve saMsArathI mukta thavAnAM satsAdhana te pramANe dRDhatApUrvaka kema na sevavAM ? mAMdagImAM mArAthI have zuM thAya ? evI kAyaratA na sevatAM, jyAM sudhI bhAna che tyAM sudhI upayoga palaTAvavA, ArtadhyAna thatuM aTakAvavA vIsa doharA, kSamApanAno pATha, yamaniyama, cha padano patra ke Atmasiddhi ke maMtranuM smaraNa Adi jJAnInI AjJA thaI hoya te padamAM vRtti rAkhavA teve vakhate vizeSa baLa karavA yogya che. tema vartAya to ArtadhyAnane badale dharmadhyAna thavA saMbhava che. potAnAthI bane tyAM sudhI pote satsAdhanamAM mana-vacana-kAyAthI puruSArtha karavo. azakti jaNAya tyAre pAse hoya tenI madadathI, te maMtra vagere bole temAM vRtti baLa karIne rAkhavA lakSa rAkhavo. tema na bane ane vedanAmAM vAraMvAra vRtti dorAI jAya tyAre "he bhagavAna ! have mAruM jora cAlatuM nathI, paNa mAre satsAdhanamAM ja vRtti rAkhavI che, du:khamAM mana gherAI jAya che, te ThIka thatuM nathI. AthI to karmabaMdha thaze' evI jAgRti rAkhI, bhAvanA to samabhAve te vedanI vedAya tevI ja rAkhavA mathavuM ghaTe chejI. potAnAM bAMdhelAM potAne ja bhogavya chUTe ema che, to have bane teTalI zAMtithI sahana karI levA de. badhuM nAzavaMta che, to vedanI kyAM sudhI rahevAnI che ? zAtAvedanI paNa icchavA jevI nathI. karmamAtra AtmAne bojArUpa che. jenA nimitte paramakRpALudeva, tenAM vacana ane te mahApuruSano puruSArtha tathA tenI dazAnI smRti thAya, te vicAravA yogya che, sAMbhaLavA yogya che, smaraNa karavA yogya che, bhajavA yogya chejI. ''prabhu prabhu laya lAgI nahIM, paDayo na sagurupAya; dIThA nahi nija doSa to, tarIke koNa upAya ?'' Ama potAnA doSa dekhI, sarunI bhaktimAM vRtti rAkhI, zuddha caitanyasvarUpa prabhu na bhulAya tenI ja laya lAge, jagata, deha ane vedanI bhulAI jAya tema kartavya chejI. (bI-3, pR.611, AMka 708) D ApanI tabiyata ghaNI narama jANI, dharmasnehane laIne kheda thayo; paNa jyAM upAya nahIM tyAM sahanazIlatA, e ja samatAno upAya che. pUrvakarma koine choDatAM nathI. koInuM devuM karyuM hoya te levA mATe ugharANI kare tema bAMdhelAM karma pherA mAre che. tene samatA, sahanazIlatA, dhIraja, smaraNamaMtranI dhUna vagere mUDImAMthI ApI, vidAya karavA yogya cheja. bicArAM karma chUTavA mATe Ave che, te vakhate jIva zUravIra thaI bhogavI le to halako thAya, kheda karIne bhogave to navAM karma baMdhAya ane bhogavavAM to paDe ja, mATe sadguruzaraNe bane teTalI zakti ekaThI karI, maMtranA smaraNamAM rahevuM. Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (O5 ) pAse hoya temane maMtra bolavA kahevuM ane A avasara kharI kasoTIno che ema gaNI, vedanAne namatuM na ApavuM. UlaTuM evI bhAvanA karavI ke AthI bamaNuM AvavuM hoya to Avo, mAruM kAma sahana karavAnuM che. sadguruzaraNe kaMI paNa sukhanI icchA rAkhyA vagara, maraNaparyata dhIraja rAkhavI che. pAchA haThavuM nahIM, hiMmata hAravI nahIM. je thAya te joyA karavuM. AtmA che, te nitya che. teno nAza thavAno nathI, du:khano nAza thavAno che. karelAM karma chUTe che. hiMmata rAkhI badhAMya sArA-mAThAM karma choDI mokSe javuM che. ghANImAM ghAlIne pItyA hatA tevA munio mokSanI bhAvanAmAM lIna thavAthI mokSe gayA che; teTaluM badhuM to duHkha mane nathI ? mATe A duHkhathI mana DolAyamAna na thAya ane ""sahajAtmasvarUpa paramaguru' maMtramAM bhAva rahe, paramakRpALudevanI sahanazIlatA, dhIraja, samAdhi lakSamAM rAkhI rAtadivasa samaya vitAvavo che, e lakSa rAkhazo. zArIrika vedanAne dehano dharma jANI ane bAMdhelAM evAM karmonuM phaLa jANI samyakramakAre ahiyAsavA (davA) yogya che." (460) e patra vAraMvAra vAMcavA-sAMbhaLavAnuM karazo tathA samAdhimaraNanuM prakaraNa samAdhisopAnamAMthI vAMcavAnuM bane to karazo. kaMI na bane to paramakRpALudevane zaraNe je thAya che, te bhalAne mATe ja thAya che evo vizvAsa rAkhI, sahana karyA karavuM. gurune zaraNe AtmAno vAMko vALa thAya tema nathI. saMyoga to chUTaze, temAM rAga rAkhavo nathI. (bI-3, pR.746, AMka 922) pApakarmanA udayane lIdhe jIvane pratikULatAo prApta thAya che, paraMtu jo vedanIyakarmanA udayamAM zarIranuM svarUpa vicAre ke huM dehathI bhinna chuM, deha nAzavaMta che, maLamUtranI khANa che, temAMthI sukhanI AzA rAkhavI vyartha che, pragaTa du:kha denAra dekhAya che chatAM jIva deha pratyenI mamatA - sukharUpa mAnyatA choDato nathI, te samajaNa prApta thavA A vedanA AvI che. ATalAthI jo samajIne dehane anya, parapadArtha mAnI AtmAne arthe deha gALavAnuM zIkhI lauM to A vedanA bhogavAya che te lekhe Ave. AtmA che, nitya che, karma kare che te tene bhogavavA paDe che, tethI mukta thaI zakAya che ane mokSano upAya paNa che; A vAta jo dRDha thaI jAya to maLelI nivRtti ane veThelI vedanA sArthaka bane. te thavA arthe tamArI pAse pustako che te vAMcazo, vicArazo ane satsaMge mane apUrva lAbha thavA yogya che ema vicArazojI. paramapuruSa paramakRpALu zrImad rAjacaMdrane zaraNe vRtti rahe, tenA AdhAre manuSyabhavanI saphaLatA sAdhavI che, evI vRttimAM kALa vyatIta karazojI. (bo-3, pR.737, AMka 903). jJAnI ke ajJAnI jana, sukha duHkha rahita na koya; jJAnI veda vairyathI, ajJAnI vede roya.'' bAMdhelAM karma koI nimitta pAmIne, pUrvanA pApanA phaLarUpa azAtA vedanIyarUpa phaLa cakhADe che. tene prasaMge je jJAnI puruSo hoya che, temaNe dehanuM svarUpa nAzavaMta, asAra, vedanAnI mUrtirUpa pragaTa jANI tenA uparano moha choDayo che, tethI dhIraja dhAraNa karI, dehamAM thatI vedanAne vede chejI; samabhAva ke AtmabhAvanA, vedanA vakhate paNa tajatA nathI. Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SOS evI samajaNa na hoya teNe, evA pragaTa AtmasvarUpa paramakRpALu sadgurune zaraNe, teNe ApelA sAdhanamAM vRtti rokI, je AvyuM che te potAnuM ja pUrvanuM kareluM karma pragaTa thayuM che, te phaLa ApI cAlyuM jaze, paNa navuM karma na baMdhAya mATe jJAnIe jANyo che evo AtmA tathA jJAnInI AjJA, mAre AdhArabhUta che, tene ja zaraNe A deha pUro thAo, e bhAvanA rAkhI game teTalAM duHkhanA prasaMgamAM paNa ArttadhyAna eTale huM du:khI chuM, du:khI chuM evI bhAvanAmAM na caDhI javuM. maMtranuM smaraNa baLa karIne paNa cAlu rAkhavuM. e ja eka AdhAra che. e prasaMge kareluM baLa, e vedanIno kALa nIkaLI gaye paNa kAma Avaze, ane atyaMta AkarA evA maraNanA prasaMganI taiyArIrUpa A kALa gayo gaNAze. jeTalI sahanazIlatA keLavAi haze, teTalo duHkhano bojo ocho lAgaze. vedanAmAM vRtti taNAi jAya tyAre jANavuM ke hajI vadhAre prayatna karavAnI jarUra che. mATe A maTI gayA pachI paNa, satsAdhanamAM vizeSa vRtti rAkhI, AtmabaLa vadhAravAno dRDha nizcaya paNa, AvA prasaMge banI Ave chejI. anAthImuni, namirAjarSi vagerene vedanAnA vakhatamAM evI suvicAraNA jAgI ke saMsAranuM svarUpa temane yathArtha bhAsyuM ane tevA saMsAramAM pharI janmavuM na paDe, te arthe saMsAra tyAgI, eka AtmArthamAM jIvana gALavA tatpara banI gayA. Ama duHkhanA prasaMgomAM paNa mokSanAM kAraNo chupAyelA che te samajI, AtmArtha poSavAnuM kAma vicAravAna jIvanuM chejI. bIjAnAM duHkha dekhIne paNa buddha mahAtmA jevA cetI gayA to potAnI upara AvI paDelAM du:khano vicAra karI, tethI sarvathA mukta thavAnI bhAvanA, mumukSujIvane kema na thAya ? thAya ja. (bo-3, pR.494, AMka 529) ''dravyadRSTise vastu sthira, paryAya asthira nihAra; upajata viNasata dekhake, harSa viSAda nivAra'' vedanI, zAtArUpa ho ke azAtArUpa ho paNa baMne zarIranA dharma che ane bAMdhelAM karmonuM phaLa che; paraMtu navAM tevAM karma na baMdhAya, te mATe have jIve puruSArtha karavo ghaTe che kema ke udaya AvelAM karma to cakravartI, indra ke tIrthaMkara jevAne paNa bhogavavAM paDe che. ApaNe bhogavyA vinA kevI rIte chUTIe ? paNa jeNe satpuruSa pAse bodha sAMbhaLyo che, satpuruSa upara zraddhA jene thai che ane satpuruSanI AjJAmAM ja vartavAnA jene bhAva che, teNe AvA prasaMge ArtadhyAna na thAya ane bane teTalAM samatA, sahanazIlatA, dhI2ja ane zAMtivALAM pariNAma rAkhavA puruSArtha kartavya che. dehano svabhAva saDavA, paDavA ane viNasavAno che ane Akhare te dago denAra che ema jANI, nAzavAna zarIranA karatAM avinAzI AtmA, je satpuruSe jANyo che, tene vizeSa saMbhArI, tenI kALajI, teno lakSa, vAraMvAra levA yogya che. satsaMga-samAgame je bodha thayo hoya, je AjJA thai hoya, smaraNa, bhaktinA vIsa doharA, kSamApanAno pATha vagere mukhapATha karyuM hoya, temAM citta vizeSa rAkhavAno abhyAsa rAkhIe to manane dehAdinI kalpanAmAMthI chUTI, bIjuM kAma karavuM paDe, tethI ghaNo lAbha thAya. Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [] 607 jIve sAmAnya karI nAkhyuM che, nahIM to satpuruSanuM eka vacana paNa sAcA aMtaHkaraNathI mAnya thAya to kalyANa thai jAya tevuM che, paNa anitya padArthonA moha ADe, ratnaciMtAmaNi jevA satpuruSanAM vacanonuM mAhAtmya lAgatuM nathI. (bo-3, pR.74, AMka 62) 'zarIramAM vyAdhi pratyakSa thAya, te koi anye lai nA zakAya; e bhogave eka svaAtma pote, ekatva ethI naya sujJa gote. sarvajJano dharma suzarNa jANI, ArAdhya, ArAdhya, prabhAva ANI; anAtha ekAMta sanAtha thAze, enA vinA koi na bAMhya sthAze.'' vedanAthI mUMjhAvuM nahIM, gabharAvuM nahIM. pUrve bAMdhelAM karmano udaya che, te jAya che, javA AvyuM che. gayA pachI te AvavAnuM nathI. jeTaluM jAya che, teTaluM duHkha ochuM thAya che ema jANI, dhIraja rAkhavI. samabhAve sahana karavuM. khamI khUMdavuM. ArtadhyAna, raudradhyAna ka2vAthI UlaTuM evuM bIjuM, bhaviSyamAM bhogavavuM paDe tevuM karma baMdhAya che, mATe phikara-ciMtA, kheda-zoka karavo nahIM. vagara bolAvye karma AvyuM che, tema tenI meLe te jatuM raheze. dhIraja, zAMti, samatA, kSamA rAkhI, khamI khUMdavAthI dharma nIpaje che ane pUrve bAMdheluM karma cAlyuM jAya che. hAyavoya karIe, game teTalo ucATazoka karIe, mAthuM phUTIe topaNa, karma kaMi udayamAM AvyA vagara rahevAnuM nathI. duHkha bhogavyA vagara chUTako nathI. ApaNe bAMdhelAM, ApaNe ja bhogavavAM paDaze; paNa te vakhate samajaNa rAkhIne dhIraja rAkhe, tene navAM karma na baMdhAya. roga ane vyAdhi vagere zarIramAM thAya che. dehano dharma saDI javAno, paDI javAno che; koino ajara, amara deha rahyo nathI, to pachI ApaNe e vedanAnI mUrti jevA dehamAMthI sukha icchIe, topaNa maLe evuM nathI. Akhare deha dago denAra che. mATe e deha uparano moha tajIne, AtmAno vicAra karavo yogya che. AtmA nitya che, kadI AtmA marato nathI, saDato nathI, rogI thato nathI, gharaDo thato nathI. te achedya, abhedya, janmamaraNathI rahita che, asaMgasvarUpa che. jJAna, AtmAno svabhAva hovAthI, dehamAM je je vyAdhi thAya che, tene jANe che; paraMtu mane thAya che, mArAthI khamAtuM nathI, mane A nathI gamatuM, kyAre maTI jaze vagere thAya che, te deha uparanA mohane laine ane sahana karavAno abhyAsa nathI paDayo, tene laine lAge che. have A dehano vizvAsa karavA yogya nathI. deha, putra, kuTuMba, khetara, ghara e kaMi mAruM nathI, ema vicArI badhA upa2thI mana uThAvI, eka paramakRpALudevanuM zaraNuM grahaNa karI, jyAM sudhI bhAna rahe tyAM sudhI, satpuruSa dvArA maLelo mahAmaMtra ''sahajAtmasvarUpa paramaguru''nuM smaraNa karyA karavuM yogya che. (bo-3, pR.78, AMka 68) D Apane daradano Uthalo mArelo sAMbhaLyo. bananAra te pharanAra nathI ema gaNI, A pUrve bAMdheluM karma javA mATe AvyuM che, te bhogavatAM smaraNamAM citta rAkhavAno puruSArtha karavo. zrI gajasukumAra Adi, mahA bhayaMkara vedanAne samabhAve bhogavanAra munivaronAM adbhuta parAkramane smRtimAM lAvI, te vakhate deha ane AtmAnI bhinnatAno akhaMDa nizcaya temaNe TakAvI rAkhyo, te dhyeya lakSamAM rAkhI, samabhAvanI Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 08 bhAvanA niraMtara kartavya chejI. anya vikalpomAM jatuM citta rokIne, paramapuruSanI dazAne ciMtavavI hitakara chejI. hADakAMnA mALA jevuM zarIra paramakRpALudevanuM thai gayuM, chatAM temaNe AtmabhAvanA poSI che; tema zarIra azakta ane duHkhadAyI nIvaDe tyAre AtmAne pRSTikAraka evAM paramakRpALudevanAM vacano parama auSadhamaya mAnI, vairAgya ane saMvegamAM vRtti kare tevo puruSArtha, navIna karmane rokanAra bane chejI. AtmaArogyanI ja bhAvanA kartavya chejI. (bo-3, pR.674, AMka 808) Apa baMnenI mAMdagI jANI. AvA vakhate paramakRpALudevanuM zaraNa e ja eka AdhAra che. karma to bAMdhelAM AvyAM che, te javAnAM che; paNa jo maMtranuM smaraNa, bhaktibhAvamAM citta rahyuM to evAM karma pharI nahIM bhogavavAM paDe. chUTavAno lAga Avyo che gaNIne, paramakRpALudevane pragaTa AdhArarUpa mAnI, tene zaraNe je thAya te joyA karavuM. ApaNuM dhAryuM kAMi thatuM nathI. sAruM-khoTuM karyA vinA sahanazIlatA ane dhIraja dhAraNa karI, A AtmA janmamaraNathI chUTe mATe AtmajJAnI evA paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdranuM mAre zaraNuM che, te ja bhajavA yogya che, rAtridivasa temanuM ja mane bhAna raho, mArA AtmAnA e parama upakArI che, emaNe jaNAvelo maMtra mane aMta vakhata sudhI smRtimAM raho, e bhagavaMtanI bhakti e ja mArA jIvananuM phaLa che, ene zaraNe ATalo bhava pUro thAo; evI bhAvanA karatA rahevA yogya chejI. AtmA che, te nitya che, te karmano kartA che, karmano bhoktA che, mokSa che ane mokSanA upAya che - A cha padanA vicAre AtmazraddhA kartavya chejI. paramakRpALudeve kahelAM A cha pada parama satya che, te ja mAruM svarUpa che. e ja vAta maMtramAM paNa jaNAvI che. mATe mAre Akhara vakhata sudhI; te paramakRpALudeva ane teNe kahelo maMtra AdhArarUpa che. te sadAya mArA hRdayamAM parama pragaTa raho. e bhAvanA kalyANakArI ane sarva avasthAmAM upAsavA yogya chejI. (bo-3, pR.472, AMka 500) pU. ....nI mAMdagI lAMbI cAlavAthI kaMTALA jevuM lAge, paNa potAnAM ja karmo pote bhogavyA vinA chUTako nathI ema vicArI, bane teTalI sahanazIlatA vadhAratA rahevAnI bhalAmaNa chejI. AthI adhika vedanA Ave topaNa sahana karyA vagara chUTako nathI. maraNanI vedanA AthI anaMtagaNI che ema jJAnIpuruSo kahe che. tene pahoMcI vaLavA AjathI taiyArI kare tene Akhare gabharAmaNa na thAya. kSamA, dhIraja, zAMti, sahanazIlatA e guNo jema jema vardhamAna thaze tema tema samAdhimaraNanI taiyArI thaze. mATe mAMdagI AvI paDe tyAre to samAdhimaraNanI taiyArI jarUra karavI che, evo nizcaya karavA yogya che. munivaro udIraNA karIne eTale jANIjoine duHkha utpanna karIne AtmabhAvanA kare che. te evA AzayathI duHkhanA vakhatamAM ke maraNa samaye AtmabhAvanA khasI na jAya. jene vedanI AvI paDe che teNe yathAzakti sahanazIlatA, dhIraja Adi guNa dhAraNa karI, dehathI potAnuM bhinna svarUpa vicArI, asaMgabhAvanA bhAvatAM ghaNI nirjarA thAya che. Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u09) smaraNamaMtrano abhyAsa pADI mUkavA jevuM che. tethI deha chUTatI vakhate paNa paramakRpALudeva ane temaNe ApelA maMtramAM ja vRtti rahe, te samAdhimaraNa kare che. jIva dhAre to karI zake ema che. manuSyabhava che tyAM sudhI jJAnI puruSanI zikhAmaNa lakSamAM rAkhI zakAya che. bhava badalI gayA pachI badhuM bhUlI javAya che. mATe koI paNa padArthamAM moha nahIM rAkhatAM, nirmohIdazA, samabhAvanA, AtmabhAvanAmAM vizeSa-vizeSa upayoga rahe tema pote karavuM. potAthI na vaMcAya to bIjA pAse tevuM vAMcana karAvavuM ane sAMbhaLavuM. bananAra che te pharanAra nathI ane pharanAra che te bananAra nathI.' (47) mATe bhaviSyanI ciMtA nahIM karatAM tathA maraNano Dara nahIM rAkhatAM, manuSyabhavanI je kSaNo ApaNane mahApuNyathI maLI che te darekano sadupayoga thAya, jJAnI puruSanA Azraye gaLAya, te pramANe sAvadhAnIthI vartavA yogya che. jJAnI puruSane Azraye, AyuSya hoya tyAM sudhI jIvavuM che ane aMta kALe paNa temanuM zaraNa sukAya nahIM tevA puruSArthamAM rahevuM che, e nizcaya kartavya che. koi paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI." (40) ema paramakRpALudeve jaNAvyuM che tevo lakSa rahyA kare tema karazojI. (bI-3, pR.53, AMka 773) vedanIyakarma ApaNe ja bAMdhyuM hatuM, te me'mAnanI peThe AvyuM che, te sadA rahevAnuM nathI. me'mAnano satkAra karIe tema tene hAtha joDI vinaMtI karavI ke bhale padhAryA. saddaguruzaraNe ame to nirbhaya chIe. tamane notaryA hatA te tame AvyA, have jamI-karIne cAlyA jAo, bhUlamA tamane bolAvyA hatA. have tamAruM kAma nathI. amAre to have bIjuM, mokSa sAdhavAnuM kAma karavuM che, te tamAre mATe khoTI thavAya tema nathI, mATe mApha karajo. ema vicArI maraNa, bhakti, vAMcana, vicAra vagere sadgurunI AjJAnAM nimittomAM joDAI javuM. bahu vedanA jaNAya ane citta tyAM kheMcAya to pAchuM smaraNa vageremAM kheMcI lAvavuM ane manane samajAvavuM ke dehamAM ne dehamAM bhAva rAkhIne AvI vedanA UbhI karI che. have jo A vedanA jevI gammata vadhAre joItI hoya to hajI dehanI darakAra karyA kara, nahIM to deharahita jenI dazA che evA jJAnI puruSamAM, zuddha, nitya, paramAnaMdarUpa AtmAmAM draSTi devAze to pharI deha dharavo nahIM paDe ane svapna paNa du:kha nahIM Ave. te have kara. (bI-3, pR.108, AMka 100) D tamane azAtAno udaya tIvrapaNe Avyo che, e lakSamAM che. upacAra Adi to bane te kartavya che; paNa mukhya lakSa, janmamaraNathI chUTavAno, cUkavA yogya nathI. bAMdheluM che te ja Ave che. have navuM na baMdhAya te arthe paramakRpALudevanA Azraye samabhAvanI bhAvanA kartavya che. te tamane lakSamAM che. te lakSa jema jema baLavAna thAya tevo puruSArtha kartavya che. jyAM ApaNuM kaMI na cAle tevI nirapAya dazA viSe vAraMvAra vicAra na Ave ane je nimitte bhAva palaTAvI zakAya ane Atmahita thAya, tevA nimitto joDatA rahevA bhalAmaNa che. paramakRpALudevamAM vRtti vAraMvAra rahe, te paramAtmasvarUpa che evI dRDha mAnyatA vardhamAna thAya evI te karuNAmUrti pratye prArthanA kartavya che. Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) jyAM sudhI potAnI vRtti palaTAvI zakAya ema che, tyAM sudhImAM jeTalAM karma AvIne jAya che, teTaluM devuM chUTe che. jeTalI hAyavoya thAya, teTalAM navAM karma baMdhAya che ema samajI, paramazAMtipadanI icchA rahyA kare ema vRtti vALatA rahevuM. A vedanA, je atyAre anubhavAya che teno, maraNanI vedanA AgaLa kaMi hisAba nathI. janmamaraNanAM duHkha atyaMta asahya che, ema bhagavAne kahyuM che te mAnya rAkhI, samAdhimaraNanI taiyArI arthe je sahanazIlatAnI jarUra che teno abhyAsa, AvI vedanAmAM thAya che. tevI vedanA vedatAM je potAnI kacAza jaNAya che te sAjA thatAM, pUrI karavA prayatna kRDha nizcayathI kartavya che. zArIrika game teTaluM duHkha hoya to paNa AtmA paramAnaMdarUpa che, evI mAnyatA jene TakI rahe che te bhAgyazALI che. sUrya upara vAdaLAM AvavAthI divase vAMcI paNa na zakAya tevuM banI jAya topaNa sUryamAM, sAmuM paNa na joI zakAya teTaluM teja che te khAtarI bhulAtI nathI, tema AtmA anaMta sukhathI bharapUra che, tyAM duHkhano aMza paNa nathI evI mAnyatA jo duHkha vakhate TakI rahe to asahya duHkhamAM paNa jIva zAMti vedI zake che. A vAto Apane lakSamAM rahevA mATe lakhI che, te vAraMvAra vicArI karmanA udaya vakhate gabharAmaNa na janma ane sahraddhAno anubhava thAya evo lakSa levA vinaMtI che. (bI-3, pR. 31, AMka 741) dhanyAtmA pU. ....nI mAMdagInA samAcAra vAMcI kheda thayo; paNa paramakRpALudevanuM tathA salUNA saMtaziromaNi prAtaHsmaraNIya pa.pU. prabhuzrIjInA bodhanuM jene zaraNuM che, teno vALa vAMko karavA maraNa paNa samartha nathIjI. unALo hoya tyAre tApa paDe, comAsuM hoya tyAre varasAda varase, kIcaDa thAya e svAbhAvika che; tema vyAdhinA vakhatamAM vedanA DarAvavA prayatna kare, mana nabaLuM paDatuM jAya tema saMkalpa-vikalpo Ave, bhUlI javAya, bakI javAya, paNa e to badhAM bAMdhelAM kama che. chatAM chatrIthI jema tApa ane varasAdane nahIM gaNatAM jarUranA kAme bahAra jaIe chIe, tema sadguruzaraNe e karma ane saMkalpa-vikalpone nahIM gaNatAM "dhiMga dhaNI mAthe kiyA re, kuNa gaMje nara kheTa, vimala jina dIThAM loyaNa Aja, mArAM sIdhyAM vAMchita kAja, vimala jina dIThAM loyaNa Aja.'' evI siMhanAda jevI bhaktinI dhUna jeNe pa.pU. prabhuzrIjInI hAjarImAM sAMbhaLI che, tene to e karma badhAM, bakarAMnI peThe kyAMya bhAgI jAya. zarIra uparano moha jeNe choDayo che, dehanuM je thavuM hoya te thAo, rUDA rAjane bhajIe evo nizcaya karyo che, tene kaMI gabharAmaNa hoya nahIM. deha Takaze to have bhakti karIzuM ane jaze to kaMI joituMya nathI. paramakRpALudevane zaraNe samAdhimaraNa karavAnA nizcaya sivAya bIjI koI kalpanA karavA yogya nathIjI. paramakRpALudeva samIpa ja che ema samajI temanA citrapaTa pratye, temanAM vacanAmRta pratye prIti-bhakti vadhatI jAya tema karavA ane smaraNa bolatA rahevA ke sAMbhaLavAmAM vRtti rAkhatA rahevA bhalAmaNa chejI. chelle zvAse paNa paramakRpALudeva ane temanuM kaheluM smaraNa "sahajAnmasvarUpa paramaguru'' TakI rahe tevA puruSArthamAM vartavA-vartAvavA bhalAmaNa chejI. Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (611 ) vIrahAka, amane aMta samaya upakArI, mRtyu-mahotsava, apUrva avasara, vIsa doharA, kSamApanAno pATha, yamaniyama, icche che je jogI jana, dhanya re divasa vagere avasara joI saMbhaLAvatA rahevA bhalAmaNa che). (bI-3, pR.576, AMka 648). duHkha, vyAdhi, pIDA dehamAM thAya che tene jANanAra mAtra huM chuM. e vedanA teno kALa pUro thatAM cAlI jaze, lAMbI haze to deha chUTaze tenI sAthe chUTaze paNa koI karma ke koi duHkha sadAya rahenAra nathI, tethI akaLAvAnI, gabharAvAnI jarUra nathI. dhIrajathI, bAMdhelAM karma pramANe sukhaduHkha dekhAya che, te joyAM karavAM ane bane teTalo samabhAva rAkhavo. smaraNamaMtramAM citta vAraMvAra lai javuM. deha uparathI bhAva uThADI AtmAnuM kalyANa thAya evuM sapuruSanuM vacana, tenA kahelA vIsa doharA, Atmasiddhi, cha padano patra vagere je yAda hoya ke kAnamAM paDe te puruSanuM vacana amRtatulya gaNI, temAM prema-prItibhAva rAkhavo. chokarAM, sagAMvahAlAM koI AtmAnuM kalyANa karanAra nathI. eka sapuruSa upara, tenAM vacana upara jeTalo bhAva raheze teTaluM AtmAnuM kalyANa thaze ane e ja sAthe Avaze. e ja sAcuM bhAthuM che, mATe bIjuM badhuM bhUlI jaI saMte jaNAveluM paramakRpALudevanuM zaraNa ane maMtra e ja AdhAra che ema manamAM vRDha karI, je, zarIramAM duHkha thAya che, te samabhAve sahana karavuM. zarIranuM jema thAya tema thavA devuM, paNa AtmAno vALa vAMko thAya tema nathI, evI dRDha zraddhA rAkhI sapuruSa sivAya bIje kyAMya citta javA na devuM. A vAtanI pakaDa karazo to kAma thaI jaze. (bI-3, pR.614, AMka 712) pU...nAM dharmapatnInI mAMdagI saMbaMdhI patra maLyo che. temane jaNAvazo ke pUrve jIve je pApa karelAM, tenAM phaLarUpe A duHkha dekhavuM paDe che. te thAya che dehamAM; ane ajJAnathI, mane thAya che ema jIva mAnI le che. sukha ane duHkha baMne mananI kalpanA che ane te karavA yogya nathI, ema jJAnI puruSoe jaNAvyuM che. te bhUlIne huM duHkhI chuM, mArAthI rahevAtuM nathI, have marI javAze, chokarAMnuM have zuM thaze? mArI cAkarI koI karatuM nathI, mAruM ghara, dhana, sagAM badhAM mUkavAM paDaze, Adi prakAre phikaramAM jIva paDe che te ArtadhyAna kahevAya che; te pAparUpa che. te vakhate jIva AyuSya bAMdhe to tiryaMcagati eTale Dhora-pazumAM javuM paDe tevuM AyuSya bAMdhe che eTaluM tenuM phaLa duHkha ja Ave che. Ama jIva duHkha ke azAtA vakhate zarIramAM vRtti rAkhIne, duHkhI thavAno vepAra karI duHkhanI kamANI kare che. tene jJAnI puruSo vAre che ke koI paNa kAraNe mumukSujIve ArtadhyAna na thavA devuM ane tema thAya to pazcAttApa karI jJAnIe ApeluM sAdhana maMtra, vIsa doharA, kSamApanA, Atmasiddhi Adi je mukhapAThe kareluM hoya temAM cittane rokavA puruSArtha karavo to bacI zakAya tema che. kUvAmAM paDelA mANasane taratAM na AvaDatuM hoya paNa bhAgyayoge doraDuM laTakatuM, upara caDhAya tevuM, hAtha lAgI jAya to te bacI zake tema te prasaMge maMtranuM smaraNa bahu upayogI che. bhaktimAM bhAva rAkhavo; 5.u.pa.pU. pabhuzrIjInAM darzana, samAgama ke bodhamAMthI je yAda Ave temAM vRtti rAkhavAthI jIvanuM kalyANa thavA yogya chejI. saMsAramAM ke dehamAM mana bhaTakatuM rokavAne sapuruSa, tenAM vacana ane tenuM ApeluM sAdhana uttama upAya chejI. Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) koI paNa prakAre roga maTADavA jema upAya, mAMdA mANasanA karIe chIe; tenA karatAM vadhAre agatyanuM kAma tenA bhAva bhakti AdimAM, zubhabhAvamAM vaLe tema karavAthI atyAre paNa tene duHkha visAre paDe ane navAM karma baMdhAtAM palaTAI jAya; nirjarAnuM kAraNa baMnene, sAMbhaLanArane tathA saMbhaLAvanArane thAya. laukika rIte jovA javuM ane khabara pUthvI tenA karatAM tene puruSanI, tenA upadezanI smRti Ave tema mumukSu sarvee vartavA yogya chejI. kharI rIte to jenA paramArthamArga pratye bhAva maMda paDatA jAya che, te mAMdo che ane maMdavADamAM paNa jo bhAva caDatA rahetA hoya to teno deha mAMdo che ane jIva sAjo che, ema chejI. | (bo-3, pR. 209, AMka 207). D ApanI tabiyata ghaNA divasathI asvastha rahyA kare che ema sAMbhaLI, dharmapremathI kheda thayo, paNa nirUpAyatA jANI te zamAvyo chejI. rUDA jIvone paNa vizeSa vedanAnA vakhate dhIraja rAkhavI kaThaNa thaI paDe che, to paNa tevA prasaMgamAM gaphalatamAM rahevAthI AkarAM karma vakhate baMdhAI jAya che; mATe mumukSujIve to bahu sAvadhAnI rAkhavI yogya chejI. pUrvakarma bhogavatAM kaMTALo ke kheda ANavo ghaTato nathI. "kheda nahIM karatAM zUravIrapaNuM grahIne jJAnane mArge cAlatAM mokSapATaNa sulabha ja che.'' (819) ema paramakRpALudeve jaNAvyuM che te vAraMvAra vicArI, chUTavAnI bhAvanA kSaNe-kSaNe vadhe ane upazamabhAva, niHspRhabhAva, sukhaduHkha pratye samabhAva vizeSa-vizeSa vardhamAna thAya tevI vicAraNAmAM vRtti rAkhavI ghaTe chejI. jIve ajJAnabhAve bAhya sukhonI lAlasAmAM lapaTAi, je pApa upArjana karyA tenuM A phaLa AvyuM che; mATe have A saMsAranuM svarUpa jJAnI puruSoe varNavyuM che te ja prakAre mane vicAravA de, nirdhAravA de ema manane samajAvI, anAthImuni, gajasukumAra Adi mahAtmAoe A zarIrane azAtAnuM ghara jANI tenA sukhanI icchA choDI, AtmAnA uddhAra arthe jJAnI puruSoe dIdhelI zikhAmaNa avadhArI, zirasAvaMdya jANI, dhIraja dharI AjJA upAsI che, tethI temaNe AtmAno uddhAra karyo; tevo ja prasaMga mArA jIvanane palaTAvavAno mane AvI maLyo che to mAre vagara gabharAye temane pagale-pagale cAlI jJAnInI AjJAmAM lakSa rAkhavA atyaMta puruSArtha kartavya che, evo dRDha saMkalpa karavo ghaTe che. AtmakalyANanuM parama sAdhana satsaMga che ema draDha nizcaya karI, tenI bhAvanA rAkhI, pratyakSa sapuruSa zrI paramakRpALudevanAM vacanone pratyakSa satpaSatulya jANI tenuM zravaNa, vAMcana, manana, nididhyAsana karavuM, satsaMga thayelI AjJA ArAdhavI ane samAdhimaraNanI taiyArI karAvavA ja A vedanA AvI che ema mAnI, jAgrata-jAgrata rahevAnI jarUra chejI. samabhAva, paramakRpALu pratye parama prema ane zakti gopavyA sivAya bane teTalI kheMca rAkhIne maMtrasmaraNa ''sahajAtmasvarUpa paramaguru''nuM raTaNa AEyamAM rahyA kare, evI dAjha rAkhavA bhalAmaNa chejI. koi paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI. .... sarva prakAre jJAnInA zaraNamAM buddhi rAkhI nirbhayapaNAne, niHkhedapaNAne bhajavAnI zikSA zrI tIrthakara jevAe kahI che, ane ame paNa e ja kahIe chIe." (40) e paramakRpALudevanI zikSA lakSamAM lezojI. Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na thAya che. (13 zAMtimAM rahezo ane bIjA badhAne gabharAvAnuM kAraNa na bane tevo upayoga rAkhI, paramapremapravAha paramakRpALudeva pratye niSkAmapaNe vahe tema vartazojI. (bI-3, pR.612, AMka 709) anaMtakALanA paribhramaNamAM A jIve paravazapaNe ghaNuM vadhyuM che; teno thoDo bhAga paNa jo svavaza-jANIjoIne khamI khUMde to citta samabhAva bhaNI Ave ane ghaNAM karmo khapAvavAnuM bane tema che. narakamAM jIva je je du:kho lAMbA kALa sudhI vede che, teno somo bhAga paNa A manuSyadehamAM du:kha dekhAvAno saMbhava nathI. pUrve karelAM pApanAM phaLarUpa je vyAdhi, vedanA jaNAya che, te to pUrvanuM devuM cUke che ema jANI, samabhAva dhAraNa karI, sapuruSanA Azraye dhIraja rAkhI, je je duHkha AvI paDe te khamI khUMdavAno abhyAsa pADI mUkanArane, maraNa vakhate gabharAmaNa thatI nathI. ApaNA jevA ghaNA jIvo jagata upara manuSyanAmadhArI phare che, paNa jene puruSanAM darzana thayAM che ane jene AtmajJAnI puruSe koI AtmahitakArI sAdhana ApyuM che ane te sAdhanane maraNa sudhI TakAvI rAkhI, tene Azraye deha choDavAnI jenI taiyArI che tevA jIvo viralA che; tevo bhAva jenA aMtaramAM nizadina varte che ane yathAzakti te bhAvane je ArAdhe che, tene jANye-ajANye A bhavamAM je karavuM ghaTe te thayA kare che. svarUpasthitine yogya te jIva thAya chejI. maraNa vakhate ke vedanA vakhate koI koIne bacAvI zake ema nathI, paraMtu puruSanI zraddhAthI bhAva dehamAMthI chUTI AtmahitakArI sAdhanamAM rakhAya to te jIvane AgaLa vadhAranAra, sadgati prApta karAvanAra chejI. "jJAnI ke ajJAnI jana, sukha du:kha rahita na koya; jJAnI veda vairyathI, ajJAnI vede roya.'' Ama dhIraja rAkhI, AvI paDelAM du:khamAM smaraNamaMtra e uttama davA che, evo nizcaya rAkhI, te pramANe rAtadivasa jJAnInI AjJAmAM vRtti joDI rAkhavAthI, cittasamAdhi ke AnaMda Upaje chejI. bIjA lokone saMpuruSano Azraya nahIM hovAthI, je mAMdagI ArtadhyAnanuM kAraNa bane che, te sapuruSonA AzritajIvane dharmadhyAnanuM kAraNa bane chejI. te vicAre che ke have thoDo kALa A manuSyadehamAM rahevAnuM che to nakAmo vakhata ALapaMpALamAM gALavA yogya nathI, paNa satpaSe darzAvalA sAdhanathI jarUra mArA AtmAnuM hita ja thaze evo vizvAsa rAkhI, tenA batAvele mAge te vadhAre baLa karI, mana temAM ja joDI rAkhe che. A deha chUTI gayA pachI kIDI-makoDI ke kAgaDA-kUtarAnA bhava lakhacorAsImAM bhamatAM maLe temAM kaMI Atmahita thavAnuM nathI, mATe have pramAda karavA yogya nathI, cetI levA jevuM ApaNe sarvane chejI. (bo-3, pR. 212, AMka 210). 'duniyA maranesa Ture, mere mana AnaMda / ve maraze. va meTazuM. pUrAM paramAnaMda ||" Apane hajI tema ne tema ja rahe che, ema kArDamAM hatuM. bhale zarIra-sthiti zithilatA bhaje, paNa satsaMga, Atmahita ane satsAdhana tathA sadAcAra arthe vRtti sateja rahyA kare tema kartavya che. Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14 evo kyAre vakhata Avaze ke paramakRpALudeva, tenAM vacana ane upakAra, kSaNa paNa vIsarAya nahIM ? ane A joga je banyo che te, te mahApuruSanI anaMta kRpAthI banyo che, tenA AdhAre A vedanIno kALa paNa asahya lAgato nathI. je thAya te bhaluM mAnavAmAM Ave evI vRtti rAkhavI, tema chatAM satsaMga, sanzAstra, sadvartana pratye divase-divase bhAva vadhato jAya tema kartavya che. A roga na hota to A bhavanAM chellAM varSo vizeSa Atmahita thAya tema huM gALI zakata paNa pUrve bAMdhelAM karmo ADe AvyAM to samabhAve te bhogavI levAthI pUrvanuM devuM paDe che; e paNa eka prakAranI samAdhi che ema mAnI, saMtoSane poSavA yogya chejI. kyAMya vRtti pratibaMdha na pAme (amuka vagara na ja cAle evuM na thAya), nityaniyamanA pATha mukhapATha thayA che temAMnI kaDIonA vicAramAM mana rokAya, kyAreka cha padanA vicAramAM, kyAreka 'tame paripUrNa sukhI cho ema mAno.'' (143) Adi vAkyonI bhAvanAmAM vRtti rahe; ema paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdrane zaraNe dharmadhyAnamAM rAtadivasa jAya tema kartavya chejI. lakhI ApelA patromAM citta na coMTe to je mukhapATha karela hoya temAM mana rAkhavuM ke maMtranA smaraNamAM mana joDeluM rAkhavuM, paNa zarIra ane zarIranA pheraphAromAM jatuM mana rokavuM. bhaviSyanI phikara nahIM karatAM vartamAnamAM maLelI narabhavanI bAjI hArI na javAya te lakSa rAkhI, je thAya te joyA karavuM, paNa harSa-zokamAM na taNAvuM; Ama vartavAno puruSArtha samAdhimaraNanuM kAraNa che jI. (bo-3, pR.640, AMka 756) | Apano patra maLyo. paramakRpALudevanAM vacano je vAMcyA hoya, teno vAraMvAra vicAra karavAthI vedanAnA vakhatamAM ghaNI dhIraja rahevA saMbhava cheche. parabhavamAM jIve jevuM vAvyuM che, AMTA mAryA che tevA AMTA A bhavamAM UkalatA jaNAya che. paramakRpALudevanI zraddhA sahita, tenA caraNomAM citta rAkhI vedanA khamI khUMdavAnuM jeTaluM banaze teTalI samAdhimaraNanI taiyArI karIe chIe, e bhAvanA vRDha karavA yogya chejI. cittane jJAnI puruSanAM vacanamAM rokavuM; te ja priya lAge, saMsAra, zarIra ane bhoga pratye udAsInatA rahe, zAtAnuM mAhAbhya manamAM rahyA na kare, je thAya te bhaluM mAnavAmAM Ave evA abhyAsamAM manane rAkhavAthI kleza nahIM janme; AnaMda raheze. (bI-3, pR.653, AMka 772) I vedanAmAM citta rahe ane huM duHkhI chuM, huM duHkhI chuM, mane duHkha thAya che, baLyuM kyAre maTaze?' AvA vicAre ArtadhyAna thAya che. te vakhate AyuSya baMdhAya to tiryaMcagati eTale Dhora-pazu, kAgaDA-kUtarAnA bhavamAM utpanna thaI duHkha bhogavavA paDe, mATe jJAnI puruSoe jaNAvelI bAra bhAvanA ke soLa bhAvanAmAM (tIrthakarapada prApta karAve tevI) citta rAkhavAthI dharmadhyAna thAya che ema kahyuM che, te Atmahitane poSanAra chejI. ApaNane duHkhamAMthI bacAvI, dharmanAM phaLa, je AtmakalyANarUpa che, te mATe mahApuruSoe je upadeza karyo che, te AvA vakhate atyaMta upayogI che. mATe pramAda choDI smaraNa, bhakti, sanzAstranuM vAMcana, savicAra, bhaNavA-gokhavAmAM cittane rokyAthI dehaduHkha bahu jaNAze nahIM, tema ja AtmazAMti bhaNI vRtti vaLaze. Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) karma pUrve bAMdhyAM che, te atyAre dekhAya che; te na gamatAM hoya to tevAM pharI na baMdhAya, tevI kALajI rAkhI dhIraja, sahanazIlatA ane samabhAva rAkhI khamI levAM, te chUTavAno rasto - mokSamArga che.jI. hAyavoya, AkuLa-vyAkuLa citta karIe topaNa udayamAM AvelAM karmo phaLa ApyA vinA javAnAM nathI, to zUravIra thai sAme moDhe zatru sAthe laDI, teno nAza kare tema, gabharAyA vinA sahana karavAnuM baLa rAkhavAmAM lAbha che. (bI-3, pR. 251, AMka 245) sahanazIlatA ne kSamA, dhIraja samatArUpa; sabhyazraddhA sahita e, Ape AtmasvarUpa. mAMdagInA vakhatamAM ArtadhyAna eTale "huM duHkhI chuM, huM duHkhI chuM' evA bhAvano pravAha thayA na kare tevI kALajI rAkhavAnI jarUra chejI; kAraNa ke azAtAvedanIyano prasaMga evA ja prakArano che ane zarIramAM ja vRtti rahyA kare, vAraMvAra vedanAmAM dhyAna kheMcAyA kare, te vakhate je kALajI rAkhIne lakSapUrvaka satsAdhanamAM vRtti na rAkhI, to hamaNAM je pIDA gamatI nathI tevI ke tethI AkarI vedanA bhogavavI paDe tevAM karma baMdhAvAnuM nimitta vartamAna vedanA chejI. paNa jo sAvadhAnI rAkhI, satsAdhanamAM vAraMvAra citta joDavAno prayatna karI, tevI Teva pADavAnA puruSArtha jIva Adare to atyAre azubhakarma na baMdhAya ane vedanA gaye paNa te Teva kAyama TakI rahe to AkhI jiMdagI sudhI lAbha thAya tevuM kAma A vedanAnA prasaMge banI Ave tema che). sapuruSanAM vacano, sapuruSanI dazA, temaNe ApeluM smaraNa, bhakti, vairAgya, savicAra tathA saddhAMcananuM zravaNa Adi zubha nimittomAM citta parovAya ane ArtadhyAna na thAya, tevI bhAvanAmAM rahevA bhalAmaNa che). (bI-3, pR.311, AMka 297) jhukAvyuM bhaktimAM jeNe, du:kho kApyAM badhAM teNe, kRpALunI kRpA sAcI, gaNe te dhanya, ayAcI. bhale Ave duHkho bhAre, prasAdI tenI vicAre, javAnuM te jaze, huM to - amara AtmA sadA chuM jo. "zArIrika vedanAne dehano dharma jANI ane bAMdhelAM evAM karmonuM phaLa jANI samyaphaprakAre ahiyAsavA yogya che.'' (46) e patra vAraMvAra vicAravA vinaMtI chejI. ArtadhyAna koI prakAre na thAya te mumukSujIvo saMbhALe che. jeTalI sahanazIlatA vizeSa ane jeTalo upayoga paramakRpALudevanA svarUpamAM - maMtramAM raheze teTalI samAdhimaraNanI taiyArI thAya che ema jANI, A karma samAdhimaraNano pATha ApavA pUrvataiyArI karAvavA AvyuM che ema jANI, gabharAyA vinA dharmadhyAnamAM vRtti rahe tema kartavya chejI. (bo-3, pR. 609, AMka 703) T oparezana karAvyuM te jANyuM. mumukSajIve koI paNa kAraNe klezita thavA yogya nathI. huM duHkhI chuM, huM duHkhI chuM - evuM ArtadhyAna karavuM ghaTe nahIM. ""zArIrika vedanAne dehano dharma jANI ane bAMdhelAM evAM karmonuM phaLa jANI samyaphaprakAre ahiyAsavA (sahana karavA) yogya che.'' (460) ema paramakRpALudevanI zikhAmaNa che te vAraMvAra lakSamAM levI; ane narakanAM duHkha AgaLa ke maraNa vakhatanA duHkha AgaLa atyAranI vedanA kaMI hisAbamAM nathI, ema vicArI khamI khUMdavuM. maMtramAM citta rAkhavuM. Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 916) deha vedanAnI mUrti che, emAMthI kaMI sAra vastu maLavAnI nathI; paNa jyAM sudhI manuSyabhava che tyAM sudhI paramakRpALudevanI zraddhA ane temaNe jaNAvela maMtranuM ArAdhana karI levA yogya che. temAM citta jaze to dharmadhyAna thaze ane vedanAmAM mana raheze to ArtadhyAna thaze ane Dhora-pazunA bhava baMdhAi jaze, mATe maMtra vAraMvAra yAda karavo. A vedanIthI khabara paDI ke jIvane samAdhimaraNa karavuM hoya to hajI ghaNo puruSArtha karI dehAdhyAsa choDavAnI jarUra che. zrI gajasukumArane mAthe aMgArA bharyA chatAM temaNe dehane hAlavA paNa na dIdho, mAthuM. baLatuM joyA karyuM paNa te du:khamAM mana parovyuM nahIM. huM to paramAnaMdarUpa, anaMta sukhano dhaNI chuM. A to pUrvakarma sAthe-lagAM javA mATe AvyAM che, bhogavAI gayAM te have AvavAnAM nathI; mATe dhIraja rAkhI sahana karavuM. (bo-3, pR.794, AMka 1020) baMdhaka muninA ziSya sau ghANI viSe pilAIne, saMkaTa sahI sarvoparI pAmyA paramapada bhAi te; nija amara AtmAne smarIne amaratA varatA ghaNA, e mokSagAmI sapuruSanA caraNamAM ho vaMdanA ! saMgrAma A zUravIrano Avyo apUrva dIpAvajo, karatA na pAchI pAnI tyAM gururAja paDakhe bhAvajo; samatA, sahanazIlatA, kSamA, dhIraja, samAdhimaraNamAM, mitro samAna sahAya karaze, mana dharo prabhu-caraNamAM. kevaLa asaMga dazA varo, pratibaMdha sarve TALajo, svachaMda choDI zuddha bhAve, sarvamAM prabhu bhALajo; duzmana pramAda haNI have, jAgrata raho, jAgrata raho ! sadguru-zaraNe skraya rAkhI, abhaya AnaMdita ho ! (vIrahAka) vaMdanIyakarma tenA krama pramANe udayamAM AvI dekhAva deze, tethI gabharAvAnuM nathI, hiMmata hAravA jevuM nathI. kUtaruM bhasatuM Ave, paNa hAthamAM lAkaDI che, te jo ugAmI to be paga vacce pUMchaDI ghAlI bhAgI jAya che; tema vedanIyakarmano game tevo Akaro udaya Ave paNa jeNe ArtadhyAna nathI ja karavuM evo nizcaya karyo che; huM duHkhI chuM ema mAnavuM ja nathI, manAya teTalI mArI kamajorI che, bhrAMtino abhyAsa che; paNa AtmA paramAnaMdarUpa che - sukha dhAma anaMta susaMta cahI, dina rAtra rahe tadhyAnamahIM; parazAMti anaMta sudhAmaya je, praNamuM pada te vara te jaya te." A paramakRpALudevanA chellA kAvyanI chellI kaDI ja mAre to mAnavI che; teNe joyo, anubhavyo tevo anaMta sukhadhAma, anaMta paramazAMtirUpa sudhAmaya AtmA mAre to mAnavo che, bIjuM zarIra ke zarIranA dharma sukhadu:kha manAya che, te mArI bhUla che; te TALI, mAre tene zaraNe ATalo bhava tenAM ja vacanone AdhAre jIvavuM che, mAnavuM che ane maravuM che, AvA nizcayavALAne kazo Dara nathI. mArI samajaNa upara mAre mIMDuM mUkI, cokaDI tANavI che; te DhayaDInA kahyA pramANe vartI, anaMtakALa janmamaraNa karyA che; have Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17 to je paramakRpALudeve mAnyuM che te ja mAre mAnavuM che. "zArIrika vedanAne dehano dharma jANI ane bAMdhelAM evAM karmonuM phaLa jANI samyaprakAre ahiyAsavA yogya che.'' (40) kasoTInA prasaMgamAM, mahApuruSone maraNAMta upasargomAM paNa je - AtmA che, nitya che Adi cha padano akhaMDa nizcaya rahyo che, te vAraMvAra yAda karavAthI, jIvane dharmadhyAnamAM vRtti rahe che. jyAM ArtadhyAna thAya, tevA prasaMgomAM dharmadhyAna thAya, nirjarA thAya ane AtmA baLavAna bane che. A vedanAthI bamaNI vedanA bhale Avo, paNa mAre jJAnInuM zaraNa maraNa sudhI TakAvI rAkhavuM che, temAM koi vipna pADI zake tema nathI. vRtti kema rahe che teno lakSa vAraMvAra rAkhI, jJAnInI AjJAmAM, smaraNamAM, zUravIrapaNAmAM vRtti vaha to vIrya vizeSa slarI, AtmAnaMda anubhavAze. te kaThaNAIno prasaMga, bahu hitakara ane cirasmaraNIya banI raheze. mATe hiMmata rAkhI, sapuruSArtha cAlu rAkho. (bI-3, pR.451, AMka 471) "zArIrika vedanAne dehano dharma jANI ane bAMdhelAM evAM karmonuM phaLa jANI samyaprakAre ahiyAsavA yogya che.'' (460) e patra vAMcyo to ghaNI vakhata haze, paNa te vAraMvAra zravaNa thAya tema karavA, Apane ane sevAmAM je bhAibaheno hoya, temane bhalAmaNa chejI TUMkAmAM, mumukSajIve ArtadhyAnanAM prabaLa nimittA prabaLa dekhAvA chatAM ArtadhyAna na thavA devuM, e atyAranA prasaMgamAM mULa kartavya chejI, jyAM nirUpAyatA tyAM sahanazIlatA e ja AdhAra che. AvA bhAvo vaDe mana draDha karI, koI mahA prabaLa pUrvapuNyanA yoge A kALamAM, durlabha jenAM darzana che tevA, mahApuruSano yoga thayo che, temanAM vacanAmRta pratyakSa sAMbhaLyAM che, temanA zrImukhathI smaraNamaMtra Adi satsAdhananI AjJA prApta thaI che tevA mumukSue, koI paNa kAraNe manane kleza tarapha vaLavA devuM ghaTatuM nathI. kazAmAM citta parovI rAkhavA jevuM nathI. bananAra te pharanAra nathI ane pharanAra te bananAra nathI, to jyAM ApaNo upAya na cAle tevA prArabdhanI ciMtA karavI, vyartha che. mAtra jJAnI puruSe jaNAvelA dharmadhyAnamAM ahoniza tatpara thavA, have to keDa bAMdhI aMtaraMga puruSArthanI ja jarUra che. tenuM zaraNuM jene che, tene ja te sUjhI Ave chejI, mATe hiMmata nahIM hAratAM, zUravIrapaNuM grahIne, jJAnInA zaraNe buddhi rAkhazojI. (bo-3, pR.383, AMka 388) | tame badhA, zArIrika vedanAnA bhoga thatA jANI, dharmAnurAgathI kheda thayo, paNa nirUpAyatA AgaLa te zamAvyA vinA chUTako nathI. jyAM sudhI asAdhya vyAdhi AvI nathI, tyAM sudhI jJAnI puruSanI AjJAnuM muzkelIthI, AMkho mIMcIne paNa ArAdhana kartavya chejI. paramakRpALudeva lakhe che : ""kaLiyuga che mATe kSaNavAra paNa vastuvicAra vinA na rahevuM ema mahAtmAonI zikSA che.' (254) samajyA tyArathI savAra gaNI, tenI ja bhAvanA niraMtara rahe evo lakSa (ghasAro pADI devo - ghasI nAkhavuM ema pU. prabhuzrIjI kahetA) dayamAM vRDha karavA yogya chejI. khAsa karIne vedanAnA prasaMgamAM, jIva jo na cete to anAdino adhyAsa hovAthI, dehAdi azAtAmAM upayoga taNAI jAya ane mane duHkha thAya che, huM mAMdo chuM, duHkhI chuM Ama thaI javuM sahaja che ane ene Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) ja svapnadazA mahApuruSoe kahI che ane te ja ArtadhyAnanuM kAraNa che. mATe "huM dehAdi svarUpa nathI, ane deha strI putrAdi koI paNa mArAM nathI, zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya'' - kevaLajJAna thAya. AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re.' sukhaduHkha e karmanuM phaLa che; tethI AtmAno anubhava judo che. pANImAM sAkara nAkhI cAkhe to sAkarano svAda Ave, pANIno na Ave; tema pudgalanA dharma rUpa, rasAdi para che, tenuM jJAna te pudgala AdhIna che. temAMthI nimittane laIne je vikAra jaNAya che, tethI judu jJAnIe jANyuM che, tevuM mAruM svarUpa che, evI zraddhA vedanA vakhate atyaMta upakArI che. sarvathI sarva prakAre huM bhinna chuM, eka kevaLa zuddha caitanyasvarUpa, paramotkRSTa, aciMtya sukhasvarUpa mAtra ekAMta zuddha anubhavarUpa huM chuM, tyAM vikSepa zo? vikalpa zo ? bhaya zo ? kheda zo ? bIjI avasthA zI ? huM mAtra nirvikalpa zuddha zuddha, prakRSTa zuddha paramazAMta caitanya chuM. huM mAtra nirvikalpa chuM. huM nijasvarUpamaya upayoga karuM chuM. tanmaya thAuM chuM.'' (833) ""upayoga zuddha karavA A jagatanA saMkalpa-vikalpane bhUlI jajo.'' (37) (bo-3, pR.459, AMka 481). T vedanIyakarma zAtA-azAtArUpe udaya Ave che ane AtmAne sukhaduHkha baMne, vibhAvanAM kAraNa che, e samaja viralA jIvane rahe che. jevuM nimitta maLe te rUpe thaine, jIva Ubho rahe chejI. A bhUla jJAnI puruSoe dIThI, tyArathI te zAtAnI paNa icchA choDI, parama sukhasvarUpa, paramAnaMdI, sahajAnaMdI, zuddha, niraMjana paramAtmasvarUpanI ja bhAvanAmAM lIna thavAno abhyAsa Adare che. jene parama jJAnI puruSanI zraddhA thaI che ke eka A paramakRpALudeva ja mane A bhavamAM paramopakArI che, tevA mumukSuo paNa vedanIyakarmanA udaya vakhate temAM tatUpa na banI javAya mATe, te jJAnAvatAra puruSanuM ananyabhAve zaraNa grahe che ane vRDha bhAvanAthI, tenI AjJAmAM cittane coMTADI rAkhe chejI. tIvra vedanA vakhate paNa bane teTalI kheMca, puruSArtha te parama jJAnI puruSanA zaraNamAM rahevAno rahe chejI tathA prArthanA kare che ke "kRpA karIne rAkhajo, caraNataLe grAhI hAtha re.' tathA mAne che ke - moTAne ullaMga, beThAne, zI ciMtA; tima prabhucaraNa pasAya, sevaka thayA niciMtA.' "jJAnI ke ajJAnI jana, sukha du:kha rahita na koya; jJAnI veda vairyathI, ajJAnI vede roya." Ama hiMmata rAkhIne veda, tene navAM karma bahu na baMdhAya, ane kAyara banI bUmo pADIne ArtadhyAna karatAM vede, topaNa karmanuM phaLa to bhogavavuM paDe, paNa ArtadhyAnathI AkarAM karma baMdhAya ane jo AyuSyano baMdha, teve vakhate paDe to tiryaMca eTale pazugati baMdhAya. Ama jANI "huM duHkhI chuM, huM duHkhI chuM' evuM ArtadhyAna tajI ""tame paripUrNa sukhI cho ema mAno." (143) ema kRpALudeve kaheluM yAda rAkhI, tevI bhAvanA bhAvavI. (bI-3, pR.486, AMka 519) Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19) | zAtAvedanIya ke azAtAvedanIya hoya, tethI AtmAnA pradezomAM kaMi vadhAro-ghaTADo thato nathI. phakta te vakhate ema lAge ke sukha thayuM ke du:kha thayuM. zAtAvedanImAM maraNano abhyAsa eTalo draDha karI devo ke azAtAvedanI Ave tyAre te ja AvIne UbhuM rahe. upayoga pheravatAM Avavo joie. jo tema thayuM to pachI vedanImAM du:kha lAgaze nahIM. mahAtmA puruSone upasarga Ave che tyAre teo paNa tema ja kare che, eTale duHkha lAgatuM nathI. upayoga bIje hoya to kaMI vAgyuM hoya te mAlUma paDatuM nathI. tema zAtAvedanI hoya tyAre upayoga AtmAmAM rAkhavAno puruSArtha karavAno che. cetavA jevuM che. Akhare to zAtA ane azAtA, baMne sarakhAM ja che. azAtAmAM maMtra yAda Ave to maMtra, "he prabhu' yAda Ave to te, paNa bolyA karavuM; bIjuM kaMI pesavA devuM nahIM. mAnasika duHkha ke zArIrika duHkha hoya, paNa upayoga pheravI letAM AvaDato hoya to tene duHkha mAlUma paDe nahIM. (bo-1, pR., AMka 7) pU. ....ne vedanIyakarma bhAre hovA chatAM temano puruSArtha tene haThAve tevo bhAre che, tethI temane mAMdagIne kAraNe bhAvavyApAramAM khoTa jAya tevuM temaNe rAkhyuM nathIjI. bahAranI upAdhi, sagAM-oLakhItAM ghaNAM hovA chatAM, te sarva tarapha pUTha pheravI, paramakRpALudevanA mArganuM ArAdhana ekaniSThAe temaNe karavA mAMDyuM che. sapuruSanA Azritane sadgurudevanI kRpAthI, bIjA jIvone AdhyAna thAya tevA prasaMge dharmadhyAna thayA kare che, e camatkAra A kaLikALamAM pratyakSa najare jovAya tema che. lagabhaga AzramanA krame yathAzakti, sevAmAM rahelAonI madadathI, teo varyA jAya che ane zraddhA je vRDha thayelI che te to sadAya sAthe ja rahe. 'phikarakA phAkA bharyA, tAkA nAma phakIra.' evI dazA sahaja karI mUkavA yogya chejI. paramakRpALudeva tathA prabhuzrIjInA jaNAvyA pramANe, temano vAMcana vageremAM lakSa chejI. (bo-3, pR. 211, AMka 209) D paramakRpALudevanuM zaraNa ane teno Azraya maraNa vakhate paNa madadarUpa che; to vyAdhinA prasaMge paNa te atyaMta upakArI jANI, te paramapuruSe jaNAvelo maMtra, bhaktinA vIsa doharA, yamaniyama, cha padano patra, kSamApanAno patra ane Atmasiddhi mukhapATha hoya to temAM vRtti rAkhavAthI ghaNo lAbha thavA saMbhava che. jyAre khAvuM bhAve nahIM, bolavuM game nahIM, saMsAranA bhoga apriya lAge evA mAMdagInA prasaMgamAM mohanuM baLa hotuM nathI; te vakhate puruSano bodha, tenI AjJAe je je vacanAmRto mukhapATha thayAM hoya teno vicAra ane te puruSa jevo parama upakAra karanAra traNa lokamAM mane dekhAto nathI, evo vizvAsa jIvane samyapha vicAranuM kAraNa thAya che. mATe sadharmanuM avalaMbana, sapuruSanI vItarAga mudrA, temano samAgama, temanI bhakti, temano upadeza, temanI mana-vacana-kAyAnI pratyeka ceSTAnI smRti, evA vakhatamAM jIvane aneka kaSTo sahana karavAnuM baLa prere che. mane duHkha thAya che ke rahevAtuM nathI, davA sArI karo ke mArI sevA-saMbhALa rakhAvo vagere karyA karatA te vakhate, mane koI bhaktinAM pada saMbhaLAvo, citrapaTanAM darzana karAvo, prabhuzrIjInA samAgamanI Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 yAda devaDAvo, tenA koi guNagrAma gAo, temaNe parama niSkAraNa karuNAthI Apelo mahAmaMtra mane saMbhaLAvo, temanA bodhamAMthI kaMi yAda rahyuM hoya, lakhAyuM hoya, chapAyuM hoya te mane saMbhaLAvo, dehabhAva bhulAi satpuruSanI bhaktino raMga lAge tevI koi vAta kaho, maraNanAM bhayaMkara duHkha sahana karanAra gajasukumAra jevA mahAmuninI dhIraja koi kahI batAvo, deha chatAM jenI dazA deharahita hatI tevA paramakRpALudevanI vAto kaMi saMbhaLAvo - AvA bhAva vAraMvAra sevavAthI zubha lezyA rahe che ane dharmadhyAna thAya che; vedanAmAM citta javAthI AkuLa-vyAkuLa cittane lIdhe ArttadhyAna thatuM hoya te rokAi, dharmadhyAna thavAthI pUrvanAM pApathI thatuM du:kha chUTatuM jAya che ane navAM tevAM karma baMdhAtAM nathI. TUMkAmAM, AtmA pAmelA puruSa jevo dhiMga dhaNI jene mAthe che, teNe kaMi gabharAvA jevuM nathI. dhIraja rAkhI bAMdhelAM karma vedI levA; sukha pachI duHkha ane duHkha pachI sukha Ave che. (bo-3, pR.140, AMka 140) samabhAve sahana karavAnuM zIkhavavA ja A darada upadezarUpa che. maraNa AvyA pahelAM sadguruzaraNe, sukhaduHkha samAna gaNavAno teno upadeza dRDha karI levAya to jarUra samAdhimaraNa thAya. je je karmanA udayaprasaMgo Ave, te te savaLAM karatAM AvaDe to te ja tAranAra bane evo mahApuruSono abhiprAya che. samakita Avye badhuM savaLuM bane che. ahorAtra smaraNamAM gALavAno puruSArtha hAla thai zake tema che, to prasaMgano lAbha lai tevI Teva pADI devA bhalAmaNa chejI. jarA duHkhano prasaMga dUra thayo ke A saMsAranA vikalpo ghoDesvAra thai jIvane doDAvyA kare che; tene kAbUmAM rAkhI, gaMbhIratAthI, agatyanuM kAma cukAya nahIM tema pravartavA vinaMtI chejI. (bo-3, pR.782, AMka 998) [] vedanIyakarma to jJAnI ke ajJAnI sarvene bhogavyA vinA chUTako nathI. vedanIya samabhAve sahana karavAnI jJAnIpuruSonI AjJA saMbhArI, dehanA daMDa dehe bhogavI chUTavAnI bhAvanA rAkhavAthI, akaLAmaNa-mUMjhavaNa je mohathI thAya che, te maTavA saMbhava chejI. dehathI viparIta svabhAvavALo, nitya, achedya, abhedya, zAzvata AtmAnuM ciMtana jJAnIpuruSo vedanA vakhate vizeSa vIrya phoravI kare che. te gajasukumAra Adi dRSTAMto saMbhArI, temaNe je akhaMDa nizcaya rAkhyo che, te ja karye chUTako che. (bo-3, pR.59, AMka 44) D vedanA to vedanA-kALa pUro thaye, avazya dUra thanAra che. maTI jAo ema icchIe topaNa te maTI javAnI nathI, vadhAre thAo ema kahyu vadhAre thavAnI nathI. tethI dhIrajathI, `sahanazIlatAthI, samabhAvathI je vedanI udayamAM Ave, te khamavAno puruSArtha kartavya chejI. deha mAro nathI, to dehanA dharmarUpa, je vedanIya dekhAya che, te mAro dharma nathI; paNa jANavuM, dekhavuM e mAro dharma che, ema satpuruSoe kahyuM che, te mAre mAnya karavuM che. deha to avazya chUTavAno che. tenA upara moha rAkhIne to bhava karavA paDayA che, to have e deha upara moha-mamatA mAre nathI karavAM, evo bhAva karI, satpuruSa upara, tenAM vacano upara vizvAsa rAkhI, tene zaraNe je thAya te joyA karavAno, dRDha nizcaya kartavya chejI. Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (621) game teTaluM UMDuM pANI hoya topaNa, hoDImAM besIne nadI jema pAra UtarI javAya che; tema puruSa upara vizvAsa che, te saMsArasamudrathI tAranAra che, mATe nirbhaya rahevuM. AtmA marato nathI. e to ajara, amara, avinAzI, zuddha caitanyasvarUpa che. jJAnIe anubhavyo che, tevA zuddha AtmAnuM mane zaraNuM ho ! e ja STi kartavya che. (bI-3, pR.71, AMka 59) 0 cha padanI draDha zraddhA rAkhI, AtmA kadI marato nathI, maryo nathI, maraze paNa nahIM ema vicArI, nirbhaya rahetAM zIkhazojI. vedanA game tevI AkarI lAge, paNa te javAnI che, AtmAno nAza nathI; mATe je thAya te joyA karavuM ane sadgurunuM zaraNuM mahAbaLavAna che. AtmAno vALa vAMko karavA koI samartha nathI. dhIraja, sahanazIlatA, samabhAvanI mAtra jarUra che. kaMI na bane to he prabhu ! mAruM have kaMI cAlatuM nathI, mAtra tAruM zaraNuM sAcuM che, te ja mArI gati ane mAro AdhAra che, te vagara mAre kyAMya citta rAkhavuM nathI, chatAM te A dehanI vedanAmAM taNAI jAya che to tene mATe kema karavuM? tuM jANe, tane have sarvasva soMpI huM to nizciMta thaI joyA karuM chuM ke kema thAya che. "je thAvuM hoya te thAjo, rUDA rAjane bhajIe.'' e ananya zaraNa parama bhaktie upAsavA yogya che; ane aMtaraMgamAM nirbhaya, zItaLIbhUta rahevA yogya che ke, bhaluM thavAnuM che tethI ja AvA zubha yoga, A bhavamAM maLI AvyA che. have kaMI phikara nathI. ghaNI muzkelIno kALa vahyo gayo, have thoDo vakhata dhIraja rAkhI, paramakRpALudevanI kRpAthI tenA smaraNamaMtranuM baLa aMta sudhI TakAvI rAkhe to samAdhimaraNano apUrva lAbha thavAno yoga Avyo che. (bI-3, pR.47), AMka 496) D nirbhayapaNe vedanIyano udaya hoya te bhogavI, tethI chUTavAnuM thAya che ema mAnazojI. maraNa Adi kaMI vikalpamAM khoTI thavA yogya nathIjI. mUMjhAvA yogya nathI. AtmA che, te nitya che, kartA che, bhoktA che, mokSa che ane mokSanA upAya che - A cha padano vAraMvAra vicAra kartavya chejI. bhakti mokSanA upAyarUpa che; tenuM ArAdhana karavAnuM sAdhana sadgurukRpAe tamane prApta thayuM che to temAM maMDI paDavuM. bIjuM badhuM bhUlI javA jevuM che. pU.....e je mukhapATha karyuM hoya ke karatA hoya, temAM citta devAthI lAbha thavAno saMbhava chejI. te bhakti kare, te dhyAnapUrvaka mAMdagImAM paNa sAMbhaLavA yogya che ane koI jJAnIe AtmA anubhavyo che, tene arthe e sarva che ema bhAvanA karI, jJAnInA zaraNamAM buddhi rAkhazojI. (bI-3, pR.150, AMka 15O) patra maLyo cheja. tabiyata narama thatI jAya che tathA azakti rahe che te jANyuM. zarIranA dharma, zarIra badhI avasthAmAM bajAve che to AtmAe badhI avasthAmAM, Atmadharma zA mATe cUkavo joIe ? e vAraMvAra vicArI, zarIramAM vedanA vagere dehanA dharmo dekhAya, tene dekhanAro AtmA paramAnaMdarUpa jJAnIe kahyo che, anubhavyo che, tevo ja mAre mAnavo che, te ja mAruM svarUpa che. sadAya TakI rahe tevA e avinAzI, ajara, amara, zAzvata, anaMta sukhasvarUpane have to bdayamAM kotarI rAkhavuM che, temAM ja maraNaparyaMta vRtti rAkhavI che. e sahajAnmasvarUpa ja, bhavasAgara taravA mATe jahAja che. Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (622 paramakRpALudeve anaMta kRpA karI, parama upakArI zrI pa.pU. prabhuzrIjIne samAdhimaraNa arthe je maMtra kahyo, tethI temaNe parama puruSArtha phoravI, temAM tanmayatA sAdhI AtmakArya sAdhyuM; te ja mahAmaMtranuM dAna, teozrInI AjJAthI mane maLyuM che. have temanA jevI ja dazA pAmavAno, mane apUrva avasara sAMpaDyo che, te A dehanI paMcAtamAM paDIne nahIM gumAvuM; dehanuM game tevuM thavuM ho te thAo, sukAI jAo, saDI jAo, paDI jAo ane AthI bamaNI vedanA bhale Avo paNa tenI kALajImAM mArA AtmAnuM kalyANa karavAnuM, A bhavanA chellA zvAsozvAsa sudhI to nahIM ja cUkuM, evI vRDhatA rAkhI, kAyarapaNuM tajI zUravIra thavAno prasaMga Avyo che, te dIpAvajo. 'vIrahAka AlocanAmAMthI sAMbhaLavAnuM bane tema goThavaNa karazojI, tathA samAdhisopAnamAMthI samAdhimaraNa' pR. 321thI pAchalA patro pUrA thatA sudhInuM lakhANa paNa, sAMbhaLatA rahevA bhalAmaNa che. kaMI na bane to eka zaraNa paramakRpALudevanuM che, te ja mane tAranAra che - evI bhAvanA, duHkha game teTaluM hoya topaNa bhulAya nahIM, tema vAraMvAra abhyAsathI kartavya chejI. jIbhe smaraNa ane dayamAM paramakRpALudevanI parama zAMta rasamaya mudrA akhaMDa rahe, tevo banato puruSArtha karyA ja karavo ghaTe chejI, zrI sadguruprasAdamAMthI vAraMvAra vItarAga-mudrA-darzana dvArA, te mahApuruSanI alaukikadazAmAM tanmaya thavAya, e ja kartavya che). (bo-3, pR.427, AMka 439) paramakRpALudevano pratyakSa samAgama jene thayo che, te sajIvana mUrtino sAkSAta bodha zravaNa karyo che, manana karyo che ane tenI ja bhAvanA-rUci rahyA kare che, tene bahAra game teTalI vedanA-pariSaha sahana karavA paDe, paNa je prajJA-samajaNa che, te, te vakhate hAjara ja che. jo pApa vagere khoTAM kAma thayAM hoya tenuM phaLa thAya. to satpaSa ane tenAM vacananI upAsanA karI hoya, te kema niSphaLa hoya ? jeno abhyAsa pADI mUkyo hoya, te vAraMvAra yAda Ave; tema AtmakalyANa arthe jeNe AyuSya gALyuM hoya, tene AtmA game teTalI vedanAmAM paNa bhulAya nahIM. pratyakSa puruSa uparanI zraddhA ane tenuM yogabaLa apUrva kalyANa kare che. (bo-3, pR.68, AMka 56) D tIvra vedanI jevA azubha prasaMganA udayamAM, saMsAranuM spaSTa asArapaNuM-duHkhamayapaNuM draSTigocara thavAthI, AtmArthInuM vIrya vizeSa ullasita thAya che ane je lakSa satparuSa pAsethI prApta thayo hoya, temAM cittavRtti joDavAno prasaMga prApta thAya che ane duHkhane paNa duHkharUpa na jANatAM pararUpa, pudgala-paryAyarUpa karmaphaLa jANIne tethI potAnA bhinnapaNA viSe, vizeSa kRDhapaNuM aMtaramAM prakAze che. (bI-3, pR.110, AMka 103) . smaraNa, bhakti, satkRta AdimAM vRtti rAkhI, zAMtino paricaya karavA vinaMtI chejI. vedanAnA vakhatamAM dehathI huM bhinna chuM, dehamAM je thAya che teno jonAra chuM, dehanA gharma mAre mArA mAnavA nathI, anitya padArthomAM moha thato rokavo che, te pratye mAre mamatva rAkhavuM nathI, mAruM kaMI nathI, paramArthaarthe A manuSyadeha prApta thayo che te dehArthe na vaparAo, saguruzaraNe AtmahitArthe vaparAo Adi bhAvanA draDha thaI zake che. Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23) sadgurukRpAe maMda vedanA hoya tyAre tevA bhAvo TakI zake che; ane tIvra bhAvanA jenI tevI rahetI hoya tene to tIvra vedanA sAkSAtkAranuM kAraNa bane che. mATe tevI bhAvanAno prasaMga roja amuka vakhata rAkhavAnuM bane tema kartavya che. zAtAvedanImAM tevI bhAvanA bhAvI hoya to azAtA vakhate te hAjara thAya che. tema na banyuM topaNa azAtA vakhate jarUra tema kartavya chejI. (bo-3, pR.741, AMka 911) I pU. ....ne pa.pU. prabhuzrIjIe lakhAvI mokalela patra, mAMdagImAM ghaNo upayogI nIvaDayo che, tenI nakala bApane vicAravA A sAthe mokalI che : mArA AtmasvarUpa, tame mArI prakRtinA saMbaMdhamAM zA mATe pUcho cho? zuM tamane khabara nathI ke mAro AtmA to AnaMdanI khANa ane satya che ane zarIra to bicAruM haMmezAM badalAtuM ja rahe che, ane prati-kSaNa mRtyunI samIpamAM ja jAya che, tema ja koi divasa sukhI paNa rahetuM nathI. AtmAnA saMbaMdhamAM to tamAruM pUchavuM vyartha che, kAraNa ke e to nitya AnaMdaghana che; ane evI ja rIte zarIranA saMbaMdhamAM paNa tamAruM pUchavuM yogya nathI, kAraNa ke e to sadAya mahA duHkhI ja che. to pachI konI prakRti ke dazA pUcho cho? nathI stuti agatyanI ke nathI niMdA, nathI mitra ke nathI zatruo, nathI premIo ke nathI dhikkArapAtro, nathI zarIra ke nathI zarIranA saMbaMdhIo, nathI gRha ke nathI aparicitabhUmi - A jagatanuM kazuMye agatyanuM nathI. paramAtmA ja che, paramAtmA satya che. badhuMye cAlyuM javA do. aMtaHkaraNa zAMtithI bharapUra che. saMsArano koI paNa padArtha vizvAsapAtra ke Azraya karavA lAyaka nathI. paramezvaranI atyaMta kRpA to e loko upara che ke jeo potAno Azraya ane vizvAsa kevaLa paramAtmAmAM ja rAkhe che. dbhayathI sAcA sAdhu e ja che; evA mahApuruSonA caraNomAM samasta sRSTi sevA arpe che. satsaMga, uttama graMtha ane bhajana-kIrtanarUpa upAsanA, e traNa vastuo trilokanA rAjA banAvI de che.'' (bI-3, pR.22, AMka 257) vedanA e zarIrano dharma che. AtmA te vedanAne jANanAra che. jema gajasukumAranA mAthA para mATInI pALa bAMdhI aMgArA pUravAthI, je asahya vedanA thai, paNa te vedanAne dehano dharma jANI, bhagavAna neminAtha prabhunI AjJAnusAre pote jJAyaka mAtra jANanAra rahI, nijasvabhAvasvarUpanA ananya abhyAsathI kevaLajJAna pAmI moze padhAryA. gajasukumAranI vedanAnA hisAbamAM ApaNane eka aMza paNa vedanA nathI. mAtra zarIra uparanA mohane laIne vedanA jIvane lAge che, te mAtra ajJAna che; ane te ajJAna athavA mohane TALavAno upAya vedanAnA avasaramAM eka mAtra smaraNa che. te smaraNamAM ja upayogane parovI vAraMvAra abhyAsa karI, vedanAne dehano dharma jANI, smaraNamAM upayoga rAkhavA bhalAmaNa che. vedanAnA avasaramAM khAsa puruSArthanI jarUra che. kSaNe-kSaNe AtmAnI saMbhALa rAkhavA yogya che. zarIra to pUrve, ghaNAM, jIve dhAraNa karyA ane choDyAM che. mAtra AtmAnI saMbhALa rAkhI nathI. mATe A vedanAnA avasaramAM mAtra eka smaraNamAM vRtti rAkhI, sarva saMsArI vyavahAranA prasaMgo bhUlI jaI, mAtra eka smaraNano abhyAsa niraMtara karavA yogya chejI. (bI-3, pR.768, AMka 977) Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pha24) D paramakRpALudeve zarIrane vedanAnI mUrti kahI che; temAthI anya prakAranI AzA rAkhavI vyartha che. paraMtu paramakRpALudevanAM vacano jema vizeSa vicArAze tema tema vadhAre dhIraja raheze. " "dehAdi saMbaMdhI je puruSo harSaviSAda karatA nathI te pra', pUrNa dvAdazAMgane saMkSepamAM samajyA che, ema samajo.'