________________
श्रीकल्प
सूत्रे
कल्पमञ्जरी
॥३१४॥
टीका
अथवा-वास्यामपकारिण्यां चन्दनस्य कल्प इत्र-छेद इव उपकारित्वेन यो वर्तते स वासीचन्दनकल्पः। उक्तश्च
"अपकारपरेऽपि परे, कुर्वन्त्युपकारमेव हि महान्तः।
सुरभी करोति वासी, मलयजमपि तक्षमाणमपि ॥"इत्येवम्भूतः, तथा-समलोष्टकाञ्चनः मृत्पाषाणादिखण्ड-सुवर्णयोः साम्यदर्शी, समसुखदुःखः=मुखदुःखे तुल्ये जानानः,
जैसे शिरामोक्ष-चढी हुई नस के उतारने आदि उपायों से रोगी को निरोगी करनेवाला उपकारक होता है, उसी प्रकार जो मेरा अपकार करता है, वह वास्तव में उपकार करता है। अथवाबासी अर्थात् अपकारी वमूला के प्रति जो चन्दन के छेद (खण्ड) के समान उपकारी के रूप में वर्ताव करता है, अर्थात् अपकारी का भी उपकार करता है, वह वासी चन्दनकल्प कहलाता है। कहा भी है
"अपकारपरेऽपि परे, कुर्वन्त्युपकारमेव हि महान्तः।
मुरभी करोति वासी, मलयजमपि तक्षमाणमपि ॥१॥इति।। महान् पुरुष, अपकार करनेवाले का भी उपकार ही करते हैं। जैसे मलयज चन्दन छीला जाता हुआ भी वमूले को मुगंधित ही करता है। भगवान एसे 'वासीचन्दनकल्प' थे। तथा-भगवान् मिट्टी एवं पाषाण के टुकडे को तथा सोने को समान दृष्टि से देखते थे। सुख-दुःख को समान समझते थे। इह लोक में यश
"यो मामपकरात्वेष, तत्त्वेनोपकरोत्यसौ ।
शिरामोक्षायुपायेन, कुर्वाण इव नोरुजम् ।। જેમ શિરમો–એટલે કે ચડિ ગયેલી નસને ઉતારવા આદિ ઉપાથી રેગીને નીરોગી કરનાર ઉપકારક થાય છે, એજ પ્રમાણે જે મારા પર અપકાર કરે છે, તે વાસ્તવમાં તે ઉપકાર કરે છે.” અથવા વાસી એટલે કે અપકારી વાંસલા પ્રત્યે જે ચન્દ્રનના ટુકડાની જેમ ઉપકારી રૂપે વર્તાવ કરે છે, એટલે કે અપકારી ઉપર પણ ઉપકાર કરે છે, તે વાસી ચન્દન કપ કહેવાય છે. કહ્યું પણ છે–
"अपकारपरेऽपि परे, कुर्वन्त्युपकारमेव हि महान्तः।
सुरभीकरोति वासी, मलयजमपि तक्षमाणमपि ॥१॥” इति જેમ મલયજ-ચન્દન કાપવા છતાં પણું વાંસલાને સુગંધિત કરે છે તેમ મહાન પુરુષ અપકાર કરનાર ઉપર ५ ५२ रे छे." लगवान सवा "वासीचंदनकल्प"ता. तथा भगवान भारी भने पथ्थरना १४ाने તથા સોનાને સમષ્ટિએ જોતા હતા. સુખ-દુઃખને સમાન ગણતા હતા. આ લોકમાં યશ-કીર્તિ આદિની તથા પરલોકિક
भगवद्वस्था
वर्णनम् । मसू०९८९
॥३१४॥
પણો
Regww.jainelibrary.org
