________________
श्री कल्पसूत्रे
1180011
Jain Education In
花花漫漫漫量
आर्यिकाणां सम्पत्, एवम् अनेन प्रकारेण भगवतः सर्वा एकविंशतिः शतानि एकविंशतिशतपरिमित सिद्धसम्पदा आसीत् । तथा - गति कल्याणानाम् अन्तरभवे शोभनगतिमताम् - मोक्ष्यमाणानाम्, स्थितिकल्याणानाम् देवलोके त्रयस्त्रिंशत्सागरोपमस्थितिं प्राप्स्यमानानाम्, आगमिष्यद्भद्राणाम् = भविष्यद्भवे मनुष्यत्वं प्राप्यमोक्षरूपभद्रं प्राप्स्यमानानाम् अष्टशतानाम् = अष्टशतसंख्यकानाम् अनुत्तरोपपातिकानाम् उत्कृष्टा अनुत्तरोपपातिकसम्पदा आसीत् । तथाद्विविधा=द्विप्रकारा च अन्तकृतभूमिः - आसीत्, तद्यथा - युगान्तकृतभूमिः १ पर्यायान्तकृतभूमिश्र २ तत्र - युगान्तकृतभूमिः - युगानि =कालमानविशेषाः, तानि च क्रमवर्तीनि, तत्साधर्म्याद् ये क्रमवर्तिनो गुरुशिष्यप्रशिष्यादिरूपाः इस तरह सब मिला कर इक्कीस सौ सिद्धों की उत्कृष्ट सिद्ध-सम्पदा थी। अगले अनन्तर भव में मुक्ति पाने वाले देवलोक में तेतीस सागरोपम की स्थिति प्राप्त करने वाले तथा जो अगले भत्र में मनुष्य होकर मोक्षरूप भद्र को प्राप्त करेंगे ऐसे आठ सौ अनुत्तरोपपातिकों (अनुत्तरत्रिमान में जानेवालों ) की उत्कृष्ट अनुत्तरोपपातिक सम्पदा थी ।
तथा - दो प्रकार की अन्तकृत भूमि थी - ( १ ) युगान्तकृतभूमि और पर्यायान्तकृतभूमि । काल की एक प्रकार की अवधिको युग कहते हैं । युगक्रम से होते हैं। इस समानता के कारण गुरु, शिष्य, प्रशिष्य आदि के क्रम से होने वाले पुरुष भी युग कहलाते हैं। उन युगों से प्रमित मोक्षगामियों के काल को युगान्तकृतभूमि कहते हैं। आशय यह है कि भगवान् महावीर के तीर्थ में, भगवान् महावीर के निर्वाण से आरंभ करके जम्बूस्वामी के निर्माण पर्यन्त का काल युगान्तकृतभूमि है। इस के पश्चात् मोक्ष गमन का
એની સંખ્યાને આંકડા ચૌદસા સુધી પહોંચતે હતા. બધા સ્ત્રી-પુરુષ સિદ્ધો મળી એકવીસસેા હતા. આ ભવમાં ભગવાનની સમીપે સાધુપણામાં વિચરી રહ્યા હતા, તેએમાં કેટલાક જીવા આવતા ભવમાં દેવલાકમાં દૈવીશ સાગરીપ્રેમનું આયુષ્ય લઈ દેવપણે ઉત્પન્ન થશે ને ત્યારપછીના ભવ મનુષ્યના કરી મેાક્ષની પ્રાપ્તિ કરશે, એવા અનુત્તર વિમાનમાં ઉત્પન્ન થવાવાળાઓની સંખ્યા આઠસેા જેટલી હતી.
બે પ્રકારની ‘અતકૃત ભૂમિકા’ કહેવામાં આવી છે (૧) યુગાન્તકૃત ભૂમિકા, (૨) પર્યાયાન્તકૃત ભૂમિકા. કાળની એક પ્રકારની હુઇને ‘યુગ' કહે છે. કાળના પણ વ્યવહારિક દૃષ્ટિએ ભાગલા પાડવામાં આવ્યા છે. આવા એક ભાગલાને ‘યુગ’ કહે છે. આવા ચુમાને પણ ક્રમ હાય છે. કારણ કે તેની પણ ક્રમબદ્ધ અવસ્થા છે, જે યુગમાં સમાનતાની અપેક્ષાએ ગુરુ, શિષ્ય, પ્રશિષ્ય, વિગેરેની અનુક્રમે અવસ્થાએ થતી રહેતી હોય અને આવા ફેરફાર ક્રમ પ્રમાણે થયા કરતા હોય તે ‘યુગ’ ‘ક્રમબદ્ધ યુગ’ તરીકે ઓળખાય છે. પારમાર્થિક ભાવે ગુરુ, શિષ્ય વિગેર
Personal Use Only
कल्प
मञ्जरी
टीका
अन्तकृत भूमि वर्णनम् । ।।सू०११७॥
॥४७०॥
www.jainelibrary.org
