Book Title: Yogdrushti Samucchaya
Author(s): Haribhadrasuri, Devvijaygani
Publisher: Vijaykamal Keshar Granthmala Khambhat
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005148/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vitha kamaLa kerATa azamAdhAnTavapuchapa 28 jI. thI | yogadaSTi samuccaya bhASAntara. kemaka, mahiApAdhyAya nA. kazI devavecajI mahArAja Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad vijayakamalasUrIzvaragurubhyonamaH zuublishinIvaluargamouIaIteTaaimumlaunNIE-MIMIHIRIBennunciation zrImadda haribhasUrIzvarajI mahArAja viracita che zrI vijayakamala kare graMthamALA devapuSpa 28 muM OMnuIElumIBILIPINIPIPitamaul ultistimultiputiLeIn]]IP yupaIneliminalysium IIMHilanetlalekin fillfil In MinIII IITH(tang) I yogadraSTi samuccaya. : bhASAMtarakartA : mahApAdhyAyajI mA. zrI devavijayajIgaNi mahArAja LI SI :prasiddha kartA zrI vijayakamala kezara graMthamALA taraphathI zA. hIrAlAlabhAI maganalAla, khaMbhAta. MILLIP-iTILuminutreaming leanlinIykAIIIIIIIIIIIIIII) all E prathama AvRti. vi. saM. 1992 prata 1250 kiM. 1-4-0 ILAIn ImmunzArAthaHiinimusAmIyANaun up lAlALA rANA Iunitme Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (graMtha kartAe sarva haka svAdhIna rAkhyA che.) amadAvAda-dhI "DAyamaMDa jyubilI " prinTIMga presamAM, parIkha devIdAsa chaganalAle chApyuM. 1936 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad AcArya mA. zrI vijayaMkezara surIzvarajI mahArAja yAgAzAstra, dhyAnadIpIkA, samyakdarzana, sudarzanAca. malayasuMdarIya gRhastha dharma, AtmAneAvikAzakrama, nItimayajIvana vigere aneka graMthakartA. janma saM. 1933. AcAryapada saM. 1983 eDavAnsa pri. amadAvAda. dIkSA saM. 1950 5056 saM. 1962 sva saM. 1987 varSa 20 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arpaNa patrikA nikhila nigamAgamanIrezvarapArINA 'dhyAtmayogamArttaNDadArzanikasamrAT jeSThabandhuzrI mad vijaya kezara sUrizvarapUjyapAdAnAM prazAntagaMbhIrAkRtijuSAM yogavidyAM pratyapUrvapremAspadatAmadhyakSIkRtyamavilokya ca bahukAlaMtadIyAMdhyAnAvasthAM cakitacitIbhRto'haM jJAtayAca samagramANivRndaM yogapravavidhAtuM bhavatsamIhayAmattapreraNatvAt svasyApitanmArgaparAyaNatAM dRSTukAmaH bhavatguNagaNAkRSTo 'syayogadRSTisamuccayAkhyasyagraMthasya matkRtAnuvAdobhavaccaraNakamalamilindAyamAno yatra kutrApi yogigaNairapyanavApyasthAnesthitimatAM zrImatAM paramAnUnAM zAMtisaMjanayatvatiprArthayate'yaM graMtha samarpakaH zrImatAM kanIyAn bhrAtA vandananibaddhAJjali mahopAdhyAya devavijayaH saM. 1991 bhAdrazukla paMcamItithau Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAhArAjazrI chatravijayajInI TuMka jIvanarekhA. A mAhAtmAzrI khaMbhAtanA rahIza hatA. saMsArI nAma maganalAla IzvaradAsa hatuM, cuDagarano dhaMdho karatA hatA, sthiti sAmAnya chatAM dharmAsthiti ghaNI sArI hatI, dararoja pratikramaNa, sAmAyaka, devapUjA, parva divase pisAha A vigere khAsa teozrInA nitya kartavyA hatA. saMtatimAM ekaputra ane be putrIo hatI. putra bhAI hIrAlAla sAmAnya sthitimAMthI hAla ghaNI sArI sthitimAM dharma prabhAvathI Agala AvyA che. saM. 1949 nI sAlamAM zeTha amaracaMdabhAI premacaMde pAlItANAne charIpAlato saMgha kADhaye hato temAM maganabhAI charIpAlatA jAtrA karavA sAthe cAlyA, saMghamAM mahArAjazrI harakhavijayajI tathA dIpavijayajI vigere sAthe hovAthI teonA paricayamAM AvatA dIkSA levAnI bhAvanA jAgRta thaI, ane sIddhagIrInI jAtrA karI ghoghAnI jAtrA karI bhAvanagara AvyA. A vakhate ahI mahArAjazrI dIpavijayajI bIrAjamAna hatA. teo - zrInA umadezathI bhaganabhAIe tarata dIkSA svIkAra karI ane chatravijayajI nAma rAkhavAmAM AvyuM. dIpavijayajI mahArAjanA ziSya thayA. te pachI vaDI dIkSA tyAM thayA pachI gurU sAthe jAtrA karavA pAlItANA padhAryA. gurU sAthe avAra-navAra jAtrA karatA nava navANuM teozrIe karI. pAlItANuM bhAvanagara vigere sthale vicarI khaMbhAta pitAnI janmabhumImAM AvyA, avasthA vRddha thavAthI. pAchalanI jIMdagI ahIM khaMbhAtamAM ja purI karI. saM. 1983 nA kAtika suda caudasanA divase mAsi pratikramaNa teo bhaNAvatA pakhI sUtranA cha AlAvA kahyA pachI jarA thAka lAgavAthI teo besI gayA ane prabhu smaraNa karatA devaleka pacI gayA, cetrIsa varSano dIkSA paryAya pALyo teonI pAchaLa teozrInA cIraMjIvI hIrAlAlabhAie mahA chava vigere dhArmika sArA kAryo karI paisAne sAro vyaya karyo hate, hAla paNa dhamanA kAryomAM ghaNI sAre bhAga le che. khaMbhAta AlIpADAnI dharmazALA teozrIe sudharAvI ApI che temaja A Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArAja zrI chatravijyajI mahArAja janmathona khaMbhAta. dIkSA saM. 1979 bhAvanagara. varga ga. saM. 1883 khaMbhAta. eDavAnsa pri. amadAvAda. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1-00 pustaka paNa pitAnA pItAzrInA smAraka tarIke chapAvI Apela che A graMtha yogya sAdhu sAdhvI tathA saMgrahasthAne bheTa ApatAM bacaze tenA vecANamAMthI pharI A buka chapAvavAmAM Avaze. - teozrInI A udAratA mATe teono AbhAra mAnavAmAM Ave che. saM. 1992 mAhA suda 1 lI. graMthamAlAnA vyavasthApake. zrI vijayakamaLa kezara graMthamAlAnA sarvamAnya AtmajAgRtinA apUva pustake 1 yoga zAstra A. 4 rezamI pAkuM pUMThuM kIM. rU. 2-0-0 2 malaya suMdarI A. 4 rezamI pAkuM pUMThuM 1-4-0 3 rekhA darzana-hasta saMjIvana bhA. 1-2-3-pAkuM pUMThuM ,, ,, 1-4-0 4 AbhAne vikAsakrama-UpamItibhava pra. sArAMza , , 1-4-0 5 mahAvIra tatva prakAza sarala saMskRta pAnA AkAre ,, , 2-0-0 6 mahAvIra tatva che. niti vicArAmRta, Atmavizuddhi ,, ,, 7 devavinoda. aneka vastu. svarodaya vigere rezamI pAkuM pUMTha,, , 1-0-0 8 samyaka darzana-samyakatvanA 67 bolanuM vivaraNa pAkuM pUMTha, , 0-12-0 9 yoga dRSTisamuccaya bhASAMtara. AtmasvarUpa batAvanAra ,, ,, 1-4-0 10 bahata jIvana prabhA tathA Atmonnati vacanAmRta ,, , 1-8-0 11 jIvana prabhA rAsa tathA vacanAmRto AtmajAgRtine ,, , 0-8-0 12 zAMtino mArga-apUrva zAMti ApanAra nAma tevA guNa,, ,, 0-8-0 13 prabhunA paMthe jJAna prakAza. kAcuM pUMThuM 14 AtmajJAna pravezikA pAThazALAne khAsa upayogI ,, ,, 15 zizuzikSA bAlakane khAsa upayogI 16 ekAranA paMthe. eka ginI bAInu jIvana vRtAMta , 0-100 17 dharmopadeza tatvajJAna zrAvaka dharmanuM rahasya kAcuM pUMThuM ,, , 0-1-0 18 ApaNI vartamAna kALanI sthiti. caDati ke paDatI. bheTa. 19 muhapati carcAsAra samIkSA. muhapati carcAne Utara, have chapAze bheTa. pustako maLavAnAM ThekANAM amadAvAda. zAha. sadubhAI talakacaMda The. ratanapoLamAM vAghaNa poLa ,, metA nAgaradAsa prAgajIbhAI ke. zIvADAnI poLamAM vaDhavANakaeNpa zA. monajIbhAI parazottama The. lakhAvelazInA DelAmAM. bhAvanagara jaina dharma prasAraka sabhA. * Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAstA va nA A jaina jagatamAM AtmakalyANa karavAnA aneka mArgo nAnI purUSoe batAvyA che, temAM jene je anukula AvyA tenA mATe te upayegI mArga che, chatAM yeAga mAga ghaNA TuMko ane sTImaranI mAphaka jaladI saMcAra samudrane pAra pamADI de che, dRDha prahArI cIlAtI putra jevA dhAra karmo karanArA paNa A yeAganA AlaMbanathI teja bhavamAM paramapada meLavI zakayA che. A yAganA svarUpane batAvanAra jainAcAryoe temaja jainetara yAgAcAryAMe yAga bAbatanA ghaNA graMthA lakhelA che. chatAM A yAgaSTisamuccaya nAmanA graMtha dareka graMthAmAM praveza karavAne dvArarUpa che. A graMthanA kartA zrImAn haribhradrasUrIzvarajI mahArAja vikramanI chaThThI zatAbdImAM thayA che. tee eka jabarajasta paDIta caudase| cuMmAlIsa graMthanA kartA che, A graMtha jaina tathA jainetara yoganA graMthemAMthI sAra kheMcIne banAvela che. AnI aMdara ATha diSTanuM svarUpa ghaNI sArI rIte jaNAvela che. yoganA AThe aMgeA yama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna ane samAdhi A yAgAMgA dareka darzanakArAe mAnela che, tene samAveza A dRSTinAM anukramathI A graMthamAM karela che, jemake mitrA dRSTi hoya tyAM yAganuM yama nAmanuM yegAMga heAya che. bIjI tArA dRSTimAM niyama hoya che. e pramANe balA, dIprA, sthirA, kAMtA, prabhA, ane parA A ArTa STinI sAthe yAganA ATha aMge arAbara samajAvela che. tathA khedahiMda ATha deSo. A ATa dRSTimAM anukrame cAlyA jAya che, ane adveSAdi ATha guNe anukrame A dRSTimAM prApta thAya che, mekSa mAga tarapha cAlavAnI zarUAta A dRSTithIja zarU thAya che. A jIve atyAra sudhi je je dharmonuSkAne karyo che te badhA mATe bhAge eva dRSTithIja vagara samajaNe karela che. tethI A jIva Agala vadhI zakyA nathI, A jIvanA bhAvamala je karmo che te ghaNA kharA kSaya thai Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAya che temaja carama pudagala parAvartana tathA tathA bhavyatvatAne paripAka thAya che, tyAreja A jIvane mitrAdi daSTie prApta thAya che. ane vAstavika guNaThANAnI gaNatrI paNa ahIthIja thAya che. mitrA dRSTithI prathama guNa sthAnakanI zarUAta thAya che, ane ethI dIprAsaMdhi utkRSTa prathama guNa sthAnaka hoya che. ahIM sudhI hajI samyakatvanI prApti thatI nathI. sUkSmajodha paNa hajI ahIM thatuM nathI. paNa jyAre pAMcamI sthira dRSTi prApta thAya che, tyAre AjIvane samyakatvanI prApti thAya che. ane sUkSma bedha-anubhava pUrvaka AtmAnuM satya svarUpa samajAya che. tyAra pachI chaThThI kAntA dRSTi prApta thatAM deza viratipaNuM tathA sarvaviratipaNuM prApta thAya che. A vakhate A chaThThI daSTivALA jIvane pudgalIka vastu taraphanI ghaNuM lAgaNuM cAlI jAya che, ane niratIcAra cAritra pALe che, sAtamI prabhA dRSTi prApta thatA sAmarthya yogane prathama bheda dharmasaMnyAsa nAmane vega ahIM prApta thAya che. ane kSepaka zreNi ahIMthI mAMDe che ahIM bIjuM apUrvakaraNa prApta thAya che. ane AThamAM guNaThANAthI AgaLa vadhatA teramAM guNaThANu sudhI pahoMce che ane kevalajJAna prApta kare che. AThamI paradaSTi prApta thatAM sAmarthyogane bIje bheda yoga saMnyAsa nAmane prApta thAya che ane caudamAM guNaThANe mana vacana ane kAyAnA kegano niSedha karI paramapada meLave che, ahIM icchA yoga tathA zAstroganuM svarUpa tathA AdhadaSTio kayA yegamAMthI nIkaLI che, vigere batAvela che. temaja gAvaMcaka, kriyAvaMcaya, ane phalAvaMcaka, traNanuM svarUpa tathA getrayogikulagi, pravRttacakra yogi ane niSpanna gionuM svarUpa tathA A graMthanA adhikArI yogio, bhavAbhinaMdinuM svarUpa, dikSAnA adhikArI kevA guNavAlA hAya vigere aneka bAbato AmAM jaNAvavAmAM AvelA che, TuMkamAM A graMtha eka ArIsAnuM kAma sAre che, ApaNe AgaLa vadhIe chIe ke pAchala paDIe chIe te A graMtha barobara batAvI de che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A graMtha saM. 1991mAM khaMbhAta cAturmAsa zeTha aMbAlAla pAnAcaMdanI dharmazALAmAM rahela tyAre vyAkhyAnamAM vAMcavAmAM Avela hato te vakhate zrotAone A graMtha ghaNe priya lAgavAthI Ane lAbha dareka jaNane male te khAtara A graMthanuM bhASAMtara karavA Agraha thayo, AthI A graMthanuM bhASAMtara karavAmAM AvyuM che ane A dharmazALAmAM besanAra suzrAvaka hIrAlAlabhAI maganalAla taraphathI potAnA sAMsArIka pItAzrI chatravijyajInA smAraka tarIke A graMtha bahAra pADavAmAM Avela che. A graMtha madhyastha dRSTithI lakhela hovAthI dareka kemanA jIvone upayogI thAya te che. A graMthanI zuddhi mATe puratI kALajI rAkhela che puchavA lAyaka gya mAhAtmAone puchI tathA suzrAvaka paMDIta kezavalAla dalasukhabhAIne batAvI bahAra pADela che. A graMthanA prapha zodhavA munizrI vikAzavijayajI tathA manaharavijayajIe sArI madada ApI che te mATe teo badhAnI A zubha pravRttinI anumodanA karavAmAM Ave che. lI. mahepAdhyAyajI mA. zrI vijayajagaNi amadAvAda, saM. 1992 mAha suda 2 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImadda mahopAdhyAyajI mA. zrI devavijyajI gaNi mahArAja. prakaraNapupamALA, anuyAgadvArasUtrabhASAMtara devabhaktimALA devavinoda bahatajIvanaprabhAnA rekhAdarzana hastasaMjIvana bhA. 1-2-3 cagadaSTi | samudaya bhASAMka vigere aneka graMtha kartA. janma saM. 1936ma dI. saM. 1956mAM 50 pada saM. 1973 mahA pada saM. 1983 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM arha namaH zrImad vijayakamalasUrIzvara gurubhyo namaH zrImad haribhadrasUrivarya viracita yogadRSTi samuccaya bhASAMtara. maMgalAcaraNam mahAvIraM bhajedevaM bhaktyA satphaladAyakaM // yatprasAdAtmayAprApi vidyAsaMtoSakAriNIM // 1 // guruMkamalanAmAnaM tatovande'tibhAvataH // yatpAdaniratonityaM cittezAntilabheparAM / / 2 / / zAradAcaraNau natvA yogmaargaabhidrshkH|| anUdito mayApremNA yogadRSTisamuccayaH // 3 // artha bhASAMtara kartA maMgalAcaraNa kare che, paramAtmA mahAvIradeva, tathA gurUvarya zrI vijayakamanasUrIzvarajI mahArAja. tathA sarasvatI devIne vaMdana karI gamArganA svarUpane batAvanAra tathA AtmakalyANane karanAra gadaSTi samuccaya graMthane sArAMza rahasya bhASAMtara rUpe ahIM huM 4aa chu. // 1-2-3 // cogataMtra-gazAstramAM praveza karavAne baha nIkaTabhUta evA yogadaSTi samuccaya nAmanA graMthanI vyAkhyA no prAraMbha karU chuM. ahIM prathama AcAryazrI ziSTapurUSonA ___ Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArane pAlavA sArU tathA vidanenI upazAMti mATe prayatna jana, abhidheya, saMbaMdha tathA maMgalAcaraNane jaNAvavA sArU prathama zlekarUpa sUtrane jaNAve che. maMgalAcaraNa tathA projanAdi. natvecchAyogato'yogaM yogigamyaM jinottamam / / vIraM vakSye samAsena yogaM tadRSTibhedataH // 1 // artha. zrutajInAdi gipurUthI jANavAlAyaka tathA sAmAnya kevalIomAM uttama tathA manavacana ane kAyAnA yogathI rahita evA paramAtmA mahAvIradevane (zAstraga tathA sAmarthya cogathI namaskAra kare azakya hovAthI) IcchAgathI namaskAra karI saMkSepathI mitrAdi lakSaNogane gadaSTienA bhedathI kahIza chelA vivecana. ziSTa purUSane evo AcAra che ke koIpaNa sArA kAmamAM pravRtti karatAM pahelAM ISTadevane namaskAra karIne pachI pravRtti kare che. A AcArya paNa ziSTa che. AthI ziSTasamaya pratipAlana karavA maMgalAcaraNa karavuM jarUranuM che, zAstramAM kahyuM che ke, ziSTone A AcAra che ke teo sarva sthale sArA kAmamAM pravRtti karatAM iSTadevanI stutipUrvaka haMmezAM pravRtti kare che. temaja sArA kAmamAM ghaNuM vidane maTAone paNa Ave che, paraMtu kharAba kAmamAM pravRtti karatAM vidane kyAMI cAlyA jAya che, A kAraNane laI A prakaraNa samyaka jJAnane hetu hovAthI bhUta che mATe A kAmamAM vidane na naDe. temaja vidanonI upazAMti Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) thAya te khAtara maMgalanI jarUra che, tathA buddhimAnanI pravRtti khAtara A graMtha racavAnuM zuM prajana che tathA A graMthamAM zuM kahevAnuM che te jaNAvavuM joIe "zAstramAM kahela che ke" jyAM sudhi zAstra racavAnuM agara koI paNa kArya karavAnuM prayajana kahela na hoya tyAM sudhi tenuM grahaNa kaI paNa karatuM nathI. temaja jenuM abhidheya. AmAM A kahevAnuM che te kahela na hoya tenuM prayojana paNa kahI zakAya nahi, valI A abhidheya abhISTa tathA zakya hevuM joIe, paNa kAgaDAnAM dAMtanI parikSA karavA rUpa nakAmuM bInaupagI na hovuM joIe. A graMtha racavAnuM A phala che ema spaSTa batAvavuM joIe, tathA saMbaMdha paNa kahevo joIe, paNa A saMbaMdha aMdara AvI jAya che vAcya vAcaka bhAvarUpa. jethI jude karela nathI. ahIM have upara jaNAvI gaela maMgalAcaraNa prayajana vigere jaNAve che. natvecchA yogato'yogaM yogigamyaM jinottama, viraM .. A vAkyathI ziSTa samaya pratipAlana karavA tathA vinonI zAMti karavA ISTadevane namaskAra karavAmAM Ave che, tathA vakSye samAsena yogaM tadRSTi bhedataH // A vAkaya vaDe prajanAdi traNa kahela che. A pramANe A lekano samudAya artha batAvela che, have A zlokane avayavArtha batAvavAmAM Ave che. navA prakhya thI, Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmA mahAvIradevane namaskAra karIne, kevI rIte, te kahe che ke IcchAgataH IcchApUrvaka. irachAyegane Azri, A kriyAvizeSaNa che. IcchAgavaDe namaskAra karuM chuM, A kahevAthI zAstraga tathA sAmarthya yogane niSedha karyo, kAraNa ke zAstroga, tathA sAmarthyagathI namaskAra thaI zake nahi, ane graMthanI zarUAtamAM mRSAvAdane doSa lAge. te dUra karavA IcchAgathI namaskAra kare che. sarva jagyAe ucitatAne anusAra pravRtti karavI te ja gyA che. e bInA AthI batAvI, A traNe gonuM svarUpa Agala batAvavAmAM Ave che, zAstraga tathA sAmaga ghaNA UMcA darajajAnA che tethI te gavaDe namaskAra kare banI zake nahi, mATe IchAyegathI namaskAra karela che, vIrabhagavAna kevA che to kahe che ke-"zinoramaA vastu vizeSaNa che, nAmAMdi vIrane vyavaccheda kare che. rAgadveSAdi zatrune jItanAra hovAthI sarve viziSTa kRtadharAdi ane kahevAya che. te batAve che, zrutajIne, avadhijIno, mana:paryAya jJAnajIne, ane kevalijIne A tamAma jInamAM uttama, kelipaNAne laI tathA tIrthakara paNAne laI, prabhu mahAvIra deva jInattama che. A kahevAthI prabhunA tathA bhavyatva paripakava paNAthI prApta thaela uttama badhibIjanA lAbhathI ArAdhana karela arhat padAdinA vAtsalya bhAvathI upAjIta karela mahAnuM puNyarUpa tIrthaMkara nAma karmanA vipAka-phalarUpa bIjAne paramapada saMpAdana karAvanAra karma kAya avasthA-samavasaraNa avasthA jaNAvI. kevaLa jJAna Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prApta thayA pahelAnI je samagra avasthA te dharmakAya ava sthA jANavI, valI prabhu kevA che to kahe ke "ze ? mana, vacana, ane kAyAnA vyApAra rUpa je cage te jeone have nathI. Ane laI prabhu cogarahita che, A kahevAthI prabhunI zailezI avasthAnA uttara kAlamAM thanAra saMpUrNa karmaabhAvarUpa tathAbhavyatva parikSayathI pragaTa thaela parama jJAna tathA sukha lakSaNathI kRtakRtya thavAthI paripUrNa paNe parama phalarUpa tatvakAyAvasthA-siddha avasthAne jaNAve che. "satapavAda" AthI kahe che ke "zAnikaLyuM" niSpanna yogiothI jANavAlAyaka che, ahIM egio zrutajInAdi levA; AthI e jaNAvyuM ke mithyA daSTie prabhunA svarUpane jANI zakatA nathI. paNa zuta anAdiyegio che te jANI zake che, vaLI prabhune jANavAnI IcchA paNa samyakatvane prApta thavAnA TAIme thanAra carama yathA pravRtti karaNa prApta thaye chateja thAya che. bIjA kAlamAM prabhune jANavAnI IcchA paNa thAya nahi. "pI" mA mana A nAma guNa niSpanna hovAthI sArthaka che. mahAvIryathI 17 SdhIjI vIrAjamAna hovAthI, tathA mahAghora tapazcaryAthI karma zatrune vidAraNa karavAthI, tathA kaSAyarUpa zatrune jItavAthI. tathA kevala jJAna rUpa lakSmIne svayaM-potAnI meLe grahaNa karavArUpa parAkrama vAlA hevAthI vIra kahevAya che. A kahevAthI prabhunA yathArtha asAdhAraNa guNanI stutirUpa bhAvastavathI ISTadevanI stuti karI che, ahIM ISTadevapaNAnuM svarUpa batAve che. Ijharva eTale guNanA prakarSarUpa bhagavAna che mATe ISTa che, ane devatAveMca, eTale paramagati ne Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 6 ) prApta thavAthI deva che, Ane laI prathama ISTadevanI bhAvastavarUpa stuti kare che, vaye samAsena cezAM taruSTi mevata" A vAkayathI prekSAvAnAnI pravRtti nimitte pratyeAjanAdi traNanuM svarUpa batAvela che, kevI rIte, teA jaNAve che ke vacce kahIza yAga mitrAdi lakSaNa ceAgane, saMkSepavaDe vistArathI te pUrvanA mahAna AcAryAe utarAdhyayana sUtra tathA ceoganiNa yAdi graMthAmAM jaNAvela che. tadRSTibhedata- yAga STinA bhedathI. ahIM sakSepa vaDe yAganuM kathana karavuM te kartAnu' anaMtara prayAjana che, ane parapara prayeAjana kartAne nirvANa pada malavuM te che. graMthakartAnA Azaya zuddha heAvAthI tathA prANIonA hita khAtara teozrInI pravRtti hovAthI A pravRtti nirvANa sukha melavI ApavAmAM avayya bIja rUpa che, "samidhaiyaM" A graMthamAM kahevA lAyaka ceAganu svarUpa che, A abhISTa che, temaja zakaya paNa che, AthI anabhISTa tathA azakaya paNAnI zaMkA dUra karI.'"saMbaMdha" sAdhya sAdhana lakSaNu sabaMdha agara vAcya vAcaka bhA lakSaNa saMbaMdha prasiddhaja che. zabdarUpa graMtha vAcaka che, ane atha vAcya che. zreAtAone anaMtara prayAjana cAlu prakaraNa nA arthanA edha thA te, ane parapara prayAjana tA zrotAone paNa nirvANu sukha meLavavuM te che, prakaraNanA ane jANI yogya rIte yAga mArgImAM pravRtti karavAthI meAkSa maLI zake che, caiAga mAgamAM pravRtti karavI te. meAkSa melavavAmAM avadhya khIjarUpa che. khAlI na jAya evuM cAga pravRtti khIja che, A pramANe iSTadevane namaskAra karI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA prajanAdi kahIne cAlu prakaraNane upakAraka prAsaMgika bInA jaNAve che. 1 IcchAdi veganuM svarUpa batAve che. ihevecchAdiyogAnAM svarupamabhidhIyate / / yoginA mupakArAya vyaktaM yoga prasaMgataH // 2 // artha - gionA upakAra khAtara mitrAdi yoganA prasaMgane laI spaSTa rIte icchAga, zAstrAga, tathA sAmarthya veganuM svarUpa kahevAmAM Ave che. rA vivecana. A cAlu prakaraNamAM IcchAga, zAstroga, ane sAmarthya yogonuM svarUpa-lakSaNa kahevAmAM Ave che. zA mATe. uttara Ape che ke gionA upakAra khAtara, gio ahIM kula gio tathA pravRtta cakAgio levA, paraMtu niSpanna yogio ke jeo purNatAne pAmyA che teo na levA, kAraNake teone A yoganA graMthathI have phAyade nathI, pUrNatA meLavI cukyA hovAthI. A traNe prakAranA egionuM svarUpa AgaLa savistara jaNAvavAmAM Avela hovAthI ahIM jaNAvela nathI. ataH eva niSpanna giothI judA kulagio tathA pravRtta cakAgionA upakAre khAtara IcchAdi caganuM svarUpa kahevAmAM Ave che. AthI zuM upakAra thavAnuM che? uttara Ape che ke yoganA rahasyane samyaka prakAre jANe. A upakAra samajavo, kevI rIte kaheze, uttara. spaSTa rIte kahIzuM paNa aprastuta nahi kahIzuM. "jana saMgata': mitrAdi lakSaNa yoganA prasaMgane laI, Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8 ) prasaMga nAmanA zAstranI yuktithI AkarSAIne jaNAvIza.rA IcchAganuM svarUpa batAve che. kartumicchoH zrutArthasya jJAnino'pi pramAdataH // vikalo dharma yogo yaH sa icchAyoga ucyate // 3 // artha. AgamAnusAre anuSThAna kriyA karavAnI IcchAvALA jIjJAsu jJAnIne paNa pramAdathI dharmavyApAra karavAmAM khalanA thAya. kAlathI vikalatA thAya-phAraphera thAya tene icchAga kahevAmAM Ave che. kA vivecana. tathA prakAranA kSayopazama bhAvane laI koI eka mANasa dravyAdi pugalIka vastunI IcchA vagara dharmanA anupaThAna karavAnI IcchAvA chatAM, siddhAMtamAM kahela aneka tatvanI vAta jANatA chatAM, ane karavA lAyaka dhArmika anuSThAne sArI rIte samajatA chatAM, je kAle je dharmanuM anuSThAna karavAnuM hoya temAM phAraphera karI nAkhe, dRSTAMta tarIke pratikramaNa karatAM suryAsta samaye vaMditA sUtra AvavuM jove tenA badale pratikamaNanI zarUAta paNa thatI nathI. caityavaMdana karatAM arthanI vicAraNuM. tathA cittanI ekAgratA karavI che. te paNa pramAdane laI barobara thatI nathI. kSaye pazama bhAvanI vicitratAne laI pote ajJAni nathI paNa jJAni che. temaja dharmanA anuSThAnanA rahasyane jANanAra che. mAtra pramAda vikathAne laI je avasare je kriyA karavAnI che te kare nahi, prabhu pUjA karavAnA Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TAIme prabhupUjA kare nahi, gurUvaMdana karavAnA TAIme gurUvaMdana kare nahi, supAtradAna devAnA TAIme dAna de nahi, mAtra hRdayamAM IcchA prabaLa hoya paNa ALasa pramAdane laI karI zake nahi. athavA vikAle kare. tene IcchAga kahe che, A ega cothA guNaThANe hoya che. kevA zAstra veganuM svarUpa batAve che. zAstrayogastviha jJeyo yathAzaktya'pramAdinaH // zrAddhasya tIvabodhena vacasA'vikalastathA // 4 // artha. jJAnanA tIvra bedhane laI zaktine anusAre apramAdi evA zrAvakane zAstrAnusAre akhaMDa je dharmavyApAra tene zAstroga kahe che. jo vivecana, zAstra chepradhAna jene e je yoga te zAstraga che. apramAdi e zrAvaka zAstramAM je pramANe kahela che te pramANe dharmanA tamAma anuSThAne je kAle je karavAne zAstrakAroe pharamAvela che te teja pramANe kare che. vikathAdi pramAda jene jarA paNa nathI, temaja tathA prakAranA mohanA abhAvathI AtmAdi nirNaya jene cakkaza thaI cukela che, temaja tIvra bodhane laI AgaLa abAdhita egya samaye akhaMDa dharmAnupaThAna kare che. jyAre IcchA gamAM yathAyogya pravRttinI khAmI che, tyAre zAstrayogamAM yathA yogya pravRtti thAya che. temaja tyAga, vairAgya paNa vadhAre sAro hoya che, vicakSaNa manuSyoja aticAra deSane jANe che paNa bIjAo jANatA nathI. pA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) sAmarthya ceAganuM svarUpa batAve che. zAstra saMdarzitopAyastadatikrAntagocaraH || zaktayuddhe kA dvizeSeNa sAmarthyAranyo'yamuttamaH || 5 | azaktinA prAbalyapaNAthI vizeSa prakAre, zAstramAM AtmakalyANa mATe je je ceAganA rastAe batAvyA che, tene paNa ulaMghana karavAnA viSaya che jene tene sa ceAgamAM pradhAna evA sAma yAga kahe che. pA! vivecana. zAstramAM ceAganI siddhi mATe jeje upAyeA batAvyA che, te tamAma upAyAnA anubhavapUrvaka sAkSAtkAra karIne jeo ghaNA Agala vadhyA che tenu je uttameAttama dharmAnuSThAna tene sAmarthya ceAga kahe che, dRSTAMta tarIke tathA prakAranA saMghayaNanA abhAve tathA zrutajJAnanA abhAve jIna kalpAdi vigere je vastunA viccheda zAstramAM kahela che, te vastunA abhyAsa zaktinA prAbalyapaNAthI karavA jIna kalpAdinI tulanA karavI-pekaTIsa karavI. jeTale daraje ane teTale daraje zakti pheAravavI. tene sAmarthya ceAga kahe che. A yAga vilaMba vagara pradhAnaphla-meAkSa melavI ApavAmAM asAdhAraNa kAraNa che. !!pA! Aja vAtane samarthana kare che. siddhacAravyapada saMprAptihetubhedA na tatvataH // zAstrAdevAvagamyante sarvathaiveha yogibhiH // 6 // a. meAkSanI prApti mATe zAstra kAroe je je judA judA kAraNeA-mArgo matAvyA che. te vAstavIka rIte zAstrathI Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 11 ) sarva prakAre yAgIe! paNa jANI zakatA nathI, paNa anubhava gamya tA hAya che. !! vivecana. zAsrA tA dizA khatAve che, paNa pachI AgalanA mArga te potAnI meLe melavI levA jarUra che, zAstramAM mekSa meLavavA mATe samyakdana, jJAna, ane cAritrAdi anaMtA mArga batAvela che navapadanI pUjAmAM mahApAdhyAyajI zrImad yazovijayajI mahArAja jaNAve che ke "ceALa asahya ninayara dyA navapara mukhya te nALA re sArAMza ke, mekSa melavavA mATe asakhya sAdhanA che, paNa te badhA zAstrathI mekiMga purUSa! paNa sarva prakAre jANI zakatA nathI, svAnubhavadvArA tA niSpanna cekiMgae jANI zake che, A vAtane dRSTAMtta ApI samajAve che ke, nagaramAM praveza karavA mATe eka daravAjo hAtA nathI paNa aneka daravAjA tathA khArIA hAya che. jene je IcchAmAM Ave te daravAjethI nagaramAM AvI zake che. tenA mATe pratibaMdha hAtA nathI, te pramANe meAkSarUpa nagaramAM praveza karavA mATe ekAdasAdhana heAtu nathI. paNa asaMkhyAta ke anaMtA sAdhano hAya che, A badhA anatA sAdhanAnA ullekha zAstramAM kevI rIte hAI zake, zAstra te mAtra dizA batAve che. ekAda sAdhana pakaDI AgaLa vadhavA prayatna kara! te AgalanA mArga ApeAApa svAnubhava siddha jaNAi Ave che. zAstrathI tamAma sAdhanA jANavAmAM doSa batAve che. sarvathA tatparicchedAt sAkSAtkAritvayogataH || tatsarvajJatvasaM siddhestadAsiddhipadAptitaH // 7 // Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) artha. zAstrathI sarva prakAre mokSa prAptinA tamAma mArgone sAkSAt kAra thAya te teja vakhate sarvajJa paNAnI prApti thavA sAthe siddhipada-mekSapadanI prApti paNa thavI je chA vivecana. zAstrI dizA batAvanAra hovAthI zAstradvArA mekSanA anaMtA sAdhano-mArgo jANI zakAya nahi ane jANavAmAM Ave to chetArUpa gione svAnubhavasiddha tamAma mArgo sAkSAtkAra thavAthI zAstra sAMbhaLavA nA TAImeja sarvajJapaNAnI siddhi sAthe muktipadanI prApti paNa thAya. arthAt ayogikevalinI dazA prApta thAya, paNa tema thatuM nathI. zA vAdi A vAtane ISTa gaNe che. tene uttara de che. na caitadevaM yattasmAt prAtibhajJAnasaMgataH // sAmarthya yogo'vAcyosti sarvajJatvAdisAdhanam // 8 // artha. jema tamoe kaheluM tema banatuM to nathI mATe prAtijJAna yukta A sAmarthya nAmane coga sarvajJa paNAne prApta karAvanAra giothI paNa zabda dvArA jenuM varNana paNa thaI zake nahi e A sAmarthya nAmane roga che. mATe vivecana. upara je bInA kahevAmAM AvI te pramANe banatuM te nathI. zAstrathI agikevalitvanuM jJAna thayA chatAM paNa siddhi-mukti malatI to nathI. jo Ama che te prAtija jJAna saMyukta A sAmarthya ega cokkaza sarvajJa Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 17 ) paNAne prApti karI Ape che, A yoga prApta thatA AtmasvarUpe pragaTa thatA jarApaNa vAra lAgati nathI, A pratibhA jJAnane mArgAnusAri-kevalajJAnane anusaranAra prakRSTa uhAjJAna-mAnasikatAdaza jJAna kahe che. sAmarthya che pradhAna jemAM e vega te sAmarthyayega, arthAt kSepaka zreNigata uttama dharmavyApAra. ke je giothI paNa avAcya cheakathanIya che, jenuM svarUpa zabdadvArA varNana paNa karI zakAya nahi, paNa svAnubhavagamya che. A sAmaga -dharmavyApAra vilaMba vagara kevalajJAna Ape che. ahIM vAdizaMkA kare che. prAtijajJAna che te zrutajJAna che. ane ema nahi mAno to zAstramAM pAMca jJAna kahela che tenA cha jJAna thaze, temaja prAtijajJAnane kevalajJAna paNa kahI zakAya nahi, kAraNake kevalajJAna to sAmarthya yoganuM kArya che. A vegamAM pravRtti karavAthI kevalajJAna Agala upara prApta thAya che, mATe pratibhajJAnane zrutajJAnanI aMdara praveza karAve, je zrutajJAnanI aMdara pratibhA jJAnane samAveza thAya te pachI mokSa prAptinA je je kAraNe che te dhRtajJAna rUpazAstrathIja jaNAya che ema cekasa thayuM. Ano khulAse Ape che ke prAtijJAna che te zrutajJAna nathI. temaja kevalajJAna paNa nathI. temaja pAMca jJAnathI judu jJAna paNa nathI, jema arUNodaya. A arUNodaya che tene rAtri na kahI zakAya, tema divasa paNa na kahI zakAya, temaja rAtridivasathI atirikta vastu che tema paNa na kahI zakAya, paraMtu sUryodaya thayA pahelAnI eka avasthA arUNodaya Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 14 ) che tema kahI zakAya. te pramANe pratibhA jJAnane zrutajJAna tathA kevalajJAna paNa kahI zakAya nahi. kAraNake sAmarthya ega kAle kSapakazreNita hovAthI utkRSTa kSaye pazama bhAvane laI zrutajJAnI tarIke vAstavIka vyavahAra thaI zake nahi, mATe zrutajJAna na kahevAya, temaja kSacoparAmika jJAna hovAthI tamAma dravya paryAyane nahi jANavAthI kevalajJAna paNa kahevAya nahi, mATe A pratibhA jJAnane arUNodayanI mAphaka kevalajJAna prApta thayA pahelAnI dazA kahe che. A jJAnane bIjAo tArakanirIkSaNajJAna zabdathI lAve che, mATe tene prAtijJAna kahevAmAM deSa nathI. meTA sAmarthya nA bheda kahe che. dvidhAyaM dharmasaMnyAsayogasaMnyAsasaMjJitaH / / kSAyopazamikAdharmA yogAH kAyAdikarma tu // 9 // artha. A sAmarthya ceganA be prakAra che-be bheda che. dharmasaMnyAsa sAmaga ane egasaMnyAsasAmarthya ga, kSaye pazamika bhAvathI utpanna thaelA kSamA, Arjava, namratA, vigere dharmo che. kAyAdi vyApAra kAyetsarga karavA vigere A cage che. palA vivecana. kevala jJAnarUpa suryodaya thayA pahelAnA pratibhajJAna vAle tIvra tatva badhathI ghaNe Agala vadhele e apramatta saMyati jyAre AThamA guNaThANe kSepaka zreNi mAMDe che tyAre dharmasaMnyAsa nAmano sAmayogane prathama bheda prApta thAya che. A yuganI aMdara kSapazama bhAvathI utpanna thaelA kSamAdika daza prakAranA dharmono Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 15 ) nAza thAya che, ane kSAyika bhAvanA kSamAdika daza prakAranA dharmo pragaTa thayA che. A dharmasaMnyAsa vega chaThA guNaThANAthI zarU thAya che, ane teramA guNaThANA sudhi pahoMce che, paNa tAtvika-kharekhara dharmasaMnyAsayega AThamAM guNaThANAthI kSapakazreNi mAMDe tyAre zarU thAya che, ane pariNAme kevala jJAna prApta karAvI de che, kevalajJAna prApta thayA pachI lopazama bhAvanA kSamAdika dharmo, tathA matyAdi cAra jJAna cAlyA jAya che, ane kSAyika bhAvanA kSamAdika daza dharmo tathA kevalajJAnAdika prApta thAya che, yoga saMnyAsa nAmane sAmarthya yuga teramAM guNaThANAnA aMte mokSa javAnA TAIme jyAre zailezikaraNa kare che. tyArapachI caudamAM guNaThANe A roga hoya che. A cegamAM mana vacana ane kAyAnA vyApArano paNa nAza thAya che. Aja bInA AgaLanA lekamAM jaNAvavAmAM Ave che. lAlA A baMne yoge je guNaThANe hoya che te kahe che. dvitIyA'pUrvakaraNe prathamastAviko bhavet // AyojyakaraNAvaM dvitIya ititadvidaH // 10 // artha. prathamatAttvika dharma saMnyAsa nAmane sAma ga AThamAM guNaThANe bIjIvAranA apUrvakaraNamAhoya che. ane yogasaMnyAsa nAmane sAmANyaga teramA guNaThAnAM aMte zelezi karaNa kare che, tyAra pachI caudame guNaThANe A vega hoya che ema meMgasaMnyAsa nAmanA sAmarthya yoganA jANakAro jaNAve che. 10 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 16 ) vivecana. ahIM bIjuM apUrvakaraNa grahaNa karavAthI graMthibhedanuM kAraNabhUta prathama apUrvakaraNane niSedha karavA dvitIya zabda grahaNa karela che, kAraNa ke prathama apUrva karaNamAM sAmarthya yoga hoto nathI. apUrva karaNa eTale AtmAne apUrva zubha adhyavasAya-pariNAma. A anAdi apArasaMsAramAM rakhaDatA AjIvane dharmanA sArA anuSThAne karatAM pahelA kayAre paNa nahi Ave evo AtmAne apUrva adhyavasAya-pariNAma utpanna tha tenuM nAma apUrva koNa che, A apUrva karaNanuM phala rAgadveSarUpI gADha gAMTha che tene cheda kare te che, ane A graMthi chedanuM phala samyaka darzananI prApti thavI te che, ane A samyaka darzanathI satya vastu samajAya che-jaDatanyanuM jJAna thAya che. samyakrazana eTale pramAdiliMgavAlo zuddha AtmAno pariNAma. A bInA zAstramAM kahela che ke, ApaNAmAM samyakTazana che ke nahi te jANavAne samyakatvanA pAMca lakSaNe batAvyA che, A lakSaNe ApaNAmAM hoya te jANavuM je ApaNAmAM samyakatva che. ane A lakSaNe na hoya to te meLavavA prayatna kare. prazama, saMvega, nirveda, anukaMpA, ane AstikayatA, A pAMca lakSaNathI samyakatva abhivyakta-pragaTa thAya che-ApaNAmAM samyakatva che ke nahi tenI khAtrI thAya che. tatvArtha zraddhAne samyakatva kahe che, A samyakatvanA pAMca lakSaNone anukrama prAdhAnyatAne anusare che, ane eka pachI ekane lAbha thAya che. prazama. samabhAva hoya toja mekSanI abhilASArUpa saMvega thAya che. ane saMvega hoyateja saMsAra upara Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 17 ). udAsInavRtti rUpanirveda thAya che, vairAgya Ave che, ane nirveda hoya toja duHkhI jIvo upara dayA ciMtavavArUpa anukaMpA thAya che. ane anukaMpA hoya to ja prabhunA vacana upara zraddhA besavArUpa AstiyatA prApta thAya che. pUrvAnupUrvI asuMdara che, pazcAnupUrvI suMdara che, AstikyatA hoya te anukaMpAdi bIjA hoya che, Ama zAstranA jANakAra kahe che. samyakTazana prApta thayA pachI kamanI je sthiti bAkI rahela che temAMthI saMkhyAtA sAgaropama jeTalI karmanI sthitino kSaya thavAthI bIjA apUrva karaNamAM prathama tAtvika dharmasaMnyAsa nAmane sAmarthya yoga prApta thAya che, A apramatta saMcati jyAre AThamAM guNaThANe kSapakazreNi mAMDe che tyAre A dharmasaMnyAsa ga hoya che, A vakhate Atma phuraNA tIvra thAya che. parapariNati thatI nathI, A ati suMdara dazAne jJAnIo paNa varNavI zake nahi. yathAkhyAta cAritranI prApti thAya che. A ati utkRSTa cAritra tathA jJAna dazAmAM vartatAM ghana ghAti karmano ekadama nAza thAya che, ane kevaLa jJAna prApta thatA pazama bhAvanA je kSamAdika daza prakAranA dharmo tathA matyAdi jJAna hatA tenI ahiM nivRtti thAya che. ane kSAyika bhAvanA kSamAdika dharmo tathA jJAne prApta thAya che. A tAtvika dharmasaMnyAsa yoga che. paNa atAtvika dharmasaMnyAsayoga chaThA guNa ThANe pravajyA aMgIkAra karatI vakhate hoya che. sAvadya pravRtti lakSaNa prabhu pUjAdidharmanI nivRtti rUpa pravajyA jJAnanI prApti rUpa che. A bhAgavatI pravajyAno adhikArI saMsArathI je 2. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 18 ) virakta thayela hoya teja adhikArI che. zAstramAM kahyuM che ke, dikSAne lAyaka A ja gaNyA che ke je 1 Arya dezamAM utpanna thaye haya, 2 viziSTa jAti ane kula vALe hoya, 3 jenA karma rUpI maLe kSINa prAya thaI gayA che e nirmaLa buddhi vALa hoya, je pitAnA manamAM vicAratA hoya ke manuSya bhava dulabha che, 5 janma maraNa nimitta mAtra che-sarva sAdhAraNa che. da dhana saMpatti caMcala che, 7 viSaye duHkhanA hetu che. 8 saMyoga mAtrano viyegamAM aMta Ave che, 9 pratikSaNe maraNa thayA kare che. 10 bhegono vipAka atibhayaMkara che, 11 AvA AvA suMdara vicAre je prANuM karato hoya ane evA vicArathI je saMsAramAM virakta raheto hoya, 12 jenA kaSAye ghaNuM pAtaLA paDI gayA hoya, 13 jene hAsya vigere a5 hoya, 14 je upakArane jANakAra hoya, 15 je vinayavAna hoya, 16 je pravajyA grahaNa karavA pahelA paNa rAjA pradhAna ane nagara vAsI lokomAM bahu mAna pAmela hoya, 17 keIno droha karanAra na hoya, 18 paranuM kalyANa karanAra hoya, 19 zrAddha guNa saMpanna hoya, 20 AcAryanA paricayamAM AvyuM hoya, unnatti kAmamAM je AgaLa vadhela hoya teja mANasa pravajyAne-dikSAne lAyaka gaNAya che. ane teja vAstavika rIte dharma saMnyAsavAn thaI zake che. kAraNake ahIM jJAna ganI prApti thAya che. AvA guNavALuM prANI na hoya te jJAnayegane ArAdhI zakto nathI, ane je AvA guNavALa hoya che te jJAna yogane ArAdhato nathI ema Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19) paNa bane nahi ema vicAravuM. sarvajJanuM vacana te Agama che, A bInA AgamamAM nirUpita che." "mokA , phudI" dharma saMnyAsa tAvika vega kahyA pachI have saMnyAsa nAmane sAmarthya pega batAvatA kahe che ke, kevala jJAnanA upayogathI tathA aciMtya vIrya zakti vaDe te te prakAranA te te kAlamAM kSaya karavA gya bhopagrAhi karmane tathA prakAre kSaya karavA prayatna karavo. AnuM nAma zalezI karaNa athavA Aja kAraNa che. sArAMza e che ke temAM guNaThANAnA aMte zelezI karaNa karavAnI zarUAta karatAM caudanA guNaThANe A zazI karaNanI kriyAthI mana, vacana ane kAyAnA yoganuM rUMdhana karatAM cAra adhAtikarmo bAkI rahyA hatAM tene nAza thAya che, zelezI avasthAnuM A phala che. cAra dhAti karmo pahelA kSaya thayA hatA, ane A zailezI karaNathI bIjA cAra aghAti kama kSaya thavAthI tarataja paramapadane-siddhigatine prApta thAya che. siddhi gatimAM Atma svarUpa, paramati rUpa saccidAnaMda svarUpamAM lina thAya che. janmajarA Adhi vyAdhi ane upAdhi have teone hotA nathI. kama bIja sarvathA dagdha thavAthI bhavAMkura have utpanna thato nathI. A AThamI parAdaSTinuM aMtima phala che. A bIje ga saMnyAsa nAmane sAmarthya yoga zailezI karaNa avasthAmAM thAya che ema tenA jANakAra gio jaNAve che, A tamAma bInA AgamathI siddha che. A vAtane sAbIta karavA prAcIna siddhAMtanI gAthAo batAve che "yathA pravRtti karaNa, apUrva karaNa, ane anivRtti karaNa, A traNe karaNe bhavya jIvone Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 20 ) hoya che. abhavya jIne prathama yathApravRtti karaNa mAtra hoya che. karaNa eTale eka jAtane AtmAne pariNAma nA jyAM graMthi che tyAM paheluM kAraNa hoya che, graMthino chedakaratAM bIjuM kAraNa prApta thAya che. anivRtti karaNathI A jIva samyaka darzana melave che. mArA dukhe karI toDIza kAya, barasaTha gADha, ane gupta evI lAkaDAnI gAMThanI mAphaka jIvane karmathI utpanna thaele gADha rAgadveSane pariNAma tene graMthi kahe che. mArA A graMthine bheda thayA pahelAM AjIva mithyAtvi hato. paNa graMthine bheda thaye chate samyaka jJAna vAle bane che. thoDuM paNa jJAna ghaNuM sAruM che ane kharekhara asaMhanuM kAraNa thAya che. samyakatva prApta thayA pachI je karmanI sthiti bAkI rahI che. temAM thI be palyopamathI nava palyopama jeTalI karmanI sthiti ne ochI kare che tyAre deza virati zrAvakapaNuM prApta thAya che, tyAra pachI cAritra, upazamazreNI, tathA kSapakazreNuM prApta thavAmAM anukrame saMkhyAtA sAgaropama jeTalI karmanI sthitine khapAve tyAre prathama cAritra prApta thAya che. te pachI teTalI karmanI sthitine khapAve eTale upazamaNi prApta thAya che ane te pachI teTalIja karmanI sthitine khapAve tyAre kSapakazreNi prApta thAya che. A pramANe lezathI siddhAMta gAthAno sArAMza jaNAvyuM. chellA zailezI karaNa pachI bIje ga batAve che. atastvayogo yogAnAM yogaH paramudAhRtaH // mokSayojanabhAvena sarvasaMnyAsalakSaNaH // 11 // Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 21 ). artha. zelezI avasthAmAM yogane abhAva thavAthI mitrAdi ATha dRSTirUpa yogenI madhyamAM agarUpI A coga saMnyAsa nAmane coga ghaNo ja utkRSTa che. kAraNake A AtmAne mokSanI sAthe joDI denAra hovAthI kAyAdi sarva gana jemAM saMnyAsa-abhAva thavAthI A vegane sarva saMnyAsa lakSaNa yoga kahe che. 11 vivecana. AThadaSTimAMparAnAmanI AThamI dRSTi prApta thatA A saMnyAsanAmane sAmarthya yoga zailezI karaNa avasthAmAM mana vacana ane kAyAnA vyApArane sarvathA abhAva thatA prApta thAya che. A roga sarva rogamAM uttama che. kAraNake AtmAne mokSanI sAthe joDI devAnelAyakautkRSTadharmAnuSThAnarUpaA yoga saMnyAsa nAmane sAmarthya ga che. ahIM kSapazamabhAvanA dhamadharmAdi vigerene kSaya thAya che. A pramANe IcchAdi traNa ceganuM svarUpa jaNAvIne cAlatI bInA have jaNAve che. 11aaaa etatrayamanAzritya vizeSeNaitadudbhavAH // yogadagya ne paNa sAmAnyataraju tAH 22 . artha. IcchAdi traNa yogane vizeSe karI Azraya lIdhA vagara. paraMtu A traNa gathIja utpanna thaelI cega daSTie kahevAmAM Ave che. AgadaSTie sAmAnya prakAre ATha che. 1rA vivecana. IcchAga, zAstroga, ane sAmANyuM Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ) cAMganuM svarUpa prathama kahI AvyA chIe. A traNa rogano Azraya lIdhA vagara. paraMtu e cegathI utpanna thaelI A daSTi che. A daSTie sAmAnya prakAre ATha che. IcchAdi traNa ganuM svarUpa pUrNa thAya che, have ATha daSTinuM svarUpa zarU thAya che. mArA ATha dRSTinA nAme jaNAve che. mitrA tArA balA dIpA sthirA kAntA prabhA parA // nAmAni yogadRSTinAM lakSaNaM ca nibodhata // 13 // atha-mitrA, tArA, balA, dIprA, sthira, kAntA, prabhA ane parA A yathArtha nAmavAlI gadaSTie che, jenuM lakSaNa have kahevAmAM Ave che te tame sAMbhaLe 13 ' vivecana. mitranI mAphaka mitrA, sarva jIva upara mitra bhAvanA rAkhanAra mitrA, tArAnI mAphaka tArA. jenAmAM AMkhanI tArAnI mAphaka Atma prakAza koIpaNa pragaTa che te tArA vigere yathArtha anvaya nAmavAlI A ATha gadaSTi che. A ATha cagadaSTionuM lakSaNa Agala kahevAmAM Ave che. te tame sAMbhaLo. ahIM yogadRSTi nAma ApavAthI AgaLa batAvavAmAM AvatI oghadRSTine vyava cheda-niSedha karyo jANa. A eghadRSTi che te vAstavika daSTi nathI. kAraNake oghadRSTithI je je dharmanA anuSThAno karavAmAM Ave che te barAbara phalane ApatA nathI. paNa gadaSTithI je je kriyA karavAmAM Ave che. te uttama phalane Ape che Aja bInA ahIM jaNAvavAmAM Ave che. 13 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23) prathama oghadaSTi batAve che. sameghA'megharAvyAdau sagrahAdyarbhakAdivat // oghadRSTi rihajJeyA mithyAdRSTItarAzrayA // 14 / / artha. jJAnAvaraNIyAdi karmanA kSayopazamanI vicitratAne laI nAnA prakAranI oghadaSTi-sAmAnya daSTi che, A vAtane daSTAMta ApI samajAve che. eka varasAdavALI rAtri, eka varasAda vagaranI rAtri, Adi zabdathI eka varasAda vAle divasa, ane eka varasAda vagarano divasa, eka bhUtAdi graho jene vaLagela che e bALaka ane Adi zabdathI eka bhUtAdi graho jene nathI vaLage e bALaka, eka timIrAdi doSavALA mizrAdaSTi ane eka timIrAdi doSa vagarane mithyASTi A vigerene ke eka dRzya vastu jovAmAM jema taratamatA paDI jAya che, te vastu saMbaMdhI baMdha thavAmAM paNa jema ghaNo phAraphera jovAmAM Ave che, tenA jevI A oghadRSTi che, oghadRSTi eTale sAmAnya darzana, samajaNa vagaranA jeje dharmAnuSThAna karavA te badhA oghadRSTimAM dAkhala thAya che. 14 vivecana. oghadaSTi eTale jana samuhanI sAmAnya daSTi. bhavAbhinaMdi jIva saMbaMdhI. vicAra ke samajaNa karyA vagara gatAnagatika nyAye vaDilanA dharmane anusaravuM; bahuM jana saMmata evA dharmanA anuyAyI thavuM te, pitAnI buddhine upayoga na karo AnuM nAma oghadRSTi che. jJAna varaNAdi karmanI vicitratAne laI A dRSTi nAnA prakA Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 24 ) ranI che, dRSTAMtathI A vAta samajAve che ke eka meghavAlI rAtri. ane eka megha vagaranI rAtri. AdizabdathI eka meghavALe divasa ane eka megha vagaranA divasa, eka grahAdi doSavAle mAlaka ane AdizabdathI eka grahAdi doSa vagarane bALaka, temaja eka bALaka ane eka vRddha, yuvAna, tenI dRSTimAM dazanamAM phera paDaze. AdhASTi-sAmAnya dana-bhavAbhinaMda jIvavaSaya vAlI eghadiSTa samajavI, kAca-timIra rAgathI uparata thaI che STi jenI evA mithyAdaSTi tathA bIjo anuparata dRSTivALA mithyAdRSTi. A akSarA jaNAvyA, bhAvAtha have jaNAve che. meghavALI rAtrimAM eka dRSTi. kiMcit mAtra vastune grahaNa kare che. bIjI STi megha vagaranI rAtrimAM jarA vadhAre vastune grahaNa kare che. medhavALA divase ane megha vagaranA divase je che bedha kare che temAM taratamattA rahela che. temaja graMthila-bhUtAdigrahavAlI STi tathA bhUtAdiMgraha vagaranAnI dRSTi, A anemAM paNa vizeSatA rahela che cittavibhramAdvi bhedane laI, temaja AlakanI dRSTi ane yuvAna vRddhanISTi, valI eka viveki mANasanI dRSTi ane vavekI mANasanI dRSTi, temaja kAcAditimIra rAgathI jenA leAcanA hAi gayAche evA mithyAdRSTinI dRSTi. ane jenA lAcanA rAgathI nathI huNAyA evA mithyAdaSTinI che. A badhAnI dRSTi. dRSTimAM kAI eka vastu jovAmAM jevI rIte taratamatA upAdhine laI paDe che. tevI rIte paraleAka sabadhI phAi paNa eka padArthanA nirNayamAM kSayeApazamanI vicitratAne laI judA judA prakAra jJAnabheda-abhiprAyA paDe che. A Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 25 ) jJAnabheda-sahaNa bhedakAraNIka mitrAdi cAra daSTimAM paraspara bheda paDe che athavA dazanomAM paraspara bheda paDe che. ema gAcAryo jaNAve che. rAgadveSanI graMthIne jeoe toDI nAkhela che evA sthirAdi daSTivAlA gio-mahAtmAonI aMdara AvA sahaNabhede kadi paDatA nathI. kAraNake teo naya bhedanA svarUpane barobara jANatA hovAthI dareka darzananA abhiprAyone sArI peThe samajI zake che. kAraNake dazane che te jaina darzananA aMge che, jana dazana che te samudra samAna che. temAM dareka darzana rUpI nadIo AvIne maLe che. AvA bedhane laI A yogiomAM ukta bhede paDatA nathI. sirAdi daSTivALA mAhAtmAenI pravRtti paranA bhalA mATe hoya che. vaLI teomAM zuddha bodhane laI Agraha jarA paNa hoto nathI, niraMtara maitrI, pramoda, karUNA ane mAdhyastha bhAvanAne bhAvatA hovAthI gaMbhIra ane udAra AzayavALA hoya che, temaja dareka ane saMjIvanI cAri caranAra baLadanA dehAMtathI madhyastha upadeza ApI Agala vadhAre che. cArisaMjIvanI daSTAMta. jaina dharmane svikAra karyA pahelA ekavAra kumArapAla rAjAe gurUvarya zrI hemacaMdrAcArya mahArAjazrIne karyo dharma uttama che, e prazna karyo. AnA uttaramAM gurUzrIe cArisaMjIvanInuM daSTAMta ApyuM. rAjanuM eka strIe potAnA patine vaza karavA eka parivrAjakA pAsethI vazIkaraNa cUrNa meLavI potAnA patine bhejanamAM nAkhI khavarAvyuM. karma Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ( ra6 ) saMge cUrNa ekanA badale bIjuM bhulathI malyuM. vaza karavAnA badale te baLada banI gayo. potAnA patine baLada banela jANI strIne ghaNo pazcAtApa thaye. pitAnuM peTa bharavuM, ane baLadanuM paNa peTa bharavuM te baMne pitAnA upara AvI paDavAthI savAramAM nIraMtara baLadane cAravA pite laI jAya che, eka jhADa nIce besI tyAM baLadane cAre che, ane pote potAnA karelA gunhA badala prabhunI pAse mAphI mAgatA rUdana kare che. eka vakhata eka vidyAdharanuM vimAna tyAM thaIne cAlyuM jAya che, A vimAnamAM vidyAdharanI strI hatI teNe A strInA rUdananuM kAraNa puchayuM. vidyAre prajJapti vidyAdvArA rUdananuM kAraNa jANI uttara Apyoke pitAnA patine vaza karavAnA cUrNane phAraphera thavAthI baLada banI gayo. A kAraNathI A strI rUdana kare che, vidyAdharanI strIe prazna karyo ke evo koI upAya che ke asala sthitimAM pAcho A mANasa AvI jAya ? vidyAdhare uttara Ape ke A jhADa nIce saMjIvanI nAmanI oSadhI che je te tenA khAvAmAM Ave te tarataja asala sthitimAM AvI jAya. A vAta nIce rahelI strI e sAMbhaLI, paNa saMjIvanI auSadhI kaI te te jANatI na hovAthI jhADa nIcenI tamAma vanaspati toDIne baLada nA mukhamAM ApI, aMdara pelI saMjIvanI oSadhI paNa AvI javAthI tarata ja te purUSa rUpe banI gaye. A daSTAMta ApI AcArya zrI kumArapALa rAjAne jaNAve che ke rAjana huM tamane kahIza ke A dharma satya che ane AtmakalyANa Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 7 ) karanAra che. paNa te vAta hamaNA tamArA hRdayamAM utaraze nahi, hAla tame tamAma dharmanuM sevana kare ema karatAM A dharmonI aMdara saMjIvanI auSadhanI mAphaka uttama dharma prApta thaI jaze. A pramANe gurUzrIe madhyastha upadeza ApI Akhare kumArapALa rAjAne satyadharmanI prApti karAvI ApI, mahAna purUSe dezakALa kSetra sabhA vigere tapAsIne jevI rIte sAmAne lAbha thAya te pramANe upadeza Ape che. prasaMga vaDe sa. prakRta kahIe chIe. prakRta mitrAdi bhedathI judI judI yoga daSTie ATha che. 14mA ATha dRSTinuM svarUpa daSTAMtathI jaNAve che. tRNagomayakASThAgnikaNadIpaprabhopamA / / ratnatArAkacaMdrAbhAH sadRSTeTeSTiraSTadhA // 15 // artha. tRNAdi agninA kaNanI upamAvALI draSTi vALA gionI daSTi ATha prakAre che. tRNa, chANa, ane kASTanI agninA kaNanI upamAvalI pahelI mitrAdi traNa daSTio che. dIpa prabhAnI upamAvalI thI dIprAdaSTi che, ratna. tArA, sUrya ane caMdra kAMtinI upamA vAlI sthirAdi cAra daSTio che. uparA vivecana. ahIMcAlu daSTine be tRNAdi agninA kaNanA udAharaNathI sarakhApaNuM batAve che. sAmAnya prakAre saddaSTivAlA gionI daSTi-baMdha ATha prakAre che. tathA vidha prakAza mAtranI sAthe sarakhApaNuM levAnuM che. te batAve che. 1 mitrA dRSTinI aMdara bodha tRNAgninA kaNa kaNanA udAharaNInI daSTi-bodha AvavAnuM che. te Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 28 ) jevo che. vAstavika pitAnA kAryane karanAra thato nathI. jarUrInA vakhata sudhI alpazaktivALo hovAthI baMdha TakI zakatuM nathI. suMdara smRtinA bIja bhUtasArA saMskAra nahi paDavAthI. Ane laI devagurU vaMdana vigeremAM vikalatA Ave che. bhAvathI vaMdanAdi kArya karI zakato nathI. 