________________
श्रीकल्पसूत्रे ।। २६५।।
PALLAVEER
Forestmorter
Jain Education International
टीका - ' तर णं समणे भगवं ' इत्यादि । ततः लाटदेशविहरणानन्तरं खलु श्रमणो भगवान महावीरो लाट देशात् प्रतिनिष्क्राम्यति - प्रतिनिःसरति, प्रतिनिष्क्रम्य = प्रतिनिस्सृत्य यत्रैव श्रावस्ती नगरी तत्रैव उपागच्छति, उपागम्य = वस्त्यां नगर्यो, विचित्रेण-अनेकप्रकारेण तपःकर्मणा=तपश्चरणेन आत्मानं=स्त्रं भावयन् = त्रासयन्
दशमं चातुर्मासं स्थितः । तत्र - अष्टमतपसा = अष्टम तेन एकरात्रिकीम् = एकस्यां रात्रौ भवाम् भिक्षुप्रतिमां मुनेरभिग्रहविशेषम् प्रतिपन्नो ध्यानं ध्यायति करोति । तत्रापि भगवान् श्रीमहावीरस्वामी दिव्यान् देवकृतान्- मानुषान्मनुष्यकृतान् तैरश्चान्=तिर्यक्कृतान् नानाविधान् = बहुप्रकारन् उपसर्गान् सम्यक् सहते =क्रोधाभावेन ।
एवंविधेन = पूर्वोक्तप्रकारेण विहारेण विहरन् = ग्रामानुग्रामं विचरन् भगवान - श्रीवीरस्वामी एकादशं चातुर्मासम् वैशाल्यां नगर्या स्थितः । ततः पश्चात् = चतुर्माससमाप्त्यनन्तरं भगवान् शिशुमारं नगरं समनुप्राप्तः = अभिग्रह करके भगवान् भिक्षा के लिये भ्रमण करते थे, मगर वह अभिग्रह कहीं पूरा नहीं होता था ।। ०९४ ।। टीका का अर्थ-लाट देश में विचरण करने अनन्तर भ्रमण भगवान् महावीरने लाट देश से बिहार किया । विहार करके जहाँ श्रावस्ती नामकी नगरी थी, वहाँ पधारे। और अनेक प्रकार के तपश्चरण से अपनी आत्मा को भावित करते हुए भगवान दसवा चौमासा नहीं किया । वहाँ पर भगवान् ने अष्टमभक्त (तेले) की तपस्या के साथ एक रात में पूर्ण होने वाली भिक्षुप्रतिमा -मुनि के विशिष्ट अभिग्रह को अंगीकार करके ध्यान किया । वहाँ भी भगवान् श्रीमहावीरने देवकृत, मनुष्यकृत और तिर्यचकृत तरह-तरह के उपसर्गों को विना क्रोध के सहन किये। इसी प्रकार के बिहार को अंगीकार करके एक गाँव से दूसरे गाँव विचरते हुए भगवान् वीर प्रभुने ग्यारवाँ चौमासा वैशाली नगरी में किया। चौमासे की समाप्ति के पश्चात् નહિંતર, તે તપની વૃદ્ધિ કરી, છમાસ સુધી ખેંચી જવું, એવું ભગવાને મનથી નક્કી કયુ હતુ. આવે અભિગ્રહ ધારણ કરી, ભક્ષાર્થ કરતાં હતા. પરંતુ તેની પૂર્તિના ચેાગ નહીં બનતાં; તેમનુ આહાર અર્થ'નું પરિભ્રમણુ ચાલુ રક્રયુ. (સ્૦૯૪) ટીકાને અગાદેશમાં વિચરણ કર્યા પછી શ્રમણ ભગવાન મહાવીરે લાદેશમાંથી વિહાર કર્યો. વિહાર કરીને જ્યાં શ્રાવસ્તી નગરી હતી ત્યાં પધાર્યાં. ત્યાં અનેક પ્રકારની તપશ્ચર્યા કરીને પેાતાના આત્માને ભાવિત કરતા ભગવાને ત્યાં જ દસમું ચામાસું કર્યું. ત્યાં ભગવાને અષ્ટભક્ત (અઠ્ઠમ)ની તપસ્યાની સાથે એક રાતમાં પૂ થનારી ભિક્ષુપ્રતિમા–મુનિના વિશિષ્ટ અભિગ્રહને અ`ગીકાર કરીને ધ્યાન ધર્યું. ત્યાં પણુ ભગવાન શ્રી મહાવીરે દેવકૃત, મનુષ્યકૃત અને નિય``ચકૃત જાતજાતના ઉપસ્રર્ગો ક્રોધ કર્યો વિના સહન કર્યો.
આ પ્રમાણે વિહારને અંગીકાર કરીને એક ગામથી બીજે ગામ વિચરતા ભગવાન વીરપ્રભુએ વૈશાલી નગરીમાં
For Private & Personal Use Only
कल्प
मञ्जरी
टीका
भगवतः
तपश्चर्या वर्णनम् ।
।। सू०९४।।
॥२६५॥
wwwwww.jainelibrary.org.
