Book Title: Agamsara Purvarddha
Author(s): Trilokmuni, Lilambai Mahasati, Others
Publisher: Tilokmuni
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009126/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology AgamasAra AgamasAra-pUrvArdha(bhAga-1) 16.3 (jena Agama sArAMza karma graMtha sahita) Jainology part 1 mULa hiMdImAM tilokamunijI. T AjathI pUrve jIve dharmakaraNI to karI, paNa kAM to narka ane saMsAranA duHkhothI bhaya pAmIne athavA devagati ane mokSanA sukho pAmavA, prAthamika avasthAmAM A kAraNo hovA samajAya che.paraMtu badhA jIvo para anukaMpA ane ajIva pudagala jagata para anAsakati ja jJAna nuM pariNAma che. tyAra pachI mukati jIvane svabhAvathI ja prApta thaI jAya che. anukaMpA e samakitanuM mULabhUta lakSaNa che. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 2 sukhaDano bhAro upADIne cAlanAro gadarbha jema tenI zItaLatA ke sugaMdhane pAmI zakato nathI. tevI rIte kriyA-AcaraNa-cAritra-upayoga vinAnu jJAna jIvane phaLadAyI thatuM nathI . HE F abhyAsa 4 prakAre hoya che. 1. pustakonuM vAMcana. 2. zikSaka dvArA tenuM vivecana. 3. vidhArthI ane zikSaka nAM paraspara praznotara. jethI vidhArthI nahiM samajAyela vastu vistArathI samajI zake.tathA zikSaka vidhArthInI pragati ane budhdhimatA jANI zake. 4. prayogazALA ke kAryazALA . jayAM jAta anubhavathI jJAna pUrNa ane upayogI thAya. dharma to kSetraja anubhavano che. ahiM sAbItI ane pramANa tarIke anubhava ja mukhya che. anubhavathI ja zradhdhA draDha thAya che. . F : sucanA : bheja ke dhULa vALI jagyAmAM pustako nahiM mukavA. kapUranI goLI sAthe plAsTIkanI thelImAM viMTALIne mukavA. vadhu mATe vAMco AlaMbana ane pustako. pAnA naM 311. AvRti: mArca 2016. saMkSiptikaraNa : satIza satarA . gAma guMdAlA . anumodanA : mAtuzrI suMdarabAi jIvarAja zIvajI cheDA. gAma : mokhA (muMbaimAM : vilepArle) saMparka :- muluMDa(IsTa), satIza lAlajI kuMvarajI satarA . gAma - guMdAlA . 09969974336. bhUla-cUka ane sudhArA mATe nA sucano jaNAvavA vinaMtI . prabhAvanA mATe kopIo maLaze. saMparka kacchamAM : - zrI lAlajI premajI gAlA . gAma H sADAu (The : samAdhAna baMgalo ) 09429123556. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | krama 1 2 3 4 5 7-11 svAdhyAya priyoe asvAdhyAya saMbaMdhamAM paNa haMmezA sAvadhAnI rAkhavAnI pharajanuM Avazyaka rUpathI pAlana karavuM joie. yAda rAkhavAnuM ke A kartavya phakta ardhamAgadhI bhASAvALA kAlika temaja utkAlika sUtronAM mULa pAThanI apekSAe che. Avazyaka sUtra(pratikramaNa sUtra)ne mATe asvAdhyAya saMbaMdhI koI kartavya nathI. temaja sUtronI vyAkhyA, bhASAntara, artha ciMtana, vAMcana temaja anya saMvara pravRtti vagerene mATe paNa asvAdhyAya saMbaMdhI koI niyama lAgu paDato nathI. viSaya-sUci 12 13 14 15 16 AgamasAra-pUrvArdha(bhAga.1) viSaya jJAtA dharmakathA upAsaka dazA aMtagaDa dazA anuttaropapAtika 3 vipAka rAjapraznIya nirayAvalikA varga paMcaka prathama varga - nirayAvalikA (kappiya) varga bIjo - kalpAvataMsikA varga trIjo - puSpikA caturtha varga - puSpacUlikA paMcama varga - vRSNika dazA uttarAdhyayana AcArAMga (prathama zrutaskaMdha) AcArAMga (dvitIya zrutaskaMdha) sUtrakRtAMga Avazyaka dazavaikAlika pariziSTa :-sAdhu jIvanamAM dantamaMjana ThANAMga samavAyAMga 17 18 19 praznavyAkaraNa 33 jaina zramaNonI gocarI ane zrAvakaAcAra (piMDa niryukati ) tetrIsa bola vistAra 248 251 255 263 tapa svarUpa dhyAna svarUpa AtmazAMtino sAco mArga, 20 dazAzruta 21 22 bRhatkalpa vyavahAra pariziSTaH daMta--maMjana H utsarga-apavAda ane viveka jJAna anukaMpAmAM doSanA bhagnanuM nivAraNa asvAdhyAyano viveka temaja satyAvabodha pAMca vyavahAra munidarzananI pahelAM : zrAvakanI prathama kakSA pAnA naM. 5 26 34 57 58 == 7 7 78 78 80 81 82 102 111 117 128 187 196 200 216 227 243 AgamasAra 273 282 293 299 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha - je nuM i j zrAvaka-zikSA puNyathI prApta thayelI Rddhino garva na karavo. game teTalI samRddhi athavA pravRtti hoya to paNa zrAvakanAM 12 vrata svIkAravAmAM pramAda na karavo. mahinAmAM cha pauSadha vrata aMgIkAra karavAnA lakSya, tenI zarUAta bhale mahinAmAM be pauSadha vratathI thAya, paraMtu cha pauSadha vrata aMgIkAra karavAnuM lakSya rAkhavuM. gharanA pratyeka sadasyo - mAtA, pitA, pati, patnI Adine paNa yogya preraNA ApI bAra vratadhArI zrAvaka bane tevA samya prayatno karavA. sAMsArika javAbadArI game teTalI vizALa hoya to paNa yogya samaye tenAthI nivRtti laI, viziSTa sAdhanAnuM lakSa rAkhavuM. motanI ghaDI sudhI sAMsArika vyavahAromAM pratibaddha na rahevuM. duHsahya paristhiti ane saMkaTanA samaye paNa dharmazraddhA ane dharmAcaraNamAM draDha zraddhA jALavI rAkhavI. camatkAromAM phasAvuM nahi. koIpaNa dharmI vyakti para saMkaTa Ave to paNa dharma-zAsananI zraddhA, prarUpaNAmAM pUrNa viveka rAkhavo. koI prakAranA nirAzA bharyA vAkyo na bolavA. camatkAra thavo te dharmanuM phaLa nathI. samabhAvanI prApti ja dharmanuM sAcuM phaLa che. jIvanamAM pUrNa dhArmika(saMvara, tapomaya) jIvana jIvavAnI vaya-maryAdA nakkI karI levI. guNAnurAgI banavuM, doSo jovAthI aLagA rahevuM. guNa vikAsa, tapa vikAsa, jJAna vikAsa, sAthe vinaya vivekamAM paNa vRddhi karavI. k j v $ 10. 11. 12. zikSA-vAkya zabdone na juo, bhAvone juo. ekAMtavAdamAM na jAo, anekAMtavAdathI nirIkSaNa ciMtana karo. avaguNanI carcA na karo, guNa grahaNa karo. kAdavamAM patthara mAravAthI phakta chAMTAja maLe che. paraMparAonA durAgrahamAM na phasAo. udAra hRdayI banIne nUtana tattvonuM anuprekSaNa karo. samabhAva ane samAdhibhAvone na gumAvo. utkRSTa tyAgamAM paNa dharma viveka rAkhavo Avazyaka che. anukaMpA e samakitanuM mukhya lakSaNa che, eno niSedha karAya nahIM. hiMsA ane ADaMbaranI pravRttio dharmanathI paNa dharmanI vikRta paraMparAo che. te tajavA yogya che. akhUTa samabhAvanI upalabdhi thavI te ja dharma sAdhanAonI sAcI saphaLatA che. kyAMya paNa, koI sAthe karma baMdha na karavo, samabhAvone jALavI rAkhavA, e ja jJAnano sAra che. krodha ane ghamaMDane sarvathAtilAMjali detA raho. bhAvonI zuddhi tathA hRdayanI pavitratA eja sAdhanAno prANa che. * ciMtana-kaNa samabhAvanI prApti ane te dvArA akhUTa Atma-zAMti pAmavI, e ja zrAvaka jIvana ane saMyama jIvananuM mukhya lakSya che. samabhAva ane Atma-zAMtinI prApti thavI e ja samasta dharma sAdhanAonuM zreSTha phaLa che. koI vyaktionA saMyogathI ane koI paNa upasthita vikaTa paristhitimAM jo samabhAva ane zAMti sthira rahe (calita na thAya), tyAre ja samajavuM joie ke ApaNe dharmAcaraNano sAco AnaMda meLavyo che. ane ApaNI dharmakaraNI dharmAcaraNa saphaLa che. paristhiti ane (kaparA) saMyoga mAM jeno samabhAva ane zAMti bhaMga thAya che, temaNe AtmAnaMda nathI meLavyo. zrAvaka bahuzruta banI zake che. jema roga maTADavA davAnuM sevana vAraMvAra karavAmAM Ave che. tema karma rUpI roga maTADavA zAstronuM vAMcana vAraMvAra karavuM joIe. svAdhyAyano samaya ane anukuLatA chatAM svAdhyAya na karavo eja to jJAnano aticAra che. je parikSA ApI nApAsa thayo te vidhArthI, jeNe parikSA ApavAnI kozIza ja nathI karI tenA karatAM apramAdi che dasa durlabha mAM eka, zAstro nuM zravaNa (ke vAMcana) paNa che, je jIva mahA bhAgyathI pAme che. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra jainology jJAtA dharmakathA sUtra paricaya :- jJAtA dharmakathA sUtra gaNadharakRta chaThuM aMgasUtra che. tenA be zrutaskaMdha che. prathama zruta skaMdhamAM keTalIka kathAo aitihAsika che to keTalIka kathAo kalpita che. A badhIja kathAono uddeza vividha pratibodha, preraNA athavA zikSA devAno che. jethI mumukSu sAdhaka saraLatAthI Atma utthAna karI zake. A kathAomAM zraddhAnuM mahatva, AhAra karavAno uddeza, anAsakti, indriya vijaya, vivekabuddhi, guNavRddhi, pugala svabhAva, karma vipAka, kramika vikAsa, kAmabhogonuM duSpariNAma, sahanazIlatAnA mAdhyamathI saMyamanI ArAdhanA-virAdhanA ane durgati-sadgati Adi viSayo upara saraLa bhASAmAM prakAza pADyo che. A kathAo vAda-vivAda ke manoraMjana mATe nathI paNa jIvana utthAnane mATe ciMtana-manana karavA yogya che. dvitIya zrutaskaMdhamAM saMyama sAdhanA karIne devalokamAM janArI 206 strIonuM vRttAMta che. badhI strI paryAyamAM saMyama svIkAra karI devInA rUpamAM utpanna thaI che. deva bhava pachI manuSya bhava prApta karI saMyamanI zuddha ArAdhanA karI mukti meLavaze. A pramANe A chaThuM aMgasUtra kathApradhAna che. sAmAnya jana mATe rocaka Agama che. jIvana nirmANa mATe aneka preraNAono bhaMDAra che. vadhu vizeSatA e che ke ahIM kahevAmAM AvelI badhI ja preraNAo sAdhu-sAdhvI tathA zramaNopAsaka bane vargane upayogI che. prathama zrutaskaMdhanA 19 adhyayana che. dvitIya zrutaskaMdhanA daza varga che ane tenA kula 206 adhyayana che. saMpUrNa sUtra 5500 zloka pramANa mAnavAmAM Ave che. A sUtramAM zikSAprada daSTAMta tathA dharmakathAo hovAthI tenuM nAma "jJAtA dharmakathA" sUtra rAkhavAmAM AvyuM che. saMkSiptamAM tene jJAtAsUtra paNa kahevAmAM Ave che. prathama zrutaskaMdha prathama adhyayana - meghakumAra paccIsaso varSa pUrve rAjagRhI nAmanA nagaramAM zreNika rAjA rAjya karatA hatA. temane celaNA-dhAriNI Adi aneka rANIo hatI. aupapAtika sUtra AdimAM zreNikanI kula pacIsa rANIonuM varNana Ave che. ekadA samaya dhAriNI rANIne svapna AvyuM, jemAM teNIe joyuM ke AkAzamAMthI eka suMdara hAthI utarIne tenA mukhamAM praveza kya. jenA phalasvarUpe eka puNyAtmA garbhamAM Avyo. garbhakALanA trIje mahIne dohada utpanna thayo. jethI tIvra icchA thaIke varasatA varasAdamAM, hariyALI yukta prAkRtika dazyamAM rAjA zreNikanI sAthe nagara ane upavanamAM ezvaryano AnaMda bhogavatI vitaruM. prakRtinI bhavyatA koIpaNa mAnavInA hAthamAM nathI hotI. asamayamAM utpanna thayelo dohada pUrNa na thavAthI rANI ciMtita rahevA lAgI ane udAsIna thaI gaI. aMte buddhinidhAna abhayakumAre aThThama tapa karI mitradevanuM smaraNa karyu ane tenA sahayogathI manokAmanA pUrNa thaI. yathAsamaye dhAriNIne putra janamyo jenuM nAma meghakumAra rAkhavAmAM AvyuM. ATha varSa vItyA pachI tene kalAcArya pAse abhyAsa karavA mokalyo tyAM teNe puruSanI 7ra kaLAonuM jJAna meLavIne temAM niSNAta thayo. yuvAna thatAM ATha rAjakanyAo sAthe lagna karyA. A pramANe prApta Rddhino upayoga karatAM meghakumAra vicaravA lAgyo. meghakumAranI dIkSA:- bhagavAna mahAvIra svAmI rAjagRhImAM padhAryA. dharmasabhA ekaThI thaI. meghakumAra paNa upasthita thayA. vairAgya bharapUra upadeza sAMbhaLI meghakumAra saMsAranA bhogothI virakta thayA. mAtA-pitA pAse anumati mAMgI, mAtA-pitAe temane khUba samajAvyA chatAM te vairAgyamAM daDha rahayA. aMte temaNe dikSAnI AjJA ApI. rAjakumAre saMpUrNa rAjavaibhava tathA parivArano tyAga karI dIkSA aMgIkAra karI. prathama rAtre ja zramaNonA gamanAgamana AdithI kSaNamAtra paNa uMgha na AvI, jethI tenuM mana saMyamathI cala-vicala thayuM. aMte savAra thatAM ja bhagavAna pAse jaI saMyama tyAgano nirNaya manomana karI lIdho. prAtaHkAle bhagavAna samIpe gayA. vaMdana namaskAra karI UbhA rahayA tyAM ja prabhue temanA saMpUrNa manogata saMkalpane jAhera karI kahyuM ke tame te ja AzayathI mArI. pAse AvyA cho? meghamunie bhagavAnanA vacanono svIkAra ryo. bhagavAne pratibodha mATe temano pUrvabhava kahyo. pUrvabhavaH- he trIjA bhavamAM samaraprabha nAmano hAthI hato. eka hajAra hAthI-hAthaNIono nAyaka hato. nirbhaya thaI kriIDA karI rahayo hato. tArI vRddhAvasthAmAM jeTha mahinAmAM jaMgalamAM bhayaMkara dAvAnaLa pragaTyo. jaMgalanA aneka prANIo trAsI bhAgavA lAgyA. te samaye he megha! tuM bhUkha tarasathI AkuLa-vyAkuLa thaI sarovara taTe pahoMcyo. pANI pIvAnI AzAe sarovaramAM utaryo paNa temAM bahu kIcaDa hovAthI phasAI gayo. jema jema bahAra nIkaLavAno prayatna karato gayo tema tema vadhune vadhu kheMcato gayo. te vakhate koI yuvAna hAthI tyAM Avyo jene te tArA jhUMDamAMthI harAvIne kADhI mUkyo hato. tene jotAMja te krodhathI bhabhUkI uThyo. dAMtathI bhayaMkara prahAra karI lohIluhANa banAvI tAro badalo lIdho. te samaye tane asahya vedanA thaI. he megha! AvI asahya--pracaMDa vedanAmAM te sAta divasa-rAtri pasAra karI, mRtyu pAmI meruprabha nAmano hAthI banyo. kALAMtare te meruprabha hAthI paNa yUthapati banyo. eka vakhata garamInA divasomAM jaMgalamAM dAvAnaLa lAgyo. badhA prANI jayAM tyAM bhAgavA lAgyA. meruprabha te dAvAnaLane joI vicAramAM paDI gayo. jAtismaraNa jJAna thatAM pUrvabhavanuM smaraNa thayuM. vAraMvAra thatI A ApattithI bacavA teNe upAya zodhI kADhayo. dAvAnaLa zAMta thayo. vanamAM bIjA pazuonI sahAyatAthI eka moTuM medAna sApha ke jemAM kiMcitta mAtra ghAsa na hoya. jethI jaMgalanA tamAma pazuo thoDo samaya tyAM rahI dAvAnaLathI surakSA prApta karI zake. eka vakhata jeTha mahinAmAM pharIne jaMgalamAM Aga lAgI. sApha kareluM AkhuM medAna prANIothI bharacaka bharAI gayuM. he meghA tuM paNa meruprabha hAthInA rUpamAM tyAM Ubho hato. acAnaka caLa (khaMjavALa) AvavAthI te paga UMco karyo. saMyogovasAt sasaluM tArA paganI nIcenI khAlI thayelI jagyAmAM besI gayuM. sasalAne joIne he meghA anukaMpAnA zreSTha pariNAmothI teM tAro paga UMceja rAkhyo. anukaMpAnA zreSTha pariNAmothI saMsAra paritta Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha kyo. aDhI divasa bAda agni zAMta thayo. badhA pazuo cAlyA gayA. sasaluM paNa gayuM tyAre he meghA te paga nIce mUkavAno prayatna ryo. paraMtu jakaDAI javAnA kAraNe paga dharatI upara na mUkANo. vadhu prayatna karavA jatAM tuM paDI gayo. te vakhate tArI uMmara 100 varSanI hatI. vRddhAvasthAthI jarjarita dehamAM traNa divasa pracaMDa vedanA rahI. asahya vedanAne kAraNe meruprabha hAthIe manuSyanA AyuSyano baMdha ryo. tyAMnuM AyuSya pUrNa karI te zreNika rAjAnA ghare janma lIdho che. tyAra pachI he megha! te mArI pAse dIkSA lIdhI. prabhunuM uddhodhana : he megha! pazunI yonimAM paravazapaNe vRddhAvasthAmAM bhUkha tarasathI vyAkuLa banI bIjA yuvAna hAthathI karAyelA prahAronI vedanAne sAta divasa sudhI sahana karI ane tyArabAda meruprabha hAthInA bhavamAM prANInI rakSA mATe aDhI divasa niraMtara eka paga UMco rAkhI Ubho rahayo. ghoraatighora vedanA eka jIvanI rakSA mATe pazuyonimAM sahana karI, to he megha! have tuM manuSya zarIra hovA chatAM paNa nircandamunionA AvAgamana ane sparza AdinuM kaSTa eka divasa paNa sahana na karI zakyo ane saMkalpa vikalpomAM rAta pasAra karI saMyama tyAgavAno vicAra karI mArI pAse upasthita thayo che? he megha vicAra kara. vicAra kara ane saMyamamAM sthira thA bhagavAna pAsethI hRdayadrAvaka pUrvabhavanuM zravaNa karI meghane jAtismaraNa jJAna thayuM. pUrvabhava joyo. hRdaya palaTo thayo. teno vairAgya-utsAha anekagaNo vadhI gayo. vaMdanA karI, bhUlanI kSamA mAgI ane punaH saMyamamAM sthira thaI gayA. meghamuninI punaH dIkSA - potAnI durbaLatAno pazcAtApa karatAM prAyazcitanA rUpamAM meghakumAre punaH dIkSA grahaNa karatAM saMkalpa ryo ke mArI be AMkhanI rakSA sivAya saMpUrNa zarIra munionI sevAmAM samarpita raheze. saMyama jIvanamAM meghamunie aneka prakAranA tapanuM AcaraNa kyuM. bhikSu paDimA tathA guNaratna saMvatsara tapa kyuM. agiyAra aMganuM jJAna kaMThastha kyuM. aMte saMlekhanAsaMthAro karI samAdhi paNe kALadharma pAmI anattara vimAnamAM deva thayA. tyAMthI te mahAvideha kSetramAM janma laI saMpUrNa karmano kSaya karaze. A adhyayananA mULa pAThamAM rAjAnI vyAyAma vidhi, snAnavidhi, svapna pAThaka, dohada, meghamayaprAkRtika dazya, 72 kaLA, vivAha mahotsava, dIkSAnI AjJA prApti, dIkSA mahotsava, bhagavAnanA samavasaraNamAM padhAravAnuM varNana, pUrvabhavanI ghaTanA AdinuM vistAra pUrvaka varNana karavAmAM Avela che. anuttaropapAtika aMga sUtramAM paNa meghakumAranuM tapomaya jIvana ane anuttara vimAnamAM utpanna thavAnuM varNana che. preraNA - zikSA : (1) jIve aneka bhavomAM vividha vedanAo sahana karI che. tethI manuSyabhava pAmIne dharmasAdhanA karatAM kaSTo Ave to gabharAvuM nahi. (2) pazu ane manuSyane pUrvabhavanuM smaraNa thaI zake che. (3) punarjanma ane karmasiddhAMtanI zraddhA rAkhavI joIe. (4) duHkhada paristhitimAM paNa vivekapUrNa Avazyaka kartavyathI dUra thavuM na joIe. (dA.ta. meghakumAra. saMyamamAM asthira thavA chatAM prathama bhagavAnanI pAse nivedana karavA gayA.) (5) koIne paNa mArgathI patita thayelo jANI kuzaLatApUrvaka tene mArgamAM sthira karavAno prayatna karavo joIe. paraMta nidA-avalehanA-tiraskAra Adi niMdanIya pravRttionuM AcaraNa kyAreya na karavuM. potAnI bhUlono pazcAtApa karI tene sudhArI levI joie; paNa chupAvavAno prayatna kyAreya na karavo. anukaMpA ane dayAbhAva Atma unnatino uttama guNa che. tene samakitanuM lakSaNa kahevAmAM AvyuM che. prasiddha AdhyAtmika kavi tulasIdAsajInA zabdomAM "dayA dharmakA mUla hai". ukta kathAnakamAM hAthI jevA pazue paNa dayAbhAvathI saMsAra paritta karI mokSa mArganI prApti karI lIdhI. hRdayanI sAcI anukaMpA ane daDha saMkalpanuM A pariNAma che. AtmA anaMta zAsvata tatva che : rAgadveSa Adi vikArothI grasta hovAnA kAraNe vibhinna avasthAmAM janmamaraNa kare che. eka avasthAmAMthI bIjI avasthAmAM javAnuM nAma ja saMsAra che. kyAreka AtmA adhogatinA pAtALamAM to kyAreka uccagatinA zikhare pahoMcI jAya che. tenuM mULa kAraNa AtmA ja che. saMyoga maLatAM AtmA jyAre potAnA svarUpane samajI le che, tyAre anukULa puruSArtha karI, vizuddha svarUpane prApta karI zAzvata sukhano svAmI banI jAya che. meghakumAranA jIvanamAM paNa A ghaTanA thaI. hAthIthI mAnava, pachI muni, tatpazcAtu deva banI ane kramazaH paramAtmapadane prApta karaze. (9) "saMyamathI meghamuninuM citta uThI gayuM." A adhyayanano mukhya viSaya che. bhagavAna dvArA pUrvabhava sAMbhaLI saMyamamAM sthira karavAnA preraka viSayanuM mULa nimitta paNa A ja che. tethI adhyayananuM nAma meghakumAra na rAkhatA 'ukhittanAya' rAkhavAmAM AvyuM che. adhyayana - 2.dhanyazeTha ane vijaya cora...saMgATa (rUpaka kathA) rAjagRhI nagarImAM dhanya sArthavAha rahetA hatA. tenI patnInuM nAma bhadrA hatuM. dhanya samRddhizALI, pratiSThAsaMpanna hato paNa niHsaMtAna hato. tenI patnIe aneka devatAonI mAnyatA karI, saMyogavaza putranI prApti thaI. devI kRpAnuM phaLa samajI tenuM nAma devadatta" rAkhavAmAM AvyuM. devadattanI saMbhALa rAkhavA mATe paMthaka nAmano dAsa rAkhavAmAM Avyo. devadatta kaMIka moTo thayo. eka divasa bhadrAe tene navaDAvI, aneka prakAranA AbhU maSaNothI kaMgArita karI paMthaka sAthe devadattane ramavA mokalyo. paMthaka devadattane eka sthAne besADI pote anya bALakonI sAthe ramavA lAgyo. (paMthaka moTI umarano bALaka ke bALabudhdhI dharAvanAra che.) te daramyAna paMthakanI dhyAna bahAra te ja nagarano kukhyAta nirdaya ane nRzaMsa vijaya cora tyAM Avyo ane AbhUSaNa sajijata devadattane upADI, palAyana thaI gayo. nagaranI bahAra laI jaI tenA AbhUSaNo utArI lIdhA ane devadattane niSNANa banAvI aMdhArIyA kUvAmAM pheMkI dIdho. ramatAM ramatAM acAnaka paMthakane devadatta yAda Avyo. tene sthAna upara na jotAM dhrAsko paDyo. cAre bAju tapAsa karI paNa devadatta kyAMya na maLyo aMte raDato raDato te ghare gayo. dhanya sArthavAhe paNa saghana tapAsa karI paNa bALakano patto na lAgatAM nagara rakSakanI. sahAya mAgI. khUba UMDI tapAsane aMte nagara rakSakoe aMdhArA kUvAmAMthI bALakanA zabane zodhI kADhyuM. zabane joI badhAnA mukhamAMthI duHkhada zabda nIkaLI paDyA. pageruM letAM nagara rakSakoe saghana jADIonI vacce chupAyelA vijayacorane pakaDI lIdho. khUba Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology AgamasAra mAra mArI, nagaramAM pheravI jelamAM keda kya. keTalAka samaya pachI koI sAmAnya gunhAnI sajA rUpe dhanyasArthavAhane jelamAM dhakelI devAmAM Avyo. vijaya cora ane dhanya sArthavAha bannene eka ja beDImAM goThavavAmAM AvyA. sArthavAha patnI bhadrA dhanya sArthavAha mATe vividha bhojana-pANI jelamAM mokalatI. sArthavAha jyAre jamavA beTho tyAre vijaye temAMthI thoDo AhAra mAMgyo paNa putra ghAtakane AhAra kema ApI zakAya? tethI tene devAno InkAra kya. dhanyane maLa-mUtra visarjana karavAnI bAdhA utpanna thaI. vijaya cora ane dhanya sArthavAha eka ja beDImAM jakaDAyelA hatA. maLa-mUtra visarjana mATe baMnene sAthe javuM anivArya hatuM. dhanya vijayane sAthe AvavAnuM kahayuM to te AvezamAM AvI gayo. te bolyo - 'tame bhojana kyuM che mATe tame ja jAo. huM bhUkhyo tarasyo chuM, mane bAdhA-pIDA utpanna nathI thaI mATe tame ja jAo.' dhanya lAcAra banI gayo. aMte anicchAe paNa vijaya corane bhojanamAMthI bhAga ApavAnuM vacana ApyuM. te sivAya bIjo koI mArga nahoto. bIje divase paMthaka AhAra laI jelamAM Avyo. bhojanamAMthI thoDo bhAga vijayane ApatAM joIne duHkhI thaI gayo. ghere AvI bhadrA sAthevAhane hakIkata kahI. sAMbhaLIne bhadrAnA krodhano pAra na rahaya. putra ghAtaka pApI carane bhAMjana daI tenuM pAlana poSaNa karavuM te tenAthI sahana na thayuM. mAtAnuM hRdaya ghora vedanAthI vyApta thaI gayuM. dararoja A krama cAlavA lAgyo. keTaloka samaya vItyA bAda dhanya sArthavAhane kArAgRhathI mukti maLI. jyAre te ghare pahoMcyo to badhAe tenuM svAgata karyuM jyAre bhadrA pITha pheravI udAsa thaI beThI rahI. sArthavAha bolyA - bhadrA zuM huM jelamAMthI mukta thayo te tamane na gamyuM? zA mATe vimukha banI aprasannatA pragaTa karo cho? uddezathI ajANa bhadrAe kahyuM- 'mArA lADakA putranA hatyArA vairI vijaya corane ahIMthI mokalAtAM AhAra-pANImAMthI tame thoDo bhAga ApatA hatA, te jANI mane prasannatA, AnaMda ke saMtoSa kyAMthI thAya?' dhanya sArthavAhane bhadrAnA kopanuM kAraNa maLI gayuM. badhIja paristhiti samajAvatAM tenuM spaSTIkaraNa kyuM - he devAnupriya! meM tene thoDo bhAga Apyo che paNa te dharma, kartavya ke pratyupakAra samajIne nahIM paNa phakta maLa mUtranI bAdhA nivRttimAM sahAyaka banavAnA uddezathI ja Apyo hato. A spaSTatA sAMbhaLI bhadrAne saMtoSa thayo. te prasanna thaI. vijaya cora potAnA ghora pAponuM phaLa bhogavavA narakano atithi banyo. dhanya sArthavAha keTalAka samaya pachI dharmaghoSa sthavira pAse dIkSA aMgIkAra karI, svargavAsI thayA. sArAMza e che ke jevI rIte dhanya sArthavAha mamatA ke prItine kAraNe vijaya corane AhAra nathI Apyo paNa zArIrika bAdhAnI nivRttinA kAraNe AhArano vibhAga ryo. te ja prakAre nircandamuni zarIra pratyenI AsaktinA kAraNe tene AhAra-pANI na Ape paNa mAtra zarIranI sahAyatAthI samyak jJAna-darzana-cAritranI vRddhi ane tenI rakSA mATe te zarIranuM AhAra AdithI pAlana poSaNa kare. preraNA-zikSAH (1) sAdhanAnA kSetramAM prabaLa bAdhaka nIvaDanAra Asakti che. Asakti - te manobhAva che. AtmAne parapadArtha tarapha AkarSita kare che; AtmAthI vimukha kare che. sAdhanAmAM ekAgratAthI lIna rahevA mATe Asaktino tyAga karavo Avazyaka che. sparza, rasa, gaMdha, rUpa ane zabdane indriyanA mAdhyamathI AtmA jyAre grahaNa kare che tyAre mana temAM rAga-dveSanuM viSa meLavI de che, tethI A iSTa che, A aniSTa che. A prakArano vikalpa utpana thAya che. samatAbhAva khaMDita thaI jAya che. samAdhibhAva vilIna thaI jAya che. AvI sthitimAM sAdhaka potAnI maryAdAthI calita thaI jAya che ane kyAreka patana paNa pAme che. (2) AsaktinA A bhayane dhyAnamAM rAkhI zAstrakAroe aneka prakAre Asakti tyAgano upadeza Apyo che. ApaNI najara samakSa dekhAtA padArtho uparAMta zarIra pratye paNa Asakta na rahevAnuM AgamamAM vidhAna che yathAH gAme kule vA nagare vA bese, mamatta bhAva na kahiM pi kukkA avi appaNo vi dehemmi, nAyaraMti mamAIyuM che artha - bhikSue gAmamAM, gharamAM, nagaramAM ke dezamAM, koIpaNa padArthamAM mamatva karavuM na joIe. munijana potAnA zarIra upara paNa mamatva na rAkhe. (3) zarIra pratye mamatA nathI to AhAra pANI dvArA tenuM saMrakSaNa zA mATe karo cho? A praznanA samAdhAna mATe ja A adhyayananI racanA karavAmAM AvI che. suMdara udAharaNa dvArA tenuM samAdhAna kyuM che. zarIra ane AtmA eka sAthe baMdhAyelA che. AtmAnA guNone haNanAro A zarIra AtmAnA zatru jevo che. (4) koIpaNa pravRttino Azaya samajyA vinA phogaTa gusso na karavo joIe. jevI rIte bhadrAe dhanyazeTha upara kya. namratA pUrvaka te vyakti pAsethI ja AzayanI jANakArI meLavI nirarthaka karmabaMdhathI bacatA rahevuM joIe. potAnI eka pakSIya buddhithI nirNaya karI levAnI kuTevane sudhAravI joIe. (5) dhanasaMpatino dekhADo na karavo joie, AthI iSyA, adekhAI ane bhayanuM kAraNa thAya che. viveka jJAna bhUlIne potAnA priya putrane zaNagAranAra dhanya ane bhadrA putrane motanA mukhamAM pahoMcADI de che. adhyayana - 3 moralInA IMDA (rUpaka) caMpA nagarImAM be sArthavAha putra rahetA hatA, jemanuM nAma jinadatta ane sAgaradatta hatuM. bane abhina hRdayathI mitra hatA. lagabhaga sAthe ja rahetA. dareka prasaMge sAthe rahevAno temaNe saMkalpa ryo hato. paNa mAnasika dazAmAM banne bhinna hatA. eka vakhata baMne mitro caMpAnagarInA subhUmibhAga udyAnamAM gayA. tyAM bhojanathI nivRtta thaI, udyAnamAM paribhramaNa karavA lAgyA. udyAnanI samIpe gIca jADIvALo eka pradeza 'mAlukAkaccha' hato. teo mAlukAkaccha tarapha gayA tyAM ja eka moralI gabharAIne uDI, najIkanA vRkSanI zAkhA upara besI kekArava karavA lAgI. A dazya joI sArthavAha putrone Azcarya thayuM, sAthe saMdeha paNa thayo. teo AgaLa vadhyA to tyAM moralInA be IDA paDyA hatA. banee eka-eka iMDu laI lIdhuM. potAnA ghare AvI bIjA iDAonI vacce moralInuM IDu mUkI dIdhuM. jethI mArA potAnA IDAnI Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha sAthe moralInA IMDAnuM paNa poSaNa kare. zaMkAzIla sAgaradattathI rahevAyuM nahi. vAraMvAra te IDAnI pAse jato ane vicAra karato ke koNa jANe A IMDu utpana thaze ke nahi? A prakAre zaMkA, kaMkhA, vicikitsAthI gherAyelA sAgaradatte IMDAne ulaTa sulaTa karavA mAMDyuM. kAna pAse lAvI tene vagADavA lAgyo. vAraMvAra Ama karavAthI IDu nirjIva banI gayuM. temAMthI bacyuM na nIkaLyuM. jinadatta zraddhAsaMpanna hato. teNe vizvAsa rAkhyo. yathAsamaye iMDAmAMthI bacyuM nIkaLyuM. jinadatta A joI khUba harSita thayo. ne azraddhAnuM pariNAma. je sAdhaka mahAvratamAM, cha kAyamAM zraddhAvAna thaI sAdhanAmAM pravRtta thAya che tene A bhavamAM mAna-sanmAna ane parabhavamAM mukti maLe che. tenAthI viparIta azraddhALu sAdhaka A bhavamAM niMdA-gaha ane parabhavamAM aneka prakAranA saMkaTo, duHkho, pIDAo ane vyathAone prApta kare che. preraNA - zikSA:trIjA adhyayano mukhya sAra che 'jina pravacanamAM zaMkA, kaMkhA ke vicikitsA na karavI. ('tameva sacce nasaMka je jiPhiM paveIN')arthAt vItarAga ane sarva je tatva pratipAdita karyA che te satya che, temAM zaMkAne avakAza nathI. kaSAya ajJAnane kAraNe ja jUThuM bolAya che. A be doSa jenAmAM nathI tenA vacana asatya hotA nathI. A prakAranI sudaDha zraddhA sahita sAdhanAnA patha para agresara thavAvALA sAdhaka ja potAnI sAdhanAmAM pUrNa saphaLatA meLavI zake che. tenI zraddhA ja tene apUrva zakti pradAna kare che ane badhAja vidgo para vijaya prApta karAve che. AthI ja sabhya darzananuM prathama aMga athavA lakSaNa ''niHzaMkitatA" kahayuM che. AnAthI ulaTuM jenA aMtaHkaraNamAM potAnA lakSya ke lakSya prAptinA sAdhanomAM vizvAsa nathI, DAmADoLa citta hoya che, jenI manovRtti Dhacupacu hoya che tene prathama to AMtarika baLa prApta nathI thatuM. ane kadAca thAya to te teno pUrNarUpe upayoga nathI karI zakato. laukika ke lokottara koIpaNa kArya hoya, sarvatra pUrNa zraddhA, samagra utsAha ane paripUrNa manoyogane temAM joDI devuM Avazyaka che. saMpUrNa saphaLatAnI prApti mATe A anivArya zarata che. prastuta udAharaNamAM be pAtra dvArA zraddhAnuM suphaLa ane azraddhAnuM duSpariNAma batAvavAmAM AvyuM che. adhyayana - 4 kAcabAnuM (kathA) A adhyayanamAM AtmasAdhanAnA pathiko mATe indriyagopananI AvazyakatA be kAcabAnA UdAharaNa dvArA pratipAdita karavAmAM AvI che. vArANasI nagarImAM gaMgA nadIthI uttarapUrvamAM eka vizALa taLAva hatuM. nirmaLa, zItaLa jaLathI paripUrNa ane vividha jAtionAM kamaLothI AcchAdita te taLAvamAM aneka prakAranA maccha. kaccha, magara, grAha Adi jaLacara prANI krIDA karatA hatA. taLAvane loko "mRtagaMgAtIrahada" kahetA hatA. eka vakhata saMdhyAnA samaya pachI, lokonuM AvAgamana nahivat thaI gayuM tyAre te taLAvamAMthI be kAcabA AhAranI zodha arthe nIkaLyA. taLAvanI AsapAsa pharavA lAgyA. te samaye tyAM be ziyALa AvyA. te paNa AhAranI zodha mATe bhaTakI rahyA hatA. ziyALone joI kAcabA gabharAI gayA. AhAranI zodha mATe nIkaLatA poteja ziyALano AhAra banI jaze tevI zaMkA utpanna thaI. kAcabAmAM eka vizeSatA hoya che ke te potAnA hAtha, paga tathA mukha potAnA zarIramAMja gopavI de che. tenI pITha upara DhAla jevuM kaThaNa kavaca hoya che, tene koI bhedI zakatuM nathI. jethI te surakSita rahI zake che. kAcabAoe tema ja kyuM. ziyALo teone joI tUTI paDyA. chedana-bhedana karavAno khUba prayatna ryo paNa saphaLatA na maLI. prANIomAM sauthI vadhu cAlAka ziyALa hoya che. temaNe joyuM ke jayAM sudhI kAcabAo potAnA aMgopAMga gopavIne beThA che tyAM sudhI amAro koIpaNa prayatna saphaLa nahi thAya. tethI cAlAkIthI kAma levuM paDaze. evuM vicArI baMne ziyALa kAcabA pAsethI khasI gIca jADImAM cUpakIdIthI saMtAI gayA. be kAcabAmAMthI je caMcaLa prakRttino hato. te potAnA aMgopAMgane lAMbo samaya sudhI gopavI na zakyo. teNe paga bahAra kADhayo. jotAMnI sAthe ja zIghratAthI ziyALe eka jApaTa nAkhI ane paga khAI gayo; kAcabAe gardana bahAra kADhI, ziyALoe tene khAI prANahIna banAvI dIdho. A pramANe potAnA aMgonuM gopana na karI zakavAnA kAraNe kAcabAnA jIvanano karUNa aMta Avyo. bIjo kAcabo caMcaLa nahoto teNe potAnA aMgo upara niyaMtraNa rAkhyuM. lAMbA samaya sudhI potAnA aMgopAMganuM gopana karI rAkhyuM ane jyAre ziyALa cAlyA gayA ema jANyuM tyAra pachI cAre pagane eka sAthe ja bahAra kADhI zIvratApUrvaka taLAvamAM surakSita pahoMcI gayo. je sAdhaka jinaAzA rUpI DhAla nIce potAnI IndrIyone, saMyamane surakSita na rAkhatAM, AraMbha parigrahamAM pravRti kare che. tene moharUpI ziyALo eka eka IndrIyo karI khAI jAya che. ane tenA saMyamanI ghAta kare che. preraNA - zikSA:- zAstrakAra kahe che ke je sAdhu-sAdhvI dIkSA grahaNa karyA bAda potAnI indriyonuM gopana nathI karatA tenI dazA prathama kAcabA jevI thAya che. te A bhava parabhavamAM aneka prakAranA kaSTo pAme che, saMyama jIvanathI patita thaI jAya che ane niMdA - gahanA pAtra banI jAya che. tenAthI urdu, je sAdhu-sAdhvI indriyonuM gopana kare che te A bhavamAM ja badhAnA vaMdanIya, pUjanIya, arcanIya bane che ane saMsAra aTavIne pAra karI siddhi prApta kare che. tAtparya e che ke sAdhu athavA sAdhvI, temaNe potAnI indriyo upara niyaMtraNa rAkhavuM ja joie. indriya gopanano artha che ke-indriyone potAnA viSayamAM pravRtta na thavA devI. sAdhu-sAdhvI potAnI indriyone baMdha karI rAkhe nahi paNa indriya dvArA gRhita viSayamAM rAgadveSa utpanna thavA na devo tenuM nAma indriya gopana, indriya damana athavA indriya saMyama che. A sAdhanA mATe manane samabhAvano abhyAsI banAvavAno sadaiva prayatna karatA rahevuM anivArya che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | 9 adhyayana - 5. zailaka rAjarSi dvArikA nagarImAM bAvIsamA tIrthakara bhagavAna ariSTaneminuM padArpaNa thayuM. kRSNavAsudeva potAnA vizALa parivAra sAthe bhagavAnanI upAsanA karavA tathA dharmadezanA sAMbhaLavA gayA. A dvArikA nagarImAM thAvaA nAmanI eka saMpanna gRhastha mahilA rahetI hatI. teno ekaja putra je thAvaAputra nAmathI oLakhAto hato. te paNa bhagavAnanI dezanA zravaNa karavA pahoMcyo. dezanA sAMbhaLI vairAgyavAsita banyo. mAtAe khUba samajAvyo, AjIjI karI, kAkalUdI karI paNa thAvaccAputra potAnA nizcaya upara aDaga rahayA. aMte mAtAe dIkSA mahotsava ujavavAnuM vicAryuM. jene thAvaAputre maunabhAve svIkAryuM. thAvacca chatra, cAmara Adi mAMgavA zrIkRSNa mahArAjA pAse gaI. zrI kRSNe svayaM dIkSA mahotsava ujavavAno prastAva mUkyo. thAvargAputranI parIkSA karavA zrIkRSNa jAteja tenA ghare pahoMcyA. soLa hajAra rAjAo ane ardhabharatakSetranA adhipati zrIkRSNanuM thAvardhAnA ghare AvavuM e temanI asAdhAraNa mahAnatA ane niraahaMkAratAnuM dyotaka che. thAvaAputranI parIkSA bAda jyAre vizvAsa beTho ke AMtarika vairAgya che tyAre zrI kRSNe nagarImAM ghoSaNA karAvI ke bhagavAna ariSTanemi pAse dIkSita thavAvALAnA AzritajanonuM pAlana poSaNa karavAnI javAbadArI zrI kRSNa vAsudeva vahana karaze. mATe jene dIkSA levI hoya te nizciMta paNe laI zake che. AgamasAra ghoSaNA sAMbhaLI hajAra jeTalA puruSa thAvargAputranI sAthe pravarjita thayA. kAlAMtaramAM thAvarsthAputra aNagAra, bhagavAna ariSTaneminI anumati laI potAnA sAthI munionI sAthe deza, dezAMtaramAM vicaravA lAgyA. vicaratAM vicaratAM thAvaAputra saugaMdhikA nagarImAM padhAryA. tyAMnA nagarazeTha sudarzana sAMkhyadharmanA anuyAyI ane zukra parivrAjakanA ziSya hatA, chatAM paNa thAvaAputranI dezanA sAMbhaLavA gayA. thAvaAputra ane sudarzana zreSThInI vacce dharmanA AdhAre carcA thaI. vArtAlApathI saMtuSTa thaI sudarzane jainadharma aMgIkAra ryo. zukra parivrAjakanI jaina dIkSA :- zukra parivrAjakane jyAre A banAvanI jANa thaI tyAre teo sudarzanane punaH potAno anuyAyI banAvavAnA vicAre saugandhikA nagarImAM padhAryA. sudarzana Dagyo nahi. banne dharmAcArya (zukra tathA thAvarcApatra) vacce dharmacarcA thaI. zukra potAnA ziSyonI sAthe thAvaAputranI samIpe gayA.sarIsava(mitra ane anAja evA be artha vALo zabda)bhakSya ke abhakSya? AvA prazano karyA. zukra thAvaAputrane vAkcAturyathI phasAvavAno khUba prayatna ryo paraMtu thAvargAputre teno gUDha abhiprAya samajI atyaMta kuzaLatA pUrvaka pratyuttara ApyA. aMte zukra potAnA ziSyonI sAthe thAvaAputranA ziSya banI gayA. - dIkSita thayA. zailaka rAjarSinI dIkSA :- eka vakhata zukra aNagAra zailakapura padhAryA. tyAMnA rAjA zailake pahelethI ja thAvarcApatranA upadezathI zramaNopAsaka dharma svIkAryo hato. A vakhate te potAnA pAMcaso maMtrIonI sAthezukra aNagAra pAse dIkSita thayA. teoe temanA putra maMDukane rAjagAdI upara besADyo.(ahiM pAMcaso ke hajAranI saMkhyAno artha lagabhaga pAMcaso jeTalA tathA hajAranI AsapAsanI saMkhyA jeTalA ema samajavuM, gaNIne purA hajAra ema nahiM . jemake koI prasaMgathI AvIe ane koI pUche to ApaNe kahIe ke behajAra mANaso hatAM. jayAM 500 yojana ema aMkamAM lakhyuM hoya tyAM pUrA 500 samajavA. dA.ta. rANIo 8 - to 8 ja samajavI, paNa batrIsa prakAranAM bhojana eTale vividha prakAranAM bhojana. hajAra varSa sudhI sUtro kaMThastha rahayA pachI lakhAyA che. gurugamyatA badhAnAM bhAgyamAM nathI ,tethI vAMcanamAM hara-haMmeza vivekabudhdhi to rAkhavIja. tatva kevalI gamya. ) sAdhucaryA anusAra zailakamuni deza dezAMtaramAM vicaravA lAgyA. tenA guru zukra muni vidyamAna nahotA. siddhagati meLavI cUkyA hatA. zailakanuM sukomaLa zarIra sAdhu jIvananI kaThoratA sahI na zakyuM. zarIramAM dAda-khujalI thaI gaI. pittajavara rahevA lAgyo. jethI tIvra vedanA thavA lAgI. bhramaNa karatAM zailakapura padhAryA. maMDuka darzanArthe Avyo. zailaka rAjAnuM rogiSTa zarIra joI cikitsA karAvavAnI vinaMti karI. zailake svIkRti ApI. cikitsA thavA lAgI. svAsthya sudharavA lAgyuM. paraMtu rAjarSi sarasa AhAra ane auSadha-bheSajamAM Asakta banyA. vihAra karavAno vicAra sarakhoya na Avyo. tyAre tenA ziSyoe ekatra thaI paMthakane temanI sevAmAM rAkhI bAkI badhAe vihAra karavAno nirNaya ryo. rAjarSi tyAMja rahI gayA, paMthakamuni temanI sevAmAM rahyAM. bAkI badhA ja ziSyo vihAra karI gayA. (pUrve A paMthaka rAjAnA pradhAna hatA tethI.) kArtika suda pUnamano divasa Avyo. zailaka rAjarSi AhAra-pANI ArogI nizciMta banI sUtA hatA. Avazyaka - pratikramaNa karavAnuM yAde ya na AvyuM. paMthaka muni devasika pratikramaNa karI cAturmAsika pratikramaNa karavA taiyAra thayA. zailaka rAjarSine vaMdana karI caraNa sparza karavA mastaka namAvyuM. zailakamuninI nidrAmAM bhaMga paDatAM bhaDakI uThayA. paMthakane kaDavA vacano kahevA lAgyA. paMthakamunie kSamA mAgatAM kArtikI comAsInI yAdI devaDAvI. rAjarSinI dharmacetanA jAgRta thaI. temaNe vicAryuM - 'rAjya Adino parityAga karI meM sAdhupaNuM svIkAryuM ane have huM Avo zithilAcArI thaI gayo? sAdhune mATe A zobhatuM nathI.' bIje ja divase zailakapura choDI paMthakamuninI sAthe vihAra ryo. A samAcAra anya ziSyone maLatAM badhAja ziSyo sAthe maLI AvyA. aMtima samayamAM badhA ja munione siddhagatinI prApti thaI. preraNA - zikSA :- (1) thAvacca strInuM kRSNa pAse javuM ane kRSNavAsudevanuM thAvargAputrane ghare AvavuM eka asAdhAraNa ghaTanA che. saMyamanI vAta sAMbhaLI utsAhita thavuM, vairAgyanI parIkSA karavI, zaheramAM DhaMDhero pITavAvo temaja eka hajAra puruSonI sAthe dIkSA mahotsava ujavavo ityAdika bAbato traNa khaMDanA adhipati kRSNa vAsudevanI ananya dharmazraddhA ane viveka pragaTa kare che.A viveka badhAe apanAvavA jevo che arthAt dIkSA lenAra pratye kevo vyavahAra rAkhavo joie te A ghaTanA dvArA zIkhavA maLe che. (2) sAMkhya matAnuyAyI sudarzane jaina muni sAthe carcA karI zrAvakadharma svIkAryo ane tenA guru zukra sanyAsIe carcA karI saMyama svIkAryo. Rju ane prAjJa jIvonA A udAharaNathI jANavA maLe che ke mAna kaSAyathI abhibhUta thayelA hovA chatAM te AtmAo durAgrahI nahotA. satya samajAtAM poteja sarvasva parivartana karI letA. ApaNe paNa svAbhimAnanI sAthe sarala Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 AgamasAra-pUrvArdha ane namra banI durAgrahothI dUra rahevuM joie arthAt satyane svIkAravAmAM hicakicATa karavo na joIe, pachI cAhe te paraMparA hoya ke siddhAMta. (3) kyAreka ziSya paNa gurunuM kartavya adA kare che. paMthaka ziSyanA vinaya, bhakti, sevA, satyaniSThAthI zailaka rAjarSinuM adha:patana aTakI gayuM. (4) saMyamathI patita thatA sAdhakano tiraskAra na karatAM tenI yogya saMbhALa rAkhavAthI tenuM utthAna thaI zake che. tethI gara hoya ke ziSya hoya, viveka sabhara nirNaya karavo joie. tiraskAra vRtti to heya che, eTale ke anAcaraNIya che. (5)ati vegathI paDavAvALI vyakti paNa kyAreka bacI zake che, tethI tenA pratye yogya saMbhALa ane sahAnubhUti rAkhavI saunI pharaja che (6) auSadhanuM sevana karavuM te paNa saMyama jIvanamAM eka bhayasthAna che. tenAthI asaMyamabhAva tathA pramAdabhAva AvI zake che. tethI sAdhake auSadha sevananI rucithI nivRtta thaI viveka yukta tapa-saMyamanI sAdhanA karavI joie. zailaka jevA carama zarIrI. tapasvI sAdhaka paNa auSadhasevananA nimittathI saMyamamAM zithila banI gayA hatA. hatA. temanA mATe mAsikalpa Adi niyama pAlana Avazya kathAnakanA AlaMbanathI aMtima tIrthakaranA zAsanamAM tenuM anukaraNa na karAya. arthAt sevAmAM jeTalA zramaNonI jarUriyAta hoya teTalAne rAkhI bAkInAne akAraNa kalpa maryAdAthI adhika sthira rAkhavA na joie. (8) paMthake caumAsI pakhInA divase be pratikramaNa ryA tenuM kAraNa paNa e ja che ke madhyama tIrthakaranA zAsanamAM zramaNone mATe sadAya banne vakhata pratikramaNa karavuM pharajiyAta nahotuM. tethI teo phakta pAkhI, caumAsI, saMvatsarI parva divase niyamasara pratikramaNa karatA. aMtima tIrthakaranA sAdhuone banne samaya bhAvayukta pratikramaNa karavAno niyama temanA mATe che. temanA mATe tyAga, tapa, mauna dhyAna ane AtmaciMtana ke dharmajAgaraNa karavuM te ja parvadivasanI vizeSa ArAdhanA che. je zramaNopAsaka haMmezA pratikramaNa na karatAM parvadivase ja pratikramaNa kare che, temanA mATe be pratikramaNa jarUrI che. adhyayana - 6 tuMbaDAnuM (dAMta) rAjagRhI nagarImAM gautama svAmIe bhagavAna mahAvIrane prazna pUchayo ke he bhagavAna! jIva haLavo thaI upara kevI rIte jAya che ane jIva bhAre thaI nIce kevI rIte jAya che? tenA pratyuttaramAM bhagavAne eka daSTAMta ApI samajAvyuM ke jevI rIte tuMbaDI pANI upara tare che paNa tenI upara koI vyakti mATI, pI de tema kramazaH ATha lepa lagAve. te tuMbaDAne jo pANI upara rAkhavAmAM Ave to te tuMbaDuM lepanA bhArathI taLIye DUbI jAya che. dhIme dhIme mATIno lepa pANImAM ogaLI jatAM pharI te tuMbaDuM pANI upara taravA lAge che. e prakAre jIva 18 pApanuM sevana karI ATha karmano baMdha karI, karmathI bhAre banI adhogatimAM narakamAM jAya che. karmo jyAre saMpUrNa naSTa thAya che tyAre AtmA urdhvagamana karI zAzvata siddha sthAnamAM sthira thaI jAya che. preraNA zikSA:- zramaNa 18 pApanA tyAgI hoya che chatAM paNa jANye ajANye jUTha, niMdA, kaleza, kaSAya Adi pAponuM sevana na thaI jAya tenuM dhyAna rAkhavuM joie. kAraNa ke pApAcaraNanA sevanathI ja ATha karmonuM upArjana thAya che. zramaNo mumukSue paNa 18 pAponuM jANapaNuM meLavI tenAthI bacavA mATe sadA prayatna karavo joIe. adhyayana - 7 dhanya sArthavAha ane tenI cAra putravadhu (daSTAMta kathA). rAjagRha nagaramAM dhanya sArthavAha rahetA hatA. temane cAra putro hatA, 'jemanAM nAma dhanapAla, dhanadeva, dhanagopa ane dhanarakSita hatA. temanI patnIonAM anukrame nAma - ujijhatA (ujijhakA) bhakSikA, rakSikA ane rohiNI hatAM. dhanya sArthavAha dIrghadaSTA hatA. khUba vicakSaNa hatA. bhaviSyano vicAra karavAvALA hatA. te jyAre paripakava uMmaranA eTale vRddha thayA tyAre temane vicAra udbhavyo ke mArA mRtyu pachI kuTuMbanI suvyavasthA AvI ja rIte jaLavAI rahe mATe mAre mArI hAjarImAM ja A viSaye vyavasthA karI levI joIe. A prakArano vicAra karI dhanya sArthavAhe manomana eka yojanA ghaDI lIdhI. eka divasa potAnA jJAtijano, sagA-saMbaMdhIo, mitravargane AmaMtrita ryA. bhojanAdithI badhAno satkAra ryo tyArabAda potAnI cAre putravadhuone bolAvI darekane pAMca DAMgaranA dANA ApI kahyuM - huM jyAre mAMgu tyAre A pAMca dANA ane pAchA Apajo.' pahelI putravadhUe vicAryuM -' mArA sasarAnI buddhi bhraSTa thaI gaI lAge che. sAThe buddhi nAThI'. ATalo moTo samAraMbha yojI ane ATalI tuccha bheTa amane ApavAnuM sUjayuM. vaLI kahyuM ke pAchuM mAMgu tyAre pAchA Apajo. bhaMDAramAM DAMgarano kyAM toTo che? jyAre cArI ApelA dANA kacarAmAM pheMkI dIdhA. bIjI putravadhUe vicAryuM - 'bhale A dANAnuM mUlya na hoya to paNa sasarAjIe Apelo prasAda che, tene pheMkavo ucitta nathI' ema vicArI pAMca dANA khAI gaI. trIjI vadhu vicArazIla hatI. teNe vicAryuM- 'mArA sasarA khUba ja vyavahArakuzaLa, anubhavI ane samRddhizALI che. temaNe ATalo moTo samAraMbha racI amane pAMca dANA ApyA che temAM temano koI viziSTa abhiprAya hovo joie. tethI dANAnI surakSA jALavavI mAruM kartavya che.' Ama vicArI pAMca dANA eka DabImAM rAkhI surakSita jagyAe mUkI dIdhA. cothI putravadhU rohiNI khUba buddhizALI, vicakSaNa hatI. te samajI gaI ke pAMca dANA devA pAchaLa koI gUDha rahasya chupAyeluM che. kadAca amArI parIkSA karavAno hetu hoI zake. teNe bahumAnapUrvaka pAMca dANA laI piyara mokalI dIdhA. tenI sUcanA anusAra piyaravALAoe te dANA alaga khetaramAM vAvyA. dara varSe je pAka thAya te badhoja vAvI devAto. Ama pAMca varSamAM to koThAra bharAI gayA. A ghaTanAne pAMca varSa vyatIta thaI gayA. tyAre dhanya sArthavAhe pharIne pUrvavat samAraMbha yojAyo. bhojana-pAna ApI badhAyanuM Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | AgamasAra satkAra-sanmAna ryuM. tyAra pachI pahelAMnI jema cAre putravadhUone potAnI samakSa bolAvI pAMca-pAMca dANA je pahelAM ApyA hatA te pAchA mAMgyA. pahelI putravadhue koThAramAMthI dANA lAvI ApyA. dhanya sArthavAhe pUchyuM - 'A dANA meM ApyA hatA te ja che ke bIjA?' teNe satya hakIkata kahI dIdhI. te sAMbhaLI zeThe kacaro vALavA ityAdi saphAIkAma soMpyu ane kahyuM ke tamane A kAma yogya che. bIjI putravadhU pAse dANA mAMgyA tyAre teNe kahyuM ke ApanA apAyelA dANA prasAda samajI huM khAI gaI chuM. sArthavAhe tenA svabhAva anusAra anumAna karI rasoDAkhAtuM soMpyuM. trIjI putravadhUe pAMca dANA surakSita rAkhyA hatA tethI tene nANAMkIya khAtuM soMpyuM. cothI putravadhUe kahyuM - pitAjI, pAMca dANA meLavavA gADIo joIze. dhanya sArthavAhe tenuM spaSTIkaraNa mAMgyuM to savistAra varNana kyuM. gADIo mokalavAmAM AvI. dhanya zeTha paNa khUba ja prasanna thayA. badhAyanI samakSa rohiNInI khUba prazaMsA karI. tene gRhasvAminInA gauravapUrNa pada upara prasthApita ka2vAmAM AvI ane kahyuM - 'tuM prazaMsanIya che beTI! tArA pratApathI A parivAra sukhI ane samRddha raheze.' daSTAMtano upanaya H- zAstrakAroe A udAharaNane dharmazikSAnA rUpamAM ghaTAvyuM che. je vrata grahaNa karI teno tyAga kare che te prathama putravadhU ujijhatAnI samAna A bhava-parabhavamAM du:khI thAya che. tiraskArane pAtra bane che. je sAdhu pAMca mahAvratane grahaNa karI sAMsArika bhoga-upabhogane mATe teno upayoga kare che te paNa nindAne pAtra banI bhavabhramaNa kare che. je sAdhu trIjI putravadhU rakSikAnI samAna aMgIkRta mahAvratonuM sArI rIte rakSaNa kare che te prazaMsA pAtra bane che ane tenuM bhaviSya maMgalamaya bane che. je sAdhu rohiNInI samAna svIkRta saMyamanI uttarottara vRddhi kare che te nirmaLa-nirmaLatara pAlana karI saMyamano vikAsa karI paramAnaMdanA bhAgI bane che. 11 preraNA - zikSA H-- jo ke A aghyayanano upasaMhAra dharmazikSAnA rUpamAM ja karavAmAM Avyo che. chatAM temAMthI vyAvahArika jIvanane saphaLa banAvavAnI sucArU preraNA maLe che. ( yogya yogyena yojayet ) arthAt yogya vyaktine tenI yogyatA anusAra evA kAryamAM joDavI joie. mUlabhUta yogyatAthI pratikULa kAryamAM joDavAthI yogyamAM yogya vyakti paNa ayogya siddha thAya che. ucca koTino prakhara vidvAna paNa sutAranA kAmamAM ayogya siddha thAya che. adhyayana * - 8 mallikumArI mahAvideha kSetramAM, salilAvatI vijayanI vItazokA nAmanI rAjadhAnI hatI. bala nAmano rAjA hato. eka vakhata sthivara bhagavaMtonuM padArpaNa thayuM. dharmadezanA zravaNa karI rAjA bale rAjyano tathA hajAra rANIono tyAga karI dIkSA lIdhI. ugra tapazcaryA karI samasta karmono kSaya karI mokSe padhAryA. bala rAjAno uttarAdhikArI teno putra mahAbala thayo. acala, dharaNa Adi anya cha rAjA tenA parama mitra hatA. je sAthe janamyA, sAthe ramyA ane moTA thayA. teoe nizcaya ryo ke sukhamAM, du:khamAM, dezayAtrAmAM ane tyAgamArgamAM paraspara ekabIjAne sAtha Apavo. A rIte samaya vItatA ekadA mahAbala saMsArathI virakta thaI munidIkSA levA taiyAra thatAM badhAja mitro paNa pratijJA anusAra taiyAra thaI gayA. badhAe utkRSTa sAdhanA karI, ghora tapazcaryA karI jayaMta nAmanA anuttara vimAnamAM devaparyAye janma lIdho. te daramyAna eka vicitra ghaTanA thaI gaI hatI. sAdhanAkALamAM mahAbala muninA manamAM kapaTabhAva utpanna thayo ke huM ahIM pramukha chuM, jyeSTha chuM ane bhaviSyamAM paNa jyeSTha banuM. jo samAna tapazcaryA karIza to temanI samAna ja rahIza, tethI thoDI vadhu tapazcaryA karuM jethI jyeSTha banI zakAya. AvA kapaTayukta AzayathI anyane pAraNuM karAvI pote upavAsanA paccakkhANa vadhArI letA. sAte munioe eka sarakhI tapazcaryA karavAno nizcaya ryo hato chatAM cha munivaro upavAsa karatA tyAre mahAbalamuni chaThTha tapa karatA. bIjA chaThTha tapa karatA tyAre mahAbala aThThama tapa karatA.Ama kule cAra upavAsa vadhu karyA. tapazcaryAnA phala svarUpe cha munivaroe devaparyAyamAM batrIsa sAgaropamamAM kaMIka nyUna AyuSya prApta ryuM . jyAre mahAbala munie saMpUrNa batrIsa sAgaropamanI sthiti prApta karI. taduparAMta temaNe tIrthaMkara nAmakarmano baMdha ryo. jethI manuSyanA bhavamAM paNa te cha thI variSTha banyA. rAjA hoya ke raMka, mahAmuni hoya ke sAmAnya gRhastha, karma koInI zarama nathI rAkhatA. kapaTa sevananA phala svarUpa mahAbaLe strI nAma karmano baMdha ryo. ane jayaMta vimAnathI cyavI bharatakSetramAM mithilA nareza kuMbharAjAnI mahArANI prabhAvatInI kukSie kanyA svarUpe utpanna thayA. tenuM nAma 'mallikumArI' rAkhavAmAM AvyuM. -- tIrthaMkarono janma puruSanA rUpamAM hoya che paNa mallikumArIno janma strIrUpamAM thavo e jaina ItihAsamAM adbhuta ane Azcaryajanaka ghaTanA che. mallikumArInA anya cha sAthI tenAthI pUrveja vibhinna pradezomAM janma laI pota potAnA pradezonA rAjA banI cUkyA hatA. temanA nAma A pramANe che. (1) pratibuddha - ikSvAkurAjA (2) candradhvaja * aMganareza (3) zaMkha - kAzIrAja (4) kima - kuNAlanareza (5) adInazatru - kururAja (6) jitazatru - paMcAlAdhipati. aneka vakhata ApaNe joie chIe ke vartamAna jIvanamAM koIpaNa prakArano saMparka na hovA chatAM paNa koI prANI para daSTi paDatAM ja ApaNA hRdayamAM prIti ke vAtsalyabhAva utpanna thAya che ane koIne jotAM ja tiraskAra thAya che. tenuM kAraNa ApaNe jANI nathI zakatA, chatAMya AvA bhAva niSkAraNa to nathI ja thatA. hakIkatamAM pUrva janmonAM saMskArone sAthe laIne ja mAnava janmamAM koI jIva pratye ApaNo rAgAtmaka saMbaMdha hoya che; tenI upara daSTi paDatAMja anAyAsa hRdayamAM prItibhAva utpanna thAya che. tenAthI ulTuM, jenA pratye vaira virodhAtmaka saMbaMdha hoya tenA pratye sahaja dveSanI bhAvanA jAgRta thAya che. anekAneka zAstronA kathAnaka dvArA A vAtane puSTI maLe che, yathA bhagavAna pArzvanAtha ane kamaTha, mahAvIra ane hAlika, gajasukumAra ane somila. ahIM paNa mallikumArInA jIva pratye tenA pUrvabhavanA sAthIono je anurAga saMbaMdha hato te vibhinna nimitta meLavI jAgRta thayo. cha rAjAo kevA nimIto maLavAthI mallikumArI pratye AkarSAyA che tenI ahIM cha kathAo che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha (1) kathA pahelI: ahaMnnaka zrAvaka caMpAnagarImAM ahiMnnaka vagere aneka vyApArIo rahetA hatA. jeo jaLamArge vyApAra karavA paradeza jatA. ekavAra paraspara maMtraNA. karI aneka vyApArIoe anya seMkaDo lokone sAthe laI videzayAtrA mATe prasthAna kyuM. jahAja samudramAM javA ravAnA thayA. seMkaDo yojana samudra pravAsa ryA bAda acAnaka devano upadrava thayo. ahaMnnaka zrAvakanI dharmaparIkSA - eka vikarALa rUpadhAraka pizAca Avyo. jahAjamAM beThelA ahaMnnaka zrAvakane saMbodhIne kahyuM ke tuM tAro dharma, vrata-niyama choDI de nahitara tArA vahANane AkAzamAM adhdhara laI samudramAM paTakI daIza- pachADI daIza ahaMnnaka zrAvake tene manathI ja uttara Apyo ke mane koIpaNa deva-dAnava dharmathI calIta karI zake tema nathI. tamArI IcchA hoya tema karo. A prakAre nirbhaya thaI dharmadhyAnamAM lIna thaI gayA. be-traNa vakhata dhamakI dIdhA pachI deve jahAjane AkAzamAM UMce upADI ane punaH dhamakI ApI chatAM zrAvaka aDola rahyA. jahAjanA bIjA badhAja pravAsIo bhayabhIta thaI gayA. aneka mAnyatAo karavA lAgyA. paraMtu annaka zrAvake sAgArI saMthArAnA paccakakhANa karI lIdhA. Akhare deva thAkyo. dhIrethI jahAja nIce mUkyuM ane mULa rUpe pragaTa thaI ahaMnnaka zrAvakanI prazaMsA karI, kSamA mAMgI ane kuMDalanI be joDI ApI svasthAne cAlyo gayo. tyAMthI te zrAvako mithilA nagarImAM gayA. rAjA kuMbhane eka kaMDalanI joDI bheMTaNA svarUpe ApI vyApAra karavAnI anujJA meLavI. vyApAra ryA pachI teo potAnI caMpAnagarImAM AvyA ane tyAMnA rAjA candradhvajane bIjI kuMDalanI joDI bheTa svarUpe ApI. A eka sarakhI kuMDalinI joDIonA kAraNe caMpAnagarInA rAjA candradhvajane svarUpavAna mallikumArInI jANa thAya che. (2) kathA bIjI : cokakhA parivrAjikA mithilA nagarImAM cokhA nAmanI parivrAjikA rahetI hatI. te dAnadharma, zaucadharma, tIrthasnAna AdinI prarUpaNA karatI hatI ane tenA dvArA ja svargagamananuM kathana karatI. ekadA teNI mallikumArInA bhavanamAM AvI, yogya sthAnamAM pANI chAMTI, ghAsa bIchAvI tenA para Asana pAtharI besI gaI. mallikumArIne dharmano upadeza devA lAgI. mallikumArIe cokhA parivrAjikAne pUchyuM ke tamArA dharmanuM mULa zuM che? teNe kahyuM ke amAro zucimUlaka dharma che. jalathI badhA padArthane tathA sthAnane pavitra karI zakAya che. AvI rIte jIva paNa pavitra thaI svargamAM jAya che. mallikumArIe kahAM -lohIthI raMgAyelA kapaDAne lohIthI dhovAmAM Ave to pavitra thaI zake? tevI ja rIte pApa sevanathI bhAre banela AtmA pharIne hiMsAdi pAponuM sevana karavAthI mukta thAya? pavitra thAya? cokhA parivrAjikA niruttara thaI gaI. dAsIoe cokhAnI hAMsI karatA te nArAja thaI cAlI jAya che, mallikumArIthI badalAnI bhAvanAthI te bIjA rAjA mATe nimIta bane che. be kathAo bodhadAyaka hovAthI ahIM lIdhI che, bAkInI cAra kathAo saMsAra bhAvanI hovAthI nathI lIdhI. mULa kathA: chae rAjAone eka sAthe saMkalpa thayo ane teoe potapotAnA dUtane mithilAnagarImAM mokalyA. chae dUto eka sAthe pahoMcyA. badhAne eka sAthe AvelA joI kuMbharAjA krodhAviSTa thayA. badhAnuM apamAna karI kADhI mUkyA. cha e rAjA mallikumArI sAthe lagna karavAnA bhAvathI sainyasahita mithilA nagarImAM AvI pahoMcyA. mallikumArI avadhijJAna sahita hatA. jJAna dvArA temaNe potAnA chae mitronI sthiti joI lIdhI hatI. bhaviSyamAM thavAnI ghaTanAthI paNa te ajANyA nahotA tethI teno pratikAra karavAnI pUrva taiyArI paNa karI lIdhI hatI. mallie potAnA jevI ja eka pratimAnuM nirmANa karAvyuM hatuM je aMdarathI polI hatI. tenA mastakamAM eka moTuM chidra mUkavAmAM AvyuM hatuM. A pratimA joyA pachI koI kalpanA nahotA karI zakatA ke pratyakSa mallikumArI che ke tenI mUrti che. mallikumArI je bhojanapAna karatI teno eka koLiyo mastakanA chidramAMthI pratimAmAM nAkhatI. je bhojana aMdara gayA pachI saDI jatuM ane atyaMta durgadha utpanna thatI. paraMtu DhAMkaNuM DhAMkavAthI te durgadha dabAyelI rahetI. jayAM mUrti hatI tenI copAsa jAlIgRha paNa banAvaDAvyuM hatuM. te gRhamAM besI pratimAne spaSTa joI zakAtI. paNa te gRhamAM beThelA eka bIjAne joI na zake tevI vyavasthA karavAmAM AvI hatI. A tarapha chae rAjA mallikumArI sAthe paraNavAnA saMkalpa sahita mithilAmAM AvI pahoMcyA. rAjA dvidhAmAM paDyA. chae rAjA paraspara maLI gayA. kuMbhe temano sAmano ryo paNa ekalA zuM karI zake? Akhare kuMbha parAjita thaI mahelamAM bharAI gayA. ('kikartavya)mUDha' banI gayA. rAjakumArI malli pitAne praNAma karavA gaI. pitAjI UMDI ciMtAmAM hovAthI mallinA AgamananuM bhAna na rahayuM. mallikumArIe ciMtAnuM kAraNa pUchayuM. rAjAe badho vRttAMta jaNAvyo. 'pitAjI! ciMtAno tyAga karo ane pratyeka rAjA pAse gupta rUpe dUtane mokalI kahevaDAvI do ke "mallikumArI tamane ja ApavAmAM Avaze. gupta rIte saMdhyA samaye rAjamahelamAM AvI jajo." ane A badhAne jAlIgRhamAM alaga alaga mokalI dejo. kuMbharAjAe temaja . chae rAjA mallikumArIne paraNavAnI AzAthI garbhagRhamAM AvI pahoMcyA. savAra thatAM ja badhAe mallikumArInI mUrti joI mAnI lIdhuM ke A ja mallikumArI che. te tarapha animeSa dRSTie jovA lAgyA. malli sAkSAta tyAM gaI ane mUrtinA mastaka uparanuM chidra khulluM kyuM. bhayaMkara badabU phelAvA lAgI. durgadha asahaya banI. badhA gabharAI uThayA. badhAe nAke DUcA mAryA. viSaya Asakta rAjAone pratibodhavAno samaya hato. nAka moDhuM bagADavAnuM kAraNa pUchatAM badhAno eka ja javAba Avyo ke asahya badabU, "devAnupriyo! A mUrtimAM dararoja eka eka koLiyo nAkhavAthI AvuM aniSTa ane amanojJa pariNAma AvyuM to A audArika zarIranuM pariNAma keTaluM azubha, aniSTa ane amanojJa haze? A zarIra to maLa-mUtra, lohI AdinuM bhAjana che. tenA pratyeka dvAramAMthI gaMdA padArtho vahI rahyA che. saDavuM ane gaLavuM teno svabhAva che. enA parathI cAmaDAnI cAdarane dUra karavAmAM Ave to Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | AgamasAra zarIra keTaluM asuMdara eTale ke bIbhatsa dekhAya? gIdha-kAgaDAonuM bhakSya banI jAya. AvA amanojJa zarIra upara zA mATe mohita thayA cho? A pramANe saMbodhana karI mallikumArIe pUrvabhava kahayo. kevI rIte dIkSA lIdhI, mAyA-kapaTa ryuM, devaparyAyamAM utpanna thayA ityAdika varNana kahI saMbhaLAvyuM. A sAMbhaLI chae rAjAone jAti smaraNa jJAna utpanna thayuM. badhAne vairAgya Avyo. garbhagRhanA dvAra khullA mUkI dIdhA. te samaye vAtAvaraNamAM anurAgane badale vairAgya chavAI gayo. te vakhate rAjakumArIe dIkSA aMgIkAra karavAno saMkalpa ryo. tIrthaMkaronI paraMparA anusAra vArSikadAna dIdhA pachI pravrajayA aMgIkAra karI. je divase dIkSA lIdhI te ja divase kevaLa jJAnanI prApti thaI. tyAra pachI jitazatru Adi chae rAjAoe paNa dIkSA aMgIkAra karI. aMte badhAe mukti meLavI. malli bhagavatI caitra suda 4nA dine nirvANa--mokSa padhAryA. kuMbharAjA ane prabhAvatI rANIe zrAvakavrata svIkAryA hatA. chae rAjAo saMyama aMgIkAra karI, cauda pUrvI banI aMte mokSamAM gayA. mallinAtha tIrthaMkaranA 28 gaNadhara hatA. 25 dhanuSyanI uMcAI hatI. 100 varSa gharamAM rahyA. 55 hajAra varSanI uMmara bhogavI. pUrve mahAvideha kSetramAM mahAbalanA bhavamAM 84 lAkha varSa sudhI saMyamanuM pAlana kyuM hatuM. kula uMmara tyAM 84 lAkha pUrvanI hatI. tyAM tIrthaMkara nAma karma upArjana kyuM hatuM. tIrthaMkara nAma karma upArjana karavAnA 20 bola A pramANe che : (1) arihaMta (2) sidgha (3) jina siddhAMta (4) guru (5) sthavira (6) bahuzruta (7) tapasvI--A sAtanI bhakti, bahumAna, guNa-kIrtana karavAthI (8) vAraMvAra jJAnamAM upayoga karavAthI (9) darzana zuddhi (10) vinaya (11) bhAvayukta pratikramaNa (12) niraticAra saMyamanuM pAlana (13) apramatta jIvana (14) tapasyA (15) tyAga, niyama athavA dAna (16) apUrvajJAna grahaNa (17) samAdhibhAvamAM rahevuM athavA bIjAne zAtA upajAvavI (18) sevA karavI (19) zruta bhakti (20) jinazAsananI prabhAvanA karavI. 13 uparokata bolamAMthI eka athavA ekathI vadhu bolanuM sevana karavAmAM utkRSTa rasa utpanna thAya to tIrthaMkara nAmakarmano baMdha thAya che. A baMdha paDayA pachI trIjA bhavamAM avazya tIrthaMkara bane che ane mokSa prApta kare che. preraNA - zikSA : (1) dharmakAryamAM paNa saralatA hovI atyaMta Avazyaka che. atizaya hoziyArI ke kapaTabhAva kSamya nathI. viziSTa tapa-sAdhanA kALamAM nahivat mAyA dvArA mahAbaLanA jIvane mithyAtvanI prApti ane strIvedano baMdha thaI gayo, jenuM phaLa tIrthaMkara banyA pachI paNa bhogavavuM paDayuM. (2) mitronI sAthe kyAreya droha - vizvAsaghAta karavo nahi. sAthe saMyama levAnuM vacana ApyuM hoya to paNa samaya AvatAM pUrNa karavuM. jevI rIte mahAbalanA cha mitra rAjA hovA chatAM sAthe ja dIkSA lIdhI. (3) icchA para kAbU na rAkhatI vyakti prApta thayelA pUrNa sukhomAM paNa asaMtuSTa rahe che ane aprAptanI lAlasAmAM gothAM khAya che. dA.ta. chae rAjA parivAra saMpanna hovA chatAM mallikumArInuM varNana sAMbhaLI temAM Asakta thaI yuddha karavA gayA. A badhI asaMtoSavRtti che. jJAnI thavAnuM phaLa e che ke prApta thayelI sAmagrImAM saMtoSa mAnI uttarottara temAM tyAga bhAvanAnI vRddhi karavI. (4) mohano nazo vadhAre caDhayo hoya to te prema ane upadezathI eka vAra utarato nathI paraMtu eka vakhata pratikULa bhayaMkara paristhiti AvatAM kuzaLa upadezakano saMyoga thAya to jarUra jIvana parivartita thaI jAya che. (5) mallikumArIe eMThA koLiyA mUrtimAM nathI nAkhyA paraMtu eka koLiyA jeTalo zuddha AhAra nAkhyo hato. dvAra baMdha rahevAthI anAja sukAtuM nahi tethI temAM durgaMdha pedA thaI paraMtu samUrcchima ke trasa jIvonI utpatti nathI thaI. vivekasabhara pravRtti karavAmAM AvI hatI. vizALa bhavana, jAligRha ane pUtaLI AdinA AraMbhajanya nirmANa pravRttinI sAthe AhAranI durgaMdhanI pravRttino AraMbha mahatvano nathI arthAt bhavananA nirmANa mATe pRthvI, pANI, agni AdinA AraMbha sAme AhArano durgaMdhita thavAno AraMbha nagaNya samajavo joie. (6) potAnI bhautika RddhimAM kyAreya phulAvuM na joie. saMsAramAM keTalAya eka ekathI adhika caDiyAtA vaibhavazALI jIvo hoya che. kUpamaMDUka na banatAM vizALa dRSTi rAkhavI joie. (7) parIkSAnI ghaDIo jyAre Ave che tyAre khUba gaMbhIra ane sahanazIla banavuM joie. te samaye lokaniMdA, tiraskAra ane kaSTonI upekSA karavI joie. dA.ta. arhannaka zrAvake deva upadrava Avyo jANI ukta guNone dhAraNa karI nirbhaya daDha manobaLanI sAthe kAma lIdhuM. tyAre mAnavanI zAMti ane dhairya pAse vikarALa dAnavanI zakti vinaSTa thaI ane deva natamastaka banI gayo. (8) parigrahanI maryAdAvALo zrAvaka akasmAta prApta thatI saMpatine potAnI pAse nathI rAkhato. jevI rIte arjunaka zrAvakane devAdhiSThita kuMDalanI be joDa maLI chatAM banne rAjAone bheTa svarUpe ApI dIdhI. (9) samRddha zrAvaka potAnI AjubAjumAM rahevAvALA sAmAnya paristhitivALA jana samudAyane vyApAramAM aneka prakArano sahayoga Ape to e tenI anukaMpA ane sAdharmika sAtheno sahAnubhUtino vyavahAra gaNAya. je zrAvaka mATe anivArya pharaja che. jethI vyavahArika rIte dharma ane dharmIo prazaMsita thAya che. jIvo pratye upakAra thAya che. sArAMza e che ke arhannaka zrAvakanA jIvanamAMthI dharmamAM daDhatA, sahavartIono sahayoga ane parigrahanI sImAmAM satarka rahevuM, manane lobhAnvita na karavuM ityAdika preraNA grahaNa karavA jevI che. (10) potAnI kaLAmAM koI game teTalo nipuNa hoya chatAM pravRttimAM vivekabuddhi na hoya to tene lAbha ane yazanI jagyAe du:kha ane tiraskAranI prApti thAya che. (ahIM mallikumArInuM citra banAvanAra citrakArane dezanikAlanI sajAnI kathA che.) (11) zuci mUlaka dharmamAM pANInA jIvono AraMbha karI tene dharma tathA muktimArga mAnavAmAM Ave che je azuddha siddhAMta che. AvA siddhAMtane lohIthI lohInI zuddhi karavAnI vRttinI upamA ApavAmAM AvI che. tethI mumukSu AtmAe cha kAyanA jIvonI koIpaNa uddezathI karavAmAM AvelI hiMsA mokSadAyaka na mAnavI. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 14 saba jIva rakSA yahI parIkSA, dharma usako jAnIye - jahAM hota hiMsA, nahIM hai saMzaya, adharma vahI pahacAnIye. (12) mallinAtha bhagavAnanI nirvANa tithinuM varNana karatAM sUtramAM kahyuM che ke grISma Rtuno prathama mAsano bIjo pakSa ane caitra sudi caturthInA dine pAMcaso sAdhu ane pAMcaso sAdhvIjIonI sAthe bhagavAna mokSe padhAryA.ahIM dhyAna devA yogya vAta e che ke mahinAno prathama pakSa vadi ane bIjo pakSa sudi kahyo che. tethI e siddha thAya che ke jaina siddhAMta anusAra amAsane aMte mahinA ke varSa pUrNa nathI thatA paNa mahinA ane varSa pUrNimAne aMte thAya che. Rtu paNa pUrNimAne aMte pUrNa thAya che. adhyayana - ! - 9 jinapAla ane jinarakSita caMpA nagarInA mAkaMdI sArthavAhane be putra hatA jinapAlita ane jinarakSita. teo agiyAra vakhata lavaNasamudranI yAtrA karI cUkyA hatA. temanI yAtrAno uddeza vyApAra karavAno hato. te jyAre paNa samudrayAtrAe gayA, saphaLatA prApta karI pAchA vaLyA. tethI temanuM sAhasa vadhavA lAgyuM. teoe bAramI vakhata samudrayAtrA karavAno saMkalpa ryo. mAtA-pitA pAsethI anumati mAMgI. mAtA-pitAe temane yAtrA karavAnI anicchA darzAvI. putro! ApaNI pAse vaDIlopArjita dhana saMpatti pracura pramANamAM che. sAta peDhI beThAM beThAM upabhoga karazo chatAM khUTaze nahi. samAjamAM pratiSThA paNa sArI che; to pachI anekAneka vighnothI paripUrNa samudrayAtrA karavAnI AvazyakatA zI che? bAramI yAtrA saMkaTothI bharapUra hoya che. tethI yAtrAno vicAra sthagita karI do. ghaNI rIte samajAvavA chatAM yuvAnInA jozamAM te mAnyA nahi ane yAtrA karavA nIkaLI paDayA. samudramAM ghaNe dUra nIkaLI gayA pachI mAtA-pitAnA vacano sadaza thayA. AkAzamAM bhISaNa garjanA thaI. AkAzamAM vijaLI tAMDava nRtya karavA lAgI. pralayakALa jevI bhayaMkara AMdhIe raudrarUpa dhAraNa rkyu. jinapAlita ane jinarakSitanuM vahANa te AMdhImAM phasAI gayuM. chinnabhinna thaI gayuM. vyApArane arthe je mAla bharyo hato te sAgaranA garbhamAM samAI gayo. banne bhAI nirAdhAra thaI gayA. temaNe jIvavAnI AzA choDI dIdhI. mAtA-pitAnI vAtano asvIkAra karavAthI bhAre pazcAtApa karavA lAgyA. saMyogAdhIna vahANanuM pATIyuM hAthamAM AvyuM. tenA sahAre taratAM taratAM samudranA kinAre AvavA lAgyA. je pradezamAM AvyA te ratnadvIpa hato. A dvIpanA madhyabhAgamAM ratnAdevI nivAsa karatI hatI. teno eka atyaMta suMdara mahela hato; jenI cAre dizAmAM cAra vanakhaMDa hatA. ratnAdevIe avadhijJAna dvArA mAkaMdIyaputrone muzkelImAM phasAyelA samudrakinAre joyA ane turata temanI pAse AvI pahoMcI. te bolI-jo tame baMne jIvita rahevA icchatA ho to mArI sAthe cAlo ane mArI sAthe vipula bhoga bhogavatA AnaMdapUrvaka raho. jo mArI vAta nahIM mAno, bhogano svIkAra nahi karo to A talavArathI mastaka kApI pheMkI daIza. mAkandrIya putronI pAse bIjo koI vikalpa nahoto. teoe devInI vAtano svIkAra ryo. tenA prAsAdamAM jaI tenI icchA tRpta karavA lAgyA. indranI AjJAthI, susthita deve ratnAdevIne lavaNasamudranI saphAIne mATe niyukta ryA hatA. saphAIne mATe jatAM teNe mAkaMdIya putrone traNa dizAmAM sthita traNa vanakhaMDamAM javA evaM krIDA karavAnI anujJA ApI. paraMtu dakSiNa dizAnA vanakhaMDamAM javAno niSedha kyoM. vaLI kahyuM ke tyAM eka atyaMta bhayaMkara sarpa rahe che, tyAM jazo to mRtyu pAmazo. eka vakhata banne bhAIone dakSiNa dizAnA vanakhaMDamAM zuM che? devIe zA mATe manAI karI che? AvuM jANavAnI kutUhala buddhi pedA thaI. te dakSiNa vanakhaMDamAM gayA. tyAM teoe eka puruSane zULI upara caDhelo joyo. pUchatAM khyAla Avyo ke mAkaMdIyaputronI jema devInA cakkaramAM phasAI gayo hato ane koI sAmAnya aparAdhanA kAraNe devIe zULIe caDhAvI dIdho. tenI karuNa kahAnI sAMbhaLI mAkaMdIyaputranuM hRdaya kaMpI uThayuM. potAnA bhaviSyanI kalpanAthI te zokamagna banI gayA. mukti mATeno upAya pUchayo. pUrvanA vanakhaMDamAM azvarUpadhArI zailaka nAmano yakSa raheto hato. aSTamI Adi tithionA divase eka nizcita samaye bulaMda avAje ghoSaNA karato hato ( kaM tAriyAmi kaM pAlayAmi ) arthAt kone tAruM ane kone pALuM? eka divasa banne bhAI tyAM jaI pahoMcyA ane teoe potAne tAravA ane pALavAnI prArthanA karI. - zailaka yakSe tenI prArthanAno svIkAra to ryo paNa zaratanI sAthe kahyuM - 'ratnAdevI atyaMta pApiNI, caMDA, raudrA, kSudrA ane sAhasikA che. jyAre huM tamane laI jAuM tyAre aneka upadrava karaze, lalacAvaze, mIThI mIThI vAto karaze. tame tenA pralobhanamAM sapaDAI jazo to huM tatkSaNe mArI pITha uparathI tamane samudramAM pheMkI daIza. pralobhanamAM na phasAtA, manane daDha rAkhazo to tamane huM caMpAnagarI pahoMcADI daIza.' zailaka yakSe bannene pITha upara besADI lavaNa samudra upara cAlavA mAMDayuM. ratnAdevI jyAre pAchI vaLI ane bannene na jotAM avadhijJAnathI jANI lIdhuM ke mArI cUMgAlamAMthI bhAgI chUTayA che. tIvra gatie teno pIcho karI pakaDI pADyA. aneka prakAre vilApa ryo. paraMtu jinapAlita zailaka yakSanI cetavaNIne dhyAnamAM rAkhI avicala rahyo. manane aMkuzamAM rAkhyuM paraMtu jinarakSitanuM mana DagI gayuM. zrRMgAra ane karUNAjanaka vANI sAMbhaLI ratnAdevI pratye anurAga pragaTayo. potAnI pratijJA anusAra yakSe tene pITha uparathI pachADayo ane nirdayI ratnAdevIe talavAra upara jhIlI TukaDe TukaDA ryA. jinapAlita potAnA mana upara niyaMtraNa rAkhI daDha rahyo ane sakuzala caMpAnagarImAM pahoMcI gayo. pArivArika janone maLI, mAtA pitAnI kRpA prApta karI; ane temanI zikSA na mAnavAne mATe pazcAtApa karavA lAgyo. preraNA - zikSA :- je nirprantha athavA nirpranthI AcArya, upAdhyAyanI samIpe pravrujita thayA pachI manuSya saMbaMdhI kAmabhogono Azraya le che te manuSya A bhavamAM niMdanIya bane che. aneka kaSTone prApta kare che ane anaMta saMsAramAM paribhramaNa kare che tenI dazA jinarakSita jevI thAya che. pAchaLa jonAra jinarakSita DUbI gayo ane pAchuM na jonAra jinapAlita nirvighnapaNe sthAne pahoMcI gayo. tevI rIte cAritravAna munie viSayomAM anAsakta rahI cAritranuM pAlana karavuM joie. je nirprantha, nigranthI mana ane indriyono nigraha karI, aMtima zvAsa sudhI daDhatApUrvaka potAnI pratijJAmAM rata rahe che tenuM saMyama jIvana dhanya banI jAya che; bhavabhramaNanA duHkhothI mukta banI jAya che. jemake jinapAle ratnAdevInI upekSA karI to surakSita jIvananI sAthe ghera pahoMcI gayA ane aMte bhagavAna samIpe saMyama grahaNa karI, prathama bhava devalokano pUrNa karI mahAvidehathI mokSe jaze.A Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 jainology AgamasAra preraNAprada daSTAMtane smRti paTala upara rAkhI, tyAgelA bhoganI AkAMkSA ke yAcanA na karavI joIe. pUrNa virakta bhAvothI. saMyama-tapamAM ramaNa karatAM vicaravuM joie. adhyayana - 10caMdranI kaLA (daSTAMta) prastuta adhyayanamAM koI kathAnuM varNana karavAmAM nathI AvyuM paNa udAharaNa dvArA jIvono vikAsa ane hrAsa athavA utthAna ane patananuM varNana karavAmAM AvyuM che. eka vakhata gautama svAmIe bhagavAnane prazna ryo - bhaMte! jIva kyA kAraNathI vRddhi ane hAnine prApta kare che? 'gautama! jevI rIte kRSNapakSanI pratipadAno caMdramA, pUrNimAnA caMdranI apekSAe kAnti, dIpti, prabhA ane maMDalanI daSTithI hIna hoya che. tyArabAda bIja, trIja Adi tithiomAM hInatara thato jAya che. pakSAMte amAvAsyAnA dine pUrNa rUpe vilIna-naSTa thaI jAya che. te ja prakAre je aNagAra AcAryAdinI samIpe gRhatyAga karI aNagAra bane che. te jo kSamA, mArdava, Arjava, brahmacarya Adi munidharmathI hIna hoya che to uttarottara hInatara thato jAya che. anukrame patananI tarapha AgaLa vadhato jAya che ane aMte amAvAsyAnA caMdranI samAna pUrNa rUpe naSTa thaI jAya che arthAt saMyama rahita bane che. vikAsa eTale ke vRddhinuM kAraNa tenAthI viparIta che. zukalapakSanI pratipadAno caMdra amAvAsyAnA caMdramAnI apekSAe varNa, kAnti, prabhA, saumyatA, snigdhatA AdinI daSTie adhika hoya che ane dina pratidina vRddhi pAmato jAya che. pUrNimAnA divase potAnI samagra kalAothI udita thAya che. maMDaLathI paNa paripUrNatA prApta karI le che. evI ja rIte je sAdhu pravrajayA aMgIkAra karI kSamA, zAMti, saMtoSa, saralatA, laghutA, brahmacarya Adi guNono kramathI vikAsa kare che te aMte pUrNimAnA caMdranI jema saMpUrNa prakAzamaya banI. jAya che. tenI anaMta Atma jyoti, jJAna jyoti pragaTa thAya che. preraNA - zikSA - adhyayana saMkSipta che paNa tenA bhAva gaDha che. mAnavajIvananuM utthAna ane patana tenA gaNo ane avagaNo upara avalaMbita che. koIpaNa avaguNa prAraMbhe alpa hoya che. tenI jo upekSA karavAmAM Ave to avaguNa carama sImAe pahoMcI jAya che. aMte jIvanane pUrNa aMdhakAramaya banAvI de che. tenAthI urdu, manuSya jo saguNonI vRddhi karavAno prayatna kare to aMte te guNomAM pUrNatA prApta karI le che. eTale ke avaguNane utpanna thatAnI sAthe ja DAmI devA joIe ane sadgaNonA vikAsa mATe sadA prayatnazIla rahevuM joie. A adhyayanathI e jANavA maLe che ke dIkSA grahaNa karatAM muni zukalapakSanI dvitIyAno caMdramA bane che. pUrNimAnA caMdra banavA mATe niraMtara sAdhunA guNono vikAsa karatA rahevuM joie.AdhyAtmika guNonA vikAsamAM aMtaraMga, bahiraMga Adi aneka prakAranA nimitta kAraNa hoya che, guNonA vikAsa mATe guruno samAgama bahiraMga nimitta kAraNa che to cAritrAvaNakarmano kSayopazama ane apramAdavRtti aMtaraMga nimitta kAraNa che. banne prakAranA nimitta kAraNonA saMyoga thI AtmaguNonA vikAsamAM saphaLatA maLe che. adhyayana - 11 dAvadrava vRkSa (daSTAMta) MANGROV (cerIyA) samudranA kinAre suMdara manohara dAvadrava nAmanA vRkSa hoya che te jyAre (1) dvIpano vAyu vAya che tyAre koI vRkSa adhika khIle che ane thoDA karamAI jAya che. (2) samudrano vAyu vAya che tyAre ghaNA karamAI jAya che ane thoDA khIle che. (3) jyAre koIpaNa vAyu nathI vAto tyAre badhA karamAI jAya che. (4) jyAre banne vAyu vAya che tyAre badhA khIlI uThe che, suzobhita thAya che. dAvadrava vRkSanI jema sahanazIlatAnI apekSAe sAdhunA paNa cAra prakAra che. (1) svatIrthika sAdhu-sAdhvI AdinA pratikULa vacana Adine samyapha rIte sahana kare paraMtu anyatIrthika ke gRhasthanA pratikULa vacanone sahana na kare. (2) anyatIrthikanA durvacanone samyapha prakAre sahana kare paraMtu svatIrthikonA durvacanane sahana na kare. (3) koInA paNa durvacanone sahana na kare. badhAnA durvacanone samyak prakAre sahana karavAvALA. (1) sarva virAdhaka badhAthI nimna kakSAnA zramaNa che. (1) prathama vibhAgavALA deza virAdhaka che (2) tenAthI deza ArAdhaka zreSTha che. (2) dvitIya vibhAgavALA deza ArAdhaka che (3) tenAthI deza virAdhaka zreSTha che. tRtIya vibhAgavALA sarva virAdhaka che. (4) sarva ArAdhaka badhAthI zreSTha che. (4) caturtha vibhAgavALA sarva ArAdhaka che. daSTAMta devAno mukhya uddeza e che ke sAdhanAne mATe udhata badhA sAdhakoe cothA vibhAgavALA dAvadravonI samAna banI sarva ArAdhaka banavuM joIe. preraNA - zikSA :A adhyayanamAM kahevAyela dAvadrava vRkSanI samAna sAdhu che. dvIpanA vAyunI samAna svapakSI sAdhu AdinA vacana che, samudranA vAyunI samAna anya tIrthikonA vacana che ane puSpa-phala AdinI samAna mokSamArganI ArAdhanA che, tema samajavuM. jema dvipanA vAyunA saMsargathI vRkSanI samRddhi batAvI che te prakAre sAdharmikanA durvacana sahevAthI mokSamArganI ArAdhanA ane anya tIrthikanA durvacana na sahevAthI virAdhanA samajavI joie. anyatIrthikonA durvacana na sahevAthI mokSamArganI alpa virAdhanA thAya che. je prakAre samudrI vAyunA saMsargathI puSpa AdinI thoDI samRddhi ane baha asamRddhi batAvI, te prakAre paratIrthikonA durvacana sahana Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 16 karavA ane svapakSanA sahana na karavAthI thoDI ArAdhanA ane bahu virAdhanA hoya che. bannenA durvacana sahana na karavAthI, krodhAdi karavAthI sarvathA virAdhanA ane sahana karavAthI sarvathA ArAdhanA thAya che. tethI sAdhue paNa badhA ja durvacana kSamAbhAvathI sahana karavA joie. tAtparya e che ke durvacana sAMbhaLIne jenuM citta kaluSita thatuM nathI te hakIkatamAM sahanazIla kahevAya che ane te ArAdhaka thAya che. A rIte ArAdhaka banavA mATe kSamA, sahiSNutA, viveka, udAratA Adi aneka guNonI paNa AvazyakatA hoya che. tethI durvacana sahana karavA e muninI anivArya pharaja bane che. adhyayana - 12. jitazatru rAjA ane subuddhi pradhAna (rUpaka kathA) caMpA nagarInA rAjA jitazatrunA subuddhi nAmanA pradhAna hatA. rAjA jitazatru jinamatathI anabhijJa hatA. jyAre subuddhi amAtya zramaNopAsaka hatA. eka divasano prasaMga hato. rAjAe anya aneka pratiSThita janonI sAthe bhojana rkyu. saMyogavaza te divase bhojana khUba svAdiSTa banyuM. bhojana ryA bAda bhojananA svAdiSTapaNAthI vismita rAjAe bhojananI khUba prazaMsA karI. anya lokoe tene Teko Apyo. subuddhi pradhAna te vakhate hAjara hatA chatAM temaNe mauna sevyuM. subuddhinuM mauna jANI rAjAe vAraMvAra bhojananI prazaMsA karI tethI subuddhine bolavuM paDyuM - 'svAmin! emAM Azcarya jevuM nathI. pudgalonA pariNamananA aneka prakAra hoya che. zubha pudgala azubhamAM pariNamI jAya che, temaja azubha pudgala zubhamAM paNa pariName. aMte to pudgala ja che. mane temAM Azcarya jevuM kaMI nathI lAgatuM.' subuddhinA A kathanano rAjAe Adara na ryo paNa cUpa rahI gayA. caMpA nagarInI bahAra eka khAI hatI. temAM atyaMta azuci durgandhayukta ane saDelA mRta kalevarothI vyApta gaMdu pANI bhareluM rahetuM. rAjA jitazatru pradhAnanI sAthe pharavA nIkaLatAM A khAI pAsethI pasAra thayA. pANInI durgaMdhathI te akaLAI gayA. teNe vastrathI nAka-mukha DhAMkI dIdhA. te samaye rAjAe pANInI amanojJatAnuM varNana kyuM. sAthIoe temAM sUra pUrAvyo. paraMtu subuddhi mauna rahyo te joI rAjAe vAraMvAra khAInA durgandhayukta pANI mATe kahyuM tyAre subuddhie pudgalanA svabhAvanuM pUrva pramANe ja varNana karyuM. rAjAthI te na saMbhaLAyuM. temaNe kahyuM - subuddhi! tame kadAgrahanA zikAra banyA cho ane bIjAne ja nahIM potAne paNa bhramamAM nAkho cho. subuddhi te samaye mauna rahyA ane vicAryuM rAjAne satya vacana upara zraddhA nathI. tene koIpaNa upAye sanmArga para lAvavA joie. Ama vicArI temaNe pUrvokta khAInuM pANI maMgAvyuM ane viziSTa vidhithI 49 divasamAM tene atyaMta zuddha ane svAdiSTa banAvyuM. te svAdiSTa pANI jyAre rAjAne mokalavAmAM AvyuM ane te pIdhuM. to te Asakta banyA. pradhAnajIe pANI mokalAvyuM che te jANyuM tyAre temane pUchavAmAM AvyuM ke kyA kUvAnuM pANI che? pradhAnajIe nivedana rkyu ke, 'svAmin! A te ja khAInuM pANI che je Apane atyaMta amanojJa pratIta thayuM hatuM.' rAjAe svayaM prayoga kyoM. subuddhinuM kathana satya siddha thayuM. tyAre rAjAe subuddhine pUchyuM, "subuddhi! tamArI vAta satya che paNa batAvo to kharA ke A satya, kathananuM yathArtha tatva kevI rIte jANyuM? tamane koNe batAvyuM?" subuddhie uttara Apyo- svAmin! A satyanuM parijJAna mane jina bhagavAnanA vacanothI thayuM che. vItarAgavANIthI ja A satya tatvane upalabdha karI zakyo chuM. rAjAe jinavANI zravaNa karavAnI abhilASA pragaTa karI. subuddhie tene cAturyAma dharmanuM svarUpa samajAvyuM. rAjA paNa zramaNopAsaka banI gayA. ekadA sthavira munionuM caMpAmAM padArpaNa thayuM. dharmopadeza sAMbhaLyo. subuddhi pradhAne dIkSA aMgIkAra karavA anujJA mAMgI. rAjAe thoDo samaya saMsAramAM rahevA ane pachI sAthe dIkSA levAnuM kahyuM. subuddhi pradhAne te kathanano svIkAra ryo. bAra varSa pachI baMne saMyama aMgIkAra karI aMte janma-maraNanI vyathAothI mukta thaI gayA. preraNA - zikSA :- prastuta adhyayanamAM kahevAmAM AvyuM che ke samyagdaSTi jJAnI puruSa koIpaNa vastune phakta bAhya daSTithI vicAratA nathI paNa AvyaMtara tAtvika daSTithI avalokana kare che. tenI daSTi tatvasparzI hoya che; tethI ja te AtmAmAM rAgadveSanI saMbhAvanA naSTaprAyaH thaI jAya che. jyAre mithyAdaSTi jIva iSTa-aniSTa manoza-amanojJa ityAdi vikalpa kare che ane saMkalpa-vikalpa dvArA rAga-dveSane vazIbhUta thaI karmabaMdhano bhAgI bane che. A upadezane atyaMta sarala kathAnaka dvArA varNavavAmAM Avyo che. subuddhi amAtya samyagdaSTi, tatvajJa zrAvaka hatA tethI anyanI apekSAe tenI dRSTi judI ja hatI. samyagdaSTi AtmA koIpaNa vastunA upabhogathI na to Azcaryacakti thAya ke na to zokamagna thAya. te padArthanA yathArtha svarUpane jANI svabhAvamAM sthira rahe che. A teno Adarza guNa che. na amuka kuLamAM utpanna thavA mAtrathI zrAvakapaNuM nathI AvatuM. A jAtigata vizeSatA nathI. zrAvaka thavA mATe sau prathama vItarAga prarUpita tatva svarUpa upara zraddhA hovI joie. zradhdhA sAthe zrAvakajIvana svIkAra ryA bAda tenA ApyaMtara tathA bAhya jIvanamAM parivartana AvI jAya che. tenI raheNI karaNI, vacana vyavahAra, AhAra vihAra sarva vyavahAromAM parivartana AvI jAya che. A anubhava subuddhipradhAna zramaNopAsakanA jIvanathI jANI zakAya che. A sUtrathI prAcInakAlamAM rAjA ane tenA maMtrI vacce kevo saMbaMdha raheto hato athavA hovo joie te paNa jANavA maLe che. adhyayana - 13 'nanda maNiyAra" rAjagRhI nagarImAM bhagavAna mahAvIranuM padArpaNa thatAM durdarAvataMsaka vimAnavAsI durdara nAmano deva tyAM Avyo. rAyapaseNIya sUtramAM varNavyA anusAra sUryAbhadevanI jema nATayavidhi batAvI pAcho gayo. tyAre gautamasvAmIe prazna pUchyo tenA saMdarbhamAM bhagavAne Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 jainology AgamasAra teno bhUta, vartamAna ane bhaviSyanAM janmano paricaya Apyo, te nIce pramANe che - rAjagRhI nagarImAM naMda nAmano maNiyAra hato. bhagavAnano upadeza sAMbhaLI zramaNopAsaka banyo. kAlAMtare sAdhu samAgama na thavAthI temaja mithyAdaSTino paricaya vadhavAthI te mithyAtvI thayo, chatAM tapazcaryAdi bAhya kriyAo pUrvavat karato hato. ekadA grISmaRtumAM aSTamabhaktanI tapazcaryA karI, pauSadhazALAmAM rahI pauSadhanI kriyA karI. te daramyAna sakhata bhUkha ane tarasa lAgatAM pauSadha avasthAmAM ja vAvaDI-bagIcA AdinuM nirmANa karavAno saMkalpa karyo. bIje divase vratamAMthI mukta thayA bAda rAjA pAse pahoMcyo. rAjAnI AjJA meLavIne suMdara vAvaDI banAvAI tenI AjubAju bagIcA, citrazALA, bhojanazALA, cikitsAlaya tathA alaMkArazALA AdinuM nirmANa karAvyuM. bahudhA loko teno upayoga karavA lAgyA ane naMdamaNiyAranI prazaMsA karavA lAgyA. te sAMbhaLI naMda khUba harSita thayo. vAvaDI pratye tenI Asakti adhikAdhika vadhavA lAgI. AgaLa jatAM naMdanA zarIramAM soLa roga utpanna thayA. roga mukta karanAra cikitsakone yogya puraskAra ApavAnI ghoSaNA karAvI. aneka cikitsako AvyA, anekAneka upacAro ryA chatAM saphaLatA na maLI. aMte naMda maNiyAra ArtadhyAnavaza thaI mRtyu pAmI vAvaDInI Asaktine kAraNe tyAMja deDakAnI yonimAM utpanna thayo. tyAM paNa vAraMvAra lokonA mukhethI naMdanI prazaMsA sAMbhaLI jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. pUrvabhavanA mithyAtva saMbaMdhI pApano pazcAtApa karI Atma sAkSIe punaH zrAvakavrata aMgIkAra karyA. jAvajIva chaTha chaThanA pAraNA ane pAraNe acita AhAra no tapa kayo. bhagavAna mahAvIra rAjagRhI nagarImAM samasayo. samAcAra jANavA maLatAM te paNa bhagavAnanA darzana karavA utkaMThita thayo. rastAmAM ja zreNikarAjAnA sainyanA eka ghoDAnA paga nIce te. dabAI gayo. jIvanano aMta najIka jANI; aMtima samayanI viziSTa ArAdhanA saMthAro karI mRtyu pAmI devaparyAyamAM utpanna thayo. utpanna thatAM ja avadhijJAnathI jANI tarata bhagavAnanA samosaraNamAM Avyo. devagatinuM AyuSya pUruM karI mahAvidehakSetramAM manuSya janma prApta karI, cAritra aMgIkAra karI muktipadane meLavaze. preraNA - zikSA:- prastuta adhyayanamAMthI be zikSA prApta thAya che. (1) sagurunA samAgamathI Atmika guNonI vRddhi thAya che. tethI, saMta samAgama karatA rahevuM joie. (2) Asakti adhaHpatananuM kAraNa che; tethI sadAya virakta bhAva keLavavo joIe. vastu ke vyaktimAM jyAre rAga-dveSa ke Asakti pariNAma na karavA.(3) saMjJi tiryaMcane jAtismaraNa jJAna thaI zake che tathA te zrA AdarI zake che.(4) cAritranI ghAta thatAM darzananI paNa hAni thAya che. (5) prIti tyAM utpatinAM nyAye AsakatimAM utapati thAya che.(6) tIrthakarane dUrathI vaMdavAthI paNa sugati thAya che. samyakatvanI cAra zraddhAnuM mahatva A adhyayanamAM batAvavAmAM AvyuM che. (1) jinabhASita tatvajJAnanI vRddhi karavI. (2) tatvajJAnI saMtono saMparka karavo. (3) anyadharmIonI saMgatino tyAga karavo. (4) samyakatvathI bhraSTa thaI gayelAno paricaya varjavo. A cAra bolathI viparIta vartatA naMda maNiyAra zrAvaka dharmathI patita thaI gayA, mATe yathA zakti niyamita saMtonI upAsanA tathA jinavANInuM zravaNa karavuM. tiryaMca bhavamAM paNa jAte ja zrAvaka vrata dhAraNa karI zakAya temaja aMtima samaye AjIvana anazana paNa jAte ja karI zakAya che, te A adhyayana dvArA phalita thAya che.(zuM kaMThastha jJAna jarurI che? A praznano utara ahiM maLe che. kevalI bhagavAnanAM jJAnamAM lokanAM je bhAva dekhAyA te parathI jIva gatithI karmasaMyoge jo AvI koI paristhitimAM paDI jAya to phakta kaMThastha jJAnanuM ja avalaMbana rahe che. AvuM jANI bhavya jIvonAM hitane mATe jJAna kaMThastha karavAnI prabhunI hitAvaha AjJA che.aDhIdIpanI bahAra agiyAra aMga sUtra dhArI tiryaMca zrAvako paNa che ane karaNI karI ekamavatArI paNa thAya che.) zrAvaka vratamAM sthUla pApono tyAga che ane saMthArAmAM sarvathA pApono tyAga hoya che, to paNa saMthArAmAM te sAdhu nathI kahevAto. bAhya vidhi, veSa, vyavasthA evaM bhAvomAM sAdhu ane zrAvakanI vacce aMtara hoya che. tethI saMthArAmAM pApono sarvathA tyAga hovA chatAM zrAvaka, zrAvaka ja kahevAya che. sAdhu nahi. adhyayana - 14 teTalIputra pradhAna ane poTIlA teramA adhyayanamAM batAvavAmAM AvyuM ke sarano samAgama prApta na thatAM vidyamAna saguNono hrAsa thAya che. jyAre A adhyayanamAM pratipAdita karavAmAM AvyuM che ke sad nimitta maLatAM avidyamAna saguNa paNa vikasita thAya che. tethI guNAnurAgI AtmAe tevA nimittone meLavavA prayatnazIla rahevuM joIe. jethI prApta guNono vikAsa ane avidyamAna guNonI prApti thatI rahe. tetalapura nagaranA rAjA kanakarathanA pradhAnanuM nAma tetalIputra hatuM. te ja nagaramAM mUSikAdAraka nAmano sonI raheto hato. eka vakhata teTalIputre te sonInI suputrI poTIlAne krIDA karatAM joI, jotAMja te temAM Asakta banyo. patnInA rUpe mAMgaNI karI. zubha muhUrta bannenA lagna thaI gayA. ghaNA samaya sudhI banne paraspara anurAgI rahyA paNa kAlAMtare sneha ghaTavA mAMDyo. evI paristhiti utpanna thaI ke teTalIputrane poTIlAnA nAmathI dhRNA thavA lAgI. poTIlA udAsa ane khinna rahevA lAgI. teno niraMtara kheda jANI teTalIputre kahyuM - tuM udAsInatA choDI de. ApaNI bhojanazALAmAM prabhUta bhojana-pANI, phaLa mevA mukhavAsa ane svAdima taiyAra karAvI zramaNa, mAhaNa, atithi ane bhikhArIone dAna ApI puNya upArjana karo." poTIlAe te pramANe kyuM. saMyogovazAt eka vakhata teTalIpuramAM suvratA AryAnuM Agamana thayuM. gocarI arthe teTalIputranA ghare padhAryA. poTIlAe AhArAdi vahorAvI sAdhvIjIone vinaMti karI ke - "huM teTalIputrane pahelAM iSTa hatI, have aniSTa thaI gaI che. tame to khUba bhramaNa karo cho. tamAro anubhava paNa bahoLo hoya che, to koI kAmaNa cUrNa ke vazIkaraNa maMtra batAvo jethI huM teTalIputrane pUrvavat AkRSTa karI zakuM." sAdhvIjIone A vAtothI zo phAyado? poTIlAnuM kathana sAMbhaLatAM ja banne kAnane hAthathI dabAvI dIdhA ane kahyuM ke he devAnupriyA Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 AgamacAra-pUrvArdha ame brahmacArINI chIe. amane A vAto sAMbhaLavI paNa kalpatI nathI tame iccho to tamane sarvajJa prarUpita dharma saMbhaLAvIe." poTIlAe dharmopadeza sAMbhaLI zrAvikAdharma svIkAryo. tenAthI tene nUtana jIvana maLyuM. teno saMtApa zamyo. dharma pratye ruci thaI. tyArabAda saMyama levAno saMkalpa ryo. teTalIputra pAse abhilASA vyakta karI. tyAre teTalIputre kahyuM - "tame saMyama pALI AgAmI bhavamAM avazya devalokamAM jazo. tyAMthI mane pratibodhavA Avajo. A vacana svIkAro to avazya anumati ApIza." poTTIlAe zaratano svIkAra kyo. te dIkSita thaI gaI. saMyama pALI AyuSya pUrNa thatAM devalokamAM utpanna thaI. pUrvakathA : teta 1. teno dIkaro yuvAna thatAM tene rAjya jhaTavI na le tethI janmatAM ja bALakone vikalAMga karI nAkhato. tenI A krUratA rANI padmAvatIthI sahana na thaI. jyAre te garbhavatI thaI tyAre gupta rIte teTalIputrane aMtaHpuramAM bolAvI, bhaviSyamAM thavAvALA saMtAnanI surakSA mATe maMtraNA karI. aMte nakkI karavAmAM AvyuM ke jo putra hoya to rAjAnI najara cUkavI tetalIputranA ghare ja pAlana poSaNa karavAmAM Avaze. saMyogavaza je divase rANI padmAvatIe putrane janma Apyo te samaye teTalIputranI patnIe mRta kanyAne janma Apyo. pUrvakRta nizcaya anusAra teTalIputre saMtAnanI adalAbadalI karI. patnIne badhI vAtathI vAkepha karI. rAjakumAra moTo thavA lAgyo. kAlAMtare kanakaratha rAjAnuM mRtyu thatAM uttarAdhikArI mATe carcA thavA lAgI. tetalIputre rahasya pragaTa kyuM ane rAjakumAra kanakadhvajane rAjyAsIna karavAmAM AvyA. rANI padmAvatIno manoratha saphaLa thayo. teNe kanakadhvaja rAjAne Adeza karyo ke teTalIputra pratye sadeva vinamra rahevuM. teno satkAra karavo, rAjasiMhAsana, vaibhava tyAM sudhI ke tamAruM jIvana paNa temanI kRpAthI che. kanakadhvaje mAtAno Adeza svIkAryo. amAtya pratye Adara karavA lAgyA. A tarapha poTIladeve potAnI pratijJA anusAra teTalIputrane pratibodha karavA aneka upAyo kye paraMtu rAjA dvArA atyaMta sanmAna maLatAM te pratibodha na pAmyA. tyAre deve aMtima upAya kyuM. rAjA Adine tenAthI viruddha kya. eka divasa jyAre rAjasabhAmAM gayA tyAre rAjAe tenI sAthe vAta to na karI paNa tenI sAme paNa joyuM nahi. teTalIputra Avo viruddha vyavahAra joI bhayabhIta thaI gayA. ghare AvyA. mArgamAM ane ghare AvatAM parivAra janoe kiMcit Adara na ryo. paristhiti badalAyelI jotAM teTalIputrane ApaghAta karavAno vicAra spharyo. ApaghAtanA badhA upAyo ajamAvI lIdhA, paNa daivI mAyAnA yoge saphaLatA na sAMpaDI. jyAre tetalIputra AtmaghAta karavAmAM asaphaLa thatAM nirAza thayo tyAre poTTIladeva pragaTa thayA. sArabhUta zabdomAM upadeza Apyo. te samaye teTalIputranA zubha adhyavasAye jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. teNe jANyuM ke pUrvabhavamAM mahAvideha kSetramAM mahApA nAmano rAjA hato. saMyama aMgIkArakarI,yathAsamaye anazana karI mahAzukra nAmanA devalokamAM utpanna thayA hatA. tyAra pachI ahIM janma lIdho mAno ke teTalIputrane nUtana jIvananI prApti thaI. thoDo vakhata pahelA jenI cAre bAju ghora aMdhakAra chavAyelo hato have alaukika prakAza chavAI gayo. bhAvonI zreNI kramazaH vizuddha thatAM kevaLAjJAna utpanna thayuM. AkAzamAM devaduMdubhI vAgI. kanakadhvaja rAjA Avyo. kSamA mAgI. upadeza sAMbhaLI zrAvaka dharma aMgIkAra kya. teTalIputra aneka varSa kevaLI paryAyamAM rahI siddha thayA. NA - zikSA :- (1) pratijJAbaddha deva dharmakriyAmAM sahAyaka bane che. (2) anukULa vAtAvaraNa karatAM pratikULatAmAM zIdhra bodha thAya che. (3) pati-patnIno prema kSaNika hoya che. te karmonA udayathI badalAI paNa jAya che. (4) vipakALamAM paNa sukhI ane prasanna rahevAno upAya karavo. (5) duHkhathI gabharAI AtmaghAta karavo mahA kAyaratA che, ajJAna dazA che. evA samayamAM dharmanuM smaraNa karI saMyama-tapa svIkAravA joie. arthAt duHkhamAM to dharma avazya karavo. adhyayana - 15."nandIphaLa" (rUpaka). caMpAnagarImAM dhanya sArthavAha zakti saMpanna vyApArI hato. teNe eka vakhata mAla vecavA ahicchatrA nagarI javA vicAryuM. dhanya sArthavAhe sevako dvArA caMpAnagarImAM ghoSaNA karAvI - dhanya sArthavAha ahicchatrA nagarI jaI rahyA che. jene AvavuM hoya te sAthe Ave. jenI pAse je paNa prakAranA sAdhanano abhAva haze tenI pUrti karavAmAM Avaze. dareka prakAranI suvidhAo ApavAmAM Avaze. dhanya zreSThIe saunI sAthe caMpAnagarIthI prasthAna karyuM. ucitta sthAne vizrAnti letAM bhayaMkara aTavInI vacce AvI pahoMcyA. aTavI khUba vikaTa hatI. mANasonI avara javara na hatI. barAbara madhya bhAgamAM eka viSayukta vRkSa hatuM. jenA phaLa, pAMdaDA, chAla Adino. sparza karatAM, sUMghatA, cAkhatAM atyaMta manohara lAgatAM paNa te badhA to ThIka, paNa tenI chAyA paNa prANa haraNa karavAvALI hatI. anubhavI dhanya sArthavAha te nandIphaLanA vRkSothI paricitta hato. tethI samayasara cetavaNI ApI dIdhI ke - 'sArthanI koI vyaktie nandIphaLanI chAyAnI najIka paNa na javuM.' dhanya sArthavAhanI cetavaNIno ghaNAe amala kya to keTalAka evA paNa nIkaLyA ke A vRkSanA varNa, gaMdha, rasa, sparzanA pralobhanane rokI na zakyA. je tenAthI bacyA te sakuzaLa yatheSTa sthAne pahoMcI sukhanA bhogI banyA ane je indriyane vazIbhUta thaI potAnA mana upara niyaMtraNa na rAkhI zakyA teo mRtyunA zikAra banyA. tAtparya e che ke A saMsAra bhayAnaka aTavI che. temAM indriyanA vividha viSayo nandIphaLa samAna che. indriyanA viSaya bhogavatI vakhate kSaNabhara sukhada lAge che paNa bhoganuM pariNAma khUba zocanIya hoya che. dIrghakALa sudhI vividha vyathAo bhogavavI paDe che. tethI, sAdhake viSayothI bacavuM joIe. preraNA - zikSA :- (1) bujhurga anubhavI vyaktionI cetavaNI, hitasalAhanI kyAreya upekSA na karavI. (2) ajANyuM phaLa khAvuM nahi. (3) icchAo upara niyaMtraNa rAkhavAno abhyAsa karavo. (4) khAvA-pIvAnI Asakti manuSyanA zarIra, saMyama ane jIvanano khAtmo bolAvI de che. tethI khAvA-pIvAmAM vivekanuM jJAna hovuM Avazyaka che. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 19 AgamasAra adhyayana - 16 draupadI ghaNI vakhata manuSya sAdhAraNa lAbha meLavavAnI icchAe evuM nikaSTa karma karI bese che ke jenuM bhayaMkara pariNAma bhaviSyamAM bhogavata paDe che. tenuM bhaviSya dIghatidIrgha kALa mATe aMdhakAramaya banI jAya che. draupadInA adhyayanamAMthI A bAbatanI zIkha maLe che. draupadInI kathA tenA nAgazrInA bhavathI zarU thAya che. nAgazrI brAhmaNIe potAnA parivAra mATe bhojana taiyAra kyuM hatuM, jemAM tuMbInuM zAka banAveluM. zAka taiyAra thaI gayA bAda cAkhatAM khyAla Avyo ke tuMbI kaDavI ane viSayukta che. apayazathI bacavA zAka eka jagyAe chupAvI rAkhyuM. parivAranA loko jamIne gayA bAda nAgazrI gharamAM ekalI ja hatI. te vakhate mAsakhamaNanA tapasvI munivara ci aNagAra pAraNA kAje tenA ghare pahoMcyA. sarpa pAse amRtanI apekSA rakhAya ja nahi, tenI pAsethI to jhera ja maLe. nAgazrI mAnavInA rUpamAM nAgaNa hatI. parama tapasvI munine jhera pradAna karyuM. viSayukta tuMbInuM badhuM ja zAka pAtramAM nAkhI dIdhuM. dharmaruci aNagAra AhAra laI guru samakSa AvyA. zAkanI gaMdha mAtrathI gurudeva AhArane pArakhI gayA. tema chatAM eka TIpuM laI cAkhyuM ane munivarane nirvadya sthAnamAM paraThavAno Adeza . dharmaruci aNagAra paraThavA gayA. eka TIpuM dharatI upara mUkatAM ja tenI gaMdhathI prerAI seMkaDo kIDIo AvavA lAgI. je paNa teno rasAsvAda mANe te prANa gumAvI detI. A dazya joI karUNA avatAra muninuM hRdaya hacamacI uThayuM. temaNe vicAryuM ke eka TIpA mAtrathI ATalI badhI kIDIo mRtyu pAmI to badhuM ja zAka paraThavAthI keTalA badhA jIvonI ghAta thaze? te karatAM zreyaskara e che ke peTamAM padharAvI dauM. munie te pramANe kyuM. dArUNa vedanA thaI. muni pAdapopagamana saMthAro karI samAdhi pUrvaka paMDita maraNane varyA. nAgazrInuM pApa chUpuM na rahyuM. sarvatra tenI carcA thavA lAgI. svajanoe mAra-pITa karI gharamAMthI kADhI mUkI. te bhikhArI banI gaI. soLa roga tene thayA. ati tIvra duHkhone anubhavatI hAya-voya karatI chaThThI narakamAM utpanna thaI. tyAra pachI pratyeka narakamAM aneka sAgaropamanA AyuSyathI aneka vakhata janma dhAraNa kya. vacce vacce mAchalI Adi tiryaMca yonimAM paNa janma lIdhA. te bhavomAM zastro dvArA vadha thAya che. jalacara, khecara ane sthalacara, ekendriya, vikalendriya paryAyamAM janma lIdhAH dakhamaya jIvana pasAra kya, dIrghakALa sudhI janma maraNa nagarInA sAgaradatta zeThanA ghare putrI paNe janma lIdho. sukumAlikA nAma rAkhavAmAM AvyuM. hajI paNa pApanA vipAkano aMta nahoto Avyo. vivAhita thatAM ja pati dvArA teno parityAga karavAmAM Avyo. tenA zarIrano sparza talavAranI dhAra jevo tIkSNa ane agni jevo uSNa lAgato.tenA pati upara dabANa karavAmAM AvyuM tyAre teNe kahyuM ke huM mRtyune bheTIza paNa sukumAlikAno sparza suddhAM nahi karuM sukumAlikAno punarvivAha eka bhikhArI sAthe karavAmAM Avyo. bhikhArI paNa tene prathama rAtreja choDIne bhAgyo. atizaya dIna-hIna bhikhArI, zeThanA asIma vaibhava ane svarga jevA sukhanA pralobhanano tyAga karI, hukarAvI jato rahyo, have koI AzAnuM kiraNa na rahyuM. pitAe nirAza thaIne kahyuM - "beTI! tArA pApa-karmano udaya che jene tuM saMtoSanI sAthe bhogavI le." pitAe dAnazALA kholI. sukamAlikA dAna detI samaya vyatIta karavA lAgI. ekadA gopAlikA nAmanA sAdhvIjI dAnazALAmAM gocarI arthe padhAryA. teonI pAse sukumAlikAe vazIkaraNa, maMtra-taMtra, kAmaNa-kUTaNa AdinI yAcanA karI. AryAjIe potAno dharma samajAvyo ane kahyuM ke AvuM sAMbhaLavuM paNa mane kalpatuM nathI amAre tra-taMtranuM zuM prayojana Akhare sAdhvIjInA upadezathI sukamAlikAe virakta thaI dIkSA aMgIkAra karI. kAlAMtare te zithilAcArI banI gaI. svaccheda thaI ekAkI rahevA lAgI. gAma bahAra jaI AtApanA levA lAgI. eka vakhata eka vezyAne pAMca puruSa sAthe vilAsa karatI joI sukumAlikAnI suSupta sukha bhoganI lAlasA utpana thaI. teNe niyANuM kyuM- 'mArI tapazcaryAnuM phaLa hoya to bIjA bhavamAM AvA prakAranuM sukha prApta karuM. aMte mRtyu pAmI deva paryAyamAM utpanna thaI tyAM paNa devagaNikA banI. devabhavano aMta thatAM pAMcAlanRpati drupadanI kanyA draupadI rUpe utpanna thaI. ucitta vaya thatAM svayaMvaranuM Ayojana karavAmAM thatAM svayaMvaranuM Ayojana karavAmAM AvyuM. svayaMvaramAM zrI kRSNa vAsudeva, pAMDavo Adi hajAro rAjAo upasthita hatA. draupadIe pAMca pAMDavono svIkAra karyo. tenA A svayaM varaNano koIe virodha na ryo. dropadI pAMDavonI sAthe hastinApuramAM gaI. kramazaH pAMca pAMDavonI sAthe mAnavIya sukhono upabhoga karavA lAgI. eka vakhata acAnaka nAradajI AvI pahoMcyA. yathocitta vinaya badhAe jALavyo paNa draupadIe satkAra na karyo. nAradajI kopyA. badalo levAnI bhAvanAe lavaNa samudra pAra karI ghAtakI khaMDadvIpamAM amarakaMkAnA rAjA padmanAbha pAse gayA. draupadInA rUpa-lAvaNyanI atizaya prazaMsA karI padmanAbhane lalacAvyo. teNe mitradevanI sahAyatAthI draupadInuM apaharaNa karAvyuM. draupadI. pativratA hatI. padmanAbhe teNI pAse anucitta mAMgaNI karI tyAre teNe cha mahinAnI mudata mAMgI. draupadIne zraddhA hatI ke A samaya daramyAna zrI kRSNa AvI mane choDAvaze. mAro uddhAra karaze. A tarapha pAMDurAjAe cAre bAju tapAsa AdarI. draupadIno kyAMya patto na lAgyo. Akhare pAMDavonI mAtA kuMtIjI kRSNa vAsudeva pAse gaI. samAcAra maLatAM ja zrI kRSNa nagara bahAra satkAravA AvyA. bhavanamAM laI AvI AgamananuM kAraNa pUchyuM. kuMtIe dropadInA apaharaNanI vAta karI. kRSNa te kArya pUrNa karavAnuM vacana ApI kuMtIne vidAya karI. atyaMta zodha karavA chatAM draupadIno patto na lAgyo. acAnaka nAradajI zrI kRSNa pAse AvyA. ucitta satkAra ryo. paraspara kuzala samAcAra pUchI zrI kRSNa draupadI mATe pUchyuM. tenA pratyuttaramAM nArade kahyuM ke dhAtakIkhaMDaDhIpanI amarakaMkA nAmanI rAjadhAnImAM padmanAbhanA aMtaHpuramAM draupadI jevI eka strIne joI hatI. zrI kRSNane samajatAM vAra na lAgI ke A karatUta nAradajInAM che. nAradajI palAyana thaI gayA. kRSNa pAMDavone samudra kinAre AvavA jaNAvyuM. tyAM che e jaNAe pota potAnAM ratha sahita lavaNAdhipati susthita devanI sahAyatAthI lavaNasamudra pAra karI amarakaMkA pahoMcyA. dUta dvArA padmanAbhane sUcanA apAI. yuddhano prAraMbha thayo. prathama yuddhamAM pAMDavonI hAra thaI, tyAra pachI zrI kRSNa vAsudeve Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 20 zaMkhanAda karI yuddha karyuM ane vijaya meLavyo. padmanAbhanA paMjAmAMthI dropadIne choDAvI prasthAna kyuM. zrI kRSNa vAsudevanA zaMkhano dhvani te dhAtakIkhaMDanA bharatakSetranA kapila vAsudeve sAMbhaLyo. te vakhate tyAMnA bAvIsamAM tIrthakaranuM samavasaraNa racAyuM hatuM temAM kapila vAsudeve dezanA sAMbhaLatAM zaMkhano avAja sAMbhaLyo. prazna pUchatAM bhagavAne badhoja vRttAMta kahyo. te vAsudeva kRSNane maLavA AvyA teTalAmAM kRSNa bahuja dUra samudramAM pahoMcI gayA hatA. bane vAsudevonuM zaMkhathI milana thayuM evuM vArtAlApa thayo. kapila vAsudeve padmanAbhane dezanikAla kyo ane tenA putrane rAjagAdI upara besADyo. samadra pAra karI zrI kaSNa pAMDavone AgaLa mokalI dIdhA ane pote susthita devane maLavA gayA. pAMce pAMDavo nAva dvArA gaMgAnadIne pAra karI kinAre pahoMcyA ane te nAvane tyAM ja rokI lIdhI ane vicAryuM ke zrI kRSNa ATalI moTI nadIne tarIne pAra karI zake che ke nahi te joie. zrIkRSNa nadI kinAre AvyA. koI sAdhana na dekhAtAM bhujAe tarIne kinAre javA vicAryuM. madhya bhAgamAM AvatAM thAkI javAthI devIe vizrAnti mATe pANImAM beTa banAvyo. thoDo samaya ArAma karI bAkI rahela jalapravAhane tarI kinAre pahoMcyA. pAMDavone pUchyuM tame nadI kevI rIte pAra karI? sAthe Azcarya paNa vyakta karyuM. tyAre pAMDavoe satya vAta jaNAvI, 'ame tamArI zaktine jovA mAMgatA hatA.' A sAMbhaLI kRSNano krodha AsamAne pahoMcyo. pAMcenA rathanA cUrecUrA karI nAkhyA ane dezanikAlanI sajA phaTakArI. pAMDavo hastinApura mAtA-pitAne maLavA AvyA. pAMDu rAjAe khUba upAlaMbha Apyo. kuMtIjI kRSNa pAse gayA. traNa khaMDanA adhipati! pAMDavo ApanA rAjyathI bahAra kyAM jAya? dareka ThekANe tamAruM Adhipatya che. aMte samAdhAna karAyuM ke dakSiNa samudranA kinAre jaI navI pAMDu mathurA nagarI vasAvI rahevuM. (noMdhaH amarakaMkAthI pAchA pharyA pachI pAMDavone kaSNa dvArA dezanIkAla karavAmAM AvyA, tyAre mAtApitAe paNa pAMDavone sAtha na Apyo.eTale ke tyAre pAMDurAjA hayAta hatA ane rAjaya saMbhADI rahayA hatA. tethI pAMDurAjAnI hayAtImAMja pAMDavoe, pAMDumathurA vasAvI ane aMte dikSA lIdhI tyAM sudhI pAMDumathurAmAM ja rahayA.) draupadI sahita pAMce pAMDavo potAnA dala-bala sahita samudra kinAre cAlyA gayA ane sukha rUpa rahevA lAgyA. kAlAMtare draupadIe putraratnane janma Apyo tenuM nAma pAMDusena rAkhavAmAM AvyuM. dharmaghoSa AcAryanuM nagarImAM padArpaNa thayuM. pAMca pAMDavo ane draupadIe putrane rAjagAdI sopI saMyama aMgIkAra kya. dropadIe agiyAra aMgonuM adhyayana kyuM. tapa saMyamanI ArAdhanA karI pAMcamA devalokamAM utpanna thayA.mahAvidehe janma laI mokSa jaze. pAMca pAMDavoe cauda pUrvanuM adhyayana karyuM. aneka varSo sudhI tapa-saMyamanI ArAdhanA karI. eka vakhata arihaMta ariSTaneminA darzananA hetue mAsa-mAsakhamaNa tapano abhigraha karI guru AjJA meLavI pAMca munioe vihAra ryo. koI nagaramAM pAraNAnA divase AhAra levA jatAM sAMbhaLavA maLyuM ke ariSTanemi bhagavAna mokSe padhAryA. tyAre teoe AhArane vosirAvI saMthArAnA paccakhANa lIdhA. kulle 60 divasanuM anazana karI saMpUrNa karmano kSaya karI siddha-buddha-mukta thayA. preraNA - zikSA :(1) dharma ane dharmAtmAo sAthe karelo alpatama durvyavahAra vyaktine bhavobhava duHkhadAI nIvaDe che. dA.ta. nAgezrI. (2) pApa chipAyAnA chie. A uktine sadAya yAda rAkhavI. pApa aneka gaNuM vadhIne pragaTa thayA vinA rahetuM nathI. (3) karmono vipAka bhayaMkara hoya che. nAgazrI brAhmaNI te bhavamAM bhikhArI banI ane aMte soLa mahAroga bhogavatAM narakamAM gaI. jinazAsanamAM sAdhanAnA vividha prakAra batAvyA che. gaccha ane gurunI sAthe rahetA thakA paNa muni ugra tapazcaryAnA pAraNe paraThavA jAte ja jAya. paraThavAnI gara AjJA thatAM dharmaracie te jhera jAte pI lIdhuM. niravadha mAro koTho te viveka samajavo. vivekanuM mahatva vinaya ane AjJAthI paNa adhika che. (5) sAdhue koInA gupta avaguNo pragaTa karavA nahi. sAdhunI badanAmI na thAya tethI nAgazrInuM nAma pragaTa karavuM anivArya banyuM. (kAraNa ke temanA zarIramAM jhera hatuM to koI ema kahe ke sAdhue ja jhera ApyuM.) dharmaghoSa AcArye vivekapUrvaka vyavahAra karyo. hato. teo cauda pUrvadhArI Agama vihArI hatA. parastrIgamanano tyAga dhArmika temaja vyAvahArika jIvanane mATe paNa atyaMta Avazyaka samajavo. parastrI laMpaTa paruSa A bhavamAM niMdanIya bane che. (dA.ta. pAratha) ane parabhavane paNa bagADe che.(kAmeya patthamANA akAmA jaMti dugaI) arthAt icchita bhogo na maLavA chatAM vicAronI malinatAne kAraNe teo durgatinA bhAgIdAra bane che. tethI maryAdita vratadhArI jIvana banAvavuM. kathAnakanA badhA ja prasaMgo upAdeya nathI hotA. keTalAka jANavA yogya hoya che to keTalAka dhAraNa karavA yogya hoya che, jyAre keTalAka heya-tyAgavA yogya paNa hoya che tethI AvI kathAomAMthI kSIra - nIra buddhie Adarza grahaNa karavA joie. (8) AdaraNIya puruSonI ThaThThAmazkarI na karavI. anyathA ati prema paNa tUTI jAya che. (9) uttama puruSo pAchalI jIMdagI paNa sudhArI le che. ane tIrthakaranI hAjarImAM paNa sthavironI pAse dIkSA laI zakAya che. (noMdhaH keTalAMka samIkSakonuM mAnavuM che ke mahAbhAratanAM nAme oLakhAto yudhdha e eka kAlpanika kathA che. traNa khaMDanA sarva rAjAo vAsudevane Adhina ane temanI AjJA mAnanArA hoya che. pAMDavone pAMca gAma jeTalI jamIna ApavAnI kRSNanI samajAvaTano anAdara karanAra duryodhana prathama to vAsudevano gunegAra thAya,ane yudhdhanAM samIkaraNo kRSNa ane duryodhana vacce ubhA thAya. (4) Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology bhagavAn abhivAtha kathAnaka - the| cakra ke muMha para kaurava rAjA ke parivAra ko sthApita kiyA gyaa| cakra, dekha kara zatra ne maidAna chodd'aa| jarAsaMdha kI ora se duryodhana rukma aura rudhira bhAvanAyadhanA thA ke madhya meM magadhAdhipa jarAsaMdha 5000 rAjAoM ke sAtha thA, savA chaha hajAra, sAmane aaye| duryodhana se arjuna, rukma se nemi aura rudhira se anAdRSTi bhidd'e| rAjya sainika rAjA ke cAro ora the| jarAsaMdha ke pIche gAMdhAra aura saudhava : chahoM meM bhArI yuddha huA, khUba bANa brse| mahAnemi ke pracaNDa bala se tInoM vyUha racanA rAjA kI niyukti senA ke sAtha kI gaI thii| bAMI aura madhya deza ke rAjA, ghabarA gye| rukma Adi kI hAra jAna kara sAta rAjA sAmane Aye jinako haMsamaMtrI bolA - rAjan! rohiNI ke svayaMvara meM bhI vasudeva rAjA ne . dAhinI aura sau kaurava the| senApati jora-jora se viradAvalI suna uchala rahe - mahAnemi ke AyudhoM ne kSaNa meM kATa giraaye| amita baladhArI nema ne duzmana hraayaa| rAjapUtI zAna tabhI rahI jaba samudravijayajI aaye| aba to unake rAma :the| cakravyaha ke maMha para zakaTa vyaha kI racanA kI gii| pratyeka cakra kI kA jhaMDA kATa diyA jaise siMha ko dekha kara bakariyA~ bhAga jAtI hai usI aura kRSNa do balavAna putra haiM jinake lie kubera ne dvArikA nagarI basAI hai| : saMdhi saMdhi para rAjAoM ko biThAye gye| jarAsaMdha ke cakravyUha racanA kI bAta : prakAra jarAsaMdha kI senA bhAga gii| vIra pAMDava unake sAtha haiM to ariSTaneminAtha bhI unake sAtha hai jo pUre vizva :yATaloM ne manI to unhoMne garuDa vyaha kI racanA kii| vyUha ke mukha para idhara yAdava senA meM koI bhayaMkara bImArI phaila gayI jisase sainika ko eka hI kSaNa meM AjJA pAlana karavA sakate haiM ataH he magadhezvara! apanI mahAtejasvI arTa koTi kamAra aura morce ko balarAma kRSNa ne svayaM apane - rogagrasta ho gye| zrI kRSNa ciMtita ho gaye, unhoMne zrI nemi se upAya puuchaa| zakti para vicAra kriye| zizupAla, rukma bhI rukmaNi ke haraNa ke samaya : adhikAra meM rkhaa| vasadeva ke avara samakha Adi lAkha zuravIra putroM kI: zrI kRSNa ko ciMtAgrasta dekha kara mAtalI bolA - yadi ariSTanemi ke snAna hAra cuke haiN| gaMdhAra deza ke zakuni rAjA, kuruvaMzI duryodhana bhale hI chala : niyakti hari ke aMga rakSaka ke rUpa meM kI gii| unake pIche karor3a ratha sahita ! ke jala ke chiMTe DAle jAeM to yaha utpAta miTa sakatA hai| jyohi nemaprabhu ke vidhAna pravANa hA, para yuddha meM nahIM hai, aga deza ke rAjA karNa, subhaToM meM : rAjA ugrasena va unake cAra patra senA le kara khaDe the| sabase pIche dhara, sAraNa, snAna ke jala ke chITeM DAle tyoMhi sArI zaravIra saradAroM kI jarA dara ho gaI balazAlI hai| ataH zrI kRSNa kI senA ke sAmane ApakA jora calane vAlA zisatyaka nAmaka pA~ca rAjAoM kI niyakti kI gayI thii| dAhinI : aura ve sAre uTha baitthe| prabhu kI ratha kI raja bhI jisako lagI unake sAre nahIM hai| rAma, hari aura ariSTanemi jI ye tInoM hI samAna hai, ina tInoM ko : ora ke chora para rAjA samadravijaya ne adhikAra rkhaa| paccIsa lAkha ratha : upadrava naSTa ho gaye, yaha bAta apUrva thii| jor3I kA koI vIra anyatra milanA muzkila hai| zrI kRSNa ke adhiSThAyaka :unake cAroM ora niyakta the| bAMI ora balarAma aura pAMDava, unake pIche : jarAsaMdha ne aba punaH hiMsaka maMtrI ko bulAyA aura yAdava sainya meM bheja deva bhI hai jinake sahAre chala kara kAlakuMvara ke prANa hara liye gaye the jaba : paccIsa lAkha ratha devanaMdana ke sAtha the| tatpazcAta-candrayaza. siMhala, babara.: kara samudravijayajI se kahalavAyA ki kyA Apa merI tAkata ko nahIM jAnate ki Apane unheM isa bAra yuddha ke lie vivaza kiyA hai aura ve apanI rakSA ke : kamboja kerala aura draviDa ina chaha rAjAoM kI sATha hajAra phauja thii|: haiM ataH harihaladhara ko mujhe sauMpa do aura isa yuddha kA aMta kara do phira lie sainya sajA kara Aye haiM ata: he rAjan! mujhe pUrA vizvAsa hai ki agara unake pIche raNakauzala kamAra zAMba aura bhAna the isa prakAra zrI kRSNa kI ArAma se jAkara apanA rAja kro|| Apa yuddha karane kA vicAra tyAga deMge to nizcaya hI zrI kRSNa dvArikA lauTa : AjA se garuDa vyaha kI racanA kI gyii| saMdhi saMdeza ko jAna kara samudravijaya jI kupita hokara bole - dhyAna jAyeMge aura yaha bhayaMkara trAsa nahIM hogaa| .. bhAI prema ke kAraNa ariSTanemi bhI yuddha meM utre| yaha jAnakara zakrendra : dekara suna lenA ghara meM aisA anyAyI janmA hai ki jisane apane bApa aura maMtrI kI yaha bAta sunakara jarAsaMdha Aga babUlA ho gayA bolA-tUunake sahayoga ke lie mAtalI nAmaka sArathi ko bhejaa| ariSTanemi usa: bhAI ko bhI nahIM chor3A ataH jo hari haladhara kI mAMga karatA hai usake kAna yAdavoM se bhramita hokara zatru kI prazaMsA kara rahA hai| zrRgAla ke zabdoM se zera : zIyagAmI ratha meM virAje jo zastra sahita thaa| samadra vijaya ne zrIkaSNa ke khar3e kara duuNgaa| ulTe paira maMtrI jarAsaMdha ke pAsa lauTA aura bolA - nAtha! bhayabhIta hone vAlA nahIM hai| he durmati! yadi tU kAyara hai to mere sAmane se kyoM : jyeSTha patra ko dasa vyahakA senApati bnaayaa| prAta:kAla hote hI donoM daloM: yAdava pUre joza meM hai ataH Apa kI mAMga pUrI hone vAlI nahIM hai| nahIM haTa jAtA? aisI bAteM karake tU dUsaroM ko bhI kAyara banAnA cAhatA hai? : meM ghora yada haa| mArakATa mcii| lAzoM para lAzoM ke Dhera lagane lge|: prAtaHkAla hote hI karNa ne senApati ko yuddha meM calane kA Adeza are, una yAdavoM ke lie to maiM akelA hI kAphI huuN| cApalUsI se usa maMtrI : jarAsaMdha ke yoddhAoM ne parI tAkata lagA dI aura zrI kaSNa kI senA ko diyaa| jarAsaMdha ke pAsa Akara yuddha kSetra meM jAkara yuddha karane kI AjJA moti ne rAjA ko uttejita kiyaa| itane meM sAyaMkAla huA aura rAtri ne apanA DerA : titara bitara kara diyA taba zrIkaSNa ne jhaMDA phaharA kara punaH senA ko saMgaThita / maagaa| jarAsa : maaNgii| jarAsaMdha ne hoziyAra rahane kA kaha kara vidA dii| nAga kI daivika meM A ddttaa| cakravyUha : kiyA aura jarAsaMdha kI senA para dhAvA bola kara use ghera liyaa| mahAnemiH zakti aura mudgara hAtha meM lekara jaba karNa AyA to sainika bhAgane lge| kI racanA kii| 1000 Are (vibhAga) kiye| eka-eka Are meM hajAra rAjA : arjuna Adi ko punaH joza AyA aura zaMkha bajA kara apanI senA ko : arjana Adi ko pana: joza AyA aura kha bajA kara apanI senA ko: bhIma aura arjuna sAmane jAne lage to yudhiSThira ne manA kiyA aura bar3A bhAI bakhtara badha, eka eka rAjA ke sAtha 2000 ratha, eka hajAra hAthI, pA~ca : taiyAra kiyaa| anAdhaSTa devadatta aura arjana ne mila kara eka sAtha cadAI kA hone ke kAraNa unake sAtha yuddha nahIM karane kI salAha dii| vasudeva jI aura karNa tathA gAMgeya aura ugrasena meM paraspara yuddha hue| vidyAdhara ke putra bhISma ne hajAra ghor3e aura solaha hajAra paidala sainika aura zUra ziromaNi 8000 yoddhA " dii| tInoM mahArathiyoM ne mila kara cakravyUha ko tor3a diyaa| apUrva bala parAkrama / AgamasAra Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 AgamacAra-pUrvArdha gadA mArI, ugrasena vRddha hone ke kAraNa prahAra nahIM jhela pAye aura sArathI unheM yuddha sthala ke bAhara lekara A gyaa| jaba vasudeva ne agnibANa chor3A to karNa ne vidyA bala se jaladhArA calAI aura use nirasta kara diyaa| karNa kI bahAdurI ko dekha senA bhAgane lgii| taba nArada upasthita hokara vasudeva se bole - karNa rAjA ko nAgadeva kA sahayoga prApta hai, ataH tumhAre agnibANa vyartha jA rahe hai maiM isakA turanta upAya karatA huuN| ve zIghra mAtalI deva ke pAsa Aye aura samasyA kA samAdhAna caahaa| mAtalI svayaM Akara vasudeva ke ratha para baitthaa| nAgakumAra ne aba indrasArathI deva ko sAmane baiThA dekhA to vaha tatkAla kUca kara gyaa| itane meM sUryAsta ho gyaa| saMgrAma baMda huaa| donoM rAjA apane sainya bala ke sAtha svasthAna vizrAMti ke lie phuNce| (kramazaH) beu pakSe laDI rahelA sainiko badhAja Amato vAsudevanI Rdhdhine aMtaragata hoya,tethI A yuddhamAM thayelI hiMsA ekaja pakSanAM sainikonI kahevAya. samIkSakonuM mAnavuM che ke kauravo dropadInAM svayaMvaramAM to AvyA hatAM. paNa tyAra pachI prativAsudeva jarAsaMgha ane kRSNa vaccenA yudhdhamAM, prativAsudeva jarAsaMghane Adhinastha hovAthI kauravo jarAsaMghane pakSe laDyA ane pAMDavoe kRSNano pakSa lIdho. Aja koravo ane pAMDavo vaccenA yudhdhamAM, kauravo mAryA gayA bIjI bAju derAvAsI praNAlIkAnAM graMtha harivaMzarAsamAM mahAbhAratanA yudhdhanuM varNana che.te jaina mahAbhArata tarIke paNa oLakhAya che. paraMtu hAlanA upalabdha AgamomAM A yudhdhano ullekha ke aNasAra paNa maLato nathI.) neminAtha bhagavAnanI kathAnA graMthamAM AvatA mahAbhAratanA yudhdhanuM varNana vAMcatA jaNAya che ke A yudhdha koi jamIna ke rAjya athavA pAMDavo mATe nahIM paNa jarAsaMge(prativAsudeve) kRSNa ane balarAmane potAne soMpI devA mATe karelI mAgaNIne kAraNe thayeluM jaNAya che. jemAM kauravo, jarAsaMga traNa khaMDanA Adhipati ane temanA uparI rAjA hovAthI jarAsaMgane pakSe laDyA ane pAMDavo kRSNanA phaibAbhAI hovAthI tathA kRSNa pratyenA premanA kAraNe kRSNanA pakSamAM laDayA. yAdavo ane kRSNanA pitA sahIta dasa bhAI rAjAo e kRSNane soMpI devAnI nA pADI. neminAtha bhagavAna svayaM bhAtRpremanA kAraNe A yudhdhamAM sAmela thayelA. indrane AnI jANa thatA potAnA adhiniSTha devane bhagavAnanA rathanA sArathI tarIke mokalAve che. karNane nAgakumAra jAtIno deva sahAya karI rahayo hoya che, je indranA sArathI devane sAme joine cAlyo jAya che. adhyayana - 17 AkIrNajJAta (rUpaka) hatizIrSa nagaranA keTalAka vepArIo jaLamArge vyApAra karavA nIkaLyA. teo lavaNa samudramAM jatA hatA tyAM acAnaka tophAna AvyuM. naukA DagamagavA lAgI. cAlakanI buddhi paNa kuMThita thaI gaI. tene dizAnuM bhAna na rahyuM. vaNikonA hoza koza uDI gayA. badhA deva-devIonI mAnyatA karavA lAgyA. thoDIvAre tophAna zAMta thayuM. cAlakane dizAnuM bhAna thayuM. naukA kAlika dvIpanA kinAre javA lAgI. kAlika dvIpamAM pahoMcatA ja vaNikoe joyuM ke ahIM cAMdI, sonuM, hIrA-ratnonI pracura khANo che; temaja teoe tyAM uttama jAtinA vividha varNovALA azvo paNa joyA. vaNikone azvonuM koI prayojana na hatuM tethI cAMdI-sonuM-ratna AdithI vahANa bharI punaH potAnI nagarImAM pAchA vaLyA. bahumUlya upahAra laI rAjA samakSa vaNiko AvyA. rAjAe pUchyuM - devAnupriyo! tame vepAra arthe aneka nagaramAM paribhramaNa karo cho to koI adbhuta AzcaryakArI vastu joI che? vaNikoe kAlidIpanA azvono ullekha karyo. te sAMbhaLI rAjAe vaNikone azvo laI AvavAno Adeza kya. vaNiko rAjAnA sevakonI sAthe kAlika dvIpa gayA. azvone pakaDavA pAMca indriyone lalacAvatI lobhAmaNI vastuo sAthe laIne gayA. judI judI jagyAe te vastuo vikherI nAkhI. je azlo indriyone vazamAM na rAkhI zakyA teo sAmagrImAM phasAI baMdhanamAM paDyA. pakaDAyelA azvone hatizIrSa nagaramAM laI javAmAM AvyA. teone prazikSita thavAmAM cAbUkano mAra khAvo paDyo. vadha-baMdhananA aneka kaSTo sahana karavA paDyA. temanI svAdhinatA naSTa thavA lAgI. parAdhInatAmAM jIMdagI pasAra karavI paDI. keTalAka azvo evA hatA ke jeo sAmagrImAM na phasAyA ane dUra cAlyA gayA. teonI svataMtratA kAyama rahI. vadha-baMdhana Adi kaSTothI bacI gayA. teo svecchApUrvaka kAlika dvIpamAM ja sukhe rahyA. preraNA - zikSA -prastuta adhyayananuM nAma AkIrNajAta che. AkarNa eTale uttama jAtinA azva. azvonA udAharaNa dvArA ahIM pratipAdana karavAmAM AvyuM che ke je sAdhaka indriyonA vazavartI banI, anukULa viSayo prApta karavAmAM lubdha bane che te rAga vRttinI utkaTatAne kAraNe dIrghakALa sudhI paribhramaNa kare che. ane je indriyonA viSayomAM Asakta nathI banatA te paramAnaMdane prApta kare che. kathAnaka samApta thatAM vIsa gAthAomAM zikSA ApavAmAM AvI che teno sArAMza-(1) kAnane sukhakArI, hRdayane haranArI madhura viNA, vAMsaLI, zreSTha manohara vAdha, tALI AdinA zabdomAM indriyonA vazavartI jIva AnaMda mAne che. AtmArthI sAdhake temAM AnaMda Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | na mAnavo joie. manojJa ke amanojJa zabdomAM tuSTa ke ruSTa na thatAM samabhAva ane upekSA bhAva dhAraNa karavo joie. (2) strIonA stana, peTa, mukha, hAtha, paga, netra Adine jotAM indriyAsakta jIva AnaMda mAne che. muni tenAthI nirlepa rahe che. anya paNa manojJa - amanojJa rUpomAM tuSTa-ruSTa na thatAM samabhAva rAkhavo joie. (3) sugaMdhita padArthanI gaMdhamAM eTale ke phUla, mALA, attarAdinI sugaMdha sUMghavAmAM indriyAsakta jIva AnaMda mAne che. AtmArthI muni A sahuthI virakta rahe sugaMdha ke durgaMdha maLatAM upekSA bhAva rAkhe. 23 AgamasAra (4) kaDavA - kasAyelA - khATA - mIThA khAdya padArtha, phaLa--mevA-miThAImAM ajJAnI jIva AnaMda mAne che. jJAnI - AtmArthI = = = muni A zubhAzubha padArthonuM Avazyaka sevana karatA thakAM sukha ke duHkhano anubhava na kare paraMtu pudgala svabhAva ane udarapUrtinA lakSyathI Avazyaka khAdya padArthono upayoga kare. (5) sparzendriyamAM Asakta banelA jIva aneka RtuomAM manohara sukhakara sparzomAM tanane sukha devAvALA Asana-zayana-phUla-mALA AdinA sparzamAM, manane gamatA strI AdinA sparzamAM AnaMda mAne che jyAre virakta AtmAo to A indriyanA viSayone mahAna duHkhanuM kAraNa samajI tenAthI vimukha rahe che. pratikULa ke apratikULa sparza prApta thatAM sahana kare. saMsAranuM mULa indriyanA viSayo che. ( je guNe se mUla ThANe, je mUla ThANe se guNe - AcArAMga) A pAMca indriyanA viSayanA vikAronI Asakti ja saMsAra bhramaNanuM kAraNa che. eka indriyamAM Asakta thaI duHkha pAmavAvALA prANIonAM dRSTAMta paNa A gAthAomAM ApavAmAM AvyA che. = (1) zrotendriyanI AsaktithI - tetara (2) cakSuindriyanI AsaktithI - pataMgIyA (3) ghrANendriyanI AsaktithI - sarpa (4) rasendriyanI AsaktithI -mAchalI (5) sparzendriyanI AsaktithI - hAthI mRtyune prApta kare che. - adhyayana - 18 suSumAdArikA (rUpaka kathA ) suSamA sonAnA pAraNAmAM poDhI, sukhamAM ucharI, rAjagRhInA dhanya sArthavAhanI lADalI, teno kevo karUNa aMta Avyo te A adhyAyamAM batAvavAmAM AvyuM che. dhanya sArthavAhanA pAMca putro pachI teno janma thayo hato. jyAre te nAnI hatI tyAre cilAta nAmano dAsa tene ADozI-paDozInA bALako sAthe ramavA laI jato. te bahu ja naTakhaTa, udaMDa ane duSTa hato. ramatA bALakone te bahu ja satAvato. ghaNI vakhata temanI koDIo, lAkhanI goLIo chupAvI deto, to kyAreka vastrAharaNa karato. kyAreka mArapITa paNa karato jethI bALakone nAke dama AvI jato. ghare jaI mA--bApa pAse phariyAda karatAM. dhanyazeTha dAsane vaDhavA chatAM AdatathI majabUra dinapratidina teno trAsa vadhavA lAgyo. Akhare vAraMvAra phariyAda AvatAM cilAtane gharamAMthI kADhI mUkyo. have te svacchaMda ane niraMkuza banyo. tene roka-Toka karavAvALuM koI na rahyuM. tethI te jugAranA aDDA, dArUnA aDDA tathA vezyAgRhamAM bhaTakavA lAgyo. badhA ja vyasanothI vIMTaLAI gayo. rAjagRhathI thoDe dUra siMhaguphA nAmanI cora pallI hatI. tyAM pAMcaso jeTalA coro sAthe vijaya nAmano corono saradAra raheto hato. cilAta tyAM pahoMcyo. te baLavAna, sAhasika ane nirbhIka to hato ja ! vijaye tene cauryakaLA, cauryamaMtra zIkhavADI cauryakaLAmAM niSNAta banAvyo. vijayanA mRtyu bAda cilAta corano saradAra banyo. dhanya sArthavAhe teno tiraskAra ryo hato tethI teno badalo levAnI bhAvanA thaI. suSamA pratye prIti hatI. eka vakhata dhanyanuM ghara lUMTI suSamAne potAnI banAvavAno vicAra udbhavyo ane potAnA sAthIone jaNAvyuM ke lUMTamAM dhana maLe te tamAruM ane phakta suSumA mArI. nirdhArita samaye dhanya sArthavAhanA gharane gheryuM, pracura saMpatti tathA suSumAne laI cora bhAgyo. dhanyazeTha jIva bacAvavA chupAI gayA hatA. te nagara rakSaka pAse gayA. nagara rakSakoe teno pIcho pakaDyo. dhanya ane pAMca dIkarA paNa sAthe ja gayA. nagara rakSakoe satata pIcho karI cilAtane haMphAvyo. pAMcaso cora corIno mAla choDI bhAgyA. nagara rakSako mAla-saMpatti laI pAchA vaLyA. cilAta suSumAne laI bhAgyo. dhanyazeTha tathA temanA putro talavAra laI ekalA paDI gayelA cilAtano satata pIcho karatA ja rahyA. bacavAno upAya na maLatAM cilAte suSumAnuM gaLuM kApI nAkhyuM. dhaDane choDI mastaka laI cilAta bhAgI chUTayo. chatAM bhUkhyo-tarasyo pIDA pAmato aTavImAM ja mRtyu pAmyo. siMhaguphA sudhI pahoMcI na zakyo. A tarapha dhanya sArthavAhe potAnI putrInuM mastaka rahita nirjIva zarIra joyuM to temanA saMtApano pAra na rahyo. temaNe khUba vilApa ryo. nagarIthI khUba dUra nIkaLI gayA hatA. jozamAM keTaluM aMtara kapAyuM teno khyAla nahoto rahyo. joza niHzeSa thaI gayo hato. bhUkha-tarasa sakhata lAgelI. AsapAsa pANI mATe tapAsa karI paNa eka TIpuMya na maLyuM. rAjagRhI nagarI sudhI pahoMcavAnI zakti na rahI. vikaTa samasyA ubhI thaI. dhanya sArthavAhe kahyuM - 'bhojana vinA rAjagRhI nahi pahoMcAya tethI mane haNI mAruM mAMsa tathA rudhira dvArA bhUkha-tarasa mITAvo. jyeSTha dIkarAe te mAnya na ryuM. potAnA vadha mATe taiyArI batAvI paNa koI sahamata na thayA. paraspara badhAe vadha mATe taiyArI batAvI paNa koI sahamata na thayA tyAre nirNaya kyoM ke suSumAnA zarIrano AhAra karI sakuzala rAjagRhI pahoMcavuM ane ema ja thayuM. yathAsamaye dhanya pravrajayA aMgIkAra karI. saudharma devalokamAM utpanna thayA. mahAvidehamAM jaI mokSe padhAraze. zikSA-preraNA :- dhanya sArthavAha tathA temanA putroe suSumAnA mAMsa-rudhirano AhAra rasendriyanI lolupatA mATe nahi paraMtu rAjagRhI sudhI pahoMcavAnA uddezathI ja ryo hato. tethI sAdhake AhAra, azucimaya zarIranA poSaNa mATe nahi paraMtu muktie pahoMcavAnA lakSathI ja karavo. lezamAtra paNa Asakti na rAkhavI. anAsakta bhAve AhAra karavo te dRSTikoNane najara samakSa rAkhI A udAharaNanI artha saMghaTanA karavI joie. uttarAdhyayana sUtra tathA ThANAMgasUtramAM cha kAraNe AhAra karavAnuM batAvyuM che. (1) kSudhA vedanAnI zAMti mATe (2) sevA mATe (sazakta zarIra hoya to sevA karI zake te mATe) (3) IriyA samiti zodhavA mATe Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 moha na AgamasAra-pUrvArdha (khAdhA vinA AMkhe aMdhArA AvatA hoya to te maTADI gamana karI zakAya te mATe) (4) saMyama pALavAne mATe (5) jIvana nibhAvavA mATe (6) dharmadhyAna ane ciMtana mATe. A pramANe che kAraNothI zramaNa - nigraMtha AhAra kare che. sAcuM ja kahyuM che ke - jIvana bhojana mATe nathI paNa bhojana jIvana mATe che. "sukhI thavuM che? to kama khA, gama khA, nama jA." adhyayana - 19 puMDarIka ane kaMDarIka mahAvideha kSetranA pUrvavibhAganA puSpakalAvatI vijayamAM puMDarikiNI nagarI sAkSAt devaloka samAna suMdara hatI. bAra yojana lAMbI ane navayojana pahoLI hatI. mahApA rAjAnA be dIkarA hatA - puMDarIka ane kaMDarIka. ekadA dharmaghoSa AcAryanI dezanA sAMbhaLI mahApagharAjA dIkSita thayA. puMDarIka rAjA banyA. mahApadma rAjarSi vizuddha saMyama pALI. mokSe padhAryA. pharIne sthavironuM Agamana thatAM kaMDarIkane vairAgya utpana thayo. dIkSAnI anumati mAMgatA vaDIla baMdhue rAjyagAdI pradAna karavAnuM kahyuM paraMtu kaMDarIke teno asvIkAra karatAM dIkSA lIdhI. kaMDarIka munine deza-dezAMtaramAM vicaratAM, lakho-suko AhAra karatAM zarIramAM roga utpanna thayo. sthavira punaH puMDarikiNI nagarImAM padhAryA. bhAImuninuM zarIra zuSka joI vira muni pAse cikitsA karAvavAnuM nivedana kyuM. te mATe yAna zALAmAM padhAravA vinaMti karI. sthavira yAnazALAmAM padhAryA. ucitta cikitsA thavAthI kaMDarIka muni svastha thayA. sthavira muni tyAMthI vihAra karI anyatra gayA paraMtu kaMDarIka muni rAjasI bhojanamAM Asakta thavAthI tyAM ja rahyA. vihAra karavAnuM nAma na lIdhuM. rAjA puMDarIka tenI Asakti tathA zithilatAne jANI cUkyA hatA. kaMDarIkane jAgRta karavA nimitte savidhi vaMdana karI kahyuM - "devAnupriya! Apane dhanya che! Apa puNyazALI cho! Ape manuSya janma saphaLa banAvyo; dhanyAtidhanya che Apane!!! huM puNyahIna chuM, bhAgyahIna chuM ke hajI sudhI mAro chaTayo huM saMsAramAM phasAyelo che!" kaMDarIka munine A vacana cikara to na lAgyuM chatAM moTA bhAInI lajjAvaza vihAra kya; paNa saMyama pratye sabhAva nahoto. virakta bhAva nahoto. tethI keTaloka samaya sthavira pAse rahyA. aMte sAMsArika lAlasAothI parAjita thaI rAjamahelanI azokavATikAmAM AvI beThA. lajjAne kAraNe mahelamAM praveza na ryo. dhAvamAtAe temane joyA. jaIne rAjAne jaNAvyuM. rAjAe aMtaHpura sahita AvI vaMdana karI saMyamamArganI anumodanA karI. paNa yukti kAma na AvI. kaMDarIka cupacApa beThA rahyA. 'Apa bhogane iccho cho?' kaMDarIke lajjA tyAgI hA pADI. yama upakaraNa laI puMDarIka rAjA dIkSita thayA. temaNe pratijJA lIdhI ke sthavira mahAtmAnA darzana karI temanI pAse cAturyAma dharma aMgIkAra kya pachI ja AhAra-pANI grahaNa karIza. teoe A puMDarikiNI nagarIno tyAga kyo ane sthavira bhagavaMta pAse javA prasthAna karyuM. kaMDarIka potAnA apathya AcaraNane kAraNe alpakALamAM ja ArtadhyAna pUrvaka kALadharma pAmyo. tetrIsa sAgaropamanI utkRSTa sthitivALI sAtamI narakamAM utpanna thayo. A utthAna bAda patananI kahAnI thaI. jyAre puMDarIka muni ugra sAdhanA karI aMte samAdhipUrvaka zarIrano tyAga karI tetrIsa sAgaropamanI sthitivALA sarvArthasiddha nAmanA anuttara vimAnamAM devapaNe utpanna thayA. tyAra pachI te mokSe padhAraze. utthAna tarapha javAnuM A zreSTha udAharaNa che. preraNA - zikSAH (1) saMyamajIvanamAM dardane kAraNe kadAca auSadhanuM sevana karavuM paDe ke zaktivardhaka davA levI paDe tyAre atyadhika viveka rAkhavo. kyAreka AvI davAothI eza ArAma, bhogAkAMkSAnI manovRtti prabaLa thAya che. dA.ta. zelaka rAjarSi ane kaMDarIka muni. bane munione patha bhraSTa thavAmAM citsiA ja kAraNabhUta che. kayAreka sAdhu davAnI mAtrAmAM yA parejI pALavAmAM aviveka rAkhe che tethI tenuM pariNAma navA rogonI utpatti ane jIvana vinAza thAya che. (2) vigaya naM vipala mAtrAmAM sevana karavAthI vikAra pedA thAya che. chatAM paNa te sasAdhya che eTale ke vigayotpana vikAranuM tapa dvArA upazamana thaI zake che paNa auSadhajanya vikAra mahA unmAda pedA kare che. kuzala sevAniSTha paMthakanA mahinAonA prayatnathI zailaka rAjarSino unmAda zAMta thayo paNa kaMDarIkano vikAronmAda zAMta na thayo. traNa(aDhI) divasanA kSaNika - nazvara jIvana mATe varSonI kamANI barabAda thaI A nikRSTatama darajjAno unmAda AtmadevALuM phUMkavAnuM daSTAMta pUruM pADe che. (3) alpakALanI Asakti jIvone uMDA khADAmAM nAkhI de che. jyAre alpakALano vairAgya utsAha prANIne uccatama zikhare pahoMcADe che. puMDarIka rAjarSie traNa divasanA utkRSTa saMyama ane eka chaThTha tapanI ArAdhanAthI guru caraNomAM sthira thatAM Atma kalyANa sAdhI lIdhuM. traNa divasa to zuM eka ghaDIno vairAgya paNa beDo pAra karI nAkhe che. ane kSaNabharanI lAparavAhI varSonI kamANI lUMTI le che. puMDarIka rAjAe svayaMveza dhAraNa kya.... dIkSA lIdhI. chatAMya guru pAse punaH mahAvratanuM uccAraNa . prathama chaTTanA pAraNe guru AjJA laI vahoravA gayA. vairAgyanI dhArA utkRSTa hatI tethI nirasa - rUkSa AhAra laI AvyA. pAda vihAra, tapazcaryA ane rUkhA AhArathI dArUNa peTapIDA utpanna thaI. avasarocitta anazana grahaNa kyuM ane rAtre ja kALadharma pAmyA. sarvArthasiddha anuttara vimAnamAM 33 sAgaropamanI sthitie utpanna thayA. kiMDarIka prabaLa IcchAthI rAjA banyA ane trIje divase mRtyu pAmI sAtamI narakamAM 33 sAgaropamanI sthitie utpanna thayAM. viSaya-kaSAya AtmAnA mahAna luMTArA che. anarthanI khANa che. AtmaguNone mATe agni ane DAkunuM kAma karavAvALA che. viSaya bhogane viSa ane kaSAyane agninI upamA ApavAmAM AvI che. hRSTa-puSTa zarIrano kSaNabharamAM khAtmo bolAvI, denAra viSa che. jyAre agni alpa samayamAM badhuM ja bhasma karI nAkhe che. e ja nyAye viSaya-kaSAya alpa samayamAM dIrghakALanI Atma sAdhanAne naSTa karI nAkhe che. viSayabhogamAM aMdha banela maNiratha madanarekhAmAM aMdha banI niraparAdha nAnA (4) Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25. jainology AgamasAra bhAInI hatyA kare che. sarpadaMzathI potAnuM mRtyu thatAM narakamAM cAlyo jAya che. niraMtara mAsakhamaNanI tapazcaryA karavAvALA mahAtapasvI paNa jo kaSAya kare to vAraMvAra janma-maraNa kare che. (sUya. a. 2. u. 1)kaSAya ane viSayanI tIvratAvALI vyakti cakSahIna na hovA chatAM aMdha kahevAmAM AvI che-mohAMdha, viSayAMdha, krodhAMdha ityAdi... utta.a.19mAM viSayabhogane kiMpAga phaLanI upamA ApI che. je khAtAM to mIThAM lAge che paNa pachI prANa harI le che. (6) A aMtima adhyayanamAM kAma bhogonuM duHkhamaya pariNAma ane saMyamanA zreSTha AnaMdanuM pariNAma batAvyuM che. ogaNIsa adhyayanonuM hArda (1) saMsAra bhramaNanA duHkhonI tulanAe saMyamanA kaSTo nagaNya che. saMyamathI asthira banela AtmAne vivekathI sthira karavo. joie. dA.ta. bhagavAna mahAvIre meghamunine sthira kya. koI kAryanA maulika Azayane samajyA vinA nirNaya na levo. zarIra dharma sAdhanAnuM sAdhana ane muktimArgano sAthI hovAthI AhAra devo paDe che evI vRttithI AhAra karavo. jema ke zeThe corane Apyo. jIvanamAM potAnA sAdhya pratye daDha zraddhA hovI joIe. jinadatta putrane ThaMDA pratye hatI tevI. indriya ane manano nigraha karI AtmasAdhanAmAM agresara thavuM. gaMbhIra kAcabA samAna. caMcaLa ane kUtuhalavRttino tyAga karavo. mArgabhUlelA sAdhakano tiraskAra na karatAM kuzaLatA ane AtmIyatAthI teno uddhAra karavA prayatna karavo. dA.ta. paMthaka. auSadha prayogamAM atyadhika sAvadhAnI rAkhavI. (6) karma AtmAne lepayukta tuMbaDAnI samAna bhAre banAvI saMsAramAM bhaTakAve che. 18 pApathI karma puSTa thAya che tethI pApano tyAga karI karmanI nirjarA karavAmAM sadA puruSArtha rata rahevuM. (7) AtmaguNono dinapratidina vikAsa karatA rahevuM. dhanA sArthavAhanI cothI putravadhU rohiNInI jema. (8) sAdhanAmaya jIvanamAM alpatama mAyA kapaTa na hovuM joie. mAyA mithyAtvanI jananI che. samakitane naSTa karI strIpaNuM apAve che. (9) strIonA lobhAmaNA hAvabhAvamAM phasAvuM nahi. jinapAlanI jema daDha rahevuM. (10) jIva prayatna vizeSathI guNonA zikharane sara kare che ane avivekathI aMdhakAramaya gartAmAM jAya che. mATe sAvadhAnI pUrvaka vikAsa unmukha banavuM joIe. caMdramAnI kaLAnI jema. (11) potAnA ke parAyA dvArA koIpaNa jAtano pratikULa vyavahAra thAya tene samyaka prakAre sahana karavo joIe. cothA dAvadrava vRkSanI jema. temAM sahaja paNa uNapa raheze to saMyamanI virAdhanA thaze. anya traNa prakAranA dAvadrava vRkSanI jema. (12) pudgalano svabhAva badalAto rahe che. tenI pratye dhRNA ke AnaMda na mAnavo. subuddhi pradhAnanI jema. (13) saMta samAgama Atma vikAsanuM zreSTha mAdhyama che. tethI satsaMga karatA rahevuM. AtmasAdhanAmAM pramAda AvatAM jIva pazu yonimAM jAya che. tyAM paNa saMyoga maLatAM jIvanane saphaLa banAvI zake che. naMda maNiyAranI jema. (14) duHkha AvatAM dharma pratye ruci vadhe che. tetalaputra pradhAnanI jema. kintu sukhanI paLomAM dharma karyo hoya to duHkhanA divaso jovA na paDe. (15) anubhavI vRddhanI salAha kyAreya avagaNavI nahi. naMdI phaLa na khAvAnuM sUcana. (16) munine abhakti-azraddhAthI dAna na devuM - nAgezrI. jIvadayA ane anukaMpAnuM mahatva dharmaruci aNagAranI jema samajo. (17) indriyanA viSayomAM phasAtAM svataMtratA naSTa pAme che. AkIrNa ghoDAnI jema. (18)anAsakta bhAve AhAra karavo. (19) sAdhanAyukta jIvanamAM vairya dhAraNa karavuM. saMyama bhraSTa bhogAsakta AtmA duHkhanI paraMparA vadhAre che - kaMDarIkA dvitIya zrutaskaMdha - kAlIdevI: rAjagRhI nagarImAM zramaNa bhagavAna mahAvIra padhAryA. te samaye camarendra asurarAjanI agramahiSI (paTTarANI) kAlIdevI potAnA siMhAsana upara beThI hatI. acAnaka jaMbudvIpa tarapha avadhijJAnano upayoga mUkatAM bhagavAna mahAvIrane jaMbudvIpanA bharata kSetranI rAjagRhI nagarImAM birAjatA joyA. te jotAM ja kAlIdevI siMhAsanathI nIce utarI je dizAmAM bhagavAna mahAvIra hatA te dizAmAM sAta-ATha paga AgaLa jaI pRthvI upara mastaka mUkI vidhivat vaMdanA karI. tyArapachI bhagavAnanI samakSa pratyakSa vaMdana-namaskAra karavAno nizcaya kyo. hajAra yojana vistRta vimAnanI vikravaNA karavAno Adeza kya. vimAna taiyAra thatAM parivAra sahita bhagavAna pAse AvI vaMdana namaskAra karyA. devonI paraMparA anusAra potAnA nAma-gotra prakAzita karI batrIsa prakAranI nATyavidhi batAvI. pAchI gaI. kAlIdevInA gayA pachI gautama svAmIe bhagavAnanI samakSa prazna pUchyo - 'bhaMte! kAlI devIe divya Rddhi kevI rIte prApta karI? tyAre bhagavAne teno pUrvabhava jaNAvyo. AmalakalpA nagarInA kAla nAmanA gAthA patinI eka putrI hatI. tenI mAtAnuM nAma kAlazrI hatuM. putrInuM nAma kAlI hatuM. te beDoLa zarIravALI hatI. jethI avivAhita rahI gaI. ekadA puruSadAnIya bhagavAna pArzvanAtha AmalakalpAmAM padhAryA. kAlIe dezanA sAMbhaLI dIkSA aMgIkAra karI. mAtA-pitAe ThATha-mAThathI dIkSA mahotsava ujavyo. bhagavAne puSpacUlA AryAjIne ziSyA tarIke pradAna karI. kAlI AryAjIe agiyAra aMganuM adhyayana kyuM ane yathAzakti tapazcaryA karatI saMyamanI ArAdhanA karavA lAgI. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 AgamacAra-pUrvArdha keTaloka samaya vItyA bAda kAlI AryAne zarIra pratye Asakti utpanna thaI. vAraMvAra aMgopAMga dhotI ane jyAM svAdhyAya kAusagga Adi karatI tyAM pANI chAMTavA lAgI. sAdhvAcArathI viparIta pravRtti joI AryA puSpacUlAjIe vAraMvAra samajAvavAno prayatna ryo, paNa na mAnI. aMte judA upAzrayamAM rahetI svaccheda thatA virAdhaka banI. aMtima samaye paMdara divasano saMthAro karI, zithilAcAranI AlocanA pratikramaNa ryA vinA mRtyu pAmI kAlIdevI paNe utpanna thaI che. gautama svAmIe punaH prazna ryo, 'he prabhu! have te kyAM janma leze?" "gautama! devIno bhava pUrNa karI mahAvidehamAM janma leze. tyAM niraticAra saMyamanI ArAdhanA karI siddhi prApta karaze. preraNA - zikSA :- mahAvratona vidhivata pAlana karavAvALo jIva. te bhavamAM jo samasta karmono kSaya kare to nirvANa prApta kare. karma bAkI rahI jAya to vaimAnika devamAM utpanna thAya che. paNa mahAvratane aMgIkAra karavA chatAM jo vidhivat pAlana na kare to zithilAcArI bane che, kuzIla bane che, samyajJAna Adino virAdhaka bane che. kAya kaleza Adi bAhya tapazcaryA dvArA devagati prApta kare che paNa vaimAnika jevI uccagati nathI meLavI zakato. bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSI deva bane che. daza vargonA viSayonuM varNana dvitIya zrata skaMdhanA daza varga che. prathama vargamAM camarendranI agramahiSIonuM varNana che. bIjA vargamAM vairocanendra balIndranuM, trIjAmAM asurendrane choDI dakSiNa dizAnA nava bhavanavAsI IndronI agramahiSIo ane cothAmAM uttara dizAnA indronI agramahiSIonuM varNana che. pAMcamAmAM dakSiNa ane chaThThAmAM uttara dizAnA vANavyaMtara devonI agramahiSIonuM, sAtamAmAM jayotiSendra candranI, AThamAmAM sUryendranI tathA navamA ane dazamAM vargamAM vaimAnikanA saudharmendra tathA IzAnendranI agramahiSIonuM varNana karavAmAM AvyuM che. A badhI devIonuM varNana temanA pUrvabhavanuM che. je manuSya paryAyamAM strIrUpe hatI. sAdhvI banyA pachI cAritranI virAdhanA karI. zarIrabakuza banI. guruNInI manAI hovA chatAM mAnI nahi ane aMte gacchathI mukta thaI svacchaMda paNe rahevA lAgI. aMtima samaye temaNe doSonI AlocanA - pratikramaNa na kya. kALadharma pAmI. camarendranI agramahiSI balIndranI agramahiSI dakSiNanA nAgakumAra Adi 9nI agramahiSI 649 | 54 uttaranA nAgakumAra Adi 9nI agramahiSI 649 54 dakSiNa vyaMtaranA ATha indronI agramahiSI 448 | 32 uttara vyaMtaranA ATha indronI agramahiSI 448 | 32 candranI agramahiSI sUryendranI agramahiSI saudharmendranI agramahiSI IzAnendranI agramahiSI A pramANe daza varganA 206 adhyayanamAM 206 devIonuM varNana karavAmAM AvyuM che.eka bhava karI mahAvideha kSetramAM jaI mokSe jaze sAra - jinavANI pratye, jinAjJA pratye zraddhA, AsthA zuddha che. tapa-saMyamanI ruci che to bakuzavRtti bhavaparaMparA nathI vadhAratI paNa aMte sAcA hRdayathI AlocanA-pratikramaNa na karavAthI jIva virAdhaka bane che. upAsaka dazA prastAvanA: jaina dharmamAM tyAga ane sAdhanAnuM mahatvapUrNa sthAna che. tIrthakara prabhu kevala jJAnanI prApti bAda dharma tIrthanI sthApanA kare che. jemAM cAra aMga hoya che. sAdhu sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA, emanI sAdhanAne be bhAgomAM vibhAjita karavAmAM Ave che. zramaNa dharma ane zramaNopAsaka dharma. zramaNa sarvatyAgI saMyamI hoya che. jyAM Atma sAdhanA ja sarvasva che. A zramaNa "salve sAvajarja jogaM paccakkhAmi" A saMkalpa sAthe ja navA jIvanamAM praveza kare che. tyAM teo karavuM karAvavuM ane anumodana karavuM A traNa karaNa ane traNa yogathI jIvana paryanta badhAM ja pApono tyAga kare che. temanI e sAdhanA sarvavirati sAdhanA che. mahAvratonI samagra paripUrNa ArAdhanA rUpa uparyukta sAdhanAnI apekSAe haLavo, sukara, saraLa bIjo mArga paNa che. jemAM sAdhaka potAnI zakti anusAra sImAmAM (maryAdAmAM) vrata svIkAra kare che. evA sAdhakone zramaNopAsaka (zrAvaka) kahevAmAM Ave che. temanI A sAdhanAne deza virati sAdhanA kahevAmAM Ave che. upAzaka dazAMga sUtra aMga sUtromAM sAtamuM aMga sUtra che. emAM deza virati sAdhanA rUpe zramaNopAsaka jIvananI carcAo che. bhagavAna mahAvIranA samayanA daza zrAvaka AnaMda, kAmadeva, cUlaNIpiyA, surAdeva, culazataka, kuMDakaulika, sakaDAlaputra, mahAzataka, niMdinI piyA ane zAlihipiyA nu varNana che. Ama, bhagavAna mahAvIranA doDha lAkhathI vadhu saMkhyAmAM zrAvako hatAM. temanAMmAM mukhya pramukha zrAvako saMkha- puSkalIjI vagere hatAM. tadapi ahIMyA A 10 zrAvakonuM jIvana kaMIka vizeSa ghaTanAo ane upasargone kAraNe temaja preraka hovAthI aMkita karavAmAM AvyuM che. sUtramAM varNita daze zrAvakoe vIsa varSa sudhI zrAvaka vratonuM pAlana kyuM. jemAM chellA cha varSomAM badhAye nivRttimaya jIvana Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology AgamasAra svIkAra kyuM ane zrAvakanI agiyAra paDimAonuM ArAdhana karyuM. A samAnatAnI daSTie paNa A daza zrAvakonuM varNana A sUtramAM karavAmAM AvyuM che. A sUtranI e svataMtrarUpe vizeSatA che ke te gRhastha jIvananI sarvAgIya sAdhanA para prakAza pADe che. te kAraNe tenuM nAma paNa upAzaka dazAMga sUtra rAkhavAmAM AvyuM che. AthI gRhasthajIvanamAM dharmAcaraNa karanAra dareka sAdhako mATe A sUtra avazya vAMcavA yogya ane manana karavA yogya che. A tathyane samajIne dareka zramaNopAsaka A sUtranuM vAraMvAra adhyayana karaze to teo anekAneka mArgadarzana A sUtrathI meLavI zakaze. prApta karaze. upalabdha A sUtra 812 zloka pramANa mAnavAmAM AvyuM che. prathama adhyayana AnaMdaH prAcInakALamAM vaizAlInI najIka ja vANijayagrAma nAmanuM nagara hatuM. tyAM jitazatru rAjA rAjya karatA hatA. te lichavionuM gaNa rAjya hatuM. te nagaramAM AnaMda nAmanA zeTha rahetA hatA. tenI pAse karoDonI saMpatti hatI. samAjamAM te pratiSThita ane sammAnita hatA. buddhimAna, vyavahAra kuzaLa ane milanasAra hovAne kAraNe teo badhAnA vizvasanIya hatA. temane zivAnaMdA nAmanI patnI hatI. te paNa guNavaMtI ane patiparAyaNa hatI. AnaMdanA anya pArivArika loko paNa guNa saMpanna ane sukhI hatAM. eka vAra te nagaranI bahAra upavanamAM bhagavAna mahAvIra svAmI paryAyA. prajAjano bhagavAnanA darzana karavA gayAM. AnaMda zrAvakane jANakArI maLI. tenA manamAM paNa bhagavAnanA darzana karavAnI utkaMThA jAgI. te paNa tyAM pahoMcyA ane bhaktipUrvaka bhagavAnane vaMdana namaskAra karIne pariSadamAM besI gayA. bhagavAne AvelI vizALa pariSadamAM beThelAM tamAma lokone upadeza Apyo. jIvAdi, mokSa paryanta tatvonuM svarUpa samajAvyuM. saMmaya dharma ane gRhastha dharmanuM paNa bhagavAne vizleSaNa kyuM. upadeza sAMbhaLIne keTalAya loko pratibodha pAmyA. zraddhAvita banyA ane keTalAya lokoe zramaNa dharma tathA zramaNopAsaka dharma svIkAra ryo temaja vItarAga dharmanI bhUri-bhUri prazaMsA karI. AnaMda zreSThI bhagavAnanI vANInuM zravaNa karIne atyaMta AnaMdita thayA. AgADha zraddhA bhakti pragaTa karIne teNe bhagavAna samIpe aNagAra bananAra vyaktione dhanyavAda ApyA ane potAnI asamarthatA pragaTa karIne zrAvakanA vratono svIkAra karyo. AnaMda zrAvake grahaNa karelAM vrato:(1 thI 3) pUla- hiMsA, asatya tathA corIno be karaNa ane traNa yogathI tyAga. 4. zivAnaMdA strInI maryAdA ane zeSa kuzIlano tyAga. 5. parigraha parimANamAM (1) cAra karoDa sonaiyA nidhAnamAM (2) cAra karoDa vepAramAM (3) cAra karoDa cala-acala saMpatimAM (ghara vakharImAM) e sivAya parigrahano tyAga, 4 gokuLa uparAMta pazuono tyAga. AvAgamana saMbaMdhI kSetra sImA - 500 halavA uparAMta tyAga. be hajAra vAMsano eka halavo evA 500 halavA arthAtu. 2500 mAIla 4000 kilomITaranI kSetra maryAdA uparAMta tyAga. A kSetra maryAdAmAM makAna, khetI, rahevAnuM ane gamanAgamana vagereno samAveza che. (1) sugaMdhita lAla raMganA TuvAla uparAMta anya badhAno tyAga. (2) jeThImadha nA dAtaNa sivAya anya dAtaNono tyAga. (3) dudhIyA AMbaLA, sivAya vALa dhovAnA phaLono tyAga.(4) zatapAka ane sahastra pAka tela uparAMta mAlizano tyAga. (5) eka prakAranI pIThI sivAya ubaTTaNano tyAga.() ATha nAnA ghaDA uparAMta snAnanAM pANIno tyAga. (7) paheravAnA sutarAu eka prakAranAM kapaDAnI joDI sivAya anya vastrano tyAga. (8) caMdana, kamakama, agara ane kesara sivAya tilaka mATenA lepano tyAga (9) kamala ane mAlatInAM phUlonI mALA sivAya phUlano tyAga. (10)kAnanAM kuMDala ane nAmavALI aMguThI vIMTI sivAyanAM AbhUSaNono tyAga. (11) agara ane lobAna sivAyanAM dhUpano tyAga.(12) eka ja prakArano kaDho athavA ukALA sivAya anya peya padArthano. tyAga. athavA maga tathA cokhAnA pANI (rasa) sivAya tyAga.(13) ghevara tathA sATA sivAya anya mIThAIono tyAga. (14) eka jAtInA cokhA sivAya odanano tyAga.(15) caNA, maga ane aDadanI dALa atirikta dALano tyAga. (16) zaradaRtunA gAyanA dUdhanA tAjA ghI sivAya tyAga. (17) dUdhI, suvA, pAlakano ane bhIMDA sivAya lIlI zAkabhAjIno tyAga. (18) pAlaMkA(viziSTa prakAranA guMdara) sivAya bIjA guMdaranA peyano tyAga. (19) dALanA vaDA ane kAMjInA vaDA uparAMta taLelA padArthono tyAga. (20) varasAdanuM pANI athavA gharamAM ekaThuM thayeluM varasAdanuM pANI, e sivAya tyAga. (21) elacI, laviMga, kapUra, taja ane jAyaphaLa sivAya taMbola padArthono tyAga. (22) eka hajAra baLada gADIo uparAMta vadhAre rAkhavAno tyAga, cAra jahAja uparAMta rAkhavAno tyAga. 8. cAra prakAranA anartha daMDano tyAga. 9. vizeSa sAmAyika AdinI saMkhyA parimANa AdinuM varNana nathI. AnaMda zrAvaka dvArA A vrata pratyAkhAna grahaNa karAyA pachI bhagavAna mahAvIre temane samakita sahita badhAM vratonAM 99 aticAra samajAvyAM. aticAra, AdarelA vratonI sImAmAM na hovAM chatAM paNa dhyAnamAM rAkhavA yogya hoya che. aticAronuM yathAzakya sevana na karavAthI ja vrata ane dharmanI zobhA rahe che. aticAronuM sevana karavAthI vratI ane dharmanI avahelanA thAya che. ane vratamAM paNa doSa lAge che athavA paraMparAe doSa lAgavAnI saMbhAvanA rahe che. - 99 aticAra zravaNa karIne AnaMda zrAvake bhagavAnane vaMdanA namaskAra karIne pratijJA ghAraNa karI ke AjathI AraMbhI mAre anya tIrthakone, anya tIrthakonA(kahevAtA) devone, anya tIrthakoe grahaNa karelA arihaMtanA sAdhuone, vaMdana namaskAra karavA tathA Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 28 pUrve teo na bolyA hoya to temanI sAthe AlApa saMlApa karavo tathA teone azana, pAna, khAdima ane svAdima (dharmabudhdhithI) ApavuM na kalpa,(anukaMpA bhAvathI kalpa) paNa emAM A pramANe AgAro che. rAjAnA hukamathI, kuLaparaMparAthI, devanA upadravathI, guranigrahathI, balathI, vipatikALamAM. e cha AgAra sivAya dharmabudhdhithI, uparyukatano tyAga che. mAre zramaNa nigraMthone prAsuka acita ane eSaNIya azana, pAna, khAdima ane svAdima, AhAra, vastra, pAtra, kaMbala, pAyapocchanaka,pITha, Asana, phalaka-pATIyuM, zayyA, vasti, saMstAraka tathA auSadha ane bhaiSajaya vaDe satkAra karavA yogya che. ema kahIne AvA prakArano abhigraha grahaNa kare che. pratijJA grahaNa kya pachI AnaMde potAnA manamAM uThelA prazno pUchIne samAdhAna karyuM. tyAra pachI ghera jaIne AnaMda zrAvake potAnI patnI zivAnaMdAne paNa vrata dhAraNa karavAnI preraNA ApI. teNe paNa bhagavAna samakSa upasthita thaIne vinaya bhakti pUrvaka upadeza sAMbhaLIne zrAvakanA bAra vrata aMgIkAra karyA. kramazaH zramaNopAsaka paryAyanuM pAlana karatAM-karatAM zivAnaMdA patnI sahita AnaMda zrAvaka jIva-ajIva Adi tatvonA jJAtA banI gayA; nigraMtha pravacanamAM temanI zraddhA daDha thI daDhatara banI. koI paNa deva ke dAnava temane dharmamAMthI vicalita karI zakatA nahi. dharmano raMga tenA rome-romamAM vaNAI cUkyo hato. teo mahinAmAM cha divasa gharanAM badhAMja kAryothI nivRtta thaIne paripUrNa pauSadha vratanuM samyak prakAre pAlana karatA. cauda varSa pachI AnaMda zrAvake moTA(bhavya) samAraMbha sAthe saMpUrNa kuTuMbanI javAbadArI potAnA putrone soMpIne pauSadhazALAmAM nivRttithI rahevA lAgyA. te nivRtta jIvanamAM temaNe zrAvakanI 11 paDimAo svIkArI. te paDImAonI sADA pAMca varSa sudhI samyaka ArAdhanA karI. ane aMtamAM mRtyuno samaya najIka Avato jANIne temaNe bhakta pratyAkhyAna saMthAro grahaNa ryo. saMthArA daramyAna zubha adhyavasAyolezyAnuM zuddhikaraNa vizuddhi karaNa thatAM jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI viziSTa avadhijJAna utpanna thayuM. te avadhijJAna vaDe teo UMcA-nIcA ane ticcha lokanA sImita kSetrane ane temAM rahela jIva-ajIva padArthone pratyakSa jANavA ane jovA lAgyA. vicaraNa karatAM-karatAM bhagavAna mahAvIra svAmI te nagaramAM padhAryA. gautama svAmI bhagavAnanI AjJA laIne chaThanA pAraNArthe gocarI vahoravA nagaramAM padhAryA. AnaMda zramaNopAsakanA anazananI vAta sAMbhaLIne gautama svAmI tyAM pauSadhazALAmAM AnaMda zrAvaka pAse AvyA. AnaMda zrAvakanuM zarIra dhannA aNagAranI jema asthipaMjara(atyaMta kRza) thaI gayuM hatuM. potAnI jagyAethI halavuM cAlavuM paNa temanA mATe zakya na hatuM. mATe gautama svAmIne najIka AvavAnI prArthanA karI. gautama svAmI najIka gayA. AnaMde temane bhakti sabhara vaMdana-namaskAra rdhA ane nivedana kyuM ke he bhaMte! mane avadhijJAna utpanna thayuM che, jethI huM upara saudharma devaloka sudhI nIce lolucya nAmaka narakAvAsa sudhI ane pUrva-pazcima temaja dakSiNamAM lavaNasamudramAM 500-500 yojana sudhI tathA uttaramAM culla himavaMta parvata sudhI joI rahyo chuM. ri gautama svAmIe kahyuM ke zrAvakane avadhijJAna thaI zake che paraMtu ATaluM vizALa na thaI zake. mATe tame A kathananI AlocanA ane prAyazcitta karo. AnaMda zramaNopAsake gautama svAmIne prazna ryo ke he bhaMte! zuM jinazAsanamAM satyano paNa prAyazcitta hoya? gautama svAmIe uttaramAM jaNAvyuM ke evuM nathI arthAt sAcA vyakti ne prAyazcita AvatuM nathI. tyAre gautama svAmIne AnaMda zrAvake pharIne nivedana kyuM ke he bhaMte! to Ape ja AlocanA-prAyazcitta karavuM joIe. daDhatA yukta AnaMda zramaNopAsakanA zabdo sAMbhaLIne gautamasvAmI saMdehazIla thaI gayA ane bhagavAnanI pAse jaIne AhAra-pANI batAvyA ane saMpUrNa hakIkata kahIne bhagavAnane pUchayuM ke AnaMda zrAvake pAyazcita karavuM joie ke mAre? bhagavAne jaNAvyuM ke he gautama! tamAre ja prAyazcitta karavuM joie ane zuddha thavuM joie temaja AnaMda zrAvaka pAse A prasaMganI kSamAyAcanA karavI joie. tyAre gautama svAmIe potAnI bhUlanuM prAyazcitta kyuM. ane pAchA pauSadhazALAmAM jaIne AnaMda zrAvaka pAse kSamAyAcanA karI ane pachI AvIne pAraNuM kyuM. AnaMda zrAvakano A saMthAro eka mahinA sudhI cAlyo. pachI samAdhi pUrvaka temaNe paMDita maraNa prApta karyuM. deha tyAga karIne teo prathama devalokamAM cAra palyopamanI sthitivALA deva thayA. tyAMthI mahAvideha kSetramAM janma laIne tapa-saMyamanuM pAlana karIne mokSa prApta karaze. zikSA - preraNA -1. vyaktie buddhimAna, vyavahAra kuzaLa ane milanasAra banavuM joie. 2. patnIno pati tarapha hArdika anarAga zraddhA ane samarpaNa bhAva hovo joie. 3. dharma pratyenI sAcI zraddhA, niSThA samaja prApta thaI jAya pachI vrata dhAraNa karavAmAM ALasa na karavI joie. keTalI paNa vizALa saMpatti hoya ke game teTaluM vizALa kArya kSetra kema na hoya paNa zrAvakane vrata dhAraNa karavAmAM te koI bAdhaka rUpa nathI banatAM. kAraNa ke saMpatti dharmamAM bAdhaka hotI nathI paraMtu tenI amaryAdA ane moha temaja mamatva bAdhaka bane che. keTalAye loko varSo sudhI dharma sAMbhaLe che ane bhakti kare che. paraMtu zrAvakanA bAra vratone dhAraNa karavAmAM ALasanA kAraNe teo paristhitio ane javAbadArIonAM bahAnAone AgaLa kare che. temaNe A zrAvakonAM jIvanamAMthI preraNA levI joie. saMtoe paNa AvelI pariSadane zrAvakanA vratonuM svarUpa saraLatA pUrvaka vidhivat samajAvavuM joie ane temane vratadhArI banavA utsAhita protsAhita karavA joie. Aja-kAla keTalAye upadezako vagere A viSayanuM vizleSaNa karatAM ja nathI ane koIka A viSayanuM pratipAdana kare to paNa zrAvakanA vratone pahADa samAna batAvIne tenI kaThinatAno (agharApaNAno) bhaya zrAvakomAM bharI de che. jethI karIne zrAvaka loko A vratone dhAraNa karavAnI vAtone pahelethI dhakelI de che, upekSA karI de che. mATe evuM na karatAM A bAbatamAM vidvAna sAdhu bhagavaMto ane saMta satioe vizeSa dhyAna ApavuM joie. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 jainology AgamasAra 5. upadeza zravaNa kya pachI jinavANInI hRdayapUrvaka prazaMsA anumodanA karavI joie. 6. potAnI zaktinuM mUlyAMkana karIne athavA vikAsa karIne vrata dhAraNa karavA joie. 7. parivAranA sahasabhyone paNa dharmakAryamAM, vrata pratyAkhyAnamAM joDAvA mATe utsAhita karavA joIe. 8. zrAvakapaNAmAM paNa tatvajJAnanI vRddhi karatA rahevuM Agamono svAdhyAya paNa karavo. zIdhrapaNe ja javAbadArIomAM thI mukta thaIne athavA mukta thavAnI laganI rAkhIne ghara, vyApArano kArobAra putra vagerene sopI devo joie. ema nahIM ke mare tyAM sudhI ghara, dukAna, dhaMdho ane moha chUTe ja nahIM. AvI manovRtti thI ArAdhanA thavI saMbhava nathI. tethI samaya Avye dhaMdhAthI nivRtta thaIne sAdhanAnI abhivRddhi karavAnuM lakSya rAkhavuM joie. te zrAvakano pahelo manoratha paNa che. 10. nivRtta jIvanamAM zakti anusAra tapa ane dhyAnamAM temaja Atma ciMtana-mananamAM lIna thaI sAdhanA karavI joie. 11. pArivArika lokonA mohanI eTalI hade pragADhatA ke lAcArI na hovI joie ke anazana letI vakhate te bAdhaka bane. 12. guNono vikAsa carama sImAe pahoMcyA pachI paNa vinayano guNa na choDavo joie. AnaMda zrAvakanuM jIvana tyAga, tapa, dhyAna, paDimAyukta hatuM, Adarza zrAvaka ratna hatAM; avadhijJAna prApta thaI gayuM hatuM, zarIra hADapIMjara thaI gayuM hatuM. temAM chatAM gautama svAmIne joIne temanA pratye zraddhA ane vinaya-bhakti yukta vaMdana namaskAra karI caraNomAM mastaka namAvyuM. 13. satyanuM sanmAna jIvanamAM haMmezAM hovuM joIe. vinayavAna hovA chatAM paNa satya mATe daDha manobaLa hovuM joie. satyamAM koInAthI dabAvAnI ke DaravAnI jarUra hotI nathI. 14. pote karelI bhUlanI khabara paDe to ghamaMDa athavA khoTo daMbha na karavo joIe. saralatA ane kSamAyAcanA rUpe namratA dhAraNa karIne jIvana suMdara ane sAdhanAmaya banAvavuM joie. sAra:- jina zAsanamAM tyAganu, vrata niSThAnuM, zuddha zraddhA temaja, saralatA, namratA, Adi guNonuM, satya niSThatA, niDaratA ane kSamApanA AdiguNonuM temaja te guNo yukta AtmavikAsa karanArAonuM mahatva che. A prakAranA guNa saMpanna sAdhako aMtima samaya sudhI ucca sAdhanAmAM lIna banIne Atma kalyANa karI le che. teo sAdhanAnI vacce gusso,ghamaMDa, aprema, vaimanasya, kalaha, dveSa, niMdA, pramAda, ALasa Adi durguNonA zikAra banatA nathI. bIjuM adhyayana - zramaNopAsaka kAmadeva bhagavAna mahAvIranA samayamAM pUrva bihAramAM caMpA nAmanI nagarI hatI. jitazatru rAjA rAjaya karato hato. te ja nagaramAM kAmadeva nAmanA zeTha rahetA hatA. je AnaMda zrAvakanI jema ja zreSTha guNa vALA ane saumya prakRtivALA hatA. jethI teo samAjamAM agrasthAne hatA. loko temano yogya Adara karatA hatA. temane bhadrA nAmanI patiparAyaNa ane guNa saMpanna strI hatI. samRddhimAM kAmadeva zreSThi AnaMdathI caDiyAtA (vizeSa) hatA. temanuM sAMsArika jIvana khUba ja sukhI ane samRddha hatuM. bhagavAna mahAvIranuM caMpAnagarImAM padArpaNa thatAM pariSada temano upadeza sAMbhaLavA gaI. kAmadeva paNa gayA. dharmadezanA zravaNa karatAM ja kAmadeva gadgadita thaI gayA; bAra vrata dhAraNa kya. icchAo sImita thaI gaI. jIvana saMyamita banyuM, saMsAranA padArtho pratyenI Asakti ghaTI gaI. virakta bhAve kuTuMbanuM paripAlana karatAM dharma ArAdhanA karavA lAgyA. cauda varSa sudhI zrAvaka vratanuM pAlana kya bAda temanA jIvanamAM pharI parivartana AvyuM. bhAre samArohanI sAthe putrane kuTuMbano bhAra soMpI nivRtta jIvanamAM adhikAdhika sAdhanA karavA pauSadhazALAmAM rahevA lAgyA eka vakhata kAmadevanA vrata kasoTInA eraNe caDhayA. te pauSadhazALAmAM dhyAnastha hatA. temanI dharma ddaDhatAnI prazaMsA isabhAmAM zakendra karI mithyAtvI devathI te sahana na thaI, te kAmadeva zrAvakane dharmathI vicalita karavA pauSadhazALAmAM Avyo; vikarALa pizAcanuM rUpa lIdhuM hAthamAM talavAra laI kAmadevane dhamakAvatAM ema kahyuM - tame A kriyA kalApa tathA dharmopAsanA choDI do. nahiMtara A talavArathI tamArA TukaDe TukaDA karI nAkhIza. jethI ArtadhyAna karatAM akALamAM ja tame mRtyu pAmazo. bIjI ane trIjI vakhata paNa te ja pramANe kahyuM ane joyuM ke kAmadeva zrAvaka to potAnI sAdhanAmAM masta banI gayA che. tenI dhamakInI kiMcit paNa paravA temane nathI. te joI devano gusso khubaja vadhI gayo. tatkALa talavArathI tenA zarIranA TukaDe TukaDA karyA. bhayaMkara vedanA hovA chatAM kAmadeva zramaNopAsaka samabhAvathI sthira rahyA. devamAyAthI pharIne zarIra joDAI gayuM. bIjI vakhata deve hAthInuM rUpa karI DarAvyo, dhamakAvyo. traNa vakhata kahevA chatAM paNa kAmadeva zramaNopAsaka nahi mAnavAthI sUMDhathI upADI AkAzamAM uchALyo ane dAMtothI jhIlI lIdho pachI paga nIce kacaDyo. ghora vedanA sahana karavA chatAM kAmadeva nizcala rahyA. devamAyAthI punaH temanuM zarIra durasta thaI gayuM. pharIne trIjI vakhata viSadhara sarpanuM rUpa dhAraNa karyuM. DarAvyo, dhamakAvyo, dharma choDavA mATe kahyuM tema chatAM kAmadeva saheja paNa calita na thayA. tyAre sarparUpadhArI deve tenA gaLAmAM traNa lapeTA daI chAtImAM DaMkha mAryo; ghorAtighora vedanA ApI; hajI kAmadeva zrAvaka aDola ja hatA. Akhare mAnava pAse dAnavanI hAra thaI. krUratA upara zAMtino vijaya thayo. kAmadeva zrAvaka parIkSAmAM utIrNa thayA. deva guNAnuvAda karato, kSamA mAMgato, bhaviSyamAM have AvuM nahIM karuM evo saMkalpa karI vAraMvAra vinaya karato, devalokamAM cAlyo gayo. bhagavAna mahAvIra svAmI vicaraNa karatAM te nagaramAM padhAryA. savAra thatAM kAmadeve pauSadha pALI, yogya vastra paridhAna karI, jana samUhanI sAthe bhagavAnanA darzana karavA cAlyA. vaMdana namaskAra karI beThA. bhagavAne dharmadezanA ApI. svayaM bhagavAne kAmadeva zrAvakane pUchyuM ke ' Aja rAtre deve A pramANe upasarga ApyA hatA? " kAmadeve svIkAra kya.te ghaTanA batAvI bhagavAne kAmadevane dhanyavAda ApyA tathA zramaNa-zramaNIone saMbodhita karatAM kahyuM ke eka zramaNopAsaka gRhastha paNa dharmanI zraddhA rAkhI zake che; parIkSAnI ghaDIe dhIra-gaMbhIra banI sahana kare che. dAnavane paNa parAjita kare che; A ghaTanA dvArA dareka sAdhake daDha zraddhAnI ane Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha 30 saMkaTomAMthI pAra utaravA dheryanI preraNA levI joIe. tyAre upasthita zramaNa-zramaNIoe 'hari' kahI paramAtmAnA vacanono svIkAra karyo. tyAra pachI kAmadeva zrAvake vinaya yukta keTalAka prazno pUchI samAdhAna prApta kyuM ane vaMdana namaskAra karI cAlyA gayA. upavAsanuM pAraNuM ryA pachI pauSadhazALAmAM AvI dharmasAdhanAmAM lIna banyA. AnaMdanI jema zrAvakanI agiyAra paDimAo svIkArI. aMte eka mahinAno saMthAro karI samAdhimaraNa prApta karI prathama devalokamAM utpanna thayA. tyAMnuM cAra palyopamanuM AyuSya pUrNa karI, mahAvideha kSetramAM jaI siddha thaze. bAkInuM badhuM varNana AnaMda zrAvakanI jema ja samajavuM. 14 varSa sAmAnya zrAvaka paryAya + 6 varSa nivRtti sAdhanAmaya jIvana kula 20 varSa zramaNopAsaka paryAyanuM pAlana kyuM. zikSA - preraNA - A caritramAMthI dharmamAM daDha zraddhA ane majabUta manobaLa rAkhavAnI preraNA maLe che. mAnavane karma saMyoge zArIrika, Arthika, mAnasika, sAmAjika Adi keTalAya saMkaTomAMthI pasAra thavuM paDe che. te samaye subdha na thavuM, jJAna na banavuM, gabharAvuM nahi paraMtu dheryanI sAthe Atma kSamatAne kendrita karatAM daDhadharma ane priyadharmI banavuM, dazavaikAlika sUtramAM manobaLane daDha rAkhavAvALA AzvAsana vAkyo kahyA che - na me ciraM dukhamiNe bhavisyAM paliovama jhijhaI sAgaropama kimaMga paNa majha imaM maNo duha bhAvArtha A mAruM duHkha zAzvata rahevAvALuM nathI. narakanA jIvo asaMkhya varSo sudhI ghorAtighora vedanA sahana kare che tenI apekSAe ahIMnA zArIrika ke mAnasika du:kha kaMI visAtamAM nathI. AtmA badhAno sarakho che. mArA AtmAe paNa ajJAna dazAmAM khUba kaSTo sahana kyuM che. to have samajaNa pUrvaka AvA sAmAnya kaSTone sahana karI lauM. A pramANe ciMtana karI zreSTa Adarzone najara samakSa rAkhI ApattinI ghaDIone dhairya pUrvaka pAra pADavI joIe. keTalAka AtmAo dharma dvArA laukika sukhonI icchA kare che. teo potAnI cAhanA pUrti thAya ke kema tenA uparathI dharmaguruonI kiMmata AMke che. teone camatkArI guru tathA camatkArI dharma ja priya hoya che. AvA camatkAra priya zrAvakoe A adhyayanamAMthI zikSA levI joie ke deva pradara kaSTone sahenAra kAmadeve evuM na vicAryuM ke 'Avo zreSTha dharma dhAraNa kya, tIrthakaronuM zaraNuM lIdhuM che chatAM dharmanA kAraNe ja saMkaTanI ghaDIo AvI. sukhane badale duHkha maLyuM. Avo koI vikalpa na ryo. jenI pAse samyak zraddhA che temane to Avo vicAra Avato ja nathI. paNa aihika sukhanI icchAvALAne ja AvA saMkalpa-vikalpa thAya che. citta sthiti DAmADoLa thaI jAya che. mATe dharma pratye zraddhA rAkhavI joie. asthira cittavALA na banavuM joie. dharmanA saMbaMdhe aihika camatkArathI mukta banavuM joie. trIjuM adhyayana-calanI pitA bhAratanI suprasiddha samRddhizALI vArANasI nagarImAM culanIpitA nAmanA zeTha rahetA hatA. temanI mAtAnuM nAma samyakabhadrA ane patnInuM nAma zyAmA hatuM. agAunA bane zrAvaka karatAM culanI pitAnI samRddhi ghaNI hatI. 8 karoDa sonaiyA bhaMDAramAM, 8 karoDa vyApAramAM tathA 8 karoDa gharakharcamAM hatA. 8 gokula hatA. A pramANe culanI pitA vaibhavazALI puNyazALI puruSa hatA. bhagavAna mahAvIra pAse zrAvakanA bAra vrata aMgIkAra kyAM hatA. cauda varSa gRhastha jIvanamAM rahyA bAda nivRtti meLavI AtmasAdhanAmAM lIna banyA hatA. eka vakhata pauSadhazALAmAM upavAsayukta pauSadhanI ArAdhanA karI rahyA hatA. ardha rAtrie eka deva hAthamAM talavAra laI bolyo - o culanI pitA! A dharma-karma choDI de. nahIM to tArI sAme ja tArA moTA dIkarAnA zarIranA TukaDA karI, kaLAImAM ukALIza. ane tenA lohI ane mAMsa tArI upara nAMkhIza. betraNa vakhata Ama kahyA chatAM culanI pitA daDha rahyA. aMte deve temaja kyuM. patrane mArI tene kaDAImAM taLI tenA lohI-mAMsa zrAvaka upara nAkhyA. culanI pitA najare jotA hatA chatAM sAdhanAmAM kSubdha na thayA. tethI devano krodha tenI zAMtine kAraNe vadhu bhaDakyo. deve eka eka karatAM tenA traNe putro sAthe tevuM ja bibhatsa kRtya kyuM. culanI pitA aDaga rahyA. aMte deva dvArA culanI pitAnI mAtA bhadrAnI sAthe paNa tevuM ja kRtya karavAnI dhamakI detAM zrAvakanuM dhairya tUTI gayuM. mAtAnI mamatAne kAraNe sAdhanAmAM parAjaya thayo. pauSadhanI maryAdAnuM ullaMghana karIne devane pakaDavAno saMkalpa ryo. jyAM devane pakaDavA hAtha phelAvyo tyAM deva to adazya thaI gayo. avAja sAMbhaLatAM tenI mAtA doDatI AvI. AkhI ghaTanAnI jANakArI thatAM kahyuM. vatsa! A to deva mAyA hatI. ame badhA surakSita chIe. nAhaka krodha karI sAdhanAmAM doSa lagADyo.tArA doSanuM prAyazcita karI le. calanI pitAe potAnA doSano svIkAra karI prAyazcita kyuM. kula vIsa varSa sudhI zrAvaka paryAyanuM pAlana karI, zrAvakanI paDimAo dhAraNa karI aMte saMthAro karI prathama devalokamAM utpanna thayA. zikSA - preraNA - apAra dhana vaibhava saMpana hovA chatAM prAcIna kALanA mAnavomAM eTalI saraLatA hatI ke zIdhra dharmabodha pAmI jIvana parivartana karI letA. AjanA mAnave paNa tathyane jANavuM joie ke dhana saMpattija sarvasva nathI. paralokamAM sAthe cAlaze dharma, nahi ke dhana. koI nabaLAInA kAraNe anicchAe paNa bhUla thaI javAnI saMbhAvanA rahe che. chatAM bhUlane bhUla samajI, tene sudhArI Adarzamaya jIvana jIvavuM te mahAna guNa che. ApaNe tevo guNa apanAvIe ane tatkALa bhUlano svIkAra karI sanmArgamAM AvI jaIe. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra jainology cothuM adhyayana - surAdeva vArANasI nagarImAM surAdeva nAmanA zreSThI rahetA hatA. teo paNa samRddhizALI hatA. cha-cha karoDanuM dhana vyApAra, gharakharca tathA bhaMDAramAM hatuM. temanI patnInuM nAma dhanyA hatuM. AnaMdanI jema tenuM sAMsArika ane dhArmika jIvana zreSTha hatuM. eka vakhata pauSadhazALAmAM pauSadhanI ArAdhanA karI rahyA hatA. koI eka mithyAtvI deva ardharAtrie AvI DarAvavA lAgyo. dhamakI ApI dAruNa kaSTa ApavA chatAM surAdeve samatA rAkhI. deve navo upAya ajamAvyo ke A dharma-karma choDI de nahitara koDha Adi soLa mahAroga zarIramAM utpanna karIza. zarIra saDI jaze ane tame mahAduHkhI thaI jazo. asIma rogonI kalpanAthI temanuM mana gabharAI gayuM; ghIraja khUTI gaI. surAdeva paNa calita thaI gayA. patnI dhanyA dvArA preraNA maLatAM vratanI vizuddhi karI. punaH dharmamAM uttarottara vRddhi karatAM zrAvakanI agiyAra paDimAonuM vahana karyuM. vIsa varSanI zrAvaka paryAyanuM pAlana karI eka mAsano saMthAro karI prathama svargamAM utpanna thayA. mahAvidehamAM janma laI mokSe jaze. zikSA- preraNA:- (dehaM pAtayAmi vA kArya sAdhayAmi - deha dukhaM mahAphala) Adi vAkyothI Atma zaktine jAgRta karavI. zarIranuM mamatva paNa sAdhakane sAdhanAthI yUta karI de che. tethI koI paNa prakAranI AtmasAdhanAmAM zarIranI mamatAne vairAgyanA ciMtana drArA kramazaH ghaTADavI jarUrI che. kAraNa ke sAdhanAnI aMtima saphaLatA deha mamatvanA tyAgamAM ja che. pAMcamuM adhyayana - cellazataka AlaMbhikA nagarImAM cullazataka zrAvaka rahetA hatA. temano vaibhava surAdeva jevo ja hato. jIvananI sAdhanAnuM varNana surAdeva jema ja samajavuM. teo paNa deva dvArA dhana ne naSTa karI daridra banAvI devAnI dhamakI dvArA sAdhanAthI yUta thaI gayA. bahulA nAmanI bhAryA dvArA preraNA prApta karI, prAyazcita karI zuddha thayA. aMte samyapha ArAdhanA karI paMDita maraNane varyA. zeSa mokSa paryatanuM varNana surAdeva samAna jANavuM. - chaThuM adhyayana - kuMDakaulika prAcIna kALamAM kAMpilyapura nagaramAM kuMDakaulika nAmanA zeTha rahetA hatA. dhana, samRddhi surAdeva jevI ja hatI. AnaMdAdi zrAvakonI jema ja uttama dhArmika jIvana jIvavA lAgyA. zrAvaka vratonuM pAlana karavA lAgyA. ekadA baporanA samaye kuMDakaulika azoka vATikAmAM gayA. uttarIya vastra utArI, vIMTI paNa utArI potAnI samIpe mUkI dIdhI. sAmAyikamAM sthira thayA. tyAM eka deva upasthita thayo ane uttarIya vastra tathA vIMTI upADI AkAzamAM jaI bolyo. gozAlakano dharmasiddhAnta suMdara che. bhagavAna mahAvIrano siddhAMta nathI. kAraNa ke puruSArthathI kaMI vaLatuM nathI. je thavAnuM hoya te thaIne ja rahe che A sAMbhaLI kuMDakaulika bolyA - 'deva! eka vAta kaho ke A deva Rddhi tame kevI rIte meLavI? ' 'me puruSArtha vinA ja prApta karI che. ' deve kahyuM ' to anya prANI-pazuM tamArI jema puruSArtha vinA deva kema nathI thatA? temAM jo kaMI vizeSa puruSArtha che to gozAlakano siddhAMta suMdara kevI rIte banyo? te to puruSArthane nirarthaka samaje che.' bhagavAna mahAvIranA siddhAMta puruSArtha, niyati, kALa, svabhAva ane karma A pAMceyano svIkAra karatA thakAM puruSArtha pradhAna vyavahAranuM kathana kare che. arthAt vyAvahArika jIvanamAM puruSArtha mukhya che anyathA to badhA ALasu (nirudhamI) thaI mokSa prApta karI le. paNa te asaMbhavita che. gozAlakanA siddhAMtathI laukika vyavahAra paNa cAlato nathI. vyApAra, bhojana AdimAM jo puruSArtha karavAnI AvazyakatA na rahe to te sarvathA avyavahArika thaI jAya che. kuMDakaulika zrAvakanA tarkapUrNa uttarathI deva niruttara thaI gayo ane uttarIya vastra tathA vIMTI mUkIne cAlyo gayo. bhagavAne kuMDakaulika zrAvakanI bharasabhAmAM prazaMsA karI. badhA zramaNa, zramaNopAsakane jJAna carcAthI na gabharAtAM A Adarzane sanmukha rAkhavAnI preraNA karI. kuMDakaulike paNa cauda varSa daramyAna saMsAranI javAbadArI nibhAvI te pachI moTo mahotsava karI, putrane kuTuMba vyavasthAno bhAra soMpI cha varSa nivRtta sAdhanA karI. paDimAonuM ArAdhana karyuM. aMte eka mahinAno saMthAro karI paMDita maraNane varyA. kuMDakaulika prathama devalokamAM cAra palyopamanuM AyuSya pUrNa karI mahAvideha kSetramAM jaI mokSe jaze. zikSA - preraNA - zramaNa-zramaNopAsakoe potAnI sAdhanAno keTaloka samaya zAstra adhyayana, zravaNa tathA ciMtana mananamAM joDIne jJAnano akSaya nidhi prApta karavo joIe. dazavaikAlika sUtra a. 9 u.4 mAM batAvyuM che ke zruta adhyayanathI citta ekAgra thAya ane zruta saMpanna sAdhaka samaya AvatAM potAnA ke bIjAonA AtmAne dharmamAM sthira karavA pUrNa saphaLa bane che mATe sAdhakoe mRta adhyayana karI potAnI nirNAyaka zaktino vikAsa karavo joie. adhyayana sAtamuM - sakalAla polAsapura nagaramAM sakaDAlaputra nAmano kuMbhakAra raheto hato, je gozAlakano anuyAyI hato te Arthika rIte saMpana hato tene traNa karoDa sonaiyA tathA eka gokuLa hatuM. mATInA vAsaNa banAvavAnI pAMcaso kuMbhAra zALAo hatI. ane te vAsaNo vecavAnI vyavasthA neka sArvajanika sthAno upara rAkhavAmAM AvI hatI. te sakaDAlane gozAlakanA dharmasiddhAMto pratye aDaga AsthA hatI te pramANe jIvana vItAvato hato. ekadA baporanA samaye te potAnI azoka vATikAmAM beTho dharmadhyAna karI rahyo hato. te samaye eka deva adazya rahI bolyA - 'kAle ahIM sarvajJa, sarvadarzI bhagavAna padhAraze. tame temane vaMdana namaskAra karI tamArI kuMbhArazALAmAM rahevAnI anujJA Apajo. A sUcanAne potAnA dharmaguru gozAlaka mATenI samajI sakaDAle avadhArI. bIje divase polAsapura nagara bahAra bhagavAna mahAvIra padhAryA. prajAjano darzanArthe javA lAgyA. sakalAla paNa gayA. vidhivat vaMdana karI bhagavAnanI dezanA sAMbhaLavA beThA. bhagavAne sakaDAlane saMbodhI kahyuM ke gaIkAle eka deva tamane sUcanA ApavA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 32 Avyo hato ? te mArA mATe ja kahyuM hatuM, gozAlakanI apekSAe nahIM. sakaDAla bhagavAnanA jJAna upara AkarSita thayA, prabhAvita thayA. temaNe uThI bhagavAnane vaMdana namaskAra karI kuMbhArazALAmAM padhAravAnI vinaMti karI. bhagavAne tenI prArthanA svIkArI. sakaDAla bhagavAna pratye AkarSita thayA hatA chatAM saiddhAntika AsthA to gozAlakamAM ja hatI. anukULa avasara joI bhagavAne pUchyuM - ' A mATInA vAsaNa kevI rIte banyA che ? ' sakaDAla kramazaH saMpUrNa prakriyA batAvI. bhagavAne punaH pUchyuM - A AkhI prakriyA puruSArthathI thaIne ? sakaDAle kahyuM - nA, niyatithI. puruSArthanuM kaMI mahatva nathI. bhagavAne punaH kahyuM - jo koI puruSa tArA A seMkaDo vAsaNone phoDI nAkhe ane tArI patnI sAthe duravyavahAra kare to tuM tene daMDa Ape ke niyati samajI upekSA kare ? turaMta sakaDAle kahyuM ke aparAdhI samajI tene mRtyudaMDa karuM, bhagavAne kahyuM - 'jo tame tema karazo to tamAro siddhAMta asatya Tharaze. kAraNa ke tame niyatinA sthAne puruSArthane mAnyo ane tene aparAdhI gaNyo. Ama thoDI carcAthI ja sakaDAla yathArtha tatvane samajI gayA. zraddhAthI tenuM mastaka jhUkI gayuM. bAra vrata aMgIkAra ryA. sakaDAlanI preraNAthI tenI patnI agnimitrAe paNa temaja kyuM. Ama banne AtmAe saddharmanI prApti karI gRhastha jIvananI sAthe dharmasAdhanAmAM lIna banyA. gozAlakane A ghaTanAnI jANakArI thatAM sakaDAlane potAnA matamAM lAvavAnI koziSa karI. te tyAM Avyo. bhagavAnanI prazaMsA karI. thoDA divasa te tyAM ja rahyo, paNa tenA badhA prayatna niSphaLa gayA. sakaDAle tene bhagavAna sAthe carcA karavA AmaMtraNa ApyuM paNa teNe te na svIkAryu. aMte nirAza thaI cAlyo gayo. ekadA pauSadhazALAmAM ardharAtrie sakaDAla pAse eka deva Avyo. dharmakriyA-vrata Adine choDavAnuM kahyuM ane tenA putrone mAravAnI dhamakI ApI. putrone mArI agnimitrAne mAravAnI dhamakI detAM sakaDAla DagI gayA. krodhita thaI sakaDAla devane pakaDavAno prayatna karatAM deva adazya thaI gayo. avAja sAMbhaLI agnimitrA jAgRta thayAM. patine vratamAM sthira ryA. sakaDAle prAyazcita karI zuddhi karI. aMte nivRtta thaI sAdhanAmaya jIvana jIvavA lAgyA. zrAvakanI agiyAra paDimAonuM pAlana ; vIsa varSanI zrAvaka paryAya pUrI karI; eka mAsano saMthAro karI prathama svargamAM utpanna thayA. aMte mahAvideha kSetramAM jaI mukti meLavaze. zikSA - preraNAH- = ekAMtavAda mithyA che, tethI anekAMta satyano svIkAra karavo. arthAt niyatino svIkAra karatAM sAthe puruSArthane paNa svIkAravuM joie. koI paNa kAryanI saphaLatAmAM eka yA aneka samavAyonI (saMyogonI) pramukhatAno svIkAra karatAM anyano ekAMtika niSedha na karavo. duniyAnAM sarve vyavahAro puruSArtha pradhAna hoya che. tenI sAthe kALa, karma, niyati ane vastu svabhAvanuM pota-potAnI sImAmAM mahatva samajavuM joie. sakaDAle potAnI buddhi ane samajadArIno Adarza upasthita ryo. aMte satyano nirNaya karI teno svIkAra ryo.tyAra pachI tene gozAlakanI camatkArika zakti paNa vicalita na karI zakI. te ja rIte mAnavanA jIvanamAM utAra-caDhAva bhale Ave paraMtu jIvanano aMta satya sAthe pasAra thAya, tevI saralatA ane buddhimattAno upayoga karavo joie. niyatine ekAMtika satya mAnavAvALI vyakti koInA puruSArthane nathI svIkArI zakatI. koInA guNa ane aparAdhane na mAnI zake. paraMtu te tathya vyavahArathI tadna viparIta che. tathA niyativAdane mATe dharmakriyAno puruSArtha paNa nirarthaka nIvaDe. tethI AvA ekAMta siddhAMtanA cakkaramAM phasAvuM nahi. niyati vAda vastu svabhAva, kALa, karma, puruSArtha ane niyati A pAMca samavAya che. dravya, kSetra, kALa, bhAva, bhava anusAra koI eka samavAyanuM prabhutva hoI zake che. bIjA samavAyonuM paNa astItva to hoyaja che, paNa baLa vadhAre ochuM thaI jAya che. nigodathI asaMzi paMcendrIya sudhI niyati nuM prabhutva che. karmanuM paNa prabhutva che. svabhAva samavAyanAM prabhutvanAM kAraNe abhavI jIvo mokSamAM jatAM nathI . kALa samavAyanAM kAraNe zanivAra pachI sIdho somavAra nathI Avato,Aje AMbo vAvatAM kAle phaLa nathI maLatAM . manuSya bhavamAM puruSArtha nuM prabhutva ane mahatva che. je kArya manuSyabhavamAM thaI zake che te bIje kyAMya zakya nathI. tethI manuSyabhava prApta thatAM jIve samyaka puruSArtha karI AtmakalyANa sAdhI levuM joie . AThamuM adhyayana - mahAzataka rAjagRhI nagara tenA samayamAM prasiddha nagara hatuM. rAjA zreNika tyAMno zAsaka hato. tyAM mahAzataka nAmanA dhanika zeTha rahetA hatA. dhana, saMpati, vaibhava, prabhAva, mAna-sanmAna AdinI apekSAe nagaramAM tenuM bahu UMcu sthAna hatuM. tenI pAse kAMsAnA pAtranA mApanI apekSAe 24 karoDa sonaiyAnuM dhana hatuM. te samayanA rivAja pramANe tera (13) zreSThI kanyAo sAthe mahAzatakanA lagna thayA. te kanyAone potAnA pitA taraphathI vipula saMpatti Adi prItidAnamAM maLI hatI. te tera strIomAM revatI sauthI mukhya hatI. pitR saMpattinI apekSAe paNa te badhAthI adhika dhanADhaya hatI. A pramANe mahAzataka sAMsArika daSTithI mahAna vaibhavazALI ane atyaMta sukhI hato. paraMtu vaibhava ane sukha vilAsamAM te khovAyo na hato. saMyogavaza eka vakhata bhagavAna mahAvIra svAmI rAjagRhImAM padhAryA. nagaranA loko ane mahAzataka zeTha paNa darzana karavA mATe samavasaraNamAM upasthita thayA. upadeza sAMbhaLI mahAzatakanA AtmAne preraNA maLI.temaNe zrAvakanA bAra vrata dhAraNa ryA ane vadhatI jatI saMpattine sImita karI dIdhI arthAt have pachI saMpatti na vadhAravAnI pratijJA karI. mahAzataka zramaNopAsakane upAsanAmAM uttarottara vRddhi karatAM karatAM cauda varSa vyatIta thayA. tyArabAda putrane vyavasAya Adi soMpIne nivRtta jIvana jIvavA lAgyA. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 33 AgamasAra mahAzatakanI mukhya patnI revatInuM jIvana atyaMta vilAsa pUrNa hatuM. te mAMsa ane madirAmAM pahelethI ja atyaMta Asakta hatI. mahAzatakanA zramaNopAsaka banI gayA pachI paNa teNIe potAnI te pravRtti na choDI. rAjA zreNika dvArA potAnA rAjyamAM ghoSaNA (paMcendriya vadha niSedha) AjJA karAvyA pachI rAjyamAM kyAMya paNa mAMsa maLatuM nahi to paNa teNIe upAya zodhI lIdho ane nokaro dvArA pIyarathI dararoja gAyanA navajAta vAcharaDAnA mAMsanA AyAtanI vyavasthA gupta rIte karI lIdhI. bhogAkAMkSAnI tIvratAthI teNe svacchaMdatA pUrvaka potAnI bAra zokyone zastra prayoga ane viSaprayoga dvArA marAvI nAkhI. mahAzatakano tenI upara koI paNa niyaMtraNa-upAya cAlI zakyo nahIM. nivRtta sAdhanAnA samayamAM eka divasanI vAta che ke te potAnI upAsanAmAM hatA. revatI madhanA nazAmAM unmatta banIne tyAM pahoMcI ane mahAzatakane vratathI Uta karavA mATe aneka prakAranA kAmoddIpaka hAvabhAva karavA lAgI ane kahevA lAgI ke "tamAro dharma karI svarga prApta karavAthI vadhu zuM lAbha thaze? jo ke tame mArI sAthe prApta thayelA bhogone bhogavatA nathI. to enAthI vadhu svarga ane mokSamAM zuM lAbha thaze? A prakAre be-traNa vakhata kahI mohAsakta prayatna karyo, paNa tene niSphaLatA maLI. mahAzataka maunI samAna aDaga rahyA. leza mAtra paNa revatIno prabhAva tenA upara na paDyo. dhanya che te mahAzatakanI vairAgyapUrNa sAdhanAne ke je svayaM patnInA lobhAmaNA hAvabhAva Adi anakuLa upasargamAM paNa vijayI banyA. revatI hArIne cAlI gaI. mahAzatakajIe zrAvakanI agiyAra paDimA svIkArI.aMte saMlekhanA karI AtmasAdhanAmAM jhUlavA lAgyA pavitra pariNAmothI temane avadhijJAna utpanna thayuM. A tarapha revatI mAMsa ane madirAmAM lubdha banI. pharIthI mahAzatakajIne vratothI zruta karavA pauSadhazALAmAM pahoMcI ane aneka prakAranI kuceSTAono prAraMbha karyo. zramaNopAsakanI ghIraja khUTI. avadhijJAnano upayoga makI revatIna bhaviSya joyuM ane tene upAlaMbha ApatA kahyuM ke te sAta divasamAM bhayaMkara rogathI da:khI tha ArtadhyAna karatI mRtyu pAmI pahelI narakamAM utpana thaIza. A sAMbhaLatAM ja revatIno nazo utarI gayo. najaranI samakSa mota dekhAvA lAgyuM. sAtamA divase mRtyu pAmI narakamAM utpanna thaI. saMyogavazAt bhagavAna mahAvIranuM padArpaNa thayuM. teoe gautama gaNadhara dvArA mahAzatakajIne sAvadhAna karAvyA ke - saMthArAmAM amanojJa kathana na karavuM joie. tethI tame tenuM AlocanA prAyazcita karI vizuddha bano. mahAzataka zramaNopAsake teno saharSa svIkAra ryo. yathAsamaye samAdhipUrvaka paMDita maraNe dehano tyAga karI prathama devalokamAM utpanna thayA. tyAMthI mahAvideha kSetramAM jaI mokSe jaze. zikSA - preraNA:-(1)azubha karmanA saMyoge koI durAtmAno saMyoga thaI jAya to tenI upekSA karatAM Atma-sAdhanAmAM lIna banavuM, e Adarza mahAzatakajIe puravAra karI batAvyo. vicAra to karo ke keTalI hade revatInI duSTa pravRtti hatI. madha-mAMsamAM lolupa, bAra zokyane mAravAvALI, pIyarathI navajAta vAcharaDAonA mAMsa maMgAvanArI, pauSadhanA samaye pati sAthe nirlajja vyavahAra karavAvALI,aho! Azcarya che karmanI vicitratA ane viTaMbaNAono! baMnenuM maraNa lagabhaga sAthe ja thayuM. (2) vyasanIne patana avazya thAya che. ghorAtighora pApakAryamAM te phasAI jAya che. tethI vyasanathI dUra rahevuM joIe. sAta vyasana tyAjaya che. jugAra, zikAra, vezyAgamana, parastrIgamana, corI, madha,(dArU) mAMsa. (3) jina zAsanamAM aMzamAtra paNa kaTutA ane amanojJa vyavahAra kSamya nathI. bhale sAmevALo game teTalo pApI AtmA kema na hoya ? bhagavAne te bhUlane sudhAravA ja gautama gaNadharane mahAzataka pAse mokalyA hatA. hakIkatamAM loDhuM, lAkaDuM, pItaLa ane trAMbAmAM jema loDhAnI meSa kSamya thaI zake che paNa sonAnA pAtramAM loDhAnI nAnI meSa paNa akSamya che. jevI rIte sukomaLa pagamAM nAno kAMTo paNa sahana nathI thato. te AkhA zarIranI samAdhine lUMTI le che. te ja rIte sarvocca sAdhanAmaya jIvanamAM pApI vyakti pratye paNa karavAmAM AvelI kaTutA, amanojJatA akSamya che. te sudhAravA mATe tIrthakara, gaNadharane paNa avazya prayatna karavo paDe che to gRhasthanI to vAta ja zI? A che jinazAsanano mahAna Adarza. (4) jina zAsananI sAdhanAmAM lAgelA badhA sAdhakoe potAnA jIvana-vyavahAronuM sUkSmatAthI avalokana karavuM joIe ane koI paNa vyakti pratye potAnA mAnasamAM kaTu bhAva hoya, kaTu vyavahAra yA amanoza vyavahAra hoya to tene potAnI ja bhUla samajIne svIkAra karavI joie ane tene sudhAravAnI pravRttine potAnI ArAdhanA mATe Avazyaka samajavI joie. (pa) AjakAla sAdhakonA manamAM na jANe keTa-keTalAnI pratye kaTatA. amanojJatA, aprasannatA, amaitrInA saMkalpa cakakara pharyA ja oIne koI tarapha amanojJa bhAva ane amanojJa vyavahAranA cakra cAlyA kare che. te badhA sAdhakoe AtmAne jagADI, sAvadhAna thavuM joIe. anyathA bAhaya kriyA kalApa ane vicitra vikaTa sAdhanAo saphaLatAnI zreNi sudhI pahoMcADI zakaze nahIM. tenA mATe badhA zramaNopAsakoe ane vizeSa karIne nigraMtha sAdhanA karavA vALAoe pharI pharIne AtmasAkSI pUrvaka manana-ciMtana ane saMzodhana avazya karavuM joie. (6) keTalAya dharma zraddhALa mANaso vratonI preraNA maLyA pachI paNa gharanI paristhitine AgaLa karIne vrata niyama ane sAdhanAothI vaMcitta rahI jAya che teone mahAzatakanA Adarzane najara samakSa rAkhavo joie ke tera patnIo hovA chatA paNa bhagavAnanI pAse vratadhAraNa karavAmAM temaNe zarama ke khoTA bahAnA batAvyA nahIM paraMtu AtmIyatAthI dharmamArga svIkAryo. bAra strIonI mRtyu durghaTanA revatI patnI dvArA thavA chatAM paNa te zrAvake potAnI sAmAyika ane mahinAmAM cha pauSadha Adi sAdhanA na choDI. tenI mukhya patnIno mAMsAhAra ane madhasevana na chUTI zakyuM. to paNa teo sAdhanAnI pragati karatA ja gayA. (7) revatInI vilAsitA ane Asakti vadhatI ja gaI to paNa mahAzatakanI sAdhanA vIsa varSamAM avirAma saMthArA sudhI paNa pahoMcI ja gaI. keTalI upekSA, keTalI ekAgratA ane zAMti, samabhAva rAkhyA haze mahAzataka zramaNopAsake ke evI vikaTa saMyogajanya sthitimAM paNa temaNe gRhastha jIvanamAM avadhijJAna ane ArAdhaka avasthA prApta karI lIdhI.A mahAna zramaNopAsakanA kare che athota kAIna kAI ta22 amArI bAbA Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha zAMta ane dhairya saMyukta sAdhanAmaya jIvanathI preraNA laI ApaNe anekAneka guNone prApta karIne potAnA jIvanane ujjavaLa banAvavuM joie. (8) AjakAla adhikatara loko durghaTanAonA vAtAvaraNathI vyApta thaIne vyaktinA doSathI paNa dharmane badanAma karavA lAgI jAya che, A teonI bhAvukatA ane ajJAna dazAthI thavAvALI gaMbhIra bhUla che. AdhyAtma dharma koIne paNa akRtya karavAnI preraNA nathI karato. dhArmika saMskArovALA vyaktinA parivAramAM jo koI akRtya thaI paNa jAya to te pArivArika sadasyanI dhArmikatAthI nahIM paraMtu vyakigata viSaya, kaSAya, mUrkhatA ane svArtha andhatAnA dUSaNonuM athavA pUrvakRta karmonuM pratiphaLa che, ema samajavuM joie. dharma ane dhArmika vyakti to AvA samayamAM paNa potAnA Adarza ane siddhAMtamAM aDaga rahe che. kahyuM che ke - jeno jevo pArakhI, kare maNi no mUla kiMmata ghaTe nahIM vastunI, bhAMkhe parIkSaka bhUla / navamuM adhyayana - naMdinIpitA zrAvastI nagarImAM samRddhizALI gAthApati zeTha naMdinIpitA rahetA hatA. te paNa AnaMdanI jema guNasaMpanna ane samAjamAM pratiSThita hatA. tenI saMpatti paNa kula bAra karoDa suvarNa mudrAomAM hatI. je traNa vibhAgamAM vaheMcAyelI hatI. pazudhana paNa 40 hajAranI saMkhyAmAM hatuM. temanI patnInuM nAma azvinI hatuM. sukhI gRhastha jIvana vitAvatA hatA. zubha saMyogathI bhagavAna mahAvIra zrAvastImAM padhAryA. zraddhALu mAnava samudAya darzana karavA umaTyo. naMdinIpitA paNa gayA. bhagavAnanI dharmadezanA sAMbhaLI, aMtaHkaraNamAM preraNA jAgI. AnaMda zrAvakanI jema zrAvata vrata dhAraNa ryA. naMdinIpitA potAnA dhArmika jIvanane uttarottara vikasita karatA gayA. ema cauda varSa vItI gayA. moTA putrane gharano bhAra soMpyo ane nivRtta sAdhanAmAM lAgI gayA. zrAvaka paDimAonI ArAdhanA karI. aMtamAM vIsa varSa zrAvaka paryAya pUrNa karI eka mAsanA saMthArAthI pahelA svargamAM utpanna thayA. tyAMthI eka manuSya bhava karIne mahAvidehamAMthI mokSamAM jaze. dasamuM adhyayana - sAlihIpitA nagarI, vaibhava, saMpatti, vratasAdhanA, nivRtta sAdhanA ane saMlekhanA saMthAro AdinuM saMpUrNa varNana navamAM adhyayana pramANe che. sAlihIpitA zramaNopAsakanI patnInuM nAma phAlgunI hatuM. naMdinIpitA ane sAlihIpitA baMne zramaNopAsakone koI paNa upasarga nathI AvyA ane samAdhipUrvaka paMDita bharaNa prApta ryuM; pahelA devalokamAM utpanna thayA; tyAMthI cyavIne mahAvidehamAMthI mukti prApta karaze. 1. puNyathI maLelI RddhimAM phUlAvuM nahi. 2. 3. 4. - jIM * OM 2. 9. 34 bAra vrata avazya dhAraNa karavA. mahInAmAM cha pauSadha karavA. saMpUrNa upAsakadazA sUtranI preraNA. 5. c. paristhitiomAM ane saMkaTamAM dharma na choDavo. saMsAra prapaMcothI zIghra nivRtta thavuM. sabhI jIvakI rakSA karanA. mukhase saccI bAteM kahanA. mAga pUcha kara vastu lenA. brahmacaryakA pAlana karanA. icchA apanI sadA ghaTAnA. Idhara-udhara nahi AnA jAnA. 7. saMlekhanA-saMthAro karavo. jIvanamAM saralatA, namratA Adi guNo aMta sudhI rAkhavA. nAno paNa doSa thaI jAya to teno svIkAra karavo ane prAyazcita levuM. gusso, ghamaMDa Adi na karavA. bAra vrata TUMkamAM 7. 8. 9. 10. jIvana meM maryAdA lAnA. 11. banate pauSadha Adi karanA. 12. apane hAthoM se bahorAnA. dhAraNa kara zrAvaka bana jAnA,dhAraNa kara zrAvikA bana jAnA. sIdhA-sAdA jIvana jInA. koI ana arthakA kAma na karanA. nita uTha kara sAmAyika karanA. aMtagaDa dazA paryuSaNanA divasomAM aMtagaDa sUtranuM vAMcana karavAmAM Ave te eka suMdara ane bahumAnanIya paraMparA che. A sUtramAM tyAga, vairAgya, kSamA, zAMti, zradhdhA, saMyama, tapa vagerenuM pre2NAdAyI varNana che. zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe be prakAranA dharmanI prarUpaNA karI che (1) zramaNadharma (2) zramaNopAsaka dharma. aMtagaDa sUtra zramaNadharmanI preraNA ApatuM sUtra che. zramaNopAsaka dharmanI preraNA paNa paryuSaNa parvanA divasomAM atyaMta Avazyaka che. ataH madhyAhanlR nA samaye upAsaka dazA-sUtranuM vAMcana karavAnI paraMparA cAlu rAkhavI ekAMta rIte Avazyaka ane kalyANakArI che. e sUtramAM zrAvakanI aneka prakAranI gatividhionuM varNana che. kathAo paNa rocaka ane vibhinna preraNAothI yukta che tethI dareka vyAkhyAtAone A nivedana che ke payurSaNamAM aMtagaDa sUtrane vAMcyA pachI upAsaka dazA sUtranuM vAMcana thavuM joie. zrAvakonA jIvanane suMdara ane zreSTha banAvavAno A eka sarasa ane saphaLa prayatna banI raheze. paricaya :--A AThamuM aMga sUtra che. jemAM saMyama aMgIkAra karI mokSa prApta karanAra nevu (90) AtmAonuM varNana che. A sUtramAM ATha varga(vibhAga) che. pratyeka vargamAM anukrame daza, ATha, tera, daza, daza, soLa, tera, daza adhyayana che. kula nevu adhyayana che. atyAre A sUtra navaso (900) zloka pramANa upalabdha che. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 jainology AgamasAra bAvIsamA tIrthakara ariSTanemi bhagavAnanA zAsananA ekAvana jIvonuM varNana ryA pachI, covIsamA bhagavAna mahAvIra svAmInA zAsananA ogaNacAlIsa jIvonuM A sUtramAM varNana che. rAjA, rAjakumAra, rAjarANIo, zreSThI, mALI, bALa, yuvAna, prauDha ane vRdhdha aneka uMmaravALAonAM saMyama, tapa, zruta-adhyayana, dhyAna, Atmadamana, kSamA bhAva Adi Adarza guNo yukta vairAgya pUrNa jIvananAM vRttAMto A sUtramAM aMkita che. nevu mukta AtmAo sivAya sudarzana zrAvaka, zrIkRSNa vAsudeva ane devakI rANInI eka jhalaka paNa aMkita che. jemAM traNeya AtmAone vItarAga vANI pratye daDha zradhdhAvAna ane priyadharmI, daDha dharmI batAvavAmAM AvyA che. A sUtranA racayitA svayaM gaNadhara bhagavaMta che. upAsaka dazAMga sUtranI jema A sUtramAM paNa daza adhyayana hovAno ullekha prApta thAya che. je hatAM, evuM ThANAMga, samavAyAMga sUtra ane aneka graMthomAM AvatAM varNano parathI jaNAya che paraMtu naMdI sUtranI racanA samayathI A sUtranuM ATha vargamaya nevu adhyayanAtmaka A svarUpa upalabdha che. kathAo ane jIvana caritronA mAdhyamathI A sUtramAM aneka zikSAprada, ane jIvana-preraka tatvonuM mArmika rUpathI kathana karavAmAM AvyuM che. tethI A sUtra vAcako mATe ane vizeSa rUpe vyAkhyAtAo tathA zrotAo mATe paNa rucikara Agama che. AthI ja sthAnakavAsI paraMparAomAM moTe bhAge dara varSe paryuSaNa parvanA ATha divasomAM A sUtranuM vyAkhyAna sabhAmAM vAMcana ane zravaNa karavAmAM Ave che. aMgomAM A AThamuM aMga che. enA ATha varga(vibhAga) che. paryuSaNanA divaso paNa ATha che. ane ATha karmono kSaya karavAno ja sAdhakano mukhya hetu che, lakSya che. A rIte saMkhyAno meLApa karIne paNa A sUtrano paryuSaNamAM vAMcana sAtheno saMbaMdha joDavAmAM Ave prathama dinaH prAraMbhika vyAkhyAna bhAgyazALI jIvone ja zAstra zravaNa karavAnI taka maLe che. uttarA 0 a. -3 mAM dharmanA cAra aMgonI durlabhatA varNavavAmAM AvI che. jemAM jinavANInuM zravaNa paNa jIvane durlabha kahevAmAM AvyuM che. cothA ArAmAM paNa koI virala ane bhAgyazALI loko ja tIrthakara prabhunI vANInuM zravaNa karI zakatA hatA. anya aneka loko to ALasa pramAda ane mithyAtva bhAvonA kAraNe vaMcitta ja rahI jatAM hatAM. mATe A pAMcamA ArAmAM mahAna puNyano udaya hoya tene ja zAstra zravaNano saMyoga maLe che. dharma ane mokSanI AdhAra zilA paNa dharma zravaNa ja che. bhagavatI sUtramAM kahyuM che keH | (savaNe nANe viNANe, paccakakhANe ya saMjame - aNahave tave ceva, vodANe akiriyA siddhI) artha :- zAstra zravaNathI sAmAnya jJAna thAya che; tenA ciMtanathI vizeSa jJAna ane pachI pratyAkhyAna tathA saMyama grahaNa karI zakAya che; jenAthI Azrava rokAya che ane pachI kramaza: tapa ane nirjarA dvArA akriyA avasthA prApta thAya che. akriya banelo jIva siddha avasthAne prApta kare che. tAtparya e che ke mokSa prApti, saMyama svIkAra ane AtmajJAna vijJAna A badhuM dharma zravaNa pachI ja saMbhava ane zakya bane che. tethI ja bhagavatI sUtranI uparyukta gAthAmAM sarva prathama dharma zravaNano upadeza che. upalabdha AgamomAMthI ATha divasamAM pUrNa thaI zake evo ane rocaka tathA preraka daSTAMtothI yukta hovAne kAraNe pUrvAcAryoe A aMtagaDa sUtrane paryuSaNa vyAkhyAnamAM vAMcavAnuM zarU karyuM che. A sUtramAM AvA ja nevu (90) cAritrAtmAonuM varNana che. jemaNe te ja bhavanA aMtamAM samasta karmono ane saMsArano aMta karI dIdho. A kAraNathI ja A sUtranuM 'aMtakRta' e nAma paNa sArthaka che. dharmadhyAnanA ATha divasomAM jIvana saMskArita bane, gRhastha jIvanamAM paNa tyAga-vairAgyanI vRddhi thAya, viveka vadhe, vicAra ane pravRtio zuddha bane temaja prabaLa preraNAothI saMyama dhAraNa karavAno daDha Atma saMkalpa bane. e ja ApaNuM zAstra vAMcana ane zravaNanuM lakSya hovuM joie. rUcipUrvaka zAstra zravaNa karavAthI ane yogya samaye upasthita rahIne niraMtara ane paripUrNa zAstra zravaNa karavAthI zuddha ane sAco AnaMda Ave che. AthI zrotAjanoe samayanuM avazya dhyAna rAkhavuM joIe. prathama varga: prathama adhyayana: gautama traNa khaMDanA svAmI zrIkRSNa vAsudevanI dvArikA nagarI nAmanI rAjadhAnI hatI. je 12 yojana (96 mAIla) laMbAImAM ane 9 yojanA (7ra mAIla) pahoLAImAM vistRta hatI. te nagarInuM nirmANa prathama devalokanA dhanapati kubera nAmanA devanI buddhithI thayuM hatuM. (dhaNavaI maI simiyAM) teno ghaTanA krama A pramANe che - dvArikA nirmANano ItihAsa : kRSNa kaMsano vadha karyo tyAra pachI tenI patnI jIvayazAe potAnA pitA jarAsaMdha prati vAsudevanI. pAse phariyAda karI. krodhita thaIne jarAsaMdhe samudravijaya Adi yAdava janone Adeza Apyo ke kRSNakumArane mane soMpI dho anyathA huM yAdavono nAza karI daIza. jarAsaMdhanA AtaMkathI yAdavoe gupta rIte sauryaparane choDI dakSiNa tarapha prayANa karyuM. 2stA vacce temane herAna karavA mATe jarAsaMghanA putra kAlakumAre senA laIne pIcho kyo paraMtu devamAyAmAM phasAI jatAM te mRtyu pAmyo. ane yAdavo sakuzaLa saurASTra pahoMcI gayA. yogya sthAna jANIne zrI kRSNa aThThama tapa ryo ane temAM dhanapati vaizramaNa devanI ArAdhanA ane smaraNa karyuM. deva upasthita thayo ane kRSNanI vinaMtI thatAM teNe potAnA anugAmI devone Adeza-nirdeza Apyo ane nagarInuM nirmANa karAvyuM. te nagarImAM aneka moTAM-moTAM daravAjAo banAvavAmAM AvyAM hatAM. tene kAraNe tenuM nAma dvAravatI rAkhavAmAM AvyuM. AgaLa jatAM te dvArikA tarIke oLakhAvA lAgI. te nagarIno killo(koTa) suvarNamaya hato. tenA bUraja gokhalA Adi aneka prakAranA maNiothI suzobhita hatA kRSNa vAsudevanI samRddhi : kALAMtare kRSNanuM prati vAsudevanI sAthe yuddha thayuM. jarAsaMdha yuddhamAM potAnA cakrathI kRSNanA hAthe mAryo Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 AgamacAra-pUrvArdha gayo. te pachI kRSNajI traNa khaMDanA adhipati vAsudeva rAjA banyA. temanI rAjya Rddhi, aizvarya A pramANe hatA samudravijaya Adi mukhya dasa temanA pUjanIya rAjAo hatA. baLadeva Adi pAMca mahAvIra padavI dhArIo hatA. pradyumna. pramukha sADA traNa karoDa kumAra pada para hatA.sAMba pramukha 60 hajAra durdIta pada dhArI hatA. mahAsenA pramukha 65 hajAra senApati padavI dhArI hatA. virasena pramukha 21 hajAra 'vIra' pada para pratiSThita hatA. ugrasena pramukha 16 hajAra rAjAo temanI AjJAmAM hato. rukamaNI pramukha 16 hajAra rANIo temanA rAjyamAM hatI, anya aneka yuvarAja, zeTha, sArthavAha, Adi prajAgaNanuM ane traNa khaMDa rUpa ardha bharata kSetranuM Adhipatya-svAmitvanuM pAlana karatA ane vipula sukha bhogavatAM zrI kRSNa dvArikAmAM rahetA hatA. gautama kumArano janma - kRSNa vAsudevanI dvArikA nagarImAM aMdhakavRSNi rAjA rahetA hatA. temanI dhAriNI nAmanI rANIe ekavAra "siMha potAnA mukhamAM praveze che" evuM svapna joyuM. rAjAne nivedana kyuM. svapna pAThakoe atyaMta tejasvI ane yazasvI putra ratnanI utpattino zubha saMdeza saMbhaLAvyo. nava mAsa vyatIta thatAM putrano janma thayo. tenuM nAma gautama rAkhavAmAM AvyuM. gautama kumAranuM bALapaNa sukharUpa pasAra thayuM. kalAcAryanI pAse adhyayana kyuM. yauvana vayamAM ATha yogya kanyAonI sAthe temanuM eka ja divase pANigrahaNa thayuM. ramya prAsAdamAM(mahelamAM) teo mAnaSika bhogono upabhoga karatAM rahevA lAgyA. gautama kumAranI dIkSA -eka vAra vicaraNa karatA arihaMta ariSTanemi bhagavAna dvArikA nagarImAM padhAryA. cAra jAtinA devo, kRSNa vAsudeva ane nAgarika gaNa bhagavAnanA samavasaraNamAM AvyA. saMpUrNa pariSadane dharmopadeza Apyo. pariSadanuM visarjana thayuM. gautama kumAre bhagavAnane vinaMtI karI ke huM mAtA-pitA pAsethI anumati prApta karIne ApanI pAse dIkSita thavA icchuM chuM. bhagavAnanI svIkRti prApta karIne gautama kumAra ghare pahoMcyA. mAtA-pitA samakSa potAnI bhAvanA vyakta karI ane anumati mAMgI. dIkSAnI vAta sAMbhaLIne mAtA-pitAne moha bhAvane kAraNe atyaMta du:kha thayuM. teoe putrane aneka prakAre samajAvavAno prayatna kya paraMtu gautama kumAranI vicAradhArAmAM parivartana thayuM nahIM, temaNe mAtA-pitAnI aMtima IcchA pUrNa karavA eka divasa mATe rAjya grahaNa kyuM. pachI saMpUrNa vaibhava tyAgIne bhagavAnanI pAse saMyama grahaNa karavA upasthita thaI gayA. pariSada samakSa gautama kumAre bhagavAnane nivedana karyuM ke he bhagavana! A samagra saMsAra jarA ane maraNarUpa agnithI baLI rahyo che. temAMthI huM mArA AtmAno nistAra karavA icchuM chuM ataH Apa mane saMyama pradAna karo. gautama munino saMyama, tapa ane adhyayana :bhagavAna ariSTanemie temanA (gautamanA mAtA-pitAnI AjJA meLavIne, gautama kumAranA bhAvone jANIne temane saMpUrNa sAvadhayoganA tyAga rUpa sAmAyika cAritra pradAna kyuM. arthAt vidhipUrvaka dIkSAno pATha bhaNAvyo temaja yogya zikSA-dIkSA ApIne temane adhyayana mATe sthavira bhagavaMta (upAdhyAya) pAse rAkhyA. tyAM temaNe Avazyaka sUtra ane agiyAra aMga sUtronuM kaMThastha adhyayana pUrNa karyuM. sAthe aneka prakAranA upavAsa Adi tapa ane mA khamaNa sudhInA tapa dvArA AtmAne bhAvita banAvyo. agiyAra aMganuM adhyayana samApta thayA pachI gautama aNagAre bhagavAna pAsethI AjJA laIne bhikSunI bAre paDikAonI ArAdhanA karI. bhikSunI paDikAmAM ATha mahinA sudhI ekAkI vicaraNa karavAmAM Ave che. enuM vistRta varNana dazAzruta skaMdhamAM che. thayA pachI gautama aNagAre guNa ratna saMvatsara tapa karavAnI AjJA laIne soLa mahinA sudhI tapanI ArAdhanA karI. A tapamAM prathama mAse niraMtara upavAsa bIjA mahinAmAM niraMtara chaThTha evI rIte kramazaH vadhArIne tapasyA karavAmAM Ave che. gautama muninI mukti :- A prakAre bAra varSanA saMyama paryAya (jIvana) bAda zatruMjaya parvata upara eka mAsanA (saMkhelanA) saMthArAthI saMpUrNa karmono kSaya karIne je prayojanathI nagna bhAva, muMDa bhAva, kezaloca, khullA page bhramaNa, brahmacarya vrata, bhikSAvRti vagerene dhAraNa karyA hatA tathA lAbha-alAbha, Akroza, vadha Adi pariSaha ane upasarga svIkAryA hatA ane snAna, daMta-maMjana, pagarakhAM, chatra Adino tyAga karyo hato te prayojanane siddha karI mokSagAmI banyA. 2 thI 10 sudhInA zeSa nava adhyayana gautama kumAranI jema ja bAkInA nava (1) samudra (2) sAgara (3) gaMbhIra (4) simita (5) acala (6) kAMDilya (7) akSobha 8) prasenajIta ane (9) viSNukumAranuM varNana che. arthAt dazeyanuM sAMsArika jIvana paricaya, sukha-samRddhi ane sAdhanA jIvana lagabhaga eka sarakhA che. badhAe bAra varSanI dIkSA paryAyamAM vividha tapa ane agiyAra aMgonA jJAnanI sAthe bhikSunI bAra paDimAonuM ArAdhana kyuM ane guNa ratna saMvatsara tapa paNa kyuM. aMtima samaye kevalajJAna prApta karIne mokSa pahoMcyA. bIjo varga A vargamAM ATha adhyayana che jemAM (1) akSobha (2) sAgara (3) samudra (4) himavaMta (5) acala (6) dharaNa (7) pUraNa (8) abhicandra A ATha rAjakumAronuM varNana che. je gautama kumAranI jema ja che. vizeSatA mAtra eTalI che ke A ATheyano dIkSA paryAya soLa varSano hato. teo paNa aMte eka mahinAnA saMthArA vaDe zatruMjaya parvata parathI siddha thayA. baMne vargomAM AvelA nAmomAM cAra nAma paraspara samAna che. te sivAya daza dasAI (samudravijaya Adi)nA nAmomAM vasudevajI sivAyanA nava nAmo A aDhAra adhyayanamAM maLe che. te kALamAM samAna nAmo ApavAnI prathA haze. tethI AvuM banavuM saMbhava che. TippaNa:- sagAbhAIonA (eka mAtAnA putronA) nAma eka sarakhA to na ja apAya mATe baMne vargomAM samAna nAma hovAthI, varNavela rAjakumAro sagA bhAIo nahi hoya evuM samajavuM yogya che. zikSA - preraNA - baMne vargomAM kula 18 rAjavaMzI puruSonuM jIvana varNana pUrNa thayuM. bhogamaya jIvana prApta karIne punaHsaMyama jIvanamAM agresara thavuM A prakAranA saMyogo paNa bhAgyazALI AtmAone ja prApta thAya che. AvA puNyavAna caritra nAyakonuM Agamika varNana sAMbhaLIne pratyeka mumukSu AtmAoe potAnA jIvanamAM preraNA levI joie ane ALasa pramAdane choDIne vrato bhikSa pI. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology AgamasAra athavA mahAvratomAM AgaLa vadhavuM joIe. pratyeka mokSAbhilASI zramaNopAsakanI e mukhya abhilASA hovI joie ke eka divasa huM paNa aNagAra banuM. zrAvaka jIvana eka adhUrI dharma-karaNI che. jIvanamAM parivAra-poSaNa jIvana nirvAha, vyApAra-dhaMdho, vaibhava-upayoga Adi aneka prakAranA pramAdo joDAyelAM che. muni jIvana mAnava bhavanI sarvocca avasthA che. AtmadharmanI sarvotkRSTa sAdhanA che. saMyama dhAraNa karIne tenuM jina AjJA anusAra pAlana karavuM e ja mokSa prAptino sAco rAjamArga che. bhava bhramaNamAM dhakakA khAtAM - khAtAM mAnava saMsAranA kinAre ane mokSanI najIka pahoMcI gayo che. yadi avasara cUkI gayo to punaHcorAzInuM cakkara taiyAra che. mATe "eka dhakakA aura do, saMsAra ko choDa do." 'trIjo varga 1 thI 6 adhyayana A vargamAM tera adhyayana che. jemAM tera rAjakumAronuM varNana che. anikasena AdiH prAcInakALamAM bhaddilapura nAmanuM nagara hatuM. tyAM nAga nAmanA gAthApati(zeTha) rahetA hatA.temane sulasA nAmanI bhAryA(zeThANI) hatI. teNIe suMdara ane guNayukta putrane janma Apyo. jenuM nAma anikasena rAkhavAmAM AvyuM. bALapaNa, zikSA grahaNa, yauvana vayamAM praveza ane pANigrahaNa Adi yathAsamaye sukhapUrvaka saMpUrNa thayA. batrIsa zreSThI kanyAonI sAthe teo sAMsArika sukha bhogavatAM rahevA lAgyA. eka vakhata arihaMta ariSTaneminuM nagarI bahAra zrI-vana udyAnamAM Agamana thayuM. anikasena rAjakumAra bhagavAnanI sevAmAM gayA. Upadeza sAMbhaLyo. upadezanI vairAgya dhArA tenA haiyAmAM utarI gaI. saMyama svIkAravAno daDha saMkalpa ryo ane prathama adhyayanamAM varNavela gautamanA varNana samAna mAtA-pitA pAsethI AjJA prApta karIne bhagavAnanI pAse dIkSita thayA. saMyama jIvananI zikSA grahaNa karIne saMyama tapathI potAnA AtmAne bhAvita karatAM bAra aMgonuM kaMThastha adhyayana kyuM. 14 pUrvadhArI banyA. gautama aNagAranI jema ja bhikSu paDimA ane guNaratna saMvatsara tapanI ArAdhanA karI. vIsa varSanI dIkSA paryAyanA aMte eka mahinAnA saMthArAthI saMpUrNa karmono kSaya ryo. evI ja rIte anaMtasena kumAra, ajitasena kumAra, anihataripu kumAra, devasena kumAra, ane zatrusena kumAra Adi pAMceya zreSThI kumAra nAga gAthApatinA putra sulatAnA aMgajAta sagA bhAIonuM varNana che. badhAe bhagavAna ariSTanemi pAse dIkSA laIne 20 varSa sudhI saMyama pAlana karyuM ane aMte sarva karmono kSaya karIne zatruMjaya parvata parathI siddha thayA. A rIte cha adhyayana pUrNa thayA. sAtamuM adhyayana-sAraNakumAra dvArikA nagarImAM vasudeva rAjA(zrI kRSNajInA pitA) rahetA hatA. temane sAraNakumAra nAmano putra hato. yuvAvasthA daramiyAna tenA paccAsa kanyAonI sAthe lagna thayAM. teNe paNa saMpUrNa vaibhavano tyAga karIne arihaMta ariSTaneminI pAse saMyama aMgIkAra kyo. cauda pUrvano abhyAsa kya. bAkInuM varNana gautama kumAra jevuM ja che. vIsa varSano dIkSA paryAya pALI ane aMte mA khamaNanA saMthArA vaDe mukti prApta karI. A rIte be vargomAM 18 ane trIjA vargamAM sAta jIvonuM tema kula 25 jIvonuM sukha rUpa mukti gamana thayuM. have trIjA varganA upasarga yukta varNanavALA AThamA adhyayano prAraMbha thAya che. AThamuM adhyayana - gajasukumAra cha bhAI munionA pAraNA - arihaMta ariSTaneminuM vicaraNa karatAM-karatAM dvArikA nagarImAM padAparNa thayuM. bhagavAnanI AjJA laIne pUrve varNavela anikasena Adi cha bhAIo potAnA chaThThanA pAraNA mATe dvArikA nagarImAM gayA. cha munioe be-benA vibhAga banAvyA. temAMthI eka vibhAganA be munio gaveSaNA karatAM devakI rANInA AvAse pahoMcyA. vaccenA tIrthakaronA(1 ane 24 sivAyanA) sAdhu-sAdhvIo rAjakuLamAM gocarI jaI zake che. tethI devakInA ghera AvavuM temanA mATe kalpanIya hatuM. devakI rANI. Adara-satkAra vinaya bhakti ane prasannatA pUrvaka baMne munione rasoI gharamAM laI AvI ane siMha kezarI nAmanA modaka thALamAM bharI icchAnusAra vahorAvyA. tyAra pachI punaHvinaya vyavahArapUrvaka temane vidAya kya. thoDI ja vAramAM gaveSaNA karato-karato e bhAIono bIjo saMghADo paNa saMyoga vaza devakI rANIne tyAM pahoMcyo. rANIe temane paNa bhAvapUrvaka thALamAM modaka bharI icchAnusAra vahorAvyA. ane vinaya vyavahArapUrvaka temane paNa vidAya kya. trIjo saMghADo paNa devakInA ghara tarapha - saMyogavaza trIjo saMghADo paNa tyAM pahoMcyo. devakI rANIe potAnuM ahobhAgya samajIne bhaktipUrvaka rasoI gharamAM jaIne te ja pramANe thALa bharIne modaka vahorAvyA, pachI devakI rANIne e AbhAsa thayo ke A ja be munio vAraMvAra bhikSA levA mATe AvI rahayA che. A AzaMkAnuM kAraNa e hatuM ke te chae bhAIo dekhAvamAM lagabhaga sarakhA hatAM. jene kAraNe aparicitta vyakti mATe zrama thavo sahaja hato. zaMkA ane samAdhAnaH devakI rANIe trIjA saMghADAne vidAya detAM vinamratA pUrvaka nivedana ' he devAnupriya! zuM zrI kRSNa vAsudevanI rAjadhAnImAM(nagarImAM) zramaNa nigraMthone barAbara bhikSA nathI maLatI? ke eka ja ghare pharI - pharIne vAraMvAra AvavuM paDe che. devakInA zaMkAyukta vAkyonA uccAraNathI muni tenA Azayane samajI gayA ke babbenA saMghADArUpe traNavAramAM ame chae bhAIo devakInA ghera AvI gayA chIe. sarakhA varNa, rUpa Adine kAraNe devakI rANIne e bhrama thaI rahayo che ke A ja baMne munio modaka mATe pharI-pharIne pAchA Ave che, to A munione AvuM karavAnI zI AvazyakatA paDI? dvArikA nagarImAM ghaNA ghara che ane bhikSA maLI zake che. munie samAdhAna karatAM spaSTIkaraNa ke ame cha bhAIo bhadhilapura nagaranA zreSThI putro hatA. chae nuM rUpa, lAvaNya, Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 AgamasAra-pUrvArdha vaya vagere sarakhAM che. ame sukha vaibhavano tyAga karI arihaMta ariSTaneminI pAse dIkSita thayA chIe.dIkSA dinathI ja AjIvana chaThanA pAraNe chaThanuM tapa karIe chIe. sAtho-sAtha aneka prakAranA tapathI saMyamanI ArAdhanA karI rahyA chIe. Aja amAre chae bhAIonuM eka sAthe chaThanuM pAraNuM AvyuM. bhagavAnanI AjJA laIne babbenA saMghADAmAM nIkaLyA chIe. sahaja svAbhAvika tamArA ghera traNeya saMghADAnuM AvavAnuM thaI gayuM che. eTalA mATe he devakI rANI! pahelAM AvelA munio anya hatA ane ame paNa anya munio chIe. dvArikAmAM bhikSA nathI maLatI evI vAta nathI ane ame punaHpunaH AvyA evuM paNa nathI. eka sarakhA, sagA. bhAIo hovAne kAraNe tamane evo AbhAsa thayo che. AvI rIte samAdhAna karIne muni cAlyA gayA. A vArtAlApa vacce je samaya pasAra thayo temAM devakIe munionA alaukika rUpa lAvaNyane joyuM. tenA ciMtanathI tene(devakIne) pUrvenI ghaTanA yAda AvI gaI. je A pramANe che devakInI bIjI zaMkA ane bhagavAna ariSTanemi dvArA samAdhAna - eka vAra mane atimukta munie jaNAvyuM hatuM ke "tuM ATha alaukika nala kubera samAna putrone janma ApIza. evA putrone samagra bhAratamAM janma ApanArI bIjI koI paNa strI nahi hoya. ' paraMtu mane to e sAkSAt dekhAI rahyuM che ke meM to evA ATha putrone janma Apyo ja nathI ane bIjI koI strIe ja AvA ja alaukika putrone janma Apyo che. AthI zuM muninI vANI mithyA sAbita thaI? A prakAranI AzaMkA tenA manamAM ghUmavA lAgI. samAdhAna mATe te bhagavAna ariSTaneminI pAse pahoMcI ane vaMdana namaskAra kya. bhagavAna ariSTanemie svataH devakInA mananI zaMkA pragaTa karatAM kahyuM ke - he devakI! tamane AvA prakAranI zaMkA thaI che? devakIe prasannatA pUrvaka eno svIkAra ryo. bhagavAne tenuM samAdhAna karatAM jaNAvyuM - bhaddilapura nagarImAM nAga gAthApatinI sulasA nAmanI patnI che. tene bALapaNamAM ja koI nimitake (lakSaNathI jonAre) kahyuM hatuM ke tane marelA putra thaze A kAraNe bALapaNathI ja te hariNagameSI devanI pUjA karatI hatI. deva tenA para prasanna thayA. deve tenA hita mATe potAnA avadhijJAnamAM upayoga mUkIne tamane (devakIne) joyAM ane joyA pachI evo upAya kyuM ke tamAro (devakIno) ane sulasAno prasUtino samaya eka samAna thaI jAya. tame janma ApelA putrone deva potAnI zaktithI kSaNabharamAM sulasA pAse pahoMcADI deto ane tenA mRta putrone tamArI pAse mUkI deto. daivika prakriyAne kAraNe tamane enI khabara paDatI nahi. A kAraNe he devakI! A chae aNagAra vAstavamAM sulatAnA putra nathI paraMtu tamArA ja putro che. ataHmuninI vANI asatya nathI thaI. devakIno putra prema:- bhagavAnanA zrI mukhethI samAdhAna meLavIne devakI khUba ja khuza thaI. cha aNagAronI pAse AvIne temane vaMdana namaskAra karyA. muni darzanamAM teno atyaMta moha bhAva ane vAtsalya bhAva hato. te animeSa nayane munione nIrakhavA lAgI ane potAnA ja putro che evo anubhava karavA lAgI. ghaNIvAra sudhI A ja prakAre temane nirakhatI ubhI rahI. pachI vaMdana namaskAra karI potAnA bhavanamAM AvI gaI. zayyA para ArAma karatAM-karatAM tene A prakArano vicAra Avyo. mohabhAvano atireka ane ArtadhyAna:- meM cha putrone janma Apyo paraMtu nAnapaNamAM emanuM moTuM paNa nathI joyuM. sAtamo putra kRSNa thayo to tenuM bAlyakALa paNa meM nathI joyuM. tenuM lAlana-pAlana nathI kyuM. jagatanI te mAtAone dhanya che ke jemaNe potAnA putranI bAlyAvasthAnA aneka prakAranA bAlya-bhAva sukhono anubhava kyo che. temane lADa laDAvyAM haze. prema karyo haze. khavaDAvyuM haze. pIvaDAvyuM haze. potAnI godamAM rAkhyAM haze. meM AvuM kaMI paNa sukha nathI joyuM. mAruM to AvA alaukika putrone janma ApavAnuM paNa nirarthaka thayuM che. ane A kRSNa vAsudeva traNa khaMDano svAmI che. te paNa cha mAse Ave che. arthAt tene mArI pAse AvavAnI ane besavAnI phurasada ja kyAM che. A prakAre moha bhAvothI prerAIne devakI rANI saMkalpa-vikalpa karatI ArtadhyAnamAM magna banI gaI ane potAnI icchA ane putra mohamAM DUbIne, rAjasI vaibhavane bhUlI jaIne saMtAna du:khano anubhava karavA lAgI. kRSNa vAsudeva mAtAnI pAse :- kRSNa vAsudeva savAre mAtAne praNAma karavA temanA mahelamAM gayA. mAtAne A prakAre A karatAM joyAM. temaNe mAtAne praNAma kyuM paraMtu devakI rANI duHkhamAM DUbelI hatI. temaNe kRSNanI sAme paNa na joyuM ke temane na AzIrvacana kahayA ane temanA Agamana para prasannatA paNa vyakta na karI. te potAnA vicAronI vaNajAramAM khovAyelI hatI. zrI kRSNa Agraha pUrvaka mAtAne duHkhanuM kAraNa pUchyuM devakIe AkhAye ghaTanA cakra ane manogata saMkalpanuM spaSTIkaraNa zrI kRSNa pAse kyuM. munionI gocarI padhAryAnI vAtathI mAMDIne ArtadhyAnanI badhI ja hakIkata sAMbhaLIne zrI kRSNa vAsudeva samajI gayA ke ATha putranI vAta to sAcI ja haze. mATe hajI mAro eka bhAI avazya thaze. kRSNa vAsudeve daDha nizcaya pUrvaka mAtAne AzvAsana ApyuM ke huM evo prayatna karIza ke mAro AThamo nAno bhAI thaze ane te tenI bAlyAvasthAno ane bAlyakrIDAno anubhava karIza. mAtAne pUrNa AzvAsana ApIne kRSNa vAsudeva pauSadhazALAmAM gayA. vidhi pUrvaka aThama pauSadha grahaNa kya. ane hariNagamaiSI devanI manamAM ArAdhanA karavA lAgyAM. devadarzana ane devakInuM prasanna citta - samayanI avadhi pUrNa thatAM deva prasanna thaI pragaTa thayo ane zrI kRSNane yAda karavAnuM kAraNa pUchayuM. kRSNa vAsudeve potAno Azaya spaSTa karatAM kahyuM ke mane sahodara nAno bhAI Apo. deve zrI kRSNa vAsudevane kahyuM he devAnupriya ! tamane nAno bhAI thaze. je devalokamAMthI cyavana karIne Avaze ane yuvAnImAM praveza karatAM ja saMyama laIne AtmakalyANa karaze. kRSNa vAsudeva hariNagamaiSI devane maLIne mAtAnI pAse AvyA. ane praNAma karIne mAtAne kahyuM ke nakakI mAro nAno bhAI thaze ane tame tenI bAlyaavasthAno anubhava karazo. A pramANe ISTa ane karNapriya, manojJa vAkyothI mAtAne saMtuSTa karIne zrI, kRSNa vAsudeva potAnI rAjaya sabhAmAM cAlyA gayAM. devakI devInuM ArtadhyAna samApta thayuM. te prasanna thaIne sukha pUrvaka samaya pasAra karavA lAgI. zikSA - preraNA : Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology AgamasAra (1) sukha ane duHkhano AdhAra potAnA ja saMkalpa ane vikalpo bane che. (2) moha paNa vadhAravAthI vadhe che ane ghaTADavAthI ghaTe che teno mukhya AdhAra paNa svaMyanA jJAna-ajJAna, viveka-aviveka, vairAgya ane Asakti para nirbhara che. (3) mAtA ane putrano saMbaMdha baMneno che tema chatAM, cha e bhAIo virakta rahyAM ane devakIe moha bhAvonI vRddhi karI. (4) devakInI umara ochI na hatI. eka hajAra varSanI AsapAsanI vayamAM paNa teNe putranI prApti karI ane tenA bALapaNanI tIvra abhilASA pUrNa karI te tenA mohabhAvano atireka hato. (5) putranI mAtRbhakti hoya to eka putra samaya Avye vipatti ane manovedanA dUra karI zake che. zrI kRSNa potAnA badhAM ja rAjakIya kAryo ane sukha vaibhavane gauNa karI. mAtAnI saMvedanAne dUra karavAnA hetuthI te ja kSaNe traNa divasanI nirAhAra pauSadha sAdhanA prAraMbha karI ane mAtAnI ciMtAne saMpUrNa paNe dUra karIne pachI potAnA kAryanI zarUAta karI. (6) munionuM svataMtra paNe gocarI mATe alaga-alaga saMghADAmAM javuM, eka ja viziSTa prakhyAta gharamAM ajJAtavaza(ajANatAM) traNeya saMghADAonuM pahoMcavuM, ityAdi varNana vizeSa mananIya che. A varNanathI te samayanA munionuM ane temanI viziSTa bhikSAcArInuM anumAna karI zakAya che. devakI rANInuM svayaM potAnA hAthe bhakti pUrvaka koI paNa tarka-vitarka vinA ane Adeza-pratyAdeza vinA traNe saMghADAone vahoravAnuM kArya, tenI viziSTa dhArmikatAne pragaTa kare che. AvI dharma parAyaNatAne kAraNe teNe traNeya saMghADAone pratilAbhita kya. enAthI e spaSTa thAya che ke bIjA-bIjA munionuM bIjI vakhata ke trIjI vakhata AvavuM doSaprada na hatuM. ane akalpanIya paNa na hatuM. kAraNa ke evuM hoya to te (devakI) bIjA saMghADAne gocarI vahorAvatAM pahelAM ja jaNAvI deta (ke pahelAM munio padhArI gayAM che) paraMtu teNe traNeya saMghADAone harSabhAvathI dAna ApyuM ane pachI ja prazna kyo. tethI e spaSTa thAya che ke muni para tene AsaktinI zaMkA thaI ethI ja teNe prazna rUpe nivedana karyuM ane caudapUrvadhArI munie paNa potAnI anAsakti ane utkRSTa vairAgyano bodha karAve evo ja javAba Apyo. (8) deva koIne putro ApatAM nathI paraMtu bhavitavyatA hoya to saMyogo meLavI zake che athavA jANakArI ApI zake che ke putra thaze. gajasukumArano janma - sukha pUrvaka samaya pasAra karatAM ekavAra devakI rANIe potAnA mukhamAM siMha pravezyo evuM svapna joyuM. svapna pAThakoe tenuM phaLa e batAvyuM ke devalokamAMthI cyavane eka bhAgyazALI jIva garbhamAM Avyo che. devakIe yogya vyavahAra vidhithI garbhakALa pUrNa karyo. nava mAsa pachI putrano janma thayo. khuzI ane AnaMda mahotsava manAvavAmAM Avyo. kedIone muktA karavAmAM AvyA, aparAdhIone paNa mApha karavAmAM AvyAM. dasa divasanA mahotsavanI ghoSaNA karavAmAM AvI. jemAM RNa ane kara vagere mApha karavAmAM AvyA. bAramA divase janma mahotsava karIne nAma karaNa karavAmAM AvyuM. gajanA tALavA samAna sukomaLa ane lAla raMga hovAthI tenuM nAma gajasukumAra rAkhavAmAM AvyuM. devakIe potAnI badhI ja manokAmanAo pUrNa karI, gajasukumArano bAlya kALa pasAra thayo. zikSaNakALa daramyAna teNe vidyAbhyAsa ryo ane kramaza: taraNa avasthAmAM praveza karyo. gajasukumAranI sagAI - vicaraNa karatAM-karatAM arihaMta ariSTaneminuM dvArikAmAM padArpaNa thayuM. zrI kRSNa vAsudeva potAnA nAnA bhAI gajasukumArane sAthe laIne bhagavAnanI pAse javA mATe rasAlA sAthe nIkaLyA. jatI vakhate zrI kRSNa rAjamArga para sahelIonI sAthe sonAnA daDAthI ramatI somA kumArIne joI. tenA rUpa, lAvaNya, yauvanane joI zrI kRSNa khUba ja prabhAvita thayA. potAnA sevako dvArA teno paricaya meLavyo ane tenA pitA somila brAhmaNane gajasukumAra mATe somAnI mAMgaNI karI. somile A mAMgaNI svIkArI gajasukumArano vairAgya :- zrI kRSNa vAsudeva bhagavAna ariSTaneminA samavasaraNamAM pahoMcyA. arihaMta ariSTanemie kRSNa vAsudeva ane gajasukumAra sahita saMpUrNa pariSadane dharmopadeza Apyo. upadeza sAMbhaLIne kRSNa sahita badhIja pariSada pAchI vaLI. gajasukumArane bhagavAnano upadeza atyaMta rucikara lAgyo; vairAgya bhAva jAgRta thayo. teNe bhagavAnane vaMdana namaskAra karI, potAnI bhAvanA vyakta karI. tyAre bhagavAne kahyuM 'ahA suI devANupiyA' A zabdothI dIkSA levA mATenI anumati prApta karI. gajasukumAra ghera AvIne mAtA-pitAne vinaMti karatAM kahyuM ke meM bhagavAnanI vANI sAMbhaLI je mane atyaMta rucikara lAgI ataH tamArI AjJA meLavIne huM bhagavAna pAse dIkSA levA icchuM chuM. devakI rANIne putranA dIkSA levA saMbaMdhita vacano atyaMta apriya lAgyA ane sAMbhaLatAM ja putra virahanA duHkhathI khUba ja duHkhAbhibhUta thaI. aMtaHpuramAM rahelAM parivArika janoe tenI sAra saMbhALa karI, pANI ane havAnA upacArathI ene svastha karavAmAM AvI. thoDI svastha thayelI devakI rANI uThI ane raDatAM, AjaMda karatAM potAnA putrane A pramANe kahevA lAgI. mAtA-pitA ane gajasukumArano saMvAda - he putra! tuM amAro khUba ja lADakavAyo putra che. kSaNa mAtra paNa ame tAro viyoga sahana nahi karI zakIe. tethI jayAM sudhI ame jIvita chIe tyAM sudhI tuM saMsAramAM rahe ane vipula sukha vaibhavano upabhoga kara, tenA pachI, tuM arihaMta ariSTanemi pAse dIkSA leje. pratyuttaramAM gajasukumAre vaibhava-vilAsa ane bhoga sukhonI asAratA ane manuSya AyunI kSaNabhaMguratAnuM varNana karatAM kahyuM ke he mAtA-pitA! e kone khabara che koNa pahelA jaze? ane koNa pAchaLa raheze. mATe he mAtA-pitA! huM to hamaNAM ja tamArI AjJA prApta karIne dIkSita thavA icchuM chuM. mAtAnI moha dazAnA atireka yukta vAtAvaraNanI vairAgI gajasukumAra para koI asara na paDI. mAtA-pitAe Rddhi ane vaibhavathI tene AkarSita karavAno prayAsa kyo ane tenI asara na paDI. tyAre temaNe saMyamajIvananI kaThaNAIo ane pariSahonuM varNana karatAM kahyuM ke he putra! tuM atyaMta sukomaLa che. saMyama pAlanakaravuM e loDhAnA caNA cAvavA samAna che, samudrane bAhubaLathI(bhujAothI) taravA samAna che; talavAranI dhAra para cAlavA barAbara che; retInA kavala samAna arasa-nirasa che arthAt Indriyajanya koIpaNa sukha anubhava tyAM che ja nahi. temaja tyAM AdhAkarmI Adi doSothI rahita bhikSA dvArA AhAra Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha prApta karavo, ghara-ghara pharavuM ane brahmacaryanuM AjIvana pAlana karavuM, he putra! khUba ja duSkara che. te ja rIte he putra! grAmAnugrAma pagapALA cAlavuM, loca karavo, ThaMDI-garamI, bhUkha-tarasa Adi bAvIsa parISaha sahana karavA ati muzkela che. tethI he putra! tuM hamaNAM dIkSA na le. tAruM A zarIra (sukumAra hovAne kAraNe) saMyamane yogya nathI. tuM khUba ja sukomaLa che. jo tAre dIkSA levI hoya to yuvAna vaya pasAra thaI jAya pachI dIkSA leje. saMyamI jIvanamAM saMkaTonI vAta sAMbhaLIne paNa gajasukamArano vairAgya pUrvavat rahyo. teNe uttaramAM kahyuM ke - he mAtA-pitA! laukika pipAsAmAM paDelA je sAmAnya jIvo che temane mATe A nigraMtha pravajayA bhale kaSTadAyaka hoya paraMtu jemane laukika ke paudgalika sukhanI jarA paNa AzA, lAlasA ke abhilASA nathI temanA mATe saMyama jIvananuM AcaraNa ane parISaha, upasarga kaMI paNa kaSTadAyaka ke duSkara nathI. tethI he mAtA-pitA! tamArI AjJA hoya to huM dIkSA levA icchuM chuM. zrI kRSNa nI samajAvaTa ane rAjayAbhiSeka - jyAre mAtA-pitA koIpaNa prakAre temanA vicArone parivartita na karI zakyA, tyAre kRSNa vAsudeva tyAM AvyA ane gajasukumArane bheTayA. tene premathI potAnA khoLAmAM besADyA ane kahyuM ke, tuM mAro sago nAno bhAI che, tuM hamaNAM bhagavAnanI pAse dIkSA na le, huM tane bhavya rAjayabhiSeka karIne dvArikAno rAjA banAvIza. kumAre mauna rahIne zrI kRSNanA vacanono asvIkAra kyo ane punaHpotAnuM nivedana pragaTa kyuM. mAtA-pitA ane kRSNa vAsudeva gajasukumAranA vicArone aMzamAtra paNa badalI na zakyA tyAre temane eka divasa mATe rAjya levA ane rAjA banavAno Agraha karyo. ucitta avasara joIne kumAre mauna pUrvaka teno svIkAra kya. rAjyAbhiSekanI taiyArI karavAmAM AvI. mahotsava pUrvaka rAjayAbhiSeka karIne mAtA-pitA ane kRSNa vAsudeve potAnI abhilASA pUrNa karI. gajasukumAranI dIkSA :-tyAra pachI zrI kRSNa Adie navA rAjA gajasukumAra pAsethI Adeza mAMgyo - he rAjan ! pharamAvo zuM Adeza che? gajasukumAre dIkSAnI taiyArIno Adeza Apyo. Adeza anusAra dIkSAnI taiyArI thaI. utsava pUrvaka gajasukumArane bhagavAnanA samavasaraNamAM zibikA dvArA lAvavAmAM AvyA. mAtA-pitAe gajasukumArane AgaLa karIne bhagavAnane kahyuM ke - ame A ziSya-bhikSA Apane ApI rahyA chIe, Apa eno svIkAra karaze. bhagavAnanI svIkRti para gajasukumAra bhagavAnane vaMdana namaskAra karIne IzAna khUNAmAM gayA. AbhUSaNa, alaMkAra, vastra Adi gRhastha veSano tyAga karyo ane saMyama veza dhAraNa karyuM. pachI bhagavAna pAse upasthita thaIne pravarjita karavA mATe dIkSA ApavA mATe nivedana kyuM. prabhue gajasukumArane dIkSAno pATha bhaNAvyo ane tene saMyama ane Avazyaka kriyAo karavAnI vidhi batAvI. Ama, A rIte gajasukumAra have samiti guptivaMta ane mahAvratadhArI aNagAra banI gayA. bhikSu paDimAnI AjJA - dIkSA divasanA pAchalA bhAgamAM gajasukumAra muni bhagavAnanI pAse AvyA. vaMdana namaskAra karIne bhagavAnane vinaMti karI ke mane jaladI thI jaladI mokSa javAno upAya batAvo ane mahA karma nirjarAne mATe ApanI AjJA hoya to huM mahAkALa smazAnamAM eka rAtrinI bhikSunI bAramI paDimA ghAraNa karavA icchuM chuM. trikALadarzI prabhue temane sahaja AjJA ApI dIdhI. navadIkSita muni smazAnamAM - navadIkSita muni ekalA ja smazAnamAM pahoMcI gayA. kAyotsarga karavA mATe sthAnanI pratilekhanA karI ane AjJA grahaNa karI. pachI sthaDila bhUminI pratilekhanA karIne nizcita sthAne AvIne kAyotsarga mudrAmAM UbhA rahyA ane eka rAtrinI mahApratimA aMgIkAra karIne adhyAtma bhAvamAM lIna banI gayA. mAraNAMtika upasarga -somila brAhmaNa yajJanI sAmagrI levA mATe jaMgalamAM gayo hato. pAchA pharatI vakhate te smazAnanI najIkathI nikaLyo. saMdhyAno samaya hato. lokonuM AvAgamana ochuM thaI gayuM hatuM. smazAna tarapha daSTi paDatAM ja dhyAnastha munine joyA. temane joIne somile oLakhI lIdhA ke A e ja gajasukumAra che jenA mATe mArI putrInI zrI kRSNa mAMgaNI karIne tene kuMvArI aMtaHpuramAM rAkhI dIghI che. somilane gusso Avyo ane pUrvabhavamAM bAMdhela verabhAvano udaya tIvra banyo ane badalo levAno nizcaya kyo. teNe cAreya tarapha najara pheravI ke koI vyakti jotI to nathI ne? tarata ja bhInI mATIthI muninA mastaka para pALa bAMdhI dIdhI ane cittAmAMthI dhagadhagatA aMgArA mATInA ThIkarAmAM lAvIne nirdayatA pUrvaka muninA mAthA para nAkhI dIdhA. pachI bhayabhIta thato-thato tyAMthI zIdhra cAlyo gayo. muninI samabhAvathI mukti - munine dhyAna ane kAusagga kyane dhaNo samaya nahoto thayo ke mAraNAMtika upasarga Avyo. munie to kaSTone sAme cAlIne nimaMtraNa ApyuM hatuM. zarIramAM bhayaMkara asahya vedanA utpanna thaI.muni samabhAva ane AtmabhAvamAM lIna rahyA. deha vinAzI huM avinAzI' nA ghoSane satya rUpathI AtmAmAM vaNI lIdho. somila brAhmaNa para koI jAtano dveSa ke krodha na karatAM ane aMtaramAM paNa tenA pratye roSa na lAvatAM potAnA nija karmono vicAra karatAM-karatAM, vicAronI zreNIne vizuddha, vizuddhatara banAvI. dharma dhyAnamAMthI zukala dhyAnamAM pahoMcyA. karma dalikono nAza karIne kevalajJAna kevaladarzana upArjita kyuM ane AyuSya pUrNa thatAM saMpUrNa karmono kSaya karIne siddha paramAtmA banI gayA. nikaTavartI devoe pAMca divya pragaTa ryA ane samyam ArAdhanAno. mahotsava kya. Adarza jIvana ane zikSA preraNA - (1) soLa varSanI vaye ane eka divasanI arthAt (thoDAMka ja kalAkanI) dIkSA paryAyamAM munie Atma kalyANa karI lIdhuM. daDhatA, sahana zIlatA, kSamA dvArA munie lAkho bhavonA pUrvasaMcitta karmono miniTomAM ja kSaya karI dIdho. ghara, kuTuMba, parivArano tyAga ryA pachI zarIranA mamatvano paNa tyAga karavo ane saMyamanI ArAdhanA mATe zarIrane jIvita avasthAmAM A rIte visarjita karavuM kaMI nAnI sUnI ke alpa mahatvanI vAta nathI. mahAna ane sArA abhyAsI sAdhako paNa Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | 41 AgamasAra ahIM AvIne DagamagI jAya che. paraMtu dhanya che e navadIkSita munine, kRSNa vAsudevanA bhAI hovAM chatAM paNa eka divasanI dIkSAmAM ja evo Adarza dAkhalo upasthita ryo ke jemAMthI preraNA laIne keTalAya mumukSu prANIo potAnA AtmotthAnamAM agresara thavAnI mahAna upalabdhi prApta karI zake che. (2) zUravIra puruSo siMha vRttithI cAle che. siMhanI jema ja vIratA pUrvaka saMyama grahaNa kare che, pratijJA grahaNa kare che, ane saMkaTa samaye paNa siMhanI jema ja tenA para vijaya meLave che. (3) siMhavRtti ane zvAnavRtti vize ema kahevAmA Ave che ke siMha baMdUkanI goLI upara tarApa nathI mArato paraMtu tenA avAja parathI mULa sthAnane oLakhI le che ane tene ja potAnuM lakSya banAve che paraMtu kutarAne koI lAkaDI mAre to te lAkaDIne ja pakaDavAnI koziSa kare che. Aja rIte ApaNe du:khanuM mULa kAraNa evAM potAnA karmono ja vicAra karavo joie ane samabhAvamAM sthira rahevuM joie. A ja siMhavRtti che. tenAthI viparIta duHkhanA kSaNika nimittarUpe rahelAM koIpaNa prANI para roSa karavo athavA badalo levo, te zrvAnavRti che. pratyeka mumukSu AtmAoe gajasukumAranA jIvanamAMthI siMhavRttino Adarza zIkhavo joie.'' dehuM pAtayAmi vA kArya sAdhayAmi '' no daDha saMkalpa hovo joie; tyAre ja mukti prApta thaI zake che. paraMtu evo saMkalpa na hovo joie ke khAtA pItA mokSa maLe, to mane paNa kahijo / mAthA sATe mokSa maLe, to dUra hI rahijo II (4) bhautika icchAono tyAga ane jIvanano bhoga ApyA vinA sahaja paNe ja mukti maLI javI saMbhava nathI. tethI mokSanI prApti mATe ApaNe gajasukumAra muninA Adarzane sAme rAkhIne ApaNuM jIvana jIvIe tathA AvI vIratAnA saMskArothI AtmAne baLavAna banAvIe to saMyamanA AnaMdane prApta karI zakIe. kahyuM che ke - sabhI sahAyaka sabala ke, kou na nibala sahAya, pavana jagAvata Agako, dIpa hI deta bujAya (5) potAnA saMskAra jo majabUta hoya, baLavAna hoya to badhA saMyogo hitakara banI jAya che. somila brAhmaNa jevI nirdaya vyakti, ane dhagadhagatA aMgArAnA saMyogo paNa mukti prApta karAvI zake che. tethI ApaNe paNa jyAre ApaNI sAdhanAne sabaLa ane vegavAna banAvazuM ane sahanazIlatAne dhAraNa karazuM tyAre ja ApaNuM AvA mahApuruSonuM jIvanacaritra sAMbhaLavAnuM ke vAMcavAnuM sArthaka thaze. kaSAya bhAvothI mukta thaI javuM e ja mokSa prApti mATe zreSTha ane saphaLa sAdhanA che. bhagavAna ariSTanemithI kRSNano vArtAlApa :- gajasukumAra aNagAranI dIkSAnA bIjA divase kRSNa vAsudeva ariSTanemi ane potAnA bhAI sahita badhA ja munionA darzana karavA bhagavAna pAse gayA. bhagavAnanA darzana-vaMdana ryA. anya munionAM paNa darzana-vaMdana ryA. ahIM tahIM joyuM paraMtu potAnA bhAI gajasukumAra muninA darzana na thayAM tyAre bhagavAnane pUchyuM- he bhaMte ! gajasukumAra aNagAra kyAM che ? bhagavAne zrI kRSNa vAsudevane kahyuM ke gajasukumAra munie potAnuM kArya siddha karI lIdhuM che arthAt teo mokSe padhAryA che. kRSNa vAsudeve pharIthI prazna ryo ke he prabhu ! gajasukumAre kevI rIte potAnuM kArya siddha karI lIdhuM che ? tyAre bhagavAne bhikSunI bAramI piMDamAnI AjJA mAMgavAthI karIne nirvANa sudhInI badhI ja vAta saMbhaLAvI. somila brAhmaNanuM nAma na kahetAM ema kahyuM ke eka puruSa tyAM Avyo ane teNe A prakAre kyuM. he kRSNa ! Ama, gajasukumAra munie potAnuM kArya siddha ryuM che. kRSNa vAsudevano kopa :-kRSNa vAsudeve A vRtAnta sAMbhaLIne roSa bharyA zabdomAM prazna ryo ke he bhagavAn ! evI hIna puNya ane duSTa vyakti koNa hatI ? jeNe mArA sagA nAnA bhAInA akALe ja prANa harI lIdhA ? bhagavAne kRSNane zAMta karatAM kahyuM ke he kRSNa ! tame e puruSa para gusso ke dveSa na karo kAraNake e puruSe to tamArA bhAI gajasukumAra aNagArane sahAyatA pradAna karI che. somilanI sahAyatA dRSTAMta dvArA :-kRSNe pharIthI prazna ryo - he bhaMte ! teNe sahAyatA kevI rIte ApI ? bhagavAne samAdhAna karatAM jaNAvyuM - he kRSNa ! Aje jyAre tame darzana karavA mATe AvI rahyAM hatA tyAre mArgamAM eka vRddha puruSa potAnA gharanI bahAra paDelA IMTanA moTA DhagalAmAMthI eka-eka IMTa laIne gharamAM laI jaIne mUkI rahyo hato. tene joIne tame e DhagalAmAMthI hAthI para beThAM--beThAM ja eka IMTa upADI ane enA gharamAM nAkhI dIdhI. tarata ja anya rAjapuruSoe paNa tenuM anukaraNa karI, eka-eka IMTa karI Akhoya Dhagalo enA gharamAM pahoMcADI dIdho. te vRddha vyaktinA AMTA mAravAnuM ane badhI ja muzkelI dUra thaI gaI. tenuM divaso ane kalAkonuM kAma mAtra miniTomAM ja pUrNa thaI gayuM. je rIte A tamAro prayatna te vRddha mATe sahAya rUpa banyo; te ja rIte te puruSe gajasukumAra aNagAranA lAkho bhava pUrvenA saMcitta karmonI udIraNA ane, kSaya karavAmAM sahAyatA pradAna karI che. jenAthI zIghratA pUrvaka miniTomAM ja temanuM saMsAra cakra samApta thaI gayuM che. hatyArAne jANavAnI utkaMThA :- kRSNa vAsudevanI icchA na hovA chatAM paNa gussAne zAMta karavo paDyo. paraMtu aMdara damita thayela moha ane kaSAyane kAraNe teoe bhagavAnane pharIthI pUchI lIdhuM ke he bhaMte ! huM te vyaktine kevI rIte jANI zakIza ? bhagavAne jaNAvyuM ke hamaNAM dvArikAmAM jatI vakhate je vyakti acAnaka tamArI sAme AvIne, bhayabhIta thaIne svataH ja paDI jAya ane marI jAya, tyAre tame samajI lejo ke A te ja puruSa che. A sAMbhaLIne kRSNa vAsudeve bhagavAnane vaMdana namaskAra rkA ane nagarImAM javA mATe prasthAna ryuM. somilanuM mRtyu :- bIjI bAju, somila brAhmaNanA manamAM vicAra Avyo ke kRSNa vAsudeva bhagavAnanA darzana karavA gayA che ane ariSTanemi bhagavAna sarvajJa sarvadarzI che. temanAthI kaMI paNa ajANyuM ke chUpuM nathI. te avazya kRSNane mArA kukRtyanI mAhitI Apaze. tyAre kRSNa vAsudeva roSe bharAIne na jANe zuM sajA karaze ? kevI rIte kamote mAraze ? e bhayathI bhayabhIta thaIne te gherathI nIkaLyo ke kRSNanA pAchA pharavA pahelA huM kyAMka jaIne chupAI jAuM. na bhAInA mRtyune kAraNe kRSNa vAsudevane tarata ja pAchA pharavAnuM thayuM. somilanuM samaya anumAna khoTuM TharyuM. kRSNa vAsudeva zAMtithI(dabadabA vagara) nagarImAM rAjya mArga choDI anya mArga dvArA praveza karI rahyA hatA. koI paNa prakArano avAja na thavAne kAraNe somila brAhmaNane kaMI ja khabara na paDI zakI ane te acAnaka kRSNanI sAme AvI pahoMcyo. tenA manamAM AzaMkA ane bhaya to - Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha hato ja, kRSNane najIkamAM ja sAme joIne te tyAMja dhrAsko paDavAne kAraNe jamIna para dhasa daine paDI gayo ane marI gayo. tene joIne kaNa vAsadeva samajI gayA ke A daSTa somila mArA bhAIno hatyAro che. temaNe cAMDAlo dvArA rassIthI tene mata zarIra kheMcAvIne nagaranI bahAra pheMkAvI dIdhuM. ane jamInane pANIthI dhovaDAvIne sApha karAvI. A rIte somila brAhmaNa svataH potAnA karmonA phaLano bhokatA banyo. zikSA-preraNA:-(1) vItarAgI bhagavAna ariSTanemi e somila brAhmaNanA kakRtyane paNa zrI kRSNa sanmukha guNa rUpe mUkyuM. (2) mahApuruSonA satsaMgathI pracaMDa kopa paNa niSphaLa thaI jAya che. (3)kukarma karatI vakhate vyakti bhaviSyano vicAra nathI karatI ane kukRtya ryA pachI bhayabhIta bane che ane vicAra kare che. paraMtu pAchaLathI vicAro karavA tenA mATe nirarthaka ja hoya che. mATe pahelAMthI ja vicArIne kAma karavuM joIe, jethI pAchaLathI pastAvuM na paDe. somile jo pahelethI ja evo vicAra ryo hota ke huM chupAIne paNa pApa karIza to paNa sarvajJa bhagavAna to jANI ja leze" to te ghora pApa kRtyathI bacI zakata. kahevAyuM paNa che - - "soca kare so sughaDa nara, kara soce so kUDa-soca kviA mukha nUra hai, kara soce mukha dhUDA (4) kRSNa somilanI kanyAne gajasukumAra mATe "kuMvArA' aMtaHpuramAM ja rAkhI hatI. gajasukumAra dIkSA laI le to paNa kuMvArI kanyAnI anya koI sAthe paNa pANigrahaNa vidhi thaI zake. pracaMDa gusso karavo ke muninI ghAta karavI evo koI prazna ja na hato. paraMtu vartamAna samaye koI khAsa kAraNa na dekhAtAM, chatAM pUrva bhavanA karelA karmo mATe nimita maLI jAya che. somilanA kopanuM mukhya kAraNa paNa pUrvabhavanuM vera ja hatuM. gajasukumAranA jIve somilanA mastaka para garamAgarama roTalo baMdhAvIne tenA prANonuM haraNa karAvyuM hatuM ane khuzIno anubhava kyoM hato. (pote vaMdhyA hovAthI derANInA bALakanI ISyA thaI .bALakane zaradI jevI koI bImArI vakhate mAthA para garama roTalo bAMdhavAnI khoTI salAha ApI hatyA karI hatI .) teja karmo udayamAM AvyA hatAM. tene gajasukumAre potAnA karmonuM karaja cUkavavAnuM samaya samajIne saharSa svIkArI lIdhuM. te ghaTanA lAkho bhavo pahelAMnI hatI. te ja AzayathI A sUtramAM kahyuM che ke lAkho bhavonA saMcitta karmonI somile udIraNA karAvI ane kSaya karavAmAM nimitta banyo. (5) pApI vyakti potAnA pAponA bhArathI svataH ja somilanI jema duHkhI thAya che ane lokomAM niMdAne pAtra bane che. paramAtmA koIne duHkhI nathI karatA. kahevAyuM paNa che ke - rAma nakisa ko mAratA, sabase moTA rAma- Apa hI marajAta hai, kara kara bhUMDA kAmA navamuM adhyayana - sumukha dvArikA nagarImAM kRSNa vAsudenA bhAI baLadeva rAjA hatA. temane sumukha nAmano putra hato. prathama adhyayanamAM varNavela gautamanA jevuM ja tenuM saMpUrNa varNana che. pAchalI vaye teNe arihaMta ariSTaneminI pAse dIkSA aMgIkAra karI, gautamanI samAna ja tapa saMyamanI. ArAdhanA karI. vIsa varSanA dIkSA paryAya ane mAsakhamaNanA saMthArA dvArA temane kevalajJAna ane kevala darzana prApta thayuM ane te samaye ja saMpUrNa karmono kSaya karIne siddhagatine prApta karI. bAkInA cAra adhyayana -sumukhanA varNana pramANe ja durmukha ane kUpadArakanuM varNana che. A traNeya sagA bhAIo hatA ane te ja bhavamAM muktigAmI banyA. dAruka ane anAdaSTinuM varNana paNa teja pramANe che teo baMne vasudevajInA putro ane zrI kRSNanA bhAIo hatA. 9 thI 13 A pAMca adhyayanamAM varNita pAMceya yAdava kumAro pAchalI vayamAM 20 varSa saMyamanI ArAdhanA karIne siddha thayA hatAM cotho varga" 1 thI 10 adhyayana A vargamAM dasa rAjakumAronuM varNana che. 1. jAlikumAra 2. mAlikumAra 3. uvayAlIkumAra 4. purisena 5. vAriseNa e pAMca vasudevajInA putro ane zrI kRSNanA bhAIo hatA. da. pradyumnakumAra zrI kRSNa ane rukimaNInA putra hatA 7. sAMba kumAra zrI kRSNa ane jAMbavatInA putra hatA. 8. aniruddhakumAra pradhumna ane vaidarbhanA putra hatA. 9. satyanemi ane 10. draDhanemi baMne samudravijayajInA putra ane arihaMta ariSTanemi bhagavAnanA sagA bhAI hatA. A baMne e paNa pAchaLI uMmare ariSTanemi pAse saMyama aMgIkAra kyo. dvAdazAMgIno abhyAsa karyo. arthAt 14 pUrvadhArI banyA. ane soLa varSanI dIkSA paryAyamAM aMte mAsakhamaNano. saMthAro karI zatruMjaya parvata parathI siddha thayA. cAra vargonA 41 adhyayanomAM 41 yAdava puruSonuM mokSa gamananuM varNana pUrNa thayuM. te pachI pAMcamA vargamAM kRSNanI paTTarANIo ane putravadhuonuM varNana che. pAMcamo varga : prathama adhyayana padamAvatI dvArikA nagarInI bahAra udyAnamAM birAjamAna bhagavAna ariSTaneminA darzana karavA mATe zrI kRSNa vAsudeve potAnA vizALa samUha sAthe gayA. kRSNanI padmAvatI rANI paNa potAnA dhArmika rathamAM besIne bhagavAnanA darzana karavA gaI. pariSada ekatrita thaI. bhagavAna zrI kRSNa, padmAvatI tathA anya saMpUrNa pariSadane lakSyamAM rAkhIne pravacana ApyuM. pravacana sAMbhaLIne kRSNanI paTTarANI padmAvatI saMsArathI virakta thaIgaI. teNe badhAMja vaibhavono tyAga karIne saMyama aMgIkAra karavAno nirNaya ryo. bhagavAna samakSa potAnI bhAvanA vyakta karI ane kahyuM ke kRSNa vAsudevanI AjJA prApta karIne huM ApanI pAse dIkSA levA icchuM chuM. bhagavAne anumati ApI. zrI kRSNanA bhagavAna ariSTanemi samIpe praznottara:- pariSada pravacana sAMbhaLIne pAchI pharI. kRSNa vAsudeve bhagavAnane vaMdana Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology AgamasAra namaskAra kyuM ane potAnI jijJAsAnuM samAdhAna karavA icchayuM. temaNe bhagavAnane pUchyuM ke he bhaMte! A dvArikA nagarIno vinAza kyA kAraNe thaze? pratyuttaramAM bhagavAne A pramANe samAdhAna kyuM ke - surA (madirA), agni ane dvipAyana RSinA kopanA nimittathI dvArikAno vinAza thaze. A sAMbhaLIne kRSNa vAsudevane evo vicAra Avyo ke dhanya che e jAli, mayAlI AdikumArone jemaNe saMpUrNa vaibhavano tyAga karIne arihaMta ariSTanemi pAse saMyama aMgIkAra kya; huM adhanya akRtapuNya chuM ke hajI sudhI huM mAnuSika kAma-bhogomAM phasAyelo chuM. bhagavAna pAse saMyama nathI laI zakyo ane eka divasa mArAM jotAM mArI hAjarImAM ja dvArikAno vinAza thaI jaze. bhagavAna zrI kRSNane saMbodhana karatAM kahyuM ke he kRSNa ! badhA vAsudevo pUrvabhavamAM niyANuM kare che niyANA dvArA ja teo vAsudeva bane che. ane e niyANAnA tIvra rasane kAraNe ja koI paNa vAsudeva dIkSA aMgIkAra karI zakatA nathI. A sAMbhaLIne kRSNane potAnuM bhaviSya jANavAnI icchA thaI. prazna pUchavA para samAdhAna karatA bhagavAne kahyuM - dvipAyana RiSinA kopane kAraNe dvArikA baLIne naSTa thaI gayA pachI, mAtA-pitA parivArajanothI rahita rAma baladevanI sAthe (balarAmanI sAthe) tame pAMDa matharA javA mATe prasthAna karazo. kausAMbI vanamAM pahoMcIne vaTa-vRkSa nIce pRthvIzIlA para pILA vastrathI zarIrane DhAMkI vizrAma karazo, tyAre jarAkumAra dvArA pheMkAyeluM bANa tamArA DAbA pagamAM lAgaze. te samaye tame tyAM kALa karIne trIjI pRthvImAM janma lezo. bhagavAnanAM zrI mukhethI potAnuM AgAmI bhaviSya jANIne kRSNa vAsudeva khinna thaI gayA ane udAsa mane ArtadhyAna karavA lAgyA tathA vilApa karavA lAgyA. tyAre bhagavAna zrI kRSNane saMbodhana karatA kahyuM ke he kRSNa ! tame A ArtadhyAna na karo. tame tyAMthI kALa karIne AgAmI bhavamAM mArA jevA ja tIrthakara banazo. tyAM saMpUrNa karmono kSaya karIne mukti prApta karazo. potAnuM kalyANakArI bhaviSya sAMbhaLIne zrI kRSNa atyaMta prasanna thayA. khuzImAM eTalA harSa- vibhora banI gayA ke tyAM bhagavAna sanmukha potAnI khuzI pragaTa karatAM siMhanAda ryo. temanI khuzInA bhAva e hatA ke huM paNa eka bhava karIne tIrthakara banIza ane mokSa prApta karIza arthAt kRSNa vAsudevanA bhavamAM ja temaNe potAnI utkRSTa dharma bhAvanA ane dharma dalAlIthI tIrthakara gotra nAma karmano baMdha ryo hato. jethI teo trIjA bhavamAM AgAmI utsarpiNI kALamAM A bharata kSetramAM bAramA "amama" nAmanA tIrthakara thaze. kRSNanI dharma dalAlI :- A pramANe utAra-caDhAvanA vArtAlApa pachI kRSNa vAsudeva bhagavAnane vaMdana-namaskAra karI dvArikAmAM AvyA. siMhAsana para ArUDha thaIne potAnA rAjakIya puruSone Adeza Apyo ke nagarImAM traNa mArga ane cAra rastA vagere jagyAe traNa-traNa vAra ghoSaNA karAvo ke "A dvArikA nagarIno vinAza thavAno che, je koI rAjA, rAjakumAra, rANIo, zeTha, senApati Adi bhagavAnanI pAse dIkSA laIne Atma kalyANa karavA icche to temane vAsudeva kRSNa taraphathI AjJA che. teo potAnI pAchaLanI koI paNa javAbadArInI koIpaNa prakAre ciMtA na kare. tenI badhI ja vyavasthA rAjaya taraphathI karavAmAM Avaze. dIkSA mahotsava paNa svayaM zrI kRSNa vAsudeva karaze." kRSNanI AjJA anusAra nagaramAM ghoSaNA karavAmAM AvI. bhAgyazALI keTalAya AtmAoe A sUcanAno lAbha lIdho. padmAvatInI dIkSA - kRSNanI paTTarANI padmAvatI devI paNa saMsArathI virakta thaI. temaNe paNa saMyama grahaNa karavAnI AjJA mAMgI. kRSNa vAsudeve saharSa anumati ApI ane bhavya samAroha dvArA potAnI jAte ja padmAvatIno dIkSA mahotsava ryo. bhagavAnanI sanmukha padmAvatIne lAvyA ane nivedana karyuM ke he bhagavAna ! A mane prANathI paNa ati pyArI padmAvatI devI che. te saMsArathI udvigna ane virakta thaI che. tethI huM Apane ziSyAnA rUpamAM bhikSA ApuM chuM. Apa eno svIkAra karo. tyAre arihaMta ariSTanemie ene dIkSA pradAna karI ane pramukhA sAdhvI yakSA AryAne ziSyAnA rUpamAM soMpI dIdhI. padmAvatI AryAjIe temanI pAsethI saMyama vidhinuM jJAna prApta rksa. agiyArasaMgonuM adhyayana kyuM ane vividha tapazcaryAo dvArA potAnI Atma-sAdhanA karavA lAgyA. vIsa varSa sudhI dIkSA paryAyanuM pAlana kyuM. aMtamAM mAsakhamaNanA saMthArA dvArA saMpUrNa karmono kSaya karI te ja bhavamAM siddha gatine prApta karI. adhyayana 2 thI 10 sudhI A ja pramANe kRSNanI anya paTTarANIo-2. gorI 3. gaMdhArI 4. lakSmaNA 5. susImA 6. jAMbavatI 7. satyabhAmA 8. rukimaNI Adie paNa saMyama aMgIkAra karIne 20 varSamAM siddha gatine prApta karI. teja rIte kRSNa vAsudevanA putra sAMbakumAranI baMne patnIo9. mUlazrI 10. mUladattA kRSNanI AjJA laIne dIkSita thayA. kAraNa ke sAMbakamAra to pahelethI ja dIkSita thaI cUkyA hatA. temaNe paNa 20 varSa sudhI saMyama pA varganA dasa adhyayanomAM dasa rANIonuM muktigamana varNana pUrNa thayuM. zikSA - preraNA:(1) tIrthakara bhagavAnano saMyoga maLI gayo, "nagarI baLavAnI che," evI ghoSaNA karI devAI. tema chatAM paNa hajAro nara-nArIo dvArikAmAM ja rahI gayA. dIkSA aMgIkAra na karI zakyA ane tyAM ja baLIne bhasma thaI gayA. A jIvonI eka bhArI karmAvasthA che. bhagavAna tarapha ane dharma tarapha zraddhA-AsthA rAkhanAra keTalAya jIvo paNa dIkSA na laI zakyA. tAtparya e ja che ke saMyamanI bhAvanA ane suMdara saMyoga badhA lokone maLatAM nathI. manuSya bhavane pAmIne potAnA sAmarthya anusAra taka maLatAM dharmano lAbha avazya laI levo joie. pramAda - ALasa ane utsAha hInatAnI bedarakArImAM rahI na javuM. jevI rIte zrI kRSNa jANI lIdhuM ke mane to saMyama mArga prApta thavAno nathI. to paNa temaNe anya lokone saMyama levAnI preraNA ApI ane sahayogI banI dharma dalAlI karavAno lAbha meLavI lIdho. dvArikA vinAzanuM nimitta paNa preraka hatuM. AvI ja zraddhA ane dharmadalAlInAM kAryothI temaNe tIrthakara nAma karma upArjana kyuM hatuM. (3) te samaye zrI kRSNa potAnI ATha paTTarANIone sahaja rIte dIkSAnI AjJA ApI dIdhI hatI. Aje ApaNe paNa jANIe chIe ke A jIvana caMcaLa che. AyuSyanI dorI eka divasa tUTavAnI che. paraMtu ALasa, pramAda ane mohane vaza thaIne dharma (2) manuSya Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 44 ArAdhanAnA kartavyane bhUlI rahyA chIe athavA bhaviSyanA bharose choDI daIe chIe. prastuta prakaraNanA zravaNathI ApaNe ApaNA jIvanane navo vaNAMka Apavo joIe. vrata ane mahAvratomAM agresara thavuM joie. (4) kRSNa vAsudevanA jIvananA vibhinna utAra-caDhAvane samajIne e svIkAravuM ane samajavuM joie ke A bAhya vaibhava paNa jayAM sudhI puNyano udaya che tyAM sudhI ja jIvane sAtha Ape che. zrI kRSNano eka samaya evo hato ke temanA bolAvavAthI deva hAjara thayA ane dvArikAnI racanA karI dIdhI. susthita deve lavaNa samudra pAra karAvI dIdho. gajasukumAra bhAI thaze evI sUcanA paNa deve ja ApI hatI. paraMtu puNyodaya samApta thayo ane pApano udaya thayo tyAre nagarInI eka vyakti somile ja nava dIkSita muni ane kRSNanA bhAInI, ariSTanemi bhagavAna tyAM birAjamAna hovA chatAM hatyA karI dIdhI ane je dvArikA haMmezA tIrthaMkara, muniothI pAvana rahetI hatI, prathama devalokanA devo dvArA nirmita hatI tene eka sAmAnya deve bALIne bhasma karI dIdhI; A badhAM puNya ane pApa karmone lIdhe udayamAM AvatAM phaLa che.karmonI vicitra avasthAone jANIne karmothI haMmezane mATe mukta thavAno prayatna karavo joie. samyaktvanA lakSaNa : zAMta ho Avega sAre, zAnti manameM vyApta ho,- mukta hone kI hRdayameM, preraNA paryApta ho, vRtti meM vairAgya, aMtara bhAvamaiM karuNAM rahe,- vItarAga vANI sahI, yoM aTala AsthA nita rahe. 