2 tArAdaSTimAM bAdha chANAnI agninA kaNa je che. pahelA karatAM jarA adhika kharo paNa kharA avasare bodha bujhAI jAya che. vAstavika rIte vadhAre vakhata TakI zake evA vIryane ahIM abhAva che. Ane laI koI pUjAdi sAruM kArya karavA taiyAra thatAM prathamanI smRti sArI na hovAthI te kArya karI zakato nathI. 3 balAdaSTimAM kASTAzinA kaNanI je bedha che. AnI aMdara pahelA be karatAM jarA vadhAre bedha che. pahelA bene bodha AmAM Ave che. Ane laI AmAM vIrya zakti jarA vadhAre che. smRti paNa AmAM jarA sArI hoya che. Ane laI prabhu pUjAdisArA kAryo karavAmAM prIti thAya che. ane prayatna jarApaNa kare che. A dIptI dRSTimAM bodha dIvAnI prabhA jevo che. pahelA karatA ghaNuM vadhAre che. kAraNa ke AmAM pahelAnA traNa baMdha AvI jAya che. Ane laI AmAM vIrya zakti vadhAre hoya che. temaja kArya karavAnA TAIme AmAM smRti ghaNI sArI hovAthI dravyathI tathA bhAvathI deva pUjA gurU bhakti vigere kAryo karavAmAM. tathA karmabaMdhana vigere kAryomAM bIjAonA karatA A daSTivALAnI pRvRtti samajaNapUrvakanI hovAthI judI paDe che. ahIM ja prathama guNa sthAnakanI utkRSTatA prApta thAya che. zAstrakAre Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 9 ) e vaktamithyAtvarUpa guNane AzrivyavahAra rAzivALA jIvone prathama mithyAtva guNasthAnaka kahela che. te sAmAnya prakAre jANavuM, bAkI vAstavika rIte prathama guNasthAnaka utkRSTa A ceAthI daSTimAM Ave tyAre prApta thAya che. zrAvakanA kulamAM janma thavAthI. ke sAdhuno veSa paheravAthI cothuM pAMcamuM ke chaThuM guNa sthAnaka AvI jatuM nathI. AgaLa upara A daSTionuM svarUpa jaNAvavAmAM Avaze tyAre ApaNane khabara paDaze ke keTalI hade chava AgaLa vadhe che. tyAre tene prathama guNaThANuM maLe che. cothuM guNaThANuM ane pAMcamuM chaThuM vigere guNaThANuM prApta karavA keTalI hada sudhI guNa prApta karavA paDe che te have batAvavAmAM Avaze. sthirAdaSTito jeo rAgadveSa rUpI karmanI gAMThane bhede che tene hoya che ahIM samyakatvanI prApti thAya che. ahIM baMdha ratnanI kAMti jevo cIrasthAI pariNAme apratipAtI. pravardhamAna. vinAza rahita bIjAne paritApa karanAra nahi. saMtoSane ApanAra. prAce karI cittanI ekAgratAne karanAra ratnanI kAMti jema sthira che. hadayamAM thaela Atmati prakAza ratnanI kAMti mAphaka. te kadI javAno nathI. sArAkAryomAM pravRtti ghaNI prItithI samajaNa pUrvaka kare che. asat pravRtti karato nathI. 6 kAMtA dRSTimAM badhA tArAnI kAMti je che ratnanI kAMtino prakAza amuka hada sudhI hoya che. AkAzamAM rahelA tArAono prakAza ghaNuM dUra sudhi jAya che. sthirA karatA A daSTimAM bodha ghaNe bhAre hoya che. sthira ane Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ). zAMta pravRtti hovAthI dharmAnuSThAnamAM aticAra paNa lagADato nathI. zuddha upagapUrvaka pramAda rahitapaNe vastu levA mukavAmAM zuddha pravRtti pradhAna gaMbhIra ane udAra AzayavAnuM anuSThAna kare che. 7 prabhA dRSTimAM sUryanA prakAza jevo bedha hoya che. niraMtara AtmadhyAnamAM lina rahe che. prAkari A dRSTImAM saMka95 vikala5-ADAavaLA vicAro hatA nathI, prathama sArasukha AtmasvarUpamAM paramazAMti sukhane anubhava kare che. samAdhinA zAstrAthI anya zAstra have nakAmA jaNAya che. samAdhimAM lina rahevuM eja dharmAnuSThAna che, teonI samIpamAM svabhAvika veravALA jInA vaire nAza pAme che, je upara mahA anugrahane karanArA hoya che. ziSya upara ucitatAne sAcavanArA hoya che. je kriyA kare che te avaMdhya phala vAlI hoya che. 8 para daSTimAM caMdramAnI caMdrikA nA je sUkSma bodha hoya che. niraMtara AtmasvarUpamAM ramaNatA karavArUpa dhyAnamAM lina rahe che, tathA vikalpa rahita hoya che. Ane laI parama sukhano anubhava kare che. vRkSa upara caDelAne pharI caDavA jarUra rahetI nathI, te pramANe A dRSTimAM vartatA jIvane pratikamaNAdi anuSThAno nI jarUra rahetI nathI. paraMtu bhavyatAne anusAre paropakAra tathA pahelAnI mAphaka avaMdhya kriyA hoya che, A pramANe sAmAnya rIte saddaSTi ATha prakAre batAvI. ahIM vAdi zaMkA kare che ke graMthine bhede tyAre sad daSTi-samyaka dRSTi kahI zakAya. paNa graMthine bhedato mitrAdi dRSTimAM te nathI. dIprAdaSTinA uttara kAlamAM sthirAdi cAra dRSTimAM thAya Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (31 ) che, te pachI saddaSTi vALA jIvoni daSTi ATha prakAre che te kevI rIte samajavuM, ahIM zAstrakAra uttara Ape che ke mitrAdi cAra daSTi paNa sad daSTi che, kAraNake sthirA di cAra dRSTi prApta karavAmAM A cAra mitrAdi daSTi che te avaMdhya kAraNa che. A cAra dRSTi hoya toja avazya karI bIjI cAra sthirAdi daSTi prApta thAya che, prathamanI cAra dRSTi kAraNa che ane pAchaLanI cAra dRSTi che te kArya cheAthI A prathamanI cAra daSTine sad dRSTi kahe che. AvatAne daSTAMta ApI samajAve che. varSolaka-cunacunA-sArAmAM sArI sAkara utpanna karavI hoya to prathama selaDI, selaDI rasa, gaLanI rasI, ane goLanI jarUra paDe che. prathamanI cAra daSTi A zelaDI vigerenA jevI che. A zelaDImAMthI prathama rasa nIkaLe che, temAMthI goLanI rasI thAya che. ane te goLanI rasImAMthI geLa thAya che. A gALamAMthI khAMDa thAya che, khAMDamAMthI sAkara thAya che, ane sAkaramAMthI malhAMDa thAya che. ane matsyAMDamAMthI varSolaka uttama jAtInI sAkara bane che. A jevI rIte zelaDImAMthI bane che tevI rIte mitrAdi cAra daSTimAMthI AgaLa vadhAya che, mitrAdi cAra daSTi zelaDInA rasAdi jevI che ane AmAMthIja sthirAdi cAra dRSTirUpa uttama sAkara bane che. zelaDIja sAkararUpe banI jAya che, te pramANe pahelAnI cAra dRSTi rUthyAdi viSaya vAlI che. dharmanA anuSThAna mAM rUci thavA rUpa che ane temAMthI ja mokSanI abhilASA rUpa mAdhuryatA utpanna thAya che. mitrAdi cAra dRSTi zelaDIrUpa che Ane laI gya jImAM saMvega mAdhuryatA utpanna thAya che paNa nalAdi Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 32 ) vaMzagAMThe-ghAMsa ke je zelaDInA vADhamAM uge che paNa temAM mAtAnA gadha paNa AvatA nathI. A nala-ghAMsa jevA avijIve che, ke jemAM kayAre paNa savega mAtA AvavAnI nathI, A kahevA uparathI AtmA piraNAmI che, judA judA nimitAne pAmI temAM pheraphAra thAya che, mithyAtva dazAmAM mAtA vagaranA A jIva prathama hatA. paNa pAchaLathI sArA sArA saMceAge maLatA mAtArUpa samyakatvanI prApti thAya che. paNa sAMkhyadarzanakAra AtmAne vyApaka, apracyuta, anutpanna, sthira, eka svabhAva rUpa mAne che A sarvavyApaka ane eka svapa AtmAnI aMdara pariNAmi dharma-palaTana dharma na heAvAthI, temaja aidha danamAM AtmAne kSaNika-eka kSaNa sthiti vALA mAnavAthI A dRSTinA bhedo teomAM ghaTI zake nahi. te te rUpe pariNamavu te teonA matamAM ghaTI zake nahi. pariNamana dharma nityAnitya AtmAne mAnavAmAM Ave teja ghaTe. paNa ekAMta nitya ane ekAMta anitya AtmAmAM kide ghaTI zake nahi, A dRSTie sacekiMga danAne sAdhAraNa che. A dRSTi jevA prakAranA jIvAne jevI rIte hAya tevI rIte ahIM batAvavAmAM Ave che. 1pAA mitrAdi dRSTi kone hoya che te jaNAve che yamAdiyeogayuktAnAM khedAdiparihArataH // advaSAdi guNasthAnaM krameNaiSA satAM matA // 16 // a. camaniyama vigere yAganA ATha aMgeAthI yukta A STi che. temaja khedAdghi ATha dASA jemAM nathI. vaLI Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 33 ) adveSAdi ATha guNo jeemAM che te mahAnubhAva mahAtmAemAM anukrame A ATha dRSTie hAya che. 5165 vivecana. A cAlu prakaraNamAM yama niyama vigere ceAganA aga| hAvAthI tene ceAgeA kahe che, zAstramAM kahela che ke. yama niyamAsana prANAyAma pratyAhAra dhAraNA dhyAna samApayoDaTAvaDazAnti'' yama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra dhAraNA, dhyAna, ane samAdhi A yeAganA ATha aMgA kahela che, A ceAgAMgeA mitrAdi dRSTimAM anukrame eka eka hAya che, jyAM mitrAdaSTi che tyAM cama nAmanuM ceAgAMga hAya che. tArASTimAM niyama nAmanuM yeAgAMga hAya che e pramANe samajavuM, valI yAdi ATha ATha ceAgAMgAnA vireSi kheAdi dveSA paNa ATha che. te dUra karavA, teja kare che. 1 kheda. sArA kAmanI pravRtti karatAM thAka lAge te kheda. AvA bheda jene thAya che, tene prabhudhyAnamAM cittanI ekAgratA kardi thatI nathI. 3 (6 3 uvega. sArA kAma upara-agara yAga dhyAna upara anAdara thAya tene udyavega kahe che. kSepa. sAri kriyA karatAM vacce bIjI kriyA taraph cittanuM je javuM eke khAkhatamAM cittane sthira karavuM nahiekAgratA karavI nahi te ApadoSa che. utthAna. cittanI zAMti na heAvAthI mananI ekAkAra vRttinA abhAva te utthAna doSa. bhrama. mananuM viparItapaNuM, chIpamAM rUpAnuM jJAna, dAra Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 34 ) DAmAM sapanuM jJAna. A kAma meM karyuM ke nahi tenuM bhAna male nahi. anyamud je avasare je kriyA karavAnI hoya tene cheDI bIjI kriyA upara rAga thave cAlu kiyA upara anAdara ke abahumAna te. ja. sArA anuSThAnane sarvathA uccheda kare. te lAbha ApanAra nathI. A nirNaya karavo ane bIjAne tevo upadeza Apavo te. AsaMga. saMsArika kriyAmAMja tatpara rahe. bhaviSyanA pariNAma tarapha lakSya Ape nahi. pudgalika vastumAM rakta hovAthI. pudgalika phalanI apekSA rAkhyA vagara zAstramAM kahela mujaba anuSThAna karavA te asaMgakriyA -amRta kriyA che te AmAM hotI nathI. mehane nAza thayA vagara Agala pragati thaI zakatI nathI. eTalA mATe buddhimAnee ATha deSa yukta aMtaHkaraNane tyAga prayatnathI kare, ATha doSanA parihArathI anukrame A ATha dRSTie prApta thAya che. eka eka deSa dareka daSTimAM dUra thAya che, ane adveSAdi ATha guNa pikI eka eka guNa dareka daSTimAM prApta thAya che. AThaNe batAve che. adveSa. atyAra sudhI A jIva pudgala dazAmAM rAcato hato ane jIvAdi tatve tarapha tathA mukti tarapha TheSabhAva hato. paraMtu jyAre A dRSTi prApta 1 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 35 ) che ja thAya che. tyAre dveSa ghaNe maMda paDI jAya che. karUNa aMza vadhe che, ane zubhamAM pravRtti thAya che. jIjJAsA. A guNa bIjI dRSTimAM prApta thAya che, A guNathI tene tattvajJAna karavAnI abhilASA utpanna thAya che, temaja tatvabedha prApta karavAnI prabala jIjJAsA utpanna thAya che. zuzraSA. A guNa trIjI daSTimAM prApta thAya che. ahiM rahelA jIvane tatvazravaNa karavAnI IcchA thAya che. zravaNa, A guNa cothI daSTimAM prApta thAya che. atyArasudhi to suzruSA hatI paNa have tatvazravaNa kare che. AthI bodha vadhAre spaSTa-vyakta thAya che, ane dharma upara prIti vadhe che. bedha. A guNa pAMcamI dRSTimAM prApta thAya che. A cAra daSTimAM je bedha hato te karatAM ahiM bahu sthira bodha thAya che. zaMkA je kAMI thatI hatI te ahiM viramI jAya che, ane sUkSma prakArane bodha thAya che. mImAMsA. A guNa chaThThI dRSTimAM prApta thAya che, tatva saMbaMdhI bahu vicAra zreNI prApta thAya che, tatvazravaNanA aMge thaela sthiratA guNa sAthe jyAre zubha vicAranI zreNI cAlavA mAMDe che tyAre pragatimAM ekadama bahu sArI rIte vadhAro thAya che. parizuddhapratipatti. A guNa sAtamI dRSTimAM prApta thAya che, ahiM tatvanI AdaraNA bahu sUkSma rIte thAya Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 36 ) che, agAu je vicAraNA thaI hatI te A daSTimAM AdaraNA rUpe vRddhi pAme che. pravRtti. A guNa AThamI daSTimAM prApta thAya che. ahiM tatva AdhanA ane pravRtti guNa prApta thAya che. tene laI AtmaguNamAM saMpUrNa rIte pravartana thAya che. agAunI daSTimAM je pratipatti tatva bodhane aMge thaI hatI te ahiM pravRttimAM paripUrNatA pAme che. A pramANe anukame A saddaSTio munio bhagavat pataMjalI, bhadaMta, bhAskara, baMdhudata, bhagavadaMta. vigere cegionI jANavI. A dRSTionuM svarUpa anukrame darekanuM batAvavAmAM Avaze. 16 daSTi zabdane artha kahe che. sacchraddhA saMgatobodho dRSTirityabhidhIyate / / asatmavRtti vyAghAtAt satpatti padAvahaH // 17 // artha. sat samIcIna zraddhA yukta je bodha tene dRSTi kahe che A daSTi zAstravirUdha pravRttine dUra karI zAstra avirUdha pravRtti karAvI samyakatvane melavI Ape che. 1LA vivecana. pitAnA abhiprAya upara dharma tatvane nirNaya karo A jema bIna upagI che, temaja aMdha zraddhA rAkhavI te paNa bIna upagI che, paraMtu sat zraddhA zAstra avirUdha zraddhAyukta suMdara je bodha-vicArapUrvaka zraddhA-yA nirNaya kare ane satya svarUpanuM jJAna karavuM Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 37 ) A STithI halakI pravRtti aTakI paDe ane STi kahe che. che; ane zubha pravRtti tarapha gamana thAya che. jema jema dRSTi ucca thatI jAya che, tema tema unnati kramamAM AgaLa vadhatA jAya che, ahiM zAstra virUdha pravRttie ba'dha paDI jAya che. ane zAstra kathita pravRtti karavAthI avaidya saMvedyapadyamithyAtvanA tyAgathI vedyasa vedyapadya-samyakatvanI prApti thAya che. vedyasa vedyapadyarUpa sthirASTi hAvAthI samyakatvanI kharI prApti sthirASTimAMja thAya che, teA paNa sAmAnya prakAre zarUAta A dRSTithIja thAya che. athavA sat pravRttiSaHparamAtha thI zailIzI pada caudamAM guNaThANAti. tene meLavI Ape che. sArAMza e che ke A STithIja AgaLa vadhavAnI zarUAta thAya che. ane paraparAe caudamAM guNuThANAne meLavI dai paramapada-mAkSane meLavI ApavAmAM jarA paNa vAMdhA AvatA nathI. 517nA dRSTi sAmAnya prakAre ATheche te kahe che. iyaM ca SAvaraNApAya bhedAdaSTavidhA smRtA // sAmAnyena vizeSAstu bhUyAMsaH sUkSmabhedataH // 18 // a. upara jaNAvela svarUpavAlI dRSTi AvaraNanA cAlyA javAthI sAmAnya prakAre ATha bhedo paDe che. paNa vizeSa prakAre sUkSma dRSTithI vicAra karatAM ghaNA bhedo paDe che. 185 vivecana. Ama uparanuM AvaraNa jema jema AchuM thatuM jAya che. tematema AtmAnI jAgRti vadhati jAya che. ane jema jema jAgRti vadhe che, tema tema dRSTinA aneka Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 38 ) bheda paDe che. paraMtu pUrvAcAryoe paristharanItithIja mukhyatvena ATha bheda pADayA che, sUkramabheda tarapha lakSya Apela nathI, paNa vizeSathI vicAra karavAmAM Ave te sandaSTinA ghaNA bhede paDe che, sUmabhedathI anaMtA bhede dazananA paDe che paraspara pasthAna paDatA hovAthI, dazananA jeTalA bheda che teTalI daSTio che. paNa ApaNe ahiM sAmAnyathI ATha bhedo dRSTinA batAvela che. 18 daSTinA pratipAta apratipAtAzrita bheda kahe che. pratipAtayutAcA DAdyA vtstronotraastthaaH|| sApAyA api caitAsta pratipAtena netarAH // 19 // artha. prathamanI mitrAdi cAra dRSTie paDavAnA svabhAva vAlI che-AvIne pAchI cAlI jAya che. paNa uttarAsthirAdi cAra dRSTie paDavAnA svabhAva vAlI nathI-AvIne pAchI cAlI jatI nathI. temaja prathamanI cAra dRSTi durgatine ApanArI che paNa sthirAdi cAra dRSTie durgatine ApatI nathI. 1lA vivecana. karmanI vicitratAne laI mitrA, tArA, balA, ane dimA A dRSTie AvIne pAchI cAlI jAya che. paraMtu sthirA. kAMtA, prabhA, ane parA A cAra daSTie patana svabhAva vAlI nathI-AvIne cAlI jatI nathI, valI mitrAdi cAra daSTie patana svabhAva vAlI hevAthI dUrgatinarakAdi gatine Ape che, paNa A cAra daSTivamInAkhela na hoya to sadgati Ape che. paNa vamInAkhela hoya to ja Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) narakAdi gati Ape che, temaja sthirAdi cAradaSTi sadgati devaka tathA mokSagatine Ape che, dUragatine detI nathI. ahiM vAdi zaMkA kare che ke. sthirAdi daSTi durgatine ApatI nathI to pachI zreNika rAjA, kRSNa vAsudeva vigere sthirAdi daSTivALA-kSAyika samyakatvavALA chatAM zA mATe narakagatimAM gayA? sthirAdi cAra daSTine apratipAta svabhAva vAlI tathA sadgati denAra gaNI che, uttara. sthirAdaSTi prApta thayA pahelA je naraka gati ye AyuSya karmanikAcita karI lIdhela hovAthI narakamAM javuM thayela che, paNa prathama narakanA AyuSyane trIje bhAge baMdha paDela na hota to svargamAM jAta. kAraNa ke samyakatva vAle jIva vimAnIka deva sivAya bIju AyuSya bAMdhate nathI, athavA A vAta prAyIka jANavI, saMbhava ne Azri koI jagyAe sApAyavAlI paNa jANavI. sUtrapravRtti vALA hoya che, ene laI A pramANe jaNAvela che athavA daSTinuM patana na thavAthI narakagati kSetrajanya apAya chatAM jJAnadaSTi jAgRta hovAthI karela kamano A badale che Ama jANatA hovAthI kaSTa chatAM samabhAve vedavAthI te kaSTaja nathI Ate deNuM cukavI devAnuM che. AthI AnaMda thAya che, vajUnA cekhAne pakAvavAthI kAMIka tApa lAge topaNa temAM vikAra thatuM nathI, te pramANe zarIrane jarA duHkha thAya te paNa AtmAne Azaya-pariNAma sArA hovAthI vikAra rUpa kiyA utpanna thatI na hovAthI A pramANe jaNAvela che. bAkI yogAcAryo kahe teja pramANa che, A kAraNathI kahela che ke prathamanI cAra dRSTie pratipAta Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 40 ) svabhAva vAlI che. paNa ItarA-sthirAdidRSTi pratipAta svabhAva vAlI nathI temaja apAyavAlI paNa nathI. 51lA prayANabhaMgA 'bhAvena nizi svApasamaH punaH // vidhAto divyabhavata varaNasyopajAyate // 20 // a. mitrAdaSTi prApta thatA meAkSa taraphanuM prayANa-gamana zarU thAya che, prayANamAM bhaMga paDatA nathI, mAtra rAtrimAM nidrA levArUpa visAme devalAkamAM utpanna thavAthI levA paDe che. Aja cAritranA vidyAtamAM kAraNa che, devalAkamAMthI pAchA pharatA manuSya janma pAmI cAritra aMgikAra karI pA meAkSa taraphanA prayANa zarU thAya che. ArA vivecana. eka musAphara kaneAja deza javA nikaLye che, nira'tara prayANa te zarU che, paNa rAtri Ave tyAre nidrA levArUpa visAmeA leve paDe che, rAtri pUrNa thatAM pAche pracANa zarU thAya che ane iSTa sthAne pAce che. tevI rIte mekSa rUpI nagara javA mATe A mitrAdi dRSTivALA jIva prayANa zarU kare che. AgaLa atAvavAmAM AvatA meAkSane joDI denArA ceAganA bIjo-guNAnuM rAta ane divasa sevana karavA rUpa prayANa zarU rahetA visAmArUpa devalAkamAM utpanna thAya che. Agala vadhavAmAM Aja pratibaMdhaka che. rAtre nidrA levA rUpa. paNa pAchA devaleAkamAMthI nIkaLI manuSya jIMdagI pAmI cAritra aMgikAra karI AgaLa prayANa zarU kare che, jema nidrA cAlI javAthI pAchuM prayANa zarU thatA kanAja deza te musAphara pecI jAya che, tenI mAphaka A mitrAdi dRSTivALA jIvAtmA meAkSa tarapha prayANa zarU Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 41 ) karatA kadAca vacamAM visAmArUpa eka be bhava devalokanA karavA paDe che, A devalokana bha karavA te cAritra udaya AvavAmAM pratibaMdhaka hevAthI eTale TAIma visAme khAIne pAcho manuSya jIdagImAM AvI cAritra aMgikAra karI pitAne pravAsa mokSa tarapha zarU kare che, ane Akhare AThamI parASTi prApta karI paramapada-mokSarUpI nagara meLavI paramazAMti sukha pAme che. mArA dRSTinuM svarUpa tathA gAMgenI yojanA batAve che. mitrAyAM darzana maMdaM yama icchAdikastathA // akhedo devakAryAdA vadveSazcAparatra tu // 21 // atha. mitrAdaSTimAM tRNAgni kaNanA prakAza jevo maMda bAdha hoya che. A daSTimAM ATha gAMge paikI prathama cama nAmanuM gAMga tathA IcchAdi cAra bIjA yamo hoya che, ATha deSo paikI ahiM prathama kheda nAmane doSa cAlyA jAya che, AthI devagurUnA kAryamAM satata pravRtti AnaMdathI kare che, temaja ATha guNe paikI ahiM adveSa nAmane guNa prApta thavAthI koInA upara dveSa karatuM nathI. paravA vivecana. mitrAdi ATha dRSTimAM anukrame eganA ATha aMge yama niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna, ane samAdhi kamathI prApta thAya che, prathama mitrAdaSTimAM yama-ahiMsAdi, tathA IcchAdi cAra yama hoya che, khedAdi ATha deze paikI ahiM kheda deSa cAlyo jAya che, temaja aSAdi ATha guNo paikI ahiM adveSa nAmane Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiM A be prahAya che, (42) guNa prApta thAya che, A pramANe dareka draSTimAM jANavuM. mitrAdapTimAM tRNAgnikaNanA prakAza je bedhamaMda hoya che. ahiMsAdi pravRttimAM ke devagurUnI bhakti pUjA sevAmAM khare avasare smRti rahe nahi, kAMte bhulI jAya agara TAImasara na kare, ahiM yama nAmanuM gAMga hoya che, temAM deza thakI ahiMsA tathA satya A be camo amalamAM muke che -vrata pALe che ane bIjA traNa aAya. brahmacarya. tathA akiMcana paNAne amalamAM mukavAnI icchA vAlA hoya che, tathA IcchA, pravRtti, , ane siddhi A cAra yame che. AnuM svarUpa AgaLa Avaze. A cAra yame pikI be yame amalamAM muke che ane be yamone amalamAM mukavAnI bhAvanA vALA hoya che, " " A dRSTimAM rahela jIvane devagurU vigerenA zubhakAryo karavAmAM jarA paNa kaMTALe AvatuM nathI. temaja kadI thAkI paNa jato nathI. paNa devagurUnA kArya karavAmAM AnaMda mAne che, jema bhavAbhinaMdi jIva bhavamAM AnaMda mAnanAro. pAMce IdrinA sukhamAM magna rahenAre. bhega sukhathI thatI zarIranI pAyamAlI tathA magajanI hANI vigere moTA doSo najare jotAM chatAM paNa jema te bhega kAryathI pAchA haThata nathI. te pramANe A devagurUnA kArya karavAmAM pAcho haThato. nathI. "' amatsara. devagurUne pUjya mAne che. eTale tenA upara adveSa hoya temAM navAI nathI paNa te sivAya nA bIjA koI upara dveSa bhAva karatuM nathI, kAMIka tatvajJAna thaela hovAthI AtmAmAM IrSArUpI viryabIja rahela che. to Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (43) paNa tenAthI kamarUpI bhAvaaMkurAnI utpatti thatI nathI. kAraNa ke A daSTivALAne Azaya tAtvIka anuSThAnonA aMge karmane Azrirahela che, temaja anyanA kAryamAM ciMtA rAkhato nathI; kadAca ciMtA rAkhe te paNa tenAmAM karUNAne aMza hovAthIja rAkhe che. 21 A dRSTimAM rahelo yogi je meLave che te kahe che. karoti yogabIjAnA mupAdAnamihasthitaH / / avandhya mokSahetunA mitiyogavido viduH // 22 // atha. A mitrAdaSTimAM rahelo maitrAyogi mekSarUpI phala ApavAmAM avaMdhya kAraNa evA roganA bIjene ekaThA kare che. e pramANe veganA jANakAra yogAcAryo kahe che.rara vivecana. A jIvane udayakAla A dRSTithI zarU thAya che, atyAra sudhita oghadraSTithI-vagara samajaNathI gADarIyA pravAhanI mAphaka aneka dharmAnuSThAna karyA. chatAM udayakAla zarU thayo na hato, paNa A dRSTi prApta thatAM udayakAlanI zayyAta mokSa taraphanA prayANanI zarU thAya che, A dRSTivAle jIva AgaLa kahevAmAM AvatAM evA mokSarUpI phala ApavAmAM avaMdhya kAraNa evA yuganA bIjene ekaThA kare che, je bIjethI avazya mokSarUpIphaLa maLe tene ahiM saMgraha kare che, A pramANe veganA jANanArA evA viziSTha gio-gAcAryo jaNAve che. rerA Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 44 ). have yoganA bIje jaNAve che. jineSu kuzalaM cittaM tannamaskAra eva ca / / praNAmAdi ca saMzuddhaM yogabIjamanuttamam / / 23 / / artha. jInezvara prabhu upara suMdara prIttivALu manaaMtaHkaraNa karavuM. tathA temane namaskAra kare. tathA paMcAMga praNAma zuddha rIte-prIti pUrvaka karavA. te uttamottama ganA bIje che. rakSA vivecana. jagatamAM sArabhUta vastu deva, gurU, ane dharma A traNa paramata che, A traNa tane samyaka prakAre jANavA, temanA prate bahu mAna karavuM, eja ApaNA udayanuM prathama pagathIyuM che. A traNa to paikI prathama devatattva mATe jaNAve che ke jenAmAM rAgadveSa na hoya te jIna kahevAya, rAjavaibhava ane saMsArIka sukhano anubhava karanArAone deva tarIke vaMdana pUjana thaI zake ja nahi. rAgadveSa gayA na hoya tyAMsudhi teomAM ane ApaNAmAM zuM phera che ke teone vaMdana pUjana karIe? rAgadveSane jItanAra game te hoya teo jIna kahevAya che. pachI tene game te nAmathI bolAve tenI aDacaNa nathI. rAgathI raMgAelA eka bIjAne anugraha karanArA, dveSathI eka bIjAonuM nikaMdana karanArA deva na hoI zake. rAgadveSa jItanArA teja prabhu jIna vAstavika che. teonA prate zuddha aMtaHkaraNa prItithI karavuM. hRdayamAM bahu mAnanI lAgaNI rAkhavI, AthI manoganI ekAgratA jaNAvI, tathA aMtaH Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (45) karaNapUrvaka teonA prate bahu mAnathI-AdarasatkArathI vacana dvArA namaskAra karavo.moDhethI belavuM najINANuM,AthI vacana yoganI ekAgratA jaNAvI, temaja teone paMcAMga praNAma bahu mAnathI karavA. be hAtha be paga ane eka mastaka A pAMca aMge jamIna sAthe aDe tene paMcAMga praNAma kahe che, A pramANe zuddha rIte mana, vacana, ane kAyAthI vaMdana namana karavuM, AdizabdathI pradakSiNA karavI, te mokSane meLavI ApanArA yeganA parama bIje che. "zuddha" A kahevAthI hRdayanI lAgaNI vagara atyAra sudhimAM yathA pravRtti karaNathI-gha saMjJAthI jeje vaMdana namaskAra thayA te te yoganA bIje tarIke banyA nathI, vastutatvane samajI hRdayanI lAgaNIthI bahu mAnapUrvaka je je kiyA thAya te badhA roganA bIje tarIke gaNAya che, A traNe mana, vacana ane kAyAdvArA thatA namaskAra pratyeka tathA samasta yoganA bIje che-mokSane joDIdenArA dharmanA anuSThAne che. AnA karatAM bIja uttama bIje nathI, Aja mokSanA uttamottama sarva pradhAna bIje che, Ane pradhAna gaNavAnuM kAraNa eja che ke AmAM jInezvara prabhu viSaya pradhAna che, tene laI A bIja uttama gaNAya che. pArakA A bIjo prApta thavAnA kAla jaNAve che. carame pudgalAvarne tathAbhavyatvapAkataH / / saMzuddhametanniyamA nAnyadApIti tadvidaH // 24 // artha. caramapula parAvartanakAla prApta thaye chate temaja tathAbhavyatvatAno paripAka thayeteja. A zuddhamAna Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (46) ciMganA bIje niyame karI prApta thAya che. te sivAya bIjA kAlamAM A bIjo prApta thatA nathI ema eganA jANakAre jaNAve che. mArA vivecana. satya vastunA bedha sivAya A jIva cAra gati rUpa saMsAramAM anaMtA pugala parAvartana kAla bhaye che, chatAM haju sudhi satyadha thayuM nathI. satya baMdha thavAnI lAyakAta paNa prApta thaI nathI, A lAyakAta caramapugala parAvartana jeTale kAla mekSa javAne mATe jyAre bAkI rahe che tyAre A jIvane kAMIka satya vastu jANavAnI IcchA thAya che, ane keme karI mArganusArIpaNuM prApta thAya che. pudgala parAvartananuM svarUpa anya graMthathI jANI levuM. A pudgala parAvartana A anAdi anaMtasaMsAramAM paribhramaNa karatAM A jIvane tathAbhavya tvatAnA paripAkathI tathA akAma nirjarAthI ghaNA karmone khapAvI AgaLa AvatA jIvone pagalaparAvartane koIne adhika, koIne ochA ane keIne caramapudgala-eTale cheluM hoya che, A caramapudgalaparAvatananuM thayuM temAM paNa tathAbhavyatvatAne paripAkaja kAraNa che. sArAMza e che ke jIvane AgaLa vadhavAnI gyatA jyAre prApta thAya che, tyAre te yogyatAne laI A jIvamAM mithyAtvane kaDavo rasa anAdikAlane paDa hato te dUra thAya che, ane jarAmadhurarasa temAM dAkhala thAya che. A rasa jyAre jIvamAM dAkhala thAya che tyAre A jIvane jInezvara prabhu prate hRdayanI zuddha lAgaNI-suMdara aMtaHkaraNa prApta thAya Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 47 ) che, temaja bahumAna, Adara-satkAra, samAna, pUrvaka teozrIne namaskAra karavArUpa vacanathI stuti kare che, tathA zuddha aMtaHkaraNathI paMcAMga praNAma kAyAthI kare che, tathA bhavyatvatA tathA karmanA paripAkathI niyame karI A bheganA bIjo prApta thAya che, zaramAvakAlanA pahelAnA kAlamAM zuddha aMtaHkaraNa, namaskAra, tathA praNAma vigere zuddha hotA nathI, oghadRSTithI karAtAM dharmanA anuSThAne samajaNapUrvakanA hotA nathI, kAraNake A bIjo prApta karavAnI yegyatAne kAla hajI paripakava thaye nathI, hRdayanI kilaSTatA hajI gaI nathI, ane vizuddha Azaya paNa thayo nathI, paraMtu zaramAvartakAla prApta thatAM hRdayanI kilaSTatA cAlI jAya che, ane vizuddha Azaya thAya che, A pramANe roganA jANakAro kahe che. 24 ganA bIjo prApta thavAne kAlakahI bIjonI zuddhi kahe che upAdeyadhiyAtyaMta saMjJAviSkambhaNAnvitam // phalAbhisaMdhirahitaM saMzuddhaM hyetadIdRzam // 25 // artha. coganA bIje kharekhara zuddha tyAreja thAya che ke tenA prate atyaMta upAdeyabuddhi utpanna thAya. jagatamAM sArabhUta aMgikAra karavA lAyaka Aja vastu che, paNa AhArAdi daza prakAranI je saMjJAo che te upAdeya nathI. AgaLa vadhatA prANine te saMjJAo aTakAvanAra che. tathA A lokanA tathA palakanA pudgalIka sukharUpI Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8 ) phalanI vicAraNA paNa jeomAM na hoya teja yoganA zuddha bIje kahevAya che. rapA vivecana. anAdi kAlanI malIna vAsanAne laI A jIva pudgalIka vastu tarapha eTale badhe TevAI gaye che ke te vastuneja upAdeya tarIke gaNe che. ane teja vastu meLavavAne rAta divasa pravRtti karyA kare che, paNa jyAre A jIvane tathAbhavitavyatAnA paripAkathI, tathA karmanA kSapazamathI kaMIka satyajJAna prApta thAya che, tyAre pugalIka sarva vastune tyAga karI atyaMta upAdeya buddhi yoganA bIje tarapha thAya che. kSaye pazamanI vicitratAne laI utpanna thatI AhArAdi saMjJAno udaya. tenA prate atyaMta Azakti. tene A gabIjomAM abhAva thAya che, upAdeya tarIke A nathI paNa yoganA bIje che tema samajAya che, A saMjJAo zAstramAM daza prakAre kahela che, gautamasvAmI prazna kare che ke he bhagabhavana saMjJAo keTalI kahela che, gatama, saMjJAo daza prakAre kahela che, AhAra saMjJA 1 bhayasaMjJA 2 mithunasaMjJA 3 parigrahasaMjJA 4 krodhasaMjJA 5 mAnasaMjJA 6 mAyAsaMjJA 7 lobhasaMjJA 8 ghasaMjJA 10 lokasaMjJA anAdikAlanI A saMjJAo dareka jIvone hoya che, koI jIva evo nahi haze ke jene AhArAdisaMjJAo nahi haze eve eka paNa jIva nathI. anAdikAlanA abhyAsane laI AjIvane AhAra levAnI IcchA thAya che, virodhIo taraphathI bhaya pAme che, viSayanI IcchA rahe che. paisA tarapha mamatvavRtti dareka jIvane hoya che, krodha, mAna, mAyA, Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (49) ane lebha, dareka jIvane spaSTa ane aspaSTa tarIke rahela che, velaDInuM jhADa ke ghara upara caDavuM thAya che te ghasaMjJA che. AsaMjJA mukhyatve karI ekedriyane hoya che, lekasaMjJAparamArtha samajyA vagara leke jema kare tema karavuM te, AdazasaMjJAo jANavI, A vastu meLavavAnI IcchAe karelA dharmanA sArA anuSThAne vrata, tapa, japa vigere. te paNa AzayanA anusAre pudgalIka sukhane Ape che, paNa mokSanA sukhane denArA banatA nathI. kAraNake Azaya AtmakalyANa mATe nathI. pudgalIka sukhanI IcchA vagara je je dharmanA anuSThAna karavAmAM Ave che teja mokSanA sukhane ApanAra thAya che, ema mahAtmAo jaNAve che. valI A lekanA ke paralokanA saMsArIka phala malavAnA vicAre paNa jemAM na hoya te ja kharekhara yoganA bIje che. ahiMvAdi zaMkA kare che ke AhArAdi saMjJAnuM rokAvApaNuM kahela hovAthI pahelA kahI gayA che phalAdine vicAra na kare A vAtano saMbhava thato nathI. AhArAdi phalanI IcchAne nirodha karavo. A kahevAthI phalanI abhisaMdhi na karavI A vAta AvI jAya che. te te lakhavuM nakAmuM che. uttara. tAruM kahevuM ThIka che, saMjJAnA nirodhamAM Abhava saMbaMdhi phaLanI vAta jaNAvI. ane phalAbhisaMdhirahitamAM paraloka saMbaMdhI phalanI IcchA na karavI ATalo phera che, sAmAnya prakAre devAdi pudgalIka phalanI IcchA na karavI, temAM paNa khAsa abhisaMdhi-IrAdA pUrvaka phalanI IcchA karavI te te ghaNIja kharAba che, A phalanI prAptithI mekSanA phalano pratibaMdha thAya che, pachI te phala Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (40) malatuM nathI, pudgalIka sukhanI upekSA vAluMjInastavanAdi anuSThAna che teja apava-meAkSanuM kAraNa ane che. vastunA evAsvabhAva che. ke eka vastu tarapha pratima dha lAgaNI ochI thAya che tyAre tenuM sthAna bIjAne male che.. gAtamasvAmIne jema prabhu mahAvIra deva prate je lAgaNI hatI te khIjI taraphanI lAgaNI kheMcI levAthIja hatI, AvI lAgaNIvALA jIvaneja yAganI prApti thAya che, paNa lAgaNI vagaranAne prApti thatI nathI. jema azAli bIjathI kayAre paNa zAlibIjanA aMkura thatA nathI. tevI rIte ceAganA bIja ke ceAganI dRSTi tathAvidha kanA kSayApazamathI rAgadveSa rUpa kanI graMthine joke bhedI nathI tepaNa tenI sanmukha te thaye che. ane caramacathA pravRtti karaNa jeNe prApta karela che. teja melave che. jemake sarAgI apramattayatti vitarAga nahichatAM vitarAganIsanmukha thavAthI vitarAga kahevAya che. tema A ANavuM, " jemAM voTTe 'ceAganA khIjavALuM je citta che teja sasAra samudramAM DubatA prANane jarA ahAra kADhavA rUpa che, sa`sAra zaktine khuba zIthila karI nAkhe che, temaja prakRtinA svarUpane barAbara tapAsI tenA rahasyane jANI tenA tyAga karavAmAM eka zAstriya upAca che. temaja bIjane ucita ciMtA karavI teja rAgadveSarUpa graMthipatane teDavAne vajranuM kAma kare che-niyame karI graMthi bheda kare che. valI sasArarUpI kedakhAnAmAMthI nAzI chuTavAne jamarAjAnA ghaMTa samAna che. rUpI kedakhAnAmAMthI muktakarAvanAra A cAganA mIjanI janmamaraNa Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 11 ). cIMtA che. TUMkamAM A bInA jANavI. upara jaNAvI gayA evA je yogabIje che te ja zuddha gaNAya che, jInakuzala citta vigere, A bIjo tathA prakAranA kAlAdi sAmagrI-caramapudgalAdi pAmIne te te svabhAva vaDe phaLa pAkanA AraMbha samAna mekSarUpI phalane Ape che. ATalAja yoganA bIje che tema nathI bIjA paNa kahe che. AcAryAdiSvapiota dvizuddhaM bhAvayogiSu / vaiyAvRttyaM ca vidhiva cchuddhAzayavizeSataH // 26 // artha. jevI rIte jInezvaro upara kuzala citta vigere mATe jaNAvyuM, tevI rIte AcAryAdi bhAvagione viSe paNa zuddhaaMtaHkaraNathI vaMdana namaskAra kare te paNa ganA bIje che, temaja teonA prate vidhipUrvaka zuddhAzayathI vizeSa prakAre vaiyAvacca-bhakti bahumAnapUrvaka AhArAdi dAna devuM. A paNa bheganA bIje che mArA vivecana. AcArya, upAdhyAya, pravartaka, tapasvI, gaNi ane sAdhu ke jeo kharekharA bhAvogio che. teonA prate jInezvara prabhunI mAphaka vizuddha citra rAkhavuM. vacanathI namaskAra tathA kAyAthI paMcAMga praNAma karavA Atma kalyANa mATe, paNa AlokanA sukha mATe nahi. AvA bhAva ceginA prate jeTalo Adara satkAra sanmAna karIe teTalo ochA che. paNa dravya AcAryAdi prate nahi. kuTarUpa adhami dravya AcAryoprateakuTabuddhi-satyagurU tarIke buddhi rAkhavI te sArI na gaNAya. A pramANe Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (para ) bhAvagienA prate kuzala citta. namaskAra. praNAma karavA ATalAja pega bIje nathI paNa tenA prate vaiyAvRjya. bhakti. sevA- sUtramAM kahela vidhipUrvaka bahu mAnathI anukuLapaNe AhArAdidAna purUSAdigya pAtra joI ApavuM. ApaNA yuganA bIje che. zAstramAM kahela che, ke. A lekanA koIpaNa jAtanA phalanI IcchA vagara A koNa purUSa che. Ane kevI rIte upakAra kare. potAnI upakAra karavAnI zakti tathA prabhunI AjJA lakSyamAM rAkhI vaiyAvacca-bhakti karavI, zuddhaaMtaHkaraNanI zreNivizeSa vaDe. A zuddhAzaya-zuddha aMtaHkaraNa carama pudgala parAvartana vAlAne ja hoya che. A vAta ukta prAya che-kahI dIdhI che. pAradA yeganA bIjA bIje kahe che. bhavodvega zca sa ha jo dravyAbhigrahapAlanam // tathA siddhAntamAzritya vidhinA lekhanAdi ca // 27 // artha. svabhAvika saMsAra uparathI vairAgya Avo. oSadhAdi rUpadravya sAdhune ApavAnA abhigrahanuM pAlavuM. tathA vidhipUrvaka siddhAMtanuM lakhAvavuM Adi zabdathI siddhAMtanuM pUjana karavuM vigere. A badhA bheganA bIja che. pArakA vivecana. saMsAranI aMdara ISTapurUSonA vigathI duHkhagabhita vairAgya pAmanArA ghaNAjI hoya che, A ArtadhyAna rUpa hovAthI vAstavika vairAgya na kahI zakAya, paNa janma, maraNa, Adhi, vyAdhi, ane upAdhirUpa A saMsAra che, tattva dRSTithI vicAra karatAM saMsAramAM sukha kyAM che? kharuM sukha to mokSamAM che. Ama jJAnadaSTithI Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( pa3 ) saMsAra upara je kaMTALo AvavoAnuMnAma bhoga-vairAgya che. A yoganuM bIja che. valI sAdhuone kalpI zake evA oSadhAdi ApavAno niyama kare te paNa ega bIja che. A dravya abhigraha viziSTa kSapazama bhAvathI jenI rAgadveSarUpI gAMTha bhedANI nathI evAne hoto nathI. tathA siddhAMtane vidhipUrvaka lakhavavA. vidhi eTale nyAyanitIthI prApta karela je dhana tenAthI zAstro lakhAvavA. paNa saMsArane vadhAranArA vizeSika niyAyika vigere zAstro lakhAvavA. je zAstro vAMcavAthI AtmAnI jAgRti rahe, vairAgya vAsanAmAM vRddhi thAya evA zAstro lakhAvavA. e bIjo che.rakA anya yoga bIjo kahe che. ' lekhanA pUjanA dAnaM zravaNaM vAcanodgrahaH / / prakAzanAtha svAdhyAya zcintanA bhAvaneti ca // 28 // artha. nyAyasaMpannadravyathI pustakonuM lakhAvavuM, tenuM puSpAdithI pUjana karavuM. cogyajIvane dAna karavuM,gurUdvArA sAMbhaLela chabIne bIjAne prakAzavI, bhaNela pustakonI AvRti karavI. tenA arthane vicAro ane vAraMvAra tenA arthanuM manana karavuM A badhA yoganA bIje che. sArA vivecana. nyAyanitithI kamAlapasIne saduvyaya karavAnA sArAsthAnobatAve che, ke AtmAnI jAgRti rahe. ane saMsAra uparathI vairAgyanI vRddhi thAya AvA pustako lakhAvavA, pustakonuM puSpAdi vaDe pUjana bahu mAna karavuM. yogya sAdhu-sArA purUSane tenuM dAna karavuM. pustakonuM vAraMvAra gurU pAse zravaNa karavuM, bhASAM Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (54 ) tara thaelA pustakanuM vAMcana karavuM. bahumAnathI pustakonuM grahaNa karavuM ane sArI rIte tene sAcavI rAkhavA, tene atha gurU pAse jANI gya jIvane saMbhalAva, bhaNelA pustake bhUlI na javAya te khAtara vAraMvAra tenI AvRtti karavI, temaja tenA arthane vAraMvAra ciMtava, ane manana kara, A badhA mekSane melavI ApanArA veganA bIje che. 28 che apara yoganA bIje kahe che. bIjazrutau ca saMvegAt pratipattiH sthirAzayA // ta dupA de ya mAvazca parizuddho mahodayaH // 29 / ' artha. upara kahI gaelA yoganA bIja ne sAMbhavavAthI zraddhApUrvaka hRdayanA sthira bhAvathI tene nizcaya karo. temaja te yuganA bIjAne aMgIkAra karavA. A paNa keganA bIje che. AnAthI pariNAme parizuddha mahedayamakSa maLe che, mArA vivecana. gurUdvArA mokSane melavI ApanArA evA yoganA bIje sAMbhaLyA che kharA. paNa jyAM sudhi zraddhApUrvaka te bIjene nizcaya na karyo hoya tyAM sudhi badhuM nakAmuM mATe zraddhAthI te vAtane nizcaya kare "tata" A kahelavAta barAbara che. ema hRdayathI zaMkAne dUra karI sthira bhAvathI khAtrI karavI, A veganuM bIja che. khAtrI karI paNa jyAM sudhi A vAtane amalamAM mukavAmAM na Ave tyAM sudhi nizcaya karyo paNa nakAme che, mATe bIjene Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (55 ) amalamAM mukavA-kahela mujaba karavA. phaLa maLavAnI utsukyatA vagara zuddha prayatna karavo, ke jenAthI mahadaya-prAsaMgika svargAdi sukhane ApI pariNAme mekSane siddha karI Ape che. rilA A yoga bIje kayAre male te kahe che. etadbhAvamale kSINe prabhRte jAyate nRNAm // karotyavyakta caitanyo mahatkArya na yatakacit // 30 // artha. A kahelA coganA bIje kamarUpI bhAva mala ghaNe kSaya thavAthI manuSyo melavI zake che, avyakta caitanya -bALaka kadi moTuM kAma karI zakato nathI. 