________________
श्री कल्प
॥३७६॥
लाल
सा वज्रऋषभनारा
___ रुपरि तदस्थित्रयं पुनरपि दृढीकर्तु तत्र निखातं की लिकाकारं वज्रनामकमस्थि यत्र भवति तद् वज्रऋषभनाराचम् ,
तत् सहनन-संहन्यन्ते दीक्रियन्ते शरीरपुद्गला येन तत् संहननम्-अस्थिनिचयो यस्य स वज्रऋषभनाराचसंहननः। तथा-कनकपुलकनिकषपनगौरः कनकस्य सुवर्णस्य पुलका खण्डम् , तस्य निकषा-शाणनिघष्टरेखा, 'पन'-शब्देन पद्मकिञ्जलं गृह्यते, तेन पद्म पद्मकिअल्लं च, तद्वद् गौरः शाणनिघृष्टसुवर्णरेखाकमलकिञ्जरकवद्गौरवर्ण इत्यर्थः, यद्वा-कनकस्य मुवर्णस्य पुलका सारो वर्णातिशयः, तत्पधानो यो निकष:-शाणनिघृष्टसुवर्णरेखा, तस्य यत् पक्षम-बहुलत्वं तद्वद गौर। शाणनिघृष्टानेक सुवर्णरेखावच्चाकचिक्ययुक्तगौरशरीरः, उग्रतपाः-उग्रम उत्कृष्टं प्रवृद्धपरिणामत्वात्पारणादौ विचित्राभिग्रहत्वाञ्च अपधृष्यमनशनादि द्वादशविधं तपो यस्य स तथा-तीव्रतपश्चर्याघान्, वेष्टित की हुई दोनों हड्डीयोंके ऊपर, उन तीनौको फिर भी अधिक दृढकरने के लिए जहाँ कोली के आकार की वज्र नामक अस्थि लगी हुई हो, वह वनऋषभ नाराच कहलाता हैं। जिसके द्वारा शरीर के पुद्गल दृढ किये जाएँ, उस अस्थि निचय-हड्डियोंके रचना-विशेषको संहनन कहते । ऐसा वऋषभनाराच संहनन इन्द्रभूति अनगारको प्राप्त था। उनका शरीर एसा गौर-वर्णथा जैसे स्वर्णके खंड को कसौटी परघिसने से सुनहरी और चमकती हुई रेखा होती है, अथवा जैसे कमल का किंजल्लक होता है। अभिप्राय यह कि उनका शरीर कसौटी पर घिसे स्वर्ण की रेवा और कमल के केसर के समान चमकीला एवं गौर वर्ण का था। अथवा कसौटी पर घिसे स्वर्ण की अनेक रेखाओं के समान गोरे शरीरवाले थे। बढ़ते हुए परिणामों के कारण तथा पारणादि में विचित्र प्रकार के अभिग्रह करने के कारण उनका अनशन आदि बारह प्रकार का तप उत्कृष्ट था, अतः वे उग्रतपस्वी थे। बढ़ी हुई तपस्यावान् होने से दीप्ततपस्वी थे। अधिक तपस्या મર્કટ બંધથી બાંધેલી અને પટ્ટની આકૃતિના ત્રીજા હાડકાથી વીટાયેલ અને હાડકાંઓ ઉપર, એ ત્રણેને ફરીથી કોBE દઢ કરવાને માટે જ્યાં ખીલીના આકારનું વજી નામનું અસ્થિ લાગેલું હોય તે વાજબાષભ-નારા કહેવાય છે. જેના દ્વારા શરીરના પુઠ્ઠલ દઢ કરાય, તે અતિ નિચય-હાડકાંની રચના વિશેષને સંહનન કહે છે. એવું વાઅષભ નારાચ સંતના ઈતિ અણગારને પ્રાપ્ત થયેલ હતું. તેમનું શરીર એવું ગૌર–વણું હતું કે જેમ સોનાના ટુકડાને કસોટી પર ઘસવાથી સોનેરી અને ચળકતી રેબા થાય છે, અથવા જે કમળને પરાગ હોય છે. તાત્પર્ય એ કે તેમનું શરીર કસોટી પર વસેલા સુવર્ણની રેખા અને કમળનાં કેસર જેવું ચળકતું અને ગૌર વર્ણનું હતું. અથવા કસોટી પર વસેલા સુવર્ણની અનેક રેખાઓનાં જેવા ગોરા શરીરવાળા હતા.
વધતા જતા પરિણામને કારણે તથા પારણાદિમાં વિચિત્ર પ્રકારના અભિગ્રહ કરવાને કારણે તેમનું અનશન આદિ બાર પ્રકારનું તપ ઉત્કૃષ્ટ હતું, તેથી તેઓ ઉગ્ર તપસ્વી હતા વધારે તપસ્યાવા હોવાથી દીપ્ત તપસ્વી હતા. મેટા
इन्द्रभूते
सरि चमकती हुई रेखा होती है पर एसा गौर-वर्णया जैसे
दीक्षाग्रहण
CTEMPERATRA
वर्णनम् । सू०१०६॥
॥३७६॥
SR
. Jain Education N
ational
For Private & Personal Use Only
G
uiww.jainelibrary.org.