(843) e patramAM TUMkAmAM A vAta jaNAvI , tane vAraMvAra vicArI anubhavamAM levA jevI che. jIva potAnuM svarUpa bhUlI pArakI paMcAtamAM paDavAnA abhyAsavALo thaI gayo che. tene cetAvavA A zikhAmaNa che. mULa vastu be che : jaDa ane caitanya. zarIra jaDa che, rUpI che, drazya che; ane AtmA caitanya che, arUpI che, drA che. baMnenA svabhAva taddana judA che. jema che tema mAnavAthI jIva sukhI thAya che. paravastuno bojo tene lAgato nathI. paramAM mArApaNAnI mAnyatA ghaTI jAya che ane svarUpasaMbhALa leto jIva thAya che. vedanAnA vakhatamAM A vicAro bahu lAbhakAraka che kAraNa ke tethI ArtadhyAna aTake che ane dharmadhyAna thAya che. anAthImuni jevA saMskArI jIvone UMDA UtaravAthI svarUpa prApti thaI hatI. mATe Avo avasara vyartha na jAya, ArtadhyAnamAM na jAya tevo puruSArtha kartavya che. cha padanI jene draDha zraddhA che tene, huM deha nathI paNa AtmA chuM, huM kadI marato nathI paNa nitya chuM, svabhAvano kartA chuM, svarUpAnaMdano bhoktA chuM, nijazuddhatArUpa mokSapada e mAro zAzvato vAsa che ane te mokSanA upAya jJAnI puruSanI AjJA, bhakti Adi ArAdhavA yogya che evI samajaNa vedanA vakhate paNa bhulAtI nathI. atyaMta vedanAmAM paNa alaukika AnaMdanI pratIti thAya che. mATe zraddhApUrvaka cha padanA vicAramAM vizeSa rahevA vinaMtI chejI. jenA gharamAM paramakRpALudevanAM vacano che, tene ghera satparuSa ja che; pramAda tajI tenuM zaraNa levA yogya che. vizeSa vedanAmAM vizeSa baLathI, sapuruSano Azraya aMgIkAra karavA yogya chejI. (bI-3, pR. 32, AMka 744) [ pU...ne AMkhe vedanIya thayAnA samAcAra jANI, dharmAnurAge kheda thayo chejI. he prabhu! karma koIne choDatAM nathI, paNa te karmanA game tevA kaThaNa udayane paNa, paramAtmAnI prasAdI gaNIne, prasannacitte AtmavIrya vizeSa phoravI, je bhogavI le che, temane karma dUra thatAM, AtmA vizeSa ujvaLa thayelo anubhavAya che. A jagatamAM je je bhakto prasiddha thayA che, te sarvee kaSTo sahana karyA che ane paramAtmAne saMkaTa vakhate vizeSa premathI smaraNa karanAra te zUravIra bhakto vaDe prabhAvita bhaktimArga, AvA kaLikALamAM ApaNane paNa avalaMbanarUpa nIvaDyo che ane ApaNA uddhAranuM kAraNa paNa te ja bhaktimArga che. A jIva anAdikALathI dehanI kALajI karato Avyo che paNa tethI kalyANa thayuM nathI; paNa je je prasaMgoe e dehanI priyatA ghaTe, tenuM mithyAmohakapaNuM ghaTe, tenuM parAdhInapaNuM, azucipaNuM ane vaMcakapaNuM, kSaNabhaMgurapaNuM samajAya; te te prasaMgo jIvane jAgrata karanAra ane parama hitasvI che. AtmArthI jIvo to pAMca indriyarUpa zatrunuM baLa ghaTe tevA prasaMgone vadhAvI le che ane tevA prasaMge dehAdhyAsa ghaTe athavA chUTe tevA puruSArthane jAgrata karI A asAra saMsAramAMthI vairAgyarUpa sAra prApta karavA samartha thAya che. Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 925) mahApuruSonI evI mAnyatA che ke mithyAtvasahita, svarganAM sukha ane bhogavilAsa hoya, te bhUMDA che; paNa samyaktvasahita narakanI asahya vedanIya hoya to paNa te sArI che, kAraNa ke samyatvarUpI samajaNathI karmanuM svarUpa samajAya che ke te chUTavA mATe AvyA che. tene samabhAve sahana karavAthI pharI bhogavavAM nahIM paDe ane tenI mudata pUrI thaye, te UbhA rahevAnAM paNa nathI. mAtra jyAM sudhI e pApakarmano udaya che, tyAM sudhI te AtmavIrya vadhAravAnuM nimitta hovAthI, zithila karI nAkhanAra puNyakarma karatAM paNa, te bahu upayogI che; evI samajaNathI zrI gajasukumAra jevA nAnI uMmaramAM paNa mahAtmApaNuM pAmI, mokSe gayA che. maraNanI vedanA AgaLa A vedanA kaMI gaNatarImAM nathI ane jene sahana karavAnI Teva paDaze, te samAdhimaraNa mATe taiyArI kare che, e cokkasa che ema vicArI, samabhAva, sahanazIlatA, cittaprasannatA, nirAkuLapaNuM, dhIraja, zAMti Adi khamI khUMdavAnA guNane vadhAravA puruSArtha kartavya che. koinuM duHkha koithI laI zakAtuM nathI; mATe "A kALajI rAkhatA nathI ke A sevA karatA nathI' evuM lAvI, cIDiyo svabhAva thavA devo ghaTato nathI. je thAya te joyA karavuM, e ja zreSTha upAya che. AtmAno dharma jANavuM ane dekhavuM e che, te sadAya smaraNamAM rAkhavA yogya che. je je vedanA thAya che, te dehano dharma che ane pUrve bAMdhelAM evAM jaDa karmano vipAka dekhAya che, temAM cetananA bhAva taNAI na jAya, 'Ama thAya to sAruM, Ama na thAya to sAruM' evA vikalpomAM jIva caDhI na jAya ane mAtra smaraNamAM rahe ane AtmA caitanyasvarUpa zuddha che, nirvikalpa draSTArUpa che, te vAraMvAra dhyAnamAM rahe mATe paramakRpALu devAdhideva zrImad rAjacaMdra prabhunuM zaraNuM vAraMvAra smRtimAM lAvI, temanI samaja, temanI sahanazIlatA, temanI niSkAraNa karuNAne vAraMvAra stavavAthI paNa kalyANa thAya chejI. sAsAMrika sarva saMbaMdho taraphathI vRtti dUra karI, AtmakalyANanI ja IcchA kartavya che'. AtmA ekalo che, ane nizcayathI te asaMga che, ajara che, amara che, zAzvata che, paramAnaMdasvarUpa che; te rogI nathI, du:khI nathI, rAgI nathI, dveSI nathI. AvI AtmabhAvanAthI jJAnI, mRtyune paNa mahotsavarUpa mAne che, saMkaTamAM saMtoSI rahe che, upAdhimAM paNa nirupAdhika rahe che, zokanA prasaMgamAM paNa AnaMdI rahe che. AtmAnuM sukha jJAnIoe joyuM che, anubhavyuM che, upadezya che - tenI ja bhAvanA kartavya che. tenA sukha AgaLa cakravartInAM sukha paNa taraNAtulya che ane maraNAMtika vedanA paNa te sukhanuM haraNa karI zakatI nathI. (bI-3, pR.66, AMka 54) D ApanA pitAzrInI zarIrasevA uparAMta smaraNa saMbhaLAvavAnI bhAvasevAmAM paNa, tatpara rahevA vinaMtI chejI. mAMdagInA prasaMgomAM mAMdA mANasanI vRtti ghara-kuTuMba AdimAM na rahe tevI vairAgyanI vAta potAthI thAya to te, nahIM to samAdhisopAna AdimAMthI anityAdi bAra bhAvanA vAMcI saMbhaLAvavAthI deha, saMsAra, ane bhoga pratye vairAgya Upaje ane paramakRpALudevanuM zaraNa vRDha thAya, tema kartavya che. ApaNane paNa te prasaMga vairAgyapreraka bane che. mATe bane teTalA sArA saMskAromAM temanuM citta rahe, tema karavA bhalAmaNa chejI. Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 26 bIjuM kaMI na bane to maMtra vAraMvAra kAnamAM paDaze topaNa mahA hitakArI che. zivabhUtimunie mAtra "mA ruSa, mA tuSa'' maMtrathI kevaLajJAna utpanna karyuM hatuM. satparuSanA ekeka vAkyamAM, ekeka zabdamAM anaMta Agama rahyAM che; to vizvAsa rAkhI, bhAvapUrvaka, svaparanuM hita temAM che ema gaNI, sevAcAkarImAM tatpara rahevAthI sarva sevA karanArAone lAbha thaze. jyAM jyAM je je yogya che, to samajavuM te; tyAM tyAM te te Acare, AtmArthI jana eha.'' tA.ka. : sAdvAdamArga alaukika che. satsaMga to sadaiva kartavya che, paNa sevA vagerenA koIka vakhata maLatA prasaMgo prApta thAya, te vakhate te pharaja bajAvavAmAM tatpara thavuM yogya che ane satsaMganI bhAvanA vardhamAna thAya, tema vartavA yogya chejI. potAne takalIpha paDe ke zarIra vyAdhine laine pAchuM paDatuM hoya to tene samajAvIne baLavAna banAvavuM ane dehAdhyAsa ocho karavo che, te A prasaMge bane tema che ema vicArI, pitAzrInI sevA karazojI. (bI-3, pR.11, AMka 111) jJAnI ke ajJAnI jana, sukha du:kha rahita na koya; jJAnI vede dhairyathI, ajJAnI vede roya.'' jIve je prakAre karma bAMdhyAM che, te prakAre vahelAmoDA udayamAM Ave che ane te bhogavyA vinA chUTako nathI. paraMtu je pramANe jIvane bodha ane vairAgya vartato hoya, te pramANe te karmane vedI zake che, ema jJAnI puruSe kahyuM che. samajaNa, sadgurukRpAe prApta thaI hoya ane sahanazIlatA, khamI khUMdavAnI Teva pADI mUkI hoya to vedanA AvI paDe tyAre gabharAI na javAya. UlaTuM bhaktimAM bhAva vadhAre rahe. maraNa Avaze to zuM thaze? bahu lAMbA vakhata sudhI mAMdagI laMbAze to kema khamAze? vagere vicAro aNasamajaNathI Ave che ane tene lIdhe ArtadhyAna thAya che eTale vedanAmAM ja vRtti coMTelI rahe che. samaju mANasane, ke satparuSanA samAgama kaMI bodha sAMbhaLI, vRDha vicAra karyo hoya ke vedanA karatAM AtmAnuM vadhAre bagADanAra to mohanIyakarma che, tene vicAra Ave ke karma bAMdhyAM hatAM te have jAya che, gayelAM pharI pAchA AvavAnAM nathI. devuM patAvI devuM che ema jeNe vicAra karyo hoya, tenI pAse ugharANI karavAvALA Ave tyAre te gabharAya nahIM; game tema karI te devuM patAvI de che tema mumukSune to karmathI chUTA thavuM che ane karma javA mATe AvyAM che, to jevo teno sukhadu:kharUpa svabhAva haze, te dekhADI, cAlyAM jaze. ApaNe temAM harSa-kheda na karavo, ATaluM sAcavavAnuM che. jo samabhAve, udaya AvelAM karma vedI levAya to te tapa karavA samAna che. tapa karIne munio jema karma choDe che tema vedanA vakhate paNa samabhAva rahe to karma chUTe ja che. mULa dhyAnamAM rAkhavAnI vAta ATalI che. te kahevI ane sAMbhaLavI sahelI che; paNa tevA vakhate, kasoTInA prasaMge te bhAvamAM (samabhAvamAM) je viralA puruSo TakI rahe che, temane dhanya che. 5.1 5.pU. prabhuzrIjIne chevaTe eTalI badhI vedanAno udaya hato ke cokamAM paNa temanI bUma saMbhaLAya ane sAMbhaLanArane trAsa thAya; paNa temanI sahanazIlatA eTalI badhI ke mRtyu te mahotsavarUpa che ema vAraMvAra kahetA, te bhAvamAM rahetA ane deha dehanI duSTatA dekhADato hato. Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (27) khamI khUMdavAnI Teva, puruSo karatAM paNa strIomAM vadhAre hoya che; kAraNa ke parAdhInapaNuM, AkhI jiMdagI temaNe sevyuM hoya che; eTale temane smaraNamaMtra, bhaktinA vIsa doharA, Atmasiddhi Adi saMbhaLAvavAnuM karo to temanuM citta dharmabhAvamAM saheje DhaLI jAya ane ArtadhyAna karI karma na bAMdhe. vAMcatAM AvaDatuM hoya to te pote paNa sUtAM-sUtAM puruSanAM vacanamAM vRtti rAkhe, maMtramAM bhAva rAkhe to sukhanA vakhata karatAM du:khano vakhata AtmAne vadhAre hitakArI nIvaDe. sukhanA vakhatamAM to bahAranA padArthomAM jIva khoTI thAya che, paNa duHkhanA prasaMge paramAtmA sAMbhare, bhaktimAM saheje vRtti jAya. bhakti e parabhavane mATe uttama bhAthuM che; karaze, karAvaze - te baMnene hitakArI che. manuSyabhavamAM ja bhaktino kharo lahAvo levAya che. kAgaDA-kUtarA zuM karI zake ? mATe jarUranA kAmathI paravArIne, bhaktino krama mAMdA mANasanI samakSa cAlu rAkhavAmAM Ave to ghara te maMdirarUpa, thoDA divasa to thaI jAya. tethI cittanI prasannatA rahe che ane pApa dUra thavAnuM kAraNa che. AtmAne hitakArI davA to bhakti che. pU. ....ne hiMmata Apazo ke gabharAvuM nahIM, zUravIrapaNuM rAkhIne, kaThaNa haiyuM karI, bhogavavAnAM karma bhogavI levAM. AthI anaMtagaNa duHkha narakamAM jIve sahana karyA che, to paNa te ghasAI gayo ke chedAI gayo nathI. AtmAne tenAthI kaMI hAni thavAnI nathI. mAtra dhIraja, zAMti rAkhI, AvI paDelI vedanA vedI levI ane bhAva bhagavAnamAM rAkhavA puruSArtha karavo, smaraNamaMtra jIbhanA Terave haradama hAjara rAkhavo. e maMdavADamAM Teva pADI mUkI haze to pachI paNa bahu lAbhakAraka thaI paDaze. zAMti rAkhI, bhaktimAM citta rAkhazojI. satpaSanAM darzana, samAgama, bodha sAMbhaLelo je smRtimAM Ave, temAM citta devuM, te pApane dUra karanAra che. (bo-3, pR.99, AMka 92) D cittano svabhAva gaDamathala karavAno che ane mananI azAMti zArIrika azAMti karatAM vadhAre bhayaMkara che. 'mana bALavA karatAM hAtha bALavA sArA' ema kahevata che. zarIranAM duHkha paNa manamAM jeTalo dehAdhyAsa che, te pramANe vedAya che. zarIrane game tema ho topaNa mArA pariNAma, AtmAnuM (jJAnInI AjJAnuM) vismaraNa karAve, tevA thavA devA nathI - Ama jeno nirNaya hoya, te zarIranI pIDA sahana karatAM paNa AtmA achagha, abhedya jarA, maraNa, vyAdhi AdithI rahita che, evI bhAvanA TakAvI zake che. jenI vizeSa dRDhatA, sahanazIlatA hoya ane AtmajJAna sahita hoya, tene zarIranAM duHkhamAM upayoga paNa na jAya ane AtmadazAmAM magna rahI zake che. - zrI gajasukumArane asahya vedanImAM paNa, mokSamArgarUpa zuddha upayoga rahevAthI, kevaLajJAnanI prApti thaI, mokSa thayo hato. zrI devakaraNajImunine klorophorma suMghADayA vinA, sAta vAra paganuM oparezana karyuM ane chellI vakhate deha chUTI gayo; paNa paramakRpALudevanuM zaraNa na choDayuM, te mahApuruSane Azraye deha choDI, svarUpa prApti karI lIdhI. ApaNe mATe paNa e ja mArga che. samAdhimaraNa karavuM hoya, tene to vedanIya AvakAradAyaka che. samAdhimaraNa vakhate kevA bhAva rAkhavA? te zIkhavAnI nizALarUpa azAtAvedanIya che. zAtAvedanIyamAM deha ane AtmA bhinna che ema sAMbhaLeluM, duHkha AvyuM khasI jAya che, paNa vedanA bhogavatAM-bhogavatAM, dehanA dharma ane AtmAnA dharma bhinna vicArIne bhAvanA karI hoya to te taiyArI, Akhare samAdhimaraNa karAve che. Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 628 jene satpuruSano yoga thayo che, teNe to vedanIyakarmathI DaravA jevuM nathI. jeTaluM AvavuM hoya teTaluM Avo. svasthatA che tyAM sudhI je bhogavI lIdhuM, teTaluM chevaTe naDaze nahIM. gayuM te gayuM, navuM na baMdhAya tenI saMbhALa levAnI che. (bo-3, pR.490, AMka 524) D mAMdagI saMbaMdhI lakhyuM te jANyuM. zarIrano svabhAva zarIra bhajave, to temAM rahenAra AtmAe paNa potAnA svabhAva tarapha vaLavuM ghaTe chejI. paramakRpALudevane zaraNe dehAdhyAsa ghaTe ane AtmavicAra te nimitte vizeSa rahyA kare to te vedanIno paNa upakAra gaNavA yogya chejI. maraNanA bhaye aneka vicAravAno mokSamArga bhaNI vaLyA che, ema paramakRpALudeve eka ThekANe jaNAvyuM che; te vicArI A anitya jIvanano moha maMda karI, nitya, avyAbAdha sukhasvarUpa, paramAnaMdamaya potAnuM dhAma sAMbhare, tenI utkaMThA vadhe, tenA upAyamAM AnaMda Ave tevuM vAMcana, bhakti, vairAgya, vicAra Adi kartavya chejI. avakAzano vakhata paramakRpALudevanAM vacano vAMcavA-vicAravAmAM gALo tathA pU. ne paNa kaMi saMbhaLAvavAnuM bane to tema kartavya chejI. muzkelIothI kaMTALavA karatAM samabhAve sahana karI, pharI tevAM karma na Ave tema paramakRpALudeva ghaNI bhIDamAM, je paramArthanI jAgRti rAkhI vartA che, te yAda lAvI yathAzakti chUTavAnA bhAvanI vRddhi kartavya chejI. (bo-3, pR.711, AMka 858) jJAnIpuruSo zAtA karatAM azAtAne kalyANakArI mAne che; kAraNa ke zAtA vakhate aneka pravRttimAM citta rAkhavuM paDe che, azAtA vakhate aneka vyartha pravRttio aTake che, dharmadhyAnanI bhAvanA jAge che ke prabaLa bane che; dehanuM svarUpa vizvAsadhAtI mitra samAna jJAnIoe varNavyuM che tenI pratIti thAya che; ghaNuM sAcavavA chatAM, vedanAnI mUrtirUpa teno svabhAva, kUtarAnI pUMchaDI samAna TALyo TaLato nathI; tenuM anitya, asAra svarUpa samajAtAM, samaju jIvane bhaviSyane mATe tenI ciMtA, tenI zobhA, tenA AdhAre sukhanI kalpanAo saMbaMdhI, maMda Adara thAya che; ane deha chatAM dehAtIta svarUpe rahetA parama jJAnIpuruSonA mArgane yathArtha, ArAdhavAno nizcaya dRDha thAya che. taddana asahAya avasthAmAM paramazaraNarUpa paramakRpALudevanuM yogabaLa gupta camatkArarUpa, aneka bhavya jIvone atyaMta vedanA vedatAM spaSTa samajAya che, te zrI anAthImuni samAna bhavya jIvone, jIvanapalaTAnuM prabaLa kAraNa thai paDe che. saMsArI jIvone azAtAvedanIya avanavA anubhava karAve che e lakSa rAkhI, kharI nivRttino kALa samajI, bhAvi jIvanano dhyeya nakkI karavA yogya prasaMga, samaju jIve samajavA yogya chejI. 5.pU. prabhuzrIjIne paNa tevA prasaMgomAM ghaNuM AgaLa vadhavAnuM baneluM che. (bo-3, pR.485, AMka 517) D ApanI sakhata bImArI saMbaMdhI samAcAra tathA dAna-bhAvanA darzAvI, te jANyuM. ghaNI vakhata evI mAMdagI zrI anAthImuni jevAne 52ma kalyANanuM kAraNa thai paDe che. bIjuM kaMi nahIM to asAra vastu te vakhate asAra, tajavA yogya lAge che. teno vicAra thAya to pharI tIvra moha thavAnuM kAraNa na bane. tevA prasaMga vAraMvAra smRtimAM lAvavAthI tathA eka sadguru ane tenuM zaraNuM ja te vakhate upayogI che, e lakSa rahe to vairAgyanuM kAraNa bane che. Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 629) zarIra ane zarIranA AzritamAM moha-mamatAbhAva che. te dura thAya tevo, pote potAne bodha karavA yogya che. Apa samAna baLa nahIM ane megha samAna jaLa nahIM.' uttama nimitte paNa pote jAgrata thaze, tyAre kAma thaze. (bo-3, pR.464, AMka 488) :] jeNe sAcA bhAvathI gurunAM darzana karyA che, tene to janmamaraNarUpa saMsAra trAsarUpa lAgyA vinA rahe nahIM; ane (tene) deha vedanAnI mUrti samajAvA yogya che. deharUpI kedakhAnAmAM ke pAMjarAmAM jIvarUpI pakSIne pUravAthI, te niraMtara duHkha vede che, paNa mohane laIne jIva deharUpa ja potAne mAne che. dehanA duHkhe duHkhI ane dehanA sukhe sukhI mAnavAnI A jIvane bhUMDI Teva paDI che, te jJAnIpuruSanA ghaNA samAgame TaLe che. jJAnI puruSo to "veDha Turva mahA' - deha-duHkhane kalyANakArI samaje che. nIrogI zarIra hoya to upavAsAdi kAyaklezanAM sAdhanothI deha-duHkha pragaTAvI dehanI sAmA paDe che, ane dehano svabhAva du:kha ApavAno che, e vAtanI vismRti na thAya, ema varte che. jJAnIo duHkhane bolAvIne, tene bhogavI laI mukta thavA mathe che; to ApaNane sahaje duHkha AvI paDyuM che temAM samabhAva rAkhI, jJAnInAM zaraNamAM buddhi rAkhI, jo dhIrajathI ATaluM duHkha sahana karI laIe to ghaNA AkarA tapano lAbha ApaNane maLe tevo avasara Avyo che. kheda, zoka ke kleza manamAM lAvIne vedIzuM to pharI azAtA vedanI, AvI ke AthI AkarI, bAMdhI duHkhane AmaMtraNa ApavA jevuM thaze. AtmasiddhimAMthI 115thI 127, 1 ane 142 - A gAthAonuM vAraMvAra raTaNa karatAM rahezo to du:kha vedavAmAM ghaNuM baLa maLaze, citta puruSanAM vacanomAM gUMthAyeluM raheze ane temAM AnaMda Avaze to parama durlabha evI zraddhArUpa AtmaguNa pragaTavAnuM nimitta thaze. mATe manane na game topaNa, parANe paNa, jo baLa karIne cittane te vacanomAM rokavAmAM, vicAravAmAM, bolavAmAM, sAMbhaLavAmAM, icchavAmAM, bhAvanA karavAmAM kALajI rAkhazo to teno abhyAsa paDI jaze ane te ja sukharUpa lAgaze. mahAmaMtrarUpa te gAthAo che; zrI AtmasiddhinA sArarUpa che; samAdhimaraNa prApta karAve tevuM temAM baLa che; evuM sapuruSa pAsethI sAMbhaLyuM che, zradhyuM che te ja tamane mAtra tamArA Atmahitane arthe ja jaNAvuM chuMjI; to hIrAnA hAra karatAM paNa amUlya gaNI teTalI gAthAo kaMThe karI, pheravatAM rahevA bhalAmaNa vAraMvAra karuM chuMjI. (bo-3, pR.734, AMka 899) D dehAdi padArthone AdhAre je sukha maLe che te mAtra kalpanAvALuM, kSaNika ane Akhare duHkhanuM kAraNa thAya che. pAMca indriyo ane mana bAhya padArthomAMthI sukhaduHkharUpa mAla kharIdavA puNya pAparUpa mUlya ApI, jIvanI pAse vyartha vyApAra karAve che. manuSyabhavano uttama kALa parapadArtho ane tenI icchAomAM tathA AzAo ane phikara-ciMtAmAM vahyo jAya che, ane jIva Ama ne Ama ThagAyA kare che, te sukha-zAtAnA vakhatamAM jaNAtuM nathI. paNa duHkhanA prasaMgomAM kaMI game nahIM, cena paDe nahIM, kyAMya sukha bhaLAya nahIM, te vakhate, jo te parapadArthonI AzAno moha ocho karavAnI bhAvanA rahe to A saMsAranuM svarUpa jJAnIpurUSoe Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (630 930) bhayaMkara varNavyuM che tevuM ja dekhAtAM dayamAM evI chApa paDI jAya ke pachI zarIra ThIka thayA pachI paNa potAnuM zarIra ke bIjAnA zarIra mAtra hADakAM-cAmaDAvALAM, pAyakhAnAM-jAjarAM jevAM jaNAya; sapuruSanI vANI ke bhaktinA zabdo sivAya bIjo badho kalabalATa lAge; lokonI vAto sAMbhaLavI na game; kUthalI ke niMdA, apamAna ke stuti badhAM gaMdavADa jevA tajavA yogya lAge; nAtajAtamAM ghareNAM paherI jamanArAM ke viSayomAM Asakta mANaso pataMgiyAM jevAM ke kAna-ziyALa jevAM tuccha lAge, jovA na game; lagnanAM gIto kANamokANa vakhate raDAroLa karatAM hoya tevAM jaNAya; suMdara pathArIo ane bichAnAM kAdava jevAM jaNAya tathA uttama tela-phulela paNa gaMdhAtA paru samAna bhAse, potAnI baDAio ke samRddhi dekhADanArA bhavAi karanArA jevA jaNAya; Avo vairAgya pragaTa karavAnuM kAraNa vedanAno vakhata che; kAraNa ke te vakhate mohanI maMdatA hoya che eTale duHkha je sukhano veza laIne AvatuM hatuM, te ughADuM paDI jai duHkharUpa ja lAge che. mATe duHkhathI kaMTALavA jevuM nathI. nAnA chokarAne nizALe javuM na paDe to ThIka ema lAge paNa "soTI vAge camacama ne vidyA Ave jhamajhama evI kahevata che, tema zarIranAM du:khane du:kha gaNavA yogya nathI. vahelAmoDAM te to javAnAM ja che; paNa te hoya tyAM sudhI je je viSayAdika padArthomAM mana bhamatuM, te kevA cItarI caDhAve tevA che ! enI khAtarI karI laI, kadI svapna paNa have A saMsAranAM sukhanI icchA na karuM evuM draDha manane karI devAya to pachI te mana paramakRpALudevanI bhaktimAM ane tenAM vacanomAM bahu AnaMda letuM thaI jaze; kAraNa ke bahAra bhaTakavAnuM tene nahIM game to pachI AtmavicAra, bhakti, satsaMga, vairAgya, zAMti evAM uttama sthaLomAM tene ramavAnuM banI Avaze. anAthImunine asahya vedanA eka divasa ja bhogavavI paDI, paNa eka ja divasamAM to temaNe evo draDha nizcaya karI nAkhyo ke te nizrayane vaLagI rahevAthI, te AtmA-parAtmAnA nAtha thayA ane upAdhi Adine yoge anAthapaNuM hatuM, te TALI svataMtra AtmAnaMdanA bhoktA thayA. bahAranA saMyogo ApaNA hAthamAM nathI, paNa bhAva to ApaNA hAthanI vAta che. khoTI vAtomAMthI mana uThAvI levuM ane puruSanA upakAramAM, tenA AzrayanA mAhAtmamAM, tenI dazAnA vicAramAM mana rAkhI vAMcyuM hoya, bhAvanA karI hoya te uparathI lakSa rAkhavo. jIva dhAre to muzkela nathI. du:khanA prasaMge paNa ghaNo kALa dharmabhAvanAmAM jAya tevo abhyAsa thai jAya to mumukSujIvane du:kha gaye paNa dharmabhAva vadhatA jAya. kaDavI davAnI peThe AtmAnuM hita karavA ja mAMdagInA prasaMga Ave che. te dhIraja rAkhI maraNa, zaraNa, bodha ane vairAgyanA vicAronA baLathI paramakRpALudevanI AjJAmAM : ""che dehAdithI bhinna AtamA re, upayogI sadA avinAza - mULa mAraga sAMbhaLo jinano re'' vicAratAM rahezojI. (bo-3, pR.308, AMka 295) D azAtAvedanIyano saMjoga joI mumukSajIvane sahaja vairAgya rahevAnuM kAraNa che, topaNa vizeSa vedanAne vakhate ke lAMbI mAMdagI hoya to kaMTALo AvI javAnuM tema ja ArtadhyAna thavAnuM koI vakhate bane evo saMbhava che. mATe evA prasaMgamAM jJAnI puruSanI AjJA tathA temanAM vacano vAraMvAra lakSamAM rahe tevo puruSArtha karavAnI bhalAmaNa jJAnI puruSo karatA AvyA che, te lakSamAM rAkhavA yogya che. Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (631 ) potAnI icchA pramANe anukULa sAmagrI maLatI rahe ane vipno na Ave tevA puNyanA udayamAM vairAgya rahevo muzkela che, ema vicArI samaju puruSo vedanAdi pratikULa prasaMgone hitakArI mAne che. paramakRpALudevanAM vacano vAMcavA ke sAMbhaLavAnuM vAraMvAra bane to vedanAno kALa ArtadhyAnamAM javAne badale, dharmadhyAnamAM gaLAya. tema na banI zakatuM hoya to maMtrasmaraNamAM divasano ghaNo bhAga vyatIta thAya, tema kartavya chejI. (bI-3, pR.58, AMka 783) Apane vizeSa azAtAno udaya varte che te samAcAra jANyA; to have cetI levA bhalAmaNa chejI. jemaNe AtmA pragaTa karI, niraMtara AtmAmAM rahI, karmano ghANa kADhI nAkhyo te mahApuruSanuM avalaMbana, teno Azraya, maraNanI chellI paLaparyata TakAvI rAkhavA yogya che. patrAMka 692 ane 843, koi pAse vaMcAvI, sAMbhaLyA karazojI. dehanI ciMtA rAkhavA yogya nathI. dehane to paramakRpALudeve vedanAnI mUrti kahI che, te satya che. zAtA ke azAtA, baMne vedanA che; te sivAya trIjI vastu, deha ApI zake tema nathI. mATe dehanI darakAra rAkhIe chIe. tenA karatAM dehamAM rahenAra je cetana, jANanAra tattva che, tenI saMbhALa levI ghaTe chejI. ghara bahu baLI javA AvyuM hoya tyAre jema gharamAMthI ratna, jaNaso ke copaDA kADhI lai pachI, olAya tema na hoya ane baLavAnuM hoya te baLI javA de che; tema samyakdarzana eTale jJAnIe joyo che tevA zuddha AtmAnI zraddhA, tenuM jJAna ane temAM ramaNatArUpa cAritranI bhAvanA rAkhI, bIjI badhI ciMtAo tajI devA yogya che. thoDA divasa pachI baLavAnuM che, tene badale jANe atyArathI marI gayA chIe ema mAnI, harve jeTalI kSaNo maLI che te maphatiyA che, mAtra puruSe ApelA maMtramAM citta rAkhavA mATe che, ema gaNI maMtramAM bahu bhAva rAkhazo. "dhiMga dhaNI mAthe kiyA re, kuNa gaMje nara eTa; vimalajina dIThAM loyaNa Aja.' paramakRpALudeva jevA dhaNI jene mAthe che, tene kazo bhaya nathI. gabharAvuM nahIM, AtmA maravAno nathI. (bI-3, pR.119, AMka 115) e duHkhanA prasaMge jema davA laIe, carI pADIe ane apathya AhAra tajI daie chIe; tema jo duHkha gayA pachI vartAya to mAMdagInA ochA prasaMga AvavAno saMbhava che; tema jo mAMdagImAM tyAga, vairAgya, bhakti ane dInatA tathA paramArtha-saMbaMdhI je vicAro Ave che te mAMdagI gayA pachI TakI rahe to jIvanuM hita thavAmAM vadhAre kALa na lAge; paNa zarIra sudharatAM vicAro paNa palaTAI jAya che, maraNano Dara raheto nathI, vardhamAna thayelI bhAvanAo osarI jAya che; paNa jene kalyANa karavuM che te, roja, te prasaMga ane te bhAvanAone yAda kare che ane maraNane samIpa ja samajIne Atmahitane arthe vizeSa puruSArtha karatA rahe che. (bI-3, pR.126, AMka 125) I pU. ....nI tabiyata divase-divase narama rahyA kare che ema lakhyuM, te jANyuM. prArabdhakarma pramANe vedanIya AvelI, bhogavyA vinA chUTako nathI. "jJAnI ke ajJAnI jana, sukha du:kha rahita na koya; jJAnI veda vairyathI. ajJAnI vada roya.'' e Apa samajo che, chatAM vizeSa sAvadhAnI rAkhI, A vakhatanI vedanI vedI levAya to jIvane samAdhimaraNanuM kAraNa bane tema che. Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 632) sadgurunuM zaraNuM, tenI AjJAnI upAsanA, smaraNa karatA rahevAnI Teva, sarunA bodhano UMDA UtarIne zAMtithI karelo nirNaya, bhakti Adi apUrva sAmagrInI jogavAi puNyayoge A bhavamAM samIpa samajI, vRtti evI uttama bAbatomAM rAkhazo, ane maraNano Dara na rAkhatAM, tenI teyArI jarUra kALajIpUrvaka, zAMta bhAve, sadguruzaraNe karatA rahevA bhalAmaNa che. A kALamAM acAnaka AyuSya tUTI jatAM sAMbhaLIe chIe. ApaNane ATaluM jIvavAnuM maLyuM che, te koI pUrvanA puNyano yoga gaNavA yogya chejI. bhale pathArImAM paDI rahevuM paDatuM hoya, vaMdanA bhogavavI paDatI hoya, cena na paDatuM hoya, paNa evo-evoya manuSyabhava che. tyAM sudhI, sadguru apAra jJAna, sukha, vIrya ane niraMtara Atmaupayoga tarapha draSTi dai, tene zaraNe A jIvanuM jarU kalyANa thaze, evuM AzvAsana evA duHkhanA vakhatamAM meLavI, zAMtithI sarva 6 khamavAnuM na meLavI zakAya tema che). A jIve Aja sudhI karavA jevuM che, te to kaMI karyuM nathI, nahIM to A vakhate bIjA jIvone paNa pU. sobhAgabhAinI peThe upadezarUpa thai paDe; Ave vakhate dhIrajathI padanI vadAya to potAnuM kalyANa thAya ane bIjA jIvone paNa "mArga uttama che. A bhAi ArAdha che te ja mArga ArAdhavA yogya che.' evI bhAvanA thavAthI mArga pAmavAnI jijJAsA jAge. dhIraja khoi bumo pADavAthI. kAMI karmane dayA AvavAnI nathI, UlaTI kaMi rahI-sahI zakti hoya, te bhaktimAM gALI zakAta tene badale, barADA pADavAmAM ane bIjAne gabharAvavAmAM khalAsa paMi jAya. mATe zAMtithI, dhIrajathI, samabhAvathI, sahanazIlatA lAvI, game tevI vedanA hoya te javA mATe ApI che. bhogavI lIdhA pachI pharI AvavAnI nathI, devuM pate che ema jANI, himata rAkhI, kaThaNAi keLavavA vinaMtI chejI. davA pIvAnI hoya, te kaDavI che, nahIM pIuM ema karIne paNa nAnAM chokarAMnI pade parANe, Akhare pIvI paDe che ane samaju hoya, te na game topaNa AMkho mIMcI, kaThaNa mana karI, pI jAya che; tema AtmAmAM klezavRtti na Upaje paNa zrI gajasukumAranI peThe, mokSanI pAghaDI mAnI vedanA sahana karI tema, prasannacitte "sadgurue ja ApaNane UMcI dazAmAM lAvavA A kaThaNAi mokalI che' ema mAnI, sadgurune zaraNe du:khane sukha gaNI, AnaMdamAM rahetAM zIkhavAnI bhalAmaNa che. narakamAM kevA-kevAM AkarAM duHkha, parAdhInapaNe bhogavIne A jIva Avyo che, teno vicAra Ave to ahIMnAM duHkhonI to kaMI gaNatarI na rahe. UlaTuM, manuSyabhavathI mokSa sudhIno mArga khullo che ema samajI, pU. sobhAgabhAInI peThe ekAgrabhAva jJAnInI AjJAmAM, smaraNamAM rAkhavo ghaTe che. (bo-3, pR.408, AMka 415) e haMmezAM puruSArthaparAyaNa rahevuM. bIjA hoya ane smaraNa bole to temAM citta rAkhavuM, nahIM to ApaNe vedanAmAM jatI vRttine vALIne smaraNamAM rokavI. ema vAraMvAra kALajIpUrvaka ryA karavAthI tevo abhyAsa thaI jaze eTale saheje koI hoya ke na hoya paNa mana smaraNamAM ja lAgeluM raheze. jeTaluM jIvana bAkI hoya te paramakRpALudevane Azraye gALavuM che ane aMte paramakRpALudevane Azraye ja deha choDavo che evI draDha bhAvanA ddhayamAM rAkhI, te zaraNa ja jIvana che - temAM vRtti rahevAthI AnaMda anubhavAzejI. Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (633 jJAnI puruSanI AjJA ""sahajAtmasvarUpa paramaguru'' mAre mAnya che, bIjuM kaMI mAruM nathI ane kaMI kAmanuM nathI. te AjJA sahita ja deha choDavo che. Akhare mane e ja lakSa rahe, aMte bIjuM kaMI mAnIza nahIM. paramaguru zrI paramakRpALudevanI AjJAmAM "sahajAnmasvarUpa paramaguru''mAM vRtti rAkhI dehatyAga thAya tene samAdhimaraNa 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIe kahyuM che, mATe e ja lakSa mane kSaNe-kSaNe raho. jJAnIpuruSanI AjJAnuM ArAdhana e ja kharuM vrata che, temAM badhuM samAya che. hiMmata hAravI nahIM. paramakRpALudeva pratye parama prema, ullAsabhAva ane AzrayabhAva vadhAratA rahevA bhalAmaNa chejI. jyAM sudhI bhAna hoya tyAM sudhI smaraNamAM citta rAkhavuM, pachInuM paramakRpALudevane soMpavuM. jevo paramakRpALudeve AtmA jANyo che, pragaTa karyo che, anubhavyo che, tevo ja mAro AtmA che. te viSe mAre kaMI kalpanA karavI nathI. mane je sAdhana maLyuM che tenuM ArAdhana, e ja mAruM kAma che. deha-saMbaMdhI, kuTuMba-saMbaMdhI, devaloka Adi saMbaMdhI kaMI vikalpa nahIM karatAM "zrI sadgurue kahyo che evA nigraMthamArgano sadAya Azraya raho. huM dehAdi svarUpa nathI, ane deha strI putrAdi koI paNa mArAM nathI, zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya.' (692) A bhAva TheTha sudhI rAkhatA rahevA bhalAmaNa chejI. koI pratye rAga ke koI pratye dveSa - e ja baMdhanuM ane janmamaraNanuM kAraNa che. thayelA rAga-dveSanI sarva pAse kSamA IcchI, niraMtara udAsInatAno krama ArAdhavA yogya chejI. jahAM rAga ane vaLI veSa, tahAM sarvadA mAno kleza, udAsInatAno jyAM vAsa, sakaLa duHkhano che tyAM nAza. sarva kALanuM che tyAM jJAna, deha chatAM tyAM che nirvANa; bhava chevaTanI che e dazA, rAma dhAma AvIne vasyA.' (bo-3, pR.538, AMka 588). zarIra narama rahe te vakhate, manamAM maMdavADa pesI na jAya evuM baLa jIva dhAre to karI zake, evo manuSyabhavano yoga che. zarIranA dharmane AtmAnA dharma samajavAnI bhUla anAdikALathI cAlI AvI che, paNa kRpALudeve kahyuM che: "che dehAdithI bhinna AtamA re, upayogI sadA avinAza-mULa)'' "daha mAtra saMyoga che, vaLI jaDa rUpI drazya.'' cetananA utpatti-laya, dehanA utpatti-layane AdhAre mAnI, ghaNuM jIve veThayuM che. have te bhAva tajI, jJAnIe jANyo che tevo AtmA huM chuM ane deha to pratyakSa, badhAne mUkIne cAlyA jatA ApaNe najare joyA che; to dehamAM ne dehamAM AtmAne mUMjhavI mAravo nathI, evo draDha vicAra karI, vedanInA vakhate satsAdhana paramakRpALudevanI kRpAthI maLyuM che, te prANa chUTe topaNa choDavuM nathI, evI dRDhatA A bhavamAM to karI levI che; te arthe A vedanIno vakhata gALavo che; abhyAsa pADI mUkavA mATe ja A avasara Avyo che; bhAna che tyAM sudhI kaMIka sapuruSe kaheluM smaraNa karI lauM, pachI to banI zake tema nathI. mATe ALasa, pramAda karI AtmAno verI zA mATe banuM? (bI-3, pR.317, AMka 307). Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) pU. ... nI acAnaka vedanI saMbaMdhI samAcAra jANI kheda thayo chajI. manuSyabhava atyaMta durlabha che. temAM sapuruSano yoga thayA pachIno kALa to jIve atyaMta mUlyavAna gaNavA yogya che. bhale strI ho, puruSa ho, abhaNa ho, bhaNelo ho, garIba raMka ho ke rAjA ho, sAjo ho ke mAMdo ho; paNa manuSyabhava haze to satpaSe ApelA parama hitakArI, parama amRtasvarUpa smaraNamaMtramAM citta devAze. te maMtranuM bane teTaluM raTaNa karyA karavA yogya chejI. te smaraNamaMtra pU. ... nA kAnamAM paDato rahe tevI goThavaNa karavAthI, temane ane temane madada karanAra, baMnene lAbhanuM kAraNa chejI. kharI cAkarI e chajI. bhakti vagere karIe te paNa temanI pAse karavAthI temanA bhAva bhagavAna tarapha vaLavAnuM nimitta chejI. (bo-3, pR. 183, AMka 187) T mAMdagInA vakhatamAM maMtranuM smaraNa ane pa.1.5.pU. prabhuzrIjIe karelA upakAranuM smaraNa, kharI davA chejI. (bI-3, pR.448, AMka 46;) | bhaktine arthe A deha che tethI banatI saMbhALa rAkhI jarUra paDe tevA upacAra karatA rahezojI; paNa kharI davA pa.pU. prabhuzrIjIe Apelo maMtra che, teno lakSa cakAya nahIM tevA puruSArthamAM rahevA bhalAmaNa che.jI. zAtA-azAtA sarakhI gaNavAno jJAnIno upadeza che; tevo abhyAsa thAya, te arthe A vedanI AvI che, ema gaNavA yogya che. (bI-3, pR.74pa, mAMka 919) D zarIra to roganuM poTaluM ja che. te bhaktinA kAmamAM Ave te arthe davA vagere karavI ghaTe che, paNa koI rIte duHkha saMbaMdhI phikara karavI ghaTatI nathI. "koI paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI." (460) ema paramakRpALudevanuM vacana che, te vicArazojI. bananAra te banI rahyuM che, temAM samabhAva rahe tevo puruSArtha kartavya chejI. koInA vAMka jevo ghaTato nathI. ApaNAM karma anusAra je bane che te joyA karavuM. bhakti-smaraNa rAtadivasa karavAnI bhAvanA rAkhavI. (bo-3, pR.717, AMka 869). D dharmadhyAnamAM vRtti rAkhatA hazo. davA karavI paDe to nirdoSa davA karavI. vedanIyakarmanI maMdatA vakhate davA kaMI asara kare che, nahIM to ghaNI vakhata viparIta asara paNa thAya che. zarIranuM jema thavuM hoya tema thAo, paNa AtmaArogyatA vardhamAna thAya evI bhAvanA satata rAkhavA yogya che. (bI-3, pR.690, AMka 829) D tame puchAvo cho ke koDalivara oila levuM paDe to levuM ke kema ? teno uttara nakAra sivAya bIjo zuM hoI zake ? mArAthI tevI davAmAM anumati kema apAya ? te Apa ja vicArI jozo. davA ja maTADe che, zakti Ape che tema nathI. e to mArga anukULa karanAra che. bA zakti to jemAMthI AvavAnI che, temAMthI ja Avaze. nimittano niSedha nathI karavo; paNa jenuM phaLa atyAranI mAMdagIthI bhAre duHkhadAyI Ave tema hoya tevI davA, te davA nathI; paNa roganI mAtA che. ATalo lakSa rAkhI, DokTarathI dabAI javA yogya nathI. bIjI nirdoSa davA na Ape to thoDA divasa amadAvAda jai, koI dezI davA jarUra lAge to levI. vyAdhi vyAdhinA kALe kSaya thai jAya che, te zraddhA AvA vakhate vadhAre baLapUrvaka TakAvI rAkhavI ghaTe chejI. smaraNano abhyAsa vizeSa rAkhavA bhalAmaNa cheja. kharI davA satpaSanI kRpAthI maLI che, te ja chejI. Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (35) dehanI jeTalI kALajI rAkhIe chIe teTalI nahIM, paNa tethI anaMtagaNI kALajI AtmAnI rAkhavAnI paramakRpALudeve kahela che, te lakSamAM haze. hiMmata hAravI nahIM ane je paramapuruSanAM vacano yAda Ave, tenA vicAramAM UMDA UtaravA bhalAmaNa che. jagatanI vismRti karI, satparuSanA caraNamAM rahevAnI bhAvanA, e sarvottama salAha paramakRpALudevanI che; te poSAtI rahe tema nivRttino kALa gALatA rahezojI. (bI-3, pR.412, AMka 419) sukhaduHkha manamAM na ANIe, ghaTa sAthe re ghaDiyAM; TALyAM te koinAM nava TaLe, raghunAthanA jaDiyAM.'' pU. ... nI mAMdagI saMbaMdhI jAyuM; sAthe bhakti karavAnuM bane teTaluM rAkhazo. maMtrasmaraNa karavAno vadhAre abhyAsa pADe evI bhalAmaNa che. zarIranA kAraNe pahelAMnI peThe bhakti na thatI hoya, te kAraNe klezita thavuM yogya nathI. bane teTaluM karI chUTavuM ane na thAya to bhAvanA karavI ke he bhagavaMta, vyAdhi-pIDAne laine mArAthI kaMI banatuM nathI; paNa ahorAtra tamArA kahelA rastAmAM huM rahuM evI mArI AkAMkSA ane vRtti thAo, evI bhAvanA rahyA kare, e paNa bhakti che. bane teTalI jJAnI puruSanI kahelI AjJA uThAvavI, eTale vIsa doharA, kSamApanAno pATha, yamaniyama, maMtranuM smaraNa vageremAM vRtti rAkhI, jeTalI AjJA uThAvAya teTaluM AtmAnuM hita che ema gaNI saMtoSa rAkhavo; ane AnaMda mAnavo ke manuSyabhava che tyAM sudhI A bane che. deha chUTI gayo hota to ATalI paNa bhakti kyAMthI thAta ? ema vicAra rAkhavo, paNa kheda karavA yogya nathI. (bI-3, pR.655, AMka 775) zarIra saMbaMdhI ke vedanA saMbaMdhI bahu vicAra na karatAM, jJAnInI AjJA vicArI tenuM ArAdhana bane teTaluM A bhavamAM karI levAno bhAva rAkhavo. ahIM AvavA, na AvavAnuM paNa prArabdhAdhIna che; na AvavuM evuM kAMI tamane kahyuM nathI. yathAvakAza AvI zakAya to lAbhanuM kAraNa che, paNa mUMjhAvAnuM kaMI kAraNa nathI. paramakRpALudevanI bhakti game tyAM rahIne sAcA dilathI karIzuM to te sadAya ApaNI samIpa ja che evuM emaNe pote jaNAvyuM chejI. mATe banatI zarIra-saMbhALa rAkhI, bhaktimAM citta rAkhavA Apa sarva mumukSu bhAIbahenone vinaMtI che. be ghaDI badhA bhegA thaI, bhakti karavAnuM bane to rAkhavuM ghaTe cheja. na bane to ekalA paNa kartavya che. (bI-3, pR.314, AMka 32) D zarIra sukAtuM jAya, ke vedanA vadhatI jAya te tarapha bahu lakSa devA jevuM nathIjI. dehanA daMDa deha bhogavyA vinA chUTako nathI paNa bhAva sadgurunI AjJAmAM, smaraNamAM rAkhavAthI AtmAne hita thAya chejI. jJAnIe jAmyo che tevo AtmA huM chuM; dehAdi huM nathI. bIjAmAM vRtti jAya te pAchI vALI AtmabhAvano abhyAsa pADavo ghaTe chejI. je ApaNuM che nahi, ane ApaNuM-ApaNuM karyuM ApaNuM thavAnuM nathI, Akhare jene choDIne javAnuM che, temAM ne temAM vRtti rAkhavAthI janmamaraNa vadhe che; ane jJAnIe jANyo che tevo zuddha AtmA mAro che, evI bhAvanA karavAthI, ""sahajAnmasvarUpa paramaguru" Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36) maMtramAM citta rokAvAthI rahevAthI AtmA dehano dAsa maTI, dehane nokara gaNato thaze ane deha pAse AtmAnuM kAma - bhaktismaraNa karAvaze. kAyara thaIne karmane gA-gA karyo, karma kaMI ochAM thavAnAM nathI, dardane dayA AvavAnI nathI; ane zUravIra thaine AtmAne bacAvavA jJAnInI AjJAmAM citta rAkhavAthI, kaMI darda vadhI javAnuM nathI. mATe AtmAnuM kAma zA mATe na karI levuM? A manuSyabhava che tyAM sudhI jJAnInI AjJA uThAvavA puruSArtha thaI zake ema che. pachI lakhacorAsImAM bhamatAM kaMI dharma nahIM bane, mATe rAtadivasa sapuruSanI AjJAmAM ja rahevuM che, ema kRDha karavuM. (bo-3, pR. 220, AMka 218) D ApanA pitAzrIne tridoSa thayAnA samAcAra jANyA chejI. temane, bhAnamAM hoya tyAre, vIsa doharA, kSamApanAno pATha Adi bhaktinAM pado tathA koI-koI patro saMbhaLAvatA rahezojI; tathA smaraNamAM rahevAnI temane bhalAmaNa karI che ema jaNAvazojI. manuSyabhava durlabha che. jyAM sudhI AyuSya che ane bhAna hoya tyAM sudhI, jJAnInI AjJAmAM vartavAno draDha nizraya kartavya chejI. sazakta-azakta, sAja-mAMdo, garIba ke dhanavaMta, game te avasthAmAM manuSyabhava haze to pathArImAM paDayA-paDayA paNa prabhunuM ApeluM smaraNa thaI zake tema che. AyuSya chUTI gayA pachI Avo lAga Atmahita karavAno maLavo mahAna durlabha chejI. mATe kaMThe prANa AvyA hoya, deha chUTavAne vAra na hoya topaNa jJAnIe ApelA maMtranuM raTaNa cUkavuM ghaTatuM nathIjI. te paramapuruSa paramakRpALudevanuM zaraNuM A bhavamAM koI pUrvanA mahApuNyane lIdhe maLyuM che, te bhavasAgara taravAnuM sapharI jahAja samajavA yogya chejI, jJAnI puruSe kaMI paNa svArtha vinA, mAtra niSkAraNa karUNAzIlatAthI, je ApaNA jevA pAmara prANIo upara athAga upakAra karyo che, sanmArga batAvyo che teno koI rIte badalo vaLI zake tema nathI. mAtra teNe karelI AjJA, tenuM zaraNa ane AzrayanA avalaMbanane maraNaprasaMganI bhAre vedanAmAM paNa bhulAya nahIM teTalI aMtaramAM dRDha zraddhA ane kALajI (dAjha) UMDI rAkhavA yogya chejI. e satparuSane Azare A deha chUTe to tenA jevI bIjI koI kamANI gaNavA yogya nathI. jeNe chevaTanI paLa sAcavI teNe badhAM vrata karyA, jApa karyA, tIrtha karyA, zAstra bhaNyo, bhakti karI, badhuM karI chUTayo samajavA yogya chejI; paNa pahelethI te AjJAnuM, tenA zaraNAnuM ane tenA AzrayanuM mAhAbhya sAMbhaLyuM haze, teno AdhAra rAkhyo haze ane maraNa vakhate paNa te na chUTe tevI vAraMvAra bhAvanA karI haze to ja Akhara sudhI TakI raheze. mATe jAgyA tyAMthI savAra gaNI, A patra maLe tyArathI te bhAvanAno abhyAsa karavA maMDI paDazo to te Akhare guNa karaze, ema ApanA pitAzrIne kAne paNa vAta nAkhazo ane ApaNe paNa e ja kartavya che. samAdhimaraNa karAvanArane paNa lAbha thAya che.jI. Avo sevA karavAno avasara vAraMvAra maLato nathI; mATe kaMTALyA vinA, bIjAM kAma karatAM pitAnI sevA mahAlAbhanuM kAraNa che gaNI, temAM vizeSa lakSa rAkhavA vinaMtI cheja. dharmamAM zraddhA temanI draDha thAya tevuM vAMcana, vAtacIta, bhakti, smaraNa karatA rahevAthI svapara, baMnene lAbhanuM kAraNa chejI. (bI-3, pR. 202, AMka 202) Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (637 pU... nI gaMbhIra mAMdagI jANI dharmasnehathI kheda thayo, paNa te zamAvavo kartavya gaNyo chejI. manuSyabhava atyaMta durlabha che chatAM kSaNamAM khoI besAya tevA saMjogonI vacamAM ApaNe jIvIe chIe; mATe bahu kALajIpUrvaka jIvananI kSaNe-kSaNa sadguru zrI paramakRpALudevanI AjJAmAM, smaraNamaMtra, bhakti vageremAM gALatA rahevA AgrahapUrvaka bhalAmaNa chejI. rastAmAM aDacaNa veThIne paNa AzramamAM UtaravAnuM banyuM hota to ghaNA lAbhanuM kAraNa hatuM, paNa mohane ADe tathA teTalA puNyanI khAmIne lIdhe na banyuM te bhAvi bhAva. 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIe to A tapovana jevA Azrama mATe eTalA sudhI kaheluM che ke ahIM jeno deha chUTaze tenuM samAdhimaraNa thaze. te mAnya rAkhI, bane teTalI tenI bhAvanA rAkhI, hAla to te mahApuruSe je ApaNane AjJA vIsa doharA, yamaniyama, kSamApanAno pATha, cha padano patra, zrI AtmasiddhizAstra, maMtra Adi jaNAvela che, te pramAda tajI, kharA aMta:karaNe karatA rahevAnI jarUra chejI. ci.... Adi navarA hoya temaNe pU. .... pAse je mukhapATha kareluM hoya te tathA tattvajJAna vageremAMthI vAMcatA rahevA bhalAmaNa che. vAMcanAra ane sAMbhaLanAra, baMnene tethI lAbha chejI. bIjuM kaMI na bane to akhaMDa smaraNanI dhUna saMbhaLAvyA karavI. tenAthI jAte vaMcAya tema hoya to samAdhisopAnamAM chevaTanA bhAgamAM pR. 32pathI cheka chellA sudhIno bhAga vAraMvAra vAMcatA rahevA ke sAMbhaLatA rahevA jevo chejI. jo sadguruprasAda graMtha hoya to temAMthI, nahIM to game te citrapaTa darzana karavA tenI pAse rahe tema karatA rahevAnI bhalAmaNa che. A badhAM nimitta paramakRpALudeva pratye prema, zaraNa ane AzrayabhAva dRDha thavA arthe che, ane bIjethI mana uThAvI te paramapuruSane zaraNe sarvabhAve arpaNatA, AzrayabhAva karavAno che. koI prakArano kleza manamAM na rAkhatAM, deha uparano, sarva uparano moha utArI eka AtmakalyANanI bhAvanA "sahajAnmasvarUpa paramaguru'' pratye akhaMDa vRtti vahyA kare tevo puruSArtha bane teTalo kartavya chejI. paramakRpALudevanuM zaraNa ekaluM ja ApaNane bacAvanAra che, evI bhAvanA dararoja karyA karavI. te mAMdagImAM ane tyAra pachI paNa sukha ApanAra nIvaDaze. mohamAM to jIva mUMjhAIne duHkhI thAya che ane phikara-ciMtAmAM paDI adhogatine yogya bane che. mATe AtmAnuM kalyANa karavuM hoya to kalyANanI mUrti evA paramakRpALudevano citrapaTa, tenAM vacana ane tenuM kahevuM maMtrasmaraNa raTayA karazo to jarUra sukhanAM kAraNo pragaTa thaze, AEyamAM kharI zAMti anubhavAze. kharI kasoTIno A vakhata che. manamAM saMsAranI bhAvanA jAge ke tene khaseDI, jhera jevI jANI, jJAnInuM zaraNa ane Azraya sukhakArI che evI bhAvanA vAraMvAra karyA karavI, ane jJAnIne zaraNe deha chUTaze to mArA AtmAne kadI lAbha nathI thayo tevo lAbha, A bhavamAM thavAno che evo vizvAsa rAkhI nirbhaya thaI javuM, maraNathI paNa DaravuM nahIM. AtmA to nitya che, te kadI maravAno nathI. eka oraDAmAMthI bIjAmAM jaIe tema nirbhayapaNe je thAya te joyA karavuM ane paramakRpALudevanI kRpAthI sAruM ja thAya che, ema mAnavuM. (bI-3, pR.366, AMka 367) Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (38) AtmajJAna ne parama zaraNano ko prabhAva kahI zako ? hAdithI bhinna anubhava AtmAno e ajaba dIse: akaMpapaNuM anubhavI munivaranuM, nirbhayatA uramAM bharaze, bhavadukha dAvAnaLathI baLatA pAmarane paNa utaraze. parama dharmanuM zaraNa grahIne, sarva vedanA have saha. karma-kasoTI karsa zarIrane, jJAtA dRSTA tame raho: nathI anaMta bhavamAM Avyo, avasara Avo hitakArI, jItI javA AvyA cho bAjI, have nahIM jAo hArI. (prajJAvabodha pukha-53) pU. ...nI tabiyata narama vizeSa rahyA kare che, ema patramAM hatuM. have to temaNe manamAM evo ja nizcaya karavo ghaTe che ke jANe A deha chUTI gayo che ane maphatanuM AyuSya maLyuM che, te mAtra Atmahita thAya, tema ja gALavuM che. jeno deha chUTI gayo hoya te, dehamAM zuM thAya che tenI paMcAta karato nathI; tema karmane laine vedanA, kSINatAM ke azakti dekhAya ane uThAya-besAya nahIM to paNa kaMi icchAo UbhI thavA devAnI jarUra nathI. je thavAnuM che, jema paramakRpALudevanA jJAnamAM pragaTa jaNAyuM che, tema ja A badhuM thayA kare che, to temAM ApaNI icchA nakAmI che, ApaNe mAtra joyA karavAnuM che, harSa-zoka na thAya teTalI saMbhALa rAkhavAnI che. jema thavuM hoya tema thAjo, rUDA rAjane bhajIe'' evuM pa.pU. prabhuzrIjI ghaNI vakhata bolatA ane upadezatA hatAjI. (bI-3, pR.471, AMka 498) kuTuMbIo tathA mitroe, vicAravAna sajjananI mAMdagInA prasaMge, potAne ane parane hitakArI nIvaDe tevuM vartana rAkhavuM ghaTe. patnIe premapUrvaka sarva prakAranI sevA uparAMta hiMmata rAkhI, himata ApavAnI pharaja che. teNe kahevuM jaie ke tame tamArA AtmAnuM hita thAya tevA bhAva rAkhazo, temAM ApaNe badhAnuM kalyANa che. atyAre je sukha dekhAya che, te dharmanuM ja phaLa che ane dharmanA ArAdhanathI laukika sukha ane AtmAnuM sukha prApta thAya che. dharma pUrve ArAdhelo tethI sukhI kuTuMba, sajjana mitro, sapuruSano yoga ane satya dharmanI prApti thaI che, ane dharmavRkSane poSIzuM to mokSa sudhInI sarva sAmagrI maLI raheze. mArI ciMtA tajI, AtmakalyANano mArga, jJAnI puruSa pAsethI sAMbhaLyo hoya te ArAdho, amane samajAvo ane temAM amArI madada, je iccho te ApavA, ame taiyAra chIe. A vAta sarva mitravarge ke kuTuMbavarge vicArI, dharmadhyAnamAM divasa ane rAtano vizeSa vakhata jAya tema vyavasthA karavI, te sarvane hitakArI che. mAMdagImAM potAnAthI bhaktimAM pravartavA jeTaluM baLa na dekhAya to bIjA bhakti kare te saMbhaLAya, smaraNa koI utAvaLe bole temAM citta devAya ane citrapaTa vagere pAse rAkhI te pratye premabhAva, zaraNabhAva vardhamAna thAya, tema karavA bhAvanA karyA karavI, e hitakArI che. pravRtti na bane to bhAvanA to dharmakAryamAM rAkhavI. 'bhAva tihAM bhagavaMta che.'' e vacana satya che. Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 639 vedanAthI mUMjhAvuM nahIM. dehamAM je duHkha dekhAva de che, te dehano dharma che; tene jANanAra AtmAno, vAMko vALa paNa te karI zake, tevI tenAmAM zakti nathI. AtmAne hAni karanAra moha che. tene vaza karavA mATe sadvicAra, sadgurunuM zaraNa ane samabhAve sahana karavuM e uttama upAya che, te vAraMvAra smRtimAM lAvavA mATe jAgrata rahevuM. (bo-3, pR.101, AMka 93) ApanA pitAnI gaMbhIra mAMdagI jANI, karuNAbhAve be akSara lakhavA vRtti thai cheja. suputra, sadA, pitA pratye pUjyabuddhi rAkhI, temanA AtmAnuM hita kayA prakAre thavuM saMbhave che eno vicAra karI, potAnI zakti pramANe temane samAdhimaraNamAM sahAya maLe, tevA vicAra kare che, vAMcI saMbhaLAve che tathA vAtacIta dvArA temanI vRtti bAhyabhAvamAM pharatI hoya, te dharma pratye vaLe tevI yojanA kare chejI. temanA zarIra-Arogya mATe to davA, cAkarI vagere karatA hazo; paraMtu temanA AtmAne zAMti thAya, sagAM, kuTuMbI, dhana, jJAti Adi pratyeno moha dUra thai, parabhavamAM sahAyarUpa nIvaDe tevAM dAna, bhakti, satzAstranA zravaNarUpa nimittathI, zubhabhAvamAM temanuM mana vaLe, te lakSa rAkhavA niHsvArthabhAve sUcanA chejI. samAdhisopAna graMthamAMthI chelluM prakaraNa 'samAdhimaraNa' pR.325thI che, te krame karIne pustaka pUruM thAya tyAM sudhI, teTalI temane dhIraja rahe to, saMbhaLAvavA yogya chejI. jo teTalo vakhata lAMbo lAge to, pR.355thI thoDuM-thoDuM niyamita vAMcI saMbhaLAvazo to tamane ane temane, baMnene hita thavuM saMbhave che. jemanA upa2 temane moha raheto hoya, temano paricaya ocho thAya te paNa hitakArI chejI. vairAgya-upazama ane chUTavAnI bhAvanA poSAya, te A bhavamAM tathA parabhavamAM lAbhanuM kAraNa chejI. ''bhAve jinavara pUjIe, bhAve dIje dAna; bhAve bhAvanA bhAvIe, bhAve kevaLajJAna.'' bhAva e ja, saMsArathI taravAnuM ke saMsAramAM bUDavAnuM kAraNa che, ane sArA bhAva to sArAM nimitta vinA banatA nathI. tethI jo ApanA pitAnA AtmAnuM hita sAcA hradaye icchatA ho to, temane paramapuruSanA mArga pratye ruci thAya ke sAMbhaLavAnuM nimitta bane, tevI kaMika goThavaNa rAkhatA rahevA namrabhAve, niSkAraNapaNe vinaMtI chejI. e uttama kAryamAM jo tyAMnA mumukSu bhAibahenonI tamane jarUra jaNAya to pU. vagerene jaNAvazo to te ghaNI khuzIthI koi-koi, vAMcavA ke bhaktinAM pada vagere arthe tamAre tyAM Avaze. mULa AdhAra to, tamArA pitAnA bhAva tathA tamArA aMtaramAM temanA AtmAnuM hita thAya tevI lAgaNI hoya, tenA u52 che. gaMbhIra prasaMga che, to gaMbhIrapaNe vicArI temanA AtmAne dharmabhAva tarapha karavA je prayatna karazo, te kharI Akhara veLAnI cAkarI chejI. bAkI bIjI mohanI vAto temanI AgaLa karI, saMsAramAM vRtti hoya tene poSyA karazo to temanA zatrunI garaja tame sArazo. mATe vicAravAnane ghaTe tevI rIte, A prasaMgano lAbha lai levA ane bane teTalo lAbha, tamArA pitAne ApavA AgrahapUrvaka bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.436, AMka 456) Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 640) samatA | tame "udAsInatA' viSe pUchayuM, teno artha paramakRpALudeve samatA karyo che ane te thavAnuM kAraNa sapuruSanI bhaktimAM lIna thavAno upAya jaNAvyo hoya ema lAge che. jagata pratye vairAgya-upazamavRSTi thaye, bhakti paNa yathArtha thAya che ane samabhAva pragaTe chejI. (bo-3, pR.753, AMka 939) | mahApuruSo aviSamabhAve eTale samabhAve rahyA to ja karma choDyAM che. udAsInatA eTale samabhAva.' jene kaMI pratibaMdha nathI, te udAsIna che. rAga-dveSamAM na taNAvuM, tenuM nAma udAsInatA che. udAsIna eTale kyAMthI coMTI na gayo hoya. Ama thayuM to ThIka ane tema thayuM to ThIka, e udAsInatA che. je thAya te bhaluM mAnavAmAM Ave to udAsInatA che. "adhyAtmanI jananI te udAsInatA.'' (77) udAsInatA Ave tyAre sukha prApta thAya. e vagara sukha na Ave. vairAgya hoya to udAsInatA rahe. vairAgya udAsInatAnuM kAraNa che. samabhAva ke udAsInatA eka ja che. (bo-1, pR.335, AMka 85) D AtmAnuM kharuM svarUpa samabhAva che. samabhAva e ja mokSa che. hemacaMdrAcArya lakhe che ke devaloka to AgaLa che ane mokSa tenAthI paNa AgaLa che, paraMtu samabhAvamAM raho to ahIM ja mokSa che. samabhAva e karma choDavAnuM kAraNa che. samabhAvathI jeTalI nirjarA thAya, teTalI koi kriyAthI na thAya. udaya vedatAM samabhAva rAkhavAno che. gRhasthAzramamAM rahI samabhAva rAkhe to muni karatAM ghaNI nirjarA thAya che, kemake gRhasthAzramamAM vadhAre puruSArtha kare tyAre samabhAva rahe che; ane jeTalo vadhAre puruSArtha kare, teTalI vadhAre nirjarA thAya, munipaNAmAM avakAza bahu hoya che. tethI thoDo puruSArtha kare topaNa samabhAva rahI zake che. samabhAva eTale udAsInatA, kyAMya ruci na rahe. paramakRpALudeva AkhA muMbaIne smazAna samAna dekhatA hatA. (bo-1, pR.74) 0 puNyano udaya haze to vagara bolAvyuM jema roga Ave che tema, napho-sukha-sAmagrI paNa Avaze; ane pApano udaya haze to, comAsAmAM varasAda acAnaka Ave tema, game tyAMthI du:kha AvI paDaze. e kyAre jAya ? kyAMthI A AvyuM? Ama karyuM kAMI te javAnuM nathI ane kahIe ke AvavuM hoya tethI vadhAre bhale Ave to kaMI vadhAre AvanAra nathI; to pachI samatA rAkhI je AvI paDe te sahana karavuM yogya che. (bI-3, pR.46, AMka 31) "je thAya te yogya ja mAnavAmAM Ave.'' (301) AvA prakAranI bhAvanA, vRttithI vartavAnI Teva pADanAra mUMjhAto nathI; sarva avasthAmAM tene jema banI Ave tema yogya bane che ema lAgyA kare to harSa-zokanuM kAraNa rahetuM nathI. jema banavAnuM hoya che tema banyuM jAya che, tevA A prArabdhajALathI pravartatA saMsAramAM, ApaNuM dhAryuM kAMI banatuM nathI. ApaNA bhAva kevA rAkhavAM, te ApaNA hAthanI vAta che. temAM je puruSArtha karavA dhAre, te, jIva karI zake tema che. (bI-3, pR.440, AMka 460) 0 samatA e apUrva vastu che, te jJAnInA gharanI vAta che, paNa ApaNane te samartha puruSanuM zaraNuM maLyuM che; to cakravartInI dAsI paNa tenI rasoInAM khabaDAM (vAsaNe coMTI rahelI khIra vagere) khAIne eTalI puSTa thAya che ke capaTImAM hIro dabAvIne cUro karI nAkhe che, tema tene (zrImad rAjacaMdra prabhune) Azare Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41) rahevAthI, tenAM vacanonuM sevana karatA rahevAthI, temaNe karelI AtmabhAvanAnI bhAvanA karatA rahevAthI jarUra, A jIva paNa te ja mokSamArgamAM pragati karaze. mATe gabharAyA vinA satsAdhanamAM Apa sarva mumukSu bhAIbaheno pravartatA rahevA puruSArtha karyA karo e ja bhalAmaNa che. (bo-3, pR.325, AMka 318) D mumukSu samabhAva raheto nathI. pUjyazrI : samabhAva na rahe paNa bhAvanA to karAyane ke he bhagavAna ! mane samabhAva raho? savAramAM UThIne bhAvanA karavI, pachI pharI sAMje bhAvanA karavI, pharI sUtI vakhate bhAvanA karavI, ema abhyAsa pADe to vAraMvAra sAMbhare. (bo-1, pR. 218, AMka 105). T samabhAva kema Ave ? "samaja sAra saMsArame, samaju TALe doSa; samaja samaja karI jIva hI, gayA anaMtA mokSa.'' samaja Ave to samabhAva sahaja rahe. samaja kevI joie? savaLI. A deha te ja huM, A strI, A puruSa, A pazu, A ghara, A dhana - ema dehadraSTi thaI gaI che. te jo maTe to sahaja samaja pragaTe. vicAra kare to potAne pragaTa lAge ke zarIra mAruM mAnuM chuM, paNa kSaNamAM enuM rUpa badalAI jAya che. tema ja, enI aMdara zuM bhareluM che? emAM kevI vastuo che? ema jo vicAra karavA bese to badhAnuM svarUpa jevuM che, tevuM ja saddaguru AjJAe jIvane pratyakSa dekhAya. ema jo vastunuM sAcuM svarUpa dekhAya to pachI rAga-dveSa na thAya. mATe vicAre karI samaja Ave to samabhAva avazya thAya. manane badhethI kheMcI, sadgaAjJAmAM rAkhe to vicAra pragaTe. AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re." (bo-1, pR.36, AMka 8). T samabhAva e mokSano dvArapALa che. tenI rajA vagara koI mokSa pAmyA nathI ane te sahanazIlatAthI prApta thAya che. sahanazIlatAno AdhAra samyaka samajaNa - AtmajJAna che. teno AdhAra sadguru pratye zaraNabhAva, tenAM vacanonI-bodhanI upAsanA ane tenAM vacananA Azaya pratye prIti, pratIti, bhakti e che. eka rIte ApaNAM ahobhAgya che ke haDahaDatA kaLikALa jevA nAstika yugamAM, AtmAnuM mAhAbhya hRdayamAM ghoMcI ghAle tevA pratyakSa upakArI pa.pU. prabhuzrIjInAM darzana, samAgama, sevA, AjJA Adi dharmanAM bIjanI prApti thaI chejI; ane tene poSaNa maLe tevA satsaMgadhAmane te pAchaLa mUkatA gayA che). (bI-3, pR.459, AMka 481) T sau saunA prArabdha pramANe zubhAzubha banI Ave che, temAM samatA e ja bacavAnuM sthAna ane uddhAra karanAra chejI, (bI-3, pR.676, AMka 811) D karma koInAM laI-daI zakAya tema nathI ema samajI, nirupAyatA AgaLa sahanazIlatA ja sarvottama upAya chejI. samabhAva e sarva prasaMga vakhate bacavAno sarvottama upAya chejI. (bo-3, pR.797, AMka 1025) Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (642) D zubhabhAva, azubhabhAva karatAM koI apekSAe sAro che. taDakA karatAM chAyAmAM UbhA rahevuM ThIka che, ema saune samajAya che; paNa jJAnIno mArga koI judo ja che. taDako ane chAMyo jene sama thaI gayA che; eka pagane koI vAMsalAthI ke kuhADAthI kApato hoya ane bIje page koI caMdanano lepa lagAvato hoya, to te baMne pratye samavRSTi rAkhavI e jJAnIno mArga che. samabhAva jenA dayamAM khaDo thAya tene sukha-duHkha, iSTa-aniSTa, zatru-mitra, mAna-apamAna, pArakuM-potAnuM, lAgavaga, prIti-aprIti sarva vikalpo zamAi jAya che. (bo-3, pR.143, AMka 166). D tabiyata ghaNA divasathI bImAra rahe che jANI, dharmasnehane lIdhe kheda thayo; paNa paramakRpALudeve kahyuM che : "koI paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI." (460) tenI smRti sarva viSamatA zamAvI de tevI che'. jyAM nirUpAyatA, tyAM samatA e ja AdhArabhUta che). zrI hemacaMdrAcArye lakhyuM che ke svarga to dUra che ane mokSa to tethI paNa dUra che, paraMtu samatA e mokSanI vAnagI che. jo jIva samabhAva seve to tene turta phAyado samajAya che. zArIrika vedanAne dehano dharma jANI ane bAMdhelAM evAM karmonuM phaLa jANI samyaphaprakAre ahiyAsavA yogya che.' (460) AvAM paramakRpALudevanAM vacano A vakhate AdhArabhUta che. (bI-3, pR.538, AMka pa88) "janma duHkhaM jarA du:khaM, nityaM duHkhaM punaH punaH / saMsArasI re 3:vuM, tamAruM nA'Jde nAmRDha |'' eka, be lITIno paramakRpALudevano patra mokSa thatAM sudhI pAtheya - bhAthArUpa che, te ApaNe vAraMvAra vicArI, dayamAM saMgrahI rAkhavA yogya che : ""aviSamabhAva vinA amane paNa abaMdhapaNA mATe bIjo koI adhikAra nathI. maunapaNuM bhajavA yogya mArga che.' (823) ATaluM thAya to bAkI zuM rahe? ane te na thAya to game tevuM bIjuM badhuM karyuM hoya, te zA kAmanuM? (bI-3, pR.106, AMka 97) 5.u.pa.pU. prabhuzrIjInA bodhamAM AvyuM hatuM : "moTApuruSo hoya te sArA uttama sthAnamAM rahe che, pAyakhAnAmAM rahetA nathI; tema AkhuM jagata pAyakhAnAmAM rahe che; paNa jJAnIonuM sthAna kayuM che ? "samabhAva' A emanuM sthAna che. A jagAnuM keTaluM sukha, keTalI sAhyabI che - te kahyuM jAya tema nathI. A jagAe javAthI duHkhamAtra nAza pAmI jAya che. caMDALa jevA nIca ghera, halakA bhAvamAM jJAnI rahetA nathI, tethI temano bhayamAtra nAza pAmI jAya che. eka AtmAne jANyo teNe sarva jANyuM." tenI zraddhA, vizvAsa, pratIti thaye paNa kAma thai jaze. cha padano patra amUlya che. UMDA UtaravuM joIe, pakaDa thavI joie. badhAnI vacamAM kahyuM che; paNa samabhAva'nI pakaDa karI leze tenuM kAma thaze. .... aMtarapariNamana vicArathI karavuM joie; palaTAvI nAkhavuM joie. have to AtmA jovAnuM karo. bIjuM jovAnuM karyuM che, tethI pharIne eka AtmA jovAnuM karo. vRSTimAM jhera che, te amRta thAya tema karo. mAtra dRSTikI bhUla hai.'' jJAnIoe e ja karyuM che, e ja joyuM che. "kara vicAra to pAma" vicAra vaDe draSTi palaTAvI aMtardraSTi karavAnI jarUra che. .... sarva Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 643) jJAnI puruSo eka ja vATe mokSe gayA che. te vATa "samatA che. bahu adbhuta che ! viSamabhAva che tyAM baMdhana che. samabhAva che tyAM abaMdhatA che.'' (upadezAmRta pR.387) (bI-3, pR.319, AMka 310) D bAMdhelAM karmo che. udayamAM Ave tyAre rAga ane dveSamAM kheMcAI na javAya teTalo puruSArtha jarUra kartavya che. samatA rahevI muzkela che, paNa te vinA mokSa thAya tema nathI ema vicArI, bane teTalo te dizAmAM puruSArtha kartavya che. saddagurunI dayAthI je satsAdhana maLe che, tenuM vismaraNa thavA na devuM. (bo-3, pR.312, AMka 298) jJAnI ke ajJAnI jana, sukha duHkha rahita na koya; jJAnI vede vairyathI, ajJAnI vede roya.'' zarIranAM duHkhamAM bIjuM koI pratyakSa nimitta dekhAtuM nathI eTale tyAM samabhAva rahevo sahelo che; paraMtu "A mane klezanuM tathA duHkhanuM nimitta che' ema dekhAya che, tyAM samatA rahevI muzkela paDe che; topaNa mumukSujIve to je agharuM hoya temAM paNa paramakRpALudevanI parama kRpA samajI, AthI mane vizeSa lAbha thavA saMbhava che ema vicArI, vizeSa vIrya phoravI paranA doSa nahIM jotAM, potAne evuM nimitta upakArI che ema jANI, tenA pratye dveSa na thavA detAM upakArabuddhi rAkhavI ane mAruM RNa pate che, evI manamAM dRDhatA rAkhavI. ApaNe to pAmara chIe, paraMtu paramakRpALudeva jevA samartha puruSoe paNa AMkha vaDe retI upADavA jevuM kAma, devuM patAvavA mATe karatA chatAM, anyanuM bhaluM kema thAya e vicAraNA rAkhI che. te ja mArge ApaNe paNa cAlavuM ghaTe chejI saMkaTamAM paNa cittaprasannatA cUkI javAze to atyAre nathI gamatAM tevAM ke tethI vadhAre bhAre karma baMdhAvA saMbhava cheche. mATe klezita thayA sivAya hasate moDhe devuM patAvavuM che). e ja kartavya chejI. (bI-3, pR.617, AMka 782) "thaze? kema karavuM? mAthe bojo che evA bhAvo dUra karI, thAya teTaluM karI chUTavuM paNa tenA vicAro vadhAre vakhata magajamAM AvI ghara na karI bese, te saMbhALatA rahevAnI jarUra che jI. phikara karyo kaMI banatuM nathI. prArabdha pramANe atyAre to moTe bhAge lAbha-hAni jaNAya che. puNya vinA koine lAbha thato nathI. puNya pramANe jIvane savaLI mati sUjhe che. pApano udaya hoya tyAre avaLuM ja karavA jIva prerAya che; paNa te badhAM prasaMgomAM harSa-viSAda maMda karavA jIva dhAre to thaI zake tema chejI. muzkelI che, paNa paramakRpALudeve karI batAvyuM che. (bo-3, pR.587, AMka 665) prArabdhAdhIna badhuM bane che. temAM harSa-zoka karavAthI kaMI vaLatuM nathI. UlaTAM karma bAMdhavAnuM kAraNa thAya che. tethI jema bane tema samabhAva rAkhavAno puruSArtha karatA rahevAnI ApaNI pharaja che; sAcA dilathI uttama vastunI bhAvanA bhAvyA kare, tene te prApta thavAnuM kAraNa bane che. mATe kheda nahIM karatAM satsAdhana, sadguruAjJA, bhakti AdimAM mana rAkhavA bhalAmaNa chejI. (bI-3, pR.336, AMka 336) thAya che te to prArabdhAdhIna che. badhI karmanI ghaTanAmAM rAjI thavA jevuM nathI ane kheda karavA jevuM paNa nathI. jema paramakRpALudevanA jJAnamAM dekhAyuM che, tema ja banyA jAya che. temAM ApaNe ADIavaLI Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (644) kalpanA karIne zA mATe nakAmAM karma bAMdhavAM? Aja sudhI je bananAra hatuM tema banyuM che. hajI tyAM sudhI karyo haze tyAM sudhI banavAnuM haze tema banaze. ApaNuM kAma karmanA udaya vakhate samabhAva rAkhavAnuM che. (bI-3, pR.498, AMka pa35) re mana ! A saMsAramAM, duHkhathI tuM na DarIza; sama samazera vaDe karI, dhAryuM te ja karIza.'' cittazAMti sAcavavA, vyAdhi saMbaMdhInA vicAro cittamAM Ave-jAya, paNa ghara na karI jAya, AkuLatAnuM kAraNa na bane tema lakSa rAkhavA bhalAmaNa chejI. gabharAvAnuM kaMI kAraNa nathI. bananAra che te pramANe bane che. ApaNuM kAma dhIraja rAkhI sahana karavAnuM, khamI khUMdavAnuM che. bane teTalI kheMca AtmakalyANa karavA pratye rAkhavI, pachI je banI Ave tethI saMtoSa mAnavo. 