30mA vivecana. pUrve kahI AvyA evA yuganA bIjene svIkAra bhAvamala je karmo che te ghaNA ochA thayA hoya te prApta thAya che, A jIve cAra gati rUpa saMsAramAM pari bhramaNa karatAM anaMtApudgalaparAvatane karyA che, chatAM A jIvana hajI sudhi aMta Avye nahi. A pudgala parAvatane-jIvanI kamanI sthitine kAla ghaNe kharo kSaya thaI gaye chate. mAtra eka pudgalaparAvartana jeTale kAla mokSa javA mATe jyAre bAkI rahe che. tyAre A jIva upara kahelAM ceganAbIje manuSyagatimAM meLavI zake che, prAye karIne manuSyaja A cegana bIje nA adhikArI gayA che. kAraNa ke avyakata ceta-hitAhita jANavAne viveka zUnya ene bAlaka, catugaMtika saMsArane yathApravRtti karaNa dvArA prabhUta-ghaNe bhAvamalakSaya karavA chatAM mahAna Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArca-mahAna dharmAnuSThAna karI zakato nathI, paNa vyakata caitanya-vivekavAna mANasa prabhUtamala kSaya karI zake che, sArAMza e che ke cAra gatirUpa saMsAramAM A jIva a kAma nirjarA vaDe ghaNe bhAvamala-kamane kSaya kare che, paNa manuSya gati sivAya A yoganA bIje kyAre paNa meLavI zakatuM nathI. 30 Aja vAtane batAve che. cara me pudga lAvata kSayazcAsyopapadyate // jIvAnAM lakSaNaM tatra yata etadudAhRtam // 31 // atha. carama pula parAvartana kAla mekSa javAnA mATe bAkI rahyA hoya tyAre bhAvamala je karmo che teno kSaya thAya che, ane jIvanuM lakSaNa-tAtvika svarUpa tyAM ja pragaTa thAya che, teja vAta AgalA lokamAM batAve che. 31 vivecana. A jIve anaMtApudgalaparAvartana karela che satya svarUpa nahi samajavAthI, A pudgala parAvartane mAM mAtra ekaja pudgalaparAvartana kAla A jIvane mekSa javA mATe jyAre bAkI rahe che, tyAre A jIvanI karmanI sthiti ghaNuM kharI khapI gaI hoya che. sItera-trIza -ane vIza koDAkeDI AgaropamanI sthitimAMthI. oga tera. ogaNatrIza ane ogaNIza keDAcheDI sAgarepanI sthiti kSaya thaI jAya che ane dareka karmanI sthiti eka koDAkaDI sAgaropamanI bAkI rahe che tyAre A jIvane bhAvamala ghaNe kSaya thaI jAya che ane hRdayanI zuddhi Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (40) vadhavAthI jIvanuM kharekharUM lakSaNa-svarUpa tyAreja pragaTa thAya che Aja vAta AgalanA zlokamAM jaNAve che. !! 31 !! je vAta kahI teja vAta jaNAve che. duHkhiteSu dayAtyaMta madveSoguNavatsu ca // aucityAtsevanaM caiva sarvatraivAvizeSataH // 32 // // a. du:khi jIvAupara atyaMta dayArAkhavI,guNavAna evA gurUo tathA vaDIle upara adveSa-amasarabhAva, tathA sarva jIve upara vizeSa vagara ucitatAnuM AcaravuM. dina du:khi anAtha javA upara anukapA buddhi dhAraNa karavImadada karavI ||3rasA vivecana. jyAre A jIvanA ghaNA kamaLe kSaya thai jAya che tyAre A jIva kAI paNa dina duHkhi anAtha jIvane jove che ke tarata ja tenA hRdayamAM hadapAra vagaranI lAgaNI tenA duHkha dUra karavA thai Ave che, Aja uttameAttama jIvanuM lakSaNa ke ceAgamIja jANavuM. tathA vidyAdi guNavALA evA dharmAcAryAM, gurUe, vaDIleAnA pratye dveSabhAva kadipaNa na kare, tathA zAstrAnusAre satra - sarva jagyAe sAmAnya paNe dareka jIvAnA pratye peAtAnI cittavRtti-anukaMpAdAnanI buddhine cheDe nahi, 53rA AnAthI thate lAbha jaNAve che. evaMvidhasya jIvasya bhadramUrtermahAtmanaH / / zubho nimittasaMyogo jAyate'vaMcakodayAt // 33 // aM. jenuM svarUpa hamaNAja karI AvyA chIe evA Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (46) bhadrabhUti-piyadaza navAlA yAgimahAtmAone avacakatrayanA udayathI suMdara saddagurUnA sayeAga sat samAgama thAyache.||33|A vivecana. jene bhAva malaghaNA cAlyA gayeA che evA paramazAMtamUrti ke jenA darzanathI sAmA mANasanA upara apUrva chApa bese-sAme mANasa paNa zAMtine anubhava kare. evA priyadarzInavALA cegi mahAtmAonA suMdara AtmakhalathI prApta thatA prazasta-uttama nimitta saceAge - sat ceAgAdi saMyeAga - sat samAgama, ke je sattamAgama mekSa melavI ApavAmAM nimitta kAraNa chetenI prApti thAya che avaMcakatrayanA udayathI. A avacaka traya AgaLa batAvavAmAM AvatI samAdhi vizeSa udayarUpa che.33. avaMcaka yanuM svarUpa _ yogakriyAphalAkhyaM yacchrayate 'vaMcakatrayam // sAdhUnAzritya parama miSulakSyakriyopamam ||34|| a. ceAgAva'caka, kriyAvacaka ane phalAvacaka A pramANe avacaka traNa Agamane vize sAMbhaLIe chIe, sAdhuone uddezIne utkRSTa avacaka traNa che- te khANunA lakSyanIkriyA. tenI upamA jevI che. 534aa vivecana, ceAgAva'caka, kriyAva caka, ane phalAva'caka A pramANe avaMcaka traNa AgamamAM sAMbhaLIe chIe, A avaMcaka traNa avyakta samAdhi che. tenA adhikAramAM A Ave che, nAnA prakAranA kSaye:pazamathI thatA tathA prakAranA hRdayane suMdara Azaya - vicAra teja samAdhi che. sAdhune AzriavacakatrayanuM svarUpa iSulakSya kriyAnI upamA che. jema Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te ela che, ane dANApaMca dhanuSyabANanuM pakaDavuM te gAvaMcaka che, lakSyanI sanmukha bANanuM pheMkavuM te kiyAvaMcaka, ane te dvArA lakSyarUpa je zatru hato tene nAza thavAthI lakSmI ke rAjyanuM malavuM te phalAvaMcaka, lakSyanuM viMdhavuM te pradhAna hovAthI te kAma ahIM thaela che, anyathA te lakSyakiyAja na kahevAya. je bANathI lakSyarUpazatru na bhedAya te te lakSyakriyAyaja nathI, e pramANe sAdhuone Azri gAvaMcaka, avisaMvAdI yogAdinI prApti - pUrve kahela visaMvAda vagaranA yeganA bIjene saMyoga thavo te gAvaMcaka, athavA sadugurUne saMgate gAvaMcaka, sadgurUne vaMdana namaskAra praNAma bahumAna karavA te kriyAvaMcaka jANa, sadgurUne vaMdanAdi karavAthI thato je lAbha karmakSayAdi te phalAvaMcaka. A pramANe bhAvathI avaMcakatrayanuM svarUpa kahyuM. prathama ISu lakSya kriyA batAvI te dravya avaMcakatriya jANavA athavA bIjI rIte paNa cagAvaMcaka kahe che. manane zuddha rIte pravartAvavuM te. gAvaMcaka che, vacana ane kAyAne gya rIte-zAstra vihita rIte pravartAvavA te kiyAvaMcaka ane A be avaMcakapaNAneyoge mithyAtva kaSAyAdinA tyAgathI zubhagati prApta thAya te phalAvaMcaka A pramANe avaMcaka trayanuM svarUpa jANavuM. 34 ga vaMcaka je nimitte thAya che te kahe che. etacca satapraNAmAdi nimittaM samaye sthitam / / asya hetuzca parama stathAbhAvamalAlpatA // 35 // artha. A avaMcaka traya che te gurUzrIne praNAma, Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 60 ) namaskArAdi nimittaka che. A bInA siddhAMtamAM kahela che, A praNAmAdinA mukhya hetu ka`malanuM cAlI javuM ane atmAnuM zuddha svarUpa pragaTa karavuM teja che. zA3pA! vivecana. Adhi vyAdhi ane upAdhithI bharapura evA A saMsAramAM AjIvane AgaLa vadhavAmAM khAsa koi paNa kAraNa hoya te! mAtra satsaMgati che, Aja bInAne zrImAn haribhadra sUripuMgava puSTi ApatA jaNAve che ke, ceAgAva caka. sadgurUne samAgama thA te sheja kAMi nathI. bhAvamala ghaNAja ocho thAya che tyAre A sadgurUnA samAgama thAya che, A samAgama thayA pachI te pUjya gurU pratye vaMdana namaskAra satkAra sanmAna jo na karavAmAM Ave te tenA dvArA je apUrva lAbha malavAne che te kardi paNa malatA nathI. ane kriyAvacakayAga paNa thatA nathI. A khAtara pUjaya gurUzrIe jaNAvyuM ke 'sastraLAmAphi nimitte' satagurU pratye vadana namaskArAdi karavAmAM Ave teAja kriyAvacakayeAganI prApti thAya che. satagurUne vaMdanAdi karavAthI khAsa teone kAMi lAbha nathI, lAbha te| vaMdanA karanAraneja thAya che. zrIkRSNavAsudeve aDhAra hajAra sAdhuone vandvanA karavAthI sAtamI narakanA khAMdhelA DhaLIyA traNanA rahyA. cAra narakanA daLIyA uDI gayA. A lAbha kAMI jevA teve nathI. AjakAlanA sudhAraka vage khAsa vAta lakSyamAM rAkhavA jarUra che. gurU prate namaskArAdi karyAM vagara kamalanI alpatA kardi thatI nayI. sadgurUne samAgama te thayA paNa teozrInA vinaya karyA sivAya Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 6 ) upadezane lAbha malate nathI. ane upadezanA lAbha vagara satyasvarUpa samajAya nahi. ane satyasvarUpa samajyA vagara kamalanA kSaya thAya nahi. ane meAkSa paNa tee meLavI zake niha. jeo sadgurU prate praNAmAdi kare che, te ratna upara caDela mala jema dUra thatAM ratnanuM kharUM svarUpa yAti rUpa pragaTI nIkaLe che, tevI rIte AtmAnuM kharU svarUpa jayeti rUpa melave che ema cogAcAya kaheche.pA Aja vAtane bIjI rIte jaNAve che. nAsminghane yataH satsu tatpratItirmahodayA || kiM samyagurupamAdatte kadAcidbhedalocanaH // 36 // a. jyAM sudhi ka`mala ghaNA hAya tyAM sudhi A jIvane sadgurUnA samAgama thatA nathI, ane kadAca thAya tA paNa teneA lAbha laI zakatA nathI. temaja sat samAgamaDhArA thanAra maheAdaya-viSyamAM thanAra Atma kalyANa te paNa thatuM nathI. jema madya cakSuvALe mANasa kayAre paNa samyak prakAre rUpane zuM joi zakavAnA che? 536aa vivecana prathama vidhi mArgathI A vAta kahI, have niSedha mAthI Aja vAtane jaNAve che ke, bhAvamaLa-kameryAM jyAMsudhi gADha hAya che tyAMsudhi A jIvane sat gurUnA samAgama thatA nathI. ane kadAcit sat gurUne samAgama thAya te paNa temane sat gurU tarike oLakhI zakatA nathI. temaja satagurUnI pratItidvArA thanAra maheAdaya-abhyudayane sAdhanAra siddhi-mukita tene melavI zakatA nathI. A vAtane dRSTAMta ApI samajAve che ke, jenA lecanA chArIne laI jovAmAM Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 6 ) maMda paDI gayA che, agara AMkhamAM metiyA AvI gayA che te mANasa zuM sabhya prakAre sAmA mANasamAM rahelA lakSaNa sAthIyA. aMkuza vraja vigere. vyaMjana-masAtilaka vigere saMpUrNa rIte zuM te joI zakavAno che? kadApi joI zakavAne nathI. cakSudriyanA deSane lIdhe. 36 Aja bInAnuM samarthana kare che. alpavyAdhiyathAloke tadvikArairna bAdhyate // ceSTate ceSTa siddhayarthaM vRtyaivAyaM tathA hite // 37 // artha-kSINa prAya vyAdhivALo mANasa jagatamAM vyAdhinA vikArothI pIDita thato nathI, paNa rAja sevAmAM ITa vastunI siddhi mATe pravRtti kare che, te pramANe A daSTimAM rahela egi Atmasiddhi meLavavA mATe dharmanA anuSThAnamAM pravRtti kare che. 37 vivecana. pUrve karI gayelA apUrva gabIja no lAbha jene bhAvavyAdhi-karmamala kSINa prAya thaI gayo che teja meLave che. jema vyAdhi jenI kSINa prAya thaI gaI che e mANasa jagatamAM kaMDavAdi-khajavAla vigere vikAre vaDe bAdhita thato nathI-herAna thato nathI. paNa pitAnA kuTuMbanA piSaNa khAtara rAja sevAmAM ISTa siddhi mATe joDAya che. A dRSTAMta che. upanaya kahe che. vRtyA dharma nirUpadheryatA, zraddhA-satya vastu jANavAnI IchA. ane tenuM jJAna AdhAniye che--dharma prApti karavAnA sAdhana che, A sAdhavaDe karI cegi a5 vyAdhivALA purUSanI mAphaka sthirAdaSTimAM je kArya karavAnuM che te ahiM thavAnuM Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (63 ) na hovAthI pitAnI bhUmikAne anusare hitakAri dAnAdi kAryamAM joDAya che. upara kahelA tamAma kArya, jyAre thAya che te kahe che. yathAvRtti karaNe carame'lpamalatvataH // Asannagranthibhedasya samastaM jAyate hyadaH // 38 // artha. carama yathA pravRtti karaNa jyAre prApta thAya che, tyAre a9pa mata hovAthI graMthi toDavAnI najIka AvavAthI upara jaNAvI gaela tamAma vastu-ganA bIje vigere prApta thAya che. 38 vivecana. jenuM svarUpa prathama kahela che evuM yathA pravRttikaraNa A jIvane cAluja che, paNa kamala a95 jyAre thAya che tyAre graMthinA pradeza sudhi Ave che, ane apUrva karaNavaDe A graMthine bhede che tyAre carama yathA pravRttikaraNa kahevAya che, kAraNa ke samyakatvanI prApti ahiMja thAya che, samyakatvanI prApti thatA pUrve yathA pravRttikaraNadvArA oghadRSTithI je je dharmanA anuSThAne thatA hatA te have samajaNa pUrvaka thAya che, ane prathamanuM yathA pravRttikaraNa have rahetuM nathI. AnuM nAma carasa cathA pravRttikaraNa kahevAya che. A vakhate jIvane pUrve kaDI gaelAM tamAma gana bIje prApta thAya che. 38 athavA carama yathA pravRtti karazuM. te apUrva karaNa che te kahe che. apUrvA''sanabhAvena vyabhicAraviyogataH // tattva to'pUrva meve da mitiyogavido viduH // 39 // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) a. apUrvakaraNanI najIka hAvAthI caramayathA pravRttikaraNa che te paramAthI apUrvakaraNa che, temAM doSa nathI, ema yAganA jANakAro jaNAve che. mAhyA vivecana. arUNeya pachI jema sUryodaya thAya che. te arUNAdaya paNa sUryodayaja kahevAya che. te pramANe je karaNa pachI anaMtara samaye apUrvakaraNa thAya che, graMthine bheda kare che; te karaNane carama yathA pravRtti karaNa kahe che. paNa tAtvika A apUrvakaraNaja che. kAraNa ke apUrva karaNanuM kAya graMthi bheda karavAnuM che teja kAya carama yathA pravRttikaraNa kare che. temAM jarAe doSa AvatA nathI. Ama ceAganA jANakArA jaNAve che. vedaka samyakatva pachI jema kSAyika samyakatva prApta thAya che, te pramANe carama thApravRttikaraNa pachI apUrvakaraNa thAya che eTale apUrvakaraNanI najIka hAvAthI A carama yathA pravruttikaraNa che te apUrvakaraNa che. lA ahiM ja guNa sthAnakanI ceAjanA thAya che. prathamaM yadguNasthAnaM sAmAnyenopavarNitam || asyAM tu tadavasthAyAM mukhyamanvarthayogataH || 40 // a. mithyASTine prathama guNa sthAnaka kahela che ka graMtha vigeremAM te sAmAnya prakAre jANavuM. paNa mukhyapaNe tathA anva-guNa nipapanna guNaThANu tA A dRSTimAM vatA jIvAneja hAya che. paNa bIjAone prathama guNaThANa guNa nipapanna heAtuM nathI. 54nA Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivecana. zAstramAM "micchAvi nArAya? mithyA daSTine prathama guNa sthAnaka je kahela che te sAmAnya prakAre jANavuM. avyavahArarAzI tathA sumapaNAno tyAga karI vyavahAra rAzI tathA bAdarapaNA mAM AvyA. avyakatapaNAne tyAga karI vyakatapaNAmAM AvyA akAmanirjarA vaDe ATale jarA guNa prApta thavAthI prathama guNa sthAnaka karma graMthakAroe je kahela che te upacArika jANavuM, vAratavika guNaThANuM teomAM nathI. "jukhAnAM tathA gujarA" A vyutpatti pramANe vAstavika guNone samudAya jemAM hoya tene ja guNa sthAnaka kahe che, prathama dRSTimAM je yoganA bIje jaNAvI gayA chIe, te guNe jenAmAM hoya tenAmAMja vAstavika prathama guNa sthAnaka che tema jANavuM. ahiM eka prazna e upasthita thAya che ke AvA mahAvimaLa guNane prApta karanAra prANI je prathama guNa sthAnakamAM vartatA hoya to pachI ghaNu kharA jIvane uparanAguNasthAnake kemaprApta thAya? dharmanA bIje vAvanAra saMsArathI udavega pAmanAra, ane uttamasaMge prApta karanAra prANI paNa hajuprathamadaSTimAM hoya athavA prathama mithyAtva guNa sthAnake ja vartate hoya to pachI ghaNA kharA prANuone te ubhA rahevAnuM sthAna paNa A daSTimAM maLe ja nahi. te pachI samyakatvanI prApti ane cothA pAMcamA guNasthAnakanI vAta to zuM karavI ? A prazrana kharekhara vicAramAM pADI nAkhe teve che, paraMtu Ane uttara eja che ke Avastusthiti che, sAdhAraNa bAhya kriyA mAtra karavAthI potAnI jAtane unnata thaelI mAnanArA ghaNA bhAge AtmavaMcanA kare che, ati vizAla vicAra karIne jJAnI mahArAje ahiM Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daSTinI racanA ane tenI saMkalanA batAvI che, te uparathI potAnI jAtane vicAra karavAno che ke ApaNe unnati kamamAM kaI dazAmAM vartAe chIe; pite AgaLa vadhe che ema mAnanAra kadAca A dIrgha vicArathI lakhAyelA daSTi bhedanA sUtra jJAnathI pitAne teTalI hade vadhela na joI zake to temAM anyane doSa nathI. bhUla bharelI bhramaNAmAM rahevuM athavA dAMbhikavRtti dhAraNa karavA karatAM mUla sthiti samajI te hada sudhi AtmAne unnata karavA vicAra karo eja sAdhya che, ane tenA aMge kadAca meTI bhramaNA AvatI hoya to te khAsa dUra karavA egya che. ghaNuMkharA oghadRSTivALA jIvo pitAne samakitI mAnI levAnI bhUla kare che. te have pachInI traNa dRSTinuM ane A daSTimAM rahelA cha saMbaMdhI vivecana vAMcavAthI pitAnI khalanA samajI jaze, ane vicAraze ke mahA nirmala samyakatva jevI zuddha dazAe pahoMcavA mATe bahu karavA - ghaNA sAdhano ekaThA karavAnI jarUra che. jyAM potAne paga mukavAno paNa adhikAra na hoya tyAM ekadama prathamanA badale pAMcamI daSTinI vAto karavI. e eka rIte uddhatapaNuM che. brAhmakriyA karanArA vastutatvane nahi samajanArA evA gio, athavA sAdhuo athavA jatio game te hoya tene dravya egio kahevAmAM Ave che. ane teo unnati kemamAM hajI prathama dRSTimAM paNa AvelAnathI ema samajavuM. jyAre tatva bAdha pUrvaka kiyA karavAmAM Ave ane sAthe upara jaNAvela avaMcaka ga; tathA bhavaudavega vigere guNe pragaTa thAya che tyAre bhAva gipaNAnI zarUAta thAya che. iti prathamA mitrA dRSTiHsamAptA Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 7 ) tArA nAmanI bIjI daSTi kahe che. tArAyAM tu manAka spaSTa niyamazca tthaavidhH| anudvegohitA' rambhe jijJAsA tatvagocarA // 41 // artha. tArA dRSTimAM pahelA karatA jarA spaSTa baMdha hoya che, tathA bIjuM yogaga niyama nAmanuM ahiM hoya che, temaja dharmanA sArA anuSThAna karatAM tenA upara anudvega-kaMTALo Avato nathI tathA tatva jANavAnI jIjJAsA A dRSTimAM utkaTa hoya che. pAkanA vivecana. A tArA nAmanI bIjI daSTi upara vivecana karavA pahelA ahiM jaNAvavuM ThIka thaI paDaze ke ghaNuM kharAjIvo odhadaSTimAMja paDayA hoya che, teo cagadaSTipara AvyA hotAja nathI, A jIvane unnattikamamAM jyAre ghaNo vadhAro thayo hoya che tathA bhavasthiti bahu a95 rahe che, ane saMsArane cheDe najIka AvavAno hoya che tyAreja A cagadaSTimAM avAya che, A tArA daSTimAM bodha chANanA agninA kaNa jevo hoya che, prathama mitrAdaSTimAM tRNAgninA kaNa jevo baMdha hato, tenA karatAM A tArA daSTimAM bodha vadhAre thAya che, paNa te lAMbA kALa sudhi TakI rahe tevo nathI, A dRSTimAM aSTAMga caga paikI bIjuM gAMga niyama nAmanuM prApta thAya che, niyama pAMca che. zauca 1 zarIra ane mananI pavitratA rAkhavI. manamAM khoTA vicAro AvavA devA nahi, 2 saMtoSa-prANayAtrAne nibhAvanAra padArtho sivAya anyanI pRhA na karavI, pugalIka vastu tarapha IcchA na karavI. 3 tapa-aneka prakAranA tape Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 68). karavA athavA savAramAM navakArasI pArasI vigere paccakhANa karavA. sAMje cAvIhAra karavo. 4 svAdhyAya-gurUsamakSa sUtragraMtha vigerenuM bhaNavuM. 5 Izvara praNidhAna-devagurUne namaskAra kara ane AtmatatvanuM ciMtavana karavuM A pAMca niyame ahiM prApta thAya che. mitrAdaSTi mAM tathA prakAranA kSapazamanA abhAvathI A niyama hotA nathI. prathama daSTimAM je zubha kAryo karavAmAM akheda hato tenI sAthe A tArA dRSTimAM pAralaukika AtmakalyANa mATe dAnAdika zubha pravRtti karavAmAM anuga-kaMTALe have Avato nathI paNa AnaMdathI pravRtti kare che, ahiM udvega nAmane bIjo deSa cAlyo jAya che. tathA "vijJArA tatva jevA" prathama daSTimAM aSaguNa prApta thayela che, ahiM A guNanI sAthe tatvajJAna karavAnI prabala abhilASA utpanna thAya che, aSaguNanI prApti thai teja jIjJAsA guNa saphaLa bane che. 141 A dRSTimAM bIjA guNe utpanna thAya che te kahe che. bhavatyasyAM tathAcchinnA prItiyogakathAsvalam // zuddhayogeSu niyamAt bahumAnazcayogiSu // 42 // artha. A dRSTimAM vartatA jIvane vega viSayavAlI kathA sAMbhaLavA upara niraMtara ghaNo prema Ave che, paNa bIjI kathA upara prema nathI Avato, temaja ganI kathA kahenArA zuddha gionA prate niyame karIne bahumAna pedA thAya che. mArA vivecana. A tArA daSTimAM vartatA evA gine cega saMbaMdhI kathA sAMbhaLavAmAMja niraMtara atyaMta prIti Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 69 ) hoya che, paNa rAjakathA bhaktakathA dezakathA tathA strIkathA upara AnaMda Avato nathI paNa mane vacana ane kAyAnA cogane kevI rIte vaza karavA, koNe vaza karyA kyA upAcathI vaza thAya, AvI vAta koI kare che tyAre te sAMbhaLavAne bahu rUcI thAya che, tathA daMbha vagara kharekharA gio hoya che tenA tarapha tene bahumAna pedA thAya che, prathama jene te sAdhuDA, laMgoTA, vigere zabdothI je tiraskAra karato hatuM, tenA tarapha have niyame karI bahumAnanI lAgaNIthI juve che, A dRSTimAM ATale AgaLa vadhyo che. gikate bahu mAna kare che eTaluM ja nahi bIju paNa kare. yathAzaktyupacArazca yogavRddhiphalapradaH / yoginAM niyamAdeva tadanugrahadhIyutaH // 43 // artha. zaktine anusAra cogimAhAtmAonI AhAra pANI AdivaDe bhakti kare, A bhakti karavAthI pariNAmanI dhArAmAM vRddhi thatAM veganI vRddhinA phaLane Ape che, yogionA prate jyAre anugraha buddhi-dAna devAnI vRtti thAya che tyAre gurUnA anugrahathI niyame karI egamAM Agala vadhe che. dAnadevAthI AgaLa keTaluM badhuM vadhAya che te bAbatanA aneka daSTAMto zAstramAM Ave che. 43 vivecana. dareka tIrthakaro. zreyAMsakumAra. zAlibhadra, dhanAzeTha. caMdanabAlA vigere aneka mahAtmAo paramapadane pAmyA ane pAmaze teonI mukhya zarUAta dAnathI ja Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 70 ) thai che, dhanAsA vAhe tathA nayasAra, caMdanamAlA vigere dAnathIja paramapadane pAmyA che, A vAta zAstra prasiddhaja che, svapara ne tAraka dAna gaNela che, bAkI zIla. tapa ane bhAva A traNa dharmAM Atma mAtra tAraka che, je zIlAdi pALe teja tare che paNa dAnadenAra ane lenAra ane tare che AthI dAnAdi cAra prakAranA dharmomAM dAnane tIrthaMkara e mukhya gaNI prathama dAnane mukela che AthI sahaja samajAze ke dAna dharma keTalA dheA upayAgI che. Aja vAta gurUzrI jaNAve che ke. zaktinA anusAre ceAgimAhAtmAone annapANI vajrapAtra kamala pATa pATalA zayyA auSadha vigere khapati cIjo udAra bhAvathI ApavI, A dAna devAthI pariNAmanI dhArAmAM ghaNuMA sArA sudhArA thAya che, ane niyame karI anugraha buddhi-bahumAnanI buddhi tathA jJAnadevAnI muddhi jyAre mahAtmA tarapha thAya che, tyAre te yAgamAM Izvara praNidhAna-prabhunA tarapha dRSTi ApI cittanI ekAgratA karavArUpa dhyAnamAM gurUnA anugrahathI ghaNA AgaLa vadhe che ane pariNAme paramapadane meLave che. 543zA Aja vAtane jarA vadhAre kahe che. lAbhAntaraphalazvAsya kSudropadrava hAni zraddhAyukto hitodayaH // ziSTasammatatA tathA // 44 // a. zraddhA sAthe dAnadenArane bIjA ghaNA lAbho tathA phaLeA maLe che. abhyudaya thAya che, nica upadrA nAza pAme che. ane sArA mANasAmAM ceAgyasanmAnane pAtra thAya che. 544aaaa Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 71 ) vivecana. sadUgurU tarapha A jIvane jyAre bahu mAna thAya che. tyAre teo pitAnuM sarvasva-prANa arpaNa karatA paNa pAchI pAnI karatA nathI. A pramANe zraddhApUrvaka dAna devAnI Teva paDavAthI A jIvane aneka prakAranA lAbhe thAya che. pUrve bAMdhela lAbhAMtarAya karma khasI javAthI aneka prakAranA lAbha-phale maLe che, jenAthI bhaviSyamAM pitAne abhyadaya thatA vAra lAgatI nathI. ane aneka prakAranA halakA upadravo-roga vigere nAza pAme che. temaja bhUtAdi vigerenA upadrava paNa thatA nathI ane ziSTa purUSo rAjA, pradhAna, prajA, saMghamAM agrasare A badhAo taraphathI tene cagya sanmAna maLe che. A badho pratA5 gurUbhakti sevA, bahumAnane ja samaja ijA gurUsevAnA bIjA guNe batAve che. bhayaM nA'tIva bhavanaM kRtyahAnina cocite // tathAnAbhogato'pyuccai naM cApyanucitakriyA // 45 / / artha. gurUnA satsamAgamathI satya vastu samajAtA A jIvanI asat pravRtti ghaNI kharI baMdha paDI jAya che Ane laI saMsAra saMbaMdhI atibhaya have raheto nathI. tathA dharma kAryamAM Adara hovAthI ucita tathA karavA egya dharmakAryamAM jarA paNa nyunatA AvavA deto nathI temaja ajANapaNe paNa anucita kArya karato nathI. 14pA vivecana. A dRSTimAM rahela jIva satagurUnA sahavAsane laI saMsAra saMbaMdhI khaTapaTanA ghaNAkharA kAryo taraphathI Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (72 ). pA che haThI gayela hoya che, temaja agya pravRtti tarapha tenI pravRtti bIlakula thatI nathI. sAkSAt karavAnI vAtato dUra rahI paNa anAgathI-ajANapaNe paNa agya pravRtti thatI nathI. temaja ucitta pravRtti-dharma kArya saMbaMdhI pravRtti karavAmAM te kadi pAchI pAnI karatA nathI. A kAraNane laI have saMsAra saMbaMdhI je bhaya hato-janma, jarA, maraNa, roga, zeka, Adhi, vyAdhi, ane upAdhi je dvArA atIva bhaya rahe te have A daSTi prApta thavAthI rahetuM nathI.upA A daSTivALA jIvanI pravRtti batAve che. kRtye'dhike'dhikagate jijJAsA lAlasAnvitA / tulpe nije tu vikale saMtrAso dveSavarjitaH // 46 // artha. tArA daSTivALA jIvanI pravRtti kRtye-karavA yogya dhyAnAdika kAryamAM adhika hoya che. adhika gataAcAryAdimAM rahela dayAnAdi pravRtti tenA karatAM adhika dhyAnAdi karavAnI jIjJAsA thAya. kema adhika jIjJAsA thAya che, te jaNAve che ke "strAvitA" te kAma karavAnI abhilASA ati utkRSTa hovAthI tathA "tuje nira" bIjAnI sAthe potAnA kRtyo devavaMdana pUjA. vigeremAM jarA vilakatA-khAmI jevAthI pitAne trAsa utpanna thAya manamAM kheda thAya. temaja pitAthI adhika uttama dharmakRtya karanAra upara dveSa jarA paNa na hoya. 4 vivecana. A saMsAramAM eka bIjAthI caDIyAtA thavA-meTA thavAnI hadapAranI abhilASAo thAya che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 73 ) ane te pAra pADavA pitAthI banatuM kare che, pudgalIka vastumAM AvI pRhA ke spardhA karavI te cAra gatinA pherA ne ApanAra che. paNa AtmakalyANa mATe dhyAnAdi kriyA karavAmAM tathA AcAryAdimAM rahelA dhyAnAdika adhika guNe te pitAmAM dAkhala karavA atiutkaTa jIjJAsA tathA ati abhilASArUpa spardhA karavI te mekSa sukhane denAra che, A uttama kRtya karatAM kadAca bIjAnA mukAbale pitAmAM nyunatA jovAmAM AvatAM A daSTivALAne trAsa-kheda ghaNe thAya che. zA mATe bIjAthI huM pAcho paDuM-dharmakRtyonI aMdara zA mATe huM pAchala rahuM, agara kAyotsarga karatAM ke bIjA dharmakRtya karatAM kAMI paNa doSa lAge to hRdayamAM ghaNuM lAgI Ave, ane bIjAonA uttama dharmAnuSThAne, agara uttama dhyAnAdi kiyA joI tenA prate AnaMda Ave, paNa dveSavRttine kadi na thAya. A daSTinA sAmarthyathI. u46 A daSTivALA jIvanA vicAro kahe che. duHkharUpo bhavaH sarva ucchedo'syA kutaH katham // citrA sattAM pravRttizca sAzeSA jJAyate katham // 47 // artha. A tArA dRSTivALe gi vicAra kare che ke A saMsAra duHkharUpa che. Ano ucheda kayA kAraNathI ane kevI rIte kare, A jagatamAM mahAtmAonI pravRttio nAnA prakAranI hoya che A tamAma pravRttio kevI rIte jANI zakAya? che 47 vivecana. A tArA daSTivALA caNimahAtmAne AbhakalyANa karavAnI utkaTa jIjJAsA thAya che. ane AcA Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ). caMdi karatAM AgaLa vadhavAnI paNa lAlasA ghaNI hoya che, Ane laI A yogi vicAra kare che ke janma, jarA, Adhi, vyAdhi, ane upAdhithI bharapura e A duHkharUpa saMsAra che, Ane kSaya kevI rIte thAya, kSamA, saralatA, namratA vigere guNethI A saMsArane kSaya thaI zake che. to pachI A kSamAdi guNe kevI rIte prApta thAya? vaLI mAhAtmAonI zubha kAryomAM pravRtti aneka prakAre hoya che. mokSa nagaramAM praveza karavAne aneka mArgo hoya che. koIne prabhu pUjA upara rUci hoya che. koIne vyAkhyAna sAMbhaLavA ane jJAna meLavavA rUci thAya che. koIne samabhAvarUpI sAmAyika karavA, keIne pratikamaNa karavA. keIne dAnazIla, tapa, ane bhAvanAbhAvavA, Ama judI judI rIte jIvone rUcio utpanna thAya che. AtmakalyANa karavA sArU Ama aneka pravRttio karatAM mahAtmAone jovAthI A dRSTivALe gi vicAra kare che ke A tamAma pravRttio kevI rIte jANI zakAya. A pravRttithI bIjI anya pravRttine tyAga karI A karela tamAma pravRttinuM jJAna pitAne na hovAthI kevI rIte AgaLa vadhavuM Ama vicAra kare che. mArA Akharane nirNaya kare che. nAsmAkaM mahatI prajJA sumahAn zAstra vistaraH // rANaH pramAdita phicaratha kanyate tA48 artha. upara jaNAvela vicAranA aMge Akhare A tArA daSTivALA gio nirNaya kare che ke amArI buddhi Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5 ) meTI nathI, zAstrane vistAra mahAn che, ziSTapurUuttamapurUSe je kahe teja ane pramANa che A pramANe A daSTivALA jIvo mAne che. 48 vivecana. AgaLa vadhavAmAM atyaMta jIjJAsAvALA A tArA dRSTivALA yogio jovAmAM Avati aneka bhinnabhinna pravRttiothI nahi mujhAtAM Akhare eka nirNaya upara Ave che ke, amArI buddhi evI nathI ke ame darekanI sAthe zAstrArtha karI vastu tatvane nirNaya karI zakIe? amArI buddhithI nirNaya karela vastumAM paNa visaMvAda jovAmAM Ave che, temaja dharmanI judI judI pravRttio jaNAvanAra zAstrane vistAra kAMI nA suno nathI, AthI ziSTa purUSe-sAdhu purUSane saMmata evA mahAna purUSo je kahe te ja pramANe che, bIjAonuM kahevuM pramANa nathI. tathA ziSTIe je pramANe AcaraNa karela che, je mArge cAlyA che, te ja mAga uttama che; ane teja mAge zaktinA anusAre amAre paNa cAlavuM egya che, A pramANe A daSTivALA nirNaya kare che. vaLI A dRSTivALAmAM eTaluM badhuM saraLapaNuM AvI jAya che ke. zuddha sonAne jema vALIe tema vaLe che, tevI rIte AnI pAse koI hita zikhAmaNa Ape te bahu saraLapaNe sAMbhaLe che, ane te vAta je ziSTa saMmata hoya te te pitAne lAbha karanAra jANI tarata amalamAM muke che. vaLI A jIvamAM haTha kadAgraha heta nathI, paramata sahiSNutA temAM Ave che, pite ziSTa saMmata mArge cAle che paNa pitAthI viparIta Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 76 ) mAge cAlanAra prANI upara dveSa na rAkhatA teone banatI rIte sumArga upara lAvavA prayatna kare che. ane tema karatAM je te sudharI na zake to tenA upara upekSA kare che paNa dveSato kadi karatuM nathI, temaja satya vastunI zeAdha mATe pitAnI jAtane ughADI rAkhe che. mAruM te sAruM e vAtane bAju para rAkhI sArUM te mArUM teno svIkAra karI ke paNa jAtane haTha kadAgraha karato nathI, temaja pitAmAM na hoya tevA guNa hovAne dekhAva ke dAMbhika vRtti kadi karate nathI. Atma jAgRti jema jema vadhati jAya che tema tema unnatimAM AgaLa vadhato jAya che. pAkA iti tArAnAmA dvitiyA dRSTiH samAptA tArA daSTi kahI have balA daSTi kahe che. sukhAsanasamAyuktaM balAyAM darzanaM dRDham // parA ca tatvazuzrUSA na kSepo yogagocaraH // 49 // artha. A balA draSTivALA yogine aSTa gAMga pikI Asana nAmanA trIjA gAMganI prApti thAya che, AthI karI eka Asane amuka vakhata sudhi dhyAnamAM zAMtithI besI zake che, temaja A belA daSTimAM bedha kASTAgni nA kaNanA jevo hoya che, prathamanI be dRSTi karatAM A belA dRSTimAM badha ghaNe sAro hoya che, ane avasare baMdhanI smRti paNa ThIka rahe che, tathA tatvajJAna sAMbhaLavAnI IcchA A dRSTimAM parA-utakRSTa hoya che, temaja cAlu viSayane cheDI bIjI bAbatamAM pravRtti karavA rUpa ATha deze pikI Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 7 ). trIje kSepa nAmane doSa A dRSTimAM heto nathI, kAraNake yuga viSayamAM pravRtti hevAthI. palA vivecana. trIjI balA dRSTimAM sAdhyanuM darzana kAMIka vizeSa dRDha thAya che, ahIM sudhimAM graMthI bhedanI najIka AtmA AvI jAya che. tethI karI have A balA daSTivALA jIvanI unnatti ghaNI sArI rIte thAya che, Asana sthira thayela hoya te dhyAna sArI rIte thAya, AthI A daSTi mAM yoganA ATha aMge paikI trIjuM Asana nAmanuM gAMga ahIM prApta thAya che. padmAsana, svastIkAsana, sukhAsAna vigere AsanamAMthI game te anukuLa Ave te Asana siddha kare che, AthI traNa traNa kalAkathI vadhAre eka Asane besI dhyAna karI zake che. A balA daSTimAM bodha ghaNe sAre ane daDha kAptAgninA kaNanI upamAvALe hoya che, kASTane agni ekadama bujAI jato nathI paNa amuka vakhata sudhI rahe che, te pramANe gurUdvArA je satya vastu samajANuM che te avasara Ave-amalamAM mukavA vakhate te bedhanI smRti hAjara thAya che. prathamanI be daSTine badha A balA dRSTimAM prApta thAya che tathA A balA dRSTimAM tatvajJAna sAMbhaLavAnI IcchA ghaNI ja utkaTa hoya che. temaja yegano abhyAsa karavAmAM ke dhyAna karavAmAM pravRtti kare tyAre te viSayane choDI bIjA viSayamAM pravRtti karavArUpa kSepa nAmane deSa ahIM heta nathI. temaja dharmanA anuThAnemAM kaMTALe AvavArUpa udvega nAmane bIje doSa bIjI tArA dRSTimAM cAlyA javAthI have dharmanA anuSThAnomAM Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (78). kaMTALe paNa AvatuM nathI. temaja teja anuSThAnamAM barAbara lakSya Ape che. A pramANe A balA dRSTimAM ATha yuga nA aMge pikI eka Asana nAmanuM aMga prApta thAya che, ATha guNe paikI eka tatvazuzraSA nAmane guNa prApta thAya che, ane ATha daze pikI trIje kSepa nAmane deSa ahIM cAlyo jAya che, A pramANe balA daSTimAM A vastu prApta thAya che. have AgaLa bIja lAbha je maLe te kahe che. 14 Aja bInA jaNAve che. nAsyAM satyAmasattaSNA prakRtyaiva nivartate // tada' bhAvAcca sarvatra sthitamevamukhAsanam // 50 // artha. A balA daSTi prApta thatA A jIvanI putralIka vastu tarapha je Azakti-asat tRSNA hatI te svabhAvika rIte ochI thaI jAya che, ane tRSNa ghaTI javAthI bAhya paribhramaNanA abhAvane laI sarva jagyAe dharmanA tamAma kAryomAM zAMti tathA sthiratApUrvaka karavAnesthita thAya che.pa0 vivecana. A balA draSTimAM prANi jyAre vartate hoya che, tyAre tenAmAM eka evA prakAranI sthiratA AvI jAya che ke, tethI tene asat vastu upara tRSNA thatI aTakI paDe che, sAmAnya prakAre pudgalIka vastu prApta karavA mATe A jIvane bahu tRSNA hAva che, ane A tRSNAne laI te aneka prakAranA duHkhane sahana karIne paNa vastu prApti mATe prayatna karyA kare che, jo ke prApti thavI te karmAdhina che. paNa tRSNAne lIdhe te aneka rIte valakhA mAre Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ) che, AvA prakAranI tRSNa te A daSTimAM nivRtti pAmI jAya che, ane tethI tenAmAM prakRti saumyatA evI sArI AvI jAya che ke, tene dharmanA tamAma anuSThAnomAM parama zAMti ane sthiratA hadapAranI prApta thAya che, ane Ane sukhAsana brAhya paribhramaNanA abhAvane laIne parama zAMta citte prabhu dhyAnamAM lina thAya che, tyAre tene temAM sthitabhAva-sthiratA prApta thAya che. 50 Aja vAta kare che. atvarApUrvakaM sarvaM gamanaM kRtyameva vA // . praNidhAnasamAyukta mapAyaparihArataH // 51 // artha. A balAdaSTivALo cogi have deva gurUnA vaMdana pUjana vigere dharmanA sarva anuSThAnamAM utAvaLa karyA vagara bahu zAMtipUrvaka pravRtti kare che. A pravRtti tyAM sudhI kare che ke devavaMdana vigere dharmamAM cittanI ekAgratA karavA sAthe apAya parihArata-cakSunI caMcalatAne paNadUrakare chapanA vivecana. atyAra sudhI A jIvane pudgalIka vastu tarapha vadhAre lAgaNI hevAne lIdhe deva, gurUvaMdana, darzana, pUjana vigere dharmanA sarva anuSThAne tarapha pravRtti ghaNuM ochI hatI, temaja veTha kADhavA jevI hatI, paNa have jarA satya vastu samajavAthI pudgalIka vastu taraphanI lAgaNI ochI thaI javAthI, temaja tRSNa paNa ghaTI javAthI dharmanA anuSThAno che te ja AtmakalyANa karanAra che ema Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 80) samajavAthI. A jIvamAM sthiratA prApta thAya che, ane dareka zubha kAryomAM have eka prakAranI apUrva zAMti dekhAya che. cittanI ekAgratA paNa jovAya che, temaja mana, vacana, kAyA, netra vigerenI asthiratArUpa je apAya tene A daSTimAM abhAva thaI jAya che. papa1 bodha jaNAvyuM, have zuzraSA batAve che. kAntakAntAsametasya divyageyazrutau yathA // yUno bhavati zuzrUSA tathAsyAM tattvagocarA / / 52 // artha. manane haraNa karanAra evI suMdara strInI sAthe sUvAna purUSane jema divya gAyana sAMbhaLavAmAM je majAAnaMda Ave che. tenA karatAM A balA draSTivALA gine tatvajJAna sAMbhaLavAnI vadhAre IcchA thAya che. parA vivecana. paripUrNa sAmagrIvALo koI yuvAna purUSa pitAnI suMdara patnI sAthe jema divya gAyana sAMbhaLavAnI IcchA rAkhe ane tenA zravaNamAM jema tene majA paDe, AnaMda Ave, tevI rIte A balA dRSTivALA jIvane tatva zravaNa karavAnI IcchA prabaLa thAya che. ane temAM tene majA paDe che. tArA dRSTimAM je tatvajJAnanI jIjJAsA thaI hatI te AgaLa vadhIne ahIM zravaNanI IcchA bahu sArI rIte thAya che, jema rAjya saMpattivALe rAjA navapariNata rANu sAthe jyAre suMdara gokhalAmAM besI gIta zravaNa kare, ustAda gAyako hAvabhAvayukta nATaka kare ane sAthe abhinaya-majA karatA jAya AvA prakAranuM gAyana sAMbha Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 81 ) LavAnI ane nRtya jevAnI jema sarva prANIne tIvra IcchA thAya che, tema A balA daSTivALA jIvane tattva zravaNa karavAnI ati prabaLa IcchA thAya che. ene tattva zravaNamAM evo AnaMda Ave che ke tenuM varNana paNa thaI zake nahi. parA zuzruSA kevI che te batAve che. bodhAmbhaH srotasazcaiSA sirAtulyA satAM matA // abhAve'syAH zrutaMvyartha masirAvanikUpavat // 53 // artha. jJAnarUpa pANInA pravAhane vadhAravA A zukrUSA apUrva pANInI sarA-veNa samAna mahAtmA purUSe kahe che. A zuzraSA na hoya te zrutajJAna nakAmuM jAya che. pANInI veNa jyAM AvatI nathI evI jagyAe jema kuvAnuM chedavuM nakAmuM che, tevI rIte zrutajJAna paNa zuzruSA vagara nakAmuM jAya che. parA vivecana, tatvajJAna sAMbhaLavAnI je prabaLa IcchA che teja A jIvane ghaNo AgaLa vadhArI Akhare mokSa meLavI Ape che, A zuzruSA jJAnarUpa pANInA pravAhane vadhAravA pANInI sirA-veNanuM kAma kare che, pANInA veNa vagaranI jagyAe kuvo khedA to kharo paNa aMdara pANInI sirA-veNa na hovAthI te ku zuM upayogane? kAya kaleza sivAya bIju phaLa nathI, te pramANe zuzruSA vagara zrutajJAna paNa nakAmuM che. zrutajJAnanI prApti thatI ja nathI. AthI AtmakalyANanA Icchaka jIvee tatvajJAna viSayaka sAMbhaLavAnI IcchA khuba rAkhavI. mApavA 6. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 82 ) zrIjI rIte zuSAnuM apUrva phaLa jaNAve che. zrutAbhAve'pi bhAve'syAH zubhabhAvamavRttitaH // phalaM karmakSayAkhyaM syAt parabodhanibaMdhanam // 54 // a. tatvajJAna sAMbhaLavAnI ati pramaLa IcchA chatAM zravaNanA lAbha aMtarAya karmInA uce kadi na paNa maLe teA paNa sArA bhAvanI pravRttine laI utkRSTa jJAnanu' kAraNa kakSaya nAmanuM phaLa te zuzruSA vALA prANI meLave che. 554aa vivecana.A trIjI khalA dRSTimAM AThaguNApaikItrIjozuzruSA nAmanA guNa prApta thAya che, A guNanI mahatvatA eTalI badhI gaNavAmAM Avela che ke kadAca A jIvane tatvajJAna zravaNa karavAno lAbha kama saMceAge di na paNa maLe tApaNa tatva zravaNa karavAnI tenI prakhaLa bhAvanA hAvAthI A zuzruSA guNa che teja tenA aneka karmone kSaya karI nAkhe che. A kakSaya thavAmAM kAraNa utkRSTa kheAdha che teja hetu che. vAdi zaMkA kare che ke, tatva zravaNa karyA vagara kakSayanA lAla kevI rIte thAya AnA uttara Ape che ke tatva zravaNa karavAnI icchA karavAthI zubha pravRtti jarUra thAya che, ane tethI zravaNa thavAmAM aMtarAya karanAra je karyuM che tenA nAza thAya che, ane pariNAme unnattimAM AgaLa vadhatAM jarUra zravaNa prApta thAya che. A ati agatyanI sthiti utpanna thavAnuM kAraNa zuzraSA guNa hovAthI te poteja mahAlAbha karanAra che. ema kAraNamAM kAryAreApa karavAthI kahI zakAya che. sAdharaNa rIte teA ghaNA vyAkhyAna sAMbhaLavAmAM Ave che. ane upadeze! kaNa pathapara AvI pahoMce Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 83 ) che, paraMtu te zravaNathI jyAMsudhi manamAM tenI asara na thAya ane zarIra ullAsa bhAvane pAme nahi, tyAM sudhI baherA AgaLa gAyana karavA jevuM thAya che. tethIja ahiM zuzraSA zravaNa karavAnI prabaLa IcchA utpanna thAya che teja mahAlAbhane karanArI che, ane te unnatikamamAM A jIvane bahu sArI rIte AgaLa vadhAranArI thaI paDe che. padA A daSTimAM vizna AvatA nathI. zubhayogasamArambhe na kSepo'syAM kadAcana / / upAyakauzalaM cApi cAru tadviSayaM bhavet // 55 // artha. A balA daSTimAM rahela jIvane dhyAnAdi zubha ganI pravRtti karatAM kayAre paNa vidane AvatA nathI, temaja zubha caeNganA AraMbhamAM dhyAnAdinI zubha pravRttimAM suMdara upAya kauzalyatA prApta thAya che. papA vivecana. A balA daSTimAM eka khAsa jANavA jevI hakIkata e bane che ke A duTivAle jIva zubha kArya karatAM-dharma saMbaMdhI ke ega saMbaMdhI game te kArya kare to paNa te kAryamAM vino kyAre paNa AvatA nathI AraMbha karelA zubha kAryo sArI peThe pAra pADe che, ghaNA mANasa sArA kAryo AdaratA nathI. ane kadi Adare to pratyavAya-vidane AvatA te kArya karatA aTakI paDe che, paraMtu ahiM aMtarAya AvatA ja nathI. temaja suMdara upATa kIzatyapaNuM zubha dhyAnAdi bAbatamAM prApta thAya che, dhyAna karatI vakhate kayA pradezamAM besI dhyAna karavuM, lakSyavRtti Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kayAM rAkhavI, Asana kayuM karavuM, saMka9pa kevI rIte ochA thAya vigere samajavAnI bAbatamAM kuzaLapaNuM tenAmAM prApta thaI jAya che. papA A dRSTinI ucca mahatvatA kahe che. pariSkAragataH prAyo vidhAto'pi na vidyate // . avidhAtazca sAvadha prihaaraanmhodyH||56|| artha. A balA daSTivALe gi mahAtmA eTale badhe AgaLa vadheluM hoya che ke tene "pf ata: kaI paNa pudgalIka vastu-dharmanA upagaraNe ke bIjI koIpaNa cIjamAM prAye karI "vijAto" IcchA pratibaMdhaAgraha A vastu male to ThIka Avo pratibaMdha raheto nathI temaja"vAvaparita pratiSedha karela vastune parihAra karavAthI "vidhAta" Icchita vastu prApta karavA saMbaMdhI Agraha na hovAthI A pratibaMdha bhAva che teja mahodaya mokSa melavI ApavAmAM kAraNa thAya che. padA vivecana. A jIva balA daSTi sudhi pahoMce che tyAre te gimahAtmAmAM pudgalika vastu tarapha Agraha-Aza ktibhAva ghaNo kharo ocho thaI gayo hoya che. vaLI A mahAtmAne khAvApIvAnI ke paheravA oDhavAnI koI paNa vastu upara prAye karI Agraha raheto nathI. A vastu maLe toja khAvI, paheravI ke oDhavI bIjI nahi, A Agraha kadi hotA nathI. temaja sAvadya vastu-pratiSedha karela vastune tyAga karavAthI "vidhAtaca" Icchita vastu melavavA Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 85 ) saMbaMdhI AgrahanA abhAvane laI amuka vastu hoya to ja cAle bIjI hoya te na cAle Avo haThavAda cAlyo javAthI A AgrahA bhAva che teja mahadaya-mokSa meLavI devAmAM kAraNa bane che. prabhu mahAvIra deva jaNAve che ke karma baMdhanuM kAraNa Agraha-haThavAda che A Agraha jyAre cAlyA jAya che eTale mokSa maLatAM vAra lAgatI nathI, tArA nAmanI bIjI dRSTi karatAM A balA draSTi unnatti kamamAM ghaNuM AgaLa vadhela hoya che. ane eTale badhe vadhAro thAya che ke samyaka bedhanI sAmIpyatA spaSTa jaNAya che, sAdhAraNa rIte amuka vicAra mAtranI utpatti thI potAnI jAtane samyakatvavAna athavA samakitI mAnanAra neto ahIM ubhA rahevAnuM sthAna ja nathI. e bInA raspaSTa rIte A dRSTimAM vartatA jIvonA lakSaNa uparathI khullI rIte samajAya tema che. itti tRtiyA balAdRSTiHsamAptAH balA daSTi kahI have dIprA daSTi kahe che. prANAyAmavatI dIpA na yogotthAnavatyalam // tatvazravaNasaMyuktA sukSmabodhavivarjitA // 5 // artha. dIprA nAmanI cAthI daSTimAM aSTa gAMge paikI caturtha cogAMga prANAyAma prApta thAya che. zvAsa levuM ane mukavuM A dravya prANAyama che AthI zarIranA maLe sApha thAya che. paraMtu ahIM bhAvarecaka prANAyAma bAhya bhAva, tene abhAva thAya che, ahIM tathA prakAranI cittanI parama zAMtirUpa prazAMta vAhitAne lAbha thavAthI " sthAna) Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 86) utthAna nAmane je doSa che cittanI azAMtirUpa tene A daSTimAM abhAva thAya che, ane tava zravaNa nAmane guNa A daSTimAM prApta thAya che. tArA daSTimAM tattva sAMbhaLavAnI IcchArUpa zuzruSA hatI, have tattvane gurU pAse rahI sAMbhaLe che, AthI tenAmAM prathamanI traNa daSTi karatA baMdha vadhe che, A dIprada dASTimAM bodha dIvAnI prabhA jevo ghaNo ja sAro hoya che, avasare samRti paNa prApta thAya che, chatAM sUkSma bAdha te hajI A dRSTimAM paNa nathI, pAMcamI sthira daSTi prApta thavAthI sUma baMdha thAya che. pachA vivecana. A dIprA nAmanI cothI daSTi che. A dariTamAM be dIvAnI prabhA jevo ghaNo vakhata rahenAra tathA prathamanI traNa daSTi karatAM ghaNuM sAro temaja avasare barabara smRtine ApanAro hoya che. A dRSTimAM aSTAMga cagomAM caturtha bhegAMga prANAyAma nAmanuM prApta thAya che, prANAyAma traNa prakAranA che, prANavAyunuM aMdara lAvavuM te puraka prANAyAma che. prANavAyunuM bahAra kADhavuM te recaka prANAyAma che, ane vAyunuM aMdara rokaluM te kuMbhaka prANAyAma che A pramANe traNa prakAranA A dravya prANAyAma karavAthI zarIranI aMdaranI nADIo zuddha thAya che, ane dhyAnamAM paNa madadagAra thAya che. chatAM ahIM bhAva prANAyAma karavA jaNAve che. bAhAbhAva-pudgalIka vastu tarapha prema tene A daSTimAM recaka kare, eTale bAhyabhAva kADhI nAkhavo, recaka bhAva prANAyAma aMtara bhAvane puraka karavo, AtmIka guNejJAnadazanAdine puravA-ekaThA karavA te puraka bhAva prANAyAma ane sthiratA bhAvane kuMbhaka thAya che. AtmasvarUpamAM rama Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 87 ) NatA karavI te kuMbhaka bhAva prANAyAma che. A pramANe traNa prakAranA bhAva prANAyAma ahiM thAya che. dravya prANAyAmAthI Atmonnati thatI nathI, paNa bhAva prANAyAmathI thAya che, AvA prakAranA prANAyAmathI graMthibheda turata thAya che, temaja cittanI azAMti caMcalatA-asthiratA rUpa utthAna dezane abhAva thavAthI ahIM prazAMta vAhitAne lAbha thAya che, cittamAM paramazAMti prApta thAya che, temaja A dRSTimAM zravaNa guNa prApta thAya che, atyAra sudhi sAMbhaLavAnI IcchA "rupa" thaI hatI te have zravaNa kare che, tethI bAdha vadhAre spaSTa vyakta thAya che. ane ahIM prathama kahelA keganA bIjenA aMkurAe phaLarUpe sahaja ugavA mAMDe che. A daSTimAM bodha je ke sAre che, te paNa AgaLa kahevAmAM Avato sUma bodha te ahIM heta nathI. te bedha te sthirA nAmanI pAMcamI dRSTimAM samyakatva prApta thavAthI thavAnuM che, te badha A dIprA dRSTimAM heta nathI. pAparA bhAva recakAdi prANAyAmane guNa kahe che. prANebhyo'pi gurudharmaH satyAmasyAmasaMzayam / / prANAMstyajatidharmArtha na dharma prANasaMkaTe // 5 // artha. A dIprA dRSTimAM rahele coga mahAtmA saMzaya vagara potAnA prANa karatAM paNa dharmane mahAna gaNe che, ane dharmanI khAtara potAnA prANane paNa choDI de che. paNa prANanI khAtara dharmane cheDate nathI, game tevA saMkaTamAM Ave chate dharmane cheDato nathI. 