________________
SARA
का
श्रीकल्प
कुलगृहे वंशरूपे गृहे अयं पुत्रः सत्पुत्रः कोऽपि अनिर्वचनीयो दीपः किल=निश्चयेन वर्तते, यो हि पात्रं-पात्रीभूतं सत्पुरुषं लोकं न तापयति-स्वाचरणेन न सन्तापयति, अथवा-पात्रम्-स्वाधारभूतं मातापित्रादिकं न तापयति-स्वाचरणेन संतप्त न करोतीत्यर्थः। तथा-मलं-पापं नैव प्रसूते-पापाचरणकारी न भवतीत्यर्थः। तथा-स्नेहं = प्रेम-दयामित्यर्थः, न संहरति=न दूरीकरोति, कस्मिन्नपि जने स्नेहंदयां न परिस्यजतीत्यर्थः। तथा-गुणान् सदगुणान् दयादाक्षिण्यादीन् नव क्षिणोति-नव नाशयतीत्यर्थः। तथा-द्रव्यावसानसमये धनाभावसमये चलताम् अस्थर्य न धत्त-न धारयति । अयं भावः-दीपो हि पात्रं स्वाधारपात्रं
कल्प
मञ्जरो
॥८
॥
टीका
त्रिशला
इस का अर्थ यह है-कुलरूप-वंशरूप घर में यह सत्पुत्ररूप अलौकिक दीपक निश्रय ही कोई अपूर्व विलक्षण दीपक है, जो सत्पुत्ररूप दीपक पात्र को अर्थात् सज्जन पुरुषों को सन्ताप नहीं पहुंचाता है, अथवा अपने आधाररूप मातापिता आदि को अपने आचरण से कभी भी संतप्त-दुखित नहीं करता है, कभी भी पापाचरण नहीं करता है, स्नेह को-प्रेम को अर्थात् दया को कभी भी नहीं छोड़ता है, इस का अभिमाय यह है कि वह किसी के ऊपर दया-रहित नहीं होता है, दया-दाक्षिण्य-आदि सद्गुणों का नाश वह कभी भी नहीं करता है, तथा द्रव्य के अवसान काल में, अर्थात् धन के क्षीण हो जाने पर चंचलता-अस्थिरता को धारण नहीं करता है, अर्थात् किसी भी परिस्थिति में वह नीतिमार्ग का परित्याग नहीं करता है। इस श्लोक का अभिप्राय यह है-दीपक अपने आधारपात्र को संतप्त करता है, मल अर्थात्
कृत-पुत्रप्रशंसा.
એનો અર્થ એ છે કે કુળરૂપ-વંશરૂપ ઘરમાં આ સત્પન્નરૂપી અલૌકિક દી નિશ્ચય કેઈ અપૂર્વ વિલક્ષણ | દીવે છે. જે સપુત્રરૂપ દી પાત્રને અર્થાત સન્દુરુષને સંતાપ પહોંચાડતું નથી, અથવા પિતાના આધારરૂપ
માતાપિતા આદિને પિતાના આચરણથી કોઈપણ વખતે સંતપ્ત–દુઃખિત કરતા નથી, કેઈપણ વખતે પાપનું આચરણ કરતું નથી. નેહને-મને અર્થાત્ દયાને કઈ વખતે છોડતું નથી. એને અભિપ્રાય એ છે કે તે કેઈની પણ ઉપર દયારહિત થતો નથી. દયાદાક્ષિણ્ય–આદિ સદ્ગુણોનો નાશ તે કેઈપણ સમયે કરતા નથી. તે દ્રવ્યના અવસાન કાળમાં અર્થાત્ ધનને નાશ થાય ત્યારે ચંચળતા-અસ્થિરતાને ધારણ કરતું નથી, અર્થાત્ કેઈપણ પરિસ્થિતિમાં તે નીતિમાને ત્યાગ કરતા નથી. આ કને અભિપ્રાય એ છે કે–દીપક પિતાના આધારપાત્રને સંતપ્ત કરે છે,
॥८
॥
છે
પણ
Jain Education Saational
For Private & Personal Use Only
movw.jainelibrary.org