'phikarakA phAkA bharyA, tAkA nAma phakIra.' (bo-3, pR.470, AMka 497) "dhIraja na rahe evA prakAranI tamArI sthiti che ema ame jANIe chIe, tema chatAM dhIrajamAM eka aMzanuM paNa nyUnapaNuM na thavA devuM te tamane kartavya che; ane e yathArtha bodha pAmavAno mukhya mArga che. .... koi paNa prakAre bhaviSyano sAMsArika vicAra choDI vartamAnamAM samapaNe pravartavAno draDha nizcaya karavo e tamane yogya che; bhaviSyamAM je thavA yogya haze, te thaze, te anivArya che. ema gaNI paramArtha-puruSArtha bhaNI sanmukha thavuM yogya che. ... lajjA ane AjIvikA mithyA che. kuTuMbAdinuM mamatva rAkhazo topaNa je thavAnuM haze te thaze. temAM samapaNuM rAkhazo topaNa je thavA yogya haze te thaze; mATe niHzaMkapaNe nirabhimAnI thavuM yogya che. samapariNAme pariNamavuM yogya che, ane e ja amAro bodha che. A jyAM sudhI nahIM pariName tyAM sudhI yathArtha bodha paNa pariName nahIM.'' (374) 5.u. prabhuzrIjIno bodha tathA samAdhisopAnamAMnA patro Adi vAMcatA rahezo ane samabhAva bane teTalo rAkhazo to dharmadhyAnamAM vRtti rahevA saMbhava che. bAkI saMsAra to klezarUpa che, tenI nivRtti vAraMvAra ciMtavI satsaMgano joga bane teTalo meLavatA rahevA bhalAmaNa che. samajAya, na samajAya topaNa jJAnI puruSonAM vacanomAM vRtti joDI rAkhavAno puruSArtha karatA rahezo; tenuM phaLa alaukika AvazejI. (bI-3, pR.391, AMka 4OO) T sAcI bhakti jenI hoya che, tene paramAtmA muzkelI mokale che, ema paramakRpALudeva kahe che. te vicArI bhaktimAM vRDha rahezo to muzkelInA prasaMga to jatA raheze ane navAM karma nahIM baMdhAya. bIjAnAM karmanA udaye ApaNe duHkhI thavAnuM hoya nahIM. pUrve bAMdhyAM che te javA mATe AvelAM karma, AkarAM lAge topaNa kaDavI davAnI peThe guNakArI che, ApaNane kSamAguNanuM zikSaNa ApatAM jAya che ema vicArI, sarvano upakAra mAnI, samatAbhAvamAM AtmAne lAvatA zIkhavuM. (bI-3, pR.726, AMka 885) 0 lokapravAhanI sAme thavuM paDe to zUravIra thaI sahana karavuM; paNa koI pratye dveSabuddhi na thAya, khamI khUMdavAnuM zikhAya ane jJAnInA mArgane anusaravA arthe veThavuM paDe che, e bhAvamAM paNa je zAMti samAI rahI che, te samajAya, tema vartavA bhalAmaNa chejI. (bI-3, pR.549, AMka 605) D jagatamAM koi koinuM nathI. koi koinuM duHkha laI zakatuM nathI. koI koIne sukha ApI zakatuM nathI. jIva ekalo ja Ave che ane ekalo ja potAnAM karelAM karma bhogavavA paraloka jAya che. mATe ANe Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 645 mAruM bagADayuM ke A mAro zatru che, A mane hitakArI che ke AnuM to moM mane Akhare avagati karAvaze evA rAga-dveSanA bhAvo, jIvana ane maraNane bagADanArA che. mATe pUrve karelAM karmathI sukhaduHkha Ave che temAM koino doSa nathI; mAtra aNasamajathI bIjAnA nimittane lakSamAM rAkhI, jIva AkuLa-vyAkuLa thAya che. bhale koi cAkarI karanAra hoya ke na hoya; koi ApaNAM kAma calAvanAra pAchaLa hoya ke na hoya; koi niMdA kare ke koi vakhANa kare te tarapha lakSa na rAkhatAM, A jIve karelAM karma tene avazya bhogavyA vagara chUTako nathI, temAM koino vAMka nathI, hAthanAM karyAM haiye vAge che; mATe samatA rAkhI, sadgurunuM zaraNuM maLyuM che te mahAbhAgya mAnI, tene Azare have deha choDavo che evo pAko nirNaya karI, roja te nirNaya pramANe vartAya che ke bIjo Azaro zodhavA jIva mohavaza bhaTake che, te tapAsatA rahevA vinaMtI chejI. A puruSArtha jarUra jIvane UMce ANe evo che. mATe have bAhya vastuonuM, bIjA jIvonuM avalaMbana choDI, smaraNa niraMtara rahe ane samabhAva rAkhI sarva pratye maitrIbhAvanA ane sadgurupadamAM abhedabhAvanA jema vizeSa rahe, tema karatA rahevA sarva Atmahitecchuone vinaMtI chejI. thoDuM lakhyuM ghaNuM mAnajo; vizeSa vicAra karajo; ane kaMi paNa AcaraNa thAya che ke nahIM, tenI tapAsa rAkhazojI. (bo-3, pR.275, AMka 267) -- ApanA patrathI samAcAra jANyA. azAtAvedanIya, du:kha uparAMta dharma-ArAdhanamAM aMtarAyanuM nimitta chejI. paDavAnA divase zrI AtmasiddhizAstranA avatAranI tithi che tathA pa.pU. prabhuzrIjInA janmadinano mahotsava te ja divase che. zarIra sAruM hoya to sarvanI sAthe dareka gAthAe namaskAra paNa thAya, paNa tema na bane to tyAM rahyA-rahyA paNa bhAvanA karavI ane je AvI paDayuM che, te samabhAve sahana karavAno lakSa rAkhavo ghaTe chejI. prArabdhamAM harSa-zoka na karavo te puruSArtha, satpuruSArtha chejI. te vakhate smaraNa, bhakti tathA satpuruSanA samAgamanI smRti vagere bhAvanAmAM citta rokavuM ane zrI gajasukumAra jevA mahA vedanAmAM samabhAva rAkhI zakyA te mAre paNa kartavya che, ema hiMmata rAkhI dharmadhyAnamAM vRtti TakAvI rAkhavI. jyAM nirupAyatA, tyAM sahanazIlatA e ja AdhAra chejI. parAdhInapaNe jIve naraka, tiryaMcagatimAM ghaNAM duHkho veThayAM che. te samajaNapUrvaka A bhavamAM sadguruzaraNe jeTaluM veThI levAze teTalo bojo ocho thAya chejI. 'mULamAM ghA karavo. deha ane dehanA aMge mAtA, pitA, strI, putra, svajana, kuTuMba, dhana vagere je kaMi 'huM ane mAruM' gaNAya che, temAMnuM kaMiye mAruM nathI. e sarva mAtra mananI kalpanA che, bhrAMti che. huM to, he paramAtmA ! tamAruM biruda (maMtra) grahuM chuM, dIna alpajJa caraNaraja chuM. ema samaye-samaye vicArI - huM zuddha saccidAnaMdasvarUpa AtmA chuM, svabhAvapariNAmI chuM, je sarva vibhAvika svarUpa che te svarUpathI bhinna chuM, huM sarvano dRSTA chuM - zrI sadgurudevanAM mukhathI zravaNa thayela vacanAmRto vAraMvAra vicAravAM, temanI mukhamudrA ane cAritra vAraMvAra hRdayamAM nididhyAsana karavAM.'' (bo-3, pR.496, AMka 532) Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (646 ) D vedanI - zubha ke azubha, e to bAMdhyAM pramANe udaya Ave; paNa jo samabhAva rAkhe to navAM karma na baMdhAya. khamI khUMdavAno rasto che. je kaMI thAya temAM rAga-dveSarahita pariNAme - samabhAve sahana karavAmAM Ave to badhAM zAstrono sAra samajyo kahevAya. bhalene bolatAM na AvaDe, paNa karavAnuM e ja che. nizraya karavAnI jarUra che ke mAruM bAMdheluM mAre bhogavavuM che. navIna na baMdhAya to bhogavyA pachI e to enI meLe nAza thaI jAya che. mATe AjJAmAM cittane rokI, samabhAva karavAno che. (bo-1, pR.37, AMka 9). D ApanI bhAvanA AzramamAM AvavAnI che, ema patramAM hatuM. te puNyano udaya thAya tyAre ja bane chejI; paNa satsaMganI bhAvanA to niraMtara kartavya chejI. upAdhinA prasaMgo paNa pote ja bAMdhelA che, potAne ja bhogavavAnA che; paNa bane teTalI samatAthI bhogavavAnI bhAvanA kartavya che. tene badale vyAkuLa thaI jai, khoTA vicAronA pravAhamAM taNAI rAga-dveSanI vRddhi kare, tene atyAre nathI gamatAM tevAM ke tethI AkarAM karma baMdhAya, te paNa A cAlu karma uparAMta potAne ja bhogavavAnuM bhAthuM taiyAra kare che. mATe navAM karma baMdhAya che, te bhAvanA AdhAre baMdhAya che evI samaja rAkhI, samabhAvathI karma baMdhAtAM nathI te arthe, je je sAdhano upayogI lAge te A bhavamAM karI levA yogya che. pachI bIjA bhavamAM kaMI banI zake tema nathI, mATe "kheda nahIM karatAM zUravIrapaNuM grahIne jJAnIne mArge cAlatAM mokSapATaNa sulabha ja che." (819) e paramakRpALudevanuM vacana vicAravA vAraMvAra bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.493, AMka pa28). "saMsArAnalamAM bhale bhulAvI, vipno sadA Apajo, dArA suta tana dhana harI, saMtApathI bahu tAvajo; paNa re prabhu ! nA dhairya mukAye, hRye sadA Avajo, aMte Apa pade zrI sadaguru, samatAe deha mukAvajo.'' upAdhi che te mumukSunI kasoTI che. te prasaMgamAM samatAbhAva rahe to ghaNAM karma khape che. mATe kRpALudevanuM draSTAMta lakSamAM rAkhI, bane teTalI samatA bhaNI kheMca rAkhavI, e ja kartavya chejI. (bo-3, pR.629, AMka 737) * | mumukSu: sAMsArika prasaMgo saMbhAravA nathI dhAratA, chatAM paNa sAMbhare che ane klezita pariNAma thAya che. pUjyazrI : sAMbhare bhalene, paNa jIva jo temAM iSTa-aniSTa pariNati kare to kleza thAya. jo iSTa-aniSTa pariNati na kare ane vicAra kare ke mAre to chUTavuM che ane mokSe javuM che, to kleza nahIM thAya. mokSe to samabhAva Ave tyAre javAya tevuM che. samabhAva AtmAnuM nija-ghara che. ISTa-aniSTa karyuM pAra Ave tema nathI. je sAMbhare temAM mAthuM nahIM mAratAM, samaja vaDe teno vicAra karI, samapariNati jIva rAkhI zake che. sAMbhare che temAM, jIvane mIThAza hoya che tyAre pariNati bagaDe che. mIThAza na hoya to pariNati bagaDe nahIM. jo sAMbharavAthI pariNati bagaDatI hoya to mokSa thAya nahIM, kAraNa ke pUrvakarma che tyAM sudhI Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u47) sAMbhare to kharuM. mATe cIlo badalavAnI jarUra che. eka pATethI bIje pATe gADI badalIe to muMbaI na jatAM, amadAvAda tarapha javA lAgIe. tema ja, ruci palaTe to pachI saMsArathI pharIne mokSa tarapha valaNa thAya che. jIvanamAM badho vakhata sarakho jato nathI. koi vakhate nIrogI hoya to koi vakhate rogI thAya che. koI vakhata iSTa vastunI prApti thAya to koI vakhata aniSTa maLI Ave. mATe pahelethI evI Teva pADI levI game te Avo, paNa badhAM karma che; mAre to AtmA tarapha draSTi rAkhavI che. e to badhuM javA Ave che, temAM iSTa-aniSTapaNuM kartavya nathI. (bo-1, pR.37, AMka 10) D "koi paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI.' (46) ema paramakRpALudeve kahyuM che. te ghaNA AzvAsananuM kAraNa, vicAratAM thaI paDe tema chejI. sarva jIva sukhane icche che ane kleza to sukhano nAza karanAra che; duHkhanuM bIja che. temAMthI bIjuM kaMI phaLa maLatuM nathI. sapuruSano Azraya je naranArIe grahaNa karyo che, teNe mokSano lakSa rAkhyo hovo joie. te mokSanAM kAraNo pratye kALajI rAkhe ane karmabaMdhanAM kAraNo dUra karavA puruSArtha kare; pUrve bAMdhelAM karmo to me'mAna samAna che; notaryA hatAM te AvyAM che. te jamIne (sukhadu:kha dekhADIne, teno bhAga bhajavIne, ApaNane ApaNA dharmakAryamAM khoTI karAvI) jatAM raheze. samatApUrvaka, dhIrajathI, sadgurunA zaraNA sahita, maMtramAM citta rAkhIne vedI levAya to evAM bIjAM nahIM baMdhAya; paNa jo kleza thAya ke sukhamAM mIThAza manAya to pAchAM bIjAM baMdhAze, te udayamAM Avaze tyAre vaLI vadhAre AkarAM lAgaze. mATe TUMkAmAM ja, atyAre mAMDavALa karI, hAtha joDI, tene rajA ApavI. javA ja Ave che paNa, notaruM daIe eTale temAM harSa-zoka karIe to, pharI tevAM Ave. (bo-3, pR. 243, AMka 237) | karmanA udayane rokavA koI samartha nathI, mAtra te vakhate samabhAva rahe to te karmathI sadAne mATe chUTI zakAya eTalo avakAza che, lAga che; mATe tevA samabhAvamAM rahevAnI Teva pADavAno puruSArtha kartavya chejI; ane e samajaNa sapuruSanA bodhane AdhAre thayA vinA, samatA rAkhavI hoya topaNa rahe tema nathI. tethI sapuruSanAM vacananuM bahumAnapaNuM rAkhI, haiyAnAM hAra karatAM vadhAre kImatI jANI sapuruSanAM vacana, tenI AjJAnI upAsanA karIzuM to tenI samajaNe ApaNI samajaNa ghaDAze ane tenuM mAneluM badhuM manAze, to rAga-dveSa, zoka, udveganuM jora nahIM cAle ane karavuM che, te sahelAIthI thaze. mATe prathama jJAnIe saMmata kareluM ApaNuM hRya saMmata kare, kharekharA aMtaranA bhAvathI niSkapaTapaNe svIkAre, tevI vicAraNA vAraMvAra karatA rahevA bhalAmaNa chejI. taravAnuM sAdhana te ja che. (bo-3, pR.272, AMka 265) D Apano patra vAMcI bahu saMtoSa thayo chejI. mahApuruSoe kahelo eka paNa uttama bola, A kALamAM jIva viparIta saMyogomAM paNa ArAdhe to kevuM uttama phaLa potAne maLe che ane caMdananI sugaMdhI AkhA vanamAM prasarI jAya tema sarva sagAMsaMbaMdhI ke duzmanane paNa hitakArI bane che, tenuM draSTAMta tame banela chojI. mAhAbhya to e jJAnI puruSonuM chejI. Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (48) jema zrI pArzvanAtha bhagavAne kamaTha dhUNI tapato hato temAMnA lAkaDAmAMthI, sApa ane sApaNane baLatAM kADhayAM ane maMtranuM smaraNa dIdhuM to te teTalA duHkhamAM paNa bhagavAnanAM darzana ane temanI AjJAthI dharaNendra pada pAme tevo bhAvapuruSArtha karIne, mahApuruSanA maMtrano prabhAva pragaTa karanAra banyAM, tevI ja sthiti tamArI atyAre saMbhaLAya che; paNa paramapuruSanAM darzana jene thayAM che, jemaNe temanA bodhanuM pAna ghaNA divasa sudhI karyuM che, tathA te mokSamArgane ApanAra puruSa upara dRDha vizvAsa jenA hRdayamAM draDha thayo che, dharma ArAdhavAnI ane A saMsAranAM sarva duHkhothI chUTI javAnI jene manamAM atyaMta abhilASA che, tene je je duHkho Ave te paNa AtmAne hitakartA nIvaDe che. mokSagAmI zrI gajasukumAramuninI ApanA jeTalI ja uMmara hatI, paNa draDhatA dharmamAM keTalI badhI hatI ke mAthA upara kAdavanI pALa karI dhagadhagatA aMgArA bharyA, paNa kAusagnamAM ja rahyA, koIne potAno zatru na gaNyo. potAnAM bAMdhelAM potAne bhogavavA paDe che, temAM koIno vAMka nathI; UlaTo guNa mAnyo ke mArA sasarAe mane mokSanI pAghaDI paherAvI. AvAM duHkha to A bhavamAM ApaNe mAthe Ave evo saMbhava ocho che, paNa hiMmata teTalI hoya to ja mokSarUpa parama phaLa prApta thAya. je guNo paramakRpALudeva Adi mahApuruSoe pragaTAvI, TakAvI rAkhyA, te te guNo, ApaNe badhAe prApta karyA vagara mokSa thAya nahIM ke mumukSutA paNa Take nahIM. mATe 5.u.5.pU. prabhuzrIjI kahetA ke khamI khUMdavuM, sahanazIlatA rAkhavI, bhUMDuM kare tenuM paNa bhaluM thajo evI aMtaramAMthI AziSa ApavI. koinI sAthe bolI bagADavuM nahIM, tema potAnI Teka tajavI nahIM. thAvuM hoya te thAjo, rUDA rAjane bhajIe.' evA bhAva &yamAM rAkhI, sarvane rAjI rAkhI, tALI-tALI daI A saMsArathI chUTI javuM che. patharA nIce hAtha Avyo hoya, te kaLa-kaLe karIne kADhI levo. utAvaLe khecavA jAya to AMgaLIo tUTI jAya. dhIrajanAM phaLa mIThAM che; koI game tema bole, ApaNI vAto kare - te sAMbhaLI, ApaNA bhAva bagaDavA na devA; manamAM kaMI krodha jevuM ke ochuM Ave te bhUlI javuM, saMkalpomAM taNAI na javuM paNa maMtranA smaraNamAM manane joDI devuM. vyAdhi-pIDA, karmane laIne khATalAmAM paDyA-paDyA bhogavavI paDe che, tevA ja A karmanA yoge saMyogo AvI paDayA che, temAM samabhAva che tethI vadhAre baLavAna banAvI, paramakRpALudevane zaraNe A bhava pUro karavo che, e cUkavA jevuM nathIjI, jyAM sudhI zarIramAM bhAna hoya tyAM sudhI, te paramapuruSanuM mane zaraNuM che to mAre phikara karavA jevuM kazuM nathI, e dRDha nizcaya kartavya chejI. "dhiMga dhaNI mAthe kiyA re, kuNa gaMje narakheTa - vimalajina dIThAM loyaNa Aja." (bo-3, pR. 229, AMka 225) D zarIraprakRti narama rahetI hoya tyAre temAM ekAkAra vRtti thavA devI nahIM. tAva Avyo hoya tyAre ApaNe to evo vicAra rAkhavo ke deha garama thayo che, te tAva gaye ThaMDo thaI jaze. phakta jonAra tarIke rahevuM jethI samatA rahe. maraNa Ave topaNa AtmA kyAM mare che ? te to traNe kALa nitya che. "mAruM' mAnyuM ke duHkha AvyuM ja samajavuM. mATe mArApaNuM kADhI nAkhavuM. je thAya che, te dehane thAya che - tema joyA karavuM. jema kapaDuM jUnuM Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (49) thaye badalI nAkhIe chIe, tema maraNa thaye eka deha choDI detAM bIjo deha maLe che; kaMI AtmA marato nathI. roga Avya, davA vagere karavI paDe to karavI, paNa lakSa cUkavo nahIM. je thAya te ThIka thAya che, sArA mATe thAya che, evI savaLI samajaNa karatAM zIkhavuM, jethI du:kha mAlUma paDaze nahIM. AgaLanA vakhatamAM munio zarIrane kaSTa ApI tapazcaryA karatA. tApamAM kAusagga kare, ThaMDInA vakhatamAM ughADA zarIre kAusagga kare, te eTalA mATe ke maraNaprasaMge je vedanA Ave temAM samabhAva rahe. sahana karavAno prathamathI abhyAsa pADyo hoya to game tevA du:khamAM paNa sahanazIlatA rahe. jo tevo abhyAsa na pADyo hoya to tevA prasaMga Avye badhuM bhUlI javAya. (bo-1, pR.11, AMka 14) zarIranuM je thavuM hoya te thAo, bAMdhelAM karma bhogavyA vagara chUTako nathI paNa bhogavatI vakhate dhIraja, samabhAva, zAMti rAkhIzuM teTalo AtmAne lAbha che. jJAnI jevI samatA rAkhe che tevI na rahI zakatI hoya topaNa tevI samatA rAkhavAnI bhAvanA paNa kalyANakArI che. sarva jIvo pratye kSamAbhAva rAkhI eTale sarvane khamI, khamAvI niHzalya thavuM. eka jJAnInA zaraNamAM ja buddhi rAkhI nirbhayapaNe ane niHkhedapaNe dehatyAga karavo ghaTe che. (bI-3, pR.625, AMka 731) "chUTe dehAdhyAsa to, nahi kartA tuM karma, nahi bhoktA tuM tehano, e ja dharmano marma.'' jene paramakRpALudevanuM zaraNa che, tene kaMI gabharAvA jevuM nathI. bAkI bAMdhelAM karma to badhA jJAnI-ajJAnI sarvane bhogavavAM ja paDe che; paNa zAhukAra khuzIthI devuM patAve, tema pote bAMdhelAM karma samabhAve sahana karI, tethI chUTavAnI bhAvanA kartavya chejI. hasatAM karma bhogavAya ane raDatAM-raDatAM paNa bhogavAya. raDavAthI karmane dayA AvavAnI nathI, kaMI ochAM thavAnAM nathI; to pachI zA mATe duHkhathI DaravuM? narakamAM jIva karma bhogavIne Avyo che, tevAM AkarAM karma to ahIM bhogavavAnAM hoya ja nahIM. AMkhanuM oparezana to nAnuM gaNAya. maraNanI vedanA bahu bhayaMkara gaNAya che. tenI taiyArI karavA A nAnAM-nAnAM karma sahanazIlatA zIkhavavA Ave che, te sAruM che ke chevaTe maraNa vakhate jIva gabharAI na jAya. tame samaju cho, upavAsa vagerethI du:kha sahana karavAnuM zIkhyAM cho, tethI A to kaMI vizeSa lAgaze nahIM, paNa AthI AkarAM duHkha maraNanAM che ema vicArI, maMtramAM mana paroveluM rAkhavA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.721, AMka 876) I pUrvakarma jevAM bAMdhyAM che tevAM atyAre udayamAM dekhAya che. te pratye samabhAva rAkhI vartavAthI tevAM navAM karma na baMdhAya; mATe manamAM klezane sthAna ApavA yogya nathI. pa.pU. prabhuzrIjI bapore jamyA pachI darzana karavA AvatAM bALako Adine prasAdI vaheMcatA. roja to kiMI gaLyuM vagere hoya. eka divase mosaMbInA choDAM chokarAMne ane bairAMne ApyAM. badhAMe lIdhAM paNa koI khAya nahIM. prabhuzrIjI bolyA : "kema Aje prasAda khAtA nathI? kaDavo che temAM? prasAda to koI divase mITho hoya ane kaDavo paNa hoya, tethI khAI javo paDaze." ema kahI badhAMne choDAM khavarAvyAM. tema puNya ane pApa baMneno udaya che te prabhuprasAdI gaNI, prabhu pratye bhaktibhAva rAkhI, samabhAve sahana kartavya chejI. Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 Avo manuSyabhava uttama maLyo che. uttama kuLa, Arya kSetra, satpuruSano yoga, tenI AjJA ane dharma mAnya thayela che. have to je bAMdhelAM che te karma samabhAve bhogavI, iSTa-aniSTabhAva na jAge, koi paNa jIva pratye dveSabhAva na thAya, dayAbhAva vadhe ane sarvanuM bhaluM thAo evAM pariNAme, bAMdhelAM karma bhogavI levAM. ApaNuM dhAryuM jagatamAM kAMi thatuM nathI. 'jIva tuM zIda zocanA kare, kRSNane karavuM hoya te kare.'' ema zrI dayArAma bhaktakavi gAi gayA che, te lakSamAM lezo. ''sukhaduHkha manamAM na ANIe, ghaTa sAthe re ghaDiyAM, TALyAM te koinAM nava TaLe, raghunAthanAM jaDiyAM.'' ema zrI narasiMha mahetAe paNa gAyuM che. AnaMdamAM rahI smaraNa karatA rahevAnI Teva pADazojI. (bo-3, pR.692, AMka 832) D karmanA saMyoge game tyAM rahevuM thAya paNa AtmA vinA koi kArya thai zakatuM nathI. mAtra tenA tarapha lakSa rAkhI, mamatA mUkatA rahevAno abhyAsa, niraMtara mAre-tamAre kartavya chejI. pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIno prathama samAgama thayA pachI eTalo badho temanA pratye prema DhaLI gayo ke temanA vinA kyAMya goThatuM nahIM. amadAvAda teozrI seneToriyamamAM rahetA tyAM vAraMvAra jato tyAre teozrIe eka doharo mane lakhAvyo hato. temAM bahu marma rahelo chejI. te nIce pramANe che : 'jo jo pudgalapharasanA, nizce pharase soya; mamatA-samatA bhAvaseM, karma baMdha-kSaya hoya.'' ghaNuM AzvAsana, zAMti ane dhIraja, baLa tethI maLe tema hovAthI Apane vicAravAne lakhyo che, to avakAze vicA2I jeTalo rasa lUMTAya teTalo lUMTatA rahezojI. AkhI jIMdagI cAle - bhava bhamavAnuM haze tyAM sudhI cAle, teTaluM badhuM ane nikaTa lAvI mUke, tevuM bhAthuM temAM bharyuM chejI. (bo-3, pR.217, AMka 214) bhaviSyanI ciMtAo karI mUMjhAvA jevuM kazuM nathI. je thAya te joyA karavuM. jagatamAM ApaNuM kazuM nathI. thoDA divasa mATe A manuSyabhavamAM AvavuM thayuM che, te kALa pUro thaye ahIMthI cAlI javAnuM nakkI che. pUrve bAMdhelAM zubhAzubha karma bhogavavA mATe ja A deha prApta thayo che; te jevAM bAMdhyAM haze tevAM yathA-avasare dekhAze. jema korTImAM ghauM nAkhyA hoya to kADhe tyAre ghauM nIkaLe, DAMgara nAkhI hoya to DAMgara nIkaLe ane kodarA nAkhyA hoya to ghauM nIkaLe nahIM; tema karma jevAM-jevAM udayamAM Ave te samabhAve, mUMjhAyA sivAya joyA karavAM; temAM Asakti thAya to navAM karma, je atyAre nathI gamatAM tevAM, baMdhAvAnuM kAraNa che. mATe bane teTalI jAgRti rAkhI, satpuruSanAM vacanomAM citta tallIna karavAno abhyAsa karazo to samabhAve rahevA yogya jAgRti AvatI jaze. zarUAtamAM to satpuruSe ApelI zikhAmaNa khare vakhate yAda nathI rahetI, bhUlI javAya che, bIjAmAM tallIna thai javAya che; paNa pachI yAda Ave ke rAga-dveSa nahotA karavA ane thai gayA paNa have nahIM thavA dauM. Ama vAraMvAra bhUlo karatAM-karatAM paNa, bALaka jema paDatAM-AkhaDatAM cAlatAM zIkhI jAya che ane doDI paNa zake che; tema je zikhAmaNa prathama nahotI sAMbharatI ane pAchaLa pazcAttApa karAvatI te aNIne vakhate sAMbhare tevo vakhata kALajI rAkhI cetatA rahenArane bane che. pachI to tevA prasaMgo AvatA pahelAM cetatA rahevAnI cetavaNI maLatI rahe chejI. Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 651) gabharAyA vagara, bane teTaluM, atyAranA saMjogomAM savAMcana zrImad rAjacaMdra graMtha, vageremAMthI karatA rahezo to mArga prApta karavAnI yogyatA AvatI jazejI. patrAMka 819 mukhapATha karI, roja vicAravAnuM karazo to zAMtinuM kAraNa thazejI. (bo-3, pR.238, AMka 233) saMsAramAM ApaNe karelAM ja karmo aneka rUpa laIne sAme Ave che, te joI gabharAI javuM ghaTatuM nathI. mahemAnane jamADIne vidAya karIe, tema te badhAM karmomAM paramakRpALudevane zaraNe bane teTalo samabhAva rAkhatAM zIkhavuM. samabhAva na rahe topaNa, samabhAva rahe to mane karma na baMdhAya te arthe samabhAvanI bhAvanA karavAnuM to cUkavuM ja nahIM. samabhAva nathI raheto te mAro doSa che, paNa jo draDha nizraya karI khamI khUMdavAno irAdo rAkhuM to banI zake ema che; evI zraddhA paNa bahu upakAra karanArI chejI. (bo-3, pR.709, AMka 854) | prabhuzrIjI kahetA ke koI cha mahinA upavAsanuM tapa kare; ane koI potAne gALo bhAMDato hoya, tene cha mahinA sudhI samabhAvathI sahana kare, tene cha mahinAnA upavAsa karatA vadhAre phaLa thAya che, kema ke tapa karIne paNa karavAnuM to e ja che. (bo-1, pR.150, AMka 24) dhIraja | tamArA baMne patro vAMcI samAcAra jANyA. "utAvaLA so bAvarA, dhIrA so gaMbhIra.' e kahevata mujaba dhIrajathI sasAdhana karatAM rahevA bhalAmaNa chejI. gayo kALa vicArI jAgrata thavAnuM che, pramAda na levAya tevo puruSArtha karavAno che; gabharAvAnuM nathI. prApta saMyogomAM banI zake teTaluM karavuM ane vizeSanI bhAvanA rAkhavI. AtmA ajara, amara che. jo mokSalakSa cukAya nahIM to vahelomoDo prApta thayA vinA rahe nahIM. vikto AgaLa aTakI javuM ke aTakI rahevuM kAyama na bane tenI kALajI rAkhavAnI chejI, (bI-3, pR.310, AMka 296) nIceno phakaro baLavIrya spharavA arthe vAraMvAra vicAravA yogya che : "jo ApaNe prArthanAnI saphaLatAno sAkSAtkAra karavA icchatA hoIe to ApaNAmAM akhUTa dhIraja hovI joIe. asaMkhya munio, RSio, oliyAoe potAnI zraddhAnA baLa vaDe prArthanAmAM lohInAM AMsu DhoLyAM che, hADakAMnI ane mAMsanI sUkavaNI karI che. ApaNA rastAmAM kAdava, kIcaDa, jaMgala, ghora aMdhAruM, jhAMkharAM, pahADo, khAIo, vAgha, varu, aneka jAtanA bhaya ane trAsa AvavAnA ja che; chatAM nAmarda na thaIe ane e badhI musIbatonI sAme thavAnI hiMmata keLavavI rahelI che. prArthanAmaya puruSanA zabdakoSamAM "pAchA haThavuM", "hAra khAvI', "palAyana karavuM' evI. vastu ja nathI.' bhakti zIzataNuM sATuM, AgaLa vasamI che vATuM.' sadguruzaraNa sAcA aMtaHkaraNe svIkArAya teTalI mArganikaTatA chejI. (bI-3, pR.397, AMka 405). D "adhIrajathI athavA ADI kalpanA karavAthI mAtra jIvane potAnA hitano tyAga karavAno vakhata Ave che." (pa70) e vAkyano vAraMvAra vicAra karI, dhIraja vadhAravA yogya chejI. Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (upara) buddhibaLa upara mukhya AdhAra na rAkhatAM, anubhavI jJAnI puruSe niSkAraNa karuNAthI kalyANano mArga prarUpyo che, te mAre upAsavA yogya che, e buddhi bdayamAM dRDha dhArI, satsaMga-samAgama niHzaMka thavA dharmacarcAmAM harakata nathI. samAdhAna na thAya to AgaLa upara yogyatA vadhe ke vizeSa samAgama thaze ema vicArI dhIraja rAkhI, salphIlanuM ArAdhana utsAhapUrvaka karyA raho, e ja hAla to bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.387, AMka 392) 0 pUrve jIve jevuM kokaDuM vITayuM che tevuM ja Ukale che, emAM koino doSa nathI. atyAre satyuSArtha karIzuM ke bhAvanA karIzuM tenuM phaLa sAruM ja Avaze e niHsaMdeha vAta che. phaLanI jeTalI utAvaLa jIva kare che teTalI adhIraja UbharAya che. khetaramAM vAve ke tarata UgatuM nathI. sadguruzaraNe dhIraja rAkhI sapuruSArthamAM maMDayA rahevuM. niSphaLatA tarapha lakSa rAkhavA yogya nathI, kAraNa ke te to pUrvaprArabdhanuM phaLa che. je thAya te joyA karavuM. jemAMthI jeTaluM bane teTaluM karI chUTavuM. (bo-3, pR.588, AMka 6) | Apano patra vAMcI samAcAra jANyA chejI. divasa pachI rAta ane rAta pachI divasa Ave che, tema sukhanI pAchaLa duHkha ane duHkhanI pAchaLa sukha AvyA kare che, tene samaju jIvo samabhAve sahana kare chejI. rAma, pAMDavo ane gajasukumAra jevA rAjavaMzIone mAthe asahya Apattio AvI paDI to ApaNA jevA hInapuNyane saMkaTo Ave temAM navAI nathI; paNa temaNe dhIraja rAkhI, bhAre du:khamAM paNa Atmahita na vicAryuM, tevI dhIraja ane dharmabhAva ApaNane vadho ane maraNakALa sudhI TakI raho, evI bhAvanA kartavya chejI. (bI-3, pR.458, AMka 480) | dhIraja rAkhavI, pavitra rahevuM. eTaluM kare to jIvanA pApano udaya dUra thaye, puNyano udaya thAya. pApano udaya kaMI haMmezAM na rahe. koInA upara doSa Aropita na karavA. mAre ja evAM karmano udaya che; evAM ja karma bAMdhyAM hatAM, tethI AvuM thayuM, ema karI dhIraja rAkhavI. (bo-1, pR.292, AMka 41) | "jeTalI utAvaLa teTalI kacAza ane kacAza teTalI khaTAza." (143) ema koI apekSAe vicAravA paramakRpALudeve kaheluM che. satyAdhanamAM pravartavAnuM ApaNuM kAma che; tenuM phaLa je thavA yogya haze te jarUra thaze, evI zraddhA rAkhI mUMjhAyA vinA pravartavuM. kAmanA ke parIkSAnA na joitA vicAramAM mUMjhAvuM nahIM. sAMje sUtI vakhate ema thAya ke ApaNe ApaNAthI bane teTaluM vyavahAra-paramArtha saMbaMdhI karI chUTayA chIe evo saMtoSa rahe tema pravartavA bhalAmaNa che. dhIraja e moTo guNa che. 'utAvaLA so bAvarA, dhIrA so gaMbhIra' - upara sasalA ane kAcabAnI vAta vAMcI haze. dhIre-dhIre paNa makkamapaNe je karavA yogya che ane je kAma hAthamAM lIdhuM che temAM banatI kALajI rAkhavI ghaTe che. phaLa kema nathI dekhAtuM? ema jene utAvaLa thAya che tenAmAM saMzaya, nAhiMmata, gabharAmaNa Adi aneka doSo janme che. mATe doSo jaNAya te lakSamAM rAkhavA. ekadama utAvaLa karyo, te ApaNI utAvaLe javAnA nathI. te dUra thAya teTaluM baLa jamA karI, tenI sAme thaye, te turta dUra thAya che. mATe puruSArthI banyA rahevuM. lAga jotA rahevuM. (bI-3, pR.330, AMka 325) Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E dhIraja e moTo guNa che, tema ja sahanazIlatA paNa jIvane sthiratA tarapha vALanAra che; ta ka 1 sadhAya che. bane teTalA te guNa keLavavAnA prasaMgono lAbha letA rahevAno lakSa rAkhavo. je thAya che na bhalAne mATe ja thAya che. dareka prasaMga kaMI ne kaMI zikhAmaNa ApanAra bane tevo hoya che, vicAraNA mAtra jarUra che. tene mATe jeno puruSArtha che te temAM vahelemoDe saphaLa thAya chejI. (bo-3, pR. 888, AMka 414) hiMmate maradA to madade khudA.' e kahevata pramANe je prasaMga AvI paDe temAM dhIraja, sahanazIlatA ane dIrghadraSTithI (jJAnInA yoge maLelI draSTithI) vartavA yogya chejI. (bI-3, pR.313, AMka 301) 3 jema jema vairAgya-upazamanI vRddhithI vicAraNA. satpaSanAM vacanAmAM tallInatA thatI jaze, satsaMgano vizeSa lAbha maLato jaze tema tema atyAre mUMjhavatA praznono ApoApa ukela Avato jazejI. paramakRpALudeve upadezachAyAmAM jaNAvyuM che tema, kAMTe kaparuM bharAyuM hoya te, bane to ukelI levuM ane nahIM to tyAM khaLI rahevuM nahIM. jaMgalamAM jema rAtri rahevAya nahIM tema saMzayamAM ghaNo vakhata rahevA yogya nathI. yathA-avasare teno khulAso thaze dhArI, satpaSanI AjJAmAM cittane tatpara karI devuM. atyAranI bhUmikAmAM gahana viSayamAM mana praveza na karI zake to mUMjhAvA jevuM nathI. avasare sarva vAtono nikAla thaI raheze, e zraddhA paNa jarUrI che). (bI-3, pR.247, AMka 240) T bALaka garbha-avasthAmAM zuM kare che? tene kaMI bhAna che ? chatAM tenuM poSaNa ApoApa thaye jAya che. te phikara kare, utAvaLa kare ke klezita rahyA kare to paNa tene jeTalI mudata te dizAmAM rahevAnuM che temAM pheraphAra thAya tema che ? je bhUmikAmAM je kartavya che teTaluM karatA rahI jema bane tema zAMtinuM sevana karatA rahevAthI saraLa rIta AgaLa vadhAya che. jema jema choDavA moTA thAya che, tema tema temane pavananA sapATA vizeSa sahana karavA paDe che. te vizeSa namI paNa jAya che, chatAM tethI mULa majabUta thatAM jAya che; vizeSa poSaNa Ape tevAM UMDe janAra paNa bane che, tema muzkelIomAM to je karavuM che tenA bhAva vardhamAna thAya che, lAga maLe to vizeSa bhAvapUrvaka sAdhana thAya che, nahIM to tIvratA vadhatI jAya che, te vizeSa AgaLa vadhavAmAM prabaLa kAraNa bane che. mUMjhavaNanuM koi kAraNa nathI. thAya teTalo puruSArtha karatA rahevuM ane bhAvanA vadhAratA rahevuM. (bI-3, pR.32 1, AMka 312) D "koI paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI.'' (460) evuM paramakRpALudevanuM vacana sarva avasthAmAM zAMti prerI, ghaNI dhIraja Ape tevuM che, te vicAravA vinaMtIsaha viramuM chuMjI. (bo-3, pR. 258, AMka 251) sevA D pUjyazrI : ....bhAI mAMdA che. tuM emane tyAM jAya che? mumukSuyuvaka : nAjI. pUjyazrI : tyAM jaje. sevA karavI, e mumukSuno dharma che. bhagavAne paraspara sevA karavAnuM munione paNa kahyuM che. ekaluM bhaNavAmAM ja rahe, tene pachI vyavahAranI kaMI khabara na rahe, bhaNI-bhaNIne vediyA Dhora Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (654) jevA thaI na javuM. paramArthane prere evA vyavahAra karavA yogya che. te bhAi pAse javuM ane kaMi kAma hoya to pUchavuM. zarIra dabAvavuM hoya to dabAvI ApavuM. (bo-1, pR.348, AMka 40) I eka paNa zabda jJAnInA dvArA maLelo, jIvamAM pariNAma pAme to jIvane te molamAM lai jAya che, e bhAvArthanuM eka adhyayana (73 phaLAphaLI parAkrama) uttarAdhyayanamAM che. temAM sevAsuzruSA viSe kahe che : "guru tathA sAdharmikonI 'sevAsuzruSAthI manuSyane vinaya prApta thAya che. vinayavALo jIva gurunI niMdA, avahelanA vagere virAdhanA tajI (bhaviSyamAM potAnI) narakyoni, pazuyoni tathA deva-manuSyayonimAM halakI gatino virodha kare che; tema ja gurunI prazaMsA, stuti, bhakti ane bahumAnathI deva-manuSyayonimAM (potAne mATe) sugati nirmANa kare che; siddha-mokSagatinAM kAraNo jJAna-darzana-cAritra Adine vizuddha kare che; prazaMsApAtra tema ja vinayamUlaka sarva dharmakAryo sAdhe che; tema ja bIjA paNa ghaNA jIvone vinaya grahaNa karAve che." A pramANe 73 bola jaNAvI, ekeka bolathI mokSa sudhI jIva kevI rIte jAya che, te batAvyuM che. paramakRpALudeve paNa kahyuM che : sAcA aMta:karaNe eka paNa sapuruSanAM vacanane grahaNa karaze, te avazya zreyane pAmaze. (bI-3, pR.207, AMka 205) 1 lokasevA ke mAMdAnI ke nirAzritanI sevAmAM draSTi sadguru pratye rahe, tenI AjJA ja sarvoparI hitakartA lAge to vairAgyavAnane ghaNo lAbha, ghaNuM jANavAnuM - je pustakomAMthI na maLI zake, te sevA dvArA prApta thavA yogya chejI. jenI-jenI sevAmAM rokAvuM paDe tenA jevI ApaNI dazA zarIra, mana AdinI hoya te vakhate ApaNane madada kevI maLe to sAruM; tenuM paNa bhAna na hoya ane te maLyuM jAya to keTalo AnaMda, utsAha, saMtoSa ane sanAthatA anubhavAya; tathA tevI dazA ApaNI na bane tevuM paNa nakkI nathI; maraNAdi prasaMgo mAthe jhajhUmI rahyA che, te pragaTa, suvRSTivaMtane samajAya chejI. (bI-3, pR.525, AMka 572) D DokTara vagere mAraphate davA karAvIne temanI sevA karIe chIe eTalI ja sevA nathI, paNa dharmamAM temanuM mana vadhAre vakhata rahe tevI goThavaNa thavAthI, temanI kharI sevA karI gaNAya. jo bhaktimAM temanI pAse besI kALa gALIzuM to teTalo vakhata temane lAbha thaze ane ApaNane paNa temanA nimitte lAbha thaze. A vAta lakSamAM rAkhI, bhakti ochI karavAne badale vadhAre karavAno krama rAkhavA bhalAmaNa che. (bI-3, pR.100, AMka 92) pU.... nI acAnaka vedanI saMbaMdhI samAcAra jANI, kheda thayo che' sapuruSe Apelo parama hitakArI, parama amRtasvarUpa maMtra temanA kAnamAM paDato rahe tevI goThavaNa karavAthI, temane ane temane madada karanAra, baMnene lAbhanuM kAraNa che. kharI cAkarI e chebhakti vagere karIe te paNa, temanI pAse karavAthI temanA bhAva bhagavAna tarapha vaLavAnuM nimitta chejI. (bI-3, pR. 183, AMka 187) | ApanA pitAzrInI zarIrasevA uparAMta smaraNa saMbhaLAvavAnI bhAvasevAmAM paNa, tatpara rahevAnI vinaMtI cheja. koI paNa dharmecchaka vRddha, glAna, tapasvI, rogI hoya tenI sevA, bhakti, dharmasahAya ApavA bhagavAnanI AjJA che. Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 655) tevA prasaMge potAthI bane teTalI sevA na kare, zakti gopave athavA bIjAM kAmane agatyanAM gaNI, sevAnA kAmane je tajI de che, te bhagavAnanI AjJAno bhaMga kare che, ema zrI bhagavatIArAdhanA Adi dharmagraMthomAM spaSTa ullekha che. tevA prasaMgo ApaNA AtmAne hitakArI che ema jANI, temAM kALajI rAkhavI ghaTe che. zrI rAmacaMdra eka baLadane maraNaprasaMge kAnamAM maMtra saMbhaLAvyo hato, tethI tenI devagati thaI hatI. bIjuM kaMI na bane to maMtra vAraMvAra kAnamAM paDaze topaNa mahA hitakArI che. zivabhUtimunie mAtra mA ruSa,mA tuSa' maMtrathI kevaLajJAna utpanna karyuM hatuM. satpaSanA ekeka vAkyamAM, ekeka zabdamAM anaMta Agama rahyAM che; to vizvAsa rAkhI, bhAvapUrvaka, svaparanuM hita temAM che ema gaNI, sevAcAkarImAM tatpara rahevAthI sarva sevA karanArAone lAbha thaze. sAdvAdamArga alaukika che. satsaMga to sadaiva kartavya che, paNa sevA vagerenA koIka vakhata maLatA prasaMgo prApta thAya, te vakhate, te pharaja bajAvavAmAM tatpara thavuM yogya che ane satsaMganI bhAvanA vardhamAna thAya, tema vartavA yogya chejI. potAne takalIpha paDe ke zarIra vyAdhine laIne pAchuM paDatuM hoya to tene samajAvIne baLavAna banAvavuM ane dehAdhyAsa ocho karavo che, te A prasaMge bane tema che ema vicArI pitAzrInI sevA karazojI. (bI-3, pR.116, AMka 111). paramakRpALudevarUpI dhiMga dhaNI jeNe mAthe dhAryo che tevA satsaMgI bhAInI sevA aMta sudhI maLe ane temanI AziSane pAtra thaie, te paramakRpALudevanI AziSatulya chejI. bALAbhoLA sevAbhAvI jIvonuM paramakRpALudevanI kRpAthI kalyANa thaI jaze ane DAhyA gaNAtA paNa nahIM cete to hAtha ghasatA rahI jaze, ema sAMbhaLeluM smRtimAM che. ghaNAe 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI pAsethI sAMbhaLyuM haze paNa jeNe pakaDa karI lIdhI che, tene kalyANanuM kAraNa baneluM sadgurukRpAthI pragaTa jaNAya chejI. pU... vagere jemane sevAnuM mAhAbhya, satsaMganuM mAhAsya samajAyuM che, teo to game tevI kuTuMbanI ke lokonAM vacana sahana karavAnI muzkelIo veThIne paNa, potAne samajAyo te lAbha choDatA nathI. paramakRpALudevanAM bALako upara jene pUjyabuddhi che, tene paramakRpALudevanI kRpA prApta thAya chejI. saMtanI sevA kriyA, prabhu rInnata hai 3pa | jAkA bAla khilAie tAkA rIjhata bApa / / '' ""je je kaMI kriyA che, te te sarva saphaLa che, nirarthaka nathI.' ema cha padanA patramAM bolIe chIe; teno vicAra karIe to sajjanonI sevAno keTalo badho jIvane lAbha thAya che, te saheje samajAya tema chejI. A duSamakALamAM hari ane harijano maLavA muzkela che to ApaNAM pUrvanAM puNyathI je harinA bhaktonI sevA maLI che te ApaNA AtmAne upakArI che, harinI sevA apAve evuM emAM daivata che ema vicArIne, AtmArthe sevA bajAvIzuM to jarUra te ApaNA AtmAne UMco lAvazejI. Avo avasara atyaMta vairAgyapreraka che. ghaNAM pustako vAMcavAthI ke upadezo sAMbhaLavAthI AtmA namra, vinayavaMta ane komaLa bane tenA karatAM thoDA AtmArthI jananI sAcA dile karelI sevA jIvane vairAgyavaMta, dayALu, nirabhimAnI, vinayavaMta ane parabhavanA bhayavALo banAvI zake chejI. Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (65) mahApuruSoe kAma jItavAnA acUka upAyomAMno eka upAya vRddhasevA paNa kahI chejI. Avo prasaMga jene saheje banI Avyo hoya, tenAM ahobhAgya gaNavA yogya chejI. AkhI jiMdagImAM sajjana AtmArthI jIve je vicAryuM hoya, potAne upayogI lAgyuM hoya, te sevAmAM rahenAra pAse vaMcAve, bolAve che te saMbaMdhI potAne thayelo lAbha jaNAve; te jo jIva lakSamAM le to tene aneka pustakonA sArarUpa ane samAdhimaraNamAM kharuM khapa lAge tevA AdhArarUpa thAya chejI. Akhare kaMI kAma AvatuM nathI, sagAMkuTuMbI, dhana vagerethI AtmAne kaMI upakAra thato nathI; paNa paramakRpALudeva ane tenA rAgI bhavya jIvo ja A jIvane uttama nimittarUpa, AdhArarUpa ane niHsvArtha bhaktino uttama pATha, vagara bolya ApI zake che. A satya ja pahelethI samajI le, te kharo aMtaratyAgI banI bhaktirAgI bane che ane Akhare te paramapuruSane Azraye ja deha choDe che ke je AzrayanA baLe te ja bhavamAM ke bhAvi evA thoDA kALe paNa svasvarUpamAM sthiti kare chejI. dehadraSTivALuM to AkhuM jagata che, ane te draSTie sagAMvahAlAMnI saMbhALa maratAM sudhI tanatoDa mahenata karIne paNa kare che; chatAM jene kaMI paNa svArtha nathI evA haribhakto, prabhunA bALanI sevA karatA hoya te sthaLa, A kaLikALamAM derAsara jevuM ja mAnavA yogya chejI. te sevA e moTuM tapa che, zIla che, zAstrAbhyAsa che, satsaMga chejI. (bo-3, pR.437, AMka 457) D jene paramakRpALudevanI bhakti game che, je paramakRpALudevane AdhAre ja jIve che, jene saMsAra uparathI bhAva, aMtaramAM vairAgya pragaTavAthI UThI gayo che ane potAne thoDA divasanA mahemAna jevo gaNI, paramakRpALudevano parama upakAra mAnI, tene Azraye dehatyAga karavA Icche che evA bhavya jIvanI sevA maLavI e paNa mahAbhAgyanI nizAnI che; vairAgyanuM, puNya kamAvAnuM ane gurunI AjJA uThAvavAnuM, te mahAna nimitta chejI pUrve jIve kamANI kaMIka puNyanI karI che. tethI A bhavamAM sarva prakAranI anukULa sAmagrI maLI che. puNya Ama AMkhe dekhAya nahIM; paNa je kaMI sukha-sAmagrI jIvane dekhAya che, te puNyanuM phaLa che; te puNya kamAvAnuM kAraNa to koI puruSanI zraddhA, tenAM hitakArI vacano pratye prIti, tenA anuyAyI sAdharmI bhAIbahenonI sevAcAkarI ane dharmanAM kAryo karavAnA bhAva, e chejI. atyAre lokonI mAnyatA evI che ke dukAna karIe, vepAra karIe ke mahenata karIe tethI kamAvAya che; paNa mahenata karanAra to ghaNA hoya che, Akho dahADo bhIkha mAgavA bhikhArI phare che paNa pUruM peTa paNa bharAtuM nathI kAraNa ke pApanA udayathI, icchelo lAbha thato nathI. mATe paisA ke zarIranI mahenata, ujAgarA vagere pU...nI sevAmAM thatA hoya tethI nahIM kaMTALatA, temane laIne ApaNane dharmanI prApti thaI che ane paramakRpALudevanA e bhaktanI bhaktithI ApaNane kamANI thaI rahI che, te ApaNI AMkhe na dekhAya paNa jJAnI jANI rahyA chejI. vinaya, vaiyAvacca to moTo guNa che, tethI tapa thAya che ane jIvane ghaNo lAbha thAya che. (bI-3, pR.475, AMka 502). tamArI satsaMga arthe bhAvanA che, te prazasta che; paNa pUrvakarmayoge mAtAnI sevAmAM rokAvuM thayuM che, temAM kheda nahIM karatAM, banato bhaktibhAva karI sevA karazo to hitakArI che. temane sAMbhaLavAnI icchA hoya Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (57) to samAdhisopAna ane mokSamALAmAMthI temane vAMcI saMbhaLAvazo. bhakti sAMbhaLavAnI bhAvanA rahetI hoya to nityaniyama temanI pAse karavAmAM harakata nathI, nahIM to maMdiramAM ke ekalA game tyAre karI levo ghaTe chejI. pramAda tathA kheda kartavya nathI. doSa joI doSa TALavAnI tatparatA rAkhavI. AvI paDelA kAmathI kaMTALavuM nahIM, temaja viSaya-kaSAyamAM rAcavuM nahIM, sarvanI sAthe vinayabhAve vartI AnaMdamAM rahevuM. anukULatA maLe tyAre satsaMga arthe AvavAmAM pratibaMdha nathI; paNa koine tarachoDIne, utAvaLa karIne tema na karavuM. saune bane tema rAjI rAkhIne, AtmahitanA lakSe vartavuM ghaTe chejI. ekAsaNA Adi zarIrazakti pramANe karavAM. hAla sevAmAM rahyA cho, to sevA barAbara thAya ane AtmalakSa na cukAya, tema vartavA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.702, AMka 843) D pU. ....e kALajI rAkhI temanA pitAnI sevA bane teTalI bahArathI, tema ja dharmavAMcana, bhakti AdithI AMtarika sevA paNa kartavya che. bIjAM kAma to majUra AdithI thaI zake, paNa sevAnuM kAma pote kare to ja bane. temanAthI vaMcAya to samAdhisopAnamAMthI "daza lakSaNarUpa dharma thI TheTha sudhI, thoDe thoDe temaNe vAMcavA yogya che ane na vAMcI zakAya to je koI vAMcI zake tevA hoya temaNe, temane vAMcI saMbhaLAvavuM ghaTe chejI. jyAM sudhI sAMbhaLI zakAya che tyAM sudhI, paramakRpALudevanAM vacano, bhakti vagere kAnamAM paDayA kare tevI goThavaNa rAkhavI ghaTe chejI. pU. ....e mukhapATha karyuM hoya to te thoDo vakhata, anukULatA pramANe pAse besI bole. jo vizeSa vakhata hoya to mokSamALA pravezikAmAMthI paNa thoDuM-thoDuM vaMcAya to sAruM. mokSamALA, vacanAmRta, AlocanA AdimAMthI jema bane tema, jAgatA hoya tyAM sudhI temane saMbhaLAvavAno krama rAkho to hitakArI che. kaMI na bane to maMtranuM smaraNa to kAnamAM paDyA ja kare ane temane paNa manamAM raTaNa thayA kare tema kartavya chejI, (bI-3, pR.699, AMka 839). | tamArAM mAtuzrIne kaMI bhAna nathI eTale zuM kahevuM te samajAtuM nathI; paNa citrapaTanAM darzana karAvatA rahevuM ane maMtranuM smaraNa temanI AgaLa bane teTaluM cAlu rAkhavuM. ApaNane lAbhanuM te kAraNa che. mAtAnI sevA e putranI prathama pharaja che. temanA bhAva phare ane maMtramAM citta jAya ke darzana karavAmAM kAyAnI pravRtti thAya, te paNa lAbhakAraka ja che. AvA prasaMgo ApaNane vairAgyanuM kAraNa che. (bI-3, pR.758, AMka 956) | pR. ....nA mAtuzrInA kAnamAM maMtranuM sAdhana paDyA ja kare ema kartavya chejI. bhale bhAnamAM na hoya topaNa maMtra temanA AgaLa cAlu rahe, ema kalAka-kalAka vArApharatI mAthe lenAra thAya to smaraNa karanArane to lAbha ja che. samAdhimaraNa karAvanArane paNa ghaNo lAbha thAya chejI. AyuSya hoya to bace, paNa A dharmaprema potAne ane sAMbhaLanArane lAbhakAraka che ema mAnI, jenAthI bane te kalAka-be kalAka, divase-rAtre temanA AgaLa jApa karavAnuM rAkhaze, tene e nimitte lAbha thavA yogya chejI. emAM kaMI bhaNataranuM ke samajAvavAnuM kAma nathI. mAtra tyAM jaI maMtra bolavAno che, te bAI-bhAI badhAMthI bane tevuM chejI. Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (658) laukika rivAjamAM mAMdAne jovA jAya che, tene badale "dharma ArAdhavA jAuM chuM' e bhAva karI, potAnA AtmAne eTalI vAra saMsArabhAvathI dUra karI, dharmabhAvanA vAtAvaraNamAM rAkhavAtulya che.jI. mAMdAne, vRddhane joIne sAmAnya rIte maraNa sAMbhare, saMsAra pratye vairAgya thAya; to A to sAdharmika, vayovRddha, chevaTanI sevAne yogya che. jenAthI jeTalo bane teTalo lAbha levA yogya che. gharanA mANasoe paNa temanI banatI sevA, khAsa karIne dharmanI vAta temanA kAnamAM haraghaDIe paDayA kare tema kartavya che. lagnanA prasaMgamAM jIva rajAo laine nokarI-dhaMdhAmAMthI vakhata meLavI khoTI thAya che; tethI vadhAre agatyano A prasaMga che te jaNAvavA A lakhyuM che, te lakSamAM laI dareke potAnI banatI madada mAjInA nimitte kartavya chejI. pa.pU. prabhuzrIjI kahetA, bALAbhoLAnAM kAma thaI jAya tevo A mArga che, ane mAjI paNa tevA jUnA jamAnAnAM bhoLA che. temanI sevA, te ApaNA AtmAnI ja sevA che. (bo-3, pR.619, AMka 719) puruSArtha D paramapuruSa paramakRpALu sadgurudevane kSaNavAra paNa na vIsaravA, e ja kharo puruSArtha samajAya che. tenuM svarUpa samajAya tema banavA yogya chejI. paramapuruSanI oLakhANa thaye, tenA vinA eka kSaNa paNa jIvavuM, e maraNa karatAM paNa vizeSa asahya lAge, evI dazA Avya, jIvane mAyA mUMjhavatI nathI; ema paramakRpALudeve jaNAvyuM che, te vizeSa vicAravA yogya chejI. bIjA koI na hoya to ApaNe pote, potAne ja saMbhaLAvavAnI jarUra che. vAMcI zakAya tyAM sudhI vAMcavuM, vAMceluM vAraMvAra vicAravuM ane te paramapuruSanI niSkAraNa karuNAne niraMtara lakSamAM rAkhI, yogyatA vadhAryA javuM, e ja kartavya che. (bI-3, pR.734, AMka 898) 1 jJAnI puruSono bodha pariNAma pAme, suvicAraNA jAge ane AtmajJAnanI prApti thaI paribhramaNadazA TaLe, evo puruSArtha karyA karavo che. temAM pramAda zatru che. maraNane samIpa samajI bane teTalo vairAgya vadhArI, 'tuM ituhi'nI raTaNA jAge tevI paramakRpALudevanI bhakti kartavya che. karavAnuM che te A bhavamAM karI levuM che, paramakRpALudevamAM bhAvathI samAI javuM che e ja utkaMThA rAkhI, parama premanI vRddhi karavA sarvane bhalAmaNa che). (bI-3, pR.749, AMka 928) | bhAvanA e moTI vastu che. paramakRpALudeva samIpa ja che, ema hadayamAM rAkhI temanI bhakti ane vItarAgapaMthanuM sevana, ArAdhana vAraMvAra smRtimAM lAvI, te ja ApaNo mArga mAnI te arthe puruSArtha-sapuruSArtha sevavo yogya che. (bo-3, pR.795, AMka 1023) || paramakRpALudeve upazamasvarUpa thai upazamasvarUpa vacanAmRtonI vRSTi karI che, te upazama arthe (AtmArthe) upazamarUpa aMtaHkaraNamAM sthira thAya tema paramArtha-sanmukha puruSArtha kartavya chejI. (bI-3, pR.609, AMka 703) 0 AtmA ja paramAnaMdarUpa che, evo nizraya karavo; te ja puruSArtha che. (bo-1, pR.284, AMka 27) rAga-dveSa na thavA devA, e ja kharo puruSArtha che. (bo-1, pR.285, AMka 30) Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 mumukSu : puruSArtha kevI rIte karavo ? pUjyazrI : je thoDI paNa AjJA maLI hoya, tene dareka kAma karatAM saMbhAre ke huM A kAma karuM chuM emAM jJAnInI AjJA che ke nahIM ? ane AjJAne ArAdhavAno khUba prayatna kare. dharmo 13 tavo' te mATe bhakti e sarvotkRSTa sAdhana che. svacchaMdane rokavo, e moTuM tapa che. (bo-1, pR.56, AMka 32) pote, paramakRpALudeve ja lakhyuM che ke ''dInabaMdhunI dRSTi ja evI che ke chUTavAnA kAmIne bAMdhavo nahIM; baMdhAvAnA kAmIne choDavo nahI.'' (176) mATe ApaNe tevA apUrva puruSane zaraNe chIe ema bhAva rAkhI, satsaMga-sadAcaraNanA bhAva rAkhI, vizvAsathI tenI AjJA uThAvavA puruSArtha karIzuM to jarUra jIvanuM kalyANa thaze. kaMi gabharAvA jevuM nathI. jeTalI paramapuruSa upara zraddhAnI khAmI che teTalo ja jIva duHkhI che. nahIM to mokSa thavAnA upAyo batAvavAmAM te mahApuruSe kacAza rAkhI nathI. A jIve karavAmAM khAmI rAkhI che, te pUrI karavI paDaze. (bo-3, pR.185, AMka 189) A avasara AtmakalyANa ka2vAno, vyartha vahyo jAya che teno kheda ka2vAnuM paDI mUkI, kaMika baLatAmAMthI kADhI le to teTaluM bace, tema da22oja amuka vakhata ekAMta - vicAra, bhakti, AtmasAdhana mATe gALavAnI jarUra che. ghaNA satsaMganI jarUra che. meluM kapaDuM jema vAraMvAra dhovAya to cokhkhuM thAya tema AtmA anAdikALathI malina-malina thato Avyo che, tene have sApha karavA sadgurunAM amRta samAna vacanono pravAha khamavAnI ane doSa dUra karavA puruSArtha karavAnI kharI AvazyakatA chejI. paramapuruSa paramakRpALudevanAM vacanono, alpabuddhithI jeTalo vicAra thAya teTalo karatA rahezo ane dedRSTi ghaTADI, AtmakALajI vadhe, tema pravartatA rahevA bhalAmaNa chejI. AtmAnI saMbhALa, anaMtakALa vahI gayo paNa lIdhI nathI. jagatanA kAmano to pAra Ave tema nathI. badhA gayA, te adhUrAM mUkIne gayA ane ApaNe tema hAyavoya karatAM marI javuM na paDe, mATe cetI levAnI jarUra che. lIdho ke leze ema thai rahyuM che, tyAM pramAda ka2vo ghaTato nathIjI. (bo-3, pR.244, AMka 237) Apane paramapuruSanI dRDha zraddhA che te ja A bhavamAM parama puruSArtha preranArI che. zarIrathI ja kaMi puruSArtha thAya evuM nathI. zraddhA jyAM dRDha hoya che tyAM ja cittanI vRtti vaLe che, sthira thAya che, lIna thAya che. tethI vAraMvAra pa.pU. prabhuzrIjI 'zraddhA parama gujjaEA' ema kahetA hatA. (bo-3, pR.721, AMka 875) D. pU. ....e tapazcaryA AdarI, pUrNa karI che tema karmanA tApane samabhAve sahana karI, parama zAMtipada pAmavAmAM puruSArtha akhaMDa rAkhe ane paramakRpALudevanI kRpAthI te mArge AgaLa vadhe, e bhAvanA bhAvuM chuM. icchA-nirodhane tapa kahela che. parama udAsInatAnA pratApe icchAo UgavA pAme nahIM ane pUrvakarmanA dhakkAthI icchA UThe te paramakRpALudevanA bodhabaLe maMda paDI jAya, nirmULa thatI jAya ane pUrNa-kAmatA, niHspRhatA, 52ma vItarAgatAno lakSa rahyA kare, e ja sAco puruSArtha chejI. Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ $50 jenI jevI bhAvanAnI prabaLatA, tene tevI siddhinI prApti thAya chejI. mATe jJAnIpuruSe ''Atama bhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re'' e lakSa ApaNane upadezyo che, te bhUlavA yogya nathIjI. (bo-3, pR.487, AMka 520) D Apano patra maLyo. vAMcI tamArI manorathadazA jANI chejI. prazastabhAvo pUrvaArAdhananA saMskArarUpa che, tene A bhavanA dRDha puruSArthe saphaLa karavAnA chejI. kharo puruSArtha tattva-vicAraNArUpa chejI. vairAgya ane dRDha jijJAsA teno AdhAra che. prApta saMyogomAM banI zake teTalo kALa sAMcana, sadvicAra, sadbhAvanAmAM gALavo ghaTe chejI. je je mukhapAThe karyuM che badhAM vacano mananano vakhata mAge che. yathAzakti dararoja pA-aDadho kalAka bIjA vicAro, bIjI pravRtti baMdha karI satpuruSanA ekAda vAkya, kaDI ke vicArane AdhAre potAnA baLa pramANe khIlavavA, vistAravA ane UMDA UtarIne samajavA tathA AtmabhAva te vacananA Azaya tarapha vALavA puruSArtha have kartavya chejI. ''liMga dhaNI mAthe kiyA hai, kuNa gaMje nara kheTa, vimala jina, dIThAM loyaNa Aja, mArAM sIdhyAM vAMchita kAja, vimala jina.'' jeNe yathArtha AtmA jANyo che, e sadgurunuM zaraNuM A bhavamAM je mahAbhAgyazALI jIvane maLyuM che tene have to sadgurue batAvela mArge satpuruSArtha karavAno che. moTI mUMjhavaNa - konuM kahyuM mAnavuM ? ane kone pUchavuM ? - te jIvane hoya che. te to jIvane have TaLI gai. jeTalo puruSArtha jIva have ka2ze teTaluM tenuM vIrya saphaLa banI pragaTa jaNAi AvazejI. (bo-3, pR.233, AMka 228) have dIna thaye pAlave tema nathI. karmonI sAme ApaNA ja bAhubaLathI jhUjhavAno avasara AvI paDayo che, tyAM kacAza rAkhIzuM to jarUra pAchA ApaNane te bhAvo saMsAranI adhogatimAM kheMcI jaze; mATe jeTalo bane teTalo puruSArtha karI, potAnA doSo dekhI, tethI kAyara nahIM banatAM zUravIrapaNuM grahIne jJAnIne mArge cAlavAno puruSArtha pragaTAvavAno kaTokaTIno prasaMga AvI lAgyo chejI. siMhanA saMtAna siMha samAna ja hoya. AkhuM jagata bakarAMnA ToLA jevuM che; tenAM saMge tevo raMga satpuruSanA ziSyone rakhene lAgI jAya evo bhaya rAkhI, bIjA saMga tajI, jJAnIpuruSanAM puruSArthapreraka vacano ja sevI, prabaLa baLa jagAvI, A bhavamAM jarUra AtmajJAna karI chUTI javuM che, evo dRDha nizrayavALo vicAra TakAvI rAkhavo dhaTe chejI. (bo-3, pR.242, AMka 236) D jIve maMDayA rahevuM to ATha divasamAM paNa kAma thai zake che. aMjanacore dRDhatAthI AkAzagAminI vidyA sAdhI, meru parvata upara jinadatta zeTha pAse jai caityAlayomAM pUjA karI. pachI cAraNamuni pAse dIkSA lai ATha divasanuM AyuSya hovAthI anazana karI, badhAM karma khapAvI mokSe gayA. (bo-1, pR.250, AMka 144) pUjyazrI : (mumukSuone uddezIne) tamane ema thAya che ke ahIM AzramamAM rahI badho vakhata nakAmo jato rahe che, kaMi thatuM to nathI ? mumukSu : nakAmuM to nathI lAgatuM, paNa kaMi thatuM nathI, ema to thAya che. Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 661 pUjyazrI : ema thAya to puruSArtha jAge. nahIM to AzramamAM rahyA chIene ? badhuM thaze. ema thai jAya. bahu utAvaLa karavAnI nathI, tema pramAda paNa karavAno nathI. taravAranI dhAra jevuM che. bahu utAvaLa karavA jAya to adhIraja AvI jAya. tethI puruSArtha thAya nahIM. ahIM rahIne kaSAyanI upazAMtatA vagere guNo pragaTAvavAnA che. AtmAnA hita mATe ahIM rahyA chIe, e lakSa rAkhavo. (bo-1, pR.331, AMka 80) paramakRpALudeva lakhe che ke ''bIjA padArthamAM jIva jo nijabuddhi kare to paribhramaNadazA pAme che; ane nijane viSe nijabuddhi thAya to paribhramaNadazA TaLe che.'' (539) A vAraMvAra vicArI bAhya mAhAtmyamAM jatI buddhine sadguruzaraNe, caitanyabhAva pratye, sadgurunA upakAramAM, sadgurunA svarUpamAM ke sadgurue jANyuM che evA zuddha caitanyasvarUpamAM rokavAno puruSArtha kartavya chejI. jJAnIe jANyuM che tevA svarUpa karatAM bIjI bAbatonuM mAhAtmya na lAge, bhAva na jAge ane jJAnInA svarUpamAM ja saMtoSabhAva vartAya, prasannatA rahe tema kartavya chejI. potAnAthI bane teTalI AtmabhAvanA, sadguruzaraNe ka2vI ghaTe chejI. (bo-3, pR.681, AMka 818) vAraMvAra jema AhAra, vihAra, vaibhavanA vicAra AvyA kare tethI vizeSa vAra ane vizeSa bhAve satpuruSanAM vacana, tenI mudrA, tenI AjJAnuM smaraNa rahyA kare, tevo puruSArtha A jIve avazya karavA jevo che. (bo-3, pR.44, AMka 30) D mahAbhAgyazALI haze tene satpuruSanI zraddhAmAM vardhamAnatA thai, samakitasaha samAdhimaraNano lAbha prApta thaze, e lakSa rAkhI puruSArtha dina-pratidina vardhamAna thato jAya, tema vartavuM ghaTe chejI. kaMi na bane to zraddhAnI dRDhatA jema jema thatI jAya tevo saMga, tevuM vAMcana, tenI bhAvanA karatA rahevI ghaTe chejI. paramakRpALudevanI kRpAthI iMdoramAM satsaMganI sAmagrI ane zubhecchAsaMpanna mumukSuonuM saMghabaLa ThIka che. temAM saMpa rahe ane satsaMga, bhakti, vAMcana, vicAranA prasaMga rahyA kare to asatsaMganuM baLa ghaTe ane vicAranI nirmaLatA thatAM svarUpaprAptinI saraLatA thAya. vyaktigata prayatna ane samUhamAM bhakti AdinA prasaMgonI paNa jarUra chejI. je je nimitte bhaktibhAva vadhe, dharmaprema, vAtsalyatA, prabhAvanA, guNavRddhi thAya tema pravartavA sarvane bhalAmaNa chejI. vairAgya-upazama arthe bAra bhAvanA, daza yatidharma, samAdhimaraNa Adi samAdhisopAnamAMthI vAMcatA rahevA yogya chejI. (bo-3, pR.516, AMka 560) I mumukSutAnI vRddhi thAya ane sadgurunA zaraNanI dRDhatA thAya, tema dina-dina puruSArtha kartavya chejI. je jJAnIpuruSanAM jJAnamAM che te sarva sAcuM chejI. tenuM ja kaheluM mAre mAnavuM che. A bhavamAM tenuM saMmata kareluM saMmata karI, yathAzakti tenA Azraye vartAya tema karI, ATaluM pAchalA pahoranuM AyuSya bAkI hoya te tene zaraNe samApta karavuM che, e jeno dRDha nizcaya che tene niHzaMkatA varte che. nahIM samajAtuM hoya te, kaSAyanI maMdatA thaye ane jJAnAvaraNIya pAtaLAM paDatAM, sarva spaSTa thatuM jAya che ane thai jaze. e aTaLa, dRDha zraddhA rAkhI, aMtarapariNati nirmaLa thAya, tevo upayoga, puruSArtha kartavya chejI. (bo-3, pR.498, AMka 534) Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 662) anAdinA abhyAsanI sAme thavAnuM, jIvamAM tIvra karmanA baLe, vIrya cAlatuM nathI tyAre gabharAi jAya che; dharma-zithilatA temAMthI vakhate janmavAno prasaMga thaI Ave che, paNa hiMmata nahIM hAratAM jIve sapuruSane zaraNe nIcI mUMDI rAkhI puruSArtha karye javuM. puruSArthanuM phaLa tarata na jaNAya tethI gabharAvuM nahIM. koI vakhata jIva baLavAna bane che, to koI vakhata karma baLavAna bane che. ema laDAI to cAlatI ja rahI che, paNa jIva puruSArtha na choDe to karma maMda thatAM, potAno prabhAva pragaTAvavA jIva pote samartha thAya chejI. ghaNI vakhata nirAzAmAMthI amara AzA janme che; paNa hatAza thanAranA bhAgamAM tenuM phaLa hotuM nathI. 'hiMmate maradA to madade khudA" e kahevata kahevatarUpa nathI paNa sAcI che. koI paNa prasaMgamAM hiMmata hAravA jevuM nathI. (bI-3, pR.415, AMka 422) D mAre karavuM ja che ema vicAre, to karmeya phare ane bIjuM badhuMya thAya. AdrakumAre karma bhogavavAnAM hovA chatAM dIkSA lIdhI, ane pAchA paDyA topaNa tyAMnA tyAM na rahyA ke lo, have saMsArI thayA mATe have ahIM ja rahI jaie. chokaro nAno hato, teNe bAra AMTA mAryA, tethI bAra varSa pUrAM thayAM ke choDIne jatA rahyA. thoDe thoDe puruSArtha kare to badhuM thAya. jIva jANe to tyAMthI khase. puruSArtha kare to badhuM thAya. (bo-1, pR. 229, AMka 120) atyAre deha chUTe evI vedanA jAgI hoya ane nizcaya manamAM thaI jAya ke have deha nahIM rahe, to atyAre je phikara kare che tenI te, jIva karyA kare ? samaju hoya to jJAnI puruSoe anaMta kRpA karI, ApaNA uddhAra arthe je satsAdhana yojayuM, darzAvyuM, smaraNarUpa arpaNa karyuM, teno AdhAra laI bIjI badhI vAto bhUlI jAya, temAM ja tallIna rahe, bIjAne paNa tenI ja smRti ApavAnI bhalAmaNa vinaMtI kare, tene Azraye ja deha choDe. A puruSArtha phaLadAyI che. tene bhUlI javAthI vaMdhya tarunI upamA apAya tevA ke pANI valovavA jevA puruSArthamAM jIva mathI mare che. kSaNe-kSaNe AyuSya ochuM thAya che ane eka kSaNa evI Avaze ke jyAre nahIM bolAya, nahIM calAya, nahIM pAsuM phare, nahIM pANI sarakhuM gaLe Utare; te vakhate jIvathI zuM bananAra che? mATe jyAM sudhI zarIra, indriyo, mana sAvadha che, paramArthamAM joDIe to AtmahitamAM madada kare tevAM che, tyAM sudhI banato, paramArthamArgamAM puruSArtha karI levAnuM jJAnI puruSo pokArI-pokArIne kahetA AvyAM che. te sAMbhaLI je cetaze, Atmahita ArAdhavA pote potAno zatru maTI, mitra thavA satsAdhanamAM maMDI paDaze te bacaze, nahIM to lokanuM svarUpa, jJAnIpuruSe varNavyuM tevuM ja dayAjanaka che. ""Akho loka trividha tApathI baLato che, baLyA kare che.' e baLatarAmAM koI ThekANe, koI khUNekhAMcare sukha zodhye jaDe tema che kharuM? tenuM vismaraNa karI, maraNanA baLathI sapuruSanI dazA, tenuM aMtaraMgamAM zItaLIbhUtapaNuM, aDola svarUpa ciMtavazo to te dazA pAmavAnuM kAraNa banaze. (bo-3, pR.541, AMka 592) A manuSyabhavanA alpa AyuSyamAM, anya ciMtAonI baLatarAmAM jIva baLI rahyo che, temAMthI choDAvI jJAnI puruSanI amUlya vANIrUpa kalpatarunI zItaLa chAyAno Azraya kartavya che, e ja uttama havA khAvAnuM sthAna, A bhavarogathI pIDAtA jIvane mATe chejI. mATe baLatA gharamAMthI jema koI jhaTa bahAra nIkaLI jAya tema sAMsArika ciMtAo dUra karI, eka Atmahita karI levAmAM puruSArtha karavA yogya chejI. Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suMdaradAse kahyuM che H ''suMdara ciMtA mata kara, tuM kara brahmavicAra; zarIra saupa prArabdhakuM, jyu lohA phUTe luhAra.' 663 ja evo abhyAsa A bhavamAM karI levA yogya che. te ja sAcuM parabhavanuM bhAthuM che. sau saunAM prArabdha laine Avela che, tenI jema ciMtA karavI ghaTatI nathI; te ja prakAre, A deha paNa prArabdhanI mUrti che, temAM yathAprArabdha pheraphAra thayA kare che ane Akhare jaDanI jAti che tethI te tenuM pota prakAzaze; eTale saDavuM-paDavuM eno svabhAva che, te anyathA koi karI zake tema nathI; paNa jyAM sudhI e nAzavaMta dehano saMbaMdha che tyAM sudhI avinAzI evA AtmAnI dRDha zraddhA karI, temAM ja vRtti vaLagI rahe, tevo puruSArtha thai zakavA yogya che. te mukhya kAryane have gauNa karavuM ghaTatuM nathI. zarIranA upacAra karavA, davA karavI, paNa zA arthe ? AtmahitanuM te sAdhana che ema jANI puruSArtha - prayatna karavo. bAkI bIjuM kaMi ApaNA hAthamAM nathI. mAnyatAmAM to te zarIra nAzavaMta, saMyogI ane 525dArtha che ane AtmA amara, mULa padArtha, arUpI ane caitanyanA anaMtacatuSTayAdi dharmayukta che, paramAnaMdarUpa che te zraddhA maraNa sudhI TakAvI rAkhavA yogya che. satpuruSano thayelo samAgama, bodha, temano upakAra vAraMvAra smRtimAM lAvI Atmahita sAdhavAnI bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.111, AMka 104) D maLelI sAmagrI lUMTAi jatAM pahelAM, tethI Atmahita sAdhavA je satpuruSArtha kare che ke tevI bhAvanA rAkhe che, te mokSamArga samajI, ArAdhI zake che. mATe vartatI bhAvanA vardhamAna thayA kare ane anAdikALathI visArI mUkelA AtmAnI saMbhALa levAnuM vinA vilaMbe bane, tevo puruSArtha, te satpuruSArtha chejI. jagatanI mohinIno bhaya rAkhI, satpuruSanAM vacanonuM bakhtara dhAraNa karI, zUrA thai, mohinI sAme saMgrAma karavAno che. te kAma alpa samayamAM ArAdhI levA yogya chejI. kALano bharoso nathI, lIdho ke leze ema thai rahyuM che, tyAM pramAda kartavya nathI. pramAdamAM vartatI rati TALI, niraMtara pramAda ocho karavAno lakSa samaju puruSo rAkhe che, temane pagale-pagale cAlavAnI bhAvanAvALA mumukSujIvo paNa pramAdano vizvAsa nahIM karatAM, satpuruSArthanI bhAvanA rAkhI, bane teTaluM Atmahita sAdhavA udyamI rahe che. (bo-3, pR.760, AMka 961) D manuSyabhavamAM jIva dhAre te karI zake tevo uttama yoga maLyo che, to have Atmahita ATalA kALa sudhI visArI mUkyuM hatuM tenI mukhyatA karI, bhakti ane maMtrasmaraNa dvArA AtmajAgRti prApta karavA puruSArtha vizeSa-vizeSa karatA raho evI bhalAmaNa chejI. baMne, koi-koi vakhata aThavADiyAmAM maLavAnuM rAkho to vAMcana-vicA2 satsaMge rasika bane. tevo yoga na bane tema hoya to ekalA paNa puruSArtha kartavya che. dhana to prArabdha pramANe maLe che, paNa bhakti Adi atyAranA puruSArthane AdhIna che. karavA dhArIe to thai zake ane jo na karIe to ATalA kALa sudhI te kAma jema paDI rahyuM hatuM tema paDI rahe. mokSamALA tame pahelAM vAMcavA lai gayA hatA, paNa te vakhate AvI bhaktinI garaja jAgI nahotI eTale upalaka vaMcAyuM haze. have tyAM te pustaka kALajIpUrvaka vAMcazo to temAM ghaNI zikhAmaNa ApaNA Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 964) jIvanane upayogI thAya tevI che. jJAnavRddhi ane sadAcaraNa, baMnethI jIvana unnata thAya che te lakSa rAkhI. jIvana sukhI banAvavA puruSArtha kartavya chejI. (bI-3, pR.580, AMka 654) E pramAdane jJAnI puruSoe moTo zatru gaNyo che; tethI DaratA rahI smaraNamAM niraMtara citta rAkhavAno abhyAsa pADI mUkavA yogya chejI. lIdho ke leze ema thaI rahyuM che. kALano bharoso rAkhavA yogya nathI. karyuM te kAma ema samajI, bhaviSya upara AdhAra rAkhyA vinA bane teTalo puruSArtha karI, maLelA mAnavapaNAne sArthaka karavAmAM pAchI pAnI karavI ghaTatI nathIjI. (bI-3, pR. 247, AMka 239) || rodaNAM raDavAthI kaMI banatuM nathI. jIvane puruSArtha karavo paDaze. karyA vinA kaMI banatuM nathI. jema kaMi dhaMdho na kare te kamAto nathI, tema dharma-ArAdhanamAM jIva pramAda kare to kalyANa kyAMthI thAya? bajAramAM ghaNI vastuo veMcAtI hoya paNa pAse paisA hoya, temAMthI jeTalAM kharce teTalo mAla kharIdAya; tema jIvane manuSyabhava, sazakta indriyo, nIrogI kAyA, satsaMga, sabodhano lAbha maLyo che to A bhavamAM jeTaluM banaze teTaluM bIjI koI gatimAM banavA saMbhava nathI ema vicArI, ratnaciMtAmaNi jevo A manuSyadeha saphaLa karavA puruSArtha kartavya che'. mahApuNyanA yoge, saMtanI anaMta kRpAthI je smaraNamaMtra maLyo che, tenuM vizeSa mAhAtma rAkhI haratAM-pharatAM, besatA-UThatAM, jAgatAM hoIe tyAM sudhI jeTaluM bane teTaluM raTaNa karavA yogya che. satsaMganA viyogamAM sapuruSanAM vacana ane tenI AjJA, e parama avalaMbanarUpa che; tenuM, pramAda tajI ArAdhanA thaze to jIvanuM hita thaze. jagata badhuM dhUtAruM pATaNa che, dago denAra che, karma baMdhAvanAra che; tenAthI jJAnI puruSo trAsa pAmI, teno tyAga karI, AtmA pratye apUrva prema rAkhI temAM ja lIna thayA. ApaNe paNa e rasto lIdhA vinA chUTako nathI. mokSa jevI uttama, amUlya cIja kharIdavI haze teNe teTalI kiMmata paNa ApavI paDaze, nahIM to goLa nAkho teTaluM gaLyuM thAya. koInA mATe karavAnuM nathI. anAdikALathI A AtmA janmajarAmaraNa-rogAdi duHkho sahana karato Avyo che. have tenI A bhavamAM paNa ApaNe pote dayA nahIM khAIe to pachI bIjuM koNa tenI dayA khAze? koI dharma ArAdhe tethI ApaNuM kalyANa thavAnuM nathI. ema thatuM hota to tIrthakarAdie kaMI kacAza rAkhI nathI; paNa A jIva jAgaze nahIM, tyAM sudhI kaMI banI zake tema nathI. aMtarathI jyAre garaja lAgaze, mAhAsya samajAze tyAre Atmahita sivAya bIjuM kaMI nahIM game, maraNiyo thaze. eka maraNiyo saune haThAve ema kahevAya che tema zUravIrapaNuM jAgaze tyAre karmo DarIne bhAgI jaze. tevA thavA satsaMga ane sabodhanI jarUra che. (bI-3, pR.81, AMka 71). T "Apa samAna baLa nahIM ane megha samAna jaLa nahIM." e kahevata pramANe potAnuM karavA pote ja kamara kasIne taiyAra thavuM paDaze, bIjAnI madada to puNyodayane AdhIna che. paramakRpALudeve pote kaheluM, eka bhAi pAsethI sAMbhaLyuM che, ke jo tame cha AnI baLa karazo to ame dasa AnI nAkhI soLa AnI karI ApIzuM, paNa eTaluM to karavuM ja rahyuM. "kaMIka ApakA baLa to kaMika devakA baLa.' ema puruSArtha karyo saphaLatA maLe chejI. (bo-3, pR.399, AMka 408) Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5 ) T anAdikALathI mohavaza je je pravartana karyuM che teno pazcAttApa karI, sadganI AjJA sivAya thAsozvAsa sivAya kaMI kriyA karavI nathI, evI bhAvanA karavI. niraMtara sagurukRpAthI maLelA smaraNamAM citta vAraMvAra ANavAno, TakAvavAno puruSArtha karI, tevo abhyAsa pADI devAnI jarUra chejI. koika divase A vAtano vicAra karavAthI kaMI kalyANa sAdhI zakAya tema nathI ema vicArI, kAryo-kArya, prasaMge-prasaMge, kSaNe-kSaNe teno upayoga rAkhavAnA puruSArthamAM tatpara rahevAya tevI ja dAjha dilamAM rAkhavI ghaTe che. goLa nAkhIzuM teTaluM gaLyuM thaze. 