58 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 88 ) vivecana. bAhya bhAvanA tyAgarUpa bhAvarecaka prANAyAma prApta thavAthI A dIprA dRSTimAM rahela pegi mahAtmAne dharma upara eTalI badhI prIti utpanna thAya che ke je pitAnA prANa karatAM paNa dharmane adhika gaNe che, temaja dharmane mATe prANa cheDe paNa dharmane tyAga karato nathI. game tevA saMkaTamAM Ave che, temaja keI tenA prANa le te te kabula kare paNa dharma choDavAnI athavA dharmanA niyame teDavAnI hA pADe nahi, A daSTivALAnuM AvuM daDha vartana thAya che tenuM mukhya kAraNa ke tene vyavahAranA tamAma kArya tarapha arUci ghaNI thaI che teja che. padA Aja kAraNa batAve che. eka eva suhRddharmo mRtamappanuyAti yH|| zarIreNa samaM nAzaM sarvaM manyattu gacchati // 59 // artha. A dIprA dRSTimAM badha sAro hovAthI A dIprA dRSTivALe jIva badha-jJAnane laI vicAra kare che ke marI gaelA jIvanI pAchaLa mAtra eka dharmaja mitranI mAphaka pAchaLa jAya che. bAkI putra, strI, dhanadhAnya, rAjyAdi tamAma vastu zarIranI sAtheja nAza pAme che. agara pAchaLa AvatI nathI ahiMja paDI rahe che. palA vivecana. A dIprA daSTimAM rahevA jIvane amuka aMze vivekajJAna pragaTa thAya che, AthI te samaje che ke prANa jaze to paNa bhavAMtaramAM mitranI mAphaka dharma sAthe Ave che, paraMtu dharma jaze to zarIra kAMI kAma AvavAnuM nathI Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 89 ) temaja bhavAMtaramAM sAthe paNa AvanAra nathI. Ama samajI zarIra karatAM paNa dharmanI A dRSTivALe vizeSa karI kadara kare che-lAgaNI rAkhe che, temaja pudgalIka tamAma vastu tathA svajanAdi kuTuMba paNa zarIranA nAza thavA sAthe tamAma nAza thaI jAya che, athavA tamAma vastu pArakI thaI jAya che, Ama samajIne dharmane kadi choDato nathI. palA Aja bInAne spaSTa kare che. itthaM sadAzayopeta statvazravaNa tatparaH // prANebhyaH paramaM dharma balAdeva prapadyate // 60 // artha. A pramANe A dIprA daSTivALe jIvAtmA AtmAnA zuddha Azaya yukta niraMtara tatvajJAna sAMbhaLavAmAM tatpara rahe che. temaja pitAnA prANa thakI adhika pradhAna mane balAt sArI peThe mAne che-svIkAre che. davA - vivecana. A dIprA dRSTivALA jIvanamAM amuka aMze vivekajJAna prApta thavAthI satya svarUpa kAMIka aMze samajavAthI pugalIka vastu taraphanI Azakita ghaTatAM dharma tarapha prIti ghaNI vadhe che, ane A pramANe AtmAnA zuddha AzayathI-zuddha aMtaHkaraNathI tatvajJAna sAMbhaLavAmAM tatpara rahe che, temaja A tatvajJAnanA pratApe potAnA prANa karatAM-jIva karatAM paNa dhamane utkRSTa-pradhAna balAt sArI peThe mAne che, A tene svabhAva che, vaLI A dRSTimAM rahelA jIvane dhyAna karatAM yogothAna-mana-vacana ane kAyAnA ceganI aMdara thatI capaLatA rUpI doSa te A dIprA dRSTivALAne hete nathI 60 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (90 ) tatvazravaNanA guNe kahe che. kSArAmbhastyAgatoyada nmadhurodakayogataH / / bIjaM prarohamAdhatte tadvattatvazrutenaraH // 6 // artha. khArA pANInA tyAgathI ane mIThA pANInA samAgamathI jema bIja ugI nIkaLe che. tevI rIte tatvajJAna nA sAMbhaLavAthI A dIprA dRSTivAlA jIvamAM mekSanuM bIja rekhAya che. davA vivecana. game te jAtanA bIjane mIThuM pANI male te tarata ja te ugI nIkaLe che, paNa khArU pANI jo male te te bIja vAvyuM hoya te paNa bIja ugatuM nathI, paNa te bIja baLI jAya che, te bIjane mIThA pANInuM jJAna bhale na hoya te paNa te mIThA pANInA sparza mAtrathI bIja ugI nIkaLe che, te pramANe aciMtya sAmarthyavALI tathA mahAprabhAva vALI evI tatvazruti thakI A dIdhrA daSTivAle jIva pitAmAM mAnA bIjane vAve che. padanA A tatvazrutine bhAvArtha kahe che kSArAmbhastulyaiha ca bhavayogo'khilo mnH|| madhurodaka yogena samA tatvazrutistathA // 62 // artha. ahiM khArA pANI samAna samagra saMsAra jANo, ane mIThA pANInA saMbaMdha samAna tatvajJAnanuM gurU pAse sAMbhaLavuM jANavuM. mArA vivecana. saMsAranI aMdara mAtA pitA putra strI,dhana, dhAnya ane mitrAdi vigere tamAma saMyoge che te khArA Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1 ) pANInA jevA atatva zravaNarUpa che, tenAthI kaI divase bIjanI vAvaNI na thAya, bIjane vAvyuM hoya to paNa aMkure kadi utpanna thAya nahi, paNa mIThA pANInA saMbaMdha samAna tattvazravaNa che. Ane saMga thayo hoya te nizcaye karI samyakatva rUpa bIjanI vAvaNI thAya che, ane pariNAme tenAthI devalekanA sukhanI prAptirUpa aMkuro nIkaLI paraMparAe mekSarUpa phalane Ape che. 61 A tatvazrutine guNa batAve che. atastu niyamAdeva kalyANamakhilaM nRNAm / / gurubhaktisukhopetaM lokadvayahitAvaham // 6 // artha satatu-A tatvajJAnanA sAMbhaLavAthI niyama karI saMpUrNa rIte manuSyanuM kalyANa thAya che, kalyANa kevuM che. te kahe che. gurUzrInI bhakti karavAthI sukhane denAra che tathA A leka tathA paralokanA hitane ApanAra che. 63aaaa vivecana. sasamAgamanA apUrva lAbha mATe gurUzrI jaNAve che ke gurUdvArA tatvajJAna sAMbhaLavAne lAbha maLe che, ane A tatvajJAna sAMbhaLavAthI tenA hRdayamAM tamAma prANI prate para upagAra karavAnI bhAvanA thAya che, A para upagAra karavAthI tamAma jIvanuM kalyANa thAya che, para upagArathI ja AgaLa vadhAya che. vaLI gurU prate bhakti bahu mAna Adara satkAra sanmAna karavAthI tathA teozrInA pharamAna tujaba cAlavAthI teozrInI AjJA mujaba parepakAra karavAthI vAstavIka rIte teja kalyANa denAra che. temaja Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ra ) A leka tathA para lokanA hitane denAra je zubhAnubaMdhI puNya baMdha che te paNa gurUbhakti ja sAdhya che, prAptavya che, gurUnI madada vagara kadi paNa AgaLa vadhI zakAtuM nathI.darA gurUbhaktinuM utkRSTa phaLa jaNuM che. gurubhaktiprabhAvana tIrthadarzanaM matam // samApatyAdibhedena nirvANaikanibandhanam // 6 // artha. gurU bhaktinA prabhAvathI A jIva ghaNe AgaLa vadhe che. temaja gurUzrInA samAgamathI "tamArUtti dhyAna vizeSa ane tenA bhede temAM talAlIna thavAthI-abhyAsa karavAthI dhyAna dvArA tIrthakaranuM darzana thAya che ane A dazana che teja mokSanuM eka asAdhAraNa kAraNa che. davA vivecana. jJAni eka zvAsa laIne muke eTalA TAImamAM pUrvakoDavarSanA kamane khapAve che-kSaya kare che. A jJAni AtmasvarUpamAM ramaNatA karanAra dhyAni jANo. A dhyAnanA aneka bhede zAstramAM batAvela che; paNa hAla A uttamottama mArga naSTa prAya jevo thayo che, bhAgyeja dhyAna karanArA jovAmAM Ave che paNa dhyAna sivAya AgaLa kadi vadhI zakAtuM nathI te cekasa che, jyAre tyAre paNa A dhyAna karyA vagara chuTako nathI, A dhyAnane lAbha gurUzrI. nI bhakti karavAthI maLe che, ahIM "rAjyAri" je lakhela che te eka prakAranuM dhyAna che, AnA bIjA bhede Adi zabdathI jaNAvela che, te pAtaMjalI vigere vega dazanathI jANavA yogya che. A samApatti-AtmasvarUpanI prApti Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 93 ) rUpa dhyAna karavAthI bhUkuTi ke brahmaraMdhramAM lakSya ApavAthI prabhunuM sAkSAt darzana thAya che ane A darzana che teja thoDA vakhatamAM paramapada-mokSa meLavI ApavAmAM avaMdhya kAraNa--asAdhAraNa kAraNa che. 6pA muzmabodhanuM lakSaNa kahe che. samyagghetvAdimedena loke yastatvanirNayaH // vedyasaMvedya padataH sUkSmabodhaH sa ucyate / / 6 / / artha, samyak hetunA bhedavaDe leka-vidvAnanI sabhA maLe je tatvano nirNaya levAtA" jenuM svarUpa AgaLa kahevAmAM Ave che evA vedyasaMvedya padathI-samya tvathI nizcaya kare, tene sUphamadha kahe che. dipA vivecana. zrImAna vAdivetALa zrI devasUrijI mahArAje pramANanayatatvA lekAlaMkAra nAmane nyAyano graMtha banAvela che. A graMthamAM hetuonuM svarUpa-keTalA prakAranA samyaka hetuo ane keTalA prakAranA hetvAbhAse che, temaja pramANe naya tathA sapta bhaMgInuM svarUpa vastu tatvane nirNaya karavA jaNAvela che, tathA vAda kevI rIte karavo vigere aneka bAbate ghaNI sArI rIte jaNAvela che, AnI aMdara hetunuM svarUpa samyaka prakAre-aviparIta paNe je svarUpa batAvela che tene yathArtha paNe jANI tathA tenA bhede phaLa svarUpa vigere jANI tenA vaDe vidvAnonI sabhA maLe je tatvano nirNaya karavo "gharavezapataH" vedyasaMveda padathI je tatvane nizcaya karavo. samyakadaSTi jIva vastu tatvano nirNaya ghaNI sArI rIte Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 9 ) karI zake che, dareka vAkaye sApekSya hoya che ane te tanaya pramANu tathA saptabhaMgIthIja vastu tatvane nirNaya vedyasaMvedya padavALeja karI zake che, paNa avedyasaMvedya padavALo mithyAdaSTi vastutatvane nirNaya kadi paNa karI zakato nathI mATe ahIM kahevAmAM AvyuM che ke vedyasaMvedya padathI je vastutatvano nirNaya thAya che tene ja zAstrakAra sUkSma bodha kahe che. 65 ahIM sUkSmapaNuM batAve che. bhavAmbhodhi samuttArA karmavanavibhedataH / / jJeya vyAptezcakAtnyaina sUkSmatvaM nAyamatra tu // 66 // artha. sUkSmadhanuM svarUpa batAvatA jaNAve che ke sUkSmabodha teja kahevAya ke je bedhathI A jIva saMsAra samudrane taravA samartha thAca, kamarUpI vajAne bhedavA zakti vAna bane tathA ya-ghaTapaTAdi padArtho, tenI sAthe anaMtA dharmo sArI rIte vyApine rahyA che ema jaNAvanAra hoya teja sUphamadha-jJAna kahI zakAya che. A sUmabodha A cAlu dIprAptimAM hotuM nathI dudA - vivecana. atyAra sudhi cAra daSTimAM je bedha jaNAbe te skula baMdha che, paNa te sUkSmadha nathI, sUphamajJAna te te kahevAya ke je jJAna chatAM rAgAdi gaNa ubhuM na rahe, sUryane udaya chatAM aMdhakAra rahe to te sUryodaya na kahevAya, te pramANe prathamanI cAra daSTinA jJAne je ke bIjAonI apekSAe ghaNA sArA che, te paNa Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5 ) sthira dRSTimAM sUma je baMdha thAya che te badha prathamanI cAra dRSTimAM nathI. hajI pudgalIka vastu tarapha evA evA prasaMge pravRtti thaI jAya che, temaja saMsAra samudrathI mukta thavAnI tathA kamane kSaya karavAnI bhAvanA thatI nathI, vaLI dareka padArthomAM anaMtA dharmo rahelA che, temaja naya nikSepa saptabhaMgI, ane pramANa A cArathI vastutatvane nirNaya thAya che, A be prathamanI cAra dRSTimAM na hovAthI te sUkSmabodha kahevAya nahi, paNa A jaNAvela tamAma bInA sitharAdi cAra daSTimAM che, lokottara pravRttithI saMsAra samudra taravAne samartha bane che, tathA karmakSaya paNa sArI rIte karI zake che, tathA dareka vastu anaMta dharmAtmaka che tathA naya nikSepAdithI vyApta che.--yukta che Avo sUma baMdha sthirAdi dRSTimAM che. sUkSmatva eTale nipUNapaNuM baMdhanuM, te A dIprASTimAM nathI, kAraNake prathamanI cAra dRSTimAM graMthibheda thatA nathIA kAraNathI sUkSama bodha prathamanI cAra dRSTimAM nathI paNa sthirAdi cAra dRSTimAM che. ! dada prathamanI cAra daSTimAM je pada che te kahe che avedyasaMvedyapadaM yasmAdAsu tathAlvaNam // pakSicchAyA jalacara pravRtyAbhamataH param / / 67 // artha. prathamanI mitrAdi cAra dRSTimAM avedyasaMvedya pada utkaTa che hajI sUkSama bodhanA abhAve satyavastu yathArtha samajANI na hovAthI, Aja vAtane daSTAMta ApI samajAve che ke jema nadI samudra ke talAvamAM AkAzamAM uDatA Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 6 ) pakSIonI chAyA paDe che chAyAne bhrAMtithI koI mANasa sAcA pakSI tarIke mAnI prANamAM praveza kare tene pakaDavAno. zuM te lAbha meLavI zakavAne che? kadi paNa tema meLavI zakavAno nathI "taH " A kAraNathI utkRSTa vedyasaMvedya pada A prathamanI cAra dRSTimAM nathI. sAdA vivecana. ave saMvedya pada-mithyAtva. vedyasaMvedya pada-samyakatva A guNa prathamanI cAra daSTimAM Avela na havAthI hajI bhrama thavA saMbhava che. daSTAMta tarIke pANImAM paDatI pakSIonI jema chAyAne koI ajJAnI mANasa sAcApakSI tarIke mAnI tene pakaDavAne pANImAM praveza kare to zuM te mANasa pakaDavAne lAbha meLavI zakavAne che ? kadi paNa nahi meLave, A jema ajJAna ke bhrAMtithI bane che te pramANe A prathamanI cAra daSTi paNa avedya saMvedya padavALI utkaTa che, sUma bodhanA abhAvane laI vastumAM rahela anaMtAdharmo tathA sApekSa paNane barobara samajI zakato nathI. vaLI A daSTimAM graMthibheda paNa thato nathI Ane laI vedyasaMvedya pada tathA sUkSmabodha sthirAdi cAra daSTimAM che. A sUkSmabodhanI zarUAta cothI dIprAdaSTinA cheDe caramayathA pravRtti karaNa prApta thatA thAya che. ema yogAcAryo jaNAve che. e pa8 | Ama zA mATe tene uttara Ape che. apAyazaktimAlinyaM mUkSmabodhavibaMdhakRt / / naitadvato'yaM tattatve kadAcidupajAyate / / 68 // Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 97). Ama zA mATe tene uttara Ape che. apAyazaktimAlinyaM sUkSmabodhavibaMdhakRt // naitadvato 'yaM tattatve kadAcidupajAyate // 68 / ' atha. sUkSma baMdhane baMdha karanAra-sUkSmadha na thavAnuM kAraNa narakAdi apAyanA hetuo- asat pravRttio tenA dvArA thatI AtmazaktinI malInatA teja sUkSama baMdha thavAmAM vighabhUta che, AthI A malInatAvAle prANI A sUkSama bedhane meLavI zakato nathI, kadAcit tatva viSaya baMdha thaI paNa jAya to paNa te suMdara te nathI. 68 vivecana. A dIprA dRSTimAM hajI pagalIka bhAva tarapha asat pravRtti thavAnA aMge A jIvane narakAdi gatinA apAyane-duHkhane denAra evA kAraNo-AzrAvonuM sevana karavAthI-kama bIja vAvavAthI sUkSmabodha rUpI phaLa prApta thatA nathI. temaja A malinatA vALA jIvane tatvaviSayaka bedha thato nathI, paraMtu A daSTi avaMdhyabIja rUpa hovAthI kyAreka baMdha paNa thAya khare chatAM te baMdha ghaNo suMdara na hoya 68 apAyadarzanaM tasmA cchatadIpAna tAcikam // tadAbhA ''laMbanaMvasya tathApApe pravRttitaH 69 // artha. A daSTivALo jIva pitAmAM rahelA tAtvika dene Agama rUpa dIvAthI joI zakato nathI. paraMtu brAMttithI pAramArthika kartavyonI mAphaka kAryo kare che; kAraNake hajI bIna upayogathI paNa pApanI aMdara pravRtti thAya che. dA. vivecana. saMsAranI aMdara evA paNa cha paDayA che ke mAtra uparanA dekhAva khAtara e ThaThAro kare che ke Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 98). tene joI bIcArA bAhyadaSTivALA che temAM phasAI jAya che, ane mAne che ke A mAhAtmA kharekhara cothA ArAnI vAnakI rUpa che, bhale ekavAra evA bheLA jIvone chetarI pitAnI vAhavAha belAve, AvA bAhya ADaMbarI jI tAtvika daSTithI pitAmAM rahelA doSone zrutajJAnarUpa pradIpathI joI zakatA nathI, paraMtu bhrAMtithI paramArthanA jevI kriyA karavAne DeLa kare che. A pramANe pitAmAM rahelA doSone nahi jevAthI AnA upayogathI pApamAM pravRtti kare che. sArAMza e che ke sUkSama baMdha na hovAthI A dRSTivALe jIva hajI pitAmAM rahelA doSane jotA zIkhyo nathI. dalA ato'nyaduttarAsvasmA tpApe karmAgaso 'pi hi // taptalohapadanyAsatulpA vRttiH kvacidyadi // 7 // artha "aarsa" avedya saMvedya padathI anya je vedyasaMvedyapada "sattANu" sthirAdi cAra dRSTimAM hoya che, AvedyasaMvedyapadathI kadAca kamasaMgane laI pApanI aMdara pravRtti kare to paNa te pravRtti tapAvelA leDhAnA goLA upara paganA mukavA jevI kare che, vAstavika rIte to te asat pravRtti karatoja nathI paNa kadAca kare te atyaMta pApathI DaratAM Darato kare che. 70 vivecana. adyasaMvedyapada-eTale mithyAtva. vedya saMvedyapada eTale samyakatva. A samyakatva guNa sthirAdi cAra daSTimAM hoya che, A guNane laI A dRSTivALo jIva pApanA koIpaNa kAmamAM-hiMsAdi vigeremAM pravRtti karato Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. kadAca kamasaMyogane laI pravRtti thaI jAya to te leDhAnA tapAvelA gaLA upara jema paga mukavA tenA jevI hoya. arthAt pApa pravRtti karatA ghaNaja Dare che, cAlatA sudhi to karato nathI, ane kadAca pravRtti kare te hadapArane pazcAtApa tene hoya che. pAchalA Ama hevAnuM kAraNa batAve che. vedyasaMvedyapadataH saMvegAtizayAditi // caramaiva bhavatyeSA punargatyayogataH // 7 // arthe. vedyasaMvedyapadane laI AjIvane atizaya vairAgya utpanna thAya che, ane A vairAgyane laI A pApapravRtti cheTalI che,kAraNa ke have pachI tenI pharIthI durgati thavAnI nathI. 71 - vivecana. vedyasaMvedyapada, ke jenuM svarUpa AgaLa kahevAmAM Ave che. A padane laI AdaSTivALA jIvane atizaya vairAgya thAya che, ane A vairAgyane laI have A jIvanI A chellIja pApapravRtti che, kAraNa ke have pharI durgati tenI thavAnI nathI, ahiM vAdi zaMkA kare che ke, A tamArU kahevuM ThIka nathI, kAraNake zreNikAdinA udAharaNathI tathA jee samyakatvathI patita thaI gayA che; evA anaMtAjI aneka vAra dugatimAM gayA che, to pachI chellI vAranI durgati che te kema kahevAya. Ane uttara ApatAM kahe che ke, A tamArUM kahevuM ThIka nathI. amAro abhiprAya tame jANatA nathI. ahiM je vedyasaMvedyapada kahela che te kSAyikasamyakatvane Azri kahela che, nizcayathI vedyasaMvedyapada teja kahevAya che, Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (100) A abhiprAyathI amoe vyavahAra karela che, vaLI A kSAyika samyakatva hete chate durgati pharI maLatI nathI, bAkI upazama ke kSapazama samyakatvapatanasvabhAvavALA hovAthI dugati maLI zake che, paNa kSAyika samyakatva patana svabhAva vALuM na hovAthI te prApta thayA pachI pharI durgati maLatI nathI, vAdi; te pachI zreNika rAjAne kSAyikasamyakatva chatAM gati kema maLI ? uttara-samyakatva pAmyA pahelA AyuSyanAma karmane baMdha paDI javAthI durgati malI che, athavA naraka gatimAM gayA chatAM mAnasIka duHkha nahAvAthI te durgatija na kahevAya. jemavAnA taMdulane pakAvavAthI te kadipAkatA nathI, aMdara jarApaNa vikAra thatuM nathI, te pramANe aMtaHkaraNamAM zreNika rAjAne jarA paNa duHkha saMbaMdhI vikAra na thavAthI te dugatija nathI athavA, A vAta ekAMtathI pakaDavI te sArI nahi. prAyika te vAta jANavI, AthI zreNika rAjAne cheDI bIjA mATe A vAta samajavI ke kSAyikasamyakatva prApta thayA pachI pharI durgati maLatI nathI. A vedyasaMvedyapadathI juduM avedyasaMvedyapada che tenuM svarUpa have batAve che. pAchalA paramArthapada batAve che, avedyasaMvedyapada mapadaMparamArthataH / / padaM tu vedyasaMvedya padamevahi yoginAm // 72 // artha. avedya saMvedyapada che te paramArthathI apada che. paraMtu vidyasaMvedya pada che teja cegimahAtmAonuM kharUM pada che 72 vivecana. avedya saMvedyapada eTale mithyASTinA Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (101) AzayanuM--hRdayanuM sthAna che, arthAt mithyAdaSTinuM jJAna-A jJAna che te vAstavika "para" che, yathAsthita vastutatvanI prAptine karAvanAra nathI. paraMtu "paraMtu, " vedyasaMvedyapada che teja pada che, A pada yogimahAtmAonuM hoya che, vastu tavane jANanAra evA samyakatvadRSTi mahAtmAonuM ja Apada che, ApadanuM anvatha lakSaNa AgaLa kahevAmAM Ave che. sArA Aja nA jaNAve che, vedyaM saMvedyate yasmi napAyAdi nibandhanam // : tathADapati vRdhyA iyAnamavizuuthA 7rA * artha. vedya kahetA jJAnathI grahaNa karavA lAyaka ene padArtha kSapazamanA anusare jANIe je padachatAM-je jJAna chatAM te vedyasaMvedyapada, A pada kevuM che te kahe che, svarga, narakAdinA svarUpane jaNAvanAra che, tathA zrutajJAnathI dUrakarela che viparItamala jeNe AvI nirmaLa buddhithI strI vigerenuM kharU svarUpa jANavAthI tathA "avRtti yuar"kahetA.asatapravRttine tyAga karavAnI buddhi jenAthI thAya che, tevedyasaMvedyapada che.73 vivecana. vedyasaMvedyapadanA svarUpane jaNAvatA zAstrakAra mahArAja jaNAve che ke jANavAlAyaka evA ghaTapaTAdi padArtho,tathA naraka,svarga. manuSya vigere gatinA kAraNe tathA asatapravRttivALI buddhithI thatA geralA tathA strI putradhana dhAnya vigere vastuthI thatA karmabaMdhane je zruta jJAnavALI nirmaLa buddhithI saMvedyate jANIe kSapazamanA anusAra jethI tevedyasaMvedyapada che. ahiM mULasUtramAM strInuM grahaNa karela Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) che, tethI ema jaNAve che ke, karmabaMdhanamAM mukhya kAraNa strI che. buddhimAna manuSyo paNa strInA pAsamAM sapaDAI jAya che ema jaNAvavA mULapAThamAM strInuM grahaNa karela che. je 73 tatpadaM sAdhvavasthAnAd bhinnagraMthyAdilakSaNam / / anvarthayogata staMtre vedyasavedyamucyate // 74 // artha. sArI rIte vastu tattvanA nizcayathI rAgadveSarUpI griMthine bhedavArUpa Apada che, antarthayegathI siddhAMtamAM zaMkare mane" jANavA lAyaka jANI e jenAvaDe tene vevasaMvedya pada kahe che, arthAt Ane samyadarzana kahe che.74 vivecana. "jAna " Azaya ke sthAna, sArI rIte vastutatvanA nizcayathI samya-sArI rIte zuddha AzayathI rAgadveSarUpIgAMThane bhedavAthI prApta thayuM che kharU svarUpa jene evuM Apada sArthaka-guNa niSpanna vedyasaMvedyapada zAstramAM jaNAvela che, vedya saMvedyate ane jANavA lAyaka vastune nizcaya jenA vaDe yathArtha karAve teja A samyadarzanavedyasaMvedyapada che. jyAM sudhI samyakatvanI prApti thatI nathI tyAMsudhI vatane yathArthabodha thato nathI. A sUphamadha cethI daSTimAM thato nathI. 74 A padathI bhinnapada batAve che. avedyasaMvedyapadaM viparItamato matam / / bhavAminandiviSayaM samAropasamAkulam // 7 // artha. adyasaMvedya pada che te pahelAM karatAM viparIta kahela che, samArepa samAkula ketA viparIta jJAnathI yukta Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (103) ane bhavAbhinaMdi viSayavALuM che, arthAt bhavAnidi jIve aMgikAra kareluM AavedyasaMvedyapada-mithyAjJAna che tema samajavuM che 75 che vivecana. vedyasaMvedyapada karatAM A avedya saMvedyapada che te viparIta che-mithyAtva che, ane A mithyAtvane laI avedya kahetA nahi jANavA lAyaka evI pudgalIka vastumAM rAtadivasa mAthA mAryA kare paNa je jANavA lAyaka AtmakalyANane karanAra tattvAdi svarUpa je satya che tene jANavA prayatna na kare tathA prakAranA pariNAma nahAvAthI, ajJAnAvaraNa kSapazamanA anusAre tattva viSaya nizcaya buddhi na thavAthI mRgatRSNAmAM pANInI brAMti jema thAya che, tenI mAphaka-A padathI tAtvikabodha thato nathI, ane jenuM svarUpa AgaLa kahevAmAM Ave che evA bhavAbhinaMdi jIva ke jene saMsAramAMja AnaMda Ave che, tenI mAphaka mithyAtva doSathI viparIta pravRtti karatAM narakAdi gati tarapha prayANa kare che, je ke mitrAdi daSTimAMadyasaMvedya padazithila che te paNa AdaravA lAyaka tathA jANavAlAyaka vastune yathArtha na jANavAthI viparIta pravRtti karI cAragatirUpa saMsAramAM avedyasaMvidyapadavALe paribhramaNa kare che. 75 bhavAbhinaMdi jIvanuM lakSaNa kahe che. kSudro lAbharati rdIno matsarI bhayavAn zaThaH / / ajJo bhavAbhinandi syAniSphalAraMbhasaMgataH // 76 // artha. kRpaNa-cAMcAzIla, dIna niraMtara akalyANane jenAra, matsarI-paranA bhalAmAM rAjI nahi, bhayavA-nira Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) tara bIkaNa, zaTha - mAyAvI, a-mUkha bhAbhinaMdi saMsAra ne bahu mAnanAre, AvA mANasanA AraMbhelA kAryo kadipaNu pUrNa thatA nathI, kAraNa ke sarva jagyAe apAramArthika vastumAM ja AgrahI hoya che. udA vivecana. jyAMsudhi pugalIka vastumAM rAcavApaNuM hoya, saMsArane ja sukhanuM sthAna mAnI temaja rAtadivasa pravRtti karato hoya tene sUkSmadhajA samyakatvanI prApti kayAMthI thAya? asthira vastune sthira mAnI dAna devAmAM kRpaNutA te kare che, 1. te vastu meLavavA dareka jaNa pAse yAcanA kare che. 2. dInatAne laI niraMtara akalyANane jove che, 3. paranA bhalAmAM rAjI nahi, 4. niraMtara bhayaneja jenAra, 5. game te rIte prapaMca karI vastu meLanAra. da. vastutatvane nahi samajanAra mUrkha, 7. saMsArane ja bahu bahu mAnanAra, saMsAramAM ja sarva vAtanI anukulatA eja mokSa mAnanAra, 8. AvA jIvane bhavAbhinaMdi kahe che, A jIva pudgalIka vastu meLavavA game teTale prayatna kare te paNa temAM te phaLIbhUta thato nathI, dareka vastunI anukulatA meLavavI te puNyane Adhina che, ane puNyanI prApti paropakArAdi satkAryo karavAthI maLe che, temAM tene atatva buddhi -asat buddhine Agraha thavAthI pravRtti karato nathI. 176 che Ama che te zuM samajavuM. ityasatpariNAmAnu viddho bodho na suMdaraH / / tatsaMgAdeva niyamA dviSasaMpRktakAnnavat // 77 // Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) artha A pramANe bhavAbhinaMdinA asat pariNAmathI yukta je bedha che te sAro nathI. kAraNake bhavAbhinaMdinA asapariNAmanA saMbaMdhane laI niyame karI jhera vaDe karI mizrIta anna jema jherarUpa ja gaNI upayogamAM AvatuM nathI. te pramANe A badha paNa nakAme samajo. 7chA vivecana. ekatarapha vastutatva jANavAno bodha kare. ane bIjI bAju pudgalIka vastu meLavavA aneka prapaMce karavA, eka bAju vastumAM rahela anityatva, kSaNikatva, asAratva vigereno upadeza ApI tenA pratenI Asakti dUra karavA upadeza Apa, ane bIjI bAju te asAra vastu meLavavA prayatna karavo.A upadeza pothImAnA rIMgaNa je kene asara kare. bhavAbhinaMdinI asat pravRtivALe bedha te vAstavika baMdha ja nathI, vivakSita pariNAmanA saMbaMdhane laI niyame karI annamAM jhera bhaLavAthI vAstavika te anna ja na kahevAya. te pramANe A badha paNa suMdara na kahevAya. e 77 mA AnuM phaLa batAve che. etadvanto'ta eveha viparyAsaparA narAH / / hitAhitavivekAndhA khidyante sAMpratekSiNaH // 78 / artha. A avedyasaMvedya padavALA cha mithyAtvapaNAne laI pudgalIka vastumAMja AnaMda mAnanArA hovAthI teo AlokamAM viparita pravRtti karavAmAM tatpara rahe che, temaja A hitakArI che ke ahitakArI che tene viveka karavAne Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) -jANavAne chati cakSue aMdha banelA che, ane vartamAna sukhane jonArA evA jIvo bhaviSyamAM kheda pAme che. A 78 - vivecana. pANI pIvAnI IcchAe mRga mRgatRSNikA -jhAMjhavA tarapha doDe che, paNa Akhare teo nirAza bane che, kAraNa ke jyAM pANI na hatuM tyAM bhrAMtithI pANI manAyuM hatuM, AnI mAphaka avedyasaMvedyapadavALA-mithyA jJAnavALA buddhinA viparyAsapaNAne laI ahitakArI pagalIka pravR. ttione hitakArI mAne che. ane hitakArI AtmakalyANa mATenI pravRttine ahitakArI mAne che. kAraNa ke vivekarUpI cakSu teo gumAvI beThelA che, Ane laI teo chati cakSue aMdha gaNAya che. vaLI vartamAna sukhane ja mAnanArA "A bhava mIThA parabhava koNe dIThA AvI mAnatAvALA hovAthI pAMce iMdriyanA pudgalIka sukharUpI pANI tarapha pravRtti kare che. paNa pariNAme sukharUpI pANI nahi malavAthI pakSaghAta bhagaMdarAdi rege temAMthI ulaTA maLavAthI mRganI mAphaka pazcAtApa kare che. 578 Aja vAta jaNAve che. janmamRtyujarAvyAdhi rogAzokAyupadrutam / / vIkSamANA api bhavaM nodvijante'timohataH / 79 // artha. janma, maraNa, jarA. vyAdhi-koThAdi roga ajIrNa atisAra vigere, zeka ISTa purUSane viyoga, Adi zabdathI bhUtanI pIDA vigere. A vigere aneka dukhathI pIDAtA aneka jIvone saMsAramAM jove che. chatAM AjIva mehane laI udvegane pAmate nathI-vairAgyane pAmato nathI. ullA Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 107 ) vivecana. jJAni purUSo ApaNane vAraMvAra cetAve che ke mahAnubhAve jarA tapAsa teA karI ke saMsAramAM sukha kayAM che? viSayajanya sukha eka madhunAmiMdu jeTaluM che. paNa tenA aMge dukha keTaluM tene jarA vicAra kareA. prathama janma sabaMdhI dukha, eka nAnA sarakhA janmasthAnamAMthI bahAra nIkaLatAM je du:kha thAya che te te tenA AtmA ja jANe che, maraNa saMbaMdhI dukha paNa kAMi ochu nathI. atasamaye jIva A zarIramAMthI jAya che, tyAre je dukha thAya che te paNa tene AtmAja jANe che, temaja jarA-vRddhAvasthA, tenA dukhA vRddhapurUSAne joine khAtrI karA, vyAdhi kADha, bhagaMdara vigerethI pIDAtA jIvAne tapAsA, rAgeA-ajINu saMghayaNI vigere, zAka-STi evA putra strI vigerenA virahathI utpanna thaela cittanA vikAra. Adi zabdathI bhUtapreta vigerenA upadrava. A vigere aneka du: kheAnA anubhava A jIva eka viSayasukhanA biMdu mATe kare che. ane bIjA jIvA paNa A viSayasukhathI aneka duHkhAnA anubhava kare che ema pratyakSa rIte jove che chatAM A jIvane meharUpI eve kAI vicitra graha vaLagyA che ke jene laI-udvegane vairAgyane pAmatA nathI. 579nA vaLI A jIvA zuM kare che te batAve che. kukRtyaM kRtyamAbhAti kRtyaM cAkRtyavatsadA // duHkhe sukhadhiyAkRSTA kacchukaNDUyakAdivat // 80 // a. viparIta buddhivALA jIvA, kukRtya-jIva hiMsA vigere AraMbhAne kRtya karavA yAgya jove che. ane kRtya Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (108) ahiMsA anArabhAdi vigerene mohane laI akRtyaM-akaravA cigya jove che, tathA duHkhamAM-viSayAdi pravRttimAM sukhanI buddhivaDe kheMcAelA cha kachU-pAmA-basa tene kaMkAkhaNavAvALA prANIonI mAphaka herAna thAya che. 80 vivecana. jema dhaturAnApAna karavAthI mANasatamAma vastune viparIta jove che, madirAnA pAna karavAthI tyAkRtyane joI zakato nathI, tevI rIte moharUpI madIranA pA nathI A jIva kukRtya--jIva hiMsA, asatya, caurI; mithuna, parigraha vigerene karavA cagya kRtyanI mAphaka mAnI temAM pravRtti kare che, temaja kRtya-karavA yogya ahiMsA satya, ayaurya, brahmacarya, akiMcanapaNuM vigerene akRtyanI mAphaka mAnI tenI tarapha pravRtti karatA nathI. duHkhamAM-aneka prakaparanA AraMbha samAraMbhAdimAM sukhanI buddhivaDe pravRtti kare che, jema koI mANasane khasa thavAthI tenI AvatI mIThI gaLa tene dUra karavA khuba khaMjele che sukhanI buddhithI, paNa caLa ochI thatI nathI, ane pariNAme hAthamAM aneka prakAranA cAMdA paDI javAthI jema herAna thAya che, ahIM mUlasUtramAM paDela Adi zabdavaDe koDha rogavALo levo. A kaDhIo kaDhanA cAMdAmAM paDelA kRmiyA, tenA dukhathI mukta thavA agninuM sevana karatAM jema dAjI javAthI herAna thAya che. te pramANe A jIva mehathI herAna thAya che. 80 Aja vAtane spaSTa karatAM jaNAve che. yathA kaNDUyaneSveSAM dhI naM kacchUnivartane // bhogAMgeSu tathaiteSAM na vadicchA parikSaye // 8 // Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (100) artha. jevI rIte kharajavAlAne kharaja khaNavAmAM je buddhi che-lanI lAgI che, tevI buddhi basa dUra karIne sukhI thavAmAM nathI. tevI rIte bhavAbhinaMdi jIvonI buddhi bheganA je aMga che. strI, vastra, gaMdha. suMdara AhArAdi vigere meLavavA je lagnI lAgI che, tevI bheganI IcchA mUlathIja nAza thAya tenA mATe pravRtti karatA nathI. 581 vivecana. bhavAbhinaMda jIvanuM svarUpa draSTAMtathI jaNAve che ke. koI eka khasa-kharajavALo jIva tene kharaja ghaNI AvavAthI khuba nakhavaDe AMgaLAne khaNavA lAgyA, Akhare nakhe paNa kSINa thaI javAthI kharajane khaNavA sArU sAMThInI zodhamAM phare che, paNa te je jagyAe rahe che tyAM retIvALI jamIna hevAthI khaNavA mATe sAMThI na maLI. eTalAmAM bhikSApuTika, tathA auSadha ApIne grahaNa karela che ghAsane paLe jeNe evA vaidyarUpa vaTemArganuM darzana thayuM, A kharajavALA mANase tenI pAsethI eka tRNa-sAMThInI mAgaNI karI. teNe eka sAMThI A mANasane ApI, AmANasa hRdayathI ghaNoja khuzI thayo ane vicAravA lAgyo ke dhanya che A mANasane, ke jenI pAse ATalA badhA kaDDayana-kharaja khaNavAnI sADIo che, pachI teNe A vaTemArgune puchyuM,bhAI ATalA badhA kayane kayAM maLe che, teNe javAba Ape ke lATa dezamAM, paNa tane AnI jarUra zuM che? A mANase uttara Ape ke kharaja khaNavAne vidaAthI karavAno che, pathika kahe che ke je Ama che te pachI kaMDunenI-sAMThIonI jarUra zuM che-tArI kharaja sAta rAtrimAMja dUra karI dau, triphalAne Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (110) prayoga kara, A mANasa uttara Ape che ke kharaja cAlI jAya te pachI khaNavAnA vinodanA abhAve jIvitavyanuM phaLa zuM? mATe triphaLAnI mane jarUra nathI. paNa kaya-sAMThIo kyAM maLe che eja kahe. A Azlokane guDhArtha che, zabdAtha batAve che. jema Akharaja vALAnI IcchA kaMDuyanamAM hatI khaNavAnA sAdhanamAM hatI, kharaja dUra karavAmAM nahatI, tevI rIte A bhavAbhinaMdi jIvonI IcchA bheganI nivRtti mATe nathI paNa bheganA sAdhane meLavavAmAM che, vRdhdhAvasthA thae chate tatvanA ajANapaNAne laI vAjIkaraNa-vIryavardhaka rasAcaNa tathA pUrNacaMdrodayanI galIo vigere davAo khAI zarIramAMthI gaelI tAkAda tathA vIryane pharI lAvavA viSayabhegabhegavavA mATe prayatno kare che. mUla sUtramAM IcchA zabdanuM grahaNa karela che, tethI bhegakriyA paNa aMgIkAra karavI.kharaja tathA bhogecchAne dUra karavA tenA upAya zodhavAnI vAta prathamanI cAradaSTimAM barAbara samajAtI nathI, tethI kharajane dUra karavA sArU khaNavAno IlAja zodhe che, paNa kharaja na Ave tevo upAya zodhavAno vicAra samyA vagara tene thato nathI ane aneka prakAranI pApaceSTA karIne aneka prakAranuM karmamAlinya evedyasaMvedyapadamAM vartate prANa ekaThuM kare che, ane manuSyajanmane lAbha paramapada meLavavAne badale saMsAra vadhArI muke che. eTalA AnuM phaLa jaNAve che. AtmAnaM pAzayatyete sadA'sacceSTayA bhazam // pApa dhUlyA jaDAH kAya mAvacAthaiva tattvataH / / 82 / / Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) artha. pUrve kahI gayA evA bhavAbhinaMdi jIvo niraMtara kharAba ceSTAvaDe pitAnA AtmAne karmara vaDe atyaMta bAMdhe che, tathA jJAnAvaraNIyAdi rUpa pApalUlIvaDe maMdA evA te paramArthathI kAryane vicAra karyA vagara viSayAdi kSaNika sukhanI AsaktivaDe pitAnA AtmAne karmathI AchAdita-bhyAsa karI de che, paTarA vivecana. vastutattvanA sUmabodha vagara viSayAdi kSaNika sukhamAM A jIva vAraMvAra pravRtti kare che, ane A saMsArane ja sukharUpa mAne che. Ane laI niraMtara prANAtipAtanA AraMbharUpa asaceSTAvaDe AjIvo potAnA AtmAne atyaMta karmathI bAMdhe che, temaja kartavyAkartavyane baMdha na hovAthI jaDA-mukha evA jIvo vAstavika kAryane vicAra karyA vagara kSaNika viSayasukhamAM Asakta banI pAparUpa dhUlI-jJAnAvaraNIyAdi karmarUpa dhUlIthI pitAnA AtmAne guMThita-AchAdita karI de che, 8rA Aja vAta jaNAve che. dharmabIjaM paraMprApya mAnuSyaM karmabhUmiSu // na satkarmakRSAvasya prayatante'lpamedhasaH // 83 // artha karmabhUmiSa ke bharatAdi kSetramAM dharma bIjanuM utkRSTa kAraNa evuM manuSyadehane pAmI satkarma kRSi-dharma bIjane sthApana karavArUpa eDIta bhUmimAM dharmabIja nAkhavAne maMda buddhivALA jIvo prayatna karatA nathI. 83 vivecana. dharmabIjanI vAvaNI karavAne lAyaka Aja Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (112) AryabhUmi lAyaka gaNAya che. anAryadeza AryabhUmi karatAM ghaNuM maTe che. paraMtu dharmabIjanI vAvaNI karavA mATe te lAyaka nathI. dharma evA zabdo teone kAne ke svapnAmAM paNa paDatA nathI, mATe Aryadeza che teja Atma kalyANamAM madadagAra che, Aja bhUmimAM, dharmabIjanuM utkRSTa kAraNabhUta evo manuSya deha pAmIne, bharatAdi AryabhUmimAM satakarma-sArA sArA karmo karavArUpa kheDa karI temAM dharmabIjane dAkhala karavAnI khAsa jarUra che. ke jethI bhaviSyamAM mahAnalAbhamaLe, paNa a9pabuddhivALA vartamAnasukhane jenArA jI dharmabIjane vAvavA prayatna karatA nathI, ane Akhare uttama e manuSya janma te bIcArA hArI jAya che. 83 A cha zuM kare che te kahe che. baDizAmiSava tucche kusukhe dAruNodaye / / saktAstya jantisaJceSTAM dhigaho dAruNaM tamaH // 84 // artha. mAchalAnA gaLAnA mAMsanI mAphaka tuccha evA bhe sukhamAM ke jene vipAka ghaNeja bhayaMkara che. temAM Asakta banelA jIvo dharmanA sAdhanone choDI de che, A karmane doSa che, dhikkAra paDe teone keTalI badhI ajJAnatA che. 84 vivecana. zAstrakAra mahArAja jaNAve che ke juvo to kharA, jIvanI keTalI badhI ajJAnatA-mukhatA, jenAthI lAbha thavAne che evI sacceSTA-dharmanA sAdhane ke jenAthI pitAno udaya thavAno che tene choDI de che, ane mAchalAnA gaLAnA mAMsanI mAphaka tuccha, bhaviSyamAM jenevipAka ghaNe Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (113) kharAba che evA viSayabhegamAM Asakta banI potAnA katavyane bhulI jAya che, A keTalI badhI ajJAnatA che.u85 A vAtane have upasaMhAra kare che. avedyasaMvedyapada mAndhya durgatipAtakRt // satsaMgAgamayogena jeyametanmahAtmabhiH / / 85 // artha. jenuM svarUpa pahelA kahI AvyA chIe evuM avedyasaMvedyapada che te aMdhatAne ApanAra che, temaja durgatimAM pADanAra che, mATe mahAtmAoe satagurUne samAgamathI tathA Agama-siddhAMtanA baMdhavaDe A avedyasaMvedya pada che tene jIti levuM. 