________________
श्रीकल्पसूत्रे ॥३३४॥
अभूतपूर्वत्वाद् हेतोः एतत् चतुर्थ - दशानामाश्चर्याणाम् उपसर्गः १, गर्भहरणम् २, स्त्रीतीर्थकरत्वम् ३, अभावितापरिषत् ४, कृष्णस्यापरकङ्काः - अपरकङ्काव्यराजधानीगमनम् ५, मूलरूपेणावतरणं चन्द्रसूर्ययोः ६, हरिवंशकुलोत्पत्तिः ७, चमरोत्पातः ८, अष्टशतसिद्धा:, असंयतेषु पूजा १०, इत्येतेषां मध्ये परिषदभावितत्वरूपं चतुर्थम् आश्चर्यं जातम् । ततः = धर्म देशनानन्तरं खलु स श्रमणो भगवान् महावीरः, ततः = सालवृक्षमूलासन्न प्रदेशात् प्रतिनिष्क्रामति= प्रतिनिःसरति, प्रतिनिष्क्रम्य = प्रतिनिःसृत्य जनपदविहारं - जनपदो देशो विद्दीयते विचर्यते येन विहरणेन - गमनेन तज्जनपदविहारं यथास्यात्तथा विहरति- विचरति, यद्वा- जनपद विहारं विहरति-करोति । धातुनामनेकार्थत्वादर्थान्तरते व करोत्यर्थो बोध्यः । तस्मिन् काले तस्मिन् समये 'पापापुरी' नामनगरी आसीद = पापापुरी 'पा' इति पापात् पाति- रक्षतीति पापा, पृषोदरादित्वात्सिद्धिः । सा चासौ पुरी चेति पापापुरी एतन्नाम्नी नगरी, अभूतपूर्व घटना थीं। अत एव दस अच्छेरों में यह चौथा अच्छेरा है। दस अच्छेरे ये है-- (१) उपसर्ग होना (२) गर्भ का संहरण होना (३) खीका तीर्थकर होना ( ४ ) अभावित परिषद् होना । (५) कृष्ण का अपरकंका नामक घातकीखंडवत राजधानी में जाना (६) चन्द्र और सूर्यका असली रूप में समवसरण में आना । (७) हरिवंशकुल की उत्पत्ति ( ८ ) चमर का उत्पात (९) एकसौ आठ जीवों का एक ही समय में सिद्ध होना और (१०) असंयतों की पूजा होना । इन दस अच्छेरों मे अभावित परिषद् रूप चौथा अच्छे हुआ।
धर्मदेशना के बाद वह श्रमण भगवान् महावीर सालवृक्ष के मूल के निकटवर्ती प्रदेश से निकले और निकल कर जनपद - विहार करने लगे- देश में विचरने लगे। उस काल उस समय में पापापुरी नामकनगरी थी ।
શ્રમણ ભગવાન મહાવીરની વાસી ઉપરના એ લક્ષ્યાંકને પ્રાપ્ત કરી શકી ન હતી, તેનું કારણ, ત્રણ રીતે જણાય છે. પહેલુ કારણ એ કે ચેાથા આરાના કાલનુ પ્રાબલ્ય પુરૂ થયુ હતું. પાંચમાં આરાના કાલના પ્રભાવ જામતા હતા. તેથી કાલના પ્રભાવે પણુ દુલ`ભ બધીપણું આવ્યું હાય ? શ્રીજું કારણ તે વખતના જીવાની લાયકાત પણ તૈયાર ન હાય ! જ્યાં ઉપાદાન ન જાગ્યું હોય, ત્યાં પ્રચંડ નિમિત્તો પણ શુ કરી શકે ? જીવાની ભૂમિકા વિશગીપણાને ચાગ્ય ન થવાને કારણે, ભગવાનનુ ધખીજ ક્ષારરૂપી ભૂમિકામાં પડવાથી, તે બીજ મળી ગયું. વળી આ જીવાને, મહારના પુણ્યંધ પ્રમલ નહિ હાવાને કારણે પણ, આ વાને, વિરતી દશાવાળા સંચાગા પણ, કદાચ ઉપલબ્ધ ન થઈ શકયા હોય, ત્રીજી કારણ ત્યાં રહેલા જીવાની ભસ્થિતિ નહિ પાકી હોય. ગમે તે કારણેા અતભૂત કામ કરી રહ્યા હાય પણ એક વાત તેા સામીત થાય છે કે મહાવીરની પ્રથમ વાણી, અસરકારક બની નહી! આ ઘટનાને અસંભવિત येथा 'आश्चर्य' तरी शाखामा गामां आव्यु छे.
For Private & Personal Use Only
Jain Education national
TAKATA ATARI Jind Lette
興盛
कल्प
मञ्जरी
टीका
दर्शक (अच्छेरा १०) वर्णनम् ।
॥सु ०१०१
॥ ३३४॥
www.jainelibrary.org