'bhAva tihAM bhagavaMta.' ema kahyuM che, te satya chejI. (bo-3, pR.190, AMka 193) D saMsAranA prasaMgono ghero, pUrvakarmane laine, vagara icchAe AvI paDe topaNa saguruno samAgama A bhavamAM, pUrvapuNyanA baLe thaI gayo che, tenI smRti tAjI rAkhI, temaNe ApelA amUlya araNanI sahAyatAthI vairAgyasahita tevA prasaMgomAM vartavAno puruSArtha kartavya chejI. (bI-3, pR.125, AMka 124) D Apa AgaLa vadhavAnA puruSArthamAM cho tathA doSane doSa jANI, te dUra na thatAM sudhI cena na paDe, tevI bhAvanA lakhAyelI jANI saMtoSa thayo chejI. doSonA daurAmyathI (duSTapaNAthI) nAhiMmata thavA yogya nathI. satata puruSArtha e ja ApaNA hAthanI vAta che ane hathiyAra che, tene avasara joI vAparatA rahevuM ghaTe che. koI vakhata karmanuM baLa vizeSa jovAmAM Ave che, to koI vakhata AvaraNanA maMda udaye AtmAnuM baLa vizeSa jovAmAM Ave che, to jyAre AtmA baLavAna jaNAya te vakhate puruSArtha cAlu rAkhyo hoya to tenuM camatkArI phaLa pragaTa jovAmAM Ave che. nirAza thanAra tevo lAga cUkI jAya che. karma pratyeno zatrubhAva to bhUlavo nathI, e lakSa rAkhavA yogya che. karma ApaNane prahAra karavA nathI cUkatuM to ApaNe paNa lAga zodhatA rahevuM ane avasare evo phaTako lagAvavo ke te UMcuM mAthuM karI na zake. Apane vicAravAne A lakhyuM che. Apa to vicAravAna cho tethI samajo cho ke puruSArtha ane temAM sapuruSArtha e ja paramArthaprAptinuM kAraNa che; to karmanA haThIlA svabhAvathI nahIM kaMTALatA "zUravIrapaNuM grahIne jJAnIne mArge cAlatAM mokSapATaNa sulabha ja che.'' (19) te vAraMvAra dayamAM rAkhI, karmane nirmULa karavAM che, e lakSa cUkavA yogya nathI. bhogavIne karmathI chUTavAnI vRtti bhUlabharelI che. bhogavatAM samabhAva rahevo mahA durghaTa che, tRSNA vadhe che ane karma baLavAna thAya che. mATe bhoga pahelAM, bhoga vakhate ane pachIthI praznAttApa na cukAya e ja kharo puruSArtha ke vairAgya chejI. (bo-3, pR.752, AMka 938) 5..5.pU. prabhuzrInAM darzana, samAgama ane bodhano lAbha maLyo che, temane saheje bhaktibhAva pratye prema pragaTelo hoya che. te game tyAM hoya to paNa tene mATe vakhata kADhI, AhAranI peThe tene Avazyaka vastu samajI, temAM cittavRtti rAkhe che; paNa satsaMgano viyoga hoya, zarIra-prakRti pratikULa hoya, saMsAraprasaMgo pUrvakarmane laIne gherI letA hoya tyAre vizeSa puruSArthanI jarUra rahe che. (bI-3, pR.100, AMka 93) Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (666 ) pUrNa paramapada sAdhavA, karuM aneka upAya; guru zaraNe sau saphaLa ho, bodhi-samAdhi sahAya. satsaMganA viyoge jIve vizeSa puruSArtha kartavya che; nahIM to satsaMgayoge je dazA jIvanI sudharI hoya, te maMda banI, pAchI dehAdinI kALajI karato jIva thaI jAya, e svAbhAvika che. mATe paramakRpALudevanAM vacano vicArI, je kaMI jAgRti te vacano dvArA prApta thAya, tenuM vAraMvAra smaraNa rAkhI, udAsInadazA vardhamAna thAya ane mAthe maraNa jhajhUmI rahyuM che tenI taiyArI karavA, sadgurunI AjJA pratye ullAsita pariNAma rahyA kare, tema puruSArtha kartavya chejI. (bo-3, pR.680, AMka 817) D patramAM je bhAvanA lakho cho te tAtkAlika na rahe ane tevA bhAvo rahyA kare to jIvanuM kalyANa ghaNI tvarAthI thavA yogya chejI. gujarAtIone AraMbhazUrA kahe che, tema zarUAtamAM bhAvano bhaDako thaI pachI olavAI jAya ane pAchaLa asara na rahe, tema kartavya nathIjI. vAraMvAra paramakRpALudevane zaraNe pa.pU. prabhuzrIjIno sAMbhaLelo bodha pariNAma pAme ane kaSAya maMda paDe tevo puruSArtha kartavya chejI. satsaMganA viyoge te puruSArtha pragaTavo durlabha che; chatAM satsaMganI bhAvanA rAkhI, paramakRpALudevanAM vacano pratyakSa satparuSatulya samajI, tenuM ArAdhana baLapUrvaka karavuM ghaTe chejI. samakitanA kAraNarUpa cha padanA vAraMvAra vicAra karatA rahevAnI jarUra che. AtmA che, te nitya che, potAnAM karmono kartA che, bhoktA che, mokSa che ane mokSano upAya che - e AEyamAM vRDha thaI jAya, te rUpa potAnuM svarUpa bhAse to jIvane samyakatva dUra nathI; paNa samIpamuktigAmI jIvane sahaja vicAramAM te samajAya che, parama nizrayarUpa jaNAya che. e dizAmAM puruSArtha karelo alekhe nahIM jAya. temAM mukhya to vairAgya-upazamanI jarUra che. te vadhe tevuM vAMcana, vAtacIta, bAra bhAvanAo, samAdhisopAna, mokSamALA vageremAMthI vAMcI-vicArI jIvane adhikArI, yogyatAvALo banAvavAnA sapuruSArthamAM rahevA sarva bhAIbahenone bhalAmaNa che. manuSyabhava che tyAM sudhI banI zakaze, pachI kaMI dharmanI anukULatA AvI maLavAnI nathI mATe pramAda ocho karI, svacchaMda maMda karI jJAnInI AjJAe kalyANa che evI dRDhatA kartavya chejI. (bo-3, pR.598, AMka 683) D ApanuM bhavabhayanI lAgaNIvALuM kArDa vAMcyuM. te bhAvo patra lakhatI vakhate ja nahIM paNa haraghaDIe jo TakAvI rAkhazo, "kSaNa kSaNa bhayaMkara bhAvamaraNe kAM aho rAcI raho ?' ema paramakRpALudeve darzAvelo bhAva hRyamAM niraMtara rAkhazo to bhAra nathI ke viSaya-kapAya tamane satAve; paraMtu jIva patra Adi lakhatAM sArA bhAvamAM kSaNavAra Ave che paNa teno abhyAsa karI, kasoTInA prasaMgamAM, maraNane samakSa jotA rahevAnI Teva pADato nathI. tethI nimittane vaza thaI amumukSupaNe varte che, pachI pastAya che. mATe agamacetI rAkhavAno puruSArtha, sArA bhAvono abhyAsa pADI mUkavo, e ja che. temAM pAchA na paDo. nAzavaMta vastuone nAzavaMta jovAnI Teva pADo. baMdhanakAraka prasaMgone prANAMte paNa suMdara na dekho. jagatanI mohaka vastuo mUMjhAvanArI che - te vAtanI vismRti na thavA do. A jIva anAdikALathI bAhya Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67) dekhAvothI bhUlato Avyo che, te bhUla - dekhatabhUlI TALavAno avasara Avyo che, tene prasaMge have pAchA na haThavuM. temAM pAchA tanmaya na banI javuM. bhAvanAbodha, samAdhisopAna, mokSamALA, pravezikA vagere vairAgyapoSaka graMtho vAraMvAra vAMcI, temAMthI abhyAsa karavA yogya, bhAvanA bhAvavA yogya vacano jIbhane Terave rahyA kare, ema puruSArtha karatA rahevAnI jarUra che. (bo-3, pR.725, AMka 884) T satpaSanA yoge jIvane satsAdhananI prApti thaI che, tenuM ArAdhana ahorAtra jIva kare to dustara saMsAra, gAyanI kharIthI thayelA khADAmAM - pagalAmAM rahelA pANI jevo sugama thai jAya che. have jIve pote, lokalAja mUkIne puruSArtha karavo ghaTe chejI. "aba to mere rAja rAja, dUsarA na koi; sAdhu-saMga baiTha beTha, lokalAja khoI.'' evA bhAva, ananya AzrayabhaktinA, karatA rahevA bhalAmaNa chejI. sukha duHkha manamAM na ANIe, ghaTa sAthe re ghaDiyAM, TALyAM te koInAM nava TaLe, pUrva karmanAM jaDiyAM." paramakRpALudevanI kRpA kaMIka satyamArgamAM AgaLa vadhAravAnI haze evo vizvAsa rAkhI, hAla to ArtadhyAna tajI, dharmadhyAna mATe bane teTalo puruSArtha karatA rahevAnI jarUra che. sadAya sUrya upara vAdaLa AveluM rahetuM nathI tema aMtarAyakarma paNa kALe karIne dUra ke maMda thatAM, vizeSa prakAzanI prApti thavI ghaTe che). (bo-3, pR.507, AMka 548) D pU. .... prathama bhAvonI vAta jaNAve che te viSe jaNAvavAnuM ke dUdha ukALe caDhe tyAre thoDA dUdhathI tapelI bharAI gaI lAge, pachI halAvatAM UbharaNa UtarI jAya tethI kaMI dUdha ochuM thaI gayuM gaNavA yogya nathI, paNa saMghaTTa dUdha thayuM gaNavA yogya che; tema avyavasthita, mUMjhavaNadazAmAM thato puruSArtha vizeSa lAge, paNa vyavasthitadazAmAM thatA puruSArthathI te caDhI jAya tevo gaNavA yogya nathI. sAruM-khoTuM kArya ke bhAvonI parIkSA potAnI vicAradazA pramANe thaI zake che. mATe te dazA mATe yogyatA prApta karavA puruSArtha kartavya cheja. tene arthe satsaMga, salphAstrarUpa sAdhana che. (bI-3, pR.310, AMka 296) U jyAM sudhI ekalA cho tyAM sudhI vAMcana, vicAra, bhakti bhAvapUrvaka sArI rIte thai zakaze. pachI to jevuM prArabdha mArga Ape te pramANe bacatA vakhatamAM kaMI thAya teTaluM karatA rahevAno nizcaya karI rAkhazo to banaze. jevAM nimitta bane che tevA bhAva thAya che, mATe sArAM nimitta banAvavAno puruSArtha karavo. klezanAM kAraNo kuzaLatAthI dUra karavA ghaTe che. (bo-3, pR.785, AMka 1002) D AvA prasaMgo anAdikALanA paribhramaNamAM jIvane ghaNI vAra banyA che ane tethI chUTavAnI teNe icchA paNa karI che, paNa tevA prasaMgothI bharelA, evA A saMsAramAM pharI janmavuM ja na paDe tevo puruSArtha, teNe eka laye Adaryo nathI. A bhavamAM have saMsAranAM kAraNo vicArI, tenI nivRttinA upAyamAM zakti chupAvyA vinA, vikaTa puruSArtha AdaravA yogya chejI. potAnI samajaNanI bhUla che te paramakRpALudevanI kRpAthI dUra thavA yogya avasara Avyo che, teno bane teTalo lAbha lai, svarUpa samajI, temAM zamAvA jeTalo puruSArtha kartavya chejI. Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da68) badhAM kAma karatAM A kAma vadhAre agatyanuM che ane te manuSyabhava vinA bIjA bhavamAM banavuM muzkela che, mATe zUravIra thaIne, karma AghApAchA thAya teTalA karIne, eka mokSamArgamAM bhAva lAgI rahe, tevA puruSArthamAM maMDI paDavA yogya chejI. paramakRpALudeva kahe che : "kheda nahIM karatAM zUravIrapaNuM grahIne jJAnIne mArge cAlatAM mokSapATaNa sulabha ja che.'' (819) (bI-3, pR.642, AMka 759) T badhA bhAvapUrvaka bhakti karo cho, te jANI saMtoSa thayo chejI. vikaTa prasaMgamAM vartavAnuM che to puruSArtha paNa vikaTa nahIM karIe to vartamAna yugamAM sahaja karmabaMdhanAM kAraNo upasthita thAya che, temAM taNAi javuM bane tevuM che; to te upayoga rAkhavA bhalAmaNa chejI. ""upayoga e ja sAdhanA che.'' (37) (bo-3, pR.455, AMka 475) prasaMga paDaye je bhUla daTAI rahI hoya te pragaTa thAya che. jema krodhano prasaMga na hoya tyAM sudhI krodha na jaNAya paNa tevo prasaMga paDaye krodha keTale aMze narama paDayo che te jANI zakAya che; tema baMdhavRttione tapAsI-tapAsI tene dUra karavAno puruSArtha sarva mumukSujIvoe kartavya che jI. (bI-3, pR.585, AMka 662) T karmabaMdha na thAya, tene mATe vicAra karavAno che ane te ja puruSArtha karavAno che. rAga-dveSathI karma baMdhAya che. puruSanI bhakti, satsaMganuM sevana karavuM, te rAga-dveSa na thavAnuM kAraNa che. saMsAranA padArtho upara je mana doDe che, tene rokI satsaMga ane bhaktimAM mana joDavuM, te puruSArtha ja che. manane bhaTakavA na devuM. puruSArtha to karyA karavo. nadImAM paththara hoya che, te pANInA vaheNane laIne ghasAya che; to A to satya vastu che, tenuM phaLa jarUra Avaze. jene AtmAnI dayA jAgI che, tenuM jarUra kalyANa thaze. (bo-1, pR.10, AMka 12) D tamo baMnenI mAgaNI azubhabhAvo dUra karavAnI ghaNA vakhata thayAM che; paNa kAgaLa lakhatI vakhate bhAvo thAya che te TakAvI rAkhatA nathI. nimittAdhIna vRtti pharI jAya che, te vAraMvAra jANyA chatAM nimitta pratye jhera varSatuM nathI; te te nimittothI dUra thaI, AMkhamAM AMsu sahita, paramakRpALunI kRpA arthe jhUratA nathI tathA pAMca indriyonA viSayo ghaTADatA nathI, jIbhane jItavAno puruSArtha karatA nathI. pADAnI peThe zarIrane poSavAthI temAM gothAM khAvA paDaze. tanane tapathI kRza karI, rasasvAdathI tene choDAvI, jarUra jeTaluM divasamAM ekAda vakhata AhAra ApI, jeTaluM tene ApIe tethI vadhAre paramArthanuM kAma rAte ane divase tenI pAse karAvavuM che evo lakSa rAkhI, te pramANe nahIM varte tyAM sudhI mAtra vANIthI yAcanA karyo kaMI vaLe tema nathI. mATe A kAgaLa maLe tyArathI, kaMIka saMyama tarapha vizeSa valaNa thAya ane zuM karavA dhAryuM che athavA keTaluM banI zake che te jaNAvatA rahevA bhalAmaNa chejI. have to ghaNI thai. jIbhe ke kalame bolI ke lakhIne aTakI rahevuM nathI, karI batAvavuM che; ane te puruSArthamAM kaMI doravaNInI jarUra paDe to lakhazo. mAtra mAgaNIthI kaMI vaLe tema nathI. A vakhate kaDaka zabdomAM lakhAyuM che, te kaMI paramArthe lakhAyuM che ema gaNI, dila dubhAyuM hoya tenI kSamA icchuM chuM ane zuM-zuM te dizAmAM pagalAM bharyA te jANavA itejAra chuM. (bI-3, pR.712, AMka 861) Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69) pAMca indriyanA viSayo, kaSAya, pramAda, mithyAtva Adi cora-ThagArA, ApaNA ja dayamAM vAsa karI, A AtmAnuM bUruM karavAmAM kaMI kacAza rAkhatA nathI. te badhAne oLakhI, temane hAMkI kADhI, AtmAne zAMti thAya tevo puruSArtha hAtha dharavo yogya che. jene saddagurunuM zaraNa, smaraNa, bhaktinI prApti thaI che, teNe to saMsAranuM svarUpa vAraMvAra vicArI, AvA du:kharUpa saMsAramAM pharI janmavuM ja na paDe, tevo mArga ArAdhavA keDa bAMdhavI ghaTe che. mAruM gayeluM pAchuM meLavavA mATe bahu zrama levo paDaze evo vicAra maMda karI, je mAruM hoya te jAya ja nahIM ane je gayuM te mAruM hoya ja nahIM, ema draDha vicAra manamAM ThasAvavo ghaTe che. nAzavaMta vastuno moha jIvane nitya, paramAnaMdarUpa evA AtmAno vicAra karavA deto nathI. tethI moha maMda thAya tevuM "zrImad rAjacaMdra'nuM pustaka vAMcavA, vicAravA tathA temAMthI mukhapATha karavAnuM rAkhazo to hitanuM kAraNa chejI. je vakhate maMda karmano udaya hoya tyAre puruSanAM vacanomAM vizeSa vRtti rAkhI, vairAgya vadhAravAthI, jIvane ghaNo lAbha thAya che. lobha kaSAyane maMda pADavAno nizraya karavAthI ane te prakAramAM yathAzakti vartavAthI jIva mokSamArgamAM utsAhI thAya chejI. (bI-3, pR.732, AMka 895) | dehAdi pratikULatAothI jIva mUMjhAya che, tethI anaMtagaNI mUMjhavaNa ajJAnadazAnI sAlavI lAgaze tyAre jIvamAM yathArtha vIrya jAgaze, ane mArgaprAptimAM muzkelI jaNAya te dUra karI, kArya sAdhayAni vA huM patayAmi (kArya sAdhuM ke deha pADI nAkhuM) evo nizraya karI maraNiyo banI, mArga pAmI mokSamArga ArAdhaze. dehanA kaTake-kaTakA thaI jAya to paNa zraddhA na chUTe, sapuruSanuM avalaMbana na taje ane maraNAMte paNa teNe anaMta kRpA karI ApeluM smaraNa Adi sAdhana ArAdhyA kare, tene avazya ajJAna dUra thaze. lAMbA-TUMkA kALanI gaNatarI karyA vinA, sahanazIlatA ane dhIraja vaDe sanduruSano mArga ArAbe, tenI dazAne jIva pAme che. sAcuM sAdhana pAmyA pachI puruSArthanI vRddhi karyA karavI. ghaNA kALe je phaLa AvavA yogya che, tene turata lAvavA tevA puruSArthanI jarUra che. teTalo puruSArtha bane tema hAla na lAgatuM hoya to yathAzakti puruSArtha karatA rahI bhAvanA tenI ja rAkhyA karavI, paNa zraddhA maMda na thavA devI, e bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.160, AMka 161) jene parama prema karavAnuM sAdhana maLyuM che, teNe to potAnA doSo dekhI, doSo TALavAno puruSArtha kartavya chejI. (bo-3, pR.659, AMka 784). || zrI AtmasiddhizAstramAM jaNAvela matArthI ane AtmArthInAM lakSaNo vAraMvAra vicArI potAnA doSo dekhAya teTalA dUra karavAno puruSArtha hAla to kartavya samajAya chejI. "kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSaabhilASa; bhave kheda, aMtara dayA, te kahIe jijJAsa.' yA, zAMti, samatA, kSamA, satya, tyAga, vairAgya; hoya mumukSu ghaTa viSe, eha sadAya sujAgya.'' paramakRpALudeve kahevAmAM kAMI bAkI rAkhyuM nathI, teNe kahele raste cAlIzuM to jarUra mokSa maLyA vinA nahIM rahe, eTalo vizvAsa aTaLa karI, tenI AjJA upAsyA javAnuM kAma have ApaNuM jI. (bI-3, pR.417, AMka 423) Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 70 - manuSyabhava, ATaluM lAMbuM AyuSya, satpuruSanI AjJA, satsaMga ane satsaMge sAMbhaLelI sadgurunI AjJA ArAdhavAnA tathA samAdhimaraNa karavAnA bhAva - A badhI durlabha bAbato maLI che. te saphaLa karIne, AtmakalyANa A bhavamAM banI zake teTaluM jarUra karI levuM che, evo nizcaya mumukSujIvane rAkhavo ghaTe che, tathA te nizcayane ArAdhatA rahevAnI UMDI dAjha rAkhavI ghaTe chejI. bahAranI madada karanArAM puNyanA yogane laine maLI Ave che paNa ullAsabhAva, dhIraja, sahanazIlatA, kSamA, sarvanuM bhaluM icchavuM, paramakRpALudeva para parama bhAva to pote ja karavAnA chejI. A bAbato, je vAraMvAra vicArI hRdayamAM dhAraNa kare che; te pramANe varte che; te zarIranA rogane laine mAMdo kahevAto hoya topaNa kharI rIte mAMdo nathI; paraMtu jenAmAM te guNo nathI ane te meLavavA kaMi puruSArtha karato nathI paNa pramAdamAM paDI rahyo che, te sAjo hoya topaNa puruSArthanI maMdatAne lIdhe mAMdo kahevA yogya chejI. (bo-3, pR.475, AMka 502) paramapuruSono bodha jIvanuM kalyANa karanAra che. deha, strI, putra Adi uparano moha, jIvane duHkhanuM kAraNa che. te ghaTADavA satsaMga ane sadbodhanI jarUra che. jIve anAdikALathI duHkha sahana karavAmAM bAkI rAkhI nathI ane hajI mohane laine duHkhanAM kAraNa upAse che te vicArI, moha ocho thAya ane samatA, kSamA, dhIraja rahe tevo puruSArtha kartavya chejI. dehano svabhAva ane AtmAno svabhAva bhinna che, te satpuruSa dvArA sAMbhaLyuM che: te vAraMvAra, prasaMge-prasaMge yAda rAkhI, vicAravA yogya chejI. thoDuM lakhyuM ghaNuM jANI, vizeSa vicArazo ane smaraNamAM jema bane tema vizeSa rahevA 5.3.pa.pU. prabhuzrIjIe jaNAvyuM che, te lakSamAM rAkhazojI. (bo-3, pR.82, AMka 73) gayo kALa pAcho Avato nathI; ane vartamAnakALa tathA bhaviSyakALa, je A bhavamAM ApaNAM hAthamAM che, teno uttama upayoga karI, bhaktimAM, AtmabhAvamAM gALI AtmakalyANa karI levA yogya chejI. pramAda kartavya nathI. kALano bharoso nathI. asaMga, apratibaMdha, samabhAva, vinaya, bhakti, vairAgya, tyAga, kSamA, sahanazIlatA - A badhA uttama bolo vAraMvAra vicArI, ApaNA vartanamAM kaMi aMze paNa Ave, tema vartavA puruSArtha kartavya che, kAraNa ke mokSamArganA pravAsIne bhAthArUpa, te uttama bolo che. tenuM grahaNa bhAvathI thaze to mokSa nikaTa Avato jaze. baMdhanono nAza karanAra te bolo, smaraNa karavA yogya, manana karavA yogya, icchavA yogya, bhAvanA karavA yogya, tadrupa thavA yogya chejI. (bo-3, pR.94, AMka 86) ''asatsaMgaprasaMgano gherAvo vizeSa che, ane A jIva tethI anAdikALano hInasattva thayo hovAthI tethI avakAza prApta karavA athavA tenI nivRtti karavA jema bane tema satsaMgano Azraya kare to koi rIte puruSArthayogya thai vicAradazAne pAme. je prakAre anityapaNuM, asArapaNuM A saMsAranuM atyaMtapaNe bhAse te prakAre karI AtmavicAra utpanna thAya.'' (569) AvAM paramakRpALudevanAM vacano vicArI, jIvanA kalyANa arthe jIvavuM che ema nizcaya karI, te nizcaya bane teTalo ArAdhavAmAM tatpara rahevuM ghaTe chejI. Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (671) puruSArtha vinA kaMI banI zakavA yogya nathI ane satsaMga, sapuruSanI AjJAno lakSa thayA vinA, rahyA vinA, puruSArtha Take tema nathI. (bo-3, pR.664, AMka 794) I puruSArtha karyo AgaLa vadhAya. puruSArtha kare nahIM ane AgaLanI vAtano vicAra karavA bese, te kema samajAya? IDuM sevAya to mora thAya. dararoja khakhaDAvI jue ke bacyuM kema thatuM nathI, to IDuM nakAmuM jAya. jJAnInI AjJA maLI che to vizvAsa rAkhI, ArAdhana karyA karavuM. yogya samaye badhuM mAlUma paDaze. (bo-1, pR.4, AMka 2) D pU. ....ne earphone na cAlatuM hoya to ghera bhakti kare to harakata nathI; paNa pramAda kartavya nathI, ema jaNAvazojI. game tyAM nityakrama niyamasara kartavya chejI. bAkInA bacata vakhatamAM vairAgya-upazama vadhe tevuM vAMcana AtmArthe kartavya chejI jenuM phaLa AtmazAMti pratye na hoya tevo puruSArtha, pramAdarUpa jJAnI puruSe gaNyo chejI. (bI-3, pR.771, AMka 982). [ pU. ... 5.u.pa.pU. prabhuzrIjInI sevAmAM ane AzramamAM AtmArthe rahela. temaNe pAMca-sAta divasathI khAvuM-pIvuM bolavuM choDI, smaraNamAM rahevAnuM kaMI aMtaraMga pacakhANa jevuM lIdhuM lAge che. vAtacIta karatA nathI, eTale temano abhiprAya spaSTa jaNAto nathI, paNa kaSAyAdinuM kAraNa nathI. ekAda mAsathI AhAra, anyano prasaMga ocho karI dIdho hato. A bInA sahaja jANavA lakhI chejI. ApaNe to koine puruSArtha karato jANI, ApaNo puruSArtha vadhe tema lakSa rAkhavo ghaTe chejI. temaNe khAvuM-pIvuM choDI, bhaktibhAvano lakSa rAkhyo che to ApaNe khAIne paNa tema na karI zakIe to keTaluM zaramAvA jevuM chejI. Atmahita vadhe tevI vicAraNAmAM rahevA vinaMtI che.jI. (bI-3, pR.419, AMka 426) | eka divasa puruSArtha karavAthI karma khase evAM nathI. AkhI jiMdagI sudhI kare tyAre khase. (bo-1, pR.290, AMka 40) prArabdha ane puruSArtha D 5.pU. prabhuzrIjIe eka patramAM mumukSujIvane zikhAmaNa lakhelI te Apane lakSamAM rahevA lakhuM chuMjI : udayane samabhAve vedavo e jJAnIno sanAtana dharma che. prArabdha eTale pUrve upArjelAM karma, puruSArtha eTale prArabdhane viSe harakha-zoka na karavo te." (bI-3, pR.524, AMka 570) I puruSArtha karIe ane kAma na bane tyAM prArabdhano doSa che e vAta kharI, paNa puruSArtha niSphaLa jato nathI. eka vAra khetara kheDIne vAvyuM hoya pachI varasAda na varase to UgeluM sukAI jAya, paNa kheDAyeluM jatuM rahetuM nathI; jamIna sugharI che to pharI vAvatAM vAra na lAge. ApaNe je phaLa lAvavuM hatuM, te amuka vakhata sudhI AveluM na dekhAya topaNa sadvicArasaha puruSArtha karyA karavAthI, jarUra AtmA saMskArI, sahanazIla ane sadbhAvanAvALo bane chejI. (bI-3, pR.213, AMka 211) Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 672 I manuSyabhava maLyo che, prArabdha che. '"bahu puNya kerA puMjathI zubha deha mAnavano maLyo, toye are ! bhavacakrano AMTo nahIM ekke TaLyo.'' tyAM puruSArthanI khAmI batAvI. jIve pUrve puruSArtha karelo, puNyAdi bAMdhelAM te atyAre prArabdhanA nAmathI oLakhAya che. te te bhavamAM tenuM nAma puruSArtha hatuM. mAtra kALabheda che. bIjA bhavomAM puNya bAMdhavAno puruSArtha karyo to manuSyabhava maLyo. jeNe puruSArtha nahoto karyo te kIDI, kAgaDA, kUtarArUpe avataryA che. pahelAMnA puruSArthanA phaLane ahIM prArabdha kahe che. je mokSa thAya tevo puruSArtha atyAre kare che, te kharA puruSArthI che; tenA bhava kapAya che. je pramAda seve, pApa bAMdhe te avaLo puruSArtha karI manuSyabhava hArI bese che ane cAra gatimAM bhaTake che. tyAM tene kAgaDA-kUtarAnA bhavarUpe prArabdha bhogavavuM paDe che. pravezikAmAM rAtribhojanatyAga viSenA pAThamAM (pATha 44-45-46) ziyALanuM dRSTAMta che; temAM rAtre pANI nahIM pIvAno eTale pApamAM nahIM pravartatAM, vrata pALavAno puruSArtha teNe karyo to manuSyabhava te pAmyuM ane tyAM mokSa-puruSArthathI mukta thayuM. AvuM prArabdha-puruSArthanuM svarUpa che. jeNe prArabdha bAMdhyuM che te tene pheravI zake, nAza karI zake che. nAza na thai zake to koi mokSe jAya ja nahIM. mATe jJAnInI AjJA ArAdhavAthI mukti maLe che ema dRDha karI AjJA-ArAdhanano puruSArtha mana-vacana-kAyAnA traNe yoge kartavya che. (bo-3, pR.778, AMka 992) prArabdha-AdhIna deha che. puruSArtha-AdhIna AtmakalyANa chejI. ALasa ane pramAda jevA koi zatru nathI, temane soDamAM rAkhI sUvuM ghaTatuM nathI; duzmana jANI dUra karavA che. jiMdagInA pAchalA bhAgamAM jeTaluM baLa karI, kamANI thAya teTalI karI levI ghaTe chejI. (bo-3, pR.793, AMka 1017) jJa dravya, kSetra, kALa e prArabdhane AdhIna che. jevuM bAMdhyuM hoya tevuM dravya dekhIe chIe, tevA kSetre rahevuM thAya che, tevo zAtA-azAtAno kALa sahana karavo paDe che; paNa bhAva to ApaNA puruSArtha pramANe pravarte ema che ane tene pradhAnapaNe avalaMbI mahApuruSo mokSa prApta kare che ke samAdhimaraNa sAdhe che. maraNa vakhate dravya, kSetra, kALa mukhyapaNe viparIta hovAno saMbhava che; paNa bhAva sarvoparI thai jAya to te gauNatAmAM eka bAju paDayA rahe che ane bhayaMkara lAgatuM maraNa paNa pa.pU. prabhuzrIjI kahetA tema mRtyu-mahotsavarUpa palaTAi jAya che. e bhAva, nimittAdhIna atyAranI dazAmAM, ApaNane pravarte che tethI zubha nimittonuM avalaMbana, satsaMga ke satsaMge thayelI AjJA e ja uttama upakArI che. te jANavA chatAM vRtti paramAM pravarte che, tene vaza karavA prabaLa puruSArtha ane satyane mATe - samakitane mATe jhUraNAnI jarUra che. te sadbodhanI smRtithI thavA yogya che. (bo-3, pR.92, AMka 84) D prArabdha ane puruSArtha e baMnemAM baLavAna puruSArtha che ane te hAla ApaNA hAthamAM che. prArabdhano to udaya vedavo paDaze te hAthamAM nathI, paNa satpuruSArtha thai zake teTalo kartavya che. jema prArabdha viparIta hoya to vighnarUpe naDe che, tema anukULa prArabdhathI manuSyabhava, uttama kuLa, satsaMgano yoga, sadbodhanI prApti Adi prApta thayAM che; ane jo satpuruSArthano joga have sadgurukRpAe bane to A bhava saphaLa thai jAya tevI sAmagrI prApta thai che. Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 673) ema kahevAya che ke "kaMIka ApaNA baLa ane kaMika devakA baLa." ema be hAthe tAlI paDe che. puruSo ApaNane mohanidrAmAMthI jagADavA pokArI-pokArIne kahI gayA che ane kahe che; paNa te mAnavuM, tevA bhAva karavA, tema vartavuM - te ApaNA hAthanI vAta che. (bI-3, pR.77, AMka 67) bhakti paramakRpALudevanAM vacano pavitra hadayamAM ja sthAna pAme (vAsa kare) tevAM che. tethI vairAgya, upazama, tyAga ane bhakti dvArA daya pavitra karatA rahevA bhalAmaNa chejI. bhakti : e AtmAnI premazaktine parama puruSamAM lIna karavArUpa dazA che. "para prema pravAha baDhe prabhuse, saba Agama bheda suura baseM.' tyAga - tajavA yogyanA aneka prakAra che, paNa bhajavA yogya to AtmArUpa, mokSanI mUrti samAna paramapuruSa eka ja che ane temAM ananyabhAve lInatA thatAM sarva jagatanuM vismaraNa thavA yogya chejI, A paramapadano TUMko mArga aneka mahApuruSoe Acaryo che ane A kALamAM e ja parama upakArI che, evo upadeza karyo che. mane-tamane-sarvane te dhyeyarUpa ho evI bhAvanA chejI. A badhAno sAra ""AtmAne oLakhavo hoya to AtmAnA paricayI thavuM, paravastunA tyAgI thavuM. jeTalA potAnI pudgalika moTA icche che teTalA halakA saMbhave. prazasta puruSanI bhakti karo, tenuM smaraNa karo; guNaciMtana karo." (85) A kartavya sarva avasthAmAM, yathAzakti karatA rahevAnI jarUra che. sAjA hoie, mAMdA hoie, satsaMgamAM hoie, viyogamAM hoie, yuvAvasthAmAM hoie ke vRddhAdi avasthAmAM hoIe, gRhasthAvasthAmAM hoIe ke tyAgI avasthAmAM hoie topaNa e lakSa na cukAya tema pravartavuM ghaTe chejI. (bo-3, pR.546, AMka 601) I apUrva bhakti eTale saMsAra pratyeno prema chUTI, bhagavAnamAM parama prema thAya che. "para prema pravAha baDhe prabhuseM.' bhakti e chUTavAnuM sAdhana che. bhaktimAM kiMmata bhAvanI che. kriyA karavAthI kaMI na thAya. samajaNasahitanI bhakti, AjJAthI thAya te sAcI bhakti che. apUrva bhakti hoya to zarIramAM duHkha che ke sukha, te khabara na paDe. taruNa sukhI strI parivaryojI, jema cAhe suragIta; sAMbhaLavA tema tattvanejI, e vRSTi suvinIta." tattvamAM jIvane prema lAge tyAMthI bhakti zarU thAya che. zravaNa karavAnI icchA jAge. koI taruNa, strI sahita sukhI chatAM, te choDI daivI gAyana sAMbhaLavA prerAya che; tema pAMca indriyanA viSayothI UThI prabhumAM prema lAge. pachI manana thAya, nididhyAsana thAya. bhakti e AtmA che. jAge to thAya. bhaktabIja palaTe nahIM, jo juga jAya anaMta; UMcanIca ghara avatare, Akhara saMtako saMta." bhakti jIvane game to sAthe jAya. samakita jevI ja che. e rasto che. svacchaMda, pramAda, mithyAgraha, indriyaviSaya badhuM TaLe evI bhakti che. bhaktinuM phaLa e AvavuM joie. (bo-1, pR.180) Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 674 vairAgya ane bhaktimAM jhAjho phera nathI. satpuruSanI ke AtmAnI bhakti, temAM ne temAM vRttinI ramaNatA rahetI hoya to svAbhAvika rIte saMsAranI vismRti thAya che. te vismRti, alpa mahattA te vairAgya; ane paramapuruSamAM tanmayatA te bhakti. (bo-3, pR.214, AMka 211) -- mahApuruSonAM vacanomAM vRtti rAkhavI, svarUpamAM sthita thayA che evA puruSomAM joDAvuM, lIna thavuM te bhakti. jema jema jJAnIpuruSanI oLakhANa paDe tema tema bhakti thAya. (bo-1, pR.340, AMka 11) thavA, kAMtana, ciMtavana, vana, vaMdana. dhyAna | ghutA, samatA, tA. navA mana pramA ... [] 1. zravaNa : sadgurunAM vacano sAMbhaLavAM, vAMcavA - komaLa pariNAma sahita. mAhAtmya jenuM 52ma che, evA niHspRhI puruSonAM vacanamAM tallInatA, te AsthA. 2. kIrtana : satpuruSanA guNagrAma karavA. stuti, maMtrano uccAra, gokhavuM, utAvaLe pheravI javuM, koine kahI batAvavuM. 3. ciMtavana : je vAMcyuM hoya, sAMbhaLyuM hoya, mukhapAThe karyuM hoya, utAvaLe sAde pheravI jatA hoie, stuti karatA hoie - tenA arthano vicAra karavo; na samajAya te pUchayuM hoya - tenI smRti karI, have samajAyuM ke hajI zaMkA rahe che eno vicAra karavo. 4. sevana : bhAvanA, bAra bhAvanA vagere vAraMvAra vicArI ApaNA bhAva, je ciMtavanathI Atmahitano nirNaya thayo hoya te rUpa rahyA kare evo abhyAsa pADavo. jema mALAmAM cakalI iMDA upara besI rahe che ane baccuM thatAM sudhI iMDuM seve che, tema AtmajJAna thatAM sudhI sadgurunI AjJAnuM sevana karavAnuM chejI. 5. vaMdana : saMsArabhAvamAMthI vRtti vALIne sadgurucaraNe rAkhavAno puruSArtha; ''eka vAra prabhuvaMdanA (prabhune oLakhIne) Agama rIte thAya.' "ivi namuvArI jinavaravasahasa badamAsa, saMsArasAgarAoM tAraM naraM va nArI vA / " 6. dhyAna : ArttadhyAna, raudradhyAna choDI dharmadhyAna, zukladhyAnano puruSArtha, eka sadgurucaraNe cittane bAMdhavuM, saMsArane bhUlI javo. 7. ladhutA : ''adhamAdhama adhiko patita, sakaLa jagatamAM huMya.'' mAruM kaMi nathI. sarva doSa mArAmAM che. mATe mane game te halakAM, ayogya vacana kahe, niMde to tevAM karma karelAM, mATe tene lAyaka ja huM chuM. mAre koine zatru mAnavo nathI. badhA bhalA che ema jovuM. badhA AtmA che, temanuM bhaluM thAo ema gaNavuM. 8. samatA : Ama karavAthI rAga-dveSa na thAya eTale samatA Ave. e ja taravAnuM satsAdhana che, prabhutA pAmavAno mArga che. 9. ekatA : samatA, kSamA, zAMti sevatAM bhagavAna jevuM ja potAnuM svarUpa pragaTe. asaMgapaNuM e ja ekatA che. e parAbhakti chejI. (bo-3, pR.434, AMka 453) Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (675) T koI jIvo kuLadharmavaDe gurunI bhakti kare che. koI jIvo muninA zIla, tapa, dayA Adi dekhIne bhakti kare che. 'paNa muni samyakdarzana-jJAna-cAritrane ArAdhe che' evA bhAvathI bhakti kare, te sAcI bhakti che. gurumAM zIla, tapa, dayA Adi bhAva dekhI bhakti kare che, paNa jJAna-darzana-cAritrane jIva jANato nathI, tethI tene mithyAvRSTi kahyo che. (bo-1, pR.161, AMka 31) D jagatamAM bIjI vAto sAMbhaLavA maLe paNa bhaktinI vAta, zAstranI vAta sAMbhaLavA maLatI nathI. bhaktinuM mAhAtya samajAya to bhakti Ave. bhakti kare to puNya bAMdhe ane puNya bAMdhe to manavAMchita phaLa maLe. je je iche, te te maLe. bhaktine kalpavRkSa jevI samajo. bhakti hoya to mukti thAya, muktine tANI lAve. mukti parANe maLe. "bhajIne bhagavaMta bhavaMta laho.' svarUpa pragaTayA vinA to mokSa thAya nahIM. bhaktithI potAnuM svarUpa pragaTe che. saMsArathI baLyo-jaLyo bhaktimAM bese to Thare. bhagavAnanI bhaktimAM rasa hoya to azubhakarma rasa ApyA vinA cAlyAM jAya; saMsArano rAga chUTI samabhAva thAya. bhaktithI bhagavAnanA niHspRhabhAva samajAya che. bhakti karI kazuM icchavA jevuM nathI. vagara icchAe maLe che. bhaktimAM rahe to adhogatimAM na jAya. bhagavAnanI bhakti e bhagavAna thavAnuM kAraNa che. azubha choDI zubhabhAvamAM Ave to pachI zuddhabhAvamAM avAya. (bo-1, pR.252, AMka 147) D prazna : ahIM "e guNa vIra taNo na visAruM' ne badale "e guNa rAja taNo na visAruM'' ema kema bolAya che? pUjyazrI : jenI bhakti karatA ullAsa Ave, tenuM nAma levuM. lokone dekhADavA bhakti nathI karavI, Atmahita mATe karavI che. samaja samajamAM paNa keTalAya phera che. mahAvIra, mahAvIra ema badhA kahe, paNa mahAvIrane oLakhanArA viralA che. gurubhakti e ja sarvotkRSTa che. prathama namuM gururAjane, jeNe ApyuM jJAna; jJAne varane oLakhyA, TaLyuM deha-abhimAna.' (bo-1, pR.93) T sapuruSanI oLakhANa durlabha che. puruSa dehathI bhinna AtmA che. AtmAnI oLakhANa vinA sapuruSanI yathArtha oLakhANa thatI nathI. tene mATe ja bhakti, sadgurunI bhakti kahI che. bhakti koI apUrva cIja che, te dvArA "sadgurunA AtmAnI ceSTAne viSe vRtti rahe, apUrva guNa vRSTigocara thaI anya svacchaMda maTe, ane saheje Atmabodha thAya ema jANIne je bhaktinuM nirUpaNa karyuM che, te bhaktine ane te satparuSone pharI pharI trikALa namaskAra ho !'' (493). (bo-3, pR.168, AMka 171) T sapuruSanuM hRdaya bhaktithI oLakhAya che ane tevI bhaktinuM sadbhAgya prApta thavuM, te manuSyabhavanI saphaLatAnuM kAraNa che. Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (676) paramakRpALudevanAM vacanomAM ja avakAzano badho vakhata jIva gALe eTale koI vakhata vAMce, koI vakhata vizeSa vicAre, koI vakhata gokhe, koI vakhata te viSe lakhe, Ama te vacanonI pAchaLa paDavAthI mRtabhakti thAya che. ''zruta anubhava vadhatI dazA, nija svarUpa avabhAsyuM re, dhanya re divasa A aho.'' vairAgya, tyAga, upazama, bhakti, sahajasvabhAvarUpa mumukSue karI mUkavA yogya che ema paramakRpALudeva kahe che, te lakSamAM levA yogya chejI, (bo-3, pR.769, AMka 979) D prazna : dararoja mALA pheravavI, bhakti karavI, yamaniyama, sAmAyika vagere bolavAthI zuM thAya? uttara : jJAnIe AtmA jANyo che, te jaNAvavA, potAne jethI lAbha thayo che evAM satsAdhana batAvyAM che; teno vizvAsa rAkhI abhyAsa karavAthI, jIvane potAne svacchede vartavAnI Teva che, tene badale jJAnInI AjJA upAsAya che. roke jIva svachaMda to, pAme avazya mokSa; pAmyA ema anaMta che, bhAkhyuM jina nirdoSa." AtmA viSe, mokSa viSe tene vicAra jAge che ane mokSanA upAya upara pratIti Ave che. klezanAM kAraNo klezarUpa lAge che ane sadguru pratye, tenAM sAdhana pratye tathA satyAdhako pratye prema, vizvAsa, bhakti vadhatAM saMsAranI duSTa vAsanAo ochI thai, "sadgurunA AtmAnI ceSTAne viSe vRtti rahe, apUrva guNa draSTigocara thai anya svacchaMda maTe, ane saheje Atmabodha thAya ema jANIne je bhaktinuM nirUpaNa karyuM che, te bhaktine ane te puruSone pharI pharI trikALa namaskAra ho !'' (493) (bo-3, pR.281, AMka 274) bhaktimAM svacchaMda che nahIM. jJAnInI AjJAmAM ja jIvanuM citta coMTI jAya che, tethI bIje bhaTake nahIM. bhakti e uttama vastu che, paNa niSkAma bhakti thavI joie. bhagavAnamAM cittane lIna karavA ahIM kahevuM che. dehAdhyAsa choDavA mATe A bhakti che. jJAnamArga karatAM bhaktimArga sulabha che. jJAnamArgamAM alpa jJAna hoya to te aneka doSone utpanna kare che. alpajJAna jIvane unmatta karanAra che; ane bhaktimAM to huM kaMI ja jANato nathI' ema rahe. jJAnamArge ghaNA bhUla kare che. sadgurunA Azraya vinA potAnI buddhithI padArthano nirNaya karI bese to ghaNA doSo utpanna thavAno saMbhava che. A kALa evo che ke jiMdagI AkhI bhakti ja karavA yogya che. (bo-1, pR.332, AMka 82) citta zuddha karyA pachI bhakti thAya. rAgaDA tANyAthI kaMI bhakti thatI nathI. e to mana sthira karavA moTethI bolavAnuM che, nahIM to kAyotsargamAM jeTalo lAbha che, teTalo moTethI bolavAmAM nathI. cittane rokavA bhakti che. emAMya jo citta na rahe to jIva durbhAgI che. maMtra, bhakti e badhAM jIvane nirmaLa karavA mATe kahyAM che. bhakti karavAthI, bhagavAnanA guNaciMtanathI, bhoga jIvane jhera jevA lAge che. jema vItarAgane bhoga nathI gamatA, tema jIvane paNa thaI jAya che.' vItarAga saMsArathI vimukha thayA che, temanI bhakti kare to jIvane paNa tevuM thAya; paNa samajIne kare to. Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 937) jenI bhakti karavI che, tenAmAM jo vItarAgatA na hoya ane tenI bhakti kare to saMsArano saMsAra ja rahe. adhogatinuM kAraNa thAya. evI bhakti jIva bhrAMtithI kare che. te karatAM bhakti na karato hoya to sAruM che. jeno saMga kare, tevo jIva thai jAya. guNavAnanI bhakti kare to guNa prApta thAya. pahelAMmAM pahelo lakSa e rAkhavo ke jenI ApaNe bhakti karIe chIe, te vItarAga che ke nahIM ? je ajJAnInI bhakti kare to AkhI jiMdagI jIvanI nakAmI jAya. jagatamAM dekhAdekhI bhakti thAya che. sAcA sadguru maLyA hoya ane sAcI bhakti prApta thaI hoya to te pANImAM kamaLa rahe, tema rahe che. vaibhava jIvane bAdhA karato nathI. bharata mahArAjane jyAM juo tyAM bhagavAna ja dekhAtA. evI bhakti temane hatI. jevI draSTi tevI sRSTi thAya che. (bo-1, pR.301, AMka 5 6) D prazna : bhakti maunapaNe karavI ke moTethI bolIne karavI? pUjyazrI : ApaNuM citta jo vikSepavALuM hoya, to moTethI bolavuM. jenuM citta thoDuM bIjuM sAMbhaLatA tyAM jatuM rahe, evuM vikSepavALuM hoya, teNe moTethI bhakti karavI, jethI tenuM citta bahAra na jAya. ApaNe smaraNa bolIe chIe tyAre eka jaNa AgaLa bole ane pachI badhAya bole che. ema bolavAthI citta sthira rahe che. jo ApaNuM citta vikSeparahita hoya to bhakti maunapaNe karavI, athavA hoTha pharakAvyA vinA kAyotsargarUpe kare to moTethI bole tenA karatAM dasa gaNo lAbha thAya; paNa ""jyAM jyAM je je yogya che, tahAM samajavuM teha.' syAdvAda mArga che. mATe samajIne, potAnI bhUmikA tapAsIne karavuM. citta vikSepavALuM hoya ane kAyotsargamAM Ubho rahI bhakti kare to prasannacaMdra rAjarSinI jema laDAI karavA lAge. mATe samajIne karavuM. (bo-1, pR.64, AMka 42) prazna : ApaNe pATha vagere moTethI bolatA hoIe ane koIne aDacaNa paDatI hoya to? pUjyazrI : ApaNe moTA avAjathI bolatA hoIe ane koI bIjo paNa pATha bolato hoya athavA manamAM vAMcato hoya ke svAdhyAya karato hoya, to tene tenAmAM bhaMga paDe che, bhUlI javAya. mATe ApaNe dhImethI bolavuM, e sAruM che. dhImethI bolavAnI Teva pADavI. prabhuzrIjInA vakhatamAM eka jaNa savAramAM vahelo UThIne bhajaniyAM gAya. prabhuzrIjIe bolAvIne kahyuM ke tAre gAvuM hoya to jA, bahAra carAmAM jaine gA. rAtre to moTethI bolavAnI zAstramAM paNa nA kahI che, kAraNa ke moDI rAtre moTethI bolavAthI gharoLI, ghuvaDa, bilADI vagere hiMsaka prANIo jAgI jAya, tethI hiMsA kare. manamAM bolavAnI Teva pADavI, e sArI che. ahIM bolIe te TheTha carAmAM saMbhaLAya eTaluM moTethI na bolIe. vadhAre UMcA avAje bolavAthI zaktino vyaya thAya che. (bo-1, pR.281, AMka 21) 1 prazna : bhaktimAM koI AgaLa-pAchaLa bole ane bIjA badhAne bhaMga paDe to te bolanArane karma baMdhAya? pUjyazrI : svachaMda choDavA satsaMga che. bolatI vakhate badhAnI sAthe bhaktimAM bolavuM joie, nahIM to karma baMdhAya. bIjAne evA nimitte kaSAya thAya to bIjAne paNa karma baMdhAya. ema bhaktimAM svaparane baMdhanuM kAraNa thavAya, te moTo doSa che. ema na thAya, te saMbhALavuM. (bo-1, pR.238, AMka 126) Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 978) 0 pU. ... nA nimitte tamArA badhA kuTuMbIjanone paramakRpALudevanI bhakti prApta thai che, te have vardhamAna karI, temanI peThe paramakRpALudevanI aDaga zraddhA sahita dehatyAga karI, samAdhimaraNa karI levA yogya chejI. temanI mAMdagImAM tamane badhAne, je paramakRpALudevanI bhaktino lAbha maLyo, tevo lAbha AzramamAM avakAza laI avAya tyAre ja bane tevuM have chejI. bIjAM saMsAranAM kAma karavA paDe topaNa udAsInatA vadhAratA rahI, bAra mAsathI je bhaktinA yoge zraddhA-bhAvanA vardhamAna thaI che, te mohamAM lUMTAi na jAya, mATe vAraMvAra paramakRpALudevanAM vacanonuM vAMcana, bhakti, smaraNa badhA kuTuMbamAMnAM nAnAM-moTAM ekaThA maLI karatA rahevA bhalAmaNa che, tathA pUnama ke evAM zubha parva upara AtmasiddhizAstranI bhakti-bhajana AtmArthe kartavya che. jema mAMdagI vakhate, vakhata bacAvI sva. ...nI sevAbhakti bajAvI tema ja pU. mAjInI sevA sAjAM hoya to paNa temane kaMI-kaMI samAdhisopAna, tattvajJAna vageremAMthI roja saMbhaLAvatA rahI, smaraNa vagere karAvatA rahI, karI levA yogya chejI. (bI-3, pR.477, AMka 505) tamArAM pU. mAsIe AkhI jiMdagI brahmacarya pALI bhaktibhAvamAM ATalo bhava gALavAno vicAra rAyo che, tema have tamAre paNa A durlabha manuSyabhava saphaLa thAya tema vicArI, anAdizamAMthI chUTI, bhakti thAya tevA sthaLamAM rahevAno nizraya karavo ghaTe chejI. bhakti e ja sarvottama sukhano mArga che; te ja dayamAM sAruM lAge to jema bane tema vaheluM hindustAnamAM AvI javAya tema karavuM. jyAM rahevAnuM bane tyAM maMtra, bhakti, vAMcana, vicAra tathA kaMI kaMI mukhapATha karavAnuM mokSamALA AdimAMthI rAkhavAno niyama kartavya che'. 'navaro beTho nakhkhoda vALe" ema kahevAya che tema manane kAma nahIM Apo to karmanA DhagalA bAMdhaze. mATe AtmAnI dayA lAvI, bhaktimAM manane rokavuM e ja bhalAmaNa che. (bI-3, pR.724, AMka 881) T 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI pAsethI zrImukhe ghaNI vakhata ApaNe sAMbhaLyuM che ke eka AtmAne mUkIne tame sabhAmAMthI bahAra jaI Avo joie, tenA vinA kazuM banyu che ? jeNe tene jANyo che, tenI bhakti karavA mATe paNa dehAdi prave udAsInatA ANavI joize, nahIM to dehanI paMcAtamAM gUMthAI rahevAthI, nahIM bhakti thAya ke nahIM vicAra thAya to pachI kalyANa zI rIte thai zakaze ? mATe paLa-paLe te paramapuruSano upakAra smRtimAM ANI, teNe ApeluM smaraNa, bhajana Adi karatA rahevA vinaMtI che. e mahApuruSanI kRpA vinA mArAthI kaMI bane tevuM nathI ema vicArI, tene bhUlyA vinA, sarva karavI paDe te pravRtti karavA yogya chajI. bhakti e ja sarvottama mArga paramakRpALudeve kahyo che, temAM jeTalo bhAva prerAze teTaluM kalyANa che. tyAM paNa sAthe rahetA bhAio saMpa rAkhIne bhaktinuM nimitta rAkhatA raho to hitanuM kAraNa che. (bI-3, pR.98, AMka 90) Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 979) A bhavamAM karavA yogya sazraddhA che. puruSanA yoge, jIvanI yogyatA hoya to te prApta thAya che. sapuruSa zrImad rAjacaMdra prabhu upara, temanAM vacanAmRta upara zraddhA-AsthA rAkhI, saMtanA yoge je maraNa-bhaktinuM sAdhana prApta thayela che, temAM vizeSa vRtti-ruci-bhAva rahyA kare tema pravartavA yogya chejI. sapuruSanuM eka paNa vacana, jo sAcA aMtaHkaraNe grahaNa thaze to jIvanuM avazya kalyANa thaze. bhaktinA vIsa doharA, kSamApanAno pATha, AlocanA, Atmasiddhi, cha padano patra Adi mukhapATha karI, teno vicAra, tenI carcA, tenI bhAvanA-pratIti-ruci rAkhI, te ja satya mAnavAthI jIvane ghaNo lAbha thAya ema che. samajAya, na samajAya topaNa te vAraMvAra, pAMca-pacAsa ke hajAro vAra bolAze topaNa puNya baMdhAze ane koTi karma khapI jaze. mATe A kALamAM mukhya AdhAra bhaktino che, to temAM maMDI paDavuM. nAnAM-moTAM sarvane te hitakArI che. manuSyabhavano durlabha joga maLyo che. pharI-pharI Avo yoga maLI zake ema nathI ane kALano bharoso nathI. lIdho ke leze thai rahyuM che, temAMthI jeTalo lIdho eTalo lahAva ema vicArI, smaraNa-bhakti karyA karavAmAM hita che, te cUkavuM nahIM. (bo-1, pR.89, AMka 79) pANImAM taranArane magarano bhaya rahe che, vanamAM vicaranArane varu, vAgha, siMhano bhaya rahe che, AkAzamAM vimAna dvArA uDanArane akasmAtano bhaya rahe che tema saMsAranA prasaMgomAM pravartatA moha, mAna, ahaMbhAva, mamatvabhAva Adi anAdi zatruono bhaya sadA rahe che. chatAM sagurunuM zaraNa ane bhavano trAsa tathA anaMtakALanAM karmo kApavAnI sAcI jijJAsA jeTale aMze jAgA haze teTale aMze jIvane karmabaMdhanAM kAraNono bhaya ane sadgurunI smRti, zaraNabhAva vaDe bacavAnI AzA rahyA karaze. pariSaha-upasargonI vRSTi, jema bhagavAnane rAtadivasa bhajatA munio upara AvelI zAstramAM sAMbhaLI che, tema ja suzrAvakonI kasoTI paNa thai che, to A kALamAM te vikaTa paMthe vicaranAra ApaNA jevA hInapuNyavALAM prANIo upara kaThaNAI na Ave, te kema bane? paramakRpALudeve pU. sobhAgabhAine eka patramAM jaNAvyuM che ke tamane kuTuMba pratye sneha varte che, te dUra karAvavA, AvI kaThaNAI ame cAhIne mokalI che. tema jenI sAcI bhakti haze, tenI parIkSA arthe saMkaTorUpI kasoTI bhagavAna khaDI kare che. pratikULa prasaMgo to ghaNA sahana kare che, bhagavAnanA upakAranuM smaraNa te prasaMge rahevAthI uga thato nathI, AMkho mIMcI AveluM duHkha sahana karAya che; paNa anukULa upasargomAM bhagavAna na bhulAya to bhakti sAcI baLavALI gaNAya. paisA vepAramAM vadhatA jatA hoya, kuTuMbamAM sarva sukhI hoya, AjJAkArI hoya, lokomAM kIrti vadhatI jatI hoya, kAmadhaMdho karI zake tevuM zarIra majabUta rahetuM hoya teve vakhate - vivAha AdinA prasaMgomAM paNa - sagurunA upadezano raNakAra kAnamAM rahyA kare, badhuM nAzavaMta jaNAya, mAthe maraNa che teno Dara na bhulAya ane bhaktibhAvanA vardhamAna rahyA kare evA koIka viralA hoya che. ApaNe mAthe baMne prakAranA prasaMgo AvI gayA haze athavA AvavA saMbhava che, paNa te vakhate dharmabhAvanAmAM hAni na Ave te kALajI, kone keTalI rahe che, te dareke jovAnuM che. chUTavAnI kharI jijJAsA ke mumukSatA jeTalI pragaTI haze teTalo puruSArtha dharma arthe tyAM thato raheze. (bI-3, pR.125, AMka 124) Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (680. D maMdiramAM bhakti, nityaniyama thato hoya to ghera na banI zake to cAle ane vadhAre vakhata thAya to vizeSa phaLanuM kAraNa chejI. jene mALA bolAvavAnI AjJA maLI nathI, teNe sAcA aMtaHkaraNathI bhAvanA rAkhavI ke mArAM bhAgya evAM kyAre khIlaze ke tenI AjJA mane maLe? paNa bIjA hoya tyAM sudhI, teNe AgaLa paDI bolAvavA maMDavuM, e tene mATe ayogya chejI. (bI-3, pR.218, AMka 216) ID jJAnInI AjJAe vRtti rahe to bhakti thAya. bhaktino pAyo sadAcAra che. e vinA bhakti na thAya. jema jema bhakti thaze, tema tema AtmA nirmaLa thaze. (bo-1, pR.181, AMka pa3) | bhakti karIe tyAre bolatAM bolatAM vicAra karIe. "he prabhu!' ema bolyA ke tarata vicAra Ave ke prabhu AnaMdasvarUpa che, jJAna-darzanasvarUpa che, anaMta sukhanA dhAma che. "kALa doSa kaLithI thayo'' eTaluM bolyA ke vicAra Ave ke paramakRpALudeve kaLikALanuM svarUpa kevuM kahyuM che! sadguruno yoga maLe nahIM, satsaMga maLe nahIM evo A kaLikALa che. "nahIM maryAdA dharma'' dharma maryAdA, vRddha maryAdA e badhI maryAdA rahI nathI. AtmAne mATe vyAkuLatA thatI nathI. he bhagavAna ! juo mArA kevA karma che ! ema dareka pada ke maMtra, game te bolatAM vicAra karavo to mana bIje na jAya. vicAre nahIM ane ekalo rAgamAM taNAI jAya to mana bIje bhaTake. (bo-1, pR.324, AMka 73) D suvAvaDamAM bAI hoya teNe citrapaTa AgaLa javuM yogya nathI. jene ApaNe aDatA nathI, teNe amuka maryAdA sAcavavI ghaTe che, citrapaTa AgaLa na javAya topaNa bhAvanA, manamAM bhakti game tyAre, game te avasthAmAM karavA yogya chejI. (bI-3, pR.167, AMka 171) nityaniyama T kaMI vadhAre na bane to nityaniyamanA traNa pATha savAre jAgatAM ja bolI javA ane temAMthI ekAda kaDI te divase vAraMvAra vicAravA nakkI karI pathArImAMthI UThavuM, ane maMtranuM smaraNa 108 vAra to jamatAM pahelAM ke pachI karI levuM. pachI haratAM-pharatAM jeTalI vAra maMtranuM raTaNa rahyA kare teTalo vadhAre lAbha; paNa ATaluM to avazya karavuM evo dRDha nizraya karavo. je divase nityaniyama savAre, bapore ke sAMje paNa na bane te divase UMghavAno mane haka nathI, ema mAnavuM. thAkane lIdhe UMdha sivAya kaMI paNa na bane tevuM lAge to UMgha pUrI thaye to jarUra te nityaniyama pUro karI levo. rAtre jAgIne paNa nityaniyama karIne paNa pharI UMdhI zakAya. te pramANe na bane to mIThuM, gaLyuM ke ghI Adi svAdamAMthI kaMika nathI vAparavuM, evo niyama karavAthI niyamita thaI zakAze. mana para vAta lIdhI to teno upAya nIkaLI zakaze. mATe dharmanI bAbatamAM DhIlA na paDavA ane bane teTalA bhalA, vicAravAna ane samajaNa ApavI na paDe tevA thavA preraNA, A patrathI thAya tema kartavya chejI. (bI-3, pR.65, AMka 795) Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (681 ) 1 nityaniyama ochAmAM ocho to 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIe jaNAvela che te dararoja kartavya chejI, akhaMDitapaNe roja upAsavA yogya che. vIsa doharA, kSamApanAno pATha ane yamaniyama ane maMtranI amuka traNa ke pAMca mALA tathA AlocanA, Atmasiddhi, cha padano patra, apUrva avasara, ATha dRSTinI sajhAya, "vItarAgano kahelo parama zAMta rasamaya dharma ....'' ""he paramakRpALudeva ! janma, jarA, maraNAdi sarva duHkhono atyaMta kSaya karanAro evo vItarAga puruSano mULa mArga ....'' Adi je mukhapATha patro karyA hoya temAMthI amuka-amuka roja bolavAno krama rAkhavA yogya che. AzramamAM Akho divasa je krama pravarte che te ahIM rahIne jANI levA yogya che. tema kharI rIte to bane teTaluM karatA rahevAnI jarUra che, paNa eTaluM badhuM na bane to jeTaluM bane teTaluM avakAzanA vakhatamAM bhakti, vAMcana, smaraNanI mALA ke haratAM-pharatAM paNa maMtramAM lakSa rahe tevI Teva pADavI ane je mukhapATha karyuM hoya nA vAMcyuM hoya tene vicAravAno dararoja ochAmAM ocho pA ke aDadho kalAka rAkhavo ghaTe che. bIjuM vartana saMbaMdhamAM (1) jugaTuM, (2) mAMsa, (3) madirA, (4) kharAba puruSono saMga, (5) zikAra (jANIjoIne koI jIva mAravArUpa), (6) corI (pArakI, Thapako maLe tevI vastu chAnImAnI levI), ane (7) parapuruSano saMga - A sAta vyasana; ane (1) vaDanA TeTA, (2) pIpaLanA TeTA, (3) pIpaLAnA TeTA, (4) umaraDAM, (5) aMjIra, (6) madha, (7) mAkhaNa - A sAta abhakSya - A sapuruSanI - paramakRpALudevanI sAkSIe jiMdagIparyaMta tajavA yogya pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIe dareka mumukSune jaNAvela che. bane to rAtribhojananA tyAgano paNa abhyAsa pADatA rahevAnI jarUra che eTale divasa chatAM jamI levuM tathA rAtre pANI pIvAnI jarUra paDatI hoya to amuka vakhata ja pIvAno niyama rAkhI pravartAya te hitakArI che. bane tyAM sudhI rAtre kaMI jarUra na paDe tevA krama upara AvI javAya tema thAya to rAtre UMgha sivAya dharmadhyAnamAM vighna karanAra koI na rahe. je karavuM te AtmArthe karavuM, e cUkavA yogya nathI. koI paNa kAraNe ArtadhyAnamAM (huM duHkhI chuM, huM duHkhI chuM evI vRtti cAlu rahe temAM) taNAI na javAya, tenI khAsa kALajI mumukSujave rAkhatA rahevAnI jarUra chejI. (bI-3, pR.329, AMka 323) D ""he prabhu ! he prabhu ! zuM kahuM dInAnAtha dayALa' e vIsa doharArUpa bhaktirasya ane "yama niyama saMjama Apa kiyo" tathA "kSamApanAno pATha paramakRpALudevanA citrapaTa pratye vinaya namaskAra karI "he bhagavAna, ApanI AjJAthI saMte kahelI, A traNa pAThanI nityaniyama viSenI AjJA pramANe roja huM bhakti karIza" evI bhAvanA karazojI; ane roja koI saMtanI AjJAe ATaluM huM karuM chuM e bhAva rAkhI, divasamAM eka-be-traNa jeTalI vakhate bane teTalI vakhata bhakti karyA karavA bhalAmaNa chejI. (bI-3, pR.150, AMka 150) T jIve je karma bAMdhyAM che te bhogavavA game tyAM javuM, AvavuM, rahevuM thAya, topaNa 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIe je parama kRpA karIne ApaNane paramakRpALu zrImad rAjacaMdra prabhunI bhakti karavAnuM jaNAvyuM che te cUkavA jevuM nathI. Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (682 ) vIsa doharA, kSamApanAno pATha, yamaniyama, maMtranI amuka niyama pramANe mALA gaNavI, AlocanA Adi je je nityaniyama karatA hoIe te niyama sthaLa badalAtAM ke navAM asaMskArI jIvo sAthe vasavAnuM bane tyAM lokalAja Adi kAraNe paDI na mUkavo; paraMtu vizeSa baLa rAkhIne tathA te ja AdhAre ApaNuM jIvana sudharavAnuM che ema mAnIne, gupta rIte paNa dararoja karyA vinA rahevuM nahIM ane loko 'bhagata' evAM upanAma pADe tethI DarIne ke zaramAIne, karatA hoie te pratye abhAva na lAvavAnuM paNa vicAravuM che te lokone satparuSano yoga thayo nathI te temanAM kamanasIba che ane dharmanI kALajI nathI rAkhatA tethI karma vadhAryA kare che. pUrve puNya karyuM haze ke dharmanI kaMI jAye-ajANe ArAdhanA karI haze tenuM phaLa atyAre manuSyabhava ane sukhasAmagrI maLI AvyAM che, paNa acAnaka deha chUTI jAya to temanI sAthe jAya tevuM kaMI temaNe Aja sudhI karyuM nathI ane karavAnA bhAva paNa satsaMga vinA tevA pAmara jIvone jAgavA muzkela che. tethI khAlI hAthe marIne durgatie jaze. evA jIvonuM ApaNe anukaraNa karIzuM to ApaNI paNa e ja vale thaze. mATe game tema te bole to paNa temanI dayAjanaka sthiti vicArI mAre temanA para haeNpa rAkhavo nathI ke ahaMkAra paNa karavo nathI ke huM bahu bhAgyazALI chuM; paNa temanA pratye dayAnI najare jovA jevuM che. (bo-3, pR.349, AMka 351) | svAdhyAya pUro thayA pahelAM kudaratI hAjata vagerene kAraNe te tUTaka thAya ke kema? evA bhAvano tame prazna karyo che. tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke banatA sudhI nityaniyama karavAno vakhata evo rAkhavo ke tevI hAjato patI gayA gayA pachI avakAze ghaDI citta sthira thAya to dharmadhyAnamAM vikSepa na paDe, eTale covIsa kalAkamAMthI game tyAre anukULa vakhate nityaniyama - vIsa doharA, yamaniyama, kSamApanAno pATha - ATaluM ekacitte karI levuM. pachI mALA dvArA maMtranuM smaraNa karavAmAM paNa amuka mALA ane ochAmAM ochI eka mALA to nirvipna pUrI thAya tevI Teka rAkhavI. jo chatrIsa mALAno krama rAkhyo hoya ane Asana bahu vAra badalavAnI jarUra na paDatI hoya to temAM paNa aDhAra mALA sAthe-lagI eka Asane pheravavAnI rahe to AsanajayarUpa guNa thavA saMbhava cheche. A badhuM utAvaLa karI karavuM nathI, paNa krame-krame karI zakAze. have nityaniyama uparAMta mukhapATha karelAM ke bIjAM paramakRpALudevanAM vacano vAMcavA, gokhavA, bolI javA ke vicAravA mATe vakhata maLe te vakhate, kAma hAthamAM lIdhuM hoya, temAMthI peregrApha, pAna ke amuka pada pUruM thaye te kAma paDI mUkI bIjA kAme jarUra paDaye lAgavuM ThIka chejI; paNa zarIranI TaTTI Adi hAjato na rokavAnuM zAstramAM jaNAvyuM che te paNa lakSamAM rAkhavuM yogya chejI; eTale dharmadhyAna karatA pahelAM vakhata nakkI na karyo hoya ke paramakRpALudevanI AjJA amuka vakhata sudhInI na lIdhI hoya to te kAma jarUra lAge baMdha karI, bIjA kAmamAM citta devAmAM harakata nathI; paNa vakhata eka kalAka ke be ghaDI nakkI karI AjJA lIdhI hoya to te pALavAmAM vizeSa lAbha samajAya chejI. sahanazIlatA, kaThaNAI vadhavAno prasaMga chejI. bAkI amathuM pustaka vAMcatA ke vicAratAM game tyAre te kAma paDI mUkavuM paDe to kaMI bAdha nathI. sahanazIlatA vadhAratA rahe tene samAdhimaraNa karavAmAM sugamatA thAya chejI. atyAranI dazA dekhI nirAza thavA jevuM nathI, vairAgya ane abhyAsathI sarva zakya chejI. (bI-3, pR.403, AMka 410) Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (83 roja rAtre bhakti karyA pachI paramakRpALudevanAM vacanAmRtamAMthI prabhuzrIjI uparanA patromAMthI kramasa2 ekeka patra vAMcavo, evo nityaniyama karI levo. (bo-1, pR.275, AMka 11) ApanI tabiyata narama rahyA kare che te jANyuM. thUMkane laine vAraMvAra UThavuM paDe che ane nityaniyamamAM paNa vighna paDe che te saMbaMdhI khulAso puchAvyo, tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke bhAva to ekasarakhA rahevA muzkela che, tema chatAM nityaniyama utAvaLe svare ja bolavo (karavo) joie evo niyama nathI. manamAM paNa bolAya. vacce vighna Ave ane UThavuM paDe to UThavuM, paNa temAM lakSa bane teTalo rAkhIne karavAnI jarUra chejI. parAdhInatAne kAraNe na bane te vAta judI, paNa pramAdane laine nityaniyama na cukAya eTalI kALajI to mumukSujIve rAkhavI ghaTe chejI. koi prasaMge tevI gaphalata thai gai hoya to sAvadhAna thayA tyArathI ''OM kheda nahIM karatAM zUravIrapaNuM grahIne jJAnIne mArge cAlatAM mokSapATaNa sulabha ja che (819) e patra bhakti-pazcAttApapUrvaka vAMcI ke bolIne nityaniyama karI levo ghaTe chejI. (bo-3, pR.457, AMka 479) 11 D nityaniyama prANanI peThe sAcavavA yogya chejI. satpuruSanI rUbarUmAM je vacana ke Teka aMgIkAra karI hoya te na cukAya eTaluM mAhAtmya mumukSunA hRdayamAM rahevuM joie. hAthInA dAMta bahAra nIkaLyA te nIkaLyA, pAchA pese nahIM; tema sajjananuM vacana phare nahIM. durjananuM vacana, kAcabAnI Doka ghaDImAM bahAra ane ghaDImAM pAchI kheMce tenA jevuM, 'abI bolyA abI phoka' thai jAya tevuM hoya che, mATe have kadI nityaniyama na cukAya tevI kALajI rAkhavA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.328, AMka 322) tAva caDhayo hoya ke taddana azaktimAM vakhate nityaniyama na bane topaNa manamAM kheMca rAkhavI ke atyAre na banyuM to tAva UtaratA paNa nityaniyama karI laiza. paramakRpALudevanI sAkSIe, AjJAe niyama lIdhelo pALavo ja ghaTe chejI. koi vakhate na bane to pazcAttApa rAkhavo paNa tevI Teva paDI na jAya - AjJAbhaMga na thAya to ghaNo lAbha na thavA yogya chejI. (bo-3, pR.523, AMka 568) D pU. ne jaNAvazo ke pratikramaNa vagere zIkhavAmAM harakata nathI, paNa nityaniyama traNa pATha, mALA vagere gaNavAno krama te cUke nahIM tema jaNAvazojI. (bo-3, pR.743, AMka 915) vIsa doharA ApaNane prArthanA karatAM paNa, parakRpALudeve pote ja vIsa doharA Adi dvArA zIkhavyuM che H 'bhaktimArga praveza nahi, nahIM bhajana dRDha bhAna; samaja nahIM nija dharmanI, nahi zubha deze sthAna.'' 'sevAne pratikULa je, te baMdhana nathI tyAga; dehendriya mAne nahIM, kare bAhya para rAga.'' roja lAkha vAra vIsa doharA bolAya, toya ochA che, ema 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIe eka vakhata kaheluM. ''prabhu prabhu laya'' lagADavAnI che. puruSArtha karye jaizuM to jevuM kAraNa maLaze, tevuM kArya thaze ja. Page #693 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (684 khAmI nahIM muja khijamate, kadIya hozo phaLadAtA re.'' ApaNAmAM khAmI che, te dUra karavA draDha nizcaya kartavya chejI. tema thaze to phaLa mAMgavuM nahIM paDe. ApoApa prabhu prasanna thaze. mAre tamAre bhakti puruSArtha hajI vizeSa-vizeSa vRDha karavAnI jarUra chejI, je khAmIthI mUMjhavaNa thAya che, te khAmI pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIe batAvela mArge puruSArtha karatAM dUra thazejI. (bau-3, pR. 520, AMka 565) D vIsa doharA bhAvapUrvaka bolAya to badhA doSo kSaya thai, AtmA nirmaLa thai jAya tema che. jJAnI puruSanAM vacano moDhe bolI jaie paNa vicAra na Ave to zuM kAmanuM? (bo-1, pR.20) vIsa doharA bolatI vakhate mana bahAra pharatuM hoya to bolavuM baMdha karavuM. pharIthI mana sthira karIne bolavuM. sAcuM karavAnuM che. mana sthira karIne karavuM. jeTalo AtmA joDAya teTalo lAbha che. na bane to khoTAne khoTuM mAnavuM. mAre sAruM karavuM che ane sAcuM mAnavuM che, ema rAkhavuM. (bo-1, pR.129, AMka 2) maMtra navakAramaMtra ane "sahajAtmasvarUpa paramaguru'' e eka ja che. arihaMta sahajAnmasvarUpa che, siddha sahajatmasvarUpa che, AcArya sahajAtmasvarUpa che, upAdhyAya sahajAtmasvarUpa che, sAdhu paNa sahajAtmasvarUpa che. A badhAmAM pUjavAyogya vastu sahajAtmasvarUpa che; ane pAMca parameSThI paramaguru che. paramakRpALudeve ApaNane TUMkAmAM "sahajAtmasvarUpa paramaguru''mAM badhuM kahI dIdhuM che. (bo-1, pR.286, AMka 34) D "sahajAnmasvarUpa paramaguru'' ane navakAramaMtramAM bheda nathI. jJAnInI AjJA jema thai, tema karavAnuM che. "huM jANuM chuM, samaju chuM" ema karavA jAya to te DahApaNa che. (bo-1, pR.123, AMka 36) D prazna : sahajAtmasvarUpa eTale zuM? pUjyazrI : AtmasvarUpa jevuM che tevuM. potAnA svabhAvamAM rahevuM athavA karmamaLarahita je svarUpa, te sahajAtmasvarUpa. jema sphaTikaratna anya padArthanA saMyoge lIlo, pILo, lAla Adi jevo saMyoga thAya, tevo dekhAya che, te tenuM sahajasvarUpa nathI; paNa jyAre ekalo nirmaLa sphaTika rahe tyAre te tenuM sahajasvarUpa che. (bo-1, pR. 22, AMka 170) D maMtranA artha viSe nIce lakhelI dizAmAM vicAra kartavya chejI : (1) sahajAnmasvarUpa eTale karmarahita dazAmAM jIvanuM je nirmaLa svarUpa che, te kharI rIte pAMca paramaguru ke paramakRpALudevanuM svarUpa che. temAM lakSa rAkhavAthI ApaNA mananI malinatA dUra thai, kharA svarUpanI jijJAsA vadhatAM karma dUra thAya ane zuddhasvarUpa pragaTe che. te pahelAM maMtrano artha che. (2) AtamabhAvanA eTale "huM dehAdi svarUpa nathI, ane deha strI putrAdi koi paNa mArAM nathI, zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evo hu AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya.'' (692) tethI kevaLajJAna pragaTe che. (3) trIjA maMtramAM paramaguru eTale arihaMta - cAra ghAtakarmono kSaya karI, paramAtmA thayA che te; siddha eTale AThe karmono kSaya karI, mokSe gayA che te; AcArya eTale sarva saMghanA netA jJAnI. ": Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 985) upAdhyAya eTale zAstrone bhaNI, bIjA sAdhu vagerene bhaNAve te; ane sAdhu eTale AtmajJAna pAmI, saMsArano tyAga karI, mokSa arthe puruSArtha kare che te muni - ema pAMce paramaguru che. te pAMcamAM sAdhu, upAdhyAya ane AcArya e traNa nigraMtha gaNAya che eTale te mohanI graMthi chedI parigraharahita thayelA che, mokSa sAdhanAra sAdhaka che. sarvajJadevamAM be parameSThI che. arihaMta ane siddha baMne paramAtmasvarUpa che. arihaMta dehadhArI che. siddha bhagavAna azarIrI che. Ama paramaguru nigraMtha sarvajJadeva''no artha vicArazojI. (bI-3, pR.793, AMka 1019) D tame pUchelA praznonA uttara patrathI samajAvA muzkela che, chatAM tamane saMtoSa thavA arthe TUMkAmAM lakhuM chuM. jIvane vairAgya-upazamanI vRddhi thaye, geDa bese tema chejI. maMtronA sAmAnya artha : (1) sahajAtmasvarUpa eTale karmathI je vikArI ke vibhAvarUpa jIvanuM svarUpa thai gayuM che, te vibhAva TaLI kevaLa nijasvabhAvasvarUpa thavuM te sahajAtmasvarUpa che, te kevaLajJAnasvarUpa che; tenI jemane prApti thaI che athavA te pragaTAvavA je parama puruSArtha seve che evA pAMca paramaguru che : zrI arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhuvarga. (2) paramaguru eTale upara jaNAvyA te pAMca parameSThI mahAtmA be vargamAM vaheMcAyelA che. eka vibhAga nigraMtha mahAtmAono che, te sAdhaka che : AcArya, upAdhyAya ane sAdhu; bIjA vibhAgamAM jemanI sAdhanA pUrNa thaI che evA sarvajJa bhagavaMto che : arihaMta ane siddha. zrI arihaMtane AyuSyAdi cAra karma pUrAM thatAM sudhI, te dehadhArI bhagavaMtarUpe darzana de che ane AyuSya pUrNa thaye siddharUpe birAje che. nigraMtha eTale jemanI moharUpa gAMTha gaLI gaI che, nirmohI banyA che. te cothe guNasthAnakethI, kharI rIte chaTTa guNasthAnakethI te bAramA guNasthAnaka sudhInI dazAvALA gaNAya che. pachI te kevaLajJAnI, sarvajJa banI mokSe jAya che. (3) "AtamabhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re" eno bhAva paramakRpALudeva prabhue ja A pramANe darzAvyo che: "zrI sadgurue kahyo che evA nigraMthamArgano sadAya Azraya raho. huM dehAdi svarUpa nathI, ane deha strI putrAdi koI paNa mArAM nathI, zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya.' (692) rAga-dveSano kSaya thaye kevaLajJAna thAya che. (bI-3, pR.762, AMka 963) | tame smaraNamaMtrano artha samajavA vinaMtI karI, tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke paramakRpALudeve lakhyuM che : sapuruSanA ekeka vAkyamAM, ekeka zabdamAM, anaMta Agama rahyAM che, e vAta kema haze?''