85 vivecana. sat samAgamanI jarUra dareka dazanakAre svIkAre che. naraka gatimAM paDavAnI taiyArIvALA draDhaprahArI, cilAnI putra, vigere paNa sat samAgamathI paramapada-makSa meLavI zakyA che, mATe ahIM gurUzrI jaNAve che ke "sata haMgAmona" ahIM ekavaddabhAva samAsa karavAthI purUSa prAdhAnyapaNuM jaNAve che, guvAdinI sobata karI tathA zAstrane bodha karI, A adyasaMvedyapadane purUSoe khAsa jItI levA jarUra che ke jethI durgatimAM paDavuM na paDe ane Atma svarUpe pragaTa karavAmAM je AMdhyatA che-jaDatA che, tene paNa dUra karI zakAya, vaLI A cagyatA A cethI daSTine cheDe che; paNa mitrAdi traNa daSTimAM adyasaMvedyapada jItavuM azakya che, eTalA mATe zAstramAM dIprA daSTine cheDe jItavAnuM vidhAna che, paNa mitrAdi traNa dRSTimAM to mAtra upa Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (114) dezanuM kathana karavAnuM che, Ama gAcArya kahe che, agyane AjJA hoya ja nahiM traNa daSTi agya che, jethI daSTinA cheDe egyatA che. TapA Ane jItavAnuM phala kahe che. jIyamAne ca niyamAdetasmistatvato nRNAm // nivartate svato'tyaMta kutarkaviSamagrahaH // 86 // artha. mahAmithyAtvanuM kAraNabhUta evuM adyasaMvedya padane niyame karI tatvata-paramArthona-satya rIte jIte jIte manuSyane kutakarUpI viSama graha che te potAnI meLe ja atyaMta cAlyA jAya che. madada vivecana. sinyane mAlIka marAe chate sinya svacameva kabaje Ave che. e rIte mahAmithyAtvanuM kAraNabhUta avedyasaMvedyapadana-ajJAnasvarUpane satsamAgama tathA zrutajJAna dvArA jaya meLave chate, vAstavika manuSyane kutarka viSama graha-zAstranirapekSa je kutarkorUpI viSama graho che te ApoApa paranA upadeza vagara atyaMta cAlyo jAya che, jema bhUtAdi viSamagraho prANIne herAna kare che tevI rIte kutarko-zAstravirUddha tarkokaravA te jIvane grahanI mAphaka durgati Ape che. 5 86 kutarkanuM svarUpa batAve che. bodharogaH zamApAyaH zraddhAbhaMgo'bhimAnakRt / / kutarkazcataso vyaktaM bhAvazatruranekathA // 87 // artha. kutaka viSamagraha che te bedhane nAza karavA roganuM Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (115) kAma sAre che. parama zAMtirUpa zamabhAva che tene nAza karavA apAya-duHkharUpa che, prabhunA vacana uparanI je zraddhA tene nAza karavA AgamArgamAM anizcayarUpa che, mithyA bhimAnane utpanna kare che, zuddha aMtaHkaraNane nAza karavA bhAva zatrunuM kAmaaneka prakAre kutakarUpIviSamagraha kare che. vivecana. A cAlu kalikAlamAM bhAgye evuM darzana haze ke je kutarUpI viSama grahathI nahi pIDAtuM hoya, jJAnI sivAya vastutatvano nirNaya thAyatema te nathI to pachI jagaDA ke vitaMDAvAdathI lAbhaze ? A kutakarUpI graha evo che ke A jIvane cAra gatimAM aneka prakAre duHkha Ape che. zuddha AtmasvarUpano bAdha tene nAza karavA roganuM kAma kare che, rAgadveSane abhAvarUpa je samabhAvarUpa paramazAMti tene apAya-kaSTasamAna che, devagurU ane dharmarUpa paramatatvo -agara AmarUpa paramatatva tenI zraddhA teno nAza karavA Agama arthamAM saMdeharUpa che,asataabhimAnane utpanna kare che, zuddhaaMtaHkaraNa tene nAza karavAne pragaTa rIte aneka prakAre AryapurUnA avarNavAda bolavAnA kAraNathI bhAva zatrunuM kAmakutakarUpI viSamagraha kare che, mATe AtmakalyANanA Icchaka manuSyae A kutarUpI viSamagraha choDI.TA karavA lAyaka kartavya batAve che, kuta'bhinivezastanna yukto muktivAdinAm / / yuktaH punaH zrute zole samAdhau ca mahAtmanAm // 88 // artha. muktivAdinAM-muninAM-mahAtmAone kutarka Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (116) viSe Agraha kadiyaNa kare nahi, paNa zrutajJAna bhaNavAmAM zIlatrata pALavAmAM, tathA svarUpa sthira thavA rUpa samAdhi karavAmAM mahAtmAoe Agraha kare vAjabI che 588 vivecana. punya che, pApa che, dharma che, adharma che mokSa che, mekSane upAya che, A vigere jIvAdi tane mAne te muktivAdi munio kahevAya. A munie traNa jagatanA svarUpane samyaka prakAre jANatA hovAthI, teoe zAstravirUddha svaIde pitAnI mati kalapanAthI kaMI paNa vastu tatvane viSe Agraha ke haTha pakaDato nathI, chedamastha paNathI kaI vastu tavamAM Agraha pakaDI javAya topaNa te haTha-kadAgrahathI tarata pAchuM vaLI jaI mAphI mAgI le che, gattama svAmi jevA cAra jJAnanA dhaNI teoe paNa pitAnI bhUla thatA tarata AnaMda zrAvakanI mAphI mAgI hatI, to pachI tenI AgaLa ApaNe zuM hIsAbamAM chIe Ama samajI kutarkamAM Agraha cheDI devo paNa bhaNavA gaNavAmAM zIlavata pALavAmAM tathA cittanI ekAgratAthI thatI samAdhi A vigere sArA sArA kAryo karavAmAM eka bIjAthI AgaLa vadhI javAmAM para upakAra tathA vrata paccakhANa niyama vigeremAM tenA karatAM huM vadhAre karuM A vigeremAM Agraha kara sAre paNa AtmakalyANane virodhI evo Agraha kadi kara nAha. 5 88 bIjaM cAsya paraM siddhamavandhyaM sarvayoginAm / / parArthakaraNaM yena parizuddhamato'tra ca / / 89 // artha. AgrahaparAI karavAmAM kara joIe. AparArtha Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (117) kevo che te jaNAve che ke zrutajJAnAdinuM utkRSTa ane avadhya sarvagionuM bIja che je kAraNane laI anyane upaghAta jemAM nathI Avo parizuddha para upagAra te karavAmAM ja Agraha kare. paTalA vivecana, kulagi. pravRtta cakAgi vigerenuM svarUpa prathamakahI gayA chIe. A gionA zrutajJAnanuM paraM-utkRSTa ane avadhya bIja samAna parArthakaraNa ke para upagAra che. A para upagAra karavAmAMja Agraha kare, A upagAra bIjA jIvone nukazAna kartA na hovo joIe, Avo para upagAra; sAmA mANasanI egya hAjata purI pADavArUpa karavA Agraha rAkho. keTalA kutarkanI asaratA jaNAve che. avidyAsaMgatAH prAyo vikalpAH sarva eva yat // . tadyojanAtmakazcaiSa kutarkaH kimanena tat / / 90 // artha. jeTalA jeTalA kutarkarUpI vika9pa che te badhA prAye karI ajJAnatAthI yukta che. Avika zabdarUpa tathA artharUpa be prakAranA che, A vikala joDavAthIja Akutaka utpanna thAya che, gamaya pAsAdi vikapanI mAphaka AvA kutarkavaDe zuM AthI kAMI tattva nirNaya thavAno nathI.90 vivecana. jJAnAvaraNacAdikarmanA udayathI satya vastu samajAti nathI. eTale ajJAnatAne laI prAye karI tamAma vikalpo utpanna thAya che, A vikalpa zabdarUpa tathA artharUpa hoya che. "navayaMvaro caMvattaH" AmAM te Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (118) mANasano Azaya e che che ke A devadatta pAse navIna kAmaLI che, paNa sAme mANasa A zabdamAM vika95 uThAve che ke devadatta pAse nava kAma le kayAM che. eka ja che. ahIM nava zabdane artha navIna thAya che temaja nava saMkhyAvAcaka paNa che. AthI kutakavAdie zabdamAM vikalpa uThAvyo che. A pramANe atha bAbatamAM mathAsAdi vivAha : myA:makSaNiyata thaE na maLe tahevAtI chANa dudha vigere vikapamAM kahe che ke gAyanuM dudha khAvA cagya che to chANa kema naDui, kAraNa ke chANa paNa gAyanuM aMga che, A vigere vika9pe kutake nakAmA che. AnAthI jarA paNa Atmahita te nathI. paNa karma baMdhato cheja, ATalo TAIma koI sArA kAmamAM kADhavA jarUra hatI. 10 jAtiprAyazca sarvo'yaM prtiitiphlbaadhitH|| hastIvyApAdayatyuktau prAptAprAptavikalpavat // 9 // artha. tamAma kutarko che te jAti prAya che. dUSaNa bhAsa prAya che, ane pratIti phaLa-nizcita phalathI bAdhita che. hAthI mAre che ema mAvate kahe chate prAptane mAre che ke aprAptine Are che. AvA vikalapa karanAra baTukane mahA muzkelIthI hAthInA paMjAmAMthI choDAvye tevI rItanA A vika9pa jANavA AthI jarApaNu lAbha nathI. lA vivecana.naiyAyika darzanane sthApanAra kaNAda nAmanA rUSIe potAnA zilvene-bhaktone vAdine kema jItI levo tenA mATe chala, jAti. nigrahasthAna vigere batAvela che. A badhA prapaMce che-kuyuktio che, game te rIte chala- Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (119) prapaca karIne vAdine jItavA mATenA rastA batAvelA che, te badhA kutarko jANavA, tethI kAMI vastutattvane AdhA peAcavAnI nathI, satya hetuthI te kutarko Adhita thai jAya che. vaLI AvA vikalpA karavAthI taiyAyika chAtranI mAka nAza thAya che. paNa AtmakalyANa karI zakatA nathI. jema kAi eka taiyAcika vidyArthI tAjo nyAya zAstrane bhaNI ghera Ave che eTalAmAM tenI sanmukha gAMDA anele eka hAthI doDatA Ave che. hAthI upara beThelA mAvate buma pADI ke huM leAkA hAthI gAMDA thayA che. mATe jaladI khasI jAva dUra cAlyA jAva, A sAMbhaLIne te nyAya bhaNelA chAtra kahe che ke are aThara zuM AvuM yukti bAhya khele che, hAthI aDelAne mAre ke aDelA na heAya tene mAre, pele pakSa kahe te tuM aDelA chuM te| tane kema mAratAnathI, bIjo pakSa kahetA nahi aDelA ghaNA che tene kema mAratA nathI, A pramANe te kutarka-vitarka kareche eTalAmAM hAthIe te chAtrane suMDhamAM pakaDI mArInAkhavAnI taiyArIkaratAmAvate mahAmuzkelIthI tenecheDAvyeA, AvA vikA karavAthI jema A vidyArthIne prANa cheDavA vakhata AnyA hatA. tevI rIte AvA kutarko karavAthI jI'dagI Amane Amaja pUrNa thaI jAya che, ane karavA ceAgya kAMi paNa nahi karI zakavAthI Akhare pazcAtApa hadapArane thAya che. tiprAyatA eTalA mATe kahela che ke sa jagyAe bhinna bhinna a karavAnA svabhAva hAvAthI, tathA tagata vikalpe paNa evA ja hAya che. 591) svabhAvottaraparyaMta eSo'sAvapi tatrataH // nAvagUhaggocaro nyAyAdanyathAnyena kalpitaH // 92 // Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (120 ) a. svabhAva che uttara jenA paryaMtamA evA A kutarka che, jyAre sAme mANasa taka vAdine puche ke AnuM zuM kAraNa; tyAre uttara Ape ke tenA evA svabhAva che, jema agni khALe che, pANI bhIMjave che, A tenA svabhAva che, te pramANe A paNa samajavuM, zAsrakAra kahe che ke A svabhAva che tene vAstavika arthAt dRSTivALA-- chaMdamasthA joI zakatA nathI nyAyathI, kAraNake je vAtane tame kahe che tene bIjo vArdi bIjI rIte jaNAve che, che! te pachI tamArA kahevAmAM nizcaya kayAM rahyo. rA vivecana. kutarka vAdi kahe che ke A jagata izvare anAvyuM che. izvaranI icchA pramANe sukha duHkha Ape che vigere. ahIM tene puchavAmAM Ave che ke izvarane jagat anAvavAnuM zuM kAraNa, izvarane koNe matAnyeA, izvara dayALu che, ke nica che. vigere prazno puchavAmAM AvatA uttaramAM jaNAve che ke, te te izvaranA svabhAva che, A jagat anAdi kAlathI che, che ne che, A jagatane kAI e banAvela nathI AtmA, AkAza, kAla, paramANuvAdi vigere vastu anAdikAlathI siddha che, nitya che tene Izvara kevI rIte banAvI zake. uttaramAM IzvaranA evA svabhAva che. A pramANe kutarka vAdinA uttara ate svabhAvamAM AvIne ubhA rahe che, paNa dAkhalA dalIle ApI zakatA nathI; ane kahe che ke agninA svabhAva khALavAnAche. pANInA svabhAva palALavAnA che. A svabhAvane jema phAraphera na karI zakIe, te pramANe IzvaranA svabhAva che uttaramAM kaheche Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) ke A svabhAvane damastha jIvo parane prasiddha evA nyAyathI joI zakatA nathI, kAraNake bIjA vAdio tamArI kahela bInAne bIjI rIte varNana kare che, te ja batAve che, tamo vastunA svabhAva vaDe uttara Apo che to te sarva ThekANe eja uttara Apavo paDaze. kevI rIte te kahe che, jema bodha matavALA dareka vastune kSaNika mAne che, ane kSaNikapaNAne laI vastumAM artha kiyA thAya che. A ThekANe tamAre kahevuM paDaze ke vastumAM artha kriyA karavAne svabhAva che, ane tethI te artha kriyAne kare che, paNa kSaNi kapaNAne laIne nahi, kSaNikatA dareka padArthamAM bAdhAe mAnela che.temaja keIpaNa kAraNane laI vastumAM artha kiyAno abhAvaprasaMga paNaAvaze svabhAva sivAya bIjuM kAMIpaNa kAraNa to che nahi, valI agni palALI de che pANInA samIpaNAne laI tene tevo svabhAva che, tathA pANI baLe che agninA samIpapaNAne laI, teno te svabhAva che. vaLI svabhAva vicitra prakAranA hevAthI leka bAdhA sivAya judA judA svabhAve kutarka paNane laI A pramANe mAnavuM te ghaNuM kharAba che, A rahaya che. mArA A vAtane vizeSa prakAre jaNAve che, ato'gniH kledayatyambusaMnidhau dahatIti ca / / aMbbagnisaMnidhau tatsvAbhAvyAdityudite tayoH // 93 // artha. kadama jIvone adhikRta svabhAva pratyakSa nathI A kAraNane laI agni bhIMjave che. A vAtato pratyakSa Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) virUddha che. mATe te virAdhadUra karavA kahecheke pANI samIpamAM. temaja pANI ALe che A vAta paNa leAka bAdhita che, tA kahe che ke agni samIpamAM, Ama zA mATe, teA kahe che ke agni tathA pANInA evA svabhAva che, A pramANe kahe chate tene uttara bIjo vAda de che. Alga vivecana. vyavahAranI aMdara vastunuM svarUpa je pramANe rahela che te vastune bIjI rIte mAnavI ane pachI svabhAvanuM AlaMbana levuM A kAI rIte ceAgya gaNAya nahi, pratyakSa pramANathI svabhAva siddha thaI zakatA nathI, pANI bALe che Ama kahevuM te pratyakSa virUdha che, chatAM A virUddhatA TALavAne kahevuM. agni sanidhau, agninI samIpamAM bALe che A belavuM kevaLa kutaka paNAne laI ne che. temaja agni kaledati bhIMjaveche. ApaNa pratyakSa virUddha vAta hAvAthI pharI kahe che, pANInI samIpamAM ApaNa vAta kutaka paNAne laI khele che, ke pANI tathA agninA tevA svabhAva che, A pramANe vAdie kahe chate uttara kaheche !!! zuM uttara Ape che te kahe che. kozapAnAdRte jJAnopAyo nAstyatra yuktitaH // viprakRSTo'pyayaskAntaH svArthadRzyate yataH ||94 || a. tameAe je ahIM vastu tatvanA nizcayamAM svabhAvavAda yuktithI jaNAvyeA, A tamArA svabhAvavAda jANavAne nizcaya karavAne kezapAna karIne khAtrI karAvI Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (123) Apa toja mAnavA lAyaka che. te sivAya nizcaya karavAne bIjo upAya-yukti nathI. vAdi kahe che ke A vAtane nizcaya karavA bIjuM sabaLa daSTAMta che. ayaskAMta dUra rahela hoya che chatAM pitAnuM kAma leDhAne pitAnA tarapha kheMcavAnuM kare che. A vAta najare dekhAya che. hyA vivecana. pahelAnA vakhatamAM gunhegArane gunha karela che ke nahi tenI khAtrI karavA dhIja karAvatA hatA, AmAM tapAvela loDhAne goLa hAthamAM ApatA, tapAvela telanA tAvaDAmAM hAtha naMkhAvatA, keza dhakhAvI tene cATavA ketA, AmAM je te sAro hoya to tene kAMI paNa thAya nahiM ane juThe hoya te tarataja ThekANe paDe. AnuM nAma koza pAnathI vastunuM jJAna karavAnuM che. zAstrakAra jaNAve che ke, tAre svabhAvavAda satya che tenI khAtrI A kezapAna karIne amane khAtrI karAvI de. bAkI A keza pAna karyA sivAya agni bhIMjAve chepANInI samIpamAM. pANI bALe che agninI samIpamAM, A vigere svabhAvavAda mAnavAne bIju eka paNa kAraNa nathI, bAkI zuSka tarka yuktithI kAMI vaLe nahi. vAdi kahe che ke A vAtane siddha karavA bIju draSTAMta che. jemake ayaskAMta eka paththaranI jAta te dUra paDela hoya te paNa pitAnuM kAma leDhAne pitAnA tarapha kheMcavAnuM kare che. te najare joIe chIe. A teno svabhAva che ke, ayaskAMta dUra hoya ane loDhuM najIka hoya to tene kheMce che. paNa tAMbA vigerene kheMcatuM nathI, tema kApato paNa nathI. A pramANe ayaskAMtanI mAphaka agni vigerenA paNa tathA. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (124) prakAranA svabhAva ka9pavA koNa niSedha kare tema che, kaI roke tema nathI. 94 A vAtano upasaMhAra kartA kahe che. dRSTAntamAtra sarvatra yadevaM sulabhaM kSitau // etatpadhAnastatkena svanItyApodyate hyayam // 9 // artha. leka pratItithI bAdhita vastu draSTAMta mAtrathI siddha kare chate jagatamAM sarvatra vizeSa vagara kahela nItIthI draSTAMta malavA sulabha che, ane A kutarka paNa tene laIneja che. to pachI te kutarkane keNa bAdhita karI zake tema che- pitAnI nItithI virUddha koNa bAdhita kare tema che. jalpA vivecana. vastutatvanenizcaya dRSTAMta mAtrathI thaI zakate nathI, leka pratItithI bAdhita vastu dRSTAMta mAtrathI siddha kare chate jagatamAM vizeSa vagara dareka vastu siddha thaI jaze ? ane pachI dareka vastu svabhAva mAtrathI ja utpanna thavAthI kAraNa vigere sAmagrI meLavavA, tathA dharmAnuSThAno paNa karavA jarUra nahi rahe. pitAnA kutarkavAdane poSaNa ApanAra draSTAMta te maLI AvavAnuM ja. draSTAMta pradhAnavALe A kutarkavAda kyA upAyathI dUra karI zakAya ? svabhAvavAdinI nIti kaI rIte virodhI karavI ? 95 A vAta upara dRSTAMta Ape che. dvicandrasvAmavijJAna nidarzanabalotthitaH / / nirAlambanatAM sarvajJAnAnAM sAdhayanyathA // 16 // artha. jema koI mANasane svapnAnI aMdara be caMdranuM Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (125 ) jJAna thayuM vastu vagara, A be caMdrajJAnanA draSTAMtanA maLathI te mANasa tamAma nAnA vastu vagara utpanna thAya che, ema sAthe te! kANu tene nivArI zake tema che. svapnAmAM jema e caMdranuM jJAna nirAlaMbana che vastu vagaranuM che. te draSTAMtathI tamAma jJAna paNa vastu vagaranA nirAlaMbana thAya che ema paNa sAdhi zakAya che. 65 vivecana. yat kicit draSTAMtathI game tevI rIte vastune siddha karavAmAM Ave teA pachI pUrvAcAryAe vastu tatvane je nirNaya karela che te kevI rIte TakI zakaze ? jema eka mANase svapnAmAM be caMdrane joyA. bIjA mANase pANI nahi chatAM paNa jhAMjhavAmAM pANI joyuM. A baMne jJAne padArtha nahi chatAM utpanna thayAM, A draSTAMtene lakSyamAM rAkhI kAI svabhAvAdi mANasanI mAphka ema kahe che ke, jeTalA nAnA thAya che. te tamAma sAmAnya rIte nirAla'ana che, vastu vagara jJAna thAya che Ama siddha kare draSTAMtanA baLathI te tene kANu nivAraNa kare tema che? / / AthI kAMI tattvanI siddhi thatI nathI. sarve sarvatra cAmoti yadasmAdasamaMjasam || pratItibAdhitaM loke tadanena na kiMcana // 97 // a. Ataka thI asamajasa-ati prasaMga ane loka pratItithI mASita AvA aneka daSA prApta thAya che, tema vizeSa vagara sarvavastusa prakAre sAdhi zakAze. pratiniyatapaNuM rahI zakaze nahi. draSTAMta mAtrane mukhya gaNavAthI. mATe A kutarkanI kAMi paNa jarUra nathI. phLA Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (126) vivecana. A kutarkarUpI viSagrahathI koIpaNa vastu siddha thaI zakatI nathI, mATe Ano tyAga karI de, sva pnAmAM jema be caMdranA jJAnarUpI draSTAMtathI tamAma jJAnone nirAlaMbana gaNavAmAM Ave to pachI tamAma vastune abhAva thavAthI asamaMjasapaNuM tathA atiprasaMga ekane badale bIju sidhdha thavAthI, tathA lokapratIti siddha vastu oLa vavAthI, bIjI rIte ka9panA karavAthI pratIti bAdhitavigere aneka do lAgu paDe che. mATe draSTAMta mAtrane sAramukhya mAnI tenA dvArA kutarka kare te sAre nathI. bIjI paNa bInA kahe che. atIndriyArthasiddhayarthaM yathAlocitakAriNAm / / prayAsaH zuSkatarkasya na cAsau gocaraH kvacit // 98 // artha: atIndriya evo artha dharmAdi tenI siddhi mATe buddhivALAone prayAsa-praka pravRtti che te. zuSkatakasamAna che. AnAthI atIMdriya ane nizcaya thato nathI. 198nA - vivecana. vicAra pUrvaka pravRtti karanArA evA vidvAnee atIMdriya artha svarga, naraka, mekSa. dharma vigere bAbatamAM zuSkatarka vaDe nirNaya karavAno prayAsa karavo te nakAme che. kAraNa ke atIMdiyadharmAdi padArtho che te zuSkatakanA viSaya ja nathI. arthAt tarkathI vartamAna vastuno paNa nirNaya thato nathI te pachI takiyapadArtho ke je pratyakSa viSaya cheja nahi evI vastunanirNaya tarkathI kema thAya ? 685 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (127) gocarastvAgamasyaiva tatastadupalabdhitaH // candrasUryoparAgAdisaMvAdyAgamadarzanAt / / 99 / / artha. atIndriya che te. Agama pramANano viSaya che. kAraNa ke AgamathIja atIMdriya arthono nizcaya thAya che, caMdra sUryanA thatA grahaNano saMvAda nizcaya karanAra Agama jovAmAM Ave che. palA vivecana. atIndriya svarga-naraka-mekSa, jIva, saMvara, nirjarA. nigoda vigere je je vastuo che te Agamanoja viSaya che, ane AgamathI te vastutatvane nirNaya karI zakI chIe, paNa chadamasthaprANa pitAnI meLe vastu tatvane nirNaya karI zakato nathI, paNa Agama zAstrathIja vastutatvane nizcaya thAya che. bhaviSyamAM thanArA caMdra tathA sUryanA grahaNano nizcaya. amuka divase grahaNa thaze, ane e pramANe vAta je maLatI Ave che teja Agama pramaNanI satyatA batAve che.A laukika arthanI satyatA batAvI. te pramANe alaukika arthanI satyatA paNa jANI levI. paraMtu tarkathI nirNaya thato nathI. e cokasa samajavuM. lA upasaMhAra kare che. etatpradhAnaH sacchAddhaH zIlavAn yogatatparaH // jAnAtyatIndriyAnastithA cAha mahAmatiH // 100 // artha. atIndriya arthane koNa jANI zake te jaNAve che ke. zAstra che. pradhAna jene evo sAre zraddhALu-prAjJa, zIlavAnaparanA drohathI pAcho haThelo, gAbhyAsamAM tatpara, Avo Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (128) prANI che te. dharmAdiatIndriya padAthIne jANe che. A bAbatamAM mahAmati-pataMjalirUSI nIce pramANe jaNAve che. 100 vivecana. zrutakevalI che te avadhijJAna, mana:paryavajJAna tathA kevaLajJAna nahi chatAM jeTaluM kevalI kevaLajJAnanA baLathI jANe che ane jaNAve che teTaluM ja zrutajJAnanA baLathI zrutakevalI paNa jANe che temaja jaNAvI zake che. chadamastha jIva na jANI zake ke A kevalI nathI tene emaja jANe che ke A paNa kevalIja che, atizaya jJAnavALe kaI hoya to ja jANe zake ke A zruta jJAnI che paNa kevalI nathI, A uparathI jaNAvavAnuM ke AgamanA balathI traNe kALamAM rahelA padArthone jANI zakAya che, paNa A Agamane lAbha prApta karavA sArU tevA prakAranA guNa heya teja lAbha meLave che, te guNo batAve che. zraddhAvAnuM prathama prabhunA vacana upara zraddhA rAkhavAvALA joIe. prAjJabuddhizALI joIe. zIlavAna AcAra vicAra sArA joIe. parano droha thAya evuM vacana paNa bolanAra na joIe. gatatpara gAbhyAsa karavAmAM tatpara, manavacana ane kAyAnA pegene jema bane tema kAbumAM rAkhavAmAM tatpara A prANI che te AgamadvArA svarga, naraka, dharma, dharmAstikAya vigere atIMdriya artho che tene jANe che. A bInA mahAmati-pataMjali gio paNa kahe che. je kahe che te nicenA lokathI batAve che. 100 rUSI pataMjali jaNAve che. AgamenAnumAnena yogAbhyAsarasena ca // tridhA prakalpayanprajJAM labhate tattvamuttamam // 10 // Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (129) atha. AgamapramANuthI, anumAnathI, ane gAbhyAsarasathI traNa prakAre buddhine saMskAravALI banAvavAthI uttama tattvane meLave che-jANe che. 101 vivecana, bAlajI pramANIka purUSanA vacanarUpI AgamathI, madhyamapurUSa hetu thakI thatuM sAdhyanuM jJAnarUpa anumAnathI, ane paMDIta purUSa zAstramAM kahela anuSThAnAtmaka gAbhyAsathI pitAnI buddhine saMskAravALI banAvIne uttama tattvane meLave che-jANe che. pAparUpa saMmehanI nivRtti thavAthI bIjI rIte jANI zakatA nathI; mutAdibheda-yuta ciMtA,bhAvanA, tarka. svaparIta A vigerethI uttama tattvane jANI zakAya che, ema pataMjalI rUpI kahe che. 101 AgamathI atIMdriya arthane jaNAve che. na tatvato bhinnamatAH sarvajJA bahavo yataH // mohastadavimuktInAM tadbhedAzrayaNaM tataH // 102 / / artha. zAstramAM vAstavika rIte judA judA abhiprAya vALA ghaNA sarvo kahelA nathI, yataH je kAraNathI aMdha zraddhAvALA sarvomAM bheda mAne che. te teone meha che, ema jANavuM. sAmAnyapaNe sarvajJa ekaja che. 10rA vivecana. zAstramAM kahela che ke jeTalA jeTalA sarvo bhUtakALamAM thayA ane vartamAnamAM thAya che. ane bhaviSyamAM thaze te tamAma sarvanA vicAromAM kadi bheda paDato nathI. anaMta dharmAtmaka je vastu che tene badhA sarva eka rIte jove che, evAmAM phAraphera hoto nathI. mATe sAmAnyathI Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (130) tamAma sarvano eka abhiprAda hovAthI ghaNuM sarva nathI. "taSimuni' satizaya zraddhAnAM-aMdha zraddhAvALAo sarvajJamAM bheda mAne che, te mohane laIne mAne che tema samajavuM vAstavIka rIte sarvamAM beda nathI. 10rA kema bheda nathI te kahe che. sarvajJo nAma yAkazcitpAramArthika eva hi // sa eka eva sarvatra vyaktibhede'pi tattvataH // 10 // artha. sarvajJanA nAmane dhAraNa karanAra jo koI hoya to te vAstavika ahaMdAdi sarva jagyAe vyakti bhedaRSabhAdi vigere bheda chatAM paNa adAdi sarvajJa sAmAnya prakAre eka ja che. 103 vivecana. sarvajJanA guNa nahi chatAM pitAnA mAnelA ISTadevane sarvajJa tarIke mAnavA te upacarita avAstavika jANavA. paNa upacAra vagara vAstavika sarvajJanA nAmane dhAraNa karanAra jo koI sarvajJa hoya to te ahaMdAdi ekaja sarvajJa che. pachI RSabha ajIta saMbhava vigere vyakti bheda chatAM paNa pratipatti-te sarvajJanI sAmAnya prakAre prApti ekaja che ke tamAma darzanakAre sarvajJane mAnanArA che. te paNa mukhyatvapaNe sarvajJa ekaja che ema nyAyamati pataMjalI RSi mAne che. sAmAnya prakAre sarvajJano svikAra nahi kare chate taiyAyika vigerenA mAnelA evA sarvajJanI siddhi paNa kyAMthI thaze ? mATe sAmAnyapaNe ekaja sarvajJa mAnave sAre che. 103 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) vizeSastu punastasya kAtsnyanAsarvadarzibhiH // sana jJAyate tena tamApanno na kazcanaH // 104 // artha sarvajJa sAmAnya prakAre eka che, paNa vizeSanI apekSAe judA judA paNa che, tamAma asarvadazi evA pramAtAonI apekSAe A tamAma pramAtAe sarvajJane jANatA nathI kAraNake sarvasane jeela na hovAthI, kadAca mAne ke sarvajJane joyA paNa hoya. topaNa sarvajJanA jJAnane jANa zakatA nathI, sarvajJanA jJAnane jANe che ema mAne to piteja sarvarUpaNane pAme che, ane ema thaze te pachI jagatamAM koI paNa asarvajJa rahI zakaze nahi. 104 cina. dareka vastu sAmAnya tathA vizeSarUpa che. dareka ghaTamAM ghaTatvarUpa sAmAnya dhama rahela che ane A sAmAnya dharmane laI dareka ghaTane eka ghaTa tarIke oLakhAvAya che. paNa paTAdi tamAma vastuthI vyAvRtta hovAthI anekarUpa vizeSa paNa che. A pramANe sAmAnya dharma sarvasattvapaNAne laI badhA ekarUpa sarvajJa che, paNa sarva - sarvadazi pramAtRothI vyAvRtta hovAthI aneka rUpa vizeSa vibhinnarUpa paNa che, kAraNa ke A tamAma pramAtAoe sarvane jeela na hovAthI jANatA nathI. kadAca sarvasane joyA hoya to paNa sarvajJavuM jJAna arUpI hovAthI teo jANI zakatA nathI ke joI zakatA nathI. ane joI zake te poteja sarvajJa banI jAya. AthI e bInA jaNAvI ke aneka sarvajJa che to paNa sAmAnya prakAre ekaja che tema mAnavuM. 104 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13ra). tasmAtsAmAnyato'pyena mabhyupaiti ya eva hi // nirvyAja tulya evAsau tenAMzenaiva dhImatAm // 10 // artha, mAtra sAmAnya prakAre sarvajJa eka che ema kathana kare chate je koI asarvajJa pramAtA sAmAnya prakAre sarvajJane mAnya kare che zuddha aMtaHkaraNathI, ane temanA vacano pAlavAne je tatpara thAya che, teja buddhizALIonI madhyamAM sAmAnya prakAre sarvajJanI pratiprati-prApti svIkArarU5 eka aMzathI te sarvajJanI tulya gaNAya che. 105 vivecana. jInezvaraprabhunI AjJA mAnanAra-pachI rAgahelane jItyA hoya yA na jItyA hoya to paNa te jaina kahevAya che, tevI rIte sAmAnya prakAre sarvajJa eka che te pramANe zuddha aMtaHkaraNathI aMgIkAra karanArA ane sarvajJanA vacanane mAna ApanArAo paNa sarvajJanI tulya gaNAya che. 10pA A vAtane draSTAMtathI samajAve che. yathaivaikasya nRpate bahavo 'pi samAzritAH / / durAsannAdibhedepi tabhRtyAH sarva eva te // 106 // atha. jema koI eka rAjAnI ghaNA purUSa sevA kare che. temAM koIne dUra rAkhe che, koIne potAnI pAse rAkhe che, koIne divAna padavI che koIne koTavALa padavI che. koI phejadAra che. A pramANe je ke bhede paDe che te paNa te badhA rAjAnA to cAkaroja kahevAya che. 106 vivecana. guNa pramANe judA judA hoddA apAya che. ane te pramANe teone kAma leMpavAmAM Ave che. temaja Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (133) pagAra paNa te kAmanA pramANe maLe che, phejadAra, koTavALa, divAna, maMtri vigere hAthI judA che, te paNa te badhA rAjAnI AjJAne mAnanArA rAjAnA sevako ja kahevAya, te pramANe sarvajJamAM paNa samajavuM. 106 A vAtane cAlu draSTAMtamAM ghaTADe che. sarvajJatatvAbhedena tathA sarvajJavAdinaH // sarve tattatvagA jJeyA bhinnAcArasthitA api 1107 // artha. sAmAnya prakArathI sarvajJa rUpatasvanI sAthe abhedANAne laI rAjAne Azraya karanAra aneka purUSanI mAphaka sarvajJavAdie badhA zrutajIna; avadhijIna, manaH paryAyajIna, kevalijana vigere judA judA AcAramAM rahyA chatAM paNa adhikAranA bhedavALA purUSanI mAphaka A badhA jIne sarva rUpatane ja Azraya karanArA che. 110nA vivecana. sarvajJarUpI mahArAjAne Azraya karanAra tamAma mRtAdi jene judA judA AcAra-guNavALA chatAM sarvajJa thavAnI sanmukha banelA sarvajJarUpI mahArAjAnI sevA karanArA badhA sarvajJa samajavA athavA sarvajJanAzAstrane batAvanArANutAdijInobadhA sarvaprabhunA dAsa kahevAya che.10nA A vAtane upasaMhAra kare che. na bheda eva tatvena sarvajJAnAM mahAtmanAm // tathA nAmAdibhedepi bhAvyametanmahAtmabhiH // 107 // artha. upara kahI AvyA te vAtane have pUrNa karatA jaNAve che ke, vAstavika rIte bhAvasarvajJa mahAtmAomAM Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (134) paraspara jarApaNa bheda nathI.jo ke nAmajIna sthApanAjInadravyajIna ane bhAvachanarUpa sarvajJomAM bheda paDe che. to paNa mahAtmAoe zuddha buddhithI tene nizcaya karI levo.10 vivecana. dhyAnAdi dvArA jyAre AtmasvarUpa saMpUrNa pragaTa thAya che tyAre kevaLajJAna pragaTa thAya che. ane A jJAnathI traNe kALanuM svarUpa jANI zakAya che. A jJAnavALA jeTalA jIva hoya te badhA bhAvasarvajJa kahevAya che, A badhA sarvemAM jarA paNa bheda na hovAthI badhA ekaja gaNAya che, je ke nAmasarvajJa keInuM nAma sarvajJa pADavuM, sthApanA sarvajJa sarvajJanI mUrti, dravyasarvajJa sarvajJa thayA pahelAne jIva, bhAvasarvajJa traNekALamAM rahela vastu tatvane samyaka prakAre jANanArA A pramANe nAmAdi sarvajJomAM bheda paDe che. kAraNa ke nAma; sthApanA ane dravyasarvajJomAM trikALa jJAna hetuM nathI, paNa bhAvasomAM jJAna hoya che, ahIM je paraspara sarvamAM abheda jaNAvela che te bhAvasarvajJone Azrine jaNAvela che.bAkInAmAdi traNa sarva. te vAstavika sarva nathI. A vAta mahAtmA purUSee asaMmoha buddhithI jANI levI. 10LA zAsa garbhita bIjI yukti jANuve che, citrAcitravibhAgena yacca deveSu varNitA // bhaktiH sadyogazAstreSu tato'pyevamidaM sthitam // 108 / / atha. citrA tathA acitrAvibhAgathI be prakAranI bhakita lokapAla vigere devanI karavA adhyAtma ciMtAvALA ga Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (135) zAstramAM pata jalIrUSIe jaNAvelache, "tA piALata" citrA citra bhaktirUpa kAraNathI, 'OM sthita prastutaeN'' sAmAnya prakArathI sajJanI sAthe abhedavRtti siddha thAya che, 5108 vivecana. jenuM svarUpa AgaLa kahevAmAM Ave che evI citrAbhakita tathA acitrAbhakti A pramANe e prakAranI bhakita devAnI karavA adhyAtma viSayavALA cAgazAstramAM pataMjalIrUSI jaNAve che, A devA be prakAranA che laiAkika ane leAkottara, laiAkikamAM zeAma, yama,varUNa,kubera,iMdra, rAma, kRSNa, mahezvara, brahmA vigere devA jANavA. lokottaramAM paramapada pAmelA evA aMdAdi vigere muktAtmAe levA, A pramANe devAmAM phera che te pramANe bhakitamAM paNa phera che, chatAM pata'jalI rUSI pUjA satkAra bahumAna rUpI bhakti karavA jaNAveche, AthI jema devAmAM abheda vRtti yAgazAstramAM jaNAvI tevI rIte sarvajJAmAM abheda vRtti jANavI; 1085 A vAtane spaSTa kare che, saMsAriSu hi deveSu bhaktistatkAyagAminAm || tadatIte punastanve tadatItArthayAyinAm // 109 // a. saMsAramAM rahelA paNa hajI sudhi mAkSe gayA nathI evA laukika devA lAkapAla vigere teonI bhaktisevA sa'sAridevakAyagAmibhaviSyamAM deva thavAnI bhAvanAvALA saMsAramAM rahelA evA jIvA kare che, ane saMsArathI je atita thayA che. paramapadane pAmyA che evA sa jJAnI bhakti saMsArathI atIta thavAnA mArgane anusaravA vALA evA cegie-mahAtmAe kare che, 1lA Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (136) vivecana. saMsArI jI pudgalIka sukhanI icchAthI harI. hara, brahmA vigere devanI bhakti kare che, ane teonI bhAvanA anusAre devalokAdi vigere pudgalIka sukhanI prApti thAya che, ane AtmakalyANa karavAnI bhAvanAthI vitarAga deva sarvajJaprabhunI pUjA bhakti bahu mAna, saMsArathI mukta thaI paramapada meLavavAnI bhAvanAvALA evA cegimahAbhAo kare che, vitarAga prabhunA smaraNa ke dhyAnathI gio vitarAga bane che mATe teo sarvajJanI pUjA kare che, ane sarAgI devanA smaraNa ke dhyAnathI manuSya sarAgI bane che. kAraNa ke teja teone priya hoya che, AthI vitarAga devane choDI sarAgI devanI pUjA kare che. 10lA baMne bhaktinuM svarUpa batAve che, citrA cAyeSu tadrAgatadanyadveSasaMgatA / / acitrA carame tveSA zamasArAkhilaiva hi // 110 // artha. citrAbhakti nAnA prakAranI che. ane te saMsArika devone viSe rAgathI tathA zreSathI kare che, je devonA upara prema che teonI bhakti rAgathI kare che, ane je devonA upara prema nathI tenA upara dveSabhAva dhAraNa kare che, A bhakti mohagabhita che. acitrAbhakti eka prakAranI che ane te saMsArathI atIta thaelA evA sarvanI A bhakti zama sArA-zAMti che pradhAna jemAM evI zamasArA samagra bhakti eka prakAranI che, kAraNa ke AmAM mehane abhAva che. 110 vivecana. lAkika devanI bhakti rAga ane dveSathI Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (139) thAya che je devAnI mAnatA karavAthI peAtAnuM kAma kAka tAliya nyAyathI thai gayuM hoya tevA devAnI bhakti rAgathI kare che ane khIjA devAnI bhakti nahi karIza te herAna karaze AvI buddhithI je bhakti thAya che te dveSa yukta samajavI. kAraNa ke AmAM meha rahela che ane meAhathI bhakti AvI ja thAya che. A pramANe citrA bhakti aneka prakAre che. paNa vitarAgaprabhu je saMsArathI mukta thaI paramapadameAkSamAM bIrAjamAna thayA che teonA prate aMtaHkaraNathI zuddhaprema rAkhavA, mAnasIka pUjA karavI. agara tenI mUrtinI pUjA, bahumAna, satkAra karavA A eka prakAranI acitrAbhakti che. meADunA abhAvathI thatI hAvAthI ekaja prakAranI che. Aja bhakti karavI uttama che. 5110nA saMsAriNAM hi devAnAM yasmAccitrANyanekadhA // sthityaizvaryaprabhAvAdyaiH sthAnAni pratizAsanam // 111 // aM. saMsAramAM rahelA evA zAma, yama, varUNa, kubera vigere devAnI nAnA prakAranI aneka rIte pUjA thAya che, temaja devAnI sthiti. aizvaya, prabhAva, ane sahaja rUpa vigere tathA vimAnA vigerenA bhedo aneka prakAre paDe che, tathA pratizAsana-dareka devanI AjJA judI judI hAya che, sva, mRtyu, ane pAtAlavAsideva badhA judI judI jAtanA hAya che, A badhAnI pUjA ekarIti e ke, eka prakAre thatI nathI, jevI jevI jenI ceAgyatA-lAyakAta, te te pramANe pUjA thAya che; dareka devanI eka rIte pUjA thatI nathI. / / 111 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa mane samajavAmAM (138) vivecana. bhuvanapati-vyaMtara-tizI-mAnaka, vigere saMsAramAM rahelA de aneka prakAranA che. A deni AyuSyani sthiti, aizvaryatA prabhAva, tathA zarIranIkAMti,rUpa. paNa eka sarakhA hotA nathI; tema ja teone rahevAnA sthAne-vimAne tathA zAsana-AjJA vigere dareka devanI eka sarakhI hotI nathI, temaja teonI pUjA bhakti paNa eka prakAre nathI, jevI jenI gyatA pUnyamAM vadhAre jene hoya che. tenI pUjA bhakti,AjJA,aizvarya, AyuSya. vimAne vigere ghaNu sArA pramANamAM hoya che. jenI punya prakRti ochI hoya che tene tevA pramANamAM pUjAbhakita vigere prApta thAya che, A bInA traNe leka Azri jANavI. 111 A vAtane nirNaya kare che. tasmAttatsAdhanopAyo niyamAccitra eva hi // na bhinnanagarANAM syAdekaM vartma kadAcana // 112 // artha. deve nAnA prakAranA hovAthI te devone ArAdhanA karavAnA upAye paNa niyame karI nAnA prakAranA hoya che; A vAta draSTAMta ApI jaNAve che ke, judA judA nagare prate javAno mArga kyAre paNa eka hoto nathI, ane eka mAga hoya te judA nagara kahevAya ja nahi. vivecana. maMtravAdio maMtra sAdhanA karavA bese che tyAre je jAtine deva hoya tene te prakAre pUjApula nivedya dharavA paDe che, halakI jAtInA devane je bhege dharavA paDe che te mAnIka devane dharavA paDatA nathI, tene te sArAmAM Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (139 ) sArA sugadhI padArthA, sArA sArA phaLe, pulA vigere dharavA paDe che, tyAre vyaMtara jAtanA bherava kSetrapAla vigere devAne bhAge! judIja prakAranA dharavA paDe che. A khudhI pUjana vidhI bhaktija kahevAya che, paNa lAyakAtanA pramANamAMja karavAthI te lAbhadAyaka thAya che, A bInAne leAka prasiddha udAharaNathI jaNAve che ke, amadAvAda, muMbaI, jayapura, jesalamera, ratalAma, haidrAbAda vigere judA judA nagarIne! eka mA kiMda hAtA nathI, ane jo ekaja mA hAya te tene judA judA nagare! kahevAya ja nahi, te pramANe devAnI pUjAbhakti nAnA prakAranI hoya che. 5112 teja vAta jaNAve che. iSTApUrtIni karmANi loke citrAbhisaMdhitaH // nAnAphalAni sarvANi draSTavyAni vicakSaNaiH // 113 // ma a. jagatamAM judA judA abhiprAyathI karAtI yajJa saMbadhI ISTapUta kriyA che te sarve judA judA phUlane Ape che, ema vidvAnAe samajavuM. hRdayanA Azaya pramANe phaLa maLe che. 5113!! vivecana. prathamanA vakhatamAM paracakranA bhaya prasaMge, varasAdanA kAraNa prasaMge tathA koI paNa icchIta vastunI prApti mATe tete devAne uddezI yajJAdi kriyAe brAhmaNe! karAvatA hatA, A yajJAdi prasaMge je je kriyAo karavAmAM AvatI ane brAhmaNAne matrAdinA saMskArathI vAsita karI sAnuM rUpuM vigere dAna ApatA tathA khIjAe vAva, kuvA, Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (140) taLAva, jagyA tathA anAdi vigere vastu dAna detA, A IcchApUrtAidi karmakriyA karanArA aneka manuSya judA judA abhiprAyathI kare che. ApaNu devane uddezIne thatI kriyA eka prakAranI bhakti che. A nAnA prakAranI bhaktinuM phaLa jevA jevA Aza-abhiprAye-lAgaNIo hoya tevAtevA prakAranA phaLa maLe che. A badhA anuSThAne moha gabhita hevAthI je je AzayathI karela hoya tevA tevA phaLe maLe che. 113 ISTApunuM svarUpa batAve che. RtvigbhimatrasaMskArairbAhmaNAnAM samakSataH // aMtarvadyAM hi yatadattamiSTaM tadabhidhIyate / / 117 // artha. yajJamAM agresara tarIke kiyA karAvanArA brAhmaNa maMtranA saMskAra vaDe vAsita karela suvarNAdi cagnanI vedikAnI aMdara besI brAhmaNanI samakSa, yajamAna, Rtvija brAhmaNane je de che, te ISTa kahevAya che, 114 vivecana. putrAdi agara svargAdinI IchAvaDe prathamanA vakhatamAM ghaNA ajJAni jIve yajJa karAvatA hatA, te vakhate yajJa saMbaMdhI kriyA karAvanAra mukhya brAhmaNane rAtvija kahe che, A vijo yajamAne dAna devA mATe ekaThI karela cIjo svarNa rUpuM vastra vigere tene vedanA maMtravaDe pavitra banAvIne yajJa karAvanAra yajamAna brAhmaNanI samakSa vyakatvija brAhmaNone dAna Ape che, AnuM nAma ISTa kahe che. 114 have purta jaNAve che. vApIkUpataDAgAni devatAyatanAni ca // annapradAnametattu pUrta tatvavido viduH // 115 // WWW Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) artha. vAva, ku, talAva, devamaMdira, vasati, mukAma vigere tathA anna vigerenuM je dAna devuM tene tattvanA jANakAra purta kahe che. 115 vivecana. yajJanA prasaMge yajJa karAvanArAo-yajamAne A lokanI ke paralokanI koIpaNa pudgalIka vastu malavAnI bhAvanAe brAhmaNone je vAva, kuvA sArvajanIka upagI vastu dAnamAM Ape che ane purta kahe che, ApaNa eka prakAranI bhakita devanI che. A bhaktikaranArA aneka hoya che, to paNa teo badhAne eka sarakhuM phaLa maLatuM nathI.11pA AMtara hetu adhikRtya kahe che. abhisaMdheH phalaMbhinna manuSThAne same'pi hi // paramo 'taH sa eveha vArIva kRSikarmaNi // 116 // artha. eka sarakhA dharmanA anuSThAna-dharma karaNIo karatAM chatAM aMtaHkaraNanA Azayone laI ISTa vasturUpI phala malavAmAM parama ketA utkRSTa bheda paDe che, ataHketA A kAraNane laI " eva" abhisaMdhi. hRdayane Azaya che teja pANInI mAphaka kRSikarmanA phaLamAM bheda pADe che, pANI eka che chatAM tenAthI pAkanAM dhAnya. ke phaLe. eka sarakhA thatA nathI. 11dA vivecana. poSA, pUjA, pratikamaNa. vrata, tapa, japa deva pUjAdi vigere dharmanA anuSThAne eka sarakhA karanArA ghaNA mANase jovAmAM Ave che, chatAM tenA phaLamAM ghaNe moTo phera paDe che, je je AzayathI dhamakiyA Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 142) karAtI hAya tene te pramANe phUla male che; kuvA, vAva, nadI ke taLAvanuM pANI eka sarakhuM khetaramAM paDeche, chatAM Azaya rUpa upAdAna kAraNa judAjudA heAvAthI bAjarA, jAra, ghauM, maga, aDada, zrIphaLa, kerI, dADama, nAragI vigere bhinnabhinna padArtho utpanna thAya che. AzayarUpa upAdAna kAraNamAM phera heAvAthI eka sarakhA prakAranI sevA paNa phUlamAM bhinna bhinna paNe pariName che. !116: AzayanA bhedanuM kAraNa jaNAve che. rAgAdibhirayaM ceha bhidyate'nekadhA nRNAm || nAnAphalopabhoktRNAM tathA buddhayAdi bhedataH // 117 // a. nAnA prakAranA phUlanA upabhoga karanArA manuceAnA rAgadveSAdi deSAvaDe AzayA-vicAre leAkamAM aneka prakAre judA paDeche. tathA budhyAdinA bhedavaDe paNa AzayeA judA paDe che. 5 117 | vivecana. dharmanA ke adharmanA anuSThAne kriyAo jIvA kare che temAM rAgadveSanI maMdatA,madhyatA, ane tivratAne lai vicArAmAM aneka prakAranA bhedo paDe che. ane A AzayA--abhiprAyAne laI nAnA prakAranA phLAnA upabhAga karatA pratyakSa manuScA jovAmAM Ave che tathA AgaLa batAvavAmAM AvatA budhyAdinA bhedathI paNa abhiprAye judA paDe che, A pramANe rAgAdiSA tathA yudhyAdibhedone lai abhiprAyeA judA paDe che, ane tene lai phUlamAM paNa bhinnatA paDe che. 5117nA Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (143). buddhayAdi bheda batAve che. buddhi namasaMmoha trividho bodha iSyate // tabhedAtsarvakarmANi bhidyante sarvadehinAm // 118 / / artha. buddhi, jJAna, ane asaMhathI traNa prakAre baMdha thAya che. ane budhyiAdinA bhedathI sarva prANIonA sarva karmo ISTapUrtAidi judA paDe che kAraNanA bhedathI phaLamAM paNa bheda paDe che 118 vivecana. vartamAna viSayavALI buddhi dareka manuSyanI eka sarakhI hotI nathI, eka vastunA nirNayamAM dareka manuSya judA judA abhiprAya Ape che. zAstrathI utpanna thato bedha te jJAna che, ApaNa baMdha darekane eka sarakho hete nathI, je vastu je pramANe che tene yathArtha jANavuM. jemake sAmAyaka, pratikramaNa, pauSadha, devavaMdana, pUjA vigere anuSThAne je svarUpe che, tene te rUpe jANavA, ane temAM Adara kare, paNa temAM muMjAvuM nahi, AnuM nAma asaMha kahevAya che, A asaMmoha darekane ekasarakhe hetanathI,Ane laI zAstramAM traNa prakArano bodha kahela che, A budadhyAdi traNanA bhedane laI sarva kriyAo yajJamAM thati ISTapUdi tathA bIjI devavaMdana pUjA vigere tamAma prANIonI judI paDe che, kAraNanA bhedane laI phalamAM avazya bheda paDe che. 5118 iMndriyArthAzrayA buddhi nivAgamapUrvakam // sadanuSThAnavacaitadasaMmoho'bhidhIyate // 119 // artha. iMdriya ane ane Azraya karavAvALI buddhi Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (144) che. Agama pUrvaka thanAra bedhane jJAna, ane sArA anuSThAnavALuM je jJAna te asaMmeha, A pramANe budadhyAditrayanuM svarUpa che. 11lA vivecana. cakSurAdi iMdriya, artha ghaTapaTa vigere, A baMnenA AzayathI thanAra je bedha tenuM nAma buddhi. jema koI tIrthayAtrikane jevAthI nizcaya karI zakAya che ke A yAtriko koI tIrthe jAya che, AnuM nAma buddhi kahevAya, Agama pUrvaka thanAra baMdha te jJAna che, jema ke tIrthayAtrA vidhinuM jema jJAna, sat anuSThAnanuM yathArtha jJAna te asaMmeha. A pramANe bedharAja kahe che. 11lA A AnA upara loka prasiddha draSTAMta kahe che. rannopalambha tajjhAna tatmA pyAdi yathAkramam / / ihodAharaNaM sAdhu jJeyaMbuddhayAdi siddhaye // 120 // artha. ratnanI prApti thavI te buddhi, AgamapUrvaka ratnane bedha te jJAna che, ane ratnanI prApti thayA pachI tenI vyavasthA karavI. tenI kiMmata AMkavI vecavuM vigere asaMmeha che, A pramANe buddhayAdi traNanI siddhi mATe A udAharaNa suMdara che pa120 vivecana. bodharAja nAmanA koI gAcArya jaNAve che ke traNa prakAre vastu tattvane baMdha thAya che, ane A budadhyAdi bhedone laI phelamAM paNa bheda paDhe che. A traNa prakArane bodha draSTAMta ApIne samajAve che ke ratnanI prApti thavI te cakSu iMdriya ane arthanA AzrayathI thAya che mATe Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (145) te buddhijanya khAdha che, ratnanuM jJAna AgamathI thAya che te jJAnajanya che, ratnanI prApti jJAnapUrvaka hovAthI tenI vyavasthA karavI, kiMmata AMkavI, ke vecavuM vigere asamehajanya beAdhache, A pramANe muddhi, jJAna, ane asaMmeAhanI siddhi khAtara A ratnanuM draSTAMta suMdara Apela che. 120nA sArA anuSThAnanuM svarUpa jaNAve che. AdaraH karaNe proti ravighnaHsaMpadAgamaH || jijJAsA tannisevAca sadanuSThAna lakSaNAm // 121 // a. AtmakalyANa mATenI jeje zubhakriyAo che, temAM Adara-bahumAna, tathA te kriyA karavAmAM prIti-Asakti tathA vighnaneA nAza bhAgyanA cegathI thave te, sa`padAgamaH---abhyaMtaralakSmIjJAnAdinI prApti thavI, sadanuSThAna karavAnI jIjJAsA IcchA thavI; te pachI te kriyAe karavA pravRtti karavI. tathA tenA prate hRdayanI lAgaNI dhAraNa karavI, A sArA anuSThAnanuM lakSaNa che, AnAthI bhAvi sArA anuaMdha-puNyAnuM adhipuNyanA anubaMdha paDe che. 51215 vivecana. vata mAna kAlamAM sAmAyaka, pUjA, pratikramaNa, devavaMdana, pUjA, pauSadha, vrata, tapa, japa vigere je je dharmanA anuSThAnA karavAmAM Ave che, A madhA anuvhAnA meTe bhAge eghadraSTithI thAya che, paNa A anuSThAnane amRtakriyArUpa banAvavA gurUzrI jaNAve che ke, A anuThAnAmAM Adara-bahumAna rAkhavA. kriyA karavAmAM atyaMta prIti karavI veTha na utAravI, hRdayanA zuddha AzayathI dharma 10 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiyA kare che tyAre vidane paNa bhAgyodayathI pitAnI meLe cAlyA jAya che, vidane cAlyA javAthI zubha bhAvanI vRddhi thatA puNyanI paNa vRddhi thAya che, temaja sat kriyAmAM pravRtti karatAM jJAna dazanAdi rUpabhAva lakSamI paNa prApta thAya che, tathA pitAne ISTa evI prabhunI pUjA vigere sa6 anuSThAna karavAnI prabala IchA karavI te jIjJAsA, te pachI te kArya karavuM teonI sevAbhakti karavI te "tanisevA " cazabdathI te anuSThAno upara hadayanI lAgaNI rAkhavI A anuSThAna kriyAnuM lakSaNa che, AnAthI bhAvi ghaNoja puNyano baMdha paDe che, ane paraMparAe mokSa meLavI Ape che. 121 buddhayAdi bodhathI karAtA anuSThAnonA phaLa kahe che. buddhi pUrvANi karmANi sarvANyevehadehinAm / saMsAra phaladAnyeva vipAkavirasa svataH // 122 // artha. buddhi, jJAna, ane asaMmoha, A pramANe traNa prakArano bodha prathama jaNAvI AvyA chIe, have A traNa prakAranA baMdhanuM phala jaNAve che, AmAM prathama buddhi bedhanuM phala kahe che, A bodha pugalIka vastunI prAptirUpa hovAthI tenA guNa doSanuM jJAna A jIvamAM na hovAthI pudgalIka vastu tarapha atyaMta Asakita karavAthI, buddhipUrvakanA je je zubhAzubha karmo kare che te samagra karmo, sAmAnya prakAre lokamAM manuSyane cAra gatirUpa saMsAramAM paribhramaNa karavA rUpa phalane Ape che, kAraNa ke zAstrapUrvaka te pravRtti na hevAthI, temaja pariNAme mahAdArUNa vedanA vipAke virasA hevAthI. nice karI manuSyane bhegavavI paDe che 1rarA Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (147) vivecana. jagatamAM evA paNa ghaNuM jIvo paDayA che ke je je vastu jovAmAM Ave ke tarata teno upabhoga karavA mana lalacAya. temaja meDhethI paNa bole che ke prabhue A badhI cIjo zA mATe banAvI che? upabheganI khAtara ja banAvI che. Ama kahI te vastuno upaga chUTe hAthe kare che, AvA bhavAbhinaMdi ja buddhipUrvakanA je je zubhAzubha karmo kare che, te tamAma karmo cAra gatimAM paribhramaNa karavA rUpa phalane denArA che ane pariNAme ghaNo kaDave vipAka manuSyone bhogavavo paDavAne che. 1rarA jJAnapUrvANi tAnyeva muttayaMgaM kulayoginAm / / zrutazaktisamAvezAdanubandhaphalatvataH // 123! / artha. jJAna pUvANi-guNa doSanI samajaNa pUrvakanA pUrvokta je je karmo-zubha anuSyane kare che te tamAma karmo muktinA aMge bane che zA mATe, te kahe che ke. zrutazaktizrutajJAna rUpa zakti teomAM hovAthI temaja tAtvika anu. baMdha-zuddha aMtaHkaraNanI vicAra zreNirUpa phalavALA hovAthI A anuSThAne mokSanA aMgarUpa bane che.123 vivecana. tAmasItApase sAThahajAra varSa sudhI ghora tapazcaryAdi vigere anuSThAna karyA paNa te jJAna pUrvakanA na hovAthI muktinA aMgabhUta te karmo-anuSThAna na banyA, paNa jJAna pUrvakanA je anuSThAno hota to mokSa meLavI Apata, kulayogio je je anuSThAna kare che te jJAna pUrvaka karatA hovAthI teone te zubhakiyAe mokSanuM aMga bane Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (148) che. kulagionuM svarUpa pahelA jaNAvela che. vaLI Agala kahevAmAM Avaze, ahIM kulagio levAthI gotragio je che te na levA, kAraNa ke kulagio karatAM temAM jJAna ochuM hoya che, temaja amRtazaktitulya zrutajJAnarUpazaktine praveza kulagiomAM hoya che, A zaktine laI kulagione mukhya gaNavAmAM AvyA che, temaja tAtvika zuddha aMta:karaNanI vicAra zreNine laI kulagionA anuSThAne paramapadanA aMgabhUta bane che. 123 asaMmohasamutthAni tvekAntaparizuddhitaH / / nirvANaphaladAnyAzu bhavAtItArthayAyinAm // 124 // atha. koIpaNa prakAranA pudgalika phalanI IcchA rAkhyA vagara, karAtAM dharmanAanuSThAne te asaMmoha janita che. te ekAMta zuddha hovAnA kAraNathI zidya nirvANaphila-mokSaphalane denArA te anuSThAna bane che; A lAbha bhavAtItArthayAyi -samyakaprakAre paramatatva-mokSane jANanArA ane mokSa nikaTavati evA mahAtmA melave che. 124 vivecana. je je dharmanA anuSThAna kare che, temAM jarApaNa pudgalika bhAvanI IcchAne aMza paNa nathI, kevala AtmakalyANa karavAnI bhAvanAthIja kare che.te anuSThAne asaMmeha kahevAya che, mehabhita na hovAthI, A asaMmehathI karAtA pUrvokta dharmanA anuSThAne ekAMtathI parizuddha hovAthI pariNAme mekSanA phalane Ape che, bhavAtIta je artha paramApada tene jANanArAo, arthAt samyapha prakAre parama padane Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (149) jANanArA jeo hoya che te A lAbha meLave che-makSa javAnI taiyArI jenI thaI cukI che teo A lAbha meLave che.124 bhavAtItAWyAcinuM lakSaNa batAve che, prAkRteSviha bhAveSu yeSAMceto nirutsukam / bhavabhogaviraktAste bhavAtItArthayAyinaH // 125 // artha. sAmAnya padArtho zabda, rUpa, rasa, gaMdha, ane paze A vigere padArthomAM je mahAtmAonuM citta aMtaHkaraNa nirUtsuka banyuM che-te te padArthomAMthI lAgaNI nIkaLI gaI che jeonI tathA bhavabhega-sAMsArika viSaya sukhethI jeo virakata banyA che, evA jI mukta jevA che te bhavAtItAthayAyi kahevAya che, bhavamAM citane sparza nahAvAthI12pA vivecana. jagatamAM je je mohaka padArtho che, ane jemAM jagatanA tamAma jI rAta ane divasa macyA rahyA che, AvA pAMca iMdriyenA viSayasukha-kAma bhego che, A kAma bhegamAM je mahAtmAonuM citta-aMtaHkaraNa nirUsuka-nivRta thaI gayu chepAchu haThI gayuM che nisagapaNane laI, temaja bhavabhega-saMsArika viSaya sukhethakI jeo virakata banyA che evA ja mukata ka9pA-mukata jevA che; teone bhavAtItAyAyi kahe che, kAraNa ke teonuM aMtaHkaraNa saMsArika padArthone have sparza karatuM nathI. 