________________
श्रीकल्प
कल्पमञ्जरी
॥२२३॥
टीका
भगवतः संगम
शरीरकपिपीलिकाः, विकृत्य 'यशक्त्योत्पाद्य ताभिः प्रभुम् दंशयति, निदंशयति-नि-नितराम्-अतिशयेन दंशयति, उपदंशयति-उप-सामस्त्येन-सर्वाङ्गावच्छेदेन दंशयति, तेन प्रभुशरीरात्-श्रीवीरस्वामिदेहात , प्रबलरुधिरधारा-अविच्छिन्नशोणितधारा निस्सरति, तथापि प्रमुनों चलति-कायोत्सर्गात्-स्खलितो न भवति, ततः पश्चात स सङ्गमो देवः तीक्ष्णविषभृतकण्टकानि-उग्रविषपूर्णकष्टकयुक्तानि, वृश्चिकशतसहस्राणिवृश्चिकलक्षं, विकृत्य= वैक्रियशक्त्योत्पाद्य प्रभुम् उपसर्गयति तथापि प्रभुनिश्चल एव तिष्ठति । प्रभुमविचलितं दृष्ट्वा पश्चात् तेन सङ्गमदेवेन विकरालशुण्डा भयङ्करशुण्डायुक्तःतीक्ष्णदन्तो दन्ती हस्ती विकृतः वैक्रियशक्त्योत्पादितः, स:-सङ्गम देवविकृतो हस्ती खलु शुण्डया भगवन्तं-श्रीचीरम् उत्थाप्य उपरिनीत्वा अधः-नीचैरवनितले पातयति, . ततः अधःपातनानन्तरं स हस्ती क्षुरिकातीक्ष्णदन्ताग्रेण=क्षुरिकाग्रवन्निशितेन दन्ताग्रभागेन प्रभुं विदार्य-विदीर्ण कृत्वा पादैःचरणैः मर्दयति तथापि प्रभुः कायोत्सर्गान्न चलति । ततः प्रभुमक्षुब्धं दृष्ट्वा सः-सङ्गमो देवः भयभैरवेण अतिभयान केन पिशाचरूपेण प्रभुं भीषयति भयमुत्पादयति । तथापि न चलति । ततः प्रभुमक्षुब्धं प्रभु को उन से कटवाया, खूब कट पाया और पूरी तरह सभी अंगो में कटवाया । इस से प्रभु के शरीर से रुधिर की तेजधार बहने लगी। फिर भी भगवान् कायोत्सर्ग से विचलित नहीं हुए। तब संगम देवने भयानक सूंडवाले और तीखे दांतोवाले हस्ती की विकुर्वणा की। संगम देव द्वारा वैक्रिय शक्ति से उत्पन्न किये गये हाथीने भगवान् को ऊपर उठाकर नीचे धरती पर पटका। नीचे पटककर उसने छुरोंके समान तीक्ष्ण दांतोंके अग्रभाग से प्रभु के शरीर को विदारण करके पैरों से कुचला फिर भी भगवान् कायोत्सर्ग से चलित न हुए। तब भगवान् को अडग देखकर संगम देवने अत्यन्त ही भयानक पिशाच का रूप बना कर उन्हें भयभीत करना चाहा फिर भी भगवान् चलायमान न हुए।
આ વૃદ્ધિને પરિણામે દુઃખની લેશ પણ પરવા કર્યા સિવાય, “સ્વાનુભવ’ વધાર્થે જતા હતા. આ સ્વાનુભવ કરવામાં પૂર્વ ઉપાર્જિત જે જે કર્મોને ઉદય આવી રહ્યો હતો તે તે કર્મોની રજ ભગવાઈને સ્વયં ખરી પડતી હતી. પિતામાં રાગ-દ્વેષ રૂપી ચિકાશ નહિ હોવાને કારણે બંધાવા ગ્ય કર્મ રજ પણ કમરૂપે બંધાતી ન હતી, એટલે ભૂતકાળનું કમરૂપી આવરણ પણ તેની મેળે ફળ ઉત્પન્ન કરી નિર્બેજ થઈ જઈ ખસી જતું અને ભાવી આવરણ પણ રાગ-દ્વેષની ચિકાશના અભાવે અકારક થઈ રહેતું. બન્ને ભૂત અને ભવિષ્ય દ્વર થવાથી વર્તમાનદશાને જ ભગવાન ભેગવી રહ્યા હતા. મૃત્યુલોકનો માનવી આત્મસ્થિરતા પ્રગટ કરવામાં આટલે બધે અચળ હોય છે તે મિથ્યાભિમાની દેના મનમાં વસી શકતું નથી તેથી તેઓ તેની કસોટી કરવામાં જરા પણ કચાશ રાખતા
देवकृतो
पूसर्ग
वर्णनम्। ॥सू०८९॥
-કય રવિ ને ય આવા વયો સિવાય, જેવા
॥२२३॥
Jain Education G
ional
For Private & Personal Use Only
Coriw.jainelibrary.org