(16) maMtra paNa paramakRpALudeve jaNAvelo zabda che, to temAM paNa anaMta zAstrono paramArtha samAyelo hovo joie. te ukelavA mATe, samajavA mATe tevAM prabaLa jJAnacakSu joie; paNa tevI sAmagrI na hoya tyAM sudhI besI paNa rahevuM ghaTatuM nathI. zrImaMtone tyAM lagnaprasaMge ghaNI sAmagrI hoya to batrIsa prakAranI rasoI karI, uttama rIte AvelA mahemAnone saMtoSa pamADe che ane garIbane tyAM tevo prasaMga hoya to je maLI Ave tevI sAmagrIthI paNa prasaMga Ujave che. tema ApaNI alpa samajaNa pramANe sadbhAvanAmAM citta rAkhavA, te mahApuruSanA bdayamAM rahelA anaMta bhAvonI zraddhA hAla to rAkhI, te paramapuruSe kahelAM vacanAmRtane AdhAre sahaja Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 986) AtmasvarUpanuM temaNe je varNana karyuM che, te lakSamAM rAkhI thoDuM nIce lakhuM chuM; te uparathI je bhAva phaM. te maMtra bhaNatAM lakSamAM rAkhavA vinaMtI chejI : sahaja AtmasvarUpa che evuM kevaLajJAna te paNa prathama mohinIya karmanA kSayAMtara pragaTe che. (50) kevaLa nijasvabhAvanuM, akhaMDa varte jJAna; kahIe kevaLajJAna te, deha chatAM nirvANa.'' e ane tenI nIcenI AtmasiddhinI gAthAo 'kara vicAra to pAma'' sudhInI vicArI, AtmAnuM nizcayanaye je zuddhasvarUpa che, te sahaja AtmasvarUpa vicAravA yogya chejI. dararoja kSamApanAnA pAThamAM bolIe chIe ke "jema jema huM sUkSma vicArathI UMDo UtaruM chuM tema tema tamArA tattvanA camatkAro mArA svarUpano prakAza kare che. tame nIrogI, nirvikArI, sacidAnaMdasvarUpa, sahajAnaMdI, anaMtajJAnI, anaMtadarzI ane gailokyaprakAzaka cho.'' temAM paNa e ja vAta darzAvI che. vaLI patrAMka 692mAM "zrI sadgurue kahyo che evA nigraMthamArgane sadAya Azraya raho. huM dehAdi svarUpa nathI, ane deha strI putrAdi koI paNa mArAM nathI, zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya.'' A badhuM lakhANa "sahajAnmasvarUpa' arthe karyuM. have "paramaguru" eTale jeNe te svarUpe pragaTa karyuM che athavA dayamAM, bhAvanAmAM, samajaNamAM te svarUpa yathArtha rAkhI, te pragaTa karavA potAnAthI bane teTalo badho puruSArtha karavA tatpara thayA che te. arihaMta bhagavaMta ane siddha bhagavaMta - baMne sahajAtmasvarUpa thayA che; AcArya bhagavaMta te pragaTa karavAnA puruSArthamAM che, tema ja upAdhyAya ane sAdhu bhagavaMta paNa te arthe tatpara thayA che; tethI paMca parameSThI - arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhuvarga - paramaguru svarUpe che. TUMkAmAM, paramakRpALudevanA citrapaTa parathI je temanI vItarAga, nirvikAra, saccidAnaMdasvarUpa, sahajAtmasvarUpa dazAnI ApaNA hRdayamAM chApa paDe, te bhAvanAmAM ApaNA AtmAne vAraMvAra tanmaya karavo yogya che; te mahApuruSanI dazAnuM yathAzakti ddhayathI avalokana karI, temAM ApaNA AtmAne raMgavAno che, abhedabhAva bhAvanA sahajAtmasvarUpanI karavAnI che. te yathArtha samajAya te arthe, upara jaNAvela patrAMka 506mAM upazama ane vairAgyanuM varNana che, te vAraMvAra vicArI, AcaraNamAM mUkavuM ghaTe chejI. (bI-3, pR. 293, AMka 283) Ape pUchayuM che ke smaraNa te svarUpa-ciMtavana gaNAya ? tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke jenI jeTalI yogyatA te pramANe te zabda pariName che. pApathI to jIva jarUra chUTe ane puNyabaMdha kare; paNa svarUpanuM bhAna thayuM hoya tene svarUpa-ciMtavanarUpa ke sthiratAnuM kAraNa thAya ane svarUpanuM bhAna thavAnuM paNa smaraNa kAraNa thAya. pa.pU. prabhuzrIjIe jaNAvyuM che ke maraNa vakhate te smaraNamAM citta rahe ane AtmA jJAnIe jANelo temAM jaNAvyo che te ja mAre mAnya che, to te samAdhimaraNa che. maMtramAM to cauda pUrvano sAra che; AtmA bharI Apyo chejI. tenuM avalaMbana, pragaTa AtmasvarUpa evA jJAnIne zaraNe maraNaparyata TakAvI rAkhavAnuM chejI. huM samajI gayo ema karI vALavA jevuM nathIjI. (bI-3, pR.708, AMka 853) Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 987) ApaNane sadgurunI kRpAthI maMtra maLyo che. te vAraMvAra smRtimAM rahe tevI Teva pALavAthI, maMtrano paramArtha pragaTavAnuM kAraNa chejI. mATe puruSArtha karavAmAM pAchI pAnI na karavI. tamArI nokarInA gAme jatAM-AvatAM maMtrasmaraNa ke AtmasiddhinA vicAra karavAnI Teva rAkho to roja javA-AvavAmAM thato zrama jaNAya nahIM ane sarvicArano avakAza ekAMta jaMgalapradezamAM sAro maLe. (bI-3, pR.297, AMka 286) 0 pU. ....ne jaNAvazo ke traNa pATha mukhapATha karI roja bolavA hoya, tene maMtranI AjJA maLe che. garaja vinA, zrama lIdhA vinA, bIjAne rAjI rAkhavA mALA pherave tenuM kalyANa thavuM muzkela chejI. (bo-3, pR.793, AMka 1017) | dharmano pAyo nIti che, tethI ja sAta vyasanano tyAga, maMtra letAM pahelAM levAno hoya che. (bI-3, pR.669, AMka 801) T koi davA khAIe to carI pALavI joie, tevo A sahelo ane pahelo karavA yogya tyAga (sAta vyasana ane sAta abhakSyano) bane te pramANe rAkhI, temane ""sahajAnmasvarUpa paramaguru'' te maMtra thoDI vAra bolAvazo ane mukhapATha cokhkhI rIte thaI jAya eTale tenuM smaraNa karatA rahevA jaNAvazojI. paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa hAtha joDI "he bhagavAna ! ApanI AjJAthI amuka upara jaNAvelo tyAga rAkhI, ApanA svarUpane jaNAvanAro maMtra huM ArAdhIza' evuM kahevAnuM kahI, citrapaTane caraNasparza karAvazojI. kharekharuM kAma to AtmAne tAravo e ja che ane satparuSanA zaraNa vinA te bane tevuM nathI. mATe AjathI mArA AtmAne paramakRpALudevanA zaraNamAM soMpuM chuM ane teNe jaNAvelo maMtra e ja, mIMDhaLa ane nADuM lagnane vakhate hAthe bAMdhe che tema, mArA dayamAM havethI rAkhIza ane te paramapuruSamAM vizvAsathI ja have huM sanAtha chuM, enuM mAre zaraNa che, to maraNathI paNa mAre DaravAnuM nathI. je thavAnuM hoya te thAo. huM to te paramakRpALudevanI bhaktimAM ja citta rAkhIza, evI bhAvanA vRDha thAya tema temane jaNAvazojI ane bhaktimAM bhAva vizeSa rahe tema, jIvatAM sudhI vartavA yogya chejI, (bI-3, pR.218, AMka 215) I pU. .. nI utkaMThA maMtrasmaraNanI che to paramakRpALudevanI sAkSIe, namaskAra na thAya to citrapaTanAM hAtha joDI darzana karI, bhAvanA kare ke he prabhu ! ApanI AjJAthI ""sahajAnmasvarUpa paramaguru'' maMtranuM mArA AtmAnA uddhArane arthe ArAdhana karIza. bhakti karIne bIjI kazI saMsArI vAsanA poSavAnI bhAvanA na rAkhavI. loko dIkarA mATe, dhana mATe ke devalokanAM sukha mATe dharma kare che ke maMtra jape che; tema na karatAM janmamaraNa TALavAM ane mokSa thAya teTalA mATe ja A maMtra paramakRpALudevanI kRpAthI mane maLyo che, te jevo tevo nathI. jJAnI puruSe AtmA jevo jAmyo che, anubhavyo che ane kahyo che tevo AtmA mAre mAnavo che, te AtmA jaNAvavA A maMtra paramapuruSe yojyo che; te AtmArthe ja huM tene jagyA karIza. je jJAnI puruSe mAnyuM che, te badhuMya mAre mAnavuM che; mAruM mAneluM badhuM UMdhuM che, te savaLuM karavA A maMtramAM huM bhAva rAkhuM chuM. Page #697 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 988) jema koI kUvAmAM paDI gayo hoya ane tene taratA AvaDatuM na hoya chatAM doraDuM hAthamAM AvI jAya to pachI te DUbe nahIM, doraDe-doraDe bahAra nIkaLI zake; tema A maMtra jJAnInI AjJAthI maLelo, mArI uddhAra karanAra che eTalo vizvAsa rAkhI, bane teTalI vAra rAtadivasa jagyA karavA yogya che. bIjethI citta pAchuM vALI e maMtramAM rAkhavuM. zarIramAM du:kha, pIDA, vedanA thatI hoya tyAre mane tyAM jAya che ane huM duHkhI chuM, duHkhI chuM ema thAya che te ArtadhyAna kahevAya che; tethI karma baMdhAya che ane Dhora-pazunA bhavamAM javuM paDe; paNa A maMtramAM citta rAkhe to dharmadhyAna thAya ane sArI gati thAya che. jJAnIe jAmyo che evo AtmA dehathI, dehanAM duHkhathI ane dehanA sarva saMbaMdhothI judo che, paramAnaMdarUpa che, nitya che, te marato nathI, tene vRddhAvasthA nathI, te kapAya nahIM, chedAya nahIM, baLe nahIM, sarva vakhate kSaNe-kSaNe niraMtara jANa-jANa karanAra che; te AtmA A maMtramAM kahyo che, te mAre vAraMvAra saMbhAravo che. game, na game topaNa jema roga maTADavA kaDavI davA AMkho mIMcIne pI jAya che tema, parANe paNa manane mAre maMtramAM ja have to rAkhavuM che; evo dRDha vicAra karI, te pramANe vartavA bhalAmaNa chejI. zarIra ThIka thaye paNa roja amuka mALA, be-traNa, roja pheravavAnI Teka rAkhavI ane haratAM-pharatAM, kAma karatAM paNa jIbhathI maMtra bolatA rahevAnI Teva pADI mUkI haze to te samAdhimaraNanuM kAraNa chejI. jJAnIe jaNAvelI janmamaraNa TALavAnI A amUlya davA chejI. mATe tene sAmAnya thaI javA na devI. smaraNa karatAM mana jJAnI pratye rAkhavuM. jJAnI puruSa AtmA ja chejI. (bI-3, pR.278, AMka 271) D paramakRpALudeva rALaja padhArelA. te vakhate pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIne, paramakRpALu pratye jevo darzanano prema hato, te darzana na thayAM paNa teozrInI AjJA mAthe caDAvI rALajanA sImADAthI khaMbhAta, darzana karyA vinA AMkhamAM AMsu sahita pAchA padhAryA, te premanI yAdI ApI, bIje divase pU. sobhAgabhAine khaMbhAta mokalyA hatA ane maMtra 5.pU. prabhuzrIjIne jaNAvavA AjJA karI hatI, te ja maMtra Aje mane maLe che te mArAM mahAbhAgya che, te paramakRpALudevanAM darzana karI, he bhagavAna ! ApanI AjJAthI maMtra vagerenI huM upAsanA karIza ema te bhAI jaNAve tema karavA pa.pU. guNacaMdrajI mahArAjane vijJapti chejI. maMtra jaNAvatI vakhate bIjA mANasonuM ToLuM na rahe ane paramakRpALudeva pratye tene upakArabuddhi pragaTe, tema yathAzakti karavA vinaMtI chejI. bIjA koine maMtra jaNAvavo nahi. (bo-3, pR.107, AMka 98) 0 khAmI ApaNA puruSArthanI che; nahIM to pa.pU. prabhuzrIjI to kahetA hatA ke smaraNamaMtra Apyo che, te AtmA ja Apyo che. vizvAsa ane puruSArtha vadhAravAnI jarUra che. te khAmI pUrI thaye, koIne pUchavA nahIM javuM paDe. (bI-3, pR.121, AMka 116) D ApaNane paramakRpAvaMta pa.pU. prabhuzrIjIe maMtra AdinI AjJA, paramapuruSa dvArA prApta, jaNAvI te maMtranuM eTaluM badhuM mAhAtma teo kahetA ke "AtmA ja ApIe chIe." davA vAparIne jema rogano nAza karIe chIe, tema te maMtranuM ekAgra cittathI, saMsArane visarI jaI, temAM tanmayatA rAkhIne tenuM ArAdhana karavAthI janmamaraNano nAza thAya, tevuM baLavAna sAmarthya temAM Page #698 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (689) che; to bhavaroga nAza karavA jeTalI zakti ApaNAmAM che, teTalI badhI te AjJA uThAvavAmAM vAparavI ghaTe che. je vAMcIe te AtmA pragaTAvavA, je jApa japIe te paNa te arthe, je bhakti karIe, darzana karIe, samAgama karIe, khAIe-pIe, besIe-UThIe, UMdhIe-joIe, kAma karIe, koI pratye sneha karIe, jaIe-AvIe te sarva kriyA eka AtmArthe karavA yogya che.jI. (bI-3, pR.201, AMka 200) te tarapha koI mumukSu hoya ema smRtimAM nathI paNa sarakhe-sarakhA svabhAvanA zodhakane, maLI AvavA saMbhava che. tevo yoga na bane tyAM sudhI, maMtra-ArAdhanA vizeSa karatA rahevA bhalAmaNa chejI. ekAgratAnuM, jAgRtinuM mumukSujIvane e prabaLa kAraNa che. 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI to eTalA sudhI kahetA ke maMtra ApIe chIe, te AtmA ja ApIe chIe, pachI jevI jIvanI yogyatA. (bI-3, pR.388, AMka 393) D maMtrasmaraNanuM vizeSa ArAdhana vizeSa lAbhanuM kAraNa chejI. paramakRpALudeve jevo AtmA jANyo che, pragaTa karyo che, tevo mAre mAnavo che, pragaTa karavo che, te arthe ja A ArAdhana karuM chuM. dehanAM sukhaduHkha to prArabdhakarmane AdhAre thAya che, paNa AtmAne zAMti anubhavavA, dehadraSTi bhUlI jJAnInA Azraye AtmavRSTi karavA, A sAdhana ArAkhuM chuM, e lakSa rAkhavA yogya che). (bo-3, pR.536, AMka pa86) smaraNamaMtra atyaMta Atmahita karanAra che. eka sekanDano paNa sadupayoga karavAnuM te sAdhana che. paramakRpALudeve jAmyo che tevo AtmA, te maMtramAM temaNe jaNAvyo che. mane kaMI AtmAnuM bhAna nathI; paNa te pragaTavA, te paramakRpALudevanI AjJA uThAvavA, tenA sAcA sipAI thavAnuM sadbhAgya mane je divasathI maLe, te divasathI mAro janma thayo ema mAnI, te paramaguru zrImad rAjacaMdranI AjJA e ja ApaNuM jIvana che ema mAnI, chellA zvAsozvAsa sudhI te ArAdhana karyA rahevAnuM che. hAla to amuka mALA roja pheravavAno niyama levo, paNa haratAM-pharatAM, divase rAtre, sUtAM-sUtAM paNa temAM mana rAkhI, jIvana saphaLa karavA A dharma svIkAruM chuM, e bhUlazo nahIM. (bI-3, pR.294, AMka 834) I AyuSya alpa ane anizrita ane ghaNo puruSArtha hajI ApaNe karavo ghaTe tevAM karma baLavAna che, tyAM pramAda thAya e ApaNI aNasamaja che; te vAta bhulAya nahIM, te arthe smaraNanuM sAdhana che. mULa ApaNuM svarUpa to sahaja zuddha che. tenuM raTaNa jo mukha dvArA ke manamAM thatuM rahetuM hoya to bIjethI vRtti pAchI vALavAnuM e baLavAna sarvottama sAdhana che, paNa temAM paNa maMdatA ke bedarakArI jevuM thai jAya to pachI zo upAya ? mukta thavAnI bhAvanA, kALajI joie. jevA bhAva tevA prakAranA zubhAzubha karmono pravAha to jIvane AvaraNa niraMtara karI rahyo che; temAMthI mukta thavAno mArga paramakRpALudevanI kRpAthI 5.3 5.pU. prabhuzrIjI mukhethI ApaNe sAMbhaLyo che ke sapuruSa ke satparuSe ApelA sAdhananI smRti thatAM, jIvanAM pariNAma saMsAra bhajavAnAM maMda thAya ane mahApuruSanA mArganI bhAvanA jAgrata thAya, to tyAM maMda baMdha thAya ane jIva baLavAna thAya to karmonI nirjarA paNa ghaNI kare. ema karatAM-karatAM nimitto paNa sArAM maLe ane sanmArgamAM sthiti thAya. (bI-3, pR.134, AMka 134) Page #699 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (690 T dareke pote potAne mATe pariNAma tapAsI, karmacora lUMTatA aTake tevI jAgRti rAkhavAnI jarUra chejI. jagatanA bhAvomAM mana pharatuM raheze, to ArtadhyAnathI nahIM bacAya e sAva spaSTa samajAya tevI vAta che. mATe bahAranI madada maLe to ThIka, nahIM to dareka vicAravAna jIve potAnA AtmAne mATe kaMi nahIM to maMtranuM smaraNa to jarUra jIbhane Terave rAkhI mUkavuM ke jethI mana paNa te vacana tarapha prerAya ane zoka bhUlIne dharmane saMbhAre. (bI-3, pR.146, AMka 146) D anaMta kRpA karI paramakRpALudeve jaNAvelo maMtra, A kaLikALamAM ApaNane saMtanI kRpAthI maLyo che, te ApaNAM mahAbhAgya che. jema koI kUvAmAM paDI jAya ane tenA hAthamAM koi sAMkaLa ke doraDuM AvI jAya to te DUbI jato nathI, tema maMtranuM smaraNa TheTha maraNa sudhI avalaMbanarUpa che. sapuruSanuM eka paNa vacana jo dayamAM parama premathI dhAraNa thAya to A manuSyajanma saphaLa thaI jAya ane jIvanI gati sudharI jAya, evuM tenuM mAhAtma che. laukika bolanI peThe sAmAnya karI nAkhavA jevuM nathI. alaukikaSTithI tenA upara prema kartavya che. evAM ApaNAM kyAMthI bhAgya hoya ke maraNa vakhate te mahAmaMtrano bola ApaNAM kAnamAM paDe ! jyAM sudhI bhAna rahe tyAM sudhI smaraNamAM ne smaraNamAM ja citta rAkhavuM. jagatanAM sagAMvahAlAM, dhana, vastra, dhara, khetara badhAM ahIM paDI rahevAnA che. temAM citta rAkhavA yogya nathI. (bI-3, pR.70, AMka 59) D maMtranuM bane teTaluM raTaNa karyA karavA yogya chejI. jAte na bolAya to koI pAse hoya ane maMtra bolatuM hoya temAM citta rAkhavuM ghaTe chejI, koi kUvAmAM paDelAne doraDuM hAthamAM AvI jAya to te DUbe nahIM, tema jeTalo kALa maraNamAM citta devAze, teTalo kALa satpaSanI AjJAmAM javAthI taravAnuM kAraNa bane che. jyAM sudhI jAgatAM hoie, tyAM sudhI smaraNa karavAnuM cUkavuM nahIM ApaNane maraNa vakhate koI bhagavAnanuM nAma, tenI bhakti, tenI AjJArUpa maMtra saMbhaLAve to kevuM sAruM ema rahyA kare che, to tevo joga bIjAne paNa banAvavAmAM ApaNuM hita chejI. (bI-3, pR.183, AMka 187) D eka maMtramAM anaMta Agama samAya teTalI kRpA paramakRpALudeve karI che, teno bane teTalo lAbha, A bhavamAM lUMTaeNlUMTa laI levAno chejI, (bI-3, pR.747, AMka 924) ID ApaNane maMtra maLyo che, te jevo-tevo nathI; mATe maMtranuM raTaNa vizeSa rahyA kare tema kartavya chejI. maMtramAM mana rahe to bIje na bhaTake, te ajamAvI jovA yogya che. haratAM-pharatAM smaraNa karavAnI Teva pADI mUkI hoya to maraNa vakhate te yAda Ave ane samAdhimaraNa thAya. (bo-3, pR.749, AMka 929) D sapuruSArtha kartavya chejI. maraNanI Teva miniTa-be miniTanA avakAzamAM paNa rAkhavA bhalAmaNa chejI. (bI-3, pR.738, AMka 905) Page #700 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 691) D smaraNamaMtranI upAsanA ullAsabhAve, duHkhanA vakhatamAM ane pachI paNa vAraMvAra karatA rahevAnuM na cUkavuM. haratAM-pharatAM, besatA-UThatAM maMtramAM vRtti rahe tevI Teva pADI mUkavA yogya che. te maraNa vakhate jIvane mitranI garaja sAraze; eTaluM ja nahIM; paNa sadgurunuM ApeluM e amUlya vacana sadguru samAna ja che, jANe sadguru samIpa ja che ema gaNI, evA prasaMgamAM maMtranuM smaraNa bahu premathI karavuM. (bo-3, pR.103, AMka 94). | hAthe-page kAma karavAnuM thAya che, mana paramakRpALudeva pratye rAkhavA yogya chejI. maMtrasmaraNano abhyAsa paNa vadhAravA yogya chejI, kAraNa ke Akhare te ja eka AdhArarUpa che. (bo-3, pR.682, AMka 818) karmane koinI zarama nathI. mahAtmA hoya paNa jo saMsArI bhAvanAmAM citta jAya to tene paNa karma baMdhAya, to ApaNe zA hisAbamAM? mATe manane navaruM na rAkhavuM; vAMcavA, vicAravA ke gokhavAmAM tene joDI rAkhavuM. kaMI na bane to maMtrasmaraNa telanI dhAra peThe atUTa rahyA kare tevo puruSArtha jIva jo hAthamAM le, Adare to kaMI ne kaMI te dizAmAM karI paNa zake. smaraNamAM nathI vikatA joItI, nathI baLa vAparavuM paDatuM, nathI kaLA-kuzaLatA joitI ke nathI dhana kharacavuM paDatuM; paNa mAtra chUTavAnI dhagaza lAgavI joie, ke A kedakhAnAmAM - hADakAM, cAmaDAM, maLamUtranI koThImAM jIva purAyo che, te pharIthI AvA bhava levA na paDe te arthe sadguruzaraNe, teNe jaNAvelo maMtra kaMI paNa icchA rAkhyA vinA, AtmArthe ArAdhe to potAnuM ane potAnA saMsargamAM AvatA ghaNA jIvonuM kalyANa karavA samartha thAya, tevo uttama maMtra pUrvanA puNya ane paramakRpALudevanI kRpAthI maLyo che, tenuM roja vadhatuM jatuM mAhAbhya rdayamAM rahyA kare to jagatanAM duHkha tene kaMI paNa na jaNAya. mAthA upara sagaDI karI aMgArA bharyA topaNa jene kaMI na thayuM, na Avyo krodha ke na lAgyo maraNano Dara, paNa eka mokSanI abhilASA vizeSa pradIpta banI ane aMgArA bharanArano upakAra samajAyo, mokSanI pAghaDI mAthe baMdhAvI ema mAnyuM; evA zrI gajasukumAranuM draSTAMta jemaNe sAMbhaLyuM hoya, temaNe have zuM karavuM? e vicAravAnuM kAma tamane soMpuM chuM. (bo-3, pR.476, AMka 503) | vedanAnA avasaramAM mAtra eka smaraNamAM vRtti rAkhI, sarva saMsArI vyavahAranA prasaMgo bhUlI jaI, mAtra eka smaraNano abhyAsa niraMtara karavA yogya chejI. smaraNa che, te mAtra paramakRpALudevanuM svarUpa ja che ane nizcayanaye potAnuM svarUpa paNa te ja che, mATe smaraNamAM citta rAkhI AtmabhAvanA bhAvavA bhalAmaNa che). (bo-3, pR.768, AMka 977) T sarva avasthAmAM, zuci-aruci gaNyA vinA, maMtranuM smaraNa thaI zake che, ema pa.u.5.pU. prabhuzrIjIe kaheluM che, mATe AtmAne maMtrarUpI snAnathI sadAya pavitra karatA rahevAnuM cUkavA yogya nathIjI. (bo-3, pR.326, AMka 318) D "kSaNa kSaNa jatAM anaMtakALa vyatIta thayo, chatAM siddhi thaI nahIM." A vAkya puSpamALAmAM che. te vicArI, have anAdikALanuM paribhramaNa kema TaLe? e vicArI, satparuSe Apela sAdhana smaraNamaMtranI vizeSa upAsanA kartavya che. Page #701 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (692) kAraNa badalyA sivAya kArya badalAtuM nathI. tethI anAdikALathI je prema vaDe saMsAra-paribhramaNa thayA karyuM che te prema palaTAvI, saMsArathI chuTAya tema te prema vAparavA have cIvaTa rAkhavI ghaTe chejI. vAcharaDuM ghera hoya to paNa gAyane caravA khetaromAM javuM paDe che, paNa mana-bhAva-prema vAcharaDA pratye hoya che. tethI te vAraMvAra caratAM-caratAM tene sAMbharI Ave che ane UMcuM DokuM karI barADe che; tema kAma karatAM jatAM paNa ApaNo bhAva-prema paramakRpALudeva tarapha, teNe ApelA smaraNamAM rahe ane te vAraMvAra sAMbharI Ave, tevI Teva pADI mUkavA yogya che. koI kahe ke vAraMvAra maMtra bola-bola kare to khoTuM dekhAya, koine game - na game, mATe bola-bola karavuM ThIka nahIM, paNa tevI vAta manamAM ANI pramAda sevavA yogya nathI. bhalene koI kahe e to gAMDIo thai gayo che, gAMDo gaNe topaNa te lata mUkavA yogya nathI. moDhAne to maMtranuM kAma soMpI mUkayuM hoya to mana paNa jarA navaruM paDe tyAre moDhAthI maMtra bolAto hoya temAM lakSa rAkhe. bhale mana bIje hoya ane moDhe maMtra bolAto hoya to paNa kaMI na karavA karatAM te puruSArtha sAro che. manane temAM praveza thavAno, te puruSArthamAM avakAza che; paNa jo kaMI nahIM karatA rahIe to vacana paNa kyAMnuM kyAM pravarte ane mana to ThekANA vinAnuM bhaTakatuM ja hoya. mATe eka vakhata to Teva paDatA sudhI gAMDAnI peThe besatA-UThatAM, kAma karatAM sahajAtmasvarUpa paramaguru, sahajAtmasvarUpa paramaguru'' bolyA karavAnI Adata pADI devI ghaTe che. karavA dhAryuM hoya to bane tevuM che. ethI ghaNo alekhe jato vakhata, lekhAmAM AvI jAya. (bI-3, pR.112, AMka 106) | sarva vratonuM mULa ane samAdhimaraNanuM kAraNa, evuM jJAnI puruSa pAsethI prApta thayeluM "smaraNa" akhaMDa ekadhArAe rahyA kare, evo puruSArtha kartavya chejI. (bI-3, pR.33, AMka 745) smaraNa avakAzane vakhate karyA karo cho ema jAyuM che. have smaraNa keTalI mALAnuM thAya che, tenI gaNatarI rAkhavA bhalAmaNa chejI, mALA na rAkho to AMgaLInA veDhAthI paNa gaNatarI karatA rahI, roja keTalI mALA thAya che, tenI noMdha khAnagI noTamAM roja rAkhavI. tethI vadhe che, ghaTe che ke teTalI ja mALA thayA kare che, te samajAze. mALAnI zarUAtathI aMta sudhI pUrI mALA pheravavAno avakAza hoya tyAre lakSa smaraNa uparAMta eka doSa dUra karavAnA nizrayano ke ekAda guNa pragaTa karavAnI bhAvanAno rAkhavo. jema ke atyAre be miniTa avakAza che to jarUra eka-be mALA pheravAze ema lAge tyAre pahelI mALAmAM krodha dUra karavAno eTale koI paNa prANI pratye krodha karavo nathI, prANa levA koi atyAre Ave tenA pratye paNa krodha karavo nathI, evo nizvaya ke kSamAguNa pragaTa karavo che evI bhAvanA rAkhavI. sAmAnya rIte ekalo maMtra bolAto hoya tyAre mane thoDI vAre bIjI koI bAbatamAM kheMcAi jAya che. maMtra uparAMta kaMIka karI zake tevI tenAmAM zakti hoya tyAre te maMtrane mUkI daIne paNa, bIjI bAbatamAM taNAI javAnI tenI nirbaLatA dekhI, AvI salAha jJAnI puruSoe ApI che ke tene jarUra paDe to A nakkI karelI bAbata hAtha para levI; paNa game tyAM bhaTakatuM tene rokavuM che. bIjI mALA pheravatAM mAna dUra karI, vinaya guNa vadhAravAnA prayatnamAM jarUra paDaye rokavuM. trIjImAM mAyA tajI, saraLatA dhAraNa karavA; cothImAM lobha ghaTADI, saMtoSa vadhAravA manane vALavuM. Page #702 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 Ama jo tene koi paNa rIte maMtra ke koi guNanA vicAramAM rokavA prayatna karI jozo to jarUra tame iccho cho tethI suMdara ane AnaMdadAyI phaLa maLaze. AmAM madada maLe te mATe samAdhisopAnamAMthI uttama kSamA, mArdava, Arjava, satya, zaiAca Adi daza lakSaNarUpa dharmanuM prakaraNa che, te kALajIpUrvaka vAMcatA rahevA bhalAmaNa chejI. navarAza hoya to ophisamAM paNa ekAda pustaka rAkhavuM ke letA javuM; ane bIjA bIDI, cA ke gappAMmAM vakhata gALe tyAre ApaNe satzAstramAMthI kaMika vAMcavuM, vicAravuM ke kaMi na bane to smaraNamAM manane joDavuM. jo navaruM mana rahyuM to te nakhkhoda vALe tevo teno svabhAva chejI. (bo-3, pR.401, AMka 409) prItikara dezATana karavA jato hato, te vakhate tenA gurue eka kAgaLa lakhIne Apyo. te prItikare vAMcyA vagara kAnamAM rAkhI mUkyo. pachI te saMkaTamAM Avyo tyAre koi vidyAdhara Avyo, teNe e kAgaLa vAMcyo. temAM eTaluM lakheluM ke vipattimAM ene sahAya karajo ane nIce gurue potAnuM nAma lakheluM. vidyAdharanA guru paNa e ja hatA, tethI tene ghera pahoMcADayo. A to laukika che, paNa ApaNane je maMtra maLyo che, te ghera pahoMcADe evo che. AtmArUpa thavA mATe A maMtra maLyo che. dehAdithI huM bhinna chuM, e karavA mATe A maMtra maLyo che. AkhI jiMdagI sudhI eno abhyAsa karI mUkyo hoya to chevaTe e sAMbharI Ave. 'sahajAtmasvarUpa'' ema sAMbhare, tethI samabhAva 2he. 'samabhAva' e ApaNuM ghara che. jJAnIe je maMtra Apyo che, te kAnamAM mUkI rAkhavA jevo che, bhUlavo nahIM. (bo-1, pR.350, AMka 53) satsaMga 3 prazna : satsaMga eTale zuM ? pUjyazrI : AtmAne satya raMga caDhAve, te satsaMga; ekAMtamAM besIne potAno vicAra karavo, te satsaMga; uttamano sahavAsa te satsaMga; AtmA bhaNI vRtti rahevI, te satsaMga. mokSamArgaprakAzakamAM kahyuM che ke satsaMga na hoya tyAre satzAstranuM vAMcana karavuM, vicAravuM, paNa bhAvanA satsaMganI rAkhIne karavuM. kusaMga tyAgavo. ''satsaMga vinA dhyAna te taraMgarUpa thai paDe che. saMta vinA aMtanI vAtamAM aMta pamAto nathI.'' (128) sarvamAM uttamamAM uttama sAdhana satsaMga che, ane e mukhya sAdhana che. (bo-1, pR.52, AMka 28) D Apa paramakRpALudevanAM vacanAmRtanAM vAMcana-vicAramAM mukhyapaNe kALa gALo cho, te eka prakAre satsaMga ja chejI. temAM agAdha jJAna-nidhAnano nicoDa (sattva) chejI. (bo-3, pR.199, AMka 199) sarvottama vastu satsaMga che. prathama karavA yogya satsaMga che. ene mukhya karI, bAkInI badhI vastuo gauNa karI nAkhavI. eka ja sarakhI vRttivALA mumukSuono samAgama karI, satpuruSonAM vacanono vicAra ka2vo, te satsaMga che. satpuruSano yoga te parama satsaMga che. satsaMge jIvane badhuM samajAya che; chatAM mane nathI samajAtuM evuM satsaMgamAM thAya. bIje to kaMi vAMcyuM hoya to mane AvaDe che, meM vAMcyuM che, ema abhimAna thai jAya. (bo-1, pR.180) Page #703 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 994) I vairAgya vadhe tevuM vAMcana-vicAra prathama kartavya che, sAthe bhakti kartavya che. pachIthI kaMIka samajaNa-mAhitI meLavI upavAsa Adi dharmasAdhanamAM joDAvA yogya chejI. sahelAmAM sahelo satsaMga che. pahelAmAM pahelo paNa te ja kartavya che. (bI-3, pR. 170, AMka 175) T satsaMgathI viveka eTale bhedajJAna thAya. A AtmA ane A deha evo bheda paDe to mokSa thAya. moharUpI jhAkaLane uDADavAmAM satsaMga pavana jevo che. game tevuM duHkha, muzkelI paDe, to paNa satsaMga tajavo nahIM. satsaMga maLyo hoya tene tIrthAdi kaMI karavAnI jarUra nathI. jitendriya, saMzayarahita, dehAdhyAsarahita saMta maLe to pachI tapa-tIrthanuM kaMI mAhAbhya rahetuM nathI. satsaMga hoya to uttama gati thAya. satsaMga karavo hoya to asatsaMga TALavo joie. zama, vicAra, saMtoSa ane satsaMga - e cAra mokSanA dvArapALa che. manarUpI hAthI jItIne e cAramAMthI eka paNa prApta karo. e cAremAM sArAmAM sAro satsaMga che. e kare to badhAya AvI jAya. (bo-1, pR. 193, AMka 68). D A kALamAM paramakRpALudeve paNa jene mATe vAraMvAra jhUraNA karI che ane jenuM mAhAtma darzAvavA aneka patro lakhyA che evo eka satsaMga nAmano padArtha sarvathI pahelo, niraMtara upAsavA yogya che, bhAvanA karavA yogya chejI. te sivAya niHzaMka thavAya tema nathIjI. mATe banatA prayatna, game te bhoge, zarIranI darakAra jatI karIne paNa, satsaMga arthe ATalo bhava gALavo che, ema nirNaya thaze to jarUra, tame je dhAraNA rAkho cho - samAdhimaraNanI, tenuM te acUka kAraNa chejI. joke puNyano udaya jIvane joie che, te vinA banatuM nathI. chatAM puNyanA udayane paNa zithila cittane laIne niSphaLatA maLe, DhIla thAya, dhakele jAya to te puNyano udaya divase-divase khavAto jAya ane pApano udaya Ave tyAre kaMI karavuM hoya topaNa banavuM azakya thaI paDe tema chejI. mATe ghaNI vakhata uttara lakhatAM-lakhatAM manamAM ema thaI Ave che ke tamane zithilatAnuM kAraNa A patravyavahAra to nahIM thato hoya? tethI saMtoSa mAnI, jIva DhIlo to mULe che ane DhIlA thavAnuM kAraNa bane ke ahIM beThAM-beThAM ApaNe khulAsA thAya che, to muzkelI zA mATe veThavI? e vicAra TALavA yogya che. (bI-3, pR.497, AMka 533) D jyAM sudhI jIvane satsaMganI bhAvanA prabaLapaNe nahIM rahyA kare, tyAM sudhI jIvane A saMsAranA padArtho ISTa-aniSTapaNuM karAvI, jarUra karmabaMdhana karAvyA vinA rahe tema nathIjI, jIvanI bAhyavRSTi hovAthI, satsaMganuM mAhAbhya jevuM paramakRpALudevanA ddhayamAM ahorAtra vasyA karatuM hatuM te kyAMthI samajAya ? ane na samajAya te vastunI bhAvanA paNa thavI muzkela cheja. tethI sauthI saheluM ane sauthI paheluM dharmakArya satsaMga ijI, ema vRDha karavA yogya che. pote potAnI meLe jIva gaDamathala karyA kare ane AthI lAbha che ke AthI mane hita che ema mAnyA kare, tethI potAnI bhUlo potAne samajAvI muzkela che ane satsaMgamAM aneka prakAre kalyANanAM kAraNonI carcA Page #704 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (695) thatI hoya te jIvanA vicAramAM, lakSamAM Ave to doSo dekhAya, te pratye tiraskAra thAya, te duHkhadAyI spaSTa samajAya ane tenA upAyo zodhavA, sAMbhaLavA ane grahaNa karavAnA prasaMgo prApta thAya chejI. tema chatAM puNya yoga vinA, sAmAnya satsaMganI prApti paNa durlabha chejI. bajAranAM ke gharanAM kAmane dhakko mArI, be ghaDI tyAM AhAramAM ja bhakti thatI hoya, vAMcana thatuM hoya, temAM hAjara rahI potAnA bhAva dharmadhyAnarUpa karavAno puruSArtha nahIM karIe to tene mATe relavenI muzkelIo veThI, dhana kharcI, kamAvAno prasaMga cUkI, kAma mUkI AzramamAM AvI rahevuM keTaluM muzkela thaI paDe, te sahaja samajAya tevuM chejI. jema saMsAranAM vacano nAnapaNathI kAnamAM paDa-paDa thayAM ane te dvArA saMsAra ddhayamAM ghara karI gayo che, tema jyAre satsaMgayoge paramakRpALudevanAM vacano kAnamAM paDa-paDa thaze ane tenuM alaukikapaNuM hRyamAM vasaze to mokSamArga jarUra hAtha lAgaze, saMsArabhaya dUra thaze ane "aba hama amara bhaye na mareMge'' evA udgAra sahaja razejI. (bI-3, pR.550, AMka 607) satsaMga e pahelAmAM paheluM ane sahelAmAM saheluM AtmakalyANanuM kAraNa che. vizeSa zuM lakhavuM? jenuM bhaluM thavAnuM haze, tene te sUjhaze ane satsaMge koI jJAnInI AjJA pAmI, ArAdhIne Atmahita karI leze, teno manuSyabhava saphaLa thaze e lakSamAM levA yogya che. (bo-3, pR.559, AMka 622) T satsaMgamAM jIvanI pariNati ullAsita rahe che. te na hoya to pariNAma tevAM rahe nahIM ane dhAryA pramANe AgaLa vadhAya nahIM. satsaMga jIvane ghaNo sahArArUpa che. satsaMgamAM jIvane AgaLa vadhavAmAM jarA paNa muzkelI paDatI nathI. (bo-1, pR.16, AMka 18) D bhaktimArgamAM AgaLa vadhavA satsaMga e anupama sAdhana che. jyAM sudhI indriyo sAbUta che, bIjAM kAma thaI zake tevuM zarIra che, tyAM sudhI A AtmAnI dayA lAvI Atmahita arthe satsaMga, bhakti, vAMcana, vicAra, sadAcAra Adi karI levA yogya che. jyAre zarIramAM roga ghara karaze, kAna, AMkha Adi ALasI jaze, azakti ghara karaze tyAre pachI kaMI nahIM bane. mATe vizeSa kALajI rAkhI, AtmajJAnI puruSanI AjJA uThAvavAmAM thatA pramAdane, puruSArthathI jItavo ghaTe chejI. paisA thoDA hoya to AchuM-pAtaLuM khAI-pIne dahADA kaDhAya, bahu vidvatA na hoya to jJAnInuM kahevuM bdayamAM rAkhI calAvI levAya, yaza-kIrti na maLe to tenA vinA paNa cAle; paNa jo khAvAmAM ane UMghavAmAM ja jIvana cAlyuM gayuM ane acAnaka kALa AvIne Ubho raheze tyAre sAthe zuM laIne ahIMthI jIva jaze? ahIMnuM ekaThuM kareluM ke jemanAM mana sAcavavA taNAI maryA hoie tevAM sagAMvahAlAM, badhAM ahIMnA ahIM rahI jaze ane pote bAMdheluM bhogavavA, ekalo jIva khAlI hAthe jaze. AvA vairAgyabharelA vicAro vAraMvAra karavAthI AtmahitanI garaja jAgaze, A bhavamAM mUThI phAko thaI zake teTaluM karI levAnI tatparatA vadhaze. badhA bhavamAM kAgaDA-kUtarAnA mote jIva maryo che, tevuM A bhavamAM nathI karavuM paNa samAdhimaraNa thAya tenI taiyArI AjathI karatA rahevI ghaTe che. te satsaMge yathArtha samajAya che, mATe sauthI saheluM ane prathama kartavya to satsaMga che. tenI jhUraNA rahyA kare evI agamacetI letA rahIzuM to jarUra maraNa sudhAravAnI kaLA hastagata thaze. (bI-3, pR.610, AMka 705) Page #705 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 996) T badhA sAdhanomAM satsaMga e saheluM ane paheluM karavA yogya sAdhana che. tevA puNyanA udaye, te joga banI Ave che. tevo joga na hoya tyAM sudhI, tenI bhAvanA karavI ane puruSArtha pragaTAvI, tevo joga banAvavo ghaTe chejI, (bI-3, pR.767, AMka 974). satsaMga e sarvoparI sAdhana che. tenA abhAve potAno svachaMda rokI, sanzAstra ke satsaMge zravaNa thayelo upadeza, pratyakSa satpaSatulya samajI upAsavo yogya che. (bI-3, pR.149, AMka 149) 3 AtmahitanAM sarva sAdhanomAM mukhya sAdhana satsaMga che, evo nizcaya mumukSujIve avazya kartavya che, ema paramakRpALudeva jaNAve che. pUrvakarmanA udaye tathA jIvanA zithilapaNAne lIdhe teno lAbha levAto nathI, temAM paNa zithilapaNAno doSa to jarUra, jarUra TALavo ghaTe chejI. (bI-3, pR.560, AMka 624) D satsaMga jevuM jIvane ekeya baLavAna sAdhana nathI. satsaMgane mATe prabhuzrIjI kahetA ke te to mAnA dUdha jevo che. bALakane dUdhapAka hajama thAya nahIM, paraMtu mAnuM dUdha pacI jAya, ghaNuM mAphaka Ave; te pIne bALaka uchare che. tema jIvane satsaMga kAraNarUpa che. (bo-1, pR.5, AMka 6) T satsaMganI jarUra che. bIjuM kaMI karavA jaie, tyAM svacchaMda AvI jAya. satsaMgamAM puchAya, vicArAya e badhuM satsaMgamAM thAya. tyAM svachaMda AvavAno bhaya nathI. koI na Ave to ApaNe ekalA besIne paNa ardho kalAka vAMcana karavuM; eTale bIjuM kAma karatAM paNa, vAMceluM hoya to te yAda Ave. mAre AtmakalyANa karavuM ja che ema hoya, teNe to satsaMga karavo. koine AtmakalyANa karavAno nizcaya na hoya ane jo te satsaMga kare to tene paNa AtmakalyANa karavAno vicAra thaI jAya. A kALamAM satsaMga vizeSa baLavAna sAdhana che; ekalAnuM to baLa cAlatuM nathI. koi azakta mANasa hoya, te lAkaDIno Teko rAkhIne cAle, tevI rIte satsaMgarUpI lAkaDI rAkhIne cAle to AgaLa calAya. prabhuzrIjI kahetA ke satsaMga karajo. satsaMga e sahelo rasto che, te pahelAM karI levAno che. satsaMgamAM potAnA doSa dekhAya, pachI kADhe. satsaMga e sahelo upAya che. (bo-1, pR.47, AMka 19) || jIvane jagatanA jheramAMthI bacavA mATe satsaMga e moTuM sAdhana che. jIvane jyAre satsaMga na hoya, tyAre badhuM bhUlI jAya che. jo satsaMga hoya to bhakti vagere karavAnI saheje bhAvanA thAya che. tene kaMI kahevuM na paDe. (bo-1, pR.54, AMka 31) je mumukSunA manamAM ema Ave ke mArAthI kaMI dharma thato nathI; mArAM AcaraNathI UlaTA bIjA vagovAya, mATe mAre rAjamaMdiramAM javAmAM lAbha nathI; AvA bhAva upara-uparathI jonArane kaMika ThIka lAge, paNa te potAne ane parane, baMnene nukasAnakAraka che. tevA karmanA udaye tevA bhAvamAM taNAI na javAya, paNa mitro ekaThAM maLe tyAre te vAtanI carcA karIne ke ekAda mitra sAthe dila kholIne khulAso karI levA yogya che; ane vicAraNA kare to jaNAya ke satsaMga sivAya sudharavAno bIjo koI upAya jagatamAM jaNAto nathI; ane je satsaMgathI dUra rahe che, te doSone ja AmaMtraNa Ape che. sArI sobata chUTI to saMsArane vadhAranArI vAsanAothI te gherAI javAno ane tene sArA vicArono ocho avakAza rahevAno. Page #706 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (97) mATe kalyANanAM kAraNomAM mukhya evo satsaMga niraMtara sevavA yogya che, bhAvavA yogya che. te pratye jene jene abhAva thAya che, te durgatinA bhAgI thAya che. (bI-3, pR.138, AMka 138) T satsaMga e ja sarvottama ane sugama mArga, A kALamAM che ane pa.pU. prabhuzrIjIe chevaTe e ja bhalAmaNa paNa sarvene karI che ke satsaMga ane saMpa rAkhajo. (bI-3, pR.17%, AMka 180) paramArthajijJAsA divase-divase asatsaMgayoge maMda thatI aTake ane satsaMgamAM pharIthI vasavAnI bhAvanA baLavAna bane, te arthe mahine-be mahine muMbaInI dhamAlamAMthI chUTI, (agAsa) AvI javAnuM rAkho to banI zake tema che. bhADAM kharacavAthI khAvAnuM khUTI paDaze ema to tamAre che nahIM; to baLa karIne paNa, satsaMgano choDa pANI vinA sukAI jAya che ema jANI, tenI kALajI rAkhazo teTalI AtmAnI saMbhALa lIdhI gaNAzejI. ApaNa bALa jIvone mATe to satsaMga ja uttama auSadhi che. game teTaluM vAMcIe, vyAkhyAna sAMbhaLIe, tapa karIe; paNa satsaMganA vAtAvaraNamAM AtmadAjha vadhe, tevuM bIje kyAMya banavuM muzkela che. have pAchaLanA divaso sudhArI samAdhimaraNanI taiyArI karavI joie, tene badale pUrve dharma-ArAdhana karyuM hoya tene UdhaI lAge ane khavAI jAya, tevuM ArtadhyAna AdithI thatuM jaNAya to baLatuM ghara jema tajI daI, baLatAmAMthI bahAra nIkaLI jaIe chIe, tema badhI takarAro khaMkherI nAkhI, have to be hAtha joDI badhAMthI chUTI, mAtra AjIvikA jeTaluM maLe tethI saMtoSa mAne, to jIvanuM hita thAya ema samajAya che. have to saMsAra jhera jevo lAge tevA vairAgyanI vRddhi kema thAya, e ja lakSa hAlamAM rAkhavA yogya che. (bo-3, pR.729, AMka 889) D A bhavamAM jJAnIpuruSanI AjJA, je je thaI hoya, tene vAraMvAra vicAravI. temAM AdarabhAva vadhe, tenI smRti, lakSa rahe ane te dvArA ApaNuM jIvana sudharatuM jAya, samajaNa vadhatI jAya, prema-bhakti poSAya tema puruSArtha kartavya chejI. te sarva thavA mATe satsaMga e uttama upAya che ane satsaMganA viyogamAM sapuruSanAM vacano satparuSatulya jANI, tenI upAsanA yathAzakti karavI ane satsaMganI bhAvanA rAkhavI. maMdatA bhAvamAM jaNAya to kheda rAkhavo, paNa AtmakalyANa karavAno bhAva vadhato rahe, tema mumukSubhAI sAthe vAMcavA-vicAravAno ke bhakti Adino yoga meLavatA rahevuM; to puruSanA yogamAM je bIja vavAyAM che, tene poSaNa maLatuM raheze ane phaLa Ape tevI vRddhi thaze. (bI-3, pR. 109, AMka 101) | tamArI tabiyata narama rahe che ema jANyuM. karmAdhIna zarIra-sthiti chejI. ApaNA hAthanI vAta to bhAva sudhAravA te chejI. temAM satsaMga e ja uttama nimitta che ane te dvArA anAdithI bhUlA paDelA A AtmAne, potAnA hita mATe tatpara karavAno cheja. tevo yoga paNa mahatu puNyanA yoga banI Ave che. tevo yoga na maLI Ave tyAM sudhI tevA yoganI bhAvanA rAkhI, sapuruSanAM vacanAmRtane pratyakSa satparuSatulya samajI, kALajIpUrvaka upAsavAthI apUrva phaLa thavAno saMbhava chejI. (bI-3, pR. 239, AMka 234). || satsaMga e anupama nimitta che. Apane tevo yoga hAla che. pramAda dUra karI, karavA yogya bhAva pratye kALajI rAkhI, prApta saMyogono uttama lAbha laI levA bhalAmaNa chejI. (bI-3, pR.316, AMka 306) Page #707 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 698 D kaLikALa che, tethI satsaMganAM nimitto maLavAM paNa durlabha thai paDayAM che. satsaMganA viyogamAM ja tenI kiMmata samajAya che. puNyAnubaMdhI puNyanuM phaLa satsaMga che, ema paramakRpALudeve kahyuM che, te sAcuM che. A kALamAM tevA puNyanA saMcayavALA jIvo thoDA ja saMbhave che. jyAM-tyAM pApanA udayavALA ke puNyanA udayamAM paNa pApa bAMdhatA jIvo jaNAya che. vaLI paramakRpALudeve kahyuM che ke bhakti ane satsaMga videza gayAM che. evA vikaTa vakhatamAM paNa AtmakalyANa karavuM hoya, teNe vikaTa puruSArtha kartavya che ane satpuruSano yoga na hoya tyAre to vizeSa baLa karIne, tenAM vacano pratyakSa satpuruSatulya gaNI upAsatA rahevAnI . jarUra chejI. jeTalI virahavedanA vizeSa tIvrapaNe vedAze, teTaluM kalyANa vizeSa thavA saMbhava che. pa.pU. prabhuzrIjI kahetA ke amane paramakRpALudeve viyogamAM rAkhIne, virahAgninA tApamAM tapAvIne hita karyuM che. ApaNA hAthamAM have e rahyuM che ke te te bhAvonI smRti, te te prasaMgo, vacano, samAgama ane bodha sphurI Ave tevo avakAza meLavI, temAM vRtti joDI rAkhavI, te paramapuruSanA Azaya sudhI pahoMcAya tevI vicAraNA jagavavI ane temane je karAvavuM hatuM te karavA maMDI paDavuM. na pratyakSa satsaMgano yoga na bane tyAre parokSa satsaMgarUpa patravyavahAra mumukSujIvo sAthe rahe, te paNa hitakArI chejI. (bo-3, pR.387, AMka 393) mArga jJAnIpuruSoe ane paramakRpALudeve spaSTa jaNAvyo che, te samajavAmAM ane AcaravAmAM ADuM zuM Ave che te dareke vicArI, satsaMgayoge A manuSyabhava saphaLa karI levo ghaTe chejI. patrAMka 505 ''vItarAgano kahelo ....'' roja UMDA UtarI vicArazojI. (bo-3, pR.559, AMka 621) D potAne nahIM to potAnA pADozIne paNa, kaMi maLyuM haze to ApaNA kAmamAM koi divasa Avaze ema jANI, manuSyabhava saphaLa karavAmAM prabaLa sAdhana evA satsaMgano yoga sarvane prApta thAo, temAM vighnarUpa huM na thAuM evI bhAvanA ane AcaraNA, sarva mumukSuoe kartavya che. (bo-3, pR.746, AMka 921) -- sadAcAra haze to ja satsaMga saphaLa thaze, e bhUlavA jevuM nathI. (bo-3, pR.749, AMka 929) Apa lakho cho tema satsaMga ja jIvane upakAraka vastu che, paNa pUrvapuNyane AdhIna tevo joga bane chejI. satsaMganA virahamAM satpuruSanAM vacanone pratyakSa satpuruSatulya samajI, tenuM ArAdhana karI, jijJAsA vardhamAna kare to viraha paNa kalyANakArI nIvaDe che, ema paramakRpALudeve jaNAvyuM chejI. (bo-3, pR.190, AMka 193) jagatamAM sArA gaNAvA mATe lokalAjane mAna ApIne, potAnuM kalyANa thAya tevAM nimitta hoya tethI paNa DaratA rahevuM, chupAtA-nAsatA pharavuM, e mahA hAnikAraka jJAnIoe kahyuM che; anaMtAnubaMdhInuM kAraNa gaNyuM chejI. zrI mIrAMbAi jevAM bAi-mANasa paNa nirbhaya bhakti karI zakyAM che, te satsaMgano pratApa che. ''mere to giridhara gopAla dUsaro na koi; sAdhusaMga beTha beTha lokalAja khoi. '' Page #708 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Fee jenAM mahAbhAgya haze tene AvA AtmakalyANa karavAnA nimittarUpa satsaMganI bhAvanA jAgaze; ane tevI jijJAsA poSyA karaze to jarUra jIva UMco Avaze; adhama vAsanAone kALAM moM karIne kADhI mUkaze, hradayane pavitra banAvaze. sAcuM jANyuM nathI, sAcuM sAMbhaLyuM nathI ane sAcAnI zraddhA thai nathI tyAM sudhI ja tuccha viSayo, tuccha mitro ane tuccha vAtAvaraNamAM jIvane mIThAza, saMtoSa ane Asakti rahyA kare che; nahIM to kAca ane hIrAnI sarakhAmaNImAM, hIrA para ja dRSTi saunI paDe; kAraNa ke tenAmAM teTalI uttamatA hovAthI AkarSaNa karI zake che; paNa tenI kiMmata vagaranA bALakane to eka patAsA jeTalI paNa tenI kiMmata lAgatI nathI. tema satpuruSanAM aciMtya mAhAtmyavALAM vacanono paricaya jene rahe, tene dhana, strI, putra ke alaMkAro karatAM vizeSa zAMti, sukha ane AnaMdanuM kAraNa te samajAya che; paNa ajANyA mANasane to chApAMnA samAcAra jeTalI paNa tenI kiMmata samajAtI nathI. chApAM vAMcavAmAM kalAka-be kalAka gALe, paNa satpuruSanAM vacanomAM ullAsa Avato nathI, evo koi mohanIyakarmano prabhAva chejI; paNa vAraMvAra tevo paricaya rAkhatAM, ruci paNa tevI thavA yogya chejI. mATe zarUAtamAM muzkela jaNAya topaNa satpuruSanAM vacanomAM citta vAraMvAra rokatAM satpuruSanA upakAranI smRti ANI tenA guNagrAma sAMbhaLatAM, navIna apUrva prema jIvamAM jAgavA saMbhava chejI. mATe mahApuruSanAM vacanonI apUrvatA samajavA prayatna karatA rahevA vijJApanA chejI . vizeSa zuM lakhavuM ? Apa sarva sujJa cho. satsaMga sarva zreyanuM mULa chejI. (bo-3, pR.289, AMka 278) I 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI satsaMganA mAhAtmyanI eka pracalita kathA kahetA. eka vakhata nAradajIe bhagavAnane ''satsaMganuM mAhAtmya zuM ?'' ema prazna karyo. nAradajIne bhagavAne kahyuM : ''amuka vaDa upara eka kAcIMDAnuM baccuM hAla janmyuM che. tene jaine pUcho.'' bhagavAnanI AjJA thai, tethI tyAM jai temaNe pUchyuM ke te taraphaDIne marI gayuM; eTale bhagavAna pAse AvI badhI hakIkata kahI saMbhaLAvI. bhagavAne pharI bIjA jhADanA eka mALAmAM popaTanuM baccuM che, tene pUchavA mokalyA; tyAM paNa jai satsaMganuM mAhAtmya pUchyuM ke teNe dehano tyAga karyo. pharI prazcAttApapUrvaka bhagavAnane nivedana karyuM ke he bhagavAna ! mane pApa lAge tevI jagAe kema mokalo cho ? bhagavAne samajAvIne pharI rAjAne tyAM kuMvara janmyo hato, tene tyAM mokalyA. tyAM jo bALaka marI jaze to jarUra pakaDIne te loko zikSA ka2ze evo bhaya lAgyo, paNa bhagavAnanI AjJA muzkelI bharelI paNa pALavI evo nizcaya karI, tyAM jai tarata janmelAM bALakane magAvI, nArada RSie pUchyuM ke satsaMganuM mAhAtmya zuM ? bALake kahyuM : '"tame hajI na samajyA ? pahelAM kAcIMDAnA bhavamAM tame mane darzana dIdhAM, tethI huM popaTa thayo ane tyAM pharI tamArAM darzana thatAM, ahIM huM rAjaputra thayo. e badho satsaMgano pratApa che.'' (bo-3, pR.321, AMka 313) niraMtara satsaMganI bhAvanA paramakRpALudeva jevA paramapuruSe karI che, to ApaNe paNa te ja kartavya chejI. te bhAvanAnuM baLa vadhatAM, te phaLavAna thazejI. jenI jevI bhAvanA, tene tevuM phaLa (siddhi) jarUra maLe chejI. (bo-3, pR.433, AMka 449) Page #709 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 700 satsaMganI bhAvanA niraMtara rAkhavI ghaTe che. yathAvakAze satsaMga bane teTalo ArAdhavo paNa kusaMga ke jethI pariNAma bagaDe, tethI bacatA rahevuM, bhaDakatA rahevuM. bane to asatsaMgano saMpUrNa tyAga kartavya che. (bo-3, pR.719, AMka 872) mokSamALAno covIsamo pATha satsaMga viSe che. temAM kusaMgathI bacavA tathA kusaMgano tyAga karavo ghaTe che ema kahyuM che, te yathArtha che. jyAM sudhI potAne yathArtha vicAra karavAnI dazA na pragaTe, tyAM sudhI ghaNo vakhata satsaMgamAM gALavAno maLe to mArAM ahobhAgya ema mAnI, satsaMga vAraMvAra sevavA yogya che. tevI jogavAi na hoya to satsaMge sAMbhaLelo bodha ke jJAnIpuruSanAM vacano, satsaMge AjJA lai, temAM kALa gALavo ghaTe che, ane satsaMganI vAraMvAra bhAvanA rAkhavI dhaTe chejI. tema zarUAtamAM na thAya to tame patramAM jaNAvo cho, tevA bhAva thai jAya ke thoDAmAM mokSa maLe tevo sahelo rasto kAM na levo ? koi mANasa hIro kharIdavA bajAramAM gayo. jhaverInI dukAne tenI hajAra rUpiyAnI kiMmata sAMbhaLI, te kharIdavAnA bhAva paNa thayA. paisA levA ghare gayo, tyAM rastAmAM koi banAvaTI-nakalI hIrA veMcanAre hIro batAvyo ane pacIsa rUpiyAmAM, pahelAM kharIdavo hato tevaDo hIro tene ApavA kahyuM. te lobhAyo tethI pharI maLe ke na maLe ema dhArI, pacIsa rUpiye kharIdI, bIjA rUpiyA lai jhaverIne tyAMthI pahelAM dIThelo hIro levA gayo, paNa rastAmAM kharIdalo hIro jhaverIne batAvyo. jhaverIe bIjA jhaverIne tyAM tene kiMmata karavA mokalyo; te bIjA jhaverIe te pAMca paisAno kahyo, ane pelA jhaverInuM naMga batAvyuM to tenI hajAra rUpiyA kiMmata kahI; tyAre tene khabara paDI ke pacIsa rUpiyAmAM hIro maLyo te to kAca hato, hIro mAtra kahevA pUrato hato. tema bIjA dharmamAM mokSa maLe ane jhaTa maLe ema kahevAya che te nakalI hIrA jevuM che. temAM citta devA jevuM nathI. jJAnIpuruSa ja mokSanuM svarUpa samaje che. jeTalAM pustako che, te badhAM jJAnInAM lakhAyelAM che, ema paNa na samajavuM. mATe koi pustaka vAMcavA vicAra thAya to satsaMge batAvI, pUchI, vAMcyuM hoya to ApaNane nukasAna na thAya; nahIM to magane badale marI cavAi jAya to moDhuM tIkhuM thAya ane gaLI jAya to zarIre nakAmI garamI thAya. (bo-3, pR.704, AMka 848) paramakRpALudevanuM mAhAtmya koi samIpamuktigAmI jIvane lAge che. tevA jIvono yoga maLe to satsaMga ka2vo, nahIM to satsaMgane nAme kusaMgamAM jIva prerAya to parANe, saMsArane kAMThe Avelo bicAro jIva, pAcho bharasamudramAM taNAi jatAM vAra na lAge, tevuM mohanuM baLa che. mATe cetIne cAlavA jevuM che. (bo-3, pR.742, AMka 913) yama, niyama, tapa, vrata vagere karatAM satsaMga ane satsaMge thayelI AjJAnI upAsanA jIvane vizeSa jAgRtinuM kAraNa bane chejI. mATe AtmahitanI bhAvanA vardhamAna thAya, tema yathAzakti kartavya chejI. (bo-3, pR.551, AMka 609) Page #710 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (701 ) T satsaMga e Atmahita karavA Icche, tene anivArya sAdhana che; tenI bhAvanA karatA rahevI ghaTe che. (bI-3, pR.336, AMka 336). ApanI bhAvanA paryuSaNa parva upara (agAsa) AvavA rahe che te jANyuM. saMyogo vicArIne AgaLa-pAchaLa klezanuM kAraNa na bane tema kartavya chejI. dharma arthe ja jIvavuM che evo jeno Adarza che, te jyAM hoya tyAM banatI dharmanI ArAdhanA kare che. joke satsaMga niraMtara icchavA yogya che, paNa prArabdhAdhIna tenI prApti hoya che; chatAM puruSArtha karatA rahevAnI dareka mumukSu jIvanI pharaja chejI. zarIrAdi kAraNanA yoge ahIM AvavAnuM na bane to sadguruzaraNe jyAM hoie tyAM banatuM dharmadhyAna, satsaMga karatA rahevA bhalAmaNa chejI. (bI-3, pR.551, AMka 608) jene satsaMgano yoga aMtarAyakarmathI na banato hoya, tene paNa satsaMganI bhAvanA niraMtara, ahorAtra rAkhavAthI, satsaMganA virahamAM satpaSanAM vacana pratye ruci ane tenuM mAhAtma ddhayamAM vadhArela haze to satsaMge ke puruSanA AtmAne pragaTa varNavatA sanzAstranA AdhAre, apUrvabhAva samajavAnI yogyatA jIvamAM AvazejI. je prasaMgamAM jeTaluM banI zake teTaluM jIva karI chUTe, to tethI vizeSa sAdhI zake tevA prasaMgane yogya, te bane chejI. mATe hAla satsaMganA viyoge paNa pramAda tajI, sadAcAra ane savicAra tathA sadvAMcanathI, bane teTalo vakhata saphaLa karI levo ghaTe chejI. (bI-3, pR.618, AMka 717) T satsaMgano raMga lAge teTaluM puNya tamane prApta thayuM, tyAM to videza javArUpa vipna udayamAM AvyuM te pUrvakarmanI racanA che; paNa vAraMvAra satsaMganA bhAva karavA, te hajI tamArA hAthanI vAta che. pharI tevA puNyano saMcaya thaye, have to satsaMga prApta thavA yogya chejI. satsaMganA viyogamAM asatsaMgathI dUra rahevuM, nivRtti meLavavA puruSArtha karavo. nivRtti maLe tyAre satsaMge thayelI AjJA - mukhapATha karavAnI, bhakti-smaraNa karavAnI, sadAcAra pALavAnI, aDagapaNe pALavI. satsaMge thayelI AjJA, saMsAra pratye udAsInabhAva rAkhI, ArAdhe te satsaMgane ja upAse che; pachI bhale te hajAro mAIla dUra hoya topaNa te AzramamAM ja che, ema vicAravuM. ApaNAthI sArA hoya ke ApaNA jevA hoya, temano saMga karavo; paNa ApaNAthI halakA, kharAba AcAra-vicAravALAnI sobata ApaNane halakA AcAra-vicAravALA banAve, mATe asatsaMgathI DaratA rahevuM ane satsaMganI bhAvanA karatA rahevA yogya chejI. dInapaNe eTale koinA oziyALA rahI satsaMga karIe to satsaMga saphaLa thAya nahIM, te lakSamAM levA jevI vAta che'. AkhI jiMdagI kAma Ave, tevI A zikhAmaNa chejI. (bI-3, pR.788, AMka 1005) I pU. ...ne bhalAmaNa che ke kaMI ne kaMI vAMcavAnuM ekAda kalAka jarUra rAkhavuM. je vAMcyuM hoya, te koine kahI batAvavAnuM rAkhavuM. tethI samajIne vaMcAya che ke nahIM te khabara paDaze. satsaMganI bhAvanA rAkhavI paNa utAvaLa karavI nahIM. satsaMganA viyogamAM satsaMgamAM ja cittavRtti rahe to te satsaMgatulya che, ema paramakRpALudeve kaheluM chejI. Page #711 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7i02 je prArabdha bAMdheluM hoya, te AvI paDe tyAre kaMTALavuM nahIM, paNa zUravIrapaNe veThI levuM. jenI sArI bhAvanA che, tenuM sAruM ja thavAnuM che. satsaMganA viyogamAM asatsaMgathI bhaDakatA rahevuM. ThAma-ThAma asatsaMganA prasaMgo A kALamAM bane che. tethI jhAjhuM samajavAnI icchAe asatsaMga na upAsavo. kaMI nahIM to maMtranI mALA pheravAze to te paNa pustakanI garaja sAre tema che. mAtra jIvane sahraddhAnI jarUra che. potAnI dazA karatAM caDhiyAtI dazA hoya, tevAno satsaMga kAmano che. tevI joga na hoya to potAnA jevI chUTavAnI jenI icchA che, teno samAgama paNa hitakArI che. tevo paNa joga na hoya to potAne vipna na kare, paNa kahyuM kare, tevA jIvono samAgama paNa ThIka kahyo che. tevo paNa joga na hoya to ghera beThAM maMtrasmaraNa karyA karavuM paNa kusaMgatinI icchA paNa na karavI. A samajavA jevI vAta bhagavAne kahelI chejI. je lakSa rAkhaze, te A kALamAM ThagAze nahIM. (bo-3, 5.676, AMka 12) dehane arthe anaMtakALa gALyo, paNa je dehe AtmArtha sadhAya te dehane dhanya che. tevo joga prApta thayo che to have alpa AyuSyamAM jeTalo vizeSa satsaMgano lAbha levAya tema bhAvanA rAkhavA yogya che. pUrvanAM bAMdhelAM sukhaduHkha sarva sthaLe bhogavavAM paDe che. bhale davAkhAnAmAM raho ke havA khAvAnAM sthaLomAM raho; paNa jyAM satsaMga che tyAM A bhava, parabhava baMnenuM hita thAya tevo joga che. koTi karmano nAza puruSanA samAgama thAya che. te kamANI jevI tevI nathI. baso-pAMcaso rUpiyA mATe jIva paradeza paNa cAlyo jAya, aneka jokhama kheDe ane mahenata uThAve paNa puNya vinA te pAmI zakAtuM nathI; ane satsaMga mATe jyArathI DagalAM bhare tyArathI jIvane puNya aDhaLaka baMdhAtuM jAya che. tenuM mAtra jIvane bhAna nathI, zraddhA nathI. pUrvabhavanuM kareluM A bhave jIva pAmyo che, paNa jo A bhavamAM kamANI nahIM kare to zI vale thaze? mATe cetavA jevuM che. bALa karaze te bALa bhogavaze, bairI karaze te bairI bhogavaze. pote ekalo javAno che. mATe dharma karaze te sukhI thaze. (bo-3, pR.89, AMka 78) jIva puruSArtha kare to manuSyabhavamAM satsaMgano yoga meLavI zake tema che. satsaMga jevuM kalyANanuM kAraNa bIjuM game tevuM sAruM lAgatuM hoya to paNa te gauNa karI, satsaMga upAsavAnI paramakRpALudevanI zikSA che. te lakSamAM rAkhavA bhAvanA karavA lakhyuM hatuM, bAkI to puNyanA yoga pramANe bane che jI. (bI-3, pR.758, AMka 955). D dehathI AtmA bhinna che ema sadagurunA upadezathI jANI, tenI pakaDa karatAM bhedajJAna thAya che. jene bhedajJAna thAya che teno jarUra mokSa thAya che. je je jIvo mokSe gayA che te sarva, eka bhedajJAnanA ArAdhanathI gayA che, eTale te sarve bhedajJAna pAmyA hatA. satsaMga vinA AvI samaja AvavI durlabha che. ghaNA kALanA bodhe jema che tema samajAya che, ema paramakRpALudeva kahe chejI. satsaMganI bhAvanA vadhArI, satpaSe ApelA satsAdhanane sevatA rahevA bhalAmaNa che). (bo-3, pR.168, AMka 171). T saMsAranuM svarUpa sadgurunA bodhane anusarIne vAraMvAra vicArI, saMsAranuM asArapaNuM, anityapaNuM, amohakapaNuM hRdayamAM pragaTa bhAse tema kartavya chejI. Page #712 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (703) satsaMganA viyoge paNa vairAgyanI vRddhi thAya to satsaMgamAM te dazA vizeSa upakArI nIvaDe chejI. satsaMganI bhAvanA niraMtara kartavya chejI. ahIM AvavAno yoga to prArabdhAdhIna che. jyAM hoie tyAM yogyatAnI vRddhi thAya tema kartavya chejI. (bo-3, pR 555, AMka 614) jenAthI jeTalA pramANamAM banI zake teTalo satsaMgayoga ArAdhavo ghaTe chejI. satsaMganA viyogamAM A jagata vizeSa baLa kare che; tevA prasaMgamAM saddagurunuM zaraNa baLapUrvaka grahaNa kare to saMsArapravAhamAM taNAI na jAya; nahIM to A kALamAM potAnI meLe, sarunA AdhAra vinA, game teTalo zrama kare topaNa Ubho hoya tyAM TakI zake nahIM, tema che. tethI satsaMgano yoga na hoya, tyAre manamAM bhavano bhaya, sApa ke vAgha karatAM, vizeSa rAkhI kaMpatA daye, mohanAM kAma bhaNI vRSTi karavI ghaTe chejI. pa.pU. prabhuzrIjI draSTAMta ApatA ke noLiyAne sApa sAthe jAtivera hoya che. sApa dekhe ke doDIne pakaDe ane tene vIMkhI nAkhe; paNa sApa caMcaLa hovAthI noLiyAnA paMjAmAMthI sarI jai noLiyAne karaDe ke turata sApane nAkhI daI, noLiyo jaDIbuTTI suMdhI Ave ane pharI te sApane pakaDe che. pharI karaDe to pharI sUdhI Ave. Ama karatAM-karatAM noLiyo, jhera vagarano che chatAM jheravALA sApane mArI nAkhe che. tema saMsAra jherI nAga jevo che. mumukSu noLiyA jevo hovo joie. tene saMsAranuM jhera jaNAya ke tarata buTTIrUpa satsaMga seve. vaLI prArabdhayoge saMsArapravRtti karatAM bhakti Adi dharmakAryomAM maMdatA dekhAya ke satsaMga sAdhI baLavAna bane. Ama karatAM-karatAM mumukSu mokSe jAya che, saMsArasAgara tarI jAya che, paNa puruSArtha cUkI jAya to jhera caDhI jAya ane saMsArane vaza thaI jAya; mATe satsaMganI vAraMvAra upAsanA kartavya che. tevo joga na bane tyAM sudhI tenI bhAvanA rAkhI, tyAM je koI bhAibahenono yoga hoya, temanI sAthe ke ekalA paNa bhaktirUpa AdhAra, baLapUrvaka ArAdhavA yogya chejI. e lakSa rAkho to hitakArI che. (bo-3, pR.596, AMka 677) T satsaMganA yoge jIvane paramArthapreraka puruSArthamAM baLa maLe che. jevAM nimitta tevA bhAva, A dazAmAM thaI javA saMbhave che. mATe viparIta yogamAM vizeSa bhAvanAnuM baLa rAkhavAnI jarUra che. Atmahita mATe jIvane jhUraNA jAgaze tyAre kalyANano mArga sugama thaze ane udAsInatAno krama sevAze. saMsAra jhera jevo lAgyA karaze tyAre kharekharI mumukSutA pragaTaze. badhAnuM kAraNa satsaMga, saddhodha, sAstranuM vAMcana, vicAra, bhakti, premarUpa puruSArtha chejI. mAthe maraNa bhamI rahyuM che. teno vAraMvAra vicAra karI, A manuSyabhavane lekhe ANavA jAgrata, jAgrata rahevuM ghaTe chejI. (bo-3, pR.302, AMka 691) D ApanI bhAvanA sArI che. satsaMge te vardhamAna thAya che. satsaMganA viyogamAM paNa zithilatA na Ave, te mATe satparuSanAM vacanAmRtane satsaMgatulya samajI, vizeSa vicAra sahita vartavuM jarUranuM tejI. (bo-3, pR.184, AMka 188) I AyuSyano bharoso nathI, lIdho ke leze ema thaI rahyuM che, tyAM parabhAva ane parakathAmAM vAparavAno vakhata, sAcA mumukSunA hAthamAM kyAMthI hoya? game te rIte paNa yogyatA vadhe, tevI pravRttimAM satsaMganA viyoge vartavuM ghaTe; to ja satsaMge vizeSa lAbha thavA saMbhava chejI. (bI-3, pR.398, AMka 406) Page #713 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (704) e satsaMgano yoga na hoya tyAre koi paNa prakAre, paramakRpALudeva pratye bhAva vardhamAna thato rahe tevuM vAMcana, bhakti, smaraNa, vAtacIta ke kaMI-kaMI navIna mukhapATha karavAmAM, zIkhavAmAM vRtti joDI rAkhavI. satsaMgamAM to saheje sArI vRtti rahe, bhaktibhAva thAya; paraMtu satsaMganA viyoge paNa paramakRpALudevanAM vacano, prabhuzrIjIno bodha ke tevA patromAM vRtti rAkhI bhaktibhAva poSavAmAM bhaktajananI kasoTI chejI. dhIrajathI e kasoTImAM pAra thAya tene lAbha ghaNo thAya chejI. 5.1 5.pU. prabhuzrIjI kahetA ke amane virahamAM rAkhIne ja, paramakRpALudeve parama kRpA karI chejI. jene A saMsAranAM sukho paNa agni jevAM dAha utpanna karanArAM lAge, potAne adhamAdhama je mAne, eka paramakRpALudevane AdhAre ja satsaMganI bhAvanA poSatA rahI dahADA kADhe che, tene dhanya che ! atyAre je duHkhanA dahADA jaNAya che, te bhaviSyamAM ghaNA kImatI ane sukhanAM kAraNarUpa samajAze. unALAnA dahADAmAM garamI sahana nathI thatI paNa te ja garamI comAsAnA varasAdanuM kAraNa che. tethI ja bAre mAsanA khorAkane yogya anAja pAke che. tema satsaMganA viyoge je vairAgyabhAvanA vadhe, te paramakRpALudevanI kRpA thavAnI nizAnI chejI. mATe viparIta saMyogomAM vasavuM thAya tyAM sudhI dhIraja, samatA, sahanazIlatA, zAMti Adi guNo tamArAmAM che, te vardhamAna pAme to te ja samAdhimaraNa vakhate kharA mitro samAna chejI. (bo-3, pR.482, AMka 513) T sarva kALamAM satsaMga jevI AtmAne upakAraka koi cIja nathI. temAM paNa A huMDAvasarpiNI duSamakALamAM anArya yuddhanA prasaMgamAM to satsaMganuM parama hitakArIpaNuM pratyakSa, sahaja vicAre samajAya tema chejI. tevA satsaMgano viyoga rahe tevA karmano udaya hoya, tevA prasaMge cittamAM vairAgyabhAvanAnI vRddhi karI, sarva kAryamAM udAsInapaNe pravartavA satsaMgayoganI bhAvanA, smRti jAgrata rAkhavAnI jarUra chejI. sAstranuM vAMcana, nityaniyamamAM ullAsabhAva, savicAra tathA sadAcaraNa e upakAraka jANI, tyAM satsaMganA viyoge paNa sevatA rahI, satsaMgabhAvanA vardhamAna thAya, tema pravartavAmAM Atmahita che. (bo-3, pR.342, AMka 363) T satsaMganA viyogamAM jIvanAM pariNAma zithila thavA saMbhava cheche. tethI kAmakAja AghApAchAM karIne paNa, satsaMgano joga tyAM je hoya, teno lAbha levA cUkavuM nahIM. jyAM paramakRpALudevanAM vacanAmRto sAMbhaLavA maLe, tenI carcA thAya, mahApuruSanA upakAranI smRti thAya, dharmadhyAnamAM pravartavAnuM protsAhana (preraNA) maLe tevAM sthAnomAM cAhIne, muzkelI veThIne paNa javuM, temAM banato bhAga levo, kaMi na bane to beThAM-beThAM sAMbhaLyA karavuM. jJAna, dhyAna, bhakti, bhajanamAM vartatAM mumukSu bhAIbahenone anumodana devAthI paNa dharmadhyAna thAya che. manuSyabhava che tyAM sudhI A lahAvo laI zakAze. (bI-3, pR.471, AMka 499) T satsaMganA abhAve kheda thavo svAbhAvika che; paraMtu te khedane vairAgyamAM palaTAvI, A juve ghaNo sapuruSArtha AdaravAnI jarUra che, pUrvapuNyanI UNapa hoya ane tenI jarUra spaSTa samajAya tyAre to vizeSa ArAdhanAno krama sevavo yogya chejI. Page #714 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (705) satsaMganA yoge jIvanI saMsAradazA aMtaraMgathI palaTAi vairAgya, sadgurubhakti ane AtmajJAnanuM kAraNa bane chejI. tevA yogano viyoga raheto hoya tyAre vicAravaMta jIvane satsaMgayoge prApta thayelI AjJA, zikhAmaNa, preraNA tathA sapuruSanAM vacanone pratyakSa satsaMgatulya jANI teno abhyAsa, carcA, smRti, bhAvanA, tanmayatA karatA rahevAthI vizeSa kalyANa thavAyogya jJAnIpuruSe kaheluM chejI. 