________________
श्रीकल्प
कल्प
शानम् आगम्य बाला सह क्राडन्त रममाण भगवन्त वधमानस्वामन निजपृष्ठ स्वपृष्ठापार समाराधसंस्थाप्य स्वकवैक्रियशक्त्या-निजवक्रियसामर्थ्येन शरोरंन्देई. समाष्टतालतरुपमितं सप्ताष्टसंख्यतालवृक्षप्रमाणं, लम्बमानंदी विकृत्य-निर्माय प्रभु-महावीरस्वामिनं जिघांसुः इन्तुमिच्छुः उपरि-ऊर्ध्वात् आकाशतलात्गनमण्डलात् अधः-नीचः पातयितुम् आरब्ध । तत् दृष्ट्वा तत्क्षणमेत्र प्रकृतिभीरवः स्वभावकातराः शिशवो बालाः, शीघं शीघ्रम् अतिशीघ्रं पलायितुमारभन्त । चातुरीचुच: स्वचातुर्येण प्रसिद्धः, प्रमुा-महावीरस्वामी अवधिना अवधिज्ञानोपयोगेन देवकृतम् उपद्रवम् उपसर्ग ज्ञात्वा एवं वक्ष्यमाणप्रकारं चिन्तयति, यत् एते बालाः मम प्रमवन्तो-स्नेहयुक्तो अस्वापितरो कथयिष्यन्ति-देवकृतोपद्रवं निवेदयिष्यन्ति, तच्छ्रत्वा तो खलु माम् उपद्रवसङ्कुलम् उपसर्गयुक्तं विज्ञाय खेदखिन्नौ-दुःखभाजौ मा भवताम् इति चिन्तयित्वा शीघ्रं तं दुराशयं=
मञ्जरी
||९५||
टीका
भगवतो बाल्यावस्थावणे
नम्.
करते हुए भगवान् वर्द्धमान स्वामी को अपनी पीठ पर चढ़ा लिया। उसने अपना वक्रियशक्ति से अपने शरीर को सात-आठ ताड़ वृक्षों-जितना लम्बा-ऊँचा बना कर महावीर स्वामी का इनन करने की इच्छा की। उसने प्रभुको ऊँचे आकाशतल से नीचे गिराना आरंभ किया।
यह दृश्य देख कर स्वभाव से भीरु बालक उसी समय भागने लगे। अपनी चतुराई से प्रसिद्ध महावीर स्वामीने, अवधिज्ञान का उपयोग लगा कर जान लिया कि यह उपसर्ग देव का किया हुआ है। तब उन्हों ने इस प्रकार सोचा-ये बालक मेरे स्नेहशील माता-पिता से कहेंगे-अर्थात् देवकृत इस संकट की बात उन्हें बतायेंगे। उसे सुनकर माता-पिता मुझे संकट-ग्रस्त जानकर चिन्तायुक्त न बनें, इस प्रकार કીડા કરતાં ભગવાન વિદ્ધમાન સ્વામીને પિતાની પીઠ પર બેસાડી દીધાં. તેણે પિતાની વૈકિય શક્તિથી પિતાનાં શરીરને સાત-આઠ તાડ જેટલું ઊંચું બનાવીને મહાવીર સ્વામીની હત્યા કરવાની ઈચ્છા કરી. તેણે મહાવીર પ્રભુને ઊંચા આકાશતલમાંથી નીચે ફેંકવાનું શરૂ કર્યું.
આ દશ્ય જોઈને ડરપોક સ્વભાવનાં બાળકે તે તરત જ તાસવાં લાગ્યાં. પિતાની ચતુરાઈથી પ્રસિદ્ધ મહાવીર સ્વામીએ, અવધિજ્ઞાનને ઉપયોગ કરીને જાણ્યું કે આ ઉપસર્ગ દેવ વડે કરાયેલ છે. ત્યારે તેમણે આ પ્રમાણે વિચાર કર્યો-તે બાળકે મારાં ને હાલ માતા-પિતાને આ આફતની-દેવથી કરાયેલ આ ઉપસર્ગની વાત કરશે. તે સાંભળીને માતા-પિતા મને સંકટમાં મૂકાયેલ જાણીને ચિંતા ન કરે, એવો વિચાર કરીને તરત જ તે
॥९५॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