'chaThTho varga' pAMca vargomAM bAvIsamA tIrthaMkaranA zAsanavartI mokSagAmI 51 jIvonuM varNana karavAmAM AvyuM che. have AgaLanA traNeya vargomAM aMtima tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra svAmInA zAsananA 39 jIvonuM varNana che. A chaThThA vargamAM 13 adhyayana che. jemAM zeTha ane arjunamAlI tathA atimukta rAjakumAra arthAt evaMtAmuninuM jIvana varNana che. paheluM bIjuM adhyayana - makAI ane kiMkama prAcInakALamAM rAjagRhI nAmanI nagarI hatI. zreNika tyAMnA rAjA hatA. makAI zeTha te nagarImAM rahetA hatA. te dhanADhaya ane atyaMta samRddha hatA. eka vAra bhagavAna mahAvIra svAmInuM tyAM Agamana thayuM. makAI zeTha bhagavAnanA samavasaraNamAM gayA. bhagavAnanA darzana karyAM. vaMdana namaskAra karI upadeza zravaNa ryuM. teno te divasa dhanya thaI gayo. te dharmanA raMgamAM raMgAI gayA. saMyama levAnI utkRSTa bhAvanA jAgI. ghera AvIne moTA putrane saMpUrNa gharanI javAbadArI soMpI dIdhI. putra mahotsavanI sAtho sAtha hajAra puruSa ucake evI zibikAmAM besADIne bhagavAnanA samavasaraNamAM pahoMcADayA.yogya samaye bhagavAne dIkSAno pATha bhaNAvyo. zeTha have makAI aNagAra banI gayA. saMyamanI vidhione zIkhIne te samiti guptivaMta banI gayA. temaNe soLa varSa sudhI saMyama payAryanuM pAlana rkyu. agiyAra aMga sUtro kaMThastha ryA. bhikSu paDimA ane guNaratna saMvatsara Adi viziSTa tapazcaryAo karI. anya paNa mAsakhamaNa sudhInI tapazcaryAothI potAnI saMyama ArAdhanA karI. aMte eka mahinAnA saMthArA dvArA saMpUrNa karmono kSaya karIne zreSTha siddha gatine prApta karI. makAI zeThanI jema ja kiMkama zeThanuM paNa varNana che. dIkSA paryAya, tapasyA, zrutajJAna, vagere paNa samAna ja che. aMtamAM kiMkama zeThe paNa saMpUrNa karmono kSaya karI mokSa prApta ryo. trIjuM adhyayana arjunamALI rAjagRhI nagarImAM zreNika rAjA rAjya karatA hatA. tyAM " arjuna"nAmano eka mALI raheto hato. je Rddhi saMpanna hato. teno potAno ja eka khUba moTo bagIco hato. te arjunane baMdhumatI nAmanI patnI hatI. je strInAM badhAM ja guNo ane lakSaNothI susaMpanna hatI. arjunamALInI puSpavATikAnI bAjumAM eka " mudgarapANi" nAmanA yakSanuM maMdira hatuM. temAM mudgarapANi yakSanI mUrti hatI. arjunamALInA pUrvajonI aneka peDhIothI te yakSanI pUjA karavAmAM AvatI. te arjuna paNa phUla ekaThA karIne sArA-sArA phUlone alaga vINIne te yakSanI pratimAne puSpa aparNa karato; paMcAga namAvIne praNAma karato; tenI stuti ane guNagAna karato.pachI phUla ane mALAo laIne rAjamArga pAse besIne AjIvikA kamAto hato. lalitA goSThI : --te ja nagaramAM lalitA nAmanI goSThI rahetI hatI. jene vartamAna bhASAomAM " guMDAonI ToLI '' kahI zakAya. mahotsava :- eka vAra nagaramAM koI AnaMdano mahotsava hato. arjuna mALIe savAre vahelAM uThIne baMdhumatIne paNa sAthe lIdhI. - kAraNa ke phUlonuM vecANa vizeSa thavAnuM hatuM.mALI-mAlaNa baMne bagIcAmAM AvyA. ghaNAM badhAM phUla ekaThA rDA. chAbaDIo bharI ane mudgarapANi yakSanI pUjA mATe keTalAMka suMdara phUlo alaga ryA. goSThInA cha puruSono upadrava - * pati-patnI baMne yakSanA maMdira tarapha pahoMcyA. lalita goSThInA 6 puruSo pahelethI ja te maMdiramAM hatA ane icchA pramANe potAnI krIDAo karI rahayA hatA. arjunamALIne patnI sAthe Avato joyo ane aMdaroaMdara vicAra kyoM ke arjunamALIne bAMdhIne ApaNe tenI patnI sAthe sukhopabhoga karIzuM.maMtraNA karI te chaye moTA pravezadvAranI pAchaLa saMtAI gayA. arjunamALI ane baMdhumatIe maMdiramAM praveza ryo. yakSane praNAma rDA, phUla caDAvyA ane pachI paMcAga namAvIne arthAt ghUMTaNo TekavIne praNAma rDA. te ja samaye cha e puruSa eka sAthe nIkaLyA ane tene e ja dazAmAM bAMdhI baMdhumatI mAlaNa sAthe Icchita bhoga bhogavavA lAgyA arthAt tenA upara baLAtkAra ryo. AMkhonI sAme thaI rahela A kukRtya arjuna paDyo-paDyo joto ja rahyo. kAraNa ke avAja karavA chatAM paNa te guMDAonI sAme koI paNa nahotuM AvatuM. tenA manamAM yakSa pratye azraddhA ane zaMkAnA vikalpo thavA lAgyA ke are ! bApa-dAdA-paradAdAothI pUjita A pratimA mAtra kASTha ja che. emAM jo yakSa hota to zuM te mArI ApattimAM madada na karata ? A pramANe te manamAM ne manamAM krodhita thayo hato ke teja samaye yakSe upayoga mUkIne joyuM ane arjunanI azradhdhAnA Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | saMkalpone jANI lIdhA. yakSano upadravaH-potAnI pratiSThA khAtara te yakSe arjunanA zarIramAM praveza kyoM taDAtaDa baMdhano toDI nAkhyA ane kASThanI te pratimAnA hAthamAM raheluM eka maNa ane sADA bAvIsa sera arthAt 57 kilonAM loDhAnuM mulgara upADayuM. mudgara laIne kramazaH chae puruSone mudgaranA ghAthI mota ghATa utArI dIdhA. ane pachI bebhAna(bedhyAna) banIne teNe baMdhumatI bhAryAne paNa motane ghATa utArI dIdhI arjunanA zarIramAMthI yakSa na nIkaLyo tethI yakSAviSTa (pAgala) banelo te arjuna rAjagRhI nagarInI bahAra cAreya tarapha pharatAM-pharatAM 6 (cha) puruSa ane eka strInI haMmezane mATe ghAta karavA lAgyo. rAjA zreNika paNa e yakSanI sAme kaMI ja upAya na karI zakyA. nagaramAM ghoSaNA karAvI ke koI vyakti koI paNa kAma mATe nagaranI bahAra nahIM jAya kAraNa ke nagaranI bahAra yakSAviSTa 45 AgamasAra arjuna mALI mudgara laIne pharI rahayo che. ane mudgaranA prahArathI strI-puruSone mArI nAkhe che. A pramANe teNe pAMca mahinA ane tera divasamAM 1141 strI puruSonA prANa haryA. A saMkhyA mULa pAThamAM nathI paNa zreNikacaritramAM maLe che. : bhagavAnanuM padArpaNa :- vicaraNa karatA bhagavAna mahAvIra svAmI rAjagRhI nagarImAM padhAryA. teo guNazIla bagIcAmAM birAjayA. nagaranA lokone samAcAra maLyA. paraMtu yakSAviSTa arjunanA bhayathI koI paNa bhagavAnanI pAse javA mATe taiyAra na thayAM. badhAM aMdaro-aMdara eka-bIjAne paNa nA pADavA lAgyA. sudarzana zrAvakanI adbhuta prabhu bhakti :- te nagarImAM sudarzana zrAvaka 2hetA hatA. je Agama varNita zrAvakanAM badhAM ja guNothI yukta hatA; daDha dharmI ane priya dharmI hatA. jyAre temaNe bhagavAnanA AgamananI vAta sAMbhaLI tyAre temaNe darzana karavA javAno saMkalpa kyoM. mAtA-pitA pAse AjJA mAMgI. uttara-pratyuttara thayA, pitAnuM kahevuM hatuM ke ahIMthI ja bhagavAnane vaMdana karI lo. bahAra yakSano prakopa che, prabhu kevalajJAnI che. mATe tamArA vaMdana svIkArI leze. paraMtu sudarzananA uttaramAM daDhatA hatI ke jyAre nagarInI bahAra ja bhagavAna padhAryA che to temanI sevAmAM jaIne ja darzana karavA joie. ghera besIne to haMmezAM darzana karIe chIe. atyaMta Agraha ryA pachI AjJA maLI gaI. nagarInI bahAra arjunano upadrava to hato ja. keTalAka dharmapremI zraddhALuo e ja AzAmAM hatAM ke koIne koI dharmavIra avazya mArga kADhaze. sudarzanane jatAM joIne keTalAye lokoe AzA bAMdhI. kAraNa ke nagaramAM temanI pratiSThA sArI hatI. dhIra, vIra, gaMbhIra, alpabhASI sudarzana ekalA ja nagaranI bahAra nIkaLyA. guNazIla bagIcAmAM javAnI dizAnA mArgamAM ja yakSAviSTa arjuna mALIno paDAvasthAna arthAt mudgarapANinuM yakSAyatana AvyuM. arjunamALIe dUrathI sudarzanane potAnI tarapha AvatAM joyA. te uThayo ane sudarzana tarapha mundgara pheravato cAlyo. bhaktinI anupama zakti :- sudarzana zeThe yakSAviSTa arjunane dUrathI Avato joIne zAMtithI bhUmi pramArjana karIne besI gayA. arihaMta-siddhane namaskAra karIne sAgArI saMthAro dhAraNa ryo. upasargathI mukta thavAno AgAra rAkhyo. yakSAviSTa arjuna najIka Avyo ane joyuM ke sudarzana para mugarano prahAra lAgato nathI. teNe cAreya tarapha mundgarane ghumAvIne tenAthI mAravAno prayatna ryo. paraMtu mudgara AkAzamAM ja sthira thaI gayuM paraMtu sudarzana upara paDyo nahIM. tyAre sudarzana pAse jaIne yakSa tene ekI Tase jovA lAgyo. to paNa kaMI jora cAlyuM nahIM eTale e yakSa arjuna mALInA zarIramAMthI nIkaLI ne mugara laIne cAlyo gayo. upadravanI samApti :- yakSanA nIkaLI javAthI arjunanuM durbala baneluM zarIra bhUmi para paDI gayuM. upasarganI samApti thaI ema jANIne sudarzana zramaNopAsaka potAnA vrata-pratyAkhAnathI nivRtta thayA. arjunanI sArasaMbhALa karI. thoDI ja vAramAM svastha thaIne te uThayo ane teNe sudarzanane pUchyuM ke tame koNa cho ? ane kyAM jAo cho ? uttaramAM sudarzane potAnA maMtavyo pragaTa ryAM. arjunamALI paNa bhagAvananA darzana karavA mATe sAthe cAlyo. khabara phelAtA vAra na lAgI. nagarInA lokoe mugarane jatAM joI lIdhuM. sudarzana ane arjunanI pAchaLa lokonA ToLeToLA paNa bhagavAnanA darzana karavA pahoMcI gayAM. sudarzana ane arjuna sahita vizALa pariSadane bhagavAne dharmopadeza Apyo. arjunanI dIkSA :- - arjunamALInuM aMdhakAramaya jIvana bhagavAnanI vANIthI prakAzamaya banI gayuM. vItarAga dharmamAM tene zraddhA ane ruci thaI. saMyama aMgIkAra karavo, ema eNe jIvana mATe sArthaka samajyuM. tenI patnI baMdhumatI to marI ja cukI hatI. tene eka paNa saMtAna na hatuM. bhagavAna samakSa potAnA saMyama levAnA bhAvo pragaTa rDA. bhagavAnanI svIkRti maLI gaI. te ja samaye loca ryo; vastra parivartana ryA ane bhagavAna samakSa pahoMcyA. zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe tene saMyamano pATha bhaNAvyo. ahIM AjJA levAnuM varNana nathI. kadAca rAjAnI AjJAthI dIkSA ApI devAmAM AvI haze. arjuna aNagArane pariSaha upasarga :- arjuna aNagAre saMyama vidhi ane samAcArInuM saMkSepamAM jJAna meLavyuM. AjIvana niraMtara chaTha - chaTha pAraNA karavAnI pratijJA karI arthAt dIkSA laIne ja chaThanA pAraNe chaThanI tapazcaryA prAraMbhI dIdhI. prathama pAraNAmAM bhagavAnanI AjJA laIne svayaM ja gocarI mATe gayA rAjagRhImAM ja arjuna mALIe 1141 manuSyonI hatyA karI hatI. Aje e ja arjuna aNagAra te ja nagarImAM bhikSA mATe nIkaLyA. mArgamAM cAlatI vakhate athavA koI paNa gharamAM praveza karatI vakhate tenI Asa-pAsa keTalAya bALako, juvAno, vRddho, strIo, puruSo vagere AvIne A pramANe kahevA lAgyA - A arjune mArA pitAne mAryA, teNe mArA bhAIne mAryo, teNe mArI bahenane mArI, evuM kahevA lAgyA, keTalAka loko tADana-pIDana karI parezAna karatAM; keTalAka mAra-pITa karatAM, dhakakA mAratAM, ane paththara pheMkatAM, te badhA ne arjunamuni samabhAvathI sahana karatA manamAM paNa koI pratye roSa bhAva na karatAM, ArtadhyAnathI mukta thaIne zAMta ane gaMbhIrabhAvone dhAraNa karIne arjuna aNagAre chaThanA pAraNAmAM bhikSArthe bhramaNa karyuM. A prakAranI paristhitimAM rAjagRhI nagaramAM tene khUba ja muzkelIthI AhAra-pANI maLyA. je kaMI paNa maLyuM temAM ja saMtoSa mAnI udyAnamAM pAchA pharyA. bhagavAna pAse Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 (3). AgamasAra-pUrvArdha pahoMcIne gamanAgamananuM pratikramaNa karyuM. doSonI AlocanA karI ane AhAra dekhADyo. pachI bhagavAnanI AjJA laIne rAga-dveSanA bhAvothI rahita thaIne te AhAra pANI vAparyA. arjuna aNagAranI muktiH - arjuna aNagAre A pramANe cha mahinA sudhI zuddha saMyamanuM pAlana karyuM. chaThanA pAraNe chaTha ane samabhAvothI teNe potAnA karmonA daliko toDI nAkhyAM alpa dIkSA paryAya ane paMdara divasanA saMthArA vaDe arjuna munie saMpUrNa karmono kSaya karIne mokSanI prApti karI. zikSA-preraNA:-(1) lalita goSThI para aMkuza na mUkavAne kAraNe rAjAzreNikanI rAjadhAnInA nAgarikomAM azAMti vadhI ane seMkaDo lokono saMhAra thayo. (2) tIrthakara bhagavAnanA pagalAM thayA pachI te kSetramAM thaI rahelA upadrava ke rogAtaMka koIpaNa nimitte zAMta thaI jAya che. arjunano upadrava paNa sudarzana zrAvakanA nimittathI dUra thayo. mULa kAraNa to bhagavAnanuM Agamana ja samajavuM joIe. jenA kAraNe daivI zakti paNa stabdha thaI gaI. koI paNa vyaktinA bhUtakALanA jIvana parathI vartamAna samayamAM tenA para dhRNA karavI sanatA nahi paraMtu durjanatA che.dizA badalatAM ja vyaktinI dazA badalAI jAya che. bhUtakALanI daSTithI ja vyaktine jotAM rahevuM e mAnavanI eka tuccha ane malina vRtti che. vyaktino kyAre keTalo vikAsa thAya che. e vAtano paNa viveka rAkhavo joie. pApImAM pApI prANI paNa potAnuM jIvana parivartita karI nAkhe che. pradeza rAjA, arjuna mALI, prabhava cora ityAdika aneka tenAM udAharaNo che. kavinAM zabdomAM - dhRNA pApa se ho, pApI se nahiM kabhI lavaleza bhUla sUjAkara nyAya mArgame, karo yahI yatnaza. (4) koI paNa dhArmika vyakti ke mAnava athavA prANI mAtrathI dhRNA karavI ke tenI niMdA karavI, e nimna kakSAnA lokonuM kAma che.sajajana ane vivekI dharmajanana e ja kartavya che ke te koI paNa vyaktinI niMdA ke ghaNA na kare ane niMdAno vyavahAra paNa na kare. pApa athavA pApamaya siddhAMtanI niMdA karavI ke dhRNA rAkhavI te guNa che ane vyaktithI dhRNA karavI te avaguNa ane adhArmikatA che. (5) bhagavAne seMkaDo mAnavonAM hatyArA arjuna pratye jarApaNa dhRNA ke chUtAchUta jevo vyavahAra na karyo. bhagavAnanI vAta to dUra rahI, paraMtu teno eka upAsaka(sudarzana zeTha) paNa tene duSTa, hatyArA jevA zabda prayoga vaDe nathI dhutkAryo. paraMtu tenI tatkALa sevA-paricaryA karI che. tene bhagavAnanA samavasaraNamAM potAnI sAthe laI gayA. ane bhagavAne paNa tene te ja divase te ja hAlatamAM potAnI zramaNa saMpadAmAM grahaNa karI lIdho hato. A daSTAMta dvArA ApaNane hRdayanI vizALatAno Adarza zIkhavA maLe che. jene ApaNe ApaNA jIvanamAM utAravo joIe ane tucchatA temaja saMkucittatA Adi avaguNone tilAMjali ApavI joie. arjune alpa samayamAM ja potAnA jIvana ane vicArone tIvra gatithI pheravI nAkhyA. Aje ApaNe paNa ApaNI sAdhanAmAM mAna-apamAna, IrSyA-dveSa, kaSAya Adi pravRttionuM upazamana karavAmAM ane potAnA AtmAne samabhAvomAM temaja sahaja bhAvomAM saMlagna karavAmAM DhIla na karavI joie.varSo sudhInuM dhArmika jIvana paryAya ke zramaNa paryAya vItI jAya tema chatAM paNa ApaNe kyAreka to azAMta banI jaIe chIe; kyAMka ApaNe mAna-apamAnanI vAto karIe chIe to kyAreka bIjA lokonA vyavahAranI carcA karIe chIe; koInI niMdAmAM ane tiraskAramAM rasa laIe chIe; jIvananI thoDIka ane kSaNika sukhamaya kSaNomAM ApaNe phUlI jaIe chIe, to kyAreka murjAIne plAna ane udAsIna banI jaIe chIe. A sarva vRttio ane pravRttio mArgathI bhaTakavA samAna che.calita thavA barAbara che. enAthI saMyamanI saphaLatA ke dharma jIvananI saphaLatA na maLI zake. ApaNA Atma pradezanA kaNa-kaNamAM ane vyavahArika jIvanamAM jyAre dhArmikatA, udAratA, saraLatA, namratA, zAMti kSamAM, vicAronI pavitratA ane pApI-dharmI badhA pratye sahaja svAbhAvikatAno vyavahAra Avaze, tyAre ja arjuna ane gajasukumAra jevA udAharaNo sAMbhaLavAno ApaNane sAcA arthamAM lAbha prApta thaze. (8). bhale ne gRhastha jIvana hoya ke saMyama jIvana, dharmanA AcaraNo dvArA ApaNA jIvanamAM zAMti, prema, maitrI, mAdhyastha bhAvonI ane samabhAvonI vRddhi thavI joie. ethI viparIta jo koI paNa vyakti pratye azAMti, aprema, amaitrI, viparIta bhAva te samajavuM joIe ke AtmAmAM dharmane sAcA arthamAM pariNamana thayuM nathI. paraMtu A dharmAcaraNa mAtra dekhAva pUratuM ke dravya AcaraNarUpa ja che. A jANIne pratyeka mumukSu AtmAoe dharmano sAcA arthamAM lAbha ane sAco AnaMda levA mATe AtmAne haMmezane mATe susaMskArothI siMcita karatA rahevuM joie. potAnA durguNo ane avaguNone zodhI-zodhIne kADhavAno prayatna karavo joie ane Atma guNonI vRddhi karavI joie. (9) sudarzana zrAvakanA jIvanamAMthI dharmapremanI utkRSTatA, daDhatA ane nirbhIkatAno bodhapATha levo joie. gaMbhIratA ane viveka tathA saMkaTamAM paNa zAMti saha saMthAro karavAnI zikSA paNa levI joie. (10) eka ja uttama vyakti AkhAye nagarane sukhI ane gharane svega samAna banAvI de che,ane adharmI vyakti sArAye nagarane saMkaTamAM nAkhI de che ane gharane narkamaya banAvI de che. tethI potAnI javAbadArI jyAM sudhI pahoMce tyAM sudhI koImAM paNa kusaMskAra ke anyAya, anIti vRddhi na pAme eno viveka avazya rAkhavo joIe. (11) lalitagoSTInA karatUtothI nAgarikana herAna parezAna thaI gayAM hatAM ane aMtamAM yakSanA upadravanA bhayAnaka saMkaTathI grasta banyAM. (6) Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | 47 AgamasAra (12) sudarzana zramaNopAsakanA kartavyathI nagaramAM harSa--harSa thaIgayo, zreNika rAjAnI ciMtA paNa TaLI gaI ane arjunano paNa beDo pAra thaI gayo. (13) ApaNane paNa bhagavAnanI vANI rUpa zAstra zravaNa ane guru bhagavaMto jevAM jJAnIono zubha saMyoga maLyo che. tethI ApaNo paNa beDo pAra thaI ja javo joie. tema jANI je sAdhaka dharmAcaraNa ane bhAvonI vizuddhimAM vRddhi karIne Atma unnati karaze teno avazya beDo pAra thaze. zrAvaka bhAvanA : dhanya hai munivara mahAvrata pAlate sadbhAvase - sarva hiMsA tyAga kara ve jI rahe samabhAva se, hai mahAvrata lakSya merA kintu abhI ve duHsAdhya hai - aNuvrata kA mArga mujako sarala aura susAdhya hai. 'chaThTho divasa' 'chaThTho varga' 4 thI 14 adhyayana prathama adhyayanamAM varNavAyela "makAI zeTha" nI jema 4. kAzyapa 5. kSemaka 6. dhRtidhara 7. kailAza 8. haricandana 9. vArataka 10. sudarzana 11. pUrNabhadra 12. sumanabhadra 13. supratiSThita 14. megha. A agiyAra gAthApati zeThonuM gRhastha jIvana, vairAgya, bhagavAna mahAvIra pAse dIkSA, agiyAra aMganuM jJAna ane tapa, saMthAro tathA mokSa javA sudhInuM varNana che. vizeSatA e che ke :- 4. kAzyapa zeTha rAjagRhI nagarInA nivAsI hatA temaNe 16 varSa sudhI saMyama pALyo. 5. kSemaka zeTha ane 6. vRtidhara zeTha kAMkaMdInA nivAsI hatA. dIkSA paryAya 16 varSano hato. (7-8) kailAza zeTha ane haricandana zeTha sAketa nagaranA nivAsI hatA. teoe bAra varSa sudhI dIkSA pALI. (9.) vArataka zeTha rAjagRhInA nivAsI hatA. bAra varSa sudhI saMyama pALyo. (10 - 11) sudarzana zeTha ane pUrNabhadra zeTha vANijya grAma nAmaka nagaranA nivAsI hatA ane dIkSA paryAya pAMca varSano hato. (12.) sumanabhadra zeTha zrAvastInA nivAsI hatA. temano dIkSA paryAya aneka varSano hato. 13. supratiSThita zeTha zrAvastI nagarInA rahevAsI hatA. satAvIza varSano temano dIkSA paryAya hato. (14.) megha nAmanA zeTha rAjagRhInA nivAsI hatA. temano dIkSA paryAya ghaNAM varSono hato. teo badhA vipula varpata para eka mahinAno saMthAro AdarI siddha thayA. 15muM adhyayana - evaMtA munivara = polAsapurI nagarImAM vijaya rAjA rAjya karatA hatA. temanI zrIdevI nAmanI rANI hatI. teNe eka suMdara sukumAra putrane janma Apyo. jenuM nAma atimuktakumAra rAkhyuM. tenuM prasiddha nAma ''evaMtA'' che. gautama gaNadhara ane bALaka evaMtAkumAra :- bhagavAna mahAvIra vicaraNa karatAM-karatAM te nagarImAM padhAryA. eka divasa bhagavAnanA prathama gaNadhara gautama svAmI chaThanA pAraNA mATe gocarI padhAryA. evaMtAkumAra hajI bAlyAvasthAmAMthI pasAra thaI rahyA hatA. kalAcArya pAse abhyAsa mATe nahotA mokalyA. tethI ATha varSanI AsapAsa tenI uMmara hatI. teo potAnA mitro, bALaka-bAlikAo sAthe gherathI nIkaLyA ane rAjabhavananI najIka ja rahelAM krIDA sthAnamAM ramatanA medAnamAM jaIne ramavA lAgyA. gautama svAmI te khelanA medAnanI bAjumAMthI pasAra thayA. evaMtAnI dRSTi gautama aNagAra para paDI. tenuM mana ramata choDIne gautama svAmI tarapha kheMcAI gayuM. te gautama aNagAranI najIka pahoMcyo ane pUchavA lAgyo ke- tame koNa cho? ane zA mATe pharI rahyA cho? gautama aNagAre bALakanI vAtanI upekSA na karI. barAbara uttara Apyo ke ame zramaNa nigraMtha chIe. arthAt jaina sAdhu chIe. ane bhikSA dvArA AhAra-pANI levA mATe bhramaNa karIe chIe. evaMtA kumAra mULa ane sAco hetuM samajI gayo ane avilaMba teNe nivedana kyuM ke - tame mArA cAlo, huM Apane bhikSA apAvIza. evuM kahIne gautama gaNadharanI AMgaLI pakaDI lIdhI ane potAne ghera laI javA lAgyo. zrIdevInuM supAtra dAna ane vyavahAra :- evaMtAnI mAtA zrIdevIe dUrathI ja gautama svAmIne AvatA joI lIdhA. te ati harSita thaI. Asana parathI UbhI thaIne sAme AvI. gautama svAmInI najIka AvIne traNa vAra Avartana sAthe vaMdana--namaskAra rUpe abhivAdana kyuM ane pachI rasoIgharamAM laI gaI. prasannatA ane vivekapUrvaka icchita AhAra pANI gautama svAmIne vahorAvyA ane temane sanmAna pUrvaka vidAya ApI. evaMtAkumAra A badhu joIne manamAM khuza thaI rahyA hatA, ke huM jene laI Avyo chuM te mArA pitA rAjA karatAM paNa khUba ja moTA vyakti che. jemanuM mArI mAtAe bhaktipUrvaka svAgata ryuM ane praNAma ryAM. evaMtAnI jijJAsA ane bhagavAnanA darzana gautama svAmI gherathI jevA bahAra nIkaLyA ke tarata ja evaMtAe pUchyuM ke tame kyAM raho cho? kyAM jAo cho ? gautama svAmIe evaMtAnA praznonI upekSA na karatAM, spaSTIkaraNa kyuM ke nagaranI bahAra zrIvana bagIcAmAM amArA dharmaguru zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI birAjI rahyA che. tyAM ame rahIe chIe. tyAM huM jaI rahyo chuM. gautama svAmInI vAto ane darzana vyavahArathI evaMtAkumArane khUba ja AnaMda AvI rahyo hato. AthI teNe gautamasvAmIne nivedana kyuM ke huM paNa tamArI sAthe bhagavAnanA caraNa-vaMdana karavA AvuM chuM. gautama svAmIe sAdhu bhASAmAM temane svIkRti ApI. evaMtAkumAra gautama svAmInI sAthe ja bhagavAnanI sevAmAM pahoMcIne vidhi sahita vaMdana karI bhagavAnanI samIpa besI gayA. gautama svAmI bhagavAnane AhAra batAvIne potAnA sthAne cAlyA gayA. = evatAne vairAgyano raMga H- bhagavAne avasara jANIne evaMtAne lakSyamAM rAkhIne ane bIjA paNa tyAM upasthita zrotAone dhyAnamAM rAkhIne vairAgyamaya dharmopadeza Apyo. bhagavAnanA saraLa sIdhA vAkyo evaMtAnA hRdayamAM soMsaravA utarI gayA. teno te divasa ane saMyoga dhanya banI gayA. alpa samayanA satsaMge tenA dilamAM saMyama levAnAM daDha saMkalpane bharI dIdho. tenA bhItaramAM cheka sudhI vairAgyano raMga prasarI gayo. bhagavAna pAsethI saMyamanI svIkRti laIne te ghare pahocyo. mAtA-pitAne sarva vRtAMta kahI saMbhaLAvyo. mAtA khUba ja khuza thaI ane tenI prazaMsA karI ane aMte dIkSA levAnI vAta paNa temane kahI saMbhaLAvI. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 48 mAtAnI sAthe saMvAda :-zrIdevI mAtA tenI vAtanI upekSA karI kahevA lAgI ke hajI to tuM nAsamaja ane nAdAna che. tuM hamaNAMthI dIkSA ane dharmamAM zuM samaje? ema kahIne tene TALavAno prayAsa ryo. paraMtu evaMtAkumAra vAstavamAM ja nirbhIka bALaka hato. teNe aparicitta gautama svAmI sAthe vAta karavAmAM paNa hicakicATa nahato anubhavyo. to pachI mAtAnI sAme tene zuM saMkoca thAya ? ane kare paNa zA mATe ? teNe tarata ja potAnI vAta mAtAnI samakSa mUkI dIdhI. evaMtA : he mAtA ! tame mane nAsamaja kahIne mArI vAtane TALavA iccho cho. paraMtu he mAtA ! huM - ''je jANuM chuM te nathI jANato ane nathI jANato te jANuM chuM'' mAtA vAstavamAM vAtane TALavA icchatI hatI. paraMtu evaMtAnA A vAkyoe mAtAne muMjhavI dIdhI. te paNa A vAkyono artha na samajI zakI ane evaMtAne AvA paraspara virodhI vAkyono artha pUchavA lAgI. evaMtAe zramaNa bhagavAna mahAvIra pAsethI zikSA grahaNa karI hatI ane svayaM eka buddhinidhAna ane hoMziyAra vyakti hatA. mAtAnI muMjhavaNanuM samAdhAna karatAM teNe kahyuM ke :- evaMtA :1.he mAtA-pitA! huM jANuM chuM ke je janmyo che te avazya maravAno che. huM paNa avazya marIza paraMtu kyAre, kyAM ane kevI rIte marIza e huM nathI jANato arthAt A kSaNabhaMgura vinAzI manuSyanuM zarIra kyAre sAtha choDI deze, kyAre mRtyuM thaze, te huM nathI jANato. 2. he mAtA pitA! huM e nathI jANato ke huM marIne kyAM jaIza? kaI gati ke yonimAM janmavuM paDaze? paraMtu huM e jANuM chuM ke jIva jevA karmo A bhavamAM kare che te anusAra tene phaLa maLe che. tadnusAra ja te evI gati ane yonimAM utpanna thaze. arthAt jIva svakRta karmAnusAra ja naraka-svarga Adi caturgatimAM janme che, te huM jANuM chuM. uttarano sAra H- tethI he mAtA-pitA ! kSaNabhaMgura ane nazvara evA mAnava bhavamAM zIdhra dharma ane saMyamanuM pAlana karI levuM joie. e ja buddhimAnI che. Ama karavAthI, kSaNika evA A mAnava bhavano apramattatA pUrvaka upayoga thaI jaze. ane maryA pachI paNa pariNAma svarUpa sadgati ja maLaze. A rIte saMyama dharmanI ArAdhanAthI jIva svarga athavA muktigAmI ja bane che. anya badhAM ja durgatinA mArgo baMdha thaI jAya che. tethI he mAtApitA ! huM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInI pAse dIkSita thavA icchuM chuM, tame mane AjJA Apo. A pramANe evaMtAe potAnA vAkyonI satyatA sAbita karI ApI ke- (1.) je huM jANuM chuM te nathI jANato ane (2.) je nathI jANato te huM jANuM chuM. (jaM ceva jANAmi, taM ceva na jANAmi, jaM ceva na jANAmi, teM ceva jANAmi ) evaMtA rAjA :- anya prakAre paNa mAtA-pitAe tene samajAvavAno ane TALavAno prayatna ryo. paraMtu evaMtAnI rucI ane lagana aMtaranI samajapUrvakanI hatI. teno nirNaya sabaLa hato. AthI mAtA-pitA tenA vicAro parivartita karavAmAM niSphaLa rahyA. tyAre temaNe kevala potAnA mananI saMtuSTi mATe etAne eka divasanuM rAjya ApyuM arthAt evaMtAno rAjyAbhiSeka karI potAnI hoMza ane tamannA pUrI karI. evaMtA eka divasa mATe rAjA banyo paraMtu bALaka hovA chatAM paNa tenI dizA to badalAi ja cUkI hatI. te bAla rAjAe mAtA-pitAnA pUchavAthI potAnI dIkSA saMbaMdhI Adeza Apyo. evaMtAnI dIkSA : mAtA-pitAe potAnI icchAnusAra teno dIkSA mahotsava ryo ane bhagavAna mahAvIranI samakSa laI jaIne ziSyanI bhikSA arpita karI. arthAt te bAlakumAra evaMtAne dIkSita karavAnI anumati ApI dIdhI. bhagavAne temane dIkSApATha bhaNAvyo ane saMkSepamAM saMyama AcAranuM jJAna ane abhyAsa karAvyA. evaMtA muninI dravya naiyA tarI :- eka divasa varSARtumAM varSA varasyA pachI zramaNa zauca kriyA mATe nagaranI bahAra jaI rahyA hatA. evaMtAmuni paNa sAthe gayA. nagaranI bahAra thoDA dUra AvIne pAtrI ane pANI ApIne tene besADI dIdho. ane te zramaNa thoDe dUra cAlyA gayA. kumAra zramaNa zauca kriyAthI nRivata thaIne sUcitta karAyelI jagyAe jaIne zramaNonI pratikSA karavA lAgyA. tyAM eka tarapha varSAnuM pANI maMdagatithI vahIne jaI rahyuM hatuM. te joIne evaMtA munine kSaNabhara mATe bAlyabhAva jAgI uThayo. temAM te saMyama samAcArIne bhUlI gayA. Aju-bAjunI mATI lIdhI ane pANInAM vaheNane rokI dIdhuM. te rokAyelA pANImAM pAtrI mUkI tene dhakkA mArIne A pramANe bolavA lAgyA ke - mArI nAva tare che... mArI nAva tare che....! A pramANe tyAM ramatAM ramatAM potAno samaya pasAra karavA lAgyA. thoDI ja vAramAM anya sthaviro paNa zauca kriyAthI nivRta thaIne AvI pahoMcyA dUrathI ja temaNe evaMtAkumAra zramaNane ramatAM joI lIdho. najIka AvyAM tyAre evaMtA muni potAnI ramatathI nivRta thaIne temanI sAthe cAlavA lAgyA. sthaviranuM samAdhAna :-zramaNonA manamAM evaMtAmuninuM e dRzya bhamavA lAgyuM teo bhagavAna pAse pahocyA ane prazna ryo ke bhaMte ! Apano aMtevAsI ziSya evaMtAkumAra zramaNa keTalA bhavo karIne mokSa jaze ? bhagavAne uttara ApatAM kahyuM ke he Aryo ! A kumAra zramaNa evaMtA A ja bhavamAM mokSamAM jaze. tame loko tenAthI koIpaNa jAtanI dhikkAra, dhRNA ke kutUhalabhAva na karatAM, samyak prakAre ene zikSita karo ane saMyama kriyAothI tene abhyasta karo. tenI bhUla para hIna bhAvanA ke upekSAno bhAva na lAvatAM bAlazramaNanI barAbara saMbhALa lyo. vivekapUrvaka jJAna dAna ane sevA Adi karo paraMtu temanI hInatA, niMdA, garha ke apamAna Adi na karo. bhagavAnanA vacanono svIkAra karIne zramaNoe potAnI bhUlano svIkAra ryo. zramaNa bhagavAnane vaMdanA namaskAra ryA ane evaMtA muninuM dhyAnapUrvaka saMrakSaNa karavA lAgyA ane bhakti pUrvaka yogya AhAra-pANI vagere dvArA temanI vaiyAvacca karavA lAgyA. evaMtA muninuM mokSagamana :- evaMtA munie yathAsamaya agiyAra aMgonuM adhyayana kaMThastha ryuM. vividha tapazcaryAmAM potAnI zaktino vikAsa ryo. bhikSunI bAra paDimA ane guNa ratna saMvatsara tapanI ArAdhanA karI; ghaNAM varSo sudhI dIkSAnuM pAlana karIne Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49. AgamasAra jainology aMte eka mAsano saMthAro karIne saMpUrNa karmono kSaya ryo ane mokSamAM birAjamAna thaI gayA. zikSA-preraNA:(1)bhAgyazALI haLukarmI jIvone sahaja rIte ja susaMyoga ane dharmAcaraNanI prApti thaI jAya che ane samyak puruSArtha dvArA teo potAne prApta thayelA te susaMyogane saphaLa banAvI de che. ApaNane paNa mAnavabhava, zAstra zravaNa, munisevA Adino avasara maLyo che, te avasarane saphaLa karavA, jJAna ane vairAgya dvArA ALasa, bedarakArI ane upekSAnA bhAvone haTAvavAno prayatna karavo joIe. (2) eka nAnakaDo bALaka paNa jIvana ane dharmanA sAra pUrNa tathyane saraLatAthI samajI zake che ane tenuM sAcA arthamAM vizleSaNa karI zake che to zuM ApaNe A nAnI zI vAtane paNa hRdayaMgama na karI zakIe ke - je janmyo che tene maravuM avazya paDaze ja. kyAre, kevI rIte mota Avaze enI koIne kaMI ja khabara nathI. jIva jevuM AcaraNa karaze te anusAra ja bhaviSyanI gati maLaze te paNa nakkI ja che. A mAmUlI jevI lAgatI vAtane ApaNe lakSyapUrvaka tathA bALamanino Adarza sAme rAkhIne samajavAno prayatna karavo joie.potAnI yogyatA ane avasara anusAra jIvana sudhAravAmAM, dharmAcaraNamAM ane bhaviSyane kalyANamaya banAvavAmAM yathA zakti haMmezA puruSArtha vadhAratAM rahevuM joie. (3)evaMtAkumAranI buddhimatA ane utsAha - 1. ramata choDIne raste cAlyA jatAM mahAtmAne temano paricaya pUchavo. paraMtu tenI mazkarI na karavI. 2. bhikSAnI vAta jANIne tarata ja potAnA ghera laI javA mATe nivedana karavuM. 3. bhikSA laIne nIkaLatA munine vivekapUrvaka temanA nivAsasthAna vize pUchavuM. 4. nivAsasthAna ane bhagavAnano paricaya maLatAM tatkALa ja temanI sAthe cAlI nIkaLavuM. 5. bhagavAna pAse pahoMcIne vidhivat vaMdana karavAM. 6zAMtithI besI javuM. 7. dharma ane saMyamanI rucine bhagavAna samakSa rAkhavI. 8. mAtA-pitA pAse svaMya AjJA prApti mATe nivedana karavuM. 9. bhagavAna pAsethI maLelA jJAnanA AdhAre camatkArika javAba Apavo. 10. vahetAM pANImAM nAva tarAvavA mATe pahelAM pANI rokIne pachI pAtrIne pANImAM choDavI. evuM na kare to pAtrInI pAchaLa pAchaLa doDavuM paDe. 11. zramaNone AvatAM joIne te ramatamAMthI tarata ja nivRta thaIne cAlavA mATe taiyAra thaI javuM. (4)varSARtumAM paNa saMto zauca nivRti mATe bahAra jaI zake che evuM spaSTa udAharaNa prastuta adhyayanamAM che. ucitta nirdoSa bhUmi hovI jarUrI che. (5) bAla dIkSAno ekAMta virodha karavo e anaAgamika che. vivekanI AvazyakatA sarvatra svataH siddha che. anekAMta siddhAMtone pAmIne koIpaNa vyavahArika pravRttimAM ekAMta Agraha na rAkhavo joie. 8 varSa, 16 varSa, pAchaLI vaya arthAt hajAra varSanI uMmaramAM paNa mAtra 10-20 varSa saMyama pALanAra vyaktionA udAharaNo A AgamamAM che. zeTha, rAjA, rANI, rAjakumAra, mALInA dIkSita thavAnA ane mokSa javAnA udAharaNo paNa A AgamamAM che. anya Agama sUtromAM brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudranuM saMyama levA vize ane mokSa javAnuM varNana che. mATe Agama AjJA sivAya koI paNa ekAMta Agraha rAkhavo ke karavo bhagavAnanI AjJA nathI. te mAtra vyaktigata Agraha rUpe ja che. (6) A adhyayananI nIce mujabanI vAto dhyAnamAM levI joie. 1. evaMtAnuM gautama svAmIne ramatanA medAnamAMthI nimaMtraNa ApIne sAthe laI javuM. 2. AcArya karatAM paNa viziSTa mahatvavALI gaNadharanI padavI dhAraNa karanAra gautama svAmInI AMgaLI pakaDIne cAlavuM. 3. chokarAne ghara batAvavA mATe sAthe cAlavA devo. 4. upAzrayamAM paNa sAthe AvavA taiyAra thavuM. pa. bAlamunino kAcA pANI sAthe sparza (aDavAnuM) thayuM hovAnuM jANIne paNa temanI sAthe abhadra vyavahAra na karavo. 6. bhagavAna dvArA paNa evaMtA manine bolAvIne Thapako na Apavo paraMta zramaNone ja sevA bhAva mATe ane sAra-saMbhALa temaja zikSaNa, saMrakSaNa mATe preraNA ApavI. Ama badhA udAratApUrNa vyavahAra ciMtana-manana karavA jevA che. tenAthI "udAra' bhAvomAM vRddhi karavAnI preraNA maLe che ane AvA udAra bhAvonA vyavahArathI keTalAya jIvone unnati karavAnI preraNA, avasara ane susaMyoga maLe che ane AvI vRtithI(udAravRtithI) mAnavamAM samatA bhAva nI vRddhi thAya che. (7) mAtAe evaMtAne ekalAne ja bagIcAmAM javA dIdho. jarA paNa rokaToka na karI. gautama svAmI athavA bIjA koI saMta tene pAcho ghera pahoMcADavA na AvyA. tethI temanI uMmara nAsamaja bALaka jeTalI na hatI. ane AMgaLI pakaDIne cAlavAnI prakRti parathI temane adhika umaranA paNa na mAnI zakAya.savA ATha varSanI umara dharAvatAM bALakane dIkSA ApavAnuM vidhAna paNa AgamamAM che. tethI evaMtAe dIkSA lIdhI tyAre temanI umara ATha-nava varSanI AsapAsa haze. mULa pAThamAM umaranuM alagathI koI paNa jAtanuM varNana karavAmAM AvyuM nathI. (8) A adhyayanamAMthI ApaNe paNa jIvanamAM saMyama grahaNa karavAnI preraNA levI joie. eka bALaka paNa mAnava bhavana ATala ucca mUlyAMkana karI zake che to ApaNe to prauDha vayamAM pahoMcyA chIe. ane zrAvakano bIjo manoratha, saMyama levAno paNa sadA sevIe chIe. tene saphaLa karavAno prayatna paNa kyAreka karavo joie. AvA Adarza daSTAMto sAMbhaLIne to avazya jIvanamAM navo vaLAMka lAvavo joie ane AdhyAtma mArgamAM AgekUca karavA mATe draDha saMkalpa karavo joIe. paraniMdA- avaguNa karavA e paNa pApasthAna che. - aDhAra pApono tyAgI koInI paNa vyaktigata niMdA avalehanA kare, koInuM apamAna kare, te paNa sAvadha yoganuM sevana karanAra kahevAya che. para niMdA karavI e pIThanu mAMsa khAvA barAbara che. ataH AtmArthI munie paraniMdAnA pApathI bacavA mATe pratikSaNa sAvadhAna rahevuM joie. koIpaNa sAdhu yA gRhasthanI AzAtanA avalehanA karavAthI sAdhusAdhvIjI prAyazcitanA doSita bane che. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 AgamacAra-pUrvArdha sAtamo divasa': soLamuM adhyayana - alakSa vArANasI nAmanI nagarI hatI. tyAM alakSa nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. te bhagavAnanA parama bhakta hatA zramaNopAsaka hatA. ekavAra zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA. alakSa rAjA koNikanI jema potAnI traddhi ane parivAra sahita bhagavAnanA darzana karavA mATe gayA ane bhagavAnano dharmopadeza sAMbhaLyo. upadeza sAMbhaLIne rAjA virakta thaI gayA. potAnA jyeSTha putrane rAjya soMpIne bhagavAnanI pAse dIkSita thaI gayA. saMyama tapanuM pAlana karatAM karatAM alakSa rAjarSie agiyAra aMgonuM jJAna kaMThastha karyuM. pUrve varNavela bhikSu paDimA ane guNa ratna saMvatsara tapanI ArAdhanA paNa karI. aneka varSo sudhI saMyamanI ArAdhanA karI te rAjarSi eka mAsanA saMthAre vipula parvata parathI siddha thayA. aMtagaDa sUtramAM, A eka adhyayanamAM ja rAjarSinuM mokSa javAnuM spaSTa varNana che. pAchaLanI umaramAM dIkSA lIdhI tema chatAM 11 aMga kaMThastha karyo. tenA parathI A dhruva siddhAMta svIkAravo joie ke jinazAsanamAM dIkSita pratyeka kSamaNa-kSamaNIone mATe AgamanuM jJAna kaMThastha karavuM eka Avazyaka ane mukhya kartavya mAnavAmAM AvatuM hatuM bhalene dIkSA rAjA le ke rANI. mAtra alpa saMyama paryAyavALA arjuna muni ane gajasukumAra muninA zAstra adhyayananuM varNana nathI. bAkInA badhA aNagAroe 11 aMga ke 12 aMganuM jJAna kaMThastha kyuM hatuM. sAtamo varga : paheluM adhyayana - naMdA rANI rAjagRhI nagarImAM zreNika rAjA rAjya karatA hatA. tene aneka rANIo hatI arthAtu naMdA Adi tera rANIo, kAlI Adi dasa rANIo ane celaNA, dhAriNI Adi rANIo hatI. ekavAra bhagavAna mahAvIra svAmI tyAM padhAryA. naMdArANIe bhagavAnano upadeza sAMbhaLyo ane dIkSA levAnI aMtaramAM bhAvanA jAgI. zreNika rAjAnI AjJA laIne bhagavAna pAse dIkSita thaI.bhagavAne tene caMdanabALA sAdhvIjIne sopyA. te naMdA zramaNIe vIsa varSa sudhI saMyamanuM pAlana kyuM. guNaratna saMvatsara tapa kyuM. anya paNa mA khamaNa Adi aneka jAtanI tapazcaryA karI. aMte eka mahinAnA saMthArA dvArA upAzrayamAM ja siddha thayA. sAdhvIjIo parvata para jaIne saMthAro karatA nathI. sAdhvIjIo agiyAra aMgane ja adhyayana kare che. bAramA aMgane adhyayana mAtra zramaNo ja karI zake che. evI ja rIte bhikSunI bAra paDimA paNa mAtra zramaNo ja karI zake che. zramaNIo bhikSupaDimA nathI karI zakatI, kAraNa ke sAdhvIjIo ekAkI(ekalA) na rahI zake. jyAre sAdhuo ekalA rahI zake che. bAra paDimAo dhAraNa karatI vakhate ekalA rahevuM anivArya che. bhikSunI bAra paDimA nava pUrvadhArI ja dhArI zake che, AvI eka dhAraNA che. paraMtu A aMtagaDa sUtramAM agiyAra aMganuM adhyayana karanArA keTalAya zramaNoe bAra paDimAnI ArAdhanA karI evuM varNana che. jenuM kAraNa che bhagavAnanI hAjarI. Agama vihArIo nI AjJA prApta karI prathama saMhanana vALA A paDimAM dhArI zake che. anya vividha tapazcaryAo ane anya bhikSuonI paDimAo sAdhvIjIo karI zake che. jenuM varNana AgaLa AThamA vargamAM che. adhyayana ra thI 13 naMdAnA varNana jevuM ja zreNikanI anya bAra rANIonuM varNana che. A badhI ja rANIoe zreNikanI hAjarImAM ja dIkSA lIdhI. vIsa varSa sudhI saMyama pALI mokSa prApta ryo. temanA nAmo A pramANe che - 2. naMdavatI 3. naMduttarA 4. naMdazreNikA 5. marutA 6. sumarutA 7. mahAmarutA 8. marudevA 9. bhadrA 10. subhadrA 11. sujAtA 12. sumAnaSikA 13. bhUtadattA A sAtamAM vage ahI pUrNa thayo. AThamA vargamAM zreNikanI kAlI Adi dasa rANIonuM varNana che. jemaNe zreNikanA mRtya. pachI koNikanI AjJA laIne dIkSA lIdhI. "AThamo varga prathama adhyayana - kAlI rANI koNika - caMpAnagarImAM koNika rAjA rAjaya karato hato. koNika, zreNika rAjAno putra ane celaNA rANIno Atmaja hato. te pitAnA avasAna bAda potAnI rAjadhAnI rAjagRhIne badalI caMpAnagarImAM prasthApita karIne zAsana saMbhALavA lAgyo. tethI tenA rAjyanI rAjadhAnI have caMpAnagarI hatI. koNika rAjA rAjya saMcAlanamAM yogya ane kuzaLa rAjA hato. mAtA pratye paNa tene vinaya-bhakti hatAM ane bhagavAna mahAvIra svAmIno paNa te ananya bhakta hato. dharma pratye paNa tene anarAga hato. paraMtu pUrvabhavamAM tIvra rasa paNe nidAna (niyANuM) kareluM hovAne kAraNe udaya ane bhavitavyatA vaza hato. pUrvabhava-nimitaka kusaMskAra - te kusaMskAronA prabaLa pravAhamAM ja teNe pitAne kedamAM pUrI dIdhAM. alpa samayamAM ja mAtA celaNAnI. preraNAthI tene buddhi AvI gaI. zreNikanI bhavitavyatA evI ja hatI ke koNika pitAnI bhaktithI prerAIne temanI pAse baMdhana kApavA ane temane mukta karavA jaI rahyo hato. paraMtu bhrama vaza thaIne zreNike ulTo artha kyo ane vIMTImAM rahelA jhera prayogathI potAnA prANano tyAga karyo. koNikane atyaMta prazcAtApa thayo. te duHkha asahya banavAne kAraNe teNe rAjagRhI nagarIne choDI dIdhI caMpAnagaramAM tenuM zAsanakhUba ja zAMtipUrNa ane dharmabhAvathI vyatIta thaI rahyuM hatuM ke pharIne tenA para kusaMskArono paDachAyo paDyo. hAra ane hAthI mATe sagA bhAIo ane nAnA zrI ceDA rAjA sAthe yuddha karyuM. te yuddhamAM tenA dasa bhAIo kALano koLiyo. banI gayA. te daze ya bhAIonI daze ya mAtAo potAnA putronAM mRtyunA duHkhane kAraNe saMsArathI virakta thaIne bhagavAna pAse dIkSita thayA. te dazeya rANIonuM varNana A AThamA vargamAM karavAmAM Avela che. A koNikanI laghu mAtAo hatI. kAlI rANInI virakti - eka vakhata vicaraNa karatA bhagavAna mahAvIra svAmInuM caMpAnagarImAM Agamana thayuM. te samaye koNika, Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 51 AgamasAra ceDA rAjAnI sAthe yuddha karavA mATe kAlakumAra Adi dasa bhAIone sAthe laIne nIkaLyo hato. tyAM yuddhamAM dasa divasamAM dasa bhAIo ceDA rAjAnA bANathI mAryA gayA. kAlIrANI bhagavAnanA samavasaraNamAM gaI. upadeza zravaNa pachI teNe bhagavAnane pUchayuM ke he bhaMte! mAro putra kAlakumAra koNika sAthe yuddhamAM gayo che. te kSemakuzaLa pAcho Avaze? bhagavAne pratyuttaramAM kahyuM ke tAro putra yuddhamAM ceDA rAjAne hAthe mAryo gayo che ane marIne cothI narakamAM utpanna thayo che. A sAMbhaLIne kAlIrANIne putra viyoganuM atyaMta du:kha thayuM. tene pati viyoga ane putra viyoga baMnenAM du:kha ekaThA thayA ane temAM nimitta koNika hato. tene saMsAra tarapha udAsIna bhAvo jAgyA. teNe koNika pAsethI AjJA laIne bhagavAna pAse saMyama aMgIkAra kya. caMdanabAlA sAdhvIjInA sAMnidhyamAM teNe tapa saMyamanI ArAdhanA karI. pUrva vargomAM varNavela naMdA AdinI jema ja teNe paNa vividha tapasyAo karI. ratnAvalI tapa :- ratnAvalI nAmanA eka vizeSa tapanI kAlIAryAe ArAdhanA karI. jemAM teNe tapazcaryAno hAra banAvIne AtmAne sobhita kya. 1. pahelI paripATImAM(kaDImAM) pAraNAnA divase badhI ja jAtano kalpanIya(kalpe tevo) AhAra laI zakAya che. bIjI paripATImAM dhAra vigayano tyAga karavAmAM Ave che. arthAt temAM mAtra zAka-roTalI paraMtu alagathI ghI, dUdha, dahIM vagere na levAM. telamAM ke ghImAM taLelI cIjo na levI. koI paNa prakAranI mIThAIo, goLa, sAkara paNa na levA. vigaya varjana (lukhA) tapa kahevAya che. temAM aceta nirdoSa phaLa mevo (sUko) mukhavAsa vagereno tyAga hoto nathI. - trIjI paripATImAM pAraNAmAM "nIvItapa"karavAmAM Ave che. emAM ghI Adi vigayonA lepano paNa tyAga hoya che. arthAta copaDelI roTalI ane vadhAreluM zAka paNa emAM nathI laI zakAtuM. te sivAya koIpaNa prakAranAM rAMdhelA ke zekelA aceta AhAra laI zakAya che. emAM phaLa mevA-mukhavAsa vagereno paNa pUrNa rIte tyAga thAya che. cothI paripATImAM uparokata badhI ja tapazcaryA kramathI karatAM-karatAM pAraNAnA divase AMbila tapa karavAmAM Ave che. emAM lukhkho ane vigaya rahita khAdya padArtha pANImAM dhoIne athavA pANImAM thoDo samaya rAkhIne pachI ArogavAmAM Ave che. savArathI karIne khAvA bese tyAM sudhI porasI covihAra hoya che. ane ekaja vakhatanuM bhojana hoya che. AvI rIte, kAlIrANIe pAMca varSa be mahinA bAvIsa divasa niraMtara tapa kya. kAlIrANIe kala ATha varSanA saMyama paryAyamAM vibhinna tapazcaryAo sivAya A ratnAvalI rAjarANI hovA chatAM paNa, pAchalI vayamAM dIkSA laIne kAlI AryAjIe zarIranuM mamatva choDyuM ane AvA vikaTa tapamaya jIvananI sAthe zAstra jJAnamAM paNa agiyAra aMgo kaMThastha karyA ane ATha varSanI alpa dIkSA paryAyamAM saMpUrNa karmono kSaya karIne siddha gatine prApta karI. kAlI AryAjInuM jIvana tapa-saMyamathI dhanya-dhanya thaI gayuM. pati ane putra baMne durgatinA mahemAna banyAM hovA chatAM paNa teNe potAnA jIvanane ArtadhyAnamAM na parovatAM dharma dhyAnamAM parovyuM ane te ja bhavamAM mokSa prApta karyo. AvA Adarza jIvanamAMthI preraNA meLavIne ApaNe paNa vadhAre ne vadhAre pasaMyama ane jJAnanI ArAdhanAmAM ApaNuM jIvana parovIne durlabha manuSya bhavane sArthaka karI levo joie. kAlI rANInI ATha varSanI saMyama caryAmAM -(1) 11 aMga zAstranuM jJAna kaMThastha. (2) ratnAvalI tapa, guNaratna saMvatsara tapa (3) mAsakhamaNa sudhInA tapa. (4) eka mahinAno saMthAro ane mukti 4. AThamo divasa : bIjuM adhyayana - sukAli rANI kAlirANInuM varNana prathama adhyayanamAM karavAmAM AvyuM che. tenA jemaja sukAlI rANInuM paNa dIkSA levA sudhInuM varNana che. saMyama tapanI ArAdhanA ane agiyAra aMganuM adhyayana vagere paNa kAlI AryA jevuM ja sukAlI AryAnuM che. vizeSatA e che ke teno putra sukAla kumAra hato. teNe saMyama paryAyamAM ratnAvalI tapa nahIM paraMtu kanakAvalI tapa karyuM. jemAM kula samaya pAMca varSa nava mahinA ane aDhAra divasa lAgyA. kanakAvalI tapa:-ratnAvalI tapa karatAM kanakAvalI tapamAM thoDoka pheraphAra che. bAkI badhI ja tapazcaryA ane pAraNAomAM samAnatA che. ratnAvalI tapamAM jyAre eka sAthe ATha chaTha athavA 34 chaTha karavAmAM Ave che tenI jagyAe kanakAvalI tapamAM ATha aThThama ane34 akrama karavAmAM Ave che. e sivAya koI ja aMtara nathI. mATe saMpUrNa tapazcaryA ane pAraNAonuM varNana ratnAvalI tapa samAna ja samajI levuM. emAM paNa cAra paripATI hoya che. pAraNAmAM navI AyaMbila Adi karavAmAM Ave che. pAraNAnA divaso baMne tapazcaryAmAM A rIte samAna hoya che. A pramANe sukAlI AryAe navA varSa saMyamanuM pAlana karyuM. aMte eka mahinAno saMthAro AdarI saMpUrNa karmono kSaya karI siddha gatine prApta karI. trIjuM adhyayana - mahAkAlI rANI mahAkAlI rANInA vairAgya bhAvonI utpati ane dIkSA sudhInuM samagra varNana kAlIrANInI jema jANavuM. kanakAvalI-ratnAvalI tapanA sthAne teNe laghusiMha niSkrIDita tapa . A tapamAM paNa cAra parIpATI ane temanA pAraNAnuM varNana kanakAvalI-ratnAvalI tapanI samAna ja che. laghusiMha niSkrIDita tapa:- A tapazcaryAnuM varNana karavAmAM paNa eka prakAranI mAnasika krIDA hoya che. arthAt tapazcaryA karatI vakhate eka upavAsa ghaTADo ane be vadhAro, pharIne eka ghaTADo mahAkAlI AryAjIe laghusiMha niSkrIDita tapanI sUtra varNana anusAra pAlanA-ArAdhanA karI. bAkI rahelA dIkSA paryAyamAM anya vividha tapazcaryA karI kula dasa varSa temaNe saMyamanuM pAlana karI AtmAnuM kalyANa karyuM. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52. AgamacAra-pUrvArdha cothuM adhyayana - kRSNA rANI dIkSA Adi varNana kAlI rANInI jema ja che. vizeSa tapamAM kRSNA AryAjIe mahAsiMha niSkrIDita tapa karyuM temAM tapazcaryA karavAnI rIta eka upavAsa ghaTADIne be vadhAravAnI che. te laghuniSkrIDita tapa samAna che. kRSNA AryAjIe agiyAra varSa saMyama pALIne mokSa prApta ryo. pAMcamuM adhyayana - sukRSNA rANI saMyama grahaNa, zAstra adhyayana, tapa ane mokSa prApti sudhInuM varNana pahelA adhyayananI jema samajavuM. vizeSamAM sukRSNA AryAe cAra bhikSa paDimA dhAraNa karI tenA nAma A pramANe che :1. sapta saptamikA bhikSa paDimA 2. aSTa aSTamikA bhikSa paDimA 3. nava navamikA bhikSa paDimAM 4. dasa dasamikA bhikSa paDimAM A cAre paDikAomAM upavAsa Adi karavuM jarUrI nathI hotuM gocarImAM AhAra levAnI dAtIonI saMkhyAthI abhigraha karavAmAM Ave che. dAtIno artha e thAya che ke eka vakhatamAM eka dhArathI ekasAthe jeTalA AhAra pANI vahorAve, tene eka dAtI kahevAya che temAM dAtA eka vakhatamAM eka roTalI athavA eka camacI AhAra ApIne rokAI jAya to te paNa eka dAtI ja kahevAya che tevI ja rIte pANI paNa eka ja dhArathI jeTaluM Ape tene eka dAtI kahevAya che. bhikSu pratimAnI vidhiH sapta saptamikA bhikSA paDimAmAM pahelA saptAhamAM haMmezAM eka dAtI AhAra ane eka dAtI pANI levuM. bIjA saptAhamAM haMmezAM be dAtI AhAra ane be dAtI pANI levuM, trIjA saptAhamAM haMmeza traNa dAtI AhAra ane traNa dAtI pANI evI ja rIte sAtamA saptAhamAM sAta dAtI AhAra ane sAta dAtI pANInI laI zakAya che. A pramANe A tapamAM 49 divasa lAge che. aSTa aSTamikA bhikSu paDikAmAM ATha aThavADiyA arthAt 64 divasa lAge che. temAM eka thI mAMDI ATha dAtI sudhI vRddhi karAya che. nava navamikA bhikSu paDiyAmAM nava navaka lAge che. temAM pahelA navakamAM ekadAtI ane kramazaH vadhAratAM navamA navakamAM nava dAtI AhAra ane nava dAtI pANI laI zakAya che. A rIte temAM kula 81 divasa lAge che. dasadasamikA bhikSu paDimAmAM dasa dasaka divasa lAge che. jethI kula 100 divasa thAya che. temAM dAtInI saMkhyA ekathI laIne dasa sudhI vadhArI zakAya che arthAt pahelA dasaka (dasadivasa) mAM eka dAtI AhAra ane eka dAtI pANI levAya che. A rIte kramathI vadhAratAM (dasamA dasakamAM) dasa dAtI AhAra ane dasa dAtI pANI laI zakAya che. A tapasyAmAM kahelI dAtIothI ochI dAtI AhAra athavA ochI dAtI pANI laI zakAya che. paraMtu eka paNa dAtI vadhAre laI zakAtI nathI. A tapasyAmAM upavAsa, chaThTha Adi koI paNa tapasyA karI zakAya che paraMtu tenI dAtIno je krama hoya tenuM pAlana karavuM jarUrI hoya che arthAt teTalI ja dAtI pAraNAmAM AhAra ke pANI laI zakAya che. A pramANe sukRSNA AryAjIe sUtramAM batAvelI paddhatithI A cAreya bhikSu paDimAonI ArAdhanA karI, kula12 varSa saMyama pALI mokSa prApta ryo. chaThTha adhyayana - mahAkRSNA rANI mahAkRSNA rANIe 13(tera) varSa sudhI saMyama paryAya nuM pAlana karyuM ane vizeSamAM "laghu sarvatobhadra" tapa kyuM. tenI eka paripATImAM 75 divasa tapasyA 25 divasa pAraNA ema kula 100 divasa lAge che; ane cAra paripATImAM cAra so (400) divasa lAge che. A mahAkRSNA AryAjI paNa te ja bhavamAM sarva karmano kSaya karI mukti gAmI banI gayA. laghusavato bhadra tapaH- temAM eka upavAsathI mAMDIne pAMca sudhInI tapasyA karAya che. A eka paripATI che. cAra paripATI ane pAraNAno krama ratnAvalI tapa pramANe che. sAtamuM adhyayana- vIra kRSNA vIra kRSNA rANIe dIkSA laI cauda varSa sudhI saMyamanuM pAlana kyuM. mahAsarvato bhadra nAmanuM vizeSa tapa kyuM. A tapamAM eka upavAsathI laIne sAta upavAsa sudhInI tapasyA laghusarvatobhadra tapa pramANe karAya che. Ama eka paripATI thAya che. e ja pramANe cAra paripATI hoya che. A tapanI ArAdhanA karIne virakRSNA AryAjIe anya tapa, saMyama, svAdhyAya, adhyayana Adi dvArA AtmAne bhAvita karatAM aMtamAM eka mahinAnI saMlekhanA saMthArA dvArA siddha gatine prApta karI. adhyayana-8 rAmakRSNA rANI rAmakRSNA rANIe saMyama laI tenuM (paMdara) 15 varSa sudhI pAlana karyuM. aMtamAM siddhagatine prApta karI. saMpUrNa varNana kAlI rANI pramANe che. temaNe bhadrotara nAmanuM viziSTa tapa kyuM. temAM paMcolA (pAMca upavAsa)thI mAMDIne nava sudhInI tapasyA hoya che. A rIte eka paripATI thAya che ane A pramANe cAra paripATI karAya che. pAraNAono krama pahelAMnI jema AyaMbila sudhI hoya che. adhyayana-9- pitRsena kRSNA pitRsena kRSNA rANIe soLa varSa sudhI saMyamanuM pAlana karyuM. temaNe vizeSa tapamAM muktAvalI' nAmanI tapasyA karI. pratyeka tapasyA vacce punaHpunaH eka upavAsa karAya che. upavAsa + chaTha + upavAsa + aThThama Ama kramazaH A eka paripATI thaI. A pramANe cAra paripATI karAya che. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology AgamasAra noMdhaH ahiM vividha prakAranAM sapanAM hAranA nAma che. ratnAvalI, kanakAvalI ane mukatAvalI.nAma jotAM te koI tapanI laLI(sAMkaLa) eTale ke kramabadhdha karAtAM tapa jevA che jeno AkAra saMbhavata hAra jevo thato hoya.paNa te AkAra akSarasa hAra jevo nahiM samajavo. tapane nirjIva pudagalothI nirmIta hAranAM AkAra sAthe zuM nisabata hoI zake? karmaniSeka aneka bhaumitIka AkRtinAM hoI zake, paNa te to jJAnIja jANI zake. moTA tapa pachI eka divasanAM pAraNAMthI, zarIrane lAgelA ghasArAnI pUrti thAya kharI? tethI tene saLaMga tapa jevAja samajavA joie. guru AjJAmAM rahine ane samaya, kSetra kALa bhAvanuM dhyAna rAkhI tapa karavA, jethI cha mahinAnAM saLaMga tapanI bhagavada AjJAnuM bhAvaulaMghana na thAya. koI akasmAtanA kAraNe dharmanI niMdA na thAya. paMcamakALamAM bodhidarlabhatAnAM kAraNe kathAnakanuM anukaraNa karAya che, tethI noMdha karI che. tapa mATe zradhdhA ane zarIrabaLa beu lakSyamAM rAkhavA. Iti zubhama. abAdhAkALamAM niSekaracanAH karma udayamAM Ave te pahelA te pudagalo Atmapradezo parathI calIta thAya che. A calIta pudagalo pachI nirjarIta thAya che. te pudagalo aneka bhaumitika AkRtionAM rUpamAM pheravAI jAya che. A AkRtione karmanI niSeka racanA kahevAya che. udAharaNa tarIke janmathI zArIrIka uNapanuM phaLa ApanArA karmanI niSeka racanA eka sIdhI lITI jevI kahI zakAya. koI ghAva paDe tyAre atyaMta tIvra vedanA thAya ane pachI ghAva maTe tyAre vedanA pUrI thAya. A niSeka racanA DuMgaranA eka taraphanA DhALanA AkAranI. kahevAya. koI gumaDuM thAya tyAre vedanA dhIre dhIre vadhe, pachI maTe tyAre vedanA dhIre dhIre ghaTe. A niSeka racanA DuMgaranA be taraphanAM DhALa jevI kahevAya. niyata samayanAM AMtare thatI vedanAnI niSeka racanA truTaka lITI jevI kahevAya. pitRsena kRSNA AryAjIe yathAvidhi A 'muktAvalI' tapanI ArAdhanA karI. pachI anya vividha tapasyA paNa karI. agiyAra aMga sUtronA adhyayana kaMThastha kya. aMte eka mahinAnI saMlekhanA-saMthArAthI siddha buddha mukta thayA. AyaMbIla, aluNA(namaka tyAga),lakhA, nivigaya(navI) vageremAM anAsakata bhAvathI AhAra. dareka tapasyAmAM sacitano tyAga Avazyaka samajavo tathA davAgoLIno upavAsamAM tyAga paNa ekAsaNA, vyAsaNA, AyaMbIla, alaNA, nIvI, lakhA vageremAM samayamAM pheraphAra karI lai zakAya. eka sarakhI davAo be TaMkanI sAthe na lai zakAya temAM bAkInA TaMkano khADo karavo. davAgoLI vyakita anicchAe, lAcArIthI khAya che.kayAre AmAMthI chuTIza evI tenI icchA hoya che. keTalIka davAo AhAranI jema jIvanabhara khAvAnI hoya che, tema chatAM kayAreya te khAtA goLIono AsvAda karAto nathI. AvIja anAsakita AhAra upara rAkhavAnI che.na chUTake zarIra TakAvavA AhAra karavo paDe che, kayAre aNaAhArI thaiza evI icchA rAkhavI. goLIo khAtI vakhate supAtradAnanI bhAvanA nathI bhAvAtI,paratuM A eka anAsakata bhAve AhArano anubhava ghaNAkharA badhAneja hoya che, tene yAda rAkhavA jevo che. ghaNAkharA koine paNa pote varSothI khAI rahela goLIono svAda kevo che tenI khabara nahiM hoya. AvuMja AhAra mATe paNa keLavavuM. vadhAre ochA pramANamAM ke sadaMtara arasanirasa AhAra hoya toya zAMtIthI samabhAve-potAnA tevAja puNyano atyAre udaya jANI AhAra karavo. eTaluM to thai ja zake. AhAra na karavuM eTaluM kaThIna nathI. jeTaluM kaThIna manohara svAdiSTa AhAra paNa pUrNa anAsakata bhAve karavuM e che. saLaMga aluNA(mIThAno tyAga) ke sAkarano tyAga jemAM thato hoya tevI tapasyAo sInIyara sITIjhana (moTI umaravALAo) e karatAM pahelA potAnAM zarIranI anukuLatAno khyAla rAkhavo. keTalAka tatvo zarIramAM saMyojanathI rahelA hoya che. ekano ghaTADo thatAM tenA saMyojananA AdhAre raheluM bIjuM tatva paNa ghaTI jAya che. ane tethI zarIramAM avyavasthA sarjAi zake che. A vAta saLaMga ghaNA divasanA tyAga mATenI che. kasAya kasAya ekaja che. cAhe te mAna kasAya hoya, lobha kasAya hoya, mAyA hoya ke krodha hoya. ekanI dhyAtimAM bIjA traNanI hayAtI hoya ja che. eka anaMtAnubaMdhI hoya to bAkInA traNa paNa anaMtAnubaMdhI kasAyamAM ja gaNAya che. hiMsA ane kasAyane kArya- kAraNa saMbaMdha che. jema kAraNa vagara kArya nathI hotuM tema kasAyabhAva vagara hiMsA nathI hotI. tethI jayAM hiMsA tyAM kasAya niyamA samajavuM. ahiMsA dharmanI upalabdhI kasAya maMda karyA vagara thatI nathI. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 54 samyak tapa mATenA sonerI sutro paryuSaNa mahAparva AvI gayu che. tyAre darekanA manamAM tapa karavA mATe atyaMta utsAha hoya che. utsAha khUba sArI vastu che. paraMtu temAM viveka paNa jarRrI che. to je tapa vratAdi karIe tenu sarvAMgI jJAna meLavIne hitAhita samajIne, vairAgyabhAva sahita temaja zradhdhApUrvaka karIe vaLI gurubhagavaMtonI AjJApUrvaka temaja temanI sAkSIe karIe. aMtaHkaraNa komaLa ane zuddha karavuM e tapano mukhya Azaya che bhUkhe maravuM ane upavAsa karavA enuM nAma tapa nathI paraMtu mAMhIthI zuddha aMtaHkaraNa thAya, indriyone jitAya, krodhAdi ghaTe e Adi doSo ghaTe ane ghaNA guNo pragaTe e ja sAcA tapano mukhya Azaya che. to AvuM samyaka tapa karavAnA A rahyA sonerI sUtro. (1) ahaMkAra e tapanuM ajIrNa che. koi paNa vrata ke tapanuM abhimAna na karavu ane jo thAya to vAraMvAra vicAravuM ke mane A abhimAna kema thAya che ? Ama vAraMvAra vicAratA avazya te moLuM paDe che. (2) prazaMsAno mo tapanA jaMgalane bALI nAMkhe che. ApaNe je kAMi tapAdi karIe chIe teno eka hetuM lokonI prazaMsA, mAna meLavavAno paNa hoya che. tyAre potAne kahevuM ke loko game teTalI 'vAka vAka' kare tethI mArA AtmAne zuM ? (3) daMbha e tapanuM dUSaNa che. koipaNa tapa jagatane dekhAvaDA mATe na karavuM, paraMtu gupta paNe karavuM. jo lokone dekhADavAno prayatna karIzuM to loko para enI asara thatI nathI. paraMtu sahaja paNe jo lokonA jANavAmAM Ave to ghaNI asara thAya che ane lokone sArI preraNA maLe che. (4) krodhathI niMdA-irSyA thI tapanI niSphaLatA che. krodha, mAna, mAyA, lobha, e kharekharA thAya che. tenAthI bahu karma upArjana thAya hajAra varSa tapa karyu hoya, paNa eka be ghaDI krodha kare to badhuM tapa niSphaLa jAya. jema gharamAM Aga lAge tyAre potAnuM ghara to baLe ja che paNa jo pAhatano yoga na maLe to bAjuvALAnuM paNa bALe che. tevI ja rIte krodha karanAra vyakti pote to duHkhI thAya che ja, sAthe sAthe bIjAne paNa duHkhI kare che. vaLI, jyAre tapa karIe tyAre bIjAnI niMdA na karIe, irSyA, adekhAi- verajhera na karIe kajiyA- kaMkAsa kaleza na karIe, chokarA chaiyA ane gharamAM mArApaNa na karIe. kAraNa ke uMcI dazAe javA mATe tapa- vratAdi karavAnA che. (5) phaLanI icchA sahitanuM tapa te tuccha che. tapa karIne AlokanI ke paralokanI koipaNa bhautika sukhanI icchA na karavI, kema ke tapa to kharekhara AtmAnA kalyANa mATe che. AtmAne oLakhavA mATe che, AtmAne pAmavA mATe che. prabhAvanA ke inAma meLavavAnI lAlacathI paNa tapa na karavuM. icchA nirodha tapa (6) kulAcAra ke paraMparA sAcavavA mATe tapa na karavuM. amArA kuLadharmamAM A divase A tapa karavAnuM kahyuM che.eTale ame karIe chIe athavA bApa-dAdAo je tapa karatA AvyA che. te ame paNa karIe, jethI amArI paraMparA cAlu rahe. AvI bhAvanA paNa na rAkhavI. (7) lokabhayathI tapa na karavuM. Aje saMvatsarI che ane huM ekAsaNuM paNa nahI karuM to loko zuM kaheze ? evI lokaniMdAnA bhayathI tapa na karavuM. (8) tapanA divase TI.vI. ke sinemA na jovA. samaya pasAra karavA athavA bhUkhamAM mana na jAya te mATe ghaNAM TI.vI ke sinemA jue che te to bilakula yogya nathI. tenA karatAM to upavAsa na karavA te vadhu sAruM che. vaLI ghaNA prauSadhAdi karIne dukAne bese che. te paNa yogya nathI. tapanA divase bane tyAM sudhI upAzraya ke maMdiramAM bhakita, jApa, svAdhyAya, sAdhu-sevA vageremAM samaya pasAra karavo joie. (9) tapano durAgraha na rAkhavo. potAnI zakti hoya ke na hoya, hospiTalamAM dAkhala thaine paNa tapa to karavuM ja e durAgraha che, samyak tapa nathI. tapa potAnI zakita pramANe ane zaktine chupAvyA vinA karavAnuM che. tithino paNa kadAgraha na karavo. jJAAnI puruSo e tithinI maryAdA Atmarye karI che. jo cokkasa divasa niSkriya na karyo hota, to Avazyaka vidhiono niyama raheta nahI mATe AtmArthe tithinI maryAdAno lAbha levo jenAthI kharekharu pApa lAge che te rAga, dveSa, ajJAAna, mithyAtva pramAda, viSaya, kaSAya, moka, mamatva Adine rokavAnuM potAnA hAthamAM che. potAnAthI bane tevuM che te rokatA nathI ane tithi vagerenI khoTI takarAra karIe chIe. (10) tapa na karI zakanArane halakI draSTithI na jovA koinI tapa karavAnI bilakula zakti na hoya to temane kosavA ke dubhavavA nahI ke halakI najare na jovuM, paraMtu karuNAbuddhi rAkhavI ane mIThA zabdoe protsAhita karavA. (11) AgATa chuTano durupayoga na karavo tapamAM koi chUTa rAkhI hoya to na chUTake ja teno upayoga karavo paraMtu durupayoga na karavo. tapamAM ApanAra ane lenAra baMnenI javAbadArI che. koivAra vrata ke tapa tUTI jAya to guru bhagavaMta pAse tenuM prAyazcita levuM. nAnI uMmarathI ja tapano abhyAsa zarR karIzuM to vRddhAvasthAmAM tathA deha choDatI vakhate khUba upayogI thaze kema ke sahana karavAnI Teva paDelI hoya che. Avo to ApaNe uparanAM doSo choDIne, mAtra AtmAnI zuddhi mATe potAnI zakita pramANe paNa zakita chupAvyA vinA tapa karIe e ja bhAvanA saha.. - ku. rInA e zAha Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 55 AgamasAra saMvara sAtheno upavAsa upavAsanuM phaLa karma nirjarA. upavAsano udezaya saMpUrNa hiMsAno tyAga, AhAra pANIne arthe paNa hiMsAno tyAga. to jayAM jIvana jarurI AhAra no paNa ahiMsAnAM udezathI tyAga karAya che, to anya nahAvAno, ughADe moDhe bolavAno ke sAMsArIka kAryono temAM tyAga ucIta ane ciMtanIya ja che. tethI upavAsamAM zakya teTalo kALa saMvaramAM vitAvavo. agiyArame vrata pauSadha tathA te na thAya to dasame vrata, te na thAya to saMvarIyo poso ane vyAkhyAna, pratikramaNa, sAmAyika ke dharmanAM vAMcanamAM upavAsa no divasa vitAvavo. upavAsanuM vijJAna. - eka upavAsa karavAthI nArakInAM jIvo 1000 varSamAM khapAve eTalA karmanI nirjarA thAya che. - sakAma rIte nirjarelA karma pharIne kayAreya paNa Atma pradezo para pAchA AvatAM nathI. - upavAsathI tejasa zarIra prabaLa thAya che. mananI zakita ane makkamatA vadhe che. - jaganya darzana hoya to makkama thaI vadhIne madhyama sudhI pahoMce che. - zarIra nIrogI rahe che. tethI dharmakaraNI sArI rIte thai zake che. - AhAra saMjJA tuTe che. bhUkha para vijaya meLavI zakAya che. - AhAra sAthe anya bhautIka vastuo para paNa anAsakita bhAva Ave che. - tapa daramIyAna jJAna abhyAsa vizeSa saraLatAthI thAya che.jJAna vadhe che. je vizeSa dharmakaraNImAM sahAyaka thAya che. - tapa bramacarya sahAyaka che. tapathI brahmacarya pALavuM saraLa bane che. - mokSanuM lakSya nakkI thAya che. mokSamArga para cAlavAnI potAnI zakita ane sAmarthayanuM bhAna thAya che. adhyayana-10- mahAsena kRSNA mahAsena kRSNA rANInI dIkSA AdinuM varNana kAlI rANI pramANe che. 17 varSanA saMyama paryAyamAM mahAsena kRSNA AryAjIe agiyAra aMga zAstra kaMThastha , vividha tapasyAo karI. ane AyaMbila vardhamAna tapa nAmanI viziSTa ugra tapasyA karI. A tapamAM eka AyaMbilathI laI so AyaMbila sudhI karavAmAM Ave che. pAraNAnI jagyAe upavAsa karavAmAM Ave che, (1) eka AyaMbila + pachI upavAsa + 2 AyaMbila + pachI upavAsa + 3 AyaMbila vaLI upavAsa; Ama vadhAratAM 98 AyaMbila + vaLI upavAsa +99 AyaMbila + upavAsa+ 100 AyaMbila ane eka upavAsa. A eka paripATI thI ja AyaMbila vardhamAna tapa pUrNa thaI jAya che. A tapamAM kula samaya 14 varSa 3 mahinA 20 divasa lAge che. jemAM 100 upavAsa karAya che. zeSa 14 varSa ane 10 divasa AyaMbila karAya che. A saMpUrNa tapasyAnA 14 varSamAM kyAreya paNa vigayano ke tenA lepano paNa upayoga karAya nahi. A pramANe mahAsena kRSNAe 17 varSanI dIkSA paryAyamAM sAdhika cauda varSa sudhI to A tapanI ja Agama vidhi pramANe ArAdhanA karI. bAkInA samayamAM paNa mAsakhamaNa sudhInI vividha tapasyAo karI. zakti kSINa thaI gayA pachI saMlekhanA-saMthAro grahaNa kye. eka mahinA sudhI saMthAro cAlyo. pachI aMtima samaye cAra ghAtI karma kSaya thavAthI kevala jJAna kevala darzana utpanna thayA. ane alpa samayamAM AyuSya pUrNa thavAthI saMpUrNa karma kSaya karI siddha-buddha-mukta thayA. jenA mATe je uddezyathI saMyama lIdho hato, pAMca mahAvrata, pAMca samiti, 3 guptinuM pAlana, loca, khulle page cAlavuM, snAna na karavuM, dAMtaNa na karavuM Adi AcAra ane nava vADa sahita zuddha brahmacaryanuM pAlana vagere niyama, upaniyama grahaNa kya hatA te prayojanane siddha karI lIdhuM. dhanya che A sarva mahArANIone, jemaNe vaibhava-vilAsano tyAga karI utakRSTa sAdhanA ArAdhanA karIne parama padanI prApti karI. upasaMhAra - A pramANe A sUtramAM 90 jIvoe saMyama grahaNa karI tenA nAnA moTA badhA vidhi vidhAnonuM pUrNa pAlana kya ane potAnA lakSyamAM saphaLa thayA arthAta te AtmAoe te ja bhavamAM mokSagati prApta karI lIdhuM A chellA AThamAM vargamAM zreNikanI vidhavA rANIonA ugra tapa parAkramanuM varNana che. jiMdagI AkhI temaNe rAjarANI avasthAmAM, sukamAratAmAM vyatIta karI hatI. aMtima alpa varSomAM potAnA jIvananuM eka alaukika parivartana karI batAvyuM. vAstavamAM vairAgya ane saMyama grahaNano sAra e che ke zrutajJAna, tapa ane saMyamamAM AtmAne tallIna banAvI devo joie. dazavaikAlika sUtramAM kahyuM che ke - 'aMtima vayamAM paNa saMyama levAvALAne jo tapa, saMyama, kSamA ane brahmacarya atyaMta priya hoya athavA temAM ja AtmAne eka-rUpa karI de che te zIdhra kalyANa sAdhI le che" kAlI Adi aneka rANIonuM tathA bIjA paNa aneka jIvonuM varNana AgamomAM upalabdha che. te Adarzane sanmukha rAkhI. pratyeka zrAvake potAnA bIjA manorathane saphaLa karavA prayatna karavo joie. arthAt jyAre paNa avasara, moko maLe, bhAvonI tIvratA vadhe, tyAre ja zIdhra paristhitinuM samAdhAna karI, saMyama mArgamAM agresara thavuM joie. mokSa prAptinuM prathama ane aMtima sAdhana: aMtagaDa sUtra anusAra mokSa prAptinAM athavA saMsAra prapaMcathI chUTavAnAM pramukha sAdhana che - (1) zraddhA sAthe saMyama levo. (2) zAstra kaMThastha karavA (3) potAnI badhI zakti tapasyAmAM lagAvavI. mokSa prAptinuM aMtima sAdhana tapa che. bhAvapUrvaka, vairAgyapUrvaka ane viveka pUrvaka tathA guruAjJApUrvaka kareluM tapa karma rogone mULathI nAza karavA mATe rAmabANa auSadha che. tethI saMyama ane zruta adhyayana sivAya bAhya ane Abhyantara baMne prakAranA taponuM mokSaprAptimAM ananya yogadAna che ema samajIne tapomaya jIvana jIvavuM joie. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 (6) AgamacAra-pUrvArdha saMpUrNa sUtrano Adarza -(1) zAstra zravaNa ane dharma zraddhAno sAra che ke A mAnava jIvanamAM avazya saMyama grahaNa karavo joie. (2) rAjA ane mALI, zeTha ane rAjakumAra, bALaka ane yuvAna tathA vRddha rANIo vagerenI dIkSAthI paripUrNa A AdarzasUtra sarva koI mATe saMyama dIkSA baLa preraka che. (3) saMyamanA suavasara vinA traNa khaMDanA svAmI mahARdhivAna zakti saMpana zrIkRSNa vAsudeva paNa potAne adhanya, akRtapuNya, abhAgI hovAno anubhava kare che ane saMsAramAM vizALa kAryakSetra hovA chatAM paNa samaye-samaye bhagavAnanI sevAmAM upasthita thAya che. te potAnI prajAne saMyama levA mATe khullI preraNA-ghoSaNA karI dharma dalAlI kare che. tenA jIvananI aneka viziSTatAo che je ApaNA mATe AdarzarUpa che. (4) sudarzana zrAvakanI gaMbhIratA, daDhatA ane tenI dharmAnurAgatA anukaraNIya che. evaMtA bALamuninA saMyama bhAvonuM varNana ApaNA dharma jIvanamAM ALasa ane nabaLAI athavA bhayane dUra karavAmAM atyaMta preraka prasaMga che. gajasukumAra rAjakumAranA lagna mATe nakakI karelI kanyAono tyAga ane prathama dIkSA-divasamAM apUrva kSamA ane samabhAvano Adarza, ApaNA kaSAya ane kaluSitAne dUra karavA mATe eka zreSTha mArgadarzaka che. dhairyavAna gaMbhIra ane sahanazIla banavA mATe uttama rasto batAvanAra che. arjunamALInI kSamA sAdhuone saMyama jIvananI pratyeka kSaNe yAda karavA yogya che. jethI anupama samabhAva, samAdhino lAbha prApta thaI zake che. gautama svAmI ane bhagavAna mahAvIra svAmIe evaMtAnI sAthe karela vyavahAra thI ApaNe potAnA jIvanamAM udAratA ane vizALatAne sthAna ApavuM joie. koIpaNa pratye dhRNA ane tiraskArano bhAva na hovo joIe. (9) samaya nIkALIne AgamanAM sUtronuM sUcitta jJAna avazya kaMThastha karavuM joie. bAla-vRddha badhA zramaNo mATe zAstra adhyayanano Avazyaka niyama che. prastuta sUtramAM alpa dIkSA paryAyane kAraNe arjunamALI ane gajasukumArane choDI zeSa sarva sAdhakoe (strI, puruSa, bAla,vRddha badhAe) zAstronuM vizALa kaMThastha jJAna hAMsala karyuM hatuM. (10) saMyama jIvanamAM tapasyAnuM atyadhika sanmAna hovuM joie. kAraNa ke tapa rahita ke tapathI upekSita saMyama jIvana vAstavika phaladAyI banI zakatuM nathI. brahmacarya ane svAsthaya rakSA mATe tathA saMpUrNa Indriya ane manonigraha mATe upavAsa Adi tapasyAo nitAtta Avazyaka che, ema samajavuM joie. tapasyA vinA A badhI sAdhanA adhUrI rahI jAya che. tapasyAnA abhyAsa vaDe ja sAdhaka aMtima jIvanamAM saMlekhanA saMthArAnA manorathane saphaLa karI zake che jaina AgamomAM zrI kRSNanuM jIvana jaina paraMparAmAM zrI kRSNa vAsudeva sarvaguNa saMpanna, zreSTha, cAritraniSTha, atyaMta dayALu, zaraNAgata vatsala, dhIra, vinayI, mAtRbhakta, mahAnavIra, dharmAtmA, kartavyaparAyaNa, buddhimAna, nItimAna ane tejasvI vyaktitva saMpanna hatA. samavAyAMga sUtramAM temanA tejasvI vyakitatvano je ullekha che te adbhuta che. teo traNa khaMDanA adhipati ardhacakrI hatA. temanA zarIra para eka so ATha prazasta cihna hatA. teo puruSomAM siMha samAna, devarAja Indra sadaza hatA; mahAna yoddhA hatA. temaNe potAnA jIvanamAM traNaso sATha yuddha kya paNa kyAreya parAjita thayA nahi. temanAmAM vIsa lAkha aSTApadonI zakti hatI paraMtu temaNe potAnI zaktino kyAreya durapayoga kyo na hato. vaidika paraMparAnI jema jaina paraMparAmAM vAsadeva zrI kRSNane IzvaranA aMza ke avatAra mAnavAmAM nathI AvyA. teo zreSTha zAsaka hatA arthAt bhautika daSTie teo te yuganA sarvazreSTha adhinAyaka hatA. kintu nidAnakRta hovAthI teo AdhyAtmika daSTithI cothA guNa sthAnathI AgaLa vikAsa karI zakyA nahIM. teo bAvIsamAM tIrthakara ariSTanemi bhagavAnanA paramabhakta hatA. ariSTanemithI zrI kRSNa vAsudeva vayanI apekSAe moTA hatA jyAre AdhyAtmika dRSTithI ariSTanemi jyeSTha hatA. bhagavAna neminAtha ane zrI. kRSNa vAsudeva kAkAI bhAI hatA. eka dharma vIra hatA to bIjA karmavIra hatA. eka nivRtti pradhAna hatA to bIjA pravRttipradhAna hatA. jyAre paNa bhagavAna neminAtha vicaraNa karatAM dvArikAmAM padhAratA tyAre zrI kRSNa temanI upAsanA mATe pahoMcI jatA. aMtakRta dazA, samavAyAMga, jJAtA dharmakathA, sthAnAMga, nirayAvalikA, prazna vyAkaraNa, uttarAdhyana Adi AgamomAM zrI. kRSNanA saMbaMdhI saMketa upalabdha che temAM teonuM jIvana yazasvI ane tejasvI batAvavAmAM AvyuM che. AgamonA vyAkhyA sAhityamAM niyukti, cUrNi, bhASya ane TIkA granthomAM temanA jIvana saMbaMdhita aneka ghaTanAo batAvavAmAM AvI che. zvetAmbara ane digambara bane paraMparAnA mUrdhanya zikharastha vidvAnoe zrI kRSNanA jIvana prasaMgone AlekhatA sauthI vadhAre granthonI, racanA karI che. bhASAnI dRSTithI te racanAo prAkRta, apabhraMza, saMskRta, jUnI gujarAtI, rAjasthAnI ane hindImAM che. prastuta AgamamAM zrI kRSNanuM bahuraMgI vyaktitva joI zakAya che. teo traNa khaMDanA adhipati hovA chatAM paNa mAtA-pitAnA parama bhakta hatA. mAtA devakInI abhilASApUrti mATe teoe hariNagameSI devanI ArAdhanA karI hatI. laghu bhAI pratye paNa atyaMta sneha rAkhatA hatA.bhagavAna ariSTanemi prati paNa atyaMta bhakti niSThA hatI. jayAM teo yuddhabhUmimAM asAdhAraNa parAkramano paricaya ApI ripumardana kare che, vajathIya kaThora bane che, tyAM eka vRddha vyaktine joI temanuM hRdaya anukaMpAthI kaMpita thaI jAya che ane tene sahayoga devAnI bhAvanAthI svayaM ITa upADIne tenA gharamAM mUke che. sAcuM ja kahyuM che ke vajAdapi kaThorANi, mRdUni kusumAdapi lokottarANAM cetAMsi, ko nu vijJAtu mahiti artha - vajathIya kaThora ane phUlathIya komaLa tevA mahApuruSonA cittane jANavA mATe koNa samartha che? (koI nahi) Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | dvArikAnA vinAzanI vAtasAMbhaLI teo badhAne eka ja preraNA ApatA ke bhagavAna ariSTaneminI pAse dIkSA grahaNa karo. dIkSA lenAra vyaktionA parivAronuM pAlana poSaNa huM karIza. potAnI paTTarANIo, putro, putravadhuo ane pautrAdi vagere parivAra jano paNa dIkSA levA mATe taiyAra thayA to temane paNa saharSa anumati ApI dIdhI hatI. Avazyaka cUrNimAM varNana che ke teo pUrNa rUpathI guNAnurAgI hatA.marelI kUtarInA zarIramAM khadabadatA kIDAo tarapha najara na karatAM tenA camakatA dAMtanI prazaMsA karI hatI. 57 AgamasAra zrI kRSNa vAsudeva AgAmI utsarpiNI kALanA trIjA ArAmAM 12mA 'amama' nAmanA tIrthakara banaze.(jInaAMtarAo pramANe gaNita karatAM agiyAramAM, tatva kevalI yamya) tyAM teo saMpUrNa karmono kSaya karI siddha paramAtmA banaze. anuttaropapAtika anuttaropapAtika dazA sUtra dvAdazAMgInuM navamuM aMga sUtra che. zreSTha uttama vimAnane anuttara vimAna kahevAya che. bAra devaloka pachI navagaiveyaka vimAna che tenI upara vijaya, vijayaMta, jayaMta, aparAjita ane sarvArthasiddha A pAMca anuttara vimAna che. je sAdhaka potAnA utkRSTa tapa-saMyamanI sAdhanAthI tyAM utpanna thAya che tene anuttaropapAtika anuttara vimAnamAM utpanna thanAra kahyA che. teonuM varNana je zAstramAM hoya tene anuttaropapAtika sUtra kahevAya che. 'dazA' zabda avasthA athavA dazanI saMkhyA sUcaka che. daza saMkhyAno Azaya e che ke A sUtranA prathama vargamAM daza adhyayana che. bIjI apekSAe A sUtra pUrve daza adhyayanAtmaka rahyo haze. vartamAnamAM upalabdha A sUtramAM traNa varga che ane kula (10+13+10) 33 adhyayana che. jemAM prathama be varganA 23 adhyayanamAM zreNikanA 23 dIkarAonuM varNana che. A sUtramAM varNita 33 jIvoe apAra sukha-vaibhavano tyAga karI, vivAhita strIono tyAga karI carama tIrthaMkara pAse dIkSA aMgIkAra karI aMte eka mAsanA pAdopagamana saMthArAthI anuttara vimAnamAM devabhavane prApta ryo. tyAra pachI manuSyapaNe utpanna thaI mokSe padhAraze. prathama varga : jAlikumAra rAjagRhI nagarImAM zreNika rAjA rAjya karatA hatA. tene dhAriNI nAmanI rANI hatI. teNIe ekadA ardharAtre siMhanuM svapna joyuM. kAlAMtare putra thayo. tenuM nAma jAlikumAra rAkhavAmAM AvyuM. yauvana prApta thatAM ATha kanyAo sAthe vivAha thayA. lagna bAda pitAe bhavanAdi badhuM AThanI saMkhyAmAM ApyuM. ATha karoDa suvarNa ane cAMdInI mahoro Adi jAlikumArane prItidAnanA rUpe ApyuM; je badhI patnIone vaheMcI dIdhuM. tyAra pachI te jAlikumAra potAnA bhavanamAM nATaka, gIta Adi manuSya saMbaMdhI sukhono upabhoga karato rahevA lAgyo. ekadA bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA. nagarInA loko vaMdana-paryupAsanA karavA gayA. zreNika rAjA paNa bhagavAnanI sevAmAM gayA. jAlikumAra paNa gayA. vairAgya vAsita bharapUra dharma dezanA sAMbhaLI saMsArathI virakta thayA. ghare AvI mAtA-pitA pAse saMyamanI anumati meLavI dIkSita thayA. saMyama paryAyamAM Avazyaka sUtranA adhyayana pachI agiyAra aMgone kaMThastha ryA. guNaratna saMvatsara tapanI ArAdhanA karI. bhikSunI bAra pratimAo vahana karI. aMtima samaya nikaTa Avelo jANI bhagavAnanI pAse upasthita thayA ane anazana karavAnI anujJA meLavI. bhagavAnanI anumatithI pharIne jAte mahAvratonuM uccAraNa ryuM ane sthavira bhagavaMtonI sAthe vipula nAmanA parvata upara dhIre dhIre caDhI yogya sthAne jaI pAdopagamana saMthAro ryo. eka mahinA sudhI saMthAro cAlyo. tyAra pachI kALadharma pAmatAM sthavira bhagavaMtoe parinirvANano kAyotsarga ryo. temanA bhaMDopakaraNa laI bhagavAna pAse AvyA. prabhune vaMdana-namaskAra karI jAlikumAranA kALadharmanA samAcAra ApyA; ane tenA upakaraNa bhagavAnane soMpyA. tyArapachI gautama gaNadharanA praznanA pratyuttaramAM bhagavAne kahyuM ke jAlikumAra vijaya nAmanA prathama anuttara vimAnamAM batrIsa sAgaropamanI sthitie deva banyA che. tyAMnuM AyuSya pUrNa karI mAnavabhava prApta karI saMpUrNa karmano kSaya karaze. A pramANe zeSa nave bhAIonuM varNana che. te badhA zreNikanA ja putra che. sAtakumAronI mAtA dhAriNI hatI. vehala ane vehAyasanI mAtA celaNA hatI. abhayakumAranI mAtA naMdA hatI. prathama pAMcano soLa varSano dIkSA paryAya hato.te pachInA traNano bAra varSano ane aMtima be no pAMca varSano dIkSA paryAya hato. prathama pAMca adhyayanamAM varNita aNagAra kramazaH vijaya, vijayaMta, jayaMta, aparAjita ane sarvArthasiddhamAM utpanna thayA. AgaLanA pAMca aNagAra kramazaH sarvArthasiddha, aparAjita, jayaMta, vijayaMta ane vijaya nAmanA anuttara vimAnamAM utpanna thayA. aMte jAlikumAranI jema badhA jIva mahAvideha kSetramAM manuSyabhava prApta karI mokSe padhAraze. (saMthArA pahelA pharIne mahAvrato ke aNuvratonuM smaraNa, uccAraNa vratonI zudhdhi tathA smRti mATe Avazyaka che.) bIjo varga A vargamAM tera adhyayana che. jemAM dIrghasena Adi zreNikanA putra ane dhAriNInA aMgajAta tera jIvonuM varNana che. A badhA sagA bhAI hatA. yauvanavayamAM rAjakanyAono tyAga karI bhagavAnanI pAse dIkSita thayA ane soLa varSa sudhI saMyama tapanuM pAlana . aMte eka mahinAno saMthAro karI, kALadharma pAmI anuttara vimAnamAM utpanna thayA. temanA zruta adhyayana ane tapa AdinuM varNana jAlikumAranI jema samajavuM. A teramAMthI kramazaH be vijaya anuttara vimAnamAM, be vijayaMtamAM, be jayaMtamAM, be aparAjitamAM utpanna thayA, zeSa aMtima pAMca sarvArthasiddha vimAnamAM utpanna thayA. tera bhAIo devAyu pUrNa thatAM mahAvideha kSetramAM janma leze ane yathAsamaya tapa-saMyamanuM pAlana karI saMpUrNa karmono kSaya karI siddha-buddha-mukta thaze. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 58 trIjo varga- kAkaMdInA dhanyakumAra Adi prAcInakALe kAkaMdI nAmanI samRddha nagarI hatI. tyAM jitazatru rAjA rAjya karatA hatA. te nagaramAM bhadrA nAmanI zeThANI rahetI hatI. tene dhanyakumAra nAmano putra hato; je aneka zreSTha lakSaNothI saMpanna hato. pAca dhAvamAtAothI tenuM lAlana pAlana thayuM. kaLAcAryanI pAse rahI 72 kaLAomAM, aneka bhASAomAM ane zAstromAM pAraMgata thayA. mAtAe tenA mATe tetrIsa bhavano taiyAra karAvyA. khUba ADaMbarathI tenA batrIsa zreSThI kanyAo sAthe lagna thayA. te dhanyakumAra apAra dhana, vaibhava ane manuSya saMbaMdhI sukhono upabhoga karatAM samaya vyatIta karavA lAgyA. eka vakhata kAkaMdI nagarImAM bhagavAna mahAvIra padhAryA. pariSada dezanA sAMbhaLavA gaI, dhanya kumAra paNa gayA. upadeza sAMbhaLI dhanyakumAra saMsArathI virakta thayA ane mAtAnI anumati meLavI saMyama levAnI bhAvanA vyakta karI. putra mohanA kAraNe vacana sAMbhaLatAM ja mAtA duHkha pAmI. thoDo samaya vyatIta thatAM svastha banI ane vilApa karatI putrane samajAvavA lAgI ke he putra! atyAre dIkSA na le. mArA mRtyu pachI tuM dIkSA leje. kSaNabhara paNa tAro viyoga mArAthI sahana karI zakAya nahIM. - dhanyakumAra mAtAne kahe che ke mAtA! manuSya jIvana kSaNa bhaMgura che. kAmabhoga avazya tyAgavA yogya che. koNa pahelAM ane koNa pachI mRtyu pAmaze tenI khabara nathI. tethI huM hamaNAM ja saMyama grahaNa karIza. aMte mAtAe anumati ApI. te nagarInA jitazatru rAjAe kRSNa mahArAjanI jema bhavya dIkSA mahotsava ryo. bhagavAnanI samakSa pahoMcI dhanyakumAre paMcamuSTi loca ryo. bhagavAne rAjA tathA mAtAnI AjJAthI dIkSA pATha bhaNAvyo. dhanyakumAra have dhannA aNagAra banyA. dIkSAnA divasathI ja dhannA aNagAre AjIvana chaThThanA pAraNe chaThTha karavAnI pratijJA karI. pAraNAmAM paNa AyaMbila karavuM ane evo rUkSa AhAra levo ke jene anya koI yAcaka levA na icche-pheMkI devA yogya hoya. A prakAre abhigraha karI muni pAraNA mATe pharatAM hatAM. teone kyAreka pANI maLe to anna na maLato ane kyAreka AhAra maLe to pANI na maLato. je maLatuM temAM saMpUrNa saMtoSa mAnI, koIpaNa prakArano kheda ryA vinA teo samabhAve vidhipUrvaka AhAra grahaNa karatA. AvuM utkRSTa tapa karavAthI temanuM zarIra hADapiMjara jevuM thaI gayuM. temanA A tapomaya zarIranA aMga-upAMganuM varNana upamAsahita sUtramAM batAvavAmAM AvyuM che. aMte batAvyuM che ke dhannA aNagAra tapa tejathI atyaMta zobhI rahyA hatA. ane AtmAnA baLathI ja cAlI rahayA hatA. dhannA aNagAre Avazyaka sUtra ane agiyAra aMgasUtronuM adhyayana kyuM. tapa-saMyamathI AtmAne bhAvita karatAM bhagavAnanI sAthe grAmAnugrAma vicaravA lAgyA. eka vakhata bhagavAna rAjagRhI nagarImAM padhAryA. zreNika rAjA darzana karavA AvyA. dharmopadeza sAMbhaLI pUchyuM ke, 'bhaMte! gautama Adi sahita caudahajAra muniomAM sauthI vadhu duSkara kriyA karanAra koNa che.' prabhue jaNAvyuM ke vartamAne sarva muniomAM dhanA aNagAra duSkara karaNI karanAra che ane mahAnirjarA karanAra che. A sAMbhaLI zreNika atyaMta harSita thayA. dhannA aNagAra samIpe AvI dhanya dhanya kahetA temanA guNagrAma ryA. bhaktisabhara vaMdana ryA ane pAchA pharyA. kAlAMtare dhannA aNagAre paNa jAlikumAranI jema vipulaparvata para caDhI saMlekhanA karI, navamAsanI dIkSA pALI, eka mAsano saMthAro karI sarvArthasiddhamAM utpanna thayA. tyAM tetrIsa sAgaropamanI sthiti pUrNa karI mahAvidehakSetramAM manuSya janma pAmI siddha thaze. prastuta adhyayanamAMthI e zikSA levI joie ke Atma-kalyANanI icchAthI saMsArano tyAga ryA bAda sAdhake kyAMya mamatva na rAkhavuM joie. zarIranA mamatvano paNa tyAga karI tapa-saMyamamAM puruSArtha karavo joie. A prakAre ja vartatAM lIdhelo saMyama sArthaka bane che. sunakSatra Adi zeSa navanuM varNana paNa dhannA aNagAranI jema ja samajavuM. nagarI, mAtAnuM nAma tathA dIkSA paryAyamAM kaMIka taphAvata che. te sarve utkRSTa tapa-saMyamanI ArAdhanA karI sarvArthasiddhamAM gayA. A vargamAM 9 mahinA ane 6 mahinAnI dIkSA daramyAna agiyAra aMgonA adhyayananuM varNana mananIya che. trIjA vargamAM vehalakumAra sivAya 9nA pitA dIkSA pUrve divaMgata thaI gayA hatAM. prathama vargamAM zreNikanA prasiddha putra 'vehala' ane 'vehAsaya'nuM varNana che. bIjAmAM 'hala' nAma AvyuM che ane trIjAmAM 'vaihalla' nAma AvyuM che. A badhA bhinna bhinna che. upalabdha sUtra paddhatimAM nAmanI sAmyatA hovI sahaja che. vipAka gamika sUtro H sUtro kaMThastha rAkhavAnI paraMparAmAM sugamatA mATe eka sarakhA varNano ke pATho mATe nirdeza no upayoga thato . AmAM lAbAM varNano vAraMvAra na karatAM eka ja pAThano upayoga thato . tethI A sUtranA pATho tathA anya aneka sUtranAM keTalAMka pATha gamika (eka sarakhA) che. prastAvanA : A saMsAranA samasta jIvo karmanA vipAka pramANe pravAhita thaI rahyA che. A pravAhamAM jIva zubha karmanA saMyogathI sukhI sAMsArika avasthA prApta kare che ane azubha karmanA saMyogathI duHkhI avasthA prApta kare che. prastuta sUtramAM AvA banne prakAranA AtmAonA jIvana vRttAMtanuM varNana karavAmAM AvyuM che. karma vipAkanA varNananA kAraNe A sUtranuM nAma vipAka sUtra rAkhavAmAM AvyuM che. A agiyAramuM aMgasUtra che. tenA be zrutaskaMdha che. (1) duHkha vipAka ane (2) sukha vipAka. duHkhavipAkamAM pApakarmanuM ane sukhavipAkamAM puNyakarmanuM phala pratipAdana karavAmAM AvyuM che. A kathA pradhAna aMga zAstra gaNadhara racitta che. bhagavAna mahAvIra svAmIe mokSa padhAratAM pahelAM bhavI jIvonA uddhAra arthe (55+55) 110 adhyayana duHkha ane sukha vipAkanA jaNAvyA che. vartamAnamAM upalabdha A sUtra 1216 gAthA pramANa che. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology AgamasAra prathama zrutaskaMdha - du:kha vipAka : prathama adhyayana - mRgAputra bhagavAna mahAvIranA vicaraNa kAlamAM mRgagrAma nAmanuM nagara hatuM. vijayakSatriya nAmano rAjA tyAM rAjya karato hato. mRgAdevI tenI rANI hatI. teNe eka bALakane janma dIdho. te mahAna pApa karmonA udayathI prabhAvita hato. te janmathI ja AMdhaLo ane bahero hato. tene AMkha, kAna, nAka, hAtha-paga Adi avayava nahotAM. phakta nizAnIo ja hatI. zaramanA kAraNe ane patinI AjJAthI mRgAdevI tenuM gupta rUpe pAlana-poSaNa karatI. tene eka bhoyarAmAM rAkhavAmAM Avyo hato. tene janma pahelAM garbhamAM ja bhasmaka roga lAgu paDyo hato jethI AhAra karatAM turata ja tenA zarIramAMthI parU ane lohI vahetuM. mRgArANIno A prathama dIkaro hato. tyAra pachI cAra putro thayA hatA je suMdara, suDoLa ane rUpa guNa yukta hatA. eka vakhata te nagarImAM bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA. dharmadezanA sAMbhaLavA AvelI pariSadamAM rAjA paNa hatA, sAthe eka dIna-hIna janmAMdha vyakti paNa hatI. jene AMkhovALo eka mANasa tenI lAkaDI pakaDI, ahIM-tahIM laI jato hato. tene joI gautama gaNadhare prazna pUchayo - 'bhaMte! A kevo duHkhI AtmA che! AnA jevo bIjo koI duHkhI nahIM hoya!' uttaramAM bhagavAne bhoMyarAmAM rahelA mRgAputranuM varNana kyuM. tethI gautama svAmIe tene jovAnI bhAvanA vyakta karI. mRgA putranuM vibhatsa drazya : bhagavAnanI AjJA laI gautama svAmI mRgArANInA mahele padhAryA. mRgArANIe satkAra-sanmAna kya. AvavAnuM kAraNa pUchyuM. gautama svAmIe putra jovAnI bhAvanA vyakta karatAM mRgArANIe potAnA cAra sukumArone upasthita kya. gautama svAmIe spaSTatA karI ke A putronuM mAre prayojana nathI paNa bhoMyarAmAM rAkhela prathama putrane jovo che. mRgArANIe Azcarya pUchayuM ke A gupta vAtanuM rahasya konA dvArA jANavA maLyuM? gautama svAmIe kahyuM ke, sarvajJa, sarvadarzI mArA dharmaguru dharmAcArya bhagavAna mahAvIra svAmI dvArA mane jANavA maLyuM che.' mRgArANIe bhojananI gADI bharI, gautama svAmIne doratI bhoyarA pAse pahoMcI,gautama svAmIne nAka DhAMkavA kahyuM. daravAjo kholatAM ja asahya durgadha AvI. te durgadha prANIonA saDelA muDadAo jevI nahiM paNa tethI paNa vadhAre kharAba hatI. nAka DhAMkIne bane aMdara gayA. mRgArANIe te putranI pAse AhAra rAkhyo. khUba AsaktithI, zIghatAe te AhAra khAI gayo. tatkALa te AhAra pariNamana thaI, pacI jaI rasI ane lohInA rUpamAM bahAra Avyo tene paNa te cATI gayo. gautama svAmI vicAravA lAgyA ke meM naraka tathA nArakI nathI joyA paNa A bALaka naraka samAna vedanAono anubhava karato pratyakSa jaNAya che. A bIbhatsa chatAM dayanIya dazya joI gautama svAmI pAchA AvyA. bhagavAnane tenI durdazAnuM kAraNa pUchyuM tyAre bhagavAne teno pUrvabhava kahyo - IkAI rAThoDa:- bhAratavarSamAM zatakAra narezanA pratinidhi vinayavardhamAna nAmanA kheDano zAsaka IkAI' nAmano rASTakaTa (rAThoDa) hato. A rASTrakUTa atyaMta, adharmI, adharmAnuyAyI, adharmaniSTha, adharmadarzI, adharmaprajvalana evaM adharmAcArI hato. Adarza zAsakamAM je vizeSatA hovI joie temAMthI eka paNa nahatI. eTaluM ja nahi, te dareka rIte bhraSTa ane adhama zAsaka hato. prajAne vadhune vadhu pIDavAmAM ja AnaMda mAnato hato. te lAMca lenAra hato. niraparAdha loko upara jUThA Aropa mUkI temane parezAna karato hato. rAta-divasa pApa kRtyomAM tallIna raheto. tIvratara pApakarmonA AcaraNathI tAtkAlika phaLa e maLyuM ke tenA zarIramAM asAdhya soLa mahAroga utpanna thayA. A rogonA phaLa svarUpa hAya voya karato mRtyu pAmyo. pApanA phaLane bhogavavA pahelI narakamAM nArakI paNe utpanna thayo. narakamAM eka sAgaropamanuM lAMbuM AyuSya bhogavyA pachI ahI mRgA putranA rUpe janma lIdho. AgAmI bhavo :-mRgAputranA bhUtakALanI A kathA sAMbhaLIne gautama svAmIe tenA bhaviSya mATe pUchayuM. bhagavAne mRgAputranuM bhaviSya batAvatAM kahyuM ke - (1) ahIM 26 varSanuM AyuSya pUrNa karI prathama (8) siMharUpe janma leze. narakamAM utpanna thaze. (9) cothI narakamAM jaze. (2) eka sAgaropamanuM narakanuM AyuSya bhogavI (10) upara jAtimAM janma leze. - siMharUpe utpanna thaze. (11) pAMcamI narakamAM jaze. tyAra pachI prathama narakamAM utpanna thaze. (12) strIrUpe pApAcAranuM sevana karaze. sarIsarpa thaze. (13) chaThThI narakamAM jaze. tyArapachI bIjI narakamAM jaze. (14) manuSya bhavamAM adharmanuM sevana karI. (6) pakSI yonimAM utpana thaze. (15) sAtamI narakamAM jaze. (7) trIjI narakabhUmimAM jaze. tyAra pachI lAkho vakhata jalacara jIvonI sADA bAra lAkha kulakoTimAM catuSpadomAM, uraparisarpomAM, bhujaparisarpomAM, khecaromAM, caurendriyamAM, teIndriyamAM, beIndriyamAM, vanaspatimAM, vAyukAya, apakAya, teukAya tathA pRthvIkAyamAM lAkho-lAkho vakhata janma dhAraNa karaze. dIrghakALa sudhI bhavabhramaNa karI apAra vedanAo bhogavyA pachI baLadanA rUpe janmaze. tatpazcAt tene manuSya bhavanI prApti thaze. tyAM saMyamanI ArAdhanA karI prathama devalokamAM utpanna thaze. tyAMthI mahAvideha kSetramAM janma laI siddha thaze. preraNA - zikSA:- A adhyayanathI maLato bodha:(1) rAja zAsananA mAdhyama dvArA prApta sattAno durupayoga karavAvALA, lAMca lenAra, prajA upara anucitta kara-bhAra lAdanAra, te sivAya anya AvAM pApAcaraNo karanArAonA bhaviSyanuM A nirmaLa darpaNa che. AjanA vAtAvaraNamAM prastuta adhyayana ane AgaLanAM adhyayana paNa upayogI che. (2) patinI AjJAthI mRgArANIe dussaha durgadhayukta te pApI putranI paNa sevA karI hatI. A kartavyaniSThA evuM patiparAyaNatAno anupama Adarza che. (3) pApI, adharmiSTha AtmA pote duHkhI thAya che ane anyane duHkhI kare che. jevI rIte khAdya sAmagrImAM paDelI mAkhI. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 60 (4) sattA ane puNyanA nazAmAM vyakti koInI paravAha nathI karato. bhaviSyanA karmabaMdhano paNa vicAra nathI karato. tema chatAM duHkha dAyI karmo to bhogavavA ja paDe che. tethI nAnA--moTA koIpaNa prANIne mana-vacana-kAyAthI kaSTa pahoMcADatAM prANIo potAnA mATe du:khano pahADa taiyAra kare che. (5) sauMdaryapUrNa dazyane jovAnI Asakti sAdhune mATe akalpanIya che. paNa gaMbhIra jJAna, anuprekSA, anveSaNa Adi hetue jANavA-jovAnI jijJAsA thavI te alaga bAbata che. te gItArthanI AjJAnusAra karavuM joie. jevI rIte gautama svAmI AjJA laI mRgA putrane jovA bhoMyarAmAM gayA hatA. bIjuM adhyayana - ujijhataka A adhyayananuM nAma 'ujijhataka' che. AmAM te nAmanA du:khI bAlakanuM jIvana vRttAMta che. vANijyagrAmamAM vijayamitra sArthavAhano ujijhataka nAmano dIkaro hato. te sarvAMga suMdara ane rUpa saMpanna hato. saMyogavazAt ujijhatakanA mAtA-pitA kALadharma pAmyA. thoDuM ghaNuM dhana hatuM te naSTa thaI gayuM. rAja karmacArIoe laI lIdhuM ane ujijhatakane gharamAMthI bahAra kADhI mUkyo. zULInI sajA :--te sArthavAha putra nagaramAM bhaTakato aneka durvyasanono bhoga banyo. dArU pIvo, jugAra ramavo, corI karavI ityAdi pravRttimAM samaya pasAra karatAM have kAmadhvajA vezyAnA ghare pahoMcyo. tyAM tenI sAthe bhoga bhogavavA lAgyo. ekadA vijayamitranI rANInA udare zULaroga utpanna thatAM rAjAe tene tarachoDI dIdhI. pote kAmajAnA AvAse javA-AvavA lAgyA. tyAM ujijhatakane jotAM tene kADhI mUkyo. rAjA svayaM gaNikA sAthe mAruSika viSayabhogono upabhoga karavA lAgyo. ujijhataka vezyAmAM Asakta hato. taka maLatAM te cUkato nahi. eka vakhata rAjA tene joI gayo. pracaMDa gussAmAM tene zULIe caDhAvavAno Adeza ryo. rAjAnA Adeza anusAra rAjakarmacArI tene bAMdhI, judA judA prakAre mArapITa karatA, nagaramAM pheravI rahyA hatA. te vakhate bhagavAna mahAvIranA prathama ziSya gautama svAmI chaThThanA pAraNe bhikSA mATe vANijyagrAmamAM padhAryA. rastAmAM teoe nAka-kAna kApelA, hAthane pITha pAchaLa bAMdhela, beDIo paherAvela ujijhatakane joyo. jenA zarIramAMthI tala-tala jeTaluM mAMsa kADhI teneja khavaDAvatA hatA athavA pakSIone khavaDAvatA hatA. mANaso tene seMkaDo pattharo tathA cAbukono mAra mAratA hatA. gautama svAmI gocarI vahorI bhagavAna pAse AvyA ane rastAmAM joyela mANasanI duHkhamaya avasthAnuM kAraNa pUchyuM. pUrvabhava :-bhagavAne tenA pUrvabhavanuM varNana ryuM. A jaMbudrIpamAM hastinApura nAmanuM nagara hatuM. sunaMda nAmano rAjA hato. tenI khUba vizALa gozAlA hatI. jyAM aneka pazu nirbhaya thaIne rahetAM hatAM ane pracura bhojana-pANI letAM hatAM. te nagaramAM bhIma nAmano koTavALa raheto hato. je adharmiSTha hato. eka vakhata tenI patnI utpalAe pApabuddhivALA eka putrane janma dIdho. tenA janma samaye gAyo ane bIjA prANIo bhayabhIta thayA, AkraMda ryo,trAhita thayA jethI tenuM nAma gotrAsaka rAkhavAmAM AvyuM. teno mukhya svabhAva pazuone duHkha devAno eTale ke mAravuM, pITavuM tathA aMgone hIna karavA. te haMmezA aDadhI rAtre uThI gauzALAmAM jato ane pazuone saMtrasta karI AnaMda mAnato. sAthe ja mAMsa-madirAnA sevanamAM masta raheto. A prakAre krUra AcaraNa karato thako 500 varSanuM AyuSya pUrNa karI bIjI narakamAM utpanna thayo. tyAM traNa sAgaropamanI sthiti pUrNa karI ahIM ujijhataka kumAra banyo ane pUrvakRta zeSa karmone A dArUNa du:kho dvArA bhogavI rahyo che. ujijhatakano pUrvabhava sAMbhaLI bhaviSyanA viSayamAM gautama svAmIe pUchyuM. bhagavAne bhaviSya bhAkhyuM - Aje sAMje zUlI u52 25 varSanuM AyuSya pUrNa karI prathama narakamAM utpanna thaze. tyAMthI pApiSTha vAMdaro thaze. tyAra pachI vezyAputra priyasena nAmano kRta napuMsaka thaze. tyAM ekavIsa varSanuM AyuSya pUrNa karI, mRtyu pAmI prathama narakamAM utpanna thaze. A rIte mRgAputranI samAna naraka-tiryaMca gatimAM bhavabhramaNa karaze. aMte pADo banaze. tyAMthI kALa karIne zreSThiputra thaze. saMyama pAlana karI devalokamAM jaze. tyAMthI mahAvidehakSetramAM mokSa prApta karaze. preraNA zikSA : janma janmAMtara sudhI pApAcaraNanA saMskAra cAle che. teja rIte dharmanA saMskAronI paNa aneka bhava sudhI paraMparA cAle che. mAMsAhAramAM Asakta vyaktine ane niraparAdha bhoLA pazuone saMtrAsita karanArane A bhavamAM tathA bhavobhavamAM vicitra viTaMbaNAo bhogavavI paDe che. trIjuM adhyayana - abhagnasena A adhyayananuM nAma 'abhagnasena' che. AmAM te nAmanA eka cora senApatinuM jIvana vRttAMta che. prAcIna kALamAM purimatAla nAmanuM nagara hatuM. tyAMno rAjA mahAbaLa hato. nagarIthI thoDe dUra corapallI hatI; temAM vijaya cora pAMcaso corono senApati hato. te mahA adharmI hato. tenA hAtha lohIthI raMgAyelA rahetA. purimatAla tathA AsapAsanA badhA gAmanA lokone te trAsa pahoMcADato hato. te mRtyu pAmatAM teno dIkaro abhagnasena corono senApati banyo. te paNa pitA jevo ja adharmI hato. eka vakhata nagaravAsIoe mahAbaLa rAjA pAse abhagnasenanI phariyAda rajU karI. rAjAe koTavALane Adeza Apyo - 'corapallI upara AkramaNa karI abhagnasenane jIvato pakaDI hAjara karo.' koTavALa senA sahita pallImAM gayo. yuddha thayuM. corono vijaya thayo. koTavALe AvI kahyuM ke baLathI pakaDavo azakya che. senApatine ugradaMDa :- rAjAe chaLakapaTathI pakaDavAno nirNaya ryo. abhagnasenanA corone aneka prakAranI sAmagrIo mokalavA lAgyA. tyAra pachI senApatine paNa ucitta samaye amUlya bheTa mokalAvatA. eka vakhata dasa divasano pramoda mahotsava ujavavAno nirNaya ryo. jemAM cora vagerene AmaMtraNa apAyA. coranA senApatine khUba sanmAnapUrvaka rahevA sthAna ApyuM. pachI temanA sthAne khAdya sAmagrI tathA viziSTa madirAo mokalAvI. coro khAI-pI nazAmAM cakacUra banI bebhAna banyA. tyAre rAjAe te badhAne Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | pakaDI lIdhA. baMdhanathI bUrI rIte baMdhAyela abhagnasenane aneka prahArothI daMDatA thakA nagaramAM pheravyo. 18 cauTA upara tenI durdazA thaI. tenI mAtA Adi aneka parivArajanone tenI sAme ja cauTA upara mAra mArI jabarajastIthI teone tenuM mAMsa khavaDAvatA ane lohI pIvaDAvatA. 18 cauTA upara AvI durdazA karI tenA samasta svajana parIjanone motane ghATa utArI nAkhyA ane tyAra pachI abhagnasenane zULIe caDhAvavAmAM Avyo. gautama svAmI bhikSArtha bhramaNa karatAM koI cauTA upara coranI durdazA joI bhagavAna pAse AvyA. tenA duHkhonuM kAraNa pUchatAM pUrvabhava kahyo. pUrvabhava H-A purimatAla nagaramAM nirNaya nAmano IMDAno vepArI raheto hato. te iMDAne bAphI-pakAvI nokaro dvArA rAjamArga upara vecato. pote paNa iMDAne khAto ane zarAba pIvAmAM AnaMda mAnato A rIte pApamaya pravRtti karato hajAra varSanuM AyuSya bhogavI trIjI narakamAM utpanna thayo tyAMnuM sAta sAgaropamanuM AyuSya pUrNa karI abhagnasena cora senApati banyo che. rAjA dvArA chaLa kapaTathI pakaDAI duHkhamaya vedanA sahI rahyo che. 61 AgAmIbhava :-bhUtakALanI vAta sAMbhaLyA pachI bhaviSya jANavAnI jijJAsA gautama svAmIne thaI. bhagavAne te paNa prakAzyuM. Aje ja zULI upara 70 varSanuM AyuSya pUrNa karI prathama narakamAM utpanna thaze. pachI mRgAputranI samAna bhavabhramaNa karaze. aMte banArasamAM 'suvara' banaze. zikArIo dvArA mAravAmAM Avaze. pachI zreSThIputra thaI saMyama svIkArI devalokamAM jaze, tyAMthI mahAvidehamAM ane mokSe jaze. AgamasAra zikSA - preraNA :- zArIrika bala keTaluMya paNa hoya paraMtu jyAre pApano kuMbha bharAI jAya to phUTatA vAra na lAge. pApakRtyo karanAro cora pote abhagnasena zaktithI nahi paNa kapaTathI pakaDAyo ane A bhavamAM ja ghora duHkho prApta karI AgaLa paNa du:khone ja pAmyo. mATe karma karatAM pahelAM ja tenA phaLa(vipAka) no vicAra karavo . cothuM adhyayana - - zakaTakumAra A adhyayananuM nAma zakaTakumAra che. AmAM te nAmanA du:khI bALakanuM jIvana vRttAMta che. sAhaMjaNI nAmanI nagarImAM mahAcaMdra rAjAno suSeNa nAmano pradhAna hato. te ja nagaramAM subhadra sArthavAhano zakaTakumAra nAmano putra hato. je suMdara evaM rUpa saMpanna hato. durbhAgyavaza tenA mAtA-pitA kALadharma pAmyA. ujijhatakanI samAna ene paNa gharamAMthI bahAra kADhI mUkAyo. bhaTakato bhaTakato te sudarzanA vezyAne tyAM pahoMcyo. tyAM ja bhogAsakta banI rahevA lAgyo. eka vakhata suSeNa maMtrIe tene vezyAnA gharamAMthI hAMkI kADhayo ane te vezyAne potAnI patnI svarUpamAM svIkArI lIdhI. kyAreka moko maLatAM zakaTakumAra paNa maMtrI patnI vezyAnA ghare gayo arthAt sudarzanA pAse pahoMcyo. saMyogavazAt maMtrInuM Agamana thatAM pakaDAI gayo. maMtrIe tene rAjA pAse upasthita ryo. 'mArA aMtaHpuramAM praveza karavAno aparAdha ryo che' A pramANe phariyAda karatAM rAjAe kahyuM, 'tamane yogya lAge te daMDa karo.' zakaTa ane sudarzanA bannene bAMdhI cauTA upara mAratA mAratA nagaramAM pheravyA. gautama svAmInuM nagarImAM bhikSArthe padArpaNa thayuM. bannenI durdazA joI bhagavAna pAse dayanIya dazyanuM varNana karI tenuM kAraNa pUchyuM. bhagavAne tenA pUrvabhavanuM varNana rkyu. pUrvabhava : A bhAratavarSamAM chagalapuramAM chaNika nAmano kasAI raheto hato. je dhanADhaya chatAM adharmI hato. te mAMsa-madirA sevanamAM Asakta hato. te seMkaDo-hajAro pazuo rAkhato. mukhyatAe bakarAnA mAMsano vyApAra karato hato tema chatAM mRga, gAya, baLada, sasalA, sUvara, siMha, mora, pADA AdinuM mAMsa paNa vecato hato. pazuonuM mAMsa pakAvI nokaro dvArA nagaramAM vecato ane pote paNa khAto. AvI pApamaya pravRttine te potAnuM sarvottama kartavya samajato. tethI kaliSTa karmonuM upArjana karI, sAtaso varSanuM AyuSya pUrNa karI cothI narakamAM utpanna thayo. tyAM dasa sAgaropamanuM AyuSya pUrNa karI. du:khamaya jIvana pasAra karI ahIM zakaTakumAra banyo che. vezyAmAM Asakta thavAthI ane pUrvakRta karmonA udayathI AvI durdazA thaI che. AgAmI bhaga :- have cauTA upara pheravI bannene vadhasthAne laI javAmAM Avaze. tyAM garama loha pratimAthI AliMgana karAvaze. A prakAre Aje ja mRtyu pAmI banne prathama narakamAM utpanna thaze. tyAMthI nIkaLI baMne cAMDAla kuLamAM yugala svarUpe utpanna thaze. tyAM paNa bannenA nAma zakaTa ane sudarzanA rAkhavAmAM Avaze. yauvana vaya prApta thatAM banne pati-patnI banaze. tyAM paNa aneka pApakarmonuM upArjana karI prathama narakamAM jaze. pachI mRgAputranI samAna saMsAra bhramaNa karatAM aMte maccha thaze. tyAMthI zreSThIputra banI saMyama grahaNa karaze. tyArabAda prathama devalokamAM utpanna thaze. tyAMthI cyavI mahAvideha kSetramAM jaI mokSe jaze. bodhaH- A adhyayanamAM mAMsAhAra, paMcendriya vadha, vezyAgamana madyapAna Adi durvyasanonuM kaDavuM pariNAma batAvyuM che. atyaMta bhAgyazALI AtmA ja vyasanathI mukta rahI zake che. mATe sukha icchanAra mAnavIe sadAya kusaMgata ane durvyasanano tyAga karavo joie. pAMcamuM adhyayana - bRhaspati datta A adhyayananuM nAma bRhaspati datta . te nAmanA rAja purohitanuM jIvana vRttAMta A adhyayanamAM varNavela che. kauzAmbI nagarImAM zatAnIka rAjAno udAyana nAmano rAjakumAra hato. somadatta rAja purohita hato. teno bahuspatidatta sarvAMga suMdara putra hato. rAjAnuM mRtyu thatAM udAyana rAjA banyo ane bRhaspatidatta purohita banyo. purohita rAjAno bAla mitra hato, vaLI purohita karma karatAM rAjAnA koIpaNa sthAnamAM niHsaMkoca berokaToka gamanAgamana karato. aMtaHpuramAM paNa kasamaye javA lAgyo. A pramANe aMtaHpuramAM vAraMvAra jatAM mahArANI padmAvatI devImAM Asakta thayo ane yatheccha bhoga bhogavavA lAgyo. ekAeka udAyananI najaramAM jhaDapAI gayo. pracaMDa krodhamAM AvatAM zULInI sajA pharamAvI. rAja karmacArIoe tene baMdhanothI bAMdhI, Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 62 mAratAM-pITatAM, tenuM mAMsa tene ja khavaDAvatAM ghoSaNA karatAM nagaramAM pheravyo. "bRhaspatidatta potAnA aparAdhathI eTale ke kukarmothI du:khI thaI rahyo che. tene anya koI du:kha nathI ApatA." prabhu mahAvIranA prathama gaNadhare bhikSArthe bhramaNa karatAM A dArUNa dazya joyuM. prabhu pAse jijJAsA vyakta karatAM prabhue teno pUrvabhava kahayo . pUrvabhava - prAcIna kALamAM sarvatobhadra nAmanuM nagara hatuM. jitazatru rAjAno mahezvaradatta nAmano purohita hato. te rAjAnI rAjyavRddhi mATe haMmezA eka brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane kSudranA bALakanuM hRdaya kADhI tenAthI zAMti homa karato. aSTamI-caturdazInA be-be bALako, caumAsInA cAra-cAra bALako, cha mAsIe ATha-ATha bALako, saMvatsarIe 16-16 bALakonA hRdayano zAMtihoma karato. rAjA jo yuddha mATe prayANa karatA to 108-108 brAhmaNa AdinA bALakono havana karato. saMyogavaza evuM karavAthI rAjA sadA vijayI banato. tethI rAjAne vizvAsa besI gayo. A prakAre ati rudra, bIbhatsa, krUra pApakarma karatA tenA 3000 varSa nIkaLI gayA. aMte kALadharma pAmI pAMcamI narakamAM gayo. tyAM sattara sAgaropamanuM AyuSya bhogavI bRhaspatidatta banyo che. ahIM pUrvakRta avazeSa karma bhogavI rahyo che. bhaviSya :- - Aje sAMje 64 varSanuM AyuSya bhogavI zULI dvArA mRtyu pAmI prathama narakamAM utpanna thaze. kramazaH badhI ja narakamAM temaja ekendriya, vikalendrimAM mRgAputranI samAna bhavabhramaNa karaze. aMte hastinApuramAM mRga thaze. jALamAM phasAI mRtyu pAmaze. tyAMthI zreSThIputra thaI saMyama laI devalokamAM utpanna thaze. pachI mahAvideha kSetramAM jaI mokSe jaze. zikSA--preraNA--bodha :- A adhyayanamAM hiMsAnA krUra pariNAmonuM ane parastrIgamananuM duSpariNAma batAvavAmAM AvyuM che. vyakti keTalIya caturAI kare paNa pApa kyAreka to pragaTa thaI ja jAya. bhogAzaktine kAraNe rANI sAthe pakaDAtA bRhaspatidatta rAjapurohita te ja bhavamAM dAruNa du:khe mRtyune pAmI bhavobhava sudhI narakano mahemAna thayo. mATe mana ane icchAo para aMkuza rAkhavo e ja sukhI thavAno mArga che. chaThThuM adhyayana - naMdivardhana A adhyayananuM nAma naMdivardhana che. AmAM rAjakumAra maMdivardhananuM jIvana vRttAMta che. mathurA nagarImAM zrIdAma nAmano rAjA rAjya karato hato. tene naMdivardhana nAmano putra hato. te sarvAMgasuMdara evaM lakSaNayukta hato. yathAsamaye tene yuvarAja banAvavAmAM Avyo paNa zrIdAmanI uMmara lAMbI hatI tethI yuvarAjanI 60 varSanI uMmara thavA chatAM rAjya na maLyuM. rAjyalipsA baLavattara banI. teNe rAjAnA mRtyunI vAMchA zarU karI ane mAravAno upAya vicAravA lAgyo. koI anya upAya na maLatAM teNe rAjAnI hajAmata karanAra hajAmane aDadhA rAjyano lobha batAvI rAjAnA gaLAmAM chUrI bhoMkI devAno upAya batAvyo. hajAme eka vakhata svIkAra to karI lIdho paNa pachI DarI gayo. bhayano mAryo badho vRttAMta rAjAne jaNAvI dIdho. rAjA rAjakumAra upara atyaMta kopita thayA ane mRtyudaMDa jAhera ryo. rAjapuruSo dvArA baMdhanamAM bAMdhI, aneka pIDAo ApatAM nagaramAM pheravyo. (cauTA upara) ati uSNa siMhAsana upara tene besADI, lokhaMDa, trAMbu tathA zIzA AdinA garama jalathI abhiSeka karavA lAgyA. te vakhate gautama svAmI bhikSArthe padhAryA. dayanIya dazya joI bhagavAna pAse nivedana ryuM. pUrvabhava jANavAnI jijJAsA vyakta karI. pUrvabhava :- siMhapura nagaramAM siMharatha rAjAno duryodhana nAmano jelara hato. je adharmI evaM saMkaliSTa pariNAmI hato. tenI pAse daMDa devAnA aneka sAdhano hatA. rAjanA aparAdhI, cora, lUTArA, ghAtaka, laMpaTa Adi koIpaNa vyakti jelamAM Ave tene nirdayatApUrvaka aneka prakAranI yAtanAo Apato. koIne hAthI, ghoDA, UMTa, bheMsa, bakarA Adi pazuonuM mUtrapAna karAvato. koIne tapta tAMbu, loDhuM, zIzuM pIvaDAvato. vaLI koIne vibhinna prakAranA baMdhanothI majabUta bAMdhato. zarIrane vALato, saMkocato athavA zastrothI cIrato. koIne cAbUka AdithI mAra mArI adhamUo karI deto. hADakAnA cUrecUrA karI nAkhato. uMdhA laTakAvI chedana karato. kSAra mizrita telathI mardana karAvato. aneka marma sthAnomAM khIlAo Thokato. hAtha-paganI AMgaLIomAM soIo bhoMkato; ane tenAthI jamIna khodAvato. bhInA cAmaDAthI zarIrane bAMdhI taDakAmAM besADato. cAmaDuM jyAre sUkAI jatuM ane saMkocAI jatuM tyAre tene kholI nAkhato. A prakAre bahu pApakarma karato 3100 varSanuM AyuSya pUrNa karI chaThThI narakamAM utpanna thayo. tyAM 22 sAgaropama sudhI dArUNavedanA bhogavI naMdivardhana rUpe utapanna thayo che. Aje 60 varSanuM AyuSya pUruM karI prathama narakamAM jaze. ghora duHkho bhogavatAM bhavabhramaNa karaze aMte maccha banIne mRtyu pAmaze. tyAra pachI zreSThI putra thaI saMyama leze. tyAMthI prathama devalokamAM utpanna thaI, mahAvidehakSetramAM jaI siddha thaze. zikSA : pitA ane putrano saMbaMdha nikaTano sneha saMbaMdha kahevAya paraMtu pUrva bhavanA azubha karmono saMyoga hovAnA kAraNe te dveSI ane verInAM kAma karI jAya che. rAjakumAra rAjAne mAravA icche ane tenA pariNAme rAjA rAjakumArane dAruNadaMDa ApI marAvI nAkhe che. A saMsAranA saMbaMdha badhA puNyAdhIna che mATe zubhakarma karI AtmAno vikAsa karavo joie ane karmakSaya karavAmAM ja puruSArtha karavo joie. sAtamuM adhyayana - uMbaradatta AmAM prabala azAtA vedanIya karmanA udayavALA sArthavAha putranuM duHkhI jIvana vRttAMta che. = bAlakanI durdazA pATalIkhaMDa nAmanA nagaramAM siddhArtha rAjA raheto hato. te nagaramAM sAgaradatta sArthavAha paNa raheto hato. temanI gaMgadattA nAmanI patnI hatI. te mRtavaMdhyA hatI. koI yakSAyatanamAM strIonA samUhanI sAthe pUjana ryuM ane putranI yAcanA thatAM teno dAna-bhaMDAra bharavAnuM AzvAsana daI yakSanI mAnatA karI. kAlAMtare eka putrane janma Apyo. yakSanI smRtimAM karI. putra Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | 63 AgamasAra tenuM nAma uMbaradatta ApyuM. tenI nAnI uMmaramAM ja mA-bApanuM mRtyu thayuM. tenu dhana lokoe temaja rAjapuruSoe harI lIdhuM ane tene gharamAMthI bahAra kADhI mUkyo. durvyasanI banyo. tIvra pApodaye soLa mahAroga utapanna thayA. tenA hAtha-paganI AMgaLIo saDavA lAgI. nAka-kAna gaLI gayA. zarIranA ghA mAMthI parU vahevA lAgyuM. vividha vedanAthI te kaSTotpAdaka, karuNAjanaka evaM dInatA pUrNa zabda pokArI rahyo hato. asahAya banI jyAM--tyAM bhaTakato raheto. tenI pAse mATInuM ThIbaDuM hatuM. temAM bhojana karato. hajAro mAkhIonuM jhuMDa tenI AsapAsa pharatuM. gharagharamAM bhIkha mAMgI te jIvana pasAra karato hato. gautama svAmIe chaThThanA pAraNAnA hetue nagarInA pUrva daravAjAmAMthI praveza ryo. tyAM teoe A du:khI mANasane joyo. bIjA chaThThanA pAraNe dakSiNanA daravAjethI praveza ryo, trIjA chaTTanA pAraNe pazcimanA daravAjethI praveza ryo. cothA chaThThanA pAraNe uttara dizAnA daravAjethI nagara praveza kyoM. saMyogavaza cAre dizAnA rastAmAM duHkhI uMbaradattane joyo. jijJAsA thatAM bhagavAnane pUchyuM. bhagavAne teno pUrvabhava kahyo. (koI abhigraha vizeSanA kAraNe athavA bIjA bIjA ghare gocarI mATe vividha daravAjAothI praveza ryo haze .) pUrvabhava A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM vijayapura nagaramAM dhanvaMtarI nAmano rAjavaidya hato. te kanakaratha rAjAnA aMtaHpuramAM, zrImaMta temaja garIba badhAnA dardano upacAra karato. -- upacAra evaM pathyamAM te lokone maccha, kaccha, grAha, magara, suMsumAra Adi jalacaronuM tathA bakarA, suvara, mRga, sasalA, gAya, bheMsa, gheMTA Adi pazuonA mAMsano AhAra karavAnI preraNA karato. keTalAkane A vaidya tItara, bataka, kabUtara kUtarA, mora AdinuM mAMsa khAvAnI salAha Apato. pote paNa ukta prakAranA mAMsa pakAvIne khAto. A prakAranI pApakarmanI vRttithI teNe 3200 varSanI uMmara vyatIta karI mRtyu pAmI chaThThI narakamAM utpanna thayo.(asAtA vedanIyano utkRSTa baMdha 30 koDA koDI sAgara tathA abAdhA kALa 3000 varSano che. AthI moTu AyuSya ane 3000 varSathI vadhAre kALa sudhI pApanu AcaraNa karanAra teja bhavamAM karma udayathI asAtA bhogave che.) tyAM 22 sAgaropamanuM AyuSya bhogavI, dAruNa du:khathI pIDAto mRtyu pAmI ahIM uMbaradatta banyo che; je avazeSa karmone bhogavI rahyo che. bhaviSya : - ahIM 72 varSanuM AyuSya pUrNa karI du:khamaya jIvana pasAra karI prathama narakamAM utpanna thaze. saMsAra bhramaNa karato thako aMte hastinApuramAM kUkaDA tarIke utpanna thaze. tyAM koInA dvArA marIne pachI zreSThiputra banI saMyama ArAdhana karaze; tyAre prathama devalokamAM utpanna thaze. tyAMthI mahAvidehamAM jaI mokSe jaze. AThamuM adhyayana - - zaurikadatta zauryapura nAmanA nagaramAM zauryadatta nAmano rAjA rAjya karato hato. tyAM zauryAvataMsaka udyAnamAM zaurya nAmanA yakSanuM yakSAyatana paNa hatuM. te nagarImAM samudradatta nAmano mAchImAra raheto hato. tenI patnI samudradattA mRta bALakone janma ApatI hatI. zauryayakSanI mAnyatA karavAthI eka jIvita bALakanI prApti thatAM tenuM nAma zaurikadatta rAkhyuM. samudradatta mAchImAra mahA adharmI evaM nirdayI hato. te mRtyu pAmyo. teno putra paNa tenA jevo ja adharmI banyo. tenA aneka nokaro yamunA nadImAM jaI mAchalIo pakaDI tenA DheranA Dhera ubhA karatA. pachI tene sUkavI, bAphIne vecatA hatA. zaurikadatta pote paNa mAchalIo khAto ane madirAonuM sevana karato hato. eka vakhata mAchalIno AhAra karatAM zaurikadattanA gaLAmAM mAchalIno kAMTo phasAI gayo. anekAneka upAyo karavA chatAM kAMTo na nIkaLyo te kAraNe pracaMDa vedanA bhogavato duHkha pUrvaka samaya vyatIta karavA lAgyo. pIDAmAM tenuM zarIra hADapIMjara jevuM thaI gayuM. tenA vamanamAMthI lohI, parU tathA kIDAo nIkaLatA. saMyogavazAt gautama svAmI bhikSArthe jatAM temanI dRSTi zaurikadatta upara paDI. zaurikadatta kaMTakanI vedanAthI AkraMda karI rahyo hato. tene jotAM loko kahetA - 'aho! A narakatulya vedanA anubhavI rahyo che.' pUrvabhava :- teno pUrvabhava pUchatAM bhagavAne A prakAre varNana rkyu - naMdIpuramAM mitrarAjAno zriyaka nAmano rasoIyo hato. tenA mAchImAra, zikArI tathA pakSIghAtaka nokaro hatA; je tene aneka prakAranuM mAMsa lAvI ApatA. te rasoIyo aneka jalacara, sthalacara ane khecara jIvonA mAMsanA nAnA--moTA, lAMbA-goLa aneka AkAromAM TukaDA karI vividha prakAre pakAvato. arthAt agnithI, baraphathI, tApathI, havAthI pakAvato. kyAreka kALA, lIlA, lAla banAvato hato to kyAreka tene drAkSa, AMbaLA, kavITha AdinA rasothI saMskArita karato. A prakAranI tallInatA pUrvaka bhojanavidhithI zAka Adi banAvato ane rAjAne prasanna rAkhato. pote paNa AvI vastuo vAparI pAMca prakAranI madirAo bhogavato. A prakAranuM pApamaya jIvana 3300 varSa sudhI pasAra kyuM. tyAMthI mRtyu pAmI chaThThI narakamAM utpanna thayo. tyAM 22 sAgaropama sudhInuM duHkha bhogavI ahIM zaurikadatta thayo. bhaviSya :- ahIM narakatulya du:kho bhogavI pahelI narakamAM utpanna thaze. tyAMthI nIkaLI mRgAputranI jema saMsAra bhramaNa karaze. aMte maccha banI mAryo jaze; ane pachI zreSThIputra banI saMyama grahaNa karaze. tyAMthI prathama devalokamAM jaze. tyAra pachI mahAvideha kSetramAM jaI mokSe jaze. zikSA ane preraNA == * saMsAramAM nokarI, vizeSa pApamaya vyApAra Adi Avazyaka kArya karavA paDe to temAM tallIna thavuM na jAIe. kAraNa ke tevA pariNAmothI atyaMta duHkhadAyI karmono baMdha paDe che. vartamAnamAM masta rahevAvALA ane bhaviSyano vicAra na karavAvALA yatheccha pApa pravRttithI potAnuM bhaviSya atyaMta saMkaTamaya banAve che. navamuM adhyayana - devadattA rohitaka nAmanA nagaramAM vaizramaNadatta nAmano rAjA rAjya karato hato. tene zrI devI nAmanI rANI ane puSpanaMdI rAjakumAra hato. te nagaramAM datta nAmano eka zeTha raheto hato. tenI devadattA dIkarI hatI. te tarUNAvasthAmAM pravezI. sakhIo sAthe rAjamArga upara ramatAM Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 64 vaizramaNadattanI AMkhamAM vasI gaI. tenA pratye te AkarSita banyo. teNe potAnA rAjakumAra puSpanaMdI mATe mAMgaNI karI. datta zeThe teno svIkAra ryo ane rAjasI ThAThamAThathI puSpanaMdI ane devadattAnA lagna thaI gayA. teo sukhapUrvaka rahevA lAgyA. kAlAMtare vaizramaNadatta rAjA kALadharma pAmyA. puSpanaMdI rAjA banyo. pitAnI gerahAjarImAM mAtA zrI devInI atyaMta bhakti karI. zrI devI so varSanA thayAM; tethI puSpanaMdI mAtAnI sevAmAM vadhune vadhu samaya gALavA lAgyo. devadattA vilAsapriya hatI. pati taraphathI asaMtoSa rahyA karato. sAsu AMkhanA kaNAnI jema khaTakavA lAgI. devadattAnuM kRtya :- eka divasa zrI devI sukha pUrvaka sUtI hatI. devadattAe loha daMDa garama ryo. tene sANasIthI pakaDI sUtelI sAsune ghoMcI dIdho. zrI devIne acAnaka joradAra vedanA thaI ane tatkALa mRtyu pAmI. avAja sAMbhaLatAM ja zrI devInI dAsIo hAjara thaI gaI. devadattAne khaMDamAMthI bahAra nIkaLatAM joI. khaMDamAM mRtyu pAmelI zrI devIne jotAM rAjAne samAcAra pahoMcADyA. rAjAe atyaMta duHkhita hRdaye mRtyukarma patAvyuM. puSpanaMdIe devadattAne rAjapuruSo dvArA pakaDAvI tIvratama mRtyudaMDa ghoSita ryo. tene baMdhanamAM bAMdhI kAna-nAka kApI nAkhyA. hAthamAM hAthakaDI ane gaLAmAM lAla phUlonI mALA paherAvI, vadhasUcaka vastro paherAvyA, zarIrane lAla geruvAthI lipta ryuM. A prakAranA karuNa dazyanI sAthe mAratAM-pITatAM aneka prakAranI pIDAo ApatAM evaM udghoSaNA karatAM ke 'A potAnAM duHSkarmothI duHkhI thaI rahI che, tene koI duHkha nathI ApatuM.' - ema kahetAM kahetAM vadha sthAna tarapha dorI jatA hatA. - te samaye gautama svAmIe narakatulya duHkha bhogavatI mANasanA ToLAMnI vacce strIne joI. sthAnamAM AvI bhagavAnane pUchyuM- 'bhaMte! A strIe evA kyA karmo bAMdhyA che ke jethI AvuM duHkha bhogavI rahI che?' bhagavAne teno pUrvabhava kahyo - pUrvabhava : A jaMbudrIpanA bharatakSetramAM supratiSThita nAmanuM nagara hatuM. tyAMnA rAjA mahAsenane hajAra rANIo hatI. teNe potAnA putra siMhasenane pAMcaso rAjakanyA sAthe paraNAvyo ane yatheccha prItidAna evaM bhoga-upabhoganI sAmagrIo ApI. siMhasena sukhapUrvaka rahevA lAgyo. kAlAMtare mahAsena mRtyu pAmatAM siMhasena rAjakumAra rAjA banyo. potAnI mukhya rANI zyAmAmAM khUba Asakta hato; anya rANIo pratye upekSA karato tethI dareke potAnI mAtAone kahI dIdhuM. badhI rANIonI mAtAoe maLI zyAmAne viSa Adi zastrothI mArI nAkhavAnuM vicAryuM. A vAta gupta na rahetAM zyAmAne kAne AvI. zyAmAe siMhasena rAjAne jaNAvI. teoe yukti karI. badhI ja rANIonI mAtAone bahumAna pUrvaka nimaMtraNa mokalyuM. eka vizALa kUTAgAra zALAmAM badhAnI utaravAnI khAvA-pIvAnI vyavasthA karI. ardharAtrie rAjA uThayo ane potAnA puruSonI sAthe kUTAgAra zAlA pAse gayo. te zALAnA daravAjA baMdha karAvI cotarapha Aga lagADI dIdhI. 499nI mAtAo AkraMda karatI mRtyu pAmI. siMhasena A pramANe pApakarmayukta jIvana jIvato 2400 varSanuM AyuSya pUrNa karI chaThThI narakamAM utpanna thayo. tyAM 22 sAgaranuM bhayaMkara duHkha bhogavI devadattAnA rUpamAM janmyo che. = bhaviSya :- te devadattA Aje mRtyu pAmI prathama narakamAM utpanna thaze. mRgAputra jema aneka bhavomAM bhramaNa karatI aMte gaMgapura nagaramAM haMsa banaze. koInA dvArA tenuM mota thaze. tyArapachI zreSThIputra thaI saMyama leze. tyAMthI devalokamAM jaze. svarganuM Ayu pUrNa karI mahAvideha kSetramAM manuSya banI mokSe jaze. zikSA - preraNA :- (1)svArtha ane bhoganI lipsA keTalI bhayaMkara hoya che ke vyakti potAnA saMbaMdha bhUlI jAya che. ane krodhAvezamAM bhayaMkara kRtya karI bese che. tethI traNane aMdha kahyA che - krodhAMdha, kAmAMdha ane svArthAMdha. A traNe dIrghakALa sudhI saMsAramAM bhavabhramaNa kare che. devadattA, siMhasena tenA udAharaNa pUrAM pADe che. - (2) devadattA pUrvabhavamAM azubha karmothI vyApta buddhivALI hatI. tethI ja vinAza kALe viparIta buddhi sujhI. anyathA tene 80 varSa to thaI cUkyA hatA chatAM sAsunI hatyA karI. khuda kamote AkraMda karatI mRtyu pAmI. pati dvArA patnI hatyAnuM pApa karAvyuM ane aneka lokonA karmabaMdhanuM kAraNa banI. eka adharmI anekane bagADe che. tenA A bhava-parabhava niMdita thAya che. (3) saMsAranA svArthapUrNa saMbaMdhonuM spaSTa citra A adhyayanamAM doryuM che. eka vyakti 499 sAsuone jIvatI saLagAvI de, to eka 80 varSanI vahu 100 varSanI sAsunI hatyA karI nAkhe che. rAjakuLamAM maLeluM sukha paNa keTaluM bhayaMkara du:khadAyI banyuM! A jANI durlabha mAnavabhavanuM svAgata dharmAcaraNa dvArA karI jIvana saphaLa banAvavuM joie. caMcaLa lakSmI ane svArthI saMbaMdhono tyAga karI saMyama-tapamAM puruSArtha karavo joie. pApa chIpAyA nA chIpe, chUpe na moTA bhAga / dAbI dUbI nA rahe, rUve lapeTI Aga // dasamuM adhyayana - aMjuzrI prAcIna kALamAM bharatakSetramAM indrapura nAmanuM nagara hatuM. tyAM pRthvIzrI nAmanI eka vezyA rahetI hatI. te nagaranA zeTha, senApati, rAja karmacArI Adi nAgarikone vazIkaraNa cUrNathI vaza karI teonI sAthe bhogo bhogavavAmAM atyaMta Asakta rahetI. temAM te potAnuM kartavya tathA AnaMda mAnatI. A prakAre 3500 varSa pasAra rDA. aMte chaThThI narakamAM utpanna thaI. tyAM 22 sAgaropama sudhI narakanA duHkho bhogavI vardhamAna nagaramAM dhanadeva sArthavAhanI putrI banI. tenuM nAma aMjuzrI rAkhavAmAM AvyuM. yauvanavaya prApta thatAM vijaya mitra rAjA tenI upara mohita thayo. dhanadeva sArthavAha pAse aMjuzrInI mAMgaNI karI. dhanadeve bannenA lagna karI dIdhA. mAnuSika bhogo bhogavavA lAgyA. vaidyo keTalAka samaya pachI bhogAsakta aMjuzrIne zULavedanA utpanna thaI. aMjuzrI asahya vedanAthI dInatApUrvaka karuNa AkraMda karavA lAgI. rAjAe aneka upacAra karAvyA. sarvatra ghoSaNA karAvI kuzaLa vaidyone AmaMtrita karI inAma jAhera kyuM. aneka anubhavI kuzaLa Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | AvyA. keTalAya upacAra ryA chatAM niSphaLa gayA. aMjuzrI asahAya thaI ArtadhyAna karavA lAgI. dussaha mahAvedanAthI tenuM audArika zarIra kSINa thavA lAgyuM. eka vakhata gautama svAmI rAjAnI azoka vATikA pAsethI pasAra thayA hatA. temanA kAne karuNa zabdo paDayA. temaNe joyuM ke rAjarANI hADapIMjara jevI banI karuNa vilApa karI rahI hatI. gautama svAmIe bhagavAna pAse jaI te joyelA dazyanuM varNana karI pUrvabhava pUchyo. tenA pUrvabhavanI vyathA sAMbhaLyA pachI bhaviSya pUchyuM. bhagavAne jaNAvyuM ke - aMjuzrI A asahya vedanA bhogavatI 90 varSanI uMmare mRtyu pAmaze. prathama narakamAM jaze. tyAra pachI naraka-tiryaMca Adi yoniomAM mRgAputranI samAna bhavabhramaNa karaze. aMte mora banI zikArI dvArA mRtyu pAmaze. pachI zreSThIputra banI saMyama svIkAraze. saMyama-tapanI ArAdhanA karI prathama devalokamAM utpanna thaze. tyAMthI mahAvideha kSetramAM janma laI te ja bhave mokSe jaze. = zikSA - preraNA : (1) koIpaNa tIvratama vedanA lAMbo samaya nathI TakatI paraMtu kyAreka pragADha karmono nikAcitta udaya hoya to aMjuzrI jevuM bane che. ane te utpanna vedanA mRtyu sudhI cAle che. (2) indriyanA viSaya sukhono AnaMda jIvanane mATe mIThA jhera samAna che. mIThe mIThe kAmabhoga meM, phasanA mata devAnupriyA - bahuta bahuta kaDave phala pIche, hote hai devAnupriyA . (saMsAra mokSasa vipakSmabhUyA, khANI aNatthANahu kAmabhogA )- arthAt A kAmabhoga mokSanA virodhI evaM anarthonI khANa samAna che. (3) tIvra pApa-karmodaya thatAM koI zaraNabhUta hotuM nathI. jIvanamAM dharmanA saMskAra na hoya to jIva AvA duHkhothI duHkhI thAya che 65 AgamasAra ane ArtadhyAna evaM saMkalpa vikalpomAM marI du:khonI paraMparA vadhAre che. (4) paraMtu jIvanamAM jo dharma AtmasAt ryo hoya to AvI vikaTa paristhitimAM zAMtithI karmone bhogavI bhaviSyane kalyANamaya banAvI zakAya che. dharma du:khamAM paNa sukhI banAve che. saMkaTa samaye prasanna citta rAkhavAnuM dharma zIkhavADe che. kahyuM che ke - saMkaTo bhalene Ave svAgata karI le - sAdhaka tuM haiye tAre samatA dharI le... (5) dharma dvArA anaMta Atmazakti ane utsAha jAgRta thAya che. AvI vyakti gajasukumAra, arjunamALInI jema zAMtipUrvaka karajane cUkavI mokSa prApta kare che. (6) A duHkha vipAka sUtramAM hiMsaka, krUra, bhogAsakta, svArthAMdha, mAMsAhArI ane zarAbI jIvonA jIvananuM citraNa ryuM che. temanA kRtyonA kaTu pariNAmo batAvyA che. zuddha, sAtvika, vyasanamukta ane pApamukta jIvana jIvavAnI preraNA ApavAmAM AvI che dvitIya zrutaskaMdha - sukhavipAka : prathama adhyayana - * subAhukumAra hastizIrSa nAmanA nagaramAM adInazatru rAjAnI dhAriNI pramukha hajAra rANIo hatI. dhAriNIno subAhukumAra nAmano putra hato. teNe puruSonI 72 kaLAonuM jJAna meLavyuM hatuM. yauvana vaya prApta thatAM mAtA-pitAe pAMcaso zreSTha rAjakanyAo sAthe eka ja divasamAM vivAha karAvyo. prItidAnamAM 501 bhavya mahela ApyA. tyAM subAhu uttama bhoga bhogavato rahevA lAgyo. koI samaye vicaratAM vicaratAM bhagavAna mahAvIra hastizIrSa nagaramAM padhAryA. pariSada temaja jita zatru rAjA tathA subAhukumAra Adi dezanA sAMbhaLavA upasthita thayA. dharmopadeza sAMbhaLI rAjA ane grAmavAsIo pAchA vaLyA. subAhUkumAre bhagavAnane vaMdana-namaskAra karI kahyuM - he bhaMte! huM nigraMtha pravacana-vItarAga dharmanI, zraddhA, pratIti, ruci karuM chuM ApanA caraNomAM je rAjA, rAjakumAra, rAjakarmacArI, zeTha, senApati aNagAra bane che temane dhanya che. huM temanI jema saMyama grahaNa nathI karI zakato paraMtu gRhastha jIvanamAM rahetAM zrAvakanA bAra vrata svIkAra karuM chuM. tyAra pachI potAnI yogyatA anusAra vrata dhAraNa ryA. mahinAmAM AThama, caudasa, pUnama ane amAvasyAnA dine pauSadha karI Atma jAgaraNa karavA lAgyA. subAhukumAranA vaibhava evaM saumyatAthI gautama svAmI AkarSAyA. temaNe bhagavAnane pUchyuM ke - subAhukumAra iSTa, kAMta, priya, manojJa, saumya ane saubhAgyazALI lAge che, sAdhujanone paNa priya AnaMdakArI ane manohara lAge che to pUrvabhavamAM zuM kyuM hatuM? kevuM dAna ApyuM hatuM ? kyA guNa upalabdha ryA hatA? konI pAse dharmazravaNa karI tenuM anupAlana kyuM hatuM? bhagavAne pUrvabhava kahyo - hastinApura nagaramAM sumukha gAthApati(zeTha) raheto hato. je dhanADhaya hato. dharmaghoSa sthavira vicaraNa karatAM tyAM padhAryA. sudatta nAmanA aNagAra mAsakhamaNanA pAraNAne mATe gurunI AjJA laI nagaramAM padhAryA. bhikSArthe bhramaNa karatAM sumukha gAthApatinA ghare AvyA. sumukha munine jotAM ja harSita thayo. Asana uparathI uThI, pagamAMthI pAdukAo kADhI, mukhe uttarAsana rAkhI, sAta-ATha paga sAme jaI, hAtha joDI traNa Avartana ApI vaMdana-namaskAra ryAM. munirAjane bhojanagRhamAM lAvyA. 'Aje huM munirAjane paryApta AhAra dAna ApIza.' Avo saMkalpa karI detI vakhate paNa khUba harSita thato ane dIdhA pachI paNa khUba AnaMdita thato, potAne kRtakRtya mAnato harSavibhora banyo. A pramANe (1) traikAlika bhAva vizuddhi (2) tapasvI bhAvitAtmAno saMyoga (3) gharamAMja sahaja niSpanna nirdoSa prAsuka AhAranuM dAna devAthI sumukha zeThe saMsAra bhramaNa maryAdita karyuM. arthAt samyag darzananI prApti thaI. tenA gharamAM pAMca divya pragaTa thayA. (1) suvarNa vRSTi (2) puSpa vRSTi (3) dhvajA (4) devaduMdubhi (5) 'aho dAnaM - mahAdAnaM'nI AkAzamAM divyavANI. A vAta AkhA nagaramAM phelAI gaI. sarvatra sumukha gAthApatinA nAmano jaya jayakAra thavA lAgyo. sumukhe yathAsamaye manuSya Ayuno baMdha ryo ane tyAMthI seMkaDo varSonuM AyuSya pUrNa karI subAhukumAranA rUpe janma lIdho che. supAtradAnanA sarvAMgasuMdara saMyogathI A prakAranI Rddhi saMpadAne prApta karI che. jethI jotAM ja badhAne priyakara thaI rahe che. A varNana sAMbhaLI gautama svAmIe pharI prazna pUchyo - bhaMte! subAhukumAra gRha tyAga karI ApanI pAse aNagAra banaze? Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 AgamasAra-pUrvArdha bhagavAne kahyuM ' keTaloka samaya zrAvaka vratanuM pAlana karaze. tyArabAda saMyama grahaNa karaze. yathAsamaye bhagavAne tyAMthI vihAra karyo. zramaNopAsakanA zreSTha guNo yukta subAhu kumAra je samaye pauSadha karI dharma jAgaraNa karI rahyA hatA te samaye evo manogata saMkalpa utpanna thayo ke te kSetrane dhanya che jyAM bhagavAna vicarI rahyA che, te bhavya jIvane dhanya che je bhagavAnanI pAse saMyama athavA zrAvaka vrata svIkAra karI rahyA che. jo bhagavAna vihAra karatAM ahIM padhAre to huM paNa avazya saMyama grahaNa karIza. subAhukumAranA manogata bhAvone jANI bhagavAna vicaraNa karatAM A hastIzIrSa nagaramAM padhAryA. mAtA-pitAnI AjJA laI subAhu dIkSita thayA. agiyAra aMga kaMThastha kya. vividha tapazcaryA karI ane aMte eka mahinAnI saMlekhanA karI kALadharma pAmyA. subAha aNagAra kramazaH sAta manuSyanA bhavomAM saMyamanI ArAdhanA karaze ane vacce pahelA, trIjA, pAMcamAM, sAtamA, navamAM, agiyAramAM devaloka evaM sarvArthasiddha vimAna, Ama sAta devanA bhava karaze. tyAra pachI caudamA eTale ke A bhava sAthe paMdaramAM bhavamAM saMyama-tapanI ArAdhanA karI mokSe jaze. zeSa nava adhyayana : bIjAthI mAMDI dasamA adhyayana sudhI badhAmAM nagarI AdinA nAmomAM bhinnatA che. bAkI badhuM varNana samAna samajavuM. tethI saMkSipta pAThathI ja sUcana karyuM che. arthAtu, janma, bacapana, kalA-zikSaNa, pANigrahaNa, sukhopabhoga, dharma zravaNa, zrAvaka vrata, dharma jAgaraNa, saMyama grahaNa, tapa, adhyayana, deva-manuSyanA 15 bhava ane mokSanuM varNana samAna samajavuM pUrvabhavanuM varNana paNa subAhukumAra jevuM ja samajavuM. gautama svAmInI pRcchA, zeThano bhava, mAsa khamaNanA pAraNAmAM muninuM Agamana, zuddha bhAvothI dAna, divya vRSTi, manuSya AyuSyano baMdha ItyAdi. pahelA, bIjA, trIjA ane dasamAM adhyayanamAM paMdara bhavo pachI mokSe javAnuM varNana che. zeSa cha adhyayanomAM te ja bhavamAM mokSa javAnuM varNana che. sUtranA varNananI zailImAM A adhyayanomAM A prakAranuM aMtara hovAnuM kAraNa samajAtuM nathI. arthAt upAsakadazA, aMtagaDa dazAsUtra samAna bhavaparaMparA mATenI samAnatA hovI joIe. tethI evI saMbhAvanA che ke saMkSipta pAThamAM koI lipidoSathI A bhinnatA rahI gaI hoya. arthAt ' jAva sijijhassaI'nA sthAna para jAva siddha lakhavAnI bhUla thaI gaI hoya. A bhUlano. svIkAra karatAM ukta badhA sUtronA adhyayanonI ekarUpatA jaLavAI rahe che ane badhAnI bhavaparaMparA eka sarakhI samajAI zake. tatva kevalI gamyuM. zikSA - preraNA :(1) bhAgyazALI AtmAo prApta puNya sAmagrImAM jIvanabhara Asakta nathI rahetA. game tyAre virakta thaI tyAga kare che. (2) saMyama svIkAra na thAya tyAM sudhImAM zrAvakavratone avazya dhAraNa karI levA joIe. daze adhyayanamAM varNita rAjakumAroe vipula bhogamaya jIvana jIvatAM chatAM saMpUrNa bAravrata svIkAra kya hatA. (3) supAtra dAna devAthI samyakatvanI prApti ane saMsAra parita thAya che. manuSya Ayuno baMdha anya koI kSaNe thAya che. kAraNa ke saMsAra paritIkaraNa samyakatva prApti pachI thAya che. ane samyakatvanI hAjarImAM manuSyanuM AyuSya nathI baMdhAtuM. bhagavatI. sUtranI zAkhe. tethI subAhukumArano AyubaMdha anya kSaNe thayo tema mAnavo joie. gharamAM munirAja gocarIe padhAre tyAre vidhipUrvaka vyavahAra karavo joie. sudatta zeThanI jema samajavuM. vartamAne munirAja padhAratAM atibhakti yA abhaktinA aviveka evaM doSayukta vyavahAra thatA hoya to temAM saMzodhana karavuM. gocarI arthe padhAratAM munivarane vaMdana-namaskAranuM je varNana che te traNa vakhata uThabesa karavuM tema nathI. rastAmAM ke gocarInA samaye kevala vinaya vyavahAra ja karavAno hoya che. hAtha joDI mastaka namAvI 'martheNa vaMdAmi' kahevuM. tikakhutonA pAThathI traNa vakhata vaMdana karI caraNa sparza karI munine aTakAvatAM aviveka thAya che. (6) munirAjane jotAM dUrathI ja abhivAdana karavuM. Asana choDavuM, pagarakhA kADhavA e vinaya vyavahAra che, 7-8 pagalA AgaLa javuM, najIka AvatAM uttarAsana mukhe rAkhavuM. eTale khullA mukhe na rahevuM.(ahiM sUtrakAra bhagavAnanA zAsanano Adara karanAra 7-8 karmono kSaya kare che evuM sucavavA mAMge che.tethI gaNIne 8 pagalAM nahiM paNa viveka pUrvaka abhivAdana, ema samajavuM) (7) supAtra dAna detAM saikAlika harSa thavo joIe. dAna devAno avasara prApta thatAM, dAna detAM ane dAna dIdhA pachI Ama traNe kAla utkRSTa bhAva rahevA joie. (8) supAtradAnanI traNa zuddhi - dAtAno bhAva zuddha hoya, lenAra munirAja samyaka jJAna-darzana-cAritrayukta hoya, ane dAna acitta temaja eSaNIya hovuM joie. (9) traNa zuddhi, traNa harSa ane dIrgha tapazcaryAnuM pAraNuM hoya to devo khuza thaI pAMca divya pragaTa kare che. (10) pAMca varNanA puSponI vRSTimAM devakRta acitta puSpa samajavA. rAjapraznIyA prastAvanA - prastuta Agama kathA pradhAna zAstra che. anya kathA AgamonI apekSAe A sUtramAM viziSTatA e che ke temAM phakta eka AtmAnuM ja varNana karyuM che. A sUtra be vibhAgamAM vibhakta che. prathama vibhAgamAM sUryAbhadevanuM varNana, tenI daivI Rddhi saMpadA, devavimAna evaM RddhivAna devanA janma samaye karavAmAM AvatA vidhi-vidhAno eTale ke jItAcAronuM rocaka varNana che. bIjA vibhAgamAM pradeza rAjAnuM sAMsArika adhArmika jIvana, citta sArathInA prayatnathI kezI zramaNano samAgama, adbhuta jIvana parivartana, thoDA ja samayamAM zramaNopAsaka paryAyanI ArAdhanA karI AtmakalyANa kyuM. jethI prathama devalokamAM mahARddhivAna sAmAnika deva banyA. parivAra sahita bhagavAna mahAvIranA darzana-vaMdana-paryApAsanA mATe AvavuM vagere varNana che. aMte mokSe javAnuM kathana kyuM che. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 67 AgamasAra pradezI rAjAe kezI zramaNa pAsethI bodha pAmI samyakatva prApta kyuM te pahelAM AtmAnA astitva,nAstitva saMbaMdhI prazna carcA karI hatI tenuM varNana bIjA vibhAgamAM che. te praznottara aneka bhavya AtmAonA saMzayonuM umUlana karavAmAM khUba ja upayogI che. AdhyAtmanI apekSAe A prazno A sUtranA prANa samAM che. tethI ja rAjA pradezanA prazno hovAthI A sUtrane sArthaka nAma "rAjapraznIya sUtra" rAkhavAmAM AvyuM che. ardhamAgadhI bhASAmAM tenuM nAma 'rAyausaNIya' che. naMdI sUtramAM A sUtranuM sthAna aMga bAhya utkAlika sUtramAM che. vartamAna pracalita zvetAMbara paraMparAmAM A sUtra upAMgasUtramAM gaNavAmAM AvyuM che. AmAM eka ja zrutaskaMdha che. temAM adhyayana, uddezA nathI. kevaLa viSayanI apekSAe be vibhAga kacyA che. A sUtra 2078 zloka tulya mAnavAmAM AvyuM che. prathama khaMDa - sUryAbhadeva zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI vicaraNa karatAM AmalakalpA nAmanI nagarImAM padhAryA. tyAM AmrazAlavana nAmanA bagIcAmAM adhiSThAyaka vyaktinI AjJA laI anya sAdhao sahita saparivAra birAjamAna thayA. tyAMnA sveta nAmanA rAjA dhAriNI rANI sahita, vizALa janamedanI sAthe bhagavAna mahAvIrano dharmopadeza sAMbhaLavA AvyA. bhagavAna pAse AvatAM ja pAMca abhigama ryA ane vidhiyukta vaMdana-namaskAra karI beThA. prathama devalokanA sUryAbha vimAnanA mAlika sUryAbhadeva-cAra hajAra sAmAnika deva, cAra agramahiSIo, traNa prakAranI pariSada, soLahajAra AtmarakSaka deva ityAdi vizALa RddhinI sAthe daivika sukhono anubhava karI rahyA hatAM. saMyogavazAt avadhijJAnamAM upayoga mUkatAM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne AmalakalpA nagarImAM birAjatA joyA ane jotAM ja parama AnaMdita thayA; tarata ja siMhAsanathI utarI, pagamAMthI pAdukA kADhI, mukhe uttarAsana rAkhI, DAbo paga UMco karI mastakane traNa vakhata dharatI upara aDADyuM. tyAra pachI joDelA hAtha mastaka pAse rAkhIne prathama namotthaNanA pAThathI siddha bhagavaMtone ane te pachI bIjA namotthaNanA pAThathI zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne vaMdana ane guNa kIrtana kya. pachI siMhAsana para beThA. tyAre sUryAbhadevane manuSya lokamAM AvI bhagavAnanA darzana-sevAno lAbha levAnI bhAvanA utpanna thaI. samavasaraNanI AsapAsa eka yojana pramANa kSetranI zuddhi karavA Abhiyogika devone AjJA karI. AjJAnusAra Abhiyogika devoe AmalakalpA nagarImAM AvIne pahelAM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne vaMdana-namaskAra kya, potAnA nAma-gotra Adino paricaya Apyo. bhagavAne kahyuM - he devAnuM priyo ! tamAro jItAcAra AcAra paraMparA che ke cAre jAtinA deva prasaMgopAta adhipati devonI AjJAthI arihaMta bhagavAnane namaskAra karI potAnA nAma-gotrano paricaya ? devo bhagavAnanA vacanAmRto sAMbhaLI punaH vaMdana namaskAra karI bahAra AvyA ane bhagavAnanI cAre tarapha eka yojana jeTalA kSetrane saMvartaka vAyu dvArA pramArjita karyuM. tyAra pachI pANIno chaMTakAva ryo evaM sugaMdhita dravyothI te kSetrane suvAsita karyuM. punaH paramAtmAne vaMdana karI te devo devalokamAM cAlyA gayA. sUryAbhadevane AjJA pAchI ApI. sUryAbhadevanI AjJAthI senApati deve susvarA nAmanI ghaMTAne traNa vakhata vagADI badhA devone sajAga ryA. pachI badhAne saMdezo saMbhaLAvyo ke sUryAbhadeva bhagavAnanA darzana karavA jaI rahyAA che. tame paNa pota potAnA vimAnothI zIdhra tyAM pahoMco. ghoSaNA sAMbhaLI deva susajijata thaI yathAsamaye sudharma sabhAmAM pahoMcyA. sUryAbhadevanI AjJAthI eka lAkha yojana lAMbu - pahoLuM ane goLAkAra vimAna vikavyuM. jenA madhyamAM siMhAsana upara sUryAbhadeva ArUDha thayA. pachI yathAkramathI badhA deva caDhIne pota-potAnA bhadrAsana para besI gayA. zIdhra gatie vimAna pahelA devalokanA utara nirmANa mArgathI nIkaLI, hajAro yojananI gatithI alpa samayamAM naMdIzvara dvIpanA ratikara parvata upara pahoMcI gayo. tyAM vimAnane nAnuM banAvI pachI AmalakalpA nagarImAM AvI vimAna dvArA bhagavAnanI traNa vakhata pradakSiNA karI, bhUmithI cAra AMgaLa UMcu vimAna rAkhyuM. sUryAbhadeva potAnA samasta devaparivAra sahita bhagavAnanI sevAmAM pahocyA ane vaMdana-namaskAra karI potAno paricaya Apyo. tyAre bhagavAne saryAbhadevane saMbodhita karI yathocitta zabdothI tenI vaMdanAno svIkAra karatAM kahyuM ke A tamAruM kartavya che, dharma che, AcAra che, jItAcAra che, karaNIya che ItyAdi. sUryAbhadeva bhagavAnanA vacano sAMbhaLI atyaMta harSita thayA ane hAtha joDI besI gayA. prabhue pariSadane dharmopadeza saMbhaLAvyo. upadeza sAMbhaLIne pariSada visarjana thaI. sUryAbhadeve bhagavAnane prazna pUchyo - bhaMte! huM bhavI chuM ke abhavI? samyakdaSTi chuM ke mithyAdaSTi? parita saMsArI chuM ke aparita saMsArI? carama zarIrI chuM ke acarama zarIrI? uttaramAM bhagavAne kahyuM ke tame bhavI, samyadRSTi cho ane eka bhava karI mokSe jazo. sUryAbhadeva atyaMta AnaMdita thayA ane bhagavAnane kahyuM - bhaMte ! Apa to sarvajJa, sarvadarzI cho. badhuM jANo-juo cho paraMtu bhaktivaza thaI huM gautamAdi aNagArone mArI Rddhi-batrIsa prakAranA nATako dekhADavA icchuM chuM. A pramANe nivedana karyuM paNa bhagavAne kaMI ja javAba na Apyo, mauna rahyA. pachI sUryAbhadeve traNa vakhata vidhiyukta vaMdana karI mauna svIkRti samajI icchAnusAra vaikriya zaktithI suMdara nATayamaMDapanI racanA karI ane bhagavAnanI AjJA laI praNAma karI potAnA siMhAsana para bhagavAnanI sAme mukha rAkhI besI gayA. nATayavidhino prAraMbha karatAM potAnI eka bhujAmAMthI 108 devakumAra ane bIjI bhujAmAMthI 108 devakumArIo kADhI. 49 prakAranA 108 vAdakonI vikurvaNA karI. pachI devakumArone nATaka karavAno Adeza karyo. devakumAroe AjJAnusAra nRtya kyuM. te nATakano mukhya viSaya A pramANe che - (1) ATha prakAranA maMgala dravyo saMbaMdhI (2) paMkitao (AvalikAo) saMbaMdhI (3) vividha citro saMbaMdhI (4) patra-puSpa-latA saMbaMdhI (5) caMdrodaya-sUryodayanI racanA saMbaMdhI (6) temanA Agamana saMbaMdhI (7) tenA asta saMbaMdhI (8) tenA maMDaLa athavA vimAna saMbaMdhI (9) hAthI, ghoDA AdinI gati saMbaMdhI (10) samudra ane nagara saMbaMdhI (11) puSkaraNI saMbaMdhI (12) kakAra, khakAra, gakAra ityAdi Adha akSara saMbaMdhI (13) uchaLavuM - kUdavuM, harSa-bhaya, saMbhrAMta- saMkoca vistAramaya thavA saMbaMdhI, aMtamAM Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 68 bhagavAna mahAvIra svAmIno pUrva-deva bhava, cyavana, saMharaNa, janma, bAlyakALa, yauvanakALa, bhogamaya jIvana, vairAgya, dIkSA, tapa-saMyamamaya chadmastha jIvana, kaivalya prApti, tIrtha pravartana ane nirvANa saMbaMdhI samasta varNana yukta nATakanuM pradarzana ryuM; nATaya vidhino upasaMhAra karatAM devakumAra devakumArIoe maulika cAra prakAranA vAjIMtra vagADyA, cAra prakAranA gIta gAyA, cAra prakAranA nRtya dekhAyA ane cAra prakArano abhinaya batAvyo. pachI vidhiyukta vaMdana namaskAra karI sUryAbhadevanI pAse AvyA. sUryAbhadeve samasta vikurvaNAne sameTI lIghI. ane bhagavAnane vaMdana-namaskAra karatAM potAnA vimAnamAM ArUDha thayA ane devalokamAM cAlyA gayA. (zaMkA : samikatI devoe A pramANe na karavuM joie, sAdhusaMghane jJAna adhyayana ane svAdhyAyamAM tethI vikSepa thAya che. pramAda ane Asiketa paNa thaI zake che. samAdhAnaH prabhunuM mahAtamya batAvavA ke huM ATalo RRdhdhizALI paNa bhagavAnane vaMdana karuM chuM kAraNa ke teo mArA karatA paNa ucca ane vaMdanIya che. AjanA samayamAM A zaMkA tathya che, tethI have AnuM anukaraNa karI sAdhusaMto samakSa nATaya samAraMbha to na ja karI zakAya.) sUryAbha vimAnanuM varNana saudharma nAmanuM prathama devaloka samabhUmithI asaMkhya yojana upara che. te devalokamAM 32 lAkha vimAna che. tenI vacce pAMca avataMsaka(mukhya) vimAna che. (1) azoka avataMsaka (2) saptaparNa avataMsaka (3) caMpaka avataMsaka (4) Amra avataMsaka. A cAre cAra dizAmAM che tenI vacce prathama devalokanA indranuM saudharmAvataMsaka vimAna che. A saudharmAvataMsaka vimAnanI pUrva dizAmAM asaMkhya yojana dUra sUryAbha nAmanuM vimAna che. je sADA bAra lAkha yojana lAMbu-pahoLuM che. - sUryAbha vimAnathI 500 yojana dUra cAre dizAomAM eka-eka vanakhaMDa che. je 500 yojana pahoLA ane sUryAbha vimAna jeTalA lAMbA che. tenA nAma - azoka vana, saptaparNa vana, caMpaka vana ane Amravana che. vanakhaMDamAM Thera Thera vAvaDIo, puSkariNIo, kUvA, taLAva Adi che. je vedikA ane vanakhaMDathI gherAyelA che. temAM utaravA mATe cAre dizAomAM pagathIyA che. tenI vacce Thera Thera nAnA--moTA parvata ane maMDapa che. jyAM besavA-sUvA mATe bhadrAsana che. vanakhaMDamAM aneka jagyAe kadalIgRha, vizrAmagRha, prekSAgRha, snAnagRha, zrRMgAragRha, mohanagRha, jalagRha, citragRha, AdarzagRha Adi zobhI rahyA che. vidhavidha latA maMDapo che jemAM aneka prakAranA Asana, zayananA AkAranI zilAo che. cAre vanakhaMDomAM vacco vacca eka eka prAsAdAvataMsaka che jemAM palyopamanI sthitivALA eka eka deva rahe che. jenA nAma - azoka deva, saptaparNa deva, caMpaka deva, Amra deva che. vanakhaMDano avazeSa bhUmi bhAga samatala, suMdara, sukhada sparzavALo ramaNIya che. aneka prakAranA paMcaraMgI maNi, tRNa ane tenI madhura dhvanithI suzobhita che. puNyaphaLano upabhoga karanAra deva-devIo ahIM krIDA kare che. - upakArikAlayana :- sughamAM sabhA ane anya pramukha sthAnothI yukta rAjadhAnI samAna prasAdamaya gherAyela kSetrane upakArilayana kahyuM che. A kSetra jaMbudvIpa jevaDuM che. tenI madhyamAM eka mukhya prAsAda che je 500 yojana UMcA 250 yojana vistAravALo che. tenI cAre tarapha cAra bhavana aDadhA pramANanA che, je cAre paNa anya ardha parimANanA cAra cAra bhavanothI gherAyelA che. te bhavana paNa anya ardha parimANanA cAra bhavanothI gherAyelA che. arthAt (1 + 4 + 16 + 64)85 prAsAda che. A upakArikAlayana sUryAbha vimAnanI vacce madhyamAM che. samabhUmithI kaMIka UMcAI para che. temAM praveza karavAne mATe cAre dizAomAM pagathiyA che. tenI cAre bAju padmavara vedikA rUpa parakoTA che ane tenI cAre bAju be yojanathI kaMIka nyUna pahoLuM vanakhaMDa che. (noMdha: pakSIo uDavAnI zakti dharAve che, chatAM thoDuM najIkanAM kSetra mATe cAle paNa che tevIja rIte devone paNa pagathIyAno - sopAnano upayoga che.) sudharma sabhAnuM bAhaya varNana :- mukhya prAsAdavataMsakanA IzAna khUNAmAM aneka staMbho para banelI sudharma sabhA che. tenI traNa dizAmAM traNa dvAra ane traNa sopAnazreNI (pagathIyA) che. pazcimamAM nathI. A dvAra soLa yojana UMcA ane ATha yojana pahoLA che. dvAranI sAme maMDapa che, maMDapanI AgaLa prekSAgRha che. prekSAgRhanI vacce maMca che, maMcanI vacce cabUtaro(maNipIThikA) che, tenI upara eka eka siMhAsana che. tenI AsapAsa aneka bhadrAsana che. prekSAgRhanI sAme paNa maNipIThikA che. tenA para stUpa che. stUpanI sAme maNipIThikA para caityavRkSa che, caityavRkSanI sAme oTalA para mAhendra dhvaja che. ane tenI sAme naMdA nAmanI puSkariNI che. sudharmasabhAnuM AtyaMtara varNana :- sudharma sabhAnI cAre tarapha kinArA upara 48 hajAra ghara jevA khullA vibhAga che. temAM 48 hajAra lAMbI khurazIo samAna Asana che. sudharma sabhAnI vacce 60 yojana UMcA mANavaka caitya staMbha che. jenA 48 taLiyA ane 48 pALa che. arthAt 48 vaLAMkamAM goLAkAra che. jenA madhyabhAgamAM aneka khIlIo che jemAM zIMkA laTakI rahyA che ane zIkAmAM goLa DabbIo che. DabbIomAM ''jina dADhAo'' che. je devo mATe arcanIya evaM pUjanIya che. mANavaka caitya staMbhanI pUrvamAM siMhAsana ane pazcimamAM devazayyA che. deva zayyAnA IzAna khUNAmAM mAhendra dhvaja che. mAhendra dhvajanI pazcimamAM Ayudha zALA che. Ayudgha zALAnA IzAna khUNAmAM siddhAyatana che. siddhAyatananuM bAhya varNana sudharmasabhAnA bAhya varNana jevuM ja che. siddhAyatanI aMdara 108 jina pratimAo che. tenI pAchaLa eka chatra dhAraka ane bAjumAM be cAmara dhArakanI pratimAo che. AgaLa babbe yakSa, bhUta, nAga AdinI mUrtio che. tyAM 108 ghaMTaDIo, caMdana kaLaza, thALa, puSpagaMgerI, dhUpakaDucchaka Adi che. siddhAyatananA IzAna khUNAmAM abhiSeka sabhA che. tenA IzAna khUNAmAM alaMkAra sabhA che. tenA IzAna khUNAmAM vyavasAya sabhA che; temAM pustaka ratna che. jemAM devonA jItaAcAra kartavya kalpa Adi nuM varNana che ane dhArmika lekha che. (ahIM pratimAnA varNananA pAThamAM vartamAna covIsInA RSabha ane vardhamAnanAM nAmavALI pratimA tyAM zAsvata kevI rIte che? vaLI pratimAnAM varNanamAM dAMta, jIbha ane tALavAnuM varNana Ave che. koI paNa pratimAne dAMta,jIbha hotA nathI sivAyake moDhuM khulluM hoya.) Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 jainology AgamasAra vyavasAya sabhAnA IzAna khUNAmAM naMdA nAmanI puSkariNI che ane tenA IzAna khUNAmAM vizALa balIpITha cabUtaro che. sUryAbhano janmAbhiSeka ane kriyA kalApa:- sUryAbhadeva upapAta sabhAmAM janma le che. sAmAnika devonA nivedana anusAra pravRtti karavA mATe pUrva daravAjAthI nIkaLI sarovara para Ave che. tyAM snAnAdithI nivRtta thaI abhiSeka sabhAmAM AvI pUrva dizA sanmukha mukha rAkhI siMhAsana para bese che. tyAM temano badhA deva maLI janmAbhiSeka ane indrAbhiSeka kare che. arthAta kaLazothI snAna karAve che. ane vividha prakAre harSa manAve che. maMgala zabdoccAra kare che. pachI pUrva daravAjAthI nIkaLI sUryAbhadeva alaMkAra zALAmAM AvI siMhAsana para bese che. zarIrane lUMchI, gauzIrSa caMdanano lepa kare che. vastra yugala dhAraNa kare che. aneka AbhUSaNa pagathI mAMDI mastaka sughI dhAraNa kare che. kalpavRkSanI jema susajijata thAya che. tyAra pachI vyavasAya sabhAmAM AvI siMhAsana para besI pustakaratnanuM adhyayana kare che. tyAra pachI naMdA puSkariNImAM Ave che. hAtha-paganuM prakSAlana karI pANInI jArI ane phUla laI siddhAyatanamAM Ave che. vinaya bhakti ane pUjAvidhi karI 108 maMgaLa zlokothI stuti kare che. tyAra pachI vaMdana namaskAra karI morapIMchathI anekAneka sthAnonuM pramArjana, pANIthI prakSAlana ane caMdanathI hAthanA chApA lagAve che, dhUpa kare che, phUla caDhAve che. te sthAno A pramANe che - siddhAyatanano madhyabhAga, dakSiNa dvAra, dvAra zAkhA, pUtaLIo, vAgha rUpa mukha maMDapano madhya bhAga, mukha maMDapanuM pazcimI dvAra, prekSAghara, maMDapanA badhA ukta sthAna, caitya stUpanA badhA sthAna, caitya vRkSanA badhA sthAna, mahendra dhvajanA badhA sthAna, naMdA puSkariNInA badhA sthAna. te ja rIte uttara ane tyAra pachI pUrva dvAranA badhA sthAnonI pUjA kare che. tyAra pachI sudharmasabhAmAM praveza kare che. tyAM paNa jina dADhAo, siMhAsana, deva zayyA, mahendra dhvaja, Ayudha zALA, upapAta sabhA, abhiSeka sabhA, alaMkAra sabhA, vyavasAya sabhA, pustaka ratna, cabUtarA, siMhAsana, naMdA puSkariNI sarovara Adi badhI jagyAonuM morapIchathI pramArjana, pANIthI siMcana, phUla, dhUpa Adi kriyAo kare che. A rIte sarva nAnAmoTA sthAnonuM dhUpa dvipa ane pUjana, pramArjana tathA prakSAlana kare che. (noMdhaH mAlika deva drArA upapAta thatAMja ATaluM moTuM kArya ane temAM paNa vaLI nAnA moTA dareka sthaLa, pagathIyAM vagerenuM pramArjana, pANIthI prakSalana vagere kriyA vicAraNIya che. nokara devo paNa ATaluM badhuM kAma nathI karatAM.) aMte balIpIThanI pAse AvI balI visarjana kare che. pachI nokara devo dvArA sUryAbha vimAnanA badhA mArga, dvAra, vana, upavanamAM A pramANe arcA-pUjA vidhi karAve che. tyAra pachI naMdA puSkariNImAM hAtha-paganuM prakSAlana karI, sudharmA sabhAnA pUrva daravAjAthI praveza kare che. pUrva dizAmAM mukha karI siMhAsana upara besI jAya che. sUryAbha sabhAnI vyavasthA - tenI pUrva dizAmAM cAra agramahiSIo, uttarapUrva ane uttara pazcimamAM cAra hajAra sAmAnika deva, dakSiNa pUrvamAM AvyaMtara pariSadanA ATha hajAra deva, dakSiNamAM madhyama pariSadanA dasa hajAra deva, dakSiNa pazcimamAM bAhya pariSadanA bAra hajAra deva, pazcima dizAmAM sAta anikAdhipati deva, taduparAMta pAchaLanI cAre dizAmAM soLa hajAra Atma rakSaka deva; A badhA pota potAnA niyukta bhadrAsano para bese che. sUryAbha devanuM cAra palyopamanuM AyuSya che. tenA sAmAnika devonuM paNa cAra-cAra palyopamanuM AyuSya che. A prakAre sUryAbha deva mahAtraddhi, mahAdyuti, mahAbala, mahAyaza ane mahAsaukhyavALo tathA mahAprabhAvI che. dvitIya khaMDa - pradezI rAjA sUryAbhadevanI mahARddhi jotAM svAbhAvika jijJAsA thAya ke AvI saMpadA tene kevI rIte prApta thaI? pUrva bhavamAM te koNa hato? zI tapazcaryA karI hatI? saMyama, dharmanuM pAlana kevI rIte kyuM hatuM? tenA samAdhAna arthe ahIM sUryAbhanA pUrva bhavanuM varNana karavAmAM AvyuM pradezI rAjAnuM jIvana - trevIsamA tIrthaMkara bhagavAna pArzvanAthanuM zAsana pravartI rahyuM hatuM. te samaye kekyAddha dezamAM tAMbikA nAmanI nagarImAM pradeza rAjA rAjya karatA hatA. tenI sUryakAMtA nAmanI rANI hatI ane sUryakAMta nAmano putra hato. tene yuvarAja pade ArUDha kyo hato. je rAjyanI aneka vyavasthAonI dekharekha rAkhato hato. pradeza rAjAno bhrAtRvaMzIya citta nAmano pradhAna (sArathI) hato. je cAre buddhimAM pAraMgata, kAryakuzala, dakSa, salAhakAra, rAjAno vizvAsu, AlaMbanabhUta, cakSubhUta, meDhIbhUta hato; rAjya kAryamAM sakriya bhAga levA vALo hato. pradezI rAjAno AdhInastha jitazatru rAjA hato. je kRNAla dezanI zrAvastI nagarImAM raheto hato. ekadA pradezI rAjAe citta sArathIne zrAvastInagarInI rAjya vyavasthAnuM nirIkSaNa karavAnuM kahyuM. kiMmatI bheTazuM ApI vidAya kya. citta sArathI zrAvastI gayo. rAjAnA caraNomAM bhaTaNuM mUkI pradezI rAjAno saMdezo kahyo. jitazatru rAjAe bheTano svIkAra kyo ane citta sArathIno satkAra karI rAjamArga para AvelA bhavanamAM utAro Apyo. citta sArathI tyAM rahI rAjya vyavasthAnuM nirIkSaNa karavA lAgyo. zrAvastImAM kezI zramaNa :- eka vakhata vicaraNa karatA bhagavAna pArzvanAthanA ziSya aneka guNothI saMpana kezIkumAra zramaNa. zrAvastI nagarInI bahAra koSThaka nAmanA udyAnamAM padhAryA. lokonA ToLe ToLAM temanA darzana karavA javA lAgyA. rAjamArga upara kolAhala thatAM citta sArathInuM dhyAna kheMcAyuM. anucara dvArA tapAsa karAvatAM khyAla Avyo ke nagarImAM koI mahotsava nathI paraMtu kezIkamAra zramaNa bagIcAmAM padhAryA che. loko temanA darzanArthe jaI rahayA che. citta sArathI paNa rathArUDha thaI udyAnamAM kezIkumAra zramaNa pAse AvyA. vidhivat namaskAra karI pariSadamAM beThA. dharmopadeza sAMbhaLyo. yathAyogya paccakakhANa laI sahu cAlyA gayA. citta sArathInuM hRdaya pulakita banyuM; traNa vakhata vaMdana-namaskAra karI kahyuM, 'bhaMte! huM nigraMtha pravacana upara zraddhA karuM chuM, pratIti karuM chuM, ruci karuM chuM ane tada anurUpa AcaraNa karavA taiyAra chuM'. temaNe nigraMtha pravacananI zraddhA-bhakti pragaTa karatA thakAM, nirgastha pravacanane dhAraNa karavAvALA zramaNonAM guNa-kIrtana kya, ane dhanyavAda ApyA. jAtane adhanya mAnatAM thakA nivedana kyuM ke- 'bhaMte! huM zramaNadharma svIkAravA asamartha chuM, tethI ApanI pAse zrAvakanA bAra vrata grahaNa karavA icchuM chuM'. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 AgamasAra-pUrvArdha citta sArathIe zrAvakanA bAra vrata svIkAryA temaja zramaNopAsakanAM aneka guNothI saMpanna thayA. jitazatru rAjAe citta sArathIne amUlya bheTarNa pradeza rAjAne ApavAnuM nivedana karI vidAya ApI ane kahyuM ke ApanA kathana anusAra rAjyanuM saMcAlana karIza. vidAya laI citta sArathI potAnA bhavanamAM AvyA. tyAra pachI page cAlIne ja kezIkumAra zramaNa pAse gayA. vaMdana-namaskAra karI dharmopadeza sAMbhaLyo. pachI vinaMti karI ke - 'bhaMte! huM zvetAMbikA nagarI jaI rahayo chuM. karabaddha vinaMti karuM chuM ke Apa tyAM padhAravAnI kRpA karajo.' - cittanI vinaMtinI upekSA karatAM kezI zramaNe pratyuttara na Apyo. citte bhAvabharI vinaMti kye ja rAkhI. tyAre kezI zramaNe daSTAMta ApI uttara Apyo. ke je prakAre koI saMdara, manohara vanakhaMDamAM pazaone da:kha devAvALA pApiSTha loko rahetA hoya, tyAM vanacara pazuone rahevAno AnaMda kema Ave? te prakAre he citta! zvetAMbikA nagarI bhale suMdara, ramaNIya hoya paNa tamAro rAjA pradezI je rahe che te adhArmika, adharmanuM AcaraNa karavAvALo ane adharmathI ja vRtti karavAvALo che. sadA hiMsAmAM Asakta, dUra, pApakArI, caMDa, rudra, zudra rahe che. kUDakapaTa bahula, nirguNa, mayArdA rahita, paccakakhANa rahita, adharmano ja saradAra che; potAnI prajAnuM paNa rakSaNa nathI karato yAvat gurUono paNa Adara-satkAra, vinaya-bhakti nathI karato, to tArI zvetAMbikA nagarImAM kevI. rIte AvuM? arthAtu AvavAnI icchA nathI. citte badhI vAtano svIkAra ryo. ane kahyuM ke - bhaMte! Apane pradeza rAjAthI zuM kAma che? tyAM anya aneka rAjakarmacArI, zeTha, senApati, sArthavAha, prajAjana dhArmika che. teo Apano satkAra karaze ane vinaya-bhakti karaze. dharmopadeza sAMbhaLaze, pratyAkhyAna dhAraNa karaze. AhAra-pANIthI pratilAbhaze tethI Apa jarUra zvetAMbikA padhAro. vAraMvAra vinaMti karavAthI kezIkumAra zramaNe AzvAsana ApatAM kahyuM, "jevo avasara......... AzvAsana meLavI citte punaH vaMdana-namaskAra karyA. potAnA bhavana upara AvyA bAda zvetAMbikA javA prasthAna kyuM. bikA pahoMcyA pachI citta sArathIe udyAna pAlakane bhalAmaNa karI. tyAra pachI pradeza rAjA pAse jaI bheTazuM ApI potAnA mahelamAM AvyA. vicaraNa karatA kezIkumAra zramaNa zvetAMbikA nagarInA mRgavana udyAnamAM padhAryA. udyAna pAlake citta sArathIne saMdezo pahoMcADyo. citte tyAMja prathama siddha bhagavaMtane namotthaNanA pAThathI vaMdana kya. pachI kezIzramaNane namotthaNanA uccAraNa pUrvaka vaMdana namaskAra ryA tyAra pachI udyAna pAlakane prItidAna ApyuM. yazAzIghra taiyAra thaI citta sArathI gurusevAmAM hAjara thayA. vaMdana kya. dezanA sAMbhaLI. tyAra bAda pradeza rAjAne pratibodhavA vinaMti karI. kezIzramaNe kahyuM - (1) je vyakti saMta-munirAjanI samakSa bagIcAmAM Ave che, zraddhA-bhaktithI vANI sAMbhaLe che (2) gAma ke upAzrayamAM jayAM paNa saMta hoya tyAM jAya (3) ghare AvatAM supAtradAnathI satkAra kare (4) mArgamAM maLatAM abhivAdana kare che; vaMdanA kare che te vyakti bodha prApta karI zake che. tenAthI viparIta je bagIcAmAM nathI Avato, najIkanA upAzraye nathI Avato, ghare dAna devAno utsAha pragaTa nathI karato, sAmA maLatAM mukha chupAve ane ziSTAcAra paNa na kare te kevalI prarUpelA dharmane sAMbhaDavAno lAbha prApta karI zakato nathI arthAta bodha prApta nathI karI zakato. he citta ! tamAro rAjA paNa Aja rIte kiMcitta paNa vinaya ke satkAra karavA taiyAra nathI, to tene bodha kevI rIte Apavo? tyAre citte yakti pUrvaka rAjAne laI AvavAno nirNaya ryo. bIje divase citte pradeza rAjane kaMboja dezanA zikSita karAyelA ghoDAnI parIkSA karavAnuM kahyuM. rAjAe svIkAryuM. cAra ghoDAne rathamAM joDI bane pharavA mATe nIkaLyA. alpa samayamAM khUba dUra nIkaLI gayA. sakhata garamI ane tRSAthI rAjA vyAkuLa banyA. ArAma karavAnI icchA vyakta karI. citte avasara joI ratha pheravyo. zIghratAthI te bagIcA pAse AvyA. rathane ubho rAkhyo. te vakhate kezI zramaNanuM pravacana cAlI rahyuM hatuM. rAjA vRkSanI zItaLa chAyAmAM ArAma karI rahayA hatA. tyAMthI kezIkumAra zramaNa tathA temanI pariSada dekhAtI hatI. vyAkhyAnano avAja paNa saMbhaLAto hato. pradezI rAjAe manamAM vicAryuM ke A jaDa, muMDa ane muDha loko jaDa, muMDa ane muDhanI upAsanA kare che. ATaluM jorathI koNa bole che ke je mane zAMtithI ArAma karavA nathI detA. cittane pUchayuM A koNa che? citte munino paricaya ApatAM kahyuM ke cAra jJAnanA dhAraka pArzvanAtha bhagavAnanA ziSya che. temane mana:paryava ane avadhi jJAna che. prAsuka esaNIya AhAra karanAra hoya che. zramaNa kezI ane rAjA pradezano saMvAda: pradeza rAjA citta sArathInI sAthe kezI zramaNa pAse AvyA ane ubhA ubhA ja pUchavA lAgyA - Apa avadhi jJAnI cho? manaH paryavajJAnI cho? prAsuka eSaNIya anna bhogI cho? kezI zramaNa - rAjanuM! jema vaNiko dANacorI karavAnA bhAve sIdho mArga nathI pUchatA. tevI rIte tame paNa vinaya - vyavahAra na karavAnA bhAve ayogya rIte prazna pUchI rahyA cho? rAjan ! mane joIne tamArA manamAM e saMkalpa utpanna thayo ke jaDa, muMDa ane mUrkha loko jaDa, muMDa ane mUrkhanI upAsanA kare che? ityAdi. rAjA pradezI - mane evo vicAra Avyo te tame kevI rIte jANyo? zramaNa :- zAstramAM pAMca jJAna kahyA che. temAMthI cAra jJAna mAne che. jemAM mana:paryava jJAna dvArA huM jANI zakyo ke tamane ukta saMkalpa thayo hato.(noMdha: kezI-gautama saMvAda vALA kezIsvAmI traNa jJAnanA dhAraka hatA,tethI A kezIsvAmI trevIsamA bhagavAnanI ziSya saMpadAnA hovA chatAM bIjA che ema jaNAya che.sarakhA nAma vALA be alaga vyakita hovA joie.) rAjA :- huM ahIM besI zakuM? kezI - A tamAro bagIco che. tame jANo cho. tyAre pradeza rAjA citta sArathInI sAthe besI gayA. rAjA:- bhaMte! AtmA zarIrathI judo che ke zarIra ja AtmA che? Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 71 AgamasAra kezI - rAjan ! zarIra e ja AtmA nathI. AtmA zarIrathI bhinna che. AtmAnA astitvanuM jJAna svasaMvedanathI thaI zake che. saMsAramAM jeTalA prANI che temane sukha ane duHkha, dhanavAna ane nirdhana, mAna ane apamAnanuM je saMvedana thAya che- anubhUti thAya che, te AtmAne ja thAya che, zarIrane nahi. zarIra to jaDa che. AtmAnI zaMkA kare, AtmA pote Apa - zaMkAno karanAra teja, acaraja eha amApa, AtmAnA astitvanI zaMkA jaDane nathI thatI. evo saMzaya cetana tatvane ja thAya che - "A mAruM zarIra che." A kathanamAM je 'mAruM zabda che te siddha kare che ke huM koI zarIrathI alaga vastu chuM ane te Atma tatva che, AtmA che,jIva che, caitanya che. zarIranA nAza thavA pachI paNa te rahe che, paralokamAM jAya che. gamanAgamana ane janma maraNa kare che. tethI saMzaya karavAvALo, sukha-duHkha no anubhava karavAvALo, AtmAno niSedha karavAvALo ane huM mAruM zarIra' A badhAno anubhava karavAvALo AtmA ja che ane te zarIrathI bhinna tatva che. AMkha jovAnuM kAma kare che, kAna sAMbhaLavAnuM kAma kare che paNa teno anubhava karI bhaviSyamAM yAda koNa kare che? te yAda rAkhanAra Atma tatva che, je zarIra ane indriyothI bhinna che. rAjA :- bhaMte ! mArA dAdA mArA upara atyaMta sneha rAkhatA hatA. te mArA jevA adhArmika hatA, AtmA ane zarIrane eka ja mAnavA vALA hatA tethI te niHsaMkoca pApa karma karatAM jIvana pasAra karatA hatA. tamArI mAnyatA anusAra te narakamAM gayA haze. tyAM dArUNa duHkha bhogavatA haze. temane mArA upara apAra sneha hato. mATe mane sAvadhAna karavA mArI pAse teoe AvavuM joItuM hatuM ke he priya pautra! huM pApakAryanA phalasvarUpa narakamAM gayo chuM ane mahAna duHkho bhogavuM chuM tethI tuM AvuM pApa kArya na karato, dharma kara, prajAnuM sArI rIte saMrakSaNa-pAlana kara. paNa Aja sudhI kyAreya AvyA ja nathI. tethI te baMne ! AtmA kaMI alaga nathI, zarIra e ja AtmA che. zarIranA nAza thayA pachI AtmAnI svataMtra kalpanA karavI te jUThuM che. kezI - rAjanuM! tArA dAdA narakamAM gayA haze to paNa AvyA nathI tenuM kAraNa e che ke - jema tArI rANI sUryakAMtAnI sAthe koI anya puruSa icchita kAmabhogonuM sevana kare te joyA bAda te tene kevo daMDa kare? rAjA :- te duSTa pApIne tatkALa daMDa dauM arthAt talavArathI TukaDe TukaDA karI paralokamAM pahoMcADI dauM. kezI :- jo te ema kahe ke mane ekAda be kalAkano samaya Apo, jethI huM mArA parivArane maLI AvuM, sUcanA ApI AvuM to tuM tene choDI de? rAjA :- nA...eTalo bolavAno paNa samaya na ApuM. athavA te bolavAnI hiMmata paNa na karI zake ane kadAca kahe to duSTane eka kSaNa paNa rajA na ApuM. kezI :- rAja! A avasthA narakanA jIvonI ane tArA dAdAnI haze. potAnA duHkhathI ahIM AvavAno vicAra paNa na karI. zake athavA te AvavA Icche to AvI na zake tathA tenuM naraka lokanuM AyuSya ane karma kSaya na thavAnA kAraNe te tyAMthI AvI na zake. tethI tArA dAdA tane kahevA na AvyA hoya te mATe jIva ane zarIra eka ja che, tema mAnavuM yogya nathI. rAjA :- bhaMte! mArI dAdI baha dharmAtmA hatI. tethI tamArI mAnyatA anusAra jarUra svargamAM gaI haze. tene pApa phaLane pratibaMdha nahIM hoya to te AvIne mane kahI zake ke he pautra! huM dharma karI svargamAM gaI chuM. tuM pApa nahIM karato. AtmA ane zarIra bhinna che, tema mAnI dharma kara, prajAnuM yathAtathya pAlana kara, ityAdi. paNa hajI sudhI te mane sAvadhAna karavA kyAreya AvI nathI. tene mArA upara atyaMta prema hato to paNa kema AvI nahi? tethI paraloka, devaloka ane AtmA evuM kAMI nathI evI mArI mAnyatA che. [noMdhaH kezI svAmInAM samaya kALamAM potAnAM saMpUrNa AyuSya daramiyAna pradezI rAjAe devone joyA nathI. tethI cothA ArAmAM paNa devo javaleja (tirthaMkara,cakravartI ke vAsudevanI hAjarImAM) AvAgamananI pravRti karatAM haze evuM anumAna thAya che.] kezI :- rAjan! jyAre tuM snAna Adi karI pUjAnI sAmagrI Adi laI maMdiramAM jaI rahayo hoya, ane mArgamAM koI puruSa azucithI bharelA zaucagRha pAse beTho tamane kahe.'ahIM Avo, thoDI vAra beso. to tame tyAM kSaNabhara paNa nahIM jAva. te prakAre che rAjan ! manuSya lokamAM 500 yojana upara azucinI durgadha jAya che. tethI devo ahIM nathI AvatA. tethI tamArA dAdI paNa tamane kahevA na AvyA hoya. devalokamAMthI tithyalokamAM na AvavAnA kAraNa (1) 500 yojana upara durgadha UchaLe che. (2) tyAM gayA pachI ahIMno prema samApta thaI jAya che. (3) tyAM gayA pachI hamaNAM jAuM jAuM evo vicAra karI koI nATaka jovAmAM ke eza-ArAmamAM paDI jAya; teTalA samayamAM ahIM keTalIya peDhIo pasAra thaI jAya che.(4) tyAMnA kAmabhogomAM muMjAI jAya che. tethI dAdInA AvavAnuM tamAruM mAnavuM yogya nathI. rAjA :- bhaMte! te sivAya paNa mAro anubhava che ke zarIrathI bhinna jIva tatva nathI. eka vakhata meM eka aparAdhI puruSane lokhaMDanI koThImAM baMdha karI, DhAMkaNuM DhAMkI tenI upara garama lokhaMDa ane trAMbAno lepa ryo. vizvAsu mANasane paheregIra tarIke rAkhyo. keTalAka divasa pachI te koThIne kholavAmAM AvI to te vyakti mRtyu pAmI hatI. te koThImAM soInI aNI jeTaluM paNa chidra nahotuM paDyuM. jo AtmA alaga hoya to koThImAMthI nIkaLatAM kyAMka sUkSma chidra paDavuM joIe ne? khUba dhyAna pUrvaka nIrakhyuM hovA chatAM kyAMya chidra na dekhAyuM. tethI mArI mAnyatAne puSTi maLI. kezI : rAjana! cotarapha baMdha daravAjAvALo eka khaMDa hoya. tenI divAlo nakkara banI hoya, temAM koI vyakti baeNDa-vAjA-Dhola Adi laIne gaI hoya, pachI daravAjA baMdha karI tenI upara lepa karI saMpUrNa chidra rahita karI, pachI jora-jorathI Dhola, bherI vagADe to avAja bahAra Avaze? tenI divAla AdimAM chidra thaze? rAjA :- divAlamAM chidra na hovA chatAM avAja to jarUra Avaze. kezI :- rAjan! jevI rIte chidra vinAnI divAlamAMthI avAja bahAra Ave che to avAjathI paNa Atma tatva ati sUkSma che. tenI Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 72 apratihata gati che arthAt divAla AdithI jIvanI gati aTakatI nathI. tethI tame zraddhA rAkho ke jIva zarIrathI bhinna tatva che. rAjA : bhaMte ! eka vakhata meM eka aparAdhIne mArI tatkALa loha kuMbhImAM pUrI DhAMkaNane lepa lagADI nizciMdra ryo. keTalAka divaso pachI joyuM to temA kIDAo pedA thaI gayAM hatAM. to baMdha kuMbhImAM temano praveza kyAMthI thayo ? aMdara to koI jIva hato ja nahi. kezI : koI saghana lokhaMDano goLo hoya, tene agnimAM nAkhI dIdhA pachI te thoDIvAramAM lAladhUma thaI jAya che tyAre samajavuM temAM agnino praveza thayo che. te goLAne jovAmAM Avaze to kyAMya chidra nahIM dekhAya to temAM agnino praveza kyAMthI thayo ? tevI rIte he rAjana! jIva paNa baMdha kuMbhImAM praveza karI zake che. tenuM astitva agnithI paNa sUkSma che. tene lokhaMDa AdimAM praveza karatAM ke bahAra nIkaLatAM bAdhA nathI pahoMcatI. tethI he rAjan ! tame zraddhA karo ke zarIra ane AtmA bhinna che, janma, maraNa ane paraloka che. rAjA - eka zasakta vyakti pAMca maNa vajana upADI zake che ane bIjI azakta vyakti te vajana upADI zakatI nathI. eTale huM mAnuM chuM ke zarIra eja AtmA che. jo eka AtmA vajana upADI zake to bIjo kema na upADI zake ? kAraNa ke zarIra game tevuM azakta hoya paNa AtmA to badhAnA sarakhA ja che ne ? badhA AtmA sarakhA hovA chatAM samAna vajana upADI nathI zakatA tethI mAruM mAnavuM yathArtha che. 'zarIra e ja AtmA che ' jevuM zarIra hoya te pramANe kArya thAya che tethI AtmAnuM alaga astitva mAnavAnI AvazyakatA nathI. kezI : samAna zaktivALA puruSomAM paNa sAdhananA aMtarathI kAryamAM paNa aMtara paDe che. jevI rIte eka sarakhI zaktivALA be puruSone lAkaDA kApavAnuM kArya sopavAmAM AvyuM. ekane tIkSNa dhAravALI kuhADI ApI ane bIjAne buThI dhAravALI kuhADI ApI sArI kuhADIvALo puruSa lAkaDAne jaldI kApI nAkhe che ane kharAba kuhADIvALo kApI nathI zakato. teno artha evo nathI ke zastra pramANe kArya thAya, vyakti kaMI che ja nahIM paraMtu sAdhananA abhAvamAM kAryamAM aMtara paDe che. tema Atma tatva badhAmAM eka sarakhu hovA chatAM sAdhana rUpa zarIranI apekSA to dareka kAryamAM rahe ja che. bhAra vahana karavA kAvaDa tathA rassI navI-junI majabUta jevI hoya te pramANe vyakti bhAra vahana karI zake che. A rIte sAdhananI mukhyatAthI ja bhinnatA jaNAya che. tethI he rAjan ! A tarkathI paNa AtmAne bhinna na mAnavo te asaMgata che. ja rAjAH--eka vakhata eka mANasane meM jIvatAM toLyo, vajana ryuM, pachI tatkALa prANa rahita karIne toLyo to aMzamAtra tenA vajanamAM aMtara na paDayuM. tamArI mAnyatAnusAra zarIrathI bhinna Atma tatva tyAMthI nIkaLatuM hoya to vajanamAM pharaka paDavo joie ne ? kezI :- koI masakamAM havA bharIne toLavAmAM Ave ane havA kADhI nAkhyA pachI toLavAmAM Ave to temAM koI aMtara nathI paDatuM. AtmA te havAthI paNa atyaMta sUkSma(arUpI) che. tethI tenA nimittathI vajanamAM pharaka paDato nathI. tethI he rAjan ! tamAre zraddhA karavI joie ke zarIra ane AtmA bhinna che. rAjA - eka vakhata eka aparAdhIne meM nAnA--nAnA TukaDA karI joyo, mane kyAMya jIva na dekhAyo. tethI huM mAnuM chuM ke zarIrathI bhinna jIva jevI koI cIja ja nathI. kezI :- rAjan ! tuM pelA mUrkha kaThiyArAthI adhika mUrkha che, vivekahIna che. eka vakhata keTalAka kaThiyArA jaMgalamAM gayA. Aje eka navo mANasa paNa sAthe hato. jaMgala khUba dUra hovAthI tyAMja khAvuM-pIvuM vagere kArya hoI, sAthe thoDA aMgArA lIdhA hatA. Aje teoe navA mANasane kahyuM. tame jaMgalamAM beso. ame lAkaDA kApI laI AvazuM. tame bhojana banAvI rAkhajo. kadAca ApaNI pAse rahelo agni bujAI jAya to araNI kASTathI agni pedA karI bhojana taiyAra karI rAkhajo. lAkaDA laI AvyA pachI bhojana karI ghare jaze. teonA gayA pachI pelA mANase yathAsamaye bhojana banAvavAno prAraMbha ryo paNa joyuM to Aga bujAI gaI hatI. araNI kASThanI cAre bAju joyuM to kyAMya agni na dekhANo. Akhare araNI kASTanA TukaDe--TukaDA karI joyA paNa agni na dekhANo. agni vinA bhojana kema pakAvavuM ? te nirAza thaI beTho rahyo. na jyAre te kaThiyArAo lAkaDA laIne AvyA tyAre teo bIjA araNI kASTha dvArA agni pedA karI bhojana banAvyuM. teoe navA kaThiyArAne kahyuM ke - re mUrkha ! tuM A lAkaDAnA TukaDeTukaDA karI temAMthI agni zodhavAno prayatna karI rahyo hato, to ema zodhavAthI agni maLe ? te ja rIte he rAjan ! tArI pravRtti paNa te mUrkha kaThiyArA samAna che. rAjA : bhaMte ! tamArA jevA jJAnI, buddhimAna, vivekazIla vyakti A vizALa sabhAmAM mane tuccha, halakA zabdothI, anAdara pUrNa vyavahAra kare te ucitta che.? kezI H rAjan ! tame jANo cho ke pariSada keTalA prakAranI hoya che ? temAM konI sAthe kevI rIte vyavahAra karAya ? kone kevo daMDa devAya ? to tame mArI sAthe zramaNocitta vyavahAra na karatAM, viparIta rUpe vartana karI rahayA cho to mAre tamArI sAthe A pramANe vArtAlApa karavo ja yogya che, tame A nathI samajI zakatA ? rAjA : - potAno Azaya spaSTa karatAM rAjAe kahyuM ke prAraMbhanA vArtAlApathI ja huM samajI gayo hato ke A vyakti sAthe jeTalo viparIta vyavahAra karIza teTalo jJAnalAbha vadhune vadhu thaze. temAM lAbha thaze nukazAna nahi ja. huM tatva jJAna, samyak zraddhA, samyak cAritrane prApta karIza. jIva ane jIvanA svarUpane samajIza. te kAraNe ja huM tamArI sAthe viparIta vartana karato hato. he bhaMte ! Apa to samartha cho. mane hatheLImAM rAkhelA AMbaLAnI jema AtmAne bahAra kADhI batAvo. kezI :- he rAjan ! A vRkSanA pAMdaDA Adi havAthI halI rahyA to he rAjan ! tuM A havAne AMkhothI joI nathI zakato, hAthamAM rAkhI koIne dekhADI nathI zakato to paNa tenA astitvano svIkAra to kare ja che. te prakAre he rAjan ! AtmA havAthI paNa sUkSma che arthAt havA to rUpI padArtha che paNa AtmA arUpI che. tene hAthamAM kevI rIte dekhADI zakAya ? tethI he rAjana ! tame zraddhA karo ke havAnI samAna AtmA paNa svataMtra acakSugrAhaya tatva che. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 jainology AgamasAra jamInamAM AMbo, drAkSa, zeraDI, maracA AdinA paramANu paDyA che tevI zraddhAthI koI vyakti bIja vAve to phaLa prApta karI zake paraMtu koI dharatIne khodI tenA kaNa-kaNamAM te Amra, drAkSa, zeraDI, maracAnA paramANuone pratyakSa jovAno prayatna kare to tene icchita phaLa nI prApti thatI nathI. jyAre A rUpI padArtha paNa rUpI hovA chatAM sAmAnya jJAna vALAne daSTigocara nathI thatA to AtmA jevo arUpI ane ati sUkSma padArtha jovAnI kalpanA karavI te bAlizatA che, nAdAnatA che. tethI AtmA, paraloka, pudgala paramANu, sUkSma samaya, dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, jIvanI Adi, taijasa-kAzmaNa zarIra, karma Adi keTalAka tatva sAmAnya jJAnIo mATe zraddhA gamya ane buddhi gamya hoI zake. pratyakSa gamya nahi. rAjA :-bhaMte! jIvane alaga tatva mAnazuM to tenuM parimANa, kada ke mApa keTaluM mAnavuM? te AtmA kyAreka hAthInI vizALa kAyAmAM ane kyAreka kIDI jevA nAnA zarIramAM kevI rIte rahI zake? jo tenuM kada kIDI jeTaluM mAnIe to hAthInA zarIramAM kevI rIte rahI zake ? ane jo hAthI jeTaluM kada mAnIe to kIDInA zarIramAM kema samAI zake? tethI zarIra ane AtmAne bhinna tatva na mAnavA joie. kezI :- rAja! je prakAre dIpaka moTA holamAM rAkhavAmAM Ave to teno prakAza AkhA holamAM phelAya che ane nAnA khaMDamAM rAkhavAmAM Ave to paNa tenA prakAzano samAveza thaI jAya che. tevI rIte balbane eka koThImAM rAkho to teno prakAza koThImAM samAI jAya che. tenuM kAraNa e che ke rUpI prakAzamAM saMkoca vistaraNano guNa che. A ja rIte AtmAnA pradezamAM paNa ukta guNa che. te je karmanA udayathI jevuM ane jeTaluM zarIra prApta kare che te zarIramAM vyApta thaIne rahe che. temAM koI muzkelI nathI. tethI he rAjan ! tame zraddhA karo ke AtmA ane zarIra bhinna che. jIva te zarIra nathI. rAjA :- bhate ! Ape je kaMI samajAvyuM che te badhuM ThIka paNa mArA pUrvajo eTale ke bApa-dAdAnA vakhatathI cAlyo Avato A dharma kema choDuM? kezI - he rAjana! tame loha vaNikanI jema haThIlA na bano. nahitara tenI jema pastAvu paDaze.yathA - ekadA keTalAka vaNiko dhana kamAvAnI IcchAthI yAtrArthe nIkaLyA. moTA jaMgalamAM AvyA tyAM koI eka sthAne lokhaMDanI khANa joI. badhAe vicAra vimarza karI lokhaMDanA bhArA bAMdhyA. AgaLa jatAM sIsAnI khANa AvI. badhAe vicArI lokhaMDa choDI sIsAnA bhArA bAMdhyA. eka vaNikane aneka rIte samajAvavA chatAM teNe ema ja kahyuM ke ATale dUrathI mahenata karI vajana upADyuM have tene kema choDAya? AgaLa jatAM trAMbAnI, pachI cAMdInI, tyAra pachI sonAnI, ratnanI ane aMte hIrAnI khANo AvI. badhA vaNikoe agAunI vastuno tyAga karI hIrA bharI punaH ghara tarapha javAnI taiyArI karI. paNa pelA vaNike potAnI jIda ane abhimAnamAM lokhaMDa choDyuM nahi ane hIrA lIdhA ja nahi. nagaramAM AvyA pachI badhA vaNikoe hIrA vecI akhUTa dhana saMpati prApta karI. vizALa saMpatinA mAlika banIne samaya pasAra karavA lAgyA. paraMtu loha vaNika phakta loDhAnA mUlya jeTaluM dhana meLavI pUrvavat jIvana jIvavA lAgyo ane tenA sAthIonA vizALa baMgalA ane Rddhine joI pArAvAra pazcAtApa karavA lAgyo. vaNika hovA chatAM hAni-lAbha, satyaasatyano vicAra na kya. pUrvAgrahamAM rahI pazcAtApa meLavyo, tema he rAjan ! tuM buddhimAna thaI, jANato hovA chatAM satyaasatyano nirNaya karI satyano svIkAra nathI karato, to tArI dazA loha vaNika jevI ja thaze. rAjAnuM parivartana :- kezIkumAra zramaNanA nirbhIka sacoTa vAkyothI, ane tarkasaMgata daSTAMtothI pradeza rAjAnA jIvanamAM parivartana AvyuM. citta sArathIno puruSArtha saphaLa thayo. rAjAe vaMdana namaskAra karI munine kahyuM - bhaMte! huM loha vaNika jevuM nahIM karuM ke jethI mAre pastAvuM paDe. huM tamArI pAse dharmazravaNa karavA icchuM chuM. kezI zramaNe samaya ucitta dharma upadeza Apyo. jethI pradeza rAjA vratadhArI zramaNopAsaka banyA. bIje divase saMpUrNa parivAra pATha pUrvaka darzanArthe AvyA. pAMca prakAranA abhigama sahita temanA avagrahamAM praveza . vidhiyukta vaMdana namaskAra karyo. agAu karela avinaya, azAtanAnI kSamA yAcanA karI. upadeza sAMbhaLavA vizALa pariSada sAthe kezI zramaNa samakSa besI gayA. kezI zramaNe pariSadane lakSyamAM rAkhI upadeza Apyo. upadeza sAMbhaLI pariSada visarjita thaI. kezI zramaNe rAjAne saMbodhita karI kaMIka bhalAmaNa rUpe zikSA vacano kahyA - - he pradezI! jevI rIte udyAna, IkSanuM khetara, nRtya zALA Adi kyAreka ramaNIya hoya che to kyAreka aramaNIya paNa banI jAya che. tema tuM dharmanI apekSAe ramaNIya banI punaH kyAreya aramaNIya banato nahIM. rAjA :- bhaMte! huM zvetAMbikA sahita sAta hajAra gAma nagarone cAra vibhAgamAM vibhakta karIza. yathA- (1) rAjaya vyavasthA mATe (2) bhaMDAra mATe (3) aMtaHpura mATe ane (4) dAna zALA mATe. dAnazALAnI vyavasthA mATe suMdara kuTAkAra zALA tathA nokarone niyukta karIza; jemAM sadA garIbone tathA anya vAcako ane bhikSAcarone bhojana AdinI suMdara vyavasthA raheze. taduparAMta huM paNa vrata, paccakakhANa ane pauSadha karato uttarottara dharma ArAdhanAmAM abhivRddhi karIza. A prakAre pradezIe dravya ane bhAvathI jIvana parivartana karyu. dharmAcaraNamAM tenI ruci kendrita thaI gaI. rAjya vyavasthAnI lagana ghaTI gaI. bhavitavyatA vaza pradezanuM dharmayukta jIvana rANI sUryakAMtA sahI na zakI. tenI daSTimAM rAjA vAsanAthI vairAgI - dharmaghelA banI gayA hoya tevuM lAgyuM. aneka vikalpothI gherAI gaI. tyAM sudhI vicAryu ke rAjAne jhera daI mArI nAkhavA. potAnI adhIrAIne rokI na zakI. potAnA kutsita vicAro sUryakAMtakumAra pAse rajU kya. sUryakAMta kumAre tenI haLAhaLa upekSA karI tethI rANIne lAgyuM ke kadAca kumAra mArA vicAro rAjA pAse raju karI na de.. avasara joI rAjAne bhojananuM nimaMtraNa ApI viSamaya Asana, zayyA, vastra, AbhUSaNa ane AhAra-pANI banAvyA. yathAsamaye pradezane viSayukta bhojana ApyuM. teno bhoga upabhoga karatAM ja rAjAne becenI thavA mAMDI, viSano prabhAva vadhavA mAMDyo. rAjAne samajatAM vAra na lAgI. te tyAMthI uThayA. pUrNa zAMti ane samabhAvanA sAthe karmano udaya ane bhavitavyatAno vicAra karI sUryakAMtA Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 AgamasAra-pUrvArdha pratye bilakula dveSa na karatAM dhIre dhIre cAlatAM pauSadhazALAmAM pahocI gayA. ghAsanA saMthAre pathaMkAsane besI vidhivat bhaktapratyAkhyAna saMthAro kyo. prathama namotthaNe siddha paramAtmAne ane bIjuM namotthaNe dharmaguru dharmAcArya kezI zramaNane ApyuM ane uccAraNa karyuM ke he bhaMte! Apa tyAM beThA mane joI - jANI zako cho huM Apane vaMdana namaskAra karuM chuM. tyAra pachI aDhAra pApa ane cAra AhArano tyAga kya. zarIranA mamatvano tyAga kya, zarIrane vosirAvI dIdhuM. viSanuM pariNamana vRddhigata thatAM pragADha vedanA prajjavalita thaI paraMtu parIkSAnA samaye samabhAvane na cUkatA pradeza rAjA AyuSya pUrNa karI, dharmanA ArAdhaka banI sUryAbha deva banyA. A prakAre amAvasyAthI pUnama tarapha AvIne eTale ke nAstikamAMthI Astika banI, divya devAnubhava tathA aizvaryane prApta kya. devabhavanI cAra palyopamanI sthiti pUrNa karI, mahAvideha kSetramAM janma laI, rAja ddhino tyAga karI bALa brahmacArI daDha pratijJa nAmanA zramaNa thaze. ghaNA varSonI kevalI pravajyA pALI aMtima divasomAM anazana karI nirvANa prApta karaze. bhavacakrathI mukta thaI jaze. zikSA evaM jJAtavya: (1) dhRNA pApase ho pApIse nahIM kabhI lavaleza - bhUla sujA kara satya mArga pe, karo yahI yatnaza. citta sArathI ane kezI zramaNanA anupama AdarzathI eka durAgrahI, pApiSTha mANasa jenA hAtha lohIthI raMgAyelA rahetA hatA, tevI upamA sUtramAM jene ApavAmAM AvI che, te eka vakhata saMta samAgama thatAM, vizada carcA karatAM, daDhadharmI banyo. (2) kezI zramaNano upadeza sUryakAMtA mahArANIe paNa sAMbhaLyo hato. te rAjA jevI pApiSTha nahotI, rAjAne priyakArI hatI, tethI putranuM nAma mAtAnA nAma uparathI sUryakAMta rAkhavAmAM AvyuM hatuM. chatAM rAjAnA pUrvanA nikAcitta karma udayamAM AvatAM rANIne kumati sUjhI. jIva ajJAna dazAmAM koI utAvaLuM kArya karI bese che; jenAthI tene koI lAbha thato nathI. chatAM phakta utpana thayela saMkalpone pUrNa karavA dattacitta banI jAya che. A paNa jIvanI ajJAnadazA che. aMte apayaza meLavI A bhava-parabhavane bagADI du:khanI paraMparAnuM sarjana kare che. dharmanI samyapha samajaNa AvyA pachI rAjA hoya ke pradhAna, zrAvakanA bAra vrata dhAraNa karavAmAM koIne takalIpha paDatI nathI. tethI dharmapremI koIpaNa AtmA saMyama svIkAra nathI karI zakatA temaNe zrAvakavrata dhAraNa karavAmAM ALasa, pramAda, lAparavAhI ke upekSAvRti na rAkhavI joIe. dA.ta. citta sArathI anya rAjyamAM rAjya vyavasthA mATe gayo hovA chatAM tyAM bAravratadhArI banyo. paradezI rAjA azva parIkSArthe nIkaLyA hovA chatAM muninA satsaMgathI bAravratadhArI zrAvaka banyA. Aje varSothI dharma karaNI karatA mANaso bAra vrata dhArI nathI banI zakatA. temaNe A sUtramAMthI preraNA meLavI vratadhArI zrAvaka banavuM joie. AdhyAtma bhAvanI sAthe sAthe gRhastha jIvanamAM anukaMpA dAna ane mAnavasevAne sthAna ApavuM joIe. pradezI zramaNopAsakane kezI zramaNe 'ramaNIka rahevAnI preraNA ApI hatI. tenA phaLa svarUpe rAjAe dAnazALA kholI. vicana eka cakSathI nathI cAlatuM. ubhaya cakSa pravartaka che. keTalAka phakta mAnavasevAne ja dharma mAne che. vrata niyamanI upekSA kare che. to keTalAka zrAvaka AdhyAtma dharmamAM AgaLa vadhe che paNa saMpanna hovA chatAM dayA, dAna, mAnavasevA, udAratAnA bhAvonI upekSA kare che. te badhAnI gRhastha jIvananI sAdhanA eka cakSubhUta samajavI. teo chatI zaktie dharmanI prabhAvanA karI zakatA nathI A pramANe A sUtranA aMtima prakaraNathI zrAvakoe ubhaya cakSu banavAnI preraNA prApta karavI joie. arthAt adhyAtmadharmanI sAdhanAnI sAthe chatI zaktie anukaMpA dAna AdinI upekSA na karavI joie. (5) zramaNa va kezIzramaNanI A carcAthI anupama preraNA levI joie ke durAgrahI praznakartAone paNa saMtoSa ApI zakAya che. AvA prakaraNonuM vAraMvAra svAdhyAya, manana karavAthI buddhi ane tarkazaktino vikAsa thAya che. (6) kevaLajJAnI bhagavaMto paNa aMtima samaye ghaNA divasono saMthAro kare che te pradezanA bhaviSyanA bhava daDhapratijJanA varNanathI spaSTa thAya che. (7) kathAnakomAM pradezI rAjAe chaThanA pAraNe chaThanI 39 divasanI zramaNopAsakanI paryAyamAM ArAdhanA karI che tema varNavyuM che, paNa A sUtramAM te upalabdha nathI. rANIe chaThanAM pAraNA mAM jhera ApyuM hoya e paNa zakya che. (3) A badhA tArA rUpa paNa che. kathAmAM upasthita jIvAtmAomAM mAro AtmA che, tamAro AtmA paNa che, Aja sudhI anaMta bhavabhramaNa karatAM jIva hajI sidhdha gati nathI pAmyo. ane AjathI pUrve jIve anaMta bhava karyA tethI AmAMnA saghaLA bhava jIve kya. tethI te jIvo pratye AtmabhAvamAM ghuNA na lAvatAM, karuNA bhAva rAkhavo. nAgezrI suryakAMtAM, mahAzataka patnI revatI ke gozAlaka jvA jIvo pratye paNa vRzAbhAva na rAkhavo, ke na temanAM bhavabhramaNanuM vAMcana karatAM, nyAya thayo ema jANavuM. paraMtu jIvonI A paNa eka dazA che. ema jALI karuNAbhAva rAkhavo. kAraNake he jIva te jIvAtmA tuM pote paNa che. tethI have tuM potAnA para upakAra kara, dayA kara ane pharI AvA bhava bhramaNa na karavA paDe te mATe prayatna kara. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 jainology AgamasAra (8) pApakarmono udaya thatAM potAnA paNa parAyA thaI jAya che. tethI saMsAramAM koInI paNa sAthe moha rAkhavo nahi. nimprayojana ahita ke prANaghAta karanAra upara paNa dveSa karavo nahi. samabhAva rAkhavAmAM kaMI ahita thatuM nathI. A prakAre vartavAthI ja pradezIe dharma ArAdhanA karI devabhavanI prApti karI. temaja saMsAra bramaNathI mukta thavAnuM pramANapatra prApta karyuM. eka kavinA zabdomAM kahIe to - jahara diyA mahArANIne, rAjA paradezI pI gayA,- vighaTana pApakA kyiA, roSa ko nivArA hai vipadAo ke mAdhyama se, karmokA kinArA hai- DaranA bhI kyA kaSTose, mahApuruSokA nArA hai (9) AtmA Adi arUpI tatvone zraddhAthI samajI svIkAravA joie. sUkSmatama tatvo mATe pratyakSa pramANano Agraha na rAkhavo joIe. tarka agocara viSayono paNa zraddhAthI svIkAra karavo joIe. paraMparAgata rUDhIone paNa sAcI samajaNa meLavyA pachI choDI devI joIe. pachI game tevI paraMparA hoya, siddhAMtanuM rUpa laI cUkyA hoya, AcArano ke itihAsano viSaya hoya to paNa jo te asatya,kalpita, anaAgamika, asaMgata hoya to te paraMparAno durAgraha na rAkhavo. balka satya buddhithI nirNaya lIdhA bAda parivartana karavAmAM jarA paNa hicakicATa na thavo joie. A preraNA kezI svAmIe pradezI rAjAne loha vaNikanA diSTAMta dvArA ApI hatI. ane pradezIe teno svIkAra paNa ryo hato. (10) pradezI rAjA ane citta sArathInA dhArmika zramaNopAsaka jIvananA varNanamAM muni darzana, sevA bhakti, vyAkhyAna zravaNa, pAMca abhigama,vaMdana vidhi,kSetra sparzanA karavAnI vinaMti, sAdhunI bhASAmAM svIkRti, zrAvaka vrata dhAravA, pauSadha svIkAra, zramaNa nigraMtho sAtheno vyavahAra, dUra kSetramAM vicaratA zramaNone vaMdanA, udyAnamAM padhAravA chatAM prathama gharamAMja vaMdana vidhi, anazana grahaNa Adi dhArmika kRtyonuM varNana karavAmAM AvyuM che. je zrAvakonA zreSTha AcAro che. sAthe ja janasevAnI. bhAvanAmaya rAjayanI Avakano cotho bhAga dAnazALA mATe vAparavA rUpa AcaraNane dhArmika jIvananuM mahatvazIla aMga batAvyuM che. (11) sUryAbha vimAnanI sudharmA sabhAmAM je siddhAyatana AdinuM varNana che temAM 108 jina pratimAonuM varNana che tene sUryAbhadeve janma samaye pUjI che. paNa sudharmA sabhAnI bahAra sUpanA varNananI sAthe je cAra jina pratimAonuM kathana mULa pAThamAM upalabdha che te zaMkAspada che. kAraNa ke zAzvata devalokanA sthAnomAM 108 nAma vinAnI mUrtio aMdaranA bhAgamAM che. to pachI daravAjAnI bahAranA asaMgata sthAnamAM, te paNa stUpa tarapha mukhavALI temaja vartamAna covIsInA RSabha ane vardhamAna nAma vALI che ane airAvatanA prathama ane aMtima tIrthakaranuM nAma paNa temAM joyuM che. zAzvata pratimAomAM cothA ArAnA cAra tIrthakaronAM nAma hovA kharekhara saMdeha pUrNa che.tethI tenI kAlpanikatA ane prakSiptatA pragaTa thAya che. A cAra pratimAonA mApa sUtramAM kayA anusAra vartamAna RSabha ane vardhamAna tIrthakAranA mApathI bhinna che. kAraNa ke zAzvata sthAnanI pratimAo bhinna bhinna avagAhanAvALI na hoya. to RSabha ane vardhamAnanI avagAhanAno meLa kyAM bese ? RSabhadevanI 500 dhanuSyanI agavAhanA che jyAre mahAvIra svAmInI sAta hAthanI. AthI phalita thAya che ke te sUpanI pAsenI cAre pratimAonuM varNana kAlpanika che. (12) tIrthakara bhagavaMto ne ane zramaNone parokSa vaMdana, namotthaNanA pAThathI karavAmAM Ave che te vaMdana bhalene deva-manuSya kare, deva sabhA, rAja sabhA, pauSadhazALA ke gharamAM beThA kare. temaja teone pratyakSa vaMdana tikabutonA pAThathI karAya che, cAhe zrAvaka hoya ke deva. siddhone vaMdana sadAya namotthaNanA pAThathI ja karavAmAM Ave che. kAraNa ke teo haMmezA parokSaja hoya che. A nirNaya prastuta sUtranA prasaMgothI ke anya sUtramAM AvelA prasaMgothI tema siddha thAya che. mokSa prApta tIrthakArone siddhapadathI viMdana karavAmAM Ave che. IcchAmi khamAsaNo' nA pAThathI utkRSTa vaMdana phakta pratikramaNa veLAe ja karavAmAM Ave che. anya samayamAM athavA anyatra A utkRSTavidhithI vaMdana kyAMya karavAmAM AvyA nathI. namotthaNaM tathA tikhutonA pAThathI vaMdana batAvyA che. zramaNone je namotthaNaMthI vaMdana karavAmAM Ave che temAM tIrthakonA saMpUrNa guNonuM uccAraNa na karatAM nIce pramANe saMkSiptamAM bolavAmAM Ave che " namohyu kesissa kumAra samaNassa mama dhammAyarissa dhammovaesagalsa ane viziSTa jJAnI guru hoya to. vaMdAmiNe bhaMte! titvagaya Ihagae, pAsaume bhagavaMta tirthIgaye IdagayuM tikaTu vaMdaI namaMsaI." eTaluM adhika bolavuM joIe. upakArI zramaNopAsakane paNa parokSa vaMdana namotthaNanA zabdathI karAyA che aupapAtika sUtramAM 'namotthaNe aMbAssa parivAyagalsa (samaNovAsagalsa) arUM dhammAyariyasya dhamovaesagalsa.' papAtika sUtramAM traNa vakhata namotthaNe kahevAnuM kathana che. prastuta rAjapraznIya sUtramAM tathA jJAtA sUtramAM be vakhata namotthaNa kahevAno prasaMga che. be vakhata sUryAbhe siddha ane arihaMta bhagavAna mahAvIra svAmIne. cittasArathI, pradeza rAjA tathA dharmarUci aNagAre siddha ane gurune namotthaNanA pAThathI parokSa vaMdana karyA. traNa vakhata namotthaNa kahenArA aMbaDanA ziSyoe siddhane, bhagavAna mahAvIrane ane guru abaDane parokSa vaMdana kya che. (13) kathArUpa adhyayanonA svAdhyAya karatAM dhyAna rAkhavuM jarUrI che ke temAMthI grahaNa karavA yogya, choDavA yogya, jANavA yogya, madhyastha bhAva rAkhavA yogya ema judA judA ghaNA viSayo hoya che. te mATe satata vivekabuddhithI nirNaya karavo joie. rAjAonI divya RddhinuM varNana paNa hoya che, rANIo(strIo)nI bhoga sAmagrInuM varNana paNa hoya che. dharmAcaraNa, zrAvakAcAra tathA zramaNAcAranuM varNana paNa hoya che, temaja kusiddhAMta, kutakanuM temaja mahA adharmI AtmAonI krUra pravattinuM varNana paNa hoya che, ane jItAcAra, lokAcAranuM varNana paNa hoya che. AvA varNanothI ciMtanapUrvaka AcaraNIya tatvono nirNaya levo joIe. kathAmAM varNita vyaktiomAMthI koInI paNa upara rAga-dveSa, niMdA ane karmabaMdhanA vicAro AvavA joie nahIM. taTastha paNe rahevAno abhyAsa karavo joIe. kAraNa ke ghaTanA prasaMgo bhUtakALamAM thaI gayA che. have tenA viSayamAM saMkalpa, vikalpa karavA nirarthaka che; ane tema karatAM nAhaka karmabaMdhanA bhAgIdAra thavAya che. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 AgamasAra-pUrvArdha (14) jItAcAra athavA loka vyavahAra ane dhArmika AcAranuM sthAna juduM juduM hoya che. gRhastha zramaNopAsakanA jIvanamAM yAdaivika jIvanamAM keTalAka vyavahAro maryAdita sImA sudhInA hoya che. paNa temanA dhArmika AcAra te vyavahArathI judA vrata-pratyAkhyAna, dayA, dAna, zIla saMtoSa, saMvara ane nirjarA vagere dharmarUpa hoya che. koIpaNa dharmAcaraNamAM jItAcAra yA loka vyavahArane praviSTa karAvI tenI paraMparA banAvI devI anucitta che. tevI ja rIte jItAcArane ja dharmAcAra banAvI devo te paNa ayogya che. tathA jItAcAra ke loka vyavahAranI vivekabuddhi rahita, ekAMta upekSA karavI paNa yogya nathI. temAM viveka buddhi rAkhavAnI hoya che. sAmAjika jIvanamAMthI. svataMtra thaI, nivRtta sAdhanAmaya jIvanakALamAM gRhasthanA jItAcAra Adino pUrNa tyAga karI devo anaupayukta nathI arthAt upayukta ja kahevAya che. A kAraNe ja anivRta gRhastha jIvanamAM mukhya 6 AgAra hoya che. ane nivRtta sAdhanAkALamAM zrAvakane te 6 AgArano paNa tyAga thaI jAya che. tAtparya e che ke anivRtta zrAvakanA jIvanamAM jItAcAranI ekAMta upekSA nathI karI zakAtI. jJAtAsUtranA Adarza zramaNopAsaka ahaMnnakane zradhdhAmAMthI pizAca rUpa deva paNa vicalita karI na zakyA. temaNe paNa yAtrAnA prAraMbhamAM nAvanI pUjA-arcA tathA maMgala manAvavAnI pravRtti karI hatI. samyagudaSTi carama zarIrI devendro paNa tIrthakaronA dAha saMskAra; bhasma, asthi Adi saMbaMdhI keTalIya pravRtti kare che. utkRSTa ArAdhanAthI deva thayelA sUryAba samyagdaSTi hovA chatAM vimAnanA nAnA-moTA aneka sthAnanI pUjA karI hatI. je prastuta paNe varNavavAmAM AvyuM che. kahevAnuM tAtparya e che ke jItAcArane jItAcAra ja mAnavo. tene dharmAcaraNa na mAnatAM AvazyaktA anusAra svIkAra karavuM, jItAcAra pota-potAnI sImA sudhI ja maryAdita hoya che. (15) zramaNoe koIpaNa prakAranA nATaka, vAMjItra Adi darzanIya dazyone jovAno saMkalpa paNa na karavo. A pramANeno niSedha AcArAMga sUtramAM che tathA tenuM prAyazcita nizItha sUtramAM varNavyuM che. sAdhue vivekathI AcAranuM pAlana karavuM joie. tema chatAM koI vyakti Agraha bhAve sAdhunI AjJA svIkAravAno vikalpa na rAkhe to tevA AgrahI bhAvavALA sAthe tiraskAra vRtti ke daMDanIti na apanAvatAM upekSA bhAva rAkhI taTastha rahevuM hitAvaha che. jema ke sUryAbhe gautama Adi aNagAranI samakSa potAnI traddhi batAvavAnuM vicAryuM, prabhue svIkRti na detAM mauna dhAryuM, niSedha ke tiraskAra na ryo temaja asa vyavahAra paNa na . svIkRti vinA ja sUryAbhe potAnA nirNaya anusAra nATaka dekhAvyA ja. AvA prasaMgo upasthita thatAM yogya lAge to upadeza Apavo, zrAvaka-sAdhunA AcAro jaNAvI sUcana karavuM; chatAM ya nirarthaka lAge to upekSA rAkhavI; paNa johukamI, tiraskAra, bahiSkAra ke durvyavahAra vagere na ja karavA ane tevA vyavahAronI preraNA ke anumodanA paNa na karavI.dharma AtmAnA pariNAmo upara AdhAra rAkhe che. bIjA upara baLajabarI karI potAne dharmI dekhADavA yogya nathI. upAMga (nirayAvalikA varga paMcaka) sUtra paricaya - A Agama bAra aMgasUtrothI bhinna aMga bAhya kAlika sUtra che. A sUtranuM nAma 'upAMga sUtra che, je tenI prAraMbhika bhUmikAnA mULa pAThathI ja spaSTa siddha thAya che. yathA (samaNeNaM jAva saMpatANa uvaMgANe paMca vAgyA panatA, taMjahA nirayAvaliyAo jAva vaNihadasAo,) chatAM paNa kALakramathI tenuM nAma 'nirayAvalikA' prasiddha thayuM che. taduparAMta eka sUtranA pAMca vargane pAMca sUtra tarIke svIkArI levAmAM AvyA che. hakIkatamAM A "upAMgasUtra" nAmanuM Agama che. tenA racayitA pUrvadhara bahuzruta che, te niHsaMdeha che. kAraNake naMdIsUtranI Agama sUcimAM paNa teno spaSTa ullekha che. A upAMgasUtra' nuM eka ja zrutaskaMdha che. tenA pAMca varga che. pAMce varganA kula bAvana adhyayana che. pAMce varganA nAmanuM spaSTIkaraNa karatAM prAraMbhanI utthAnikAmAM tenA je nAmo kahyA che te varganA nAmane ja sUtra kahevAmAM AvyA che. paraMparAe lipikALamAM A kathanano prabhAva A sUtranA aMtima prazasti vAkyamAM ane naMdIsUtramAM paNa paDyo che. to paNa A pAMca gama mAnya ane sarvamAnya tatva che. varga koI eka sUtranA hoya che. tethI upAMgasUtra nAmanuM A eka ja Agama che. nirayAvalikA Adi tenA pAMca varga che, te dhruva satya che. prAmANika udAharaNa mATe A sUtranA prAraMbhika mULapAThane juo. te aMtagaDasUtranA prAraMbhika pATha samAna ja che. je rIte aMtagaDadazAmAM pRcchA karI ATha varga kahyA che te ja rIte A sUtranA prAraMbhamAM upAMgasUtranI pRcchA karI tenA pAMca varga kahyA che. sAra-nirayAvalikA varga paMcaka eka sUtra che. tenuM vAstavika nAma "upAMgasUtra che. aMtagaDasUtranA ATha varga ane nevu adhyayananI samAna ja nirayAvalikA Adi tenA pAMca varga tathA bAvana adhyayana che. A sUtra kathA ane ghaTanA pradhAna che. kathAonA mAdhyame Aloka-paraloka, naraka-svarga, karma siddhAMta, sAMsArika manodazA ane durgati, vairAgya ane mukti, rAjanIti ane tatkAlIna aitihAsika tatvone samajAvavAmAM AvyA che. prathama varga - nirayAvalikA koNika:A vargamAM dasa adhyayana che; jemAM dasa jIvonuM narakamAM javAnuM varNana che. tethI A varganuM nAmanirayAvalikA che. kathA varNana - prAcIna kALamAM rAjagRhI nAmanI nagarI hatI. tyAM zreNika rAjA rAjya karatA hatA. zreNika rAjAne celaNA, naMdA Adi tera tathA kAli Adi dasa ema aneka rANIo hatI. celaNA rANIne koNika, vehalla Adi putra hatA. nandAne abhayakumAra nAmano putra hato, temaja kAlI Adi dasa rANIone kAlakumAra Adi dasa putra hatA. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | 77 AgamasAra koNikano janmaH- ekadA rANI celaNAe siMhanuM svapna joyuM. jAgRta thaI teNIe rAjAne svapnanuM nivedana rkyu. rAjAe svapna pAThakone pUchIne jANyuM ke koI tejasvI jIva garbhamAM Avyo che. garbhakALanA traNa mahinA vItyA bAda celaNAne garbhanA prabhAve zreNika rAjAnA kalejAnuM mAMsa khAvAno dohada(saMkalpa) thayo. abhayakumAranAM buddhinA baLe dohada pUrNa karavAmAM Avyo. A duSkRtyathI ciMtita thaI rANIe garbha naSTa karavAnA aneka prayatno aaN kintu badhAja niSphaLa gayA. garbhakALanA nava mahinA pUrNa thatAM ja putrano janma thayo. rANIe dAsI dvArA tene ukaraDA upara nakhAvI dIdho. tyAM kukaDAe bALakanI AMgaLIne karaDI khAdhI. tethI AMgaLImAMthI lohI ane paru vahevA lAgyA. zreNikane A ghaTanAnI jANakArI maLatAM tatkALa te bALaka pAse gayA. rAjA svayaM bALakane laI AvyA ane rANIne AkrozabharyA zabdothI upAlaMbha detAM bALakanI sAra--saMbhALa levAno Adeza ryo. bArame divase te rAjakumAranuM nAma kuNika (koNika) rAkhavAmAM AvyuM. yuvAvasthAmAM kuNikakumAranA padmAvatI Adi ATha rAjakanyAonI sAthe lagna thayA.celaNArANIne vihallakumAra nAmano putra paNa hato. ekadA zreNikarAjAe prasanna thaI secanaka hAthI ane aDhAra saro hAra vihallakumArane bheTa ApyA. zreNikanA azubha karmodaya :- kAlI Adi rANIo dvArA kAlakumAra Adi dasa putro utpanna thayA. eka vakhata kuNike kAlakumAra Adi dasa bhAIo samakSa prastAva mukyo ke 'zreNikane bAMdhI jelamAM pUrI do ane rAjyanA agiyAra bhAga karI ApaNe badhA rAjyazrIno upabhoga karIe.' kAlakumAra Adie teno svIkAra ryo. taka joIne zreNikane kArAgRhamAM baMdhanagrasta ryA ane koNika svayaM rAjA banI gayo. tyAra pachI koNika celaNAmAtAnA caraNa sparza karavA gayo. mAtAne aprasanna joI tenuM kAraNa pUchatAM koNikanA janmanI vistRta ghaTanA batAvatAM mAtAe kahyuM ke 'pitAne tArI upara apAra sneha hato. teoe tane ukaraDA uparathI uThAvI tArI pAkelI AMgaLInuM lohI-paru cUsI tArI vedanA zAMta karI hatI. he putra! AvA parama upakArI pitAne baMdhanagrasta karavAnuM tArA mATe yogya nathI." mAtA dvArA potAno pUrva vRtAMta sAMbhaLI koNikane potAnI bhUlano kheda thayo. pitAne baMdhanamukta karavA svayaM kuhADI laIne doDayo. kuhADI laIne Avato joI zreNike vicAryuM ke koNika mane mAravA mATe ja AvI rahyo che. putranA hAthe maravA karatAM jAte ja marI javuM joie evuM vicArI vITIMmAM raheluM tAlapuTa(sAInAIDa) jhera mukhamAM nAMkhI prANa tyAga ryo. A ghaTanA bAda kuNika khUba zokAkula thayo ane aMte manane zAMta karavA rAjagRhI nagarI choDI caMpAnagarImAM parivAra sahita rahevA gayo. teNe rAjyanA agiyAra bhAga ryA. kAlakumAra Adi dasa bhAI ane kuNika rAjA rAjyazrIne bhogavavA lAgyA. hAra hAthI mATe narasaMhAra :- koNikanA sagA bhAI vihallakumAra potAnI rANIonA parivAra sahita hAra ane hAthI dvArA aneka prakAre sukhopabhoga karatAM AnaMdano anubhava karatAM caMpAnagarImAM rahetA hatA. eka vakhata mahArANI padmAvatIe potAnA pati kuNikane kahyuM ke hAra ane hAthI to tamArI pAse hovA joie. rANInA atiAgrahathI kuNike bhAI pAse hAra ane hAthI mAMgyA. vihallakumAre tenAM badalAmAM ardha rAjaya mAMgyuM. koNike teno asvIkAra ryo ane hAra hAthI ApavA mATe vAraMvAra Agraha cAlu rAkhyo. AvI paristhiti sarjAtA vihallakumAre potAnA nAnA(mAtAnApitA) ceDA rAjAnI pAse vaizAlI nagarIe javAnuM vicAryuM ane taka zodhI nIkaLI paDyA. nAnAnI pAse pahoMcI tamAma paristhitithI vAkepha ryA. mahArAjA ceDA aDhAra gaNarAjAonA pramukha hatA. badhA rAjAone bolAvI maMtraNA karI nirNaya lIdho ke zaraNAgatanI rakSA karavI. koNike hAra-hAthIno Agraha na choDayo, pariNAme banne pakSamAM yuddhanI taiyArI thavA lAgI. mahArAjA ceDA bhagavAna mahAvIranA parama upAsaka hatA. temaNe zrAvakanA bAra vrata aMgIkAra ryA hatA. temanuM bANa amogha hatuM, kyAreya niSphaLa na jatuM. kAlakumAra Adi dase bhAI koNikanI sAthe yuddhamAM AvyA. yuddhano prAraMbha thayo. dasa divasamAM dase bhAI senApati banyA ane ceDA rAjAnA amogha bANathI mAryA gayA. te uparAMta yuddhamAM anya lAkho manuSya mRtyu pAmyA. mAtAonI mukti - te ja samaye bhagavAna mahAvIra svAmI vicaratAM vicaratAM caMpA nagarImAM padhAryA. kAlakumAra Adi dase kumAranI mAtAo bhagavAnanA darzanArthe gaI. upadeza sAMbhaLyA pachI eka pachI eka daseya rANIoe prazna ryo ke - 'mAro putra yuddha karavA gayo che, he bhagavan! huM tene jIvita joI zakIza ke nahi? - putra pratyuttaramAM bhagavAne kahyuM ke 'tamAro ceDA rAjA dvArA mAryo gayo che mATe tame temane jIvatAM joI nahi zako.' tyAra pachI vairAgya bhAvathI bhAvita thaI dase rANIoe dIkSA aMgIkAra karI ane te ja bhavamAM saMpUrNa karmakSaya karI zivapadane prApta ryuM. kAlakumArAdinuM bhaviSyaH- gautama gaNadhare prazna pUchyo - he bhagavaMta! kAlakumAra mRtyu pAmI kyAM utpanna thayA? uttaramAM bhagavAne jaNAvyuM ke kAlakumAra yuddhamAM mRtyu pAmI cothI narakamAM utpanna thayA che. tyAM dasa sAgaropamanI sthiti pUrNa karI mahAvideha kSetramAM utpanna thaze. tyAM saMyama svIkArI saMpUrNa karmakSaya karI mukti pAmaze. A prakAre dase bhAIo yuddhamAM kALa karI cothI narakamAM gayA ane pachI mahAvideha kSetramAM janma laI, saMyama aMgIkAra karI, saMpUrNa karmano kSaya karI siddha thaze. sAra H (1) mANasa dhAre che kaMI ane thAya che kaMIka, mATe ja anaitika ane anAvazyaka ciMtana kyAreya paNa karavuM na joie. (2) mAtAnA caraNa sparza karavA javAnA nimitte koNikanI ciMtana dazAmAM parivartana AvI gayuM. (3) abhayakumAre potAnI buddhi kauzalyathI asaMbhava kAryane saMbhava karI batAvyuM. (4) ati lobhanuM pariNAma zUnyamAM Ave / - na hAra milA na hAthI aura bhAI mare dasa sAthI. (5) strIono tuccha haThAgraha mANasane mahAna khADAmAM nAkhI de che tethI manuSye tevA samayamAM gaMbhIratApUrvaka hAni--lAbha tathA bhaviSyano vicAra karI svataMtra nirNaya levo joie. (6) yuddhamAM AtmapariNAmonI krUratA thAya che tethI te avasthAmAM maravAvALA prAyaH narakagatimAM jAya che. (7) celaNArANIe mana vinA paNa patinI AjJAthI koNikanuM lAlanapAlana ryuM. (8) 'pUjya pitAse laDatA lobhI bhAI kI hatyA karatA. lobha pApakA bApa na karatA paravAha atyAcAra kI." kavitAnI A kaDIonuM ukta ghaTanAmAM sAkAra rUpa joI zakAya che. tethI sUjJajanoe lobha saMjJAno nigraha karavo joie. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 78 A upAMgasUtrano nirayAvalikA nAmano prathama varga samApta thayo. varga bIjo - kalpAvataMsikA A varganA dasa adhyayana che jemAM dasa jIvonA devalokamAM javAnuM varNana che mATe A varganuM nAma kalpAvataMsikA rAkhavAmAM AvyuM che prathama adhyayana padmakumAra prAcInakALe caMpAnagarImAM koNika rAjA rAjya karato hato. tyAM zreNikarAjAnI patnI ane koNikanI aparamAtA kAlI nAmanI rANI hatI. tene kAlakumAra nAmano putra hato. jeNe padmAvatI sAthe lagna ryA hatA. eka vakhata padmAvatIne rAtre siMhanuM svapna AvyuM. kAlAMtare putraratnano janma thayo jenuM nAma 'padmakumAra' rAkhavAmAM AvyuM. tarUNAvasthAmAM ATha kanyAo sAthe tenuM pANigrahaNa thayuM. mAnuSika sukhono upabhoga karato thako te samaya vyatIta karavA lAgyo. eka vakhata te caMpAnagarImAM bhagavAna mahAvIra padhAryA. padmakumAra paNa vaMdana karavA mATe gayA. dharmadezanA sAMbhaLI, vairAgyamaya vANIthI mAnavajIvananI kSaNabhaMguratAno khyAla Avyo. kSaNika bhoga sukhonuM dArUNa pariNAma ane manuSya bhavanuM mahatva samajAyuM. upadeza sAMbhaLyA pachI bhagavAna samakSa pravrajayA aMgIkAra karavAnI bhAvanA pragaTa karI. parivArika janonI AjJA laI dIkSita thayA. dIkSA lIdhA bAda padmamunie agiyAra aMgasUtronuM jJAna kaMThastha ryuM. temaja aneka prakAranI tapazcaryA dvArA zarIrane ane karmane kRza - (pAtaLA) ryA. pAMca varSa sudhI saMyama pALI, eka mAsano saMthAro karI prathama devalokamAM utpanna thayA. tyAM be sAgaropamanuM AyuSya pUrNa karI, mahAvideha kSetramAM janma laI, saMyama aMgIkAra karI saMpUrNa karmono kSaya karI mukta thaze. = A pramANe ja mahApadmakumAra Adi zeSa navanuM varNana samajavuM. pUrva adhyayanamAM varNita kAlakumAra Adi dase bhAIonA A daza putra hatA. zreNika rAjAnA pautra ane kuNikanA bhatrIjA hatA. A daze AtmAoe kramazaH (1) pAMca (2) pAMca (3) cAra (4) cAra (5) cAra (6) traNa (7) traNa (8) traNa (9) be (10) be varSa saMyama pALI, eka mahinAno saMthAro (anazana) ryo. navamuM ane agiyAramuM devaloka varjI daze AtmAo kramazaH pahelA devalokathI mAMDI bAramA devalokamAM utkRSTa sthitie utpanna thayA. A dazenA pitA narakamAM gayA. temanA dAdIo bhagavAnanI pAse saMyama aMgIkAra karI te ja bhavamAM mokSe gayA. sAra H- eka ja parivAranA dareka jIvonI potapotAnA karmo anusAra gati thAya che. pitA narakamAM, mAtA mokSamAM, putro narakamAM, pautro svargamAM, (zreNika, kAli Adi rANIo, kAlakumArAdi ane padmAdi) kharekhara to puNyazALI te ja che ke je maLelI puNya sAmagrImAM aMtima samaya sudhI phasAyelA (Asakta) rahetA nathI paraMtu svecchAe teno tyAga karI manuSya bhavanI amUlya kSaNone AtmasAdhanAmAM pasAra kare che. mokSapradAyI A mAnavabhavamAM eka divasa dhana-saMpatti, strI-putra parivAra ane indriyanA sukhono svecchAe tyAga kare che, gusso, ghamaMDa, lobha Adi kaSAyo upara vijaya prApta karI le che ane jIvanamAM pUrNa sarala, namra ane zAMta banI saMyama-tapanI ArAdhanAmAM magna banI jAya che. tene ja sAco buddhizALI samajavo joie. jIvananI aMtima kSaNo sudhI je dhana-parivAra AdimAM phasAyelo rahe che, kaSAyothI mukta thaI sarala-zAMta nathI banato; tene AgamanI bhASAmAM bAla(ajJAnI) jIva kahevAmAM Ave che. sAmAnya bhASAmAM tene mUrkha kahevAya che. kAraNa ke manuSyabhava saMpattine gumAvI naraka, tiryaMca gatinA du:khono mahemAna banI jAya che. mATe ja, pratyeka mAnave amUlya evA manuSya bhavane pAmIne niSprayojana pravRttine TALI saMyama, vrata, tyAga ane dharmamAM avazya prayatnazIla thavuM joie. varga trIjo - puSpikA prathama be vargamAM kevaLa zreNika rAjAnA parivAranA jIvonuM varNana che, jyAre A trIjA vargamAM daza adhyayanomAM judA judA daza jIvonuM varNana che mATe tenuM nAma puSpikA rAkhavAmAM AvyuM che. prathama adhyayana - caMdra devano pUrvabhava zrAvastI nagarImAM aMgajIta nAmano dhanasaMpanna vaNika raheto hato. aneka lokono te AlaMbanabhUta, AdhArabhUta ane cakSubhUta hato. arthAt anekono mArgadarzaka hato. ekadA pArzvanAtha bhagavAna tyAM padhAryA. aMgajIta zeTha bhagavAnanA darzana karavA gayA. dezanA sAMbhaLI saMsArathI virakta thayA. putrane kuTuMbano bhAra soMpI bhagavAna pAse dIkSita thayA. agiyAra aMga kaMThastha ryA. vividha tapazcaryAo karI, paMdara divasano saMthAro saha kALa karI caMdra vimAnamAM indrapaNe utpanna thayA. saMyamanI ArAdhanAmAM thoDI uNapa rahevAthI virAdhaka thayA. . caMdra devanuM manuSya lokamAM Agamana :-daivika sukhone bhogavatA thakA caMdradeve avadhijJAnamAM upayoga mUkyo. jaMbudvIpanA A bharatakSetramAM vicaratA bhagavAna mahAvIra svAmIne joyA. saparivAra bhagavAnanA darzana karavA AvyA. jatI vakhate batrIsa prakAranI nATayavidhi ane potAnI RddhinuM pradarzana ryuM. tenA gayA bAda gautama svAmInA pUchavAthI bhagavAne tenA pUrvabhavanuM kathana ryuM. vartamAnamAM ApaNe caMdravimAna joie chIe temAM A aMgajItano jIva indrarUpe che. tyAM tenI cAra agramahiSI-devI che. soLa hajAra AtmarakSaka deva Adi vizALa parivAra che. vaijJAnika bhrama :- AjanA vaijJAniko A caMdravimAnamAM na pahoMcatAM potAnI kalpanA anusAra anyAnya parvatIya sthAnomAMja paribhramaNa kare che. kAraNa ke jayotiSa-rAja caMdranuM vimAna ratnothI nirmita che ane aneka devothI surakSita che. jyAre vaijJAniko potAnA kalpita sthAnamAM mATI ke patthara sivAya kaMIja meLavI zakyA nathI. aMgajItamunie saMyamanI virAdhanA kevI rIte karI teno spaSTa ullekha sUtramAM nathI paraMtu virAdhanA karavAno saMketamAtra che. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79. jainology AgamasAra dvitIya adhyayana- sUryadevano pUrvabhavaH- zrAvastI nagarImAM supratiSThita nAmano vaNika raheto hato. tenuM saMpUrNa varNana aMgajIta samAna jANavuM. arthAt sAMsArika Rddhi, saMyamagrahaNa, jJAna, tapa, saMlekhanA, saMyamanI virAdhanA Adi prathama adhyayana samAna ja che. pArzvanAtha bhagavAnanI pAse dIkSA aMgIkAra karI ane jayotiSendra sUryadeva thayA. caMdradevanI samAna teo paNa bhagavAna mahAvIra svAmInI sevAmAM darzana karavAM upasthita thayA temaja potAnI Rddhi ane nATayakaLAnuM pradarzana karyuM. A caMdra ane sUrya bane jayotiSendra mahAvideha kSetramAM janma leze ane tyAM yathAsamaya tapa-saMyamanuM pAlana karI saMpUrNa karmakSaya karI zivagatine prApta karaze. vaijJAniko sUryanA ratna vimAnane agnino goLo samaje che paNa A mAtra temanI kalpanAno bhrama che. jaina siddhAMtamAM tene ratnonAM vimAna kahyA che. je jayotiSendra caMdra-sUryadevanA saMpUrNa parivAranuM nivAsa sthAna ane janmasthAna che. temAM hajAro deva-devIo utpanna thAya che, nivAsa kare che. A jaMbUdvIpamAM bhramaNa karanArA sUryanA vimAna che. be sUrya ane be caMdranA vimAna jaMbUdvIpamAM bhramaNa kare che. saMpUrNa manuSyakSetramAM 132 caMdra ane 132 sUryavimAna bhramaNa kare che. aDhI dvIpathI bahAra asaMkhya caMdra-surya potapotAnA sthAna para sthira che. tRtIya adhyayana - zukra mahAgraha zukra mahAgrahano pUrvabhavaH- vArANasI nagarImAM somila nAmano brAhmaNa raheto hato. te cAra veda tathA aneka zAstromAM niSNAta hato. eka vakhata te nagarImAM pArzvanAtha bhagavAna padhAryA. somila brAhmaNane khabara paDatAM aneka praznonuM samAdhAna karavA prabhu samIpe gayo. prabhue zaMkAnuM samAdhAna kyuM. saMtoSa meLavI jaina dharma ane zrAvaka dharma svIkAra kya. kALakrame saMta samAgamanI uNapane kAraNe somila dharma pratye zithila thaI gayo ane tene aneka prakAranA udyAna banAvavAnI icchA thaI. aneka prakAranA Amra AdinA phaLo tathA phUlonA bagIcA banAvyA. kALAMtare teNe dizA prekSika tApasanI pravrajayA aMgIkAra karI. temAM te chaThThanA pAraNe chaThTha karato. pAraNAnA dine snAna, havana Adi kriyAo karI pachI AhAra karato. prathama pAraNAmAM te pUrvadizAmAM jato ane te dizAnA svAmIdevanI pUjA karI, tenI AjJA laI kaMda Adi grahaNa karato. bIjA pAraNAmAM dakSiNa dizAmAM, trIjA pAraNAmAM pazcima dizAmAM ane cothA pAraNAmAM uttara dizAmAM jato. A pramANe tApasI dIkSAnuM AcaraNa karato hato. tApasI dIkSAnuM pAlana karatAM tene saMlekhanA karavAno vicAra udbhavyo. teNe pratijJA karI ke uttara dizAmAM cAlatAM cAlatAM jyAMpaNa huM paDI jAuM tyAMthI uThIza nahi. pahele divase uttara dizAmAM cAlyo. divasa bhara cAlatAM sAMje koIpaNa yogya sthAnamAM vRkSanIce potAnA vidhi vidhAna karI, kASThamudrAthI mukhane bAMdhI, mauna dhAraNa karI, dhyAnamAM sthira thaI gayo. rAtre tyAM AkAzamAM eka deva pragaTa thayo ane AkAzavANI karI ke, he somila! A tArI pravrajayA duSpavrajayA che arthAt tAruM A AcaraNa khoTuM che. somile tenA kahevA pratye dhyAna na doryuM. deva cAlyo gayo. bIje divase pharIne kASThamudrA bAMdhI uttara dizAmAM cAlavA lAgyo. sAMje yogya sthAne beTho. rAtre pharIne deva Avyo, pahelAMnI jema ja kahyuM chatAM somile dhyAna na ApyuM. e pramANe trIjo tathA cotho divasa paNa vItI gayo. pAMcame divase punaH deva Avyo, vAraMvAra kahetAM somile prazna pUchayo - he devAnupriyA kema mArI dIkSA khoTI che? pratyuttaramAM deve kahyuM ke, - 'tame pArzvanAtha bhagavAna pAse zrAvakanA bAra vrata aMgIkAra kya hatA. te choDI tApasI dIkSA aMgIkAra karI che te yogya nathI kyuM.' punaH somile pUchayuM ke 'mAruM AcaraNa suMdara kevI rIte bane?' deve pharIne bAravrata svIkAravAnI preraNA karI. tyArabAda somile svayaM bAra vrata aMgIkAra karyA. upavAsathI laIne mAsakhamaNa sudhInI tapazcaryA karI. aneka varSo sudhI zrAvakavratanuM pAlana karI, paMdara divasanuM anazana karI, mRtyu pAmI zukrAvatuMsaka vimAnamAM zukra mahAgrahanA rUpamAM devapaNe utpanna thayA. ekadA A zakra mahAgraha deva paNa bhagavAna mahAvIranI sevAmAM upasthita thayo. vaMdana karI potAnI RddhinuM pradarzana karI cAlyo gayo. vratabhaMga ane tApasI dIkSA svIkAra karavAnI AlocanA-pratikramaNa na karavAthI te virAdhaka thayo. deva bhavanuM AyuSya pUrNa karI mahAvideha kSetramAM janma laI Atma kalyANa karaze, mukta thaze. caturtha adhyayana - bahupatrikA devI bahuputrikA devI - vArANasI nagarImAM bhadra nAmano sArthavAha raheto hato. tenI patnInuM nAma subhadrA hatuM, te vadhyA hatI. putra na thavAthI atyaMta duHkhI thatI hatI. eka vakhata suvratA AryAnI ziSyAo tenA ghare gocarI arthe pahoMcI subhadrAe AhAra-pANI vahorAvI sAdhvIjI pAse saMtAna utpatti mATe vidyA, maMtra auSadhinI yAcanA karI. sAdhvIjIoe kahyuM ke A saMbaMdhamAM kaMIpaNa batAvavuM e amArA siddhAMta viruddhanuM kArya che. tyArabAda saMkSepamAM nirgastha pravacanano upadeza Apyo. upadeza sAMbhaLIne te zramaNopAsikA banI. keTaloka samaya pasAra thayA bAda teNe saMyama paNa aMgIkAra kyuM paraMtu bALaka-bALikAo upara teno sneha vadhavA lAgyo. saMyama maryAdAnuM ullaMghana karI bALaka-bALikAonI sAthe sneha, kriIDA, zRMgAra, suzruSA Adi pravRttio karavA lAgI. guNI dvArA ane anya AryAo dvArA niSedha karavA chatAM, samajAvavAM chatAM, tenI upekSA karI anya sthAna(upAzraya)mAM jaI rahevA lAgI. saMyama tapanuM pAlana karatAM, paMdara divasano saMthAro karI ukta dUSita pravRttionI AlocanA karyA vinA virAdhaka thaI prathama devalokamAM utpanna thaI. jyAre jyAre devalokanI IndrasabhAmAM te jAya che tyAre ghaNA bALaka -bALikAonI vigUrvaNA karI sabhAnuM manoraMjana kare che. eTalA mATe tyAM te bahuputrakiA devInA nAmathI oLakhAya che. eka vakhata te rAjagRha nagaramAM bhagavAna mahAvIranA samosaraNamAM AvI potAnI banne bhujAomAMthI kramazaH 108 bALaka tathA 108 bALikAo kADhayA. te sivAya anya aneka bALakonI vipUrvaNA karI. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 AgamacAra-pUrvArdha nATaka batAvI potAnI zakti tathA RddhinuM pradarzana karI, punaH vaikriya labdhine saMkocI potAnA sthAne cAlI gaI. gautama svAmI dvArA pUchAtAM bhagavAne teno pUrvabhava kayo ane daSTAMta ApI samajAvyuM che ke jevI rIte eka vizALa bhavanamAMthI hajAro vyaktio bahAra jAya che ane pharIne temAM praveza kare che te pramANe AkhuMya rU5 samUha tenA zarIramAM samAviSTa thaI jAya che. te devI tyAMnuM AyuSya pUrNa karI brAhmaNanA ghare somA nAmanI putrI tarIke utpana thaze. yauvana avasthAmAM pravezatAM bhANeja rASTrakUTa sAthe tenA mAtA-pitA lagna karAvaze. tyAM eka eka varSamAM eka yugala putrane janma Apaze. kula soLa varSamAM batrIsa bALakone janma Apaze. ATalA bALakonI paricaryA karatAM te parezAna thaI jaze. temAMthI keTalAka nAcaze, kUdaze, raDaze, hasaze, ekabIjAne mAraze, eka bIjAnuM bhojana khUMcavI leze. te bALako somAnA zarIra upara ja vamana karaze to koI maLamUtra karaze. A pramANe putrothI duHkhita thaIne vicAraze ke "A karatAM vaMdhyA rahevuM zreSTha che." gocarIe padhArelA koI sAdhvIjI pAse potAnuM duHkha varNavaze ane dharma zravaNa karI dIkSA aMgIkAra karavA icchaze paraMtu patino adhika Agraha thavAthI te zramaNopAsikA banaze. kALAMtare saMyama grahI agiyAra aMgo bhaNI, zuddha ArAdhanA karI, eka mAsano saMthAro karI, kALadharma pAmI prathama devalokamAM IndranA sAmAnika devapaNe utpana thaze. tyAMthI cyavI mahAvideha kSetramAM utpanna thaI, saMyamanI ArAdhanA karI, saMpUrNa karmakSaya karI siddha, buddha, mukta thaze. zikSA sAraH- manuSya aprApta bhautika cIjonI yAcanA karI duHkhI thAya che. A bhautika sAmagrImAM kyAMya sukha nathI. saMsAramAM koI vizALa parivArathI duHkhI che to koI parivAra na hovAthI duHkhI che. koI saMpattinA abhAvamAM duHkhI che to koI aDhaLaka saMpattinA kAraNe zAMti meLavI zakatA nathI. sahaja prApta thayelA saMyogomAM saMtoSa rAkhI, prasanna rahevAthI sukha-zAMti ane AtmAnaMdanI prApti thAya che. aMte to dharma ane tyAga ja saMsAranA prapaMcathI mukta karI zake che. evuM jANI pratyeka sukhecchae dharma, tyAga ane saMyama mArge agresara thavAno saMkalpa karavo joIe. icchAo upara kAbU meLavI AtmakalyANanA zreSTha mArgano svIkAra karavo joIe. eja Agama jJAna ane zraddhAno sAra che. je zraddhALu loko sAdhu-sAdhvIjIo pAsethI potAnI sAMsArika ulajhanone dUra karavAnI apekSA rAkhe che, te mATe yaMtra-maMtra, auSadha-bheSajanI AzA rAkhe che temaNe uparokata adhyayanathI zikSA levI joIe ke AvI pravRttio sAdhvAcArathI viparIta che. vitarAga bhagavAnanA sAdhu-sAdhvIjI kevaLa Atma kalyANanA mArgano, saMyama dharma ane tapa tyAgano ja upadeza ApI zake. anya laukika pravRttimAM teo bhAga laI zakatA nathI. paMcama adhyayana pUrNabhadraH A jaMbUdvIpanA bharatakSetramAM maNipadikA nAmanI nagarI hatI. tyAM pUrNabhadra nAmano zeTha raheto hato. temaNe bahuzruta sthavira bhagavaMto pAsethI dharmopadeza sAMbhaLI saMyama aMgIkAra kya. agiyAra aMgo kaMThastha kya. upavAsathI mAMDI mAsakhamaNa sudhInI aneka tapazcaryAo karI, karmanI nirjarA karatA thakA aneka varSo sudhI saMyama pAlana karyuM. eka mAsanA anazananI ArAdhanA karI saudharma devalokamAM pUrNabhadra nAmano deva thayo. koI eka samaye te deve bhagavAna mahAvIra samakSa batrIsa prakAranA nATaka dvArA potAnI RddhinuM pradarzana . gautama svAmInA pUchavAthI bhagavAne teno pUrvabhava kahyo. taduparAMta devalokanuM be sAgaropamanuM AyuSya pUrNa karI mahAvideha kSetramAM manuSyapaNe utpanna thaI, saMyama aMgIkAra karI, sarva karmano kSaya karI mukta thaze. chaThThA adhyayananuM saMpUrNa varNana pUrNabhadra samAna samajavuM. maNipadikA nagarI, maNibhadra zeTha, dIkSA-adhyayana-tapa-devalokanI. sthiti-mahAvidehamAM janma ane aMte mokSa. badhuM ja varNana pAMcamAM adhyayana samAna jANavuM. eja pramANe mA-datta, 8mA-ziva, mA-bala ane 10mA-anAdRtanuM varNana pAMcamA adhyayana samAna ja che. A vargamAM 4 jIva saMyamanA virAdhaka thayA. zeSa cha ArAdhaka thaI devagatimAM gayA. dazamAthI nava jIva ekAvatArI che arthAt eka bhava manuSyano karI mokSe jaze. bahuputrikA devI traNabhava karI mokSe jaze. sAra - saMyama vratanI virAdhanA karavAvALA paNa jo zraddhAmAM sthira hoya to virAdhaka thavA chatAM saMsAra bhramaNa eTale ke janmamaraNa vadhAratA nathI. paNa nimna kakSAnA deva athavA devI svarUpe utpanna thAya che. tethI ja A uparathI samajavAnuM e che ke saMyamamAM pUrNa zuddha ArAdhanA na karatA sAdhakoe potAnI zraddhA prarUpaNA Agama anusAra zuddha rAkhe. yathAsaMbhava bAra prakAranA tapamAM ane jJAna dhyAnamAM lIna rahe. kaSAya bhAvothI mukta rahe, koinA pratye vera virodhabhAva na rAkhe, temaja DaMkhabhAva na rAkhe to te saMyamamAM nabaLA hovA chatAM paNa potAnA AtmAnI adhogatithI surakSA karI, bhavabhramaNa ochA karI eka divasa jarUra mukta thaze. caturtha varga - puSpacUlikA A vargamAM dasa strIonuM varNana che jemaNe pArzvanAtha bhagavAnanA zAsanamAM "puSpacUlA" nAmanI sAdhvI pramukhanI pAse adhyayana karI, saMyama-tapanuM pAlana kyuM hatuM. eTale A varganuM "puSpacUlA" nAma rAkhavAmAM AvyuM che. te dase strIo saMyamanuM pAlana karI kramazaH nIce pramANe devIo banI. (1) zrI devI (2) hI devI (3) dhRti devI (4) kIrtidevI (5) buddhi devI (6) lakSmI devI (7) IlA devI (8) surA devI (9) rasa devI (10) gaMdha devI. zrI devI - rAjagRhI nagarImAM sudarzana nAmano dhanADhya sagRhastha raheto hato. tene priyA' nAmanI patnI hatI ane bhUtA' nAmanI suputrI hatI. bhUtA vRddha ane jIrNa zarIravALI dekhAtI hatI. tenA dareka aMgopAMga zithila hatA jethI tene koI vara maLato na hato. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | AgamasAra eka vakhata pArzvanAtha bhagavAna te nagarImAM padhAryA. mAtA-pitAnI AjJA laI te bhUtA potAnA dhArmika rathamAM besI bhagavAnanA darzana-vaMdana karavA gaI. upadeza sAMbhaLI khUba khuza thaI. tene nigrantha pravacana upara khUba zraddhA thaI. mAtA-pitAnI AjJA laI saMyama levA tatpara banI. 81 eka hajAra puruSa upADI zake tevI zibikAmAM besADI bhagavAna sanmukha tene lAvavAmAM AvI. bhagavAnane ziSyAnA rUpamAM bhikSA svIkAravAnI mAtA-pitAe vinaMti karI. bhagavAne dIkSA ApI ane puSpacUlA AryAne suprata karI. bhUtA puSpacUlA AryAnI pAse saMyama tapathI AtmAne bhAvita karatI thakI vicaravA lAgI. kAlAMtare te bhUtA AryA zarIranI sevA-suzruSAmAM lAgI gaI. zucidharmanuM AcaraNa karavA lAgI. arthAt vAraMvAra hAtha, paga, mukha, zarIra, mastaka, kAMkha, dhovA lAgI. besavA, sUvA, UbhA rahevAnI jagyA upara pahelA pANI chAMTavA lAgI. guruNI dvArA A badhI pravRttino niSedha karavA chatAM te anya ekAMta makAnamAM rahI A pravRtti karavA lAgI. aneka prakAranI tapazcaryA karavA chatAM AlocanA-pratikramaNa na karavAthI virAdhaka thaI prathama devalokanA 'zrI avataMsaka' vimAnamAM 'zrI devI'nA rUpamAM utpanna thaI. koI samaye bhagavAna mahAvIra samakSa AvI zrI devIe aneka prakAranI nATaya vidhi dvArA RddhinuM pradarzana rkyu. tyAMnI eka palyopamanI sthiti pUrNa karI mahAvidehakSetramAM utpanna thaI mukta thaze. bhUtAnI samAna ja nave strIonuM varNana jANavuM. phakta nAma ja judA che. badhI ja zarIra bakuza thaI prathama devalokamAM gaI. tyAM eka palyopamanI sthiti pUrNa karI mahAvideha kSetramAM jaI mokSe jaze. A varganA varNanathI jANavAmAM Ave che ke lokamAM lakSmI, sarasvatI Adi devIonI pUjA pratiSThA karavAmAM Ave che te prathama devalokanI devIo pratye eka prakAranI bhaktinuM pradarzana che. temane prasanna karI loko kaMIka meLavavAnI apekSA rAkhe che. trIjA vargamAM maNibhadra-pUrNabhadra devanuM varNana Ave che. teonI paNa jinamaMdiromAM pUjA pratiSThA karavAmAM Ave che. A badhI bhautika sukhanI apekSAthI pravRtti karavAmAM Ave che. vItarAga dharma to laukika AzAthI para rahIne Atma-sAdhanA karavAno che. tenI sAdhanA karavA-vALA sAdhakane pAMca padomAM sthita AtmAo ja namaskaraNIya che. te sivAya bIjA koIne paNa vaMdana karavA te laukika, vyAvahArika ane paraMparAgata AcAra mAnavo joie paraMtu temAM dharmanI kalpanA na karavI joie. keTalAka bhadra svabhAvI sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikAo AvA laukika AzAyukta vinaya bhaktinA AcaraNane dharma mAne che, A temanI vyaktigata ajJAnadazAnI bhUla che. jo teo potAnI pravRtinuM parivartana na karI zake to paNa samajaNanuM parivartana avazya karavuM joie arthAta sAMsArika pravRtine laukika AcaraNa samaje ane prabhu AjJAnI pravRtine dharmAcaraNa samaje temaja dharmanA nAme AraMbha-samAraMbha ADaMbaranI pravRtti no tyAga kare. paMcama varga - vRSNika dazA A vargamAM aMdhaka viSNunA kuLanA yAdavonuM varNana che; eTale A varganuM nAma vRSNidazA rAkhavAmAM AvyuM che. A vargamAM bAra adhyayana che. niSadhakumAra:- kRSNa vAsudevanA bhAI baLadeva rAjAnI revatI nAmanI rANI hatI. teNe eka putrane janma Apyo tenuM nAma niSadhakumAra rAkhavAmAM AvyuM. yauvanAvasthAmAM praveza karatAM pacAsa kanyAo sAthe tenA lagna thayA. bhavya prAsAdamAM manuSya saMbaMdhI sukho bhogavatAM vicaravA lAgyA. eka vakhata arihaMta ariSTanemi dvArikA nagarImAM padhAryA. kRSNa rAjAnI AjJAthI sAmudAnika bherI vagADavAmAM AvI. kRSNa vAsudeva tathA prajAjano bhagavAnanA darzanArthe gayA. niSadhakumAra paNa gayA. upadeza zravaNa karI bhagavAna pAse zrAvakanA bAra vrata aMgIkAra rkyu. pariSada pAchI gaI. ariSTanemi bhagavAnanA prathama gaNadhara varadatta aNagAra dvArA niSadhakumArano pUrvabhava pUchavAmAM AvatAM bhagavAne tenuM varNana karyuM. niSadhakumArano pUrvabhavaH- A bharatakSetramAM rohataka nAmanuM nagara hatuM. tyAM mahAbala nAmano rAjA hato. tene vIrAMgada nAmano putra hato. batrIsa zreSTha rAja kanyAo sAthe tenuM pANigrahaNa thayuM. uttama prAsAdamAM mAnuSika sukho bhogavatAM vicaravA lAgyA. koI eka samaye siddhArtha nAmanA AcArya te nagarImAM padhAryA. vIrAMgade upadeza sAMbhaLI saMyama aMgIkAra ryo. agiyAra aMga kaMThastha karI aneka prakAranI tapazcaryA dvArA Atmazuddhi karavA lAgyA. 45 varSa sudhI zuddha saMyamanuM pAlana karI, be mahinAno saMthAro karI, ArAdhaka banI pAMcamA devalokamAM deva rUpe utpanna thayA. tyAM dasa sAgaropamanI sthiti pUrNa karI. ahIM niSadhakumAra tarIke utpanna thayo che. ane Aje teNe zrAvakavrata svIkAryA che. niSadhakumAra zrAvakanA guNothI saMpanna thaI zramaNopAsaka paryAya vyatIta karavA lAgyA. eka vakhata pauSadhamAM dharmajAgaraNa karatAM dvArikA nagarImAM bhagavAnanI vaMdanA paryupAsanA karavAno saMkalpa ryo. bhagavAna ariSTanemi temanA manogata bhAvane jANI tyAM padhAryA. niSadhakumAra upadeza sAMbhaLI saMyamI banyA. agiyAra aMga kaMThastha ryA. vividha tapazcaryA karatAM nava varSano saMyama pALI, ekavIsa divasano saMthAro karI, kALa dharma pAmI savArthasiddha mahAvimAnamAM utpanna thayA. tyAM tetrIsa sAgaropamanuM devAyuSya pUrNa karI mahAvideha kSetramAM janma leze. yauvana avasthAmAM saMyama grahaNa karI saMpUrNa karmakSaya karI siddhagatine prApta karaze. zeSa agiyAra adhyayanamAM 112AjakumAronuM varNana upara pramANe ja Ave che. saMyamagrahaNa ane anuttara vimAnamAM utpatti Adi niSadhakumAranI jema ja samajI levuM. upAMgasUtranA pAMca varga ane bAvana adhyayanomAM prathama varganA dasa jIvonuM narakamAM javAnuM varNana che. zeSa cAra varganA 42 AtmAonuM svargamAM javAnuM varNana che tethI ja prathama varganuM nAma nirayAvalikA hovuM susaMgata che. AkhAya sUtranuM nAma nirayAvalikA hovuM te yogya nathI. Agama pramANathI saMpUrNa sUtranuM nAma 'upAMgasUtra" samajavuM ane sUcitta pAMca nAma vargonA samajavA. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 82 A pramANe A pAMca vargAtmaka upAMgasUtra nAmanuM zAstra pUrNa thayuM. uttarAdhyayana sUtranAma ane viSaya :- uttarAdhyayana sUtra AgamanA vartamAna vargIkaraNamAM mULasUtrarUpe prakhyAta che. uttara+adhyayana eTale zreSTha ane pradhAna aghyayanonuM saMkalana sUtra che. temAM jIva-ajIva, parISaha, karmavAda, cha dravya, nava tattva, jJAna, darzana, cAritra, bAlamaraNa, paMDita maraNa, vairAgya ane saMsAra tathA bhagavAna pArzva ane mahAvIra paraMparAnA aneka viSayonuM suMdara Akalana che. svAdhyAya ane Atma cetanAnI jAgRti mATe A sUtranuM adhyayana paThana ciMtana-manana AdaraNIya che. A sUtramAM 13 adhyayana dharma kathAtmaka che (7, 8, 9, 12, 13, 14, 18, 19, 20, 21, 22, 25, 27), ATha adhyayana upadezAtmaka che (1, 3, 4, 5, 6, 10, 23, 32), ATha AcArAtmaka (2, 11, 15, 16, 17, 24, 26, 35), sAta saiddhAMtika (28, 29, 30, 31, 33, 34, 36) che. zreSTha adhyayano ane uttama upayogI viSayone kAraNe A sUtra sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAone vizeSa rucikara che. seMkaDo sAdhu-sAdhvIjIo tene kaMThastha karI niraMtara teno svAdhyAya karI AtmAnaMdanI prApti kare che. A pramANe atyadhika lokapriyatAne kAraNe A sUtra mATe evI zruti paraMparA paNa che ke--"A sUtra bhagavAna mahAvIra svAmIe nirvANa samaye aMtima rAtrie svamukhe saMbhaDAvyuM che." sarva jaina samudAyomAM A sUtranuM pracalana che. A sUtranuM parimANa 2100 zlokanuM mAnavAmAM Avela che. prathama adhyayana : vinaya zruta A adhyayananuM nAma che "vinaya zruta" che. vinayane bAra prakAranA tapamAM AtyaMtara tapa kahevAmAM AvyuM che. uvavAI sUtramAM tenA sAta prakAra kahevAmAM AvyA che- (1) jJAna vinaya (2) darzana vinaya (3) cAritra vinaya (4) mana vinaya (5) vacana vinaya (6) kAyA vinaya (7) lokopacAra vinaya. dazavaikAlika sUtranA navamA adhyayananA cothA uddezAmAM cAra prakAranI vinaya samAdhi kahevAmAM AvI che- (1) vinaya samAdhi (2) zruta samAdhi (3) tapa samAdhi (4) AcAra samAdhi. prastuta adhyayanamAM vinayanA aneka rUpone lakSamAM rAkhIne aneka viSayonuM saMkalana karavAmAM AvyuM che. (1) je gurunA izArAthI ane bhAvabhaMgathI samajIne temanA nirdezonuM yathArtha pAlana kare che, temanI zuzruSA kare che, te vinIta ziSya che. tenAthI viparIta AcaraNa karanAra avinIta ziSya kahevAya che. (2) saDelA kAnavALI kutarInI samAna avinIta ziSya kyAMya paNa Adara pAmato nathI. (3) gAmano sUara(bhUMDa) uttama bhojanane choDIne azuci tarapha doDe che, te ja prakAre avinIta AtmA sadguNone choDI durguNomAM ramaNa kare che. na (4) guru AcAryAdi dvArA anuzAsana pAmatAM bhikSu kyAreya krodha na kare ane jo koI bhUla thaI gaI hoya to kyAreya chupAve nahi. (5) A bhavamAM tathA parabhavamAM bIjAo dvArA AtmAnuM kAyama damana thaI rahyuM che, tenI apekSAe jJAnI puruSoe jAte ja Atmadamana karavuM zreyaskara che. saMyama ane tapa dvArA Atmadamana karavuM arthAt saMpUrNa icchAo temaja saMkalpa-vikalpothI rahita banI javuM joie, evuM karavAthI ja A loka ane paralokamAM AtmA sukhI bane che. (6) vacanathI, vyavahArathI, AsanathI ane AjJA pAlana dvArA guruno pUrNa vinaya karavo joie. Avo vinayazIla ziSya zAstrajJAnane temaja aneka sadguNone ane yazane prApta kare che. (7) sAvadhakArI, nizcayakArI Adi bhASAno prayoga na karavo. ekalA bhikSue ekalI strInI sAthe vArtAlApa na karavo. (8) yathAyogya samaye kAryo karavA. bhikSAcarInI vidhionuM yathAvat pAlana karavuM. (9) AcArya Adi kyAreka aprasanna hoya to vivekapUrvaka temanA cittanI ArAdhanA karavI, eTale ke temane prasanna karavAno prayatna karavo . (10) vinIta ziSya sarvatra pUjanIya bane che. te gurunA hRdayamAM sthAna pAmI jAya che. te tapa ane saMyamanI samAdhithI saMpanna banI jAya che. pAMca mahAvratonuM pAlana karato thako te mahAna tejasvI banI jAya che. (11) devono paNa pUjanIya banI te vinIta ziSya aMtamAM saMyamanI ArAdhanA ane sadgatine pAme che. bIjuM adhyayana : parISaha jaya tapa-saMyamanuM yathAvat pAlana karatAM thakAM pratikULa prasaMga upasthita thAya che, tene parISaha' kahevAmAM Ave che. A paristhitine dhairya ane utsAhathI pAra karavI ane saMyama-tapanI maryAdAthI vicalita na thavuM, tene 'parISaha jItavo' kahevAya che. umAsvAtijIe tattvArtha sUtramAM kahyuM che ke - (mArgAda cyavana nirjarA pariSoDhavyAH parISahAH) arthAt pratikULa prasaMgomAM mArgathI vyuta na thAya paNa ekAMta nirjarAnA arthe samabhAve sahana kare che tene parISaha kahevAya che. A adhyayanamAM bhikSunA bAvIsa parISaho batAvI, tenA para vijaya prApta karavAnI zikSA ApavAmAM AvI che. (1) kSudhA parISaha- bhikSu bhUkhathI klAMta thaIne paNa kyAreya eSaNA samitino bhaMga na kare. temaja saceta vanaspatinuM chedana--bhedana kare nahi ane karAve nahi. dhairyathI kSudhAne sahana kare. (2) tRSA parISaha tRSAthI pIDita thavA chatAM paNa saceta pANInuM sevana na kare. tarasathI mukha sukAI jAya chatAMya adIna bhAve sahana kare. deha ane Atma svarUpanI bhinnatAno vicAra kare. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | AgamasAra (3-4) zIta-uSNa parISaha- alpa vastra athavA acela sAdhanAnA samaye ThaMDI ke garmInI adhikatA hovA chatAM dIna na bane. agni ke paMkhAnI cAhanA na kare. snAnanI icchA manathI paNa na kare. 83 (5) daMzamazaka parISaha- muni DAMsa-macchara Adi kSudra jIvonA trAsathI gabharAya nahi, paraMtu saMgrAmamAM agrabhAge rahelA hAthInI jema sahanazIla bane. (6) acela parISaha- vastranI alpatAthI paNa dInatA na kare. (7) arati parISaha- grAmAnugrAma vicaratAM aneka saMkaTa upasthita thAya to paNa kadI zokAkula na bane, aprasanna na thAya, sadA saMyamapAlanamAM prasanna rahe. (8) strI parISaha- zIla rakSAnA hetue 'strIno saMga AtmAne mATe kIcaDa samAna che.' ema samajIne tenAthI virakta rahe. strIothI pUrNa sAvadhAna rahenAranuM zramaNa jIvana saphaLa bane che. (9) caryA parISaha- vihAra saMbaMdhI kaSTone samabhAve sahana karatA thakA muni grAmAdimAM ke koI vyaktimAM mamatva buddhi na kare. rAgadveSa na karatAM ekatva bhAvamAM ramaNa kare. (10-11) zayyA-niSadyA parISaha anukULa-pratikULa upAzrayamAM samabhAva rAkhe. bhUta-preta AdithI yukta sthAnamAM paNa nirbhaya rahe. (12-13) Akroza--vadha parISaha- kaThora zabda athavA mArapITa-tADananA prasaMgamAM paNa muni samAna bhAva rAkhe. paraMtu mUrkhanI sAme mUrkha na bane. arthAt bhikSu kadI krodha na kare, pratikAra na kare paraMtu zAMta bhAve sahana kare ane vicAre ke AtmA to amara che, prahAra karavA chatAM AtmAnuM kaMI bagaDavAnuM nathI. (14-15) yAcanA--alAbha parISaha- dIrdha jIvana kALamAM saMyama pAlananA hetu mATe bhikSA karavI Avazyaka che. tethI bhikSAnI yAcanA karavAmAM temaja bhikSA na maLavA para bhikSu kyAreya kheda na kare paraMtu tapamAM ramaNa kare. (16) roga parISaha- saMyama maryAdAnI surakSA hetu ane karma nirjarArthe kyAreya paNa rogAMtaka thavA chatAM auSadha-cikitsAnI bhikSu icchA na kare. te rogAMtakano upacAra ryA vinA sahana karavAmAM ja sAcI sAdhutA che. (17) tRNasparza parISaha- alpa vastrathI rahevAmAM ane khullA page cAlatAM jo tRNa, kAMTA, patthara AdithI kaSTa utpanna thAya to muni tene samabhAve sahana kare. (18) jalla-mela parISaha- brahmacArImuni pasInA ke mela AdithI gabharAIne kyAreya snAna karavAnI icchA na kare paraMtu karma nirjarAnA lakSya ane uttama bhagavad AjJA samajIne jIvanaparyaMta pasInAthI utpanna melane zarIra para dhAraNa kare. (19) satkAra-puraskAra parISaha- atizaya mAna-sanmAna pAmIne phulAI na javuM paraMtu virakta rahevuM ane anyanA mAna-sanmAna joIne tenI cAhanA na karavI. sUyagaDAMga sUtramAM pUjA-satkArane sUkSma zalya kahevAmAM Avela che. (20-21) prajJA-ajJAna parISaha- tapa-saMyamanI vikaTa sAdhanA karavA chatAM paNa buddhinI maMdatA na ghaTe ane atizaya jJAna(avadhi, mana:paryava Adi) utpanna na thAya topaNa kheda na karavo. dhairya ane zraddhAthI sAdhanAmArgamAM AgaLa vadhatA rahevuM. (22) darzana parISaha- koIpaNa prakAranA khedathI athavA to alAbhathI gabharAIne saMyama sAdhanAthI ane nyAya mArgathI vyuta na thavuM paraMtu daDha zraddhAnI sAthe mokSa mArgamAM agresara thavuM. A parISahothI parAjita na thanAra muni zIghrAti zIghra AtmakalyANa kare che, saMsAra sAgarano pAra pAmI jAya che. trIjuM adhyayana : cAra durlabha aMga (1) jIva karma saMyogathI vividha yoniomAM bhramaNa karato thako kITa, pataMga, pazu, naraka, deva rUpamAM utpanna thAya che. kyAreka brAhmaNa to kyAreka kSatriya, vaizya ane kyAreka kSudra paNa bane che. (2) saMsAra bhramaNa karatA jIvane manuSyabhava atyaMta alpa pramANamAM prApta thAya che. puNyayoge te prApta thaI jAya to paNa dharmazravaNa ane temAM zradhdhA, pratIti, ruci thavI atyaMta durlabha che. (3) koI jIvane dharmazravaNanI prApti ane zradhdhA thaI jAya to paNa kaMIka aMze puNyanI alpatAne kAraNe dharmatattva (vrata, niyama, saMyama) no svIkAra karI zakatA nathI athavA to pAlana karI zakatA nathI. (4) je manuSyabhavane prApta karI saMyama tapamAM puruSArtha kare che teno mAnava janma saphaLa che. kAraNa ke mAnavabhava sivAya bIjI koIpaNa yonimAM saMyamanI ArAdhanA karavAnI yogyatA ja nathI. (5) saMyama tapathI karma nirjarA karatAM puNya saMcaya thavAthI koI jIva devagatine prApta kare che. (6) pachI manuSyabhavamAM AvIne dasa guNothI saMpanna avasthAne prApta karI yathAsamaye bhautika samRddhino tyAga karI saMyama, tapa AdinI ArAdhanA dvArA saMpUrNa karma kSaya karIne mukta thaI jAya che. (7) pratyeka mumukSu prANIe 1. manuSyabhava 2. dharma zravaNa 3. dharma zraddhA 4. tapa-saMyamamAM parAkrama, A cAra mokSanA durlabha aMga jANIne prApta avasaramAM ALasa, pramAda, moha, pudgala Asaktine haTAvIne saMyamamArgamAM upasthita thavuM joie. (8) sarala ane pavitra AtmAmAM ja dharmano vAsa hoya che ane tenuM ja kalyANa thAya che. (dharma upadezanAM pANIthI phaLadrupa kasavALI jamIna hoya to dharmanuM vRkSa ugI nIkaLe che, satva vagaranAM lokone upadeza phaLIbhUta thatuM nathI) Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha cothuM adhyayana karmaphaLa ane dharmapreraNA (1) jIvana sAMdhI zakAtuM nathI arthAt kSaNabhara paNa AyuSyanI vRddhi koI karI zakatuM nathI, tethI vRddhatvanI pratIkSA na karatAM avasara prApta thaye apramatta bhAvathI tapa-saMyama, vrata-niyamanuM AcaraNa karI levuM joie. (2) prANI kumati ke ajJAnane kAraNe aneka pApa kRtyo dvArA dhanane amRta samajIne tenuM upArjana karavAmAM anurakta rahe che paraMtu mRtyu samaye narakamAM jatAM teNe bheguM kareluM dhana tenI rakSA karI zakatuM nathI. (3) parivArane mATe ke anyane mATe jIva je pApa upArjana kare che, tenA phaLa bhogavavAnA samaye koI bhAga paDAvatA nathI. karmonA phaLa A bhavamAM ke parabhavamAM potAne ja bhogavyA vinA chUTakAro thato nathI. (4) svacchaMdatAno saMpUrNapaNe tyAga karI bhagavad AjJAmAM ja saMpUrNa apramatta bhAvathI rahenArA zIghe mokSa prApta kare che. (5) pachI dharma karazuM ema kahenAra pahelAM ke pachI kyAreya dharma karI zakato nathI; kAraNa ke acAnaka mRtyunA AvavAthI abhyAsa vinA dharmAcaraNa du:zakya che. (6) saMyama ArAdhana kALamAM lalacAmaNA prasaMga ane pratikULa prasaMge upasthita thavA chatAM sadA sAvadhAna rahevuM joIe. arthAt krodha, mAna na karavA temaja mAyA, lobha paNa na karavA joie. (7) samyaka zraddhAnI sAthe saMyama pAlana karatA thakAM aMtima zvAsa sudhI guNonI ArAdhanA karavI joIe. pAMcamuM adhyayana : bAla-paMDita maraNa janmanI sAthe ja mRtyu saMkaLAyeluM che. jIvana jIvavuM eka kaLA che to samAdhi mRtyune varavuM te paNa ochI kaLA nathI ! A adhyayanamAM maraNanA be prakAra varNavyA che- bAla maraNa(akAma maraNa) ane paMDita maraNa(sakAma maraNa). (1) bALa eTale ajJAnI jIvonuM vAraMvAra akAma maraNa thAya che, jyAre paMDita puruSonuM utkRSTa sakAma maraNa eka ja vakhata thAya che; arthAt jaghanya, madhyama ArAdhanAmAM adhikatama sAta-ATha bhava thAya che ane utkRSTa ArAdhanAmAM jIva te ja bhavamAM mukti prApta kare che. (ra) viSaya Asakta bALa jIva aneka jUra karma kare che. keTalAka to paralokano ja svIkAra karatA nathI. "badhA prANIonA je hAla thaze te amArA thaze". evuM vicArIne keTalAka jIvo hiMsA, jUTha, chaLa-kapaTa, dhUrtatA Adi kare che, surA ane mAMsanuM sevana kare che temaja dhana ane strIomAM vRddha bane che. (3) evA loko aLasiyAnI samAna mukha ane zarIrathI mATI grahaNa karavAnI jema rAga ane dveSa baMnethI karma baMdha kare che. (4) ukta ajJAnI prANI mRtyuthI klAMta thavAnA samaye narakagati Adi duHkhonuM bhAna thatAM zoka kare che. jevI rIte aTavI(jaMgala)mAM gADAnI dhUrA tUTI javAthI gADIvAna zoka kare che. (5) tema ja dharmAcaraNa rahita ajJAnI jIva hArelA jugArInI samAna mRtyu samaye ArtadhyAna kare che. (6) paMDita maraNa paNa gRhasthajIvananI vibhinnatA ane zramaNajIvananI viSamatAnA kAraNe badhA bhikSuone ke badhA gRhasthone prApta thatuM nathI. (7) keTalAka gRhasthonI dharmasAdhanA sAdhuothI paNa ucca hoya che. paraMtu susAdhuonA saMyama to sarvagRhasthothI utkRSTa ja hoya che. (8) bhikSAjavI keTalAka saMnyAsIonA AcaraNa ane zraddhA zuddha hotA nathI. tethI temanA jaTAdhAraNa, muMDana, nagnatva, carma, vastra, vibhinna veSabhUSA ane anya upakaraNa dhAraNa karavA Adi temane durgatithI mukta karI zakatA nathI. tethI bhikSu hoya yA gRhastha, jo te suvratI ane suzIla hoya to ja divyagatine prApta karI zake che. (9) je pauSadha, vrata, niyama ane sadAcAranuM pAlana karatAM thakAM gRhastha avasthAmAM rahe che athavA indriyanA viSayothI temaja saMpUrNa pApothI nivRta thaI bhikSA jIvanathI dharma ArAdhanA kare che evA zramaNopAsaka ane zramaNa mRtyu samaye trAsa pAmatA nathI paraMtu paMDita maraNane vare che. temAMthI koI siddha gatine prApta kare che to koI eka bhava devano karI punaH manuSya thaI mokSa prApta kare che. (10) A akAma-sakAma baMne maraNonA phaLanI tulanA karIne mumukSuoe dayAdharmano svIkAra karavo joie ane deha mamatvano tyAga karI aMtima samaye bhaktapratyAkhyAna Adi koIpaNa prakAranA paMDitamaraNa (anazana)no svIkAra karavo joIe. chaThuM adhyayana: jJAna-kriyA (1) ajJAnI jIvo du:khonI vRddhi karatA rahe che, tethI mumukSuoe jIvAdi nava tatvone jANIne satyanI gaveSaNA karatA thakA badhA prANIo sAthe maitrIno vyavahAra karavo joie ane parivAranA sabhyomAM paNa asaMrakSaNano bhAva jANIne sneharahita bane tathA dhana-saMpattine caMcaLa samajI teno tyAga kare. (2) jJAnayukta AcaraNane hRdayaMgama karI, parigrahane narakanuM mukhya kAraNa samajI teno tyAga kare ane sarva jIvone Atmavat samajIne sAvadha AcaraNano sarvathA tyAga kare. (3) sAvadhakarma, dhana ane parigrahanA tyAgI muni gRhastha dvArA apAyela, eSaNA samitinI vidhithI prApta AhArathI saMyama nirvAha kare. pakSInI jema saMgrahavRttithI mukta rahe. (4) mAtra jJAnathI mukti mAnanArA ane kaMIpaNa AcaraNa(pApa tyAga) na karanArA svecchAe vacana vIryathI muktinI kalpanA karI zake che paraMtu teone vAstavika AtmonnatinI upalabdhi thaI zakatI nathI. pApAcaraNa ane AsaktithI durgati prApta karatA samaye te jJAna ane vacanavIrya tenuM AMzika paNa rakSaNa karI zakatA nathI. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology AgamasAra tenI dazA "billI Ave tyAre uDI javuM" e pramANe raTaNa karanArA popaTa samAna thAya che. arthAt popaTanuM te prakAranuM koruM. raTaNa billInA jhapATA-mAMthI tene bacAvI zakatuM nathI. tevI rIte ajJAnI jIvo (AcaraNa vagaranuM jJAna, kharekhara to te jJAna nathI paNa mAhitI che, tethI teone ajJAnI jIvo kahayA che.)janma-maraNanA duHkhathI chUTI zakatA nathI. phakata zubhabhAvothI paNa mukita nathI, sAthe kriyA avazya karavAnI che. jo phakata bhAvothI mukita prApta thatI hota to sarvAthasidhdha vimAnavAsI devo 33 sAgaropama sudhI parama zukala lezyA ane zubhabhAvothI rahelA hoya che.lokanA sarvoca prakAranA sukho pratye paNa parama anAsakata bhAva teo saMpUrNa jIvanakALa daramayAna jALave che. paraMtuM chatAM karaNI karyA vagara temane paNa mukita nathI. anukaMpA ane AtmAnI zudhdhatA hAthInA bhavamAM meghakamAre sasalAMnA jIvanI dayA pALI saMsAra parita karyo. tyAre AtmAnuM koI vizeSa jJAna temanI pAse na hatuM. eka gAu pramANa vanaspatinuM nikaMdana kADha medAna taiyAra karyuM hatuM. tethI vanaspatinAM jIvothI paNa ajANa hatA. cha davya ke nava tatvathI ajANa hovA chatAM eka jIva para AvelA anukaMpAnA utkRSTa pariNAmothI samayakatvanI najIkanAM bhAvone prApta karyA. ahIM samakitanAM prAraMbhika ane mukhya lakSaNa tarIke anukaMpAnA bhAvonuM mahatva dekhAi rahayuM che. ja jIvonI dayA pALavAthI ja saMbhava che. AtmA ane zarIra bhinna che e jJAna jarUrI hovA chatAM te jJAna ekaluM ja muktinuM kAraNa banI zakatuM nathI. deva paryAyamAM utpanna thayela jIva potAnA pUrvanA zarIranI aMtima kriyA thaI rahelI joI zake che. tathA cha mahinA AyuSya bAkI rahe tyAre navo janma kayAM thaze te paNa jANI zake che. Ama te pratyakSa zarIra ane AtmAne judA jANe che. paNa tenuM A bheda vijJAna tene kaMI kAma AvatuM nathI. jama sAkarano guNa mIThAsa che tenI zudhdhatA nathI. tema AtmAno guNa anukaMpAno bhAva che. zudhdhatA svayaM koI guNa nathI. eka vAkayamAM dharmanI vyAkhyA karavI hoya to "ahiMsA paramo dharma" kahI zakAya paraMtu "huM eka zudhdha AtmA chuM" eTaluM ja puratuM nathI. ' loka jIva ane ajIvathI banelo che. ajIva pudagala pratyeno anAsakta bhAva aDadho vyavahAra zuddha kare che. AtmabhAvomAM ramAtA karavAthI potAnA para upakAra karyo kahevAya. bAkI rahelA aDadhA bhAga, jIvadavya pratyenA anukaMpA bhAvathI ja saMpUrNa vyavahAra zuddha thAya che. vyavahAramAM paNa koInAM DaoNkaTara hovA mAtrathI te svayaM paNa bImArIthI bacI zakato nathI. te pote paNa upacAranI kriyA vagara sAjo thato nathI. tenuM jJAna kriyA vagara adhuruM che. jIvonA sukha duHkhanuM kAraNa temaneM karma che. ApaNo jIva temAM pramAdavaza nImIta bane che. A pramAdanA kAraNe AtmAnAM anukaMpAnA guNanI ghAta thAya che. tathA rAgadveSa nAM pariNAmo karI jIva karmono hAMdha kare che. ekendriyanA jIvone tuccha samajI ( pRthvI, pALa agni, vanaspati vAyaro) te jIvo pratye upekSAbhAva rAkhI AtmAnI zudhdhatAnuM raTaNa karavuM e niSakriyatA che. AtmAnuM zubhabhAvathI kriyAzIla thavuM eTale anukaMpA. koDIonI rakSA mATe kaDavI tuMbInuM zAka pI janAra aAgAra ke mAthA para aMgArA sahenAra gaphukumAranI jema jIva jyAre kharekhara anukaMpAnA bhAva sAthe pravRti kare che tyAre potAnAM zarIra baLane pakA oLaMgI jAya che. jANa hovA chatAM caMDakozIkanAM mArga para AgaLa vadhe che te AtmA che. pAse jaI Dema sahe che te AtmA che, lohInI dhArA vahI rahI che chatAM upadeza Ape che te AtmA che. sAhasika sahanazIla anukaMpAdhAraka AvA aneka guNavAcaka zabdone apUratAM sAbIta karanAra AtmAnI oLakha, mAtra zudhdhatA kvo rote hoI zake ? sAtamuM adhyayana: daSTAMtayukta dharmapreraNA (1) je prakAre khAvA-pIvAmAM masta banelo bakaro, jANe ke atithionI pratIkSA ja kare che eTale ke yajamAna AvatAM ja tenuM mastaka dhaDathI judu karI, tenA mAMsane pakAvIne khAvAmAM Ave che. te ja rIte adhArmika prANI potAnA kRtyothI jANe narakanI ja cAhanA kare che. eTale ke teo adharma AcaraNanA kAraNe narakamAM jAya che. (2) te ajJAnI prANI hiMsA, jUTha ke corI nA kRtyo karanArA, luMTArAM, mAyAcArI, strIlaMpaTa, mahAraMbhI, mahAparigrahI, mAMsa-madirAnuM sevana karanArA, hRSTapuSTa zarIravALA banIne narakanI AkAMkSA kare che. (3) te icchita bhogonuM sevana karI, duHkhathI ekatrita karela dhana sAmagrIne choDIne, aneka saMcitta karmone sAthe laI jAya che. vartamAnamAM rAcanArA, bhaviSyano vicAra na karanArA bhAre karmI banI mRtyu samaye kheda kare che. (4) jevI rIte eka kAMgaNI(koDI) ne levA jatAM manuSya hajAra mahorone gumAve che, apathyakArI AmraphaLane khAI rAjA rAjyasukha hArI jAya che, te prakAre tuccha mAnavIya bhogomAM Asakta prANI daivika sukha ane mokSanA sukhane hArI jAya che.(ahIM be kathAo che) (5) traNa prakAranA vaNika- 1. lAbha meLavavA vALA 2. mULa mUDInuM rakSaNa karavAvALA 3. mULa mUDIne paNa gumAvI devAvALA. te ja rIte dharmanI apekSAe sAdhaka prANInI traNa avasthA che- 1. devagati ke mokSagatinA lAbhane meLavanArA 2. manuSya bhava rUpa mULa mUDIne punaH prApta karanArA 3. naraka-tiryaMca gati rUpa durgatine prApta karanArA (6) naraka-tiryaMcagatimAM janAro sadAya parAjita thayelo hoya che. te gatimAMthI dIrghakALa sudhI bahAra nIkaLI zakato nathI arthAt tenuM bahAra nIkaLavuM durlabha che. (7) manuSyanuM AyuSya ane tenA bhoga sukha devanI tulanAmAM ati alpa che. pANInuM TIpuM ane samudra jeTaluM aMtara che. tevuM jANyA chatAM paNa je manuSya saMbaMdhI bhogothI nivRtta thato nathI, temanuM Atmaprayojana naSTa thaI jAya che. te mokSamArgane prApta karIne paNa pathabhraSTa thaI jAya che. (8) bhogothI nivRtta thanArA prANI uttama devagatine ane pachI manuSya jIvanane prApta karI anuttara mokSanA sukhone prApta kare che. (9) bAla jIva dharmane choDI, adharmane svIkArI durgati prApta kare che. ane dhIra, vIra puruSa adharmane choDI dharmane svIkArI sadgatine prApta kare che. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 86 AThamuM adhyayana H durgatithI mukti (1) saMpUrNa snehano tyAga karanArA sAdhaka badhA doSo ane duHkhothI mukta thaI jAya che, pachI te sneha indriyanA viSayano hoya ke dhana-parivArano hoya athavA to yaza--kIrti ke zarIrano hoya, paNa te sneha tyAjya che. (2) zleSmamAM mAkhI je rIte phasAI jAya che te rIte bhogAsakta prANI saMsAramAM phasAI jAya che (3) keTalAka sAdhaka potAnI jAtane saMnyAsI mAne che paraMtu prANIvadhane nathI jANatA, te durgati prApta kare che, kAraNa ke prANIvadhanI anumodanA karavAvALo paNa kadApi mukta thaI zakato nathI, to svayaM ajJAnavaza vadha karanArA mATe muktino prazna ja raheto nathI. (4) tethI saMpUrNa jagatanA caraacara prANione mana,vacana,kAyAthI haNavA nahi, haNAvavA nahi ane haNanAranI anumodanA paNa karavI nahi. (5) saMpUrNa ahiMsA pAlana hetu bhikSu eSaNA samitiyukta AhAra grahaNa kare arthAt koIpaNa prakAre prANIvadha thAya tevI bhikSA grahaNa na kare. (6) nirdoSa bhikSAmAM paNa Asakta na bane paraMtu jIvana nirvAhane mATe nIrasa, zItala, sArahIna, rUkSa padArthonuM sevana kare. (7) lakSaNa, svapna Adi phaLa batAvanArA pApa zAstrono prayoga na kare. (8) saMsAramAM jema-jema lAbha maLato jAya che tema--tema lobha vadhato jAya che. jema ke be mAsA suvarNanI prAptinI icchAvALA kapilanI lAlasA rAjya meLavavA sudhI pahoMcI gaI hatI. tethI icchAonuM niyaMtraNa karavuM joie.(ahIM kapila kevaLInI kathA che.) (9) udarane haMmezAM bilADIno bhaya rahe che, tevI rIte chadmastha sAdhakane haMmezAM strIno bhaya rahe che; tethI bhikSuoe strIsaMparka ane teno ati paricaya varjavo joie. navamuM adhyayana : nami rAjarSi : pUrvakathA H mayaNarehA para mohita thayelo maNIratha, tene meLavavA kapaTathI bhAI jugabAhunI garadana para talavArano ghA karI, vaidhane teDavAnA DhoMgathI tyAMthI nAsI jAya che. jayAM sApanA karaDavAthI mRtyu pAmI narake jAya che. mayaNarehA patino aMta samaya jANI tene dharamanA zaraNA Ape che, bhAI parano roSa kADhI nAkhI dharma zaraNuM letAM marIne jugabAhu deva gati pAme che. maNIrathanA mRtyuthI ajANa, bhayabhIta mayaNarehA maNIrathathI bacavA jaMgalamAM nAsI jAya che. tyAM tene putrano janma thAya che. azucI nivAravA taLAva kinAre jatAM, gusse thayelo hAthI tene AkAzamAM Upara uchALe che. tyAMthI pasAra thaI rahelA vidhAdharanuM dhyAna jatAM te tene jIlI le che. A bAju rAjA maNIrathanuM mRtyu thatAM mayaNarehAno moTo dIkaro caMdradhvaja rAjA bane che.nAnA dikarAne jaMgalamAM jhADanI DALIe jhulato, nirAdhAra jANI pAsenA rAjaya mithIlAno rAjA (namino pUrvabhavano bhAI) tene potAnI sAthe laI jAya che. rAjA nisaMtAna hovAthI putrane devano dIdhelo jANI AnaMdita thaI jAya che. namikumAra nAma rAkhe che. vidhyAdhara pitAmunine vAMdavA jaI rahayo hoya che, jayAM mayaNarehAno pati jugabAhu devagatithI Ave che, mayaNarehAno upakAra mAne che. deva mayaNa2ehAne namikumAra pAse laI jAya che. putrane kSemakuzaLa jANI tyAMthI te cAlI jAya che ane dIkSA aMgIkAra kare che. moTo thatAM nami rAjA bane che. te prajA pAlaka hovAthI atyaMta priya thaI jAya che.ekadA be pADozI rAjA vacce yudhdha thAya che, tyAre mahAsatI mayaNarehA vacce paDI beu bhAInI oLakha karAve che. moTo bhAI caMdradhvaja beu rAjaya namine soMpI,pote dIkSA le che. namine ekadA dAha-javara roga thatAM rANIo caMdana ghase che. kaMkaNano avAja sahana na thatAM nami pradhAnane kahe che.pradhAna eka kaMkaNa paherI caMdana ghasavAnuM kahe che, jethI avAja baMda thaI jAya che. namine ekatva bhAvanA bhAvatAM jAtismaraNa jJAna thAya che ane te dIkSA mATe taiyAra thAya che. tenA vairAgyanI parIkSA karavA zakendra brAhmaNanuM rUpa laI Ave che. mahAsatI madanarekhAnA putra namikumAra jyAre saMyama aMgIkAra karavA utsuka banyA tyAre temanA vairAgyanI parIkSA brAhmaNa rUpadhArI svayaM zakendrae karI . nami rAjarSie indrane yathArtha uttara ApI saMtuSTa ryA. indranAM prazno ane namirAjarSinA utaro : indrano prazna H Aje mithIlA nagarInAM rAjamahelamAM ane gharomAM kolAhala ane vilApa,AkraMda kema saMbhaLAI rahayo che ? utara H (1) suvistRta vRkSa paDI javAthI pakSIo AkraMda kare che, tevI rIte nagarInA loko potAnA svArthane raDe che. indrano prazna H vAyuthI prajavalita agnI ApanA bhavana ane aMtepurane bALI rahI che,tene kema nathI jotAM ? utara : (2) jyAM mAruM kaMI ja nathI, te nagarI ke bhavanonA baLavAthI mane kaMI nukazAna thatuM nathI. putra, patnI ane paisAnA tyAgIne mATe kazuM ja priya hotuM nathI. temaja apriya paNa hotuM nathI. saMpUrNa baMdhanamukta tapasvI bhikSune vipula sukha maLe che. indra H kilo,gaDha,khAI khodAvI, daravAjAthI nagarane pahelAM surakSita karAvo pachI dIkSA lo . utara : (3) zraddhA, tapa, saMyama, samiti, kSamAdi dharma, gupti, dhairya Adi Atma surakSAnA sAcA sAdhano che. indra : gharo ane bhavanonAM nirmANa karAvI pachI dIkSA lo . utara H (4) saMsAra bhramaNanA mArgamAM kyAMya paNa potAnuM ghara banAvavAnI AvazyakatA nathI. zAzvata mokSa sthAnane prApta karI tyAMja zAzvata nivAsasthAna banAvavuM zreyaskara che. indra cora ane luTArAone daMDI nagarane surakSita karo . utara : (5) rAjanIti dUSita che. temAM nyAyamArgane jANavA chatAM paNa anyAya thavAnI saMbhAvanA rahe che. jyAM sAcA ThaMDAI jAya ane jUThA AbAda rahI jAya. indra je rAjAo tamane nathI namatA, temane namAvIne, pachI dIkSA lo . Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 87 AgamasAra utaraH (6) anya rAjAonuM damana karI tene namAvavAmAM koI lAbha nathI. lAkho subhaTone jItavA karatAM svayaMnuM Atmadamana zreSTha che. tethI anAdinA durguNonI sAthe saMgrAma karavo joie. bAhya yuddhathI koI lAbha nathI, AtmavijayathI ja sukha thAya che. IndraH yajJa karAvI, brAmaNone bhojana tathA dAna karI, bhogo ne bhogavI pachI dIkSA lo. utara: (7) pratimAsa dasa lAkha gAyonuM dAna karavA karatAM eka divasanI saMyama sAdhanA zreSThatama che. neja dharma karo. athavA to guhastha jIvana kaThIna che. tenAthI palAyana karIne saMyamano saraLa mArga na levo joie, paraMtu e ghora gRhasthAzramamAM rahIne ja vratonuM ArAdhana karavuM joie. utara (8) kevala ghora jIvana ane kaThinAIo yukta jIvanathI mokSa prApta nathI thato paraMtu samyam jJAna ane vivejyukta saMyamanuM AcaraNa karavAthI mokSa prApta thAya che. mAsakhamaNane pAraNe kuzAgra jeTalo AhAra kare to paNa te ajJAnI, zuddha saMyamInI samakSa amAvAsyA tulya paNa nathI. indraH sonA, cAMdIthI bhaMDAro bharIne pachI dIkSA lo. utaraH (9) icchAo AkAzanI jema anaMta che. sonA-cAMdInA pahADa thaI jAya to paNa saMtoSa ane tyAga vinA tenI pUrNatA thatI nathI. tethI A icchApUrtinA lakSane choDI tapa-saMyamanuM AcaraNa karavuM zreyaskara che. indraH vidhamAna bhogone choDIne,avidhamAna bhogo mATe abhilAzI thayA cho, to kyAMka pastAvAno vAro na Ave. utaraH (10) saMyamI sAdhaka bhaviSyanA kAmabhogo meLavavAnI AzA apekSAe vartamAna bhogono tyAga nathI karatA paraMtu bhogone zalya samajI saMsAra prapaMcathI mukta thavA mATe eno tyAga kare che. te ema mAne che ke A bhogonI cAhanA mAtra ja durgati apAvavAvALI che. kAmabhoga AzIviSa samAna che tethI tenI prAptinuM lakSa bhikSane hota nathI. tethI saMkalpa vikalpathI da:khI thavAnI teone koI saMbhAvanA nathI. alpa sAMsArika sukhono tyAga karI adhika saMsArI sukhanI cAhanA karanArAone pazcAttApa karavo paDe che. A zakrendranA aMtima praznano uttara che. krodha, mAna, mAyA ane lobha badhA durgatinA dalAla che. te A loka ane paraloka baMne ne bagADanArA che. parIkSAmAM nami rAjarSine uttIrNa thayelA jANIne zakrendra vAstavika rUpamAM pragaTa thaI, vaMdana, stuti karIne cAlyA gayA. nami rAjarSi saMyama dhAraNa karI daDhatAthI ArAdhanA kare che. vicakSaNa paMDita puruSoe paNa AvAja vairAgya ane sAdhanAthI muktimArgamAM puruSArtha rata thavuM joie. dazamuM adhyayana : vairAgyopadeza A adhyayanamAM he gautama! samaya mAtrano pramAda na kara." A vAkyanuM aneka gAthAonA aMtima caraNamAM uccAraNa karavAmAM AvyuM che.(samaya goyamAM mA pamAya.) (1) manuSya jIvana vRkSanA paripakva(pILA paDI gayelA) pAMdaDAnI samAna asthira che. tRNanA agra bhAge rahela jAkaLanA biMdu samAna caMcaLa che. "tethI he gautama! samaya mAtrano pramAda na karavo.' (2) kSaNabhaMgura jIvana hovA chatAM aneka saMkaTothI bharapUra che, tethI avasara joI dharmapuruSArtha karavAmAM kSaNa bharano paNa pramAda na karavo joie. "tethI he gautama! samaya mAtrano prasAda na karavo.' (3) pAMca sthAvara, traNa vikalendriya, tiryaMca paMcendriya, naraka, deva A agiyAra sthAnone pAra kya pachI cirakALe puNyayoge. manuSyabhava prApta thAya che. temAM paNa keTalAkane AryakSetra, uttamakula, paripUrNa aMgopAMga, sadharmanuM zravaNa ane zraddhA- pratItinuM maLavuM uttarottara durlabha che. (4) tenAthI viparIta anArya kSetra, cora,DAku,kasAI kuLa tathA aMdhapaNuM, baherApaNuM, laMgaDApaNuM, lUlApaNuM ane roga yukta zarIra prApta thAya che. kutIrtha(mithyAtvI) nI saMgati ane viparIta mAnyatAvALI buddhi eTale mithyAtvanI prApti thAya che. (5) he devAnupriya! pAMca indriya ane zarIranuM baLa ghaTatuM jAya che tethI suMdara avasarayukta mAnavabhava prApta ryA pachI dharma puruSArtha karavAmAM kSaNabhara paNa vilaMba na karavo joie. (6) aneka rogo zarIrane naSTa-bhraSTa karI nAkhe che tethI A saMsAramAM jaLakamaLavat rahI saMpUrNa dhana parivAranA mamatvanA baMdhanano tyAga karI, saMyama svIkAra karavo joie. (7) he gautama! saMpUrNa saMsAra pravAhane pAra karI, saMyama prApta karI, have aTako nahi, paraMtu zIdhra zuddha bhAvonI zreNinI vRddhi karI, karmakSaya mATe prayatnazIla raho. A prakAre manuSya bhavanI durlabhatA, kSaNabhaMguratA ane duHkhamaya jIvanane samajI pratyeka prANI mokSa pradAyaka apramatta bhAva yukta saMyamamAM upasthita thAya. agiyAramuM adhyayanaH bahuzruta mahAtamya (1) vidyAhIna, abhimAnI, sarasa AhArano lolupI, ajitendriya ane asaMbaddha pralApI tathA atibhASI; e avinIta hoya che. (2) krodhI, mAnI, pramAdI(aneka anya kAryomAM ke icchApUrtimAM vyasta), rogI ane ALasu; e guru pAsethI zikSA(jJAna) lAbha karI zakatA nathI. (3) hAsya na karanAra, indriya ane mana upara kAbU rAkhanAra, mArmika vacana na bolanAra, sadAcArI, durAcaraNano tyAgI, rasalolupatA rahita, krodha rahita ane satyaparAyaNa, A guNavALA zikSA (adhyayana) prAptine yogya che. (4) je vAraMvAra krodha kare che, krodhane cirakALa sudhI TakAvI rAkhe che, mitrone ThukarAve che, zrutanuM ghamaMDa kare che, atialpa bhUla thatAM teno tiraskAra kare che, mitranI pITha pAchaLa niMdA kare che, je drohI che, asaMvibhAga ane aprItikara svabhAvavALo che te avinIta kahevAya che. te mokSa prApta karI zakato nathI. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha (5) ukta avaguNone dUra karI guNone dhAraNa karanAra ane namravRti, acapala, amAyAvI, akutUhalI, kleza kadAgrahathI dUra rahenAra, kulIna, lajjAvAna, buddhimAna muni suvinIta kahevAya che. (6) gurukuLavAsamAM rahIne ziSya ukta guNayukta banavuM joIe. priyaMkara ane priyavaktA ziSya, zratanuM vizALa adhyayana karI bahuzruta bane che. (7) bahuzruta jJAna saMpanna muni saMghamAM atizaya zobhAyamAna hoya che. tene mATe vividha upamAo A adhyayanamAM kahevAmAM AvI. che. je A pramANe che.1. bahuzruta muni zaMkhamAM rAkhavAmAM Avela dUdha samAna saMghamAM zobhAyamAna hoya che, 2. uttama jAtinA azva samAna muniomAM zreSTha hoya che, 3. parAkramI yoddhA samAna ajeya hoya che, 4.hAthaNIothI gherAyelA hAthI samAna aparAjita hoya che, 5. tINa ziMgaDA ane puSTa skaMdhavALA baLada potAnA yUthamAM suzobhita hoya che tema te sAdhu samudAyamAM potAnI tIkSNa buddhi ane jJAnathI puSTa thaI suzobhita hoya che, da. A rIte te muni pazuomAM nirbhaya siMha samAna hoya che, 7. abAdhita baLamAM vAsudeva samAna hoya che, 8, aizvaryamAM cakravartI samAna hoya che, 9. devatAomAM zakrendra samAna hoya che, 10. ajJAna aMdhakAra nAza karavAmAM sUrya samAna hoya che, 11. tArAomAM pradhAna paripUrNa caMdra samAna hoya che, 12. paripUrNa koThAro-bhaMDAronI samAna jJAna-dhanathI samRddha hoya che, 13. zreSTha jebU sudarzana vRkSa samAna hoya che, 14. nadImAM sItA nadI samAna vizALa hoya che, 15. parvatamAM meru parvatanI samAna ucca hoya che, 16. samudramAM svayaMbhUramaNa samudra samAna vizALa ane gaMbhIra hoya che. AvA zreSTha ane uttamaguNavALA bahuzruta bhagavaMta zruta pradAnakartA ane samAdhAnakartA hoya che. tathA carcAvArtAmAM ajeya hoya che tethI mokSanA icchuka saMyama pathika pratyeka sAdhake zruta saMpana banavuM joIe ane te zrutathI sva-paranuM kalyANa karavuM joie. bAramuM adhyayana harikezI muni (1) zudra jAtimAM janma prApta ryA pachI paNa koIka jIva jJAna ane tapa-saMyama upArjana karI mukti prApta karI zake che. (2) cAMDAla kulotpana harikeza bala' nAmanA aNagAranA saMyama tapobaLathI prabhAvita thaI yajJa karanAra purohita, adhyApaka ane bALaka,- satya dharma, bhAvayajJa ane bhAva snAnanuM svarUpa samajyA. (3) yakSa paNa munithI prabhAvita thaI samaye-samaye temanI sevAmAM upasthita thato hato. tenA nimitte bhadrA rAjakumArI ane brAhmaNo munithI prabhAvita thayA. yajJa zALAmAM jAtivAdane AgaLa karI munine bhikSA ApavAno inkAra karyo, taduparAMta muni sAthe abhadra vyavahAra paNa karavAmAM Avyo. bhadrAe bALakone upAlaMbha ApatAM kahyuM ke tame A muninI avahelanA karo cho te parvatane nakhathI khodavA samAna, lokhaMDane dAMtathI cAvavA samAna ane agnine pagathI kacaDavA samAna mUrkhatA karI rahyA cho. bhikSAkALamAM bhikSunuM apamAna karavuM, pataMgiyAonA agnimAM paDavA ane bhasma thavA barAbara che. tyArabAda yakSano vikarALa upadrava thavAthI purohita ane purohita patnI bhadrAe munino anunaya vinaya karI yakSane zAMta ryo. upadrava dUra thayA bAda teoe munine AdarapUrvaka AhAra Apyo. (4) harikezamunine bhikSA detAM yajJazALAmAM paMcadivya vRSTi thaI. jethI lokamAM spaSTa pratIti thaI ke jAtinI apekSA adhika mahatva tapa,saMyama ane zIlanuM che. tyAM dravya yajJakartAonI apekSAe munino bhAvayajJa vizeSa prabhAvaka rahyo. (5) tyArabAda munie upadeza Apyo. agni ane pANI dvArA bAhya zuddhi thAya che, nahi ke AtmAnI. teonI jijJAsAnuM samAdhAna karatA munIe samajAvyuM ke chakAyanA jIvonI kiMcit paNa hiMsA na karavI, temaja karavAnI preraNA paNa na ApavI, jUTha ane adattano tyAga karI, strI tathA parigrahathI ane krodhAdi kaSAyathI nivRtta thavuM te ja sAco mahAyajJa che. (6) A bhAvayajJamAM AtmA jyoti sthAne che, tapa agni che, mana,vacana ane kAyA ghI nAkhavAno cATavo che, zarIra kaDAI che ane karma kASTha che. saMyama yoga, svAdhyAya,dhyAna Adi zAMti pATha che. A RSiono prazasta yajJa che. akaluSita ane prazasta lezyAvALo saMyama ja dharmajalano hoja che, brahmacarya zAMti tIrtha che; prazasta adhyavasAya nirmaLa jaLa che, jemAM snAna karI muni zItalatA- karmamala rahita avasthA rUpa mokSa gatine prApta kare che. e ja RSionuM prazasta mahAjJAna che. teramuM adhyayana citta saMbhUti kathAH citta saMbhUti e pUrvamAM pAMca bhava sAthe ryA hatAM. zudra kuLamAM janma thavAthI vAraMvAra apamAnIta thayA ane aMtamA dIkSA lIdhA pachI paNa jyAre temane kuLanA kAraNe apamAnIta thavuM paDyuM, tyAre saMbhUtie krodhamAM tejo vezyAno upayoga karyo. cakravartI temanI kSamA mAMgavA Ave che, cakravartI nI rudhdhi joI saMbhUti, e rudhdhi mATe niyANuM kare che. (1) nidAnanA baLe saMbhUti munie cakravartI padanI prApti karI paraMtu have te dharmanuM AcaraNa karI zakatA nathI. (2) pUrva bhavonA sAthI baMdhu cittamuninA paricayathI teNe bodhane prApta karyuM tyAre potAne hAthInI jema kIcaDamAM phasAyelo jANyA chatAM niyANAne kAraNe kAma-bhogano tyAga karI zakyA nahiM ane zrAvaka vratone paNa dhAraNa karI zakyA nahiM jethI mRtyu pAmI narakamAM gayA. (3) karmonA zubhAzubha phaLa pratyeka AtmAnI sAthe ja rahe che. karma udayamAM AvyA vinA chUTI zakatA nathI. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | 89 AgamasAra ( kaDANa kammANa na mokksa asthi )(4) brahmadatte potAnI bhAvanA anusAra cittamuninuM svAgata karatAM bhogone bhogavavAnuM AmaMtraNa ApyuM, tyAre cittamunie gItone vilApa tulya, nATakone viTaMbanA samAna, AbhUSaNone bhArarUpa ane kAmabhogone duHkhakArI kahI; virakta muni jIvanane anupama sukhamaya batAvyuM. (5) mRganA samUhamAMthI koI eka mRgane siMha upADI jAya ane phADI nAMkhe to anya koIpaNa mRga tenuM rakSaNa karI zakatA nathI. te prakAre mRtyu AvatAM koIpaNa saMsArI kuTuMbIjano sahAyabhUta thatA nathI. temaja durgatimAM prApta thatA duHkhomAM paNa bhAga paDAvI zakatA nathI. mRtyu pAmatA mAnavInA zabanA agni saMskAra ryA bAda loko tenA dhana- saMpattinA svAmI banI jAya che. ukta mArmika, hRdayasparzI upadeza sAMbhaLyA chatAM brahmadatta rAjA AMzika paNa dharmanuM AcaraNa karI zakayo nahIM ane saMpUrNa virakta cittamunie paNa tenA bhoganA AmaMtraNano svIkAra ryo nahIM. cittamunie saMyama-tapanuM ArAdhana karI mukti prApta karI ane brahmadatta cakravartI bhogomAM Asakta banI narakamAM gayo. caudamuM adhyayana : bhRgu purohita...ikSukAriya prAsaMgika kathA :- cha jIva saMyama pAlana karI devalokamAM utpanna thayA hatA. tyAMnuM AyuSya pUrNa karI kramazaH rAjA, rANI, purohita, purohita patnI banyA. bAkInA be deva kAlAMtare purohitanA putra rUpe avataryA. A adhyayanamAM saMyama svIkAra karavAnI bhAvanAvALA putrono mAtA-pitA sAtheno tAttvika saMvAda che. tyAra pachI vairAgya vAsita purohitano, patnI sAthe saMvAda che ane aMtamAM rANIe rAjAne udbodhana kyuM. kramazaH chaye AtmA vairAgyavAsita banI saMyama svIkAra karI mokSa prApta kare che. A rIte te ja bhave mukti gAmI banyA. (1) saMyama letAM pUrve mAtA-pitAnI anumati meLavavI Avazyaka che. te ja prakAre pati-patnIe paNa paraspara svIkRti levI Avazyaka che. (2) vedonuM adhyayana trANabhUta thatuM nathI. brAhmaNone bhojana karAvavAthI naraka- gamanamAMthI mukti maLI zakatI nathI ane kupAtra saMtAna paNa sadgati ApI zakatA nathI. (3) kAma bhogo kSaNa mAtranuM sukha ane bahukALanuM duHkha ApanArA che. te duHkharUpa anarthonI khANa che. muktimAM jatAM jIvone avarodharUpa che. (4) kAmabhogomAM atRpta mAnava rAta-dina dhana prAptinI zodhamAM vyasta rahe che ; aMte kALanA paMjAmAM phasAI jAya che. tethI kSaNamAtrano paNa pramAda na karavo joie. (5) A loka ke paralokanA aihika sukho meLavavAnA lakSe dharma karavo nahI paraMtu saMpUrNa karmakSaya karavA ane bhava paraMparAnuM chedana karavA mATe dharma karavAmAM Ave che. AtmAnI pUrNa zuddha avasthA pragaTa karavAnA hetue tapa-saMyamano svIkAra karavAmAM Ave che. (6) jema araNInA lAkaDAmAM agni, talamAM tela ane dUdhamAM ghI che paNa dekhAtuM nathI. te utpanna thAya che ane vinaSTa thAya che paraMtu AtmAnuM A svarUpa nathI, te to arUpI hovAthI indriyagrAhya paNa nathI ane amUrta hovAthI nitya zAzvata che. Atma pariNAmothI ja navA karmabaMdha thAya che ane karmabaMdha ja saMsArano hetu che. tethI karmakSaya karavA saMyama-tapano svIkAra karavo parama Avazyaka che. (7) A saMpUrNa saMsAra mRtyuthI pIDita ane jarAthI gherAyela che. vyatIta thayelA divasa-rAta pharIne AvatA nathI. tethI vartamAnamAM ja dharma karI levo. (8) jeNe mRtyunI sAthe mitratA bAMdhI nathI, mRtyuthI palAyana thavAnI zakti keLavI nathI, mRtyunuM nizcaya jJAna meLavyuM nathI; teNe dharmane kayAreya pachInA bharose choDavo nahI. (9) je rIte sarpa kAMcaLIno tyAga karI nirAsakta bhAve cAlyo jAya che te rIte viraktamuni saMsAranA samasta saMyogo ane bhogone choDI de che. (10) rohita matsya jALa kApIne bahAra nikaLI jAya che, tema dhIra puruSa moha jALane kApI muktavihArI zramaNa banI jAya che. (11) ekabIjAnA nimitte paNa saMyama prApti thaI zake che. tethI nimitta maLatAM saMyamathI vaMcitta na rahevuM. (12) dhana ane kAmabhogone choDI jIve avazya ekalA ja javuM paDe che. (13) bhautika sukho pakSInA mukhamAM rahelA mAMsanA TukaDA samAna duHkhadAyI che. mAMsanA TukaDAno tyAga karavAthI pakSI kalaha rahita thaI zake che. te prakAre parigraha mukta muni paNa parama sukhI bane che. (utarAdhyana sUtranA 36 adhyayana bhASAMtara vALA mULa sUtromAM thI vAMcavA. atyaMta jJAnapUrNa ane rasaprada kathAo sAthenA e adhyayano ne saMkSipta karavA kaThIna che. vairAgyathI bharelI enI keTalIka gAthAo kaMThastha karavAthI jIvane utama jJAna ane parama zAMtino anubhava thAya che. divAnA ajavALe tathA ugALe moDhe zAna ArAdhanA na karavI . bhagavada AjJA pramANe ja jJAna prApta karavuM AtmAne mATe kSeyakara hoya che.) paMdaramuM adhyayana : bhikSu guNa A adhyayanamAM bhikSunA aneka viziSTa temaja sAmAnya guNonuM varNana karavAmAM AvyuM che. (1) bhikSu sarala AtmA, jJAnAdi sahita, saMkalpa-vikalponuM chedana karanAra, paricaya ane icchAone na vadhAranAra, ajJAta bhikSAjIvI, rAtri AhAra-vihArathI mukta, AgamanA jANakAra, AtmarakSaka ane mUrchA rahita hoya che. (2) Akroza ane vadhane samyak prakAre sahana karanArA ane harSa zoka na karanArA bhikSu hoya che. (3) zayana--Asana, zIta-uSNa, DAMsa-maccharathI vyagna na thanArA, vaMdana-prazaMsAnI apekSA na rAkhanArA, AtmArthI, tapasvI, mohotpAdaka strI puruSonI saMgati na karanArA, kutUhala rahita bhikSu hoya che. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha (4) pApa zAstro arthAtu jyotiSa, maMtra-taMtra, auSadha-bheSaja no prayoga na batAvanArA, roga AvavA chatAM koI vaidya AdinuM zaraNa na lenArA, cikitsAno parityAga karanArA bhikSu kahevAya che. (5) rAjA Adi kSatriyo tathA zilpIo ke anya gRhastho sAthe aihika prayojana saMparka-paricaya na kare te bhikSu che. (6) AhAra Adi na devA para aprasanna na thAya, denArA upara prasanna thaI AzIrvacana na kahe, nirasa eTale sAmAnya AhAra maLatAM niMdA na kare, sAmAnya gharomAM bhikSArthe jAya, te bhikSu kahevAya che. (7) bhayAnaka zabdothI ane bhayasthAnothI bhayabhIta na bane te bhikSu che. (8) jIvonA duHkhone jANI tene Atmavat samajanArA, Agama jJAnamAM kovida, parISaha vijetA, upazAMta, maMda kaSAyI, koIne apamAnita ke khedita na karanArA, alpabhojI, gharane choDI ekatvabhAvamAM lIna rahI vicaraNa kare to te bhikSu che. soLamuM adhyayana brahmacarya samAdhi brahmacarya vratanI surakSA mATe ane AtmasamAdhi bhAvone keLavavA mATe nIce batAvela sAvadhAnI rAkhavI jarUrI che. (1) strI Adi sAthe eka makAnamAM na rahevuM. (2) rAgavRddhi karavAvALI strI-saMbaMdhI vArtA na karavI temaja na sAMbhaLavI. (3) strIo sAthe vAraMvAra vArtA temaja adhika saMparka na karavo. (4) strIonA aMgopAMga ekITaze na jovA. (5) strInA rudana, hAsya, gIta, kaMdana Adi zabda zravaNamAM Asakta na thavuM. (6) pUrvAzramanuM strI saMbaMdhI viSayonuM smaraNa, ciMtana, manana na karavuM. (7) zIghra vAsanAnI vRddhi karAvanArA uttejaka, pauSTika khAdyapadArtha, rasAyaNa- auSadhionuM sevana na karavuM. dUdha, ghI Adi vigayono amaryAdita tathA niraMtara upayoga na karavo. (8) ThAMsI ThAMsIne na khAvuM. 9) zarIranI vastra AdithI zRMgAra zobhA na karavI, vibhUSAvRttino tyAga karavo. (10) zabda, rUpa, gaMdha, rasa, sparza pAMce manojJa viSayonI Asaktino tyAga karavo. pAMce Indriyano nigraha karavo. A pramANe brahmacarya-saMyamanA bAdhaka sthAnono tyAga karavo. pUrNa samAdhi bhAvayukta duSkara brahmacaryanuM pAlana karanArA nine deva dAnava paNa namaskAra kare che. brahmacaryanA pAlanathI jIva saMyamanI ArAdhanA karI mukta banI jAya che. sattaramuM adhyayana pApI zramaNa paricaya je saMyama svIkAra ryA bAda sAdhanAthI Tyuta thaI viparIta AcaraNa kare che, tene A adhyayanamAM pApI zramaNa" nI saMjJAthI sUcitta karavAmAM AvyA che. (1) je zruta adhyayanamAM tallIna rahetA nathI. (2) nidrAzIla hoya eTale khAI, pIne divase paNa sUI rahe. (3) AcArya-upAdhyAya koI thAya koI sacanA preraNA kare tyAre krodha kare. temano samyaka vinaya, sevA-bhakti na kare ghamaMDI bane. (4) jIva rakSA ane yatanAnuM lakSa na rAkhanArA. (5) bhUminuM pratilekhana kyU vinA jyAM-tyAM besanArA. joyA vinA gamanAgamana karanArA. (6) zIdhra ane capalagatie cAlanArA. (7) pratilekhananI vidhinuM pAlana na karanArA. (8) mAyAvI, lAlacI, ghamaMDI, vAcALa, mana ane indriyono nigraha na karanArA, asaMvibhAgI ane apriya svabhAvavALA. (9) vivAda, kalaha ane kadAgrahazIla svabhAvavALA. (10) jyAM tyAM pharatA rahenAra, asthira AsanavALA. (11) zayanavidhinuM pAlana na karavAvALA arthAt utAvaLe sUI janArA. (12) vigayonuM vAraMvAra sevana karanArA ane tapazcaryA na rA. (13) savArathI sAMja sudhI khAnArA. (14) asthira citta thaI gaNa-gacchamAM vAraMvAra parivartana karanArA. (15) nimita batAvanArA yaMtra, maMtra, taMtra tathA vidyA Adino prayoga karI gRhasthone batAvanArA. (16) sAmudAnika(aneka gharonI)bhikSA na karanArA, nitya eka ja gharathI AmaMtraNa svIkArI AhAra-pANI lenArA, gRhasthanA Asana zayanano upayoga karanArA. ukta AcaraNa karanArA pApI zramaNa kahevAya che. teo A lokamAM nindA pAtra thatAM zithilAcArI kahevAya che ane A loka tathA paralokane bagADe che. tenAthI viparIta eTale zuddha saMyama pAlana karanArA arthAt ukta doSono parityAga karanArA suvatI muni A lokamAM amRtanI samAna pUjita bane che ane paralokanA ArAdhaka bane che. aDhAramuM adhyayana: saMyati muni prAsaMgika - ekadA saMyati rAjA haraNano zikAra karI rahyA hatA, haraNa bhayabhIta thaI doDI rahyuM hatuM. haraNane bANa vAgyuM. udyAnamAM prazAMta citta muninI pAse jaI haraNa paDI gayuM. saMyati rAjA te haraNane zodhatAM-zodhatAM AvyA. muni pAse mRgane peDelo joI rAjAne thayuM-nakkI A RSino mRga haze. have te mane zrApa Apaze to.? teoe bhayabhIta thaI muni pAse kSamAnI prArthanA karI. tyArabAda munino upadeza sAMbhaLI teoe saMyama grahaNa kya. saMyamamArgamAM vicaraNa karatAM temano kSatriya rAjarSi sAthe samAgama thayo. te kSatriya rAjarSie AtmIyatA vyakta karI ane temane udAharaNo dvArA tapa-saMyamamAM sadA sthira rahevAnI zikSA-preraNA karI (1) A jIvane bIjA niraparAdhI prANIone mAratI vakhate saheja paNa vicAra nathI Avato paraMtu jyAre potAnI upara AMzika ApattinI saMbhAvanA paNa hoya topaNa gabharAIne dInatAno svIkAra karI le che. (2) anitya evA A jIvanamAM svayaMnuM mRtyu paNa avazya thavAnuM che, koI asara nathI rahevAnuM, tethI hiMsA AdimAM magna rahevAthI koI lAbha nathI. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | AgamasAra (3) sarvasva choDI eka divasa avazya javuM to paDaze ja, A jIvana vIjaLI samAna caMcaLa che; chatAM prApta thayela rAjya AdimAM prANI Asakta thaI paralokano vicAra karato nathI, te ajJAna dazA che. (4) sagA--saMbaMdhIno sAtha paNa jyAM sudhI mANasa jIvato che tyAM sudhI ja che. mRtyu bAda kevala zubhaazubha karmaja sAthe Ave che. parivAranA sabhyo paNa mRtyu pachI gharamAM rAkhatA nathI. (5) saMsAramAM aneka ekAMtavAdI dharma che. ekAMta hovAthI tenuM kathana yukti saMgata nathI hotuM, tethI samyak tattvonI zraddhA sAthe samyak dharmamAM sthira rahevuM joie. TUMkamAM sAra e che ke--koIpaNa siddhAntavALA hoya paNa jo pApakAryamAM anurakta rahe to durgatine prApta kare che ane je pApano tyAga karI ahiMsaka, dayAmaya, AryadharmanuM AcaraNa kare che te divyagatine prApta kare che. (6) lokamAM dekhAtA vibhinna ekAntavAdI siddhAnta mithyA che ane nirarthaka che; tevuM jANI syAdvAdamaya samyak niSpApa mArganuM anusaraNa karavuM joie. 91 (7) dasa cakravartI rAjAoe paNa saMpUrNa rAjyalakSmIno tyAga karI saMyama-tapanI ArAdhanAthI mukti meLavI. be cakravartIe (AThamA subhUma ane bAramA brahamadata ) sAMsArika sukhamAM Asakta banI saMyama aMgIkAra na kyoM to teo Asakta dazAmAM ja mRtyu pAmI narakamAM gayA. (8) dazArNabhadra rAjA, nami rAjA, karakaMDu, durmukha, nagati rAjA, udAyana rAjA, zveta rAjA, vijaya, mahAbala ityAdi moTA moTA rAjAoe saMyama dhAraNa karI Atma kalyANa rkyu. A pramANe jANIne zUravIra mokSArthI sAdhake mokSa mArgamAM daDhatApUrvaka parAkrama karavuM joie. ogaNIsamuM adhyayana H mRgAputra prAsaMgika : saMta darzanathI mRgAputrane jAtismaraNa jJAna thayuM. temAM naraka Adi bhavone joIne bhogothI virakta thAya che. dIkSAnI anumati mAMgatA mAtA-pitA sAthe thayela rocaka saMvAdanuM varNana tathA narakagatinA du:khonuM bhayAnaka varNana A adhyayanamAM karavAmAM AvyuM che. saMyamanI duSkaratA batAvatAM mahAvratonuM ane aneka AcAronuM varNana spaSTa karavAmAM AvyuM che. chelle mRgAputra AjJA prApta karI, saMyama svIkArI ekalA ja vicaraNa karI saMyama-tapanI utkRSTa ArAdhanA karI, eka mAsanuM anazana karI, sarvakarmono kSaya karI mukta thayA. (1) jAti smaraNa jJAna adhyavasAyonI zuddhi yukta anuprekSAthI ane jJAnAvaraNIya temaja mohanIyakarmanA kSayopazamathI utpanna thAya che. A jJAnathI utkRSTa pUrvanA niraMtara saMzIavasthAnA 900 bhavonuM, temaja te bhavonA AcaraNanuM ane saMyama vidhionuM jJAna thaI zake che. tethI svataH jIvane dharmabodha ane vairAgyanI prApti thAya che. mRgAputra dIkSAnI anumati mAMgatA H (2) kAmabhoga kiMpAka phaLa samAna bhogavavAmAM(sevana karatAM samaye)suMdara ane miSTa lAge che paNa tenuM pariNAma kaTu che arthAt du:khadAyI che. (3) A zarIra anitya, azucimaya, azAzvata ane klezanuM bhAjana che. tene pahelAM ke pachI avazya choDavuM ja paDaze. pANInA parapoTAnI samAna A jIvana kSaNabhaMgura che. (4) saMsAramAM janma, jarA, roga ane maraNa e cAra mahA duHkha che. bAkI to Akhoya saMsAra du:khamaya che. (5) saMsArarUpI aTavImAM dharmarUpI bhAtuM lIdhA vinA pravAsa karanArA jIva roga Adi duHkhothI pIDita thAya che. mAtA-pitA saMyamanI duSkaratA batAvatA :- (6) samasta prANio pratye ke veravirodha rAkhanArAo pratye paNa samatAbhAva dhAraNa karavArUpa ahiMsAnuM pUrNa pAlana karavuM duSkara che (7) sadA apramatta bhAve, hitakArI ane satya bhASA upayogapUrvaka bolavI duSkara che. (8) pUrNa rUpe adattane tyAgI nirvadha ane eSaNIya AhAra Adi grahaNa karavA kaThina che. (9) samasta kAmabhogono tyAga karavo ane vividha saMgraha parigrahano temaja tenA mamatvano parityAga karavo ati duSkara che. (10) rAtri bhojanano tyAga karavo ane khAdya padArtha ke auSadha bheSajano saMgraha na karavo duSkara che. (11) bAvIsa parISaha sahevA, loca karavo tathA vihAra karavo ati kaSTamaya che. (12) jIvanabhara jAgRti pUrvaka A badhA ja saMyama guNone dhAraNa karavA eTale.... ke te-1. lokhaMDano moTo boja kAyama upADI rAkhavA samAna che.ra. gaMgAnadInA pratisrotamAM cAlavA samAna che.3. bhujAothI samudra pAra karavA samAna che.4. retInA kavala cAvavA samAna che.5. talavAranI tIkSNa dhAra para cAlavA samAna che.6. mINanA dAMte lokhaMDanA caNA cAvavA samAna che. 7. pradIpta agnizikhAne pIvA samAna che.8. kapaDAnI thelIne havAthI bharavA samAna che.9. meruparvatane trAjavAthI toLavA samAna che arthAt uparanA badhA ja kAryo duSkara che. tenI samAna saMyama pALavo paNa atyaMta duSkara che. mRgAputra utaramAM kahe che H- (13) agninI uSNatA karatAM paNa narakanI garamI anaMta guNI che. ahIMnI ThaMDIthI narakanI ThaMDI anaMtaguNI che. jyAM nArakIne vAraMvAra bhUMjavAmAM Ave che, karavatathI kApavAmAM ke TukaDA karavAmAM Ave che. mugarothI mAra mAravAmAM Ave che. tIkSNa kAMTAomAM DhaseDavAmAM Ave che. ghANImAM pIlavAmAM Ave che, chedana- bhedana karavAmAM Ave che. baLapUrvaka uSNa jAjvalyamAna 2thamAM jotaravAmAM Ave che, tRSA lAgatAM tIkSNa dhAravALI vaitaraNI nadImAM nAkhavAmAM Ave che. ukALela loDhuM, sIsuM, tAMbu pIvaDAvavAmAM Ave che. (14) 'tamane mAMsa priya hatuM', ema kahI agni samAna potAnA ja mAMsane lAlacoLa karI pakavI khavaDAvavAmAM Ave che. 'tamane vividha madirA bhAvatA hatA' ema kahI carabI ane lohI garama karI pIvaDAve che. narakamAM keTalIka vedanA paramAdhAmI devakRta hoya che. vaikriya zarIra ane dIrgha AyuSya hovAthI nArakI jIvo maratA nathI. rAI jeTalA TukaDA karavAmAM Ave chatAM pArAnI samAna temanuM Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 AgamasAra-pUrvArdha zarIra punaH saMyukta thaI jAya che. A prakAre ahIM batAvyuM che ke saMyamanA kaSTathI anaMta adhika narakamAM duHkho che. tene jIva paravazatAthI ane anicchAe sahana karIne Avyo che.] (15) muni jIvanamAM rogano upacAra na karavo te paNa eka siddhAMta che. tenA mATe mRga-pazunuM daSTAMta ApI samajAvyuM che ke pazune roga AvatAM AhArano tyAga karI vizrAma kare che ane svastha thayA pachI ja AhAra grahaNa kare che. muni paNa roga AvatAM mRganI. jema saMyama ArAdhanA kare. (16) muni lAbha-alAbha, sukha-duHkha, jIvana-maraNa, nindA-prazaMsA, mAna- apamAnamAM sadA eka samAna bhAva rAkhe, hAsya-zokathI dUra rahe, caMdana vRkSanI samAna kharAba karanAranuM paNa bhaluM ja kare, tenA prati zubha hitakArI adhyavasAya rAkhe. (17) aMtima gAthAmAM kahevAmAM AvyuM che ke, dhana duHkhonI vRddhi karAvanAra che. mamatva baMdhana mahAbhayane prApta karAvanAru che. dharmAcaraNa-vrata, mahAvrata dhAraNa karavAthI anuttara sukhonI prApti thAya che. vIsamuM adhyayana : anAthI muni prAsaMgika - eka vakhata mahArAjA zreNika pharatAM-pharatAM udyAnamAM AvyA. tyAM anAthimunine dhyAnastha avasthAmAM beThelA joyA. muninA rUpa, saumyatA tathA vairAgyane joI Azcarya thayuM. te yogya ziSTAcAra jALavI vaMdana karI beThA ane pUchyuM ke- "Ape dIkSA zA mATe lIdhI?' munie pratyuttaramAM kahyuM huM anAtha hato.' rAjAe kahyuM- "tamAro nAtha huM banuM chuM rAjyamAM padhAro.' tyAre munie anAthatAnuM varNana karyuM. ke mAre mAtA-pitA, bhAI-bahena patni parivAra ane prabhUta dhana bhaMDAra hato, chatAM mArI roga janita mahAna vedanAne koI maTADI zakyA nahi ke temAM bhAga paDAvI zakyA nahi, upAyo badhA niSphaLa thatAM meM dIkSA lIdhI. sarva hakIkata ane upadeza sAMbhaLI zreNika rAjA bodha pAmyA ane dharmAnurAgI banyA. upadezano sAra A pramANe che(1) puSkaLa dhana, mAtA-pitA, bhAI-bahena ane patnI hovA chatAM paNa A jIvanI rogathI ke mRtyuthI koI rakSA karI zakatA nathI. tethI rAjA hoya ke zeTha, badhA anAtha che; kAraNa ke hajAro deva, hajAro strIo, hajAro rAjA, karoDono parivAra, cauda ratna, navanidhAna; A badhuM ja hovA chatAM cakravartI ekalo, asahAya banI mRtyu AvatAM narakamAM cAlyo jAya che. arthAt A badhA ja padArtha mRtyu ane duHkhothI bacAvI zakatA nathI. A rIte jenuM koI rakSaka nathI te sarva anAtha che. (2) saMyama dharma svIkAra karanAra mANasa sanAtha hoya che. dharma tene duHkhamAM paNa sukhI rahevAnI preraNA kare che. mRtyu samaye paNa mahotsava jevA AnaMdano anubhava karAve che ane aMtamAM durgatimAM javA deto nathI. tethI Avo saMyamadharma yukta AtmA sanAtha bane che. mATe he rAjana! have to huM sanAtha thaI gayo chuM. (3) keTalIka vyaktio saMyama svIkAra karavA chatAM paNa anAtha hoya che. te bIjA prakAranI anAthatA che. eTale ke saMyamadhAraNa kya pachI paNa keTalAka sAdhaka AtmAne durgatithI bacAvI zakatA nathI. jema ke- 1. je mahAvratonuM samyapha prakAre pAlana karato nathI. 2. mana, indriya ane kaSAyano nigraha karato nathI. 3. rasomAM Asakta rahe che. 4. cAlavA, bolavA, gaveSaNA karavAmAM paNa saMyamanI. maryAdAo che, tenuM dhyAna rAkhIne pAlana karato nathI arthAt samiti, guptinuM samyak prakAre pAlana karato nathI. 5. je lokone bhUta-bhaviSyanA nimitta kahe che; rekhA, lakSaNa, svapna AdinuM phaLa batAve che; vidyAmaMtrathI camatkAra batAve che; sAvadha anuSThAnomAM ane gRhakAryomAM bhAga le che. 6. je audezika khAdya padArtha Adi le che athavA eSaNIya-aneSaNIya je maLe te le che. A rIte je svIkRta uttama saMyamanI virAdhanA kare che, te paNa anAtha che. eTale ke jeno saMyama dUSita banI jAya che te durgatithI bacI zakato nathI. tethI sAdhu thavA chatAM te anAtha che. sUtramAM AvA sAdhunI nagnatA, muMDana Adi vRtione mokSamArganI sAdhanAmAM mahatvahIna nirarthaka batAvI che. kAcanA TukaDAnI samAna khoTI batAvI che. evA saMyamayyata sAdhakone banne lokamAM saMkleza prApta karanArA ane karmakSaya nahIM karanArA batAvyA che. je rIte viSa pIvuM, urdu zastra grahaNa karavuM ane avidhithI yakSane (devane) sAdhavo duHkhadAyI nIvaDe che; te ja rIte saMyamanI vidhithI viparIta AcaraNa te sAdhakanuM hita karI zakatuM nathI. A pramANe dharmano svIkAra karavo te pahelI sanAthatA che ane saMyama grahaNa ryA pachI jinAjJAnuM prAmANikapaNe yathArtha pAlana karavuM bIjI sanAthalA che. banne prakAranI sanAthatA dhAraNa kya pachI ja jIvana saphaLa ane ArAdhaka bane che. ekavIsamuM adhyayana samudrapAlamuni prAsaMgika - jaina darzananA jANakAra(pAraMgata) pAlita zrAvakane samudrapALa nAmano putra hato. eka vakhata samudrapAle potAnA bhavanamAM beThA-beThA corane mRtyudaMDa mATe laI jatAM joyo. tenA azubha karmonAM kaDavA phaLonuM ciMtana karatAM-karatAM tene vairAgya utpanna thayo ane saMyama svIkAryo. aMtamAM karma kSaya karI nirvANa pAmyA. WWWWWWWWWWWWW 4ww8 444WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology AgamasAra bAvIsamuM adhyayana ariSTanemi prAsaMgika - bAvIsamAM tIrthakara zrI ariSTanemi potAnA vivAha prasaMge jAna laIne jatAM mArgamAM pazuonA karuNa pokAra sAMbhaLI turaMta ja pAchA vaLyA. eka varSa sudhI dAna ApI saMyama svIkAra kya. yathAsamaye ariSTanemi bhagavAnanA bhAI rathanemi ane satI rAjematIe paNa saMyama aMgIkAra ryo. ekavAra varasAdamAM bhIMjAI jatAM satI rAjamatI eka guphAmAM vastra sUkavavA gayAM. te ja guphAmAM dhyAnastha rahelA rathaneminI daSTi rAjamati upara paDatAM saMyamamAM vicalita thayA. rAjumatine khyAla AvatAM viveka ane vIratApUrvaka rathanemIne saMyamamAM sthira ryA. aMte banne karmakSaya karI mukta thayA. (1) kRSNa vAsudeva ariSTaneminA pitrAI moTAbhAI hatA. teoe bhagavAnanA vivAhamAM sakriya bhAga lIdho hato. (2) bhagavAna ariSTaneminuM zarIra 1008 lakSaNoyukta uttama saMghayaNa ane saMsthAnathI saMpana hatuM. (3) jIvo pratyenA anukaMpAnA bhAvathI teoe vivAhano tyAga ryo hato. (4) kaNa vAsadeve arihaMta ariSTanemine dIkSA grahaNa karatI vakhate zreSTha ArAdhanA karavAnA zabhAzISa ApyA. (5) bhogAsakta vyakti paNa manuSyabhavane durlabha kahI manuSya saMbaMdhI bhogomAM AnaMda mAne che. jyAre mokSArthI sAdhaka "bhogo to pratyeka bhavamAM prApta thanArA che tema jANI manuSya bhavanI durlabhatAne mokSa prAptinA hetubhUta samaje che. kAraNake bhogonI sulabhatA to anya gatimAM paNa thAya che paraMtu saMyama ane mokSanI ArAdhanA phakta manuSyabhavamAM ja thAya che. tethI durlabha manuSya bhavano upayoga jJAnI AtmA mukti sAdhanamAM ja kare ane bAkI badhA kAryone teo manuSyabhavanA durupayoga rUpa samaje. (6) sva-paranI ekAMta hita bhAvanAthI kahevAyelA kaTu vacana paNa subhASita vacana hoya che. (rAjematie bhogone, vamelAne cATavA samAna kahyA ane vamananu AhAra to kAgaDA, kutarA kare. ema kahayuM.) (7) zabdone prabhAvazALI banAvI uccAraNa karavuM te krodha ane abhimAnathI bhinna che. (8) kaSAyano tyAga karI, indriyone vazamAM rAkhI guptiothI yukta thaIne, daDhatAthI saMyamanA niyamonuM pAlana karavAthI jIva AtmakalyANa sAdhI zake che. A ja guNonA Asevana ane dhAraNathI rathanemi muni ane rAjamatI satIe Atma kalyANa sAdhyuM hatuM. trevIsamuM adhyayana : kezI-gautama saMvAda prAsaMgika - bhagavAna mahAvIra svAmInA prathama gaNadhara gautama svAmI ane pArzvanAtha bhagavAnanI paraMparAnA avadhijJAnI zramaNa kezI svAmI potAnA ziSya parivAranI sAthe zrAvati nagarImAM padhAryA. banne alaga-alaga udyAnamAM utaryA hatA. gamanAgamana, bhikSAcarI Adi vakhate te-te zramaNonuM paraspara saMmelana ane paricaya thAya che. kaMIka AcAra AdinI bhinnatA hovAthI ziSyomAM carcA thAya che. ziSyonI jijJAsAonA samAdhAna mATe ucitta avasara joI ane pramukha zramaNa (kezI-gautama) ekatrita thaI praznottara, vArtAlApanI goThavaNa kare che. gautama svAmI kezI zramaNa pAse ziSya parivAra sahita jAya che. paraspara samyaka vinayavyavahAra Asana AdAna-pradAna kare che tyAM anya aneka darzaka zrotA tathA aneka jAtinA devo paNa Ave che. kezI svAmI " mahAbhAga' saMbodhana dvArA gautama svAmIne prazna pUche che; jyAre gautama svAmI bhaMte' saMbodhanapUrvaka kezI svAmIne anumati ane covIsamA tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra svAmInA zAsanamAM samarpita thaI jAya che. panadIkSita thaI jAya che.(noMdha : pradezI rAjA vALA kezIsvAmI cAra jJAnanA dhAraka hatA,tethI A kezIsvAmI trevIsamAM bhagavAnanI ziSya saMpadAnA. hovA chatAM bIjA che ema jaNAya che.sarakhA nAma vALA be alaga vyakita hovA joie.) jJAnagoSThI sArAMza:(1) pArzvanAtha bhagavAnanA sAdhuono sacelakadharma(mUlya ane maryAdA mAM icchita vastro dhAraNa karavA rUpa) hoya che ane bhagavAna mahAvIranA sAdhuono acelaka dharma (alpa mUlya ane maryAdita vastra dhAraNa karavA rU5)hoya che. (2) A ja pramANe baMnemAM cAturyAma dharma ane paMcamahAvrata dharmarUpa aMtara hoya che. te aMtara phakta vyavahAra rUpa ke saMkhyA saMbaMdhI ja che, tatva saMbaMdhI nathI. A baMne taphAvatonuM kAraNa e che ke madhyama bAvIsa tIrthakaranA samaye kAla prabhAve manuSya sarala ane prajJA saMpana adhika hoya che. prathama tIrthakaranA zAsana kALanA manuSya sarala ane jaDa adhika hoya che. aMtima tIrthaMkaranA zAsana kALanA manuSya ukta guNasaMpana ati alpa hoya che paraMtu vakra jaDanI saMkhyA adhika hoya che. (3) saMyamayAtrA ane oLakhANa(svayaMne sAdhutAnI pratIti ane anyane paricaya) mATe koIpaNa liMga(veSa)nuM prayojana hoya che, je vyavasthA ane AjJA anusAra temaja gaDha heta pUrvaka hoya che. nizcayamAM to mokSanA mukhya sAdhana samyagajJAna, samyagdarzana ane samyaphacAritra che. tenI ArAdhanAmAM koIpaNa tIrthaMkaranA zAsanamAM ke koI paNa bhede mokSa janArAmAM bhinnatA hotI nathI. (4) AtmA, cAra kaSAya ane pAMca indriya; A dasane jItavAmAM ja pUrNa vijaya che, arthAt AtmapariNatine jinAjJAmAM samarpita karI devI. jJAnAtmA dvArA kaSAyAtmAne zikSita karI niyaMtrita karavo, samabhAvathI rahevuM, vairAgya bhAvo dvArA IndriyonI caMcaLatAne zAMta karavI, icchAono nigraha karavo; A sarva upAyo Atmavijaya prApta karavA mATe jarUrI che. (5) rAga, dveSa ane sneha saMsAramAM baMdhanarUpa che, jALa rUpa che, tenuM chedana karavuM joie. arthAt mokSasAdhake te pariNAmothI mukta rahevAno prayatna karavo joie. jJAna ane viveka dvArA rAga, dveSa ane sneha pariNAmothI mukta thaI zakAya che. (6) tRSNA-icchAo ane lAlasAo e hRdayamAM rahenArI viSa velaDIo che. tethI mokSArthIe samiti dvArA gupti tarapha agresara thavuM joie. A loka-paralokanI saMpUrNa lAlasAothI kramazaH mukta thavuM joIe. prazaMsA, pratiSThA, sanmAnanI icchA paNa munie jIvanamAMthI samULa ukheDI pheMkI devI joie to ja viSa bhakSaNathI bacI jaI, mukti saMbhava che. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha (7) kaSAya, AtmaguNone bALavAmAM agni samAna che, tethI gusso, ghamaMDa, cAlAkI ane icchAone zrata, sadAcAra, tapa dvArA zAMta karavAmAM prayatnazIla banavuM. (8) mana lagAma vinAnA udaMDa ghoDA samAna che. tene dharma zikSAthI eTale ke jJAna, vairAgya, viveka, Atma svarUpa ciMtana, karma svarUpa ciMtanathI vazamAM rAkhavuM joie. zrutarUpa dorInI lagAma teno nigraha karavAmAM sarvazreSTha sAdhana che. tethI sAdhue sadA kRta adhyayana, punarAvartana, anuprekSA AdimAM lIna rahI mananI svacchaMdatA ane udaMDatAne naSTa karavAmAM sadA prayatnazIla rahevuM joie. 9) vItarAga, sarvajJa-darzita syAdvAda dharma ja nyAya yukta che. A uttama mArganI ArAdhanAthI jIva saMsAra bramaNathI mukta thAya che (10) saMsAra samudramAM DUbatA prANIone dharmaja trANabhUta-zaraNabhUta che. (11) manuSyanuM zarIra naukA che, jIva nAvika che; jenI kSamatA saMyama-tapa ArAdhanAnI nathI, te zarIra chidravALI nAvanI samAna che. evI asahAyaka zarIrarUpI naukAthI samudra pAra thaI zakato nathI. tenAthI ulaTuM je zarIra saMyama- tapanI vRddhimAM sahAyaka che, te chidrarahita naukA samAna che. tenAthI jIva rUpI nAvika saMsAra samudra pAra karI mukta thaI zake che. (12) A jagatanA bhAva aMdhakArane dUra karI jJAna prakAza phelAvanArA sUrya "tIrthakara prabhu' che. te samasta prANIone jJAna prakAza Ape che. (13) siddha zilAthI upara lokAgramAM kSemakArI, kalyANakArI dhruva sthAna che. jyAM vyAdhi, vedanA ane janma-maraNa nathI. zArIrika-mAnasika duHkha nathI. te sthAnane prApta karanArA muni bhavabhramaNanA saMklezathI sadAne mATe mukta thaI jAya che. covIsamuM adhyayana : samiti-gupti (1) pAMca samiti ane traNa gupti e saMyamano prANa che. dvAdazAMgIno eTale- saMpUrNa jina pravacanano temAM samAveza thAya che. arthAt pravacananuM mukhya lakSya che mokSa. mokSanuM pradhAna sAdhana che saMyama ane saMyamamAM pramukha sthAna che pAMca samiti ane traNa guptinuM. tethI tene aSTa pravacana mAtA' kahevAmAM Ave che. (2) sAdhu divasa daramyAna ja gamanAgamana karI zake che. saMyama, zarIra tathA sevAnA prayojane cAlatAM, yugamAtra bhUminuM pratilekhana karatAM, ekAgracitte, chakAyanA jIvonI rakSA karatAM, maunapUrvaka cAlavuM. te uparAMta sUvuM, besavuM, UThavuM vagere pravRtio upayoga rAkhIne yatanApUrvaka karavI e IryAsamiti che. prayojana vinA gamanAgamana na karavuM. (3) kaSAyothI rahita ane ahiMsAnuM pUrNapaNe pAlana thAya tevI bhASA bolavI joie. krodha, mAna, mAyA, lobhayukta bhASA; hAsya, bhaya, vAcAlatA ane vikathA prerita bhASA; kaThora, karkaza, chedakArI, bhedakArI, marmakArI, sAvadha, nizcayakArI, asatya ane mizrabhASA na bolavI paraMtu vAraMvAra vicArIne hitakArI,priyakArI,satya ane vyavahAra bhASA bolavI joie; A bhASA samiti che (4) AhArAdinI niSpattimAM sAdhunuM nimitta hoya evA udgama saMbaMdhI doSayukta AhArAdi na levA, AhArAdinI prApti mATe koI saMsArIvRtti ke pravRti athavA dInavRtti na karavI, AhArAdi grahaNa karatI vakhate paNa kiMcitta jIva virAdhanA na thAya tevuM lakSya rAkhavuM,paribhogeSaNAnA pAMca mukhya aticAra tathA anya aneka doSono parityAga karI AhArAdi vAparavA; A eSaNA samiti che (5) Avazyaka upadhi ane paristhitika upadhi-vastra, pAtra, rajoharaNa, pustaka, daMDa Adi uparathI na paDe tema bhUmine aDADIne pachI mUkavA; mUkatAM pahelAM te bhUminuM pratilekhana karavuM; A rIte koIpaNa vastu grahaNa karatAM ke mUkatAM upayoga rAkhavo te AyANa bhaMDamatta nikukhevaNA samiti che. (6) maLamUtra Adi paraThavAnA padArthone yatanA pUrvaka paraThavA. jIvarahita aceta sthAne paraThavA. koIne pIDAkArI na thAya tevo viveka rAkhavo; te pariThAvaNiyA samiti che. (7) saMyama jIvananA ane zarIranA Avazyaka kAryone yatnAthI karavAnuM tenuM nAma samiti che tathA mana,vacana ane kAyAnI azubha pravRtio uttarottara sImita karavI; tene gupti kahevAya. - adhyayanamAM chelle darzAvyuM che ke saMpUrNa azubha pravRttionI nivRtti te gupti che. A pAMca samiti ane traNa guptinuM samyaka ArAdhana karanArA paMDita puruSa saMsAra sAgarane zIghratAthI tarI mokSagatine prApta kare che. pacIsamuM adhyayanaH jayaghoSa-vijayaghoSa prAsaMgika - jayaghoSa ane vijayaghoSa be bhAI hatA. jayaghoSa dIkSA grahaNa kya bAda eka vakhata bhikSA arthe potAnA saMsArI bhAI vijayaghoSa brAhmaNanI yajJazALAmAM AvyA. tyAM banne bhAIo vacce vArtAlApa thayo. chelle vijayaghoSe paNa saMyama grahaNa kya. saMyama ane tapa dvArA karmakSaya karI banne bhAI mokSagAmI thayA, siddha avasthAne prApta karI. (1) yajJanA niyama anusAra je vedajJa yajJArthI tathA jyotiSa ane brAhmaNadharmanA pAragAmI hoya, sva-parano uddhAra karavAmAM samartha hoya; tene te yajJano AhAra ApI zakAya che, anyane nahIM. (javAbamAM munie yajJano artha samajAvyo.) (2) tapa ane dhyAnarUpI agnimAM karmonI Ahuti ApavI, eja sAco agnihotra che; evo bhAvayajJa karanAra yajJArthI ja vedamAM eTale AtmajJAnamAM pramukha kahevAya che. jema jyotiSa maMDaLamAM candra zreSTha che tema dharmamAM tIrthaMkara prabhu zreSTha che. (3) je sAdhaka koIpaNa vyaktimAM sneha ke Asakti nathI rAkhato paraMtu saMyamamAM (jinAjJAmAM) ramaNa kare che; nirmala hRdayI thaI rAga-dveSa ane bhayathI dUra rahe che; kaSAyo ane zarIrane kRza kare che; hiMsA, jUTha, adatta ane kuzIlano sarvathA tyAga kare che; kamaLanI samAna bhogothI alipta rahe che, te brAhmaNa che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 jainology AgamasAra (4) je alolupI nirdoSa bhikSAjavI, akiMcana(saMyama upakaraNa sivAya kaMI ja rAkhatA nathI) ane gRhasthono paricaya tathA Asakti rahita che; te brAhmaNa che. (5) veda pazuvadhanuM vidhAna karanArA che; yajJa hiMsAkArI pApa kRtyo yukta spaSTa dekhAya che, tethI te durgatimAM jatAM duHzIla prANIonI rakSA karI zakatA nathI. (6) kevala mAthuM mUMDAvavAthI zramaNa nathI thavAtuM, 'OM' no jApa karavA mAtrathI brAhmaNa nathI kahevAtA, paraMtu samabhAva dhAraNa karavAthI zramaNa ane brahmacarya pAlana karavAthI brAhmaNa kahevAya che. temaja jJAna adhyayana karavAthI muni ane tapazcaryA karavAthI tapasvI thavAya divAla upara bhInI mATIno goLo pheMkavAmAM Ave to cITakI jAya che ane sukI mATInA goLAne pheMkavAthI te divAlane coTato nathI. te ja prakAre viSaya lAlasAyukta jIvo saMsAramAM vaLagyA rahe che, saMsAramAM phasAI jAya che. ane virakta anAsakta jIvo saMsArathI mukta banI jAya che. chavIsamuM adhyayana : samAcArI (1) bhikSue upAzrayanI bahAra jatI vakhate "AvarsIhi' zabdanuM uccAraNa karavuM joie. jeno artha thAya che ke huM saMyamanA Avazyaka prayojanathI ja bahAra jau chuM.(2) upAzrayamAM praveza karatI vakhate "nissahi" zabdanuM uccAraNa karavuM arthAt huM mArA kAryathI nivRtta thaIne AvI gayo chuM.(3-4) potAnuM ke anyanuM dareka kArya gurunI AjJA laIne ja karavuM joie. (5) AhArAdinI prApti thayA bAda anyane nimaMtraNa ApavuM. (6) jJAnAdi grahaNa karatI vakhate paNa guvadine e pramANe kahevuM ke ApanI icchA hoya to mane zAstrajJAna Apo.(7) bhUla thaI hoya, tenuM jJAna thavA para " micchAmi dukakaDuM bolavuM. (8) gurunA vacanone sAMbhaLyA bAda tahatti' zabdanuM uccAraNa karavuM ane teno svIkAra karavo.(9) gurunI sevAne mATe sadAya tatpara rahevuM. (10) zruta adhyayana arthe koIpaNa AcArya AdinI samIpe rahI adhyayana karavuM; A dasavidha samAcArI kahI che.(11) bhikSue rAtrinA caturtha praharamAM svAdhyAya karavo joIe. jyAre dizA lAla thAya tyAre pratikramaNa karavuM joie. sUryodaya thayA bAda pratilekhana karI gurunI AjJA laI, anya koI sevA kArya na hoya to prathama prahara sudhI svAdhyAya karavo. prathama praharanA aMtamAM pAtra pratilekhana karavuM. bIjA praharamAM dhyAna arthAt anuprekSA karavI. trIjA praharamAM bhikSAdi zArIrika Avazyaka kartavyothI nivRtta thavuM. caturtha praharamAM pAtra pratilekhana karI tene bAMdhI mUkI devA ane anya upakaraNonI pratilekhanA karI svAdhyAyamAM lIna thavuM. cothA praharanA aMtamAM rAtrine mATe zayanabhUminuM ane maLa-mUtra paraThavAnI bhUminuM pratilekhana karavuM. sUryAstathI mAMDI lAla dizA rahe te samaya daramyAna pratikramaNa karavuM. pratikramaNa samApta thatAM dizAvalokana karI svAdhyAyano samaya thatAM prathama prahara sudhI svAdhyAya karavo. dvitIya praharanA prAraMbhamAM dhyAna ryA bAda vidhipUrvaka zayana karavuM. tRtIya praharanA aMtamAM nidrA ane zayanathI na Adi karI svastha thaI javuM. pharI caturtha praharamAM svAdhyAya karavo. A bhikSunI saMkSipta dinacarcA kahI che (12) pratilekhanA muhapattIthI prAraMbha karI aMta sudhI yatanAthI evaM vidhipUrvaka karavI joie. (13) 1. bhUkhane zAMta karavA mATe 2. vaiyAvacca karavA mATe 3. netra jyoti ane gamanAgamananI zakti mATe 4. saMyama vidhionuM pAlana thAya mATe 5. jIvana nirvAha mATe 6. dharmaciMtana, adhyayana ke svAdhyAya dhyAna Adine mATe bhikSu AhAra kare. (10) 1. rogAtaka thavAthI sAdhue AhAra choDI devo joie. 2. upasarga upasthita thavAthI 3. brahmacaryanI samAdhi jALavavA mATe 4. tra-sthAvara jIvonI rakSA mATe arthAtu varSA, vAvAjhoDuM, dhummasanA kAraNe ane vikasendriya prANIonI atyadhika utpatti thavAthI (gocarIe jatAM virAdhanA thavAthI) 5. karma nirjarArthe tapazcaryA karavA mATe ane 6. mRtyu samaya najIka jANI saMthAro karavA mATe, A ja kAraNe munioe AhArano tyAga karavo joie. sattAvIsamuM adhyayana : gargAcArya prAsaMgika:- sthivara gargAcAryanA azubha karmodaye badhA ziSya temane mATe asamAdhi utpanna karAvanArA thayA. temanI AjJA pAlana ane citta ArAdhanA karavAmAM eka paNa ziSya saphaLa na thayo. tethI nirAza thaI gargAcArya ziSyone tyajI ekalA rahIne saMyamanI ArAdhanA karavA lAgyA ane parama zAMtino anubhava karatAM saMyama-tapanI ArAdhanA karI kalyANa sAdhyuM. gaLIyo baLada (mAlikanI AjJA anusAra na cAlanAra) ane gADIvAna baMne paraspara duHkhI thAya che. te ja rIte avinIta. ziSya ane guru baMne duHkhI thAya che. tenA mAyA, jUTha, kalaha Adi pravRttiothI saMyamano nAza thAya che. tethI azubha karma athavA anAdeya nAmakarmano tIvra(joradAra) udaya jANI evA samayamAM yogya avasara jANI ekAkI vihAra karI Atma kalyANa karavuM ja hitakara thAya che. avinIta sAdhu koI ghamaMDI hoya che, koI dIrgha krodhI hoya che, koI bhikSAdi pravRttimAM ALasu hoya cheto koI vaDIlonI zikSA-preraNA sAMbhaLavA ja nathI icchatA, balka kutarka karI sadA pratikULa vartana kare che. mokSArthI munie AvA kulakSaNavALA sAthIono paNa tyAga karavo joie. aThThAvIsamuM adhyayana: mokSamArga (1) samyagu jJAna, darzana, cAritra ane tapa rUpa dharma e ja mokSamArga che; mokSa prAptino rAjamArga che. (2) jIvAdi navapadArtha ane cha dravyone jANI sarvajJanA kathana anusAra zraddhA karavI; e ja samyaga jJAna ane samyagu darzana che. (3) jinavANI dvArA deza virati ke sarvaviratinuM je svarUpa prarUpita che, tene sArI rIte samajI zuddharUpe pAlana karavuM, te samyaka cAritra che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 96 (4) upavAsa Adi bAhyatapa ane svAdhyAya Adi AvyaMtara tapamAM yathAzakti vRddhi karatA rahevAno prayatna karavo joIe. zarIranA mamatvane dUra karI karmakSaya karavAmAM saMpUrNa Atmazaktine kAryAnvita karavI. deha pAtayAmi kArya sAdhayAmi athavA deha duHkha mahAla nA siddhAMtane AtmasAta karI tapa ArAdhanA karavI. dhyAna pachI aMtima tapa "vyatsarga che emAM mana, vacana, kAyA; kaSAya, gaNasamUha, zarIra tathA AhAranuM vyutsarjana(tyAga) karavAmAM Ave che. (5) jJAnathI tattvone, Azrava-saMvara Adine jANavuM. darzanathI tenA viSayamAM yathAvat zraddhA karavI; cAritrathI navA karmabaMdhane rokavA ane tapathI pUrvakarmono kSaya karavo; A prakAre cAreyanA sumeLapurvaka mokSanI paripUrNa sAdhanA thAya che. koIpaNa ekanA abhAvamAM sAdhanAnI saphaLatAno saMbhava nathI. mATe karmakSayarUpa mukti arthe maharSi caturvidha mokSamArgamAM parAkrama kare che. ogaNatrIsamuM adhyayanaH samyaka parAkrama (1) vairAgya bhAvonI vRddhi karIne saMsArathI udAsIna banavAthI- 1. uttama dharma zraddhAnI prApti thAya che. 2. tethI punaHvairAgya vRddhi thAya che 3. tIvra kaSAya bhAvonI samApti thAya che 4. navA karmabaMdhanI alpatA thAya che 5. samyaktvanI utkRSTa ArAdhanA karavAvALA koI jIva te ja bhavamAM to koI jIva trIjA bhavamAM mokSa prApta kare che. (2) nivRttinI vRddhi ane tyAga vratanI vRddhi karavAthI-1. padArtho pratye anAsakta bhAva pedA thAya che. anAsakta bhAva pedA thAya che. 2. indriyanA viSayomAM virakta bhAva thAya che. 3. hiMsAdi pravRtiono tyAga thAya che. 4. saMsArano aMta ane mokSanI upalabdhi thAya che. (3) dharma upara zraddhA rAkhavAthI 1. sukha-suvidhA pratyeno lagAva ocho thaI jAya che. 2. saMyamano svIkAra karavAmAM Ave che. 3. zArIrika-mAnasika duHkhono viccheda thaI jAya che ane 4. bAdhA rahita sukhanI prApti thAya che. (4) guru ane sahavartI sAdhuonI sevA karavAthI-1. kartavyanuM pAlana thAya che. 2. AzAtanAothI bacAya che. 3. AzAtanA na thavAthI durgatino nirodha thAya che. 4. temanA guNa, bhakti-bahumAna karavAthI sadgatinI prApti thAya che. 5. vinayAdi aneka gaNonI upalabdhi thAya che. 6. anya jIvone vinaya sevAno Adarza upalabdha thAya che. (5) potAnA doSonI AlocanA karavAthI-mokSamArgamAM viddha karavAvALA ane anaMta saMsAranI vRddhi karavAvALA mAyA, nidAna ane mithyAtvarUpa traNa zalyono nAza thAya che. sarala bhAvo prApta thAya che. (6) AtmaniMdA karavAthI1. pazcAttApa thaIne virakti bhAvonI vRddhi thAya che. 2. tenAthI guNasthAnonI kramazaH vRddhi thaI mohanIya karmano kSaya thAya che. (7) bIjAnI samakSa potAnI bhUla pragaTa karavAthI jIva potAnA anAdara, asatkAra janya karmonI udIraNA kare che ane kramazaH ghAtI karmono kSaya thAya che. (8) sAmAyika karavAthI-pApa pravRttio chUTI jAya che. (9) covIsa tIrthakaronI stuti karavAthI-samyaktvanI vizuddhi thAya che. TippaNa - ahI koI samyapha-parAkrama mATenA A praznottarane samyakatva parAkrama kahI de che ane lakhI de che. ahiM e khAsa samajavAnuM che ke "parAkrama' e samyapha ane asamyaka ema be prakArano thaI zake temAMthI prastuta samyaku parAkramanA bolonuM phaLa batAvavAmAM AvyuM che. prAkRta zAstramAM sammatta zabda aneka arthamAM prayukta thAya che. mATe prasaMgAnukUla ane tarkasaMgata artha karavo yogya bane che. (10) vaMdanA karavAthI-1. nIca gotrano kSaya ane ucca gotra karmanuM upArjana thAya che. 2. tenI AjJAne loko zirodhArya kare tevuM saubhAgya ane lokacAhanAne prApta kare che. (11) pratikramaNa karavAthI-1. lIdhelA vrata pratyAkhyAnonI zuddhi thAya che. 2. jenAthI cAritra zuddha thAya che. 3. samiti-gupti rUpa aSTa pravacana mAtAmAM jAgRti rahe che. 4. bhAvayukta pratikramaNa karavAthI saMyamamAM vRddhi thAya che. 5. mAnasika nirmaLatAnI upalabdhi thAya che. (12) kAyotsarga karavAthI arthAtu manavacana tathA zarIrane pUrNataH vyutsarjana karavAthI-1. sAdhaka karmanA bojathI halako bane che. 2. prazasta dhyAnamAM lIna thaI utarottara sukha pUrvaka vicaraNa kare che. (13) pratyAkhyAna karavAthI-icchAono Azrayono nirodha thAya che, jethI karmabaMdha ochA thAya che. (14) siddha stuti karavAthI arthAt namotthaNano pATha karavAthI-1. jJAna, darzana, cAritra saMbaMdhI viziSTa bodhinI prApti thAya che. 2. ane viziSTa jJAna saMpanna jIva ArAdhanA karavA yogya bane che. (15) prAyazcitta grahaNa karavAthI-1.cAritra niraticAra bane che. 2. pApAcaraNonuM saMzodhana thAya che. 3. samyagU jJAnanI upalabdhi ane cAritranI samyak prakAre ArAdhanA thAya che. (16) kALapratilekhana eTale asvAdhyAyanA kAraNonI yogya jANakArI meLavavAthI- jJAnAvaraNIya karmono kSaya thAya che. (17) kSamAyAcanA karavAthI1. citta prasanna thAya 2. badhA jIvo pratye maitrI bhAvanA pragaTe 3. mananI nirmaLatA thavAthI te sarvatra nirbhaya banI jAya che. (18) svAdhyAya karavAthI-jJAnAvaraNIya karmanI nirjarA thAya che. (19) vAcanAthI-AcAryAdi pAsethI mULa pATha ane arthanI vAcanA levAthI 1. sarvatomukhI(gADhA,moTA cikaNA)karmono kSaya thAya che. 2. vAcanA levAthI zrata pratye bhakti bhAvanI vRddhi thAya che ane samyak zAstra vAcanA laI bahuzruta thavAthI zrutanA upekSA doSa ane AzAtanA doSathI bacI jAya che. 3. te sadA zrutAnusAra nirNaya karanAra thAya che tathA 4. te jina zAsananA avalaMbana bhUta bane che. 5. jenAthI mahAna nirjarAno lAbha ane muktino lAbha thAya che. jI Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | (20) sUtrArthanA viSayamAM prazna pUchI samAdhAna prApta karavAthI-1. sUtrArtha jJAnanI vizuddhi thAya che. 2. saMzayonuM nirAkaraNa thAya che; jethI mithyAtva mohanIya karmano kSaya thAya che. 97 (21) sUtronuM parAvartana karavAthI-1. smRtinI puSTi thAya che. 2. bhUlAyeluM jJAna tAjuM thAya che. 3. padAnusAriNI buddhino vikAsa thAya che arthAt eka padanA uccAraNathI AgaLanA pada svataH yAda AvI jAya che. (22) sUtronA tatvonI aNupehA, manamAM vicAraNA ciMtavanA karavAthI-1. karma zithila bane che, tenI sthiti ghaTe che, ochA thAya che, maMda thAya che. 2. karmabaMdhathI ane saMsArathI zIghra mukti thAya che. (23) dharmopadeza devAthI- 1. sAdhaka potAnA karmonI mahA nirjarA kare che, 2. jina zAsananI paNa ghaNI prabhAvanA kare che, ane te 3. AgAmI bhavomAM mahAbhAgyazALI thavAnA karmonuM upArjana kare che. = (24) zrutanI samyaka ArAdhanA karavAthI - 1. ajJAnano nAza thaI jAya che. 2. te jJAnI kyAMya paNa saMkleza - cittanI asamAdhine pAmatA nathI. (25) manane ekAgra karavAthI - cittanI caMcaLatA samApta thAya che. AgamasAra (26)saMyama levAthI mukhya Azrava eTale karma AvavAnA rastA baMdha thaI jAya che arthAt hiMsA vagere moTA-moTA pApono lagabhaga pUrNapaNe tyAga thaI jAya che. (27)vividha (12 prakAranI) tapasyA karavAthI - pUrvabaddha karma AtmAthI alaga thaI jAya che. (28) alpakarmI thaI javAthI - te kramazaH yoga nirodha avasthAne prApta kare che. pachI jhaDapathI mukta thaI jAya che. (29) zAMtipUrvaka arthAt utAvaLa, udvega vinA mana, vacana ane kAyAnI pravRtti karavAthI athavA sukhanI apekSAthI rahita thaI javAthI - 1. jIva utsukatA rahita ane zAMtipriya svabhAva temaja vyavahAra vALo bane che. 2. zAMti pUrvaka pravRtti karanArA ja vAstavamAM prANIonI pUrNa anukaMpA rAkhI zake che. evo te anukaMpA pAlaka sAdhaka, utsukatA ane utAvaLI pravRttio karato nathI. jethI te zoka mukta rahe che ane 5. cAritra mohanIya karmono vizeSa rUpe kSaya kare che. (30) mana anAsakta thaI javAthI - 1. prANI bAhya saMsargothI ane tenAthI utpanna thanArI pariNatiothI mukta thaI jAya che. 2. evo sAdhaka sadA ekatvabhAvamAM ja tallIna banI temAM dattacitta rahe che. 3. ane te rAta divasa (pratikSaNa) pratibaMdhothI rahita thaIne AtmabhAvomAM rahe che temaja apramatta bhAvothI yukta rahIne sadA aMtarmukhI rahe che. (31) janAkulatAthI ane strI vagerethI rahita evA ekAMta sthAnanA sevanathI - 1. cAritranI rakSA thAya che. 2. evo cAritra rakSaka sAdhaka pauSTika AhArano tyAga kare che. 3. daDha cAritravALo bane che. 4. ekAMtamAM ja ramaNa karavAvALo thAya che. 5. aMtaHkaraNathI mokSa pathika banIne karmonI graMthIne toDI de che. (32)indriyo ane manane viSayothI dUra rAkhavAthI-1. jIva navA--navA pApa karma na karavAmAM ja saMtuSTa rahe che arthAt te pApAcaraNa karavAmAM utsAha rahita thaI jAya che. 2. ane pUrva upArjita karmono kSaya karIne, saMsAra aTavIne pAra karI mukta thaI jAya che (33) sAmUhika AhAra pANIno tyAga karavAthI ! - 1. zramaNa parAvalaMbanathI mukta thAya che. 2. svAvalaMbI bane che. 3. te potAnA lAbhathI saMtuSTa rahevAno abhyAsI thaI jAya che. ane 4. paralAbhanI AzAothI mukta thaI jAya che. 5. saMyama grahaNa karavo jIvananI prathama sukhazayyA che to temAM sAmUhika AhArano tyAga karavo jIvananI bIjI sukhazayyA che, arthAt saMyamanI sAdhanAnI sAthe sAmUhika AhArano tyAga karIne sAdhaka bIjI anupama sukha samAdhI prApta kare che. (34) saMyama jIvanamAM zarIropayogI vastra Adi upakaraNone ghaTADavA ke tyAga karavAthI 1. jIvane te upadhi saMbaMdhI lAvavuM, rAkhavuM, saMbhALavuM pratilekhana karavuM tathA samaye--samaye tenA saMbaMdhI aneka sudhAra, saMskAra Adi kAryo karavAmAMthI mukti maLe che. 2. jethI pramAda ane virAdhanA ghaTe che. 3. svAdhyAyanI kSatino bacAva thAya che. 4. upadhi saMbaMdhI AkAMkSAo rahetI nathI 5. ane evA abhyAsI jIvane upadhinI anupalabdhi thavA para paNa kyAreya saMkleza thato nathI. (35)AhArano tyAga karatA rahevAthI ke AhArane ghaTADatA rahevAthI - 1. jIvavAnA mohanuM dhIme-dhIme chedana thAya che. 2. tathA te jIva AhAranI anupalabdhi thavA para saMkleza pAmato nathI paraMtu 3. tevI paristhitimAM paNa prasannacitta rahI zake che. 4. duHkhAnubhUti karato nathI. = = (36) kaSAyonA pratyAkhyAna mATe prayatna karatA rahevAthI . - 1. prANI vItarAga bhAvanI samakakSa bhAvonI prApti kare che. 2. evo jIva sukha-duHkha baMne sthitimAM samapariNAmI rahe che, arthAt harSa ke zokathI potAnA AtmAne alipta rAkhe che. (37)yoga pravRttione alpatama karavAthI ke teno tyAga karavAthI - 1. jIva yoga rahita, Azrava rahita thaIne karmabaMdha rahita sthitine prApta kare che. 2. ane pUrva karmono kSaya karI de che. (38) zarIrano pUrNapaNe tyAga karI devAthI 1. prANI AtmAne siddha avasthAnA guNothI yukta banAvI le che 2. lokAgre pahoMcIne AtmasvarUpamAM sthira thaI jAya che. 3. janma-maraNa ane saMsAra bhramaNathI sadAne mATe chUTI jAya che. (39)koIpaNa kAryamAM bIjAono sahayoga levAnuM choDI devAthI arthAt samUhamAM rahevA chatAM paNa potAnuM badhuM kArya jAte karavA rUpa ekatvacarcAmAM rahevAthI - 1. sAdhaka sadA ekatvabhAvamAM ramaNa kare che. ekatvanI sAdhanAthI abhyasta thaI jAya che. 3. aneka prakAranI azAMtithI temaja kalaha, kaSAya, kolAhala ane huMsAtuMsI vagere pravRttiothI mukta thaI jAya che. 4. tathA temane saMyama, saMvara ane samAdhinI viziSTa prakAranI prApti thAya che. - (40) AjIvana anazana karavAthI arthAt mRtyu samaya najIka jANIne svataH saMthAro grahaNa karI levAthI - bhava paraMparAnI alpatA thaI jAya che, arthAt te prANI bhava bhramaNa ghaTADI ati alpa bhavomAM mukti prApta karI le che. (41) saMpUrNa daihika pravRttiono nirodha karavAthI arthAt deha rahevA chatAM paNa dehAtIta banI javAthI - te kevaLajJAnI yoga nirodha avasthAne prApta karI, cAra aghAtI karma kSaya karI mukta thaI jAya che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha (42) veza anusAra AcAra vidhinuM ImAnadArI pUrvaka pAlana karavAthI athavA acalakatA dhAraNa karavAthI - 1. sAdhaka haLavApaNuM prApta kare che. 2. spaSTa ane vizvasta liMgavALo bane che. 3. apramatta bhAvonI vRddhi thAya che. 4. te sAdhaka jitendriya, samitivaMta temaja vipula tapavALo thaI jAya che. 5. badhA prANIo mATe vizvasanIya banI jAya che. (43) sAdhuonI sevA zuzruSA karavAthI - tIrthakara nAmakarma baMdha rUpa puNya upArjana thAya che. (44) vinaya Adi sarva guNothI saMpanna thaI javAthI - 1. jIva uttarottara muktigamananI najIka thaI jAya che ane 2. zArIrika mAnasika duHkhono bhAgIdAra banato nathI. eTale aneka duHkhothI chUTI jAya che. (45) vItarAga bhAvomAM ramaNatA karavAthI - 1. jIva sneha ane tuSmAnA anabaMdhanothI mukta thaI jAya che ane 2. manojJa-amanojJa zabda rUpa Adino saMyoga thavA chatAM sadA virakta bhAvo sAthe niHspRha banI rahe che. (46) kSamA dhAraNa karavAthI - sAdhaka kaSTa, upasarga ke parISaho upasthita thAya tyAre duHkhI banato nathI. paraMtu parISaha vijetA banIne prasanna rahe che. (47) nirlobhI banIne rahevAthI - 1. prANI akiMcana, niSparigrahI ane sAco phakIra banI jAya che. 2. evA sAcA sAdhaka pAse artha lolapI loko kaMI paNa icchA ke AzA rAkhatA nathI. (48) saraLatA dhAraNa karavAthI - 1. bhASAmAM ane kAyAmAM tathA bhAvomAM saraLatA ekarUpa banI jAya che. 2. evI vyaktinuM jIvana vivAda rahita banI jAya che. 3. ane te dharmano sAco ArAdhaka bane che. (49) mRdutA, laghutA, namratA, komaLatAnA svabhAvane dhAraNa karavAthI - 1. jIva uddhata bhAva athavA udaMDa svabhAvavALo banato. nathI. 2. ane te vyakti ATha prakAranA mada(ghamaMDa) nA sthAnono vinAza karI de che.[ATha mada pratyakSa - traNa garva apratyakSa hoya che] (50) aMtarAtmAmAM saccAI dhAraNa karavAthI 1. jIva bhAvonI vizuddhine prApta kare che. 2. arihaMta bhASita dharmano ane paralokano ArAdhaka bane che. (51) pramANikatA pUrvaka kArya karavAthI 1. jIva apUrva kArya karavAnI kSamatA prApta kare che. 2. tathA tenI kathanI ane karaNI eka thaI jAya che. (52) mana, vacana ane kAyAnI saccAI dhAraNa karavAthI - jIva potAnI badhI pravRttione vizuddha kare che. (53) manane gopavavAthI arthAt azubha manane rokIne tene zubharUpamAM pariNata karatA rahevAthI - 1. jIva cittanI ekAgratA vALo bane che. 2. azubha saMkalpothI mananI rakSA karI, saMyamanI ArAdhanA kare che. (54) vacanane gopavavAthI arthAt maunavrata dhAraNa karavAthI - 1. jIva vicAra zUnyatAne prApta kare che. arthAt saMkalpa-vikalpothI mukta banavAmAM agresara bane che. 2. ane tene AdhyAtma yoga temaja zubha dhyAnanI prApti thAya che. (55)kAyAnA gopanAthI arthAt aMgopAMganA gopanathI 1.kAyika sthiratAne prApta kare che. temaja pApanA Azravono nirodha kare che (56) manane Agamakathita bhAvomAM sArI rIte joDavAthI - 1. jIva ekAgratA ane jJAnanI viziSTa kSamatA prApta kare che. 2. tathA te samakitanI vizuddhi kare che ane mithyAtvano kSaya kare che. (57) vANIne svAdhyAyamAM sArI rIte joDavAthI - 1. bhASAthI saMbaMdhita samakitanA viSayanI vizuddhi thAya che. 2. tene sulabha bodhinI prApti thAya che ane durlabha bodhino kSaya thAya che. (58) saMyamanA yogomAM kAyAne sArI rIte joDavAthI - 1. cAritranI vizuddhi thAya che ane 2. sarva duHkhothI mukti prApta thAya che. (59)AgamajJAna-saMpanna thavAthI - 1. vizALa tattvono jJAtA banI jAya che. 2. sUtra jJAnathI saMpanna jIva, doro parovela soyanI. jema saMsAramAM surakSita rahe che. arthAt kyAMya paNa khovAI jato ke bhUlo paDato nathI. 2. siddhAMtomAM kovida banelo te jJAnI lokomAM pramANika ane AdhArabhUta puruSa mAnavAmAM Ave che. (so) jina pravacanamAM gADha zraddhA saMpana thavAthI - 1. prANI mithyAtvano viccheda karI de che. ane 2. kSAyika samakita prApta kare che. arthAt teno samakita rUpI dIpaka kyAreya bujAto nathI tathA te 3. jJAna-darzananI uttarottara vRddhi karato thako aNuttara jJAna-darzana prApta kare che. (1) cAritrathI susaMpanna banavAthI - jIva zailezI avasthA prApta karI, aMtamAM mokSa prApta kare che. (2-6) pAMca indriyono nigraha karavAthI- 1. jIva manojJa-amanojJa indriya-viSayo upasthita thavA chatAM rAga-dveSa ane karma baMdha karato nathI. (67-70) cAre kaSAyo para vijaya prApta karI levAthI- 1. sAdhaka kramazaH kSamA, namratA, saralatA ane nirlobhIpaNAnA guNathI saMpanna banI jAya che. 2. ane tajajanya karma baMdha nahi karatAM pUrva karmono kSaya kare che. (71-73) rAga-dveSa ane mithyAtva pApa para vijaya prApta karavAthI arthAt tevA pariNAmono kSaya karI devAthI- 1. sAdhaka ratnatrayanI ArAdhanAmAM upasthita thAya che. 2. pachI moha karma Adino kSaya karI sarvajJa sarvadarzI bane che. 3. tene kevaLa be samayanI sthitivALA zAtA vedanIya karmano ja baMdha thAya che. 4. aMtarmuhUrta AyuSya zeSa rahevA para te kevaLI traNe yoga ane zvAsozvAsano nirodha kare che. 5. jethI tenA Atmapradeza zarIranI be tRtIyAMza avagAhanAmAM sthira thaI jAya che, arthAt pachI Atma pradezonuM zarIramAM bhramaNa baMdha thaI jAya che. 6. aMtamAM saMpUrNa karmakSaya karIne ane zarIrano tyAga karIne, te jIva zAzvata siddha avasthAne prApta karI le che. samyaka parAkrama nAmanA A adhyayanamAM darzita sarva sthAnomAM sAdhakoe yathAzakti, yathAsamaya, samyakapaNe parAkrama karatAM ja rahevuM joIe. ema karavAthI ja saMyamamAM upasthita thanArA te sAdhako AtmakalyANa sAdhIne sadAne mATe kRtakRtya banI jAya Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 99 AgamasAra jainology trIsamuM adhyayana tapanuM svarUpa A adhyayanamAM tapanA svarUpanuM ane tenA bhedAnabhedonuM varNana che. jevI rIte mahAsarovaramAM pANI AvavAnA mArga baMdha karI devAthI ane pANIne bahAra kADhatAM rahevAthI temaja sUryanA tApathI kramazaH pANI sukAI jatAM tenuM pANI khAlI karI zakAya che. tevI rIte zramaNonA saMpUrNa navA karmono aTakAva thAya che, pachI utarottara tapanuM AcaraNa karatA rahevAthI karoDo bhavonA saMcitta karelA karmo paNa kSaya thaI jAya che. arthAt hiMsA, jUTha, corI, kuzIla, parigraha ane rAtribhojanathI sarvathA nivRtta, pAMca samiti, traNa guptithI yukta, kaSAyothI mukta, jitendriya, traNa garva ane traNa zalyathI rahita muni karma AzravathI paNa rahita thaI jAya che. anazana Adi cha prakAranA bAhya tapa ane prAyazcitta svAdhyAya, dhyAna Adi cha prakAranA AtyaMtara tapanuM adhikAdhika AcaraNa karavAthI muni kramazaH karmothI mukta banI jAya che. (1) navakArasI, porasI, navI, AyaMbila, ke upavAsathI laIne cha mAsa sudhInuM tapa ane anya aneka zreNI, pratara Adi tapa vagere i-rika anazana tapa che. saMthAro karavo e AjIvana anazana che. te paNa zarIranA bAhya parikarmayukta ane parikarma rahita baMne prakArano hoya che.(2) dravya, kSetra, kALa, bhAva ane paryAyanA bhedathI uNodarI tapanA pAMca prakAra che. bhUkhathI ochuM khAvuM, dravya abhigraha saMbaMdhita che.(3) peTI, ardhapeTI Adi ATha prakAranI gocarI ane sAta prakAranI piMDeSaNA temaja anya aneka prakAranA niyama-abhigrahamAMthI koIpaNa abhigraha karIne bhikSA mATe javuM e bhikSAcaryA tapa che. (4) pAMca vinayamAMthI koIpaNa eka athavA aneka viSayano tyAga karavo athavA aneka managamatA(priya) khAdya padArthono tyAga karavo rasaparityAga tapa che.(5) virAsana Adi aneka kaThina Asana karavA, rAtribhara eka Asana karavuM, loca karavo, parISaha vagere sahana karavA; e badhA kAyakleza tapa che.(6) jaMgala, vRkSa, parvata, smazAna vagere ekAnta sthAnamAM AtmalIna thaIne rahevuM, temaja kaSAya, yoga ane indriya-viSayono tyAga karavo pratisalInatA tapa che.(7) daza prakAranA prAyazcittamAMthI yathAyogya prAyazcittano svIkAra karavo, prAyazcitta tapa che.(8) UbhA thavuM, Asana ApavuM, hAtha joDIne mastaka namAvavuM Adi guru bhakti ane bhAva suzruSA karavI vinaya tapa che.(9) AcArya, vira, rogI, navadIkSita Adi dazavidha zramaNonI yathAzakti sevA karavI vaiyAvacca tapa che. (10) svAdhyAya-1. navAM-navAM sUtro ane zAstronA mULa ane arthanI vAcanA levI, temane kaMThastha karavA, 2. zaMkAone pUchIne samAdhAna karavuM 3. zIkhelA jJAnanuM punarAvartana karavuM. 4. anuprekSA karavI, pa. dharmano upadeza Apavo vagere svAdhyAya tapa che. (11) AtmasvarUpanuM ekatva, anyatva, azaraNa Adi bhAvanAonuM, lokanA svarUpanuM, ekAgracittathI AtmAnulakSI sukSmAtisUkSma ciMtana karatAM-karatAM temAM lIna thaI javuM, te dhyAna tapa che. te dhyAnamAM prathama avasthA dharmadhyAnarUpa che ane ekAgratAmAM AgaLa vadhIne, sAdhaka ati sUkSma dhyAna avasthArUpa zukla dhyAnane prApta kare che. (12) vyutsarga-mana, vacana, kAyAnI vRttiono nirdhArita samaya mATe pUrNa rUpathI (pUrepUrI rIte) tyAga karavo yoga-butsarga che. tene pracalita bhASAmAM kAyotsarga (kAussagga) kahevAmAM Ave che. evI rIte kaSAyonuM, karmonuM, gaNa-samUhanuM vyatsarjana karIne ekAkIpaNe rahevuM, vagere badhA ya vyatsarga tapa che. tenA dravya ane bhAva ema be prakAra che. samUhamAM rahevA chatAM ekatva bhAvanA bhAvavI te bhAvathI ekAkIpaNuM. A bAhya ane AtyaMtara tapane je muni yathAzakti dhAraNa karI, temAM utarottara vRddhi karatAM samyaka ArAdhana kare te zIdhra saMsArathI mukta thAya che. ekatrIsamuM adhyayana caraNavidhi A adhyayanamAM ekathI laIne tetrIsa bola sudhI AcAranA viSayo paranuM varNana che. jemAM keTalAka ya(jANavA jevA) che. keTalAka upAya(AdaravA jevA) che ane keTalAka heya(choDavA lAyaka) che. samiti, gupti, mahAvrata, zramaNa dharma, paDimA, Adi upAdeya che. kaSAya, daMDa, asaMyama, baMdhana, zalya, garva, saMjJA, bhaya, mada Adi heya che. cha kAya, bhUtagrAma, paramAdhAmI, sUtrakRtAMga sUtra, jJAtAsUtra, dazAzruta skaMdha vagere sUtronA adhyayana joya che. aMtamAM, guru ratnAdhikanI tetrIsa AsAtanAonuM varNana che. batrIsamuM adhyayana : pramAdathI surakSA A adhyayanamAM maithunabhAva ane pAMca indriyonA viSayanA saMdarbhamAM vistAra pUrvaka varNana karIne, pramAdAcaraNa vize samajAvIne, enAthI AtmAne sAvadhAna ane surakSita rahevAnI preraNA ApavAmAM AvI che ane surakSita rahevAnI vidhinuM paNa varNana karavAmAM AvyuM che. (1) saMpUrNa jJAnane pragaTa karavAthI tathA ajJAna ane mohano tyAga karavAthI temaja rAga dveSano kSaya karavAthI ekAnta sukhanA sthAnarUpa mokSanI prApti thAya che. (2) e mATe - 1. vRdha ane gurujanonI sevA 2. bAla jIvonI sobatano tyAga 3. svAdhyAya 4. ekAntanuM sevana 5. sUtrArtha ciMtana 6. parimita AhAra che. yogya sAthI 8. janAkulatA rahita sthAna; A vAtonuM dhyAna rAkhavuM joie. (3) kadAca karmayoge yogya sahAyaka sAthI na maLe to AtmArthI muni samasta pAponuM nivAraNa karatAM brahmacaryanI sAdhanAmAM viziSTa sAvadhAna rahetAM ekalA ja vicaraNa kare.(4) lobha, tRSNA ane mohanA tyAgathI du:khono zIdhra nAza saMbhava che. (pa) rAga, dveSa ane moha e kamonA mULa che ane karma e du:kha-saMsAranA mULa che. (6) brahmacaryanA sAdhaka ArAdhaka munioe rasonuM, vigayonuM adhika pramANamAM sevana na karavuM, peTa bharIne kyAreya na khAvuM, strI AdinA saMparka rahita, ane tenA nivAsa rahita, ekAtta sthAnamAM rahevuM, strInA hAsya, vilAsa, rUpa, lAvaNya vagerenuM zravaNa ke Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 100 avalokana na karavuM temaja strI vize ciMtana na karavuM.(7) vibhUSita devAMganAo paNa brahmacaryamAM lIna banelA munione calita karavAmAM samartha na hoya, evA sAdhaka mATe paNa bhagavAne strI AdithI rahita sthAnamAM rahevuM ja ekAMta hitakArI kahyuM che. (8) 'kiMpAka phaLa' svAdamAM, varNamAM, khAvAmAM ati manabhAvaka hoya che paraMtu tenuM pariNAma viSamaya hoya che. tevI ja rIte kAmabhogonuM pariNAma mahA du:khadAyI hoya che.(9) svAdiSTa phaLavALA vRkSo para pakSIo AvajA karatAM rahe che. te ja rIte pauSTika bhojana karanAranA manamAM vikAra vAsanAnA saMkalpo AvatA rahe che. (10) jema ghaNAM vRkSovALA (lAkaDAMvALA) jaMgalamAM lAgelI Agane zAMta karavI muzkela che evI ja rIte ati bhojana karanAranA cittamAM asAdhya kAmAgni utpanna thAya che te brahmacArIo mATe jarA paNa hitakArI nathI. (11) je rIte bilADInA AvAsa pAse uMdaronuM rahevuM kyAreya ucitta nathI tevI ja rIte strInA nivAsa sthAnamAM sAdhune sAthe rahevuM, gamanAgamana karavuM, haMmezAM anucitta hoya che. (12) pAMca indriyomAM Asakta banelo A jIva aneka prakAranA pAponuM AcaraNa karato hoya che. te viSayone saMtoSavAmAM mugdha banIne rAta-divasa duHkhI ane azAnta rahe che. jUTha, kapaTa, corI Adi kare che ane aneka prakAranA karma bAMdhIne saMsAra vadhAre che. (13) prastuta adhyayanamAM pAMca indriyo ane kAmabhoganI AsaktithI jIvana nAza karanAra prANIonuM udAharaNa ApIne, te udAharaNa dvArA viSayothI virakta thavAnI preraNA ApavAmAM AvI che. (14) zrotendriyamAM haraNa, cakSuindriyamAM pataMgIyuM, ghrANendriyamAM sarpa, 2sanendriyamAM maccha, sparzendriyamAM pADo ane kAmabhogamAM hAthI, potAnA prANa gumAvI de che. (15) mokSArthI sAdhaka jala kamalavat' A badhA viSayomAM virakta rahIne saMsArathI alipta rahe che. (16) virakta, jJAnI, ane satata sAvadhAna sAdhakane mATe A indriyonA viSaya jarA paNa du:kha ApanAra thatA nathI, arthAt te (sAdhaka AtmA) temAM lapeTAto ja nathI. kAraNa ke sadA tenA tarapha vItarAga bhAvo jevI daSTi rAkhe che. (17) Ama duHkha A viSayomAM nathI, paraMtu AtmAnA rAga-dveSa janya pariNAmomAM ane AsaktimAM tathA ajJAnamAM ja duHkha bhareluM che. jJAnI ane virakta AtmAone mATe A badhA viSayo jarA paNa pIDAkArI thatA nathI. A indriyonA viSayo to svataH haMmezA te virakta AtmAthI dUra bhAge che. A jANIne munio niraMtara viraktatAnA bhAvomAM vRddhi karIne saMkalpa- vikalpothI AgaLa vadhIne saMpUrNa tRSNA icchAothI . mukta bane che. tetrIsamuM adhyayana : aSTa karma (1) A adhyayanamAM, mULa karma prakRti ATha ane uttara prakRti 71 kahevAmAM AvI che. vedanIya ane nAma karmanA be-be bheda kahIne tenA punaH aneka bheda che evuM paNa sucana karyuM che- 1. jJAnAvaraNIyanA-5. 2. darzanAvaraNIyanA-9. 3. vedanIyanA-2. 4. mohanIyanA-28. 5. AyuSyanA 4. 6. nAmakarmanA--2. 7. gotrakarmanA-16. 8. aMtarAyanA--5; A sarva maLIne kula 71 thAya che. (2) eka samayamAM anaMta karmonA pudgala AtmA sAthe lAge che. te badhI dizAo mAMthI lAge che ane badhA Atma pradezo para teno baMdha samAna rUpe hoya che. (3) ATha karmonI baMdha sthiti A pramANe che-- jaghanya sthiti krama karma 1 2 3 4 5 S 7 8 aMtarAya aMtarmuhUrta trIsa kroDAkroDa sAgaropama (4) mokSArthI sAdhake A karmone jANIne navA karma baMdha na karavA joie ane pUrve bAMdhelA karmono tapa-saMyamathI kSaya karavA mATe prayatna karavo joie. jJAnAvaraNIya darzanAvaraNIya vedanIya mohanIya AyuSya nAma gotra aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtamuhUrta ATha muhUrta ATha muhUrta utkRSTa sthiti trIsa kroDAkroDa sAgaropama trIsa kroDAkroDa sAgaropama trIsa kroDAkroDa sAgaropama sitera kroDAkroDa sAgaropama tetrIsa sAgaropama vIsa kroDAkroDa sAgaropama vIsa kroDAkroDa sAgaropama cotrIsamuM adhyayana : lezyAnuM svarUpa kRSNa, nIla, kApota A traNa lezyA azubha che ane tejo, padma ane zukala e traNa lezyAo zubha che athavA traNa adharma lezyAo che te jIvane durgatimAM laI janAra che. ane traNa dharma lezyAo jIvane sadgatimAM laI janAra che. che lezyA, dravya ane bhAva rUpa be prakAranI hoya che. bhAva lezyA to AtmAnA pariNAma arthAt adhyavasAya rUpa che ane te arUpI che. dravya lezyA pudgalamaya hovAthI rUpI che. tenA varNa, gaMdha, rasa, sparza, pariNAma, sthAna, sthiti vagerenA svarUpanuM ahIM varNana karavAmAM AvyuM che. bhAva lezyAnI apekSAe ahIM - lakSaNa, gati, AyubaMdhanuM varNana karavAmAM AvyuM che. (1) kRSNa lezyAnAM lakSaNa :- * pAMca AzravomAM pravRtta, agupta, avirata, tIvra bhAvothI AraMbha samAraMbhamAM pravRtta, nirdaya, krUra, ajitendriya, A prakAranA pariNAmovALA jIvane kRSNa lezyAvALo samajavo joie. (2) nIla lezyAnA lakSaNa :- - IrSyALu, kadAgrahI, ajJAnI, mAyAvI (kapaTI), nirlajja, Asakta, dhUrta, pramAdI, rasa-lolupa, sukhaizI, avratI, kSudra svabhAvI, A prakAranA pariNAmovALA jIvane nIla lezyAvALo samajavo joie. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 jainology AgamasAra (3) kApota lezayAnAM lakSaNa - vakra, vakraAcaraNavALo, kapaTI, saralatA rahita, doSone chupAvanAro, mithyAdaSTI, anArya, haMsoDa, duSTavAdI, cora, matsara bhAva vALo; A prakAranA pariNAmovALA jIvane kApota lezyA vALo samajavo joIe. (4) jo lezyAnAM lakSaNa :- namravRtti, capaLatA rahita, mAyA rahita, kutUhala rahita, vinayayukta, indriyonuM damana karanAra, samAdhivAna, priyadharmI, draDhadharmI, pApabhIru, mokSArthI; A prakAranA pariNAmovALA jIvane tejo vezyAvALo samajavo joie. (5) padha lezyAnAM lakSaNa :- krodha, mAna, mAyA, lobha atyaMta alpa hoya, prazAMta citta, indriyonuM damana karanAra, tapasvI, alpabhASI, upazAMta, jitendriya vagere A prakAranA pariNAmavALA jIvane padma lezyAvALo samajavo joie. (6) zukala legyAnAM lakSaNa :- Arta-raudra dhyAnane choDIne dharma ane zukla dhyAnamAM lIna, prazAnta citta, indriyonuM damana karanAra, samitivAna, guptivAna, upazAMta, jitendriya vagere A prakAranA guNothI yukta sarAgI hoya ke vItarAgI te pariNAmo- vALA jIvane zukla lezyAvALo samajavo joIe. (7) asaMkhya utsarpiNI avasarpiNIkAlanA jeTalA samaya hoya che teTalA asaMkhyAta sthAna(darajjA) lezyAonA hoya che. (8) lezyAonI sthiti:jIva lezyA vivaraNa jaghanya sthiti utkRSTa sthiti sarvajIva kRSNalezyA aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta adhika 33 sAgaroLa sarvajIva nIlalezyA aMtarmuhUrta palyo asaM0 bhAga adhika dasa sAgaroLa sarvajIva kApotalezyA aMtarmuhUrta palyo) asaMva bhAga adhika traNa sAgaroLa sarvajIva tejolezyA aMtarmuhUrta palyo asaMva bhAga adhika be sAgaroLa sarvajIva pAlezyA aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta adhika dasa sAgaro.. sarvajIva zuklalezyA aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta adhika tetrIsa sAgaroLa nArakI kApotalezyA 10 hajAra varSa palyo asaM0 bhAga adhika traNa sAgaro nArakI nIlalezyA palyocheasaM0 bhAga palyoasaMva bhAga adhika dasa sAgaroLa adhika traNa sAgaroLa nArakI kRSNalezyA palyo)asaMve bhAga aMtarmuhUrta adhika 33 sAgaroLa adhika dasa sAgaroLa devatA kRSNalezyA (1) 10 hajAra varSa palyopamano asaMkhyAtamo bhAga devatA nIlalezyA palyo0 aio bhAga palyopamano asaMkhyAtamo bhAga devatA kApotalezyA palyo) asaMve bhAga palyopamano asaMkhyAtamo bhAga devatA tejalezyA 10 hajAra varSa palyo. asaM. bhAga adhika be sAgaropama bhavanapati tejolezyA 10 hajAra varSa sAdhika eka sAgaropama vANavyaMtara tejalezyA 10 hajAra varSa 1 palyopama jyotiSI tejalezyA palyo.no AThamo bhAga 1 palyopama ane eka lAkha varSa vaimAnika tejalezyA 1 palyopama 2 sAgaropama adhika vaimAnika pAlezyA 2 sAgaropama adhika 10 sAgaropama vaimAnika zuklalezyA 10 sAgaropama sAdhika 33 sAgaropama aMtarmuhUrta adhika tiryaMca lezyA aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta manuSya pa lezyA aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta manuSya zuklalezyA aMtarmuhUrta dezona koDa pUrva varSa nodha(1): devatAomAM kRSNalezyAnI utkRSTa sthitithI nIlalezyAnI jaghanya sthiti samayAdhika hoya che. tenAthI nIlalezyAnI utkRSTa sthiti asaMkhyAtagaNI hoya che, tyArapachI kApotalezyAnI jaghanya sthiti samayAdhika hoya che ane tenI utkRSTa sthiti asaMkhyAtagaNI hoya che. tema chatAM badhI palyopamano asaMkhyAtamo bhAga kahevAya che. cArTamAM ApelI A sarva sthiti dravyalezyAnI mukhyatAe samajavI. (9) koIpaNa lezyA prAraMbha thAya tenA prathama Adi samayamAM jIva marato nathI. asaMkhya samayanuM aMtarmuhUrta thayA pachI ane asaMkhya samayanuM aMtarmuhUrta lezyAnuM bAkI rahe tyAre jIva marIne paralokamAM jAya che. tethI je legyAmAM marIne jAya che te ja legyAmAM parabhavamAM janme che. (10) mumukSu AtmAoe vezyAonA svarUpa(lakSaNa)ne jANI aprazasta lezyAonuM varjana karI, tevA pariNAmothI dUra thaI, prazasta lezyAnA lakSaNa rUpa bhAvomAM, pariNAmomAM AtmAne sthApita karI sthita rAkhavA. pAMtrIsamuM adhyayana: muni dharma (1) gRhavAsano tyAga karI saMyamano svIkAra karanAra munie hiMsA Adino tathA icchA ane lobhano tyAga karavo joIe. (2) manohara gharamAM rahevAnI icchA paNa na karavI joie. (3) koIpaNa prakAranA makAnonA nirmANa kAryamAM aMzataH paNa bhAga na levo joie. kAraNa ke te kArya tra-sthAvara aneka jIvonA saMhArarUpa bane che. tenI anumodanA ane preraNA ApavI e paNa mahAna pApa karmone pedA karanAra che eTale mahAna karmabaMdha karAvanAra thAya che. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 102 (4) evI ja rIte AhAra pANI pakAvavAnuM ane pakAvatAne anumodana ApavAnuM kArya paNa aneka pApothI yukta che arthAt ghaNAM jIvonI hiMsA karanAra che. tethI aNagAroe AvA kAryomAM bhAga na levo ane teone mATe koI AhAra pANI banAve to tene grahaNa karavAnI manathI paNa icchA na karavI. (5) muni dhana-saMpatti rAkhavAnI manathI paNa icchA na kare. sonA ane pattharane samAnabhAvathI jue. kaMI paNa kharIde nahi ane kharIdanArane anumodana Ape nahi. kAraNake evuM karanAra vaNika(vyApArI) hoya che. (6) muni sAmudAnika (aneka gharethI pharIne) prApta thayela bhikSAthI jIvana nirvAha kare, lAbha alAbhamAM saMtuSTa rahe, svAda mATe kaMI paNa na khAya, pUjA, pratiSThA, vaMdana namaskAra sanmAnanI manathI paNa icchA na kare arthAt enA mATe koI paNa pravRti na kare. nirmamatvI ane niraahaMkArI banIne sAdhanA kare. mRtyunA samaye AhArano tyAga karIne, zarIra parathI mUrchA haTAvIne, dehAtIta banIne zukla dhyAnamAM lIna bane. A prakAre ArAdhanA karanAra, kevalajJAna prApta karIne parama nirvANa padane prApta kare che. chatrIsamuM adhyayana : jIva--ajIva A adhyayanamAM 274 gAthAo che ane tenAthI ochI-vattI paNa maLe . AmAM jIva-ajIvanuM vistRta vivecanAtmaka varNana che je adhikatama jIvAbhigama sUtra ane prajJApanA sUtramAM upalabdha che mATe ahIM saMpUrNa sArAMza lIdhela nathI. mAtra paricayAtmaka kathana ryuM che. (1) A adhyayanamAM arUpI ane rUpI ajIvanA bheda-prabheda sAthe temanuM svarUpa batAvavAmAM AvyuM che ane pachI jIvanA varNanano prAraMbha karatAM, siddhonA bheda ane svarUpanI samajaNa ApavAmAM AvI che; sAthe--sAthe siddhasthAna, siddhazilAnuM varNana che. aMtamAM, siddhonI avagAhanA ane temanA atula sukhonuM varNana karavAmAM AvyuM che. (2) pRthvIkAyanuM varNana karatAM, kaThaNa pRthvInA 36 ane mRdu pRthvInA sAta bheda kahevAmAM AvyA che. ane pachI tenI sthiti, kAyasthiti ane aMtara-kALa vagerenuM varNana karavAmAM AvyuM che. (3) pRthvIkAyanA varNana anusAra bAkInA cAra sthAvara, traNa vikalendriya, nArakInA jIva, tiryaMcapaMcendriya jalacara Adi, manuSya ane cAreya jAtinA devonA bheda-prabheda ; nAma, sthiti, kAyasthiti ane aMtarakALa batAvavAmAM AvyA che. (4) A jIva-ajIvanuM svarUpa jANIne ane zraddhA karIne muni saMyamamAM ramaNatA kare. kramazaH saMlekhanA kare. te saMlekhanA (saMthAro karavA pahelAnI sAdhanA) jaghanya 6 mahinAnI, madhyama 1 varSanI ane utkRSTa 12 varSanI hoya che. (5) muni koI paNa prakAranuM niyANuM na kare temaja hAsya vinodavALI kAMdarSikavRtti; maMtra ke nimitta prayogarUpa Abhiyogika vRtti, kevaLI, dharmAcArya, saMgha ane sAdhunA avarNavAda rUpa kikviSikavRtti; raudrabhAva rUpa AsurIvRtti ane AtmaghAta rUpa mohI vRtti karIne saMyamanI virAdhanA na kare. (6) jinavacanamAM anurakata banIne bhAvapUrvaka Agama AjJAnuM pAlana karavAthI jIva karmamaLa rahita ane saMkleza rahita banIne, kramazaH siddha, buddha ane mukta bane che. 5 uttarAdhyayana sUtrano sArAMza saMpUrNa gAthA - (akakosejajA pare bhikakhU, na tesiM paDisaMjale .- saraso hoI bAlANuM, tanhA bhikakhuNa saMjale ) utarA. - 25 bhAvArtha : koInA dvArA kaMI paNa durvacana ke durvyavahAra karavA chatAM sAdhu tenI barAbarI na kare. (arthAt tenA jevo na thAya) kAraNake durvyavahAra karanAra bALa che, ajJAnI che, mUrkha che ane sAdhaka (bhikSuka) jo tenI barAbarI kare to te paNa murkhAnI kakSAmAM gaNAze. AthI, sAdhake kyAreya paNa krodhamAM barAbarI na karavI joie. gAthA - (jAe sadghAe niSyaMto, tameva aNupAlijajA, viyahindu visottiyaM .) = bhAvArtha : je utsAhathI, vairAgyathI ane je bhAvanAthI saMyama lIdhela che te ja utsAhathI badhI mAnasika, vaicArika ane paristhitika bAdhAone dUra karatAM thakA zuddha saMyamanI ArAdhanA karavI joie.........AcArAMgasUtra. AcArAMga (prathama zruta skaMdha ) A sUtra gaNadhara sudharmAkRta dvAdazAMgImAM prathama sUtra che. temAM be zrutaskandha (vibhAga) che. prathama vibhAgamAM nava adhyayananuM varNana karavAmAM AvyuM che. jemAM sAtamA adhyayana sivAyanA ATha adhyayana upalabdha che. dareka adhyayanamAM aneka uddezaka che. A vibhAgamAM saMsArathI virakti, saMyama pAlanamAM utsAha ane karmo sAme yuddha karavAnI kSamatA-vRddhine baLa ApanArI, saMkSipta vAto zikhAmaNarUpe ane preraNArUpe kahevAmAM AvI che. aMtima navamA adhyayanamAM bhagavAna mahAvIra svAmInA saMyamI jIvanano ane emanA kaSTamaya chadmastha kALano saMkSipta paricaya che. je sAdhakanA hRdayamAM viveka ane vIratA jAgRta kare evA AdarzarUpamAM varNavavAmAM Avyo che. bIjA zruta skaMdhamAM, saMyama ArAdhanA karavA mATe jIvanamAM Avazyaka padArtha, AhAra, vihAra, zayyA, upadhi vagerenI bAbatomAM vivekanuM vidhAna, vidhi ane niSedha vAkyo dvArA varNana karavAmAM AvyuM che. bhASA Adi anya viSayonI bAbatamAM paNa vivekanuM sUcana karavAmAM AvyuM che. aMtamAM 25 bhAvanA sahita, 5 mahAvratanuM svarUpa samajAvIne sAthesAthe bhagavAna mahAvIra svAmInI dIkSA pahelAnuM tathA dIkSA ane kevalajJAna prAptinuM saMkSipta varNana karavAmAM AvyuM che. tenA pachI upadezI upamAyukta 12 gAthAovALuM nAnuM 'vimukti' nAmaka aMtima adhyayana che. Ama, A AkhA sUtrano viSaya sAdhakane saMyamamAM utsAhita karavAnI ane enA pAlanamAM sArvatrika viveka ane jAgRti rAkhavAnI preraNA Ape che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 103 AgamasAra prathama adhyayana-zastra parijJA. prathama uddezaka:(1) pUrva bhavanuM smaraNa ane AgalA bhavanI jANakArI tathA Atma svarUpanuM jJAna ghaNAM jIvomAM hotuM nathI. viziSTa jJAnInA mAdhyamathI koI-koIne te avasthAonuM jJAna prApta thaI zake che. (2) Atma svarUpano jANakAra ja lokasvarUpa, karmasvarUpa ane kriyAonA svarUpano jANakAra thaI zake. (3) kriyAo; traNa karaNa, traNa yoga ane traNa kALanA saMyogathI 27 prakAranI batAvavAmAM AvI che. karavuM-karAvavuM-anumodavuM, mana vacana kAyA, bhUta vartamAna bhaviSya. keTalAka loko svayaMnA karelA kAryathI ja karmabaMdha thAya ema mAne che. paNa karmabaMdha sAkSata karma ane paraMparAgata karma ema baMne prakAre thAya che. (4) karmabaMdhananI kAraNabhUta kriyAone jIva A kAraNothI kare che. 1. jIvana nirvAha karavA mATe. 2. yaza, kIrti, pUjA, pratiSThA, mAna ane sanmAna mATe. 3. Avela Apatti duHkha athavA roganuM nivAraNa karavA mATe. 4. keTalAka loko mokSa prApti mATe arthAt dharma hetuthI paNa karmabaMdhanI kriyAo kare che. A kriyAono tyAga karanAra ja vAstavamAM muni che. (5) A saMsAramAM pUrvokata badhA karma samAraMbhone je jJa parijJAthI jANI pratyAkhyAna parijJAthI tyAge che, teja parijJAta karyA arthAta vivekI gaNAya che. hitaahita sArAsAranuM jJAna e viveka ane chAMDavA yogyanuM jJAna e pratyAkhyAna pariNA. uddezaka 2 thI 7 sudhI:A cha uddezakomAM kramazaH pRthvIkAya Adi cha kAyonuM astitva ane tenI virAdhanAnuM svarUpa temaja virAdhanAnA tyAganI pratijJAnuM kathana karavAmAM AvyuM che. te sivAya vizeSa mAhitI A pramANe che-(jyAre AcaraNa karazo tyAre e tamAruM jJAna haze, tyAM sudhI mAhitI) (1) sAMsArika prANI upara jaNAvela jIvana nirvAha Adi kAraNothI chakAya jIvonI AraMbha janaka kriyAo kare che, je temane mATe ahitakArI ane abodhirUpa phaLa ApanAra thAya che. arthAta saMsAraheta athavA dharmatithI paNa A cha kAyano vinAza karavAthI sukhane badale ahita ane abodhinI prApti thAya che; AvuM kathana sarva (6) uddezAmAM vAraMvAra thayuM che. (2) ekendriya jIvonA duHkhane daSTAMta ane upamA ApIne samajAvavAmAM AvyuM che. 1. prajJAcakSu ane vikalAMga vyaktine mAravAthI 2. koI vyaktinA avayavonuM chedana-bhedana karavAthI 3. koIne eka ja prahAramAM mArI devAthI tene duHkha thAya che evuM ApaNo AtmA svIkAra kare che. tevI ja rIte sthAvara jIvone vedanA to thAya ja che paraMtu teo svayaM koI paNa prakAre vyakta karI zakatA nathI. (jema koi baherA muMgA hAtha paga vagaranA,AMkha vagaranA vyakatine pIDA to thAya che, paNa te bolI zakato nathI,cIso pADI zakato nathI. temaja vedanA thavA chatAM ekendrIyanA jIvo bolI zakatA nathI, cIso pADI zakatA nathI) (3) aNagAra haMmezA sarala ane mAyArahita svabhAva tathA AcaraNavALA hoya che. (4) bhikSu je utsAha ane lakSyathI saMyama grahaNa kare, e anusAra jIvana paryata pAlana kare. lakSya parivartana athavA utsAha parivartanarUpa badhI muzkelIone jJAna ane vairAgya dvArA vivekapUrvaka dUra karI, sAdhanA kare. (5) sAdhaka ekendriya jIvonA astitvanI zraddhA kare paraMtu niSedha na kare. eno niSedha karavAthI potAnA astitvano niSedha thAya che, je spaSTa satya che. (6) bAhya vyavahAranA aneka cetanA lakSaNa manuSyanI jema vanaspatimAM paNa jovA maLe che, jemAMthI nava samAna dharma pAMcamAM uddezakamAM kahevAmAM AvyA che. (7) trasa jIvonA zarIra ane avayavonI apekSAe, 18 padArthanI prAptinA hetuthI loko temanI hiMsA kare che ane keTalAye loko vairabhAvathI athavA nirarthaka rIte ke bhayane kAraNe paNa temanI hiMsA kare che. (8) cha kAyamAM vAyukAyane ApaNe joI zaktA nathI anya kAyonI apekSAe vAyukAyanI virAdhanAno saMpUrNa tyAga karavo adhika duSkara che. tethI enuM kathana aMtima uddezakamAM karavAmAM AvyuM che. (9) A cha kAyonuM svarUpa samajIne je enI virAdhanAno tyAga karI,cAritra grahaNa karyA pachI paNa tenuM pAlana karatA nathI te karma baMdhanI vRddhi kare che. - je sukSama sukSamatara hiMsAne jANe che teja ahiMsAne jANe che. jenAthI te hiMsA thAya che te zastrono je jJAta che teja ahiMsAno jJAta che. bIjAne haNanAra potAne ja haNe che ane bIjAnI dayA pALanAra potAnI ja dayA pALe che. tethI prathama zastra parijJA jJa pariNA thI jANI pratyAkhyAna pariNAthI chAMDavI. bIjo adhyayana-loka vijaya. prathama uddezakaH- (1) zabda, rUpa, gaMdha, rasa ane sparzanI icchA temaja tenI prApti ane Asakti yukta teno upabhoga; e ja saMsAranI jaDa (mULa) che. (2) mA, bApa, bhAI, bahena, strI, putro, mitra, sagA saMbaMdhI, jANItA, hAthI, ghoDA, sAdhano, dolata, khAnapAna, vastro, evA aneka padArthonI vaLagaNamAM phasAyelA loko jIvananA aMta sudhI gAphela banI AsakitathI karmabaMdha karatAM ja rahe che. emAM Asakta jIva sAMsArika saMbaMdhI mohanI vRddhi karI, temanA mATe rAta-dina aneka duHkho veThIne dhana ane karmanuM UpArjana karI saMsAranI vRddhi kare che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha (3) Asakita saMyamathI ane vicArathI ghaTe che, prathamato e vicAra ke AyuSya ghaNuM TukuM che vaLI jarA avasthA AvatAM indrIyonuM jJAna ghaTatuM jAya che. tyAre te prANI digamUDha banI jAya che. zarIranI zakti, indriyonuM teja, ane puNya kSINa thAya pachI athavA vRddhAvasthA AvyA pachI A jIvanI khUba ja durdazA thAya che ane te potAnA ja karmo anusAra duHkhI thAya che. (4) dhana-yauvana asthira che. saMsAranA badhA ja saMgrahita padArthone choDIne javuM paDaze. te samaye A padArtha duHkha ane motathI mukta karAvI zakaze nahIM. jarAavasthAmAM kAM to sagAo tene choDI de che. athavA to poteja mojazokha ke zaNagArane paNa lAyaka nathI raheto. AvuM anarthajanya dhana bheguM karI aMte eka dIna pote rogagrasta thai jAya che. teno upabhoga paNa karI zakato nathI. sagAo tene tarachoDI de che, kadAca tevuM na bane toya sagA ke dhana tene bacAvI zakatAM nathI. (5) mATe avasarane samajIne A manuSyabhavamAM indriya ane zarIranI svasthatA rahe tyAM sudhI jAgRta rahIne Atma-prayojananI(AtmArthanI) siddhi hastagata karI levI joie. (6) ajJAnI jIvo kALa ke akALanI darakAra vinA vita(paiso) ane vinItA(strI)mAM gADha Asakita rAkhI rAta divasa ciMtAnI bhaTTImAM saLagyA kare che, tathA vagara vicArye vAraMvAra hiMsakavRtithI aneka duSkarma karI nAkhe che. dvitIya uddezaka :- 104 (1) sAdhanA kALamAM parISaha upasarga, lobha, kAmanAo Adi ghaNI paristhitio Ave che, temAM sAvadhAna thaIne rahevuM joie. haMmezA sAMsArika jIvonI durdazAnA dazyone AtmabhAvamAM upasthita rAkhavA joie. (2) sAMsArika jIva aneka hetuothI ane lokone potAnA banAvavA mATe pApa karatA rahe che paraMtu aMtamAM asahAya banIne karmavaza thaI durgati prApta karIne baMne bhava bagADe che. tRtIya uddezaka : (1) badhA ja jIvo samAna che. AthI kyAreya paNa gotra AdinuM abhimAna na karavuM tathA harSa ane krodha paNa na karavo. ahaMkAra aniSTa tatva che. te ja pramANe pAmaratA, dinatA paNa aniSTa tatva ja che. te baMne thavAnuM kAraNa bhogonI prApti ane hAnI vagerethI UThathI mAThI bhAvanAo ja che. mATe sAdhana prApti, uccatAnI ke uccakSetranI prAptI hAnI zA mATe ? tenuM phaLa zuM ? vagere jANI bhAntI mArga choDI, sAcA mArge cAlavAno prayatna karavo. (2) prajJAcakSu, vikalAMga Adi jIvo pratye hInabhAva na karatAM Atmasama bhAva rAkhavo joie. (3) keTalAya jIvo bhoga-vilAsa ane aizvaryane ja sarvasva mAnI le che. tenAthI viparIta keTalAya Atma hitecchu aNagAra janma-maraNane ane jIvananI kSaNabhaMguratAne jANe che ane dareka jIvane potAnA prANa priya hoya che; evuM paNa teo samaje che. (4) potAnA sukha mATe prANIono saMhAra karavo e AtmA mATe ahitakArI che. (5) prApta dhananA vinAzanI paNa aneka(cha) avasthAo hoya che. mRtyu Ave tyAre svata chuTI jAya che,roga Ave tyAre kAmamAM nathI AvatuM,cora luTArAo luTI jAya che, Aga bhUkaMpa pUra AdimAM nAza pAme che,rAjA kara nAkhIne laI le che,pitRka saMpatinAM bhAgIdAra paDAvI le che. (6) dhana saMgraha karanAra jIva saMsAra sAgarane pAra karI zakato nathI. evuM jANIne saMyama mArga apanAvavo ane tenI jinAjJA anusAra ArAdhanA karavI joie. caturtha uddezaka :- (1) roga utpanna thatAM prANIne dhana ane parivAra hovA chatAM paNa duHkha pote ja bhogavavuM paDe che. (2) AzAo ane svacchaMda buddhinuM AcaraNa, e ja duHkhanuM mULa che. teno tyAga karIne karmazalyathI mukta thavuM joie. (3) adhikAMza jIvo strIsevanamAM Asakta banIne te sukhane ja badhuM sukha samajIne, bhavabhramaNa ane duHkha paraMparAmAM vRddhi kare che. bhagavAna kahe che ke te strInuM AkarSaNa ja jIvone mahAmohita karavAnuM eka sAMsArika kendra che. (4) kAmabhogothI Asikata, AsakitathI karmabaMdha, karmabaMdhathI AdhyAtmika mRtyu, AdhyAtmika mRtyuthI durgati, ane durgatithI duHkha, A rIte kAmabhogo e duHkhanuM mULa che. (5) kAmabhogonI AkitathI rogo utpana thAya che.[ abramanA sevanathI hArTa nabaLuM paDe che. tenAthI patharI,haraNIyA ane pAilsa jevI bImArIo thAya che.abramanA sevanathI savAranI nihArakriyA paNa bagaDI jAya che tthA durgaMdha yukata vAyu chuTe che. A kAraNe DIprezana paNa thAya che.] pAMcamo uddezaka :- (1) munioe nAnA--moTA badhA doSone TALIne, AhArAdinI gaveSaNA karI potAnI udarapUrti karavI joie. potAnA mATe kraya--vikraya karelA padArtho na levA ane e saMbaMdhI gRhastha pravRttiomAM bhAga paNa na levo. (2) bhikSA mATe janAra bhikSu yogya guNothI saMpanna hovA joie ane lobha temaja AsaktithI mukta rahenAra hovA joie. (3) muni, rUpa AdimAM Asakta na bane ane kAmabhogonA dAruNa vipAkane samajIne haMmezA tenA para vijaya prApta karatAM thakA vicare. (4) muni AMtarika rIte ane bAhya rIte samAna svabhAvathI varte ane zarIranI bahAra temaja aMdara badhA azuci padArtho ja bharyA che, tema ciMtavIne sadAyane mATe viSaya-bhogothI dUra rahe. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | (5) saMsAranA jIvonI mAyA, Asakti ane AraMbha-samAraMbha jevI pravRttione tathA tenA pariNAmamAM prApta thatI dazAone joIne ane tenuM ciMtana karIne muni saMyama jIvanamAM tallIna rahe. (6) AhAranI paNa vRti para asara thAya che. tethI nirdoSa vRti rAkhavA mATe sAdhake khorAkanI zudhdhino paNa viveka rAkhavo. chaThTho uddezaka : 105 AgamasAra (1) saMyama aMgIkAra ryA pachI koIpaNa prakAranI pApakArI kriyAonuM AcaraNa na karavuM joie. sukhArthI, lolupa sAdhaka kyAreka kyAreka vratonI virAdhanA karI nAkhe che ane te pazcAttApa sAthe bhramaNa kare che. (2) mArApaNAnA bhAva, kyAMya, koIpaNa vastumAM na rAkhatAM saMyama mArgamAM AgaLa vadhavuM joie. (arthAt mamatvano tyAga karavo ati Avazyaka che) (3) vIra sAdhake kyAreya paNa rati--ati arthAt harSa-zoka na karavo. (4) indriyonA viSaya tarapha tathA jIvana tarapha haMmezAM nirlepa bhAva rAkhavA. (5) je anyane Atmavat jue che, e ja mahAtmA paramAtmA banI zake che. je cha prakAranA jIvo paikInA koi ekane paNa haNavAnI budhdhi rAkhe che, ke haNe che, te chae kAyano vighAtaka gaNAya che. (kAraNa ke tene anukaMpAno bhAva nathI, te nIja AtmAnA anukaMpAnA bhAvano paNa ghAtaka che.) (6) muni amIra athavA garIbane samAna bhAve ane tenI ruci pramANe dharma upadeza Ape. (7) zrotAnA kaSAyamAM vRddhi ane karmabaMdhana na thAya paraMtu tenA guNomAM vRddhi thAya; evI sUjha-bUjhathI dharmopadeza Apavo joie. (8) sAdhaka AtmAe lokasaMjJA ane hiMsAdi pApono sarvathA tyAga karavo joie. (9) sAdhakamAM jema jema viveka zakitanI jAgRti thAya che, tema tema te svayaM ahiMsaka banato jAya che. trIjo adhyayana-zItoSNIya. prathama uddezaka :-(1) muni haMmezAM bhAvothI jAgRta rahe che. (2) zabdAdi indriya-viSayono tyAga karanAra ja vAstavamAM AtmArthI, jJAnI, zAstrajJa, dharma, brahmacArI muni ane dharmajJa che. parISaha, upasarga sahana karanAra ane harSa-zoka nahIM karanAra ja sAco nigraMtha che. (3) prajJAvAna vyaktie e samajavuM joie ke badhAM du:khonuM mULa pApakArI pravRttio che. mAyI(cAra kaSAyavALA) ane pramAdI(pApanuM sevana karanAra) durgatimAM jAya che. (4) zabdAdi viSayomAM upekSA bhAva rAkhanAra sAdhaka maraNathI mukta thAya che. (5) hiMsAdi pAponuM paripUrNa jJAna dharAvanAra ja vAstavamAM saMyamano sAco jANakAra (jJAtA) che. (6) saMsAra bhramaNanI saMpUrNa upAdhio (vyAdhio) karmothI ja utpanna thAya che ane karmonuM mULa hiMsA che. (7) rAga-dveSa na karatAM ane lokasaMjJA (sAMsArika ruci)no tyAga karatAM, saMyamamAM puruSArtha karavo joie. tyAga ane anAsakita no sumeLa. tyAga mArga e rAjamArga che.saMsAranA mULa kAraNomAM viSayo te IMdhaNa samAna ane kaSAyo te agni samAna che. jo iMdhaNa ja ApavAmAM na Ave to agni svayaMmeva samayAMtare bujAi jAya che. tethI sAdhake viSayothI alipta rahevuM. A mATe saMsAra ane pudagala jagatanuM jJAna jarurI che. ahIM be mArga che. eka to tyAga mArga ane bIjo sAmAnya kakSAnA sAdhaka, gRhasthane mATe anAsakita mArga. vastuonA vaparAzamAM viveka, parigrahamAM viveka tathA yathA zakita tyAga vagaranuM anAsakita bhAva e daMbha mAtra che. jema yathA zakita tyAga vagaranuM anAsakita bhAva nirguNa che tema tyAga pachI paNa jo Akita rahe to te bAhaya tyAga mAtra rahI jAya che. tyAga ane anAsakita nA sumeLathI ja karaNI saphala thAya che, ane tethI sAdhaka saMsArano cheda karI zake che. to zuM jIvAtmA saMgI che ? apekSAe hA . jIvAtmA para pudagalonI bahu bhArI asara thAya che. ane anya jIvAtmAo sAthenI sobatanI paNa asara thAya che. Aja kAraNathI mithyAtvIno saMga nahIM karavAnI zikhAmaNa che, tathA saMga karavAthI zrAvakane samakItano te aticAra che. Aja vAta sidhdha kare che ke jIva saMgI che ane jIvAtmAomAM sAmAnyapaNuM raheluM che. jIvonAM puruSArtha alaga alaga hoya che paNa bhava badalAi jatAM, navA jIvo ane navA pudagalonAM saMyogomAM jIvAtmAonAM vartanamA sAmAnyapaNu hoya che. karma saMyogo paNa karma pudagalothI ja che. pudagalonI asarathI jIvonA svabhAvamAM sAmyatA jovA maLe che. AthI koi jIva koDa pUrva sudhI saMyama pALyA pachI, traNa divasanuM rAjaya bhogavI narkagAmI banI jAya che (kaMDarIka). eka sAthe saMyama pALI rahelA cita--saMbhuti vacce pachInAM bhavomAM AkAza pAtAlanuM aMtara e jIvanuM saMgIpaNuM ja batAve che. jIva pANI jevo che.tene jenI sAthe bheLavavAmAM Ave tevo thaI jAya che. ciMtana karatA saMtasaMganuM mahatva samajAya che. utama prakAranA AlaMbanane pakaDI rAkhavuM eja jIvanA hitamAM che. koi paNa prakAranA khoTA AtmavizvAsamAM rahIne pudagalonA saMgI na banavuM joie. keTalAka kasAyadhArI jIvonA saMgathI bIjAone paNa kasAya thato pratyakSa joi zakAya che. koi bhUtapUrva caudapUrva dhArI jIvo paNa hajI mokSa pAmI zakayA nathI. tethI khUba jJAna hoya toya tyAgI--saMyamI AtmAono saMga ane tyAgamaya jIvana eja mokSamArgamAM sAvacetI che. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 106 pudagalonA yogathI jIva pudagalo sAthe ekameka thai jAya che. (zarIra AnuM udAharaNamAM che). AthI pudagalo para Asakati thAya che. AsakatinA kAraNe vastuonA nirmANamAM thayelI hiMsAnuM vismaraNa thaI jAya che. te sAthe jIvaajIvanuM jJAna ane anukaMpA paNa cAlI jAya che. Ama jIvanA saMgIpaNAnA svabhAvanA kAraNe tyAgamArga eja mukhya mokSamArga che. dvitIya uddezakaH(1) paramadharmane samajIne samyagdaSTi jIva athavA samanvadarzI sAdhaka pApa karmonuM upArjana karatA nathI. (2) kAmabhogomAM Asakta jIva karma saMgraha karI saMsAramAM bhramaNa kare che. (3) karma vipAkanA jANakAra muni (sAdhaka AtmAo) pApakarma karatA nathI. (4) sAMsArika prANIo sukha mATe je puruSArtha kare che te cALaNImAM pANI bharavAnA puruSArtha samAna che. (5) muni bhautika sukha ane strIothI virakta rahe. (6) muni krodha Adi kaSAyono ane Azravono tyAga kare. manuSyabhavarUpI avasara prApta karI hiMsAno sarvathA tyAga kare. tRtIya uddezakaH(1) bIjAnI zaramane kAraNe pApa karma na karavAmAM bhAva saMyama nathI paraMtu paramajJAnI sAdhaka karmasiddhAMta ane bhagavAnanI AjJAne samajIne kyAreya paNa pramAdana kare, vairAgyabhAva dvArA udAsInavRtti pUrvaka ahiMsaka bane. bhAvo nuM mahatva mane karma baMdha thaze. du:kha bhogavavuM paDaze. mATe huM bIjAne duHkha pahocADato nathI. to hajI e sadavartana duHkha nAM bhayathI che. jo karma baMdha na thato hoya to mane duHkha pahocADavAmAM vAMdho nathI. A anukaMpA bhAva nathI. mArA AtmA kvoja eno AtmA che. mane duHkha apriya che tema ene paNa apriya che. potAnA sarakho ke potAno ja e AtmA jANI je pravRti kare che te aMge AyA (AtmA eka che ) nI ukati ne sArthaka kare che. sAvadha yoganuM pariNAma durgati-niravadha yoganuM pariNAma sadagati - upayoganuM pariNAma mokSagati. (2) tattvo para zuddha zraddhA rAkhIne, karma kSaya karavA tatpara rahe. (3) hAsya ane harSa-zokano sarvathA tyAga karIne gaMbhIra bane. (4) Atma nigraha karavAthI ane AtmAne ja sAco mitra samajIne tapa-saMyamamAM puruSArtha karavAthI duHkharUpa saMsArano pAra pAmI zakAya che. (5) jJAnI sAdhaka kyAreya paNa mAna, pUjA, satkAranI icchA na rAkhe ane duHkhanA DuMgaro tUTI paDavA chatAM ya prasannacitta rahe. - rasa tyAga ane 25 tyAga. sAdhake IndrIyonA viSayomAM Asakata na thavuM. paraMtu zarIra rakSA mATe AhAra eTale ke rasopabhoga e Avazyaka tatva che. ane 25 e AMkhano viSaya che. AMkha e eka evI indrIya che ke jenI gati ane capalatA atitIvra hoya che. tenuM AkarSaNa paNa teTaluMja ugra ane tene mATe nimIto paNa paLepaLe tevA ane teTalA ja maLatAM rahe che. bIjI IndrIyone je pralobhano sahaja nathI hotA tevA AMkhane sahaja rIte ane vinA prayatna prApta thaI paDe che. AMkha satata jAgRta hovAthI eka vastu joI ke turaMta ja manamAM tenuM pratibiMba paDavAnuM. cita para saMskAro jamAvavAnuM, ane ekavAra manane vega maLyo pachI te pharI pharI te ja tarapha kheMcI javAnuM. tethI ahIM AMkhanA viSayarUpa rUpano pradhAna paNe nirdeza karyo che. tathA AhAra zarIra TakAvavA Avazyaka che, ane tethI rasendrIya nA viSayo paNa jANe ajANe bhogavAya ja che. paNa tenI Asakita thI sadA dUra rahevA prayatna karavo. anya badhA IndrIyanA viSayo karatAM A be vadhAre khataranAka che. ane vadhAre pramANamAM upayoga vALA paNa che. tethI sAvadhAna rahevuM. zabda, gaMdha, sparzathI sAdhaka dUra rahe che paNa rasa ane rupa to tene satata vinA prayAse prApta thAya ja che. tethI viSeza sAvadhAnI Avazyaka che. ---- caturtha uddezaka:(1) sarvajJa bhagavAnanuM kathana che ke cAreya kaSAyonuM vamana karI devuM joie. (2) pramAdIne sarvatra bhaya rahe che. apramAdI ja nirbhaya rahI zake che. (3) sAMsArika prANIonA duHkhono anubhava karIne vIrapuruSa haMmezA saMyama mArgamAM AgaLa vadhe che. (4) eka-eka pApano ke avaguNano sarvathA tyAga karanAra sAdhaka eka divasa pUrNa tyAgI banI zake che. (5) krodhAdi kaSAya, rAga, dveSa ane mohano tyAga karavo e ja vAstavamAM garbha, janma, naraka ane tiryaMcanA duHkhono tyAga karavAno upAya che. (6) vItarAgavANInA anubhavathI je samadraSTA banI jAya che, tene koI upAdhi rahetI nathI. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 AgamasAra jainology cotho adhyayana-samayakatva. prathama uddezakaH(1) dharmano sAra ja e che ke koIpaNa nAnA-moTA prANIone, koIpaNa prakAranA duHkha, pIDA ke kaSTa na ApavA - e sarvajJonI AjJA che. kahyuM paNa che saba jIva rakSA, yahI parikSA, dharma usako jAniye jahAM hoya hiMsA, nahIM saMzaya, adharma use paricAniye badhAM prANIo mATe paNa A ja dharma che. evuM samajIne kayAreya paNa A ahiMsA dharmanI upekSA na karavI. paraMtu lokarucino, loka saMjJAno tyAga karavo. (2) manuSyabhavamAM paNa jo A jJAna na AvyuM ane viveka na Avyo, to bIjA bhavomAM to te kema zakya banaze? (3) mATe dhIra sAdhaka apramAda bhAvathI ane haMmezAM yatanA pUrvaka kArya kare. dvitIya uddezaka:(1) vyaktinA viveka dvArA, karmabaMdhanI kSaNo ane karmabaMdhanA kAryo paNa saMvara, nirjarA ane mokSanA heturUpa banI zake che, mATe ja kahevAmAM Ave che ke "vivekamAM dharma che'. (2) dareka prANInuM mRtyu nizcita che, chatAM paNa icchAone vaza thaIne asadAcAra dvArA ajJAnI jIva karmono saMcaya kare che, krUra kAryo karIne teo mahAduHkhI banI jAya che. (3) keTalAka mithyAvAdI hiMsAmAM ja dharma mAne che. (4) jJAnI teone kahe che ke jema tamane sukha game che, duHkha nathI gamatuM, tema bIjA prANIonI paNa A ja manodazA hoya che, te spaSTa che. badhA jIvo sukhI rahevA icche che. duHkha badhAne mATe mahA bhayaprada che. to potAnA sukhane mATe bIjAne duHkhI karavA, e kyAreya paNa dharma hoI zake nahIM. tRtIya uddezaka:(1) je saMsArI lokonI ruciono pravAha che, jJAnI tenI haMmezAM upekSA ja kare che arthAt te svayaM saMsArIo jevA kyAreya banatA nathI. (2) duHkhonuM mULa hiMsA che ane AraMbha-samAraMbhanI pravRttio che. (3) bhagavAnanI AjJA pALanAra muni ekatvabhAvamAM lIna banI, karma kSaya karavA mATe puruSArtha karavA kaTibaddha bane. (4) karmarUpI jIrNakASTane, tapa saMyamarUpI agnimAM zIdhra bhasma karI devA joie. (5) sAdhakoe dareka dharmAcaraNa ane pAcaraNa karatAM temAM Atma samAdhinI surakSAnuM dhyAna rAkhavuM joIe. (6) kSaNabhaMgura jIvanane jANIne ane samasta prANIonA duHkhono anubhava karIne, paMDita sAdhakoe kaSAyo ane pApono haMmezAM tyAga karavo joie. caturtha uddezakaH(1) saMyama ane tapanI ArAdhanA sarala nathI. Atma samAdhinI sAthe-sAthe zarIranI sarvasva Ahuti ApavAthI ja lakSyanI puSTi thAya che. ataH sAdhakoe dareka avasthAmAM prasanna rahevuM ane zarIra pratyenA mamatva bhAvono tyAga karavo. (2) saMyamamAM lIna rahIne lohI ane mAMsane sUkavI nAkhe arthAt zarIrane kRza karIne karmonI samApti kare, te ja vIra mumukSu sAdhaka che (3) muni karmonA vicitra phaLone vicArI, tenAthI mukta thavAno haMmezAM prayAsa kare. (4) haMmezAM vIra puruSonA Adarzone najara samakSa rAkhIne AtmavikAsa karavAmAM prayatnazIla rahevuM joie. pAMcamo adhyayana-loka sAra prathama uddezakaH(1) sAMsArika prANIo kAraNavazAtu athavA vinA kAraNe paNa jIvonI ghAta karIne pote paNa e ja yonimAM jAya che. (2) kAmabhoga jIvone bhArekarmI banAvIne saMsAramAM janma-maraNa ane paribhramaNa karAve che ane muktithI dUra rAkhe che. te prANIo mohathI mUDha banI jAya che. (3) catura, kazaLa puruSa (sAdhaka) viSaya bhogonuM sevana karatA nathI.(4) rUpamAM Asakta banelo jIva vAraMvAra kaSTa pAme che. (5) keTalAya jIvo AraMbha-samAraMbhamAM ramaNatA kare che ane tene ja zaraNabhUta samaje che, paraMtu vAstavamAM te azaraNa bhUta che. (6) keTalAya sAdhaka potAnA kaSAyo ane duSTa pravRttione kAraNe ekala vihArI banIne kapaTa Adi avaguNomAM mugdha banIne dharmathI bhraSTa thaI jAya che. dvitIya uddezaka:(1) ghaNAM sAdhaka AtmAo manuSyabhavane amUlya avasara jANIne, AraMbha- samAraMbhano tyAga karI tyAgI bane che. ane sarvazaktithI saMyama ane tapamAM tallIna banI jAya che. (2) sarvajJa paramAtmAno e ja upadeza che ke UTho ! pramAda na karo. jIvonAM sukha- duHkhone juo ane ahiMsaka banIne svayaMnI Apattine vairyathI pAra karo. (3) sAdhake evuM ciMtana karavuM ke pahelAM ke hamaNAM bAMdhelA karmonuM karaja moDuM ke vaheluM cukavavuM to paDaze ja. zarIra paNa eka divasa to choDavuM ja paDaze. (4) AvA AtmArthI, ciMtanazIla jJAnIo mATe saMsAra mArga nathI raheto arthAt te parita saMsArI banI jAya che. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha (pa) parigraha khUba ja bhayAnaka che; karmabaMdhana karAvanAra che; evu jANIne sAdhaka haMmezA potAnA bhAvone parigraha ane AraMbha-samAraMbhathI mukta rAkhe. (6) baMdha ane mokSa, bhAvonI pramukhatAthI ja thAya che. tethI sAdhaka jIvana paryaMta apramAdI banIne saMyamanI ArAdhanA kare. tRtIya uddezaka :- (1) anupama avasara prApta thatAM, sAdhanA kALamAM kyAreya paNa potAnI zaktine gopavavI na joie. saMyama tapamAM vRddhi ja karavI joie paraMtu hAni kyAreya na karavI joie. (2) jinAjJAnuM pAlana karanAra sAdhaka A saMsAramAM kyAMya paNa moha ke rAga na rAkhe ane yuddha kare topaNa karmothI AMtarika yuddha kare, karmothI yuddha karavAno A ja suMdara avasara che. anya bhavamAM nahIM...! (3) keTalAye sAdhako zabdAdi viSayomAM phasAI jAya che paraMtu te badhA viSayonI upekSA karanAra ja sAco zAtA muni che. kAyara, kapaTI ane indriya--viSayomAM Asakta vyaktio mATe saMyama ArAdhanA zakya nathI. mATe saMyama laIne je muni rUkSa ane sAmAnya AhAranuM sevana kare che, te karmone parAsta karIne mukta ane tIrNa thAya che. 108 (4) je rupa Adi viSayomAM Asakata thAya che te (prathama ke pachI avazya) hiMsAmAM pravarte che. (5) tyAga ane vastunA upayoganA viveka vinAnI phakata niSparigraha vRti zakaya nathI. te anAsikata bhAva nahIM paNa vANIvilAsa vALo daMbha che. caturtha uddezaka H : (1) ayogya bhikSuono ekalavihAra asaphaLa bane che kAraNake emanAmAMthI keTalAya sAdhako vAraMvAra krodha ane abhimAnane vaza thaI jAya che ane te aneka aDacaNone pAra karavAmAM akSama banIne khUba ja duHkhI thAya che. (2) AvA aparipakava sAdhakoe haMmezA guru sAnidhyamAM rahI saMyamaguNono ane Atmazaktino vikAsa karavo joie. (3) zuddha saMyama bhAvanAnI sAthe-sAthe viveka pUrvaka pravRtti karatAM jo kyAreya hiMsAdi pravRtti thaI jAya to alpa karmano saMgraha thAya che, je jaldIthI kSaya pAme che. mATe haMmezAM apramAda bhAvathI vivekapUrvaka pravRtti karavI joie. (4) sAdhake strI parISahathI haMmezAM sAvadhAna rahevuM joie ane kyAre paNa koI kAraNavazAt brahmacarya ghAtaka pariNAma utpanna thaI jAya to AhAra--tyAga athavA vihAra Adi sUtrokta kramika upAyothI AtmAnA e duSpariNAmone dUra karavA joie. (5) A kAmabhoga azAnti ane klezanA janaka che. (6) saMyamanI sAvadhAnI mATe sAdhake saMyamI jIvanamAM vikathAo, cakSu indriyanA poSaNa, gRhasthonA prapaMca, vAcAlatA vagerethI dUra rahevuM joie. pAMcamo uddezaka : (1) badhI bAjuthI surakSita, nirmaLa, paripUrNa jaLavALA hRda(draha) jevA lokamAM muni hoya che. (2) utpanna thayelI zaMkAone jina vacananI zraddhA dvArA dUra karI devI joie. (3) 'jinezvara kathitavANI(tattva) haMmezA satya ane niHzaMka che' evo dRDha vizvAsa rAkhavo joie. (4) samyak anuprekSA karanAranI badhI kriyAo samyak banI jAya che. (5) koIne duHkha ApatI vakhate e vicAravuM joie ke, jo kadAca A jagyAe huM houM to mane kevo anubhava thAya ?' AvuM vicArIne muni traNeya karaNa ane traNa yoga (mana, vacana, kAyA) thI ahiMsaka bane. (6) AtmA ja vijJAtA('vi' vizeSa prakArano jANakAra) che ane AtmA ja paramAtmA che. AvuM samajanAra ane samyaka AcaraNa karanAra ja sAcA arthamAM AtmavAdI ane samyaka saMyamI che. chaThTho uddezaka : (1) munioe jinAjJAmAM ja sadA lIna rahevuM joie. (2) mokSArthI sAdhakoe indriyone gopavIne Agama anusAra ja puruSArtha karavo joie. (3) saMsAramAM sarvatra karmabaMdha ane bhavabhramaNanA ja sthAno che. tene (sAdhake) paribhramaNarUpa mAnIne, A janma-maraNanA cakrAkAra mArgane pAra karI levo joie. (4) paramAtma siddha avasthA- bhASA, tarka ane matithI grAhya nathI. tyAM AkAra, varNa, gaMdha, rasa ane sparza paNa nathI ane strI ke puruSa Adi avasthAo paNa nathI, karmabaMdhana paNa nathI. phakta jJAtA daSTA avasthA che. AthI tenI koI upamA paNa nathI. chaThTho adhyayana-dhUta(karmanAza) prathama uddezakaH (1) jene A janma-maraNanAM sthAnonuM badhuM ja jJAna samajAI jAya te anupama jJAnI banI zake che ane e ja mukti mArgano prarUpaka paNa thaI zake che. (2) palAsapatra(parNakuTI)thI chavAyelA pANImAMthI keTalAya alpa satvavALAM prANIo bahAra AvI zaktA nathI; vRkSo potAnA sthAna parathI khasI zaktA nathI; evI ja rIte keTalAya jIvo saMsAramAM phasAyelA rahe che. karmothI mukta thaI zakatA nathI. (3) saMsAramAM keTalAya jIvo moTA--moTA bhayaMkara rogothI duHkhI thAya che. (4) karmonA vipAka vicitra che, tenAthI ja A lokanA prANIo judA-AdA duHkhothI gherAyelA rahe che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | 109 AgamasAra (5) AvI avasthA ApaNane prApta na thAya te mATe koIpaNa jIvane aMzamAtra paNa du:kha na pahoMcADavuM ane sarva pApono haMmezAM tyAga karavo joie. (6) AvuM jANIne keTalAya jIvo anukrame mahAmuni banI jAya che. parivAranA loko tene saMsAramAM phasAvavA mATe prayatno kare che, paraMtu te tene zaraNabhUta samajato nathI ane jJAnamAM ramaNa kare che. dvitIya uddezaka :- (1) ghaNA sAdhaka AtmAo saMyama svIkAra ryA pachI, parISaha ane upasargothI bhayabhIta banI jAya che; viSaya lolupa banI jAya che ane saMyamathI bhraSTa thaI jAya che tema chatAM aMtarAya karmane kAraNe icchita bhogothI vaMcitta rahIne, teo du:khI banI jAya che. (2) ghaNA sAdhaka AtmAo vairAgya tathA jJAna dvArA saMpUrNa Asakti rahita banI, yatnApUrvaka saMyama ArAdhanA kare che. Akroza, vadha vagerene samyaka prakAre sahana kare che, te ja vAstavamAM muni che. te ja AtmA saMsAra paribhramaNathI mukta bane che. (3) saMyama sAdhaka AtmAoe haMmezAM jinezvara bhagavAnanI AjJAnI ArAdhanAne ja potAno dharma samajIne temAM puruSArtha karavo joie. (4) keTalAya ekalavihArI sAdhako paNa jina AjJA anusAra AcaraNa karatAM zuddha gaveSaNAthI jIvana nirvAha kare che ane parISaha tathA upasargone dhairyathI sahana kare che. te medhAvI arthAt tenuM ekalavihAra buddhimatApUrNa ane prazaMsanIya che. tRtIya uddezaka :- (1) saMyama sAdhanAnI sAthe-sAthe acela-alpavastra avasthAmAM rahenAra munione vastra sIvavA Adi vastra saMbaMdhita kriyAonI ciMtA rahetI nathI. (2) zIta-uSNa, tRNa--sparza Adi kaSTone samabhAva thI sahana karavAthI, sAdhakonA karmonI mahAna nirjarA thAya che. (3) AvA vIra puruSonA saMyamI jIvana ane zarIrane joIne ApaNA AtmAne paNa zikSita ane utsAhita karavA joie. (4)samudronI vacce, ucca sthAna para AvelA aDola TApunI jema dhIra-vIra sAdhakane arati Adi bAdhAo kaMI ja karI zakatI nathI (5) AvA mahAmuni potAnA ziSyone paNa AvI ja rIte zikSaNa ApI (sAraNA- vAraNA karI) saMyama mArgamAM dRDha kare che. caturtha uddezaka :- (1) ghaNAM sAdhaka AtmAo zikSAprada preraNAyukta vacanone sahana karI zaktA nathI. teo saMyamathI ane guruthI vimukha banI jAya che ane ghaNA to zraddhAthI paNa bhraSTa thaI jAya che. aihika icchAone kAraNe bhraSTa thayelA AvA munionuM saMyamajIvana nirarthaka banI jAya che. (2) teo sAmAnya lokonA niMdA-pAtra bane che (arthAt loko temanI niMdA kare che.) ane te janma-maraNa vadhAre che. (3) utkRSTa vairAgyathI dIkSita thavA chatAM paNa potAnI icchAo ane viSayone AdhIna thaIne keTalAka saMyamano tyAga kare che. AvA munionI yaza-kIrti saMpUrNapaNe dhULamAM maLI jAya che. (4) A badhI avasthAono vicAra karIne, mokSArthI sAdhaka haMmezAM Agama anusAra ja saMyama mArgamAM potAnI zaktine phorave. pAMcamo uddezaka :- (1) grAmAdika koIpaNa sthaLe koIpaNa prakAranuM kaSTa Ave to muni tene samabhAvathI sahana kare. (2) sevAmAM upasthita vyaktione muni temanI yogyatAno vicAra karIne tathA koInI paNa AzAtanA, virAdhanA na thAya evI rIte ahiMsA, kSamA, zAnti Adino upadeza Ape ane vrata-mahAvratanuM svarUpa samajAve.bhASA ane bhAvonA viveka sAthe upadeza Ape. (3) sAdhaka AtmA asaMyamI vicAro ane vyavahArono tyAga kare ane saMyamanAzaka tattvothI dUra rahe. (4) AraMbha-parigraha, kAma-bhoga ane krodhAdi kaSAyono vivekapUrvaka tyAga karanAra sAdhaka karmono kSaya karIne mukta bane che. (5) aMtima samaye zarIrano(AhArano) tyAga karavo e karma saMgrAmanA agrasthAne khelavA samAna che arthAt te mukhya avasara che. AvA samaye pAdopagamana Adi saMthAro karavo joie. sAtamuM adhyayana-mahA parikSA upalabdha nathI, viccheda thayela che. (hastalikhIta prata ane sAMkaDIyA pramANe navamuM, nAma eja che.vicAra karatAM 7muM ja viccheda lAge che kAraNa ke navamuM upadhAnazruta eTale ke pahelA zrutaskaMdhanuM chelluM adhyayana ane bIjA zrutaskaMdhanuM 15muM adhyayana bhAvanA beu bhagavAna mahAvIranA jIvananA che.) ahiM chelle saMthArAnI vAta cAlI rahelI hatI, tethI A mahAparijJA mAM saMthArA viSayaka pATho hovAnI saMbhAvanA che.jene alaga tAravIne prakIrNaka(payannA) tarIke khyAtI maLI hovAnuM saMbhava che. AThamuM adhyayana--vimokSa. prathama uddezaka : (1) anyatIrthika saMnyAsI athavA anya alaga samAcArI vALA jaina zramaNanI sAthe AhAra AdinuM AdAna-pradAna ke nimaMtraNa na karavuM joie. (2) anya paMthanA sAdhuo vibhinna prakAranI prarUpaNA ane pravRttio karatA hoya che. temanI dharma prarUpaNA paNa satya hotI nathI. (3) badhA dharmomAM koIne koI prakAre pApa sevanane paNa svIkAravAmAM AvyuM che. A kAraNosara te dharma pUrNa zuddha dharma nathI. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 110 (4) gAma hoya ke nagara hoya athavA jaMgala hoya; kyAMyathI paNa je prathama, madhyama ke aMtima koIpaNa vayamAM bodha prApta karIne saMyama svIkAre che ane hiMsAdi pApono sarvathA parityAga kare che te mukta thaI jAya che. (5) sarvatra lokagata jIva hiMsAdi kriyAomAM rata che temane joIne muni traNa karaNa ane traNayogathI hiMsA daMDanuM sevana na kare. dvitIya uddezaka:(1) AdhAkarmI AhArano muni mRtyu samaya sudhI paNa svIkAra na kare ane zakya hoya to Agraha karanAra dAtAne paNa dharma samajAve. (2) asamAna saMyamI bhikSuonI sAthe AhAra AdAna-pradAnano vyavahAra na kare paraMtu samAna saMyamI bhikSuonI sAthe AhAra vyavahAra kare.. tRtIya uddezaka:(1) madhyama vayamAM paNa keTalAya mumukSu AtmAo utkRSTa saMyamI bane che ane zuddha ArAdhanA kare che, te mahAna nigraMtha che. (2) zarIranA mamatvano tyAga karIne te aneka guNothI saMpanna thaI jAya che. (3) asahya ThaMDIthI tharatharatAM joIne, koI munine agnithI tApavAnI preraNA kare to muni manathI paNa tenI icchA na kare. caturtha uddezakaH(1) koI muni traNa vastra(cAdara) rAkhavAnI vizeSa pratijJA(ATha mAsa sudhI) dhAraNa kare. te vastrone dhove nahiM. jIrNa thAya to navA vastro le nahi, paraMtu jIrNane paraThI de. (2) bhikSu kyAreka strI parISahathI parAjita thaI jAya to aMtamAM svayaM pote ja mRtyuno svIkAra karI le paraMtu brahmacaryavratano bhaMga na kare. vrata rakSAnA hetuthI tenuM svataH vehAnasa(phAMsI) ane vRddhaspaSTa(gIdhapakSIno bhakSaNa) maraNe maravuM te paNa kalyANakArI che. pAMcamo uddezaka:(1) koI bhikSu be vastra dhAraNa karavAnI(ATha mAsa sudhI) pratijJA kare; te vastrone dhovA vagere kArya na kare. vastro jIrNa thaI jAya to tene paraThI de. parISaha Adi Ave to samyaka prakAre sahana kare. (2) koI roga AvI jAya ane jAte gocarI javA mATe asamartha hoya to paNa bIjA pAsethI(gRhastho pAsethI) na maMgAve ke na emanA pAsethI le. AhAra sivAya anya vastu paNa na le. svastha thayA pachI te svayaM gocarI jaIne lAve. karAvavA saMbaMdhI abhigraha paNa bhikSa dhAraNa karI zake che. A vaiyAvacca bhikSao sAthenA pArasparika vyavahAra saMbaMdhita hoya che. rogAMtaka Adi samaye pote sevA na karAvavI evo nirNaya(abhigraha) laI zake che. paraMtu anya zramaNonI rogAdi samaye sevA na karavI evo tyAga na ja karI zakAya. (4) jinAjJA anusAra ane potAnI samAdhi anusAra grahaNa karelI pratijJAonuM samyapha rIte ArAdhana kare ane mRtyune najIka samajIne bhakta pratyAkhyAna, paMDita maraNa svIkAra kare. chaThTho uddezakaH(1) koI bhikSu eka vastra (ATha mAsa sudhI) dhAraNa karavAnI pratijJA kare ane te vastra jIrNa thayA pachI tene paraThI de. (ra) sAdhu ekalapaNAmAM haMmezA ekatva bhAvamAM ramaNatA kare.(3) bhikSu AhAra pratye rasa AsvAdanI vRtti na rAkhe. (4) zramaNane jyAre zarIranI durbaLatA jaNAya ke have A zarIra saMyamapAlanamAM akSama che, to te tRNa AdinI yAcanA karI yogya sthAnamAM gitamaraNa saMthAro svIkAra kare ane tenI vidhipUrvaka ArAdhanA kare. sAtamo uddezaka - (1) bhikSu acela rahevAnI (ATha mAsa sudhI) pratijJA dhAraNa kare ane lajjA nivAraNArthe eka colapaTTo (kaTibaMdhanaka) dhAraNa kare. zIta, uSNa Adi kaSTone samyaka bhAve sahana kare. (2) AhAra sahabhogano tyAga karavAnI, vibhinna pratijJAo dhAraNa kare. (3) aMtamAM, vidhi pramANe pAdopagamana paMDita maraNano svIkAra kare. AThamo uddezakaH(1) bhakta pratyAkhyAna - kaSAya pAtaLA pADe. AhAra ghaTADe ane aMte AhArano tyAga kare. jIvana-maraNanI cAhanA na kare. nirjarApekSI banIne zuddha adhyavasAya rAkhe. AyuSya samApti najIka jANIne AtmAne zikSita kare. yogya nirjIva bhUmimAM vidhipUrvaka saMthAro kare. kaSTa, parISahamAM dhairya dhAraNa kare. nAnA-moTAM jIvo dvArA utpana upadravamAM sahanazIlatAnI sAthe zuddha pariNAma rAkhe. (2) Igita maraNa - anya koI dvArA sahakAra sahayoganI kriyA na karAve(arthAt koInI sevA na le) paraMtu jarUriyAta paDe tyAre pote svayaM zarIranI paricaryA (dabAvavuM Adi) karI zake che. maryAdita bhUmimAM UThavuM, besavuM, cAlavuM, sUvuM Adi pravRtio paNa atyaMta AvazyaktA hoya to karI zake che. (3) pAdopagamana - vRkSanI tUTelI ane jamIna para paDelI DALInI jema sthiramAya banIne ekaja Asana para sthira rahe, parISaha, upasarga daDhatApUrvaka sahana kare. zarIra para koI paga mUkIne cAle ke koI zarIrane kacaDI nAkhe, to paNa dhairyapUrvaka sahana kare paraMtu potAnuM sthAna na choDe. maLa-mUtra tyAgavA mATe sthAna choDIne jaI zake che. jIvana paryata AvI rIte sahana kare. sahanazIlatAne ja paramadharma samaje. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology I 111 navamuM adhyayana--upadhAna zruta. AgamasAra prathama uddezaka :- (1) bhagavAna mahAvIra svAmIe hemaMta RtumAM saMyama aMgIkAra kyoM hato. (2) teo saMpUrNa saMyama vidhinuM yathAvat pAlana karatA hatA arthAt pAMca mahAvrata, pAMca samitimAM koIpaNa prakAre khaMDana ke pramAdanuM AcaraNa nahotA karatA. (3) teo ThaMDIthI DaratA nahIM ane kyAreka makAnanI bahAra AvIne paNa ThaMDI sahana karatA. (4) prabhue eka varSa ane eka mAsa vItI gayA pachI iMdre ApelA vastrano tyAga karIne, tene vosirAvI dIdhuM hatuM. (5) saMyama aMgIkAra ryA pahelAM paNa bhagavAne be varSa sudhI saceta pANIno tyAga Adi niyamo dhAraNa ryA hatA. (6) prabhu mahAvIra ekAgra daSTithI cAlatA, kyAreya Ama--tema najara na karatA ane caLa AvatAM zarIrane khaMjavALatA nahIM. dvitIya uddezaka :- (1) prabhu mahAvIre chadmastha kALa daramyAna aneka prakAranA sthAnomAM nivAsa ryo hato. jema ke- dharmazALA,sabhAsthaLa, paraba, dukAna, khaMDera, parNakuTIra(jhuMpaDI), udyAna, vizrAmagRha, gAma, nagara, smazAnagRha, zUnyagRha, vRkSa nIce ityAdi. (2) bhagavAna kyAreya paNa sUtA na hatA, nidrA letA na hatA, pramAdanI saMbhAvanA jANatA to halana-calana karIne tene dUra karatA. (3) jIva-jaMtuo saMbaMdhI ane koTavALa Adi rakSako saMbaMdhI aneka kaSTo prabhue sahana ryA. (4) deva AdinA anukULa ke pratikULa bhayAnaka kaSTomAM paNa prabhue harSa-zokano tyAga karIne tene sahana ryA. tRtIya uddezaka :- (1) prabhu mahAvIra thoDA samaya mATe anArya dezamAM gayA. tyAM lokono AhAra- vyavahAra atyaMta rUkSa hato. (2) tyAM zikArI kutarAono upadrava paNa bahu ja hato. tyAMnA loko kutarAone bolAvIne bhagavAna para choDatAM ane temane karaDAvatAM, paraMtu prabhue kyAreya tenAthI bacavAnI jarA paNa koziza na karI. (3) keTalAya loko bhagavAnane gALo ApatA, cIDavatA, patthara mAratA, dhULa pheMkatA, pAchaLathI dhakko mArI detA . (4) koI loko prabhune daMDa, muSThI, bhAlA AdithI prahAra karatA ane kyAMka to prabhu gAmamAM praveza kare enA pahelAM ja loko temane kADhI mUkatA ke amArA gAmamAM na Avo. AvA bhayAnaka kaSTo tyAM(anArya dezamAM) prabhue sahana rDA. caturtha uddezaka :- (1) prabhu mahAvIra nirogI hovA chatAM paNa alpa AhAra karatA hatA ane roga AvavA chatAM kyAreya paNa auSadha ke cikitsA vagere na karatA. (2) teo kyAreya paNa zarIra upara vilepana karatA na hatA. ThaMDI ane garamImAM AtApanA letA ane chaThathI mAMDIne cha mAsa sudhInI aneka cauvihAra tapazcaryA karatA ja rahetA. (3) saMyamamAM ke gaveSaNAmAM kyAreya koIpaNa jAtano doSa na lagADatA. mArgamAM anya AhArArthI pazu-pakSI ke yAcako hoya to tene ullaMghIne bhagavAna bhikSArthe jatA nahIM athavA te jIvone aMtarAya na paDe evI rIte vivekapUrvaka jatA. (4) ekavAra ATha mAsa sudhI prabhue bhAta, boracUrNa ane aDada A traNa vastu sivAya koIpaNa AhAra lIdho na hato. (5) kyAreka saMskArita, kyAreka asaMskArita, sUko(lakho),ThaMDo, vAsI, purANA- jIrNa dhAnyathI banelo ane nIrasa, jevo AhAra maLato athavA kyAreka na paNa maLato, to emAMya prabhu saMtoSa mAnIne prasanna rahetA hatA. (6) bhagavAna kaSAya rahita, vigayonI vRddhi rahita ane zabdAdinI Asakti rahita banIne haMmezAM dhyAnamAM lIna rahetA. prabhu kyAreka urdhvaloka AdinA svarUpa vize ane kyAreka AtmasvarUpanuM avalaMbana laIne dhyAna karatA hatA. (7) prabhue chadmasthakALa daramyAna saMyamanI ArAdhanA karatAM, kyAreya paNa pramAda AcaraNa(doSa-aticAra) nuM sevana kyuM nathI. 5 navamuM adhyayana saMpUrNa / / AcArAMga sUtra prathama zruta skaMdha sArAMza saMpUrNa 5 AcArAMga : dvitIya zrutaskaMdha prathama adhyayana--piMDeSaNA. A adhyayanamAM zramaNonI AhAra-pANI saMbaMdhI gaveSaNA vidhinuM varNana vibhinna rIte agiyAra uddezakomAM karavAmAM AvyuM che. = prathama uddezaka :- (1) lIlotarI, bIja, phUla ane sUkSma trasa jIva saMyukta AhAra na levo ane bhUlathI AvI jAya to zodhana karIne upayoga karavo. jo zodhana na thaI zake to paraThI devuM joie. (2) sUkuM dhAnya, bIja, zIMga AdinA TukaDA thayA hoya ke agni dvArA paripakva thayA hoya to kalpanIya che. (3) kAcA dhAnya AdinA bhUMjela dhANI Adi agni para paripUrNa zekelA hoya to te grAhya che. (4) anya bhikSAcAra athavA pArihArika(prAyazcita grahaNa karelA ke jeno AhAra judo hoya) sAdhunI sAthe AvAgamana na / karavuM. (5) sAdhu-sAdhvI mATe banAvelo, kharIdelo, udhAra lAvavAmAM Avelo, koI pAsethI paDAvIne lAvavAmAM Avelo, sAme lAvelo AhAra sAdhu mATe kalpanIya nathI. (6) sAmAnya rIte zAkya Adi badhAM zramaNo mATe gaNI-gaNIne banAvAyelo AhAra paNa bhikSuko mATe agrAhya che, kAraNa ke gaNavAmAM jaina bhikSu paNa hoya che. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 112 (7) koInI paNa gaNatarI ryA vagara sAmAnya rIte bhikSAcaro mATe banAvAyelo AhAra puruSAMtarakRta thayA pachI arthAt bhikSAcaro athavA gRhasthajano dvArA grahaNa ke upabhoga karAyA pachI levo kalpe che. (8) jyAM jeTalo AhAra phakta dAna mATe ja nirdhArita karIne banAvavAmAM Avato hoya ane gRhasvAmI ke karmacArI teno upayoga na karatA hoya; evA dAna kuLomAMthI te AhAra na levo. na dvitIya uddezaka :- (1)mahotsavomAM jamaNavAranA samaye AhAra grahaNa na karavo. te ja AhAra puruSAMtarakRta thaI gayA pachI kalpe che. be koSa uparAMta bhikSArthe na javuM tathA be koSanI aMdara paNa, jamaNavAra hoya tyAM bhikSArthe na javuM. tyAM javAthI aneka doSo lAgavAnI saMbhAvanA rahe che. (2) kSatriya, vaNika, govALa, vaNakara, koTavALa, suthAra, luhAra, darajI, kaMdoI, sonI AdinA gharomAMthI ane anya paNa AvA loka vyavahAramAM je ajugupsita ane anindrita kuLa hoya tyAMthI AhAra levo kalpe che. tRtIya uddezaka H- (1) jamaNavAra (moTA bhojana samAraMbha) vALA grAmAdi mATe,te AhArane grahaNa karavAnA hetuthI, vihAra karIne tyAM javuM na joie (2) upAzrayathI anyatra kyAMya javuM hoya to sarva upakaraNothI eTale ke bahAra javAnI saMpUrNa vezabhUSAthI yukta thaIne javuM. (3) rAjA ane tenA svajana-parijanano(Azritajanono) AhAra na levo joie. caturtha uddezaka H-- (1) viziSTa bhojanavALA(muMDana prasaMga vagere vALA) gharamAM lokonuM AvAgamana adhika thaI rahyuM hoya te samaye bhikSA levA na javuM joie. zAMtinA samaye vivekapUrvaka javuM kalpe che. (2) dUdha dohavAtuM hoya athavA AhAra banato hoya, evuM jANIne tyAre bhikSA mATe praveza na karavo ane nizcita vyakti (jenA mATe bhojana banAvavAmAM AvyuM hoya te vyakti)ne ApyA pachI ja AhAra levo. (3) Agantuka navA sAdhuonI sAthe bhikSAcaryA saMbaMdhI mAyApUrNa vyavahAra na karavo paraMtu Asakti dUra karI udAra vRttithI vyavahAra karavo. paMcama uddezaka :- (1) koI AhAranI zIghra prApti thAya evA hetuthI utAvaLapUrvaka na javuM joie ane hoziyArI karIne paNa na javuM joie. (2) ApattikAraka, bAdhAjanaka mArgethI bhikSArthe na nIkaLavuM. (3) gharonA nAnA ke moTA daravAjA ke baMdha mArga mAlIkanI AjJA vagara na kholavA joie. (4) aneka bhikSAcaro(bhikSuko) ke asAMbhogika sAdhuone mATe dAtAe sAmuhika AhAra Apyo hoya to saMvibhAga karIne potAnA bhAgamAM Avelo AhAra ja levo ane sAdharmikonI sAthe ja AhAra karavAno hoya to paNa potAnA bhAgamAM AvelA AhArathI adhika AhAra khAvAnI icchA ke prayatna na karavo. (5) gharanI bahAra koI bhikSuka Ubho hoya to te gharamAM bhikSA mATe na javuM, te bhikSA laIne nivRtta thAya arthAt cAlyo jAya pachI ja e ghare javuM kalpe che. chaThTho uddezaka :- (1) mArgamAM kabUtara Adi prANIo AhAra karatA hoya to anya mArgethI bhikSArthe javuM joie. (2) gRhasthanA gharamAM ucitta sthAna para ane vivekapUrvaka UbhA rahevuM joie tathA cakSuindriyane vazamAM rAkhavI joie. (3) pUrvakarma pazcAtakarma doSayukta bhikSA levI nahIM temaja saceta pANI, mIThuM Adi ke vanaspati vagerethI kharaDAyelA hAtha ke camacA vaDe bhikSA levI nahi. (4) saceta ke koIpaNa aceta vastu sAdhu mATe phUTIne, pIsIne, jATakIne ApavAmAM Ave to te na levI. (5) agni para rAkhelI vastu na levI. sAtamo uddezaka :- -- (1) mAlohaDa(nisaraNI Adi rAkhIne ApavAmAM Ave evI) vastu na levI tathA muzkelIthI bahAra kADhIne athavA laIne Ave evI vastu paNa na levI. (2) baMdha DhAMkaNuM kholavAmAM pahelAM ke pachI virAdhanA thatI hoya to tene kholAvIne vastu na levI. (3) saceta pRthvI, pANI, vanaspatinI upara rAkhavAmAM AvelA padArtha na levAM. (4) paMkhA AdinI havAthI garama padArtha ThaMDo karIne Ape to na levo. na (5) dhovAthI aceta banelA pANIne 15 mIniTa sudhI na levuM. (6) kyAreka dAtA vahorAvavA yogya sthitimAM na hoya athavA tenA vahorAvavAmAM virAdhanAnI saMbhAvanA thatI hoya to bhikSu AjJA prApta karIne svayaM (phakta pANI ja) te pAtramAMthI ulecIne athavA loTI, glAsa ke potAnA pAtrAthI gharanA mAlikanI icchA (svIkRti) anusAra laI zake che. (7) sacitta padArthonI upara ke nIce rAkhavAmAM AvelAM aceta pANIne na levuM temaja saceta pANI levAnA pAtrathI aceta pANI Ape to na levuM joie. AThamo uddezaka :- (1) bIja ke goTalI yukta aceta pANI hoya ane tene gALIne ApavAmAM Ave to paNa na levuM. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 113 AgamasAra (2) kyAMyathI paNa sugaMdha AvatI hoya to emAM Asakta na thavuM. (3) sUkI ke lIlI vanaspatinA bIja, phaLa, pAna, zAkabhAjI Adi saMpUrNapaNe zastra pariNata thaIne aceta thAya, pachI ja grahaNa karavA kalpe che. (4) koI padArthamAM rasaja Adi trasa jIvo utpanna thaI gayA hoya to zastrapariNata thayA pahelAM ke pachI paNa na levA joie. (upara sAkaranuM paDa caDAvelI variyALI pIpara AdImAM gaveSaNA thaI zakatI nathI, tethI sAkaranI aMdara IyaLa dhaneDA Adi trasa jIva hovAnI zakyatA rahelI hoya tevI zaMkAspada vastu na levI.) (5) kuMbhIpakva phaLo eTale kuMbhamAM pakAvelA phaLone aprAsuka aneSaNIya mAnIne na levA. navamo uddezakaH(1) sAdhune AhAra vahorAvIne, anya AhAra banAvAze evuM jaNAya athavA evI zaMkA lAge to paNa tyAMthI AhAra na levo. (2) bhakti saMpanna athavA potAnA pArivArika gharomAM AhAra niSpanna(banyA) thayA pahelAM jaIne, pharIthI bIjI vAra javuM bhikSane kalpa nahiM. kAraNa ke tyAM doSa lAgavAnI adhika saMbhAvanA rahe che. (3) sAruM--sAruM(sarasa-svAdiSTa) AhAra-pANI khAvA-pIvA ane kharAba (amanojJa, rukSa, nIrasa)ne paraThI devuM; AvuM karavuM sAdhune kahyuM nahi. (4) adhika AhAra AvI jAya to anya sAdhuone nimaMtraNa ryA vinA AhAra na paravo joIe. (5) koInI nizrAnA AhArane ke enA nimitte banAvelo AhAra ene pUchyA vinA ke tenI AjJA vinA bIjA dvArA na levo. (nokara, rasoIyA Adi dvArA) dazamo uddezakaH- (1) bhikSAmAM maLelA sAmAnya AhAramAMthI koIne ApavAmAM potAnI icchAnusAra vartana na karavuM joIe paraMtu te sahavartI bhikSuonI AjJA laIne ja koIne Apavo. (2) vyaktigata gocarI hoya to AhAra batAvavAmAM niSkapaTabhAva rAkhavo. (3) IkSa (zeraDI) Adi bahu ujijhata dharmA(jemAM khAvAnuM thoDuM ane pheMkI devAnuM ghaNuM) evA padArtho na levA joie. (4) bhUlathI koI aceta padArtha grahaNa karyo hoya to punaH dAtAnI AjJA prApta karIne tene vAparavo. jo anupayogI hoya to pAcho ApI devo. (dAtAnI jANa bahAra koI vastu vahoravAmAM AvI gaI hoya .) agiyAramo uddezakaH(1) koI rogI bhikSane mATe lAvavAmAM AvelA AhAramAM niHsvArthavRtti rAkhavI ane niHsvArthabhAve sevA karavI. (2) bhojana saMbaMdhI 7 abhigraha(piMDeSaNA) che- 1. salepa hAtha vagerethI levuM 2. alepa hAtha AdithI levuM 3. mULa vAsaNamAMthI levuM 4. alepya padArtha levA 5. anya pIrasavA AdinA vAsaNamAMthI levuM . bhojana karanAranI thALImAMthI levuM 7. pheMkI devA yogya AhAra levo. A ja prakAre sAta pANeSaNA jANavI.(pANI saMbaMdhI) bIjuM adhyayana-zayeSNA. A adhyayanamAM upAzraya saMbaMdhita varNana che. (1) lIluM ghAsa, bIja, agni ane jaLa tathA trasa jIva, kIDI, maMkoDA AdithI yukta sthAnamAM na rokAvuM. (2) jaina sAdhuonA uddezathI athavA gaNatarI yukta uddezathI banAvAyela sthAnamAM na UtaravuM. (3) kitadoSa ane nAnA-moTA sudhArA-vadhArAthI yukta kArya sAdhunA mATe karavAmAM Avela hoya to evA sthAnamAM na rahevuM. gRhasthanA upayogamAM AvI jAya to krIta ke parikarmayukta badhA upAzraya kalpanIya kahevAya che. (4) jamInathI UMcA ane cAre tarapha khullA AkAzavALA sthAnomAM na rahevuM. (5) saparivAra gRhasthanA makAnomAM athavA dhana-saMpattiyukta sthAnomAM na rahevuM. (6) gRhasthanA rahevAnA sthAnanI ane sAdhune utaravAnA(rahevAnA) sthAnanI chata ane bhIta baMne bhegAM(saMlagna) hoya tene dravya pratibaddha upAzraya kahe che tathA jyAM strI ane sAdhune besavAnI ke laghunIta karavAnI jagyA eka ja hoya, jyAMthI strInuM rUpa saraLatAthI joI zakAtuM hoya, tenA zabdo saraLatAthI saMbhaLAtA hoya, te bhAva pratibaddha upAzraya kahevAya che. AvA pratibaddha upAzrayamAM na rahevuM. (dravya pratibadhdhathI lokanIMdAnI saMbhAvanA hoya che.) (7) bhikSu asnAna dharmanuM pAlana karanAra hoya che ane samaye-samaye keTalAya kAryomAM laghunItano upayoga karanAra hoya che. tethI, bhikSunA zarIranI gaMdha ke durgadha Adi paNa gRhasthone mATe pratikULa temaja amanojJa banI zake che, tethI bhikSune parivArayukta gRhasthanA gharamAM rahevAnI jinAjJA nathI. (8) sAdhune kyAreka sthAna nAnuM ane aneka vastuothI rokAyeluM maLe to rAtre gamanAgamana karatI vakhate pahelAM hAthathI joIne (anumAna karIne) pachI cAlavuM. 9) strI AdikanA, citro ane lekho yukta upAzrayamAM na UtaravuM joie. (10) pATa ke ghAsa paNa jIva rahita, halakA, pAchA ApavA jevA ane suyogya hoya to ja grahaNa karavAM, te pAchA ApatI vakhate pratilekhana karIne ane AvazyaktA hoya to tApa(taDako) ApIne jIva rahita thayA pachI ApavAM. taDako jIva virAdhanA na thAya e rIte, jamIna para chAyA hoya tathA kuNo taDako hoya to ja ApI zakAya che. (11) sUvA-besavAnI jagyA ane pATa Adi dIkSA paryAyanA kramathI karavA ane AcArya Adi pUjya puruSo tathA rogI, tapasvI. AdinA grahaNa ryA pachI ja yuvAna ane svastha zramaNoe grahaNa karavAM. (12) maLa-mUtra paraThavAnI bhUmi AjubAjumAM hoya, tene puchI,jAcI-avalokI pachI sthAna nakakI karavuM. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 114 (13) zarIra ane zayyAnuM pramArjana karIne paraspara hAtha-paga na lAge evI rIte yatanApUrvaka sUvuM(zayana karavuM). khAMsI, chIMka, bagAsA, vAyu nisarga Adi kriyAo thAya to mukhane athavA gudAbhAgane hAthathI DhAMkIne te pravRttio karavI. (14)anukULa athavA pratikULa zayyAmAM samAdhibhAva pUrvaka samaya vyatIta karavo. trIjuM adhyayanairyA. A adhyayanamAM vicaraNa(vihAra) saMbaMdhI varNana che. (1) varasAda thaI jAya pachI, lIluM ghAsa temaja trasa jIvonI adhika utpatti thayA pachI ke virAdhanA rahita mArgo anupalabdha thaI jAya e pahelA, aSADhI pUrNimA pahelAM ja cAturmAsa mATe sthira thaI javuM joie. (2) jyAM AhAra; pANI, makAna, paraThavAnI bhUmi, svAdhyAya bhUmi vagere sulabha hoya evA kSetromAM ja cAturmAsa karavA. (3) cAturmAsa pachI mArga jIva virAdhanA rahita banI jAya tyAre vihAra karavo. (4) jIva rakSA ane jatanA karatAM-karatAM, paga ane zarIrane saMbhALIne, jALavIne cAlavuM. vivekapUrvaka virAdhanA rahita mArgo parathI javA mATeno nirNaya karavo. (5) anArya prakRtinAM lokonI vastIvALA kSetro ke mArgo parathI vihAra na karavo. (6) jana rahita ati--adhika lAMbA mArgo parathI vihAra na karavo. (7) paristhiti upasthita thavA samaye sUtrokta viveka ane vidhionI sAthe naukA vihAra karavo kalpe che. (8) sAdhakane nadImAM pheMkI devAmAM Ave to tarIne tene pAra karavI kalpe che. (9) zarIra pANInI bhinAzathI rahita thAya tyAM sudhI nadInA kinAre UbhuM rahevuM. pachI virAdhanA rahita athavA apekSita alpAtialpa virAdhanAvALA mArganI anveSaNA karI vihAra karavo. (10) vihAra karatI vakhate koInI sAthe vAtacIta karatAM-karatAM na cAlavuM. (11) ghuMTaNanI nIce sudhI pANI hoya, evAM nadI--nALAM mArgamAM Ave ane anya mArga AsapAsa na dekhAya to pANInuM maMthana na thAya evI rIte tathA anya sUtrokta viveka rAkhIne, (eka paga pANImAM nAkhavAthI oLaMgI zakAya teTalA nAnA vaheNane anukaMpA ane prAyazcitanAM bhAva sAthe) cAlIne tene pAra karavA ka2e che. (12) ati viSama athavA asamAdhikAraka mArgo parathI na cAlavuM joie. (13) grAma AdinI zubha-azubhatAnA paricaya saMbaMdhI rAhagIronA praznono (koI) uttara na Apavo ane ene lagatAM(AvA) prazno pUchavAM paNa nahIM. (14) cAlatI vakhate mArgamAM aneka sthAnone, jaLAzayone ane jIvone AsaktipUrvaka jovA nahIM ane dekhADavAM paNa nahIM. (15) AcArya athavA ratnAdhika sAdhuonI sAthe vinaya ane vivekapUrvaka cAlavuM ane bolavAmAM paNa viveka rAkhavo. (16) pazu, , agni ke pANI vize athavA mArganI laMbAI Adi vize koI pathika prazna pUche to uttara na ApatAM, maunapUrvaka, upekSA bhAvathI gamana karavuM joie. (17) mArgamAM cora, lUMTArA, thApada AdithI bhayabhIta thaIne, gabharAIne bhAga-doDa na karavI, dhIraja ane vivekapUrvaka gamana karavuM joie. cothuM adhyayana--bhASA. A adhyayanamAM bhASA saMbaMdhI varNana karavAmAM AvyuM che. (1) krodha, mAna, mAyA ane lobhayukta vacana bolavAM, jANe ke ajANe kaThora vacana bolavAM, A badhI sAvadha bhASA che. AvI bhASA na bolavI. (2) nizcayakArI bhASA na bolavI ane azuddha uccAraNa na karatAM vivekapUrvaka zuddha spaSTa bhASA bolavI. (3) satya ane vyavahAra be prakAranI bhASA bolavI. te paNa sAvadya, sakriya, karkaza, kaThora, niSThura, chedakArI, bhedakArI, na hoya evI bhASA bolavI. (4) ekavAra ke anekavAra bolAvavA chatAM paNa koI na bole to paNa tene mATe hIna ke azubha zabdono prayoga na karavo paraMtu ucca zabda ane saMbodhanano ja prayoga karavo. (5) koInA saMbaMdhamAM atizayokti yukta vacana na bolavAM. (6) varasAda, ThaMDI, garamI, havA, sukALa, duSkALa, rAta, dina, vagere prAkRtika pravRttionA saMbaMdhamAM thaze ke nahi thAya, evA saMkalpo ke vacana prayoga na karavA. arthAt AgAhI na karavI.(kAraNake prakRti haMmezA akaLa-jANI na zakAya tevI hoya che.) (7) anya kaDavA vacana ke saMbodhana(koDhI, rogI, AMdhaLA vagere) na bolavA. zubha saMbodhana vacana(yazasvI, bhAgyazALI vagere...) bolavAM. (8) ramaNIya AhAra, pazu-pakSI AdinI suMdaratA, vagerenI prazaMsA na karavI. temaja anya pazu-pakSIo, dhAna Adi vize paNa anAvazyaka, pApakArI(sAvadha) ke pIDAkArI vacana na bolavAM joie. (9) zabda-rUpa AdinA vize rAga-dveSa bhAvayukta prazaMsA ke niMdA na karavI. Ama, kaSAyabhAvothI rahita, vicArapUrvaka, utAvaLa rahita, viveka sAthe, Avazyaka ane asAvadha vacano bolavAM joie. pAMcamuM adhyayana-vastrA. A adhyayanamAM vastra saMbaMdhita varNana che. (1) 1. paMcendriya prANIonAM vALamAMthI banelAM vastro 2. aLasI-vAMsa AdimAMthI banelA vastro 3. zaNa AdimAMthI banelA vastro 4. tADa AdinA pAnathI banelA vastro 5. kapAsa(rU)thI banelA vastro 6. AkaDA AdinA rUthI banelA vastro. AmAMthI svastha bhikSune koIpaNa eka prakAranA vastro dhAraNa karavA kalpe che. vyAkhyAkAroe kapAsanA vastrone prAthamikatA ApI che. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | 115 AgamasAra tyArapachI UnI vastrone grAhya kahyA che. A be prakAranA vastro upalabdha hoya to anya jAtinA vastrone grahaNa na karavAM joie, evo nirdeza karavAmAM Avyo che.(rezama mATe jIvatA kIDAone garama ukaLatA pANImAM nAkhI tAMtaNAM, rezama meLavavAmAM Ave che. tethI sAdhu ke zrAvaka koIe paNa rezamI kApaDa vAparavuM nahIM,ke tevA kApaDanI prasaMzA karI anumodanA paNa na karavI.) (2) be koSathI vadhAre AgaLa vastra yAcanA mATe na javuM. (3) uddezika(sAdhunA uddezathI hoya) evA doSayukta vastro na levA. (4) krIta Adi doSayukta vastro na levA, paraMtu bhikSunA hetu vagara gRhasthane sahaja rIte upayogamAM AvyA pachI tene vahoravuM kalpe che. (5) sAmAnyajana mATe aparibhogya hoya evA bahumUlyavALA vastro na levA. (6) 1. saMkalpita jAtinA vastra 2. sAme dekhAtAM hoya te vastra 3. gRhasthe jeno thoDo upayoga ryo che evAM vastra 4. je gRhastho mATe taddana(pUrNarUpe) binaupayogI banI gayA che evAM vastrone ja grahaNa karavAnI viziSTa pratijJA- abhigraha dhAraNa karavAM. (7) gRhastha vastro mATe pAchaLathI samaya ApIne bolAve to svIkAra na karavo ane te ja vakhate (vastra vahoravA gayA hoya te vakhate) koIpaNa prakAranI prakriyA (vastrone dhovA, suvAsita karavA Adi kriyA) ryA vagara Ape to levuM. (8) vastramAMthI saceta padArtha khAlI karIne Ape to na levuM. (9) pUrNa nirdoSa vastrane tyAM ja pUrepUruM kholIne joIne pachI ja levuM. (10) jIva rahita ane upayogamAM Ave evuM ja vastra vahoravuM. (11) vastra lIdhA pachI tarata ja dhovAnI prakriyA karavI paDe evA vastro na levA. (12) kyAreya paNa vastra dhoIne sukAvavuM hoya tyAre jIva-virAdhanA thAya evA sthAnamAM athavA cAreya tarapha khullA AkAzavALA UMcA sthAnamAM(vedI vinAnI agAzI AdimAM) na sukAvavuM joie. (13) vastra vize, mAyA--chala-kapaTa pravRtti na karavI ane phADavuM, sIvavuM, adalA- badalI karavI Adi nirarthaka pravRttio na karavI chaThThuM adhyayana-pAtraSNA. A adhyayanamAM pAtra saMbaMdhita varNana karavAmAM AvyuM che. (1) lAkaDuM, tuMbaDuM ane mATI(kapa vagere) A traNa jAtanA pAtro levA kalpe che. (2) svastha bhikSu AmAMthI eka jAtanA pAtra grahaNa kare. (dA.ta. lAkaDAnuM) (3) sonA, cAMdI, loDhuM Adi dhAtunA ane kAca, maNi, vastra, dAMta, patthara, cAmaDuM AdinA pAtra levA bhikSune kalpatAM nathI. bAkInuM varNana vastranI jema ja pAtra vize paNa samajavuM. mULa pAThamAM nathI paNa koi saMpradAyamAM plAsTIka ane ekrelIkano paNa vaparAza che.Amato sarva upakaraNo pRthvIkAyamaya ke acita vanaspatinA hoya che.kayAreka prANIonA vALa eTale ke unanAM paNa hoya che. viveka sarvatra icchanIya che. sAtamuM adhyayana-avagraha pratimA. A adhyayanamAM AjJA levA vize varNana karavAmAM AvyuM che. (1) bhikSune koIpaNa vastu adatta(ApyA vagara) levI kalpatI nathI. koI tene Ape to temaja svayaM AjJA laIne ke pUchIne te vastu grahaNa karI zake che. (2) sAdharmika, sahacArI zramaNonA upakaraNo AjJA vinA levAM kalpatA nathI. (3) makAnanA mAlikanI athavA je vyaktine makAna soMpyuM hoya tenI athavA makAna mAlika kahe temanI AjJA levI. (4) makAnanI sImA, paraThavAnI bhUmi, samayanI maryAdA vagereno khulAso karavo. (5) sAMbhogika sAdhuo padhAryA hoya to, temane sthAna, pathArI, pATa ane AhAra- pANI ApavA, niyaMtraNa karavA. (6) anya sAMbhogika sAdhuo padhAre to temane sthAna, pathArI, pATa Adi ApavA, niyaMtraNa karavA. zramaNa brAhmaNayukta makAna maLyuM hoya to tene koIpaNa jAtanA aNagamA vagara vivekapUrvaka vAparavuM. (8) vyaktinI apekSAe AjJA pAMca prakAranI che- 1. devendranI 2. rAjAnI 3. zayyAtaranI 4. gRhasthanI pa. sAdharmika sAdhunI. AThamuM adhyayana--sthAna. (1) A adhyayanamAM UbhA rahIne kAussagga karavAnI pratijJA vize varNana karavAmAM AvyuM che. enA mATe yogya sthAna grahaNa karavAnuM saMpUrNa varNana bIjA adhyayanamAM batAvyA pramANe che. (2) A pratijJA karanAra vyakti AlaMbana laIne Ubho rahI zake che. hAtha-paganuM saMcAlana(halana-calana) karI zake che. maryAdita bhUmimAM saMcaraNa(cAlavuM) paNa karI zake che ane saMpUrNapaNe nizcala, AlaMbana rahita kAussagga paNa yathAsamaya kare che, paraMtu besato nathI ane sUto paNa nathI. navamuM adhyayana-niSIdhikA. (1) A adhyayanamAM besavA saMbaMdhita ane svAdhyAya saMbaMdhita carcAnuM varNana karavAmAM AvyuM che. yogya sthAnanI yAcanA vidhi pUrvavat che. dazamuM adhyayana-uccAra prasavaNa. A adhyayanamAM maLa tyAgavA(sthaMDila) ane paraThavA vize varNana karavAmAM AvyuM che. (1) uccAra-pAsavaNa(maLotsarga)nI bAdhA UbhI thavA para, maLadvAra sApha karavA mATeno vastrakhaMDa potAnI pAse na hoya to anya sAdhuo pAsethI levuM. (2) jIva rahita aceta ane nirdoSa bhUmimAM paraThavuM. (3) potAne asuvidhAkArI ane anyane anicchanIya(amanojJa) lAge evA sthaLe na javuM. (4) manoraMjananA sthaLo, lokone upayogamAM AvatA hoya tevA sthaLo ane phaLa, dhAnya vagereno saMgraha thato hoya tevAM sthaLomAM sthaMDila na javuM athavA tevA sthaLonI AsapAsanI jagyAe paNa maLotsarga mATe na javuM. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 AgamasAra-pUrvArdha (5) bhikSu jyAM rokAyA hoya tyAM ane tenI AsapAsanI bhUmimAM tenA mAlikanI AjJA ke rajA vagara maLotsarga na karavo. (6) AvazyaktA UbhI thAya to potAnA athavA anya bhikSunA uccAra- mAtrakane laIne upAzrayanA koI ekAMta sthAnamAM besIne te pAtramAM malotsarga karavo ane pachI yogya bhUmimAM pariSThApana karavuM, paraThI devuM. agiyAramuM adhyayana-zabda. A adhyayanamAM zabda zravaNa saMbaMdhita varNana karavAmAM AvyuM che. (1) tata, vitata, ghana, nRsira A cAra prakAranA vAdyo hoya che, tenA avAja sAMbhaLavA na javuM. anya paNa aneka sthAno, vyaktio ane pazuono avAja sAMbhaLavA mATe na javuM. (2) svAbhAvika rIte je zabdo saMbhaLAI jAya to temAM Asakti bhAva na rAkhavo. bAramuM adhyayana-35. (1) A adhyayanamAM rUpa jovA saMbaMdhita arthAt darzanIya sthAnone jovA javA mATeno niSedha karavAmAM Avyo che. jenuM varNana pUrva adhyayana mujaba ja che. (2) svAbhAvika rIte ja koI padArtha daSTigocara thAya to temAM Asakti bhAva na rAkhavo. teramuM adhyayana-parakriyA. A adhyayanamAM para kriyA saMbaMdhita varNana karavAmAM AvyuM che. (1) koIpaNa gRhastha sAdhunA zarIra para suzruSA paricaryA Adi pravRttio kare to tene manAI karI devI tathA pote jAte paNa gRhasthane kahIne sevA na karAvavI. (2) e ja pramANe zalya cikitsA, mela nivAraNa, kesa-roma kartana(kapAvavAM), jUlIkha niSkAsana Adi pravRttionAM viSayamAM paNa samajI levuM. (3) e ja pramANe koI gRhastha azuddha ke zuddha maMtrathI cikitsA kare athavA saceta kaMda AdithI(saceta padArthathI) cikitsA kare to paNa nA pADI devI(niSedha karavo.) (4) pratyeka prANI potAnA karmone upArjita karIne pachI tenA vipAka-phaLa(pariNAma) anusAra vedanA bhogave che, evuM jANIne samabhAvathI duHkha sahana karavuM ane saMyama-tapamAM samyaka prakAre ramaNatA karavI. caudamuM adhyayana-anyonya kriyA. sAdhu-sAdhu paraspara paNa zarIra parikarma Adi kriyAo na kare. enuM varNana teramA adhyayana mujaba jANavuM. paMdaramuM adhyayana-bhAvanA. A adhyayanamAM prabhu mahAvIranA pArivArika jIvananuM janmathI mAMDI dIkSA sudhInuM saMkSipta varNana che, dIkSA mahotsavanuM paNa varNana che. (anyatra vistRta varNana hovAne kAraNe ahIM nathI karI rahyA) kevaLajJAna prApti pachI pAMca mahAvratanA svarUpa ane bhAvanAonA kathana sudhI saMbaMdha joDavAmAM Avela che. prathama mahAvratanI pAMca bhAvanA:- (1) IriyA samiti yukta hovuM (2) prazasta mana rAkhavuM (3) asAvadha vacana, satya vacana ane prazasta vacanano prayoga karavo (4) koIpaNa padArthane grahaNa karavo, mUkavo, Adi pravRttio yatanApUrvaka karavI (5) AhAra-pANIne sArI rIte avalokana ryA pachI vAparavA. bIjA mahAvratanI pAMca bhAvanA:- (1) sArI rIte vicArIne zAMtipUrvaka rAga-dveSa rahita bhASA bolavI (2) krodhano nigraha karavo (3) lobhano nigraha karavo (upalakSaNathI mAna-mAyAno paNa nigraha karavo) arthAt krodhAdi kaSAya bhAvanI avasthAmAM mauna rAkhavuM (4) bhayano tyAga karIne nirbhaya banavA prayatna karavo (5) hAsya prakRtino tyAga karIne gaMbhIratA dhAraNa karavI. trIjA mahAvratanI pAMca bhAvanA:- (1)upAzrayanI badhI vAtono vicAra karIne AjJA levI. (2) gurujana athavA AcAryanI AjJA koIpaNa vastunuM AsvAdana karavuM. (3) moTA sthAnamAM athavA aneka vibhAga yakta sthAnamAM kSetra sImAnI spaSTatA karIne AjJA levI athavA zayyAdAtA jeTalA sthAnanI AjJA Ape eTalA ja sthAnano upayoga karavo. (4) pratyeka Avazyaka vastuonI samayasara pharIne AjJA levAnI pravRtti ane abhyAsa rAkhavo. (5) sahacArI sAdhuonA upakaraNa-AdinI AjJA laIne pachI ja tene grahaNa karavA. cothA mahAvratanI pAMca bhAvanAH- (1) strI saMbaMdhI rogajanaka vAto na karavI (2) strInA manohara aMgonuM rAga bhAvathI avalokana na karavuM (3) pUrva jIvananuM, eza-ArAmanuM smaraNa ciMtana na karavuM (4) ati bhojana athavA sarasa bhojana na karavuM (5) strI-pazu Adi rahita upAzrayamAM rahevuM. pAMcamA mahAvratanI pAMca bhAvanA - (1) zabda (2) rUpa (3) gaMdha (4) rasa (5) sparza. A pAMca viSayono saMyoga na karavo ane svAbhAvika saMyoga thavA para rAga bhAva ke Asakti bhAva na rAkhavo. soLamuM adhyayana-vimukita. A "vimukti' nAmanuM aMtima adhyayana che. AmAM mokSa prAptinI preraNA ane tenA upAyo sUcitta kya che. thiI bhAvita thaIne (bhAvatAM bhAvatAM) AraMbha- parigrahano tyAga karavo. (2) hIlanA vacana Adi kaThora zabdarUpI tIrone saMgrAmazarSa hAthInI samAna sahana karavAM. (3) tRSNA rahita thaIne dhyAna karavuM ke jenAthI tapamAM, prajJAmAM ane yazamAM vRddhi thAya. (4) kalyANakArI mahAvratonuM yathAvat pAlana karavuM. (5) kyAMya paNa rAga bhAva na rAkhavo. strIomAM Asakti na rAkhavI. pUjA-pratiSThAnI cAhanA na rAkhavI. (6) AvA sAdhakanAM karmamela, jema agnithI cAMdIno mela sApha thAya che tema sApha thaI jAya che. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | 117 AgamasAra (7) sAdhakoe sadA AzAono tyAga karavo joie. sApa jema kAMcaLIno tyAga kare che tema mamatA Adino tyAga karanAra duHkha zayyAthI mukta thaI jAya che. (8) duSkara samudra samAna saMsAra sAgarane muni tarI jAya che. (9) baMdha-vimokSanuM svarUpa jANIne muni mukta thaI jAya che. (10) jemane A loka-paralokamAM kiMcit paNa rAga-bhAvanuM baMdhana nathI, te saMsAra-prapaMcathI mukta thaI jAya che. upasaMhAra :- lipi-kALamAM thayelA aneka prakAranAM ThANAMga, samavAyAMga sUtra saMbaMdhI saMpAdanone lIdhe aitihAsika bhramapUrNa kalpita ullekhone kAraNe ane aneka itihAsakAronA vyaktigata ciMtananA pracArane lIdhe A sUtranA dvitIya zrutaskaMdhanA maulika svarUpanA viSayamAM aneka vikalpo ane praznArtha che paraMtu koIpaNa pramANa vinA mAtra bauddhika kalpanAone mahatva ApavAmAM koI ja lAbha nathI. seMkaDo varSanA lAMbAkALamAM saMpAdana athavA svArthapUrNa aicchika parivartana- parivardhana sUtromAM samaye--samaye thayA che paraMtu te mAtra vidvAnone mATe mananIya che. sAmAnyajana to AtmasaMyamanA hitakara viSayonA adhyayanothI bharapUra evA A zrutaskaMdhano zraddhApUrvaka svAdhyAya kare te ja pUratuM (zreSTha) che. / AcArAMga samApta // (na para vaIjajAsi ayaM kusIle, jeNaM ca kuSpijaja na taM vaijajA .) (daza0 a0 10) artha :- koIpaNa eka sAdhake anya sAdhaka mATe, A ke pelo kuzIlavAna che. arthAt saMyamabhraSTa ke zithilAcArI che. evuM bhikSuke na bolavuM joie. je vacano bolavAthI koIne roSa bharAya tevA kaMI paNa vacana prayoga bhikSuoe na karavA. (sohI ujajuya bhUyamsa, dhammo suddhamsa ciThThai ) (uttarAdhyayana sUtra a0 3) artha :- saralatAthI paripUrNa AtmAnI zuddhi thAya che mATe kapaTa, hoziyArI, (chala) Adi avaguNono tyAga karIne sApha ane saraLa hRdayI banIe tyAre ja AtmAmAM dharma TakI zake che sUtrakRtAMga dharma ane darzana baMne alaga alaga zabda che, baMnenA potAnA viSaya, kSetra ane lakSya alaga-alaga che. bhAratIya darzanomAM bhale vaidika darzana (sAMkhya yoga, vaizeSika, nyAya, mImAMsA, vedAnta) hoya ke avaidika(jaina, bauddha, cArvAka ) hoya, mukhya pAMca AdhAra tattva najare Ave che. 1. AtmAnA svarUpanI vicAraNA. 2. IzvaranA svarupa viSayaka dhAraNA. 3. jagata svarUpa (loka sattA)nI vicAraNA. 4. karma sidhdhAMta ane karmaphaLa viSe. 5. tathA A uparanA cAreno parasparamAM saMbaMdha ane vyavahAra. AtmAnA sukha-du:khanuM ciMtana Atma svarUpanI vicAraNAmAM avazya karavAmAM Ave che. AtmA svataMtra che ke parataMtra AtmA kone AdhIna che ? Izvarane ke karmane ? te AdhIna kema che ? zuM te haMmezAM paratantra ja raheze ? ke svataMtra astitva paNa che ? svataMtra che to kyAre ane kevI rIte ? astitvanuM svarUpa che ke nirAkAra ? jagatanuM svarUpa kevuM che ? loka zuM che ? kevo che ? saMcAlana kartA koNa che ? vyavasthA kevI rIte cAle che ? lokanuM astitva kyAM sudhI che ? Izvara ane loka sattA, Izvara ane AtmA, jIva ane jagata e saMbaMdhonI vistRta carcA temaja vicAraNA darzananuM kArya che. darzana zAstra dvArA ciMtana karela, vivecana karela tattvo para AcaraNa karavuM, prayogamAM lAvavuM te dharmanuM kSetra che. sukha-du:khanA, muktinA kAraNonI khoja karela viSayo para ciMtana, manana karI duHkha mukti ane sukha prAptinA upAyo para prayatna karavo te dharma nuM kSetra che. sUtra paricaya :- prastuta AgamanuM nAma sUtrakRtAMga sUtra che. A gaNadhara racitta bIjuM aMgazAstra che. A AgamamAM svasamaya(jaina siddhAnta) ane para samaya(anya matAvalaMbIo dvArA pratipAdita siddhAMto)nI carcA vicAraNA,khaMDana ane prastuti karavAmAM AvI che A AgamanA be zrutaskaMdha che. prathama zrutaskaMdha padyamaya che, temAM 16 adhyayana che, bIjA zrutaskaMdha mAM 7 adhyayana che, jemAM pAMcamuM ane chaThThuM adhyayana padyamaya che, bAkI pAMca adhyayana gadyamaya che. prathama adhyayanamAM judI-judI mAnyatAonI carcA che. bAkI paMdara adhyayana saMyama-tapanI preraNA temaja sAdhvAcAranA viSayanI pradhAnatAvALA che. jemAM pAMcamA adhyayanamAM narakanuM varNana che ane chaThThuM adhyayana bhagavAna mahAvIra svAmInI stuti rUpa che. bIjA zrutaskaMdha nAM sAta adhyayanomAM eka-eka svataMtra viSayanuM pratipAdana karavAmAM Avela che. A sUtranA nAmamAM ke adhyayanamAM koI aitihAsika bhinnatA ke vikalpa nathI. prathama zruta skandha : prathama adhyayana- samaya. prathama uddezaka H (1) saMsAramAM parigraha(dhana-parivAra)no saMgraha temaja mamatva tathA prANIvadha (jIva hiMsA)e karma baMdhanA khAsa kAraNo che. tene azaraNa bhUta jANI teno tyAga karavo joie. (2) 1. pAMca mahAbhUta(pRthvI Adi)thI AtmAnI utpatti mAnavA vALA 2. saMpUrNa vizvamAM eka ja AtmA mAnavA vALA 3. jIva ane zarIrane eka ja mAnavA vALA 4. AtmAne karmono akartA mAnavAvALA 5. AtmA sahita pAMca bhUtone(kula cha tattvone) mAnavAvALA 6. cAra dhAtu ja(pRthvI Adi) mAnavAvALA. 7. AtmAne kSaNika mAnavAvALA; te badhAja ekAMtavAdI temaja mithyAbuddhivALA che. ajJAnavaza karma upArjana karI te vividha yoniomAM janma-maraNa kare che. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha bIjo uddezaka : = (1) niyati vAdI sukha-du:khanA kartA potAne ke anyane koIne paNa mAnatA nathI paraMtu kevaLa niyatithI ja badhuM thAya che tevuM mAne che. tevuM mAnavA chatAM paNa teo duHkha thI chUTI zakatA nathI. (2) ajJAnavAdI bhoLA mRga-samAna che. teo bhrama-jALa mAM phasAI karma baMdhanA bhAgI banI saMsAra bhramaNa kare che. (3) vanamAM dizA mUDha banelI vyakti je prakAre potAno ke anyano mArga nizcita nathI karI zakatI tathA aMdha vyakti aMdhAone mArga para nathI lAvI zakatI tevIja rIte A ajJAnavAdI bhaTakatA rahe che. 118 (4) 'traNeya yoga hoya to ja karma baMdha thAya che' athavA 'dveSa bhAva vinA koIne mArI nAkhIne mAMsa khAvAthI pApa baMdha thato nathI', tevuM kahenAra mithyAvAdI loko chidrovALI nAva samAna saMsAramAM DUbI jAya che. trIjo uddezaka :- (1) je sAdhu AdhAkarmI ane AdhAkarmInA aMza mAtrathI paNa mizrita AhAra- pANInuM sevana karanAra che, teo pANInI bahAra paDelI, pakSIo dvArA khAvAmAM AvatI mAchalI samAna ghAtane prApta kare che. te be pakSanuM sevana kare che, arthAt veSathI sAdhu ane guNathI asAdhu che. (2) deva, brahmA, Izvara, svayaMbhU dvArA jagatanI racanA mAnavAvALA athavA iMDAthI pRthvI utpanna thaI che, tevuM mAnavAvALA, saMvara dharmane samajI zakatA nathI. (3) kevaLa krIDAnA hetuthI avatAra mAnanAra paNa doSapAtra che. kAraNake evuM mAnavAvALA mATe pApono tyAga Avazyaka nathI banato ane tenA pApa sevanathI du:khanI paraMparA ja vadhe che. sAMkhya mata sAMkhya matAvalaMbIo prakRti, puruSa ane ahaMkArane saMsAranuM kAraNa mAne che. ahaMpaNuM(huM paNA)ne ja mokSamAM bAdhaka tatva mAne che. puruSa(eTale ke azudhdha AtmA) prakRti(niyatI)ne Adhina che, ane badhuMja prakRti(niyatI) mujaba thAya che. ahaMkArane choDI devAthI ane prabhune Adhina thai javAthI karmono nAza thAya che, tathA navA karmono baMdha aTakI jAya che. ane potAne kartA mAnavAthI karmono baMdha thAya che. A sAMkhya matamAM lokanuM svarupa, AtmAnuM svarupa, izvavaranuM svarupa vagerenuM spaSTa varNana na hovAthI temAMnAM ja koi saMpradAye jaina AgamomAMnA A tatvonuM pratipAdana karyuM (svIkAra karyo). paraMtuM potAnA muLabhUta sidhdhAMto prakRti(niyatI), puruSa(azudhdha AtmA) ane ahaMkAra(katApaNuM)ne akabaMdha rAkhyA. jaina dharmanA badhAja sidhdhAMtono svIkAra karyA vinA te saMpradAya jaina darzanano aMga kahI zakAto nathI. te saMgaThana dAdAnA saMpradAya tarIke oLakhAya che. jaina sidhdhAMtono AMzika svIkAra karyo hovA chatAM, potAno mithyAmata, vIparIta mAnyatAo ane ekAMtIka niyativAda choDayo na hovAthI te sAMkhyamataja kahevAze. tenA anuyAyIo paNa vaiSNava kuLanAMja hoya che. A koi navo mArga nathI, paNa narasiMha mahetA ane mIMrAbAie anusarelo kRSNabhakati mArgaja che. bhagavada gItA temanA mATe pathadarzaka che. keTalAMka jaina kuLamAM janmelA paNa te sAMkhyamatane na samajI zakavAthI, potAne alpajJAnI ane te mithyA matAvalaMbIone AtmajJAnI mAnI te matane samajavAno zrama karI rahayA che. azradhdhAne kAraNe teo jainadarzanane ane mokSamArgane paNa gumAvI beThA che. cotho uddezaka : : (1) upara kahelA te anyatIrthika loko gRhatyAga karIne paNa azaraNabhUta sAvadha kRtyono upadeza Ape che. AvuM jANI muni haMmezAM AraMbha ane parigraha yukta sAvadha kRtyothI dUra rahe temaja nirdoSa bhikSA vRttithI jIvana vyatIta kare. (2) jJAna no sAra ja e che ke saMsAranA samasta cara-acara prANI pote ja duHkhI che,evuM jANI temanA pratye muni pUrNa ahiMsaka bane (3) muni samasta padArthonA pratye Asaktino tyAga kare, jatanApUrvaka cAle, bese, sUe, khAya, pIve, bole, zAna, darzana ane cAritranuM saMrakSaNa kare ane kaSAyone dUra karI moha rahita bane. bIjo adhyayana- vaitAlIya. prathama uddezaka :- (1) vItI gayela samaya pharI Avato nathI, temaja manuSya jIvana durlabha che, AyuSya kSaNabhaMgura che, tethI parivAra ane parigraha temaja AraMbhathI nivRtta bano. tene bhayakArI(duHkhakArI) jANo. (2) jIva svayaM karma karI ane tenA phaLane prApta karI duHkhI thAya che, chatAM paNa potAnI hIna avasthA ke UMca avasthAmAM paNa te jIva maravAnuM icchato nathI. (3) bahuzruta jJAnI ane saMyamI banIne paNa je kaSAya bhAvomAM lIna rahe che, te paNa tIvra karmothI duHkhI thAya che. niraMtara mAsakhamaNanI tapasyA karIne paNa kaSAyono tyAga na kare, to tapasvI paNa vAraMvAra janma-maraNa kare che. (4) du:kha Ave tyAre tevuM vicAre ke huM eka ja duHkhI nathI, saMsAramAM anya prANI paNa vividha duHkhothI duHkhI che; tevuM vicArI dhairya rAkhI sahanazIla bane. (5) sthira cittavALA dhairyavAnane koIpaNa vyakti ke paristhiti, saMyama temaja AtmazAMtithI vicalita karI zakatA nathI. bIjA uddezaka :- Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | AgamasAra (1) koI paNa prakAranuM abhimAna ane bIjAnI niMdA kalyANakArI nathI paraMtu bIjAone nIce pADavAnI bhAvanA ke tiraskAranI bhAvanA ane niMdAno vyavahAra vyaktine mahAna saMsAramAM paribhramaNa karAvanAra che. mATe muni para-nindA ane para-tiraskArane pApakArI jANI tyAgI de. 119 (2) muni potAnA kaSTone sahana kare temaja badhAM prANIone Atmavat samaje. (3) A lokamAM jeTalA paNa pUjA--pratiSThA ke, mAna-sanmAna prApta thAya, tene muni mahAna kIcaDa samAna samaje. temAM phUlAi javuM tenI icchA karavI, te AtmA mATe sUkSma zalyarUpa che. (4) yogyatAnI vRddhi ane abhyAsa karIne muni ekatvacarcA dhAraNa kare. viziSTa sAdhanAthI karma kSaya kare, parISaha upasarga sahe, paraMtu kyAMya bhayabhIta na bane. (5) bhikSu kalaha--kleza thI haMmezAM dUra rahe, kAraNake tenAthI saMyamano atyadhika nAza thAya che. (6) SaTkAya rakSaka sarvajJa bhagavaMtonA A anuttara dharmano svIkAra karI, svecchAono tyAga karI, guru AjJAnuM pAlana karIne, anaMta prANI A saMsArathI pAra utarI gayA arthAt mukta thaI gayA. trIjo uddezaka - (1) saMyama dhAraNa ryA pachI je kyAMya paNa mUrchita thatAM nathI te saMsArathI pAra thayelA samAna ja che. (2) je rIte vaNiko dvArA lAvavAmAM Avela zreSTha padArthonI bheTane A lokamAM rAjAo dhAraNa kare che, temaja prabhu dvArA pradatta pAMca mahAvrata ane chaThThA rAtribhojana vratane muni dhAraNa kare che. (3) muni potAnA AtmAne sadA samyaka anuzAsita rAkhe, jethI te kyAreya paNa saMyamathI vyuta na banI jAya. kAraNa ke saMyamane choDI denArA pAchaLathI atyadhika pazcAttApa ke vilApa kare che. (4) jIvana kSaNabhaMgura che te spaSTa hovA chatAM paNa ghaNA jIvo vartamAnamAM ja tallIna rahe che, bhaviSyano vicAra karatA nathI.te ajJAnI vaLI evuM paNa bole che ke paraloka koNe joyo che ? (5) te bAla jIvo dhanane potAnuM, temaja zaraNabhUta mAne che paraMtu jyAre Apatti ke motanA mukhamAM jAya che tyAre vilApa karatAM-karatAM du:khI banI ekalA ja durgatimAM cAlyA jAya che. (6) muni evA amUlya avasarane jANI AraMbha, parigraha temaja kaSAyono tyAga karI, mahAna saMsAra samudrane pAra karIne mukta thaI jAya che. trIjo adhyayana- upasarga parikSA. prathama uddezaka : (1) ghaNA sAdhaka potAne zUravIra mAne che paraMtu, ThaMDI, garamI, bhikSA, alAbha, Akroza, mArapITa, DAMsa-macchara Adi pariSaha utpanna thAya tyAre ke loca karavAnA samaye kAyara banI viSAda prApta kare che. kharekhara mokSArthI sAdhakoe saMgrAmanA morace UbhelA hAthI samAna badhA parISaha, upasarga dhairyathI sahana karavA joie. bIjo uddezaka : (1) pratikULa parISahonI apekSAe anukULa parISaha sUkSma ane dustara hoya che. tethI bhikSu koInA paNa mohanA cakkaramAM na phasAya (2) strI, parivAra ane pUjA satkArano saMga mahApAtALa samAna che. muni sadA tenAthI sAvadhAna rahe. (3) rAjA Adi Rddhi saMpanna lokonA Adara temaja nimaMtraNathI paNa sadA sAvadhAna rahe. trIjo uddezaka :- - (1) saMgrAmamAM gayela kAyara puruSa chupAvAnuM sthAna ke bhAgavAno mArga haMmezAM pahelethI ja joI rAkhe che, tevIja rIte saMyamamAM hIna puruSArthI vyakti potAnI AjIvikAnI vidyA temaja nivAsasthAnanA sAdhano zodhI le che. (2) ghaNA vIra sAdhaka zUravIra yoddhAnI jema mRtyuparyanta saMyama vimukha thatA nathI. (3) sevA temaja sahayogamAM mamatva bhAva na hovo joie. gRhasthInI apekSA sAdhunA sahayoga-sevA levA ja zreyaskara che. je loko(anya matAvalaMbI) sAdhuonA sevA-sahayogane mamatva kahe che ane gRhastho dvArA sAvadha sahayoga le che, temanuM kathana mahatvahIna temaja mithyAtvathI abhibhUta che. (4) bhikSu Atma samAdhi rAkhavA chatAM guNono vikAsa kare, koInA mATe koI paNa ahitakara kRtya na kare ane glAna-bImAra bhikSuonI ruci pUrvaka sevA kare. cotho uddezaka :- (1) ghaNA loko phakta (saceta)jaLa sevanathI ja siddhi mAne che. ghaNAM kevaLa bIjanA sevanathI, to ghaNAM lIlI vanaspatinA sevanamAM ja siddhi mAne che, paraMtu te hiMsA AdithI mukta na thavAnA kAraNe saMsAramAM bhramaNa kare che. (2) ghaNAM kahe che ke sukha thI ja sukha maLe che. tethI khAo, pIo ane moja karo. bhaviSya mATe kaTibaddha thaI vartamAnanAM sukhone choDo nahIM. AvA loko dhana gumAvanAra jugArInI jema athavA loha vaNikanI jema duHkhI banI bhaviSyamAM AyuSya ane yauvanano kSaya thavA para vilApa kare che. tethI ema samajavuM joie ke bhaviSyano temaja pariNAmano vicAra karI yogya parivartana karanAra ja sukhI thAya che. (3) saMyama sAdhaka kyAreya paNa vartamAna sukhanA cakkaramAM na Ave. strIonA saMyogane vaitaraNI nadI samAna samajI tenAthI pUrNa sAvadhAna rahe. hiMsA, jUTha, corIno pUrNa tyAga kare temaja aglAna bhAvathI sevA-dharmanuM pAlana kare. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 120 cotho adhyayana- strI parijJA. A adhyayanamAM be uddezaka che. saMpUrNa adhyayanamAM strI parISaha jItavAnA tathA strI-saMsarga nahIM karavAnA temaja strIothI sadA sAvadhAna rahevAno, strIsaMganA aneka duSpariNAmo batAvIne, upadeza ApavAmAM Avyo che. mAtA-pitA ane dhana parivAra temaja samasta sukhano tyAga karanAra aNagAroe sadA strIothI virakta rahevuM joie. snAna na karavuM e brahmacarya sahAyaka che. taMdala vaicArika prakirNaka gAthA 143 thI 151 mAM paNa strIonA dargaNone vistArathI gaNAvavAmAM AvyA che. (tenuM kAraNa : e bahupatnItvanI prathA vALo yuga hato. gaNikAo samAjanI vacce nivAsa karatI hatI. rAjA ane zrImaMto paNa gaNikAomAM Asakta hatA. tethI ghaNI saMpati ane varcasva te gaNikAonuM rahetuM. strI samAnatAno yuga na hato. strInI sAthe anyAya ane apamAna karAto, loka zaMkAzIla ane junavANI hatA. Aje yuga badalAyo chatAM A upadezano mahatva ocho nathI thayo. sAdhune nagara nagara, gAma gAma vicaraNa hovAthI aneka prakAranAM loka sAthe saMparka thAya che. guru ziSyane navavADa bramacarya pALavA mATenI sAvadhAnI ane ati sAvacetI rUpe, bhayasthAno samajAvatAM A upadeza Ape che.) pAMcamo adhyayana- naraka vibhakita. AmAM be uddezaka che, temaja saMpUrNa adhyayanamAM narakamAM javAnA kAraNo temaja narakanA duHkhonuM vistRta varNana karavAmAM Avela che. anayatra Aja pustakamAM varNana hovAthI ahiM nathI lIdhuM. aMtamAM kahevAmAM AvyuM che ke jIva jevA karma kare che te anusAra ekalo ja phaLa bhogave che. te jANI dhIra, vIra puruSa hiMsA vagere pApono tyAga karI ekatva temaja aparigraha bhAvamAM rahe tathA saMsAra pravAhamAM na paDe. chaThTho adhyayana-vIra stuti. A adhyayanamAM bhagavAna mahAvIranuM stutiyukta varNana che. (1) prabhu vIra AsuprajJa, kuzaLa, sarvajJa ane sarvadarzI hatAM. (2) temaNe samasta lokanA cara-acara prANIone ane nitya-anitya padArthone jANI, dvIpa samAna trANabhUta ahiMsA dharma kahyo. (3) teo graMthAtIta, nirbhaya temaja aniyatavAsI hatA. devomAM indranI jema teo, manuSyonA dharmanetA hatA. (4) temanI prajJA samudra samAna apAra hatI. teo Indra samAna dhutimAna hatA. (5) pratipUrNa zakti saMpana, sudarzana meru samAna zreSTha temaja aneka guNonA dhAraka hatA. sUrya samAna prakAzamAna hatA arthAt jJAna prakAzadAtA hatA. (6) teoe anuttara dharmanI prarUpaNA karI, anuttara parama zukla dhyAna dvArA saMpUrNa karma kSaya karI, jJAna, darzana ane cAritranI ArAdhanA karI, prabhu mahAvIra siddha gatine prApta thayA. (7) bhagavAna naMdanavana samAna zreSTha AnaMdakArI hatA. tArAomAM caMdra samAna ane sugaMdhamAM caMdana samAna uttama hatA. (8) samudromAM svayaMbhUramaNa samudra, nAgomAM dharaNendra, rasomAM ikSarasa samAna pradhAna tapasvI-muni hatA. jema hAthIomAM airAvata hAthI, pazuomAM siMha, pakSIomAM garUDa samAna teo mokSArthIomAM pradhAna hatA. (9) puSpomAM kamaLa, dAnamAM abhayadAna, tapamAM brahmacaryanI samAna lokamAM uttama hatA. sudharmA sabhA ane lavasattama deva samAna sarvazreSTha hatA, pRthvI samAna sahanazIla hatA. teo Asakti rahita banI saMgraha vRtti thI dUra rahetA hatA. (10) krodha, mAna, mAyA, lobha, A cAreya AdhyAtma doSonuM prabhu e vamana (sarvathA tyAga) karI nAkhyuM hatuM. anya pAponuM sevana paNa teo kyAreya karatA nahotAM ane karAvatA nahotA. (11) strI temaja rAtribhojananuM pUrNa varjana(tyAga) karatA thakA teo duHkhanA mULabhUta karmono kSaya karavAnA hetu thI vikaTa tapa karatA hatA. (12) AvA arihaMta bhagavAna mahAvIra dvArA upadiSTa zuddha dharma para zraddhA karIne te anusAra AcaraNa karanAra paramapada ne prApta karaze. sAtamo adhyayana- kuzIla paribhASA. (1) pRthvI Adi sthAvara prANI temaja aMDaja, rasaja Adi trasa prANIonI hiMsA karanAra dUra vyakti tevI ja yoniomAM bhramaNa karatI rahe che. (2) mAtA-pitA, dhana ane parivAra Adino tyAga karyA pachI paNa jeo sukha mATe mahAzastra bhUta agnino AraMbha kare che te vAraMvAra garbhadhAraNa kare che. (3) ghaNA ajJAnI mAtra mIThAnA tyAgathI ke mAtra pANInA upabhoga, paribhoga temaja zuddhithI mokSa maLavAnuM kathana kare che paraMtu teo madha, mAMsa, lasaNa vagere khAIne saMsAra vRddhi ja kare che. (4) prAtaH snAna athavA jaLa sparzathI mukti thatI hoya to badhAMja jaLacara prANIone mokSa maLI jAya. ema to vinA puruSArthe icchA mAtrathI badhAMnI mukti thaI jAya ane jaLacara jIvono ghAta karanAra pApIne paNa sahaja rIte ja mokSa maLI jAya paraMtu evuM kaMI saMbhava nathI. tethI A badhuM ja asatya prarUpaNa ane asatya pralApa che. (5) keTalAka loko agninA sparzathI muktinI kalpanA kare che, paraMtu jo evuM hoya to kuMbhAra, luhAra, suvarNakArone sahaja rIte ja mukti maLI jAya. emato dharma, puruSArtha ane sanyAsa grahaNa Adi badhAM kriyA kalApa vyartha siddha thaze, mATe A aparIkSita ane mithyA siddhAMta che. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 121 AgamasAra (6) mumukSu saMyamI sAdhakoe bIja, lIlotarI, jaLa, agni, kaMda mULa AdinA nAzane karmabaMdha karAvanAra jANI tenuM sevana na karatAM; snAnAdi vibhUSA karma ane strI Adi thI dUra ja rahevuM joIe. (7) saMyama dhAraNa karIne paNa je snAna, vibhUSA, svAdiSTa AhAramAM Asakti rAkhe che, AhAra Adi mATe dInatA dhAraNa kare che, te kuzIla pArvastha thaIne saMyamane nissAra karI de che. (8) tethI sAdhakoe saMyama yAtrAnA nirvAha hetu ajJAta bhikSA dvArA doSa rahita AhAra prApta karI, indriya viSayomAM Asakta na - satkAranI cAhanAM na karatAM saMpUrNapaNe karmabaMdhanA kAraNothI alaga thaI, kASTha- phalaka samAna banI kaSTo ne sahana karavA joIe. A prakAre ArAdhanA karanAra zramaNa karmakSaya karI saMsAra bhramaNathI mukta banI jAya che. AThamo adhyayana- vIrya. (1) vIrya be prakAranA hoya che- 1. karma virya 2. akarma vIrya. tene ja kramazaH bAla vIrya ane paMDitavIrya kahevAmAM Ave che. pramAdanI pravRtti karmavIrya(bAlavIya) che ane apramAda nI pravRtti akarma vIrya(paMDitavIya) che. (2) karma vIrya - prANa vadha karanArI zastronI zikSA, hiMsaka maMtronuM adhyayana, kAma-bhoga, chedana-bhedana ke AraMbha-samAraMbha; A samasta pravRttio dvArA rAga-dveSa mAM lIna prANI pApa karmono baMdha kare che. mATe A pravRttio sakarma vIrya che. (3) akarma vIrya - svayaM bodha pAmI athavA anyathI prabuddha banI, saMpUrNa sneha baMdhanono tyAga karI saMyama svIkAra karavo, pApono. nirodha karavo, saMsAranA samasta zubha-azubha saMyogone asthira samajI, Asakti ane rAga dveSa thI mukta thavuM. (4) AyuSya no aMta jANI, AtmA ne zikSita karI saMlekhanA karavI. (5) sAdhakoe kAcabA nI jema indriyone gopavavI ane hiMsA, asatya, adattano traNa karaNa, traNa yogathI tyAga karI Atma gupta, jitendriya banavuM. (6) samatvadarzI thavuM, tapathI yazanI AkAMkSA na karatAM gupta tapasyA karavI. khAvA, pIvA, bolavA vagerenuM maryAdita karavuM. A prakAre kSAMta, dAMta, upazAMta, nispRha sAdhanA tathA dhyAna temaja yoganuM samAcaraNa karI, kAyAnA mamatvano saMpUrNa tyAga karI, kaSTa sahiSNutA dhAraNa karI, karmothI mukta thavuM; e akarmavIrya che. navamo adhyayana- dharma. (1) brAhmaNa, kSatriya, vaizya, cAMDAla, kheDUta, vaNika, bhikSAcara vigere je koIpaNa AraMbha, samAraMbhamAM temaja kAmabhogamAM ane parigrahamAM saMlagna che, teo duHkhathI chuTI zakatA nathI. (2) pArivArika loko paNa karmothI utpanna du:khamAM trANa zaraNabhUta thatAM nathI, paraMtu maraNa pachI te loko ja zarIrane bALI, (eka karela)dhananA svAmI bane che. (3) A jANI bhikSu, dhana, putra, parivArano tyAga karI, mamatva temaja ahaMkAra rahita banI, jina AjJA anusAra saMyama ArAdhanA kare (4) hiMsA tathA krodhano sarvathA tyAga kare. (5) dhovuM, raMgavuM, bastIkarma(enimA), virecana, ulaTI, aMjana, sugaMdhI padArtha, mALA, snAna, daMtadhAvana, tela Adi saMyama nAzaka kArya che, teno tyAga kare. (6) parigraha saMgraha vRtti) temaja strI karma(strI sahavAsa)no tyAga kare.(7) dezika vagere eSaNA doSono tyAga kare. (8) rasAyaNa-bhasmonuM sevana, zabdAdimAM Asakti, aMga-upAMgonuM dhovuM, mAliza, zayyAtara piMDa, aSTApada, zataraMja Adi khela, pagarakhAM, chatra Adino tyAga kare. (9) muni gRhasthanA kAryo, ane teno pratyupakAra tathA jyotiSa praznottara na kare temaja anya parasparanI kriyAno paNa tyAga kare. (10) lIlI vanaspati temaja anya trasa jIva yukta ke saceta pRthvI para maLa-mUtra na kare temaja tyAM pANI AdithI zarIranI zuddhi paNa na kare. (11) muni gRhasthanA vastra, pAtra, palaMga vagereno upayoga na kare, temaja yaza, kIrti, zlAghA, vaMdana, pUjana vagere IcchAono tyAga kare.(12) asatya temaja mizrabhASA tathA marmakArI, karkaza vagere amanojJa bhASAno sarvathA tyAga kare. (13) kuzIla AcaraNavALAno saMsarga na karavo, akAraNa gRhasthanA gharamAM na besavuM temaja managamatA padArthomAM Asakta na banavuM (14) muni anukULatAmAM Asakti ke pratikULa kaSTa upasargomAM dveSa na karatAM, mAna, mAyA, temaja abhimAnano tyAga karI, mokSa prAptinI sAdhanA kare. dazamo adhyayana- samAdhi. (1) tIrthakara bhASita saMyama dharmane prApta karI bhikSu, samasta prANIonI rakSA karatAM saMyama yogya kSetromAM apratijJa thaIne temaja saraLa banIne vicaraNa kare; saMgraha vRtti na kare tathA samasta rAga-baMdhanothI mukta banI indriya viSayothI sadA dUra rahe. (2) saMsAranA samasta prANIo judA-judA pApomAM joDAyela che. ghaNA sAdhuo paNa pApa karatA hoya che, paraMtu samAdhi ane AtmazAMtinI icchA rAkhanAra bhikSu sthirAtmA thaI hiMsA Adi pApothI aLagAja rahe ane badhAM prANIne potAnA AtmA samAna jue (3) muni samajI vicArIne, hiMsA Adi nI preraNA na thAya, tevI bhASA bole. (4) muni AdhAkarmI AhAra-pANInI, strInI ane parigrahanI icchA paNa na kare ane tevuM karanAranI sAthe paNa na rahe. saMyama samAdhi mATe jarUrI thavA para muni ekalA ja rahetAM, satyaniSTha temaja tapamAM lIna rahI saMyamanI ArAdhanA kare evuM karavAthI paNa mokSa thaI zake che. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha 122 (5) bhikSu harSa-zokanA bhAvono tyAga karI, badhA parISahone jIte ane karmono nAza kare. A prakAre upara mujabanA AcaraNo dvArA niHsaMdehapaNe samAdhi prApta thAya che. (6) A lokamAM ghaNA judA-judA abhiprAyo ane mAnyatAvALA loko rahe che. tenAthI dUra ja rahevuM joie. tevA loko samAdhino phakta dekhAva ja karatA hoya che paraMtu saMyama tapamAM puruSArtha karI Atma nigraha karatA nathI, tethI teo aMtamAM bahuja asamAdhi, azAMti temaja bhavabhramaNa ne prApta kare che. (7) hiMsA, jUTha vagere aDhAra prakAranA pApothI ja badhA prakAranA duHkha utpanna thAya che. jJAnI teno tyAga karI haMmezAM zuddha saMyamamAM lIna rahe. icchA ane AsaktinI pakaDamAMthI chUTI, zarIranA mamatvano tyAga karI, jIvana-maraNanI icchA thI mukta banI jAya. A prakAre Atma samAdhine prApta karI bhikSu saMsAra cakrathI mukta banI jAya che. agiyAramo adhyayana mArga (1) koI paNa jIvane duHkha na devuM, koInA pratye viparIta AcaraNa na karavuM, virodha bhAva na rAkhavo, jagatanA badhAM ja prANIne duHkhathI pIDita jANI, duHkhathI AkraMda karatA jANIne atyanta anukaMpA bhAva rAkhavo, te ahiMsA bhAva che ane te ja jJAnano sAra che (2) ahiMsA bhAvanI surakSA mATe ja eSaNAnA audezika, pUtikarma vagere doSa thI rahita AhAranI gaveSaNA karavI joie. (3) ahiMsAnA saMpUrNa pAlanamAM bhASAno viveka paNa jarUrI che. sUkSma daSTie bhikSu jyAM dayA, dAnanA bhAvonI pravRttimAM hiMsAno saMbhava hoya che, evA mizra prasaMgomAM kaMIpaNa ekAMta prarUpaNa, kathana ke preraNA na kare, paraMtu mauna rahe ane mAdhyastha bhAvomAM rahetA munie koIpaNa prakAranA AgrahamAM paDavuM nahIM. (4) dAna AdimAM ghaNA jIvonI hiMsA paNa thatI hoya che ane ghaNAM jIvone zAtA paNa maLatI hoya che. AvI pravRttio na karavAnI salAha devAthI aMtarAya doSa lAge che ane preraNA devAthI hiMsAno doSa lAge che. tethI sAdhue bhASA temaja bhAvono vadhumAM vadhu viveka rAkhavo joie. (5) A prakAre ahiMsAnuM pAlana karanAra eSaNAno temaja bhASAno viveka rAkhanAra tathA tapanuM AcaraNa karanAra, temaja kaSAyano. tyAga karanAra, mahA prajJAvAna muni mokSamArganI ArAdhanA kare che. bAramo adhyayana- samavasaraNa. (1) bhUmaMDalamAM cAra mukhya dharmavAda hoya che- 1. kriyAthI mokSa 2. akriyA thI mokSa 3. ajJAnathI mokSa 4. vinaya thI mokSa. A sarve ekAMtavAda hovAthI mithyA che. (2) vAstavamAM anAdithI AcaraNamAM guMthAI gayela pApanA tyAga mATe dharmakriyA jarUrI che. pUrNa Azrava(karma baMdha) rahita thavA mATe chelle to yogothI akriya paNa thavuM jarUrI che. vinaya to sAdhanAno prANabhUta Avazyaka guNa che, tethI A traNeya sApekSa che. ajJAnavAda to "AMdhaLAno nAvika AMdhaLo' e uktine caritArtha karavA samAna che. (3) keTalAka to aSTAMga nimittanuM adhyayana karI lokone bhaviSya batAve che. A nimittonI AgAhI ghaNIvAra sAcI paDe che to. ghaNIvAra khoTI paNa paDe che, tethI muni tenAthI dUra rahe. (4) saMsAramAM jIvamAtra potAnA ja karela karmonA udayamAM AvavAthI duHkhI thAya che, A karmonI zAMti pApakAryo karavAthI thatI nathI paraMtu saMtoSa dhAraNa karI temaja loka svarUpa jANI, jIvone Atmavat (potAnA jevA ja) samajI, hiMsA ane parigrahano tyAga karavo. eja zAMtidAyaka che. (5) je Atma svarUpane samajI le che, sAthe-sAthe lokaaloka, gati-Agatine, zAzvata-azAzvata tattvone, Azrava-saMvara tattvane, duHkha ane nirjarAnA svarUpa ne samajI le che, te ja mokSamArganuM anyane kathana karI zake che. (6) zabda, rUpa, gaMdha, rasa, sparzamAM Asakti ke dveSabhAvano tyAga karanAra saMsAra cakrathI chUTI jAya che. teramo adhyayana- yathA tathya. (1) sada AcaraNa vALAne zAMti ane asada AcaraNa vALAne azAMti prApta thAya che. (2) saMyama dhAraNa karIne paNa ghaNA sAdhaka anuzAsakathI viparIta buddhi rAkhe che, kaThora bhASaNa kare che, krodha kare che, pUchavA para kapaTa yukta bole che, kleza utpanna thAya tevuM kArya kare che, teo guNo mATe apAtra hoya che ane pagadaMDI grahaNa karanAra AMdhaLA samAna bhaTakI-bhaTakIne anaMta ghAtane prApta kare che eTale bhavabhramaNa vadhAre che. (3) je guru sAMnidhyamAM rahIne temanA kaThora, anuzAsanamAM paNa cittavRttine zuddha rAkhe che, mRdubhASI, amAyAcArI, catura, vivekI hoya che te azAMti asamAdhithI dUra rahe che. (4) je potAnI jAtane ja "sarva mAne che, tevA ahaMkAramAM rAce che, anyano tiraskAra kare che ane bIjAnI gaNanA mAtra paNa karatA nathI; tevA mAnI (mAna kaSAyavALA) saMyamamAM sthira rahI zakatA nathI. (5) jJAna ane cAritra sivAya anya, ghamaMDa Adi avaguNa koI paNa jIvane zaraNabhUta banatA nathI. tethI bhikSu akiMcana banIne rahe, garva, mAna, prazaMsAthI mukta bane. susAdhu ane mRdRbhASI bane. koInI avahelanA-niMdA na kare. potAnI prajJA, tapa, gotra vagereno mada na kare. tevuM karavAthI te ucca agotragatine eTale ke mokSane prApta kare che. (6) muni kyAreka anekanI sAthe rahe ane kyAreka ekalo banI jAya to paNa harSa-zoka na kare. ekAMtamAM mauna rahe ane evo vicAra kare ke jIva ekalo ja Avyo che ane ekalo ja javAno che. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 123 AgamasAra (7) pUjA-zlAghA AdinI icchAthI koInuM priya ane koInuM apriya na kare. tene anarthanuM kAraNa samajI tyAgI de. - caudamo adhyayana-graMtha. (1) dhana-parivAra rUpI bAhya graMthI-sAdhanono tyAga karI, muni saMyamanI zikSA prApta karatAM-karatAM brahmacaryamAM sArI rIte sthira bane tathA pramAdano tyAga karIne vinaya bhAvathI guru AjJA zirodhArya kare. (2) pAMkha paripakva na thAya tyAM sudhI pakSIe potAnuM sthAna na choDavuM joIe, tevI ja rIte sAdhue tenI zaikSa avasthA (traNavarSa) sudhI eTale ke saMyamamAM paripakva thayA pahelAM gurukuLa vAsamAM ja rahevuM joie. (3) navadIkSita muni paripakva thavA mATe A pramANenA guNonI vRddhi kare- 1. gurukuLamAM rahetAM thakAM samAdhinI IcchA rAkhe, kAraNake je prAraMbhamAM gurukuLavAsa nathI karatA, te karmono aMta karanAra banI zakatA nathI. tethI gurukuLa vAsanI bahAra na nIkaLe. tenuM kAraNa e ja che ke zarUAtanI zikSA-dIkSA, abhyAsa vagere yogya gurunA sAMnidhyamAM thavAthIja suMdara temaja saphaLa jIvananuM nirmANa thAya che. 2. UbhA rahevAno, besavAno, sUvA vagere no viveka; samiti-guptiono yathArtha abhyAsa, atyaMta amanojJa zabdomAM paNa samatA bhAva, anAzrava pariNAma, nidrA-pramAdanI alpatA; nAnA-moTA ratnAdhika, temaja sarakhI umara nI vyakti dvArA bhUla batAvavAmAM Ave ke upAlaMbha ApavAmAM Ave to tenA para zubha pariNAmo rAkhavAno abhyAsa karavo. 3. bhikSunI koI paNa bhUla pratye gRhastha ke dAsa-dAsI Adi sAvadhAna kare to teno prasanna citte svIkAra karavo, temano tiraskAra na karavo paraMtu upakArI samajI Adara Apavo. 4. rAhagIra aMdhakAramAM mArga joI zakato nathI, ane prakAzamAM spaSTa joI zake che, tevI ja rIte ardhazikSita navadikSita paNa gurunA sAMnidhye, jinamata mAM pAraMgata banyA bAda svayaM nirNAyaka banI zake che. 5. guru sAMnidhyamAM nivAsa karanAra sAdhaka, uttama sAdhuno AcAra ane jIva Adi mokSa parvatanAM nava tattvo ne jANI buddhimAna vaktA banI jAya che. te saMyama prApta karI, zuddha AcAra ane zuddha AhAra dvArA mokSa prApta kare che. (6) AvA sAdhaka bIjAne samyaka upadeza dvArA dharmamAM joDatAM thakAM zaMkAonuM samyaka samAdhAna karI, tene dharmamAM sthira kare che. (7) A prakAre dharma ArAdhanA temaja dharma prabhAvanA karatAM karatAM paNa sAdhakanIcenI vAtonuM dhyAna rAkhe. 1. kyAMya paNa svArthavaza sUtra siddhAMtanA vAstavika 12. satya temaja vyavahAra bhASAno prayoga kare, arthane chapAve nahi. garIba-amIrane samabhAvathI ane rucipUrvaka dharma kahe. 2. tevuM abhimAna paNa na kare ke huM bahu moTo vidvAna, 13. dharma tattvono ke preraNAno ulTo matalaba samajanArane tapasvI ane kriyAkAMDI chuM. paNa madhura zabdothI daSTAMta dvArA samajAvavAno prayatna kare. 3. koI zrotA samaje nahi to tenI ThekaDI uDAve nahi paraMtu khIjAIne anAdara karatAM thakAM vacano dvArA tene Thesa na ane koInA para khuza thaIne AzIrvAda paNa na de. pahoMcADe. 4. vidyA maMtrano prayoga na kare. 14. praznakartA nI bhASAnI majAka na uDAve, vyaMga na kare. 5. janatA pAsethI koI paNa prakAranI bheTa-sogAdanI 15. nAnI evI vAtane zabdonA ADaMbara vaDe moTI na banAve. AzA na rAkhe, paraMtu jarUrI padArtho ne bhikSA samaye 16. thoDuM kahevAthI je vAta zrotAnI samajamAM na Ave tevI nirdoSa vidhithI grahaNa kare. hoya tene vistAra thI samajAve. 6. hAsya-majAka na kare. 17. guru pAsethI sutrono yathArtha artha prApta kare ane te 7. sAvadha(jemAM hiMsAdi doSa hoya) pravRttionI anusAra ja sUtronI vyAkhyA kare. preraNA na Ape. 18. alpabhASI bane. 8. koIne kaThora-kaDavA vacana na kahe. 19. samyakatvanI surakSA karavAnuM samaje ane samajAve. 9. pUjA-satkAra maLe to abhimAna na kare. 20. zikSA dAtA temaja guru janonI sevA bhakti kare tathA 10. pote potAnI prazaMsA na kare. bhASA temaja bhAvothI temanA pratye Adara rAkhe. 11. vyAkhyAna vANI AdimAM vinamra banI syAdvAdamaya vacana bole. (8) A prakAre zuddha adhyayana, vyAkhyA, prarUpaNA, tapazcaryA karanAra utsargadharmanI jagyAe utsarga, apavAdadharmanI jagyAe apavAda dharmano svIkAra karanAra, vinA vicAryuM kArya na karanAra sAdhu "adeya vacana vALA bane che, temaja te sarvajJokta samAdhinI vyAkhyA karI zake che ane te sarvajJokta(sarvajJa prabhunI batAvelI) samAdhine prApta karI zake che. paMdaramo adhyayana- yamakIya. jamapratIkaM. A adhyayanamAM pUrvanA viSayone temaja gAthAnA aMtima zabda ne prAyaH saMbaMdhita karatAM punaruccAraNa karIne varNana karela che. arthAt A adhyayananI ghaNI gAthAomAM vilakSaNa alaMkArika racanA zailIno prayoga che. (1)badhA tIrthakaroe sarvaprathama darzanAvaraNIya(samyagudarzanane Avarita karanAra darzana moha) karmano kSaya karavAnuM jarUrI mAnyuM che. (2) tenA kSaya thI saMdeha naSTa thaI jAya che. (3) saMdeha rahita sAdhakane anupama jJAna thAya che. (4) anupama jJAtA temaja AkhyAtA sAdhaka jyAM-tyAM bhaTakatA nathI. (5) AgamomAM jyAM-tyAM satya tattvonuM kathana che. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha (6) satya--saMyama thI saMpanna vyakti badhAM prANIo sAthe maitrIbhAva rAkhe che. (7) prANIo sAthe vera-virodhabhAva na karavo e tIrthaMkara bhASita dharma che. 124 (8) tIrthaMkara bhASita dharma dvArA jagatanA svarUpane jANIne saMyama jIvana mATe samAdhikAraka bhAvanA bhAve. (9) bhAvanA yoga thI vizuddha AtmA, je rIte jaLamAM naukA pAra thaI jAya che te pramANe duHkho thI chUTI jAya che. (10) pApa karmothI chUTI javAthI jIva navA karma bAMdhato nathI. (11) navA karmanA abhAvathI janma-maraNa thatAM nathI. A prakAre saMbaMdha joDatAM gAthA uccAraNa pUrvaka anya ghaNA varNano che. (12) je strIonuM sevana nathI karatA te jaladIthI mokSagAmI bane che. (13) A manuSya jIvanarUpI avasara maLavo durlabha che ane temAM ja dharmanI(saMyama dharmanI) ArAdhanA karI zakAya che. A avasara gumAvyA pachI pharI janma-janmAMtara sudhI bodhi eTale dharmanuM jJAna prApta thavuM paNa durlabha che. (14) paMDita puruSa uttama avasara temaja saMyama prApta karI karmone dhoI nAkhe che ane aMtamAM saMsAra sAgara tarI jAya che. soLamo adhyayana- gAthA. (1) aDhAra pApothI nivRtta, samiti yukta, jJAna-saMpanna, haMmezAM yatanA rAkhanAra temaja gusso--ghamaMDa nahi karanAra brAhmaNa kahevAya che. (2) koIne Azrita na rahenAra, nidAna na karanAra, indriya viSayothI temaja badhAM Azrava sthAnothI pUrNa paNe nivRtta, damitAtmA, jJAnI temaja zarIra mamatvanA tyAgI zramaNa kahevAya che. (3) Atma utkarSa(ghamaMDa) temaja apakarSa(dInatA)na karanAra, namra, damitAtmA, jJAnI, parISaha-upasarga vijetA, zuddha AdhyAtma yogamAM upasthita, sthirAtmA, vicArazIla, paradatta bhikSAjIvI bhikSu kahevAya che. (4) je dravya ane bhAvathI ekalA, ekatva samAdhine jANanAra, bodha(samasta dharma samajaNa) prApta, Azravane rokanAra, susaMgata, susamita, samabhAva saMpanna, AtmAno anubhavI, zAstravettA, rAgadveSa vijetA, pUjA-satkAra lAbhanI icchAothI 52, dharmArthI, dharmajJa, mokSamArgamAM pravRtta thaI samyaka AcaraNa karanAra, damitAtmA, jJAnI che te nighra kahevAya che. apekSAe uparokta cAreya paryAyavAcI zabdo che. tethI cAreyanA lakSaNomAM kahevAmAM Avela guNo saMyamI sAdhu sAthe saMbaMdhita che. 5 prathama zrutaskaMdha saMpUrNa bIjo zrutaskandha prathama adhyayana-puSkaraNI(vAva) ane kamala. (1) A adhyayanamAM eka rUpakanI kalpanA karavAmAM Avela che. jemake eka puSkaraNI(vAva) che, temAM aneka kamaLa che ane te badhAM kamaLonI vacce eka moTuM sapheda kamaLa che. tyAM cAreya dizAomAMthI kramazaH eka eka puruSa Ave che ane te kamaLane bahAra lAvavA mATe puSkaraNInI aMdara utare che, paraMtu kIcaDamAM phasAI jAya che, tene nathI kamaLa maLatuM ke nathI kinAro, vacce ja phasAI jAya che. (2) pAMcamo puruSa kinArA para ja bese che ane potAnA vacana baLanI siddhithI te kamaLane bahAra kADhe che. (3) dRSTAMtanA cAra puruSo samAna judIjudI mAnyatAvALA loko kAma bhoga ke AraMbha-parigrahano tyAga nathI karI zakatA paraMtu temAM vadhune vadhu phasAtA jAya che. (4) pAMcamA puruSa samAna bhikSu che, je saMpUrNa sAvadha kAryonA, AzravonA, kAmabhogonA temaja dhana parigrahanA tyAgI hoya che. teo saMsAranA pravAha rUpI koI paNa prakAranA kIcaDamAM utaratAM nathI paraMtu saMsAranA kinAre ja rahI(saMsArathI para rahI) Atmazaktino vikAsa karI svayaM saMsArathI mukta thAya che temaja bhavya janone niHspRha bhAvathI saMsAra rUpI kIcaDamAMthI bahAra nIkaLavAno bodha Ape che. ene nIkALavA mATe pote saMsAramAM jAya nahIM, saMsAranA kRtyo Adare nahIM. (5) A varNananI sAthe anya mata-matAMtaravALAnA siddhAMtonI vistRta carcA paNa karI che. aMtamAM virakta AtmAnA vividha prakAranA dharmabodhanuM, saMyamanA niyamo ane upaniyamonuM, dayAbhAva temaja samabhAvanuM, dharmAcaraNamAM parAkramanuM svarUpa batAvavAmAM AvyuM che. (6) aMtamAM kahyuM che ke te bhikSu potAnI pAse Avela jJAnI, ajJAnI, jijJAsuone tattva svarUpa, virati(pApa tyAga), kaSAyonI upazAnti, Atma zAnti, bhAvonI nirmaLatA temaja pavitratA, saraLatA, namratA ane samasta nAnA moTA cara-acara prANIonI rakSA rUpI ahiMsAno upadeza Ape. (7) te upadeza paNa niHsvArtha bhAvathI rucipUrvaka Ape che. (8) tevA bhikSunA aneka nAma che- 1. zramaNa 2. brAhmaNa 3. kSamAzIla 4. damitAtmA 5. gupta 6. mukta 7. maharSi 8. muni 9. sukRti(yati) 10. vidvAna 11. bhikSu 12. rUkSa(saMsArathI udAsIna) 13. mokSArthI 14. caraNa karaNa nA pAragAmI. te ja pUrvokta puruSomAM yogya ane sarvazreSTha paMcama puruSa che. bIjo adhyayana- tera kriyAo A adhyayanamAM karma baMdhanA kAraNonI samasta kriyAone tera sthAnamAM saMkalita karavAmAM Avela che. (1) sva-arthAdaMDa : koI paNa prayojanathI karavAmAM Avela hiMsA AdinI pravRtti. (2)anarthAdaMDa : icchA mAtrathI ke manoraMjana mATe nirarthaka, koI paNa jAtanA kAraNa vagara ja prANiono vadha karavo, Aga lagADavI vagere. (3)hiMsAdaMDa : vera athavA badalAthI koInI saMkalpa pUrvaka hiMsA karavI. (4)akasmAta daMDa : saMkalpa vagara akasmAte vacce ja koInuM marI javuM. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 jainology AgamasAra (5)daSTi viparyAsa daMDaH daSTi bhramanA kAraNe ekanA badale (10) mAyA daMDaH manamAM kaMIka bIjuM vicAravuM ane bolavuM bIjAnI hiMsA karavI. kaMIka bIjuM ja. kahevuM kaMIka bIju ane karavuM kaMIka bIju ja. (6) mRSA pratyIka: jUThuM bolavuM. aMdara kaMIka anya bhAva ane bahAra no dekhAva kaMI judo (7) adatAdAna pratyIka corI-lUMTa karavI. karavo, A prakAre mAyA-kapaTa, dhUrtatA karavI. (8) abhyastha daMDa : manamAM ja Arta, raudra saMkalpa-vikalpa (11) dveSa daMDa: TveSane vaza thaI atyaMta krUra daMDa devo. karavA. (12) lobha daMDa: lobha-lAlasA temaja viSaya bhogonI (9) mAna daMDaH jAti, dhana, prajJA vagerenuM abhimAna karavuM, Asakti rAkhavI. bIjAno tiraskAra karavo athavA niMdA karavI, majAka karavI. (13) iriyApathikIH vItarAgInI gamanAgamana Adi yoga pravRtti. A tera kriyAonuM varNana ryA pachI zAstrakAre adharma, dharma ane mizra pakSa, A traNa vikalponuM vistRta varNana karyuM che. (1) prathama adharma vikalpamAM hiMsaka, krUra, bhogomAM Asakta, dharma dveSI vyaktinA AcAra vicAra vyavahAronuM kathana che. (2) bIjA dharma vikalpamAM zuddha saMyamI ke dharmanuM kathana che. (3) tRtIya mizra vikalpamAM ajJAnI, bAla-tapasvI, kaMdamULa bhakSaNa karanAra vagere mithyA sAdhanAvALAnuM kathana che. tyArapachI sUtrakAre pharIthI adharma, dharma ane mizrapakSa A traNeya vikalpono vistAra kya che. (1) pahelA adharma vikalpamAM upara kahevAmAM Avela prathama ane tRtIya vikalpane samAviSTa karIne kathana karavAmAM Avela che. (2) bIjA dharma pakSamAM saMyama jIvananuM varNana che. (3) trIjA mizrapakSamAM zramaNopAsaka jIvananuM varNana che. aMtamAM, A bIjA ane trIjA sthAnane samyaka kahI, tene mokSa prApta karanAra kahevAmAM Avela che. punaH uparokta A baMne prakAranA traNeya sthAnone dharma ane adharma be vikalpomAM samAviSTa karavAmAM AvyA che. jemAM 363 pAkhaMDIne adharma pakSamAM kahela che. aMtamAM dharma ane adharma pakSanI agni parIkSAnuM daSTAMta daI ahiMsA pradhAna dharmanI yuktipUrvaka puSTi karavAmAM AvI che. jemAM evuM spaSTa karI devAmAM AvyuM che ke paramata ke svamatamAM jyAM kyAMya paNa hiMsA che, tra-sthAvara prANIonuM pIDana che, te adharma che. sAra e che ke - sarva jIva rakSA, e ja parIkSA, dharma tene jANIe; - jyAM hoya hiMsA, nahIM saMzaya, adharma tene pIchANIe. trIjo adhyayana-AhAra parijJA. (1) vanaspati jIva pRthvInA AzrayathI utpanna thAya che, pRthvInA snehano AhAra kare che. bAdamAM yathA saMyoga pramANe che e kAyAnA jIvonA zarIrane acitta banAvI teno AhAra kare che. (vanaspatinAM jIva anya cha e kAyAnA jIvonA zarIrane acitta banAvIne teno AhAra kare che athavA AhAra karavAthI te jIvo acita thai jAya che. tethI zeraDInA rasa AdimAM rahelA apakAyanA zarIra acita hoya che.) (2) te vRkSanI nizrAmAM utpanna thanAra jIva pRthvI snehane badale vRkSa snehano prathama AhAra kare che. bAdamAM saMyoga pramANe che kAyano AhAra kare che. (3) te vRkSamAM kalama karavAthI anya vRkSa temaja latAo paNa upaje che, te paNa A vRkSanA snehano prathama AhAra kare che, bAdamAM saMyoga pramANe cha kAyAno AhAra kare che. (4) jalayonika vanaspati jIva pRthvInI jagyAe jaLanA snehano prathama AhAra kare che bAdamAM saMyoga pramANe che kAyAno AhAra kare che. (5) A dareka vanaspationA mULa, kaMda Adi bIja paryanta dasa vibhAga hoya che. te vRkSanA snehano prathama AhAra kare che. prathama AhAra pachI te vanaspati saMyoga pramANe cha e kAyA no AhAra kare che. (6) manuSya mAtA-pitAnA zukra zoNita mizraNanA snehano sarva prathama AhAra kare che. tyAra pachI mAtAnA AhArathI utpanna thayela rasanA ojano AhAra kare che. garbhamAMthI bahAra nIkaLI stanapAna thI mAtAnA dUdha ane sappI eTale snehano AhAra kare che. anukrame moTA thaIne te vividha prakArano AhAra temaja cha kAyano AhAra kare che. (7) A ja pramANe tiryaMca paMcendriyanA viSayamAM samajavuM paraMtu thoDI vizeSatA che. jema ke 1. jaLacara jIva garbhanI bahAra AvI stanapAna nathI karatA paraMtu jaLanA snehano AhAra kare che; anukrame vRddhi pAmatAM cha kAyano AhAra kare che. aMDaja ane potaja rUpe traNe ya vedavALA janme che. 2. sthalacara jIvanuM manuSyanI samAna samajavuM. 3. pakSI, stanapAna nathI karatA paraMtu prAraMbhamAM te mAtAnA zarIranA snehano AhAra kare che, anukrame vRddhi pAmatA cha kAyano AhAra kare che. 4. uraparisarpa ane bhujaparisarpa prAraMbhamAM vAyukAyanA snehano AhAra kare che, anukrame vRddhi pAmatA cha kAyano AhAra kare che. (8) vikasendriya jIva traNa sthAvara prANIonA saceta ke aceta zarIramAM utpanna thAya che ane te zarIranA snehano prathama AhAra kare che arthAta je jIva jyAM janme che tenA ja snehano prathama AhAra kare che, evuM sarvatra samajavuM ane pachI anukrame vRddhi pAmatA che kAyano AhAra kare che. (9) saMmUrchAima manuSya azuci sthAnomAM ane kalevaramAM asaMjJI paMcendriya manuSya paNe utpanna thAya che. (10) aSkAyanA jIvo jyAM polANa, vAyu hoya tyAM utpanna thAya che tathA trasa sthAvara prANIonA sacitta acitta zarIramAM utpanna thAya che ane temanA snehano prathama AhAra kare che. tyAra bAda temAM anya aplAyanA jIva ane trasa jIva utpanna thAya che. te aplAyanA snehano prathama AhAra kare vagere pUrvavat jANavuM. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 AgamacAra-pUrvArdha (11) agnikAyanA jIvo paNa traNa sthAvara jIvonA saceta-aceta zarIramAM utpanna thAya che ane temanA snehano prathama AhAra kare che, tyAra bAda A agnimAM anya agnikAyanA, temaja trasakAya jIvo kALAMtare agnikAyanA aceta zarIramAM-rAkha,kolasA vageremAM utpanna thAya che. te agninA snehano prathama AhAra kare che. Amato AcArAMgamAM agni mATe dirgaloga zastra- zabda Ave che jeno artha sarva bAdara audArIka zarIrane haNanAruM karI zakAya. athavA to AkAza pradezanI lokamAMnI dizreNIoAkhI trasanAlamAM teno zastra tarIke upayoga thAya che. indra paNa jAjalyamAna agni javALAo choData vaja pheke che. saparzaina badhAja jIvone hovAthI te devone paNa dajhADe che. nArakIone paNa agnithI saMtApa thAya che. anya sthAvaranI jema tenuM svataMtra astitva nathI dekhAtuM, te haMmezA AhAra ke saMhAra karatA ja dekhAya che. tethI tenuM acita zarIra vyavahArathI rAkha ke kolasAneja kahI zakAya che. agni karatAM zarIrathI sukSma hovAthI vAyukAyanA jIvo sacita agnikAyanA zarIronI vaccenA polANa bhAgamAM paNa hoI zake che.(visphoTakonI apekSAe -uSNa yonI vALA vAyukAyanA jIvo tyAM vikraya paNa kare che.) (12) te pramANe ja vAyukAyanA ane pRthvIkAyanA AhArane paNa samajavo. A rIte badhAM jIva vividha yoniomAM bhramaNa karI vibhinna AhAra kare che, e jANI bhikSu AhAramAM gupta banI arthAt alpatama jarUrI AhAra karI ratnatrayanI ArAdhanA kare. (noMdhaH mULa pATha pramANe traNa sthAvaranA sacita ane acita zarIromAM bIjA trasa ane sthAvaranA jIvo utpanna thAya che. eTale ke thaI zake che evo artha karavo joie, niyamA badhIja jagyAe jIvo utpanna thAya che e artha na karI zakAya, tevA arthathI koI paNa vasta acita bAkI rahetI nathI tethI. athavA to jayAM tra-sthAvaranA jIvo utpanna thAya che te bIjA jIvonA sacita acita zarIro ja hoya che, ema artha karI zakAya.) cotho adhyayana- apratyAkhyAna kriyA. (1) jeNe aDhAra pApono tyAga karela nathI, mithyAtvathI bharela che, te mana-vacana-kAyAthI pApa kriyA na karato hovA chatAM paNa apratyAkhyAna saMbaMdhita pApa karmano baMdha karato rahe che, bhale pachI te game te avasthAmAM kema na hoya. (2) koI rAjA puruSa vagerenI hiMsAnA saMkalpa vALo hoya to te dareka avasthAmAM te rAjA no verI ja manAya che. jyAre te vicAra parivartanathI te potAnA saMkalpano tyAga karI de, tyAra pachI tene zatru mAnavAmAM Avato nathI. (3) sarva jIvo saMjJI ke asaMjJI avasthAomAM janmamaraNa kare che. te jIvonI hiMsAjanya pravRttio ane saMkalponI paraMparA tenI. sAthe ja pravAhita rahe che, jyAM sudhI ke te jIva avirata rahe che. jema ke koI mANasa asatyavAdI hoya ane karma saMyoge te mUka thaI jAya tenI vAcA baMdha thaI jAya tyAre te satyavAdI gaNAto nathI, asatyano tyAgI paNa kahevAto nathI, jyAM sudhI ke te jUThano tyAga kare nahIM. A ja rIte je jIvo avirata hoya che teone pApanI rAvI (apratyAkhyAna kriyA) cAlu ja rahe che. (4) je haLukarmI prANI hiMsAdi sarva pApono tyAga karI sarvathA virata thaI jAya che ane zuddha cAritranuM pAlana kare che te bhikSa, kriyAthI rahita ; hiMsAthI rahita, krodha, mAna, mAyA ane lobhathI rahita, upazAMta temaja pApakarma baMdhathI rahita thaI jAya che, te ekAMte paMDita kahevAya che. pAMcamo adhyayana-bhASA saMbaMdhI AcAra (1) bhikSue koI paNa viSayamAM Agraha bhareluM ekAMtika kathana karavuM joie nahi, paraMtu Agraha rahita(naya yukta) sApekSa kathana karavuM joie. nahi bolavA yogya ekAMtika kathana A pramANe che- 1. loka nitya ja che 2. loka anitya ja che. 3. sarva jIvo mukta thaI ja jaze. 4. sarva jIvo sarvathA asamAna ja hoya che pa. nAnA-moTA koIpaNa jIvanI hiMsAthI kriyA samAna ja thAya che. 6. AdhAkarmI AhAranA dAtA ane bhoktA baMne karmothI bhAre thAya ja che athavA te baMne karmathI bhAre thatA ja nathI. 7. sarva jIvo sadAkAla karmabaMdha karatA ja raheze; vagere AvA ekAMtika vacana munie bolavA nahi. (2) nimnokta bhAvomAM astitvanI zraddhA rAkhavI joie jemake- loka-aloka, jIva-ajIva, dharma-adharma, baMdha-mokSa puNya-pApa, Azrava-saMvaravedanA-nirjara, kriyA-akriyA, krodha-mAna, mAyA-lobha, rAga-dveSa, caturgatika saMsAra, deva-devI, mukti--amukti, jIvanuM nija sthAna siddhi che, sAdhu ane asAdhu hoya che ityAdi. paraMtu uparokta bhAvo jagatamAM hotA nathI tevI buddhi(samaja) rAkhavI joIe nahi. AmAM sAcI samaja ane zraddhA rAkhavI joie. (3) A jIva to puNyavAna ja che. A to pApI ja che. sAdhu loko dhUrta-DhoMgI hoya che. ene ja dAna ApavAthI lAbha thaze, ene dAna ApavAthI kaMIja lAbha thaze nahi; A rIte ekAMta vacana prayoga ke AvI ekAMtika daSTi(buddhio paNa rAkhavI joIe nahi. A uparokta sarva bhAvomAM ke evA anya paNa viSayomAM potAnI bhASAno ane samaja(daSTi)no viveka rAkhatA munie saMyamamAM puruSArtha karavo joie. chaThTho adhyayana-ArdrakumAra muni A adhyayanamAM paraspara AkSepa sAthenI carcA(zaMkA-samAdhAna) che. vyAkhyAkAronuM maMtavya che ke A adhyayanamAM gozAlaka, buddha, vedavAdI, sAMkhya matavAdI temaja hastItApasa sAthe thayela AdrakumAra muninI carcA che. (1) AkSepa - bhagavAna mahAvIra svAmI pahelAM sAdhanA kAlamAM mauna rAkhatA hatA, tapasvI jIvana jIvatA hatA, paraMtu A vakhate moTA jana samudAyamAM rahe che, ane upadeza paNa Ape che; A tenuM vartana tenA asthira siddhAMtane ane caMcala svabhAvane pragaTa kare che samAdhAna :- prabhu mahAvIra pahelAM ghAtI karmone kSaya karavA mATe ekAMtavAsa, mauna ane tapasvI jIvana jIvatA hatA. vartamAnamAM teo aghAtI karmonA kSaya mATe ane tIrthaMkara nAma karmanA kSaya mATe upasthita thayelA lokone dharma dezanA ApI mokSa mArgamAM joDe che. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 127 AgamasAra vartamAnamAM paNa teo rAga-dveSa ane mohathI rahita hovAthI ekalA ja che, ekatvamAM ja ramaNa kare che. teo jyAre je lAbhanuM kAraNa samaje tyAre te anusAra vartana-vyavahAra kare che, paraMtu koImAM paNa muccha-mamatA, AsaktinA bhAvo temane hotA nathI. tethI tenA upara doSAropaNa karavuM mithyA che, kAraNa ke teo yazakIrti ke AjIvikA mATe dharmopadeza ApatA nathI paraMtu mAtra jIvonA kalyANa mATe ja pravacana Ape che. kRtakRtya thayelA te prabhune svArtha sAdhanarUpa koI prayojana hotuM nathI. (2) zaMkA - saceta jaLa, bIja, AdhAkarmI(saceta-aceta) AhAra ane strIonuM sevana karatAM-karatAM paNa je vyakti ekAMta mAM raheto hoya ke vicarato hoya to zuM tene pApa lAge che? javAba:- uparokta pravRttio karanArane gRhastha ja kahI zakAya, sAdhu na kahI zakAya. dhana kamAvAnA prayojanathI gRhastha ghaNIvAra paradezamAM ekalo ghUme che, tethI A AcaraNa karanAra Atma sAdhaka nahi paraMtu jIva hiMsA temaja kAmabhogomAM Asakta banI saMsAramAM bhramaNa kare che. (3) zaMkA - AvuM kathana karavAthI zuM bIjAnI niMdA karyAnuM pApa nathI lAgatuM? javAba:- koI cokkasa vyaktinI niMdA na karatAM te vyaktino khoTo draSTikoNa jANI, sAcA svarUpane spaSTa karavuM, te niMdA ke pApa kahevAto nathI. khADo, kAMTA, kIDA, sarpa Adi ne joIne ApaNe ApaNI jAtane bacAvI ane bIjAne batAvI, temanuM hita karIe to amAM nidA zI thaI ? A ja pramANe hiMsA temaja kuzIlane samarthana Ape tevo mArga ke tevA siddhAMta kalyANakAraka nathI tema samajAvavuM, batAvavuM te paNa nidAkAraka nathI ja. (4) zaMkA - ghaNA badhA loko je sthaLe AvatA-jatA hoya ane jyAM aneka vidvAna loko paNa AvatA hoya tevI jagyAe bhagavAna mahAvIra zuM niruttara thavAnA bhayathI rokANa karatA nathI? samAdhAna - bhagavAna mahAvIra vinA kAraNa ke vinA vicAryuM koI kArya nathI karatA. teo rAjAnA bhayathI ke deva-dAnavanA bhayathI paNa kAMI nathI karatA paraMtu jyAM jevo lAbha jue(dharma bAbata) tyAM tevuM AcaraNa kare che. (5) zaMkA:- tyAre zuM bhagavAna eka vaNika jevA che je potAnA lAbha mATe ja jana-saMparka kare? samAdhAna :- vaNika to AraMbha-samAraMbha ane dhana temaja kuTuMba parivAramAM mamatva rAkhe che tathA maithuna saMbaMdhI karmabaMdhananA kAryo kare che, ane tenAthI AtmAnI avanati kare che, paraMtu bhagavAna evA nathI. hA, bhagavAna mokSanI sAdhanAnI apekSAe lAbhArthI-vaNika che. bhagavAnano lAbha to nirjarA eTale ke mokSarUpa ja che. sarvathA hiMsAthI rahita ane AtmadharmamAM sthita vItarAga sarvajJa mahApuruSane vaNika (vepArI) to Apa ja kahI zako! (6) zaMkA - khala-piMDa ne manuSya ane tuMbaDAne bALaka samajI koI pakAvIne khAya to te pApa thI lipta bane che, ane koI manuSya ne khala-piMDa ane bALakane tuMbaDuM mAnI pakAvI khAyato pApathI lipta nathI banato; tevuM amArU maMtavya che. samAdhAna :- A prakAranuM sAMbhaLavuM ke teno prayoga karavo baMne sAdhujIvana mATe ayogya che. sAdhu to sUkSma tra-sthAvara jIvanI AzaMkA-astitvathI haMmezA vivekapUrvaka ane jAgRti pUrvaka pravRtti kare che. AvI khala buddhi ane tuMbaDAnI buddhi to koI mUrkha paNa nathI karI zakato. AvI ulaTI buddhivALo to anArya kahevAya che. je vacana prayogathI pApanA upArjanane preraNA maLe tevuM vacana bolavuM paNa yogya nathI. sAco sAdhu samyaka ciMtana pUrvaka, doSa rahita bhikSA grahaNa kare che, te AvA mAyAmaya vacana prayoga na karI zake. A rIte anya tatva carcA paNa che. jeno sAra A pramANe che(1) mAMsa bhakSaNamAM doSa na hovAnuM kathana paNa mithyA che. (2) pApa pravRttithI AjIvikA karanArane bhojana karAvavAthI puNya baMdhAya che ane devaloka maLe che, te kalpanA mAtra che. (3) halakA prakAranuM AcaraNa karanAra ane uttama AcaraNa karanAra baMne kyAreya samAna thaI zakatA nathI. (4) hiMsA-ahiMsA nuM pramANa jIvonI saMkhyA para AdhArita nathI, paraMtu teno AdhAra te jIvanI cetanA, Idriyo, mana, zarIra vagerenA vikAsa temaja mAranAranA tIvra-maMda bhAva para AdhArita che.(A eka hAthIne mArI jIvanabhara tenuM mAMsa khAnAra hastItApasa ne mATe kahevAyuM che.) sAdhuoe aneka pAkhaMDIonA kutarkathI dUra rahI samyaka-zraddhA yukta AcaraNa karavAmAM sAvadhAna rahevuM joie. sAtamo adhyayana- udakapeDhAla putra A adhyayanamAM pArzvanAtha bhagavAnanI paraMparAnA sAdhu udakapeDhAla putra ane gautamasvAmInI carcA che. 1. udaka sAdhu no tarka che ke:- zrAvaka dvArA trasa jIvanI hiMsAnA paccakakhANa karavA e khoTA paccakhANa che, kAraNa ke pratyAkhyAna samaye je jIva trasa che, te kyAreka sthAvara thaI jAya che, ane sthAvara jIva kyAreka trasa thaI jA gautama svAmIe samAdhAna ApatA kahyuM che ke- pratyAkhyAnano Azaya trasa nAmakarmanA udayavALA jIvonI apekSA che, tethI tenA sAcA paccakakhANa che. "koIe trasa jIva nI hiMsA na karavI" tema paccakhANa lIdhela hoya ane tyAra bAda koI udayakarmanA kAraNe sthAvara jIva banI jAya to te sthAvaranI hiMsA karavAthI te pratyAkhyAna lenAranI pratijJA bhaMga nathI thatI, dUdha,dahiM na khAvAnI pratijJA lenAra jyAre te dUdha-dahiM chAza banI jAya to tene vAparavAthI pratijJA bhaMga nathI thatI. te rIte ja zrAvakanA trasa jIvanI hiMsAnA pratyAkhyAna bhaMga nathI thatA. bIjo tarka che ke-trasanA paccakakhANa karAvavAthI sthAvaranI hiMsAne samarthana apAya che. samAdhAna- cha putrone phAMsInI sajA maLela hoya ane temAMthI ekane ja choDAvI zakAya tema rAjAno Adeza hoya, tyAre eka ne choDAvanAra bAkInA pAMca putronI phAMsI mAnya rAkhe che tema na kahI zakAya! A ja rIte asamarthatAnA kAraNe zrAvakathI jeTalo banI Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha zake teTalo tene tyAga karAvAya che. sAdhu kyAreya paNa gRhasthanI koI paNa chUTa ke AgArane samarthana ApatA nathI, ke tenI anumodanA karatA nathI . A rIte aneka tarka-pratitarka daSTAMta Adi thI samAdhAna karavAmAM Avela che, aMtamAM udaka zramaNa potAnI jAtane samarpita karI pAMca mahAvrata rUpa dharmano svIkAra karI le che. : noMdha : vadhu mAhitI mATe zrI guruprANa Agama nAM sUtronuM adhyayana karavuM joie. je rAjakoTathI gujarAtImAM prakAzita thayela che. ane jJAnI thavA mATe meLavelI dharma mAhitIno upayoga,AcaraNa karavuM joie.mokSa prApti mATe nava tatva,pAMca samitI ane traNaguptinujJAna paNa paryApta che. AcaraNa vagaranuM jJAna sukhaDanAM bhArA samAna che. te jJAna nahiM paNa mAhitInAM rUpamAM jANavuM // bIjo zrutaskaMdha saMpUrNa // sUtrakRtAMga sArAMza saMpUrNa ||||||| | | 128 jo AtmakalyANa karavuM hoya to...... jozamAM hoza ane krAntimAM zAnti jALavavI. Atma hita zikSA para niMdA, tiraskArita (tuccha) bhASA ane bhAva-bhaMgIthI mukti pAmo. mArA--tArAnA bhedathI bacIne raho. samabhAvothI potAnA jIvanane saphaLa banAvo. dravya kriyAnI utkRSTatAnI sAthe-sAthe bhAva zuddhi eTale hRdayanI pavitratA pAmIne parama zAMta ane gaMbhIra banavuM. saMkucitta, kSudra ane adhIrAIvALI manodazAthI mukta banavuM sAdhu ane sAdhuonI vANI A jagatamAM amRtasama che. koInuM sArUM na karI zako to, koInuM kharAba to na ja karo. koInI niMdA, tiraskAra AtmAne mATe jhera samAna che, te saMsAra paribhramaNano rasto che. (juo--sUya.a. 2, u. 2, gA.ra.) koIne nIce pADavAnI ceSTA karavI duSTavRtti che. samabhAva dharavAthI ane pavitra hRdayI banavAthI saMsAra taravo zakya bane che. nAnI evI jIMdagAnImAM koIthI aprema athavA vairabhAva na karavo. zrAvakanA bAra vrata AgAra dharma-zrAvakavrata :-- tIrthaMkara prabhue apAra karuNA karIne gRhastha dharmanA svarUpanuM varNana kyuM che. sAdhaka jIvanano sAco rAha to gharabArano tyAga karIne saMyama levo te ja che, saMpUrNa sAMsArika jIvanano tyAga karavAno che. topaNa sarvajJa, sarvadarzI prabhue sArI rIte jANyuM che ke dharmane hRdayaMgama karIne paNa aneka AtmAo saMyamano svIkAra karI zakatA nathI. gRhastha jIvananI aneka paristhitiomAM rahevA chatAM jIvone potAnI te avasthAmAM paNa sAdhanAno anupama avasara maLavo joie. jenAthI te temAM potAnA dharma jIvananI pUrNa ArAdhanA karI zake. mATe prabhue mahAvratonI sAthesAthe aNuvratonuM arthAt zramaNa dharmanI sAthe ja gRhastha dharma (zrAvakavrato) nuM nirUpaNa ryuM che. = zrAvakanA vratono adhikAra :- manuSyonA bhISaNa saMgrAmamAM jAvAvALA rAjA hoya athavA moTA vyApArI zeTha hoya athavA kuMbhakAra hoya, cAhe koInI mAMsAhArI strI hoya athavA 13 strIo hoya(mahAzataka), aMbaDa sanyAsI jevA hoya athavA gozAlaka paMthI niyativAdI(zakaDAla) hoya, jene hajAro belagADIo cAlatI hoya athavA 10-10 jahAja jene tyAM cAlatA hoya, strI hoya athavA puruSa hoya te zrAvakanA vratono sahaja rIte saharSa svIkAra karI zake che. zrAvaka vratonI maulika saMracanA paNa vizALa dRSTikoNathI thayela che. temA koIne, koI paNa prakAranI bAdhA AvI zakatI nathI. mATe zrAvakanA bAravrata svIkAra karavAmAM koIpaNa mumukSu AtmAe ALasa ke pramAda karavo na joie. apratibaMdha :- zrAvakanA vrata dhAraNa karavAmAM koIne mATe koIpaNa prakArano pratibaMdha hoto nathI. te potAnI suvidhA anusAra hInAdhika koIpaNa chUTa koIpaNa vratamAM rAkhI zake che. cAhe te maulikavrata hoya athavA aticAra hoya, zrAvaka koI paNa vratane sarvathA dhAraNa na kare athavA koIpaNa vrata icchA pramANe chUTa rAkhIne dhAraNa kare temAM koI jAtanI rokaToka ke pratibaMdha nathI. zrAvakonA vratomAM apavAdono koI aMtima eka rUpa nathI. eka ja ahiMsAvrata aneka prakAranA apavAdonI sAthe svIkAra karavAmAM Ave che. vividha vyaktionI kSamatAnuM sAmarthya paNa vividha prakAranuM hoya che, teomAM utsAha, Atmabala, parAkrama eka jevuM hotuM nathI, te vyaktionA kSayopakSama anurUpa aneka prakAranuM thaI zake che. tethI apavAda svIkAra karavAmAM vyaktinI potAnI svataMtratA che. tenA para apavAda jabaradastIthI Aropita karavAmAM AvatA nathI. mATe hInAdhika badhI prakAranI zaktivALI ane sAdhanAmAM utsuka vyaktione sAdhanA karavAno sahaja rIte avasara maLI zake che. pachI dhIre dhIre sAdhaka potAnI zaktine vadhArato AgaLa vadhI jAya che temaja apavAdone ochA kare che. Ama karatAM karatAM te zramaNopAsakanI bhUmikAmAM zramaNabhUta paDimA sudhI pahoMcI zake che. A gahana manovaijJAnika tathya che ke AgaLa vadhavuM (pragati karavI) te jevuM apratibaddha ane nirhandu mAnasathI sadhe che, tevuM pratibaddha ane nigRhIta mAnasathI sadhI zake nahIM. A paddhati niHsaMdeha bejoDa che. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | preraNAnI apekSA kyAreka koI tyAga niyamanuM zrAvakane mATe Avazyaka paNa kahevAmAM Ave che to paNa ekAMtika na samajavuM. jema bhagavatIsUtramAM preraNA prasaMgathI zramaNopAsakane mATe karmAdAnanA tyAgI thavAnuM Avazyaka kartavya batAvavAmAM AvyuM che to paNa A upAsaka dazAMga sUtramAM IMgAlakarma rUpa kuMbhakAra karma Adino tyAga na karavAvALA sakaDAla zramaNopAsakanuM paNa zrAvakarUpamAM varNana che. AnaMda zrAvakanA sAtamA vratamAM 26 bolanI maryAdAmAMthI 22 bolone dhAraNa karavA vALAnuM ja varNana che cAra(patrI-pagarakhA, sayaNa, sacitta, dravya) nI maryAdA batAvela nathI. 129 AgamasAra alpAdhika vrata dhAraNa :- kahevAya che ke eka vratane dhAraNa karanArA paNa zrAvaka hoya che ane bAra vratane dhAraNa karanArA paNa zrAvaka hoya che. tethI koIpaNa dharmapremI zuddha jANakArI prApta karIne zrAvakanA bAra vratane potAnI icchA anusAra dhAraNa karI zake che temAM jarAmAtra paNa zaMkA karavI na joie. gRhastha jIvanamAM dharma sAdhanA sulabha bane tene mATe gRhastha jIvananI paristhitione jANIne ja prabhue Avo sarala mArga batAvyo che. chatAM paNa koInI nabaLAI hoya to bAra vratamAMthI ochA vratone paNa dhAraNa karI zake che, hInAdhika chUTa paNa rAkhI zake che. ATalo saraLa ane spaSTa mArga hovA chatAM paNa seMkaDo hajAro zraddhALujana 'pachI karazuM-pachI karazuM' ema karatAM, varSo vItI jAya che, paNa zrAvakanA bAravrata dhAraNa karatA nathI. A eka prakAranI upekSAvRti athavA ALasavRti che athavA to zramaNavarga dvArA sAcuM jJAna ane sAcI preraNA na maLavAnuM pariNAma paNa mAnavAmAM AvI zake che. zrAvakanA vratamAM jarA paNa bhaya rAkhavo yogya nathI. temAM potAnI zakti suvidhA anusAra ane svabhAvane anukULa vrata dhAraNa karavAmAM Ave che. zrAvaka je chUTa rAkhe che teno paNa tenA manamAM kheda rahe che. temaja kramika vikAsa karIne te chUTone jIvanamAMthI haTAvavAnuM lakSya paNa zrAvakane haMmezAM rahe che. anaitika vRttiono tyAga :- koInuM jIvana naitikatAthI rahita che athavA koI durvyasanonA zikAra banelA hoya che. teone paNa kyAreka dharma samajamAM AvI jAya to dharmI temaja vratI banavAne mATe teoe anaitika pravRttio ane durvyasana choDavA ati Avazyaka che. temAM thoDuM moDuM thAya to kSamya gaNI zakAya paraMtu haMmezA mATe nahi. jema ke koI corIo kare, parastrI gamana kare, vyApAramAM ati lobhathI anaitika avyavahArika kArya kare, paMcendriya hiMsA kare, zikAra kare, madha, mAMsa, IMDA, mAchalInuM bhakSaNa kare, jugAra 2me, dhumrapAna kare, ityAdi. A badhI pravRttio zrAvaka jIvananA jaghanya darjAmAM paNa choDavA yogya che. zrAvakanI samaja tathA zraddhA :- zrAvaka jIvana svIkAra karavAvALA paNa zramaNa dharmane zreSTha temaja saMyama AdaraNIya mAne che. temaja dhAraNa karavAvALAne dhanya samaje che ane potAne adhanya akRta-puNya samaje che. teo gRhastha jIvanano nirvAha karavA chatAM paNa udAsIna pariNAmothI(lAcArIthI) rahe che. arthAt gRhasthanI koIpaNa pravRttimAM temane ati AsaktibhAva hoto nathI. tene pahelo ane bIjo manoratha Aja vAtanI haMmezAM preraNA Ape che. jema ke- (1) huM kyAre AraMbha parigraha choDIne nivRtta thAuM (2) kyAre huM mamatva choDI saMyama dhAraNa karuM. te divasa mAro dhanya thaze. zrAvakanA vratone dhAraNa karavAnI sAthe--sAthe tenI samaja paNa sAcI hovI ati jarUrI che. arthAt zuddha samyaktvane dhAraNa karavuM temaja pAlana karavuM atyaMta Avazyaka bane che. deva, guru, dharma tattvanuM sAmAnya jJAna : vItarAga sarvajJa sarvadarzI sAkSAt dehadhArI arihaMta prabhu temaja niraMjana nirAkAra siddha prabhu ArAdhya deva che. mahAvrata, samiti, gupti temaja bhagavad AjJAnuM ArAdhana karavAvALA nigraMtha muni AcArya, upAdhyAya temaja sAdhu-sAdhvI ArAdhya guru che. temaja dayA pradhAna, ahiMsA pradhAna athavA pApa tyAga rUpa saMvara, nirjarAmaya kevalI prarupayo dharma ja amAro ArAdhya dharma che. hiMsApradhAna pravRttiomAM kyAreya paNa dharma mAnavo nahi ane AvA dharmane vItarAga dharmathI alaga samajavo. karma, punarjanma, paraloka, jIva, ajIva, puNya, pApa, vrata, niyama, saMyama, tapa, jJAna, zraddhAna, mukti temaja naya Adi jinezvara bhASita siddhAMta jANavA yogya temaja zraddhA karavA yogya tattva che. A rIte deva, guru ane dharma tattvanuM samyajJAna karIne samyag zraddhA karavI te samyaktva athavA . samyagdarzana che. dareka zrAvaka potAnI zraddhAne temaja samajane zuddha rAkhaze to ja te ArAdhaka banI zakaze. zrAvakanI udAsInatA :-zrAvaka jIvanamAM udAsIna rahavA mATe dhAya mAtAnI upamA ApavAmAM AvI che. jema ke- aho samadaSTi jIvaDA, kare kuTumba pratipAla - aMtargata nyAro 2he, jyoM dhAya khilAve bAla . zabdArtha : vRti--vartana . pravRti-vizeSa kArya ke dhaMdho . nivRti-pravRtinuM saMkSiptIkaraNa ke avarodhana . = azubha jogathI nivRti-nivaratana . zubhajogamAM pravRti,pravartavuM- samayaka puruSArtha . vyavahAramAM nivRti jevI(jIvana Avazyaka)vRti- nisaMgatA, anAsakati . jatanA vRti eTale vartanamAM bhAva sahita, bhAva pradhAna, upayoga sahita, AtmabhAvathI jIvadayA pALavI . A viSayamAM eka preraNAtmaka daSTAMta che jene smaraNamAM rAkhIne zrAvake dareka pravRtti karavI joie. udAsIna vRtti mATe cokhAnI kaNakInuM dRSTAMta :- koI eka nagaramAM eka zeTha rahetA hatA. temanuM jIvana sukhI ane samRddha hatuM temaja sAdAI ane dhArmika vicArothI yukta hatuM. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 I lA; AgamasAra-pUrvArdha koI samaye temanA jIvanamAM parivartana AvyuM. azubha karmono prabhAva jAmyo. tenA vyApAramAM avarodha Avyo. mAla-dukAna paNa veMcAI gayA. mahA mahenate eka divasanuM gujarAna cAle evI paristhiti AvI gaI. beImAnI ane cApalUsI temaNe jIvanamAM sarjI ja na hatI. saMkaTanI ghaDIomAM paNa te saMtoSa ane mahenatathI AjIvikA calAvatA rahyAM. karmano udaya vadhAre tIvra banato gayo. bhUkhyA ja sUvAno TAIma Avyo. jyAre bALakone bhUkhyA rahevAno samaya Avyo tyAre zeTha zeThANInuM khUTI gayuM. ekabIjAnI salAha laIne nirNaya lIdho ke atyAre sthiti evI AvI gaI che ke, kyAMyathI corI karIne kAma calAvavuM. icchA na hovA chatAM zeThane saMmata thavuM paDyuM. kahyuM paNa che ke muMjAyelo mANasa zuM nathI karato !" corI karavI, kyAM karavI?, jyAM corI karIza te jo garIba haze to duHkhI thaze. keTalAya zeTha to ati lobhI kaMjUsa hoya che. tene corIthI bahu duHkha thaze. ApaNuM duHkha maTADavA mATe koIne duHkhI zA mATe karavA! vicAra vadhatA-vadhatA zeThe rAjAnA bhaMDAramAM corI karavAno nirNaya kyo. vicAryuM ke tyAM to bhaMDAra bharapUra che koIne vadhAre kaSTa nahI thAya. zeTha taiyArI karI ardharAtrie corI karavA cAlyo. manamAM saMkalpa ryo ke huM khoTuM bolIza nahI. sAme rastAmAM rAjA pote ja sipAInA vezamAM maLyA, rAjAe pUchayuM tyAre saraLabhAvathI pote cora che ema batAvI dIdhuM. tevA pUrNa satya uttaramAM rAja bhaMDAramAM corI karavAnI vAta paNa spaSTa karI dIdhI. rAjAe majAka jANIne choDI dIdho. zeTha rAjabhaMDAramAM pahoMcyo, saMyogathI tene koI rokI zakyuM nahI. ane rAja bhaMDAramAM praveza kya. kramathI aMdara-aMdara AgaLa vadhavA lAgyo. hIrA, panA, mANeka, motI, sonA cAMdI, jhaverAta, bahamalya kapaDA. mevA miSTAna, dhAnya koThAra badhuM joI lIdhuM. kyAM ya mana lalacAyuM nahIM. zeThe vicAra ryo ke bhUkhanA duHkhathI corI karavA nIkaLyo chuM to phakta peTa bharavAnuM sAdhana ja coravuM. bIjo koI lobha karavAnI koI AvazyakatA nathI. je sAmAnya cIjathI be cAra divasanuM gujarAna cAlI zake teTalI ja vastu levI. eTalA samayamAM koI paNa dhaMdho hAthamAM AvI jaze. A prakArano vicAra karatAM karatAM jotAM-jotAM tene cokhAnI kaNakI eka vAsaNamAM jovAmAM AvI. pAMca-dasa zera kapaDAmAM bharI, bAMdhI ane cAlyo. mArgamAM te ja rAjA pharI maLyA. rAjAe pUchyuM. zeThe kahyuM huM rAjabhaMDAramAM corI karIne Avyo chuM. Ama sAcesAcuM kahI dIdhuM cokhAnI kaNakI bharIne lAvyo che. rAjAe kholIne joI lIdhuM ane tenI pAchaLa gata rUpathI AvIne gharane 2 rAjapuruSo ane bhaMDArIoe tALo tUTavAnI jANakArI thavA para ghaNo badho mAla pota potAnA gharomAM pahoMcADI dIdho. savAra paDatAM rAja bhaMDAramAM thayelI corInI vAta jAhera thaI. rAja sabhAmAM carcAo thaI rAjAe karmacArIo pAsethI vAta sAMbhaLI. jeNe rAtre corI karI hatI te zeThane nokara dvArA bolAvavAmAM Avyo. badhAnI sAme pUchyuM- tame koNa cho? zeThe javAba Apyo ke huM divasano zAhukAra ane rAtrino cora chuM ane potAnI hakIkata batAvatAM kahyuM ke A kAraNe cokhAnI kaNakInI corI karI che. rAjAne bahu duHkha thayuM ke AvA ImAnadAra ane sAcA loko mArA rAjyamAM du:khI thaI rahyA che ane karmacArI athavA bhaMDArI banelA A loko pote corIo kare che. rAjAe zeThane potAnA bhaMDArano pramukha banAvyo ane karmacArIone yogya daMDa ane zikSA ApI. zikSA - je rIte zeThane lAcArI ane udAsInatAthI corI karavAne mATe vivaza thavuM paDyuM, te udAsInatA ane lAcArInA kAraNe tene corIno daMDa na maLatA InAma ane Adara maLyo. zrAvakane paNa udAsInatA pUrvaka karAyelA sAMsArika kAryonuM pariNAma naraka tiryaMca gatinA rUpamAM na maLatAM devabhava prApta thAya che. tyAra pachI manuSya bhava ane mokSanI prApti thAya che. zeThe corI karavAmAM khuzI mAnI na hatI. tevI ja rIte zrAvaka saMsAramAM rahIne je koI paNa pApakArya kare che temAM tenI udAsInatA hovI joie. mAtra jIvana nirvAhanuM ja lakSya hovuM joie. karmabaMdha ane parabhavano haMmezA vicAra rAkhavo joie. dhana saMgraha paNa jeTalI jarUra hoya teTalo ja karavo vadhAre na karavo joie. jo putra kapUta che to dhana saMcaya zA mATe?, ane putra sapUta che to dhana saMcaya zA mATe? AvazyaktA hoya tyAM sudhI gRhastha jIvanamAM kArya karavuM paDe che paraMtu AvazyaktAone ochI karavI e paNa dharmajIvanuM mukhya kartavya hoya che. 1 eka vAta dhyAnamAM rAkhavA yogya che ke zrAvaka jIvanamAM koInI sAthe vera virodha kaSAya kaluSitane lAMbA samaya sudhI rAkhavA na joie. jaldIthI samAdhAna karIne sarala ane zAMta banI javuM joIe. kaSAyanI tIvratAthI samakti cAlyuM jAya che. mAyA kapaTa, prapaMca, dhUrtatA, ThagAI ane bIjAnA avaguNa apavAda A badhA durguNo dharmI jIvananA temaja samaktinA mahAna dUSaNa che. tene jIvanamAM jarAya sthAna na ApatA haMmezAM teno tyAga karIne jIvanane suMdara ane zAMta banAvavuM joIe. vratadhArI zA mATe banavuM?:jIva anAdikALathI 84 lAkha jIvAyonimAM paribhramaNa karI rahyo che. jyAM sudhI jIva mithyAtva, pramAda, kaSAya, avrata, svarUpa kamebadha karatAM raheze tyAM sudhI janma, jarA ane maraNanA cakkaramAM temaja du:khonI paraMparAmAM paribhramaNa karato raheze. AvI avasthA jIvananuM asaMskRta rUpa che. sadgurunI kRpA pAmIne zuddha zraddhAnI sAthe sajJAnanI prApti karIne cAritra mArgamAM uttarottara vikAsa karavo eja jIvananuM saMskRta rUpa che. cAritra vikAsane mATe ja vratonuM Ayojana karAyuM che, bhAgyazALI jIvo ja tenuM pAlana kare che. zAstromAM jIvone mATe cAra vAta durlabha kahI che. (cattAri paramaMgANI, dulahANIha jaMtuNo.- mANasatta, suI, saddhA, saMjamammi ya variyaM) uttarAdhyayana a.-3 gA.-1 A gAthAno bhAvArtha che ke A saMsAramAM prANIone mAnavadeha maLavo durlabha che. mAnava deha maLyA pachI vItarAga dharma maLavo durlabha che. kadAca dharma prApta thaI paNa jAya to zAstra zravaNa ane zraddhA thavI atyaMta durlabha che. tethI paNa AgaLa dharmanuM AcaraNa karavuM atyaMta kaThina che arthAt zrAvaka vrata athavA saMyama grahaNa karavo temaja tenI ArAdhanA karavI mahAna duSkara che. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 131 AgamasAra cAra gatimAM manuSya gati ja eka evI gati che ke jemAM jIva phakta dharmanuM AcaraNa ja nahi paraMtu karmonA baMdhanane toDIne mukta paNa thaI zake che. mAnavabhavamAM jIvane je AdhyAtmika viveka zakti prApta thAya che tevI zakti bIjA koI bhavamAM sulabha nathI. tethI manuSyabhava pAmIne tene saphaLa karavAno haMmezAM prayatna karavo joIe. vrata dhAraNa karavAthI cAritrano to vikAsa thAya ja che paraMtu sAthe sAthe nirarthaka AzravathI-karmabaMdhathI bacI javAya che. phaLasvarUpe karmabaMdha ghaNo ocho thaI jAya che. vratI jIvanuM narakAdi durgatiomAM bhramaNa karavAnuM baMdha thAya che. temanuM vartamAna jIvana paNa zAMta ane sukhamaya banI jAya che. AtmA jyAre vikAsanI tarapha AgaLa vadhe che tyAre tene jJAna, darzana, cAritra ane Atma zAMtinI upalabdhi thAya che te zabdo dvArA varNavI zakAtI nathI. tethI dareka sagRhastha potAnA jIvanane vratamaya banAvavuM atyaMta Avazyaka che, sAthe sAthe te sAdhanAne uttarottara vadhAratA rahe, to ja mAnavabhava sArthaka bane che. bAra vratonuM prayojana samyaktva prayojana - sAdhanA jIvanamAM dharmanA sAcA mArganuM temaja te mArganA upadeSTAnuM jJAna hovuM ane tenA pratye zraddhA bhakti thavI, te Atma kalyANanuM mukhya aMga che. mokSArthI sAdhaka jyAM sudhI jIva ajIvane, heya-upAdeyane, puNya-pApane, dharma-adharmane sArI rIte samaje nahi, samyapha rUpathI zraddhA karI zake nahi, tyAM sudhI tenuM AcaraNa phaLa ApanAra banatuM nathI. kahyuM che ke eka samakita pAye binA, japa tapa kiriyA phoka.jaise murado ziNagAravo, samaja kahe triloka. tethI vrata dhAraNa karatAM pahelAM tatvonuM jJAna ane sAcI zraddhA hovI atyaMta jarUrI che. zraddhA karavAnA tattva be prakAranA kahela che- (1) jIvAdi navatattva (2) deva, guru, dharma traNa tattva. A baMne prakAranA tattvonuM sAcuM jJAna tathA sAcI zraddhA thavI te ja samyakatva che. tenA vagara sAdhupaNuM athavA zrAvakapaNuM ekaDA vinAnA mIMDA samAna che. tethI sarva prathama samyatvanI pratijJAnuM kathana karavAmAM AvyuM che. deva, guru, dharma tattvanuM sAmAnyajJAna :- devaH- sarvajJa, sarvadarzI arihaMta (tIrthaMkara) ane siddha bhagavAna ArAdhya deva che. guru:- mahAvrata samiti gupti yukta temaja bhagava AjJAonuM pAlana karavAvALA ArAdhya-guru che. teo nigraMtha kahevAya che. vartamAnamAM (1) bakaza (2) pratisevanA (3) kaSAya kazIla A traNa nigraMtha hoya che. dharma-pApa tyAga rU5 ahiMsA pradhAna ane saMvara-nirjarAmaya dharma ArAdhya dharma che. karma, punarjanma, paraloka, jIva, ajIva, puSya, pApa, vrata, niyama, saMyama, tapa, jJAna vagere zraddhA karavA yogya dharma tattva che, teno samAveza nava tattvomAM thaI jAya che. A tatvonuM jJAna karIne, samyapha zraddhA karavI tene samyaka darzana kahe che. samIkIta vagaranuM ekaluM cAritra hoi na zake. beu sAthe ja hoya che. ekala samakIta paNa cAritra vagara eka be bhava sadhI ja rahI zake. tethI vadhAre bhava cAritra vagaranA pasAra thAya. to AtmAne mithyAtvanI pariNatI thaI jAya che. tethI samakitanI prAptI pachI vrata dhAraNa karavA, e paNa AtmavikAsane mATe atyaMta agatyanuM pagathIyuM che. pahelA vratanuM prayojana -(savaeN jIvA vi icchati, jIviyana marisjiu. tammA pAraMvAM ghora, sigUMthA vayaMti ) 1 dayA dharma kA mUla hai, pApa mUla abhimAna tulasI dayA na choDyuiM, jaba laga ghaTa meM prANa saMsArano koIpaNa jIva maravAnuM ke duHkhI thavAnuM icchato nathI. tethI prANIono vadha karavo ghora pApa che. tenAthI jIva narakAdi durgatiomAM bhramaNa kare che ane aneka jIvonI sAthe vairano anubaMdha karIne saMsAranI vRddhi kare che. tethI sthUla hiMsAno tyAga temaja sUkSma hiMsAnI maryAdA karavA mATe zrAvakanuM paheluM vrata kahyuM che. bIjA vratanuM prayojana -(musAvAo ya logami, savvasAhahiM garahio.avissAso bhUyANa, tanhA mosaMvivae) sAMca barAbara tapa nahIM, nahIM jUTha barAbara pApa.joke hRdaya sAMca hai, tA~ke hRdaya Apa. jUThane lokamAM badhA mahAtmAoe choDavA yogya kahyuM che. asatyabhASI eTale khoTuM bolavAvALAno vizvAsa khatma thaI jAya che, teno sarva jagyAe avizvAsa phelAI jAya che. zAstramAM satyane bhagavAnanI upamA ApI che. tethI satyane pUrNarUpathI dhAraNa karavAvALA pote paramAtma svarUpa banI jAya che. tethI laghu sAdhaka zrAvakanA jIvanamAM sthUla asatyano tyAga hoya temaja sUma jUThamAM viveka vadhe tene mATe bIjuM vrata karyuM che. trIjA vratanuM prayojanaH corI kara jolI bharI, bhaI chinakameM chAra ese mAla harAma kA, jAtA lage na vAra. corI karavAvALAnuM jIvana anaitika hoya che. kalaMkita hoya che. corI karavAvALo haMmezAM bhayabhIta hoya che. tenI lobhavRtti vadhatI jAya che. kyAreka corI karatA pakaDAI jAya to te zArIrika ane mAnasika ghora kaSTa ne prApta kare che. corIthI prApta thayelA dhanathI jIvane kyAreya paNa zAMti ke sukha maLI zakyuM nathI. kahyuM paNa che rahena koDI pApa kI, jima Ave tima jAya-lAkho kA dhana pAya ke mare na kaphana pAya. tethI zrAvaka AvA dhRNAspada niMdanIya kAryathI dUra rahe. tene mATe trIjuM vrata svIkAravuM jarUrI che. AmAM moTI corIno tyAga hoya che. cothA vratanuM prayojana - akhaMbhacariyuM ghoraM, pamAyaMduratikriya. - dazavai. adhya.-6 mUlameya mahammasya, mahAdoSasamassaya.-dazavai. adhya.-6 kuzIla adharmanuM mULa che ane te mahAna doSone utpana karavAvALuM che arthAt aneka doSa, aneka pApa ane aneka duHkhonI paraMparAne vadhAravAvALuM A kuzIla pApa che. zramaNone teno sarvathA tyAga hoya che. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 132 zrAvaka paNa dharma sAdhanA karavAno icchuka hoya che tethI tene paNa kuzIla para aMkuza rAkhavo joie. parastrI sevanano tyAga karavo . temaja potAnI strI saMbaMdhI paNa kuzIla pravRttine maryAdita karavI, kuzIlano tyAga karIne brahmacaryanuM pAlana karavAthI vyakti buddhi, bala, svAsthya temaja jIvana vikAsanI tarapha AgaLa vadhe che. badhA tapomAM arthAt dharmAcaraNomAM brahmacarya uttama tapa che, uttama AcAra che.( tavesu vA uttama baMbhacera)-sUtrakRtAMga, adhya.-6. pAMcamA vratanuM prayojana - icchA huM AgAsa samA arNatayA . -utta-9 icchAo AkAza jevI asIma anaMta che. jahA lAho tahA loho, lAhA loho pavadgai . --utta-8 jayAM lAbha tyAM lobha che.lAbhathI lobha vadhe che. 'mahAraMbhI mahAparigrahI ' narakanuM AyuSya bAMdhe che. -ThANAMga-4 viyANiyA dukkha vivandvA dhaNuM, mamatta baMdhaM ca mahA bhayAvahai . --utta. 19 dhana ane tenuM mamatva du:khanI vRddhi karavAvALuM che ane AtmAne durgatimAM laI javAvALuM hovAthI mahA bhayavALuM che. jema jema lAbha vadhato jAya tema tema lobha paNa vadhato jAya che. mahAparigrahI narakanuM AyuSya bAMdhe che. tethI mokSArthI sAdhake potAnI icchAo, parigraha ane mamattvane maryAdita karavuM Avazyaka samajavuM joie. A vratamAM gRhastha jIvananI AvazyaktA anusAra parigrahanI maryAdA karavAno ja mukhya uddeza che. chaThThAvratanuM prayojana : = A chaThThuM dizAvrata pAMca mULa aNuvratone puSTa karavAvALuM che arthAt tenI uttarottara vRddhi karavAvALuM che. lokamAM jeTalA paNa kSetro che ane temAM je kriyAo cAlI rahI che teno tyAga nahi karavAthI sUkSmakriyAo AvatI rahe che. dizAonI maryAdA karavAthI tenI AgaLa javAno athavA pApa sevana karavAno tyAga thaI jAya che. tyAre tyAMnI AvavAvALI kriyAo baMdha thaI jAya che tethI zrAvake potAne Avazyaka thatI sImAne nakkI karIne te uparAMta AkhA lokamAM pravRtti karavAno ke karAvavAno tyAga karavo joie. jema koI makAnanA oraDAono upayoga na hoya to baMdha karI devAya che ke jethI temAM dhULa kacarA bharAI na jAya. khullA rAkhavAthI dhULa vagere bharAI jAya che. tevI ja rIte dizAonI sImA nakkI karI devAthI ane te uparAMtano tyAga karI devAthI te pApa kriyAono Azrava baMdha thaI jAya che. tethI zrAvakane mATe cha dizAonI maryAdArUpa A vrata kahyuM che; tene dhAraNa karavuM atyaMta saraLa che. na sAtamA vratanuM prayojana : = lokamAM khAvAnA temaja upayogamAM levAnA ghaNA padArtha che, temaja vyApAra dhaMdhA paNa aneka che teno tyAga karavAthI ja tyAgI thavAya che ane tyAga nahi karavAthI tenI kriyA haMmezA AvatI rahe che. chaThThA vratathI kSetranI maryAdA thaI javA para te kSetramAM rahelA padArthonI temaja vyApAronI maryAdA karavI paNa ati jarUrI che tethI 26 bola temaja vyApAronI maryAdAne mATe A sAtamuM vrata dhAraNa karavuM joie. temAM paMdara (karmAdAna) ati pApa baMdha karavAvALA dhaMdhAono tyAga karavAnI preraNA paNa che. saMbhava hoya to zrAvake teno pUrNarUpe tyAga karavo joie. AThamAM vratanuM prayojana H yogya kharca karavo bhalo, bhalo nahIM ati bhAya .lekhana bhara likhavo bhalo, nahIM reDe lakhAya. zeThe upAlaMbha Apiyo, nirarthaka DhoLayo nIra .roga haraNa motI diyo, gai bahUkI pIra zAhIthI lakhavAvALA maryAdita kalama bharIne lakhe che paraMtu kAgaLa para zAhI DhoLatAM nathI tevI ja rIte yogya ane Avazyaka kharca karavo ja ucitta hoya che. AtmAne mATe paNa Ama samajavuM joie ke zrAvaka ne atyaMta Avazyaka sAMsArika kArya sivAya nirarthaka pApa na karavuM, tenAthI aviveka ane ajJAna dazAvALA anartha daMDa thAya che. nirarthaka eka loTo pANI paNa vAparavuM athavA pheMkavuM zrAvakane pasaMda hotuM nathI ane Avazyaka hovA para sAcA motIno paNa kharca karI nAkhe che. basa A ja viveka jAgRta karavAne mATe AThamuM vrata che. gRhasthamAM rahevAvALAne keTalAka kArya AvazyakatA anusAra karavA paDe che te saMbaMdhI Azrava ane baMdha paNa tene thaI jAya che paraMtu je karmAzrava ane baMdha nirarthaka aviveka, ALasa ane ajJAnatAthI thAya che tene rokavAne mATe zrAvake jJAna ane vivekanI vRddhi karavI joie tathA ALasa, lAparavAhIne dUra karIne sAvadhAnI sajAgatA jAgarUkatA rAkhavI joie. ajJAnadazAthI karavAmAM AvatI athavA vikRta paraMparAthI karavAmAM AvatI pravRttione jJAna ane vivekanA sAmaMjasyathI choDI devI joie. te pravRttio mana, vacana ane kAyAthI karavAmAM Ave che. anarthadaMDanA cAra bhedomAM A traNano samAveza thaI jAya che. tethI zrAvake aneka maryAdAo karavAnI sAthe cAra prakAranA anartha daMDanA svarUpane samajIne teno paNa tyAga karavo joie. tema karatAM aneka vyarthanA karmabaMdhathI AtmAnI surakSA karI zakAya che. samagjha zaMke pApa se, aNasamajhU harakhaMta .ve lUkhkhA ve cIkaNA, iNa vidha karma baMdhaMta . samajha sAra saMsAra meM, samajhU TAle doSa .samajha samajha kara jIvaDA, gayA anaMtA mokSa . navamA vratanuM prayojanaH- lAkhakhAMDI sonA taNu lAkha varSa de dAna .sAmAyika tulya Ave nahIM, ima nizcaya kara jANa . pahelA ATha vratomAM maryAdAo karavAmAM AvI che A vratamAM maryAdA athavA pApano AgAra na rAkhatA thoDA samayane mATe pAponI sAvadha pravRttiono tyAga karAya che. pUrvAcAryoe teno samaya 48 miniTano nakkI ryo che. tethI ochAmAM ochI 48 miniTa sudhI roja zrAvake badhI pApakArI pravRttino tyAga karIne te samayamAM dharma jAgaraNa karIne AtmAnI unnati karavAne mATe temaja AtmAne zikSita karavAne mATe sAmAyika vrata avazya dhAraNa karavuM joie. A vratane dhAraNa karavAmAM potAnI icchAnusAra sAmAyika karavAnI saMkhyAne nakkI karI levI joie. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 133 AgamasAra dazamA vratanuM prayojana - pUrva vratomAM je je maryAdAo jIvanabharane mATe karAyelI che tene dainika maryAdAmAM sImita karavI te A vratano uddeza che. jIvanabharanA lakSyathI sImAo vadhAre vadhAre rAkhavAmAM Ave che paraMtu dararoja eTalI jarUra hotI nathI. tethI vizAla kriyAne sImita karavAne mATe zrAvake dainika niyama paNa dhAraNa karavA atyaMta jarUrI hoya che tyAre ja tenA pApa karmano Azrava rokavAno uddeza pUrNa rIte saphaLa thaI zake che. tethI 34 niyama dhAraNa karavA rUpa A dezAvagAsika vrata che. temAM 24 kalAkane mATe aneka niyama dhAraNa karI zakAya che. A vratane dhAraNa karavuM atyaMta saraLa ane lAbhakAraka che tethI badhA zrAvakoe A vrata dhAraNa karavuM joie. agiyAramA vratanuM prayojana - divasabhara mahenata karavAvALAne jema rAtre vizrAmanI jarUra hoya che teja rIte zrAvaka gRhastha jIvanamAM haMmezAM AtmAnA karmabaMdharUpa bhAra vahana karavAno je krama cAlu che, AzravonI je pravRttio cAlu che temAMthI mahinAmAM ochAmAM ochA cha divasa vizrAnti maLavI jarUrI che. tethI AgamomAM varNita keTalAya zrAvaka mahinAmAM cha cha pauSadha karatA hatA. sarakAra paNa zramikone mATe ravivAra AdinI rajA A vizrAMtinA uddezathI rAkhe che. tethI zrAvakoe mahinAmAM temaja varSamAM koI divasa evA kADhavA joie ke jemAM te Akho divasa dharma ArAdhanA karI zake. tene mATe A zrAvakanuM agiyAramuM vrata che- tene dhAraNa karavAthI ja pUrNa AtmasAdhanA thaI zake che. alpa zaktivALA sAdhaka A vratamAM AhAra karIne paNa pApatyAgarUpa (dezAvagAsIka)pauSadha svIkArI AtmasAdhanA karI zake che. bAramA vratanuM prayojana:gRhastha jIvananI sAdhanA, e adhUrI sAdhanA che; paristhiti temaja lAcArInI sAdhanA che. vAstavamAM pUrNarUpe sAdhanA to saMyama jIvanathI ja saMbhavita che. zrAvakanI haMmezAM manokAmanA-manoratha hoya che ke huM kyAre sAdhu banuM ane saMyamajIvanano svIkAra karuM. jyAM sudhI te potAnA manorathane pUrNa karI zakato nathI tyAM sudhI zramaNa dharmanI anumodanArUpe zramaNa nigraMthonI sevA bhakti kare. temAM potAnI bhojana sAmagrI temaja anya sAmagrIthI teono satkAra, sanmAna karIne temanA saMyamamAM sahayogI banIne, temanI sAdhanAne zreSTha mAnato thako anumodana kare che tenAthI te mahAna karmonI nirjarA kare che. tethI gRhastha jIvanamAM rahevAvALAone mATe sahaja lAbhanA avasara rUpa A bAramuM vrata kahyuM che. tenA pAlanathI. jinazAsananI bhakti thAya temaja guru sevAno AnaMda paNa prApta thAya che. A vratamAM bhikSAnA doSo na lagADatAM zuddha bhAvothI dAna devAmAM Ave che. te dAnane supAtradAna kahe che. temAM koIpaNa prakAranI lokeSaNA karavAmAM AvatI nathI. phakta guru bhakti, saMyamacaryAnuM anumodana ane karmonI nirjarAno hetu hoya che. niyamothI yukta temaja doSa rahita dAnano ane bhAvonI pavitratAno tathA levAvALA pAtra nirmaLa AtmAno saMyoga maLI javA para A vrata prakriyAnuM mahatva ghaNuMja vadhI jAya che. gAyane ghAsanA nyAyathI dhovaNa pANInI samajaNa eka hiMdu mAnyatA vALA gharamAM sAdhue pANInI pRcchA karI, dhovaNa pANInI pRcchA karatAM sujatuM kalpanIya dhovaNa pANI te gharamAM hatuM. paNa gRhiNInI mAnyatA hatI ke jevuM dAna ApIe tevuM ja pAmIe. tethI teNIe pANI sivAya kAMi bIjuM dAna vahorAvavA jaNAvyuM. teNInuM kahevuM hatuM ke "je pANI huM nathI pI zakatI te bIjAne paNa pIvA na ApI zakuM'. sAdhue tenI dAnanI bhAvanA jANI samajaNa ApatA kahyuM ke "tamArI gAyane tame ghAsa Apo cho to zuM te ghAsa tamane khAvA yogya che? nathI ja ne. to paNa te ghAsanI badalImAM tamane gAya dUdha Ape che. to zuM tamArI mAnyatA pramANe tamane ghAsanAM badalAmAM ghAsano ja lAbha maLaze? nahiMja ne. tevIja rIte A dhovaNa pANI eja amArI jarUrIyAta che. tethI dAnano lAbha tamane tevAja pANIthI nahiM paNa tamArI dAna devAnI bhAvanA anusAra sArA pariNAmothI ja maLaze. dAnano lAbha vastunI kiMmata para AdhArIta nathI hoto paNa dAna devAnI padhArIta hoya che. gRhiNInI zaMkAnuM samAdhAna thai jatAM teNIe pachI te dhovaNa pANI sAdhane vahorAvyuM. zrAvakanA bAra vratone dhAraNa karavAnI spaSTa temaja saraLa vidhi samyaktva - deva guru dharmanI zuddha samaja rAkhIza ane sudeva, sugurune bhaktipUrvaka vinaya ane vaMdana karIza. kudeva, kuguruno vinaya athavA vaMdananI pravRtti samAja vyavahArathI tathA Avazyaka paristhitithImAM karavI paDe to teno AgAra. pratikramaNamAM upalabdha aNuvratonA pAThonA AdhArathI vrata dhAraNanuM spaSTIkaraNa A pramANe che. (1) paheluM vrataH skUla prANAtipAta viramaNa (sthUla hiMsAno tyAga): niraparAdhI trasa jIvane mAravAnI bhAvanAthI mAravAnA paccakhANa, jIvana paryaMta, be karaNa traNa yogathI. aticArone banatI koziza TALavAnuM dhyAna rAkhIza. aticAra:- (1) nirdayatA pUrvaka gADha baMdhanathI koIne bAMdhavu (2) nirdayatApUrvaka mArapITa karavI (3) nirdayatApUrvaka kAna, nAka, hAtha, paga Adi avayava kApavA (4) svArthavaza zakti uparAMta koIpaNa prANI upara adhika bhAra nAkhavo. jenAthI tene atyaMta paritApa pahoMce athavA prANa saMkaTamAM paDI jAya. (5) koI paNa prANInA nirdayatApUrvaka AhAra, pANI baMdha karavA. A pAMca aticAra che. (2) bIjuM vrata : sthUla mRSAvAda viramaNa(moTA jUThano tyAga) : pAMca prakAranA moTakA jUTha bolavAno mArI samaja temaja dhAraNA anusAra upayoga sahita be karaNa traNa yogathI jIvana paryatA tyAga. aticArone banatI kozIza TALavAno prayatna karIza. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 AgamasAra-pUrvArdha pAMca prakAra :- (1) kanyA-vara saMbaMdhI arthAt manuSya saMbaMdhI (2) pazu saMbaMdhI (3) bhUmi-saMpatti saMbaMdhI (4) thApaNa saMbaMdhI (5) khoTI sAkSI saMbaMdhI(vyApAra temaja parivAra saMbaMdhI AgAra). moTakA (sthUla) jUThanI paribhASA :- rAja daMDe, loka bhaMDe(loko dhikkAre) bIjAonI sAthe dhokho thAya, vizvAsaghAta thAya, vagara aparAdhe koIne bhAre nukasAna bhogavavuM paDe, ijjata temaja dharmane Thesa pahoMcADavI, jIvana kalaMkita thAya, AvuM jUTha moTuM- skUla hoya che. te zrAvakane mATe choDavA yogya che. aticAra:- (1) koIne dhrAsko paDe tevI vAta karavI. (2) koInA rahasya,marma prakAzavA.(3) potAnI strI athavA puruSanA marmane kholavA (4) ahitakArI, khoTI salAha ApavI, khoTu bolavuM. (5) vizvAsaghAta karIne khoTA lekha lakhavA. A pAMca aticAra che. (3) trIjuM vrata: sthUla adattAdAna viramaNa(moTakI corIno tyAga) :pAMca prakAranI moTI corIno be karaNa traNa yogathI jIvanaparyata tyAga. pAMca aticArone bane tyAM sudhI TALavAnI koziza karIza. pUla corInA pAMca prakAraH- (1) bhIMta, daravAjA AdimAM chidra karIne athavA toDIne (2) vastra, sUta (dhAgA), sonA AdinI gAMTha, peTI kholIne corI karavI, khissA kApavA Adi (3) tALA toDIne athavA cAvI lagAvIne corI karavI. (4) koInI mAlikInI kIMmatI vastu dhaNIyAtI jANavA chatAM rAkhI mukavI, corInI bhAvanAthI levI. aticAra :- (1) jANI bUjhIne pAMca prakAranI corInI vastu kharIdavI. (2) pAMca prakAranI corI karavAvALAne sahAyatA ApavI (3) rAjyaniyama viruddha AcaraNa karavuM (4) jANIne khoTA tola ane khoTA mApa karavA (5) vecavA mATe cIja dekhADyA pachI nakkI karelI cIjane badalAvIne athavA mizraNa karIne ApavI. A pAMca aticAra che. (4) cothuM vrataH svadAra saMtoSa, paradAra varjana(potAnI strInI maryAdA, parastrIno tyAga): (1) saMpUrNa maithuna sevanano tyAga athavA mahinAmAM ( ) divasa maithuna sevanano tyAga (ra) parastrI ane vezyAno tyAga (3) 48 varSanI uMmara pachI lagna karavAno tyAga (4) divasamAM maithuna sevanano tyAga. eka karaNa eka yogathI temaja soI dorAnA nyAyathI jiMdagI sudhI. pAMce aticArone bane tyAM sudhI TALavAnI zakya koziza karIza. aticAra :- (1) nAnI umaranI potAnI ke thoDA samaya mATe zulka ApelI potAnI karelI strInI sAthe kazIla (maithana) sevana karavuM (2) sagAI karelI kanyAnI sAthe vivAha pahelAM maithuna sevana karavuM (3) azuddha rItathI maithuna sevana karavuM. (4) potAnA bALako ke potAne AzrIta bhAI-bahena sivAya bIjAnA lagna karAvI ApavA (5) auSadhi AdithI vikAra bhAvane vadhAravo. (pa) pAMcamuM vrata: parigraha parimANa: (1) khetI ghara vIghA () vyApAra saMbaMdhI vIghA () (2) makAna dukAna kula naMga () (3) pazunI jAti () naMga (), zeSa kula parigraha (rU.) jenuM sonuM () kilo pramANe cAMdI () kilo pramANa. A mAro adhikatama parigraha thayo. te uparAMta parigraha rAkhavAno eka karaNa traNa yogathI tyAga. navA makAna () uparAMta banAvavAno tyAga. spaSTIkaraNa :- bIjAnI udhAra pUMjI je vyApAramAM lAgelI che tene mArI nahi gaNuM. je cIjanI mAlikI vAstavamAM gharamAM koI vyaktinI alaga karI dIdhI hoya tene mArA parigrahamAM gaNIza nahi. sarakAramAM nAma alaga-alaga hoya ane gharamAM ekaja hoya tene huM parigrahamAM gaNIza. bhAgIdArInA vyApAramAM bIjAnI saMpattine mArI nahi gaNuM. putravadhunI potAnI vastu athavA sAmAnane mArA parigrahamAM nahi gaNuM. potAnI patnInI saMpati mArA parigrahamAM gaNIza. makAna, jamIna, pazu ane vAhananI kiMmata nahi karuM paraMtu saMkhyAmAM ja parigrahanuM mApa rAkhIza. mAre AdhIna na cAle evA putrAdi kaMIpaNa kare to teno AgAra. aticAra - parigrahanI je je maryAdA rAkhI che teno avivekathI ajANapaNe temaja hisAba karavAno rahI jatAM kAMI ullaMghana thayuM hoya to te badhAne aticAra samajavA ane jANIne lobha saMjJAthI ullaMghana thAya to tene anAcAra samajavo. (6) chaThTha vrata: dizA parimANa:pota potAnA sthAnathI cAre dizAmAM ( ) kilomITara uparAMta javAno tyAga athavA bhArata uparAMta javAno tyAga ( ) athavA videza saMkhyA () uparAMta tyAga. videza nAma (); uparanI dizAmAM ki.mI. (), nIcenI dizAmAM phUTa ma (0. uparanI dizAmAM ki.mI. (), nIcenI dizAmAM phUTa ( ) uparAMta javAno tyAga, eka karaNa ne traNa yogathI jIMdagI paryata. tAra, ciTTI, phona Adi pote karavAnI maryAdA (), dezanI saMkhyA () uparAMtano tyAga. AgAra :- svAbhAvika jamIna UMcI nIcI hoya to teno AgAra. je vAhana khullA rAkhyA che te jeTalA UMcA nIcA jAya teno AgAra. AvelA tAra, ciTTI, phona, reDiyo, TI.vI. Adino AgAra. nokarI athavA zArIrika kAraNa Adi vizeSa paristhitino AgAra. rAjya saMbaMdhI, deva saMbaMdhI sthitino AgAra. putrAdi maryAdita kSetrathI bahAra cAlyA jAya to tenA saMbaMdhe vizeSa paristhitino AgAra. banatI koziza badhI paristhitiothI bacavAnuM dhyAna rAkhIza. aticAraH- (1-3) urdhva, adho ane tirachI dizA saMbaMdhI ajANapaNe ane maryAdAne bhUlI javAnA kAraNe ullaMghana thayuM hoya (4) eka dizAnA parimANane ghaTADIne bIjI dizAnuM parimANa vadhAryuM hoya. baMne dizAono saravALo teTalo ja rahe che mATe aticAra che (5) yAda na rahe ane aMdAjathI jeTalI maryAdA dhyAnamAM (smRtimAM) Ave, tenuM ullaMghana kare; tyArapachI khabara paDe ke vAstavamAM maryAdAnuM ullaMghana thayuM nathI, topaNa te aticAra che. (7) sAtamuM vrata : upabhoga paribhoga parimANa vrata :nodha: 26 bolonI maryAdAne 15 bolomAM saMkSipta karI che. 1. dAtaNa - sacitta (), acitta ( ), pratidina (). 2. sAbu nhAvAno () jAti, dhovAno jAti (), potAnI apekSAe. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 135 AgamasAra 3. vilepana - tela, caMdana, pIThI, pAvaDara, kriIma AdinI jAti (). 4. snAna - roja naMga () mAsamAM naMga 7 divasa () varasamAM naMga / divasa () eka vakhatanA jJAnamAM pANI () lITara, vagara mApanA pANIthI snAna karavAno tyAga athavA maryAdA ( ). lokAcArano AgAra. mahinAmAM () divasa snAna karavAno tyAga. 5. vastra - 1 sUtara, Una Adi jAti () jAvajIva sudhI (2) vastra joDa athavA naMga () uparAMta eka sAthe rAkhavAno tyAga. rezamI vastrano saMpUrNa tyAga. (rezamanA kIDAone jIvatA garama pANImAM nAkhI tAtaNAM bhegA karAya che.) 6. zayana - suvA besavAnA naMga roja (). 7. kusuma (phUla) - suMghavAnA phUlonI jAti (), attarAdi jAti (), mALA jAti (), bhUlano, davAno ane parIkSAno AgAra. 8. AbhUSaNa - ghaDiyALa Adi eka sAthe zarIra para paheravAnI jAti () naMga () saMbhALIne rAkhavA mATe athavA parIkSaNane mATe paheravAno AgAra. 9. dhUpa karavo - jAti (), agarabattI, lobAna, kapUra, ghI, tela Adi. agarabattInI jAti (). 10. lIlA zAkabhAjI phaLa Adi () kaMdamULa () jAti uparAMta tyAga.(kaMdamULa no AjIvana tyAga karavAno lakSya rAkhavo.) 11. sUkomevo - jAti () uparAMta tyAga athavA amuka cIjano tyAga. 12. savArI - havAI jahAjano tyAga athavA maryAdA jIvanamAM () vAra, samudramAM jahAjano tyAga athavA maryAdA (). pazunI. savArI-tenI pITha para besIne javAno tyAga athavA maryAdA, jAti (), sthala kSetranI savArI ( ) kI.mI.jamIna mArge (saDaka ke relathI)uparAMta no tyAga. 13. caMpala - (jUtA), rabara cAmaDA Adi jAti (), bUTa seMDala Adi jAti () jAvajIva. eka sAthe rAkhavA nI kula joDI () uparAMta tyAga. (cAmaDAnAM jUtA ke anya paTA, pAkITa vagereno AjIvana tyAgano lakSya rAkhavo ke jethI azAtA vedanIyano baMdha na thAya.) 14. sacitta - khAvAnI jAti (), jAvajIva, roja jAti () uparAMta tyAga. 15. dravya - roja jAti (), jAvajIva parvatanI jAti () uparAMta tyAga. dravyaH- (1) lIlA zAka (2) sUkA sAka (3) dALa (4) mukhavAsa (5) mIThAI (6) pIvAlAyaka padArtha (7) sUko mevo (8) vinaya (9)bhojana, roTalI, khIcaDI Adi, (10) taLelA padArtha (11) anya padArtha. vyApAra jAti () uparAMtano tyAga. karmAdAna saMkhyA () no tyAga. AgAra - uparanA niyamomAM bhUlano AgAra, davAno AgAra, bIjA karI de to AgAra, nokarI saMbaMdhI AgAra, gharane mATe AvelI vastumAMthI koI vecavAno prasaMga AvI jAya to AgAra. putrAdi AjJA vagara athavA salAha vagara kaMI karI le to svabhAva anusAra temAM salAha-sUcana-bhAgano AgAra. upara kahelI sarve ya maryAdAo uparAMta eka karaNa ne traNa yogathI tyAga. viveka rAkhavo. phakta khAvA parato nahiM paNa dareka vakhate, sparza mAtrathI paNa sthAvara jIvonI virAdhanA thAya che te tathya harahaMmeza ane sadAkALa smaraNamAM rAkhavuM.) aticAra pAMca - (1) tyAga karelo hovA chatAM paNa sacitta ne acitta samajIne athavA bhUlathI khAvuM tathA koIpaNa sacitta vastu svAda laIne AsakatIthI,(pApane pApa samajayA vagara) upayoga rahita thaIne khAvI, te paNa aticAra che. Amato sacitta khAvuM ja aticAra che paNa e kAraNe sacittane acitta karavAmAM hiMsAno vadhAro karavAne badale vivekathI nirNaya karavo. upadeza AtmAnA vivekane jAgRta karAvavA mATe hoya che, paraMtu kAryanA sAra-asArano aMtima nirNaya AtmAe svayaM viveka buddhithI levAno hoya che. (2) sacitta goTalI AdithI lAgelA phaLone khAya pachI goTalIne ghUMkavI athavA tatkAla eTale ke tarataja goTalI Adi kADhIne khAvuM (3) pAkuM samajI ne apakva sacitta khAvuM (4) acitta samajIne adhUrA pAkelA athavA sekelA padArthane khAvA (5) jemAM jAjhuM sacitta khAvAnuM hoya ane thoDoka ja acitta bhAga khAvAno hoya athavA jemAM pheMkavAnuM thuMkavAnuM adhika hoya athavA jemAM pApakriyA vadhAre lAge ane khAvAnuM ochuM hoya evI tuccha vastuo khAvI pIvI. jema ke- kaMdamULa, bIDI, sigAreTa, taMbAku, bhAMga, sItAphaLa, zeraDI boralIAra,ajANyA jaMgalI phaLa Adi. paMdara karmAdAnanuM svarUpa 1. IgAla kamaeN- agnino AraMbhavALo dhaMdho, dhobIkAma,raMgATakAma,gALavAnuM kAma,sukhaDyiA,bhAMDamuMjA,sonI,luhAra AdinA dhaMdhA 2. vaNa kamaeN- vanaspatinA AraMbhano vyApAra ane evA kAma. 3. sADI kame- vAhana banAvIne vecavA. 4. bhADI kame- vAhana calAvIne bhADAnI kamANI karavI, vyApAra rUpe. 5. phoDI kame- khANa khodavI ane temAMthI nIkaLela padArthane vecIne AjIvikA calAvavI. kuvA, vAvaDI, taLAva, saDaka Adi banAvavAno Theko levo. 6. daMta vANijaje- trasa jIvonA zarIranA avayavano vyApAra hAthIdAMta,upalaNathI rezama, kastUrI, zaMkha, keza, nakha, cAmaDuM, sIdhA kharIdavA athavA orDara devo. 7. lakha vANijja- je vastuone taiyAra karavAmAM trasa jIvonI hiMsA thAya athavA sADavavI paDe evA kemikalanA vyApAra athavA lAkha Adi vecavA, gaLI, soDA, sAbu, mIThuM, sAjIkhAra, raMga Adino vyApAra. 8. rasa vANije - dArUno dhaMdho, tathA ghI, tela, goLa, sAkara Adi rasa padArthano dhaMdho karavo. dUdha, dahIM vecavA. 9. keza vANije- vALavALA jAnavara vecavA-kharIdavAno vepAra. gheTA ke unano vepAra. 10. viSa vANije - jeno upayoga jIvone mAravAno hoya evA padArtha athavA zastrano vyApAra jema ke - baMdUka, talavAra, DI.DI.TI. pAuDara, lakSamaNarekhA(sAinAiDa coka), olaAuTa(macchara mAranAra), TIkara (kokroca mAranAra), begona spe Adi. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 AgamasAra-pUrvArdha 11. yaMtra pIlana karma- tela athavA rasa kADhavo tathA carakhAmila, premila, ghaMTI Adi calAvavA, vIjaLIthI cAle tevA kArakhAnA cAlavavA. 12. nilaMchaNa kame- napuMsaka banAvavAno dhaMdho karavo, aMgopAMganuM chedana karavuM, DAma ApavA vagere. 13. davagi dAvaNayA- jaMgala, kheta, gAma AdimAM Aga lagADavI.jamIne sApha karavI, karAvavI. (moTA pAye.) 14. saradaha talAga parisosaNayA- khetI Adi karavAne mATe jhIla, taLAva AdinA pANIne sUkavavA. 15. asaI jaNa poSaNayA- zokha, zikAra athavA AjIvikA nimitte hiMsaka jAnavara tathA duzcaritra strIonuM poSaNa karavuM. ke ugarANI vagerene mATe . jamIna khAlI karAvavA mATe guMDAo ne pALavA poSavA. (8) AThama vrata : anarthadaMDa viramaNa : cAra prakAranA anartha daMDane potAnI samaja anusAra, viveka anusAra TALavAnuM dhyAna rAkhIza; jJAna ane viveka vadhe tene mATe koziza karIza. A prakAranA tyAga karavAH- (1) hoLI ramavI nahi.(2) phaTAkaDA phoDavA nahi.(3) jugAra ramavo nahi.(4) sinemA (5) pAna (6) sAta vyasana (7) dhumrapAna (8) taMbAku khAvuM suMghavuM nahi.(9) mApa vagara pANIthI snAna karavuM nahi.jema ke- kuvA, vAvaDI, taLAva, nadI, varasAdamAM athavA naLanI nIce. teno tyAga karavo athavA maryAdA () vAra varasamAM. lokAcArano AgAra (10) gALyA vagaranuM pANI pIvAno tyAga athavA kAmamAM levAno tyAga. cAra prakAranA anarthadaMDa:(1) avajANA carie - khoTuM khoTuM ciMtana karavuM. jema ke- bIjAne mAravAno ke pote maravAno, nukasAnano, roga AvavAno, Aga lAgI javAno, koIpaNa rIte duHkhI thavAno ItyAdi vicAra karavo. athavA A kArya pote ja karavAno vicAra karavo. bIjA paNa aneka Artaraudra dhyAna kare jema ke- bIjAnA doSa jue, niMdA kare, bIjAnI lakSmI iccha, saMyoga viyoganA saMkalpa vikalpa kare, bIjAnA duHkhamAM khuza thAya, khoTuM ALa Ape, khoTI aphavA uDADe. mizra bhASA bolIne koInA pratye bhrama phelAve ityAdi A badhI prathama anartha daMDanI pravRttio che. (sukha cAlyuM jaze enI ciMtA ane duHkhano bhaya, athavA Avela duHkha jaldI jAya ane sukhanI apekSA, A cAre ArtadhyAna che.) jIva jayAre dharmadhyAnamAM nathI hoto, tyAre AmAMnA ja koi ArtadhyAnamAM hoya che. (2) pamAyAcarie :- pramAda pUrvaka pravRtti karavI. viveka na rAkhatA ALasa ke beparavAhI AdithI tarala padArtha jema ke- pANI, dUdha, ghI AdinA vAsaNa ughADA rAkhavA. mIThA-sAkaranAM padArthone viveka vagara rAkhavA tathA kaI vastune kyAM, kevI rIte rAkhavI, teno viveka na rAkhavo. viveka vagara bolI javuM, viveka vagara cAlavuM, besavuM vagara prayojane pRthvI khodavI, pANI DhoLavuM, agni peTAvavI, havA nAkhavI, hAtha paga vastu halAvavI; paMkhA lAITa cAlu mUkIne cAlyA javuM, naLa Adi khullA rAkhIne javuM, viveka na rAkhavo. lIlI vanaspati, ghAsa toDavuM; tenA upara besavuM; cAlavuM; mApa vagara pANIno upayoga karavo athavA pANImAM taravuM; aneka manoraMjananI pravRttio paNa anarthadaMDamAM gaNavAmAM Ave che. dIpaka, cUlA, gesa ughADA rAkhI devA. saMmUcchima, khAra, phUlaNa AdinuM dhyAna rAkhyA vagara cAlavuM. vRkSa para jhUlo bAMdhavo A badhI pravRttio bIjA anarthadaMDanI che. (3) hiMsapathANe :- hiMsAkArI zastra koIne paNa ApavA athavA avivekIne ApavA tathA evA sAdhanono adhika saMgraha karavo. zastra, talavAra, baMdUka, charI, kodALI, pAvaDA Adi. hiMsaka jAnavaronuM poSaNa karavuM, DI.DI.TI. pAvaDara Adino saMgraha athavA upayoga karavo Adi trIjA anarthadaMDa che. (4) pAvakasmovaese - prayojana vagara athavA javAbadArI vinA ja bIjAone pApakAryonI preraNA karavI. jema ke- snAna, zAdI, makAna banAvavuM, vyApAra karavo, moTaragADI kharIdavI, kUvo khodAvavo, khetI karavI, jAnavarano saMgraha karavo. vanaspati kApavI, ukALavI Adi preraNA karavI athavA evA saMkalpa-vikalpa karavA. koIpaNa cIjone athavA sthAnone jovA javuM temaja koI paNa vatanA vakhANa athavA prazaMsA karavI. khoTA zAstra racavA temaja khoTI prarUpaNA karavI: ItyAdi A badhA cothA anarthadaMDa che. AgAra:- je Adata jyAM sudhI pUrNarUpe na sudhare tyAM sudhI teno AgAra. Adatane sudhAravAno pUro prayatna karIza. lakSa rAkhIne vivekajJAna vadhArIza. aticAra :- (1) kAma vikAra utpanna thAya tevI kathA karavI. (2) bhAMDonI jema bIjAone hasAvavA mATe kAyAnI kuceSTA karavI. aMgopAMgone vikRta karavA. (3) nirlajjatApUrvaka nirarthaka bolavuM, asatya ane aTapaTu athavA hAsyakArI bolavuM (4) ukhala-mUsala Adi upakaraNone eka sAthe rAkhavA jenAthI sahaja rIte virAdhanA thAya tathA zastrono adhika saMgraha karavo. (5) upabhoga-paribhoganI vastuono vadhAre saMgraha karavo. A pAMca aticAra che. (9) sAmAyikavrata: roja(), dara mahine() dara varase() sAmAyika karIza; vizeSa paristhitino AgAra. sAmAyikanA 3ra doSone TALavAnuM dhyAna rAkhIza. A doSone kaMThastha karI levA athavA varasamAM 12 vakhata vAMcavA. bhUla thaI jAya to AgAra. aticAra:- (1-3) pApamaya mana, vacana, kAyAnI pravRtti karavI. (4)sAmAyika che te yAda na rAkhavuM, bhUla karatI samaye acAnaka yAda AvavuM (5) sAmAyika avyavasthita DhaMgathI, avivekathI karavI; jema-tema anAdara ke asthiratAthI karavI athavA samaya pUro thayA pahelAM sAmAyika pALI levI. traNa aticAra upayoganI zUnyatAthI ane be aticAra pramAdathI lAge che. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | (10) dezAvagAsika vrata :- cauda niyama(trevIsa niyama) roja dhAraNa karIza ane traNa manorathanuM ciMtana karIza. bhUla, zArIrika paristhitino AgAra. abhyAsa jyAM sudhI jAme tyAM sudhI AgAra. vizeSa paristhitimAM koI paNa saMkSipta rItathI karavAno AgAra. aticAra H- maryAdAonuM ajANapaNe athavA avivekathI ullaMghana thavA para aticAra lAge che. noTa :- cauda niyamanuM vizeSa spaSTIkaraNa AgaLa juo. 137 AgamasAra (11) pauSadhavrata H dayA athavA pauSadha maLIne kula ( ) dara varSe athavA paripUrNa pauSadha ( ), cauvihAra ( ), tivihAra ( ), upavAsa ( ), AyaMbila ( ), nIvI ( ), ekAsaNuM ( ), porasI ( ), navakArasI ( ), pratikramaNa ( ), mahinAmAM athavA varasamAM; bhUla thavA para athavA avasthAnA kAraNe AgAra. nivRtti vyApArathI ( ) varSa pachI. aticAra -- (1) suvAnA makAna, pathArInuM paDilehaNa na karavuM athavA sArI rIte na karavuM (2)pUMjavAnA samaye pramArjana na karavuM athavA sArI rIte na karavuM. (3-4) evI rIte uccAra pAsavaNa bhUminA be aticAra samajI levA. (5) pauSadhanA 18 doSa na TALavA athavA cAlavuM besavuM suvuM, bolavuM, pUMjavuM, thUMkavuM, khAvuM, pIvuM, paraThavuM Adi avivekathI karavuM. A badhA aticAra che. (12) atithi saMvibhAga vrata :- sAdhu-sAdhvIno yoga maLavA para nirdoSa vastuone bhaktibhAvathI, niSkAma buddhithI, kevaLa Atma kalyANane mATe vahorAvIza ane bhojana karavAnA TAIme traNa vakhata navakAra gaNIne dAna devAnI bhAvanA bhAvIza. saMyamIne vahorAvatAM saMyamamAM sahabhAgI thavAya che. zikSAo :- nirdoSa bhikSA grahaNa karanAra zramaNone jUTha-kapaTa karI sadoSa AhAra pANI, makAna, vastrapAtra, pATa, pUThAM ghAsa, davA Adi na vahorAvavA. gharamAM sacitta ane acitta cIjone eka sAthe eka ja kabATamAM athavA eka kAgaLa para na rAkhavA tenuM haMmezA dhyAna rAkhavuM ane gharanI vyaktione paNa samajAvavuM. gharamAM acitta pANI thatuM hoya to tene tarata ja na pheMkI devuM ane bIjAoe paNa dhyAnamAM rAkhavuM. jo acitta pANI na banatuM hoya to tene banAvI rAkhavAno rivAja na karavo ane tene mATe sAcuM jJAna meLavIne bIjAne paNa sAcuM mArgadarzana ApatA rahevuM. 42 doSa AdinuM jJAna karavuM. saMta-satIjIo sAme khoTuM na bolavuM. gharamAM athavA bhojana gharamAM sacitta padArthone verAyelA na rAkhavA temaja vacamAM paNa na rAkhavA. aticAra H- (1) avivekathI gharamAM sacitta-acitta vastu saMghaTAthI ke uparanIce rAkhI hoya (2) aviveka bhUlathI acitta padArtha dhovaNa Adi upara sacitta athavA kAcuM pANI rAkhyuM hoya. (3) bhikSAno samaya vItI gayA pachI bhAvanA bhAvI hoya athavA bhikSAnA samaye gharanA daravAjA baMdha rAkhyA hoya ke rastAmAM pANI, bIja Adi paDayA hoya. (4) viveka ane umaMganI uNapathI prasaMga AvavA para pote na vahorAve ane bIjAne Adeza karatA rahe; huM pote vahorAvuM evo bhAva ja na Ave. (ahIM bIjAne sIkhavavA mATe vahorAva vAno lAbha Apavo e aticAra nathI.) (5) saraLa, zuddha bhAva ane zuddha kAyA-vacananA vivekathI na vahorAve; aneka prakAranA azuddha bhAva, kaluSatA, IrSyA, barAbarI, dekhAva, Agraha, jida, avinaya, aviveka bharI ThapakArUpavANI, maheNAM mAravA Adi kAyA ane vacananA avinaya abhakti avivekathI vahorAvyuM hoya. dAna daine ahaMbhAva karyo hoya. A badhA aticAra che. *= vizeSa noMdha :- badhAM vratomAM pratikramaNa anusAra karaNa ane yoga samajI levA. badhA vrata buddhi pramANe, dhAraNA anusAra dhAraNa karuM chuM. badhAMmAM bhUlano AgAra. AmAM je kaMI navI zaMkA thaze, je viSayamAM atyAre vicAryuM-samajyuM na hoya, tene te samaye samaja zakti anusAra karIza. A lakhelA niyamomAM pheraphAra karavAno AgAra ( ) varasa sudhI. tyAM sudhI dara mahinAmAM eka vakhata A dhArela vrato avazya vAMcIza. tyAra pachI dara varase A lakhelA niyamone eka vakhata avazya vAMcIza. bhUlano AgAra. pratikramaNa artha sahita varasamAM eka vakhata avazya vAMcIza. jaldIthI jaldI jAti ane nAma lakhavAM, yathA- lIlotarI, sacitta, kaMdamULanA, sAbunA, vilepananA, dAMtaNanA, vastranA, phUlanA, agarabattInA, vyApAranA, dravyonA. adhyayana :- (1) bhAvanA zataka, bAra bhAvanA ( ) varasamAM vAMcIza. (2) utarAdhyana sUtrano sAra ( )varasamAM vAMcIza. (3) Agamono sArAMza ( ) varasamAM vAMcIza (4) mokSamArga, samyaktva vimarza, jJAtA sUtrano sAra, dazavaikAlika sUtrano sAra, samartha samAdhAna bhAga 1-2-3, Atma-zuddhinuM mULa tattvatrayI, jaina tattva prakAza,jaina sidhdhAMta bola saMgraha bhAga 1 thI 7 bIkAneranA. A badhA pustakane ekavAra avazya vAMcIza ( ) varasamAM. kaMThastha jJAna -sAmAyika sUtra artha sahita ane 32 doSanu jJAna; pratikramaNa artha sahita ane paccIsa bola. (kaMThastha na karyA hoya to te mATenuM lakSya rAkhavuM) aMtima zikSA : (1) jaina zramaNono Adara, satkAra, sanmAna, vinaya, bhakti, ziSTAcAra Adi avazya karavo. samaya kADhIne jJAna prApta karavuM. zakti pramANe sevA ane sahayoga Apavo. supAtradAna daIne zAtA pahoMcADavI. (2) anya matAvalaMbI jainetara saMnyAsI Adino paricaya na karavo. paraMtu pote saMyogavazAt maLI jAya to aziSTatA, asabhyatA na karavI. (3-4) hiMsAmAM ane ADaMbaramAM, dharma na samajavo ane je koI hiMsA ane ADaMbarane dharma mAne to tene khoTA samajavA. pApanA AcaraNane kyAreya paNa dharma na mAnavo. (5) koIpaNa vyakti samudAya vizeSanI niMdA, avahelanA, ghRNA na karavI; madhyastha bhAva, samabhAva, anukaMpA bhAva rAkhavA. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 138 (7) saMsAranA koIpaNa prANI pratye ApaNA manamAM rAga athavA DheSa arthAt nArAjI, raMja, elarjI bhAva na rAkhavo. bhale ne te pApI hoya, duSTa hoya, virodhI hoya, pratipakSI hoya, dharma hoya, azuddha dharmI hoya, ahita karanAra hoya, pAgala ke mUrkha hoya, zithilAcArI hoya, anya saMpradAya ke anya dharmanA anuyAyI hoya. badhAnA pratye citta svastha ane prasanna rahevuM joIe. badhAnA puNya ane udaya karma judA-judA hoya che, evuM ciMtana karIne samabhAva rAkhavo A samakitanuM prathama lakSaNa che- "sama'. (8) paramata parapAkhaMDa, anya darzana, mithyA daSTi AdinI saMgati, paricaya, prazaMsA, sanmAna Adino samyakatva zaddhinI apekSAe AgamomAM niSedha che. sAvakA bhAI bahena dharma premI dareka zrAvakane anya saMpradAyanA sAdhu-sAdhavI ke zrAvaka zrAvakAone joine sAvakA bhAI-bahenone jovAthI thatI lAgaNI jvI ajJAta harSanI lAgaNI thAya che. parama upakArI tirthapravartaka pitA mahAvIranI gerahAjarImAM potAnA e bhAI-baheno sAthe samaya ucIta vinaya ane vyavahAra, dareka dharmapremIe avazyathI karavo joie. A kalokAlamAM paNa e dareka bhAI-bahena ke jemane vIranAM vacano para aTala zradhdhA che te dhanyavAdane pAtra che. vrata dhAraNa karavAnI saMkSipta vidhi sUicanAH- koIpaNa vizeSa spaSTIkaraNa jANavuM hoya to pUrva prakaraNamAM vistArathI kathana che, tyAM joI levuM] samyakatva - deva, guru, dharmanI zuddha samajaNa rAkhIza ane sudeva sugurune bhaktipUrvaka vaMdana karIza. kudeva kugurune vinaya vaMdananI pravRtti samAja-vyavahArathI, viveka khAtara tathA paristhitithI karavI paDe to teno AgAra. (1) paheluM vrata - jANIne mAravAnI bhAvanAthI niraparAdhI trasa jIvane mAravAnA paccakakhANa potAnI samajaNa ane dhAraNAnusAra, AgAra sahita, be karaNa traNa yogathI, jIvanaparyata. aticArone TALavAnuM dhyAna rAkhIza. (2) bIjuM vrata - pAMca prakAranuM moTakuM jUTha bolavAnA paccakakhANa, potAnI samajaNa temaja dhAraNAnusAra, AgAra sahita, be karaNa-traNa yogathI jIvana paryata. aticAra TALavAnuM dhyAna rAkhIza. (3) trIjuM vrata - pAMca prakAranI moTI corInA samaja dhAraNAnusAra AgAra sahita paccakhANa. be karaNane traNa yogathI jIMdagI sudhI dhAraNAnusAra. aticAra TALavAnuM dhyAna rAkhIza. (4) cothuM vrata - (1) saMpUrNa kuzIla sevanano tyAga athavA (2) maryAdA () (3) vezyA, parastrIno tyAga (4) divasamAM kuzIla sevanano tyAga () dhAraNAnusAra aticAra TALavAnuM dhyAna rAkhIza. (5) pAMcamuM vrata - khetI (), kula makAna, dukAna(), bAkI parigraha rUpiyAmAM () athavA sonAmAM (); A maryAdA uparAMta samaja dhAraNA anusAra tyAga, eka karaNane-traNayogathI. aticAra TALavAnuM dhyAna rAkhIza. (6) chaThuM vrata - bhArata uparAMta tyAga athavA deza () uparAMta tyAga. UMcA (kilomITara) (), nIcA (mITara) (), uparAMta tyAga. eka karaNa traNa yogathI samaja anusAra, aticAra TALavAnuM dhyAnamAM rAkhIza. (7) sAtamuM vrata - (1) maMjana () (2) nAhavAno sAbu () (3) tela () bIjA vilepana () (4) snAna mahinAmAM ()divasa tyAga. (5) vastra jAti (), rezamano tyAga (6) phUla (), attara (), phula mALA. () (7) AbhUSaNa () (8) dhUpa jAti (), agarabattInI jAti () (9) lIlA zAkabhAjI (), jamInakaMda () (10) mevo () (11) vAhana havAI jahAja (), samudrI. jahAja () jAnavaranI savArI () (12) jUtA jAti (), joDI () (13) sayaNa () roja.(14) sacitta roja() (15) dravya ( ) roja. vyApAra kula ( ), karmAdAna ( ); A maryAdA uparAMta tyAga, samaja dhAraNAnusAra, AgAra sahita, eka karaNa traNa yogathI. aticArone TALavAnuM dhyAna rAkhIza. bhUla, davAno AgAra; bIjA karI de to AgAra. (8) AThamuM vrata :- cAra prakAranA anartha daMDane potAnI samaja athavA viveka anusAra TALavAnuM dhyAna rAkhIza. be karaNa traNa yogathI jIvana paryata. jJAna ane viveka vadhe tene mATe koziza karIza. tyAga karavo - hoLI ramavI nahi.(), phaTAkaDA phoDavA nahi. (), jugAra 2mavo nahi. ( ), sAta vyasana tyAga ( ), dhUmrapAna tyAga ( ), tamAku nahi khAvuM, sughavI nahi.( ), mApa va pANIthI snAna nahi.(), gALyA vagara pANI pIvuM nahi.(), rAtre snAna Adi kArya nahi.( ), koI paNa AraMbha-samAraMbhanI vastunI ati prazaMsA na karavI, tene mATe dhyAna rAkhIza. (9) navamuM vrata - mahinAmAM sAmAyika () karIza. AgAra sahita 3ra doSonuM jJAna karIne choDavA yogyane choDavAnuM dhyAna rAkhIza. (10) dazamuM vrata:- roja 14 niyama(23 niyama) dhAraNa karIza, cittArIza(punaH nirIkSaNa karIza) ane traNa manorathanuM ciMtana karIza. abhyAsanI kamI, bhUla ane asvasthatAno AgAra. (11) agiyArama vata:- pauSadha .dayA pauSadha varSamAM () karIza. samaja ane dhAraNAnasAra, AgAra sahita. (12) bAramuM vrata:- divase bhojana karatI veLAe traNa navakAra gaNIne supAtradAnanI bhAvanA bhAvIza. bIjA paccakhANo - nivRtti vyApArathI (), cAra aMdha(moTA tyAga) koI paNa yathA zakati moTA tyAga karavA. (), rAtri bhojana tyAga.(), navakArazI (), pratikramaNa () mahinAmAM. bIjA je kaMI paNa paccakakhANa lIdhA hoya athavA navA paccakhANa karavA hoya to tenI ahIM yAdI karI levI. noMdha :- badhA vrata samaja anusAra dhAraNAnusAra dhAraNa karuM chuM. bhUla temaja zArIrika paristhiti tathA paravazano AgAra. A lakhelA niyamone daramAse be vakhata avazya vAMcIza. AmAM kyAreya je navI zaMkA utpanna thaze je viSayamAM atyAre kaMI vicAryuM ke samakyuM na hoya tene te samayanI samaja zakti bhAva anusAra karIza. samaja dhAraNA, AgAra, aticAra AdinA vistArane vAMcIne samajI levuM. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 jainology AgamasAra Avazyaka vAMcana karavuMH (1) jaina tattva prakAza, nava tattva sArtha.()varSamAM vAMcIza. (2) Avazyaka sUtrano sArAMza varasamAM () vAra vAMcIza. (3) bAra vratonuM vistArathI varNana mahinAmAM () vakhata vAMcIza. (4) Agamono sArAMza varasa mAM () vakhata vAMcIza. icchA anusAra bIjuM vAMcana - mokSamArga (pArasamunI), bhAvanA zataka (ratnacaMdrajI ma.sA.) saddharma maMDana, samakti sAra, jenasiddhAMta bola saMgraha bhAga ekathI sAta sudhI, mukhavastrikA nirNaya, samyakatva zalyodhvAra ityAdi nibaMdha caryAnuM sAhitya vAMcavuM. thoka saMgraha, sAmAyika pratikramaNa artha sahita vAMcavA. divA(IlekaTrIka balba)nAM ajavALe nahi vAMcavuM, ughADe moDhe dharmacarcA nahi karavI, zarIramAM svasthatA hoya to sutA ke leTIne nahiM vAMcavuM. sAmAyika laI vAMcavA besavuM, jethI jJAna samayaka pariName. tapathI zradhdhA-samIkIta draDha thAya che. tethI yathA zakti tapa paNa karavuM. cAra khaMdha-(skaMdha, moTA tyAga.) 1) lIlotarI, sacIta phaLa vagere sarva sacita AhArano tyAga. 2) sacita pANIno tyAga. 3) saMpUrNa bramacaryanuM pAlana. 4) rAtricovihAra -rAtribhojanano tyAga ane sUryAstathI sUryodaya sudhI cAre AhAra eTale ke pANIno paNa tyAga. uparAMta bhUmI zayana ke sAdhu vApare tevI pathArIno upayoga, tathA dizAmaryAdA page cAlIne jaI zakAya teTalI eTale ke vAhanano tyAga, A niyamo vadhArAnA laI zakAya. traNa manoratha : traNa manorathano vistAra(haMmezAM vAMcana manana karavAne mATe) - AraMbha parigaha tajI karI, paMca mahAvrata dhAra - aMta samaya AloyaNA, karuM saMthAro sAra. (1) pahelo manoratha:- meM je dravyAdinI maryAdA rAkhI che te AraMbha ane parigraha paNa mArA AtmAne mATe karmabaMdha karAvavAvALA che. paraMtu huM evI paristhitimAM phasAI gayo che. saMpUrNa AraMbha parigrahano tyAga karI zakto nathI tethI maryAdA karIne saMtoSa rAkhuM chuM. paraMtu vAstavamAM to mAro te ja divasa dhanya thaze je divase huM saMpUrNa AraMbha parigrahano tyAga karIne nivRtti dhAraNa karIza. potAno bhAra 'AnaMda' Adi zrAvakanI jema putra Adine sopIne saMpUrNa samaya dharma sAdhanamAM lagAvIza te divasa mArA mATe parama maMgalamaya temaja dhanya thaze. jIvanamAM te divasa mane jaldI prApta thAya je divase huM cauda prakAranA AtyaMtara parigraha(krodha, mAna, mAyA, lobha, hAsya, bhaya, rati, arati, zoka, dugaMchA, traNa veda, mithyAtva) ane nava prakArano bAhya parigraha (kheta, valtha, hiraNya, suvarNa dhana, dhAnya, dvipada, cIpada, kuviya Adi) nA nimittathI thavAvALA AraMbha temaja parigrahathI bilakula nivRtta thaIza. te divasa mAro dhanya thaze. A AraMbha parigraha samyam jJAna, samyam darzana, samyakracAritra Adi saguNono nAza karanArA che, rAga dveSane vadhAranArA kaSAyane utpanna karanArA che. aDhAre pApane vadhAranArA che durgatine denAre che, anaMta saMsArane vadhAranArA che, azaraNarUpa che, atAraNarUpa che, nigraMthane mATe niMdanIya che, cAra gati, covIsa daMDaka, corAzI lAkha jIvAyonimAM paribhramaNa karAvIne duHkha ApanAra che. A apavitra AraMbha-parigrahano huM sarvathA prakAre tyAga karIza, choDIza, tenuM mamatva utArIza, tene potAnAthI saMpUrNa paNe alaga karIza. te divasa mAro dhanya thaze. he prabhu! mane evI Atma zakti pragaTa thAya ke huM A AraMbha ane parigrahano tyAga karavAmAM sarvathA prakAre saphaLa thaI zakuM. (2) bIjo manoratha - jyAre huM AraMbha parigrahathI pUrNataH nivRtta thaI aDhAreya pApo ne traNa karaNa traNa yogathI jIvana bharane mATe tyAgIne mahAvrata dhAraNa karI saMyama aMgIkAra karIza ane saMpUrNa Azravone rokIne tapa Adi dvArA pUrvopArjita karmono kSaya karavAmAM lAgIza; te divasa mAro dhanya thaze. mane manuSya bhava prApta thayo te paNa pUrNa sArthaka thaze. je mahAtmAoe saMyama dhAraNa karyo che athavA karavAvALA che teone koTi koTi dhanyavAda che. huM saMyama levAvALAo mATe kyAreya bAdhA rUpa thaIza nahIM. he prabhu! mArI paNa saMyama levAnI bhAvanA divase divase vadhatI jAya ane mArA parivAravALAone evI sabaddhi thAya ke mArI bhAvanA daDha thatA ja temaja AjJA mAMgatA ja jaladImAM jaladI AjJA ApI de athavA mAru evA prakAranuM ucca manobaLa thaI jAya ke mArA mArganI bAdhAo potAnI meLe ja dUra thaI jAya. AvI mArI manokAmanA saphaLa thAya. je divase huM pAMca mahAvrata, pAMca samiti, traNa gupti, daza yatidharma, sattara prakAranA saMyamanuM, je pramANe zAstramAM batAvela che te pramANe, pAlana karI bhagavAnanI AjJAmAM vicaraNa karIza, kaSAyone pAtaLA karIza, paramazAMta banIza, te divasa mAro parama kalyANakArI thaze. he prabhu! te divasa, te zubhaghaDI mane jaladIthI jaladI prApta thAya ke jethI huM muni banuM. (3) trIjo manoratha - je prANI janmyo che te avazya maraze. mAre paNa maravAnuM avazya che. mota kyAre athavA kevI rIte Avaze tenI kaMI khabara nathI, tethI mAro te divasa dhanya thaze ke jyAre huM mRtyu samayane najadika Avelo jANIne saMlekhanA, saMthArAne mATe tatpara thaIza. te samaye pUrNa hozamAM rahetA huM saMpUrNa kuTuMba parivArano moha, mamatvabhAvane choDIne AtmabhAvamAM lIna banIza. bIjA aneka jagatanA prapaMca athavA jagata vyavahAranI vAtone bhUlIne mAtra Atma ArAdhanAnA vicAromAM rahIza. 1. huM pote sAvadhAnI pUrvaka saMpUrNa pApono tyAga karIza. 2. lIdhelA vrata pratyAkhyAnamAM lAgelA doSonI zuddhi karIza. 3 badhA jIvo sAthe khamatakhAmaNA karIza. arthAt koInI sAthe veravirodha na rAkhatA badhA jIvone mArI taraphathI kSamA ApIza. koInI Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 140 pratye nArAjI bhAva nahIM rAkhuM. pahelAMnI koI nArAjI haze to tene yAda karIne dUra karIza. A rIte AtmAmAM kSamA, zAMti Adi guNone dhAraNa karato huM dharma ciMtanamAM lIna rahIza. pahelAM lAgelA pAponI AlocanA-prAyazcita karIne, Atmazuddhi karI samAdhipUrvaka paMDita maraNane prApta karIza. bhagavAnanI AjJAno ArAdhaka thaIza te divasa mAro dhanya thaze. he prabhu! jyAre mAro mRtyu samaya najIka AvI jAya tyAre mane AbhAsa thaI jAya ke have thoDIja aMtima umara bAkI che. have mAre paMDita maraNane mATe taiyAra thaI javuM joie ane AvuM jANIne huM AjIvana anazana svIkAra karI lauM. aMtamAM he bhagavAna! mArI A bhAvanA che ke te bhava, te divasa te samaya, mArA AtmAne zIdhra prApta thAya jethI huM AThakarma kSaya karIne siddha, yAne mukta thaI jAuMte samaye mArA AtmAne mATe parama kalyANakArI thaze. tIna manoratha e kahyA, jo dhyAve nita mana - zaktisAra varate sahI, pAve ziva sukha dhana / 1 / patita uddhArana nAthajI, apano viruddha vicAra - bhUla cUka saba mAharI, khamajo vAraMvAra | 2II chUTuM pichalA pApase, navA na bAMdhu koya - zrI guru deva pasAya se, saphala manoratha hoya |3 aho samadaSTi jIvaDA, kare kuTuMba pratipAla -aMtargata nyAro rahe, jye dhAya khilAve bAlA 4 || dhik dhik mArI AtmA, seve viSaya kaSAya - he jinavara tAro muje, vinaMtI vAraMvAra // pI AraMbha parigraha kaba tajuM, kaba huM mahAvrata dhAra- saMthAro dhAraNa karuM, e traNa manoratha sAra / 6II 26 niyama nuM saraLa jJAna:prayojana - zramaNopAsaka dvArA grahaNa karAyelA vrata temaja maryAdAone roja potAnA dainika jIvananuM dhyAna rAkhIne saMkucitta karavA te ja cauda niyamonuM mukhya prayojana che. AraMbha-samAraMbha temaja upabhoga-paribhoganI vastuonI je maryAdAo AjIvana vratomAM karI che, te badhAnuM rojanA kAryamAM athavA upayogamAM AvavuM saMbhava nathI. tethI tene ochuM karavAnuM zrAvakanuM lakSya hovuM joie. tenAthI AtmAmAM saMtoSavRtti Ave che temaja pApaAzrava ocho thaI jAya che. jenAthI AtmAnA karmabaMdhananA aneka dvAra baMdha thaI jAya che. agara kalpanAthI ema kahevAmAM Ave ke meru parvata jeTaluM vyarthanuM pApa TaLI jAya che ane mAtra rAI jeTaluM pApa khulluM rahe che, to paNa atizayokti nahIM kahevAya. roja vrata paccakakhANanI smRti rahevAthI temaja AtmAmAM tyAga pratyenI ruci vadhatI rahevAthI azubha karmonI atyaMta nirjara thAya che. tethI zrAvaka upayoga pUvarka, ruci temaja zuddha samajaNa pUrvaka A niyamone AgaLa 24 kalAkane mATe athavA sUryodaya sudhI dhAraNa kare. A prakAre tyAganA lakSyamAM vRddhi karatA rahevAthI vratonI ArAdhanA temaja aMtima samayamAM paMDita maraNa prApta thavuM bahu saraLa thaI jAya che ane te sAdhaka ArAdhaka thaIne zIgha mokSa prApta kare che. viveka jJAna - savAramAM(sAmAyikamAM athavA emaja namaskAra maMtra, traNa manoratha AdinuM ciMtana pUrvaka dhyAna karIne A niyamone grahaNa karI levA joIe. niyamone dhAraNa karatI veLAe A viveka rAkhavo Avazyaka che ke "amuka amuka pAMca sacitta khAIza." evuM na bolatA A rIte kahevuM joie ke "pAMca sacitta uparAMta tyAga athavA "A pAMca sacitta sivAya khAvAno tyAga'. A rIte badhA niyamomAM vAkya prayoganuM dhyAna rAkhavuM joIe. dhAraNa karelA vratomAM bhUlathI athavA asAvadhAnIthI doSa lAgI jAya to tenuM micchAmi dukkaDaM levuM joIe. athavA jANI joIne doSa lagAvyo hoya to guru temaja tyAgI mahAtmAonI pAse AlocanA karIne prAyazcitta levuM joIe. zreSThatA eja che ke lIdhelA vratonuM daDhatApUrvaka temaja doSa rahita pAlana thavuM joIe. (sacitta dava vigaI, paNI tAMbula vattha kusumesu.- vAhaNa sayaNa vilavaNa, khaMbha disi hANa bhattesu) (1)sacitta :- sacitta vastuo je paNa khAvA pIvAmAM Ave, te jAtinI maryAdA karavI. jema ke lIlA zAkabhAjI, phaLa, phUla, variyALI, elacI, mevo, mIThuM, jIruM, rAI, methI, ajavAyana(ajamo), kAcuM pANI ityAdi. sacitta vastu agnithI athavA koIpaNa zastrathI pariNata thaI javA para acitta thaI jAya che. jo pUrNa zastrathI pariNata na thaI hoya to tene sacittamAM ja gaNavI. mizraNa thayelI cIja jema ke- pAna AdimAM jeTalI saceta vastuo hoya te badhAnI judI-judI gaNatarI karavI. sacitta saMbaMdhI dhyAnamAM rAkhavA yogya muddAo - 1. bIja kADhayA vagara badhA phaLone sacittamAM gaNavA.bIja paNa kAcA ane pAkA be prakAranA hoya che tenuM pUrepUruM dhyAna rAkhavuM joie 2. vaghArelI vanaspatio tathA sekelA DoDA (ardha pakva hoya to) sacitta gaNavA. 3. pAkA phaLono rasa kADhIne tathA gALIne rAkhyo hoya to thoDo samaya thayA pachI acitta gaNavo. 4. sApha karelA cokhAne choDIne prAyaH badhAM anAja sacitta. te pIsavAthI tathA agnipara zekavAthI acitta thAya paraMtu palALavAthI, nahIM. 5. badhI jAtanA mIThA sacitta. ukALIne banAvyuM hoya athavA garama karela hoya to acitta. pIsavA para to sacitta ja rahe che. 6. dhANAnA be TukaDA thaI jAya to paNa sacitta. pIsavAthI acitta thAya. 7. koI pravAhI cIjamAM mIThuM jIruM Adi uparathI nAkhe to ardhA kalAka sudhI sacitta gaNAya ane sUkI cIja upara nAkhyA hoya to sacitta ja rahe che. nodhaH- bIjI paNa koI dhAraNA hoya to tenuM spaSTIkaraNa nizcita karI zakAya che. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | (2) dravya :- jeTalI cIjo divasabharamAM khAvA-pIvAmAM Ave tenI maryAdA karavI athavA taiyAra cIjanI eka jAti gaNI levI, pachI tene koIpaNa rIte khAvAnI vidhi hoya. bIjI rIta e che ke jeTalA prakAranA svAda badalIne meLavI meLavIne khAvAmAM Ave to tenuM dhyAna rAkhIne gaNatarI karavI. cIja gaNavAnI rIta saraLa che. davA pANI AgAramAM rAkhI zakAya. bIjo paNa koI AgAra athavA dhAraNA paNa karI zakAya che. 141 AgamasAra (3) vigaya :- mahAvigaya(mAkhaNa, madha) no tyAga karavo temaja pAMca vigayo (dUdha, dahIM, ghI, tela, mIThA padArtha-sAkara, goLa) mAMthI ochAmAM ocho ekano tyAga karavo. ekano paNa tyAga na thaI zake to badhAnI maryAdA karI levI. cA, rasagullA, mAvAnI cikkImAM be vigaya gaNavA. gulAbajAMbu mAM traNa vigaya gaNavA. dahIMmAMthI mAkhaNa na kADhayuM hoya to tene vigayamAM(dahIM) gaNavuM jema ke- rAyatuM, maTho Adi. telanI koIpaNa cIja banelI hoya to tene telanA vigayamAM gaNavI, jema ke- zAka, athANAM, taLelI cIjo. sAkara, goLa ane temAMthI banela cIjo temaja zeraDIno rasa A badhAne mIThA vigayamAM gaNavA. paraMtu je cIja sAkara goLa vagara svAbhAvika ja mIThI hoya to vigayamAM na gaNavI. jemake phaLa, mevA, khajUra Adi. dahIMthI banAvela zAka, kaDhI AdimAM dahIMne vigaya gaNavAmAM AvatuM nathI. (4) pannI :- pagamAM paheravAnA joDA, caMpala, AdinI jAti cAmaDA, rabara AdinI maryAdA karavI tathA joDI naMganI maryAdA karavI. sparza Adino tathA bhUlano AgAra. khovAI jAya ne bIjI joDI levI paDe to AgAra rAkhI zakAya che gharanA badhA uparAMta paNa tyAga karI zakAya che. mojA vastramAM gaNavAmAM Ave che.(cAmaDAnI vastuo paTA, pAkITa, buTa, capala, vagerenAM tyAgano lakSya rAkhavo. zaheranAM moTA udhogomAM A badhI vastuo katalakhAnAmAMthI AvatI hoya che. azAtAvedanIyanAM baMdhanuM kAraNa che.) = (5) tAMbula :- mukhavAsanI cIjo jema ke- sopArI, elacI, varIyALI, pAna, cUrNa ityAdi jAtinI maryAdA karavI. mizra vastu jema ke pAna AdimAM eka jAti paNa gaNI zakAya che ane alaga--alaga paNa. je icchA hoya te pramANe gaNavI. (6) vastra :- paheravAnA vastra ane kAmamAM levAnA vastronI gaNatarI karavI. jema ke khamIza, peMTa, rUmAla, TuvAla, dupaTTA, TopI, pAghaDI, mojA Adi.( muhapati, sAmAyika nA vastra ke upakaraNa mamatvabhAva nahI hovAthI parigraha nathI, chatAM dhovAno vadhAre AraMbha na thAya teno viveka rAkhavo .) (7) kusuma :- sUMghavAnA padArthonI maryAdA karavI, jAtimAM.jema ke--tela attara Adi. koI cIja parIkSA khAtara sUMghavAmAM Ave jema ke ghI, phaLa Adino AgAra. bhUla athavA davAno AgAra. (8) vAhana :- badhA prakAranI savArInI jAti tathA naMgamAM maryAdA karavI. jema ke- sAIkala, ghoDAgADI, skUTara, rikSA, moTara, rela, Adi. vizeSa prasaMga mATe pAMca navakAra maMtranA AgArathI jAti ane naMganI maryAdA karavI. havAI jahAjano tyAga.(vAyukAya ane agnikAya no mahAAraMbha thAya che mATe, tathA dhana paNa vadhAre saMkaLAyeluM hovAthI paraMparAthI paNa kriyA vadhe che.) paiso dasa dhAravALuM zastra paiso dhana dravya mATe rUDha thayelo zabda che.A dhana kamAvatAM, saMgraha karatAM ane kharca karatAM traNe kALa hiMsA ke karmabaMdhanuM kAraNa bane che AraMbha vagara te upajato nathI kharca paNa AraMbhathIja thAya che. tenA kharcathI jo zarIrane zAtA pahoMcatI hoya to te paNa sthAvara jIvonI virAdhanAthI ane puNyanI udIraNAthI thAya che.puNyano vaparAza thaI jAya che. saMgrahathI Azakti mAna kaleza ane bhayanuM kAraNa bane che. beMkomAM rAkhavAthI lona lenAra darekanA pApamAMthI bhAga maLe che. zerabajAramAMnI zipIMga kaMpanIo mAchalAM pakaDe che. sarakAra TekSa nAkhI temAMthI zastro kharIde che. muMbaInI myunIsIpAlaTI katalakhAnuM calAve che. A badhAnI anumodanA paisAno vyavahAra karatAM thaIja jAya che. bhogane mATeja parigraha thAya che ane parigrahathIja bhogo bhogavAya che. strI pudagalano saMyoga paNa parigrahanAM kAraNeja thAya che. bahudhA to te AjIvikAnAM bhayane kAraNeja bheguM karAya che. dharmakAryamAM paNa jayAM paisAno vaparAza thAya che, tyAM aneka dusaNo tenA kAraNe pravezI jAya che.Ama te dase dizAothI saMhAra karavAvALuM che. (9) zayana :- pAtharavAnI tathA oDhavAnI gAdI, takIyA, cAdara, rajAI, palaMga, khurazI Adi pharnIcaranI maryAdA naMgamAM karavI. temAM sparzamAM athavA cAlavAmAM paga nIce AvI jAya to teno AgAra tathA jyAM cIjanI gaNatarI ja na thaI zake evA prasaMgono paNa AgAra. eka jagyAe besavAnuM suvAnu gaNavAno kAyado paNa karI zakAya che. jema ke--- gAlIcA, gAdalA, cAdara, zetaraMjI Adi eka sAthe hoyato tenA para besavAnuM eka gaNavuM. jevI suvidhA ane saraLatA hoya te pramANe potAno kAyado banAvIne maryAdA dhAraNa karavI. roja kAmamAM AvavAvALAno AgAra rAkhIne navAnI maryAdA karI zakAya che. (10) vilepana :- jeTalI paNa lepa athavA zRMgAra nI cIjo zarIra para lagADAya te jAtinI maryAdA karavI. jema ke tela, pIThI, sAbu, caMdana Adino lepa, attara, veselIna, pAvaDara, krIma, kuMkuma, hiMgaLo, maheMdI Adi. jamyA pachI cIkaNA hAtha athavA bIjA samayamAM koI paNa lepa padArthathI hAtha bharAI jAya to tene zarIra para pheravavAnI Adata hoya to teno paNa AgAra rAkhI zakAya che. bhUla temaja davAno AgAra. = (11) brahmacarya :- saMpUrNa rAta divasane mATe maithuna sevanano tyAga athavA maryAdA karavI. sAta prahara athavA cha prahara athavA divasa bharano tyAga karavo athavA ghaDInA samayathI paNa maryAdA karI zakAya che. (12) dizA :- potAnA sthAnathI cAre dizAmAM svAbhAvika keTalA kilomITarathI AgaLa AvavuM javuM nahi tenI maryAdA karavI. UMcI dizAmAM pahADa upara athavA traNa-cAra mALanA makAna para javAnuM hoya to tenI maryAdA karavI. nIcI dizA- bhoMyarA AdimAM javuM hoya to tenI maryAdA mITara athavA phUTamAM alaga karI levI joie. vizeSa paristhitimAM pAMca navakAra maMtranA AgArathI maryAdA Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha 142 karavI kI.mI. athavA prAMtamAM. svabhAvika vastInI jamIna UMcI nIcI hoya teno AgAra. tAra, ciTTI, TelIphona pote karavAnI maryAdA karavI. ki.mI. mAM athavA AkhA bhArata varSamAM amuka-amuka deza arthAt prAMtamAM saMkhyAmAM paNa maryAdA karI zakAya che. (13) snAna :- AkhA zarIra para pANI nAkhIne snAna karavuM moTuM snAna" che AkhA zarIrane bhInA kapaDAthI lUchavuM te "madhyama snAna" che ane hAtha, paga, moDhuM dhovuM "nAnuM snAna" che. tenI maryAdA karavI tathA jJAnamAM keTaluM pANI levuM tenI maryAdA karavI. lITara athavA DolamAM. taLAva, naLa, varSA athavA mApa vagara pANIno tyAga. raste cAlatA nadI, varasAda AvI jAya to cAlavAno AgAra athavA jANI joIne nhAvAno tyAga. lokAcArano AgAra. (14) bhojana:- divasamAM keTalIvAra khAvuM tenI maryAdA karavI. arthAt bhojana dUdha, cA, nAsto, sopArI, phaLa, Adine mATe jeTalI vAra moDhuM cAluM rAkhe tenI gaNatarI karavI. koI vyasana hoya to tene choDI devuM joie athavA gaNI zakAya to gaNavuM athavA AgAra karI zake che. bIjo koI AgAra athavA dhAraNA kAyama karI zakAya che. [uparanA cauda niyamo sivAya paraMparAthI nIcenA niyama umeryA che. mULa pAThamAM dravyAdi zabda hovAthI ane saMkhyAno nirdeza na hovAthI temaja A nIce pramANenA bolonI maya (15) pRthvIkAya:- mATI, muraDa, khaDI, geru, hiMgaLo, haritAla Adi potAnA hAthathI AraMbha karavAnI maryAdA jAti, vajanamAM karavI athavA saMpUrNa tyAga karavo. khAvAmAM uparathI nimaka levAno tyAga athavA maryAdA karavI. potAnA hAthathI nimakano AraMbha karavAnI maryAdA vajanamAM karavI. (16) apUkAya:- (1) pANI pIvuM, snAna karavuM, kapaDA dhovA, ghara-kArya Adi mAM potAnA hAthathI vAparavuM, AraMbha karavo, tenI kula maryAdA karavI. sparzanuM,ahIM-tahIM rAkhavAnuM, nAkhavAnuM, bIjAne devAnuM athavA pIvaDAvavAno AgAra. (2) pANIyArA- keTalI jagyAnuM pANI pIvuM tenI maryAdA paNa gaNatarI mAM karavI. (17) teukAya:- (1) potAnA hAthathI agni jalAvavI keTalIvAra tenI maryAdA karavI. (2) vIjaLInA baTana cAlu-baMdha karavAnI gaNatarI naMgamAM karavI. (3)cUlA-cokA keTalI jagyA uparAMtanI banelI cIjano tyAga athavA cUlAnI gaNatarI karavI. gharanI banelI cIjano eka cUlo-coko gaNI zakAya che. bhojana keTalAya cUlA sagaDI sTava Adi para banela hoya. bahAranI, paisAthI kharIdelI cIjanI barAbara khabara na paDavAthI pratyeka cIjano eka cUlo gaNI zake che arthAt jeTalI cIja kharIdIne lAve tenA teTalA cUlAnI gaNatarI karavI. bIjAne ghare jyAM bhojana Adi kare to tenA gharanI cIjono eka cUlo gaNavo ane vecAtI cIjo dhyAnamAM AvI jAya to teno pratyeka cIjanA hisAbathI alaga cUlo gaNavo. (18) vAyukAya - potAnA hAthathI havA nAkhavAnA sAdhanonI gaNatarI naMgamAM karavI. vIjaLInA baTana, paMkhA, puTTA, noTabuka, kapaDA Adi koIpaNa vastuthI havA nAkhavAno prasaMga Ave to tenI gaNatarI karavI. pote karAve tene paNa gaNavA. sIdhA sAme AvI jAya to teno AgAra. jhUlA, pAraNA Adi pote kare tene paNa gaNavA. eka baTanane aneka vAra karavuM paDe to naMgamAM ekaja gaNI zakAya che. kulara, era kaMDIzanano tyAga maryAdA karavI. (19) vanaspatikAya:- lIlA zAkabhAjI, phUTa Adino tyAga maryAdA karavI, khAvAnI temaja AraMbha karavAnI. sparza Adino. AgAra karavo. suvidhA hoya to lIlotarInA nAma temaja vajananuM spaSTIkaraNa paNa karI zakAya che. (sthAvara jIvonI sparza mAtrathI virAdhanA thAya che, tenuM harahaMmeza upayoga pUrvaka dhyAna rAkhavuM.) (20) rAtri-bhojana - cauvihAra athavA tivihAra karavo athavA rAtri bhojananI maryAdA karavI. rAtre keTalIvAra khAvuM, pIvuM keTalIvAra, athavA keTalA vAgyA pachI khAvAno tyAga ane pIvAno tyAga. savAre sUryodaya sudhI athavA navakArazI athavA porasI, sudhIno tyAga. (21) asi - potAnA hAthathI jeTalA zastra ojAra Adi kAmamAM levA tenI maryAdA naMgamAM karavI jema ke- soya, kAtara, patrI, cAku, charI Adi hajAmatanA sAdhanone Akho eka seTa paNa gaNI zake che ane hajAma kare to tenI gaNatarI thaI zakatI na hovAthI AgAra rAkhI zake che. moTA zastra- talavAra, baMdUka, bhAlA, barachI pAvaDA, kodALI Adino tyAga karavo athavA maryAdA karavI. (22) masI:- dukAna, dhaMdhAno prakAra, nokarI vagerenI maryAdA karavI. (23) khetI-vyApAra - khetI hoya to te saMbaMdhamAM eTalA vighA uparAMtano tyAga athavA saMpUrNa tyAga. anya vyApAronI maryAdA jAtimAM karavI, nokarI hoya to te sivAya badhA vyApArano tyAga karavo.nokarI chuTI jAya to navAno AgAra. ghara kharcamAM maryAdA karavI. (24) upakaraNa - ghaDIyALa, cazmA, kAca, dAMtiyA, thALI, vATakA, glAsa, loTA, bega, boksa, kabATa, bAjoTha, reDyio AdinI. maryAdA karavI potAnA upayogane mATe roja kAmamAM Ave teno AgAra karIne navAnI maryAdA karI zake che. (25) AbhUSaNa - zarIra para paheravAnA sonA-cAMdInA AbhUSaNanI maryAdA jAti athavA jaMgamAM karavI athavA navA paheravAno tyAga karavo. (26) sarva dravya saMbaMdhI maryAdAo karavI. acitanA vaparAzamAM paNa viveka rAkhavo. badhIja acita vastuonuM paNa trasa sthAvaranA AraMbhathI ja nirmANa thAya che. eka grAma sonuM ekagrAma sonuM meLavavA mATe hajAro kilo mATI jamInamAMthI keTalAMka kIlomITara nIcethI ulecavAmAM Ave che. kyAMkato grenAITa jevA khaDakamAMthI tenuM pAvaDara jevuM bArIka cUrNa karI pachI tenA para dasa gaNA pANIthI prakriyA karavAmAM Ave che.bhaThImAM nAkhavAmAM Ave che. pAIpavATe khANiyA majadUrone havA pahoMcADavAmAM Ave che. kyAreka temanAM khodakAma karatA akasmAtamAM mRtyu paNa thAya Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 143 AgamasAra che. visphoTa karIne paththaro toDavAmAM Ave che. AvI rIte mahAAraMbha karIne meLaveluM sonuM tyAra pachI paNa jyAre paheravAmAM Ave che, tyAre mAna ahaMkAra IrSA ane aMte bhayanuM kAraNa bane che.koIne sonAnA kAraNe jIva khovAno vakhata paNa Ave che. kaleza kaMkAza upajAvanAruM, AsakitanuM kAraNa A sonuM parabhavamAM paNa tevAja saMsakAro Ape che. paraMparA, jUnA rItirivAjo , rUDhione samaya pramANe badalatAM nahiM zIkhIe to dravya ane bhAve nakasAnIja thaze. zrAvaka-zrAvikAoe cha javanikAyano thokaDo avazyathI vAMcavo tathA sona paheratAM ke kharIdatAM pahelA te yAda karavo. paccakakhANa levAno pATha - A prakAre je meM maryAdA athavA AgAra rAkhyA che te uparAMta potAnI samajaNa tathA dhAraNA anusAra davA athavA kAraNano AgAra rAkhatAM, upayoga sahita tyAga, eka karaNa traNa yogathI; na karemI maNasA, vayasA, kAyasA(huM karuM nahi mana, vacana, kAyAthI.) tasya bhaMte paDikamAmi niMdAmi garihAmi aprANaM vosirAmi. paccakhANa pAravAno pATha :- jo me dezAvagAsiyaM paccakhANuM kya (je meM ahorAtrane mATe dravyAdinI maryAdA karIne bAkInA paccakhANa kya che) te sammakAeNe phAsiyuM, pAliya, tIriyaM, kitiyaM, sohiya, ArAhiya, ANAe aNupAliyaM na bhavaI tassa micchAmi dukakaDaM.(samayaka prakAre tenuM pAlana na thayuM hoya to paNa mane tenA samayaka bhAva hojo, huM tenIja zradhdhA karuM chuM tenA samayaka pAlanamAM ja mArA AtmAnuM hita jANuM chuM.) athavAH- kAle dhAraNa karelA niyamomAM koI aticAra doSa lAgyA hoya to tassa micchAmi dukkaDaM. noMdha - A niyamo sivAya sAmAyika, mauna, krodha tyAga, jUThano tyAga, kalaha tyAga, navakArasI, poriSI, svAdhyAya, pratijJA, dhyAna Adi dainika niyama paNa roja yathA zakti karI levA joIe. cauda (23-25) niyama bharavAnI rIta - 3 dahIM x = 2 x 9 x 9 viSaya jJAna bolavAnI rIta lakhavAnI rIta 1 sacitta padArtha 5 uparAMta tyAga 2 dravya (khAvAnA) 25 uparAMta tyAga 25 3 vigaya pAMca 4 uparAMta tyAga 1 mahAvigaya be tyAga 2 dUdha-cA 2 vAra uparAMta tyAga 2 vAra 1 vAra uparAMta tyAga 1 vAra 4 ghI (uparathI) tyAga 5 taLelA padArtha 5 jAti uparAMta tyAga dasAkaranA padArtha 5 jAti uparAMta tyAga 7 goLanA padArtha tyAga 4 panI (joDA Adi) 3 joDI uparAMta tyAga 5 taMbola (mukhavAsa) 4 jAti uparAMta tyAga 6 vastra (paheravAnA) 25 naMga uparAMta tyAga 25 7 kusuma (sUMghavAnA) tyAga 8 vAhana - jAti uparAMta tyAga naMga cha uparAMta tyAga vizeSa paristhitimAM jAti pAMca uparAMta tyAga 5 (pAMca navakArathI) niMga 11 uparAMta tyAga 11 9 zayana (pathArI) 25 uparAMta tyAga 25 10 vilepana (telAdi) 7 uparAMta tyAga 7 11 abrahmacarya-kuzIlano tyAga athavA divase 4 tyAga athavA maryAdA tyAga 12 dizA-cAre dizA 8 ki.mI. uparAMta tyAga 8 kI.mI. vizeSa paristhitimAM pa00 ki.mI. uparAMta tyAga 500 kI pAMca navakArathIH upara 4 mALa uparAMta tyAga 4 mALa nIce 20 phuTa uparAMta tyAga 20 phuTa 13 snAna: nAnuM 3 uparAMta tyAga 3 moTuM 1 uparAMta tyAga madhyama 14 bhojana -nAnuM(nAsto) 10 uparAMta tyAga 10 moTuM (jamavAnuM) 2 uparAMta tyAga ka Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha X X 5 144 15 sacitta mATI Adino AraMbha tyAga uparathI mIThuM tyAga 16 pANIno upayoga 5 bAlaTI uparAMta tyAga 5 pANIyArA 10 uparAMta tyAga 17 agni jalAvavI 5 uparAMta tyAga vIjaLInA baTana naMga 10 uparAMta tyAga cokA 10 uparAMta tyAga 10 18 paMkhA-puTTA Adi 5 uparAMta tyAga 19 lIlA-zAkabhAjI, phaLa 10 uparAMta tyAga 10 bIjAne mATe 5 uparAMta tyAga 20 rAtri bhojana tyAga athavA (1) TAImathI 10 vAgyA pachI tyAga 10 vAge sudhI (2) saMkhyAthI 2 vAra uparAMta tyAga 2 vAra 21 asi: soya Adi 5 uparAMta tyAga talavAra Adi tyAga 22 masi-pena Adi sAdhana 10 uparAMta tyAga 10 23 kRSiH (1) khetara vIghA tyAga (2) vyApAra jAti 2 uparAMta tyAga (3) parigraha ghara upayoga-50 hajAra uparAMta tyAga 50 hajAra 24 upakaraNa(upayogI vastuo)-35uparAMtatyAga 35 25 navA AbhUSaNa jAti athavA naMga 5 uparAMta tyAga (5) praznaH A niyama to 25 che to pachI tene 14 niyama zA mATe kahe che? uttaraH zrAvakanA dazamA vratanA pAThamAM 'dravya Adi kahyuM che. 14 Adi saMkhyA kahI nathI. paraMparAthI 14 saMkhyA pracalita thaI gaI che. tethI 14 niyamanA nAmathI prasiddha thaI gayA che. tethI ahIM prasiddha nAma ja devAmAM AvyuM che paraMtu dinacaryAnA Avazyaka niyamone joDIne 25 bola ryA che. jenA aMtarabolonA kula 50 kolama bane che. noMdhaH bAra vrata ane cauda niyamanI nAnI pastikA paNa upalabdha che. nava tattva: paccIsa kriyA padArtha (tattva) nava che. A nava tattvanuM jJAna temaja zraddhA e samyagdarzananuM Avazyaka aMga che. zrAvakane A nava tattvanuM jJAna hovuM ja joie. jeno saMkSipta paricaya A pramANe che. (1) jIva :- jJAna, darzanayukta temaja upayoga guNavALA, cetanA lakSaNavALA ane saMsAra avasthAmAM janma maraNa temaja gamanAgamana rUpa gati Adi karavA vALA jIva dravya che. sukhaduHkhano jANa, sukhaduHkhano vedaka, karmano kartA, bhokatA, ajaraamara avinAzI che. jIva tattva arUpI che, zAzvata che, asaMkhya pradeza che ane saMkoca vistAra svabhAvavALA che arthAt jene jeTaluM zarIra maLyuM hoya teTalAmAM AtmAno samAveza thaI jAya che. saMsArI ane siddha A be tenI mukhya avasthA che. (2) ajIva - jIva sivAyanA lokanA samasta padArthano ajIva tattvamAM samAveza thAya che. te rUpI, arUpI baMne prakAranA hoya che. jIvoe choDeluM zarIra Adi rUpe paNa hoya che tathA pudgalanA anya vividha rUpe paNa hoya che. dharmAstikAya Adi dravya paNa arUpI ajIva rUpa che. temAM cetanA lakSaNa hotuM nathI. ajIva svecchAe gamanAgamana karatA nathI. paraprayogathI ane svabhAvathI pudgalonI. gati hoya che. skUla daSTithI jIva ajIva be dravyomAMja samasta padArtho no samAveza thaI jAya che. (3) puNya :- nAnA moTA koIpaNa jIva, jaMtu, prANIne sukha pahoMcADavuM; bhautika zAMti suvidhA ApavI te puNya che. arthAt mana kha pahoMcADavuM, satkAra, sanmAna, namaskArathI manojJa vyavahAra karavo, AhAra, pANI, vastra, pAtra, makAna, bichAnA Adi daIne sukha pahoMcADavuM puNya che. zAstramAM tenA 9 bheda kahyA che. (4) pApa - koIpaNa pravRttithI prANIone duHkha pahoMcADavuM te pApa che tenA aDhAra prakAra che. (5) Azrava - je avrata ane apakhANe karI, viSaya kaSAya seva karI, AtmAmAM ATha karmonI Avaka thavAnI pravRttine Azrava tattva kahevAya che. tenA 20 bheda kahyA che. (6) saMvara:- Azravane rokavAnI pravRttio saMvara che. tenA paNa 20 bheda che. (7) nirjarA - karmono vizeSa kSaya karavAnA kAryone nirjarA kahevAya che. nirjarAnA 12 prakAra che je 12 prakAranA tapa paNa kahevAya che. temAM cha atyaMtara tapa che ane cha bAhya tapa che. (8) baMdha:- AtmAnI sAthe kamanuM coTI javuM te baMdha che. prakRtibaMdha,sthitibaMdha,anubhAgabaMdha ane pradezabaMdha A cAra prakArathI paripUrNa baMdha thAya che. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | 145 AgamasAra (9) mokSa :- saMpUrNa karmakSaya thaIne mukta avasthA prApta thaI jAya te mokSa che tenA samyag jJAna,darzana,cAritra,tapa A cAra upAya che. [vistRta jANakArI mATe nava tattvano thokaDo temaja nava tattva vistAra saMbaMdhI sAhityanuM adhyayana karavuM joie.] zrAvakoe jANavA yogya 25 kriyA kAyikI Adi pAMca kriyA H 1. kAyikI zarIranA bAhya saMcArathI. 3. prAdoSikI- kaSAyonA astitvathI. 2. adhikaraNikI-zastra dhAraNa karavAthI. 4. paritApanikI- zarIrathI kaSTa pahoMcADavA para 5. prANAtipAtikI-- hiMsAnI pravRtti ane hiMsAnA saMkalpathI. - bhagavatI sUtra, ThANAMga sUtra. AraMbhikI Adi pAMca kriyA H- 1. AraMbhikI- jIva hiMsA thaI javA para. 2. parigrahikI- koImAM paNa moha mamattva rAkhavAthI. 3. mAyApratyayA- krodha, mAna, mAyA, lobha, karavAthI athavA tenA udayathI. 4. apratyAkhyAnikI- padArthono athavA pApono tyAga(paccakhANa) na karavAthI. 5. mithyAtva- khoTI mAnyatA temaja khoTI zraddhA, prarUpaNAthI. - bhagavatI sUtra, ThANAMga sUtra dRSTijA Adi ATha kriyA H 1. daSTijA(diTTIyA)- koIpaNa padArthane rAgadvezathI jovAthI. 2. sparzajA(puTTIyA)- koIpaNa cIjano sparza karavAthI. 3. nimittikI- koI vastu athavA vyaktinA saMbaMdhamAM kharAba vicAravA, bolavAthI athavA sahayoga karavAthI. 4. sAmAntopanipAtikI- jIva ajIvano samudAya meLavavAthI. 5. svahastikI(sAhazriyA)- potAnA hAthathI kArya karavAthI. 6. nesRSTikI- koI paNa jIva ajIvane pheMkavAthI. 7. AjJApanikI- koI paNa kAryanI AjJA devAthI. 8. vidAraNI- koI vastune phADavA-toDavAthI. -ThANAMga sUtra. anAbhoga Adi sAta kriyA H = 1. aNAbhoga- ajANapaNe pApa pravRtti thavAthI. 3. rAga pratyayA- koI para rAga bhAva karavAthI. 2. anavakAMkSA-- upekSAthI, beparavAha vRttithI. 4. dveSa pratyayA--- koIpara dveSa bhAva karavAthI. 5. prayogapratyayA- mana, vacana, kAyAnI mAThI pravRttiothI. 6. sAmudAnikI- sAmuhika pravRttiothI temaja ciMtanathI. 7. IryApathikI-- vItarAgI bhagavAnane yoga pravRttithI ThANAMga sUtra A 5+5+8+7 U paccIsa kriyAomAM sUkSma, atisUkSma temaja vibhinna prakAranI skUla badhI kriyAono samAveza karavAmAM Avyo che. vItarAgI manuSyone potAnI samasta pravRttiomAM phakta 25mI kriyAja lAge che bAkI saMsArI jIvone u52 kahela 24 kriyAomAMthI koIpaNa kriyA lAgatI rahe che. A kriyAothI hInAdhika vibhinna mAtrAmAM jIva karmabaMdha kare che evuM jANIne banatI kozize AnAthI bacavAno mokSArthIe pUro prayatna karavo joie. zrAvakanA 21 guNo : cAra prakAre prathama prakAre : 21 Adarza guNo H - zrAvake sAmAnya kakSAmAM paNa niraMtara pragatizIla rahevuM joie temaja viziSTa guNonI upalabdhi karavI joie. (1) jIva ajIvanuM jANakAra thavuM. (2) puNya, pApa, Azrava, saMvara, baMdha, nirjarA ane mokSanA sAcA svarUpanuM jJAtA eTale jANakAra thavuM. (3) karmabaMdha karAvavAvALI pacIsa kriyAonA jANakAra thavuM. (4) 14 niyama(23 niyama) haMmezAM dhAraNa karavA. traNa manorathanuM haMmezAM ciMtana karavuM. (5) sUtAne uThatAM samaye dharma jAgaraNa kare arthAt Atma vikAsanuM ciMtana kare. (6) daDhadharmI ane priyadharmI evA bane ke tene devapaNa dharmathI DagAvI na zake. (7)jIvanamAM deva-sahAyatAnI AzA na rAkhe,devI devatAnI mAnatA na kare (8) potAnA siddhAMtamAM kovida yAne paMDita bane. (9) dara mahine 6-6 pauSadha kare. (10) samAjamAM pUrNa vizvAsa pAtra banavuM temaja pratiSThita jIvana banAvavuM. (11) tapa temaja kSamAnI zaktino vikAza kare. (12) dAna zIlanA AcaraNamAM dararoja pragati kare. (13) gAmamAM birAjIta saMta satIjIonA darzana, vaMdana Adi pravRtti mATe samaya nakkI karI rAkhavo. (14-15) AhAra, vastra, makAna, pATa, pAtra auSadha Adi padArthonuM supAtra dAna devAnI bhAvanA bhAvavI temaja te saMbaMdhI nirdoSatAno viveka rAkhavo. (16) gaMbhIra ane sahiSNu banavAno prayatna kare. (17) vyApArane ghaTADe, sAMsArika pravRttiothI kramazaH nivRtta thavAno prayatna kare. (18) udAsIna vRttinI, vairAgyanI temaja tyAga paccakkhANanI vRddhi kare. (19) 1. rAtri bhojanano sarvathA tyAga kare, 2. jamInakaMda- anaMtakAya Adino sarvathA tyAga kare, 3. sacittano sarvathA tyAga kare, 4. paMdara karmAdAnano sarvathA tyAga kare, temaja 5. mithyAtvamaya pravRttino tyAga kare. A pAMca paccakkhANa karavA mATe zrAvake haMmezA prayatnazIla banavuM joie. (20) nivRttimaya sAdhanAno avasara prApta karIne AnaMdAdi zrAvakanI jema pauSadhazALAmAM rahIne zrAvaka pratimAonI yathAzakita ArAdhanA kare. avasara prApta thavA para saMyama grahaNa karavAnI taiyArI rAkhe. (21) trIjA manorathane pUrNa karavAno avasara jANIne sAvadhAnI pUrvaka svataH saMthArAno, paMDita maraNano svIkAra kare. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 AgamacAra-pUrvArdha dvitIya prakAre 21 guNoH1. zrAvaka nava tattva, 25 kriyAnA jANakAra hoya. 2. dharmanI karaNImAM koInI sahAya vAMche nahI. 3. koInA dvArA calAyamAna karavA chatAM dharmathI calita thAya nahIM. 4. jinadharmamAM zaMkA, kAMkSA, vitigicchA kare nahIM. 5. laddhiyaTTA, gahiyaTTA, pucchiyA, viNicchiyaTTA hoya, je sUtra-artharUpa jJAnane dhAraNa karyuM che teno nirNaya kare, pramAda kare nahIM. 6. hADa-hADanI majjAmAM dharmanA raMgathI raMgAyamAna rahe. 7. mAruM AyuSya asthira che jinadharma sAra che, evI ciMtavanA kare. 8. sphaTika ratna jevA nirmaLa rahe, phUDa-kapaTa rAkhe nahi. 9. supAtra dAna devAmAM utsAhIta citavALA che. 10. mahinAmAM cha-cha pauSadha kare be AThama, be paMcamI, be pAkhI. 11. zrAvakajI rAjAnAM aMtaHpuramAM, rAjAnA bhaMDAramAM ke sAhukAranI dukAnamAM jAya to pratItakArI hoya. 12. grahaNa karelA vrata pratyAkhyAna nirmaLa pALe, doSa lagADe nahIM. 13. cauda prakAranA nirdoSa padArtha sAdhu-sAdhvIne vahorAve. 14. dharmano upadeza Ape, pramAda kare nahIM. 15. zrAvakajI sadA traNa manorathanuM ciMtana kare, pramAda kare nahIM. tIrthanA guNagrAma kare, anyatIrthInA guNagrAma kare nahIM. 17. sUtra-siddhAMta sAMbhaLe paraMtu pramAda kare nahIM. 18. koI navo mANasa dharma pAmyo hoya tene yogya sahAya kare, jJAna zIkhave. 19. ubhaya saMdhyA(kAla) pratikramaNa kare, pramAda kare nahIM. 20. sarva jIvo pratye maitrI bhAva rAkhe, vaira-virodha koIthI rAkhe nahIM. 21. zakti pramANe tapasyA avazya kare ane jJAna zIkhavAmAM parizrama kare. tRtIya prakAre : 21 lakSaNa : 1. alpa icchA-icchA tRSNAne ochI karavAvALo hoya.2. alpa AraMbhI- hiMsAkArI pravRttione ochI karavAvALo hoya. 3. alpa parigrahI- parigrahane ocho karavAvALo hoya.4. sazIla- AcAra vicAranI zaddhatA rAkhavAvALo zIlavAna hoya. 5. suvatI- grahaNa karelA vratonuM zuddhatApUrvaka pAlana karavAvALo hoya.. dharmaniSTha- dharma kAryomAM niSThA rAkhavAvALo hoya. 7. dharmapravRtti- mana vacana kAyAthI dharma mArgamAM pravRtti karavAvALo hoya. 8. kalpa ugravihArI- upasarga AvavA para paNa maryAdAnI viruddha kAryana karavAvALo hoya. 9. mahAsaMvegI-nivRtti mArgamAM lIna rahevAvALo hoya.10. udAsIna- saMsAranI pravRttio pratye udAsInatA rAkhavAvALo hoya. 11. vairAgyavAna- AraMbha parigrahane choDavAnI IcchA rAkhavAvALo hoya.12. ekAMtaArya-niSkapaTI, saraLa svabhAvI hoya. 13. samyagamArgI- samyam jJAna darzana cAritranA mArga para cAlavAvALo hoya.14. susAdhu- AtmasAdhanA karavAvALo hoya. 15. supAtra- sadaNa temaja sabhya jJAnane surakSita rAkhavAvALo hoya. 16. uttama- sadguNothI yukta temaja sadguNAnurAgI hoya. 17. kriyAvAdI- zuddha kriyA karavAvALo hoya.18. Astika-deva, guru, dharma pratye niSThAvAna AsthAvAna hoya. 19. ArAdhaka- jinAjJA anusAra dharmanI ArAdhanA karavAvALo hoya.20. prabhAvaka- jina zAsananI prabhAvanA karavAvALo hoya. 21. arihaMta ziSya- arihaMta bhagavAna pratye zraddhA bhakti karavAvALo temaja temaNe batAvelA mArga para cAlavAvALo hoya. caturtha prakAre 21 guNoH 1. azudra-gaMbhIra svabhAvI hoya. 2. rUpavAna- suMdara, tejasvI ane sazakta zarIravALo hoya.(puNyanA udayane kAraNe) 3. prakRti saumya- zAMta, dAMta, kSamAvAna ane zItala svabhAvI hoya. 4. lokapriya- Ihaloka paralokanA viruddha kArya karavAvALo na hoya.5. akUra- kUratA rahita, saraLa temaja guNagrAhI hoya. 6. bhIru- loka apavAda, pApakarma temaja anItithI DaravAvALo hoya.7. azaTha- catura temaja vivekavAna hoya. 8. sudakSiNa- vicakSaNa temaja avasarano jANakAra hoya.9. lajjALu- kukarmo pratye lajjAzIla hoya. 10. dayALu- paropakArI temaja badhA jIvo pratye dayAzIla hoya. 11. madhyastha- anukULatA, pratikULatAmAM samabhAva rAkhavAvALo hoya.12. sudaSTi-pavitra daSTivALo hoya. 13. guNAnurAgI- guNono premI temaja prazaMsaka hoya.14. supakSayukta- nyAya ane nyAyIno pakSa levAvALo hoya. 15. sudIrdhadaSTi- dUragAmI daSTivALo hoya.16. vizeSajJa-jIvAdi tattvono temaja hita ahitano jJAtA hoya. 17. vRddhaanuga- guNavRddha temaja vayovRddhano AjJApAlaka hoya.18. vinIta- guNIjano, gurujano pratye vinamra hoya. 19. kRtajJa- upakArane bhUlavAvALo na hoya. 20. parahita kartA- mana, vacana, kAyAthI bIjAonuM hita karavAvALo hoya. 21. labdhalakSya- lakSya prAptine mATe adhikAdhika zAstronuM jJAna karavAvALo hoya. noTa:(noMdhaH) alaga-alaga apekSAthI bhinna-bhinna prakAre 21 guNonuM saMkalana kyuM che. auSadha upacAramAM viveka roganAM udayamAM,azAtAmAM zrAvakoe bhayabhIta ane Akrata na thatAM, pUrva karmano udaya jANI upacAramAM paNa ahiMsaka rahevuM joIe. koDa lIvara oIla(mAchalInuM tela), lasaNa, ghaunAM javArAno rasa bITa,gAjara.jevA ati pApamaya upacAro na karavA joIe. ane potAno anukaMpAno bhAva kAyama rAkhavo joie. asAdhya rogomAM athavA moTI umare to potAnA trIjA manorathano avasara jANI e dizAmAM AgaLa vadhavu joie. che zrAvakAcAra saMbaMdhI pariziSTo saMpUrNa Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | [bhagavatI sUtra : zataka-25, uddezaka-6] saMkSipta paricaya :- 147 nigraMtha svarUpaH 6 niyaMThA AgamasAra A uddezakamAM cha prakAranA nigraMthonuM svarUpa 36 dvAranA mAdhyamathI ryuM che. nigraMtha : / :- rAga dveSAdi graMthithI je rahita hoya, te graMthino nAza karavA mATe je puruSArthazIla hoya, te nigraMtha kahevAya che, te sarvavirati sAdhu hoya che. tenI vividha avasthAonA AdhAre zAstrakAre tenA cha prakAra kahyA che. (1) pulAka : pulAka nAmanI labdhinA prayogathI mULaguNa ane uttaraguNamAM doSa sevana karIne je potAnA cAritrane zALanA pULAnI jema niHsAra banAvI de che, tene pulAka kahe che. te nigraMtha saMgha ke zAsana para koI Apatti Ave tyAre labdhinA prayogathI cakravartIne paNa zikSA ApI zake che, daMDita karI zake che ane te nigraMtha, pulAka labdhinA prayoga dvArA aMtarmuhUrtamAM ApattinuM nivAraNa karI zake che. te nigraMthanuM guNa svarUpa pANIthI bharelI mazakanuM mukha kholI nAkhavA samAna che. je rIte mazakanuM mukha kholatAnI sAthe ja pANI zIvratAthI bahAra nIkaLI jAya che, te ja rIte pulAka labdhi prayoganA samaye tenA saMyamaparyavono zIghratAthI hrAsa thAya che. jo aMtarmuhUrtamAM ja tenI AlocanA vagere karIne zuddha thaI jAya to kaSAyakuzIla nigraMthapaNuM pAme che, anyathA khAlI mazakanI jema te asaMyama avasthAne pAme che. (2) bakuza :- saMyama svIkAryA pachI mAnasika zithilatAthI, asahanazIlatAthI ke zarIranI AsaktithI cAritra pAlanamAM pramAdanuM sevana karatAM uttaraguNamAM doSonuM sevana karIne je sAdhu potAnA cAritrane zabala eTale kAbara cittaDuM banAvI de che tene bakuza kahe che. te sAdhu potAnA zarIranI ke upakaraNonI vibhUSA karavA aneka prakAre doSonuM sevana kare che. bakuza nigraMthanuM svarUpa pANInI TAMkImAM tirADonI samAna che. TAMkImAM uparathI pANI bharAI rahyuM hoya ane nAnI nAnI tirADamAMthI pANI bahAra vahI rahyuM hoya, te samaye tirADa nAnI nAnI hovAthI ane pANI bharavAnuM cAlu hovAthI pANInuM saMrakSaNa ane vitaraNa baMne kAryavAhI cAle che. vyakti jo tenI upekSA kare, tirADa moTI thaI jAya ane pANInI jAvaka vadhI jAya to kArya aTakI jAya che. te ja rIte bakuza nigraMtha uttaraguNamAM doSasevana kare che chatAM jJAnAdinI ArAdhanA cAlu hovAthI tenA saMyama paryavo jaLavAI rahe che ane jIvanaparyaMta paNa A paristhiti TakI zake che paraMtu moTI tirADanI jema jo doSasevananI mAtrA vadhI jAya, azubhalezyAnA pariNAmo AvI jAya to te kALAMtare asaMyamabhAvane pAme che. (niyaMThAmAM cha lezyA hoi zake che. azubha lezyAo vadhAre samaya rahe to niyaMThA asaMyamane pAme che.) kuzIla :- mULaguNa ke uttaraguNamAM doSa sevanathI athavA saMjvalana kaSAyanA udayathI jenuM cAritra dUSita thayuM hoya tene kuzIla kahe che. tenA be bheda che- pratisevanA kuzIla ane kaSAyakuzIla. (3) pratisevanAkuzIla :- pramAda AdinA nimittathI mULaguNa ke uttaraguNamAM doSanA sevanathI je potAnA cAritrane dUSita banAve, tene pratisevanAkuzIla kahe che. tenuM svarUpa pANInI TAMkImAM chidra paDavA samAna che. je rIte chidrane TUMka samayamAM pUrI devAmAM Ave, to kAryavAhI yathAvat cAlatI rahI zake paraMtu bedarakArIthI chidra moTuM thaI jAya, to pANI zIghra khAlI thaI jAya che. te ja rIte A nigraMtha paNa doSasevananI maryAdAmAM 2he, yathAsamaya doSa zuddhinuM ke prAyazcittanuM lakSya rAkhe tyAM sudhI teno saMyamabhAva rahe che anyathA doSasevananI maryAdAnuM ullaMghana kare, zuddhinuM ke prAyazcittanuM lakSya na rAkhe athavA azubha lezyAnA pariNAmo AvI jAya to asaMyamabhAvane prApta kare che. (4) kaSAyakuzIla :- te sAdhu mULaguNa ke uttaraguNamAM doSa sevana karatA nathI. te mahAvrata, samiti, guptinuM yathArtha pAlana kare che. tema chatAM mAtra saMjvalana kaSAyanA udayanA kAraNe jenuM cAritra kaMIka aMze dUSita thAya che tene kaSAyakuzIla kahe che. (5) nigraMtha :- rAga dveSanI graMthIno sarvathA upazama athavA kSaya thayo hoya tevA chadmastha vItarAgI sAdhakane nigraMtha kahe che. teomAM agiyAramuM ane bAramuM be guNasthAna hoya che. agiyAramA guNasthAne upazAMta vItarAga ane bAramA guNasthAne kSINa vItarAga hoya che. - (6) snAtaka :- jenuM cAritra akhaMDa che, je cAra ghAtikarmathI rahita che, tevA kevaLI bhagavAnane snAtaka kahe che. teomAM teramuM ane caudamuM be guNasthAna hoya che. A rIte cha prakAranA nigraMtho uttarottara vizuddha pariNAmI hoya che. sUtrakAre tenA bheda-prabheda vagerenuM 36 dvArathI vistRta varNana ryuM che. pratyeka nigraMthanA pAMca-pAMca bheda = nigraMtha :- mithyAtvAdi ApyaMtara graMthI ane dhana-dhAnyAdi bAhya graMthithI rahita sarva virata zramaNone nigraMtha kahe che. cAritra mohanIyakarmanA kSayopazamanI vicitratAnA kAraNe cha bhedomAM temanuM varNana A pramANe che-- (1) pulAka :- zALa--cokhAnA pULAmAM sArabhAga alpa ane ghAsa, mATI Adi niHsAra bhAga adhika hoya, tema jenA cAritramAM sAra bhAga alpa ane niHsAra bhAga adhika hoya tene pulAka kahe che. saMyama prAptinA samaye sAdhaka, kaSAya kuzIla niyaMThAne prApta thAya che. tenI saMyama sAdhanAthI saMyama paryAyonI vRddhi thAya ane nava pUrvanA jJAnanI prApti thAya, tyAra pachI nirdoSa cAritranuM pAlana karanAra keTalAka sAdhakone pulAka nAmanI labdhi pragaTa thAya che. te sAdhu koI Avazyaka prasaMge athavA jJAna, darzanAdi prayojanathI te labdhino prayoga kare che. labdhiprayoga avasthAmAM aMtarmuhUrta mATe tene pulAka nigraMtha kahe che. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 AgamasAra-pUrvArdha A nigraMtha, caturvidha saMgha Adi para AvelI Apattine dUra karavA mATe anya koI mArga na hoya, tyAre anivArya saMyogomAM labdhi prayoga dvArA cakravartI, rAjA Adine paNa bhayabhIta karI zake che, daMDa ApI zake che. tenA saMyamamAM mULaguNa pratisevanA ane kyAreka uttaraguNa pratisevanA paNa thAya che. labdhi prayoga samaye Aveza, akSamAbhAva vagere aneka nAnA-moTA doSa sevanathI tenuM cAritraniHsAra thaI jAya che. labdhi prayoganA aMtarmuhUrtamAM jo te sAdhu labdhithI nivRtta thaI jAya to kaSAyakuzIla nigraMthapaNAne prApta kare che ane jo nivRtta na thAya to asaMyama avasthAne prApta kare che. labdhiprayoganA prayojanonA AdhAre pulAkanA pAMca prakAra che. mananA viSayamAM koI dvArA koI paNa prakAranI mazkelI utpanna thAya. yathA- rAjyamAM rAjA Adi jJAnaprAptimAM bAdhaka banatA hoya, tyAre te vikaTa paristhitinA nivAraNa mATe koI zramaNa pulAka labdhino prayoga kare, tene jJAnapulAka kahe che. darzanapulAka - darzana arthAt zraddhA, prarUpaNAnA viSayamAM koI dvArA koI prakAranI muzkelI utpanna thAya, te paristhitine dUra karavA mATe koi zramaNa labdhi prayoga kare che, tene "darzanapulAka' kahe che. cAritrapulAka - rAjAdi cAritrapAlanamAM vikSepa kare, koI upadravAdi kare, tyAre te paristhitimAM koI zramaNa pulAkalabdhino prayoga kare tene cAritra pulAka kahe che. liMga pulAka - jaina zramaNanI Avazyaka vezabhUSA ane upadhinA viSayamAM koI prakAranI muzkelI utpanna thAya, tyAre te vikaTa paristhitinA nivAraNa mATe koi zramaNa labdhi prayoga kare, tene liMgapalAka kahe che. yathAsUma pulAka - anya vividha kAraNothI, saMgha athavA sAdhu, zrAvaka, dIkSArthI Adi koI vyakti para AvelI vikaTa paristhitinA nivAraNa mATe labdhi saMpana zramaNa pulAka labdhino prayoga kare te yathAsUkSma pulAka kahevAya che. palAka nAma ja palAka labdhiprayogane sacitta kare che. tenA pratyeka bhedamAM palAkalabdhino prayoga avazya thAya che. temaja tenI lezyA, sthiti, gati, bhava, AkarSa, aMtara, pratisevanA, liMga, saMyamaparyavo, samudyAta Adi dvAranA varNanathI spaSTa che ke pulAka nigraMtha labdhi prayoganA samaye ja hoya che. mULapAThamAM paNa mulAkanA pAMca bheda pulAka labdhithI saMbaMdhita che. (ra) bakuza - bakuza arthAt zabala-kAbara cittaDuM-citravicitra. jenuM cAritra, doSasevana rUpa azuddhithI mizrita hoya tene bakuza nigraMtha kahe che. doSasevananA nimittathI tenA be bheda che. zarIrabakuza ane upakaraNa bakuza. 1. zarIra bakaza :- zarIranI zobhA vibhaSAne mATe hAtha, paga, makha Adi sApha kare. AMkha, kAna, nAka Adino mela dara kare. nakha. keza Adi avayavone susajjita kare, dAMta Adine raMge, ItyAdi pravRttinA sevanathI je zramaNa kAyaguptithI rahita hoya, te zarIra bakuza che. 2. upakaraNa bakuza - saMyamI jIvananA Avazyaka upakaraNonI AsaktithI tenI zobhA vibhUSAmAM pravRttizIla bane, akAlamAM vastra, pAtrAdi vAraMvAra dhue raMge, niSkAraNa pAtrAdi para rogAna lagAve, avanavI DIjAIno kare, ItyAdi pravRttio kare, tene upakaraNa bakuza kahe che. A baMne prakAranA bakuza Rddhi ane yazanA kAmI hoya che. te satata zAtAnI ja kAmanA kare che, tethI te sAdhu jIvananA kartavya anuSThAnomAM pUrNa sAvadhAna rahI zakatA nathI. te nigraMtho mULaguNamAM doSanuM sevana karatA nathI. tenI doSanI pravRtti, uttara guNanI sImA parvatanI ja hoya che ane te zithila mAnasika vRttithI janmelI hoya che. jo doSanuM sevana kramazaH vadhatuM jAya ane mULaguNanI virAdhanA kare to pratisevanA kuzIla athavA asaMyamabhAvane prApta kare che. jo doSanI zuddhi karI le to kaSAyakuzIla nigraMthapaNAne prApta kare che. athavA sUkSamadoSonI pravRtti cAlu rAkhe ane saMyama ArAdhanAmAM tatpara banI jAya to jIvanaparyata bakuzapaNe rahI zake che. baMne prakAranA bakuzanA pAMca prakAra cheAbhoga bakuza :- saMyama vidhi, zAstrANA temaja doSa pravRttionA pariNAmane jANavA chatAM zithilavRttithI ane bedarakArIthI doSasevana kare te Abhoga bakuza che. anAbhoga bakuza - je saMyama vidhi ke zAstrAzAne jANyA vinA, potAnI pravRttinA sArAsArano vicAra vinA anukaraNavRttithI, dekhAdekhIthI tathA prakAranA saMgathI doSanuM sevana kare che te anAbhoga bakuza che. saMvRtta bakuza - gupta rIte doSa sevana kare ke koI paNa bakuza pravRtti kare, te saMvRtta bakuza che. tti bakaza :- duHsAhasathI, zarama ke saMkoca vinA pragaTa rUpe doSa sevana kare, te asaMvatta bakaza che. yathAsUma bakuza - je ALasa, nidrA, pramAdAdinA kAraNe sAdhu samAcArInA pAlanamAM utsAha rahita, indriyonA viSayomAM Asakta, anAvazyaka padArthonuM sevana karanAra ItyAdi aneka rIte doSa sevana kare, te yathAsUkSmabakuza che. saMkSepamAM je pravRttiothI vinaya, vairAgya, indriya damana, icchAnirodha, jJAna, tapa Adi saMyama guNomAM avarodha thAya tevI pravRttio karanAra yathAsUma bakuza kahevAya che. kuzIla:- mULa athavA uttaraguNomAM doSa lagADavAthI tathA saMjvalana kaSAyathI jenuM cAritra dUSita hoya, tene kuzIla kahe che. tenA be bheda che- pratisevanA kuzIla ane kaSAya kuzIla. (3) pratisevanA kuzIla :- sakAraNa mULaguNa athavA uttaraguNamAM amuka maryAdA sudhInuM doSasevana karanAra pratisevanA kuzIla kahevAya che. A prakAranA nigraMthamAM koI prakAranI lAcArI, asahya sthiti athavA kyAreka pramAda, kutUhala, abhimAna, adhUrI samajaNa Adi doSasevanamAM kAraNa hoya che athavA jJAna Adi pAMcanA nimitte doSasevana thAya che. A prakAranA nigraMthanuM doSasevana bakuzanA doSo karatA adhika paNa hoya che. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 149 AgamasAra bakuzanA doSasevananuM kAraNa mukhyatve zithilavRtti ane Asakti che. jyAre pratisevanA kuzIlamAM doSanI mAtrA adhika hovA chatAM mukhyatve tenuM kAraNa asahya paristhiti ke kSetra kAlanI vizeSa paristhiti hoya che. tethI tenA utkRSTa saMyama paryavo bakuzathI. adhika hoya che. bakuza lAgelA doSanI zuddhi kare, to te kaSAyakuzIla nigraMthapaNAne prApta kare che. jo doSasevananI pravRtti cAlu hoya ane tenI sAthe saMyama ArAdhanAmAM tatpara hoya, to A nigraMtha jIvanaparyata paNa rahI zake che paraMtu jo doSanuM pramANa kramazaH vadhatu jAya ane tenI zuddhi na kare to asaMyamabhAvane prApta kare che. | mulAka, bakuza ane pratisevanA kuzIla A traNe niyaMThAmAM traNa zubha lezyA ja hoya che. temAM azubha lezyAnA pariNAmo kSamya nathI. doSasevana sAthe jo pariNAmo azubha thaI jAya to te nigraMthapaNAnA bhAvathI zruta thaI asaMyamabhAvane prApta kare che. pratisevanAkuzIlanA paNa pAMca prakAra chejJAna pratisevanA kuzIla - jJAna bhaNatAM, bhaNAvatAM ke pracArAdi karavA mATe mULaguNamAM ke uttaraguNamAM doSasevana kare, yathApustako kharIdavA, chapAvavA vagere. jJAnAdithI AjIvikA calAve te paNa jJAna pratisevanA kuzIla kahevAya che. darzana pratisevanA kuzIla - zuddha zraddhAnI prApti mATe, tenA pracArAdi mATe doSasevana kare te darzanapratisevanAkuzIla che. cAritra pratisevanA kuzIla - cAritranI pravRttionuM pAlana karavA ke karAvavA mATe doSasevana kare, yathA- cAritrapAlananuM sAdhana zarIra che, zarIra sazakta haze to cAritrapAlana vizeSa thaze te daSTikoNathI zarIra mATe doSasevana kare te cAritra pratisevanAkuzIla che. liMga pratisevanA kuzIla - liMganA viSayamAM arthAt sAdhunI vezabhUSAnA nimitte tathA sAdhuliMganA Avazyaka upakaraNa, vastra, pAtra, rajoharaNa AdinA nimitte doSasevana kare te liMga pratisevanA kuzIla che. yathAsUkSma pratisevanA kuzIla :- pUrvokta cAra kAraNa sivAya anya kAraNe arthAt paudgalika sukhanI lAlasAthI, kaSTa sahana na thavAthI, IcchApUrti mATe, mAnAdi kaSAyonA poSaNa mATe athavA koInA dabANathI mULaguNa ke uttaraguNamAM doSasevana kare, te yathAsUkSma pratisevanA kuzIla che. A rIte pulAka, bakuza ane pratisevanA kuzIla, te traNe niyaMThA pratisevI che, doSa sevI che, temAM chaThuM ane sAtamuM be ja guNasthAna hoya che, zeSa traNa niyaMThA apratisevI che. pulAkamAM eka chaThTha guNasthAna ja hoya che. (4) kaSAya kazIla :- saMjvalana kaSAyanA pragaTa ke apragaTa udayathI jene cAritra kaMIka aMze malina bane che tene kaSAya kazIla kahe che. te nigraMtha mahAvrata, samiti, gupti AdimAM kiMcit paNa aticAra ke anAcAra rUpa doSa sevana karatA nathI. saMyama prAptinA samaye avazya kaSAya kuzIla nigraMthapaNuM ja hoya che. bIjA niyaMThA tyAra pachI prApta thAya che. sAdhaka jIvanamAM kyAreka koIpaNa nimittathI kaSAyano udaya thAya paraMtu te turata ja upazAMta thaI jAya to ja kaSAya kuzIla nigraMthapaNuM rahe che. jo kaSAyanI kAlamaryAdA vadhI jAya to kaSAya kuzIlapaNu rahetuM nathI. A nigraMthamAM 6,7,8,9,10 A pAMca guNasthAna hoya che. chaThThA guNasthAnamAM kaSAyano udaya pragaTa jaNAya che. paraMtu sAtamAthI dazamA guNasthAna sudhI apragaTapaNe kaSAyano udaya hoya che. A nigraMthanA paNa pAMca prakAra che. jJAna kaSAya kuzIla - jJAna bhaNatAM ke jJAna preraNA, pracArAdi kArya karatAM pramatta dazAnA kAraNe saMjvalana kaSAyanI pragaTa avasthA AvI jAya to tene jJAnakaSAya kuzIla kahe che. darzana kaSAya kuzIla - darzana-zraddhAgamya viSayone samajavA, samajAvavAmAM kyAreka pragaTa kaSAyano udaya thaI jAya tene darzana kaSAya kuzIla kahe che. cAritra kaSAya kuzIla - cAritranuM pAlana karatA, karAvatA athavA vaiyAvacca Adi karatAM pramAdavaza pragaTa kaSAyano udaya thaI jAya to tene cAritrakaSAya kuzIla kahe che. liMga kaSAya kazIla :- zaddha liMga, veSabhUSA, upakaraNAdinA nimitte pramAdavaza saMjvalana kaSAyano pragaTa udaya thAya. tene liMga kaSAya kuzIla kahe che. yathAsUkSma kaSAya kuzIla - pUrvokta cAra kAraNa sivAya apragaTarUpe ane kyAreka pragaTarUpe kaSAyano udaya thaI jAya. jema ke icchA ke AjJA viruddha kArya thavAthI, anukULa vAtAvaraNa na hovAthI, koInI kSati sahana na thavAthI kaSAya thaI jAya, tene yathAsUmakaSAya kuzIla kahe che. A nigraMthano kaSAya jo saMjavalananI koTithI vadhI jAya ke saMyamavidhimAM alanA thAya to te anya nigraMthapaNAne athavA saMyamasaMyama ke asaMyama bhAvane prApta kare che. (5) nigraMtha - rAgadveSanI graMthithI sarvathA rahita hoya tene nigraMtha kahe che. ahIM 11mA,12mAM guNasthAnavarti vItarAga sAdhakane nigraMtha kahyA che. temAM koI paNa prakAranA doSasevana ke kaSAyanA udayanI saMbhAvanA nathI. te sAdhaka kaSAyano udaya na hovAthI vItarAga ane jJAnAvaraNIyAdi zeSa ghAtakarmano udaya hovAthI te chAstha hoya che arthAt chavAstha vItarAgane nigraMtha kahe che. pUrvanA cAra nigraMthonA pAMca-pAMca bhedanI zailInuM anukaraNa karIne sUtrakAre nigraMthanA paNa pAMca bheda ryA che. tenA bhedanuM kAraNa doSasevana ke kaSAyAdi nathI. tema chatAM A nigraMthAvasthA azAzvata che. tethI sarva nigraMthomAM saMyamanI apekSAe pAMca prakAra thAya che. prathama samayavartI nigraMtha :- kyAreka AkhA lokamAM eka paNa nigraMtha na hoya ane navA je zramaNo nigraMtha avasthAne prApta kare te sarva prathama samayavartI nigraMtho hoya che. aprathama samayavartI nigraMtha :- kyAreka navA koI paNa sAdhu nigraMthapaNAne prApta karatA na hoya to, te pUrve thayelA sarva nigraMtho aprathamasamaya vartI ja hoya che. carama samayavartI nigraMtha kyAreka sarva nigraMtho carama samayavartI ja hoya che, te sarvanI chaghastha avasthAno carama samaya hoya te carama samayavartI nigraMtha che. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 150 acaramasamayavartI nigraMtha : kyAreka sarva nigraMtho acarama samayavartI ja hoya che. sarvanI chadmasthAvasthAne be, traNa, cAra, pAMcAdi samaya zeSa rahyA hoya, te acarama samayavartI nigraMtha che. prathama ane aprathamanuM kathana pUrvAnupUrvInI apekSAe che ane carama--acaramanuM kathana pazcAnupUrvInI apekSAe che. yathAsUkSma nigraMtha :- prathama-aprathama, carama ke acarama samayanI apekSA rAkhyA vinA sAmAnyarUpe sarva samayamAM vartatA nigraMthone yathAsUkSmanigraMtha kahe che. temAM keTalAka prathama samayavartI hoya, keTalAka aprathamasamayavartI hoya. A rIte dvisaMyogI Adi bhaMga banI zake che. bIjI rIte nigraMthanA pAMca prakAra A pramANe samajavA- (1) nigraMtha avasthAnA prathama samayavartI sarva nigraMthone prathama samayavartI nigraMtha (2) bIjA Adi samayavartI nigraMthone aprathama samayavartI nigraMtha (3) aMtima samayavartI nigraMthone carama samayavartI nigraMtha (4) aMtima samaya sivAyanA nigraMthone acarama samayavartI nigraMtha ane (5) nigraMtha avasthAnA koI paNa samayavartI nigraMthone yathAsUkSma nigraMtha kahe che. nigraMthanA be prakAra che- upazAMtakaSAya nigraMtha ane kSINakaSAya nigraMtha, agiyAramA guNasthAnavartI nigraMtha upazAMta kaSAya nigraMtha che ane bAramA guNasthAnavartI nigraMtha kSINa kaSAya nigraMtha che. (6) snAtaka :- pUrNata: zuddha, akhaMDa cAritrasaMpanna nigraMthane snAtaka kahe che. te cAra ghAtIkarmanA nAzathI kevaLajJAna ane kevaLadarzanathI yukta hoya che. temAM teramuM ane caudamuM be guNasthAna hoya che. A prakAranA nigraMthamAM bhedanuM koI kAraNa nathI. temaja A guNasthAna paNa zAzvata che. tenA saMyama sthAno, AtmaguNo--jJAna, darzana paNa samAna che. tema chatAM pAMca prakAranA bhedanI zailInuM anukaraNa karIne sUtrakAre tenA pAMca bhedanuM kathana kyuM che. sUtra kathita snAtakanA pAMca bhedo tenA pAMca guNone pragaTa kare che. 1. acchavI- yoga nirodha avasthAmAM chavI arthAt zarIrabhAva na hoya te acchavI. akSapI- ghAtIkarmano kSaya ryA pachI temAM kAMI paNa khAsa kSapaNa zeSa nathI, te akSapI che. 2. asabale- saMpUrNa doSa rahita avasthA. 3. akama~se- ghAtIkarmanA aMzathI rahita hoya te akarmAMza. 4. saMsuddha NANa- daMsaNa dhare--- vizuddha jJAna--darzananA dhAraka. 5. aparissAvI- karmabaMdhanA AzravathI rahita hoya te aparizrAvI che. caudamA guNasthAne sAdhaka ayogI, niSkriya, banI jAya che tyAre karmano Azrava aTakI jAya che. A rIte A pAMce ya avasthA, bheda rUpa nathI paraMtu 'zakra-puraMdara' AdinI jema zabda nayanI apekSA pAMca bheda samajavA. = [noMdha :- (1) pAMca prakAranA saMyama(saMjayA)nI paribhASA svarUpa bhagavatI sUtranA sArAMzamAM karela che (2) prastutamAM nigraMthonuM svarUpa guruprANa AgamanAM AdhAre Apela che je buddhi gamya che. TIkAomAM ane anya saMskaraNomAM kaMIka bhinnatA jovA maLaze, tenuM vidvAna pAThaka svayaM ciMtana karaze.] ||nigraMtha svarUpa saMpUrNa 5 nigraMtha nigraMthIonA Atma nirIkSaNanI parizA [pAsasthAdi svarUpa vicAraNA] sAdhu-sAdhvIonI gatividhinuM citraNa : (1) saMyama svIkAra ryA pachI nigraMtha be dizAomAM pragati kare che. keTalAka sAdhaka saMyama ArAdhanAmAM pragatizIla hoya che, jyAre aneka sAdhaka saMyama virAdhanAmAM gatizIla hoya che. (2) saMyama ArAdhanAmAM pragatizIla keTalAya bhikSu potAnI athavA potAnA gacchanI prazaMsA ane utkarSa karatAM thakA tathA anya jina vacanamAM anurakta sAmAnya saMyama sAdhakonA apakarSaniMdA karavA ane sAMbhaLavAmAM rasa laIne mAna kaSAyanA sUkSma zalyathI Atma saMyamanI anya prakAre virAdhanA karatA rahe che. (3) ethI viparIta ArAdhanAmAM pragatizIla keTalAka sAdhaka svayaM U~cAne UMcA saMyama tapanuM pAlana karatAM thakA parISaha-upasarga sahana kare che, sAtho sAtha alpasatva saMyama sAdhako pratye hINI daSTi rAkhatA nathI, temaja teonI niMdA- apakarSa paNa karatA nathI. paraMtu tenA pratye maitrI bhAva, karuNA bhAva, mAdhyastha bhAva AdithI sahRdayatA ane ucca mAnavatA pUrvakano aMtarbAhya vyavahAra rAkhe che. te uttama ArAdhanA karavAvALA mahAna Adarza sAdhaka hoya che. (4) saMyama virAdhanAmAM gatizIla sAdhaka ApameLe athavA gADariyA pravAhanA svabhAvathI Agama sammata saMyama samAcArIthI bhinna athavA viparIta AcaraNone eka-eka karIne svIkAratA jAya che. ema karatAM karatAM saMyama aMgIkAra karavAnA mukhya lakSyathI kramazaH cyuta thatA jAya che. (5) virAdhanAmAM pragatizIla keTalAya sAdhaka anya ArAdhaka sAdhako pratye AdarabhAva rAkhe che ane teonI ArAdhanAonI anumodanA karatA rahe che temaja potAnI alpatama ane doSayukta sAdhanA mATe kheda bhAva rAkhe che ane Agamokta AcAranI zuddha prarupaNA kare che. (6) e sivAya virAdhanAmAM pragatizIla keTalAya saMyama sAdhaka kSetra kALanI ADa laIne Agamokta maryAdAonuM khaMDana kare che, anya saMyama ArAdhaka sAdhako pratye AdarabhAva na rAkhatA matsarabhAva(IrSA) rAkhe che temaja potAnA buddhi baLa athavA Rddhi baLathI teo pratye niMdA Adi prakArothI asadbhAva pragaTa kare che, arthAt zuddha ArAdhanA karavAvALA pratye guNagrAhI na banatAM chidrAnveSI banI rahe che. e badhA ArAdhaka ane virAdhaka sAdhakoe prastuta nibaMdha rupa darpaNamAM Atma nirIkSaNa karavuM joie. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | AgamomAM sAdhakonA be vibhAga :- (1) jaina Agama bhagavatI sUtramAM uttama sAdhaka, zuddhAcArI sAdhuono nigraMthanA vibhAgamAM samAveza karela che. vartamAnamAM te cha prakAramAMthI traNa nitha vibhAganA sAdhu hoI zake che. (2) aneka Agamo (zAtA sUtra, nizItha sUtra, vyavahAra sUtra Adi) mAM zithilAcArI sAmAnya sAdhakonA aneka prakAra kahyA che. te sarva maLIne kula daza thAya che. vartamAnamAM e dazeya zithilAcArI vibhAganA zramaNo hoI zake che. e banne vibhAgono paricaya A pramANe che-- 151 AgamasAra vartamAnamAM saMbhavita nigraMthonA traNa vibhAgaH (1) bakuza nigraMtha :- * saMyama samAcArInA Agamika mukhya temaja gauNa prAyaH sarva niyamonuM pAlana karavA chatAM paNa A nigraMthonuM zarIra ane upadhinI svacchatA tarapha vizeSa lakSya thaI jAya che. zarIra pratye nirmoha bhAva paNa ghaTI jAya che. jethI te tapa, svAdhyAya AdimAM vadhAro nahi karatAM khAna-pAnamAM Asakti, auSadha sevanamAM ruci ane ALasa-nidrAmAM vRddhi kare che, sAtho sAtha A nigraMthanI aneka saMyama guNonA vikAsamAM jAgarUkatA ochI thaI jAya che. te uparAMta anya paNa saMyama samAcArInA niyamono bhaMga karavAthI athavA tenA pratye upekSAbhAva rAkhavAthI A sAdhaka kramazaH nigraMtha vibhAgathI cyuta thaI jAya che. kRSNa, nIla ane kApota e traNa azubha lezyAnA pariNAmamAM vadhAre samaya sudhI rahe to A sAdhaka nigraMtha vibhAgamAMthI gabaDI paDe che. arthAt tenAmAM nigraMtha vibhAganuM chaThThuM sAtamuM Adi guNasthAna rahetA nathI, tyAre te zithilAcArI vibhAganA 'pAsasthA' AdimAM pahoMcI jAya che.(chaThA guNasthAnake chae lezyAo hoya che.) nirdoSa saMyama pALavA vALA sAdhakomAM chae lezyAonI zakayatAo hovA chatAM saMyama rahI zake che. paraMtuM saMyamanAM mULaguNa ke utaraguNamAM doSa lagAvavA vALA sAdhakomAM traNa azubha lezyAo vidhamAna thAya, to tvarIta gatithI temanuM saMyama naSTa thai jAya che. (2) pratisevanA kuzIla nigraMtha :- saMyama samAcArInuM Agama anusAra pAlana karavAnI rucinI sAthe sAthe prayatna karavA chatAM paNa zArIrika paristhitivaza yA zruta jJAnanI abhivRddhi mATe ane saMghahita mATe, samaye--samaye mUlaguNamAM athavA uttaraguNomAM doSanuM sevana kare che. sAthe ja tene doSa samajIne yogya samaye zuddhi paNa kare che ane kyAreka parIsaha upasarga sahana karavAnI asamarthatAne kAraNe paNa doSa lagADI le che temaja kheda karIne zuddhi paNa karI le che. paristhitivaza doSa sevana karIne paristhiti dUra thatAM ja te doSane choDI de che arthAt koIpaNa doSanI anAvazyaka pravRttine dIrgha samaya sudhI nathI calAvatA. A prakAranI sAdhanAnI sthitimAM pratisevanA kuzIla nigraMtha rahe che. koIpaNa doSane dIrgha samaya sudhI calAvavAthI, zuddhi karavAnuM lakSya na rAkhavAthI ,anya aneka samAcArImAM paNa zithila thaI javAthI athavA to azuddha prarupaNA karavAthI te sAdhaka kramazaH nigraMtha vibhAgathI cyuta thaI jAya che. kRSNa, nIla, kapota e traNe azubha lezyAnA pariNAmamAM vadhAre samaya sudhI rahe to sAdhaka A nigraMtha vibhAgathI gabaDI paDe che arthAt saMyamanA chaThThA sAtamA Adi guNasthAnomAM raheto nathI, tyAre te zithilAcArI vibhAganA 'pAsadghAM' AdimAM pahoMcI jAya che. (3) kaSAya kuzIla nigraMtha :- A sAdhaka saMyama samAcArInuM niraticAra pAlana kare che arthAt pAMca mahAvrata, pAMca samiti ane saMpUrNa saMyama vidhionuM Agama anusAra pAlana kare che. A sAdhaka saMjavalana kaSAyanA udayathI kSaNika ane pragaTarUpe kaSAyamAM pariNata thaI jAya che. paraMtu te kaSAyanA kAraNe koIpaNa prakAre saMyamAcaraNa ne dUSita nathI karato. anuzAsana calAvavAmAM ke anuzAsita thavA para athavA koInA asavyavahAra karavA para A sAdhakane kSaNika krodha AvI jAya che. Aja rIte kSaNika mAna, mAyA, lobhanuM AcaraNa paNa enAthI thaI jAya che. A kaSAyonI avasthA bahArathI alpa ke vizeSa paNa dekhAtI kema na hoya, paraMtu aMtaramAM te sthiti turaMtaja dUra thaI jAya che. pratikramaNa samaye to te sthiti sudharIne sAdhakanuM hRdaya sarvathA zuddha ane pavitra banI jAya che. A sAdhakanA kaSAyanA nimittathI saMyama maryAdAno bhaMga thaI jAya to tenI zuddha nigraMtha avasthA nathI rahetI, paraMtu pUrvakathita pratisevanA nigraMtha avasthAmAM te cAlyo jAya che. koI kaSAyanI avasthAno jo pratikramaNa sudhImAM paNa aMta na thaI jAya to e nigraMtha potAnI nigraMtha avasthAthI vyuta thaIne saMyama rahita athavA samakita rahita avasthAne paNa prApta kare che. A ja pramANe pUrve kahelA banne nigraMtha paNa pratikramaNanA samaya sudhI kaSAya pariNAmonuM saMzodhana na karI le to pachI nigraMtha vibhAgamAM rahetA nathI. kaSAyanI alpakAlInatAmAM evaM pratipUrNa saMyama maryAdAnuM pAlana karatAM A kaSAya kuzIla nigraMthane kyAreya traNa azubha lezyAnA pariNAma AvI jAya to paNa te potAnA nigraMtha vibhAgathI tatkAla cyuta thato nathI, paraMtu azubha lezyAomAM adhika samaya rahI jAya to pUrNa zuddhAcArI A nigraMtha paNa saMyama avasthAthI vyuta thaI jAya che. viveka jJAna :- nigraMtha avasthAthI vyuta-bhraSTa nahi thavAnA lakSyavALA sAdhakoe potAnA koIpaNa doSamAM, koIpaNa kaSAya vRttimAM, koIpaNa azubha lezyAmAM adhika samaya sthira rahevuM joie nahi. sadA satarka, sAvadhAna, jAgRta rahIne vinA vilaMbe e avasthAothI nivRtta thaIne Atma bhAvamAM lIna banI javuM joie. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha zithilAcArInA vibhAga : (1) pArzvastha :- je zramaNa jJAna, darzana, cAritranI ArAdhanAmAM puruSArtha nathI karato paraMtu temAM susta thaI jAya che tathA ratnatrayInA aticAro ane anAcAronuM AcaraNa karIne tenI zuddhi nathI karato te pArzvastha(pAsasthA) kahevAya che. (2) avasanna :- je pratikramaNa, pratilekhana, svAdhyAya, vinaya pratipatti, AvazyakI Adi samAcArIonuM ane samitionuM pAlana nathI karato athavA temAM hInAdhika yA viparIta AcaraNa kare che ane zuddhi nathI karato te avasanna (osannA) kahevAya che. (3) kuzIla je vidyA, maMtra,taMtra, nimitta kathana yA cikitsaka vRtti Adi niSiddha kRtya kare che ane tenAthI potAnI mAna saMjJA athavA lobha saMjJAnuM poSaNa kare che tathA e pravRttionuM koI prAyazcita paNa nathI leto, te kuzIla kahevAya che. (4) saMsakta -- je unnata AcAra vALAno saMsarga prApta karIne unnata AcAranuM pAlana karavA lAgI jAya che temaja zithilAcAra vALAno saMsarga meLavIne tenAM jevo paNa banI jAya che arthAt naTanI samAna aneka svAMga dharI zake che ane UnanI jema aneka raMga dhAraNa karI zake che, te 'saMsakta'(saMsattA) kahevAya che. (5) nityaka = cAturmAsa kalpa ane mAsakalpa pachI vihAra nathI karato athavA tenAthI be gaNo samaya anyatra vyatIta pahelAM pharIne eja kSetramAM AvIne rahI jAya che arthAt je cAturmAsa pachI ATha mAsa anyatra pasAra ryA vinA ja tyAM pharI AvIne rahI jAya che te nityaka(nitiyA) kahevAya che. = (6) yathAcchaMda :- je svacchaMdatA pUrvaka AgamathI viparIta mana mAnyu prarupaNa yA AcaraNa kare che. te 'yathAcchaMda-svacchaMdAcArI' kahevAya che. vALo hoya che ane tene joto rahe che tathA tenuM sUtrokta (7) prekSaNika :- je aneka darzanIya sthaLo ane dazyo jovAnI abhiruci koIpaNa prAyazcitta grahaNa karato nathI te 'prekSaNika'(pAsaNiyA) kahevAya che. (8) kAthika :- je AhAra kathA, deza kathA vagere karavA, sAMbhaLavA, jANavAmAM abhiruci rAkhe che temaja tene mATe svAdhyAyanA samayano vyaya karIne samAcAra patra vAMce che, te kAthika(kAhiyA) kahevAya che. athavA je amaryAdita samaya sudhI dharmakathA karato ja rahe che, jenA kAraNe pratilekhana, pratikramaNa, svAdhyAya, dhyAna, vinaya, vaiyAvRtya vagere pravRttiomAM avyavasthA kare che. temaja potAnA svAsthyane paNa avyavasthita kare che, te paNa 'kAthika' kahevAya che. (9) mAmaka :- je gAma ane nagarane, gRhasthanA gharone, zrAvakone ke anya sacitta- acitta padArthone mArA--mArA kahe che athavA emAMthI koImAM paNa mamatva ke svAmitva bhAva rAkhe che athavA adhikAra jamAve che tathA ziSya, ziSyAo pratye atilobha, Asakti bhAva rAkhe che tathA svArthabhAvathI guruAmanA Adi pravRttio dvArA lokone potAnA banAvavAno prayatna karato rahe che, te 'mAmaka'(mAmagA) kahevAya che. jana sAdhAraNane jina mArgamA joDavAne mATe dharmakathA ke preraNA vagere koIpaNa pravRtti karavAthI koI svataH anurAgI banI jAya ane bhikSu temAM mArA- mArAnI buddhi na rAkhe to e pravRttithI te 'mAmaka' nathI kahevAto. (10) saMprasArika :- je gRhasthanA sAMsArika kAryomAM, saMsthAomAM bhAga le che, gRhasthane koIpaNa kAryanA prAraMbha mATe zubha muhUrta vagerenuM kathana kare che, vyApAra Adi pravRttiomAM tene pratyakSa parokSa koIpaNa prakAre madada kare che. anya paNa aneka puNyanA mizrapakSavALA akalpanIya kAryomAM bhAga le che, te saMprasArika (saMpasAriyA) kahevAya che. mahAdoSI :- = 152 A dasa vibhAgonA zramaNa sivAya je raudra dhyAnamAM varte che, krUra pariNAmI hoya che, bIjAonuM aniSTa kare che, khoTa Aropa mUke che, aneka prakAre chaLakapaTa kare che athavA to parastrI gamana kare che, aneka moTI corIo kare che, dhana saMgraha kare che, chakAyanA AraMbhajanaka makAnonuM nirmANa kArya vagere karAve che, potAnI pratiSThA mATe saMghamAM phATaphUTa paDAvI potAno svArtha siddha kare che; Avu karavA vALo sAdhu, te A zithilAcAranA daza vibhAgothI paNa caDI jAya che ane sAdhuveSamAM rahevA chatAM paNa gRhastha samAna hoya che ane Atma vaMcaka paNa hoya che tathA koI koI pravRttiovALA to mahAna dhUrta ane makakAra paNa hoya che. upasaMhAra :- saMyama svIkAra karyA pachI utthAna-patanarUpe AvavAvALI aneka avasthAonI A bahumukhI parizA kahI che. pratyeka sAdhaka tene Atma-parIkSAno arIso samajIne dhyAna pUrvaka emAM potAnuM mukha jue arthAt enA parathI Atma nirIkSaNa kare. jo manuSya bhavane sArthaka karavo hoya, saMyama ArAdhanA karavI hoya to potAnAmAM yogya sudhAro kare. (zubhaM bhavatu sarva nigraMthAnAm ). sarva nigraMthonuM zubha thAo. saMyama unnatinI daza Agama kaNikA (1) je vairAgya bhAvanA ane utsAhathI saMyama grahaNa karela che te ja bhAvanA ane utsAhathI anya sarva saMkalparUpI aDacaNone dUra karIne sadA saMyamanuM pAlana karo. - AcArAMga - 1/1/3 tathA dazavaikAlika-8 | 6 1 (2) koIpaNa vyaktine A (te) 'kuzIliyo che' 'zithilAcArI che' 'AcAra bhraSTa che' ityAdi na kaho ane potAnI baDAI paNa na karo. koIne gusso Ave tevA niMdAspada zabda na bolo. -dazavaikAlika -10/18 (3) je bIjAnI hIlanA, niMdA, tiraskAra, apamAna kare che, halakA dekhADavA ke nIcA pADavAnI hIna bhAvanA rAkhe che te mahA saMsAramAM paribhramaNa kare che. kAraNake A paraniMdA pApakArI vRtti che. -sUya a.2 u.2 gA.2 (4) bhikSue sArI rIte vicAra karIne-- kSamA, saralatA, nirlobhatA, namratA, hRdayanI pavitratA, ahiMsA, tyAga, tapa, vrata-niyama vagere viSayo para pravacana ApavuM joie. temAM anya koInI paNa avahelanA AzAtanA nahi karavI joie.- AcA. 1/6/5 ane praznavyAkaraNa-2. koI sAdhunI ke gRhasthanI koIpaNa prakAranI AzAtanA karavAthI caumAsI prAyazcita Ave che.nizItha. 13 ne 15. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 153 AgamasAra (5) saralatA dhAraNa karavAthI ja AtmAnI zuddhi thAya che ane AtmAmAM dharma sthira thAya che. mAyA, jUTha-kapaTanA saMkalpothI dharma AtmAmAMthI nIkaLI jAya che. -uttarA.a. 3 gA.12 (6) svAdhyAya ane dhyAnamAM je lIna rahe che, te sAco bhikSu che. bhikSu nidrA ane vAtomAM adhika ruci na rAkhe tathA ThaThThA mazkarI na kare, sadA svAdhyAya-adhyayana vageremAM rata rahe. - dazarva. 8 gA. 42 (7) je ghaNI moTI tapasyAo kare che athavA je bahuzruta ane vizALa jJAnI che to paNa jo te krodha, ghamaMDa, mAyA, prapaMca, mamatva, parigraha vRtti rAkhe che, to te tIvra karmono baMdha kare che ane anaMta janma maraNa vadhAre che. - sUya. 1 a. 2, u.-1, gA. 7,9 (8) je bhikSu saMyama lIdhA pachI mahAvratonuM traNa karaNa ane traNa yogathI zuddha pAlana nathI karato, samitionA pAlanamAM koI paNa viveka ke laganI nathI rAkhato, khAvAmAM vRddha banI rahe che, Atma niyaMtraNa nathI karato, te jinAjJAmAM nathI, tethI te karmothI mukta thaI zakato nathI. te cirakAla sudhI saMyamanA ko sahana karavA chatAM paNa saMsArathI pAra thaI zakato nathI. te vAstavamAM AnAtha ja che.uttara, a.-20, gA.-39/41 (9) gaLuM kApI nAkhavA vALI arthAt prANono aMta karI devAvALI vyakti paNa potAnuM eTaluM nukazAna nathI karI zakatI, jeTaluM khoTA vicAro ane khoTA AcaraNomAM lAgelA potAno AtmA ja potAnuM nukazAna kare che. - uttarA-20, gA.-48 (10) sadA sUvAnA samaye ane uThatA samaye potAnAM avaguNonuM, doSonuM ciMtana karI-karIne, viNI-vaNIne, tene kADhatA rahevuM joie temaja zaktino vikAsa ane utsAhanI vRddhi karI saMyama guNomAM puruSArtha karavo joie. A prakAre Atma surakSA karavAvALo ja lokamAM pratibuddhajIvI che ane te janma maraNanA cakkaramAM bhaTakato nathI. - dazavai. sUra gA. 12 thI 16. je sAdhu guNothI saMpanna thaIne Atma gaveSaka bane che te bhikSu che.-uttarA. A.-15, gA.-5. pArthasthAdi viSe tulanAtmaka vicAraNA pArzvasthAdi e kula daza dUSita AcAravALA kahyA che. AgamanA prAyazcita varNana anusAra enI paNa traNa zreNIo bane che. 1. utkRSTa dUSita cAritra, 2. madhyama dUSita cAritra, 3. jaghanya dUSita cAritra. (1) prathama zreNImAM - "yathA chaMda'no samAveza thAya che. enI sAthe vaMdana vyavahAra, AhAra, vastra, ziSya vagerenuM AdAna-pradAna temaja guNagrAma karavAnuM, vAcanA devA levAnuM gucaumAsI prAyazcitta Ave che. (2) bIjI zreNImAM - "pArzvastha', "avasarna' kuzIla', "saMsakta' ane "nityaka' e pAMcano samAveza thAya che. enI sAthe vaMdana vyavahAra, AhAra, vastrAdinuM AdAna-pradAna temaja guNagrAma karavAnuM, vAMcaNI levA-devAnuM laghu caumAsI prAyazcita Ave che ane ziSya levA-devAnuM laghumAsika prAyazcitta Ave che. (3) trIjI zreNImAM - "kAthika', prekSaNika', "mAmaka ane saMprasArika', e cArano samAveza thAya che. enI sAthe vaMdana vyavahAra, AhAra-vastra AdinI levaDa-devaDa temaja guNagrAma karavAnuM laghu caumAsI prAyazcita Ave che. ziSya levA-devA nuM koI prAyazcitta batAvavAmAM AvyuM nathI tathA vAMcaNI levA-ApavAnuM paNa prAyazcita nathI. prathama zreNIvALAnI prarupaNA ja azuddha che. AthI Agama viparIta prarupaNAvALA hovAthI te utkRSTa doSI che. bIjI zreNIvALA mahAvrata, samiti, guptionA pAlanamAM doSa lagADe che, aneka AcAra saMbaMdhI sUkama-dhULa dUSita pravRttio kare che tethI te madhyama doSI che. trIjI zreNIvALA sImita tathA sAmAnya AcAra-vicAramAM doSa lagADavA vALA che, tethI te jaghanya doSI che. arthAt koI kevaLa muhUrta batAve che, koI kevaLa mamatva kare che, koI kevaLa vikathAomAM samaya vitAve che, koI darzanIya sthaLa jotA rahe che. anya koI paNa doSa lagADatA nathI. e cAre mukhya doSa nathI paraMtu sAmAnya doSa che. mastaka ane AMkha uttama aMga che. paga, AMgaLIo, nakha adhamAMga che. adhamAMgamAM IjA thavA para ke pagamAM mAtra khIlI kheMcI javA para paNa je prakAre zarIranI zAMti ane samAdhi bhaMga thaI jAya che te prakAre sAmAnya doSothI paNa saMyama-samAdhi to dUSita thAya ja che. A pramANe traNe zreNIovALA dUSita AcAranA kAraNe zItala vihArI (zithilAcArI) kahevAya che. je A avasthAothI dUra rahIne niraticAra saMyamanuM pAlana kare che te udhatavihArI-ugravihArI(zuddhAcArI) kahevAya che. pAsatthA AdinI pravRttivALA nigraMtha paNa che: pAsatthA AdinI vyAkhyA karatA saMyama viparIta jeTalI pravRttionuM ahIM kathana karavAmAM Avela che, tenuM vizeSa paristhitivaza apavAdarUpamAM gItArtha dvArA athavA gItArthanI nezrAmAM sevana karavA para tathA tenI zraddhA prarupaNA Agama anusAra rahevA para temaja te apavAdarUpa sthitithI mukta thatAM ja prAyazcitta laIne zuddha saMyama ArAdhanAmAM lAgI javAnI laganI rAkhavA para, te pAsatthA vagere kahevAmAM nathI AvatA, paraMtu pratisevI nigraMtha kahevAya che. zuddha saMskAronA abhAvamAM, saMyama pratye sajAga na rahevAthI, akAraNa doSa sevanathI, svacchaMda manovRttithI, Agamokta AcAra pratye niSThA na hovAthI, niSiddha pravRttio cAlu rAkhavAthI tathA pravRtti sudhAravA ane prAyazcitta grahaNa karavAnuM lakSya na rAkhavAthI, te badhI nAnI athavA moTI dUSita pravRttio karavA vALA pAsasthA' vagere zithilAcArI kahevAya che. e avasthAomAM te nigraMthanI kakSAthI bahAra gaNavAmAM Ave che. 1. A pAsatthA Adino svataMtra gaccha paNa hoI zake che. 2. kyAMka te ekalA paNa hoI zake che. 3. udhatavihArI gacchamAM rahevA chatAM paNa koI bhikSu vyaktigata doSone kAraNe pAsatthA Adi hoI zake che. tathA 4. pAsatthA AdinA gacchamAM paNa koI Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha 154 zuddhAcArI hoI zake che. teno yathArtha nirNaya to AgamajJAtA, viziSTa anubhavI ke sarvajJa sarvadarzI karI zake che, kadAcitte potAno AtmA paNa nirNaya karI zake che. pAsatthA vageremAM nimna guNa hoI zake che- buddhi, namratA, dAnanI ruci, ati- bhakti, vyavahArazIla, suMdarabhASI, vaktA, priyabhASI, jJAnI, paMDita, bahuzruta, jinazAsana prabhAvaka, vikhyAta kIrti, adhyayana zIla, bhaNAvavAmAM kuzaLa, samajAvavAmAM dakSa, dIrgha saMyama paryAya, zuddha brahmacArI, vividha labdhi saMpannatA vagere. dUSita AcAra vALAone viveka jJAnaH jene doSa lagADavAmAM potAnI koI paristhiti hoya, jene doSa lagADavAmAM paNa koI sImA hoya, je doSane doSa samaje che ane teno svIkAra paNa kare che, temaja tenuM yathA samaya prAyazcitta le che, je te doSa pravRttine pUrNarUpathI choDavAno saMkalpa rAkhe che athavA jo te chUTI zake tema nathI to tene potAnI lAcArI, kamajorI samajIne kheda kare che athavA samajaNa bhramathI koInA dvArA koI pravRtti thaI jAya che to tene zithilAcArInI saMjJAmAM gaNI zakAto nathI. teo apekSAthI AcAramAM zithila hovA chatAM paNa AtmAthI sarala ane zraddhA prarUpaNAnI zuddhivALA temaja zuddhAcAranA lakSyavALA hovAthI bakuza athavA pratisevanA nigraMthamAM ja gaNAya che. e banne prakAranA nigraMthane chaThuM athavA sAtamuM guNasthAna hoya che. jo e dUSita AcAravALA kyAreya prarUpaNAmAM bhUla karavA lAgI jAya ane te zuddhAcArI pratye dveSa athavA anAdarano bhAva rAkhe tathA tenA pratye Adara ane vinaya bhakti bhAva na rAkhe, temaja tenA bhAvomAM traNa azubha lezyA AvI jAya athavA Avazyaka saMyama pajjavA(paryAyo)nI koTimAM ghaTADo AvI jAya to enuM chaThuM guNasthAna paNa chUTI jAya che tyAre teo cothA guNasthAnamAM ke prathama guNasthAnamAM pahoMcI jAya che. AthI dUSita saMyama pravRttivALAone potAnI bhASA ane bhAvonI saralatA, Atma zAMti, hRdayanI zuddhi vagere ukta nirdezono pUrNa viveka rAkhavo atyaMta Avazyaka che anyathA teo bevaDo aparAdha karIne potAno A bhava ane para bhava bane bagADIne durgatinA bhAgI bane che. hita zikSAo svahitamAM - bIjA para kIcaDa uchALavo te mUrkhatA che ane tenAthI potAnI surakSA karavAnuM mAnavuM e mahAmUrkhAI che. koIne ubhA na karI zako to pachADavAmAM zaramano anubhava karo. koInI unnati joI IrSAthI saLago nahi. koIne paDatA joI AnaMdita na thAo. guNagrAhI ane guNAnurAgI banIne guNa vRddhi karo. yudhiSThira bano, duryodhana na bano. - hRdayanI vizALatAthI samAjanI ekatA saMbhave che. zithilAcAra ane zuddhAcAranuM svarUpa zithilAcAra mATe haMmezA sAdhu sAdhvIo ne lakSyamAM karIne ja vAta karAya che, paNa hakIkate to te badhAja sAdhakone mATe che. niyamo bhale temane lakSyamAM rAkhIne kahevAyA hoya, paNa anusaMdhAnamAM zrAvaka zrAvikAo paNa AvI jAya che. zrAvaka tarIkeno potAno AcAra paNa bhagavada kathIta zrAvakonA jevo nathI to tene paNa zrAvaka zithilAcAra kahevAya. zAbdika svarUpa: saMyama AcAranuM zuddha pAlana zuddhAcAra che. zithilatAthI arthAt ALasathI jAgRtinI khAmIthI, zuddhAzuddha rUpathI, saMyama AcAranuM pAlana zithilAcAra che. prAcIna bhASyAdi graMthomAM tene mATe "zItala vihArI' ane 'udyata vihArI' zabdono prayoga maLe che. zItalano artha sustIthI ane udyatano artha jAgRtipUrvaka saMyamamAM vicaraNa karanAra. A pramANe samajavAthI pracalita zabda ane prAcIna kAlanA zabda prAyaH ekArNavAcI thAya che. jJAtA sUtra AdimAM A ja artha mATe ugyA, ugnavihArI temaja pAsasthA, pAsasthavihArI, osaNA, osaNavihArI, kuzIlA, kuzalavihArI, saMsattA, saMsattavihArI, ahAchaMdA, ahAchaMdavihArI' zabdono prayoga thayo che. -jJAtA. a. 5 | ugravihArI, udhata vihArI ane zuddhAcArI e traNe lagabhaga eka zreNInA zabda che. pAsasthA, pAsasthavihArI vagere zabdo svarUpane eka zabdamAM kahevA zItala vihArI' ane zithilAcArI zabda alaga-alaga samayamAM prayukta thayA che. zuddha svarUpanuM vizleSaNa :- pAMca mahAvrata pAMca samitinuM je spaSTa Agama siddha varNana che tathA AcAra zAstromAM ane anya zAstromAM je je saMyama vidhionuM spaSTa varNana che; nizItha sUtra vageremAM jenuM spaSTa prAyazcitta vidhAna che, temAMthI koIpaNa vidhi ke niSedhathI viparIta AcaraNa, vizeSa paristhiti vinA, prAyazcitta levAnI bhAvanA vinA temaja zuddha saMyama pAlananA alakSyathI karavuM, zithilAcAra kahI zakAya che. paraMtu samaya samaya para banAvavAmAM AvelA vyaktigata ke sAmAjika samAcArI saMbaMdhI niyamonuM pAlana na thaI zakavAthI. koIne zithilAcArI na samajAya tathA Agama siddha spaSTa nirdezono vyaktigata lAcArIthI, apavAdarUpa sthitimAM temaja yathAsaMbhava zIghra zaddhikaraNanI bhAvanA sAthe bhaMga thAya to tene paNa zithilAcAra na samajAya. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology I AgamasAra niSkAraNa sevana karAtA doSone ane paraMparA pravRttirUpanA potAnA Agama viparIta AcaraNone paNa zithilAcAra na mAnavo athavA zuddhAcAra mAnavAnI buddhimAnI karavI e yogya nathI, paraMtu bevaDo aparAdha kahevAya che. sAtho sAtha bIjAonI sakAraNa alpakAlIna doSa pravRttine paNa zithilAcAra kahevo ke samajavo e ayogya samaja che je viSayomAM AgamamAM koI spaSTa vidhAna ke niSedha athavA prAyazcitta nathI te viSayomAM mAnyatA bhedathI je paNa AcAra bheda hoya, tene paNa zithilAcAranI saMjJAmAM samAviSTa na karavo joie. saMkSepamAM- apavAdanI sthiti vinA saMpUrNa spaSTa Agama nirdezonuM zuddha pAlana karavuM zuddhAcAra che ane zuddha pAlana na karavuM e zithilAcAra che. aspaSTa nirdezo tathA anirdiSTa AcAro ke samAcArIonuM pAlana ke apAlana zuddhAcAra yA zithilAcArano viSaya thato nathI. 155 zithilAcArano nirNaya karavA mATe mukhya be vAtono vicAra karavo joie - 1. A pravRti spaSTa Agama pAThathI viparIta che ? 2. vizeSa prasaMga ke paristhiti vinA, zuddhikaraNanI bhAvanA vinA mAtra svachaMdatAthI A pravRtti karavAmAM AvI rahI che ? e be vAtonA nirNayathI zithilAcArano nirNaya karI zakAya che. banne vAtono zuddha nirNaya ryA vinA zithilAcArano sAco nirNaya nathI thaI zakato. zithilAcArIne AgamomAM apekSAe 10 vibhAgomAM vibhakta karavAmAM Avela che. yathA - 1. ahAchaMdA 2. pAsasthA 3. usaNA 4. kuzIlA 5. saMsattA 6. nitiyA 7. kAhiyA 8. pAsaNiyA 9. mAmagA 10, saMpasAriyA. teno saMkSipta paricaya A pramANe che. (1) ahAchaMdA- Agama nirapekSa svamatithI prarUpaNA karanArA. (2) pAsasthA- saMyamano utsAha mAtra ghaTI javo, pUrNa lakSyahIna thaI javuM, ALasu thaI javuM. anya lakSyanI pradhAnatA thaI javI. (3) usaNA- pratilekhana, pratikramaNa vagere aneka dainika samAcArImAM zithilatAvALA. (4) kuzIlA- vidyA, maMtra, nimitta, kautuka karma vagere abhiyogika pravRttivALA. (5) saMsattA- bahurUpI jevI vRttivALA, icchAnusAra hInAdhika AcAravALA banI jAya. saMga tevo raMga jevA . (zudhdha AcArInA AlaMbana vagara na cAlI zakanArA.) (6) nitiyA- kalpakAlanI maryAdAno bhaMga karavAvALA athavA sadA eka sthAnamAM rahevAvALA. (7) kAhiyA-- vikathAonI pravRtti karavAvALA. kathAmAM samayanuM bhAna na rAkhavA vALA . (8) pAsaNiyA - darzanIya sthaLa jovA javAvALA. (9) mAmagA- AhAra, upadhi, ziSya, gAma, gharomAM ke zrAvakomAM mamatva, mAruM mAruM evA bhAva rAkhanArA. (10) saMpasAriyA- gRhasthanA kAryomAM salAha devI ke muhUrta ApavAnI pravRtti karavAvALA. zuddhAcArInA nirNayane mATe paNa mukhya be vAto para dhyAna devuM joie. jema ke 1. je vinA kAraNa-paristhiti Agama viparIta koI paNa AcaraNa karavAnuM icchato nathI. 2. potAnI pravRti amuka Agama pAThathI viparIta che evuM dhyAnamAM AvatAM ja jo koI vizeSa paristhiti na hoya to yathAsaMbhava tatkAla tene choDI devA tatpara rahe che. mAtra paraMparAnA nAmathI dhakelAto nathI . tene zuddhAcArI samajavo joie, ukta vicAraNAo parathI nIce darzAvela paribhASA bane che. nirmita thatI paribhASA :- (1) zuddhAcArI : - je Agamokta sarve AcAronuM pUrNapaNe pAlana kare che kAraNa vinA koI apavAdanuM sevana nathI karato. koI kAraNathI apavAdarUpa doSanuM sevana karavA para tenuM prAyazcita svIkAra kare che. kAraNa samApta thavA para te pravRttine choDI de che ane Agamokta AcAronI zuddha prarUpaNA kare che, te 'zuddhAcArI' che. (2) zithilAcArI :- je Agamokta eka athavA aneka AcArothI sadA viparIta AcaraNa kare che, utsarga apavAdanI sthitino viveka nathI rAkhato, viparIta AcaraNanuM prAyazcitta paNa leto nathI athavA Agamokta AcArothI viparIta prarUpaNA kare che, te ''zithilAcArI' che. Agamokta vidhi niSedho sivAya kSetra kAlanA daSTikoNathI je koI samudAyanI samAcArInuM gaThana--guMthaNI karavAmAM Ave che tenA pALavAthI ke nahi pALavAthI koI anya samudAyavALAone zuddhAcArI ke zithilAcArI samajavAnuM citta nathI. je samudAyamAM je rahe che, teNe te saMghanI AjJAthI te niyamonuM pAlana karavuM Avazyaka hoya che. evA vyaktigata samAcArInA keTalAka niyamonI sUci AgaLa ApavAmAM Avaze. te pahelAM Agama vidhAnonI sUci ApavAmAM Ave che. sAdhvAcAranA keTalAka Avazyaka Agama nirdeza H aDhAra pApano tyAga, pAMca mahAvratanuM pAlana, pAMca samitinuM pAlana, bAvana (para) anAcArano tyAga vagere aneka AcAra nirdeza prasiddha che. chatAM paNa enAthI nikaTanA saMbaMdhavALA keTalAka jANavA--ciMtavavA yogya Agama viSayono saMgraha A pramANe che (1) bIjAnI niMdA karavI, parAbhava (avahelanA vagere) karavuM pApa che. evuM karavAvALA mahAna saMsAramAM paribhramaNa kare che. -sUyagaDAMga thru.1, a.2, u.ra, gA. 2. (2) A kuzIliyo che,evuM nahi bolavuM ane jenAthI anyane gusso Ave tevA niMdAjanaka zabda nahi bolavA. dazavai.a10,gA.18. (3) paraspara vAto karavAmAM AnaMda nahi levo, svAdhyAyamAM sadA lIna rahevuM, nidrAne vadhu Adara nahi devo tathA hAMsI ThaThThA-mazkarIno tyAga karavo. - dazavai. a. 8, gA. 48. (4) moDhuM phADIne khaDakhaDATa hasavAthI prAyazcita Ave che. - nizItha - 4 (5) pratilekhana karatAM-karatAM parasparamAM vAto karavI nahi, -uttarA. - a. 26, gA. 29 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 156 (2) savAra sAMja banne vakhata upadhinuM pratilekhana karavuM. - Ava. - 4 pAtra, pustaka vagere koIpaNa upakaraNanuM eka ja vAra pratilekhana karavAnuM koI paNa Agama pramANa nathI. mAtra paraMparAne Agama pAThanI sAme mahatvahIna samajavI joie. (7) cAre kAlamAM svAdhyAya na kare to comAsI prAyazcitta.-nizItha. 19 sevA kAryanA abhAvamAM Agamano svAdhyAya Avazyaka samajavo joie. (8,9) Agama nirdiSTa kramathI viparIta vAcanA Ape to prAyazcita. -nizItha 19. (10) prathama AcArAMga sUtranI vAcanA ApyA vinA koIpaNa Agama nirdiSTa sUtranI vAcanA de to prAyazcitta - nizItha 19 (11) AcArya upAdhyAya dvArA vAcanA ApyA vinA ke AjJA ApyA vinA, koI paNa sUtra vAMce to prAyazcitta - nizItha 19 (12) daza bola yukta bhUmi hoya tyAM paraThavuM joie. -uttarA.a.24, gA. 1-18. (13) raste cAlatAM vAto na karavI. - AcArAMga 2-3-2. (14) (care maMda maNavingo, avaSmiNa ceyasA.)- dazarva. 5, 1,2 (utAvaLe cAlavuM asamAdhi sthAna che. dazA,da.-1 ) samAjamAM utAvaLathI arthAt teja cAlavAvALA prazaMsA prApta karIne khuza thAya che, e ajJAna dazAnuM pariNAma che. utta. 17 gA. 8. (15) thoDIka paNa kaThora bhASA bolavAnuM mAsika prAyazcitta; nizItha-2, gRhastha ke sAdhune kaThora vacana bolavA athavA tenI koI paNa prakAranI AzAtanA karavI e laghu caumAsika prAyazcittanuM kArya che- ni.15 ane 13. ratnAdhikone kaThora vacana kahe athavA koIpaNa prakAranI AzAtanA kare to guru caumAsI prAyazcitta -ni.10. (16) darzanIya drazyone jovA ane vAjiMtra vagerenA sthAnomAM sAMbhaLavAne mATe jAya ke makAnanI bahAra AvIne jue to laghu caumAsI prAyazcitta. -nizI. 12 tathA 17. (17) roganA AtaMka samaye AhArano tyAga karavo joIe. -uttarA- a. 26, gA.-34, 35 8) jhaDapathI khAvuM, ati dhIre khAvuM, bacakArA bolAvatAM khAvuM-pIvuM, nIce DhoLatAM khAva. svAda mATe saMyoga meLavavo. vagere paribhogeSaNAnA doSa che. - prazna. a.. (19) sAdhu sAdhvIe traNa jAtanA pAtra rAkhavA kahyuM che. -ThANAMga-3. enA sivAya dhAtu hoya ke kAca, dAMta, vastra, patthara vagere koIpaNa prakAranA pAtra kalpatA nathI. - nizItha u.11 (20) AcArya upAdhyAyanI viziSTa AjJA vinA vigaya khAvAnuM paNa prAyazcitta Ave che. - nizItha u.4 (21) anya sAdhu kArya karavAvALA hoya to koIpaNa sevA kArya, zIvaNa vagere sAdhvI pAse karAvavAnuM kalpatuM nathI. anya sAdhvI kArya karanAra hoya to sAdhvI, sAdhu dvArA potAnuM koIpaNa kArya nathI karAvI zakatI. te kAryamAM kapaDA zIvavA hoya ke lAvavA athavA AhAra auSadha vagare lAvavuM devuM, - vyavahAra 8.. (22) svaliMgavALAnA abhAvanI sthiti vinA sAdhu sAdhvIe ApasamAM AlocanA, prAyazcitta karavAnuM paNa nathI kalpatuM. vyava. u.pa. (23) sAdhu sAdhvI bannene eka bIjAnA upAzraye javuM, besavuM vagere koI kArya karavAnuM kalpatuM nathI. vAcanA levA devAnuM hoya temaja sthAnAMga kathita pAMca kAraNa hoya to jaI zake che, e sivAya kevaLa darzana karavA, sevA(parkapAsanA) karavA, ahIM tahIMnI vAto karavA. vagere mATe javAnuM kalpatuM nathI. -bRhatkarSa u.3 sU. 1,2 ane vyava. u.7. ThANAMga. a.5 (24) je sAdhu mukha vagerene vaNA jevuM banAve ane tenAthI vINA jevo avAja kADhe to prAyazcitta Ave che. - nizI.5 (26) gRhasthano auSadha upacAra kare ke tene upacAra batAve to prAyazcitta. - nizitha 12 (27) vihAra vageremAM gRhastha pAse bhaMDopakaraNa upaDAve to prAyazcitta. - nizItha 12 (28) cAlIza varSathI ochI umara vALA taruNa, navadIkSita ane bALamuni - e dareka sAdhue AcArya, upAdhyAya vinA rahevuM kalpatuM nathI. kAraNake e zramaNa temanAthI anuzAsita rahe to ja te dIrghakAla sudhI samAdhivata rahI zake che arthAt AcArya ane upAdhyAya benI enA para saMbhALa rahevI Avazyaka che. - vya.u.3 e traNene AcArya upAdhyAyanI nizrAmAMja rahevAnuM sUtramAM kahyuM che. mAtra sthaviranI nizrAmAM ke kevala eka padavIdharanI nizrAmAM emanuM sadAne mATe rahevAnuM Agama viparIta che. arthAt koI paNa vizALa gacchane AcArya upAdhyAya ane pravartinInI pada vyavasthA vinA lAMbA samaya sudhI rahevuM kalpatuM nathI. - vya.3 (29) saMghADAnA mukhI banIne vicaranAramAM 6 guNa hovA joie. ThANAMga. 6, temAM eka A paNa che ke bahuzruta hovA joie. jaghanya mAM jaghanya saMpUrNa AcArAMga nizItha artha sahita kaMThastha karanAra bahuzruta kahevAya che. -bRhakalpasUtra urU sUtra-1, ane bhASyagAthA-da93, ni.cU.gA. 404 (30) yogya ayogya sarvane eka sAthe vAcanA devI prAyazcittanuM kAraNa che. (31-32) pratikramaNa-(taccitte, tammaNe, tallese, tadajajhavasie, tattivajajhavasANe, tadaTTovautte, tadampiyakaraNe, tabhAvaNA bhAvie, aNa- kalthaI maNe akare mANe.) A pramANe ekAgracitta thaIne karavAthI bhAva pratikramaNa thAya che anyathA nidrA ane vAtomAM ke asthira cittamAM dravya pratikramaNa thAya che. - anuyoga dvAra sUtra 27 muM. kahyuM paNa che. - dravya Avazyaka bahu kya,gayA vyartha sahu, anuyoga dvAra joI levo re. AthI pratikramaNamAM nidrA ane vAto karavAnuM kSamya nathI thaI zakatuM. (33) AhAranI koI vastu bhUmi para athavA Asana para rAkhe to prAyazcitta. - ni.16 (34) makAna nirmANanA kAryamAM sAdhue bhAga levo joie nahi. -uttarA.a.35 gA. 3thIe (35) sAdhu koIpaNa vastunA kharIda vecANanI pravRtti kare to te vAstavika sAdhu nathI hoto. kraya vijaya mahAdoSakArI che. - uttarA. A. 35 gAthA 13, 14, 15 AcA. zra. 1a. 2-u.5 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 157 AgamasAra (36) AhAra banavA banAvavAmAM sAdhue bhAga na levAya. agnino AraMbha bahu jIva hiMsA janaka che. - uttarA.a. 35-gAthA 10, 11, 12. (37) (vibhUsAvattiyaM bhiSma karmo baMdhaI cikaNuM. saMsAra sAyare ghore, jeNaM, paDaI duruttare) -dazarve. agA.66 - svAthyanI draSTie atyaMta Avazyaka temaja asahanazIlatAnI sthitimAM karavAmAM AvatI prakSAlanapravRttine vibhUSA kahevAmAM AvatI nathI. sArA dekhAvAnI bhAvanA ane TApaTIpanI vRtine vibhUSAnuM pratIka samajavuM jAIe. (gAhAvaINAmege sUI samAyArA bhavati bhikhU ya asihANae, moyasamAyAre se taggadha durgaMdha, paDikUle paDilome yAvi bhavaI). AcA. 2,2,2 evA Agama pATha, sArA dekhAvAnI vRttinA pakSakAra nathI. uttarAdhyayana a.2. gA. 37 mAM (jAva sarIra beo tti, jalaM kANa dhArae). kathanamAM mela parISaha sahana karavAnI viziSTa preraNA che. (38) (savaM sAvajajaM jo- paccakjhAmi jAvajajIvAe tivihaM tiviheNuM). -Avazyaka sUtra, aDhAra pApa karavA, karAvavA ane bhalA jANavAno jIvanaparyata tyAga hoya che. krodha karavo, jUTha-kapaTa karavuM ane niMdA karavI temaja aMdaroaMdara kalaha karavo e paNa svataMtra pApa che.tenA sAdhune pratyAkhyAna hoya che. (39) gRhasthane "beso, Avo A karo-te karo, sUvo, ubhA raho, cAlyA jAo; vagere bolavuM bhikSune kalpatuM nathI - dazavai. a.7 gA. 47. (40) mArgamAM lIluM ghAsa, bIja, anAja vagere koIpaNa sacitta cIja hoya to te doSayukta mArgethI nahi jatAM anya mArge thaIne javuM, anya mArga na hoya to pagane ADA trAMsA ke paMjAbhara karIne pagalAM saMbhALI saMbhALIne yathA zakya bacAva karIne cAlavuM arthAtu. AkhA pagalA dharatI para rAkhIne ArAmathI cAlavuM nahIM. - AcA. ra. a.3. (41) eSaNAnA 42 doSa TALIne AhAra, vastra, pAtra, zayyA vagere grahaNa karavA joie- uttarA.a.24.gA.11, e doSa yakta grahaNa karavAthI gurucaumAsI temaja laghu caumAsI vagere judA-judA prAyazcitta Ave che. - nizItha uddezA 1,10, 13, 14 vagere. (42) ughADA mukhe bolavuM sAvadha bhASA che arthAt muhapattithI mukha DhAMkyA vinA jarA paNa bolavuM nahi. - bhaga. za.1 .2. e Agamokta nirdezo tathA anya paNa evI aneka AjJAothI viparIta jo potAnI pravRtti hoya ane prAyazcitta zuddhi paNa karavAmAM na Ave, to evI sthitimAM potAne zithilAcArI na mAnatAM zuddhAcArI mAnavuM, te potAnA AtmAne chetaravA samAna che. jo zithilAcArInaM kalaMka(lebala)pasaMda na hoya to uparokta Agama nirdezo anasAra cAlavAnI ane aza paraMparA choDavAnI saralatA ane ImAnadArI dhAraNa karavI joie. keTalAMka niyamono Agamika koI spaSTa pATha upalabdha nathI. keTalAka vyaktigata vicArothI ane keTalAka artha paraMparAthI athavA navA arthanI upajathI samaye samaye banAvavAmAM AvelI samAcArarUpa che. temAM keTalAka sAmAnya sAvadhAnI rUpa che, keTalAka ati sAvadhAnIrUpa che. e niyamonA banavA banAvavAmAM mukhya lakSya prAyaH saMyama surakSAnA ane Agamokta niyamonA pAlanamAM sakyoga saphaLatA maLatI rahe, evo che. tema chatAM AgamamAM nahi hovAthI tenA pAlana ke apAlanane zuddhAcAra ke zithilAcAranI bhedarekhAmAM nathI joDI zakAtA temaja AgamanI samAna jora paNa daI zakAya nahiM. jo tenuM pAlana kare to te tenuM paraMparA pAlana, sAvadhAna dazA ane vizeSa tyAga-niyamarUpa kahI zakAya che, temAM koI niSedha nathI paraMtu e niyamonuM pAlana karanAra zuddhAcArI che ane pAlana nahi karanAra zithilAcArI che, ema samajavuM ke kahevuM buddhimAnI ke viveka yukta nathI. keTalAka sAdhaka e vadhArAnA niyamonuM pAlana to kare che ane maulika Agamokta niyamonI upekSA ke upahAsa paNa karI le che, viparIta prarUpaNA paNa karI de te zuddhAcArI kahI zakAtA nathI. je sAdhaka maulika Agamokta spaSTa nirdezonuM yathAvat pAlana kare ane e vadhArAnA niyamomAMthI je je niyama svagacchamAM nirdiSTa hoya tenuM pAlana kare ane anyanuM pAlana na kare to tene zithilAcArI samajI zakAya nahi. je sAdhaka Agamokta spaSTa nirdezo ane paraMparAo banenuM yathAvat pAlana kare che tene to zuddhAcArI ke viziSTAcArI kahevAmAM koI | paraMtu jo 5-10 ke eka paNa Agamokta nirdezanuM paraMparAnA AgrahathI te zramaNo dvArA apAlana thatuM hoya to teo paNa zuddhAcArInI kakSAthI utaratA ja kahevAya bhale ne te keTalIya viziSTa samAcArIonuM pAlana karatA hoya. zuddhAcAra ke zithilAcAranuM svarUpa samajyA vinA manamAnyA nirNaya karavAthI ke kaMI paNa kahevAthI kAM to nirarthaka rAgadveSa vadhAravAnuM thAya che athavA zithilAcAranuM poSaNa thAya che ane nizItha u.-16 anusAra prAyazcita Ave che (zithilAcArIne zuddhAcArI ane zuddhAcArIne zithilAcArI kahe to prAyazcitta). A vivecanathI sAco artha samajIne zithilAcArano asatya AkSepa lagADavAthI bacI zakAya che tathA potAnA AtmAno. sAco nirNaya paNa laI zakAya che. sAthe ja zuddha samajapUrvaka zakti anusAra zuddha ArAdhanA karI zakAya che. punazca sArabhUta cAra vAkya:(1) pravRtti(rivAja) rUpe Agama viparIta AcaraNa zithilAcAra che. (2) paristhiti ke apavAda mArgarUpe Agama viparIta AcaraNa zithilAcAra nathI. (3) pUrvadharo sivAya te pachInA jamAnAnA anya AcArya vagere dvArA banAvAyela, AgamathI vadhArAnA niyamothI viparIta AcaraNa karavuM zithilAcAra nathI. (4) je gacchamAM ke saMghamAM rahevuM hoya te gaccha ke saMghanA nAyakanI saMyama poSaka AjJA ane te gacchanI koIpaNa samAcArInuM pAlana na karavuM te zithilAcAra ja nahi svacchaMdAcAra paNa che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 158 sthAvarakAyanI dayA mATe : (1) eka maMdIramArgI zrAvakanI AsthA jovA maLI ke pAMkhInA divase caTaNInAM paththara para paNa TAMkaNI marAvavI nahiM! nodha: Aja jJAnano upayoga che. upayogadazA che. sAra:- pRthvIthI pANInAM jIvo sukSma, tethI agninAM ane tethI vAyukAyanA jIvo sukSama che. vAyukAyanI dayA pALavI sauthI agharI che. bolatI vakhate mukhavastrIkA thI moTuM DhAkI ne bolavuM. ughADe moDhe bolAtI bhASA sAvadha hoya che. - sUtra bhagavatI nI sAkhe. (1.2) bIlADI Ave to uDI javuM e jJAna ane uDavAnI kriyA te AcaraNa. jo popaTa phakta jJAnathI ke bhAvathI uDavAnI icchA rAkhe paNa bilADI Ave tyAre uDe nahiM, to tenuM-bilADI Ave to uDI jAu- nuM raTaNa paNa tenAM prANa bacAvI zakatuM nathI. (2) covIsa kalAka muhapatti bAMdhI rAkhavI (ughADe mukhe bolavAthI sAvadha bhASA gaNAya che -bha.za.-16, u.-2) sAvadha bhASAthI bacavA mATe bolatA samaye ane liMga(oLakha) mATe yathAsamaya mukhavastrikA bAMdhavI Avazyaka hoya che. (3) TUMkavuM ke havA karavI(vajavuM) e be kAryonA niSedha uparAMta anya aneka niyama ane maryAdAo vAyukAyanI yatanA mATe che. (4) jevI rIte pANIno darIyo che, tevoja A havAno darIyo che jemAM ApaNe jIvI rahayA chIe. ApaNA halana calanathI AsapAsanA vAyakAyanA jIvonI virAdhanA thAya che. vinA kAraNa halanacalana na karavuM tathA karavuM paDe tyAre jatanAthI dhIrethI halanacalana karavuM. ApaNI AsapAsanA vAyukAyanuM ciMtana vAraMvAra karavAthI te jIvonuM smaraNa raheze ane anukaMpA nA bhAvapUrvakanuM jIvana thaI jaze. vati ane avrati vaccenA vyavahAra :AvA vyavahAranAM traNa bheda karI zakAya. 1) vaMdana vyavahAra: avRtine vrati vaMdana na kare. 2) dharma karaNImAM sahAya : dharmakaraNImAM sahAyaka pravRtino AmAM niSedha na samajavo. sarakhA veda vALAmAM A vyavahAra hoya che. jemake koI bALaka ke navI vyakitane muhapati bAMdhI devI, bAMdhatA zIkhavADavI, sAmAyikanA kapaDA bAMdhatA ke parilehaNa karatAM zIkhavADavuM. gocho bAMdhI devo vagere.. zrAvaka ane sAdhuno ApasamAM A vyavahAra bahudhA hoto nathI paNa zrAvaka-vRtizrAvaka A vyavahAra karI zake che. kayAreka vastinA abhAvamAM sAdhu paNa anukaMpA bhAvathI A vyavahAra zrAvaka sAthe karI zake che. upAzrayamAM koI vaDIla asvastha sAdharmikane sahAro devo, tenA upakaraNa lAkaDI cazmA lai ApavA, calaNagoDI khurazI baMkoDo upADI devo. AvA anukaMpAnA kAmamAM vrati avratino bheda na karavo. 3) zarIra dhruzuSA ke zarIra sevAH sarakhe sarakhA vratavALA ane sarakhA veda vALA(strI strI ke puruSapuruSa) ekabIjAnI zarIra zrazuSA jayAM AgAra hoya tyAM karI zake che. - F F - sarvanuM mULa zuM?:1 sarva guNonuM mULa vinaya. sarva baMdhanuM mULa rAga. 2 sarvarasonuM mULa pAnI. 7 sarva duHkhanuM mULa zarIra. 3 sarva dharmonuM mULa dayA. 8 sarva zarIronuM mULa karma 4 sarva roganuM mULa ajIrNa 9 sarve karmonuM mULa 18 pApa. pa sarva kalezanuM mULa hAMsI 10 sarva pApanuM mULa lobha. mahA pApInA bAra bola:1. Atma ghAtI mahApApI. 7. jUThI sAkSI devA vALo mahApApI. 2. vizvAsaghAtI mahApApI. 8. sarovaranI pALa toDanAra mahApApI. 3. guru drohI mahApApI. 9. vanamAM Aga lagADanAra mahApApI. 4.upakArIno upakAra bhUlanAra ke apakAra karanAra . 10. lIlA vana kapAvanAra mahApApI. 5. jUThI salAha denAra mahApApI. 11, bAla hatyA karanAra mahApApI. 6. hiMsAmAM dharma batAvanAra mahApApI. 12. satI sAdhvInuM zIla lUMTanAra mahApApI. dasa bola durlabha:1. manuSya bhava maLavo durlabha che. 6. saMpUrNa Idriyo maLavI durlabha che. 2. Arya kSetra maLavuM durlabha che. 7. jaina sAdhu saMtonI sevA maLavI durlabha che. 3. uttama kula maLavuM durlabha che. 8. sUtra siddhAMtanI vANI sAMbhaLavA maLavI durlabha che. 4. zarIra nirogI maLavuM durlabha che. 9. dharma pratye zraddhA pratIti thavI durlabha che. 5. lAMbu AyuSya maLavuM durlabha che. 10. sAdhu dharma ke zrAvaka dharmanuM AcaraNa maLavuM durlabha che. nava duSkara:1. ATha kamAMthI mohanIya karmane jItavuM mahAmuzkela. 3. traNa joga mAMthI mana jogane sthira rAkhavuM mahAmuzkela. 2. pAMca mahAvrata mAMthI cothA mahAvratanuM pAlana mahAmuzkela. 4. zakti chatAM kSamA karavI mahAmuzkela. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 AgamasAra 7. bhara yauvanamAM brahmacarya vratanuM pAlana mahAmuzkela. 8. kaMjUsa dvArA dAna karAvavuM mahAmuzkela. 9. pAMca samitimAMthI bhASA samitinuM pAlana mahAmuzkela. jainology pa. pAMca indriyo mAMthI rasa idriyane jItavI mahAmuzkela 6. cha kAya jIvo mAMthI vAyukAyanA jIvonI rakSA karavI mahAmuzkela. jJAna vRddhinA agiyAra bolaH 1. udyama karavAthI jJAna vadhe. 2. nidrA taje to jJAna vadhe. 3. uNodarI tapa kare to jJAna vadhe. 4. ochuM bole to jJAna vadhe. 5. jJAnInI saMgata kare to jJAna vadhe. 6. vinaya karavAthI jJAna vadhe. 7. kapaTa rahita tapa karavAthI jJAna vadhe. 8. saMsArane asAra jANavAthI jJAna vadhe. 9. jJAnavaMta pAse bhaNavAthI jJAna vadhe. 10. jJAnIo sAthe jJAna carcA kare to jJAna vadhe. 11. IdriyonA AsvAda tajavAthI jJAna vadhe. nahIM....nahI.....nahI....:1. krodha samAna viSa nahIM. 5. pApa samAna vairI nahIM. 2. kSamA samAna amRta nahIM. 6. dharma samAna mitra nahIM. 3. lobha samAna duHkha nahIM. 7. kuzIla samAna bhaya nahIM. 4. saMtoSa samAna sukha nahIM. 8. zIla samAna zaraNabhUta nahIM. zRMgAra : 1. zarI ? zIla 7. zubha dhyAnano zRMgAra saMvara 2. zIlano zRMgAra tapa 8. saMvarano zRMgAra nirjarA 3. tapano zRMgAra kSamA 9. nirjarAno zRMgAra kevalajJAna 4. kSamAno zRMgAra jJAna 10. kevalajJAnano zRMgAra akriyA 5. jJAnano zRMgAra mauna 11. akriyAno zRMgAra mokSa ane 6. maunano zRMgAra zubha dhyAna 12. mokSano zRMgAra avyAbAdha sukha. durvyasana sAta: 1. jugAra ramavuM 2. mAMsabhakSaNa 3. madirA pAna ane dhUmrapAna 4. vezyA gamana pa. zikAra karavo . corI karavI ane 7. para strI sAthe gamana karavuM. uparokta sAta vyasanavALA manuSya naraka Adi durgatiomAM jAya che. puNyavAnanI uttama sAmagrI :1. kSetra- (1) grAmAdi uttama sthAna, (2) rahevAnuM bhavana, 5. kAMtivAna zarIra maLavuM. (3) cAMdI sonA Adi sAmagrI, (4) gAyo, bheMso, ghoDA 6. ArogyavAna zarIra maLavuM. Adi ane nokara-cAkara; A sarva saMyoga maLavA. 7. tIvra ane vimala buddhi maLavI. 2. zreSTha mitrono yoga. 8. vinayavAna ane sarvane priya hovuM. 3. zreSTha sagA-saMbaMdhIo maLavA. 9. yazasvI hovuM. 4. AdaraNIya ane zreSTha khAnadAna maLavuM. 10. baLavAna-zaktizALI hovuM. sukha:1. zarIranuM nIrogI hovuM - nirogItA 6. saMtoSavRtti-alpa icchA. 2. dIrgha Ayu. 7. AvazyakatA anusAra vastu maLI javI. 3. dhana-saMpatti vipula hovI. 8. bhautika samRddhi. 4. prItikAraka zabda ane rUpanI prApti. 9. saMyama prApti. 5. zubha gaMdha, rasa ane sparzanI prApti. 10. mokSanI prApti. roga thavAnA nava kAraNaH 1. ati besavuM ati ubhAM rahevuM 6. laghunIta-mUtra rokavAthI. 2. ArogyathI pratikULa Asane besavuM. 7. ati cAlavAthI. 3. ati nidrA. 8. potAnI prakRtithI pratikULa bhojana karavAthI ke 4. ati jAgaraNa. ati bhojana karavAthI. 5. vaDInIta rokavAthI. 9. viSayomAM ati vRddha rahevAthI. dasa prakAre dIkSA :1. potAnI ke bIjAnI icchAthI dIkSA levI. 4. vizeSa prakAranuM svapna AvavAthI dIkSA levI. 2. koI para krodha karIne dIkSA levI. 5. koInA vacana para Aveza AvavAthI dIkSA levI. 3. garIbInA kAraNe dIkSA levI. 6. jAtismaraNa jJAna thavAthI dIkSA levI. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 AgamasAra-pUrvArdha 7. roganA kAraNe dIkSA levI. 9. deva dvArA pratibodha devA para dIkSA levI. 8. apamAnita thavA para dIkSA levI. 10. putra-snehanA kAraNe tenI sAthe dIkSA levI. AmAMthI koIpaNa nimitte dIkSA lenAra Atma kalyANa karI zake che. zrAvakanI bhASA:1. pahelA bole zrAvake thoDuM bolavuM. 6. chaThThA bole zrAvake marmakArI bhASA nahIM bolavI. 2. bIjA bole zrAvake kAma paDyethI bolavuM. 7. sAtamA bole zrAvake sUtra siddhAMtanA nyAyathI bolavuM. 3. trIjA bole zrAvake mIThA bolavuM. 8. AThamA bole zrAvake sarva jIvone sAtAkArI 4. cothA bole zrAvake caturAithI ke avasara jANI bolavuM. bhASA bolavI. 5. pAMcamA bole zrAvake ahaMkAra rahita bolavuM. AyuSya baMdhanA kAraNo - (1) narakanuM AyuSya 4 prakAre bAMdhe- 1. mahA AraMbha kare (pApanA moTA dhaMdhA kare) 2. mahA parigraha rAkhe (IcchA sImita na kare) 3. madha-mAMsano AhAra kare. 4. paMcendriyanI vAta kare. (ra) manuSyanuM AyuSya 4 prakAre bAMdha:1. bhadra prakRti vALA hoya. 2. vinaya prakRtivALA hoya. 3. dayAvALA hoya. 4. dhamaMDa-IrSyA rahita hoya. (3) tiryaMcanuM AyuSya 4 prakAre bAMdhe - 1. kapaTa kare 2. mAyA kapaTa kare, chala-prapaMca kare 3. jUTha bole 4. khoTA tola, khoTA mApa kare. (4) devatAnuM AyuSya 4 prakAre bAMdhe:1. saMyama pALe 2. zrAvakanA vrata pALe 3. ajJAna dazAthI tapa kare 4. anicchAthI kaSTa sahana rahe. (5) mokSa prApti 4 prakAre :- 1. sabhya jJAna 2. samyagdarzana 3. samyapha cAritra 4. samyapha tapa, A cAreyanI uttama ArAdhanA karI kevaLa jJAna ane kevaLa darzananuM upArjana karavAthI avazya mokSanI prApti thAya che. aMdhA:- 1. krodhathI aMdha. 6. dveSathI aMdha. 2. mAnathI aMdha. 7. janmathI aMdha. 3. mAyAthI aMdha. 8. viSayanA aMdha. 4. lobhathI aMdha. 9. dinanA aMdha(ghuvaDa) 5. rAgathI aMdha. 10. rAtanA aMdha(ratAMdhaLA). cha prakAre ajIrNa : 1. jJAnanuM ajIrNa - ghamaMDa, kutarka 2. dAnanuM ajIrNa - yazokAmanAnI mati 3. tapanuM ajIrNa - 4. kriyAnuM ajIrNa - anyathI dhRNA, IrSyA 5. dhananuM ajIrNa lAlasA, kaMjUsAI, para-tiraskAra 6. balanuM ajIrNa laDAi, AtmotkarSa-svaprazaMsA cha suphala:1. jJAnanuM sukala namratA, nirahaMkAra 2. dAnanuM suphala laghutA, anukampA 3. tapanuM suphala karmanirjarA, zAMti, nirmoha, alpecchA 4. kriyAnuM suphala AtmAnaMda, prema, samabhAva vRddhi 5. dhananuM suphala saMtoSa, dAna, savyavahAra 6. balanuM suphalA sevA-bhAva, gaMbhIratA, gama khAvI. krodha yazo bhAvanA zuM che?: mAnava kaMI karIne yaza-prazaMsA Icche te avaguNa che. mAnava kaMI karIne bIjAthI potAne caDhiyAto dekhADavA icche te ajJAnadazA che. mAnava kaMI karIne potAne UMcA ane bIjAone nimna dekhADavA icche to te mUrkhatA che. jJAnI kahe che ke- yaza, pUjA, satkAra, sanmAnane kIcaDa samAna samajo. A badhA ahaMbhAvanA poSaka che. te AtmAne mATe sUkSma zalya che, kAMTA che. mATe yaza ane nAmanAnI cAhanA karavI, te AtmAnI avanati karavAnI eka prakriyA che. sukhI ane unnata jIvananA traNa guNa :- (1) kama khAo (2) gama khAo (3) nama jAo. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 161 AgamasAra dasa zramaNa dharma:1. kSamA karavI. 7. mana, vacana, kAyAno ane Idriyono pUrNa saMyama hovo. 2. ghamaMDa rahita hovuM. 8. tapasyA ane svAdhyAyamAM lIna rahevuM. 3. kapaTavRtti choDIne sarala thavuM. 9. tyAga paccakhANa karavA, zramaNone potAnA 4. lobha lAlasAno tyAga. AhArAdi devA. 5. mamatva parigrahathI mukta thavuM. 10. zuddha brahmacarya pAlana (mana, vacana ane kAyAthI). 6. satyavAna hovuM, imAnadArIthI bhagavadAzA pAlana. krodhInA avaguNa : krodhI mahA caMDAla AMkhyA karade rAtI,krodhI mahA caMDAla ghaDa-ghaDa dhruje chAtI, krodhI mahA caMDAla giNe nahIM mAtA bhAI,krodhI mahA caMDAla dono gati deva DubAI, krodhI mahA caMDAla giNe nahIM thAlI kuMDo,krodhI mahA caMDAla jAya narakamAM UMDo. dasa muMDana : 1.zrotendriya muMDana 6. krodha muMDana-gusso nahIM karavo. 2. cakSuIndriya muMDana 7. mAna muMDana-ghamaMDa nahIM karavo. 3. dhrANendriya muMDana 8. mAyA muMDana-kapaTa nahIM karavuM. 4. rasanendriya muMDana 9. lobha muMDana-lAlasAo choDavI. 5. sparzendriya muMDana 10. ziramuMDana-loca karavo. pAMce ya indriyonA manojJa viSayonI lAlasA na rAkhavI ane zubha azubha saMyogomAM rAgadveSa nahIM karatAM taTastha bhAvamAM rahevuM, te IndriyonuM muMDana kahevAya che. muni darzananA pAMca niyama yAne zrAvakanA pAMca abhigama (1) sacetano tyAga- sacitta sajIva cIjone potAnI pAse na rAkhavI. (2) acetano viveka- aceta rAjacinha chatra, cAmara, talavAra Adi tathA jUtA, caMpala Adi muninI pAse AvatA ja tyAga karavo. (3) utarAsaMga- muninA avagrahamAM praveza karatAM ja mukhavastrikA rAkhavI arthAta uttarAsaMga karavuM. (4) aMjalikaraNa- muninI pAse pahoMcatA ja hAtha joDavA. (5) mananI ekAgratA- badhI jhaMjhaTone magajamAMthI kADhIne rAgadveSathI dUra thaIne ekAgracitta thaIne muninI pAse praveza karavo tyArabAda savidhi sabhakti vaMdana, guNakIrtana, jinavANI zravaNa, guNagrahaNa temaja vrata dhAraNa Adi karavuM joie. aNamola ciMtana bIjAone mATe phakta utsarga vidhino ekAMtika Agraha rAkhavo ane kasoTI karavI, doSa jovA, paraMtu paristhiti AvatAM ja pote apavAdanuM sevana karI levuM e saMkucitta temaja hIna manodazA che. kharekhara to potAne mATe kathanI karaNImAM utsarga vidhino ja Adarza jIvanamAM rAkhavo joIe. maravuM maMjUra paraMtu doSa lagADavo nahIM, apavAdanuM sevana karavuM nahIM. paraMtu bIjAne mATe udAra, anukaMpA bhAva rAkhavo ke pota potAnI paristhiti, bhAvanA, kSamatA anusAra jIva pravRtti, prayatna kare che. evA vicAra ane svabhAva rAkhavo temaja samabhAva rAkhavo e parama ucca manodazA che. sAdhaka bhale sAmAnya hoya ke vizeSa, paNa manodazA to UMcI ja rAkhavI joie. koIne mArgadarzana ApavuM, sAvadhAna karavA e guNa che. paraMtu tenI avagaNanA, tiraskAra yA hAMsI karavI avaguNa che. Avazyaka sUtra prAkathana -saMsAra pravAhamAM paribhramaNa karatAM prANIne mAnava deha prApta thavo atyaMta durlabha che. AvA mAnavadehane prApta karavAnuM zreSTha phaLa che- vrata pratyAkhyAna dhAraNa karavA. kahyuM paNa che ke-(dehasya sAruM vrata dhAraNaM ca). dehano sAra vrata dhAraNa karavAmAM che. vrata dhAraNa kya pachI tenuM zuddha rUpe pAlana ane ArAdhana karavuM te paNa sAdhakanuM parama kartavya banI jAya che. jIvananI sAmAnya-vizeSa vividha paristhitiomAM sUkSma ke sthaLa aticAra paNa jANatAM-ajANatAM lAgatA rahe che, tenI zuddhi mATe pratikramaNa karavuM Avazyaka bane che. pratikramaNa mATe avalaMbanabhUta Agama Avazyaka sUtra che. nAmakaraNa :- anuyoga dvAra sUtramAM zrAvaka ane sAdhuo baMnene mATe ubhaya kAla avazya karavAnuM kahela hovAthI tenuM Avazyaka sUtra nAma sArthaka che. AgamomAM sthAna - pratikramaNa karavuM e sarva sAdhuo ane zrAvakono mukhya AcAra hovAthI A Avazyaka sUtranuM aMga Agama ane aMgabAhya AgamathI alaga ja mahattva zAstromAM nirdiSTa che. jyAM sAdhuonA zAstra adhyayananI jANakArI ApavAmAM Avela che tyAM aMgazAstrothI paNa A AvazyakasUtranA adhyayanano nirdeza pahelAM alaga karavAmAM Avela che. naMdIsUtramAM aMgabAhya Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 162 AgamomAM Avazyakane prathama kahevAmAM Avela che, tyAra pachI badhAM ja aMgabAhya Agamone be vibhAgamAM eka sAthe kahevAmAM Avela che. A rIte Avazyaka sUtranuM badhA AgamothI eka vizeSa ane alaga evuM mahattvapUrNa sthAna che. tene kaMThastha karavuM e pratyeka sAdhu ane zrAvaka mATe Avazyaka bane che. vizeSatA:- samasta jaina Agama yA to kAlika hoya che athavA utkAlika hoya che ane tenA uccAraNa mATe kAla-akAla baMne hoya che. te sUtranuM 32(34) asvAdhyAyanA samaye uccAraNa karavAmAM AvatuM nathI, paraMtu Avazyaka sUtrane kAla-akAla hoto nathI, matalaba ke game tyAre A sUtranuM uccAraNa karI zakAya che. 32(34) asvAdhyAyanA samaye tenuM uccAraNa karavuM paNa niSedha manAtuM nathI. balba asvAdhyAyanA samaya evA savAranA ane sAMjanA saMdhIkAlamAM ja A sUtrathI AdhArita pratikramaNa karavAno viziSTa samaya Agama, uttarAdhyayana ane anuyogadvAra sUtramAM sUcitta karavAmAM Avela che. teno sAra eka ja che ke A AgamanA uccAraNamAM zuci, azuci, samaya, asamaya Adi koI paNa bAdhAjanaka banatA nathI. racanA ane racanAkAra: Avazyaka sUtranI racanA gaNadhara bhagavaMta kare che. dareka tIrthakaronA zAsananA prAraMbhamAM ja A sUtranI racanA karavAmAM Ave che, kAraNa ke sAdhu-sAdhvI ane zrAvaka-zrAvikA rUpI tIrtha sthApanAthI tIrthaMkaranA zAsanano prAraMbha thAya che ane sAdhu-sAdhvI mATe pratikramaNa karavuM ubhayakAla Avazyaka che, pratikramaNa Avazyaka sUtranA AdhAre ja karavAmAM Ave che. mATe A sUtra gaNadhara racitta Agama che. temAM vibhAgarUpa cha adhyAya che, jene cha Avazyaka kahyA che. cha AvazyakomAM kramazaH kula 1 + 1 + 1 +9+ + 10 U 23 tathA Adi maMgala ane aMtima maMgalano pATha maLI kula 23 + 2 U 25 pATha che, jenuM parimANa(mApa) 125 zlokanuM mAnavAmAM Ave che. kyAMka 100 ke 200 zlokanuM parimANa paNa kahevAmAM Ave che. parikSaNa karatAM 125nI saMkhyA AdaraNIya jaNAya che. ghaNAM loko pratikramaNa sUtra(vidhi sahita)ne ja Avazyaka sUtra mAnI bese che, paraMtu Avazyaka sUtra 125 zloka pramANa Aje paNa svataMtra che. je lADanuM, muMbaInA saMskaraNamAM joI zakAya che. jemAM kevaLa ardhamAgadhI bhASAnA ja pATha che. jyAre e Avazyaka sUtranA AdhAre pracalita pratikramaNa sUtramAM anya zAstronA uddharita mULa pATha paNa che, anya navA racitta mULa pATha paNa che, sAthesAthe hindI, gujarAtInA ke mizrita bhASAnA ghaNA pATho, doharA, savaiyA, stuti Adi paNa samAviSTa che. Avazyaka sUtra mUla zAstramAM kevaLa sAdhune upayogI pATho ja cha adhyAyamAM upalabdha thAya che. zrAvaka pratikramaNanA anyAnya pAThonuM saMkalana niryukti, bhASya, TIkAmAM Avazyaka sUtranA aMtamAM cUlikArUpe ApavAmAM Avela che. anuyogadvAra sUtramAM zrAvakane paNa pratikramaNa karavAnuM Avazyaka kahevAmAM Avela che. A prakAre Avazyaka sUtra prakSepo rahita, zuddharUpe Aje paNa upalabdha che. prakSepa vRddhi Adi sarva svataMtra pratikramaNa sUtromAM thAya che. te svataMtra vidhi sUtra che je AvazyakanA AdhAre taiyAra karavAmAM Avela che. pratikramaNa sUtranI jema sAmAyika sUtra paNa samAjamAM pracalita che, temAM paNa Avazyaka sUtranA anyonya adhyAyomAM Avela pAThonuM temaja anya sUtramAMthI lIdhelA pAThonuM temaja navA racelA pAThonuM saMkalana karavAmAM Avela che. A saMkalita sAmAyika sUtranA AdhAre sAmAyika vrata levAnI ane pAravAnI pUrNa vidhi karavAmAM Ave che. Avazyaka sUtrano sArAMza namaskAra maMtra prAraMbhika maMgala :(1) jagatamAM adhyAtma daSTie vaMdana karavA yogya, namaskAra karavA yogya, guNa saMpanna AtmAone pAMca padothI vaMdana karavAmAM Ave che. (2) A pAMca pado uparAMta mAtA, pitA, jyeSTha umaranI vyakti, vidyAguru Adi paNa laukika dRSTie vaMdanIya hoya che. temano samAveza A pAMca padomAM nathI. (3) A pAMca pado sivAya, adhyAtma daSTie bIjA koI paNa pado vaMdanIya- namaskaraNIya hotA nathI. (4) A pAMca padomAM adhyAtma guNa saMpanna dareka AtmAonuM apekSAthI vibhAjana karavAmAM Avela che. (5) A pAMca padonA uccAraNathI e paNa spaSTa thAya che ke guNa saMpana AtmAo vaMdanIya hoya che paraMtu kevaLa guNone vaMdanIya na kahI zakAya. (6) svataMtra jJAna-darzana Adi paNa namaskaraNIya nathI, temaja koI phoTo, paNa vAstavamAM vaMdanIya, namaskaraNIya hoto nathI, paraMtu AvA jJAna ane guNa saMpanna AtmAo adhyAtma daSTie vaMdanIya namaskaraNIya che. (7) A namaskaraNIya AtmAo pAMca padomAM A prakAre kahevAmAM Avela che(1) arihaMta : tIrthakara bhagavAna tathA kevalI bhagavAna je kevaLajJAna-kevaLadarzana dhAraNa karI, manuSya zarIramAM manuSyalokamAM vicaraNa karI rahyA hoya te arihaMta bhagavAna che. temane A prathama padamAM namaskAra karavAmAM Avela che. saMpUrNa manuSya lokamAM eka sAthe tIrthakara ochAmAM ochA 20 ane vadhumAM vadhu 170 hoI zake che. tathA jaghanya 2 karoDa kevalI ane utkRSTa nava karoDa kevalI bhagavAna hoya che. (2) siddhaH ATha karmothI rahita, manuSya dehane choDIne jeo mukta thaI gayA che, paramAtma padane prApta karI cUkela che, te badhA ja anaMta AtmAo siddha bhagavAna che, temane A bIjA padamAM namaskAra karavAmAM Ave che. temAM paMdara bhede badhA prakAranA siddhono samAveza che. prathama padavALA arihaMta paNa A badhA ja siddhone namaskAra kare che, kAraNa ke siddha bhagavaMta, arihaMta bhagavAnathI adhyAtma guNomAM mahAna hoya che. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | AgamasAra siddhonA guNo mahAna hovA chatAM paNa lokamAM dharma pravartananI apekSAe, tIrtha sthApanAnI apekSAe arihaMta bhagavAna ati nikaTa upakArI hovAthI temane prathama padamAM rAkhavAmAM Avela che. 163 (3) AcArya : jinazAsanamAM sAdhu-sAdhvIjIonA anuzAstA, saMgha ziromaNI, guNa saMpanna, pratibhAvaMta, mahAzramaNane AcArya pada para pratiSThita karavAmAM Ave che. te potAnA nizrAgata(adhInastha) sAdhu-sAdhvInA saMyama guNonA sAcA saMrakSaka hoya che. temane A trIjA padamAM namaskAra karavAmAM Avela che. (4) upAdhyAya : saMghamAM adhyApana suvidhA temaja vyavasthA mATe, ziSyone yathAkrame Agama aghyayana karAvavA, AcAryanA sahayogI upAdhyAya niyukta karavAmAM Ave che. jeo svayaM AgamonA gahana adhyetA(abhyAsI) gItArtha-bahuzruta hoya che,potAnA jIvanamAM te jJAnane AtmasAta karelA hoya che ane AcArya dvArA potAnI pAse niyukta ziSyone kuzaLatAthI yogyatA anusAra adhyayana karAve che. jina zAsanamAM AgamajJAnanI paraMparAne pravAhita karavA- vALA AvA mahAjJAnI sAdhuone cothA padamAM namaskAra karavAmAM Ave che. (5) sAdhu-sAdhvI : adhyAtma sAdhanAmAM 18 pApono tyAga karI dharmanI samyaka ArAdhanA karanArA, pAMca mahAvratonuM paripUrNa pAlana karanArAne sAdhu-sAdhvI kahevAmAM Ave che. A sAdhu-sAdhvI sAmAnya temaja vizeSa aneka zreNIvALA hoI zake che. alpazruta ane bahuzruta athavA mana:paryavajJAnI, avadhijJAnI Adi badhA ja sAdhuone A pAMcamA padamAM namaskAra karavAmAM Ave che. arihaMta, AcArya, upAdhyAya A traNe padovALA paNa sau prathama pAMcamA padamAM ja praveza kare che paraMtu tyArapachI potAnI yogyatA ane kAryakSamatAthI arihaMta Adi padone prApta kare che. (8) A pAMca namaskaraNIya padone mana, vacana, kAyA dvArA namaskAra karavAthI pApono eTale pApa karmono nAza thAya che arthAt aneka karmonI nirjarA thAya che. A pAMca padone karavAmAM Avela namaskAra alaukika maMgala svarUpa thAya che, arthAt laukika rIte je aneka maMgala mAnavAmAM Ave che, te sarva maMgalomAM A namaskArarUpa maMgala sarvocca maMgala svarUpa che. tethI dareka maMgalanI AvazyakatAnA sthAne A pAMca padone namaskAra karavA yogya gaNAya che. (9) A prakAre A paMca parameSThi namaskAra maMtra samasta adhyAtmaguNa saMpanna AtmAono arthAt namaskaraNIonuM saMkalana sUtra che (10) A mahAmaMtramAM koI paNa vyaktinuM nAmAMkana karavAmAM Avela nathI, e ja A maMtranI vizALatAnuM dyotaka che. arthAt uparyukta guNa saMpanna samasta arihaMtone, samasta siddhone, samasta AcAryone, samasta upAdhyAyone tathA samasta sAdhu-sAdhvIone A namaskAra maMtramAM vaMdana namaskAra karavAmAM Ave che. prathama Avazyaka(adhyayana) sAmAyika sUtra : : (1) A sUtra sAmAyika grahaNa karavAnuM pratijJAsUtra che. sAmAyikamAM sAvadha yogono tyAga karavAmAM Ave che. (2) sAvadha yogano artha thAya che ke badhA ja prakAranA, kula 18 prakAranA pApakAryo. A 18 prakAranA pApono yAvajjIvana tyAga karavAthI AjIvana sAmAyika thAya che, AthI yAvajjIvananI sAmAyikane grahaNa karanArane sAdhu kahevAmAM Ave che. eka muhUrta mATe A aDhArapApono tyAga karavAthI zrAvakanI sAmAyika thAya che. (3) A pAponA tyAganI sAthe sAmAyikamAM vadhumAM vadhu samabhAvanI prApti thavI e paNa 'sAmAyika' zabdano sAco tAtparya artha che. (4) sAdhuonI AvI AjIvana sAmAyikamAM traNa karaNa ane traNa yogathI pApa kAryono tyAga hoya che. (5) pApa karavuM nahi, karAvavuM nahi ane pApa karma karavAvALAne anumodana na ApavuM tene traNa karaNano tyAga kahevAmAM Ave che. (6) manathI, vacanathI, zarIrathI A traNeyathI pApa kArya na karavuM, tene traNa yogathI pApa kAryano tyAga kahevAmAM Ave che. (7) A prakAre A sAmAyika pratijJAsUtrathI sAmAyika grahaNa karanAra, aDhAra pApone mana, vacana tathA kAyAthI karatA nathI. bIjAone A pApa kAryo karavAnI preraNA ke Adeza paNa ApatA nathI ane pApa kAryo karavAvALAnI prazaMsA karatA nathI, temanA kRtyone sArA paNa jANatA nathI. pApa kAryothI upArjana thayela padArthonI paNa prazaMsA karatA nathI. (8) te aDhAra pApa A pramANe che- 1. hiMsA 2. jUTha 3. corI 4. kuzIla 5. parigraha-dhanasaMgraha 6. gusso 7. ghamaMDa 8. kapaTa 9. lAlaca-tRSNA 10. rAga 11. dveSa 12. kaleza-jhaghaDA 13. kalaMka lagADavuM 14. cugalI 15. paraniMdA 16. harSa-zoka 17. dhokho-ThagAI athavA kapaTa yukta jUTha 18. asatya samaja, khoTI mAnyatA, khoTA siddhAMtonI mAnyatA-prarUpaNA. eka muhUrtanI ke AjIvana sAmayika grahaNa karanAra, potAnI te sAmAyika avasthA daramyAna hiMsAdi pApa ke gusso, ghamaMDa, niMdA, vikathA, rAga-dveSa athavA kleza, kadAgraha Adi kadApi karI zakatA nathI. te vicArothI parama zAMta ane pavitra hRdayI banI haMmezA potAnI jAtane AvA pAponA tyAgamAM sAvadhAna rAkhe che. tyAre ja te sAmAyikavAna sAdhu ane sAmAyikavratavALA zramaNopAsaka (zrAvaka) kahevAmAM Ave che. bIjo Avazyaka(adhyayana) covIsa jina stuti sUtra : (1) A sUtra 'logassa' zabdathI zarU thAya che, tethI tenuM prasiddha nAma 'logassano pATha' che. graMthomAM tene 'utkIrtana' nAmathI kahela che. kAraNa ke temAM tIrthaMkara bhagavaMtonA guNakIrtana karavAmAM Avela che. AgamamAM A sUtranA 'jina saMstava' ane 'caturvizatistava' evA nAma maLe che. (2) A sUtramAM sAta gAthAo che. prathama gAthAmAM tIrthaMkara bhagavAnanA paricayanI sAthe temanA kIrtananI pratijJA che. tyAra pachInI traNa gAthAomAM covIsa tIrthaMkarone nAmanI sAthe sanmAnapUrvaka vaMdana karavAmAM AvyA che. aMtima traNa gAthAomAM tIrthaMkaronA guNa temaja mahAtamya(mahattva)nuM kathana karela che. aMtamAM upasaMhArarUpe sabhakti mokSa pradAna karavAnI prArthanA paNa karela che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 AgamasAra-pUrvArdha (3) covIsa tIrthaMkara dharma tIrthanI sthApanA karI, lokamAM bhAva prakAza karAvanArA hoya che ane svayaM sarvajJAnI, rAga-dveSa vijetA hoya che. (4) 1. Arogya bodhi - samyagujJAna temaja zraddhA, 2. zreSTha bhAva samAdhi arthAt samabhAva ane prasannatAnI upalabdhi, 3. siddhi - mukti - mokSa avasthA, A traNa vastunI mAMgaNI-prArthanA prabhu pAse karela che. A prArthanA kevaLa potAnA Adarza bhAvonI abhivyakti mAtra che. vAstavamAM siddha prabhu kAMIpaNa devAvALA nathI, paraMtu evA bhAva bhaktiyukta guNa kIrtana dvArA sAdhaka svayaM potAnA karmonI nirjarA karI ucca avasthAne prApta kare che athavA tevI zakti pragaTa karI zake che. (5) covIsa tIrthakaro badhA ja vartamAnamAM siddha avasthAmAM che, tethI temane siddha zabdathI saMbodhana karela che. (6) tIrthaMkara prabhune traNa upamA ApavAmAM Avela che. 1. caMdramAthI paNa ati nirmaLa 2. sUryathI paNa adhika prakAza karavAvALA 3. sAgara samAna ati gaMbhIra dhairyavAna hoya che. trIjo Avazyaka(adhyayana) utkRSTa guru vaMdana sUtra:(1) A sUtra icchAmi khamAsamaNo zabdathI zarU thAya che, tethI tene "icchAmi khamAsamaNono pATha" paNa kahevAmAM Ave che. A sUtrathI pratikramaNanA samaye gurune pratikramaNa yukta vaMdana karavAmAM Ave che. bAkInA samaye kyAreya paNa zAMta mudrAmAM sthita pU. sAdhu-sAdhvIjIne tikhutonA pAThathI vaMdana karavAmAM Ave che, evuM aneka AgamonA varNanathI sapramANa siddha che. gatimAna mudrAmAM arthAt cAlatA jatA sAdhu-sAdhvIne kevaLa marthIeNe vaMdAmi' zabdano uccAraNa karatAM thoDA dUra rahIne ja vaMdana karavAmAM Ave che. (2) gurunA sImita avagrahakSetramAM praveza karIne A sUtrathI vaMdana karavAmAM Ave che arthAt ati dUra ke ati nikaTathI vaMdana karavAmAM AvatAM nathI. (3) ubhaDaka AsanathI besI be vAra A pAThanuM uccAraNa karavAmAM Ave che. (4) cAra vAra traNa-traNa Avartana karavAmAM Ave che. cAra vAra mastaka jhukAvIne vaMdana karavAmAM Ave che. kula 12 AvartanathI vaMdana pUrNa karavAmAM Ave che. (5) gurudevanI saMyama yAtrAnI sukhazAtA pUchavAmAM Ave che ane potAnA aparAdhonI athavA koI paNa prakAranA avinaya, azAtanAonI kSamAyAcanA karavAmAM Ave che. mana, vacana ane kAyAthI athavA krodha AdinA vazamAM koI paNa bhagavada AjJA ke guru AjJAnuM ullaMghana thayuM hoya to tenuM samuccaya rUpe pratikramaNa karavAmAM Ave che. (6) bAra Avartana- 1. aho 2. kAyaM 3. kAya 4. jattAbhe pa. javaNi i.jaM ca bhe; A cha zabdo upara Avartana prathama vAramAM thAya che ane cha Avartana punaH bIjIvAranA uccAraNamAM karavAmAM Ave che. te rIte kula 12 Avartana thAya che. (7) AvartanathI gurudevanI bhakti temaja bahumAna karavAmAM Ave che. A kriyA AratI utAravAnI jema ja gurunI jamaNI bAjuthI DAbI bAju tarapha hAthanI aMjali pheravIne karavAmAM Ave che. A sUtramAM guru mATe atyadhika bahumAna sUcaka 'kSamAzramaNa' zabdano prayoga karavAmAM Avela che. [nodha:- ghaNA loko DAbIthI jamaNI tarapha Avartana karavA rUpa aMjali (hatheLI saMpuTa) pherave che. vaMdanA guru pratye bahumAna ane vinaya thI tathA bhAvapUrvaka karavAnuM lakSya hovuM joIe. jeno bhAva artha che tamane kendra sthAne sthApI badhI kriyA karIza. DAbethI ke jamaNethI, kyAMyathI paNa parikramA karatAM kendrasthAna eja rahe che. mukhya jarura che AtmAmAM bhAvonI,vinayanI,ahobhAvanI.] cotho Avazyaka(adhyayana) atAri maMgala sUtra :(1)lokamAM 1.arihaMta rasiddha 3.sAdhu ane 4. sarvajJo dvArA upadiSTa dharma e cAreya uttama che, maMgala svarUpa che ane zaraNabhUta che Avela pAMca pada ahiMyA traNa padamAM kahevAmAM AvyA che ane e pAMca padone prApta karAvanAra dharmane cothA padathI kahyuM che. (3) A rIte dharmane namaskaraNIya vaMdanIya padomAM eTale namaskAramaMtramAM kahevAmAM Avela nathI paraMtu lokamAM uttama, maMgala ane zaraNabhUta padomAM eTale A pAThamAM dharmane levAmAM Avela che. (4) matalaba ke zaraNabhUta to dharma tathA dharmI AtmAo baMne hoya che, paraMtu namaskaraNIya to dharmI AtmAo ja hoya che, dharma namaskaraNIya hoto nathI. (5) arihaMta, siddha,sAdhu ane sarvajJa kathita dharma sivAya je kAMIpaNa lokamAM uttama ke maMgala athavA zaraNabhUta mAnavAmAM Ave che te laukika daSTie ke bAla daSTie hoya che, paraMtu te sarve, AdhyAtma daSTithI vAstavamAM maMgalarUpa ke zaraNabhUta hotA nathI. (6) A sUtrane "maMgalapATha', "mAMgalika', "maMgalikaAdi nAmo dvArA oLakhavAmAM Ave che. samuccaya aticAra pratikramaNa sUtra :(1) A sUtramAM IcchAmi ThAmi e prathama pada tethI tene IcchAmi ThAmino pATha paNa kahevAmAM Ave che. (ra) A sUtramAM saMkSiptamAM pratikramaNa karavA yogya sthAnonuM saMketapUrvakanuM varNana che, jema ke- (a) bhagavAnanI AjJA viruddha mana, vacana, kAyAnI pravRti, (ba) ayogya, akathya AcaraNa, durgAna, mAThuM ciMtana (ka) jJAna-darzana-cAritramAM aticaraNa (Da) zrata jJAna, sAmAyika, gupti, mahAvrata piMDeSaNA tathA brahmacaryanI nava vADa, dasa zramaNadharma AdimAM aticaraNa (I) kaSAya vijayamAM ane cha kAya rakSaNamAM alanA. A prakAre A pAThamAM sAdhu guNonA aticAranuM devasIya saMkSipta pratikramaNa che. (3) zrAvaka pratikramaNa sUtranI apekSA A pAThamAM mahAvrata AdinI jagyAe 12 vratanA aticAranI vizeSatA che, zeSa samAnatA che. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 165 jainology AgamasAra gamanAgamana pratikramaNa sUtra:(1) A sUtrano prathama zabda icchAkAreNaM hovAthI tene icchAkAreNaMno pATha kahevAmAM Ave che. mArgamAM cAlavAthI ke bIjI anya zArIrika kriyAo karavAmAM nAnA-nAnA jIvonI jANatA-ajANatA virAdhanA thatI rahe che, tenuM pratikramaNa-zuddhikaraNa A sUtrathI karavAmAM Ave che. (2) te jIvonA A prakAra che- 1. prANI kIDI, makoDI, kaMthavA Adi 2. aneka prakAranA bIja 3. lIluM ghAsa, phUga anya vanaspati, aMkurA Adi 4. pANI, jAkaLa biMdu Adi 5. sacitta mATI, namaka Adi athavA ekendriya, beindriya, te indriya, caurendriya tathA paMcendriya. (3) jIva virAdhanAnA prakAra- 1. temanI gatimAM avarodha karavo 2. dhULa, vastra AdithI DhaMkAI javuM, DhAMkI devA 3. masaLavA, ragadoLavA 4. eka ja jagyAe aneka jIvone sarakAvIne ekaThA karavA 5. coTa lagADavI 6. paritApa-kaSTa ApavuM 7. kilAmanA - adhika kaSTa ApavuM 8.upadravita - bhaya pamADavo 9. eka sthaLethI bIje sthaLe khaseDavA, sthAna bhraSTa karavA 10. jIvana rahita, prANa rahita karavA, mArI nAkhavA. A prakAre A kramamAM vizeSavizeSa jIva virAdhanAnA bola samajavA joie. nidrA pratikramaNa sUtra:(1) A sUtramAM sAdhuonI zayanavidhimAM thatAM atikramaNono nirdeza che tathA svapnAvasthA daramyAna saMyama maryAdAnuM ullaMghana thavAno nirdeza paNa che. (2) zayana doSa- 1. vadhu samaya sudhI sUvuM 2. vAraMvAra sUvuM ke divase sUvuM 3. pathArI para besatAM-sUtAM, hAtha-paga Adi aMgopAMgone phelAvavA-saMkocavA Adi kriyA karatI vakhate pojavAno viveka na rAkhavo. 4. jU Adino saMgho thavo 5. chIMka, bagAsA saMbaMdhI ayatanA thavI 6. ughamAM bolavuM, dAMta pIsavA 7. AkuLa- vyAkuLa thavuM eTale utAvaLathI sUI javuM, zayanavidhirUpa kAyotsarga Adi na karavA. (3) svapnAvasthAnA doSa- 1. aneka saMkalpa-vikalponI jaMjALarUpa svapna jovuM 2. strI AdinA saMyoga saMbaMdhI -saMyama viparIta svapna jovuM athavA strI vikAra, daSTi vikAra ke mano vikAra saMbaMdhI svapna jovuM 3. AhAra-pANI, khAvA-pIvA saMbaMdhI saMyama maryAdA viruddha svapna jovuM, jema ke rAtrie khAvuM, akalpanIya vastu lAvavI, khAvIke gRhasthanA ghera khAvuM, adatta vastu lAvavI, khAvI. ityAdi zayana, nidrA ane svapna saMbaMdhI doSo aticAronuM A sUtrathI ciMtana-smaraNa karI pratikramaNa karavAmAM Ave che. gocarI pratikramaNa sUtra:(1) gAyanA caravAnI kriyA samAna eka gharethI alpamAtrAmAM AhArAdi levAnI prakriyAnA kAraNe tenuM nAma "gocarI - gocara cariyA che. aneka gharothI pharIne AhArAdi prApta karavAnA kAraNathI tene bhikSA cariyA' kahevAmAM Ave che. (2) ahiMsA mahAvrata AdinI rakSA hetu A cariyAmAM vividha niyamonuM pAlana karavAmAM Ave che. A niyamone gaveSaNA, eSaNA Adi nAmothI oLakhavAmAM Ave che. A niyamomAM jANatAM-ajANatAM koI aticaraNa thayuM hoya, ullaMghana thayuM hoya tenuM pratikramaNa A sUtrathI karavAmAM Ave che. (3) ema to eSaNAnA 42 doSa kahevAmAM Ave che temaja sUtramAM te sivAya paNa aneka doSonuM kathana che paraMtu prastuta sUtramAM saMkhyA nirdeza kya vagara aneka doSonuM saMkalana karavAmAM Avela che. (4) pratikramaNa yogya kathita aticAra A mujaba che- 1. gharanA dvArane kholavuM ke AjJA vagara kholavuM 2. kUtarA, vAcharaDA, bALako AdinuM saMghaTTana thaI javuM ke strI Adino sparza thaI javo 3. IMtejArIyukta vyavasthita judA rAkhela AhArAdimAMthI levuM 4. bali karma yogya yA pUjAno AhAra levo 5. bhikSAcara yAcaka athavA zramaNo mATenA sthApita arthAt teone devA mATe ja nakkI karela AhAramAMthI vahoravo 6. nidoSatAmAM zaMkA hoya tevI vastu levI 7. bhUlathI sadoSa AhArAdi levA 8. ayogya, aneSaNIya AhAra, pANI, bIja, lIlotarI Adi khAvA 9. pazcAtkarma ane pUrva karma dAna devAnI pahelA ke pachI hAtha Adi dhovAno doSa 10. abhihata- sAme na dekhAya tevI jagyAethI lAvIne ApavAmAM Avela vastu levI 11. pRthvI, pANI AdithI lipta ke sparzita vastu levI 12. DhoLatAM thakA ke pheMkatA thakA arthAt bhikSA detI vakhate jaLa, kaNa, buda Adi DhoLatA thakA bhikSA detA hoya tevI bhikSA levI 13. bhikSA detI vakhate vacce-vacce kaMIka pheMkavA yogya vastune, padArthane pheMkI de ane evuM karatA thakA bhikSA de te levI athavA paraThavA yogya padArthane bhikSAmAM levA 14. viziSTa khAdya padArthone mAMgIne ke dInatA karIne levA athavA je padArtha svAbhAvika rIte jyAM sulabha na hoya tevA padArthanI yAcanA karavI 15. eSaNAnA 42 doSomAMthI koI doSathI yukta AhArAdi levAM. (5) A doSo jo ajANatA lAge, to tenI pratikramaNathI zuddhi thAya che. koI viziSTa doSa(AdhAkamI saceta Adi)thI yukta AhAra bhUlathI AvI jAya to khabara paDavA chatAM khAvo e paNa svataMtra doSa che. tethI tevA AhAra Adine yogya sthAnamAM paraThavAmAM Ave che paraMtu khAvAmAM AvatA nathI. (2) jANIne lagADela doSonuM svataMtra prAyazcitta(tapa Adi) paNa hoya che. (7) pratikramaNanA samaya sivAya arthAtu gocarIethI AvyA pachI paNa A pAThano kAyotsarga karavAmAM Ave che. svAdhyAya pratilekhana-pratikramaNa sUtra:(1) svAdhyAya samApti tathA pratilekhana samApti bAda kAyotsarga karI A sUtra para ciMtana karI pratikramaNa karavAmAM Ave che. (2) divasarAtrinA prathama ane aMtima prahara, ema cAreya prahara svAdhyAya karavAno kALa che. temAM yathAsamaye svAdhyAya na karavo tene paNa ahIM aticAra darzAvela che. A cAreya samaye sAdhu-sAdhvIjIe sUtrono svAdhyAya avazya karavo joIe. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 166 (3) sAdhunA saMyama upayogI je paNa upakaraNa-vastra, pAtra, rajoharaNa, pUMjaNI Adi tathA pustaka, pAnA Adi sakAraNa rAkhavAmAM AvatAM upakaraNonI baMne samaya pratilekhanA karavAmAM Ave che- 1. savAre ane 2. sAMje arthAt prathama praharamAM ane cothA praharamAM (4) pratilekhana jatanApUrvaka tathA vidhipUrvaka karavAmAM Ave che, AvuM vidhiyukta pratilekhana sarvathA na kyuM hoya ke avidhi, ajatanAthI karela hoya to tenuM pratikramaNa tathA prAyazcitta karavAmAM Ave che. temaja svAdhyAya na karavAthI tathA avidhie ke niSedha karela samaye svAdhyAya karavAthI paNa prAyazcitta Ave che. te ja rIte pramArjana (pUMjavA saMbaMdhI) pratikramaNa paNa A sUtrathI thAya che. tetrIsa bola pratikramaNa sUtraH(1) sAdhu AcAranA aneka prakIrNaka viSayone ahiMyA 1 thI 33 sudhInI saMkhyAnA AdhAre saMgraha karela che. (2) A badhA ja bolomAM kahevAmAM Avela AcAranA vidhi niSedharUpa viSayomAM koI prakAranI skUlanA thaI hoya, aticAra doSa lAgyA hoyato tenuM ciMtana-smaraNa karI A sUtrathI pratikramaNa karavAmAM Ave che. (3) vidhirUpa viSaya- samiti, gupti, mahAvrata, brahmacaryanI 9 vADa, yati dharma, paDimAo zramaNanI tathA zrAvakanI, paccIsa bhAvanA, sattAvIsa aNagAra gaNa, aThayAvIsa AcAra prakalpa tathA batrIsa yoga saMgraha Adi. (4) niSedharUpa viSaya- asaMyama, daMDa, baMdha, zalya, garva, virAdhanA, kaSAya, saMjJA, vikathA, kriyA, kAmaguNa, bhaya, mada, kriyAsthAna, abrahma, sabaLa doSa, asamAdhi sthAna, pApa sUtra, mahAmoha baMdha sthAna, tetrIsa AzAtanA. (5) zeya vizeya viveka rUpa viSaya- 6 kAyA, 6 lezyA, jIvanA cauda bheda, paramAdhAmI, sUyagaDAMga sUtranA adhyayano, jJAtA sUtranA adhyayano, traNa cheda sUtronA uddezaka(adhyayana), 22 parISaha, 24 devatA, 31 gaNa siddhonA. A bheda tathA adhyayana jANavA yogya temaja viveka karavA yogya che. (6) ubhaya- cAra dhyAnamAM be dhyAna vidhirUpa che, be dhyAna niSedharUpa che. A prakAre tetrIsa bola sudhI samagra AcAranA saMgrahita viSayomAM jANavA yogya jANyA na hoya, AcaraNa karavA yogyanuM AcaraNa na kyuM hoya, tyAgavA yogyano tyAga na karyo hoya, viveka karavA yogyano viveka na ryo hoya, sahana karavA yogyane sahana na hoya ItyAdika ApaNI vividha bhUlonuM ane kartavyonuM jJAna karAvanAra A tetrIsa bolanuM sUtra che. A bolonA vistAra mATe juo pRSTha.247. nigraMtha pravacana zraddhAna, namana ane pratikramaNa sUtra :(1) A sUtramAM nigraMtha pravacana eTale vItarAga dharmanuM mahattva batAvyuM che. 24 tIrthakarone tathA samasta zramaNa guNa yukta mahAtmAone namaskAra karavAmAM AvyA che. temaja potAnI zraddhA, saMyamanI pratijJA tathA pratikramaNa karavAmAM AvyuM che. (2) A vItarAga dharma satya, anuttara, zreSTha, hitAvaha, muktidAtA tathA samasta duHkhothI choDAvanAra che. A dharmanA AcaraNa tathA zraddhAmAM sthita prANI eka divasa avazya mokSa prApta kare che. (3) tethI A dharmanI aMtaramanathI samajapUrvaka zraddhA, pratIti, ruci karavI joIe tathA laganIpUrvaka tenuM pAlana karavuM joIe. huM paNa tevuM karuM chuM. (4) sUtramAM pratijJA temaja pratikramaNa yogya varNita sthAna- 1. asaMyama tyAga-saMyama dhAraNa 2. abrahmacarya tyAga-brahmacarya dhAraNa 3. akalpanIya tyAga- kalpanIya AcaraNa 4. ajJAnatyAga-jJAna dhoraNa-vRddhi 5. akriyA(anudyama) tyAga-kriyA (udyama) dhAraNa 6. mithyAtva tyAga-samyatva dhAraNa 7, abodhi tyAga-bodhi dhAraNa 8. unmArga tyAga-sanmArga grahaNa. je paNa doSa yAda hoya ke yAda na hoya te badhAnuM pratikramaNa karuM chuM, temAMthI koI pAponuM pratikramaNa pUrva pAThonA uccAraNa ciMtanamAM na thaI zakyuM hoya, tenuM ahiMyA samuccayarUpe punaH pratikramaNa A pAThathI karavAmAM Ave che. (5) zramaNaguNa : jatanA karanAra, pApothI dUra rahenAra, indriyone vazamAM rAkhanAra, bhAvI phaLanI IcchA-AkAMkSA na karanAra, sudaSTithI saMpanna, kapaTa prapaMcathI mukta, AvA guNa saMpanna sAdhu aDhI dvIpanA paMdara karma bhUmi kSetromAM hoya che. A zramaNo mukhyarUpe mukhavastrikA, rajoharaNa, pUMjaNI, vastra, pAtra Adi upakaraNone rAkhanAra hoya che, mukhya pAMca mahAvratone dhAraNa karanAra hoya che ane vizALa daSTie jotAM aDhAra hajAra zIla-guNone dhAraNa karavAvALA nirdoSa paripUrNa saMyamanuM pAlana karavAvALA hoya che. AvA guNonA dhAraka sAdhune A sUtrathI bhAvapUrvaka vaMdana karavAnI sAthe mastaka jhukAvIne vaMdana paNa karavAmAM Ave che. sarva jIva kSamApanA pAThaH- (khAmemi savva jIvA) (1) vrata zuddhirUpa pratikramaNanI sAthe-sAthe hRdayanI pavitratA, vizALatA ane samabhAvonI vRddhi hetu kSamApanA bhAvanI paNa Atma unnatimAM parama AvazyakatA che. tethI pratikramaNa adhyAyanA samasta sUtro pachI A kSamApanA sUtra ApavAmAM Avela che. A sUtranuM pAMcamA AvazyakanA kAyotsarga'mAM ciMtana-manana karI AtmAne vizeSa vizuddha banAvI zakAya che. (2) AtmAne vizeSa zuddha karavA mATe pUrNa saraLatA ane zAMtinI sAthe, samasta prANIonA aparAdhone udAra ciMtana sAthe mApha karI potAnA mana-mastiSkane temanA pratye parama zAMta ane pavitra banAvI levuM joie. (3) ahaMbhAva dUra karI potAnI nAnI moTI dareka bhUlonuM smaraNa karI, svIkAra karI, tenAthI saMbaMdhita AtmAonI sAthe laghutApUrvaka(namratApurvaka) kSamA yAcanA karI, temanA hRdayane zAMta karavAno potAno upakrama(prayatno karI levo joie. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | AgamasAra (4) ApaNI manodazA evI banI javI joie ke jagatanA samasta prANIonI sAthe mArI maitrI ja che, koInI paNa sAthe amaitrI ke vera virodha bhAva nathI. je paNa koI vera bhAva kSaNika banI gayela hoya tene dUra karI bhUlAvI devo joie ane samabhAva dvArA mAnasamAM maitrIbhAva sthApita karI devo joie. A rIte prastuta pAThamAM samasta Atma doSonI AlocanA, niMdA, garhA, Adi samyaka prakAre karavAnuM sUcana che. temaja mana, vacana ane kAyAnA pratikramaNano upasaMhAra karatAM thakAM aMtamAM 24 tIrthaMkarone vaMdana karavAmAM Avela che. 167 pAMcamo Avazyaka(adhyayana) kAyotsarga pratijJA sUtraH (1) A sUtra tassa uttarI karaNeNaM zabdathI zarU thAya che, tethI tene taskauttarIno pATha paNa kahevAmAM Ave che. pratyeka kAyotsarga pahelAM A sUtranuM uccAraNa karavAmAM Ave che. tethI A kAyotsarga pratijJA sUtra che. (2) kAyotsarga eka AtyaMtara tapa che. AtmAne zreSTha-unnata banAvavA mATe, akRtyonA prAyazcita karavA mATe, AtmAne vizuddha ane doSa rahita banAvavA mATe, Atma ciMtana karavA mATe tathA pApa karmono vizeSa kSaya karavA mATe kAyotsarga karavAmAM Ave che. AmAM kAyAnA saMcArano tyAga karavAmAM Ave che, sthira rahevAmAM Ave che, to paNa svAbhAvika aneka kAyika prakriyAo ane kAyikavega rokI zakAtA nathI, teno AgAra paNa kAyotsargamAM rahe che. (3) te AgAra A pramANe che-- 1. zvAsa levo 2. zvAsa choDavo 3. khAMsI 4. chIMka 5. bagAsuM 6. oDakAra 7. vAyu nisarga 8. cakkara AvavA 9. mUrchA AvavI 10. sUkSma aMga saMcAra 11. sUkSma khela-kapha saMcAra 12. sUkSma dRSTi saMcAra. (4) AvI uparokta zArIrika Avazyaka prakriyAthI kAyAno saMcAra thavA chatAM paNa kAryotsarganI maryAdAno bhaMga thato nathI, kAyotsarganI virAdhanA thatI nathI. (5) anya koI paNa Atmika caMcaLatA, asthiratAne kAraNe kAyika saMcAra karavAthI kAyotsarganI maryAdAno bhaMga thaI jAya che. (6) kAyotsargamAM kAyAne sthira rAkhavAmAM Ave che, vacanathI pUrNa mauna rahevAmAM Ave che tathA ciMtana-manana paNa lakSita viSayamAM ja kendrita karavAmAM Ave che arthAt je lakSyathI kAyotsarga karavAmAM Ave che, temAM ja cittane ekAgra karavAmAM Ave che. jyAre ciMtananuM koI paNa prakAranuM lakSya na hoya tyAre zuddha arthAt vikalpa ke ciMtana rahita, nirvikalpa kAyotsarga karavAmAM Ave che, temAM pUrNa yoga vyutsarjana karavAmAM Ave che. (7) kAyotsargano viSaya ke samaya pUrNa thavA para 'namo arihaMtANaM' nA pAThanA smaraNa sAthe tene pUrNa karavAmAM Ave che, samApta karavAmAM Ave che arthAt kAyotsarga pALavAmAM Ave che. (8) pratikramaNamAM mukhya rUpe be kAyotsarga hoya che- 1. aticAra ciMtana 2. ta5 ciMtana athavA kSamApanA ciMtana. kSamApanA ciMtana- vartamAnakALa saMbaMdhI(kaSAyabhAvothI nivRti) aticAra ciMtana- bhUtakALa saMbaMdhI tapa ciMtana - bhaviSyakALa saMbaMdhI = [noMdha :- aticAra ciMtananA pATho ane kSamApanA ciMtanano pATha sUtramAM che paraMtu tapa ciMtanano pATha sUtramAM nathI. tenAM ciMtana mATe Avazyaka sUtranA pariziSTa vibhAga mAM juo.pAnA naM 174.] chaThTho Avazyaka(adhyayana) dasa paccakkhANa sUtra : (1) pratikramaNa ane vizuddhikaraNa pachI tapa rUpI prAyazcitta svIkAravuM e paNa AtmA mATe puSTikAraka thAya che. tapathI vizeSa karmonI nirjarA thAya che, tethI A chaThThA AvazyakamAM Itvarika(thoDA kALanuM) anazana taparUpa 10 pratyAkhyAnanA pATha kahevAmAM Avela che. temAM saMketa pratyAkhyAna paNa che ane aA(samaya AdhArita ) pratyAkhyAna paNa che. namaskAra sahitaM(navakArasI) :- prAraMbhanA prathama pratyAkhyAnanA pAThamAM 'sahiyaM' zabdano prayoga thayo che, je 'gaMThI sahiyaM', 'mudi sahiyaM'nA pratyAkhyAna jevo che. tethI sahita zabdanI apekSAe A saMketa pratyAkhyAna thAya che. saMketa pratyAkhyAnomAM kALanI nizcita maryAdA hotI nathI, te saMketamAM nirdiSTa vidhie game tyAre pUrNa karI levAmAM Ave che. kALa maryAdA na hovAthI saMketa pratyAkhyAnomAM sarva samAdhi pratyayika AgAra hoto nathI, kAraNa ke pUrNa samAdhi bhaMga thavAnI avasthA pahelAM ja saMketa paccakkhANa game tyAre pALI zakAya che. tadnusAra navakArasInA pAThamAM paNa A AgAra kahevAmAM Avela nathI ane namaskAra sahitaM zabda prayoga karavAmAM Avela che. tethI A aA pratyAkhyAna nathI paraMtu saMketa pratyAkhyAna che arthAt temAM samayanI koI paNa maryAdA hotI nathI, sUryodaya pachI game tyAre navakAra maMtra gaNI A pratyAkhyAna pUrNa karavAmAM Ave che. bAkI badhA (9) annA pratyAkhyAna che. navakArasI prakhyAkhyAnamAM cAreya AhArano tyAga hoya che, temaja be AgAra hoya che, (1) bhUlathI khAI levAya (2) acAnaka potAnI jAte moDhAmAM cAlyuM jAya, chAMTo uDe vagerethI to AgAra. [noMdha :- vartamAna paraMparAomAM navakArasIne addhApratyAkhyAna mAnavAmAM Ave che jemAM teno samaya 48 miniTano nizcita karela che. mATe vartamAna rUDha pratyAkhyAnanI apekSAe te pAThanA prAraMbhamAM NamukkAra sahiyaMnA sthAne namukkArasIyaM bolavuM yogya thAya che ane AgAra benA sthaLe traNa bolavA joie. arthAt temAM savva samAhi vattiyAgAreNuM AgAra vadhAre bolavuM joie. A rIte 48 miniTanI navakArasIne paraMparA satya ke rUDha satya samajI zakAya. A sUtranuM Agamocitta ane vyavahArocitta nAma chUTIne rUDha nAma pracalita che. yathA- (1) Agamika nAma namaskAra sahita (2) vyavahArocitta nAma NamukkArasI ane (3) rUDhanAma- navakArasI . porasI :- divasanA cothAbhAgane eka porasI kahe che, sUryodayathI laI pA divasa vIte tyAM sudhI cAreya AhArano tyAga karavAne Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 'porasI pratyAkhyAna' kahe che. porasI Adi 9 pratyAkhyAnomAM hInAdhika vividha AgAra che. pUvAa(purimaTTa) :- be porasI. temAM sUryodayathI aDadhA divasa sudhI cAreya AhArano tyAga hoya che. ekAsaNuM : :- temAM eka sthAne besI eka vakhata bhojana karavAmAM Ave che, te sivAyanA samayamAM traNeya AhArano tyAga hoya che. mAtra aceta pANI laI zakAya che. eka sthAna(ekala ThANA) :- temAM eka vAra eka sthAne bhojana karavA sivAya bAkInA samaye cAreya AhArano tyAga karavAmAM Ave che, arthAt AhAra-pANI eka sAthe ja levAmAM Ave che. nIvI H temAM ekavAra rUkSa(vigaya rahita) AhAra karavAmAM Ave che, pAMceya vigayono ane mahAvigayano tyAga hoya che. ekavAranA bhojana sivAya traNeya AhArano tyAga hoya che. aceta pANI divase pI zakAya che. khAdima-svAdimano A tapamAM sarvathA tyAga hoya che.(nIvI ane AyaMbIlamAM AhAranAM samaya sudhI pANIno paNa tyAga karavAmAM Ave che.) 168 AyaMbila :temAM eka vAra bhojana karavAmAM Ave che, jemAM eka ja rUkSa padArthane aceta pANImAM DubADI--bhIMjAvI nIrasa banAvI khAI tathA pI zakAya che. anya kAMIpaNa khAI zakAtuM nathI. eka vAranA bhojana sivAya divasamAM jarUriyAta anusAra aceta pANI laI zakAya che. (noMdha : vartamAnamAM AyaMbIla oLInAM pracArathI je 10-20 dravyothI mIThA masAlAnA upayoga vALuM AyaMbIla karAya che te paraMparAthI AyaMbIla kahevAya che. tene Agama zudhdha AyaMbIla nahiM paNa nIvI kahI zakAya. AgamamAM AyaMbIlanAM ullekha sAthe lukhA rukSa padArthane acita pANImAM palADIne nirasa karI AhAra karavAnuM varNana Ave che. vartamAna samayamAM mIThuM[nImaka] solt nuM pramANa zarIramAM ochuM thai javAthI keTalAka vaDIla,sInIyara sITIjhanane sAravAranI jarura paDe che tethI teTalA pheraphArane samaya anusAra gaNI zakAya. ) paraMparAo dravya, kSetra, kALa pramANe Agamano jJAna ane viveka pUrvaka artha karavo yogya gaNAya. temAM dharmanAM mULabhUta sidhdhAMtono samanavaya paNa hovo ja joie.te sivAya je phakata pUrvajonA karavAthI cAlI AvatI rItIo hoya, tene phakata paraMparA ja kahI zakAya. AvI paraMparAonAM kAraNe ane mukhya to vyakatigata mAnakaSAyanA kAraNe alaga alaga saMpradAyo thatA hoya che. Agama pramANanA abhAvamAM tathA te rItIo mATenAM jJAna ke vivekanA abhAvamAM te saMpradAyo nahiM paNa phakata cAlI AvI rahelI alaga alaga paraMparAo ane vyakatigata mAnakaSAyanA kAraNe udabhavelA saMgaThano ja sidhdha thAya che. upavAsa : temAM sUryodayathI laI bIjA divasanA sUryodaya sudhI cAreya AhArano tyAga karavAmAM Ave che. paraMparAthI divasamAM aceta pANI pIvAya che. temAM AgalA divase sUryAstathI covihAra karavuM joie. AnA trevIhAra(pANI AgAra ) tathA covihAra upavAsa ema be prakAra che. divasa carima :- bhojanapachI cothA praharamAM jyAre cAreya AhArano tyAga karavAmAM Ave che, tene divasa carima pratyAkhyAna kahe che. A pratyAkhyAna sUryAsta pahelAM game tyAre laI zakAya che. A pratyAkhyAna haMmezA karI zakAya che arthAt AhAranA divase tathA AyaMbila, nIvI temaja tivihAra upavAsamAM paNa A divasa carima pratyAkhyAna karI zakAya che.(rAtrIbhojana tyAga vALAneja A pratyAkhyAna hoya che.) temAM sUryAsta sudhIno avazeSa samaya temaja pUrNa rAtrino kALa nizcita hoya che, tethI A paNa admA pratyAkhyAna che. tethI A pratyAkhyAna pAThamAM 'sarva samAdhi pratyayika' AgAra kahevAmAM Ave che. abhigraha :- Agama nirdiSTa dravya, kSetra, kALa, bhAva saMbaMdhI viziSTa niyama abhigraha karavA ane abhigraha saphaLa na thatAM tapasyA karavI. AvA abhigraha manamAM dhAraNa karavAmAM Ave che, pragaTa karavAmAM AvatA nathI. samaya pUrNa thayA pachI Avazyaka hoya to ja kahevAmAM Ave che. abhigrahamAM svayaM maLavA para ja levAya che. temAM kAMi mAMgI zakAtuM nathI. gRhasthane kAMi kahayA vagara te svataH tevo AhAra levA kahe to ja lai zakAya che. A daza pratyAkhyAnomAMthI koIpaNa pratyAkhyAna karavAthI A chaThTho pratyAkhyAna Avazyaka pUrNa thAya che. dasa pratyAkhyAnanA 15 AgAronA artha : AgAra. (1) aNAbhoga :- pratyAkhyAnanI vismRtithI arthAt bhUlathI azanAdi cAkhavA athavA khAvA-pIvAnuM thaI jAya (2) sahasAkAra :- vRSTi thavAthI, dahIM Adi maMthana karatA, gAya Adi dohatA, moDhAmAM TIpAM-chAMTA paDI jAya to AgAra. (3) pracchannakALa :- saghana vAdaLa AdinA kAraNe porasi Adino barAbara nirNaya na thavAthI samaya maryAdAmAM bhUla thaI jAya teno AgAra. (4) dizA moha * dizA bhramanA kAraNe porasI Adino barAbara nirNaya na thavAthI samaya maryAdAmAM bhUla thaI jAya to teno AgAra. -- Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology I 169 AgamasAra (5) sAdhu vacana :- 'porasI Adino samaya pUrNa thaI gayo' - A prakAre koI sAdhu (sabhya puruSa)nA kahevAthI samaya maryAdAmAM bhUla thaI jAya to AgAra. (6) sarva samAdhi pratyayAgAra :- saMpUrNa samAdhi bhaMga thaI jAya arthAt Akasmika rogAtaMka thaI jAya to teno AgAra. (7) mahattarAgAra :- guru AdinI AjJAno AgAra. vadhelo AhAra paraThavo paDe evI sthItimAM gurunI AjJA thavAthI . (8) sAgArikAgAra :- gRhasthanA AvI javAthI sAdhune sthAna parivartana karavAno AgAra(ekAsaNAmAM) (9) AkuMcana prasAraNa :- hAtha-paga Adi phelAvavAno athavA saMkucitta karavAno AgAra(ekAsaNAmAM) (10) gurvabhyutthAna :- guru AdinA vinaya mATe UbhA thavAno AgAra. (11) pAriSThApanikAgAra H- vadhela AhAra paraThavo paDe tema hoya to tene khAvAno AgAra.(viveka rAkhavA chatAM paNa gocarImAM AhAra adhika AvI jAya, AhAra vAparyA pachI paNa zeSa rahI jAya to gRhastha Adine devo ke rAtre rAkhavo e saMyama vidhi nathI, tethI evo AhAra paraThavA yogya hoya che. te khAvAno aneka pratyAkhyAnamAM sAdhune AgAra rahe che. gRhasthane A AgAra hoto nathI (12) lepAlepa :- zAka, ghI AdithI lipta vAsaNamAM rAkhelo ke tevA padArthane sparzelo gRhastha vahorAve, teno AgAra. (13) utsiMpta viveka :- rUkSa AhAra upara rAkhelA sukA goLa Adine uThAvIne de to te levAno AgAra. (14) gRhastha saMsRSTa :- dAtAnA hAthe, AMgaLI Adie lAgela goLa-ghI Adino lepa mAtra rUkSa AhAramAM lAgI jAya teno AgAra. (15) pratItya prakSita :- koI kAraNo athavA rivAjathI kiMcitta aMza mAtra vigaya lagAvavAmAM Ave to teno AgAra. jema ke bAMdhelA loTa para ghI lagAvavAmAM Ave che, pApaDa karatI vakhate tela copaDavAmAM Ave che. dUdha ke dahIMnA vAsaNa dhoyela dhovaNa pANI ityAdi A padArthono nivImAM AgAra hoya che. noMdhaH| :- kyA pratyAkhyAnamAM kyA kyA AgAra che te mULa pATha joIne jANavAno prayatna karavo, tenI saMkhyA A prakAre che- krama tapa nAma 1 navakArasImAM porasImAM AgAra krama | tapa nAma 6 nivImAM 7 8 9 10 abhigrahamAM AgAra 9 8 AyaMbilamAM upavAsamAM 5 divasa carimamAM 4 4 2 2 S 3 pUrvArdha--purimaDhamAM 7 4 ekAsaNAmAM 8 5 ekalaThANAmAM 7 saMketa navakArazImAM sarvasamAdhi pratyadhika AgAra hoto nathI, bAkI badhAmAM hoya che. pariThAvaNiyAgAra pAMcamAM hoya che, pAMcamAM na hoya. (1) ekAsaNu (2) ekalaThANu (3) nIvI (4) AyaMbila (5) upavAsamAM hoya che. mahattarAgAra bemAM hotA nathI--navakArasI ane porasImAM, bAkInA AThamAM hoya che. pratItya prakSita AgAra mAtra nIvImAM ja hoya che. lepAlepa, utsiptaviveka, gRhastha-saMsRSTa A traNa AgAra AyaMbila ane nIvI A be pratyAkhyAnomAM ja hoya che. aNAbhoga ane sahasAgAra A be AgAra badhA ja pratyAkhyAnomAM hoya che. aMtima maMgala - upasaMhAra-siddha stuti sUtra(stava stuti maMgala sUtra) = (1) A sUtramAM prathama zabda namotthaNaM che, A kAraNe A sUtrane 'namotthaNano pATha' paNa kahevAmAM Ave che. (2) zakendra Adi indra devalokamAM paNa tIrthaMkarone tathA siddhone A sUtrathI stuti sAthe namaskAra kare che. A kAraNe A sUtranuM nAma 'zakrastava' paNa che. (3) A pAThamAM keTalAka stuti zabda arihaMtane mATe lAgu paDe che, keTalAka zabda siddhone mATe ane keTalAka zabda baMnene mATe che tathA keTalAka zabda apekSAthI baMnemAM ghaTita karavAmAM Ave che. (4) A sUtranA aMtamAM ThANuM saMpAviukAmANe pATha bolavAthI sUtrokta badhAM ja guNo tIrthaMkaromAM ghaTita thaI jAya che. ThANuM saMpattANuM kahevAthI thoDAka guNa siddhomAM ghaTita thaI jAya che, bAkI badhAM guNone apekSAthI kalpita karIne siddhomAM ghaTita karI zakAya che. arihaMtANaM, bhagavaMtANaMthI zarU karI sarvajJa sarvadarzI sudhInA badhA guNa svAbhAvika rUpe tIrthaMkara arihaMta bhagavaMtomAM ghaTita thAya che. sAra e che ke siddhonA guNa tIrthaMkaromAM bhAvinayanI apekSA ane arihaMtonA guNa tIrthaMkara sidghomAM bhUtanayanI apekSA adhyAhAra karIne svIkAra karavAmAM AvyA che. stutigata guNa :- dharmanI Adi karavAvALA, svayaM saMbuddha, puruSottama, uttama siMha, kamaLa temaja gaMdha hastinI upamAvALA, lokanA nAtha, lokamAM jJAna prakAza karavAvALA, jIvone zaraNa, bodhi ane dharma devAvALA, dharmanA cakravartI, vItarAgI zreSTha jJAna darzananA dhAraka, sarvaza--sarvadarzI, svayaM taravAvALA ane bIjAne bodha daIne tAranAra, avyAbAdha sukhanA sthAnarUpa mokSa gatine prApta karela athavA karanAra ityAdi. A guNono nirdeza karavAnI sAthe ja sUtranA prAraMbhamAM ane aMtamAM jinezvara bhagavaMtone namaskAra karavAmAM Ave che. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 AgamacAra-pUrvArdha gaNadhara racitta Avazyaka sUtra Adi maMgala pATha namaskAra maMtraHprathama Avazyaka sAmAyika levAno pAThaH (karemi bhaMte! sAmAIyaM savaeN sAvajajaM jogaM paccakhAmi, jAvajIvAe tivihaM tiviheNuM maNeNaM vAyAe kANuM, na karemi na kArami, karaMta api na samaNu jANAmi; tassa bhaMte! paDiknamAmi thiMdAmi garihAmi appANe vosirAmi.) bIjuM Avazyaka - cauvIsa jina stutino pAThaH (logassa ujajoyagare,...........................................siddhA siddhi mama disaMtu.) trIjuM Avazyaka - utkRSTa guru vaMdanano pAThaH (icchAmi khamAsamaNo ................. .......jo me devasio aIyAro kao, tassa khamAsamaNo! paDimAmi NidAmi garihAmi aprANa vosirAmi.) cothuM Avazyaka maMgala pAThaH (carAri maMgala, arihaMtA maMgala, ... samaggaya aticAra pratikramaNano pAThaH(IcchAmi ThAmi kAussagga...........dasavihe samaNadharmo, samaNANa jogANe je khaMyiM jaM virahiya, tassa micchAmi dukkaDaM.) gamanAgamana pratikramaNano pAThaH(icchAmi paDikkamiu IriyAvahiyAe. ... jIviyAo vavaroviyA, tassa micchAmi dukkaDaM.) nidrA pratikramaNano pATha:(icachAmi paDikkamiu pagAmasijajAe NigAmasijajAe. ... jo me devasio aIyAro kao tassa micchAmi dukkaDaM.) gocarI pratikramaNano pATha : - (paDikkamAmi goyaragacariyAe..............apaDiyuddha parigrahiyaM paribhutaM vA 4 Na pariviyaM jo me devasio aIyAro kao tassa micchAmi dukkaDaM.) svAdhyAya ane pratilekhana pratikramaNano pAThaH (paDikkamAmi cAlukkAla sajajAyassa akaraNayAe .... jo me devasio aIyAro kao tassa micchAmi dukkaDaM.) tetrIsa bola pratikramaNano pAThaH (paDikkamAmi egavihe asaMjame; "sajhAIe na sajhAimaM, tassa micchAmi dukkaDaM.) nircanja pravacana zraddhAna namana pratikramaNano pAThaH(namo cauvIsAe tisthayarANe. te sarve sirasA maNasA matyaeNe vaMdAmi.) sarva jIva kSamApanAno pAThaH (khAmemi savva jIvA, .............................................vaMdAmi jiNa cauvvIsa) pAMcamaM Avazyaka - kAyotsarga pratijJA pAThaH (tasya-uttarI-karaNeNaM,. ................ .... ThANeNaM moNeNaM jANeNaM, appANa vosirAmi.) chachuM Avazyaka pratyAkhyAnanA dasa pATho :[navakArasI] uggae sUre namukkArasahiyaM paccakjhAmi, cauvvihaM pi AhAraM- asaNaM, pAchuM, khAimaM sAima, aSNatthaNAbhogeNe sahasAgAreNaM, vosirAmi. [porasI] uggae sUre porisI paccakjhAmi, cauvihaM pi AhAra asaNaM, pAchuM, khAimaM, sAimaM; aNatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM pacchannakAleNaM, disAmoheNa sAhavayaNeNaM, savvasamAhi-vattiyAgAreNaM vosirAmi. [be porasI] uggae sUre purimaa paccakjhAmi, cauvihaM pi AhAra asaNaM, pAchuM khAimaM, sAimaM 1 aSNatthaNAbhogeNaM, 2 sahasAgAreNaM 3 pacchaSNakAleNaM, 4 disAmoheNuM pa sahuvayaNeNaM, mahattarAgAreNaM 7 savvasamAhi-vattiyAgAreNaM vosirAmi. ekAsana] egAsaNa paccakjhAmi, tivihaM pi AhAra asaNaM, khAimaM sAimaM . 1 aNatthaNAbhogeNaM, 2 sahasAgAreNaM 3 sAgAriyAgAreNaM 4 AuTaNapasAraNeNaM 5. guruabhuTTANeNaM 6 pAriThThAvaNiyAgAreNaM, 7 mahattarAgAreNaM, 8 savvasamAhivattiyAgAreNaM vosirAmi. [ekasthAna-ekalaThANA] ekkAsaNe egaTTANe paccakjhAmi, cauvihaM pi AhAra asaNaM, pAchuM, khAimaM, sAimaM . 1 aSNatthaNAbhogeNaM, 2 sahasAgAreNaM, 3 sAgAriyAgAreNa 4 guruadbhuTTANeNaM 5. pariThThAvaNiyAgAreNaM, 6 mahattarAgAreNaM, 7 savvasamAhi-vattiyAgAreNaM vosirAmi. [navI] vigaIo paccakjhAmi 1 aSNatthaNAbhogeNaM, 2 sahasAgAreNaM 3 levAleveNaM, 4 gihatnasaMsaNaM, 5. uSmittavivegeNaM, 6 paDuccamaktieNe, 7 pAriphAvaNiyAgAreNaM, 8 mahattarAgAreNaM 9 savvasamAhi-vattiyAgAreNaM vosirAmi. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 jainology AgamasAra AiyaMbila AyaMbila paccakjhAmi, 1 aNatthaNAbhogeNaM, 2. sahasAgAreNaM 3 levAleveNa 4 ummittavivegeNaM 5. gihityasaMsarNa 6 pAriThThAvaNiyAgAreNaM, 7 mahattarAgAreNaM 8 savvasamAhi-vattiyAgAreNaM vosirAmi. [upavAsa] uggae sUre, abhagchuM paccakjhAmi, cauvihaM pi AhAraM asaNaM, pAchuM, khAimaM, sAima; 1 aSNatthaNAbhogeNaM, 2. sahasAgAreNaM 3 pAriphAvaNiyAgAreNaM 4 mahattarAgAreNaM 5. savvasamAhi-vattiyAgAreNaM vosirAmi. divasa carima] divasacarimaM paccakhAmi, cauvihaM pi AhAra asaNaM, pAchuM, khAimaM, sAima; 1 aNatthaNAbhogeNaM, 2. sahasAgAreNaM 3 mahattarAgAreNaM 4 savvasamAhi-vattiyAgAreNe vosirAmi. [abhigraha] abhigraha paccakjhAmi, cauvyiAM pi AhAra asaNaM pANaM, khAimaM, sAima; 1 aSNatthaNAbhogeNaM, 2. sahasAgAreNuM 3 mahattarAgAreNaM 4 savvasamAhi- vattiyAgAreNa vosirAmi. upasaMhAra: aMtima maMgala siddha stuti pATha(stava stuti maMgala pATha):(namotthaNe arihaMtANaM bhagavaMtANaM . ThANuM saMpattANaM namo jiNANe jiyabhayANa .). sUtra sivAyanA pracalita gujarAtI pATho (1) cha kAyA (6) cauda saMmUrchAima (11) pratyAkhyAna (2) pAMca mahAvrata (7) paccIsa mithyAtva (12) pratikramaNa zuddhi (3) rAtri bhojana (8) kSamApanA pATha (13) aDhAra pApa (4) samiti gupti (9) kAyotsarga AjJA (14) jJAnanA aticAra (5) saMlekhanA-saMthArA (10) tapa ciMtana (15) darzananA aticAra aticAra ciMtana vidhi [ prathama AvazyakamAM] aticAra ciMtananI be prakAranI vidhi che. jema ke- (1) dinacaryA ciMtana vidhi (2) cha kAya, mahAvrata, samiti guptinA svarUpane AdhAre aticAra ciMtana vidhi. (1) savAre sUryodaya pachI muhapatti pratilekhanathI laIne je kAMI dainika kArya, vacana prayoga vagere kya hoya, tenuM kramathI smaraNa karatAM karatAM vicAravuM ke temAM kyAMya koIpaNa saMyama kalpavidhimAM aticAra doSa lAgyo nathI ne? koI avidhi to thaI nathI ne? Ama kramaza sAMjanuM pratikramaNa zarU karatAM pahelAMnA badhA kAryakramomAM upayoga lagAvIne anuprekSaNa karavuM,A dinacaryA ciMtana vidhi che (2) cha kAya, pAMca mahAvrata svarUpa, pAMca samiti, traNa gupti, ema jJAna darzana, cAritra tapanA svarUpanA AdhAre anuprekSaNa karavuM ke A saMyamanA mukhya niyama, upaniyamomAM kAMI alanA to thaI nathI ne? noMdha:- A baMne ciMtana vidhino nirdeza Avazyaka niryukti bhASya TIkAmAM upalabdha che. A ciMtana pravRttio bhAvAtmaka rUpathI paraMparAmAM cAlavAthI tatsaMbaMdhI svataMtra koI paNa mULapATha Avazyaka sUtramAM nathI paraMtu teno vidhi rUpa saMketa uttarAdhyayana satra AdimAM che. AjakAla ciMtana vidhi prAyaH lopa ja thaI rahI che. kevaLa paraMparAthI prApta pAThanuM punarAvartana mAtra kAussagnamAM karI levAmAM Ave che ane Atma- nirIkSaNa, avalokana, temaja bhAvAtmaka ciMtananuM lakSya gauNa thaI gayuM che. AtmArthI sAdhakoe A viSayamAM avazya sudhAro karavo joie. bIjA prakAre ciMtana vidhi mATe pATha A rIte che. cha kAyano pATha:pRthvIkAya:- rastAmAM vikharAyelI sacitta mATI, muraDa, retI, bajarI, kAMkarI paththaranA TukaDA athavA cUro, pattharanA kolasA athavA cUro, mIThAM Adi pRthvIkAyanA jIvonI virAdhanA thaI hoya to mAruM pApa mithyA thAo. aSkAya:- gharamAM DhoLAyeluM pANI, dhoyeluM pANI, rastAmAM pheMkAyeluM pANI; naLa, paraba vagere pAse uchaLatuM pANI; varSA, jAkaLa, dhummasa ane sUma vRSTi kAyanuM pANI, nadI, nALAM, kuvA, vAvaDI, taLAva AdinuM pANI ityAdi sacitta athavA mizra pANIno saMghaTTo, virAdhanA thaI hoya ane dhovaNanI gaveSaNA AdimAM aplAya jIvonI virAdhanA thaI hoya to mAruM pApa mithyA thAo. teukAya - gocarI javAnA prasaMgamAM koIpaNa prakAranI agninI virAdhanA thaI hoya, raste cAlatAM bIDI Adi, skuTara, TeksI Adino saMghaTTo ItyAdi rUpe teukAyanI virAdhanA thaI hoya to mAruM pApa mithyA thAo. vAukAya:- zarIranA aMgopAMga, hAtha, paga, mastaka vagerene upadeza, vAtacIta Adi kAryamAM. pratilekhana, pramArjanamAM tIvagatithI jATakAthI, utAvaLathI calAvyAM hoya; A ja rIte koIpaNa upakaraNa, rajoharaNa, pAtra vastra, puMjaNI Adine tIvragatithI, jATakAthI, utAvaLathI calAvyAM hoya, paTakyuM pheMkyuM hoya athavA upakaraNa zarIra Adine zAMtithI yatanApUrvaka halAvavAnuM dhyAna rAkhyuM na hoya; muhapatti vinA bolAyuM hoya; utaravuM, caDhavuM, cAlavuM tIvragatithI kudakA athavA ThekaDAM mAratA kyuM hoya, jenAthI vAukAyanI virAdhanA thaI hoya to mAruM pApa mithyA thAo. vanaspatikAya:- lIluM ghAsa, aMkurA, lIlApAna, phUla, bIja, zAka vagerenA chotarAM athavA TukaDAM, maracAnA bI, anAja, goTalI vagerenI rastAmAM, gharomAM virAdhanA thaI hoya, zevALa, laNano saMghaTTo thayo hoya athavA tenuM ullaMghana karavuM paDyuM hoya ityAdi vanaspatikAyanI virAdhanA thaI hoya to mAruM pApa mithyA thAo. beindriya - nAnI moTI laTa, kRmio vagere beindriya jIvonI virAdhanA thaI hoya to mAruM pApa mithyA thAo. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha 172 te indriya - lAla kIDI, kALI kIDI, makoDA, pustakomAMnA nAnA moTA jIva, jamIna jevA raMganA kaMthavA, ItaDI, udhaI, kAcA makAnamAM ane vRkSanI nIce aneka prakAranA jIva, cAMcaDa, mAMkaDa, jU, lIkha Adi teIndriya jIvonI virAdhanA thaI hoya to mAruM pApa mithyA thAo. caurendriya - mAkhI, macchara, DAMsa, nAnA moTA karoLiyA, aneka prakAranI kaMsArI, vIjaLI balbathI thatAM macchara ane nAnA moTA aneka jIvonI virAdhanA thaI hoya to mAruM pApa mithyA thAo. paMcendriya:- kUtarAM, cakalI, kabUtara, udara, bilADI,moTI mAkhI jeTalA nAnA deDakA vagere jIvonI virAdhanA thaI hoya tathA mArgamAM laghunIta kapha vagere azuci para paga AvyA hoya, gaTarone oLaMgavI paDI hoya athavA gaTaranA pANI Adi oLaMgatA virAdhanAnuM kAraNa banyuM hoya tathA paraThavA saMbaMdhI avidhithI kAMI virAdhanAnuM kAraNa banyuM hoya ItyAdi saMjJI, asaMzI jIvonI virAdhanA thaI hoya to mAruM pApa mithyA thAo. sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA temaja bIjA strI, puruSa, pazu pakSIonI mana, vacana, kAyAthI koIpaNa prakAranI AzAtanA, virAdhanA karI hoya to mAruM pApa mithyA thAo. mahAvratanA pATha:paheluM mahAvrataH saMpUrNa hiMsAno tyAga - cha kAya jIvonI sUkSma ane sthUla rUpe manathI, vacanathI, kAyAthI jIvana paryata hiMsA karavI nahi, karAvavI nahi ane karatAne anumodavI nahIM. evA pahelA mahAvratanI pAMca bhAvanA che. (1) yatanApUrvaka joIne cAlavuM. (2) haMmezAM manane prazasta rAkhavuM. (3) haMmezAM sArA vacanono ja prayoga karavo. (4) gaveSaNAnA niyamonuM pUrNa rUpathI Atma sAkSIthI pAlana karavuM. (5) vastu rAkhavI, upADavI, paraThavI vagere pUrNa viveka temaja yatnAnI sAthe karavuM; evA pahelA mahAvratanI pAMca bhAvanAnA viSayamAM je koI aticAra lAgyA hoya to mAruM pApa mithyA thAo. (niSphala thAo) bIjuM mahAvrataH saMpUrNa asatyano tyAga :- vicAryA vagara, utAvaLamAM temaja krodha, mAna, mAyA, lobhane vaza thaI sUkSma ke bhUla koIpaNa prakAre manathI, vacanathI, kAyAthI jIvanaparyata jUThuM bolavuM nahIM,bolAvavuM nahIM, bolavAvALAne rUDuM mAnavuM nahIM. evA bIjA mahAvratanI pAMca bhAvanA che. (1) samajI vicArIne zAMtipUrvaka bolavuM. (2-3) krodha-lobha vagere kaSAyonA udaya samaye kSamA-saMtoSa Adi bhAvone upasthita rAkhavA, mauna temaja viveka dhAraNa karavA. (4) hAMsI, majAka, kutUhalanA prasaMge athavA tevA bhAva upasthita thAya tyAre paNa mauna temaja gaMbhIratA dhAraNa karavI. (5) bhaya saMjJA thatAM nIDaratA temaja dhairya dhAraNa karavA. evA bIjA mahAvratanI pAMca bhAvanAnA viSayamAM koI aticAra lAgyA hoya to mAruM pApa mithyA thAo. trIjuM mahAvrataH saMpUrNa adattano tyAga:- kyAMya paNa, koIpaNa nAnI moTI vastu AjJA vinA tathA koI dvArA dIdhA vinA manathI, vacanathI, kAyAthI, jIvana paryata grahaNa karavI nahIM, karAvavI nahIM, adatta grahaNa karanArAne bhalA paNa jANavA nahIM. evA trIjA mahAvratanI pAMca bhAvanA che. (1) nirdoSa sthAna, zayyA saMthArAnI yAcanA karavI. (2) tRNa, kASTa ghAsa, lAkaDuM, kAMkaro, patthara, Adi paNa yAcanA karIne levA. (3) sthAnaka AdinA parikarma karavA, karAvavA nahIM. (4) sahayogI sAdhunA AhAra pANIno saMvibhAga karavo, temanA upakaraNa Adi adatta levA nahIM. (5) vinaya, tapa, saMyama, dharmanA kartavyonuM ImAnadArIthI pAlana karavuM. tapanA cora, rUpanAM cora, vratanAM cora, AcAranA cora temaja bhagavaMtanI AjJAnA cora thavuM nahIM. evA trIjA mahAvratanI pAMca bhAvanAnA viSayamAM koI aticAra lAgyA hoya to mAruM pApa mithyA thAo. cothuM mahAvrataH kuzIlano saMpUrNa tyAga :- manuSya, pazu, deva saMbaMdhI kAma bhoganuM sevana athavA saMkalpa, icchA karavI nahIM, daSTi vikAra athavA kAma kuceSTA karavI nahIM. manathI, vacanathI, kAyAthI jIvana paryata A prakAranA kuzIla abrahmacaryanuM sevana svayaM karavuM nahIM, karAvavuM nahIM, kuzIla sevanArane rUDAM paNa jANavA nahIM. AvA cothA mahAvratanI pAMca bhAvanA che. (1) strI, pazu vagerethI rahita makAnamAM rahevuM. (2) strI saMparka paricaya vAtano viveka rAkhavo, (3) strInA aMgopAMgane rAga, Asakti bhAvathI jovA saMbhAravA athavA nirakhavA nahIM, (4) pUrve bhogavelA bhogonuM smaraNa karavuM nahIM, temaja navAnA kutUhala AkAMkSA karavA nahIM. (5) sadA sarasa svAdiSTa ke atimAtrAmAM AhAra karavo nahIM, athavA UNodarI tapa temaja rasendriya vijaya karavo. evA cothA mahAvratanI pAMca bhAvanAnA viSayamAM je koI aticAra lAgyA hoya to mAruM pApa mithyA thAo. pAMcamuM mahAvrataH saMpUrNa parigraha tyAga:- sonA, cAMdI, dhana, saMpatti, jamIna, jAyadAda(vAraso) rAkhavAno saMpUrNa tyAga; saMyama ane zarIrane Avazyaka upakaraNo sivAya saMpUrNa nAnA moTA padArthono tyAga; grahita agrahita badhA padArtho para mamatva mUrNA Asakti bhAvano pUrNa rUpathI tyAga; manathI, vacanathI, kAyAthI jIvana paryaMta. A prakAre dravya temaja bhAva parigraha karavo nahIM, karAvavo nahIM karanArAnI anumodanA karavI nahIM; evA pAMcamA mahAvratanI pAMca bhAvanA che.(1-5) zabda-rUpa-gaMdha- rasa-temaja sparzanA zubha saMyogamAM rAgabhAva Asakti bhAva karavA nahIM. temaja azubha saMyogamAM dveSa, hIlanA aprasanna bhAva karavA nahIM. pugala svabhAvanA ciMtanapUrvaka samabhAva, taTasthabhAvanA pariNAmomAM rahevuM. rAgadveSathI rahita banavAno ane karma baMdha thAya nahIM tevo prayatna karavo. evA pAMcamA mahAvratanI pAMca bhAvanAnA viSayamAM je koI aticAra lAgyA hoya to mAruM pApa mithyA thAo. chaThuM vrataH rAtri bhojanano saMpUrNa tyAga:- AhAra, pANI, auSadha, bheSaja vagere koIpaNa khAdya padArtha, lepya padArtha rAtrinA samaye pAse rAkhavA nahIM, khAvA-pIvA nahIM, auSadha upacAra lepa vagere karavA nahI, AgADha paristhitithI rAtre rAkhelA padArtha rAtre kAmamAM levA nahIM, rAtre uDyAla mukhamAM AvI jAya to ene kADhI nAkhavo, divasamAM paNa aMdhakArayukta sthAnamAM AhAra karavo. nahIM. aMdhakArayukta sthAnamAM gocarI vahoravI paNa nahiM. AvI rIte divasa rAtri bhojana(aMdhakArayukta sthAnamAM) ane rAtri-rAtri bhojanarUpa chaThThA vratanI koIpaNa maryAdAnuM ullaMghana thayuM hoya to mArA pApa niSphaLa thAo, (micchAmi dukkaDaM.) kAyotsargamAM emanuM huM avalokana karuM chuM. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 173 AgamasAra pAMca samiti traNa guptinA pAThaHIryAsamiti:- zAMtithI cAlavuM, nIce joIne cAlavuM, ekAgracitte cAlavuM. chakAya jIvonI rakSAnA vivekathI cAlavuM. cAlatAM cAlatAM na karavI. rAtrimAM pojIne cAlavuM (pramArjana karIne), jIva dekhAya to divase paNa pojIne cAlavuM. kyAMya aMdhArUM hoya to divase paNa poMjIne cAlavuM. cAlatI vakhate zabda rUpa Adi bhAvomAM Asakta na thavuM ane svAdhyAya, anuprekSA Adi paNa karavAM nahIM. evI IrSA samitinA viSayamAM je koI aticAra lAgyA hoya to mAruM pApa mithyA thAo. bhASA samiti :- kaThora, karkaza, chedakArI, bhedakArI, rahasya vacana, sAvadha vacana, nizcayakArI vacana, atizayokti yukta vacana bolavA nahIM. gappA lagAvavAM nahIM. paraspara nirarthaka, niSThayojana vAto karavI nahIM athavA samaya vyatIta karavAne mATe paraspara vikathA karavI nahIM. koInI niMdA, hAMsI, tiraskAranI vAto karavI nahIM. bahu bolavuM nahIM, temaja uTapaTAMga (ADuMavaLuM UMdhacatta) athavA vikRta bhASA bolavI nahIM. evI bIjI bhASA samitinA viSayamAM je koI aticAra lAgyA hoya to mAruM pApa mithyA thAo. eSaNA samiti - gaveSaNA ane paribhogeSaNAnI vidhinuM ane niyamonuM saMpUrNa rIte pAlana karavuM. viveka ane virakti tathA satyaniSThAnI sAthe AhAra, vastra, pAtra Adi grahaNa karavAM temaja upayoga karavo athavA eSaNAnA 4ra doSo ane mAMDalAnA pAMca doSonuM sevana karavuM nahIM. pahelA pahoramAM lIdhela AhAra pANI cothA pahoramAM rAkhavA nahIM. potAnA sthAnathI cAre tarapha be gAu uparAMta AhAra pANI laI javA nahIM, be gAu uparAMtathI AhAra pANI levA paNa nahI. evI eSaNA samitinA viSayamAM je koI aticAra lAgyA hoya to mAruM pApa mithyA thAo. AdAna nikSepa samiti - bhaMDopakaraNa athavA vastra, pAtra, rajoharaNa, soya, kAgaLa, pustaka Adi koIpaNa upakaraNa uparathI pheMkavuM(nAMkhavuM) nahIM, vAMkA vaLIne vivekapUrvaka nIce namIne bhUmi vagere upara joIne rAkhavuM. A padArthone upADavA hoya to paNa zAMti ane vivekathI yatanApUrvaka upADavA. divase tathA rAtrimAM pojIne cAlavuM. potAnI pAse rAkhelA upakaraNonuM savAra sAMja vidhipUrvaka pratilekhana karavuM ane te upakaraNo para mamatva mUchabhAva na rAkhatAM teno pUro upayoga karavo. binajarUrI upakaraNono saMgraha karavo nahIM. khUba jarUrI upakaraNo ja levA; evI cothI samitinA viSayamAM je koI aticAra lAgyA hoya to mAruM pApa mithyA thAo. pAriSThApanikA samiti:- zarIranA azuci padArthone, jIrNa upadhine, vadhelA pANI athavA AhArAdine,paraThavA yogya anya badhA padArthone tenA yogya vivekanI sAthe yogya sthAnamAM paraThavA. vaDInIta paraThavA yogya bhUmi 10 bola (guNa) yukta hoya athavA tevA sthAna para ja zauca nivRttinA mATe besavuM. zauca nivRtinI anya paNa Agamokta vidhionuM pUrNa pAlana karavuM; kapha vagere paraThavAmAM paNa pUrNa viveka ane yatanAbhAva rAkhavo, koIpaNa padArthane paraThayA pachI tene vosirAvavo athavA vosire-vosire kahevuM. vaDInIta jaIne AvyA pachI IriyAvahino kAusagga karavo. paraThavAmAM trasa, sthAvara, jIvonI virAdhanA na thAya, teno pUro viveka rAkhavo. evI pAriSThApanikA samitinA viSayamAM je koI aticAra lAgyA hoya to mAruM pApa mithyA thAo. mana gupti - manamAM saMkalpa vikalpa Adi vizeSa karavA nahIM. zAMta prasanna mane rahevuM. evI mana guptinA viSayamAM je koI aticAra lAgyA hoya to mAruM pApa mithyA thAo. vacana gupti - vikathA Adi na karatAM, adhikatama mauna vRttithI rahevuM, AvI vacana guptinA viSayamAM je koI aticAra lAgyA hoya to mAruM pApa mithyA thAo. kAya gupti - hAtha, paga, mAthuM temaja samasta zarIrane nimprayojana halAvavA nahIM. avivekathI halAvavA nahIM. hAtha paga Adine pUrA saMyamita rAkhatAM pratyeka pravRti karavI. jIva jaMtune joIne, pojIne pachI ja khaMjavALavuM, bhIMta Adino sahAro levo, hAtha pagane pasAravA, bhegA karavA, sUvuM, paDakhuM pheravavuM Adi paNa vivekapUrvaka karavA; ItyAdi kAya guptinA viSayamAM je koI aticAra lAgyA hoya to mAruM pApa mithyA thAo. samuccaya pATha:- mULagaNa, samiti gupti yukta pAMca mahAvrata ane uttaraguNamAM anya niyama, paccakakhANa, tapa, svAdhyAya, dhyAna yoga Adi che, enA viSayamAM je koI avivekathI pravartana prarUpaNA thaI hoya to mAruM pApa mithyA thAo. saMlekhanA-saMthAro: he bhagavAna huM jIvananA aMtima samayamAM potAnA dhArmika jIvananI ArAdhanA mATe saMlekhanA karuM chuM. evaM mRtyune bilakula najIka AveluM jANIne saMthAro grahaNa karuM chuM. pauSadhazALAnuM pratilekhana pramArjana karIne ane tenI AsapAsa najIkamAM maLamUtra paraThavAnI bhUminuM pratilekhana karIne, ghAsa Adino saMthAro pAtharIne, gamanAgamananuM pratikramaNa (iriyAvahi) karIne ghAsanA saMthArA para sukhAsanathI besuM chuM. - baMne hAtha joDI, mastakanI pAse aMjalI karIne, pahelAM siddha stutithI siddha bhagavAnane ane bIjI vAra siddha stutithI mahAvideha kSetramAM birAjamAna arihaMta bhagavAna-tIrthakarane namaskAra karuM chuM. badhA sAdhu sAdhvI zrAvaka zrAvikAnI kSamAyAcanA karI evaM kSamAbhAva pradAna karIne, pachI badhA nAnA moTA jIvonI kSamAyAcanA evaM kSamAbhAva pradAna karuM chuM. athavA koIpaNa prANInA prati vaira virodhabhAva rAkhato nathI. pUrve lIdhelA vrata pratyAkhyAnomAM koI aticAra doSa lAgyA hoya to tene yAda karI, AlocanA, pratikramaNa karIne, tene tyAjya samajI have huM pUrNa zalya rahita thAuM chuM. te pahelAM meM aMzataH hiMsA, Adi 18 pApono tyAga ryo hato, have huM ApanI sAkSI (zAsanapatinI sAkSI)e saMpUrNa 18 pApono tyAga traNa karaNa traNa yogathI jIvana paryaMtane mATe karuM chuM. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha 174 asana, pAna, khAdima, svAdima cAra prakAranA AhArono(athavA traNa AhArono) paNa jIvana paryaMtane mATe tyAga karuM chuM. dhana, kuTuMba, parivAra, sagA, saMbaMdhI, mitra, sAthI jene mATe "A mArA che "A mArA che,' evuM mAnyuM che, teno paNa huM tyAga karuM chuM. kAraNa ke huM to ekalo chuM ane ekalo ja parabhava ne prApta karanAro chuM. je A mAruM zarIra che tenA prati meM jIvanabhara bahu ja moha rAkhyo che. enI ghaNI ja sAra saMbhALa karI che. A zarIranI sukha suvidhAne mATe ja rAtadivasa prayatnazIla rahyo chuM. A zarIrano paNa have huM tyAga karuM chuM. ene vosirAvuM chuM. kAraNa ke A audArika zarIra paNa ahIM rahIne baLIne bhasma thavAvALuM che. A prakAre huM pUrNa rUpathI AjIvana anazana-bhakta pratyAkhyAna saMthAro grahaNa karuM chuM ane paMca parameSTI mahAmaMtrane ja zaraNabhUta mAnI, tenuM ja smaraNa karuM chuM ane tenuM ja ciMtana, manana, artha, paramArtha avagAhanAmAM huM mArA AtmAne lIna banAvuM chuM. 14 saMmUrchAimano pAThaH manuSya saMbaMdhI A cauda azuci sthAna che, jemAM be ghaDI pachI ati alpa AyuSya vALA(aMdAje be miniTanI uMmaravALA) asaMkhya saMmUrchAima manuSya janmatA maratAM rahe che. jema ke 1. maLamAM 2. mUtramAM 3. kaphamAM 4. zleSmamAM 5. vamanamAM 6. pittamAM 7. lohImAM 8. rasImAM 9. zukra(vIrya)mAM 10. pharI bhInA thayelA viryamAM 11. mRta zarIramAM 12. strI puruSanA saMyogamAM arthAta kuzIla sevanamAM 13. gaTaromAM 14. bIjA paNa manuSya saMbaMdhi azuci saMkalananA sthAnomAM. A jIvonI jAye ajANye Adata ke pramAdavaza virAdhanA thaI hoya to teno huM pazcAttApa karuM chuM ane evI pramAda pravRttithI eka divasa nivRtta thAu evI manokAmanA karuM chuM. (noMdhaH je jIvo alpa AyuSya vALA che, alpa samayamAM svayaM marI javAnA che temanI paNa virAdhanA karatAM karmabaMdha thAya che. kAraNa ke tevA jIvo pratye paNa durlakSya sevanAra AtmAnA anukaMpAnA guNadharmanI ghAta kare che.) 25 mithyAtvano pATha: khoTI mAnyatA, azuddha samaja, azuddha zraddhAnA A ra5 prakAra jANavA yogya ane choDavA yogya che. jema ke 1. jinezvara kathita jIvane ajIva mAnavA 2. ajIvane jIva mAnavA 3. dharma kRtyane adharma mAnavo 4. adharmane dharma mAnavo 5. pAMca mahAvrata pAlana karanAra sAdhune sAdhu na mAnavA 6. pAMca mahAvrata pAlana na karanArA asAdhune sAdhu mAnavA 7. mokSa mArgane saMsAra mArga mAnavo 8. saMsAra mArgane mokSa mArga mAnavo 9. mukta thayelA jIvone amukta mAnavA 10. mokSa na gayelA jIvone mukta mAnavA 11. Agraha yukta khoTI samaja 12. sAmAnya rUpa khoTI samaja 13. saMzaya yukta samaja 14. jANI samajIne khoTAne sAcuM mAnavA manAvavAno Agraha 15. anAbhoga, bhoLapaNuM, ajJAnadazA, vikAsahita avasthA 16. lokapracAranI khoTI samaja pravRti 17. paraloka saMbaMdhI khoTI samaja pravRti 18. anya mata saMbaMdhI mAnyatA 19-21. jina pravacana siddhAMtathI ochuM, adhika athavA viparIta mAnavuM 22. kriyA- AcAranI upekSA vRtti ane vicAra 27. jJAna adhyayananA prati upekSA vRtti ane vicAra 24. vinaya bhAvanI upekSA vRtti ane vicAra athavA zuddha dharma ane dharmAtmAonA pratye avinayabhAva ane avinaya vRti 25. zuddha dharma ane dharmAtmAonA anAdara, avahelanA AzAtanA bhAva evaM vRtti. A 25 mithyAtvano huM tyAga karuM chuM. ajJAnatA evaM avivekathI athavA durasaMgatathI, A 25 mithyAtvamAMthI koI mithyAtva bhAvo athavA mithyAtva pravRttionuM sevana thayuM hoya to huM teno pazcAttApa karuM chuM, tyAga karuM chuM, tenAthI lAgeluM mAruM te pApa mithyA thAo (niSphaLa thAo). kSamApanA pATha(samabhAva ciMtana: kAyotsargamAM) : (khAmemi savva jIvA, save jIvAvI, khamaMtu me.- mittI e savva bhUesu, veraM majajha na keNaI.). je jIvoe mArI sAthe khoTo vyavahAra kyo hoya ane tenAthI mane nArAjI thaI hoya to have huM tene kSamA karI, tenA pratyenI nArAjI dUra karI maitrI bhAva sthApita karuM chuM. jagatamAM koI jIva mAro zatru nathI, potAnA karelA karmathI ja sukha duHkha thAya che. eTale mAre koInI pratye vairabhAva nathI, badhA jIvo sAthe maitrI bhAva che. meM jANatAM ajANatAM koI jIvanI sAthe khoTo vyavahAra ryo hoya, koIne kaSTa pahoMcADyuM hoya to huM mArA aparAdhanI, temanI pAse bhagavAnanI sAkSIe kSamAyAcanA karuM chuM. te jIvo mane kSamA pradAna kare. tyArapachI je je vyakti, jIva, zrAvaka, zrAvikA, zithilAcArI, sahacArI, sAdhu sAdhvInI sAthe pratyakSa athavA parokSa rUpamAM viSama bhAva ciMtanamAM cAlatuM hoya te smRtimAM laIne temanA pratye samabhAva jAgRta karavo joie. (evamAM AloIyaM nidiyuM garihiyaM dugaMchiye.- samma tiviheNa paDijhaMto, vaMdAmi jiNa cauvasaM.) artha:- A prakAre huM mArA vratonA aticAra doSonI ane kaSAya bhAvonI AlocanA, niMdA, gaha karIne tenAthI judo thAu chuM. evuM te doSone pUrNa rUpathI tyAga karIne 24 jinezvara prabhune vaMdana karuM chuM. kAusagga AjJA pAThaH he bhagavAna ApanI AjJA laIne divasa saMbaMdhI prAyazcittanI vizuddhinA mATe kAusagna karuM chuM. tapa ciMtana vidhiH- (pAMcamA AvazyakamAM-rAtri pratikramaNamAM) (kiM tava paDivanajAmi, evaM tatva viciMtae.)- utarA. sUtra a. 26 cha mAsI tapa karavuM? zakti nathI, abhyAsa nathI. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | pAMca, cAra, traNa, be mAsI tapa karavuM ? mAsakhamaNa karavuM ? 175 15,8,7,6,5,4,3,2, upavAsa karavA ? upavAsa, AyaMbila, nivI karavI ? ekAsana, purImaDha, porisI karavI ? navakArazI karavI ? AgamasAra zakti nathI, abhyAsa nathI. zakti che, avasara nathI. zakti che, avasara nathI. zakti che, avasara nathI. zakti che, avasara nathI. zakti che, avasara che, bhAva che. jJAtavya :- je tapa jIvanamAM kyAreya na rkyu hoya tene mATe kahevuM ke zakti nathI, je tapa pahelAM kyuM che paraMtu Aje karavuM nathI tenA mATe kahevuM ke zakti che paNa avasara nathI ane je tapa karavuM hoya tenA uttaramAM kahevuM ke zakti che, avasara che, bhAva che. tenA pachI ja kAussagga pUrNa karavo arthAt pachI tenA AgaLanA prazna karavAnI ane uttara ciMtana karavAnI jarUra hotI nathI. noMdha :- A pATha rAtri pratikramaNanA pAMcamA AvazyakamAM kAussaggamAM ciMtana karavAne mATe che. kSamAbhAva ciMtananI sAthe tapa ciMtana A pAThathI karavuM joie. pratyAkhyAna pAThaH (uggae sUre namukkAra sahiyaM paccakkhAmi cauvihaM pi AhAraM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM aNvatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM appANaM vosirAmi .) artha :- he bhagavAna huM hamaNAMthI laIne kAla sUryodaya sudhI tathA te uparAMta sUryodayathI laIne namaskAra maMtra bolIne pAruM nahiM tyAM sudhI cAre AhAranA paccakhANa karuM chuM. 1. bhojananA padArtha 2. pANI 3. phaLa mevA 4. mukhavAsa - bhUlathI khAvAmAM AvI jAya ke ekAeka moDhAmAM chAMTA Adi cAlyA jAya to teno AgAra. pratikramaNa zuddhino pATha : pratikramaNanA pAThonuM uccAraNa zuddha na rkyu hoya, vidhimAM koI avidhi thaI hoya to tassa micchAmi dukkaDaM. ekAgracitta thaIne artha ciMtanapUrvaka, AtmazuddhipUrvaka, anyatra kyAMya paNa manane calAvyA vinA ekAgra citta thaIne pUrNa bhAvayukta pratikramaNa na rkyu hoya to tassa micchAmi dukkaDaM. sama, saMvega, nirveda, anukaMpA, AsthA A pAMca vyavahAra samaktinA lakSaNa che. deva arihaMta, guru susAdhu, dharma-kevaLI bhASita; A traNa tattva sAra ,saMsAra-asAra, arihaMta bhagavAna Apano mArga satya che, satya che, satya che. stava stuti maMgala karuM chuM. aDhAra pApa sthAnano pATha :- 1. hiMsA 2. jUTha 3. corI 4. kuzIla 5. parigraha 6. krodha 7. mAna 8. mAyA 9. lobha 10. rAga 11. dveSa 12. kleza 13. kalaMka lagAvavuM 14. cADI karavI 15. bIjAnI niMdA, avaguNa apavAda karavo 16. sukha duHkhamAM harSa zoka karavo 17. kapaTa yukta jUThThuM bolavuM, chaLa prapaMca, dhokhAbAjI karavI 18. jinavANIthI viparIta mAnyatA rAkhavI, hiMsA Adi pApamAM dharma mAnavo. e pApa sthAnomAMthI koI pApanuM jANatA ajANatA aviveka-pramAdathI sevana thayuM hoya to tenuM huM ciMtana avalokana karuM chuM. tenuM saMsodhana karI .tene huM mAruM duSkRtya gaNu chuM . tenAthI nivRta thAuM chuM. jJAna ane tenA aticArano pATha :- (Agame tivihe) bAra aMga sUtra ane bIjA aneka sUtra rUpa zrutajJAna hoya che. jemAM vartamAnamAM 32 Agama upalabdha mAnavamAM Avela che. tenA artharUpamAM aneka sUtranI vyAkhyAo, niryuktio, bhASya, cUrNi, TIkA, anuvAda upalabdha che. 32-45 AgamanA nAma A prakAre che. 11 aMga :- 1. AcArAMga sUtra 2. sUyagaDAMga sUtra 3. ThANAMga sUtra 4. samavAyAMga sUtra 5. bhagavatI sUtra 6. jJAtAdharmakathA sUtra 7. upAsakadazA sUtra 8. aMtagaDadazA sUtra 9. anuttarovavAI sUtra 10. prazna vyAkaraNa sUtra 11. vipAka sUtra. 12 upAMga sUtra- 1. aupapAtika sUtra 2. rAyapaseNIya sUtra 3. jIvAbhigama sUtra 4. prajJApanA sUtra 5. jaMbudrIpa prajJapti sUtra 6-7. jyotiSa gaNarAja prajJapti sUtra 8-12. upAMga sUtra 4 mUla sUtra- 1. uttarAdhyayana 2. dazavaikAlika 3. naMdI 4. anuyoga dvAra. 4 cheda sUtra- 1. vyavahAra. 2. bRhatkalpa 3. nizItha 4. dazAzrutaskaMdha ane 32muM Avazyaka sUtra. sthAnakavAsI saMpradAyanA A 32 Agama uparAMta bIjA 10prakirNaka ,2 niryukita ane mahAnISItha maLI derAvAsI zvetAMbaranAM 45 Agama thAya che. 33. piMDaniryukati - 671 zraloka pramANa A dazavaikAlika sUtranA pAMcamA adhyayana piMDeSaNAnI niyukita che. 34. mahAnizItha, 35. jItakalpa. (kalpasUtranI 45 AgamamAM gaNanA nathI.) 10. prakIrNaka che. caturazaraNa, Atura pratyAkhyAna, mahA pratyAkhyAna, bhakta pratyAkhyAna, tandula vaicArika, saMstAraka, gacchAcAra,gaNividhA, devendrastava, maraNa samAdhi . (tatvArthasUtra- AcArya umAsvAti racitta eka saMskRta graMtha che ane tenI gaNanA jainanA pramukha sAhityamAM karI zakAya.) Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 176 jJAnanA viSayamAM mukhya 14 aticAra jANavA yogya che paraMtu AcaravA yogya nathI. te A prakAre che- 1. sUtranA akSara athavA pada AgaLa pAchaLa bolAyA hoya 2. eka sUtra pAThane bIjA sUtramAM bolAyo hoya 3. akSara ocho bhaNAyo hoya 4. akSara adhika bhaNAyo hoya 5. pada(zabda) ochA bolAyA hoya 6. vinaya rahita bhaNAyuM hoya 7. saMyukta akSara zuddha na bhaNAyA hoya 8. uccAra spaSTa na ryA hoya 9. ayogya vyaktine bhaNAvyo hoya. rUDuM jJAna avinItane dIdhuM hoya 10. ayogya rItathI jJAna grahaNa ryuM hoya. (avinayapaNe lIdhuM hoya) 11. akALe zAstra bhaNyA hoya 12. svAdhyAyakALe zAstra na bhaNyA hoya. 13. 34 asajjAyamAM zAstra bhaNyA hoya 14. sajjAyamAM ane svAdhyAyanA avasare zAstra na bhaNyA hoya. A aticAromAMthI mane koIpaNa aticAra lAgyA hoya to te saMbaMdhI mAruM te duSkRtya niSkala thAo. darzana samyaktva ane aticAra H- kevalajJAna kevala darzanathI yukta, rAgadveSathI rahita, vItarAga arihaMta tIrthaMkara prabhu mArA ArAdhya deva che. pAMca mahAvrata, pAMca AcAra, pAMca samiti, traNa gupti, navavADa brahmacarya, pAMca indriya vijaya, cAra kaSAyathI mukti; A guNone dhAraNa karanArA badhA sAdhu sAdhvI mArA ArAdhya guru che. saMvara nirjarA rUpa dharma arthAt sAmAyika, pauSadha ane tyAga, tapa, niyama, zrAvakanA vrata, saMyama, Adi kevaLI prarupIta dharma ja mAro ArAdhya dharma che. jinezvara bhASita temaja gaNadhara athavA pUrvadhara zramaNo dvArA racitta Agamo mArA zraddhAkendra zAstra che. evI samyaktvanI pratijJA huM jIvanabhara mATe karuM chuM. huM (jina bhASita) jinezvara kathita jIvAdi tattvonuM jJAna vadhArIza, evI ja rIte jJAnIjanono saMga karIza, mithyAmatadhArI kudarzanIonI saMgati karIza nahIM ane upara pramANe samyaktvane dhAraNa karIne pachIthI tenuM vamana karIne je mithyAdaSTi thaI gayA che, teno paNa saMga karIza nahIM. samyaktvanA mukhya pAMca aticAra jANavA yogya che paraMtu AcaravA yogya nathI. te A prakAre che. 1. bhagavAnanA vacanomAM (sUkSma tattvomAM) saMdeha ryo hoya 2. pAkhaMDInI prabhAvanA, camatkAra joIne mana AkarSita thayuM hoya (jainamAM paNa mithyAtva zradhdhA dharAvanAra pAkhaMDI ja kahevAya.)3. dharmakaraNInA phaLamAM saMdeha ANyo hoya 4. pAkhaMDI (paramata)nI prazaMsA karI hoya 5. pAkhaMDI (paramati)ono, sanyAsIno athavA tenA zAstrono paricaya, saMparka ryo hoya. A aticAromAMthI mane koI aticAra lAgyA hoya to te aMgenuM mAruM pApa mithyA thAo. (micchAmi dukkaDaM) sAmAyika pratikramaNanA vizeSa praznottara prazna :- zuddha saMyama pAlana karanArAnI saMkhyA adhika hoya che ke saMyamamAM doSa lagADanArAnI saMkhyA adhika hoya che ? javAba :- * saMpUrNa lokanI apekSAe zuddha saMyama pALanArAnI saMkhyA adhika hoya che. arthAt lokamAM zuddha saMyama pAlana karanArAnI saMkhyA aneka hajAra karoDa hoya che ane doSa lagADanArAnI saMkhyA aneka so karoDa hoya che. mULaguNa ane uttaraguNamAM doSa lagADanArA sAdhu paNa mahAvideha kSetramAM sadA zAzvata aneka so karoDa to hoya ja che. bharatakSetramAM to kyAreka sAdhu hoya che ane kyAreka hotA nathI, kyAreka 50-100 paNa hoya che, kyAreka lAkho paNa hoya che, kyAreka doSa lagADanArA vadhu thaI jAya che to kyAreka zuddha saMyama pAlana karanArA vadhu thaI jAya che. prazna :- A doSa lagADanArA aneka so karoDa sAdhu pAMcamA padamAM rahe che. tene vaMdana karAya che ? javAba :- A aneka so karoDanI saMkhyA pAMcamA sAdhu padamAM gaNavAmAM AvelAnI batAvavAmAM AvI che. kAraNa ke je zramaNa paristhitithI doSa sevana karIne paNa aMtaHkaraNamAM teno kheda rAkhe che, jene potAnA doSa samajAya che ane yathA avasara te doSa pravRttine choDIne prAyazcitta grahaNa kare che; eTale te pAMcamA padamAM hoya che ane vaMdanIya paNa hoya che. e potAnA doSanI puSTI ke prarUpaNA karatA nathI. paraMtu potAnI kAyaratA samaje che ane te nabaLAI sivAya tapa, saMyama ane jJAna dhyAnamAM lIna rahe che. teo zuddha zraddhApUrvaka zuddha prarUpaNA kare che, zuddha saMyama pAlana karanArA sAdhuo pratye hRdayamAM AdarabhAva rAkhe che. tenA sivAya je zramaNo saMyama, niyama ane bhagavaMta AjJAnA prati bedarakArI rAkhanArA athavA azuddha zraddhA prarUpaNA karanArA hoya che, te A saMkhyAmAM samAvelA nathI. eTale teo pAMcamA padamAM paNa samAvelA nathI, mATe teo bhAva vaMdanIya paNa hotA nathI. eka gacchamAM paNa aneka jAtanA sAdhaka hoya che. temAM paNa keTalAka bhAva vaMdanIya hotA nathI. to paNa teo gacchamAM hoya, sAdhunA vyavahAramAM baMdhAyelA hoya, tyAM sudhI vyavahAra vaMdanIya rahe che.jIvanI dazA ane dizA badalAtA teo pAchA bhAva vaMdanIya paNa banI zake che. prazna :- rastAmAM cAlatAM munirAjane vaMdanA kema karavI ? - darzana thavAthI keTaleka dUrathI hAtha joDI mastaka namAvI 'martyaeNe vaMdAmi' bolatAM thakAM vaMdanA karavI joie. javAba:prazna :- arihaMta, tIrthaMkara athavA sAdhu sAdhvInA sthAna para pratyakSa darzana thatAM kyA pAThathI vaMdanA karavI ? javAba :- arihaMta ane sAdhu sAdhvInA sthAna para pratyakSa darzana thatAM tiqhuttonA pAThathI traNa vAra Avartana karI, paMcAMga namAvIne vaMdanA karavI joie. prazna :- khamAsamaNAnA pAThathI vaMdanA kyAre karI zakAya che ? javAba H- pratikramaNanI vaccamAM traNa jagyAe khamAsamaNAnA pAThathI vaMdana karavAmAM Ave che. bIjA koIpaNa samaye A pAThathI vaMdana karavAnuM Agama sammata nathI. kAraNa ke A pAThano saMbaMdha pratikramaNathI che. anya samayamAM vaMdanA tiqhuttonA pAThathI ane parokSa vaMdanA namotthaNanA pAThathI karavAmAM Ave che. raste cAlatAM sAdhuone 'martyaeNaM vaMdAmi' kahIne dUrathI saMkSipta vaMdana karavuM joie. prazna :- A uparokta vaMdana saMbaMdhI jJAnano AdhAra pramANa zuM che ? Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 jainology AgamasAra javAba:- rAyapAseNIya sUtra, bhagavatI sUtra, aupapAtika sUtra, AdinA vaMdana prakaraNonA Agama pATha ja kahevAyelA vaMdana jJAnanA mukhya AdhAra che. tenA hetu AdhArathI A samAdhAna karavAmAM AvyuM che. prazna:- rAI ane devasiya pratikramaNano samaya kyo che? javAba:- pratikramaNa karavAno samaya uttarAdhyayana sUtra adhyayana thI sUryAsta samaye ane sUryodaya pahelAM karavAnuM spaSTa thAya che. sUryAsta samaye devasiya pratikramaNa ane sUryodaya pahelAM rAIya pratikramaNa karavuM joie. uttarAdhyayana sUtra adhyayana 26mAM sUryAsta samaye thaMDilabhUmi paDilehaNanuM kArya batAvavAmAM AvyuM che. dazAzrutaskaMdha sUtramAM sUryAstanA samaya sudhI cAlavuM vihAra karavo vagere batAvavAmAM AvyuM che. bRhatukalpa sUtramAM sUryAsta pUrva samaya sudhI khAtAM pItAM sAdhunI paNa ArAdhanA batAvavAmAM AvI che. prAtaH sUryodayanI pachInA samayamAM AgamamAM pratilekhana, vihAra evaM AhAranuM kathana che. eTale sUryodayanI pahelAM ja pratikramaNano kALa mAnavo barAbara che. AvI rIte Agama saMmata tattva e che ke sUryAsta samaye devasika pratikramaNa ane sUryodaya pahelAM rAtrika pratikramaNa karavuM joIe. prazna:- pratikramaNa 48 mIniTamAM thavuM joIe? javAba:- AgamomAM evA koI nizcita samayano ullekha nathI. chatAM paNa ekarUpatA evaM vyavasthitatAnI dRSTithI evuM kahevAya che ke 48 mIniTa athavA eka kalAkamAM pratikramaNa thaI javuM joie. vAstavamAM navI jUnI zIkhela vyakti athavA abhyasta, anabhyasta vyaktinI apekSA hInAdhika samaya thAya te svabhAvika che. vizeSa paristhitimAM ane navA zIkhelA sAdhakane ukta samayathI adhika samaya paNa lAgI zake che arthAt koIne kalAka, doDha kalAka sudhI paNa lAgI zake che ane koIne 20-25 mIniTamAM paNa pUrNa thaI zake che. lAla dizA saMbaMdhI (saMdhikALa) cUpakakALa asvAdhyAya kALa paNa kyAreka 30, 40, 50 mIniTa evuM kyAreka kalAkathI paNa vadhAre samayano hoI zake che. sAra tattva e che ke pratikramaNa pramAda rahita thaIne karavuM, paraspara vAto na karavI. chatAM koIne pa0 mIniTa athavA kalAka paNa lAgI jAya, topaNa kAMI Agama viruddha thatuM nathI. vAstavamAM je mULa AgamakAlIna pratikramaNa che, te to atyaMta nAnuM ja che. te mATe to aDadho kalAka paNa paryApta che. paraMtu vartamAnamAM keTalAka pATha, dohA, savaiyA, stuti, pratikramaNamAM umerAyA che. mULa Avazyaka sUtra to Aje paNa 100-200 zloka pramANa ja mAnavAmAM Ave che. chatAM paNa karavAmAM AvatuM vidhiyukta pratikramaNa lagabhaga eka hajArathI pAMca hajAra zloka pramANa moTuM paNa thaI gayuM che. A prakAre pratikramaNanA parimANanI samAnatA nathI. vyaktigata uccAraNa gatimAM paNa maMdatA tIvratA thAya che. eTale samaya paNa hInAdhika lAge che. je mATe zAstramAM koI spaSTa ullekha nathI. uttarAdhyayana sUtramAM keTalAka saMketa che. te anusAra pratikramaNano samaya aDadhA kalAkathI laIne savA kalAka paNa thaI zake che. sAdhu-sAdhvIne sUryodaya pachInI dinacaryAnuM samayapatraka sacavAya te hetuthI samayapramANa mATe sAvadhAnI rAkhavAnI hoya,paNa zrAvakone mATe evuM koI kAraNa dekhAtuM nathI. jUnA zrAvakoe navA zikhelAone utAvaLa karavAnuM samajAvatAM pahelA guru pAse zaMkAnuM samAdhAna meLavavuM joie. prazna:- zrAvaka pratikramaNano pATha kyA AvazyakamAM che? javAba:- Avazyaka sUtranA cha AvazyakomAM sAdhu pratikramaNanA pAThono ja ullekha che. zrAvaka yogya pATha karemi bhaMte, icchAmi ThAmi Adi zramaNa pratikramaNanA pAThathI saMzodhita, saMpAdita karavAmAM AvyAM che ane anya pATha aneka AgamomAMthI levAmAM AvyA che. e badhA maLIne AkhuM zrAvaka pratikramaNa ucittarUpathI saMkalita karIne saMpAdita karavAmAM AvyuM che. zrAvakane pratikramaNa karavAnuM jarUrI hovAthI tenuM saMpAdana upayogI ja che. upalabdha che AvazyakamAM to phakta 23 pATha che ane be Adi, aMta- maMgala pATha mAnavAmAM AvyA che. ema kula 25 pAThathI. zramaNa pratikramaNa pUrNa karavAmAM AvyuM che. chaThThA Avazyaka pachI pariziSTa rUpamAM zrAvaka pratikramaNa saMkSepamAM vyAkhyAkAre svIkAra ryo che. tenA AdhArathI vistRta rUpamAM pUrNa zrAvaka pratikramaNa pracalita che. jemAM kAlAMtarathI keTalIya stutio, dohA pravezyA che. prazna :- bAra aNuvatomAM karaNa-yoga eka samAna kema nathI? javAba:- zrAvakanA aNuvrata traNa karaNa ane traNa yoganA 49 bhAMgAmAMthI koIpaNa bhaMgathI laI zakAya che; evuM bhagavatI sUtramAM batAvavAmAM AvyuM che. pratyeka vratamAM zrAvakanI paristhiti alaga-alaga hoya che. eTale karaNa yoga samAna thaI zakatA nathI. eTale A vrato madhyama darajjAnA sAdhaka zrAvakonI yogyatAne lakSyamAM rAkhIne saMpAdita karAyela che. je eka prakAranI sAmUhika vyavasthAnI daSTithI barAbara paNa che. jeTalA anukULa hoya teTalA vadhAre karaNa yoga karI zakAya che, temAM AgamathI koI virodha nathI. eTale A pAThonA sAcA Azayane viveka buddhithI samajI levA joie. A aNuvratonA mULa pAThomAM AgAra, vrata svarUpa ane tenA aticAronI saMracanA ghaNI anubhava pUrNa che. A saMracanAthI yukta A vratone, garIba-amIra, yuvA yA vRddha, strI-puruSa evaM rAjA-nokara, zeTha-munima, koIpaNa dhAravA icche to dhArI zake che. prathamanA traNa vrata be karaNa traNa yogathI hovAnuM barAbara ane pAlanamAM saMbhava che. A prakAre badhA vratomAM karaNa yoga samajI levA. 12mA vratamAM karaNa yogane bolavAnI AvazyakatA paNa nathI rahI. temAM to supAtra dAna devAno niyama che. je traNa karaNa traNa yogonI saMpUrtinI sAthe Apavo joie. tyAre zreSTha dAna thAya che. prazna :- pratikramaNamAM aticAranA pAThomAM AvatAM jANavA yogya che paNa AcaraNa karavA yogya nathI, A zabdono zo hetu che? te aticAronuM AcaraNa karanAro zrAvaka ke sAdhunI koTImAM nahIM gaNAya? Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 178 javAba :- pratikramaNamAM prayukta uparokta zabda Adarza zikSA rUpa che. tene ekAMtika AgrahamAM na levA joie. arthAt vratadhArIonA vratonI zobhA athavA paripuSTi mATe te sAvadhAnI, zikSA, preraNA che. tenuM yathAvat dhyAna rAkhavAthI vrata puSTa thAya che ane vratadhArI Adarza sthAnane prApta kare che. A zikSAnuM pAlana na thavAthI vratonI paripuSTimAM uNapa Ave che; sAdhaka Adarza kakSAthI sAmAnya kakSAmAM pahoMce che. eTale ke tenA vratomAM kiMcit aticaraNa paNa thAya che. A prakAre A vAkyono Azaya samajavo joie. paraMtu tene sAdhanAthI arthAt zrAvakapaNAthI rahita kahI zakAtA nathI. jema ke 15 karmAdAna vyApAra dhaMdhA choDavA yogya che, chatAM paNa Agamokta keTalAka zramaNopAsako te vepAra dhaMdhA choDI zakyA nahotA. baMdha ane vadha prathama vratamAM AcaraNa karavA yogya nathI topaNa keTalAka zramaNopAsaka rAjA Adi yuddhamAM zastra prayoga karatA hatA. AvI rIte saMyama sAdhakanA viSayamAM paNa Adarza guNo mATe samajI levuM joie. sAdhune 22 parISaha jItavAnI dhruva AjJA, Adarza preraNA che. chatAM paNa roga pariSaha sahana na thavAthI, auSadha upacAra karavA ane karAvanArAne zAstramAM asAdhu manAyA nathI. uttarAdhyayana sUtra adhyayana 2 mAM auSadha upacAra na levAmAM ja sAcuM sAdhupaNuM kahyuM che, to paNa A Adarza zikSA vAkya che. tene ekAMtamAM levAtuM nathI. je auSadha upacAranuM sevana kare tenuM sAdhupaNuM sAcuM nathI, ema paNa kahI zakAtuM nathI. prazna :- pauSadhamAM sAmAyika paNa laI zakAya che ? javAba :- * pauSadhanuM ja svataH apramatta bhAvathI AcaraNa thAya che. temAM rAta divasa AtmAne dharma jAgaraNamAM joDI zakAya che. paraMtu pravAharUpamAM sAmAnya sAdhakone vyartha pramAda pravRttithI bacAvavA mATe sAmAyikanI preraNAnI pravRti che. A nimittathI sAdhaka ALasa ke pramAda ka2ze nahIM. A pauSadhanA svarUpane na samajanAra athavA bhUlanAra sAmAnya sAdhakone sAmAyikanA mahattva vaDe pramAdathI aTakAvavAno eka upAya che. vAstavamAM to pauSadhanuM mahattva sAmAyikathI paNa adhika apramattatAnuM che. prazna :- pratikramaNamAM sAmAyika karavI Avazyaka che? javAba :- sAmAnyatayA sAmAyika yukta ja pratikramaNa karavuM Agama Azayayukta che. vizeSa paristhitimAM sAmAyika vinA paNa pratikramaNa karI levuM joie. arthAt sAmAyika karavA jeTalo samaya athavA prasaMga na hoya to. prazna :- 12 vratadhArI zrAvakoe ja pratikramaNa karavuM joie ? javAba :- eka vratadhArI athavA 12 vratadhArI koIpaNa zrAvakane pratikramaNa karavAmAM koI vAMdho nathI. hA ! 12 vratadhArIne yathA samaya pratikramaNa karavuM Avazyaka hoya che. pratikramaNanA svarUpanuM jJAna karAvatAM karAvatAM tenI vyAkhyAmAM traNa vaidyonuM dRSTAMta ApavAmAM AvyuM che-- 1. prathama vaidhanI davA-roga hoya to sArUM kare nahIMtara navo roga ubho kare. 2. bIjA vaidhanI davA-roga hoya to sArUM kare nahIMtara kaMI na kare. 3. trIjA vaidhanI davA-roga hoya to sArUM kare nahIMtara zarIrane puSTa kare. pratikramaNane trIjA vaidhanI davAnI samAna batAvyuM che. eTale vrata hoya athavA vrata na hoya, aticAra lAgyA hoya athavA na lAgyA hoya pratikramaNa karavAmAM sAMbhaLavAmAM lAbha ja che, hAni nathI. eka vAta bIjI paNa dhyAnamAM rAkhavAnI che. je zrAvake je hoMzathI tyAga pratyAkhyAna lIdhA che teNe nAnA moTA badhA niyamonI eka yAdI banAvIne rAkhavI joie ane tene yogya samaya parva divasomAM ciMtanapUrvaka avalokana karavuM joie ke mArA A badhA vrata paccakkhANanuM zuddha pAlana thaI rahyuM che ? jo saMbhava hoya to pratikramaNanA samaye kAussaggamAM paNa tenuM smaraNa avalokana karI zakAya che. bRhad AloyaNAnI sAthe tenuM paNa vAMcana parva divasomAM avazya karavuM joie. prazna :- pratikramaNa zuM che ? javAba :- pratikramaNa, e vrata zuddhinI, svadoSa darzananI, doSAvalokanathI bhAva vizuddhinI ane samabhAva vRddhikaraNanI prakriyA che; AtmAne vratonA saMskArathI bhAvita karavAnI prakriyA che. chadmastha avasthAmAM sUkSma, sthUla bhUla thavI zakya che. tenA parimArjana avalokananI A prazasta prakriyA che. evA pratikramaNa karanArAnI sAthe besIne dhyAnapUrvaka sAMbhaLavuM zraddhAne ane vratarucine vadhAranAru thAya che. A zravaNa, AtmAne saMskArita karavAnuM mAdhyama paNa thaI che. AnAthI vrata dhAraNanI preraNA paNa maLe che. kyAreka keTalAyanuM saMkSipta rucithI kalyANa thaI jAya che. jema ke- bhagavatI sUtramAM 'varuNa nAga naTuA' nA mitranuM dRSTAMta che. teNe mRtyu samayamAM eTaluM ja kahyuM ke mArA dharmI mitre je dharma svIkAra ryo che, teno huM paNa svIkAra karuM chuM. eTalA mAtrathI te anaMtara bhavathI (pachInA bhavathI) mukta thavA yogya banI gayo. eTale koIpaNa dhArmika pravRttine bekAra athavA vyartha che; ema kahevuM na joie. kAraNa ke game tevI nAnI dharma kriyA paNa koInA jIvanamAM mahattvazIla vaLAMka denArI thaI zake che. eTale pratikramaNa karavuM athavA sAMbhaLavuM lAbhakArI ja samajavuM joie, vratadhAraNa rSyA hoya ke na aaN hoya. dhyAna e rAkhavuM ke ekAgra cittathI bhAvapUrvaka pratikramaNa sAMbhaLavuM ane karavuM joie ane vrata na lIdhA hoya tene levA mATe AtmAmAM preraNA prApta karavI joie.tathA jemaNe lIdhA hoya temaNe temAM utarotara pragati karavI joie. bhAva Avazyaka-pratikramaNa . je pApathI pAchA vaLavA mATe prayatna kare che, karma saMjoge ane paristhiti vaza,thaI rahelI ekendriya-chakAya jIvonI virAdhanAno pazcAtApa kare che ane anukaMpA bhAva rAkhe che. tenuM pratikramaNa che. zudhdha uccAraNa ane vidhI sAthenuM Avazyaka karavAthI AtmAmAM e bhAvo avazya Ave che.ane sAMbhaDanArAo ne paNa teno lAbha thAya che. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 179 AgamasAra e sivAya paNa je pratikramaNanAM bhAvone jANe che, nava tatvane jANe che, 18 pApane jANe che. ane tenAthI pAchA haThavA mATe prayatnazIla che, tenuM pratikramaNa che. prati eTale virudhdha ane kramaNa eTale gati. pApathI virudhdha gatinuM lakSya divasa-rAtrinAM dareka samaye ane dareka kArya karatAM rAkhavAnuM che. Aja kharuM bhAva Avazyaka-pratikramaNa che. jema mokSa e lakSya che, koI vidhI ke kriyAnuM nAma nathI. tema pratikramaNa paNa pApathI pAchA haThavAnuM lakSyanuM che.ane tenI puta mATe nitya e badhu lakSya yAda karI, kriyA karAya che. pratikamaNa- asamyaka zradhdhAnuM, viparIta prarupaNAnuM, akArya karaNanuM, satakArya na karaNanuM, pramAdanuM ane pratyAkhyAna bhaMganuM. pazcAtApa ane prAyazcita thI thatuM pratikramaNa. AlocanAM bhUtakALanAM kArya karaNathI pAchA haThavuM (pratikramaNa) pratyAkhyAna- bhaviSyamAM na karavAnI pratijJA karavI (bAdhA levI) saMvara- vartamAna samayamAM sevana na karavuM prazna :- trIjA vratanA aticAra kema samajavA? javAba - corInI vastu kharIdavAmAM moTI corInI vastu samajavI. arthAtu corAu vastu lIdhI hoya, corane madada karI hoya, cAvI lagAvIne tALu toDIne Adi pAMca prakAranI moTI corInI vastunI khabara paDI javAthI ochI kiMmatamAM maLavAthI kharIdavI, te trIjA vratanA aticAra che. khabara vinA pUrI kiMmate kharIdavA para aticAra lAgatA nathI. prazna:- pAMcamA vratanA aticAra kevI rIte lAge che? javAba:- pAMcamA vratamAM dhyAna na rAkhavAthI, hisAba na meLavavAthI maryAdA ullaMghana thaI jAya athavA vAraso Adi dhana maLI javAthI maryAdA ullaMghana thaI jAya, pachI tene zIdhra samayanI maryAdA karI teTalA samayamAM sImita karI levAya to te A vratanA aticAra thAya che ane jANIne lobha, lAparavAhIthI maryAdAnuM ullaMghana karavuM; A vratanA anAcAra che. prazna :- chaThThA vratanA aticAra kevI rIte samajavAM? javAba: chaThThA vratamAM zArIrika Adi paristhitiothI athavA bhUlathI dizA parimANanuM ullaMghana thayuM hoya to te aticAra kahevAya che prazna:- 7mA vratanA aticAra kevI rIte che? javAba :- sacitta vastuonuM sevana, abhakSya anaMtakAya bhakSaNa ane 15 karmAdAnanAM vyApAra e zrAvakanA mATe 7mA vratanA jema ke koIne mAravA pITavA AdinA pratyAkhyAna na hoya to paNa baMdhe. vahe. chaviSNae. aIbhAre. bhattapANavocchee prathama vratanA aticAra che. arthAt trasa jIvanI saMkalpapUrvaka hiMsA karavAno tyAga mAtra hovA chatAM paNa gussAmAM koIne nirdayatAthI mArapITa karavI Adi tathA adhika bhAra bharavo Adi, tevija rIte 7mA vratanA A aticArono tyAga na hovA chatAM paNa zrAvakanA AcaraNa yogya na hovAthI te aticAra to che ja evuM samajIne yathAzakti tyAga karavo joie. zeraDI Adi tuccha vastu nathI, ghaNAM ujhUijhata dharmavALI che. paraMtu madha-mAMsa, IDA, mAchalI Adi abhakSya; bIDI, sigAreTa, tamAku Adi tuccha heya padArtha che tathA adhika pApanuM kAraNa karmAdAna heya che. temaja kaMdamULa anaMtakAyanA padArtha paNa heya tuccha zrAvakane tyAgavA yogya che. 7mA vratamAM mukhya navA 20 aticAronuM kathana karavAmAM AvyuM che. bAkI potAnA maryAdita padArthomAM athavA vyApAromAM koI doSa lAge tenA aticAra svayaM samajI levA joie ane jANIne svayaM bhaMga kare to tene anAcAra samajIne alagathI AlocanA karI prAyazcitta grahaNa karavuM joie. abhakSya-bIDI, sIgAreTa, cilama, tamAku, IDA, mAMsa, mAchalI, zarAba, bhAMga, aphINa gAMjA Adi, A abhakSya vastuo che. prazna:- 10 mAM vratanA aticArono zuM Azaya che? javAba:- 10mA vratamAM dizAnI maryAdA karI be karaNa traNa yogathI tyAga karavAmAM Ave che. eTale maryAdita kSetranA bahArathI (1) sAmAna maMgAvavo (2) mokalavo 3) bIjAne bolAvIne saMketa karavo (4) lakhIne athavA moDhAnA IzArethI saMketa karavo (5) phona, ciThThI, tAra Adi devA aticAra che. prazna:- aticAro ane pAponA pratikramaNamAM zuM aMtara che? javAba - vratomAM lAgela aticAronuM pratikramaNamAM micchAmi dukkaDa levAmAM Ave che. je vrata jANIne bhaMga karyA hoya tenuM guru AdinI samakSa svataMtra AlocanA prAyazcitta karavAmAM Ave che tyAre zuddhi thAya che tathA je pApono tyAga nathI, tenuM pratikramaNa ane prAyazcitta na thatAM kheda pazcAttApa athavA tyAgano manoratha athavA bhAvanA rAkhavAmAM Ave che. saMkSepamAM vrata pratyAkhyAnanA aticAronI zuddhi pratikramaNathI thAya che. zeSa avrata athavA pApo mATe pratikramaNathI jJAna, zraddhAna, tyAganI bhAvanA athavA kheda pazcAttApa thAya che. prazna :- kSamApanA bhAva na karavAthI zuM thAya che? javAba :- kSamApanA bhAva na karavAthI samakita vratamAM aticAra lAge che. mukhya aticAramAM kathana na hovA chatAM parizeSa aticAromAM ene samajavuM. nArAjI, roSa bhAva adhika samaya rAkhavAthI ane kSamAbhAva lAMbA samaya sudhI na karavAthI samakita vrata ja naSTa thAya che. arthAt tene samakita chUTI jaIne mithyAtva Ave che. tene bAkInA tyAga niyamanuM paNa koI mahatva nathI rahetuM, ArAdhanA thatI nathI. game teTaluM tapa niyama ane saMthAro karI lya, paraMtu samasta prANIo pratye kSamApanA na kare, koIne paNa zatru mAne athavA raMja rAkhe to dharmI ane samadaSTinI gaNatarImAM paNa te Avato nathI tathA samyagRSTinI gatine prApta nathI karato, Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 AgamacAra-pUrvArdha mithyAtvInI gatine prApta kare che. eTale koIpaNa vyakti pratye raMjabhAva lAMbA samaya sudhI na rAkhavo joie, zIghra kSamAbhAva dhAraNa karI levo joIe. 15 divasathI adhika raMjabhAva kaSAya rAkhe to sAdhutva rahetuM nathI. 4 mAsathI adhika rAkhe to zrAvakapaNuM rahetuM nathI ane eka varSathI adhika rAkhe to samakita athavA dharmIpaNuM paNa rahetuM nathI. tatakAlanuM micchAmI dukkaDama ghAva thatAM turaMta tene sApha karI pATo bAMdhI devAmAM Ave che ane pachI DokaTara pAse pahoMcAya che. temAM koI doSa dhyAnamAM AvatAM turaMta AtmAnI sAkSIe tenuM micchAmI dukkaDama levuM joIe. jethI guru pAse AlocanAM levA pahoMcAya tyAM sudhImAM te thoDo haLavo thaI jAya. satata sAvadhAnI ane tatakAlanAM micchAmI dukkaDamathI zradhdhA draDha thAya che. AtmA haLavo thAya che. pharIne tevuM na thAya te mATe sAvacetI Ave che. A mATe icchAmI paDikamaNano kAusagga IriyAvahInAM doSo mATe che tathA zramaNa sUtra paheluM rAtrIvidhI nidrAvidhI mATe che. te sivAya paNa phakta AtmAnI sAkSIe bhAvapUrvaka doSanI niMdAmI garihAmI karI micchAmI dukkaDama laI zakAya. pAMca zramaNa sUtra: bhASAnuvAda (1) zayana nidrA pratikramaNa pATha - huM pratikramaNa karavA icchuM chuM. adhika sUvuM. jyAre icchA thAya tyAre sUvuM athavA vAraMvAra sUvuM. bichAnA upara, sUvA, UThavA, besavAmAM, paDakhuM pheravavAmAM zarIra saMkocavAmAM, pasAravAmAM zuM Adino saMghaDho(sparza) thavAmAM, nidrAmAM bolavuM ane dAMta kacakacAvavAmAM, chIMka ane bagAsuM khAvAmAM, koIno sparza karavAmAM tathA sacitta rajayukta vastu, bhUmino sparza karavAmAM aticAra kya hoya, sUvAmAM athavA svapnanA kAraNe AkuLa vyAkuLatA thaI hoya, svapnamAM strI viSayaka kAmarAga, daSTirAga, manorAga thayo hoya ane khAvApIvAnA viSayamAM anyathA bhAva thayo hoya, A aticAromAMthI koI aticAra doSa lAgyo hoya to tenA saMbaMdhI mAruM pApa(duSkRtya) niSphaLa thAo. (ra) bhikSAcarI pratikramaNa pATha - huM gocara caryA-gAyanI jema aneka sthAnothI thoDI-thoDI levAnI bhikSA saMbaMdhita aticAronuM pratikramaNa karuM chuM. gocarImAM AjJA vinA baMdha bAraNA kholyA hoya; kutarA, vAcharaDA ane strIno saMghaTTo ryo hoya; sajAvIne rAkhelA bhojanamAMthI bhikSA lIdhI hoya, prakSepa Adi karIne (anyanAM lAbhanI vacce AvI jaIne) athavA pazu-pakSIone devAmAM AvatI vastunI bhikSA lIdhI hoya, bhikSAcara Adi yAcako athavA zramaNo(sAdhuo)ne mATe sthApita bhojana lIdhuM hoya, zaMkA sahita AhAra lIdho hoya, vicAryA vagara jaldIthI AhAra lIdho hoya, eSaNA-pUchyA karyA vagara AhAra lIdho hoya; prANI, bIja ane vanaspati yukta AhAra lIdho hoya, bhikSA dIdhAM pachI tenA nimittathI hAtha dhovA Adi AraMbha karAya tevI bhikSA lIdhI hoya, bhikSA lIdhAM pahelAM tenA nimittathI AraMbha karavAmAM Ave tevI bhikSA lIdhI hoya, sacitta pANIthI sparzAvelI vastu lAvIne Ape tevI bhikSA lIdhI hoya, sacitta rajathI spardhAyelI vastune lAvIne Ape tevI bhikSA lIdhI hoya, bhUmi upara DhoLatAMDhoLatAM dIdhelI bhikSA lIdhI hoya, khAvA pIvAnI vastumAMthI ayogya padArtha pheMkAtA-pheMkAtA devAmAM AvatI bhikSA lIdhI hoya, viziSTa khAvA lAyaka padArtha mAMgIne lIdho hoya; udgama, utpAdana ane eSaNAnA 42 doSomAMthI koI doSayukta AhAra lIdho hoya, khAdho hoya; doSa yukta AhAra jANyo hoya, jANIne paNa tene paraThayo na hoya, A aticAromAMthI mane koI aticAra lAgyo hoya to te mAruM duSkRtya niSphala thAo. ( micchAmi dukkaDa). (3) svAdhyAya-pratilekhana pratikramaNa pATha - huM pratikramaNa karuM chuM. cAra kALa eTale divasanA pahelA ane chellA pahoramAM tathA rAtanA pahelA ane chellA pahoramAM svAdhyAya karI na hoya, ubhayakAla, baMne vakhata-divasanA pahelA ane chellA pahoramAM, pAtrA, vastra Adi upakaraNonuM paDilehaNa karyuM na hoya, athavA avidhithI kyuM hoya, sthAna AdinuM pramArjana kyuM na hoya athavA avidhithI karyuM hoya; A aticAromAMthI mane koI aticAra-doSa lAgyo hoya to te mAruM duSkRtya niSphala thAo. (micchAmi dukkaDa) (4) tetrIsa bola pratikramaNa pAThaH- huM nIcenA tetrIsa bolonuM) pratikramaNa karuM chuM. jema ke- eka prakAranA asaMyamanuM; rAgathI ane dveSathI be prakAre baMdhanuM; mana, vacana, kAyA, A traNa daMDonuM; mAyA, niyANuM ane mithyAtva A traNa zalyanuM rasa, Rddhi, zAtA A traNa garvanuM; mana, vacana, kAyAnI traNa guptinuM ane jJAna, darzana, cAritra A traNanI virAdhanAnuM pratikramaNa karuM chuM. cAra kaSAya, cAra saMjJA, cAra vikathA ane cAra dhyAnanuM pratikramaNa kare che. kAyikI Adi pAMca kriyA, zabda Adi pAMca kAma guNa, ahiMsA Adi pAMca mahAvrata ane IrSA samiti Adi pAMca samitinuM pratikramaNa karuM chuM. cha kAya ane cha vezyA, 7(sAta) bhaya ane 8(ATha) madanuM pratikramaNa karuM chuM. AvI rIte nava brahmacaryanI vADa, dasa yatidharma, 11-zrAvaka paDimA, 12-bhikSu paDimA, 13-kriyA sthAna, 14-jIvanA bheda, 15-paramAdhArmika deva. 1-sUyagaDAMga sUtranA prathama zrutaskaMdhanA adhyayana, 17-asaMyama. 18-abrahmacarya, 19-jJAtAsUtranA adhyayana. 20-asamAdhi sthAna. 21-sabala doSa, rara- parISaha, 23-sUyagaDAMgasUtranA kula adhyayana. 24-cAra jAtinA devanA bheda, 25 1, 2-traNa cheda sUtra (dazA, kaSpa, vyavahAra)nA adhyayana, 27-aNagAranA guNa. 28-AcAra prakalpa, 29-pApa sUtra, 30- mahAmohanIyanA baMdha sthAna, 31-siddhonA guNa, 3ra-yoga saMgraha. 33- AzAtanA. A uparanA bolomAMthI jANavA yogya jANyA na hoya, AdaravA yogya AdaryA na hoya ane tyAga karavA yogyano tyAga na kya hoya to te saMbaMdhI mAruM -tamAruM pApa mithyA thAo. ( micchAmi dukkaDa). noMdha:- A tetrIsa bolono vistAra anyatra sArAMza mAM juo. pAnA naM 247. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 181 AgamasAra (5) nigraMtha pravacana zraddhAna, namana, pratikramaNa pATha (namo cauvIsAe) - huM RSabhadevathI laIne mahAvIra prabhu sudhInA covIsa tIrthakarone namaskAra karuM chuM. A nigraMtha pravacana ja satya, anuttara, advitIya (ajoDa), pratipUrNa, mokSamAM laI janAruM sarvataH zuddha che. mAyA, niyANuM ane mithyAdarzana; A traNa zalyane chedanAruM(nAza karavAvALuM) che. A siddhi, mukti, nirmANa-mokSa, nirvANa-zAMtino mArga che. A satya, avicchinna ane sarva duHkhono nAza karavAno mArga che. A nigraMtha pravacanamAM sthita manuSya, siddha, buddha, mukta ane parinivRtta thAya che tathA sarva duHkhono aMta kare che. huM A nigraMtha dharma para zraddhA. pratIti ane ruci karuM che. enuM AcaraNa ane anapAlana karuM chuM. ane ruci karatAM, enuM pAlana ane anupAlana karatAM, A nigraMtha dharmanI ArAdhanAne mATe huM tatpara thAuM chuM, virAdhanAthI viramuM chuM. huM asaMyama, abrahmacarya, akalpa, ajJAna, akriyA, mithyAtva, abodhi ane amArgano tyAga karuM chuM tathA saMyama, brahmacarya, kalpa, jJAna, kriyA, samyakatva bodhi ane sanmArgano svIkAra karuM chuM. je aticAronI smRti rahi, jenI vismRti thaI, jenuM pratikramaNa rkyu, jenuM pratikramaNa na kyuM, te saMbaMdhI sarva aticAronuM huM pratikramaNa karuM chuM.. huM zramaNa chuM, saMyata ane virata chuM. meM gayA kALanA pAponI AlocanA karI che ane bhaviSyamAM pApakarmo na karavAnA pratyAkhyAna ryA che. huM niyANAthI mukta, daSTi saMpanna ane kapaTa tathA jukano tyAga karanAro chuM. aDhIdvIpa, be samudra ane paMdara karmabhUmiomAM huM muhapatti, rajoharaNa, guccho ane pAtrane dhAraNa karanArA, pAMca mahAvratane dhAraNa karanArA, aDhAra hajAra zIlAMga (zIla)guNone dhAraNa karanArA, akSata AcAra ane cAritra dhAraNa karanArA je sAdhu che, te badhAne mananI ekAgratApUrvaka mastaka namAvIne(hAtha joDIne)vaMdana karuM chuM. sAmAyika sUtra bhASAnuvAda namaskAra maMtra - arihaMtone mArA namaskAra hojo. siddhone mArA namaskAra hojo. AcAryone mArA namaskAra hojo. upAdhyAyone mArA namaskAra hojo. lokamAnAM badhA sAdhuone mArA namaskAra hojo. A paMca parameSTine karAyelA namaskAra badhA pApono nAza karanAra che ane te badhA maMgalomAM prathama maMgala che. guruvaMdanAno pATha ( tibbatto):- he bhagavAna! huM ApanI jamaNI bAjuthI traNa vAra pradakSiNA karuM chuM, vaMdanA karuM chuM, namaskAra karuM chuM, satkAra karuM chuM, sanmAna ApuM chuM, bhagavAna Apa kalyANa rUpa cho, Apa maMgalarUpa cho, Apa devarUpa cho, Apa jJAnavaMta cho, he bhagavAna huM ApanI sevAmAM besuM chuM ane mastaka namAvIne vaMdana karuM chuM. vidhiH- guru mahArAjanI tarapha moDhuM rAkhIne sIdhA UbhA rahevuM athavA pUrva tathA uttara dizAmAM arihaMta athavA siddha bhagavAnanI smRti karI temanI tarapha mukha karI UbhA rahevuM. pachI temanI sAme hAtha joDIne mastakanI jamaNIthI DAbI tarapha hAthone pheravatAM traNavAra Avartana karavuM, pachI vinayayukta ghUMTaNo ane paMjAnA baLe besIne (sakkAremi thI pajuvAsAmI sudhI bolIne) guNakIrtana karavuM. pachI "marthIeNe vaMdAmi' bolatI vakhate kamara vALIne paMcAMgathI namaskAra karavA. arthAt be ghUMTaNa be hAtha ane mastaka bhUmi para lagAvIne pUrNa vaMdanA karavI. gamanAgamana aticAra zuddhino pATha (IriyAvahI):- he bhagavAna huM IryApathikI virAdhanAnuM pratikramaNa karavA icchuM chuM. mArgamAM gamanAgamana karatAM koI prANIne kacaryA hoya, koI bIjane kacaryA hoya, koI lIlI vanaspatine kacaDI hoya, jAkaLa osa, kIDInA dara, phuga, pANI, mATI (sacitta) ane makaDInA jALAne kacaDyA hoya ane je meM ekendriya, beindriya, teindriya, caurendriya, paMcendriya prANIonI virAdhanA karI hoya. jema ke 1. sanmukha AvatA haNyA hoya 2. dhULa AdithI DhAMkyA hoya 3. masaLyA hoya 4. ekaThAM kya hoya che. sparzayA hoya 6. kaSTa pahoMcADyuM hoya 7. vadhAre kaSTa pahoMcADyuM hoya 8. bhayabhIta kya hoya 9. eka sthAnethI bIjA sthAne rAkhyA hoya 10. jIvanathI rahita karyA hoya, to tenuM pApa mArA mATe niSphaLa hojo. (te kAryane mATe huM kheda anubhavuM chuM. tevA kAryanI niMdA karuM chuM.) kAussagna karavAno pATha (tassa uttarI) : he bhagavAna! te pApa yukta AtmAne zreSTha banAvavA mATe, prAyazcitta karavA mATe, vizuddha karavA mATe, zalyothI rahita karavA mATe ane pApono nAza karavA mATe huM kAussagna karuM chuM. kAussagnamAM zvAsa levo, choDavo, udharasa AvavI, chIMka AvavI, bagAsuM AvavuM, oDakAra Avavo, vAyu chUTavo, cakkara AvavA, mUcha AvavI, thoDA aMgonuM halavuM, thoDo kapha cAlavo, thoDI AMkha halavI. Adino mAre AgAra che. evuM thavAthI mAro kAussagga khaMDita athavA virAdhita thaze nahIM. enA sivAya jyAM sudhI huM "namo arihaMtANaM" ema bolIne kAussagna na pALuM tyAM sudhI mAruM zarIra sthira karIne vacanathI mauna rahIne ane manane zubha dhyAnamAM ekAgra karI potAnA A zarIrane vosirAvuM chuM. arthAt enuM mamatva tyAgIne kAussagna karuM chuM. 24 jina stutino pATha (logassa): lokamAM udyota karanArA, dharma tIrthanI sthApanA karanArA, rAgadveSane jItanArA, 4 ghAtI karmono nAza karanArA, covIsa kevaLajJAnI tIrthakaronI huM stuti karIza. zaSabha, ajIta, saMbhava, abhinaMdana, sumati, padmaprabha, supArzva, caMdraprabha jinezvarane huM vaMdana karuM chuM. suvidhi(puSpadaMta), zItala, zreyAMsa, vAsupUjya, vimala, anaMta, dharma, zAMti jinezvarane huM vaMdana karuM chuM. kaMtha, ara, malli, munisuvrata, nami, ariSTanemi, pArasa, vardhamAna jinezvarane huM vaMdana karuM chuM. A prakAre mArA dvArA stuti karAyela, karma rUpI ramela rahita tathA janma maraNathI mukta covIsa jinezvara tIrthakara bhagavAna mArA para prasanna thAo. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 182 jenuM kIrtana, vaMdana ane bhAvapUjana kyuM che, je lokamAM uttama che, te siddha bhagavAna ! mane bhAva Arogya, zuddha samyaktva lAbha ane zreSTha samAdhi bhAva Apo.(tamArA guNonuM AlaMbana letAM mane e bhAvonI prApti thAya.) caMdrathI paNa adhika nirmaLa, sUryathI paNa adhika prakAza karanArA mahAsamudranI samAna gaMbhIra bhagavAna ! mane mokSanI siddhi ane mokSamArga dekhADanArA cho . sAmAyika vrata levAno pATha (karemi bhaMte) :- bhagavAna ! huM sAmAyika vrata grahaNa karuM chuM, pApa kAryono tyAga karuM chuM. be ghaDI mATe ane te uparAMta na pAruM tyAM sudhI huM ApanI sevAmAM besuM chuM. huM pApakAryone mana, vacana ane kAyAthI karIza nahi ane karAvIza nahi tathA vacana ane kAyAthI anumodanA paNa karIza nahI.huM pUrvakRta pApa pravRttiothI nivRtta thAuM chuM. hRdayathI te kAryone kharAba samajuM chuM. tenI garhA karuM chuM, A rIte mArA AtmAne pApa kriyAthI alaga karuM chuM. siddha stutino pATha (namotthaNuM) : arihaMta bhagavaMtone mArA namaskAra ho. je dharmanI Adi karanArA che, cAra tIrthanI sthApanA karanArA, svayaM bodha pAmelA, puruSomAM zreSTha, puruSomAM siMha samAna, puruSomAM zreSTha kamaLa samAna, puruSomAM zreSTha gaMdha hastI samAna che, lokamAM uttama, lokanA nAtha, lokanuM hita karavAvALA, lokamAM dIpaka samAna, lokamAM udyota karanArA che. jIvone abhayadAna denArA, jJAnarUpI netrane denArA, mokSa mArganA dAtA, zaraNa denArA, saMyama rUpI jIvananA denArA, samyaktva lAbhanA denArA, dharmanA dAtA, dharmanA upadezaka, dharmanA nAyaka, dharmanA sArathI che. cAra gatino aMta karanArA zreSTha dharma cakravartI che. dvIpa samAna, rakSaka rUpa, zaraNabhUtane AdhAra bhUta che. bAdhA rahita zreSTha kevaLajJAna, kevaLadarzanane dhAraNa karavAvALA, chadmastha avasthAthI rahita, svayaM rAgadveSane jItanArA, anyane jItADanArA, svayaM saMsAra tarelA, bIjAne tAranArA, svayaM bodha pAmelA ane bIjAne bodha denArA, sarva karmabaMdhanathI mukta ane bIjAne mukta karAvanArA, sarvajJa sarvadarzI che. je kalyANa svarUpa, sthira, roga rahita, aMta rahita, kSaya rahita, bAdhA rahita, punarAgamana rahita evA siddha gati nAmanA sthAnane pAmI gayA che, bhayane jItI cUkyA che, te jinezvara siddha bhagavAnane mArA namaskAra hojo. tathA A guNothI yukta je arihaMta bhagavAna siddha gatinA icchuka che, temane paNa mArA namaskAra hojo. sAmAyika pALavAno pATha (eyassa navamassa) A navamA sAmAyika vratanA pAMca aticAra jANavA yogya che, paraMtu AcaraNa karavA yogya nathI. te A prakAre che. tenI AlocanA karuM chuM. (1) sAmAyikanA samaye manamAM azubha ciMtana rkyu hoya. (2) ayogya vacana bolyA hoya. -: (3) kAyAthI ayogya kArya ryuM hoya (4) sAmAyikane athavA sAmAyika levAnA samayane bhUlAI javAyuM hoya. (5) sAmAyikane anavasthita rUpathI karI hoya. niyamonuM barAbara pAlana na kyuM hoya to te mAruM pApa niSphaLa thAo. sAmAyikane (mana,vacana,kAyAthI,bhAvathI)samyak sparza kyoM na hoya, pAlana na kyuM hoya, zuddhatApUrvaka na karI hoya, tene pUrNa na rkyu hoya, kIrtana kyuM na hoya, ArAdhanA karI na hoya, AjJA anusAra pAlana na kyuM hoya to tenAthI thanAruM mAruM pApa niSphaLa thAo. na sAmAyikanA 32 doSa mananA 10 doSa : (1) aviveka :- sAmAyikamAM AhAra, bhaya, maithuna, parigrahano saMkalpa karavo, viveka (upayoga) rAkhyA vinA sAmAyika karavI. (2) yazakirtI :- yazane mATe sAmAyika karavI. (3) lAbhArthe :- dhana, putra Adi lAbha mATe sAmAyika karavI. (4) garva :- ghamaMDamAM AvIne sAmAyika karavI. sAmAyikamAM garva karavo. (5) bhaya :- koInA DarathI athavA dabANathI sAmAyika karavI. (6) nidAna :- sAmAyikanA phaLathI parabhavamAM bhautika sukha prAptino saMkalpa karavo. (7) saMzaya :- sAmAyikanA phaLamAM saMdeha rAkhavo. (8) roSa :- sAmAyikamAM gusso karavo, kaSAya karavo. = (9) avinaya :- sAmAyikamAM deva guruno barAbara vinaya na karavo. (10) abahumAna :- sAmAyika pratye hRdayamAM AdarabhAva na rAkhavo. vacananA 10 doSa H- - (1) kuvacana :- kharAba zabdo bolavA, karkaza--kalezakArI bhASA bolavI . (2) sahasAkAra :-(ociMtuM .)vagara vicAryuM bolavuM. (3) svachaMda :- sAMsArika gIta athavA azlIla zabda, sinemAnAM gIta Adi bolavA. (4) saMkSepa :- sAmAyikanA pATha Adine saMkSepa karI bolavA. (5) kalaha :- klezakArI vacana bolavA, kalaha karavo. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | : (6) vikathA :- dezakathA, rAjakathA, strIkathA, AhAra kathA karavI, athavA e vikathAyukta patrikA, samAcAra patra Adi vAMcavA. (7) hAsya :- hAMsI majAka karavI, anyane hasAvavA. = (8) azuddhi :- sAmAyikanA pAThane azuddha bolavA,athavA sAmAyikamAM akalpanIya bhASA bolavI jema ke avratIne Avo, padhAro, jAo, Adi Adara, Adeza sUcaka zabda bolavA athavA sAvadha vacana bolavA. (9) nirapekSa - mAre sAmAyika che, enI sAvadhAnI rAkhyA vinA bolavuM. = (10) muNamuNa :- spaSTa uccAraNa na karavA, bhamarAnI jema gaNagaNATa karIne bolavA . bIjAne khalela pahoMcADavI . (manovargaNA cAra pharasI, bolAtI bhASA cAra pharasI ane zabdanAM pudagala ATha pharasI hoya che. pharasa eTale sparza .) manovargaNA karatAM zabda pudagala bAdara che. zabda pudagalonI cUrNi(bhukko,ghoMghATa) phelAvI bIjAnI manovargaNA(mananAbhAva,vicAra) mAM vikSepa karavo ke toDavI. kAyAnA 12 doSa : (1) kuAsana :- paga para paga rAkhIne athavA paga phelAvIne besavuM, arthAt abhimAna athavA avivekapUrNa AsanathI besavuM. (2) calAsana :- Asana sthira na rAkhavuM, khAsa kAraNa vinA ahIM tahIM pharatAM rahevuM. (3) caladaSTi :- jJAna dhyAnamAM ekAgra na thatAM ahIM--tahIM jotAM rahevuM. (4) sAvadha kriyA :- svAdhyAya, dharmadhyAna, Adi dhArmika kArya sivAya anya gRha kArya athavA samAja kArya karavuM. (5) AlaMbana :- oThIMgaNa laIne besavuM athavA UbhA rahevuM. 183 (6) AkuMcana prasAraNa :- vAraMvAra hAthapaga Adine akAraNa lAMbA TUMkA karavA.(7) ALasa :- ALasa karavI, susta besavuM. (8) moDana :- AMgaLI AdinA TAcakA phoDavA. (9) mala :- zarIranA koI avayavano mela utAravo. - (10) vimAsaNa :- ArtadhyAna karavuM, zokAsanathI besavuM athavA sAmAyikamAM joyA vinA, pUMjyA vinA hAlavuM, * cAlavuM tathA khaMjavALavuM. (11) nidrA - sAmAyikamAM sUvuM athavA beThA beThA nidrA levI. (12) vaiyAvacca H- zarIranI sevA suzruSA karavI athavA karAvavI. = = " ' AgamasAra sAmAyikanA vidhi doSonuM jJAna avazya karavuM joie. imAnadArIthI badhA doSothI rahita sAmAyika karavI joie. sAmAyikanA 32 doSanI gAthAo :- aviveka jasokittI, lAbhatthI gavva bhaya niyANasthi .--saMsaya rosa aviNau, abahumANae dosA bhaNiyavvA / 1 / kuvacana sahasAkAro, sacchaMda saMkheva kalahaM ca .--vikahA vihAso asudgha, niraveo muNamuNA dosAdasa || kuAsaNuM calAsaNuM caladeiThThI, sAvakeiriyA laMbaNAkuMcaNa pasAraNa . -Alasa moDaNa mala vimAsaNuM, niddA vaiyAvacca tti bArasa kAyadosA II sAmAyikamAM koIpaNa doSa na lAge evI laganI rAkhavI joie. sAmAyikamAM samaya mAtra paNa pramAda na karavo joie. samAcAra patra athavA navalakathA na vAMcavI joie. sAmAyikamAM AtmaciMtana ane dhArmika pustakonuM vAMcana karavuM joie athavA upadeza,dharmanI vArtA sAMbhaLavI joie. sAmAyikamAM adhikatama mauna rAkhavuM joie. doSa rahita sAmAyika karavAthI ja zreSTha phaLanI prApti thAya che. lAkha khAMDI sonA taNuM, lAkha varSa de dAna.- sAmAyika tulya Ave nahIM, ema bhAkhyuM bhagavAna. 24 kalAkamAMthI eka kalAka kADhIne pratidina sAmAyika avazya karavI joie. pra. :- vaMdanA karatI vakhate kaI kaI vAtonuM dhyAna rAkhavuM joie ? javAba :- - (1) uttarAsaMga athavA rUmAla Adi moDhA pAse rAkhavo joie (2) ochAmAM ochA traNa cAra hAtha dUra ubhA rahIne vaMdanA karavI joie (3) AMkha ahIM tahIM na pheravatAM gurunI sAme ekAgra dRSTi rAkhavI joie. (4) vyAkhyAna Adi prasaMgamAM maunapUrvaka vaMdanA karavI joie (5) UMcA svarathI na bolatAM maMda svarathI bolI vaMdanA karavI joie. jyAM bolavAthI koInA kAryamAM bAdhA pahoMce to maunapUrvaka vaMdanA karavI joie.(6) ApaNAM nakha, pasIno, gurune na lAge evI rIte haLavA hAthe caraNa sparza karavo joie. jo vacamAM koI beThA hoya athavA adhika saMkhyA hoya to dUrathI ja vaMdanA pUrNa karI levI joie. pra. :- 10 virAdhanA kaI che ?(iriyAvahinA pAThamAM AvatI abhihayA, vatiyA, lesIyA, saMghAiyA, saMghakriyA Adi) javAba :- 1. sanmukha AvatAM jIvane kaSTa pahoMcADyuM hoya 2. dhULa AdithI DhAMkyA hoya 3. masaLyA hoya 4. ekaThAM ryA hoya 5. spardhA hoya 6. paritApa pahoMcADayo hoya. 7. kilAmanA pahoMcADI hoya 8. bhayabhIta ryA hoya 9. eka sthAnathI bIjA sthAna para rAkhyA hoya 10. jIvanathI rahita ryA hoya. pra. :- sAmAyika karavAthI zuM-zuM lAbha che ? javAba: (1) eka muhUrtane mATe hiMsA Adi 18 aDhAreya pApa chuTI jAya che.(2) saMsAranA anaMta prANIone abhayadAna maLe che. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha 184 (3) sAMsArika jIvanathI vizrAMti maLe che. (4) zAMti ane samabhAvanI prApti thAya che. (5)eka muhUrta sudhI dhArmika abhyAsa, ciMtana, manana, zAstrazravaNa, vAMcana tathA sAdhu-sAdhvInI sevAno upAsanAno lAbha maLe che. (6) jenAthI ApaNI dhArmika ruci, vairAgya jJAnanI vRddhi thAya che. (7) keTalAya prakAranA jJAna vAMcavA ane sAMbhaLavA maLe che. (8) jenAthI kleza kaSAya chUTe che. (9) dhana, parigrahanI ane viSaya sukhanI Asakti chUTe che. (10) sAmAyikamAM pApanuM sevana chaTI javAthI ghaNAM navA karmano baMdha aTakI jAya che. (11) jJAna dhyAna AdithI junA pApa karmano paNa nAza thAya che. (12) jethI AtmA haLukarmI bane ane navA-navA vrata levAnI bhAvanA thAya. eTale dararoja ochAmAM ochI eka sAmAyika avazya karavI joie. karemi vaMdAmi khAmemi viharAmi pajuvAsAmi vosirAmi namasyAmi sakkaremi sanmAmi IcchAmi micchAmi garahAmi. mi- A eka agatyano akSara jaina cAritra dharmano prANa che. teno artha che huM, anya koI nahiM paNa huM poteja svayaM. je kAMI karIza ke karavAnuM che te mAre potAneja, mArA prayatnathI, mArA AtmAnI sAkSIe, maneja karavAnuM che. koI anya karaze e jJAna nathI. huM upAzrayo ke devAlayo banAvIza ane anya koI tyAM dharma karaze, jeno lAbha mane maLaze A pArakI Aza che. kadAca anya koI tyAM karaNI karaze to paNa tethI pharIne dharma sanmukha thavAya tevuM pUNya baMdhAze, AjathI pUrve jIva eTalI vakhata dharmasanmukha thaI Avyo ke muhapati rajoharaNanA meru sama DhagalA karyA ane atyAre paNa dharma sammukha to chIe. to pachI have pachInA bhAva para zA mATe rAkhavuM? baceluM alpa AyuSya paNa tenA mATe ochuM nathI. rAjA pradezI ke jenA hAtha haMmezA lohIthI kharaDAyelA rahetA teNe phakata 39 divasanI karaNIthI mokSanI sAdhanA saphaLatAthI karI, ekabhavadhArI thayo. potAnA karma svayaM poteja bhogavavAnA che. cAhe tenI nirjarA karavAmAM Ave ke udIraNA. pUNyano baMdha karatA karmano hisAba sarabhara nathI thato.jo evuM hota to cakravatinA pUNyanA kAraNe tenA ghaNA karmonI bAdabAkI thaI jAta.paNa evuM nathI, mahA pUNyazALI tirthakarone paNa karma nirjarA karavI ja paDe che. temAM anya koi bhAga nathI paDAvatuM. bhale cAhe pUNyano jaththo moTo hoya. jayAM cAha tyAM rAha. AcArAMga sUtranA prathama adhyayanamAM evuM spaSTa kahevAmAM AvyuM che ke A saMsAramAM keTalAya loko dharma ane mokSane mATe chakAyanA jIvonI hiMsA ryA kare che. paraMtu e hiMsA temanA mATe ahitakAraka hoya che ane temane bodhi prApti durlabha thAya che. arthAt koIpaNa prakAre, koIpaNa uddezyathI karavAmAM Avela hiMsA ahitakAraka to hoya che paraMtu dharma ane mokSa thAya tevI buddhithI je hiMsAnI pravRttionI vRddhi kare to bhaviSyamAM temane mATe dharmanI prApti thavI paNa durlabha bane che. AvuM kathana aneka vakhata. alaga-alaga prasaMgomAM AcArAMga sUtranA eka ja adhyayanamAM karavAmAM AvyuM che. mukha vastrikAne bAMdhavI ane hAthamAM rAkhavI A viSayamAM Agama Azaya zuM che tathA prAcIna paddhati kaI hatI? (1) ughADA moMe bolavuM, mukhavastrikAthI mukhane DhAMkyA vinA bolavuM, e sAvadha bhASA che. A prakAre bolavuM koIpaNa sAdhu sAdhvIne kalpe nahIM. A tattvamAM maMdira mArgIo tathA sthAnakavAsIo eka mata che. (2) mukhavastrikA e sAdhunuM Avazyaka upakaraNa che, jenuM prayojana jIva rakSA karavAnuM mukhyapaNe che ane munipaNAnuM paNa A Avazyaka aMga gaNAya che. acela vastra rahita rahenArA sAdhuone mATe paNa mukhavastrikA ane rajoharaNa Avazyaka mAnavAmAM AvyA che. mukhavastrikA bAMdhanArA sAdhuonI mukhavastrikA muniliMganA rUpamAM spaSTa upayogamAM Ave che ane muniliMga rUpamAM dekhAya paNa che zrAvakone paNa e jyAre bAMdhelI hoya che tyAre pote saMvara-dharmakriyAmAM che tenI pratitI rahe che. paraMtu mukha para na bAMdhIne hAthamAM rAkhavAthI e rUmAla jevI lAge che athavA colapaTTakamAM laTakAvI devAthI to ghaNIvAra te dekhAtI paNa nathI ane ghaNI vakhata sAdhuone te zodhavA jAya toya kyAMya potAnI muhapatti jaDatI nathI, je spaSTapaNe sAdhupaNAnI upekSAnuM kartavya che je mukhavastrikA mAM para na bAMdhavAthI thAya che. (3) jIvarakSAno tathA ughADA moDhe nahIM bolavAno je bhagavatI sUtrano sarvamAnya ekamata siddhAMta che, tenuM pAlana paNa mukhavastrikAne hAthamAM rAkhIne thatuM nathI. pramANa mATe A eka satya vAta che ke Aje lagabhaga 6000 sAdhu sAdhvI evA che, je mukha para muhapatti bAMdhavAnA badale hAthamAM rAkhe che ane temAMthI kadAca eka paNa sAdhu ke sAdhvI evA nahI hoya jemaNe potAnA pUrA dIkSAkALamAM kyAre khullA mhoMe vAta na karI hoya ane Ama bhagavatInA e sarvamAnya siddhAMtanuM ullaMghana na karyuM hoya. basa A ja pariNAma puravAra kare che ke mukhavastrikA ho para bAMdhavAthI ja siddhAMtanI sAcI rakSA saMbhavI zake. eTale mukhavastrikA ne mhoM para bAMdhavI e Agama saMmata tathA Agama AjJApoSaka paddhati che ane hAthamAM rAkhavI e Agama AjJA viruddha pravRtti che, A ukta pariNAmathI svataH siddha thAya che. jo dorAno upayoga na karavo hoya to pujA vakhate jema rumAla bAMdhavAmAM Ave che tema rumAla bAMdhIne bolavuM joie ke hAthamAMnI muhapati ADI dharIne bolavuM joie paNa ugADe moDheto nahiM. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | Aje paNa seMkaDo sAdhu ane keTalAya AcAryo 'ughADA mhoMe na bolavuM' e vAta svIkAre che ane tenuM pAlana nathI thaI zakatuM tema svIkAre paNa che. viSaya che khullA moDhe na bolavAno, jene prAcIna maMdira mArgI AcAryoe aneka graMthomAM svIkArela che ane Aje paNa pratyakSa seMkaDo sAdhu svIkAre che. (4) mukhavastrikA bAMdhavAthI saMmUrcchima jIvonI hiMsAnuM kathana paNa asaMgata che. kema ke muhapatti bAMdhavAthI Agama siddhAMtanuM pAlana paNa thAya che ane saMmUrcchima jIva paNa utpanna thatA nathI; kema ke te muhapatti haMmezAM moDhA para bAMdhelI ja rahe che. zarIranI uSmAthI jo cAdara--colapaTTAmAM paNa saMmUrcchima jIva utpanna na thAya to, teja pramANe zarIranI uSmAne kAraNe muhapattimAM paNa saMmUrchima jIva utpanna na thAya tema mAnavuM Avazyaka che. paraMtu muhapatti divasa bhara hAthamAM rAkhavAmAM saMmUrcchima jIvo utpanna thavAno bhaya paNa nirarthaka ja rahyo ane ughADA mukhe bolyA karavAmAM jinAjJAno bhaMga thayo. vAraMvAra hAthane UMcA-nIcA karavAmAM hAtha halAvavAnI vyartha ajatanA vadhI ane ughADA moDhe na bolavAnI jatanA paNa pUrI na thaI ! 185 (4) devasUrIjI potAnA samAcArI prakaraNa graMthamAM lakhe che ke- (5) AnuM mukhavastrikA ke muhapatti e nAma ja spaSTa rUpe jaNAve che ke te mukha para rAkhavAnuM vastra che. (6) vAstavamAM mukhavastrikA hAthamAM rAkhavI ke moDhA para bAMdhavI evo spaSTa ullekha koIpaNa AgamamAM nathI, tema chatAM A liMganA upakaraNanA upayoganI prAcIna paddhati moDhA para bAMdhavAnI hatI e prAcIna pramANothI siddha che ane zAstrAjJA pAlananA pariNAmathI paNa siddha che. zAstrAjJA pAlananA pariNAmanI siddha thayela bAbato upara kahevAI gaI che. have prAcIna pramANothI siddha thayela vAta A prakAre che- (1) Avazyaka sUtra upara haribhadrasUrinI 22 hajAra zloka pramANa TIkA che, temAM lakhyuM che ke liMga vAste mRta sAdhunA mukha para navI muhapatti bAMdhavI. pAThaka vicAre ke marela sAdhu to bolI zakavAnA nathI, na to moDhuM kholI zakavAnA ke na to zvAsa laI zakavAnA, to paNa mukhavastikA bAMdhavAnuM dhuraMdhara AcArya haribhadrasUrie lakhyuM che. (2) yoga zAstra pR. 260mAM lakhyuM che ke mukhanI uSNa havAthI vAukAyanA jIvonI virAdhanA thAya che mATe tenI rakSA karavAnA hetuthI muhapatti che. AvuM mahAna AcArya zrI hemacaMdrAcAryanA racela graMthamAM jaNAvyuM che. (3) eziyATIka sosAyaTI kalakattAnA pramukha misTara harnala sAheba upAsakadazA sUtranI aMgrejI TIkA karatA, gautamasvAmInI mukhavastikAnA varNana upara ema lakhe che ke--eka nAno kapaDAno TukaDo moDhA para TIMgADAto hato jethI koI saceta jIva moMmA pravezI na zake, tenI rakSAne mATe. AgamasAra (mukhavastrikA pratilekhya mukhe bavvA pratilekhayaMti rajoharaNaM .) artha- mukhavastrikAnI pratilekhanA karIne te pharI mukha para bAMdhIne pachI rajoharaNanI pratilekhanA kare. (5) vijayasenasUri potAnI 'hita zikSA' pR.38mAM lakhe che ke- muhapatti moDhA para bAMdhavI joie, bAkI to badhA vividha dUSita prakAro che, jemAM koI puNya arthAt dharma nathI. (6) AcArya zrI labdhivijayajI 'harIbala macchI ke rAsa' pR. 73 mAM lakhe che ke- sAdhu jana mukha muhapatti, bAMdhI kahe jina dharma. ahIM paNa moDhA para muhapatti bAMdhIne jina dharma--jinopadeza karavAnuM kathana che. (7) 'sAdhuvidhi prakAza'mAM kahyuM che--sAdhu pratilekhanA karatI samaye muhapatti bAMdhI le. (8) prabhasUriSkRta 'yatidinacaryA saTIka'mAM kahyuM che ke sAdhu zaucAdi jAya tyAre paNa muhapatti bAMdhI le. (9) hemacaMdrAcArya kRta 'yoga zAstra'nI vRtimAM kahyuM che ke bhaNatI vakhate ane prazna vagere pUchatI vakhate muhapatti bAMdhIne prazna pUche athavA bhaNAve. (10) 'zatapadI' graMthamAM kahyuM che ke upadeza detI vakhate paNa sAdhuoe muhapatti bAMdhavI. (11) 'AcAra dinakara' graMthamAM lakheluM che ke makAnanuM pramArjana karatI vakhate ane vAMcana Adi kAryomAM paNa moM para muhapatti bAMdhe. (12) bRhatkalpa bhASyamAM kahyuM che ke gaNadhara mahArAja paNa vyAkhyAna vAMcatI vakhate muhapatti bAMdhatA hatA. (13) nizItha cUrNimAM lakhyuM che ke koInI sAthe vArtAlApa karatI vakhate sAdhue muhapatti bAMdhI levI joie. (14) pratikramaNa karatI vakhate muhapatti bAMdhavAnuM to keTalAya AcAryoe pratikramaNanA vividha graMthonA prAraMbhamAM ja lakhyuM che. (15) 'pravacana sArodvAra' graMthamAM lakhyuM che ke muhapatti saMpAtima jIvonI rakSAne mATe che. (saMpAtima jIvonI rakSA mukha para bAMdhavAthI ja thAya.) (16) buddhi vijayajIe potAnA vRddha saMtone prazna ryo ke ghaDIe ghaDIe Ama mukha para muhapatti kema bAMdho cho ? tyAre vRddha saMtoe javAba Apyo ke zAstromAM muhapatti bAMdhavAnuM kahyuM che ane paraMparAthI bAMdhatA AvyA chIe, ema ApaNe paNa Ama vAraMvAra bAMdhI laIe chIe. (17) zivapurANa adhyAya 21mAM jaina sAdhuno paricaya A pramANe Apyo che- haste pAtraM dadhAnAzya, tuNDa(mukhe) vastrasya dhArakA . malinAnyeva vAsAMsi, dhArayaMti alpa bhASiNaH / ahIM mukha para vastra dhAraNa karavAvALA arthAt bAMdhavAvALAne jaina sAdhu kahela che. arthAt zivapurANa racanArAne potAnA samayamAM AvA mukhavastrikA bAMdhanArA sAdhuo daSTigocara thayA haze. (18) piMDaniryukati gAthA 28 mAM mukhavastikAne tathA rajoharaNane evA upakaraNa tarIke varNavyA che ke jemane jarA vAra paNa virAma apAto nathI, sAdhune vadhAre samaya mauna dhAraNa karavAnI salAha ApanAra Agamono Ama kahevA pAchaLano hetu spaSTa che ke te haMmezA mukha para hovI joie . dhovaNa pANInI prAptI mATe kSetra ane kALa pratikuLa lAgatA hoya kadAca paNa tethI paNa sukSma Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 186 vAyukAyanI dayA pALavA mATe koI aDacaNa nathI . keTalAka zrAvakonI pAse to mukhavastrikA hotI paNa nathI . mukhavastikAne sthAnakavAsInuM cihna samajavAne badale jainonuM cihna samajavuM joie, ane jatanA tatvanAM pArakhu banavuM joie. (19) mukha vastrIkA bAMdhI vahorAvavAthI, kayAreya dUdha vagere para phUMka mAravAnI kriyA, Adata Teva hoya toya thatI nathI. ane hAtha vyasta hoya toya ughADe moDhe vAta thatI nathI. Ama vahorAvatI vakhate paNa mukhavastrIkA bAMdhavI zrAvakone mATe vivekapUrNa sidhdha thAya che. anya matAvalaMbIo mauna sAdhanA vakhate kASThanAM cokhaThAthI moDhu bAdhI detAM, tevA varNano AgamamAM che. tenI sarakhAmaNImAM jJAna ane viveka pUrvaka mukhavastrIkA bAMdhavI sulabha ane utama ja che. sAra H (1) mukhavastrikA jainanuM cihna che (2) sUtra para, pustaka para, pAsenI vyakati para thUMka uDavAthI rakSA kare che. (3) vAyukAya tathA trasa-saMpAtima jIvonI rakSA karavAvALI che.(4) mukhanA ucchvAsathI tenAthI, pAsenI vyakitane takalIpha thatI nathI. A sivAya zrAvakAcAramAM muni darzana karavAnA pAMca niyama(abhigama) zAstramAM ghaNI jagyAe batAvyA che, temAM paNa munionI sevAmAM upasthita rahetI vakhate zrAvake ughADA mukhe rahevAnI manAI karI che. arthAt moDhA para kapaDuM lagADIne ja muninI sImAmAM praveza karavAnuM jaNAvyuM che. gurujano ughADA mukhe bolanArane utara ApavAnI manAI pharamAve toja zrAvako zIkhaze. moTA--moTA zeTha, senApati, rAjA vagere je koI paNa zrAvaka hoya teo zAstrAjJAnuM pAlana karatA tathA vastra lagADIne ja muninI sevAmAM praveza karatA hatA. tethI eka guNa to spaSTa thAya che ja ke muhapatti bAMdhavAthI, pAse ubhelA zramaNonI sAthe vAtacIta karatI vakhate potAnuM thUMka temanA para uDe nahIM. ughADA moMe bolavAthI jinAjJAnI maryAdAno lopa thAya che ane mukhamAMthI thUMka uchaLIne keTalIkavAra bIjA para uDe che ! jethI AzAtanA thAya che. maMdiramArgI mUrtinI AzAtanAthI bacavA moDhA para vastra bAMdhI maunapUrvaka ja pUjA kare che paraMtu zAstrAjJA bhaMga karIne paNa guruonI sAme Ave tyAre moMe vastra bAMdhatA zaramano anubhava kare che ane keTalAka sthAnakavAsI loko paNa ALasane kAraNe muhapatti bAMdhatA nathI te paNa ThIka nathI. potAnA niyamo ane vidhi vidhAnonuM dareka kSetramAM dhyAna rAkhavuM ja joie. vaLI koine e agavaDa bharyuM lAgatuM hoya to eka nAnakaDo prasaMga yAda Ave che. eka nAnI cAreka varSanI bALakI potAthI aDadhI vayanAM bALakane uMcakI ubhI hatI, A joine koie tene puchayuM ke tane Ano bhAra nathI lAgato ? to teNe javAba Apyo ke ' e to mAro bhAi che ' . e nAnakaDI bALakIne e nathI samajAtuM ke bhAine ane vajanane zuM saMbaMdha hoya ? (jayAM prema che tyAM bhArano vicAra paNa nathI Avato ) to pachI saMyamabhAvathI ane vAyukAyanI jayaNA mATe anukaMpA bhAvathI dhAraNa karelI muhapatIthI aDacaNa kema thAya ? e to pachI zarIra sAthe AtmasAta thai jAya che. saMyamIne to e paherelI na hoya--to agavaDa thAya che. utkRSTa anukaMpAbhAva sAdhakane pAchA saMsAramAM ke saMsArabhAvamAM jatAM aTakAve che. amI.(amRta jevI) mukhavastrIkA moDhe na bAMdhatA, hAthamAM rAkhavA mATenuM eka kAraNa e batAvavAmAM Ave che ke moDhAnI thUMkathI samucchIma jIvonI utpatinI saMbhAvanA rahe che. paraMtuM AnuM koi Agama pramANa nathI. cauda prakAranAM samucchIma manuSyonAM utapati sthAna zAstromAM nAma sAthe batAvela che. AmAM parasevAnuM ane thUMkanuM nAma nathI. mela,parasevAthI bhInA thayelA kapaDAmAM paNa zarIranI garamInAM kAraNe jIvautapati thatI nathI. je cauda nAma ApelA che temAM keTalAMkanuM prayojana divasamAM eka-be ke koinuM cAra-pAMca vakhata paDe che. lohIparu to kayAreka hoya ane na paNa hoya, paNa thUMka ane parasevA sAthe to satata divasa daramIyAna saMparka thato rahe che. Ama mahatvanA nAma choDI dai, ochA mahatvanA nAma sUtrapAThamAM gaNAvavA mATe koi kAraNa nathI. tethI thUMka,parasevAnI gaNatarI caudamAM sthAnamAM karavI bhUlabhareluM che. chelle caudamuM nAma sarvaprakAranAM manuSya saMbaMdhI azuci sthAnanuM che. paraMtu mukha e koi azuci sthAna nathI. ane thUMkanuM nAma zAstromAM jayAM paNa Ave che tyAM tenA guNo darzAvelA che. - sanata cakrIne dIkSA lIdhA pachI thUMkamAM labdhI utpana thai hatI. indra jayAre temane roganA upacAranI taiyArI batAve che tyAre potAnuM thUMka temaNe zarIra para lagADayuM ane rogavALA temanA zarIrano teTalo bhAga suvarNa jevo thai gayo.teTalA bhAgamAM te roga maTI gayo. labdhIo jayAM Atmapradeza hoya tyAM utapanna thAya, tethI thUMka e koi azuci padArtha nahiM paNa zarIrano bhAga che. azucio zarIramAMthI bahAra pheMkAya che, thUMka zarIramAM aMdara utare che. = - eka kathA anusAra karaguDu nAmanAM ziSyathI bhUkha sahana na thatI. tethI te comAsAnI moTI pAMkhInA divase paNa AhAra vahorI lAve che. gurune batAvatAM, guru tene adhanya kahI tenA AhAramAM thUMke che. ahiM e thUMka vALA AhArane paNa paraThavAnI koi kozISa nathI karavAmAM AvI. paNa tene pastAvA sAthe khAvAnI kozISa karI rahelA ziSyane kevaLajJAna thAya che. - jAnavaro paNa potAnA ghAvane cATIne maTADe che. jayAM cATI nathI zakatAM tyAM ghAva thAya to jaldI bharAto nathI . Ama TUMka enTIbAyoTIka ane enTIsepTIka paNa che. - moDhAmAMno ghAva thUMkathI pAkI jato nathI paNa sArI rIte sAjo thai jAya che. - DokaTaro paNa roganI tapAsaNI mATe zarIranA badhA padArthonA namunA le che, paNa je roganA jaMtuo lohImAMnA sapheda kaNo sAthe paNa laDIne jIvIta rahe che teo phuMkamAM TakI zakatA nathI. tethI thUMkanI tapAsa javaleja karavAmAM Ave che. (jIva-jaMtu-viSANuM) (viSANuMo eTale viSanA aNuo, zarIramAnAM tatvonuM vighaTana ke ghaTana karI zake tevA, zarIrane hAnIkAraka ajIva pudagalo.) - thUMkathI nAnA jIvone upADI zakAya che, thUMkamAM te maratAM nathI. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 187 AgamasAra - theMka vagara AhAra paNa karI zakAto nathI, ane eja ghUMka vALA AhArathI zarIramAM jIvana TakI rahe che. - 85 varSanI uMmare paNa cazamA vagara sAruM dekhAvAnuM kAraNa eka vaDIla roja savAre AMkhamAM cUMka AMjavAnuM batAve che. - AMkhamAM paDelI raja thaMka AMjavAthI kADhI zakAya che. - zarIra para paDelI taratanI nAnI kharoca thUka lagADatAM ThaMDaka sAthe maTI jAya che. - mAM nAnA bALakane potAnA moDhAmAM cAvIne pachI khavaDAve che. - jaMgalamAM gIdha jevA pakSI ane jAnavaro bekaTerIyA vALuM khAya che, paraMtu ghUMkanA kAraNe temane bekaTerIyAnI asara thatI nathI. bhIkhArIone paNa vAsI khorAka maLe che - karoLIyo potAnI lALa-ghUMkamAMthI jALa banAve che, iyaLo uparathI paDatI vakhate theMkanI lALa banAvI nIce paTakAtAM bace che. rezamanA kIDAone garama pANImAM DubADI mArI, krUratA pUrvaka banatuM rezama sarvane tyAjaya ja che. A rezama paNa vikalendrIyanI lALa eTale ke ghUMkaja che. to maMdiromAM rezamI vastra para pratibaMdha kema nathI? azuci ne azuci ja kahI zakAya, cAhe te vikalendrInI kema na hoya. tethI eja niSakarSa nIkaLe che ke ghUMka e koI azuci nathI paNa zarIrane mATe amRta samAna che. tathA svacchatAno viveka to sarvatra AvakArya che ja, je anya vastronI jema mukhavAstrIkAne paNa lAgu paDe che. kema cho dazavaikAlika prAkkathana -sAhitya e samAjanuM darpaNa che, saMskRtinI rajUAta karanAra che, mArgadarzaka paNa che, bhUta ane bhaviSyakALanA vaktA paNa sAhitya ja che, vartamAnano cirAga che. sasAhitya, sadgaNono akSayakoSa che, mokSa mArgano dIvo che. tethI ja Agama jene sAhityanI amUlya nidhi che. Agama akSaradehathI jeTalA vizALa che, ethI paNa vadhu artha garimAnI daSTithI gahana temaja vyApaka che sUtra sthAna - dazavaikAlika sUtra aMga bAhya sUtra che, tene vartamAnamAM mULa sUtramAM gaNavAmAM Ave che ane tenuM adhyayana sAdhuo mATe anivArya mAnavAmAM Ave che. jaina AgamomAM sAdhuonA AcAra saMbaMdhI mULa guNo, mahAvrata, samiti, gupti, jJAna, darzana, cAritra AdinuM nirUpaNa che, je sAdhunI jIvanacaryAmAM mULabhUta sahAyaka bane che, te badhAnuM adhyayana sucArurUpe jemAM maLe che, te mULasUtra che. tethI dazavaikAlika sUtrane paNa mULa sUtranA rUpamAM svIkAra karela che. A utkAlika sUtra che, tene 3ra asvAdhyAya samaya choDI dareka samaye vAMcI zakAya che. nAmakaraNa :- dazavaikAlikano zAbdika artha dasa + vaikAlika athavA utkAlika che. temAM utkAlamAM paNa vAMcI zakAya tevA daza adhyayana che. tethI dazavaikAlika nAmakaraNa karavAmAM Avela che. A Agama 10 adhyayana ane 2 cUlikAomAM vibhakta che, temAMthI pAMcamA adhyayanamAM be ane navamAmAM cAra uddezaka che, bAkImAM uddezaka nathI. adhyayana 4 tathA 9 gadya-padyAtmaka che, bAkI padhAtmaka racanA che. A sUtra 700 zloka parimANa mAnavAmAM Avela che. viSaya - A sUtramAM sAdhvAcAranuM pratipAdana karavAmAM Avela che. tenA daza adhyayana ane be cUlikAo che. pratyekanA viSaya kramazaH A prakAre che- (1) bhikSA bhramara vRtti (2) strI parISaha (3) anAcAra (4) cha kAyA, pAMca mahAvrata (5) piDeSaNA (6) aDhAra AcArasthAna (7) bhASA-viveka (8) AcAra-praNidhi (9) vinaya-samAdhi (10) bhikSu-svarUpa (11) prathama cUlikA-saMyama ruci-vRddhi (12) dvitIya cUlikA-ekala vihAranI preraNA ane tenA sAvadhAnInA sthAna. dazavaikAlika sArAMza prathama adhyayana druma puSpIkA (bhamaro) (1) dharma ahiMsA pradhAna hoya che, saMyama pradhAna temaja tapa pradhAna paNa hoya che. evo dharma ja AtmA mATe mahAna kalyANakArI thAya che. (2) zuddha bhAvothI dharmanI ArAdhanA karavAvALAne devo mATe lAlacu thavuM paDatuM nathI, paraMtu deva svayaM tene vaMdana namaskAra karavA upasthita thAya che. (3) sUtramAM kahyuM che ke dharma utkRSTa maMgalarUpa che ane rahe che tene devatA paNa namaskAra kare che. (4) bhikSunI bhikSAcaryA bhramaravRtti samAna che, arthAt je rIte bhramara bhramaNa karatAM-karatAM phUlomAMthI rasa grahaNa kare che. A phUlo bhramara mATe rasa taiyAra karatA nathI. te prakAre bhikSu paNa gRhastho dvArA, potAnA mATe taiyAra karela AhAramAMthI aneka gharomAMthI thoDuM-thoDuM grahaNa kare che. vizeSatA e che ke muni gRhastha dvArA devAmAM Ave tyAre ane eSaNA samitinI maryAdAone dhyAnamAM rAkhI AhArAdi grahaNa kare che. (5) bhramaranI upamA 1. sahaja rIte gRhastho mATe niSpanna 2. aneka gharomAMthI temaja 3. ati alpa pramANamAM levAnI apekSAe devAmAM AvelI che. (6) koI eka vyakti para avalaMbita na thatAM (sANA piMDarayA daMtA)aneka gharomAMthI thoDuM thoDuM laIne saMyamamAM rata rahevAvALA sAdhu "muni' kahevAya che. bIjo adhyayana-zrAmadhya pUrvaka (1) prApta sukha-sAmagrIno svecchAe tyAga karanArane tyAgI' kahevAmAM Ave che. je zarIrathI svastha, samartha ane sazakta hovA chatAM prApta bhogono tyAga kare che tene tyAgI kahevAmAM Ave che. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 188 (2) sukamAratA ane sukhazIliyApaNAne kAraNe kAmavAsanAo para vijaya prApta thaI zakato nathI paraMtu brahmacaryanI saphaLatA mATe teno tyAga karIne AtApanA levI, vihAra karavo Adi kAyakleza tapa athavA parizramI jIvana vRtti (carcA) dhAraNa karavI Avazyaka bane che. (3) kAmavAsanAo upara temaja IcchAo para niyaMtraNa thayA bAda duHkhonuM niyaMtraNa to ApameLe ja thaI jAya che. (4) agatpana kuLanA sarpa pote choDelA viSane mRtyusaMkaTa Ave to paNa punaH grahaNa nathI karatA. tevI ja rIte munioe tyAgela bhogo temaja 18 pAponI kyAreya paNa AkAMkSA(icchA) na karavI joIe. tyAgela bhogonI cAhanA temaja punaH sevana karanAra vyakti vamana (ulaTI)ne cATanAra kAgaDA ane kUtarA jevA nimna pazu-pakSIonI jema niMdA pAtra thAya che. (5) kadAcitta mohakarmanA udayathI strI Adine joI viSaya-vAsanA jAgRta thaI jAya to ekatva, anyatva bhAvanAthI aMtaHkaraNane prabhAvita karavuM temaja tenA bhAvI vipAka(phaLa)nuM ciMtana karI saMyamamAM sthira rahevuM tathA zarIrane kraza karavuM. (6) vairAgya temaja jJAnapUrvaka, svaviveka dvArA saMyama temaja brahmacaryamAM meru samAna sthira rahevuM joie. je prakAre rAjamati dvArA pratibodhita asthira AtmA rathanemi punaH sthira thaI brahmacarya saMyamanI ArAdhanA karI saMsAra cakrathI mukta thaI gayA. trIjo adhyayana-kSullaka AcAra (1) A adhyayanamAM bhikSu mATe anAcaraNIya pravRttiono saMgraha che. pracalanamAM, zruti paraMparAmAM jene bAvana anAcAranA nAmathI oLakhavAmAM Ave che. vAstavamAM bhikSanI seMkaDo anAcaraNIya pravRtti che, je judA-judA AgamomAM aneka prakArathI varNita che. tethI bAvana anAcArane ja samagra anAcAra na samajI levA joie. (2) 1. sAdhunA nimitte baneluM 2. kharIdeluM 3. sAme lAvela 4. nitya nimaMtraNa yukta 5. rAjapiMDa da. dAnapiMDa 7. zayyAtara piMDa 8. sacitta ke mizra AhAra-pANI 9. saceta mULA, Adu, zeraDInA TukaDA, kaMdamULa, phaLa temaja bIja Adi 10. sacitta saMcaLa, siMdhava namaka, sAmudrika namaka, roma namaka, kALuM namaka temaja paMsukhAra Adi namaka, A uparokata padArthone grahaNa karavA sAdhune mATe anAcAra che. (3) 11. rAtribhojana 12. rAtri saMgraha 13. gRhasthanAM vAsaNo 14. chatra 15. auSadha upacAra 16. jUtA-pagarakhA 17. agni jalAvavo 18. muDhA(duSpatilekha Asana) 19. palaMga(khATa Adi) 20. gRhasthanA gharamAM besavuM 21. sugaMdhI attara-tela 22. puSpa AdinI mALA 23. paMkhA AdithI havA nAkhavI vagere. A badhuM sAdhu mATe tyAga karavA yogya che. (4) 24. snAna 25. sambAhana-mardana 26. daMtaprakSAlana 27. deha avalokana (kAca AdimAM mukha jovuM) 28. ubaTana(pIThI) 29. dhUvaNa(nAka dvArA jala prANAyAma) 30. vamana 31. bastIkarma 32. virecana (julAba) 33. aMjana 34. maMjana 35. vibhUSA. A sarva zarIra parikarma bhikSu mATe tyAjya che. (5) 36. aSTApada ramata 37. nAlikA khela 38. gRhasthanI sevA 39. nimitta AdithI AjivikA vRtti 40. gRhastha zaraNe rahevuM. AvA kAryo saMyama maryAdAne yogya nathI. bhinna paddhatie gaNavAthI A cAlIsanA badale bAvana thAya che.(+cha vrata +cha kAya) (7) muni pAMca AzravonA tyAgI, cha kAyanA rakSaka, traNa guptine dhAraNa karanAra ane pAMca indriyono nigraha karanAra hoya che. (8) susamAdhivaMta muni grISma RtumAM AtApanA le che, zItakALamAM alpavastra rahe che ane varSA RtumAM pravRttine saMkoca karI eka sthAna para rahe che. (9) teo duSkara saMyama tapanuM pAlana karIne, parISaha upasarga sahana karIne, saMpUrNa karmono kSaya karI siddha thAya che jo karma avazeSa rahI jAya to devalokamAM jAya che. cotho adhyayana-cha jIvanIkAya. A adhyayanamAM cha kAyanuM temaja pAMca mahAvrata ane chaThThA rAtri bhojana vratanuM vistRta svarUpa batAvela che. temaja A viSayamAM bhikSunI pratijJA grahaNa karavAnI vidhi kahI che. A saMpUrNa adhyayananuM uccAraNa karIne navadIkSita bhikSune mahAvatAropaNa- vaDI dIkSA devAmAM Ave che. (1) sUkSma tathA skUla badhA ja prakAranI hiMsA, jUTha, adatta, kuzIla, parigraha ane rAtri bhojananuM mana, vacana ane kAyAthI sevana karavuM, karAvavuM ke anumodana karavuM, bhikSa teno jIvana paryata tyAga karI pratijJAbaddha banI jAya che. (2) pAMca sthAvara ane trasa kAyanI saMpUrNa hiMsAno tyAga karI, te pratijJAbaddha banI jAya che. (3) vAyukAyanI apekSA- 1. phUMka mAravI ane 2. havA nAMkhavAno te tyAga kare che. bAkInI pravRttimAM te cAlavuM, UThavuM, besavuM, bolavuM, khAvuM, sUvuM Adi yatanAthI sAvadhAnIthI arthAt vega rahita, zAntithI karavA mATe pratijJAbaddha bane che. (4) nADInA spaMdana mAtrathI paNa vAyukAyanA jIvonI virAdhanA thAya che, tethI uparokta apekSAthI bhikSune vAyukAya saMbaMdhI pratijJA tinI hoya che. (zarIranI uSNatAthI paNa ThaMDA pavananA jIvonI virAdhanA zakaya che, tethI munIe anukuLa pavanamAM Asakata na thavuM joIe.)(5) A badhI ja pratijJAone grahaNa karavAmAM tenA svayaMnuM eTale AtmakalyANanuM prayojana hoya che. janakalyANa e saMyama-grahaNanuM prayojana hotuM nathI. te to tenI saMyama yogarUpa svAdhyAya pravRtti che. (6) saMyama pAlana karavAmAM- saMyama saMbaMdhI badhI vidhionuM, jIva-ajIva Adi tattvonuM jJAna karavuM, ciMtana karavuM ane anubhava karavo atyaMta Avazyaka che, tenA mATe sUcitta gAthAno bhAva hindI padhamAM A prakAre che. prathama jJAna pIche kriyA, yaha jinamata kA sAra - jJAna sahita kriyA kare, to utare bhava pAra I1 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 189 AgamasAra (7) jJAna vinA hita-ahitano kartavya-akartavyano bodha thato nathI, karma baMdha ane nirjarAnuM jJAna paNa nathI thatuM, je hovuM sAdhanAmAM Avazyaka che. (8) sukhazIla, nidrAzIla, prakSAlana(dhovAnI)pravRti karanAra sAdhunI sadgati thavI durlabha che. (9) tapa-guNonI pradhAnatAvALA, saraLa buddhi, kSamAdi dharmonuM pAlana karanAra, parISaha vijetA bhikSunI sadgati thavI sulabha che. (10) pAchalI vayevRddhAvasthAmAM) paNa durlabha saMyamane prApta karI je tapa, saMyama, kSamA, brahmacaryamAM lIna rahe che, te paNa jaldIthI kalyANa karI le che arthAt alpasamayanuM paNa zuddha bhAvapUrvakanuM saMyama pAlana sagatine prApta karAvI de che. pAMcamo adhyayana-piMDeSaNA.: prathama uddezaka (1) A adhyayanamAM be uddezaka che. baMnemAM AhArAdinI gaveSaNA ane paribhogeSaNA saMbaMdhI vidhi ane niSedha che. (2) bhikSAnA yogya samaye bhikSu uga ane mUchathI rahita thaI cAra hAtha pramANa bhUmimAM bIja, lIlotarI temaja traNa sthAvara jIvonuM zodhana-saMrakSaNa karatAM, zAMta citte temaja maMda gatithI cAle. (3) kaMTaka AdithI yukta temaja viSama mArgethI na jAya. (4) tusa athavA rAkha AdimAM cAlavuM hoya ane paga upara saceta raja hoya to paganuM pramArjana karavuM joie. (5) vezyAonA mahollAmAM gocarIe na jAya.(6) ugra-pazu, ramatA bALaka temaja kleza, yuddha AdithI yukta mArgo para na jAya. (7) gocarI mATe jatI vakhate utAvaLathI na cAle, vAto karatAM thakA na cAle ke hasatAM thakA na cAle. (8) corInI zaMkAnA sthAnarUpa saMdhi Adine jotAM thakA na cAle ane rAjA ke rAjapuruSa AdinA gupta vAtacItanA sthAnothI dUra rahe (9) niSiddha temaja apratItakArI kuLomAM na jAya.(10) daravAjA, paDadA vagere DhAMkyA hoya to gRhasthanI AjJA vinA na khole. (11) maLa-mUtranA Avegane roke nahi.(12) phUla, bIja vikharAyela na hoya tevA temaja prakAzayukta sthAnamAM gocarI kare. (13) vAcharaDA, kUtarA Adi pazune oLaMgIne ke dUra karIne jAya nahi. (14) strI temaja koI paNa padArtho ke sthAnone Asakti bhAvathI na juve, nanirakhe. (15) je gharamAM sAdhunA praveza yogya jeTaluM sthAna hoya tyAM sudhI ja jAya. (16) saceta-pANI, pRthvI, bIja, lIlotarInuM varjana karI ubhA rahe. (17) padArthane DhoLatAM thakA bhikSA de to na levI. prANI, bIja, lIlotarIno sparza karatAM ke kacaDatAM thakA de topaNa bhikSA na levI, sacita pANInI virAdhanA ke sparza karIne de topaNa gocarI na levI. (18) bhikSA detAM pahelAM ke pachI hAtha, vAsaNa Adi dhove to bhikSA na levI. (19) dAtAnA hAtha, vAsaNa Adi koI paNa saceta athavA mizra padArtha, lIlotarI, bIja, mIThuM, saceta pRthvI ke jaLabinduthI lipta hoya ke saMyukta hoya to tenI pAsethI bhikSA na levI. (20) bhAgIdAronI bhAvanA jANIne anukULatA hoya to bhikSA levI. (21) garbhavatI strI mATe banela AhAra, tenA khAdhA pahelAM na levo, agara tene ubhA thavuM ke besavuM paDe, to paNa tenA hAthathI AhAra na levo. (22) bALakane stanapAna karAvatI strI tene raDatuM choDI vahorAve to na levo. (23) koI padArthanI kalpa-akathyanI zaMkA paDe to na levo. (24) bahu ja bhAre padArthane upADavo paDe athavA koI pekiMga kholavuM paDe arthAt muzkelIthI kAMIpaNa devAmAM Ave to na levuM. (25) koI paNa prakAranuM dAna-piMDa ke zramaNa nimitte banAvela, kharIdela ke tenA mATe sAme lAvela temaja mizra, pUtikarmadoSa vALo AhAra na levo. (26) doSanI zaMkA hoya ane te padArtha levo Avazyaka hoya to nirNaya karavA mATe, tene koNe banAvyo, te jANakArI karIne pachI tene pUchavuM ke konA mATe banAvyo? kyAre banAvyo? vagere; saraLa bhadrika pariNAmI vyaktine ekAda prazna karI temaja hoMziyAra anurAgIne aneka prazna karI sAco nirNaya karavo. (27) saceta pANI, phUla, lIlotarI, bIja vagere para rAkhela khAdya padArtha na levo. (28) agni para rAkhela padArtha temaja agninI virAdhanA karIne devAmAM Avato padArtha na levo. (29) asthira lAkaDA, zilA ke patthara para na cAlavuM. (30) upara, nIcethI nIsaraNI lagAvIne Ape athavA dAtAnA paDI javAno ke lapasI javAno bhaya hoya te prakAre de athavA kaSTapUrvaka de to na levo. (31) kaMda, mULa, Adu, phaLa athavA bhAjI vagere saceta hoya athavA zastrathI kApela hoya to paNa na levA arthAt pAkA phaLa kApIne bIja kADhela hoya ane kAcI vanaspati agnimAM pAkelI hoya to ja aceta bane che ane tyAre te bhikSA mATe grAhya bane che. (32) vecavA mATe khullI paDelI, saceta rajathI yukta mIThAI Adi na levI. (33) jemAM pheMkavA yogya bhAga vadhAre hoya tevI vastu na levI. (34) loTanA vAsaNa dhoyela, cokhA dhoyela ke anya koIpaNa padArthathI lipta, vAsaNa dhoyela pANI, jovAmAM sAruM hoya ke kharAba paraMtu tarasa chIpAvavA yogya hoya ane dhoyelA pANIne eka ghaDI yA be ghaDI(24 ke 48 miniTa) thaI gayela hoya to te pANI bhikSa grahaNa karI zake che. kyAreka ja zaMkAvALu lAge to cAkhIne paNa nirNaya karI zakAya che. lIdhA pachI paNa tarasa chIpAvavA yogya na lAge to vidhipUrvaka aceta sthAne paraThI devuM joie. (35) gocarImAM gayela bhikSu kyAreka koI padArtha zArIrika kAraNathI tyAMja vAparI levo jarUrI samaje to ekAnta oraDAnI AjJA laI khAI-pI zake che paraMtu tyAM gaMdakI bilakula na kare. (36) bhikSA laI upAzrayamAM vinayapUrvaka praveza karavo, gurune AhAra dekhADavo, IriyAvahIno kAusagga karavo, doSonI AlocanA karavI, svAdhyAya karavo, temaja asAvadhavRtinI anumodanAnuM ciMtanarUpa dhyAna karavuM. tyAra pachI anya sAdhune nimaMtraNa karavuM, nimaMtraNa svIkAra kare to temane daI athavA temanI sAthe AhAra karavo. nimaMtraNa na svIkAre to ekalA ja yatanAthI vidhipUrvaka Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 AgamasAra-pUrvArdha AhAra karavo. (37) AhAra vAparavAnI vidhi-AhAranI niMdA,prazaMsA na karavI, svAda mATe padArthono saMyoga na karavo. je kAraNathI jeTalo AhAra jarUrI hoya teTalo ja levo. paraMtu potAnA khorAkathI kaMIka ochuM avazya khAvuM. (38) ati dhIme athavA ati jaldI na khAvuM. pahoLA pAtramAM ane nIce na DhoLatA thakA, moDhethI caTacaTa ke suDa-suDa Adi koI prakArano avAja na Ave te prakAre khAvuM ke pIvuM. (39) jevA paNa saMyama yogya, svAthya yogya AhArAdi maLe to tene ghI-sAkara samAna mAnIne cittanI prasannatApUrvaka vAparavuM. (40) ati alpa AhAra maLe to paNa kheda na karavo, tapa samajI saMtoSa rAkhavo. (41) niHsvArtha bhAvathI (arthAt pratyupakAranI koI AzA na rAkhatA thakA) devAvALA dAtA ane niHspRha bhAvathI(arthAt AzIrvacana Adi na bolatA thakA ane rAgabhAva ke koI pratyupakAra na karatA thakA) lenAra munine 'mahAdAI' ane 'muhajIvI' kahevAmAM Ave che ane baMne sadgatine prApta kare che. bIjo uddezaka (1) jarUriyAta mujaba bhikSu AhAra ryA pahelAM ke pachI paNa punaH gocarIe jaI zake che. dhyAna e ja rAkhavAnuM ke te vastI-eriyAmAM bhikSA maLavAno anukULa samaya hovo joie. (2) mArgamAM pazu ke pakSI, dANA(AhAra-pANI) laI rahyA hoya to temane koI paNa prakAre aMtarAya na paDe teno viveka rAkhavo. (3) gocarI gayela bhikSu gRhasthanA ghera vAta karavA mATe na ubho rahe ke na bese. (4) bArI-daravAjA ke tenA koI paNa vibhAganuM avalaMbana na le. (5) koI yAcaka dvAra para ubhela hoya to tenA ghera bhikSA levA na javuM ane tenI sAme ubhA rahevuM na joIe. (6) jalaja khAdya vanaspati ke IsukhaMDa Adi aceta, temaja zastra pariNata na hoya to na levA. magaphaLI vAraMvAra sArI rIte zekela na hoya to na levI. tenI jema ja anya paNa zekavAmAM Ave tevA padArthonA viSayamAM samajI levuM joIe. (7) bIja, phaLa temaja anya vanaspatio tathA te badhAnA cUrNa jo aceta na hoya tathA agni AdithI zastra pariNata na hoya, to na levA. (8) bhikSa sAmAnya gharane choDI zrImaMta gharomAM gocarI javAno Agraha na rAkhe.(9) khAdya-padAthe athavA anya vastra, zadhyA-saMsmAraka vagere hovA chatAM ane sAme dekhAvA chatAM dAtA na de to bilakula khinna na thavuM. (10) adhika sanmAna devAvALA hoya to paNa bhikSu tenA pAse koI viziSTa vastu na mAge arthAt sAmAnyarUpathI khAvA ane devA yogya padArtha roTalI, zAka, pANI, chAsa AdinI yAcanA bhikSu karI zake che. (11) je paNa bhikSA maLe temAM lobha na karatA AvazyakatA anusAra ja le. sAthe ja dAtA ane bAjumAM ubhelI vyaktinA bhAvono. viveka rAkhIne le. temaja guru AdithI koI vastu chupAvIne na khAya. prApta AhArane saraLabhAva temaja saraLa vyavahArathI saMyama yAtrAnA nirvAha mATe, Asakti bhAvathI rahita banIne khAya. (12) kapaTa karanAra, rasamAM Asakta athavA gupta rItathI madirA AdinuM sevana karanAra kyAreya paNa ArAdhaka thatAM nathI temaja te niMdAne pAtra bane che. (13) buddhimAna muni pauSTika padArthonuM temaja madha ,pramAdano tyAga karatAM utkRSTa tapa-AcaraNathI saMyamanI ArAdhanA kare che ane prazaMsA prApta kare che. (14) je tapa, vrata, rUpa temaja AcAranA cora hoya che arthAt je A viSayomAM bhagavAnanI AjJAthI viparIta AcaraNa kare che athavA zakti hovA chatAM paNa vrata-niyamonuM autsargika utkRSTa AcaraNa karatA nathI, tapamAM AgaLa vadhavAnI ruci rAkhatA nathI, vastra-pAtra AdimAM UNodarI karatAM thakA, alpavastrI, alpapAtrI thavA prayatna karatA nathI, paraMtu chatI zaktie ArAmathI rahevAnuM lakSya rAkhe che, tene ahiMyA 'AcaraNanAM cora' kahevAmAM Avela che. (15) Avo sAdhaka, kilviSika deva, tiryaMca, naraka gatimAM bhramaNa kare che. bodhi dUrlabha bane che. tethI saraLatApUrvaka, zakti anusAra tapa saMyamamAM uttarottara vRddhi karatA rahevuM joIe temaja eSaNAnA vividha niyamo-upaniyamone, audezika Adi doSone guru Adi pAse sArI rIte samajIne eSaNA samitinuM vizuddharUpe pAlana karatA rahevuM joie. chaThTho adhyayana-mahA AcAra A adhyayanamAM sAdhvAcAranA viSayone aDhAra sthAna dvArA vizleSaNa karI samajAvavAmAM Avela che ane sAthe e paNa kahevAmAM Avela che ke A aDhAra sthAnanuM AbAla-vRddha, rogI-nirogI badhA ja sAdhu-sAdhvIjIoe akhaMDarUpathI pAlana karavuM jarUrI che. temAMthI koIpaNa sthAnanI virAdhanA(niyamonuM khaMDana) karanAra bhikSu sAdhupaNAthI bhraSTa thaI jAya che. (1) badhA ja trasa ane sthAvara jIva jIvavA icche che, prANIvadha ghora pApa che. tethI muni teno sarvathA(karavuM, karAvavuM, anumodana karavuM-mana, vacana, kAyAthI) tyAga kare che. (2) jUThuM bolavuM para pIDAkArI che, temaja avizvAsa utpanna karanAra che. te badhA dharmomAM tyAjya gaNela che. tethI muni potAnA mATe ke bIjA mATe krodhAdi kaSAya vaza athavA hAsya ke bhayathI paNa jUThuM bolavAno sarvathA tyAga kare che. (3) dIdhA vinA ke AjJA vinA muni tRNa mAtra paNa grahaNa karatA nathI. (4) maithuna saMsargaH mahAna doSone temaja pramAdane utpanna karanAra che, vaLI te adharmanuM mULa che tathA pariNAmamAM duHkhadAyaka che. tethI muni abrahmacaryano sarvathA tyAga kare che. (5) muni saMyamanA Avazyaka upakaraNo rAkhavA sivAya koIpaNa padArthono saMgraha karatA nathI. Avazyaka upakaraNomAM paNa mamatvabhAva rAkhatA nathI, kevaLa saMyama jIvananA nirvAha mATe temaja deha saMrakSaNa mATe te upakaraNone dhAraNa kare che. munine potAnA Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 191 AgamasAra zarIramAM paNa mamatvabhAva na rAkhavo. mamatva, mUcha jo hoya to zarIra temaja upakaraNane paNa parigraha gaNavAmAM Ave che. gAthA 21 mAM kahyuM che ke mIThuM, tela, ghI, goLa vagere khAdya sAmagrIno saMgraha karanAra gRhastha che, sAdhu nathI. (6) aneka sUkSma, trasa temaja sthAvara prANI rAtre dekhAtA nathI. eSaNA samiti temaja iriyA samitinuM pAlana paNa rAtre thaI zakatuM nathI. tethI muni rAtre saMpUrNa AhArano tyAga kare che. (7-12) pRthvI Adi cha kAya jIvonuM muni mana, vacana, kAyAthI saMrakSaNa kare che. (13) akalpanIya- je potAnA nimittathI banela, kharIdela, anya oraDAthI ke nahIM dekhAtA sthAnathI sAme lAvela AhAra grahaNa kare che, nitya nimaMtraNa svIkArIne manojJa ane sadoSa AhAra grahaNa kare che, te prANIvadhanuM anumodana kare che, tethI tevuM karanAra tIrthakara bhagavAnanI AjJAmAM nathI. (14) gRhI bhAjana- munie gRhasthanA thALI, vATakA,glAsa, trAMsa,maTakA,bAdI)vageremAM AhAra- pANI vAparavA nahIM, kAraNa ke pachI gRhastha te vAsaNone dhovA mATe saceta pANInI virAdhanA kare ke te dhoyelA pANIne gaTara AdimAM pheke athavA te phekela pANI kyAMka bheguM thavAthI temAM trasa jIva paDIne mare che. (15) palaMga, khATa, muDhA(vaNATa vALI khurazI) vagere duSpatilekha zayyA Asanone upayogamAM na levAM. (supratilekhya kASTanA upakaraNo mATe A niyama lAgu paDato nathI.) (16) gocarI mATe gayela bhikSu kyAMya paNa gRhasthanA ghera na bese. tyAM besavAthI- brahmacaryamAM vipatti, prANI vadha ane anya bhikSAjIvikonA aMtarAyarUpa temaja gharanA mAlikanA krodhanuM nimitta bane che, matalaba ke evA sthAnano muni sarvathA tyAga kare. vRddha, rogI, tapasvI A traNe gocarImAM gRhasthanA ghera zarIranA karaNe thoDo samaya besI zake che. (17) rogI hoya ke svastha, snAna karavuM koIpaNa sAdhune kalpatuM nathI. evuM karavAthI te AcArathI bhraSTa bane che. temano saMyama zithila banI jAya che. tethI bhikSu ThaMDA ke garama pANIthI kyAreya paNa snAna karatA nathI. (18) ubaTana, mAlisa Adi karavuM temaja zarIra ke vastrone susajjita-vibhUSita karavA, e kAryo bhikSane kahyuM nahi. alpavastrI, muMDa, dIrgha roma ane nakhavALA brahmacArI bhikSune vibhUSAthI zuM prayojana hoya? brahmacarya vratanA pAlana mATe vibhUSAvRtino tyAga Avazyaka ane anivArya che. vibhUSAvRttithI athavA tenA saMkalpa mAtrathI bhikSune cIkaNA karmano baMdha thAya che. kAraNa ke tenA mATe aneka sAvadha pravRttio karavI paDe che. vibhUSAvRttithI jIva ghora saMsAramAM paribhramaNa kare che. tethI cha kAya jIvanA rakSaka muni vibhUSA vRttinuM sevana karatA nathI. moha rahita tattvavettA muni tapa, saMyama temaja kSamA, nilabhatA, saraLatA Adi daza yati dharmomAM tallIna banI jAya che. te navA karmabaMdha karatAM nathI temaja pUrve bAMdhelA karmono kSaya kare che. te nirmamatvI, upazAMta, niSparigrahI, yazasvI muni siddha gatine prApta kare che athavA vaimAnika deva bane che. aDhAra bola akhaMDa pALavAnAM: pAMca mahAvrata, rAtribhojana tyAga, cha kAya jIvonI dayA, (12) A bAra thayA. AdhAkarmi AhAra, gRhinA bhAjana, duSapratilekhya Asana, gRhasthanA ghera besavuM nahiM, snAna na karavuM ane vibhuSAvRtino tyAga. bIjA A cha tyAjaya. sAtamo adhyayana-vAya zudhdhi. (1) A adhyayanamAM bhASA saMbaMdhI viveka zIkhavatAM sUkSmatama satyanuM nirUpaNa karavAmAM Avela che. (2) veza mAtra joIne koI strIne puruSa' kahe, to paNa tene asatya bhASaNanA pApa karmano baMdha thAya che. tethI munie sAvadhAnIpUrvaka satya bhASaNa karavuM joie. (3) jaIzuM, khAIzuM, karIzuM, bolIzuM, evA bhaviSyakALa saMbaMdhI nizcayAtmaka prayoga bhikSu na kare, paraMtu javAno vicAra che, vihAra karavAno bhAva che ityAdi e rIte bolavuM joie. vara prANIno vinAza thAya tevI bhASA na bolavI joIe. (5) kANAne kANo, AMdhaLAne AMdhaLo, rogIne rogI ityAdi koIne pIDAkArI bhASA na bolavI joIe. temaja munie duSTa, mUrkha, kapaTI, badamAsa, laMpaTa, kUtaro vagere kaThora bhASA bolavI na joie. (6) mA, dAdI, bhAbhI, mAsI, phuI, dAsI, svAminI athavA pitA, dAdA, mAmA, mAsA, phuA, dAsa, svAmI vagere gRhastha vacana na bolavA paraMtu tenA nAma AdithI ke bahena, bhAI, bAI jevA yathAyogya saMbodhanathI bolAvavA joIe. (7) manuSya, pazu-pakSInA viSayamAM 'A jADA tAjA che, khAvA pakAvavA yogya che' vagere na bolavuM joIe. (8) A vRkSa, makAnanA lAkaDA mATe yogya che, tevuM na bolavuM. A ja rIte phaLa, dhAnya, vanaspatinA saMbaMdhamAM khAvA-pakAvavA yogya che tathA nadInA viSayamAM A taravA yogya che, tenuM pANI pIvA yogya che vagere ityAdi sAvadha bhASA na bolavI. (9) zuddha prApta AhAra mATe paNa A sArU banAvyuM che, sArU pakAvyuM che, vagere bhASA na bolavI. (10) A vastu sarvotkRSTa che, duniyAmAM AvuM anya kyAMya nathI, emAM agaNita asaMkhya guNa che athavA A vastu kharAba che vagere na bolavuM joIe. (11) "badhuM ja zabdano prayoga munie na karavo, jema ke badhuM ja kahI daIza", "badhuM ja karI laIza", "badhuM ja khAIza" vagere. (12) kharIdavA-vecavAnI preraNA athavA niSedha sUcaka bhASA na bolavI. (13) gRhasthane Avo, beso, jAva, karo, khAo vagere Adeza vAkya na kahevA. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 AgamasAra-pUrvArdha (14) lokamAM ghaNA vezadhArI sAdhu hoya che, hiMsAnA preraka, mAyAvI, bhagavAnanI AjJAnA cora, rasanA Asakta, mahAvrata, samiti, guptimAM anupayukta hoya che, chakAya jIvonI yatanAmAM lakSyahIna hoya che, tevA asAdhunakusAdhu)ne sAdhu na kahevA. paraMtu je jJAna, darzana, cAritra, tapathI saMpana hoya ane uparokta avaguNothI rahita hoya tevA sAdhuo ne ja sAdhu kahevA. (15) koInA jaya athavA parAjayanI bhaviSyasUcaka bhASA na bolavI. (16) varasAda, ThaMDI, garamI, duSkALa, sukALa vagere kudaratI racanAonA saMbaMdhamAM tenA thavA ke na thavA saMbaMdhI koI bhASA na bolavI joie, evI bhASA nirarthaka che, kAraNa ke prakRti koI manuSyanA vazamAM nathI. (17) "A to rAjA che', "A to deva che' evI atizayoktinI bhASA na bolavI. riddhimAna, aizvaryavAna, saMpattizALI vagere kahI. zakAya che. (18) sAvadha kAryo(AraMbha-samAraMbha)nI preraka athavA prazaMsaka bhASA na bolavI. nizcayakArI, para-pIDAkArI, krodha, mAna, mAyA, lobha ane bhayane vaza thaI na bolavuM temaja hAMsI-majAkamAM na bolavuM. (19) A prakAre bhASAnAM guNa doSo, vidhi-niSedhone jANIne vicArapUrvaka bhASA prayoga karanAra, indriyone vazamAM rAkhanAra, kaSAyothI rahita temaja koI paNa pratibaMdhathI ke koInA AzrayathI rahita muni karmono kSaya karIne ArAdhaka bane che. AThamo adhyayana-AcAra praNadhi. (1) AcAranA bhaMDAra svarUpa saMyama-tapane prApta karI, munie sadA tenI sarvotkRSTa ArAdhanAmAM lIna rahevuM joie. (2) pRthvI, pANI, agni, havA, lIlAghAsa ane vRkSamAM paNa jIva che ane nAnA-nAnA traNa prANI che tenAmAM manuSya samAna ja jIva che. mana, vacana, kAyAe karI haMmezA te jIvonI sAthe ahiMsaka temaja sAvadhAnI yukta vyavahAra hovo joie. koIpaNa lakSyathI arthAt 1. jIvana-nirvAha mATe 2. yaza-kIrti mATe 3. ApattimAM athavA 4. dharma samajIne janma-maraNathI mukta thavAnA lakSyathI paNa munie te sthAvara ane trasa jIvonI hiMsA na karavI joie ane na to tevA hiMsAjanaka kAryonI preraNA ke anumodanA ApavI joie. (3) saceta pRthvI athavA saceta raja yukta Asana vagere para na besavuM tathA paththara, saceta pRthvInA chedana-bhedana ke tene khotaravI (kotaravI) vagere kRtyo na karavA, na karAvavA. (4) kAcuM pANI na pIvuM, na teno sparza karavo, varasAda AdithI kyAreka zarIra bhIMjAI jAya to tene lUchavuM nahi, sparza na karavo, potAnI jAte sukAI jAya tyAM sudhI sthirakAya ubhA rahevuM. (5) agnino ke agnithI cAlatA sAdhano jevA ke mobAila,kAMDA ghaDIyAla vagereno sparza na karavo tathA agnine peTAvavo, bujAvavo ,agninA sAdhano cAlu karavA, vagere na karavuM. (6) paMkhA, phUMka AdithI havA na nAkhavI. (7) vanaspatinuM chedana-bhedana na karavuM, na karAvavuM, temaja lIlA ghAsa, phUla Adi upara ubhA na rahevuM temaja cAlavuM-besavuM vagere pravRti na karavI.(8) trasa jIvonI mana, vacana ane kAyAthI hiMsA na karavI. (9) ATha sUkSma (sajIva) hoya che, tenI rakSAmAM ane yatanAmAM atyaMta sAvadhAnI rAkhavI. te ATha sUma A mujaba che- 1. jAkaLa, dhummasa, barapha, karA Adi jala(snehakAiyA) sUkSma che (noMdhaH raNapradezamAM jayAM varasAda nathI paDato tyAM paNa vanaspiti hoya che, temane A snehakAyano pANI tarIke upayoga thAya che.) 2. vaDa, ubaranA phUla Adi phUla sUkSma che. 3. tevI bhUminA ja raMganA ke pAradarzaka kaMthavA Adi, pustakonA sUkSmajIva tathA macchara, lIkha, jU, makoDA Adi "prANa sUkSma' 4. kIDIonA dara 5. pAMca prakAranI lIla-phUga 6. vaDa AdinA bIja "bIja sUkSma' 7. nAnA-nAnA aMkura haritakAya sUkSma' 8. mAkhI, kIDI, garoLI, kaMsArI AdinA IMDA "aMDa sUkSma che tethI muni vastra, pAtra, zayyA, Asana, gamana bhUmi, pariSThApana bhUmine ekAgracitte sAvadhAnIpUrvaka jue ane jIvonI yatanA kare (10) gocarI mATe gayela sAdhu tyAM yatanAthI ubhA rahe temaja parimita bhASA bole tathA daSTine kendrita rAkhe, tyAM aneka joyelI, sAMbhaLelI ane anubhava karelI vAtone gaMbhIratAthI hRdayamAM dhAraNa kare. paNa jene-tene ke koIne kahe nahIM. (11) koInA pUchavAthI ke pUchyA vinA konA gharethI zuM maLyuM ke zuM na maLyuM kharAba maLyuM ke sAruM maLyuM; ityAdi gRhasthone na kahevuM. (12) bhikSu anAsakta bhAve ajJAta gharomAM(matalaba ke je gharamAM sAdhunA AvavAnI taiyArI ke jANa na hoya, evA gharomAM) nirdoSa bhikSA prApta kare, paraMtu sAdhunA nimite banAvela, kharIdela ke lAvela sadoSa AhArane grahaNa na kare (13) bhikSu saMtoSI temaja alpa icchAvALo hoya temaja jevA AhAra, zayyA vagere maLe temAM ja nirvAha karanAra temaja saMtoSa rAkhI prasanna rahenAra bane. (14) kaSTa-parISaha temaja manojJa-amanojJa, indriya viSayo prApta thAya tyAre adIna-bhAve sahana kare. (15) (deha duHkha mahAphala) zArIrika kaSTone samyaka prakAre sahana karavA, te mokSa rUpI mahAna phaLane denAra che. (16) muni icchA ke jarUriyAtathI alpa maLe tyAre krodha kenindA na kare (17) muni AtmaprazaMsA(utkarSa) temaja para niMdA(tiraskAra) kayAreya na kare. jJAnanuM abhimAna na kare. sUtrakRtAMga sUtra adhyayana-ramAM koIno parAbhava - niMdA-tiraskAra(apamAna) karanArane mahAna saMsAramAM paryaTana karanAra kahela che. (18) potAnI yogyatA, kSamatA, svAthyano vicAra karI saMyama pAlana karatA munine tapa, svAdhyAya, dhyAna Adi yogomAM uttarottara vRddhi karatA rahevuM joIe, paraMtu pramAda na karavo joie (19) vRddhAvasthA, roga ane indriyothI azakta thayA pahelAM ja saMyamamAM parAkrama karI levuM joIe. (20) krodha prItino, mAna vinayano, mAyA mitratAno nAza kare che ane lobha sarvaguNono nAza kare che. tethI te sarvenA pratipakSI upazama, mRdutA, saraLatA ane saMtoSane dhAraNa karI kaSAya vijetA banavuM joie. kharekhara kaSAya ja punarjanmanA mULane siMcanAra avaguNa che. (21) ratnAdhika bhikSuonI vinaya-bhakti karavI, temAM paNa saMyama maryAdAnuM arthAt bhagavAnanI AjJAnuM ullaMghana kayAreya na karavuM Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 193 AgamasAra (22) nidrAne bahu Adara na Apavo, hAsyano temaja paraspara vAto karavAno tyAga karavo ane sadA svAdhyAyamAM lIna rahevuM joie. (23) munie ALasa choDI saMyama, tapa, svAdhyAyamAM vRddhi karavI. (24) kAyAthI, AsanathI temaja vacanathI guruno pUrNa vinaya karavo. (25) je bhASAne bolavAthI koIne aprIti thAya, gusso Ave evuM na bolavuM. (26) gaMbhIratAthI vicAra karIne asaMdigdha bhASA bolavI. (27) vidvAna, bahuzruta AdinI paNa kayAreya bhASAmAM alanA-bhUla thaI jAya to temano upahAsa karavo nahIM. (28) muni svapna phaLa, nimitta, auSadha, bheSaja gRhasthane na batAve. (29) munie gRhastha mATe banAvela, strI, pazu AdithI rahita ane maLa-mUtra paraThavAnI bhUmi,AgaLathI puchI-avalokI ane pachI ja koI sthAnamAM rahevuM. gRhasthono saMparkaparicaya na vadhAravo. (30) maraghInA baccAne sadAya bilADIno Dara rahe che, tevI ja rIte brahmacArI munine strI zarIrathI sadA jokhama rahe che, tethI strI, sahanivAsa na karavo, temanA rUpa ke citra na jovA; daSTi paDatAM ja tene pheravI levI; jevI rIte sUrya para gayela daSTi tarata haTI jAya che (31) ati vRddha jarjarita dehavALI strI hoya to paNa sahanivAsa na karavo. (32) brahmacArI bhikSu mATe traNa pravRttio tAlapuTa viSa samAna che- 1. vibhUSA- zRMgAra 2. strI-saMsarga 3. pauSTika bhojana. (33) suMdara rUpa paNa pudgala pariNamana che, kSaNika che, parivartanazIla che, tevuM jANI muni temAM anAsakta rahe. (34) je bhAvanAthI, lakSyathI, vairAgyathI ghara choDI saMyama grahaNa karela, te lakSyane kAyama rAkhavuM joie. anya lakSyone sthAna na detA tenAthI mukta rahevuM joIe. saMyama grahaNanuM lakSya hoya che- sva Atma kalyANa karavuM, zarIranuM mamatva na rAkhatAM 22 parISaha jItavA, samabhAva rAkhavo ane saMpUrNa icchAone, jIvanane jina AjJAmAM samarpita karI devo, temaja samaya mAtrano paNa pramAda na karatAM, sadA svAdhyAya, dhyAna, vaiyAvRtyamAM lIna rahevuM. sAthe ja potAnI kSamatA temaja citta samAdhino khyAla rAkhavo, sarvatra jarUrI samajavuM joie. (35) svAdhyAya ane zubha dhyAnamAM lIna rahenAra temaja vizuddha bhAvathI tapamAM puruSArtha karanAra, kaSTa sahiSNu, jitendriya muni rAgadveSa ane parigrahathI mukta thaI jAya che. navamo adhyayana-vinaya samAdhi. : prathama uddezaka (1) guru, ratnAdhika bhikSu alpavaya, alpabuddhivALA hoya to paNa temano pUrNa vinaya karavo joIe. temanI kayAreya hIlanA(AzAtanA) na karavI joie. (2) guru AdinI AzAtanA svayaM ne ja ahita karanArI che. (3) agni para cAlavuM, AzIviSa sarpane chaMcheDavo, jIvavAnI icchAthI viSa khAvuM, parvatane mastakathI toDavAno prayatna karavo, sUtelA siMhane jagADavo, talavAranI dhAra para hAthathI prahAra karavo, vagere jema duHkhakArI ane mUrkhatApUrNa pravRttio che temaja guru AdinI AzAtanA, hIlanA karavI te paNa svayaMnA duHkhonI eTale saMsAranI vRddhi karavA samAna che. tethI mokSanA abhilASI munie sadA guru AdinA cittanI ArAdhanA karatAM thakA rahevuM joie. (4) agnihotrI(havana karanAra) jIvana paryaMta, temaja vidvAna thaI javA chatAM paNa agninuM sanmAna-bahumAna rAkhe che, te prakAre muni kevaLajJAnanI prApti thaI jAya to paNa guru AdinAM vinaya, bahumAna karatAM rahe che. bIjo uddezaka (1) vRkSanA mULamAMthI ja skaMdhAdi phaLa paryanta vRddhi thAya che, te prakAre dharmamAM vinaya mULanI surakSA temaja vRddhithI mokSa-phaLa paryA badhAM ja guNonI upalabdhi thAya che. arthAt A jinazAsana vinayamULa dharmavALuM che. vinayathI yukta munine ja kIrti, zlAghA, mRta. Adi saMpUrNa lAbha prApta thAya che. (2) avinIta, abhimAnI, bolavAmAM phUvaDa, mAyAvI vyakti, pANInA tIvra pravAhamAM paDela lAkaDAnI jema duHkhamaya saMsAramAM gothA khAtA rahe che. (3) saMsAramAM paNa avinIta vidyArthI adhyApakono mAra khAya che, avinIta hAthI-ghoDA paNa mArapITathI vazamAM karavAmAM Ave che (4) deva bananAramAM paNa avinItonI hIna dazA thAya che arthAt tene paNa kilviSika AdinI prApti thAya che. (5) 72 kaLA zIkhanAra vidyArthI aneka kaSTa sahana karIne paNa sthira buddhithI abhyAsa kare che ane tyAre ja te pAraMgata thAya che. (6) tethI mokSArthI mani AcArya-upAdhyAyanA anuzAsanathI kayAreya paNa saMtrasta na bane, to ja tene akSaya sukha-nidhI parama nirvANanI prApti thAya che. (7) dhana meLavavA mATe- phakta eka bhavanA sukhanA lakSyavALA paNa keTalA sahanazIla bane che? jyAre munie to anaMta bhavabhramaNa miTAvI paramasukhI banavA mATe pRthvI samAna mahAna sahanazIla banI saMyama ArAdhanA karavI joie. (8) AcArya Adi pratye kayAreya paNa khinna banavuM nahi. paraMtu dareka prakAre vinaya bhakti suzruSAthI cittanI ArAdhanA karavI. temanA izArA ane saMketa mAtrane samajI, nirdeza anusAra pravRtti karavI. vinayInuM jJAna pANIthI siMcelA vRkSanI jema pratidIna vadhe che. (9) avinItanI temaja avaguNone dhAraNa karanAranI mukti thatI nathI.(10) vinayathI saMpanna ziSya uttama gatine prApta kare che. trIjo uddezaka (1) A uddezakamAM pUjya koNa hoya che, te batAvavA bhikSunA aneka guNono saMgraha karavAmAM Avyo che. jemAM mukhya viSaya che- 1. vinaya 2. zuddha ajJAta bhikSA 3. alpa icchA 4. vacanarUpI bANone, potAno muni dharma samajI sahana karavA. 5. bhASA viveka 6. niMdAno athavA virodha bhAvano tyAga 7. lolupatA rahita thavuM 8. maMtra-taMtra, nimitta, kutUhalathI dUra rahevuM vagere. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 AgamasAra-pUrvArdha (2) je prakAre suputrIne mAtA-pitA yogya vara sAthe sthApita kare che, te prakAre yogya ziSyane, guru Adi zreSTha zrutasampannatA vagere guNothI pratiSThita kare che temaja ucca zreNImAM pahoMcADI de che. (3) tethI gurunI AjJAmAM rata rahenAra muni, satyarata, jitendriya, kaSAya mukta, jinamatamAM nipuNa banI pUjya banI jAya che ane aMtamAM karma rajane pUrNa naSTa karI mukta banI jAya che. * cotho uddezaka mokSa prApti mATe cAra prakAranI samAdhi muni dhAraNa kare - 1. vinaya 2. zrata 3. tapa ane 4. AcAra. (1) vinaya- hitakArI anuzAsanano svIkAra karavo, gurunI suzruSA karavI ane abhimAnane sadA alaga rAkhavuM. (2) zrata- "zrutajJAnanI vRddhi thaze. citta ekAgra banaze. tevuM samajI adhyayanamAM lIna rahevuM. zruta saMpanna muni potAne ane bIjAone saMyamamAM, dharmamAM sthira rAkhI zake che. tethI ja manie haMmezAM zratanuM adhyayana karatA rahevuM joie. (3) tapa- A lokanI koIpaNa icchA na rAkhatA temaja paralokanI paNa icchA na rAkhatA, ekAtta karma nirjarA mATe tapa karavuM. tapathI yaza-kIrtinI cAhanA paNa na hovI joie. (4) AcAra- jinAjJAne sadA pramukha rAkhatAM, temaja gaNagaNATa na karatAM mahAvrata, brahmacarya, saMyama, samAcArI, parISaha sahana AdinuM kevaLa muktinA hetuthI temaja jinAjJAnI ArAdhanAnA hetuthI pAlana karavuM joIe. jinAjJA viruddha anya koI hetu-lakSya na hovuM joie. (5) A cAreya samAdhithI vizuddha AtmA vipula, hitakArI, sukhakArI, kalyANakArI, nirvANa padane prApta kare che arthAt naraka Adi gationA janma-maraNathI sarvathA mukta banI jAya che. dazamo adhyayana-sabhikSu.. A adhyayanamAM bhikSu koNa hoya che, te batAvatAM aneka AcArono, guNono nirdeza karavAmAM Avela che. (1) muni nitya cittane saMyama samAdhimAM rAkhe, strInA vazamAM na thAya, vamana karela viSayonI icchA na rAkhe. (2) muni bhUmi na khode, na khodAve. kAcuM pANI na pIve, na pIvAnuM kahe, agni na peTAve, na peTAvavAnuM kahe, paMkho kare nahi, karAve nahi, lIlotarInuM chedana na kare, bIja ne kacaDatA na cAle, saceta kyAreya paNa na khAya. (3) aneka trasa ane sthAvara prANIonI hiMsAnuM kAraNa jANI muni potAnA uddezyathI banela AhArane na khAya temaja pote bhojana pakAve nahIM ane anya pAse pakAvarAve nahIM. (4) muni cha kAyane Atmavat samaje, pAMca mahAvrata pUrNa pALe, pAMca AzravathI sadA nivRtta rahe. (5) muni cAra kaSAyanuM sadA vamana(tyAga) kare, jinAjJAnuM daDhatAthI pAlana kare, gRhasthanA kRtya na kare. japUrvaka temaja ciMtana yakta samyakatva, jJAna, tapa ane saMyamane dhAraNa karI mana, vacana ane kAyAthI sasaMvata bane. (7) muni maLela AhAra paraspara vaheMcIne khAya, teno saMgraha na kare.(8) muni kleza-kadAgrahathI dUra rahe. (9) muni aneka kaThaNa tapasyAo ane bhayAnaka pratimAone dhAraNa kare ane zarIranI AkAMkSA-mamatva choDI de. (10) muni Akroza, prahAra, tarjanAone sahana karI sukha, duHkhamAM samAna rahe. sahanazIlatAmAM pRthvI samAna bane. (11) muni janmamaraNanA mahAna bhayane jANI tenAthI potAnA AtmAno uddhAra karavA zramaNyamAM tathA tapamAM lIna rahe. (12) muni hAtha, paga, kAyA, indriyone pUNe saMyamamAM rAkhe temaja potAnA sUtrAthe jJAnanI vRddhi kare. (13) muni upakaraNo para mUchabhAva-mohabhAva na rAkhe, zarIranuM mamatva choDI ajJAta bhikSA le, alpa temaja sAmAnya AhAra kare, jaya-vikrayathI ke saMgrahathI dUra rahe, temaja gRhastha-saMsarga, AsaktithI paNa mukta rahe. (14) muni lolupI ane samRddha na bane, doSonuM sevana na kare ane Rddhi, satkAra, pUjA icche nahi. (15) muni bIjAne 'A kuzIla che, vagere na kahe ane evuM paNa na kahe jenAthI bIjAne gusso Ave. pratyeka vyaktinA puNya, pApa, puruSArtha bhinna-bhinna hoya che tevuM ciMtana karI samabhAva, madhyastha bhAva, karuNA bhAva rAkhe, paraniMdA temaja sva prazaMsA na kare. (16) munie potAnI jAti, rUpa, lAbha, jJAna vagere badhA ja prakAranA madano tyAga karavo temaja dharma dhyAnamAM sadA lIna rahevuM. (17) munie saMyama dhAraNa karI kuzIlatAno tyAga karavo, pote saMyama dharmamAM lIna rahevuM, bIjAne sthira karavA, hAsya, kutUhalano tyAga karavo. (18) A prakAre muni nitya Atma hitamAM sthira thaI, anitya ane apavitra dehanI deha AdhInatA choDI dehAtIta banI, janma maraNathI mukta thaI jAya che. prathama cUlikAno sArAMza AcAra temaja vinaya saMbaMdhI viSayanAM varNanane daza adhyayanamAM kahyA bAda bAkInA viSayane be cUlikA dvArA kahevAmAM AvyA che. (1) saMyamathI citta calita thaI jAya arthAt kaSTo sahevAmAM ke brahmacarya pAlanamAM citta thAkI jAya ane pharI gRhastha jIvana svIkAra karavAno vicAra utpanna thaI jAya to te vicArone niyaMtrita karavA mATe ke aMkuzamAM rAkhavA mATe "rati vAkya' nAmanI prathama cUlikA che. temAM saMyamanA prati rati-ruci utpanna karanAra vAkya-upadeza vAkya kahevAmAM Avela che. (2) zramaNanuM saMyamamAM to citta hoya, paraMtu tene sAmuhika jIvanamAM zAMti- samAdhi tathA saMyama ArAdhanAmAM saMtoSa na hoya ane anya koI yogya samAdhikAraka sAthI na maLe to ekalA ja vicaraNa karI ArAdhanA karavI. tenA spaSTIkaraNa mATe "vivikta caryA' nAmanI bIjI cUlikA che. "vivikta caryA" e "ekala vihAra caryA'no ja paryAyavAcI zabda che. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | 195 AgamasAra asthira AtmAvALAe A prakAre vicAra karavo joie- (1) he Atman ! A duSama kALa--pAMcamA ArAnuM jIvana ja du:khamaya che. (2) gRhastha lokonA kAmabhoga atialpa ane alpakAlIna che.(3) saMparkamAM AvanAra loko bahu ja mAyAvI ane svArthI hoya che (4) A utpanna thayela duHkha adhika samaya to rahenAra nathI ja.(5)gRhastha jIvanamAM ghaNA badhA sAmAnya lokonI garaja karavI paDe che (6) gRhastha banavuM te vamana karela vastu ne cATavA eTale pharI khAvA samAna che. (7) pharI gRhasthI banavuM te nimnastaramAM javAnI athavA durgatinI taiyArI che.(8) gRhastha jIvanamAM dharma pAlana ati kaThina hoya che (9-10) roga temaja saMyoga-viyoganA saMkalpa Atma sukhono nAza karanAra che. (11-12) gRhavAsa e kaleza, karmabaMdha ane pApathI paripUrNa che ane saMyama e kaleza rahita, mokSarUpa ane pApa rahita che. (13) gRhasthanA sukha-kAmabhoga atyanta tuccha sAmAnya che. (14) potAnA zubhAzubha karma anusAra sukha-du:kha bhogavavA Avazyaka che.(15) manuSya jIvana jAkaLa biMdu samAna asthira che. (16) he Atman ! nizcayathI pUrve bahu ja pApa karmono saMcaya karI rAkhela che. (17) pUrva saMcitta duSkRtanuM phaLa avazya bhogavavuM paDaze athavA tapathI kSaya karavuM paDaze, tyAre ja mukti maLI zake che. (18) koIpaNa asthira AtmA saMyamane choDayA bAda pazcAttApa kare che. devalokanA indra, deva, rAjA, vagere potAnA sthAnethI cyuta thaI nimna sthAnone prApta karI pUrva avasthAnuM smaraNa karIne kheda kare che. tevI ja rIte yuvAnI vItI gayA pachI vRddhAvasthAmAM te saMyama tyAganAra kheda kare che. (19) jyAre kuTuMba parivAranI aneka ciMtAothI ciMtita thAya che, tyAre kIcaDamAM phasAyela hAthInI jema pazcAttApa kare che. tene e vicAra Ave che ke agara huM Aje jo sAdhu avasthAmAM hota to sthivara ke bahuzruta vagere banyo hota. (20) vAstavamAM jo muni jJAna ane vairAgyathI yukta banI saMyama tapamAM lIna bane to saMyama mahAna sukhakara che, temaja ucca devaloka samAna AnaMdakara che paraMtu saMyamamAM aruci rAkhanAra mATe e ja saMyama mahAna du:khakara banI jAya che. (21) AvuM jANI sadA saMyamamAM ramaNatA karavI joie arthAt svAdhyAya, dhyAna, tapamAM tallIna rahevuM joie. (22) saMyamathI vyuta thayelAM temaja bhogomAM Asakta banelA jIvane apayaza, apakIrti ane durgatinI prApti thAya che. (23) muni evo vicAra kare ke- narakanA asaMkhya varSonA duHkhanI sAme saMyamanA mAnasika Adi duHkha atyaMta nagaNya che; A duHkha, A zarIra ane A bhoga badhuM ja alpakAlIna che, kSaNika che. (24) tevI rIte potAnA AtmAne anuzAsita karI hita--ahita, hAni--lAbhano vicAra karI saMyamamAM sthira rahevuM joie ane mana, vacana ane kAyAthI jinAjJAnI ArAdhanA karavI joie. - bIjI cUlikA (1) saMsAranI samasta vRttio anuzrota gamana rUpa eTale ke pravAhamAM cAlavA samAna che ane saMyamanA samasta AcAra pratizrota gamanarUpa pravAhanI sAme cAlavA samAna che. kharekhara icchA-sukha, indriyasukha temaja loka pravAhanI apekSAe saMyamanA AcAra niyama viparIta ke vilakSaNa ja hoya che. indriyAbhimukha pravRtti ane 18 pApa sevana saMsAra(anuzruti) che. indriyothI virakta(udAsIna) pravRtti ane pApa tyAga prayatna e dharma (pratizruti gamana) che. (2) saMyamacaryA, guNa, niyama Adi saMvara temaja samAdhinI mukhyatAvALA che. (3) aniyatavAsa, aneka gharethI AhAra prApti, ajJAta gharothI alpaAhAra grahaNa, ekAntavAsa, alpaupadhi e muninA prazasta AcAra che. AkIrNa-janAkula saMkhaDI varjana,(jayAM moTo mAnava samudAya bhego thayo hoya athavA to bhojana samAraMbhamAMthI vahoravAno tyAga), daSTa sthAnethI devAmAM Avato AhAra ja grahaNa karavo, pazcAt karma Adi doSa varjana, madirA, mAMsa, matsya AhArano tyAga, vAraMvAra vigayono tyAga eTale ke prAyaH sAmAnya ane nirasa AhAraja karavo, vAraMvAra kAyotsarga temaja svAdhyAyanA yogomAM ja prayatnazIla rahevuM te bhikSunA Avazyaka AcAra che. koIpaNa zayana, AsanamAM ke grAmAdimAM mamatvabhAva na karavo, pratibaddha na thavuM, gRhastha sevA temaja temane vaMdana-pUjana na karavA, saMklezakArI sAthIo sAthe na rahevuM, saMyama guNonI hAni na thAya tenuM dhyAna rAkhavuM. puNyabhAvathI sahayogI, zAnti pradAyaka, guNavAna sAthI na maLe to saMyama choDavAno saMkalpa na karatAM ekalA ja saMyama pAlana karavuM. bhikSu ekala vihAracaryA kALamAM atyaMta sAvadhAna rahe; kAmabhogomAM, indriya viSayomAM anAsakta rahe. eka varSa sudhI punaH te kSetramAM na javuM, jyAM utkRSTa kalpa cAturmAsa rahela hoya. anya paNa sUtrAjJAonuM pUrNa dhyAna rAkhe. haMmezAM sUtAM, UThatAM muni AtmanirIkSaNa-gaveSaNa kare ke- maiM tapa saMyamamAM zuM puruSArtha ryo che ane kyo puruSArtha karavAno bAkI che ? zakti hovA chatAM paNa huM, zuM puruSArtha karato nathI ? bIjAne mArA kyA avaguNa dekhAya che ane mane kyA dekhAya che ? kyA doSone huM jANavA chatAM paNa choDato nathI ? A pramANe vicAra karI muni koI paNa dUSaNa lAge to tene zIghra dUra karI guNone dhAraNa kare. A pramANe prayatna karanAra muni ekalA hovA chatAM paNa sadA saMyamI jIvana jIve che, tethI loko tene AtmArthI, ucca AtmAnI dRSTie jue che. sAdhake badhI ja indriyone samAdhimAM rAkhatA thakA, karmabaMdhathI AtmAnI rakSA karavI joie. AtmarakSA nahIM karanAra janma-maraNa vadhAre che. sAco AtmarakSaka sarva duHkhono aMta karI mokSa prApta kare che. // dazavaikAlika sUtrano sArAMza samApta I Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha 196 pariziSTa-1: adhyayana-ra:-brahmacaryanI jANo zuddhi, upaniyamomAM jenI buddhi (1) dUdha, ghI, mIThAI, mAvA-malAI, mAkhaNa Adi pauSTika padArthonuM sevana na karavuM, badAma-pistA Adi mevAnA padArthono paNa tyAga karavo. (2) A padArthonI kyAreka jarUra hoya to alpa mAtrAnuM dhyAna rAkhavuM ane niraMtara aneka divasa sudhI sevana na karavuM. (3) mahinAmAM ochAmAM ochA cAra divasa AyaMbila athavA upavAsa Adi tapasyA avazya karavI. (4) haMmezAM UNodarI karavI arthAt koIpaNa samaye pUrNa bhojana na karavuM.(peTa bharI jamavuM nahi). temaja sAMjanA samaye bhojana na karavuM athavA ati alpa mAtrAmAM AhAra levo. (5) svAthya anukULa hoya to ekavArathI vadhu bhojana na karavuM athavA yathA saMbhava ochI vakhata khAvuM. temaja ekavAranA bhojanamAM paNa khAdya padArthonI saMkhyA bahu ochI rAkhavI. (6) bhojanamAM maracAM-masAlAnI mAtrA ati alpa rAkhavI, athANA AdinuM sevana na karavuM. temaja taLelA khAdya padArthonuM sevana na karavuM. cUrNa athavA khATA padArthonuM sevana na karavuM. (7) rAsAyaNika auSadhionuM ke uSmA(garamI/zakti) vardhaka auSadhinuM sevana na karavuM. bane tyAM sudhI auSadhanuM sevana paNa na karavuM. (8) mahinAmAM ochAmAM ochA 15 divasa rUkSa athavA sAmAnya AhAra karavo arthAt dhAra vinayano(ghI, dUdha, dahIM Adi) tyAga karavo. (9) strIno najIkathI saMparka athavA tenA mukha, hAtha, paga, temaja vastrAbhUSaNa Adine jovAnI pravRti na karavI. (10) divase sUvuM nahi. temaja bhojana bAda tarata ja saMkucitta peTa rAkhI besavuM ke sUvuM nahi. ) bhikSae vihAra athavA bhikSAcArI Adi zrama kArya avazya karavuM athavA tapazcaryA ke ubhA rahevAnI pravRti rAkhavI. (12) uttarAdhyayana sUtra, AcArAMga sUtra, sUyagaDAMga sUtra, temaja dazavaikAlika sUtrano svAdhyAya temaja vAcanA, anuprekSA Adi karatAM rahevuM. tathA niyamita prabhu bhakti karavI. (13) sUtA samaye ane UThatA samaye kaMIka Atmahita vicAra avazya karavA. (14) krodhano prasaMge upasthita thAya tyAre mauna rahevuM, Avezayukta bolavAnI pravRttino tyAga karavo. (15) yathA samaye svAdhyAya, dhyAna ane kAyotsarga avazya karavA. A sAvadhAnI rAkhavI e gacchagata ane ekala vihArI badhAM ja taruNa bhikSuo mATe atyanta hitakara che. A sAvadhAnIothI yukta jIvana banAvavAthI vikAra utpanna thavAnI saMbhAvanA prAyaH rahetI nathI. pariziSTa-2, adhyayana-3:-sAdhu jIvanamAM dattamaMjana saMyama pAlana karavA mATe zarIranuM nirogI hovuM nitAnta Avazyaka che kAraNa ke saMyama jIvanamAM zarIranuM rogagrasta hovuM chidrovALI nAva dvArA samudra pAra karavA samAna che. uttarAdhyayana sUtranA 23mAM adhyayanamAM zarIrane 'nAva' kahela che ane jIvane "nAvika kahela che. chidro rahita naukAne saMsAra samudra pAra karavA mATe yogya kahela che. zarIrarUpI naukA sachidra hovAnuM tAtparya che - tenuM rogagrasta hovuM! maMjana karavuM e svastha rahevAnuM pramukha aMga mAnavAmAM Ave che. kahyuM paNa che ke AMkhamAM aMjana, dAMtamAM maMjana, nita kara nita kara . prastuta sUtranA trIjA adhyayanamAM maMjana karavuM, dAMta dhovA sAdhu mATe anAcaraNIya kahela che. anyatra paNa aneka AgamomAM maMjana na karavAne saMyamanA mahattvazIla niyamarUpe sUcitta karavAmAM Avela che. yathA- je hetuthI sAdhake nagna bhAva yAvat adaMta dhAvana(dAMta sApha na karavAnI pratijJA)no svIkAra karela hato te hetu ne pUrNa siddha karI mokSa prApta kya! vartamAna kALanI khAvA-pIvAnI paddhati temaja azuddha khAdya padArthonI upalabdhinA kAraNe dAMtanA rogo, jema ke pAyoriyA AdinI bImArIo jaldI thaI jAya che. AvI paristhitimAM svAthyanI surakSAnA hetuthI ghaNA saMta- satIjIoe daMta maMjanane Avazyaka samajI lIdhela che. AvI samaja ane AcaraNa pAchaLa Agama niSThA temaja AcAra niSThAnA pariNAmonI zithilatAnI sAthe sAthe zuddha vivekapUrNa jJAnanI anabhijJatA paNa che ja. tenuM kAraNa e che ke jene AgamomAM AvatA sAdhvAcAranA niyamo sAdhAraNa chaghasyo. dvArA sUcitta nathI paraMtu te sarvajJa jinezvara bhagavaMtonA anubhavajJAna temaja kevaLajJAnanA prabhAvathI yukta che. tenA para zuddha zraddhA ane UMDA ciMtananI AvazyakatA che. ciMtana temaja anubhava karavAthI khyAla Ave che ke A avyavahArika jevA lAgatA Agama vidhAna paNa mahAna vaijJAnika che, tenA mULamAM zarIra svAthya temaja saMyama svAthya baMneno hetu rahela che. - sAdhune sadA bhUkhathI ochuM khAvArUpI uNodarI tapa karavuM Avazyaka che. maMjana na karavA chatAM paNa dAMtone svastha rAkhavA mATe ochuM khAvuM, temaja kyAreka-kyAreka upavAsa Adi tapa karavuM Avazyaka che. brahmacarya pAlana mATe temaja indriya nigraha mATe paNa ochuM khAvuM ane kayAreka-kayAreka upavAsa Adi karavA Avazyaka che. brahmacaryanI zuddhi ja saMyamanI zuddhi che. divasamAM eka ja vAra khAvuM ke divasabhara na khAvuM te saMyama temaja zarIra tathA dAMto mATe ati Avazyaka che. pAcana zakti temaja lIvaranI svasthatA mATe paNa alpa-bhojana Avazyaka che. A prakAre alpa bhojana, maMjanatyAga, brahmacarya, saMyama, svAthya Adi eka bIjA sAthe saMlagna (joDAyelA) che. roka-Toka vagara khAtA rahevuM temaja kevaLa dAMta zuddhi mATe maMjana karI levuM apUrNa viveka che. evuM karavAthI pAcana zakti(lIvara)nI kharAbI ane brahmacaryanI vikRti aTakavI zakaya nathI. tethI bhikSue maMjana ryA vinA paNa dAMta nirogI rahe teTalo ja AhAra karavo, tene potAnuM pramukha kartavya samajavuM joIe. AjanA vaijJAniko paNa maMjana ryA vagara khAvAne svAthya mATe upayogI mAne che. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 197 AgamasAra saptAhamAM eka upavAsa karI levAthI dAMtonI atyAdhika saphAI svataH thaI jAya che. bhojana bAda pAtra dhoIne pANI pIvAno AcAra paNa vaijJAnika che, evuM karavAthI dAMta svataH pANIthI dhovAI jAya che ane ghUMkavA-pheMkavAnI pravRti sAdhu jIvanamAM vadhatI nathI. daMta roganI AzaMkAthI zaMkAzIla bhikSuoe maMjana karavAnI apekSAe nIcenI bAbatonuM dhyAna rAkhavuM joie. (1) ochuM khAvuM, ochI vAra khAvuM ane ochI vastu khAvI. mana kahe te na khAvuM, zarIra mAMge te khAvuM. (2) khAdhA pachI tarata ke thoDA samaya pachI dAMtomAM pANIne halAvatA rahI eka-be ghUMTa pANI gaLavuM joIe. jyAre paNa pANI pIvAmAM Ave tyAre aMtamAM pANIne dAMtomAM halAvIne gaLavuM joie. (3) mahinAmAM 2 athavA 4 upavAsa Adi avazya karavA joIe. AhAranI aruci hoya ke vAyunisarga durgadhayukta hoya to bhojana choDI devuM joie. jhADA-ulTI hoya to bhojana choDI devuM joie. A prakAre zraddhA ane viveka rAkhavAmAM Ave to adaMta ghAvana(maMjana nahIM karavAnA) niyamanuM pAlana karatA hovA chatAM paNa svastha rahI zakAya che. AvuM karavAthI ja sarvajJonI AjJAnI zraddhA temaja ArAdhanA zuddha thaI zake che. snAna nahi karavA Adi niyamomAM paNa ahiMsA, brahmacarya, Indriyanigraha, AtmalakSya ane zarIra alakSya Adi hetu che. sAthe ja alpavastra, DhIlA vastra paheravAno paNa tenI sAthe saMbaMdha che. vihAra yAtrA, parizramI temaja svAvalaMbI jIvana, apramatta caryA vagere paNa temAM saMbaMdhita che. saMyamanA anya Avazyaka niyamonuM dhyAna rAkhavAmAM Ave to asnAna temaja adaMta ghAvana niyama zarIranA svastha rahevAmAM jarA paNa bAdhaka banI zake nahIM. tAtparya e ja che ke zarIra paricaryAnA niSedha karanArA AgamanA niyamonuM pAlana karavuM hoya to khAna-pAna temaja jIvanavyavahAranA Agama vidhAnonuM ane vyavahArika vivekonuM pAlana karavuM paNa ati Avazyaka samajavuM joIe. tyAre ja zarIra-svAthya temaja saMyama-zuddhi tathA citta-samAdhi kAyama rahI zake che. sAthe ja potAnI kSamatAno khyAla rAkhavAthI suMdara ArAdhanA thaI zake che. pariziSTa-3: adhyayana-4 ane 6:-rAtri bhojana rAtribhojana karavAthI prANAtipAta Adi mULaguNonI virAdhanA thAya che ane chaThTha rAtribhojana viramaNa vrata paNa mULaguNa che, teno bhaMga thAya che. rAtre kuMthuvA Adi sUkSma prANI tathA phUlaNa(phUga) AdinuM dekhAvuM azakya hoya che. rAtre AhAranI gaveSaNA karavAmAM eSaNA samitinuM pAlana paNa nathI thatuM. cUrNikAre kahyuM che- "je pratyakSa jJAnI hoya che, te AhArAdine vizuddha jANavA chatAM paNa rAtre nathI khAtA, kAraNa ke mULaguNano bhaMga thAya che. tIrthakara, gaNadhara ane AcAryo dvArA A rAtribhojana anAsevita che, tenAthI chaThThA mULaguNanI virAdhanA thAya che, ataH rAtribhojana na karavuM joie." (1) dazavaikAlikasUtra adhyayana-3mAM rAtri bhojanane anAcaraNIya kahela che. (2) dazavaikAlika adhyayana-mAM rAtribhojana karavAthI nigraMtha avasthAmAMthI bhraSTa thavAnuM kahela che tathA rAtribhojananA doSonuM kathana paNa karela che. (3) dazavaikAlika adhyayana-4mAM pAMca mahAvrata sAthe rAtribhojana viramaNane chaThuM vrata kahela che. (4) dazavaikAlika adhyayana-8mAM sUryAstathI sUryodaya sudhI arthAtu rAtre AhAranI manathI paNa icchA karavAno niSedha che. (5) uttarAdhyayana adhyayana-19, gAthA-31mAM - saMyamanI duSkaratAnA varNanamAM cAreya prakAranA AhAranuM rAtrie varjana karavuM ati duSkara kahela che. (6) bRhatkalpa uddezaka-1mAM rAtre ke vikAla(saMdhyA)nA samaye cAreya prakAranA AhAra grahaNa karavAno niSedha che. (7) bRhatkalpa uddezaka-pamAM kahevAmAM Avela che ke AhAra karatI vakhate khyAla AvI jAya ke sUryodaya thayo nathI ke sUryAsta thaI gayela che to moDhAmAM rahela AhAra paNa kADhIne paraThI devo joie ane tyAM tene khAvAnuM prAyazcitta kahela che tathA rAtre AhAra-pANI yukta oDakAra' AvI jAya to paNa tene gaLI javAnuM (gaLAmAM utArI javAnuM prAyazcitta kahela che. (8)dazAzrutaskaMdha sUtra dazA-2 tathA samavAyAMga sUtra samavAya-21mAM - rAtribhojana karavAne sabaLa doSa kahela che. (9) bRhatkalpa uddezaka-4mAM rAtribhojananuM guru prAyazcitta kahyuM che. (10) ThANAMga adhyayana-3 tathA pamAM- rAtribhojananuM guru prAyazcitta kahyuM che. (11) sUyagaDAMga sUtra zra.-1, a-2, u.-3mAM rAtribhojana tyAga sahita pAMca mahAvrata parama ratna kahevAmAM Avela che, jene sAdhu dhAraNa kare che. A prakAre ahIM mahAvrata tulya rAtribhojana viramaNanuM mahatva kahevAmAM AvyuM che. (12) sUyagaDAMga sUtra adhya.-6 mAM kahevAmAM Avela che ke bhagavAna mahAvIra svAmIe tapa mATe ane duHkhono nAza karavA mATe rAtribhojanano tyAga ryo hato. (13) uttarAdhyayana sUtra adhyayana-3ramAM rAtribhojananA tyAgathI jIvano Azrava ghaTavo temaja anAzrava thavo kahela che. (14) nizItha sUtra uddezaka-11mAM- rAtribhojana karavAnuM temaja tenI prazaMsA karavAnuM guru caumAsI prAyazcita kahela che. (15) dazAzrutaskaMdha sUtra dazA-6mAM zrAvakane pAMcamI paDimA dhAraNa karavAmAM rAtri bhojanano pUrNa tyAga karavAnuM Avazyaka kahyuM che. tenI pUrva avasthAomAM paNa zrAvake rAtribhojanano tyAga karavo joIe paraMtu tyAM sudhI aicchika che ane chaThThI pratimAthI laI agyAramI pratimA sudhI rAtribhojanano tyAga karavo jarUrI che. anya graMthomAM - Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 AgamasAra-pUrvArdha (1) kArtikeyAnuprekSA pRSTa 383mAM- rAtribhojana tyAgane 6 mahinAnA upavAsa tulya batAvavAmAM Avela che.(varSano aDadho samaya tapamAM pasAra thAya e hisAbathI.) (2) mahAbhAratanA zAntiparvamAM- narakamAM javAnA cAra bola kahela che, jemAM prathama bolathI rAtribhojanane narakamAM javAnuM kAraNa kahela che bAkInA traNa kAraNo naraka gamananA A prakAre che- 1. para strI gamana 2. madirA,dAru AdI 3. kaMdamULa bhakSaNa. (AgamamAM cAra kAraNa judA che.) (3) vedavyAsanA yogazAstra a-3mAM kahevAmAM Avela che ke rAtre khAnAra manuSya ghuvaDa, kAgaDo, gIdha, sUkara, sarpa ane vIMchI Adi yonimAM janma dhAraNa kare che. (4) manusmRtimAM kahevAmAM Avela che ke rAtri rAkSasI hoya che tethI rAtre zrAddha karavuM joIe nahi. (5) yogazAstra a-3mAM kahevAmAM Avela che ke- nitya rAtribhojana tyAga karavAthI agnihotranuM phaLa maLe che temaja tIrtha yAtrAnuM phaLa maLe che. Ahuti, snAna, devatA pUjana, dAna, zrAddha temaja bhojana rAtrie karavAmAM AvatA nathI. kITa, pataMga Adi aneka sattvonuM ghAtaka A rAtribhojana ati nidita che. (6) mArkaDeya munie to rAtre pANI pIvuM lohI samAna ane khAvuM mAMsa samAna kahI dIdhela che. (7) bauddha matanA "majamanikAya' temaja "lakuTikopama sutta'mAM rAtri bhojanano niSedha kyo che. (8) hemacandrAcArya e divase ane rAtre koI rokaToka vinA khAnArane 'ziMgaDA ane pUMchaDA vagaranA jAnavara' hovAnuM sUcitta karela che jIvana zikSAo - (1) rAtre ghaNA nAnA-nAnA jIvo dekhAtA nathI, te khAvAmAM AvI jAya to tenAthI ghaNA prakAranI bImArIo thAya che. (2) aneka pakSIo paNa rAtre khAtA nathI, kahyuM paNa che ke - ciDI, kameDI, kAgalA, rAta cagaNa nahI jAya!- naradehadhArI jIva tuM, rAta paDye kyAM khAya? (3) rAtre aMdhakAra hoya che, aMdhakAramAM jo bhojana sAthe kIDI khAvAmAM AvI jAya to buddhi naSTa thaI jAya che. mAkhI jo AvI jAya to tarata ja ulTI thaI jAya che. jo bhojanamAM AvI jAya to jalodara jevo bhayaMkara roga pedA thaI jAya che. garoLI AvI jAya to kuSTa jevI mahAvyAdhi utpanna thaI jAya che. te sivAya ucca raktapAta (hAI blaDaprezara), dama, hRdayaroga, pAcanazaktinI kharAbI Adi bImArIonI saMbhAvanA rahe che. (4) sUryAsta pUrve bhojana karavuM pAcananI daSTie sarvottama che. suvAnA traNa kalAka pahelAM bhojana karavuM ArogyadAyaka che. evuM karavAthI pANI barAbara pI zakAya che tathA bhojanane pacavA mATe samaya maLI jAya che. rAtre 9-10 vAgye bhojana karI sUI javAthI bhojananuM pAcana paNa barAbara thatuM nathI. (5) sUryanA prakAzanI potAnI alaga ja vizeSatA che. sUryanA prakAzamAM hIrA- javerAta AdinuM je parIkSaNa karavAmAM Ave che tevuM vidyuta prakAzamAM na thaI zake. sUryanI rozanImAM kamaLa khIle che. sUryodaya thatAM ja prANavAyunI mAtrA vadhI jatI hoya che. rAtre pAcana saMsthAna paNa barAbara kAma karatuM nathI. te sivAya koI sUkSma jIva sUryanI rozanImAM ja joI zakAya che, vidyuta prakAzamAM nahIM. A badhI vAtone dhyAnamAM rAkhatA thakAM vidyutanA prakAzane sUryanA prakAza samakakSa na samajavo joie. baMnemAM ghaNuM aMtara che, je svayaM siddha che. (6) tethI dharmI puruSo e temaja vizeSa karI sAdhu-sAdhvIjIo e rAtribhojanano saMpUrNa tyAga karavo joIe. paristhitivaza zrAvaka hInAdhika rUpamAM paNa teno abhyAsa karatAM-karatAM pUrNa tyAganuM lakSya rAkhe che, aMte eka samaye tenA mATe paNa rAtribhojanano tyAga Avazyaka banI jAya che. saMkSepamAM-munioe pUrNa ane gRhasthIe yathAzakti rAtri bhojanano tyAga karI svAthya-lAbha temaja Atmonnatino lAbha prApta karavo joie. pariziSTa-4: adhyayana-5:-gocarIe jAvAnI temaja AhAra karavAnI vidhi (1) gocarI jatAM pahelAM munie mukhavastrikAnI temaja joLI tathA pAtrAnI pratilekhanA karavI. (2) kAyotsarga karI ciMtanamAM levuM- 1. gocarImAM daSTinI caMcaLatA na thavI 2. cAlamAM zAnti rAkhavI, utAvaLa na karavI 3. gaveSaNAmAM ImAnadArI rAkhavI, lAparavAhI na karavI 4. AhAra saMbaMdhI vizeSa tyAga niyama athavA abhigraha karavo, prAtaH karelo hoya to smRtimAM levo. (3) guru AdinI AjJA levI. (4) Avatsahi, Avatsahi uccAraNa karI upAzrayanI bahAra nIkaLavuM. (5) gocarI laI AvatI vakhate nissahi, nissahi uccAraNa karI vinayayukta upAzrayamAM praveza karavo. (6) bhUmi pramArjana karI AhAra rAkhavo, gurune dekhADavo.(7) joLInuM pratilekhana karavuM. (8) Avazyaka sAmagrI ane Asana temaja bhAjana (mAtraka) laI besavuM. (9) tassa uttarIno pATha bolI iriyAvahino kAyotsarga karavo tathA gocarInA gharone yAda karIne kramazaH aticAronuM ciMtana karavuM. (10) kAyotsarga zuddhino pATha bolavo. (11) goyaraSNacariyAno pATha uccAraNa karavo. (12) tassa uttarIno pATha bolI (aho jirNahiM asAvajajA.) A gAthAnuM ciMtana kAyotsarga mudrAmAM karavuM. (13) kAyotsarga pUrNa karI logassano pATha pragaTapaNe bolavo. (14) svAdhyAya karavo. pa) vizrAMti ryA pachI bhAvapUrvaka anya manivarone AhAra nimaMtraNa karavuM. koI le to saharSa deve. (16) jJAtA sUtramAM kahelA daSTAMtonuM ciMtana karI AhAra karavo. 1. pitA-putroe aTavImAM phasAI javAthI prANa rakSArthe udAsInatApUrvaka mRta putrInA zarIrano AhAra kya tevI glAni temaja udAsInatAthI zarIra saMrakSaNArthe AhAra karavo arthAt Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 jainology AgamasAra AhAra karavAmAM jarA paNa AnaMda na mAnavo 2. putra ghAtaka vijaya corane dhannA zeTha dvArA potAnA AhAramAMthI devAnI jema pUrNa lAcArI temaja vivazatA sAthe AhAra karavo. saMyama kriyA, temaja jJAna tathA citta samAdhi mATe zarIrane AhAra pudgala devA jarUrI banI jAya che, evI vRttithI AhAra karavo. (17) mAMDalAnA doSa TALavA mATe smRtimAM levuM. yathA- 1. svAda vRddhi mATe saMyoga na meLavavA 2. AhAranI prazaMsA-niMdA na karavI 3. AhAra nimitte AnaMdita ke khinna na thavuM 4. bhUkhathI ochuM khAvuM 5. ati dhIre na khAvuM 4. utAvaLathI paNa na khAvuM. sukhAsane besavuM 7. AhAra nIce jamIna para DhoLavo nahi. 8. moDhethI cava-cava, suDa-suDa avAja na karavo 9. khAdya padArthane pUNe cAvavo, temaja moDhAmAM rasa thaI jAya pachI ja utAravo. (18) (arasaM virasa vAvi.) ane (alole na rase gidde.) A banne gAthAonuM uccAraNa manana karI paccakhANa pALavA, pAMca vAra namaskAra maMtra gaNavA. tyAra pachI mauna vrata laI AhAra karavo. (19) savAra-sAMjanI gocarImAM ke guru AjJA thAya tyAre saMkSipta vidhi karavI jema ke- 1. gocarI gayA hoya to iriyAvahi Adino kAussagna karavo. 2. paccakakhANa pALavA, pAMca namaskAra maMtra gaNavA. (aho jirNahiM asAvajajA.) gAthAnuM ciMtana karavuM. mauna svIkAra karI mukhavastrikA kholavI temaja AhAra prAraMbha karavo. khullA moDhe jarA paNa na bolavuM. (20) AhAra ryA bAda namaskAra sahitanAM sAgArI paccakhANa karavA. (21) AhAra karavAnA sthAna temaja pAtronI zuddhi karavI. nihAra vidhi (1) laghunItanI icchA(bAdhA) thAya tyAre prasavaNa pAtramAM karavuM.(2) avara javara rahitanA sthAne ukaDu Asane besavuM. (3) avAja na thAya te rIte pAtramAM mUtra vyutsarjana karavuM. (4) yogya, aceta temaja trasa-sthAvara jIva rahita bhUmimAM vistRta sthAnamAM chUTuM chavAyuM karI paraThavuM. eka ja jagyAe saghana rUpathI na paraThavuM. (5) paraThavA pUrve AjJA levI, bhUmi jovI athavA pramArjana karavuM. (6) paraThayA bAda vosire-vosire bolavuM, pachI sthAna para AvI tassa uttarIno pATha gaNI iriyAvahIno kAyotsarga karavo. (1) vaDInItanI bAdhA thAya tyAre jo anukULatA hoya to gAmathI bahAra javuM. (2) cAlavAnA mArgamAM ke besavAnA sthAna para lIlI vanaspati, aMkura, kIDI Adi na hovA. (3) lokonI avara javara na hoya. (4) lokone Apatti na hoya tevA sthAna para besI, vastra khaMDathI aMga zuddhi karI, pachI jaLathI zuddhi karavI. adhika jaLa prayoga na karavo. maLathI thoDA dUra jaIne zuddhi karavI. bAkI vidhi pUrvavatu! (5)jo bAdhAno vega tIvra hoya ke bahAra javAmAM zarIranI anukULatA ochI hoya, mArga temaja sthAna virAdhanA vALA hoya, lokonI avara javara rahita sthAna na maLe to upAzrayanA koIpaNa ekAMta sthAne potAnA uccAra mAtrakamAM zauca nivRtti karavI. tyArabAda yogya sthAne pUrvokta vidhipUrvaka paraThI devuM. vihAra vidhi (1) raste cAlatAM vArtAlApa na karavo. ekanI pAchaLa eka ema kramathI cAlavuM, jhuMDa banAvIne na cAlavuM. (2) utAvaLathI na cAlavuM. (3) IryAmAM ja ekAgra citta rAkhavuM, anya je te vicAra na karavA.(4) iryA saMbaMdhI viveka vRddhi thAya tevuM ciMtana karatA rahevuM, jemake- raste cAlatA ciMtananA viSayo:(1) pattharanA TUkaDA, mATI, gAro, mIThuM, pattharanA kolasA vagere to nathI ne!(2) saceta ke mizra pANI to DhoLAyeluM ke phekeluM to nathI ne!(3) strI-puruSano, bIDIvALAno ane skUTaravALA Adino saMghaTTo karavAno nathI.(4) kapaDA, pAtra, zarIrane vadhAre halAvavAnA nathI.(5) lIluM ghAsa, aMkura, kUlaNa, anAja, maracAnA bIja, zAka AdinA chotarA, phUla, pAMdaDAM Adi to vikharAyelA nathI ne! tene bacAvIne paga mUkavAnA che.(6) kIDI-makoDA-kaMthavA Adi jIva to nathI ne !(7) cAlatAM-cAlatAM vAto karavAnI nathI, AjubAju jovAnuM nathI.(8) citta ekAgra rAkhavAnuM che, anya vicAra karavAno nathI.(9) IryAmAM tanyUrti temaja tanmaya banIne cAlavAnI bhagavAnanI AjJA che.(10) AgaLanI bhUmi ane vAhana Adi joIne cAlavAnuM che. (11) zAMtithI cAlavAnuM che. paga dhIre mUkavAno che. utAvaLa karavAnI nathI. (care maMda maNuvigo) tevI bhagavAnanI AjJA che. (12) jIva, kAMTo, patthara, lIla, phUga, bIja, kIDI vagerenuM jarUra paDye(prasaMge) raTaNa karavAnuM che, yAda karavAnA che. pratilekhana karatA ciMtananA viSayo:(1) traNa daSTi gaNavI arthAtu pratilekhana mATe hAthamAM sAme rAkhela vastra vibhAgane upare, madhyamAM ane nIce ema kramazaH traNa daSTithI jovuM, eka ja daSTimAM te vibhAgane na joI levuM.(2) ekAgracitta rAkhavuM. (3) anya vicAra na karavA. (4) utAvaLa na karavI. zAMtithI kArya karavuM.(5) hAtha temaja vastrane dhIre--dhIre calAvavAM, vadhAre na halAvavA. (6) jIva che ke zuM che? tevI anveSaNa buddhi rAkhavI. (7) pratilekhana samaye vAto na karavI, mauna rAkhavAnuM ane sthira Asane besavAnuM. (8) pratilekhana karatAM kapaDAne Aju-bAju ke jamIna sAthe sparza na karAvavo.(9) kapaDAne nIce rAkhatI vakhate bhUmi jovI. (10) pratilekhita temaja apratilekhita vastra judA-judA rAkhavAnA. (11)pratilekhanA pUrI thaI gaI che, tevo upayoga lagAvI, vicArI, pachI zramaNa sUtranA trIjA pAThano kAyotsarga karavo. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha 200 zayana vidhi (1) bhUmi pramArjana karavuM, Asana bichAvavuM, zarIra pramArjana karavuM, Asana pramArjana karI besavuM, IriyAvahI karI, 1. pragaTa logassa 2. traNa vAra karemi bhaMte, 3. cattAri maMgalano pATha 4. arihaMto mahadevo pa. khAmemi savaeNjIvA 6. aDhAra pApAna A pAThonuM upayoga sahita uccAraNa karavuM. pramAda karavAnI lAcArInuM ke AtmAnuM ciMtana karavuM. pAMca namaskAra maMtra gaNavA. zarIra ane AsananuM pramArjana karatA sUI javuM. (2) UThayA pachI ati jarUrI hoya to zarIranI bAdhAothI nivRtta thavuM. ati Avazyaka na hoya to namaskAra maMtra, tassa uttarI, pagAmasikkAe pAThano kAussaga karavo, pragaTa logassa gaNavo, AkAza(kALa) pratilekhana karavuM. guru vaMdana karIne svAdhyAya karavo, pachI savAranuM pratikramaNa karavuM. pariziSTa-5: dharmAcaraNa- tapanA heta kevA hoya dharmanuM koIpaNa AcaraNa karavAmAM Ave tyAre teno hetu zuddha hovo Avazyaka che. tene traNa vibhAgathI samajavA joie. 1. dharmanA AcaraNa 2. azuddha hetu 3. zuddha hetu. dharmanA AcaraNa:- 1. namaskAra maMtranI mALA pheravavI 2. AnupUrvI gaNavI 3. pratyeka kAryamAM namaskAra maMtra gaNavA 4. muni darzana karavA 5. mAMgalika sAMbhaLavuM. 6. kIrtana karavuM 7. vrata-paccakhANa Adi dharma pravRti karavI. 8. tapasyA karavI. azuddha hetu - Ihalokika sukha-samRddhi, putra, dhana AdinI prApti kArya siddhi; icchA pUrti, Apatti-saMkaTa vinAza AdinA hetu dharma pravRtimAM azuddha hetu che. yaza, kIrti, prazaMsAnI prAptino uddezya paNa azuddha hetu che. zuddha hetu :- karmonI nirjarA mATe, thoDo samaya dharma bhAvamAM temaja dharmAcaraNamAM vyatIta thAya te mATe, pApakArya ochA thAya, pApakArya karatAM pahelAM paNa dharma bhAva saMskAronI jAgRti thAya te mATe, bhagavad AjJAnI ArAdhanA mATe, citta samAdhi temaja AtmAnaMdanI prApti mATe , te zuddha hetu che. sAra:- dharmanI koIpaNa pravRtimAM Ihalaukika icchA bilakula na hovI joie; ekAMta nirjarA bhAva, Atma unnati ane mokSa prAptino hetu hovo joie. aihika cAhanA yukta koIpaNa pravRti hoya pachI bhale te mALA pheravavAnI hoya ke vratanI hoya ke tapanI pravRti hoya tene dharma AcaraNa na samajI saMsArabhAvanI laukika pravRti samajavI, te AtmAnI unnatimAM eka kadama paNa AgaLa vadhavA devAvALI pravRti nathI. bhagavadAjJAnI ArAdhanA ane karma-muktinA zuddha lakSyavALI dharmAcaraNanI pravRtti ja dhArmika pravRtti che, evuM samajavuM joie. dhArmika pravRttinI sAthe laukika rucinI pravRttio mizrita karI devI te paNa dhArmika pravRttine laukika pravRtti banAvI devA samAna mAnavuM joie. jema ke aThThAI Adi vibhinna tapasyAo sAthe ADaMbara, dekhADo, zRMgAra temaja AraMbha-samAraMbha pravRtti joDI tene vikata karavI te bhagavadAzajJAnI bahAra che, viparIta che evuM samajavuM joie. mATe dhArmika koIpaNa pravRttimAM laukika rucio, laukika pravRttione mizrita karavI nahIM. jema ke maheMdI lagAvavI, vastra-AbhUSaNa vadhAre paheravA, beMDavAjA bolAvavA Adi. tAtparya e ja che ke dhArmika pravRttine saMpUrNa laukika pravRttiothI pUrNa mukta rAkhavI joie, temaja laukika rucithI karavAmAM AvatI pravRttine dharma na samajatA mAtra sAMsArika ke laukika pravRtti ja samajavI joie. hetu zuddhi mATe pratyeka pravRttimAM aMtarmanane jJAna-cetanAthI jAgRta rAkhI sAcuM ciMtana karavuM joie ane azuddha ciMtanone vivekapUrvaka dUra karI zuddhamAM parivartana karI devA joIe. jema ke- dukAna kholatI vakhate namaskAra maMtra gaNavAmAM sArI grAhakI thAya tevA vicAra na karatAM ema ciMtana rAkhavuM ke saMsAramAM A pravRttio karavI Avazyaka che chatAM paNa pahelAM eka miniTa AtmA mATe dharmabhAva karI levo. A rIte dareka pravRttimAM ciMtananuM saMzodhana karI levuM joie. ThANAMga prAkathana : A trIjuM aMga sUtra che. maulika rUpe A gaNadhara kRta sUtra che. A sUtramAM ekathI dazanI saMkhyA saMbaMdhI aneka viSayono saMgraha che, tethI saMkhyAthI saMbaMdhita viSayo samaye-samaye saMpAdita saMvardhita karavAmAM Avela che. evuM Agama vagerenA anuprekSaNathI jaNAya che. A ThANAMga sUtramAM kyAMka koI anya apekSAthI ane kyAMka koI apekSA vinA kevaLa saMkhyAnI mukhyatAne laIne viziSTa racanA paddhati svIkAra karavAmAM Avela che, arthAt eka ja viSayamAM jo nava ke dasa saMkhyA hoya to tene pAMca cha, sAta, ATha, nava, dasanI saMkhyAmAM paNa kahevAmAM Avela che. yathA kriyAo paccIsa che, tene eka paddhatithI bIjA ThANAmAM be-benI saMkhyAthI kahevAmAM Avela che ane pharI tene pAMcamAM ThANAmAM pAMca-pAMcanI saMkhyAthI kahevAmAM Avela che. A prakAre A sUtramAM saMkhyAnuM AlaMbana laIne aneka tattvonuM, AcAronuM, kSetronuM, kathAonA aMtargata viSayonuM, umaranuM temaja aneka prakIrNaka viSayonuM saMkalana che. navamAM ThANAmAM zreNika mahArAjAnA bhAvI be bhavonuM kathana karI vistAra pUrvaka kathAnaka paNa kahevAmAM Avela che. prathama ThANA(sthAna)no sArAMza (1) eka saMkhyAno AdhAra laIne ahIM saMgrahAyathI ke jAtivAcaka kathananI apekSAthI aneka tattvone eka saMkhyAmAM kahevAmAM Avela che. (2) AtmA, loka, karma, nava tattva, SaTu dravya, 18 pApa ane teno tyAga, vedanA, traNa yoga, pudgala, avasarpiNI vagere Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 2011 AgamasAra kALa temaja aloka, covIsa daMDaka, traNa daSTi, cha legyA che. cAra gati che ane temAM jIvonuM gamanAgamana che. temaja aneka prakAranA devonuM astitva che. (3) siddhonA paMdara bhedone paNa judI-judI vargaNAonA AdhArathI kahevAmAM Avela che. (4) bhagavAna zrI mahAvIra svAmI ekalA ja mokSe gayA.(5) anuttara vimAnanA deva vadhumAM vadhu eka hAthanI UMcAIvALA hoya che (6) Adra, citrA, svAti nakSatronA eka-eka tArA ja che. bIjA sthAnano sArAMza prathama uddezaka (1) A uddezakamAM aneka apekSAthI jIvono be bhedomAM samAveza karavAmAM Avela che. jema ke- trIsa-sthAvara, saindriya-anindriya, saAyuSya-nirAyuSya, siddha-saMsArI vagere. (2) kriyAonA aneka bheda-prabheda be-benI saMkhyAmAM kahevAmAM Avela che, jema ke-1. jIva kriyA 2. ajIva kriyA. jIva kriyAnA be bheda-1. samyakatva kriyA 2. mithyAtva kriyA. ajIva kriyAnA be bheda-1. sAMparAyika kriyA 2. IriyAvahI kriyA. tadaMtara kahevAmAM Avela 22 kriyAo- 1. kAyikI 2. adhikaraNikI 3. prAdeSikI 4. paritApanikI 5. prANAtipAtikI 6. apratyAkhyAnikI 7. AraMbhikI 8, parigrahitI 9. mAyA-pratyayA 10. mithyAdarzana pratyayA 11. daSTijA 12. sparzajA 13. prAhityakI 14. sAmaMtopanipAtikI 15. svastikI 16. naisaSTikI 17. AjJApanikI 18. vaidAriNI 19. anavakAMkSikI 20. anAbhogikI 21. rAga pratyayikI 22. dveSa pratyayikI. A badhI be be bhedathI kahevAI che. (3) manathI ane vacanathI paNa paccakhANa thaI zake che.(4) jJAna ane cAritrathI saMpanna jIva mukta thaI zake che. (5) AraMbha ane parigrahamAM Asakta jIva dharmane, ke jJAna-darzana-cAritrane, ke mokSane prApta karI zakato nathI. (6) jIva koI pAse sAMbhaLIne ke sAMbhaLyA vinA potAnA kSayopazamathI dharma Adine prApta karI zake che. (7) naMdI sUtra varNita pAMca jJAnanA bheda-prabheda ahIM karavAmAM Avela che. (8) dharma be prakAranA che yathA- 1. zrata dharma 2. cAritra dharma. athavA- 1. AgAra dharma 2. aNagAra dharma. saMyama paNa be prakAranA che - 1. sarAga 2. vItarAga. (9) pAMca sthAvaranA paryApta-aparyApta, sUkSma-bAdara, pariNata-apariNata, sthAna prApta ane vATe vahetA Adi be-be bheda che. (10) AlocanA, pratikramaNa, dIkSA, vaDI dIkSA, svAdhyAya temaja saMthAro (AjIvana anazana) karatI vakhate pUrva athavA uttara tema bemAMthI koIpaNa dizA tarapha moDhuM rAkhavuM joIe. bIjo uddezaka (1) jIva A bhavamAM karela pApa karmanuM phaLa A bhavamAM paNa bhogave che ane AgaLanA bhAvamAM paNa bhogave che. (2) jIvane je paNa jJAna thAya, te samavahata-asamavahata baMne avasthAmAM rahe che. (samohiyA-asamohiyA)samudaghAta avasthAmAM. (3) indriyonA viSayonuM grahaNa jIvane eka dezathI paNa thAya che ane sarvathI paNa thAya che. (4) devo be zarIravALA hoya che. 1. bhavadhAraNIya 2. uttaravaikriya. trIjo uddezaka (1) bhASA(zabda) be prakAranA che- 1. akSara saMbaddha ra.no akSara saMbaddha, no bhASA zabda aneka prakAranA che- tata, vitata, ghana, nRsira, tAla, lattikA, bhUSaNa AdinA zabdo. (2) zabdanI utpatti be prakAre thAya che- 1. pulonA joDAvAthI ke TakarAvAthI 2. pudgalonA vikharAvAthI ke bhedana thavAthI arthAt vAMsa, vastra phATavAthI ke phADavAthI paNa zabda utpatti thAya che. (3) sAmAyika be prakAranI che- 1. AgAra sAmAyika 2. aNagAra sAmAyika. (4) tadanaMtara kSetra, parvata, nadI vagere aneka viSayonuM kathana karatAM-karatAM 64 indronuM kathana karavAmAM Avela che. (5) jaMbudvIpamAM baLadeva, vAsudeva, cakravartI vagere temaja sUrya, caMdra, graha, nakSatra vagerenuM be-benI saMkhyAmAM kathana karavAmAM Avela che cotho uddezaka (1) samaya, AvalikA Adi kALa, grAmAdika kSetra, tathA chAyA, aMdhakAra vagere jIva sAthe saMbaMdha rAkhatA hovAthI jIva paNa kahI. zakAya che ane te ajIva rUpa temaja pudgala rUpa hovAthI tene ajIva paNa kahI zakAya che. (2) AyuSya samApta thatI vakhate Atmapradeza zarIranA koIpaNa eka bhAgamAMthI paNa nIkaLI zake che ane saMpUrNa zarIramAMthI paNa nIkaLI zake che. saMsArI jIvono AtmA ekadezathI nIkaLe che ane mokSe jatI vakhate ja AtmA AkhA zarIramAMthI eka sAthe nIkaLe che. (3) karmonA kSayathI athavA kSayopazamathI ema baMne prakArathI bodhi, cAra jJAna temaja saMyamanI prApti thAya che. (4) krodha Adi pApa svayaM mATe ke bIjA mATe paNa karavAmAM Ave che. (5) sayogI-ayogI, jJAnI-ajJAnI, AhAraka-anAhAraka, bhASaka-abhASaka, sazarIrI-azarIrI vagere be-be prakAranA jIvanA bheda kahyA che. bAra prakAranA AtmaghAta arthAt ArtadhyAnathI potAnI jAte maravA rUpI bALamaraNa kahyA che. (6) AThe ya karmonA be-be bheda kahyA che. jJAnAvaraNIya ane darzanAvaraNIyanA deza' ane 'sarva' ema be bheda che. AyuSya karmanA 'kAyasthiti' ane 'bhAvasthiti' rUpa be bheda che ane aMtarAya karmanA 1. vartamAna lAbhane naSTa karanAra ane 2. bhAvI lAbhane rokanAra, A prakAre be bheda che. (7) be cakravartI sAtamI narakamAM gayA- 1. subhUma 2. brahmadatta. (8) tIrthakaronA varNa, devonI sthiti tathA parivAraNAnuM kathana karavAmAM AvyuM che. (9) be tArAvALA cAra nakSatra kahyA che. be bhAdrapada, be phAlganI. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 202 (10) lokamAM ddhipradeza, ddhipradezAvagADha ane krisamaya sthitika pudgala skaMdha anaMta che. anya paNa aneka tattvonA be-benI saMkhyAmAM kathana karavAmAM Avela che. trIjA sthAnano sArAMza: prathama uddezaka (1) jIva bAhya athavA AtyaMtara pugalone grahaNa karIne athavA vagara paNa vividha kriyArUpa vidurvaNA karI zake che. (2) deva lokamAM devo- 1. potAnI devI 2. vikarvita devI ane 3. anya devonI devI sAthe paricAraNA karanAra paNa hoya che. (3) tIvra pariNAmothI hiMsA temaja jUThanuM sevana karanAra alpa AyuSyano temaja azubha dIrdhAyuno baMdha kare che. zramaNa nigraMthane moha athavA ajJAnavaza akalpanIya AhAra vahorAvavAthI ochA AyuSyano baMdha paDe che ane temanI niMdA karavAthI ke kharAba bolavAthI azubha lAMbA AyuSyano baMdha paDe che. Adara sahita, bhAva sabhara zuddha AhAra vahorAvavAthI zubha dIrdhAyuno baMdha paDe che. (4) deva AkAzamAM vikuvarNA kare athavA saMgharSa kare athavA tArA vimAnane anyatra laI jAya to AkAzamAM tAro tUTato hoya tevuM lAge che. (5) devo potAnI RddhinuM pradarzana karavA mATe garjanA, vIjaLI vagere kare che. tIrthakaranA janma, dIkSA ane kevaLajJAna utpanna thavA samaye paNa devonuM aMgaphuraNa, AvAgamana vagere thAya che, temaja lokamAM prakAza thAya che. tIrthakaranA mokSagamana samaye, dharma-viccheda thavA samaye temaja pUrvajJAna viccheda thavA samaye lokamAM bhAva aMdhakAra thAya che. (6) mAtA-pitAnI, gurunI, svAmI(saMrakSaka)nI anupama sevA, suzruSA karavA chatAM paNa saMpUrNa RNa utaratuM nathI. temane kevalI prarapIta dharma pamADavAthI, ke dharmanI ArAdhanA karavAmAM madadarUpa thavAthI ja temanuM RNa sArI rIte utare che. (7) 1. nidAna na karavAthI 2. samaja zuddha rAkhavAthI 3. utkRSTa jJAna ArAdhanAthI ane 4. kAma-krodha vagerethI rahita samAdhi-vaMta banI cittamAM zAMti-samAdhi rAkhavAthI jIva zIdhra saMsAra sAgara tarI jAya che. (8-9) jIvone traNa prakAranI upadhi ane parigraha hoya che- karma, zarIra, upakaraNa. (10) dhAnya (ghauM, bAjarI vagere)nI yoni traNa varSa bAda, dvidaLa (caNA-maga vagere)nI yoni pAMca varSa bAda ane bIjonI yoni sAta varSa bAda naSTa thaI jAya che. tyArabAda te aceta thaI jAya che, ane svAbhAvika rUpathI te ugatA nathI. noMdhaH paraMtu prayogathI ke amuka rIte rAkhavAthI ugI paNa zake che. jemake AgamamAM zrotendriyano viSaya alpa batAvavAmAM Avela che, chatAM paNa prayoga vaDe hajAro mAIla dUrathI paNa te ja kSaNe sAMbhaLI zakAya che. (te bhASA ke zabda nathI paNa najIkanA upakaraNanuM dhvanI che.) (11) jaMbudvIpa, sAtamI narakano apratiSThAna narakAvAsa ane sarvArthasiddha vimAna traNe ya eka lAkha yojana pramANa che ane eka ja lAInamAM Avela che. (12) prathama narakano sImaMtaka narakAvAsa, samayakSetra ane siddha zilA A traNeya 45 lAkha yojanAnA che ane eka lAInamAM Avela che. (13) kAlodadhi samudra, puSkara samudra ane svayaMbhUramaNa samudranuM pANI zuddha pANInA svAda ane guNavALuM che. bAkInA samudranuM pANI svAbhAvika pANI samAna nathI. (14) lavaNa, kAlodadhi ane svayaMbhUramaNa samudramAM maccha kaccha bharyA che. (15) mAMDalika rAjA, cakravartI rAjA ane mahAAraMbhI, mahAparigrahI A traNeya jo dharmanuM AcaraNa(zrAvaka vrata ke sAdhu vrata) na kare to narakamAM jAya che. (16) caMdraprajJapti, sUryaprajJapti, ane dvIpa sAgara prajJaptinuM adhyayana niyata samaya para (rAtrI ane divasanI, prathama ane aMtima-cothI porasImAM) karavAmAM Ave che. bIjo uddezaka (1) jJAna-darzana cAritrarUpa loka athavA UMcA, nIcA, tirachA ema traNa-traNa prakAranA loka kahevAmAM Avela che. devonA indra, sAmAnika, trAyaTiMzaka ane lokapAla ema cAreyanI traNa-traNa prakAranI pariSada hoya che. (ra) koIpaNa samaye temaja koIpaNa umaramAM jIva bodha, saMyama ane kevaLajJAna prApta karI zake che. yathA- bAlavaya, taruNavaya, vRddhAvasthA. (3) aneka hetuo, nimitto ane paristhitiothI dIkSA levAmAM Ave che, tethI te aneka prakAranI che. paraspara pratijJAbaddha hoya to paNa dIkSA levAmAM Ave che. (4) sumana ane duzmana ne laIne aneka vikalpo kahevAmAM Avela che. jemAM javuM, AvavuM, khAvuM, bolavuM, sAMbhaLavuM, jovuM, UbhA rahevuM, besavuM, devuM-levuM vagere tathA mAravuM, chedana-bhedana, kApavuM vagere aneka kriyAothI paNa be-be(sumana-durmana)vikalpa kahyA che (5) suvatIno A bhava, parabhava ane bhavobhava prazasta thAya che. (6) lokamAM vAyu, AkAzanA AdhArathI; jaLa, vAyunA AdhArathI ane pRthvI jaLanA AdhArathI rahela che; A loka saMsthiti che. (7) dizAo traNa che- 1. upa2 2. nIce 3. tirachI. gatinI apekSAe trasakAya traNa che- 1. teukAya 2. vAyukAya 3. trasakAya. (8) samaya, pradeza, paramANu e traNe ya adha, abhedya, agrAhya, anaI, avibhAjita ane apradeza che. (9) samasta prANIone duHkhano bhaya lAgato rahe che. A duHkha potAnA ja pramAdadhanya kRtakarmothI utpanna thAya che ane te duHkhano kSaya potAnA apramAdathI thaI zake che. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 jainology AgamasAra trIjo uddezaka (1) jIva potAnA doSonI AlocanA traNa kAraNe nathI karato. yathA- 1. yaza-kIrti ochA thavAnA bhayathI. 2. apayaza-akIti thavAnA bhayathI. 3. doSa-sevanano tyAga na karavo hoya. A loka ane paraloka baMne suMdara thaze, jJAna-darzana-cAritranI zuddha ArAdhanA thaze, Atma-samAdhinI prApti thaze A traNa prakAre vicArI, saraLa AtmA potAnA doSonI AlocanA, pratikramaNa, AtmaniMdA, gaha karI prAyazcitta grahaNa kare che. tha) dhAraNa kare che. ghaNA arthane dhAraNa kare che ane ghaNA sAdhaka muLa temaja artha baMnene dhAraNa kare che. sUtrone dhAraNa karanArane gItI ane arthane dhAraNa karanArane arthI kahevAya che tathA sUtrArtha ubhaya (baMne)ne dhAraNa karanArane gItArtha ke bahuzruta kahevAya che. (3) lAkaDAnuM, tuMbaDAnuM ane mATInuM tema traNa prakAranA pAtra sAdhu rAkhI zake che. (4) sAdhu traNa kAraNosara vastra dhAraNa kare che- 1. lajjA nivAraNa 2. dhRNA nivAraNa 3. sahanazIlatAnA abhAvanA kAraNe. (5) traNa Atma rakSaka che- 1. sAthIonI sAraNA, vAraNA karI guNa dhAraNa karAvanAra 2. avasara na hoya to upekSA ke mauna bhAvathI rahenAra 3. pratikULatA lAge to tyAMthI potAnI jAtane alaga karI lenAra. (6) koIne moTA doSanuM sevana karatAM svayaM joI le athavA to potAnI vizvAsu vyakti joI le ane A doSonI te zuddhi na kare to tenI sAthe AhArano saMbaMdha baMdha karI zakAya che. jUThanuM traNa vAra prAyazcita laIne cothI vAra jUThuM bole to te paNa saMbaMdha rAkhavA yogya nathI. (7) traNa Avazyaka temaja mukhya padavI che- 1. AcArya 2. upAdhyAya 3. gaNI (saMghADA pramukha) tAtparya e che ke vizALa gacchane A traNa padavIdhArI sivAya rahevuM kalpatuM nathI. (8) traNa kAraNothI alpa vRSTi thAya che- 1. pANInA jIvo ane pudgalono caya, upacaya ocho thavAthI 2. devatAo vAdaLAone anya jagyAe saMharaNa kare. 3. vAdaLone havA vikherI de. tenAthI viparIta prakRti thavAthI varasAda vadhu thAya che, athavA devo anyatrathI vAdaLa lAvI adhika varSA karI zake che. (9) traNa kAraNosara deva manuSya lokamAM Ave che- 1. potAnA guru vagerenI bhakti karavA 2. jJAnI, tapasvI temaja duSkara sAdhanA karanAranI sevA ke vaMdana karavA. 3. potAnA mAtA-pitA vagere priyajanone potAnI Rddhi batAvavA. - traNa kAraNosara devo AvI zakatA nathI. 1. devalokanA sukhomAM lIna thaI javAthI 2. koI prayojana ke ruci na hovAnA kAraNe 3. "thoDIvAra pachI jaIza" evuM vicAratAM-vicAratAM seMkaDo varSa vyatIta thaI javAthI. (10) ghaNA devo manuSyabhava, Arya kSetra ane uttamakuLa prAptinI icchA kare che. (11) devono pazcAttApa- 1. aho! manuSya bhavamAM mArI pAse suMdara svastha zarIra ane anukULa saMyogo hovA chatAM zrutanuM vizALa adhyayana na kyuM. 2. dIrgha saMyama paryAyanuM pAlana na kyuM. 3. saMyamanuM zuddha rIte ArAdhana na kyuM. (12) devo potAnA maraNano samaya traNa rIte jANI jAya che- 1. vimAna temaja AbhUSaNone nisteja dekhavAthI 2. kalpavRkSa plAna (jAMbu) dekhavAthI 3. zarIranI krAMti (teja) jUna dekhavAthI. (13) traNa vAtonuM devo duHkha anubhave che- 1. daivI sukha choDavAnA khyAla mAtrathI 2. manuSya janmanA zukra-zoNitamaya AhAronAM khyAlathI 3. garbhavAsanA khyAlathI. (14) devonA vimAna traNa prakAranA hoya che- 1. sthAyI rahenAra 2. manuSya lokamAM AvavAnA upayogamAM AvanAra 3. vaikriyathI banAvela vimAna. (15) upavAsa, chaTha, aThThamamAM dhovaNa pANI pIvuM sAdhuone kahyuM che - 1. cokhAnuM osAmaNa 2. chAzanI parAza 3. rAkha, laviMga vagerethI acita thayeluM pANI. (16) eka vastra ke eka pAtra rAkhavuM e 'uNodarI' che. |kalpanIya Agama saMmata upakaraNa ja rAkhavA ane akalpanIya na rAkhavA te paNa upakaraNa uNodarI che.] (17) vilApa karavo, baDabaDATa karavo temaja Arta-raudradhyAna karavuM te sAdhu mATe yogya nathI. (18) cauvihAra tyAga yukta tapasyAo karavAthI labdhio utpanna thAya che arthAt tapasyAmAM pANIno tyAga karavo e mahattvazIla AcAra che. (19) sAma, dAma, daMDa ane bheda e cAra nIti te rAjanIti che. (20) traNa prakAranA viziSTa avinaya kahevAya che- 1. sthAna choDI cAlyA javuM. 2. pUrNa saMbaMdha choDI devo. 3. rAga-dveSa phelAvavo. (21) zramaNa nigraMthonI sevAmAM zAMtithI besavAthI arthAt paryapAsanA karavAthI dharma zravaNano lAbha maLe che, jenAthI jJAna, zraddhA, vrata, paccakakhANa vigerenI prApti thAya che, temaja tenI uttarottara vRddhi karatAM karatAM tapa-saMyamanI ArAdhanAthI mokSano lAbha maLe che. tethI sAMsArika kAryomAMthI thoDo samaya bacAvIne avazya dharma lAbha prApta karavo joie. cotho uddezaka (1) udgama, utpAdano ane eSaNAnA doSa te traNeya doSa saMyamane dUSita kare che. (2) atikrama, vyatikrama ane aticAra (koI kArya mATe vicAravuM, te mATenAM sAdhano bhegA karavA, pagaluM bharavuM ane AgaLa vadhavuM)nI AlocanA, pratikramaNa, niMdA gaharUpe prAyazcitta karavuM joIe. anAcAranI AlocanA sAthe tapa vagere grahaNa rUpa vizeSa prAyazcitta karavuM joie. (3) traNa kAraNothI (alpa) sAmAnya bhUmikaMpa thAya che- 1. pRthvImAM rahelA koI pugalono kSaya (naSTa) thavAthI. 2. pRthvInI aMdara rahenAra vizALakAya 'mahoraga'nA vizeSa rItanA halanacalana vagere kriyA karavAthI. 3. vyaMtara temaja navanikAya vagere devono pRthvI para saMgrAma thavAthI. traNa kAraNothI saMpUrNa pRthvInuM kaMpana thAya che - 1. pRthvIne AdhArabhUta ghanavAta vagere subhita thavAthI 2. koI mahA RddhivAna deva potAnI Rddhi sAmarthya dekhADavA saMpUrNa pRthvInuM kaMpana kare. 3. vaimAnika devo ane asuromAM pRthvI para saMgrAma thavAthI. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 204 (4) saudharma-IzAna devalokamAM traNa palyopamanI sthitivALA prathama kiSiI che. sanatkumAra-mAhendra devalokamAM traNa sAgaropamanI sthitivALA bIjA kilviSI che. lAMtaka (chaThThA) devalokamAM tera sAgaropamanI sthitivALA trIjA kilviSI che. (5) traNa parvata cUDI AkAranA (valayAkAra) che - 1. mAnuSottara parvata 2. kuNDalavara parvata 3. rucakavara parvata. (6) tapasvI, rogI ane navadIkSita ema traNe ya anukaMpAne pAtra che, je temane pratikULa AcaraNa kare che, te anukaMpAnA pratyanIka(virodhI) gaNAya che. (7) zarIramAM hADakA, majjA, vALa, mUMcha, dADhI, roma, nakha, e pitAnA aMga che; mAMsa, lohI ane mastaka e mAtAnA aMga che. (8) zramaNa nigraMthanA traNa manoratha che-- 1. thoDuM ke vadhAre jeTaluM paNa zruta jJAna upalabdha che tenuM saMpUrNa adhyayana karuM. 2. ekala vihAra pratijJA dhAraNa karI vihAra karuM. 3. saMlekhanA--saMthArAyukta paMDita maraNa prApta karuM. (9) zrAvakanA traNa manoratha che- 1. ocho ke vadhu jeTalo paNa parigraha che teno tyAga karuM. 2. saMyamano svIkAra karuM. 3. saMlekhanA--saMthAro dhAraNa karI paMDita maraNa prApta karuM. mana-vacana ane kAyA ema traNeya yogathI A traNe ya bhAvanA bhAvavAthI mahAna karmanirjarA thAya che, temaja sAdhu ke zrAvaka saMsAracakrano aMta pAmanAra bane che. (10) paramANu pudgalanI gati 1. paramANu pudgalathI 2. atyaMta rUkSatAthI temaja 3. alokathI pratihata thAya che arthAt A traNe sivAya paramANunI gatimAM avarodha Avato nathI. (11) sAmAnya manuSya eka cakSuvALA, avadhijJAnI be cakSuvALA ane kevaLa- jJAnI traNa cakSuvALA kahevAmAM AvyA che.(athavA kevalajJAnI eka cakSu, sAmAnya manuSya dvicakSu ane avadhijJAnI traNa cakSu.) (12) avadhijJAna thavA para jIva pahelAM upara jue che, pachI tirachuM jue che, ane tyArabAda nIce jue che. = (13) samyaka prakArathI adhyayana karela, ciMtana karela ane samyaka prakArathI tapa-saMyamanuM AcaraNa karI anubhavela dharma 'suAkhyAta' thAya che. (14) pApa tyAga traNa prakArathI thAya che - 1. jJAnapUrvaka 2. jJAna vinA ja kevaLa zraddhAthI ke dekhA--dekhIthI 3. zaMkA--pUrvaka (saMdehapUrvaka). (15) avadhijJAnI, manaparyavajJAnI ane kevaLajJAnI e traNeya 'jina' kahevAya che. A traNe ya 'kevaLI' ane 'arhata' paNa kahevAya che. (16) jina pravacana, mahAvrato ane cha kAyA ema traNeyamAM zaMkA rahita banI, zraddhA rAkhI parISaho jIte, e sAdhu mATe hitakarI temaja kalyANakArI thAya che. (17) dareka naraka pRthvI piMDanI cAreya tarapha traNa valaya che. 1. ghanodhi 2. ghanavAta 3. tanuvAtavalaya. (18) pAMca sthAvarane choDIne zeSa daMDakanI vigrahagati utkRSTa traNa samayanI che. (19) traNa tIrthaMkara cakravartI pada prApta ryA bAda tIrthaMkara banyA. A sthAnamAM traNanI saMkhyA saMbaMdhI anya paNa aneka viSaya kahevAmAM Avela che, temAMnA ghaNA viSayonuM anya AgamomAM vistArathI varNana che. jemAM veda, lezyA, jIvonA bheda, yoni, kAla cakra, dIkSA, zaikSa, sthavira, puruSonI judI-judI manobhAvanA, zalya, darzana, prayoga, sugati, durgati, vacana, ArAdhanA, mithyAtva, saMkleza, nadI, vraha, parvata, kSetra, dvIpa, samudra, pravrajyA Adi mATenA ayogya, pratyanIka, Rddhi Adi garva, karaNa, maraNa, nakSatra, traiveyaka, pApa karma, pudgala vagere viSaya che. cothA sthAnano sArAMza : prathama uddezaka (1) 1. ochAmAM ochuM kaSTa ane ochI dIkSA paryAyathI mokSa meLavanAra 'marudevI mAtA'. 2. ochuM kaSTa, vadhu dIkSA paryAyathI 'bharata cakravartI'ne mokSa prApta thayela. 3. vadhu kaSTa ane ochI dIkSA paryAyathI mokSa meLavanAra 'gajasukumAla'. 4. adhika kaSTa ane adhika dIkSA paryAyathI mokSapada pAmanAra 'sanatkumAra' cakravartI. (2) manuSya, zarIrathI ucca hovAnI sAthe sAthe - 1. guNothI 2. bhAvothI 3. rUpathI 4. udAratAthI 5. saMkalpothI 6. buddhithI 7. draSTithI 8. zIlAcArathI 9. vyavahArathI 10. puruSArthathI paNa ucca hovA joie. tenA mATe dasa caubhaMgI vRkSanI sAthe kahela che. A prakAre anya paNa dasa-dasa caubhaMgI che. tulanA karIne manuSya, zarIrathI saraLa hovAnI sAthe uparokta guNomAM paNa saraLa hovA joie; tenI paNa dasa caubhaMgI che. (3) pratimAdhArI sAdhu cAra kAraNothI bole che- 1. AhAra-vastra AdinI yAcanA karavA mATe 2. sUtra, artha ke mArga pUchavA mATe 3. makAna vagerenI AjJA levA mATe 4. praznano uttara devA mATe. (4) 1. pitAthI sAro 2. pitA samAna 3. pitAthI hIna 4. kuLano yaza vagere nAza karanAra, A cAra prakAranA putra hoya che. (5) sevAnuM phaLa vela(lattA)- bahu jaldIthI Ape che. AMbo tenA yogya samaye phaLa Ape che. tAlavRkSa lAMbA samaye phaLa Ape che ane miMDha--viSANa phaLatuM ja nathI. tevI ja rIte manuSya paNa cAra prakAranA hoya che. (6) narakanI tIvra vedanA ane duHkhone kAraNe nArakI manuSya lokamAM javA icche che, paraMtu karmakSaya ane AyuSya kSaya thayA vinA jaI zakatA nathI. paramAdhAmI deva tene AvavA na de ane koI deva paNa temane lAvI zakatA nathI. (7) krodha Adi cAra kaSAya potAnI upara, anya para, baMne para athavA kevaLa manathI paNa thAya che. A kaSAyo jamIna--jAyadAda, makAna, zarIra ane upakaraNonA nimittathI thAya che. A kaSAyonI tIvratA-maMdatAnI apekSAe cAra prakAra che- 1. anaMtAnubaMdhI 2. apratyAkhyAnI 3. pratyAkhyAnAvaraNa 4. saMjjavalana. bIjI rIte Abhoga, anAbhoga, upazAnta ane anupazAMta ema cAra bheda paNa hoya che. A kaSAyothI jIva karma baMdha temaja teno saMgraha kare che. (8) pratijJA cAra prakAranI hoya che 1. Atma samAdhi--saMyama samAdhirUpa 2. tapasyArUpa 3. viveka(tyAga) temaja sAvadhAnI rUpa 4. kAyotsargarUpa. (9) Ayu ane zruta abhyAsanI sAthe madhurabhASI hovuM zreSTha che. (10) potAnA avaguNone jovA temaja dUra karavA e zreSTha che. (11) sUtra ane artha baMne dhAraNa karanAra zreSTha hoya che. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 jainology AgamasAra (12) dareka indronA cAra-cAra lokapAla hoya che.(13) caturyAma dharmamAM cothuM mahAvrata che sarva bAhya vastune grahaNa karavAno tyAga. (14) cAreya gatimAM durgatika hoya che. sugatika cAra kahyA che, jema ke- deva, manuSya, siddha, sukuLa. (15) lAkaDuM, sUta, loDhuM ane patthara, emAM jema bhinnatA hoya che, tema ja manuSyomAM paNa bhinnatA hoya che. (16) nokara cAra prakAranA hoya che - 1. dainika-vetana lenAra 2. yAtrAmAM sAthe cAlanAra 3. Theko laI kArya karanAra 4. niyata majaba vetana lenAra. (17) bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI indronI cAra-cAra agramahiSIo che. (18) cAra gorasa vigaya che- dUdha, dahIM, ghI, mAkhaNa. cAra sneha vigaya che- ghI, tela, vasA(vanaspati ghI), mAkhaNa. cAra mahA vigaya - madha, mAkhaNa, dArU, mAMsa. (noMdhaH purAtana kALamAM madhanA upayogathI sUrA ke madhirA banatI, madhapAna zabda tethI paryAya vAcI che.) bIjo uddezaka (1) dIna puruSanI apekSAe 17 caubhaMgI kahela che. jemAM dasa pUrvavat ane 11. jAti, 12. vRtti, 13. bhASI, 14. avabhASI, 15. sevI, 16. paryAya, 17 parivAra, A sattara thaI. temaja Arya-anAryanI paNa 17 caubhaMgIo che. aDhAramI caubhaMgI AryabhAvanI sAthe che. (2) jAti, kula, baLa, rUpa saMpanna baLadanI upamAthI caubhaMgI che. guNonI utkRSTatA, maMdatA, bhIru ane mizra guNavALA hAthInI upamAthI cAra caubhaMgI che ane cAre prakAranA hAthIonA lakSaNa paNa gAthA dvArA batAvela che. (3) vikathAH 1. strInI jAti, kuLa, rUpa temaja veSa bhUSAnI carcA vArtA karavI. 2. khAdya padArtho pAkI gayela che ke nahIM, tenI. avasthAnI carcA, pakAvavAnI vidhi, sAdhana ane kharca, vagerenI carcA 3. dezonA vidhi-vidhAna, gaDha, koTa, sImA, paridhi vivAhanA rIta-rivAja, veza-bhUSAnI carcA-vArtA athavA tenA balAbala, jaya-parAjaya, ramyaka-araNyakanI carcA-vArtA karavI. 4. rAjAnA zarIra, vaibhava, bhaMDAra, senA temaja vAhana AdinI carcA karavI. (4) dharma-kathAH 1. sAdhu-zrAvakanA AcAramAM AkarSita karanAra, saMdeha dUra karanAra vividha draSTikoNathI samajAve tevI kathA karavI. 2. paramata(paradharma)nA mithyA tattvone samajAvatAM-samajAvatAM svamatanA samyaka tattvonI puSTi karavI. 3. saMsAranI asAratA, zarIranI apavitratAnuM svarUpa samajAvavuM.4.karma svarUpa temaja karmaphaLa samajAvavuM. (AkhevaNI, vikhevaNI, saMvegaNI, nIravegaNI,prajJApanI Adi) (5) zarIranI ane bhAvonI nabaLAI tathA draDhatAthI caubhaMgI kahIne temAM jJAnadarzananI utpattinI caubhaMgI kahela che. (6) cAra kAraNathI atizaya jJAna (viziSTa zrutajJAna) temaja avadhijJAna vagere utpanna thAya che. 1. uparokta cAreya vikathAo nahIM karavAthI 2. viveka temaja vyutsargamAM samyaka vRddhi karavAthI. 3. sutAM-uThatAM dharma jAgaraNa(Atma-ciMtana) karavAthI 4. AhAra-pANInI zuddha gaveSaNA karavAthI. tenAthI viparIta AcaraNa karavAthI atizaya jJAna thatuM nathI. (7) cAra pratipadAnA divase arthAt kArataka, mAgasara, vaizAkha ane zrAvaNa vadI ekamanA divase 24 kalAka svAdhyAya karavo nahIM. tanI paraMparAe Aso, kArataka, caitra ane aSADha vada ekama). cAra saMdhyAomAM eka-eka muhUrta svAdhyAya na karavo. cAra praharamAM svAdhyAya karAya. prathama ane aMtima prahara, divasamAM temaja rAtrimAM. (8) ghaNA manuSya kevaLa potAnA AtmAnuM kalyANa kare che ane ghaNA upadeza Adi dvArA anyanuM paNa kalyANa kare che. e prakAre kheda, damana ane samarthanI apekSAe caubhaMgI che. (9) saraLatA paNa dekhAvanI ane vAstavikatAnI ema baMne hoya che. (10) zaMkhanA AvartananI caubhaMgIthI manuSya svabhAvane upamA devAmAM AvI che. (11) tamaskAyanA 12 nAma che. te cAra devalokane AvarI le che. (12) lavaNa samudramAM 42000 yojana jatAM cAreya dizAomAM velaMdhara nAgakumAronA AvAsa parvata che ane vidizAomAM aNuvelaMdhara nAgakumAronA AvAsa parvata che. (13) naMdIzvara dvIpamAM aMjana parvata Adi che. tenuM ahIM vistRta varNana che. (14) gozAlaka matamAM paNa cAra prakAranA tapa che- 1. upavAsa - chaThTha vi. 2. sUrya AtApanA sAthe tapasyA 3. niva-AyaMbila 4. rasendriya pratisaMlInatA - manojJa ke amanojJa rasomAM rAga-dveSa rahita thaIne rahevuM. (15) saMyama, tyAga ane akiMcanatA cAra prakAranA che - mana-vacana-kAyA ane upakaraNa. ahiMsA saMyamamAM samiti, tyAgathI gupti ane akiMcanatAthI vyutsarjananI sUcanA che. trIjo uddezaka (1) cAra prakArano krodha- 1. pattharanI lakIra 2. bhUminI tirADa 3. retImAM paDela lITI samAna 4. pANImAM kheMcAtI lITI samAna. cAra prakAranuM mAna- 1. vaja staMbha samAna 2. hADakAMnA samAna 3. kASTa(lAkaDA)nA samAna 4, netaranA samAna. cAra prakAranI mAyA- 1. vAMsanI gAMTha samAna 2. gheTAnA zIMgaDA samAna 3. baLadanA mUtra samAna 4. vAMsanI chAla samAna. cAra prakAranA lobha- 1. kiramacI raMga 2. kAdavanA raMga samAna 3. gADAnA khaMjana samAna 4. haLadaranA raMga samAna. A cAreya prakAra krama anusAra anaMtAnubaMdhI krodha vagerenA che ane temAM praviSTa jIva kALa kare to kramAnusAra naraka, tiryaca, manuSya temaja devagatimAM jAya che. (2) jIvonA bhAva cAra prakAranA hoya che- 1. kIcaDavALA jaLa samAna atyaMta malIna 2. anya kacarA mATI yukta jaLa samAna 3. bAlu - retInA jaLa samAna 4. parvatIya jaLa samAna atyaMta nirmaLa. A cAreya bhAvavALA jIvo kramazaH naraka, tiryaca, manuSya ane devagatimAM jAya che. (3) svara ane rUpathI saMpananI caubhaMgIthI ema samajavuM ke mayura samAna baMne guNathI saMpanna manuSya zreSTha che, bAkI manuSya kAgaDA, koyala ane sAmAnya popaTa samAna che. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 206 (4) cAra prakAranA vRkSanI upamA- 1. patra saMpanna - svayaM guNa saMpanna 2. puSpa saMpanna - potAnA guNa ApanAra athavA sUtra jJAna ApanAra 3. phaLa saMpanna - ghana athavA sUtrArtha vistAra bIjAne denAra 4. chAyA saMpanna potAnA AzrayamAM Avela anekonI AjIvikA ke cAritra rakSaNa karanAra. (5) bhAravAhakanA cAra vizrAma samAna zrAvakane paNa saMsAra bojanA cAra vizrAma che- 1. eka khaMbhAthI bIjA khaMbhA upara athavA eka hAthathI bIjA hAthamAM bhAra levo - aneka tyAga, niyama, vrata dhAraNa karavA tathA tenuM pAlana karavuM. 2. bhAra nIce rAkhavo - sAmAyika, 14 niyama dhAraNa karavA 3. mArgamAM maMdira vageremAM rAtri nivAsa karavo - prati mahinAmAM cha pauSadha karavA 4. niyata sthAne pahoMcI bhAra choDI devo - mAraNAMtika saMlekhaNA karI bhakta pratyAkhyAna vagere AjIvana anazana svIkAra karavuM. (6) unnata temaja avanata puruSanI caubhaMgImAM 1. bharata cakravartI 2. brahmadatta cakravartI 3. harikezI muni 4. kALazaurika ema cAra udAharaNa rUpa che. (7) kuLathI ane vaibhavathI ucca puruSa, ucca vicAravALA ane udAratA saMpanna hoya to zreSTha che. kRpaNatAvALA, nIca ke saMkucitta vicAravALA zreSTha hotA nathI. - (8) 1. jAti 2. kuLa 3. baLa 4. rUpa 5. zruta 6. zIla 7. cAritrathI saMpanna, asaMpanna puruSanI ekavIsa caubhaMgio kahevAmAM Avela che, jemAM ubhaya saMpanna trIjo bhAMgo zreSTha che. (9) AMbaLA, drAkSa, dUdha ane sAkara ema cAreya prakAranI madhuratAnI upamA AcAryone ApavAmAM Avela che. (10) vaiyAvRtya temaja gaNakRtya karanAranI caubhaMgIo kahevAmAM Avela che, temAM kartavya bajAvI mAna(huM paNuM) nahIM karanAra zreSTha kahevAya che. guru ziSyanI temaja daDha--dharmI vagerenI A caubhaMgIo vyavahAra sUtranI samAna che. (11) sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAnA vrata-paryAyanI temaja ArAdhaka tathA anaArAdhakanI caubhaMgIo kahevAmAM Avela che. (12) sAdhu prati zrAvaka- 1. mAtA-pitA 2. bhAI 3. mitra 4. ane zokyanuM kartavya karanAra hoya che. arthAt potAnA vyavahAra-pravRtti anusAra zrAvaka hoya che. kAcanI samAna nirmala citta, dhajApatAkAnI samAna asthira citta, ThUMThA samAna namratA rahita durAgrahI ane kaMTaka samAna kaluSatA yukta duHkhadAI svabhAvanA zramaNopAsaka paNa hoya che. (13) manuSya lokathI 400 thI 500 yojana upara gaMdha AvavAthI devatAo manuSya lokamAM AvatAM nathI. (traNa kAraNa trIjA ThANAmAM kahelA ja ahIM kahyA che.) devadarzana darlabha zaMkA : devo aneka divasothI zvAsozvAsa pUrNa karanArA hoya che. jayAM sadAkALa ane sarvakALa marelA jAnavaranAM kalevaranI gaMdha karatAM anekaguNI gaMdha hoya che, evI narako sudhI paNa devo jAya ja che. snehabaMdhana mATe kahI zakAya ke mAtApitA, bhAIbahena, putraputrI nAM saMbaMdha vagaranAM devone tyAM ghaNA kALa sudhI snehIjanonI yAda AvI zake che. tathA phakata snehabaMdhana nahiM, janmAMtare koi jIvo duzamanAvaTa paNa rAkhe che. to verasaMbaMdhathI paNa koi devo kema nathI AvatAM ? samAdhAna : naraka lokamAM asaMkhya kALe kayAreka koi deva jAya che. trichA lokamAM teo saMkhyAtA kALamAM aneka vAra Ave che. eka zakyatA e che ke ochI rudhdhI vALA sUryacaMdranI vikrIyA vaccethI javAthI trAsa pAme ane vadhAre rudhdhI vALA temAM khalela pADavAnI AzAtanA(asabhya vartana) na kare. bIjuM hAlanuM AkhuM vizva reDIyo taraMgo , mAIkroveva, mobAIla TAvarothI AcchAdita che. A taraMgo bAdara agnikAya nAM hoya che. jethI vaikriya zarIra banAvavA yogya, zubha pudagalono abhAva paNa kALa svabhAvathI thai zake che. asaMkhya devo manogata saMkalpa vikalpanAM kAraNe manuSya lokamAM Apati na upajAve te kAraNe paNa Adhipatya dharAvatAM devo temane rokI zake che. cothA ArAmAM paNa pradezI rAjAe potAnA jIvanakALamAM devone joyA na hatAM, tethIja tene paraloka saMbaMdhI zaMkA hatI . bIjuM vaLI je verasaMbaMdha rAkhe che te pahelA to devabhava pAmatA ja nathI ane koi pAme to halakI--nokara jAtinA deva thAya che, jayAM temane manamAnI svataMtratA hotI nathI, potAnI marajI pramANenuM temanuM jIvana nathI hotuM. (samAdhAna eTale - zradhdhAne kAyama rAkhI, pratyakSa pramANonI upekSA na karatAM, zakayatAonI vicAraNAthI karavAmAM Avato haTha ke Agraha vagarano nirNaya .) Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 207 AgamasAra koI eka deva jayAre kabUtara ane bAjanuM vaikriya svarupa banAve che, tyAre tenI potAnI paNa tyAM AsapAsamAM hAjarI jarurI thaI jAya che. kAraNa ke vaikriya zarIra utakRSTa eka lAkha jojananuM tathA tenA mULa zarIra ane vaikriya zarIranI vacce Atmapradezo saMlagna(saLaMga) hovAthI devalokamAM beThA beThAM nIce vaikriya zarIra AvI zake nahiM. kAraNa ke aMtara eka lAkha jojanathI vadhu thai jAya. deva potAnA samasta jIvanakALamAM paNa eka rAju pramANa cAlatA nathI. AvavA javA mATe teo devavimAnano upayoga kare che. manuSya lokamAM paNa jema vAhanonI gati mAnava karatAM vadhu hoya che tema devonA vimAna paNa zIgragati vALA hoya che. vaLI ochI rudhdhivALA devo(yakSa vagere) icchIta vaikiya zarIra banAvI zakatA nathI ane tenA abhAvamAM parakAyA praveza(zarIra praveza)no saraLa mArga le che. devonA mULabhUta zarIrane manuSya joI zakatA nathI. (noMdha: uDatI rakAbI Flying saucer joyAno dAvo karanArAo je pANInA parapoTA jevo yAnano AkAra ane prakAzapuMjanI vAta kare che, te jayotiSi devonA vimAnanA AkArathI maLato Ave che.) (14) manuSyabhavamAM koIne saMketa ke vacana Apela hoya to devatA manuSya lokamAM Ave che. te sivAya traNa-traNa kAraNa trIjA ThANAmAM che. te sahita ahIM kula cAra cAra batAvavAmAM Avela che. (15) tIrthakaranA nirvANa samaye paNa lokamAM prakAza thAya che jyAre agninA viccheda thavAthI aMdhakAra thAya che tenA paNa traNa traNa kAraNa trIjA ThANAmAM kahela che. kula maLI ahIM cAra-cAra kAraNa kahyA che. (16) saMyamI mATe cAra duHkha zayyA eTale duHkha avasthA che- 1. nigraMtha pravacanamAM azraddhA thavAthI 2. svayaMnA lAbha ke sukha zAMtimAM asaMtaSTa thavAthI. 3. kAma bhogonI abhilASA rAkhavAthI. 4. zarIra parikarmanI abhilASA karavAthI. manamAMne manamAM ja saMkalpa-vikalpathI bhikSu duHkhI thAya che. (17) saMyamInI cAra sukha zayyA eTale saMyamInI prasannacitta AnaMdamaya cAra avasthA che- 1. daDha zraddhAthI saMyama pAlana karavuM. 2. potAnA lAbha temaja sukhamAM saMtuSTa rahevuM. 3. kAmabhogonI abhilASAthI mukta rahevuM, virakta rahevuM 4. utpana thayelI badhI ja azAtavedanAne samabhAva temaja mahAna nirjarA samajI utsAhapUrvaka sahana karavI. A prakAre jIvavAvALA sAdhaka saMkalpa-vikalpathI rahita banI sadA sukhI-prasanna rahe che. (18) dIkSita-pravrajita (pravarjIta) thanAra puruSa cAra prakAranA hoya che- 1. utkRSTa vairAgyathI saMyama laI utkRSTa ArAdhanA karanAra vagere bhaMga samajI levA. A prakAre vIratA ane kAyaratAthI cAra bhaMga thAya che. (19) prathama devalokanuM 'uDu' nAmanuM madhyavimAna 45 lAkha yojana lAMbu-pahoLuM che. ane samaya kSetra'nI sIdhamAM che. (trIjA ThANAmAM bAkInAM traNa kahela che.) (20) pRthvI, pANI, agni ane sAdhAraNa vanaspati jIvonAM eka zarIrane AMkhothI joI zakAtA nathI.(vAyukAyanA to asaMkhya zarIra bhegA thAya toya jAi zakAtA nathI, temaja rajakaNo-pRthvIkAyanA, bheja-apakAyanA, vidhuta taraMgo-agnikAyanA, ane pANImAMnI phulaNa-vanaspatikAyanA, asaMkhya bAdara zarIro paNa badhAja kAMI joI zakAtA nathI.) (21) AMkha sivAyanI cAre indriyo potAnA viSayane spaSTa thAya tyAre jANe che. (22) cAra kAraNathI alokamAM jIva ane pudgala jaI zakatA nathI. 1. gati abhAva 2. dharmAstikAyano abhAva 3. rUkSatA hovAthI 4. loka-svabhAva, maryAdA hovAthI. (23) udAharaNa aneka prakAranA hoya che, temAM doSayukta ane nirdoSa paNa hoya che. mukhyatve cAra prakAranA hoya che. 1. sAmAnya 2. ekadezIya 3. doSayukta 4. khaMDanamAM devAmAM AvatA virodhI udAharaNa. (AharaNata doSa-udAharaNanA doSa mATe juo bhAga-2 pAnA naM-25.) (24) dArika zarIra jIvarahita paNa rahe che temaja dekhAya che ane zeSa cAra zarIra jIva rahita rahetA nathI temaja dekhAtA paNa nathI (25) hetu-tarka pramANanA 12 prakAra kahevAmAM Avela che. vistAra mATe juo utarArdha nAM pariSTamAM pAnA naM 284. pramANa-vAda. (26) aMdhakAra karanAra cAra-naraka, nairayika, pApa ane azubha pugala. devalokamAM prakAza karanAra cAra-deva, devI, vimAna ane AbhUSaNa. tirachAlokamAM prakAza karanAra cAra-caMdra, sUrya, maNi, agni. cotho uddezaka (1) aprApta sukho tathA bhogo mATe ane prAptanA saMrakSaNa mATe jIva prayatnazIla banI bhaTakato rahe che. (2) nArakA no AhAra atyaMta garama athavA atyaMta ThaMDA pugalono hoya che. tiryaMcano AhAra zubha, azubha ane mAMsa Adi vibhinna prakArano hoya che. manuSyano AhAra cAra prakArano hoya che- bhojana, pANI, phaLa-mevA ane mukhavAsa, (azana, pAna, khAdima, svAdima.) devatAono AhAra cAra prakArano che uttama varNa, gaMdha, rasa ane sparzavALo. (3) vIMchInuM utkRSTa viSa ardha bharata kSetra pramANa hoya che. te ja rIte deDakAnuM bharatakSetra pramANa, sarpanuM jaMbUDhIpa pramANa, ane manuSyanuM aDhIdvIpa pramANa. A pramANa sAmarthyanI apekSAe che. (4) badhAM ja roga vAyu, pitta ane kaphanA doSita thavAthI thAya che athavA traNeyanA saMyukta prakopathI thAya che. vaidya, auSadha, rogI ane sevA karanAranA sumeLathI cikitsA saphaLa thAya che. svayaMnI temaja anyanI cikitsA karanAranA cAra bhaMga thAya che. (5) ghaNA sAdhu kathana kare che paraMtu te kathana mujaba jIvikA temaja mAdhukarI vRttinuM pAlana karatA nathI ane ghaNA jevuM kathana kare che, tevuM ja vartana-AcaraNa kare che. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha (6) vAdaLanA garajavA-varasavAnI, vIjaLInA camakavAnI ane suyogya samaya temaja kSetranI caubhaMgI bane che. arthAt badhAM ja vikalpa bane che. A prakAre puruSa paNa badhA prakAranA hoI zake che. megha ane mAtA-pitA saMbaMdhita caubhaMgImAM batAvavAmAM Avela che ke ghaNA mAtA-pitA janma de che, paraMtu saMrakSaNa, bharaNa-poSaNa nathI karatA. eka ja kSetramAM ke badhAM kSetramAM varasAda karanAra vAdaLane rAjAnI upamA devAmAM Avela che. 208 (7) cAra prakAranA vAdaLa hoya che- 1. dasa hajAra varSa sudhI jamInane snigdha karI denAra 2. eka hajAra varSa sudhI 3. dasa varSa sudhI 4. eka varSa sudhI bhUmine snigdha karI zakanAra. (8) 1. ochuM jJAna dharAvanAra bhaMgInI chAbaDI (game teTaluM nAkho chatAM haMmezAM khAlI rahetuM pAtra) samAna che. 2. ochuM jJAna hovA chatAM paNa vANI cAturyavALA vezyAnA kadaMDaka samAna che. 3. svasamaya, parasamayanA jJAtA cAritraniSTha AcArya zeThanA AbhUSaNo, sonA, ratnanI peTI samAna che. 4. AcArya padavIne yogya sarvaguNa saMpanna AcArya rAja bhaMDAra samAna zreSTha che. te ja prakAre vizALa chAyA, parivAravALA vRkSa samAna upamAvALA AcArya zreSTha che. (9) mArga gamananI apekSAe bhikSAcaronA cAra prakAra che. (10) mINa, lAkha, lAkaDI, mATInA goLA samAna manuSyanA hRdayanI komaLatA, kaThoratAnuM aMtara hoya che. loDhA AdinA goLA samAna manuSya bhAre karmI Adi hoya che. sonA, cAMdI vagerenA goLA samAna manuSyanI guNa saMpannatA tathA hRdayanI nirmalatA ucca, uccatara hoya che. (11) deva, devI, manuSya ane manuSyANI A sarveyano paNa paraspara sahavAsa thaI zake che. (12) zarIra kRza ane kaSAyano paNa koI ekAMta saMbaMdha nathI. badhA bhaMga saMbhava che. te ja rIte jJAna-viveka, AcaraNa-viveka ane hRdaya--vivekamAM paNa badhA vikalpa saMbhave che. (13) cAritra pAlana karavA chatAM- 1. krodhI thavAthI 2. klezI thavAthI 3. AhAra vagere mATe tapasyA karavAthI 4. nimitta-hAni lAbha vagere batAvavAthI, jIva asuratvane prApta kare che. 1. potAnI prazaMsA 2. paraniMdA-paradoSa kathana 3. bhasma-karma- rakSA poTalI vagere karavAthI tathA 4. kautuka karma-maMtrita jaLa vagere prayoga karanAra sAdhaka abhiyogika eTale nokara deva bane che. mithyA mArgano upadeza, mokSa mArgamAM aMtarAya, kAmabhoganI abhilASA, nidAnakaraNathI jIva moha karmamAM vRddhi karI durlabha bodhi bane che. 1. arihaMta 2. arihaMta dharma 3. AcArya Adi 4. saMgha vagerenA avaguNa gAvAthI jIva kilviSaka deva bane che ane kALAMtare mUMgA pazunI yonimAM janma dhAraNa kare che. (14) saMkalpa temaja paristhitinI apekSAe 28 prakAranI pravrajyA kahevAmAM AvI che. (15) cAra saMjJAo utpanna thavAnA cAra-cAra kAraNo che. jemAM eka-eka vizeSa kAraNa che yathA 1. peTa khAlI hovAthI AhAra saMjJA 2. kamajora mananA kAraNe- bhaya saMjJA 3. lohI, mAMsa, vIryanI vRddhithI- maithuna saMjJA 4. parigrahanA saMgrahane kAraNe tathA teno tyAga na karavAthI- parigraha saMjJA, A rIte cAreya saMjJA utpanna thAya che. A cAreyamAM sAmAnya traNa kAraNa e che ke te--te saMbaMdhI karma udayathI temaja jovAthI, sAMbhaLavAthI, ciMtana karavAthI ane tatsaMbaMdhI vArtA karavAthI A saMjJAo utpanna thAya che. (16) pUrNa--apUrNa, kurUpa-surUpa, priya-apriya kuMbha samAna manuSya paNa guNothI pUrNa-apUrNa Adi hoya che. 1. phUTela 2. jUnA 3. jharatuM hoya tevA 4. lakSaNa saMpanna ghaDA samAna cAritra paNa cAra prakAranA hoya che. jema ke- 1. 'mULa' prAyazcita yogya 2. 'cheda' prAyazcita yogya 3. sUkSma aticAra 4. niraticAra- sarvathA zuddha cAritra. (17) madhanA ghaDA ane jheranA ghaDA athavA DhAMkaNA samAna manuSyanA hRdaya ane jIbha paNa mIThA temaja kaDavA hoya che. hRdaya ane vacana baMne miSTa ane kaluSatA rahita hoya; e zreSTha che. (18) Akasmika ghaTanAone AtmakRta(svataH thatA) upasarga samajavA joie; deva, manuSya ane tiryaMce sarjelA upasargathI A upasarga alaga prakArano eTale ke cothA prakArano upasarga(vizeSa kaSTa) che. AMkhamAM dhULa paDavI, pagamAM kAMTo vAgavo, kayAMyathI paDI javAthI, aMgopAMga zUnya thaI javAthI, sAMdhAo baMdhAI javAthI thanAra kaSTa paNa Atma samuttha upasarga che. 1. devatA- kutUhala, dveSa, parIkSA athavA mizra hetuthI upasarga kare che. 2. manuSya- kutUhala, dveSa, parIkSA athavA kuzIla sevana mATe upasarga kare che. 3. tiryaMca- bhaya, dveSa, AhAra, potAnA baccAM ke sthAnanA rakSaNa arthe upasarga kare che. 4. svataH karmonA udayathI. (19) saMgha cAra kahyA che-- 1. zramaNa 2. zramaNI 3. zrAvaka 4. zrAvikA. eTale ke cAreya maLe tyAre saMgha kahevAya che. (20) dravyathI parigraha mukta ane bhAvathI Asakti- mamatva rahita sAdhu ja mukta ane muktarUpa thAya che. (21) samyagdaSTine mithyAtvanI kriyA sivAya badhI ja kriyAo lAgI zake che. (22) krodhathI, IrSyAthI, upakAra na mAnavAthI arthAt akRtajJa banavAthI, temaja durAgrahathI guNono nAza thaI jAya che. guNa grahaNanA abhyAsathI, svacchaMdatAnA tyAgathI, upakAra karavAthI ane upakArano badalo upakArathI vALavAthI guNonI vRddhi thAya che. (23) dharmanA dvAra cAra che- 1. kSamAbhAva 2. saraLatA 3. laghutA--namratA 4. nirlobhatA. (24) 1. mahA AraMbhathI 2. mahA parigrahathI 3. mAMsAhArathI 4. paMcendriya vadhathI; narakanA AyuSyano baMdha paDe che. 1. kapaTa 2. ThagAI 3. jUThAvacana ane 4. jUThA lekha lakhavAthI tiryaMcanA AyuSyano baMdha paDe che. 1. bhadratA 2. vinaya 3. dayALu, sahRdayatA ane 4. matsara (IrSyA- asUyA) bhAvarahita thavAthI manuSyanA AyuSyano baMdha paDe che. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 209 AgamasAra 1. sarAga saMyama (chaThThA, sAtamA guNasthAnakanA saMyama)thI 2. zrAvakapaNAthI 3. bAla(ajJAna) tapathI 4. akAmanirjarA(anicchAthI bhUkha, tarasa sahana karavI, brahmacarya pAlana)thI devanA AyuSyano baMdha thAya che. (25) vAdha, nRtya, gIta, mALA, alaMkAra, nATaka vagere cAra-cAra prakAranA che. (26) kAvyanA cAra prakAra che- 1. gadyakAvya (chaMdarahita) muktaka kAvya vagere 2. padyakAvya (chaMda yukta) dohA, zloka vagere 3. kaththakAvya DhAla, copAI vagere 4. geya kAvya gAyana vagere. (27) pAMcamAthI AThamA devaloka sudhInA cAra devaloka pUrNa goLAkAra che. bAkInA ATha devaloka ardha caMdrAkAra che. (28) cAra samudranuM pANI svataMtra rasavALuM che, jema ke- lavaNa samudra, varuNa samudra, kSIra samudra, dhRta samudra ane tenA pANI anukrame namaka, sUrA, dUdha ane ghI jevA svAda temaja guNavALA che. vRkSa, zuddha-vastra, satyavAdI, zuci-vastra, garIba-puruSa, yAna, ghoDA, sUra, yugma, jummA, sArathI, ghoDA, hAthI, puSpa vagerenI puruSa sAthe upamAyukta aneka caubhaMgIo kahevAmAM AvI che. ghAva saMbaMdhI temaja zreSTha ane pApI, prajJApaka-prabhAvaka, mitra-amitra, saMvAsa, jaLa tairAka(taravaiyA) saMbaMdhI aneka caubhaMgIo kahevAmAM AvI che. samavasaraNa, devonA varNa-avagAhanA, gatAgata, garbha, karma, baMdha, beIndriya Adi jIvonI hiMsA, ahiMsAthI saMyama, asaMyama, Avarta. nakSatronA tArA temaja padugala saMbaMdhI cAra-cAra saMkhyAvALA varNana che. cAra dhyAna ane tenA AlaMbana, lakSaNa, bhAvanA vagerenuM vistRta varNana che. dvIpa, kSetra, parvata, nadI, draha temaja chappana antarlIponuM vistRta varNana che. tRNa vanaspati, astikAya, ajIva, asvAdhyAya, prAyazcitta, kALa vagere vividha viSayonuM kathana paNa che. e prakAre A cothuM adhyayana saiddhAMtika, bhaugolika, prAkRtika, sAMskRtika, AdhyAtmika ema aneka viSayono bhaMDAra che. pAMcamA sthAnano sArAMza prathama uddezaka (1) kAyotsarga pratimA pAMca che- 1. bhadrA 2. subhadrA 3. mahAbhadrA 4. sarvatobhadrA pa. bhadrottarA. temAM amuka dizA, vidizA tarapha moDhuM rAkhIne athavA te dizAmAM jaIne nirdhArita samayano ke ahorAtrano kAyotsarga karavo.