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI vAraMvAra kahetA ke paramakRpALudeve virahamAM ne virahamAM rAkhI, amAruM vizeSa kalyANa karyuM che. bIjA mumukSuo gRhastha hovAthI muMbaI vagere sthaLe paramakRpALudeva birAjatA hoya tyAM jAya ane teozrInAM darzana-samAgamano lAbha vadhAre pAme; ane pote (prabhuzrIjI) munivaro hovAthI vihAra karIne muMbaI kyAre jAya ? koI vakhata A tarapha padhAre tyAre koI sTezane gADImAM darzana thAya ke vizeSa sthiratA koi sthaLe hoya to darzana, samAgama, bodhano lAbha vadhAre maLe, paNa te kvacit ja. paraMtu temanI bhAvanA niraMtara ahorAtra jAgrata rahetI hovAthI, badhA mumukSuo karatAM vizeSa prema, tanmayatA ane jhUraNA rahevAthI, phaLa vaheluM ane saMpUrNa pAkyuM. mATe jema aMtaranI bhAvanA AtmakalyANa karavAnI vizeSa-vizeSa baLavAna bane, ane tenI jAgRti, pramAda ADe maMda na thatAM, prajvalita rahyA kare tevI lAgaNI, dAjha vadhAravAnI jarUra chejI. (bI-3, pR.453, AMka 473). T satsaMga na thAya to kusaMga to na ja karavo. moTA-moTA bhalabhalA buddhizALIo bhUlI jAya che. satsaMganA abhAve kusaMgamAM jAya to karavAnuM che, te paDyuM rahe che. ToDaramalajIe mokSamArgaprakAzakamAM prazna karyo che ke satsaMgano yoga na hoya te vakhate koI zAstra amArI pAse hoya, te koI anyamatI brAhmaNa pAse vaMcAvI sAMbhaLIe to kaMI vAMdho che? teno uttara Apyo che ke ema karavAthI nukasAna thAya che, kAraNa ke brAhmaNa vAMce tene enI zraddhA nathI, tethI potAnuM paNa bheguM bheLave. te karatAM ghera beThAM-beThAM mALA pheravavI sArI che. kusaMgamAM javAthI ADAavaLI bIjuM aMdara pesI jAya. thoDuM hoya, paNa sAcuM hoya te kAmanuM che. so maNa rUnA DhagalAmAM "agni" "agni' lakhI so kAgaLa nAkhe toya kaMI baLe ? ane eka dIvAsaLI saLagAvI nAkhI hoya to badhuM rU baLI jAya. (bo-1, pR. 279, AMka 18) T sAmAnya kahevata che ke "sonuM laIe kasIne ane mANasa oLakhIe vasIne eTale satsaMga samAgamathI mahApuruSo dvArA ApaNane je lAbha maLe che teno lAbha zAstrothI, praznonA uttaro ke carcAothI maLavo muzkela che. (bo-3, pR.62, AMka 51) T satsaMganA pratApe kalyANa karavAnA jIvane bhAva thAya che; vrataniyama pALavAnuM baLa maLe che ane cete to Atmahita karavAno dAva Avyo che, te sAdhI zake che. satsaMganA viyoge jo jIva kALajI na rAkhe to maMda pariNAma thavA saMbhava che; paNa tevA prasaMgamAM jo pharI satsaMgano yoga thAya to vrata pariNAma, AtmadAjha navapallavita, praphullita thAya che. (bo-3, pR.432, AMka 447) T badhA bhAIo eka sthaLe raho cho te satsaMganuM nimitta jANI, bIjAM kAmamAMthI ekAda kalAka bacAvI, kaMI vAMcavA-vicAravAnuM rAkho to hitakara chejI. Page #715 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7i0 ) bhakti vagere sau judA-judA vakhate karI letA ho to bhale, paNa ekaThA maLIne kaMi vAMcana, vicAra dvArA paramakRpALudevanA upakAra, tenA guNagrAma ane te alaukika puruSanI dazAnuM mAhAsya dayamAM ahoniza varyA kare, tema carcA tathA vicAronI Apa-le karavAnI kaMI goThavaNa karavA bhalAmaNa chejI. evo joga na bane ane mAtra paisA arthe Avo rUDo yoga maLelo vahyo jAya, te vicAravAnane ghaTe nahIM. tyAM to ghaNAkharA brahmacarya pALIne raho cho; tevA vakhatamAM satsaMgano joga rahyA kare to vairAgya-upazama vadhatAM, manuSyabhavane sArthaka karavAnI bhAvanA vadhI, guNaprAptinuM kAraNa thAya. upAdhinA prasaMgamAM manamAM paNa bIjI bAjunI kheMca rahyA kare to kaMika vairAgya jIvato rahe, nahIM to AraMbha-parigrahane vairAgya-upazamanA kALa paramakRpALudeve kahela che; te lakSa rAkhI divasanA trAsamaya prasaMgonI agnimAM TharavAnuM ThekANuM, ekAda kalAka jo satsaMga ane sadvAMcana zarU karI TakAvI rAkhazo, to teno lAbha sarvane TUMkI muddatamAM samajAzejI. (bI-3, pR.713, AMka 863) "satsaMga che te kAma bALavAno baLavAna upAya che." (511) ema paramakRpALudeve kahyuM che. tevI jogavAI tyAM paNa be-cAra jaNa maLIne karavAthI jIvane zAMtinuM kAraNa thaze. jJAnIpuruSanAM vacana kAnamAM paDaze, carcAze to temAMthI ghaNuM baLa jIvane maLaze; potAnA doSo dekhAze, tene vagovIne hAMkI kADhavAnuM sAhasa paNa thaze. mATe sAcA dilathI satsaMga karavAno draDha nizcaya karI, bhakti karI, kaMI-kaMI paramakRpALudevanAM vacana vAMcavA-vicAravAnuM rAkhavA bhalAmaNa chejI. satsaMgamAM jJAnI puruSanAM guNagrAma gAvA che, e ja lakSa rAkhavo. ApaNane hitakArI vacano varSo upara jJAnI uccArI gayA che, teno upakAra mAnavo ane tenAM vakhANa karavAthI koTi karma khape che ane AzvAsana, zUravIrapaNuM ane hiMmata maLe chejI. (bI-3, pR.736, AMka 901) roja mokSamALA Adi samajAya tevuM vAMcana, carcA khullA dilathI, zarama mUkIne karatA rahezo to satsaMganuM apUrvapaNuM tamane bhAsyA vinA nahIM rahe. satsaMgano jene raMga lAge, tene parama satsaMganI bhAvanA rahyA kare, e banavA yogya chejI. satsaMga, sanzAstra, sadvicAra ane yathAzakti sadAcaraNa, e yogyatAnA mukhya kAraNa chejI. (bI-3, pR.785, AMka 1002) D sapuruSonAM vacanomAM prema, bhakti, ullAsa AvyA vinA, te mahApuruSono upakAra kharA hRyathI jIva grahaNa karI zakato nathI, tenuM kaheluM saMmata karI zakato nathI. tema karavuM hoya temAM, viSaya ane pramAda ADe Ave che. te baMnene haThAvIne AtmAne sanduruSa, temanAM vacana, temanI AjJAmAM ullAsa Ave te arthe, satsaMganI ghaNI ja jarUra che. potAmAM baLa na hoya ane satsaMgano Azraya na le to jIvane bacavAnuM sAdhana zuM che? te ekAMtamAM vicArI satsaMgaprema vadhArazojI. (bI-3, pR.288, AMka 277) nimittane AdhIna ApaNA bhAva palaTAI jAya, e hAlanI avasthAmAM svAbhAvika che. tethI ja jJAnI puruSoe ApaNA jevA mATe satsaMga karatA rahevA bhalAmaNa karI che. tevo joga na hoya tyAre tenI bhAvanA rAkhI, bIjI bAbatomAM jIvana vyatIta thaI jAya che, teno kheda karatA rahevA yogya che; kAraNa ke AyuSya alpa ane anizcita, ane ghaNo puruSArtha hajI ApaNe karavo ghaTe, tevAM karma baLavAna che, tyAM pramAda thAya te ApaNI aNasamaja che. (bI-3, pR.134, AMka 134) Page #716 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (707) T saMtoSI nara sadA sukhI gaNAya che. samajaNa vagara saMtoSa Avavo durlabha che. samajaNa prApta thavA satsaMganI jarUra chejI. satsaMga ArAdhavo hoya teNe saMsArabhAva ocho karI, satsaMge prApta thayelI AjJA, zraddhApUrvaka ArAdhavI ghaTe che. bIjo saMsAra-sagAMkuTuMbIono pratibaMdha paNa ghaTADavo ghaTe chejI, mIrAMbAI gAya che : aba to mere rAja, rAja dUsarA na koi; sAdhu saMga beTha beTha, lokalAja khoi." paramakRpALudeva ane tenAM vacanomAM ahorAtra vRtti vALatA rahI, temAM ja tallIna thavAya, evuM tyAM rahyAM paNa baLa karo, to thaI zake ane satsaMgamAM te bahu ochA baLe thAya che jI. (bo-3, pR.467, AMka 492) T A jIvane saMsAradraSTie aneka kAma hovA chatAM, patra lakhavo hoya to lakhI zake che, satsaMga karavo hoya to vahelomoDo thaI zake che, vAMcana-vicAra-bhakti karavA hoya to karI zake che. dhAryuM na thAya to paNa vaheluM moDuM thaI zake che. khetaramAM vAvyuM hoya tenI saMbhALa, jema levA dhArIe to laI zakIe chIe, tevI garaja jo dharmabIjane poSavAnI rAkhIe to rahI zake che; na rAkhIe to pAka bagaDI jAya. mATe avAranavAra satsaMganI jarUra che. te karatA rahevuM. akaLAvAthI, mUMjhAvAthI kAMI vaLI zake nahIM. satsaMgano yoga na hoya tyAre saddhAMcana, sadvicAra, bhakti, smaraNa ane sadvartana AdhArarUpa che. paramakRpALudevamAM parama prema pragaTe ane temanAM vacano amRtatulya lAge tema saMsAraprema saMkSepavA satsaMga sarvanuM mULa che. tenI khAmI teTalI badhAmAM khAmI. (bI-3, pR.710, AMka 856) | mArI salAha to Apane prathama AzramamAM rahI, satsaMga karavA vadhAre vakhata meLavavAnI che. jo prathama draDha zraddhA thaI haze to citrapaTa vagere rAkho to ThIka che; nahIM to dharmamAM draDhatA na hoya, AcaraNamAM mAla na hoya to paramakRpALudevane vagovavA jevuM thAya. mATe sadAcAramAM vRDha thatAM zIkho. te arthe satsaMga kartavya chejI. sadAcAra dharmano pAyo che. jhera jevA indriyanA viSayo lAge, tevo vairAgya pragaTa karavo ghaTe che. aMtaranAM pariNAma zuddha thayA vinA karma jAya nahIM, aTake nahIM. mATe satsaMge badhuM sAMbhaLavAnuM maLaze, samajIne vartavAnuM paNa banaze; tethI satsaMganI bhAvanA vizeSa-vizeSa vadhArI, te ArAdhavA bhalAmaNa chejI. (bI-3, pR.756, AMka 949) T kaMI-kaMI vAMcana-vicAranI pravRtti Apa rAkhatA hazojI, satsaMganI A kALamAM ghaNI khAmI che. eka ja lakSavALA maMda-kaSAyI jIvo viralA dekhAya tevo kALa AvI pahoMcyo che. tevA prasaMge, jIve "Apa samAna baLa nahIM ane megha samAna jaLa nahIM.' e kahevata pramANe pramAda maMda karI, AtmahitapoSaka evAM paramakRpALudevanAM vacanono svAdhyAya niyamitapaNe kartavya che'. te satsaMganI garaja sAre tema chejI. (bo-3, pR.751, AMka 936) Page #717 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (708) D A kALamAM pariNAma satsaMgayoge ucca thayAM hoya, te TakAvI rAkhavA muzkela che. asatsaMgayoge jIvane kema thAya che, te pratyakSa anubhava thayA pachI tevA prasaMgane pahoMcI vaLavA jeTaluM baLa na hoya to jIve vAraMvAra cetatA rahevAnI jarUra chejI. satsaMganI jIvane ghaNI ja jarUra che. tevo yoga na hoya to nirmaLabhAve sadgurunAM vacanAmRtano Azraya levAthI baLa vadhe, paNa manamAM pariNAma caMcaLa hoya ane vacanomAM cittanI lInatA na thAya tyAM sudhI baLa spharavuM muzkela che. te vakhate to - "adhamAdhama adhika patita, sakaLa jagatamAM huMya; e nizraya AvyA vinA, sAdhana karaze zuMya?'' evA bhAva pazcAttApapUrvaka vAraMvAra karavAthI, viSayarUpa kAdavathI malina thayeluM mana bhaktinA pokAre parANe ThekANe Ave chejI. ahorAtra satsaMganI jhaMkhanA rAkhavA yogya chejI. (bI-3, pR.638, AMka 754) [ A kALa duSama hovAthI, sAruM phaLa Avaze evuM jANI karavAmAM AvatA samAgamathI viparIta pariNAma paNa Ave che, mATe A kALamAM kono, keTalo samAgama karavo, te bahu vicAravA yogya che. jethI ApaNuM jIvana sudhare, zithilatA na poSAya tevo samAgama kartavya chejI. potAnA doSa jaNAtAM, tvarAthI teno upAya levo ghaTe chejI. doSane poSatA rahevAthI, te roganI peThe ghara kare che, pachI tevA doSa kADhavA muzkela paDe cheja. tevo sAro samAgama na hoya to paramakRpALudevanAM vacano vAraMvAra vAMcatA rahevAthI, te satsaMganI garaja sAre che. (bI-3, pR.644, AMka 763) | D satsaMgane nAme jIva ThagAya che. kALa evo che ke potAne kaMIka saMsArI vAsanA hoya, te satparuSa sivAya bIjAne jaNAvavAnI jarUra nathI, kema ke bIjAne jaNAve to, te vAsanAne poSa ane puruSane jaNAve to, teo to kaDhAvI nAkhe. 'e to mumukSu che ne !' ema karI jIva saMsArI icchAone poSe, saMsArI vAto kare, e kaMI satsaMga nathI. be-cAra mumukSuo oTalA upara besI saMsArI vAto kare to keTalAMya karma bAMdhe. vAto karatAM-karatAM kyAMya caDhI jAya che. e kaMI satsaMga nathI, kusaMga che. satsaMgane nAme paNa jIva ThagAya che. jIve bahu cetavA jevuM che. (bo-1, pR.308, AMka 61) adInatA je mahApuruSanA Azrita jIvo che, te mahApuruSonA hadayamAM rahelI "adInatA' samaje che, Adare che, bhAve che ane upAse che. 'egohaM nanthi meM koi nAhaM aNNAssa karasai / evaM adINamaNaso agyANaM aNusAsai / / '' bhAvArtha : huM ekalo chuM, mAruM koI nathI tema ja huM koIno nathI, ema mumukSujIva adInabhAve (dInatA dAkhavyA vinA potAnA AtmAne zikhAmaNa Ape. Page #718 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (39) tame muzkelImAM phasAo evI icchA zatru sivAya koI na kare, paraMtu karmanA phaLarUpe tevA prasaMgamAM AvI phasAyA ho tyAre, mumukSune ghaTe tevI rIte te prasaMge vartana rAkhI, tamArI mumukSutA dIpAvo ema ApanA oLakhItA sarva sajjano icche. potAnI pharaja samajI je madada kare, te tenA AtmAnI ujvaLatAnuM kAraNa che; paraMtu koIne pharaja pADavArUpa icchA paNa na karavI, emAM ApanI mahattA che. zrI sadgara dvArA jene yathArtha samajaNa prApta thaI hoya, tene AvA prasaMgo AgaLa vadhAranArA thai paDe che. zrI anAthI munirAjane asahya zArIrika vedanAno prasaMga prApta thayo, temane madada karavA temanA pitAe potAnuM sarva dhana ApavA tatparatA batAvI, temanI mAtA tathA patnIe tanatoDa mahenata ane ujAgarA karI sevA bajAvI, nipuNa vaidyoe sarva prayogo ajamAvI joyA; paNa putraprema, patibhakti ke vidyAbaLa tyAM niSphaLa nIvaDayAM. paraMtu zrI anAthIkumAra to te vakhate koinA pratye draSTi na detAM, potAnuM anAthapaNuM vicArI, bhUtakALanI bhUlathI AvI paDelI AphatanuM jema thavuM hoya tema thAo, paNa bhaviSya-jIvana kema sudhare, manuSyabhavanI saphaLatA zAmAM rahI che, A maTayA pachI zuM karavuM evA praznonA nikAla lAvatA hatA; ane pratijJA paNa karI lIdhI ke A lapa chUTI jAya ke samasta vyavahAprasaMgane tyAgI, eka paramArtha arthe ja jIvavuM. te pratijJA pALI to ApaNe temane paramAtmArUpe vaMdIe chIe, pUjIe chIe, dhyAna dharIe chIe. e purANI vAta karatAM tAjI - zrI sobhAgabhAInI aneka mUMjhavaNomAM paramakRpALudeve je niHspRhatA upadezI che te, te dareka patromAM ApaNane niSkAMkSita aMge spaSTa pragaTa thatuM dekhAya che'. samyagdarzananI jene pipAsA che, teNe to jarUra niSkAMkSita ane niHzaMkita aMga upAsyA vinA chUTako nathI. temAM kaMI UMDI khAmI haze te dUra karAvavA, paramakRpALudeve Avo prasaMga mokalyo che ema samajI, adInapaNe je thAya te joyA karavAnI, zrI sobhAgabhAIne paramakRpALudeve zikhAmaNa ApI che, te ciMtAmaNiratnatulya che ema samajI, te upAsavA AgrahapUrvaka bhalAmaNa chejI. mara jAuM mAguM nahIM, apane tanake kAja' evuM eka kAThiyAvADI kavie gAyuM che, te vicAra kRDhatA ApanAra che. nathI dharyo deha viSaya vadhAravA, nathI dharyo deha parigraha dhAravA." (bo-3, pR.418, AMka 425) pramAda T bilADI eka vakhata dUdha pI gaI hoya to pharI kALajI rAkhI bilADIno lAga na phAve tyAM dUdha rAkhe che; tema AtmAnA hitanI icchAvALA jIve ahitakartA prasaMgomAM vizeSa cetatA rahevA yogya che; ane nathI rahevAtuM te pramAda che. (bo-3, pR.172, AMka 177) dharma game nahIM, te pramAda che; dharmanI anAdaratA, te pramAda che; unmAda eTale vagara vicAre vartavuM, te pramAda che; pAMca indriyonA viSayomAM varte, te paNa pramAda che; paravastuomAM jIvane prema che, te pramAda che; cAra kaSAya, vikathA, UMdha te badhAM pramAda che. A badhAM bhAvamaraNanAM kAraNo che. pramAda ocho thAya, AtmAnuM hita thAya tema karavuM. roja tapAsavuM ke pramAda ocho thAya che ke nahIM ? pramAdathI vRtti pAchI haThe to vicAra Ave. mAro divasa zAmAM gayo ? e tapAse, bhUla thaI Page #719 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (71) hoya te kADhe to pramAda jAya. divaso upara divaso jAya che ane je karavAnuM che, te paDyuM rahe che. (bo-1, pR.129, AMka 3) D pramAda che, e to doSa che ja, paNa jIvane pramAdamAM rati rahI che, e moTo doSa che. "jIvane pramAdamAM anAdithI rati che; paNa temAM rati karavA yogya kAMI dekhAtuM nathI.' (810) pramAda mAre ocho karavo che, ema karI jJAnInI AjJAmAM kALa gALaze, tyAre mumukSutAnI zarUAta thaze. (bo-1, pR.260, AMka 168) || jyAre AtmA jAgrata thaI jAya ane potAnA AtmAnuM ja kalyANa karavuM che, evo aMtarano nizcaya thaI jAya tyAre baLavIrya skure, karmanuM jora cAle nahIM, tyAre ja jJAnI puruSone je kahevuM che te samajAya tema che, mATe ruci jAgrata karavAnI prathama jarUra che. pachI to tene, jJAnI puruSo AgaLa vadhavA mATe je upAya batAve ane pratItamAM Ave, tema AtmA baLavAna thaI AgaLa vadhye ja jAya che. pachI pramAdanuM paNa kaMI jora cAlatuM nathI. paramakRpALudeva sUtA hoya tyAre paNa kaMI ne kaMI bolatA. zirIrane to jyAre cAle nahIM, tyAre ja ArAma Apavo. bAkInA vakhatamAM puruSArtha karyA karavo. UMgha na AvatI hoya tyAre parANe lAvavAnI koziza nahIM karatAM, savaLI samajaNa karI levI ke sAruM thayuM, UMdha nathI AvatI to puruSArtha karAya che. tema lakSa rAkhavo. (bo-1, pR.11, AMka 14) | saruSanI AjJAnA ArAdhanamAM pramAda na thAya, ema vartavuM. prabhuzrIjI kahetA ke pramAda ane ALasa jevAM koI zatru nathI. mATe pramAda na thAya, evI sAvacetI rAkhavI. praznaH pUrvakarmathI paNa pramAda to Avene? pUjyazrI : Ave to pUrvakarmathI, paNa puruSArtha kare nahIM to pramAda jAya nahIM. puruSArtha mAtra dehathI te nahIM; paNa bhAvanA UMcI rAkhavI te. pote puruSArtha na kare ane kahe ke karma che, karma che, to-to koi mokSe jAya nahIM. karma to jaDa vastu che. karmane koNe bolAvyAM ? AtmAe bolAvyAM che; ane jo AtmA kahe ke mAre nathI joitAM to karma AvIne kaMI vaLagatAM nathI. puruSArthanI jarUra che. pUrvakarma che, ema jJAnIoe zA mATe kahyuM che? cetavA mATe kahyuM che. "pUrva karma nathI ema gaNI pratyeka dharma sevyA javo.' (84) jyArathI satpaSanI AjJA maLI tyArathI cetI javuM. (bo-1, pR.40, AMka 12) T "eka paLa vyartha khovAthI eka bhava hArI javA jevuM che." (mokSamALA pATha-50) te viSe vacanAmRtamAM pAchaLanA patromAMthI jovA vinaMtI chejI. paramAM vRtti rame te kharI rIte pramAda che. te anAdinI kuTeva TALavA, draDha nizcayanI jarUra che. te ocho karavAno jeNe nizcaya karyo che, te mahApuruSo kALanA mukhamAM pesatI aneka paLone jhUMTavI lai, jeTalo avakAza maLe temAM mokSamArga ke AtmAnA vicAramAM rahe che. Page #720 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 711 pramAda ocho karavo ja che, e lakSa cukAya nahIM to je karavuM che teno vicAra thAya; ane ''kara vicAra to pAma'' kahyuM che tema AtmasvarUpano nirNaya thaye temAM pramAda na thAya tyAM sudhI apramatta rahevAya, te ja mArgamAM ke AtmAmAM sthiti che. (bo-3, pR.225, AMka 222) ApaNAmAM je zakti che teno durupayoga thato aTakAvIe to sanmArganI vicAraNA karavAnI yogyatA prApta thAya che, ane sanmArga vicArAya to temAM pravRtti paNa thAya. mATe pramAda ocho karavAno upayoga rAkhyA karavo ghaTe chejI. (bo-3, pR.139, AMka 139) pramAda e mahAzatru che, te tajIne jAgrata rahevuM. satpuruSano zaraNabhAva TakAvI rAkhavo. hajI mAre ghaNuM karavAnuM che ane Ama pramAda thAya che, to mArga kema kapAze ? ema vAraMvAra vicAravA yogya chejI. (bo-3, pR.109, AMka 101) pramAda jevo koi zatru nathI. pramAda ocho karavAno nizcaya karI, tenI vAraMvAra smRti rAkhavAthI, paramArthanA vicA2no avakAza maLe che, ane paramArthano vicAra thAya to paramArthamArgamAM praveza thAya che. A lakSa rAkhavA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.731, AMka 892) nidrA prazna : UMgha zAthI maTe ? pUjyazrI : ochuM khAya, saMsArano vAraMvAra vicAra kare, to lAge ke A bhavamAM pramAda karavA jevuM nathI. phikara lAge to UMgha na Ave. kALajI rAkhavI. bhaktimAM UMdha Ave to UbhA thai javuM. prabhuzrIjI AMkhamAM chIMkaNI nAkhatA. mAhAtmya lAgyuM nathI, tethI asara thatI nathI. jIvane garaja nathI hotI, tethI e vacano sAMbhaLe toya citta na lAge. UMDo UtarI vicAra kare to samajAya evuM che ke saMsAramAM koi koinuM nathI. cete to pramAda na kare. (bo-1, pR.203, AMka 84) D pramAda, nidrA vighna kare to teno upAya paNa zodhavo - jema ke UbhA thai javuM; pharatAM-pharatAM vAMcavuM-vicAravuM; AMkhe pANI chAMTavuM; ke sustI vizeSa jaNAya to citrapaTa AgaLa thoDA namaskAra pAMca-pacIsa karavA. sAMje vizeSa UMgha naDatI hoya to rAtribhojana tajavuM, ke dUdha vagere ochAM karavAM. savAre vahelA UThavAnI Teva pADavI hoya to elArma ke koi mitra jagADanAra maLe tevI koi yukti karavI. jUno rivAja paMDitonA vakhatano evo hato ke khIlA vagere sAthe coTalI bAMdhI vAMcatA eTale UMgha Ave ke jholuM Ave to coTalI kheMcAya ke jAgI jAya. A badhA bAhya upAya che; paNa kharo upAya to kharekharI garaja aMtaramAM samajAi hoya to vizeSa jAgRti rahe che. jema parIkSA vakhate vagara kahye vaheluM uThAya ane UMdha paNa ochI Ave, tema A manuSyabhavamAM dharmakArya karI levAno uttama avasara Avyo che, teno vAraMvAra khyAla rahe ane jo pramAda ane ALasamAM A alpa AyuSya vyatIta thaze to pachI lakhacorAsInA pherA pharatAM koi vakhate Avo lAga AvavAno nathI. mATe game tema karIne paNa A bhavamAM to jarUra AtmAnuM oLakhANa karI levAnuM che. Page #721 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 712 anaMtakALa Ama ne Ama pramAdamAM gayo; paNa have te doSa TALI, AtmAne zAMti prApta thAya tevo yoga Avyo che to te vakhata UMdha Adi lUMTArA bahu lUMTI na jAya to jiMdagI sukhe lAMbI lAgaze. (bo-3, pR.292, AMka 281) bane to rAtre paNa jAgI javAya tyAre mALA laine besavuM, UbhA rahIne mALA gaNavI ke pharatAM-pharatAM paNa gaNavI; paNa UMgha ochI thatI jAya ane mALAno krama vadhato jAya tema thoDuM-thoDe roja vadhAratA rahevAnI jarUra che. ekadama AkhI rAta jAgavAthI bIjo divasa UMghavAmAM ke ThekANA vagaranA kAmamAM jaze, mATe utAvaLa nahIM karatAM mahine-mahine ekAda kalAka UMgha ghaTADatA javuM ane pAchalI rAtanA UMdha thoDI lai levI. Ama karatAM zuM pariNAma Ave che te puruSArtha karye samajAze. jo zarIra hAla azakta hoya to ThIka thaye te krama karI jovAno vicAra rAkhavo paNa mAMdagI to vaLI smaraNano moTo AdhAra che. smaraNa karatAM-karatAM deha chUTI jAya to UlaTuM sAruM. evuM bhAgya kyAMthI hoya ! paNa hAla jayAM sudhI tamAre mAtuzrInI sevA vagere karavAnI che tyAM sudhI zarIranI kALajI rAkhI, temane paNa dharmadhyAnamAM mana parovAyeluM rahe tevuM vAMcI saMbhaLAvavuM, ke temane UMgha na Ave tyAM sudhI smaraNa, bhakti vageremAM mana joDAya tema vartavuM ThIka che. khAvAmAM sAdo khorAka, kaMika UbhuM peTa rahe, UMdha ochI Ave tevo khorAka levo eTale ghI, dUdha, dahIM ochAM vAparavAM. bIjI vAtomAM na paDavuM. na-chUTake asatsaMgI jIvo sAthe bolavAnuM rAkhavuM. mALA gaNatAM paramakRpALudevanA citrapaTa tathA temanA guNo, temanA upakAranuM smaraNa rahe, temanI vItarAgamudrA lakSamAM rahe tema karavuM. (bo-3, pR.339, AMka 342) nidrA jItavA saMbaMdhI tame bhAvanA patramAM jaNAvI che tenA upAyarUpa saMkSepamAM lakSamAM rAkhavA yogya A che : (1) jitAza(sa)na = AhAra athavA Asanano jaya. (2) ArAdhanAmAM pramoda = mAhAtmya jenuM parama che evA niHspRhI puruSanAM vacanamAM tallInatA. (3) saMvega = mukta thavA sivAya bIjI koi paNa prakAranI icchA - abhilASA nahIM. - (4) zoka : pazcAttApa = jyArathI ema samajAyuM ke bhrAMtimAM ja paribhramaNa karyuM tyArathI have ghaNI thai; he jIva ! have thobha. (bo-3, pR.279, AMka 272) kAmakAja ekale hAthe karavAnAM hoya to divase vakhata thoDo maLe, paNa rAtri to ApaNA bApanI ja che. temAMthI jarUra jeTalI ja UMgha lai lIdhA pachI sattAdhanamAM vizeSa bhAvapUrvaka pravartavA bhalAmaNa chejI. zarIra bagaDe nahIM teTalo lakSa rAkhI, bane teTalo kALa paramArtha poSAya tema gALavo ghaTe chejI. (bo-3, pR.344, AMka 347) doSa zarIra to zarIrano dharma paDatI avasthAmAM jarUra jaNAve emAM eno doSa nathI; paNa paramakRpALudevanI bhakti, vacano ane samajaNa jene prApta thai te dehanAM sukhane icche to te potAno doSa che. (bo-3, pR.747, AMka 924) Page #722 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 713 D ApanI sUkSmapaNe doSa jovAnI vRtti saMtoSakAraka chejI. te ja pramANe doSa TALavAnI tatparatA - roga, zatru ane doSane UgatAM ja dAbavA arthe pravarte, ema icchuM chuMjI . (bo-3, pR.280, AMka 273) D Ape vizeSapaNe vRtti krodhabhAva tarapha vahe che ema jaNAvyuM te vAMcyuM, tathA te dUra karavA tamArI zubhabhAvanA che te jANI saMtoSa thayo che; kAraNa ke eka to potAnA doSa dekhavAnI garaja athavA to dekhAya tevI nirmaLatA bahu ochA mANasomAM hoya che. tamane smaraNa karatA rahevAnI TevathI teTalI daya5rIkSA karavAnI yogyatA tathA doSane doSarUpa dekhI dUra karavAnI bhAvanA tathA upAya pUchavA jeTalI hiMmata, tatparatA pragaTI che te saMtoSanuM kAraNa chejI. corAsIlAkha jIvayoniomAM bhaTakatAM A jIvane anaMtakALathI, anaMta du:kha khamavAM paDayAM che. have ''rAtri vyatikramI gai, prabhAta thayuM.'' (puSpamALA-1) mokSamArga dekhI, pUchI, khAtarI karI te mArge cAlatAM mokSa prApta thAya tevo suyoga prApta thayo che. pUrvanA saMskAre AryakuLamAM janma pAmI satsaMgayogya mAtApitAnI kRpAthI vidyA, sadAcAra, keLavaNI ane kamANInI jogavAi tathA satpuruSanAM darzana, samAgama, bodha ane AjJAnI prApti parama hitakArI samajAyAM che, to thoDA prayAse hAla je doSo dekhAya che te dUra thavA saMbhava chejI. "mAnAdika zatru mahA, nija chaMde na marAya; jAtAM sadguru zaraNamAM, alpa prayAse jAya.'' (bo-3, pR.400, AMka 409) paramakRpALudeve jaNAvyuM che ke ''doSa oLakhI doSane TALavA.'' (puSpamALA-107) e lakSa jIva rAkhe to doSo dekhAtA jAya, khUMcatA jAya ane teno upAya zodhe to maLI paNa Ave, ane te upAya amalamAM mUke to jIva doSathI mukta thai nirdoSa bane. (bo-3, pR.512, AMka 553) AtmasudhAraNAno jeno lakSa che teNe potAnA doSo dekhavA ane dekhIne TALavA. potAnA doSo game tenA taraphathI jANavAmAM Ave ane te ApaNane doSo ja che ema aMtaramAM lAge to doSo dekhADanArano upakAra mAnavo. doSo na hoya to kaMi phikara nahIM, paNa dekhADanAra pratye dveSabuddhi na jAge te sAcavavuM. (bo-3, pR.543, AMka 595) gharanuM badhuM kAmakAja choDI, bahu dUra-dUrathI AvI ahIM AzramamAM ekaThA thayA cho ane jJAnInI AjJAe je kaMi bhakti, vAMcana, zravaNa karI, jJAnInI vItarAgadazA oLakhavA mATe puruSArtha karo cho; temAM badhAe potapotAnA bhAva tapAsavAnA che ke huM ahIM je arthe Avyo chuM, te thAya che ke nathI thatuM ? evo vicAra karI, pratyeka kriyA karatI vakhate manane tapAsavuM ke zuM kare che ? je karavA Avyo chuM, te kare che ke kaMi bIjuM thAya che? ema jo tapAsa karIe to cora ApaNane jaNAya, doSa jaNAya. doSa vAraMvAra jue to khUMce ane avazya tene TALe. e mATe niraMtara upayoga rAkhavAno che; nahIM to pachI karIe to bhakti ane mana gharanA vicAro ghaDe ke khAvAnA vicAro Ave, to AtmArtha na thAya. mATe sAvacetI rAkhavI. (bo-1, pR.36, AMka 8) Page #723 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (714) ApaNAmAM je doSo che te dUra thavA, nirdoSa naranA kathanamAM vRtti vAraMvAra jAya, tyAM Take, tema abhyAsa kartavya che. (bI-3, pR. 675, AMka 809) D paramakRpALudevanI sAkSIe manamAM doSa DaMkhato hoya tenI mAphI sAcA dile mAgI niHzalya thavA yogya che; eTale pharI tevA doSamAM praveza thato aTake. tevo prasaMga banyA pahelAM kaMI salAha pUchavA yogya lAge to pUchavAmAM harakata nathI, thaI gayuM tenuM pazvAttApapUrvaka vismaraNa ghaTe chejI. (bI-3, pR.670, AMka 804) ApanI AtmanirIkSaka svadoSadarzakadraSTi jANI saMtoSa thayo che. koika vakhate te draSTi svavartana para devA karatAM jema jema vAraMvAra devAze, tema tema thatI bhUlo jhaTa pakaDAze ane tenA upAya zodhI, yojavAthI doSo dUra thavAno prasaMga Avaze. doSa thayA pachI paNa pazcAttApa jIvane thAya to pharI tevo prasaMga AvatAM pahelethI cetavAnuM bane. mATe jIvane doSa karato aTakAvavA Thapako paNa ApatA rahevuM ke Ama ne Ama vartIne tAre kaI gatimAM javuM che ? jo halakI pravRttimAM paDI rahIza to pachI Dhora-pazunA bhavamAM paroNAnA mAra khAvA paDaze, Aro ghoMcAze ke ADAM baraDe paDaze tyAre zuM karIza? mATe samajIne atyAre dharmanuM ArAdhana karI le ke jethI pachI adhogatimAM javuM ja na paDe ane mokSamArga ArAdhI zakAya tevA bhava pharI maLe. Ama vAraMvAra jIvane jAgRti ApatA rahevuM ghaTe chejI. (bI-3, pR. 292, AMka 281) "vIra vada mana nA vI. sama nadI mAM 2 | bhajana karanako Alasu, khAneko huziyAra / / " Apano patra maLyo. "dIThA nahIM, nija doSa to, tarike koNa upAya?" jijJAsu vicAravAna jIva potAnA doSo dekhAtAM, tene chedavAno upAya vinA vilaMbe kare chejI. jeTalI mumukSatAmAM khAmI che teTalI tenA upAyamAM maMdatA rahe chejI. AtmahitanAM sarva sAdhanomAM mukhya sAdhana satsaMga che evo nizcaya mumukSujIve avazya kartavya che, ema paramakRpALudeva jaNAve che. pUrvakarmanA udaye tathA jIvanA zithilapaNAne lIdhe teno lAbha levAto nathI, temAM paNa zithilapaNAno doSa to jarUra, jarUra TALavo ghaTe chejI. (bI-3, pR.560, AMka 624) 1 krodha ane sarva doSanA nAzano upAya maMtra che. temAM vAraMvAra vRtti rahe, ekatAra temAM lakSa rahe, tevI bhAvanA kartavya che). temAM vikSepa karanAra krodha, mAna, mAyA, lobha ane moha chejI. ' temane zatru jANI, saMsAra-paribhramaNanAM kAraNa jANI, tethI dUra rahevAnI bhAvanA tathA mokSanI parama jijJAsA jAgavAthI krodha Adi maMda paDavA saMbhava che. TUMkAmAM, paramaguru pratye prema jema jema vadhaze tema tema temanuM yathArtha oLakhANa thatAM krodhAdi maMda paDI, nirmULa-nAza pAmI zake chejI. para prema pravAha baDhe prabhuse, saba Agama bheda suri baseM; vaha kevalako bIja jJAnI kahe, nijako anubhava batalAI diye.'' Page #724 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (715 mATe mahAtmA zrImad rAjacaMdra pratye upakArabuddhi, prema, bahumAna vadhaze tema tema doSo jarUra ghaTazejI. (bo-3, pR.575, AMka 647). | dhanavAnane dhanano lobha hoya che tema zaktizALI vidyArthIone paNa bIjAnA karatAM vizeSatA meLavI AgaLa AvavAno lobha saheje hoya che. kharI spardhA to potAnA vikAsane vadhAravAnI che. "ujjaDa gAmamAM eraMDo pradhAna' e kahevata mujaba keTalIka vakhata bIjA tarapha najara rAkhanArA ThagAya che; mATe potAnA doSa dekhI doSo dUra karavA kamara kasavAnI che. atyAranI keLavaNI ekataraphI che; vadhAre gokhe, smRtimAM rAkhe, kahI ke lakhI batAve te AgaLa Ave che. e guNo paNa jarUrI che, chatAM tamArA patramAM je doSo (pramAda Adi) tame varNavyA che te yathArtha rIte khUMcatA hoya to te dUra karavA keDa bAMdhavI ghaTe che. mUMjhAvA yogya nathI. hiMmata hAravI nahIM. bhAvanA vardhamAna karavAthI sau sArAM vAnAM thaI rahezejI. "yAdRza mAvanA siddhirmavatI tAdRzI' jevI jenI bhAvanA tene tevuM phaLa maLyA vinA rahetuM nathIjI. (bo-3, pR. 279, AMka 272) I Aje sabhAmaMDapamAM svayaMbudra mahAtmAonAM jIvana vaMcAyAM hatAM; temAM zrI karakaMDa muni eka yakSanA maMdiramAM pUrva dvArathI peThA ane dharmadhyAnamAM UbhA rahyA. pachI bIjA zrI dvimukhamuni padhAryA, trIjA zrI namirAjarSi padhAryA ane cothA zrI nagnatimuni padhAryA. sarva dharmadhyAna karatA hatA. temAM zrI karakaMDune kharaja AvatAM valUravAnuM sAdhana kAMsakI jevuM rAkheluM te kADhI kharaja maTADI, pAchuM kapaDAmAM rAkhavA jatAM zrI dvimukhamuni bolyA ke he karakaMDamuni ! AkhuM rAjya tajIne ATalA najIvA jevA parigrahamAM kema baMdhAI rahyA cho? tyAM zrI namirAjarSi bolyA ke tame munipaNuM lIdhA chatAM bIjAnA doSa jovAnuM kema choDatA nathI ? tyAM trIjA zrI namnati bolI UThayA ke tamAre emanI paMcAtamAM paDavAnI zI jarUra che? pachI zrI karakaMDu bolyA ke dveSa ke roSamAM AvIne doSa kahe to niMdA gaNAya paraMtu hitakAraka zikSA ApatAM bIjAne khoTuM lAgatuM hoya topaNa bolavuM ghaTe che. mArAmAM doSa hato te temanI dRSTie caDhayo ane dayAbhAve mane sudhAravA kahI batAvyo, te niMdA nathI. ema kahI temaNe potAnuM valUravAnuM sAdhana tajI dIdhuM ane kharaja Ave topaNa sahana karavAno nizcaya karyo. zrI dvimukhamuni paNa vicAramAM paDI gayA ke mAre jarUra vinA bolavuM paDyuM te ThIka thayuM nathI, mATe have samatA ja grahaNa karavA yogya che. ema sarva aMtarvicAramAM vaLI gayA ane kevaLa aMtarmukha thai, badhA eka ja kALe kevaLajJAna pAmyA. Ama svadoSa dekhI tene dUra karanArA mahAtmAonI kathA ApaNe sAMbhaLI kyAre gaNAya ke jyAre ApaNe ApaNA doSa dekhI tene dUra karavA tatpara thaIe tyAre. (bI-3, pR.413, AMka 42 1) n "jevuM anna tevuM mana evI kahevata che. zAstramAM paNa puNiyA zrAvakanI kathA che ke tenI patnIe pADozIne tyAMthI devatA lAvatAM, sAthe devatA upara chANAMno bhUko vagara pUchaye nAkhelo. te rasoI je divase te jamyA, tyAra pachI sAmAyika karavA beThA to citta sthira thAya nahIM. Page #725 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (31:) potAnA doSo bArIka draSTie zodhyA paNa jayA nahIM; patnIne pUchayuM ke koi pApa evuM Aje thayuM che ke jethI mAruM mana sAmAyikamAM coMTatuM nathI ? teNe paNa vicAra karyo ane jaDI AvyuM ke pADozIne tyAMthI devatA sAthe chANAMno bhUko saLagAvavA vagara pUchaye ANelo. A jamAnAmAM A vAta najIvI lAge paNa mana jene sthira karavuM che tene tevA doSo paNa vinarUpa jarUra jaNAya chejI. paramakRpALudeve lakhyuM che : "tuM rAjA ho to phikara nahIM, paNa pramAda na kara, kAraNa nIcamAM nIca, adhamamAM adhama, vyabhicArano, garbhapAtano, nirvazano, caMDALano, kasAIno ane vezyAno evo kaNa tuM khAya che. to pachI ?' (puSpamALA-20) A badhuM ApaNe paNa vicAravA yogya che. (bI-3, pR.52, AMka 567) D dharmamAM vighna pADanAra ghaNA doSo che. sAmAyika karavAthI mane dhana maLaze, yaza maLaze, ema bahAranI vastuonI icchA rahe tyAM sudhI dharma na thAya. jyAM sudhI saMsAra duHkharUpa che ema nathI lAgyuM, tyAM sudhI saMsAranI icchA rahe che. huM sAmAyika karuM chuM, mane sAmAyika karatAM AvaDe che ema ahaMbhAva kare, te badhA jIvanA doSo che. nidAna nAmanA doSamAM icchAnI ghaNI tIvratA che ke mane A vastu maLo ja, mane devaloka maLo ja, ema tIvra icchA hoya che. naMdiNamuni bahu sevAbhAvI hatA. teone indra vakhANyA, paNa be devone te vAta sAcI na lAgI. tethI naMdi2NanI parIkSA karavA AvyA. naMdiSaNa temAM pAsa thayA; paNa maraNa vakhate nidAnabuddhi thai ke mArA mAmAe mane eka paNa kanyA na ApI. A mArI sevAnuM phaLa hoya to huM havenA bhavamAM strIvallabha thAuM. evI bhAvanAthI deha choDayo, pachI devano bhava karI vasudeva thayA. (bo-1, pR.259, AMka 165) zithilatA je kAma prasaMge-prasaMge, kSaNe-kSaNe karatA rahevAnI jarUra che, te kAma "thaze', "thaze', "vakhata maLaze to karIzuM" ema rahe che, te jIvanI zithilatA che. te dUra karavA, bane teTalI jAgRti vadhAratA rahevAnI jarUra che. bIje badhethI prema uThADI sanduruSa, teno bodha, teno samAgama, tenI AjJA, te pratye vALavA yogya chejI. e ja vicAra haratAM-pharatAM, kAma karatAM, jatAM-AvatAM, sUtAM-besatAM karatA rahevAya, tevI Teva mAre pADavI che evo nizcaya karI, te tarapha divasamAM ghaNI vAra lakSa devAya che ke nahIM, te jotA rahevAnI jarUra che). (bo-3, pR. 275, AMka 268) D jIvano moTAmAM moTo doSa, mAro hisAba tapAsatAM, mane to zithilatA samajAya che. zithilatA TALavI jIvane vasamI lAge che; paNa vikaTa puruSArtha, vizeSa jAgRti vadhArIne zithilatA have to veLAsara TALavA yogya chejI, satsaMgathI ja jIvanuM kalyANa thAya che, e prathamamAM prathama jIvane nizcaya joie, ane tene mATe je vipno naDatAM hoya tenA upAya apakSapAtapaNe vicArI, zithilatAne mAthe ghaNa paDe tevA nizrayabaLanI jarUra chejI. Page #726 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 717) paramakRpALudeve lakheluM eka vAkya smRtimAM AvavAthI, lakhIne, A patra pUro karuM chuMjI : ""jIvanuM mUDhapaNuM pharI pharI, kSaNe kSaNe, prasaMge-prasaMge vicAravAmAM jo sacetapaNuM na rAkhavAmAM AvyuM to Avo joga banyo te paNa vRthA che." (479) (bI-3, pR.486, AMka 518) I AtmahitanAM sarva sAdhanomAM mukhya sAdhana satsaMga che, evo nizcaya mumukSujIvane avazya kartavya che, ema paramakRpALudeva jaNAve che. pUrvakarmanA udaya tathA jIvanA zithilapaNAne lIdhe teno lAbha levAto nathI, temAM paNa zithilapaNAno doSa to jarUra, jarUra TALavo ghaTe chejI. (bo-3, pR.560, AMka 624) | zarIra to, karmAdhIna - zAtA-azAtA pUrve bAMdhI che te anusAra, tyAM ke ahIM vartavAnuM che. jevI pharasanA hoya tema thayA kare che. tene AgaLa karIne jIva vicAra kare to jIvane zithila thavAmAM sahAya maLe che. dehane arthe AtmAne anaMtavAra gALyo che ema paramakRpALudevanuM kahevuM che, te zA arthe haze ? te vicArazo. (bI-3, pR.543, AMka 596). saMlekhanA I zarIrane kRSa karavuM, te saMlekhanA zarIranuM lAlanapAlana kare to doSanuM ghara thaI jAya. jene kAyA parathI vizvAsa UThI gayo hoya, tene saMlekhanA che. kaSAya ochA kare, te aMtarasaMlekhanA che. kAyAmAM vRtti rahI to AtmAnuM hita thavAnuM nathI. kAyasaMlekhanA anukrame thAya che. kAyasaMlekhanAmAM bhagavAnane zaraNe citta rAkhavuM. jenAthI dharma thAya, tevA dehanI saMkhanA karavA nathI kahyuM. syAdvAda mArga che. dharma sadhAto hoya to dehane poSavo. zarIrane nAkhI devuM nathI, paNa tenAthI dharmanuM kAma levuM che. manuSyadeha vinA dharmanuM kAma na thAya. dharmamAM jenI kAyA madada na ApatI hoya, teNe tene kRSa karavI. (bo-1, pR.108) mRtyu D prazna : mANasa marI jAya che, tyAre kevI rIte aMdarathI AtmA jato rahe che? kaMI khabara, kema paDatI nathI ? uttara : AyuSyakarmane AdhAre A deha Takato hato te jema divAmAM divela ke ghAsatela thaI rahe eTale dIvo bujhAI jAya che ane jyoti vagaranuM phAnasa ke koDiyuM paDayuM rahe che; tema dehamAMthI arUpI AtmA, karma jyAM laI jAya tyAM cAlyo jAya che, eTale tenA AdhAre zvAsozvAsa, lohInuM pharavuM, garamI vagere nizAnIothI jIva jaNAto hato te na dekhAvAthI, AtmAM cAlyo gayo evuM nakkI thAya che. pavana vAto hoya tyAre jema jhADanAM pAna hAlatAM jaNAya che, sthira pAna jaNAya to pavana paDI gayo che evuM lAge che; tema AtmA AMkhe dekhAya tevo padArtha nathI ane karma je sAthe jAya che, te paNa pavananI peThe dekhAya tevAM nathI; eTale jato kema karIne bhaLAya? paNa jeno AtmA nirmaLa hoya che, te to maratAM pahelAM paNa jANe che ke cha mahinA pachI Ano deha chUTI jaze. paramakRpALudeva ghaNAne kahetA ke amukanuM ATaluM AyuSya che. (bo-3, pR.284, AMka 274) Page #727 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (718) T moTAmAM moTI kasoTI maraNa che. pU. zrI aMbAlAlabhAie pU. zrI sobhAgabhAine maratI vakhate smaraNa saMbhaLAvavA mAMDyuM, tyAre pU. zrI sobhAgabhAie kahyuM ke "aMbAlAla, sobhAgane bIjuM hoya nahIM.'' moTA munione durlabha, evI dazA pU. zrI sobhAgabhAie prApta karI hatI, paramakRpALudeve emane pahelAM bahu cetAvyA hatA, paramapuruSadazAno lakSa rAkhavA kaheluM. mahApuruSanA yoge saMskAra paDayA hoya che, tenI bhAvanA thAya che. (bo-1, pR. 288, AMka 36). T sadgata bhAi ..nA viyoge AghAta lAgavA yogya che, paraMtu te kheda ane lAgaNI palaTAvI, vaiirAgyamAM vRtti, Apa sarva samaju janoe vALavA yogya che; kAraNa ke te ApaNA hAthanI vAta nathI ane avazya bananAra tema ja banyuM che. kleza karI koI ApadhAta kare to paNa te viyoga TaLI, saMyogano yoga bane, tema rahyuM nathI, to samaju jIve to koI jJAnIpuruSanAM vacananuM avalaMbana grahI, vAraMvAra thatA khedane vistRta karavo yogya chejI. Apa to samaju cho, chatAM nAnAM-moTAM sarva, ApanAM kuTuMbIjanone samajAya ane vAraMvAra yAda Ave, evI eka nirmohI kuTuMbanI kathA prAtaHsmaraNIya pU. svAmI zrI laghurAja mahArAjanA mukhathI sAMbhaLelI, atre lakhI jaNAvuM chuM; te vAraMvAra vAMcI, vaMcAvI teno paramArtha sarvanA hRdayamAM ghara kare to bhaviSyamAM paNa AvA prasaMgo jIvane jovAmAM Ave to kaMi paNa kleza thavAne badale, paramakRpALudevanuM zaraNa baLavAnapaNe grahaNa karavAnuM banazejI. eka rAjA moTuM rAjya saMbhALato hato, chatAM tene sadgano apUrva yoga thayelo, tethI tenuM citta to Atmahita thAya tevuM jJAnIe jaNAveluM, temAM ja magna rahetuM. tenA AtmAne zAMti rahetI. te lAbha rANIjIne prApta thAya, te arthe teNe rANI AgaLa te mahAtmAnA guNagrAma karyA ane potAne temano yoga thayo, tyArathI te bhAva pharI gayA jevuM thayuM, te kahyuM. tethI rANIjI paNa te sadgurunuM smaraNa grahaNa karavA bhAvanA thavAthI, te sadgano yoga meLavI, temaNe jaNAveluM sAdhana ta karavA lAgyAM. temane paNa te sAdhanano pragaTa anubhava thayo eTale kuMvara yuvAna hato chatAM, tene sadguruno samAgama karAvyo ane tene paNa dharmanI laganI lAgI. kuMvare tenI strIne samajAvI, tethI teNe sagurunI upAsanA karI, zAMti meLavI. A pramANe AtmArthe badhAM sasAdhana ArAdhatAM ane pUrvakarmanA yoge sukhaduHkha bhogavavAnA prasaMgo Ave, temAM udAsIna rahetAM, tenuM mAhAtma koIne lAgatuM nahIM. devalokamAM Indra eka vakhata A rAjAnA AkhA kuTuMbanAM vakhANa karyA. te sAMbhaLI eka devane thayuM ke indranuM kahevuM kharuM lAgatuM nathI. puruSo to kaMI samaje paNa bairAMmAM dharma samajavAnI buddhi kyAMthI hoya? te to mohamAM ja Akho bhava gALe che. tethI parIkSA karavA, te rAjAnI rAjadhAnIne daravAje AvI Ubho rahyo. thoDI vAramAM rAjakumAra vanakrIDA karavA, eka TukaDI lazkaranI laI jaMgalamAM gayo; te joI deve bAvA-yogInuM rUpa dhAraNa karyuM ane rAjasabhAmAM gayo. AMkhomAM AMsu lAvI, gaLAmAM DUmo bharAyo hoya tevo dekhAva karI, teNe kahyuM : he rAjAjI ! moTI uMmare Apane eka kuMvaranI prApti thai, te rAjya calAve tevA thayA tyAre zikAra karavA AvyA haze. te mArI jhUMpaDI pAse vAdhe mArI nAkhelA meM joyA, tyArathI mArI AMkhomAM AMsu sukAtA nathI. rAjyanuM have zuM thaze? Page #728 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (719) rAjAe yogIne Asana para besADI pUchayuM : yogIrAja ! Apa keTalAM varSathI jaMgala sevo cho ? yogI bolyA : paccIsa varSathI. tyAM zuM karo cho ? to kahe, Izvarabhajana. rAjAe kahyuM : bAvAjI ! Apa ATalo kleza karo cho to tamane sAcA guru maLyA nathI, ema lAge che. nahIM to potAno dIkaro marI jAya topaNa kleza karavo nakAmo samajAvo joIe. jo tamane pArakA chokarAnuM ATaluM badhuM lAgI Ave che, to vairAgya vinA izvarabhajana kevuM karatA hazo ? mATe have saddaguru zodhI, sAco vairAgya pAmI, izvarane oLakhI, manuSyabhava saphaLa karo. ema kahI rajA ApI. tyAMthI rANI pAse te gayo. bairAM AgaLa vaLI vadhAre phela, devamAyAthI te karavA lAgyo. hAMphato-hAMphato, chAtI kUTato te kahevA lAgyo : rANIjI ! satyAnAza vaLI gayuM, kuMvarajIne vAdhe mArI nAkhelA mArI jhUMpaDI pAse ja meM joyA. tethI doDato-doDato, tamane khabara kahevA Avyo chuM. rANIjIe temane besADI, pANI pAyuM. moM - mAthe sApha karI svastha thavA kahyuM eTale te beTho, pANI pIdhuM. rANIjIe kahyuM : bAvAjI, A cogAnamAM A AMbo che. tenA upara ghaNI kerIo bese che. temAMthI ghaNI to marI jAya che. koi vadhe te bIjA toDI le che. tema mane ghaNAM saMtAna thayAM ane marI gayAM. AyuSyabaLe yuvAvasthA A kuMvara pAmyo, tyAM vaLI kALe teno prabhAva jaNAvyo. bananAra che te pharanAra nathI. amane saruno yoga thayo che, tethI amane bhakti e ja, A bhavamAM atyaMta priya che, teTalI prIti kuMvara pratye paNa nathI. have jiMdagI Takaze tyAM sudhI bhakti karI, A AtmAnuM hita karIzuM paNa Apane ATalo kleza thAya che, te jANI navAI lAge che. tyAMthI UThI, te deva kuMvaranI paTarANI pAse gayo. tyAM jaI vALa toDavA lAgyo, chAtI kUTavA lAgyo. te joI paTarANIe pUchayuM : bAvAjI ! Ama kema karo cho? teNe kahyuM : tamAruM nasIba phUTI gayuM. kuMvarajIne vAdhe mArI nAkhelA mArI jhUMpaDI pAse jaMgalamAM joyA tyArathI mane cena paDatuM nathI. tamane khabara kahevA ATale dUra Avyo chuM. te bAI bolI : bAvAjI! AvyA te sAruM karyuM, paNa mArI vAta sAMbhaLo huM kyAM janmelI, kyAM UcharelI ane pUrvanA saMskAre A kuTuMbamAM AvI caDhI; paNa moTo lAbha to amane sadguruno yoga thayo ane sAcI bhakti prApta thaI, tyArathI ame badhAM kuTuMbanAM jANe marI gayAM hoie ane ahIM mAtra rAjyane jovA mATe AvyAM hoie, tema mahemAna tarIke rahIe chIe. bhagavAna sivAya amane kazuM gamatuM nathI. tenI badhI icchA, sukhakArI ame mAnIe chIe. Ape have kleza karazo nahIM. sadgurukRpAe ame sukhI thayAM chIe ane sukhI ja rahIzuM. tyAM rAjA-rANI AvyAM eTale te deva bAvAnuM rUpa tajI deva thayo. te kuMvara marI nathI gayo. mAtra tamArI parIkSA karavAne Avyo hato, ema kahI temane namaskAra karI, te pAcho devaloke gayo. (bo-3, pR.685, AMka 824). ___ "rAjA rANA chatrapati, hAthinake asavAra / maranA sabako eka dina, apanI apanI vAra / / " dilagIrI bharelo prasaMga banyo che; paraMtu paramakRpALudevanuM zaraNa jeNe grahaNa karyuM che, jene paramakRpALudeva upara prIti, pratIti ane bhakti jAgI che, tene AvA prasaMge dhIraja vizeSa rahe che. je duHkha AvI paDe te dhIrajathI, bane teTalA samabhAvathI sahana karavAthI, jUnAM karma jAya che ane navAM karma baMdhAtAM aTake che. Page #729 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (720) divasa pachI rAta Ave che tyAre aNasamaju jano akaLAya che, paNa rAtanI rAta haMmezAM rahetI nathI; tema sukhanA dahADA badalAtAM, du:khanA dahADA jovAnA Ave che, paNa haMmezAM du:kha paNa TakatuM nathI. sukhamAM paNa bhakti karavI ghaTe che ane du:khamAM to vizeSa-vizeSa bhAvathI bhakti karavI ghaTe chejI. jIva sukhanA samayamAM bhagavAnane bhUlI jAya che, te vicAratAM duHkhanA prasaMgo bhagavAnanI bhakti karavA preranAra gaNAya che. ghaNA bhaktoe bhagavAna pAse du:kha ja mAgyuM che. A atyAre tamane samajAze nahIM, paNa thoDAM varSa pachI lAgaze ke paramakRpALudeve nIce pramANe lakhyuM che te sAcuM che : "jagata AtmarUpa mAnavAmAM Ave; je thAya te yogya ja mAnavAmAM Ave; paranA doSa jovAmAM na Ave; potAnA guNanuM utkRSTapaNuM sahana karavAmAM Ave to ja A saMsAramAM rahevuM yogya che; bIjI rIte nahIM.'' (301) atyAre to smaraNamAM, vAMcanamAM, bhaktimAM bane teTalo vakhata gALavAnuM karazo. tame badhA samaju cho. rovA-kakaLavAthI marI gayela pAchuM Ave nahIM ane ronArane karma baMdhAya. marI gayelAne, koi rIte te madada kare ema nathI; to rovuM, zoka karavo, pAchaLanI vAto saMbhAravI e mAtra jIvane duHkhI karavAnuM kAma che; mATe zokane saMbhAravo nahIM. je thAya te sahana karavuM, e ja dharma che. "kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSa abhilASa; bhave kheda, prANIdayA, tyAM AtmArtha nivAsa.'' A kaDI vAraMvAra vicArI, game tevAM du:kha AvI paDe, paNa AtmArthI jIve AtmArtha cUkavo nahIM. manuSyabhavathI mokSa jevI uttama kamANI thaI zake che. manuSyabhava saphaLa karavA, have paramakRpALudevane zaraNe, ATalo bhava bhaktimAM gALavo che, evo nizcaya karazo to tamAruM tathA tamArA samAgamamAM AvatA jIvonuM kalyANa thAya, tevuM tamAruM jIvana thavA saMbhava che; mATe ""koI paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI. avicAra ane ajJAna e sarva klezanuM, mohanuM, ane mAThI gatinuM kAraNa che. sadvicAra, ane AtmajJAna te AtmagatinuM kAraNa che. teno prathama sAkSAt upAya jJAnI puruSanI AjJAne vicAravI e ja jaNAya che.'' (460) Ama paramakRpALudeve kahyuM che; te vAraMvAra vicArI, bhUtakALane bhUlI jai, kevuM jIvana have gALavuM che tenA vicAramAM vakhata jAya, bhaktimAM vRddhi thAya tema kartavya chejI, (bI-3, pR.723, AMka 881) D ApanA pitAzrIne chevaTe, paramakRpALudeva pratye, ApanA nimitte premabhAva, gurubhAva thayo hato, e temanI sAthe gayo; sagAM, ghara, ghareNAM, putrAdi badhAM pAchaLa paDI rahyAM, e pratyakSa ApaNe joyuM. te uparathI je jIvanI sAthe jAya che, evo dharma ArAdhavAnI buddhi, dareke vadhAravA yogya chejI. zA mATe A manuSyadeha ApaNe pAmyA chIe? ane rAtadivasa kevA kAmamAM tene gALIe chIe? ApaNe badhAe dararoja vicArI, je uttama kArya mATe manuSyabhava maLyo che, tenuM ArAdhana uttama rIte karI levA tatparatA vadhAravI ghaTe chejI. paryuSaNa jevA uttamaparvanA divasomAM laukika uttarakriyAnI raDavA-kUTavAnI kurUDhio nahIM anusaratA ho, ema dhAruM chuMjI, ApaNA vaDIlanA nimitte koIne saddharma pratye vRtti thAya tevuM vAMcana, bhakti, smaraNa Adi laukika rivAjane badale rakhAya to sva-para baMnene hitakAraka chejI. ' Page #730 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 721 borasadanA pU. ....no thoDA divasa u52 acAnaka deha chUTI gayo. temanA kuTuMbanA badhAM saMskArI hovAthI, temaNe raDavA-kUTavAnuM baMdha karI, vacanAmRta vAMcavAno niyama rAkhyo che; te je Ave, te sAMbhaLe ane sadgatano paramakRpALudeva tathA pa.pU. prabhuzrIjI tarapha je bhAva hato, tenI vAta karatA ke sAMbhaLatA jAya tevuM nimitta rAkhyuM che, te sarva mumukSuone dRSTAMtarUpa che; te jANavA sahaja Apane jaNAvyuM che. bAkI ''koi paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI.''(460) evuM paramakRpALudevanuM vacana che, te smRtimAM rAkhI, AtmakalyANano lakSa na cukAya tema vyavahAramAM pravartatA rahI, nivRtti, satsaMga, bhaktinI icchA rAkhyA karavI ghaTe chejI. (bo-3, pR.210, AMka 208) D rUbarUmAM vAtacIta thayAthI kaMika cittane zAMtinuM kAraNa thayuM haze, ane paramakRpALudevanAM vacano sAMbhaLavAno, vAMcavAno krama rAkhazo to vizeSa zAMtinuM kAraNa thaze. ATalI uMmara thatAM sudhImAM tamAre to ghaNA prasaMgo evA veThavA paDayA che ke jeno yathArtha vicAra jIva kare to vairAgyanuM kAraNa zodhavA zAstro vAMcavAnI jarUra na paDe. saMsAranuM svarUpa vAraMvAra vicArI, saMsAra-du:khathI mukta thavAno eka ja upAya, eka AtmajJAna che eTaluM hRdayamAM dRDha thai jAya, to have game te prakAre paNa AtmajJAnanA vicAra sivAya bIjAmAM citta bahu parovavuM nathI, ema nizcaya karavo ghaTe chejI. bIjI upAdhi AvI paDe temAMthI chUTA thavA, bane teTalo puruSArtha tana, mana, vacana, dhana AdithI karI, have to eka AtmakalyANa arthe ja jIvatA rahyA chIe, e bhUlavA yogya nathI. badhAMnI sAthe moTaramAM hota to A upAdhi lAMbI-TUMkI karavA ke te upAdhithI duHkhI thavA kyAM AvavAnuM hatuM ? mATe ATaluM maphatanuM jIvavAnuM maLyuM che ema mAnI, je thAya te samabhAva rAkhI, joyA karavuM ane dharmakAryamAMthI cittane bahAra kADhI, vAraMvAra upAdhikAryamAM na joDavuM. je prArabdhamAM haze eTale pUrvanuM puNya jyAM sudhI pahoMce che tyAM sudhI, koithI kaMi AghuMpAchuM thai zake tema nathI. nasIbamAMthI koi lUMTI jAya tevuM nathI ema vicArI, kazAnI phikara rAkhyA vinA, sadgurunI AjJA akhaMDita, hdayamAM rAkhavI. brahmacArI pU. .bahenanA mA jyAre vidhavA thayA tyAre 5.u.pa.pU. prabhuzrIjI pAse AvelAM. tene du:khI dekhIne, karuNAmUrti pU. prabhuzrIjIe 'hiMmata na hAravI, bananAra che te pharanAra nathI, hiMmate maradA to madade khudA' vagere vacano kahI kahyuM ke AmAM zuM gabharAi jAya che ? moTApuruSone kevAM-kevAM duHkha AvI paDelAM - rAmane vanavAsa, pAMDavone vanavAsa tathA duryodhananI pajavaNI, gajasukumAranI kSamA - vagere zabdothI dhIraja baMdhAvI kahyuM ke AthI vadhAre AvI paDaze tyAre zuM karIza ? te vakhate temane lAgeluM ke AthI vadhAre duHkha vaLI kevuM AvI zake ? pachI te potAne gAma gayAM. thoDAM divasamAM temanAM ghara lAgyAM eTale te to citrapaTa tathA pustako vagere laine bahAra nIkaLI gayAM ane pU. prabhuzrIjIe kaheluM te saMbhAravA lAgyAM ke thavAnuM hoya te jarUra thAya che, zoka karyo kaMi lAbha nathI. dUra rahya-rahyuM ghara lAgatAM joyA karyuM paNa hiMmata choDI dai, gabharAi na gayAM. patino deha chUTI gayo, ghara baLI gayAM, chokarAM nAnA hatA; chatAM je thavAnuM che te mithyA kema thAya ? ema vicArI hiMmata rAkhI. tema tamAre paNa gaMbhIratAthI sarvanuM sAMbhaLyA karavuM. bhale loko kahe ke ene chokarA upara bhAva nahIM tethI raDatI nathI ke kaMi gaNatI nathI, paNa tethI nukasAna nathI; paNa jo ArtadhyAnamAM citta raheze ane Page #731 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (722) rovA-kakaLavAmAM jeTalo kALa gALazo, te vakhate karma baMdhAze, te bhogavatI vakhate AkarAM lAgaze; ane loko sArAM, sArAM kaheze tethI kaMI karma ochAM nahIM baMdhAya. mATe jJAnI puruSanI AjJAmAM citta rAkhI, sadAcAra ane nItipUrvaka vartavAnuM rAkhavuM. koInA upara dveSabuddhi na Ave, tema ja koi pratye kiMcitmAtra paNa rAga vaDe pratibaMdha na thAya, tevuM vartana rAkhavAno avasara Avyo che. teno vAraMvAra vicAra karI, jeTalI samatA sevAze teTalI samAdhimaraNanI taiyArI thAya che, ema jarUra mAnazo. je bhAva, maraNa vakhate Akhare rAkhavAnA che, te atyArathI ja sevavA je keDa bAMdhI puruSArtha karaze, tene samAdhimaraNa mahotsavarUpe lAgaze. maraNaprasaMga vikaTa, duHkhadAyI nahIM lAge. mATe zAMti, svasthatA AtmAmAM varte te arthe maMtrastaraNa, bhakti, satsaMganI upAsanA karavI. pU. .. ne bhalAmaNa che ke patra vAMcI - vicArI, tamArAM bahenane vAMcI saMbhaLAvatA rahezojI. satsaMga arthe ja tame gayA cho, te cUkazo nahIM. lokalAjamAM tamArAM bahena taNAya nahIM, tevI cetavaNI ApatA rahezojI. (bI-3, pR.346, AMka 349) T "bananAra che te pharanAra nathI ane pharanAra che te bananAra nathI." (47) AyuSya alpa laIne AvelA mahemAnane, koNa vadhAre vAra rAkhavA samartha che? tenI pAchaLa kheda karavAmAM kaMI sAra nathI. je banI gayuM, te anyathA thavAnuM nathI. UlaTuM ArtadhyAna karI karma bAMdhavAthI, ApaNuM eTaluM bhakti karavA yogya AyuSya eLe jAya ane evA vakhatamAM AyuSya baMdhAI jAya to rokakaLa karanArane Dhora-pazunI gatimAM javuM paDe. evuM kAma pote paNa na karavuM ane bIjAne paNa samajAvI raDavA-kUTavAthI pAchA vALI, kaMI vAMcI saMbhaLAvavuM. samAdhisopAnamAMthI anitya, azaraNa, saMsAra Adi bhAvanAo, je koI rovA ke sAMbhaLavA Ave, temane te divasomAM saMbhaLAvavAthI, tamAro tema ja sAMbhaLanArAono vakhata dharmakAryamAM javAthI svaparahita thazejI. samyaphavRSTi jIva savaLuM kare.' evuM pa.pU. prabhuzrIjI kahetA hatA. zoka thato hoya, tene tapAse ke dIkarA upara bahu moha karyo hato to have A viyoga vadhAre sAle che. jemane vadhAre moha tenA upara nahIM hoya, temane eTaluM badhuM lAgatuM nathI; to have e zikhAmaNa levI ke nAzavaMta vastuo upara moha karavo, temAM AnaMda mAnavo, te klezakArI Akhare nIvaDe che. mATe have viSayabhoga, sagAMvahAlAM, dhana, khetara, kuTuMba Adino vicAra karI, UMDAM mULa mohe nAkhyAM hoya, tene kheMcI kADhavAno, tene vicArIne kSaya karavAno avasara Avyo che. to have zAnA vinA mAre cAle evuM nathI? maratI vakhate mane zuM ADuM Ave evuM che? zAmAM mAruM mana vAraMvAra bhamyA kare che? eno vicAra karI, maraNa AvyA pahelAM, maraNa bagADI adhogati karAve evI vRttione zodhI zodhIne, have dUra nahIM karuM to acAnaka maraNa AvI pahoMcaze tyAre mArAthI ekAeka eTalo badho puruSArtha nahIM thAya ke temAM mAruM mana na ja javA dauM. mATe pahelethI vicArI-vicArI, doSone oLakhI, te doSo dUra karavA sadUguruzaraNathI Aje ja keDa bAMdhavI che evo nirNaya karI, jIvana saphaLa thAya te mATe puruSArtha karavAno krama AraMbhazo to putraviyoganI vAta visAre paDaze, ane A jIvanI zI vale thaze? e vAta mukhya thaze, ane e ja have to kartavya chejI. Page #732 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (723) bIjAnuM bhaluM karavA ApaNe samartha nathI, paNa ApaNA jIvane adhogatinA mahAduHkhomAMthI bacAvI levA, savicAra karI, sadAcAramAM AvI ApaNuM hita karavuM, te to ApaNA ja hAthanI vAta che. suputre to pote marIne zikhAmaNa ApI ke Ama sarvane vahelAmoDA javAnuM che, mATe jarUra jarUra jarUra cetajo. jAte joyelI vAta bhUlI na jatAM, ApaNe mAthe maraNanI DAMga ugAmelI jotAM rahI, satkAryomAM vadhAre citta dai, pApathI bItA rahevA vinaMtI che. (bo-3, pR. 274, AMka 267) D . ... nA patrathI ApanAM dharmapatnInA dehatyAganA samAcAra maLyA. nAnI uMmaramAM e bAIne dharmabhAvanAnA aMkura UgavA lAgyA hatA, tyAM to manuSya-AyuSyarUpa dharmadhana lUMTAI gayuM e khedanuM kAraNa che; paNa te khedanuM phaLa sAMsArika paribhramaNanuM kAraNa na thAya te arthe, khedane vairAgyanA rUpamAM palaTAvavA vinaMtI che. eka rIte A prasaMga ApanI, prathama patromAM jaNAvatA hatA tevI, mahad abhilASAono mArga khullo karanAra samajavA yogya chejI. jIvana kema vyatIta karavuM, teno yathArtha vicAra karavA yogya avasthAmAM atyAre tame mukAyA cho; to mohane vaza thai, anyanA saMkucita sAMsArika vicArone mAna ApatA pahelAM, ApaNe kevA thavuM che, ane te kayA mArge thavAya tema che te vicAravA, joito vakhata cha-bAra mAsa brahmacarya pALI, pachI jema yogya lAge te krama aMgIkAra karavo ghaTe chejI; eTale koI sAthe vacanathI baMdhAI na gayA ho to vacana ApatA pahelAM, keLavAyelA mANase ke Atmahitaicchake je je vicAro karavA ghaTe te karyA pahelAM, vacana Adi baMdhanamAM phasAI na jAo eTalA mATe A cetavaNI ApI che jI. bananAra te pharanAra nahIM ane pharanAra te bananAra nahIM' evI kahevata che, chatAM vicAra karI pagaluM bharanArane pastAvuM paDatuM nathI. potAne potAnI parIkSA levAno prasaMga Avyo che, tyAM utAvaLa na karavI, evI sUcanA chejI. (bo-3, pR.432, AMka 444) | sadUgata ....no hArTaphela thavAthI deha acAnaka chUTI gayo, te jANyuM. paryuSaNa parva upara te AvyA hatA. je bhAvo, bhakti Adi karI gayA te sAthe gayuM. AvuM acAnaka maraNa sAMbhaLI, sarvane vairAgya ane khedanuM kAraNa thayuM che; paNa jyAM ApaNo upAya nahIM, tyAM vRtti paramakRpALudevanA caraNamAM vALavI yogya ja chejI. game teTalo kheda karIe, rAtadivasa saMbhAra-saMbhAra karIe topaNa emAM temanuM ke ApaNuM, koInuM hita thAya tema nathI. mATe khedane palaTAvI bhakti-vairAgyamAM vRtti vALavI ghaTe chejI. tame to samaju cho, tema chatAM chokarAM vagere pratye vRtti jatI hoya, tenuM phaLa saMsAra sivAya kaMI nathI ema vicArI, temane patra lakhAvo to temane paNa dhIrajanA be bola lakhAvazojI. bananAra te pharanAra nathI. jema thavAnuM lakhata hatuM tema thayuM. te TALavA koI samartha nathI. zoka karavAthI karma baMdhAya che ema jANI, ApaNA maraNano vicAra karI, jeTaluM manuSyabhavamAM jIvavAnuM hoya, te pramAda tajI, bhaktibhAvamAM gALavAnI zikhAmaNa A prasaMga uparathI grahaNa karI, kSaNe-kSaNe maMtranuM smaraNa, pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIno upakAra tathA temanA samAgamamAM je vakhata gayo hoya tene yAda karI, temaNe kahyuM hoya te tAjuM karI, temanuM kaheluM karavA ja, have to jIvavuM che; bhale duHkha upara Page #733 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (724) duHkha AvI paDo, paNa mAre to jJAnInuM kaheluM kSaNavAra paNa vIsaravuM nathI, evuM dRDha mana karI, paramakRpALudevanAM vacano vAMcI zakAya to vAMcyAM karavAM, na vaMcAya to moDhe kareluM badhuM pheravavuM, vicAravuM ane potAnA doSo joi doSo kema dUra thAya, tenA upAya zodhI, doSo TALavAnA puruSArthamAM kALa kADhavA vinaMtI chejI. paramakRpALudeva, pa.pU. prabhuzrIjI Adi koI marI gayA ema mAnavuM, e ajJAna che. ajara, amara evo AtmA mAnavA ApaNane jJAnIo pokArI-pokArIne kahe che ane ApaNe "marI gayA' kahIe, te kevuM aNaghaTatuM che ? AtmAne deha badalavo paDayo, paNa AtmA to AtmA ja che; te kadI mare nahIM. have dehanI sagAI bhUlI, AtmavRSTi vAraMvAra saMbhArI, "koi marI gayuM nathI' ema kRDha, hRyamAM rAkhavA vinaMtI chejI. loko bhale laukikakriyA kare ane ApaNe te joyA karavI paDe; paNa AtmAne mAnanAra, AtmA game tyAM vizvamAM che ja, ema tRDha mAne che. te marI jAya ja nahIM; AtmA nitya che, e vAraMvAra vicAravA bhalAmaNa chejI. saMsArane svapna samAna jANI, svapnanI peThe bhUlI javA jevo chejI. (bI-3, pR.714, AMka 865) | khedanA prasaMgamAM paNa puruSa pratye, temanAM vacanAmRta pratye jeTalI zraddhA jIvane pragaTI che, teTaluM te kAma jarUra kare che. AtmA che, nitya che ema jene draDha thayuM che, tene dehano to zoka kartavya nathI; ane AtmA ajara, amara, avinAzI, dehAtIta che evI bhAvanA karanAra, putra Adi kalpita padArthomAM harSa-zoka na kare, thAya to tene bhUla mAne. A bhUla avazya TALavI che, evo dRDha nizcaya kare ane banelA prasaMgane potAne AgaLa vadhavAnuM nimitta banAve. sadgata ....nA mAtuzrIne paNa dhIraja Apazo ane patrAMka 510 baMdhavRtti saMbaMdhI vAMcI saMbhaLAvazo tathA thAya to mukhapATha karavA sUcavazojI. dhIraja, samatA, kSamA, samAdhimaraNa e bolo vAraMvAra vicArI, te bhAvo ddhayagata thAya, tema kartavya chejI. (bo-3, pR.585, AMka 662) | rUDA jIvo bahu alpa AyuSyavALA hoya che, ema sAmAnya pracalita lokavAyakA che, te, te bhAie kharI pADI. vivekI mumukSunuM kartavya to jJAnInA abhiprAya pramANe vartavAnuM che. harSa-zokanA prasaMge, jJAnI AvA prasaMge zuM kare? kevA bhAvane dhanyavAda Ape? te vicAratAM jIvane dhIraja paNa AvavA saMbhava chejI. ghaNA bhoLA jIvo paNa AvA prasaMge ema gaNI saMtoSa mAne che ke mAro dIkaro kyAM hato? bhagavAnanuM dhana bhagavAne saMbhALI lIdhuM. mAre tyAM anAmata mUkelI thApaNa upADI lIdhI; Ama mAnIne paNa mana vALe che ane khedane dUra kare che te paNa eka apekSAe ArtadhyAnathI bace che. je jIva saddagurunAM vacano sAMbhaLI kaMI mumukSatAno guNa dhAraNa karato hoya, te jIva sadgurunAM vacana upara vizvAsa rAkhI yathArtha samaja kare che ke "je thAya te bhaluM mAnavAmAM Ave' ema sadgurue kahyuM che, Page #734 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (725 teno mAre vicAra karavo. je putra kahevAto, te AtmA hato; tenA tarapha mohabuddhi karI, mane te madada karaze evI AzA huM dhArato hato, te mArI bhUla hatI; te bhUla maraNa svIkArIne te bALake, gururUpe mane batAvI ke koi koinuM nathI, sarva karmAdhIna paravaza che; maraNa vakhate mAtApitA ke bhAibahena koI bacAvI zake tema nathI, mAtra jeTalo bodha ane vairAgya jIvamAM pariNAma pAmyo haze, teTalo ja tyAM bacAva thAya tema che. te karmabaMdhathI mukAvanAra che. AvA du:khanA, zokanA prasaMge paNa bodha ane vairAgya, sadgurukRpAe jeTalo aMtaramAM utAryo haze, te ArtadhyAna karatAM aTakAvaze ke khAtara pAchaLa divelano kharca karavA jevuM maraNa pAchaLa duHkhI thavuM nakAmuM che. nathI gamatAM tevA karmo, navAM bAMdhavAnuM kAraNa, mahAbhayaMkara tiryaMcagatinA baMdhanuM kAraNa ArtadhyAna che. samaju jIvo Ave vakhate cetI jaI sadgurunAM vacanonuM avalaMbana ane AzvAsana zodhI, satsaMga zodhe che ke mumukSujanono sahavAsa icche che, yAtrA vagerenA bahAne je je vastuo joine ArtadhyAna thAya, te te vastuo ke te te sthaLothI dUra vicare che, kaMIka cittanI sthiratA thaye ghera Ave che; paraMtu mAravADamAM to vilApa karavAno cha-cha mAsa sudhIno rivAja che, tethI to te bhulAI jatI hoya to tAjI karI ArtadhyAna UbhuM karavAno UMdho rivAja che, tyAM mumukSujIne kevI rIte ArtadhyAnathI bacavuM, te badhA mumukSujano maLI vicAra karazo ane karmabaMdhanAM kAraNo ocho thAya te sanmArga, kema vartamAna prasaMge Adaravo, te yathAzakti vicAra karI, sarvane saMmata koI rasto levA yogya lAge, te levo ghaTe chejI. game te raste paNa zoka ghaTADavo. jyAM nirUpAyatA tyAM sahanazIlatA e ja upAya chejI. (bo-3, pR.140, AMka 141) D ApanuM kArDa, khedajanaka prasaMganuM maLyuM. jeNe puruSanAM darzana karyA che, temano bodha sAMbhaLyo che, bhaktibhAva jAgyo che teNe saMsAranA khedakAraka prasaMgomAM ArtadhyAnamAM citta jatuM rokI, bhaktibhAvamAM, sadvAMcana-vicAramAM mana parovavuM ghaTe chejI. je bananAra hatuM, te banI gayuM. te viSe nUrI mare topaNa anyathA thavAnuM nathI ema vicArI, jJAnI puruSo je tyAgavAnI vAraMvAra bhalAmaNa kare che, evA saMsAranuM asArapaNuM vicAravuM ghaTe che tathA ApaNe mAthe paNa maraNa jhapATA daI rahyuM che, teno vAraMvAra vicAra karatA rahI, samAdhimaraNanI taiyArImAM mAro kALa mukhyapaNe gALavo che, evo nizraya karavAthI ane teno lakSa rAkhavAthI, kheda palaTAIne vairAgya udbhavaze. saMsAranAM phaLa du:khadAyI che, viSayabhoga jhera jevAM che ane deha roganuM ghara che ema ciMtavI, brahmacarya, sAstranuM vAMcana ke zravaNa tathA parabhava sudhAravAno nizcaya hitakArI jANI, paramakRpALudevanuM zaraNa vRDhapaNe grahI, temanAM adhyAtmarasapoSaka vacano mukhapATha karavAnA puruSArthamAM pravartavA bhalAmaNa chejI cha padano patra, AtmasiddhizAstra tathA patrAMka 689, thoDuM-thoDe mukhapATha karavAno puruSArtha laI maMDazo to badhuM visAre paDaze ane vairAgyanI vRddhi thatAM samyaktvanuM kAraNa thaze. (bo-3, pR.765, AMka 970) Page #735 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 726 maraNa darekane mAthe cakkara mAre che, kyAre upADI jaze te nakkI nathI. darada bhale maTI jAya paNa maraNa to jarUra eka divasa AvanAra che. mATe maraNa sudhare tevA bhAva, AjathI karatA rahevAnI jarUra chejI. (bo-3, pR.794, AMka 1020) D D ApanuM kArDa maLyuM. dharmasnehane laine khedanI lAgaNI tathA vairAgyanI sphuraNA thai. aNadhArI rIte te zraddhALu AtmAe sarvano saMga tajI, potAnA bhAvi mArga pratye prayANa karyuM. A kALane, AvA jIvo vadhAre vakhata sudhI A kSetre rahe, te poSAya nahIM, ema lAgavAthI tene harI lIdho hoya, tema dharmayauvanamAM ekAeka lUMTa paDI. tenAthI bane teTaluM te karI chUTayo. have ApaNo kALa AvI pahoMce tyAM sudhImAM, ApaNe kema jIvavuM, te nakkI karavAnuM ApaNA hAthanI