12pA eka eva tu mArgo'pi teSAM zamaparAyaNaH // avasthAbhedabhede'pi jaladhau tIramArgavat / / 126 // atha bhavAtItArthathayi mahAtmAone mokSarUpa mahe Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (150 ) lamAM javAnA ekaja mAga che. citta vizuddhi lakSaNa tathA zamabhAvamAM niSTha rahevuM te, jo ke avasthA bhedathI bheda che, guNa sthAnakanA bhedanI apekSAe bheda paDe che, teA paNa meAkSarUpI mahelamAM javAne A mArga darekanA ekaja che, jema ke samudramAM Agala pAchaLa ghaNA vahANe! cAlyA kare che, te paNa A badhA vahANeAnA mArga te kinArA para AvavAne-maMdara upara AvavAno ekaja che. 126aa vivecana. jagatamAM aneka dazanAne laI aneka vADA A paDayA che. paNa paraparAe Akhare dhyeya-meAkSa melavavuM te darekanuM eka hAya che. keAI darzanakAra ematA kahetA nathI ke rAga, dveSa, meAha, IrSyA, abhImAnathI meAkSa malaze, mekSa meLavavAmATe cittanI vizuddhi tathA zama bhAvatA dareka dana kArA mAne che, AthI mekSa meLavavA mATe sarvanA ekaja mAga che ke, cittanI vizuddhi karA, manamAM rahelI anAdi kALanI malInavAsanA tene dUra karI.ane svasvarUpamA sthIratA karA; rAgadveSane baMdha kare. Aja meAkSanA ekaja mAga che. je saMsArathI atItathaI paramapadanI sanmukha thayAche,evA bhavAtItA cAyiA-mAkSa rUpInagara tarapha prayANa karI rahyA che. jo ke A bhavAtItAtha yAyio guNa sthAnakanA bhedathI judA paDe che, te paNa samudramAM cAlatA aneka vahANeA AgaLa,pAchaLa, dUra, najIka vigerethI bheda joke che tepaNa te badhA vahANeAvAlAnA mArga ekaja che kInArA upara javAnA-aMdara upara paheAMcavAnA mArge badhAnA mATe ekaja che, tevI rIte meAkSarUpI nagara ke mahelamAM paheAMcavAne badhA guNuThANA vALA jIvA Ama judA paDe che, tA paNa te Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) badhAne IrAde mokSarUpI nagaramAM praveza karavA cittavizuddhi tathA zamaparAyaNaH aMtaHkaraNanI nirmaLatA karavI, tathA rAgadveSanA abhAvathI AtmasvarUpamAM ramaNatA karavArUpa mArga badhA mATe A ekaja che. ane A mArgethIja badhAe paramapadane meLave che. 126 - parama tattvanuM svarUpa kahe che. saMsArAtItatattvaM tu paraM nirvANasaMjJitam // taddhayekameva niyamAcThabdabhede'pi tatvataH / 127 / / artha. saMsArAtIta evuM tattva che te to pradhAna nirvANa saMjJAvALuM vAstavika sAmAnya prakAre zabda bheda chatAM paNa niyame karIekaja che, AgaLa kahevAmAM AvatAM evA zabdo paNa paramArthathI A ekaja paramatattvane jaNAve che.1rakA vivecana. jayAM paramazAMti che, janma, jarA, Adhi, vyAdhi, upAdhi, maraNa, zoka, harSa, zarIra, viSa, zabda, rUpa, rasa, gaMdha, sparza, vigere jyAM kAMI paNa nathI, mAtra svasvarUpamAM-Atma svarUpamAM ramatA karavA rUpa saMsArAtItata-parama pradhAna nirvANa jenuM nAma che te ekaja paramatattva che, pachI A paramatatvanA bhale aneka nAme Ape, paraMtu te mAtra zabda bhedaja che, paNa vAstavika vicAra karatAM te paramatattva arthathI ekaja che. 12nA Aja vAta batAve che. sadAzivaH paraMbrahma siddhAtmA tathAteti ca // zabdaistaducyate'nvarthAdekamevaivamAdibhiH // 128 // artha. ekaja paramatatvane judA judA dazanakAre judA Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) judA nAmathI-zabdathI kathana kare che, paraMtu anvane laI te ekaja nirvANaneja jaNAve che, jemake sadAziva, pabrahmA, siddhAtmA, tathAtA A vigere zabdothI te ekaja tattvane kahe che. 128 vivecana. saMsArAtItatattvane dareka darzanakAre judA judA zabdathI kathana kare che, paNa A badhA zabdo vAstavika nirvANa tattvane ja anvarthanA yogathI jaNAve che teja kahe che, taiyAyika vigere paratattvane sadAziva kahe che. A anvathathI barobara che. sadAziva sarvakALa jyAM zAMti che kyAre paNa azAMti nathI traNekAlamAM parizuddha hovAthI sarva azivane abhAva hovAthI paramatatvane sadAziva kahe che. para pradhAna brahma-utkRSTabrahma bRhatva ane bRhakatvavaDe mahAna ane vistRta sadbhAvanA AlaMbana bhUta hevAthI parabrahma, kRtakRtya hovAthI have jene kAMI karavApaNuM bAkI rahela nathI mATe siddhAMbhA, kAyama mATe jema che tema rahevAthI tathA teti, kahyuM che ke, upAdAna tathA nimitta kAraNathI jeo vikArane pAmatA nathI mATe tene dhuvA kahe che, tathA sarvakAla ekarUpa hovAthI tathAtA kahe che, tathA "viyogatimA -sarva saMgathI rahita hovAthI A siddhine visaMgAtmakA kahe che, tathA Adhidaivika, Adhibhautika, tathA AdhyAtmika pramANe traNa prakAranA duHkhathI rahita hovAthI mutine triduHkha parivatA kahe che, atyaMta jIvanI rAzI hovAthI mukitane bhUtakoTi kahe che, karmane kSaya thavAthI jIvane paramaphala ApanAra hovAthI mukitane bhUtAtha phaladA kahe che, A pramANe aneka zabdo vaDe te paramatatva-nirvA Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (153) Nane jaNAve che, anvatha ga tathA uktanItithI te tamAma zabda ekaja paramatatvane jaNAve che. zabdo bhinna chatAM paNa arthamAM phera paDato nathI, mATe paramatatva ekaja che.128 kema Ama che te kahe che. tallakSaNAvisaMvAdAnirAbAdhamanAmayam / / niSkriyaM ca paraM tattvaM yato janmAdyayogataH // 129 // atha. upara je je nAme paramatatvanA kahI AvyA te badhA nAmane nirvANanA lakSaNanI sAthe visaMvAda Avato nathI, temaja bIjA nAme paNa batAve che, jemAMthI AbAdhA pIDA nIkaLI gaI che tene nirAdhAdhuM kahe che, jemAMthI dravyoga tathA bhAvaroga nIkaLI gayo che tene anAmayaM kahe che, kAraNanA abhAvathI kartavyane abhAva thavAthI tene niSkriya kahe che, je kAraNathI janma,jarA maraNa, roga,zekavigerene AmAM abhAva hovAthI paramatatva AvA prakAranuM hoya che. 12lA vivecana. dareka darzanakAra e paramatatvanuM je je lakSaNa bAMdhyuM che, te lakSaNa A nirvANa lakSaNatatva sAthe jarA paNa visaMvAda Avato nathI. pramANe judA judA aneka zabdothI paramatatvane saMbodhe chate vAstavika parama tatva eka ja ane ekarUpa che, te paramatatvane bhale judA nAmathI bolAve paNa tenA arthamAM phera paDatuM nathI. 12lA A badhAnuM rahasya jaNAve che. jJAte nirvANatatve'sminnasaMmohena tattvataH // prekSAvatAM na tadbhaktau vivAda upapadyate / / 130 // Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 154 ) a. asameha beAdhathI A nivANu tatvanA nizcaya jANe chate paramAthI buddhivAnAne nivANa tatva viSaya bhakita karavAmAM vivAda utpanna thatA nathI. 5130nA vivecana. saccidAnaMda svarUpa nirvANu tatvane A pramANe nizrcaya asa meAhu bedhathI vAstavika thaye chate prekSavatAM-vicArapUrvaka kAya karanArA buddhivAneAne nirvANu tatvanI sevA karavAmAM-meAkSane lAyaka yeAgya anuSThAnanuM sevana karavArUpa bhakita karavAmAM vivAda upanna thatA nathI, kAraNake tatvajJAnamAM bheda naheAvAthI ane tatvajJAnamAM bheda samajetA buddhi mattAmAM virAdha Ave anete buddhimAnaja na gaNAya.5130nA sarvajJapUrvakaM caitanniyamAdeva yatsthitam || Asanno'yamRjumArgastadbhedastatkathaM bhavet // 131 // aM. sajJapUrvaka A nirvANatattva niyame karI rahela che, kAraNake asana nirvANutattvane prApta karI zakate nathI, sarvAMga lakSaNa Rtu-vAMke! nahi evA A meAkSane najIka mAga che. A mAgamAM "tadvedaH" sajJa bAbata matabheda kema hAI zake ? !! 131 5 vivecana. parama zAMtirUpa nirvANatattvanA nirNaya upara karI AvyAchIe, AnirvANatattvanI prApti traNe kAlanuM jJAna thavArUpa sarvajJa paNAnI prApti thayA sivAya kardi thaI zakti nathI. A sanapaNuM prApta thayuM eTale nirvANatattvanI najIka peAcyA chIe ema samajavuM, Ane laI gurUzrI jaNAve che ke sanapUrvaka nirvANatattava niyae karI sthita che-prApta thAya Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 155 ) che, ane nirvANanA A najIka ane sarala-siddhA mA che, sarvajJanI prApti thayA sivAya nirvANatattva maLatuM nathI Ane laI sarvajJatattvamAM buddhimAnAne bheda kema hAI zake ? 513rA sana eka che te dezanA bheda kema che ? citrA tu dezanaiteSAM syAdvineyAnuguNyataH || yasmAdete mahAtmAno bhavavyAdhibhiSagvarAH // 132 // a. A sarvajJA badhA eka svarUpa che te teonI dezanA-tattvajJAnanI khamatAmAM bhinnatA kema paDe che ? uttara Ape che ke-ziSyane guNa jevI rIte thAya tevI rIte dezanA Ape che. kAraNake te mAhAtmAe saMsArarUpa vyAdhinA nAza karavAne uttama pradhAna veMghA che. !! 132 / / vivecana. zrImAn haribhadra sUrIzvarajI mahArAja sAMkhyadarzanakAra kapIla rUSI. bauddhadarzanakAra sugata rUSI vigerene sarvajJanI kakSAmAM muke che, te teenI mAnyatAne anusAre jANavuM. A kapila, sugata vigere sarvajJAnI dezanA citrA-nAnA prakAranI che, jemake, sAMkhyada nakAra kapilarUSI kahe che ke A AtmA nityache, tyAre baudhamatavALA sugatAcArya kahe che ke AtmA anitya che. AvA je bhede jovAmAM Ave che te. tathA prakAranA ziSyAne lAbha jevI rIte thAya te pramANe dezanA Apeche.jemake kapilamatavALA AtmAne nitya mAneche. A bInA paNa apekSAe satyache. bhaviSyamAM thanArA paryAyAnA nAza lakSyamAM rAkhIne paryAyAne gANu karI. ane dravyane mukhya gaNi je dezanA Ape che te nitya dezanA samajavI, pudagalIka Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (156) kSaNika vastumAM bhAganI AsthAvALA prANIne Azri te vastunI anityatA batAvavAne khAtara dravyane gANa karI paryAyAne mukhya karI je dezanA Ape che te anityadezanA sugamamatavALAnI samajavI, A pramANe dareka vastumAM anvaya ane vyatireka dharmo rahelA che, tene te sarvajJA nathI jANatA tema nathI,nahi teA te sA naja kahevAya. A pramANe apekSA lakSamAM rAkhI tathA prakAranA guNa joine apAtI dezanA te adRSTa dezanA che, kAraNake A sajJa mAhAtmAe che te saMsArarUpI vyAdhi tamAma jIvAne lAgI che ane tene laI janma-jarA-maraNa-Adhi,vyAdhi aneupAdhinA aneka dukhe sahana karI rahyA chetenA rAga nAza karavAne teo zrI uttama vaidyanuM kAma kare che, nA 133 / / AthI zuM samajavuM te kahe che. yasya yena prakAreNa bIjAdhAnAdisaMbhavaH // sAnubandho bhavatyete tathA tasya jagustataH // 133 // a. je mANasane je dezanAthI khIjAdhAnanA saMbhava jAveche. tene te prakAre te mahAtmAe upadeza kare che. AthI sAnubandha zuddhahRdayanI lAgaNI thAya che. 5133aa vivecana. A mahAtmAe kevalajJAnathI joi rahyA che ke A jIva IM dezanAthI pratibeAdhane pAmaze te vAta lakSyamAM rAkhI pachI nitya dezanA Ape che ane A dezanAthI aneka bhavya jIvAnA hRdayamAM pahelA kahI AvyA evA ceAganA khIjonuM AdhAna-sthApana kareche, tathAsa'sArathI Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (157 ) udAsIna vRttilAvI sAnubaMdha-hRdayane zudhdha kare che, tathA uttarAttara guNanI vRddhi thAya tevI rIte A sarvajJA tene dhama dezanA Ape che. 5133aa bIjI rIte dezanA bhedanu kAraNa kahe che. ekApi dezanaiteSAM yadvA zrotRvibhedataH || acintyapuNyasAmarthyAttathA citrAvabhAsate / / 134 // aM. yA athavA sarvajJa bhagavAneAnI eka paNa dezanA zrAtAonA bhedane lai tathAarcityapuNyanA sAmarthyane laI nityAdi prakAravaDe judI judI dekhAya che. 5134aa vivecana. pahelA sajJa bhagavAneAnI dezanAnI bhinnatAnuM kAraNa ziSyAne jevI rIte guNa thAya te pramANe dezanA ApavAnuM kAraNa jaNAvyuM. ahIM have bIjuM kAraNa batAve che ke tamAma sarvajJa bhagavAnanI dezanA teonA mukhamAM thI nIkaLelI "patti dezana" dezanA eka che chatAM zreAtA AnA bhedane laI-dareka trAtA eka sarakhA jJAnavALA hAtA nathI, A jJAnanA bhedone lai dareka zrAtA prabhunI vANI eka sarakhI rIte jIlI zakatA nathI. Ane laI dezanAmAM bheda paDe che, tathA tathAbhavyatatA dareka jIvAnI ekasarakhI nathI. jenI nIkaTa tathAbhavyatA hAya che te A dezanA sArI rIte jIlI zake che, bIjAo jIlI zakatA nathI-grahaNa karI zakatA nathI. A kAraNeAne laI dezanA judI bhAse che, tathA aciMtya puNyanA sAmarthyane laI sAmA jIvAne pratibeAdha karavAnuM upArjIta karela Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (158) karma vipAkane laI dezanAmAM bhinnatA dekhAya che, prabhunA samavasaraNamAM aneka jIve dezanA sAMbhaLavA AvatA hatA tyAre prabhunI vANI dareka jIvenA mATe eka sarakhI hatI chatAM prabhunA atizayane laI dareka jIvo potapotAnI bhASAmAM jANatA hatA, ane dareka jIvo ema samajatA hatA ke prabhu amane uddezIne kahe che. A pramANe dezanA eka chatAM nityAdi prakAravaDe dareka jIvane judI judI dezanA bhAse che. 136 AthI guNa nathI tema nathI guNa che te kahe che. yathAbhavyaM ca sarveSAmupakAro'pi tatkRtaH // jAyate'vandhyatApyevamasyAH sarvatra susthitA // 135 // artha. bhavyatAne anusAre tamAma jIvone upagAra dezanAthI thAya che, Ane laI prabhu dezanAne avaMdhyapaNuM che. keI jagyAe niSphala jatI nathI, sarvajagyAe susthita che.135 vivecana. prabhunI dezanA eka chatAM, aneka rIte jIvone Azri avabhAsa thAya che, AnAthI jIvone avazya lAbha thAya che, te ja vAta batAve che, ke je jIvone jevA prakAranuM bhavyatvapaNuM maLela che te jIvone tenA anusAra prabhunI dezanAthI badhAne upakAra-guNa thAya che. AthI prabhunI dezanA adhya gaNAya che, avazya karI dareka jIvane lAbha thAyaja sarvajagyAe sArIrIte dezanA sthita che.13pA bIjI rIte dezanAno bheda kahe che. yadvA tattannayApekSA tatkAlAdiniyogataH // RSibhyo dezanA citrA tanmUlaiSApi tatvataH // 136 / / Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (159) a. athavA te te nayanIapekSAne Azri tathA te te kAlanA sabaMdhane lai kapilAdi RSioe nAnA prakAranI dezanA ApI che, A dezanA paNa sadezanAnI mULa vALI che paramAthI, nirmUla nathI. 5136nA vivecana. athavA dezanA nAnA prakAranI bIjI rIte batAve che ke, te te nAne Azri, dravyAstikanaya drabyAne mukhyatve mAne che, ane paryAyAne gANu mAne che, paryAcAstika naya praryAyAne mukhya mAneche, ane dravyeAne gANa mAne che, tathA te te kAlAdinA yAgathI, susuma, duSama, dRzyamAdi kAlane AzrikapilAdi rUSioe anekaprakAranI dezanAApI che,A dezanA nirmUla nathI; paNa sajJamUlA dezanAche-savajJadvArA prApta thaelache. paramAthI sarvAMganApravacananeanusAre pravRtti karavAthI sarvajJa mUlA dezanA tenI che. / / 136 / / A bInA cAlu rUSiemAM joDe che. tadabhiprAyamajJAtvA na tatosvagadRzAM satAm || yujyate tatpratikSepo mahAnarthaMkaraH paraH || 137|| a. sajJanA abhiprAyane jANyA sivAya arvAk dRSTivALApramAtAAe sarvajJanAabhiprAyano tiraskAra kardi paNa karavA nahi. kAraNake te mahAn anane karanAra che. 51385 vivecana. AjakAlanA vitaDAvAdi adagdhA sAmAnA abhiprAyane jANyA vagara ekadama tenuM khaMDana karavA besI jAya che. tene samajAvatA sUrIzvarajI mahArAja jaNAve che ke sarvajJa prabhunA abhiprAyane jANyA sivAya vartamAna Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (160) daSTivALA evA pramAtA-sapurUSoe ta--tikSepa-sarvajJanA abhiprAyano tiraskAra ke khaMDana kadi na karavuM. kAraNake te pratikSepa che te. mahAna anarthane karavAmAM pradhAna kAraNa che. bhaviSyamAM mahAna durgatine denAra bane che. 137nA A vAta dRSTAMta ApI jaNAve che. nizAnAthapratikSepo yathAndhAnAmasaMgataH // tadbhedaparikalpazca tathaivAgdizAmayam // 138 // artha. jema AMdhaLA mANaso caMdramAno pratikSepa-niSedha kare A asaMgata-ayukta che, temaja caMdranA bhedanI kalpanA karavI A jema ayogya che, tevI rIte vartamAna daSTivALA jIvoe sarvajJane pratikSepa kare te tenA jevo che. 138 - vivecana. je vastu ApaNAthI hajAro keSa dUra paDI hoya, jene ApaNe jANatA paNa na hoIe, najare paNa kyAre joI nathI, AvI vastu bAbata ApaNe teno nIkAla karavA-phesalo ApavA taiyAra thaIe A jeTalI murkhatA che teTalI sarvajJanA aMge teonI dezanA vigeremAM tarkavirtaka karavA te paNa eTalI murkhatA che. A vAtane dRSTAMta ApI samajAve che ke keTalAka AMdhaLA mANase che, ke jeone janmathI cakSuo nathI. temaja caMdramAne paNa kyAre joye nathI AvA aMdha mANaso caMdramA bAbata kalpanA kare ke caMdramA vAMke che, goLa che, caturastra che, temaja caMdramA cheja nahi, A vigere bhedanI kalapanA tathA tiraskAra karavo ke caMdramA cheja nahi, A jema asaMgata che-agya che, teTaluM ja varta Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (161) mAna daSTivALA jI-sarvajJabAbata ke temanI dezanAbAbata ke je vastune pite joI paNa nathI, te bAbatanI kalpanA karavI ke niSedha kare te paNa asaMgata ane ayogya che.138 AnA aMge hita zIkSA Ape che. na yujyate pratikSepaH sAmAnyasyApi tatsatAm // AryApavAdastu punarjivA chedAdhiko mataH // 139 / / artha. sAmAnya mANasane paNa tiraskAra kara muniene-mAhAtmAone vAjabI nathI, to pachI AryApavAdasarvajJano apavAda avarNavAda bola teto jIhavAno cheda kara tenA karatAM paNa adhika mAnela che. 13 vivecana. zAstrakAra mahArAja jaNAve che ke sarva guNa saMpanna vitarAga paramAtmA che. bAkI dareka jIvamAM ochA vadhu deze to rahelA hoya che, to pachI ApaNuM pitAnA dere jevA ane tene dUra karavA prayatna kare, paNa bIjAonA doSa jovAthI ApaNane koIpaNa lAbha thavAne nathI, A bInA gurUzrI jaNAve che ke sAmAnya mANasanA de jevA tathA avarNavAde belavA temaja teone tiraskAra karavo vigere purUSone karavAgya nathI te pachI AryApavAda-sarvajJa prabhune avarNavAda-sarvajJa prabhunI dezanA avarNavAda je bolave che, tene cha iMdriyane cheda kare tenA karatAM adhika mAnela che, tathA prakAranA pratye pAye -anyabhavamAM cha cheda karavA karatAM paNa adhika dukhe prApta thAya che. 13mA 11 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) Aja bInA jaNAve che. kudRSTayAdivanno santo bhASante prAyasaH kvacit // nizcitaM sAravacaika kiM tu sattvArthakRtsadA // 140 / / artha. prAye karI kudRSTi-mithyASTinI mAphaka munIo mAhAtmAe bibhatsa zabda kadi paNa belatA nathI, tyAre kevI rIte bole che, nizcita-saMdeha vagaranuM, tathA sAravALuM paNa nakAmuM nahi. temaja "zaraNArthata' parAthane karavAnuM zIla che jene AvI bhASA nIraMtara bole che. 14 vivecana. pannavaNAisUtra tathA dazavaikAlikasUtra vige remAM ghaNuM ThekANe bhASAnuM svarUpa batAvela che. AmAM keTalIka bhASA bolavA lAyaka che, ane keTalIka bAlavA lAyaka nathI, A bhASAnuM svarUpa babara jANatuM hoya to ja te munipadane lAyaka gaNAya che. matalaba ke sAmAne apriya lAge evI bhASA paNa na bolavI, prIya, pathya, hItakArI, tathA satya, sAmAne aprIya lAge evI bhASA satya hoya te paNa na belavI, A zAstrIya pharamAna che, Aja bInAne aMge jaNAve che ke mithyASTinI mAphaka munio-satapurUSa kadApi kusyazabda-bibhatsa zabdavALIbhASA prAye karIne belatA nathI, paNa zAstrathI nizcita karela, saMdehavagaranI, tathA sAravALI-je sAMbhaLavAthI bIjAne lAbha thAya evI, paNa rAjakathA, dezakathA,bhaktakathA, tathA strIkathA, AvI kathA kadi bele nahi, tathA parArtha karaNa zIlavALI-dareka jIvone je bhASAthI sAro lAbha thAya tathA paropakAra karavAmAM tamAma a sadA tatpara thAya AvI bhASA belavI. 14 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 163) A bInAne have upasaMhAra kare che, nizcayo'tIndriyArthasya yogijJAnAhate na ca // ato'pyatrAnvakalpAnAM vivAdena na kiMcana // 141 / / artha. atadraya artha-sarvajJa vigere teno nizcaya cegi mAhAtmAonA jJAna sivAya tenathI. A kAraNathI sarvajJanA adhikAramAMavvalpA-arvAdazi-chama ne vivAda karavAvaDe kAMI paNa phaLa nathI. me 141 vivecana. chadamasthajI ke jene saMpUrNa jJAna nathI teo samIpamAM rahela vastune ja joI zake che, paNa bhUtakALamAM thaI gaela vastune joI zaktA ke jANI zaktA nathI, keTalIka rUpI tathA arUpI vastuo paNa evI che ke samIpamAM rahela hoya to paNa chadmastha jI jaI zaktA tathA jANI zakatA paNa nathI te pachI atIMdriya artho, dharma, svarga, naraka, sarvajJa, dharmAstika kAyAdi vigere padArtho je ApaNI daSTi maryAdA bahAra che tene nizcaya sarvajJa jJAnavALA cegi mAhAtmAoja karI zake che, te sivAya bIjAo karI zakatA nathI, gi jJAnathI ja sarvajJanI siddhi thAya che. A kAraNane laI sarvajJanA adhikAramAM "anya ka9pAnAM vizeSa prakAre tattvane jenArA nahi evA chamasthAe, vivAda karavA jarUra nathI, A vivAda karavAmAM pariNAmanI je dhArA che tene nAza thayA sivAya phaLa maLavAnuM nathI, jagaDAmAM pariNAmanI dhArA kaluzIta banI karmabaMdha karavA sivAya bIje lAbha nathI. 141 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (164) na cAnumAnaviSaya eSo'rthastatvato mataH // na cAto nizcayaH samyaganyatrApyAha dhIdhanaH // 142 // artha. sarvajJa vizeSa lakSaNa A artha che te anumAna, ke, yukita pramANane viSaya paramArthathI cheja nahi, temaja A anumAnathI sarvaksano samyaka prakAre nizcaya paNa thato nathI, A bAbatamAM bIje ThekANe dhIdhana bhartuhari kahe che.14rA vivecana. jeTalA jeTalA atIndriya sarvajJa vigere che te badhAne nizcaya cegi jJAnanI thaI zake che, paNa anumAnathI ke upamAna pramANathI ke tarkapramANathI sarvajJa lakSaNa atIndriya ane nizcaya kadi thaI zake nahi, kAraNake A pratyakSAdi pramANe samIpamAM rahela vastuneja siddha karavAmAM samartha che, paNa dUra rahela atIMdiya viSayane grahaNa karI zakatA nathI, AthI A pramANe samyaka rIte atIMdriya arthane nizcaya karI zaktA nathI, A bAbatamAM bIje ThekANe sAmAnya arthamAM dhIdhana bhatRhari A pramANe jaNAve che. je jaNAve che te kahe che. yatnenAnumito'pyarthaH kuzalairanumAtRbhiH / abhiyuktatarairanyairanyathaivopapAdyate // 143 / / artha. bhatRhari jaNAve che ke anvaya vyatireka vigere hetunA svarUpane jANavAmAM kuzaLa evA pramAtA vaDe prayatnathI anumita karelA-nizcita karelA evA paNa ane tenA karatAM paNa caDIyAtA evA bIjA avaya vyatireka vigere hetunA Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16pa) svarUpane jANanArA pramAtAe te ane bIjI rIte nizcaya kare che-mUla ane ulaTAvI bIjI rIte nizcaya kare che. 143 vivecana. zAstrakAra mahArAja jaNAve che ke jagatamAM jeTalI yuktio che, tenA karatAM kuyuktio vadhAre che. eTale eka vAdi eka vastune siddha karavA anumAna kare che. tyAre bIjA vAdi te vastune bIjI rIte siddha kare che. AthI A vAdavivAdane aMtakadi paNa Avato nathI, ane atIMdriya vastutattvane nizcaya anumAnAdi pramANethI kadi thata paNa nathI. Aja vAtane AgalanA kalekathI cokasa karI Ape che. 1253 nizcaya batAve che. jJAyeranhetuvAdena padArthA yadyatIndriyAH // kAlenaitAvatA prAjJaiH kRtaH syAtteSu nizcayaH // 144 // artha anumAna pramANavaDe je atIndriya padArtho sarvajJAdi vigere jANavAmAM Ave-nizcaya karavAmAM Ave to ATalA kAlasudhimAM tAkikee atIMdriya arthone viSe nizcaya karyo heta arthAta hajI sudhI nizcaya karyoja nathI. 144 vivecana. prabhu mahAvIra devanA vakhatamAM paNa jJAna vAdi. ajJAnavAdi, kriyAvAdi, vinayavAdi vigere traNasane 2SaTha pAkhaMDio prabhunA samavasaraNamAM AvatA hatA. chatAM pitAnA nizcane nirNaya sarvajJanI samakSa paNa karI zakayA nathI. prabhunI pAse jaI pUche tene nirNaya thAya ne? vaLI samavasaraNamA dezanA sAMbhaLatA kAMI paNa vastu samaje. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa samavasaraNathI bahAra gayA eTale hatA evAne evAja. AthI prabhu mahAvIranA samayathI mAMDI Aja sudhInA kAla paryata keIpaNa tAkika anumAna pramANathI koI paNa atIpriya vastune nirNaya karI zakyA hota ? arthAt hajI sudhI koIpaNa matane ke keIpaNa atIMdriya vastune nirNaya ke IpaNa arvASTi jIve karela nathI 144 na caitadevaM yattasmAcchuSkatakaMgraho mahAn // mithyAbhimAnahetutvAcyAjya eva mumukSubhiH // 14 // artha. "rapatatapa" A pramANe sarvajJane nizcaya kukarUpI viSama grahathI thato nathI, te kAraNathI A zuSka tarka grahamahAn atirodra-bhayaMkara mithyAbhimAnane hetuhevAthI mekSanA Ichaka evA mumukSuoe teno tyAga kara. 14pA vivecana. atyAra sudhimAM kutakarUpI viSamagrahanI bAbatamAM je je bInA jaNAvavAmAM AvI, ane tenAthI vastu tatvano nirNaya paNa thatuM nathI, tathA te keTale badhe anarthane kare che te tamAma bInA lakSyamAM rAkhI mokSanA Icchaka evA mumukSuoe A zuSka tarkaha che te mahAna atibhayakaMramithyAabhimAnane hetuhovAnA kAraNe tene tyAga kara ke jethI vidyasaMvedyapada prApta thatA vAra lAge nahi.14pA grahaH sarvatra tattvena mumukSUNAmasaMgataH // muktau dharmA api prAyastyaktavyAH kimanena tat / / 146 // artha. tamAma vastumAM paramArthathI mumukSuone kutarka graha rAkhe asaMgata-ayukta che-rAkhavAno jove. kAraNa ke Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19) muktimAM prAce karIne dharmonA paNa tyAga karavA paDe che. te pachI A zuSkata nA Agraha vaDe zuM ? kAI nahi. 51465 vivecana, pahelAM traNa prakAranA ceAgeAnuM svarUpa khatAvatA sAma yAganA be bheda pADayA hatA. temAM pahelA bheda dharma saMnyAsa nAmanA che, A ceAgaAThamA guDANAthI mAMDI teramAM sudhi hAya che, pachI ceAga saMnyAsa caudame guNaThANe prApta thAyache. ahIM AThame guNaThANe kSapaka zreNI mAMDI terame guNahANe pAcatA,kSaceApazama bhAvanA jJAna. darzana,cAritra vigere dhame che, tenA tyAga karavA paDeche, te jAya eTale kSAyika bhAvanA jJAna dana ane cAritra prApta thAya che. ahIM have kahevAnuM ke muktimAM jatI vakhate-kevala jJAna prApta karatI vakhate kSayApazamabhAvanA jJAna,danAdi dharmAM jyAre tyAga karavA paDe che. te pachI A zuSka tarka prate Agraha rAkhavAnuM zuM prayAjana ? tene cheDI devA eja zreSTache, ahIM mULamAM prAyazabda kahelache. AthI ema jaNAve cheke muktimAM kSAyika bhAvanA jJAna darzanAdi dharma hAya che paNa kSApazama bhAvanA je dharmo che jJAnAdi, te tyAga karavA paDe che, ane te tyAga thAya tyAreja kevalajJAna pragaTa thAya che. 5143!! karava cAgya jaNAve che. tadatra mahatAM vartma samAzritya vicakSaNaiH // vartitavyaM yathAnyAyaM tadatikramavarjitaiH // 147 // a. vicakSaNa purUSAe A cAlu kutarka viSamagraha nA aMge peAtAnA Agraha cheADI mahAna purUSA je mAge cAlyA Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (168) che teja mAgane Azraya laIne vartavuM, yathAnyAcaMnyathAcogya rIte temArgamAM aticAra doSa na lAge tema vartavuM14chA vivecana. tarkavitarka karavAthI--ke--anumAnAdi pramANathI koIpaNa vastuno nirNaya thato nathI, tema evuM atizaca vALuM jJAna paNa ApaNI pAse nathI ke tene nirNaya ApaNe ApaNI mele karI zakIe? AthI AtmahItanA Icchaka, evA mumukSe mAhAna purUSe je raste AgaLa vadhyA che, teja mAga aMgIkAra karI nyAya-nItine ulaMdhana karyA sivAya, temaja te uttama mArgamAM koI paNa prakArane doSa atikrama. vyatikrama. aticAra. vigere na lAge tevirate vartana karavuM teja zreyaskara che. je 147 | AtmahitazikSA batAve che. parapIDeha sukSmApi varjanIyA prayatnataH // tadvatta dupakAre'pi yatitavyaM sadaiva hi // 148 // artha. parapIDA jarAmAtrapaNa AlekamAM prayatnathI vajavI, te pramANe te jIvane upakAra karavA niraMtara prayatna kare. Atmahitane A uttama mArga che, e 148 vivecana. jJAni mAhAtmAo ApaNA bhalAnI khAtara tamAma siddhAMtane sArabhUta tarIke karavA lAyakA kartavya. jaNAve che ke, he mahAnubhAvo tamArAthI bIjI dhamAM karaNI banI zake to sAruM che, paNa ATaluM kAma karatAM kadi cukaze nahi, ATalAthI paNa tamAro uddhAra A saMsAra sAgarathI cekasa thaI jaze, te batAve che ke, A jagatamAM Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (169 ) nAnA meTA jeTalA prANIe che teenI sUkSma sarakhIjarApaNa pIDA na karavI, jema ane tema prayatnathI teone bacAva karavA prayatna karavA, temaja teone upakAra karavA paNa nira'tara prayatna karavA, sArAMza e che ke sAmA prANIne duHkha thAya,teonA aMtaHkaraNane AghAta pAce tevA prayatna kadipaNa na karavA, meATI pIDAnI vAtane dUra gaI, paNa aza mAtra pIDA na karavI,temaja teonA bhalA mATe tamArA tana mana ane dhananA jeTalA ApavA joIe teTale bhAga ApavA, Aja tamArA bhAgyanA udayanI nizAnIche.1485 guravo devatA vimA yatayazca tapodhanAH // pUjanIyA mahAtmAnaH suprayatnena cetasA / 149 // a. mAtA pitA vigere vaDIleA. sAmAnya prakAra vaDe devA, brAhmaNeA, yatio-sAdhuo, tathA pratrajIta tAdhanA, A badhA mahAtmAe che, teonI zuddhahRdayathI, temaja khanatAprayatnathI yeAgyatAne anusAre pUjAkaravI|14|| vivecana. karavA ceAgya nA prathama jaNAvI gayA chIe. tenI sAthe bIjI paNa khAza karavA ceAgya bInA jaNAve che ke, jeo peAtAnA gharamAM rahelA mAtA pitA kAkA sAsu sasarA vigere pUjaya vaDIleA, tenA vinaya, Adara-bahumAna vigere kare che teja devagurUnuM bahu mAna kare che, A khAtara pahelavelA vaDIleAnI pUjA batAvI,pachI devaarihaMtAdi vigere viprA brAhmaNA-brahmacarya vratane dhAraNa karanArA, cataya-sAdhue cAritrane aMgikAra karelA, tAdhanA-taparUSIdhanavALAsanyAsI vigere badhA mAhAtmAonI Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (100) pUjA-yathA yogya teonI bhUmikAne anusAre "suprayatnanacetasA" AjJA pradhAna zuddhaaMtaHkaraNathI karavI. 14hyA pApavatsvapi cAtyaMtaM svakarmanihateSalam / anukampaiva sattveSu nyAyyA dharmA'yamuttamaH // 150 // artha. pApAtmAo pAradhI kasAI vigere pitAnA karmothIja marI gaelA che evA jIva upara dveSa na karatA atyaMta anukaMpA-dayAciMtavavI e sanAtana--uttamottama dharma che. je 150 | - vivecana. karavA yogya bIjI bInA jaNAve che ke, A jagatamAM evA paNa ghaNA ja jovAmAM Ave che ke pitAnA sva95 svArtha khAtara bIjA jIvono nAza karatAM kadipaNa pAchI pAnI karatA nathI, A bIcArA jIve potAnA karelA karmathIja marI gayA che, tene mAravA mATe sapurUSe kadi prayatna karatA nathI, kasAIo-pAradhiomacchImAro-vigere ajJAni jIvo eka pApI peTanI khAtara lAkho nirAparAdhi nA gaLA upara charI mukatA acakAtA paNa nathI, AvA adhama AtmAo potAnA karmathIja marI gayA che tene mAravA mATe vicAra na karatAM, teonA upara dveSabhAva paNa na karatAM, mAtra upekSA-anukaMpA buddhi dhAraNa karavI Aja uttama dharma che. dharmanuM kAraNa chatAM dharma kahe te kAraNamAM kAryane upacAra karela che, zAstrakAra mahArAja niraMtara maitri,pramada,karUNA ane madhyastha bhAvanA rAkhavA jaNAve che tenuM Aja kAraNa che ke vagara prajane karma baMdha ApaNe na kare, tenA karyAkarmo te bhagavaze. 15 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (191 ) A vAtanA have upasa'hAra kare che. kRtamatra prasaMgena prakRtaM prastumo'dhunA // tatpunaH paMcamI tAvadyogadRSTirmahodayA // 151 // aM. prasaMga vaDe karI have saryuM, prastuta-cAlu vAta have ame jaNAvazu, cAlu mInA pAMcamI yogadRSTi sthirA nAmanI maheAdayane denArI che, tene ame jaNAvazuM / / 1515 vivecana. satyAzI zlokathI mAMDI ekasAne suDatAlIza zrloka sudhi kutarka viSamagrahane aMge je je mInA kahevAmAM AvI che te badhI prasaMgane laI aprastuta kahI che, pastutatA pAMcamI sthirASTinuM varNana karavAnuM hatuM havethI pAMcamI ceAgaSTi sthirAnAmanI kahIzuM-je dRSTi prApta thavAthI bhAvi mahAdaya-paramapada meAkSa malatA vAra lAgatI nathI prasa`gane laI zAstrakAra mahArAje je bhutaka viSamagrahanuM varNana karela che te khAsa lakSyamAM rAkhavAjevuM che. A viSamagraha jyAM sudhI beThA haze tyAM sudhi satyavastunuM jJAna kadi thaze nahi, temaja samyaktva prAptinI AzAte svapne paNa rAkhavIja nahi, A khAtara khAsa ahIM bhAra daine kahevAmAM AvyuM che ke Adbhutaka viSamagrahanA tyAga karI mAhAnU purUSA je mAge Agala vadhyA che teja mA aMgIkAra karavA jarUra che ke jethI AtmakalyANa thatA vAra lAge nahi. / / 151 / iti caturthI dIprAdRSTi samAptA Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 172 ) vistAra pUrva kaceAthI dRSTi kahIne pAMcamI dRSTi kahe che. sthirAyAM darzanaM nityaM pratyAhAravadeva ca / / kRtyamabhrAntamanaghaM sUkSmabodhasamanvitam // 152 // a. pAMcamI sthirA dRSTimAM tattvameAdha ratnanI kAMtinA jevA hAya che. ane je bedha thayA che te dIrghakAla sudhI manyA rahe che, apratipAti che. nitya che, ratnanI kAMtinI mAphaka sthira rahe che. A STi sAthe aSTAMga yogamAMthI pAMcamuM pratyAhAra nAmanuM cegAMga prApta thAya che. pratyAhAra eTale IMdriyAne viSayAthI pAchI vALavI, pazu viSacemAM joDavI nahi. dhRtya'karavA cAgya vaMdanAdi kRtyA AnaMdathI ane samajaNa pUrvaka kare che abhrAnta-prathama kahI AvyA te ATha doSo paikI pAMcame bhrAMta doSa, tatvajJAnamAM je kAMi zakA rahetI-viparIta bhAsa thatA te have ahiMyAM vIramI jAya che ane abhrAMtapaNuM prApta thAya che. ane ATha guNA paikI pAMcame guNa sUkSmaSedha ahiM prApta thAya che. A pramANe sthirAdaSTimAM graMthibheda thavAthI, dana-samyaktva sUkSmameAdha vaDe sahita tathA apratipAtI abhrAMta tathA karavA ceAgya prApta thAya che. para vivecana. ceAthI dRSTi dIprA nAmanI che. AmAM dIvAnA prakAza jevA beSa che. chatAM paNa pavana rUpI nimitta kAraNa maLatAM dIvAne bujhAtAM vAra lAgatI nathI paraMtu A pAMcamI dRSTimAM ratnanI prabhA-kAMti tenA jevA Adha che A medha eTale! suMdara ane sthira che ke game tevA kharAmamAM kharAba saceAgeA rUpI kalikALanA jhaMjhAvAtanA jhapATAmAM AvI Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (103). gaye hoya te paNa jema A ratnaprabhAne pavana kAMI paNa karI zakato nathI-bujhAvI zakato nathI. tevI rIte tenA bodhane jarA paNa IjA AvatI nathI. tene caLAvavAne vrata, paccakhANa niyama tathA samyakatvathI patita karavA iMdro paNa Ave chatAM kadI paNa te calAyamAna thatuM nathI A bodha kSAyikadarzanarUpa che. nitya che, AvyA pachI kadI paNa jatuM nathI. mATe apratipAti che. temaja AmAM aticArarUpa deSa paNa nathI. kSayopazama ke upazama bhAvanA je samyaka che te aticAra doSavALA che. jemake koI mANasanA cakSunA paDalano upadrava sarvathA nAza thaI gayA che, ane cakSu nirmaLa thaI che. chatAM hajI vaidyane batAvela upAya jANI zakatA nathI ane Ane laI pharI paDala AvavA saMbhava che. tevI rIte A kSaye pazama ane upazama bhAvanA samyakatvamAM paNa patita thavAnA kAraNone laI anitya che. ane aticAravALAM che. ratnanI prabhAmAM paNa raja-dhUlIne upadrava thAya che. tema A kSa pazama tathA upazama samyakatvamAM paNa jANavuM. A vijaLI lAITa nathI paNa gyAsanI battI che, paraMtu kSAyikasamyakatva che te vIjaLI lAITa che te kadI bujhAtI nathI. paNa A gyAsanI battI bujhAI javAnI che. ATalI malInatA che. chatAM bedha samyaka prakArane ane sUkSma hovAthI atyArasudhI A parvanI pravRtti iMdriya viSaemAM je Asakita hatI ane pudagalIka bAbatamAM je lupatA rahetI te ahiM ghaTI jAya che, ane tenI daivika prakRti prabaLa banI jAya che. ahiM pratyAhAranAmanuM yoganuM pAMcamuM aMga prApta thAya che. iMdriyene potAnA viSayamAM pravRtti Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ galika vaDe tya- kapa, pratikrama (174) karatI aTakAvavI, pAMca iMdrinA trevIza viSaye che temAM iMdriyone na joDatAM svacitta svarUpAnusArI tene banAvI devI tevuM nAma pratyAhAra che. ATalI hade jyAre AtmA Ave che. tyAre avazya iMdriyo upara kAbu Ave che. ane pudgalika vastu uparanI Asakti haThI jAya che. AvuM A darzana che. temaja kRtya-karavA gya deva gurUvaMdana, pUjA, satkAra, sanmAna, sAmAyika, piSadha, pratikamaNa vigere tamAma dhArmika kriyA karavA upara tene ghaNeja AnaMda Ave che. temaja A anuSThAne samajaNapUrvakanA thatAM hovAthI have A badhA anuSThAne amRtakriyArUpa bane che. pahelAM je je dharmanA anuSThAne karate hato te mATe bhAge oghadraSTithI vagara samajaNa pUrvakanA karato hato paNa havenA anuSThAna Adara. bahumAna, ane samajaNa pUrvakanA thAya che. tethI amRtakriyA bane che. temaja prathamanA ATha deze paikI pahelAnI cAra dRSTimAM kheda, udvega, zepa, ane utthAna nAmanA cAra doSe cAlyA javAthI A pAMcamI daSTimAM anukrame brAMta -bhrama nAmane pAMcame deSa cAlyo jAya che. eTale A jIvane atyArasudhI tatvajJAnamAM tathA sarvajJanI viziSTatA vigeremAM kAMIkazaMkAthayA karatI hatI te ahiM viramI jAya che, AnelaIne ahiM bedha samya prakAra ane sUkSma thAya che. A sUmabodhane laI pahelAMkahIgayAevI rAgadveSarUpI gADha karmanIgraMthi A jIve anAdikAlanI bAMdhelI che. tene A daSTivALo jIva apUrvakaraNa-apUrva pariNAmanI dhArArUpa khagathI toDI nAkhe che ane anivRttikaraNathI anaMtAnubaMdhi phodha, mAna mAyA ane lobharU5 cAra kaSA ane mithyAtva mohanIya Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (175). ane mizra haniya ane samyaka mehanIya A pramANe sAta prakRtino kSaya karavAthI vedyasaMvedya pada-kSAyika samyakatvanI prApti thAya che. A kSAyika samyakatva sUmabodhathI yukta hovAthI AmAM koI paNa jAtane aticAra deza lAgatuM nathI. ane pariNAme Aja bhavamAM utkRSTathI paramatatvarUpa mokSa, kSapakazreNa mAMDe te apUrva adhyavasAyathI meLavI zake che. paraMtu je upazamazreNI mAMDI hoya te anuttara vimAnamAM jAya che. samyakatva prApta thayA pahelAM potAnA AyuSyanA trIje bhAge narakanA AyuSyano baMdha paDI gayo hoya to narakamAM paNa javuM paDe che. Ane laI kSAyika daSTivALA jIvane traNa bhava karavA paDe che. ratna uttama hoya paNa raja paDavAnA kAraNe jema saheja jhAMkhAza mAluma paDe tenA jevuM A samyatva hovAthI traNa bhava karavA paDe che, bAkI zuddha sphaTika jevuM nirmaLa hoya to teja bhavamAM mokSa meLavI de che. e upara che A daSTivALAne have saMsAra ke bhAse che. bAladhalIgRhakrIDAtulyAsyAM bhAti dhImatAm // tamograMthi vibhedana bhavaceSTAkhilaiva hi // 153 // artha. zuddha samyakatvanI prApti thAya che tyAre A daSTivALA buddhizALI manuSyane ajJAnarUpI graMthino nAza thavAthI saMsAra saMbaMdhI tamAma ceSTAo bAlakAe ramavAne mATe banAvelA dhUlInA gharo tenA jevI jaNAya che. 153 vivecana. jyAM sudhI A jIvane satyavastune baMdha thaye nathI, tyAMsudhI banAvaTI hIrA, mANeka, metIne satya Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (176 ) mAnI tenA tarapha Asakti kare che, paNa jyAre samajAyuM ke Ate beTA che eTale tarata tenA taraphanI je lAgaNI hatI te tarata nIkaLI jAya che, te pramANe A jIvane saMsAramAM aneka prakAranI pudgalika vastune satya mAnI te meLavavA mATe rAta ane divasa pravRtti karato hato, paNa jyAre saddagurUne samAgama thatA Avatu satya nathI paNa satyavastu prApta karavA lAyaka keI judI ja che. A pramANe sazurUnA samA gamathI tenI ajJAnarUpI karmanI graMthi tuTI jatAM satyavastu samajAtAM A buddhimAnane pUrve karelI tamAma sAMsArika ceSTAe svAbhAvika asuMdara tathA asthirapaNAne laI nAnA bALake ramavA mATe jema dhULanA gharo banAve che ane bhAMge che tenA jevI have mAluma paDe che. A ceSTAo to zuM paNa cakavattinI rAjya riddhisiddhio ane tenA bhegone anubhava Akhare asuMdara, ane vinazvara jevAthI bALakanA dhUlInA gharanA jevA mAluma paDe che. A satyavatunA badhAja pratApa che. | 153 che mAyAmarIcigandharvanagarasvapnasaMnibhAna // bAhyAn pazyati tattvena bhAvAnzrutavivekataH // 154 // artha. vaLI A dRSTivALe jIva zrutajJAnanA vivekathI zarIrAdi bAhya padArthone unALAmAM daravI dekhAtA jhAMjhavAnA pANI-mRgatRSNa, gaMdharvanagara-AkAzamAM dekhAtA judA judA vicitra dRzya ane svapnAmAM maLela rAjyAdinI prApti tenI samAna pudgalika viSayone jue che. 154 vivecana. sUkSma baMdha thayA pahelAM A jIva saMsA Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) rika tamAma padArthone judI daSTithI joto hato paNa have sUkSama bodha thavA sAthe kSAyika samyakatva prApta thavAthI putra, stri, zarIra, ghara, hATa, dhana, dhAnyAdi tamAma bAhyavastune have zrutajJAnathI prApta thayela vivekajJAnane laI mRgatRSNikAunALAmAM dUrathI jovAmAM AvatA jhAMjhavAnA pANI-gaMdharvanagara-AkAzamAM saMdhyAnA samayamAM thatA aneka prakAranA dekhAvo, svapnAmAM thayela rAjyAdinI prApti, AnI samAna ukta padArthone dekhe che. ane nIjasvabhAvamAM ramaNatA karI zAMti pAme che. je 154 aMgikAra karavA gya kartavya batAve che. abAhya kevalaM jyoti-nirAbAdhamanAmayam / / yadatra tatparaM tattvaM zeSaH punarupAlavaH / / 155 / / artha. Adara karavA lAyaka, AMtarika eka jyoti svarUpajJAnasvarUpa nirAbAdhaM-pIDArahita, anAmaya-rogarahita evuM A jagatamAM eka paramatattva-Atmatatva aMgIkAra karavA lAyaka-jANavA lAyaka che; bAkI tamAma upaplavo-upAdhio upadravarUpa samajavI. Ama samajI AtmasvarUpamAMja ramaNatA karavI te gya che. je 155 . vivecana. prathama kahI AvyA ke cakavatinI rIddhisiddhi tamAma pAMceidrinA viSaya bhego vigere pugalika vastuo mRgatRSNA, gaMdharvanagara, tathA svarAjya samAna che. te pachI jagatamAM aMgikAra karavA lAyaka evI kaI vastu che ke jenA svikArathI Atma kalyANa thaI zake ? tenA uttaramAM jaNAve che ke AMtarika, kevala jyoti sva Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (108) rUpa, pIDA rahita, nirogI, A jagatamAM Adara karavAlAyaka Atmatatva eja paramatatva che. bAkInA tamAma dekhAtA bAhya svarUpe eka prakAranA upadra-rege che. pudgalika vastumAM je pravRtti karavAmAM Ave che te vastu bAhya chejaDasvarUpa che. pariNAme duHkha-pIDA, tathA vyAdhi denAra che. ane Akhare choDavI paDe tema che. paraMtu A Atmatatva che teja aMgikAra karavA lAyaka satyavastu che. Atmatatvane cheDI bAkI tamAma vastuo avastu che-upadrava che. 155 re evaM vivekino dhIrAH pratyAhAraparAstathA // dharmabAdhAparityAga-yatnavantazca tattvataH // 156 // artha. vivekIna jaDa caityanyanA svarUpane samajanArA dhIrA-capaLatA rahita iMdrinA viSayone kAbumAM lenArA tathA dharmane bAdha Ave evI pravRttine tyAga karavAmAM prayatna vALA je che teoja A vAstavika paramatatvanA svarUpano vicAra karanArA agara prApta karanArA che ema jANavuM.15dA vivecana. upara kahelA evA paramatatvanA svarUpane prApta karavAne lAyaka ke che te jaNAve che ke, jene jaDa ane caitanyanuM jJAna thayuM che, zarIra jaDa che, game teTaluM tenuM piSaNa karo paNa Akhare mukIne javAnuM che, aMdaramAMthI je jAya che teja cetanya svarUpa AtmA che. zarIra bhinna che, ahiMyAM paDI rahe che paNa AtmA to A zarIrane cheDI bhavAMtaramAM bIju zarIra aMgikAra kare che mATe te bhinna che. A vikajJAna kahevAya. dhIrA-capaLatA rahita aMgikAra karela vastune pAra pADavAvALA, patyAhAraparA Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) pAMce IdrinA tevIza viSe temAMthI pAchA haTI gayelA tathA te te prakAranI evI suMdara pravRtti kare ke dharmane bAdhA jarA paNa na Ave, temaja dharmavirUdha pravRttino tyAga karavAmAMja vAstavika prayatnazIla rahe. A pramANe pravRtti karanAra mANasa parizudha Atmatatvane lAbha vAstavika graMthino bheda thavAthI uttama zrutajJAna pradhAna hovAthI te meLavI zake che ane anaMtara kahI gayA te pramANe AtmasvarUpano vicAra paNa teoja karI zake che. 1padA na halakSahI sakhI lakSmIryathAnaMdAya dhImatAm // tathA pApasavA loke dehinAM bhogavistaraH // 157 artha. alakSmI-daridratA tenI bahenapaNI lakSmI A jema buddhimAnane AnaMda mATe thatI nathI tevI rIte manu ne bhegavistAra-pAMce IdriyonA viSayasukha.jagatamAM pApa mitra che. te kadApibuddhimAnone AnaMdadenArA thatA nathI..15NA vivecana. jagatamAM lInI capalatA prasiddha che. koInI pAse kAyama mATe sthiratA karIne rahI hoya tema bhAgyeja bane . Ane laI lakSmIne daridratAnI bahenapaNI gaNI che. lakSmI AvI hoya tyAre AnaMda thAya che, paNa pAchI jyAM cAlI jAya che eTale pAchuM duHkha tenA karatAM vadhAre thAya che. AthI zAstrakAra mahArAja jaNAve che ke daridratAnI bahenapaNuM lakSmI che te buddhimAnone AnaMda mATe thatI nathI. kAraNa ke lakSmInI sAthe ja pAchI daridratA rahelI che. temaja jeTale jeTale bhega vistAra che te badho pApanI sAthe saMbaMdha rAkhanAra che. jAthI buddhimAnane AnaMda Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (100) ApanAra thato nathI. jIveno nAza karyA sivAya bhege maLatA nathI, rahevA mATe suMdara mahela banAvavA, bAga bagIcA banAvavA, suMdara ramaNIone paraNavI A badhAmAM pApa thayA sivAya bhogo bhegavAtAM nathI. mATe satyavastune samajanArA, AtmasvarUpamAM ramaNatA karanArA buddhimAnone A bhoga sAmagrI pApasakhA samajAya che. ane tethI teone temAM AnaMda Avato nathI. 