(2) Indra, brahmA, zilpa, sammati ane prajApatya e pAMca sthAvarakAyanA adhipati deva che. (3) avadhijJAna utpanna thAya tyAre jo bhaya, vismaya AdithI sAdhaka vicalita thaI jAya to te samaye ja te jJAna naSTa thaI jAya che. citta caMcaLa thavAnA kAraNomAM 1. atyadhika jIva, 2. bhayAnaka vikarALa jIva, 3. devanI Rddhi tathA 4. nidhAna vagere nimittabhUta bane che. (4) prathama ane aMtima tIrthaMkaranA zAsanamAM dharmane samajavo, pAlana karavuM, parISaha sahevA; e badhuM duSkara(kaThina) hoya che, jyAre madhyama tIrthakaronA zAsanamAM sugama hoya che. (5) 1. mahAdoSa sthAnanuM sevana karavAthI 2. AlocanA na karavAthI 3. prAyazcitta svIkAra na karavAthI 4. prAyazcitta vahana na karavAnI vRttivALA bhikSu sAthe saMbaMdha viccheda karI zakAya che ane pa. dussAhasa- khoTuM sAhasa karI maryAdAonuM ullaMghana karavAthI. (6) kula, gaNa, saMghamAM bheda pADavAnI dUSita manovRtti, hiMsakavRtti, bIjAnI bhUlo-chidro jovAnI vRtti, temaja vAraMvAra kutUhala, nimittavRtti karavAthI dazamuM prAyazcitta Ave che. (7) 1. AcArya-upAdhyAya gacchamAM AjJA-dhAraNAnuM pAlana na karAvI zake. 2. vinaya-vyavahAranuM pAlana na karAvI zake. 3. yathAsamaye vAcanA na daI zake. 4. bImAranI sevA sArI rIte na karAvI zake. 5. potAne yogya lAge tema kare paraMtu koInI salAha le. nahi, sAMbhaLe nahi, to gaccha azAMta temaja chinna-bhinna thaI jAya che. (8-9) sAmAnya rIte besavAnA pAMca prakAra che. jema ke- 1. baMne paga upara 2. baMne paMjA upara 3. baMne paga ane puta ne bhUmi upara lagAvI 4. palAMThI lagAvIne 5. ardhI palAMThI lagAvIne(athavA 4. padmAsana 5. ardhapadmAsana) (10) devone paNa pAMca-pAMca saMgrAmika senA ane senApati hoya che. (11) jAti, kuLa, karma, zilpa batAvIne temaja liMga dvArA AjIvikA karanAra pAMca AjIvaka hoya che. (12) pAMca rAja-cinha che- chatra, cAmara, khagna, mugaTa temaja mojaDI. (13) nIcenA saMkalpothI parISaha sahana karavA- 1. A puruSa karmane AdhIna ke unmata avasthAmAM che, ajJAnI che, tethI ja pratikULa AcaraNa kare che. 2. e puruSa yakSAviSTa che athavA dayApAtra ke nA samaja che. 3. mArA ja karmo udayamAM AvyA che, tene bhogavavA ja paDaze. te puruSa to nimitta mAtra che. 4. jo huM sAdhu thaIne ja parISaha sahana nahI karuM to ekAMta pApakarmonuM upArjana thaze. parISaha sahana karI levAthI mArA karmonI mahAnirjarA thaze, aMte to mane ja ekAMte lAbha thaze. 5. mArA sahana karavAnA udAharaNane Adarza rUpa rAkhI bIjA sAdhu paNa nirjarA lAbha prApta karaze. (14) kevaLInA jJAna-darzana-cAritra-tapa ane vIrya tema pAMca aNuttara hoya che. bIjo uddezaka (1) sAdhu pAMca kAraNathI naukA vagere dvArA gaMgA nadI jevI moTI nadIo pAra karI zake che- 1. koI paNa prakArano bhaya hoya. 2. durmikSa hoya. 3. koI pANImAM pheMkI de. 4. pUra AvavAthI pa. anAryono upadrava thavAthI. (2) cArtumAsamAM paNa vihAra karavAnA dasa kAraNo- pAMca upara mujaba 6-8. jJAna-darzana-cAritra mATe. 9. AcAryanA kALa karI. javAthI. 10. vaiyAvacca mATe. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha 210 (3-7)xxxx noMdha: ThANAMgasUtramAM samaye samaye aneka saMkalana ke parivardhana thayA che, ane junI prato ekasamAna nathI. makAnanA abhAvamAM (deva, manuSya, tiryaMca saMbaMdhI bhayanA kAraNathI paNa) sAdhuo ane sAdhvIoe eka ja makAnamAM na rahetAM, grahasthI ke zrAvaka(amApiyA) nI sahAya letA acakAvuM joie nahiM, jethI lokanadAnuM kAraNa na thAya. vastInAM abhAvamAM be saMghADA bhegA thavAnuM kAraNa paNa nathI. dravyapratibadhdha ke bhAvapratibadhdha makAna paNa jayAM varjaya che to ekaja makAna kema zakya kahevAya? apavAda mArganI prarupaNA na hoya, apavAda to aneka ke asaMkhya hoya, paristhIti anusAra vivekathI ja nirNaya karavAno hoya. upadeza ane Adeza AtmAnAM vivekane jAgRta karavA mATe hoya che. aMte nirNaya to sarvoparI AtmAeja karavAno hoya che. matijJAna temAM sahAyaka thAya che, je zrutathI ApI zakAtuM nathI. to pachI ghaNAbadhA apavAdanI prarUpaNA zA mATe? - ahiM AjJAnuM mahatva ochuM AkavAnuM nathI paNa AjJAmAM rahelA Azayane-bhAvane grahaNa karavAnA hoya, jema paraThavA nikaLelA dharmarucI aNagAra kaDavA tuMbaDAnuM zAka AtmanirNayathI pI gayA. (8) mithyAtvAdi pAMca Azrava ane samakita vagere pAMca saMvara che. kriyAo 25 che. 1. prayoga kriyA 2. sAmudAna kriyA 3. iriyAvahI kriyA ane bAkInI rara kriyA bIjA sthAnamAM joI levI. (9) pAMca vyavahArono yogya kramathI ane anAgraha bhAvathI upayoga karavo joie, tyAre ja ArAdhanA thAya che. spiSTIkaraNa mATe juo vyavahAra sUtro (10) zarIra ane upakaraNonA parikarma(dhovuM, sIvavuM vagere)thI temaja vadhu upakaraNo rAkhavAthI paNa saMyamano upaghAta (kSati) thAya che ane pramAdamAM samaya vyatIta thAya che. (11) dharma, dharmIjana ane dharmaphaLanI niMdA karavAthI jIva durlabha bodhi (kaThinatAthI jJAnAvaraNIya karma toDI zake tevo) thAya che, tenAthI viparIta guNa kIrtana karavAthI jIva sulabha bodhi thAya che. (12) vanaspati UgavAnA 5 sthAna- 1. agra 2. mULa 3. skaMda 4. parva 5. bIja. (13) pAMca AcAra prakalpa(nizItha sUtranI apekSAe) che- 1. lagha mAsika prAyazcitta sthAna. 2. garu mAsika prAyazcitta sthAna. 3. laghu comAsI 4. guru comAsI pa. AropaNa. temAM kramazaH cAra, eka, ATha, cha temaja eka uddezaka che. (14) AropaNAnA pAMca prakAra che- 1. vahana karAvavAmAM AvanAra 2. sthApita rAkhanAra (hAlamAM mulatvI) 3. thoDo samaya ocho karavAmAM AvanAra 4. paripUrNa devAmAM AvanAra 5. zIdhra vahana karAvavAmAM AvanAra. (15) RSabhadeva bhagavAna, brAhmI, suMdarI, bharata, bAhubalI e pAMceyanI 500 dhanuSanI UMcAI hatI. (16) avAjathI, sparzathI, bhUkha lAgavAthI, svapna jovAthI ane UMgha pUrI thavAthI sUtelI vyakti jAgI jAya che, maLa-mUtranI bAdhA thavAthI ke vedanA thavAthI paNa vyakti jAgI zake che. (17) AcArya - upAdhyAya pAMca kAraNathI gaccha choDI zake che. 1. anuzAsana barAbara na cAlavAthI. 2. gaNamAM vinayanuM pAlana barAbara na karAvI zakavAthI. 3. vAcanAdAna pravRtti barAbara na thaI zakavAthI. 4. koI nircathI pratye Asakti bhAva, asaMyama bhAva thaI javAthI. 5. mitra, kuTuMbI vagere gaNamAMthI nIkaLI jatA temane punaH lAvavA ke saMbhALavA mATe. trIjo uddezaka (1) pAMca dravyo astikAya che ane tenA dravya, kSetra, kALa, bhAva ane guNathI pAMca-pAMca bheda che. kALa dravya astikAya nathI. (2) muMDana dasa che - pAMca indriya muMDana (nigraha), cAra kaSAya muMDana ane dazamuM zira muMDana. (3) pAMca agni- 1. aMgAra-dhagadhagato agni piMDa 2. jvAlA-chinna zikhA 3. murmara-bhasma yukta agni kaNa 4. arci-acchinna jvALA 5. alAta- baLatI lAkaDI, chANuM vagere. (5) saMyama pAlanamAM upakAraka pAMca che- 1. cha kAya 2. gaccha 3. rAjA 4. gRhastha 5. zarIra. (6) koIka samaye athavA haMmezAM kAma AvanArI vastune nidhi kahevAmAM Ave che, te 1.putra mitra 3.kalA 4.dhana 5.dhAnya pAMca che (7) zuddhi-pavitratA pAMca prakAranI hoya che- 1. azucinI zuddhi mATIthI 2. melanI zuddhi- pANIthI 3. vAsaNanI zuddhi- agni ke rAkhathI 4. mananI zuddhi- maMtrathI 5. AtmAnI zuddhi brahmacaryathI thAya che. (8) alpavastra hovAthI pAMca zreSTha lAbha- 1. ochuM pratilekhana 2. laghutA- upakaraNone saMbhALavA ane vihAramAM uThAvavA ochA 3. parigraha rahitatA rUpa(veSa) upara vizvAsa 4. vipula tapa thAya che ane jina mata anusAra tapa thAya che. 5. mahAna indriya nigraha, parISaha vijaya thAya che. (9) mRtyu samaye jIva pAMca sthAnethI nIkaLe che- 1. pagethI nIkaLanAra jIva narakamAM jAya che. 2. ghUMTaNa uparanA pagamAMthI nIkaLanAra, jIva tiryaMcamAM jAya che. 3. chAtIethI nIkaLanAra manuSyalokamAM jAya che. 4. mastakathI nIkaLanAra jIva devalokamAM jAya che. 5. sarvAgathI nIkaLanAra jIva mokSamAM jAya che. (10) paccakakhANa zuddhatA- 1. zraddhApUrvaka grahaNa 2. vinaya yukta grahaNa 3. vacanathI svIkAra temaja aMtima uccAraNa 4. zuddha-niraticAra pAlana pa. bhAvazuddha rucipUrvaka, samajapUrvaka, utsAhayukta grahaNa, dhAraNa ane pAlana. (11) sUtra adhyayananA hetu athavA lAbha- 1. tattvothI jJAna, vijJAna thAya che. 2. zraddhAnI zuddhi thAya che. 3. cAritra ArAdhanAnA pariNAmone baLa maLe che. 4. prApta zuddha jJAna, kadAgraha jaDatAne nirmaLa karavAmAM, sulaTAvavAmAM sahAyaka bane che. 5. padArthonA yathArtha bhAvanuM jJAna thAya che. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 211 AgamasAra (12) sUtra adhyApana (vAMcaNI)no hetu athavA lAbha- 1. zrata-saMpanna ziSyonI vRddhi thAya che. 2. ziSyane yogyatA saMpanna banAvavAthI tenI para upakAra thAya che temaja potAnuM kartavya pAlana thAya che. 3. karmonI nirjarA thAya che. 4. potAnuM jJAna majabUta bane che. 5. zruta paraMparA jaina zAsanamAM asmalita cAle che. (13) pAcaM tIrthakara kumAravAsamAM (rAjA thayA vinA) dIkSita thayA. 1. vAsupUjya 2. mallikumArI 3. ariSTanemi 4. pArzvanAtha 5. mahAvIra. A sthAnamAM pAMcanI saMkhyAne saMbaMdhita anya AgamomAM AvatAM ke na AvatAM anya paNa aneka viSaya che. jemakemahAvrata, samiti, Azrava-saMvara, pAMca indriyonA viSaya zabda Adi, pAMca sthAvara, zarIra, rasa-tyAga tapa, kAyakaleza tapa, bhikSAcarI, jyotiSI, paricAraNAo, agramahiSio, sthitio, ajIva, hetu-ahetu, anuttara, jina kalyANaka, anughAtika, daMDa, parijJA, sukha-jAgRta, datti, upaghAta, vizuddhi, prati saMlInatA, saMvara-asaMvara, AcAra, nigraMtha, draha, parvata, kSetra, avagAhanA, RddhimaMta, gati, indriyArtha, bAdara, upadhi, chaghasthanA ajJAta tattva, mahAnaraka, mahAvimAna, satva, bhikSAcara, gati-Agati, bIja-yoni, saMvatsara, chedana, anaMtara anaMta, jJAna, pratikramaNa, vimAnonA varNa, UMcAI, nadIo, sabhA, nakSatra, tArA, karmacayaAdi ane padugala vagere. (gujarAta vidhApITha - amadAvAda thI prakAzita ThANAMga-samavAyAMga mAM viSayavAra pharIthI vargIkaraNa karI, bAjumAM kyA ThANA-samavAyathI prApta thayuM che, te darzAvavAmAM AvyuM che. aMtamAM zabdonI sucI sAthe te zabdo pustakamAM kyAM kyAM prApta thAya che, tenA pAnA naMbara darzAvela che.) chaThThA sthAnano sArAMza (1) vyavahAra sUtranA trIjA uddezakanA prathama sUtramAM guNa saMpanna bhikSane gaNa dhAraNa karavAnuM (saMghADAnA pramukha banavAnuM) kalpanIya batAvela che ane jo guNa saMpanna na hoya to tene gaNa dhAraNa karI saMghADAnA pramukha banI vicaraNa karavAnuM akalpanIya kahevAmAM Avela che. ahIM tenA cha guNo batAvavAmAM AvyA che- 1. zuddha zraddhA saMpanna 2. pUrNa satyavAdI 3. buddhimAna 4. bahuzruta pa. zArIrika zakti saMpanna 6. kaleza rahita svabhAvavALA. arthAt zAMta svabhAvI, dhairyavAna temaja gaMbhIra. (2) kALagata sAdhu ke sAdhvIo mATe A kRtya karI zakAya che- 1. tenA mRta zarIrane oraDAnI aMdarathI bahAra lAvI zakAya che. 2. makAnanI bahAra lAvI zakAya che. 3.vosirAvyA pachI gRhastha te mRta zarIrane kAMI kare to tenI upekSA rAkhavI athavA vosirAvyA pahelAM tenA zarIra ane vastronuM pratilekhana karavuM. 4. zaba pAse rAtri vyatIta karavI. 5. gRhasthone sopavuM. vosirAvavuM. (3) vanaspati vinA bIja- saMmUrNima(svataH) paNa utpanna thAya che. (4) jo AtmajAgRti- AtmArthIpaNuM na hoya to 1. saMyama paryAya jyeSThatA 2. ziSya parivAra 3. zratajJAna saMpannatA 4. tapa saMpannatA 5. aMtarAya karmanA kSayathI labdhivAna thavuM. 6. pUjA, satkAra, yaza vagere A badhuM ja tenA mATe ahitakara bane che. jo AtmajAgRti ane AtmArthIpaNuM hoya to A badhuM hitakara bane che. AtmArthI sAdhaka AvA nimittothI nirjarA ja kare che. anAtmArthI tenAthI moha, ghamaMDa vagere karI karma bAMdhI potAnuM ahita kare che. (5) 1. arihaMta 2. arihaMta prarUpita dharma 3. AcArya-upAdhyAya 4. saMghanA avarNavAda bolavAthI tathA pa. pakSanA pravezathI temaja 6. moha karmanA udayathI jIva unmAda prApta kare che arthAta pAgala thaI jAya che. (6) cha pramAda- 1. madha(pUrAtanakALamAM madhathI madhirA,dAru banato ane tethI teja zabdathI oLakhAto.)-mada eTale abhimAna artha paNa thai zake. 2. viSaya 3. kaSAya 4. nidrA ke nindA, vikathA, 5. dhUta (jagAra)ane 6. pratilekhana pramAda.(ajatanA). (7) zAstrArthanA aMga- 1. vAdI 2. prativAdI 3. adhyakSa 4. nirNAyaka 5. sabhya-gaNa 6. darzaka-gaNa. zAstrArthanA be hetu che- 1. hArajIta ane 2. satya tattva nirNaya. prathama aprazasta vivAda che temaja akalpanIya che ane bIjo yogya avasare kalpanIya che. vivAdamAM chaLa, anaitikatAnuM avalaMbana levAmAM Ave che. yathA- 1. uttara na AvaDavAthI viSayAMtaramAM javuM 2. pharI te viSaya para AvavuM 3. adhyakSane anukULa banAvavA 4. tenA prati asadu vyavahAra karavo 5. temanI sevA karI prasanna karavA 6. nirNAyakono bahumata potAnI tarapheNamAM karavo. (8) cha Rtu che- 1. prAvRt Rtu aSADha, zrAvaNa 2. varSARtu- bhAdaravo, Aso 3. zaradaRtu- kArataka, mAgasara 4. hemaMtaRtu-poSa, mahA 5. vasaMta-phAgaNa,caitra 6. grISma- vaizAkha, jeTha Ama krama che. (9) tithi kSaya- 1. aSADhI vadamAM 2. bhAdaravA vadamAM 3. kArataka vadamAM 4. poSa vadamAM 5. phAgaNa vadamAM 6. vaizAkha vadamAM. (10) tithi vRddhi- 1. aSADha sudamAM 2. bhAdaravA sudamAM 3. kArtika sudamAM 4. poSa sudamAM pa. phAgaNa sudamAM 6. vaizAkha sudamAM. (11) AhAranA sArA pariNAmo- 1. Anandrita karanAra 2. rasotpAdaka 3. dhAtupUrti karanAra 4. dhAtu vRddhi karanAra 5. mada-mastI. denAra da. zarIra poSaka-utsAhavardhaka. (12) cha prakAranA jhera- 1. koInA karaDavAthI 2. pote ja viSa khAI le to 3. koInA sparza karavAthI 4. mAMsa sudhI asara karanAra 5. lohImAM asara karanAra 6. hADakA temaja majjAmAM asara karanAra. (13) Ayu baMdha samaye cha bolano baMdha (athavA pUrvabaddhano saMbaMdha nikAcitta) thAya che- 1. jAti 2. gati 3. karmonI sthiti 4. zarIranI avagAhanA 5. karma pradeza ane 6. teno vipAka(phaLa). AkhA bhava mATenA A bola nizcita saMbaMdhita thaI jAya che. matalaba ke gati, jAti, avagAhanA; e AyuSya anusAra saMbaMdhita thaI jAya che ane badhA karmonI sthitio, pradeza ane vipAka AyuSya sAthe nizcita thaI jAya che. (14) nArakI, devatA ane jugaliyA cha mAsanuM AyuSya bAkI rahe tyAre "AyuSya karmano baMdha kare che. (15) prazna pUchavAnA hetu- 1. saMzaya dUra karavA mATe 2. potAnA abhinivezane rAkhI, bIjAnA parAbhava mATe 3. artha vyAkhyA jANavA mATe 4. potAnA cittanI prasannatA ke saMtoSa mATe 5. jANavA chatAM paNa bIjAnI jJAna vRddhi mATe 6. potAne jANavA mATe. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 212 (16) cha bhAva- 1. udaya bhAva- krodha Adi 2. upazama bhAva- samyakatva Adi 3. zAyika bhAva- karmakSaya, kevaLajJAna Adi 4. kSayopazama bhAva: cAra jJAna tathA indriya Adi 5. anAdi svabhAva- AtmAnuM jIvatva Adi 6. mizra bhAva- dvisaMyogI Adi. (17) pratikramaNa- maLa-mUtra Adi vyutsarjananuM, gocarInuM, pratilekhananuM, nidrAnuM, divasa-rAtri AdinuM, ati alpa bhUlanuM ane maraNa samayanuM. te uparAMta A adhyayanamAM anya AgamomAM Avela viSayo ja vadhAre che, temaja keTalAka bIjA viSayo paNa che, te A prakAre che- - nirgatha-nircathI paraspara AlaMbana, zeya-aya, saMbhava-asaMbhava, cha kAyA, saMsArI-jIva, gati-Agati, jJAna, zarIra, indriyArtha, avagrahAdinA bheda, saMvara-asaMvara, prAyazcitta, tapa, manuSya, dvIpa, kSetra, parvata, nadI, kaha, kUTa, kALa, jyotiSa-graha, nakSatra, tArA, saMghayaNa, saMsthAna, UMcAI, Arya, loka sthiti, dizAo, AhAra karavAnA temaja na karavAnA kAraNa, pratilekhananA guNa-doSa, vezyA, agramahiSI, dizA kumArIo, kSudra-prANI, gocarI, mahAnarakanA AvAso, mahAvimAna, zalAkA puruSa, caMdra ane nakSatrano saMbaMdha, saMyama-asaMyama, avadhijJAna, bhikSunA avacana, kalpa prastAra, saMyama-nAzaka, kalpasthiti, aMtara-viraha kALa, nakSatronA tArA temaja pudgala Adi 'cha'nI saMkhyAne saMbaMdhita viSayo che. sAtamA sthAnano sArAMza (1) gaNApakramaNa- gaNapakramaNa eTale 'gaNano parityAga'. ruci anusAra adhyayana ke adhyApana rUpa jJAna lAbha prApta na thAya, ruci anusAra cAritra temaja citta samAdhinI ArAdhanA na thAya athavA potAnI ruci ke zaktithI vadhu AcaraNano Agraha hoya to bhAva samAdhinA hetathI eka gaNane choDI bIjA gaNano svIkAra karavo e gaNApakramaNa che. sAmUhika jIvanathI, saMyamamAM ke citta samAdhimAM asaMtoSa hovAthI ekalA ja gaccha-mukta thaI vicaraNa karavuM hoya to gurune nivedana karI gaccha tyAga karavo paNa 'gaNApakramaNa' che. paDimAo, jinakalpa, parihAra vizuddha cAritra, acelatva pratijJA Adi aneka sAdhanAo mATe ekalA vicaraNa karavuM e gaNApakramaNa nathI, paraMtu te to AcAryanI saMpadAmAM ja gaNavAmAM Avela che. teo kriyA-sAdhanA pUrNa karI Ave tyAre temanuM sanmAna saMpUrNa saMgha kare che. saMkSepamAM gaNApakramaNa e pAristhitika temaja asaMtuSTipUrvaka gaccha tyAga che ane paDimAo viziSTa viziSTatara tapa ArAdhanA che. (2) virbhAgajJAnanA prakAra- 1. eka dizAnuM 2. pAMca dizAnuM 3. jIva kriyAthI ja AvRta che- karma kAMI nathI 4. jIva pugalamaya che athavA jIva apaMgalamaya ja che, 5. badhA jIva sukhI che athavA duHkhI che. 6. jIva rUpI ja che 7. halacala karavAvALA pudgalo ane jIvone joIne ema samajavuM ke A badhA jIvo ja che. (3) AcArya- upAdhyAyanuM kartavya bane che ke teo paNa gaNanA sAdhu-sAdhvIonA jarUrI vastra, upakaraNa vagerenI prApti temaja saMrakSaNa kare. (4) 1. saheja paNa hiMsA kare 2. jUThuM bole 3. adatta grahaNa kare 4. zabda AdimAM AnaMdita thAya ke khinna thaI jAya. pa. pUjA-satkAramAM prasanna thAya 6. A sAvadya che, tevuM kahIne paNa tevI sAvadya vastunuM sevana kare ane 7. jevuM bole tevuM Acare nahi. to te kevaLI nahIM, paraMtu chadmastha che tema jANavuM. (5) sAta naya- 1. bheda-abheda baMnene grahaNa karanAra- naigamanaya 2. kevaLa abhedane grahaNa karanAra- saMgrahAya 3. kevaLa bhedane grahaNa karanAra vyavahAranaya 4. vartamAna paryAyane svIkAra karanAra- RjusUtranaya 5. liMga, vacana, kArakanA bhedathI(bhinnatAthI) vastamAM bheda svIkAranAra- zabdanaya 6. paryAyavAcI zabdonA bhedathI vastano bheda svIkAra karanAra- samabhirUDhanaya 7. vartamAna kriyAmAM pariNata vastune ja vasturUpe svIkAra karanAra- evaMbhUtanaya (6) sAta svara che ane sAta svaronA sthAna che. A svaro jIva ane ajIva baMnenA hoya che. A svaravALAnA lakSaNo-svabhAva temaja lAbha judA-judA hoya che. svaronI mUrchAnAo vagere aneka prakAranA varNana che. (7) bhUtakALanI utsarpiNImAM, vartamAna-avasarpiNImAM ane bhaviSyakALanI utsarpiNImAM sAta-sAta kulakara thayA ane thaze. (8) A avasarpiNInA prathama kulakara vimaLavAhananA samayamAM sAtamuM kalpavRkSa upabhogamAM AvatuM hatuM ane cha prakAranA vRkSo kAmamAM AvatAM hatAM. (9) sAta daMDa nIti- 1. hakAra 2. makAra 3. dhikkAra 4. najara keda 5. niyata kSetramAM keda 6. jela 7. aMgopAMga chedana. (10) cakravartInA cauda ratno hoya che. sAta ekendriya ane sAta paMcendriya ratna. (11) dussama kALano prabhAva jANavAnA bola- 1. akALe varasAda thavo. 2. samaye varasAda na thavo. 3. asAdhu(kusAdhu)ono vadhu Adara thavo. 4. sAdhuone ocho Adara maLavo. 5. gurujano pratye bhAvomAM kamI AvavI. 6. mAnasika duHkhonI vRddhi. 7. vAcika durvyavahAranI vRddhi. AnAthI viparIta avasthAmAM ema samajavuM ke dussama kALano prabhAva maMda che. (12) akALa maraNanA sAta nimitta- 1. harSa, zoka, bhaya vagere pariNAmonI tIvratAthI 2. zastrAghAtathI 3. AhAranI viparItatAthI 4. roganI tIvra vedanAthI 5. paDI javAthI ke anya durghaTanAthI 6. sarpa Adi karaDavAthI ke viSa Adi khAI javAthI 7. zvAsa rUMdhAvAthI. (13) strI Adi cAravikathA, 5. karuNa rasa Adi yukta kathA, 6. darzana ane 7. cAritranA vidhAta karanArI kathA. A traNeyane paNa vikathA samajavI joIe. badhI ja vikathAothI jJAnano vighAta thAya che, tethI alaga bheda kahela nathI. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | 213 AgamasAra (14) AhAra temaja upakaraNomAMthI AcArya, upAdhyAyane uttama-manojJa upakaraNa temaja AhAra devAmAM Ave che. A baMne atizaya sahita ahIM sAta atizaya kahyA che. pAMcamA sthAnamAM ane vyavahAra sUtramAM pAMca atizaya kahela che. (15) pratyeka lokAMtika devomAM pramukha deva hoya che ane sAtaso ke sAta hajAra sadasya devo paNa hoya che. te sivAya sAmAnya devo hoya che. (16) indronI sAta senA- 1. hAthI 2. ghoDA 3. mahiSa 4. ratha 5. pAyadaLa 6. nartaka 7. gaMdharva senA ane temanA adhipati paNa hoya che. pAyadaLa senAnI sAta kakSAo hoya che. (17) pApa rahita nirdoSa pavitra mana rAkhavuM, temaja nirdoSa vacana bolavA te prazasta mana-vacanano vinaya che. jatanApUrvaka besavuM, sUvuM, paDakhuM badalavuM, ubhA thavuM, cAlavuM, ullaMghana karavuM temaja badhI ja indriyonuM kArya jatanApUrvaka karavuM prazasta kAya vinaya che. 1 (18) lokopacAra - vyavahAra vinaya- 1. guru AdinI samIpa rahevuM 2. emanA abhiprAya anusAra cAlavuM 3. koInuM paNa kArya karI devuM 4. prati-upakAra karavo 5. koNa duHkhI che, bImAra che, tenuM dhyAna rAkhavuM 6. deza-kALane jANI yogya pravRtti karavI 7. sarva prakAre anukULa vartana karavuM. (19) tIrthaMkara prarUpita amuka siddhAMto khoTA che, evuM kahIne ke mAnIne bhinna prarUpaNA karanArane 'nidbhava' kahevAmAM AvyA che. 7 pravacana 'nihnava' dharmAcAryanA nAma Apela che. je mahAvIranA samakAlIna ke te pachInA samayanA che. anya paNa aneka sAta saMkhyA saMbaMdhita viSayonuM kathana A adhyayanamAM che. yathA- yonisaMgraha, gati--Agati, pratimA, AcAra-cUlA, adholoka sthiti, bAdara vAyu, saMsthAna, bhaya, gotra, kAya, kaleza, kSetra, parvata, jIva, uttama puruSa darzanasUtra, chadmastha, kevalI, saMyama-asaMyama, sthiti, agramahiSI, deva, naMdIzvara dvIpa, zreNio, vacana-vikalpa, vinayanA bheda-prabheda, samuddAta, nakSatra-dvAra, pudgala Adi. AThamA sthAnano sArAMza (1) pramukha banI vicaraNa karanAra mATe chaThThA sthAnamAM kahyA pramANe zraddhA, satya, buddhimatA vagere cha guNa ane (7) dhairyavAna (8) utsAhazIla, A ATha guNa ekalA vihAra karanAra sAdhumAM hovA joie. tyAre ja te ekalavihAra mATe yogya thAya che. tAtparya e che ke bhoLA bhadrika, krodhI, ghamaMDI, kalahazIla, utsAhahIna, dhairyahIna, abahuzruta vyakti ekalavihAra mATe yogya hotA nathI. (2) aMDaja, potaja, jarAyuja, 2saja, saMsvedaja, saMmUrchima, udbhijja, aupapAtika, e ATha prakAranA jIva yoni-saMgraha che. (3) ATha samitio che : pAMca samiti ane traNa gupti. (4) AlocanA sAMbhaLavA mATe yogya- 1. AcAra saMpanna 2. aticAronA anubhavI 3. pAMca vyavahAranA upayoganA anubhavI 4. AlocanAmAM sAhasa utpanna karanArA 5. zuddhi karAvavA mATe yogya 6. koInI paNa pAse koI paNa rUpamAM doSane pragaTa na karanAra 7. devAmAM Avela prAyazcittane vahana karAvI zake athavA sAmarthyanA jJAtA 8. doSa sevana temaja prAyazcittane bhaMga karavAthI AvatA kharAba pariNAmo mATe samajAvavAmA samartha. (5) 1. dharmAstikAya 2. adharmAstikAya 3. AkAzAstikAya 4. zarIra rahita jIva. 5. zabda 6. gaMdha 7. havA 8. paramANu pudgalane AMkhothI joI zakAtA nathI. kevalI tene pUrNa rUpe jANe che ane juve che. (6) bharata cakravartInA rAjya para besanAra ATha rAjA kramazaH mokSe sidhAvyA. (7) bhagavAna mahAvIranI pAse dIkSita thanArA rAjAonI saMkhyA kula ATha thaI. (8) dareka lokAMtika devonI ATha sAgaropamanI sthiti(AyuSya) hoya che. = (9) traNa astikAya ane jIvanA, ATha madhya(rucaka) pradeza kahevAmAM Avela che.(10) 1 yojana - ATha hajAra dhanuSa pramANa. (11) bhikSu nIcenA bolano udhyama karavAmAM prayatnazIla rahe- 1. nahIM sAMbhaLelA dharma tattvone sAMbhaLavAmAM--jANavAmAM 2. sAMbhaLelA bolane dhAraNa karavAmAM 3. navA karma--baMdha rokavAmAM 4. tapa dvArA pUrva karma kSaya karavAmAM 5. navA-navA yogya mumukSuo - AtmArthIone saMyama grahaNa karAvavAmAM. 6. navadIkSitonI yathAyogya saMbhALa rAkhavAmAM 7. rogI vRddha sAdhunI sevA karavAmAM 8. klezane zAnta karavAmAM. (12) kevaLI samuddAta ATha samayano hoya che. te dareka kevaLIne nahi paraMtu koI koI kevaLIne hoya che. anya paNa AThanI saMkhyAne saMbaMdhita aneka viSayo A adhyayanamAM che. jema ke gati--Agati, karma, AlocanA, saMvara-asaMvara, sparza, loka--saMsthiti, gaNi-saMpadA, mahAnidhi, prAyazcitta, mada, vAdI, mahAnimitta, vibhaktionuM svarUpa, Ayurveda, mahAgraha, agramahiSI, sUkSma, darzana, kALa, AhAra, kRSNarAjI, pUrvazruta, gati, dvIpa, samudra, dvAra, lUMTa, kAkaNi ratna, jagatI, dizAkumArIo, devaloka, pratimA, saMyama, pRthvI, vimAna, aNuttaropapAtika, jyotiSa, baMdha-sthiti, kula koDI, pApakarma vage2e. navamA sthAnano sArAMza (1) AcArya Adi sAthe pratikULa pravartana karanAra temaja jJAna-darzana-cAritranuM viparItapaNe AcaraNa ke prarUpaNA karanAra zramaNane saMghamAMthI alaga karI zakAya che.(ahiM zramaNIno zabda nathI, zramaNIne tenA kuTuMbIjanone soMpI zakAya.) (2) saMyama sAdhanAmAM brahmacarya pAlana jarUrI che ane brahmacaryanI surakSA mATe nava vADa che,eTale ke A nava sthAna tyAjaya che. 1. strIonI avara-javara vALuM sthAna 2. strI saMbaMdhI kathA vArtA 3. strIonA rUpa sauMdarya temaja aMgopAMganuM avalokana 4. temanA hAsya gIta vagerenuM zravaNa 5. madhura temaja gariSTa bhojana 6. atibhojana 7. zarIra, vastro Adine sauMdarya vRddhi rUpa sajAvaTa karavI, nhAvuM-dhovuM, vagere pravRttio tyAgavA yogya che. 8. sukhazIlatA temaja indriyonuM potAnA viSayamAM yatheccha pravartana ityAdino parityAga karavo zramaNane nitAMta Avazyaka che. 9. pUrva gRhastha jIvananA sukha temaja bhogonuM smaraNa paNa na karavuM joie. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 214 (3) rogothI surakSita rahevA mATe rogotpattinA nava sthAnane samajI tenuM dhyAna rAkhavuM joie- 1. vadhu besI rahevAthI, ekI sAthe vadhu khAvAthI athavA vAraMvAra khAtA rahevAthI 2. potAnI anukULatAthI viparIta athavA svAsthanA niyamothI viparIta Asane besavAthI ane viparIta khANI-pANIthI 3. vadhAre suvAthI ke nidrA levAthI 4. vadhAre jAgavAthI pa6i. zarIranA kudaratI Avega eTale ke maLa-mUtra vagerenA vega rokavAthI 7. vadhu vihArathI arthAt vadhAre cAlavAthI 8. samaye-asamaye khAvAthI ke bhUkhyA rahevAthI 9. indriyono ati upayoga karavAthI ke ati kAma vikAra sevanathI. (4) jaMbUdvIpamAM lavaNa samudramAMthI nava yojananA maccha jaMbUDhIpamAM Ava-jA karI zake che. arthAt eTalA moTA pANInA mArga jaMbudvIpamAM aMdara sudhI hoya che. (5) vigaya ane mahAvigaya baMne maLI kula nava vigaya che. (6) zarIramAM nava srota sthAna che- be AMkha, be kAna, be nAka, mukha, gudA ane mUtrakriya. (7) nimitta vidyA, maMtra, vAstu vidyA, cikitsA, kalA, zilpa ane kupAvacanika siddhAMta Adine pApa grutamAM batAvela che. arthAt kevaLa Atma kalyANane ahiMsA pradhAna Agama ja dharma zAstramAM gaNavAmAM Ave che. Atma kalyANa sAdhanA karanAra mATe uparokta badhA pApa zrata tyAjya che. tene svIkAranAra sAdhaka Atma-sAdhanAthI dUra thaI jAya che. (8) zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA 11 gaNadharonA nava gaNa hatAM. (9) zramaNa nigraMthonA nava koTi zuddha AhAra hoya che- 1. jIva hanana (phaLa yA bIja vagerenuM bhedana) 2. agni vagerethI pakavavuM 3. karAvavAthI ane anumodana (prazaMsA ke upayoga)thI rahita AhAra kare che. potAnA mATe ke anya sAdharmika sAdhu-sAdhvI mATe chedana-bhedana karela, pakavela ane kharIdela AhAra karanAra zramaNa nava koTithI azuddha AhAra karanAra hoya che. (10) bhagavAna mahAvIranA zAsanamAM nava jIvoe tIrthaMkara nAma karma upArjana kyuM- 1. zreNika 2. supArtha 3. udAyI 4. poTila aNagAra 5. daDhAyu 6. zaMkha zrAvaka 7. zataka zrAvaka 8. sulasA zrAvikA 9. revatI zrAvikA. (11) zreNika rAjAno jIva prathama narakamAM 84000 varSanuM AyuSya pUrNa karI mahApAnA rUpe janma leze, tyAM tenA aneka nAmo. haze. tyArabAda bhagavAna mahAvIranI jema ja 30 varSamAM dIkSA ane 42 varSamAM kevaLajJAna thaze. 7ra varSanI saMpUrNa umara thaze. prathama tIrthakara banI saMpUrNa karma kSaya karI siddha thaze. ahIM tenuM navamAM ThANAmAM vistRta varNana karavAmAM Avela che. (12) prathama kalakara "vimaLa vAhana' navaso dhanuSa UMcA hatAM. - te sivAya navanI saMkhyAne saMbaMdhita anya aneka viSaya A adhyayanamAM kahevAmAM Avela che, jema ke AcArAMganA adhyayana, tIrthakara, jIva, gati-agati, darzanAvaraNIya karma, avagAhanA, jyotiSa, baLadeva-vAsudeva, nidhi, zarIra, puNya, nipuNatA, deva varNana, nava raiveyaka deva, AyuSya pariNAma, paDimA, prAyazcitta, kUTa, nakSatra, vimAna UMcAI, zukra graha,no kaSAya, kula koDI, pApakarma caya, pudgala vagere. dasamA sthAnano sArAMza (1) saMsAra ane pApakarma kayAreya samApta nathI thatA, jIva e ajIva nathI thato ane ajIva e jIva nathI banato, sthAvara ane trasa jIva baMne haMmezA raheze. lokanI bahAra jIva nathI ane Avana-jAvana paNa nathI. jIva vAraMvAra janma ane maraNa karato rahe che. dareka dizAonA lokAMtamAM pugala rUkSa hoya che, ane anya AvanAra pudgalone paNa atyaMta rUkSa bhAvamAM badalI nAkhe che. tenA kAraNe AgaLa gati thatI nathI, A loka svabhAva che. (2) dasa kAraNosara pudgala calAyamAna thAya che. (3) krodhanI utpatti- 1. manojJa viSayono koI viyoga kare, amanojJa viSayono saMyoga kare 2. samyaka vyavahAra karavA chatAM koI pratikULa vyavahAra kare to krodha Ave. (4) dasa saMvara- pAMca indriya nigraha, traNa yoga nigraha, upakaraNa saMvara ane sUI kuzAgra saMvara. A dazeyanA pratipakSa asaMvara che. (5) pAMca mahAvrata ane pAMca samiti A daza samAdhi sthAno che. (6) daza abhimAnanA prakAra che- 1. deva AgamananuM 2. viziSTa avadhijJAna tathA anya jJAnanuM 3-10. jAti vagere 8 mada che. (7) dIkSA levAnA vibhinna kAraNo hoya che- 1. svayaMnA vairAgya bhAvothI 2. roSanA kAraNosara 3. daridratAnA kAraNe 4. svapna nimitte 5. pratijJA nibhAvavA mATe 6. pUrva-janmanuM smaraNa thavAthI 7. roganA nimittathI 8. apamAnita thaIne 9. deva-sUcanAthI 10. pitA, putra, mitra vagerenA nimittathI. (8) daza zramaNa dharma- 1 thI 4. gusso, abhimAna, kapaTa, lAlaca na karavA paNa kSamA, namratA, saraLatA, nirlobhatAnA guNa dhAraNa karavA pa. dravya-bhAvathI laghubhUta rahevuM 6. satyabhASI temaja satyaniSTha ImAnadAra rahevuM. 7. Indriya- manane vazamAM rAkhavA 8. yathAzakti tapamAM vRddhi karatA rahevuM 9. tyAga-pratyAkhyAna ane AhArAdinuM saMvibhAgadAna karavuM 10. niyama-upaniyama sahita zuddha brahmacaryavratanuM pAlana karavuM. (9) AcArya vagerenI temaja rogI, tapasvI, navadIkSita vagerenI vaiyAvacca karavI. (10) gAja, vIja, dhummasa vagere daza AkAza saMbaMdhI asvAdhyAya che, hADakAM-mAMsalohI-sUryagrahaNa vagere daza dArika asvAdhyAya che. AvA asvAdhyAya prasaMgomAM sUtra pATha na karavo joIe. (11) bharatakSetramAM 10 mahA nadIo gaMgA-siMdhumAM maLe che- 1. jamunA 2. sarayu 3. ApI 4. kozI 5. mahI 6. zata 7. vitastA 8. vipAsA 9. erAvatI 10. caMdrabhAgA. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 215 AgamasAra (12) pratisevanA- doSa sevana daza kAraNathI thAya che- 1. uddhata bhAvothI 2. pramAda vaza 3. upayoga zUnyatAthI 4. pIDita thavAnA kAraNothI 5. Apatti AvavAthI 6. kalpita che ke akalpita tevI zaMkAthI 7. bhUla akasmAtathI 8. bhayathI 9. DheSa bhAvathI 10. parIkSAthI. (13) AlocanAnA dasa doSa- 1. kAMpatA-dhrUjatA kare 2. ochA prAyazcittano anunaya kare 3. kevaLa bIjAe joyelA doSonI AlocanA kare 4. moTA-moTA doSonI AlocanA kare. 5. nAnAnAnA doSonI AlocanA kare 6. atyaMta dhImethI bole 7. atyaMta jozathI bole 8. anekanI pAse vAraMvAra AlocanA kare. 9. aspaSTa bole athavA ayogya, agItArtha pAse AlocanA kare. 10. tevA ja doSanuM sevana karanAra pAse AlocanA kare. (14) priyadharmI ane daDha dharmI vagere daza guNayuktanI pAse AlocanA karavI joie. (AThamA sthAnamAM ATha guNa kahyA che.) (15) AlocanA, pratikramaNa vagere daza prAyazcitta che. (16) daza mithyAtva- 1. dharmane adharma zraddha, prarUpe te mithyAtva 2. jina mArgane anya mArga zraddha, prarUpe te mithyAtva 3. jIvane ajIva zraddhe prarUpe te mithyAtva 4. sAdhune kusAdhu zraddha, prarUpe te mithyAtva 5. ATha karmathI mukANA tene nathI mUkANA zraddha, prarUpe te mithyAtva 6 thI 10. A pAMcane ulaTA kramathI (arthAt adharmane dharma vagere) viparIta samaja temaja zraddhA prarUpaNA kare te mithyAtva. (17) daza bhavanapatinAM daza caityavRkSo che- 1. asurakumAra-pIpaLa 2. nAgakumAra- saptaparNa 3. suvarNakumAra-semala(zAlmali) 4. vidhutakumAra- gUlara(umbara) 5. agnikumAra-sirIsa 6. dIpakumAra-dadhiparNa 7. udadhikumAra-azoka 8. dizAkumAra-palAza 9. vAyukumAra-lAla eraMDa 10. svanitakumAra-kanera. (18) daza sukha- 1. pahelu sukha svastha zarIra 2. lAMbI umara 3. dhana sampannatA.4-5. indriya ane viSayonuM sukha 6. saMtoSavRti 7. yathA- samaye Avazyaka vastu maLavI 8. sukha-bhoganA suMdara sAdhana 9. saMyama grahaNano saMyoga 10. saMpUrNa karma kSaya. (19) saMkleza thavAnA dasa nimitta- 1. upadhi 2. upAzraya 3. kaSAya 4. AhAra 5 thI 7. manavacana-kAyA 8. jJAna 9. darzana 10. cAritranA nimittathI saMkleza thaI zake che. tethI haMmezAM asaMkleza bhAvomAM sAvadhAna rahIne sAdhanA karavI. (20) jUThuM bolavAnA dasa kAraNo- 1. krodha 2. mAna 3. mAyA 4. lobha 5. rAga 6. dveSa 7. hAsya 8. bhayathI jUThuM bolavuM 9. kathA-vArtAne sarasa-rasika banAvavAmAM ke potAno utkarSa dekhADavA mATe jUThuM bolavuM 10. bIjAnuM ahita karavA mATe paNa jUThuM bolavAmAM Ave che athavA to bIjA mATenA satya chatAM ahitakara vacana paNa mRSAvacana che.A badhAM jUTha karmabaMdhana karAvanAra che, tevuM jANI satya bhASaNa karavuM. (21) satya ane asatyathI mizrita bhASA paNa tyAjya che. tethI samajI-vicArIne nirNaya laI zuddha satya bhASA bolavI joIe. (22) daza zastra- 1. agni 2. viSa 3. lavaNa 4. snigdha padArtha 5. kSAra padArtha 6. khATA padArtho 7 thI 9. duSTa mana-vacana-kAyA 10. avirati-pApa tyAga na karavA ke vrata dhAraNa na karavA. A sarveya AtmA mATe, zarIra mATe, ke jIvo mATe zastrabhUta che. (23) vAdanA dUSaNo- 1. sabhAmAM bhUlI javuM. 2. pakSapAta karavo. 3. vAdamAM chela_chetarapiMDI karavI. 4. doSayukta bolavuM. 5. khoTo tarka rajU karavo. 6. viSayAMtaramAM javuM. 7. asabhya vyavahAra karavo vagere vAdanA doSo che. (24) daza dAna- 1. anukaMpA bhAvathI 2. sahAyatA mATe 3. bhayathI 4. mRtyu pAmanAranA nimitte pa. loka-lAjathI 6. yaza mATe - moTAI batAvavA mATe 7. jenAthI hiMsA vagerene poSaNa maLe tevuM zastra AdinuM dAna 8. dhArmika vyaktine devuM athavA dharma-sahAyaka padArthanuM dAna devuM 9. kRtajJatA pragaTa karavA mATe devuM 10. koInI AjJAthI devuM. (25) samyagadarzana daza prakAranuM che- 1. bAhya nimitta vinA thanAra 2. upadeza sAMbhaLIne thatuM 3. sarvAnI AjJAnA pAlanathI 4. sUtra-adhyayanathI 5. aneka arthonA bodhaka ekavacananA ciMtanathI utpanna . sUtrArthanA vistRta jJAnathI 7. pramANa, naya, bhaMga vagerenA sUkSmatama jJAnathI utpana 8. dhArmika kriyAonA AcaraNathI utpanna 9. saMkSipta dharma padane sAMbhaLavA-samajavA mAtrathI utpanna 10. zrata dharma-cAritra dharmanA jJAna-zraddhAthI utpanna. (26) narakamAM daza vedanA hoya che- 1. bhUkha 2. tarasa 3. ThaMDI 4. garamI 5. khaMjavALa 6. parataMtratA ke parajanya kaSTa 7. bhaya 8. zoka 9. buDhApo-ghaDapaNa 10. roga. (27) daza tattvone chAstha pUrNa rIte jANI zakatA nathI- 1 thI 3. traNa astikAya 4. zarIra rahita jIva 5. paramANu 6. zabda 7. gaMdha 8. vAyu 9. A jIva kevaLI thaze 10. A jIva mokSamAM jaze. AThamA sthAnamAM ATha bola kahela che. (28) daza AgamonI daza dazAo che- arthAt je zAstromAM daza adhyayana che, te AgamonAM nAma- 1. upAsaka dazA 2. aMtagaDa dazA 3. aNuttaropapAtika dazA 4. prazna vyAkaraNa dazA 5. AcAra dazA(dazAzruta skaMdha) 6. karma-vipAka dazA 7. baMdha dazA 8. dogiddhi dazA 9. dIrgha dazA 10. saMkSepika dazA. AmAM cAra sUtra to aprasiddha che. tathA aMtagaDa, aNutaropapAtika ane praznavyAkaraNa te traNa sUtranA upalabdha adhyayanonA saMpUrNapaNe alaga nAma che, vipAka sUtranA paNa koIka nAma alaga che ane saMkSepika dazAnA je daza adhyayana kahevAmAM AvyA che tene ja naMdI sUtramAM ane vyavahAra sUtramAM daza AgamonA rUpamAM batAvavAmAM AvyA che. (saMkSepika dazA eTale AgamasAra) (29) sArA-sukhakara karmonuM upArjana daza prakAre thAya che- 1. tapa karIne tenA badalAmAM bhautika sukha na mAgavAthI ke niyANuM nahIM karavAthI 2. samyaka samaja-zraddhA rAkhavAthI 3. yogonI zuddhi temaja laghutA-ochI pravRtti 4. samartha hovA chatAM paNa aparAdhIne kSamA karavAthI pa. indriya viSayothI virakti bhAva rAkhavAthI 6. pUrNa saraLatA rAkhavAthI 7. saMyamamAM zithilAcAra vRtti na karavAthI arthAtu pArzvasthaAdi avasthAne na svIkAravAthI. 8. zramaNa dharmanI zuddha ArAdhanAthI 9. jina pravacanamAM temaja jina zAsana pratye ananya bhakti anurAgathI 10. jina zAsananI prabhAvanA karavAthI. (30) tyAga karavA yogya AkAMkSAo- 1. A lokanAM sukhanI 2.paralokanAM sukhanI 3. ubhayalokanAM sukhanI. 4. jIvananI Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 5. maraNanI 6. bhoganI 7. kAmanI 8. lAbhanI 9. pUjAnI 10. satkAra, sanmAnanI, prazaMsAnI. (31) putra aneka prakAranA hoya che jemake- 1. vAstavika (mAtA-pitA thI utpanna thayela) putra 2. dattaka putra(goda levAmAM Avela putra) 3. sneha thI saMbhALela putra(aurasa putra) 4. vacana prayogathI saMbaMdhita putra 5. anAthanuM poSaNa karavAthI kahevAto putra 6/7. devatAnA nimittathI (sahAyathI) utpanna putra 8. dharma aMtevAsI ziSyarUpa putra 9. vidyAguruno ziSyarUpa putra 10. vIratAnA kAraNe mAnela putra. 216 (32) duSamakALanI utkRSTatA jANavAnA dasa bola- 1. akAla vRSTi thavI. 2. samaye vRSTi na thavI. 3. asAdhuone sanmAna vRddhi 4. sAdhuone alpa Adara 5. gurujano pratye lokono asavyavahAra 6 thI 10 zabdAdi pAMceya viSayomAM amanojJatAnI vRddhi (sAtamA sthAnamAM sAta kahela che.) AthI viparIta saMjogo hoya to duslama kALanI maMdatA jANavI arthAt samaye-samaye judA-judA kSetramAM duSamakALanI utkaTatA ke maMdatA (utAra-caDhAva)nA parivartana thayA kare che. (33) utsarpiNI kALamAM 10 kulakara thayA hatAM ane 10 kulakara havenA utsarpiNI kALamAM paNa thaze. joke sAtamA sthAnamAM sAta kahevAmAM Avela che, tema kema ? samAdhAna- sAta mukhya ane traNa kulakara samakAlIna samajavA. (34) bAra devalokamAM 10 indra che, ane badhAnA svataMtra pAlaka, puSpaka vage2e yAna--vimAna che. (35) tejolabdhivALA zramaNanI ke devanI AzAtanA karanAra vyakti para jo zramaNa ke deva kopAyamAna thAya to teonA zarIramAMthI teja nIkaLe che jenA pariNAme- 1. te vyakti bhasma thaI jAya che, athavA 2. tenA zarIramAM phoDalA thaIne phATe tyAre bhasma thaI jAya che athavA 3. phoDalAmAMthI phoDakI nikaLI phUTavAthI te bhasma thaI jAya che, 4. labdhi saMpanna zramaNanI AzAtanA karanAra koI vyakti pote ja muni para tejo lezyA pheMke che paraMtu te lezyA dareka dizAethI niSphaLa banI pheMkanAranA ja zarIramAM praveza karI tene ja bhasma karI de che. (36) daza accherA- 1. tIrthaMkara upara upasarga 2. tIrthaMkaranuM garbhaharaNa 3. strI--tIrthaMkara thavuM 4. prathama dezanAmAM tIrthaMkaranA tIrthanI sthApanA na thavI. pa. kRSNanuM dhAtakI khaMDamAM javuM. 6. caMdra--sUryanuM vimAna sahita pRthvI para AvavuM. 7. harivarSa kSetranA jugaliyAnuM rAjA banIne narakamAM javuM. 8. camarendra devano prathama devalokamAM jaI upadrava karavo. 9. eka samaye 108 utkRSTa avagAhanA vALA jIvonuM siddha thayuM. 10. 9thI 15mA tIrthaMkara bhagavAnanA zAsanakAlamAM zrRtadharma ane cAritra dharmano viccheda javo A daza accherA A avasarpiNI kALanA trIjA--cothA ArAmAM thayA. je ghaTanAo sAmAnya rUpe haMmezA thatI nathI paraMtu bahu ja lAMbA samayabAda athavA bahu ja ochA pramANamAM bane te ghaTanAo AzcaryakAraka hovAthI tene accherA eTale Azcarya kahevAmA Ave che. AvI ghaTanAo anaMtakALe kayAreka koIka avasarpiNI kALamAM bane che. joke accherAnI saMkhyA anizcita hoya che, te dazathI vadhu ochA paNa hoI zake che. te mATe zAstramAM koI ullekha nathI. (37) daza nakSatronA caMdra saMyoganA samaye adhyayanano prAraMbha karavo joie kAraNa ke te nakSatro jJAna vRddhi karAvanAra nakSatra che- 1. mRgazIrSa 2. Ardra 3. puSya 4. mULa pa. azleSA 6. hasta 7. citrA 8. pUrvA phAlguna 9. pUrvASADhA 10. pUrvA bhAdrapada. A sivAya paNa anya aneka dazanI saMkhyAthI saMbaMdhita viSaya A adhyayanamAM kahevAmAM Avela che. jema ke loka saMsthiti, dezathI ane sarvathI indriya viSayaka jJAna, zabdonA prakAra, saMyama-asaMyama, saMvara-asaMvara, samAdhi- asamAdhi, jIva-ajIva, pariNAma(gati vagere), sUkSma, nadI, rAjadhAnIo-rAjA, mandara meru, dizAo, lavaNa samudra, pAtALa kaLazA, dvIpa, parvata, kSetra, dravyAnuyoganA bheda, utpAda parvata, avagAhanA, anaMta, tIrthaMkara, pUrva AlocanA karanAra vyaktinI yogyatA, zalAkA puruSa, upaghAta-vizodhi, baLa, satya, mizra-vacana, daSTivAdanA nAma, doSa, vizeSa-doSa, zuddha vAcanAnuyoga, gati, muMDana, gaNita, paccakkhANa, samAcArI, zramaNa bhagavAna mahAvIranA daza svapna temaja tenA pariNAma, saMjJA, kAlacakra, naraka, sthiti, dharma, sthivara, kevaLInA daza anuttara, jaMbu sudarzana Adi mahAdgama, yugalika kSetranA 10 vRkSa, vakSaskAra parvata, paDimA, saMsArI jIva, uMmaranI daza dazAo, vRkSanA vibhAga, zreNio, vimAna, kAMDa vistAra, samudra-nadInI UMDAI, nakSatra, kulakoDI, pApakarmacaya ane pudgala. pUrva adhyayanomAM Avela aneka viSayomAM thoDI saMkhyA vRddhi karIne paNa dazanI saMkhyAthI ghaNA viSayo A adhyayanamAM samAviSTa thayA che. samavAyAMga prAkathana : A cothuM aMga sUtra che. ThANAMga sUtranI samAna A paNa saMkhyAbaddha viSaya saMkalana sUtra che. tethI Ano paricaya sthAnAMga sUtranI samAna ja samajavo joie. vizeSatA e che ke sthAnAMgamAM eka thI daza saMkhyA sudhImAM aneka viSayono vizALa saMgraha che, paraMtu A sUtramAM eka thI 100 saMkhyA sudhI kramabaddha varNana che. tyArapachI aneka saMkhyA vRddhi karatAM varNana karela che. tyArapachI bAra aMga sUtronuM paricaya varNana che ane aMtamAM aneka prakIrNaka viSayonI sAthe tIrthaMkara AdinuM vistRta paricayAtmaka saMkalana che. sthAnAMganA adhyayanonuM nAma 'ThANA'(sthAna) che ane samavAyAMganA vibhAgonuM nAma 'samavAya' che. samavAyAMganA A vibhAgamAM sthAnAMga jeTaluM vizALa saMkalana nathI. tenuM kAraNa e che ke saMkhyA saMbaMdhI adhikAMza viSayonuM saMkalana trIjA aMgazAstra ThANAMga sUtramAM karI devAyuM che. alpa viSayonA A saMkalanamAM keTalAka viSaya sthAnAMgathI vizeSa paNa che. chatAM ya aneka viSayonuM temAM punaH saMkalana thayuM che. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | AgamasAra A prakAre A sUtramAM paNa saMkhyAnA AlaMbanathI sthAnAMganI samAna ja tattvonuM, AcAronuM, kSetra, uMmara, jIva, ajIva saMbaMdhI varNana che. temaja jIva ane pudgalanA aneka pariNAmonuM tathA prakIrNaka viSayonuM saMkalana paNa che. aMtamAM saMkhyAnuM AlaMbana choDIne aneka chUTaka viSaya paNa che. 217 samavAya : 1 (1) dravyArthika saMgraha nayanI apekSA ahIM eka saMkhyAmAM tattvo kahela che jema ke AtmA-anAtmA, daMDa-adaMDa, kriyA-akriyA, puNya-pApa, Azrava-saMvara Adi, pakSa-pratipakSanA tattvone kahela che. (2) keTalAka nairayika, bhavanapati, vyaMtara AdinI eka palyopama temaja eka sAgaropamanI sthiti kahI che. (3) pahelA--bIjA devaloka gata sAgara--susAgara, manu-mAnuSottara Adi vimAnomAM utpanna thanArA devonI eka sAgaropamanI sthiti hoya che teo eka pakhavADiye zvAsozvAsa le che. (4) keTalAka bhavasiddhika jIva eka manuSyano bhava karIne mokSa jaze. bIjA paNa yAna-vimAna, jaMbudvIpa, nakSatra, tArA Adi(saMbaMdhI) viSayonuM eka saMkhyAne lakSya karIne kathana che. samavAya : 2 (1) benI saMkhyAthI saMbaMdhita daMDa, rAzi, baMdhana, nakSatra, tArA ane sthitio AdinuM varNana che. (2) zubha, zubhakaMta saudharmAvataMsaka Adi viziSTa vimAnonA devonI be sAgaropamanI sthiti hoya che. (3) keTalAka bhavasiddhika be bhava karIne mokSa jaze. samavAya H 3 (1) daMDa, garva, zalya, gupti, virAdhanAnA traNa-traNa prakAra che. (2) nakSatronA traNa-traNa tArA, traNa palyopama ane traNa sAgaropamanI nArakI devatAnI sthiti kahetAM trIjA--cothA devalokanA viziSTa vimAna- AbhaMkara, 5bhaMkara, caMdra, caMdrAvarta AdimAM devonI traNa sAgaropamanI sthiti kahI che. (3) keTalAka bhavasiddhika jIva traNa bhava karIne siddha thaze. samavAya : 4 thI 10 (1) eka yojanamAM cAra gAu hoya che. (2) kaSAya, dhyAna, vikathA Adi cAra-cAra bola che. (3) nakSatronA tArA, nArakI devatAnI palyopama ane sAgaropamanI sthitio, teTalA ja pakhavADiye devono zvAsozvAsa, viziSTa vimAnonI sthiti ane bhavasiddhikanA bhava vagerenI cArathI laIne dasa sudhInI saMkhyA kahI che (4) mithyAtvAdi pAMca Azrava che, samyaktvAdi pAMca saMvara che, prANAtipAta viramaNAdi pAMca nirjarA sthAna che, pAMca astikAya che. (5) kriyA, mahAvrata, samiti ane kAmaguNa pAMca-pAMca che. (6) lezyA, kAyA, AtyaMtara-bAhya tapa, chadmasthika samuddAta ane arthAvagraha cha-cha che. (7) bhaya, samuddAta, jaMbUdvIpamAM varSadhara parvata ane kSetra sAta--sAta che. (8) mada, aSTa pravacanamAtA(samiti--gupti), vyaMtara devonA caitya vRkSanI ane jaMbudrIpanI jagatInI UMcAInA yojana, kevalI samuddAtanA samaya Adi ATha-ATha che. (9) brahmacaryanI vADa, AcArAMga sUtranA adhyayana, nakSatra-yoga Adi nava-navanA kathana che, jyotiSI tArA vimAna utkRSTa 900 yojana sudhI samabhUmithI UMcA che. vyaMtara devonI sudharmAsabhA nava yojananI UMcI che. (10) zramaNadharma-- kSamA Adi, citta samAdhi sthAna, jJAnanI vRddhi karanArA nakSatra, jugalika kSetronA vRkSa Adi dasa-dasa saMkhyAmAM che. neminAtha bhagavAna, kRSNa ane balarAma dasa dhanuSa UMcA hatA. samavAya : 11 thI 20 (1) zrAvaka paDimA agiyAra che, gaNadhara indrabhUti Adi agiyAra che. meruthI jyotiSInuM aMtara 1121 yojana che ane lokAMtathI 1111 yojananuM aMtara che. 11 thI 20 palyopamanI sthiti ane eTalA ja sAgaropamanI sthiti tathA teTalA ja pakhavADiye zvAsozvAsa, viziSTa vimAnanI sthiti ane bhavasiddhikanA mokSanuM kathana 11 thI 20 sudhInA samavAyomAM che. (2) bhikSu paDimA bAra che. (3) sAdhuonA pArasparika vyavahAra(sahabhoga) bAra che- 1. upadhi ApavI 2. zrutajJAna ApavuM 3. AhAra pANI sAthe karavA 4. hAtha joDavA 5. AhAra Adi ApavA 6. nimaMtraNa karavuM 7. vinaya mATe UbhA thavuM 8. vidhithI(Avartana sahita) vaMdana karavA 9. sevA karavI 10. eka sthAne, upAzrayamAM rahevuM 11. eka Asana- pATa para besavuM 12. eka sAthe vyAkhyAna devuM. jenI sAthe A 12 saMbhoga-pArasparika vyavahAra hoya che tene sAMbhogika sAdhu kahevAya che. AhAra eka sAthe eka mAMDalAmAM jenI sAthe na hoya tene asAMbhogika sAdhu kahevAya che. je sAdhuonI samAna samAcArI che, Adeza-nirdeza, netRtva eka hoya che teno AhAra eka mAMDalAmAM(eka sAthe) hoya che. je sAdhuonI samAcArI bhinna hoya che, Adeza, nirdeza, netRtva bhinna hoya che, teo paraspara asAMbhogika athavA anya sAMbhogika zramaNa kahevAya che. tenA AhAra-pANI bhegA hotA nathI temaja bhegA AhAra-pANI sivAya agiyAra vyavahAra te zuddha AcAravALA zramaNa samudAyanI sAthe rAkhavAmAM Ave che. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 218 azuddhAcArI--zithilAcArI zramaNa samudAyanI sAthe tathA bhinna liMgI jaina sAdhuonI sAthe e agiyAra vyavahAromAMthI kSetra-kALane yogya koIpaNa sabhya vyavahAra bahuzruta zramaNanA ke AcAryanA nirNayathI tAtkAlika ane dIrghakAlika baMne prakAre rAkhI zakAya che. (4) kRti karmano artha che-- vidhipUrvaka utkRSTa vaMdana. temAM be vAra khamAsamaNAnA pAThathI vaMdana karavAmAM Ave che. jemAM 12 Avartana hoya che, cAra vakhata mastaka jhukAvavuM. (traNa-traNa Avartana pachI eka vakhata) be vakhata namana (namaskAra). ( aNujANaha me mi uggarha ) uccAraNanI sAthe, be vAra praveza (besavuM), ekavAra nIkaLavuM (ubhA thavuM), 1 ukaDU Asana, traNa guptithI gupta thavuM; e 25 vaMdanAnA aMga che. A utkRSTa vaMdanA pratikramaNanA samaye ja karavAmAM Ave che. bAkInA samayamAM traNa Avartana yukta vaMdana karavAnuM ja varNana AgamomAM aneka sthaLe jovA maLe che. tIrthaMkaro temaja sAdhuone pratikramaNa sivAyanA samayomAM traNa Avartana(pradakSiNA)thI vaMdana karavA joie. (5) kRSNajInA bhAI balarAmajInI uMmara 1200 varSanI hatI. (6) nAnAmAM nAno divasa athavA rAta 12 muhUrtanI hoya che arthAt nava kalAka, 36 miniTa. (bharatakSetranA prathama khaMDanA madhyakendra sthAnanI apekSA A kALamAna che evuM samajavuM. bIjI jagyAe tenAthI paNa nAno divasa hovAno saMbhava che.) (7) sarvArtha siddha vimAnathI siddha zilA bAra yojana u52 che. tenA 12 nAma che. (8) tera kriyA sthAna che, prathama devalokamAM tera pAghaDA(pratara) che, tiryaMcamAM 13 yoga hoya che. (9) kula koDI, pUrva, sUrya maMDala, AdinA 13nI saMkhyAthI kathana che. (10) jIvanA 14 bheda, 14 pUrva, 14 guNasthAna, 14 cakravartInA ratna hoya che. bhagavAna mahAvIranI 14 hajAranI sAdhu saMpadA hatI. jaMbudvIpamAM 14 moTI nadIo che. je lavaNa samudramAM maLe che. (11) paramAdhAmI devanI 15 jAti che. dhruva rAhu haMmezAM caMdranI sAthe rahe che. manuSyone 15 yoga hoya che. nakSatra yoga, divasa-mAna, pUrvavastu saMkhyA Adi 15-15nI saMkhyAmAM kathana che. (12) soLa kaSAya che. sUtrakRtAMganA 16 adhyayana che. meru parvatanA 16 nAma che. pArzvanAtha bhagavAnanI 16 hajAra sAdhu saMpadA hatI. lavaNa samudranuM pANI samabhUmithI 16 hajAra yojana UMcuM che. (13) sattara prakArano saMyama ane asaMyama che. lavaNa samudrane pAra karanArA jaMghAcAraNa Adine 17 hajAra yojana upara uDavuM paDe che. (14) parvatonI UMcAI, utpAta parvata, tigicchakUTa, karmaprakRti baMdha Adi 17nI saMkhyAthI varNita che. (15) sattara prakAranA kula maraNa kahyA che- 1. AvIci maraNa(samaye-samaye maraNa) 2. avidha maraNa 3. AtyaMtika maraNa(pharI te sthAnamAM utpanna na thavuM) 4. gaLuM maraDI ,dabAvIne maravuM 5. duHkhathI hAya-voya karatA maravuM athavA viyoga saMyoganA nimitte chAtI, mAthuM kUTIne maravuM 6. tIra, bhAlA vagere thI maravuM 7. kAzI karavata levI 8. bALamaraNa 9. paMDita maraNa 10, bAlapaMDita maraNa 11. chadmastha maraNa 12. kevaLI maraNa 13. phAMsIe laTakIne maravuM 14. gIdha AdithI khavAIne maravuM 15. bhakta pratyAkhyAna anazana 16. IMgita maraNa anazana 17. pAdopagamana anazana. (16) 18 prakAranA brahmacarya(devasaMbaMdhI ane manuSya saMbaMdhI) che. 18 saMyama sthAna che. 18 lipio che. moTAmAM moTA divasa-rAta 18 muhUrtanA hoya che(madhya bharatakSetranA kendrasthAnanI apekSAe). pUrva vastu, sUtrapada, naraka pRthvIpiMDa Adi 18 saMkhyAthI kahelA che. (17) jJAtAsUtranA 19 adhyayana che. sUrya utkRSTa 19 so yojana upara-nIce tape che. 19 tIrthaMkaroe rAjya bhogavyA bAda dIkSA lIdhI hatI. (18) vIsa saMyamanA asamAdhisthAna che arthAt sAmAnya doSa che. 20 kroDAkroDI sAgaropamanuM kALa--cakra thAya che. badhI naraka pRthvIpiMDanI nIce ghanodadhi 20 hajAra yojanano che. samavAya : 21 thI 33 (1) saMyamanA ekavIsa sabaLa doSa che arthAt prabaLa doSa che, tenAthI saMyamanI vadhAremAM vadhAre virAdhanA thAya che. (2) cAritra mohanIyanI 21 karma prakRti che. (3) utsarpiNI kALano pahelo, bIjo Aro ane avasarpiNI kALano pAMcamo, chaThTho Aro 21 hajAra varSano hoya che. (4) ekavIsathI tetrIsa palyopama, sAgaropamanI nAraka, devonI sthiti, teTalA ja pakhavADiye devono zvAsozvAsa, 21 sAgaropamathI 33 sAgaropama sudhInI sthitinA viziSTa vimAna temaja 21 thI 33 bhava karIne mokSe janArAonuM varNana A samavAyomAM che. (5) bAvIsa parISaha che. bAvIsa pudgala pariNAma che, jemAM 20 varSAdi, 21mo aguru--laghu sparza, 22mo guru--laghu sparza. (6) sUtrakRtAMganA baMne zrutaskaMdhanA 23 adhyayana che. trevIsa tIrthaMkarone pUrvAnsamAM kevaLajJAna utpanna thayuM hatuM. trevIza tIrthaMkara pUrvabhavamAM agiyAra aMganA jJAtA hatA, RSabhadeva svAmI caudapUrvI hatA. trevIza tIrthaMkara pUrvabhavamAM mAMDalika rAjA hatA, prathama tIrthaMkara pUrvabhavamAM cakravartI hatA.(7) 24 tIrthaMkara che. 24 devo che. jemAM 10 bhavanapati, 8 vyaMtara, 5 jyotiSI, 1 vaimAnika. (8) sUrya prathama maMDalamAM hoya che tyAre 24 aMgulanI poriSI chAyA hoya che. (9) kSetra, parvatanI jIvA, nadI pravAha ane vistAra 24nI saMkhyAthI kahevAyA che.(10) pAMca mahAvratanI 25 bhAvanAo che. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 jainology AgamasAra (11) AcArAMga sUtranA kula 25 adhyayana che. nizIthasUtra AcArAMganI cUlikA rUpa adhyayana che. tene joDIne AcArAMganA 25 adhyayana kahyA che. (arthAt "vimukti" adhyayana gaNavAmAM AvatuM nathI, AthI A nizItha sUtrane alaga ryA pachI adhyayana saMkhyA pUrtine mATe joDavAmAM Avela hovAnI saMbhAvanA che.)(12) traNa cheda sUtra(dazA-kalpa-vyavahAra)nA 26(10+4+10) uddezaka che (13) sAdhunA 27 guNa kahyA che. nakSatra mAsa 27 divasano hoya che.(14) prAyazcitta AropaNA rUpa AcAra prakalpa 28 che. (15) matijJAnanA avagrahAdi 28 bheda che, mohanIya karmanA 28 bheda che. (16) 29 pApa sUtra che. ASADa Adi mahinA 29 divasanA hoya che. (17) trIsa mohanIya(mahAmohanIya) karmabaMdhanA sthAna che. (18) eka divasanA 30 muhUrta hoya che, tenA alaga-alaga nAma che. (19) trevIsamA, covIsamA tIrthakara 30 varSa gRhavAsamAM rahyA hatA. (20) siddhonA 31 guNa che. (21) aMtima maMDalamAM sUryano cakSusparza 31831.5 yojana hoya che. (22) 3ra yoga saMgraha che tenuM AcaraNa karavAthI saMyamanI ArAdhanA sArI rIte saMpanna thAya che. (23) batrIsa prakAranA nATaka kahyA che. revatI nakSatranA 3ra tArA che. (24) gurunI 33 prakAre AzAtanA thAya che. (25) camaracaMcA rAjadhAnInA eka dvAranI dvAra zAkhA para 33-33 bhavana che. te sivAya vimAnAvAsa,narakAvAsano vistAra,karma prakRtinA bheda athavA baMdha,tIrthakara vagerenI avagAhanA Adi, pUrvonI vastu saMkhyA Adi viSaya paNa yathA sthAna A samavAyomAM che samavAyaH 34 thI 70 (1) tIrthakaranA cotrIsa atizaya :- 1. keza, mUcha, roma, nakhanuM maryAdAmAM vadhavuM, pachI na vadhavuM 2. roga rahita zarIra temaja nirupalepa nirmaLa zarIra 3.rakta mAMsa sapheda 4. zvAsozvAsa sugaMdhI 5. AhAra-vihAra adazya, prachanna 6. cakra 7. chatra 8. cAmara 9. siMhAsana 10. dharmadhvaja 11. azokavRkSa 12. bhAmaMDala 13. vihAramAM samabhUmi 14. kAMTAnuM adhomukha thavuM 15. Rtu prakRtinuM zarIrane anukULa thavuM 16. eka yojana bhUmi pramArjana 17. jalasiMcana 18. puSpopacAra 19. amanojJa zabdAdino apahAra 20. manojJano prAdurbhAva 21. yojanagAmI svara rara. eka bhASAmAM dharmopadeza 23. jIvonuM pota potAnI bhASAmAM pariNamana 24. samavasaraNamAM deva, manuSya, janAvara badhA vera bhUlIne dharmazravaNa kare 25. anya tIrthiko dvArA vaMdana 26. niruttara thavuM 27. 25 yojana sudhI upadrava zAMti 28. mArI-marakI Adi bimArI na hoya 29. svacakranA bhayano abhAva 30. paracakranA bhayano abhAva 31. ativRSTi na hoya 32. anAvRSTi na hoya 33. durbhikSa, duSkALa na hoya 34. pahelAM utpanna thayelA vyAdhi, upadravanI zAMti. (2) jaMbUdvIpamAM cakravartI, vijaya, vaitADhaya parvata, utkRSTa tIrthakara 34-34 hoya che. amarendranA cotrIsa lAkha bhavanAvAsa che. (3) tIrthakaranA pAMtrIsa satya vacanAtizaya hoya che. jema ke- 1 thI 7 zabda sauMdaryanA atizaya che 8. mahAna arthavALA vacana 9. pUrvApara avirodhI 10. ziSTa vacana 11. asaMdigdha 12. dUSaNa nivAraka 13. hRdayagrAhI 14. avasarocitta 15. vivakSita tattvanA anarU5 16. nirarthaka vistAra rahita 17. paraspara apekSita vAkya 18. zAlInatA sUcaka 19. miSTa vacana 20. marma rahita 21, artha, dharmane anukuLa 22. udAratA yukta 23. paraniMdA, svaprazaMsA rahita 24. prazaMsanIya vacana 25. vyAkaraNa doSothI. rahita 26. kastUhala yukta AkarSaNavALA 27. adUbhata vacana 28. dhArA pravAhI 29. mananA vikSepa, roSa, bhaya AdithI rahita 30. aneka prakAre kathana karanAra 31. vizeSa vacana 32. sAkAra 33. sAhasa pUrNa 34, kheda rahita 35. vivakSita-kahevA dhArela arthanI siddhi karanAra vacana.(4) kuMthunAtha tIrthakara, datta vAsudeva, naMdana baLadeva 35 dhanuSa UMcA hatA. (5) uttarAdhyayana sUtranA 36 adhyayana che. bhagavAna mahAvIranAM 36 hajAra sAdhvIo hatAM. (6) kuMthunAtha bhagavAnanA 37 gaNa ane 37 gaNadhara hatA.(7) pArzvanAtha bhagavAnanAM 38 hajAra sAdhvIo hatAM. (8) sullikA vimAna pravibhakti sUtramAM dvitIya varganA 38 uddezaka che. (9) tIrthakara saMbaMdhI kathana, parvata, porisI chAyA, bhavanAvAsa, narakAvAsa, parvatono vistAra vagere varNana A samavAyomAM che. (10) nAma karmanI 42 prakRtio che. kAlodadhi samudramAM 42 sUrya, 42 caMdra che. (11) mahatu vimAna pravibhakti sUtranA prathama varganA 41, dvitIya varganA 42, trIjA varganA 43, cothA varganA 44, pAMcamA varganA 45 uddezaka che. (12) RSibhASita sUtranA 44 adhyayana che.(13) brAhmI lipinA 46 mAtRkA pada mULAkSara che. (14) cakravartInA 48 hajAra pATaNa hoya che.(15) paMdaramA tIrthaMkaranA 48 gaNadhara hatA. (16) keTalAka kSetra kALamAM yugalika 49 divasamAM yauvana prApta kare che. teIdriyanI utkRSTa umara 49 divasanI hoya che. timisrA guphA ane vaitADhaya parvata pacAsa yojanAnA che. godhUbha AvAsa parvatanuM aMtara ahIM 42 thI para, 57, 58 samavAyomAM kahela che. (17) AcArAMgasUtranA 9 adhyayanonA 51 uddezaka che.(18) mohanIya karmanA bAvana nAma che. (19) bhagavAna mahAvIranA 53 sAdhu eka varSanI dIkSA pALIne pAMca anuttara vimAnamAM devapaNe utpanna thayA. (20) uttama puruSa copana hoya che. (24+12+9+9) U 54. (21) eka divasa eka Asana para ja zramaNa bhagavAna mahAvIre pa4 vAra (vAgaraNA)-upadeza Apyo. (22) zramaNa bhagavAna mahAvIre aMtima divase pa5 duHkha vipAkanI ane pa5 sukha vipAkanI dharmakathAo kahI ane mokSa padhAryA. (23) amuka kSetra kALamAM tresaTha divase yugalika manuSya yauvana prApta karI le che. (ra4) niSadha parvata para 63 sUryodaya thAya che. (25) dadhimukha parvata 64 hajAra yojanAnA lAMbA, pahoLA ane UMcA che. (26) cakravartIno hAra 64 sara vALo hoya che. (27) pArzvanAtha tIrthakaranI dIkSA paryAya sittera varSanI hatI. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 220 samavAya : 71 thI 100 (1) vIrya pravAda pUrvanA 71 pAhuDa-adhyAya che. (2) puruSanI 72 kaLA :- - (1) lekhana kaLA (2) gaNita (3) citrakaLA (4) nRtya (5) gIta (6) vAgha (7) svara-rAga (8) mRdaMga jJAna (9) samatAla vagADavuM (10) dyUta kaLA (11) lokavAyakA (12) zIghra kavitva (13) zetaraMja (14) jaLa zodhana (15) anna saMskAra (16) jaLa saMskAra (17-18) gRhazayyA nirmANa (18) AryA chaMda banAvavo (20) samasyA koyaDo (21) mAgadhikA chaMda (22) gAthA (23) zloka (24) sugaMdhita karavAnI kaLA (25) mINa prayoga kaLA (26) alaMkAra banAvavA paheravAnI kaLA (27) taruNI prasAdhana kaLA athavA khuza karavAnI kaLA (28) strI lakSaNa (29-41) puruSa, ghoDA, hAthI, baLada, kukaDA, gheTAMnA lakSaNa tathA cakra, chatra, daMDa, talavAra, maNi, kANi carma(ratno)nA lakSaNa (42145) caMdra, sUrya, rAhu, grahanuM vijJAna (46) saubhAgya (47) durbhAgya jANavAnuM jJAna (48) rohiNI prajJapti vagere vidyA (49) maMtra vijJAna (50) gupta rahasyo jANavAnI kaLA (51) pratyeka vastuone pratyakSa jANavAnI kaLA (52) jyotiSa cakragati (53) cikitsA vijJAna (54) vyUha racanAnI kaLA (55) prati vyUha (56) sainya mApa (57) nagaramApa (58) makAna mApa (59-61) senA, nagara, makAna banAvavAnI kaLA (62) divyAstra jJAna (63) khaDaga zAstra (64) azvazikSA (65) hasti zikSA (66) dhanurveda (67) cAMdI-suvarNa, maNi--dhAtunI siddhinI kaLA (68) bAhu, daMDa, muSThi, asthi Adi yuddha kaLA (69) krIDA, pAsA, nAlikA khela (70) patra-cheda kaLA (71) dhAtunA AkAra banAvavAnI kaLA ane pharI maulika rUpamAM lAvavuM (72) zakuna zAstra. jJAtAsUtra, uvavAI sUtra, rAjapraznIya sUtra, jaMbUdbIpa prajJapti sUtra Adi AgamomAM paNa A 72 kaLAo che. kyAMya-kyAMya nAma ane kramamAM bhinnatA che. (3) eka muhUrtamAM 77 lava hoya che. aMga vaMzamAM 77 rAjA kramazaH dIkSita thayA. (4) bhagavatI sUtranA pAchaLanA cha zatakomAM(35 thI 40) 81 mahAyugma kahyA che. ekendriyanA 12, beindriyanA 12, teindriyanA 12, caurendriyanA 12, asaMzI paMcendriyanA 12, saMzI paMcendriyanA 21. (5) 82 divasa pasAra thavA para bhagavAna mahAvIranA garbhanuM saMharaNa thayuM. (6) bharata cakravartI 83 lAkha pUrva gRhavAsamAM rahIne kevaLI thayA. (7) bharata, bAhubalI, brAhmI, suMdarI temaja RSabhadeva bhagavAnanI uMmara 84 lAkha pUrvanI hatI. (8) badhA bAhya meru ane badhA aMjana parvata corAsI hajAra yojana UMcA che. (9) RSabhadeva bhagavAnanA corAsI hajAra prakIrNa hatA. corAsI gaNadhara ane corAsI gaNa hatA. corAsI hajAranI zramaNa saMpadA hatI.(10) corAsI lAkha jIvAyoni che.(11) cAra meru ane rucaka maMDalika parvata paMcAsI hajAra yojana sarvAgravALA che. (12) 91 vinaya vaiyAvRtyanA vikalpa che. bANu kula pratimAo che. (13) 93mA maMDaLamAM sUryanA AvavA para samAna divasa viSama thavA lAge che.(14) cakravartInA rAjyamAM 96 karoDa gAma hoya che (15) daMDa, dhanuSya, yuga, nAlikA, akSa, mUsala, 96-96 aMgulanA hoya che.(16) zatabhiSaka nakSatranA so tArA che. (17) pArzvanAtha bhagavAna ane Arya sudharmAnI umara 100 varSanI hatI.(18) badhA kAMcanaka parvata 100 yojana UMcA che. prakIrNaka samavAya (1) asurakumAronA prAsAda 250 yojananA UMcA che.(2) vaimAnika devonA vimAnonA koTa traNaso yojananA UMcA che. (3) badhA varSadhara parvatonA phUTa 500 yojananA UMcA che. hari harissaha be phUTa sivAya vakSaskAra parvatonA phUTa paNa 500 yojananA UMcA che.(4) balakUTa sivAya naMdanavananA badhA kUTa 500 yojananA UMcA che.(5) kulakara abhicaMdra 600 dhanuSyanA UMcA hatA. (6) bhagavAna mahAvIranA 700 ziSya kevaLI thayA hatA. (7) 800 yojanano vyaMtarono bhUmi vihAra che. vimala vAhana 900 dhanuSyanA UMcA hatA. (8) hari, harissaha ane bala A traNa phUTa, badhA vRta vaitADhaya, jamaka parvata, citra-vicitra kUTa eka hajAra yojananA UMcA che. (9) ariSTanemi 1000 varSanI uMmare mokSa gayA. (10)zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe poTTIlanA bhavamAM eka karoDa varSa saMyamanuM pAlana karyuM hatuM. bAra aMga sUtrono paricaya AcArAMgaH (1) A sUtramAM zramaNa nigraMthano AcAra-gocara, vinaya-vyavahAra, besavuM, cAlavuM, ubhA rahevuM, bolavuM Adi pravartana, samiti-gupti, zayyA, upadhi, AhAra-pANInI gaveSaNA, udgama Adi doSonI zuddhi azuddhi, vrata-niyama, tapa-upadhAnanuM varNana che. (2) te sAdhvAcAra pAMca prakAranA che- 1. jJAnAcAra- zrutajJAnanA adhyayanano vyavahAra 2. darzanAcAra- samyaktvIno vyavahAra-dRSTikoNa 3. cAritrAcAra- samiti-guptirUpa vyavahAra 4. tapAcAra- bAra prakAranA tapanuM anuSThAna 5. vIryAcAra- jJAnanI prAptimAM zaktinuM agopana athavA zakti anusAra jJAna, darzana, cAritra tathA tapamAM puruSArtha-prayatna vRddhi. (3) prathama aMgasUtra che, be zrutaskaMdha che, paccIsa(9 + 16) adhyayana che, paMcAsI (85) uddezanakAla eTale pATha devAnA vibhAga che, paMcAsI samuddezana kALa(tene ja sAMbhaLIne zuddha kaMThastha karAvavuM), aDhAra hajAra pada(zabda) che. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 221 AgamasAra (4) [1. A sUtramAM parimita (niyata) vAcanAo (artha samajAvavAne mATe vibhAga) che. saMkhyAtA vyAkhyA paddhatio che, saMkhyAtA mata matAMtara che, saMkhyAtA veSTaka atideza(bhalAmaNanA pATha) che. saMkhyAtA zloka (parimANa) che temaja guru paraMparAthI prApta vyAkhyAo paNa saMkhyAtA che. 2. saMkhyAtA akSara, anaMta artha, anaMta paryAya, asaMkhya trasa temaja anaMta sthAvaranA saMrakSaka jinaprarUpita bhAvonuM sAmAnya kathana, vizeSa kathana, bheda-prabheda yukta kathana, hetu daSTAMta yukta kathana kyuM che temaja spaSTa samajAvyuM che. 3. AvA sUtranuM adhyayana karavAvALA "AtmA ja thaI jAya che. arthAt AcAramaya banI jAya che jJAtA ane vijJAtA thaI jAya che. A prakAre A sUtramAM caraNa(pAMca mahAvrata, daza yatidharma, sattara saMyama) karaNa(samiti, gupti, ta5)nuM temaja tenI samyaka ArAdhanAnuM varNana che.] nodhaH- krama naM. 4no sarva aMza badhA aMga sUtronI sAthe samajI levo. sUtrakRtAMga : (1) A sUtramAM svasamaya-parasamaya jIvAjIva, lokAlokanuM sUcana che. jIvAdi nava tattvonI, 363 anya daSTionI saMkSepamAM sUcanA karI che. svasamaya (jinamata)nI sthApanA karI che. (2) aneka daSTAMta Adi dvArA kusiddhAMtonI nissAratAnuM samyaka rIte pradarzana karavAmAM AvyuM che. (3) A varNana mokSa pathanA avatAraka, udAra, ajJAna aMdhakArane dUra karanAra tathA siddhirUpa uttama prAsAdane mATe sopAna tulya che. (4) A bIjuM aMga sUtra che, be zrutaskaMdha che, trevIsa(16+ 7) adhyayana che. tetrIsa uddezana kAla, tetrIsa samudezana kAla che ane 36 hajAra pada . nodha:- bAkInuM varNana AcArAMga sUtranA krama naM 4nI samAna che. ThANAMga : (1) A sUtramAM svasamaya-parasamaya, jIvAjIva, lokAlokanuM varNana che. dravya, guNa, kSetra, kAla ane paryAyonuM varNana che. (2) parvata, nAnI-moTI nadIo, samudra, sUrya, bhavana, vimAna, nidhi, puruSonA prakAra, svara, gotra, jyotiSa cakranuM saMcaraNa ItyAdi viSayonuM paNa varNana che. (3) A sUtramAM eka thI laIne dasa sudhInI saMkhyAnA jIva, pugala Adi lokagata padArtho vagerenI prarUpaNA karI che. (4) A trIjuM aMgasUtra che, eka zrutaskaMdha che, dasa adhyayana che, ekavIsa uddezana, ekavIsa samudezana kALa che, 72 hajAra pada . nodha:- zeSa varNana AcArAMganA krama naM. 4nI samAna che. samavAyAMga : (1) A sUtramAM svasamaya-parasamaya, jIvAjIva, lokAlokanuM sUcana che. ekathI laIne kramathI so sudhInI saMkhyAnA AlaMbane aneka tattvonuM kathana che. (2) tyAra pachI krama vagara karoDanI saMkhyA sudhInA viSayonuM varNana che. pachI dvAdazAMgIno sAra garbhita viSaya paricaya ApavAmAM Avela che. (3) cAra gatinA jIvono AhAra, ucchavAsa, vezyA, AvAsonI saMkhyA, laMbAI-pahoLAI, utpatti, cyavana, avagAhanA, avadhijJAna, vedanA, bheda, upayoga, yoga, indriya ane kaSAyanuM varNana che. vividha prakAranI jIvAyoni, parvatono vistAra Adi, kulakara, tIrthakara, gaNadhara, vAsudeva, baLadeva, cakravartInuM varNana che. bIjA paNa aneka evA viSayonuM varNana che. (4) A cothuM aMgasUtra che, eka zrutaskaMdha che, eka adhyayana che, eka uddezana samudezana kALa che ane eka lAkha gumAlIsa hajAra pada che. nodhaH- zeSa varNana AcArAMganA krama naM. 4nI samAna che. bhagavatI : (1) A sUtramAM svasamaya-parasamaya, lokAlokanuM vyAkhyAna che. tenuM Agamika nAma "vyAkhyA prajJapti" che. (2) A sUtramAM deva, narendra, gaNadhara ane rAjarSi Adi dvArA pUchavAmAM AvelA praznonA mahAvIra bhagavAna dvArA ApelA uttaronuM pratipAdana karyuM che. A prazno temaja samAdhAna bhavyajanonA hRdayane AnaMdita karavAvALA che, aMdhakArano nAza karavAvALA che, dIpanI samAna prakAzaka che temaja artha-bodharUpa guNanI prApti karAvavAne mATe siddha hasta che. (3) A pAMcamuM aMgasUtra che, eka zrutaskaMdha che, so thI vadhAre adhyayana che. (41 zataka che) dasa hajAra uddezaka samudezaka che. chatrIsa hajAra praznottara che. corAsI hajAra pada . jJAtA dharmakathA : (1) A sUtramAM prathama vibhAgamAM ogaNIsa daSTAMta che. jemAM keTalIka ghaTanAo che, keTalAka upamArUpa che ane keTalAka kAlpanika rUpaka che. bIjA vibhAgamAM dasa adhyayana dharmakathA yukta che. (2) A sUtramAM nagara, udyAna, devAlaya, vanakhaMDa, rAjA, mAtA-pitA, samavasaraNa dharmAcArya, dharmakathA, Rddhi, bhoga, teno tyAga, dIkSA grahaNa, zratagrahaNa, zrutanA tapa temaja anya tapasyAo, dIkSAparyAya, saMlekhanA, AjIvana anazana, devaloka- gamana, punarAgamana, bodhilAbha temaja mukti Adi viSayonuM kathana che. (3) dharmane prApta karIne tenAthI Tyuta thavAvALAnuM temaja te dharmanI virAdhanA karavAvALAnA saMsAra bhramaNanA duHkhanuM AkhyAna kyuM che. tenAthI viparIta dhIra vIra, kaSAyo ane parISaho para vijaya prApta karavAvALA saMyamamAM utsAhI ArAdhaka jIvonA saMsAra sukha temaja mokSa prAptinuM prarUpaNa karyuM che. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 222 (4) A sUtramAM saMyama mArgathI vicalita athavA aparipakva muniomAM zairya utpanna karavAvALA, bodha ane anuzAsana bharanArA tathA guNa ane doSanuM saMdarzana devAvALA daSTAMtonuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. (5) A chaThuM aMgasUtra che, be zrutaskaMdha che, 29(19+10) adhyayana che, bIjA zrutaskaMdhamAM daza kathAonA varga che. temAM sADA traNa karoDa kathAo samAviSTa che. ogaNatrIsa uddezana kAla che. nodha:- zeSa varNana AcArAMganA krama naM. 4nI samAna che. upAsaka dazA : (1) A sUtramAM dasa zrAvakonuM varNana che. temAM te zrAvakonA nagara, udyAna, devAlaya, vanakhaMDa, rAjA, mAtA-pitA, samavasaraNa, dharmAcArya, dharmakathA, zrAvakonI Rddhi, vrata pratyAkhyAna, pauSadha, zratagrahaNa, zrutanuM upadhAna(tapa), zrAvaka paDimA dhAraNa, upasarga saMlekhanA, AjIvana anazana, devaloka gamana, punarAgamana, bodhilAbha, bhogatyAga, mokSa prApti ityAdi viSayonuM AkhyAna kyuM che (2)vistArathI dharmapariSada, dharmazravaNa, pAMca abhigama, samyaktva vizuddhi, vratonA aticAra, vrataparyAya, nivRtta-sAdhanA, tapasvI jIvananuM zarIra Adi varNana che. (3) A sAtamuM aMgasUtra che. eka zrutaskaMdha che, dasa adhyayana che, dasa uddezana kAla ane dasa samudezana kAla che. aMtakRta dazA : (1) A sUtramAM varNita 90 jIvo(badhA jIvo)e te ja bhavamAM saMyama tapanI utkRSTa ArAdhanA karI kama(saMsAra)no aMta karI dIdho che.(2) A sUtramAM te jIvonA nagara AdinuM varNana che; temaja saMyamagrahaNa, mRtagrahaNa ane upadhAna tapanuM varNana che. aneka prakAranI paDimAo, kSamA Adi yatidharma, sattara prakArano saMyama, brahmacarya, akiMcanatA, tapa, tyAga, samiti, gupti, apramatta yoga, svAdhyAya, saMyama paryAya, kevaLajJAna, parISaha, upasarga AdinuM varNana che. (3) A AThamuM aMgasUtra che, eka zruta skaMdha che, dasa adhyayana che, ATha varga che, dasa uddezana-samudezana kALa che. bAkInuM varNana AcArAMganI samAna che. anuttaropapAtika : (1) anuttara vimAnamAM utpanna thanArA jIvonA nagara Adi temaja saMyama grahaNa, zratagrahaNa, zratanuM tapa, saMyamaparyAya, saMlekhanA, anuttaravimAnamAM utpatti, punarAgamana, bodhilAbha, saMyamapAlana ane aMtakriyAnuM AkhyAna che. (2) tIrthakaranA samavasaraNa temaja atizayanuM varNana che. gaMdhahastinI samAna zreSTha, parISaha vijetA, yazasvI temaja aneka prazasta guNothI yukta temanA ziSya aNagAra maharSionuM varNana che. devAsura manuSya pariSadanuM AvavuM, upAsanA karavI, dharmadezanA, haLukarmI jIvoe saMyama-dharma svIkAra karavo, aneka varSo sudhI saMyama-tapanuM pAlana, jJAna, darzana, cAritra ane apramatta yoga, svAdhyAya-dhyAna AdinuM varNana che. (3) A navamuM aMgasUtra che, eka zrutaskaMdha che, traNa varga che, dasa adhyayana che, dasa uddezana-samudezana kALa che. nodha:- zeSa varNana AcArAMganA krama naM. 4nI samAna che. prazna vyAkaraNa : (1) A sUtramAM 108 prazravidyA che. A vidyA deva adhiSThita hoya che. temAM aMguThA Adine joIne zubhAzubha phaLanuM kathana karavAmAM Ave che. (2) 108 aprazra vidyA che. A maMtrano vidhipUrvaka jApa karavAthI A vidyA siddha thAya che ane prazna ryA vagara ja vyaktine zubhAzubhano nirdeza kare che. (3) 108 praznAprazna vidyA che. A aMguThA AdinA sadbhAvamAM athavA abhAvamAM paNa zubhAzubhanuM kathana kare che, nizItha bhASyamUrNimAM ene svapna vidyA kahI che. AmAM vidyAthI abhimaMtrita ghaMTikA kAna pAse vagADavAmAM Ave che, tyAre devatA zubhAzubhanuM kathana kare che. ene IkhinI vidyA paNa kahe che, temAM devatA bhUta, bhaviSyanuM pUchavApara hAni, lAbha, janmamaraNa AdinuM paNa kathana kare che.(4) A rIte seMkaDo vidyAo, staMbhana, stotra, vazIkaraNa, uccATana, vidveSIkaraNa Adi(mahAvidyAo) vacana dvArA pUchavA para ja javAba devAvALI devAdhiSThita vidyA. mana prazravidyA-manamAM uThelA praznonA uttara devAvALI devAdhiSThita vidyAna varNana che. (5) nAgakumAra ane suvarNakumAra devonA divya saMvAdanuM varNana karela che. vividha arthomAM pratyekabuddho dvArA bhASita, AcAryo dvArA vistArathI kahela ane maharSio dvArA vividha vistArathI kahela jagata jIvonA hitane mATe tatva kahyA che. darpaNa, aMguSTha, bAhu, asi, maNi, vastra ane sUryathI saMbaMdhita vidyAonA adhiSThAyaka devonI pramukhatAthI vismaya karavAvALI, tattvano pratyaya karAvavAvALI vidyAonA mahAna arthonuM varNana karela che. (6) A dazamuM aMgasUtra che, eka zruta skaMdha che, 45 adhyayana che, 45 uddezana- samudezana kALa che. nodha:- zeSa varNana AcArAMganA krama naM. 4nI samAna che.. vimarza - TIkA cUrNa bhASya Adi vyAkhyAkAronA pahelAM ja A sUtranuM svarUpa lupta thaI gayuM hatuM athavA lupta karI devAyuM hatuM. temAM kahelA RSibhASita adhyayana, pratyeka buddha ane AcArya bhASita adhyayana, vartamAnamAM "RSibhASita" ane "uttarAdhyayana' nAmanA be svataMtra sUtromAM upalabdha che. bAkI saMpUrNa vidhAo- vALA adhyayana ajJAtamAM vilIna thaI gayA che. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 223 AgamasAra vartamAnamAM A sUtranA be zrutaskaMdha che, dasa adhyayana che ane temAM Azrava- saMvara, azubhakarmanA pariNAma, narakanA duHkho, saMyamavidhio ane mahAvratonuM vistArathI varNana che. vipAka : (1) A sUtramAM sukRta-duSkRta karmonA phaLa vipAkanuM varNana che. (ra) temAM sukhapUrvaka mokSamAM janArA temaja du:khapUrvaka jIvana pasAra karI durgatimAM janArA jIvonA bhava AdinuM varNana che. (3) duHkha vipAkamAM te jIvonA hiMsAdi pApa, mahAtIvra kaSAya, indriya pramAda, azubha adhyavasAyathI pApa baMdha temaja tenA pariNAma svarUpa narakAdinA duHkha tyAra pachI avazeSa bhayaMkara karmaphaLa manuSya bhavamAM bhogavavAnuM varNana che. aMgopAMganA chedana-bhedana, agnithI vividha prakAranA kaSTa, hAthI Adi pazuo dvArA kaSTa, bAMdhavuM, pakAvavuM, cAmaDI utAravI Adi bhayaMkara du:khonuM varNana che. (4) sukha vipAkamAM saMyamI jIvonA dharmAcArya, samavasaraNa, dharmakathA, RddhivizeSa, bhoga-parityAga, saMyama grahaNa, zratagrahaNa, tenuM upadhAna, saMyama paryAya, saMlekhanA ane AjIvana anazana, devaloka gamana, punarAgamana, bodhilAbha, saMyama- ArAdhanA temaja mokSa prAptinuM varNana che. zIla, saMyama, niyama, guNa, upadhAnane dhAraNa karavAvALA suvihita susAdhuone, Adara sahita tIvra zubha adhyavasAyovALA vyakti dvArA vizaddha AhAra-pANI daIne saMsArane parita karavAnuM varNana che. saMsAra parita karIne devAyuM baMdha karavAnuM, anupama sukha prApta karavAnuM, pharI manuSya lokamAM AvIne Ayu, zarIra, varNa, jAti, kuLa, rUpa, Arogya, buddhi Adi prazasta prApta karavAnuM tathA mitra, svajana, dhana, dhAnya, vaibhava, samRddhi Adi uttama sukha sAdhanone prApta karavAnuM varNana che. aMtamAM bhogono tyAga karIne saMyama dharma svIkAra karavAno temaja paraMparAthI mukta thavAno paricaya Apela che. A agiyAramuM aMgasUtra che, be zrutaskaMdha che, vIsa adhyayana che, vIsa ja uddezana-samudezana kAla che. noMdha:- zeSa varNana AcArAMganA krama naM. 4nI samAna che. daSTivAda aMgasUtraH A sUtramAM sarvabhAvonI prarUpaNA karela che. tenA mukhya pAMca vibhAga che- (1) parikarmaH-- je prakAre gaNita zAstranA abhyAsane mATe aMko, saravALA, bAdabAkI, guNAkAra, bhAgAkAra, Adi prAraMbhika jJAna Avazyaka hoya che, tevuM ja daSTivAda zrutanA adhyayananI yogyatAnuM prAraMbhika jJAna "parikarma che. A parikarmanA mULabheda sAta che ane bhedAnabheda 88 che. (2) sUtra :- tenA mULa vibhAga bAvIsa che ane tenA svamata, anyamata, vibhina naya vibhAga prarUpaNathI kula 88 sUtra vibhAga che (3) pUrva - tenA cauda vibhAga che tene 14 pUrva kahe che. tenA utpAdapUrva, karmapravAda pUrva Adi 14 nAma che ane paheluM pUrva, bIjuM pUrva Adi, navamuM pUrva, dasamuM pUrva Adi nAma paNa AgamamAM kahevAmAM AvyA che. e pUrvanA vibhAgamAM upavibhAga paNa che tene "vastu" ane "cUlikAvastu' kahe che. prathamanA cAra pUrvomAM "cUlikA vastu che, bAkImAM kevaLa vastu ja che. pUrvaH vastuH cUlikA vastu - krama pUrvanA nAma vastu cUlikA vastu 1 | utpAda pUrva 10 | 4 | agreNIya pUrva 14 | 12 vIryapravAda pUrva | 8 | 8 | 4 | astinAsti pravAda pUrva 18 | 10 || jJAna pravAda pUrva satya pravAda pUrva || Atma pravAda pUrva 16 8 | karma pravAda pUrva 9 |pratyAkhyAna pravAda pUrva | | 20 10 | vidyAnuM pravAda pUrva 11 | avaMdhya pUrva | 12 | 12 | prANAyu pUrva | 13 - 13 kriyAvizAla pUrva | 30 14 loka biMdusAra pUrva | 25 | - (4) anuyoga:- tenA be vibhAga che- 1. mULa paDhamAnuyoga 2. caMDikAnuyoga. prathama vibhAgamAM tIrthakaronA pUrvabhava temaja mukti prApti sudhInuM vistArathI varNana hoya che. ziSyAdinI vibhinna saMpadAnuM paNa vistArathI varNana hoya che. (gaMDikA eTale thoka saMgraha) bIjA vibhAgamAM kulakara, gaNadhara, cakravartI, baladeva, vAsudeva, harivaMza, bhadrabAhu, tapa, utsarpiNI AdinI gaMDikAo hoya che. gaMDikAno artha samAna vaktavyatAnA arvAdhikAranuM anusaraNa karavAvALI vAkya paddhati. citrAMtara maMDikAmAM RSabhadeva tathA ajitanAtha bhagavAnanA aMtarAla kALamAM thayelA tenA vaMzaja rAjAonA saMyama grahaNa, devaloka(anuttara vimAna) gamana Adi varNana che. (5) cUlikA:- prathama cAra pUrvomAM cUlikA che, bAkImAM cUlikAo nathI. sUtramAM anukta viziSTa viSaya cUlikAmAM kahevAmAM Ave che. parvata AdinA zIrSastha sthAnane cUlikA kahevAya che. | 12 | - 30 | - 15 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 224 A bAramuM aMgasUtra che, eka zrutaskaMdha che, caudapUrva che,(225) baso pacIsa vastu che, cotrIsa cUlikA vastu che, saMkhyAtA prAbhUta che, saMkhyAtA prAbhRta-prAbhUta che ane saMkhyAtA lAkho pada che. noMdha :- zeSa varNana AcArAMganA krama naM. 4nI samAna che. A dvAdazAMgarUpa gaNipiTTakanI ArAdhanA(zraddhA ane AcaraNa) karanArA saMsAra aTavIthI pAra thayA che, thAya che ane thaze temaja virAdhanA(azraddhA ane azuddha AcaraNa) karanArA saMsAramAM bhaTake che, bhaTakatA hatA ane bhaTakatA raheze. A dvAdazAMga gaNipiTTaka sadA zAzvata che arthAt pAMca mahAvideha kSetranI apekSAthI badhA Agama ane namaskAramaMtra Adi zAzvata che emAM anaMtabhAva-anaMta abhAva che, anaMta hetu-ahetu, kAraNa--akAraNa, jIva-ajIva, bhavasiddhika-abhavasiddhika, siddha--asiddhanuM varNana che temaja vistArathI svarUpa samajAvavAmAM AvyuM che. prakIrNaka varNana (1) jIva ane ajIva be rAzi che, eno vistAra prajJApanA sUtramAM juo. (2) nArakonA pRthvIpiMDa, nairayikonA rahevAnA kSetra temaja karkaza, azubha Adi naraka vedanAnuM varNana karavAmAM AvyuM che. naraka kramAMka pRthvIpiMDa(uparathI nIce) eka lAkha eMsI hajAra 1 2 | eka lAkha batrIsa hajAra 3 4 5 S 7 eka lAkha aThThAvIsa hajAra | eka lAkha vIsa hajAra eka lAkha aDhAra hajAra eka lAkha soLa hajAra eka lAkha ATha hajAra | narakAvAsa 30 lAkha 25 lAkha 15 lAkha 10 lAkha 3 lAkha h22-22 5 A dareka pRthvIpiMDomAM upara nIce eka hajAranI ThIkarI(chata ane bhUmi) choDIne bAkI eka lAkha 78 hajAra yojana pramANa vagere kSetramAM narakanA AMtarA ane pAthaDA che. AMtarAonuM kSetra hInAdhika che. pAthaDA badhA traNa hajAra yojananA hoya che. tenA madhyanA hajAra yojana UMcAIvALA polANavALA kSetramAM nairayika jIvo rahe che. sAtamI nArakInI chata ane bhUmi(ThIkarI) sADA bAvana hajAra yojananI che, AMtarA nathI ane eka pAthaDo traNa hajAra yojanano che. (3) bhavanapati :- prathama naraka pRthvIpiMDanI uparathI athavA samabhUmithI 40 hajAra yojana nIce javA para bhavanapationA AvAsa che arthAt prathama narakanA trIjA AMtarAmAM asurakumAronA AvAsa ane A rIte kramazaH bAramA AMtarAmAM stanita kumAronA AvAsa che. 1. asurakumAronA 64 lAkha 2. nAgakumAronA 84 lAkha 3. suvarNakumAranA 72 lAkha 4. vAyukumAranA 96 lAkha ane (5 thI 10) bAkI darekanA 76-76 lAkha bhavanAvAsa che. (4) pRthvIkAyathI laIne manuSya sudhI badhAnA asaMkhya AvAsa sthAna che. (5) vyaMtara H- * pahelI naraka pRthvIpiMDanI uparanI eka hajAra yojananI ThIkarI (chata)nA madhyanA AThaso yojanamAM vyaMtaronA asaMkhya bhomeya nagara che. (6) jyotiSI :- samabhUmi bhAgathI 790 yojana upara gayA pachI 110 yojana kSetramAM arthAt 900 yojana UMce sudhI sUrya, caMdra, graha, nakSatra, tArAnA vimAna che. A pAMce prakAranA vimAna asaMkhya asaMkhya che. (7) vaimAnika :- jyotiSIthI asaMkhya kroDA-kroDa yojana upara vaimAnika devalokanA kula 84 lAkha 90 hajAra 23 vimAna che. te A pramANe che-- bAra devalokomAM kramazaH - 1. batrIsa lAkha 2. aThAvIsa lAkha 3. bAra lAkha 4. ATha lAkha 5. cAra lAkha 6. pacAsa hajAra 7. cAlIsa hajAra 8. cha hajA2 9-10. cAraso 11-12. traNaso. navapraiveyakamAM :- prathama trikamAM 111, bIjI trikamAM 107, trIjI trikamAM 100. aNuttara devalokamAM 5 vimAnAvAsa che. (8) zarIra pAMca che. vistRta varNana prajJApanA sUtra pada ekavIsamAM juo. A rIte sthiti paNa juo. (9) AhAraka zarIra Rddhi prApta pramatta saMyata manuSyone ja hoya che. (10) tejasa-kArmaNa zarIranI avagAhanA mAraNAMtika samuddAtanI apekSAe che. (11) avadhijJAna : kSAyopazamika ane bhava pratyayika be prakAranuM hoya che. ityAdi saMpUrNa varNana prajJApanA pada-33 thI jANavuM.(12) vedanA traNa prakAranI hoya che- zIta, uSNa, zItoSNa ityAdi varNana prajJApanA sUtra pada-35 thI jANavuM. (13) e ja rIte lezyAnuM varNana prajJApanA sUtra pada-17thI jANavuM. (14) AyuSyakarma jaghanya eka AkarSathI ane utkRSTa ATha AkarSathI baMdhAya che. (15) AhAra, saMhanana, saMsthAna, viraha, vedanuM varNana prajJApanA sUtrathI jANavuM. (16) kulakara sAta kahyA che, dasa paNa kahyA che. bhUta ane bhaviSyanI utsarpiNImAM dasa kulakara kahyA che ane avasarpiNImAM sAta kahyA che. vartamAna avasarpiNImAM sAta kulakara thayA temaja temane eka-eka patnI hatI. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ palyopama jainology 225 AgamasAra tIrthakara saMbaMdhI vividha varNana:(17) eka deva dUSya vastra laIne svaliMgathI badhA tIrthakara dIkSita thAya che. teo bIjA koI gRhiliMga ke anyaliMga athavA kuliMgathI dIkSita thatA nathI. (18) prathama tIrthakaranI dIkSAnagarI "vinItA' che ane bAvIsamAM tIrthakaranI dIkSA nagarI dvArikA' che. bAkInA badhA tIrthakara potAnI janmanagarImAM dIkSita thayA. (19) dIkSA parivAra - bhagavAna mahAvIra ekalA dIkSita thayA. pArzvanAtha ane mallinAtha traNaso puruSa sAthe, vAsupUjya cha so, RSabhadeva cAra hajAra ane bAkInA ogaNIsa tIrthakara eka hajAra puruSo sAthe dIkSita thayA. badhA tIrthakaronI viziSTa dIkSA zibikA hoya che. sUtramAM tenA nAma paNa kahela che jene deva ane manuSya upADe che. (20) dIkSA tapa - pAMcamA tIrthaMkara- AhAra karIne, bAramA-eka upavAsamAM, 19mA ane 23mA aThThama tapamAM ane bAkI vIsa tIrthakara chaThThanI tapasyAmAM dIkSita thayA hatA. (21) bhikSA prApti - prathama tIrthakarane eka varSa bAda prathama bhikSA maLI bAkI badhA tIrthakarone dIkSAnA bIjA divase bhikSA maLI hatI. (22) bhikSA vastu - pahelA tIrthakarane pahelI bhikSAmAM ikSarasa maLela, bAkIne khIra(paramAna)nI bhikSA prApta thaI hatI. (23) badhA tIrthakaronA pAraNA samaye puruSa pramANa sonaiyAnI vRSTi thaI hatI. (24) pahelA tIrthakaranuM caityavRkSa arthAt kevaLajJAna vRkSa traNa koza UMcuM hatuM. aMtima tIrthakaranuM 32 dhanuSyanuM (azokavRkSa sahita sAla vRkSa) hatuM. bAkInA tIrthakarone potAnI avagAhanAthI bAra gaNuM caityavRkSa hatuM. (25) navamA tIrthaMkarathI paMdaramA tIrthaMkaranA zAsanamAM kAlika zrutana(zAsanano) viccheda thayo hato. tIrtha viccheda kALa pA(o) poNA palyopamano thayo hato. badhA(24) tIrthaMkaronA zAsanamAM daSTivAdano viccheda(eka dezathI) thAya che. (26) baladeva-vAsudevonA guNo, Rddhi vagerenuM vistArathI varNana che. temanA zarIramAM ekaso ATha zubha lakSaNa hovAnuM kahyuM che. temano pUrvabhava, pUrvabhavanA dharmAcArya (dIkSAguru), vAsudevonI nidAna(niyANAnI) bhUmi, temaja nidAna karavAnA kAraNono spaSTa ullekha che. (27) vAsudevonA zatrurUpa cakradhara nava prativAsudeva hoya che. teo potAnA ja cakrathI vAsudeva dvArA mare che. vAsudeva ane prativAsudeva baMne narakamAM ja jAya che. ATha baladeva mokSamAM gayA ane eka(kRSNanA bhAI) pAMcamA devalokamAM gayA. dasa cakravartI mokSe gayA ane be(AThamA, bAramA) narakamAM gayA. (28) bharatakSetranA bhAva tIrthakara, temanA mAtA-pitA, pUrvabhava Adi, bhAvI cakravartI, vAsudeva, baladeva AdinuM varNana paNa che. (29) eravatakSetranA vartamAna tIrthakara tathA bhAvI tIrthakaronuM paNa varNana che. (30) eka utsarpiNI athavA avasarpiNI kALamAM eka bharatakSetramAM 24 tIrthakara 12 cakravartI, 9 vAsudeva, 9 baladeva, 9 prativAsudeva hoya che. eka mahAvideha kSetramAM 4 tIrthakara, 4 cakravartI, 4 vAsudeva, 4 baladeva haMmezAM maLe che ane utkRSTa hoya to 3ra tIrthakara, 28 cakravartI, 28 vAsudeva, 28 baladeva hoI zake che. baladeva, vAsudeva, prativAsudeva traNe samakALamAM hoya che. cakravartI tenAthI bhinnakALamAM hoya che. baladeva, vAsudevanA pitA eka hoya che. mAtAo alaga- alaga hoya che. (31) sUtramAM tIrthakaronA mAtApitA, pUrvabhava, bhikSA dAtA, caitya vRkSa, prathama ziSya, prathama ziSyA ItyAdi nAma Apela che. tIrthakaronI vAdI saMkhyA, avadhijJAnI, mana:paryava jJAnI, kevalI temaja mokSagAmI jIvonI saMkhyA alaga- alaga samavAyomAM kahela che. noMdha :- ThANAMga samavAyAMgamAM saMkSepamAM sUcitta aneka viSayonuM spaSTIkaraNa anya AgamomAM jyAM vistArathI varNana che te AgamanA sArAMzamAM jovuM. vimAna, dvIpa, samudra, parvata, nadI, kUTa, draha, AvAsa, narakAvAsa, pRthvIkAMDa, pAtALa kaLaza, avagAhanA, sthiti, jyotiSa maMDala cAla, aMtara vagere aneka gaNita viSayonuM huMDInI jema varNana che. tenuM spaSTa varNana jaMbUdvIpa prajJapti Adi sUtronA sArAMzamAM yathAsthAna che. sUtramAM Avela avazeSa viSayonA koSTako cakravartI : krama nAma | umara | zarIramAna | nagarI | tIrthakara samaya | 1 | bharata | 84 lAkha pUrva | 500 dhanuSa | vinItA | 1lAnA samaye | sagara || 77 lAkha pUrva | 450 dhanuSa | ayodhyA | ranA samaye | 3 | mAghava | 5 lAkha varSa | 42.5 dhanuSa | zrAvastI | 15mA pachI | 4 | sanakumAra | 3 lAkha varSa | 41.5 dhanuSa hastinApura | 15mAM pachI | subhUma 0,000 varSa | 28 dhanuSa | hastinApura | 18mA pachI mahApA 30,000 varSa | 20 dhanuSa banArasa | 20mAM pachI 10 haripeNa 10,000 varSa | 15 dhanuSa | kapilapura 21mA pachI 11 | jayaSaNa 3000 varSa | 12 dhanuSa | rAjagRhI 21mA pachI | 12 | brahmadatta | 700 varSa | 7 dhanuSa | kapilapura | raramA pachI ## bhagavAna mahAvIrano cakravartI no bhava mahAvideha kSetramAM thayelo. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 bhadra sudarzana AgamacAra-pUrvArdha baladeva: acala 85 lAkha varSa | 80 dhanuSa | potAnapura | 11mAnA samaye vijaya 75 lAkha varSa | 70 dhanuSa | dvArikA | 12mAnA samaye 5 lAkha varSa | 60 dhanuSa | bArAvaI | 13mAnA samaye suprabha 55 lAkha varSa | pa0 dhanuSa | bArAvaI | 14mAnA samaye 17 lAkha varSa | 45 dhanuSa | | azvapura | 15mAnA samaye 6 | AnaMda | 85.000 varSa | ra | 85,000 varSa | 29 dhanuSa | cakrapura naSa | | 18mAM pachI naMdana 5,000 varSa | 26 dhanuSa | banArasa || 18mA pachI 8 | padma(rAma) | 15,000 varSa | 16 dhanuSa | rAjagRhI | 20mAnA samaye | balabhadra | 1200 varSa | 10 dhanuSa | mathurA | ramAnA samaye | vAsudeva - krama nAma umara gati prativAsudeva 1 | tripuSTa ka | 84 lAkha varSa | sAtamI naraka | sugrIva 2 | dvipRSTa 7ra lAkha varSa | chaThThI naraka | tAraka 3 | sayaMbhU di0 lAkha varSa | chaThThI naraka meraka 4 | puruSottama 30 lAkha varSa | chaThThI naraka | madhukaiTubha 5 | puruSasiMha 10 lAkha varSa | chaThThI naraka nizaMbha | puruSapuMDarIka 65,000 varSa chaThThI naraka valivatI 7 | datta pa9,000 varSa pAMcamI naraka | prahUlAda || 8 | lakSmaNa(nArAyaNa) | 12,000 varSa | cothI naraka | rAvaNa 1,000 varSa | trIjI naraka | jarAsaMdha * bhagavAna mahAvIrano jIva subhUma ane brahmadatta narakamAM gayA, bAkInA cakravartI mokSamAM gayA. balabhadra nAmanA navamA baladeva pAMcamA devalokamAM gayA, bAkI baladeva mokSamAM gayA. baladeva, vAsudeva, prativAsudeva traNenI avagAhanA samAna hoya che. baladeva ane prativAsudevanI umara samAna hoya. vAsudevanI umara nAnI hoya che. pAMcamAM, chaThThA, sAtamA, cakravartI ja soLamA, sattaramAM, aDhAramA tIrthaMkara thayA. vAsudeva ane prativAsudevanI gati samAna narakanI hoya che. tIrthakara - tIrthakara ane cakravartI ekaja hatA. krama | tIrthakara | zarIramAM janma | umara | dIkSA paryAya chadmastha kAla | gaNadhara | sAdhu saMpadA | mokSa nadhinuSa | nagarI gaNa parivAra paNa 500 | vinItA | 84 lAkha pUrva | eka lAkha pUrva 1000 varSa | 84 84,000 | 10,000 ajita | 450 | ayodhyA | 72 lAkha pUrva | 1 lA. pU.mAM eka pUrvAga kama | 12 varSa 5 | 1 lAkha 1000 saMbhava 400 | zrAvati | 60 lAkha pUrva | 1 lA. pU.mAM cAra pUrvAga kama | 14 varSa | 102 | 2 lAkha 1000 abhinandana | 350 | | ayodhyA | 50 lAkha pUrva | 1lA. pU.mAM ATha pUrvAga kama | | 116 | 3 lAkha 1000 5 samati | 300 | ayodhyA | 40 lAkha pUrva | 1 lA. pU.mAM 12 pUrvAga kama | 20 varSa 100 | 320000 | 1000 | 6 | paraprabha| 250 | kosaMbI | 30 lAkha purva | 1 lA. pU.mAM 16 purvAga kama | 6 mAsa 107 | 330000 | 308 supArzva 200 | vArANasI | 20 lAkha pUrva | 1 lA. pU.mAM 20 pUrvAga kama | 9 mAsa | 95 | 3 lAkha 500 caMdraprabha 150 | candrapurI | 10 lAkha pUrva) 1 lA. pU.mAM 24 pUrvAga kama | 3 mAsa 93 250000 | | 1000 | 9 | suvidhi | 100 | kAkaMdI | 2 lAkha pUrva | 1 lA. pU.mAM 28 pUrvAga kama | 4 mAsa | 88 | 2 lAkha | 1000 | 10 | zItala bhaddhilapura | 1 lAkha pUrva | 25 hajAra pUrva 3 mAsa | 81 | 1 lAkha | 1OOO 11 | zreyAMsa | 80 | siMhapura | 84 lAkha varSa | 21 lAkha varSa 2 mAsa || 7 | 84,000 | 1000 12 | vAsupUjya | caMpA | 72 lAkha varSa | pa4 lAkha varSa 1 mAsa | 4 4 ) | 72,000 | 600 13 | vimala da0 | kapilapura | 60 lAkha varSa | 15 lAkha varSa 2 mAsa | 57 | 68,000 | $000 14 | anaMta | | 5O | ayodhyA | 30 lAkha varSa | sADA sAta lAkha varSa 3 varSa | 50 | gs,000 | 7000 15 | dharma 45 | ratnapura | 10 lAkha varSa aDhI lAkha varSa 2 varSa || 43 | 64,000 / 108 16 | zAnti * 40 | gajapura | 1 lAkha varSa | 25 hajAra varSa 1 varSa 36 62,000 | 900 17 | kaMtha * | 35 | gajapura | pahajAra varSa | 23750 varSa 16 varSa 35 60,000 | 1000 18 | ara * 30 | gajapura | 84hajAra varSa | 21 hajAra varSa 3 varSa 33 | 50,000 | 1000 10 | malli | 25 | mithilA | papahajAra varSa | 54900 varSa trIje prahare | 28 | 40,000 | 500. 20 | munisuvrata | 20 | rAjagRhI | 3 hajAra varSa | 7500 varSa 11 mAsa | 18 | 80,000 | 1000 nami | 15 | mithilA | 10hajAra varSa | 2500 varSa mithilA | 9 mAsa | 17 | 20,000 | 1000 22 | ariSTanemi| 10 | sauryapara | 1 hajAra varSa | 700 varSa 54 divasa | 11 | 18,000 [ 536 23 | pArtha navahAtha | vArANasI | 100 varSa | 70 varSa 84 divasa | 10 | 16,000 | 33 | 24 | vardhamAna | 7 hAtha | kSatriyakuMDa | 72 varSa | 42 varSa | 12varSa6.5 mAsa | 1195 14,000 | ekAkI nAma 21 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | 227 -: = // samavAyAMga sUtra sArAMza saMpUrNa // praznavyAkaraNa prAkathanaH dvAdazAMgImAM A dazamuM aMgasUtra che. te pahelAnA chaThThA, sAtamA, AThamA, navamA aMgasUtra kathA pradhAna zAstra che ane tyArapachI paNa agiyAramuM aMgasUtra vipAka sUtra kathA pradhAna zAstra che. tethI A sUtranuM mULa svarupa paNa kathA pradhAna hovAnI saMbhAvanA che. upalabdha A dazamA aMgazAstramAM pAMca Azrava ane pAMca saMvaranuM vistAra paddhatithI varNana che. upalabdha svarUpa :* vartamAnamAM upalabdha A AgamanA be zrutaskaMdha che baMnemAM pAMca-pAMca adhyayana che. jemAM hiMsA Adi pAMca AzravonuM ane ahiMsA Adi pAMca saMvaranuM kramathI varNana karAyuM che. bIjo koI viSaya athavA carcA temAM nathI. upalabdha A sUtra 1256 zloka pramANa mAnavAmAM Ave che. AgamasAra prathama zrutaskaMdha : Azrava dvAra paheluM adhyayana (hiMsA) hiMsAnuM svarUpa hiMsAnA svarUpane samajavAne mATe 22 vizeSaNa che, te A pramANe che- (1) hiMsA prathama pApa hovAthI pAparUpa che. (2) ugra thavAthI jIva hiMsA kare che tethI te pracaMDa che. (3) raudra pariNAmothI thAya che tethI te rUdra che. (4) kSudra, asahiSNutA, tuccha prakRtika temaja saMkIrNa manavALAthI ja hiMsA karAya che tethI te kSudra che. (5) acAnaka vicAra ryA vagara athavA vivekanI khAmIthI karAya che. (6) anArya puruSo dvArA Acarata hoya che. (7) pApanI ghRNA rahita nighRNA che. (8) krUra-rUkSa hovAthI nRzaMsa che. (9) mahAbhayakArI che arthAt jenI hiMsA karAya che te paNa bhayathI vyApta thAya che, hiMsAne jonArA paNa bhayathI vyApta thAya che ane hiMsA karanArA paNa potAnA bhUta, bhaviSya, vartamAna koI paNa bhayathI vyApta thaIne hiMsA kare che. (10) te pratyeka prANIne bhayakArI che arthAt prANImAtrane mRtyuno bhaya hoya che. (11) mRtyuthI vadhIne bIjo koI bhaya nathI tethI A hiMsA atibhayakArI che. (12) bhayane utpanna karanArI che. (13) trAsa-kSobhakArI che, pIDA utpanna karanArI che. (14) jIvone mATe anyAyakArI che. (15) udvega--gabharATa karanArI che. (16) bIjAnA prANonI paravAha karanArI nathI. (17) traNa kALamAM paNa hiMsA, dharma thaI zakatI nathI tethI te nidharma che. (18) bIjAnA jIvananI paravAha hotI nathI tethI te niSmipAsa che. (19) karuNA rahita hovAthI niSkaruNA che. (20) hiMsA naraka gatine prApta karAvanArI che. (21) AtmAne mahAmohamAM nAkhanArI hovAthI mahAmohabhaya pravartaka che. (22) maraNarUpa hovAthI jIvone vimana banAvanArI che. te hiMsAnA svarUpanI vividha avasthAone batAvanArA A vizeSaNo che. hiMsAnA nAma : paryAyavAcI zabda :- (1) prANavadha (2) zarIrathI (jIvanuM) unmUlana (3) avizvAsa (4) hiMsya, vihiMsA (5) akRtya (s) ghAta (7) mAraNa (8) vadhanA (vadhakArI) (9) upadrava (10) atipAta (11) AraMbha-samAraMbha (12) AyuSyano upadrava (13) mRtyu (14) asaMyama (15) kaTakamardana (16) vyaparamaNa(prANothI jIva judo karavo) (17) parabhavamAM pahoMcADavAvALI (18) durgatimAM pADavAvALI 'durgati prapAtaka' (19) pApakopa(pApane uttejita karAvavAvALI) (20) pApa lobha (pApa prati prerita lubdha karavAvALI) (21) chaviccheda (22) jIvaMtakara (23) bhayaMkara (24) RRNakara(RNane caDhAvavAvALI) (25) vaja(AtmAne bhAre karavAvALI) (26) paritApa Azrava (27) vinAza (28) niryApana(prANa samApta karavAvALI) (29) laMpana (30) guNonI virAdhaka. keTalAka nAma samAna dekhAtA hovA chatAM paNa potAnI kaMIka vizeSatAyukta che. hiMsakonA pApakArya :- pApamAM Asakta karuNAhIna temaja anya prANIone pIDA pahoMcADavAmAM AnaMdano anubhava karavAvALA puruSa jalacara jIva-maccha, kaccha, deDako, grAha, suMsumAra Adi jIvonI ghAta kare che. sthalacara-hAthI, ghoDA, gAya, bakarA, sasalA, haraNa AdinI ghAta kare che. uraparisarpa-sApa Adi, bhujaparisarpa-noLiyo, uMdara vagere ane khecara-cakalI, kabUtara popaTa, haMsa, kukaDA vagere paMcendriya jIvonI hiMsA kare che. beindriya, teindriya, caurendriya vagere vividha dIna hIna prANIonI paNa pApI puruSa hiMsA kare che. hiMsAnuM prayojana :- pApI prANI nIcenA kAraNe ane potAnA svArthone laIne jIvonI hiMsA kare che- (1) cAmaDA, mAMsa, lohI, nakha, dAMta, AMtaraDA, zIMgaDA Adi zarIra avayavone mATe paMcendriya jIvono ghAta kare che. (2) madhane mATe madhamAkhIone haNe che. (3) zarIranI zAtA mATe mAMkaDa, macchara Adine mAre che. A rIte potAnA svArthane mATe uMdara, udhaI, anAjanA jIva, sApa, kUtarA, viMchI Adi prANIono vinAza kare che. (4) rezama Adi vastrone mATe anekAneka beindriya kIDAono ghAta kare che. (5) bIjA aneka prayojanothI trasa prANIono ghAta kare che tathA pRthvI, pANI Adi sthAvara jIvonA AzrayamAM rahetA thakA aneka trasa jIvonI jANI joIne athavA ajANatA hiMsA karatA rahe che. te ajJAnI prANI A asahAya trasa jIvone, sthAvara jIvone temaja sthAvara jIvonA AzrayamAM rahelA trasa jIvone jANatA nathI. keTalAMka prANIonA varNa Adi AzrayabhUta pRthvI AdinI samAna ja hoya che tethI temAMthI keTalAka jIvo to AMkhathI paNa dekhAtA nathI. sthAvara jIvonI hiMsAnuM prayojana : (1) khetI mATe, kUvA, vAvaDI, taLAva athavA sarovara banAvavA mATe, makAna banAvavA mATe, vAsaNa, upakaraNa banAvavA mATe tathA AjIvikAne mATe keTalAya prakAranA khanija padArthonuM utpAdana athavA vyApAra karavAne mATe pRthvIkAyanA jIvonI hiMsA karavAmAM Ave che. (2) snAna, bhojana banAvavuM, pIvA, dhovA Adi pravRttiomAM, ghara kAryomAM, AvAgamana mATe nAva(hoDI)mAM cAlavA athavA pANImAM taravA AdithI aplAyanA jIvonI hiMsA karAya che. pANI pote jIvonA zarIrathI bane che tenA upayogathI te jIvono vinAza thAya che. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 228 (3) bhojana banAvavA, dIvA Adi jalAvavA temaja prakAza karavAne mATe athavA ThaMDImAM tApaNA mATe temaja koIpaNa padArthane jalAvavA mATe agnikAyanA jIvonI virAdhanA(hiMsA) karAya che. (4) dhAnyAdine sApha karavA, havA nAkhavI, phUMkavuM, hiMDoLA, vAhanano upayoga anya kAryo temaja zArIrika pravRttiothI vAyukAyanI virAdhanA thAya che. (5) aneka upakaraNa, zastra, makAna temaja bhojana sAmagrI tathA auSadha, bheSaja Adine mATe vanaspatinA jIvonI virAdhanA karAya che. A rIte saMsAranA sarva prANI potAnA jIvananI AvazyakatAone mATe sthAvara jIva-pRthvI, jala, agni, vAyu ane vanaspati jIvonI hiMsA karatA rahe che. hiMsaka jIvonuM mAnasa :- hitAhitanA vivekathI rahita, svavaza athavA paravaza thaIne, krodhathI prerita thaIne athavA bIjA kaSAya mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa, svArtha, mohane vazIbhUta thaIne, hAsya, vinoda, harSazokane AdhIna thaIne ane keTalAya ajJAnI dharma lAbhanA bhramathI paNa trasa-sthAvara jIvonI hiMsA kare che. dhIvara, anArya, mleccha temaja kSudra tathA hitAhitanA vivekathI rahita prANI paMcendriya trasa prANIonI ghAta kare che. tenA sivAya je jIva azubha pariNAma lezyAvALA che te paNa saMzI--asaMzI, paryApta--aparyApta jIvone haNe che. hiMsAnA pariNAma :- upara kahela vividha hiMsA kRtyomAM DUbelo(magna) jIva te kRtyono jIvanabhara tyAga karato nathI temaja te hiMsaka avasthAmAM ja marI jAya che. tethI tenI durgati thAya che. jenAthI te narakagatimAM athavA tiryaMcagati (pazuyoni)mAM utpanna thAya che tyAM pUrepUruM jIvana duHkhamAM ja pasAra kare che. narakanA duHkha :- (1) tyAM haMmezA ghora aMdhakAra rahe che. (2) uMmara ochAmAM ochI daza hajAra varSanI hoya che utkRSTa asaMkhyAta varSanI arthAt 33 sAgaropamanI hoya che. (3) bhUmino sparza jANe eka sAthe hajAra viMchI DaMkha Ape tevo hoya che. (4) sarva bhUmi upara mAMsa, lohI, parU, carabI Adi ghRNAspada vastuo jevA pudgalonA kIcaDa jevuM banI rahe che. (5) bhavanapati jAtinA paramAdhAmI deva narakamAM jaIne tyAMnA nairayikone upadrava ApI du:kha ApatA rahe che ane te deva temAM ja AnaMda mAne che. (6) ekabIjI galImAM rahelA kUtarAnI jema te nairayika ekabIjAne jotA ja jhaghaDe che ane paraspara vaikriya zaktithI dArUNa duHkha Ape che. (7) narakAvAsa haMmezA uSNa ane tapelo rahe che ane keTalAka narakAvAsa mahAzItala baraphanI zilAothI paNa ghaNA ja zIta hoya che. (8) tyAM nairayika haMmezA mahAna asAdhya rAjarogothI gherAyela rahe che. vRddhAvasthAthI paNa haMmezA gherAyelA rahe che. (9) talavAranI dhAranI jema bhUmino sparza tIkSNa hoya che. (10) tyAM lagAtAra du:kha rUpa vedanA cAlu ja rahe che. paLabhara paNa nairayikone zAMti maLatI nathI. (11) tyAM haMmezA asahya durgaMdha vyApta rahe che. (12) zarIranA TukaDe TukaDA karI devA chatAM paNa te maratA nathI, pharI zarIra joDAI jAya che paraMtu vedanA bhayaMkara thatI rahe che. (13) tyAM tene koIpaNa trANabhUta ane zaraNabhUta thatA nathI, pote ja potAnA karelA karmone paravaza thaIne ane roI roIne bhogave che. zArIrika ane mAnasika mahAna vyathAthI pIDita thatA rahe che. paramAdhAmI devo dvArA apAtA duHkha :- (1) upara laI jaIne pachADe che. (2) zarIranA TukaDe TukaDA karIne bhAMDamAM pakAve che. (3) doraDAthI, lapATothI, gaDadAthI mAre che. (4) AMtaraDA, naso Adi bahAra kADhI nAkhe che. (5) bhAlA AdimAM parove che. (6) aMgopAMgone phADI nAkhe che, TukaDA karI nAkhe che. (7) kaDAImAM pakAve che. (8) nArakI jIvanA zarIranA TukaDe TukaDA karIne tenA mAMsane garamAgarama karIne tene ja khavaDAve che. (9) talavAranI dhAra jevA tIkSNa patro upara pachADIne tala jevaDA zarIranA TukaDe TukaDA karI nAkhe che. (10) tIkSNa bANothI hAtha, kAna, nAka mastaka Adi vibhinna zarIra avayavone bhedI nAkhe che. (11) aneka prakAranI kuMbhIomAM pakAve che. (12) (veLu)retImAM caNAnI jema zekI nAkhe che. (13) mAMsa, lohI, paru, ukaLatuM tAMbu, sIsuM Adi ati garama padArthonI ukaLatI, UNatI vaitaraNI nadImAM naiyikone pheMkI de che. (14) vajramaya tIkSNa kAMTAothI vyApta zAlmalI vRkSa upara ahIMthI tahIM kheMce che tyAre te karuNa AkraMdana kare che. (15) duHkhathI gabharAIne bhAgatA naiyikone vADAmAM baMdha karI de che. tyAM te bhayAnaka avAja karatA thakA rADo pADe che. (2) roTalInI jema zeke che, TukaDe TukaDA karIne balinI jema pheMkI de che. pheMdo nAMkhIne laTakAvavAmAM Ave che. sULImAM bhedavAmAM Ave che. tiraskAra karAya che, apamAnati karAya che. pUrva bhavanA pAponI ghoSaNA karIne vadhakane devAmAM AvatA seMkaDo prakAranA duHkha devAya che. (3) duHkhathI saMtapta nAraka jIva A prakAre pukAra kare che- he baMdhu ! he svAmina! he bhAI ! are bApa ! he pitA ! he vijetA, mane choDI do. huM marI rahyo chuM, huM durbala chuM, huM vyAdhithI pIDita chuM, Apa kema nirdaya thaI gayA cho ? mArA upara prahAra na karo ane thoDoka zvAsa levA do, dayA karo, roSa nA karo, huM jarA ArAma karI lauM, mAru gaLuM choDI do, huM marI jAuM chuM. A rIte dInatApUrvaka prArthanA kare che. (4) 52mAdhAmI tene niraMtara pIDA Ape che. tarasathI duHkhI thaIne pANI mAgavA para tapelA loDhA, sIsAne pigALIne Ape che ane kahe che- lyo ThaMDu pANI pIo ane pharI jabaradastIthI moDhuM phADIne tenA mukhamAM sIsuM reDI de che. A rIte paramAdhAmI tene ghorAtighora mAnasika, zArIrika duHkha ane vacana dvArA vizeSa prakAre pIDita kare che. (5) jAjvalyamAna agnithI tapelA lokhaMDamaya rathamAM baLadanI jagyAe joDIne calAve che, bhAre vajanadAra bhAra vahana karAve che. kAMTAthI vyApta mArgamAM tapelI retImAM calAve che. (6) te nArakI jIva svayaM vividha zastronI vikurvaNA karIne ekabIjA nairayikonA mahAdu:khonI udIraNA karatA rahe che. (7) gheTAM, cittA, bilADI, siMha, vAgha, zikArI kUtarA, kAgaDA Adi rUpa banAvIne paNa naiyiko upara paramAdhAmI deva AkramaNa karatA rahe che. zarIrane phADI nAkhe che. nakhathI cIrI nAkhe che. pachI DhaMka ne kaMka(kAgaDo) tathA gIdha banelA narakapAla tenA para caDI bese Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 229 AgamasAra che. kyAreka jIbha khece che to kyAreka AMkha bahAra kADhI nAkhe che A prakAranI yAtanAothI duHkhita nAraka jIva kyAreka upara uchaLe. che kyAreka cakkara mAre che temaja (kiMkartavya)have huM zuM karuM? vimUDha(vivekahIna) banI jAya che. A prakAre te nAraka jIva potAnI pUrvakRta hiMsaka pravRttionuM dANa phaLa bhogave che. (8) A bhayAnaka karuNAjanaka yAtanAone jANIne vivekI puruSoe mAnavabhavamAM bebhAna banIne hiMsAjanya pravRttiomAM tallIna banavuM na joIe paraMtu sAvadhAna thaIne ahiMsAmaya jIvana jIvavAno daDha saMkalpa karavo joie. tiryaMca yoni(pazu jIvana)nA duHkha:pApothI bhAre banela jIva tiryaMca yonimAM duHkhothI gherAyela rahe che. prANIomAM paraspara janmajAta verabhAva hoya che. kUtarA, bilADI, udara, tetara, bAjapakSI, kabUtara Adi jIva jIvanA bhakSaka banatA rahe che. rAta-divasa eka bIjAne tAkIne rahe che. hiMsaka mAMsAhArI prANI to bIjA jIvonA bhakSaNathI ja potAnAM peTanuM poSaNa kare che. keTalAya jIva bhUkha-tarasa ke vyAdhinI vedanAno koIpaNa rIte pratikAra karI zakatA nathI. keTalAya pazuone garama saLIyAothI DAma devAya che, mArapITa karAya che, napuMsaka banAvAya che, bhAra vahana karAvAya che, temaja cAbukothI mAra mArIne adhamUA karI devAya che. A sarva yAtanAone cupacApa(mUMge moDhe) sahana karavI paDe che. udaMDatA karavA para vadhAre Apattiono sAmano karavo paDe che. keTalAya mAMsAhArI loko pazupakSIono atyaMta nirdayatApUrvaka vadha kare che. bakarA, maraghI, gheTAM AdinA mAMsane vecavAno dhaMdho karanArA kasAI paNa tene prANathI rahita roja karatA rahe che. A prakAre mUka pazu bhayapUrvaka yAtanAone bhogave che. pazujIvana kaSTothI paripUrNa che. keTalAMya jIva mAkhI, macchara, bhramarA, pataMgiyA Adi caurendriya yonimAM duHkha pAme che. keTalAya kIDA, makoDA Adi te indriya jIva banIne ajJAnadazAmAM duHkha pAmatA ja rahe che. A ja rIte karamiyA Adi beindriya yonimAM jIva duHkha pAme che. pAMca sthAvara, pRthvI, pANI, agni, havA temaja vanaspatinI vividha yoniomAM jIva bebhAna avasthAmAM duHkha bhogavatA rahe che. pApakarmathI bhAre banela jIva manuSya bhavane prApta karIne paNa AMdhaLA, laMgaDA, kubaDA, mUMgA, baherA athavA koDha Adi rogothI vyAkha, hInAMga, vikalAMga, kurUpa, kamajora, zaktihIna, mUrkha, buddhihIna, dIna-hIna, garIba thaIne bhogave che. A prakAre hiMsaka jIva kugatiomAM bhramaNa karI du:kha bhogavatA rahe che. bIjuM adhyayana mRSAvAda mRSAvAdanuM svarUpa - bIjuM Azrava dvAra che- asatyavacana, mithyAvacana. te guNa garimA rahita, halkA, caMcaLa, utAvaLA loko dvArA bolavAmAM Ave che. te vyathA (pIDA)ne utpanna karanAra, duHkhane utpanna karanAra, apayazakArI temaja vairane utpanna karanAra che. harSa, zoka, rAga, dveSa ane mAnasika saMklezane ApanArA, zubhaphaLathI rahita, dhUrtatA ane avizvasanIya vacanonI pracuratAvALA, nIca mANasothI levAyela che, te nRzaMsa-dUra temaja niMdita ane aprItikAraka che. samasta sAdhujano ane puruSo dvArA niMdita che, bIjAne pIDA karanAra che, kRSNalezyA- vALo jIva teno prayoga kare che. te durgatine vadhAranAra temaja lAMbA samayathI paricitta che, tenA karmo niraMtara sAthe cAlanArA che, bhavabhramaNa karAvanArA che, teno aMta muzkelIthI thAya che arthAt muzkelIthI chUTe che. asatyanA paryAyavAcI zabda:- (1) alIka (2) zaTha (3) anyAya(anAya) (4) mAyAmRSA (5) asatya (5) kUDakapaTa-avastaka (7) nirarthaka-apArthaka (8) viSa-gahaNIya (9) anujaka-saraLatA rahita (10) mAyAcAramaya (11) vaMcanA (12) mithyA pazcAt kRtya-pAchaLa karI devA yogya, tyAjya (13) sAti- avizvAsanuM kAraNa (14) uchanna- svadoSa ane para guNa AcchAdaka (15) uskUla- sanmArgathI pADanAra (16) Arta (17) abhyAkhyAna (18) kilveiSa (19) valaya-cakkaradAra, golamAla (20) gahana (21) manmana-aspaSTa (22) nUma- DhAMkanAra (23) niyaDi-chupAvanArA (24) apratyaya (25) asamaya (26) jUThI pratijJAnuM kAraNa (27) vipakSa (28) apIka-niMdita buddhithI utpanna (ra9) upadhi azuddha-mAyAcArathI azuddha (30) apalopa-vAstavika svarUpano lopaka. A nAmothI asatyanA aneka rUpa pragaTa thAya che. khoTuM bolavAvALA - (1) pApI, saMyama vihIna, avirata, kapaTa, kuTila, karka, asthira cittavALA, krodha, lobha, hAsya, bhayane AdhIna banelA, vyApArI, jugArI, vyasanI, zilpI, cora, cADIkhora, kArIgara, Thaga, dhUrta, DAku, rAjakarmacArI, sAhUkAra, RNi, avicAraka, buddhimAna, mUrkha, khoTImati, kuliMgI, niraMkuza, jema tema bolanArA A loko badhA asatya bolanArA che. (2) nAstikavAdI-zUnyavAdI, paMcaskaMdhavAdI, bauddha, manajIvavAdI, vAyujIva- vAdI, IDAthI saMsAranI utpatti mAnanArA, asad bhAvavAdI, Izvara katRtva vAdI, ekAtmavAdI, akartutvavAdI, yadacchAvAdI, svabhAvavAdI, vidhivAdI, niyativAdI, puruSArthavAdI, kAlavAdI, A badhA mithyAvAdI che arthAt A sarve ya ekAMta bhASaNa karanArA athavA anargala atarkasaMgata bhASaNa karavAthI mithyAbhASI che. (3) aneka prakAranA mithyA AkSepa lagAvanArA, IrSyA-dveSavaza ane svArthavaza khoTuM bole che. teo guNonI paravAha nahi karIne khoTuM bhASaNa karavAmAM kuzaLa, bIjAnA doSone manathI kalpanA karIne bolanAra teo atyaMta gADha karmothI AtmAne bhAre kare che. (4) keTalAka loko dhanane mATe, kanyAne mATe, bhUmine mATe, pazuone mATe khoTuM bole che; khoTI sAkSI Ape che. A rIte loko adhogatimAM laI javAvALA mithyA bhASaNanuM sevana karatA rahe che. (5) keTalAka loko pApakArI salAha athavA pApakAryane preraNA maLe tevA vacana bolIne hiMsAne protsAhana Ape che. tenA te hiMsaka vacana paNa asatya vacana kahevAya che, kAraNa ke bIjAne pIDA karanAra vacana satya kahevAmAM AvatA nathI. (6) keTalAMka loko javAbadArIthI, samajaNa vagara, lobhathI, krUratAthI, athavA svArthathI hiMsaka Adeza-upadeza nirdeza kare che. te paNa asatya vacananI gaNatarImAM Ave che. temAM trasa, sthAvara badhA jIvonA ghAtaka Adeza-pratyAdezano samAveza thAya che. (7) yuddha saMbaMdhI Adeza-pratyAdezano paNa khoTA vacanamAM samAveza thAya che. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 230 (8) A badhA asatya temaja hiMsaka vacana, vacanakriyAnI apekSA bIjo Azrava che ane jIvane vividha gatiomAM bhayaMkara yAtanAone devAvALA che. mRSAvAdanuM bhayAnaka phaLa :- (1) badhA prakAranA upara kahela asatya vacana, hiMsaka vacana, asatya AkSepa Adino prayoga karavAvALA, prathama Azrava dvAramAM vistArathI kahI gayela narakAdi durgationI yAtanAone lAMbA samaya sudhI prApta kare che tenA sivAya nimna avasthAone paNa prApta kare che. (2) te manuSya bhavamAM parAdhIna jIvana temaja bhogopabhoganI sAmagrIthI rahita jIvana prApta kare che. tenI cAmaDI cIrA(phATa), dhAdhara, khujalI AdithI phATelI rahe che, pIDA ApatI rahe che. te kurUpa ane kaThora sparzavALA thAya che. aspaSTa ane niSphaLa vANIvALA thAya che, ratirahita malina ane sAra vagaranA zarIra- vALA thAya che. teno satkAra thato nathI. te durgaMdhathI vyApta, abhAgI, ekAMta, aniSTa svaravALA, dhImA ane phATelA avAjavALA hoya che. te bIjA dvArA satAvAya athavA cIDAvAya che. te jaDa, baherA, mUMgA, AMdhaLA ane totaDuM bolavAvALA thAya che. vikRta indriyovALA temaja kuLa-gotra athavA kAryathI nIca thAya che. tene nIca lokonA nokara athavA dAsa banavuM paDe che. sarva jagyAe niMdA temaja dhikkArane pAtra thAya che. te durbuddhivALA hoya che. laukika ane lokottara Agama siddhAMtonA zravaNa temaja jJAnathI rahita thAya che ane dharmabuddhithI paNa rahita thAya che. (3) A prakAre te khoTuM bolanArA loko karmavipAkathI asatyanI agnimAM baLatAM adhikAdhika apamAna, niMdA, doSAropaNa, cugalI, kUTane prApta kare che. gurujano, baMdhuo, svajano, mitro dvArA dhAradAra vacanothI anAdarane prApta karatA rahe che, manane saMtApa denArA, jIMdagIbhara zAMta na thanArA, Aropo, mithyA Aropone prApta kare che, marmavedhI tarjanAo, tADanAo ane tiraskArane prApta kare che. mRSAvAdanA kAraNe tene sArA bhojana vastrAdi paNa nasIba(bhAgya)mAM hotA nathI. (4) bhAvArtha athavA sAra e che ke mRSAvAdI kyAMya paNa Adara-sanmAna pAmatA nathI, zarIrathI, vacanathI AkuLa-vyAkuLa rahe che, khoTA doSanuM AropaNa prApta karIne saMtApa-saMkalezanI jvALAomAM niraMtara baLatA rahe che. dInatA ane daridratA teno bhavobhava pIcho choDatA nathI. lokonI paNa ghRNA ane niMdAne pAtra bane che. evA bhayaMkara duHkha aneka bhavo sudhI bhogavavA paDe che. (5) A rIte mRSAvAdanA kaDavA pariNAmane jANIne vivekI puruSoe manane kSaNika khoTo saMtoSa denArA asatyAcaraNane pUrNarUpe tilAMjali devI joie. jIvanane satya para daDha pratijJa banAvavAno prayatna karavo joie. trIjuM adhyayana : adattAdAna(corI) je vastu vAstavamAM potAnI nathI, parAI che, tene tenA svAmInI svIkRti, anumati vagara levI athavA potAnA adhikAramAM karI levI adattAdAna che. corI karma che. A trIjuM adharmadvAra athavA AzravadvAra che. adattAdAna-corInuM svarUpa :- A cauryakarma bIjAnA hRdayane bALanAra, maraNabhayathI yukta che, para dhanamAM mUrchA, lobha ja tenuM mULa che; rAtri rUpa akAlamAM sevya che. coranA nivAsa, chupAvAnA sthAna paNa parvata guphA Adi viSama hoya che. kaluSita- adhogatine denAra buddhivALAonuM ane anArya puruSonuM A AcaraNa che; kIrti pratiSThAmAM pANI pheravanAra, rAjA Adi dvArA vipatti ke daMDa prApta karAvanAra, manuSyone chetaranAra, dhokho denAra- nirdayatA pUrNa kArya che, rAjapuruSo, cokIdAra, koTavAla, polisa Adi dvArA rokavAmAM Ave tevuM, sAdhu puruSothI niMdita ne garvita che, priyajano ane mitromAM vairabhAva, vaimanasya, utpanna karanAra kArya che, aneka laDAI-jhaghaDA, yuddha--saMgrAmanuM janaka che, durgati denAra bhavabhramaNa karAvanAra, lAMbAkALathI paricitta hovAthI(pUrvanA aneka bhavonA saMskAronA kAraNe) teno tyAga karavo duSkara che, aMtamAM te cauryakarma pariNAme bhayaMkara duHkhadAyI che. adattAdAnanA paryAyavAcI zabda :- (1) caurikya (2) parahaDa (3) adatta (4) krUrakarma (5) paralAbha (6) asaMyama (7) 52dhanamAM Asakti (8) lolupatA (9) corIpaNuM (10) upahAra (11) hastalaghutva-kutsita hAtha, uThAu hAtha (12) pApakarma (13) enya (14) haraNa vipraNAsa (15) paradhana grAhaka (16) dhanalUMTaka (17) apratyaya (18) avapIDa-pIDAne utpanna karanAra (19 thI 21) AkSepa- prakSepa-savizeSa- bIjAnI vastune jhapaTavI, chInavI levI, pheMkI devI, jyAM tyAM karI devI, nAza karI nAkhavI. (22) phUTatA--beImAnI (23) kulamasi- kalaMkakArI (24) kAMkSA-tIvra icchA cAhanA (25) lAlapanA, prArthanA, niMdita lAbhanI abhilASA (26) vyasana vipattionuM kAraNa (27) icchAmUrchA (28) tRSNAgRddhi (29) nikRtikarma-kapaTapUrvakanuM AcaraNa (30) aparAkSa-bIjAonI najarathI bacAvavAnuM kArya. caurya karmanA vividha prakAra :- (1) koI chupAIne corI kare, koI sAme prahAra AkramaNa karIne corI kare che, maMtra prayoga karIne paNa corI kare che. koI dhana lUMTe che, koI pazu, to koI strIo athavA puruSonuM apaharaNa kare che, koI rastAmAM cAlatAM musApharone lUMTe, to koI zastranA baLathI rAjAonA khajAnAne lUMTe che. (2) mahAna dhana, saMpatti, aizvaryanA svAmI rAjA loko paNa asaMtoSavRttinA zikAra thaIne, bIjAonA dhananI lAlasAthI eka bIjA rAjya para AkramaNa karIne mahAsaMgrAma dvArA janasaMhAra karAvIne bIjAnuM dhana lUMTIne AnaMda mAne che. A dhananA lobhanuM AMdhaLApaNuM che jenAthI tenA viveka netra baMdha thaI jAya che. (3) keTalAya jaMgalomAM, pahADomAM, aTavIomAM rahevAvALA zastro rAkhanArA cora hoya che, tene senApati paNa hoya che. teo AjubAjunA rAjyomAM corIo karatAM ja rahe che. manuSyonI hiMsA kare che. samaya AvavA para rAjyasainyano sAmano karIne parAsta paNa kare che. (4) keTalAya DAkU loko ,52 dhanane mATe jyAM--tyAM AkramaNa kare che. samudramAM rahenAra cAMciyA paNa lokone mArIne lUMTI le che. jahAjone paNa naSTa bhraSTa karI nAkhe che. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 231 AgamasAra (5) keTalAya dayAthI zUnya hRdayavALA, paralokanI ciMtA na karavAvALA, gAma, nagara Adine lUMTIne, mArakUTa karIne ujjaDa jevuM karI nAkhe che. (6) A rIte vividha prakAranA cora pApakarmono saMcaya kare che jene narakagatimAM bhogavyA vagara chuTakAro maLato nathI. jaMgala AdimAM bhaTakatA rahe che, tyAM paNa teo bhUkha tarasa thAkathI pIDita thAya che. kyAreka mAMsa, maDadA, kaMdamULa Adi je kAMI maLe te khAIne ganImata samaje che. teo haMmezA gabharAyelA, ciMtAvALA, bhayathI AkrAMta banelA ane AkuLa-vyAkuLa thatA rahe che. (7) A prakAranA varNanathI spaSTa thAya che ke A Azrava dvAramAM sthUla caurya karmanuM varNana che jeno zrAvaka tyAga kare che, paraMta sAdhane tyAga karavA yogya sUkSma adattanuM ahIM kathana karavAmAM AvyuM nathI. te adattathI paNa karmabaMdhana ane Azrava to thAya ja che, paraMtu ahIM je bIbhatsa(bhayaMkara) pApa AzravanI ane sthUla adatta cauryakarmanI apekSA che temAM aticArarUpa stanya karmano athavA sUkSama adattano samAveza nathI. caurya karmanuM A bhavamAM duHkhada pariNAma - (1) caurya karma karatAM cora jyAre pakaDAI jAya che tyAre tene baMdhanothI bAMdhI devAmAM Ave che, mArapITa karavAmAM Ave che, adhikArIone soMpavAmAM Ave che. jelamAM pUrI devAmAM Ave che, tyAM tene lAkaDIthI mAre che. garadana athavA Doka pakaDIne, dhakkA daIne athavA mArIne, pachADe che. tADanA-tarjanA Adi karavAmAM Ave che, vastra chInavI le che, hAthakaDI nAkhavAmAM Ave che, beDI, sAMkaLathI bAMdhavAmAM Ave che, pAMjarAmAM, bhoyarAmAM jakaDIne nAkhI devAmAM Ave che, aMgomAM khIlA ThokI devAmAM Ave che, baLadonI jagyAe joDe che athavA gADInA paiDA sAthe bAMdhI de che, thAMbhalA sAthe bAMdhe che, UMdhA laTakAve che vagere aneka baMdhanothI pIDA ApavAmAM Ave che. (2) soyo khUMcADavAmAM Ave che. vasulothI(charIothI) zarIrane cholavAmAM Ave che. kSAra padArtha, lAla maracA Adi tenA para chAMTe che, lokhaMDanA aNIdAra daMDA tenA chAtI, peTa, gudA ane vAMsAmAM bhoke che. A rIte corI karanArAonA aMga-pratyaMganA cUrecUrA karI nAkhe che. yamadUtonI samAna jelanA karmacArI mArapITa kare che. A rIte te maMda puNyavALA, abhAgI, cora jelamAM lapATo, mukkAo, carmapaTTAo, tIkSNa zastro, cAbuko, lAto, jADA doraDAo, netaranA vagere seMkaDo prahArathI pIDita thaIne manamAM udAsa, khinna thaI jAya che, mUDha banI jAya che, tenA jADo- pezAba, bolavuM, cAlavuM, pharavuM baMdha karI devAmAM Ave che. A prakAranI yAtanAone adatta coryakarma karavAvALA pApI prApta kare che. (3) te cora 1. indriyonuM damana nahIM karI zakavAthI, Indriyono dAsa banavAthI, 2. dhana lolupa hovAthI 3. zabdAdi strI viSayomAM Azakta hovAthI, tRSNAmAM vyAkuLa thaIne dhana prAptimAM ja AnaMda mAnIne corI karma kare che, paraMtu jyAre rAjasevako dvArA pakaDAI jAya che tyAre mRtyudaMDanI paNa sajA devAmAM Ave che, nagaramAM prasiddha sthaLe, corA para lAvIne mArapITa karAya che. (4) ghasaDavAmAM Ave che, phAMsI para laI javAmAM Ave che, be kALA vastra paherAvavAmAM Ave che, vividha rIte apamAna karAya che, kolasAnA bhUkAthI AkhA zarIra para lepa karavAmAM Ave che, tala jevA tenA potAnA zarIranA TukaDA karIne jabaradastIthI teneja khavaDAve che. A rIte nagaramAM pheravIne nagarajanone dekhADavAmAM Ave che, patthara AdithI mAra marAya che. pachI te abhAgIne zULImAM parovavAmAM Ave che jenAthI tenuM zarIra cirAI jAya che. vadhasthAnamAM keTalAka nA TukaDe TukaDA karI devAmAM Ave che, vRkSonI DALIo para laTakAvavAmAM Ave che, hAthapagane khacakAvIne bAMdhI devAmAM Ave che, parvata uparathI pheMkI devAmAM Ave che, hAthInA paganI nIce kacaDIne kacuMbara karI nAkhe che, keTalAyanA nAka, dAMta, aMDakoza ukhADI devAmAM Ave che, jIbha kheMcIne bahAra kADhI nAkhe che, koIkanA aMgopAMga kApIne dezanikAla kare che, keTalAya corone yAvajIvana jelamAM rAkhIne pIDA devAmAM Ave che. tyAM tene koI paNa zaraNa ApatuM nathI. aMtamAM te tyAM ja marI jAya che. AvI durdazA ahIM manuSya lokamAM cora bhogave che. jo te cora pahelethI ja AvI yAtanAonI kalpanA karI le ane corInuM kArya na kare to duHkha AvatuM nathI. eTalAthI zuM ! haju to tene narakAdi durgationI vedanA bhogavAnI bAkI che. arthAt tyAMthI te kharAba mRtyu pAmIne kliSTa-Arta pariNAmothI narakagatimAM utpanna thAya che. prathama Azrava dvAramAM kahevAyela bhayaMkara vedanAone tyAM narakamAM bhogave che. pachI kramazaH bhavobhava naraka, tiryaMca gatimAM duHkha bhogavato ja rahe che. bAkI rahelA karmavALA te cora kyAreka manuSya paNa bane che to tyAM sukha, bhoga sAmagrI temaja dhana Adi tene lAkha prayatna karavA chatAM paNa maLatA nathI; kaThina parizrama karavA chatAM paNa asaphaLatA ja maLe che; tene na maLe sukha ke na maLe zAMti, phakta duHkha ane dInatAmAM ja jIvana pasAra kare che. (5) A prakAre adattAdAnanA pApathI bhAre karma banela te bicAro vipula duHkhonI agnimAM baLato rahe che. evA adatta pApa ane tenA pariNAmane jANIne vivekI puruSoe sukhI thavA mATe pArakA dhanane dhULa barAbara samajIne nekanIti (pramANikatA)thI prApta potAnI saMpattimAM ja saMtoSI ane sukhI rahevuM joie. maravuM paDe to marI javA taiyAra thavuM paNa corInuM kAma karavuM joie nahi. cothuM adhyayana abrahmacarya abrahmacaryanuM svarUpa :- cothuM Azrava dvAra che abrahma kuzIla. tenuM devomAM, manuSyomAM, pazuomAM, arthAt samasta saMsAranA prANIomAM sAmrAjya che arthAt badhAM ja prANI A kAmanI, abhilASAthI vyApta che. te prANIone phasAvanArA kicaDanI samAna che, pAza temaja jALanI samAna che. AtmAne patita karAvanAra, aneka anarthonuM mULa, doSone utpanna karAvanAra, saMsArane vadhAranAra che, mohakarmanI saMtatine vadhAravAvALA, tapa, saMyamanA vidhAtaka, bAdhaka, Atma zaktithI kAyara temaja nimna puruSo dvArA sevita, vRddhAvasthA maraNa roga-zokanuM bhojana che. vItarAgI temaja vItarAga mArga para cAlavAvALA zramaNa zramaNIone mATe tyAjya temaja nidita che. vadha baMdhananI dazAone prApta karAvanAra, parivAra, paricaya ane saMsAranA pravAhane vadhAranAra temaja poSaNa karanAra che. anAdino paricitta ane abhyasta dUSaNa che, Atma vikAra rUpa che. daDha manobaLa temaja saMkalpa thavA chatAM paNa kaThinAIthI teno aMta thAya che. arthAta teno tyAga karavo ane temAM saphaLatA maLavI atyaMta durlabha che. strIveda, puruSaveda ane napuMsakaveda tenI Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 232 nizAnI che. alaga-alaga rUpa che. kartavyanA bodhane, hitAhitanA vivekane naSTa karanAra che. buddhine viparIta athavA bhraSTa karanAra che. adharmanuM mULa temaja mokSa sAdhanAne mATe bilakula vipakSa, virodhI che. abrahmanA trIsa paryAyavAcI zabda :- (1) abrahma (2) maithuna (3) caraMta(sarvatra vyApta) (4) saMsargika (5) sevanAdhikAra (2) saMkalpI (7) saMyamabAdhaka (8) darpa-IndriyonA puSTa thavAthI utpanna thanAra (9) mUDhatA (10) mana saMkSobha (11) anigraha (12) vigraha (13) vighAta(AtmaguNanAzaka) (14) vibhaMga (15) vizvama(buddhi vibhrama) (16) adharma (17) azIlatA (18) grAma dhame-tRpti- indriya poSaka (19) ratikrIDA (20) rAga citA (21) kAma-bhAMga mAra (22) vaira (23 (23) rahasya (24) guhya (25) bahumAna(bahu ja mAnya che) (26) brahmacarya vighna (27) vyApatti-AtmAnA svAbhAvika guNono vinAzaka (28) virAdhanA (29) prasaMga(AsaktinuM kAraNa) (30) kAmaguNa. A trIsa guNa niSpanna nAma che. tenA para vicAra karavAthI, abrahmacaryanA svarUpano, tenAthI utpanna thatAM kAraNono tathA tenAthI thatI nukasAnIono bodha thaI jAya che. abrahmacaryanuM mULa manamAM utpanna thanAra vikAra bhAva che. te vikArabhAva Atma svarUpanI upalabdhino ane tenA sAdhana tapa-saMyamano vighAtaka che, te cAritrane unnata thavA deto nathI, paraMtu temAM vighna utpanna kare che. jyAre zarIra puSTa bane che, indriyo baLavAna banI jAya che, tyAre kAma vAsanAnA vikArabhAvone utpanna thavAno avasara maLe che. tethI brahmacaryanI ArAdhanA karanAra sAdhakoe vividha tapazcaryA dvArA indriyo para niyaMtraNa rAkhavuM, zarIrane baLavAna na banAvavuM, jIhA indriyane kAbUmAM rAkhI ane pauSTika AhArano tyAga karavo anivArya che. abrahmasevI:- kAmavAsanAnI jALamAM phasAyelA mohita buddhivALA cAre jAtinA deva bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI, vaimAnika tathA manuSya ane tiryaMca jalacara, sthalacara, khecara A badhA strI-puruSanA rUpamAM paraspara maithuna sevana kare che ane AtmAne mohanIya karmanA baMdhanamAM grasta kare che. manuSyomAM mahAddhi ezvaryanA svAmI rAjA cakravartI, vAsudeva, baLadeva, mAMDalika rAjA Adi vipula bhogapabhoganI sAmagrIthI saMpanna, jIMdagI sudhI kuzIlanuM sevana karIne paNa atRpta avasthAmAM ja maraNane prApta thAya che. tenI umara utkRSTa eka karazeDapUrva varSonI hoya che. yugalika manuSyo jenI umara traNa palyopamanI utkRSTa hoya che, teo sadA yauvana avasthAmAM ja rahe che teone roga, vRddhAvasthA Adi koI vina hotA nathI, tema chatAM asaMkhya varSo sudhI viSaya bhogonuM sevana karIne paNa te atRpta avasthAmAM ja mRtyune prApta kare che. strInA nimittathI puruSane ane puruSanA nimittathI strIne vikArabhAvonI utpatti thAya che. keTalAya atilubdha banI parastrImAM Asakta thaIne gupta rUpe abrahmacaryanuM sevana kare che. parastrI laMpaTatA pragaTa thavA para kharAba rIte mAra paDe che. maithuna vAsanAmAM Asakta pazu paNa ekabIjA sAthe laDIne ekabIjAne mAre che. parastrIgAmI, potAnA niyama, samAjanI maryAdA ane AcAra vicArano bhaMga karI nAkhe che. tyAM sudhI ke dharma saMyamamAM lIna banela brahmacArI puruSa paNa maithuna saMjJAne vaza thaIne kSaNabharamAM cAritrathI bhraSTa thaI jAya che. moTA-moTA yazasvI ane prasiddha brahmacArI paNa kuzIla sevanathI apayaza, apakIrtinA bhAgIdAra banI jAya che. parastrIgAmI potAnA Aloka-paraloka baMnene bagADI nAkhe che, arthAt te sarva jagyAe bhayathI AkrAMta temaja du:khamaya avasthAmAM samaya pasAra kare che. jema ke rAvaNa, maNiratha, padharatha vagere. prAcIna kALamAM abrahmane mATe(strIone mATe) moTA-moTA yuddha thayA che, lohInI nadIo vahI che. jema ke sItA, dropadI, rUkamaNI, padmAvatI, tArA, kaMcanA, ahalyA, svarNagulikA, vidhummati, rohiNI Adi. e sivAya bIjA paNa aneka seMkaDo kaleza, vaMda paNa maithuna temaja strIonA nimite thayA che ane thatA rahe che. abrahmacaryanuM kharAba pariNAma - mohane vaza thayela prANI abrahmamAM Asakta thaIne mRtyu samaye azubha pariNAmothI naraka tiryaMca gatimAM jAya che. jyAM vividha bhayaMkara vedanAono anubhava kare che. cAra gati, covIsa daMDaka rUpa saMsAra aTavImAM vAraMvAra paribhramaNa kare che. abrahmanuM phaLa atyaMta duHkhakArI che. kSaNamAtranuM dekhAtuM sukha ane apAra duHkhonuM bhAjana che. parastrI gAmI prANI abrahmanA sevanathI potAnI zAMtino bhaMga kare che, niMdAne pAtra bane che, kharAba rIte mAravAmAM Ave che, narakagatinA mahemAna bane che. AgaLa paNa bhavobhava abrahmanI tRSNAmAM ja paDyo rahe che temaja bhoga sAmagrIthI vaMcitta ja rahe che. lAMbA samaya sudhI aneka prakAranI bhayaMkara temaja duHsahya yAtanAono bhAgIdAra bane che. (duHkhavipAka sUtramAM paNa abrahmacaryanuM dArUNa phaLa aneka kathAomAM kIdheluM che). pAMcamuM adhyayana : parigraha parigrahanuM svarUpa - A pAMcamo adharmadvAra, AzrayadvAra che. jamIna-jAyadAda, dhana-saMpatti, khetI, sonA-cAMdI, hIrA-jhaverAta, makAna-dukAna, strI-putra Adi keTalAya rUpomAM saMsAranA prANIo parigrahathI joDAyelA che. potAnuM zarIra ane karma paNa jIvano parigraha che. A parigraha sthAnomAM lAbhanI sAthe sAthe lobha saMjJAnI vRddhi thatI rahe che. AkhA jagatanuM dhana paNa koI lobhI vyaktine maLI jAya toya tene saMtoSa thaI zakato nathI. jemake agnimAM jemajema ghI Adi sAmagrI nAkhatA jAzo, tema te agni vadhatI jaze. A parigraha rAjA mahArAjAothI sammAnita che. aneka lokone hRdayapriya che; atyaMta managamato che; mukti prAptimAM argalA(daravAjAnI kaDI)nI samAna che; mamatvanuM mULa che; pApono, anyAyono janaka che. lobhamAM aMdha banela vyakti hitAhitanA vivekane khoI nAkhe che. bhAI-bhAImAM, mitra-mitramAM, pitA-putramAM tathA zeTha ane nokaramAM, A parigraha veranI vRddhi karAve che; hiMsAnA tAMDava, mahAsaMgrAmanuM nimitta che. nAnA-moTA sAmAnya jhaghaDA-kadAgraha to parigrahanA nimittathI jyAM tyAM thatA ja rahe che. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 233 jainology AgamasAra parigrahanA trIsa paryAyavAcI zabda :- (1) parigraha (2) saMcaya (3) caya (4) upacaya (5) nidhAna (6) saMbhAra(maMjUSA) (7) saMkara (8) Adara (9) piMDa (10) dravyasAra (11) mahecchA (12) pratibaMdha (13) lobhAtmA (14) maharthikA (15) upakaraNa (16) saMrakSaNatA (17) bhAra (18) saMpAtotpAdaka- anarthone utpanna karanAra (19) kalahano paTAro (20) pravistAra (21) anartha (22) saMstava (23) agupti (24) AyAsa(kheda-prayAsa) (rapa) aviyoga (26) amukti (27) tRSNA (28) anarthaka (29) Asakti (30) asaMtoSa. A sArthaka nAmomAM baMne prakAranA dravya ane bhAva parigrahano samAveza karavAmAM Avyo che. A trIsa nAma parigrahanuM virATa rUpa sUcitta kare che. zAMti saMtoSa samAdhithI jIvana vyatIta karanArAoe parigrahanA vibhinna rUpone sArI rIte jANIne teno tyAga karavo joIe. parigrahadhArI:- (1) cAre jAtinA 99 prakAranA deva mahAna RddhinA dhAraka che. temAM paNa Indra, sAmAnika, trAyaTiMzaka, lokapAla, ahamiMdra Adi vizeSa ezvaryanA svAmI che. te devagaNa paNa pota potAnI pariSada sahita, parivAra sahita, vizALa parigrahanA svAmI che, temAM alpAdhika mUcchabhAva rAkhe che. tyAMnA bhavana, vimAna, AvAsa, yAna-vAhana, zayyA, bhadrAsana, siMhAsana, aneka prakAranA maNiratna temaja maNiratnonA pAtra, vaikriya labdhi saMpanna apsarAo (devIo) Adi tenA svAmItvamAM hoya che. (2) caityastUpa, mANavaka sthaMbha, grAma, nagara, bagIcA, jaMgala, devAlaya, sarovara, vAvaDI, paraba temaja vastI Adi sthAnono A deva mamatvapUrvaka svIkAra kare che. (3) atyaMta vipula lobhamAM grasita A devomAMthI koI deva tirachAlokanA varSadhara(vizALa) kSetra, dviIpa, samudra, nadI, parvata, isukAra, dadhimukha, zela, kUTa AdimAM rahe che. A prakAranA deva upara kahela mahAna RddhinA svAmI, vaikriya labdhi temaja devAMganAo yukta thaIne vipula aizvaryano anubhava bhoga-upabhoga asaMkhyavarSo sudhI karavA chatAM tRpta (saMtoSa) thatA nathI ane atRpta avasthAmAM ja tyAMthI marIne anya gatimAM cAlyA jAya che. parigrahanI lAlasAmAM devagaNane paNa saMtoSa hoto nathI, to manuSyone athavA anya prANIonuM to kahevuM ja zuM? (4) akarmabhUmimAM rahenArA yugalika manuSya ane karmabhUmimAM rahenArA cakravartI baladeva, vAsudeva, mAMDalika rAjA, sAmAnya rAjA, rAjyakarmacArI, maMtrI, rAjakumAra, zeTha, zAhukAra, senApati, purohita sArthavAha Adi mahAna Rddhi saMpattithI temaja manoza bhogopabhoganI sAmagrIthI saMpanna hoya che. manohara manojJa lalanAo strIo temaja putra parivArathI saMpanna hoya che. tene paNa dhana-dhAnya, pazu, bhaMDAra, vyApAra, makAna, jamIna, jAyadAda, AbhUSaNa, vastra, hIrA, pannA, mANeka, motI, sonA, cAMdI, jhaverAta, yAna, vAhana, ratha, pAlakhI, Adi sukha sAmagrI ane bhoga sAmagrI hoya che. dAsa, dAsI, nokara Adi jemanI sevAmAM hAjara rahe che. te paNa mahA parigrahanA svAmI, mamatva, lobha, lAlasAnI agni zAMta na thavAthI aMtamAM atRptapaNAmAM ja marI jAya che. arthAt teo paNa vizAla parigraha, sukha, bhogathI saMtuSTa tRpta thatAM nathI, to pachI sAmAnya prANIone mATe zuM kahevuM (5) bIjA paNa aneka sAmAnya manuSya, tiryaMca potapotAne maLela parigraha, dhana, saMpatti, kuTuMba, parivAra-strI-putra sukha-bhoga sAmagrImAM, khAvA-pIvAmAM, vastra, upakaraNa, makAna, dukAna AdimAM tathA jIvananA koIpaNa sAdhana ane A zarIramAM mucchabhAva rAkhe che, nahi prApta thayela vastunI sadA kAmanA icchA tene hoya che, te paNa lAlasAnI lAya zAMta na thavAthI. mahAparigrahI kahevAya che ane atRpta asaMtuSTa ja marI jAya che. (6) bIjA paNa keTalAka loko parigraha-saMgrahane mATe keTalAya prakAranI (4) vidyAo (72) kalAo zIkhe che. asi-masi-kRSi karma kare che, vividha vyApAra- vANijya, khetI, kArakhAnA Adi seMkaDo upAya karIne dhana saMgrahane mATe jIvana paryata ahIM-tahIM bhaTakatA rahe che. (7) parigraha saMgrahane mATe keTalAka loko aneka hiMsA kArya kare che, khoTA anaitika kAryonuM sevana kare che, krodha, mAna, mAyA, lobha, kleza-jhaghaDA-vaira-virodha vadhAratA rahe che, icchA, tRSNA, gRddhi lobhamAM grasta rahe che. (8) A rIte A parigrahanI jALamAM badhA saMsArI jIvo phasAyelA che. parigraha pApanA kharAba pariNAma:- parigrahamAM Asakta banelA prANI tenA upArjanamAM, upabhogamAM temaja tenI rakSA karavAmAM aneka prakAranA pApakAryonuM AcaraNa karIne karmano saMgraha karatAM rahe che. teo A lokamAM paNa sadagati sanmArga ane sakhazAMtithI naSTa-bhraSTa thAya che, ajJAna moha aMdhakAramAM DUbatA rahe che. lobhane vaza thayelA viveka vagaranA thaIne bhUkha, tarasa, garamI, ThaMDI Adi kaSTone sahana kare che. aMtamAM badho parigraha paravazapaNe choDIne tathA tenA mamatva AsaktithI baMdhAyela karmonI sAthe narakagati, tiryaMcagati Adi saMsAra aTavImAM paribhramaNa kare che ane mahAna duHkhone bhogavatA rahe che. vivekavAna vijJajanoe A parigraha, lobha, tRSNAnI jALathI mukta thaIne AtmAnI durdazAthI surakSA karavI joie. bhavobhavamAM vividha parigrahane ane svargalokane paNa choDIne A jIva marato rahe che ane ahIMthI paNa choDIne eka divasa marI jAvuM paDaze. mATe jJAna ane viveka dvArA samajIne, saMtoSa temaja vairAgya bhAvanA dhAraNa karIne A parigrahano saMpUrNa tyAga karI levo khUba ja kalyANakArI che. saMpUrNa tyAga kadAca na thaI zake to paNa AzA tRSNAne rokI, parigrahanI sImA(hada) maryAdA karIne bAkI saMpUrNa parigrahathI nivRtta thaI javuM joie. Ama karavAthI prANI saMsAramAM rahevA chatAM paNa parigrahanA A kaTu pariNAmothI mukta rahI zake che ane taka lAgatAM eka divasa saMpUrNa parigrahano tyAga karIne saMsAra bhramaNathI haMmezAMne mATe mukta thaI zake che. prathama zrutaskaMdhano upasaMhAra :- A pAMca AzravonA nimittathI jIva niraMtara karmono saMgraha karIne cAra gatirUpa saMsAramAM paribhramaNa karato rahe che. koI abhAgI prANI to dharmanuM zravaNa paNa karatA nathI. koI mithyAdaSTi adhArmika nikAcitta baMdhavALA athavA pramAdI, dharmanuM AcaraNa karatA nathI. tIrthakara bhagavaMtoe samasta rogo, du:khono nAza karavAne mATe guNayukta madhura virecana Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 234 davA batAvI che, paraMtu niHsvArtha bhAvathI ane maphatamAM apAtI A auSadhinuM paNa koI sevana ja na kare tene zuM kahevAya? je buddhimAna vijJa-puruSa A pAMca Azrayone samajIne teno tyAga kare che te eka divasa karma-rajathI sarvathA rahita thaIne sarvotama siddhi(mukti)ne prApta kare che. parizeSa nirdeza :- sArAMzamAM vividha jANavA yogya viSayonuM svarUpa spaSTa karavA chatAM paNa keTalAMka jANavA yogya viSayono samAveza karAyo nathI je sUtramAM kahela che. yathA jalacara, sthalacara khecaranA alaga-alaga nAma che. anArya dezanA 54 nAma sUcitta karAyA che. nAstikavAdI aneka matAMtaronAM siddhAMtonuM kathana che. aneka hiMsaka Adeza-upadeza preraNAonA prakAra, yuddhanI taiyArI, temaja yuddha- sthaLanI bhayaMkaratA, samudrI lUMTanuM vistArathI varNana, saMsAra ane samudranI vistArathI upamA, cakravartInA zubha lakSaNa, tenI Rddhi, baladeva, vAsudevonI zArIrika temaja bhautika samRddhi, jugaliyA puruSanA temaja strIonA saMpUrNa aMgopAMgonuM alaga-alaga varNana karAyuM che. temanA prazasta(32) lakSaNa paNa kahyA che. bIjA zrataskaMdhano prAraMbha prathama zrutaskaMdhamAM pAMca Azrava dvAronuM arthAt hiMsA, jUTha, corI, kuzIla ane parigraha A pAMca maulika pApa sthAnonuM vistArathI varNana karAyuM che. tyArapachI bIjA zrutaskaMdhamAM A pAMcanA tyAgarUpa ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha A pAMca saMvara dvAronuM vistArathI svarUpa samajAvavAmAM AvyuM che. ema to acAnya AgamomAM temaja jaina sAhityamAM Azrava-saMvaranA apekSAthI aneka bheda paNa kahyA che. ahIM saMkSepanI. apekSAthI A pAMca bhedomAM saMpUrNa Avono samAveza karatAM varNana karyuM che. vAstavamAM AgamomAM keTalAya tattvonA bhedonI saMkhyAne mATe koIpaNa eka divAla nathI hotI. jema ke jIvonA bheda 2 thI laIne 563 sudhI kahevAya che. devatAnA bheda 4, 14, 198 sudhI kahevAmAM Ave che mATe apekSAthI ahIM 5-5 Azrava saMvaranuM varNana hovA chatAM paNa tenI pracalita vibhinna saMkhyAono koI virodha na samajavo joIe. A prakaraNamAM saMvaranuM varNana karatA thakAM ahiMsA Adi pAMconuM svarUpa temaja mahattva Adi batAvavAnI sAthe-sAthe hiMsAdinA sarvathA tyAgarUpa saMvaranI pramukhatA daIne saMyamanA pramukha guNa pAMca mahAvratanuM svarUpa spaSTa karAyuM che temaja temanuM mahattva batAvAyuM che. mahAvratonI surakSAne mATe pratyeka mahAvratanI pAMca-pAMca bhAvanAo arthAt te mae ArAdhanA karAvavA- vALI sAvadhAnI rUpa pravRttio kahevAmAM AvI che. tenuM yathArtha pAlana karavAthI ja mahAvratonuM samyaka pAlana thAya che. je pramukha pravRttionA mAdhyamathI AtmAmAM karmonuM Agamana thAya che te pravRttione Azrava kahevAmAM Ave che. je sad anuSThAno dvArA AtmAmAM karmonuM Agamana rokAya che tene saMvara dvArA kahevAmAM Ave che. A bIjA zrutaskaMdhamAM pAMca saMvara dvAronuM vistArathI varNana karavAmAM AvyuM che. pAMca saMvaranuM svarUpa - A pAMce saMvara pAMca mahAvrata rUpa che, tapa-saMyama rUpa che, samasta hitonA pradAtA che. karmarUpI rajane dUra karanAra che, cAra gatinA bhramaNane TALanAra che. seMkaDo bhavonA bhramaNano nAza karanAra che. vipula duHkhothI choDAvanAra, vipula sukhone ApanAra che. kAyara puruSone mATe tenuM AcaraNa duSkara che, kAraNa ke temanuM manobaLa nabaLuM hoya che. je indriyonA dAsa che, mana para niyaMtraNa karI zakatA nathI, gheryahIna che, sahanazIla nathI; teo prathama to mahAvratone dhAraNa ja karI zakatA nathI; kadAca dhAraNa karI le to paNa te kAyara puruSa vacamAM ja bhraSTa thaI jAya che, zithila thaI jAya che arthAt sAdhu vezamAM rahevA chatAM paNa asAdhu jIvana vyatIta kare che. vairyazALI daDha manobaLavALA puruSa zUravIratAthI parISaha upasargono sAmano karatAM sahaja ane daDha bhAvathI saMyama niyamonuM pAlana kare che. teo mana ane indriyone vivekathI aMkuzamAM rAkhe che. teone mATe A pAMca mahAvrata mokSamAM pahoMcavAno mArga che athavA karmarAja bAkI rahe to svarga prApta karAvanAra che. prathama adhyayana : ahiMsA(mahAvrata) ahiMsAnuM svarUpa - A nigraMtha pravacana tIrthakara bhagavaMtoe saMsAranA samasta jIvonI dayA mATe (anukaMpA mATe) ane tenI rakSA pramukhatAthI ja tIrthakara upadeza Ape che. Ama paNa badhA mahAvratomAM mukhya ahiMsA mahAvrata ja che tenI surakSAne mATe ja bAkInA cAra mahAvrata che arthAt bAkInA cAra mahAvratothI paNa ahiMsA mahAvratanI puSTi thAya che. evA ahiMsA pradhAna, samasta jIvonI anukaMpA - rakSA pradhAna A pravacana, AtmAne mATe hitakara che A bhava ane parabhava baMnemAM kalyANakara che. bIjA pravacanomAM (siddhAMtomAM) anuttara, zreSThatama, sarvottama che ane badhA ja pApo temaja duHkhone upazAMta karanAra arthAt teno aMta karAvanAra che. jevI rIte bhayabhItane mATe zaraNa, pakSIone mATe AkAza, bhUkhyAne bhojana tarasyAone pANI, samudramAM DUbatA lokone mATe jahAja, rogathI pIDitone auSadha ane aTavImAM sArthavAhono saMga, prANIone sukhakAraka thAya che tenAthI paNa adhikatara A ahiMsA bhagavatI trasa-sthAvara samasta prANIone mATe mahAna kuzala, kalyANakArI, maMgaLakArI ane sukhakArI che. ahiMsA bhagavatInA paryAyavAcI sATha nAma:- (1) dvIpa, trANa, zaraNa, gati, pratiSThA (2) nirvANa (3) nivRtti (4) samAdhi (5) zakti (6) kIrti (7) krAMti (8) rati (9) virati (10) zrutanuM aMga (11) tRpti (12) dayA, anukaMpA-kaSTa pAmatAM athavA maratAM prANIonI karuNA prerita AtmabhAvothI rakSA karavI, yathAzakti bIjAnA duHkhanuM nivAraNa karavuM (13) vimukti (14) kSamA Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 235 AgamasAra (15) samyapha ArAdhanA (16) mahatI-vizAla(samasta vratono samAveza karanArI), (17) bodhi (18) buddhine sArthaka banAvanArI (19) dhRti (20) samRddhi(badhAM ja prakAranI saMpannatA) (21) Rddhi-lakSmI (rara) vRddhi (23) sthiti (24) puSTi (25) naMdA-AnaMdakArI (26) bhadrA-kalyANakArI (27) vizuddhi (28) labdhi (29) viziSTa daSTi-anekAMta daSTi (30) kalyANa (31) maMgala (32) pramoda (33) vibhUti-AdhyAtmika aizvarya (34) rakSA (35) siddhAvAsa (36) anAzrava (37) kevalisthAna (38) ziva (39) samiti (40) zIla (41) saMyama (42) sadAcAra (43) saMvara (44) gupti (45) vyavasAya (46) unnati (47) yajJa (48) Ayatana-guNonuM ghara (49) apramAda (50) AzvAsana- tasallI (51) vizvAsa (para) abhaya (53) amArI (54) cokhI-bhalI (55) pavitrA (56) zuci(pavitra) (57) pUlA (58) vimalA(54 thI 58 sudhI sArI - bhalI, nirmaLa, niSkalaMka, zuddha, pavitra Adi artho temaja bhAvonA sUcaka nAma che) (59) prabhASA-prakAzamAna (60) nirmalatarA. vibhinna apekSAothI paripUrNa A guNa niSpanna nAma che.A nAmo dvArA ahiMsAnuM svarUpa,ahiMsAnuM mahattva temaja ahiMsAno vyApaka artha spaSTa thAya che ahiMsAnA dhAraka - A ahiMsA bhagavatInuM traNe lokamAM pUjita kevaLa jJAna, darzananA dhAraka samasta jagatanA jIvo pratye vAtsalyabhAva dhAraNa karanAra tIrthaMkara prabhue samyaka rUpathI kathana kyuM che. aneka viziSTa jJAnI, labdhidhArI, vividha taponirata tapasvI, dharamati atizaya lokottara buddhi saMpanna, AhAra-vihAramAM atizaya saMpanna, sadA zIla, svAdhyAya, dhyAnamAM lIna, mahAvratadhArI, samiti gupti yukta, cha kAyanA rakSaka, nitya apramata rahevAvALA, zreSTha, munivaro temaja tIrthakara bhagavaMtoe pote A ahiMsA bhagavatInuM samyaka pAlana kyuM che. arthAt te jinezvaro dvArA prarUpita temaja sevAyela tathA ghaNA mahAmunio dvArA levAyela che. bIjA paNa evA athavA sAmAnya anaMta jIvoe ahiMsA mahAvratanuM ArAdhana kyuM che. vartamAnamAM lAkho jIva karI rahyA che, bhaviSyamAM paNa anaMtA anaMta jIva A ahiMsA mahAvratanuM saMpUrNa pAlana karIne mukti prApta karaze. ahiMsA mahAvratadhArIonI AhAra caryA - zarIra ane AyuSyane dhAraNa karavA mATe manuSya mAtrane AhAranI AvazyakatA hoya che. AhAra vinA lAMbA samaya sudhI saMyamacaryAnuM ArAdhana thaI zakatuM nathI, tethI ja jinezvaroe asAvadha vRtti eTale pApa rahita ahiMsaka vRtti AhArane mATe kahI che. te A pramANe che ahiMsaka munioe pRthvI, pANI, agni, havA, vanaspati Adi sthAvara tathA samasta trasa prANIo pratye pUrNa saMyama temaja dayA anukaMpAne mATe nirdoSa bhikSAnI gaveSaNA karavI joie. te AhAra navakoTithI zuddha hovo joie. (1-3) sAdhu pote AhArane mATe hiMsA na kare, na karAve, anumodanA paNa na kare. (4-6) pote AhAra na pakave, na pakAvarAve, pakAvatA hoya tenI anumodanA kare nahi. (7-9) pote kharIde nahi, kharIdAve nahi, kharIda karavAvALAne anumodana Ape nahi. A nava koTI che. mana, vacana, kAya A traNe yogothI tenuM zuddha pAlana kare. ugama, utpAdano ane eSaNAnA 42 doSothI rahita zuddha AhAra maLe te mATe prayatna kare. 42 doSonuM spaSTIkaraNa AgaLa pariziSTamAM(pRSTa 241mAM) juo. pUrNarUpe jIva rahita acitta temaja zaMkArahita AhAra pANInI gaveSaNA karavI joie. AhAra grahaNa karavAne mATe gRhasthanA ghare dharma kathA na kare. zubhAzubha sUcaka lakSaNa, svapna phaLa, jyotiSa, nimita AdinuM kathana na kare. jAdu maMtara Adi camatkArono prayoga na kare. koInA vaMdana, sanmAna, satkAra Adi karIne bhikSA prApta na kare, koInI paNa hIlanA, niMdA, tiraskAra na kare. koIne paNa bhayabhIta na kare athavA mAravA, pITavAnuM kAma na kare. abhimAna, mAyAcAra, gusso athavA dInatA (darIdratA) na kare. mitratA, prArthanA(guNagrAma), athavA sevA karIne AhAranI prApti karavI joIe nahi. - ajJAta gharothI eTale ke jyAM sAdhune javAnA pahelAM tenA AvavAnI koI jANakArI athavA taiyArI na hoya tyAMthI bhikSA karavI joie. bhikSA levAmAM koIpaNa prakArano AsaktibhAva ke khedabhAva(nArAjIbhAva) na hoya, hatAza athavA hIna bhAva na hoya, dayanIya na bane, koI prakAranA khedano anubhava karI kheda khinna na bane, gabharAyelA jevo ke thAkelA jevo na bane, arthAt gocarI karatAM koI parezAnIno anubhava na thAya. paraMtu saMyama nirvAha, cAritra nirmANa, vinayakSamA Adi guNa vRddhinI ceSTAthI yukta thaIne ja sAdhuoe AhAra pANInI gaveSaNA karavI joie. A rIte sAdhunI AhAra prApti paNa dravya temaja bhAvathI pUrNa ahiMsaka, asAvadya, pUrNa pApa rahita kahela che. tenuM yathArtha pAlana karavAthI ja bhikSu saMpUrNa ahiMsaka bane che. ahiMsA mahAvratanI pAMca bhAvanAo :mahAvratonI rakSA ane samyaka ArAdhanA mATe A bhAvanAo kahela che. tenuM sAvadhAnIpUrvaka pAlana karavAthI saMyamanI ArAdhanA ane saphaLatA saMbhave che. prathama bhAvanA-IrSA samiti:- ubhA thavuM, besavuM, cAlavuM athavA anya pravRtti muni dvArA vivekapUrvaka thavI joie. cAra hAtha pramANe AgaLanI bhUmine muni sAvadhAnI pUrvaka joIne cAle, cAlavAmAM pratyeka vyasa-sthAvara prANInI dayAmAM tatpara thaIne phUla, pAMdaDA, kUMpaLa, kaMdamULa, mATI, pANI, bIja, chAla, lIlaphula, zevALa, lIluM ghAsa Adine bacAvatAM yatanApUrvaka cAle. koIpaNa prANInI upekSA karavI joIe nahi; niMdA, gaha karavI joIe nahi; tenI hiMsA, chedana, bhedana karavuM joIe nahi; tene duHkhI karavA joie nahi. jarA mAtra paNa koI jIvone bhaya athavA du:kha ApavuM joie nahi. A rIte sAdhu IrSA samitimAM mana, vacana, kAyAthI bhAvita thaIne malinatA rahita, saMkaleza rahita temaja aticAra rahita cAritranuM pAlana kare. bIjI bhAvanA-mana samiti :- manathI kyAreya paNa pApakArI, adhArmika, krUra, vadha, baMdhana, bhaya. maraNa AdithI koIne pIDA ApavAnuM muni ciMtana na kare paraMtu nirmaLa saMkleza rahita mananA pariNAma rAkhe. manane haMmezAM svaccha, zAMta ane samabhAvamAM rAkhe. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 236 trIjI bhAvanA-vacana samiti:- munioe pApakArI pariNatiothI yukta thaIne kiMcitta paNa sAvadha bhASAno prayoga karavo joIe nahi arthAt kaThora, karkaza, chedakArI, bhedakArI, marmayukta, pApapreraka, gRhasthone Avo, jAvo AdinI preraNAyukta vacanono prayoga muni na kare, krodha, mAna, mAyA, lobhane vaza thaIne na bole; hAsya, vinoda, bhaya, vAcALatA, vikathAmAM prerita buddhithI vacanano prayoga na kare; A badhAnuM dhyAna rAkhatAM thakAM ati Avazyaka, mRdu(madhura), asAvadha, viveka yukta bhASA bole; koIne paNa pIDA thAya tevI vANI jarApaNa na bole. cothI bhAvanA-eSaNA samiti - pUrve kahela zuddha nirdoSa gaveSaNA karIne bhikSA(madhukarI) vRttithI AhAra laIne gurunI pAse Ave. javA-AvavAnuM pratikramaNa kare. gurunI samakSa AlocanA karIne AhAra batAve. tyArapachI apramAda bhAvathI pharI doSonI nivRtti mATe kAussagna pratikramaNa kare, pachI zAMtabhAva yukta sukhazAMtipUrvaka besIne thoDo samaya zubhayoga, dhyAna, svAdhyAyamAM samaya pasAra karatAM dharmamana, avimana, sukhamana, avigrahamana, samAdhimana, zraddhA-saMvega nirjarAyukta mana, jinavacano pratye pragADha vatsalatA yukta manavALA thaIne arthAt saMpUrNa pavitra prasanna cittavALA thaIne muni UbhA thAya ane guru ratnAdhikane kramathI nimaMtraNa kare (dUra hoya to ubhA thAya temaja ati najIkamAM beThA hoya to beThA-beThA ja zraddhA bhakti vinayayukta thaIne nimaMtraNa kare) temaja bhAvapUrvaka Ape. pachI yogya Asana upara bese. saMpUrNa zarIranuM pramArjana karI hAthanuM pramArjana kare. pachI mUchabhAva, gRddhi bhAvathI rahita thaIne AkuLatA, lolupatA, lAlasA rahita paramArtha buddhivALA thaIne sAdhu jJAtAsUtramAM kahela daSTAMtonuM ciMtana karatA thakAM AhAra kare. AhAra karatA samaye mukhathI caba-caba, suDa-suDa avAja na karatAM vivekapUrvaka khAya; jaldI-jaldI utAvaLathI na khAya; atyaMta dhIme-dhIme ALasa karatAM na khAya; vacamAM bIjI vAtomAM, kAryomAM samaya pasAra na kare; bhUmi para na DhoLatAM bhojana kare, pahoLA mukhavALA pAtramAM yatanApUrvaka tathA AdarapUrvaka bhojana kare. rasa vRddhi hetu saMyoga meLavavo, AhAranI niMdA athavA prazaMsA karavI arthAt AhAra pratye atyaMta glAnabhAva athavA atiharSabhAva Adi muni na kare; jevo AhAra maLe tene virakta bhAvathI khAya; maryAdAthI khAya arthAt gADInI dharImAM tela devA athavA ghAva para malama lagADavAnI samAna, phakta saMyama nirvAhane mATe jeTalo jarUrI hoya teTalo ja AhAra kare. A rIte AhAra samitinuM sAdhu yogya rUpathI aticAra rahita pAlana kare. A rIte ahIM sAdhunI bhojanavidhi batAvI dIdhI che. anya sUtromAM paNa A viSayanuM varNana dazavaikAlika, uttarAdhyayana , jJAtAdharmakathA sUtra AdimAM che. te samasta vidhi niyamonuM vivekapUrvaka, bhAvapUrvaka, yathArtha rUpe pAlana karavuM joie. pAMcamI bhAvanA-AdAna nikSepaNA samiti - saMyamanI rakSA mATe athavA garmI, ThaMDI, jIva, jaMtu, macchara AdithI zarIranI rakSA mATe sAdhu vastra, pAtra, pATa, saMthArA, rajoharaNa, mukhavastrikA Adi upakaraNone temAM rAga-dveSa na karatAM dhAraNa kare; te upakaraNone yatanApUrvaka rAkhe ane yAtanAthI le. baMne vakhata yatanAthI paDilehaNa kare, jarUrI hoya to jatanAthI khaMkhere, jatanAthI pramArjana kare; divase ane rAte haMmezAM apramattabhAvathI arthAt sAvadhAnIpUrvaka ja badhI pravRtti kare. ahIM upalakSaNathI paraThavAnI samiti paNa samajI levI joie arthAt maLa, mUtra, zleSma Adi zarIrathI nIkaLelI nakAmI vastune yatanAthI, vivekapUrvaka, koIne dugacchA ke dhRNA na Ave e rIte paraThe. paraThavAnI bhUmi koInI mAlikInI hoya to tenI AjJA laIne paraThe. koInI mAlikI na hoya to zakrendranI AjJA laIne pachI paraThe. uttarAdhyayana sUtra adhyayana-26mAM batAvela vidhithI temaja nizIthasUtramAM kahela vidhi ane doSono viveka rAkhatAM paraThe. A rIte pahelA mahAvratanI pAMca bhAvanAmAM pAMca samitionuM samyaga ArAdhana sUcitta karAyuM che. manane pavitra rAkhavAnI preraNA apAyelI che. bhAvArtha e che ke ApaNA bhAva pUrNa ahiMsaka hovA joie ane tenI sAthe pravRtti paNa samyaka hovI joIe, te ja A pAMca bhAvanAono uddeza che. A rIte pAMca bhAvanAo yukta prathama saMvara dvArarUpa prathama mahAvrata- ahiMsAnuM svarUpa che. tenuM haMmezAM jIMdagI sudhI pAlana karavuM joie. bIjuM adhyayanaH satya(mahAvrata) satya svarUpa:- jo ke ahiMsAnI ArAdhanA mokSamArgamAM mukhya che to paNa tenI samIcIna temaja saMpUrNa ArAdhanAne mATe satyanI ArAdhanA paNa atyaMta Avazyaka che. satya ahiMsAne alaMkRta kare che, suzobhita kare che. tethI asatyano tyAga karIne satyano pUrNarUpathI svIkAra karavo joie. satya vacana bIjuM saMvara dvAra che. te zuddha nirdoSa che. pavitra vrata che. badhA upadravothI rahita che. prazasta vicArothI utpanna thavAvALA, susthira kIrtivALA, uttama koTinA devo temaja zreSTha mAnavathI mAnya karAyuM che. sadgati mArganuM pradarzaka che. A satyavrata lokamAM uttama che; badhAne mATe hitakArI che; mahApuruSo dvArA svIkArela che; satyanuM sevana karanArA ja sAcA tapasvI ane niyamaniSTha hoI zake che. satyanI saMpUrNapaNe bhAvapUrvaka ArAdhanA karavAvALA bhayaMkaramAM bhayaMkara ApattinA samayamAM paNa Azcarya pamADe tevI sahajatAthI bacI zake che. - satyanA prabhAvathI vidyAo temaja maMtra siddha thAya che. satya sAgarathI paNa vadhAre gaMbhIra ane merU parvatathI paNa adhika sthira hoya che. sUryathI paNa vadhAre jAjvalyamAna ane caMdrathI paNa vadhAre zItaLa che. satya hovA chatAM paNa tyAga karavA yogyaH- (1) je saMyamanuM vidhAtaka hoya (2) jemAM hiMsA athavA pApanuM mizraNa hoya (3) phATaphUTa karavAvALuM hoya (4) anyAyanuM poSaka hoya (5) doSanuM AropaNa karavAvALuM hoya (6) vivAdapUrNa hoya (7) A lokamAM niMdanIya hoya (8) sArI rIte joyuM, sAMbhaLyuM ke jANyuM na hoya (9) potAnI prazaMsA ane bIjAnI niMdA rUpa hoya (10) je ziSTAcAranuM Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | 237 AgamasAra ulaMghana karanAra hoya (11) drohayukta hoya (12) jenAthI koIne paNa pIDA thAya tevuM satya paNa Azravayukta ja che. te satya mahAvratadhArI mATe tyAgavA yogya che. satya na hovA chatAM satya :- (1) koI deza videzamAM je zabda prasiddha hoya jema mAtAne 'AI', nAIne 'rAjA' A janapada satya che (2) ghaNA lokoe je zabdono prayoga mAnya rAkhyo hoya jema ke paTarANIne 'devI' A zabda sarvane mAnya satya che (3) jenI mUrti hoya te nAmathI kahevuM athavA zataraMjanI goTIone hAthI ghoDA kahevA te sthApanA satya che (4) jenuM je nAma rAkhI dIdhuM te guNa na paNa hoya. jema ke nAma che lakSmI paraMtu hoya bhikhAraNa, A nAma satya che (5) sAdhunA guNa na hoya paNa veSa hoya tene sAdhu kahevA A rUpa satya che (6) koI apekSA vizeSathI nAnuM--moTuM kahevuM, jema pitA dIkSA paryAyamAM nAnA che. putra moTo che tene nAnA moTA kahevA A apekSA(pratItya) satya che (7) loka vyavahAramAM je vacana pracalita thaI jAya jema ke gAma AvI gayuM. gAma to AvatuM nathI, topaNa bolavuM, A vyavahAra satya che. (8) koI guNanI mukhyatA hoya tenI apekSAe kathana karavuM jema ke aneka raMga hovA chatAM paNa mukhya raMganuM kahevuM, aneka guNa hovA chatAM paNa eka avaguNa hovAthI avaguNI kahI devuM te bhAva satya che. (9) saMyogane kAraNe te nAmathI kahevuM jema ke daMDa dhAraNa karavAthI ThaMDI. A saMyoga satya che. (10) samAnatAnA AdhAre upamA lagAvI devI jema ke caraNakamala, mukhacaMdra Adi A zabda prayoga karavAthI satya mahAvrata doSita thatuM nathI. bhASAjJAna :- prAcIna prasiddha cha bhASA kahelI che- (1) prAkRta (2) saMskRta (3) mAgadhI (4) zaurasenI (5) paizAcI (6) apabhraMza. gadya ane padyanA bhedathI temanA be-be prakAra che. bhASA zuddhi mATe 16 prakAranuM vacana jJAna Avazyaka che (1-3) eka vacana, dvivacana, bahuvacana. (4-6) strIliMga, pulliMga, napuMsakaliMga. (7-9) bhUtakALa, vartamAnakALa, bhaviSyakALa. (10) pratyakSa vacana--A sajjana che. (11) parokSa vacana-te guNavAna che. (12-15) prazaMsAkArI athavA doSa pragaTa karavAvALA vacananI caubhaMgI (16) AdhyAtma vacana.- mananI vAta acAnaka pragaTa thaI javI, ekAeka bolI javuM, haiye te hoThe nI ukti caritArtha thaI javI. A rIte viveka temaja jJAna yukta bhASAno prayoga karavAvALA satya mahAvratanA ArAdhaka thAya che. satya mahAvratanI pAMca bhAvanAo :- pahelI bhAvanA : ciMtyabhASaNa :- * jaldI-jaldI samajyA ke vicAryA vagara ekAeka na bolavuM, capaLatAthI na bolavuM, kaDavuM na bolavuM, kaThora, pIDAkArI, sAvadha na bolavuM. eno vicAra karIne hitakArI, parimita, zuddha, saMgata, avirodhI, viSayanA arthane spaSTa karavAvALI, vicArapUrvaka, samaya ane prasaMga anusAra, saMyatIoe satya bhASA ja bolavI joie. vagara vicArye bolavAthI kyAreka asatya bhASAno prayoga thaI jAya che ane koIkavAra bhayaMkara anartha utpanna thaI jAya che. sArI rIte vicAra karIne bolanArane pazcAtApa karavAno avasara Avato nathI. tene lAMchita thavuM paDatuM nathI ane tenuM satyavrata akhaMDita rahe che. bIjI bhAvanA : akrodha :- koI pratye krodha bhAva na rAkhavo, kAraNa ke krodha bhAvanAmAM rahelI vyakti jUTha, cugalI, kaDavA kaThora vacana bole che, kleza, vaira, vivAda kare che, satya, sadAcAra, vinaya guNano nAza kare che. krodhAgnimAM baLatI thakI vyakti bhASAmAM aneka prakAranA doSonuM AcaraNa kare che. Ama bIjA mahAvratanA ArAdhaka sAdhuoe krodha na karavo joie temaja niraMtara kSamAthI bhAvita aMtaHkaraNavALA thaIne rahevuM joie. na krodhIno viveka cAlyo jAya che, sat asattnuM bhAna rahetuM nathI, pAgala jevo banI jAya che. tethI krodhano tyAga karavo, krodhavRtti para vijaya prApta karavo, zramaNane mATe parama Avazyaka che. trIjI bhAvanA : nirlobhatA :- lobhano artha che- nahi prApta thayelanI icchA ane prApta thayelamAM Asakti. lobhI vyakti yaza, kIrti, sukha--suvidhA, Rddhi-- vaibhava, Adara-satkAra-sanmAna, pratiSThA, bhoga-upabhoganI Avazyaka sAmagrIne mATe temaja bIjA paNa aneka prayojanathI asatya bhASaNa, mizra bhASaNa kare che; tethI sAdhuoe upara kahela koIpaNa viSayamAM lobha na karavo joie. lobhI vyakti mithyA bhASaNa kare che. lobha paNa khoTuM bolavAnuM eka mukhya kAraNa che tethI nirlobhatAthI aMtaHkaraNane bhAvita karavuM joie. koI tarapha pakSapAta paNa na karavo . cothI bhAvanA : nirbhayatA :- bhayabhIta na thavuM, nirbhaya banavuM. Darapoka, bhIru vyakti aneka bhayathI bhayagrasta banatI rahe che. te pote paNa Dare che ane bIjAne paNa DarAvI de che.(bhaya hAsyanI jema cepI hoya che). Darapoka vyakti grahaNa karela vrata niyamanI pratijJAne pUrNa vahana karI zakatI nathI. tene choDI de che, tethI koIpaNa vyaktithI koIpaNa saMyogamAM temaja roga, saMkaTa, duHkha, mRtyu AdithI bhayabhIta thavuM na joie. iSTa-viyoga, aniSTa-Akroza, Takora vagerenA bhayathI paNa DaravuM na joie. bhayathI asatyano prayoga thAya che. bhaya AtmazaktinA vikAsamAM bAdhArUpa bane che, hiMmatane toDI nAkhe che. bhaya samAdhino vinAzaka che, saMkalezane utpanna karavAvALo che; te satya para sthira rahevA deto nathI. Darapoka mAnava pote paNa sanmArga para cAlI zakato nathI ane bIjAone paNa cAlavAmAM bAdhaka bane che. bhayabhIta banelI vyakti bhayathI bacavA mATe hiMsA athavA khoTA mArgano sahAro le che. tenI saraLatA nAza pAme che; jethI te asatya ane mAyAcAra kare che. vAstavamAM bhaya rAkhavAthI koI roga, Apatti ke pratikULa saMyoga dUra thatA nathI. bhaya koIpaNa pratikULa saMyoganI auSadhi nathI ke jenAthI te naSTa thaI jAya. tethI dareka sAdhake AtmAne bhayabhIta na banAvatAM saraLa, satyaniSTha, niDara, dhairyavAna banAvavo joie. to ja satya mahAvratanI sAcI ArAdhanA thaI zake che. mATe ja satya bhagavAnanA ArAdhakoe haMmezAM potAnA aMtaHkaraNane cittanI sthiratAthI dhairyavAna, saraLa temaja nirbhayatAyukta banAvavuM joie. pAMcamI bhAvanA : hAsya tyAga :- mahAvratadhArI sAdhuoe hAsya-majAka, vinodanuM sevana karavuM na joie. kadAca evo prasaMga Ave to maunanuM avalaMbana levuM joie. hAsya karanAra sAdhaka vyakti sArI lAgatI nathI. hAsyamAM vyakti azAMtine utpanna karanAra zabdono prayoga kare che. koIno parihAsa, tenA apamAna ke tiraskAranuM kAraNa paNa bane che. majAkamAM bIjAonI niMdA, tiraskAra bahu priya lAge che, temAM ja AnaMda Ave che paraMtu te hAsyamAM karelI vRttio bIjAone pIDAkArI thAya che. hAsya vikathAono Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 AgamacAra-pUrvArdha vadhAro karanAra paNa che temaja zarIranA aMgone vikRta tathA cetanA vagaranA karanAra che. prathama nokaSAya che. kaSAyane janma Ape che. vidhamAna kaSAyone bhaDakAvanAruM IdhaNa che. aneka yudhdho hAsyanA nimitathI thayAM che. - hAsyamAM eka bIjAnI gupta vAta pragaTa karIne apamAna karAya che. A rIte hAsya vRtti satya temaja saMyamano vinAza karanAra che. parabhavamAM paNa gatine bagADanAra che. tethI satya mahAvrata dhArI sAdhue hAsya majAkano tyAga karIne vadhAremAM vadhAre maunavrata dhAraNa karIne potAnA aMtaHkaraNane gaMbhIratA, saraLatA temaja satyaniSThatA yukta karatA rahevuM joie. hAsyamAM satyane paNa vikRta karavuM paDe che. mIThAM-maracAM bhabharAvIne bolavuM paDe che. bhAvArtha e che ke hAsyamAM asatyano AdhAra levo paDe che. tethI satyavratanA rakSaNa mATe hAsyavRttine choDavI atyaMta Avazyaka samajavI joie. gaLa vadhela sAdhu paNa jo hAsyavRttimAM paDI jAya to tenA saMyamano prabhAva naSTa thaI jAya che. te kutUhala priya banI jAya che ane devagatimAM paNa kilviSika Adi devamAM utpanna thAya che. saMyamano virAdhaka banI jAya che. A satya bolavAnA uparokta mukhya pAMca kAraNa kahyA che. temAM nahiM aTakatAM AtmAne saMyama guNomAM bhAvita karatA rahevuM joIe. asatyathI bacavAno A sIdho ane saraLa upAya che ke satya vratanA ArAdhakoe- (1) haMmezA UMDo vicAra karIne niravadya komaLa vacana bolavA. (2-3) krodha, lobha Adi kaSAyone vaza thaIne na bolavuM (4-5) bhaya temaja hAsya vRttino sahAro paNa na levo paraMtu vicArakatA, zAMti, nilabhatA, mauna, gaMbhIratA Adi guNo dhAraNa karavA joIe. A pAMca bhAvanAothI puSTa thaIne satya saMvara dvArA AtmAne Azravarahita banAvavAmAM pUrNa saphaLa thAya che. trIjuM adhyayana: acaurya (mahAvrata) acauryanuM svarUpaH- (1) A trIjuM saMvara dvAra che temAM corI karavAnuM, dIdhA vagara koI vastu levI temaja AjJA vagara koI paNa vastu levI, te sarvano tyAga karAya che. pUrNarUpe tyAga karavAvALA ja mahAvratadhArI kahevAya che. temAM para dravyanI anaMta tRSNAno nigraha thaI jAya che Azravono nirodha thAya che. tenuM pAlana karanAra nirbhaya thAya che arthAt corI ane adattathI utpanna thatI ApattiothI rahita thaI jAya che. tenA abhyAsathI saMyamazIla sAdhakanA hAtha-paga paNa saMyamita thaI jAya che. teo adatta ane AjJA vagaranI vastuno sparza paNa karatA nathI. AvA asteya mahAvratanuM aneka uttama puruSoe sevana kyuM che, te uttama puruSo dvArA parama zreSTha dharmAcaraNarUpe mAnya karAyuM che. (2) A mahAvratanA ArAdhaka zramaNa kyAMya paNa paDelI ke khovAyelI cIja, temaja koIpaNa bhUlI gayA hoya tevI vastune pote letA nathI, koIne levAnuM paNa kahetA nathI. tene mATe sonuM, maNi, ratna, paththara badhuM samAna che. koImAM paNa AkarSaNa ke kutUhala pralobhana hotuM nathI. A rIte te mahAvratadhArI lokamAM vicaraNa kare che. (3) jaMgalamAM, khetaramAM ke rastAmAM koIpaNa puSpa, pAMdaDA, phaLa, ghAsa, tRNa, paththara, retI vagere nAnI ke moTI, thoDI athavA vadhAre kImatanI vastune dIdhA vagara athavA koInI AjJA vagara grahaNa karatA nathI. arthAt aceta tRNanI AvazyakatA hovA chatAM paNa adatta athavA AjJA vagara letA nathI. koI samayamAM saMyama ke zarIra mATe upayogI, vyaktigata mAlikIthI rahita vastunI zakendra mahArAjanI AjJA laIne grahaNa kare che. (4) asteya mahAvratadhArI makAna, pATa, AhAra, vastra, pAtra yA anya vastu koInA devA para ja grahaNa kare che. bIjAnA avaguNa apavAda karatA nathI. koInA guNono niSedha-nAza karatA nathI. bIjAnA nAmathI koI vastu letA nathI. koI dAna karatuM hoya to temAM aMtarAya karatA nathI. koInI cADI karatA nathI temaja koInI sAthe matsara(ahaMkAra) bhAva paNa rAkhatA nathI. A sUkSma adattanA tyAganI apekSAe kathana che. A mahAvratamAM jIva-adatta, tIrthakara-adattano paNa tyAga thAya che.(a (5) je sAdhu zayyA saMskAraka athavA bhaMDopakaraNa vidhi yukta grahaNa karatA nathI, sAdharmikomAM saMvibhAga karatA nathI. pote saMgraha karI le che. (1) zakti hovA chatAM tapa karatA nathI (2) vratonuM pAlana barAbara karatA nathI (3) rUpa(veza)nI maryAdAno bhaMga kare che (4) bIjI paNa samAcArIno bhaMga kare che (5) bhAvonI vizuddhi pUrNarUpe na rAkhatA kaluSatA, matsaratA, harSa-viSAda, rAga-dveSa, niMdA-vikathA Adi kare che. A rIte je kramazaH tapanA cora, vratanA cora, rUpanA cora, AcAranA cora, bhAvonA cora bane che arthAt te saMbaMdhI bhagavAnanI AjJAomAM puruSArtha karatA nathI. teo parasparamAM bolAcAlI, kleza, kalaha, vAda-vivAda, vaira-virodha kare che, asamAdhibhAva utpanna kare che, khAvAnI koI maryAdA rAkhatA nathI, lAMbA samaya sudhI verabhAva rAkhe che, vAraMvAra gusso karatA rahe che, AvA lakSaNovALA sAdhaka bhagavaMtanI AjJAnA cora che. teo asteya vratanuM samyaka ArAdhana karI zakatA nathI. (6) upara kahela doSono tyAga karIne je AhAra-pANI bhaMDopakaraNone samyaka vidhithI prApta karIne, bAla, glAna, tapasvI, sAdharmika sAdhuonI sevA bhakti kare che. AcArya, upAdhyAya Adi pUjya puruSonI vinaya, bhakti, sevA kare che. haMmezAM pUjya puruSonA cittanI ArAdhanA kare che. nirjarAnA lakSe dasa prakAranI vaiyAvacca-sevA kare che. dIdhA vagara ke AjJA vagara makAna Adi, AhAra Adi koIpaNa vastu grahaNa karatA nathI. koI jIvonAM prANonuM paNa haraNa karatAM nathI (jIvaadata). kleza, vairabhAva, kaSAya, niMdA, kapaTa, prapaMca karatA nathI. koInuM paNa kyAreya viparIta ke apriya karatA nathI athavA koIne paNa dAna dharmathI vimukha karatA nathI. evA sAdhaka A asteyavratanA samyaka ArAdhaka thAya che. (7) A rIte jinezvare kahela trIjuM mahAvrata AtmAne hitakArI che. bIjA bhavamAM zubha phaLane ApanAra che, bhaviSyane mATe kalyANakArI che. pApone ane pApanA phaLane zAMta karanAra che. A mahAvratanI surakSA temaja saphaLa ArAdhanAne mATe pAMca bhAvanA kahI che. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 239 jainology AgamasAra acaurya mahAvratanI pAMca bhAvanA :prathama bhAvanA nirdoSa upAzraya:- gAma AdimAM vicaraNa karatA munine nivAsa karavAne mATe je koI makAnamAM rokAvuM hoya te, paraba hoya ke maMdira (devAlaya), bagIco ke guphA, kArakhAnA ke dukAna, yAnazALA ke maMDapa, zUnyaghara ke smazAnamAM banAveluM sthAna, evA koIpaNa makAna hoya temAM saceta pANI mATI, bIja Adi verAyela na hoya, lIlotarI rastAmAM na hoya, kIDI, makoDA Adi trasa jIvo na hoya, laghunIta, vaDInIta paraThavAnI jagyAnI suvidhA hoya, gRhasthoe potAnA mATe banAvela hoya, strI AdinA nivAsathI rahita hoya, bIjI paNa kalpa maryAdAothI pUrNa upayukta hoya tyAM sAdhuoe rahevuM joie. jo te sthAna AdhAkarma Adi doSothI yukta hoya, sAdhune mATe temAM aneka prakAranI taiyArI eTale saphAI karavI, pANI chAMTavuM, lIpavuM Adi kArya karela hoya, aMdara rahela saceta padArthone athavA vadhAre paDato sAmAna, vadhAre bhAre upakaraNone haTAvyA hoya, makAna ke oraDA khAlI karyA hoya, jenAthI virAdhanAmAM vadhAro thayo hoya, evA upAzraya(makAna) sAdhue grahaNa karavA joIe nahi. bIjA Agama, AcArAMga AdimAM paNa teno niSedha karavAmAM Avyo che. A rIte vivikta (strI AdithI rahita) vAsa ane zayyAnA vivekathI AtmAne bhAvita karavo joie, kleza kadAgraha pApakarmothI nivRtta rahevuM joie; datta ane anujJAta (bhagavadaAjJA pramANe) ja levuM joie. bIjI bhAvanA : nirdoSa saMstAraka :- upAzraya-makAna Adi AjJA levA uparAMta ghAsa. pATa Adi saMstAraka 35 koI paNa upakaraNanI jarUra hoya to tenI AjJA paNa alagathI levI joie. tAtparya e che ke makAnanI AjJA levAthI tyAM rahela anya badhA padArthanI AjJA lIdhI, tema na samajavuM. paraMtu tyAM rahela anyAnya upakaraNonI athavA paththara retI AdinI alaga AvazyakatA anusAra AjJA levI joIe. A rIte "avagraha grahaNa samitithI datta ane anujJAta grahaNa karavAnI rucithI AtmAne bhAvitA karavo joie. trIjI bhAvanAH zayyA parikarma varjana:- zayyA saMstAraka makAna Adine mATe muni koI chedana-bhedana, AraMbha-samAraMbhanuM kArya na kare ane karAve paNa nahi. makAnane sama-viSama, havAvALuM ke havA rahita Adi karAve nahi; temaja evuM karavAnI icchA rAkhe nahIM; DAMsa, macchara Adi prANIone yubhita kare nahIM, trAsa pahoMcADe nahIM. yatanAthI dUra karavA sivAya kaMI ja na kare. A rIte saMyama, saMvara, samAdhinI pramukhatAvALA banIne muni kaSAya temaja indriya nigrahanI pradhAnatAvALA bane. dhairyanI sAthe A makAna saMbaMdhI sthitiomAM muni samabhAva rAkhe, Atma-dhyAnamAM lIna rahe. muni sadA samiti yukta thaIne ekatva Adi bhAvanAothI potAne bhAvita karatA thakAM saMyama, dharma temaja asteya mahAvratanuM pAlana kare. A rIte zaThA samiti yogothI AtmAne bhAvita karatA thakA je zayyA prApta thAya temAM samapariNAmI bane. cothI bhAvanA anujJAta bhaktAdi - aneka sAdhuone mATe je sAmuhika AhAra Adi lAvyA hoya temAM khAvAno pUrNa viveka rAkhavo joie. arthAt temAM svAdiSTa manojJa zAka Adi pote pahelA athavA vadhAre athavA jaldI na khAvuM joIe. bIjAone koIpaNa prakArano paritApa, saMkleza, asamAdhi na thAya, aMtarAya na thAya tevA vivekathI, caMcaLatA rahita thaIne khAvuM joIe. jenAthI trIjA vratamAM koI doSa na lAge. A rIte "sAmuhika AhAra prApta samitimAM AtmAne samyaka prakAre bhAvita karato thako dIdhela ane anujJAta grahaNanI rucivALA bane tathA kaleza Adi pApo karavA karAvavAthI virakta bane. pAMcamI bhAvanA: sAdharmika vinaya :- sAdharmika, sahavartI pratye vinayavaMta rahe temaja temanA upakaraNo pratye paNa vinaya viveka rAkhe. tenA tapanA pAraNAmAM vinaya viveka rAkhe. svAdhyAya AdimAM, devA-levA ke pUchavAmAM, bahAra javA-AvavAmAM, tenA pratye vinaya pravRtti rAkhe arthAt pratyeka kArya pUchIne temaja vinaya ziSTAcAra pUrvaka kare. A prakAre bIjA badhA saMyama yogamAM sAdharmikanI sAthe vinayapUrvaka pravRtti karavI joIe. vinaya paNa AtyaMtara tapa che ane tapa ja saMyamamAM pradhAna dharma che tethI guru, sAdharmika, tapasvIno pUrNarUpe vinaya karavo joie. A rIte vinaya vivekathI bhAvita aMta:karaNavALA bane. vratanI pAMca bhAvanA vyakta kahela varNana adatta mahAvratanI sasmatA temaja bhAvAtmakatAthI paripUrNa che. tene tAtparya e che ke vinaya, sevA, bhakti na karavAthI ane sAmuhika AhAra Adino avivekathI upayoga karavAthI paNa asteya mahAvratanI virAdhanA thAya che. yogyaayogya makAna saMsmArakanA viSayamAM koI paNa saMkalpa athavA pravRtti karavI paNa adatta che. AdhAkarma athavA parikarma doSayukta makAnano upayoga karavo paNa adatta che. tRNa, kAMkarA, mATI AdinI yAcanA ke anujJA vagara grahaNa karavuM adata che. samUhamAM rahevA chatAM sevAbhAva athavA sevA pravRtti na karavI e paNa adatta che. zakti anusAra tapa, vrata-pAlana, samAcArI pAlana AdimAM nyUnatA karavI; e paNa adatta che. kalaha, kadAgraha, vivAda, vikathA, kaSAya vagere karavA, mAyA-prapaMca, paraniMdA, tiraskAra ane cADI karavI paNa adatta che. matsara bhAva, vairabhAva rAkhavA ane divasabhara khAtA rahevuM paNa adatta che. upara kahela varNanathI adattanI pUrNa sUkSmatA ane vizALatAne samajIne paripUrNa sAvadhAnI sAthe A trIjA asteya mahAvrata rUpa saMvara dvAranuM mana, vacana, kAyAthI pAlana karavuM joie. cothuM adhyayana brahmacarya(mahAvrata) A cothuM saMvara dvAra cothA mahAvratarUpa che. pAMca mahAvratomAM A mahAvratanuM vizeSa sthAna che. anekavidha tapomAM paNa brahmacaryane uttama-zreSTha tapa kahyuM che. A adhyayanamAM brahmacaryane "bhagavAna" zabdathI upamita karAyuM che. brahmacaryano mahimA - brahmacarya e jJAna, darzana, cAritra, tapa, vinaya, samyakatva Adi guNonuM mULa che, aneka yama niyamomAM mukhya niyama che. tenI vidyamAnatAmAM manuSyanuM aMtaHkaraNa sthira thaI jAya che. arthAt brahmacaryanI samyapha ArAdhanAthI cittavRtti asthira rahetI nathI, gaMbhIratAnI vRddhi thAya che; saraLa AtmA evA sAdhujano dvArA A sevita che; saumya, zubha ane kalyANakara che; mokSanA parama mArga ane siddha gatinA dvAra rUpa che; zUravIra dhIra puruSo dvArA vizuddha ArAdhita che; khedathI rahita, nirbhaya ane rAgAdinA Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha 240 lepathI, karmabaMdha saMgrahathI rahita che; cittanI zAMtinuM sthAna che; durgatine rokanAra ane sadgatino patha pradarzaka che; lokamAM A brahmacarya uttama mahAvrata che. A pAsarovaranI pALa-bhIMtanI samAna, gADInA ArA athavA dharInI samAna, vRkSanA skaMdhanI samAna, mahAnagaranA koTa daravAjA temaja argalA samAna, dhvajAnI dorInI samAna, temaja vizuddha aneka guNothI susaMpanna che arthAt kahela sarovara Adi jema pALa AdithI ja surakSita hoya che. pALa AdinA nAza thavA para te paNa nAza thaI jAya, tevI ja rIte brahmacarya mahAvratanA AdhArathI ja badhA mahAvrata sarakSita che. temanI akhaMDatAmAM ja badhA mahAvratonI akhaMDatA TakI zake che. brahmacaryanA vinAzamAM vinaya, zIla. tapa, niyama, Adi badhA guNa samUhano vAstavamAM vinAza thaI jAya che. uparano mAtra veza rahe che. A rIte brahmacarya bhagavAna ja badhA vratomAM sarvopari mahattvavAna che, prANa svarUpa che. - brahmacarya mahAvrata saraLa, zuddha svabhAvI munio dvArA sevAyela, tIrthakaro dvArA upadiSTa, vairabhAva kaSAyabhAvathI mukta karAvanAra, siddhagatinA daravAjAne kholanAra, naraka tiryaMca Adi durgatino avarodha karAvanAra che; badhA pavitra anuSThAnone sArayukta banAvanAra che arthAt brahmacaryanA abhAvamAM badhA anuSThAna sAra vagaranA thaI jAya che. brahmacarya badhA guNonI samyaka ArAdhanA karAvanAra che. brahmacaryanA prabhAvathI sAdhaka narendra, devendrone paNa namaskaraNIya, sanmAnanIya, pUjanIya banI jAya che. je brahmacaryanuM pUrNapaNe zuddha pAlana kare che te ja sAcA sAdhu che, brAhmaNa che, tapasvI, vAstavika sAdhu, RSi, muni, saMyatI ane bhikSu che. brahmacaryanA vighAtaka AcAra :- rAga, dveSa ane mohavardhaka kAryo, madha, pramAda, snAna, mardana, vilepana vAraMvAra aMgopAMgonuM prakSAlana, sugaMdhI padArthonuM sevana, alaMkRta-vibhUSita thavuM. hAsya, gAna, vAdya, nRtya, khela-kUda Adi kRtyo tapa-saMyama ane brahmacaryanA bAdhaka kRtya che, teno tyAga karavo joIe ane sadA sarvadA tapa-saMyama ane niyamo dvArA AtmAne bhAvita karatA rahevuM joie. brahmacaryanA sAdhaka AcAra:- snAna-maMjana tyAga, jala-mela dhAraNa, vadhAremAM vadhAre maunavratanuM pAlana (arthAt mauna vrata dhAraNa karavuM e paNa saMyama brahmacaryanI sAdhanAmAM Avazyaka aMga che). keza loca, kSamA, indriyadamana, icchA nirodha, alpavastra, bhUkha-tarasa sahana karavI, ThaMDI, garmI, sahana karavI, kASTha athavA bhUmi para zayana, bhikSA mATe bramaNa, lAbhAlAbha, mAna, apamAna, niMdAmAM taTastha rahevuM, DAMsa-macchara kaSTane sahana karavuM, aneka niyama abhigraha tapasyA karavI; tema aneka guNo temaja vinayathI AtmAne bhAvita karavo. A rIte AcaraNa karavAthI brahmacarya vrata sthira, daDha, sudaDha thAya che arthAtu tenI pUrNa zuddhi rahe che. A rIte brahmacaryanuM rakSaNa jinopadiSTa che. tenuM zuddha pAlana AtmAne mATe A bhavamAM para bhavamAM kalyANakArI che. temaja saMpUrNa karmo ane duHkhone zAMta ane samApta karavAvALo che. A cothA mahAvratanI surakSAne mATe pAMca bhAvanAo che, te A pramANe chebrahmacarya mahAvratanI pAMca bhAvanAo:prathama bhAvanA vivikta zayanAsana - cothA mahAvratanI ArAdhanA karanAra zramaNoe evA sthAnomAM rahevuM na joIe ke jyAM strIo rahetI hoya, strIone besavAnuM, vAto karavAnuM athavA bIjuM koIpaNa kArya karavAnuM sthAna hoya, jyAM strIo najIkamAM rahetI hoya, teno saMsarga vadhAre thato hoya, tene zaNagAra, snAna, maLamUtra visarjana sthAna ane mohane vadhA karavAnuM sthAna najIka hoya athavA sAme hoya; AvA strI nivAsanI najIka temaja strI saMsarga- vALA sthAnomAM brahmacArI puruSoe rahevuM joie nahi. brahmacAriNI sAdhvIoe AvA puruSanI najIkanA temaja puruSa saMsargavALA sthAnomAM rahevuM joie nahi. bIjI bhAvanA strI kathA tyAga:- brahmacArI sAdhakoe strIonI vacce besIne vArtAlApa karavAthI bacavuM joIe. strIonI kAmuka ceSTAo ane vilAsa, hAsya AdinuM; strIonI vezabhUSAnuM; tenA rUpa, sauMdarya, vivAha AdinuM varNana karavuM, sAMbhaLavuM athavA I karavuM vagere pravRttithI bacavuM joIe. A prakAranA kathana temaja zravaNa paNa mAMhane vadhAranAra bane che. AvA vaNanAnuM vAMcana ciMtana paNa karavuM na joie. brahmacAriNI sAdhvIoe puruSa saMbaMdhI kahela viSayonuM vAMcana, zravaNa athavA vivecana karavuM na joie. trIjI bhAvanA rUpa tyAga:- brahmacArI sAdhakoe cakSu indriyano pUrNarUpathI nigraha karavo joIe. vividha kAmarAga vadhAranAra, mohane utpanna karanAra, Asakti utpanna karanAra dazyo ke citrone jovAmAM virakta-udAsIna rahevuM joie. strIonI pAse besIne, UbhA rahIne athavA dUrathI tenA hAsya, bolacAla, hAvabhAva, kriIDA, nRtya, gAyana, rUparaMga, hAthapaga AdinI banAvaTa, nayana, lAvaNya, yauvana, zarIra sauSThava, vastra, AbhUSaNa, keza, mukha, lalATa Adi para daSTi karavI na joie. sahaja kyAreka daSTi paDI jAya to tarata ja dUra karI levI joie, ekITaze jovuM na joIe. A prakAre viveka rAkhavAthI netro dvArA manamAM mohabhAva utpanna thato. nathI. sAdhvIne mATe puruSanA rUpa saMbaMdhI kahelA viSayone samajI levA joie. cothI bhAvanAH bhogavela bhogonA smaraNano tyAga - magajamAM gRhastha jIvananI keTalIya ghaTanAo temaja dAMpatya jIvananI. vRttionA saMskAra saMsmaraNa saMcitta rahe che. te samasta saMsmaraNothI munioe haMmezAM bacatA rahevuM joie. kyAreka smRtipaTa para upasthita thaI jAya to paNa tenA pratye AkarSaNabhAva na rAkhatA jJAna temaja vairAgya dvArA dhRNA, aruci, kheda vagerenA saMskAra jAgRta rAkhavA joIe. je bAladIkSita hoya temaNe bIjAnA dAMpatya jIvana saMbaMdhI saMsmaraNone smRtipaTa para AvavA devA na joIe. bhAvArtha e che ke svAdhyAya, dhyAna, saMyama, yoga, anuprekSA AdimAM haMmezAM tallIna rahevuM joie. jJAna temaja vairAgyathI AtmAne sadA bhAvita karatAM uparokta AtmavikAsa karatA rahevuM joie. pAMcamI bhAvanAH sarasa svAdiSTa AhArano tyAga:- brahmacaryano AhAra-bhojana sAthe bahu ja saMbaMdha che. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | AgamasAra (1) baLane vadhAranAra, indriyone uttejita karanAra AhAra brahmacaryano vighAtaka che. jihendriya para niyaMtraNa karavuM, niraticAra brahmacarya pAlana mATe atyaMta Avazyaka che. jillAlolupa, sarasa, svAdiSTa, pauSTika bhojana karanArA, A vratanuM samyaka ArAdhana karI zakatA nathI. tethI dUdha, dahIM, ghI, mAkhaNa, mIThA, khArA Adi padArthonuM sevana athavA vAraMvAra sevana brahmacArIne mATe hAnikAraka che. (2) sAdhake AhAranI mAtrAnuM paNa pUrNarUpathI dhyAna rAkhavuM atyaMta jarUrI che; peTabharIne kyAreya paNa koI cIja khAvI-pIvI na joie; haMmezAM UNodarIthI peTane halakuM rAkhavuM joie; ochuM khAvuM, ochIvAra khAvuM arthAt vAraMvAra na khAvuM ane ochA padArtha khAvA; A niyamonuM avazya pAlana karavuM joie. (3) khAsa vAta AhAranA saMbaMdhamAM e che ke brahmacarya sAdhake haMmezAM khAvuM na joie arthAt da22oja bhojana karavuM na joie, vacamAM upavAsa ke AyaMbila Adi tapasyA karatA rahevuM joie. je sAdhaka A pAMca bhAvanAonuM sArI rIte pAlana kare che te brahmacarya mahAvratanI sAdhanAmAM saphaLa thaI zake che. 241 pAMcamuM adhyayana H aparigraha(mahAvrata) (1) aparigraha e pAMcamuM saMvara dvAra che. parigraha saMsAra bhramaNanuM mukhya kAraNa che. teno tyAga karanArA; sAthe ja mamatvabhAva, AsaktibhAvano tyAga karanArA, indriya temaja kaSAyono saMvara-niyaMtraNa karanArA; jinezvara bhagavaMto dvArA prarUpita badhA tattvonI ekathI laIne tetrIza sudhInA bolonI pUrNa aDaga zraddhA rAkhanArA ane temAM zaMkA na karanArA; bIjA siddhAMtonI AkAMkSAothI dUra rahenArA; Rddhi Adi garva temaja nidAnathI rahita thaIne nirlobhI rahenArA; mUDhatAno tyAga karIne jJAna ane viveka dhAraNa karanArA; badhA prakAranA lobhano tyAga karIne mana, vacana ane kAyAthI saMvRta bananArA aparigrahI sAdhu che ane te ja sAcA sAdhu che. (2) maMdara meru parvatanA zikharanI cUlikA samAna A mokSa mArganA zikharabhUta carama saMvara sthAna che. zreSTha vRkSanI upamAthI yukta che; jemAM samyaktva mULa che, anAzrava ane mokSa teno sAra che. (3) aparigrahI sAdhaka koIpaNa gAma nagara Adine temaja koIpaNa dAsa-dAsI, pazu-vAhana, sonA--cAMdI, makAna-jamIna-jAyadAdanI saMpattine grahaNa na kare. tene potAnI na samaje. temAM mamatva--mUrchAbhAva na kare. koIpaNa nAnA--moTA padArtha, vyakti, sthAnane mAruM''mAruM' evuM na kahe ke na samaje. saMyamamAM Avazyaka jJAna, darzana, cAritramAM sahAyaka temaja zarIranA saMrakSaka ati jarUrI, upakaraNo padArtho sivAya chatra, jUtA Adi na rAkhe. bIjAnA citta lobhita ke AkarSita thAya tevA bahumUlya upakaraNa paNa na rAkhe. (4) AhAra, auSadha, bheSaja Adine mATe puSpa, phaLa, bIja, kaMda, Adi koIpaNa sacitta padArtha grahaNa na kare, kAraNa ke zramaNone mATe tIrthaMkara bhagavaMtoe A badhA sacitta padArtha tyAjya kahela che.tenA grahaNathI jIvono vinAza thAya che.arthAt jIva hiMsA thAya che (5) AcAra niSTha zramaNoe vividha prakAranA khAdya padArtha upAzrayamAM, anya gharamAM athavA jaMgalamAM na rAkhavA joie arthAt potAnI nizrAmAM mAnatA thakA koI paNa sthAne khAdya padArtho rAkhavA joie nahIM. (6) aneka prakAranA eSaNA doSothI ane sAvadya karmothI yukta AhAra grahaNa karavo aparigrahI sAdhune mATe akalpanIya che. 42 doSa sivAya bIjA A doSono paNa tyAga karavo joie- (1) racitta (2) paryavajAta (3) dAnArtha (4) puNyArtha (5) vanIpakArtha (6) zramaNArtha (7) pazcAtakarma (8) pUrvakarma (9) nityakarma (10) atirikta (11) maukharya (12) svayaMgrahaNa. racitta HlIlAM-sUkAM phaLomAMthI bIja Adi kADhavA, padArthone khAMDavA, pIsavA tathA anya paNa evA AraMbha janaka saMbhArakArya karI vastune sAdhune mATe taiyAra karavI. paryavajAta :- vastune sudhAravI, ThIka karavI, sAdhune mATe zekIne athavA kApIne acIta karIne rAkhavI. dAnAdi :- dAnane mATe, puNyane mATe, bhikhArIone mATe ane pAMca prakAranA bhikSAcara sAdhuone dAna devA mATe banAvAyelo AhAra. pUrvakarma pazcAtkarma :- AhArAdi lAvavAnA pahelAM athavA pAchaLathI gRhasthe hAtha, vAsaNa Adi pANIthI dhovA. nityakarma :- sAdhuone vahorAvavAno jANe koIe nityakarma banAvI dIdho hoya athavA sadAvratanI jema nitya ApavAmAM Avato AhAra. Ane niyAgapiMDa rupe paNa samajI zakAya. atirikta :- puratI, khapatI ane yathocitta mAtrAthI adhika AhAra vahoravo, jenAthI pAchaLa gRhasthane ochuM thavA para navuM banAvavAno AraMbha karavAmAM Ave athavA sacitta padArtha khAya tathA sAdhune vadhAre pramANamAM padArtho khAvA paDe athavA paraThavA paDe te atirikta doSa che. maukharya : :- vAcALatA karIne arthAt ghaNI vAto karIne AhAra levo. svayaMgrahaNa :- * pote potAnA hAthe khAdya padArtha levA arthAt gRhasthanI AjJAthI pote temanA vAsaNamAMthI AhAra levo. pANI potAnA hAthathI levAnuM vidhAna AcArAMga sUtramAM che, tethI teno niSedha na samajavo. (7) A doSothI rahita, 42 doSothI rahita temaja nava koTi parizuddha AhAra grahaNa karavo. AhAra karatA samaye bhojana vidhinA arthAt paribhogeSaNA (mAMDalAnA) pAMca doSono saMpUrNapaNe tyAga karavo. cha kAraNe ja AhAra karavo. kAraNa na hoya to AhAra na karavo ane AhAra tyAganA cha kA2Na utpanna thavA para AhAra na karavo arthAt AhArano tyAga karavo. (8) AcAraniSTha zramaNoe tIrthaMkara bhagavaMtanI AjJAmAM vicaraNa karatAM kyAreka vividha kaSTakArI, mAraNAMtika roga--AMtaka utpanna thaI jAya topaNa auSadha-bheSaja bhaktapAnano saMgraha karavo kalpato nathI. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 AgamasAra-pUrvArdha (9) pAtrA, pAtranI joLI, pAtra kesarikA, pAtra rAkhavAnuM mAMDaluM(vastra), paTala (astAna), garaNA, rajoharaNa, gucchA(pUMjaNI), cAdara, colapaTTo, muhapati, kaMbala, pAdaprIMchana ane Asana Adi sAdhunA mukhya upakaraNa che, te paNa nirdoSa grahaNa karavA temaja tene rAgadveSa rahita dhAraNa karavA. tenuM pratilekhana yathAsamaya karavuM temaja tene yatanApUrvaka levA, rAkhavA ane upayogamAM levA. A prakAranA upakaraNane dhAraNa karavA chatAM paNa aparigraha mahAvratanuM pAlana thAya che. (10) AtyaMtara parigrahatyAga - muni kaSAya, kaluSatA, sneha, mamatA, mohabhAva, Asakti bhAva ane AkAMkSAo-lAlAsAothI rahita bane; caMdananI samAna samapariNAmI, harSa-zokathI rahita bane, lAMbA kALanA kaSAya, raMjabhAva, nArAjI Adi gAMThothI rahita bane; badhA pratye vAtsalyabhAva rAkhe; saraLa bane; sukha duHkhamAM nirviSayI bane arthAt paudgalika sukha athavA duHkha kaMI paNa thAya to paNa tene potAnA ciMtanano viSaya na banAve. upekSA rAkhIne potAnA saMyama yogomAM ane svAdhyAya, dhyAna, sevA AdimAM magna rahe. (11) nigraMthonI upamAo - AvA dravya ane bhAva athavA AtyaMtara tathA bAhya parigrahathI rahita thaIne pAMca mahAvratonuM samyaka ArAdhana karanArA zramaNa nigraMtho mATe aneka upamAo che jema ke- zaMkhanI samAna niraMjana, kAMsAnA pAtranI samAna nirlepa, kAcabAnI samAna gupta indriyavALA, kamaLa patranI samAna saMsArathI alaga(nirlepa), caMdranI samAna saumya, sUryanI samAna tejasvI, meruparvatanI samAna aDola-akaMpa, samudranI samAna gaMbhIra, pRthvInI samAna sahanazIla, gozIrSa caMdananI samAna zItaLa ane sugaMdhita, sApanI samAna ekAgra daSTivALA, siMhanI samAna dujeya, bhAreDa pakSInI samAna apramatta, AkAzanI samAna nirAlabana, pakSInI samAna svataMtra, havAnI samAna apratihata gati eTale rokAyA vagara cAlanArA; ityAdi 31 upamAo che. (12) aparigrahI zramaNa vicaraNa kALamAM eka jagyAe vadhAre samaya na rahetAM anAsakta ane nirmohabhAvathI vicaraNa kare; e ja sAdhuono Adarza mArga che. kalpanI apekSA sthavirakalpI (sAmAnya sAdhuno) vicaraNa kAla gAma AdimAM vadhAremAM vadhAre 29 divasano che. sAdhvIjIno kalpa 58 divasano che. aparigraha mahAvratanI pAMca bhAvanAo:A aparigraha mahAvratanI surakSA mATe bhAvanI apekSAthI pAMca bhAvanAo kahI che kAraNa ke dravya parigraha to sAdhune hoya ja nahi. bhAvamAM paNa indriyonA viSaya zabdAdinI Asakti rAgadveSano samAveza karAyo che. prathama bhAvanAH zrotendriya saMyama:- vAjiMtronA zabda, AbhUSaNonA zabda, strIonA zabda, hAsya-rudana Adi. prazaMsA vacana, temaja evA ja manojJa suhAvanA vacana sAMbhaLavAmAM sAdhuoe Asakta na thavuM, aprAptanI AkAMkSA na karavI, lubdha na thavuM, prasanna na thavuM, AvA manojJa zabdonuM smaraNa ane vicAra paNa na karavo, temaja Akroza vacana, kaThora vacana, apamAnayukta vacana, rUdana, kaMdana, cittakAra ke abhadra zabdomAM roSa na karavo joie ane hIlanA niMdA na karavI joIe; koIne paNa sArA narasA na kahevuM joie. A rIte zrotendriya saMyamanI bhAvanAthI bhAvita aMtaHkaraNavALA banavuM joie. bIjI bhAvanAH cakSuindriya saMyama - aneka prakAranA AbhUSaNa, vastra, vastuo, dazya, grAmAdi, bhavana, mahela Adi naranArI samUha, strIo, nRtya, nATaka, khela Adi zobhanIya rUpomAM Asakti na karavI. tene jovAne mATe lAlAyita na thavuM. amanojJa rUpone joIne dhRNAbhAva utpanna na thavo joIe, dveSa niMdA tiraskAra paNa na karavA joIe. A rIte cakSuindriya saMyamanI bhAvanAthI bhAvita aMtaHkaraNavALA banavuM joie. trIjI bhAvanAH dhrANendriya saMyama - muni phUla, attara, khAdya padArtha, dhUpa Adi aneka sugaMdhita padArthonI khubU, phaLa, caMdananI sugaMdha Adi nAkane priya lAganArI sugaMdhamAM Asakta na thAya tenI icchA paNa na kare ane temAM khuza na thAya paraMtu upekSA bhAva rAkhe. kalevara, gaTara, pAyakhAnA Adi durgadha phelAvanAra azobhanIya padArthomAM dhRNA na karavI paraMtu susaMvRta thaIne dharmAcAraNa karavuM. cothI bhAvanAH rasendriya saMyama - aneka prakAranI mIThAIo, lavaNa rasayukta padArtha, vividha prakAranA khAdya padArtha, vigaya, mahAvinaya, Adi manojJa padArthomAM Asakta na thavuM, tenI kAmanA na karavI; aneka prakAranA amanojJa khAdya padArthomAM dhRNA, niMdA ke dveSanA pariNAmo na karavA joie. pAMcamI bhAvanAH sparzendriya saMyama:- zItala, manojJa komala, sukhakArI, zAtAkArI, Asana, sayana, vastra, Adi zarIrane sukha ane manane AnaMda denArA evA sparzomAM zramaNoe Asakta na thavuM joIe. aneka vadha, baMdhana, mArapITa, uSNa-zIta kaSTa, kaMTaka, chedana-bhedana, bhUmi sparza, tRNasparza, kaMkara, paththara ityAdi amanojJa sparzImAM zramaNa ruSTa na thAya, niMdA na kare ane aprasanna paNa na thAya. A rIte muni sparzendriya saMyamathI bhAvita aMta:karaNavALA thaIne saMyamamAM vicaraNa kare. upasaMhAra:- zabda Adi pAMce ya indriya viSaya samaye-samaye prApta thatA rahe che. tenAthI indriyone baMdha karIne athavA DhAMkIne rAkhI zakAya nahIM paraMtu temAM Asakta na thavuM, tenI kAmanA na karavI ane rAga-dveSarUpa vikRtabhAvone thavA devA nahI; upekSA bhAva, taTastha bhAvamAM lIna thaIne, indriyAtIta banIne saMyamano sAco AnaMda prApta karavo joIe. grahastha koI anukaMpAthI, koI lAbhAlAbhathI, koI mitra bhAvathI,koI vyavahArathI to koI potAnA aMtarAya karmanA kSayathI A dharma lAbha prApta thayo che, tema jANI harSita thAya che. munI A jANavA chatA koI paNa gharo vacce bhedabhAva na kare. dareka jIvano kSayapakSama eka sarakho hoto nathI, athavA haMmezA eka sarakho raheto nathI tema jANe . A praznavyAkaraNa sUtrano sArAMza saMpUrNa II Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | 243 pariziSTa-1H jaina zramaNonI gocarI ane zrAvakaAcAra - piMDaniryukati . = saMyama jIvanamAM zuddha AhAra vagerenI gaveSaNAnuM(tapAsavAnuM) ati mahattva che. temaja zramaNopAsaka(zrAvaka) jIvanamAM paNa mokSasAdhaka nitha munione vahorAvavAnuM(supAtradAnanuM) viziSTa mahattva che. zrI sthAnAMga sUtra sthAna-4 anusAra nirdoSa AhAranI tapAsamAM dattacitta zramaNa(sAdhu) alabhya, atizaya jJAna prApta kare che. zrI bhagavatI sUtra anusAra nirdoSa AhAranI tapAsa(gaveSaNA) karanAra zramaNone hiMsA, jUTha rahita nirdoSa supAtradAna ApanAra zramaNopAsaka, zramaNanI saMyama samAdhinI prApti kare che. tAtparya e che ke supAtradAna ApanAra dAtA(zrAvaka) saMyamanI anumodanA ane saMyamanA lAbhane prApta karanAra thAya che. vizeSa :* bhagavatI sUtra zataka-3, uddezaka-6 anusAra nirdoSa AhAranI tapAsa karanAra(gaveSaka) sAdhu mATe sAvadya hiMsAyukta AcaraNa karI, jUThano prayoga karI, sadoSa AhAra ApanAra alpa zubhAyu prApta kare che. (2) tyAM ja hiMsA jUTha rahita nirdoSa supAtradAna ApanAra zubha dIrghAyu baMdha kare che. (3) nigraMtha zramaNone anAdara, asanmAna bhAvathI avahelanA, niMdA ke TIkA karI amanojJa bhikSA ApanAra azubha dIrghAyu baMdha kare che. sAra :- (1) nirdoSa AhAra-pANInI tapAsa karanAra zramaNone AdarabhAvathI Agamokta doSothI rahita tenA zarIra ane saMyamocitta bhikSA pradAna karavAthI zramaNopAsakane bAramA vratanI ArAdhanA thAya che. temaja tenuM zrAvaka jIvana yazasvI bane che. (2) te uparAMta vizeSa prasaMgane kAraNe paristhitivaza zramaNa nigraMthano auSadha upacAra karavAmAM Ave ke sevA bhAvathI, jUTha-kapaTa rahitapaNe, saMyama-- niyamathI atirikta vyavahAra karavAmAM Ave to tenuM prAyazcitta karI zuddhi karavI Avazyaka hoya che. te paNa zrAvaka dharmane yogya AcAra kahevAya che. AgamasAra zramaNAcAra ane zrAvakAcAranI ArAdhanA yathA yogya thAya te hetuthI A prakaraNanuM saMkalana Agama ane graMthothI karavAmAM AvyuM che. tethI dareka sAdhaka potAnI pravRttine jinAjJA anusAra banAvI nirjarA lAbha prApta kare, tevI zubha bhAvanA. gocarI saMbaMdhI : doSa-niyama eSaNA samitinA 42 doSa prasiddha che te mATe piMDa niyuktinI gAthAo A pramANe che- 1)AhAkaAE 2)udesiya, 3)pUIkamma 4)mIsajAe ya - 5)ThavaNA 6)pAhuDiyAe, 7)pAoara 8)kIya 9)pAmicce / 1 / 10)pariyaTTiya 11)abhihaDe, 12)ubmiNe 13)mAlohaDe 14)Acchajaje 15)aNisiTTe, 16)ajajhoyarae solasame / 2 / 1)dhAi 2)dUi 3)Nimitte, 4)AjIve 5)vaNImage 6)tigicchAe .7)kohe 8)mANe 9)mAyA 10)lobhe, havaMti dasa ee / 3 / 11)pulvipacchAsaMghava, 12)vijajA 13)maMta 14)cuNNa 15)joge ya - uppAyaNAI dosA, solasame 16)mUlakame / 4 / 1)saMkti 2)makspiya 3)Nikbitta, 4)pihiya 5)sAhariya 6)dAyaga 7)umiste - 8)apariNaya 9)litta 10)chaDiya, esaNa dosA dasa havaMti pA ahIM pahelI be gAthAmAM udgamanA soLa doSa; trIjI, cothI gAthAmAM utpAdananA soLa doSa ane pAMcamI gAthAmAM eSaNAnA dasa doSa che. te doSono nirdeza bhagavatI sUtra, praznavyAkaraNa sUtra Adi aneka AgamomAM thayo che. tenuM spaSTIkaraNa piMDaniryukti Adi graMtha ane vyAkhyAomAM che. te A pramANe che-- udgamanA 16 doSa--AhAra vagerenI utpatti saMbaMdhI doSane udgama doSa kahe che. A soLa doSo gRhastha dvArA lAge che. te A pramANe che-- (1) eka ke aneka sAdhu-sAdhvIjInA nAma nirdeza sAthe tenA mATe ja AhAra Adi banAvavAmAM Ave te AdhAkarmI doSa che. (2) koInA spaSTa nirdeza vinA sAmAnya rIte jaina muni mATe, sarva bhikSu mATe, zramaNo mATe, zramaNIo mATe A prakAranA uddezyathI je AhArAdi banAvavAmAM Ave te auddezika doSa che. (3) hAtha, camacA ke vAsaNa vagerenA mAdhyame AdhAkarmI AhArano aMza jo zuddha AhAramAM bhaLI jAya to te AhAra pUtikarma doSa yukta kahevAya che. (4) gRhastha potAnA mATe ane jaina muni mATe, ema mizra bhAvothI je AhArAdi banAve te mizrajAta doSa kahevAya che. (5) gRhastha mATe banelA nirdoSa AhAra Adine dAtA sAdhu mATe judo rAkhI mUke ane ghara mATe bIjo banAve, jyAre--jyAre paNa sAdhu-sAdhvI padhAre tyAre te rAkhelo padArtha tene ja vahorAve. A rIte sAdhuo mATe sthApita kare, te sthApanA doSa che. (6) sAdhunA nimitte bhojana AdinA Ayojanane vaheluM ke moDuM kyuM hoya arthAt mahemAna mATenA bhojana samAraMbhanI tArIkha ke samaya parivartana karIne AhArAdi taiyAra kare, te pAhuDiyA doSa che. sAdhunA nimitte AhArAdi ekAda be kalAka vahelo ke moDo kare topaNa A doSa lAge che. (7) sAdhu mATe dAtA dIpaka, lAITa vagereno prakAza karI, agnino AraMbha karIne AhArAdi vahorAve; te pAoara doSa che. (8) sAdhu-sAdhvI mATe dAtA bajAramAMthI koI paNa vastu ke AhArAdi kharIdIne vahorAve, te krIta doSa che. koI kAraNe davA vagere vahorAvavI jarUrI thAya to paNa tene doSa rUpa to svIkAravuM ja joie. (9) sAdhu mATe koI vastu udhAra lAvIne dAtA vahorAve, te pAmRtya doSa che. (10) sAdhu mATe vastunI adalA badalI kare arthAt potAnI koI vastu bIjAne ApI, tenA badale sAdhune jarUrI hoya tevI vastu tenI pAsethI laIne Ape, te parivartita doSa che. (11) sAdhu je sthAnamAM rahyA hoya tyAM lAvIne dAtA AhArAdi vahorAve, te abhiddata doSa che. (12) peka baMdha padArtha yA mukha bAMdhI rAkhelA ghaDA vagere vAsaNonA baMdhanane ke DhAMkaNAne kholIne ke jene kholavAmAM trasa ke sthAvara jIvonI virAdhanA thatI hoya, tevA AhArAdi vahorAve to te udbhinna doSa kahevAya che, paraMtu jo te DhAMkaNa vagere sahaja rIte kholI zakAya tema hoya to te doSarUpa nathI. (13) jenAthI paDI javAya tevI nIsaraNI vagere sAdhanano upayoga karIne dAtA UMce-nIcethI lAvIne koI padArtha vahorAve te mAlohaDa doSa che. ekadama nIcA namIne ke suIne vastu kADhavI paDe, tevA sthAnamAMthI vastu kADhIne vahorAve, te paNa mAlohaDa doSa che. (14) dAtA koI pAsethI chInavIne ke baLajabarIthI laIne temaja koInI icchA vinA tenI vastu ke AhArAdi vahorAve, te Achinna doSa che. (15) gharamAM bIjA sadasyanI mAlikInI koI vastu hoya te tene pUchayA vinA vahorAve, te anisRSTa doSa che. A eka Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 244 prakAre adatta doSa che. (16) gRhastho mATe thaI rahelA AhArAdimAM sAdhunA nimitte AhAranI mAtrA vadhAre te adhyavapUrvaka (adhyavasAya yukta) doSa kahevAya che. utpAdananA 16 doSa che, te sAdhu dvArA vividha pravRtti karavA para lAge che. jema ke (17) muni gRhasthanA bALakone ramADI, tene khuza karI, dhAva mAtAnuM kArya karI, AhArAdi prApta kare, to te dhAya doSa che. (18) muni dUtapaNuM karIne, gRhasthanA samAcAronI levaDa-devaDa karIne bhikSA prApta kare, te dUtI doSa che. (19) muni hastarekhA, kuMDalI vagere dvArA bhUta ane bhAvI jIvananA nimitta batAvI AhArAdi prApta kare, te nimitta doSa che. (20) muni potAno paricaya ke guNo batAvIne athavA mahenata-majUrI karIne AhArAdi prApta kare, te AjIvikA doSa che. (21) muni bhikhArInI jema dinatApUrvaka mAMgI-mAMgIne AhAra prApta kare, dAtAne dAnanA phaLarUpa AzIrvacana kahIne bhikSA prApta kare, te vanapaka doSa che. (22) muni gRhasthane auSadha, bheSaja batAvIne cikitsA vRtti dvArA bhikSA prApta kare, te cikitsA doSa che. (23) muni krodhita thaIne ke kopa karavAno bhaya dekhADIne bhikSA prApta kare, te krodha doSa che. (24) koI gRhastha bhikSA na Ape tyAre muni ghamaMDapUrvaka kahe ke huM bhikSA laIne ja rahIza" ema kahIne pachI gharanA bIjA sadasyo dvArA buddhimAnIpUrvaka bhikSA prApta kare, te mAna doSa che. (25) rU5 athavA veza parivartana karIne athavA anya koI paNa prakAre mAyA-kapaTanA mAdhyame bhikSA prApta karavI te mAyA doSa che. (26) muni icchita vastu maLe tyAre levAmAM mAtrAno viveka na jALave, atimAtrAmAM AhArAdi laI le athavA icchita padArtha na maLe tyAM sudhI samaya maryAdAno viveka rAkhyA vinA pharyA ja kare, te lobha doSa che. (27) AhAra prApti arthe, AhAra grahaNa pUrve ke pachI dAtAnI prazaMsA kare, te pUrva pazcAt saMstava doSa che. (28) siddha thayelI vidyAnA prayoga dvArA bhikSA prApta kare temaja gRhasthane vidyA zIkhavADIne bhikSA prApta kare, te vidyA doSa che. (29) maMtra, taMtra, yaMtranA prayoge bhikSA prApta karavI temaja gRhasthone te prayoga batAvIne bhikSA prApta karavI, te maMtra doSa che. (30) vazIkaraNa cUrNa vagerenA prayoga dvArA bhikSA prApta karavI temaja gRhasthane te prayoga zIkhavADIne bhikSA prApta karavI, te cUrNa doSa che. (31) pAda lepa, aMjana prayoga, aMtardhAna kriyA vagerenA prayogathI bhikSA prApta karavI temaja te prayoga gRhasthane batAvIne athavA ApIne bhikSA prApta karavI, te yoga doSa che. (32) garbhapAta vagere pApakRtyanI vidhi darzAvIne temaja temAM sahakAra ApIne bhikSA prApta karavI, te mULakarma doSa che. eSaNAnA(graharaiSaNAnA)10 doSa che te gocarI letA samaye dAtA ke sAdhunA aviveka asAvadhAnIthI lAge che, te A pramANe che (33) grAhya vastu acitta che ke nahIM? grAhya aceta padArtha sacittanA saMghaTTAmAM che ke dUra che? dAtA dvArA pANI vagere sacitta padArthano sparza(saMghaTTo) thayo che ke nahIM? vagere zaMkAzIla sthitimAM padArtha levA te zaMkita doSa che. (34) pANIthI bhInA ke kharaDAyelA hAtha ke camacA, vAsaNa vagerethI bhikSA levI, te mRkSita doSa che. (35) acitta kalpanIya vastu, sacitta vastu para rAkhelI hoya ke tene sparzelI hoya, tene levI te nikSipta doSa che. (36) sacitta vastuthI DhAMkelI acitta kalpanIya vastu levI, te pihita doSa che. (37) sacitta vastunA pAtrane khAlI karI, dAtA te pAtra dvArA bhikSA de, te sAhariya doSa che. (38) bALaka, anya vyakti, pUrA mahInAvALI garbhavatI strI ane virAdhanA karatAM-karatAM vahorAvanAra vyakti pAsethI bhikSA levI, te dAyaka doSa che. (39) acitta padArthamAM sacitta padArtha, jema ke- mIThuM, AkhuM jIruM, cAroLI, khasakhasanA dANA vagere nAMkhyA hoya ane te acitta na thayA hoya tevA padArtha levA, te mizra doSa che. (40) athANA, kacUmara, oLA ane ardhapakva khAdha padArtha temaja dhovaNa pANI athavA garama pANI ke je pUrNa rUpe zastra pariNata na thayA hoya, tevA padArtho grahaNa karavA, te apariNata doSa kahevAya che. (41) sacitta mIThuM, pRthvI khAra, mATI vagere pRthvI- kAyanA cUrNathI temaja vanaspatinA piSTa-cUrNa ane chotarA AdithI hAtha vagere kharaDAyelA hoya tenA dvArA bhikSA levI, te lipta doSa che. (42) dAtA pANI ke AhAra koI paNa vastune verAtAM ke DhoLatAM vahorAve, te chardita doSa kahevAya che. Avazyaka sUtranA zramaNa sUtramAM AvatA gocarI saMbaMdhI doSo A pramANe che (43) AjJA lIdhA vagara ardhA khallA ke aMdarathI baMdha na karelA daravAjA kholIne gocarI mATe javuM, te doSa che. (44) gocarI mATe bhramaNa karatA munine kUtarI ke bAlikA athavA strI vagereno sparza-saMghaTTo thAya ane sAdhvIne kUtarA, bALaka ke puruSa vagereno saMgho thAya, te doSa che. (45) nirdoSa khAdya sAmagrI sAdhune vahorAvavA mATe eka jagyAe ekaThI karIne rAkhI hoya, athavA je AhAra koIne devA mATe nizcitta karelo hoya, temAMthI bhikSA letAM doSa lAge che tene (maMDIpAhuDyiA) doSa kahevAya che. (46) zrAddha vagere prasaMge sAdhune vahorAvatAM pahelAM pakSIo mATe khAdya padArthane dizAomAM pheMkIne pachI vahorAve, te (bali pAhuDyiA) doSa che. (47) ThavaNA pAhuDiyAe (bhikhArIne mATe rAkhela)(48)saMkie-saMkA javA chatA lIdhu hoya (49) AhArAdi vahorAvatA dAtA vacce koI cIja che. temaja AhAra vAparatA samaye ke AhAra ryA pachI mani koI padArthane amanojJa ke vadhAre mAtrAmAM hovAthI parahe to te paristhAnikA doSa che. (50) mAMgI-mAMgIne bhikSA prApta karavI, te (avabhAsaNa) doSa che.(A 42 doSa mAMheno vanImaga doSa che.) uttarAdhyayana sUtra adhya. 17 ane 24mAM eSaNA zuddhi mATe nIcenA sUcano che (51) anya gharomAM gocarI na jatAM svajanone tyAMthI ja gocarI kare, te doSa che. (52) muni cha kAraNe AhAra kare ane AhAranI gaveSaNA kare, jema ke- 1. sudhAvedanIyanA upazama mATe, 2. AcAryAdinI sevA mATe, 3. IrSA samitinA zodhana mATe arthAt gamanAgamananA viveka mATe, 4. saMyama nirvAha mATe, 5. dasa prANone dhAraNa karavA mATe, 6. dharma dhyAnanI vRddhi mATe. (53) muni cha kAraNe AhAra choDI de, jema ke- 1. viziSTa rogacaMtaka thAya tyAre dhairya rAkhI AhArano tyAga karavo. 2. upasarga Ave tyAre AhAranA pratyAkhyAna karavA. 3. brahmacaryanAM pAlana-surakSA mATe AhAra choDI tapasyA karavI. 4. jIva dayA mATe arthAt varasAda varasato hoya ke trasa jIvonI vadhAre utpati thaI jAya to gocarI na javuM. 5. tapazcaryA karavA mATe . anazana (saMthAro) karavA mATe AhArano tyAga kare. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 jainology AgamasAra AcArAMga sUtra zra.-2, a-1mAM eSaNo zuddhi saMbaMdhI anekAneka sUcano che te mAMhenA vizeSa vidhAno A pramANe che (54) yAtrA, meLo, mahotsava vageremAM bhikSAcaro mATenI dAnazALAmAMthI sAmAnya rIte jaina zramaNo AhAra letA nathI paraMtu anyatra AhAra na maLe tevI paristhitimAM, dAna devAI jAya ane gharanA loko ke karmacArI jamavA bese tyAre tyAMthI gocarI. laI zakAya che. (55) nityadAna piMDa, nitya nimaMtraNa piMDa, banelA bhojanano ardho bhAga, cotho bhAga vagere jyAM dararoja dAna devAtuM hoya tevA prasiddha dAna kulo(gharo)mAMthI bhikSA grahaNa na karavI. (56) lagna nimittanA bhojana prasaMge jyAM janaAkIrNatA (lokono samuha) hoya tyAM gocarI na javuM. (57) mRtyu prasaMge ke janmAdi mahotsava prasaMge temaja aneka gAmaDAono ghaNo moTo jamaNavAra hoya athavA nAno jamaNavAra hoya temAM paNa lokonuM AvAgamana bahu hoya, tyAM gocarI javuM nahIM. (58) garama padArthane phUMka mArIne vahorAve te (phUmeja) doSa. (59) sAdhu mATe pavana nAkhIne ThaMDA karelA AhArAdi vahorAve te (vIe) doSa. bhagavatI sUtra zataka-7, uddezA-1mAM darzAvelA zramaNanA paribhogeSaNa saMbaMdhI doSo A pramANe che- (so) manojJa, svAdiSTa AhAra karatA muni manamAM khuza thAya. AhAranI ane dAtAnI prazaMsA kare to IgAla doSa(aMgAra doSa) che. te pramANe prazaMsA karavAthI saMyama guNo aMgArA samAna thaI jAya che. (61) muni amanojJa, pratikUla AhAra karatAM mastaka halAvatAM, AMkha, makha vagere bagADatAM, manamAM khina banIne AhAra kare ane te AhAranI ke dAtAnI niMdA kare che, dhUma doSa che. tema karatAM sAdhakanA saMyamaguNo dhUmADA samAna thaI jAya che. (2) muni khAdya padArthane svAdiSTa banAvavA mATe temAM saMyojya padArtha, jevA ke- mIThuM, maracuM, khAMDa, goLa vagereno saMyoga karIne khAya te saMyojanA doSa che. (3) muni zarIranI AvazyakatA karatAM vadhAre AhAra kare, ThAMsI-ThAMsIne AhAra kare, te pramANAtikrAMta doSa che. (64) sUryodaya pUrva ke sUryAsta pachI AhAra kare, tene kSetrAtikAMta doSa kahyuM che.(kharekhara e rAtri bhojana doSa che.) (65) prathama praharamAM grahaNa karelA AhAra, pANI cothA praharamAM rAkhe ane tenuM sevana kare, te kAlAtikrAMta doSa che. (66) vihAra vagerenA prasaMge be gAuthI vadhAre dUra AhAra-pANI laI jAya ane vApare, te mArgItikrAMta doSa che. (67) duSkALa mATe lokone ApavA banAvelo AhAra(duSkALa bhakta) na levo. (68) dIna duHkhIo mATe banAvelo (kiviNa bhakta) AhAra na levo. (9) bImAro mATe banAvelo ke apAto(gilANa bhakta) AhAra na levo. (70) anAtha loko mATe taiyAra karelo(anAtha piMDa) AhAra na levo. (71) ativRSTithI pIDita loko mATe banAvelo(baliyA bhakta) AhAra na levo. (72) sAdhu mATe sudhArelA phaLanA TukaDA ke rasa, athavA TukaDA karIne mevA vagere temaja vATIne, mathIne taiyAra karelo AhAra vahorAve; to te racitta doSavALA kahevAya che. dAtA khAdya padArthonuM parivartana ke rUpAMtara karIne Ape te paNa racitta doSa che. (73) gRhasthanuM AmaMtraNa ke nimaMtraNa svIkArI, tene ghare gocarI vahoravI te nimaMtraNa piMDa doSa che. anAgraha bhAve sAdhune nivedana karavuM ke bhAvanA bhAvavI te supAtradAnanI lAgaNI kahevAya che. temAM paNa anAgraha bhAvono ane nirdoSatAno viveka hovo jarUrI che. praznavyAkaraNa sUtranA prathama ahiMsA saMvara dvAramAM AhAra saMbaMdhI ghaNAM vidhiniSedha che, temAM vizeSa sUcana A pramANe che (74) muni gRhasthanA gharethI potAnA hAthe AhAra grahaNa na kare. (gRhasthanI AjJAthI pANI potAnA hAthe levAmAM doSa nathI, jinAjJA che. - AcArAMga sUtra) (75) muni gRhasthanI khuzAmata karIne AhAra prApta na kare. (76) AhAra karatAM pahelAM muni AkhA zarIrane pUMjIne pachI AhAra karavA bese. (77) muni maunapUrvaka AhAra kare. (78) ati dhIre ke ati utAvaLe AhAra na kare. (79) AhAra karatAM mukhathI cava-cava ke suDa-suDano avAja karatAM arthAt sabaDakA laIne AhAra kare to te doSa rUpa che. nizItha sUtramAM prAyazcitta vidhAna karatAM eSaNA samiti saMbaMdhI sUcano che. temAM vizeSa sUcana A pramANe che (80) A vAsaNamAM zuM che? pelA vAsaNamAM zuM che? tema pUchI-pUchIne muni AhAra prApta kare to prAyazcitta (81) muni moTe avAje mAMge ke kutUhala bhAve yAcanA kare to prAyazcitta (82) muni pahelAM kaMIpaNa doSa dekhADI gocarI grahaNa karavAno niSedha kare ane pachI cittanI caMcalatA thatAM gRhasthanI khuzAmata kare to prAyazcitta (83) muni gRhastho vagerene AhArAdi Ape to prAyazcitta (84) muni pAsasthA-zithilAcArI sAdhune AhAra de ke tenA pAsethI le to prAyazcitta (85) muni loka vyavahAramAM jugupsita ane niMdita gahita temaja AgamamAM niSiddha kulomAM gocarI jAya to prAyazcitta (86) muni zayyAdAtA (rahevAnuM sthAna ApanAra)no AhAra ke tenI dalAlI(sahAya)no AhAra grahaNa kare to prAyazcitta (87) muni guru AcAryAdinI AjJA vinA dUdha, dahIM vagere vigayonuM sevana kare to prAyazcitta.(nizItha sUtramAM prAyazcittonA ja vidhAna che mATe ahIM darekamAM prAyazcitta zabdano prayoga kya che.) dazavaikAlika sUtranA pAMcamA piMDeSaNA adhyayananA prathama uddezakamAM varNita keTalAka vidhi, niyama ke doSa A pramANe che (88) varasAda varasato hoya, dhummasa paDatI hoya tyAre muni gocarIe na jAya. vAvAjhoDAnA samaye ane uDanArA ke cAlanArA trasa jIvonI bahu utpatti thaI hoya tyAre paNa gocarI na jAya (89) je gRhastha potAnA ghare AvavAnI nA pADI hoya tyAM gocarI javuM nahIM. vaLI pachIthI nimaMtre to mAnakaSAyathI abhibhUta thayA vagara potAnA avasare javuM.(90) gRhasthanI AjJA lIdhA vinA vastra ke zaNa vagerenA paDadAne haTAvI gocarI javuM nahIM. varaMDAno jhAMpo ke daravAjo AjJA vagara kholavo nahiM. prAiveTa rastAo, galIo vagere paNa AjJA vagara oLaMgavA nahiM. (91) nIcA(nAnA) dvAravALA ke aMdhakAra yukta oraDAmAM gocarIe javuM nahIM. (2) phUla, bIja vagere sacitta padArtha ghaNA vikharAyelA hoya tyAM gocarI javuM nahIM. (93) tatkAlanuM lIdheluM ke dhoyeluM AMgaNuM hoya temAM cAlIne gocarI javuM nahIM. (94) gharanA daravAjAmAM bakarA, bALaka, kUtarA, vAcharaDA vagere beThAM, UbhA ke sUtAM hoya to tene oLaMgIne gocarIe javuM nahIM. (95) zucidharmI(cokhkhAInI paraMparAvALA) kulomAM rasoI ghara vagere jyAM sudhI AvavAnI gRhasthanI maryAdA hoya tyAM sudhI ja javuM, tenAthI AgaLa javuM nahIM. anya gharomAM paNa gRhastha AmaMtre tyA sudhIja viveka jALavIne javuM. (96) vahorAvavA samaye dAtAnA paga nIce trasa jIva, bIja, lIlotarI vagere dabAI jAya temaja sacitta pANIno sparza(saMghaTTo) ke koI prakAre pANInI virAdhanA thaI jAya to te gharathI gocarI na levI. (7) gocarI vahorAvavAnA pahelAM ke pachI Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 246 dAtA pANIthI hAtha, camacA vagere dhove to te pUrvakarma ane pazcAkarma doSa thAya, mATe bhikSue te viSayamAM vivekapUrvaka bhikSA grahaNa karavI. (98) garbhavatI strI mATe banAvelA AhAramAMthI tenA vAparyA pahelAM levuM nahIM. (99) garbhavatI strIne prasUti kALano mAsa cAlato hoya tyAre tene sAdhu mATe UThavuM ke besavuM paDe te rIte munie gocarI na levI; te strI beThelI ke UbhI rahelI jema hoya tema vahorAve to bhikSA laI zakAya. (100) bALakane dugdha pAna karAvatI strI tene raDato mUkIne gocarI vahorAve to tenA hAthe munie gocarI na levI. (101) bhAre vAsaNa ke padArtha muzkelIthI upADIne dAtA vahorAve to gocarI na levI. (102) munie dAna, puNya mATe ke garIba bhikhArI mATe temaja sAdhu sanyAsIo mATe banAvelo AhAra na levo, te dAnapiMDa doSa che. (103) munie kaMda, mUla, AduM temaja phUla, phaLa ane bIja vagere sacitta padArtho vahoravA nahIM. - dazarva. -5/1/70. (104) munie dukAna vageremAM khullA paDelA ane rajathI bharelA padArtha vahoravA nahIM. (105) jemAM goThalI, ThaLiyA vagere pheMkavAnuM bahu hoya tevA acitta padArtha paNa vahoravA nahIM, te bahuujijhata doSa che. (106) munie dhovaNa pANI ke chAza vagere taiyAra thatAM tatkAla vahoravA nahIM; eka be ghaDIno samaya vyatIta thaI jAya pachI laI zakAya che. dazavaikAlika sUtranA pAMcamA adhyayananA bIjA uddezakamAM ane te pachInA adhyayanomAM varNita keTalAka niyamo A pramANe che (107) anya koI bhikSAcara gharanA dvAra para UbhA hoya to munie tyAM tene olaMghIne gocarI javuM nahIM ane tenI sAme UbhA paNa rahevuM nahIM. (adhya.- pari) (108) muni sAmudAnika gocarI kare arthAt dhanika ke garIbanA bheda bhAva vinA gocarI kare.(adhya.-pa/2) (109) muni ajJAta gharomAM eTale ke pUrva sUcanA vinAnA gharomAM gocarI kare ane eka ja gharamAM gocarI na karatAM, gAyanA aneka jagyAthI ghAsa caravAnI jema aneka gharothI thoDI thoDI nirdoSa bhikSA grahaNa kare.(adhya.-9) (110) muni prApta AhArane bIjA divasa mATe rAkhe nahIM. (adhya.-10) (111) bhikSu madha, mAMsa ke matsyano AhAra kadApi kare nahIM. arthAt muni tevI AhAra vRttithI dUra rahe.(cUlikA-ra7) zrAvakanA gharano viveka supAtradAnano lAbha icchanArA zramaNopAsake potAnA ghare A pramANe viveka rAkhavo joie, yathA- (1) zrAvakanA ghare rasoI karavAno samaya ane bhojana karavAno samaya svAbhAvika rIte evo hovo joIe ke tene sahaja gocarI vahorAvavAno lAbha maLe. (ra) gharamAM dararoja banatA acitta padArtho ane saMgrahita rAkhelA acitta padArthone yogya rIte ane yogya sthAne rAkhavAno evo viveka hovo joIe ke acAnaka padhArelA munirAjane te padArtha sahaja vaherAvI zakAya. (3) gharamAM sacitta ane acitta padAthone rAkhavAnI vyavasthA judI-judI hovI joie. (4) rasoDAmAM ke jamavAnA sthAne 0 rAkhavAmAM Ave tyAM sacitta vastuo jyAM tyAM verAyelI ke vikharAyelI rAkhavI nahIM. (5) gharanA pravezadvAra ke AvAgamananA mArgamAM goThalI, bIja vagere sacitta padArtha verAyelA na rAkhavAnI sUcanA ke saMskAra gharanA dareka nAnA-moTA sabhyane maLatA rahe tema dhyAna rAkhavuM joie. (6) rasoDAmAM kAmamAM AvatA sacitta pANInuM mATaluM ke Dola vagere rAkhavAnuM sthAna vivekapUrNa hovuM joie. (7) lIlA zAkabhAjI sudhAravA mATe besavAnI jagyA vivekapUrNa hovI joIe arthAt mArgamAM na besatAM eka bAjue besavuM joie. (8) gharano mukhya daravAjo gocarI samaye khullo rAkhavo athavA aMdarathI baMdha na rAkhavo. (9) gharamAM kyAreka koI sacitta padArtha ghauM, bAjaro vagere anAja ke zAkabhAjIno sudhArela kacaro vagere verAI jAya to tene turaMta jADu mArI sApha karavAnI Teva hovI joie. temAM ALasa ke bedarakArI na hovI joie. (10) gharanA dareka sabhyone samaye samaye bhikSAnA susaMskArothI bhAvita ane abhyAsa karatA rahevuM joIe. (11) mAMganAra bhikhArI vagere gharanA daravAjA para vadhAre vAra UbhA na rahe, tenA dAna vivekanuM dhyAna rAkhavuM joie. (12) vahorAvavA yogya padArthone sacitta padArtha para ke sacitta sthAnane sparzatAM temaja gesa cUlA Adi para rAkhI mUkavA nahIM. (13) divasabhara bIDI pIvI, pAna khAvA, bIja ThaDIyA vALA sacitta padArtho khAtA rahevuM, jamatI vakhate sacitta padArtha khAvA ke te padArtho potAnA saMghaTTAmAM(sparzAvelA) rAkhavA vagere avivekavALI, pravRttio che. A prakAranI Adato ane pravRttione sudhAravI Avazyaka che. anyathA supAtradAnano(munino) saMyoga maLavA chatAM te lAbhathI vaMcitta rahevuM paDe che ane bAramA vratamAM aticAra-doSa paNa lAge che.(14) zrAvake niHsvArthapaNe bhaktiyukta bhAvothI temaja nirjarA mATe munine vahorAvavuM. vahorAvavAmAM abhimAna ke mAyA, kapaTanA AcaraNo athavA rAga-dveSanA bhAvo na karatAM vivekapUrvaka zuddha sarala bhAve dAna ApavuM joie. dAna detA samaye vacana vyavahArano paNa pUrNa viveka rAkhavo joIe. AkSepa, upAlaMbha ke tiraskAra pUrNa vacana athavA kaThora bhASAno prayoga karavo nahIM. A prakAre bhAva ane bhASAnA vivekathI macchariyAe nAmaka bAramA vratanA pAMcamA aticAranI zaddhi rahe che. (15) A sarva vivekamAM potAnuM bAramuM vrata niraticAra rahe. te ja lakSya mAnasamAM rAkhavuM joie. sAdhunuM nAma te pravRttiomAM na AvavuM joIe. saMkSepamAM A sarva zrAvakAcAra che; vratadhArIno viveka che; supAtra dAnano lAbha icchanAranuM kartavya che, tema mAnavuM ane samajavuM joIe. noMdhaH- gocarInA doSo ane niyamone darzAvatA kelenDara ke pokeTa buka gharamAM yathAsthAne rAkhavA joIe. tethI avAranavAra gharanA sadasyone te jovA vAMcavAno sahaja saMyoga thato rahe ane jJAna vRddhi thatI rahe. sacitta ane acitta parijJAna jaina zramaNa sacitta (jIvayukta padArtha)nA tyAgI hoya che. mATe zramaNone supAtradAna ApanAra zramaNopAsakane sacitta-acitta padArthonuM jJAna hovuM jarUrI che. te jJAna mATe nimna muddAo samajavA jevA che. (1) zekyA vagaranuM mIThuM sacitta che. tene koI paNa padArtha dahIM, chAza, zAka vageremAM jamatI samaya tatkAla nAkhyuM hoya to te sacitta kahevAya. ardhA muhUrta pachI te acitta gaNAya. (2) varasAdanuM, nadInuM vagere koIpaNa pANI sacitta hoya che. temAM koI paNa Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 247 jainology AgamasAra padArthanuM mizraNa thaI jAya ke tene garama kyuM hoya to te acitta thAya che. dAtAnA hAtha, paga ke zarIra para pANInA chAMTA lAgelA hoya te paNa sacitta kahevAya. snAna kyA pachI keza vagere bhInA hoya to te paNa pANIno aMza sacitta kahevAya. (3) pAkA phaLomAMthI bI ke ThaLiyA nIkaLI jAya to te acitta kahevAya ane te pahelAM sacitta kahevAya. mIThuM, maracuM, masAlA nAMkhelA TameTAmAM bI saceta rahe che mATe te acitta na kahevAya. (4) mevAmAM badAma, pistA, cAroLI vagere bIjarUpa che, te khaMDita na thAya ke agni para na caDhe tyAM sudhI sacitta kahevAya. aMjIra vagere bI yukta mevA sacitta che ane agnithI zastra pariNata thAya tyAre te acitta thAya che. (5) lIlA zAkabhAjI sacitta hoya che. te zastrathI chedana bhedana ke TukaDA thayA hoya to paNa sacitta hoya che. te agni para pUrNa garama na thaI jAya tyAM sudhI sacitta kahevAya che. lIMbuno rasa ane mIThuM nAkhelA AvA zAkabhAjInA padArtho paNa asaMkhya ke anaMtajIvI hovAnA kAraNe saMdeha pUrNa hovAthI eka divasa pachI ja acitta samajavA joie. (6) mIThuM, maracuM, masAlo nAMkhelI kAkaDI vagere padArtha paNa asaMkhya jIvI hovAthI zastra pariNata thatA nathI mATe te paNa sacitta gaNAya che. (7) dALa, zAka taiyAra thaI agni parathI nIce utAryA pachI temAM kothamIra vagere nAMkhavAmAM AvyA hoya ane te uparathI tAjA ja dekhAtA hoya to te pUrNa acitta thatA nathI. jo kothamarI te padArthamAM ekameka thaI jAya ke karamAI jAya to tene aceta kahevAya. (8) kothamIra vagerenI caTaNI tatkAla sacitta kahevAya. adhuM muhUrta ke muhUrta pachI acitta thAya che, kAraNa ke te paNa asaMkhya jIvI vanaspati che. (9) sUkA dhANA, jIruM, rAI, varIyALI, suvA, ajamA, methI, elacInA dANA (bI) vagere bIjarUpa sarve padArtho sacitta hoya che. agni vagerethI zastra pariNata thayA pachI acitta thAya che ke pUrNa pIsAI jAya to acitta thAya che. (10) ghauM, bAjarI, caNA, maTha vagere dhAnya bIrUpa hoya che, te sacitta hoya che. bhAta(dhANI rahita) acitta hoya che. koI paNa anAja ke kaThoLa pANImAM palALavAthI acitta thatA nathI, pIsavAthI ke agni para caDhavAthI acitta thAya. sacitta padArthano ke tene sparzita vyaktino viveka (1) je dAtAnA hAtha-paga vagere sacitta pANIthI bhInA hoya to teNe gocarI padhArelA munirAja mATe bolavuM, cAlavuM ke izArA karavA yogya nathI, tema karatAM pANInA jIvonI virAdhanA thavAno saMbhava rahe che. (2) agni, lIlotarI, bI vagere saceta padArthane sparzelI vyakti munine gocarI vahorAvI zakatI nathI. jo sahaja rIte te padArthono sparza chUTI jAya, pachI tenA dvArA bolavA, cAlavAmAM koI virAdhanAnI saMbhAvanA rahetI nathI. prazna-1: zuM rephrIjareTaramAM saMgraha karelA khAdya padArtha sAdhune mATe akalpanIya gaNAya? uttara : hA, gocarInA dareka niyamonuM hArda e che ke AhAra-pANI vahorAvavAnA nimitte trasa ke sthAvara koI paNa prANI. vanaspatinI virAdhanA na thAya, teno viveka rAkhavo joie. prazna-2: rephrIjareTamAM rAkhelA padArtho jaina munirAjane grAhya che ? vratadhArI zramaNo pAsaka(zrAvaka) vahorAvI zake ? uttara : zramaNopAsake potAnA upayoga mATe phrIjamAMthI khAdya padArtho bahAra kADhayA hoya ane te acitta hoya to te dAna devA ane grahaNa karavA yogya hoya che. sAdhu mATe phrIjamAMthI kADhatAM sacittano sparza thAya, pANI ane baraphano sparza thAya ke phrIja kholatAM lAITa thAya vagere virAdhanAo sAmAnya rIte thAya che. jo temAMthI koI paNa virAdhanAnI saMbhAvanA hoya to te phrIjanA padArtho sAdhune akalpanIya che ane sAdhu mATe padArtho phrIjamAMthI kADhIne vahorAvavA zrAvaka mATe yogya nathI. jo paristhiti vaza tevuM AcaraNa karavAmAM Ave to tenuM zrAvaka ane sAdhu baMnnee prAyazcitta karavAnuM thAya che. tenuM khAsa dhyAna rAkhavuM joie. prazna-3: zuM DAyaniMga Tebala para sacitta padArtho rAkhavA ke acitta vahorAvavAnA padArtho phrIjamAM rAkhavA zrAvakane yogya che? uttara : DAyaniMga Tebala para jyAre acitta khAdya padArtha rAkhyA hoya tyAre saceta padArtha rAkhavA zrAvakanA vratano aticAra che ane vahorAvavA yogya padArthone phrIjamAM rAkhavA e paNa zrAvaka vratano aticAra ja kahevAya. jo padArtho kharAba thavAnA kAraNe phrIjamAM rAkhavA paDe to paNa jamatA samaye ke bhAvanA bhAvatA samaye te padArtho phrIjamAM rakhAya nahIM anyathA vratamAM aticAra samajavo. prazna-4: munirAjane phaLa ke mevA kema vahorAvAya? uttara : je mevAnA padArtho sacitta hoya, phaLa bIja yukta hoya to munirAjane mATe acitta karIne na vahorAvAya. gharanA sabhyone jo sacittano tyAga hoya, to tenA mATe je padArtho acitta thAya athavA je phaLa ke mevA gharamAM sAmAnya rIte acitta karIne ja khAvAno rivAja hoya to saMyoga maLatAM munirAjane vahorAvI zakAya. prazna-5: munirAjane nirdoSa pANI kema vahorAvAya? uttara : je zrAvaka-zrAvikA sacittanA tyAgI hoya, tenA gharanA koIpaNa sabhya sacitta pANI pIvAnA ke sacitta pANIthI snAna karavAnA tyAgI hoya athavA to koI paNa kAraNathI gharamAM garama pANI vaparAtuM hoya to te gRhastha mATe karelA pANImAMthI acAnaka padhAratA munirAjane nidoSapANI vahorAvI zakAya. te sivAya gharanA kAryakramanA rivAja anusAra koI paNa acitta dhovaNa pANI thatuM hoya ane te pIvA lAyaka hoya ane gRhasthane anAvazyaka ke pheMkavA mATe paDyuM hoya, te pANIne munirAja levA icche to vahorAvI zakAya. prazna-6: zuM sAdhu mATe garama pANI ke dhovaNa pANI banAvI zakAya? uttaraH sAdhu-sAdhvI mATe garama pANI ke dhovaNa pANI banAvavuM e doSa che. tema karavAno rivAja thaI jAya to paNa te doSanuM prAyazcitta sAdhu-zrAvaka baMnee karI levuM joie. prAyazcitta na karavuM e zithilAcAranA sevana ane anumodana rUpa thAya che. prazna-7H zuM jaina zramaNa, zrAvakone zrAvakAcAra zIkhavI na zake? uttara : upadeza rUpa samajAvavAmAM saMyamanI maryAdA rahe che. je zramaNa bhASA samitino viveka jALavI zake te zramaNa zrAvakone zrAvakAcAra zIkhavI zake che. te uparAMta Adeza ke preraNA athavA AgrahanA vyavahAra potAnI sagavaDa mATe na ja karavA joie. temaja potAnI sagavaDano svIkAra karanAranI prazaMsA ke sanmAna vyAkhyAna Adi koI sabhAmAM karavuM, te pUrva-pazcAta saMstava doSa che. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha 248 rAkhanuM dhovaNa pANI AgamomAM sauthI moTo lAbha zayAtarane(upAzraya ApanArane), tyAra pachI pANInA dAtArane ane tenA pachI AhAranA dAtArano krama batAvyo che.paraMta dhovaNa pANInA lAbhathI ajANa bhAibaheno AhAranA dAnane vadhAre mahatvanuM samaje che. garamInA divasomAM saMto vihAra karIne padhAre tyAre AhAra to ghaNA gharomAM maLI zake che paNa pANInA abhAvamAM e AhArano upayoga kema kare? tethI pahelA nirdoSa pANInI gaveSaNA karaze, ane pANI maLe toja AhAra karaze. te samaye jo nirdoSa labdha thAya to mahAna karma nirjarAnuM kAraNa thai zake. zreSTa nirdoSa acita pANI rAkhathI vAsaNa dhovAthI upalabdha thAya che. tethI rAkhanuM dhovaNa pANI pIvuM badhA jaina parivAro mATe ati Avazyaka che. rAkhanuM dhovaNa pANI potAnA mATe ja banAvavAnuM che. temAM saMta-satijIo nImIta na bane tenuM pUrepuru dhyAna rAkhavuM. rAkhanuM pANI AlkalAina pANI che. je taMdurastI mATe atyaMta upayogI che. kArbana(bhasma) zarIramAM skurtI lAve che. manane zAMta kaSAya rahIta rahevAmAM madadagAra thAya che. AlkalAina pANIthI zarIramAM esIDITI vadhatI nathI, jethI ghaNA rogo zAMta thai jAya che. rAkhanAM dhovaNa pANImAM navA pANInA jIvo utapanna thatAM nathI. sAbupAvaDarathI vAsaNa dhovAthI sAbuno aMza peTamAM jAya che. sAbuno aMza nakhamAM jatAM nakha vikRta thaI jAya che. nakhamAM paru thAya che ane nakha pAkI jAya che. sAbu peTane paNa nukazAna kartAja che. tene badale rAkhano aMza peTamAM jAya to, nukazAna na karatAM zarIrane lAbhakArI ja thAya che. nakha, hAtha paNa taMdurasta rahe che. - Aje paNa ghaNI jagyAe gAmaDAomAM chANAthI rasoino culo saLagAvAya che. tapAsa karatAM zudhdha chANAnI rAkha maLavI muzakela nathI. rAkhano pracAra ane maphata vitaraNa karatI saMsthAo paNa che. rASTra mATe pAnA naM-2. paranA koI paNa naMbara para phona karo. pariziSTa-2: tetrIsa bola vistAra pahelA bolathI chaThThA bola sudhI pracalita ane sarala bola che. te Avazyaka sUtra sArAMzamAM pRSTha.165 ane 179mAM ApI dIdhA che. bAkInA bolomAMthI keTalAMka bolono vistAra ahIM Apyo che. te dareka saMyama sAdhake jANavA ane kaMThastha karavA bahu upayogI che bhayanAM sAta sthAna - bhaya e mohanIya karmanI eka prakRti che. tenA prabhAvathI thatAM Atma pariNAmane bhaya kahevAya che. te sAta prakAranA che1. Ihaloka bhayaH sajAtIya bhaya. manuSyane manuSyathI thato bhaya. 2. paraloka bhaya : vijAtIya bhaya. tiryaMca, deva AdithI thato bhaya. 3. AdAna bhayaH dhana AdinA apaharaNano bhaya. 4. akasmAt bhaya : bAhya nimitto vinA potAnA ja saMkalpothI thato bhaya. 5. roga-vedanA bhaya: pIDA AdithI utpanna thato bhaya. 6. maraNa bhaya: maraNano bhaya. 7. apayaza bhaya: apakIrtino bhaya. ATha mada:- 1. jAtimada 2.kuLamada 3. baLamada 4. rUpamada 5. tapamada 6. sUtramada 7. lAbhamada 8. aizvaryamada - prajJApanA sUtra. brahmacaryanI navaguptio(nava vADa):- 1. vivikta zayyA: strI, pazu rahita zayyA- upAzrayanuM sevana karavuM. 2. strI saMbaMdhI kathA, vArtA, carcA Adi na karavAM. 3. strInI sAthe eka Asana para na besavuM ane tenA uThayA pachI paNa te sthAna para thoDA samaya(keTaloka vakhata) sudhI besavuM nahIM. 6. pUrva avasthAmAM bhogavelAM bhogonI smRti karavI nahIM.(ciMtana karavuM nahIM.) 7. sadA praNIta rasa eTale ati sarasa AhAra karavo nahIM. 8, adhika mAtrAmAM AhAra karavo nahIM. 9. vibhUSAvRtti: snAna zRMgAra(zaNagAra) karavo nahIM. 10. zabdAdi indriyonA viSayomAM tathA yazakIrti prazaMsAmAM Asakta thavuM nahIM. nodha:- A dasamo bola uttarAdhyayana sUtranA adhyayana-16mAMthI levAmAM Avyo che. daza prakArano zramaNadharma (sAdhudharma):- 1. zAnti-kSamA. krodhano viveka (tyAga) 2. mukti-akiMcana-lobhano viveka(tyAga) 3. Arjava-jutA. mAyAno viveka(tyAga) 4. mArdava-mRdutA. mAnano viveka(tyAga) 5. lAghava- laghutA. halakApaNuM-apratibaddhatA 6. satya-mahAvrata Adi pAlanamAM satyaniSThA 7. saMyama-Indriya nigraha Adi 8. tapa-anazana Adi 9. tyAga-sAdharmika sAdhuone bhojana Adi devuM. 10. brahmacaryavAsa-niyama, upaniyama ane dasa samAdhiyukta brahmacaryanuM pAlana. agiyAra zrAvaka paDimA- dazAzruta skaMdha sUtramAM juo. bAra bhikSunI paDimA- dazAzruta skaMdha sUtramAM juo. tera kriyA sthAna- kriyAno sAmAnya artha che pravRtti. prastuta prasaMgamAM te pravRttionuM saMkalana che ke je karmabaMdhanA hetubhUta che. sUtromAM kriyAonA vividha prakAranA vargIkaraNa maLI Ave che. ahIM pUrNataH sUyagaDAMga sUtra anusAra tera kriyAono ullekha che. mATe tyAM juo. jIvanA cauda bheda:- prajJApanA sUtramAM juo. paramAdhAmInA paMdara bheda:- prajJApanA sUtramAM juo. sUyagaDAMga sUtranA soLa adhyayana - sUtra kRtAMga sUtramAM juo. sattara prakArano asaMyama:- 1. pRthvIkAya asaMyama 2. aplAya asaMyama 3. teukAya asaMyama 4. vAukAya asaMyama 5. vanaspatikAya asaMyama 6. beindriya asaMyama 7. te indriya asaMyama 8, caurendriya asaMyama 9. paMcendriya asaMyama 10. ajIvakAya asaMyama 11. prekSA asaMyama 12. upekSA asaMyama 13. apahatya asaMyama 14. apramArjanA asaMyama 15. mana asaMyama 16. vacana asaMyama 17. kAyA asaMyama. spaSTIkaraNa - pRthvIkAyAdi pAMca sthAvara jIvo ane beindriyAdi trasa jIvonuM mana, vacana, kAyAthI saMghaTana Adi karavuM. tene pIDA pahoMcADavI e te jIvo pratye karAto asaMyama che. ajIva vastuo je niraMtara kAmamAM levAmAM Ave che, tenA vyavahAramAM je pramAda thAya che, te ajIvakAya asaMyama che.(ajIva vastuonuM nirmANa paNa sajIvonI hiMsA vagara thatuM nathI.) Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 249 AgamasAra sthAna AdinuM pratilekhana karavuM nahIM ane sArI rIte joyAM vinA koI paNa vastuno upayoga karavo te prekSA asaMyama che. sAdharmI zramaNone saMyama-niyama prati prerita na karavA te upekSA asaMyama che. (pariSThApana) paraThavA yogya padArthone yogya rIte na paraThavA te apahRtya asaMyama che. Avazyaka samaye pramArjana na karavuM ke ayogya rIte pramArjana karavuM te apramArjanA asaMyama che. azubha manathI pravRti karavI te mana asaMyama che. azubha vacanathI pravRti karavI te vacana asaMyama che. kAyAnI asamyaka pravRti te kAyA asaMyama che. aDhAra prakAranuM abrahmacarya - audArika zarIra(manuSya-tiryaca) saMbaMdhI abrahmacarya 9 prakAre(3 karaNa, 3 yoga) ane vaikriya zarIra (deva-devI) saMbaMdhI navaprakAre(3 karaNa, 3 yoga, A rIte kula 18 prakAranuM abrahmacarya. bIjI rIte- nava prakAre manuSya saMbaMdhI ane navaprakAre tiryaMca saMbaMdhI.(deva saMbaMdhI svabhAvika na hoya, paravaza paNe hoya) jJAtAsUtranA ogaNIsa adhyayana - jJAtA sUtramAM juo. vIsa asamAdhinA sthAna - dazAzruta skaMdha sUtramAM juo. ekavIsa prakAranA sabaLA doSa:- dazAzruta skaMdha sUtramAM juo. bAvIsa pariSaha - uttarAdhyayana sUtramAM juo. trevIsa sUyagaDAMga sUtranA adhyayana che. te tyAM juo. prathama zrutaskaMdhamAM soLa ane bIjA zrutaskaMdhamAM sAta, ema trevIsa thAya che. napati, 8 vyaMtara, 5 jyotiSI ane 1 vaimAnika, e kala 24 jAtanA devatA. temaja 24 tIrthakara devo. paccIsa bhAvanA - AcAo sUtra pRSTa 116 .ane prazna sUtra pRSTa.234.mAM juo. chavvIsa adhyayana - 1. dazAzruta skaMdha sUtranA-10 adhyayana(dazA daza che). bUlpa sUtranAM-6 adhyayana(uddezaka che.) 3. vyavahAra sUtranAM-10 adhyayana (uddezaka che) A traNe maLIne kula 26 adhyayana thAya che. sAdhunA sattAvIsa guNo:- 1. prANAtipAta viramaNa 2. mRSAvAda viramaNa 3. adattAdAna viramaNa 4. maithuna viramaNa pa. parigraha viramaNa 6. zrotendriya nigraha 7. cakSuindriya nigraha 8. dhrANendriya nigraha 9. rasendriya nigraha 10. sparzendriya nigraha 11. krodha nigraha 12. mAna viveka 13. mAyA nigraha 14. lobha viveka 15. bhAva satya-aMtarAtmAnI pavitratA 16. karaNa satya-kriyAnI pavitratA 17. yogasatya-mana, vacana, kAyAnuM samyaka pravartam 18. kSamA 19. vairAgya 20. mana samadhAraNa-manano samyaka upayoga 21. vacana samaAharaNa-vacanano samyaka upayoga 22. kAyA samaAcaraNa-kAyAno samyaka upayoga 23. jJAna saMpannatA 24. darzana saMpannatA 25. cAritra saMpannatA 26. kaSTa-vedanAnI sahanazIlatA 27. mAraNAMtika kaSTanI sahanazIlatA. Avazyaka haribhadrIya TIkA(pRSTha 113)mAM judA prakArathI ullekha che. jema ke- rAtri bhojana viramaNa sahita vrataSaka, pAMca indriya nigraha, chakAya saMyama, bhAva satya, karaNa satya, kSamA, virAgatA, mana, vacana, kAyA nigraha, saMyamayoga yaktatA, rogAdi vedanA sahana, mAraNAMtika kaSTa sahana. aThThAvIsa AcAra prakalpa - AcAra- AcArAMga sUtranA bane zrutaskaMdhanA (1+9) paccIsa adhyayana. prakalpa - nizIthasUtranA traNa adhyayana - laghu, guru ane AropaNA. A (25 + 3)- 28 AcAraprakalpa adhyayana che. bIjI rIte prAyazcittanI apekSAe 28 AcAra prakalpa A prakAre che- (1) pAMca divasanuM prAyazcitta (2) A ja rIte daza divasanuM (3) paMdara divasanuM (4) vIsa divasanuM (5) pacIsa divasanuM (6) eka mahinAnuM (7) ekamAsane pAMca divasa (8) ekamAsane dasa divasa (9) ekamAsane paMdara divasa (10) eka mAsane vIsa divasa (11) eka mAsane pacIsa divasa 12) be mAsanuM (13) be mAsane pAMca divasa (14) be mAsa ne dasa divasa (15) be mAsane paMdara divasa (16) be mAsane vIsa divasa (17) be mAsane pacIsa divasa (18) traNa mAsanuM (19) traNa mAsane pAMca divasa (20) traNa mAsane dasa divasa (21) traNa mAsane paMdara divasa (22) traNa mAsane visa divasa (23) traNa mAsane pacIsa divasa (24) cAra mAsanuM prAyazcitta (rapa) laghu(alpatama) (26) guru(mahattara) (27) saMpUrNa prAyazcitta AropaNa (28) thoDuM ochuM prAyazcitta AropaNa, jema ke eka mAsa prAyazcittane paMdara divasanI AropaNA ane be mAsane vIsa divasanI AropaNA. ogaNatrIsa pApasUtra prasaMga:- je sUtra(zAstra) mokSanA hetu bhUta nathI tene ahIM pApagruta kahevAmAM AvyA che. prasaMga zabdanA be artha che- Asakti ane Asevana.(icchA ane pravRti). te pApagruta A pramANe che- (1) bhUmi kaMpazAstra (2) utpAta zAstra (3) svapna zAstra (4) aMtarikSa zAstra (5) aMga skUraNa (6) svara zAstra (7) vyaMjana zAstra (8) lakSaNa zAstra. e AThanA sUtra, vRtti ane vArtika ema traNa- traNa prakAra hovAthI 24 bheda thayA. 25. vikathAnuyoga, 26. vidyAnuyoga, 27. maMtrAnuyoga, 28. yogAnuyoga, 29. anya tIrthika pravRttAnuyoga. trIsa mahAmohanIya nAM sthAna - pAnA naM 275. dazAzruta skaMdha, navamI dazAmAM jovuM. ekatrIsa siddhanA Adi(Adya) guNo - Adi guNano artha che mukta thavAnI prathama kSaNamAM thavAvALA guNa. tenI saMkhyA ekatrIsa che. A saMkhyA be prakAranI batAvavAmAM AvI che. 1. jJAnAvaraNIya karmanI pAMce prakRtionA kSayathI niSpana guNa pAMca (5) 2. darzanAvaraNIya karmanI nava prakRtionA kSayathI niSpanna guNa nava (9) 3. vedanIya karmanI be prakRtionA kSayathI niSpanna guNa be (2)4. mohanIya karmanI be prakRtionA kSayathI niSpanna guNa be (2) 5. AyuSya karmanI cAra prakRtionA kSayathI niSpanna guNa cAra (4) 6. nAma karmanI be prakRtionA kSayathI niSpana guNa be (2) 7. gotra karmanI be prakRtionA kSayathI niSpana guNa be (2)8. aMtarAya karmanI pAMca prakRtionA kSayathI niSpana guNa pAMca (5) bIjA prakAranI saMkhyAnI gaNatarImAM saMsthAna, varNa, gaMdha, rasa, sparza ane veda e cha ghaTaka tattva che. (1) saMsthAnaH lAMbu, goLa(lADu AkAre) trikoNa, corasa, parimaMDala-cUDI AkAre U 5. (2) varNa kALo, nIlo, rAto, pILo, ghoLo U 5. (3) gaMdha: bhi gaMdha, durabhi gaMdha U 2. (4) rasa: tIkho, kaDavo, kasAyelo, khATo, mITho U 5. (5) sparza: suMvALo, kharasaTa, haLavo, bhAre, zIta, uSNa, copaDyo ane lukho U .8 (6) veda: strIveda, puruSaveda ane napuMsakaveda U 3. A kula guNa 28 thAya che. te badhA Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha 250 guNonI sAthe "na" kAra lagAvavo joie jema ke te na dIrgha che, na hRsva che vagere vagere. te sivAyanA traNa guNa- azarIrI, ajanmA, anAsakta; tema kula 31 thAya che. batrIsa yoga saMgraha - yogano artha che- mana, vacana ne kAyAthI pravRti. te pravRtiono saMgraha karavo, te yoga saMgraha che. ahIM zubha(Adarza)kartavyonA batrIsa guNone bhegA karyA che. te A pramANe che1. AlocanA: potAnA sevita-doSane nivedana karI prAyazcitta grahaNa karavuM. 2. nirAlApa koInA Alocitta pramAdane pragaTa na karavo. 3. ApatkAlamAM daDhadharmatAH daDha dharmI banI rahevuM. 4. anizcitopadhAna : bIjAnI sahAyatA lIdhA vinA tapa karavuM. 5. zikSAH sUtrArthanuM paThana-pAThana tathA kriyAnA AcaraNa rUpa zikSA. 6. niSpatikarmatAH zarIranI sArasaMbhALa tathA cikitsAnuM varjana. 7. ajJAtatA ajANapaNe tapa karavuM, tenuM pradarzana ke prakhyAtipaNuM karavuM nahIM athavA ajJAta kulanI gocarI karavI. 8. alobhaH nilabhatAno abhyAsa karavo. 9. titikSA kaSTa sahiSNutA-parISaho upara vijaya meLavavAno abhyAsa karavo. 10. Ajeva: saralatA, sarala thavuM. 11. zuci: pavitratA, pavitra rahevuM, sApha dila 2hevuM. 12. samyaphadaSTiH samyaphadarzananI zuddhi rAkhavI. 13. samAdhi citta svAthya, cittanI prasannatA banAvI rAkhavI. 14. AcAra: AcAranuM samyaka prakArathI pAlana karavuM. 15. vinayopagaH vinamra banavuM, abhimAna na karavuM. 16. dhRtimatiH dheryayukta buddhi hovI, dInatA karavI nahIM, vairya rAkhavuM. 17. saMvegaH vairAgya vRddhi athavA mokSanI abhilASA. 18. prasidhiH adhyavasAyanI ekAgratA, zarIranI sthiratA rAkhavI. 19. suvidhiH sArA anuSThAnano abhyAsa. 20. saMvaraH Azravano nirodha. 21. AtmadoSopasaMhAra: potAnA doSono nikAla karavo. 22. sarva kAma viraktatAH sarva viSayathI vimukhatA. 23. pratyAkhyAna: mUla guNa viSe tyAga athavA pApa tyAga. 24. tyAga: uttaraguNa viSe tyAga athavA niyama upaniyama vadhAravA. 25. vyutsargaH zarIra, bhaktapAna, upadhi tathA kaSAyanuM visarjana. 26. apramAdaH pramAdane varjavo, apramAda bhAvano abhyAsa. 27. lavAlava : samAcAranA pAlanamAM pratikSaNa(satata) jAgRta rahevuM. 28. dhyAna saMvara yoga : dhyAna, saMvara, akriyatAnI vRddhi karavI. 29. mAraNAMtika udaya: maraNanI vedanAmAM sahana karatAM zAMta ane prasanna rahevuM. parijJA: heya upAdeya jJaparijJAthI jANavA ane pratyAkhyAna parijJAthI heyano tyAga karavo. upAdeyano svIkAra karavo. 31. prAyazcitta karaNa : vizuddhi mATe prApta thayelA prAyazcittanuM anuSThAna karavuM. 32. mAraNAMtika ArAdhanA mRtyukALamAM ArAdhanA karavI, saMlekhanA, saMthAro karavAnA saMskArone daDha karavA, abhyAsa karavo. tetrIsa AzAtanA - ziSya dvArA guru-ratnAdhika prati abhakti avinayanA vyavahArone AzAtanA kahevAmAM Ave che. aneka AgAmomAM te tetrIsa kahevAmAM AvI che. bIjI apekSAe arihaMta, siddha AdithI laIne lokanA samasta prANIonI ane adhyayana, Agama saMbaMdhI aviveka yukta AcaraNonuM saMkalana karIne tene tetrIsa AzAtanA kahevAmAM AvI che. maulika rUpamAM to sutragata tetrIsa azAtanAo guru ziSya saMbaMdhI ja che. bIjo prakAra vyAkhyAkAroe saMkalana karIne samajAvyo che prathama prakAranI tetrIsa azAtanA :(1 thI 9) guru athavA vaDilonI 1. AgaLa 2.pAchaLa 3. barAbara avinayathI 1. cAle 2. ubho rahe 3. bese. 3 * 3 U 9. (10-11) azakta, vRdhdha ke vaDIlanI sAthe jaIne pahelAM AvI jAya temaja pahelAM IriyAvahino kAussagna kare. (12) AvelI vizeSa vyakti sAthe gurunI pahelAM ziSya vAta kare.(13) rAtrinA samaye guru pUche tyAre jAgRta hoya to paNa na bole. (14-17) gocarI lAvyA bAda AhArAdinI vAta pahelAM bIjAne kahe, AhAra dekhADe, nimaMtraNa kare ane Ape. pachI gurune kahe, dekhADe, nimaMtraNa kare ne Ape. (18) sAthe besIne AhAra karatAM sArA AhArane ziSya moTAnI apekSAe jaldI ane jAjho khAya. arthAt Asakti bhAvanA kAraNe mAyA kare athavA aviveka kare. (1920) guru AdinA bolAvyA chatAM sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM karI de athavA uddhatAI pUrvaka avinayathI bole. (21) gurunA bolAvyA para roSayukta bole ke zuM kaho cho? zuM che? (22) ziSya guru Adine tuM tuM evA tuccha zabda kahe. (23) zikSA athavA sevA kArya batAvavAthI kahe ke evuM to Apa ja karI lyo athavA Apa ja kema karI letA nathI? (24) guru Adi dharmopadeza daI rahyA hoya to tene sAro na samaje, (rUDo na mAne) mAnya na kare. (25) dharmakathA karatAM samaye guru Adine kahe Apane A yAda nathI. (26) dharmakathA karatAM samaye gurunI athavA pariSadanI lIMka(ekAgratA) toDe. (27) zrotAjanane upadezathI khinna kare. (28) gurunA kahelA upadezane pharI vistArathI pote kahe. (29) gurunA Asana athavA upakaraNane paga lAgI javAthI teno kheda pragaTa vinA athavA anunaya, vinaya ke ziSTatA karyA vinA ja cAlyo jAya. (30) gurunA kIdhAM vinA tenA zayyA Asana upara bese, sUe athavA ubho rahe. (31) ziSya guruthI UMcA Asana upara bese, sUe athavA guruthI potAne vizeSa(UMco) mAne athavA aviveka kare. (32) ziSya gurunI barAbarImAM bese, sUe, Ubho rahe arthAt tenI barAbarI kare athavA aviveka kare. (33) guru AdinAM kAMIpaNa kahevA para dUra rahIne ja ke potAnA Asana para avivekyukta beThAM beThAM sAMbhaLe, uttara de, vinayapUrvaka najIka AvIne na bole. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 251 AgamasAra guru AdinI AzAtanAomAM apavAda nizItha. uddezaka-10: sUtra-4] bhASya cUrNimAM AzAtanAonA aneka apavAdono ullekha karela che, jema ke- (1) guru bImAra hoya to tenA mATe je apathya AhAra hoya to te tene na dekhADavo paraMtu svayaM khAI javo ke pUchayA vinA bIjAne daI devo. (2) mArgamAM kAMTA vagere dUra haTAvavA mATe AgaLa cAlavuM. (3) viSama sthAnamAM ke vRddhAvasthAmAM sahArAne mATe atyaMta najIka cAlavuM. (4) zArIrika paricaryA(sevA) karavAne mATe najIka vAne mATe najIka besavuM temaja sparza karavo. (5) apariNata (ayogya) sAdhu na sAMbhaLI zake eTalA mATe chedasUtranI vAMcanAnA samaye najIka besavuM. (6) gRhasthanuM ghara najIka hoya to gurunA avAja devA para paNa na bolavuM athavA saMgharSanI saMbhAvanA hoya to paNa na bolavuM. - (7) sAdhuothI mArga avaruddha(rokAyelo hoya to sthAna parathI gurune uttara devo. (8) svayaM bImAra hoya ke anya bImAranI. sevAmAM saMlagna hoya to bolAvavA para paNa na bolavuM. (9) maLa visarjana karatA na bolavuM. (10) guruthI kyAreka usUtra prarUpaNA thaI jAya to vivekapUrvaka ke ekAMtamAM kahevuM. (11) guru vagere saMyamamAM zithila thaI gayA hoya to tene saMyamamAM sthira karavA mATe karkaza bhASAno prayoga karavo. ukta AzAtanAnI pravRtti karavA para paNa sUtrokta prAyazcitta AvatuM nathI, kAraNa ke temAM AzAtanAno bhAva hoto nathI. paraMtu ucitta viveka daSTi hoya che. bIjA prakAranI tetrIsa azAtanA:- (1) arihaMta (2) siddha (3) AcArya (4) upAdhyAya (5) sAdhu (6) sAdhvI (7) zrAvaka (2) zrAvikA (9) deva (10) devI (11) A loka (12) paraloka (13) kevalI prarUpita dharma (14) deva mana prANI (16) kALa (17) zrata (18) gaNadhara (19) vAcanAcArya. A ogaNIsanI AzAtanA. zeSa 14 jJAnanA aticAronuM saMkalana samajavuM joie. A prakAre (19 + 14) 33 azAtanA. vyAkhyAkAre pahelAM guruziSyanI 33 AzAtanAonuM vizleSaNa karIne pachI arihaMta Adi 33 AzAtanAonuM vizleSaNa kyuM che. Avazyaka sUtramAM zramaNa sUtranA cothA pAThamAM tenIsa bola che. temAM cha sudhInAM bolonA khulAzA che tyAra pachInI saMkhyAnA bolonuM sUcanamAtra che. te sarvanuM vivecana vyAkhyAkAre yathAyogya che temaja vividha zAstromAM amuka amuka bolano vistAra yathAsthAna che trIjI rIte - pAMca astikAya, cha javanikAya, pAMca mahAvrata, aSTa pravacana mAtA ane navatattva A tetrIsa tattvonA pratye avinaya karavo AzAtanA che. tetrIsa AzAtanAno A trIjo prakAra mUlAcAra graMthamAM batAvyo che. pariziSTa-3 tapa svarUpa (cAritrane aMtargata) uttarAdhyayana sUtranA 30mA adhyayanamAM tapanuM varNana che. aupapAtika sUtramAM aNagAronA tapoguNarUpe vistArathI tapanuM varNana che. ThANAMga sUtramAM tapanA bhedopabhedanA nAma kahyA che ane bhagavatI sUtramAM praznottaranA rUpe badhA ja taponuM spaSTIkaraNa karavAmAM AvyuM che. tapanA prakAra :- tapanA mukhya be bheda che- (1) AtyaMtara (2) bAhya. baMnenA cha-cha prakAra che. baMne prakAranA tapamAM zarIra ane AdhyAtma baMneno pUrNa sahayoga rahelo che. to paNa apekSAe bAhya tapamAM bAhya vyavahAranI pradhAnatA che ane AtyaMtara tapamAM AdhyAtma bhAvonI pradhAnatA che. tAtparya e che ke apekSAe AtyaMtara ane bAhya tapa che(ekAMte nahi)arthAt kAyAnA sahayoga vinA vaiyAvacca Adi AvyaMtara tapa nathI thaI zakatuM ane bhAvonI uccatA vinA bAhya tapamAM phoraveluM parAkrama AgaLa vadhArI zakAtuM nathI. mokSa bhAvanAthI nirapekSa beu tapa akAma nirjarAmAM pariName che. AtmalakSya ane AtmajJAnathI zUnaya nirjarAtapa, puNayabaMdha nuM kAraNa bane che. A bhedathI phakta samayakadraSTInuM AtyaMtara tapaja AtmalakSI che. mithyAdraSTInuM AtyaMtara tapa paNa bAhaya jevuM ja che. Atmazuddhi nathI thatI. AvyaMtara tapane bahAne bAhya tapanI upekSA karavAthI bahirmukhI thavAya che. ane AtyaMtara tapanI upekSA karI bAhya tapa karavAthI krodhanI vRdhdhi thAya che. paraspara nirapekSa beu tapa kevalI prarUpita dharmathI bhraSTa karI nAkhe che. beunA samanvayathI samayakatva ane cAritra TakI rahe che. mana, vacana kAyAnA yoga vALA AtmAmAM spaMdana thAya che. jenAthI zakti, manobaLa utpanna thAya che. jo teno sadaupayoga na thAya to, vRthA aniSTa kriyAomAM te vaparAya che ane AtmAne geramArge laI jAya che. tethI zakti hovA chatAM tapa na karavAthI cAritranI hAni thAya che. cAritranI ghAta(vadhAre hAnI eTale ghAta) sAthe darzananI ghAta thAya che. darzana vagara jJAna ajJAnamAM pariName che. tethI zakti hovA chatAM, tapa na karanArane kALakrame samayakatva paNa cAlI javAnI zakyatA che. (pahelA cha bAhaya tapa)-A badhA tapo dravyathI ane bhAvathI be bhede ciMtavavA. (1) anazana - navakArazI, upavAsa Adi 6 mahinAnA tapa sudhInI vividha tapa sAdhanAo Itvarika(alpakAlIna) tapazcaryA che ane mAraNAMtika roga ke vRdha avasthAmAM AjIvana saMthAro grahaNa karavo te AjIvana-mAvajIvananuM tapa che.(zrAvakano trIjo manoratha che.) AjIvana anazananA bhakta pratyAkhyAna ane pAdopagamana e be bheda che. bhakta pratyAkhyAnamAM traNa athavA cAra AhArano tyAga karavAmAM Ave che. temAM zarIrAdinuM parikarma-sevA svayaM karI zake tathA bIjA pAse karAvI zake che. (nihArima)-mRtyu bAda A saMthArAvALA sAdhakanA zarIrano agni saMskAra karavo hoya to karI zakAya che. A anazana sAgArI paNa hoI zake che.(dA.ta. upadrava AvavAthI athavA rAtre). Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha 252 AcArAMgAdi sUtramAM AjIvana anazanano trIjo prakAra igitamaraNa kahevAmAM Avyo che. je madhyama prakArano che eTale ke temAM pAdopagamana anazananI apekSAe kaMIka chUTachATa che. jema ke maryAdita kSetramAM hAtha-pagano saMkoca-vistAra karavo. keTaloka samaya UbhA rahevuM, besavuM, saMkramaNa karavuM ityAdi. pAdopagamana anazanamAM nizreSTa thaI dhyAnamAM lIna banavuM, temAM halana-calana paNa na karAya, paraMtu laghunIta-vaDInItano prasaMga Ave to UThIne yathAsthAne jaI zakAya che. saMthArAnA sthAne ja maLamUtranuM nivAraNa na karAya. nihArima, anihArima baMne prakAranuM hoya che. upasarga AvatAM paNa pAdopagamana saMthAro karI zakAya che. saMlekhanAno kAlakrama - muni aneka varSo sudhI saMyamanuM pAlana karI kramika tapathI saMlekhanA kare. A saMlekhanA, saMthArAnI pahelAM karavAmAM Ave che. saMlekhanA utkRSTa bAra varSa, madhyama eka varSa tathA jaghanya cha mAsanI hoya che. pahelAM cAra varSamAM viSayono tyAga kare. bIjA cAra varSamAM vividha tapAcaraNa kare pachI be varSa sudhI ekAMtara tapa kare ane pAraNAnA divase AyaMbila kare. agiyAramA varSanA prathama cha mahinAmAM kaThina tapa na kare pAchaLanA cha mahinAmAM kaThina tapa kare. A varSamAM pAraNAnA divase AyaMbila kare. bAramA varSe muni koTi sahita (niraMtara) AyaMbila kare pachI pakSa athavA mAsanuM anazana tapa kare. - utta. a. 36. (2) UNodarI - IcchA ane bhUkhathI ochuM khAvuM, sImita dravya vAparavA, ochA upakaraNa rAkhavA, ochI vastuono upayoga karavo UNodarI tapa che. upabhoga-paribhoganAM sAdhano ochA vasAvavA, ochA vAparavA. 1 pAtra, 1 vastra rAkhavuM upakaraNa UNodarI tapa che. gRhasthe upayoga kya hoya tevA upakaraNa grahaNa karavA, evo abhigraha karavo paNa upakaraNa UNodarI che. kalaha. kaSAya, vAkyaddha AdinA prasaMgamAM gama khAvI, zAM rAkhavuM bhAva UNodarI kahevAya che. AvezAtmaka bhAva nahi sevavA. gusso, ghamaMDa, kapaTa, lobha, lAlacathI ane karmabaMdhathI AtmAne surakSita rAkhavo te bhAva UNodarI. (3) bhikSAcarIH- sAdhu mATe-vAcanAthI prApta,sAmAnya ke tuccha AhAra levo. gocarImAM vividha abhigraha karavA, 7 piMDeSaNA, 7 pANeSaNAnA saMkalpathI gocarIe javuM. ATha prakAranI peTI, ardhapeTI ityAdi AkAravALI bhramaNa vidhimAMthI koIpaNa vidhino saMkalpa karavo. dravya, kSetra, kALa ane bhAva saMbaMdhI koIpaNa abhigraha karavo. dravyathI khAdya padArthonI saMkhyA, dattI Adino nirNaya karavo. kSetrathI bhikSAnA gharonI saMkhyA, kSetra, dizA Adi sImita karavI, kALathI samayanI maryAdA karavI pachI teTalA samayamAM ja bhikSA levI. bhAvathI dAtA saMbaMdhI, vastu saMbaMdhI(raMga, vyavahArAdithI) abhigraha karavo. zuddha eSaNA samitithI AhArAdi prApta karavAnA daDha saMkalpathI gocarI karavI, te paNa bhikSAcarI tapa karyuM che. A saMkalpamAM navo abhigraha to nathI hoto paNa eSaNAnA niyamomAM apavAdanuM sevana thaI zakatuM nathI. maunapUrvaka gocarI karavI e paNa bhikSAcarI tapa karyuM che. bhikSAcarI tapane abhigraha tapa tathA vRtti saMkSepa tapa kahI zakAya che. zrAvako mATe-parimita AjIvikA, 15 karmAdAnano tyAga. (4) rasa parityAga:- vinaya, mahAvinayano tyAga karavo, svAdiSTa padArthano tyAga karavo, mIThAI, mevo, mukhavAsa, phaLa temaja anya icchita vastuono tyAga karavo, te rasaparityAga tapa che. ema to saMyama sAdhaka, bhikSu rasAsvAdane mATe koI AhAra karatA nathI paNa saMyama mayaoNdA ane jIvana nirvAhanA hatue ja mayodita AhAra kare che. to paNa viziSTa tyAganI apekSAe A tapa kahevAya che.(parityAgano artha che dravyathI temaja bhAvathI, tethI ema na samajavuM ke rasa-AsvAdana vALA bhojana Asakati rahita thaI khAvAthI paNa parityAga kahevAya.) zabdArtha: prAnta-khAdhA pachI vadheluM. rukSa-jIbhane apriya lAge tevuM. atta-halakuM dhAnya, (5) kAyakleza (sukumAratA choDavI)- Asana karavA, lAMbA samaya sudhI eka Asane sthira rahevuM, zayanAsanano tyAga karavo, virAsana Adi kaSTadAyaka Asana karavA, AtApanA levI, ThaMDI sahana karavI, acela(alpavastrI) dharmano svIkAra karavo ityAdi kAyakleza tapa che. saMyama jIvananA Avazyaka niyama-pAdavihAra, loca karavo, snAna na karavuM, auSadha upacAra na karavA, bhUmi zayana karavuM vagere paNa kAyakleza tapa che. A tapanA cAra bheda- (1) Asana, (2) AtApanA, (3) vibhUSA tyAga, (4) parikarma-zarIra zuzruSAno tyAga. bhikSAcaryA tapanA 30 prakAraH (1) dravya- dravya saMbaMdhI arthAtu khAdya padArtha saMbaMdhI niyama athavA abhigraha karI AhAra levo. (2) kSetra- prAmAdi kSetromAMthI koIpaNa eka kSetra saMbaMdhI vAsa, paro, galI, zerI, Adino abhigraha karI AhAra levo. (3) kALa- divasanA amuka bhAgamAM AhAra levo. (4) bhAva- amuka vaya, vastra yA varNa(brAmaNa vagere)vALAthI AhAra levo. (5) uSmita carae- koI vAsaNamAMthI bhojana kADhanAra pAsethI AhAra levo. (6) nikhita carae- koI vAsaNamAM bhojana nAkhatA hoya te AhAra levo. (7) ukhita nimbita carae- eka vAsaNamAMthI laI bIjA vAsaNamAM bhojana nAkhatA hoya te AhAra levo. (8) nikhita ukhita carae koI vAsaNamAM kADhelA bhojanane bIjA vAsaNamAM lenAra pAsethI AhAra levo. (9) var3hiz2amANa carae- koInA mATe bhojana pIrasANuM hoya temAMthI levuM. (10) sAhariz2amANa carae- anyatra kyAMya laI janArathI AhAra levo. (11) uvaNIya carae- AhAranI prazaMsA karI denAra pAsethI levuM. (12) avaNIya carae- AhAranI niMdA karI denAra pAsethI AhAra levo. (13) uvaNIya avaNIya carae- je dAtA pahelAM AhAranI prazaMsA kare ane pachI niMdA kare tenA pAsethI AhAra levo. (14) avaNIya uvaNIya carae- je dAtA AhAranI pahelAM niMdA kare ane pachI prazaMsA kare tenA hAthe AhAra levo. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology I (15) saMsada carae- lepAyela hAtha, pAtra ke camacAthI AhAra levo. (16) asaMsada carae- alipta hAtha, pAtra ke camacAthI AhAra levo. AmAM dAtA tathA vastuno viveka rAkhavo joie. jethI pazcAtkarma doSa na lAge. (17) tajjAya saMsada carae- deya padArthathI kharaDAyela hAtha, pAtra ke camacI dvArA ApavAmAM AvatA AhArane levAno abhigraha karavo. 253 (18) annAya carae- ajJAta sthAna- 1.jyAM bhikSunI pratIkSA na karatA hoya tathA tenA AvavAnuM koI anumAna na hoya tyAMthI AhAra levAno abhigraha karavo. 2. potAnI jAti, kuLanI oLakhANa ApyA vinA AhAra levo. 3. ajJAta, aparicitta vyaktinA gharethI AhAra levo. (19) mauna carae- mauna rahI AhAra levAno abhigraha karavo. (20) diSTa carae- sAme dekhAto ja AhAra levo. (21) adiSTa carae- dekhAto na hoya eTale ke peTI, kabATa AdimAM baMdha karI rAkhelo AhAra sAme ja kholIne Ape te levo. (22) puTTa carae- 'tamane zuM joie che ?' e pramANe pUchIne AhAra Ape. (23) apuSTa carae- pUchayA vinA AhAra ApavA lAge te levo. (24) bhikhkhu lAbhie- yAcanA karavA para denAra pAsethI AhAra levo. (25) abhikkhalAbhie- yAcanA ryA vinA, sAdhune AvelA joIne jAte ja AhAra Ape tevo AhAra levAno abhigraha karavo. (26) annagilAyae :- ujjIita dharmavALA, amanojJa ane bIjA, trIjA divasanA AhArAdi levA. (27) ovaNIe :- besI rahelA dAtAnI samIpe paDelo AhAra levo. (28) parimiya piMDavAIe H- parimita dravyo ke parimita(atya5) mAtrAmAM AhAra levAno abhigraha karavo. == (29) suddhesaNIe- esaNAmAM koI paNa apavAdanuM sevana na karavAno abhigraha. (30) saMkhAdattIe- dattinuM parimANa nizcita karIne AhAra grahaNa karavAno abhigraha karavo.--[aupapAtika sUtra bhinna piMDapAtika- TukaDA karelA padArthonI bhikSA levAvALA, akhaMDa padArtha- maga, caNA Adi na levAvALA.--[ThANAMga-5] rasaparityAga tapanA paMdara prakAra : (1) nirvikRtika- vigaya rahita AhAra karavo. nIvI tapa karavuM. (2) praNItarasa parityAga- ati snigdha ane sarasa AhArano tyAga. AgamasAra (3) AyaMbila- mIThuM Adi SaTsa tathA vigaya rahita eka dravyane acitta pANImAM palALI divasamAM eka vakhata vAparavuM. (4) AyAma sikathabhojI- ati alpa(ekAda kaNa) laI AyaMbila karavI. (5) arasAhAra- masAlA vinAno AhAra karavo. (6) virasAhAra- ghaNA junA anAjano banAvelo AhAra levo.(7)antAhAra-bhojana karI lIdhAM pachI pAchaLa vadhelo AhAra levo. (8) prAntAhAra- tuccha dhAnyathI banAvelo AhAra karavo. (9) rukSAkAra- lUkho-sUko AhAra karavo. kAyakleza tapanA nava prakAra : (1) sthAnasthitika- eka Asane sthira UbhA rahevuM. besavuM nahIM. (2) utkaTukAsanika- banne paga upara besI mastaka para aMjalI karavI. (3) pratimA sthAyI- eka rAtri Adino samaya nizcita karI kAusagga karavo. (4) vIrAsanika- khurazI upara beThela vyaktinI nIcethI khurazI kADhI levAthI je sthiti thAya che, te Asane sthira rahevuM. (5) naiSadhika- palAMThIvALI besavuM ane samayanI maryAdA karavI. (6) AtApaka- taDakA AdinI AtApanA levI. (7) aprAvRtaka- zarIranA uparI bhAgathI khullA zarIre rahevuM. (8) akaMDUyaka- caLa AvavA chatAM zarIrane khaNavuM nahIM. (9) aniSThIvaka- kapha, thUMka AvyA chatAM thUMkavuM nahIM. (10) sarvagAtra parikarma ane vibhUSA vipramukta- dehanA tamAma saMskAra tathA vibhUSAdithI mukta rahevuM. (11) daMDAyatika- daMDanI samAna lAMbA paga karI sUvuM. (12) lagaMDazAyI- (1) mAthuM ane paganI eDIne jamIna para TekavI bAkInA zarIrane UMcuM karI sUvuM. (2)paDakhuMvALI sUI javuM ane koNI para UbhA rAkhelA hAthanI hatheLI para mAthuM rAkhIne, UbhA rAkhela eka paganA ghuMTaNa upara bIjA paganI eDI mUkavI. A AsanamAM zire rAkhelA hAthanI koNI jamIna upara rahe che ane eka pagano paMjo bhUmi upara rahe che. eka paDakhuM jamIna upara rahe che (13) samapAdaputA- baMne paga ane pUThAne bhUmi upara TekavI besavuM.(14) godohikA- gAya dohavAnA Asane besavuM. (15) apratizAyI- zayananuM tyAga karavuM. UbhA rahevuM athavA koI paNa Asane beThA rahevuM. (6) pratisaMlInatA tapa : aMtara(kaSAya)-bAhaya(IndriyonI) ceSThAonI saMvara. IndriyonI pravRti eTale viSaya ane temAM rucIarucI te vikAra. Indriyone AtmahitakArI pravRtiomAM lagADavI e sAdhanA che. zarIra e sAdhana che, mokSa sAdhya che. zarIra ane Indriyono sadaupayoga mokSamArganI pravRti che. anAyAsa ane lAcArIthI prApta thatAM viSayomAM rAgadveSa na karavo te indriya nigraha che. vikAra nikaLI jatAM viSaya arthamAtra rahe che. zrAvako mATe--viSayo pratye anutsukatA ane prAptamAM udAsIna bhAva e indriya pratisaMlInatA che. kaSAya--dharmabhAvamAM pravRti rAkhavAthI kaSAyanAM udayane rokI zakAya che, ane udayamAMne viphala karI zakAya che. (1) indriyone potAnA viSayamAM javA na devI temaja sahaja prApta viSayomAM rAga-dveSa na karavo te 'indriya pratisaMlInatA' tapa che. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 AgamacAra-pUrvArdha (2) gusso, ghamaMDa, kapaTa, lobha-lAlacane utpanna ja na thavA devA. sAvadhAna rahevuM. udayanI prabaLatAe utpanna thaI jAya to tene tatkALa niSphaLa karI devA arthAt jJAna ane vairAgyanA mAdhyame potAnA kartavyanuM ciMtana karI, Atma surakSAnA lakSyane rAkhI, paradoSa darzana daSTine naSTa karI, svadoSa darzana karI, aihika svArthane gauNa karI, AdhyAtmika vikAsanI abhimukha thaI te kaSAyone sthira rahevA na devA "kaSAya pratisalInatA' che. (3) khoTA saMkalpa-vikalpa utpana ja na thavA devA, ucca saMkalpone vadhAratA rahevuM, manane ekAgra karavAmAM abhyasta rahevuM eTale ke dhiIme dhIme saMkalpa vikalpothI mukta thavuM, te "mana yoga pratisaMlInatA" che. e ja prakAre kharAba vacanano tyAga, sArA vacanono prayoga, maunano vadhune vadhu abhyAsa te "vacanayoga pratisaMlInatA' che. hAtha-pagAdi zarIranA aMgopAMgane pUrNa saMyamita tathA saMkucitta rAkhavA; sthira rahevuM; cAlavuM, besavuM, UThavuM, aMgonuM saMcAlana karavuM ityAdi pravRttimAM yatanA tathA viveka rAkhavo te "kAyapratisalInatA kahevAya. anAvazyaka pravRtti na karavI te "kAya yoga pratisalInatA che. (4) ekAMta sthAnomAM rahevuM, besavuM, sUvuM Adi cothuM 'viviktazayanAsana pratisalInatA che. cha bAhaya tapathI AtmaNomAM thatI parayApati: 1. anazanathI-abhayadAna, sarvajIvo pratye maitribhAvanA, bramacarya sahAyaka, vedamohanAM udayano abhAva, upazama (abramacaryathI hArTa kamajora thAya che, patharI-kIDanInI bimArIo thAya che.) anamohano tyAga, dehika mamatA para vijaya. 2. uNodarIthI-icchAo para niyaMtraNa, Indriyo para niyaMtraNa, manobaLanI draDhatAmAM vRdhdhi. 3. bhikSA caryAthI-maLe ke na maLe badhAmAM samabhAvanI sAdhanA, mAna vijaya, bhaya vijaya(AhAra na maLavAno bhaya nahi), aMtarAya karmano udIraNAthI kSaya thAya che. 4. rasaparityAgathI-anaAsakata bhAvanI vRdhdhi, asAtA vedanIya karma kSaya thAya che. 5. kAyakalezathI-sukhanI icchAno tyAga, duHkhano bhaya nahiM, Rtune anukuLa zarIra banavuM, kaSTa sahevAnI zakti vadhe che. 6. pratisaMlInatAthI-cittanI zAMti, ekAgratA vadhavI, azubha manavacanakAyA nAM yogathI pAchA vaLavuM. (cha AtyaMtara tapa) (7) prAyazcita tapaH pramAdathI, paristhitithI ke udayAdhInatAthI lAgelA doSonI AlocanA Adi karavI, saralatA, namratA laghutA yukta thaI pUrNa zuddhi karavI, yathAyogya prAyazcitta svIkArI mithyA duSkRta devuM ityAdi prAyazcitta tapa che. tenA prakAra- AlocanA(AloyaNA)-guru pAse vizudhdhi mATe doSo prakaTa karavA, athavA bhikSA, caMDIla, gamanAgamana, pratilekhana jevA rojanAM kAryamAM lAgelAM doSonI vizudhdhi mATe. jenA mATe saralatA, vinamratA, guru para zradhdhA, zUravIratA, nirbhayatA, akrodha, amAna, amAyA, alobha jevA guNonI jarUra paDe che. pratikramaNa(bhAvapUrvaka pApathI pAchA haThavuM)-pAMca samitI, traNa guptImAM sahasAgArathI, utAvaLathI, AzcaryathI lAgelA doSone mATe micchAmI dukkaDama. ciMtana pUrvaka kharA manathI doSonI niMdA karI pAchA haThavuM ane pharI e doSo na lAge te mATe sAvaceta rahevuM. potAnI e kriyA ane bhAvone mATe pazcAtApa karavo. tadubhayA-AlocanA ane pratikramaNa beu sAthe. nidrA avasthAmAM dusvapnathI lAgelA doSo mATe guru pAse micchAmI dukkaDama levuM. viveka(paraDavArUpa tyAga)- sacitta, asUjatA AhAranI jANa thatAM paraThavo. ajANatA AvelA AhAra mATe viveka che. jANatA lAvelA mATe hajI bIjuM prAyazcita, viveka sAthe Ave che. kAyotsarga(svAdhyAya yukta ta5)-vivazatAthI lAgelA paraThavA AdinAM doSo mATe zarIrane sthira rAkhIne pramANa yukta svAdhyAya sAthenuM tapa. tapa- jANatAM, pramAdathI, kaSAyathI lAgelA doSo mATenuM anazana Adi rUpa bAhaya tapanuM prAyazacitta . (8) vinaya tapaH (IndrIya ane kAyAne jatanAthI pravartAvavI)- vinayano sAmAnya artha namratA, vaMdanA, namaskAra, AjJApAlana, Adara karavo, sanmAna karavuM, bhakti sabhara vyavahAra karavo A badhI pravRttine vinaya tapa kahevAya che. karmone dUra karavA mATe jJAna, darzana, cAritranI ArAdhanA karI bhakti sabhara vyavahAra karavo, mana, vacana, kAyAne prazasta rAkhI AtmAne karmabaMdhathI dUra rAkhI, aprazasta mana-vacanano vyavahAra na karavo te paNa vinaya che. vinayanA kSetrakALa saMbaMdhI anuSThAnonuM pAlana karavuM, kAyika pravRttio yatanApUrvaka karavI, pratyeka prANI sAthe vyavahAra karavo ityAdi paNa vinayatA che. vinayanA sAta prakAra che- jJAna, darzana, cAritra, mana, vacana, kAya, lokopacAra vinaya. kAyAthI upayogapUrvaka gamanAgamana ullaMghana, pralaMghana, besavuM, UThavuM paNa vinaya kahevAya che. avivekI pravRttio na karavI te paNa vinaya che. arthAt badhA prakAranA viveka sAthe anAzravI vRttithI vyavahAra karavAvALI guNa saMpanna vyakti, vinIta kahevAya che. A pramANe badhA unnata guNone vinaya kahevAya che. jemano uparokata sAta bhedamAM samAveza thAya che. A apekSAe ja uttarAdhyayana sUtranA prathama ane agiyAramA adhyayanamAM aneka guNovALAne vinayI kahyA che. Atmazuddhi vinA vinaya saMbhava nathI. vinaya vyaktine ahaMkArathI mukta kare che. ahaMkAra ja sarvAdhika mahattvano AtmadoSa che. jainAgamomAM vinaya zabdanuM tAtparya -AcAranA niyamonuM pAlana- paNa kyuM che. te anusAra niyamona samyaka rUpe paripAlana karavuM te vinaya che. bIjA arthamAM vinaya vinamratAno sUcaka che. tenuM tAtparya e che ke variSTa, gurujanonuM sanmAna karatAM temanI AjJAnuM pAlana karavuM, temano Adara karavo. (9) vaiyAvRtya tapaH saMyamI ane sAdharmikanI sevA (vaiyAvacchanuM mahatva svAdhyAyathI vizeSa che) AcAryAdi dasa saMyamI mahApuruSonI yathAyogya sevA karavI, vaiyAvacca tapa che. 1. AcArya, 2. upAdhyAya, 3. sthavira, 4. tapasvI, 5. rogI, 6. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 255 AgamasAra navadIkSita, 7. kula, 8. gaNa, 9. saMgha, 10. sAdharmika zramaNa. teone AhAra, pANI, auSadha, vastra, pAtra pradAna karI zArIrika zAtA pahoMcADavI, vacana vyavahArathI mAnasika samAdhi pahoMcADavI vaiyAvacca tapa che. (10) svAdhyAya ta5 : zudhdha jJAnanuM maryAdAthI paThana, pAThana- bhaNavuM bhaNAvavuM. tenA pAMca prakAra che vAcanA, pRcchA, parivartanA, anuprekSA tathA dharmakathA. rucipUrvaka zAstronuM, jinavANInuM, bhagavad siddhAMtonuM kaMThastha karavuM, vAMcana karavuM, manana, ciMtana anuprekSaNa karavuM, prazna, pratipraznothI artha, paramArthane samajavuM. svAdhyAya AdithI prApta thayela anubhavane bhavI jIvo samakSa prasArita karavuM. arthAtu pravacana devuM, svataH upasthita pariSadane yogya uddabodhana devuM, teone dharmamArgamAM utsAhita karavA, te svAdhyAya tapa che.(preraNA karI, patrikA chapAvI, bhaktone ekaThA karI sabhAnuM Ayojana karavAmAM Ave che ane teone prasanna karavAnA hetue mALA arpaNa karavAmAM Ave che te svAdhyAya tapa nathI) (11) dhyAna tapa: ekAgratAthI zubhaciMtana athavA azubha cittavRti rokavI. svAdhyAya AdithI prApta anubhava jJAna dvArA AtmAnulakSI, vairAgyavardhaka, anitya bhAvanA, azaraNa bhAvanA, saMsAra bhAvanA, ekatva bhAvanA, azuci bhAvanA Adi dvArA AtmadhyAnamAM lIna banavuM ane jJAna, vairAgya tathA AtmabhAvamAM ekameka banI javuM, manane adhyAtmabhAvamAM ekAgra, sthira karavuM, Atma vikAsanA AtmaguNomAM pUrNarUpe kSIra-nIravatu maLI javuM. A prakAre samabhAva yukta Atma viSayamAM ekAgracitta thaI javuM; bAhya saMkalpone dUra karI AdhyAtma viSayamAM AtmasAt thavuM, tallIna banavuM te dhyAna tapa' che. svAdhyAyanA cothA bhedarUpa anuprekSA ane dhyAnanI anuprekSA judI judI che. eka tatvAnuprekSA che to bIjI AtmAnuprekSA che. vistRta nayanI apekSAe dhyAnanA cAra bheda che. Arta, raudra, dharma ane zukla dhyAna. tenuM vistRta varNana AgaLa dhyAna svarUpa mAM juo. (12) vyatsarga tapa :(heyano tyAga): svAdhyAya ane dhyAnamAM manavacanano prayoga hoya che. jyAre vyutsargamAM tyAga pradhAna che. A aMtima utkRSTa kakSAnuM tapa che. temAM tyAga ja karavAno che, tyAM sudhI ke svAdhyAya ane dhyAnano paNa tyAga karavAmAM Ave che. kAraNa ke svAdhyAya, dhyAnamAM yoga pravartana che. anuprekSA karavI e paNa yoga pravRtti che. A vyutsarga tapamAM to mana, vacana ane kAyAnA yogone tyAgavAnuM ja lakSya hoya che. dravya vyatsarga :- 1. sAmahikatAno arthAta gaNano tyAga karI ekalavihArIpaNuM dhAraNa karavuM e "gaNa vyatsarga tapa' che. 2. zarIrano tyAga karI kAyotsarga karavo arthAt traNe yogono zakya teTalo vyutsarga karavo e "kAyotsarga tapa" che. 3. upadhino pUrNarUpe ke kramika tyAga karavo e 'upadhi vyutsarjana tapa' che. 4. AhAra pANIno pUrNarUpe yA kramika tyAga karavo e "bhakta-pAna vyatsarjana tapa" che. dravya vyatsarganA A cAra prakAra kahyA che. bhAva vyutsarga:- kaSAya tyAga, karma baMdha nivAraNa ane saMsAra bhramaNano nirodha karavo e bhAva vyutsarga tapanA traNa prakAra che. vizeSa vicAraNA :- kAyotsargamAM je logassa AdinA jApa AdinI pravRtti cAlI rahI che. te pUrNa vyutsarga nathI. kharekhara vyatsarjana te ja che jemAM vacana ane kAyAyoganA tyAganI sAthe nirvikalpatAnI sAdhanA thAya che arthAta emAM manoyoganA vyApArane paNa pUrNarUpe nirodha karavAnuM lakSya hoya che, anuprekSAno paNa tyAga hoya che. A ja kAyotsargarUpa vyutsarga tapanI sAdhanA che. vyutsarga e dhyAna pachInuM tapa che. dhyAna karatAM paNa te viziSTa kakSAnI sAdhanA che. AjakAla A sAdhanAne paNa dhyAnanA nAme pracArita karAya che. jema ke nirvikalpa dhyAna, goyaMkA dhyAna, prekSA dhyAna Adi. A sarve vyavahAra satya dhyAna banI gayA che paraMtu vAstavika satya nathI. keTalAya lokonuM evuM mAnavuM che ke nirvikalpatA chaghasthone nathI hoI zakatI. paraMtu temano Avo ekAMtika vicAra ayogya che. manoyoganuM aMtara paNa zAstramAM batAvela che. pragADha nidrAmAM paNa manoyoga avaruddha thAya che ane vyutsarga tapamAM yogonuM vyutsarjana karavuM tene paNa AgamamAM taparUpa kahela che. temAM mananA saMkalponuM paNa vyatsarjana karavuM samAviSTa che. tethI teno ekAMta niSedha karavo anupayukta ane avicArela che. dhyAnanI sAdhanAthI A vyutsarganI sAdhanA kaMIka vizeSa kaThina avazya che to paNa tene asAdhya mAnI zakAya nahIM. A badhA prakAranA tapa, jJAna-darzana-cAritranI sAthe ja mahattvazIla bane che arthAt jJAna, darzana, cAritra ke cAritrAcAritra na hoya to bhUmikA vinAnuM tapa Atma utthAnamAM, mokSa ArAdhanAmAM mahattvazIla banI zakatuM nathI. tethI koI paNa nAnA ke moTA tapamAM jJAna, zraddhA ane virati bhAvanI upekSA na hovI joie. caturvidha mokSa mArganI sApekSa sAdhanA ja mokSa phaladAyI thaI zake che. enA cAra prakAra che- (1) samyagujJAna (2) sabhyazraddhA (3) samyaka cAritra (4) samyaka tapa. jema ke sANaM ca sarNa ceva, caritaM ca tavo tahA.- eyaM maA aNupattA, jIvA gacchati songaI (u. 28-3) bhAvArtha - A caturvidha mokSa mArgane prApta karIne tenI ArAdhanA karanArA jIva mokSarUpI sadgatine prApta kare che. pariziSTa-4 dhyAna svarUpa cAra dhyAna vistAra:- dhyAna cAra che- 1. ArtadhyAna, 2. raudradhyAna 3. dharmadhyAna 4. zukladhyAna. Arta dhyAnanA cAra bheda(pAyA):- 1. pAMca indriyo tathA traNa yogone ISTa, sAtAkArI, sukhakara evA paudgalika ISTa saMyoga je prApta nathI thayA te prApta thaI jAya ane je prApta che te TakI rahe evA ciMtananI sthiratA, ekAgratA, 2.pAMca indriyo tathA traNe yogone aniSTa, asAtAkArI, duHkhakara evA paudgalika saMyogono viyoga thAya athavA evA saMyogo Ave ja nahi; evI ciMtananI sthiratA, ekAgratA. 3. kAma-bhogo bhogavavAmAM Arogya rahe; yuvAnI rahe; yoga ane indriyonuM sAmarthya rahe; svAdhInatA, sattA, unmAda rahe evA ciMtananI ekAgratA. 4. A bhavamAM, AgAmI bhavamAM ane bhavo bhavamAM cakravartI AdinI padavI ane vipula sukha maLe, evA ciMtananI ekAgratA. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 Pva. baLa AgamacAra-pUrvArdha Arta dhyAnanA cAra lakSaNa(cinha):- 1. ISTa viyoga, aniSTa saMyoga thatAM manathI zoka karavo, arati, glAni, udAsInatA thavI udvigna banavuM, saMtapta, paritapta thavuM. 2. vacanathI rudana karavuM, vilApa karavo, dIna-hIna vacana kahevA, AkraMda karavuM Adi. 3. kAyAthI chAtI, mAthuM, hAtha Adi kUTavA, hAtha-paga pachADavA, mAthuM jhukAvI, mAthe hAtha daIne besavuM, moDhuM DhAMkavuM. 4. AMkhothI azrupAta karavo, AMkho bhInI rahevI, nAkathI niHzvAsa nAMkhavo, mukhethI jIbha bahAra kADhavI Adi. niSTa viyoga. ISTa saMyoga Adi thatAM manathI prasanna thavuM. ratibhAva Avavo. manamAM galagaliyAM thavAM, khazImAM kulad. tRta-paritRpta thavuM, 2. vacanathI gIta gAvuM, hAsya-aTTahAsya karavuM, baMsarI, sITI vagADavI, khilakhilATa karavuM Adi. 3. kAyAthI mUcho para tAva devo, tAlI vagADavI, pagethI nAcavuM, hAtha-paga uchALavA, kUdavuM, bhujA Adi phaTakAravA, abhinaya karavo, AMkho vikasita thavI, harSanA azru AvavA, nAkathI zvAsanI gati dhImI thavI, jIbhanuM hoTha upara pharavuM Adi. raudra dhyAnanA cAra bheda(pAyA) :- 1. potAnA ISTa saMyogo Adi mATe nirdoSa, nirbaLane dabAvavA, pIDita karavA, daMDa levo-devo, hatyA karavI, yuddha karavuM. 2. jUThuM bolavuM, vizvAsaghAta karavo, khoTA kalaMka, doSAropaNa karavuM, khoTI sAkSI pUravI. 3. moTI corI karavI, lUTavuM, coravuM, tenA mATe preraNA-sahAyatA karavI, corIno mAla sastAmAM levo, nyAyocitta kara(Teksa)nI corI karavI, corI karIne prasanna thavuM. 4. nirdoSane kArAvAsamAM rAkhavA kanyA, parastrI yA vidhavAnuM apaha zarApha zreSThI banIne lUTI levuM; svAmI upakArIno droha karavo Adi. raudra dhyAnanA cAra lakSaNa(cinha) - 1. svajana ke parajananA ajANapaNAmAM karelA nAnA gunhA mATe khUba kopa(gusso) karavo, khUba dUra daMDa devo. 2. vAraMvAra vividha prakAre daMDa devo. 3. AropI dvArA nirdoSatA pramANita karavA chatAM paNa tene jANavAnI, samajavAnI taiyArI na rAkhavI, samajamAM AvyA chatAMye svIkAra karavA taiyAra na thavuM. 4. AropI dvArA kSamA mAgI lIdhA pachI paNa ane jIvanamAM sudhAro lAvyA bAda paNa jIve tyAM sudhI tenA tarapha zatratA rAkhavI. (AlaMbana ane anuprekSA nI preraNA phakta sudhyAna mATe ja hoya che.) dharma dhyAnanA bheda(pAyA) - 1. tIrthakara devonI AjJAnuM, saMvara-nirjarA dharma AdaravAnuM dhyAna kare, anAjJAnuM, Azravane aTakAvavA(viramaNa)nuM dhyAna kare. 2. AjJA pAlanathI A bhavanA sukha-zAMti, Adara Adino lAbha tathA dharma, karma nirjarAnA lAbhanuM ciMtana kare, AjJA-pAlana na karavAthI A lokanA duHkha, azAMti, anAdara AdinuM tathA karmabaMdha ane karma-gurutAnuM dhyAna kare. 3. AjJA pAlanathI parabhavanA puNya phaLa tathA nirjarAnuM ciMtana kare, tathA AjJA virAdhanAthI parabhavanA pApa-phaLa tathA karmabaMdhanuM ciMtana kare. 4. AjJA pAlanathI lokAgra, loka mastaka, siddhazilA para siddhatva prApti ane anuttara, avyAbAdha sukhanuM ciMtana kare tathA AjJA virAdhanAthI cauda rAja parimANa urdhva, adho. tiryaka lokamAM cAra gati covIsa daMDaka corAsI lAkha jIvAyonimAM paribhramaNa, dAruNa duHkha, duHkha paraMparA anubaMdhano vicAra kare. dharma dhyAnanA cAra lakSaNa(cinha) - 1.deva, guru, zAstranI AjJA, Adeza, anuzAsanamAM tathA taddanusAra kriyAmAM ruci, 2. vidhi, upadeza, bodha, samajaNa tathA tenAthI kriyA dharmamAM ruci, 3. sUtra siddhAMtanuM zravaNa, vAMcana, adhyayana ane kaMThastha karavuM, svAdhyAya AdimAM ruci. 4. nisarga ruci-uparanA traNe kAraNo vinA kSayopazama svabhAvathI ja dazya padArthanI anuprekSA, jAtismaraNa jJAna ke avadhijJAnathI ruci. dharma dhyAnanA cAra AlaMbana - 1. guru-ziSya ke sAdharmika sAthe vAcanA levI-devI, sAMbhaLavI-saMbhaLAvavI; zIkhavuM-zIkhavADavuM. 2. jijJAsA, spaSTatA, parIkSA Adi hetuthI prazna pUchavA, uttara devA, vAda-saMvAda karavo ane praznottara, saMvAda sAMbhaLavo. 3. svAdhyAya karavo, karAvavo, sAMbhaLavo, punarAvaMtana karavuM, pATha pAkA karavA. 4. dharmakathA kahevI, sAMbhaLavI, zikSA, bodha, upadeza, AjJA karavI ke sAMbhaLavI. dharma dhyAnanI cAra anapekSA :- (1)ekatvanI anuprekSA- saMsAramAM jIva, kuTuMba jAti samAja AdimAM anekarUpe hovA chatAMyajIva ekalo ja che, ekalo ja pUrva bhavathI Avyo che, AgAmI bhavamAM ekalo ja javAno che. karma bAMdhavAmAM, saMcitta karavAmAM, udIraNA karavAmAM, bhogavavAmAM, nirjarAmAM AtmA ekalo ja mukhya kAraka che, bIjA badhA upakAraka yA sahakAraka che. (2) anitya bhAvanA- jIvathI jIvano, pudgalathI pugalano, jIvathI pudgalano saMyoga-saMbaMdha anitya che, kAraNa ke viyoga avayaMbhAvI che. jema jIva ane zarIrano janma-saMyoga che to mRtyu--viyoga nizcita che. lagna pachI vaidhavya-vidhuratva anivArya che. saMghAtathI skaMdha banyA bAda bhedathI paramANu dazA avazya Ave che. (3) azaraNa bhAvanA- jyAM sudhI puNyodaya che tyAM sudhI zarIra, parivAra, dhana Adi zaraNatabhUta dekhAya che paraMtu nikAcitta pApodaya thatAM dAruNa karmavipAkane bhogavavA ja paDe che. koI paNa tenAthI bacAvavA samartha nathI. tene koI laI paNa zakatA nathI, teno aMza paNa laI zakatA nathI, tene ochAM paNa karI zakatA nathI, are 'ochA thaI jaze' evuM AzvAsana paNa ApI zakatA nathI. (4) saMsAra bhAvanA- je Aje mAtA che te putrI, patnI, bhaginI, putravadhU banI jAya che, je Aje pitA che te putra, bhAI, pati, jamAI banI jAya che. A rIte anukULa saMbaMdha paNa parivartanazIla che tathA zatru, zoSaka, hatyArA, vizvAsaghAtI paNa banI jAya che, A pratikULa saMbaMdha paNa parivartanazIla che. anukULa pratikULamAM tathA pratikULa anukULamAM Ama paNa parivartana cAlu rahe che. koI AgAmI bhavamAM to koI A ja bhavamAM parivartita thaI jAya che. zukla dhyAnanA cAra bheda(pAyA) :- 1. dharma dhyAnanI sUkSmatA vadhAratAM- vadhAratAM zrutajJAnanA zabdathI arthamAM cA arthathI zabdamAM saMkrAMta thavuM, zrata nirdiSTa dravyathI guNamAM, guNathI paryAyamAM, paryAyathI dravyamAM koI paNa vikalpathI saMkrAMta thavuM paraMtu anya viSayomAM na javuM, te ja viSayomAM ekAgra thavuM. 2. zrutajJAnanA zabda yA arthamAM, dravya guNa yA paryAyamAM saMkrAMta thayA vinA koI ekamAM ja ekAgra thavuM. A ja rIte mana, vacana, kAyAthI paNa saMkrAMta thayA vinA ekAgra thavuM. 3. teramAM guNasthAnathI caudamAM Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 257 jainology AgamasAra guNasthAnamAM ArUDha thavA mATe bAdara mana, vacana, kAyAnA yogane nirodhavA. 4. sUkSma mana, vacana, kAya yogano paNa virodha karavo, nirodha karIne caudamA guNasthAnamAM meruparvatanI jema sarvathA acala aDola thavuM,AtmapradezonuM paNa utkalana na rahevuM,sthira thaI javuM zakta dhyAnanA cAra lakSaNa - 1. prakhara-parama azAtA kAraka, prakhara vedanIya karmodaya tathA maraNa AvavA chatAM ya paNa vyathita na thavuM. 2. prabaLa, carama mohakAraka apsarAdinA vilAsa, kaTAkSa, AmaMtraNa, AliMgana AdimAM paNa moha prApta na karavo. 3. jIva ane zarIramAM pRthakkaraNano anubhava karavo. 4. pRthakkaraNa anubhava anusAra vivekabhAva prApta karavo, jAgRta rahevuM, zarIra mamatva Adino tyAga karavo, paudgalika sukha-duHkhanA saMyogamAM akhaMDa nirveda bhAvamAM rahevuM. zarIra ane upadhimAM AsaktibhAvanuM vyutsarjana thavuM. zakta dhyAnanA cAra AlaMbana - 1. krodha udIraNA mATe baLavAna kAraNa upasthita thavA chatAM paNa apUrva kSamA dhAraNa karavI. somila brAhmaNanA prasaMgamAM "gajasukumAra'nI samAna. 2. lobha udIraNAno baLavAna prasaMge upasthita thatAM paNa apUrva " lobha-mukta' thavuM. bhavanapati devo dvArA nidAna karavAnI prArthanA karavA chatAM paNa lobha mukta "tAmalI tApasa vat. 3. mAyA udIraNAno baLavAna prasaMge upasthita thavA chatAM paNa saralatA', niSkapaTatA, ekarUpatA A traNe yoga apanAvavA. mahAbala dvArA mAyA karavA chatAM paNa saraLa manavALA chae mitra rAjarSi samAna. 4. mAna udIraNAno baLavAna prasaMge upasthita thavA chatAM paNa "namra, vinIta, komaLa, laghu" banIne rahevuM, kSatriya rAjarSi dvArA stuti karAva chatAMya namra saMyati rAjarSivatuM. zukla dhyAnanI cAra anuprekSA:- 1. pratyeka jIva badhI yonimAM anaMtIvAra paribhramaNa karI cUkyo che chatAM paNa mohanA kAraNe virAmanI bhAvanA nathI AvI. 2. vizvanA badhA pudgala padArtha svabhAvathI ke prayogathI zubhathI azubhamAM ane azubhathI zubhamAM pariNata thatA rahe che to pachI temAM ekAMta rAga ke ekAMta dveSa zA mATe rAkhavo? vItarAgatAnA bhAvamAM ja rahevuM. 3. A saMsAranA samasta pravartanomAM duHkhano ja anubhava karavo. jema ke-(aho duSpo hu saMsAro)arthAt "A sAro ya saMsAra duHkhamaya che" ema ciMtana karIne virakta rahevuM. 4. duHkhanA mULa kAraNanuM ciMtana karavuM. jema ke saMsAra paribhramaNa arthAt janma-maraNAdi duHkhanA mULa che, janmamaraNanuM mULa karmabaMdha che ane karmabaMdhanuM mULa viSayecchA, bhogecchA, tRSNA che tathA tenA mULa rAga, dveSa arthAt moha che. tethI moha, rAga, dveSa, bhogecchA, karmabaMdha, janma-maraNa Adi du:khothI virAgI thaI AtmAnuM mokSamArga tathA mokSa sanmukha thavuM. A pramANe (1+2+4+4) U (12 44) U 48 bheda-prabhedothI cAra dhyAnanuM varNana thAya che. AdhyAtmika dhyAna dhyAna - cittanI avasthAonuM koI viSaya upara kendrita thavuM e dhyAna che. jaina paraMparAomAM dhyAnanA cAra prakAra che- 1. A dhyAna 2. raudra dhyAna 3. dharma dhyAna ane 4. zukla dhyAna. Arta dhyAna ane raudra dhyAna mananI dUSita pravRttio che. svAdhyAya ane tapanI daSTie tenuM koI mUla nathI. e baMne dhyAna tyAjya che. AdhyAtmika sAdhanAnI daSTie dharmadhyAna ane zukla dhyAna e baMne dhyAna mahattvapUrNa che. tenI vicAraNA A pramANe che. dharma dhyAna:- Ano artha che citta vizuddhino prAraMbhika abhyAsa. dharma dhyAna mATe cAra vAto Avazyaka che- 1. Agama jJAna 2. anAsakti 3. Atma saMyama ane 4. mumukSabhAva. dharma dhyAnanA cAra prakAra A pramANe che (1) AjJA vicaya- Agama anusAra tattva svarUpa ane kartavyonuM ciMtana karavuM. (2) apAya vicaya- heya-tyAgavA yogya zuM che? tenuM ciMtana karavuM. (3) vipAka vicaya- heyanA pariNAmonuM ciMtana karavuM.(4) saMsthAna vicaya- loka ke padArthonI AkRtio, svarUponuM ciMtana karavuM. saMsthAna vijaya dharmadhyAna punaH cAra vibhAgamAM vibhAjita che arthAt saMsthAna vicayanA cAra bheda che. jema ke - (a) piMDastha dhyAna- A dhyAna koI tattva vizeSanA svarUpanA ciMtana upara AdhArita che. tenI A pAMca dhAraNAo mAnavAmAM AvI che- (1) pArthivI (2) AgneyI (3) mArutI (4) vAruNI ane (5) tattvabhU. (ba) padastha dhyAna- A dhyAna pavitra maMtrAkSara Adi padonuM avalaMbana laIne karAya che. (ka) rUpastha dhyAna- rAga, dveSa, moha Adi vikArothI rahita ahaMta prabhunuM dhyAna karavuM. (Da) rUpAtIta dhyAna- nirAkAra, caitanyasvarUpa siddha paramAtmAnuM dhyAna karavuM. zukla dhyAna - A dharma dhyAna pachInI sthiti che. zukla dhyAna dvArA manane zAMta ane niSpakaMpa karI zakAya che. tenI aMtima pariNati mananI samasta pravRttiono pUrNa nirodha che. zukla dhyAnanA cAra prakAra che(1) pathakatva vitarka savicAra- A dhyAnamAM dhyAtA kyAreka arthana ciMtana karatAM karatAM zabda ane zabdanuM ciMtana karatAM karatAM arthana ciMtana karavA lAgI jAya che. A dhyAnamAM artha, vyaMjana ane yoganuM saMkramaNa thayA karavA chatAM paNa dhyeya dravya eka ja rahe che. (2) ekatva vitarka avicArI- artha, vyaMjana ane yoganA saMkramaNa rahita eka paryAya viSayaka dhyAna " ekatvazruta avicAra" dhyAna kahevAya che. (3) sUkSmakriyA apratipAtI- mana, vacana ane zarIra vyApArano nirodha thAya ane zvAsozvAsanI sUkSma kriyA zeSa rahe te samaye dhyAnanI A avasthA prApta thAya che. arthAt yoga nirodha kriyAnA prAraMbhathI aMta sudhI A dhyAna avasthA che. (4) samucchinnakriyA nivRtti- jyAre mana, vacana, kAyAnI samasta pravRttiono nirodha thaI jAya che, chelle zvAsozvAsanI sUkSma kriyAno paNa nirodha thaI jAya ane koI paNa sUkSma kriyA bAkI rahetI nathI; te avasthAne samucchinna kriyA zukla dhyAna kahe che. A pramANe zukla dhyAnanI prathama avasthAthI kramazaH AgaLa vadhatAM vadhatAM aMtima avasthAmAM sAdhaka(!) alpa samayamAM ja kAyika, vAcika ane mAnasika badhI pravRttiono pUrNa nirodha karI aMtamAM siddhAvasthAne prApta kare che. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha 258 dhyAna svarUpa vicAraNA prathama jJAna pIche kriyA, yaha jina mata kA sAra - jJAna sahita kriyA kare, to utare bhava pAra | koI paNa pravRtti karatAM pahelAM tenuM svarUpa samajavuM Avazyaka che. dazavaikAlika sUtra adhyayana-4, gAthA-10 mAM kahyuM che ke ajJAnI potAnA hita ane ahitane kevI rIte samajI zake? grAmAMtara javuM hoya to te gAmano mArga kyo che? sAthe sAthe bIjA gAmanA paNa mArga vacce-vacce kyA Ave che? te paNa jANakArI karavI Avazyaka che. gamana karavA mATe sAco rAha paNa hoya che ane viparIta paNa. koI paNa kArya karavAnI sAcI vidhi paNa hoya che ane khoTI vidhi paNa hoya che. khAvAnA padArtha sArA paNa hoya che ane naThArA paNa hoya che. barAbara e ja pramANe dhyAna paNa be prakAranA che- 1. zubhabhAva ane 2. azubhabhAva. azubha dhyAnanA be prakAra che- 1. ArtadhyAna 2. raudra dhyAna. zubha dhyAnanA be prakAra che- 1. dharma dhyAna 2. zukla dhyAna. AtmAnA pariNAma- adhyavasAya paNa be prakAranA hoya che- 1. zubha adhyavasAya 2. azubha adhyavasAya. AgamamAM kahyuM che ke sadhyAnamAM rahevAvALAnI zaddhi thAya che athavA "dharma dhyAnamAM je rata rahe che te bhikSa che.diza. a. 8ii dhyAnanI paribhASA:- jo dharma dhyAna ke zubha dhyAna hoya che to pratipakSI azubha dhyAna ke adharma dhyAnanuM astitva paNa hoya ja che e spaSTa che. tethI dhyAnanI paribhASA te ja zuddha hoI zake che jemAM azubha dhyAna ane zubha dhyAna baMneno samAveza hoI zake che anyathA te dhyAnanI paribhASA na kahI zakAya. jaina Agamo ane anya graMthomAM jyAM paNa dhyAnanA bheda batAvyA che ke dhyAnanI paribhASA ApI che temAM A apUrNatA nathI arthAt te paribhASAmAM ane bhedomAM zubha ane azubha baMne dhyAnono pUrNa samAveza hoya che. koI paNa vastunI paribhASA te padArthanA saMpUrNa avayavone grahaNa na kare to tene sAcI paribhASA na kahI zakAya. jenAgamAnusAra dhyAnanA cAra prakAra che temAM be AtmA mATe ahita kara che, tyAjya che ane be hitakara che, grAhya che. pratyeka dhyAnanA AlaMbana ane lakSaNAdi paNa AgamomAM batAvelA che. badhA prakAranA dhyAna ane adhyAnanA svarUpane batAvanArI dhyAnanI paribhASA Avazyaka niryuktimAM A pramANe che- koI paNa gADha AlaMbanamAM lAgela ane akaMpamAnasthira citta "dhyAna' kahevAya che. zeSa je cittanI avasthAo che te dhyAna svarUpa nathI jema ke- 1. AlaMbana rahita zAMta citta 2. avyakta citta 3. bhaTakatuM citta. dhyAna je sthira adhyavasAya che te dhyAna che ane je cala-asthira adhyavasAya che te citta che. jo ke bhAvanA svarUpa, anuprekSA svarUpa ane anya koI ciMtA svarUpa paNa dhyAna hoI zake che. ja A baMne gAthAomAM kahelI paribhASAomAM zubha ane azubha baMne prakAranA dhyAnono samAveza thaI jAya che tathA dhyAna sAthe adhyAna avasthAnuM paNa spaSTIkaraNa thaI jAya che. sAra:- zubha ke azubha je paNa sthira adhyavasAya avasthA che te dhyAna che ane je asthira-caMcaLa adhyavasAya che te adhyAna avasthA che. gADha AlaMbanayukta avasthA arthAt koI paNa eka viSayamAM tallIna avasthA hoya to dhyAna hoI zake che ane AlaMbana rahita yA maMda susta-zAMta pariNAma che, avyakta pariNAma (nidrA AdinA) tathA bhaTakatA vicAra Adi che te koI paNa dhyAna nathI, te AtmAnI adhyAna avasthA kahevAya che. anya aneka avasthAo je paNa che te adhyAna rUpa che. tema Avazyaka niyukti gAthA 1481-1482mAM batAvyuM che. adhyAna :- pracalA-jhabakI javAnI avasthA, gADha nidrAvasthA, jAgRta avasthAmAM paNa avyApArita(apravRtta, zAMta, susa) citta, janmatA samayanI apayoptAvasthA, asaMjJI jIvonA avyakta citta, mUcchita avasthA, nazAmAM bebhAna avasthA; A badhI adhyAna avasthAo che, A avasthAomAM AtmAnuM zubha ke azubha koI paNa dhyAna nathI hotuM, zubhAzubha adhyavasAya hoya che. saMkSepamAMkoI paNa viSayamAM tallIna thavuM ane sthira thavuM te ja dhyAna che. cAra dhyAna:- 1. sukha-duHkhanA saMyoga-viyoga Adi viSayomAM tallIna ane sthira citta ArtadhyAna che. 2. anyanuM ahita karavA AdimAM tallIna ane sthira citta rIdra dhyAna che. A baMne AtmonnatinA dhyAna nathI. tethI dharma dhyAnanI sAdhanAmAM teno sAvadhAnIpUrvaka tyAga karavAmAM Ave che. 3. tenA sivAya Atma lakSyanA koI paNa viSayamAM cittane tallIna-ekAgra karavuM e dharma dhyAna che. 4. tenAthI AgaLa vadhIne sUkSma ane sUkSmatara viSayamAM kendrita thavA para zukla dhyAnanI prAthamika avasthA Ave che. zukla dhyAnanI AgaLanI avasthA kevalajJAna prAptinA samaye ane kevaLajJAna thayA pachI ja hoya che. te mokSa prAptinI amuka kSaNo pahelA hoya che. te yoga nirodha avasthA aMtima dhyAnasvarUpa che. chadmastha ane kevalInA dhyAnanuM spaSTIkaraNa A prakAre che. be prakAre dhyAna-mAtra aMtarmuhUrta mATe koI paNa eka vastunA vicAramAM citta sthira thaI jAya te chaghasthonuM dhyAna che. yoga nirodha karatI vakhate ane yoga nirodha thaI gayA bAda je Atma-avasthA hoya che te kevalIonuM dhyAna che. aMtarmuhUrta bAda chadmasthomAM vicAra yA dhyAna badalI jAya che. vicalita thaI jAya che. ghaNI vastuonA AlaMbananI apekSAe viSayAMtaranI apekSAe dhyAna lAMbA samaya sudhI paNa rahI zake che.-dhyAna zataka, gAthA-4) chaghasthonuM dhyAna zubha-azubha baMne prakAranuM hoI zake che ane adhyAna avasthA paNa ghaNA samaya sudhI rahe che. kevalIonI yoga nirodha avasthAmAM zukla dhyAna hoya che. bAkI lAMbI umara sudhI adhyAna avasthA hoya. A prakAre dhyAnane samajIne AtmAne azubhamAMthI zubha dhyAnamAM tallIna, sthira karavAthI dharma dhyAnanI sAdhanA karI zakAya che. AtmAne dharma dhyAnamAM tallIna-sthira karavA mATe AlaMbana bhUta viSaya A pramANe samajavA- 1. Atma svarUpa, 2. karma Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 259 AgamasAra svarUpa, 3. bhava bhramaNa svarUpa, 4. kaSAya svarUpa, 5. siddha svarUpa, 6. svadoSa darzana, 7. paraguNa darzana, 8. svadaSTi poSaNa, 9. paradaSTi tyAga, 10. pudgalAsakti tyAga, 11. ekalApaNAnuM ciMtana- ekavAnuprekSA, te sivAya anityatva, azaraNatva, anyatva Adi ciMtana tathA jinabhASita koI paNa tattvanuM svarUpa ke jinAjJA svarUpanuM ciMtana. viSayanI pasaMdagImAM e khAsa dhyAna rAkhavuM joie ke temAM zArIrika, ihalaukika, sukhasaMyoga, duHkhaviyoga, paranA ahitarUpa vagere azubha viSayo na hovA joie. sAra:- 1. zubha dhyAna AtmA mATe hitakara che mahAna karma nirjarAnuM kAraNa che. 2. azubha dhyAna karmabaMdhano hetu che. 3. cittanI caMcaLa avasthArUpa "adhyAna" paNa aneka karmonI vRddhi karanAra che. 4. mananI zAMta-sukha ke avyakta avasthA paNa adhyAnarUpa che, temAM Azrava ocho thavA sAthe nirjarA paNa ochI thAya che. A cAre avasthAomAM pahelI avasthA AtmonnatimAM vadhAre upayogI che. ema samajIne mahAna nirjarAnA heturUpa zubhadhyAna arthAt dharmadhyAnamAM AtmAne joDavAnI sAdhanA karavI joie. vartamAnamAM pracalita aneka praNAlikAothI prApta avasthAo vAstavamAM adhyAna rUpa Atma-avasthAo che, ema uparokata pramANa ane vivecanathI samajI zakAya che. te uparokata cothI dazA avasthA arthAt adhyAna avasthA che. tethI mokSa prAptinI sAdhanAmAM te vizeSa gatiprada sAdhanA banI zakatI nathI. dhyAnanI sAthe sAcI zraddhA - jaina dharmanI daSTie dharma dhyAnanI sAdhanA karanAra mumukSu samyajJAna ane samyagu zraddhAthI yukta hovA joie. tenA vinA saMpUrNa saMyama ane tapa rAkha upara lIMpaNa samAna thAya che. jinavANI pratye pUrNa zraddhA sahita yathAzakti jinAjJAnusAra zrAvakanA bAra vratarUpa dezavirati dharmamAM athavA saMyama-cAritra rU5 sarvavirati dharmamAM temano puruSArtha hovo joie. A baMne prakAranA dharma pratye zraddhA-niSThA hovI joIe. paraMtu "A to kriyAkAMDa che' AvA zabdo ke bhAvothI AtmAmAM upekSAvRtti na hovI joie. zrAvakonA Agamika vizeSaNomAM sarva prathama vizeSaNa "jIvAdi padArthonA jJAtA hovuM batAvela che. samyakatvanA svarUpamAM paNa jIvAdi padArthonuM jJAna ane zraddhA Avazyaka aMga kahyA che. dhyAna e tapa che tenI pahelAM samyagujJAna, samyazraddhAna ane yathAzakti dezavirati ke sarvavirati cAritra Avazyaka che. A traNanI upasthitimAM ja tapa ane dhyAna Adi Atma-sAdhanAnA aMgarUpe banIne vikAsa karAvI zake che. tethI tapa ke dhyAnanI sAdhanAmAM agresara thanAra sAdhakoe potAnI samyajJAna, samyam zraddhA ane samyaka cAritranI bhUmikAne surakSita rAkhIne AgaLa vadhavuM joie. sAmAnya jJAnavALA chavastha sAdhakonI apekSA viziSTa jJAnavALA chavastha jJAnIonI vAta vizeSa pramANabhUta mAnavI, joIe. viziSTa jJAnI chagha0onI apekSA sarvajJa bhagavaMtonI vAta vizeSa mahattvanI mAnavI-svIkAravI joIe. A nirNaya buddhi rAkhIne zuddha zraddhAnI sAthe ja zuddha AcaraNa karavuM joie. cAre dhyAnanA je lakSaNa che, je AlaMbana che, je anuprekSA che temAM vartatA jyAre sthira avasthA Ave, tyAre te dhyAna kahevAya che. tenI pUrve sAdhaka te dhyAnanA AlaMbanAdi rUpa avasthAmAM rahe che. jyAre AvI sthira avasthA Ave che tyAre ja te zubha yA azubha dhyAna thAya che. tethI zubha dhyAna avasthA prApta karavA mATe tenA AlaMbana AdimAM sthira pariNAma rAkhavAno abhyAsa karavo, te ja dharma dhyAnanI sAdhanA che. zAstrokta AlaMbana rahita mAtra zarIranA aMga ke zvAsanA AlaMbananI sAdhanA kevala asthira cittanI asthiratA ochI. karavAno upAya mAtra che. tenAthI AgaLa vadhIne dharma tattvAnuprekSAmAM eTale ke adhyavasAyone ane cittane sthira rAkhI bhagavadajJAmAM, saMsAra ke loka svarUpa vagerenI bhAvanAmAM ekAgratA rAkhavI te dharma dhyAnanI sAdhanA che. AvI rIte samajapUrvaka dharma dhyAnanI sAdhanA karavI ja zreyaskara che. adhyAna vicAraNA :- saMkSepamAM adhyAnanA be prakAra kahyA che- zAMta, sukha, citta avasthA tathA caMcalacitta avasthA. anya paribhASAvALAonA dhyAnano samAveza A adhyAna avasthAmAM thAya che. Agama nirapekSa thaI koI tene pAMcamuM dhyAna kahe athavA vAstavika dhyAna A ja che anya cAre adhyAna che ema kahe to tenuM kathana buddhi kalpita kahevAze. tene jainAgama athavA jainadharmanA dhyAnanA nAme oLakhavuM- samajavuM te bhramaNA che. jainadharmanuM dhyAna jJAnapUrvakanuM dhyAna che, tenA cAra prakAra che jemAM zubha, azubha banneno samAveza che. A cAre dhyAna cittanI sthiratA upara AdhArita che. be heya che to be upAdeya che. cAreyanA cAra-cAra lakSaNa tathA pAyA che. dharma dhyAnanA cAra vicaya-ciMtananA mukhya viSaya che, cAra anuprekSA(AtmabhAvanAo) che, cAra AlaMbana che ane cAra rucio che. A sarveya dhyAnamAM javA mATe upayogI dharma dvAra che. temAM praveza karIne koIpaNa viSayamAM tallIna thatAM sAdhakane dhyAna dazA prApta thAya che. cala-vicala avasthAmAM te sAdhaka dharmadhyAnanA AlaMbanamAM ja rahe che, dhyAnanI aMdara pravezatA nathI. zAstrokta te sarva avalaMbana svAdhyAya rUpa temaja nirjarA rUpa hoya che. sAdhuonuM jIvana e Atma sAdhanA mATe ja hoya che. tenI dinacarcAnA viSayamAM AgamamAM batAvyuM che ke prathama praharamAM svAdhyAya karavo ane bIjA praharamAM dhyAna dharavuM. svAdhyAyanA cAra prahara tathA dhyAnanA be prahara kahyA che. gautamasvAmI Adi aNagAro Agamokta dinacarcAnuM pAlana karatA hatA. A pramANe jainAgama jJAnapUrvaka dhyAna karavAnuM kahe che. jyAre vartamAna dhyAna paddhativALAo khAvuM- pIvuM, sUvuM ItyAdika zArIrika kAryano niSedha na karatAM Agama svAdhyAyano niSedha kare che. A Agama nirapekSa mAnasa vRtti che. jJAnathI dhyAnanI zuddhi tathA vRddhi thAya che. kaSAyothI dhyAnanI vikRti thAya che. kaSAya bAhya vRttithI thAya che. jJAna aMtarmukha jAgRtinuM kAraNa bane che, te dhyAnano sahayogI che. svAdhyAyane rAga-dveSanuM mULa nathI kahevAtuM. vyaktigata koInA mATe Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 AgamasAra-pUrvArdha AzravanuM sthAna paNa nirjarArUpa ane nirjarAnuM sthAna paNa baMdharUpa thaI jAya che, jyAre siddhAnta to jJAnane sadAya AgaLa rAkhe che. mATe dhyAnamAM jJAnano niSedha thaI zakato nathI. rAga-dveSanA mULabhUta viSaya to indriya viSaya, AzA, tRSNA ane hiMsA vagere pApa che, te badhA tyAjya che paraMtu svAdhyAya to upAdeya tattva che, yathAsamaye vRddhi karavAne yogya che, AtyaMtara tapa che. dhyAnane prApta karAvavAmAM AlaMbana rUpa che. saMpUrNa sAra:- koI paNa AlaMbanamAM sthiratA meLavatAM dhyAna kahevAya che te sivAya suptAvasthA, citta vihalatA athavA avyakta cittAvasthAne dhyAna kahevAmAM nathI AvatuM. azubha Arta-raudranA ciMtanothI nivRtta thaI dharma tattvanA ciMtanamAM AvI, sthira thavAno abhyAsa karI, sthira thavuM, tene dharmadhyAna kahevAya che. dhyAnanI AsapAsanA tattvo gapti - mana, vacana ane kAyAno nigraha karavo, temAM pravRttine alpa, alpatama karavI, sahaja Avazyaka ciMtana sivAya anya saMkalpono nigraha karavo, manane vadhune vadhu vaza karavuM te mana gupti che. vacana prayoga karavA mATe utpanna thatI icchAno nigraha karavo, atyanta alpa athavA AvazyakatA hoya to ja bolavuM, te sivAya mauna rahevuM, tene vacana gupti kahevAya che. - kAyAnI caMcalatA, indriyonI caMcalatA, khAvuM-pIvuM, cAlavuM, pharavuM moja- zokha karavA Adi aneka pravRttiothI udAsIna banI kAryonA pravartana alpa, alpatama karavA te kAya gupti kahevAya. samiti:- samitimAM nigraha karavAno nathI. divasa-rAtamAM je Avazyaka kartavya karavAnA hoya te karavA chatAM paNa jatanA (jayaM care jayaM ciTTa) AdinuM avazya pAlana karavuM. arthAt dareka pravRtti jatanApUrvaka karavI; dareka kAryamAM viveka rAkhavo; A rIte samitimAM nigrahanA sthAne viveka-janAnI mukhyatA che. svAdhyAya :- Agama kathita tattvonuM adhyayana-svAdhyAya karavo, kaMThastha karavuM, artha samajavA, zaMkA samAdhAna karavA, punarAvartana karavuM, svayaM anuprekSaNa karI artha-paramArthanI upalabdhi karavI, zruta navanItane yathAavasare bhavI jIvo samakSa pIrasavuM tevA vAcanA, pRcchanA, parivartanA, anuprekSA ane dharmakathArUpa svAdhyAyanA aMga che. dhyAna :- (1) saMyoga viyoganA gADhatara saMkalpa-vikalpa ArtadhyAna che. (2) bIjAnA aniSTano saMkliSTa saMkalpa raudradhyAna che. (3) AtmalakSI bAra bhAvanAdinA anuprekSaNa te dharma dhyAna che. (4) atyaMta zukla ane sUkSmatama Atma anuprekSA karavI, AtmabhAvamAM daDhatAnI avasthA prApta thavI tene zukla dhyAna kahevAya che. dhyAna ane svAdhyAya :- jJAna tathA jJAnanA paramArthanuM anuprekSaNa svAdhyAya che. svAdhyAya dharma dhyAnanuM AlaMbana che paraMtu dhyAna svAdhyAyanA pAMca prakArathI bhinna tattva, bhinna tapa che. paraMparAe vyavahAramAM kahevAtuM dharmadhyAna to dharmAcaraNa mATeno rUDha zabda che. tevI ja rIte bIjA praharanuM Agama kathita dhyAna paNa te AgamonA arthanuM ciMtana, manana ane avagAhana mATe rUDha prayoga che. kAraNa ke bIjA praharamAM utkAlika sUtrono svAdhyAya karavo; guru pAse arthanI vAcanA levI ane prathama praharamAM karAyela svAdhyAyanA artha-paramArthanuM anuprekSaNa karavuM ityAdi vidhAnothI paNa te svAdhyAya pravRtti rUpa dharmadhyAna ja che, evuM Agama pAThothI tathA svAdhyAyanA kahevAyela pAMca bhedonA varNanathI. spaSTa thAya che. tethI ja dhyAnanI porasInuM bIjuM nAma artha porasI tema aneka jagyAe kahevAmAM AvyuM che. dhyAna svataMtra che, svAdhyAyathI bhinna che. tene svAdhyAyanI paribhASAthI ane svAdhyAyanA pAMca bhedothI alaga samajavuM joie. dhyAna tapanI apekSAe AgamamAM (puvyarattA varatta kAla samayaMsi dhamma jAgariyaM jAgaramANe)tathA (jo pulvarattAvararatta kAle, saMpehae appagappaNa) Adi vAkya AvyA che. tathA AgamamAM dhyAnanI anuprekSAo paNa svataMtra kahevAmAM AvI che. tAtparya e che ke pugala lakSI yA paralakSI anuprekSaNanI tallInatA azubha dhyAna che. AtmalakSI, saMyamalakSI anuprekSaNanI. tallInatA zubha dhyAna che tathA tattalakSI anuprekSaNa svAdhyAyanA bhedarUpa anuprekSA che. vyatsarga:- mana, vacana ane kAyAnI pravRttine samayanI maryAdA karI vosirAvI devI; saMgha samUha ane saMyogono tyAga(zakya hoya teTalo ke sarvathA tyAga) karavo vyutsarga tapa che. temAM kAyotsargano, mauna vratano ane eka vastu yA kriyA prekSaNano (jJAtA-daSTA bhAvano) samAveza samajavo joie. svAdhyAya tathA tenA anuprekSaNarUpa dhyAna kalAko sudhI thaI zake che. vyutsargarUpa kAyotsarga ane maunavrata lAMbA samaya sudhI zakti anusAra, sthiratA(daDhatA) anusAra thaI zake che; paraMtu dhyAna kSaNika hoya che. te miniTa, be miniTa athavA utkRSTa aMtarmuhUrta sudhI rahI zake che, tethI vadhu na rahI zake. jApa ane logassa :- jApa ane logassa AdinuM punarAvartana karavuM te vyutsarga paNa nathI. te pravartana Agama AdhAre nathI paNa paraMparA mAtra che. jo ke te sAdhakanI mAtra prAthamika bhUmikA rUpe svIkArela che. namaskAra athavA vinaya pravartana maryAdAthI thAya che. dA.ta. guru ke mAtA- pitA Adine praNAma, caraNa sparza, vaMdana yathAsamaye ja thAya che. tenuM koI raTaNa kare, vAraMvAra praNAma kare te anupayukta che. guNakIrtana paNa yathA samaye eka vakhata pragaTa rUpe karavuM yogya che. vAraMvAra karavuM te Agama saMmata ke unnatizIla pravartana nathI temaja dhyAna Adi rUpa paNa(vAstavamAM) nathI. paraMtu A jApa pravRtti AzravatyAga sAdhaka che ane sAmAnya sAdhakonI che; prAthamika avasthArUpa che; temaja svAdhyAya Adi karavAnI yogyatA rahita vyakti mATe AlaMbanarUpa che. sarvathA tyAjya nathI ane sadAne mATe temAM ja rokAI javAya nahIM. yathAzakya svAdhyAya ane dhyAnanI vRddhi karavAmAM prayatnazIla banavuM joie. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | 261 AgamasAra dhyAnAdinA Asana :- sAmAnya sAdhuono adhika samaya svAdhyAya ane tenA anuprekSaNarUpa jJAnaghyAnamAM vyatIta thAya che. chadmastha tIrthaMkara, jinakalpI ane pratimAdhArI Adi zramaNo adhika samaya vyutsargamAM pasAra kare che. kAyotsarga vyutsarganuM ja aMga che. te vidhithI to UbhA--UbhA ja karavAmAM Ave che. apavAdamA beThA ke sUtAM paNa karAya che. svAdhyAyanA anuprekSaNarUpa dhyAna utkaTuka AsanathI(khamAsamaNA devAnA Asane) karavuM te mukhya vidhi che. zeSa sAmAnya vidhinA Asana che. dhyAna padmAsana, paryaMkAsana, sukhAsana, utkaTukAsana Adi AsanathI karI zakAya che. svAghyAya vinayayukta koIpaNa AsanathI karI zakAya che. kAyotsarga zabda kAyAnI mukhyatAthI kahevAmAM Avela che topaNa traNe yogono zakya vyutsarga karavo emAM antarbhAvita samajavo joie. eka tapamAM bIjuM tapa :- koI paNa tapanI sAthe anya tapa karavAno niSedha nathI. dA.ta. svAdhyAya karatAM-karatAM Atma dhyAnamAM lIna thaI zakAya che athavA kAusaggamAM svAdhyAyanuM ciMtana karI zakAya che. ekanuM astitva ane nirUpaNa bIjAmAM ekameka na karavuM ane ekanA abhAvamAM bIjAno niSedha paNa na karavo. dA.ta. upavAsamAM pauSadha thaI zake che. paNa pauSadha vinA upavAsa nathI thato, A niSedha anucitta che. temaja upAvasa vinA,pauSadha nathI thato te niSedha paNa Agama viruddha che. AhAra tyAga paNa eka vrata pratyAkhyAna tapa che. to sAvaghayoga tyAga paNa vrata che. baMne sAthe thaI zake che. temanA mahattva ane nAma judA judA che. ekAMta Agraha rAkhavo jinamArga viruddha che. je sAdhakane je ruci, yogyatA ane avasara hoya te eka yA aneka dharmakriyA ke tapa Adi sAthe ke judA-judA karI zake che. koI sAdhaka ucca kakSAnI sAdhanA kare che to koI anya kakSAnI, paNa zraddhA ane zAna zuddha che, to koI paNa kakSAnI Agamokta kriyAne ekAMta daSTikoNathI kharAba yA khoTI kahevI ke samajavI yogya nathI. samanvayadRSTithI ke AgamanA anuprekSaNathI koIpaNa vyaktinI ke pravRttinI kasoTI madhyasthatAnI sAthe karavI joie. paraMparA yA ekAMtika dRSTithI koInI kasoTI karavI te saMkucitta dRSTikoNa che. tema karanAra svaAtmAmAM ke anyamAM rAgadveSanI vRddhi karavAvALo bane che. jethI samabhAva ane paramazAMtimAM kSati thAya che, vRddhi thatI nathI. anyanI upekSA na karavI :- anya dharmamAM yogAbhyAsa che te jaina dharmamAM vyutsarjanarUpa kAusagga tapa kahela che. je sAdhakamAM samyajJAna, zraddhA surakSita che te sAdhaka mATe tapa rUpa yA anAzrava rUpa koI paNa kriyA hitakara siddha thaI zake che. temAM koIne hIna samajavuM aviveka kahevAya. AcArAMga zruta skaMdha--2, adhyayana-1 mAM bhinna prakAranI sAta piMDeSaNAo kahI che. tenA aMtamAM kahyuM che ke jene jemAM samAdhi upaje te kare; paNa ema na vicAre ke 'huM ja zreSTha karI rahyo chuM, bIjA nahIM', paNa ema vicAre ke jene jemAM samAdhi ane ruci che te tema kare che, badhA jinAjJAmAM upasthita che.' tethI jinAjJA bahAranI koI paNa sAdhanA asamyaka kahI zakAya paraMtu jinAjJAmAM rahetAM koI game te eka yA aneka sAdhanA kare tene doSa daSTithI jovuM yogya nathI. tAtparya kahevAnuM e che ke potAnA sthAna upara AyaMbilanuM mahattva che to upavAsanuM mahattva paNa tenA sthAna upara che. potAnA sthAne svAdhyAyanuM mahattva che to sevAnuM mahattva paNa ochuM nathI. potAnA sthAne svataMtra vihArI banavAnuM bIjo zramaNa manoratha che to samUhanI sAraNA-vAraNA karavI AcArya mATe zIghra mokSaphaLa apAvanArI bane che. AgamamAM jinakalpa ane acela carcA paNa batAvAmAM AvI che to vastra yukta saMyamanI ArAdhanA paNa kahI che. tethI svAdhyAya, dhyAna ane vyutsarga badhA tapo pota-potAnuM alaga astitva dharAve che. temane vakhoDavA na joie; cAhe potAnA hoya ke parAyA. animeSa dRSTi vicAraNA :- AgamamAM kAyotsargane mATe je 'animeSa dRSTi yA eka pudgala daSTi' zabdano prayoga che tene bhAvAtmaka paNa samajI kAyAno vyutsarga karavo che, to temAM AMkhone baMdha paNa karI zakAya che. sAmAnya sAdhakone AMkho khulI rAkhavAthI aneka vikalpo utpanna thAya che. aMdhArI rAtre, smazAnamAM ke koI guphAmAM kAyotsarga karavAmAM Ave tyAre ukta animeSa daSTi zabdano artha- Atma dRSTine eka vastu yA eka kriyA upara kendrita karI zeSanuM bhAvathI vyutsarjana karI devuM tema samajavo. zuM 'risarca' dhyAna che ? :- risarcarUpa adhyayana praNAlIne svAdhyAyanA anuprekSaNa rUpa cothA vibhAganI kakSAmAM samajavI paraMtu tenI sAthe samyaka darzana na hovAthI te pravRtti mokSamArgamAM gaNAtI nathI. nahIM ke dhyAna tapanA bhedamAM. pAMcamo Avazyaka :- pratikramaNano pAMcamo Avazyaka kAyavyutsarjana che. logassano pATha AgamamAM aneka jagyAe kAusagga pachI bolavAno spaSTa ullekha maLe che. te stuti-kIrtanano pATha che. kIrtanane pragaTarUpe bolavAthI ja bhakti pradarzita karI zakAya che. kAyotsargamAM logassa bolavAnuM mUla Agama pramANa na hovAthI ane tarka saMgata paNa na hovAthI prAthamika sTeja mATe banAvelI paraMparA che evuM samajavuM. sArAMza :- sArAMza e che ke samiti alaga che. gupti ane vyutsargamAM paNa thoDIka bhinnatA che. svAdhyAyanA anuprekSaNamAM tathA dhyAnanA anuprekSaNamAM paNa pharaka che. svAdhyAya, dhyAna ane vyutsarga traNe alaga alaga dasamuM, agiyAramuM tathA bAramuM tapa che. jApa ane logassa AdinuM raTaNa paNa eka prAthamika sTeja mATe cAlu karAyelI paraMparA che. tene vizALa daSTithI samajavAno prayatna karavo joie. vartamAnanA prekSAdhyAna Adi zuM che ? ukta badhA sthaLono vicAra karavAthI nirNaya thAya che ke vartamAnamAM pracalita 'prekSA dhyAna, nirvikalpa dhyAna ane vipazyanA dhyAna' Adino vyutsarga tapamAM samAveza thAya che. temAM je dhyAna zabda rUDha karI devAmAM Avyo che te azuddha che. kAraNa ke te praNAlikAmAM mana, vacana ane kAyAnuM vyutsarjana ja zIkhavADavAmAM Ave che. svAbhAvika cAlavAvALI kAyapravRtti zvAsocchvAsa AdinuM prekSaNa, Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 AgamacAra-pUrvArdha AtmabhAva rUpa jJAtA-daSTAnI vRttithI thAya che. yogonA tyAgane ja apekSAe kAyotsarga kahyo che. tethI tene 'haThayoga' paNa kahevAya che. A saMpUrNa prakAranA yogonA tyAgarUpa dhyAna vyutsarga tapa che. je prakAre mithyAdaSTinA upavAsa, sAmAyika, saMvara Adi tapa-saMyama to kahevAya paNa samyakadaSTi na hovAthI mokSanA kAraNarUpa banatA nathI. mAsakhamaNanuM tapa paNa mithyAtvInuM tapa ja kahevAya che paraMtu tene mokSano hetu hoto nathI. te pramANe vartamAnamAM pracalita yoga-vyatsarjana pravRtti adhyAta che athotuM dhyAna rahita avasthA che. tenI sAthe samyaka tattvajJAna, AgamazraddhA, samyaka saMyama bhAva hoya to te vyutsarjana nAmanuM bAramuM tapa che, mokSanA heturUpa che, ajJAna tapa nathI. vartamAnakALanA aneka dhyAna kartAomAM samyaka zraddhAnI zuddhi hotI nathI. teo vratonuM yathAzakti pAlana na karatAM upekSA bhAva rAkhe che. teo vyutsarjana sivAyanA svAdhyAya, dhyAna Adi tapone mahattva ApatA nathI, ekAMta vyutsarga dhyAnano Agraha rAkhI, tene ja vItarAgatA prAptino upAya mAne che ane anya tapano niSedha kare che, te sAdhako mokSamArganI ArAdhanAmAM gaNAI zakAtA nathI. zrAvakomAM koI eka--be athavA bAra vratanuM pAlana kare che. koI anya vrata pratyAkhyAna le che, tevI rIte aneka bhinnatAomAM paNa aMte badhA zrAvaka ja kahevAya che. sAdhaomAM paNa koI adhyayanamAM ruci rAkhe che to koI anazana tapamAM vRddhi kare che. koI bhikSAcarI to koI vaiyAvaccamAM AnaMdamAne che. koI svAdhyAyamAM, koI dhyAnamAM to koI vyutsarjanamAM sthira thAya che. badhA potAnI yogyatA anusAra Atma sAdhanA kare che. te badhAnA tapa nirjarAmAM gaNAya che, temAM koI paNa sAdhanAne ekAMta vItarAga mArga mAnI anyano niSedha karavo, e ucitta nathI ja. vAstavamAM vartamAnanI dhyAna praNAlI prAyaH karIne vyutsarga tapanuM eka vikRta rUpa che. enA sAdhaka prAyaH anya sAdhanAonuM mahattva mAnatA nathI tathA vyutsarga tapa to UbhA rahIne zarIranA mamatva ane saMsAranA tyAganA saMkalpathI thAya che paraMtu vartamAna praNAlIonA sAdhakonuM dhyAna game te AsanathI thAya che. zarIranA mamatvano tyAga paNa temAM Avazyaka hoto nathI. kAyotsarga tapa zarIra nirapekSa hoya che, kiMtu vartamAnanA pracalita dhyAna zarIra sApekSa hoya che. A prakAre bannemAM aMtara che. tethI A vartamAna dhyAna praNAlikAo dhyAna nathI paNa adhyAna-dhyAna rahita avasthA che atha che, ema samajavuM joie. prazna - kAya phleza, dhyAna tathA vyutsarga A traNene bAra prakAranA tapamAM juduM juduM sthAna ApyuM che to temAM zI bhinnatA che ? uttara:- kAyAne koI paNa Asana para sthira ryA pachI utpanna thatI azAtAvedanAne dInatA, bhaya AdithI rahita banI sahana karavuM te kAya kleza tapa che. vAyu vinAnA sthAnamAM jema dIpakanI zikhA sthira rahe che tema manane sthira karavuM tathA sUryanA kiraNone jema bahirgoLa kAcamAM kendrita karavAmAM Ave che tema manane kendrita karavuM dhyAna che. mananI sthiratAnI jema vacana, kAyAnI ekAgratA paNa dhyAnanuM aMga che. dhyAna baLathI kAyAnI vedanAne parAI samajavI, tuccha uparathI mamatA haTAvI tene nigreSTa karavuM, tevI ja rIte vacana ane manane paNa ceSTA rahita karavuM; evI Atma sthitinuM hovuM ane Atmastha thaI javAnA kAraNe kAyAnI vedanAno ahesAsa na thavo athavA maMda anubhava thavo A traNe yogonuM zakya vyutsarjana karavuM te ja kAyotsarga che. tAra puna prazna:-nirvikalpa dhyAnano saMbhava che? uttara - jainAgamanI daSTie A azuddha vAkya paddhati che. nirvikalpa hovuM ke teno abhyAsa karavo te vyutsarga tapa che. jemAM vacana ane kAyAnI sAthe manano arthAt ciMtanano tyAga karavAmAM Ave che. A rIte nirvikalpa hovuM saMbhava che. kAraNa ke vyatsarga tapa paNa saMbhava che ja. koI paNa yoganuM aMtara paDI zake che. gADha nidrAmAM, behoza dazAmAM paNa manoyoganuM aMtara paDe ja che. Atma adhyavasAya to arUpI che. te sadAya zAzvata rahe che. paNa mana to pudgala pariNAmI ane viraha svabhAvI che tethI nirvikalpa sAdhanAno niSedha na karavo. nirvikalpa sAdhanA dhyAna nathI paraMtu dhyAnathI AgaLanI sAdhanA che. dhyAna agiyAramuM tapa che jyAre nirvikalpa sAdhanA vyutsargarUpa bAramuM tapa che. jema jinamata viruddha tApasAdinA mAsa, be mAsanA saMthArA paNa AgamamAM pAdopagamana saMthArA kahevAya che. tevI ja rIte jinamatamAM zraddhA na rAkhavAvALAnA upavAsa Adine tapa, ane vyutsarga rUpa nirvikalpa sAdhanAne vyutsarga tapa ja kahevAya che. paraMtu jina vacanomAM samyagu zraddhAnA abhAvamAM teonuM te tapa mokSa sAdhanarUpa athavA ArAdhanArUpa nathI thatuM. kAraNa ke samyakta vinA, samasta kriyAo alUNI che; pUrNa phaLadAyaka nathI thaI zakatI. dharma dhyAnanuM ciMtana [noMdha:- gujarAtamAM keTalAka samudAyomAM pAMcamA AvazyakanA kAyotsargamAM A pramANe ciMtana karavAmAM Ave che.] (1) pahelo bheda-ANA vicaya:- ANA vicaya kahetAM vItarAganI AjJAno vicAra ciMtavavo. vItarAgadevanI AjJA evI che ke samakita sahita bAra vrata, agiyAra paDiyA, sAdhujInA pAMca mahAvrata, bAra bhikSunI paDimA, zubha dhyAna, zubha joga, jJAna, darzana, cAritra, tapa ane chakAya jIvanI rakSA tenI ArAdhanA karavI; temAM samaya mAtrano pramAda na karavo temaja caturvidha saMghanA guNa kIrtana karavA; A dharma dhyAnano pahelo bheda kahyo. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainologyI 263 AgamasAra (2) bIjo bheda-avAya vicaya - avAya vicaya kahetAM jIva saMsAramAM duHkha zA mATe bhogave che teno vicAra ciMtavavo. teno vicAra e che ke mithyAtva, avrata, pramAda, kaSAya, azubha yoga, aDhAra pApasthAnaka ane chakAya jIvanI hiMsA; tenAthI jIva duHkha pAme che. mATe ene duHkhanuM kAraNa jANI, teno tyAga karI, saMvara mArga Adaravo. jethI jIva duHkha na pAme; A dharma dhyAnano bIjo bheda kahyo. (3) trIjo bheda-vivAga vicaya - vivAga vicaya kahetAM jIva saMsAramAM sukha ane duHkha bhogave che te zA thakI, teno vicAra ciMtavavo. teno vicAra e che ke jIve jevA rase karI pUrve jevA zabhAzabha jJAnAvaraNIya Adi ATha karma upArjana kyAM che te zabhAzabha karmanA udayathI jIva te pramANe sukha ane duHkha anubhave che. te anubhavatA thakAM koI upara rAga-dveSa na ANI, samatAbhAva rAkhI, mana, vacana, kAyAnA zubha yoga sahita zrI jaina dharmane viSe pravartIe, jethI nirAbAdha parama sukhane pAmIe; A dharma dhyAnano trIjo bheda kahyo. (4) cotho bheda-saMThANa vicaya :- iThANa vicaya kahetAM traNa lokanA AkArano vicAra ciMtavavo. traNa lokanA AkAranuM svarUpa supaIka(sarAvalA)ne AkAre che. loka jIva ajIvathI saMpUrNa bharyo che. madhya bhAge asaMkhyAta yojana pramANa tiracho loka che. temAM asaMkhyAta dvIpa samudra che. asaMkhyAta vANavyaMtaranA nagaro che. asaMkhyAta jyotiSInA vimAno che. devatAonI rAjadhAnIo che, te tirachAlokanI madhyamAM aDhIdvIpa che. temAM jaghanya tIrthakara vIsa ane utkRSTa hoya to 160 athavA 170 hoya. sAmAnya kevaLI jaghanya be kroDa, utkRSTa hoya to nava kroDa, sAdhu sAdhvI jaghanya be hajAra kroDa, utkRSTa nava hajAra kroDa hoya che. temane vaMdAmi, namaMsAmi, sakAremi, sammANemi, kalyANa, maMgala, devayaM, ceIyuM, pajuvAsAmi, temaja tirachA lokamAM asaMkhyAta zrAvaka zrAvikAo che temanA guNagrAma karuM chuM. tirachA lokathI adhika moTo udgaloka che. temAM bAra devaloka, nava grevayeka ane pAMca anuttara vimAna che. te sarvanA maLIne kula 84,97,023 vimAno che. te upara lokAgre siddhazilA che. tyAM siddha bhagavaMtajI niraMjana, nirAkAra birAjI rahyA che. temane vaMdAmi namaMsAmi sakkaremi sammANemi kalyANa maMgalaM devayaM ceIyaM pajajuvAsAmi. te urdhvalokathI kaMIka adhika(moTo) adholoka che. temAM sAta narakanA 84 lAkha narakAvAsA che. 7 karoDa, 7ra lAkha bhavanapatinA bhavano che. evA traNe lokanA sarvasthAno samakita rahita karaNI karIne A jIve anaMtI-avaMtI vAra janma maraNa karI sparzI mUkyA che. to paNa A jIvane janma-maraNano aMta Avyo nathI. evuM jANI samakti sahita zrata ane cAritra dharmanI ArAdhanA karavI. jethI ajara amara nirAbAdha parama sukhane pAmIe. A dharma dhyAnano cotho bheda kahyo. pariziSTa-5: AtmazAMtino sAco mArga (sohI ujajuya bhUyassa, dhammo suddhasTa ciThThaI .) - uttarA0 a03 gAthA-11. saraLatA guNa yukta AtmAnI ja zuddhi thAya che ane saraLatA guNathI zuddha banela AtmAmAM ja dharma TakI zake che. saraLatA guNanI prAptine mATe athavA kapaTa prapaMcathI dUra rahevAne mATe nIce kahela vAtone dhyAnamAM rAkhavI joie 1. huM kapaTa jUTha karuM chuM tene mAro AtmA jANe ja che 2. arihaMta-siddha bhagavAna paNa jANI rahyA che 3 thaI rahyo che 4. pApa chipAyA nA chipe, chipe na karma vipAka, dAbI dUbI nA rahe, rUI lapeTI Aga // arthAt chupAvelA pApanuM phaLa vadhAre vadhIne pragaTa thaze A bhavamAM athavA parabhavamAM 5. bacAva karIne bIjAone bhramamAM rAkhavA te kharekhara AtmAnI sAthe karelI, ThagAI che 6. kapaTa karI ijjata ane yaza rAkhavo te paNa eka bhramaNA che. vAstavamAM AtmA bhAre thaIne bagADane vadhAre prApta kare che 7. ucca kSayopazamavALA buddhimAna anubhavI sAcI vAtane jANI le che 8. aMdaranA avaguNane DhAMkavA- vALo AtmA aMdarathI ghaNI azAMtine prApta kare che. A prakAranuM ciMtana karI saraLatAnA guNane dhAraNa karavo joie. daSTAMtaH- tapasyAne mATe karAyelI mAyAe paNa mallinAtha bhagavAnanA jIvane cheka mithyAtvamAM dhakelI dIdho hato. tenuM phaLa strIpaNe bhogavavuM paDyuM. T koho pII paNAseI, mANo viNaya nAsaNo - mAyA mirANi nAseI, loho savya viNAsaNo krodha prItino nAza kare che, mAna vinayano nAza kare che, mAyA mitratAno vinAza kare che ane lobha badhA guNono nAza kare che. - dazavaikAlika a0-8. potAnI aMdara rahelAM aneka avaguNo ane guNonI khAmIonuM vAraMvAra smaraNa athavA ciMtana karatA rahevAthI mAnanI alpatA rUpa namratA aMtaramAM jAgRta thAya che. jenAthI apamAna, apazayanA prasaMge paNa manamAM koI jAtanI glAni athavA azAMti thatI nathI. niMdA athavA apayazamAM sAMbhaLavAnI kSamatA vadhe che. tenAthI krodhane utpanna thavAnI jaDa nabaLI banatI jAya che. potAnA aneka sadgaNone, satkAryone ja vAraMvAra smaraNamAM rAkhavAthI mAnanI puSTi thAya che. mAnanI majabUtI thatI rahevAthI te azAMti ke krodhanuM preraka thAya che ane te mAna, niMdA athavA apayaza zravaNanI kSamatAne vadhavA deto nathI. thoDuM apamAna athavA apayazamAM paNa glAni athavA azAMti skurita thAya che. krodhanA mULamAM 'mana' chupAyeluM rahe che, tethI mAnanI jaDane puSTa na karatAM kamajora karatA rahevuM joIe. aneka guNiyalonuM ciMtana karIne aMtaramanamAM potAnA aneka nAnA-moTA avaguNonuM smaraNa karatA rahevuM joIe. sAthe-sAthe potAne ghaNA pAchaLa temaja tuccha samajatA rahevuM joIe. AvA saMskArone haMmezAM jAgRta rAkhatA rahevuM joIe. Ama karavAthI apamAnane sahana karavAnI kSamatA vRddhi pAmatI jaze. koInA dvArA AkSepa thavA para athavA bhUla kahevA para aMtaHkaraNathI tene mahAna upakArI samajavA joie. teonA vacanone yogya rIte temaja zuddha bhAvothI grahaNa karavA joie. temAM potAnI ja bhUla vicAravI ane kaMIpaNa aMzamAM bhUla dhyAnamAM AvI. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 264 javI joie, kAraNa ke kahenArA prAyaH potAnA samaya zaktine nirarthaka vyaya karavArUpa pAgala dimAgavALA to nathI hotA. mATe potAnA mAna- saMskArane alaga rAkhIne vicAravuM joie. jo koI bhUla dhyAnamAM na Ave to paNa 'potAnA uparathI bhAra haTAvI dau' AvuM vicArIne koIne javAba na devo, bacAva na karavo, paraMtu bhAva athavA vacanathI Adara sahita tenA vacanane sAMbhaLIne rahI jAvuM, jema ke- hA bhagavAna! hA jI, ThIka, sAruM, ghyAnamAM rAkhavAno bhAva, 'AvuM karavuM,' 'sAruM,' dhyAna rAkhyuM Ape,' AgaLa AvuM dhyAna rAkhavAnI koziza karIza, ityAdi athavA smita mAtrathI sAMbhaLIne sAme vALI vyaktine koIpaNa prakArathI apamAnita na karavuM. jo kahenAra puruSa kaMI javAbanI AzAthI kaheto hoya, koI jANakArI (spaSTIkaraNa) sAMbhaLavA icchato hoya to tene upakArI, hitecchu samajIne, tenA para nArAja na thatAM, tenA pratye prasannatAno bhAva rAkhatAM, tenI vAtano Adara karatAM, evA ucitta ane sImita zabdomAM kahevuM ke tene samajamAM paNa AvI jAya ane te koIpaNa prakAranA apamAnano anubhava na kare. te sivAya tenA kathanane mULathI ja ukheDI pheMkI devAnI koziza thAya tevA zabdono prayoga karavo joie nahi, anyathA baMnene azAMti thavAno saMbhava rahe che. jo sAme vALo javAba na icche ane potAne jANakArI karAvavI hoya to upara kahela sUcanAone dhyAnamAM rAkhatAM maryAdita athavA zAMta zabdomAM jANakArI ApI zakAya. jo kahevAvALI vyaktino AtmA te samaye zAMtimAM na hoya to bIjA samaye avasara joIne ekAMtamAM premathI ane AtmIyatAnI sAthe, yogya zabdothI, namratAnI sAthe kahI zakAya. yogyatA ja na hoya ke sAMbhaLavA ja icchato na hoya to saMtoSa rAkhI tenI upekSA karI devI joie. mAdhyastha bhAva rAkhIne te viSaya athavA kAryane badalI nAkhavuM joie athavA prasanna mudrAyukta, kSamAyAcanA yukta, anunayanA zabdothI pote alaga thaI javuM athavA tene alaga thavAnuM kahI devuM joie, paraMtu jarApaNa aviveka ke Avezane pragaTa thavA devo nahi. tenI zikSA, Thapako athavA AkSepa vacanone nirAdhAra karavAne mATe visaMvAda karavo joie nahIM. kAraNa ke tema karavuM potAnI ayogyatA temaja azAMtinuM ja pratIka bane che. uttara sAMbhaLavAnI tenI icchA hoya to potAno bhAva athavA spaSTIkaraNa zAMtithI kahevuM joie. anyathA sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM karI devuM te ja paryApta che. evuM karavAthI potAnuM bhaviSya unnata temaja zAMta bane che. badhAne khuza rAkhavA athavA potAno Azaya samajAvI devo AvI ThekedArI kyAreya paNa na rAkhavI joie paraMtu potAnA vacana vyavahArathI koIne paNa apamAnita athavA azAMta na thavuM paDe tevuM dhyAna rAkhavuM tathA ene potAnuM kartavya samajI levuM joie. vyaktiomAM ghaNuM karIne guNa temaja avaguNa aneka hoya che; paraMtu jenI je samaye jevI daSTi hoya che, jevuM potAnuM upAdAna hoya che, tathA jevI potAnI yogyatA hoya che te anusAra tene anubhava thaI zake che tethI dareka vyaktinA guNa samUhane potAnA magajamAM saMgrahita rAkhavAthI tenA pratye azAMtabhAva utpanna thavAno avasara ja Avato nathI. azAMti(gusse) thavAmAM mukhya be kAraNa thAya che- 1. niMdA Adi pravRttiothI potAnA mAnano bhaMga thavA para, 2. bIjAonI bhUlanA ciMtanano vega magajamAM vadhI javA 52. samAdhAna upAya :- (1) potAnI bhUlo athavA avaguNonA samUhane smaraNamAM rAkhato thako aMtaHkaraNamAM 2hela mAnasaMjJAne marelI jevI prAyaH nAbUda karI rAkhavI tathA potAnAthI vadhAre guNovALAne yAda rAkhIne potAne atyaMta nAnA mAnatA rahevuM joie. (2) bIjAonA (saMparkamAM AvavA vALAnA) guNa samUhathI potAnA magajane svastha rAkhavuM ane bIjAonI bhUlone potAnA magajamAM rAkhavI ja nahi. joyelA, sAMbhaLelA badhAne na joyA, na sAMbhaLyA karI devA. upekSAnA ciMtanone upasthita rAkhavA. jema ke-- alaga-alaga kSayopazama hoya che, judo judo svabhAva ane viveka hoya che, saMsAranA bhoLA prANIothI zuM zuM saMbhava nathI ? jenI jevI bhavitavyatA, mAre koInA paNa kaThora vyavahArathI potAnA AtmAne bhAre banAvavo nathI. (giri sara dIse mukuramAM, bhAra bhIjavo nAya) arIsAmAM pahADanuM pratibiMba Ave ke samudranuM, te tenAthI bhAre athavA bhIno thato nathI. evI rIte mAre sAvadhAna rahevuM che. bIjAonI bhUlane vicAravAmAM temaja carcA vArtA karavAmAM koIpaNa phAyado, zAMti, samAdhi, unnatino saMbhava nathI; ityAdi A rIte bIjAonA bhUla rUpI kacarAne jaldIthI eka bAju alaga karI devo ane potAnI nAnI evI khAmIne zodhIne sAvadhAna rahevuM ane vicAravuM ke upAdAna kAraNa to kaMI paNa vyavahArathI meM ja bagADyuM haze, tene ja zodhavuM ke vicAravuM joie; sAthe ja gaMbhIra tathA zAMta rahevuM joie. potAnI prasannatAne kyAreya paNa gumAvavI joie nahIM, azAMta banAvavI joie nahIM, te ja potAnI samasta sAdhanAno sAra che. jJAnI vyakti avaguNothI dUra rahIne potAnI rakSA kare che. potAnI rakSAnI sAthe bIjAne paNa avaguNo, karmabaMdhanothI bacAvI zake che. jJAnI kyAreya paNa asamAdhi, saMkleza ke mAnasika duHkhano anubhava karatA nathI. haMmezAM zAMta, prasanna temaja gaMbhIra rahe che. caMdana vRkSa to sugaMdhathI bharelu hoya che, kApavA chatAM paNa sugaMdha Ape che. koI dveSathI kApe to paNa te ja vyavahAra rAkhe che. tevI ja rIte jJAnI AtmA haMmezAM zAMti-zAMti ja prasarAve che, azAMti aprasannatA tenAmAM hovI ja na joie, tyAre ja jJAnAdi sAdhanAonI sAcI saphaLatA che. je koI jJAnI thaIne paNa azAMta athavA asamAdhimAM rahetA hoya che, to tenI jJAna ArAdhanA vAstavamAM saphaLa nathI; vidhithI prApta nathI, vidhithI tenuM Atma pariNamana thayuM nathI athavA teno vidhipUrvaka upayoga karavAnI tene khabara paDatI nathI. jema kUtarAnA gaLAmAM ratnono hAra, gadheDA para caMdanano bhAra, tene mATe upayogI thatuM nathI, ulaTuM(UMdhuM) grahaNa kareluM zastra potAneja ahitakara thaI jAya che; tevI rIte tenuM jJAna tene lAbhadAyaka na thatAM nukasAnakArI paNa thaI jAya che, mAna ane azAMtine vadhAranAra thaI jAya che. mATe potAne supAtra banAvIne samAdhimaya, zAMta temaja prasanna ja rahevuM joie, paraMtu pote apAtra jJAnInI gaNatarImAM na Ave, enuM dhyAna rAkhavuM joie. uttarA0 a0 29mAM kahyuM che ke zrutajJAnanI ArAdhanA karavAvALA kyAreya paNa saMklezane pAmatA nathI. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | 265 AgamasAra vinaya(namratA) jainazAsananuM mULa che. vinaya ja mokSa sudhI pahoMcADe che vinaya sahita kriyA ja dharma temaja tapanI gaNatarImAM hoya che. vinaya rahita AtmAne koI tapa athavA dharmanI prApti thavI saMbhava nathI. dazavaikAlika sUtra. a0-9 artha :- koInA dvArA koI prakAranI zikSA, Thapako, preraNA athavA bhUla avaguNa batAvavA para tene sAMbhaLIne je gusso kare che, sAmenI vyaktithI nArAja thAya che, tene apamAnita kare che ane pote asamAdhi prApta kare che. te vyakti jANe gharamAM AvatI lakSmIne DaMDA mArIne jorathI bahAra dhakele che. kyAreya paNa koI samaye potAnI zAMtino bhaMga thavAno AbhAsa thAya to pote potAnA AtmAnuM, prakRtinuM, vicAronuM damana karavuM joie. bIjA upara Adeza, hukama, mAsTarI karavAmAM zAMtino saMbhava nathI. kahyuM paNa che-- appA ceva dameyalvo appA daMto suhI hoI, assuiM loe parattha ya| AtmAnuM ja damana karavuM joie. AtmAnuM damana karanArA A bhava ane parabhavamAM sukhI thAya che.[uttarA0 a0 1] tethI potAnA svabhAvanuM, kSamatAnuM, parivartana, parivardhana karavuM joie paraMtu bIjAnA svabhAvane badalAvIne AtmazAMti prApta karavAne mATe parezAna ane azAMta na thavuM joie. kahyuM paNa che-- para svabhAva ko moDanA cAhe, apanA ThasA jamAtA hai . yaha na hui na hone kI, kyoM nAhaka jAna jalAtA hai / = mATe potAnI icchAonuM damana karavuM, manamAM bhUtakAlamAM karelA karmono vicAra karavo ke mArA karelA karmonA pariNAmathI ja A avasara utpanna thayo che; A parIkSAnI ghaDIomAM mahAnirjarAno lAbha zAMti dvArA ja prApta thaze; bAMdhyA vinA bhagate nahIM, bina bhagatyAM na chuTAya' A rIte AtmaciMtana, athavA AtmadamanapUrvaka saMyamanA AnaMdamAM 2maNatA karavI, ekatva bhAvanA AdithI AtmAnaMdano anubhava karatA rahevuM joie. dhagadhagatA jAjvalyamAna aMgArA paNa AtmAnaMdane chInavI zakatA nathI. vikarALa rAkSasa paNa azAMti karAvI zakato nathI, jo potAnI jJAna ciMtana zakti sAvadhAna(jAgRta) hoya to. nimitta prApta thavA para vAcika athavA kAyika azubhatArUpa kacarAnA grAhaka banavuM ja na joie. paraMtu evo vicAra karavo ke jevA tenA ane mArA udayabhAva ke sparzanA che, te thaI rahyuM che; huM zA mATe azAMti kArI ciMtana karuM ? teno jevo svabhAva che tevo ja vyavahAra karI zake che. (jaisI jApe vastu hai, vaisI hai dikhalAya, usakA burA na mAniye, vo lena kahA para jAya ). jo mAre azubha karma, apayaza, azAtA Adino udaya che to adhairya, azAMti karavAnI jagyAe, dhairya temaja zAMtithI ja kAma levuM lAbhakArI thaze. mAre have navA karma bAMdhavA nathI. huM potAnI sAvadhAnIne zAMtimAM masta rahuM. 'je jevuM karaze tevuM bhogavaze' huM keTa-keTalAnI bhUla rUpa kacarAne magajamAM bharuM ? darekanA puNya-pApa alaga-alaga hoya che, kSayopazama paNa judA--judA hoya che. potAnA udayane AdhIna thaIne prANI navA karma bAMdhI rahyo che, te kSamAne pAtra che, dayAne pAtra che, pote ja du:khI thavAnuM bhaviSya banAvI rahyo che. huM tene kaMI paNa kahIne vadhAre du:khI zA mATe karuM ? maratA jIvane mArIne huM zA mATe pApa karmano bhAgI banuM ? evuM vicArIne tene mAphI ApI devI. tenA bhUla rUpI kacarAne potAnA magajamAM sthAna devuM ja nahi, kADhIne pheMkI devuM, upekSA karIne bhUlI javuM, sAMbhaLyuM, joyuM na joyuM karI devuM. potAnA upAdAna karmane mukhya karIne, nimittane gauNa karI zAMti-samAdhine surakSita rAkhavI. koI pratye nArAjI ApaNA magajamAM lAvavI nahi. kadAca AvI jAya to rahevA devI nahi, kADhI ja nAkhavI. guNa-avaguNa dareka prANImAM hoya che. huM konA konA doSa jouM ? ApaNane azubha karmano udaya hoya to sArI vyakti paNa kharAba vyavahAra karI zake che, eka vyakti anekanI sAthe mitra jevA vyavahAra kare che, te ja vyakti koInI sAthe kharAba vyavahAra paNa karI zake che. mAre ArAdhanA karavI hoya to koInA pratye paNa nArAjI, aprasannatA rAkhavI nahi paNa kSamA ApI devI. koI paNa rIte zIghra zAMti bhAvane dhAraNa karI levo ane jo kyAreya paNa vacana prayoga Adi dvArA potAnI bhUla thaI gaI hoya to 'azubha dazAthI mArI bhUla thaI' AvuM svIkArI bIjAnA AtmAne zAMti pahoMcADatAM kSamA mAMgIne baMnee zAMti dhAraNa karavI joie. pote vacana ane kAyAthI kaMI paNa azubha na rkyu hoya to tene manathI kSamA ApI devI ane pote zAMti rAkhavI e ja paryApta samajI levuM. jo vacana ke kAyAthI paNa azubha pravRtti karI hoya to jAgRti AvyA pachI pazcAttApa yukta tenAthI kSamA mAgavI e paNa ArAdhanA mATe ati jarUrI che. tethI kSamA karavI tathA jarUra hoya to kSamA mAMgavI, nArAja na thatAM prasanna rahevuM, dareka prANI pratye zubha bhAva, zubha vyavahAra karavo, tyAM sudhI ke ahita karanArane paNa Atma hitaiSI(nirjarA nimittaka) mAnIne, thaI zake to tenuM paNa hita ane upakAra karavo. apakAra ane ahita to kyAreya koInuM vicAravuM ja nahi. koInA nimittathI athavA vagara nimitte kAyika athavA mAnasika koIpaNa du:kha Ave to gabharAvuM joie nahIM. paraMtu A rIte vicAravuM ke (na me ciraM dukhkhamiNe bhavissaI) mAruM A duHkha kAyama rahevAvALuM nathI.- dazavaikAlika cUlikA-1. bicArA keTalAya prANI asaMkhya varSo sudhI bhayaMkara duHkha bhogavI rahyA che. mAruM A duHkha to bahu thoDuM che. ene to dhairya athavA jJAna dvArA pAra pAmI javuM ghaNuM saraLa che. emAM muMjAvAnI zuM jarUra che? (''paliovamaM jhijajhaI sAgarovamaM, ki paNa majaja imaM maNo du N ." )dazavai0 phUTa-1. A rIte jinavANI rUpI prabala AlaMbana dvArA potAnA AtmAnI duHkhathI rakSA karavI joie. haMmezAM samabhAva rUpa Atma samAdhimAM ramaNa karatA thakAM sukhano ja anubhava karavo joie. -rAI mAtra ghaTa vadha nahIM, dekhyA kevalajJAna,- AvuM vicArIne ArtadhyAnathI dUra rahevuM joie ane svAdhyAya, dhyAna Adi dharmadhyAnamAM ja lIna rahevuM joie. bIjAo dvArA azuddha vyavahAra karavA para ke karavAnI saMbhAvanAmAM du:khI athavA azAMta na thavuM. bIjAonI prakRti-vyavahAra kevoya hoya to paNa jJAnI temaja sAvadhAna vyaktinA AtmAnuM kaMI paNa bagADI zakAtuM nathI. jo potAne zubha karmonA udaya hoya to kaMI ja nahI thAya. teno vyavahAra paNa sAro banI jaze. sukhI rahevAno sAco upAya Atmadamana ja che. zAMtithI sahana karavAmAM nirjarA ane parama AnaMda prApta thAya che. pratikAra karavAmAM karmabaMdha ane du:khanI paraMparA vadhe che. koIpaNa Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 AgamasAra-pUrvArdha prANIne ApaNI vANI athavA kAyAthI du:kha ApavuM te pApa che. pote zAMta, sahanazIla, kSamAvAna banavuM e ja paryApta athavA hitakArI che. "Apa bhalA to jaga bhalA" tathA "eka hI sAdhe saba sa" arthAt potAnA AtmAne zAMti rAkhavAnI ane Atmadamana karavAnI sAdhanA zIkhI lIdhI to badhI kriyAnI saphaLatA potAnI meLe ja thaze. jyAre koIka azuddha vyavahAravALA duSTa svabhAvanA ja hoya, kaMI paNa sAMbhaLavuM ke samajavAnuM na icche athavA samajavA mATe pUrepUro ayogya AtmA hoya to tenI upara apAra karuNAno. zrota vahAvIne tenI sAthe thoDo ya paNa azuddha vyavahAra na karavo joie. jyAre kyAreka bilakula abodha bALaka athavA pAgala vyakti sAme AvIne khoTo pralApa kare ke AkSepa kare athavA kAyAthI kaSTa Ape to te samaye ApaNane kaMI azAMti thatI nathI ane ApaNe pote potAno bacAva athavA upekSA karIne nIkaLI jaIe chIe. ThIka evI ja rIte kharAba svabhAvanA vyaktino prasaMga AvI javA para paNa sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM karavuM, upekSA karavI, gama khAvo, zAMta rahevuM, pratikAranI bhAvanA na rAkhavI, kSamA karI tenAthI nivRtta thaI javuM. mAdhyastha athavA karuNA bhAva rAkhIne badhu bhUlI javuM. tenA pratye paNa zubha vicAra ja karavo ke bicAro azubha udayanA joramAM taNAI rahyo che; ajJAnane kAraNe duHkhI thaI rahyo. che, tene zubhakarmano udaya thAya, sadgaddhi prApta thAya, potAnuM hita vicArIne zAMta ane sukhI bane; evA sadbhAvo ja potAnA hRdayamAM AvavA devA. mAre to azubha karmano udaya che jenAthI huM tene samajAvIne sAcA mArga para lAvI zakato nathI, A mArI majabUrI che, lAcArI che. topaNa jJAna dvArA mArI rakSA to huM karI zakuM chuM. mAre azAtA vedanIyano udaya joradAra che athavA apayaza nAma karmano udaya thavAthI Avo saMyoga maLyo che. A prakAre samabhAva pUrvaka siMha jevA banIne sahana karI levuM joIe, kyAreya paNa zvAnavRtti na karavI joIe- ke ANe mAruM AvuM karyuM, teNe ema kema kahI dIdhuM? eNe mArI niMdA karI, khoTo AkSepa karyo, apamAna karI dIdhuM, huM AvuM karI dauM, huM ema karI zakuM chuM, teno IlAja karI dau, ityAdi na vicAravuM, potAnA ja karmodaya mULa che, AvuM vicAravuM. te ja vItarAga vANI maLyAno sAra che. haMmezAM paradaSTi choDIne svadaSTi rAkhavI ane AtmaguNono vikAsa karatAM AtmazAMti prApta karavI joie. pariziSTa-1: utsarga ane apavAdanuM hArda [uddezaka-3 sUtra-39] utsarga ane apavAda baMnenuM lakSya che- jIvananI zuddhi, AdhyAtmika vikAsa, saMyamanI surakSA, jJAnAdi saguNonI vRddhi. - rAjapatha para cAlanAro pathika koI vizeSa aDacaNa upasthita thatAM rAjamArgano tyAga karI pAsenI keDI pakaDI lya che ane thoDe dUra gayA pachI koIpaNa prakAranI muzkelI na dekhAya to pharIthI rAjamArga para pAcho AvI jAya che. A ja vAta utsargathI apavAdamAM javAnI ane apavAdathI utsargamAM AvavAnA saMbaMdhamAM samajI levI joie. baMnenuM lakSya pragati che, tethI baMne mArga che, amArga ke unmArga nathI. baMnenA samanvayathI sAdhakanI sAdhanA siddha ane samRddha thAya che. utsarga ane apavAda kyAre ane kyAM sudhI? - prazna mahatvano che. utsarga e sAdhanAnI sAmAnya vidhi che, tethI tenA para sAdhakane satata cAlavuM paDe che. utsarga choDI zakAya che paraMtu akAraNa nahIM. koI vizeSa paristhitimAM ja utsargano tyAga karI apavAda mArga apanAvI zakAya che paraMtu haMmeza mATe nahIM. je sAdhaka akAraNa utsarga mArgano parityAga karI de che athavA sAmAnya kAraNa upasthita thavA para tene choDI de che, te sAdhaka sAcA nathI, te jinAjJAnA ArAdhaka nathI paraMtu virAdhaka che. je vyakti akAraNa auSadha sevana kare che athavA roga na hovA chatAM rogI hovAno abhinaya kare che te dhUrta che, kartavya vimukha che. evo vyakti svayaM pathabhraSTa thaIne samAjane paNa kalaMkita kare che. A ja dazA te sAdhakonI che je sAdhAraNa kAraNathI utsarga mArgano tyAga karI de che ane akAraNa ja apavAda mArganuM sevana karatA rahe che. kAraNa vaza eka vAra apavAda mArganA sevana pachI kAraNa samApta thavA para apavAdanuM satata sevana karatA rahe che. evA sAdhaka svayaM pathabhraSTa thaIne samAjamAM paNa eka anacitta udAharaNa upasthita kare che. evA sAdhakone koI siddhAMta hotA nathI ane teone utsarga apavAdanI koI sImA hotI nathI. teo potAnI icchA pUrti mATe ke durbaLatA chupAvavA mATe vihita apavAda mArgane badanAma kare che. apavAda mArga paNa eka vizeSa mArga che. te paNa sAdhakane mokSanI tarapha laI jAya che, saMsAranI tarapha nahi. jevI rIte utsarga saMyama mArga che tevI rIte apavAda paNa saMyama mArga che, paraMtu te apavAda vastutaH apavAda hovo joie. apavAdanA pavitra vezamAM kyAMka bhogAkAMkSA(ke kaSAyavRtti) AvI na jAya eTalA mATe sAdhake satata sajAga, jAgRta ane sakriya rahevAnI jarUrata che. sAdhakanI sAme vastutaH koI vikaTa paristhiti hoya, bIjA koI sarala mArganI sUjha na paDatI hoya, phalataH aparihArya sthitimAM apavAda upasthita thaI gayo hoya tyAre apavAdanuM sevana dharma banI jAya che ane jyAre Avela tophAnI vAtAvaraNa sApha thaI jAya, sthitinI vikaTatA na rahe tyAre tene punaH utsarga mArga para ArUDha thaI javuM joIe. AvI sthitimAM kSaNano vilaMba paNa saMyama ghAtaka bane che. eka vAta A paNa che ke jeTalI jarUrata hoya teTaluM ja apavAdanuM sevana karavuM joie. evuM na thaI jAya ke jyAre A karI lIdhuM to have emAM zuM che? A paNa karI lyo. jIvanane niraMtara eka apavAdathI bIjA apavAda para zithila bhAvathI ghasaDatuM laI javuM, apavAda nathI. je lokone maryAdAnuM bhAna nathI, apavAdanI mAtrA ane sImAnuM parijJAna nathI, teonuM apavAda dvArA utthAna nahiM paraMtu zatamukha patana thAya che. eka bahu suMdara paurANika daSTAMta che; tenA parathI sahaja samajI zakAya che ke utsarga ane apavAdanI potAnI zuM sImAo hoya che ane tenuM sUkSma vizleSaNa kaI ImAnadArIthI karavuM joie. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 267 jainology AgamasAra daSTAMta :- eka vidvAna RSi kyAMkathI jaI rahyA hatA. bhUkha ane tarasathI khUbaja vyAkuLa hatA. bAra varSano bhayaMkara duSkALa hato. rAjAnA keTalAka darabArIo eka jagyAe sAthe besIne bhojana karI rahyA hatA. RSie bhojananI mAgaNI karI. javAba maLyo "e bhojana to eThuM che. RSi bolyA-eThuM che to zuM che? peTa to bharavAnuM che. "vipattikALe maryAdA rahetI nathI'. bhojana lIdhuM khAdhuM ane cAlavA lAgyA to te lokoe pANI levAnuM kahyuM tyAre RSie uttara Apyo, "pANI eThuM che, huM te pI zakuM nahIM." te lokoe kahyuM- have lAge che ke "ana peTamAM jatAM ja baddhi pAchI AvI gaI. RSie zAMtithI kahyuM, "bhAIo tamAre vicAravuM ThIka che. paraMtu mArI eka maryAdA che. bhojana bIjethI maLatuM na hatuM ane huM bhUkhathI eTalo vyAkuLa hato ke prANa kaMThe AvI gayA hatA ane vadhu sahana karavAnI kSamatA samApta thaI gaI hatI tethI meM eThuM anAja apavAdanI sthitimAM svIkAra karI lIdhuM. have pANI to mArI maryAdA anusAra anyatra zuddha maLI zake che. tethI nakAmuM eThuM pANI zA mATe pIuM?" saMkSepamAM sAra e ja che ke jayAM sudhI banI zake tyAM sudhI utsarga mArga para ja cAlavuM joie, jyAre e rastA para cAlavuM muzkela banI jAya, bIjo koI rasto bacavA mATe na rahe tyAre mokSano hetu salAmata rAkhIne apavAda mArga pakaDavo joie ane jyAre sthiti sudharI jAya tyAre tarata ja utsarga mArga para pAchuM AvI javuM joie. utsarga mArga sAmAnya mArga che. ahIM koNa cAle? koNa na cAle? e praznane mATe koI sthAna nathI. jyAM sudhI zakti rahe, utsAha rahe, Apatti kAlamAM paNa koI prakArano glAni bhAva na Ave, dharma ane saMgha para koI prakArano upadrava na thAya athavA jJAna, darzana, cAritranI kSatino koI vizeSa prasaMge upasthita na thAya tyAM sudhI utsarga mArga para ja cAlavAnuM che, apavAda mArga para nahIM . apavAda mArga para kyAreka, koI, kadAcitta cAlI zake che, tenA para hara koI sAdhaka hara koI samaya cAlI zakatA nathI. je saMyamazIla sAdhaka AcArAMga sUtra Adi AcAra saMhitAnuM pUrNa adhyayana karI cUkyA che, gItArtha che, nizItha sUtra Adi cheda sUtronA sUkSmatama marmanA paNa jJAtA che, utsarga apavAda padonA pAThaka ja nahIM paraMtu spaSTa anubhavI che, te ja apavAdanA svIkAra ke parihAranA saMbaMdhamAM yogya nirNaya ApI zake che. tethI apavAdika vidhAna karanArA sUtromAM sUcitta koI paNa pravRtti karavAmAM A utsarga apavAdanA svarUpa darzaka varNananA bhAvone sadA lakSyamAM rAkhavuM joie. pariziSTa-2: prAyazcittanA aMgonI vicAraNA [uddezaka-20 sUtra-1-14] ogaNIza uddezakamAM kahelA doSonuM sevana kya pachI Alocakane AlocanA anusAra prAyazcitta devAnA vibhinna vikalponuM varNana A cauda sUtromAM kyuM che. AlocanA karanArA eka prAyazcitta sthAnane ekavAra athavA aneka vAra tathA aneka prAyazcitta sthAnone ekavAra ke aneka vAra sevana karIne te sarvanI eka sAthe paNa AlocanA karI zake che ane kyAreka alaga-alaga paNa karI zake che. koI Alocaka niSkapaTa yathArtha AlocanA karanArA hoya che ane koI kapaTayukta AlocanA karanArA paNa hoya che. tethI evA Alocakone ApavAmAM AvatAM prAyazcittanI vidhi ahIMyA kahI che. ogaNIza uddezakamAM mAsika, caumAsI ane tenA guru ke laghu ema cAra prakAranA prAyazcittanuM kathana che. tathApi koI vizeSa doSanA prAyazcittomAM pAMca divasa, dasa divasanI vRddhi paNa thAya che. eTalA mATe sUtra 13-14mAM cAra mAsa ke cAra mAsathI adhika, pAMca mAsa ke pAMca mAsathI adhika evuM kathana che, paraMtu caumAsI prAyazcitta sthAnonI samAna pAMcamAsI cha mAsI prAyazcitta sthAnono svataMtra nirdeza AgamomAM nathI. prastuta uddezakamAM paNa teno mAtra saMketa maLe che. A prAyazcitta sthAnomAMthI koI eka prAyazcitta sthAnanuM eka vAra ke aneka vAra sevana karIne eka sAthe AlocanA karavAthI prAyazcitta sthAna te ja rahe che. paraMtu tapanI hInAdhikatA thaI jAya che. jo prAyazcitta sthAna aneka hoya to te badhA sthAnonA prAyazcittanI prApti thAya che ane te badhA prAyazcitta sthAno anusAra yathAyogya tapa prAyazcitta apAya che. sarala manathI AlocanA karavAthI, prAyazcitta sthAnane anurUpa prAyazcitta Ave che ane koI kapaTa yukta AlocanA kare to kapaTanI jANakArI thavA para Avela prAyazcittathI eka mAsa adhika prAyazcitta thAya che arthAt kapaTa karavAthI eka guru mAsanuM prAyazcitta vadhu ApIne saMyukta karI devAya che. 9 pUrvathI laIne 14 pUrva sudhInA zrutajJAnI, avadhijJAnI, manaH paryavajJAnI, kevaLajJAnI; A Agama vihArI sAdhuo AlocakanA kapaTane potAnA jJAna dvArA jANI le che, tethI teonA sanmukha ja AlocanA ane prAyazcitta karavuM joie. teonA abhAvamAM zrata vyavahArI sAdhu traNa vAra AlocanA sAMbhaLIne bhASA tathA bhAvothI kapaTane jANI zake che kAraNa ke te paNa anubhavI gItArtha hoya che. jo kapaTa sahita AlocanA karanArAnuM kapaTa jANI na zakAya to tenI zuddhi thaI zakatI nathI eTale, AgamomAM AlocanA karanArAnI ane sAMbhaLanArAnI yogyatA kahela che tathA AlocanA saMbaMdhI vividha varNana paNa kyuM che. jema ke (1) ThANAMga a-10mAM AlocanA karanArAne 10 guNayukta hovuM anivArya kahela che. jema ke- (1) jAti saMpanna (2) kuLa saMpanna (3) vinaya saMpanna (4) jJAna saMpanna (5) darzana saMpanna (6) cAritra saMpanna (7) kSamAvAna (8) damitendriya (9) amArI (10) AlocanA karIne pazcAttApa na karanAra. (2) ThANAMga a-10mAM AlocanA sAMbhaLanAranA 10 guNa A prakAre kahela che.jema ke- (1) AcAravAna (2) badhA doSone samajI zakanArA (3) pAMca vyavahAronA kramanA jJAtA (4) saMkoca nivAraNamAM kuzaLa (5) AlocanA karAvavAmAM samartha (6) AlocanAne koInI pAse pragaTa na karanArA (7) yogya prAyazcitta denArA (8) AlocanA na karavAnA ke kapaTa pUrvaka AlocanA karavAnA aniSTa pariNAma batAvavAmAM samartha (9) priya dharmI (10) daDha dharmI. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 268 uttara0 a0 36 gA. 262mAM AlocanA sAMbhaLanArAnA traNa guNa kahyA che. (1) AgamonA vizeSajJa (2) samAdhi utpanna karAvanArA (3) guNagrAhI. (3) ThANAMga a-10mAM AlocanAnA dasa doSa A pramANe kahela che. jema ke- (1) sevA AdithI prasanna ryA pachI temanI pAse AlocanA karavI (2) mane prAyazcitta ochuM Apazo evI vinaMtI karIne AlocanA karavI (3) bIjAo dvArA jovAI gayelA doSonI AlocanA karavI. (4) moTA-moTA doSonI AlocanA karavI (5) nAnA--nAnA doSonI AlocanA karavI (6) atyaMta aspaSTa bolavuM (7) atyaMta jorathI bolavuM (8) anekonI pAse eka ja doSanI AlocanA karavI (9) agItArtha pAse AlocanA karavI (10) potAnA samAna doSonuM sevana karanArAnI pAse AlocanA karavI. uparokta sthAnono yogya viveka rAkhavAthI ja AlocanA zuddha thAya che. jo AlocanA sAMbhaLanArA yogya na maLe to anukramathI svagaccha, anyagaccha ke zrAvaka AdinI pAse paNa AlocanA karI zakAya che. koI yogya na maLe to aMtamAM arihaMta siddhonI sAkSIe paNa AlocanA karavAnuM vidhAna vyava. u.1 mAM ryuM che. ThANAMga a-3 mAM kahyuM che ke jJAna, darzana, cAritranI zuddha ArAdhanA mATe AlocanA prAyazcitta karavAmAM Ave che. doSonI AlocanA ane prAyazcitta nahIM karanArA potAno A loka ane paraloka baMne bagADe che. te virAdhaka thaIne adhogatino bhAgI bane che. AlocanA nahIM karavAnA aneka kAraNomAM mukhya kAraNa apamAna ane apayazanuM hoya che,paraMtu e vicAronI ajJAnadazA che. AlocanA karIne zuddha thanArA A bhavamAM ane parabhavamAM pUrNa samAdhine prApta kare che ane AlocanA nahIM karanArA poteja aMtaramAM khinna thAya che ane ubhayalokamAM asamAdhine prApta kare che temaja AlocanA na karavAthI sazalya maraNathI dIrghasaMsArI thAya che. : je sAdhu mULa guNomAM athavA uttara guNomAM ekavAra ke aneka vAra doSa sevIne tene chupAve, lAgelA doSonI AlocanA na kare ane prAyazcitta na le to gaNanAyaka tene lAgelA doSonA saMbaMdhamAM pUche. jo te asatya bole, pote--potAne nirdoSa siddha kare to doSanuM sevana karatA tene tapAsavA mATe koIne niyukta kare ane pramANa pUrvaka tenA doSa sevananuM tenI sAme ja siddha karAvIne prAyazcitta Ape. ogaNIsa uddezakomAM evA mAyAvIne apAya tevA prAyazcittanuM vidhAna nathI. e adhyayanomAM phakta svecchAthI AlocanA karanArAne apAya tevA prAyazcittonuM vidhAna che. ukta mAyAvI sAdhu lAgelA doSone saralatAthI svIkAra na kare to tene gacchamAMthI kADhI mUkAya. jo te lAgelA doSone saralatAthI svIkAra karI lye, gaccha pramukhane tenI saralatA para vizvAsa thaI jAya to tene nimna prAyazcitta daIne gacchamAM rAkhI zakAya che. 1. jo teNe anekavAra doSonuM sevana na kyuM hoya. anekavAra(mRSA) khoTu bolIne pote potAnA doSa na chupAvyA hoya ane tenA doSa sevananI jANakArI jana sAdhAraNane na thaI hoya to tene alpa dIkSA chedanuM prAyazcita devuM joie. 2. jo teNe vAraMvAra brahmacarya Adi bhaMga kyoM hoya, vAraMvAra mAyA, mRSA, bhASaNa ryuM hoya, tenA vAraMvAra brahmacarya Adi bhaMganI jANakArI jana sAdhAraNane thaI gaI hoya to tene mUla (arthAt navI dIkSA devAnuM) prAyazcita devuM joie. uttarAdhyayana sUtra a.-21mAM doSonI AlocanA niMdA ane garhAnuM atyaMta zubha ane zreSTha phaLa kahyuM che. ThANA a.-10; bhagavatI za.-25 u.-7; uvavAI sUtra-30 ane uttarA. a.-30mAM 10 prakAranA prAyazcita kahyA che. temAM AlocanA karavI prathama prAyazcita sthAna kahyuM che. prAyazcita :- cAritranA mULa guNomAM ke uttara guNomAM karAyelI pratisevanAonuM arthAt doSa sevananuM prAyazcita karAya che. nizItha sUtramAM tapa prAyazcitanA cAra mukhya vibhAga kahyA che ane bhASyamAM tenI vistArathI vyAkhyA karatAM pAMca divasanA tapathI laIne cha mAsa sudhInA tapa tathA cheda, mUla,anavasthApya ane pArAMcika prAyazcita sudhInuM kathana kyuM che. pratisevanAnA bhAvo anusAra eka ja doSa sthAnanA prAyazcittonI vRddhi ke hAni karI zakAya che. bhagavatI za. 25, u. 7 ane ThANAMga a-10mAM pratisevanA dasa prakAranI kahI che. jema ke- (1) abhimAnathI(darpathI, Asakti ane dhRSTatAthI) (2) ALasathI (3) asAvadhAnIthI (4) bhUkha-tarasa AdinI AturatAthI (5) saMkaTa AvavAthI (s) kSetra AdinI saMkIrNatAthI (7) bhUlathI (8) bhayathI (9) roSa ke dveSathI (10) ziSyAdinI parIkSA mATe. pratyeka doSa sevananI pAchaLa emAMthI koI paNa eka yA aneka kAraNa hoya che. A kAraNomAMthI koI kAraNe lAgelA doSanI mAtra AlocanAthI ja zuddhi thaI zake che,to koInI AlocanA ane pratikramaNathI zuddhi thAya che ane koInI tapa,chedaAdithI zuddhi thAyache doSa sevyA pachI Atma zuddhinA icchuka AlocanA karI prAyazcita grahaNa kare che, jevI rIte vastramAM lAgela melanI zuddhi vastra dhovAthI thAya che tevI rIte AtmAnA saMyama AdimAM lAgelA doSonI zuddhi prAyazcittathI thaI jAya che. uttarA a-26mAM kahyuM che ke prAyazcita karavAthI doSonI vizuddhi thaI jAya che. cAritra niraticAra thaI jAya che, tathA samyak prAyazcitta svIkAra karanArA mokSa mArga ane AcAranA ArAdhaka thAya che. pariziSTa-3 : dasa prakAranuM prAyazcitta 1. AlocanAne yogya H- kSetrAdinA kAraNe apavAdika vyavahAra ziSTAcAra pravRtti AdinI mAtra AlocanAthI zuddhi thAya che. = 2. pratikramaNane yogya H- asAvadhAnIthI thanArI ayatanAnI zuddhi mAtra pratikramaNathI arthAt micchAmi dukkaDaM thI thAya che. 3. tadubhaya yogya H- samiti AdinA atyaMta alpa doSonI zuddhi AlocanA ane pratikramaNathI thaI jAya che. 4. viveka yogya :- bhUlathI grahaNa karelA doSayukta ke akalpanIya AhArAdine grahaNa karavAthI athavA kSetra kAla saMbaMdhI AhAranI maryAdAnuM ullaMghana thavA para tene paraThI devuM, te viveka prAyazcitta che. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 269 AgamasAra 5. vyutsargane yogya:- koI sAdhAraNa bhUla thaI javA para nirdhArita zvAsozvAsanA kAyotsarganuM prAyazcitta apAya che, te vyutsarga prAyazcitta che. ubhaya kALa pratikramaNamAM pAMcamo Avazyaka paNa A prAyazcitta rUpa che. 6. tapane yogya - mULaguNa ke uttaraguNamAM doSa lagADavA para purima (doDha porasI)thI laIne 6 mAsI tapa sudhInuM prAyazcitta hoya che. te be prakAranA che- (1) zuddha tapa (2) parihAra tapa(AhAra-pANI judA karIne). 7. cheda prAyazcitta yogya - doSonA vAraMvAra sevanathI, akAraNa apavAdanA sevanathI ke adhika lokaniMdA thavA para AlocanA karanArAnI eka divasathI laIne cha mAsa sudhInI dIkSA paryAyano cheda karavo, te cheda prAyazcitta che. 8. mUlane yogya - doSonA sevanamAM saMyama prati upekSA bhAva ke svacchaMdatA karavAthI AkhI dIkSA paryAyano cheda karIne pharIthI navI dikSA devI, te mUla prAyazcitta che. 9-10. anavasthApya ,pArAMcika prAyazcitta - vartamAnamAM A be prAyazcittanuM viccheda thayuM manAya che. AmAM navI dIkSA dIdhA. pahelA kaThora tapamaya sAdhanA karAvavI paDe che. keTaloka samaya samUhathI alaga rakhAya che, pachI eka vAra gRhasthano veza paherAvIne pharI dIkSA apAya che. A baMnemAM viziSTa tapa ane tenA kAla AdinuM aMtara che. te saMbaMdhI varNana bRhalpa sUtra uddezaka-4mAM tathA vyavahAra sUtra uddezaka-2mAM che. nizItha sUtramAM laghumAsika Adi tapa prAyazcittanuM kathana che. bhASya gAthA 6499mAM kahyuM che ke 19 uddezakamAM kahevAyeluM prAyazcitta jJAna, darzana cAritranuM atikrama, vyatikrama, aticAra ane anAcAranuM che. emAMthI sthavirakalpIne koI anAcAranuM AcaraNa karavAthI ja te prAyazcitta Ave che ane jinakalpIne atikrama Adi cAreyanuM A prAyazcitta Ave che. (1) atikrama-doSa sevanano saMkalpa (2) vyatikrama- doSa sevananA pUrvanI taiyArIno prAraMbha (3) aticAra- doSa sevananA pUrvanI pravRtti lagabhaga pUrI thaI javI. (4) anAcAra- doSanuM sevana karI levuM. jema ke- (1) AdhAkarmI AhAra grahaNa karavAno saMkalpa (2) tenA mATe javuM (3) lAvIne rAkhavuM (4) khAI levuM. sthavira kalpIne atikramAdi traNathI vyutsarga sudhInA pAMca prAyazcitta Ave che ane anAcAra sevana karavAthI teone AgaLanA pAMca prAyazcittomAMthI koI eka prAyazcitta Ave che. parihAra tapa ane zuddha tapa kone-kone apAya che tenuM varNana bhASya gAthA 6586 thI 91 sudhImAM che, tyAM e paNa kahyuM che ke sAdhvIne ane agItArtha, durbala ane aMtima traNa saMghayaNavALA sAdhane zuddha tapa prAyazcitta ja A 20 varSanI dIkSA paryAyavALAne, 29 varSanI umarathI adhika umaravALAne, utkRSTa gItArtha 9 pUrvanA jJAnIne, prathama saMhananavALAne tathA aneka abhigraha tapa sAdhanAnA abhyAsIne parihAra tapa devAya che. bhASya gAthA 6592mAM parihAra tapa devAnI pUrNa vidhinuM varNana karyuM che. vyava. prathama uddezakanA sUtra 1 thI 5 sudhI eka mAsika prAyazcitta sthAnathI laIne pAMca mAsika prAyazcitta sthAnanuM eka vAra sevananuM tathA sUtra 6 thI 10 sudhI aneka vAra sevananuM sAmAnya prAyazcitta kahyuM che. sAthe kapaTa yukta AlocanAnuM eka gurumAsa prAyazcitta vadhAre devAnuM kahyuM che. sUtra 11 thI 14mAM A prAyazcitta sthAnomAMthI aneka sthAnonA sevanathI dvisaMyogI Adi bhaMga yukta aneka sUtronI sUcanA ApI che. bhASya cUrNimAM bhaMga vistArathI karoDo sUtronI gaNanA batAvAI che. sUtra 5 ane 10 tathA 11 thI 14 sudhInA sUtromAM (teNa paraM paliuciya apaliuciya te ceva chammAsA) A vAkya che, teno Azaya e samajavo joie ke AnAthI AgaLa koI mAsa ke 7 mahinA yogya prAyazcittane pAtra hoya athavA kapaTa sahita yA kapaTa rahita AlocanA karanArA hoya to paNa A ja cha mAsanuM prAyazcitta Ave che. tenAthI adhika nathI AvatuM. -(subahahiM vi mAsehiM, chaha mAsANa paraM Na dAyaa) bhAvArtha vardhamAna mahAvIra svAmInA zAsanamAM ATalA ja prAyazcittanI utkRSTa maryAdA che ane badhA sAdhu sAdhvI mATe A niyama che agItArtha, atipariNAmI, apariNAmI sAdhu sAdhvIjIne cha mAsanuM tapa ja ApavAmAM Ave che, cheda prAyazcitta apAtuM nathI paraMtu doSanuM vAraMvAra sevana karavAthI ke AkuTTI buddhi arthAt mAravAnA saMkalpathI hiMsA karavAthI ke darpathI kuzIlanuM sevana karavAthI, tene cheda prAyazcitta ApI zakAya che tathA chedanA pratye upekSAvRtti rAkhanArAne "mUDa anya aneka nAnA moTA doSonuM sevana karavAthI ukta agItArtha Adine pahelI vAramAM cheda ke mUla prAyazcitta apAtuM nathI paraMtu jene ekavAra A prakAranI cetavaNI ApI dIdhI hoya ke- he Arya! jo vAraMvAra A doSanuM sevana karIza to cheda ke mUla prAyazcitta devAmAM Avaze. tene ja cheda yA mUla prAyazcitta ApI zakAya che. jene A prakAranI cetavaNI ApI nathI tene cheda ke mUla prAyazcitta ApI zakAtuM nathI. bhASyamAM cetavaNI apAyelA sAdhune "vikovita' ane cetavaNI nahIM apAyelA sAdhune "avikovita' kahyA che. vikavitane paNa pahelI vAra laghu, bIjI vAra guru ane trIjI vAra cheda prAyazcitta apAya che. ta paNa utkRSTa cha mAsanuM hoya che tathA traNa vAra ja ApI zakAya che. tenA pachI mULa prAyazcitta apAya che. vardhamAna mahAvIra svAmInA zAsanamAM tapa ane cheda prAyazcitta cha mAsathI vadhu devAnuM vidhAna nathI. tethI koI paNa doSanuM cha mAsa tapa ke chedathI adhika prAyazcitta na devuM joie kAraNa ke adhika prAyazcitta devApara paraMparAthI viparIta AcaraNa thAya che. mUla (navadIkSA) prAyazcitta paNa traNa vAra ApI zakAya che ane cha mAsanuM tapa ane cha mAsano cheda paNa traNa vAra ja ApI zakAya che. tenA pachI AgaLanuM prAyazcitta apAya che. aMtamAM gacchamAMthI kADhI mUkavAmAM Ave che. nizIthasUtramAM laghu mAsika Adi prAyazcitta sthAnonA cAra vibhAgarUpe je doSa sthAnonuM varNana che, tadanusAra tenA samAna anya(nahi kahevAyelA) doSonuM prAyazcitta paNa samajI levuM joie. doSa sevananA bhAva ane prAyazcitta grahaNa karanArAnI yogyatA Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 AgamasAra-pUrvArdha Adi kAraNothI A sthAnomAM apAyela zuddha tapa AdinA aneka vikalpo hoya che. jene gItArtha muninI nizrAthI ke paraMparAthI samajavA joie tathA prAyazcitta koSTaka dvArA paNa samajavAno prayatna karavo joie. vikalpo yukta prAyazcitta vidhine samajavA mATe nizItha pIThikAnuM tathA vasamA udde nA bhASyanuM adhyayana karavuM joie tathA bRhatkalpa, vyavahAra ane nizIthasUtranuM niryukti, bhASya, cUrNi, TIkA yukta pUrNa adhyayana karavuM joie. cAra cheda sUtrono viSaya paricaya: (vyavahAra ane cikitsAnA zAstro) anusAzana saMskArothI zaMbhava che. dharma jIvane saMskArita karavAnuM kArya kare che ane tenAthIja anusAzana saMbhave che. A koI kAyadAonuM zAstra nathI, kyA gunA mATe kaI sajA karavI e paNa teno viSaya nathI. tenA mATeto mahAniSphara karma satA cheja. mAtApitA je rIte bALakonuM saMrakSaNa saMvardhana kare, te rIteja gurue doSa sevanArane saMskArita karavAnuM che. koI avinIta ke sadaMtara paDavAI ke je gacchamAM rahevAne lAyaka nathI athavA icchatA nathI, temane mATe gaccha nathI paNa je vinIta che, icchuka che teo sAraNA vAraNAnA hakadAra che. koI doSa mATe kaI cikitsA karavI e ekAMta cikitsaka para nirbhara che, temAM saMgha ke anya koIne e jANavAno paNa adhikAra nathI. cikitsA mATe vyathitanI manodazA ane anumati paNa mahatvanA che. sAmethI AvIne AlocanA karanArane AlocanAnI guptatAno paNa adhikAra prApta thAya che.. pUrve je thayuM, te mATe bhaya lajajA ke anya kAraNe vyathitathI juThuM paNa bolAyuM hoya to te juThanuM vadhu mulya na AMkatAM, pharI pharIne satya tenA svamukhethI vAraMvAra sAMbhaDI, te AtmAnA kArya thayuM tyAranAM bhAva, hAlanAM vicAra ane bhaviSyamAM sajAgatA rAkhavAnI manobaLatA cakAsI zakAya che. have vartamAnamAM tene sAdhupaNAnAM bhAva kevA che? bhaviSyanI zuM zakayatA dekhAya che? sthAvara trasa jIvo pratyeno anakaMpA bhAva kevo che? potAnA kAryano tene keTalo pastAvo che? zuM tene pratikramaNanA bhAvo che? vagere bAbatothI tenuM hAlanuM sAdhupaNuM jANI zakAya. svabhAvanI saraLatA, pUrve saMyama pratye keTalI sajAgatA ke durlakSya hatuM? tenuM paNa mahatva che. kevaLajJAna jevAja vizALa artha vALo zabda anukaMpA che, temAM anya mAnavIya lAgaNIono abhAva nahIM paNa samAveza thayelo che. dIkSAvidhi nI samApti aNagAre jAyA zabdathI thAya che, jeno artha che aNagArano janma thayo. have tene cetavaNI ApIne vAranAra pitA ke tenuM uparANuM lenAra mAtA baMne guruja che anya koI nathI. sAdhanA jIvanamAM pravezelA asaMyamanAM aMzane kApIne alaga karavo. doSa malinatAne kADhIne sApha karavI, bhUlothI bacavA satata sAvadhAna rahevuM. bhUla thAya to prAyachita grahaNa karavuM. prAyazcakitanuM paNa pramArjana karavuM. eja chedasUtrono viSaya che. doSanAM prakAraH saceta AhAra pANInAM, ekaja gharethI gocarI levI, upayoga rahita paraThavAnAM. akALe sajAya, kALe sajAya na karavI. zarIra suzruSA karAvavI, rogomAM upacAra karAvavA, vALa kApavA, comAsu karavA nimIte. doSanA kAraNo : paravazapaNe ke svecchAthI, vadhAvasthA ke rogathI roganAM bhayathI, zarIranI utAvaLathI, mananI AtaratAthI, zarIra ke mananI asthiratAthI, lAcArIthI, vismRtithI, mohathI muchabhAve, viSaya kaSAyathI, krodhavaza rAgaddezathI, jANatAM, ajANatAM, pramAdathI ke ajJAnathI. atikrama, vyatikrama, aticAra sudhInAM doSonuM AlocanA, pratikramaNa , micchAmI dukkaDama jevuM alpa prAyazcachita hoya che. anAcAranAM doSa mATe tapanuM prAyazcachita apAya che. saMyamajIvanamAM paNa bhAvanI pradhAnatA che. mAyA karIne sevelA doSanuM prAyazcichita dIkSA chedathI apAya che. eTaleke amuka varSanI dIkSA paryAyano cheda. athavA navI dIkSA ke doSanI bahulatAmAM gacchathI bahAra paNa karAya. saraLatAthI AlocanA karanAra karatAM kapaTa bhAve AlocanA karanArane moTuM prAyazcichita Ave che. kAyadA saMsthAnAM hita mATe hoya che. cikitsA vyakitanuM hita jue che. cheda beunAM hita mATe che. prAyazcita dAtA ke AcArya jaja nathI paNa tenA potAnAja pakSanA vakIla che. te mane karmasatAthI bacAvavA mATe prayatna karI rahayA che, tevuM jANI doSa lagADanAre saMpUrNa sahakAra Apavo joie ane potAnA doSonI zudhdhi karI levI joie. athavA to cikitsaka(DokaTara) samajI tene sAcI hakIkata kahevI joIe, jethI potAno ilAja sArI rIte thaI zake. (1) nizIthasUtra - anivArya kAraNothI athavA kAraNa vinA saMyamanI maryAdAono bhaMga karIne jo koI svayaM AlocanA kare tyAre kyA doSanuM keTaluM prAyazcitta Ave che, te A cheda sUtrano viSaya che. pahelA uddezakamAM "gurumAsika prAyazcitta yogya doSonuM nirUpaNa karyu che. uddezA bIjAthI pAMcamA sudhImAM "laghumAsika prAyazcitta yogya doSonI prarUpaNA karI che. uddezaka cha thI agiyAra sudhI gurucaumAsI prAyazcitta yogya doSonuM nirUpaNa che. uddezaka bArathI ogaNIsa sudhImAM laghucaumAsI prAyazcitta yogya doSonuM nirUpaNa che. vIsamA uddezakamAM prAyazcitta devAnI ane vahana karavAnI vidhi batAvI che. atikrama, vyatikrama, aticAranI zuddhi, AlocanA, micchAmi dukkaDamanA alpa prAyazcittathI thaI jAya che. anAcAra doSanA sevananuM ja nizIthasUtra pramANe prAyazcitta thAya che. A sthavirakalpI sAmAnya sAdhuonI maryAdA che. jinakalpI ke pratimAdhArI Adi viziSTa sAdhanA karanArAne atikrama AdinuM paNa nizItha sUtrokta guru prAyazcitta Ave che. 1. laghumAsika prAyazcitta jaghanya eka ekAsaNuM utkRSTa 27 upavAsa che. 2. gurumAsika prAyazcitta jaghanya eka nivI(ke be ekAsaNA) utkRSTa 30 upavAsa che. 3. laghu caumAsI prAyazcitta jaghanya eka AyaMbila(ke eka ekAsaNuM) utkRSTa 108 upavAsa che. 4. guru caumAsI prAyazcitta jaghanya eka upavAsa(ke cAra ekAsaNA) utkRSTa 120 upavAsa che. 5. ukta doSonA prAyazcitta Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 271 AgamasAra sthAnonuM vAraMvAra sevana karavAthI athavA teonuM sevana lAMbA samaya sudhI cAlatuM rahevAthI prAyazcitta tapanI sImA vadhatI jAya che. je kyAreka dIkSA cheda sudhI vadhArI zakAya che. 6. koI sAdhu-sAdhvI moTA doSane guptarUpamAM sevana karIne chupAvavA icche paraMtu kyAreka te doSane bIjA koI siddha karIne prAyazcitta apAve, to dIkSA chedana ja prAyazcitta apAya che. 7. bIjA dvArA siddha karavA chatAM paNa doSI sAdhaka atyadhika jUTha, kapaTa karIne viparIta AcaraNa kare, tyAre koI dvArA pramANita karavA para saraLatAthI svIkAra karIne prAyazcitta le to navI dIkSAnuM prAyazcitta ApavAmAM Ave che. 8. jo durAgrahavaza thaIne koI paNa rIte prAyazcittano svIkAra na kare to gacchamAMthI bahAra kADhI mUkavAmAM Ave che. (ra) dazAzruta skandha sUtra:- A sUtrane AgamamAM "dasA' evaM "AcAra dasA' nAmathI oLakhAya che. tenA dasa adhyAya che, jene prathama dazA Adi kahevAya che. pratyeka dazAmAM saMkhyAnA nirdezanI sAthe eka-eka viSayanuM nirUpaNa karyu che. AmAM adhikatara sAdhunA AcAra zaddhinA preraNAtmaka viSaya che. te sivAya anupama upalabdhithI Atma AnaMdanI prApti, saMgha vyavasthA, zrAvakanA ucca jIvana saMbaMdhI viSaya paNa che. pAMca dazAomAM saMyamanA niSiddha viSayonuM kathana che, jema ke: 20 asamAdhi sthAna (doSa) dizA 1. 21 sabala doSa dazA 2. 33 AzAtanA dizA 3. 30 mahA mohabaMdha sthAna dazA 9. 9 nidAna dazA 10. be dazAomAM saMyama vidhi-preraNA viSayonuM kathana che. 1 bhikSunI bAra paDiyA dazA 7. 2 cAturmAsa samAcArI dazA 8. noMdha - vartamAnamAM AThamI dazA parivardhanothI yukta thaIne kalpasUtranA nAmathI svataMtra prasiddha thaI che. saMgha vyavasthAno viSaya eka dazAmAM che. AcAryanI ATha saMpadA ane cAra kartavya tathA ziSyanA cAra kartavya dizA 4. AtmAnaMdanA viSayanuM kathana eka dazAmAM che. dasa citta samAdhi sthAna dizA 5. zrAvakanA ucca jIvananuM kathana eka dazAmAM che. agiyAra, zrAvakanI pratimA dazA 6. A rIte A sUtrano pratipAdya viSaya AcAra pradhAna hovAthI tenuM sUtrokta (ThANAMga sUtra-10) "AcAra dazA' nAma sArthaka che. vartamAnamAM ajJAta kAlathI A sUtranuM nAma "dazAzruta skandha" prasiddha che. che. (3) bRhalpa sUtra - A sUtramAM kaccha, akathya viSayonuM kathana (pUI, no kampaI) kriyAthI che. eTale stranuM Agamika saMkSipta nAma kaSpo yA kappa che. kappa zabdathI nandI sUtranI zruta sUcImAM traNa sUtra kahyA che- (1) kappa (2) culla kappa (3) mahA kappa. dazAzruta skaMdhanI AThamI dazAnuM nAma paNa kampo ke pakjhosavaNA kappo kahevAyela che. emAMthI naMdIsUtrokta prathama "kampa' nAmanuM sUtra ja A bRhatkalpa sUtra che. zeSa be kalpasUtra ane AThamI dazA rUpa kalpa adhyayana e traNenA mizraNathI eka svataMtra kalpasUtra(bArasA sUtra yA pavitra kalpa sUtra) banAvIne prasiddha thayela che. je vikramanI teramI caudamI sadIno prayatna che. e ja kAraNe A maulika kalpasUtranuM "bRhatkalpa' nAma vartamAna kALamAM prasiddha thayuM che. prAcIna vyAkhyAkAroe " bRhatkalpasUtraA nAma koI paNa vyAkhyAmAM kahyuM nathI. arthAt TIkAkAra malayagiri AcAryanA pachI navA kalpasUtra(bArasAsUtronuM nirmANa thaI javAnA kAraNe bhrama nivAraNArthe A sUtranuM nAma bRhatkalpasUtra ApyuM che tethI A pracalita nAma arvAcIna che. A sUtrano saMpUrNa viSaya sAdhu, sAdhvInA AcAranI pramukhatAne batAve che. arthAt temAM vidhi, niSedha ane prAyazcitta sUcaka kathana che. saMgha pramukho tathA saMghADA pramukhonI jANakArI yogya viSaye ja adhika che. to paNa sAmAnya rIte badhA sAdhu, sAdhvIjIone adhyayana yogya A zAstra che. kAraNa ke traNa varSanI dIkSA bAda pratyeka prajJAvAna sAdhu yathA avasara saMghADA pramukha banI vicaraNa kare ja che. (4) vyavahAra sUtraH cAra cheda sUtromAM A ja eka evuM sUtra che ke jenA nAmamAM ane tenA itihAsamAM prAraMbhathI Aja sudhI koI parivartana thayuM nathI. tethI tenuM A "vyavahAra sUtra" nAma Agama, vyAkhyA ane grantha AdithI sarva saMmata nAma che. A sUtrano viSaya enA nAmathI ja spaSTa che ke vyavahArika viSayonuM sUtra arthAt gaccha vyavahAra, saMgha vyavahAra Adi vyavasthAonI sUcanAonuM zAstra. A sUtramAM sAdhvAcArano viSaya paNa che, te paNa vyavasthAlakSI vadhAre che; tethI A eka saMgha vyavasthA sUcaka zAstra che. vyAkhyAkAroe tene prAyazcitta paraka zAstra paNa kahyuM che. jenI sArthakatA pahelA uddezAnA 18 sUtrothI thAya che. A sUtranA pramukha viSayo: Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 AgamasAra-pUrvArdha 1. parihAra tapa ane pArihArika sAdhanI vyavasthA. 2. gaccha tyAgI ekAkI temaja zithilAcArI sAdhuone pharIthI gacchamAM levA saMbaMdhI vyavasthA. 3. vicaraNa vyavasthA ane AcArya AdinI sAthe sAdhu sAdhvInI Avazyaka saMkhyA. 4. AcArya ane upAdhyAya pada devAnI yogyatA ayogyatAnI ane anya paristhitionI sUcanAo. 5. adhyayana-adhyApananI vyavasthA ane cetavaNI. 6. sAdhu-sAdhvInA paraspara vyavahAra, viveka, vyavasthA. 7. dIkSA ane sevA saMbaMdhI vyavasthA. 8. svAdhyAya ane kSamApanA karavAnI vyavasthA. 9. mRta sAdhu aMgenA pariSThApana kartavya. 10. AhAra ane gaveSaNA saMbaMdhI tathA zayyAtara saMbaMdhI nirdeza. 11. abhigraha paDimAonI vidhio. dazAzrutaskaMdha, bRhatukalpa ane vyavahAra, A traNe sUtronuM pUrvomAMthI niyUhaNa karI svataMtra sUtra rUpamAM saMkalana karAyuM che. tethI A traNe sUtronA mULabhUta racayitA gaNadhara sudharmA svAmI che ane prastuta sUtra rUpamAM uddharaNakartA cauda pUrva AcArya bhadrabAhu svAmI che prAyazcitta vijJAna parAdhInatAmAM athavA apavAdarUpa sthitimAM lAgatA doSonuM prAyazcitta krama prAyazcittanuM nAma jaghanya tapa utkRSTa tapa 1 laghumAsI eka ekAsaNu sattAvIza ekAsaNA 2 gurumAsI eka nivI trIsa nivI 3 laghucaumAsI eka AyaMbila ekaso ATha upavAsa 4 gurucaumAsI eka upavAsa ekaso vIsa upavAsa Asakti yA zithila vicArothI lAganArA doSonuM prAyazcitta :krama prAyazcittanuM nAma jaghanya tapa utkRSTa tapa 1 laghumAsI eka AyaMbila sattAvIza AyaMbila yA upavAsa 2 gurumAsI eka upavAsa trIsa AyaMbila yA upavAsa 3 laghucaumAsI cAra AyaMbila ekaso ATha upavAsa 4 gurucaumAsI cAra upavAsa ekaso vIsa upavAsa athavA cAra mAsano cheda virAdhanAnA keTalAka prAyazcitta : 1. pRthvIkAya AdinA sparzano eka upavAsa. sacitta pRthvIpara cAlavAthI yA kacaDavAthI cAra upavAsa ane te khAvAthI eka chaTha. 2. evI rIte pANI, agni tathA vanaspatinuM paNa prAyazcitta samajI levuM joie ane anaMtakAyanuM prAyazcitta jaghanya eka chaThTha samajavuM. 3. varasAdanA gaMdhArA(DahoLAyelA) pANImAM cAlavuM paDe to eka upavAsa, svaccha pANI hoya to cAra upavAsa, lIlaphUga sahita hoya to eka chaTha, A be-cAra dasa pagalA cAlavAnuM prAyazcitta che. jo 40 thI 50 pagalA cAlavuM paDe to chuTTA cAra upavAsa, A rIte kramazaH vadhu cAlavAnuM chaTha ane aTTamanuM prAyazcitta samajI levuM. 4. ajANatA(anAbhoga)thI sthAvara jIvonI virAdhanAnuM AlocanA pratikramaNa rUpa prAyazcitta che. 5. jANIne ati alpa virAdhanAnuM prAyazcitta eka upavAsa che. tenAthI vadhunuM cAra upavAsa, tenAthI vadhunuM eka cha yA aTTamanuM prAyazcitta Ave che. tyAra pachI adhika lAMbA samaya sudhI doSa cAlu rahe athavA virAdhanAnI mAtrA vadhI jAya to colA-paMcolA athavA 30-40-50 upavAsa Adi sudhI prAyazcitta vadhatuM jAya che. 6. virAdhanAnI sAthe gRhasthanI sevA Adi aneka doSonuM sevana eka sAthe karavAthI arthAtu (oparezana Adi)aneka doSo bhegA thavA para tathA vadhAre samaya sudhI doSa thatA rahevA para 120 upavAsanuM prAyazcitta Ave che. 7. A doSonI sImA vyavahArathI kaMIka AgaLa vadhI javA para athavA anya moTA doSo, jema ke vAhana prayoga Adi ekaThA thavA para ane doSonuM sevana cAra mAsathI paNa adhika samaya sudhI thavA para cha mAsI prAyazcitta eTale utkRSTa 180 upavAsanuM prAyazcitta Ave che. 8. divasa saMbaMdhI sakAraNa aneka doSa ke virAdhanAonuM eka sAthe pratikramaNamAM 1 upavAsanuM prAyazcitta Ave che temaja pramAda zithilAcAra Adi badhAnuM divasa saMbaMdhI prAyazcitta pAMca upavAsanuM Ave che.A prAyazcitta nityanI kriyA samAcArI saMbaMdhI che cheda prAyazcitta :- 1. upara kahelA doSovALI sthitimAM atyadhika loka apavAda thAya ane doSa sevana karanArAnA pariNAma saMyama zithilatA ane svacchaMdI thaI jAya to cheda prAyazcitta Ave che. 2. (1) mULaguNa doSonuM vAraMvAra sevana karavAthI athavA atyadhika lAMbA samaya sudhI doSonuM sevana karavAthI () akAraNa apavAdanuM sevana karavAthI. (3) mULaguNamAM doSonA sevanathI adhika lokaniMdA thavA para. (4) anuzAsanano atyadhika bhaMga karavA para. (5) svacchaMdatA athavA tenI prarUpaNA karavAthI. (6) AcArya guru AdinI atyadhika AzAtanA karavAthI. ityAdika paristhitiomAM prAyazcitta dAtAne yogya lAge to cheda prAyazcitta Ape athavA tapa prAyazcitta paNa ApI zake che. 3. agItArtha sAdhu-sAdhvIne pahelA eka-be vAra cetavaNI ApyA vagara cheda prAyazcitta apAtuM nathI. 4. svayaM pote saralatA pUrvaka AlocanA prAyazcitta na karavAthI, bIjA dvArA doSa pragaTa karIne, sAbita karIne prAyazcitta apAvavAmAM Ave to cheda prAyazcitta ja Ave che. bIjA dvArA doSa siddha karavA chatAM paNa je ghaNIvAra jUTha-kapaTa kare, bhUla svIkAra na kare, tyAra pachI lAcAra thaIne doSa svIkAra kare to tene "mULa' prAyazcitta Ave che. arthAt navI dIkSA ApavAmAM Ave che ane chevaTa sudhI paNa saralatA dhAraNa na kare to tene koI prAyazcitta ApavAmAM AvatuM nathI paraMtu gacchanI bahAra mUkavAmAM Ave che. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 273 AgamasAra dazAzrutaskaMdha A sUtranuM nAma AgamamAM be prakAre maLe che- (1) dazA (2) AcAradazA. enA AdhArathI tenuM nAma dazAzrutaskaMdha sUtra pracalita che, paraMtu A nAma prAcIna vyAkhyA graMthomAM maLatuM nathI, tethI te arvAcIna pracalita nAma che. A sUtranA dasa adhyAya che, tene pahelI dazA yAvatudazamI dazA kahevAya che. pahelI dazAmAM 20 asamAdhinA sthAna che. bIjI dazAmAM 21 sabala doSa che. trIjI dazAmAM 33 AzAtanA che. cothI dazAmAM AcAryanI ATha sammadA ane cAra kartavya che tathA ziSyanA cAra kartavya paNa che. pAMcamI dazAmAM cittanI samAdhi(AnaMda) thavAnA daza bola kahyA che. chaThThI dazAmAM zrAvakanI 11 paDimAo batAvI che. sAtamI dazAmAM sAdhunI bAra paDimA batAvI che. AThamI dazAnuM sAcuM svarUpa vyavacchinna thaI gayuM che. temAM sAdhuonI samAcArInuM varNana hatuM. navamI dazAmAM 30 mahAmohanIya karmabaMdhanA kAraNa che. dasamI dazAmAM nava niyANAno niSedha ane varNana che ane tenAthI thanArA ahitanuM kathana che. A prakAre A sUtrano pratipAdya viSaya AcAra pradhAna hovAthI tenuM sUtrokta (ThANAMga-10) AcAra dazA nAma sArthaka che. vartamAnamAM ajJAtakAlathI "dazAzrutaskaMdha' A nAma pracalita che. prathama dazAH vIsa asamAdhisthAna sAdhvAcAra(saMyama)nA sAmAnya laghutara doSone eTale aticArone ahIM asamAdhi sthAna kahyA che. jevI rIte zarIranI samAdhimAM sAmAnya pIDAo paNa bAdhaka thAya che ane vizeSa moTA roga jadI-judI jAtanA thAya che. jema ke (1) alpa coTa lAgavI, kAMTo khUMcI javo, eka phoDalo thaI javo; hAtha, paga,AMgaLI Adi avayava duHkhavA; dAMta duHkhavA ane thoDA vakhatamAM sAruM thaI javuM. (2) atyaMta vyAkula ane azakta karI denArA moTA-moTA roga. evI rIte sAmAnya doSa arthAt saMyamanA aticAra avidhione A dazAmAM asamAdhi sthAna kahevAyela che. enA kAraNe saMyama pUrNapaNe svastha rahI zakato nathI. arthAt zuddha ArAdhanAmAM ghaTa thatI jAya che. visa asamAdhinA sthAna - 1. utAvaLe cAlavuM. 2. aMdhArAmAM cAlatI vakhate pramArjana na karavuM. 3. sAcI rItathI pramArjana na karavuM. 4. jarUriyAta vagara pATa Adi lAvIne rAkhavA. pa. moTAnI sAme bolavuM. 6. vRddhone asamAdhi pahoMcADavI. 7. pAMca sthAvarakAyanI barAbara yatanA na karavI(upekSA karavI, durlakSya rAkhavuM) arthAt tenI virAdhanA karavI, karAvavI. 8. krodha bhAvamAM baLavuM arthAt manamAM krodha bhAva rAkhavo. 9. krodha karavo arthAt vacana ane vyavahAramAM krodha pragaTa karavo. 10. pITha pAchaLa niMdA karavI. 11. kaSAyathI athavA avivekathI nizcayakArI bhASA bolavI. 12. navo kaleza utpanna karavo. 13. jUnA, zAMta thaI gayela kalezane pharIthI utpanna karavo. 14. akAlamAM sutrano svAdhyAya karavo. 15. sacitta raja ke sacitta pramArjana na karavuM arthAt pramArjana vinA besI javuM ke anya kAryamAM lAgI javuM. 16. jarUrata vagara bolavuM, vAkyuddha karavuM ane jora-jorathI Aveza yukta bolavuM. 17. saMghamAM athavA saMgaThanamAM athavA prema saMbaMdhamAM bheda utpanna thAya tevuM bhASaNa karavuM. 18. kaleza karavo, jhaghaDavuM, tucchatA bharelo vyavahAra karavo. 19. divasabhara kaMIne kaMI khAtA rahevuM. 20. aneSaNIya AhAra, pANI Adi grahaNa karavA arthAt eSaNAnA nAnA doSonI upekSA karavI. bIjI dazAH ekavIsa sabala doSa sabala, prabala, ghana, bhAre, vajanadAra, vizeSa baLavAna Adi lagabhaga ekArthaka zabda che. saMyamanA sabala doSono artha che- sAmAnya doSonI apekSAe moTA doSa ke vizeSa doSa. A dazAmAM evA moTA doSone sabala doSa kahyA che. te prAyaH saMyamanA anAcArarUpa hoya che. tenuM prAyazcitta paNa gurutara hoya che tathA e saMyamamAM vizeSa asamAdhi utpanna karanArA doSa che. anya zabdomAM kahIe to sabala doSa saMyamamAM moTA aparAdha che ane asamAdhi sthAna saMyamamAM nAnA aparAdha che. ekavIsa sabala doSa :- (1) hasta karma karavuM. (2) maithuna sevana karavuM. (3) rAtri bhojana karavuM. (4) sAdhunA nimitte banAvela AhAra pANI levA. (5) rAjAnA ghare gocarI karavI. () sAmAnya sAdhu-sAdhvIjIonA nimitte banAvelA uddezika AhAra Adi levA ke sAdhune mATe vecAtA lAvela hoya evA AhArAdi padArtha levA. (7) vAraMvAra tapa-tyAga Adino bhaMga karavo. (8) vAraMvAra gaNano tyAga karavo ane svIkAra karavo. (9, ane 19) ghUMTaNa pANImAM DUbe eTalA pANImAM eka mAsamAM traNa vAra ke varSamAM 10 vAra cAle to zabala doSa bane che. ethI vadhAre uDA pANImAM paga nAkhavo kalpato ja nathI. ekaja paga pANImAM nAkhavAthI pAra karI zakAya teTaluM pANI hoya to paNa, koI vizeSa paristhitImAM AlocanA nA ane anukaMpAnA bhAva sAthe pAra karI zakAya che. o) eka mAsamAM traNa vAra ane varSamAM 10 vA2(upAzraya mATe) mAyA kapaTa kare to zabala doSa bane che. (11) zayyAtarano AhAra grahaNa karavo. (12-14) jANIne, saMkalpapUrvaka hiMsA karavI, jUThuM bolavuM, adatta grahaNa karavuM. (15-17) jANIne sacitta pRthvI para, tenI atyadhika najIka sthAna para ane traNa sthAvara jIva yukta sthAna para besavuM, sUvuM, UbhA rahevuM. (18) sacitta 1. mUla 2. kaMda 3. skaMdha 4. chAla 5. kUMpaLa 6. patra 7. puSpa 8. phaLa 9. bIja ane 10. lIlI vanaspati (zAkabhAjI) Adine jANIne khAvI. (21) jANIne sacitta jalanA lepa yukta hAtha ke vAsaNathI gocarI levI. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 AgamasAra-pUrvArdha yadyapi aticAra, anAcAra anya aneka hoI zake che to paNa ahIMyA apekSAthI 20 asamAdhi sthAna ane 21 sabala doSa kahyA che. anya doSone yathAyogya vivekathI temAM aMtarbhAvita karI levA joie. trIjI dazAH tetrIsa AzAtanA saMyamanA mUlaguNa ane uttara guNanA doSo sivAya, aviveka ane bhaktinA saMyogathI guru, ratnAdhika Adi sAthe karAyelI pravRttine AzAtanA kahevAya che. tenAthI saMyama dUSita thAya che ane guNo nAza thAya che. vinaya vivekanA sadbhAvamAM ja guNonI vRddhi thAya che ane pApa karmano baMdha thato nathI. dazavaikAlika sUtramAM kahyuM che. evaM dhammasa viNao mUla, paramo se mokno.- jeNa kirti suyaM sigye nisesa cAbhiga7II - a.9, 1.2, gA.2 jayaM care jayaM ciThe, jayaM mAse jayaM sae.- jayaM bhujaMto bhAsaMto, pAvakarmA na baMdhaIi -daza.a.4,gA.8 moTAno vinaya na karavo ane avinaya karavo; A baMne AzAtanA che. AzAtanA deva gurunI ane saMsAranA koIpaNa prANInI thaI zake che temaja dharma siddhAMtonI paNa AzAtanA thaI zake che. tethI AzAtanAnI vistRta paribhASA A prakAre che- devagurunI vinayabhakti na karavI, avinaya abhakti karavI, teonI AjJAno bhaMga karavo athavA niMdA karavI, dharma siddhAMtonI avahelanA karavI ke viparIta prarUpaNA karavI ane koI paNa prANI pratye apriya vyavahAra karavo, teonI niMdA tiraskAra karavI te "AzAtanA" kahevAya che. laukika bhASAmAM tene asabhya vyavahAra kahevAya che. A badhI apekSAothI Avazyaka sUtramAM 33 AzAtanAnA viSayonuM kathana kyuM che. moTAonI sAthe cAlavA, besavA ane UbhA rahevAmAM, AhAra, vihAra, nihAra saMbaMdhI samAcArInA kartavyomAM, bolavAmAM, ziSTAcAramAM, bhAvomAM ane AjJA pAlanamAM aviveka, abhaktithI pravartana karavuM te "AzAtanA che. tAtparya e che ke moTAnI sAthe pratyeka pravRttimAM sabhyatA, ziSTatA rAkhavI ane je vyavahAra pravartAvavAthI moTAnuM citta prasanna rahe tevI rIte ja pratyeka pravRtti karavI joie. tetrIsa AzAtanAo mATe juo-pariziSTa.(pAnA naM 249) cothI dazAH AcAryanI ATha saMpadA sAdhu-sAdhvIjIonA samudAyanI samucitta vyavasthA mATe AcAryanuM hovuM nitAnta Avazyaka hoya che. vyavahAra sUtra uddezaka trIjAmAM nava dIkSita (traNa varSanI dIkSA paryAya sudhInA) bALaka(16 varSanI umara sudhInA) ane taruNa (40 varSanI vaya sudhInA) sAdhu-sAdhvIjIone AcArya ane upAdhyAyanI nizrA vinA rahevAno spaSTa niSedha che, sAthe ja zIdhrapaNe potAnA AcArya, upAdhyAyano nizcaya karavAnuM dhruva vidhAna karyuM che. sAdhvIjI mATe pravartinInI nizrA sahita traNa padavIdharonI nizrA hovI jarUrI kahI che. e padavIdhara ziSya ziSyAonA vyavasthApaka ane anuzAsaka hoya che. tethI teomAM viziSTa guNonI yogyatA hovI jarUrI che. vyavahAra sUtranA trIjA uddezakamAM teonI Avazyaka ane aucittaya pUrNa yogyatAnA guNa kahyA che. prastuta dazAmAM AcAryanA ATha mukhya guNo kahyA che. jema ke 1. AcAra saMpanna - saMpUrNa saMyama saMbaMdhI jinAjJAnuM pAlana karanArA, krodha-mAnAdi kaSAyothI rahita suMdara svabhAvavALA hoya. 2. zruta sampanna - Agamokta anukrama anusAra aneka zAstrone kaMThastha karanArA ane tenA artha-paramArthane dhAraNa karanArA hoya. 3. zarIra sampanna:- samucitta saMhanana, saMsthAnavALA, sazakta ane svastha zarIravALA hoya. 4. vacana sampanna - Adeya vacanavALA, madhura vacanavALA, rAgadveSa rahita ane bhASA saMbaMdhI doSothI rahita vacana bolAnArA hoya. 5. vAcanA sampanna :- sUtronA pAThonA uccAraNa karavA ane karAvavAmAM, artha paramArthane samajAvavAmAM tathA ziSyanI kSamatA yogyatAno nirNaya karIne zAstra jJAna devAmAM nipuNa hoya. yogya ziSyone rAgadveSa-kaSAya rahita thaIne adhyayana karAvavAnA svabhAvavALA hoya. 6. mati sampannaH - smaraNa zakti sampanna ane cAra prakAranI buddhithI yukta, buddhimAna hoya arthAt bhoLA bhadrikana hoya. 7. prayoga mati sampanna :- vAda vivAdamAM eTale zAstrArthamAM, prazno athavA jijJAsAonA samAdhAna devAmAM, pariSadano vicAra karIne yogya viSayanuM vizleSaNa karavAmAM sakSama hoya, tevA vyavasthAmAM kuzaLa hoya, temane samaya para ucitta buddhinI phuraNA thAya, samaya para teo yogya lAbhadAyaka nirNaya ane pravartana karI zake. 8. saMgraha parijJA sampanna:- sAdhu-sAdhvInI upadhinI ane vicaraNanI vyavasthA tathA dharma prabhAvanA dvArA zrAvaka-zrAvikAonI bhakti, niSThA, jJAna, vivekanI vRddhi karavAvALA, jenAthI saMyamanA Avazyaka vicaraNa kSetra, upadhi, AhAranI upalabdhi thatI rahe temaja caturvidha saMghamAM badhA zramaNa-zramaNI nirAbAdha saMyama ArAdhanA karatA rahe. AcAryanuM ziSyo pratye kartavya:1. saMyama saMbaMdhI ane tyAga tapa saMbaMdhI samAcAranuM jJAna karAvavuM ane tenA pAlanamAM vyasta rAkhavA, samUhamAM rahevAnI ke ekalA rahevAnI vidhio ane Atma samAdhinA upAyonA jJAnano abhyAsa karAvavo. 2. Agamono kramathI abhyAsa karAvavo, artha jJAna karAvIne tenAthI kevI rIte hita-ahita thAya che te samajAvavuM ane tenAthI pUrNa Atma kalyANa sAdhavAno bodha ApatA thakA paripUrNa vAcanA ApavI. 3. ziSyonI zraddhAne pUrNa rUpathI daDha banAvavI ane jJAnamAM temaja guNamAM potAnA samAna banAvavAno prayatna karavo. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 275 AgamasAra 4. ziSyomAM utpanna thayela doSa, kaSAya, kaleza, AkAMkSAonuM ucitta upAyo dvArA zamana karavuM. evuM karatA thakA paNa potAnA saMyama guNonI ane Atma samAdhinI pUrNa rUpathI surakSA ane vRddhi karatA rahevuM. ziSyono gaNa ane AcArya pratye kartavya:1. Avazyaka upakaraNonI prApti, surakSA ane vibhAjanamAM gurujanone anukUla vartana karavuM. 2. haMmezAM AcArya ane gurujanone anukUla vartana karavuM. 3. gaNanA yazanI vRddhi, apayazanuM nivAraNa temaja ratnAdhikono yathAyogya AdarabhAva ane sevA karavAmAM siddhahasta hovuM. 4. ziSya vRddhi ane tenA saMrakSaNa-zikSaNamAM AcArya-upAdhyAyane sahayogI thavuM. rogI sAdhuonI yathAyogya sAra saMbhALa karavI temaja madhyastha bhAvathI sAdhuomAM zAMti, samAdhi jALavavI. pAMcamI dazA citta samAdhinA dasa bola jevI rIte sAMsArika AtmAne dhana-vaibhava bhautika sAmagrInI prApti thavA para AnaMdano anubhava thAya che, tevI rIte AtmaguNonI anupama upalabdhimAM AtmArthI mumukSuone anupama AnaMdarUpa citta samAdhinI prApti thAya che. te dasa upalabdhio A pramANe che 1. anupama dharmabhAvanI prApti ke vRddhi thavAthI. 2. jAtismaraNa jJAna thavAthI. 3. atyaMta zubha svapna jovAthI. 4. deva darzana thavAthI. 5. avadhijJAna thavAthI. 6. avadhi darzana thavAthI. 7. mana:paryavajJAna thavAthI. 8. kevaLajJAna thavAthI. 9. kevaladarzana utpanna thavAthI. 10. karmothI mukta thavAthI. - chaThThI dazAH zrAvaka paDiyA zrAvakano prathama manoratha AraMbha parigrahanI nivRttimaya sAdhanA karavAno che. te nivRtti sAdhanAnA samaye viziSTa sAdhanA mATe zrAvakanI paDimAone arthAt viziSTa pratijJAone zrAvaka dhAraNa karI zake che. anivRtta sAdhanA samayamAM paNa zrAvaka samakita sahita sAmAyika, pauSadha Adi bAra vratonuM ArAdhana kare che, paraMtu te samaye te aneka paristhitio temaja javAbadArIonA kAraNe aneka AgAronI sAthe te samakti ane vratone dhAraNa kare che paraMtu nivRttimaya avasthAmAM AgAro rahita upAsaka paDimAonuM pAlana daDhatAnI sAthe kare che. agiyAra paDimA :1. pahelI paDimA:- AgAra rahita niraticAra samyaktvanI viziSTa pratijJAnuM pAlana, emAM pahelA dhAraNa karelA aneka niyama tathA bAra vratonuM pUrva pratijJA anusAra AgAra sahita pAlana kare che. te niyamone choDatA nathI. 2. bIjI paDimA - samakitanI viziSTa pratijJA sAthe aneka nAnA moTA niyama pratyAkhyAna aticAra rahita ane AgAra rahita pAlana karavAnI pratijJA karavI ane yathAvat tenuM pAlana karavuM. 3. trIjI paDimA:- savAra, bapora ane sAMje niyata samaya para niraticAra ane AgAra rahita zuddha sAmAyika kare ane 14 niyama paNa niyamita pUrNa rUpathI AgAra rahita dhAraNA karI yathAvat pAlana kare. 4. cothI paDimA:- upavAsa yukta cha pauSadha(be AThama, be pAMcama, amAsa, pUrNimAnA divase) AgAra rahita niraticAra ArAdhanA kare. 5. pAMcamI paDimA:- pauSadhanA divasomAM saMpUrNa rAtri athavA maryAdita samaya sudhI kAyotsarga karavo. 6. chaThThI paDimA:- brahmacaryanuM AgAra rahita paripUrNa pAlana karavuM te sAthe nimna niyama rAkhavAH (1) snAna tyAga (2) rAtri bhojana tyAga (3) dhotInI pATalI(gAMTha) khullI rAkhavI,pAchaLa khoselI na rAkhavI athavA TAITa kapaDA na paheravA. 7. sAtamI DimA - AgAra rahita sacitta vastu khAvAno tyAga kare. 8. AThamI paDimA:- AgAra rahita svayaM hiMsA karavAno tyAga karavo. 9. navamI paDimA - bIjA pAse sAvadha kArya karAvavAno AgAra rahita tyAga arthAt dharmakArya sivAya koI kAryanI preraNA, nirdeza, Adeza na karavo. 10. dasamI paDimA:- sAvadhakAryanI anumodanAno paNa tyAga karavo arthAt potAnA mATe banAvelA AhArAdi koI paNa padArtha na levA. 11. agiyAramI paDimA:- zramaNa jevo veza ane caryA dhAraNa karavA, paraMtu loca karavo, vihAra karavo, sAmudAnika gocarI karavI ane AjIvana saMyama caryA dhAraNa karavI ityAdino temAM pratibaMdha(Agraha) nathI tethI te bhikSA AdinA samaye svayaMne paDimAdhArI zrAvaka kahe che ane jJAtIjanonA gharamAM ja gocarI jAya che. AgaLa AgaLanI paDimAomAM pahelAM pahelAMnI paDimAonuM pAlana karavuM Avazyaka hoya che. sAtamI dazAH bhikSanI bAra paDimA sAdhuno bIjo manoratha che ke jyAre huM ekala vihAranI pratijJA dhAraNa karIne vicaraNa karuM bhikSu pratimA paNa ATha mahinA ekala vihAranI pratijJA sahita hoya che. viziSTa sAdhanA mATe ane karmonI atyadhika nirjarAne mATe Avazyaka yogyatAthI saMpanna gItArtha(bahuzruta) sAdhu A bAra paDimAone dhAraNa karI zake che. aneka prakAranI sAdhanAo temaja parIkSAo pachI ja yogya zramaNane bhikSunI paDimA dhAraNa karavAnI AjJA apAya che. pratimAdhArInA viziSTa niyama:1. dAtAno eka paga DelInI aMdara ane eka paga DelInI bahAra hoya, strI garbhavatI na hoya, eka vyaktinuM bhojana hoya, temAMthI ja vivekanI sAthe levuM. 2. divasamAM traNa bhAganI kalpanA karI, temAMthI koI eka bhAgamAM gocarI lAvIne vAparavI. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 AgamasAra-pUrvArdha 3. cha prakAranI bhramaNa vidhinA koIpaNa abhigrahathI gocarI levA javuM. 4. ajJAta kSetramAM be divasa ane paricitta kSetromAM eka divasathI vadhu na rahevuM. 5. cAra kAraNo sivAya mauna ja rahevuM. dharma upadeza paNa na devo. 6-7. traNa prakAranI zayyA ane traNa prakAranA saMstArakano ja upayoga karavo. 8-9. sAdhunA rahyA pachI te sthAna para koI strI-puruSa Ave, rahe athavA Aga lAgI jAya to paNa sAdhu bahAra nIkaLe nahi. 10-11. pagamAMthI kAMTo ane AMkhamAMthI raja(dhULa) Adi kADhe nahi. 12. sUryAsta pachI eka DagaluM paNa cAle nahi. rAtre mala-mUtranI bAdhA thavA para jaI - AvI zake. 13. hAtha-paga upara sacitta raja lAgI jAya to tenuM pramArjana na karavuM ane svataH acitta na thaI jAya tyAM sudhI gocarI Adi paNa na javuM. 14. acitta pANIthI paNa sukha zAMti mATe hAtha-paga Adi dhovA nahi. 15. cAlatI vakhate unmatta paza sAme AvI jAya to bhayathI mArga choDe nahi. 16. taDakAmAMthI chAyAmAM tathA chAyAmAMthI taDakAmAM na jAya. A niyama badhI paDimAomAM jarUrI samajI levAnA. pahelI sAta paDimAo eka-eka mahinAnI che, temAM dattinI saMkhyA ekathI sAta sudhI vadhI zake che. AThamI navamIne dasamI. paDimA sAta-sAta divasanI ekAMtara tapayukta karavAnI hoya che. temAM sUtrokta traNa-traNa AsanamAMthI AkhI rAta koI paNa eka Asana karavAnuM hoya che. agiyAramI paDikAmAM chaThThanA tapanI sAthe ahorAtra(covIsa kalAka) kAyotsarga karavAmAM Ave che. bAramI bhikSu paDiyAmAM aThThama tapanI sAthe smazAna AdimAM eka rAtrino(sUryAstathI sUryodaya sudhI) kAyotsarga karavAno hoya che. AThamI dazA : samAcArI A dazAnuM nAma paryuSaNA kalpa che. A dazAnA upayoga temaja avalaMbanathI kalpasUtranI racanA thayela che. koI vistRta sUtranA pAThonI sAthe A dazA joDAI gaI che. tethI A dazA muLa svarUpe upalabdha nathI. emAM bhikSuonA cAturmAsa ane paryuSaNa saMbaMdhI samAcArInA viSayonuM saMkSipta sUcana che. bIjA prakAre 10samAcArI icchAkAra, miththAkAra, tathAkAra, AvazyakI, naiSadhikI, ApucchanA, pratipucchanA, chaMdanA, nimaMtraNa, upasaMpadA. (vistAra mATe utarAdhyana sUtra a. 26mAM jovuM). navamI dazA trIsa mahAmohanIya karmanA sthAna ATha karmomAM mohanIya karma prabala che. temAM paNa mahAmohanIya karmanI avasthA vadhu tIvra hoya che. tenA baMdhananA 30 kAraNo A pramANe che1-3. trasa jIvone pANImAM DubADIne, zvAsa rUMdhIne, dhumADo karIne mAravA.(vAMdA, udhai, macchara vagere mAravA.) (macchara agarabatI, olaAuTa ke lakSamaNarekhAthI trasa jIvo maTe che. lakSamaNarekhAmAM 1% mahAghAtaka sAinAiDa jhera hoya che.) 4-5. trasa jIvone zastra prahArathI mAthu phoDIne athavA mastaka para bhInuM cAmaDuM bAMdhIne mAravA. 6. trasa jIvone dhokho daIne (chetarIne) bhAlA AdithI mArIne hasavuM.(bulaphAITa jovI nahiM,tenI anumodanA karavI nahiM.) 7. mAyAcAra karIne chupAvavuM ke zAstranA arthane chupAvavA. 8. koInA para mithyA Aropa lagAvavo. 9. bharI sabhAmAM mizra bhASAno prayoga karI kleza ubho karavo. vArA rAjAne rAjya bhraSTa karI devo. 11-12. mithyAbhAve potAne brahmacArI ke bAlabrahmacArI prasiddha karavo. 13. upakArInA dhananuM apaharaNa karavuM. 14. upakArI upara apakAra karavo. 15. rakSaka thaIne bhakSakanuM kArya karavuM. 16-17. anekonA rakSaka netA ke svAmI Adine mAravA. 18, dIkSArthI ke dIkSitane saMyamathI calita karavA. 19. tIrthakaronI niMdA karavI. 20. mokSa mArganI draSa pUrvaka nindA karIne, bhavya jIvone mArgathI bhraSTa karavA. 21-22. upakArI AcArya upAdhyAyanI avahelanA karavI. teono Adara, sevA bhakti na karavA. 23-24. bahuzruta ke tapasvI nahi hovA chatAM paNa potAne bahuzruta ke tapasvI kahevaDAvavA. 25. samartha hovA chatAM kalaSita bhAvonA kAraNe sevA na karavI. 26. saMghamAM bheda utpanna karAvavo. 27. jAdu-ToNA Adino prayoga karavo. 28. kAmabhogomAM atyadhika Asakti ane abhilASA rAkhavI. 29. devonI zaktino asvIkAra karavo ane temanI niMdA karavI. 30. devI devatAnA nAmathI jUThA DhoMga karavA. adhyavasAyonI tIvratA ke krUratA hovA para A pravRttio dvArA mahAmohanIya karmano baMdha thAya che. dasamI dazA: nava niyANA saMyama tapanI sAdhanA rUpa saMpattine, bhautika lAlasAonI utkaTatAnA kAraNe AgaLanA bhavamAM aicchika sukhapUrNa avasthA prApta karavA mATe, dAvamAM lagAvI devI, te "nidAna'(niyANa) kahevAya che. evuM karavAthI jo saMyama tapanI pUMjI vadhAre hoya to kareluM nidAna phaLIbhUta thAya che. paraMtu tenuM pariNAma hAnikAraka thAya che. arthAt rAga-dveSAtmaka nidAnone kAraNe nidAna phalanI sAthe mithyAtva temaja narakAdi durgatinI prApti thAya che ane dharmabhAvonA nidAnothI mokSa prApti dUra thaI jAya che. tethI nidAna karaNa tyAjya che. nava nidAna : Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra jainology 277 1. nigraMtha dvArA puruSanA bhogonuM nidAna.2. nigraMthI dvArA strInA bhogonuM nidAna.3. nigraMtha dvArA strInA bhogonuM nidAna. 4. nigraMthI dvArA puruSanA bhogonuM nidAna.5-7judAjudA saMkalpa dvArA devI sukhanuM nidAna 8. zrAvaka jIvananI prAptinuM nidAna. (tevA nidAna vALA saMyama laI zakatA nathI.) 9. sAdhunA jIvananI prAptinuM nidAna.(tevA nidAnathI te bhavamAM mokSa thaI zakatuM nathI.) A nidAnonuM kharAba phaLa jANIne nidAna rahita tapa-saMyamanI ArAdhanA karavI joie. vizeSa :- 1. pAMcamu nidAna svayaMnI devI, svayaM vikarvita devI ane anyanI devInA bhogonI cAhanA karavI. 2. chaThThA nidAnamAM anya devonI devInI cAhanA karAtI nathI. 3. sAtamAM nidAnamAM svayaMnI vipharvelI devInI paNa icchA nathI hotI. 4. anidAnakRta ArAdhaka zramaNane koIpaNa cAhanA hotI nathI, teo tyAM sahaja daivika sukhamAM ja saMtuSTa rahe che. | | dazAzrutaskaMdha sUtrano sArAMza saMpUrNa pariziSTa-1 AThamI dazAnuM saMkSepaNa- paryuSaNA kalpa. A dazAnuM nAma paryuSaNA kalpa che. teno ullekha ThANAMga sUtranA dasamA ThANAMmAM che tathA dazAzrutaskaMdha niyukti gAthA 7 mAM kappo' evuM nAma paNa upalabdha che. dazAzrutaskaMdha sUtranI badhI dazAmAM sUtrakAre eka-eka viSayanuM ja nirUpaNa karyuM che. tadanusAra A dizAmAM paNa paryuSaNA kalpa' saMbaMdhI eka viSayanuM ja pratipAdana sthavira bhagavaMta zrI bhadrabAhu svAmIe kyuM hovuM joIe. niryuktikAranA samaya sudhI tenuM te ja rUpa rahyuM che. - niryuktikAre A dazAmAM saMyama samAcArInA keTalAka viSayonuM vivecana karyu che ane prAraMbhamAM "paryuSaNa' zabdanI vyAkhyA karI che. saMpUrNa sUtranI nikti gAthA 67 che. jemAMthI prAraMbhanI trevIsa gAthAomAM kevaLa "paryuSaNa' zabdanuM vistRta vivecana che. vartamAnamAM upalabdha saMkSipta pAThanI racanAmAM saMpUrNa kalpasUtra(paryuSaNA kalpasUtra) no samAveza kyo che. te kalpasUtramAM 24 tIrthakAronA jIvananuM varNana che. temAM bhagavAna mahAvIranA janmAdinuM vistRta varNana che ane zeSa tIrthakaronA janmAdinuM saMkSipta varNana che. tyAra pachI e sUcitta kyuM che ke bhagavAna mahAvIra svAmIne nirvANa thaye 980 varSa vItI gayA che ane pArzvanAtha bhagavAnane mokSa gaye 1230 varSa thayA che. vIra nirvANa bAda eka hajAra varSanI avadhimAM thayelA AcAryonI sthavirAvalI che. aMtamAM cAturmAsa samAcArI che. ciMtana karavAthI A vibhinna viSayonA bAraso zloka pramANa jeTalI moTI AThamI dazA hovAnuM pratIta thatuM nathI. niryuktinI ekasaTha gAthAomAM AvelA viSayono sArAMza A pramANe che1. sAdhu sAdhvIe varSAvAsanA eka mahino vIsa divasa vItyA pachI arthAt bhAdaravA suda pAMcamanA paryuSaNA(saMvatsarI) karavI joie.(ahIM vyAkhyAkAroe pacAsa pRSNa jeTalI vyAkhyAmAM kyAMya bhagavAna mahAvIranuM nAma batAvyuM nathI paraMtu sAdhu-sAdhvInA nAmathI ja A sUtranI vyAkhyA karI che.) 2. sAdhu sAdhvI je makAnamAM nivAsa kare tyAMthI teoe dareka dizAmAM ardhA gAu sahita aDadhA yojanathI AgaLa na javuM joie. 3. cAturmAsamAM sAdhu-sAdhvIjIoe vinayanuM sevana karavuM na joIe. rogAdi kAraNe vinayanuM sevana karavuM paDe to AcAryAdinI AjJA laIne karavuM joie. 4. varSAvAsamAM sAdhu-sAdhvIne zayyA saMtAraka grahaNa karavuM kalpe che. arthAt jIva rakSA hetu Avazyaka samajavuM joie. 5. varSAvAsamAM sAdhu-sAdhvIne traNa mAtraka grahaNa karavAnuM kahyuM che. jema ke- (1) uccAra(vaDInItanuM) mAtraka, (2) prazravaNa mAtraka, (3) khela-kapha mAtraka. 6. sAdhu-sAdhvIoe paryuSaNa pachI gAyanA roma jeTalA vALa rAkhavA kalpatA nathI arthAt gAyanA roma jeTalA vALa hoya topaNa saMvatsarI pahelAM loca karavo jarUrI che. 7. sAdhu-sAdhvIe cAturmAsamAM pUrvabhAvita zraddhAvAna sivAya koIne paNa dIkSA devI kalpatI nathI. 8. cAturmAsamAM sAdhu-sAdhvIoe samiti guptinI vizeSa rUpathI sAvadhAnI rAkhavI joie. 9. sAdhu-sAdhvIoe paryuSaNa pachI koI paNa pUrva kaleza(kaSAya)ne anupazAMta rAkhavo kalpato nathI. 10. sAdhu-sAdhvIoe AkhA varSanA badhA prAyazcitta tapone cAturmAsa daramyAna (pUrA) karI levA joie. 11. cAturmAsa karatA sAdhu-sAdhvIoe paryuSaNanA divase saheja paNa AhAra na levo joie. A pachI tirthaMkaronuM varNana Ave che, samavAyAMganA aMtamAM tirthaMkara gaMDIkA,(thokaDo) che pAnA naM-223. gAthA 305 thI 313 mAM :- ATha sukSama sAvadhAnI pUrvaka pratilekhanA karavA yogya che. jatanA karavA yogya che, anukaMpAthI rakSavA yogya che. jenI aDavA mAtrathI paNa virAdhanA thAya che. prANa sukSama, panaka sukSama, bIja sukSama, harita sukSama, puSpa sukSama, aMDa sukSama, layana sukSama, sneha sukSama . 1). prANa sukSama te zarIrathI sukSama atyaMta bArIka je sAdhAraNa jovAthI na dekhI zakAya tevA beIndrIya teIndrIya caurendrIya vagere sukSama jIvo kaMthavA, jhINI IyaLa vagere jevA. 2). panaka sukSama te pAMca prakAranI sevALa, lIla, phUga vagere. 3). bIja sukSama te vaDanAM bIja, ulUranAM bIja jevA sukSama bIja . 4). harita sukSama te kUNI ane jhINI vanaspati, aMkurA pramukha. puSpa sukSama te vaDa ubarAnA phUla tathA anya paNa dareka jAtanAM phUla kUNA hovAthI anaMtakAya ja gaNAya che. jenone phUla tyAjaya ja che. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 278 6). aMDa sukSama te madhamAkhI karoLIyA kaDI chIpakalI kAMcIDA vagerenAM IMDA. A IDA beIndrIya teIndrIya caurendrIya nA zarIrathI nathI nIkaLatAM, paNa tevI yonInAM saMyogathI temanAM zarIranAM azucI padArthamAM sukSama zarIrathI tevAja jIvo utapanna thAya che. 7). layana sukSama te bila, chidra, ghara- te jIva sahita ke jIva rahita hoya to paNa te jIvonuM nivAsa sthAna che. paga AvatAM jamInanI tirADa ke chidra purAI jAya che tethI jIvo aMdara ke bahAra rahI jAya che. AvA sukSama gharonI jatanA karavI, joIne cAlavuM. 8). sneha sukSama te dhummasa karA barapha jAkaLa osa hima, ghAsanAM agrabhAga paranuM sukSama jala baduM. AvA koharAmAM paNa bahAra javuM sAdhusAdhvIne kalapatuM nathI. zarIranI garamIthI te sneha sukSamanI virAdhanA thAya che. pariziSTa-2H vinaya ane AzAtanAno bodha dizA-3] bhagavatIsUtramAM vItarAga dharmanuM mULa- "vinaya' kahyuM che. dazavaio ao 9mAM vRkSanI upamA ApIne kahyuM che ke "jema vRkSanA mUlathI ja skaMdha Adi badhA vibhAgono vikAsa thAya che, tema dharmanuM mUla vinaya che ane tenuM aMtima phaLa mokSa che; vinayathI ja kIrti, zruta, glAdhA ane saMpUrNa guNonI prApti thAya che. vinaya badhA guNono prANa che. jevI rIte niprANa zarIra nirUpayogI thaI jAya che tevI rIte vinayanA abhAvamAM badhA guNono samUha vyartha thaI jAya che. arthAt vinaya rahita vyakti kaMI paNa pragati karI zakatI nathI. avinIta ziSyane bRhatkalpa sUtra u.4mAM zAstranI vAcanAne mATe ayogya batAvyA che. guruno vinaya na karavo ke avinaya karavo e baMne AzAtanAnA prakAra che. AzAtanA deva-gurunI tathA saMsAranA koIpaNa prANInI thaI zake che. dharma siddhAMtonI paNa AzAtanA thaI zake che. tethI AzAtanAnI vistRta paribhASA A prakAre thAya che : deva-gurunI vinaya bhakti na karavI, avinaya abhakti karavI, teonI AjJAno bhaMga karavo ke teonI niMdA karavI, dharma siddhAMtonI avahelanA karavI. viparIta prarUpaNA karavI ane koIpaNa prANI sAthe apriya vyavahAra karavo, temanI niMdA ke tiraskAra karavo te AzAtanA" che. laukika bhASAmAM tene asabhya vyavahAra kahevAya che. Avazyaka sUtranA cothA adhyAyamAM tetrIsa AzAtanAomAM AvI aneka prakAranI AzAtanAonuM kathana che. paraMtu A trIjI dazAmAM phakta guru ane ratnAdhika(adhika saMyama paryAyavALA) nI AzAtanAnuM kathana karyuM che. nizItha sUtranA dasamAM uddezakamAM guru ane ratnAdhikanI AzAtanAnuM guru caumAsI prAyazcitta kahyuM che ane teramA ane paMdaramAM uddezakamAM kramazaH gRhastha tathA sAmAnya sAdhusAdhvInI AzAtanAnA prAyazcittanuM vidhAna che. guru ane ratnAdhikanI tetrIsa AzAtanA A prakAre che- cAlavuM, UbhA rahevuM ane besavuM traNa kriyAonI apekSAe nava AzAtanA kahI che. guru ke ratnAdhikanI. AgaLa ke samazreNImAM athavA pAchaLa atyaMta nikaTa cAlavAthI teonI AzAtanA thAya che. te 1thI 9 // - gurunI AgaLa cAlavuM avinaya AzAtanA che. samakakSa cAlava vinaya-abhAva AzAtanA che. pAchaLa atyaMta nikaTa cAlavuM aviveka AzAtanA che. evI rIte UbhA rahevA ane besavAnA viSayamAM paNa samajI levuM joie. A AzAtanAothI ziSyanA guNo nAza pAme che, lokomAM apayaza thAya che ane te gurukRpA meLavI zakatA nathI. tethI guru ke ratnAdhikanI sAthe besavuM, cAlavuM, UbhA rahevuM hoya to teothI thoDA pAchaLa yA dUra rahevuM joie. jo teonI sAme besavuM hoya to yogya darIe viveka rAkhI besava joie. jo guruthI thoDuM dUra cAlavuM hoya to vivekapUrvaka AgaLa paNa cAlI zakAya che. guru yA ratnAdhikanI AjJA(Adeza) thavA para AgaLa ke pArzvabhAgamAM athavA najIkamAM kyAMya paNa besavA AdimAM AzAtanA thatI nathI. zeSa AzAtanAono sArAMza e che ke guru yA ratnAdhikanI sAthe javuM, AvavuM, AlocanAdi pravRttiomAM ziSya khAsa dhyAna rAkhavuM ke dareka pravRttio teonA ryA pachI ja kare. teonA vacanone zAMta manathI sAMbhaLIne svIkAra kare. azanAdi AhAra pahelAM teone batAve. teone pUchayA vinA koI kArya kare nahi. teonI sAthe AhAra karatI vakhate AsaktithI manojJa AhAra na khAya, teonI sAthe vArtAlApa karatI vakhate ke vinayabhakti karavAmAM ane dareka vyavahAra karatI vakhate teonuM pUrNa sanmAna rAkhe. teonA zarIranI ane upakaraNonI paNa koIpaNa prakAre avajJA na kare. guru ke ratnAdhikanI AjJAthI jo koI pravRtti kare ane temAM AzAtanA dekhAya to te AzAtanA kahevAtI nathI. pratyeka ziSya AzAtanAo samajIne potAnA jIvanane vinayazIla banAve ane AzAtanAothI bace. kAraNa ke guru yA ratnAdhikanI AzAtanAthI A bhava ane parabhavamAM AtmAnuM ahita thAya che. A viSayanuM daSTAMto sahita spaSTa varNana dazavai. a. 9mAM che. pratyeka sAdhake te adhyayananuM manana ane paripAlana karavuM joie. pariziSTa-3H ATha saMpadAvAna AcAryanuM netRtva dizA-4] 1. sarvaprathama AcAryanuM 'AcAra saMpanna hovuM Avazyaka che kAraNa ke AcAranI zuddhithI ja vyavahAra zuddha thAya che. 2. aneka sAdhakonA mArgadarzaka hovAthI "zrutajJAnathI saMpanna hovuM paNa jarUrI che. bahuzruta ja sarvatra nirbhaya vicaraNa karI zake che. 3. jJAna ane kriyA paNa "zArIrika sauSThava' hovA para ja prabhAvaka thaI zake che. ruNa yA azobhanIya zarIra dharma prabhAvanAmAM sahAyaka thaI zakatuM nathI. 4. dharmanA pracAra prasAramAM pramukha sAdhana vANI paNa che tethI traNa saMpadAonI sAthe 'vacanasaMpadA' paNa AcArya mATe atyaMta jarUrI che. 5. bAhya prabhAvanI sAthosAtha yogya ziSyonI saMpadA paNa Avazyaka che. kAraNa ke sarvaguNa saMpanna vyakti paNa ekalI vizALa kAryakSetramAM adhika saphaLa thaI zake nahi. tethI vAcanAo dvArA aneka bahuzruta gItArtha pratibhA saMpanna ziSyone taiyAra karavAnA rahe che. tethI 'vAcanAdevAmAM kuzaLa' hovuM jarUrI che. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology I AgamasAra 6. ziSya paNa vibhinna tarka, buddhi, ruci AcAravALA hoya che. tethI AcAryanuM badhAnA saMrakSaNa tathA saMvardhanane yogya bahumukhI buddhi saMpanna' hovuM jarUrI che. 279 7. vizALa samudAyamAM aneka paristhiti tathA muzkelIo UbhI thatI rahe che. tenuM yathAsamaya zIghra yogya samAdhAna karavA mATe " matisaMpadA' nI sAthe ja prayogamati saMpadA hovI paNa jarUrI che. anya aneka matamatAMtarono saiddhAntika vivAda yA zAstrArthano prasaMga upasthita thavA para yogya rIte teno pratikAra karavAno hoya che. evA samayamAM tarka, buddhi ane zrutano prayoga dharmanI atyadhika prabhAvanA karanArA thAya che. 8. uparokta guNothI dharmanI prabhAvanA thavA para sarvatra yazanI vRddhi thavAthI ziSya parivAranI vRddhi thavI te svAbhAvika che. vizALa ziSya samudAyanA saMyamanI yathAvidhi ArAdhanA thaI zake tenA mATe vicaraNa kSetra, upadhi, AhArAdinI sulabhatA tathA adhyayana, sevA, vinaya vyavahAranI 'yogya vyavasthA' ane saMyama samAcArInA pAlananI dekharekha sAraNA-vAraNA paNa suvyavasthita hovI ati Avazyaka che. A rIte AThe saMpadA paraspara ekabIjAnI pUraka tathA svataH mahattvazIla che. evA guNothI yukta AcAryanuM hovuM pratyeka gaNa(gaccha samudAya) mATe anivArya che. jema kuzaLa nAvika vinA naukAnA yAtrikoe samudramAM pUrNa surakSAnI AzA rAkhavI anucitta che evI rIte ATha saMpadAothI yukta AcAryanA abhAvamAM saMyama sAdhakonI sAdhanA haMmezAM virAdhanA rahita rahe athavA temanI sarva zuddha ArAdhanA thAya e paNa kaThina che. pratyeka sAdhakanuM paNa e kartavya che ke te jyAM sudhI pUrNa yogya ane gItArtha--bahuzruta na bane tyAM sudhI uparokta yogyatAthI saMpanna AcAryanA netRtvamAM ja potAnuM saMyamI jIvana surakSita rahe te mATe teNe sadA prayatnazIla rahevuM joie. koI karma saMyogavaza zreSTha yogyatAthI rahita guru--AcArya yA gacchano sahavAsa prApta thayo hoya ane tene potAnI saMyama sAdhanA ane Atma samAdhimAM saMtoSa na hoya to teNe vivekapUrvaka akaSAyabhAvathI potAnA gaccha ane gurunuM parivartana karavuM kalpe che. guru parivartana eTale vidhipUrvaka AjJA meLavI eka gurunI nizrA choDIne bIjA gurunI nizrAmAM javuM. ThANAMga sUtramAM gaccha parivartana mATe aneka kAraNonuM spaSTIkaraNa kyuM che. bRhatkalpa sUtra udde. 4mAM gaccha athavA gurunA parivartananI vivekazIla vidhinuM kathana kyuM che. gurunuM parivartana eTale zuM? eka gurune vidhipUrvaka choDIne bIjA gurunI nizrAmAM javuM. A artha yathArtha hoya to nIcenuM vAkya umeryuM che.- tethI ghara choDavAvALA sAdhakone, tevo saMyoga maLI gayo hoya to, temAM dIrghadaSTithI hAni lAbha joIne gaMbhIratApUrvaka navo nirNaya levo te jinAjJAmAM che. evuM uparokta batAvela Agama pAThothI samajavuM joie. dhyAna e rAkhavuM ke Agama dRSTikoNanI ane Agama vidhividhAnonI avahelanA na thavI joie ane vacana vyavahArathI guru ratnAdhikanI anya koIpaNa AzAtanA na thavI joie. pariziSTa-4 : AcArya Adi pramukhonA kartavya [dazA-4] ATha saMpadAothI saMpanna bhikSu(sAdhu) ne jyAre AcArya pada para pratiSThita karAya che tyAre te saMpUrNa saMghanA dharmazAstA(AcArya) thaI jAya che. tyAre tene saMgha saMrakSaNa ane saMvardhananA aneka kartavyonI javAbadArI saMbhALavI paDe che. temAM pramukha javAbadArI cAra prakAranI che- (1) AcAra vinaya (2) zruta vinaya (3) vikSepaNA vinaya (4) doSa nirdhAtanA vinaya. (1) AcAra vinaya :- AcArya(gaNI)nuM mukhya kartavya che ke sauthI pahelA ziSyone AcAra saMbaMdhI zikSAothI surakSita kare, te AcAra saMbaMdhI zikSA cAra prakAranI che-- 1. saMyamanI pratyeka pravRttinA vidhi-niSedhonuM jJAna karAvavuM. yati dharma, pariSahajaya Adino yathArtha bodha devo. 2. aneka prakAranI tapazcaryAonA bheda-prabhedonuM jJAna karAvavuM. tapa karavAnI zakti ane utsAha vadhAravo. niraMtara tapazcaryA karavAnI zakti prApta karavAne mATe Agamokta kramathI tapazcaryAnI ane pAraNAmAM parimita pathya AhArAdinA sevananI vidhinuM jJAna karAvavuM. 3. gItArtha agItArtha bhadrika pariNAmI Adi badhAnI saMyama sAdhanA nirvighna saMpanna thavA mATe AcAra zAstro tathA chedasUtronA AdhAre banAvela gaccha saMbaMdhI niyamo, upaniyamo(samAcArI)nuM sabhyajJAna karAvavuM. 4. gaNanI sAmUhika caryAno tyAga karI ekalA vihAra karavAnI yogyatAnuM, vayanuM tathA vicaraNa kAlamAM sAvadhAnIo rAkhavAnuM jJAna karAvavuM ane ekalA vihAra karavAnI kSamatA prApta karavAnA upAyonuM jJAna karAvavuM kAraNa ke sAdhuno bIjo manoratha e che ke kyAre huM gacchanA sAmUhika jIvanathI ane saMghIya kartavyothI mukta thaIne ekAkI vihAra carcA dhAraNa karuM ?' AcArAMga sUtra thru. 1 a. 5 ane 6mAM kramaza prazasta ane aprazasta baMne prakAre ekAkI vihAracaryAnA lakSaNa batAvyA che. temAMthI aprazasta ekala vihAra caryAnA varNanane lakSyamAM rAkhIne vartamAnamAM ekala vihAra carcAnA niSedhanI paraMparA pracalita che. (2) zruta vinaya :- 1-2. AcAra dharmanuM prazikSaNa devAnI sAthesAthe AcAryanuM bIju kartavya che- AjJAdhIna ziSyone sUtra vAcanA ane arthanI vAcanA daIne zruta saMpanna banAvavA. 3. te sUtrArthanA jJAnathI tapa saMyamanI vRddhinA upAyonuM jJAna karAvavuM arthAt zAstrajJAnane jIvanamAM kriyAnvita karAvavuM athavA samaye- samaye teone hita zikSA ApavI. 4. sUtra rucivALA ziSyone pramANa,nayanI carcA dvArA artha-paramArtha samajAvavo. cheda sUtra Adi badhA AgamonI kramazaH vAcanA devI. vAcanAnA samaye AvavAvALA vighnonuM zamana karI zrutavAcanA pUrNa karAvavI. A AcAryano cAra prakArano 'zrutavinaya' che. (3) vikSepaNA vinaya :- 1. je dharmanA svarUpathI anabhijJa che, teone dharmanuM yathArtha svarUpa samajAvavuM. athavA je aNagAra dharmanA pratye utsuka nathI, teone aNagAra dharma svIkAra karavA mATe utsAhita karavA 2. saMyama dharmanA yathArtha jJAtAne jJAnAdimAM potAnA samAna banAvavo. 3. koI apriya prasaMgathI koI sAdhunI saMyama dharmathI aruci thaI jAya to tene vivekapUrvaka pharIthI sthira karavA. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 AgamacAra-pUrvArdha 4. zraddhALu ziSyone saMyama dharmanI pUrNa ArAdhanA karAvavAmAM sadaiva tatpara rahevuM. A AcAryano cAra prakArano 'vikSepaNA vinaya che (4) doSa nirdhAtanA vinaya - ziSyonI yogya vyavasthA hovA chatAM ane vizAla samUhamAM sAdhanA karavA chatAM paNa kyAreka koI sAdhaka chaghastha avasthAnA kAraNe viSaya-kaSAyone vaza thaIne koI doSa vizeSanA pAtra thaI zake che. 1. teonI krodhAdi avasthAonuM samyapha prakArathI chedana karavuM. 2. rAga-dveSAtmaka pariNatinuM taTasthatApUrvaka nivAraNa karavuM. 3. aneka prakAranI AkAMkSAone AdhIna ziSyonI AkAMkSAone yogya upAyothI dUra karavI. 4. A vibhinna doSanuM nivAraNa karI saMyamamAM sudaDha karavA ane ziSyonA ukta doSonuM nivAraNa karatA thakAM potAnA AtmAne saMyamaguNomAM paripUrNa banAvavAno prayatna karavo. ziSya samudAyamAM utpanna doSone dUra karavA. A AcAryanA cAra prakAranA doSa nirdhAtanA vinaya che. saMpUrNa aizvarya saMpana je rAjA, prajAno pratipAlaka hoya che te yaza-kIrtine prApta karI sukhI thAya che. evI ja rIte je AcArya ziSya samudAyanI vivekapUrvaka paripAlanA karatAM thakAM saMyamanI ArAdhanA karAve che, te zIdhra mokSagatine prApta kare che. bhagavatI sUtra za.5. u. mAM kahyuM che ke samyaka prakArathI gaNanuM paripAlana karanArA AcArya, upAdhyAya te ja bhavamAM ke bIjA bhavamAM athavA trIjA bhavamAM avazya mukti prApta kare che. AcAryanA sthAna para anya koIpaNa upAdhyAya, pravartaka, sthavira, guru Adi gacchanA pramukha saMcAlaka hoya te badhAe ukta kartavyonuM pAlana ane guNone dhAraNa karavA Avazyaka che, tema samajavuM joie. pariziSTa-5 zrAvakanI agiyAra paDimAonuM vizleSaNa [dazA-6] sAmAnya rUpe koIpaNa samyagu daSTi AtmA vrata dhAraNa karavAthI vratadhArI zrAvaka kahevAya che. te eka vratadhArI paNa thaI zake che ke bAra vratadhArI paNa thaI zake che. paDikAomAM paNa aneka prakAranA vrata pratyAkhyAna ja dhAraNa karavAnA hoya che paraMtu vizeSatA e che ke temAM je paNa pratijJA karAya che, temAM koI AgAra raheto nathI ane rakhAto paNa nathI. temAM to niyata samayamAM aticAra rahita niyamonuM daDhatAnI sAthe pAlana karavAnuM hoya che. jevI rIte bhikSu-paDimA dhAraNa karanArAne vizuddha saMyama paryAya ane viziSTa zratanuM jJAna hovuM jarUrI che, evI rIte upAsaka paDimA dhAraNa karanArAne paNa bAra vratanA pAlanano abhyAsa ane kaMIka jJAna hovuM jarUrI che, evuM samajavuM joIe. paDimAM dhAraNa karanArA zrAvake sAMsArika javAbadArIothI nivRtta thavuM jarUrI che, to paNa sAtamI paDimA sudhI aneka nAnA moTA gRhakAryono tyAga Avazyaka hoto nathI, paraMtu paDimAnA niyamonuM zuddha pAlana karavuM ati Avazyaka hoya che. AThamI paDimAthI aneka gRhakAryanA tyAgano prAraMbha thaI jAya che ane agiyAramI paDiyAmAM saMpUrNa gRhakAryono tyAga karIne te zramaNa jevA AcAranuM pAlana kare che. agiyAra paDimAomAMthI koIpaNa paDiyA dhAraNa karanArAne tenA pachInI paDimAnA niyamonuM pAlana karavuM Avazyaka hotuM nathI. svecchAthI te pAlana karI zake che. arthAtu pahelI paDiyAmAM sacittano tyAga zramaNabhUta jIvana dhAraNa karavuM te icche to karI zake che pachInI paDimA dhAraNa karanArAne tenA pUrvenI badhI paDimAonA badhA niyamonuM pAlana karavuM niyamathI jarUrI hoya che arthAta sAtamI paDimA dhAraNa karanArAne sacittano tyAga karavAnI sAthe saMpUrNa brahmacarya, kAyotsarga, pauSadha Adi paDimAonuM paNa yathArtha rUpathI pAlana karavuM Avazyaka hoya che. 1. pahelI 'darzana paDimAM' dhAraNa karanArA zrAvaka 12 vratonuM pAlana kare che, paraMtu te daDhapratijJa samyakatvI hoya che. mana, vacana, kAyAthI te samyakatvamAM koIpaNa prakArano aticAra lagADatA nathI tathA devatA ke rAjA Adi koI paNa zaktithI kiMcit mAtra paNa samyatvathI vicalita thatA nathI. arthAt koIpaNa AgAra vinA traNa karaNa traNa yogathI eka mahinA sudhI zuddha samyatvanI ArAdhanA kare che. A prakAre te prathama darzana paDimAvALA vratadhArI zrAvaka kahevAya che. keTalIka pratiomAM (se daMsaNa sAvae bhavaI) evo pATha paNa maLe che tenuM tAtparya paNa e ja che ke te darzana paDimAdhArI vatI zrAvaka che. zabdanI daSTie je eka paNa vratadhArI nathI hotA tene darzana zrAvaka kahevAya che, paraMtu paDimA dhAraNa karanArA zrAvaka pahelAM bAra vratonA abhyAsI ane ArAdhaka to hoya ja che. tethI tene mAtra "darzana zrAvaka" tema kahI zakAya nahIM paraMtu darzana paDimAdhArI vratI zrAvaka samajavuM, te ja barobara che. 2. bIjI, vrata paDimA dhAraNa karanArA icchA pramANe eka ke aneka, moTA ke nAnA koI paNa niyamo paDimAnA rUpamAM dhAraNa kare che. jenuM teone aticAra rahita pAlana karavuM jarUrI hoya che. 3. trIjI, sAmAyika paDimAdhArI zrAvaka savAra, bapora, sAMjanA niyata samaye sadA niraticAra sAmAyika kare che ane dezAvagAsika(14 niyama) vratanuM ArAdhana kare che tathA pahelI bIjI paDimAnA niyamonuM paNa pUrNa rIte pAlana kare che. 4. cothI, pauSadha paDimAdhArI zrAvaka pahelAMnI traNe paDimAonA niyamonuM pAlana karatA thakAM mahinAmAM parva tithionA cha paripUrNa pauSadhanI samyapha prakAre ArAdhanA kare che, A paDimA dhAraNa karatAM pahelAM paNa zrAvaka pauSadha vratanuM pAlana to kare ja che paraMtu paDimAnA rUpamAM nahi. 5. pAMcamI kAyotsarga paDimAdhArI zrAvaka pahelAnI cAre paDimAonuM samyaku pAlana karatA thakAM pauSadhanA divase saMpUrNa rAtri ke niyata samaya sudhI kAyotsarga kare che. 6. chaThThI brahmacarya paDimAnA dhAraka zrAvaka pahelAnI paDimAonuM pAlana karatA thakAM saMpUrNa brahmacaryanuM pAlana kare che, snAna ane rAtri bhojanano tyAga kare che. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 281 AgamasAra 7. sAtamI sacitta tyAga paDimAno ArAdhaka zrAvaka pANI, namaka (mIThuM), phaLa, mevA Adi badhA sacitta padArthonA upabhogano tyAga kare che. paraMtu te padArthone acitta banAvavAno tyAga karato nathI. 8. AThamI AraMbhatyAga paDimAdhArI zrAvaka svayaM AraMbha karavAno saMpUrNa tyAga kare che. paraMtu bIjAne Adeza ApIne sAvadha kArya karAvavAno tene tyAga hoto nathI. 9. navamI preSyatyAga paDikAmAM zrAvaka AraMbha karavA ane karAvavAno tyAgI hoya che paraMtu svataH koI tenA mATe AhArAdi banAvI Ape ke tenA mATe AraMbha kare to te padArthano upayoga karI zake che. 10. dasamI udiSTa bhakta tyAga paDimAdhArI zrAvaka bIjAnA mATe banAvelA AhArAdino upayoga karI zake che, potAnA nimitte banAvela AhArAdino upayoga karI zakatA nathI. tenuM vyAvahArika jIvana sAdhu jevuM hotuM nathI. tethI tene koIpaNa sAMsArika vAto pUchI zake che. tethI koInA pUchavA para huM jANuM chuM ke huM nathI jANato' eTalo ja uttara devo kalpe che. tenAthI vadhu javAba Apavo kalpato nathI. koIpaNa vastu yathAsthAna para na maLavAthI eTalo uttara devAthI paNa pArivArika lokone saMtoSa thaI zake che. A paDiyAmAM zrAvaka ziramuMDana karAve che athavA vALa paNa rAkhe che. 11. agiyAramI zramaNabhUta paDimAdhArI zrAvaka zakya teTalI saMyamI jIvananI maryAdAono svIkAra kare che paraMtu jo loca na karI zake to muMDana karAvI zake che. te bhikSanI samAna gaveSaNAnA badhA niyamonuM pAlana kare che. A paDimAnI avadhi samApta thayA pachI te paDimAdhArI pharIthI sAmAnya zrAvaka jIvanamAM AvI zake che. A kAraNe paDimAonA ArAdhanA kAlamAM te svayaMne bhikSu na kahetAM, "huM paDimAdhArI zrAvaka chuM' e prakAre kahe che. pArivArika lokonI sAthe prema saMbaMdhano AjIvana tyAga na hovAnA kAraNe te jJAta kulomAM ja gocarI mATe jAya che. ahIMyA jJAta kulathI pArivArika ane apArivArika jJAtijanone sUcitta ryA che. bhikSAne mATe gharamAM praveza karavA para te A prakAre jAhera kare che ke "paDimAdhArI zrAvakane bhikSA Apo.'. zrAvaka paDimA saMbaMdhI bhramanuM nivAraNa : zrAvaka paDimAnA saMbaMdhamAM A eka pracalita kalpanA che ke prathama paDiyAmAM ekAntara upavAsa, bIjI paDimAmAM niraMtara chaThTha, trIjImAM aTTama yAvat agiyAramI paDiyAmAM agiyAra-agiyAranI tapazcaryA niraMtara karAya che. paraMtu A viSayamAM koI Agama pramANa upalabdha nathI tathA evuM mAnavuM saMgata paNa nathI, kAraNa ke ATalI tapasyA to bhikSu paDiyAmAM paNa karAtI nathI. zrAvakanI cothI paDiyAmAM mahinAmAM cha pauSadha karavAnuM vidhAna che. jo uparokta kathana anusAra tapasyA karAya to cAra mAsamAM coviza colAnI tapasyA karavI Avazyaka gaNAya. paDimAdhArI dvArA tapasyA tivihAra ke pauSadha vagara karavI ucitta nathI. tethI covIsa colA pauSadha yukta karavA Avazyaka niyama hovAthI mahinAnA cha pauSadhanuM vidhAna nirarthaka thaI jAya che. jyAre trIjI paDimAthI cothI paDimAnI vizeSatA e che ke mahinAmAM cha pauSadha kare. tethI kalpita tapasyAno krama sUtra-sammata nathI. AnaMda Adi zrAvakonA aMtima sAdhanA kAlamAM tathA paDimAM ArAdhanA pachI zarIranI kRzatAnuM je varNana che, te vyaktigata jIvananuM varNana che. temAM paNa A prakAranA tapanuM varNana nathI. potAnI icchAthI sAdhaka game tyAre koI viziSTa tapa paNa karI zake che. AnaMdAdie paNa koI viziSTa tapazcaryA sAdhanA kALamAM karela haze, paraMtu evuM spaSTa varNana AgamamAM nathI. jo teoe koIpaNa tapa AgaLanI paDimAomAM karyuM hoya to paNa badhAne mATe vidhAna mAnavuM sUtrokta paDimA varNanathI asaMgata thAya che, evuM samajavuM joIe. pariziSTa-6: bhikSu paDimA saMbaMdhI zaMkA samAdhAna | dizA-7] 1. saMyamanI utkRSTa ArAdhanA karatA thakAM yogyatA prApta gItArtha sAdhu karmonI vizeSa nirjarA mATe bAra bhikSu paDimAno svIkAra kare che. sAtamI dazAmAM bAra paDimAonA nAma ApyA che. TIkAkAre tenI vyAkhyA karatA thakAM e spaSTa karyuM che ke "do mAsiyA timAsiyA' A pAThamAM "bIjI eka mAsanI trIjI ekamAsanI' A prakAre artha karavo joie. kAraNa ke A paDimAonuM pAlana niraMtara zIta ane grISmakALanA ATha mAsamAM ja karAya che. cAturmAsamAM A paDimAonuM pAlana karAtuM nathI. pahelAnI pratimAonA eka, be mAsa paNa AgaLanI paDimAomAM joDI de che. tethI bemAsanI traNa mAsanI" kahevuM asaMgata nathI. jo evo artha na kare to prathama varSamAM traNa paDimAnuM pAlana karIne choDavI paDe, bIjA varSamAM cothI paDimAnuM pAlana karIne choDavI paDaze. A prakAre vacamAM choDavAthI pAMca varSamAM paDimAonuM ArAdhana karavuM yogya kahI zakAtuM nathI. TIkAnusAra uparokta artha karavo saMgata pratIta thAya che. tethI bIjI paDimAthI sAtamI paDimA sudhInA nAma A prakAre samajavA. 1) eka mAsanI bIjI bhikSa paDimA (2) eka mAsanI trIjI bhikSa paDimA (3) eka mAsanI cothI bhikSa paDimA (4) eka mAsanI pAMcamI bhikSu paDimA (5) eka mAsanI chaThThI bhikSu paDimA (6) eka mAsanI sAtamI bhikSu paDimAM pU. AcArya zrI AtmArAmajI ma.sA. dvArA saMpAdita dazAzrutaskaMdhamAM evI ja chAyA, arthanuM vivecana kyuM che. Agama prakAzana samiti vyAvarathI prakAzita A sUtramAM paNa evuM ja artha_vivecananuM spaSTIkaraNa karyuM che. 2. paDimAdhArI bhikSune hAtha, paga, mukha Adine acitta pANIthI paNa dhovAnuM kalpatuM nathI. azucino lepa dUra karI zake che tathA bhojana pachI hAtha-moDhuM dhoI zake che. ahIMyA prazna e thAya che ke sAmAnya sAdhune paNa upara kahelA kAraNo vinA hAtha paga Adi dhovAnuM kalpatuM nathI to paDimAdhArI mATe A niyamamAM zuM vizeSatA che? Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha enuM samAdhAna e che ke sAmAnya sAdhu apavAdanuM sevana karI zake che paraMtu pratimAdhArI sAdhu apavAdanuM sevana karI zakatA nathI. sAmAnya sAdhu apavAdika sthitimAM rogopazAMtine mATe auSadha sevana ane aMgopAMga para pANInuM siMcana ke tenuM prakSAlana paNa karI zake che. paraMtu paDimAdhArI sAdhu AvuM karI zakatA nathI. A ja teonI vizeSatA che. 3. traNa prakAranA rokAvAnA sthAna na maLe ane sUryAstano samaya thaI jAya to sUryAsta pahelAM ja yogya sthAna joIne rokAI javuM kalpe che. te sthAna AcchAdita hoya ke khullA AkAzavALuM hoya topaNa sUryAsta pachI eka kadama paNa cAlavuM kalpatuM nathI. AvI sthitimAM jo sAdhune rahevAnI AsapAsanI bhUmi sacitta hoya to tene nidrA levI kalpatI nathI. satata sAvadhAnI pUrvaka jAgRta rahIne sthira Asane rahI rAtri pasAra karavAnuM kalpe che. malasUtranI bAdhA thAya to yatanApUrvaka pUrva pratilekhita bhUmimAM jaI zake che ane paraThIne punaH te sthAna para AvIne tene sthira thaI javAnuM ka2e che. 282 sUtramAM khullA AkAzavALA sthAnane mATe (jalaMsi) zabdano prayoga kyoM che kAraNa ke khullA sthAnamAM niraMtara sUkSma snehakAyanI vRSTi thAya che evuM bhagavatI sUtra za-1, uddezaka-6mAM kahyuM che, tethI te zabdathI nadI, taLAva Adi jalAzaya na samajavuM. bRhatkalpasUtra u.2 mAM evA sthAna mATe (akbhAvagAsiyaMsi) zabdano prayoga ryo che. tyAM e batAvyuM che ke sAdhvIe khullA AkAzavALA sthAnamAM ke vRkSanI nIce Adi asurakSita sthAnomAM rahevuM na joie. sAdhu evA asurakSita sthAnamAM ane khullA AkAza nIce rahI zake che.(divase ) piMDamAdhArI sAdhu acela ke sarcala athavA eka vastra dhArI paNa hoI zake che. bhagavatI sUtra kathita sUkSma snehakAya havAthI paNa abAdhita che arthAt te havAthI prerita thaIne achAyAnA sthAnathI chAyAvALA sthAnamAM praveza nathI karI zakatI.(eTalA mATe to chAyAvALA sthAnanA kinArA para besavuM, sUvuM sAdhu mATe varjita gaNAtuM nathI.) pariziSTa-7 : nidAna saMbaMdhI tarka--vitarka [dazA-10] A dazAmAM zreNika rAjA ane celaNArANInA nimittathI nidAna karavAvALA zramaNa-zramaNIonA manuSya saMbaMdhI bhogonA nidAnonuM varNana zarUAtamAM kyuM che. pachI kramazaH divya bhoga tathA zrAvaka ane sAdhu avasthAnA nidAnonuM kathana kyuM che. AnA sivAya bIjA aneka prakAranA nidAna paNa hoya che, jema ke- koIne duHkha denAro banuM ke teno badalo lenAro banuM ityAdi. udAharaNanA rUpamAM zreNikane mATe koNikanuM du:khadAyI banavuM, vAsudevanuM prativAsudevane mAravuM, dvIpAyana RSi dvArA dvArakAno vinAza karavo, draupadIne pAMca pati hovA ane saMyama dhAraNa paNa karavo, brahmadatanuM cakravartI thavuM ane samyaktvanI prApti paNa thavI, ityAdi. nidAnanA viSayamAM A sahaja prazna utpanna thAya che ke koI saMkalpa karavA mAtrathI RRdhdhinI prApti kevI rIte thaI jAya che ? samAdhAna e che ke koInI pAse ratna ke sonA cAMdIno bhaMDAra che, tene roTI kapaDA Adi sAmAnya padArthonA badalAmAM ApavAmAM Ave to te sahaja prApta thaI zake che. evI ja rIte zAzvata mokSa sukha denArA tapa saMyamanI vizALa sAdhanAnA phalathI manuSya saMbaMdhI ke jaivika tuccha bhogo prApta karavA te koI mahattvanI vAta nathI. tene samajavAne mATe eka dRSTAnta paNa ApyuM che- eka kheDUtanA khetaranI pAse koI dhanika rAhagIre dAla-bATIne cUramuM banAvyuM. kheDutanuM mana cUramo Adi khAvAne mATe lalacAyuM. kheDutanA mAgavA para dhanike kahyu ke A tAruM khetara badalAmAM ApI de to bhojana maLe. kheDUte svIkAra ryo ane bhojana karI te ghaNo AnaMdita thayo. jema khetaranA badalAmAM ekavAra mana icchita bhojana maLavuM te kaMI mahatvanuM nathI, tema tapa-saMyamanI mokSadAyaka sAdhanAthI eka bhavanA bhoga meLavavA te mahattvanuM nathI. paraMtu jema khetaranA badale bhojana khAI lIdhA pachI bIjA divasathI laI varSa AkhuM kheDUta pazcAtApathI duHkhI thAya che, tema saMyamanA phaLathI eka bhavanuM sukha prApta thaI jAya paraMtu mokSadAyaka sAdhanA khoIne narakAdinA du:kho prApta thavA te nidAnanuM phaLa che. jevI rIte khetarane badale eka divasanuM miSTa bhojana prApta karanAra kheDUta mUrkha gaNAya che tevI ja rIte mokSamArganI sAdhanA karanAro sAdhaka nidAna kare to te mahAmUrkha ja kahevAya che. tethI(bhikSu) sAdhue koIpaNa prakAranuM nidAna karavuM na joie paraMtu tene to saMyama tapanI niSkAma sAdhanA karavI, te ja zreyaskara che. // dazAzruta skaMdha pariziSTa saMpUrNa bRhatkalpa prathama uddezakano sArAMza sUtra-1-5 H vanaspatinA mUlathI laIne bIja paryaMta dasa vibhAgomAM jeTalA khAvA yogya vibhAgo che, te acitta thavA para grahaNa karI zakAya che, (noMdha H tAla-pralaMba zabdathI vanaspatinA badhA bhAgo grahaNa thai jatAM hovA chatAM, AtmAnA vivekajJAnathI karelA nirNayathI jainonA badhAja saMpradAyomAM kaMdamULanA vaparAzano tyAga thayelo jovA maLe che. Aja samayaka jJAna che, vivekajJAna che. sUMTha ane haLadara je paraMparAthI zrAvakane paNa acitaja maLe che, tenI gaNatarI kaMdamULamAM nathI karavAmAM AvatI tathA teja sUMTha kAcI hoya, eTale ke Adu ane kAcI haLadara,AMbA haLadara vagerene kaMdamULa ja gaNAya che. jayAre sukI haLadara ane sUMThane paraMparAthI kalpaya gaNavAmAM Ave che.) Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 283 AgamasAra sUtra-6-9: nirgathane grAma nagara AdimAM eka mAsa rahevuM kalpa che. jo tenA upanagara Adi hoya to temAM alaga-alaga aneka mAsa-kalpa sudhI rahI zake che, paraMtu jayAM rahe tyAM ja bhikSA mATe bhramaNa karavuM joie; anya upanagaromAM nahi. sAdhvIno eka kalpa be mAsano hoya che. sUtra-10-11 eka parikSepa ane eka gamanAgamananA mArgavALA grAmAdimAM sAdhu-sAdhvIe eka samaye na rahevuM joie. temAM aneka mArga ke dvAra hoya to te eka kALamAM paNa rahI zake che. sUtra12-13H puruSonA atyadhika gamanAgamanavALA traNa rastA, cAra rastA ke bajAramAM banelA upAzrayamAM sAdhvIjIoe rahevuM na joie. sAdhu te upAzrayamAM rahI zake che. [sAdhuoe gAmanI bahAra ja rahevuM joie, evI ekAMta prarUpaNA karavI utsutra prarUpaNA che, te A sUtrothI spaSTa thAya che.] sUtra-14-17: dvAra rahita sthAnomAM sAdhvIjIoe rahevuM na joie. paristhiti- vaza kadAca rahevuM paDe to paDado lagAvIne dvAra baMdha karI devuM. AvA dvAra rahita sthAno para sAdhu rahI zake che. sUtra-18: sAdhu-sAdhvIne vastranI maccharadAnI rAkhavI kalpa che. sUtra-19: pANInA kinAre sAdhu-sAdhvIe besavuM Adi kriyA na karavI joIe. sUtra-20-21: citrothI yukta makAnamAM na rahevuM joIe. sUtra-rara-24: sAdhvIjIoe zayyAtaranA saMrakSaNamAM ja(eTale koInA AzrayathI ja) rahevuM joIe. paraMtu bhikSu saMrakSaNa vinA paNa rahI zake che. sUtra-25-29 : strI-puruSonA nivAsa rahita makAnamAM ja sAdhu-sAdhvIoe rahevuM joIe. mAtra puruSonA nivAsavALA makAnamAM sAdhu ane mAtra strIonA nivAsa- vALA makAnamAM sAdhvIjIo rahI zake che. mAtra strI ke puruSa jayAM hoya, tyAM pIvAnuM pANI ane prakAza mATe dIpaka tathA bhojana banAvavA mATe agni rahe to te vibhAga judo hovo joie. sUtra-30-31 : dravya pratibaddha(chatanI apekSAe) ke bhAva pratibaddha(strInA zabda rUpa AdinI apekSAe) upAzrayamAM sAdhue rahevuM kalpatuM nathI. kadAca sAdhvIjIo rahI zake che. svataMtra chatavALA makAna hoya jenI bhIMto eka bIjAne lAgelI hoya te pratibaddha nathI; paraMtu eka chata ane temAM alaga-alaga oraDA che to te pratibaddha makAna che. sUtra-32-33H strIothI pratibaddha mArgavALA sthAnamAM(upAzrayamAM) sAdhue rahevuM kahyuM nahi. sAdhvIo kadAcitta rahI zake che. sUtra-34: koInI sAthe kleza thaI jAya to svayaM-pote saMpUrNa upazAMta thavuM jarUrI che. anyathA saMyamanI ArAdhanA thatI nathI. sUtra-35-36 : sAdhu-sAdhvIjIoe cAturmAsamAM eka sthAna para ja rahevuM joIe tathA hemaMta ane grISma RtumAM zakti anusAra vicaraNa karatA rahevuM joie. sUtra-37: je rAjayomAM paraspara virodha cAlI rahyo hoya tyAM vAraMvAra Ava-jA karavI joie nahIM. sUtra-38-41 : sAdhu ke sAdhvIo gocarI(AhAra mATe) gayA hoya ane tyAM koI tene vastrAdi levA mATe kahe to AcAryAdinI svIkRtinI zarata rAkhIne grahaNa kare. jo teo svIkRti Ape to rAkhe, nahitara pAchuM ApI de. sUtra-42-43H sAdhu-sAdhvI rAtrimAM AhAra, vastra, pAtra, zayyA saMstAraka grahaNa na kare. kyAreka vizeSa paristhitimAM zayyA saMstAraka grahaNa karI zakAya che tathA corAI gayela vastra pAtrAdi koI pAchA lAvIne Ape to tene rAtrimAM grahaNa karI zakAya che. sUtra-44-45H rAtrimAM ke vikAlamAM(saMdhyAmAM) sAdhu-sAdhvIoe vihAra na karavo joie tathA saMkhaDImAM AhAra grahaNa karavA mATe na javuM joie. sUtra-46-47 : sAdhu-sAdhvIjIoe rAtrimAM uccAra prazravaNa ke svAdhyAyane mATe upAzrayathI dUra(100 hAthathI AgaLa) ekalA na javuM joIe, koIne sAthe laIne jaI zake che. koInI vadhu bhayanI prakRti hoya ke kSetranI sthiti hoya to aneka sAdhu ke aneka sAdhvIo sAthe jaI zake che. sUtra-48H cAre dizAomAM Arya kSetranI sImA sUtramAM batAvI che, tenI aMdara sAdhu-sAdhvIoe vicaravuM kahyuM che. paraMtu teoe saMyamanI unnatino viveka to sarvatra avazya rAkhavo ja joIe. bIjA uddezakano sArAMza sUtra-1-3: je makAnamAM anAja verAyeluM hoya temAM rahevuM na joIe. vyavasthita rAzikRta DhagalAmAM rAkhela hoya to mAsa kalpa ane tALuM lagAveluM hoya to cAturmAsa paNa rahI zakAya che. sUtra-4-7H je makAnanI sImAmAM madyanA ghaDA athavA acitta zIta ke uSNa pANInA ghaDA bharelA paDyA hoya athavA agni ke dipaka AkhI rAtri baLatA hoya tyAM sAdhu-sAdhvIoe rahevuM na joie, paraMtu anya makAnanA abhAvamAM eka ke be rAtri rahI zakAya che. sUtra-8-10H je makAnanI sImAmAM khAdya padArthanA vAsaNo jyAM-tyAM paDyA hoya to tyAM na rahevuM joie, paraMtu eka bAju vyavasthita rAkhyA hoya to mAsa kalpa ane tALuM dIdhela hoya to cAturmAsa paNa rahI zakAya che. sUtra-11-12H dharmazALAmAM, asurakSita sthAnomAM ane khullA AkAzamAM sAdhvIjIoe rahevuM na joIe, sAdhu tyAM rahI zake che. sUtra-13: makAnanAM aneka svAmI hoya to ekanI AjJA laIne tene zayyAtara mAnavA ane anyanA gharethI AhArAdi grahaNa karavA kalpa che. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 AgamacAra-pUrvArdha sUtra-14-16: zayyAdAtA ane anya lokono AhAra koI sthAna para saMgrahita ryo hoya, zayyAtaranA gharanI sImAmAM hoya ke sImAthI bahAra hoya; paraMtu zayyAtarano AhAra hoya temAMthI grahaNa karavo kalpato nathI, sUtra-17-18H sAdhu-sAdhvIe zayyAdAtAnA alaga rAkhela AhArane anya AhAramAM meLavI devA mATe kahevuM kalpatuM nathI. evuM karavAthI tene gurucAturmAsika prAyazcitta Ave che. sUtra1922 zayyAdAtAne tyAM anyane tyAMthI Avela ane grahaNa karI lIdhela AhAra tathA anyane tyAM mokalAvela AhAra zayyAtaranI mAlikapaNAmAM hoya tyAM sudhI te AhAra grahaNa karI zakAto nathI.bIjA te AhArane svIkArI le tyAre grahaNakarI zakAya che sUtra-23-24 : zayyAtaranA svAmitva yukta AhArAdi padArthomAM jyAre zayyAtaranuM svAmitva saMpUrNa AhArathI alaga thaI jAya tyAre zeSa vadhelA AhAramAMthI levuM kalpa che. zayyAtarano aMzayukta AhAra alaga naryo hoya to te kalpatuM nathI. sUtra-25-28 : zayyAdAtA dvArA pUjya puruSone sarvathA samarpita karelA AhAramAMthI grahaNa karavuM kalpe che, paraMtu "prAtihArika Apelu hoya to te AhAramAMthI levuM kalpatuM nathI tathA te AhAra zayyAdAtA tathA tenA parivAranA sadasyonA hAthathI paNa levo kalpato nathI. sUtra29-30H sAdhu-sAdhvIjIo pAMca jAtinA vastro ane pAMca jAtinA rajoharaNamAMthI koIpaNa jAtinuM vastra yA rajoharaNa grahaNa karI zake che. pAMca vastraH (1) Una nAM (2) vAMsa, alasI AdinAM (3) saNanAM (4) sutaranAM (5) vRkSanI chAlanAM vastro kalpa. rajoharaNa pAMca:- (1) Unano (2) UMTanI jaTano (3) saNano (4) ghAsamAMthI banAvela (5) muMjano. (sutarano.) trIjA uddezakano sArAMza sUtra-1-2: sAdhue sAdhvInA upAzrayamAM ane sAdhvIe sAdhunA upAzrayamAM besavuM, sUvuM Adi pravRtti na karavI joie. mAtra svAdhyAya ane vAcanA mATe besavuM kalpa che. tenA sivAya na besavuM joie ane tyAM javuM paNa na joie. sUtra3-6: roma rahita carma khaMDa jarUrata hoya to sAdhu sAdhvI grahaNa karI zake che, paraMtu saroma carma teone kalpatuM nathI. sUtra-7-10: bahumUlya vastra ane akhaMDa tAko tathA AvazyakatAthI adhika lAMbu vastra sAdhu-sAdhvIjIe rAkhavuM na joie. sUtra-11-12 H laMgoTa, jAMgiyA(kaccha) Adi upakaraNa sAdhue akAraNa na rAkhavA joIe paraMtu sAdhvIoe A upakaraNo avazya rAkhavA. sUtra-13H sAdhvIe potAnI nizrAe vastra grahaNa na karavuM joIe paraMtu te pravartinI AdinI nizrAthI vastranI yAcanA karI zake che sUtra-14-15 : dIkSA letI vakhate sAdhu-sAdhvIe rajoharaNa guccho ane Avazyaka pAtra grahaNa karavA joie tathA muhapati, cAdara, colapaTaka Adi mATe sAdhu adhikatama traNa tAkA(tukaDA)nA mApa jeTaluM vastra laI zake che, sAdhvI cAra tAkA(TukaDA)nA mApa jeTalA vastra laI zake che.(tAkAnuM mApa sUtramAM ane bhASya, TIkAmAM batAvyuM nathI tethI vividha dhAraNAo che. pAtrAnI saMkhyA paNa zAstramAM batAvI nathI.)-tAkA-TukaDA-vastrakhaMDa. sUtra-16-17: sAdhu-sAdhvIe cAturmAsamAM vastra grahaNa na karavA joIe paraMtu ziyALAmAM ane grISma RtumAM teo vastra laI zake che. sUtra-18-20H svastha sAdhu-sAdhvIe Avazyaka hovA para vastra ane zayyAsaMstAraka dIkSA paryAyanA anukramathI grahaNa karavA joie ane vaMdanA paNa dIkSA paryAyanA kramathI karavI joie. sUtra-21-23H svastha sAdhu-sAdhvIe gRhasthanA ghare besavuM Adi sUtrokta niSiddha kAryo karavA na joIe tathA tyAM amaryAditA vArtAlApa tathA upadeza paNa na devo joie. kyAreka jarUrata hoya to UbhA-UbhA maryAdita kathana karI zake che. zayyAtara ane anya gRhasthanA zayyA saMsmAraka vihAra karavAnI pahelAM avazya pAchA devA joIe tathA je avasthAmAM grahaNa kya hoya tevA ja vyavasthita karIne pAchA ApavA joie. sUtra-27: zayyA sastAraka(pATa, bAjoTha Adi) khovAI jAya to tenI zodha karavI ane na maLe to tenA svAmIne khovAI gayuM che, tevI jANa karIne pachI bIjA zayyA saMstAraka grahaNa karavA, jo zodhavAthI maLI jAya ane tenI jarUrata na hoya to pAchA ApI devA. sUtra-28-32: sAdhu-sAdhvI upAzrayamAM, zUnya gharamAM ke mArga AdimAM kyAM ya paNa AjJA laIne rahyA hoya ane tenA vihAra kya pahelAM ja koI bIjA sAdhu vihAra karIne Ave to teo pUrvagrahita(pahelAM lIdhelI) AjJAthI tyAM rahI zake che navI AjJA levAnI jarUrata nathI rahetI. jo zUnya raheThANa ke mAlika rahita gharano koI svAmI kyAreka acAnaka pragaTa thaI jAya to pharI tenI AjJA levI jarUrI rahe che. sUtra-33H prAmAdinI bahAra senAno paDAva hoya tyAM sAdhu-sAdhvI bhikSA levA mATe aMdara jaI zake che paraMtu tene tyAM rAtri nivAsa karavo kalpato nathI. rAtri nivAsa karavAthI guru cAturmAsika prAyazcitta Ave che. rAjakIya cinho rAjakIya cinho je vastu para aMkIta karelA hoya jema ke azoka cakra, tiraMgo ke anya dezanA jhaMDA, anya dharmanA dhArmika cinho, sTempa pepara, vasiyatanAmA, calaNInANuM, TapAla TIkITo ane anya koi paNa sAdhana jeno rAjayanA vyavahAramAM upayoga thato hoya ke pUrve thayo hoya, upayogamAM na levA joie. AthI vyavahAra azudhdhi ane anya kalezanA saMjogonI zakayatA rahelI hoya che. saMsthAnI mAlIkInA sAdhano paNa te mATenI javAbadAra vyakitanI AjJA vagara na vAparavA joie. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 285 AgamasAra sUtra-34H sAdhu-sAdhvI je upAzrayamAM utaryA hoya tyAMthI koI paNa eka dizAmAM aDhI gAu sudhI gamanAgamana karI zake che, tenAthI vadhu nahi. AhAra pANI laI javA hoya to be gAu sudhI laI jaI zake che. be gAu eTale 4000 dhanuSya arthAt lagabhaga sAta kilomITara. cothA uddezakano sArAMza sUtra-1 : maithuna sevana ane rAtri bhojananuM anuddhAtika eTale guru prAyazcitta Ave che. sUtra-2 traNa prakAranA doSa sevana karavA para pArAcika nAmanuM dasamuM prAyazcitta Ave che. (1) ati tIvra dveSa (2) ati(tIvra) pramAda (3) kuzIla sevana. sUtra-3 : traNa prakAranA doSa sevana karavAthI anavasthApya nAmanuM navamuM prAyazcitta Ave che. (1) sAdharmikanI corI (2) anyadharminI corI(3) mArapITa hiMsA Adi. sUtra-4-9H traNa prakAranA napuMsakone dIkSita, muMDita ke upasthApita karavA kalpatA nathI. (1) kRta yA svAbhAvika napuMsaka (2) vAta prakopathI veda dhAraNa na karI zakanArA (3) ciMtana mAtrathI vIryanuM alana thavAvALA. sUtra-10-11: traNa guNavALAne vAcanA ApavI- (1) vinayavaMta (2) alpakaSAyI (3) vigayamukta. traNa avaguNavALAne vAcanA na devI- (1) avinIta (2) dIrghakaSAyI (3) vigaya Asakta. sUtra-12-13: traNa prakAranI vyaktione samajAvavI kaThina che ane traNa prakAranI vyaktione samajAvavI sarala che- (1) kaluSita hRdayI (2) mUrkha (3) durAgrahI- kRtanI. pratipakSe- (1) pavitra hRdayI (2) buddhimAna (3) sarala, namra pariNAmI. sUtra-14-15H vizeSa paristhitimAM sevA karanArA strI puruSanA spazadithI sAdhu-sAdhvI maithuna sevananA saMkalpa yukta sukhano. anubhava kare to tene cothA vratanA bhaMga rUpe guru caumAsI prAyazcitta Ave che. sUtra-16: pahelA pahoramAM grahaNa karelA AhAra-pANI cothA prahara sudhI na rAkhavA. sUtra-17: be gAu uparAMta AhAra pANI na laI javA. sutra-18: anAbhogathI grahaNa karela aneSaNIya AhArAdi na khAvA, paraMtu anupasthApita(vaDI dIkSA pahelAM) navadIkSita sAdhu khAI zake che. sUtra-19 : prathama ane aMtima tIrthakaranA sAdhuone dezika AhAra grahaNa karavo kalpato nathI, anya tIrthakaranA sAdhuone kalpa che. sUtra-20-28 adhyayana karavA mATe, gaNa parivartana mATe ane adhyayana karAvavA mATe anya gaNamAM javAnuM thAya to AcAryanI AjJA laIne sUtrokta vidhithI koI paNa sAdhu ke padavIdhara jaI zake che. sUtra-29H kALadharma pAmelA sAdhune tenA sAdharmika sAdhu gRhastha pAsethI pratihAraka upakaraNa laIne gAmanI bahAra ekAMtamAM laI jaIne paraThI zake che. sUtra-30H klezane upazAMta ryA vagara sAdhue gocarI javuM joIe nahi. kalezane upazAMta karIne yathocitta prAyazcitta devuM ane levuM joie. Agama viparIta prAyazcitta devuM paNa nahi ane koI Ape to levuM paNa nahi. sUtra-31 : AcArya parihAra tapa vahana karanArAne sAthe laI jaIne eka divasa gocarI apAve. tyArapachI Avazyaka hoya to ja vaiyAvRtya Adi karAvI zake che. sUtra-3ra : vadhu pravAhavALI nadIone eka mAsamAM eka vArathI vadhu vAra pAra na karavI joIe paraMtu jaMghAI pramANa(ghUMTaNathI nIce) jala pravAhavALI nadIne anivArya saMjogomAM anukaMpA ane AlocanAnA bhAva sAthe, sUtrokta vidhithI pAra karI zakAya che. sUtra-33-36 : ghAsanA banelA makAnonI UMcAI ochI hoya to tyAM rahevuM na joIe. paraMtu adhika UMcAI hoya to rahI zakAya ane cAturmAsa paNa karI zakAya. pAMcamA uddezakano sArAMza sUtra1-4H deva ke devI jo strI athavA puruSanuM rUpa banAvI sAdhu-sAdhvIne AliMgana Adi kare tyAre te tenA sparza AdithI maithuna bhAvano anubhava kare to teone guru comAsI prAyazcitta Ave che. sUtra-paH anya gaNamAMthI koI sAdhu kleza karIne Ave to tene samajAvIne zAMta karavo ane pAMca divasa Adino dikSA cheda prAyazcitta ApIne pharIthI tenA gaNamAM pAcho mokalavo. sUtra-6-9H jo AhAra grahaNa karyA pachI ke khAtI vakhate ema jaNAya ke sUryAsta thaI gayo che ke sUryodaya thayo nathI to te AhArane paraThI devo joie. jo khAya to tene guru caumAsI prAyazcitta Ave che. sUtra-10H rAtrInA samaye oDakAra AvatA jo khAdhAMza pAchuM mukhamAM Ave to tene gaLA nIce utArI na javuM, paraMtu mukhamAMthI bahAra kADhI paraThI devuM joie. sUtra-11 : gocarI karatI vakhate kyAreka AhAramAM sacitta bIja, raja ke trasa jIva dekhAya to tene sAvadhAnIpUrvaka kADhI nAkhavuM joie. jo nIkaLI zake tema na hoya to teTalo saMsakta AhAra paraThI devo joie. sUtra-12H gocarI karatI vakhate kyAreka AhAramAM sacitta jalanuM TIpuM Adi paDI jAya to garama AhAra hoya to khAI zakAya che ane ThaMDo AhAra hoya to paraThI devo joie.(jo thoDA samaya pachI acitta thavAnI saMbhAvanA hoya to acitta thayA pachI khAI zakAya che.] sUtra-13-17: sAdhvIjIe gocarI, IMDila ke svAdhyAya Adi mATe ekalA na javuM tathA vicaraNa ane cAturmAsa paNa ekalA na karavuM. sAdhune ekalA gocarI javAno tathA vihAra karavAno ahIM niSedha nathI. anyatra paNa ayogya (aparipakava) bhikSane mATe niSedha phalita thAya che. sarvathA niSedha sAdhune mATe koI paNa AgamamAM nathI Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 286 sUtra-18-21 : sAdhvIjIe vastra rahita hovuM, pAtra rahita hovuM, zarIrane vosIrAvIne rahevuM, gAmanI bahAra AtApanA levI kalpatI nathI, paraMtu sUtrokta vidhithI te upAzrayamAM AtApanA laI zake che. sUtra-22-45 : sAdhvIjIe koIpaNa prakAranA AsanathI pratijJAbaddha thaIne rahevuM kalpatuM nathI. pratijJA vinA koI paNa Asana karI zake che. sUtra-46-48 : sAdhu-sAdhvI rAtanA rAkhelA AhAra pANI auSadha ke lepya padArthone prabala kAraNa vinA upayogamAM laI na zake, prabala kAraNathI te padArthone bIjA divase upayogamAM laI zake che. sUtra-49 : parihAra tapa vahana karanArA sAdhu sevAne mATe vihAra karatAM mArgamAM potAnI koI maryAdAnuM ullaMghana karI lye to tene sevA kAryathI nivRtta thavA para ati alpa prAyazcitta devuM joie. sUtra-50 : atyaMta pauSTika AhAra AvI gayA pachI sAdhvIe anya AhAranI gaveSaNA na karavI joie paraMtu te AhArathI nirvAha na thaI zake eTalo alpa mAtrAmAM ja AhAra hoya, to pharIthI gocarI levA mATe jaI zake che. chaThThA uddezakano sArAMza sUtra-1 : sAdhu-sAdhvIjIe cha prakAranA akalpanIya vacana na bolavA joie (1) asatya (2) hIlita (3) priMsIta (4) kaThora vacana (5) gRhasthanA saMbodhana (6) kleza utpAdaka vacana. sUtra-2 : koIpaNa sAdhu para asatya Aropa na lagAvavo joie kAraNa ke pramANanA abhAvamAM svayaMne ja prAyazcittanA pAtra banavuM paDe che. sUtra-3-6 : sAdhvI pagamAMthI kAMTo kADhavA ke AMkhamAM paDela raja Adi kADhavA zrAvikAnI madada laI zake che. sAdhue anya sAdhuthI na nIkaLe to zrAvakanI madada laI yathA yogya AlocanA, prAyazcachita levuM joie. sUtra-7-18 : saMghADAthI vikhUTI paDI gayelI sAdhvI ke unmatta, pAgala, bhayAkrAMta, azAMtacitta Adi sAdhvIne sahAro sAmAnya saMjogamAM to anya sAdhvIoja ApI zake. vizeSa paristhitimAM zrAvikA ke grahasthI(mAtApitA)nI sahAya levI joie, eja viveka ane nItI che.lokaniMdA thAya tevuM koI kArya karavuM na joIe. oparezana vagere koNa kare te mahatvanuM nathI kAraNake tyAre vedanIya karmanA udayane kAraNe azAtAja bhogavavAnI hoya che. ane prAyaH DokaTaro koI paNa hoI zake che. temAM lokaniMdAnuM kAraNa nathI . sUtra-19 : sAdhu-sAdhvI saMyama nAzaka cha doSone jANIne teno parityAga kare. (1) asthira kAya rAkhavI (2) cakSu lolupa hovuM (3) vAcAla hovuM (4) taNataNATa karavo (5) icchAone AdhIna thavuM (6) nidAnakArI thavuM. sUtra-20 : saMyama pAlana karanArAone vividha sAdhanAnI apekSAthI cha prakAranI AcAra maryAdA hoya che. sthavirakalpa, jinakalpa, parihAravizuddha kalpa, sAmAyika cAritra (ItvarIka ane yAvatajIvana), chedopasthApanIya (niraaticAra ane saaticAra). ItvarIka sAmAyika cAritrIne pachI niraaticAra chedopasthApanIya hoya che. // bRhatkalpa sUtra sArAMza saMpUrNa pariziSTa-1 : tAla-pralaMba sUtra para vicAraNA [uddezaka-1, sUtra-1-5] sUtra paThita 'tAla pralamba' pada badhA phaLonuM sUcaka che. ekane grahaNa karavA para badhA sajAtiya grahaNa karI levAya che. e nyAya anusAra 'tAlapralamba' padathI tAla--phala sivAya keLA, kerI,Adi phaLa paNa grahaNa karavA abhISTa che. evI rIte 'pralamba' padane aMtaHdIpaka(antanA grahaNathI Adi ane madhyanuM grahaNa) mAnIne mULa, kanda, skandha Adi paNa grahaNa ryA che. pahelA, bIjA sUtramAM 'Ama' padano apakava artha ane 'abhinna' padano zastra aparaNita artha ane 'bhinna' padano zastra pariNata artha che. trIjA, cothA ane pAMcamAM sUtramAM abhinna padano akhaMDa artha ane pakava padano zastra pariNata artha abhISTa che. bhASyamAM 'tAla pralamba' padathI vRkSanA dasa vibhAgone grahaNa karela che. yathA-- (mUle kaMde khaMdhe tayA ya sAle pavAla patte ya . pulphe phale ya bIe, palaMba sutta idasa bheyA) --bRhatkSa urdU. 1, bhASya gA. 854 A pAMca sUtrono saMyukta artha e che ke sAdhu ane sAdhvIo pakava ke apakava 1. mULa 2. kaMda 3. skaMdha 4. tvak 5. zAla 6. pravAla 7. patra 8. puSpa 9. phaLa ane 10. bIja; azastra pariNata hoya to tene grahaNa karI zakatA nathI. paraMtu jo te zastra pariNata hoya to tene sAdhu-sAdhvI grahaNa karI zake che. A sUtromAM prayukta 'Ama, pakava, bhinna ane abhinna', A cAre padonI bhASyamAM dravya ane bhAvathI cobhaMgIo karIne e batAvyuM che ke bhAvathI pakava ke bhAvathI bhinna arthAt zastrapariNata tAlapralamba hoya to sAdhue grahaNa karavuM kalpe che. prathama sUtramAM kAcA tAlapralaMba zastrapariNata na hoya to agrAhya kahyA che ane bIjA sUtramAM teone zastra pariNata(bhinna) thavA para grAhya kahyA che. jevI rIte bIjA sUtramAM dravya ane bhAvathI bhinna thavA para kAcA tAla pralamba grAhya kahyA che, evI rIte trIjA sUtramAM dravya ane bhAvathI pakava tAlapralamba sAdhune mATe grAhya kahyA che. je phaLa svayaM pAkIne jADa parathI nIce paDI gayuM che athavA pAkI javA para vRkSa parathI toDI levAmAM Ave che, tene dravya pakava kahevAya che. te dravyapakva phaLa paNa sacitta, sajIva ane bIja goTalI AdithI saMyukta hoya che. tethI jyAre tene zastrathI sudhArIne goTalI Adi dUra karI lye athavA jemAM aneka bIja hoya to tene agni AdimAM pakAvIne, ukALIne ke zekIne sarvathA asaMdigdha rUpathI acitta-nirjIva karI lIdhu hoya to te bhAvapakva zastra pariNata kahevAya che ane te grahaNa karavA yogya hoya che. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 287 AgamasAra enAthI viparIta arthAt chedana-bhedana karavAthI ke agni AdimAM pakavavAthI paNa ardhapakva hovAnI dazAmAM temAM sacitta rahevAnI saMbhAvanA hoya to te bhAvathI apakva arthAt zastra-apariNata kahevAya che ane te agrAhya hoya che. vanaspatinA vibhAgonI sajIva avasthAoH Agama ciMtana vanaspatinI jAtio ane vibhAga: AgamomAM bAdara vanaspatikAyanA be bheda kahyA che- (1) pratyeka vanaspatikAya (2) sAdhAraNa vanaspatikAya. pratyeka vanaspatikAyanA bAra prakAra che. jema ke- (1) vRkSa (2) guccha (3) gulma (4) latA (5) vela (6) tRNa (7) valaya (8) parva (9) kuhaNA (10) jalarUhA (11) dhAnya (12) harita.- uttarA sUtra a. 36 tathA prajJApanA pada-1. bAra prakAranI te pratyeka vanaspatikAyamAM paNa badhI vanaspationA dasa vibhAga hoya che. jema ke- (1) mULa (2) kaMda (3) skaMdha (4) tvacA (5) zAkhA (6) kuMpaLa (7) patra (8) puSpa (9) phaLa (10) bIja. vibhAgomAM jIvonI saMkhyA :- te daza vibhAgomAM paNa prAraMbhika kAcI avasthAmAM amuka-amuka lakSaNa maLI jAya to te dase vibhAga mULathI laIne bIja paryatamAM anaMta jIva hoI zake che ane tyArapachI lakSaNa parivartana thatAM anaMta jIva rahetA nathI. baTeTA Adi je padArtho sAdhAraNa vanaspati che, tenA paNa mULa kaMda yAvat bIja paryata 10 vibhAga hoya che. temAM sUcitta karelA nAmathI je kaMda ke mULa vibhAga che, te to acitta na thAya tyAM sudhI anaMtakAya(anaMta jIvo ja rahe che, evuM samajavuM joie ane zeSa 8 vibhAga(bIja paryata)mAM satra kathita lakSaNa maLatA rahe tyAM sudhI te anaMtakAya 2 I sUtra kathita lakSaNa maLatA rahe tyAM sudhI te anaMtakAya rahI zake che. jyAre lakSaNa na maLe to te vibhAga anaMta kAya nathI rahetA, asaMkhyAtajIvI athavA pratyeka kArya thaI jAya che. A prakAre sAdhAraNa vanaspatinA kaMda ke mULa sivAyanA vibhAga pratyeka kAryo thaI zake che ane pratyeka vanaspatinA dasa vibhAgamAM kAcI prAraMbhika avasthAmAM anaMta jIva paNa rahI zake che. (anaMta kAyanA lakSaNa mATe juo, ahiMja AgaLa.) vRkSomAM jIva saMkhyA :- anaMtakAyanA lakSaNonA abhAvamAM pratyeka vanaspatikAya mULa kanda Adi dasa vibhAga yukta saMpUrNa vRkSa asaMkhyajIvavALA ke saMkhyAta jIvavALA ema be prakAranA hoya che tathA tenA mULa kada yAvat bIja paryatano vibhAga asaMkhyAta ke saMkhyAta athavA eka jIvI paNa hoya che ane koI vibhAga nirjIva paNa thaI jAya che. vRkSano mukhya jIva - vRkSano mukhya jIva eka svataMtra hoya che. jenA Atma pradeza vRkSanA dase vibhAgo sudhI rahe che. AkhA vRkSanI avagAhanA tenI avagAhanA kahevAya che. te jIvanuM AyuSya samApta thaI javA para "pauTTaparihAra' na hoya to AkhuM vRkSa dhIre--dhIre sukAIne sUMThuM banI jAya che. jo mukhya jIvanA maraNa pachI paTTiparihAra thaI jAya arthAt bIjo jIva AvIne ke te ja jIva punaH AvIne mukhya jIva paNe utpanna thaI jAya to vRkSanI sthiti navA AvelA jIvanI umara sudhI rahe che ane te navA Avela jIvanI paryApti pUrNa thatAM ja pUrNa vRkSanI avagAhanA jevaDI avagAhanA thaI jAya che. vibhAgonA mukhya jIva - vRkSanA dasa vibhAgomAM mukhya jIva alaga-alaga hoya che. eka patra' mAM mukhya jIva eka ja hoya che. zeSa vibhAgomAM mukhya jIva eka ke aneka ke asaMkhya paNa hoI zake che. vibhAgonA mukhya jIvonA Azraye rahelA jIvo - A badhA mukhya jIvonA Azraye amuka lakSaNa avasthAomAM anaMta, asaMkhya ke saMkhya jIva paNa rahI zake che. arthAt anaMtakAyanA lakSaNa hoya tyAM sudhI anaMta jIvo, pUrNa kAcI athavA lIlI avasthAmAM rahe tyAM sudhI asaMkhyAtA jIvo ane ardha pakva athavA pakva avasthAmAM saMkhyAtA jIva tathA aneka jIva ane pUrNa pakva(pAkI) tathA zuSka avasthAmAM aneka ke eka jIva hoya che ane koI vibhAga sukAI jatAM nirjIva paNa thaI jAya che. jIva saMkhyA niSkarSa :- A prakAre anekAnta daSTithI mULathI laIne bIja sudhInA badhA vibhAga koI sthitimAM ananta jIva, asaMkhyAta jIva, saMkhyAtA jIva, aneka jIva, eka jIva ane nirjIva paNa hoI zake che. sthitio:- vRkSanA dasa vibhAgonI bhinna-bhinna utkRSTa sthitio paNa bhagavatI sUtra zataka 11 tathA zataka-21, 22, 23 mAM batAvI che. koI prakArano vyAghAta na hoya to te te sthiti paryata teTalA vibhAga jIva yukta arthAt sacitta rahe che tathA koI vyAghAta thavA para, tenA pahelAM paNa te acitta thaI zake che. tenI utkRSTa sthiti hotI nathI. madhyama sthiti hoya che. vyAghAta be prakAranA che jema ke- (1) svAbhAvika AyuSya pUruM thavA para (2) zastrathI chedana-bhedana thavA para. bIja ane phaLonI avasthA - vRkSanA mULathI laIne puSpa parvatanA ATha vibhAgonuM sacitta acitta hovAno nirNaya prAyaH nirvivAda che, arthAt te vibhAga sukAI jatAM ke zastra prayoga thatAM acitta thAya che ane jyAM sudhI bhInA hoya ke agni AdithI pUrNa zastra pariNata na thAya tyAM sudhI sacitta rahe che. phaLa - vanaspatino navamo vibhAga phaLa che, te paNa sukAI javAthI ke agni AdithI zastra pariNata thavAthI acitta thaI jAya che ane puruM pAku phaLa to bIja ane DIMTIyAthI alaga thavAthI svAbhAvika ja acitta che, sukAI javAthI ke agni para zastra pariNata thavAno prazna ja nathI raheto. to paNa A phaLa vibhAga bIja ke bIjothI saMbaMdhita hoya che te kAraNe pUrvanA ATha vibhAgonI samAna tenI nirvivAda acittatA svataMtra nathI. keTalAMka phaLo vivAdaspada che ane tethI tathya kevalI gamya che. eka bIjavALA phaLa - koI phaLamAM eka bIja(goTalI) hoya che. te phaLanI sAthe ja pUrNa pAkI jAya che ane saralatAthI phaLathI alaga paNa thaI jAya che. evA pAkA phaLonI zeSa aMzanI acittatA nirvivAda che, to paNa phaLanuM DITIyuM svastha che arthAt saDI nathI gayuM to te sacitta che, sAthe pAkA phaLonI chAla paNa sacitta acitta baMne avasthAmAM rahe che. 1. tAjA camakadAra ane sakhata sparzavALA sacitta che. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 2. gaLI javAthI narama thaI gayuM hoya, camaka ochI thaI gaI hoya athavA mULa raMgamAM kaMIka kALA DAgha ke parivartana AvyuM hoya to te acitta. bahu bIjavALA phaLa :- - koI phaLamAM 4-5, koImAM 8-10 koImAM 50-100 athavA sekaMDo bIja hoya che. koImAM khasakhasathI paNa nAnA bIja hoya che ane koImAM, ghaNA moTA hoya che. koImAM kALA, koImAM katcAI ane koImAM pILA raMganA bIja hoya che ane koI sapheda raMganA paNa dekhAya che. koI sukSma to koI atisukSma kadanAM paNa hoya che. anAnasa(pAyanepala) ane sTroberI jevA phaLomAM bIja zodhyAya jaDatA nathI.pAyanepalanI chAla para je zeraDInI gAMTha jevI gAMTho hoya che temAM tenA bI hoya che. sTroberInAM bI tenI chAla para bahAra hoya che. emAM je bIja kaThoratA yukta thaI jAya che, teo paripakva ane eka jIvI hoya che ane sahaja phaLanA garathI alaga thaI jAya che. je kaThora hotA nathI ane je sapheda komaLa nAnA ke thoDA moTA bIja hoya che, te aparipakva ane saMkhyAta tathA asaMkhyAta jIvI ke anaMta jIvI paNa hoya che ane phaLanA(mAvA) garamAMthI sahaja nIkaLatA nathI. koI phaLomAM badhA paripakva bIja rahe che ane koI phaLomAM paripakva ane aparipakva(sapheda ke narama) baMne prakAranA bIja rahe che eTalA mATe bIja, chAla ne DIMTIyAnA kAraNe phaLanI acittatA nirvivAda rahetI nathI. badhI apekSAe vicAraNA karavAthI ja tenI acittatAno nirNaya thAya che. 288 vanaspatino utpAdaka jIva :- vRkSanI utpattinuM mULa kAraNa hovAthI aMtima dasamA vibhAgane bIja kahevAya che. koI-koI vanaspatinI utpattimAM bIja sivAya anya vibhAga paNa kAraNa bane che. tethI teone paNa AgamamAM mAtra bIja na kahIne bIja zabdanI sAthe sUcitta kyuM che. jema ke--( aggubIyA, mUlabIyA, porabIyA, khaMdabIyA vanaspatio ) vanaspatinA A sthAna bIja rUpa nahi hovA chatAM paNa arthAt skaMda, mULa,parva hovA chatAM bIjanuM kArya(vRkSa utpattirUpa kArya) karanArA che. A cAra prakAranI vanaspationA phaLa ane bIja svataMtra paNa hoI zake che. tathApi teonA A vibhAga bIjanuM kArya karanArA hovAthI bIja rUpa kahevAya che. eTale koI vRkSa kalama ka2vAthI lAge che. tathApi badhI vanaspatio potAnA bIjathI to Uge ja che, emAM koI saMdeha nathI. sAdhAraNapaNe ugavAvALo vibhAga bIja che ane koI-koI vanaspati skaMdha parva AdithI uge che. skaMdha parva Adi / sukAI gayA pachI na uge. tethI te sacitta lIlI avasthAmAM ja uge che, paraMtu bIja vibhAga pAkI gayA pachI ke sukAI gayA pachI ja uge che, lIlA hoya tyAre ugatAM nathI. = bIjono citta rahevAno kALa(uMmara) ThANAMga sUtra ane bhagavatI sUtramAM dhAnyonI uMmara 3 varSa, dvidalonI 5 varSa ane zeSa anya bIjonI 7 varSanI utkRSTa sthiti batAvI che. traNa prakAranI sthitiomAM samasta vanaspatinA bIjono samAveza thaI jAya che arthAt 7 varSathI adhika koIpaNa bIja sajIva rahetA nathI. teonI A sthiti vRkSa para to bahu alpa vIte che. paraMtu vRkSathI alaga thayA pachI ane sukAyA pachI vadhu vIte che. AvI rIte dasa vibhAgamAMthI A bIja vibhAga ja evo che je sukAI javA chatAM varSo sudhI sacitta rahe che ane ugavAnI zakti dhAraNa karI rAkhe che. vikasita ane paripakava avasthA H phaLa ane bIjano pahelAM pUrNa vikAsa thAya che.pUrNa vikAsa pachI temAM paripakva avasthA Ave che jyAre phaLanI pUrNa vikasita avasthA thaI jAya che tyAre bIjanI paNa pUrNa vikasita avasthA thaI jAya che ane phaLanA paripakva thavAnI sAthe koI bIja paNa paripakva thavA lAge che. keTalAka phaLo vRkSa para ja paripakva thayA pachI toDavAmAM Ave che ane koI phaLa pUrNa paripakva thayA pahelAM ja toDIne bIjA prayogathI pUrNa paripakava banAvAya che. vRkSa para pUrNa paripakva bananArA phaLonA bIjamAM to ugavAnI yogyatA banI ja jAya che. paraMtu anya prayogathI paripakava banAvAelA keTalAka phaLonA bIja paripakva bane che ane koI phaLonA bIja paripakva banatA nathI tathA aneka bIjavALA eka phaLamAM paNa koI bIja paripakva thAya che, koI bIja paripakva thatA nathI. utpAdaka(ugavAnI) zakti :- vRkSa para ke pachI je bIja pUrNa paripakva banatuM nathI, temAM pUrNa vikasita avasthA hovA chatAM paNa ugavAnI yogyatA AvatI nathI. je pUrNa paripakva thaI jAya che te ja ugI zake che. phaLanI pUrNa vikasita avasthA thavA para bIjanI paNa pUrNa vikasita avasthA thaI jAya che. te lAMbI sthiti sudhI sacitta rahI zake che, paraMtu ugavAnI yogyatA to pUrNa paripakava thavA para ja thAya che. tethI koI bIjamAM ugavAnI yogyatA rahe che ne koI bIjamAM rahetI nathI. jemAM ugavAnI yogyatA che te 3-5-7 varSanI sthiti samApta thavA para acitta thaI javA chatAM paNa ugI zake che,(paudmaparihArathI). ane ugavAnI yogyatA vagaranAM citta hovA chatAM paNa nathI ugatA . tethI phaLanI pUrNa vikasita avasthAnuM pUrNa vikasita bIja potAnI sthiti paryaMta sacitta rahI zake che ane phaLanI pUrNa paripakva avasthAnuM pUrNa paripakva bIja potAnI sthiti paryaMta tathA tenA pachI te acitta thaI javA para paNa akhaMDa rahe tyAM sudhI ugI zake che. tethI ema samajavuM joie ke ugavAnA lakSaNa judA che ane sacitta hovAnA lakSaNa judA che. baMnene kaMIka to saMbaMdha che paNa avinAbhAva saMbaMdha karI zakAto nathI. bIja ane phaLano gara(mAvA) sAtheno saMbaMdha :- phaLamAM bIja pUrNa paripakva na thayuM hoya yA phaLa svayaM pUrNa paripakva na thayuM hoya to phaLano mAvo(gara) paNa pUrNa acitta kahI zakAto nathI. phaLanA pUrNa paripakva thayA pachI tenA DIMTIyAmAM ane bIjamAM jIva rahe che. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 289 AgamasAra zeSa gara(mAvA) vibhAga acitta thaI jAya che. jo phaLamAM bIjano vikAsa thayo na hoya athavA bIja pUruM paripakva thayuM na hoya to teno gara(mAvo) sacitta ke mizra hoya che. zastra pariNata thavA para ja te acitta thaI zake che, tenI pahelA te acitta thatuM nathI. traNa yoni - pannavaNA sUtranA yonipada 9 mAM vanaspatinI sacitta, acitta ane mizra traNa yoni batAvI che. tethI pUrNa acitta bIja paNa ugI zake che,(paTTiparihArathI). A Agama pramANathI paNa ugavAnI ane sacitta hovAnI sAthe avinAbhAva saMbaMdha karI zakAto nathI. paraMtu e spaSTa thAya che ke vanaspati sacitta acitta bIjothI paNa ugI zake che ane saMmUrchAima arthAt bIja vinA paNa uge che. anaMtakAya jigneza - anaMtakAyano zo artha che? jemAM eka nAnakaDA zarIramAM anaMta jIva hoya ane jemAM pratikSaNa te jIva jagyA ke maryA kare che, te padArthane anaMtakAya kahe che. jigneza :- nAnA zarIrano Azaya zuM thAya? jJAnacaMda -eka soyanA agrabhAga para asaMkhya goLA hoya, pratyeka goLAmAM asaMkhya pratara hoya che, pratyeka prataramAM asaMkhya zarIra hoya che ane e nAnA (nAnakaDA) zarIramAM anaMta jIva hoya che. jiza - A anaMtakAya zuM kaMdamULa ja hoya che? jJAnacaMda - kaMdamULa to anaMtakAya hoya ja che. te sivAya paNa aneka anaMtakAya hoya che. jema ke- (1) jyAM paNa, jemAM paNa kuga thAya te phuga anaMtakAya che. (2) je vanaspatinA pAMdaDA vagere koIpaNa bhAgamAMthI dUdha nIkaLe tyAre te avasthAmAM. dA.ta. AkaDAnuM pAna, kAcI magaphaLI vagere. (3) jo koI paNa lIluM zAka ke vanaspatino bhAga toDatA eka sAthe "taDa' evo avAja Ave ane te bhAga tUTI jAya. jema ke bhIMDA, kAkaDI, turiyA vagere. (4) je vanaspatine cAkU vaDe goLAkAra kApavAthI tenI sapATI para rajakaNa jevA jalabiMdu dekhAya te. (5) je vanaspatinI chAla, aMdaranA garathI paNa jADI hoya te anaMtakAya che. (6) je pAMdaDAmAM rago dekhAya nahIM te. (7) je kaMda ane mULa bhUminI aMdara pAkIne nIkaLe te. (8) badhI ja vanaspatinA kAcA mULiyA. (9) badhIja vanaspatinI kAcI kUMpaLo. (10) komaLa tathA rago dekhAya nahIM tevI pAMkhaDIyovALAM phUla. (11) palALelA kaThoLa ke dhAnyamAM tatkALa phaNagA phUTayA hoya te. (12) kAcA komaLa phaLa-AmalI, maMjarI vagere. upara jaNAvela lakSaNo vanaspatinA koI paNa vibhAgamAM dekhAya to te badhAM vibhAgo anaMtakAya che. vizeSa jANakArI tathA pramANa mATe pannavaNA sUtranuM adhyayana karavuM joie. juo sArAMza bhAga-2. kaMdamULanA keTalAka nAmo A mujaba che- (1) kAMdA, baTeTA (2) ratALu (3) sUraNa (4) bITa, vajakaMda (5) lIlI haLadara, AMbA haLadara (6) Adu (7) DuMgaLI (8) lasaNa (9) gAjara (10) mULA (11) aDavI (12) sakkarIyA vagere. pariziSTa-2: phleza utpatti ane tenI upazAMti [uddezaka-1H sUtra-34] jo ke sAdhu AtmasAdhanAne mATe saMyama svIkAra karI pratikSaNa svAdhyAya, dhyAna Adi saMyama kriyAomAM apramata bhAvathI vicaraNa kare che tathApi zarIra, AhAra, ziSya, guru, vastra, pAtra Adi kaSAyanA nimitta banI jAya che kAraNa keH 1. pratyeka vyaktino svabhAva, kSayapakSama, viveka bhinna-bhinna hoya che. 2. krodha-mAna Adi kaSAyonI upazAMti paNa badhAnI alaga-alaga hoya che. 3. parigrahatyAgI hovA chatAM dravyo ane kSetronA pratye amamatva bhAvamAM bhinnatA rahe che. 4. vinaya, saralatA, kSamA, zAMti Adi guNonA vikAsamAM badhAne eka samAna saphaLatA maLatI nathI. 5. anuzAsana karavAmAM ane anuzAsana pALavAmAM paNa badhAnI kSamatA barAbara hotI nathI. 6. bhASA prayogano viveka paNa pratyekano bhinna-bhinna hoya che. ItyAdi kAraNothI sAdhanAnI apUrNa avasthAmAM- pramAdavaza, udayabhAvathI bhikSuo-bhikSuo vacce paraspara kyAreka kaSAya ke kaleza utpanna thaI jAya che. bhASyakAre kalaha utpattinA nimitta kAraNa A pramANe batAvyA che. (1) ziSyone mATe (2) upakaraNone mATe (3) kaTu vacananA uccAraNathI (4) bhUla sudhAravAnI preraNA karavAnA nimittathI (5) paraspara saMyama nirapekSa carcA vArtA ane vikathAonA nimittathI (6) zraddhA sampanna viziSTa sthApanA kulomAM gocarI karavA ke nahi karavAnA nimittathI. kleza utpanna thayA pachI paNa saMyamazIla muninA saMjavalana kaSAyane kAraNe azAMta avasthA adhika samaya rahetI nathI. te sAvadhAna thaIne AlocanA prAyazcitta karIne zuddha thaI jAya che. paraMtu prastuta sUtramAM eka viziSTa saMbhAvanA batAvIne, tenuM samAdhAna kyuM che ke kyAreka koI sAdhu tIvra kaSAyodayamAM AvIne svecchAvaza upazAMta thavA na icche tyAre bIjA upazAMta thanArA sAdhue te vicAravuM joie ke kSamApanA, zAMti, upazAMti Adi Atmanirbhara che, paravaza nathI. jo yogya upAya karavA chatAM paNa bIjo zAMta na thAya ane vyavahAramAM zAMti paNa na lAve to tenA koIpaNa prakAranA vyavahArathI pharIthI azAMti na thavI joie. svayaM pUrNa upazAMta ane kaSAya rahita thaI javAthI svayaMnI ArAdhanA rahevAthI tenI ja virAdhanA thAya che, baMnenI nahi, tethI sAdhune mATe e jinAjJA che ke sAdhaka svayaM pUrNa upazAMta thaI jAya. A viSayamAM prazna upasthita ryo che ke jo anya sAdhu upazAMta na thAya ane ukta vyavahAra paNa zuddha na kare to ekalAne upazAMta thavuM zuM jarUrI che? tenA uttaramAM samajAvyuM che ke "kaSAyonI upazAMti karavI" e saMyamanuM mukhya lakSaNa che. tenAthI vItarAga Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 290 bhAvanI prApti thAya che. pratyeka sthitimAM zAMta rahevuM e ja saMyama dhAraNa karavAno ane pAlana karavAno sAra che. tethI potAnA saMyamanI ArAdhanA mATe, svayaM sarvathA upazAMta thaI javuM atyaMta Avazyaka samajavuM. pariziSTa-3H zauca ane svAdhyAya mATe rAtrimAM gamanAgamana vidhi [uddezaka-1 sUtra-46-47] malamUtra tyAgavAnA sthAnane "vicAra-bhUmi' kahevAya che ane svAdhyAyanA sthAnane "vihAra-bhUmi' kahevAya che. rAtrinA samayamAM ke saMdhyAkALamAM jo koI sAdhune malamUtra visarjana mATe javAnuM jarUrI hoya to tene potAnA sthAnathI, bahAra(vicAra-bhUmimAM) ekalA javuM na joIe. evI rIte uktakAlamAM jo svAdhyAyArthe vihArabhUmimAM javuM hoya to upAzrayanI bahAra ekalA na javuM joIe. eka ke be sAdhune sAthe laIne jaI zakAya che. upAzrayano aMdarano bhAga tathA upAzrayanI bahAra so hAthanuM kSetra upAzrayanI sImAmAM gayuM che, tenAthI dUra javAnI apekSAthI satramAM bahiyA" zabdano prayoga ryo che athavA gAmanI bahAra evo artha paNa "bahiyA' zabdano thAya che. svAdhyAyane mATe ke mala visarjana mATe dUra jaIne punaH AvavAmAM samaya adhika lAge che. A kAraNathI ekalA javAmAM aneka Apattio ane AzaMkAonI saMbhAvanA rahe che. jema ke- (1) sarpa Adi jAnavaranA karaDavAthI, mUccha AvavAthI ke koI Takkara lAgavAthI paDI zake che. (2) cora, grAma rakSaka Adi pakaDI zake che ane mArapITa karI zake che. (3) athavA Ayu samApta thaI jAya to tenA maravAnI ghaNA samaya sudhI koIne jANakArI thatI nathI. ityAdi kAraNothI rAtrimAM ekalA sAdhue mala tyAga mATe ane svAdhyAya karavA mATe upAzrayanI sImAnI bahAra na javuM joie. upAzrayanI sImAmAM javAthI ukta doSonI saMbhAvanA prAyaH rahetI nathI. kAraNa ke tyAM to anya sAdhuonuM AvavA javAnuM rahyA kare che ane koI avAja thAya to sAMbhaLI paNa zakAya che. sAdhuonI saMkhyA vadhu hoya ane makAna nAnuM hoya athavA upAzrayamAM asvAdhyAyanuM koI kAraNa thaI jAya to rAtrimAM svAdhyAya mATe anyatra gamanAgamana karI zakAya che, anyathA rAtrimAM IryAno kAla na hovAthI gamanAgamana karavAno niSedha ja che. upAzrayanI yAcanA karatI vakhate paNa te maLa mUtra tyAgavAnI bhUmithI sampanna hoya tenuM khAsa dhyAna rAkhavuM joie, evuM vidhAna AcA. zru. 2 a.2 1.ramAM tathA dazavai. a. 8 gAthA-para mAM che. maLa mUtra Adi zarIranA svAbhAvika vegone rokI zakAtA nathI eTale rAtrimAM paNa Avazyaka hoya tyAre koI sAdhune bahAra javuM paDe che. bhASyakAre batAvyuM che ke jo sAdhu bhayabhIta thanArA na hoya ane upayurkata doSonI saMbhAvanA na hoya to sAthenA sAdhuone sUcitta karIne sAvadhAnI rAkhatA ekalA paNa jaI zake che. be sAdhu che, eka bImAra che athavA traNa sAdhu che, eka bImAra che, ekane tenI sevAmAM besavuM jarUrI che to tene sUcitta karIne sAvadhAnI rAkhIne ekalA paNa jaI zakAya che. aneka kAraNothI athavA abhigraha, paDimA Adi dhAraNa karavAthI ekalA vicaravAvALA sAdhu paNa kyAreka rAtrimAM bahAra javuM paDe to sAvadhAnI rAkhIne jaI zake che. utsargavidhithI sUtramAM kahyA anusAra eka ke be sAdhuone sAthe laIne ja javuM joie. ekathI paNa adhika sAdhuone sAthe laI javAnuM kAraNa e che ke kyAMka-kyAMka atyadhika bhayajanaka sthAna hoya che. sAdhvIne to divase paNa gocarI Adi kyAMya paNa ekalA javAno niSedha ja che. ataH rAtrimAM to tenuM dhyAna rAkhavuM vadhu Avazyaka che. be thI adhika sAdhvIjIone javAnuM arthAt traNa ke cArane javAnuM kAraNa mAtra bhayajanaka sthiti ke bhayabhIta hovAnI prakRti ja samajavI joie. zeSa vivecana sAdhu saMbaMdhI vivecananI samAna ja samajavuM joIe. paraMtu sAdhvIjIone koI paNa prakAranA apavAdamAM paNa ekalA javAnuM ucitta nathI ane koI vizeSa paristhiti hoya to zrAvikAne sAthe laIne javuM zreyaskara rahe che anya koI vizeSa paristhitimAM teo uccAra mAtrakamAM mala visarjana karI prAtaH kAle paraThI paNa zake che ane tenuM yathAyogya prAyazcitta karI zake che. pariziSTa-4: AkhI rAta pANI ane agni rahevAvALA sthAna [uddezaka-2: sUtra-7] : je makAnamAM AkhI rAta ke rAtadivasa agni baLatI rahe che, te(kuMbhAra zALA ke luhArazALA) sthAnamAM sAdhune rahevuM kalpatuM nathI. jo rahevAnA sthAnamAM ane gamanAgamananA mArgamAM agni jalatI na hoya paraMtu anyatra kyAMya paNa (vibhAgamAM) jalatI hoya, to rahevuM kahyuM che. evI rIte saMpUrNa rAtri ke divasa-rAtri jayAM dIpaka jale che te sthAna paNa akalpanIya che. agni ke dIpaka yukta sthAnamAM rahevAthI doSa :- (1) agni ke dIpakanI pAse gamanAgamana karavAthI agnikAyanA jIvonI virAdhanA thAya che. (2) havAthI koI upakaraNa paDIne baLI zake che. (3) dIpakane kAraNe AvanArA trasa jIvonI virAdhanA thAya che. (4) ThaMDI nivAraNa karavA mATeno saMkalpa utpanna thaI zake che. AcA. zru. 2 a. 2 u. 3mA paNa agniyukta sthAnamAM rahevAno niSedha che ane nizItha u. 16 mAM, enA prAyazcittanuM vidhAna che, ene paNa sarva rAtrinI apekSAe samajavuM. A Agama sthaLomAM alpakAlIna agni ke dIpakano niSedha ryo nathI. kAraNa ke A sutranA prathama uddezakamAM puruSa sAgArika upAzrayamAM sAdhune ane strI sAgArika upAzrayamAM sAdhvIne rahevAnuM vidhAna che, jyAM agni ke dIpaka jalavAnI saMbhAvanA paNa rahe che. tethI A sUtrothI saMpUrNa rAtri agni jalavAnA sthAnono ja niSedha samajavo joie. anya vivecana pUrva sUtranI samAna samajavuM joie. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 291 jainology AgamasAra je sthAnomAM puruSa ke strI koI paNa svapakSano nivAsa hoya tyAM agni ane pANI to rahe ja che, kAraNa ke teo pIvA mATe pANI rAkhaze ane anya kArya mATe samaya para agni ane dIpaka jalAve, te svAbhAvika che. teone pIvAnuM pANI alaga vibhAgamAM rahe che ane teonA dIpaka ane agni paNa alaga vibhAgamAM rahe che, athavA alpakAlIna hoya che, saMpUrNa divasa rAta jalanArA nathI. hotA. bhASyakAre agni ane dIpaka saMbaMdhI thanArA je doSa batAvyA che, te vadhAre khullA dIpakamAM ghaTita thAya che tathApi vartamAnanI vijaLImAM paNa kaMIka to ghaTita thAya che, arthAt trasa jIvonI virAdhanA ane prakAzano upayoga levAnA pariNAma ke pravRtti thavI temA paNa saMbhava che. niSkarSa A ja che ke gRhasthanI nizrAvALA alaga vibhAgamAM pANI rahe ke alpa samaya mATe kyAMya paNa agni dIpaka jale to sAdhune rahevAmAM bAdhA nathI, paraMtu rAta AkhI agni ke dIpaka saLage ane sAdhunI nezrAvALA vibhAgamAM divasa rAta pANI rahe to tyAM na rahevuM joie; anya sthAnanA abhAvamAM eka be rAtri rahI zake che. pANInA niSedha viSe sUtramAM acitta jalanuM ja kathana che. tathApi sacitta jalanI virAdhanA thavAno saMbhava hoya to tyAM paNa na rahevuM joie. pariziSTa-pa: dasa kalpa ane tenA vikalpo [uddezaka-4 sUtra-19] je sAdhu acalakalpa Adi dasa prakAranA kalpamAM sthita thAya che ane paMcayAma rUpa dharmanuM pAlana kare che? evA prathama ane aMtima tIrthakaranA sAdhuone kalpasthita kahe che. je acalakalpa Adi dasa prakAranA kalpamAM sthita nathI paraMtu amuka ja kalpomAM sthita che ane cAtyAma rUpa dharmanuM pAlana kare che evA madhyavartI bAvIza tIrthakaronA sAdhu akalpasthita kahevAya che. je AhAra gRhasthoe kalpasthita sAdhuone mATe banAvyo che, tene teo grahaNa karI zakatA nathI. paraMtu akalpasthita sAdhu grahaNa karI zake che. temaja je AhAra akalpasthita sAdhuo mATe banAvyo hoya tene anya akalpasthita sAdhu grahaNa karI zake che ane badhA kalpasthita sAdha grahaNa karI zakatA nathI. dasa kalpa(sAdhanA AcAra) A prakAre che1. acalakalpa- amaryAdita vastra na rAkhavA paraMtu maryAdita vastra rAkhavA. raMgIna vastra na rAkhavA paraMtu svAbhAvika raMganA arthAt sapheda raMganA vastra rAkhavA. mUlyavAna camakatA vastra na rAkhavA paraMta alpa mUlyanA sAmAnya vastra rAkhavA. 2. audezika kalpa- anya koI paNa sAdharmika ke sAMbhogika sAdhuonA udezyathI banAvelA AhAra Adi dezika doSavALA hoya che. evo AhAra grahaNa na karavo. 3. zayyAtarapiMDa kalpa- zayyAdAtA(makAna mAlika)nA AhArAdi grahaNa na karavA. 4. rAjapiMDa kalpa- mukuTa abhiSikta, rAjAonA AhAradina levA. 5. kRtikarma kalpa- ratnAdhikane vaMdana Adi vinaya vyavahAra karavo. 6. vrata kalpa- pAMca mahAvratonuM pAlana karavuM athavA cAra yAmanuM pAlana karavuM, cAra yAmamAM cothA ane pAMcamA mahAvratanuM sammilita nAma (bahiddANa) che. 7. jyeSTha kalpa- jenI vaDI dIkSA(upasthApanA) pahelA thaI hoya che, te jyeSTha kahevAya che. teone jyeSTha mAnIne sarva vyavahAra karavo te jyeSTha kalpa kahevAya che. sAdhvIone mATe badhA sAdhu yeSTha hoya che, tethI teone jyeSTha mAnIne vyavahAra karavo, te puruSa jyeTha kalpa kahevAya che. 8. pratikramaNa kalpa- nityaniyamita rUpathI daivasika ane rAtrika pratikramaNa karavuM. 9. mAsa kalpa- hemaMta ane grISma RtumAM vicaraNa karatA thakAM koI paNa prAmAdimAM eka mAsathI adhika na rahevuM tathA eka mAsa rahyA pachI be mAsa sudhI pharIthI tyAM AvIne na rahevuM, sAdhvIne mATe eka mAsanA sthAna para be mAsano kalpa samajavo. 10. cAturmAsa kalpa- varSA RtumAM cAra mAsa sudhI eka ja prAmAdimAM sthita rahevuM ,vihAra na karavo. cAturmAsa pachI te gAmamAM na rahevuM ane ATha mAsa(ane pachI cAturmAsa AvI javAthI bAra mAsa) sudhI pharIthI tyAM AvIne na rahevuM. A dasa kalpanuM prathama ane aMtima tIrthakaranA sAdhu-sAdhvIoe pAlana karavuM Avazyaka hoya che. madhyama tIrthakaronA sAdhu sAdhvIoe cAra kalpanuM pAlana karavuM Avazyaka hoya che, zeSa cha kalponuM pAlana karavuM teone Avazyaka nathI. cAra Avazyaka kalpa- (1) zayyAtarapiMDa kalpa (2) kRtikarma kalpa (3) vrata kalpa (4) jyeSTha kalpa. cha aicchika kalponuM spaSTIkaraNa:(1) acela- alpa mUlya ke bahumUlya temaja alpa ke adhika parimANamAM IcchAnusAra je maLe tevA vastro rAkhavA. vayaMnA nimitte banAvela AhArAdi na levA paraMta anya koI sAdharmika sAdhane mATe banAvela AhArAdi icchAnusAra levA. (3) rAjapiMDa- murdhAbhiSikta rAjAono AhAra grahaNa karavAmAM IcchAnusAra karavuM. (4) pratikramaNa- niyamita pratikramaNa IcchA hoya to karavuM paraMtu pAkhI, cAturmAsika ane sAMvatsarika pratikramaNa avazya karavuM. (5) mAsa kalpa- koIpaNa grAmAdimAM eka mAsa ke tenAthI adhika icchAnusAra rahevuM ke game tyAM AvIne rahevuM. (6) cAturmAsa kalpa- icchA hoya to cAra mAsa eka jagyAe rahevuM athavA na rahevuM paraMtu saMvatsarI pachI kArataka suda punama sudhI eka ja jagyAe rahevuM. tyAra pachI icchA hoya to vihAra karavo, IcchA na hoya to na karavo. pariziSTa-6: bAra sahabhoga ane teno viveka [uddezaka-4: sUtra-20thI 28] sAdhu maMDalImAM eka sAthe besavuM, uThavuM, khAvuM, pIvuM tathA anya dainika kartavyonuM eka sAthe pAlana karavuM sahabhoga kahevAya che. samavAyAMga sUtranA 12mA samavAyamAM sahabhoganA bAra bheda batAvyA che, te A pramANe che Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 292 (1) upadhi- vastra pAtra Adi upakaraNonI paraspara Apa-le karavI. (2) zruta- zAstranI vAcanA levI ne devI = (3) bhaktapAna- paraspara AhAra pANI ke auSadhanI letI detI karavI. (4) aMjalI pragraha- saMyama paryAyamAM jayeSTha sAdhuonI pAse hAtha joDIne UbhA rahevuM ke teo sAme maLe tyAre mastaka jhukAvIne hAtha joDavA. (5) dAna- ziSyanI letI detI karavI. (6) nimaMtraNa- zayyA, upadhi, AhAra, ziSya ane svAdhyAya Adine mATe nimaMtraNa ApavuM. (7) abhyutthAna- dIkSA paryAyamAM koI jayeSTha sAdhu Ave tyAre UbhA thavuM. (8) kRtikarma- aMjaligrahaNa, Avartana, mastaka jhukAvIne hAtha joDavA ane sUtroccAraNa karI vidhi pUrvaka vaMdana karavuM. (9) vaiyAvRtya- aMga mardana Adi zArIrika sevA karavI, AhAra Adi laI AvIne devAM, vastrAdi sIvI devA ke dhovA, malamUtra Adi paraThavA athavA A sevA kArya anya sAdhu pAse karAvavuM. (10) samavasaraNa- eka ja upAzrayamAM besavuM, sUvuM, rahevuM Adi pravRttio karavI. (11) sanniSadyA- eka Asana,pATa upara besavuM athavA besavA mATe Asana,pATa ApavuM. (12) kathA-prabaMdha- sabhAmAM eka sAthe besIne athavA UbhA rahIne pravacana ApavuM. eka gaNanA athavA aneka gaNanA sAdhuomAM A bAra ja prakArano paraspara vyavahAra hoya che. te paraspara 'sahabhogika' sAdhu kahevAya che. je sAdhuomAM 'bhaktapAna' sivAya agiyAra vyavahAra hoya che, teo paraspara anya sahabhogika sAdhu kahevAya che. AcAra-vicAra lagabhaga samAna hovAthI teo samanoza sAdhu paNa kahevAya che. samanojJa (zuddhAcArI) sAdhuonI sAthe A agiyAra ke bAra prakArano vyavahAra karAya che. amanojJa arthAt pArzvastha Adi ane svacchaMdAcArInI sAthe A bAra prakArano vyavahAra karAto nathI. loka vyavahAra ke apavAda rUpamAM gItArthanA nirNayathI tenI sAthe thoDo vyavahAra karI zakAya che, tyAre tenuM koI prAyazcitta AvatuM nathI. akAraNa gItArtha--bahuzruta zramaNanI AjJA vinA A vyavahAra karavAthI prAyazcitta Ave che. gRhasthanI sAthe A bAra vyavahAra hotA nathI. sAdhuonA sAdhvIjIonI sAthe utsarga vidhithI cha vyavahAra ja hoya che ane cha vyavahAra ApavAdika sthitimAM karI zakAya che. utsarga vyavahAra (1) zruta (bIjo) (2) aMjali pragraha (cotho) (3) ziSyadAna (pAMcamo) (4) abhyutthAna (sAtamo) (5) kRtikarma (AThamo) (6) kathA prabaMdha (bAramo) apavAda vyavahAra (1) upadhi(pahelo) (2) bhaktapAna (trIjo) (3) nimaMtraNa (chaThTho) (4) vaiyAvRtya (navamo) (5) samavasaraNa (dasamo) (6) sanniSadyA (agiyAramo) prAyazcitta :- A bAra vyavahAra gRhasthonI sAthe karavAthI guru caumAsI prAyazcitta Ave che. svacchaMdAcArInI sAthe A vyavahAra karavAthI guru caumAsI ane pArzvasthAdinI sAthe karavAthI laghu caumAsI ke laghu mAsika prAyazcitta Ave che. sAdhvIjIonI sAthe akAraNa ApavAdika vyavahAra karavAthI laghu caumAsI ane gItArthanI AjJA vinA karavAthI guru caumAsI prAyazcitta Ave che. anya sahabhogika samanojJa sAdhuonI sAthe AhAra-pANIno vyavahAra karavAthI laghu caumAsI prAyazcitta Ave che. pariziSTa-7 : gaccha parivartananI AjJA [uddezaka-4 : sUtra-20thI 28] : sUtra paThita vAkyothI e sUcitta karela che ke jyAre koI sAdhu ema jANe ke A saMghamAM rahetAM eka maMDalImAM AhAra--pANI ane anya kRtikarma karavA chatAM bhAvavizuddhinA sthAna para saMkleza vRddhi thaI rahI che ane A kAraNathI mArA jJAna, darzana, cAritra AdinI yogya sAdhanA thaI zakatI nathI, tyAre te potAne saMklezathI bacAvavA mATe tathA jJAna-cAritra AdinI vRddhine mATe anya gaNamAM, jyAM dharmalAbhanI saMbhAvanA adhika hoya tyAM javAnI icchA kare to te jenI nezrAmAM rahyA che, tenI anujJA(svIkRti) laIne jaI zake che. pariziSTa-8 : udgAla(oDakAra) ane teno viveka [uddezaka-5 H sUtra-10] : jyAre koIpaNa sAdhu mAtrAthI vadhu AhAra-pANI karI le che tyAre tene udgAla(khAdheluM pAchuM) Ave che ane peTamAMthI anna ane pANI mukhamAM AvI jAya che.eTalA mATe gurujanono upadeza che ke sAdhue mAtrAthI ochuM khAvuM-pIvuM joie kadAcit sAdhuthI adhika mAtrAmAM AhAra-pANI thaI jAya ane rAtamAM yA saMdhyAkAlamAM ghacarako AvI jAya to tene sUtrokta vidhi anusAra vastra AdithI mukhane zuddha karI levuM joie. ghacarakAmAM AvelA AhAra pANIne pAchuM gaLI jAya to te prAyazcittano bhAgI bane che. A viSayane spaSTa karavA mATe bhASyakAre eka rUpaka ApyuM che. jema ke-- Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology | kaDAImAM mAtrAthI ochuM dUdha Adi ukALavA ke rAMdhavA mUkyuM hoya to te tenI aMdara(kaDAInI aMdara) ukaLatuM rahe che, bahAra AvatuM nathI paraMtu jyAre kaDAI bharIne dUdha ke anya padArtha ukALAya ke pakAvAya che, tyAre temAM ubharo AvavA para te kaDAImAMthI bahAra nIkaLI jAya che ane kyAreka to te cUlAnI Agane paNa bujAvI de che. AvI rIte maryAdAthI adhika AhAra karavAthI ghacarako AvI jAya che. ocho AhAra karavAthI udgAla Avato nathI. 293 AgamasAra pariziSTa-9 : sAdhvIne abhigrahayukta Asanano niSedha [uddezaka-5 : sUtra-20-32] yadyapi abhigraha Adi sAdhanAo vizeSa nirjarAnA sthAna che, topaNa zAstramAM sAdhvIne mATe brahmacarya mahAvratanI surakSAmAM bAdhaka hovAthI A Asana saMbaMdhI abhigrahono niSedha ryo che tathA bhASyamAM agItArtha sAdhuone paNa A abhigrahone dhAraNa karavAno niSedha ryo che. vIrAsana ane goduhikAsana e strInI zArIrika samAdhine anukULa nathI hotA te kAraNathI bhASyakAre teno niSedha ryo che. vIrAsaNa godohI muttuM, savva vi tANa kauti .- te paNa paDucca ce N, suttA u abhiggahaM kappa / artha :-- vIrAsana ane godohikAsanane choDIne pravRttinI apekSAe badhA Asana sAdhvIe karavA kalpe che. sUtromAM je niSedha kyoM che te abhigrahanI apekSAthI ryo che. pariziSTa-10 : avalaMbana yukta Asanono vidhi niSedha [uddezaka-5 : sUtra-33-36] : 'AkuMcanapaTTaka'nuM bIjuM nAma 'paryastikApaTTaka' che. A cAra AMgula pahoLuM ane zarIra pramANa jeTaluM sutaranuM vastra hoya che. bhIMta Adino sahAro na levo hoya to teno upayoga karI zakAya che. jyAM dIvAla Adi para udhaI Adi jIvonI saMbhAvanA che ane vRddha glAna Adine avalaMbana laIne besavuM Avazyaka hoya to A paryastikApaTTathI kamarane ane ghUMTaNane UMcA karIne pagone bAMdhI devAthI ArAma khurazInI jema avasthA thaI jAya che ane dIvAlano sahAro levA samAna zarIrane ArAma maLI jAya che. paryastikApaTTa lagAvIne A rIte besavuM garvayukta Asana thAya che. sAdhvIne mATe A prakAre besavuM zarIra-saMracanAnA kAraNe loka niMdita thAya che eTalA mATe sUtramAM tenA mATe paryastikApaTTakano niSedha ryo che. bhASyakAre batAvyuM che ke atyaMta Avazyaka hoya to sAdhvIe paryastikApaTTaka lagAvIne tenA upara vastra oDhIne besavAno viveka rAkhavo joie. sAdhue paNa sAmAnyapaNe paryastikApaTTa na lagAvavo joie kAraNa ke vizeSa paristhitimAM upayoga karavAne mATe ja A aupagrahika upakaraNa che. pUrva sUtromAM avalaMbana levA mATe paryastikA vastranuM kathana ryA pachI AgaLanA sUtromAM avalaMbana yukta khurazI Adi AsanonuM varNana che. Avazyaka hovA para sAdhu A sAdhanono upayoga karI zake che. e na maLavAthI paryastikApaTTano upayoga karI zake che. je bhikSuone paryastikApaTTanI haMmezAM AvazyakatA pratIta thAya to teo tene potAnI pAse rAkhI zake che. kAraNa ke khurazI Adi sAdhana badhA kSetromAM upalabdha hotA nathI. sUtramAM sAdhvIne mATe avalaMbana yukta A Asanono(kursI Adino paNa) niSedha ryo che. sAdhu-sAdhvI kyAreka sAmAnya rUpathI paNa khurazI Adi upakaraNa upayogamAM levAnuM jarUrI samaje to avalaMbana lIdhA vinA teno upayoga ka2e A temano svaviveka kahevAya. sAdhune anya pITha--laga maLI jAya to viSANa(ziMgaDAM jevA) yukta pITha phalaga Adi upayogamAM na levA joie. kAraNa ke sAvadhAnI na rahe to tenI TakkarathI paDI javAthI coTa lAgavAnI saMbhAvanA rahe che ane aNIdAra hoya to kheMcavAnI paNa saMbhAvanA rahe che. vyavahAra prathama uddezakano sArAMza sUtra-1-14 : eka mAsathI laIne pAMca mahinA sudhInA prAyazcitta sthAnanuM ekavAra athavA aneka vAra sevana karIne koI kapaTa rahita AlocanA kare to tene eTalA mAsanuM prAyazcitta Ave che ane kapaTa sahita AlocanA kare to tene eka gurumAsanuM adhika prAyazcitta Ave che ane cha mAsa athavA enAthI vadhAre prAyazcitta sthAnanuM sevana thAya tyAre cha mAsanuM ja prAyazcitta Ave che. sUtra-15-18 : prAyazcitta vahana karatA thakAM(te daramyAna) pharI doSa lagAvIne be caubhaMgIomAMthI koIpaNa bhaMgathI AlocanA kare to tenuM prAyazcitta daIne AropaNA karI devI joie. e aDhAra sUtro nizItha uddezaka vIsanA aDhAra sUtranI samAna che. sUtra-19 : pArihArika ane apArihArika sAdhuoe eka sAthe besavuM, rahevuM vagere pravRtti na karavI joie ane jo jarUrI ja hoya to sthavironI AjJA laIne tema karI zake che. sUtra-20-22 : pArihArika sAdhu zakti hoya to tapa vahana karatAM thakA sevAmAM jAya ane zakti alpa hoya to sthavira bhagavaMtanI AjJA laIne tapa choDIne paNa sevAmAM jaI zake che. rastAmAM vihAra karavAnI dRSTithI ene kyAMya javuM athavA rokAvuM na joie, roga AdinA kAraNe vadhAre rokAI zake che; anyathA eka jagyAe eka ja rAta rahI zake che. sUtra-23-25 : ekalavihArI, bhUtapUrva AcArya, upAdhyAya, gaNAvacchedaka athavA sAmAnya sAdhu asaphaLatAne kAraNe pharIthI gacchamAM AvavAnI icchA kare to e sAdhune tapa athavA cheda prAyazcitta ApIne gacchamAM apanAvI levA joie. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 294 sUtra-26-30H pArthastha Adi pAMca prakAranA sAdhuo gacchamAM pharIthI AvavA icche ane teono saMyamabhAva thoDo rahyo hoya to tapa athavA chedanuM prAyazcitta daIne ene gacchamAM samAvI levA joie ane saMyama bAkI na rahyo hoya to tene pharIthI navI dIkSA devI. joIe. sUtra-31 : koI vizeSa paristhitithI anyaliMga athavA gRhasthaliMga dhAraNa karelA sAdhune pharIthI svaliMga dhAraNa karI gacchamAM rahevuM hoya to tene AlocanA sivAya bIjuM prAyazcitta AvatuM nathI. sUtra-3ra : koI sAdhu saMyama choDIne gRhasthano veSa dhAraNa karI lya ane pharI pAchA gacchamAM AvavA icche to ene navI dIkSA sivAya bIjuM koI prAyazcitta nathI. sUtra-33H jo koI sAdhune potAnA akRtya sthAnanI AlocanA karavI hoya to te AlocanA- 1. potAnA AcAryanI pAse kare. 2. teonI(AcAryanI) upasthiti na hoya to potAnA gacchanA bIjA bahuzruta sAdhunI pAse kare. 3. temanI hAjarI na hoya to bIjA gacchanA bahuzruta sAdhu athavA AcAryanI pAse kare. 4. teonA abhAvamAM phakta veSadhArI bahuzruta sAdhunI pAse kare. 5. e na hoya to dIkSA laIne choDI dIdhela bahuzruta zrAvakanI pAse kare. 6. eno paNa abhAva hoya to samyagudaSTi athavA samabhAvI jJAnI pAse AlocanA kare ane svayaM prAyazcitta grahaNa kare. 7. temaja tenA abhAvamAM gAmanI bahAra arihaMta, siddha prabhunI sAkSIthI AlocanA karIne svayaM prAyazcitta svIkAra kare. (ahiM aMta sudhI kyAMya paNa maMdira ke mUrti no ullekha nathI paNa aMte gAmanI bahAra pUrva tathA utara dizA saMmukha thaI arihaMta ane sidhdhanuM AlaMbana levAnuM vidhAna che.) bIjA udezakano sArAMza sUtra1-5H vicaraNa karanArA be athavA be thI vadhAre bhikSuo AcArya AdinI upasthiti vinA paNa parihAratapa vahana karI zake che sUtra-6-17H (ruNa) rogI sAdhuonI koIpaNa avasthAmAM upekSA na karavI joie temaja teone gacchanI bahAra na kADhavA joie paNa teonI yathAyogya sevA karavI joie. sUtra-18-rara - navamA, dazamA prAyazcitta prApta karela sAdhune saMsArano veSa paherAvIne pachI ja dIkSA ApavI joIe. kyAreka saMsArano veSa dhAraNa karAvyA vinA paNa punaH dIkSA devI e gaccha saMcAlakanA nirNaya para AdhAra rAkhe che. sUtra-23-24: AkSepa ane vivAdanI paristhitimAM spaSTa pramANita thAya to ja prAyazcitta devuM, pramANita na thAya to svayaM doSI doSano svIkAra kare tyAre ja prAyazcitta devuM. sUtra-25: jenAM mRta ane dIkSA paryAya eka guru sAMnidhyanA hoya, evA sAdhune pada ApavuM. sUtra-26: parihAra tapa pUrNa thayA bAda paNa keTalAka divasa AhAra alaga rahe che. cha mAsanI apekSA, utkRSTa eka mahinA sudhI. paNa AhAra judo karavAmAM Ave che ke jethI saMvibhAga vinA te dUdha vagerenuM sevana karI zake che. sUtra-27: parihAra tapa karanArAne sthaviranI AjJA thAya to ja bIjA sAdhu tene AhAra lAvIne daI zake che ane vizeSa AjJA laIne ja te kyAreka paristhitivaza vinayanuM sevana karI zake che anyathA sadA vigaya rahita AhAra kare che. sUtra-28-29H sthaviranI sevAmAM rahelA pArihArika sAdhune kyAreka AjJA thavAthI baMnenI gocarI sAthe lAvI zake che paNa sAthe vAparavuM nahIM, alaga potAnA pAtramAM laIne ja vAparavuM joie. trIjA uddezakano sArAMza sUtra-1-2 : buddhimAna, vicakSaNa, traNa varSanI dIkSA paryAyavALA ane AcArAMga, nizItha sUtrane artha sahita kaMThastha dhAraNa karelA evA "bhAva palichanna" sAdhu saMghADAnA pramukha banIne vicArI zake che. paraMtu gacchanA pramukha AcArya AdinI AjJA vinA vicaraNa kare to te yathAyogya tapa athavA bedarUpa prAyazcittanA pAtra bane che. sUtra-3-4H ochAmAM ochI traNa varSanI dIkSA paryAyavALA sAdhu AcAra- saMpana, buddhisaMpana, vicakSaNa, bahuzruta, jina pravacananI prabhAvanAmAM kazaLa tathA ochAmAM ochA AcArAMga ane nizItha sUtrane artha sahita kaMThastha karanArAne upAdhyAyanA pada para niyukta karI zakAya che. je bhikSu traNa varSanI dIkSA paryAyavALA hoya paNa te uparyukta guNa saMpanna na hoya to tene upAdhyAya pada para niyukta karI na zakAya. sUtra-pa-6: upAdhyAyane yogya guNo sAthe jo dIkSA paryAya pAMca varSa ane artha sahita kaMThastha zrutamAM ochAmAM ochA AcArAMga, sUyagaDAMga ane cAra chedasUtra kaMThastha hoya to tene AcArya pada para niyukta karI zakAya che tathA teo ATha saMpadA Adi dazAzrutaskaMdha dazA 4 mAM kahela guNothI paNa saMpanna hovA joIe. pAMca varSanI dIkSAparyAyavALA sAdhu uparyukta guNa saMpanna na hoya to tene AcArya pada para niyukta na karI zakAya. sUtra-7-8H uparyukta guNa saMpanna temaja ochAmAM ochI ATha varSanI dIkSA paryAyavALA tathA pUrvokta Agama sahita ThANAMga, samavAyAMga sUtrane kaMThastha karanAra sAdhune gaNAvacchedaka pada para niyukta karI zakAya che. ATha varSanI dIkSA paryAyavALA uparyukta guNa saMpanna na hoya to tene gaNAvacchedaka pada para niyukta na karI zakAya. sUtra-9-10H koI vizeSa paristhitimAM anya guNothI saMpanna yogyatAvALA sAdhu hoya to tene Avazyaka dIkSAparyAya ane zruta kaMThastha na hoya to paNa AcArya, upAdhyAya pada para niyukta karI zakAya che. gacchamAM bIjA koI bhikSu yogya na hoya tyAre ane atyaMta AvazyakatA hoya to ja A vidhAna samajavuM joie.A vidhAnathI navadIkSita sAdhune te ja divase AcArya banAvI zakAya che sUtra-11 : cAlIza varSanI umarathI ochI uMmaravALA ane traNa varSanI dIkSA paryAyathI ochA saMyamavALA sAdhu-sAdhvIone AcArya, upAdhyAyanI nizrA vinA svataMtra vicaravuM ke rahevuM kahyuM nahi, kAraNa ke teone AcArya, upAdhyAya e baMnenA saMrakSaNamAM Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 295 AgamasAra rahevuM jarUrI che. eTale uparyukta vayavALA sAdhuoe AcArya ane upAdhyAyathI rahita gacchamAM na rahevuM joie ane ekalavihAra paNa na karavo joie. sUtra-12 : uparyukta vayavALA sAdhvIoe AcArya, upAdhyAya ane pravartinI, A traNathI rahita gacchamAM na rahevuM joIe. teomAMthI koIno kALadharma thavA para paNa e pada para bIjAne niyukta karavA te sAdhu-sAdhvIone mATe Avazyaka kahyuM che. sUtra-13-17: koI sAdhunuM cothuM vrata bhaMga thAya to tene jIvana paryata badhA padane mATe ayogya jAhera karavAmAM Ave che. sUtra 18-22H jo padavIdhArI koI bIjAne e pada para niyukta karyA vinA saMyama choDIne cAlyA jAya ane te pharIthI dIkSA aMgIkAra kare to tene jIvana bhara koIpaNa pada ApI zakAya nahi. jo koI potAnuM pada bIjAne sopIne jAya athavA sAmAnya sAdhu saMyama tyAga karIne jAya ane pharIthI dIkSA lIdhA bAda tenI yogyatA hoya to traNa varSa bAda tene koIpaNa pada yathAyogya samaya para ApI zakAya che. sUtra-23-29 : bahuzruta sAdhu Adi prabala kAraNe aneka vAra jUTha, kapaTa, prapaMca, asatya AkSepa vagere apavitra pApakArI kArya kare athavA aneka sAdhu, AcArya Adi maLIne AvuM kRtya kare to te jIvana paryata sarva prakAranI padavIone sarvathA ayogya banI jAya che. emAM bIjo koI vikalpa hoto nathI. abahuzruta sAdhu to sarvathA badhA pramukhapadone ayogya ja hoya che. cothA uddezakano sArAMza sUtra-1-8: AcArya, upAdhyAye ekalA vicaravuM na joIe ane be dANAothI comAsu paNa karavuM na joIe. paraMtu te be ThANAothI vicArI zake che ane traNa ThANAothI cAturmAsa karI zake che. gaNAvacchedake be ThANAe vicaravuM na joIe ane traNa ThANAe cAturmAsa karavuM na joIe. paNa teo traNa ThANAthI vicaraNa karI zake che ane cAra ThANAthI comAsuM karI zake che. sUtra9-10 aneka AcArya Adie eka sAthe vicaravuM hoya to paNa uparyukta sAdhu saMkhyA potapotAnI nezrAmAM rAkhatA thakA ja vicaraNa karavuM joIe ane te ja vivekathI teoe cAturmAsamAM rahevuM joie. arthAt padavIdharone potAnA ziSya samudAya vagara rahevuM kalpa nahi. sUtra-11-12 : vicaraNa kAlamAM athavA cAturmAsamAM jo saMghADAnuM saMcAlana karanAra sAdhu kALadharma pAmI jAya to bAkI rahelA sAdhuomAM nAnA athavA moTA koI paNa sAdhu zrata ane paryAyathI yogya hoya to teNe pramukhatA svIkAra karavI joie ane jo koIpaNa sAdhu yogya na hoya to cAturmAsa athavA vicAravAnuM baMdha karIne turtaja yogya pramukha sAdhu athavA AcAryanA sAnidhyamAM pahoMcI javuM joie. sUtra-13-14: AcArya-upAdhyAya kALadharmanA samaye athavA saMyama choDIne jAya tyAre te jene AcArya upAdhyAyanA pada para nimaNUMka karavAnuM kahe tene ja te pada para sthApita karavA joie ane te yogya na hoya to AcArya nirdiSTane te pada na devuM ane jo pada ApI dIdhuM hoya to ene haTAvIne bIjA yogya sAdhune te pada daI zakAya che. je ayogyano khoTo pakSa tye te badhA prAyazcittane pAtra bane che sUtra-15-17: navadIkSita sAdhu yogya(kalpaka) thaI jAya tyAre tene agiyAramI athavA bAramI rAtri pahelAM vaDI dIkSA daI devI. joie ane enuM ullaMghana kare to AcArya-upAdhyAyane yathAyogya tapa athavA cheda prAyazcitta Ave che ane sataramI rAtanuM ullaMghana kare to tapa athavA cheda prAyazcitta uparAMta eka varSane mATe pada choDavAnuM prAyazcitta paNa Ave che. vaDI dIkSAnA samayanuM ullaMdhana karavAmAM navadIkSitanA mAtA-pitA vagere pUjya puruSo-vaDIlonI dIkSAnuM kAraNa hoya to chamahinA sudhI dIkSA nade to prAyazcitta AvatuM nathI sUtra18: bIjA gaNamAM adhyayana Adine mATe gayela sAdhue koInA pUchavA para, pahelAM tyAMnA sarvaratnAdhikanuM nAma batAvavuM joIe ane pachI jo jarUrata hoya to sarvabahuzrutanuM nAma kahevuM joIe. sUtra-19H govALanI vastimAM dugdhAdi sevanane mATe jatAM pahelAM sthaviranI arthAt guru AdinI AjJA levI jarUrI che ane teonI AjJA maLe to ja javAnuM kahyuM che. sUtra-20-23H carikA(dIrgha vihAra mATe) praviSTa athavA carikA(dIrgha vihArathI) nivRtta nikaTamAM vicaraNa karanAra sAdhune AjJA maLyA pachI cAra-pAMca divasamAM guru Adine maLavAno prasaMga AvI jAya to ene pUrva-karelI AjJA anusAra vicaravuM athavA nivAsa karavo joie. cAra pAMca divasa pachI athavA AjJA meLavyAnA vadhAre samaya pachI guru Adine maLavAno prasaMga AvI jAya to sUtrokta vidhi pramANe pharIthI AjJA meLavIne vicaraNa karI zakAya che. sUtra-24-25: (ratnAdhika) adhika saMyama paryAyavALA sAdhune(avamarAtnika) alpa dIkSA paryAyavALA sAdhunI sevAmAM sahayoga Apavo aicchika hoya che ane saMyamanI alpa paryAyavALA sAdhue adhika paryAyavALA sAdhunI sevAmAM sahayoga Apavo jarUrI che. ratnAdhika sAdhu jo sevA sahadhyoga levA na icche to Avazyaka hoto nathI. avamAnika(alpa paryAyavALA) nAnA sAdhu bImAra hoya to ratnAdhikane paNa tenI sevAmAM sahayoga Apavo Avazyaka thaI jAya che. sUtra-26-3ra : aneka sAdhu, aneka AcArya-upAdhyAya tathA aneka gaNAvacchedaka Adi koIpaNa jo sAthe-sAthe vicaraNa kare to teoe paraspara samAna banIne na rahevuM joIe paraMtu je teomAM ratnAdhika hoya tenuM netRtva svIkAra karIne vinayapUrvaka temaja samAcArI vyavahAranuM pAlana karatA thakA ja sAthe rahevuM joIe. pAMcamA uddezakano sArAMza sUtra-1-10 :- pravartinI be sAdhvIone sAthe laIne(arthAt traNa ThANAthI) vicaraNa kare ane traNa sAdhvIone sAthe laIne(arthAt cAra ThANAthI) cAturmAsa karI zake che. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 296 gaNAvacchedikA traNa sAdhvIone sAthe laIne vicarI zake ane cAra sAdhvIone sAthe laIne cAturmAsa kare. aneka pravartinI ke gaNAvacchedikA sAthe maLe to paNa uparyukta pota-potAnI ziSyA saMkhyA anusAra ja dareke rahevuM joie. sUtra-11-12 :- pramukhA sAdhvI kALadharma pAmI jAya to bAkInA sAdhvIo bIjA yogya sAdhvIne pramukhA banAvIne vicare ane te yogya na hoya to vihAra karIne zIghra bIjA saMghADAmAM bhaLI jAya. sUtra-13-14 :- kALa karI gayelA pravartinI dvArA nirdiSTa yogya sAdhvIne padavI devI ane jo te yogya na hoya to bIjA yogyatAvALA sAdhvIne te pada para sthApita karavA. sUtra-15-16 :- AcArAMga, nizIthasUtra dareka sAdhu-sAdhvIoe artha sahita kaMThastha karavA ane ene yAda rAkhavA joie ane AcArya Adie paNa yathA samaye pUchatA rahevuM joie. jo koIne e sUtra pramAdavaza bhUlAI jAya to ene koIpaNa prakAranA pada para sthApita na karavA ane na to ene pramukha banAvIne vicaravAnI AjJA ApavI. jo koI sAdhu-sAdhvI bImArI ke sevAnA kAraNathI sUtra bhUlI jAya to pharI svastha thavA para kaMThastha ryA pachI ja ene pada ApI zakAya che; kaMThastha na kare tyAM sudhI te saMghADAnA pramukha banIne vicarI paNa zakatA nathI. sUtra-17-18 :- vRddhAvasthAvALA vRddha, sthavira sAdhu-sAdhvI jo kaMThastha karelA sUtrane bhUlI jAya to kSamya che. temaja pharIthI te sUtrane yAda karavA para paNa yAda na thAya to tene koI prAyazcitta AvatuM nathI. avasthAvAna sAdhu kyAreka sUtA thakA ke ArAmathI besatA thakA paNa AgamanI punarAvRtti, zravaNa ane pRcchA vagere karI zake che. (eTale ke anya sAdhu-sAdhvI vinayayukata besIneja svAdhyAya kare, eja utsarga vidhi che.) sUtra-19 : vizeSa paristhiti vinA sAdhu-sAdhvIe paraspara ekabIjAnI pAse AlocanA prAyazcitta na karavuM joie. sUtra-20 : sAdhu-sAdhvIe paraspara ekabIjAnuM kaMIpaNa sevA-kArya karavuM na joie. Agama pramANe vizeSa paristhitine kAraNe teo ekabIjAnI sevA-paricaryA Adi karI zake che. sUtra-21 : sApa karaDI jAya to sthavikalpI bhikSu upacAra(cikitsA) karAvI zake che paraMtu jina kalpIe upacAra karavo ke karAvavo kalpe nahi. sthavira kalpIne A upacAro karAvavAnuM prAyazcitta paNa AvatuM nathI. jyAre jinakalpIne AvA upacAra karavAthI prAyazcitta Ave che. chaThThA uddezakano sArAMza sUtra-1 : jJAtijanonA gharomAM gocarI vagere javAne mATe AcArya AdinI khAsa AjJA meLavavI joie. agItArtha ane abahuzrute ekalA na javuM joie, gItArtha sAdhunI sAthe ja javuM joie. tyAM tenA gharamAM pahoMcyA pahelAM banelI vastu ja levI joie pachI banelI ke banAvelI vastu na levI joie. sUtra-2-3 : AcArya upAdhyAyanA AcAra saMbaMdhI pAMca atizaya--vizeSa chUTa che ane gaNAvacchedakanA chellA be atizaya che-- (1) upAzrayamAM paganuM pramArjana (2) upAzrayamAM mala-tyAga. (3) sevA-kArya aicchika. (4) upAzrayamAM ekalA rahevuM. (5) bahAra ekalA rahevuM. sUtra-4-5 : phakta akRta sUtrI(agItArtha) aneka sAdhuone kyAMya paNa nivAsa karavo kalpe nahi. paristhitivaza upAzraya barAbara(yogya) hoya to eka be rAta rahI zake che. vadhAre rahevA para te sarva prAyazcittapAtra bane che. sUtra-6-7 : aneka vagaDa(vibhAga), aneka dvAra-mArgavALA upAzrayamAM ekalA sAdhue na rahevuM joie ane eka vagaDa(vibhAga), eka dvAra-mArgavALA upAzrayamAM paNa ubhayakALa dharma jAgaraNa karatA thakAM rahevuM joie. sUtra-8-9 : strInI sAthe maithuna sevana na kare to paNa kuzIla sevananA pariNAmothI sAdhune anukrame gurumAsika ke gurucaumAsInuM prAyazcitta Ave che. sUtra-10-11 : bIjA gacchamAMthI AvelA kSata(doSayukta) AcAravALA sAdhu- sAdhvIne pUrNa AlocanA prAyazcitta karAvIne sAthe rAkhI zakAya che. temaja enI sAthe AhAra ke nivAsa karI zakAya che ane temanA mATe AcArya, upAdhyAya guru AdinI nizrA nakkI karI zakAya che. sAtamA uddezakano sArAMza sUtra-1-2 : bIjA saMghADAmAMthI AvelI doSita AcAravALI nigraMthI(sAdhvI) ne pravartinI Adi sAdhvIo AcAryane pUchayA vinA temaja enA doSonI zuddhi karAvyA vagara rAkhI zakatI nathI paraMtu AcArya Adi bhikSu pravartinI sAdhvIone pUchyA vinA paNa enA doSonI zuddhi karAvIne gacchamAM rAkhI zake che. pachI jo koI sAdhvIo tene na rAkhI zake to tene mukta karI zake che. sUtra-3-4 : upekSApUrvaka traNa vArathI vadhAre eSaNAdi doSanuM sevana karanAra athavA vyavasthA bhaMga karanAra sAdhu-sAdhvInI sAthe AhAra saMbaMdhano parityAga karavAmAM Ave che. AvuM karavAne mATe AcAryanI pAse sAdhvIo paraspara pratyakSa vArtAlApa karI zakatI nathI. paraMtu te sAdhu ke AcAryanI pAse eka bIjAnI anupasthitimAM vArtAlApa karI zake che. evA samaye sAdhuo AcAryanI pAse pratyakSa vArtA karI zake che. sUtra-5-8 : sAdhu, sAdhvIne dIkSA ApI zake che ane sAdhvI, sAdhune dIkSA daI zake che. paraMtu teo tene AcArya AdinI nizrAmAM karI zake che paNa potAnI nezrAmAM nahi arthAt gacchanA sAmAnya sAdhu potAnI ziSyA karI zake nahIM. sUtra-9-10 : sAdhvI atidUrastha(khUba dUra rahelA) AcArya, pravartinInI nizrA svIkArIne dIkSA na lye, najIka ja rahelA AcArya ke pravartinInI ja nezrAno svIkAra kare. sAdhu, dUra rahelA AcAryanI nizrAno svIkAra karIne paNa dIkSA aMgIkAra karI zake che. sUtra-11-12 : ati dUra rahelI sAdhvIne bIjI sAdhvI kSamAyAcanA karI zake che. sAdhune kSamAyAcanA karavA mATe pratyakSa maLavuM jarUrI hoya che.[bhASyamAM paristhiti vaza sAdhune paNa dUrathI kSamAyAcanA karavAnuM kahela che.] Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 297 AgamasAra sUtra-13-14H utkAlamAM eTale bIjA ane trIjA pahoramAM kAlikasUtrano svAdhyAya na karavo joIe(uttarAdhyayana Adi kAlikasUtrano) sUtra-15-16: batrIza prakAranI asarjAyano kALa hoya tyAre svAdhyAya na karavo joie ane jyAre asajjAya kALa na hoya tyAre svAdhyAya avazya karavo joie. sUtra 17H potAnA zarIranI asajAmAM svAdhyAya na karavo paraMtu vivekapUrvaka paraspara AgamanA arthanI vAMcaNI laI-daI zake che sUtra-18-19H trIza varSa sudhInI saMyama paryAyavALI sAdhvIoe upAdhyAya ane pravartinI vinA na rahevuM joie ane sATha varSa sudhInI saMyama paryAyavALI sAdhvIoe AcArya vagara na rahevuM joie. sUtra-20-22: zayyAtara makAnane vece athavA bhADe Ape to navA mAlikanI ke pUrvamAlikanI athavA baMnenI AjJA laI zakAya che sUtra-23H gharanA koI mANasanI ke javAbadAra nokaranI AjJA laIne rahI zakAya che. haMmezAM pitAne ghare rahenArI lagna karelI putrInI paNa AjJA laI zakAya che. sUtra-24: raste cAlatAM besavuM hoya to paNa AjJA laIne ja besavuM joIe. sUtra-25-26: rAjA ane rAjyavyavasthA badalAvAthI, tenA rAjayamAM vicaraNa karavA mATe pharIthI AjJA levI jarUrI che ane jo e ja rAjAno rAjakumAra Adi vaMzano vArasadAra ja rAjA bane to ane rAjya vyavasthAmAM koI parivartana na thayuM hoya to pUrva lIdhelI. AjJAthI vicaraNa karI zakAya che. strIno bhava mithyAtvanI hAjarImAM strIvedano baMdha thAya che. e apekSAe strIveda jainadharmanI paribhASAmAM icchanIya ane anusaraNIya nathI. paratuM jaina dharmanI prApti thayA pachI strIveda upakAraka paNa thAya che. tenuM kAraNa e che ke strIne saMyama sahela che. (puruSanI apekSAe). sAmAjIka vyavasthA evI hovAnA kAraNe strIne nAnapaNathIja saMyamIta rahevAnA saMskAro ApavAmAM Ave che. mAtApitA, pati ane putronI AjJAmAM tenuM jIvana vIte che. lAjazaramathI rahevuM, sAMja paDe vahelA ghare AvI javuM, ahIM tahIM na bhaTakavuM, kahayA vagara sucIta karyA vagara gharethI na nIkaLavuM. AvA aneka nIyamonI samajaNa, anubhava ane abhyAsa strIne nAnapaNathI ja maLI jAya che, je AgaLa jatAM saMyama le to saMyamanA AvAja niyamo mATe temane aNagamo nathI thato ke te mATe vizeSa prayatna nathI karavo paDato. strInuM jIvana aneka kaSTothI bhareluM hovAthI saMyama to temane vizeSa sakhakArI lAge che. strIvedamAM karmono udaya paNa vadhAre hovAthI nirjarA paNa vadhu thAya che. dareka saMpradAyamAM sAdhuonI saMkhyA karatA sAdhvIonI saMkhyA bamaNI ke tethI paNa vadhu hoya che. strImAM anukaMpAno guNa paNa janmathIja hoya che. saraLatA ane namratA paNa vizeSa hoya che. strImAM budhdhinI tIvratAno abhAva hovAthI eka paNa pUrvano abhyAsa karI zakAto nathI. kaSAyanI maMdatAnA kAraNe strIvedane mATe sAtamI naraka nathI. paraMtu zubhabhAvothI anutara vimAna jai zake che. kevaLajJAna prApta karI mokSamAM jaI zake che. eka samAna paristhitImAM krodha, Aveza vagerenA pariNAmo je paNa Ave che te puruSa karatAM strImAM ochA hoya che. strIvedamAM mAyA, lobha, mAna vagere dekhAtuM hoya to tenuM kAraNa e che ke tivra budhdhinA abhAvamAM A krodha, mAyA, lobha, mAna pragaTa avasthAmAM vadhAre hoya che.puruSane vadhAre budhdhinA kAraNe karmono baMdha paNa vadhu thAya che. AThamA uddezakano sArAMza sUtra-1H sthavira guru AdinI AjJAthI zayanAsana bhUmi ratnAdhikanA kramathI grahaNa karavI. satra-2-4: pATa vagere eka hAthathI upADIne saralatAthI laI jaI zakAya evA ja lAvavA ane tene gaveSaNa traNa divasa sudhI karI zakAya che ane sthaviravAsane anukULa pATanI gaveSaNA pAMca divasa sudhI karI zakAya temaja vadhAre dUrathI paNa lAvI zakAya che. sUtra-paH ekala vihArI vRddha sAdhune jo aneka prakAranA aupagrahika upakaraNa hoya to te upakaraNone AhArAdi levA jAya tyAre koInI dekharekhamAM mUkIne jAya; pAchA AvavA para tene jANa karIne grahaNa karI levA joie. (paDimAdhArI ane jinakalpI Adi sAdhuone carma-chatra vagere hotA nathI, tethI ahIM e sAmAnya sthavirakalpI saparisthitika ekala vihArI vRddha sAdhunuM varNana che). sUtra-6-9 : koI gRhasthanA zayyA saMtAraka Adi bIjA upAzrayamAM, makAnamAM laI javAnA hoya to enI pharIthI AjJA levI. kyAreka thoDA samayane mATe koI gRhasthanA pATa Adi upAzrayamAM ja choDI dIdhA hoya to ene grahaNa karavAne mATe pharIthI AjJA levI. AjJA vinA grahaNa na karavuM kAraNa ke te potAnI nizrAthI thoDA samaya mATe choDI dIdhelA che.(na choDelAnuM ubhayakAla pratilekhana Avazyaka che. choDelAnuM pharIthI grahaNa karatI vakhate pratilekhana karAya che.) sUtra-10-11 : makAna-pATa AdinI pahelAM AjJA laIne pachI ja grahaNa karavA joie, paraMtu kyAreka paristhitivaza vivekapUrvaka pahelAM grahaNa karIne pachI AjJA laI zakAya che. sUtra-13-15: rastAmAM cAlatI vakhate koI sAdhunuM upakaraNa paDI jAya ane bIjA koI sAdhune maLe to tenI pUchaparacha karI jenuM hoya tene daI devuM ane jo eno koIpaNa svIkAra na kare to paraThI devuM arthAt choDI devuM. jo rajoharaNa Adi moTA upakaraNo hoya to potAnI sAthe vadhAre dUra paNa laI javA ane pUchaparacha karavI. sUtra-16: vadhAre pAtrA AcArya AdinI AjJAthI grahaNa kya hoya to temane ja daI devA. potAne jene devAnI IcchA hoya tene pote ja na ApavA; jenuM nAma laIne pAtra lIdhA hoya tene AcAryanI AjJA laIne ApI devA. sUtra-17H haMmezAM kaMIka ne kaMIka uNodarI tapa karavuM joie. UNodarI tapa karanAra prakAma bhojI kahevAtA nathI. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha 298 navamA uddezakano sArAMza sUtra-1-8H zayyAtaranA nokara ane mahemAnane pUrNa rUpe Apela AhAramAMthI sAdhu laI zake che ane jo prAtihArika-vadhelo AhAra mAlikane pAcho ApavAno hoya to temAMthI sAdhue AhAra na levo joie. sUtra-9-16H zayyAtaranA sadyogathI jIvanano nirvAha karanArA jJAtIjana jo bhojana banAve athavA khAya to temAMthI sAdhune AhAra levo kalpa nahi. sUtra-17-36H zayyAtaranI bhAgIdArIvALI dukAnamAM jo koI padArtha bhAgIdArI vinAno hoya to tenA bhAgIdAra pAsethI laI zakAya che. temaja vibhAga thayelA koIpaNa padArtha bhAgIdAra pAsethI laI zakAya che. sUtra-37-40H sAta saptaka, ATha aSTaka, nava navaka ane daza dazaka divasomAM dattionI maryAdAthI bhikSA grahaNa karIne cAra prakAranI bhikSu pratimAonuM ArAdhana sAdhu-sAdhvI banne karI zake che. sUtra-41-42: xxxxx moyaka(svamUtra) paDImA viSenuM che. (nodhaH potAno ke anyano koI paNa mUtra koI paNa prakAre pIvAnA upayogamAM levo nahiM. tenAthI sAdhu pratye durgachA ane lokanadA thaI zake che. koInA pUchavA para sAdhane mAyAcAra karI asatya bolavuM kalpatuM nathI. jakhama ke ghAva para kyAreka lagADI zakAya che. rAtrImAM tenAthI vaDInItanI zuddhI karI zakAya che. sUtra pATho paNa AgaLa pAchaLanA sUtro jotA viSaya sAthe asaMgata jaNAya che. vAta AhAranI datinI cAlI rahI che. seMkaDo jIvonuM aneka prakAranuM varNana AgamomAM che, temAM kayAMya paNa AnI puSTi thatI nathI. koI rogamAM e upacAra tarIke kAma paNa AvatuM hoya to e jJAna have nAza pAmyuM che. tethI have e uTavaiduMthI vizeSa kazuM nathI.) UMTavaidanI vArtA eka UMTanA gaLAmAM gAMTha hovAthI tenuM khAvAnuM baMda thai gayuM hatuM. vaidane bolAvatAM teNe tapAsa karI ane jANyuM ke UMTanA gaLAmAM nAnuM tarabuca phasAI gayuM che. teNe eka joradAra mukko mArI tarabuca toDI nAkhyuM, Ama karavAthI tarabuca UMTanA peTamAM utarI gayuM ane UMTa sAjo thai gayo. UMTavALAe vaidane azaraphIo ApI sanamAnIta karyo. A AkhuM drazya UMTavALAnA nokare joyuM ane temAMthI viveka vagaranuM jJAna prApta karyuM. koI samaye tenI pADozamAM rahetA DozImAne kensara jevI gAMTha gaLAmAM nIkaLI. UMTavALAno nokara Ano ilAja jANato hovAthI teNe upacAranI ophara karI. Ama UMTavaida zabda pracalIta thayuM. sUtra-43-44:- eka vAramAM akhaMDa dhArAthI sAdhunA hAthamAM athavA pAtramAM ApavAmAM AvatA AhAra Adine eka "datti kahevAmAM Ave che. sUtra-45H traNa prakAranA khAvAnA padArtha hoya che (1) saMskArita padArtha (2) zuddha alepya padArtha (3) zuddha lepya padArtha-emAMthI koIpaNa aMge abhigraha dhAraNa karI zakAya che. sUtra-46: "pragRhita" nAmanI chaThThI piMDeSaNAne yogya AhAranI traNa avasthAo hoya che- (1) vAsaNamAMthI bahAra kADhatAM (2) pIrasavAne mATe jatAM (3) thALI AdimAM pIrasatAM. bIjI apekSAthI AhAranI be avasthA paNa kahI zakAya che- (1) vAsaNamAMthI bahAra kADhatAM (2) thALI AdimAM pIrasatAM. dazamA uddezakano sArAMza sUtra1-2 :- yavamadhya caMdra paDimA ane vaja madhya caMdra paDimAnI sUtrokta vidhithI viziSTa saMghayaNavALA, zrutasaMpanna sAdhu ArAdhanA karI zake che. e paDimA eka-eka mahinAnI hoya che. temAM AhAra-pANInI datti kramaza: ghaTe-vadhe che. sAthe ja bIjA aneka niyama, abhigraha karavAmAM Ave che ane parISaha upasargone gheryanI sAthe zarIra prati nirapekSa banIne sahana karavAmAM Ave che sUtra-3 : Agama, zrata, AjJA, dhAraNA ane jIta A pAMca vyavahAromAMthI je samaye je upalabdha hoya teno anukrame-niSpakSa bhAvathI upayoga karavo joIe. svArtha, Agraha ke upekSAnA kAraNe vyutkramathI upayoga na karavo joie. viparIta vyavahAra karanArA virAdhaka thAya che. samyaka vyavahAra karanArA ArAdhaka thAya che. sUtra-4-10H- dharmamAM, AcAramAM ane gaNa samAcAramAM sthira rahenArAnI ke eno tyAga karI denArAnI be caubhaMgI bane che. sUtra-11 - draDhadharmI ane priyadharma saMbaMdhI eka caubhaMgI thAya che. sUtra 12-15 - dIkSAdAtA ane vaDI dIkSAdAtAnI; mULa AgamanA vAcanAdAtA ane artha AgamanA vAcanAdAtAnI tathA tenA saMbaMdhita ziSyonI kula cAra caubhaMgIo che ane te cIbhaMgIonA aMtima bhaMganI sAthe dharmAcArya(pratibodha dAtA)nuM temaja dharmaaMtevAsInuM kathana karavAmAM AvyuM che. sUtra-16: traNa prakAranA sthavira hoya che (1) zratathI (2) dIkSA paryAyathI (3) umarathI; arthAt (1) agiyAra sUtra kaMThastha (ThANAMga, samavAyAMga nA jJAtA.) (2) vIsa varSanI saMyama paryAya (3) sATha varasanI umaravALA. sUtra-17: zaikSanI(upasthApanA pahelAnI) traNa avasthAo hoya che. (1) sAta dina (2) cAra mahinA (3) cha mahinA. sUtra18-19 garbhakAla sahita 9 varSanI pahelA koIne dIkSA na devI, kAraNavaza dIkSA devAI gaI hoya to vaDI dIkSA na devI joie 0-21: avyakta(16 soLa varasathI ochI umaravALA)ne AcArAMganizIthanI vAMcaNI na devI. bIjA adhyayana karAvavA. sUtra-rara-26: traNa varSanI saMyama paryAya sudhImAM sAdhune ochAmAM ochA AcArAMga ane nizItha sUtra artha sahita kaMThastha karAvI. levA joie ane kramazaH 20 varSanI saMyama paryAya sudhImAM yathAyogya ziSyone sUtrokta badhA ja AgamonI vAcaNI yathAkramathI pUrNa karAvI levI joIe. buddhimAna ziSya thoDA samayamAM vadhAre zruta adhyayana karI zake che, AvuM aneka Agama pAThothI spaSTa thAya che. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 299 AgamasAra jainology sUtra 37 AcArya Adi dazanI bhAva sahita sevA karavI. teonI sevA karavAthI ghaNA ja karmano kSaya thAya che temaja mokSanI prApti thAya che. | vyavahAra saMpUrNa vividha viSayo para nibaMdho ane noMdho: pariziSTa-1 : pAMca vyavahAra [uddezaka-10: sUtra-3] (1) Agama vyavahAra :- nava pUrvathI laI cauda pUrvanA jJAnI, avadhijJAnI, mana:paryavajJAnI ane kevalajJAnI potAnA jJAnanA AdhAre je vyavahAra kare, prAyazcitta Ape ke koI nirNaya Ape te Agama vyavahAra kahevAya che. (2) zrata vyavahAra:- uparokata jJAnIonA abhAvamAM jaghanya AcArAMga tathA nizItha sUtra ane utkRSTa nava pUrva jJAnanA AdhAre je vyavahAra, prAyazcitta ke nirNaya karavAmAM Ave te "zrata vyavahAra kahevAya che. (3) AzA vyavahAra - koI Agama vyavahArI ke zrata vyavahArInI AjJA karavAmAM Ave te maLavA para te AjJAnA AdhArathI prAyazcitta devAmAM Ave, te "AzA vyavahAra' kahevAya che. (4) dhAraNA vyavahAra - AgamanA AdhArathI, phalitArthathI bahuzrutoe prAyazcittanI kaMIka maryAdA karI hoya temaja koI vyavahAra ke nirNaya lIdhA hoya te dhAraNA, paraMparA anusAra karavuM te "dhAraNA vyavahAra' kahevAya che. (5) jIta vyavahAra - je viSayomAM koI spaSTa sUtrano AdhAra na hoya e viSayamAM bahuzruta sAdhu, sUtrathI aviruddha ane saMyama poSaka prAyazcittanI maryAdAo karI dIdhI hoya ke koI anya vyavahAra athavA tattva nirNaya ryA hoya te pramANe vartana karavuM, te "jIta vyavahAra kahevAya che. [2] vAcanAne ayogya brahakalpa uddezaka-4, sUtra-10, 11] 1. avinIta :- je vinaya rahita che, AcArya ke dIkSAjayeSTha sAdhu vagerenA AvavA javA para UbhA thavuM, satkAra, sanmAna vagere yathAyogya vinaya karatA nathI te "avinIta' kahevAya che. 2. vigaya pratibaddhaH- je dUdha, dahIM vagere rasomAM Asakta che, te raso nahi maLavA para sUtrArtha vagere grahaNa karavAmAM maMda udyamI rahe che, te vikRti pratibaddha' kahevAmAM Ave che. 3. avyapazamita prAbhUta(anupazAMta-kleza) - je alpa aparAdha karanAra aparAdhI para pracaMDa gusso kare che ane kSamAyAcanA karI levA chatAM paNa vAraMvAra tenA para gusso karyA kare che, tene "avyapazamita prAbhRta" kahe che. A traNa prakAranA sAdhu sUtra vAcanA, artha vAcanA ane ubhaya vAcanAne ayogya che kAraNa ke vinayathI ja vidyAnI prApti thAya che. avinayI ziSyane vidyA bhaNAvavI niSphaLa to jAya che, paNa kyAreka- duSkaLa' paNa Ape che. je dUdha, dahIM vagere vikRtiomAM Asakta che, tene ApelI vAcanA hRdayamAM sthira rahI zakatI nathI. mATe tene paNa vAcanA ne svabhAvamAM ugratA che, thoDo paNa aparAdha thaI javA para je aparAdhI pare vadhAre gusso kare che, kSamA mAMgavA chatAM paNa vAraMvAra gusso kya kare che, evI vyaktine paNa vAcanA devI ayogya che. evI vyaktine loko A janmamAM paNa sneha karavo choDI de che ane parabhava mATe paNa te tIvra verano anubaMdha kare che. eTalA mATe uparokta traNa prakAranA ziSya sUtra-artha ane sUtrArthanI vAcanA levA mATe ayogya kahevAmAM Avela che. je vinaya yukta che, dUdha-dahIM vagerenA sevanamAM jenI Asakti nathI arthAt guru AjJA hoya to vigaya sevana kare anyathA. tyAga karI de ane je kSamAzIla temaja samabhAvI che, evA ziSyone ja sUtranI, tenA arthanI tathA bannenI vAcanA ApavI joIe. tene ApavAmAM Avela vAcanAthI zrutano vistAra thAya che, grahaNa karanArAno Aloka ane paraloka sudhare che ane jinazAsananI prabhAvanA thAya che. [3] zikSaNane ayogya [bRhatkalpa uddezaka-4H sUtra-8, 9] (1) duSTaH je zAstranI prarUpaNA karanArA guru vagere para dveSa rAkhe athavA yathArtha pratipAdana karavAmAM AvatA tattvo upara dveSa rAkhe te. (2) mUDha - guNa-avaguNanA vivekathI rahita vyakti. (3) vyarDsAhita - viparIta zraddhAvALA atyaMta kadAgrahI puruSa. A traNe prakAranA sAdhu "duHsaMjJApya che arthAt tene samajAvavA ghaNA muzkela che. samajAvavA chatAM paNa te samajatA nathI. tene zikSA ApavAthI ke samajAvavAthI koI prayojana siddha thatuM nathI. mATe e sUtra vAcanA mATe pUrNa ayogya hoya che. je dveSabhAvathI rahita che, hita-ahitanA vivekathI yukta che ane viparIta zraddhAvALA ke kadAgrahI nathI, te zikSA devAne yogya hoya che. evI vyaktione ja zruta temaja arthanI vAcanA devI joIe, kAraNa ke te pratipAdita tattvane saraLatAthI ke sugamatAthI. grahaNa kare che. dareka vyakatino kSayapakSama ekasarakho hoto nathI, tathA haMmezA eka sarakho raheto paNa nathI. tethI koI yogya pachIthI ayogya paNa thAya che. tathA koI ayogya bhAgyano udaya thatAM yogya paNa thaI jAya che. tethI pUrvagrahathI nirNaya na karatAM jIvanI hAlanI dazA jovI joie. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 300 [4]svAdhyAyanI avazya karaNIyatA temaja prAyazcitta [nizIthasUtra uddezaka-19, sUtra-13] divasanI prathama ke aMtima porasI ane rAtrinI prathama ane aMtima porasI e cAra porasIo kAlikazrutanI apekSAthI svAdhyAya kALa che. e cAra kALamAM svAdhyAya na karavo ane anya vikathA, pramAda vageremAM samaya pasAra karI devo e jJAnano aticAra che, jema ke kAle na kao sajajAo; sajajAe na sajajAIyaMA - Ava.a.4 A aticAranuM sevana karavAthI sUtrokta prAyazcitta Ave che. tAtparya e che ke bhikSane Avazyaka sevA kArya sivAya cAreya porasImAM svAdhyAya karavo Avazyaka hoya che. svAdhyAya na karavAthI thanArI hAnio:1. svAdhyAya na karavAthI pUrvagrahIta zruta vistRta thaI jAya che. 2. navA zrutanuM grahaNa temaja tenI vRddhi thatI nathI. 3. vikathAo temaja anya pramAdomAM saMyamano amUlya samaya pasAra thaI jAya che. 4. saMyama guNono nAza thAya che. 5. svAdhyAya, tapa ane nirjarAnA lAbhathI vaMcitta rahevuM paDe che. pariNAme bhava paraMparA naSTa thaI zakatI nathI. mATe svAdhyAya bhikSunuM parama kartavya che, evuM samajavuM joIe. svAdhyAya karavAthI thatA lAbho:1. svAdhyAya karavAthI vipula nirjarA thAya che. 2. zrutajJAna sthira temaja samRddha thAya che. 3. zraddhA, vairAgya, saMyama evaM tapamAM ruci vadhe che.4. Atma guNonI puSTi thAya che.pa.mana temaja indriya nigrahamAM saphaLatA maLe che 6. svAdhyAya dharma dhyAnanuM AlaMbana kahevAmAM Avela che. temaja tenAthI cittanI ekAgratA prApta thAya che. pariNAme tenAthI dharma dhyAna ane zukla dhyAnanI prApti thAya che. cAreya kALamAM kAlikazrutano svAdhyAya karavo temaja anya praharomAM utkAlika zrutano svAdhyAya karavo ke artha grahaNa karavA athavA vAMcaNI levI. divasanA trIjA praharamAM bhikSA na lAvavAnI hoya to utkAlika zratanA svAdhyAya vageremAM magna rahevuM. rAtrinA bIjA praharamAM paNa sAdhu upara kahela te pramANe svAdhyAya kare agara sUve. rAtrinA trIjA pahoramAM nidrA laIne tenAthI nivRtta thaI jAya ane te praharano samaya bAkI hoya to utkAlikazruta vagereno svAdhyAya kare. pharIthI cothA praharamAM kAlikazratano svAdhyAya kare. A sAdhunI divasanI caryA temaja rAtrinI caryAnuM varNana svAdhyAyathI ja paripUrNa thAya che. utkAlika porasImAM sUtrono svAdhyAya, sUtronA artha, AhAra, nidrA vagere pravRttio karI zakAya che. paraMtu prathama ane aMtima cAreya porasI kALamAM phakta svAdhyAya ja karavAmAM Ave che. uttarAdhyayana sUtra, adhyayana-26 anusAra svAdhyAyanA samayamAM jo guru vagere koI sevAnuM kArya kahe to karavuM joie ane na kahe to svAdhyAyamAM ja lIna rahevuM joie. A svAdhyAya kAlikazrutano che. temAM navuM kaMThastha karavuM ke tenuM punarAvartana karavuM vagere samAviSTa che. jyAre navuM kaMThastha karavAnuM adhyayana kArya pUrNa thaI jAya tyAre tenuM phakta punarAvartana karavAnuM rahe che. vyavahAra sUtra u.4mAM sAdhu-sAdhvIone, zIkhelA jJAnane kaMThastha rAkhavAnuM Avazyaka kahela che ane bhUlI javA para kaThoratama prAyazcitta kahevAmAM Avela che arthAt pramAdathI bhUlI javAthI tene jIvana paryata koI paNa prakAranI padavI ApavAmAM AvatI nathI ane padavIdhara hoya to tene padavI parathI dUra karavAmAM Ave che. phakta vRddha-sthavirone A prAyazcitta nathI. mATe zrata kaMThastha karavuM ane sthira rAkhavuM, niraMtara svAdhyAya karatA rahevAthI ja thaI zake che. uttarAdhyayana sUtra adhya. 26mAM svAdhyAyane saMyamano uttaraguNa kahela che. badhA duHkhomAMthI mukta karanAro tathA sarvabhAvonI zuddhi karanAro kahela che. A badhA Agama varNanone hRdayamAM dhAraNa karIne bhikSu haMmezAM svAdhyAyarata rahe ane sUtrokta prAyazcitta sthAnonuM sevana na kare arthAta svAdhyAya sivAya vikathA, pramAda vageremAM samaya na bagADe. vikathA vageremAM samaya vitAvavAthI ane yathAsamaye Agamano svAdhyAya na karavAthI prastuta sUtrokta prAyazcitta Ave che. jeno. saralatApUrvaka svayaM svIkAra karavo joIe temaja saMgha vyavasthAmAM paNa te mATe prAyazcitta devAnI temaja svIkAra karavAnI paraMparA rAkhavI joIe. [5] mAsika dharmamAM asvAdhyAyano viveka temaja satyAvabodha. [nizItha sUtra uddezaka-19 sUtra 15] svayaMnI asvAdhyAya be prakAre hoya che- (1) vraNa saMbaMdhI (2) tudharma saMbaMdhI. emAM bhikSane eka prakArano temaja bhikSaNI(sAdhvI)ne banne prakArano asvAdhyAya hoya che. zarIramAM phoDalA-phansI, bhagaMdara, masA vageremAMthI jyAre lohI-rasI bahAra Ave che tyAre teno asvAdhyAya hoya che. tenI zuddhi karIne 100 hAthanI bahAra paraThIne svAdhyAya karI zakAya che. zuddhi ryA pachI paNa lohI vagere nIkaLatuM rahe to paNa svAdhyAya karI zakAto nathI, paraMtu temAM eka, be ke traNa vastra paTa bAMdhIne paraspara Agama vAMcaNI laIdaI zakAya che. traNa paTa pachI lohI dekhAya to pharIthI tene zuddha karavuM Avazyaka hoya che. Rtudharmano asvAdhyAya traNa divasa sudhI rahe che. paraMtu vyavahArasUtranA uddezaka 7 sUtra 17mAM potAnA asvAdhyAyamAM paraspara vAcanA levA-devAnuM vidhAna karavAmAM Avela che. tenI bhASyamAM vidhi A prakAre batAvela che- rakta vagerenI zuddhi karIne AvazyakatAnusAra eka, be athavA sAta sudhI vastrapaTa bAMdhIne sAdhvI-sAdhvI paraspara vAMcaNI laI-daI zake che. pramANane mATe juo- vyavahAra sUtra u.7, bhASya gAthA-390thI 394 tathA nizItha bhASya gAthA- 6167thI 170 tathA abhidhAna rAjendra koSa bhAga 1 pAnA-833 asajajAIya zabda. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 301 AgamasAra sUtra 14 ane 15mAM varNana karela badho asvAdhyAya AgamonA mULa pAThanA uccAraNathI ja saMbaMdhita jANavo joie. kAraNa ke tenI bhASA deva-vANI che ane asvAdhyAyanuM pramukha kAraNa devonA upadrava sAthe saMbaMdhita che. mAsika dharma vagere avasthAmAM Agamono artha, vAcanA ke anuprekSA, prazno, vyAkhyAna-zravaNa vagere karavAno niSedha nathI. gRhasthane sAmAyika pauSadha Adi tathA prabhu stuti-smaraNano niSedha paNa koIpaNa zAstramAM nathI. Agama svAdhyAyanA niyamone sAmAyika-pratikramaNa vagere dharma pravRttione mATe paNa jo lAgu karavAmAM Ave to e prarUpaNAnuM atikramaNa thAya che. temaja akAraNa badhI dharmakriyAomAM aMtarAya thAya che. eka viSayanA niyamane anya viSayamAM joDavo anucitta prayatna che. - vyavahAra sUtra uddezaka-7mAM jyAre svayaM AgamakAra mAsika dharma vagere potAnA asvAdhyAyamAM AgamanI vahecaNI arthAt artha levAnuM paNa vidhAna kare che to pachI koIpaNa AcArya sAmAyika, pratikramaNa, prabhu smaraNa, navakAramaMtra temaja logassa vagerenA uccAraNano niSedha kare, e kyAreya paNa ucitta nathI. kAraNa ke A prakAranI Agama viparIta mAnyatA rAkhavAthI saMvatsarI mahAparvanA divase paNa sAmAyika-pauSadha, pratikramaNa, vyAkhyAna zravaNa, mani darzana temaja namaskAra maMtroccAraNa vagere badhI dhArmika pravRttiothI vaMcitta rahevuM paDe che. badhA prakAranI dharmapravRttithI vaMcitta gRhastha parva divasomAM paNa sAvadha pravRtti temaja pramAdamAM ja saMlagna hoya che. mATe evI prarUpaNA karavI sarvathA ayogya che. mATe svakIya asvAdhyAyamAM zrAvaka-zrAvikA vivekapUrvaka sAmAyika pratikramaNa vagere kriyA kare to temAM koI doSa na samajavo joie ane gharakAryathI nivRttinA A divasomAM tene saMvara vagere dharmakriyAmAM ja vadhAre samaya pasAra karavo joIe. sAdhvIoe anya adhyayana, zravaNa, sevA, tapa, AtmaciMtana, dhyAna vageremAM samaya pasAra karavo joie. ANAe dhamyo che janma samaye grahaNa karAyelA pudagalono saMpUrNa kSaya zarIramAMthI kayAre paNa thato nathI. kSaNe kSaNe te pudagalo zarIramAMthI ochA thavA chatAM AkhA jIvanakALa daramyAna teno thoDo aMza to zarIramAM rahe che. AtmAe jayAM sudhI temane grahaNa karelA che tyAM sudhI teno asvAdhyAya nathI paNa AtmAthI vikhuTA paDyA pachI te pudagalono asvAdhyAya gaNAya che. sanata cakrIe dIkSA lIdhI tyAre zarIramAM roga utpanna thaI cukyA hatA. sva sabaMdhI zarIranA asvAdhyAyamAM temaNe dIkSA lIdhI hatI. tema chatAM, bhagavAne kevaLajJAnamAM je bhAva joyA che, prarupayA che, bhavya jIvonAM hita mATe AjJA karI che. to tatva kevalI gamya jANI zradhA karavI joie. nAraka ane triryaca nA bhavamAM jIva saMjJAonuM jIvana jIvyo. deva ane manaSya nA bha icchAonuM jIvana jIvyo. paNa hajI sudhI jIva bhagavAnanI AjJA pramANenuM jIvana nathI jIvyo. bhagavAnanI AjJA eja saMpUrNa dharma che. pudagalonI asara zeTha ane zeThANInA Agamana pachInA traNa divase bagIcAmAM phUla ane kaLIo jovA maLI. mALIne pUchatAM javAba maLyo ke hamaNAM to ghaNA divasathI phUlo thatAM nathI.-khArakelInAM vRkSa para strIonAM hAthe phUlonA chaMTakAvanI vAto sAMbhaDatAM tyAre gAmaDAnAM lokonI aMdhazradhdhA para hasavuM AvatuM. paraMtu jayAre pudagalono prabhAva jovA maLe che tyAre Azcarya ja thAya che. gADha mithyAtvathI mahAniMdrA hovA chatAM cAra saMjJA, cAra kasAya ane nava nokasAya ekendrIyamAM paNa hoya che. kAganuM besavuM ane DALanuM paDavuM - enA jevI vAta lAgatI hoya kadAca, paNa pudagalono prabhAva ekendrIya asaMzithI karIne paMcendrIya saMkSi sudhI dareka para paDe che. - subudhdhi pradhAna rAjAne pudagalonAM pariNamana para rAgadveza na karavAnuM samajAve che, paNa te pudagalo hiNA ke sArA nathI thayA tema kahevAno teno Azaya nathI. ane zubha ke azubha pudagalo tevA prakArano prabhAva paNa pADeja che. asvAdhyAyano marma temaja viveka nizItha sUtra, uddezaka-19, sUtra-14] asvAdhyAyamAM svAdhyAyano niSedha karavAnuM mukhya kAraNa e che ke bhagavatI sUtra zataka-5, udde -4mAM devonI bhASA ardhamAgadhI kahI che ane A bhASA AgamanI paNa che mATe mithyAtvI temaja kutUhalI devo dvArA upadrava karavAnI saMbhAvanA rahe che. asvAdhyAyanA A sthAnothI e paNa spaSTa thAya che ke spaSTa ghoSanI sAthe uccAraNa karatA thakAM AgamonI punarAvRtti rUpa svAdhyAya karavAnI paddhati hoya che, te apekSAthI A asvAdhyAya kahela che. tenI anuprekSA, AgamanA bhASAMtarano svAdhyAya karavAthI asvAdhyAya thato nathI. asvAdhyAyanA saMbaMdhamAM vizeSa vidhAna e che ke Avazyaka sUtranA paThana-pAThanamAM asvAdhyAya thato nathI kAraNa ke e haMmezAM banne kALa saMdhyA samaye ja avazya karaNIya hoya che. mATe "namaskAra maMtra' "logassa vagere Avazyaka sUtranA pATha paNa haMmezAM vAMcI ke bolI zakAya che. koIpaNa asvAdhyAyanI jANakArI thayA pachI bAkI rahelA adhyayana ke uddezakane pUrNa karavAne mATe svAdhyAya karavAthI prAyazcitta Ave che. tiryaMca paMcendriya ke manuSyanA rakta vagerenI jaLathI zuddhi karavI hoya to svAdhyAya sthaLathI 60 hAtha ke 100 hAtha dUra jaIne karavI joie. teindriya, caurijiyanA lohI ke kalevarano asvAdhyAya gaNavAmAM Avato nathI. audArika saMbaMdhI azuci padArthonI vacamAM rAjamArga hoya to asvAdhyAya thato nathI. upAzrayamAM tathA tenI bahAra 90 hAtha sudhI. barAbara pratilekhana karIne svAdhyAya karavAthI paNa koI audArika asvAdhyAya rahI jAya to sUtrokta prAyazcitta AvatuM nathI. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 302 mATe sAdhu divasamAM badhA prakAranA asvAdhyAyanuM pratilekhana ane vicAra karIne svAdhyAya kare che ane rAtrimAM svAdhyAya kALanuM pratilekhana karavA yogya bhUmi, arthAt jayAM UbhA rahevAthI badhI dizAo temaja AkAza spaSTa dekhAya, evI traNa bhUmionuM sUryAsta pahelAM pratilekhana karI rAkhe che, varSA vagerenA kAraNe kyAreka makAnamAM rahIne paNa kALa pratilekhana karavAmAM Ave che. vizALa sAdhu samudAyamAM be sAdhu AcAryanI AjJA laIne kALanuM pratilekhana kare che. pachI sUcanA devA para badhA sAdhu svAdhyAya kare che. vacce asvAdhyAyanuM kAraNa jaNAya to teno pUrNa nirNaya karIne svAdhyAya baMdha karI devAya che. svAdhyAya Avyetara tapa temaja mahAna nirjarAnuM sAdhana hovA chatAM paNa asvAdhyAyamAM svAdhyAya karavAthI jinAjJAnuM ullaMghana thAya che. maryAdA bhaMga vagerethI karmabaMdha thAya che. kyAreka apayaza temaja upadrava 5 prAyazcittanI prApti thAya che. - nizItha cUrNi. svAdhyAya priya bhikSuoe asvAdhyAya saMbaMdhamAM paNa haMmezA sAvadhAnI rAkhavAnI pharajanuM Avazyaka rUpathI pAlana karavuM joie. yAda rAkhavAnuM ke A kartavya phakta ardhamAgadhI bhASAvALA kAlika temaja utkAlika sUtronAM mULa pAThanI apekSAe che. Avazyaka sUtra(pratikramaNa sUtra)ne mATe asvAdhyAya saMbaMdhI koI kartavya nathI. temaja sUtronI vyAkhyA, bhASAntara, artha ciMtana, vAMcana temaja anya saMvara pravRtti vagerene mATe paNa asvAdhyAya saMbaMdhI koI niyama lAgu paDato nathI. | [] kSamApanA bhAva [vyavahAra sUtra uddezaka-7H sUtra-11, 12) kSamApanAnuM dhArmika jIvanamAM eTaluM vadhAre mahatva che ke jo koInI sAthe kSamApanA bhAva na Ave ane te akSamA bhAvamAM ja kALadharma pAmI jAya to te sAdhakanI keTalIya ugra sAdhanA hoya chatAM paNa te virAdhaka thaI jAya che. kSamApanA dravya ane bhAva nA bhedathI be prakAre che- (1) dravyathI- jo koInA pratye nArAjagIno bhAva ke roSabhAva hoya to tene pratyakSa kahevuM ke huM Apane kSamA karuM chuM ane ApanA pratye prasannabhAva dhAraNa karuM chuM.' jo koI vyakti koInI paNa bhUlane kAraNe gusso kare to kahI devuM ke mArI bhUla thaI gaI che, Apa kSamA karo; pharIthI AvI bhUla nahi karuM. (2) bhAvathI- zAMti, saralatA temaja namratAthI potAnAM hRdayane saMpUrNa pavitra ane parama zAMta banAvI levuM joie. AvI rIte bhAvonI zuddhi temaja hRdayanI pavitratAnI sAthe vyavahArathI kSamA devI ane kSamA mAMgavI, A pUrNa "kSamApanA vidhi che. paristhitivaza AvuM saMbhava na hoya topaNa bRhatkalpasUtra udde-1, sUtra-34 anusAra svayaMne pUrNa upazAMta karI levAthI paNa ArAdhanA thaI zake che. aMtara hRdayamAM jo zAMti zuddhi na thAya to bAhya- vidhithI saMlekhanA, 15 divasano saMthAro ane vyavahArika kSamApanA karI levAthI paNa ArAdhanA thaI zakatI nathI, evuM bhagavatI sUtra zataka 13, udde.-6mAM Avela abhIcikumAranA varNanathI spaSTa thAya che. mATe svayaMnA aMtara hRdayamAM zuddhi, upazAMti thaI javI joIe; potAnA kaSAya-klezanA ke nArAjagInA bhAvothI pUrNa nivRtti thavI parama Avazyaka che. evuM thavA para ja dravya ane bhAvathI paripUrNa kSamApanA karIne te sAdhaka potAnI sAdhanAmAM ArAdhaka thaI zake che. [] UNodarI tapanI samajUtI vyivahAra sUtra uddezaka-8: sUtra-17] bhagavatI sUtra zataka-7 tathA zataka-25 temaja uvavAI sUtramAM paNa UNodarI tapanA viSayanuM varNana che. "AhAra UNodarI'nA svarUpanI sAthe ja te baMne sUtromAM upakaraNa UNodarI vagere bhedonuM paNa spaSTIkaraNa karavAmAM Avela che. uttarA. A. 30nA tapa varNanamAM AhAra-UNodarInuM ja kathana karavAmAM Avela che. upakaraNa UNodarI vagere bhedonI vivaphA tyAM karI nathI. tyAM AhAra UNodarInA 5 bheda kahyA che- 1. dravya 2. kSetra 3. kALa 4. bhAva ane 5. paryAya. 1. dravyathI- potAnAM pUrNa khorAkathI ochuM khAvuM. 2. kSetrathI- grAmAdi kSetra saMbaMdhI abhigraha karavo athavA bhikSAcarImAM bhramaNa karavAnA mArgamAM peTI vagere cha (6) AkAramAM gocarI karavAno abhigraha karavo. 3. kALathI- gocarI lAvavA ke vAparavA mATe prahara-kalAka vagere rUpamAM abhigraha karavo. 4. bhAvathI- gharamAM rahelA padArtho saMbaMdhI ke strI-puruSonAM vastranAM varNa- bhAva vagere saMbaMdhI abhigraha dhAraNa karavo. 5. paryAyathI- uparokta dravyAdi cAra prakAromAMthI eka-ekano abhigraha karavo te-te bhedomAM samAviSTa che ane A cAramAMthI aneka abhigraha eka sAthe karavA te "paryAya UNodarI' che. prastuta sUtramAM A pAMceyamAMthI phakta prathama dravyathI AhAra-UNodarInuM nIcenA pAMca bheda dvArA varNana karavAmAM Avela che. (1) alpAhAra:- eka kavaLa, be kavaLa yAvat ATha kavaLa pramANa AhAra karavAthI alpAhArarUpa UNodarI thAya che. (2) apAI-UNodarI - navathI laIne bAra kavaLa athavA paMdara kavaLa pramANa AhAra karavA para aDadhA khorAkathI ocho AhAra karavAmAM Ave che tene "apAI UNodarI' kahe che. arthAt pahelI alpAhAra rUpa UNodarI che ane bIjI aDadhA khorAkathI ocho ahAra karavA rUpa UNodarI che. (3) dvibhAga prApta UNodarI - (ardha UNodarI) 16 kavaLa pramANa AhAra karavA para ardha khorAkano AhAra karavAmAM Ave che. pUrNa khorAkanA cAra bhAga pADavAthI te be bhAga rUpa AhAra hoya che; mATe Ane sUtramA dvibhAga prApta "UNodarI' kahela che ane be bhAgarUpa addha AhAranI UNodarI thavAthI tene "ardha UNodarI' paNa kahI zakAya che. (4). tribhAga prApta-aMzikA UNodarI :- 24 kavaLa(27 thI 30 kavaLa) pramANa AhAra karavAthI tribhAga AhAra thAya che. temAM eka bhAga AhAranI UNodarI thAya che. enA mATe sUtramAM "AMzika UNodarI' zabda prayoga karavAmAM Ave che. temAM AhAranA cAra Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 303 AgamasAra bhAgamAMthI traNa bhAgano AhAra karavAmAM Ave che. mATe A traNa bhAga prApta AhAra rUpa UNodarI che athavA tene pA (o) UNodarI paNa kahI zakAya che. (5). kiMcitta UNodarI :- 31 kavaLa pramANa AhAra karavA para eka kavaLanI ja UNodarI thAya che. je 32 kavaLa AhAranI apekSAe alpa hovAthI tene "kiMcitta UNodarI' kahela che. sUtranA aMtima aMzathI A spaSTa karavAmAM Avela che ke A pAMcamAMthI koIpaNa prakAranI UNodarI karanArA sAdhu prakAmabhojI (bharapeTa khAvAvALA) hotA nathI. 3ra kavaLa rUpa pUrNa AhAra karavAvALA pramANa prApta bhojI" kahela che. tene thoDI paNa UNodarI thatI nathI. bhikSune indriya saMyama temaja brahmacarya samAdhine mATe haMmezAM UNodarI tapa karavuM jarUrI che- arthAt teNe kyAreya peTa bharIne AhAra karavo na joIe. AcArAMga sUtra zrata.-1, adhya-9, udde.-4mAM bhagavAna mahAvIra svAmInA AhAra-vihAranuM varNana karatAM thakA kahevAmAM Avela che ke bhagavAna svastha avasthAmAM paNa sadA UNodarI tapayukta AhAra karatA hatA. yathA (omoriyaM cAI, apure vi bhagavaM rogahiM). prakaraNa-8: pratilekhananA samayanuM parijJAna [uddezaka-2 sUtra-5] baMne samaya pratilekhana - sAdhue potAnA badhA upakaraNonuM ubhayakALa pratilekhana karavuM joIe. nAnA paNa upakaraNanI pratilekhanA karavAmAM upekSA kare to tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. cUrNikAre pratilekhana nahi karavAthI jIvonI virAdhanA temaja vIMchI AdithI AtmavirAdhanA Adi aneka doSa kahyA che. aMtamAM upasaMhAra karatA kahyuM che ke- (jahA ene dosA takhtA savovahi duijha paDilehiyabo.) - bhASya gAthA-1436. artha:- jyAre ATalA doSa che to sAdhue badhA upakaraNanuM pratilekhana baMne samaya avazya karavuM joie. pratilekhana prAraMbhano samaya - bhASyakAroe pratilekhana karavAno samaya jinakalpI mATe sUryodaya pachIno kahyo che, paraMtu sthavira kalpI sUryodayanA kaMIka samaya pahelAM paNa pratilekhana karI zake che, evuM kahyuM che. gAthA 1425 mAM kahyuM che ke sUryodaya pahelAM dasa prakAranI upadhionuM pratilekhana thaI zake che. jema ke muhapattiya, rayaharaNe, kaSpatiga, sisejaja, colapaTTe ya - saMthAruttarapaTTe ya pekhite ja huggae sUre | muhapatti, rajoharaNa, traNa cAdara, be niSadyA, cola paTTaka, saMthAro tathA uttarapaTTa A dasanuM pratilekhana sUryodaya pahelAM thaI zake che. tAtaparya e che ke akSaro vaMcAya ke hAthanI rekhAo spaSTa joI zakAya teTaluM ajavALuM hoya to ja pratilekhana karavuM joie.anyathA nahiM.gAthA 1422-23 pramANe pratikramaNa AdinA samaye vAraMvAra muhapattInuM rAtrimAM pratilekhana karavuM te paNa ucita nathI. tethI te pravRtti to pratilekhananI mazkarI karavA rUpa lAge che ane nirarthaka pramAdarUpa nATaka mAtra thAya che. uttarAdhyayana adhyayana 26 gAthA 23mAM muhapattInA pratilekhana pachI gucchAnuM pratilekhana karavAno spaSTa nirdeza che. uttarAdhyayana a. 26 bhASya gAthA 142 mAM batAvyuM che ke pAtra pratilekhana divasanI prathama porasIno cotho bhAga bAkI rahevA para karavuM joIe ane carama porasInA prAraMbhamAM ja pAtra pratilekhana karIne bAMdhIne rAkhI devA joie. tyAra pachI zeSa upakaraNonuM paNa pratilekhana karIne pachI svAdhyAya karavo joie. prakaraNa-9H pAtra pratilekhanA be vAra pramANa carcA jinazAsana AgamonA AdhAra para ja surakSita cAlI rahyuM che. ApaNA mATe paNa Aje Agama ja sarvoparI pramANabhUta che. potAne vidvAna samajavA vALA ghaNAya mANaso potAne mAnya dhAraNA pravRttinA moha-durAgrahamAM Agama pramANonI upekSA karIne dhAraNA, paraMparA ane pravRttine eTaluM vadhAre mahattva daI de che ke tenAthI svataH AgamonI mahAna AzAtanA thaI jAya che. temaja teo siddhAMtonI viparIta prarUpaNAnuM mahApApa vahorIne potAnI paraMparA ane khoTI pakaDanA moha durAgrahamAM sAmAnya jevA sarala viSayane paNa samajI zakatA nathI. A paNa jIvanI potAnA mAna-kaSAyane kAraNe thanArI eka dazA che. pratilekhana sAdhu samAcArIno eka mukhya AcAra che. jenA mATe maulika Agama ane tenI vyAkhyAomAM spaSTarUpathI. savAra-sAMja baMne samaya pratilekhana karavAnuM Avazyaka vidhAna che. sAdhue potAnA badhA ja bhaMDopakaraNanuM savAra-sAMja be vakhata pratilekhana karavuM jarUrI che. te pramANe pAtra paNa sAdhune Avazyaka upakaraNa che. tenI paNa baMne vakhata pratilekhanA karavI joIe. temAM koI vivAdane sAdhane je paNa upakaraNa potAnI nezrAmAM(pAse) rAkhavA hoya te bhaMDopakaraNa ja kahevAya ane je paNa bhaMDopakaraNa sAdhu rAkhe che te zarIra ane saMyamanA upayogane mATe ja rAkhe che. tenuM paDilehaNa paNa be TAIma karavuM Avazyaka samajavuM joie. koIpaNa AgamamAM ke tenI vyAkhyAmAM "ekavAra pratilekhana karavuM', evuM vidhAna karavAmAM AvyuM nathI, keTalIya Agama viparIta pravRttio to zithilAcAra temaja pramAdathI prAraMbha thaI jAya che ane koI apavAdarUpa paristhitithI prAraMbha thaIne pachI kAlAMtare paraMparA banI jAya che. jene kyAreka gADarIyA pravAhanI vRtti- vALA durAgrahamAM nAMkhIne siddhAMta banAvI de che. to paNa nyAyanAM sthAna rUpa ApaNA pramANabhUta Agama mojUda che. kyAreka avyavasthA temaja utAvaLathI chUTI gayela sAMjanA pAtra pratilekhanAne mATe pramANa devAmAM AvI rahyA che. taTastha vidvAna A pramANothI sAcuM mUlyAMkana kare. pramANollekha: Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 304 (1) Avazyaka sUtra - zramaNa sUtranI trIjI pATI ane tenI TIkAmAM pAtrano ullekha be vAra pratilekhanamAM che. - rAjendrakopa paDikkamaNa zabda pR. 273. mULa pATha:- ubhakAle bhaMDovagaraNassa apaDilehaNAe. TIkA :- ubhayakAle prathama pazcima poriSI lakSaNe, bhaMDopakaraNasya pAtra vastrAde apratyuprekSaNayA dupratyuprekSaNayA . tatra apratyuprekSaNayA-mUlata evaM cakSusA anirakSaNIyA ityAdi. - AcArya malayagirIya TIkA. ahIMyA badhA bhaMDopakaraNanuM be vAra pratilekhananAM vidhAnamAM pAtra paNa che ane aneka vastrAdi paNa che. mATe vastra ane pAtranI vidhi samAna samajavI. Avazyaka sUtra baMne kALe sAdhuoe ja Avazyaka sahita karavuM Avazyaka hoya che. tenA cothA adhyAyanA ukta mULa pAThamAM be vAra pratilekhananuM spaSTa kathana che ane tenI vyAkhyAmAM AcArya malayagirie mukhya upakaraNomAM vastra-pAtra spaSTa kahela che. mATe pAtranuM paDilehaNa baMne TAIma karavuM te spaSTa che. eTalA mATe vivAdane jarA paNa sthAna nathI. (2) vyavahAra sUtra :- uddezaka-8mAM vadhAre pAtro dUra kSetrathI lAvavAnuM vidhAna che. tenI vyAkhyAomAM te pAtronuM paNa be vAra pratilekhana karavAnuM kahyuM che. yathA omaMthaNamAdIrNa, gahaNe uvahiM tahiM paujaMti - gatie va pagAsa muhe, karati paDileha do kAle | bhASya gAthA. TIkA - avamaMthana-adhomukha kRtvA prANAdanuM, khoTanena bhUmI yatanayA pAtayati. amuM vidhi tatra grahaNe prayuMjati . gRhite ce tAni pAtrANi prakAza mukhAni karatI tathA to kAlau-prAtaH aparA ca pratyuprekSati. aMtima vAkyamAM spaSTa karela che ke te pAtrone baMne kALe savAra sAMja pratilekhana kare che. - rAjendra koSa patta zabda pRSTa-4135) A vidhAna maryAdAthI vadhAre pAtranuM che. je kAmamAM nathI AvatA, phakta paDyA rahe che, tenuM paNa baMne vakhata pratilekhana karavAnuM spaSTa kathana che. ekavAra karavAno lezamAtra paNa saMketa nathI. (3) nizItha sUtra:- uddezaka-14, sUtra-5 nI bhASya gAthA ane cUrNiTIkAmAM paNa spaSTa lakhyuM che ke vadhAre grahaNa karelA pAtro sAdhu rastAmAM laI jaI rahyA hoya, te samaye kAmamAM na AvatA hoya to paNa be vAra pratilekhana karavuM. - gAthA-4517 cUrNi.] ahIM ema kahyuM che ke jevI rIte potAnAM upakaraNonuM be vAra pratilekhana karavAmAM Ave che, tevI ja rIte bIjAne mATe levAmAM AvatA ane bAMdhIne rAkhelA pAtronuM paNa be vAra pratilekhana karavuM. (nizItha cUrNi pAnA- 455) ATalA spaSTa hajAra varSa prAcIna pramANanA hovA chatAM potAnA kAmamAM AvanArAM pAtronuM ekavAra pratilekhana karavuM kyAreya ucitta thaI zakatuM nathI. (4) nizItha sUtra - uddezaka-2, sUtra-pa9, bhASya gAthA-1426nA vivecanamAM pAtra pratilekhananA kALanuM varNana karatAM thakAM batAvela che ke- carama parisie puNa ogAhaMtIe ceva paDileheu nimbivaMtitato sesovakaraNa, tato sajajAyaM parvati. AgaLa gAthA 143nA vivecanamAM- jahA ene dosA, tanhA savovahI kusaMgjha paDilehiyaOo. bhAvArtha:- cothI porasI cAlu thatAM ja pAtranuM pratilekhana karIne rAkhavA. pachI bAkInAM upakaraNonuM pratilekhana karavuM, pachI sarjAya karavI. AgaLa gAthA- 1436nAM vivecanamAM kahyuM che ke jo ATalA doSa saMbhava rahe che to badhI upAdhinuM baMne vakhata pratilekhana karavuM joIe.- nizItha cUrNi.] (5) uttarAdhyayana sUtra adhyayana-26, gAthA-37.- cautthIe porisIe, sidhdhivittANa bhAyaNa . TIkA - catathya poSyA nikSipya-pratyuprekSaNApUrvakaM badhdhA, bhAjanaM-pAtra, bhAvArtha:- cothI porasI cAlu thatA ja bhAjanonuM eTale pAtrAonuM pratilekhana karIne bAMdhIne rAkhe. [noMdha:- A pAMca pramANa lokAzAhathI paNa seMkaDo varSa pUrvanAM che.) (6)AcArya AtmArAmajI ma.sA.e paNa uttarAdhyayana sUtra a.26 gAthA-37mAM cothA praharamAM pAtrapratilekhana karavAnuM lakhela che (7) AcArya ghAsIlAlajI ma.sA. e paNa uttarAdhyayana sUtramAM sAMje pAtra pratilekhana karavAnuM lakhela che. (8) kavi amaracaMdajI ma.sA. e paNa zramaNa sUtra(vivecana)mAM pR. 95, 97, 103 para traNa jagyAe pAtra pratilekhana be vAra karavAnuM lakhyuM che. (9) jJAnagacchanA Adi kartA pUjya jJAnacaMdajI ma.sA.nI samAcArI naM. 36mAM pAtra pratilekhana be vAra karavAnuM lakhela che. (1) tenI nezrAgata sAdhvIpramukha zrI naMdakuMvarajI ma.sa.nI samAcArI dhAraNA ane rivAja paNa be vAra pratilekhanAno che. (11) AcArya hastImalajI ma.sA.nA saMtonI dhAraNA be vAra pratilekhananI che. (12) zramaNa saMghanA sAdaDI saMmelananuM vidhAna-prastAva 16 mAM pAtra pratilekhana be vAra karavAnuM lakhyuM che. A chApelA pustakamAM che. pUnA saMmelanamAM paNa A ja nirNaya thayo che. (13) samartha saMsmaraNa(pR. 289) - pUjya bahuzruta samarthamalajI ma.sA. e sAdaDI saMmelananA prastAva naM. 16 upara TippaNI lakhI tene ghIsUlAlajIe samartha saMsmaraNa pA. 289mAM chapAvelI che. te A pramANe che- prastAva 16mAM "vastra pAtranuM be vakhata pratilekhana karavAnuM batAvela che. paraMtu anya upakaraNo mATe kaMI kahyuM nathI. jyAre anya upakaraNonI pratilekhanA na karavI te zAstra virUddha che. mATe vastrapAtranI sAthe pATa-bAjoTha' zabda vadhAre joDavo joie tathA be samayanI AgaLa pustaka pAnAnuM temaja UDilabhUminuM paDilehaNa eka vakhata karavuM; A paNa hovuM jarUrI hatuM. A samIkSAmAM bahuzruta pU.ma. sAhebe vastra-pAtra-pATa-bAjoThanuM be vakhata pratilekhana karavAnI potAnI mAnyatA spaSTa karI che, mATe temanA nAmathI pAtrAonuM eka vakhata pratilekhana karavuM ucitta thatuM nathI. sAthe ja AgamamAM bhaMDopakaraNanI pratilekhanA be vAra karavAnuM vidhAna che, ekavArano koI Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 305 AgamasAra ullekha ja nathI. mATe sAdhue potAnAM badhA upakaraNonuM be vAra pratilekhana karavuM joIe. eka vAra pratilekhanane zithilAcAra temaja usUtra prarUpaNA samajavI joIe. (14) zvetAMbara mUrtipUjaka temaja zvetAMbara terApaMthI sAdhu samAja paNa be vAra pAtra pratilekhana karavAnA siddhAMtane mAnya kare che. AvI rIte ekavAra pratilekhana karavAno vAstavamAM koI siddhAMta nathI; pramANa paNa nathI ane samaja paNa nathI, mATe te vyaktigata zithilAcArano Agraha mAtra che. zaMkA-samAdhAnaH- (1) pAtra rAtrimAM kAma AvatA nathI, mATe sAMje pratilekhana na karavuM joIe. uttara:- koIpaNa zAstramAM, TIkAmAM, bhASyamAM, cUrNimAM, vivecanamAM koIpaNa AcArye evuM nathI lakhyuM ke sAMje pAtra paDilehaNa na karavuM. pUrvAcAryoe pramANa naM. 2 ane 3 mAM tenAthI viparIta lakhela che ke rAtre ane divase kyAreya paNa kAma na AvanArA pAtronuM paNa be vAra pratilekhana karavuM joIe ane pramANa naM. 4 nizIthamAM batAvela che ke cotho prahara zarU thAya tyAre pahelAM ja pAtronI pratilekhanA karavI ane pachI bAkInAM upakaraNonI pratilekhanA karIne svAdhyAya karavo. A rIte nakkara pramANonI samakSa evA tarkanuM koI mahattva nathI. pravRttinI daSTithI paNa A tarka barAbara lAgato nathI. koI sAdhu aneka vastro rAtrimAM kAmamAM letA nathI. bAMdhIne rAkhI de che. kaMbala paNa ATha mahinA bAMdhIne rAkhI de che. koI sthiravAsavALA sthaviro ke bImAra sAdhuonAM rajoharaNa paMjaNI vagere upakaraNo kAMI kAmamAM AvatA nathI; "jamIna poMchaNA' rAtrie kAmamAM AvatA nathI. te badhAnI be vAra pratilekhananI pravRtti ane prarUpaNA cAlu che. muhapatI eka ja prAyaH kAma Ave che, bAkInI 2-3 alaga rAkhe che. to paNa e badhAnuM mAtra ekavAra pratilekhana karavAmAM AvatuM nathI. sAra:- sAdhue potAnI nizrAmAM badhA bhaMDopakaraNonuM savAra-sAMja be vAra pratilekhana karavuM joIe, na karavA para athavA eka vAra karavA para sUtrokta prAyazcitta Ave che. paraThavAnI bhUmine divase joIne paraThI zakAya che ane rAtre paravA mATe saMdhyA samaye pratilekhana karavAnuM vidhAna che. zayana sthAna vagere upayogamAM AvanArA upAzrayonA vibhAgonuM baMne samaya pramArjana, pratilekhana karavuM joie. puna - sAMje cothA praharamAM pAtra pratilekhana karavuM ane pAtranuM be vAra pratilekhana karavuM; tevuM aneka jagyAe lekhita pramANa che. paraMtu pAtra pratilekhana eka vAra karavuM ke sAMje pAtra pratilekhana na karavuM athavA avidhithI saMkSepamAM ja sAMje pAtra pratilekhana karavuM, evuM kyAMya lakhyuM nathI arthAt tenuM koI lekhita pramANa nathI. mATe bhUla sudhArIne sAco nirNaya karavo joIe. sAMje pAtra pratilekhana na karavAthI ane avidhithI karavAthI bhagavAnanI AjJAnuM ullaMghana samajIne prAyazcitta levuM joIe tathA evI prarUpaNA karavAthI Agama viparIta prarUpaNAno mahAdoSa mAnavo joIe. pratilekhana saMbaMdhI jANavAlAyaka vAtoH (1) sUryodaya thavA para pratilekhana zarU karavuM (2) sau prathama muhapattI pramArzanikA(gucchA)nuM pratilekhana karavuM ane te pachI bAkI badhI upAdhinuM pratilekhana karavuM (3) pAtranI pratilekhanA poNI porasI AvyA pachI karavI paraMtu navakArazImAM gocarI javuM hoya to savAre ja pratilekhana karavuM (4) cotho pahora zarU thatAM pAtra pratilekhana karI bAMdhI devA. paraMtu sAMje vAparavAnuM hoya to tevI vyavasthAthI karavuM (5) savAra-sAMja potAnA gocarI vAparavAnA sthAnanuM pratilekhana, pramArjana karavuM (6) sAMje sUryAstanA pahelAM paraThavAnI bhUminuM pratilekhana karavuM (7) pratilekhana maunapUrvaka ekAgracittathI karavuM. zAMtithI zAstrokta vidhivat ja pratilekhana karavuM. anya jANakArI dazavaikAlika sUtra sArAMzanA pariziSTamAM juo.] prakaraNa-10: anukaMpAmAM doSa-nA bhamranuM nivAraNa [uddezaka-12H sUtra 1-2) koluNa zabdano artha karuNA athavA anukaMpA thAya che. jema ke- koluNaM- kAruNya anukaMpA - cUrNi, baMdhAyelA pazu baMdhanathI mukta thavA mATe taDape che. tene baMdhanathI mukta karI devA athavA surakSA mATe chUTA pazune niyata sthAna para bAMdhI devA. A pazu pratye karuNA bhAva che. - pazune bAMdhavAthI te baMdhanathI pIDita thAya athavA Akula-vyAkula thAya to jaghanya hiMsA doSa lAge che. tenuM baMdhana kholavAthI, tene koIpaNa nukasAna kare, te bahAra nIkaLI kyAMka khovAI jAya; jaMgalamAM cAlyA jAya ane tyAM bIjA pazu jo tene khAI jAya athavA mArI nAMkhe to paNa doSa lAge che. pazu Adine bAMdhavA, kholavA Adi kArya saMyama samAcAramAM vihita nathI. A kAryato gRhasthanuM kArya che. mATe tenuM prAyazcitta gRhastha kArya karavAvALA prAyazcittanA barAbara guru caumAsI prAyazcitta thAya che, paraMtu anukaMpAnA bhAvanI mukhyatA hovAthI ahIM tenuM guru prAyazcittane badale laghu prAyazcitta kahevAyuM che. anukaMpA bhAva rAkhavo e samyakatvanuM mukhya lakSaNa che. to paNa bhikSu AvA aneka gRhastha jIvananA kAryomAM lAgI na jAya mATe enA saMyama jIvananI aneka maryAdA che. bhikSunI pAse AhAra athavA pANI AvazyakatAthI adhika hoya to tene paraThavAnI sthitimAM koI bhUkhyA athavA tarasyA vyaktine mAMgavAthI athavA na mAMganArAne paNa devuM kalpatuM nathI. kema ke A prakAranI devAnI. pravRttithI athavA prastuta sUtra kathita pravRtti karavAthI kramazaH bhikSu aneka gRhastha kartavyamAM; saMyama sAdhanAnA mukhya lakSyathI dUra thaI jAya che. uttarAdhyayana a. 9, gA.40 mAM namirAjarSi zakrendra dvArA thayelI dAnanI preraNAnA javAbamAM kahe che ke (tasAvi saMjamo. seo aditassa vi IkacaNuM) arthAt kAMI paNa dAna na karavA chatAM, mahAna dAna ApanAra gRhastha karatAM munino saMyama zreSTha che. anukaMpA bhAva yukta pravRttimAM paNa sAmAnya paristhitInA prAyazcittamAM temaja vizeSa paristhitinA prAyazcittamAM aMtara hoya che. je prAyazcittadAtA gItArthanA nirNaya para nirbhaya hoya che. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 306 jo koI pazu athavA manuSya mRtyunA saMkaTamAM AvI gayA hoya ane tene bacAvanAra koI na hoya, evI sthitimAM bhikSu tene bacAvI le to tene cheda athavA tapa prAyazcitta AvatuM nathI. mAtra gurunI pAse AlocanA rUpa nivedana karavuM Avazyaka che. e anukaMpAnI pravRttimAM bAMdhavuM, choDavuM Adi gRhakArya, AhAra- pANI devuM Adi maryAdA bhaMganA kArya athavA jIvavirAdhanAnA koI kArya thaI jAya to e doSonuM laghucAturmAsika prAyazcitta Ave che. paraMtu anukaMpAnuM koI prAyazcitta AvatuM nathI. to paNa sUtramAM anukaMpA zabda lagAvIne kathana kyuM che te mohabhAvano abhAva sUcitta karIne laghu prAyazcitta kahevAnI apekSAe che temaja sAthe e paNa batAvavAmAM AvyuM che ke karuNAbhAvanI pramukhatA hovAthI gRhastha pravRttinuM guru caumAsI prAyazcitta hovA chatAM laghu prAyazcitta thaI jAya che. tIrthakara bhagavAna mahAvIra svAmIe saMyama sAdhanAnA kALamAM tejo- lezyAthI bhasma thanArA gauzAlakane potAnI zItalezyAthI bacAvyA ane kevaLajJAna pachI A prakAre kahyuM che- meM gauzAlakanI anukaMpA mATe zItalezyA choDI hatI, jenAthI vezyAyana bAlatapasvInI tejolezyA pratihata thaI gaI hatI.- bhagavatI sUtra zataka-15. A rIte prastuta sUtramAM karuNAbhAva ke anukaMpA bhAvanuM prAyazcitta nathI. paraMtu enI sAthe gRhasthanI pravRtti athavA saMyama maryAdAnA bhaMganI pravRttinuM ja prAyazcitta che ane karuNAbhAva sAthe hovAthI te pravRttinuM laghu prAyazcitta che, evuM samajavuM joie. anukaMpA pavitra Atma pariNAma che : anukaMpAno artha che- koI prANIne duHkhI joIne jonArAnuM hRdaya karuNAthI bharAya jAya ane bhAvanA jAgRta thAya ke enuM A duHkha dUra thaI jAya ene ja anukaMpA kahe che. A anukaMpA AtmAnuM pariNAma che, AtmAno guNa che ane ekAMta nirvadya che. mATe anukaMpAno sAvadha ke nirvadha Avo vikalpa karavAnI koI AvazyakatA nathI. anukaMpAnA pariNAmonA kAraNe koInuM duHkha dUra karavA mATe je sAdhanarUpa pravRtti karAya che te pravRtti sAvadya ane nirvadya banne prakAranI thaI zake che. jema ke bhUkha tarasathI vyAkula puruSane zrAvaka dvArA acitta bhojana athavA acitta pANI devAmAM AvI zake che. athavA sacitta bhojana ane sacitta pANI devAmAM AvI zake che. paraMtu enAthI Atma pariNAma rUpa je anukaMpA bhAva che, e bhAvone athavA AtmaguNone sAvadha nirvadhanA vikalpathI kahI zakAtuM nathI. kAraNa ke te to zubha temaja pavitra Atma pariNAma ja che. AtmAnA A pavitra pariNAmonA kAraNe gRhastha pravRttinuM paNa prastuta sUtramAM laghu prAyazcitta kahevAyuM che. anukaMpAnA bhAvonA nimittathI anya koIpaNa pravRtti karavAmAM Ave to te pravRtti mATe yathAyogya sAvadha athavA nirvadhano bheda samajI levo joie. sAra:- (1) anukaMpAnA Atma pariNAma to sadA sarvadA zreSTha temaja pavitra ja hoya che. (2) anukaMpAthI koInA du:khane dUra karavAnI je pravRtti karAya che te nirvadya paNa hoya che athavA sAvadha paNa hoya che. pravRtti karavAmAM sAdhu temaja zrAvakane pota-potAnI alaga-alaga maryAdA hoya che, tada anusAra viveka rAkhavo joie. prakaraNa-11 daMta-maMjana utsarga-apavAda ane viveka jJAna [uddezaka-3 sUtra-48-50] dazavaikAlika adhyayana-3, gAthA-3mAM daMta prakSAlanane anAcAra kahela che tathA aupapAtika vagere anya AgamomAM aneka sthAno para sAdhu-caryAmAM (adaMta dhAvaNa) paNa eka mahattvanI Avazyaka caryA kahI che. vartamAna yugamAM sAdhu-sAdhvIonI AhAra-pANInI sAmagrI prAcInakALa jevI na rahevAne kAraNe daMtaprakSAlana(daMtamaMjana) vagere na karavAthI dAMtomAM daMtakSaya" ke pAyariyA vagere rogo thavAnI saMbhAvanA rahe che. tema chatAM sAdhu-sAdhvIone jinAjJAnA yathArtha pAlana karavA mATe nIce lakhela sAvadhAnI rAkhavI joie. (1) pauSTika padArthonuM sevana na karavuM, jo sevana karavAmAM Ave to upavAsa vagere tapa avazya karatA rahevuM joIe. (2) haMmezAM uNodarI tapa avazya karavuM arthAt bhUkhathI ochuM khAvuM.(3) atyaMta garama ke atyaMta ThaMDA padArtho(vastuo) na vAparavA. (4) bhojana ryA pachI ke kaMIka khAdhA-pIdhA pachI dAMtone sApha karatA thakA thoDuM pANI pI levuM joIe. sAMje cauvihAra karatA samaye paNa dAMtone sArI rIte sApha karatAM pANI pI levuM joIe. (5) Akho divasa eTale ke vAraMvAra na khAvuM, maryAdita vAra ja khAvuM. upara pramANe sAvadhAnI rAkhavAthI adaMta dhovaNa niyamanuM pAlana karatAM chatAM paNa dAMta svastha rahI zake che, temaja indriya nigraha. brahmacarya pAlana vageremAM paNa samAdhi bhAva rahI zake che. Agamokta adaMta dhovana, asnAna, brahmacarya, uNodarI tapa, vigaya tyAga tathA anya bAhya-AtyaMtara tapa temaja bIjA badhA niyamo paraspara saMbaMdhita che. mATe Agamokta badhA niyamonuM yathArtha pAlana karavAthI svAthya temaja saMyamamAM samAdhi kAyama rahe che tAtparya e che ke adaMtadhAvaNa niyamanA pAlanamAM khAvA-pIvAno viveka jarUrI che ane khAna-pAnanA vivekathI ja indriya nigraha, brahmacarya pAlana vageremAM saphaLatA prApta thaI zake che. indriya nigrahanI saphaLatAmAM ja saMyama ArAdhanAnI saphaLatA rahelI che. Aja kAraNothI AgamomAM adaMtadhAvaNane ATaluM vadhAre mahattva Apela che. sAmAnya rIte maMjana karavuM ane dAMta sApha karavA saMbaMdhI kriyAo karavI te badhI saMyama jIvananI ayogya pravRttio che. paraMtu jo asAvadhAnIthI ke anya koI kAraNothI dAMta saDI javA para cikitsAne mATe maMjana karavuM ke dAMta sApha karavAnI kriyAo karavI paDe to te anAcAra nathI, temaja tenuM prAyazcitta paNa AvatuM nathI. - dAMtonA saDAnI khabara paDyA pachI sAdhake uparyukta sAvadhAnIo rAkhIne jaladIthI cikitsA(davA) nimitte karavAmAM AvatA daMta prakSAlanathI mukta thaI javuM joie arthAt sadAne mATe daMtaprakSAlana pravRttino svIkAra na karatAM khAvA-pIvAno viveka karIne adaMtadhAvaNa caryAne pharIthI svIkArI levI joie. prastuta sUtromAM akAraNa (bramathI, roganA bhayathI, khoTA saMskArathI ke AdatathI) maMjana karavAnuM temaja prakSAlana karavAnuM ane anya koI padArtha lagAvavAnuM prAyazcitta kahela che, evuM samajavuM joie. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 307 AgamasAra vibhUSAnA saMkalpathI maMjana vagere karavAnuM prAyazcitta ahIM A laghumAsika prAyazcittanA sUtromAM na samajavuM. vibhUSA saMkalpane mATe to paMdaramA uddezakamAM laghu caumAsI prAyazcitta juduM kahela che. evuM samajavuM joie. A daMta prakSAlana viSaye dazavaikAlika sUtranA pariziSTamAM svataMtra nibaMdha che. pAnA naM. 195. prakaraNa-12: vibhUSAvRtti saMbaMdhI jJAna-vijJAna [uddezaka-15 sUtra-153-154] bhikSu vastra-pAtra vagere upakaraNo saMyama nirvAha mATe rAkhe che ane upayogamAM le che. yathA jaM pi vattha ca pAye vA, kaMbala pAyapucchaNe.- taMpi saMjama lajajaTTA dhAraMti pariharratiyA - dazarve. sUtra a.6, gAthA.20 praznavyAkaraNa sUtra zru.2, a.1,pamAM paNa kahyuM che- eya pi saMjamassa uvabRhaNaThThayAe vAyA tava dasamasagasIya parirakhkhaNaphayAe yitve saMjaeNa || bhAvArtha :- saMyama nivAhanA mATe, lajjA nivAraNanA mATe, garamI, ThaMDI, havA, DAMsa-macchara vagerethI zarIranA saMrakSaNa mATe bhikSu vastrAdi dhAraNa kare ke upayogamAM le. A prakAre upakaraNone rAkhavAnuM prayojana AgamamAM spaSTa che. paraMtu sAdhu jo vibhUSAne mATe, zarIra vagerenI zobhAne mATe, potAne suMdara dekhADavAne mATe temaja nimprayojana upakaraNone dhAraNa kare, to tene prastuta 153 mAM sUtra anusAra prAyazcitta Ave che. 154 mAM sUtramAM vibhUSAvRttithI arthAt suMdara dekhAvAne mATe jo sAdhu vastrAdi upakaraNone dhove ke susajijata rAkhe to tenuM prAyazcitta kahela che. - A baMnne sUtrothI e spaSTa che ke bhikSu vibhUSA vRtti vinA, koI prayojana(kAraNa)thI vastrAdi upakaraNa rAkhe ke tene dhove to sUtrokta prAyazcitta nathI AvatuM arthAt sAdhu saMyama upayogI upakaraNa rAkhI zake che. tene AvazyakatA anusAra yathAvidhi dhoI paNa zake che. paraMtu dhovAmAM vibhUSAno bhAva na thavo joIe temaja anAvazyaka paNa na dhovuM joIe. jo sAdhune vastro dhovA saMpUrNa akalpanIya hota to tenuM prAyazcitta kathana alaga prakArathI hota; paNa A sUtramAM vibhUSA vRttithI dhovAnuM ja prAyazcitta kahela che. paraMtu A viSayaka anya prAyazcitta koI paNa uddezakamAM kahela nathI. zarIra parikarma saMbaMdhI 54 sUtra to aneka uddezakomAM Apela che paraMtu ahIMyA vibhUSAvRttinA prakaraNamAM be sUtra vadhArIne 56 sUtra kahela che. mATe A sUtrapAThathI sAdhune vastra dhovA vihita thAya che. viziSTa abhigraha dhAraNa karanArAnI apekSAthI ja AcA. zru. 1, adhyayana 8 nA uddezaka 4,5,6mAM vastra dhovAno ekAMta niSedha che. tevuM tyAMnA varNanathI spaSTa thAya che. A uddezakamAM vibhUSAnA saMkalpathI 54 sUtrothI zarIra parikarmonuM ane te sivAya be sUtrothI upakaraNa rAkhavA tathA dhovAnuM prAyazcitta kahela che. anya AgamomAM paNa sAdhune mATe vibhUSAvRttino bhinna-bhinna prakAre niSedha karavAmAM Avela che. (1) dazavaikAlika sUtra a.3, gAthA-9 mAM vibhUSA karavAne anAcAra kahela che. (2) dazavaikAlika sUtra a.6, gAthA-65 thI 67 sudhImAM kahyuM che ke nagnabhAva temaja muMDabhAva svIkAra karanArA keza tathA nakhone saMskAra na karanArA tathA maithunathI virata bhikSune vibhUSAthI zuM prayojana che? arthAt evA sAdhu-sAdhvIone vibhUSA karavAnuM koI prayojana paNa nathI, tema chatAM je bhikSu vibhUSAvRtti kare che te cIkaNA karmono baMdha kare che ane tenAthI te ghora evA dustara saMsAra sAgaramAM paDe che. te pachInI gAthAmAM phakta vibhUSAnA vicArone paNa jJAnIoe vibhUSA pravRtti karavAnA samAna ja karmabaMdha temaja saMsAranuM kAraNa kahyuM che. A vibhUSA vRttithI aneka sAvadha pravRttio utpanna thAya che. mATe A pravRtti chakAya rakSaka munie AcaravA yogya nathI. (3) dazavaikAlika sUtra a.8, gAthA-pa7 mAM saMyamane mATe vibhUSAvRttine tAlapuTa(haLAhaLa) jheranI upamA ApI che. (4) uttarAdhyayana sUtra a.16 mAM kahyuM che ke je bhikSu vibhUSAne mATe pravRtti kare te nigraMtha nathI; mATe bhikSue vibhUSA karavI joie ja nahIM.bhikSu vibhUSA ane zarIra parimaMDana(zobhA)no tyAga kare tathA brahmacaryarata bhikSu zrRMgArane mATe vastrAdine paNa dhAraNa na kare A Agama sthaLothI spaSTa thAya che ke brahmacaryane mATe vibhUSAvRtti sarvathA ahitakArI che, karmabaMdhanuM kAraNa che tathA prAyazcittane yogya che. mATe bhikSu vibhUSAnA saMkalpono tyAga kare tathA zArIrika zrRMgAra karavAno temaja upakaraNone suMdara dekhADavAno prayatna ja na kare. sAdhu upakaraNone saMyama ane zarIranI surakSAne mATe ja dhAraNa kare. temaja prakSAlana karavuM hoya to sAmAnya rIte acitta pANIthI ja prakSAlana karavuM joie. vizeSa kAraNathI koI padArtha(sAbuAdi)no upayoga karavo hoya to jIva virAdhanA na thAya teno pUrNa viveka rAkhavo joie, temaja mana vibhUSAvRtti vALuM na bane, tenI paNa satata sAvadhAnI rAkhavI joie. (noMdha: nakha kApavA Avazyaka eTalA mATe che ke kyAreka anya sAdhanI sevAno avasara AvatAM, pahelA nakha kApavA javAta nathI, tathA koI vAra Thesa lAgavAthI Akho nakha tuTI ane ukhaDI zake che. nakhano mela potAne ke anyane roganuM kAraNa banI zake che. vibhuSA mATe nakha kApI zakAtA nathI. vastra-pAtra dhovA saMbaMdhI kArya karatAM nakhano mela svataH paNa nIkaLI jAya che.) Adarza zramaNa bhAvazuddhi - (1) koIpaNa gAma, ghara ke gRhasthamAM mamatva buddhi karavI nahIM arthAt teone mArA che, mArA che, tema karavuM nahIM. (2) vibhUSA vRtti karavI nahIM eTale ke suMdara dekhAvA mATe zarIra ke vastrAdine saMvAravA nahIM. (3) koIpaNa vyakti, prANI ke sAdhuthI dhRNA karavI nahIM paraMtu gussA ghamaMDanI dhRNA karavI. (4) koInI niMdA tiraskAra ke InsalTa karavA nahIM. (5) kayAreya zoka saMtapta thavuM nahIM, sadAya prasannacitta ane saMtuSTa rahevuM. (sadAya prasannacitta ane saMtuSTa rahevAthI dharmanI mUka prasaMsA ane prabhAvanA thAya che.) AcArazuddhi:- (1) nava vADa yukta brahmacaryanuM zuddha pAlana karavuM (2) bhAva ane bhASAne pavitra rAkhavA (3) AhAra-pANI, makAna-pATa, vastra-pAtra AdinI zuddha gaveSaNA karavI (4) gamanAgamana Adi pravRttio vivekapUrvaka karavI (5) mRdu bhASI, pavitra hRdayI, saraLa zAMta svabhAvI banavuM (6) Agama svAdhyAya, ekatva bhAvanA ane tapasyAmAM lIna rahevuM (7) Agamone artha sAthe kaMThastha karavA ane kaMThastha rAkhavA. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 AgamacAra-pUrvArdha Adarza zrAvaka pAMca kAma karo:- (1) nitya sAmAyika (2) mahInAmAM cha poSadha (3) dararoja cauda niyama dhAraNa (4) tIna manoratha ciMtana (5) pratidina pratikramaNa ke pAkSika pratikramaNa. pAMca kAma choDo:- (1) rAtri bhojana (2) kaMda-mULa (3) sacitta padArtha (4) karmAdAna-mahAAraMbhanAM kAma (5) mithyAtva anumodaka pravRttio eTale pravRttimithyAtva. munidarzananI pahelAM zrAvakanI prathama kakSA pAMca viveka rAkhavA - (1) phaLa, pAna, elacI Adi sacitta vastuo sAthe na rAkhavI - mobAIla tathA selavALI ghaDyiAla agnikAya thI saMkaLAyelI hovAthI sacitta ja che. pramANa :- pudagala svayaM tathA prayogathI calIta thAya che. prayoga phakta jIvane ja hoya che. cAvI vALI ghaDiyAla mAM jIvano pUrva prayoga che. selavALA upakaraNo agnikAya tathA vAyukAya jIvonA kAyabala (vedanA samudaghAta) thI cAle che. (2) joDA, caMppala nIkALavA, hathiyAra-zastra dUra rAkhavA (3) ughADe mukhe rahevuM nahIM, uttarAsana ke muhapatti rAkhavI (4) baMne hAtha joDIne muni sImAmAM praveza karavo (5) rAga-dveSanI manovRttionuM nivAraNa karI cittane nirmaLa ane ekAgra karavuM. jinakalpI ane chAstha tIrthakara jevA viziSTa sAdhakonuM vicaraNa mAtra nirjarArthe hoya che. teo anArya kSetramAM paNa jaI zake che. sthavira kalpI zramaNonuM vicaraNa dharma prabhAvanArthe tathA saMyamarakSaka hoya che. teo Arya kSetra ane sahaja mArgavALA kSetramAM ja vicaraNa kare, evI teo mATe hitAvaha prabhu AjJA che. zarIra-mana-vacana-AtmA saMbaMdha AtmA arUpI che. bAkInAM rUpI che. manovargaNA ane bhASAvargaNAnAM pudagalo hoya che. jene bolatI vakhate grahaNa karAya che. A cAranAM eka saMyogIthI cAra saMyogI aneka bhAMgA thAya che. temAnAM zakya bhAMgAo A pramANe che. eka saMyogI zakya bhAMgAmAM phakta AtmAnAM bhAvaja AvI zake che. je adhyavasAya tarIke paNa oLakhAya che. arUpI hovAthI tenuM svataMtra astitva hoI zake che. anya koI rUpI tatva ekaluM kriyAzIla thatuM nathI. niSaprANa zarIra ekaluM paDyuM hoya, nivAM bhUtakALamAM choDelA zarIrathI kriyA lAgatI hoya, to temAM paNa AtmAno pUrva prayoga to cheja. te vinA te zarIra tenuM nathI. dvisaMyogI bhAMgAmAM AtmAnAM bhAva ane manovargaNAthI vicAra, A zakya mAMgo che. jo AtmAnAM tathAsvarUpa bhAva na hoya to tevo mAnI pramAda dazA bhaLelI che. tethI tene paNa dvisaMyogI bhAMgo jANavo. pUrvanA choDelA zarIramAM paNa AtmAno pUrvaprayoga hovAthI krikasaMyogI bhAMgo thayo. trisaMyogImAM AtmA-mana-vacana A eka zakya bhAMgo tathA AtmA-mana-zarIra A bIjo bhAMgo thAya che. AtmAnAM bhAva vagara vicAra nathI ane vicAra vagara vacana nathI. tathA zarIra paNa vicAra pachIja gati kare che. AthI vAcika ane kAyIka dareka kriyAmAM AtmapariNatI tathA manovargaNA joDAyelI hoyaja che. sUkama draSTithI jotAM uparanA mAMno eka bhAgoja catusaMyogI che. vacana vyavahAra zarIrabala vagara thatuM nathI. tethI teja eka cArasaMyogI bhAMgo che. AtmA-mana-zarIra-vacana, tethI traNasaMyogI paNa ekaja bhAMgo thayo. have Ane vyavahAramAM joie-zuM pratikramaNa bolAvanAra oghasaMjJAthI pratikramaNa bolAvI zake che? A zakya nathI. kadAca pramAda avasthAthI vadhAre-ochA doSa temAM lagADI zake. paNa vacana vyavahAra karatAM tene AtmAnAM bhAvo-vicAra zarIrabala ane vacanabala temAM lagADyA vagara te zakya nathI banatuM. hakIkate to eka kalAka jeTalo samaya temAM vitAvanAra, 18 pApanAM paDachAyAthI paNa ghaNo dUra nIkaLI jAya che. ogha saMjJA zabdano artha to tyAre zara thAya che. jyAre te pratikramaNathI paravArI pAcho 18 pApamAM rata thAya che. athavA roje roja te bolAvato hovA chatAM, pachInAM samayamAM te pApanI kriyAothI pAchA vaLavAno puruSArtha nathI karato. paNa teno e eka kalAka to ogha saMjJAno nathI ja. pA pA pagalI zivapUra ApaNAthI asaMkhya yojana dUra che. dravyathI paNa ane bhAvathI paNa. ApaNI pAse samaya aparimita nathI. trasa paryAya be hajAra sAgaropamanI ane saMkSipaNuM eka hajAra sAgaropamanuM utakRSTa hoya che. temAMthI keTaluM vItI gayuM che e ApaNane khabara nathI. jo teTalA kALamAM mokSa na thayuM to saizipaNuM gayuM ja. pachI asaMkSipaNAmAM puruSArtha nathI paNa karmasatA ane niyatInuM ja prabhutva che. saMkSipaNu paNa aprasasta mana sAthenuM gADhA karmabaMdhanuM kAraNa bane che. narka ane tiryaMca gatimAM laI jAya che. eka dhAraNA pramANe ta mana payAyano kALa paNa alpaja hoya che, bahudhA to saMkSipaNAmAM paNa jIva karmabaMdha ja vadhAre kare che. AvI jaTIla karmanI gatiomAMthI mahAbhAgye prasasta mana ane jaina dharma prApta thayo che. AyuSya jAkaLa bIMdu samAna alpa che. jIve pUrvabhavamAM trasa ane sthAvara jIvo(pRthvI,pANI,agni,vanaspati,vAyu) para anukaMpAna karavAthI paMcamakALamAM alpa AyuSya vALo janma prApta ryo che. hajI paNa teja saMskAro thI jIvana vitAvatAM pariNAma zuM Avaze teno vicAra avazyathI karavo. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 309 AgamasAra vaMdana satva zabda dUdha mATe vAparatAM teno artha, dUdhamAM rahelA ghI nuM pramANa thAya che. AtmA mATe vAparatAM, AtmAno anukaMpA bhAva ke te mATeno puruSArtha thAya che. tevIja rIte caitya zabda paNa eka guNa vAcaka zabda che. sAmAnyathI teno artha sthiratAnA guNa mATeno che. je calAyamAna nathI, tevuM dravya ke tevA sthira jenA bhAva che tevI vyakita. bIjI rIte -ceiya- eTale smAraka, smRti karAvanAra ke pratikavi 25. (prAkRta bhASAmAM aDadho akSara nathI hoto. doDha hoi zake. vastha hoya paNa vastu na hoya.) (ceya)-caitya vaMdana zabdo zAstromAM aneka jagyAe Ave che. ahIM be zabdo rahelA che. eka caitya ane bIjo zabda che vaMdana. citya zabdanAM aneka artho prasaMga ane pUrvApara saMbaMdhathI levAya che. ane thAya paNa che. bIjo zabda je vaMdana che, teno artha saraLa che. tenA dravya ane bhAva evA be bheda thAya che. jemAM bhAva vaMdana prasasta ane pradhAna che. vaLI jaganya, madhyama ane utkRSTa evA traNa bheda vaMdananA kahevAmAM AvyA che. mathuNaM vaMdAmi ane namaskAramaMtra(jaganya), tikhutonAM gissa thI(madhyama), pratikramaNa vakhate IcchAmi khamAsaNonA pAThathI ane namothaNaM(utakRSTa). AmAMnA darekanAM prathama traNa pratyakSa ane pachInAM traNa parokSa vaMdana che. A sivAya zAstrokta anya koI vidhi nathI. bIjuM zAstromAM je paNa vidhi vidhAna ke kriyAo mATe Adeza apAyo che te phakta saMyatoneja apAyo che. asaMyatane koI Adeza apAto nathI kAraNake IrSA samiti, bhASA samiti nA anubhavanA abhAva vALAne Adeza karavAthI ajItanA saMbhave che. asaMyata upadezanA adhikArI che. ane jinezcaronA upadezamAM pratyakSa ke parokSa kyAreya paNa hiMsA saMbhava nathI. vaLI zAstramAM tirthaMkara ane gaNadharo to vinita evA gautama ke jaMbuneja udezIne badhuM kahe che. tethI grahastho drArA karAtI AraMbha sahitanI pravRtionAM praNetA grahasthoneja mAnavA ucitta thAya che. koI paNa vastunI prAcinatA ke tenI upayogItA e tenI zreSThatAnuM pramANa nathI. lokanAM koI bhAva navA nathI, AjathI pUrve anaMta kALa pahelA paNa lokanAM sarva bhAva vidhamAna hatAja ane raheze, sUrya caMdra ke rAtri divasanI prAcinatAnuM pramANa koIne ApavAnI jarUra nathI. rAtrInI upayogItA paNa niravivAda che. tema chatAM rAtrinAM pudagalone azubha mAnavAmAM AvyA che, tenI divasa sAthe barobarI karI zakAtI nathI. puruSa ane strI AdI anAdInAM che. strI vagara saMsAra cAlato paNa nathI. tenI viruddha kahevAya che. teTalA tenA gaNa paNa gAI zakAya che. toya strInA janmane karmanA udaya tarIkeja mAnavuM paDe che. mithyAtvanI hAjarImAM strIvedano baMdha paDe che. have juo vyavahAra sUtranuM muni dIparatnasAgara drArA gujarAtImAM karAyelo anuvAda, temaNe 45 Agamano gujarAtImAM zabda zabdano anuvAda jema che tema ryo che. A AlocanA mATenuM vidhAna che. vyavahAra sUtra: [33-35]je sAdhu anya koI anya sthAna na karavA yogya sthAna) sevIne AlocanA karavA Icche to jyAM potAnA AcArya. upAdhyAya hoya tyAM jaIne temanI pAse vizuddhi karavI. kalpe. pharIne tema karavA mATe tatpara thavuM ane yathAyogya taparUpa karma vaDe prAyazcit grahaNa karavuM. jo potAnA AcArya upAdhyAya najIkamAM na maLe to je guNagrAhI gaMbhIra sAdharmika sAdhu bahuzruta, prAyazcit dAtA Agama zAtA evA sAMbhogika eka mAMDalIvALA sAdhu hoya temanI pAse te doSa sevI sAdhue AloanAdi karIne zuddha thavuM, have jo eka mAMDalIvALA evA sAdharmika sAdhu na maLe to. tevA ja anya gacchanA sAMbhogika, te paNa na maLe to tevA ja vezadhArI sAdhu te paNa na maLato tevA ja zrAvaka ke jeNe pUrve sAdhupaNuM pADela che ane bahuzruta- Agama jJAtA che paNa hAla zrAvaka thayelA che, te paNa na maLe to samabhAvI gRhasthajJAtA ane te paNa na maLe to bahAra nagara, nigama rAjadhAnI. kheDA. kasabo, maMDapa, pATaNa, droNamukha, Azrama ke saMnivezane vize pUrva ke uttara dizA sAme mukha karI be hAtha joDI mastaka namAvI, mastake aMjali karI te doSa sevI sAdhu e pramANe bole ke je pramANe mAro aparAdha che "huM aparAdhI chuM" ema traNa vakhata bole pachI. arihaMta tathA siddhanI sAkSIe. AlocanA kare, pratikramaNa, vizuddhi kare pharI e pApa na karavA sAvadhAna thAya temaja potAnA doSa anusAra yathAyogya tapakarmarUpa prAyazcitane grahaNa kare. (saMkSepamAM kahIe to potAnA AcArya. upAdhyAya te na maLe to bahuzruta bahuAgamajJAtA evA sAMbhogika sAdhu pachI anya mAMDalIvALA sAMbhogika pachI vezadhArI sAdhu pachI dIkSA choDela ane hAla-zrAvaka heya te pachI samadaSTi gRhastha pachI ApameLe e rIte. paNa AlocanA karI zuddha thAya.) te pramANa huM tamane kahuM chuM. pahelA udesAnI munidIparatna sAgare karela "gurjara chAyA" pUrNa ahi eka sAdhuno saMpUrNa vyavahAra jagata kramathI darzAvelo che. temAMthI koI na maLe to phakta vezadhArI sAdhu ke zrAvaka ane te paNa na maLe to gRhastha ke je kadAca zrAvaka paNa na hoya, paNa phakta samadaSTi hoya. aMte pUrva tathA utara dizA sAme mukha rAkhI tene potAno aparAdha AlocavAnI zIkha ahiM apAI che. tenA vyavahAramAM caityo eTale tenAthI moTA sAdhuoja che. anya koI nahiM. have juo A bIju avataraNa: A sAdhunI dinacaryA mATenuM sUtra che. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha 310 A pramANe kAlavelA AvI pahoMce tyAre gurunI upAdhi ane svaivila, vaMdana, pratikramaNa, sajhAya, maMDaLIAdi vasatinI pratyukSiNA karIne samAdhi pUrvaka cittanA. vikSepa vagara saMyamita banIne potAnI upAdhi ane savaeNDilanI pratyuprekSaNA karIne gocara carita ane kAlane pratikramIne gocara cariyA ghoSaNA karIne tyAra pachI daivasika aticAronI vizuddhi nimitta kAusagga karavo. A darekamAM anukrame upasthApana. purimuThTha ekAsana ane upasthApanA prAyazcita jANavA. A pramANe kAusagna karIne muhapatinI pratilekhanA karIne vidhipUrvaka guru mahArAjane kRti.karma vaMdana karIne suyadathI mAMDIne koI paNa sthAnamAM jevAM ke besatAM jatAM cAlatA bhamatA utAvaLa karatA pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati, lIlotarI, tRNa, bIja, puSpa kula, kuMpaLa, aMkura, pravAla, patra, be, traNa, cAra, pAMca IndriyovALA jIvonA saMghaTTa, paritApana, kilAmaNA, upadrava vagere kyAM hoya tathA traNa gupti, cArakaSAyo, pAMcamahAvrato, cha jIvanIkAyo, sAta prakAranA pANI ane AhAradikanI eSaNAo, ATha pravacana mAtAo, nava brahmacaryanI guptio, daza prakArano zramaNadharma, jJAna, darzana, cAritra, nI je khaMDanA virAdhanA thaI hoya tenI nindA, gaha AlocanA, prAyazcita karIne ekAgra mAnasathI sutra, artha ane tadubhayane atizaya bhAvato tenA arthanI vicAraNA karato, pratikramaNa na kare to upasthApana, ema karatAM karatAM sUryano asta thayo. caityone vaMdana karyA sivAya pratikramaNa kare to cothabhakta, ahIM avasara jANI levo. noMdha: juo ema karatAM karatAM sUryano asta thayo. have sUryAsta pachI gamanA gamana karavAnuM nathI. tema karatAM virAdhanA zaMbhave che. caityo te sAdhunI pAseja upAzrayamAM rahelA che. temane vaMdana karIne pratikamaNa karavAnuM A vidhAna che. tathA anya cetyo mATe dizA zodhavI hoya to izAna (pUrva tathA utaranI vaccenI) dizAmAM simaMdhara svAmI arihaMta poteja bIrAjamAna che. udayabhAva ane kSayopazamabhAva. jevI rIte vikArI citro joIne manamAM vikArabhAva utpana thAya che, tema prabhunI AkRti joine AtmabhAvo utpana thAya che. AvI eka vahiyAta dalIla dravya AlaMbananI tarapheNamAM karavAmAM Ave che. AvI dalIlanuM kAraNa sUtrajJAnano abhAva che. dharmadhyAnanAM AlaMbana vAyaNA, pachaNA, paripaTaNA(pheravava), anapehA(ciMtana) ane dharmakathA che. AtmabhAvo sUtrajJAnathI arihaMtane oLakhatAM thAya che. jene arihaMtanA guNonuM jJAna nathI tene e dravya AlaMbanathI bhAvo utpana nathI thatAM. Ama cazmAnA AlaMbanathI vAMcI jarUra zakAya paNa jene vAMcatA AvaDatuM hoya teneja camAnuM AlaMbana kAma Ave. ane AvuM AlaMbana jIva na chuTake lAcArIthI le. jo temAthI chuTI zake to harSa anubhave. jema bALaka cAlaNa gADI calAve, paNa AjIvana na calAve. temAthI prayatna kare. jo phakata dravya AlaMbana bhAvonuM kAraNa banI zakata, to ajena pujArIo vaSo sudhI sevApUjA karyA pachI paNa jaina kema nathI banatA? bIje vadhAre pagAra maLatA teo prabhunuM sAnIdhya choDIne jatAM rahe che. tathA mUrtIkAro paNa varSo sudhI ajeno ja rahe che. dharmadhyAna kSayopazama bhAva che. te AtmAnAM jJAnAvaraNIya ane darzanAvaraNIya karmanA kSayopazamathI thAya che. kSayopazama AtmAnAM puruSArthathI thAya che. te mATe sUtrajJAnanuM AlaMbana Agama saMmata che. vikArIbhAvo e udayabhAva che. jIva udayaniSpana ane ajIva udaya niSpana evA be prakAra tenA anuyogadvAra sUtramAM batAvavAmAM AvyA che (athavA juo cha bhAvano thokaDo). udayabhAva, upazamabhAva, kSayopazamabhAva, kSAyikabhAva, pAriNAmika bhAva ane sanIvAyika(mikSa)bhAva A cha bhAva che. AmAMno phakata udayabhAva pudagala pariNAmathI thaI zake che. udayabhAva e saMsArano pravAha che. temAM taNAvA mATe koI puruSArtha karavo paDato nathI. e lapasANI che. sAmA pravAhamAM taravA ke upara caDavA udayabhAva kAma nathI Avato. tyAM phakata ane phakata puruSArtha ja joie. jeTalA aMze jJAnAvaraNIya ane darzanAvaraNIya karmono kSayopazama AtmA potAnA puruSArthathI karI zake teTalo te dharmabhAvamAM jaI zake. mohanIya karmano phakata upazama thAya che. udaya ATheATha karmano hoya che. kSayopazama cAra ghAtikarmono thai zake. urdu e prabhunI AkRti sivAyanI sajAvaTa, manorama drazyo, zubha raMga gaMdha zabda, vAjIMtronA avAjo, dhanano upayoga ane pradarzana je paNa AtmabhAva mATe puruSArtha thaI rahayo hoya temAM vikSepa kare che. ane jIvane pAcho udayabhAvamAM laI jAya che. cha bhAvamAMnA traNa - udaya, upazama ane kSayopazama thI saMsArI jIvo kArya kare che. trasa ane sthAvarakAyanI jatanA karatAM zubha dirgha AyuSyano baMdha thAya che. dharma saMbaMdhamAM taTastha koI nathI hotuM. dharma e kartavya che, je karavAnuM ja hoya che. muka tamAzo jonAra ke temAM bhAga na lenAra paNa adharmanAM pakSamAMja che. bhagavada gItAnA A zabdo piMDaniryakati gAthA 121 mAM rAjapatranuM draSTAMta draSTAMta rAjaputranuM - rAjaputre keTalAMka subhaTo sAthe maLI rAjAnI hatyAnuM kAvataruM ghaDyuM. temAM koIoe saMmati ApI, koI muka rahyA, paraMtu temAMthI jeoe rAjAne A kAvatarAnI jANa karI, teoja nirdoSa TharyA. bAkInAne rAjAe pratipakSamAM jANI keda kya. A ja nyAyathI hiMsA ane adharmano niSedha na karanAra paNa anumodaka ja Thare che. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 311 AgamasAra kartavya zabda e kArya mATe che, je karavAnuM ja che. tyAre koI ema kahe ke huM taTastha chuM, to e tenI bhUla che. (garIba bhIkhArIne kImatI sADI ApavAthI tene te paherato nathI, tevIja rIte bhIkhAraNane puruSanA kiMmatI vastra ApavAmAM Ave to te paNa paheravAnI nA pADaze. temane potAnA puruSadharma-strIdharmanI khabara che, A mATe tene vicAra karavo paDato nathI. dharma eTale guNadharma, svabhAva. A guNadharma ke svabhAva che, te vastuno dharma. taTasthatA koI dharma nathI paNa potAnI sAthe karelI chetarapIMDI che.) sAmarthaya hovA chatAM koI asahAyane joI tyAMthI cupacApa khasI janAra doSIja che. sAdhu paNa koI tarasyAne anukaMpA bhAvathI potAnI pAsenuM pANI jo Ape, ane tenA mATe koI prAyazcIta grahaNa karavAnuM thAya, to te anukaMpA bhAva mATe nathI. ane pharIthI AvuM nahi karavAno saMkalpa ke AtmAnI niMdA(mi) garihA(mi) paNa tenA mATe nathI. AvA prAyazcachItathI tene koI pastAvo ke zaramano anubhava thavAno nathI. tirthaMkaro dezanA Ape che, guru Adeza Ape che, paNa nirNaya karanAra AtmA e samaye jo potAnA anukaMpAnAM guNamAM hoya to sarvoparI che. koI paNa hiMsA, cAhe te dharmanA nimite kema na hoya, tenI anumodanA karI zakAtI nathI. AcArAMga sUtranAM prathama zastra parijJA adhyayanamAM kahayuM che ke, keTalAka loko dharmanA mATe, AtmAne mATe, janmamaraNathI mukAvAne mATe trasa ane sthAvara jIvonI hiMsA kare che. paNa temanuM A kArya temane karmabaMdhana ane bhavabhramaNa mATenuM thAya che. ane vizeSathI bodhi durlabhatAne pAme che. satata upayoga rahita dazAmAM rahenAranuM jIvaajIvanuM jJAna paNa nAza pAme che. ApaNe sau paMcama kALamAM AvyA enuM eka kAraNa alpa AyuSyanuM ApaNuM karma che, je pUrvabhavamAM traNa sthAvara jIvo para anukaMpA na karavAthI ApaNe bAMdhyuM che. dharma sanamukha to thayA chIe paNa AyuSya koIne moTuM nathI maLyuM. tethI sthAvarakAyanI hiMsAne jANo, zradhdho, prarupo ane tevuMja AcaraNa paNa karo. vyavahAramAM sthAvarakAyanI thaI rahelI hiMsA ane ajatanAmAM kyAM kaTotI thaI zake che, enuM cittana satata karatAM rahevuM eja Ano bhAvaartha che. zuddha AcaraNathI zudhdha mUka pravacana thAya che. azudhdha AcaraNathI azudhdha mUka pravacana thAya che. azudhdha mUka pravacanathI jInamArgathI viparIta mUka pravacana karavAnAM kAraNe viparIta prarUpaNAno mithyAtva(mithyA AcaraNa) lAge che. azudhdha AcaraNa vALA sAdhunuM cAritra grahastha karatAM utama hovA chatAM, tene viparIta mUka pravacanano aticAra lAgavAne kAraNe gUDha ane vicitra cAritramohanIya karmano baMdha thAya che. karma koIne oLakhatA nathI zuM saMyata ke zuM asaMyata, karma jagatamAM koIne mATe bhedabhAva nathI. svayaM bhagavAnane paNa karmasatAe bhedabhAva vagara grahaNa karI rAkhelA. jo asaMyata karmathI bacI jato hoya to sAdhupaNuM zreSTha kaI rIte mAnavuM. zAstramAM dareka Adeza phakta saMyatoneja apAya che, kAraNa ke asaMyatane Adeza ApatAM jIva virAdhanA zaMbhave che(asaMyatane iryAsamitI, bhASAsamitIno anubhava ane abhyAsa na hovAthI). te sivAya anya koI kAraNa nathI. mokSanA Icchuka dareka sAdhupaNAnA paNa icchuka hovA joie. kAraNa te vinA mokSa nathI. bhAratanuM cakrIpaNuM paNa pUrvanAM bhavanI dIkSAnA kAraNe hatuM. to sAdhupaNAnAM icchuka sAdhu anusAra ja hoya. je karmabaMdhanAM kAraNa zAstramAM sAdhune mATe kahyA che te saMsArIne mATe paNa avazyathI jANavA. keTalAMka avataraNo: f172-1036] he gautama ! jyAM sUkSma pRthvIkAyanA eka jIvane kilAmaNA thAya che to teno sarva kevalIe alpAraMbha kahe che. jyAM nAnA pRthvIkAyanA eka jIvano prANaya viyoga thAya tene sarva kevalIo mahAraMbha kahe che. eka pRthvIkAyanA jIvane thoDo masaLavAmAM Aveto tenAthI azAtAvedanIya karmabaMdha thAya. ke je pApazalya ghaNI muzkelIthI choDI zakAya. te ja pramANe akAya, teukAya. vAyukAya. vanaspatikAya, trasakAya tathA maithuna sevananAM cIkaNAM pApakarma upArjana kare che. mATe maithunasaMkalpa, pRthvIkAyAdi jIva virAdhanA duraMta phala ApatA hoI jAjajIva travidha trividha tajavA. pUjA mATe ke zobhA mATe phUlo vAparavAno sAdhune niSedha: je vaLI lIlI vanaspati ke bIja, puSpo phUlo pUjA mATe mahimA mATe ke zobhA mATe saMghaTTo kare ke saMghaTTo karAve ke saMghaTTo karanArane anumoda, chede, chedAve, ke chedanArane anumode to A sarva sthAnakomAM upasthApanA, khamaNa-upavAsa, (beupavAsa) cotha bhakta, upavAsa) AyaMbIla, ekAsaNuM, nivi, gADha, agADha bhedathI anukrame jANavuM. upalakSaNathI tene zrAvakane mATe paNa jANavuM. uparanA beu avataraNo mahAnizItha nAM che. saMghaTo ane virAdhanA sparza ke aDavuM eTale saMghaTo, ane hiMsA ke kilAmanA e virAdhanA. mahAnizIdha sUtramAM saceta pANI ane agni nAM saMghaTA mATe niSedha karavAmAM Avela che. upalakSaNathI saceta vanasapatikAya paNa temAM samajavuM joie. pRthvI ane vAyuno samAveza emAM eTalA Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 AgamacAra-pUrvArdha mATe nathI, ke vAyu sarvatra che. tathA pRthvI e manuSyone AdhAra che. vAyunA sparza vinA rahevuM saMbhava nathI ane saceta pRthvI raja paNa cAlatAM saMghaTAmAM AvI jAya che je jANI zakAtI nathI. mATeja saMghaTAmAM kAcuM pANI tathA agni e be no ullekha che. A artha virAdhanA mATe nathI karavAno, virAdhanA to sarva prANI, bhUta, jIva, satvanI niSedhaja che. pAMca sthAvara ane sUkSma trasa sparza mAtrathI virAdhanA pAme che. kIDInAM IDA, kaMthuA, samucachI manuSya, tathA anya paNa sUkSama jIvo aMDathI sUkSama, bIjathI sUkSama, lIlaphUga, zevALa, zarIrathI sUkSama e badhA saparza mAtrathI virAdhita thAya che. keTalAka hajI tethI moTA, paNa nAnA jIvo kIDI, karALiyA, dhaneLA, IyaLa jevA jIvo jatanA na rAkhavAthI virAdhita thAya che. temane poMjaNI jevA upakaraNathI upADI surakSita ane tApa vagaranA tathA anya parabhakSionI najara na paDe evA sthAnamAM mUkIne jayaNA karavAmAM Ave che. jo IyaLa vagere dekhAya to tenA khorAka mATe je vastumAM te dekhAya te sAthe ja tene mUkI devI joIe athavA anya lIlA pAMdaDA vagere bhegI mUkavI jAIe. pustako paNa unA tApamAM na sUkavavA, savArano kUNo taDako ane najIkamAM ke nIce chAyaDo hoya jayAM paDavAthI sUkSama jIvo sUrakSita sthAnamAM jaI zake toja sUkavavA. pustakonA pAnA vacce dabAyelA jIvo bacatAM nathI. anAja paNa sUkavatI vakhate AvIja jayaNA rAkhavI. jIvAta vALo anAja pakSIone na ApatAM jhADI ke ghAsamAM nAkhavAthI sUkSama jIvone surakSita sthAna maLI rahe che. moTA jAnavaro gAya vAcharaDA katarA vagereno saMghaTo thavAthI virAdhanAnuM prAyacachIta nathI AvatuM. pakSI ane jAnavaro ke anya koIne paNa AhAramAM aMtarAya paDe ke te bhayabhIta thAya evuM vartana nahiM karavuM. bheLaseLa-azudhdhi-vikAra sAmAnya paNe ochAvatA aMze upayogI tatvonuM maLI javuM bheLaseLa kahevAya che. jemake dUdhamAM pANInI bheLaseLa, eka anAjamAM bIjA anAjanAM dANA AvI javA. eka sUtrapAThomAM bIjA sUtranAM pATho AvI javA. ahiM bIjI vakhata sAvadhAnI rAkhavAnI zIkha laI ke daI jatuM karAya che. azudhdhino artha che upayogI tatvamAM anupayogI nuM maLI javuM. jene judA pADavuM anivArya che. thoDI mahenatathI judI pADI zakAya te azudhdhi. dUdhamAMnAM ghAsanAM taNakhalA, dhULa jene gaLaNIthI ke kapaDAthI gALI zudhdhi karAya che.anAjamAMthI kAMkarA vaNIne alaga karAya che. sUtrapAThamAM akSara kAno mAtrA lakhavAmAM rahI gayo hoya to sudhArIne vaMcAya che. have je vikAra che te akSamya ja che. vikAra pudagalomAM ane AtmabhAvamAM ema be prakAre che. pudagalo saMpUrNathI vikherAI jAya, tyAre asaMkhya ke ghaNA kALe vikArathI alaga thAya che. AtmabhAvomAM AvelA vikAranI vizudhdhi tapathI thAya che. dUdhamAM viSanuM TIpuM paNa bhaLI jAya to teno tyAga karAya che. anAja jo saDI jAya to tene jIvAta sahita paraThI devuM joie. jaina dharmanAM mULabhUta sidhdhAMta ahiMsA aparigraha vagerenuM jemAM usthApana thatuM hoya tevA lakhANo nakakI jinaprarUpIta to nathI ja, paNa lahIyA ke ajena athavA paDavAI thaI gayelAo dvArA umerAyelA che. AvA lakhANonI zuddhi karavAnI AvazyakatA nathI paNa jemanA tema rikta karavA hitAvaha che. jo zakya hoya to teTalo bhAga kApIne dUra karavo. Adeza-upadeza-dezanA A karo, e Adeza che. Adeza asaMyatone apAto nathI. A na karo, e upadeza che. upadeza netI netI' zabdothI hoya che. asaMyata upadezanA adhikArI che. je 18 pApasthAnakathI viramaNa mATenuM hoya che. dezanA kevalI ane tirthakaronI hoya che. jemAM na to Adeza hoya che, na netI-netI thI upadeza hoya che. dezanA lokanAM bhUta-bhaviSya-vartamAnanAM bhAvo tathA zAsvata bhAvonI prarUpaNA rupa hoya che. AjJA mAMganArane "ahA suha' utara maLe che. dA.ta. - 18 pApanA sevanathI jIva bhAre bane che, ane tenA tyAgathI jIva haLavo bane che. (A phakta bhAvo che.) keTalAMka loko dharmane mATe, jIvana maraNathI mukAvAne mATe trasa,sthAvara jIvonI hiMsA kare che. paNa temanuM A kArya temane karmabaMdhana rupa thAya che, ane vizeSathI bodhadurdhatAne pAme che. (A phakta lokanAM bhAvo che.) - ahiM A zabdono bhAvArtha samajavA mATenI vyAkhyA che. ekAMtikatAnI kasoTI para tene cakAsavA zakya nathI. paNa jo e ekAMtika satya hoya to zAstramAM AvatAM vacano sIdhA kevalI prarUpata bhAvaja che, ke gaNadharo pUrvadharonI racanA che, ke te beuthI anya che. te jANavAmAM madada rUpa thaI zake che. kevalI saMyata asaMyata banene dezanA Ape che. je jJAna grahaNa kare che tathA prakAranAM kSayopazama vALo hoya to AcaraNa kare che. Adeza eka saMyata bIjA saMyatone Ape che. e phakta guru ziSyano vyavahAra che. tIrthakarone paNa guru ziSyano vyavahAra to hoya ja che. kevalI puruSArtha mATenI preraNA jarura kare che, paNa te Adeza nathI. zAstranA vacano kevalInI dezanA rUpa tathA vacana labdhIvALA gaNadharonAM hovAthI, temAM asaMtone Adeza temanA na hoya. tathA asaMyatone saMto drArA koI Adezajanaka vAkyo kyAreka vyavahArathI kahevAmAM Ave to tene Adeza nahiM paNa preraNAja samajavI joie. A preraNA janaka upadeza teo navakoTIe ahiMsAnAM tyAgI hovAthI AraMbha mATeto kadIja nathI karI zakatAM. paNa dharmakriyAo mATe avazyathI preraNA kare che. jenA zabdo vyavahArathI kyAreka Adeza pUrvakanAM paNa lAge che. dA.ta.- sAmAyika karo. paNa teno artha che. 18 pApa teTalA samaya mATe to nahiM karo. prazna: AjJA eTale zuM? utara: AjJA eTale samaMti(avirodha.) Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 313 AgamasAra mahAna upakAra e sAdhamaniono. dharma vAMcatA sAbhaDatAM ghaNAM zabdo Ave che, jeno kharo artha khabara hoya toja upadeza samajAya che. anaMta upakAra temano jeNe muni zabdano artha samajAvyo. jeNe AcAra pALyo che teNeja muni zabdano kharo artha samajAvI Apyo che. tevA munione joyA jANyA vinA muni zabda, AkAzakusumavata ja rahyo hota.(na samajI zakAya tevo). Aje paNa paDImAdhArI,labdhidhArI,avadhijJAnI,manaparyavajJAnI ke kevalajJAnI jevA zabdo Ave che tyAre mana vicAro ane kalpanAonA cakaDoLe caDI jAya che. tenuM kAraNa A badhAne ApaNe joyA nathI. keTalAka jIvone dharma to vAMcavA sAMbhaDavA maLe che, paNa sAcA AcAravaMta sAdhuone na joyA hovAthI, A muni ke sAdhu zabda temane vicAra karatAM karI de che. dharmadhyAnamAM AlaMbana ane pustako. cAra AlaMbana dharmadhyAnanAM vAcanA, puchanA, paripaTaNA, dharmakathA kahevAmAM AvyA che. ane te AlaMbano mATe kALapariNAma thI thatAM smRti lopanA kAraNe pustakonuM AlaMbana levAya che. - zreSTha rIta to jJAna kaMThastha karavuM ane kaMThastha rAkhavuM eja che. temAM jIva virAdhanAnI saMbhAvanA paNa nathI rahetI. hoThe te sAthe-game tyAre game tyAM kaMThastha jJAna upayogI thAya che. rAtre aMdhakAramAM pustako vAMcI zakAtA nathI. tathA tenI jALavaNI khUbaja jarUrI che, anyathA kaMthuA jevA nAnA jIvo temAM utpanna thAya che. je aDavAthI paNa marI jAya che. hAthethI dUra karavA jatA pravAhI lITo mAtra thaI jAya che. muhapati vagara vAMcI rahelAM upayoga na rahetAM, phUMka mArI vAyukAyanI virAdhanA kare che. mulAyama guccho ke pIMjaNI sAthe rAkhI vAMcavA besavuM. te na hoya to mulAyama pacheDI jevA vastra ke rUmAlathI chAyaDA vALI jagyAmAM nAMkhavuM. paNa tene aDavuM nahiM. pustakonAM pAnAnI vacce AvatAM to tethI moTA trasa jIvo paNa bacatAM nathI. bheja vALI jagyAmAM pustako rAkhavA nahiM. banI zake to dareka pustaka plAsTIkanI thelImAM viMTALIne mukavuM. kapUranI goLI sAthe mukavAthI paNa tenI gaMdhathI pustako thoDo samaya surakSIta rahe che. ghaNo lAMbo kALa paDI rahelAM pustako nakakI jIva utpati vALA thaI jAya che. sAmAnya draSTi nAkhatAM na dekhAya eTalA nAnA ane tethI paNa nAnA jIvo pustakomAM utpanna thAya che. zarIra sukSma jIva sahitanAM pustako unAM tApamAM sUkavavA nahiM. AsapAsa taDakoja hovAthI bahAra nIkaLe toya marI jAya che. vadhAre upayogamAM na hoya ke sulabhatAthI bIjI AvRti upalabdha thatI hoya to AvA pustako nirjana jhADImAM paraThI devA, khullAmAM nahiM paraThavA, anyathA cakalI jevA prANIo te jIvono saMhAra kare che. athavA jema che tema choDI devA, kyAreka hRdu parivartana thatAM svayaM paNa jIvotpati purI thaI jAya che. jIvo parano anukaMpAbhAva eja AtmAne mATe guNa che. jJAna to pachI paNa maLI zakaze, paNa jo anukaMpAno bhAva gayo to meLaveluM jJAna paNa ekaDA vagaranAM mIMDA jevuM che. jIvotpati pahelAMja pustakone niyamita samaye taDako ApI bheja vagaranAM karavA ucitta che. pachI nahiM. tathA eTalA moTA pramANamAM saMgraha paNa na karavo joie ke jALavaNI na thaI zake. upADatI-muktI vakhate paNa jayaNA rAkhavI, vAyukAyanI virAdhanA thAya te rIte pheMkavA nahiM, pachADavA nahiM. kaNIthI dhuLa nahiM khaMkheravI. paNa jayaNAthI lachavA. atyaMta jhaDapathI baMda nahi karavA tathA dareka kArya acapaLatA thI karavuM. dhAtu tatvo sAmAnya TakarAvathI paNa avAja kare che, sAmAnyathI avAja nahiM karatA padArthomAM vyavahAra karatAM, jo avAja thAya, tyAre ajatanA to nathI thaIne enuM ciMtana avazyathI karavuM. - 32 ke 45 AgamanAM bhedanuM kAraNa sthAnakavAsI 3ra ane derAvAsI 45 Agama mAne che. A khAlI saMkhyA bheda mAtra che. 3ra ke 45 AgamamAM paNa upAMga vargapaMcaka ke jene beu saMpradAyo pAMca Agama tarIke svIkAre che. hakIkatamAM te ekaja Agama che. tenA nirayAvalIkA Adi pAMca varga che. caMdrapanatI sUtra beu jagyAe phakata nAma rupathIja che. 45 AgamamAM 10 prakirNaka(ANEXTURE) che, be niryukitao(vistArathI artha) che, naMdIsUtramAM aMgabAhaya utkAlIka sUtronA nAmomAM A prakirNakonA tathA vargonA nAmo gaNAvyA hovAthI tevI dhAraNA thayela che. kalpasUtranI gaNatarI 45 AgamamAM nathI (te dazAzruta skaMdhanuM AThamuM adhyayana che.) tathA je mahAnazItha che tenI hastalIkhIta prata atyaMta kharAba hAlatamAM, vAMcI na zakAya tevI prApta thai che. derAvAsI muni dIparatnasAgare karelA tenA anuvAdamAM A avataraNa che. ri25]ahIM mRtadhoe kulikhitano doSa na Apavo. paNa je A sUtranI pUrvanI prati lakhelI hatI. temAM ja kayAMka zlokArdhabhAga, kayAMka pada-akSara, kavAMka paMkti, kayAMka traNa-traNa pAnAo ema ghaNo granthabhAga khavAI gayelo hato. prathama adhyayananI muni dIparatnasAgare karela "gurjara chAyA" pUrNa sthAnakavAsI saMpradAya paNa prakirNakane prakirNaka tathA niyukitao ne niyukita tarIke svIkAreja che. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 AgamasAra-pUrvArdha Ama A koi Agama saMkhyA bheda na rahetA saMpradAyanI oLakha mATeno ruDha prayoga siddha thAya che. AvuM ja mukhavastrikA bAbatamAM paNa che. beu saMpradAyo ughADe moDhe bolavAthI thatI vAyukAyanI hiMsA ne rokavA muhapatine anivArya mAne che. paraMtu potAnI oLakha alaga rAkhavA mATe dorAno upayoga derAvAsI saMpradAyo nathI karatAM. ane pachI tenA mATe aneka tArkika kAraNo ubhA karavA paDe che. jaina Agama aMgrejImAM aMgrejI e anArya pradeza ane anArya lokonI bhASA che. jo Agamono anuvAda aMgrejImAM karAya to te vivAdAspada ja thaze. jayAM sADInI saMskRti ja nathI tyAM ghuMghaTa mATeno zabda kyAMthI maLaze. rajoharaNane jADu kaheze, muhapatine moDhe TIMgADAto kapaDo. caitya eTale sTecya, devadevI e goDa ane goDesa to bhagavAnane mesenjara kahevAze. ApaNane vinDojha ane bIjA sophaTavera gajarAtImAM joIe che ane Agama aMgrejImAM. duniyAnI bhASAonAM kalAsa bharavA nAnA moTA badhA jAya che, paNa gujarAtI bhASAnuM jJAna meLavavAmAM nAnama lAge che. aMgrejImAM je dhArmika jJAna ApatAM hoya ke pratikramaNa karAvatAM hoya temane dhanyavAda. paNa jema koI aMgrejInAM jJAna vagara kompayuTara ejInIyara banI zakato nathI, tema phakta koI aMgrejInAM AdhArathI zAstrono abhyAsa karavA mAMgato hoya to te zakya thavAnuM nathI. Amato gujarAtImAM paNa kharekhara to zAstro TrAnsaleTa karelA che. A gujarAtI anuvAdanuM paNa pAchuM aMgrejImAM anuvAda karatAM mULa arthothI ghaNAM dUra nIkaLI javAnuM thaze. bahetara to eja che ke ApaNe ApaNI bhASA ane saMskRti mATe garva anubhavIe ane bALakone nAnapaNathI ja aMgrejInI sAthe gujarAtI bhASAnuM paNa jJAna ApIe. saMkSiptamAM kahe te sUtra mULa rIta AgamajJAna kaMThastha rAkhavAnI hovAthI sUtrapATho saMkSiptathI banAvelA hatAM. sUtranI vyAkhyA paNa tevIja karavAmAM Ave che. hAlamAM upalabdha AgamomAM padhya pATho - je AlApathI gAI zakAya tevI rIte che. 42 akSaranuM eka pada hoya che. 3ra akSaranI eka gAthA hoya che. AnI vividha AlApaka padhatio che. A sUtro hajI paNa kaMThastha karAya che. jemake utarAdhyana, dazavaikAlIka, AcArAMga, suyagaDAMga. A atyaMta sArI rIte sacavAyeluM Agama jJAna che. A gAthAo manane prasanna karanAra ane AtmAne zradhdhAvata temaja dharma mArgamAM utsAha pamADanAra hovAthI dareka sAdhake avazyathI vAMcavI joie. gadhya pATho - je vAMcI zakAya tevI rIte hoya che.A pATho paNa saMkSipta che. temane paNa kaMThastha karavA zakya che. vyavahAra, vedakalpa. gamika pATho - eka sarakhA varNano mATe vaparAtAM pATho. je paNa kaMThastha karavAmAM AvatAM paNa teno upayoga aneka jagyAe thato hovAthI te kathA ke prasaMga te pramANeja thayuM hovAnuM puravAra thatuM nathI. paNa tenAthI prasaMganI dhArA akhaMDa rahe che. gaMDIkAo - have je thoka jJAna tarIke oLakhAya che.A gaMDIkAono eka sarakhA bhAvonA saMgraha mATe upayoga thAya che. jIvAbhIgama ane panavaNAmAM gaMDIkAo no vistAra karavAmAM Avyo che. kalpasUtra paNa tIrthaMkara gaMDIkA ane keTalAMka gamika pATho tathA AcAra dazA nAmanA dazAzruta skaMdhanA AThamA adhyayananuM saMkalana che. gaNadhara racitta AcAra sUtro - Avazyaka sUtra ke pratikramaNa sUtranAM pATho tathA AlocanA ke prAyazyichIta sUtro, zramaNa sUtro. A zrAvaka ane sAdhugaNa beu kaMThastha kare che. AnA zabdo vizALa arthavALA ane mArmika arthavALA che. saMpUrNa Agama jJAna temAM samAyeluM che. A pATho zabda AnupUrvI vALA che jeno eka zabda bolatAM pachIno zabda svayaMmeva yAda AvI jAya che. Ane eka prakAranI labdhI kahI zakAya. kaMThastha karanAra jayAre te bolAve che tyAre tenI jANa bahAra paNa zabdo ApoApa uccArAtA jAya che. varSothI phakata raTaNa karanArane paNa tenA artho samajAvA lAge che, ke samajAtA jAya che. aMka sutro - ahiM saMkhyAnAM AdhArathI jJAnano saMgraha karAyo che. ThANAMga samavAyAMga. A paNa kaMThastha karAya che. A eka sArI RAID bekaapa padhdhati che. (rIDanaDanTa Are opha AyaDenaTIkala DeTA) jemAM eka lakhANa ekaja jagyAe na lakhatAM traNa jagyAe lakhavAmAM Ave che. AthI lakhANa sarakSIta rahe che. jyAre lakhANano koI bhAga nAza pAme tyAre hajI paNa te bIjI be jagyAe sacavAyeluM hovAthI pharIne maLI jAya che. AgamamAM paNa ghaNuMkharuM badhuM jJAna ochAmAM ochI be vakhata ke traNa vakhata saMgraha karAyuM che. jethI kyAMka truTI Ave to bIjI be jagyAethI tenI bharapAI thaI jAya che. punarukati paNa koI doSa nathI kemake jema roga maTADavA davAnuM sevana vAraMvAra karavAmAM Ave che, tema karma rUpI roga maTADavA zAstronuM vAMcana vAraMvAra karavuM Avazyaka ja che. vistRta sUtro sUtrapATho haMmezA saMkSiptaja hoya che tevuM paNa nathI. rAyaparoNIya mAM rAjA pradezano kezIsvAmI sAtheno saMvAda vistArathI che. praznavyAkaraNa mAM pAMca Azrava ane pAMca saMvarano vistAra che. jJAtAmAM dharmakathAo vistArathI che. alpa bahatva- aneka paryAyonAM alpa bahatvanAM varNanathI te sArI rIte samajAya che. A paNa kaMThastha karAya che. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 315 jainology AgamasAra bhAMgAo - A bhAMgAo traNa prakAranAM che. eka to sAdA bhAgo che, je traNa ke cAranI saMkhyA nAM bolone tevIja saMkhyAnAM anya bola sAthe gaNavAthI thAya che. bIjA saMkhyAtI saMkhyA vALA bolo ne asaMkhyAta bolathI guNatA thAya che ane trIjA saMkhya, asaMkhyane asaMkhyAtathI guNatA thAya che. tathA anaMtanA bhAMgA(?) vAkaya padhdhatimAM bolavAnI rIto batAvI che. dvAranI padhdhati ane gamA - eka dravyanI aneka paryAyathI vicAraNA, mukhya udezya jIvadayAno hovAthI jIva dravyanI vicAraNA 32 drArothI karAI che. tathA AvA bIjA paNa udezA che jemAM aneka drArothI vicAraNA karAya che. AnuM vistRta svarUpa gamAmAM jovA maLe che. ahiM kALa(AyuSya) dravyano umero thatAM be ke vadhAre dravyanI paryAyanA aneka jIvanI paryAya sAthenA bhAMgA thAya che. temAM zakya mAMgA kyA ane te bhAMgA banAvavAnI rIta jaNAvI che. prAthamIka tatvajJAna kaMThastha ryA pachI ja te samajI zakAya che. vistAra pUrvakanAM varNano - A varNano kharekhara vicAratAM karI nAkhe tevA che. kyAreka koIka lahiyAo drArA ke ajaina athavA paDavAI dvArA karAyelA hovAnI paNa AmAM zakyatA rahelI che. tethI jarurathI vicAravuM. 72-64 kaLAo(sarva guNa saMpanatA mATeno vAkaya prayoga che), zarIranAM ke nagarInAM varNano, deva vimAna ane mUrtinAM varNano, 14 sapanAozAstranA mULa pAThamAM eka siMhanA sapanAnuM vistRta varNana che. lagnamAM apAyelI bheTonuM vistRta varNana. A badhuM mokSamArgamAM kaI rIte upayogI che e nathI samajAyuM. tethI jayAM vistAra pUrvakanI kathA ke varNano jovA maLe tyAM te dharmapoSaka bhAvo che ke nahiM te sarvaprathama vicAravuM ane tathAyogya nirNaya levo. (samAdhAna: jema pApI jIvonA da:khonuM varNana Ave che tema dharmI jIvonA pazyanA udayanaM varNana che.) kadAca A badhuM paNa jIva bhogavI Avyo e batAvavA kIdhuM hoya. AnI zabda racanAo paNa alaga che. jJAnIo udAharaNa Ape che, sarakhAmaNI kare che, te jJAna pahelAthI sAMbhaLanArane matizrutanA kSayopazamathI thayeluM hoya che. tenA e jJAnano upayoga karI anya vAta samajAvavAmAM Ave che. jemake - kAcA ghaDAmAM nAkheluM jaLa jevI rIte jaLa ane te ghaDAno vinAza kare che, tema apAtrane ApelA sUtra ane artha teno ane sUtrArthano nAza kare che. AvA prakAranuM sidhdhAMta rahasya che ke alpa tuccha AdhAra nAza pAme che. ahiM kAcA ghaDA ane jaLanuM jJAna pahelAthI cheja, teja jJAnanA upayogathI sidhdhAMtanI vAta samajAvAI che. AvIja jJAnathI bharelI vAta jyAre bramadata cakravartI cittamunIne kahe che, ke jevI rIte kIcaDamAM phasAyelo hAthI kinArAne dekhato thako paNa tene pAmI zakato nathI tema he citta kAmabhoganA kicaDamAM phasAyelo huM saMyamane jANato thako paNa tene grahaNa karI zakato nathI. coMkAvanAruM Azcarya AvI vAta bramadatanA mukhe sAMbhaLatAM thAya che. AvI udAharaNanI bhASA to jJAnIo bole. te pharI pharI vAMcavAnuM mana thAya tevI hoya che ane Azcarya e che ke vAMcavA mATe pustaka paNa upADavuM paDatuM nathI kAraNa ke e zabdo aMtaramAM ja aMkAI gayA hoya che. prabhunI vANI tarIke ApaNI pAse hamaNA phakta Agama zAstroja vidhamAna che. zAstra vAMcana mATe prathama to jaina dharmanA mULabhUta sidhdhAMta ahiMsA, aparigraha, satya, acaurya, bramacarya vagerene AtmasAta karavA joie. pAMca samiti, traNa guptinuM jJAna ane anubhava AcaraNa hovuM joie. saraLatA ane anukaMpAnA bhAvo dhAraNa karelA hovA joie. A badhuM sAdhupaNA sivAya jovA nathI maLatuM tethIja zrAvakane gurugamyatA vagara ke bahuzruta pAraMgata jJAnInI nekSAya vagara zAstra vAMcana mATenI preraNA nathI karAtI. hajAra varSa sudhI kaMThastha rahayA pachI lekhana thayAne paNa hajAra varSa thaI gayA che. junI padhdhatImAM tADapatrono upayoga thato ane tenI nakala lahiyAo drArA karAvAtI. ajeno drArA zAstrone nAza karavAno prayatna paNa aneka vakhata thayo che. udhaI jevA jIvAto dvArA paNa tADapatranAM pAnAo khavAyA che. kahevAnuM tAtaparya e che ke zrAvaka ke sAdhu jayAM zAstra vAMcana kare tyAre jINavaTa pUrvaka viveka budhdhithI vicArI, vastu tatvano nirNaya kare ke A racanAne gaNadhara ke pUrvadharonI mAnI zakAya ke nahiM. AcAra-kathA-tatva cAra prakArathI vibhAjana Agamono karavAmAM Ave che. caraNakaraNa, kathA, dravya ane gaNita. gaNitano tatvamAM samAveza karatAM traNa vibhAga bane che. AcAra kathA ane tatva. AcAra saMbaMdhe koI bAMdhachoDa na karavI. kayA udezyathI AcAranuM kathana che te dhyAnathI samajavuM AtmasAta karavuM. anubhavathI AcaraNanA jJAnanI zuddhi thAya che. zuddha AcArInI saMgata ane nirIkSaNathI AcAra saMbaMdhI badhI zaMkAonuM samAdhAna thaI jAya che. mukhya to jIvadayAnAM udezathI AcAranuM kathana che . apramAda ane upazamane mATe paNa AcAra che. AcAra saMbaMdhe AtmA sarvoparI che. upadeza AtmAnA vivekane jagADavA mATe hoya che, zuM karavuM ane zuM na karavuM teno aMtima nirNaya AtmAeja levAno che. AcAra saMbaMdhe zAstrajJAna karatAM svayaM anubhava ane AcaraNa mahatvanA che. zAstrajJAna vagara paNa zudhdha AcArInAM saMgathI, nirIkSaNathI AcAra saMbaMdhI badhuMja jJAna thaI jAya che. abhaNa loko paNa zudhdha AcAra pALI zake che. mokSamArgamAM AcAra ane bhAva mukhya che. dharmakathA bodha levA mATe hoya che. kathAmAMthI phakta bodhaja grahaNa karavo. tenA anya pAsAo jemake nagarInAM varNano, rAjAnAM varNano, lokaruDhio, bhogavilAsanAM varNano ane vyavahAro, tenuM anusaraNa na karavuM. kaMThastha rAkhavAnI paraMparAmAM saMkSiptamAM ja kathAo ane bodhano saMgraha thoDAka padomAM karI levAto. jayAM vistArathI varNano Ave che te gamIka pATho che teno kathAkAro dvArA vistAra karAyo che. gamika pATho sarvatra eka sarakhA hoya che. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 AgamasAra-pUrvArdha kyAMka rUpaka ke draSTAMta che. AmAM kalpanA ke sarakhAmaNI karavAmAM Ave che. tethI mULa udeza bodhapATha no hovAthI phakta bodhaja grahaNa karavo. paNa koI pAtra ke prasaMga bAbate vAdavivAda na karavo. temaja pAtro ke vyavahAronuM anusaraNa paNa na karavuM. kathAnAM cAra bheda ThANAMgathI jANavA. tatva keTaluMka pratyakSa che ane keTaluMka apratyakSa che. sUtrajJAnathI tatva jANI to zakAya che paNa pratyakSa na hovAthI zradhdhAno viSaya che. je pratyakSa che te paNa sukSmathI ane sarvabhAvothI phakta jJAnIoja jANI zake che. apratyakSa haMmezA kevalI gamyaja hoya che. tethI tatva saMbaMdhe paNa vivAda na karavo. chatAM tatva kevalI gamya jANI anya dravya, paryAya, bhAva vagereno uDANathI abhyAsa karavAthI tatva saMbaMdhe ghaNuM samAdhAna thaI jAya che. zrAvaka zAstra vAMcana vicAraNA vijaya: traNa varSanA dIkSA paryAya pahelAM sAdhuoe paNa zAstra vAMcavAnI manAI che to gRhasthane to kyAreya zAstra vAMcI ja na zakAya ne? temane to vAMcavAno adhikAra ja na hoya ne? javAba: ghaNI jagyAe Agama vidhAnanA arthanI paraMparA barobara jaLavAI nathI eTale temAM vikRti ghara karI gaI che. zAstramAM traNa varSanI dIkSA paryAyavALAne upAdhyAya pada ApI zakAya tevuM vidhAna che ane traNa varSanI dIkSAvALAne upAdhyAya banavA mATe bahuzruta hovuM paNa Avazyaka jaNAvyuM che. eTale traNa varSanI dIkSAnA samaya pahelAM zAstrAdhyayana na karI zakAya evo artha khoTo che. te sUtrono evo artha samajavo joie ke traNa varSavALA yogya sAdhune ochAmAM ocho eTalo abhyAsa (zAstramAM kahyA mujabano) karAvI levo joie; yogyatA hoya to vadhAre karAvI zakAya teno koI niSedha na samajavo joie. gRhasthane mATe zAstra vAMcavA saMbaMdhI nizIthamAM prAyazcitta kahela che, teno artha paNa bhASyakAre mithyAdaSTinI apekSAe kya che ane kahyuM che ke te teno durupayoga karaze. paraMtu jinezvara bhagavAna prati je anurakta che ane je zrAvaka che, tene mATe kadApi niSedha na samajavo joIe. naMdI sUtra ane samavAyAMga sUtramAM je rIte sAdhuo mATe zAstra adhyayana ane upadhAnanuM kathana che, tevuM ja kathana zrAvako mATe paNa che. anya AgamonA varNanothI yogya zraddhALu zrAvaka paNa AgamajJAnI, bahuzruta, kovida, jinamatamAM nipuNa thaI zake che. AgamamAM paNa zrAvaka, sAdhune samAna rUpe tIrtharUpa kahyAM che tathA cAra prakAranA zramaNa saMghamAM paNa zrAvakone gaNAvyA che, eTale AgamakAranI daSTithI zrAvakone mATe Agama adhyayanano niSedha ke anadhikAra nathI tethI ukta ekAMtika Agraha paNa aviveka pUrNa che. AvA zrAvaka to jinazAsananA tIrtharUpa che. temane zAstranA paThana mATe doSa hoI na zake, ulaTuM tethI mahAna lAbha ja thAya tema che. eTale viveka eTalo ja samajavo joie ke yogya sAdhu-sAdhvI ke zrAvaka-zrAvikA zAstranuM adhyayana kare athavA karAve. jJAna-upayoga dazA-bhAva(jJAtAdraSTAbhAva) jJAna- jIva ane ajIvanuM jANapaNuM, temAM paNa vizeSathI sthAvarakAya jIvajagata - tenA rahevAnAM sthAna, utpatinAM sthAna, zarIranI komaLatA, sukSma sukSamatara ityAdIthI pAMca sthAvarane jANavA. tathA trasamAM paNa sukSama trasanI vizeSathI oLakhANa karavI. upayoga dazA- jIva ane ajIvane jANayA pachI, sarva jIvone Atmavata jANI-samajI temanI dayA pALavI. eja mahAvIrano ahiMsA paramo dharma. sarva jIvonI dayA pALatA jIva potAnIja dayA kare che. satata upayoga dazAmAM rahevuM, potAnAM pratyakSa ke parokSa saMparkamAM AvatAM dareka padArthamAM jIva zuM che ane ajIva zuM che tenuM upayoga pUrvaka kSaNe kSaNe avalokana karanAra upayoga dazAmAM rahI zake che. vizeSathI tenuM potAnuM vartana kaI rIte bhUta-vartamAna-bhaviSyamAM pratyakSa ke parokSathI hiMsAmAM bhAgIdAra thaI rahyo che tenuM jANapaNuM rAkhanAra ane temAM potAnA sAmarthyane gopavyA vinA AcaraNa karanAra eTale ke te sthAvara trasanI hiMsAthI dUra thanAra ja upayogadazA vALo kahevAya che. ajIvanA vaparAzamAM paNa viveka rAkhavo, koI paNa padArtha pUrva pazcAta ke pachI temAM saMkaLAyelA arthane kAraNe AraMbhanuM kAraNa che. karmabaMdhanuM mukhya kAraNa bhale AtmAnA bhAva hoya paNa AraMbhanA anumodana vagerethI asAtA vedanIyano baMdha thAya che. potAnI jIvana jarUrI vastuo uparAMta ajIvano paNa vaparAza ghaTADavo e ajIva viveka. zabha bhAva, anakaMpA-saMvedanA pUrvaka jIvonI jatanA karanAra sAhajIkatAthI jIvadayA pALI zake che. A jJAna+upayogadazA+anukaMpAbhAva no saravALo eja samakita, eja mokSa mATenI lAyakAta, eja mokSano upAya, enuMja pariNAma jIva jagata sAthe maitrIbhAva ane ajIva pudagala jagatathI mukti . phakta jJAtA-daSTAbhAva eTale ke jJAna ane nirlepabhAva pUratA nathI. jIva jagata pratye durlakSya ke alakSya karI potAnA AtmAmAM ramaNatA karavAnI saMtuSTI karavI e pramAda ja che. saMpUrNa traNa sthAvaranA jIvone potAnA AtmA jevA jANI, temanI sAthenuM vartana anukaMpA,saMvedanA ane viveka pUrvakanuM karavuM ane temAM je prasannatAno anubhava thAya, tene AtmabhAvamAM ramaNatA karavI kahI zakAya. vinAna daSTAbhAva eTale lAparavAhI mATe vaparAyelI zabdajALa che. Ane potAnA sophIsTIkeTa jIvananI oLakha navI rIte karavI - ema kahI zakAya. potAnI nezrAe thaI rahelA sthAvarakAyanAM mahA ke anarthakArI AraMbhane taTasthatApUrvaka daSTAbhAve joI rahelAmAM jJAtApaNuM kevuM hoI zake? te vicAraNIya che. upadeza ApI rahelA sAdhubhagavaMto ke jemaNe jIvajagata sAtheno potAno vyavahAra zudhdha ryo che, teo have pachInA bIjA tabakkAmAM potAno ajIva sAthe paNa je vyavahAra rahayo che temAM nirlepabhAvanI sAdhanA karI rahayA che. ane tenoja upadeza paNa Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 317 AgamasAra ApI rahayA che, paNa bodhIdurlabhatAthI koI jIvo potAno traNa sthAvara jIvajagata sAtheno vyavahAra maitrIpUrNano karyA vagara sIdhAja bIjA tabakkAmAM (eTale ke nirlepabhAvanI sAdhanAmAM) pravezavAnI sAdhanA karavA mAMDe che, ane teneja jJAtAdaSTAbhAva mAnI le che. ahiM bharata cakInuM daSTAMta na ApavuM kAraNa ke teo to dIkSAnAM bhAva sAthe jIvI rahelA hatA. paraMtu jJAtAdraSTA hovAnI AtmasaMtuSTI karanArane bhAvathI dIkSAnA ke zrAvakanA vratone dhAraNa karavAmAM upekSA bhAva ja vadhAre jovA maLe che. bhagavAnano prarupelo dharma eTale anukaMpA ane temAMthI nipajatI ahiMsA. tene vyavahAramAM lAvavA - AcaraNamAM pahelA ahiMsA ane tenA abhyAsa sAthe jJAna upayoga dazAmAM vadhAro karatAM jatAM anukaMpA bhAvathI jIvane abhyasta karavuM, saMskRta karavuM. AcaraNa vagara jJAna nAza pAme che, juo naMdI sUtra ane anuyogadrAra sUtra. jemAM dravyathI jJAna eTale ajIva pustako. dravyathI jJAnI eTale ke jIva dravya, jJAnasahita paNa AcaraNa rahitano bhAMgo, jIva upayoga lakSaNa hovAthI khAlI NIL batAvavAmAM Avyo che. eTale ke AcaraNa vagara jJAna jIvamAM TakatuM nathI. tathA je jIvo cAritra grahaNa nathI karatAM temanuM samakita paNa be bhavathI vadhAre TakatuM nathI. anukaMpA bhAva anukaMpAno dhAraka huM jaina chuM. huM samayaka draSTi chuM. Avo garva ApaNe karIe chIe, paNa zuM kharekhara te satya che? ApaNI vicAradhArA, sajAgatA ane AcaraNanuM te mATe nirikSaNa karIe. mArI anukaMpA saLaMga che ke truTaka che? prayatnathI thAya che ke svAbhAvika che? huM samayakadRSTi chuM ke mithyAdRSTi? e savAla potAneja karIne javAba meLavavAno che. ApaNA saMparkamAM AvatAM jIvonuM pAMca prakAramAM vargIkaraNa karIe. eka to ApaNI AsapAsanuM prANI jagata eTale ke pazu pakSI vagere saMjJi paMcainadriya jIvo. bIjA vikalenadri jIvo eTale ke beindrI, traNabI, cAraindrI jIvo. trIjA sthAvara kAya jIvo eTale ke pRthvI pANI agnI vAyaro ane vanaspati-kaMdamUla. cothA asaMgni samucachama manuSya ane pAMcamAM saMjJi manuSyo. * kUtarAne nAkhelo roTalo jyAre pAse ubhelo gadheDo ke bhUMDa khAya, tyAre te anya prANIne mArAya to nahIM ja. vAcharaDo dorI choDAvIne jo gAyanuM dUdha pI jAya to aphasosa na ja karAya. ajANatA ke anicchAe thayeluM dAna paNa pAchaLathI vicAradhArA sArI rAkhatAM anukaMpA dAnamAM rUpAMtarIta thaI jAya che. kabUtarane nAkhavAnuM caNa udara na khAya tenI kALajI rAkhavI zuM jarUrI che? anukaMpAmAM vaLI bhedabhAva zA mATe? koI jAnavarone lAbhaaMtarAya hoI zake, paNa mArI anukaMpAnuM zuM? e to sarvajIva pratyeja hovI joie. pakSIno mALo toLatAM pahelA tenA sthAne potAne mukIne vicArI juo, madhapUDo ke kabUtara cakalInA ghara, ApaNA ghara jevA ja temanA ghara che. jema potAne nirAdhAra ghara vagaranA kalpatAM kaMpArI chUTe che. tema anyanAM ghara toDatAM pahelA paNa anukaMpA bhAvathI vicArIne jovuM. * maccharano DaMkha thAya to vicAravuM ke huM teno AhAra chuM. mArA AhAra sAthe huM kevo vartana karuM chuM? tene kApu chuM,seku chuM, daLu chuM, taLu chuM. saMpUrNa jIvarahita karI nAkhuM chuM. teNe mArI sAthe AvuM kaMi nathI karyuM, teno aparAdha bahuja nAno che. na je pote bhayabhIta che te kALajI pUrvaka dayA pALI zakato nathI. bhayanA kAraNe paNa hiMsA karAya che. bhayabhIta vyakita hiMsaka ke juguspita jaMtune jatanAthI upADI surakSIta sthAne mukI zakato nathI. mATe jugupsA ane bhayathI mukata thavuM Avazyaka che. * pratyakSa halanacalana karatAM dekhAtAM jIvo karatAM sthAvara kAyanI dayA pALavI agharI che. te mATe zraddhAnuM baLa joie. toye vanaspati-kaMdamUla vagerenA samuhane joi zakAya che. * asaMli samucachama manuSya to sthAvarakAyanI jema samuhathI paNa dekhAtA nathI. sajAgatA vagara to tenuM jANapaNuM paNa nathI rahetuM. zaherI jIvana ane have to gAmaDAomAM tenI dayA paLAtI nathI. toya 14 samuchama manuSyanA nAma kaMThastha karavA, ane icchA rAkhavAthI eka divasa tenI dayA paNa zakaya thaze. * ApaNI AsapAsanA manuSyo, nokaro ane gharanA loko sAthe paNa vartana ane vyavahAramAM anukaMpA e mAnavatA che, je manuSyatvano pahelo guNa che. tenA vagara dharma mATenI pAtratA paNa gaNAtI nathI. * ajIvanA vaparAzamAM viveka ke tyAga e paNa anukaMpA che, kAraNake ajIva vastuonuM paNa Akhare to sajIva ke ekendrIyanA AraMbhathI ja nirmANa thAya che. koI paNa padArtha AraMbha vagara ApaNA sudhI pahoMcato nathI, e samajathI ja viveka Avaze. * icchAo alpathI alpatama karavI ane satata upayogadazA rAkhavAthI AtmAmA anukaMpAnAM saMskAro draDha thaze, je janma parivartana pachI paNa sAthe cAlaze. tapanuM mahatva tapathI zradhdhA draDha thAya che. jJAnathI zradhdhA vadhe che. cAritrathI zradhdhA zudhdha thAya che. darzana e zradhdhAnuM bIjuM nAma che. zradhdhAthI tapa thAya che ane tapathI zradhdhA makkama thAya che. zradhdhAthI jJAna vadhe che ane jJAnathI vaLI zradhdhA vadhe che. zradhdhAnuM pariNAma cAritra che ane cAritranA pariNAme tapa che. tapathI ugratA Ave che, tejasa zarIranuM tejabaLa vadhe che. karoDo bhavanAM saMcIta karmonI tapathI udIraNA thAya che. pachI te karmonI nirjarA thAya che. sakAma rIte nirjarIta thayelA karma pudagalono pharI kayAreya AtmA para baMdha thato nathI. mokSa mArga para jhaDapa jarurI che kAraNa ke saMkSipaNuM 1000 sAgaropama utakRSTa che. ane tapathI mokSamArga para jhaDapa Ave che. tapathI jJAna grahaNa karavAmAM saraLatA prApta thAya che. jJAna jaladI kaMThastha thAya che. navA navA arthonI prApti thAya che. bAra AvyaMtara ane bAra prakAranAM bAhaya tapa che. A samIkaraNo koI eka saMdarbhamAM samajavA,(ekAMtIka rIte nahiM.) Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha 318 vivAda na karavA mATenA kAraNo kAraNa ke kathA bodha grahaNa karavA mATe hoya che. mULa saMkSiptamAM hovAthI ane kaMThastha paraMparAnA kAraNe temAM kathAkAranI bhUla thaI zake che. zAMbhaDanArAo no utsAha vadhAravA kathAkAra kathAne rucakatAthI kahe che. mATe bodhanA lakSyathI kathAne grahaNa karavI. kAraNa ke AcAra AcaraNa karavA mATe hoya che. ane AcaraNa bhAva pradhAna hoya che. phakata kriyAne grahaNa na karatA, temAM rahelA bhAvonuM mahatva vizeSathI Avazyaka che. kAraNa ke tatva kevalI gamya hoya che. sthULa dRSTie te pratyakSa paNa hoya che, paNa sUkSamathI to tene sarvajJa ja jANe che. tathA apratyakSa sarva bhAvo kevalajJAnano ja viSaya hovAthI vivekapUrvaka potAnI ane sAmevALAnI beunI zradhdhA calita na thAya tenuM dhyAna rAkhI vinamratAthI phakata saMvAda karavo. ughADe moDhe dharmacarcA karanAra ahiMsAnAM mULabhUta sidhdhAtanI- eTale ke svamatanI ghAta kare che. samayaka jJAna puruSArtha bhagavada AjJA sahitano ja hovo ghaTe. cAmaDAnA paTA Adi tAjA janmelA vAcharaDAonAM cAmaDAthI A mulAyama paTA Adi banAvavAmAM Ave che. tathA anya aneka prANIonI hiMsA karI cAmaDu bheguM karAya che. AvA parsa, pAkITa, kamarapaTA ke buTa capala paherI teno garva karavAthI mahAna azAtA vedanIya karmano baMdha thAya che. jenA phaLa svarUpe A bhavamAM paNa hospITalamAM aneka narka jevI yAtanAo bhogavatAM dardIo jovA maLe che. rezamI vastro, kosameTIka sAdhano, motI A badhuM trasa jIvo para kAramAM atyAcAro gujArI banAvavAmAM Ave che. banAvaTI motI vAparanAra paNa motIno pracAraka ane anumodaka Thare che. AthI tene bhAva hiMsAno aticAra lAge che. nAma karmanI zubha prakRtithI vagara AbhuSaNe paNa jIva manohara lAge che. tethI samakatI jIvone AvA jIvanAM kalevara paherI AnaMdIta thavAnuM koI kAraNa nathI. adharma ane hiMsAno phakata virodha thai zake che, tenI koi paNa prakAre anumodanA te adharma ja che. kAraNa ke dharma e kartavya che, ane kartavya phakata karavAthI ja thAya che. temA mUka sAkSi rahenAra paNa adharmanA pakSamAMja Thare che. jevI rIte ratnajaDIta sonAno vAMdo ke garoDI joine aNagamoja upaje che, tema dareka hiMsA ane adharma pratye AtmabhAvamAM gRhaNA ja hovI joie. bhalene pachI tyAre virodha karavo zakaya na hoya. jayotiSa zAstra jaina dharmamAM je karma bhaviSyamAM udaya AvavAnAM hoya tene paNa tapa drArA vahelAM udayamAM lAvI nirjarA karAya che. A jayotiSa zAstrathI AkhI UMdhI prakriyA che. AvI rahelI Apatine pAchaLa DhakelavAmAM mAnanAra jayotiSa zAstra eka pApazAstra che. manuSya bhavamAM karmanuM leNuM cukavavAnI zakti hovA chatAM tene sAthe pheravI cakravartI vyAja sAthe cukavavuM e mahAmUrkhatA che. e karmaudayanAM samaye jo dharmanI samaja ke manuSya bhava nahiM hoya to jIva bIjA aneka karma bAMdhI leze. tathA AvA koI jayotiSa pApazAstranuM hAlamAM astitva paNa nathI. A badhuM vaMza paraMparAthI peTIyuM raLavA mATe hastagata karAyelI vAkapaTutA mAtra hoya che. jeno aMdhazradhdhALuo bhoga bane che. zuM lagna vakhate kuMDaLI meLApa karAvanArAo kayAreya hastarekhA niSNAMta pAse potAnA saMtAnanA bhAvI jIvanasAthInI AyuSya rekhA jovAno Agraha rAkhe che? nahiMja ne! tethI A eka gADarIyo pravAha eTale ke lokasaMjJAthI, dekhAdekhI mAtrathI ubhI thayelI prathA che. narakanI sAbItI. A samasta saMsAra duHkhamaya che. jIvonuM vibhAjana jaina AgamomAM 24 daMDakanI rIte paNa karavAmAM Ave che. A daMDaka eTale daMDAvAnA sthAna(kArAgraha), ahIM badhAja jIvo koi ne koi prakAre duHkha bhogavI rahyA che tyAre narakanI sAbItI mAMganArane anyatra kayAMya naraka zodhavAnI jarUra nathI. phakata potAnI AsapAsa ja jJAnapurvaka avalokana karatAM bahubadhI jagyAe A naraka sAkSAta jovA maLaze. jaina bhugoLamAM varNavela narakane jovAnI ApaNAmAM zakita nathI. toya AsapAsamAM rahelA jIvonA e naraka tulya duHkho jovAthI tenI kalpanA to thai ja zake che. ekendrIya vALA jIvothI zaruAta karIe to vanaspatikAyamAM jIva che te vijJAne paNa sAbIta karI ApyuM che. A vanaspatikAyanuM chedana bhedana manuSya ane anya prANIo satata karatAM hoya che. manuSyo AhArane mATe tenA jINA jINA kaTakA karI nAkhe che, mIlcara grAInDaramAM pIse che. cakkImAM daLe che, ghANImAM pIle che, temane jIvatAM ukaLatA telamAM nAkhI taLe che. chaMdo banAve che, dhANI banAvavA jIvatAM ja zake che jyAM asahaya garamIthI phATI paDe che. khAMDaNImAM kUTe che, rephrIjareTaranI ThaMDImAM ThuThavI nAkhe che. sakhata garamImAM taDake sukavI prANa rahIta karI nAkhe che. jIvatAM jIvomAM mIThuM maracuM lagADI rAkhI muke che, temAM ghaNA kALa sudhI pIDA bhogavI A jIvo mRtyu pAme che. anya sthAvara jIvo pRthvI,pANI,agni, ane vAyarAnA jIvo paNa satata haNAtA rahe che. paNa narakanI sAbItI mAMganAra jInavacanamAM zradhdhAvaMta na hovAthI A jIvonA astitvamAM paNa zaMkAzIla hoya che. te sthAvara jIvonA duHkhanI vAta temanA AgaLa karavI nakAmI che. jema koI janmathI aMdha, baherA muMgA manuSyane koI kApe, chede, bhede, tenA mAthA para hathoDAthI prahAra kare, to tene vedanA to thAya ja che. paNa te cIsa pADI zakato nathI, kazuM kahI zakato nathI. tema ekendrIya ane vanaspatikAyanA jIvone paNa tevIja pIDA to thAya Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 319 AgamasAra che paNa e naraka tulya vedanAne teo cIso pADI vyakata karI zakatA nathI. taLAyA zekAyA pachI teo prANarahIta thaI gayelA to pratyakSa joi zakAya che. - tyAra pachI vikalenadrIya jIvo eTale ke trasakAyamAMnA hAlI cAlI zakatAM beIndrIya, traNaIndrIya, cAraindrIya vALA jIvo. A jIvo pratyakSa halanacalana karatAM dekhAya che. prANI jagatamAM dareka jIva eka bIjAnuM bhakSaNa karI jIve che. moTA prANIo nAnA jIvone AhArane mATe mAre che. manuSya paNa rezama mATe kozeTAone jIvatAM garama pANImAM DubADIne rezamanA tAtaNAM bhegA kare che. cIna jevA dezamAM anArya loko ghaNAM badhA vigalendrIya jIvone jIvatAM taLI zekIne khAI jAya che. gADInA paiDA nIce ane paga nIce kacaDAIne temAnAM ghaNA jIvo mare che. tathA udhai, vAMdA, macchara jevA jIvone manuSya kAtIla jheranA prayogathI mAre che. anAjamAM paDelI jIvAto ke iyaLone jIvatAM pIsI nAkhe che. kayAMka vaLI medo banAvatI phekaTarIomAM teone pANImAM DubADI mArI naMkhAya che. A dareka jIvomAM cetanA-jIva rahelo che. A jIva ke caitanya zakita eka ja prakAranI che. badhA jIvomAM AtmA samAna ane eka ja prakArano che. punarjanma ane pUrvajanmamAM mAnanArA tathA 84 lAkha jIvAjonImAM pharI pharI janma laI rahelA AtmA tatvamAM mAnanArAo A jIvonuM avalokana karatAM, narakanI sAbItI pratyakSa meLavI zake che. je jIvo AtmA tatvane ja mAnatA nathI, punarjanma ane pUrvajanmane ja nathI mAnatA, karma ane dharmane paNa nathI mAnatA temane narakanI sAbItI ApI zakAtI nathI. AtmA tatvanI nityatA tathA karma jagatamAM mAnanArAo ja A narakane joi zake che. vikalendrIyanA jIvo pachI prANI jagata para najara karatAM, A prANI jagata paNa samasta duHkhamaya ja dekhAya che. pazuo svArthI manuSyanI kedamAM to duHkhI hoya ja che. paNa jaMgalamAM mukata paNe vicarI rahelAonA duHkhono paNa pAra nathI hoto. bhUkha, tarasa, ThaMDI, garamI, bImArIo, hAtha paganA hADakA bhAMgI javA, zikArI pazuo taraphathI mRtyuno satata bhaya. are zikArI pazuonA du:khano paNa pAra nathI hoto. haMmezA temane paNa khorAka nathI maLato. keTalAka pazuomAM svajAtI vaira eTale ke ApasamAM Adhipatya mATe ke anya kAraNosara pazuo svajAtInA nAnA baccAone mArI nAkhe che. tathA ApasamAM paNa athaDAmaNo thatIja rahe che. bhUkha tarasa ane bImArIothI mRtyunuM pramANa pazuomAM sauthI vadhAre hoya che. manuSyane Azrita pazuomAM paNa svArtha na rahe to manuSya temane rajhaLatA mukI de che. pachI kacarAmAMthI vINIne te jAnavaro bhUkha bhAMgavAnI kozIza karatA hoya che. nAnI vAcharaDIo paNa dudha na Ape tyAM sudhI 2jhaDapaTI karIne ja khAya che. ( purANa kALathI manuSya paNa pazuonI hatyA AhArane mATe ane zikAra jevA zokhane mATe karato Avyo che. AdhunIka jamAnAmAM maraghAo, batako, magara ane kAcabAonA uchera mAMsa meLavavA mATe karavAmAM Ave che. garama mINamAM DubADI temanA pIchA utAvAmAM Ave che. jIvatA vAcharaDA upara garama pANI reDI tenuM mulAyama cAmaDuM utAravAmAM Ave che. katalakhAnAmAM mAthA para moTA hathoDAno ghaNa(DrIla mazIna) mArI pazune bezudhdha karAya che. A eja DrIla mazIna hoya che jenAthI paththaro phoDavAmAM Ave che. A pazuonA citkAro sAMbhaDo to narakanI sAbItI pachI kayAreya na mAMgo, to he prajJAvaMta manuSya hajI paNa zuM tane narakanI sAbItI joie che? anyatra kayAMya naraka che ke nahi te bAbata tane zaMkA hoya, paNa tArI sAme najare dekhAtI A narakane to tuM aNadekhI na ja karI zake. manuSyo paNa moTAbhAganAM duHkhI ja hoya che, athavA AyuSyano ghaNo bhAga du:khamAMja vite che. laDAI vakhate lAkhogame manuSyo yudhdhanA medAnamAM mare che vaLI bIjA zaheromAM boMbavarSAthI mare che. mahAsaMhAraka aNubomathI thayelI jAnahAnI ane temAM lAkho loko jIvatAM baLIne marI gayelA kahevAya che. kedakhAnAmAMnA kedIo tathA yudhdhabaMdIo para pAzavI atyAcAro karI mArI naMkhAya che. badhA manuSyo taMdurasta paNa hotA nathI. AMdhaLA, baherA muMgA, apaMga tathA bImArIthI hospITalo haMmezA bharelI ja hoya che. janma maraNanI vedanAo tathA vRdhdhAvasthAnA duHkhono paNa pAra nathI, tathA garIbAIne kAraNe badhAne puratuM anna paNa maLatuM nathI. vaLI keTalAMka divasabhara kALI majurI karI potAnuM gujarAna calAve che. zrImaMto paNa satata divasa rAta mAnasika tANa veThI paiso kamAya che. pachI teo paNa aneka bImArIonA bhoga banI DokaTaronA daravAje pagathIyAM ghasatA jovA maLe che. parigrahane kAraNe satata bhayamAM teo jIve che. vaLI paisA mATe kuTuMba kaMkAsa paNa zarU thaI jAya che. jAMjhavAnA jaLa jevA sukhanI pAchaLa doLatA doLatA te paNa sukhanI zodhamAM ja rAmazaraNa thAya che. gharaDA mAbApane paNa koI lAko choDI de che, vRdhdhAvasthAmAM kuTuMba hovA chatAM ghaNA loko ekalA aTulA jIvana jIvatAM hoya che. vRdhdhAzramo paNa AvA duHkhIjanothI bharelA rahe che. Ama A samasta saMsAra duHkhamaya che. saMsAra ane mokSanuM prAthamika jJAna jIva ane AtmA tatvane mAnavA vALA, pUjanma ane pUrvajanmane mAnavA vALA, pApa ane punyane mAnavA vALA, AtmAnI nityatAne paNa mAnavA vALA keTalAka mokSanI jarura zuM che? evo prazna uThAve che. saMsArathI mokSa-mukita zA mATe? A prazna aneka jIvone upasthita thAya che. e vicAra ane ciMtanathI be tatvonuM astitva jaNAya che, eka saMsAra ane bIjuM tenAthI mukita eTale ke mokSa. A be tadana virodhI tatvo che, jemAM ekanAM abhAvamAM ja bIjAnuM astitva che. temAM samAnatAmAM phakata eka jIvaAtmA tatva che, je baMnemAM rahelo che. (ajIvane mATe mokSa ke saMsAra zabdano koI bhAva artha thato nathI.) te sivAya beu tadana virodhI guNadharma vALA che. tethI beunuM nirmANa paNa tadana virodhI ghaTakothI thAya che. jIva ekanI najIka thatAM kharekhara bIjAthI dUra thAya che. jenAthI saMsAra banelo che te mokSanuM kAraNa nathIja banato ane jethI mokSa thAya che te ghaTako saMsAranA kAryathI bhInja rahevAnAM, kAraNa ke beu jIvanI tadana virAdhI paryAyo che. tethI ekanI bIjAmAM jarA paNa bheLaseLa zakaya ja nathI. mokSano rasto mokSamArga jIna prarUpita che, te sivAya anya koI mArga nathI. tenuM nirmANa paNa jIvanA mULabhUta guNo sivAya anya kazAthI thaI zakavAnuM nathI. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 320 to have prazna e thAya che ke jIvAtmAne A bemAMthI zuM meLavavA jevuM che? ane zuM choDavA jevuM che? sau prathama e vicAra jANavo ke saMsAranA dareka prANI, jIvane sukha priya che, duHkha darekane apriya che. A sukha ane duHkha paNa koI kAlpanika zabdo nathI, tenuM astitva svayaMnA anubhavathI sidhdha che. koi punyanA udayavALA jIvo saMsAranI sAmAnya sukhasuvidhAo mAM muMjAI jaI duHkhanuM astitva ja nakAre che. temanA mate dareka jIva sukhIja che. jAnavara potAnI rIte khAIpIne sukhI che, te tenuM jIvana jIve che. ApaNe ApaNuM jIvana jIvIe chIe. to prathama have duHkhanuM astitva sAbIta karavuM rahayuM. tyAra pachI saMsAramAM tenuM pramANa keTaluM che teno vicAra karIzuM. tyAra pachI A duHkhano relo ApaNA paga nIce keTalI jhaDapathI Ave che te jozuM. duHkhanuM astitva: potAne sukhI mAnavA vALA, ane A sukha kAyama Takazeja evI AzA ke bhramamAM rahenArAo e duHkhane jANavuM jarurI che. Ama to duHkha ekaja prakAranuM che je jIvane apriya che. paNa vistArathI samajavA tenA jJAnIo drArA traNa bheda karavAmAM AvelA che. Adhi, vyAdhi ane upAdhI. Adhi e duHkha che je darekane lAgelAja paDyA che. jemake janma, maraNa, vRdhdhAvasthA, bhUkha tarasa, ThaMDI garamI, aNagamo, saMyoga viyoga, niMdrA aniMdrA, bhaya-(mRtyuno,rogano,apayazano,AjIvikAno,paralokano). vyAdhI eTale roga. nAnA moTA roga, akasmAto, bhUkha ane tarasa paNa vyAdhImAM AvI zake, kAraNake teno upacAra thaI zake che. upAdhI - A upAdhI svayaMnA kAryathI vahorelI hoya che. jhagaDAo, khaTapaTo, potAnI jarurIyAta karatAM vadhAre dhana bheguM karavA kAmakAja vadhAravuM, aneka prakArano parigraha ajIvano ane sajIvano(patni,bALako)te bheguM karavuM, meLavavAno saMkalpa,na maLe ke chuTI jAya to zoka karavo, manoramya drazyo jovA javuM ane temAM aneka prakAranI asuvidhAo,thAka,agavaDo bhogavavI. sukSama draSTithI jotAM saMsAranI ghaNIkharI pravRtio badhI A upAdhI vibhAgamAM Ave che. AmAMnA moTA bhAganAM duHkha dareka prANIne jIvana paryaMta lAgelAja paDyA hoya che. A saMsAra che, jemAM mAnI lIdhelA sukhonA paNa phakata chAMTAja hoya che. duHkhanuM pramANa : caNa nAkhavA jaie tyAre pakSIo mRtyunA bhayathI uDI jAya che.khAtI vakhate mRtyuno bhaya ane te paNa anukaMpA bhAvathI caNa nAkhavA AvelA taraphathI, to anya hiMsaka pazuono ane prAkRtika Aphatono bhaya keTalo? ThaMDI garamI bhUkha tarasa dareka prakAranI takalIpho mUka banI sahana karavI. roga vakhate upacAra nahiM. A prANI jagatanA vaNalakhyA niyamo che. samayathI pahelA, potAnI jarurIyAta karatAM vadhAre ane ane aneka prakAranI vAnagIo hAjara. mahinAmAM kayAreka ja kharekhara bhUkhano anubhava karanAra. AvA prakAranA punyanA udaya vALA manuSyane zuM khabara paDe ke khAtI vakhate mRtyuno bhaya zuM ane kevo hoya? tyAre be-cAra dANA kema caNAya? tarasathI vyAkUla jIva, magaranI khabara hovA chatAM, beu tarapha mRtyu jANI chevaTe pANImAM moTuM nAkhe che ane tarata magara tenI garadanamAM dAMta khapAvI pANImAM kheMcI jAya che. A badhAmAM mAro AtmA che. tamAro AtmA che. A badhAja tArA pUrvanA svarupa che ke pachInA svarUpa hoI zake che. AvI rIte pUrvanA bhavamAM jIva keTakeTalA duHkho-vedanAo sahana karI Avyo. coryAzI lAkha jIvAjonImAM mAnanArA ane prabhu mahAvIranAM dharmamAM mAnanArA o e vicAravAnuM ke AmAMno pratyeka jIva te poteja che. ane jo have mokSa tarapha prayANa nahiM kare to kAle te pote paNa Aja duHkho bhogavaze. bhautika sagavaDomAM mUDha banelo mAnavI sthAvara jIvonAM astitvamAM zaMkA kare che. vigalendrIya jIvonAM du:kho jANI zakAtA nathI, paNa saMjJi paMcedrIya jIvo je AMkha kAna vALA che, mana ane saMvedanAo vALA che. temanA duHkho to pratyakSa joI zakAya che. pAMgaLA poLomAM apaMga ane bImAra pazuonuM du:kha jovA ekavAra avazyathI javuM. jo ahiMsAdhAmamAM ATaATalI mahenata, anukaMpA ane sAravAra pachI paNa pazuonA duHkhono pAra nathI to katalakhAne laI javAtAM jAnavaronAM duHkho to jenothI joi paNa na zakAya tevA hoya che. gAmaDe thI pazuone jayAre zaheromAM lAvavAmAM Ave che tyAre aneka divasa bhUkha tarasamAM vite che. tyAra pachI paNa kasAIvADe jAnavara marI na jAya teTaloja khorAka apAya che. katalakhAnAmAM kapAtA jAnavaronI cIsonI to kalpanAja na kAya. te sivAya paNa cholAI gayelI cAmaDI para cAbakano mAra khAI ghoDAgADI kheMcI rahelo ghoDo hoya ke mahAvatonAM aMzonA mAthA para ghA khAI vazamAM rahenAra hAthI hoya, prANI jagatamAM duHkhono pAra nathI. jaMgalanAM mukata jAnavaro paNa aneka kaThInAIo, bhUkha tarasa, bhaya ane bImArIo vacce jIve che. akALe avasAna pAme che. jarAka kAMkarI moDhAmAM AvatAM anAja khavAtuM nathI to rojeroja jamIna parathI khAnAranuM duHkha koNa jANI zake? phakata sarvajJa jJAnI bhagavAna ja. A badhAja bolI zakatA nathI paNa tethI ema na samajavuM ke teo duHkhI nathI. manuSya jevI mAnasIka ciMtAo temane na hoya toya temanA duHkhono pAra nathI. are manuSyo paNa kayAM badhA punyanA udayavALA che ? ane je che temanA punyano udaya paNa kayA kAyamano i bhUtakALa para najara karatAM du:khonA astitvanI sAbItI maLI jaze. jarura che phakata e badhuM jovAnI draSTinI. jINavaTathI nirIkSaNa karatAM saMsAranuM svarupa avazyathI samajAI jaze. sthAvarakAyanA du:kho jInezvara prarupata bhAva e che ke jema koI baherA muMgA mAnavIne mAthA para loDhAno ghaNa mAravAmAM Ave to te cIsa nathI pADI zakato paNa tene pIDA to thAya ja che. tenAthI aneka ghaNI vedanA ekedrIyanA jIvone sparza mAtrathI thAya che. A jJAna upayogadazA rAkhavAthI ja TakI zake che. satata ekedrIyanA AraMbhamAM pravRta rahenAra jIva-ajIvanuM jJAna paNa khoI bese che ane jIna prarapIta bhAvomAM zaMkA karavA lAge che. teno AtmAno anakaMpA bhAva paNa naSTa thai jAya che. Aja kAraNa che agnikAyano saMghaTo tyAgavAno. jayAM agni che tyAM niyamathI vAyukAyanI hiMsA thAya che. vAyukAyanAM jIvo sauthI sukSama hovAthI temanI dayA pALavI sauthI agharI che. mAika vAparavAthI zrotAo dUra sudhI zAMbhaDI zake che. amArI selavALI kAMDA ghaDIyAla ke mobAilathI koine zuM takalIpha thAya che? AvI vAto karanAra jIva tatvathI ane jInezvara prarupIta bhAvothI ajANa hoya che. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 321 jainology AgamasAra jIvanuM trasapaNe be hajAra sAgaropama ane saMkSipaNuM eka hajAra sAgaropama utkRSTa hoi zake che. AmAM paNa sArA manavALA manuSyanA bhava to koikaja pAme che. manuSya marIne manuSya thAya che A eka brAmika mAnyatA che. badhA devone paNa manuSyano bhava nathI maLato. ghaNAkharA badhAja devo pazupakSI tathA pRthvI, pANI, vanaspatimAM pachIno bhava pAme che. je mokSanI cAha ane mokSanI rAha para che teja sadagatI ane pariNAme mokSa-mukita pAme che. koI ema kahe ke ame sArA karmo karIe chIe to durgatI kema thaze? to te karmabaMdhanA kAraNothI ajANa che. pApakarma(moTA kama) ane karma ema be prakAranA karma jIvane lAge che. temAnAM bIjA prakAranAM karma to dareka asaMta(je sAdhu nathI) tene lAge che. jIvanI trasa paryAya ane saMkSipaNAno kALa pUro thaI jatAM sthAvara ane vigaledrIyanAM bhavo maLe che. ahiM je mokSano icchuka ane mokSamArga para nathI, tene tenuM sArApaNuM bacAvI zakatuM nathI. phakata karma nirjarA karanAra ane mokSamArga para cAlanAraja saMsArano aMta karI A du:khothI bacI zake che. anyathA saMkSipaNAno kALa pUro thatAM te avazya dargatino mahemAna banI jAya che. tethI A samasta saMsAra duHkhothI vyApta che. AyuSya karma , zarIra ane parigraha tenA kAraNo che. A karmothI mukAvuM , azarIrI thavuM ane pudagala mAtranA parigrahathI rahita-anAsakata thavuM e saMsArathI mukita-mokSa che. saMsAra ane mokSa jIvanI ekabIjAthI tadana viparIta avasthAo che. tethI temanI prApti, nirmANa je kAraNothI thAya te kAraNo paNa ekabIjAthI tadana virodhI hovAnAja. jenAthI saMsAranuM nirmANa thAya tenAthI mokSanuM na thAya ane jenAthI mokSa thAya tenAthI saMsAra na thAya. koI ema kahe ke TIvI jovAthI amane duniyAnuM jJAna maLe che, mobAilathI keTakeTalI suvidhAo thAya che. bhaNatarathI jIvana sukhI thAya che. paiso jIvana saraLa banAve che. paNa A badhoja saMsAra che. A badhA saMsAranA ghaTako che. tenAthI saMsAra banelo che. roTalI banAvavA je pANI loTa ke namaka joIe teja joie. koi dhanIka paNa temAM sonuM ke hIrA nathI nAkhI zakato. garIbanuM ghara hoya ke dhanIkanuM roTalI phakata tenA dhaTakothIja bane che. mokSa - saMsArathI mukita paNa je ghaTakothI thAya che teja te mATe upayogI che. te sivAya je paNa che te phakata saMsAranA ghaTako che. ane aMte te badhA saMsAranA eTale ke du:khanA kAraNo che. bhale Aje mokSanI avasthAthI ApaNe paricIta nathI paNa prabhU mahAvIrano batAvelo dharma ane mokSamArga to ApaNI pAse cheja. to je jaino che, je jina mahAvIra prarupIta dharmamAM mAne che, temanA mATe bhagavAne prarupelo mokSa ane te mATeno mokSamArga zradhdhavA yogya che. Aje bhale saMsAranA kAdavamAM khUMpelA hoie, tene choDavA samartha na hoie. paNa te saMsAranI naravI vAstavikatAnuM jJAna meLavavuM ja joIe. mokSanI avasthA ane mokSa mArganuM jJAna paNa meLavavuM joie. jo jJAna haze to tevA bhAva thaze, tevA vicAra thaze, mokSanI icchA thaze ane pariNAme te mArga para AgaLa paNa vadhAze. AgaLa vadhI rahelA jIvone samajI paNa zakAze. temanA pratye ahobhAva thaze. pote paNa mAnava hovAthI mokSa mATe samartha hovAnI pratitI thaze. te mATenA puruSArtha mATe preraNA maLaze. manuSya janma ane jaina dharmanI durlabhatA. anaMta kALa ane anaMta bhava trimaMcanA karatAM kayAreka temAM vacce koi bhava devano thAya che. AvA asaMkhya devonAM bhava thaI jAya teTalA kALamAM vacce kayAreka jIvano narakano bhava thAya che. AvA asaMkhya narakanAM bhava thaI jAya teTalA kALamAM jIva eka manuSyano bhava sAmAnyatayA kare che. Avo durlabha ane alabhya manuSyano bhava paNa anArya kSetramAM maLe to kAMi upayogano thato nathI. hajAro dezonI sAme phakata sALApacIsa deza AryabhUminAM che. AryabhUminAM paNa sarva manuSyone jaina dharma maLato nathI. Ama manuSyano janma, jaina dharma ane te sAthenA bIjA sarva saMyogo prApta thavA e jIvane mATe mahAbhAgya ane anaMta puNyanA udayathI maLela mokSa meLavavAno amulya avasara che. A takane jhaDapI utama karaNIthI mokSanI sAdhanA jIve karI levI joie. paSyanA saMjoge ubhI thayelI sagavaDo jema anya paiso, dhana dhAnya, taMdurasta zarIra vagere puNyanA udayathI sagavaDo maLe che tema anukuLa vartana karatAM sagA snehI jano paNa puNyanA udayathI maLelI anukuLatAo mAtra che. AjJAti patni ke vinita bALako e sarve mAtra potAnAja puNyanA udayathI maLelI anukuLatAo samajavI. eja puNya jayAre pUruM thAya che tyAre vinita bALako paNa tarachoDI de che. mAtA putra ane bhAI bhAinA saMbaMdho paNa kAyamanA nathI hotA. tethI nizcaye A badhAja dunavayI saMbaMdho mithyA che. Asakita pUrvaka e saMbaMdhonI jALamAM phasAvuM nahiM. jema zarIra ekAMta heya nathI paNa mokSa mArgamAM upayogI thaI zake che. tema jaine gharamAM maLela janma ane tyAMnI anakaLatAono upayoga mokSa mArga para AgaLa vadhavA mATe karavo joie. nahi ke temAM Asakata thaine jIvanano AnaMda mANavAmAM. naraka paraMparAthI to che ja. satakArya karatAM ane sAcA, saraLa svabhAva manuSyo vicAra kare che ke amane naraka zI rIte maLI zake? amArA karmo to devagatine yogya che. to amane narakano yoga thavo zakya ja nathI. A eka bhUlabharelI ane ajJAnavALI mAnyatA che. bhava badalAtAM jIvanA saMskAro badalAI jAya che. navI jagyAe navA zarIramAM tyAnAM vAtAvaraNane anurUpa jIva thai jAya che. jIvanAM hAlanA karmo bhale devagatine yogya hoya, paNa devagati paNa zAzvata nathI. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 AgamacAra-pUrvArdha tyAMnuM AyuSya pUrNa karI moTA bhAganAM badhAja devo tiryaMcagatimAM jAya che. tenuM kAraNa e che ke manuSya saMkhyAtA che, devo asaMkhyAta che. temAM saMkhyAtA AyuSya vALA paNa asaMkhyAta devo che. tethI badhAja devo manuSyapaNuM meLavI zakatA nathI. bIjuM asaMkhyAta kALa sudhI devone Azrava bahu vadhAre hoya che. mahAna parigraha, avrata ane mithyAtvane kAraNe sArA, sAcA, saraLa manuSyapaNuM jIvIne deva thayelAonA paNa punya khatama thai jAya che. puNyanA udaya vakhate anukuLa sAdhano hovAthI kaSAyanA bhAvono upazama dekhAya che. puNya puruM thatAM jIvana jarUrI sAdhanonI achata ane pratikuLatAo Ave che. tyAre A dekhAto upazama paNa nathI raheto, achata ane pratikuLatAomAM krodha mAyA lobha parigraha hiMsA, laDAi jhagaDA badhuMja zaru thai jAya che. tiryaMcanA bhavamAM zarIra ane paryAvaraNane anurUpa jIvana jIvatAM, jIvana maraNanI laDAI laDatA tene paNa hiMsA karavI paDe che. Ama paraMparAthI bhavabhramaNa karatAM karatAM tevA jIvone paNa narakano saMyoga thAya che. A narakathI bacavAno ekamAtra upAya te mokSagati che. jIvanuM trasapaNuM 2000 sAgaropama utkRSTa che, tathA saMzipaNuM to phakata 1000 sAgaropama kALa utkRSTa che. temAMthI keTalo kALa vahI gayA pachI ApaNo jIva manuSyapaNuM pAmyo che te koI nathI jANatuM. ane have hajI keTalo kALa saMkSipaNAno bAkI che te paNa khabara nathI. sArA, sAcA karmo karanAranuM paNa saMjJipaNAno kALa pUro thaI jatAM, asaMzipaNuM ane sthAvarakAyanAM jIvomAM janmavuM niciMta ja che. jayAM mana ja nathI rahetuM tyAM sArA kharAbanuM bhAna kevI rIte raheze. A saMkSipaNuM paNa prasasta mananuM ochuM ja hoya che. bahudhA to anArya pradezanA ke saMkSitriyaMcanA bhavo ja temAM thAya che. A triyaMcano bhava ApaNAthI eTaloja najadIka che jeTalA te triyaMco ApaNI najadIka che. temane jotAM, temanI jagyAe potAne kalpI juo to jagatamAM rahelA duHkhono khyAla Avaze. tethI duHkhathI, narakathI ane saMsAra cAragatinAM bhramaNathI bacavAno ekamAtra upAya jaldIthI jaldI mokSagati pAmavI eja che. hamaNAM prApta thayeluM saMkSipaNuM jAya to pachI te pAchuM maLe temAM anaMta kALa paNa nIkaLI jAya. tethI hamaNAM Aja bhavathI makkama nirdhAra sAthe mokSamArga para cAlavAnuM zaru karI devuM joie. A bhavamAM bhale mokSa nathI paNa draDha zradhdhAthI mokSamArgane anusaratAM jIvo nakkI paraMparAthI najIkanA bhaviSyamAM ja, eka--be-traNa ke utakaSTa pAMca-paMdara bhavamAM mokSa prApta kare che. mANasa mAtrane samajavA jevI eka nAnakaDI kathA mANasa mAtra jIvanamAM basa doDaye ja rAkhe che. thoDuM vadhAre. thoDuM AgaLa.... ane tRSNA to laMbAtI ja jAya che. chelle sukhI thavA mATe je kAMI karyuM kamAyA pAmyA te bhogavIe te pahelAM ja jIvananI saMdhyA DhaLI jAya che. hAthamAM kazuM ja AvatuM nathI. mANasa mAtra ahIMthI khAlI hAthe ja vidAya thAya che. eka samrATa pAse puSkaLa jamIna hatI ane te, je enI zarata pUrI kare ene maphatamAM ja ApavA tatpara hato. zarata mAtra eTalI ja hatI ke sUryodaya thatAM ja pagapALA nIkaLI paDavAnuM ane sUryAsta pahelAM jyAMthI cAlavAnuM zarU karyuM hoya tyAM pharI pAchA pahoMcI javAnuM. A daramiyAna jeTalA vistAra para vyaktinA pagalA paDe e tamAma jamIna enI potAnI. eka mANase rAjAnI zarata maMjura rAkhI. ane bIje divase savAre ja sUryodaya thatAM e nIkaLI paDayo. thoDuM khAvAnuM ane jarura pUratuM pANI paNa eNe sAthe laI lIdhuM. bhUkha-tarasa lAge to rastAmAM ja cAlatA cAlatA badhuM patAvI devAnuM eNe vicAreluM. jeTalI vadhu jamIna para kabajo karI zakAya eTalo e karI levA mAgato hato. mAtra eka divasano to savAla hato. eTale eNe cAlavAne badale doDavAnuM ja zarU karyuM. doDavAthI Dabala jamIna para kabajo karI zakAze ema mAnIne e to bhAgavA ja lAgyo. manamAM hatuM ke baporanA bAra sudhI AgaLa AgaLa jaze ane bAra pachI pAcho pharaze. jethI sUryAsta pahelAM pAchA e ja jagyA para pahoMcI javAya. paNa lobhane thobha ocho hoya che? bAra to vAgI gayA. mAIlo sudhI e doDI cUkelo. paNa jema jema cAlato gayo harIbharI upajAu jamIna sAme dekhAvA lAgI. thoDuM vadhAre thoDuM haju AgaLa ema karatAM e dUra nIkaLI gayo. pAchA pharatI vakhate thoDuM vadhAre doDI laIza. mAtra eka divasanI to vAta che ne eNe pANI pIdhuM na kazuM khAdhuM basa doDato ja rahyo. vajana ochuM hoya to vadhAre doDAya ema samajIne sAthe lIdheluM pANI tathA khAvAnuM paNa pheMkI dIdhuM. dhakhatI baporano eka thayo. paNa pAchA pharavAnuM mana thatuM nathI. AgaLa AgaLa khUba suMdara jamIna ene dekhAtI jAya che paNa pAchA to karavuM ja paDaze. eTale be vAge mAMDa pAcho vaLyo. rastAmAM gabharAmaNa paNa vadhavA lAgI. sUryAsta sudhImAM pAchA nahIM pahoMcAya to?....ema samajIne e vadhu jhaDapathI doDavA lAgyo. pahoMcyA pachI jiMdagIbhara basa vizrAma ja che ne pUrI tAkAta lagAvIne e bamaNI jhaDapathI doDaye ja jAya che. paNa have to tAkAta ja kyAM hatI, hAMphI gayuM che AkhuM zarIra. savArathI satata doDaye ja jAya che. ane have sUryAsta paNa thavAnI taiyArImAM che. sAme ja gAma dekhAya che. jyAMthI doDelo e jagyA basa bilakula sAme ja che. lokonuM ToLuM paNa ekaThuM thayuM che ane badhA ja ene pANI caDAvI rahyA che ke doDa jhaDapathI doDa have basa Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra jainology 323 pahoMcI ja gayo che. thoDI utAvaLa rAkha. ane e rahI sahI zakti sAthe zvAsabhera doDI rahyo che. hAMphI gayuM che enuM AkhuM astitva. pelI bAju sUraja DUbato jAya che ane A bAju e samagra zakti sAthe doDI rahyo che. maMjila bilakula sAme ja dekhAya che. mahenata karIne je kAMI meLavyuM te basa have bhogavavAnuM ja che ...paNa A zuM..dasa paMdara gajanuM mAMDa aMtara haze ane sUraja DUbI gayo. ghasaDAta ghasaDAto hAtha laMbAvIne e prAraMbhabiMdu para to pahoMcyo paNa sUrajanI chellI kora DUbI ke eno zvAsa paNa aTakI gayo. atizaya zrama ane chellI kSaNonI nirAzAe kadAca enA hRdayane AghAta Apyo haze. AkhuM gAma tyAM hAjara che ane A ekanI eka kathAne vAraMvAra ripITa thatI joyA kare che. je koI Ave che te doDe che to ghaNuM paNa saphaLa thavAno AnaMda koI bhogavI zakatuM nathI. A kahAnI koI eka vyaktinI nahIM ApaNI saunI che. thoDuM vadhAre dhana thoDI vadhAre jamIna thoDuM vadhAre beMka belensa ke thoDuM vadhAre nAma - A mATe sau doDI rahyAM che. baporanA bAra vAge ke madhyAnha thAya pAchA vaLavAnuM koI nAma nathI letuM. thoDo vizrAma thoDI zAMti nirAMte jamavAnuM ke AjubAju jovAnuM paNa koI nAma nathI letuM. ane eka divasa sAme dekhAtI maMjila para pahoMcIne jIvavAnuM zarU kare e pahelAM ja saMdhyA DhaLe che ne prANa paMkhe UDI jAya che. sarakhI rIte jIvavA mATe je dhana kamAyA te jIvavAnuM haju zaru thAya e pahelAM to choDavAno samaya AvI jAya che. nirAMte jIvavA mATe je ghara banAvyuM temAM hAza karIne thoDuMka jIvIe e pahelAM to dama tUTI jAya che... mANasa mAtranI A kathA che ane te saue samajavA jevI che. karmanI vividha avasthAo karmanI vibhinna avasthAo che. mukhyarUpe temanuM A agiyAra bhedomAM vibhAjana thaI zake. 1) baMdha 2) satA 3) udavartana ke utakarSa 4) apavartana ke apakarSa 5) saMkramaNa ) udaya 7) udIraNA 8) upazama 9) nibbata 10) nikAcita 11) abAdhAkALa. AmAMnAM ATha(satA,udaya,abAdhAkALa sivAyanA) karaNa che. karma baMdha pachInAM abAdhAkALamAM AtmAnAM zubha azubha bhAvathI karmamAM je pheraphAro thAya che tene karaNa kahevAya. 1) baMdhaH AtmA sAthe karma paramANuMono saMbaMdha thavo, dUdha pANInI jema karmonuM AtmA sAthe eka thaI javuM. 2) satAH badhdha karma jayAM sudhI phaLa ApIne AtmAthI alaga na thaI jAya, tyAM sudhI te AtmA sAthe saMbadhdha rahe che. tene karmanuM satAmAM rahevuM kahevAya che. 3) udavartana ke utakarSa AtmAnAM kaSAyonAM pariNAmo anusAra karmabaMdha thAya che tyAre sAthe sthiti ane anubhAgano paNa baMdha thAya che.(karmabaMdha vakhate cAra vastuo sAthe karmabaMdha thAya che.te karmanI prakRti eTale ke prakAra jJAnAvaraNIya Adi- teno jaththo eTale ke pradeza-karmanI tIvratA eTale ke anabhAga-ane sthiti eTale ke karmanI kALa maryAdA.) te pachI te karmanA udayamAM AvyA pahelAM eTale ke abAdhAkALamAM tenA para AtmAnAM bhAva-vizeSathI je samaye samaye pheraphAro thatAM hoya che, temAM je sthiti,rasa(anubhAga) vageremAM vRddhi thAya tene udavartana ke utakarSa kahevAya che. 4) apavartana-apakarSaH udavartanathI viparIta je zudhdhabhAva, kaSAyonI maMdatA, zubha Atma pariNAmothI karmonI sthiti anubhAgane alpa maMda karAya che, tene apavartana kahe che. A beu avasthAothI sArAMza e nIkaLe che ke saMsArane ghaTADavuM ke vadhAravuM teno AdhAra pUrvakRta karmonA jaththA para nathI paraMtu vartamAna adhyavasAyo para vizeSa AdhArita che. mokSa mArga para cAlanArane pUrvanA karmo aTakAvI zakatA nathI. makkama nirdhAra sAthe te mArga para cAlanAra pUrvanA sarva karmone lAMghIne-oLaMgIne mokSa tarapha cAlI jAya che. anaMta zakitazALI AtmA te anaMta bhavanA upArjIta karmone kSaNamAM bhasmIbhUta karI nAkhe che. 5) saMkramaNa eka prakAranAM karmonuM bIjA prakAranAM karmo sAthe maLI javuM athavA parivartIta thaI javuM tene karmonuM saMkramaNa thavuM kahe che. 6) udaya: karmona phaLa ApavuM e udaya che. jo karma potAnuM phaLa ApIne nIrjare to tene vipAka udaya kahe che. ane phaLa ApyA vagaraja udayamAM AvIne naSTa thaI jAya to tene pradeza udaya kahe che. Ama thavAnuM kAraNa e che ke jayAre karmano udayakALa hoya tyAre tathA prakAranAM dravya,kSetra, kALa,bhavanAM abhAvamAM te karmo potAnuM phaLa ApyA vagara nAza pAme che. udAharaNa tarIke manuSyanAM bhAvamAM udaya AvanArA karmo tene manuSyabhava,manuSya zarIra,kALakSetrane anurupaja phaLa ApI zake che. pachI bhale te karmo devagatine yogya hoya ke narakagatine yogya hoya ke triyaMcagatine yogya hoya. te samaye manuSyagatinAM puNyano udaya hovAthI, saMkramaNathI, narakagatine yogya asAtA paNa utkRSTa phakata manuSyanuM zarIra vedanA sahana karI zake teTaluMja kaSTa Ape che. narakagatinI kSaNanI vedanA paNa manuSyagatimAM mRtyu nIpajAvI zake teTalI hoya che. Ama sadagatinuM paNa mahatva che ke jIva anaMta vedanAthI bacI zake che. samatAbhAvamAM rahelo sAdhaka anaMta asAtAvedanIya karmonI udIraNA karIne paNa tene samabhAve sAtApUrvaka nIrjarIta karI zake che. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha 324 7) udIraNA : niyata samaya pahelAM karmonuM udayamAM AvavuM tene udIraNA kahe che. jevI rIte samayathI pahelAM paNa kRtima rIte phaLone pakAvavAmAM Ave che. tema tapa sAdhanA dvArA bhaviSyamAM udayamAM AvI zake tevA karmone nita samaya pahelAM ja udayamAM lAvI kSaya karI nAMkhavAmAM Ave tene udIraNA kahe che. 8) upazamanaH karmonI hAjarI hovA chatAM temanA udayane nisaphala karI devuM upazama kahevAya che. eTale ke karmonI e avasthA jemAM udaya,udIraNA ane udavartana thatAM nathI paraMtu apavartana ane saMkramaNa thaI zake che, tene upazamana kahe che. jema aMgArA upara rAkha DhAMkI devAthI agni upazAMta thaI jAya che. paraMtu jevuM rAkhanuM AvaraNa haThI jAya ke agni prajavalIta thAya che. tevIja rIte upazamAM bhAva dUra thatAM udayabhAva zaru thai jAya che. 9) nidhataH je karmomAM udavartana apavartana thavuM saMbhava che paNa udIraNA ane saMkramaNa na thaI zake, tevA rasathI bAMdhelA karmone nidhatakarma kahevAya che. 10) nikAcitaH jemAM udavartana, apavartana, saMkramaNa ane udIraNA cAreno abhAva thaI gayo hoya tevA gADha rasathI bAMdhelA karmone nikAcita karma kahevAya che. arthAta AtmAe jevI rIte bAMdhyA hoya, ghaNuM karIne tevIja rIte te bhogavavA paDe che. bhogavayA vagara te karmonI nirjarA ke parivartana thai zakatuM nathI. 11) abAdhAkALaH karma bAMdhyA pachI amuka samaya sudhI tenI phaLa na ApavAnI avasthAne abAdhAkALa kahevAya che. te samaye te karmono pradezathI paNa udaya nathI hoto. jeTalA sAgaropamanI sthitinAM karma bAMdhe teTalA so varSa teno utakRSTa abAdhAkALa hoI zake, ochAmAM te tarata eTale ke aMtarmuhurta mAtramAM paNa udayamAM AvI zake. bhagavatI sUtramAM ATha karmaprakRtio sAthe abAdhAkALa paNa jaNAvela che. che micchAmI dukkaDama | jIna mArgathI ochuM- adhika- viparIta lakhavAnI koI IcchA-hetu-prayatna na hovA chatAM pramAda,ajJAna,moha, ke kaSAyanA kAraNe kAMI lakhAyuM hoya to anaMtA sidhdha-kevalI-guru bhagavaMtanI sAMkhe tasa-micchA-mI-dukkaDama. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 325 AgamasAra sukRtyanI anumodanA guNathI bharelA guNIjana dekhI haiyuM mAruM nRtya kare. * sarva arihaMtonA vitarAga bhAvanI, siddha bhagavaMtonA siddha bhAvonI, AcAryonA AcAranI, upAdhyAyonI sUtra jJAna-dAnanI, sAdhu-sAdhvIonI samatAnI anumodanA karuM chuM. dhanya che e paMca mahAvratadhArI AtmAo je cAritryadharmanI mahattama ArAdhanA karI rahyA che tathA zrAvaka ane zrAvikAo je zuddha zraddhAthI dharmakaraNI karI vividha vrata paccakhANa aMgIkAra karI pavitra banyA che emanI huM trivIdhe trivIdhe anumodanA karUM chuM, bhaluM jANuM chuM. * dhanya che e puNyazALI AtmAone jemaNe savAranA uThI paMca parameSTInuM smaraNa karI, niMdrAvidhi karI rAtrI daramyAna lAgelA doSonI AlocanA karI che. sAmAyika, pratikramaNa, svAdhyAya Adi utkRSTa dharmanI ArAdhanA karI che. tenI huM bhAvapUrvaka anumodanA karuM chuM, bhaluM jANuM chuM. * dhanya che e jIvone jemaNe paMca parameSTIne vaMdanA namaskAra karI vinaya dharmanI ArAdhanA karI che. tathA jeo paMca mahAvratadhArI gurU gorANInA pratyakSa darzana karI dhanya banyA che emanI huM khuba khuba bhAvapUrvaka anumodanA karuM chuM. huM paNa kayAre evo bhAgyazALI banuM, eja icchA cAhI rahyo chuM. * dhanyavAda emane jemaNe paMca mahAvratadhArI saMta satIjIone sujhatuM nirdoSa, AhAra, pANI auSadha, pATa-pATalA AdI supAtra dAna vahorAvI emanA saMyama jIvananI anumodanA karI che. supAtra dAna jevA utkRSTa dAnadharmanI ArAdhanA dvArA jemaNe potAne pavitra banAvyA che mane paNa evI jogavAI maLe eja abhilASA sevuM chuM. A lokamAM thayelA saMpUrNa supAtra dAna tathA abhaya dAnanI huM bhUrI-bhUrI anumodanA karuM chuM, bhaluM jANuM chuM, mane paNa evo zubha avasara prApta thAya eja icchA cAhI rahyo chuM. . * dhanya che e haLakarmI AtmAone jemaNe vItarAgavANInuM amRtapAna zravaNa karI potAne ujjavaLa banAvyA che. tathA jeo jJAnabhyAsa karI rahyA che. svAdhyAya AdI karI AtmajJAna meLavI rahyA che. temanI huM aMta:karaNapUrvaka anumodanA karuM , bhaluM jANuM chuM, mane paNa evo zubha avasara prApta thAya eja icchA cAhI rahyo chuM. * khuba khuba dhanyavAda emane ke jemaNe rAtrI bhojanano tyAga karI cokhkhA cauvihAra karyA che, Avazyaka pratikramaNa karI "sva" mA pAchA pharyA che, dizIvrata ane rAtrI vidhI karI AtmAmAM saMskAra aMkita karyA che, huM enI bhUrI bhUrI anumodanA karuM chuM. dhanya haze e divasa jayAre huM paNa AvI vitarAga AjJAnuM pAlana karIza, eja icchA cAhI rahyo chuM. * dhanya che e AtmAone je pratyakSa ke parokSa rIte koi jIva para upakAra karI tene dharma mArga para javA preraNA Ape che, tathA DagatAne sthira karI navAne dharma pamADe che. huM e dareka AtmAono RNI chuM, jene mArA para upakAra karI mane dharma mArga para javA preraNA ApI che. huM AjanA divasamAM je kAMi sukRtya dharma ArAdhanA karI zakayo chuM e badala huM pote dhanyatA anubhavI rahyo chuM, ane roja vadhArene vadhAre dharma purUSArtha AdarI Atma kalyANa karI zakuM, eja bhAvanA bhAvuM chuM. saMpUrNa lokamAM thayela jJAna, darzana, caritra ane tapanI temaja sarve dhArmika pravRtIonI hArdika anumodanA karUM chuM. bhaluM jANuM chuM, mane paNa vadhune vadhu dhArmika anuSThAnano karavAno zubha avasara prApta thAya, eja icchA cAhI rahyo chuM. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha 326 | bhavya jIvoe rAte sUvAnA samaye nIce pramANe karaNI ( vicAraNA) karavI joIe 1. he jIva! tuM jANe che ke - jenuM kAraNa hoya, tevuM ja kArya thAya, kAraNa ke kAryanI vyavasthA kAraNane ja AdhIna che. je lIbaDAnuM bIja vAvyuM che, te temAMthI nIkaLI thAya. ne zelaDInA vAvelA bIjamAMthI zelaDI thAya tevI rIte du:khanuM je bhegavavuM, te kArya che. tenA hiMsAdi kAraNene sevanAra che ja duHkhI thAya che, ahiMsA, satya vacana, asteya, brahmacarya, aparigraha (saMva), samatA, saMyama, kSamA, namratA, saralatA, vagere kAraNene sevanArA puNyazAlI bhavya che A bhavamAM ne parabhavamAM jarUra sukhI thAya che. temane duHkha bhogavavuM paDatuM nathI, kadAca duHkhane bhegavavAno samaya Ave, te te du:kha lAMbA kALa rahetuM ja nathI. ema samajIne avicchinna prabhAvizAlI trikAlAbAdhita zrI jainendra zAsananI parama ullAsathI sAvikI ArAdhanA karIne muktinA avyAbAdha sukha meLavaje. A rIte nirmala vicAra ucAra ane AcAra rUpa yogane sAdhanArA bhavya che jarUra pitAne ane bIjA jIno paNa uddhAra karI zake che. che, je bhavya gaSane taje che, teo nirbhaya banIne vItarAga dazAne apUrva AnaMda bhogavavA pUrvaka saMsAra sAgarane pAra jarUra pAme che, 3, huM traNa lekanA jIvone pUjanika ane sarva padArthonI saMpUrNa spaSTa bInA jANanArA tathA yathArtha prarUpaNa karanArA zrI vItarAga tIrthakara devane namaskAra karuM chuM. 4. jyAM mArA dharmAcArya (mane dharmanA raste doranArA dharmaguru) vicArIne aneka bhavya ne dharmopadeza daIne sanmAgamAM joDI rahyA che, te deza-gAma-nagarane 5. huM zrI arihaMta prabhunA zaraNane aMgIkAra karuM chuM. te prabhu rAgAdi bhAva bhAvane jItanArA che, vizvamAM rahelA che vaDe pUjAyelA che, ane sabhya bInAne jaNAvanArA tathA jagatanA nuM bhaluM karanAra che. 6. huM zrI siddha prabhunA zaraNane aMgIkAra karuM chuM. te paNa dhyAna rUpI anizI kamarUpI lAkaDAne bALanArA che. sarvajJa sarvazI" che, ane anaMta jJAnAdi guNAne dhAraNa karanAra che. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 327 AgamasAra 7. huM zrI sAdhu mahArAjanA zaraNane aMgIkAra karuM chuM. te sAdhu mahArAja mikSa mArganI sAdhanA kare che ane para tAraka che, vaLI jagatanA chAnA baMdhu jevA che, 8, huM zrI tIrthakara deve pharamAvelA ahiMsA saMjama ane tamaya dharmanuM zaraNa aMgIkAra karuM chuM. te dharma IMdrAdithI pUjAela che. meharUpI aMdhakAra dUra karavA mATe sUryanA jevo che. ane rAgadveSanuM jhera dUra karavA maMtranA jevo che, tathA karma rUpI vanane bALavA mATe agninA jevo che. temaja A bhavamAM ane parabhavamAM ka9yANa karanAra paNa teja che. 9. je pramAdane laIne dharmanI sAdhanA karatA nathI, teone chevaTe A pramANe pastA kare paDe che, arere ! ame dAnAdinI sAdhanA karavI bhUlI gayA ane cAra zaraNane aMgIkAra na karyA tathA saMsArano nAza karavA mATe paNa prayatna karyo nahi, A vAta dhyAnamAM rAkhIne he jIva! haMmezAM cetIne cAlaje, ane dharma sAdhanA karIne para bhavane sudhAre che, 10. mana vacana kAyAthI prabhudevanI AjJA viruddha je kaMI karyuM hoya, karAvyuM hoya ke karatA evA bIjAnI anumodanA karI hoya, huM te pApanI niMdA-gaha karuM chuM, 11. huM zrI prabhudevanA vacanane anusarIne karelA karAtAM ane karIza evA traNe kAlanA sukRtanI anumodanA trividha trividha karuM chuM, 1ra. meM keIna aparAdha karyo hoya, ke bIjAe mAro gune karyo hoya, te bAbatamAM anukrame huM mAphI mAguM chuM, ema bIjA cho paNa te pramANe kare. huM sarva chevonI upara mitrI bhAva dhAraNa karuM chuM. mAre keInI sAthe verabhAva nathI, 13. huM saMthArA pirisImAM jaNAvelA aDhAre pApa sthAnakone sirAvuM chuM, (tene tyAga karuM chuM.) 14, je A rAtamAM kadAca mAruM acAnaka maraNa thAya, te huM AhAra dhana dhAnya ghara rAca racIluM kuTuMba vigerene trividha trividha sirAvuM chuM. 15. huM ekalo ja chuM, saMsAramAM mAruM kaI nathI, tema huM paNa keIna nathI. he che. A vAta jarUra yAda rAkhaje, bhUlIza nahi, 16. mAre AtmA jJAnAdi guNene dhAraNa karanAra che. bAkInA dhana vagere padArtho mAtra sAga rUpaja che. AvA saMyogathI ja pahelAM meM bahu vAra duHkhe bhAgavyA che mATe tene ' sirAvuM chuM. 17. mArA deva arihaMta che, guru susAdhu che, ane dharma zrI jinezvaradeve kahela nirmala dharma che. A traNenI huM sahaNa karuM chuM. 18. atyAra sudhImAM mana vacana kAyAthI je kaMI pApa karma AcaryuM hoya, te sabaMdhI micchAmi dukkaDaM mAguM chuM, A pramANe bhAvanA bhAvavAthI samAdhi maraNa pAmIne bhavya jIva ArAdhaka bane che, ane bhavAMtaramAM paNa teo sulasadhipaNuM jarUra pAme che. - vijayapadhasUri, Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 328 bAra bhAvanA 0000000000 (prAtaHkALamAM ekAMta jagyAe ane zuddha citte namaskAra maMtranA sAdhanathI manane ekAgra karI, bAra bhAvanArUpa A AtmagoSTi karavI.) 1 anitya bhAvanA:- he jIva! tArI AsapAsa najara kara. je je padArtha tuM jue che, te ane tArA potAmAM kAMI taphAvata tane jaNAya che? tArI AsapAsano dareka padArtha, tArI lakSmI, tAro vaibhava, ane tAruM potAnuM zarIra paNa vIjaLI ke parapoTA jevuM vinAzI che - anitya che. tuM ema teTaluM rakhopuM rAkhIza to paNa te dareka padArtha vinAzI te vinAzI ja che. nAza pAmavAno eno dharma ja che. e sarva vinAzI vastuonI vacamAM tuM eka avinAzI bhUlo paDavAthI AvI caDyo che. mATe e nAzavaMta vastuomAM moha na pAmatA, tuM avinAzI evA tane pichANa. 2 azaraNa bhAvanA:- he jIva! jo tuM avinAzI evA tane pichANavA zrama nahi le, to nathI mAnaje ke, nAza thavA mATe ja nirmANa thayelI vastuonA nAza ke viyogathI tane thatA duHkhomAM dilAso koI rIte nahi maLe. ane jyAre tuM e badhI cIjone chellI salAma karI haMmezane mATe cAlI nIkaLIza tyAre tane zaraNa ApavA koI nahi Ave. avinAzI evA potAne athavA AtmAne jANavA rUpa je dharma e ja tAro sago thaze. mATe zaraNa, saguM ke saMbaMdhI jo tAre joInuM hoya to avinAzI evA AtmAne ja zodhI enA zaraNe jA. 3 saMsAra bhAvanA:- he jIva! hamaNAM tuM je je vastuomAM AnaMda mANI rahyo che te vastuo ane tethI paNa vadhAre kheMcANa karanArI vastuo tuM anekavAra pAmyo che. dareka cIjanA bhojA tarIke ane dareka prANInA sagA tarIke sarva prANI padArtha sAthe te anekavAra saMbaMdha joDyo che. para koI saMbaMdha TakI zakyo nathI. mATe koI prANI ke padArthanA mohamAM dIvAno thaI avinAzI evA nija rUpane bhUlIza nahi. evI bhUlathI ja tuM apAra evA saMsAra-samudramAM Adi vagaranA kALI bhamyA kare che, ane bhramaNathI udbhavatA duHkho paravazapaNe sahana kare che. mATe e duHkhomAMthI mukta thavuM hoya to saMsAramAM paDyA chatA virakta puruSa mAphaka varta. 4 ekatva bhAvanA:- he jIva! tuM ekalo Avyo hato, ane ekalo ja jaIza. eka ghara choDI bIjA ghera jatI vakhate pahelA gharavALuM koI paNa saguM tArI sAthe AvyuM nathI, ane Avaze para nahi. e sagAne madada karavA mATe te karelA pAponuM phaLa bhogavavA vakhate paNa e koI ADo hAla devA nahi Ave. to evo prema, evA saMbaMdha, evI maitrI tAruM zuM bhaluM karanAra che ? tuM tArA potAmAMja mitra meLava. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 329 AgamasAra 5 anyatva bhAvanA:- he jIva ! tArA sivAya tuM je kAMI bhALe che, te badhuM tArAthI alaga ja samajaje. kSaNa paNa na samajato ke strI tArI che ke putra tAro che, lakSmI tArI che, ke deha tAro che, jo emaja hota to e lakSmI tArA gharamAM AvyA pachI tArI hayAtImAM bIjuM ghara karata? e strI paraloka to dUra rahyuM paNa kASTha sudhI paNa tArI sobata karavAmAMthI jAta? A pratyakSa jovAtA khela zu ema spaSTa nathI samajAvatA ke tAre A IdrajALathI nijarUpane alaga ja mAnavuM, ane emAM lipta na thatA nija rUpamAM vRDha rahevuM. 6 azuci bhAvanA:- jIva! tuM kone mATe dagA-phaTakA kare che? A rUpALA hADakAnA putaLAne poSavA mATe? jo to kharo ke A putaLuM gaMdhAtuM che, maLamUtrathI bhareluM che, kSaNa-kSaNamAM bagaDI jAya che. roga, jarAnuM nivAsa sthAna che. have ene tuM sAcavI-sAcavIne keTaluMka sAcavIza? khAtara para dIvela" karatA jarA to vicAra kara. tuM tene sAcavavA, suMdara karavA, hRSTapuSTa karavA, hajAro prapaMca kare che. paNa te chatA te to tane dago ja de che. tArA kharA khapa vakhate te tArI marajI viruddha lathaDI paDe che ane tane phasAve che. have jo tArAmAM buddhi hoya to jeTalI kALajI e guNacora hADapiMjara mATe dharAve che, eTalI ja tArA potA mATe - AtmA mATe rAkhe to akhUTa, gupta khajAnA tAre mATe khullA thAya, e nizaMka vAta che. 7 Azrava bhAvanA - jIva ! rAga, dveSa, ajJAna, mithyAtva ityAdi Azrava athavA tArA Atma svarUpane malIna karanArA vaLagADa che. pratikSaNe tane e navA karmono lepa lAgato jAya che. enAthI ja tuM chAkaTAnI mAphaka varte che. enAthI ja bhava bhramaNa karatA chatA tuM potAne sukhI mAnavAnI mUrkhAI kare che. mATe e cIkaNA vaLagADane oLakha, enA svabhAvathI vAkepha thA, ane pachI e lAgelA vaLagADane dUra karavAnA tathA have pachI na lAge tevA upAya kara. upabhoga paribhoga AdinI tRSNA ochI kara. icchAone maryAdAthI bAMdha. je kAMI tArI pAse che teno moha ocho karI paramArthe ja tAruM sarvasva mAna ke jethI Azravano melo vaLagADa ghaNe daraje moLo 8 saMvara bhAvanA:-he jIva! jo tane kvacituja evI zraddhA beThI hoya ke rAgadveSathI navA navA karmonI Avaka haMmezA tArAmAM cAlI Ave che, to te Avakane rokavA jJAna-dhyAnamAM ArUDha thA. jJAna-dhyAnamAM ArUDha thaelo AtmA siMha samAna dekhAva dhAraNa kare che, jethI bicArA karma tenI AgaLa AvI zakatA nathI. AvI rIte jJAnadhyAnamAM ArUDha thavuM enuM nAma ja saMvara kahevAya che. 9 nirA bhAvanA -he jIva! AtmAne AvatI rAga dveSAdi karmonI Avaka baMdha to karI paNa pUrve thaI cUkelA karmone kApavA-niravA, tapa, saMyamarUpa nirjarA' nuM zaraNuM tAre levuM joIe. nirjarA mATe tapa karanAro mANasa mAna mAgato nathI, kIrti ke dhana icchato nathI, loka lajAne gaNakArato nathI. mAtra AtmArtheja kriyA kare che, ane te kriyA jJAna sAthe kare che. jJAna sahita kriyAnuM ja nAma nirjarA che. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha 330 10 loka svarUpa bhAvanA:- he jIva! A pramANe AvatA karmone rokI, thayelA karmone nirjarI, have tuM cauda rAjalokanuM svarUpa vicAra. asaMkhyAtA dvIpa samudrano khyAla dRSTi samakSa lAva, ane pachI jo ke ATalA avakAzamAM tAruM ghara ke tuM zA hisAbamAM che ? asaMkhyAtA dvIpa samudranI kudaratanI vicitratA vicAra, ane emAM tallIna thaI tuM dehAdhyAsa ane huM pada choDa. 11 samyakatva bhAvanA -he jIva! vairAgya prApta karAvanArI dasa bhAvanA bhAvyA pachI tuM vicAra kara ke have zAMta paDelA tArA jIvane zuM karavA jevuM che ane zuM choDavA jevuM che? A nirNaya tane samyakatva vagara thaI zakavAno nathI. samyapha eTale sAcA jJAna vinA tAro AtmA dorA vagaranI soya mAphaka pApa pUMjamAM, ajJAnamAM khovAI jAya che, ane jaze mATe samyakatva prApta kara. 12 dharma bhAvanA:- jIva ! jJAna pAmyo paNa te sArthaka to tyAre ja kahevAya ke jJAnane vyavahAramAM mUka arthAta gharma Acara. sarva prANIne potA samAna gaNavA jeTalI pAyarIe AvavuM, ane sarvane zAtA pamADatA zIkhavuM. emAMja dharmanI sArthakatA che. mATe evo uttama dharma dhAraNa kara, ke jethI bIjAne zAtA upajAvanAra evA tane akhaMDa nirAbAdha zAtA upaje. iti bAra bhAvanA samApta. bodhirlabha bhAvanA jaina dharmamAM mokSalakSI AtmasAdhanA mATe je vividha prakAranA upAyo darzAvavAmAM AvyA che temAM zubha bhAvanAonuM sevana jIvo mATe ghaNuM lAbhakAraka che, jagatanI samagra jIvasRSTimAM manuSya sarvocca sthAne che. enA cittamAM pratikSaNa vicAro, lAgaNIo, taraMgo, spaMdano, bhAvo vagere satata UThatAM rahe che. emAM keTalAMye rojiMdA jIvanakramane lagatAM hoya che. ene mATe enuM vizeSa mUlya nathI hotuM. keTalAMka spaMdano sAva kSaNika ne sullaka hoya che. vyaktine potAne alpa kALamAM enuM vismaraNa thAya che. paraMtu keTalAMka aMdano evAM hoya che ke je jANe enA cittano kabajo laI le che. e bhUlavA icche to bhulAtAM nathI. thoDI thoDI vAre eno pravAha potAnI meLe cAlu thaI jAya che. keTalAMka zubha ke azubha spaMdano manuSyanA cittane gherI vaLe che. enI asara enA caherA upara ane vadhatI vadhatI enA zarIra upara thAya che. AdhyAtmika dRSTie kahIe to enI prabaLa asara enA AtmA upara - Atmapradezo upara thAya che. AvI prakriyAmAM bhAvanAnuM svarUpa ra che. jaina dharmamAM je vividha prakAranI bhAvanAe batAvavAmAM AvI che, temAMthI bodhidurlabha bhAvanAnuM mahattva viziSTa prakAranuM che. bhAvanAnI vyAkhyA nIce pramANe ApavAmAM Ave che : mAvyaDanati bhAvanA jenAthI AtmA bhAvita thAya che tene bhAvanA kahevAmAM Ave che.] Ama, bhAvanAno saMbaMdha Atmatatva sAthe che. jene dharma pramANe indriyono saMbaMdha dravya mana sAthe che. mananA be prakAra che - dravya mana ane bhAva mana. dravya manano saMbaMdha bhAva mana sAthe che ane bhAva manano saMbaMdha AtmA sAthe che. Ama, bhAvanAno AtmA sAtheno saMbaMdha bhAva mana dhArA che. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 331 AgamasAra AthI ja jaina dharmamAM bhAva ane bhAvanAnuM ghaNuM mahattva svIkArAyuM che. dravya, kSetra, kAla ane bhAva, athavA dAna, zIla, tapa ane bhAva vageremAM bhAvane chelluM caDiyAtuM sthAna ApavAmAM AvyuM che. 'manonuzAsanamAM bhAvanAnAM lakSaNa nIce pramANe jaNAvavAmAM AvyAM che: ceto vizaddhaye mohakSayAya sthairyaapaadnaay| viziSTa saMskArapAdanaM bhaavnaa| [cittazuddhi, mohakSaya tathA (ahiMsAdi vratomAM) dhairya ANavA mATe je viziSTa saMskAra jAgrata karavAmAM Ave che tene "bhAvanA' kahevAmAM Ave che.] vofdha' saMskRta zabda che. (enA uparathI prAkRta-ardhamAgadhImAM "bohi" zabda Avelo.) bodhi zabda budhu dhAtu uparathI Avelo che. budu eTale jANavuM. DAhyA mANaso mATe, sArAsAra-viveka jANanAra jJAnI mANaso mATe "budha' zabda vaparAya che. jaina dharmamAM "bodhi' zabda viziSTa pAribhASika arthamAM vaparAyo che. jJAna e AtmAno svabhAva che. eTale 'bodhi' zabda AtmAnA jJAnaprakAza mATe vaparAya che. vyavahAra jagatamAM kImatImAM kImatI prakAzamAna padArtha te ratna che. eTale bodhine ratnanuM rUpaka ApavAmAM Ave che. bodhi' zabda samyaktva mATe vaparAya che. sakhyadarzana, samyagujJAna tathA samyagucAritrane "samyakti" - samyaktva tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. eTalA mATe bodhinI vyAkhyA ApatAM kahevAyuM che : samyagdarzana jJAnacAritrANAmaprapA prApaNaM bodhiH / simyagudarzana, jJAna ane cAritranI prApti na hoya ane te prApta thAya te 'bodhi' kahevAya.. samyaktva vinA mokSaprApti nathI, eTalA mATe ja samakita upara arthAt bodhi upara jaina dharmamAM ghaNo bhAra mUkavAmAM Avyo che. jyAM sudhI bodhibIja prApta na thAya tyAM sudhI deha ane AtmAnI bhinnatAnAM spaSTa darzana na thAya ane tyAM sudhI mokSamArga upara AgaLa vadhI na zakAya. eTalA mATe jinezvara bhagavAnanI stuti karatI vakhate paNa bodhi prApti mATe prArthanA karAya che : Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha 332 logasa sUtromAM kahevAyuM che : kittiya vaMdiya mahiyA je e logassa uttamA siddhaa| Arugga bohilAbhaM samAhivaramuttamaM ditu / / 'uvasaggahara stotramAM paNa kahevAyuM che : tA deva dijja bohiM bhave bhave pAsa jinncNd| "jayavIyarAya stotra'mAM paNa kahevAyuM che : dukkhakhao kammakakhao samAhimaraNaM ca bohilAbho / saMpajjau maha ehaM tuha nAha paNAma karaNeNaM / / Ama A traNe mahattvanAM sUtromAM boribodhinI prApti mATe prArthanA karavAmAM AvI che. e batAve che ke bodhiprAptinuM mUlya keTaluM badhuM che. bhAvanAnI zreSThatA darzAvatAM kahevAyuM che : dAridrayanAzanaM dAnaM, zIlaM durgtinaashnm| ajJAnanAzinI prajJA, bhAvanA bhvnaashinii|| [dAnathI daridratAno nAza thAya che; zIlathI durgatino nAza thAya che, prajJAthI ajJAnano nAza thAya che, paraMtu bhAvanAthI to bhavano ja nAza thAya vaLI bhAvanAnI utkRSTatA darzAvatAM kahevAyuM che : vittena dIyate dAnaM, zIlaM sattvena pAlyate / tapo'pi tapyate kaSTAt svAdhInottama bhaavnaa|| diAna thanathI apAya che, zIla sattvathI paLAya che, tapa kaSTathI thAya che, paraMtu uttama bhAvanA to svAdhIna che.) AvI bhAvanAonuM bhinna bhinna dRSTithI vargIkaraNa karavAmAM Ave che. bRhatkalpamAM kahyuM che ke bhAvanAo be prakAranI che. duvihAo bhAvaNAo-saMkililA ya, asaMkiliTThA y| [bhAvanAo be prakAranI che : saMkviSTa arthAt azubha ane asaMkliSTa arthAt zubha.] kaMdarpa, kibiSI, AbhiyogikI, dAnavI ane saMmoha e pAMca prakAranI bhAvanA te azubha bhAvanA che. Arta dhyAna ane raudra dhyAna e be azubha Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 333 AgamasAra prakAranAM dhyAna sAthe saMkaLAyelI bhAvanAo azubha prakAranI bhAvanA che. maitrI, pramoda, karuNA ane mAdhyastha e cAra bhAvanAne dharmadhyAnanI bhAvanA athavA parA bhAvanA tarIke oLakhAvavAmAM Ave che ane te zubha bhAvanAo che. hemacaMdrAcArye "yogazAstramAM ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane parigraha e pAMca mahAvratonI pratyekanI pAMca pAMca zubha bhAvanAonuM mahattva darzAvatAM kahyuM che : bhAvanAbhibhAvitAni paJcamiH paJcamiH kramAt / mahAvratAni no kasya sAdhayantyavyayaM padam / / kramAnusAra pAMca pAMca bhAvanAo vaDe bhAvita karAyelAM mahAvrato kone avyayapada (mo) nathI sAdhI ApatAM ]. Ama, zubha bhAvanAo paNa anekavidha prakAranI che. temAM darzanavizuddhi bhAvanA, vinayasaMpannatA bhAvanA vagere prakAranI soLa zubha bhAvanAone kAraNa bhAvanA tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. A zubha bhAvanAo uparAMta jaina dharmamAM anityAdi bAra zubha bhAvanAonuM mahattva sauthI vizeSa che. AtmaciMtana mATenI e bhAvanAone adhyAtmanI bhAvanA, vairAgyanI bhAvanA, tattvAnuciMtananI bhAvanA athavA samatvanI prApti mATenI bhAvanA tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. 'tattvArthAdhigama sUtramAM vAcaka umAsvAti kahe che : anityaashrnnsNstrktvaanytvaashucitvaasvsNvr| nirjraalokbodhidurlbhdhrmsvaakhyaatttvaanucitnmnupretaaH|| nIce pramANe bAra bhAvanAo - anuprekSAo batAvavAmAM Ave che : (1) anitya bhAvanA, (2) azaraNa bhAvanA, (3) saMsAra bhAvanA, (4) ekatva bhAvanA, (5) anyatva bhAvanA, (ka) azuci bhAvanA, (7) Asava bhAvana, (8) saMvara bhAvanA, (9) nirjarA bhAvanA, (10) loka bhAvanA, (11) bodhidurlabha bhAvanA ane (12) dharma bhAvanA. | (chellI cAra bhAvanAonA kramamAM keTalAka graMthomAM phera jovA maLe che. koIkamAM bodhidurlabha bhAvanA agiyAramI batAvavAmAM AvI che, to koIka koIkamAM te bAramI batAvavAmAM AvI che.) vyavahAra upayogI 4 bhAvanAo. maitrI bhAvanA - sarva jIva pratye maitrIno bhAva. pramoda bhAvanA - guNI ane guNa joIne prasanna thavuM. karuNA bhAvanA - duHkhI, dIna, lAcAra para karuNAbhAva. mAdhyastha bhAvanA - rAga dveza rahita rahevuM. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasAra-pUrvArdha 334 mana ane pAMca indriyo e jema manuSyajanmanI moTAmAM moTI siddhiupalabdhi che tema e ja mana ane pAMca indriyo keTalAye jIvo mATe manuSyajanmanI moTAmAM moTI kSatirUpa nIvaDavA saMbhava che. manuSyane durgatinI khINamAM gabaDAvI devAnI zakti paNa temAM rahelI che. mANasa jo potAnI A pAMca indriyone saMyamamAM rAkhI zake, indriyo upara vijaya meLavI zake to krodha, mAna, mAyA ane lobha e cAra kaSAyo upara vijaya meLavI zake. kaSAyo zAMta thatAM citta paNa zAMta thAya che. citta upara vijaya maLatAM mana:zuddhi thAya che. mana:zuddhi thatAM rAga ane dveSa pAtaLA paDavA lAge che. ethI nirmamatva AvavA lAge che. nirmamatva mATe anityAdi bhAvanAonuM sevana Avazyaka che. nirmamatva AvatAM samatA-samatva AvavA lAge che. mATe ja kahyuM che : sAmyaM syAnnirmamatvena tatkRte bhAvanA shryet| Ama, samatAnuM bIja bhAvanAomAM raheluM che. zrI sUtrakatAMga sUtra' (155)mAM kahyuM che : bhAvanAvega suddhappA jale nAvA va aahiyaa| nAvA va tIrasaMpannA savvadukkhA vimucci|| bhiAvanAyagathI zuddha thayelo AtmA jalamAM nAvanI jema tare che. jema nAva kinAre pahoMce che, tevI rIte zuddhAtmA sarva duHkhomAMthI mukta thaIne lakSyasthAne pahoMce che.] adhyAtmakalpadrumamAM munisuMdarasUrie kahyuM che : citta bAlaka ! mA tyAkSIrajastraM bhAvanauSadhiH / yattvAM dunibhUtA na chalayanti chalAnviSa / / hiM cittarUpI bALaka ! tuM bhAvanA rUpI auSadhino kyAreya tyAga karato nahI, jethI chaLane zodhanArA durgAnarUpI bhUtapizAco tane chetarI zake nahi. bhAvanAonuM kevuM phaLa hoya che te darzAvatAM "uttarAdhyayanasUtra' (29 50)mAM bhagavAna mahAvIre kahyuM che : bhAvasacceNa bhAvavisohiM jnnyii| bhAvavisotehievadRmANo arihaMtapannatassa dhammassa ArAhaNayAe abuDhei / abuDheittA paraloga dhammassa ArAhae bhvii| [bhAvasatyathI jIva bhAvanI vizuddhi prApta kare che. vizuddha bhAvanAvALo Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 335 AgamasAra jIva arihaMtapraNIta dharmanI ArAdhanAmAM tatpara thaIne pAralaukika dharmano ArAdhaka bane che.. saMsAramAM paribhramaNa karatA jIvonuM jyAre avalokana karIe chIe ane temanA vikAsakramanI gatino vicAra karIeN chIe tyAre samajAya che ke keTalo badho kALa jyAre pasAra thaI jAya tyAre jIva vikAsanuM ekAda pagathiyuM upara caDe che. vaLI, keTalAye jIvo thoDe upara caDI pAchA nIce paDatA hoya che. jaina darzana pramANe jIva sUkSma nigoda(avyavahArarAzi)mAMthI nIkaLIne vyavahArarAzimAM Ave che. tyAra pachI ekendriyapaNuM, beindriyapaNuM, indripaNuM, caurindriyapaNuM ema prApta karatAM karatAM saMjJIpaMcendriyapaNuM prApta kare che. ema karatAM keTalI badhI muzkelIthI jIva manuSyapaNuM prApta kare che ! Ama uttarottara eka eka tabakkAmAMthI pasAra thaI upara caDavuM e ja ghaNuM durlabha che ane temAM manuSyapaNuM prApta karavuM e to ethI paNa vadhu durlabha che. vaLI, manuSyapaNuM prApta thayuM eTale badhuM ja AvI gayuM evuM nathI. manuSyapaNAmAM rAjya maLavuM ke cakravartIpada meLavavuM eTaluM durlabha nathI jeTaluM bodhibIja meLavavuM durlabha che. manuSyapaNuM maLyA pachI AryadezamAM janma, saMskArI kuTuMbamAM janma, dharmajijJAsA, dharmazravaNano yoga, dharmabodha thavo, dharmamAM udyama karavAnA saMyoga sAMpaDavA ityAdi uttarottara durlabha thatAM jAya che. eTalA mATe ja kahevAyuM che : catAri paramaMgANi dullahANIha jNtunno| mANusataM suI sadA saMjamammi ca viiri| jIivone mATe cAra mukhya bAbato atyaMta durlabha che : (1) manuSyapaNuM, (2) kRti (dharmazravaNa), (3) dharmamAM zraddhA ane (4) saMyamamAM vIrya (tyAgavairAgya mATeno puruSArtha)... "uttarAdhyayana'nA "dUmapattaya" nAmanA dasamA adhyayanamAM uttarottara eka pachI eka vastuo prApta thavI keTalI durlabha che te darzAvatAM bhagavAna mahAvIre kahyuM che : laddhaNaM vi mANusattaNaM AyariyattaM puNarAvi dullhN| vahave dasuyA milakhuyA samayaM goyama, mA pmaaye|| Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha 336 labhRNaM vi AyariyattaNaM ahINaciMdiyatA hu dullhaa| vigaliMdiyatA hu dIsaI samaya goyama, mA pmaaye|| ahINapaMce diyattaMpi se lahe uttama dhammasuI hu dullhaa| kutithinisevae jaNe samayaM goyama, mA pamAyae / / laNaM vi uttama suI sadahaNA puNarAvi dullahA / micchatanisevae jaNe samaya goyama, mA pmaaye|| [durlabha evo manuSyajanma maLyA pachI paNa Arya dezamAM janma maLavo durlabha che. ghaNA loko manuSya hovA chatAM dasya ane pleccha hoya che. mATe, gautama ! samaya mAtrano pramAda na kara. Arya dezamAM janma maLyA pachI paNa pAMce indriyonI pUrNatA maLavI durlabha che. ghaNA jIvo vikalendriya jovA maLe che. mATe che gautama ! samaya mAtrano prasAda na kara, pAMca indriyonI pUrNatA maLyA pachI paNa uttama dharmanuM zravaNa durlabha che. ghaNA loko kutIrthinuM sevana karanArA hoya che. mATe he gautama ! samayamAtrano pramAda na kara. uttama dharmanuM zravaNa prApta thayA pachI temAM zraddhA thavI te ghaNI durlabha vAta che. ghaNA loko mithyAtvanuM sevana karanArA hoya che. mATe te gautama ! samaya mAtrano prasAda na kara. uttarAdhyayanasUtra'nA trIjA adhyAyamAM paNa A ja vAta upara bhAra mUkavAmAM Avyo che : mANussaM viggahaM laddhaM suI dhammassa dullhaa| jaM soccA paDijjaMti tavaM khaMtamahiMsayaM / / AhaccaM savaNaM laTuM sadbhA prmdullhaa| soccA geyAuNaM mAgaM vahave pribhssii|| manuSyapaNuM prApta thAya pachI paNa dharmanuM zravaNa atyaMta durlabha che, ke je dharmazravaNa karIne jIva tapa, kSamA ane ahiMsAno svIkAra kare che. kAca dharmazravaNa prApta thayA pachI temAM zraddhA thavI atyaMta durlabha che. mokSamArga prati laI janArA dharmanuM zravaNa karyA pachI ghaNA loka e mArgathI bhraSTa thaI jAya che.' Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 337 AgamasAra umAsvAti mahArAja "prazamarati mAM manuSyajanmathI mAMDIne bodhiprApti sudhInI durlabhatAo anukrame kevI kevI che te batAvatAM kahe che : mAnuSya karma bhUmpAryadeza kula klptaa''yuruplbdhau| zraddhAkathaka zravaNeSu satsvapi sudurlabhA bodhiH / / | [manuSyapaNuM, karmabhUmi, Aryadeza, sAruM kuLa, nIrogIpaNuM, dIrgha AyuSya - e sarva prApta thavA chatAM dharma kahenAra upara zraddhA rAkhavI ane 'bodhi' (samakita) pAmavuM e ghaNI durlabha vAta che.] hemacaMdrAcArye "yogazAstramAM jIvane ekendriyapaNAmAMthI zarU karIne bodhiprApti sudhInI durlabhatAo kaI kaI hoya che te samajAvatAM kahyuM che : akAmanirjarArUpAt puNyAjjantoH prajAyate / sthAvaratvAtnasatvaM vA tiryakatvaM vA kathaMcana / / mAnuSyamAryadezazca jAtiH sarvAkSapATavam / Ayuzca prApyate tatra kathaJcitkarmalAghavAt / / prApteSu puNyataH zraddhAkathakAzravaNeSvapi / tattvanizcayarUpaM tadbodhiratnaM sudurlabham / / viSayebhyo viraktAnAM saamyvaasitcetsaam| tapazAmyeta kaSAyAgnibodhidIpaH samunmiSet / / [akAma nirjarArUpa puNyastha jIvane sthAvarapaNAmAMthI trasapaNuM athavA tiyacapaNuM koIka rIte prApta thAya che. manuSyapaNuM, Aryadeza, uttama jAti, sarva indriyonI pUrNatA, dIrgha AyuSya kaMIka haLavAM karmathI prApta thAya che. puNyanA udayathI zraddhA, sara, dharmazravaNa prApta thavA chatAM tattvanizcayarUpa bodhiratnanI prApti durlabha che. viSayothI virakta thayelAM ane samatvathI vAsita thayelAM cittavALA sAdhupuruSano kayArUpI agni zAnta thaI jAya che. tathA bodhi (samyaktva) rUpI dIpaka pragaTa thAya che. zAntasudhArasa'nA geyASTakamAM vinayavijayajI mahArAja lakhe che : budhyatAM budhyatA bodhirtidurlbhaa| jaladhijalapatita suraratnayuktyA / / Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamacAra-pUrvArdha 338 samyagArAghayatA svahitamiha sAdhyatAM / baadhytaamghrgtiaatmshktyaa|| hei jIva!bodhi atyaMta durlabha che e tuM samaja, samaja! samudranA jaLamAM ciMtAmaNiratna paDI gayuM hoya to te meLavavAnuM jeTaluM durlabha che eTaluM durlabha bodhi meLavavAnuM che. eTalA mATe tuM samyagu ArAdhanA kara ane tAruM hita sAdhI le. tuM tArI AtmazaktithI nIcI gatine, durgatine aTakAvI de. bodhine meLavavAmAM cAra moTA aMtaraMga zatruo te cAra saMjJAo che : (1) AhAra saMjJA, (2) bhayasaMjJA, (3) maithunasaMjJA ane (4) parigrahasaMjJA. mATe jIve e saMjJAo upara vijaya meLavavA mATe ghaNo bhAre puruSArtha karavAno A bodhiratna meLavavuM ane sAcavavuM e sahelI vAta nathI. keTalIye vAra maLyA pachI pAchuM e khovAI paNa jAya che. bodhiratna meLavavA mATe ghaNI badhI taiyArI karavI paDe che ane meLavyA pachI ane sAcavavA mATe ghaNo moTo puruSArtha karavo paDe che. bodhiprAptine eTalA mATe ja zAstrakAroe atyaMta durlabha tarIke oLakhAvI che. "bodhi durlabha che" ema utAvaLe uparauparathI kahI devuM e eka vAta che ane tenI durlabhatAnI sAcI AtmapratIti thavI e bIjI vAta che. samagra saMsAranA jIvonI cAlatI satata gatinuM avalokana karI te vize AtmaciMtana karanArane bodhinI durlabhatAnI pratIti thayA vagara rahetI nathI. umAsvAti mahArAje "prazamarati mAM kahyuM che : tA durlabhA bhavazatairlabvA'pyatidurlabhA punarviratiH / mohADAgAta kApathavilokanAd gaurvvshaacc|| AvI durlabha bodhine seMkaDo bhave meLavyA pachI paNa virati (tyAgasaMyama) maLavI atyaMta durlabha che. mohamAM paDI javAne kAraNe, rAgane vaza thaI javAne kAraNe, jAtajAtanA khoTA paMthonA avalokanane kAraNe ane gaurava(gArava)ne vaza thavAne kAraNe mANasane viratimAM rasaruci thatAM nathI.] AvuM atyaMta durlabha evuM bodhiratna prApta thayuM hoya to te veDaphI nAkhavA jevuM ke gumAvI devA jevuM nathI. upAdhyAya zrI jayasome bodhidurlabha bhAvanAnI sajhAyanI racanAmAM Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainology 339 AgamasAra sarasa dRSTAnto ApatAM kahyuM che : lohakIlakane kAraNe, yAna jaladhimAM phoDe re ? guNakAraNa koNa navalakho hAra hIrAno troDe re ?' eka loDhAnA khIlA khAtara AkhuM vahANa koNa dariyAmAM DubAvI de ? ghero joIto hoya to eTalA mATe navalakho hAra koNa toDI nAkhe? bodhiravaNa uvekhIne koNa viSayArasa doDe re ? kaMkara maNi samovaDa kare, gaja vece khara hoDe re ?' bodhiratnane uvekhIne viSayArasa pAchaLa, bhautika sukha pAchaLa koNa doDe ? kAMkaro ane maNi e baMnene sarakhAM koI gaNe? gadheDAnA badalAmAM hAthIne koNa vecI de ? vinayavijayajI mahArAja bodhidurlabha bhAvanAnA geyASTakamAM aMte bhalAmaNa karatAM kahe che : evamatidurlabhAt prApya durlabhatamabodhiratnaM sklgunnnidhaanm| kara guruprAjyavinayaprasAdoditaM zAntarasasarasapIyUSapAnam / / he jIva! A rIte atyaMta durlabhathI durlabha evuM tathA sakala guNanA bhaMDArarUpa bodhiratna meLavIne, UMcA prakAranA vinayanA prasAdathI prApta thayelA zAnta rasarUpI sarasa amRtanuM tuM pAna kara.' bodhinI durlabhatAnuM ciMtana-manana karatAM karatAM, e bhAvanAnuM sevana karatAM karatAM jIva dharmagati aNagAra ke zreNika rAjAnI jema UMcI adhyAtmadazA prApta kare che. Ama, vairAgyanI ane AtmaciMtananI bAra bhAvanAomAM bodhidurlabha bhAvanAnuM mahattva viziSTa prakAranuM che. che micchAmI dukkaDama | jIna mArgathI ochuM- adhika- viparIta lakhavAnI koI icchA-hetu-prayatna na hovA chatAM pramAda,ajJAna,moha, ke kaSAyanA kAraNe kAMI lakhAyuM hoya to anaMtA sidhdha-kevalI-guru bhagavaMtanI sAMkhe tasa- micchA-mI-dukkaDama. saMparka:- muluMDa(IsTa), satIza lAlajI kuMvarajI satarA. gAma - guMdAlA. 09969974336. bhUla-cUka ane sudhArA mATe nA sucano jaNAvavA vinaMtI. prabhAvanA mATe kopIo maLaze. F F E F T F T F F