vAta che. ekAeka cetavaNI ApIne cAlyo jAya, tevuM tenuM jIvana, sarvane cetavaNIrUpa che. pratyakSa samajAya tevuM che ke bApa kare te bApanI sAthe, putra kare te putranI sAthe, mA kare te mAnI sAthe, strI kare te strInI sAthe ane pati kare te patinI sAthe jAya che. koi koine kaMi paNa ApI zake ke lai zake tema nathI. mAtra kalpanAthI meM Ane ucheryo' ke 'eNe mane A lAbha karyo' ema mAnIe chIe. pote ja potAno mitra ke pote ja potAno zatru che ema vicArI, havethI A AtmAne janmajarAmaraNarUpa kasAikhAnAmAMthI choDAvavA, jarUra prayatna karI, pote potAno mitra banavuM che, evo dRDha nizcaya karI, sadguruAjJAmAM paLe-paLe vartAya tema karavuM, e ja atyAre banI zake tema chejI. bIjAne saMbhArI zoka karavAthI, nathI bIjAnuM bhaluM thavAnuM ke nathI potAnuM bhaluM thavAnuM, paNa bhaktimAM citta vizeSa baLa karIne rAkhIzuM to potAnA AtmAne AzvAsana ane klezarihatapaNuM prApta thaze ane anyane paNa zAMtinuM kAraNa banaze. te vicArI, tyAMnA sarve mumukSuvarge maLI, vadhAre vakhata bhaktimAM gaLAya tema karazojI. (bo-3, pR.323, AMka 315) maraNanA mukha AgaLe, azaraNa A sau loka; kAM cetI le nahi catura, mUkavI paDaze poka. dehAdi sarva anitya che evI pratIti jo thai, sadgurukRpAthI tattvazraddhA acaLa jo hdaye rahI; to vana viSe ke jana viSe, tuM sarva sthAne che sukhI, paNa kSaNikatA ne tattvazraddhA viNa, game tyAM tuM duHkhI. mahApuruSanI maherathI, jAya janma saMsAra; vahANa viSenA pahANa paNa, pahoMce dariyApAra. pU. .nA dehatyAganA samAcAra maLyA. acAnaka Avo prasaMga sAMbhaLI sarvane kheda ane vairAgyanuM kAraNa banyuM hatuM. paramakRpALudeve lakhyuM che : ''bananAra che te pharanAra nathI ane pharanAra che te bananAra nathI.'' (47) thayuM, te na thayuM, thanAra nathI. karmane AdhIna sarva parAdhIna chIe ema mAnI, te karmazatruno nAza karavA sadgurukRpAthI je satsAdhana maLyuM che, tenI upAsanA vartamAna ane bhAvi saMkaTo dUra karavA samartha che ema vicArI, zoka maMda karI, tene vairAgyanA rUpamAM palaTAvI, Page #736 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (727) paramArtha-vicAraNAmAM manane rokavuM hitakArI che, ema sarva mahApuruSoe mAnyuM che. jyAM nirupAyatA che tyAM sahanazIlatA sukhadAyaka chejI. dehanA saMbaMdha to vahelemoDe sarvane choDavA paDayA che, paNa "AtmA che, te nitya che, che kartA nija karma; che bhoktA, vaLI mokSa che, mokSa upAya sudharma.' e cha padanA suvicAra ane chaThThA padamAM pravRtti, e ja ApaNuM ane ApaNA samAgamIonA satya hitanuM kAraNa chejI. vairAgya-upazamanI vRddhi thaye te kArya mArA-tamArA-sarvathI banI zake tevuM chejI; to satsaMga, sadvicAra ane saAcAra vaDe, jeTaluM bAkInuM jIvana jIvavAnuM che, te sadguruzaraNe zobhAvIe, evI paramakRpALudeva pratye parama vinayabhAve prArthanA chejI. (bI-3, pR.570, AMka 641) | Apano zoka-samAcAravALo patra prApta thayo. ghaNA puNyanA samUhathI, A mAnavadeharUpI hoDI kharIdelI che, te bhavasAgara taravA mATe ja che. mATe te tUTI jAya te pahelAM, pele pAra pahoMcavAno prayatna, ApaNe badhAe karI levo ghaTe chejI. Ama acAnaka AyuSya tUTI jAya che' evo sacoTa upadeza ApavA ja jANe, te bhAi maraNane zaraNa thaI, ApaNane upakArI thayA che; to ApaNe have A mohanIMdamAMthI jAgrata thavuM ghaTe chejI, pramAda tajI svarUpasAdhanA tarapha vizeSa vRtti vALavI ghaTe chejI. jene mATe jhUravAnuM paramakRpALudeve kahyuM che, tenI jhUraNA jIva karato nathI ane jemAM ApaNuM kaMI vaLe nahIM, mAtra ArtadhyAna thAya, evA prasaMgomAM mohane laIne jhUre che, tevI ApaNI aMdhadazAnI karuNA ANI, te mahApuruSa upadeze che : " "anaMtakALathI jIvanuM paribhramaNa thayA chatAM tenI nivRtti kAM thatI nathI? ane te zuM karavAthI thAya?' A vAkyamAM anaMta artha samAyelo che; ane e vAkyamAM kahelI ciMtanA karyA vinA, tene mATe vRDha thaI jhUryA vinA mArganI dizAnuM paNa alpa bhAna thatuM nathI.' (195). deha-indriya saMbaMdhInA sukhanI jIvane jhaMkhanA lAgI che. te meLavavA, sAcavavA ke teno nAza thatAM, tenI jhUraNA karavAmAM, jIvanI badhI vRttio rokAI rahI che, eTale paramArthano vicAra ke bhava-paribhramaNano trAsa, tene sAMbharato nathI. eka mAkhI AMkha AgaLa bamaNatI hoya ke kAna AgaLa macchara gaNagaNato hoya to tenI tarata kALajI rAkhI uDADI mUke che; paNa mAthe maraNa jhapATA daI rahyuM che, te kyAre jhaDapI leze teno nirNaya nathI, chatAM jIva nirAMte UMghe che, e keTaluM mUDhapaNuM che ? sApanA mukhamAM pakaDAyelo deDako, pAse UDatA maccharane pakaDavA mAM pahoLuM kare che, tema A jIva maraNanA vicAra bhUlI, bhogamAM vRtti ramADayA kare che; eno vAraMvAra vicAra karI, jJAnI puruSoe Adarelo puruSArtha, sahana karelA pariSado ane ApelA upadezo tathA satsAdhano, tenuM mAhAsya vAraMvAra dayamAM lAvI, temane pagale-pagale cAlavAnI bhAvanAthI, temaNe bodhela mArge have to niraMtara vRtti rahe ane te lakSa cukAtAM mUMjhavaNa Ave, na game tevuM vartana karavuM ghaTe che. have to indriyonAM tuccha sukhomAM vRtti jatAM mana glAni pAme, jANe zaramAvuM paDe tevuM manamAM thAya, tema kartavya cheja. (bI-3, pR.484, AMka 516) Page #737 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (028 "ronA kahA vicArake, hasanA kahA vicAra; gaye so Avanake nahIM, rahe so jAvanAra.'' ApanA pitAnA dehatyAganA samAcAra jANyA. tame banatI sadganI smRti ApavA je prayatna karyo, tethI tamane ane temane, baMnene lAbhanuM kAraNa che. maraNa acAnaka AvI upADI jAya che e jANI, bhaya ke zoka karavA yogya nathI, paNa cetavA jevuM che. vairAgyanAM nimitto najare jovA chatAM jIva jAgato nathI, e mohanuM jora che. manuSyabhava vizeSa Takyo hota to vRddhAvasthA ke vedanA bhogavatAM paNa sarunI AjJA upAsI, dharmamAM dRDha thavAno yoga banata. te yoga temane chUTI gayo, e khedanuM kAraNa che. Ama eka divase ApaNe sarvene cAlI javAnuM che ema vicArI, deha uparano moha, dhana uparano moha tajI, sagAMsaMbaMdhI, kuTuMba, ghara, khetara, kapaDAM, ghareNAM sarvano saMbaMdha anitya ane para jANI, tene arthe pApa karatAM aTakavuM ghaTe che. (bo-3, pR.122, AMka 120) [ pU... nA acAnaka dehatyAganA samAcAra sAMbhaLI kheda thayo chejI. sarva mumukSuvargane paNa navAi ane kheda thayela che.jI. temanA alpa paricayavALA jIvone paNa, temanA maLatAvaDA ane gaMbhIra svabhAvathI, A samAcAra sAMbhaLI khedanuM kAraNa bane to temanA vizeSa paricaya ane sagAi-saMbaMdhavALAne vizeSa zokanuM nimitta banavA saMbhava che. chatAM vicAravAna jIve te khedane vairAgyamAM palaTAvI, AtmahitamAM vizeSa jAgrata thavuM ghaTe chejI. potAnA svArthamAM khAmI paDI ema gaNI, kheda karavA karatAM, te jIvanuM AyuSya vizeSa hota to vizeSa dharma-ArAdhana karI, vizeSa kalyANa sAdhI zakata, evA durlabha manuSyadehanI sAmagrI temanI lUMTAi gai, te kharuM khedanuM kAraNa to jJAnI gaNe che. joke upAdhi to karmavazAt sarva jIvAtmAne udayamAM che, te vedavI ja paDe che. emAM koi sukhaduHkha levA athavA devA samartha nathI; paNa jo eka yathAtathya satazraddhA thAya to A manuSyabhavanuM mUlya koI rIte thAya evuM nathI ane te sarva karI cUkyo, ema samajavuM ghaTita che. evo joga atre Avyo che ane A kSaNabhaMgura deha tyAga thAya che, tema dekhAya che ane vaLI svajana-priyajananuM tevuM thatuM pratyakSa bhaLAyuM che ema jANI, samabhAva rAkhI, dharmamAM citta jaDavuM e ja kartavya che. thavAnuM thaI rahyuM che, banavAnuM banI rahyuM che, kaMI koInA hAthamAM nathI.'' ApaNe mATe paNa eka divasa nirNita thayelo che; te divase ApaNe paNa sarva saMbaMdha, sagAM kuTuMba, dhana, ghara, milakata, sarva oLakhANa mUkI, ekalA javAnuM che. te divase saMsAra pratyenI vAsanA ApaNane duHkha, kheda na upajAve tevI taiyArI karavA jeTaluM AyuSya hajI ApaNI pAse che, tyAM sudhImAM saddharmanuM ArAdhana vizeSa bhAvathI karI, samAdhimaraNa thAya teTalA mATe AjathI ja vairAgya, tyAgano abhyAsa karIe to chevaTe pastAvo na thAya ane nizcitapaNe, nirbhayapaNe, niHkhedapaNe satpaSanA Azraya sahita harSapUrvaka deha choDI zakIe ane mokSane nikaTa lAvI zakIe, eTale AvA kaLikALamAM paNa ApaNAthI bane tevuM che; te mUkI, zoka ane khedamAM kALa nahIM gALo ema icchuM chuMjI. AtmasvarUpane AvaraNa kare tevA ArtadhyAnavALuM pravartana, satpaSanA ziSyone pAlave nahIM. (bI-3, pR.142 AMka 143) Page #738 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 729) D bhAI ... nA dehotsarganA khedakAraka samAcAra maLyA. game tevA ajANyAne paNa khedanuM kAraNa thAya tevo prasaMga banyA chatAM, sadguruzaraNe jenI vRtti che, te ja arthe jenuM jIvana che, tene tevA prasaMgo vairAgyanuM kAraNa bane che. je kaMI A bhavamAM karavA dhAryuM che, te tvarAthI karI levA, AvA prasaMgo baLavAnapaNe prere che. jIva puruSArtha karavAmAM DhIla karaze to dhAryuM dhULamAM maLI jaze, Akhare pastAvuM paDaze; mATe jyAM sudhI indriyo hAni pAmI nathI, vyAdhi-pIDAthI jIva gherAyo nathI, maraNanI ghAMTI AvI pahoMcI nathI, tyAM sudhI he jIva! jJAnIne zaraNe puruSArtha karI, mahA aMdhakArathI mukta thA, mukta thA; ema AvA prasaMgo ApaNane upadeze che. te hRdaya nirmaLa karI, avadhArI, apramatta thavA yogya chejI. paramakRpALudeve khaMbhAtanA suMdaralAlanA dehatyAga viSe lakhelo patrAMka 689 vAraMvAra vicArI, zokamukta thavuM ghaTe cheja. temAM kahele mArge vicAraNA karI, gaI vAtane bhUlI jai, ApaNA AtmahitanA vicAramAM cittane joDavA bhalAmaNa che. paramakRpALudeva lakhe che: "je thAya te yogya ja mAnavAmAM Ave to ja A saMsAramAM rahevuM yogya che." (301) ApaNane atyAre agharuM lAge, paNa saMsAramAM kaThaNAI gaNAya che, te paramArthamArgamAM saraLAI che. jenI sAcI bhakti hoya che, tene ja kaThaNAi paramAtmA mokale che, ema patrAMka 223mAM paramakRpALudeve pU. sobhAgabhAine lakhyuM che. jene kaThaNAI nathI AvI, tenI bhakti hajI tevI sAcI thaI nathI athavA to paramAtmAnI mAyA cAhIne bhUlI gaI che, ema gaNavA yogya che, evA bhAvanuM paramakRpALudeve lakhyuM che, te bahu gaMbhIratAthI vicAravAyogya che. paramakRpALudeva asaMga banIne ApaNane asaMgatA tarapha bolAve che ane ApaNe rAjIkhuzIthI temanA bhaNI javuM che, e bhAvanA baLavAna karIe to jagatanI vAtomAM ApaNuM mana jaze paNa nahIM. loko game tema vAto kare, te para lakSa devA yogya nathI. jagatano mArga ane muktino mArga viruddha dizAmAM che. jagatabhAvonI hAni, te muktimArgamAM lAbha mAnavA yogya chejI. jaMbusvAmIne tyAM corI karavA cora AvyA; temane badhuM levuM hoya to laI javA devAnI bhAvanA, jaMbusvAmIne to hatI, paraMtu zAsanadevIne dharma-prabhAvanA karavAnI bhAvanA thavAthI, teNe corane sajjaDa karI dIdhA hatA. tema jene mokSe javuM che, tenuM mana koI paNa vastumAM vaLagI rahe to te mukta thaI zake nahIM ane prArabdha jo nirmohI banavAmAM madada kare tevuM dekhAva de, to mumukSu kheda karavA karatAM rAjI thAya che ke je baLa vAparIne mohamAM jatI vRtti rokavI hatI, te have ApoApa rokAI jAya tema banyuM, to te paramakRpALudevanI kRpA ja gaNavA yogya chejI. A vAta zAMtapaNe vicAravAthI samajAya tevI cheja. jema bane tema, tyAMnA vAtAvaraNathI vahelA chUTI, ahIM AvavAnuM banaze to saune zAMtinuM kAraNa banaze. samAdhisopAnamAMthI daza lakSaNadharma ke dharmadhyAna prakaraNa vAMcavA-vicAravA bhalAmaNa chejI. bAra bhAvanAomAM ghaNo vairAgya bharyo che. tyAM koI Ave to tene paNa sAMbhaLavAnuM nimitta bane, tema rAkhavuM eTale bIjI vAtomAM ApaNuM citta jatuM rokAya ane AvanArane paNa be akSara vairAgyanA kAnamAM paDe to lAbha thAya. zAMtimAM rahevA bhalAmaNa che. badhAno upAya smaraNamAM cittane rAkhavuM e che. te arthe mukhya to satsaMganI jarUra che. tenA abhAvamAM, sanzAstramAM cittane joDeluM rAkhavuM e che. (bI-3, pR.739, AMka 907) Page #739 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (730) bhAI ....nA dehatyAganA samAcAra jANyA. temaNe je dharmabhAvanA karI lIdhI hatI, te temanI sAthe gai. duHkha, ApaNI najare dekhAya che, tenI te vakhatanI avasthA mAnI levA yogya nathI; kAraNa ke te to pUrve karelAM karmanuM phaLa che, paNa te bhogavatAM, jevA tenA vartamAnamAM bhAva rahetA hoya, te tenI dazA gaNavA yogya chejI. paramakRpALudeva lakhe che : 'vizeSa roganA udayathI athavA zArIrika maMdabaLathI jJAnInuM zarIra kaMpAya, nirbaLa thAya, jJAna thAya, maMda thAya, raudra lAge, tene bhramAdino udaya paNa varte; tathApi je pramANe jIvane viSe bodha ane vairAgyanI vAsanA thai hoya che te pramANe te rogane jIva te te prasaMgamAM ghaNuM karI vede che.'' (pa68) aMta vakhate ''bodha ane vairAgyanI vAsanA'' kAma Ave che, mATe ApaNe tevo prasaMga AvavAno che te pahelAM, bodha ane vairAgyanI vRddhi thAya te arthe satsaMga, salphAstra dvArA banato puruSArtha karI levo. (bI-3, pR.232, AMka 227) | Apano patra maLyo. aneka prakAranI AphatomAM, paramapuruSanAM vacano Apane dhIrajanuM kAraNa banyAM che ema jANI, saMtoSa thayo chejI. ApaNI sAthe eka ja kuTuMbamAM vasanAra maraNane zaraNa thAya tyAre svAbhAvika rIte kheda ane zokanuM kAraNa bane; topaNa vicAravAna jIva te kheda ane zokane vairAgyabhAvamAM palaTAvI de che ane vicAre che ke moTApuruSo paMkhInA meLA jevAM sagAMsaMbaMdhIonuM varNana kare che, te pratyakSa satya dekhAya che. pUrva, pazcima Adi dizAmAMthI AvI, eka vRkSa upara rAtri gALavA pakSIo ekaThAM thAya che, paNa prAta:kALa thatAM pAchAM judI-judI dizAmAM UDI jAya che; tema cAra gatimAMnI koI-koI gatimAMthI kuTuMbIo ekaThAM kuTuMbamAM maLe che ane AyuSya pUrNa thatAM, karma pramANe judI-judI gatiomAM vIkharAi jAya che. ApaNe paNa AyuSya pUrNa thaye ahIMthI avazya cAlyA javAnuM che, ane parabhavane viSe kevA hAla thaze teno AdhAra, A bhava je prakAre gaLAya che tenA upara che mATe bahu vicArapUrvaka vartana, A bhavamAM rAkhyuM haze to parabhavamAM tenuM phaLa sAruM Avaze. hajI ApaNA hAthamAM, A manuSyabhavanA AyuSyanAM je varSa bAkI che, teno uttama upayoga thAya tema gaLAya, tevI vicAraNA mATe jarUra karI levI, evI preraNA A prasaMga karI rahyo che. patrAMka 689 vAraMvAra vicAravA bhalAmaNa chejI. (bI-3, pR.295, AMka 284) "vidyuta lakSmI prabhutA pataMga, AyuSya te to jaLanA taraMga; puraMdarI cApa anaMga raMga, zuM rAcIe tyAM kSaNano prasaMga !'' pU. ... nA dehAMtanA samAcAra temanA oLakhItA sarvene kheda upajAve e svAbhAvika che; paraMtu te khedane mumukSu jIve vairAgyamAM palaTAvI, jagatanA kAmabhogo pratye tucchabhAva ane aNagamo utpanna thAya, tema vicAravA yogya che. vairAgyanI khAmI hovAthI jIvane sagAMvahAlAM ane viSayanA bhogo pratye prema varte che, ane tenA viyogamAM kheda thAya che. kSaNika vastuo parano moha, rAga, mIThAza jIvane kSaNavAramAM viyogamAM kheda, zoka, jhUraNA utpanna karAve che; A jIvanuM hita zAmAM che ? te tene sUjhatuM nathI. Page #740 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (731) jagatamAM sAcA sagA to sapuruSa che ane teno viyoga rahe che, te jeTalo sAlavo joie te nathI sAlato; te mohanuM mAhAbhya che. sagAMvahAlAM anaMtavAra maLyAM paNa anaMtakALe je prApta nathI thayuM, te prApta thavAnuM prabaLa nimitta sapuruSano yoga ane tyAga-vairAgyapUrvaka jIvanI yogyatA che, temAM khAmI che, tyAM sudhI kSaNe-kSaNe A jIva bhayaMkara maraNa kare che ane temAM rAcI rahyo che. te khAmI dUra thavA, jIvane vairAgya-upazama pAmavAnI jarUra che ane te arthe satsaMga, saddhodhanI jarUra che. Apane vicAravA nIceno utAro mokaluM chuM: A jIvane yathArtha vairAgya prApta thavA yogya che. je A AtmA najare jue che ke tenI samIpamAM, tenAthI laghu ane vaDIla evA ghaNA AtmAo kALanA jhapATAmAM cAlyA gayA, chatAM A klezita AtmA kALano vizvAsa karI, nizcita thaIne sUto che, tene kema jarA paNa khabara paDatI nathI ? pratyakSa joI rahyo che ke kALa gaTakAM khAI rahyo che, lIdho ke leze ema thaI rahyuM che, chatAM A ajJAnI evo mUDha AtmA, jJAnI puruSanI peThe nizcita thaIne sUe che. kahyuM che ke "jene mRtyunI sAthe mitratA hoya, athavA je mRtyuthI bhAgI chUTI zake ema hoya, athavA huM nahIM ja maruM ema jene nizcaya hoya, te bhale sukhe sUe." (693) khAvA, pIvA, paheravA, oDhavA, pAtharavAnA prasaMgomAM je je, jIvane, tAdAbhyapaNuM varyA karatuM hoya, te te vakhate, te te padArthonuM tucchapaNuM bhALyA ja karavuM ane jema sarpane viSe dRDha thayeluM jhera, nidrAmAM paNa jAgrata rahe che, tema padArtha Adika pratyenuM anityapaNuM, tucchapaNuM vRDha karI rAkhyuM hoya to jIvane te te padArtho prApta thaye, ghaNuM karIne, tene tAdAbhyapaNuM thavA detA nathI, ane teTalA mATe mukhya karIne vairAgyane vizeSa jAgrata rAkhavo joie. vairAgya e ja Atmadharma pAmavAne eka sIDIrUpa, uttama prakAre saDakano rasto che ane te paNa sapuruSanA zaraNasahita hoya to, nahIM to jIvane temAM paNa bhulAvo thavAnAM kAraNo vizeSa che." sapuruSanI bhakti vikSepa maTADavAmAM uttama nimitta che, tethI vairAgya, bhakti Adi mokSanA upAyomAM pravartavAno puruSArtha kartavya che. ApaNe paNa e ja maraNane mArge javAnuM che, ema vAraMvAra vicArI, saMsAra uparanI Asakti ochI karI, puruSa pratye prema vardhamAna karavA yogya che. (bI-3, pR.80, AMka 70) |paramakRpALudeve eka bhAIne, jema bane tema vahelI ArAdhanA karatA rahevA, patrAMka 702mAM jaNAvyuM che, te vAraMvAra vAMcI, je preraNA maLe te grahaNa karavA bhalAmaNa chejI. maraNanI phikara karyo kaMi vaLe tema nathI, tenI taiyArI karatA rahevAmAM zUravIrapaNuM chejI. AlocanAmAMthI vIrahAka' nAmanuM kAvya mukhapATha karyAthI, vizeSa puruSArtha jAge ane Akhare zuM karavuM, te tarapha dRSTi devAnI temAM preraNA che, te lakSamAM levA yogya che. ''tAre mAthe kopI rahyo kALa re, UMgha tane kema Ave ? pANI pahelAM bAMdhI lene pALa re, UMgha tane kema Ave?'' Page #741 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 732 mAre-tamAre-badhAne jema bane tema utAvaLe, pahelI take ArAdhanAnuM kAma, pramAda tajI, hAthamAM levuM ghaTe chejI. be-traNa varSa to zuM paNa kAlanI kone khabara che ? mATe veLAsara cetavuM. (bo-3, pR.399, AMka 408) zokakA2ka samAcAra pU. banyuM chejI. .nA dehatyAganA jANI, dharmapremane laine sarvane kheda ane vairAgyanuM kAraNa koi ajANyo mANasa paNa, AvA samAcAra sAMbhaLI kheda pAme to nikaTano samAgama ane jene potAno AdhAra mAnavAno vyavahAra ghaNA vakhata sudhI sevyo hoya, tene keTaluM duHkha thAya, te teno aMtarAtmA jANI zake ke paramAtmA jANI zake; tema chatAM je jIvane AvA asAra saMsAramAM, anaMtakALathI janmamaraNanAM duHkha khamatAM-khamatAM, mahAbhAgye manuSyabhava maLyo ane temAM devane paNa durlabha evAM satpuruSanAM sAkSAt darzana thayAM che, temanA pratye paramezvarabuddhi hRdayamAM thai che, te mahApuruSanI anaMta karuNAthI sukhaduHkhanA sarva prasaMgomAMthI bacAvI lenAra, mahAmaMtranuM AtmadAna thayuM che, ane jIva te zraddhAne baLavAna banAvI rAtadivasa te smaraNamAM citta rAkhavAnI Teva pADe to mokSa paNa sulabha thAya, tevA mahAmaMtrano lAbha jene thayo che, tevA jIve have gabharAvA jevuM, jagatamAM kazuM cittamAM gaNavuM ghaTe nahIM. roja rAta paDe che tyAre aMdhAruM thAya che, tethI moTA samaju mANaso gabharAtA nathI, dIvA vagerethI kAma calAvI le che; aNasamaju nAnAM chokarAM jevA hoya te kaMi bhayanuM kAraNa na hoya, chatAM aMdhAruM bhALIne Dare che, tema mumukSue duHkhanA prasaMge na joitI ciMtAo karIne, nakAmI rokakaLa karIne AtmAne klezita karavo ghaTato nathI; paNa have sArI rIte kema jIvI zakAya tenA vicAra karI, gai gujarI vAta bhUlI javAno abhyAsa kartavya chejI. ApaNe mAthe paNa maraNanI DAMga ugAmIne yamarAjA UbhA che; te AvI paDI nathI, tyAM sudhI anaMtakALathI rakhaDatA, rajhaLatA A AtmAne janmamaraNanAM asahya duHkhamAMthI ugArI levAno upAya, veLAsara karI levAnI peravI karatA rahevuM. lokalAjane vaza thaine, vahelA UThIne mUelAne saMbhArIne kakaLATa karavAno rivAja hoya to temAM bhaLavA karatAM satpuruSe ApelAM satsAdhana, vIsa doharA, yamaniyama, kSamApanAno pATha, cha padano patra, Atmasiddhi, maMtra AdimAM citta, vAraMvAra baLa karIne rokavAthI ArtadhyAna eTale 'huM duHkhI chuM, duHkhI chuM' evo bhAva maTI jai, bhaktimAM AnaMda Avaze. ''sarvajJano dharma suzarNa jANI, ArAdhya ArAdhya prabhAva ANI; anAtha ekAMta sanAtha thAze, enA vinA koi na bAMhya sTAze.'' zrI mIrAMbAie jene mATe rAjya-riddhi choDI, bhikhAraNanI peThe bhaTakyAM, te bhakti ApaNane sahajamAM 'ghera beThAM gaMgA Ave' tema sadgurukRpAthI maLI che to have rAtadivasa satpuruSe ApelA sAdhanamAM mAre rahevuM che, evo dRDha nizcaya kartavya che. koi Ave-jAya temAM na cAlye citta devuM paDe to bolavuM-cAlavuM; paNa mAruM mukhya kAma bhagavAnanI bhakti che, temAM vadhAre vighna na Ave,evuM mAre karavuM che. eTaluM manamAM dRDha karavA mATe satsaMganI jarUra che. tyAM bane to tyAM, dvArikA anukULa hoya to tyAM, ane sarvotama to thoDo vakhata atre AzramamAM rahI javA jevuM che; paNa te prArabdhane AdhIna che, chatAM dhAryuM hoya to vaheluMmoDuM bane che. Page #742 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (733) bIjI jAtrAo loko batAve temAM doravAI javuM nahIM, ane jyAM ApaNane bodhano joga hoya, citta zAMta thAya te tIrtha che; mATe laukikabhAva ocho karI, AtmAnuM hita zAmAM che te lAbhano lakSa rAkhe, te kharA vANiyA kahevAya. A prasaMgane anusarI, vicAra AvatAM sAmAnya sUcanA karI che. Ama karavuM ja evo Agraha nathI. "jyAM jyAM je je yogya che, tahAM samajavuM te; tyAM tyAM te te Acare, AtmArthI jana eha.' hitakArI kAma kaLe karI levuM. ekadama na bane to vahelemoDe paNa, paramakRpALu zrImad rAjacaMdra pratye draDha zraddhA, che tethI vizeSa, mAre satsaMgayoge karavAnI che; e kAma karI levA jevuM che, temAM mAre have DhIla karavI ghaTatI nathI. kALano bharoso zo ? acAnaka kALa AvIne Ubho raheze ane mananA manoratha manamAM rahI jaze. mATe hajI je jIvatA che, teNe maraNa pahelAM cetI levAnuM che. aNadhArI aDacaNo, Aphato AvI paDe topaNa gabharAyA vinA, eka paramakRpALu zrImad rAjacaMdra prabhu pratye draDha vizvAsa rAkhI, sahana karyA karavuM. paramakRpALudevanAM vacano paramazAMtine Ape tevAM che, temAM citta vizeSa rAkhavA bhalAmaNa chejI. tame paripUrNa sukhI cho ema mAno, ane bAkInAM prANIonI anukaMpA karyA karo." (143) je thAya te yogya ja mAnavAmAM Ave." (301) "jIva tuM zIda zocanA dhare? kRSNane karavuM hoya te kare.'' (450) "bananAra che te pharanAra nathI ane pharanAra che te bananAra nathI.' (47) "nahi banavAnuM nahi bane, banavuM vyartha na thAya; kAM e auSadha na pIjIe, jethI ciMtA jAya." Ama vicArI, manane zokanA vikalpomAMthI pheravI, vairAgyamAM lAvavA puruSArtha karavA dhArIe to banI zake ema che. manane vIluM na mUkavuM. smaraNa karyA karavuM. pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIe temanA pautra pU. gulAbacaMdabhAI upara kauTuMbika Aphata AvI tyAre lakhAvelo patra (upadezAmRta pR.95, patrAMka 150) vAraMvAra vicArI, jagatanI phikara bhUlI jazojI. temAM kahelI zikhAmaNa dayamAM utArazojI. (bI-3, pR. 173, AMka 178) T jenI sAthe jeTalo saMskAra, levaDadevaDa hoya che te pUrI thatAM, te saMbaMdha chUTI jAya che. teno kheda karavAthI UlaTo jIva aparAdhI bane che. ApaNuM jora, maraNa AgaLa kAMI cAlatuM nathI. ApaNe paNa eka divase, koI ne koI nimitta AvI paDyuM, A dehane emanI peThe nAkhI daI, cAlI javuM paDazejI. evo divasa AvI pahoMcyA pahelAM je bhaktibhAvanA jJAnInI AjJAthI karI laizuM teTaluM sAthe AvazejI. bAkI bIjuM badhuM, A dekhAya che temAMnuM kaMI, sAthe AvI zake tema nathI. AkhI jiMdagI du:kha veThIne dhana vagere ekaThuM karyuM haze, makAna baMdhAvyuM haze ke Dhora-DhAMkhara-khetara Adi je meLavyuM haze, te tyAMnA tyAM paDI raheze. UlaTuM ciMtAnuM kAraNa thaI paDe ke ene koNa saMbhALaze, ene koNa bhogavaze ? Ama vAsanAne laIne, anaMtakALathI jIva janmamaraNa karato Avyo che; te vAsanAne mULamAMthI ukheDI nAkhe tevI jJAnInI AjJA, A bhavamAM maLI che to bIjI vastuo karatAM, jJAnInI AjJAmAM citta vizeSa rahe tevo puruSArtha, jarUra A bhavamAM karI levA yogya chejI. Page #743 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 734 'sagAMsaMbaMdhI, paisATakA, gharabAra, bairAMchokarAM e badhethI prIti uThAvI, ahaMbhAva-mamatvabhAva uThAvI lai, deha Adi sarva pratyethI moha-mUrchAbhAva bALI-jALI, bhasma karI, snAnasUtaka karI cAlyA javuM che. strI chuM, puruSa chuM, nAno chuM, moTo chuM - e sarva paryAyavRSTi choDI, zrI sadgurue jANyo che evo eka zuddha AtmA huM chuM, evI AtmabhAvanA rAkhavI. jyAM sudhI bhAna rahe tyAM sudhI ''sahajAtmasvarUpa paramaguru'' mahAmaMtranuM smaraNa rAkhavuM. upayoga badhAmAMthI uThAvI, temAM rAkhavo. enA jevuM koi bIjuM zaraNa nathI; to ja kalyANa thaze.'' (upadezAmRta pR.392) A zikhAmaNa pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIe Akhara vakhate lakSamAM rAkhavAnI jaNAvI che, tenI jene pakaDa thaze, tenuM kalyANa thAya tema chejI. (bo-3, pR.316, AMka 305) ] pU. ...bahenano kAgaLa hato. temAM te lakhe che : "mArA moTA mAmA gujarI gayA, tethI mArI bAne bahu ja AghAta thayo che.'' zarIranI vedanA karatAM paNa, mAnasika vedanA vizeSa duHkhadAyI che ane ghaNAM karma baMdhAve che, ema jJAnIpuruSo kahe chejI. tethI, evA prasaMgamAM satsaMga, sAMcana, bhakti, maMtranA smaraNamAM rahevuM ke potAnA maraNano vicAra karavo ke mAre paNa samAdhimaraNa karavAnuM mahAna kAma karavAnuM hajI bAkI che, to je bAbatamAM mAruM kaMi cAle tevuM nathI, temAM citta devuM, tene mATe kheda karavo ke tenA vicAra karavA, mane chAje nahIM. TrenamAM besI saMgha sAthe jAtrAe javuM hoya ane Trenano TAima thavA Avyo hoya, tyAre bIjI nakAmI vAto karavAmAM koi khoTI thatuM nathI, to have vRddhAvasthAno vakhata to TrenanA TAima karatAM vadhAre agatyano gaNI, jeTaluM bhAgyamAM, A bhavamAM rahevAnuM hoya teTalI kSaNo sanmArgamAM ja jAya, tevo prabaMdha karI rAkhavo ghaTe chejI. bharata cakravartI jevA udyogI, cha khaMDanI saMbhALa rAkhanAra, teNe paNa paramArtha na cukAya mATe eka nokara rAkhyo hato ke te vAraMvAra pokAre ke ''bharata ceta, maraNa mAthe jhapATA deta.'' to ApaNA jevAe to, bacatI kSaNo jJAnInI AjJA uThAvavAmAM gALavA yogya che. have to eka paramakRpALudevanuM zaraNa, A bhavamAM puNyanA yoge maLI AvyuM che, to tene ja Azare deha choDavo che. pativratA mIrAMbAi jevI bhakti lai maMDavA yogya chejI. karyuM te kAma; 'karIzuM, karIzuM' karatAM-karatAM, ghaNA maraNanI jALamAM phasAi gayA, to ApaNe bIjAnA dRSTAMte paNa cetI levuM ke acAnaka maraNa AvI upADI janAra che, to pahelethI bane teTaluM dharmadhyAna karI levuM. Akhare parAdhIna avasthA thaze, tyAre kaMi nahIM bane. mATe eka kSaNa paNa parabhAvamAM ke pakathAmAM na jAya tema karavA bhalAmaNa chejI. roja maraNa saMbhArIe to vairAgya Ave, paNa jIva bIjAmAM rAcIne bhUlI jAya che. Akhare zuM kAmanuM che ? teno lakSa raheto nathI. pa.pU. prabhuzrIjIe bodhamAM kaheluM : ''zuM karavA Avyo che ? ane zuM kare che ?'' ATalAmAM to ghaNI gahana vAta samAya che; paNa vairAgya vinA hRdayamAM AvI vAto rahetI nathI, paththara upara pANInA relAnI peThe vahI jAya che. 'kathA suNI suNI phUTayA kAna, toye na AvyuM brahmajJAna.' AvI gALo jJAnIpuruSoe dIdhI che, tevI gALone pAtra have nathI rahevuM, evo dRDha nizcaya karI, te jJAnIpuruSanI ananya bhakti karI, AtmajJAna Page #744 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 735 A bhavamAM pragaTAvavuM ja che, evI dAjha UMDI aMtaramAM rAkhI, bhaktimAM tallIna thatAM zIkhavAnuM cheja. (bo-3, pR.495, AMka 531) maraNanI vicAraNA vairAgyanI vRddhine arthe che. teno artha evo nathI ke maraNano bhaya mAthe varte che ema mAnI, sAdhanamAM utAvaLa karyA karavI. AtmA ajara, amara, avinAzI, achedya, abhedya, nitya padArtha che te paNa bhUlavA yogya nathI, ema syAdvAda che; te AtmAne baLavAna banAve tevo che. satsaMga, satzAstranA vizeSa paricaye ane vicAranI vRddhi thaye te vizeSa samajAzejI. (bo-3,.pR.408, AMka 414) // maraNanA vicArothI gabharAvA jevuM nathI. samAdhisopAnamAMthI 'mRtyu-mahotsava' vAraMvAra vAMcI-sAMbhaLI, maraNano Dara dUra karavA yogya che. jene avakAza hoya teNe, pU. ne 'mRtyu-mahotsava' saMbhaLAvavA yogya che; bhakti, maMtra vagere paNa saMbhaLAvavA yogya che. ApaNe paNa eka divasa evo AvavAno che, to pahelethI taiyArI karI rAkhI hoya to Akhare mUMjhavaNa thAya nahIM ane samAdhimaraNanuM kAraNa thAya. kSaNavAra paNa sattAdhana bhUlavA jevuM nathIjI. (bo-3, pR.761, AMka 962) Apano patra maLyo. samAcAra jANyA. '"bananAra che te pharanAra nathI.'' AyuSya je nimArNa thayuM che, temAM koi mInamekha karI zake tema nathI; topaNa 'cetatA nara sadAya sukhI' kahevAya che, tema sadguru zaraNe nirbhaya banI, AkharanI dhaDI mATe taiyAra rahevuM, e hitakArI chejI. Aja sudhI ATalI jiMdagImAM, je bAMdhyuM hatuM te bhogavAyuM. anaMtakALathI karmanI kaDAkUTamAM jIva paDayo che, te pratyethI have udAsa thai, jJAnIoe AtmAne nitya, ajara, amara, achedya, abhedya, paramAnaMdarUpa jANyo che, mAnyo che te saMmata karI, teNe anaMta kRpA karI je maMtra Apyo che, te ja chello AdhAra che ema mAnI, chellA zvAsozvAsa sudhI temAM citta rAkhI, paramakRpALudevane zaraNe, teno Azraya hRdayamAM rAkhI, AyuSya pUrNa karavA yogya chejI. potAthI bolavAnuM na bane to koi kAnamAM maMtranuM smaraNa ApanAra hoya to temAM citta rAkhavuM ke hRdayamAM paramakRpALudevanI smRti rAkhI, 'he bhagavAna, ApanuM zaraNa che. mane kaMi khabara nathI; paNa . tamane ho te mane ho ! mAre bIje kyAMya citta rAkhavuM nathI. AtmAnuM parama hita karanAra Apa ja cho. ApanA caraNamAM sarvabhAva arpaNa thAo.' evI bhAvanA karyA karavI ane 'thAvuM hoya te thAo, rUDA rAjane bhajIe.' e ja lakSa rAkhI, dehanI ciMtAmAM citta na rokatAM, paramakRpALudeva pratye vALavAmAM hita che. samAdhisopAnamAMthI 'mRtyu-mahotsava' pU...ne saMbhaLAvavA yogya chejI. 'AlocanAdi pada saMgraha'mAMthI bhakti AdinAM pada, AlocanA, vIsa doharA, kSamApanAno pATha, cha padano patra, Atmasiddhi Adi, ApaNe bhaktimAM chaMda vagere bolIe chIe temAMthI, avasara pramANe temanA AgaLa bhaktino krama rAkhyo hoya to svaparane hitakArI chejI. kSaNe-kSaNe sarvanA AyuSyamAMthI kALa jAya che, te maraNa thayA ja kare che. Akhara vakhate jema smaraNa ApavAnI kALajI rAkhIe chIe, tema kSaNe-kSaNe potAnA AtmAne sadbhAvamAM lAvavA, smaraNamAM Page #745 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (736) | citta rAkhavAnI ApaNe badhAe Teva pADI mUkavA jevuM chejI. karI mUkyuM haze te Akhare kAma Avaze. tethI pANI pahelAM pALa bAMdhI rAkhavI ghaTe chejI. pAghaDIne cheDe jema kasaba Ave che, temAM badhI pAghaDInI kiMmata AvI jAya che, tema chevaTano bhAga sudhArI jeNe samAdhimaraNa mATe keDa bAMdhI, temAM acaLa bhAva rAkhI Azrayasahita deha choDayo, tenuM badhuM jIvana saphaLa thayuM, ema gaNavA yogya chejI. (bo-3, pR. 255, AMka 249) T mRtyu to mahotsava che. maraNanA prasaMgamAM AnaMda thAya, evuM rAkhavAnuM che. rAjA bIjA zaheramAM jAya tethI tene kheda thato nathI, tema A zarIrane choDI bIjA zarIramAM javAnuM che, temAM utsava mAnavo. deha to badhAno chUTe che. deha kedakhAnuM che. e chUTatAM AtmAnuM kaMI na bagaDe. paramANuo vIkharAI jAya, paNa AtmA to avinAzI che. dehano nAza che. ekanuM eka kapaDuM hoya, teno bahu paricaya thAya tyAre tenA upara abhAva Ave che; paNa A deha to ghaNA kALa sudhI bhogavatAM abhAva Avato nathI ! devagati bAMdhI hoya to deha mUke tyAre tyAM javAya, temAM kheda kema kare che? jeNe sArI rIte jiMdagI gALI che, tene maraNano bhaya kema hoya? maraNa to devalokamAM laI janAra mitra che. divase-divase zarIra gharaDuM thAya ane maraNa na Ave to keTalA vakhata sudhI ghasaDAya ? dhIraja rAkhavI joIe. maraNa chetarAya evuM nathI. jeTalA sArA bhAva karyA hoya, teTaluM sAruM thAya. maraNa sudhAravuM e mArI pharaja che. pahelAMthI lakSa rAkhavAno che, paNa maraNa vakhate to khAsa vadhAre lakSa rAkhavAnI jarUra che. karme jIvane kedamAM nAkhyo che, tene mRtyu na choDAve to koNa choDAve? maraNa sAMbhaLIne DaravA jevuM nathI. maraNa badhAya du:khathI choDAvanAra che. mRtyu to kalpavRkSa jevuM che. evuM mAge, tevuM maLe. mokSa mAge to mokSa maLe. (bo-1, pR.107). I AyuSyakarmanI sthiti hoya teTaluM jivAya che. manuSyaparyAyane "huM chuM' ema mAne che. AtmA deharUpa nathI. bhrAMtine laIne paryAyane potAnA svarUpe anubhave che. AtmA janme nahIM, mare nahIM; saMyogane laIne janmyo ane maryo ema kahevAya che; paNa AtmA to jIvato ja che. maravuM eka vAra che, paNa Dare che. ghaNI vAra. sApane dekhe to Dare ke marI javAze. maraNathI bacavA koI-koIe killA banAvyA, paNa teya marI gayA. Indra moTo kahevAya che, tene paNa maraNa Ave che. maraNa AvyA pachI eka samaya paNa na jivAya; ane AyuSya pUrNa na thAya tyAM sudhI jhera khAya toya na mare. deha to paDavAno che, AtmA amara che, ema jANe to bhaya na lAge. (bI-1, pR.134, AMka 9) D ApanA pitAzrIne jaNAvazo ke zarIranA dharmo zarIramAM jaNAya che. nAzavaMta deha koIno amara rahyo nathI. moTA mahAtmA puruSo paNa deha tajIne cAlyA gayA to ApaNe koNa gaNatarImAM chIe ? paNa te mahApuruSoe deha chUTatAM pahelAM dehathI bhinna, sukhaduHkhane jANanAra, achedya, abhedya, janmamaraNa-vyAdhi-pIDAthI rahita, nitya AtmAne jANI, dehano moha taddana choDI dIdho hato. ApaNe paNa paramakRpALu zrImad rAjacaMdra prabhune Azraye dehano moha choDavo che. te puruSanuM zaraNuM, bhavajaLa taravAmAM nAva samAna che, mATe maraNataMtra niraMtara dayamAM raTAto rahe, tevI Teva pADI devA bhalAmaNa chejI. Page #746 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (737) tema ja "sadguruprasAda'mAMthI badhI avasthAnA citrapaTanAM darzana, roja karAvatA rahezojI; tathA roja sAMje temanI bhAvanA rahetI hoya to vIsa doharA, yamaniyama, kSamApanAno pATha, cha padano patra, Atmasiddhi vageremAMthI saMbhaLAvatA rahevuM. vizeSa bhAvanA jAge to samAdhisopAnamAMthI samAdhimaraNa viSenuM chelluM prakaraNa, vAraMvAra saMbhaLAvatA rahevuM ghaTe chejI. temanuM citta temAM raheze to bIjA bhAva chUTI, jJAnI pratye vizeSa prIti thatI jaze; nahIM to vAMcanArane to jarUra lAbhanuM ja kAraNa che. ApaNe to ApaNA AtmAne saMbhaLAvIe chIe e mukhya lakSa rAkhI, bhale je sAMbhaLaze tenuM kalyANa thaze, e bhAve gharanAM je navarAM hoya, temane sAMbhaLavA kahevuM. (bI-3, pR.343, AMka 346) T mAthe maraNa che, vRddhAvasthA doDatI Ave che, silakamAM rahelI vedanI vagere rAha joI rahI che, te badhAM gherI le te pahelAM evo abhyAsa karI mUkavo ke maraNa vakhatanI vedanImAM paNa, maMtra Adi dharmadhyAna cukAya nahIM. zAtAnA vakhate puruSArtha jIva nahIM karI le to Akhare pastAvuM paDazejI; gabharAmaNano pAra nahIM rahe, mATe pANI pahelAM pALa karI levI ghaTe chejI, (bI-3, pR.791, AMka 1011) ApaNe paNa eka divasa nirmANa thayelo che; paNa te divase zuM bhAvanA karIzuM, te kaMI cokkasa karyuM che? te bhAvanA tyAM sudhI TakI rahe, tevI baLavAna thavA zuM kartavya che, te vicAravA Apa sarvane vinaMtI che.jI. kaMIka taiyArI karI hoya to kAma dIpe che, tema maraNa sudhAravuM hoya, teNe pahelAM zI zI taiyArI karavI ghaTe che, te paraspara vicArI, satsaMge nirNaya karI, te dizAmAM pagalAM bharyA haze to dhAryuM kAma jarUra thavA joga sAmagrI, A bhavamAM prApta thaI che, te sarvanI saphaLa thAo, e bhAvanA chejI. Akhare kAMi bano ke na bano, paNa pahelAM tene mATe kALajI rAkhI prayatna karyo haze, te alekhe janAra nathI, evo vizvAsa rAkhI, AtmahitanI vRddhimAM dina-pratidina vRddhi thAya, tema vartavA vinaMtI chejI. (bI-3, pR.611, AMka 707). D mIrAMbAIne rAjavaibhava ane bIjAM jagatanA jIvo icche, tevAM sukha hatAM; chatAM teNe te rANAno, rAjyano ane rANIpadano tyAga karI, bhikhAraNanI peThe TukaDA mAgI khAI, bhagavAnanI bhakti karI to Aje ApaNe tene dhanyavAda daIe chIe ane te "amara varane varI" ke sadA teno cUDo-cAMdalo kAyama rahe tevI dazA, gurukRpAe te pAmI. jANIjoIne teNe patine tathA saMpattine lAta mArI ane AnaMdapUrvaka AkhI jiMdagI teNe bhaktimAM gALI. ApaNe mAthe to tevI dazA, hajI bhIkha mAge tevI, AvI paDI nathI; paNa karmanA yoge, vahelomoDo jeno nAza thavAno hato, tevuM zirachatra vaheluM bhAMgI gayuM ane puruSano yoga thayo che, teNe satsAdhana ApyuM che tenuM avalaMbana lai, sadAcAra sahita jiMdagI bhaktimAM gALavAnI che, e kaMI moTI agharI vAta nathI. kALa kALanuM kAma kare che. bhaktibhAva vadhAratA rahezo to kaMI ja jANe banyuM nathI, ema prArabdha pramANe divaso vyatIta thaze. kazuM gabharAvA jevuM nathI; mUMjhAvuM ghaTatuM nathI. hajI manuSyabhavarUpI mUDI hAthamAM che tyAM sudhI, sau sArAM vAnAM thaI raheze, paNa jema sadgata ... nuM sarvasva, Akho manuSyabhava lUMTAi gayo, Page #747 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (738) te have kaMI karI zake tema nathI. corAsI lAkhanA pherAmAM eka manuSyabhavamAM kaMI nirAMta che; bAkI kIDI-makoDI, kAgaDA-kUtarA, mAkhI-macchara e jIvo zuM dharma samaje ? zI rIte ArAdhI zake ? ApaNe jeTalA divasa, A manuSyabhavanA jovAnA bAkI che, tyAM sudhI dharmanuM ArAdhana karI levuM ke pharIthI corAsI lAkhanA pherAmAM phara-phara karavuM na paDe. (bI-3, pR.179, AMka 182) nathI rogothI dherAyo, jarA pIDe na jyAM sudhI; - nathI mRtyu-mukhe peTho, sAgha kalyANa tyAM sudhI. baLatA gharamAM koI UMghato hoya, tene koi jagADavA hAMko mAre; tema koinA maraNa pachI thatA avAjo samajavA yogya che. cetavA jevuM che; nahIM to Akho loka baLI rahyo che; duHkhe karI Arta che, te hoLImAM ApaNo paNa nAza thavAno vakhata AvI pahoMcaze. jemano deha chUTayo, temane manuSyabhavamAM vizeSa vakhata rahevAnuM banyuM hota to dharma-ArAdhana vizeSa thaI zakata, te taka have temane maLavI durlabha che ema vicArI, ApaNA divaso vizeSa dharma ArAdhavAmAM jAya, tema karI levA yogya chejI; kAraNa ke kALano bharoso nathI, lIdho ke leze ema thaI rahyuM che tyAM pramAda ghaTe nahIM. je gayA, te ApaNane mUMgo upadeza ApatA gayA che ke ame kaMI laI jatAM nathI; jene mAruM-mAruM karI, enI e kaDAkUTamAM AkhuM AyuSya gALyuM, temAMnuM kazuM kAma AvyuM nahIM; kaMika dharma pratye ruci thayelI, sapuruSa pratye, tenAM vacano pratye pratIti thayela ke zraddhA karelI, te darekanI sAthe gaI. mATe A svapna jevA saMsAramAM have moha-mamatA ochI karI, jJAnI puruSanA mArge kaMika AgaLa vadhAya ane AtmazAMti thAya tema prayatna kartavya che. (bI-3, pR.15, AMka 197) | pavitra AtmA pU....e dehatyAga AzramamAM karyo chejI. pa.u.pa.pU. prabhuzrIjInI temaNe ghaNI sevA karelI, temanI AjJA uThAvelI ane niHspRhapaNe sAdhu jevuM jIvana gALeluM. tenA prabhAve, te A kSaNika deha tyAgI, karelAM zubha karma bhogavavA anyatra gayA chejI. ApaNe badhAne evo eka divasa jarUra AvavAno che. tenI taiyArI karatA rahIe to puruSanA Azrita yathArtha gaNAie ane jo pramAdamAM, kSaNika vastuonI levaDadevaDamAM, je taiyArI karavAno vakhata maLyo che te, gumAvIzuM ane ekAeka tevo divasa AvI caDhaze to gabharAmaNano pAra nahIM rahe, pastAvo vAraMvAra thaze chatAM kaMI vaLaze nahIM. mATe bane teTalI paLo mokSa-upAyamAM gALavAno lobha rAkhavA yogya chejI. dhana karatAM bhavanuM AyuSya anaMtagaNuM kImatI che ema gaNI, jatA divasanI jeTalI kSaNo dharmadhyAnamAM jAya teTalI saMpatti, sAcI kamANI gaNI, te tarapha vizeSa vRtti vaLagI rahe, tevo abhyAsa pADI devAnI jarUra chejI. vacamAM koi kAraNe tamane lAgeluM ke have vadhAre jIvavAnuM nathI, to kevI cIvaTa, jAgRti rahetI hatI ane te vairAgyanI maMdatA thatAM, jANe have kaMI phikara nathI, ema thatuM hoya to tenuM zuM kAraNa che, te zodhavA yogya chejI. maraNa nathI AvavAnuM ema to che ja nahIM; paNa hamaNAM kAMI evo saMbhava nathI ema jANI, jIva AMkha-mIMcAmaNAM kare che; paNa jJAnI puruSo to maraNane samIpa samajIne, kevaLajJAna thatAM sudhI Page #748 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (739) sapuruSArthamAM maMDayA rahe che'. to pachI ApaNe nirAMte sUvA jevuM zuM prApta karyuM che, te vicAravA yogya nathI ? mUDha chuM, huM nirAzrita chuM, anAtha chuM.'' A bhAva, vAraMvAra A mUDha jIve vicArI, jAgRti vizeSa ArAdhavA yogya chejI. (bI-3, pR.420, AMka 427) | maraNanuM AvavuM avazya che, paNa te aniyata hovAthI, tenI taiyArI, vicAravAna jIve karatA rahevI ghaTe che. paramakRpALudevanuM zaraNa dRDhatApUrvaka A bhavamAM rahe to te banI zake tema chejI. (bI-3, pR.488, AMka pa21) amuka nityaniyama vagere na bane to teno kheda kartavya nathI. badhuM karIne paramakRpALudevanA saZraNamAM arpaNatA thAya, tene ja Azare A deha choDavo che, chellA zvAse paNa 'sahajAtmasvarUpa paramaguru'' maMtranI bhAvanA dayamAM rahe; tenA uttama svarUpamAM tanmayatA, niHzaMkatA, nirbhayatA ane niHsaMgatA abhedabhAva rahe, e ja aMtima kartavya chejI. paramakRpALu paramapuruSanuM svarUpa e ja mAruM svarUpa, ethI je kaMI bhinna vyAdhirUpa, sneharUpa, smaraNarUpa, khedarUpa ke anyathA ho teno mana-vacana-kAyAthI trikALa tyAga ho ! "tuMhi tRhi'nI laya lagADavAnI che. (bo-3, pR.445, AMka 463) 0 pU. ...e to manamAM evo nizcaya karavo ghaTe che ke jANe A deha chUTI gayo che ane maphatanuM AyuSya maLyuM che, te mAtra Atmahita thAya tema ja gALavuM che. maraNa saMbaMdhI paNa kaMI vikalpa karavA yogya nathIjI. jIvavAnuM haze tyAM sudhI bhaktibhAva arthe jIvavuM che ane A deha nahIM hoya ke chUTI jaze tyAre paramakRpALudevanA zaraNe deha choDavAthI jIvanuM bhaluM ja thavAnuM che; evo vRDha vizvAsa rAkhavAnI jarUra che. tethI kaMI saMkalpa-vikalpa ke phikara-ciMtAnuM kAraNa raheze nahIMcha. deha to anaMtavAra jIve dhAraNa karyA ane anaMtavAra choDyA, paNa A bhavamAM je paramakRpALudevanuM zaraNa prApta thayuM che te sahita, te puruSane Azraye A deha choDavAno avasara AvI lAgyo che, to gabharAyA vinA jema AzramamAMthI sadApura gayA, tema sadguruzaraNe jyAM nirmANa haze tyAM javuM che; evuM manamAM vRDha karI rAkhavuM. jenuM bhaluM thavAnuM hoya, tene phikara zAnI hoya? mATe nizcitapaNe, saMkleza vinA, sadguruzaraNe buddhi rAkhI, smaraNamAM mana rahe ane sapuruSanI smRti, darzana-bhAvanA, zravaNa vagere kya karavA yogya chejI. sadguruprasAda'mAMthI citrapaTanAM, vAraMvAra darzana karAvavA tathA smaraNa, bhakti, zravaNa, bhajanamAM tenuM citta rahe tevI goThavaNa karavA, Apa sarvane vinaMtI chejI. (bo-3, pR.471, AMka 498). dharmIne mRtyu mitra che, utAre dehabhAra; visAmo Ape vaLI, yadi hoya avatAra. pU. ....nA dehotsarganA samAcAra sAMbhaLI kheda thAya che ke Ama manuSya AyuSya acAnaka pUruM thatAM, sarva choDI cAlyA javuM paDe che; paNa satpaSanA Azraye jeno deha chUTe che, tene sapuruSanI kRpAe sanmArganAM nimitto maLI rahe che. (bo-3, pR.90, AMka 81) Page #749 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (740 D saMsAramAM jenI sAthe jeTalo saMbaMdha hoya che, te pUro thaye viyoga thAya che. paraMtu bananAra che te phona nathI ane pharanAra che te bananAra nathI." (47) e vAta lakSamAM levA yogya che. je jJAna deha choDyo che, tenuM kalyANa thAya che. tene mATe zoka kartavya nathI. paraMtu ApaNA potAnA mATe vicAra kartavya che ke mAthe maraNa che. viyoganA vakhate saMsAranI asAratA jIvane sahaje samajAya che. anityAdi bAra bhAvanAo vAraMvAra vicAravA yogya che. sAMsArika kAraNone laIne kheda pragaTato hoya, te palaTAvIne vairAgyabhAvanI vRddhi karavA yogya che. (bo-3, pR. 24, aMka 729) "mRtyunuM AvavuM avazya che." (58) ema paramakRpALudeve jAgrata rahevA lakhyuM che, jIve vAMcyuM paNa che, moDhe bole che, kalame lakhe che, bhASaNo kare che; paNa tenI taiyArI keTalI kare che te uparathI, tenI samajaNa AMkI zakAya. kahetA-kahetI dharma choDI, sAco dharma grahaNa karyo hoya, teNe have sAcA ja thavAnI jarUra che. maraNane vAraMvAra saMbhAravA yogya che. bI-3, pR.540, AMka pa92) 0 thavAnuM haze te thaze. bananAra te pharanAra nahIM ane pharanAra te bananAra nahIM; ema vicArI nakAmI ciMtanA, amUMjhaNa jIve dUra karavAM, ane maraNa vakhane kaMI kAma lAgavAnuM nathI ema vAraMvAra saMbhAravuM. game tevAM sagAM hoya ke game teTalA paisA hoya, sukhabhavanI sAmagrI game teTalI hoya paNa te maraNa AvatuM aTakAve tema nathI. maraNa AgaLa sarva araNa che. e badhAne choDIne eka vAra javAnuM avazya che; to A nAzavaMta vastu mATe hAyavoya karI nakAmo jIva bALavA, tenA karatAM manamAMthI mAMDI ja vALyuM hoya ke jema thavuM hoya tema thAo, huM to amuka kalAka kAma karavAnuM che, te karI chUTayo. have zI paMcAta ? (bI-3, pR.44. AMka 30) 5.1 5.pU. prabhuzrIjI kahetA ke roja maraNane saMbhAra. vI maraNa vakhate asahAya dazA che, tevI ja atyAre paNa eka rIta che, paNa te tarapha laka nathI. potAnAM karelAM karma ja udaya Ave che ane te karmane pheravavA koI samartha nathI. koinuM duHkha koI laI zakatuM nathI, e najare pratyakSa dekhAya che. tevI ja rIte kSaNe-kSaNe je zubhAzubha bhAva thayA kare che, tene anusaratAM karmothI jIva samaye-samaye gherAya che. temAMthI koNa bacAve tema che ? te udaya Avaze tyAre paravazapaNe bhogavavAM ja paDaze. A kriyAo tarapha, najara ja jIva karato nathI. mAtra bahAranI levaDadevaDamAM AMkho mIMcIne varyA kare che. (bI-3, pR.231, AMka 226) D saMsAra duHkharUpa che, janmajarAmaraNa, Adhi (mananAM duHkha), vyAdhi, upAdhithI bharelo che. corAsI lAkha jIvayonimAM anAdikALathI A jIva bhaTakato Avyo che, paNa hajI thAkyo nathI, kAraNa ke dArUDiyAnI peThe, dArUthI nukasAna thAya che chatAM, te pItI vakhata AnaMda mAne che; tema karmavaza jIva potAnuM bhAna bhUlI, bIjI tuccha vastuomAM rAjI thai jAya che. anAdikALathI jIva khA-khA karato Avyo che, paNa khAvA bese tyAre jANe koI kALe kAMi khAdhuM na hoya, tema dukALiyAnI peThe khAvAmAM tanmaya thaI jAya che ane aA ke nagavAnane bhUlI jAya che. mATe jene bhagavAna pratye sadgurukRpAthI prIti thai che ane bhagavAnanuM zaraNa grahaNa karyuM che, te jIve to have vAraMvAra maraNane saMbhArI, bIjI vAtomAMthI manane kheMcI lai maraNa, bhakti, vAMcana, vicAramAM joDI rAkhavAno abhyAsa karavA lAyaka che'. (bI-3, pR.157, AMka 158) Page #750 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (741 bALakAya kUMpaLa samI, yauvana pAna samAna; pAkuM pAna jarA-samaya, maraNa vAyaro mAna. koI garbha viSe mare, mare janmatAM koi; bALapaNAmAM paNa mare, juvAna maratA joi. niyama nahIM varSo taNo, maraNa acAnaka thAya; eka niyama nakkI kharo - janme te marI jAya. giri nIce nadI Utare, tema jIvana vahI jAya; bhogamagna jIva UMghato, maraNa samaya pastAya. pANI pahelI pALa je, bAMdhe te ja sujANa; AtmahitamAM DhIla kare, te nara nahi vidvAna. (prajJAvabodha puSpa-18) kevaLa arpaNatA nathI, maraNa sudhInI cheka' e vAraMvAra vicArI, 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIe je kaMI AtmasAdhana darzAvyuM che, te ja eka AdhAra mAnI, tenI upAsanA atyaMta puruSArtha phoravI, A bhavamAM karI levI ghaTe che. kALano bharoso nathI. kyAre ApaNo vAro Avaze, te khabara nathI; to roja maraNane saMbhArI, kevI rIte maravuM che, tenI tAlIma levI ghaTe chejI. samAdhimaraNane arthe A bhava che ane jJAnIne zaraNe, tenA smaraNamaMtrane lakSamAM rAkhI, tene Azraye deha choDavo che, e ja nizcaya karI, tenI vAraMvAra smRti kartavya chejI. (bI-3, pR.pa25, AMka pa73) D pU. .... potAnI dharmabhAvanA vadhArI, AtmakalyANanA lakSasahita paralokavAsI thayA che, tethI khedanuM kAraNa nathI. mAtra ApaNane temanA samAgamano yoga na rahyo e lAgI Ave, te svAbhAvika che; paNa jyAM nirUpAyatA che, tyAM sahanazIlatA e uttama mArga jJAnI puruSoe jaNAvyo che. khedane vairAgyamAM pariNamAvavo ghaTe che. eka dharmazALAmAM, jemAM aneka gAmathI musApharo AvIne rAta rahe che ane savAra thatAM potapotAne raste cAlyA jAya che, tema aneka gatimAMthI jIvo AvI, eka kuTuMbamAM thoDo kALa sAthe rahe che, teTalAmAM to eTalo badho moha vadhArI de che ke maraNakALe te pratibaMdha ADA AvI, jIvane adhogatie laI jAya che. e vicArI, jema bane tema AjathI sagAM, mitra, maLatiyA ke pADozInA pratibaMdha ochA karI, jema bane tema vAsanA, moha, mamatA ke dehAdhyAsa ghaTe tevA vairAgyamAM vRtti rAkhI, satparuSe je AjJA karI che evA vIsa doharA, kSamApanAno pATha, yamaniyama, AtmasiddhizAstra, cha padano patra, apUrva avasara, mahAmaMtra, AlocanA, sAmAyika, ATha draSTinI sajhAya Adi uttama sAdhanomAM, manane rAkhavA udyama kartavya chejI. dararoja maraNa saMbhArI, tenI vATa joIne beThA hoIe tema pratibaMdha TALI asaMgabhAvanI vRddhi karatA rahevA vinaMtI che). je karaze tenA lAbhanuM chejI. (bo-3, pR.91, AMka 83) Page #751 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42) D vibhAvapariNAma e ja maraNa che. vibhAva judo ane AtmA judo che. AtmA vibhAvarUpe pariName e ja maraNa che. vibhAvabhAva e bhAvamaraNa che. (bo-1, pR.35), AMka 10) 'kSaNa kSaNa bhayaMkara bhAvamaraNe kAM aho rAcI raho?" manuSyabhava vyartha na jAya te mATe puruSano koI maMtra ke bodha prApta thayo hoya tenuM vAraMvAra kALajIpUrvaka smaraNa kartavya chejI. ''kSaNa kSaNa jatAM anaMtakALa vyatIta thayo chatAM siddhi thaI nahIM.'' Ama puSpamALAmAM paramakRpALudeve A mohanidrAmAM UMdhatA jIvane jAgrata karavA arthe jaNAvyuM che; te lakSamAM laI, sapuruSa maLyA pahelAMno kALa ane pachInA kALamAM kaMI bheda paDe tevo puruSArtha kartavya che. kuMdakuMdasvAmI "aSTa pAhuDa'mAM jaNAve che ke jIve jyAM sudhI samyatvanI prApti karI nathI, tyAM sudhI te jIvatuM maDaduM che. te ja parama arthane paramakRpALudeve ApaNA jevA bALajIvone samaja paDe tema 'bhAvamaraNa'rUpe kahyo che. jeTalI kSaNo puruSanA zuddha caitanyasvarUpamAM lakSa AvyA vinAnI jAya che, te sarva kSaNo bhayaMkara saMsAra Ubho karAvanAra maraNa samAna che; te ja kharuM maraNa che. AyuSyane aMte maraNa che, te to samaju jIvane mahotsava samAna che. jIvatAM puruSa ke teno vizvAsa karanAra, jIvatAM che. samaye-samaye maraNa saMbhArI, saMsAra parathI Asakti ochI karI, paramAtmabhAva mATe paramapuruSane zaraNe puruSArtha kartavya chejI, (bI-3, pR.50, AMka 35) [ A kALamAM alpa AyuSya A kSetre jIvone hoya che; chatAM jANe maravuM ja nathI, ema pravartavAno abhyAsa paDI gayo che, tethI AtmahitanA kartavyamAM pramAda, gauNatA, sAmAnyapaNuM thaI jAya che; mATe roja maraNa saMbaMdhI vicAra karatA rahevAnI jarUra che. maraNa acAnaka AvI paDe to huM kema pravarte? maraNa sudhAravAnuM koI sAdhana mane maLyuM che? temAM mAruM citta keTaluM pravarte che? bIje mana bhaTakatuM phare che, tenuM kAraNa zuM? saMsAramAM evuM zuM sukha che ke jene mATe Atmahita bhUlI Ama pravartavuM thAya che? have kema pravartavuM? vagere vicAro avakAza vistArathI vicAravA yogya che. (bI-3, pR.256, AMka 250) T mAMdagI karatAM, mAMdagI pUrI thavA Ave tyAre vizeSa kALajI DokTaro rAkhe che; tema mumukSujIva paNa mAMdagIne prasaMge jema maraNa samIpa lAgatuM hoya, tema tyAra pachI paNa maraNane samIpa ja samajIne, dharmamAM vRtti rAkhavAno jJAnIno mArga ArAdhe che ane ApaNe badhAe te ja aMgIkAra kartavya chejI. samAdhimaraNa karavAnI bhAvanAvALA sarvee, kSaNe-kSaNa samAdhibhAvane poSe tema vartavAno puruSArtha kartavya che; kAraNa ke maraNa vakhate, atyAre je bhAvo karIe chIe tenA rahasyabhUta mati Ave che; to jyArathI jAgyA tyArathI savAra gaNI, chevaTanI ghaDInI atyArathI ja taiyArI karatA rahenAra, vivekI gaNavA yogya cheja. paramakRpALudevanAM vacano vAMcavA, sAMbhaLavA, vicAravA ane smRtimAM rAkhI, temAM upayoga rAkhatA rahevA, vinaya vinaMtI chejI, (bI-3, pR.143, AMka pa94) Page #752 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (743) T mAthe maraNa che ema vAraMvAra bodhamAM sAMbhaLyuM che; hAla to pratyakSa bombagoLA Adi prasaMgothI tathA goLIbAra vagerenA samAcArothI saMbhaLAya che. maraNa samIpa ja samajIne, vicAravAna jIve vairAgyanI vRddhi karatA rahevAnI jarUra chejI. kSaNa-kSaNa AyuSya ochuM thatuM jAya che te maraNatulya samajI, jIvana saphaLa thavA, satsaMga thayelo niSphaLa na thavA devA, jJAnIpuruSanA zaraNamAM buddhi rAkhI, nirbhaya have to thai javuM ghaTe chejI. jeTalI niHzaMkatA teTalI nirbhayatA pragaTe; mATe "zraddhAM parama TurnAda" kahI che, te game tema karI, ATalA bhavamAM karI levI ghaTe chejI. (bo-3, pR.425, AMka 434) samAdhimaraNa T 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIe kahyuM che ke AzramamAM jeno deha chUTaze, tenuM samAdhimaraNa thaze. A Apane lakSa rahevA jaNAvyuM che. bhAvanA to te ja rAkhavA yogya che, pachI jevo prArabdhano udaya; paNa puruSArtha-dharmane pradhAne rAkhI, varyA javA vinaMtI chejI. (bI-3, pR. 270, AMka 263) "saMyoga saMbaMdha, strI, putra, mAtA, pitA, bhAI Adi sarva paryAya che; karmajanya vibhAvika paryAya che ane nAzavaMta che, mATe te koI mArAM nathI. mArA to eka sapuruSarUpI paramakRpALudeva che ane temaNe je AjJA karI che ane kahyo che tevo sahajAtmasvarUpI eka AtmA ja che. te AtmasvarUpa - AtmA che, nitya che e Adi cha padane paramakRpALudeve kahyA che, te svarUpavaMta che - e mAro che, ema mAnavuM. atyArathI taiyArI karI rAkhavI ane bhAvanA rAkhavI ke huM maraNa samaye A AjJA ja mAnIza, bIjuM kaMI nahIM mAnuM; ane ema mAnavAthI ja, e mAnyatA rahevAthI - te sAthe je maraNa che te samAdhimaraNa che." (prabhuzrIjIno bodha) (bI-3, pR.485, AMka 517) pa.pU. prabhuzrIjIe jaNAvyuM che ke maraNa vakhate smaraNamAM citta rahe ane AtmA, jJAnIe jANelo temAM jaNAvyo che, te ja mAre mAnya che, to te samAdhimaraNa che. maMtramAM to cauda pUrvano sAra che; AtmA bharI Apyo che. tenuM avalaMbana pragaTa AtmasvarUpa evA jJAnIne zaraNe maraNaparyata TakAvI rAkhavAnuM chejI. huM samajI gayo, ema karI vALavA jevuM nathIjI. (bo-3, pR.708, AMka 853). I pU. ... nI mAMdagI gaMbhIra che ema jANyuM. khamI-khamAvI, paramakRpALudevanAM zaraNamAM rahevAnI bhAvanA karI, te ja AdhAre jIvana hoya tyAM sudhI bhAva dRDha rAkhI, aMte jJAnIne zaraNe, paramakRpALudevane Azare deha choDavA bhalAmaNa chejI. maMtramAM mana ahorAtra rahe tevI chevaTe goThavaNa thAya to jarUra kartavya chejI. potAnAthI na bolAya to je sevAmAM hoya teNe "sahajAtmasvarUpa paramaguru" e maMtra daradInA kAnamAM paDayA kare teTalA utAvaLA avAje bolyA karavA yogya che ane sAMbhaLanAre A mArA samAdhimaraNanI kharI davA che ema jANI, vedanAmAMthI mane khaseDI, paramakRpALu paramAtmAnA svarUpamAM manane sthApavA prayatna kartavya chejI. ema maMtranI bhAvanAmAM deha chUTe, tenuM samAdhimaraNa thayuM gaNAya, evuM 5.3.5.pU. prabhuzrIjIe upadezya chejI. Page #753 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (744) A patra maLe tyArathI tevI koI goThavaNa karavA vinaMtI che. jyAM bane tyAM jAte, ke koI mumukSu dvArA tema kartavya chejI. (bo-3, pR.636, AMka 751) | zubhecchA saMpanna sAdhvIjI ...no patra maLyo. temAM tamArA samAgamathI temane samAdhimaraNanA sAdhananI jijJAsA jAgI che ema jaNAve che. je jijJAsA jAgI che te vardhamAna thAya, tevuM vAMcana, bhakti, satsamAgamanI temane jarUra chejI. bAramA viharamAna bhagavAna caMdrAnananuM stavana zrI devacaMdrajInuM covIsImAM che. te vAraMvAra vAMcI, temaNe abhyAsa karavA jevuM che'. temAM jaNAvyuM che : ANA sAdhya vinA kriyA re, loke mAnyo re dharma, daMzaNa, nANa, cAritrano re, mULa na jANyo marma re. caMdrAnana, gaccha kadAgraha sAcave re, mAne dharma prasiddha, AtamaguNa akaSAyatA re, dharma na jANe zuddha re. caMdrAnana)'' tema puruSanI AjJA vinAnI kriyA, te dharmanuM kAraNa nathI. "TUITI dharmo ATM tava' evo zrI AcArAMgamAM pATha che : jJAnInI AjJAnuM ArAdhana e ja dharma ane AjJAnuM ArAdhana e ja tapa. to have dharma ke samAdhimaraNanI prAptinI jene bhAvanA che, teNe paramakRpALudevanI AjJAnuM ArAdhana kartavya che. paramapuruSa zrImad rAjacaMdra jJAnAvatAra bhagavaMte je AjJA karuNAnidhAna zrImad laghurAjasvAmIne jaNAvelI, te ja AjJA te svAmIzrIjInA jaNAvavAthI temanA vizvAsapAtra brahmacArIe jaNAvavAthI, tamane A jaNAvuM chuM Ama kahI, vIsa doharA, kSamApanAno pATha, yamaniyama ATaluM nityaniyamarUpe karavA jaNAvazo ane paramakRpALudevano citrapaTa tamAre tyAM hoya tene namaskAra karavA jaNAvI, te mahApuruSane sadguru dhArI, temanI AjJAe mAtra AtmArthe sarva sadAcAra, vrata vagere karavA kahezo. temanI hAla atyaMta icchA hoya to "sahajAtmasvarUpa paramaguru'' maMtra paNa jaNAvazo. temAM navakAra vagere aneka maMtrono samAveza thaI jAya che. maraNa vakhate e maMtramAM citta rAkhI, kyAMya Asakti nahIM rAkho ane sadguru paramakRpALudeve jANyo che, anubhavyo che, te AtmA mane prApta ho, e ja bhAvanAthI maraNa karanArane samAdhimaraNa prApta thAya che, ema zrI laghurAjasvAmIe jaNAveluM, tamane jaNAvyuM che. bIjethI mana uThAvI, eka paramakRpALudevamAM citta rAkhazo to ekanI upAsanAmAM sarva jJAnI samAI jAya che. koinI virAdhanA thatI nathI. vItarAgadazAne prApta sarva pUjya che. e dRDhatA rAkhI prema-bhakti vardhamAna thAya tema kartavya che. para prema pravAha baDhe prabhuse, saba Agamabheda suura baseM; vaha kavalako bIja jJAnI kahe, nijako anubhava batalAI diye.' lokaraMjanano mArga mUkI, samAdhimaraNanI taiyArI have karavI che e lakSa rAkhI, je je sadAcAra, vrata, kriyA, bhakti karazo, te saddaguru AjJAe upakArI, mokSamArgasAdhaka nIvaDazejI. (bo-3, pR.515, AMka 558) Page #754 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (745. dhanamAM mana jevuM rame, suMdara strImAM jema; tema rame jo rAjamAM, mokSa maLe nA kema? prazna : samAdhimaraNa samyakdarzana vinA thAya? uttara : samyakdarzananI sauthI pahelI jarUra che. te vinA to koI paNa dharmakriyA saphaLa nathI, paraMtu paramakRpALudeve patrAMka 771mAM jaNAvyuM che ke jIvAjIvanuM spaSTa jJAna to koi viralA jIvone thAya che, paNa paramapuruSanI zraddhAne zAstramAM ghaNe ThekANe samakita kahyuM che ane te jevuM-tevuM nathI. paMdara bhave mokSe laI jAya tevuM che. jIvAjIvanA jJAnanuM te kAraNa che; eTale parokSa zraddhA jene che, te paramapuruSanI zraddhAthI samAdhimaraNanI taiyArI kare to te saphaLa thavA yogya chejI. parokSamAMthI pratyakSa thAya che. zrI sobhAgabhAI jevAne paNa pratyakSa samyakdarzana to maraNa pahelAM thoDA divasa upara ja thayuM hatuM, paraMtu paramakRpALudeve ""zrI subhAgya premasamAdhimAM varte che' ema ghaNAM varSa pahelAM jaNAvyuM che. "para prema pravAha baDhe prabhuse, saba Agamabheda suura base; vaha kevalako bIja jJAnI kahe, nijako anubhava batalAI diye.'' paramapuruSa pratyeno premabhAva - emAM sarva sAdhana samAI jAya chejI ane te to samyakdarzana pahelAM paNa hoya che. paramakRpALudeve zrI gopAMganAonAM vakhANa karyA che. "parama mahAtmA zrI gopAMganAo'' kahI che, te temanA premane AdhAre. mahAtmAne viSe parama premArpaNa, e sarva doSone TALI padArthano nirNaya karAvanAra, samyakdarzana ane samAdhimaraNa karAvanAra che, ema mArI mAnyatA, ApanA pUchavAthI jaNAvI chejI. (bI-3, pR.724, AMka 882) paramakRpALudeva pratye jenI aTaLa zraddhA che, tene kaMI paNa gabharAvAnuM kAraNa nathI. saMyogo to sarva chUTavAnA ja che. je javA beThuM che, rAkhyuM rahe tema nathI, tenI phikara koNa vicAravAna kare? jyAM sudhI narabhavanI kAyAno joga che, tyAM sudhI paramakRpALudevane zaraNe jIvavuM che ane aMte tene ja Azraye deha choDavo che ema jeno nizcaya che, tene pachI vedanA ke muzkelIo game te Avo paNa tenI sAme paDI, te samAdhimaraNa karI zake che. kSaNe-kSaNa sasAdhanamAM gALavA kALajI rAkhe che tene dhanya che. AtmavicAra, AtmabhAvanA apUrva che). (bI-3, pR. 24, AMka 726) | manane vIluM mUkavA jevuM nathI. navaro beTho nakhkhoda vALe, tema navaruM mana rahe to khoTA vicAromAM taNAI jAya; mATe smaraNamaMtrano tAra tUTavA devo nathI evuM nakkI karI have to maMDI paDavuM ane maraNa sudhI te avalaMbana choDavuM nahIM. tethI samAdhimaraNa thAya che, ema pa.pU. prabhuzrIjI pAsethI sAMbhaLyuM chejI, maMtra che, te AtmA ja che. tethI AtmArthIe te bhUlavA yogya nathIjI. (bI-3, pR.158, AMka 158) tamane samAdhimaraNanI bhAvanA che, te jANI harSa thayo che. satparuSe batAvelo mArga, tenuM smaraNa te samAdhimaraNanuM kAraNa che ane tenuM ArAdhana karanArane aMta vakhate paNa tevA zubha saMyogo maLI rahe che; mATe nirbhaya rahetAM zIkhavuM. (bI-3, pR.11, AMka 161). Page #755 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (746) D pramAda kartavya nathI. chokarAM, haiyAM, dhana, ghareNAM, kapaDAMlattAmAM jIva bahu nahIM parovatAM, huM to A bhavamAM bhagavAne AtmArthe je mAnya karavA kahyuM hoya, te bhUluM nahIM. maMdavADamAM, meLAmAM, ghera ke paragAma, sUtAM, besatA-UThatAM, haratAM-pharatAM maMtranuM smaraNa vAraMvAra jIbha upara rAkhI dayane bhagavAnanI bhaktimAM rAkhavAthI samAdhimaraNanuM kAraNa banazejI. jIvano svabhAva, je nimitta maLyuM temAM, tanmaya thaI javAno che. te Teva badalAvI, jJAnIe kahyuM che tevo AtmA mAro che, meM jANyo nathI paNa mAre jJAnIe jANelo-anubhavelo AtmA mAnya che, te sivAya mane maraNa vakhate kaMI na sAMbharo, mAruM nathI te mAruM-mAruM karIza topaNa ahIM paDayuM raheze ane khoTI gatimAM bhaTakavuM paDaze, mATe AjathI Teva evI pADI mUkuM ke jJAnIe anubhavyo che tevo mAro AtmA che. tenI kALajI paLe-paLe rAkhuM, tene mATe sadAcaraNa, satsaMga, bhakti karuM, paNa saMsAranAM sukha na IcchuM. (bI-3, pR.142, AMka 165) | ApanAM mAtuzrIne maMtranuM smaraNa vizeSa kALajI rAkhI jagyA karavA bhalAmaNa chejI. sahanazIlatA, dhIraja, zraddhA ane satparuSanA zaraNamAM buddhi e samAdhimaraNanAM kAraNa che. tenuM sevana dareke karatA rahevA bhalAmaNa chejI. bo-3, pR.335, AMka 334) paramakRpALudevanuM zaraNa, pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIe khAsa bhAra daIne pUnA kSetrathI jaNAvyuM che te lakSamAM rAkhI, "eka mati ApaDI ne Ubhe mArge tApaDI' ema prabhuzrIjI kahetA te lakSamAM rAkhI, smaraNamAM citta rAkhavAno atyaMta tIvra puruSArtha karavAno avasara ramAvI pahoMcyo che. te vakhate DhIlA nahIM thatAM, jiMdagImAM kadI na AvyA hoya tevA apUrva bhAve, te paramapuruSanI ananya zraddhA vRDha karatA rahezojI. e ja jIvanadorI che. zvAsozvAsa dhamaNanI peThe levA, e jIvana nathI paNa zraddhAmAM, paramapuruSanA upakAranI smRtimAM, tenI AjJA sahajAtmasvarUpa paramaguru'' che temAM vRtti rAkhavI, e samAdhimaraNanuM kAraNa ane kharI mumukSutA chajI. paramakRpALudevanI AjJA jene zirasAvaMgha che, mAthe rAkhI che, teno vAMko vALa thAya tema nathI. game te gatimAMthI tene mokSamArge caDhAvI, AgaLa vadhArI mokSe laI jAya, tevuM tenuM yogabaLa varte chejI. ApaNA bhAva te pravAhamAM vahe to phikara nathI. anAdino dehAdhyAsa ApaNane evA prasaMge phasAvavA phare to rayaNAdevI jevo tene gaNI, tenA tarapha najara paNa karavA jevI nathI. have to "jema thAvuM hoya tema thAjo, rUDA rAjane bhajIe." ene zaraNe ATalo deha arpaNa ho ! have kazuM icchavuM nathI, kazuM karavuM nathI, kazuM joituM nathI. ene to te mane ho ! huM kaMI jANato nathI. dhiMga dhaNI mAthe kiyA re, kuNa gaMje nara peTa, vimala jina) dIThAM loyaNa Aja, mArAM sIdhyAM vAMchita kAja. vimala jina)'' AtmA jJAnIe jANyo tevo che, tevuM ja mAruM svarUpa che, te nitya che, kartA che, bhoktA che, mokSa che, mokSanA upAya samyakajJAna, darzana ane sarvabhAvathI virAma pAmavArUpa saMyama che. temAM acaLa zraddhA * maratI vakhate paNa thaI zake. jJAnIe e kaheluM che, to mAre mAnI levuM, e ja bhAvanA kalyANakArI che). (bI-3, pR.389, AMka 395) Page #756 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) T sadA sarvadA svabhAvamAM rahI zake evA AtmAnuM aciMtya mAhAbhya jJAnI puruSoe gAyuM che, tene smaraNamAM lAvavA arthe ApaNane maMtra maLyo che. tenuM ArAdhana niSkAma bhaktibhAve, eka lakSathI A bhaMvamAM thAya to jIvane samAdhimaraNanuM te kAraNa chejI. chevaTe smaraNa karavAnuM bhAna raho ke na raho, paNa jyAM sudhI bhAna che tyAM sudhI puruSArtha karavA cUkavuM nahIM. koI bIjI bAbatamAM citta rAkhavuM nahIM. paramakRpALudevane zaraNe, je thAya te joyA karavA yogya chejI. (bI-3, pR.641, AMka 757) "mAnAdika zatru mahA, nija chaMde na marAya; jAtAM sadguru zaraNamAM, alpa prayAse jAya. sarva sukhanuM mULa, samAdhimaraNanuM kAraNa ane mokSanuM kAraNa sAcA zaraNane maraNa sudhI TakAvI rAkhavuM e ja che. "huM pAmara zuM karI zakuM ?' evo nathI viveka; caraNa zaraNa dhIraja nathI, maraNa sudhInI cheka.'' (bo-3, pR.513, AMka pa54) D eka paramakRpALudevanuM sAcuM zaraNuM maLyuM che, to jagata pratye jaDathI udAsI tene AtmavRtti thAya che'' evo lakSa rAkhI, niHspRhapaNe vItarAgane mArge vartavuM che evuM dayamAM draDha rAkhavAthI, cAritrabaLa vardhamAna thaI, samAdhimaraNanuM kAraNa thAya. (bI-3, pR.757, AMka 952) I ApaNe paNa maraNano prasaMga mAthe che, tenI taiyArI karavI che. A bhavamAM satpaSano yoga thayo che, to have kAgaDA-kUtarAnA mote maravuM nathI; paNa samAdhimaraNa karavAno vRDha nizcaya kartavya che. te arthe satsaMga, sanzAstra, savicAra ane sadvartananuM baLa bane teTaluM saMgharavuM che. laukika vicAromAM mana taNAtuM rokIne, sadgurunI AjJAe jIvavuM che ane sarune Azraye ja deha choDavo che. ATalo nirNaya karI levAya to bAkInuM jIvana sukharUpa lAge ane samAdhimaraNanuM kAraNa bane. (bo-3, pR.623, AMka 725). samAdhimaraNa thAya to A manuSyabhavanI saphaLatA gaNAya. te arthe atyArathI taiyArI karavI ghaTe che. potAnAthI banatuM saddagurUAzraye jIva karI chUTe to tene eTalo to saMtoSa Akhare rahe ke mArAthI banatuM meM karyuM che. AgaLa karI mUkeluM Akhare kAma Ave che. mATe maMtrano vizeSa abhyAsa rAkhyo haze to te samAdhimaraNanuM kAraNa bane tema chejI. (bo-3, pR.pa96, AMka 679) I bhaviSyanI phikara nahIM karatAM vartamAnamAM maLelI narabhavanI bAjI hArI na javAya, te lakSa rAkhI. je thAya te joyA karavuM; paNa harSa-zokamAM na taNAvuM. Ama vartavAno puruSArtha samAdhimaraNanuM kAraNa chejI . (bI-3, pR.640, AMka 756) T jidagIno pAchalo bhAga to jJAnIpuruSanAM vacano kAnamAM paDa-paDa thAya ane tenA ja vicAra ryA kare tema gALavA yogya che, te samAdhimaraNanuM kAraNa bane tema chejI (bI-3, pR.751, AMka 93 ). Page #757 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (748) T vedanA e samajanI kasoTI che. vedanA vedatAM dehathI bhinnatA rahe to te samAdhimaraNanuM kAraNa chejI. (bI-3, pR.751, AMka 935) bharUcanA anupacaMdajI nAmanA vaNika dharmAtmA jIvane paramakRpALudevano pratyakSa yoga thayelo. temane tyAM sAMsArika, vyApArika kAraNe paramakRpALudevane javuM thayeluM. te vakhate temane AtmahitamAM preravA teozrIne vRtti uddabhavelI, paNa temanuM pravartana matamatAMtaranA AgrahavALuM jANI, hAla sUcanAno temane joIe tevo lAbha nahIM thaI zake ema jANI, vRtti saMkSepI lIdhelI. pachI anupacaMdajIne koI bhAre maMdavADa Avyo ane samAdhimaraNanI bhAvanA jAgI. koNa mane samAdhimaraNa karAvaze e vicAre, temaNe badhe najara nAkhI paNa tevAM koi sAdhu, sAdhvI ke zrAvaka temanA gacchamAM jaNAyA nahIM, paraMtu paramakRpALudevanI adbhuta zaktino kaMika paricaya temane thayelo. tethI temane samAdhimaraNa mATe vinaMtI karI. tenA uttaramAM teozrIe eka patra lakhyo che te patrAMka 70, tema ja patrAMka 706 - e baMne patro vAraMvAra vAMcI, bane to mukhapATha karavA bhalAmaNa chejI; ane mukhapATha thaye, roja nityaniyamamAM umerI levA yogya che, eTale roja svAdhyAya thaze to jarUra jIvane jAgRtinuM kAraNa cAlu rahezejI. paramakRpALudevanAM vacano ane tenI AjJAnuM ArAdhana, jIvane samyakatva ane samAdhimaraNanuM kAraNa chejI. (bo-3, pR.571, AMka 643) pU. .... lakhe che : "paramakRpALu prabhuzrIjIe je "sadguruprasAda'nAM darzananI AjJA karela che, te yathArtha rIte jo pALavAmAM Ave to samAdhimaraNa avazya thAya tema pratyakSa joyuM. amArA mAtuzrIno kSayopazama (bahu vicAra) nahoto, paraMtu je AsthA hatI ane bIjA dharma saMbaMdhamAM koi locA nahotA, tethI aMta samaye eka ja draSTi rahI hatI, je pratyakSa joI AnaMda thayo che. chellA eka mahinAthI haMmezAM savAranA saddaguruprasAdanuM pustaka laI darzana karatAM ane tene samakSa rAkhI maMtrasmaraNa karatAM. vyAdhi vakhate pote zAMtimAM che, AnaMdabhuvanamAM che ema kahetAM. chelle pote maMtrano uccAra karI traNa DacakA khAdhAM ane kSaNabhaMgura dehano tyAga karyo. uparanI vigata Apane jANavA lakhela che. paramakRpALunI kRpA zuM kAma kare che, te joI atyaMta AnaMda thayela.' A TUMkAmAM lakhavAnuM kAraNa e che ke ApaNe badhAne mAthe maraNa che, kayA divase te nakkI nathI paNa janme te jarUra mare che e to nakkI ja che. mATe maratA pahelAM samAdhimaraNanI taiyArI - je satparuSanI AjJAmAM vartavAno bhAva, jeNe jAgrata rAkhyo hoya che, tene chelle te kAma Ave che, zAMti pamADe che ane dharmabhAva sAthe, te laI jAya che. ApanI pAse sadguruprasAda pustaka ghaNuMkharuM nahIM hoya, paNa ahIM AvavAnuM banaze tyAre te saMbaMdhI saMbhArazo to vAta thaze. dareka AtmArthIe te sarunI kRpArUpa prasAdI potAnI pAse, potAnA bdayamAM rAkhavA arthe saMgharavA yogya che. jeTalo prema paramakRpALudeva upara thaze, teTaluM AtmakalyANa najIka che ema dRDha zraddhA rAkhI, saMsAprema ocho karI, dharmaprema poSavo. (bo-3, pR.148, AMka 148) Page #758 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (749) T "sadaguruprasAda' 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIe samAdhimaraNanuM kAraNa jaNAvyuM che, to temAMnA citrapaTa, patro vagere pratye khAsa lakSa rAkhazojI ane maraNaprasaMge te citrapaTanAM darzana bhAvika mumukSune karAvavA bhalAmaNa chejI. (bo-3, pR.160, AMka 160) D bane to tyAM vAMcanamAM paramakRpALudevanAM vacanAmRta uparAMta digaMbarI bhagavatI ArAdhanA' thoDI-thoDI vaMcAya to lAbhanuM kAraNa che. paramakRpALudeve jaNAvyuM che ke e eka ja pustaka jIva kALajI rAkhI, AtmArthe vAMce to bIjuM kaMI vAMcavAnI jarUra nathI. 