15chA dharmajanya bhego suMdara haze te zaMkA dUra kare che. dharmAdapi bhavan bhogaH prAyo'narthAya dehinAm / / candanAdapi saMbhUto dahatyeva hutAzanaH // 158 / / artha: sAmAyika, pratikramaNAdi zubha anuSThAnathI punyabaMdharUpI dharmathI devalokAdi bhoge prApta thAya che, te paNa ghaNuM karI manuSyane anartha mATe thAya che, te pachI bIjA bhego mATe zuM kahevuM ? caMdananA lAkaDAthI utpanna thayela evo paNa agni manuSyane bALe che. Ama samajI bhegothI pAchA haThI javuM teja uttama che. 158 vivecana. prathama pApajanya bhego buddhimAnone AnaMda ApanAra thatA nathI Ama jaNAvyuM hatuM have dharmajanya bhege paNa sArA nathI tema jaNAve che. devagurUvaMdana, pUjana vrata, tapa, japa, dAna, sAmAyika, pauSadha, pratikamaNa vigere dharmanA anuSThAnothI jedevagati maLe che, manuSyagatimAM rAjyariddhi, cakavati paNe vAsudevapaNuM vigere je bhegA maLe che te prAye karIne manuSyane anartha mATe thAya che. kAraNake A Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (181 ) bhAge| maLyA pachI temAM Asakta bane che ane karavAceAgya kabyA karavAmAM pramAdI banI jAya che. mULamAM prAya zabda levAthI vajanya bhAgeA darekane anatha ApanAra che tema na samajavuM, kAraNake zuddha dharmathI prApta thanArA bhAge te anane ApatA nathI. maLelA bhAgeAmAM Asakita paNa nathI. tathA pramAdajIvitvapaNa nathI. puNyAnubaMdhI puNya hAvAthI uttarAttara AgaLa vadhatA jAya che. ane pariNAme atyaMta niSa tirthaMkarAdiriddhibhagalanI prApti thAya che. Agamane Azri dharma pradhAna zuddha aMtaHkaraNanI prApti thavAthI. AthI e jaNAvyuM ke viMzatisthAnaka tapanuM ArAdhana karavAthI tirthaMkara nAma gAtra bAMdhe che, A apUrva punyaadhathI AvatA trIjA bhavamAM sAkSAt bhAvatirthaMkara thaI devAe banAvela zAtAvedanIya karmanA anubhavarUpa samavasaraNa mAM bIrAjamAna thaI bhavavAnA hita khAtara dharmadezanA Ape che. jadhanyathI eka krADa devatAe prabhunI sevA kare che. chatra, cAmara, iMdradhvaja vigere aneka bhAganA sAdhanA chatAM zuddha dharmajanya bhAge hAvAthI aMdhanakartA thatA nathI, paraMtu sAmAnya dharmAMjanya bhAge mAM Asakita hAvAthI ana mATe gaNyA che. A vAta dRSTAMta ApI samajAve che ke anya lAkaDA karatAM caMdananuM lAkaDu kimati che, zItalatAne ApanAra che tepaNa tenAthI utpanna thayele agni cAkkasa manucaiAne khALe che, kAraNake tene svabhAva khALavAnA che. A vAta paNa prAyika jANavI. matrInI zaktithI agninI dAhaka zaktine nAza karavAthI kayAreka nathI paNa khALatA. A vAta samagraleka prasiddhache. sArAMza e che ke zuddha dharmajanya bhAganA Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (182) sAdhane bAdhaka thatAM nathI paNa azuddha dharmathI utpanna thatAM bheganA sAdhano Asakti paNAne laI anartha mATe thAya che. mATe Asakti pudgalika varatumAM kadI paNa na karavI.158AA bhogAttadicchAviratiH skaMdhabhArApanuttaye // skaMdhAntarasamAropasnasaMskAravidhAnataH // 159 // artha. saMsArika bhAga sukhe bhegavavAthI bheganI IcchA nivRtti thAya che, A vAta khabhA upara rahelA bhArane utArI bIjA khabhA upara bhAra mukavA jevI che. ghaDIbhara visAme maLe paNa pAcho tene teja bhAra te khabhA upara Ave che. tevI rIte ghaDIbhara IchanI nivRtti thaI paNa pAchI tevIja IcchA pragaTe che. kAraNake "tasaMskAra " bheganA saMskAra vidyamAna hovAthI IcchAnI nivRtti thatI nathI.15lA vivecana. A pAMcamI daSTimAM sUkSmabodha thavAthI padgalika vastu taraphanI Asakti ghaNI kharI ochI thaI jAya che. temaja dharmajanya bhege paNa anartha denAra bane che. te pachI pApajanma bhego mATe to zuM kahevuM? A pramANe A daSTivALe jIve samaje che. temaja jANe che ke saMsArika kAma bhega bhegavavAthI kAmanI IcchA kadI paNa zAMta thatI nathI. bhega bhegavyA pachI je kAmanI zAMti dekhAya che te to mAtra koI paNa eka mANase pitAnA khabhA upara lIdhelo bhAra halake karavA jema bIjA khabhA upara rAkhe ane AthI thoDIvAra pelA khabhAne jema zAMti maLI, paNa pAchI tenA teja khabhA upara bhAra mukavAmAM Ave che. tevI rItevikajJAnanA abhAve pudgalika vastumAM sukha mAnavAthI pharI Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (183) bhAganI icchA pragaTa thAyache. kAraNake "ai-IT vidhAnata:' tathA prakAranA karmabaMdhane lai aniSTa evA bhAganA saskAra anAdri kAlanA paDavAthI tenI icchA nivRtti pAmatIja nathI. bhAganI icchA nivRtti pAmavA mATe sadgurUnA samAgama tathA agamabedha A bethIja satyavastu samajavAmAM AvatAM Ape!Apa bhogecchA nivRtti pAme che. A pramANe pAMcamI STi pUrNa thAya che. A dRSTimAM alaiAlyAdi bInna guNeA prApta thAya che. ema ceAgAcAya jaNAve che. teja batAve che ke A dRSTivALAmAM palatA dvASa cAlyuM jAya che. ane sthiratA guNa pragaTe che. 1. rAgarahita zarIra ane che. 2. hRdayanI kaThoratA cAlI jAya che, 3. zarIramAM sArI sugaMdha prasare che. 4. zarIranA male-pezAba tathA jhADA alya thaI jAya che. 5. bhavyatA sArI rIte dekhAya che. 6. tenI bhavya prasannamUrti sane AkarSIka thai paDe che. cha. tenA svara suMdara thai jAya che. 8. A mANasanI ceAgamAM pravRtti thayela che, tene jaNAvanArA A guNe prathama cinharUpa che. tenI dareka jIveAnA upara maityAdi bhAvanA rahe che. 9. tenuM aMtaHkaraNa pAMce iMdriyAnA viSayeA upara jatu' nathI. 10 te aneka prakAre dharmanA prabhAva kare che. 11. prArabha karelA dhanA kAryane pUrNa karavAnI tenAmAM dhaiya`tA hoya che. 12. kama saceAge prApta thayelA sukha ke duHkha agara rAga ke dveSa tenAthI dabAI jateA nathI. 13. abhiSTa vastune lAbha te meLavI zake che. 14. manuSyone ghaNA priya thAya che. 15. tathA dASAno nAza karanAra heAya che. 16. pulika dareka khakhatamAM tRpti sateASa dhAraNa karanAra te hAya che. 17. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (184 ) zAstrAnusAre ceAgya pravRtti karavAvALe te hAya che. 18. vaLI tenAnAM samabhAvavRtti ghaNI vadhAre hAya che. 19. te jyAM jAya tyAM eka bIjAmAM rahelA verAnA nAza thai jAya che. jhagaDAe ubhA rahetA nathI. navA utpanna thatA nathI. 20. tenAmAM sa vyApaka budhdhi pragaTa thAya che-vizALa bhAvanA pragaTa thAya che. mArA tArApaNuM nIkaLI jAya che sa vizvane kuTuMba gaNeche. 21. niSpanna ceAga-ceAgamAM te nipuNa anyA che tenA A badhA-cinhA lakSaNe! samajavA. A guNe! sthirASTimAM pragaTa thAya che. kSAyikasamyakatvanI prApti thavAthI jaDa caitanyanuM jJAna thatA uparanA guNe! prApta thAya che. ane AgaLanI bhUmi vadhavAmAM ghaNI gati kareche.1palA iti zrI paMcamI sthirAdRSTi samAptAH have chaThThI kAMntA dRSTi batAve che. kAntAyAmetadanyeSAM prItaye dhAraNA parA || ato'tra nAnyamunnityaM mImAMsAsti hitodayA || 160 // artha. kAntA dRSTimAM upara je guNA pAMcamI dRSTimAM kahyA te badhA saMpUrNa samajavA. ahiM tArAnI prabhA jevA meSa sthira hAya che. temaja bIjAonI prIti mATe thAya che. paNa dveSa mATe thate nathI. ceAganA ATha aMgeA paikI ahiM dhAraNA ceAgAMga chaThThuM pradhAna hoya che. kAi vastu upara cittanI ekAgratA karavI Anu nAma dhAraNa che. cittanI capaLatA ochI thai jAya che. ane manane vizeSa prakAre sthira karI zake che. ATha deSe paikI anyamud nAmanA doSa Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (185) ahi cAlyo jAya che. eTale prastuta kriyA cheDI bIjI kiyA karavAmAM cittanI capaLatAne laI je harSa thato hato te ahiM mana sthira thavAthI have harSa thatuM nathI. temaja ATha guNo paikI chaTho guNa mImAMsA nAmane pragaTa thAya che, tethI niraMtara hitanA udayavALI sat vicArazreNI bahu sArI rIte prApta thAya che, 160 vivecana. chaThThI kAntAdRSTimAM A jIva jyAre dAkhala thAya che tyAre tenAmAM pAMcamI daSTimAM je je guNe batAvyA te badhA AvI gayelA hoya che. A guNa jyAre AvelA hoya che tyAre niSpannayoga-gamAM nipuNa thaI gayele heya che. tenAja A badhAM cinha-lakSaNe jaNAvyA che. gamAM nipuNa thavAthI tenAmAM yoganI sidhio sArI rIte prApta thaI jAya che. paNa temAM na rAcatAM A jIva sArI rIte AgaLa vadhe che. A dRSTimAM badhA tArAnI prabhA je sthira hoya che. ratnanI kAMtine prakAza ratna jyAM hoya teTalAmAM ja Ape che, vaLI temAM raja paDavAthI saheja malIna paNa thAya che paNa tArAne prakAza ghaNe lAMbe hAca che temaja rajathI jhAMkhAza paNa AvatI nathI. joke caMdra ke sUryanA prakAza jeTalo prakAza tejasvI to nathI to paNa pahelAnI pAMca daSTinI apekSAe ghaNe sAro ane sthira prakAza che. A bodha paNa sthira tathA ghaNo suMdara temaja game tevA vikaTa prasaMge Ave chate paNa potAnA vrata niyamamAM jarA paNa aticAra deSa lAgavA detA nathI. e suMdara nityabaMdha thAya che. vaLI be bIjAnI prIti mATe thAya che, paNa zreSanA mATe thatuM nathI, tathA A Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (186) daSTimAM aSTAMga yogamAMthI chake gAMga dhAraNa para pradhAna prApta thAya che. citta-mananI ekAgratA deza thakI koI vastumAM thavI te dhAraNuM che "pAra tu ti cittA riyara vaMdhana" koI paNa eya vastumAM cittane sthira bAMdhavuM. arthAt cittane te dayeya vastumAM amuka aMze sthira karavuM te dhAraNA che. A dhAraNAthI cittanI capaLatA ghaNI ochI thaI jAya che. Ane laI anyamud nAmano chaTTo doSa che te paNa ahiM cAlyA jAya che. cAlu dhyAnanA viSayane choDI bIjI bAbatamAM have harSa ke pravRtti thatI nathI. Atma svarUpamAM dhAraNa karavAthI have bIjI bAbatane tene pratibhAsa thato nathI. bIjA kAmamAM pravRtti baMdha thaI javAthI temaja prathama darzAvelA ATha guNe te pikI A daSTimAM chaThTho guNa mImAMsA nAmane prApta thAya che. A vicAraNA niraMtara AtmasvarUpavALI banyA rahe che. temaja savicArazreNI bahu sArI rIte prApta thAya che. ane tethI nakAmA asvastha vicAro upara aMkuza AvI jAya che, A mImAMsA guNa bahu lAbha karanAra thAya che. kAraNake tavazravaNane aMge thayela sUphamabedha guNa sAthe jyAre zubha vicArazreNI cAlavA mAMDe che tyAre A jIva pragatimAM ghaNe AgaLa vadhe che. ane A mImAMsA sabhya jJAnanuM phala hovAthI pariNAme mahodaya-paramapadane ApanAra thAya che. 160 A bInAne spaSTa kare che. asyAM tu dharmamAhAtmyAtsamAcAravizuddhitaH / / priyo bhavati bhUtAnAM dharmaikAgramanAstathA // 16 // Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (187) artha. A kAMtAdRSTimAM dharmanA mahAbhyane laI tathA. AcAranI vizuddhithI tamAma prANIone priya thAya che, tathA dharmamAM ekAgra manavALo bane che. a161 vivecana. A dRSTimAM vartato prANI eTalo badhe AgaLa vadhela hoya che ke te jyAM jAya che tyAM tamAma prANanA vera virodha zAMta thaI jAya che. temaja dharmanA anuSThAnamAM eTale badhe pravINa hoya che ke te dharmamahAbhyanA kAraNane laI tathA AcAranI vizuddhine laI jagatanA tamAma jIvone priya thAya che. temaja dharmamAM ghaNe ekAgra cittavALe bane che, je kAma kare che te samajaNapUrvaka amRtakriyA kare che, ghaNe AnaMda Ave che ane dharmamAM sthira thAya che. 151 Aja bInA kahe che. zrutadharme mano nityaM kAyastvasyAnyaceSTite // atastvAkSepakajJAnAnna bhogA bhavahetavaH // 162 // artha. e daSTivALA jIvanuM mana niraMtaradyuta dharme- AgamanA rahasyane vicAravAmAM lAgeluM hoya che. paNa A daSTivALAnI kAyA che te te bIjA kArya karavAmAM lAgelI hoya che. A " a kSamata" vastutattvanA svarUpane vivecaka-prathaka karAnA jJAnane laI bhAgo che te A dRSTivALA jIvane saMsAranA kAraNabhUta thatA nathI. 1darA vivecana. A chaThThI daSTivALo jIva eTale badhe AgaLa vadhela hoya che ke tene pudgalIka vastu tarapha ghaNI ja Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (188) arUci thaI gaI hoya che, saMsAramAM rahIne nilepa rahevAnI bhAvanA ghaNuM hoya che. Ane laI mRtadharma-Agama raha nI mImAMsA-vicAraNuM manathI niraMtara karyA kare che. ane kAyAne bIjA sAmAnya kAma karavAmAM joDe che, jaDa caitanya tathA bhegAdi vastunuM svarUpa sabhyaprakAre svarUpane vivecaka karanAra-pRthaka karanAra jJAnathI evuM to sarasa rIte jANela che ke IMdriya saMbaMdhI bhegomAM Asakti na hovAthI tene saMsAranuM kAraNa bIlakula thatA nathI-karmabaMdhananuM kAraNa thatA nathI, A vAtane dRSTAMta ApI samajAve che ke koI eka stri potAnA gharanA tamAma kAmakAja kare che, paNa jyAre kAmathI mukta thAya che tyAre tenuM mana pitAnA prANavalabha patine maLavAnuM rahyA kare che, te pramANe A dazAmAM rahele prANI kadAca saMsArika kAryo kare to paNa tenuM mana kRtanuM vAMcana, zravaNa ane manana tarapha sarvadA derAyeluM rahe che. A suMdara sthiti prApta thavAnuM kAraNa jJAna uparano teno AdarabhAva ane tene prApta thayela mimAMsA guNa che. Ane laI viSayabhoge tene saMsAranuM kAraNa thatA nathI. 1darA A vAtane daSTAMta ApI samajAve che. mAyAmbhastattvataH pazyannanudvignastato drutam / / tanmadhyena prayAtyeva yathA vyAghAtavarjitaH // 163 // artha. A daSTivALe prANI mAyAjaLane vAstavika dekhI tethI jarApaNa muMjhAI na jatAM te pANInI madhyamAM thaIne jaldI tarI vyAghAta vagara pAra utarI jAya che. 163 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (189) vivecana. A daSTivALo prANI vastutattvane samyaphaprakAre jANatA hovAthI pAMce IdrinA viSa-kAmagone "mAsama" IMdrijAlanA pANInI mAphaka jete, ane te pANInA AvatA moTA dhodhane joI temAM jarA paNa na muMjhAtAM tenI madhyamAM thaI zIvra tenA pArane pAmi jAya che.. yathAzabdaudAharaNa upanyAsa mATe che. "mAghama" IMdrajAlanA pANInuM vAstavika jJAnathavAthI te pANImAM DubavArUpa vyAghAta thavAne saMbhava vivekajJAnane laI have thato nathI. 163 bhogAnsvarupataH pazyaMstathA mAyodakopamAna / / bhuMjAno'pi hyasaMgaH san prayAtyeva paraM padam // 164 // artha bhegone svarUpathI "mAyo#" IMdrajAlanA pANInI mAphaka asAra jeto pUrvakamanA udayathI prApta thayelA bhogane asaMga rIte-alipta rIte bhegavatAM chatAM paNa paramapada-mekSamAM cAlyA jAya che. 164 vivecana. uparanI bAbatane daSTAMtathI samajAve che ke Idriya ane arthanA saMbaMdharUpa bhegone vAstavika Aropa vagara "tathA" te prakAra vaDe "mA iMdrajAla agara jhAMjhavAnA pANInI upamAvALA asAra evA bhegAne-pUrvakarmanA udayathI prApta thayelAne asaMga rIte-Asakti vagara bhogavatAM chatAM paramapadane pAme che. "anefmarthAta" svAdhina AvelA bhegone Asakita rahitapaNe bhogavavAthI karmabaMdha thato na hovAthI bharata cakavatinI mAphaka kevalajJAna saMsAra avasthAmAM pAmI paramapadane pAme che. me 165 1 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (190) bhogavasya tu punarna bhavodadhilaMghanam || mAyodakadRDhAvezastena yAtIha kaH pathA / / 165 / / a. je prANI bhAgeAneja paramatattva mAne che te prANI kadI paNa sAMsArasamudrane tarI zakate nathI. chAMta tarIke jema keAi mANasa "mAyo''iMdrajAla athavA jhAMjhavAnA pANIne sAcuM mAnI tenI aMdara dRDha AvezavALA kace mAge bahAra nIkaLaze? aMdaraja ThekANepaDI javAne19pA vivecana. A cAlu STivALA jIva A "mAyo" iMdrajAlane kadI sAcI mAnateAja nathI. tenA hRdayamAM vAstavika tattvajJAnarUpI vIjaLI lAITa pragaTa thavAthI bhAgene jhAMjhavAnA pANI samAna mAne che. paNa bhAbhinaMda jIva bhAgeAne-viSaya sukhAneja paramavarUpa mAnI temAM pravRtti kare che. te mANasa A sa'sArasamudrane kadI paNa tarI zakatA nathI. jema kAi buddhinA viparyAsapaNAthI-bhrama thavAthI AMjhavAnA pANIne satya mAnI temAM dRDhaAgrahavALA mANasa temAMja ThekANe paDe che. te jhAMjhavAnA pANImAMthI bahAra nIkaLI zakatA nathI, ane temAMja Akhare ThekANe paDe che. te pramANe bhAgAne, tatva mAnanArA jIva temAMja khucI javAthI kadI AtmakalyANa karI zakatA nathI. // 165 / / sa tatraiva bhayodvigno yathA tiSThatyasaMzayam || mokSamArge'pi hi tathA bhogajambAlamohitaH // 166 // artha, mAyAdakamAM dRDhaAgrahavALA prANI temAMja riNAme bhayathI khedapAmatA jema saMzayarahita paDI rahe che. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (191) tevI rIte mokSamArgamAM paNa pravRtti karanArA ja bhegarUpI kAdavamAM mohita banI javAthI Akhare temAM ja khuMcI jAya che ane mokSanAsukha hArI jAya che. e 166 che vivecana. sasamAgamathI A jIva AgaLa vadhatAM vadhatAM agIAramAM guNaThANa sudhI pahoMce che. paNa ahiM mohanIya karma prakRtine dabAvela che paNa kSaya karela nathI AthI upazamaNI tathA guNaThANAno samaya pUrNa thatAM mehano pAcho uchALo mAre che ane pAchA hatA tyAMthI paNa nIce Ave che. A pramANe mokSamArga tarapha prayANa karatAM chatAM bhega jabAla-viSacagarUpI kAdavamAM kheMcI javAthI pAchA hatA tyAM Ave che. jema mAdakamAM draDha AvezavALe mANasa jhAMjhavAnA pANImAM bhayathI uga pAmato temAMja besI rahe che, jaLabuddhinA kAraNathI jema A jaLamAM kheMcI jaI temAMja paDI rahe che, tevI rIte bhoganuM kAraNabhUta zarIrAdi prapaMcamAM mohita thaI javAthI pariNAme temAM ja khuMcI jAya che. ane AtmakalyANa mATe mekSa tarapha karAtI tenI pravRtti chuTI jAya che. ane Akhare cAra gatimAM pariaTana karyA kare che. 1dada sArAMza jaNAve che - mImAMsAbhAvato nityaM na moho'syAM yato bhavet / / atastatvasamAvezAtsadaiva hi hitodayaH // 167 // artha. A daSTimAM vartatA jIvane niraMtara savicAra zuddha aMtaHkaraNanA hovAthI kyAre paNa meha thato nathI. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) A kAraNathI zuddha AtmatatvanA samAvezathI niraMtara A daSTimAM Atmahitano ja udaya che. 16LA vivecana. A dRSTimAM vatatA jIvane mImAMsA-AmatattvanI vicAraNA ghaNuM ja hoya che. rAta divasa karmathI mukta thavAnI ja bhAvanA rahyA kare che. karmabaMdha thavAnA kAraNe ane karmamukta thavAnA kAraNone vicAra kare che. temaja mAyA mamatA A jIvane saMsAramAM pADanAra che, phasAvanAra che, Ama samajavAthI A daSTivALAne kayAreya moha paNa thato nathI. temaja bhavaudvega bahu sArI rIte thaI jAya che. saMsAra upara rAga naSTaprAya thaI jAya che. ane kRtadharmamAM mana bahu rahe che. A vAtane samajAvavA hRdayavalalabha strinuM dRSTAMta pahelAM Apela che. jema te stri pitAnA gharanA tamAma kAmakAja kare che, paNa te kAmathI mukta thatAM pAchuM pitAnuM manapatAnA prANapatine maLavA utsuka bane che te pramANe A daSTivALAnI bAhya pravRtti samajavI. avasare pAchuM mana AtmajJAnanI vicAraNamAM ane tejasAkSAtakAra karavAmAM pravRtti kare che. pariNAme Atmatatva sAkSAtkAra thatAM paramapadarUpahitodaya A daSTimAMthatAM vAra lAgatI nathI.i16LA itizrI SaSThI kAMtA dRSTi smaaptaa|| have sAtamI prabhAdaSTi kahe che. dhyAnapriyApabhA yena nAsyAM rugata eva hi // tattvapratipattiyutA vizeSeNa zamAnvitA // 168 // artha. sAtamI prabhAdraSTimAM sUryanI prabhA jevo bodha Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (193). sthira tathA ekasarakho prakAza Ape che. A daSTimAM aSTAMga gamAMthI sAtamuM gAMga dhyAna prApta thAya che. A dRSTi dhyAnapriya che. cittanI ekAgratA kaI paNa dhyeya vastumAM karavI, A daSTimAM rU nAmane deSa sAdhyabiMdu zUnyavRtti -zubha anuSThAnane ucheda karate lAbhakAraka nathI e nirNaya kare. A doSa cAlyo jAya che. ane AmegnatikAraka dhyAna guNa prApta thAya che. atyArasudhI AtmajJAna saMbaMdhI vicAraNA hatI have A guNa amalamAM mukavAnI sanmukha thAya che ane AtmasvarUpamAM kAMIka ramaNatA kare che. temaja vizeSe karI A daSTimAM zamasukha-cittamAM parama zAMti-AnaMda pragaTe che. 168 vivecana. "dayAnakathA pramA" A zabda e jaNAve che ke sAtamI daSTi prApta thAya nahi tyAMsudhI dhyAna priya bane nahi, yathArtha sthAnanI prApti to ahiMja thAya che. A pahelAnI dRSTiemAM dhyAna guNa sAmAnya prakAre vicA raNArUpa jevo hato, te ahiM have kharekhara amalamAM mukAya che. A daSTi apramattayati ke sAdhuone hoya che. mitro, tArA, balA ane dIprA-A cAra dRSTi sudhI te sUkSmabodha vedyasaMvedyapada-jaDacaitanyanuM jJAna na hovAthI zAstrakAra mahArAja tene prathama guNaThANuM jaNAve che. hajIsudhI tenAmAM rahela mithyAtvapaNuM gayuM nathI. jyAre pAMcamI sthirAdRSTimAM A jIva dAkhala thAya che tyAre tenAmAM samyakutva guNa prApta thavA sAthe cothA guNaThANanI prApti thAya che. atyAre A jIvanA hRdayamAM dharUpI vIjaLInI lAITa 13 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) pragaTa thAya che. jaDacatane viveka sArI rIte karI zake che, bhegonA kharA svarUpane samaje che, A karmabaMdhananA kAraNabhUta che ema babara jANe che. chatAM hajI sudhI te bAjuthI nivRtti karI zakI nathI. chaThThI kAntAdRSTimAM A jIva AgaLa vadhe che, eTale tenAmAM deza viratipaNuM pAMcamuM guNaThANuM, sarvaviratIpaNuM chaThuM guNaThANuM prApta thAya che. ahIM zrAvaka nilepa mAphaka rahI bhege bhegave che. paNa pA che sarva viratimAM AgaLa Ave che; sAtamI prabhASTi te sarva viratI vALAne hoya che. te paNa apramatta sAdhune sAtamA guNaThANAthI AgaLa vadhI AThame kSapakazreNuM mAMDe che tyAre AThamAMthI mAMDI teramA guNaThANA sudhI hoya che. ahIM kSAcika bhAvanA jJAna darzana ane cAritra prApta thatAM kevalajJAna, kevaladarzana pragaTa thAya che. A badhe pratApa dhyAnane che. cidamAM guNaThANe zaileSI karaNa avasthAmAM pUrNa dhyAna prApta thatAM paramapada meLave che. A bInA AThamI dRSTimAM Avaze. A sAtamI prabhASTimAM bodha sUryanI prabhA jema lAMbA vakhata sudhI sthirapaNe ekasarakho prakAza Ape che, tevo A daSTimAM baMdha thAya che. te mahAlAbhanuM kAraNa thAya che. e badha dhyAnanuM nimitta bane che. kAraNa dhyAnamAM cittanI ekAgratA thavI joIe te AvA eka sarakhA cAlu bodhathI thaI zake che. vaLI AvA tivra sthira badhathI anya dharmanA zAstro vAMce to paNa tenI vAMcanAranA mana upara jarA viparIta asara thatI nathI. pAMca yamomAM eTalA badhA AgaLa vadhelA hoya che ke teonI pAse game tevA Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 195 ) phAi javAnA vera virAdhe! paNa zAMta thaI jAya che. A STimAM aSTAMgayoga paikI sAtamuM dhyAna nAmanuM ce!gAMga prApta thAya che, aMtamurhuta sudhI eka vastu upara ekAkAravRtti thavI tene dhyAna kahe che. dhAraNA tu kvacitdhyeye cittasya sthirabaMdhanaM dhyAnaMtuviSaye tasminneka pratyaya saMtatiH eka dhyeya-prabhunI mUti, kAra, dvIkAra vigere je petAne ISTa hAya te dhyeya vastu sAmI rAkhI tenA upara dhyAna karavuM. prathama te vastumAM cittane sthira karavuM tenuM nAma dhAraNA, te pachI te vastumAM cittanI ekAkAravRtti thavI AnuM nAma dhyAna. ane te pachI te vastunuM dhyAna karatAM tadAkAra-tadarUpa banI javuM Anu nAma samAdhi, jema eka pATIdAre gurUnA mukhathI sAMbhaLyuM ke dhyAnathI samAdhi ane che ane tethI paramapada mekSa maLe che. A sAMbhaLIne tene dhyAna karavAnI bhAvanA thaI. ane gurUmahArAjane dhyAnanI rIti khatAvavA Agraha karyAM, gurUzrIe kahyuM ke " tAre dhyAna karavuM hAya te! A oraDImAM besI jA. ane tane je priya hAya tenuM svarUpa tArI AMkha sanmukha khaDu kara." paTela kahe che ke prabhu mane mArI bheMsa bahu priya che. teA bhale tene tArI AMkha sanmukha khaDI kara ane dhArI dhArIne joyA kara. ane te rUpa banI jA. pariNAme keTalAka TAIma gayA pachI tadAkAra banI gayA. gurUzrIe tenI parIkSA karavA kahyuM ke bhAI A oraDImAMthI bahAra Ava. tyAre te eraDInuM bAraNuM nAnu eTale kevI rIte mhAra Ave? paNa bAjumAM vaLI nIceA uMcA thai sIMgaDAvALuM mAthuM paDakhe karIne bahAra AvyeA. eTale guzrIe tene kahyuM ke have tuM 6" ', Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) barAbara dhyAna karavA lAyaka thayo che. pachI prabhunuM AlaMbana letAM prabhusvarUpa banI gayo. ahiM bheMsa che te dhyeya vastu che, Aja bheMsa upara cittanI ekAkAra vRtti karavI bheMsanA dareka avayavone dhArI dhArI jevAM tenuM nAma dhyAna che, ane teja bheMsa svarUpa pitAne banI javuM tenuM nAma samAdhi che. A sAtamI prabhA draSTimAM dayAnanI prApti ghaNuM sArI thAya che. ahiM rUga nAmane deSa cAlyA jAya che. sAdhyabiMdunyavRtti-sAdhyabiMdu-mekSa temAM zUnyavRtti hatI-bedarakAra vRtti hatI te ahiM cAlI jAya che, temaja ATha guNo paikI sAtame guNa tatvapratipatti nAmane ahiM prApta thAya che. prathama tatvanI je vicAraNA thaI hatI te have ahiM satyatArUpe svikArAya che. sAmAnyathI amalamAM mukAya che. kharekhara rIte to amalamAM AThamI daSTimAM mukAze.vaLIahiM vizeSa prakAre zamasukha-zAMtipradhAna sukha prApta thAya che. tenuM mukhya kAraNa dhyAna-cittanI ekAgratA che. A pramANe A dRSTi satupravRtti padAvahA-uttama pravRtti paramapada saMbaMdhI, tene ApanArI che, mekSa meLavI Ape che. 168 dhyAna sukhamasyAM tu jitamanmathasAdhanam // vivekabalanirjAtaM zamasAraM sadaiva hi / / 169 // artha. jJAnanA sAmarthyathI utpanna thayela niraMtara zama zAMti che sAra pradhAna jemAM, temaja jItI lIdhela che IndrienA sAdhano-zabdAdi viSayane jeNe evuM A daSTimAMdhyAnathI utpanna thayela sukha che. 16lA vivecana. A dRSTimAM vatate prANa dhyAnamAM eTale Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) badhe AgaLa vadhe che ke dhyAna baLathI ghaNAkharA karmo tenA kSaya thaI jAya che. ane apUrvajJAna pragaTa thAya che. ane A apUrva jJAnanA sAmarthyathI niraMtara zima zAMtipradhAna evuM sukha utpanna thAya che. jyAre AtmAmAM paramazAMti utpanna thAya che ane temAM ja magna banI jAya che tyAre A pudgalika sukha tenI AgaLa eka aMza mAtra paNa dekhAtA nathI nakAmA duHkharUpaja bhAse che. temAM sukha to cheja nahi. paNa brAMtithI je sukha manAyuM che te paNa satya sukha pragaTa thatAM ApoApa vilaya pAmI jAya che ane khAtrI thAya che ke A duHkha che paNa sukha nathI. 16lA satya sukhanuM lakSaNa batAve che. sarva paravazaM duHkhaM sarvamAtmavazaM sukham / / etaduktaM samAsena lakSaNaM sukhaduHkhayoH // 170 // artha. pUrvanA mahApurUSe saMkSepathI sukha ane duHkhanuM lakSaNa-svarUpa batAve che ke paravazapaNuM che te tamAma du:kha che ane AtmavizapaNuM che te tamAma sukha che. 170 vivecana. jagatanA tamAma jIvo sukhanI zodhamAM phare che paNa vAstavika kharuM sukha kayAM che te vAta zAstrakAra mahArAja jaNAve che ke, je je pugalika vastu parAdhina che tenI pRhA karavI teja mahAduHkha che. tene meLavavA aneka prakAranA sAcA khoTA prapaMce karavA paDe. deza choDI paradeza javuM paDe A badhuM duHkha ja che. paraMtu parapudgalika vastumAMthI pRhAne kheMcI laI nispRhI banavuM eja kharuM Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (198) sukha che. pUrve thayelA mahAtmAo Aneja TuMkamAM sukhaduHkhanuM lakSaNa-svarUpa jaNAve che. sArAMza e che ke je je aMze upAdhi ochI che te aMze sukha samajavuM. jyAre sarva upAdhimAMthI mukata thaze eTale saMpUrNa sukha maLatAM vAra nahi lAge. eka dukAnathI AjIvikA sArI cAlatI hoya to bIjI trIjI dukAne karI phogaTanI upAdhine vadhAraze nahi. tethI zAMtinA badale azAMtija maLaze. sukha maLavAnI AzAe eka chatAM bIjI strI karavAnI upAdhi vadhAraze te kadI sukha te nahi male, paNa duHkhanA darIyA tamArA upara AvIne paDaze te cokkasa mAnajo ane Akhare bahu pazcAtApa thaze. me 170 Aja bInAne spaSTa kare che. puNyApekSamapi hyavaM sukhaM paravazaM sthitam / / tatazca duHkhamevaitattallakSaNaniyogataH // 171 // artha. punyanI apekSAvALuM paNa sukha uktanItithI paravaza raheluM che tethI te duHkhaja che, duHkhanA lakSaNanA saMbaMdhane laI te du:kha gaNAya. 171 vivecana. prathama sukha tathA duHkhanA je lakSaNe batAvyAM che temAM paravazathI duHkha thAya che. Ama je vAta jaNAvI tenA aMge vAdi zaMkA kare che ke parAdhina je bheganI sAmagrI che tenA dvArA sukha thAya che ema mAnavuM te te brAMti che. tenAthI te duHkha ja thAya che. ane te duHkhaja che, paNa pUrve dAna, zIyala, tapa, japa vigere karela Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19) tenA punyathI jene sukha maLe che tene dukhe kema kahe che? zAstrakAra uttara Ape che ke puNyanI apekSAthI prApta thatuM je sukha te paNa prathama kahI gayA te nyAyathI duHkhaja che. kAraNa ke punya paNa kama hevAthI paraja che. AtmAthI je bhinna che te badhuM para che. ane jyAM para che. tyAM duHkhaja che. duHkhanuM je lakSaNa bAMdhyuM "jAva Tu' te ahiM che. mATe puNyanI apekSAvALuM sukha che te paNa paravazaparAdhinatAvALuM hovAthI te duHkha ja che tema samajavuM. paraMtu AtmadhyAnathI utpanna thayela sukha teja tAtvika sukha che. bIjAne Adhina na hovAthI, temaja karmanA viyegathI-karmanA abhAvathI utpanna thayela hovAthI Aja tAtvika sukha che tema samajavuM. me 172 che dhyAnaM ca nirmale bodhe sadaiva hi mahAtmanAm / / kSINapAyamalaM hema sadA kalyANameva hi // 172 / / artha. A daSTimAM bodha nirmaLa hovAthI mahAtmA purUSa-munIone niraMtara dhyAna hoya che. jene maLa nIkaLI gaye che evuM svarNa che te niraMtara kalyANaja kahevAya che. vivecana. A prabhASTimAM sUryanI prabhA je sthira tathA nirmaLa kSapazamathI utpanna thayela baMdha hovAthI A daSTivALA mahAna purUSone niraMtara dhyAna-svasvarUpamAM ramaNatA karavA rUpa kAyama banI rahe che. satyavastu samajAyA pachI paravastumAM mAthuM mAravApaNuM kadI hoI zake ja nahi, A vAtane daSTAMta ApI samajAve che ke jemAMthI malakSINa prApta thaI gaye che evuM suvarNa sadA niraMtara kalyANa kahevAya che-pavitra Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra00) gaNAya che. te pramANe A mahAtmAo paNa kSINaprAya mala thaI javAthI niraMtara kalyANa svarUpa che, mukataprAya che.17rA satpravRttipadaM cehA'saMgAnuSThAnasaMjJitam / / mahApathaprayANaM yadanAgAmipadAvaham // 173 / / artha. A dRSTimAM asaMgAnuSThAna keI paNa jAtanA pud. galika phalanI IcchA na rAkhavI evuM anuSThAna prApta thAya che. A anuSThAna sat pravRttipadaM-sArI pravRtti karAve che. temaja mahApatha-mokSamArga tarapha prayANane AraMbha thAya che. ane AnAgAmIpadaM-siddhipada meLavI Ape che. A badhe pratApa asaMgAnukAnane che. je 173 vivecana. A daSTi dhyAnapriya hovAthI A dRSTivALA prANi moTe bhAge AtmadhyAnamAMja masta rahe che. A je kiyA che te ja asaMgAnuSThAna che. keAI paNa jAtanA padugalika phalanI IcchA vagara zAstramAM batAvelI vidhipUrvaka je anuSThAna thAya che te kiyAne asaMga anuSThAna kahe che A anuSThAna mokSamArga tarapha prayANa karavAne sat pravRtti rUpa che, temaja AgAmipada paramapadane ApanAra che. A badhe pratApa asaMgAnuSThAnane che. zAstramAM viSa, garala, ana hetu, tahetu ane amRtAnuSThAna A pramANe pAMca prakAranA anuSThAne paNa batAvela che. vaLI haribhadrasUri Daza graMthamAM bIjI rIte cAra prakAranA anuSThAne batAve che. prIti, bhakita, vacana ane asaMga anuSThAna, strinuM bharaNa poSaNa jema rAgathI karavAmAM Ave che tevI rIte prItithI rAgapUrvaka anuSThAna karavAM te prIti anuSThAna Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 201 ) samajavuM. 1. mAtA pitAnuM bharaNa poSaNa bhakitatho thAya che tevI rIte bhikatapUrvakanA anuSThAna karavAM te bhakita anuSThAna. 2. zAstra athavA ziSTa purUSonI AjJA pramANe anuSTAnA karavAM te vacana anuSThAna. svabhAvika rIte ziSTa vacanAnusAra vartana thaI jAya te asaMgaanuSThAna che. A ceAthA prakAranA asaMga anuSThAna para ahiM sthiti thAya che. AvI rIte AThamI dRSTimAM asa`ga anuSThAnanI prApti thAya che. jema daMDanA pUrva prayAgathI cakranuM bhramaNa thayA kare che, tema asaMga anuSThAnamAM svabhAvika rIte ziSyavacanAnusAra anuSThAna thAyache,AanuSThAnathI anAgAmipadma-siddhipadanI prApti ghaNI jaladI thAya che. / / 171 / A asaMga anuSThAnanA nAmeA kahe che. prazAMtavAhitAsaMjJa vibhAgaparikSayaH || zivavartma vAdhveti yogibhirgIyate hyadaH // 174 // artha. A asagaanuSThAnane sAMkhyA prazAMtavAhitA kahe che. eddho visabhAgaparikSayaH kahe che. zivavatma zaivA kahe che. ane pataMjalI ceAgamatavAlA tene dhruvAvA kahe che. A pramANe yAgIe A asaMga anuSThAnane judA judA nAmathI peAtAnA darzananA anusAre kahe che. / / 174 !! vivecana, vastu eka che. chatAM judA judA danAne lai zabdomAMbheda paDe che. mUlavastutatvamAM kadi bheda paDatA nathI.paNa kriyAkAMDA-zabdomAM bhepaDeche. meAkSa meLavI ApavAmAM AsAdhAraNa kAraNa A asaMgaanuSThAna che AnAthI Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (202) kevalajJAna prApta thaI zake che. A asaMgaanuSThAnane bIjAo judA judA nAmathI bolAve che te kahe che, sAMpe A asaMgaanuSThAnane prazAMtavAhitA kahe che. bauddho vibhAga, parikSaya kahe che. zaiva zivavarmA kahe che ane pataMjalI vigere bhegIo dhruvAvA-dhruvamAga kahe che, A asaMga anuThAna kriyAmAM mahA utkRSTa AtmadazA vartatI hoya che. A daSTi AtmonnatimAM bahu vikAsa batAve che. ahiM sAdhya -mokSa taddana spaSTa rIte samIpamAM dekhAya che. ane tyAM pahoMcI javA mATe eTalI daDhabhAvanA thAya che ke tenA sukhanI kalpanA pAse devalokanA athavA anuttaravimAnanA sukhapaNa kiMmata vagaranA lAge che. A daSTi pariNAme paramapada meLavI Ape che. je 17% che etanprasAdhayatyAzu yadyogya'syAM vyavasthitaH / / etatpadAvahaiSaiva tattatraitadvidAM matA / / 275 // artha. A daSTimAM rahela yogI zIvra asaMgaanuSThAnane siddha kare che. A asaMga anuSThAnane prApta karAvanAra A dRSTija che. A daSTimAMja A asaMga anuSThAna tenA jANakArone ISTa che. 175 che vivecana. AdaSTibahu unnatadazA prApta karela apramatta yatineja hoI zake che, ane A apramatta yati ghaNojaladI sAdhya -mokSa prApta karI zake che, Asthiti prApta karAvanAra A asaMga anuSThAna che. AgaLa kahyA mujaba anAgAmipada-paramapadane Aja anuSThAna melavI Ape che. ane A asaMgaanuSThAna A dRSTimAM rahele gaja meLavI zake che. ema A asaMga Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2013) anuSThAnane jANanArA jaNAve che. sArAMza e che ke ATalI hade jyAre A jIva AgaLa Ave che tyAre pudgalikabhAva tarapha tenI vRtti taddana nIkaLI jAya che. ane paramapada meLavavAnIja tAlAvelI lAgela hoya che. ane Ane laI asaMgaanuSThAna kare che ane A asaMga anuSThAnanA pratApe paramapadane meLavI sacidAnaMda svarUpa AtmAmAM paramazAMtine anubhava karatAM mukta banI jAya che. me 175 che itizrI saptamI prabhAdRSTi samAptA have AThamI parAdaSTi kahe che. samAdhiniSThA tu parA tadAsaMgavivarjitA // sAtmIkRtapravRttizca taduttIrNAzayeti ca // 176 // artha. A AThamI parA nAmanI daSTi samAdhiniSThA AtmasvarUpamAM ramaNatA rAta divasa temAM tatpara rahe che. ahiM saMsAra upara mamatva rAkhavArUpa AsaMga nAmano AThamo deya cAlyA jAya che. ane AThamo guNa pravRtti nAmane pragaTa thAya che. A daSTimAM caMdranI caMdrikA jevA sUkSmabodha thAya che. A sUkSmajodhane laI cittanI ekAgratA sArI rIte thAya che. Ane laI AtmabhAvamAM saMpUrNapaNe pravartana thAya che. ane ahiM nirAzIbhAva prApta thAya che. saMkalpavikalpano paNa abhAva thAya che. 176 vivecana. samAdhiniSThA parA nAmanI AThamI daSTi che. veganuM A AThamuM aMga che samAdhi kahetAM dhyAna vizeSanuM phala tene samAdhi kahe che, pataMjalI rUSI yogazAstramAM Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (204) jaNAve che ke, dhyeya vastumAM eka dezathI cittanuM baMdhana karavuM, te dhAraNuM che. ane teja dayeya vastumAM cittanI ekatAravRtti tene dhyAna kahe che. ane teja dhyeya vastumAM teja arthamAtrananirbhasathavo-tadAkArarUpa thavuM tene samAdhi kahe che. jenA darzanakAra paNa samAdhi teneja kahe che. zuddhaAtmasvarUpane prApta thavuM-paramAtmasvarUpa banI javuM te. abhidhAna ciMtAmaNi koSamAM zrImad hemacaMdrAcArya mahArAja zrI jaNAve che ke, samAdhistutadevArtha mAtrAbhAsakarUpakam // evaM yogoyamAdyaMgairaSTabhiH saMmato'STadhA / / 1 // artha eca tarIke je padArtha sAme rAkhela che. teja padArtha mAtrane AbhAsa thava-arthAt te padArtha svarUpa dhyAtA banI jAya tenuM nAma samAdhi, bAhya AlaMbana cheDI paramAtmasvarUpanuM agara teozrInA guNonuM AlaMbana letAM paramAtmarUpa je banI javuM tenuM nAma samAdhi kahe che. kharI samAdhi to caudame guNaThANe zaileSI karaNa avasthAmAM mana vacana ane kAyAnA cagenuM rUMdhana karI paramAtmasvarUpa ghAti ane aghAti karmakSaya karI jyAre bane che te kharekharI samAdhi samajavI. teramA guNa ThANe ghAtikamano kSaya karI kevalajJAna jyAre prApta thAya che te paNa eka samAdhi che. AtmasvarUpamAM sthira thavuM, keIpaNa prakAranA saMka9pa vika9pa vicAro AvavA devA nahi svarUpa magna thavuM te samAdhi jANavI. A dRSTimAM caMdranI caMdrikA je sUkSmabodha thAya che. ane A bedha satata cAlu rahe Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra05) che. sUryanI kAMti piThe AMkhane AMjI denAra thato nathI. paraMtu zAMti ApanAra thAya che. ahIM AThame guNa pravRtti nAmane prApta thAya che. ane AtmaguNamAM saMpUrNapaNe pravartana thAya che. AnA pahelAMnI dRSTimAM je pratipatti tatvabodhanA aMge thaI hatI te paripUrNa rIte amalamAM mukANI nahatI te ahIM pravRtimAM paripUrNa rIte mukAya che. ahiM ATha doSo paikI AThame AsaMga deSa-saMsAra upara mamatvabhAva-AsakitarUpa te ahiM cAlyo jAya che. A deSa javAthI samAdhi-Atma svarUpamAM pravRtti karavArUpa prApta thAya che. caMdana gaMdhane nyAyathI, jema caMdanane vAsa cAre kera sugaMdhane phelAve che, tevI rIte A dRSTimAM vartatA prANInA vacanane vilAsa tenA zarIrano gaMdha ane tenuM sarva vartana caMdananI vAsanI jema sarvatra sugaMdha vistAranAra thAya che. eTale tenI AjubAjunuM vAtAvaraNa paNa tenA guNane vistAranAra thaI paDe che. "taduttarAyA saMka9pavALA cittanA abhAvane laI saMsAra taraphanI pravRttithI uttIrNa thaI mukata thaIne nirAzIbhAva prApta thatAM pariNAme paramapadane prApta kare che. 176 nirAcArapadohyasyAmaticAravivarjitaH // AruDhArohaNA bhAva gati vazvasya ceSTitam // 177 // artha. A parASTimAM rahela mAhAtmAne keI paNa prakAranA AcAre pratikramaNa devavaMdana vigere hotA nathI. kAraNake aticArAdi de teone lAgatA nathI, temaja upazama ke kSapakazreNa upara ArohaNa karavAmAM Ave che Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (206) te pramANe A dRSTimAM rahela prANunI ceSTA eka prakAranI guNazreNuM upara ArohaNa jevI hoya che. 177nA vivecana. A parAdaSTivALo yogI AThamA guNaThANAthI mAMDI caudamAM guNaThANuM sudhI pahoMce che. ane kSAyika bhAvanA jJAnadarzana caritrAdi guNo pragaTa thAya che. ane AtmIya guNamAM pravRtti karavArUpa kiyA ahiM hoya che. paNa bAhya kriyAone ahiM upayoga hoto nathI. kAraNake jyAM aMtaraMga pravRtti thatI hoya tyAM bAhyAcAranI jarUra rahetI nathI. temaja A dazAmAM mAnasika dUSaNa paNa lAgatA nathI. prApta karavA lAyaka kevalajJAna prApta thavAthI have bAhya keIpaNa jAtane AcAra rahyo nathI.temaja aticAra lAgavAnuM kAraNa mithyAtvAdi paNa na hovAthI sUkSmada ahiM lAgatA nathI. vaLI jema munIrAja upazama ke kSa5kazreNIrUpa parvata upara ArohaNa kare che. te pramANe ahiM pariNAmanI dhArAe AbhAnA paMDita vIryanA ullAsathI guNazreNI upara ArahaNa kare che, temaja nirAcArapada prApta thavAthI A mahAtmAnI pravRtti tathA kiyA vigere bhava gatithI nyArI hoya che. je 177 che AcAra nathI te bhikSATana AcAra kevI rIte te kahe che. ratnAdizikSAmbhyo'nyA yathAktanniyojane / / tathAcArakriyApyasya saivAnyA phalabhedataH // 178 // artha. ratnAdinI parIkSA karavAmAM eka nipuNa mANasa che. ane bIje anipuNa che, ratnane kSAra puTAdivaDe suMdara Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 209) anAvela che. badhA eka sarakhAM dekhAya che. chatAM jonAranI dRSTimAM bhinnatA paDe che, je ratnanI parIkSAmAM nipuNa che tenI STi jIdu' kAma karaze . ane je ratnanI parokSAmAM nipuNa nathI tenI dRSTi ratnane judI rIte joze. te pramANe:bhikSAdi AcArakriyAmitrAdiSTimAM hatI teja ahiM che. chatAM ahiM phUlanA bhedane laI judA rUpe che. !! 178 5 vivecana. mitrAdi STimAM je je AhArAdi arthe kriyA karavAmAM AvatI hatI temAM amuka aMze AzIbhAva rahetA hatA. have A parA dRSTimAM jyAre dAkhala thAya che, tyAre tenI kriyAnA dekhAva uparathI te eka sAmAnya sAdhunA jevA dekhAya paNa phUlamAM ghaNA bheda paDe che. kAraNa ke have A mahAtmAnuM vartana taddana nirAzI bhAvavALu banI jAya che. AtmIya vastusthiti samajI kriyA karanArane ane gatAnugatika rIte kriyA karanArane phaLa maLavAmAM meTuM atara heAya che. A vAta dRSTAMta ApI samajAve che. ratna tathA azvanI parIkSAmAM nipuNa evA mANasa kelavaNIthI ratna tathA azvane eka judAja rUpamAM mukI de che. ratna tathA azvone jonArA eka sarakhI rIte jue che te!paNa tenA guNa doSanA anubhavIe tene judA rUpamAM nIhALe che. ane kiMmata paNa judI rIte AMke che. tevI rIte pratikramaNa paDilehaNAdi AcAra ASTivALAne hAtA nathI, tApaNa AhArAdi bhikSAnA AcAra teA rahela che. chatAM A AcAra eTaleA badhA suMdara heAya che ke jenAranI dRSTie mitrAdi dRSTimAM rahelA munIe AhArAdi mATe pravRtti kare che ane A parASTimAM rahelAmunie te paNa AhArAdeimATe pravRtta Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (208) kare che. A baMnene dekhAva bAhyadaSTithI ekasarakhe lAgaze. paNa phalanA bhedane laI temAM ghaNo taphAvata paDe che. bAhya dRSTivALA tenI kiMmata ekasarakhI AMkaze. paNa guNadoSanA jANakAre tenI kiMmata judA ja prakAre AMkaze. atyAra sudhI sAMparAyika karmano kSaya thate hato. kaSAya janya karmane kSaya thAya te sAMparAyika karmakSaya kahevAya che. kevalajJAna thayA pachI Akarmo rahetAM nathI. eTale have tene kSaya karavA jarUra rahetI nathI. paNa hajI bhopagrAhi karma cAra rahyA che. A cAra karma hoya tyAMsudhI mokSa-paramapada maLI zake nahi. karmane AvavAnA cAra moTA mArgo paikI mithyAtva avata, ane kapAya Ano kSaya thaI gayo che. have mAtra mana, vacana ane kAyAnA kega rahela che. AnAthI paNa karma cAlyuM Ave che. paNa A karmane IryA pathika karma kahe che. A karma prathama samaye baMdhAya, bIje samaye bhegavAya ane trIje samaye kharI jAya che. A bhavepagrAhi karma bhikSA mATe pravRtti karatAM kSaya thAya che. pahelAMnI daSTiomAM sAM pAyika karma kSaya thatuM hatuM. have Ipathika-cAlavAnA aMge lAgela karma tene paNa kSaya ahiM thAya che. pariNAme pharI vakhata A jIvane saMsAramAM AvavuM na paDe evI rIte karmane dUra pheMkI de che. je anukamathI karmane pheMkI daI A jIva AgaLa vadhe che te bInA nIcenA lekamAM jaNAve che. je 178 5 tanniyogAtmahAtmeha kRtakRnyo yathAbhavet // tathAyaM dharmasaMnyAsa viniyogAtmahAmuniH // 179 / / Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29) e karI e mAM ba5 a , artha. ciMtAmaNIratnanI zodhamAM pharato puNyavAna ratnAvaNika, ratnanI prAptithI jema kRtakRtya thAya che te pramANe A adhikRta mahAmunI dharmasaMnyAsa nAmanA ganI prAptithI kRtakRtya thAya che. 17lA vivecana. ratnanI parIkSA karavAmAM bAhoza thaelA vANIyAe pratijJA karI ke ratnaciMtAmaNa-manamAM je ciMtave te vastu maLe. AvuM ratna maLe toja levuM, A pramANe nirNaya karI pRthvIne ghaNu kharA bhAge pharI vaLe. Akhare eka parvatanA bhAgamAM bakarA cAratA bharavADa pAse A ratna joyuM. ane pariNAme te ratna ghaNI mahenate teNe tenI pAsethI meLavI kRtArtha bane. jevI rIte A punyazALI ratnAvaNika ratna meLavI paramasukhI thAya tevI rIte A parA daSTimAM vatata cegI dharmasaMnyAsa nAmanA parama ratnarUpa yegane pAmI parama kRtAthI thAya che. paramapada have hAthamAM AvyuM tema samaje che. 17 dharmasaMnyAsa ganI prApti jaNAve che. dvitiyA'pUrvakaraNe mukhyo'yamupajAyate // kevalazrIstatazcAsya niHsapatnA sadodayA / / 180 // artha. A dharmasaMnyAsa nAmano roga bIjA apUrva karaNamAM mukhyapaNe prApta thAya che. ane A dharmasaMnyAsa yeganI prApti thatAM A mahAtmA virodha vagara niraMtara udayavALI evI kevalajJAnarUpI lakSamIne meLave che. 180 vivecana. prathama apUrva karaNa, samyakatvanI prApti 14 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (220) ', prathama thaI tyAre karavAmAM Avela hatuM. A khInA pahelA jaNAvI gayA chIye, have ahIM A jIva samyakatvanI prApti karI dezivaratImeLavI sarva viratImAM jyAre dAkhala thAya che, tyAre dharmasaMnyAsa nAmanA ceAga chelR guNa ThANe prApta thAya che. ahiM gRhasthAzramamAM je je devapUjA, pauSadha vigere kriyA karatA hatA mala sApha karavA rUpa, te ahiM sarva viratI prApta thavAthI tenA tyAgarUpa A dharma sanyAsa ceAga gANu samajavA. mukhya dharma sanyAsa yoga te AThamA guNu ThANe bIjI apUrvakaraNa prApta thatAM kSapakazreNI mAMDI ghAtI karma jJAnAvaraNIya, danAvaraNIya, meAhanIya ane aMtarAya A cAra karmane kSaya karI virAdha vagaranI nira tara udayavALI kevalajJAnarUpI lakSmI pratipAta vagaranI jyAre A mahAtmA meLave che tyAre A mukhya ceAga hAya che. ahiM hajI mana vacana ane kAyAnA yAga tathA khIjA sAmAnya cAra aghAti karmAM bAkI rahe che. A pramANe A dRSTimAM jIva AgaLa vadhe che. 180nA si'hAvalAkana nyAyathI kevalazrInA nizcaya kahe che sthitaH zItAMzuvajjIvaH prakRtyA bhAvazuddhayA || caMdrikAvacca vijJAnaM tadAvaraNamabhravat // 189 // artha, svAbhAvika bhAvazuddha prakRti vaDe A jIva caMdramAnI mAphka nirmaLa rahelA che. cadranI caMdrikAyAnA prakAza mAphaka vijJAna rahela che. ane kevalajJAnanuM je AvaraNa te vAdaLAnI mAphka samajavA. 