5.pU. prabhuzrIjI paNa bahu vakhANa karatA hatA. samAdhimaraNa arthe te che. (bo-3, pR.548, AMka 603). A kALamAM paramakRpALudeve paNa jene mATe vAraMvAra jhUraNA karI che ane jenuM mAhAtma darzAvavA aneka patro lakhyA che, evo eka satsaMga nAmano padArtha sarvathI pahelo, niraMtara upAsavA yogya che, bhAvanA karavA yogya che'. te sivAya niHzaMka thavAya tema nathIjI. mATe banatA prayatna, game teTalA bhoge, zarIranI darakAra jatI karIne paNa, satsaMga arthe ATalo bhava gALavo che, ema nirNaya thaze to jarUra, tame je dhAraNA rAkho cho samAdhimaraNanI, tenuM te acUka kAraNa che). (bI-3, pR.497, AMka pa33) | samAdhimaraNanI bhAvanA dareke roja kartavya che, te arthe potAnAthI zuM zuM banI zake ema che, eno paNa vicAra kartavya che. (bI-3, pR.63), AMka 739) rAga-dvaipane zatrurUpe jANuM to ja te chUTe. jo temAM AnaMda, raMga ke sukha lAge to kadI na chuTAya. mATe he prabhu ! temAM je raMgAi javAya che, te bhAvathI mane bacAvo. tevA vairAgya mATe, maraNa vAraMvAra vicArI, samAdhimaraNa mATe Aje zuM karyuM ? evuM roja sUtI vakhate vicAra karavAnI Teka rAkhavA yogya che.jI. pANI pahelAM pALa bAMdhI nahIM mUkIe, to Akhare pastAvuM paDaze. (bo-3, pR. 231, AMka 226) ] jema koi bhaNIne bAra mahine parIkSA Ape che, temAM pAsa thAya to tenuM bhaNeluM saphaLa che, tema AkhI jiMdagI sudhI satsaMgAdi sAdhano karI, samAdhimaraNa karavAnI jarUra che; ane tene mATe ja badhAM sAdhano che. jema badhAM kAmo che, tema samAdhimaraNa paNa eka jarUranuM kAma che. bIjAM kAma to na kare to paNa cAle, paNa maraNa to avazya AvavAnuM che. ApaNe koI gAma javuM hoya to eka-be divasa rokAIne paNa jaIe, paNa maraNa kaMI rokI zakAtuM nathI. mATe samAdhimaraNanI taiyArI karI rAkhavI. (bo-1, pR.51, AMka 26) D A (manuSyabhavano) joga lUMTAI jatA pahelAM 'jhabake motI parovI le.' vIjaLInA jhabakAre motImAM doro parovI le tema atyAranI maLelI sAmagrI nakAmI vahI javA na devI ghaTe. potAnA AtmAno vicAra karavAnuM jarUranuM kAma cUkIne, jIva pArakI paMcAtamAM khoTI thAya che, temAMthI tene potAnA bhaNI vALI, AtmAnuM hita thAya tema vartavA lakSa rAkhavo ghaTe chejI. Page #759 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 750 'paga taLe relo to pArakI vAta paDI melo.' tema darekane mAthe maraNa che, samAdhimaraNa thAya tevI taiyArI karavAnuM kAma darekane mAthe che; tene mATe jIva roja zuM kare che ane zuM zuM karavA yogya che, teno hisAba rAkhIne manane nakAmA harSa-zokamAM jatuM rokavuM. (bo-3, pR.178, AMka 181) ... patrAMka 692 paramakRpALudevanI paramakRpA che, te sarva jIvane samAdhimaraNanI taiyArI karavA prere tevo ane maraNa sudhI satpuruSano Azraya TakAvI rAkhavAnuM baLa prere tevo chejI. samAdhimaraNanI bhAvanA dareka mumukSujIve dararoja kartavya che ane kSaNe-kSaNe vRttio pratye upayoga rAkhI, sadguruAjJAmAM A amUlya manuSyabhava jAya, tevI bhAvanAnI satata jAgRti rAkhyA karavI ghaTe chejI. aneka bhavamAM kumaraNa karato Avelo A jIva, paramakRpALudevane zaraNe ATalo bhava jo samAdhimaraNa kare to pachInA koi bhavamAM kumaraNa na thAya, evo alabhya lAbha A bhavamAM prApta karI levo che, evI jenI dRDha mAnyatA thAya, tene tema thavA yogya chejI. te arthe ja vAMcana, vicAra, satsaMga, bhakti, japa, tapa, yatnA Adi puruSArtha hAtha dharavA che. A mahAbhAgyanI bhAvanA jenI vardhamAna thatI jAya, tene sarva anukULatAo AvI maLavA yogya chejI. (bo-3, pR.560, AMka 625) samAdhimaraNa karavuM hoya teNe to, je thAya te bhaluM mAnavAno nirNaya karavo ghaTe che. aMtavRttio kema varte che tenI tapAsa rAkhavAno ane teno paNa saMkSepa karavAno abhyAsa kartavya chejI. (bo-3, pR.672, AMka 806) -- samAdhimaraNanI sarvane icchA che, paNa tene arthe puruSArtha karatA rahIe ane je je anukULa-pratikULa vighno veThavAnAM Ave, te te prasaMge mohamAM na taNAi jaie, teTalI samAdhimaraNanI ja taiyArI thAya che. (bo-3, pR.125, AMka 124) saMsAra-Asakti ochI thavAno krama aMgIkAra karazo. te samAdhimaraNanI taiyArIrUpa chejI. pavitrAtmA pU. . eka asahAya parAdhIna bALA chatAM saMsArathI chUTavA keTalo badho puruSArtha aneka muzkelIomAM kare che ! ane ApaNe svataMtrapaNe bIjI upAdhio saMkocI zakIe tema chIe, chatAM vadhAryA jaie chIe; to upara-uparathI chUTavuM che-chUTavuM che ema kahevuM che ke kharekhara chUTavuM ja che, ema lAgyuM che ? jo lAgyuM hoya to te pavitra bahena .........nuM dRSTAMta laine paNa, jema bane tema bIjA vikalpo ochA thAya, tevo koi krama zodhI, te prakAre nizciMta thai javAno yathArtha mArga ArAdhavo ane A mAyAjALamAM AgaLa ne AgaLa vadhatA na javuM. (bo-3, pR.324, AMka 317) zarIranI azakti, pramAda, mAnapUjAnI preraNA Adi aneka saMkaTo oLaMgI, sadgurunA caraNanuM zaraNa maraNa sudhI TakAvI rAkhavAnuM che. hajI to evI bhAre kasoTI AvI nathI, chatAM tene mATe taiyArI rAkhI haze to tevA prasaMge pahoMcI vaLAze. mATe roja maraNanA prasaMgane vicArI, mAre maraNanI taiyArI roja karatA rahevI che. 'atyAre dhAro ke evo prasaMga ekAeka AvI paDe to paheluM mane zuM sAMbhare ke zuM saMbhAravA yogya che ? zAmAM baLa karIne paNa mAre vRtti rokavI ? kema upayoga nAzavaMta vastuo pratyethI pAcho vALI zAzvata, saccidAnaMda, anaMta sukhamaya AtmA pratye vALavo ?' Page #760 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (751) A bAbatono vicAra, nirNaya karI tevA abhyAsanI kALajI rAkhI haze to Akhare gabharAmaNa nahIM thAya, paNa joyele raste nirbhayapaNe musApharI thAya, tema sahajasvabhAve AtmabhAvamAM vRtti rahe ane samAdhimaraNa thAya; mATe bIjI bAbato bane teTalI gauNa karI, paramakRpALu zrImad rAjacaMdranAM vacanono vicAra bane to badhA ekaThA maLIne ke tevo joga na hoya to saue ekAMte potAne mATe kartavya chejI. temAM gALelo kALa alekhe nahIM jAya, balake e ja kharuM jIvana che. bAkIno kALa je lokavyavahAramAM jAya che, te to dhamaNanI peThe zvAsa levAmAM ane mUkavAmAM, vyartha vahI jAya che. (bI-3, pR.608, AMka 701) D ApanI bhAvanA satsaMganI rahe che tathA ahIM AvavA dhAro cho, te jANyuM. zarIrano pratibaMdha ocho karI, game te bhoge AzramamAM deha chUTe to mAruM samAdhimaraNa thaze, evI zraddhA draDha karI jo Avazo to hitakArI che'. tame to samaju cho paNa je draDhatA joie, te rahetI nathI. maraNathI paNa DaravuM nahIM, evI aDaga zraddhA ane sahanazIlatA jIva dhAraNa kare to duHkhanA DuMgara paNa dUra thai jAya. zrI gajasukumAra jeTaluM to ApaNe du:kha nathI AvyuM chatAM mAruM-mAruM hoya tyAM jIva taNAI jAya che. te ahaMbhAva-mamatvabhAvane zatru samajI, eka paramakRpALudeva ja mArA che, tene zaraNe mArA AtmAnuM kalyANa ja thaze; bhale dehanA daMDa deha bhogave, te to nA kahyuM aTake tema nathI, paNa ATalo bhava sahanazIlatA keLavavA ane samAdhimaraNa sAdhavA gALavo che, ema draDhatA kartavya chejI. (bI-3, pR.791, AMka 1012) D samAdhimaraNa karavuM hoya tene to vedanIyakarma AvakAradAyaka che. samAdhimaraNa vakhate kevA bhAva rAkhavA ? te zIkhavAnI nizALarUpa azAtAvedanIya che. zAtAvedanIyamAM deha ane AtmA bhinna che ema sAMbhaLeluM, duHkha Avya khasI jAya che; paNa vedanA bhogavatAM-bhogavatAM dehanA dharma ane AtmAnA dharma bhinna vicArIne bhAvanA karI hoya to te taiyArI, Akhare samAdhimaraNa karAve chejI. (bo-3, pR.491, AMka 524) D "dhIrajanAM phaLa mIThAM che' evI kahevata che. e lakSa rAkhI, je je karmanA phaLarUpe bhogavavAnuM AvI paDe, te samatApUrvaka sadgurumAM lakSa rAkhI, bhogavI levAnI zUravIratA zIkhI rAkhelI, maraNa vakhate kAma lAge chejI. samAdhimaraNa karavuM hoya teNe keTalI badhI taiyArI karI rAkhI hoya to te prasaMgane pahoMcI vaLAya teno kaMIka khyAla, vedanA sahana karavAnA avAranavAra prasaMga AvI paDe che tyAre samajAya che; ane je je khAmIo tevA prasaMge lAge, te vedanAno kALa pUro thaye ke te daramyAna, te te khAmIo dUra karavAnA upAya zodhIne AdaratA rahevAnI jarUra jaNAya che. AtmAno uddhAra karavAnI UMDI dAjha jenA dayamAM jAgI che, teNe tevA prasaMge maLelI zikhAmaNa visaravA yogya nathI. kacAza jeTalI che te dUra karye ja chUTako che. mATe vizeSa puruSArtha slarAvavAnI jarUra che. pramAdamAM ne pramAdamAM anaMtakALa vahI gayo. (bI-3, pR.326, AMka 320) | manane agharuM paDe topaNa, AMkho mIMcIne paNa, sapuruSe jaNAvelA sasAdhanamAM vizeSa kALajI rAkhI, kaMika teno abhyAsa paDI jAya, sahelAithI temAM ja vRtti rahyA kare evo upAya karI mUkyA vinA, bhAre Page #761 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (752 vedanI ke maraNaprasaMge TakI zakAya tema nathI. mATe samAdhimaraNanI bhAvanA rAkhanAra dareka mumukSujIve, satsAdhananuM avalaMbana karmanA dhakkAthI chUTI jAya ke tvarAthI tenuM anusaMdhAne karI, temAM ja ghaNo kALa gALavA prayatna karatA rahevAnI jarUra chejI. vAraMvAra, mana kyAM phare che, tenI tapAsa rAkhatA rahevAnI Teva pADI mUkavA yogya chejI. (bI-3, pR. 271, AMka 264) T samAdhimaraNano lakSa rAkhI kALa gALavo ghaTe chejI. eka iSTamAM vRtti tanmaya thAya, tanmaya rahe ema karyAno abhyAsa Akhare upayogI nIvaDe chejI. je vidyArthI bAre mAsa abhyAsa karyA kare che, te varSa Akhare sahelAithI parIkSA nirbhayapaNe pasAra kare che; tema AjathI samAdhimaraNanI taiyArI karanAra Akhare mRtyune mahotsavarUpe gaNI, nirbhayapaNe parabhavamAM ke mokSe jAya che. mATe pramAdamAM, anya ciMtAmAM AtmAne jato aTakAvI, paramazAMtipadanI bhAvanA karyAthI, te pada prApta thAya tema chejI. bhaktimAM AtmAne AnaMdanI vRddhi thatI rahe, sapuruSanA apAra upakAranuM bhAna thAya, tenI dazA samajAtI jAya ane zuddha AtmAnI uttamatA AtmAmAM sthAna pAme tevuM vAMcana, bhakti, japa, tapa, vicAra, dhyAna Adi satsAdhana kartavya che). (bo-3, pR.747, AMka 923) D "huM dehAdi svarUpa nathI, ane deha strI putrAdi koI paNa mArAM nathI, zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya.'' (692) A vacano paramakRpALudeve Akhara vakhate yAda rAkhavA, eka mumukSubhAine parama karuNA karIne jaNAvyAM che. te ApaNane paNa atyaMta upayogI che. samaye-samaye jIva marI ja rahyo che to jIvanI vRtti e vacanonA AzayamAM jeTalI jAya, teTalI samAdhimaraNanI ja taiyArI che. bAkI to kaMI ne kaMI zAtA-azAtA vedatA, jIva A lokanI alpa paNa sukhecchA rAkhe che tyAM sudhI Arta-raudradhyAnarUpI durgAnanI ja paraMparA poLe jAya che. dehane vedanAnI mUrti gaNI, vedanAne dehano dharma ane pUrvakarmanuM phaLa jANI, samatAbhAve khamI khUMdavAno jeTalo abhyAsa paDaze, teTalI samAdhimaraNanI taiyArI thAya che. bAMdhelAM karma khapAvavAno, nirjarA dvArA mokSa prApta karavAno avasara jANI, vizeSa puruSArtha phoravI, vedanAnA vakhate jIve kaThaNAI keLavavI ghaTe che. anAthImuni, namirAjarSi, mRgAputra, sanakumAra cakravartI vagere mahApuruSone asahya vedanA veThavI paDI che. te paNa AtmA hatA, paNa mokSanI icchAvALA hatA to samatA dhAraNa karI, gajasukumAra Adi mokSa gayA. to he jIva! A alpa AyuSyamAM game te Ave, AthI vadhAre vedanI Ave topaNa sapuruSane Azraye sahana ja karavI che, paNa zArIrika sukha icchavuM nathI, evo draDha nizcaya kara. icchA e ja duHkha che ema jIvane samajAvI, smaraNamAM rahevuM, dharmadhyAnamAM kALa gALavo. Avo lahAva pharI maLanAra nathI, te cUkavuM nahIM. (bI-3, pR.58, AMka 43) D vacanAmRta vAMcavAno abhyAsa rAkhyA rahezo, tethI bhakti jAgrata rahI te mahApuruSanA upakAronI smRti thatAM thatAM saMsArabhAva moLA paDI, tenI dazA prApta karavAnI vRtti poSAyA karazejI. dhIraja, samatA, zAMti, kSamA, bhakti ane mumukSutA sahajasvabhAvarUpa thaI paDe, tevo abhyAsa pADI devAnI jarUra che.jI. tethI roja te bolo vicArI, potAnA vartanamAM jyAM jyAM sudhAravA jevuM lAge, te Page #762 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (753) roja sudhAravAnI bhAvanA karazo to te guNonI prApti thaI, samAdhimaraNanI taiyArI thazejI. (bo-3, pR.186, AMka 189). sahanazIlatA vadhAratA rahe tene samAdhimaraNa karavAmAM sugamatA thAya chejI. atyAranI dazA dekhI nirAza thavA jevuM nathI; vairAgya ane abhyAsathI sarva zakya chejI. (bo-3, pR.403, AMka 410) pU. guNacaMdrajI mahArAje deha choDyo chejI. acAnaka Ama maraNa AvI pahoMce che, te joI vairAgya pAmI cetavA jevuM che. zAMtipUrvaka temaNe AkharanI vedanI sahana karI che ane pa.pU. prabhuzrIjIe kaheluM ke AzramamAM deha chUTe tenuM samAdhimaraNa thaze, te temaNe sAbita karI batAvyuM chejI. AkhI jiMdagInA bhAvonI rahasyabhUta mati, maraNa vakhate varte che. tethI pahelAM je je sArA, zraddhAnA bhAvo karyA hoya, te Akhare upara AvI, jIvane bacAvI le chejI. ApaNe paNa samAdhimaraNa arthe pramAda tajI, vizeSa kALajI rAkhavI ghaTe che. te mATe jeTalo zrama veThayo haze, te lekhe Avaze. mATe jagatane rUDuM dekhADavA karatAM potAmAM sahanazIlatA, kSamA, vairAgya, bhakti tathA samAdhibhAva vardhamAnatAne pAme tevo puruSArtha, A dehe kartavya chejI. AvA prasaMgo ApaNane cetavaNI Ape che, jAgRti prere che ane zithilatA tajI, draDha AzrayabhaktinI vRddhi karI, kalyANa tarapha dore che. (bo-3, pR.754, AMka 943) samAdhimaraNa karavuM hoya to zI zI taiyArI karavI te jANyuM hoya, yathAzakti te arthe puruSArtha karatA rahetA hoya to tenuM sAruM phaLa Ave. mATe manuSyabhavamAM jeTaluM jIvavAnuM bAkI hoya teTaluM jJAnIne zaraNe jIvAya, tenI AjJA vizeSa-vizeSa ArAdhAya, saMsAranI mahattA ghaTe ane paramakRpALudevanA zaraNano prema vadhe tema vartatA rahevuM ghaTe che. moTA pustakamAMthI ke samAdhisopAnamAMthI kaMI-kaMI vAMcavAnuM niyamita rAkhazo. "rAtri thoDI ane veza ghaNA." tema mumukSujIve TUMkA jIvanamAM mahAbhArata jevuM .mokSanuM durghaTa kArya AvA kALamAM karavuM che, to temAM pramAda na naDe, zoka vageremAM vakhata na jAya, puruSArthamAM maMdatA na thAya tema vartavA yogya che. (bo-3, pR. 24, AMka 729) pU. ....no deha acAnaka chUTI gayo. AvuM asthira AyuSya pratyakSa joyA chatAM jIva pramAda tajavA kema tatpara nahIM thato hoya ? Akhare dharma sivAya jIvane kaMI AdhArabhUta nathI, ema jeTaluM vaheluM jIva jANe, pratIta kare ane tenI jAgRti rAkhyA kare teTaluM vizeSa baLa dharma-ArAdhanamAM avazya maLe tema che. vimAnamAM muMbaithI DokTaro bolAvI temanI salAha pramANe davA sAravAra karavAmAM AvyA chatAM AyuSya jenuM pUrNa thayuM hoya tene koI bacAvI zakatuM nathI. A prasaMga pragaTa upadezarUpa jANI, sarva mumukSujIvoe cetavA jevuM che. Asakti ochI karatA rahI, samAdhimaraNa thAya tevA abhyAsamAM vartI, jJAnInI AjJAmAM apUrva prIti, zaraNabhAva ane ananya niSThAnI dRDhatA karI levA jevuM che.jI. bIjI badhI taiyArIo karatAM samAdhimaraNanI taiyArIno lakSa na cukAya, e dareka taravAnA kAmInuM prathama kAma chejI. anAdino paravastuono, dehAdino abAsa ekadama chUTe evo nathI, paNa te chUTayA vinA mokSamArge calAya tevuM nathI; mATe mumukSujIve to e vikaTa kArya mATe puruSArtha karavAno lakSa satata rAkhavo ghaTe chejI. (bI-3, pR.332, AMka 329) Page #763 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (754 pa. u.pa.pU. prabhuzrIjI vAraMvAra kahetA hatA ke "bhUlyo tyAMthI pharI gaNa, jAgyA tyAMthI, samajyo tyAMthI savAra'' gaNIne, have jeTaluM thoDuM jIvavAnuM bAkI rahyuM che, te evuM jIvavuM ke jethI sarvane saMtoSa thAya ane ApaNuM kalyANa thAya. vaLI kahetA ke pAghaDIne cheDe kasaba Ave che temAM badhI pAghaDInI kiMmata AvI jAya che; tema jiMdagIno chello bhAga je sarune zaraNe sudhArI, samAdhimaraNa karavA keDa bAMdhI puruSArtha kare ane samAdhimaraNa kare to jiMdagInA badhA doSonuM ane anaMtakALamAM thayelA doSonuM sATuM vaLI rahe tema chejI. AzramamAM jeno deha chUTaze tene samAdhimaraNa thaze, ema paNa temane bolatA sAMbhaLela chejI; ane Apane to have sarva prakAre tevI anukULatA maLI che ke koinI ciMtA-phikara karavAnuM rahyuM nathI. chokarAM potAnuM karI le che. eka tamAre to phakta satsaMga ane sadgurunI AjJAmAM have pAchalA divaso dharmadhyAnamAM gaLAya tevI bhAvanA hoya, to saheje bane tevuM che, te karI levA vinaMtI chejI. (bI-3, pR. 289, AMka 279) I have AyuSyano pAchalo vakhata gaNAya, te ghaNo kImatI che. jema pAghaDIno cheDo kasabavALo hoya che, temAM badhI pAghaDInI kiMmata AvI jAya che, tema samAdhimaraNa karavAnI jene bhAvanA che, teNe have bAkInI jiMdagI bahu mUlyavAna gaNI, kSaNe-kSaNa saddagurunA lakSe vaparAya, tevI dAjha rAkhavI ghaTe chejI. (bI-3, pR.557, AMka 617). | A bhavamAM samAdhimaraNano lAbha, e ja kharI kamANI che. tene mATe pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIe chatrIsa mALAnI yojanA divALI upara goThavI che. te bhAvapUrvaka thAya to jIvanAM ahobhAgya jANavA yogya chejI. roja kaMI ne kaMI bAra bhAvanAmAMthI vicArI, samAdhimaraNanI smRti karI, AtmazAMtino lAbha letA rahevAnI Teva pADavA yogya chejI. "Apa samAna baLa nahIM ane megha samAna jaLa nahIM.' e kahevata pramANe pote puruSArtha karI mUkyo haze to Akhare bahAranI madada maLo ke na maLo, paNa kareluM kyAMya javAnuM nathI. Akhara vakhate te guNa deze. mATe paisATakAnI ciMtA ghaTADI, premapUrvaka bhaktimAM vRddhi thAya, tenI kALajI rAkhatA rahevA vinaMtI . (bo-3, pR.518, AMka 5ka2) D jene samAdhimaraNa sahita deha choDavAnI bhAvanA che, tene AcaravA arthe varSamAM cAra divasa pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIe kRpA karI jaNAvela che : dhanaterasa, kALIcaudaza, divALI ane navo paDavo. A cAra divasa dharmadhyAnamAM eTale bhaktibhAvamAM gALavA; brahmacarya teTalA divasa pALavuM, sAdo khorAka ke eka vakhata jamavAno niyama, upavAsa Adi bane teTalo tyAga-vairAgya rAkhavo; nityaniyamamAM bhakti karatA hoie te uparAMta nIce jaNAvyA pramANe, roja chatrIsa mALA gaNavI. kula 144 mALA cAra divase maLIne thAya. eka sAthe chatrIsa mALA na gaNAya to aDhAra mALA gaNI kaMI ArAma laI, pharI aDhAra mALA gaNavI. teno krama ane mALA pheravatAM je bhAvanA rAkhavAnI, te have lakhuM chuM : sahajAtmasvarUpa paramaguru' e maMtranI traNa mALA prathama gaNavI. pahelI mALAmAM samyakdarzana pAmavAnI bhAvanA, bIjImAM samyajJAna ane trIjImAM samyaphacAritra pAmavAnI bhAvanA karavI. Page #764 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 755 aThThAvIsa mALA ''paramaguru nigraMtha sarvajJadeva'' e maMtranI nIcenI bhAvanAsaha pheravavI : pahelI traNa mALA mithyAtvamohanIya, samakitamohanIya ane mizramohanIya kSaya thavA eTale kSAyaka samakita thavA, e traNa mALA pheravavI. pachI anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA, lobha javA cAra mALA; ane apratyAkhyAnI krodha, mAna, mAyA, lobha javA bIjI cAra mALA; ane pratyAkhyAnI krodha, mAna, mAyA, lobha javA trIjI cAra mALA; ane saMjvalana krodha, mAna, mAyA, lobha javA cothI cAra mALA; eTale samakitane rokanAra anaMtAnubaMdhI kaSAya, devratane rokanAra apratyAkhyAnI kaSAya ane munipaNAne rokanAra pratyAkhyAnI kaSAya tathA paramazAMti ke kevaLajJAnane na pragaTavA de tevA saMjvalana kaSAya TALavA, e soLa mALA thai. have nava mALA nava doSo javA phe2vavAnI che. hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, dugaMchA (jugupsA), strIveda, puruSaveda, napuMsakaveda (traNa malina bhAva) kSaya thavA, nava mALA gaNavI. pAMca mALA rahI, te jJAna upara AvaraNa karanAra pAMca karmo TALavA bhAvanA karavAnI che : (1) matijJAna nirmaLa thavA, (2) zrutajJAna pragaTavA, (3) avadhijJAna thavA, (4) mana:paryavajJAna UpajavA, ane (5) kevaLajJAna prakAzavA - pAMca mALA ''AtamabhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re.'' baMne maLI, bhakti cAra divasa karazo to ghaNo AnaMda ane uttama bhAva sphurazejI. roja na bane to, pahelo divasa bhegA maLI mALA pheravazo. (bo-3, pR.604, AMka 695) mohanIyakarmanI aThThAvIsa prakRti ane pAMca jJAna tathA traNa ratna maLI, chatrIsa mALAno je krama pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIe goThavyo che, teno vicAra thavA tathA samAdhimaraNanI taiyArIrUpa e krama ArAdhavA icchA ane anukULatA hoya to harakata nathI. roja na bane to pUrNimA ke tevo koi divasa nakkI karI, aThavADiye - pakhavADiye bhAvapUrvaka te krama sevavAthI, te te prakRtionuM oLakhANa ane karmarahita thavAnA upAyanI jhAMkhI thAya, tevuM baLa maLavA yogya chejI. (bo-3, pR.621, AMka 721) I 5.pU. prabhuzrIjIe divALIparva UjavavA pharamAvyuM che, tenuM phaLa samAdhimaraNa chejI. jema mayaNAsatIe zrIpALano koDha javAno upAya gurumukhe sAMbhaLI Adaryo to icchita prApti thai; tema jene samAdhimaraNa prApta karavuM hoya te A divALIparva, varSamAM eka vakhata Adare to samAdhimaraNanI prApti thAya, tevuM temAM daivata raheluM chejI. sAmAyika laine beThA hoie tema sAmaTI chatrIsa mALA na pheravAya to aDhAra mALA ke bAvIsa mALA prathama pheravI, thoDo vakhata javA dai anukULatAe pharI aDhAra mALA ke bAkInI pUrI karavI. mRtyu mahotsavarUpa lAgaze. (bo-3, pR.605, AMka 696) divALI upara samAdhimaraNa vratanI chatrIsa-chatrIsa mALA cAra divasa pheravI haze". japa, tapa, kriyA, kamANI badhuM karIne chevaTe samAdhimaraNa karavuM che, e lakSa mumukSunA aMtaramAM hoya che. eka vAra samAdhimaraNa thAya tene koi bhavamAM pachI asamAdhimaraNa thAya nahIM evo niyama che; to e Page #765 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 756 keTalI badhI sAcI kamANI gaNAya ? tene mATe 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIe anaMta karuNA karI, acUka phaLa Ape evuM vrata yojyuM che, paNa pramAdane laine jIvo lAbha lai zakatA nathI. samajyA tyArathI savAra gaNIne, pramAdathI mukta thai, svarUpane bhajavAnI AjJA pa.u.pa.pU. prabhuzrIjInI che; te roja, prasaMge-prasaMge lakSamAM levA yogya chejI. na bane topaNa, mAre karavuM che to te mahApuruSe kaheluM ja, ATalo jo lakSa rahe topaNa kalyANa thAya tema chejI, e karyA vinA kaMi Aro Ave tema nathIjI. mATe jema bane tema tvarAthI, karavA yogya kArya karI levAnI kALajI rAkhI varte che, tene dhanya chejI. (bo-3, pR.441, AMka 461) D. AcArAMgamAM 'vimokSa' nAmanA AThamA adhyayanamAM samAdhimaraNanI vAtano vistAra che. temAM TIkAkAra lakhe che ke muni cAre prakAranA AhArano tyAga karI, gAma, zahera, bajAra, khetara, paruM, nagara, pATaNa vagere sthaLe pharIne saMthArAne yogya nirjIva ghAsa mAgI lAvI, jaMgalamAM nirjIva ke alpa jIvAkula jamIna joi, sthaMDila vagere tapAsI, saMstara upara besI, siddha bhagavAnane namaskAra karI, pharI paMcamahAvrata vagere niyamonuM uccAraNa karI bhaktapratyAkhyAna kare. pachI ziyALa, kIDIo, vIMchI, pakSI, gIdha vagere upasarga kare, temane khaseDe nahIM; mAkhI vagere uDADe nahIM ane sarva duHkhane saMtoSathI, sahanazIlatAthI khame, vizeSamAM lakhe che ke amRtano AhAra karatAM AnaMda thAya tevo AnaMda mAne; maraNane icche nahIM, jIvavAnI paNa vAMchA rAkhe nahIM. kaho kevI samatA ! tene paramAnaMda svarUpanuM pratyakSa bhAna thayeluM hovAthI, AtmAnuM nirAkuLa svarUpasukha te anubhave che. (bo-3, pR.163, AMka 166) vicAravAyogya mumukSu : vicAravuM kevI rIte ? pUjyazrI : potAnI zakti pramANe, je kaMi sAMbhaLyuM hoya, vAMcyuM hoya te yAda karavuM ane tene ApaNA jIvana sAthe ghaTAvavuM. emAM je vAta kahI che, te mArAmAM che ke nahIM ? emAMthI mAre zuM levA yogya che ? zuM tyAgavA yogya che ? ema vicAravAthI ApaNane ullAsabhAva Ave che, tethI karma khape; nahIM to ekaluM sAMbhaLa-sAMbhaLa kare to sAmAnya thai jAya ane kahe ke e to meM vAMcyuM che, .moDhe karyuM che. satpuruSanAM vacano kSaNe-kSaNe navInatA dhAraNa kare che. jema jema tene vAMce, vicAre tema tema temAM navInatA dekhAya che. (bo-1, pR.53, AMka 29) ` divasanA game te samaye, game te pada, patra ke pAThano vicAra karavo. ApaNe AmAM zuM karavA jevuM che ? ema vicAravuM. UMDA UtaravAnI jarUra che. vicArathI UMDA UtaratAM zIkhAya che. vicAra na kare ane ekaluM zIkhyA kare to UMDuM na UtarAya. vicAra na Ave to vAraMvAra 'huM dehAdi svarUpa nathI, huM dehAdi svarUpa nathI.' ema gokha-gokha karavuM. enI meLe vicAra Avaze. (bo-1, pR.281, AMka 22) U patramAM tame lakho cho ke vAMcatAM AnaMda Ave che, paNa vicAra Avato nathI. tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke vAMcanamAM, zravaNamAM rasa Ave che tyArathI vicAradazAnI bhAvanA jAge che. jema jema zravaNa, vAMcananuM baLa vadhatuM jAya, smRtimAM vizeSa-vizeSa vicArono saMcaya thato jAya, tema tema jJAnInAM vacano prasaMgane anusarIne smRtimAM sphuratAM jAya; tene AdhAre potAnA vicAro paNa nAnAM Page #766 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 757) bALaka mAbApanI AMgaLI jhAlI cAle tema sAthe-sAthe pravarte che. ema karatAM-karatAM jyAre vizeSa prasaMgo paricita jevA banI jAya che, tyAre jJAnInAM vacanano AdhAra na hoya to paNa tenAM vacananA Azayane anusarIne jJAnIne saMmata hoya tevA vicAro jIvane sahaja phare che. e badhAnuM mULa sapuruSanI zraddhA, tenAM vacanomAM prIti ane tenA Azaya pratye bahumAnapaNuM chejI. e prathama haze to badhuM krame-krame prApta thazejI, mULa vicAra to e ja vAraMvAra karavA yogya che ke "huM dehAdi svarUpa nathI, ane deha strI putrAdi koI paNa mArAM nathI, zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya.' (92) A vicAra vAraMvAra lakSamAM rAkhavA yogya che.jI. temAM jAgRti rahevA arthe bIjuM vAMcavA-vicAravAnuM, mukhapATha karavAnuM che. (bI-3, pR.508, AMka 549) D prazna vAMcuM chuM, paNa vicAra nathI AvatA. pUjyazrI H Avaze. manane rokavuM. pahelAM mUDI hoya to vepAra thAyane? tema pahelAM jJAnInAM vacanono saMgraha karavAno che. AtmArthe badhuM karavuM che, e lakSa rAkhavo. vAraMvAra sAMbhaLyuM hoya, vicAryuM hoya to jIvane yAda Ave ane sArA bhAva thAya. lAgaNI jema jema vadhAre thaze, tema tema pachI kema vartavuM? zuM karavuM? zA mATe karavuM che? evA vicAro Avaze. jyAre icchA jAgaze, tyAre lAgaze ke AtmAnA hita mATe karavuM che. e lakSa thaze. zuM karavAthI pApa, puNya, nirjarA, Asrava, baMdha thAya che? kema jIvavuM? e badhAya vicAra karavAnA che. je jANyuM che, tene AdhAre potAne vicAra karavAno che. karatAM-karatAM khabara paDe, AgaLa vadhe. potAnuM jIvana kema gALavuM? eno vicAra badhAe karavAno che. satsaMga, sanzAstrano paricaya rAkhI, emAMthI mAre kema jIvavuM? ema vicAravuM. mohano udaya che, tyAM sudhI mAre zuM karavuM? e vicAravuM. bIjA vicAra manamAM ghara karI jAya, ema na karavuM. jene mokSe javuM che, teNe bIjA vicAro karavAnA nathI. moDhe karyuM hoya tene pheravavuM, vicAravuM, tenA artha samajavA. e na samajAya to bIjAne pUchavA. zravaNa pachI dhAraNA thAya che, pachI samajAya. samajAya pachI vizeSa-vizeSa samajavAno puruSArtha kare. e badhA vicAranA bhedo che. badhAno sahelo upAya satsaMga che. satsaMgamAM doSa dekhAya, doSa kADhavAno puruSArtha thAya, vicAra jAge. (bo-1, pR.179) prazna : koI ayogya kArya karatAM prathama vicAra nathI Avato ane pachI Ave che. enuM zuM kAraNa haze? pUjyazrI : eTalI vicAranI khAmI che. keTalAka jIvone ayogya kArya karatAM prathama vicAra nathI Avato ane pAchaLathI pazcAttApa paNa nathI thato. keTalAkane prathama vicAra nathI Avato, paNa pAchaLathI pazcAttApa thAya che. keTalAkane pahelAM vicAra thAya ke A mAre karavA yogya nathI chatAM parAdhInatAne lIdhe kare, pachI praznAttApa kare. jIva bhavabhIru hoya, tene kaSAya bhAva thavA lAge tyAre A sArA che, ema na thAya. e kArya sAruM nathI, chatAM ema zA mATe thayuM? ema tene manamAM thAya. pachI vicAra kare ke koIno doSa nathI, mArA karmano doSa che. tethI AgaLa vAda, pravAda ke jhaghaDA thatA nathI. Page #767 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (958 ) kAma, mAna ane utAvaLa - e moTA doSo che. dareka kAma karatAM tathA bolatAM utAvaLa na karavI. vicAra karIne bolavuM. A huM boluM chuM, te hitakArI che ke nahIM ? ema vicAra karIne bolavuM. thoDuMka thatuM hoya to thoDuM kAma karavuM paNa sAruM kAma karavuM. utAvaLa na karavI. vicAranI khAmI che. (bo-1, pR.130, AMka 5) D prazna : yAda kema nathI rahetuM? pUjyazrI jeTalI garaja hoya, teTaluM yAda rahe. vaMcAtuM hoya tyAre upayoga bahAra hoya to yAda rAkhavAnI zakti hovA chatAM yAda na rahe. (bo-1, pR. 150, AMka 23) _ dararoja sAMje ke anukULa vakhate ekAMtano thoDo vakhata potAnI vicAraNA mATe rAkhavA yogya che. Ajano divasa kema gayo? temAM koI ayogya bAbata thaI hoya to pharI na karavAnI kALajI rAkhavI. koI AtmahitanuM kAma adhUruM rahyuM hoya, te pUrNa karavA vicAra karavo. bane to aDhAra pApasthAnaka vicArI javAM. e vAta tamane pahelAM karelI che, te kALajI rAkhI vicAravAnuM, roja rAkhazojI. (bI-3, pR.152, AMka 15ra) D Apane vicAravA mATe nIcenuM lakhyuM che : rAtrinA prathama ane aMtima praharamAM, haMmezAM potAnI jAtanuM nirIkSaNa karavuM ke, "meM zuM karyuM che, mAre hajI zuM karavAnuM bAkI che, mArAthI thAya tevuM huM zuM nathI karato, kayo doSa bIjAo mArAmAM jue che, kayo doSa mane potAne dekhAya che; ane kayo doSa huM jANavA chatAM tyAgato nathI ?' A jAtanuM barAbara nirIkSaNa karanAro sAdhu, AgAmI doSanuM nivAraNa karI zake che. je bAbatamAM tene mana-vANI-kAyAthI kyAMya durAcaraNa thayeluM lAge, te bAbatamAM te potAne tarata ThekANe lAvI de : jAtavAna azva lagAmanI sUcanAne jhaTa svIkArI, ThekANe AvI jAya che tema. je jitendriya ane dhRtimAna sAdhu, A pramANe AtmanirIkSaNanI pravRtti kare che, te jagatamAM jAgato che, ane te ja saMyamajIvana jIve che ema kahevAya. sarva indriyone viSayomAMthI nivRtta karI, AtmAnuM niraMtara rakSaNa karyA karavuM joie; kAraNa ke tenuM jo rakSaNa na karyuM to te janmamaraNane mArge vaLe che, ane tenuM barAbara rakSaNa karyuM hoya to te sarva duHkhomAMthI mukta thAya che.'' (bI-3, pR.181, AMka 183) I cha padano patra, Atmasiddhi Adi vacano vicAravAno amuka vakhata roja rAkhavo ghaTe chejI. temAM pUruM bolI javAno lakSa na rAkhatAM, thoDuM paNa UMDuM UtarAya tevuM manana karavAno lakSa rAkhavo ghaTe cheja. (bI-3, pR.780, AMka 994). 0 dararoja kaMI ne kaMI, nityaniyama uparAMta vAMcavA-vicAravAnuM bane to kartavya chejI. sarva duHkhane visaravAnuM sAdhana satpaSanAM parama zItaLatApreraka vacano che, te ja atyAre AdhArarUpa che. mukhapATha karela hoya, te paNa vAraMvAra vicAratA rahevAnI jarUra chejI. "kara vicAra to pAma.'' Ama jJAnInI zikhAmaNa che. (bI-3, pR.610, AMka 706). Page #768 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 759) D vAMcavAnuM, gokhavAnuM, mukhapATha kareluM pheravavA uparAMta vicAra karavAnuM zIkhavAnuM che. roja ekAda patra vicAra karavA rAkhavo ghaTe chejI. AkhA divasamAM jyAre pAMca-paMdara miniTa maLe tyAre te patra saMbaMdhI vicAra karavo che ema rAkhavuM, ane bane to sUtAM pahelAM, te patra viSe kaMI navI vicAraNA ke jIvanamAM sudhAraNA karavAnI phuraNA vagere thAya, tenI noMdha rAkhatA javAthI, eka prakAre potAno jIvanavikAsa ke pheraphArano krama samajamAM Ave tevuM bane. (bI-3, pR.759, AMka 959) T paramakRpALudevanuM svarUpa samajavA temanAM vacanono UMDo abhyAsa kartavya chejI. vadhAre vakhata na hoya to ekAda vacana bhakti karyA pachI vAMcavuM, pAMca-dasa miniTa vicAravuM ane temAM jaNAvela bhAva divasamAM ghaNI vakhata yAda Ave tema karavA yogya chejI. roja eka-eka vAkya paNa yathArtha vicArAze, tenI bhAvanA Akho divasa rahyA karaze to kalAkonA kalAko vAMcyA karatAM, vizeSa lAbha thavA yogya che). (bI-3, pR.655, AMka 776) | je mukhapATha karyuM che, te nitya niyamitapaNe bolavAno, vicAravAno vakhata rAkhI, AgaLa mukhapAThe karatAM rahevuM ane teno artha vicAratA rahevA bhalAmaNa chejI. kahyuM che ke "vAMce paNa nahIM kare vicAra, te samaje nahIM saghaLo sAra." sapuruSanA eka-eka vAkyamAM, eka-eka zabdamAM anaMta Agama rahyAM che. evA gaMbhIra UMDA marma je rahyA che, te jIve vairAgya-upadamAdi vadhArI, yogyatA prApta thaye, sadgurusamAgama samajavA yogya che). (bI-3, pR.61, AMka 50) I pU. .... vacanAmRta vAMce che, tenI sAthe vakhata maLato hoya to vAMcavA-vicAravAnuM rAkhazo to bIjethI vRtti saMkelI puruSanAM vacanomAM joDavAnuM thaze ane paraspara vicAranI Apa-le thavAthI, jJAnIne zuM kahevuM che, temAM UMDuM UtaravAnuM banaze. vizeSa vakhata na maLato hoya to te zuM vAMcI gayA, ane vAMcatAM zA zA vicAro spharyA hatA vagere viSe avakAze pUchI, temAM AvelA viSayanI vAto carcavAnI Teva pADazo to satsaMganI garaja jAgaze, vizeSa vicAravAnuM jANavAnuM maLaze ane vAMcanArane paNa kahevuM paDaze' jANIne vizeSa kALajIpUrvaka vAMcavAnuM banaze. thoDuM vaMcAya paNa vizeSa vicArAya evuM karavAnI jarUra che). (bI-3, pR. 253, AMka 247) Apane pU. .... jevAM prajJAvaMta sAdhvIjIno hAla samAgama che e mahAlAbhanuM kAraNa che. temanA samAgamamAM upadezachAyA, mokSamALA hAla vAMcavAnuM rAkhazo tathA ekAMtamAM, je sAMbhaLyuM hoya tene vicAravAno vakhata rAkhazo to kaMIka UMDA UtarI aMtarazAMti pAmavAnI preraNA thazejI. (bI-3, pR.558, AMka 619). D patrAMka 505 ""vItarAgano kahelo ...." roja UMDA UtarI vicArazojI. (bI-3, pR.559, AMka 621) | zabdo lakhavA karatAM, te zabdothI thatA bhAvo ApaNAmAM che ke nahIM, teno vicAra UMDA UtarI karatAM rahevA bhalAmaNa che). sAcA thavuM ja che, e bhUlavA yogya nathI. (bo-3, pR.324, AMka 317) Page #769 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 750 D pa.pU. prabhuzrIjIe eka vAkya lakhAveluM : ''bagaDeluM sudhAravuM ane sudhareluM bagaDavA na devuM.'' Ano vicAra karI jIvana pavitra kartavya chejI. (bo-3, pR.606, AMka 697) pU. ....ne lakhela vacanomAMthI puchAvyuM, tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke dhyeyarUpe satpuruSanI dazA che : ''satpuruSa e ja ke nizadina jene AtmAno upayoga (lakSa) che.'' (76) te jaNAvI che. 'eka AtmaupayogamAM ahorAtra AvavuM.'' (upadezAmRta pR.32) teno artha tyAM ja karyo che : AtmA niraMtara che; dhRSTA = AtmAmAM jyAM dRSTi (upayoga - lakSa) paDe che, dorAya che tyAM jIva karmathI chUTavAnuM kAma kare che. pUrve bAMdhelAM karma, AtmA svarUpamAM rahe to chUTe che, te vakhate navAM karma baMdhAtAM nathI kAraNa ke AtmabhAvamAM to harSa-zoka na thAya te vakhate ja rahevAya che; mATe harSa-zokanAM nimittomAM taNAi na jatAM 'sahajAtmasvarUpa' tarapha vizeSa bhAva-kheMcANa rAkhavAnI jarUra te vAkyamAM jaNAvI chejI. vAta gahana che paNa te dazA prApta karavA yogya che, te tarapha najara thavA jaNAvyuM che; kAraNa ke roja vicAravA yogya vAkyanI tame mAgaNI karI hatI, tevuM te vAkya che. (bo-3, pR.310, AMka 296) suvicAraNA jIvane pragaTe, e jevuM eke mahadbhAgya nathI. satpuruSanA eka-eka vAkyamAM, ekeka zabdamAM anaMta Agama samAyAM che, tenI samaja suvicAraNA jAgye Ave che. eka ''mA ruSa, mA tuSa'' bolanA avalaMbane zivabhUtimuni kevaLajJAna pAmyA hatA. (bo-3, pR.769, AMka 979) Apano patra vAMcI saMtoSa thayo che. tevo puruSArtha na paDe ane 'AraMbhazUrA' gujarAtIne kahe che, te kalaMka mane to na ja lAgo, e bhAva rAkhI AtmAne mATe vizeSa-vizeSa jAgRtinI jarUra chejI. (bo-3, pR.602, AMka 692) D Apano patra maLyo. ekale hAthe badho bojo upADavAnuM thatuM hoya to potAnI zakti vicArI, te kAma hAtha dharavuM. kAma sAruM hoya topaNa zakti vicArIne karavuM. citta vairAgyayukta rahe, tevI vicAraNA karatA rahevA vinaMtI chejI. (bo-3, pR.582, AMka 656) bIjI vastuo taraphano prema to jarUra ghaTADavo ja paDaze, te vinA chUTako nathI. te viSe vAraMvAra vicAra karatA rahevAnI jarUra chejI. (bo-3, pR.466, AMka 490) I pudgalano saMga che, te duSTa mANasanA saMga jevo che. rastAmAM cAlatA koi duSTa mANasa maLI jAya to bahu cetIne, sAvacetIthI cAle che; tema satpuruSo pudgalanI sAthe bahu sAvacetI rAkhI varte che. (bo-1, pR.350, AMka 52) // jenA lakSamAM bhoga che, te saMsArI che. badhuM karIne mAre AtmazAMti meLavavI che, ema jene hoya, te sAdhu che. e khAto-pIto hoya, toya tyAgI che ane pelo kaSTa veThe toya saMsArI che. (bo-1, pR.228, AMka 119) manathI bhAvanA sArI karavI, manamAM hoya tevuM ja vacanamAM Ave tevI saraLatA rAkhavI, tathA vacanamAM bolAya tevuM vartana karavAno yathAzakti puruSArtha thAya, e sajjanatAnuM lakSaNa che. bIjAnA abhiprAya mATe jIvavAnuM nathI; paNa bIjAne vizvAsa na bese tevuM ApaNuM vartana hovuM na ghaTe. (bo-3, pR.735, AMka 900) Page #770 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (761) potAnA doSa jovA ane bIjAnA guNa jovA. koi ApaNane gALa bhAMDato hoya to ema vicAravuM ke mArAmAM anaMta doSa bharelA che ane A to eka doSa dekhIne ja mane gALa bhAMDe che; ema vicAre to karma na baMdhAya. AtmA jAgavo joie. (bo-1, pR.58, AMka 34) je saMyogomAM ApaNe rahetA hoie, temAMthI sAra grahaNa karavo. eka gaMdhAtA kUtarAthI badhA laDavaiyA dUra gayA; paNa zrIkRSNa hAthI uparathI UtarI joyuM to enA dAMta ane nakha kevA sudara che ! ema guNa grahyo. A deha gaMdhAtA kUtarA jevo che; A dehamAM AtmA che, te grahaNa karavo. (bo-1, pR. 268, AMka 5) 0 karma bAMdhavAmAM jIva zUro che. karma Ave evAM kAraNo meLave che, paNa karma chUTe evI paramakRpALudevanI koI zikhAmaNa lakSamAM leto nathI; to tenI zI vale thaze? anaMtakALathI kaDAkUTa karato Avyo che, karmano bhAra vadhArato Avyo che; tethI nivRtta thayA vinA, kaMI avakAza thaI saMyama ArAdhyA vinA, jIvane zAMti kyAMthI Avaze? (bI-3, pR.510, AMka 551) D pUrvanAM satkAryonAM phaLarUpe A manuSyadeha maLyo che. vidyA, samajaNa, satsaMga-prIti ane sadguruno Azraya, e uttarottara vizeSa-vizeSa puNyanAM phaLa chejI. AvI anukULa jogavAino yathArtha lAbha na laI zakAya to ApaNA jevA durbhAgI ke adhama bIjA koNa kahevA? roja bolIe chIe ke "adhamAdhama adhiko patita, sakaLa jagatamAM huMya'', paNa te vicAra jo AEyamAM UMDo Utare to kevaLa karuNAmUrti"nA caraNa maraNa sudhI mUke nahIM evI draDhatA, e laghutAthI pragaTe; paNa vartamAnadazA ApaNI keTalI kaphoDI che teno yathArtha khyAla nathI, tethI jeTalI joie teTalI zakti dharmakAryamAM skuratI nathI. dhana, kIrti ke kAminI sukhanAM sAdhana manAyAM che ane tenI jeTale aMze prApti thaI che teTale aMze kRtArthatA manAya che, tyAM sudhI ajJAnadazAnAM duHkha dekhI zakAtAM nathI, sAlatAM nathI, to tene dUra karavA ""prabhu prabhu laya' kyAMthI lAge ? sadguru zuM karavA zodhe ? ane nija doSo dekhavAnI buddhi kyAMthI jAge ? ane kalyANanAM kAraNo na zodhe to kalyANa paNa kyAMthI thAya ? Ama taravAno koI upaya na jaDato hoya ane DUbakAM khAto hoya ane bacavAnI jevI tIvra abhilASA hoya che tevI ugra bhAvanA vagara gaLA-rAge gAI javAthI zuM vaLe tema che ? mATe ApaNe sarvee chUTavAnI bhAvanA dina-pratidina vadhAratA javAnI che, satsAdhana maLyuM teTalAthI ja saMtoSa rAkhIne besI rahevAnuM nathI. "satsAdhana samajyo nahIM, tyAM baMdhana zuM jAya ?'' samajaNa, sAcI ane UMDI pragaTe te mATe satsaMga, bhakti, vairAgya Adi sAdhana kharA dilathI karavAnAM chejI. karyo anya vicAro re, nahIM nija sukha maLe; gaMgAjaLa mIThuM re, DhaLI jaladhimAM bhaLe. manamaMdira) susaMga, suzAstro re, upAsavAM siddhi cahI; mokSamArga ja cUkyA re, AzA jo bIjI rahI. manamaMdira, (prajJAvabodha puSpa-21) (bI-3, pR.306, AMka 293) Page #771 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (762) jIva jevAM kAraNa meLave, tevuM kArya thAya che. aMgrejImAM eka kahevata che : He paves the way to hell with good intentions. sArI icchArUpa lAdI vaDe narakano rasto jIva race che. ema kahevAnuM kAraNa zuM haze ? zraddhA jJAna lahyuM che topaNa jo navi jAya pamAyo (pramAda) re, vaMdhya taru upama te pAme, jo saMyama ThANe na Ayo re. bhale vIra jinezvara gAyo re.'' ema jinamArgamAM paNa kahyuM che, tenuM kAraNa ema samajAya che ke jIvane lakSa, sAco, acUka rahe to te AgaLa vadhyA vinA rahe nahIM; paNa ruci ja jo palaTAI gaI (anAdinA pravAhamAM vaLI gaI) ane paramArtha, mAtra vANInA vilAsarUpe rahyo to tene te narake jatAM khALe, teTaluM temAM baLa nathI. bAjarInA rADA vaDe pADAne khetaramAMthI kADhavA jAya to te na nIkaLe, tema jIve zUnyakriyAo, zUnya vAto karI hoya ke karato hoya, te kasoTI prasaMge Take nahIM, tene bacAve nahIM. (bI-3, pR.540, AMka pa92) D AtmA divase-divase zAMta thato jAya, klezanAM kAraNo dUra thatAM jAya ane jJAnI puruSanA adbhuta AtmacAritranI pratIti thatI jAya tema pravartavA bhalAmaNa che). te badhAnuM kAraNa satsaMga, sanzAstra ane sadvicAra che. indriyonA viSayo pratye vairAgyabhAva ane kaSAyanI maMdatA, te sadvicArane pragaTAve chejI. ""jyAM pragaTe suvicAraNA, tyAM pragaTe nija jJAna; je jJAne kSaya moha thaI, pAme pada nirvANa.'' (bI-3, pR.769, AMka 978) [ A jIve mahA mUlyavAna narabhava pAmIne, Aja sudhI kAMI AtmakalyANanuM sAdhana karyuM nathI, e vAraMvAra vicAravA yogya che ane AvA ne AvAM zithila pariNAma ane saMsArabhAvanA vartatI hoya ane mRtyu Ave to kevI durgatimAM jIvane paribhramaNa karavuM paDe, te paNa bhUlavA jevuM nathI. (bo-3, pR.44, AMka 30) T koI mANasane rAjAe phAMsIe caDhAvavAno hukama Apyo hoya ke amuka divase tane phAMsIe caDhAvavAmAM Avaze ane pachI te mANasane sArA mahelamAM rAkhe, sAruM bhojana Ape, sAruM paheravA Ape to tene e game? na game; kema ke te jANe che ke mAre have maravAnuM che - evo bhaya rahe che, tethI tene kaMI na game. evuM, badhAne mAthe maraNa che, te phAMsInA hukama jevuM che. koNa jANe kyAre maraNa Avaze. phAMsIe caDhAve tyAre to amuka divasa nakkI karelo hoya ane A maraNa to rAtadivasa mAthe ja bhamI rahyuM che; chatAM mohane laIne vicAra nathI Avato. maraNa ekaluM hoya toya kaMI nahIM, paNa pAchuM janmavuM, pharI maravuM, ema anAdikALathI thaI rahyuM che. (bo-1, pR.76, AMka 2) D pU. ... nA dehotsarganA samAcAra jANI A kaLikALa zubha nimittone saMkelI levAnuM kAma karI rahyo che, evI cetavaNInI vicAraNA jAgI hatI. Page #772 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 mAthe maraNa che, lIdho ke leze thai rahyuM che, kALa gaTakAM khAi rahyo che, maraNanA mukhamAM bALa, yuvAna, vRddha sarva orAyelA che, mAtra moM bIDe teTalI vAra che, to A jIva kalyANa karavAnA kayA kALane bhaje che e vicAravA jevuM che, ema 5.u.pa.pU. svAmI prabhuzrIjI pAsethI vAraMvAra sAMbhaLyuM che, chatAM A jIva kuMbhakarNanA karatAM paNa prabaLa, anAdinI ghora nidrAmAMthI jAgato nathI, e keTaluM Azcarya ane kheda upajAvanAra che ? A jIva vAto DAhI-DAhI kare ane vartanamAM pramAda ke pola, e kyAM sudhI nabhaze ? maraNanA vicArathI, kaLikALanA vicArathI, anityatAnA vicArathI ke mohanI chetarAmaNInA vicArathI aneka jIvo cetI gayA che; paNa pramAda vicArane ja na UgavA de to pachI zuM thAya ? A jIvane sAruM-sAruM jovuM game, sAruM-sAruM khAvuM game, DAhI-DAhI vAto karavI game, paNa pAchA vaLIne potAnA doSo dekhI, tene kAMTA kADhe tema kADhI nAkhavAnI utAvaLa nathI. bebhAnadazAmAM divasa, mAsa, varSa vitAve che. nAkhI najara na pahoMce teTalo kALa vyartha vahI gayo, chatAM kSaNamAtra paNa AtmasamAdhi jIva sAdhI zakyo nahIM. kevI-kevI uttama sAmagrInA yoga maLyA, pratyakSa puruSa, temanI sevA-samAgama, bodha, smaraNa-sAdhana, bhakti AdinI AjJA, tIvra ThapakA vagerethI paNa jIva jAgyo nahIM, hajI teno pastAvo karIne 'jAgyA tyAMthI savAra' gaNI maMDI paDavuM ghaTe, tenuM paNa bhAna nahIM. mAtra kabIrajI kahe che tema ''sukhiyA sau saMsAra, khAve ne sove; duHkhiyA dAsa kabIra, gAve ne rove.'' sukhiyA jevo naphakaro thai, A jIva phare che. duHkha lAge to bUma pADe, ''he prabhu, he prabhu'' pokAre. jANe koi kALe duHkha bhogavyuM nathI ane bhaviSyamAM du:kha AvavAnuM ja na hoya, tema siddha samAna sukhI thaine atyAre phare che; paNa pAchuM duHkha dekhAva de tyAM to jIva mUMjhAi jAya che ke jANe koi kALe duHkha dUra thanAra ja nathI, ane jANe sukha kadI joyuM ja na hoya, tema ArogyanI icchA karato tenI rAha varasAdanI peThe joyA kare che. AvA asthira, ThekANA vagaranI dazA tarapha dugaMchA AvavI joie, teno paNa jIva vicAra karI, kaMi svarUpanuM ThekANuM karato nathI. have kema karavuM ? kyAM javuM ? zo upAya levo ? te vicAravAyogya che. (bo-3, pR.129, AMka 129) pU. ....nA dehatyAganA samAcAra tathA TheTha Akhara sudhI temanI rahelI sadbhAvanAnA samAcAra jANyA chejI. prathamathI bhakti pratye temanI vRtti vaLelI ane paramakRpALudevano Azraya TheTha sudhI rAkhI, te bhAvanAsahita deha choDayo che, te sadgatinuM sUcaka chejI. dharmano Avo pragaTa prabhAva najare joyA chatAM tene mATe ApaNA hRdayamAM jo ullAsa ane tene ArAdhavAno puruSArtha na jAge to ApaNA samAna adhama koNa kahevAya ? darekane mAthe maraNa bhame che, paNa mohane lIdhe jIva teno vicAra sarakho karato nathI. khetaranA najIvA kAmanI ciMtAmAM, rAte nirAMte UMghato nathI ane samAdhimaraNa jevo uttama lAbha pAmI, manuSyabhava saphaLa karavAno lAga vahyo jAya che, tenI A pramAdI naphaTa jIvane phikara-ciMtA thatI nathI. saMsAranA Page #773 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 764) kSaNika sukhamAM evuM zuM AzraryakArI phaLa meLavavAnuM jIve dhAryuM haze ke tene AtmAnA sukha mATe icchA jAgatI nathI? game teTalI mahenata-majUrI karI, game teTaluM dhana ekaThuM karyuM haze, temAMthI kaMI sAthe koDI paNa lai jai zakAze ? peTa bharAya tethI vadhAre khAI zakAze ? tyAre A badhI dhamAla zuM karavA karuM chuM ? evo ekAMtamAM jIva vicAra kare to zo uttara maLe ? ""jaba Ave saMtoSa dhana, saba dhana dhULa samAna.'' eno vicAra ane anubhava jIva kyAre karaze? AtmakalyANa karI zake tevI durlabha sAmagrI jIvane je maLI che te acAnaka maraNa AvIne lUMTI le te pahelAM teno kaMI sadupayoga karI levA have vicAra, nirNaya karIzuM? ke puruSano yoga nathI maLyo, tevA jIvonI peThe nAzavaMta vastu meLavavAmAM macyA rahI chetarAyA karIzuM? (bo-3, pR.223, AMka 221) T mAthe maraNa che, te bhUlI, jIva moTAImAM taNAyo jAya che. adhamAdhamadazA bhUlI, huM bIjA karatAM sAro, rUpALo, bhogane yogya chuM, ema jIvanI viparIta mAnyatA thaI gaI che. tene badale, maraNapathArIe paDayo hoya, zULIe caDhAvyo hoya ane chellA zvAsa leto hoya to te vakhate jIva viSaya-kaSAyanA vicAra kare ke A jIvanI dayA lAvI, tene smaraNamaMtranA dhyAnamAM rAkhe? "kSaNa kSaNa bhayaMkara bhAva maraNe kAM aho rAcI raho ?' ema paramakRpALudevane ApaNA AtmAnI dayA AvavAthI cetAve che, paNa A jIva jANe badhuM karI cUkyo hoya tema pramAdanA pUramAM taNAyA kare che ane kyAM jaIne aTakaze tenuM leza paNa bhAna nathI. (bI-3, pR.787, AMka 1003) saMsArI zaraNAM gaNa sUnAM, artha anarthaka vacana prabhunAM; nazvara kAyA prabaLa jaNAtI, vAMchA zAnI enI thAtI ? parijana putra kalatra vinAzI, sarva maLIne de duHkharAzi; ciMtava citte nizre bhAI, koNa pitA, mA konI sagAI? mA kara yauvana-dhana-gRha-garva, kALa harI leze e sarva; indrajALa sama niSphaLa sahu taja, mokSapade mana rAkhI prabhu bhaja. RNasaMbaMdhe je je saMyogo AvI maLe che, te chUTI jAya che; Ama anaMtakALathI thatuM AvyuM che, chatAM jIva dehAdi saMyogo uparanI prIti choDato nathI ane du:khI rahyA kare che. koinuM paNa maraNa sAMbhaLIne vairAgya, vicAravAna jIvane thAya che to kuTuMbIjana jemanI sAthe jiMdagInAM ghaNAM varSa gayAM, temanA viyoge jIvane vairAgya baLavAna jAge ane saMsAranuM svarUpa asAra, anitya, azaraNa ane bhayaMkara lAge, te vicAro jIvane saMsAra uparathI sukhavRtti choDAvI, paramArthamArganuM zaraNa grahaNa karAve tathA pharI AvA saMsAramAM janmavuM na paDe, tenI taiyArI karAve tevA vairAgya, bhakti ane satsaMganI bhAvanAnA vicAromAM kALa gALavA bhalAmaNa che. bIjuM kaMI na sUjhe to paramakRpALudevanI kRpAthI je maMtrasmaraNa maLyuM che, tenuM raTaNa ahorAtra rahe tathA je bhakti-bhajananI AjJA maLI che, tathA mukhapATha kareluM che, temAM manane rokIne sAMsArika viTaMbaNAnA vicArothI pAchuM vALavuM. Page #774 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (765 "paramazAMtipadane icchIe e ja ApaNo sarvasaMmata dharma che." (37) te vicArazojI. (bo-3, pR.23, AMka 725) | dhIraja, kSamA, samabhAva, sahanazIlatA, apratibaMdha, asaMga ane samAdhimaraNa - A bolo bahu vicAravA yogya chejI. (bo-3, pR.146, AMka 145). | lakSmInuM svarUpa paramakRpALudeve mokSamALAnA kharI mahattA' viSenA (pATha-16) tathA 'parigraha' | viSenA pAThamAM (pATha-25) varNavyuM che. te vAraMvAra vicArI te phaMdamAMthI nivRtti kema prApta thAya, tenA vicAramAM rahevuM yogya chejI. atyAre je kamANI dekhAya che, te bhikhArInA kheda' viSe mokSamALAmAM pATha (pATha-41/42) che, tenA jevI che. temAM rAcavA jevuM nathI. chUTavAnI bhAvanA divase-divase vardhamAna karavI ane baMdhana thAya tevAM karmathI kaMTALo jIvane Ave, satsaMga sAMbharyA kare ane chUTavA mATe jhUraNA rahyA kare, tema kartavya chejI. (bI-3, pR.757, AMka 951) || muzkelIo ja jIvane ghaDe chejI. ghaDAnI utpattinuM dRSTAMta tame sAMbhaLyuM haze. eka nirAza thayelA ziSyane ghaDAe kahyuM : "mane mArA sthAnamAMthI tIkSNa hathiyArathI ukheDI, gadheDe caDhAvI, prArabdha kuMbhArane tyAM nAkhyo. teNe pANI ane gadheDAnAM lIMDAthI mArI kadarthanA karI, pagathI gUMgho, hAthathI masaLyo, pachI eka piMDa banAvI, cAka para caDhAvI bhamAvyo, aneka AkAro karI-karI bhAMgI nAkhI, aMte ghaDAnA AkAre karI, cAka uparathI gaLuM chede tema dorAthI kApI, taDake mUkyo. kaMIka huM ryo ke pAchA TapalA mArA upara paDavA maMDayA ane atyAranuM rUpa thayuM; eTale mane tApe sUkavyo. tethI saMtoSa na pAmatAM, vaLI agninA nibhADAmAM mane mUkI, ghaNA divasa tApamAM rAkhyo. Akhare temAMthI kADhI TakorA mArI, sAjo rahyo chuM evI parIkSA karI, mane judo rAkhyo ane gadheDe caDAvI bajAramAM ANyo. tyAMthI A saMtanA hAthamAM Avyo, tyArathI amRta (pANI) bharI rAkhavAnuM bhAjana banyo chuM. tethI muzkelIothI he bhAI ! gabharAvA jevuM nathI. muzkelIomAM mAruM vRttAMta yAda karaje to tuM uttama gatine yogya thaiza." nirAzAne bhajavA yogya tame nathI. "kheda nahIM karatAM zUravIrapaNuM grahIne jJAnIne mArge cAlatAM mokSapATaNa sulabha ja che.' (819) eno vAraMvAra vicAra karI, teno Azaya dayagata kartavya che. (bo-3, pR.752, AMka 937) Page #775 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na (766) viSayasUci A agAsa Azrama viSe - - - - - - 97 kAmavikAra - - - - - - - - - 377 aDhAra pApasthAnako - - - - - - 400 kALa - - - - - - - 269 adInatA - - - - - - - - - - - 708 kuTuMbIjano - - - - - - - anAryadeza - - - - - - - - - - 532 kuMdakuMdAcAryakRta bhAvapAhuDanI abhyAsa - - - - - - - - - - - 437 gAthAnuM vivecana - - - - - amitagatiAcAryakRta sAmAyika kleza - - - - - - - - - - - - - 372 pAThanI gAthAnuM vivecana - - - - 179 kSa kSamA - - - - - - - - - - - - - 3 24 aMtarAya - - - - - - - - - - - kSamApanA - - - - - - - - - - - 338 aMtarmukhavRtti ------- 501 cha chUTaka gAthAonuM vivecana - - - - 194 aMbAlAlabhAi - - - - - - 121 jayasenAcAryakRta paMcAstikAyanI AjIvikA - - - soo TIkAnI gAthAnuM vivecana ---- 187 AjJA - - - - - - - - - jIvarakSA - - - - - - - - - - - 403 ATha dRSTinI sakjhAyanI jIvahiMsA - - - - - - - - - - gAthAonuM vivecana ------ jana - - - - - - - - AtmasiddhizAstra viSe - - - - jJAna - - - - - - Atmahita - - - - - - - - - - 221 jJAnI - - - - - - - - - - - - 27: AtmAnuzAsana - - - - - - - - 197 tattva -- - -- -- - - AnaMdaghanajIkata covIsInI gAthAnuM vivecana -------- 183 tattvArthasUtra -- -- AnaMdazrAvaka - - - - - - - - - 124 tapa - - - - - - - - - - 423 AyaMbila - - - - - - - - - - - 428 tIrthakarabhagavAna - - AlocanAnI gAthAnuM vivecana - 185 tyAga - - - - - - - - - - 392 AzAtanA - - - - - - - - - - 436 dAna - - - - - 328 icchA - - - - - - 353 du:kha - - - - - - - - - - - - - - - 510 indriyo --------- - - 318 draSTi - - - - - - - - - - - - - 504 upamitibhavaprapaMca - - devacaMdrajIkRta covIsInI upazama - - - - - - - - - - - 323 gAthAnuM vivecana -- kathAnuyoga - - - - - - - - 457 deha ----- 496 kapaTa - - - - - - - - - - - 325 dehAdhyAsa - - kartavya - - - - 489 doSa - - - - - - 712 karma - - - - - - - dha dharma - - - 257 kalyANa - - - - - - - - - - 210 dhIraja - 651 kaSAya - - - - - - - - - - - - 309 dhyAna - - - - - - - - - - - - - 430 Page #776 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa namaskAra nityaniyama nidrA - nimitta nIti paramakRpALudeva uparanA patro paramakRpALudeva/satpuruSanA Azrita viSe paramakRpALudeva/satpuruSanA thayelA yoga viSe paramakRpALudevanA prasaMgo 52makRpALudeva/satpuruSanA yogabaLa viSe - paramakRpALudeva/satpuruSanAM vacano viSe paramakRpALudevanI janmajayaMti viSe paramakRpALudevanI nirvANatithi viSe paramakRpALudeva/satpuruSano Azraya karavA viSe paramakRpALudeva/satpuruSa pratyenI bhakti viSe paramakRpALudeva/satpuruSa pratyenI zraddhA viSe 52makRpALudeva/satpuruSa pratye prema lAvavA viSe paramakRpALudeva/satpuruSe karelA upakAra viSe parigraha pariNita paropakAra paryuSaNaparva pAtratA puruSArtha 287 680 711 537 198 1 pa 76 17 78 38 21 22 50 67 34 22 29 390 503 188 333 590 58 ba bha ma pustako pUjA potAnA moTAbhAi uparano patra pratibaMdha pratimA prabhuzrIjI uparanA patro prabhuzrIjInA prasaMgo 101 prajJAvabodhanI gAthAnuM vivecana - 190 514 288 89 91 pramAda pravRtti prArabdha ane puruSArtha bAra bhAvanAo brahmacarya brahmacArIjInA prasaMgo bhaktAmara bhakti bhagavatIArAdhanA bharata cakravartI - bhartRharijI bhAgyazALI bhAva bhAvanA bhUla mana manuSyabhava marudevImAtA mahAvIrasvAmI 767 maMtra - mArgAnusA2I mukhapATha karavA viSe mumukSu mumukSutA mRtyu 435 289 709 584 671 393 379 114 198 673 198 125 125 588 540 547 306 341 44 126 126 -684 576 443 52 577 717 Page #777 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 768 ya ra la za zra mokSa mokSamArga mokSamArgaprakAzaka mohanalAlajImuni mohanIyakarma yatnA yazovijayajI viSe yazovijayajIkRta covIsInI gAthAnuM vivecana rAga-dveSa - lIlotarI lobha vacanAmRta vivecana (vigata mATe juo anukramaNikA) vAMcavA viSe vicAravAna vicAravAyogya viSaya-kaSAya vItarAgabhagavAna vIrahAkanI gAthAnuM vivecana vIsa doharA vedanIyakarma - vairAgya vrataniyama zithilatA zraddhA zrIkRSNa zrImad rAjacaMdra graMtha viSe zreNikarAjA 201 207 198 127 294 404 128 * 189 35 428 325 131 442 567 756 315 273 192 683 603 394 405 716 559 129 80 129 sa satya satsaMga sadguru sadguruprasAda samatA samayano sadupayogasamAdhimaraNa samAdhizataka viSe samAdhizatakanI gAthAonuM vivecana sabhyacAritra * samyajJAna samyakdarzana sabhyaSTi saMkalpa-vikalpa saMyama saMlekhanA saMsAra sAmAyika sAyaMkALanI stutinI gAthAnuM vivecana - siddhabhagavAna siddhAMtabodha WAHL sukha sevA strI sthitaprajJa sAdAda svacchaMda ane pratibaMdha svapnadazA svarUpa E 01 693 284 -2-2 40 452 743 199 192 25 254 236 279 351 02 317 358 433 194 270 40 507 53 374 275 459 516 305 498 Page #778 -------------------------------------------------------------------------- _