51815 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 211 ) vivecana. jema caMdramA anAdi kALathI niLa ane zuddha che, tevI rIte A jIva paNa anAdikAlathI peAtAnA zuddha svabhAvane laI caMdranI mAphaka prakRtyA-svabhAvika niLa ane bhAvazuddhithI zuddha rahela che. temaja caMdramAnI jema cadrikA--jayAnA prakAza A jema svabhAva siddha anAdi kAlane rahela che te pramANe jIvanI sAthe vijJAna viveka jJAna, anAdikAlathI zuddha caitanya svarUpa rahela che. temaja jema caMdramAnA upara meghanI vAdaLI-vAdaLAM AvavAthI cadramAnuM zuddhasvarUpa prakAzarUpa dharmane jema AcchAdita karI nAkhe che tevI rIte AtmAnuM zuddha svarUpa kevalajJAnarUpa dharmane A vAdaLArUpI jJAnAvaraNIyAdi AvaraNA dAkhI de che. AtmA nuM zuddhasvarUpa sacidAna da rUpa anAdikAlathI AtmAmAM siddha che, teja bahAra Ave che. uparanuM AvaraNu khasI jatAM bAkI AtmAmAM je na heAya te kadApi bahAra Aveja nahi. AthI e jaNAvyuM ke kevala zrI AtmAmAMja che. teja AvaraNa khasI jatAM bahAra Ave che. 51815 A vAta cAlu InAmAM ghaTAve che. dhAtikarmAbhrakalpaM taduktayogAnilAhateH // yadApaiti tadA zrImAn jAyate jJAnakevalI // 182 // a. ghArti karyAM vAdaLA jevA che, upara jaNAvelA ceogasaMnyAsarUpa vAyunA upaghAtathI ghAtikarUpa vAdaLa jyAre khasI jAya che tyAre zrImAna eve! A AtmA jJAna kevalI sarvajJa ane che. 182 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (22) vivecana. prathama je bInA jaNAvI tenA upAya ghaTAvatAM jaNAve che ke ghAtikarma jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mehanIya ane ataMrAya A cAra ghAtikarma vAdaLAM jevA jANavA. bIja apUrvakaraNamAM prathama jaNAvI gayA evA dharmasaMnyAsa nAmanA garUpa pavananA jhapATAthI jema vAdaLAM cAlyAM jAya che, tevI rIte kSapakazreNImAM ArUDha thayelo A mahAtmA zreNa samApta thatA ghAtikarmarUpa vAdaLAno nAza karI zrImAn A AtmA Atmika purUSArthanA yogathI jJAnakevalI sarvajJa bane che 18rA Aja vAtane spaSTa kare che. kSINadoSo'tha sarvajJaH sarvalabdhiphalAnvitaH / / paraM parArthe saMpAdya tato yogAntamaznute // 183 / / artha. rAgadveSAdi sakala de jeonA kSaya thayA che evA, tathA sarvalabdhio rUpI phalathI yukta evA sarvajJa prabhu bhavya jIne samyakatvanI prApti karAvavA rUpa para upakAra karIne pachI nirvANa pAmavAnA samaye basaMnyAsa nAmanA bIjA cogane prApta kare che. 183 vivecana. uparanA zlokamAM sarvajJa bane che tema jaNAvyuM che te vAtane spaSTa karatAM jaNAve che ke jyAM sudhI dAnAdi aMtarAye tathA hAsyAdi vigere samagra deze kSaya na thAya tyAMsudhI kaI paNa jAtanI labdhio, thatI nathI. A sakaladeSa kSaya thavAthI jIna, hijIna paramahijIna vagere aneka labdhio prApta thatAM sarvajJa-sarva Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (213) dravya, guNa, paryAyane jANanArA bane che. sarva jAtanI utsukatA maTI jAya che, ane paranA bhalA khAtara A pRthvItalamAM vicaratA aneka bhavya jIvone sabhyatvanI prApti karAvI mahAna upakAra kare che, te pachI paramapada pAmavAnI taiyArInA samaye saMnyAsa nAmanA ganI prApti ahiM zarU thAya che. A roga prApta thatAM have zuM lAbha maLe che te jaNAve che. 183 tatra dAgeva bhagavAnayogAdyogasattamAt // bhavavyAdhikSayaM kRtvA nirvANaM labhate param // 184 // artha. tatra saMnyAsa yoganA aMte zilezIkaraNa avasthAmAM jaladI pAMca akSara uccAraNa kALa mAtramAM bhagavAna zelezIkaraNathI bhavyAdhino kSaya karI nirvANapadane pAme che. te 184 che vivecana. teramAM guNaThANAmAM rahI aneka bhavyajIvinA ajJAnarUpI aMdhakArane nAza karAvI teone jaDatyanyanuM svarUpa samajAvI mokSamArganA adhikArI banAvI te mArga tarapha laI jAya che. pote AtmAnaMdamAM masta rahI svAbhAvika AnaMdanI parAkASThA anubhave che. evI utkRSTa dazAmAM keTaloka vakhata pRthvItalane pAvana karI chevaTe zilezIkaraNa avasthAmAM egasaMnyAsa nAmane sAmarthya prApta thatAM mana, vacana ane kAyAnA yoga upara pUrNa jaya meLavI bAkInA cAra aghAtI karmo vedanIya, nAma, gotra ane AyuSyane kSaya karI agi avasthA prApta thatAM bhavavyA dhikSaya karI paramazAMti jyAM che evuM nivRttisthAna prApta Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (214). kare che ane tyAM sadAkALa rahe che, e sthitimAMthI pharI kamekalezamaya saMsAramAM AvavAnuM nathI. ane saMpUrNa tAtvika sukhanA rasane niraMtara AsvAda levAne che. A sthiti prApta karavI e ApaNA sarvanuM sAdhya che. ane enA mATe A sarva prayatna che. e sthitimAM je AnaMda che te vacanathI kahI zakAya tema nathI. 18pA muktimAM nivRtAtmA kevA hoya che te kahe che. vyAdhimuktaH pumAn loke yAdRzastAdRzohyayam / / nAbhAvo na ca no mukto vyAdhinA'vyAdhito na ca // 18 // artha. jevI rIte vyAdhithI mukta thayela purUSa lokamAM zAMtino anubhava kare che tema muktimAM A nivRttAtmA parama zAMtino anubhava kare che, paNa abhAvarUpa nathI. temaja vyAdhithI mukta nathI thaze tema paNa nathI. temaja pUrve vyAdhi vagarane have tema paNa nathI. vyAdhi javAthI te abhAvarUpa banatA nathI. paNa zAMtino anubhava kare che. tevI rIte mukti mAM paramazAMtino anubhava kare che. 186 vivecana. keI darzanakAra mutimAM gayelA jIvAtmAne bujhAI gayelA dIvA samAna abhAvarUpa mAne che. A matanuM khaMDana karatAM zAstrakAra jaNAve che ke jema lokamAM kaI mANasa vyAdhine kSaya thavAthI jevI rIte parama zAMtine pAme che tevI rIte muktimAM A jIvAtmA paramazAMtine pAme che. paNa bujhAI gayelA dIvAnA abhAvarUpa banI jate nathI,tema vyAdhithI mukta nathI thaye tema paNa nathI. vyAdhithI Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *vIna II (215) mukta thayela che. tevI rIte A jIva paNa pUrve karma vyAdhivALo hato te hamaNA karmavyAdhithI mukata thaI muktimAM paramazAMtino anubhava kare che. paNa jaDarUpa banate nathI AvI mukti mATe koIpaNa buddhimAna pravRtti kareja nahi. 18pA Aja arthane spaSTa karatAM kahe che. bhava eva mahAvyAdhi janmamRtyuvikAravAn / / vicitramohajananastIvarAgAdivedanaH // 186 // artha. saMsAra che te ja mahAvyAdhi che, ane janma, jarA, maraNa A badhA vyAdhinAvikAre ane nAnA prakAranAmehathI utpanna thate gADharAgane anubhava te vedanA samajavI. 186aaaa vivecana.uparanA zlokamAM vyAdhimukata purUSa paramazAMtine pAme che ema je jaNAvyuM te ahiM pUchavAmAM Ave che ke te vyAdhi kaI jAtanI che? AnA uttaramAM jaNAve che ke bhava saMsAra teja mahA vyAdhi che ke jenA baLathI A jIva cAragatinI mahAvedanAne anubhava kare che. jema vyAdhithI zarIramAM aneka prakAranA vikAre utpanna thAya che te pramANe A saMsArarUpI mahA vyAdhithI AjIvamAM janma, jarA, maraNa, vigere vikAra utpanna thAya che. jema vyAdhithI mANasa aneka prakAranI vedanAne anubhava kare che, tevI rIte ahiM mithyAtvanA udayane laI spriMsaMbaMdhI utpanna thatAM nAnA prakAranA vikArone gADha je anubhava karavo che jemAM vedanA rahelI che. 186 mukhyo'yamAtmano 'nAdicitrakarmanidAnajaH / / tathAnubhavasiddhatvAt sarvaprANabhRtAmiti // 187 // Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (216 ) ' artha. upacAra vagarane A saMsArarUpI vyAdhi jIvane anAdi kALanA bhinnabhinna karmanA baLathI utpanna thayela che ane A bInA tamAma prANIone anubhavasiddha che. 18LA - vivecana. A saMsArane vyAdhinI upamA je ApI che te kapita nathI, paNa satya che. vaLI A saMsArarUpI vyAdhi A jIvane AjakAlanI lAgelI nathI paNa anAdi anaMtakALanI lAgelI che. ane A vyAdhi dravyakarma--anudaya avasthAvALA, bhAvakarma udaya avasthAvALA bhedathI bhinnabhinna karmanA baLathI utpanna thayela che ane A bInA janma, jarA, maraNAdinA anubhavavaDe tamAma prANI gaNa manuSya,tiryaMca,deva, nArakAdi tamAma jIvone anubhava siddha vAta che. 18LA etanmuktazca muktopi mukhya evopapadyate // janmAdidoSavigamAttadadoSatvasaMgateH // 188 // artha. A bhava vyAdhi vaDe je mukANe teja vAstavika mukata thaye-paramapadane pAmya jANa. janmamaraNAdi doSa cAlyA javAthI adeSapaNAne pAme che. je 188 vivecana. keTalAka matavALA saMsAramAM ja janaka videhI vigerene zarIra chatAM mukata mAne che, vaLI keTalAka dIvAnA bujhAI javA jevI mukita ahIM saMsAramAM mAne che. teone samajAvatAM gurUzrI jaNAve che ke AnuM nAma mukita kahevAya nahi, paNa A saMsArarUpI mahAvyAdhi janma, jarA, maraNudi dukhene ApanAra tenAthI je mukta thavuM, pharI A saMsAramAM AvavApaNuM na rahe te ja kharekharI vAstavika mukita ke mukta thaye jANo. kAraNa ke have A jIvanAM janma, jarA, maraNa, Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 217 ) cAra gatimAM paribhramaNa karavuM A vigere doSa! cAlyA jAya che. ane doSarahita aneche.sadoSapaNuM jyAMsudhI che tyAMsudhI saMsArache. doSarahitapaNuM jyAM che tyAM paramapada-meAkSache. 188 A ane spaSTa karatAM kahe che. tatsvabhAvopamarde'pi tattatsvAbhAvyayogataH || tasyaiva hi tathAbhAvA tadadoSatvasaMgatiH // 189 // a. AtmAnA mULa svabhAvane karmAMnA veda nathI upamana-fAraphera thayA chatAM paNa te AtmAnA jIvatva svabhAva che temAM kAphera paDatA nathI. "tattva doSasahita AtmAnA evA svabhAva che ke pariNAme doSarahita thAya che,janmAdinA tyAgathI deoSavAna AtmA adoSavAn ane che. 5189aa vivecana, cadramAnI mAphka AtmAnuM zuddha svarUpa chatAM paNa vAdaLAthI jema caMdranuM teja dakhAya che te pramANe anAdikALanA lAgelA kaeNmarUpa vAdaLathI AtmAnuM zuddha svarUpa dabAI jAya che. athavA upamana phAphera thAya che. chatAM paNa janma maraNAdi bhAva cAlyA javAthI jIvanA te te svabhAvanA saMbaMdhane laI jIvanuM te te svabhAvapaNu-jIvatvapaNuM te kAyama rahe che. temAM pheraphAra thate nathI. teja vAta kahe che ke, "tamya" doSasahita evA AtmAne evAja svabhAva che ke '"navala" teja AtmA tathAmati" ddoSarahita thAya che. 'tatathatathaiva tathA mAvAt" AtmAnA tathA svabhAvane laI janma jarA maraNAdi bhAvanA tyAga thavAthI AtmadoSa rahita baneche.doSavALA hoya che teja adASavALA aneche. 189 "" Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (218) A uparathI vAta aMgIkAra karavI te kahe che. svabhAvo'sya svabhAvo yannijA sattaivatattvataH // bhAvAvadhirayaM yukto nAnyathA'tiprasaMgataH / / 190 // artha. AtmAnuM ja svarUpa te svabhAva samajo. paramArthathI te pitAnI sattA-vidyamAnatA teja svabhAva che. A svabhAva che te "mAyAvadhi AtmasvarUpa sudhI che. bIjI rIte yukta nathI nahi te ati prasaMga doSa Ave 1901 vivecana. A tamAma bInA uparathI e nizcaya karavAmAM AvyuM ke zuddha Atma svarUpe rahevuM AtmAne je mULa svabhAva che sat cidAnaMda svarUpa te rUpe banavuM tenuM nAma mukta thaye jANa, teja vAta jaNAve che ke AtmAnuM je mULasvarUpa tenuM nAmaja svabhAva che. paramArthathI potAnI sattA-vidyamAnatA teja svabhAva che. A svabhAvanA aMge pharI prazna karavAmAM Ave ke svabhAva zuM vastu che! uttaramAM AtmAnI sattA AtmAnI sattA eTale zuM? uttaramAM AtmAnuM zuddha svarUpa A pramANe A svabhAva-bhAvAvadhi AtmAnA zuddha svarUpa sudhI vika9pa karI zakAya che, pachI AgaLa vikalapa karI zakAtA nathI. AtmAnuM zuddha svarUpa eTale AtmAne svabhAva ja kahevuM paDaze paNa bIjI rIte kahevuM vyAjabI nahi gaNAya. zA mATe ! uttaramAM kahe che ke ati prasaMga deva prApta thAya. koI paNa vastunuM pratiniyata svarUpa pachI rahevA pAme nahi jenI IcchAmAM Ave te pramANe vastunuM svarUpa kalpI zakaze.AnuMnAma ati prasaMgadeSajANa.190 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (219) A atiprasaMga doSa jaNAve che. anantarakSaNA'bhUtirAtmabhUteha yasya tu // tayA'virodhAnnityo'sau syAdasanvA sadaiva hi // 191 // artha. dareka padArthomAM kSaNe kSaNe utpatti mAnavAmAM Ave che paNa je vAdi AtmarUpa vartamAnakSaNaneja utpatti nuM kAraNa mAnI AgaLapAchaLanA kSaNomAM utpatti mAnato nathI. tenA manamAM anaMtarakSaNanI abhUti-anutpatti sAthe vartamAna kSaNabhAvane virodha na hovAthI A vartamAna kSaNa nitya banaze.athavAkAyamamATeasa-avidyamAna thaze. 191aaaa vivecana. prathama kahyA mujaba AtmasvabhAva AtmAnI sattA agara AtmasvarUpa che, Ama mAnavAmAM na Ave to atiprasaMgadeSa Avaze. A vAta ahiM batAve che ke AtmAnuM svarUpa ke AtmAnI sattA dravya tathA paryAvarUpa che, nityAnitya svarUpa che. AtmAnuM svarUpa jJAna darzana ane cAritra rUpa che. A upayoge vAraMvAra palaTAtA hevAthI anitya svarUpa AtmA che. ane mULa Atma dravya temAM pheraphAra thatuM na hovAthI AtmA nitya svarUpa che. A pramANe Abha dravyanuM satyasvarUpa chatAM AtmAne kSaNika anitya ke nitya ekAMtathI mAna te egya gaNAya nahi badhdhadarzanavALA AtmAne kSaNika mAne che, ane je kSaNamAM padArtha utpanna thaye teja kSaNamAM tenI sattA che paNa AgaLa pAchaLanA kSaNamAM te padArthanI utpatti mAnavAmAM AvatI nathI. vartamAna kSaNarUpa AtmabhUti-sattA mAnavAmAM Ave Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (220) che A vartamAna kSaNarUpa padArthane anaMtara kSaNanI anutpattinI sAthe virodha na hovAthI te nitya banI jaze. kAraNake vartamAna kSaNanI mAphaka sadA anaMtara kSaNanI abhUti -anutpatti paNa beThela che athavA je vartamAna kSaNarUpa padArtha kAyama mATe nathI te pachI anaMtara kSaNanI utpattinI vAtaja kayAM rahe che ? anaMtara kSaNane vartamAnakSaNa grasI le che-khAI jAya che. vartamAna hoya teja anaMtara kSaNa hoya che-paNa jyAM vartamAnakSaNa nathI tyAM anaMtara kSaNa paNa hetuM nathI. A bAdhamatanI mAnyatAvALA pAMca leka khAsa vicAravA jevA che. dhIme dhIme hRdayamAM utaraze. 191 baudanI hela vAtane dUra karatAM kahe che. sa eva na bhavatyetadanyathA bhavatItivat // viruddhaM tannayAdeva tadutpattyAditastathA // 192 // artha. badhadarzanakAra kahe che ke bIjA samaye te padArtha nathI, ahiM zAstrakAra tene puche che ke te padArtha nathI eTale kayAM gaye ? te kahe che ke anyathA thAya che- bIjA rUpe bane che. ahiM uttara Ape che ke bodhimatanuM A kahevuM virUddha che. je te padArtha che to anyathA kema thAya ? ane je te anyathA che to pachI te padArtha che ema kema kahevAya ? A virUddhatA samajavI. vaLI te abhAvanI utpatti paNa kema thAya? A paNa virUddha ja che. 12aa vivecana. boddhadarzanakAra padArthane kSaNika mAne che. ane bIje samaye tene nAza mAne che. chatAM jovAmAM to Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (21) tene teja Ave che Ano uttara teo ema Ape che ke tenA je dekhAya che. bAkI teto bIje kSaNeja nAza pAmI gayo. mATe teo kahe che ke bIje kSaNe "rasa patha na mati te padArtha nathI rahete-abhAvarUpa banyo. zAstrakAra tene puche che ke tenuM zuM thayuM te kahe che ke anyathA bhavati bIjarUpe baLe. ahIM zAstrakAra uttara Ape che ke A audha darzanakAranuM kahevuM paraspara virUddha che. mArI mA vAMjhaNI che enA jevuM che. "hirAghavacamAthA 3nyathA 26 mAti caMra je te padArtha che. te anyathA kema bane? ane anyathA bIjI rIte che-abhAvarUpe che to te padArtha che ema kema bane? A bInA " ghara ja mavati" tenI samAna che te ja kahe che. je teja che to pachI kema na hoya ? je nathI te pachI te kevI rIte hoI zake? A badhI bInA paraspara virUddha che. A badhAno nicola-rahasya kahe che. "tapAdita: "abhAvanI utpatti thatI ja nathI ane thAya che te virUddha che. 192aa Aja vastune spaSTa kare che. sato'satve tadutpAda stato nAzo'pi tasya yat // tannaSTasya punarbhAvaH sadA nAze na tatsthitiH // 193 // artha. vidyamAna padArthane asat aMgikAra kare chate. asatane utpAda thayo. tataH utpAdathI asatvane pharI pAcho bhAva thaze ane kAyama nAza aMgIkAra kare chate satata sthiti-padArthanI sthiti nahi rahe. Icchita kSaNe paNa te padArtha nAza pAmI jaze. 1llA Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (rara) vivecana. dareka vastu apekSAvALI che. syAdvAda che. A syAdvAdane choDI ekAMtavAda mAnavAmAM Ave to lekamAM hAMsI pAtra te mANasa bane che. dravyathI vastu nitya che ane paryAyathI vastu anitya che ema mAnavAmAM Ave to AgaLa batAvavAmAM AvatA doSa lAgavA saMbhava rahe nahi. rUpa, rasa, gaMdha, ane sparza A vigere paryAye kSaNe kSaNe palaTAya che. A vAta amuka aMze kharI che. paNa paryAno amuka aMze phAraphera thavAthI sarvathA padArtho nAza pAmI jatA nathI. Aja vAtane aMge kahe che ke "paNa na masi" A vacanane anusAre vidyamAna padArthone abhAva aMgIkAra kare chate "vahu asatvane utpAda utpati manANI ta:, asatvanA utpAdathI pharI asatvo nAza paNa manA. temaja je utpattivALuM hoya che te anitya hoya che. A pramANe nAza pAmatA evA "satya" padArthane punarbhava thAya che teja rUpathI, nahi to asatvane vinAza banI zake ja nahi. vAdI kahe che ke nAza che te nAzarUpathI rahela che. temaja AgaLa ane pAchaLa avasthita che. A pramANe A zaMkA kare te tene uttara Ape che ke "sA-" niraMtara nAza aMgIkAra kare chate na tat sthiti-vivakSita kSaNe, Irichata avasare nAzanI " riti" vidyamAnatA TakI zakavAnI nathI. sthitinA TAIme paNa padArtha nAzarUpeja rahela che. kAraNa ke padArtha svarUpe sthitato nathI nAzarUpe rahela hovAthI. 193aaaa sa kSaNasthitidharmA ced dvitIyAdikSaNe sthitau // yujyate hyetadapyasya tathA coktaantikrmH||194|| Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (223) artha. saH nArA kSaNa sthitidharmavALo je mAnaze. to te bhAvarUpaja bane. vidyamAnatA vastunI hoya che, nAza-avastunI vidyamAnatA hetI nathI. bIjA trIjAdi kSaNamAM paNa te nAzanI sthiti rahe che te ja kSaNa sthiti dharmatA cAlu padArthane ghaTI zake che ane A pramANe thaye te ukata bInAnuM ullaMghana thatuM nathI. 194 vivecana. vAdi bodha dazanakAra kahe che ke dareka padArtha eka kSaNa sudhI rahe che. te pramANe nAza paNa eka kSaNa dharmavALo che, ahiM uttara ApatAM zAstrakAra kahe che ke eka kSaNa sthiti dharmavALe nAza mAnaze to te bhAvaja tha, dharma hovAthI te dhama banya. ane je dhamI hoya teja amuka kSaNa TakI zake che bAkI nAza abhAvarUpa hoya che te amuka TAIma Takato nathI. paNa kAyama mATe tene abhAvaja hoya che. jema sasalAnA zIMgaDAM, AkAzanuM pupa, vaMdhyAno putra, A badhA abhAvo trikAlAvacchinna hoya che paNa kSaNa sthiti dharmAvacchinna hotA nathI, chatAM paNa bIjA trIjA Adi kSaNamAM nAzanI vidyamAnatA mAnaze to ja A cAlu padArthane kSaNa sthiti dharmatA ghaTI zakaze. ane A pramANe mAnaze to ja kSaNa sthiti dharmatA to kahI gayA tenuM ullaMghana thaze nahi. sArAMza e che ke padArtha kSaNika mAnavo che. ane bIjA kSaNe padArthano abhAva mAnI pAche tene utpAda mAnavo che. abhAvanI utpatti kadI thaI zakatI nathI, chatAM paNa bIje kSaNe padArtha evoja jovAmAM pratyakSa pramANathI Avato hovAthI te bauddhadarzanakArane bIje Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 224 ) kSaNe nAza pAmela paTTAne pharI utpanna thavAnI pratyakSa virUddha kalpanA karavI paDI. 5194aa A kevI rIte te batAve che. kSaNasthitau tadaivAsya nAsthitiryuktayasaMgateH // napazcAdapi setyevaM sato'satvaM vyavasthitam / / 995 / / a. padAne kSaNa sthitivALA mAne te vivakSita kSaNamAM A padAnI asthiti nathI, paNa vidyamAnatAja che. yuktinI asaMgati nathI, cukti batAve che, pahelA kSaNe satva, bIjA kSaNe asatya, trIjA kSaNe asatvanA abhAvarUpa satvapUNuM prApta thAya che. "zrApi" bIjA kSaNamAM paNa asthiti nathI, bIjA kSaNamAM paNa padA vidyamAna che. satosale 'vidyamAna padArthane asat mAne te khIjA kSaNamAM asaTnA utpAda thavAthI satyapaNuMja prApta thAya che Aja vAtanuM anuvartana thayA kare che. 15aa 66 vivecana, aizva darzanakAra dareka padAne kSaNasthitivALA mAne che, bIje kSaNe dareka padArthanA nAza thAya che ane trIje kSaNe phrI padmAnI utpatti mAne che. A kalpanA tenI ajJAnatAja jaNAve che, bIje kSaNe tenA teja padAtha jovAmAM Ave che, paNa nAza pAmatA kAI joI zakatuMja nathI. Aja vAta jaNAve che ke padArthane kSasthitivALA mAne chate vivAkSata kSaNe A padArthInI asthiti nathI, paNa vidyamAnatAja che, yuktinI asa'gati nathI paNa yuktithI A vAta jaNAve che ke trIjA kSaNe Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (25) asatvanA abhAvarUpa satvarUpa padArthanI sthitine virodha AvatuM nathI. A yukita che, temaja pazcAtapaNuM, bIjA kSaNamAM paNa asthiti nathI. A vAta asaMgata nathI paNa saMgataja che. trIjA kSaNamAM asatvanA abhAvarUpa satvarUpa padArthanI sthitimAM asthitine virodha che-A yuti che. sArAMza jaNAvatAM kahe che ke baudhdha matamAM vidyamAna padAthane bIje kSaNe abhAva mAnavAthI asatyapaNuM padArthamAM tenA kahevA pramANe rahe che. "tatazca" A uparathI "roDaraje taDutpara" vidyamAna padArthanuM bIje kSaNe asatvapaNuM prApta thatAM trIje kSaNe pAchA asatvane utpAda thaye eTale satvapaNuM prApta thayuM. vaLI cothA kSaNe satvanuM asatvapaNuM thayuM. pAMcame kSaNe pAchuM satvapaNuM thayuM. A pramANe Avatana cAlyA karaze. paNa kSaNa kSayIpaNuM padArthamAM kadApi prApta thavAnuM nathI. vaLI AtmAdi padArthone kSaNika mAnavAthI aMgIkAra karela, vrata, tapa, japa, dhyAna vigerenuM phaLa kone maLaze ! A badhA nakAmA thaI javAnA je AtmAe vrata, tapa, japa karela che te AtmA te kayArane nAza pAmI gaye, A te tamArA kahevA pramANe navIna utpanna thayo, have A AtmAe vratAdi nahi karyA chatAM phaLa Ane bhegavavAnuM rahyuM, ane je AtmAe vratAdi karela che tene phaLa maLavAnuM nathI. tene tarata mArI gaye che. AthI A bodha dazanakAra upara ta nAza - sattAsthAnama vigere aneka deze AtmAne nityAnitya nahi mAnavAthI lAgu paDe che, AtmA kathaMcita paryAyanI apekSAe anitya che paNa dravyanI apekSAe AtmA nitya che, paNa ekalA pacayanayane mAnavAthI Atma muktatAnA 16 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (26) abhAvarUpa aneka deze lAgu paDe che. have sAMkhyAdi je darzanakAre AtmAne ekAMtathI nitya mAne che tene paNa hitazikSA ApatAM zAstrakAra mahArAja jaNAve che. 1lpA nitya pakSane Azri kahe che. bhavabhAvAnivRtAvapyayuktA muktakalpanA / / ekAntakasvabhAvasya na hyavasthAdvayaM kvacit // 196 // artha. saMsArika avasthAnI nivRtti thayA vagara A AtmAnI mukata kalpanA karavI te taddana ayukta che, kAraNa AtmAne ekAMtathI eka svabhAva mAnela hovAthI AtmAnI be avasthA kayAre paNa thaI zake nahi. 19ddA vivecana. jevI rIte boddha darzanakAra ekAMtathI AtmAne anitya mAne che, tevI rIte sAMkhyadarzanakAra ekAMtathI AtmAne nitya mAne che. jevI rIte AtmAne anitya mAnavAthI AtmA paramapada-mukita meLavI zakato nathI, tevI rIte AtmAne nitya sarvavyApaka mAnavAthI AtmA paramapada-mukitane kadI meLavI zakatA nathI. Aja vAta jaNAve che, sAMkhyamatamAM AtmAne ekAMtamAM nitya, akartA, katA ane sarvavyApaka mAne che, temaja "sAputArAnA zire phathamAzaM nitya nityatAnuM lakSaNa bAMdhatAM kahe che ke jemAMthI kAMIpaNa ochuM thatuM na hoya, vaLI utpanna thayela na hoya temaja sthira eka svabhAvavALuM hoya tene nitya kahe che. have ahiM nitya, sthira jene phoraphera vagaranA eka svabhAvavALA A saMsArI AtmAne sAMkhya matavALA mAne che. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (27) ahIM zAstrakAra tene puche che ke AtmAne ekAMta nitya mAne chate A jIvanI saMsArika avasthAnI nivRtti kevI rIte thaze? ane karmajanya sukha duHkhAdikanuM katRtva bhegavavApaNuM paNa kevI rIte banaze ? svarUpamAM pheraphAra thayA sivAya kamanuM bhogavavApaNuM bane ja nahi. ane je pheraphAra thAya to anitya AtmA banI jAya. svabhAvamAM pheraphAra the enuM nAma anityatA che. temaja pUrvanA svarUpane cheDayA vagara AtmAne mukata padanI kalapanA karavI te paNa ayukata che. ekAMta svabhAvavALA AtmAnI be avasthA saMsArI avasthA, tathA mukata avasthA kayAre paNa banI zakaze nahi. ane be avasthA aMgIkAra karavAmAM Ave to ekAMta ekasvabhAva AtmAna ka95vAmAM Ave che, tenA upara pANI pharI vaLe che. 196aaaa tadabhAve ca saMsArI muktazceti nirarthakam // tatsvabhAvopamardo'sya nItyA tAcikA iSyatAm // 197 // artha. avasthA bene abhAva mAne chate A saMsArI tiryaMcAdi bhavavALo, A bhavaprapaMcathI mukata thayele, A vibhAga je paDe che te nakAme thaze. "hajamAvoma saMsArika svabhAvanA upamanathI-abhAvathI A AtmAnI nyAyathI-pAramArthika rItIthI mukita aMgikAra karo.17 vivecana. cAra gatimAM paryaTana karatA jIvonI, manuSya, deva, nAraka, tiryaMca saMbaMdhI saMsArika eka avasthA ane saMsArika bhavaprapaMca upAdhIthI sarvathA mukata thavuM te bIjI mukata avasthA A be avasthA mAnyA sivAya A Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (228 ) jIva aSTakarma kSaya karI paramAnaMdane pAmyuM, ane A jIva cAra gatimAM rajanya. A kathana zabda mAtra nirarthaka thaze. kAraNake A zabdone artha cheja nahi. "tattatharzvamavma" mukata svabhAva vaDe saMsArika svabhAvanuM upamardana thAya che. arthAt saMsArika svabhAvanA cAlyA javAthI ja mukata svabhAva prApta thAya che, ema mAnavuM ja paDaze. A pramANe AtmAnI nyAyathI saMsArika avasthAne tyAgathI mukata svabhAvatA pAramArthika aMgIkAra karo, avasthAbheda mAnavAmAM na Ave te pachI kAyama mATe saMsArika jIvane mukata thayo che tema mAnI le. ane tema mAnavAmAM Ave te vrata-tapa-japa dhyAna A vigere karAtA dhArmika anuSThAne mukitapada mATe nakAmA thavAnA, kAraNa ke tamArI mAnyatA pramANe AtmA kAyamana mukata thaI gayela hovAthI, ukta doSaTALavA khAtara avazya be avasthA mAnavI. me 17 dikSAdyAtmabhUtaM tatmukhyamasya nivartate / / pradhAnAdinate hetu stadabhAvAnna tannatiH // 198 // artha.didikSA-daheMIcchA-jevAnI IcchA,avidyA-ajJAna mala-karma, bhavAdhikAra-saMsAramAM maLela koI paNa jAtane adhikArAdi AtmabhUta svAbhAvika vastu che, te mukhyatve karI AtmamAMthI cAlyA jAya che. AdidakSAdi che te, pradhAnAdi nA pariNAmabhUta A saMsAra che tenuM kAraNa che. ane A dikSAdi maLene abhAva thavAthI pachI pradhAnAdipariNatI mukatAtmAne hotI nathI. pariNatinI bhinnatA teja avasthAne bheda samaje. 198 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (229) vivecana. sAMkhya dazanakAra pacIza tattvane mAne che temAM vIzane pradhAnarUpa mAne che. ane pacIsame Atmatattva che. satva, rajasa ane tame A traNaguNanI sarakhI avasthA thavI tene prakRti kahe che. Ane avyakta tathA pradhAna paNa kahe che. A pradhAnathI buddhi Utpanna thAya che. Ane mahAna paNa kahe che. A mahAnathI ahaMkAra utpanna thAya che. ane ahaMkArathI sela prakRti utpanna thAya che. teja batAve che, sparza, rasa, prANa, cakSu ane zrotra,A pAMca jJAna ikriye, gudA, lIMga, vANI, hAtha ane paga e pAMca kameidri che. agIyAramuM mana pAMcatana mAtrA rUpa rasa, gaMdha, sparza ane zabda. A pramANe selane gaNa che pAMca bhUta, pRthvI, pANI, teja, vAyu ane AkAza A pAMca bhUta maLI ekavIza tattva thayA bIjI traNa prakRti buddhi ane ahaMkAra maLI cevIza tattva pradhAnarUpa jANavA. pacIzame tattva AtmA che. A cAvIza tattvarUpa prakRtine viyoga thavo tenuM nAma mokSa mAne che. " vadarate mujase vaivAtiH puruSotu." A pacIza tattvamAM covIza jaDasvarUpa che. AtmA caitanya svarUpa che, chatAM jaDasvarUpa evI prakRti karmathI baMdhAya che. ane karmathI chuTe paNa che. paNa AtmA karmathI baMdhAtuM paNa nathI tema chuTato paNa nathI. je baMdhAyela hoya che teja chuTI zake che. to pachI baMdhAcela koNa che? uttaramAM jaDasvarUpa evI prakRti AtmAnA sahavAsathI prakRtimAM AtmAnuM pratibiMba paDavAthI caitanyarUpa banI tamAma kAmakAja kare che ane karmathI paNa baMdhAyA che. ahiM kahevAmAM Ave che ke AtmA te nilepa Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30) jJAnasvarUpa che te pachI AtmAne prakRtine sahavAsa kayAre thaya? zA kAraNe thaye! sacidAnaMda svarUpa chatAM pAchaLathI jaDasvarUpa prakRtine sahavAsa zA mATe AtmAne kare paDe ? pratibiMba paDavAthI jaDavastu kadI caitanya svarUpa bane ja nahi; tema AtmAnuM kartavya karmabaMdhana tathA mukta thavAnuM te jaDasvarUpa prakRtimAM kadI bane ja nahi, ane prakRtimAM kadI bane to paNa tethI AtmA karmamukta thatuM nathI. A vigere aneka doSa AtmAne nitya ekasvarUpa mAnavAthI Ave che. temaja AtmAnI bhinna avasthA sivAya mukta paNa thato nathI. Ane uttara sAMkhya dazanakAra Ape che ke, jyAM sudhI pradhAnAdinI pariNatijanya A saMsAranuM kAraNa vastune jovAnI IcchArUpa didakSA,ajJAnatArUpa avidyA, saMsAramAM rajaLAvanAra karmamala, ane saMsAramAM malatA aneka jAtanA adhikAra vigere AtmabhUta svAbhAvika vastu vigere mukhyatve karI AtmAmAMthI cAlyA jAya che ane jyAre A didakSAdi maLe cAlyA jAya che tyAre muktAtmAne pachI pradhAnAdijanya saMsArapariNati hatI ja nathI. uttara. A kathana anusAre paNa avasthAbheda spaSTa mAluma paDe che. 1985 anyathA syAdiyaM nityameSA ca bhava ucyate // evaM ca bhavanityatve kathaM muktasya saMbhavaH // 199 // artha. upara jaNAvela bInA aMgIkAra karavAmAM na Ave to A pradhAnAdi pariNati nitya banaze ane A pradhAnAdi pariNati teneja saMsAra kahevAmAM Ave che ane A pramANe saMsAra jIvane mATe nitya thaye chate mukatatAne saMbhave pachI kevI rIte thaze ? 1995 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 231 ) vivecana, uparanA leAkamAM dikSAdimaLanA abhAve pradhAnAdi pariNatijanya sasAra paNa cAlyA jAya che. A kathananA anusAre avasthA bheda aMgIkAra karavAmAM nahi Ave te " vienikSya " A pradhAnAdi pariNati niratara raheze. " sattAri '' tethI zuM vAMdhA Ave che? vAMdhA te ghaNA Ave che. " nA 2 mayaM" A pradhAnAdi pariti che teneja sa`sAra kahe che, pradhAnAdi pariNati mahadAdirUpa che. A pramANe uta nItithI dareka jIva mAtramAM pradhAnAdi pariNatti nira'tara rahevAthI sa`sAra nitya ane chate kevI rIte muktatAneA sabhava ane ? kAraNake avasthA eja heAvAthI. kadI paNu mukata thai zakAya nahi. 5 1995 avasthA tato no cennanu tatpratyayaH katham // bhrAnto'yaM kimaneneti mAnamatra na vidyate // 200 // a. avasthA paramAthI pUrvApara bhAvathI bhinna nathI. te pachI nanu nizve karI avasthAnI pratIti kema thAya che? vAdi uttara Ape che ke A pratIti bhrAMta che, khATI che, AthI zuM? zAstrakAra kahe che ke A mAkhatamAM pramANa cheja nahi ke A pratIti khATI che. // 200 I vivecana. prathama jaNAvI gayela sa'sArI avasthA tathA mukta avasthA A pramANe avasthAbheda je vAstavika naja hAya te! A sasAramAM rahelA tamAma jIve mukta svarUpa manI javA joie. agara tamAma jIvA sa'sArI avasthAvALA kAyama rahevA joie. ane tema thAya te pachI vrata, tapa, japa, dhyAna vigere karavAnuM kAMIpaNa kAraNa Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra3ra) raheze nahi. paNa tema te nathI. dareka jIve dharmanA anuThAne kare che. AthI e nizcaya thAya che ke keI eka apUrva vastu che ke jene meLavavA A jIva prayatna kare che ane tene meLavI A jIva mukta thAya che. AthI avasthA vAstavIka bhinna che, je tema mAnavAmAM na Ave te avasthAvALI vastu na hovAthI bhinnatAnI pratIti kema thAya che ? uttara avasthA benI pratIti thAya che te bhramItache-TI che, mATe A pratyaya vaDe zuM? zAstrakAra jaNAve che ke A pratyaya che te bhramita che, temAM pramANa cheja nahi, pramANa hoya te jaNAve, A pratyaya avasthA bene aMge thAya che, te satya che, temAM zaMkA che janahi. temaja pramANa vagara vAta manAya paNanahi.200 yogijJAnaM tu mAnaM cettadavasthAntaraM tu tat // tataHki bhrAntametatsyAdanyathA siddhasAdhyatA // 20 // artha. cegI purUSanuM jJAna che te pramANa che, tethI A pratyaya brAMta che ema khAtrI thAya che. zAstrakAra kahe che ke te gIjJAna bhinna avasthAvALuM che. vAdI tethI zuM kahevA mAge che ? zAstrakAra te jJAna brAMta che, anyathA abrAMta mAne chate siddhasAdhyatA che, avasthA bheda siddha thAya che. 201 vivecana. megI mahAtmAo saMsArI jI karatAM eka judI avasthA anubhave che. bhUta, bhaviSya ane vartamAna, dUra Asana vigerene jANatA hovAthI, teo saMsArI jI karatAM eka muktaprAya avasthA anubhave che, A gInnAnane pramANabhUta mAnatA he te, te gIjJAna te avasthAtararUpa che. kAraNa ke gInuM prathama jJAna hatuM te te cAlyuM Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (233) gayuM che, A jJAna te avasthAMtararUpa bIjuM che. "tata:"i tethI zuM? AthI e ke A jJAna paNa tamArA hIsAbe brAMta thaze ane A jJAnane brAMta nahi mAne te siddhasAdhyatA, amAre je sAdhavAnuM hatuM te siddha thAya che-avasthAbheda prApta thAya che, gRhasthAzrama tyAga karI saMnyAsA-- zrama seve che, A saMnyAsa AzramamAM prathama karatAM trikAlA vasthAyi jJAna prApta thAya che. A badhI avasthAe nahi te pachI zuM kahevAya? A avasthA siddha thAya to mutatA siddha thAya che, ane vrata, tapa, japa, dhyAna badhAM sArthaka bane che. A pramANe AtmA saMsArika vyAdhithI mukata thaI paramazAMtirUpa nirvANa padane pAme che, paNa ekAMta anityAdi temaja ekAMta nityavAdinAmatamAM A paramazAMtirUpa nirvANa ghaTe ja nahi, A bInA prasaMgane laI jaNAvI, paNa have prastuta kahIe chIe. jagatamAM muktine vyAdhimuta mANasa meLave che, A bInA jaNAvela che, AnA aMge have jaNAve che. ra01 vyAdhitastadabhAvo vA tadanyo vA yathaiva hi // vyAdhimukto na sannItyA kadAcidupapadyate // 202 // artha. eka vyAdhivALo mANasa, bIje vyAdhinA abhAvavALe tathA trIje tenAthI jude vyAdhivALAnA putrAdi, A jema nyAyathI vyAdhimukta kadApI paNa ghaTI zaktA nathI. A dRSTAMta jANa. have tene upanaya ghaTAve che. ra0rA vivecana. vAstavika vyAdhimukta koNa kahI zakAya? te vAta daSTAMta ApI samajAve che ke, jyAMsudhI eka mANasa Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) avAranavAra vyAdhithI paTakAya che tyAMsudhI te vyAdhimukata gaNI zakAtuM nathI. tema bIje mANasa vyAdhinA abhAvavALe che ane te marIne bIjI gatimAM gaye che te paNa vyAdhimukta gaNI zakAtuM nathI, trIje mANasa vyAdhivAlAthI anya che eTale tenA putra, putrI vigere che. A paNa vyAdhimukta gaNI zakAya nahi. vAstavika rIte A traNemAMthI eka paNa sanyAyathI kayAre paNa vyAdhimukta kahI zakAya nahi. | 202 che upanayanI yojanA kare cheH saMsArI tadabhAvo vA tadanyo vA tathaiva hi // mukto'pi hanta no mukto mukhyavRtyeti tadvidaH // 203 / artha. saMsArI purUSa tadabhAva vA purUvane abhAva mAtra, tadavA ekAMta lakSaNa nitya anityavA AtmA, tathravahi zabda yathAarthamAM, yathAdRSTAMtamAM, A AtmAne keI sAMkhyadarzana jevA mukata thayela mAne che, to tene jaNAve che ke te mukhyatve karI mukta thayeja nathI. ema tenA jANakAro kahe che. mAravA vivecana. prathama zlokamAM jaNAvela bInAne cAlu vAtamAM ghaTAve che. jema vyAdhigrasta jIva tema ahiM saMsArI purUSa samaja. jema tyAM vyAdhivALAne abhAva maraNa pAmela jIva lIdhe tema ahiM saMsArI purUSone abhAva mAtra eTale ghaTapaTAdi jaDa vastu levI, jema tyAM vyAdhivALAthI anya putra putrI vigere lIdhA tema ahiM ekAMta lakSaNa nitya AtmA agara anitya AtmA le, tarthava Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (35). zabda yathA daSTAMtamAM che, jevI rIte A saMsArI traNa prakAranA purUSe sAMkhyamatanA anusAra mukta padane pAmelAjaNAve che, svarUpamAM pheraphAra na thavAthI, tenA aMge zAstrakAra jaNAve che ke mukhyatRtyA teo mukta padane pAmelAja nathI. kAraNa ke te traNe jaNamAM mukta zabdanI pravRttinuM kAraNuja nathI. A pramANe mukata zabdanA svarUpane jANanArA jaNAve che. jyAMsudhI saMsAramAM vyAdhigrastanuM svarUpa-rahasya jANavAmAM Avaze nahi tyAMsudhI muktapada kadI maLaze nahi. ra03 to pachI mukata vyavasthA kevI rIte, te kahe che. kSINavyAdhiryathA loke vyAdhimukta iti sthitaH / / bhavarogyeva tu tathA muktastaMtreSu tatkSayAt / / 204 // artha. jene vyAdhi kSaya thaI gayo che te mANasa lekamAM vyAdhi mukta che. "pfafsthata:" e pramANe kahevAya che, tevI rIte zAstramAM bhavarogane kSaya thavAthI bhavogI che, teja vyAdhimukata thaye tema kahI zakAya che. jyAMsudhI bhavyAdhi che tyAM sudhI mukta kahevAtuM nathI. pArakA vivecana. jagatanI aMdara je mANasane have pharI kayAre paNa vyAdhi AvavAno nathI ane je hato te paNa sarvathA kSaya thaI gayela che te ja mANasa vyAdhimukta vAstavika kahI zakAya che. paNa pharI vyAdhi je AvavAnI hoya to te vyAdhimukta kahI zakAto nathI, vyAdhinA abhAva vaDe te sthita che, paNa sthApavA lAyaka nathI. tevI rIte bhAvagI che te ja "tathA muja" mukhyatve karI sarva vyAdhithI mukta thAya che tema samajavuM, paNa didakSAdi maLavALo athavA Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (236) pradhAnAdi pariNativALe jIva kayAre paNa vyAdhimukata thaI zakato nathI, A bInA zAstrone viSe aneka sthaLe jaNavela che ke bhavarogane kSaya thatAM A jIva paramazAMtirUpa sat cidAnaMda svarUpane paramatattvamAM-mutimAM anubhava karate anAdi anaMta kAla zAzvatapaNe kAyama rahe che, pachI pharI A saMsAramAM AvavApaNuM rahetuM nathI. bIja baLI gayA pachI pharI aMkure utpanna thato nathI, tevI rIte karmabIjarUpa aMkure baLI javAthI pharI saMsAramAM AvavA paNuM rahetuM nathI.ra04 prastuta bInA kahI, have sarva upasaMhAra kare che. aneka yogazAstrebhyaH saMkSepeNa samudhdhRtaH // dRSTibhedena yogo'yamAtmAnusmRtaye paraH / / 205 // artha. pataMjalI vigere rUSIonA banAvela aneka rogazAstro thakI saMkSepavaDe udhAra karI daSTinA bhedo vaDe A pradhAnayoga potAnI smRti khAtara ahIM kahela che,pAraspA vivecana. zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja cagadaSTi graMthane upasaMhAra karatAM jaNAve che ke A yogadaSTi graMtha pUrvanA pataMjalI vigere RSIoe banAvelA aneka egazAstro thakI TuMkAmAM "mukvataH " tenA thakI judo karyo che. dudha thakI jema mAkhaNane juduM karavAmAM Ave che, tevI rIte, dudha samAna aneka rogazAstro tenA thakI A gaSTi graMtha mAkhaNa samAna daSTinA bhedavaDe jude tAro che. jenuM svarUpa prathama kahevAI gayuM che e A cega ahIM "sadhita mAmAnujamRtyartha ? AtmAnA potAnA smaraNa khAtara bhulI na javAya te khAtara A Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (237) cogadaSTi "para: pradhAna yoga graMthane udhAra karela cheArA bIjuM prajana jaNAve che. kulAdiyogibhedena caturdhAyogino yanaH // ataH paropakAro'pi lezato na virudhyate // 206 // artha kulAdi gionA bhedo vaDe cAra prakAranA gIo sAmAnya prakAre kahela che "taH"A gIone paropakAra A graMthathI lezamAtra thavo virUdha nathI206 - vivecana. A graMtha banAvavAnuM kAraNa prathama AtmAnI smRti khAtara jaNAvela che. pharI ahiM bIjuM kAraNa jaNAve che ke getragi, kulagi, pravRta cakAgi ane niSpanna gi lakSaNavaDe cAra prakAranA cogio sAmAnya prakAre kahela che. "gatA" kahetAM A kAraNathI tathA prakAranA kuMlAdi cogionI apekSAe teone lezathI paropakAra kare te virUdhdha nathI. yogio pitAnA sAdhamika bhAIo che teone ganI prApti thAya ane Atma kalyANane mAga aMgIkAra karI AgaLa vadhI paramapada mokSa paraMparAo prApta kare. A eka mahAna parAkAra che. A kAraNe A graMtha nI racanA paNa sAphalyatAvALI che. 206 kulapravRttacakrA ye ta evAsyAdhikAriNaH // yogino na tu sarve'pi tathA'siddhayAdibhAvataH // 207 // artha. je kulagIo tathA pravRtacaka gIo che teja A gagraMthanA adhikArI lAyaka vegIo jANavA. sAmAnyathI badhA nahi, "maNidAdi mAvataH"Atra yogIe mekSane lAyaka nathI. ane niSpanna yogIo mekSane Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (238) lAyaka che. paNa teo kRta kRtya thaI javAnA kAraNathI be yegIo A graMthane lAyaka nathI. ra07 vivecana. prathama cAra prakAranA yogIo batAvyA che. te paikInA kulagIo ane pravRtta cakagIo A be gIonI jAta che. te ja A lega saMbaMdhI zAstranA adhikArIo gayA che, paNa gotragIo je hajI yAdi niyama pALavAne asamartha hovAthI siddhipada-mukita padane egya teo na hovAthI A graMthanA paNa adhikArI-lAyaka teone gaNyA nathI. temaja niSpanna yogIoyogamAM pUrNa thavAthI siddhipada-paramapadanI nikaTa pahoMcavAthI teone A graMthanI jarUrIyAta nathI. A graMthanA adhikArIo cAra jAtanA gIo paikIbene lAyaka gaNyA che. ane be jAtanAanadhikArI gaNyA che. A gIonuM svarUpa have batAve che. zArA yogIonA vizeSa lakSaNa batAve che. ye yoginAM kule jAtAstaddharmAnugatAzca ye // kulayogina ucyante gotravanto'pi nApare // 208 // artha. jeono janma yegIonA kuLamAM thayuM che, temaja teonA dharmane jeNe aMgIkAra karela che teokulagI kahevAya che. tathA bIjAo jenA gharamAM dharmanI bhAvanA hoya che, temaja rogIonA getramAM janmyA hoya te gotragIo, sAmAnyapaNe punyaprakRtivALA, paNa bIjA nahi, dharmAnurAga na hoya te levA nahi. 208 vivecana. je gInA kulamAM utpanna thayA hoya ane tenA kuladharmane anusaratA hoya tene kulagI kahe Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23) vAmAM Ave che, A lakSaNa dravyathI samajavuM. bhAvathI kamabhUmimAM utpanna thayelA bhavya jIvone A vAkhyAmAM samAveza thaI zake che. jenA vArasAmAM dharma karavAnI bhAvanA deva, gurU, dharma pratye bahumAna, pUjA, satkAra, sanmAna karanArA che, A badhA kulagIomAM AvI jAya che. gIenA getramAM. janmelA punya prakRtivALA hajI ahiMsAdi yamomAM dAkhala thayA nathI te kulagIo karatAM utaratA getragIo samajavA. paNa jeo dharmanA anurAgInathI evA kulagIo ahiM levA nahi. 208 kulagIonuM vizeSa lakSaNa kahe che. sarvatrAdveSiNazcaite gurudeva dvijpriyaaH|| dayAlavo vinItAzca bodhavanto yatendriyAH // 209 // artha. sarva jagyAe TheSa vagaranA, deva, gurU ane brAhmaNa brahmacaryane pALanArA A jene priya che, svAbhAvika dayALu ane vinayavaMta, temaja graMthine bheda karavAvaDe bodhavALA tathA iMdriyane damana karanArA kulagio hoya che. mArA vivecana. je tamAma jI upara dveSabhAva na kare paNa maitrIbhAvanA ciMtave, deva gurU ane brahmacaryavratane dhAraNa karanAra evA brAhmaNe upara hudayathI zuddha lAgaNI rAkhanArA temaja kilaSTa pApanA abhAvathI svabhAvIka tamAma prANa upara dayAnI lAgaNI dhAraNa karanArA deva gurUne vinaya karanArA, suMdara anubaMdhane laI punyanI vRddhi karanArA zuddha aMtaHkaraNanI lAgaNIne laI tathA graMthinA bhedane laI jaDacaitanyanA vivekajJAnavALA, temaja cAritranI bhAva Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 240) nAne laI iMdriyAne damana karanArA, AvA guNavALA prANIe-kulayeAgIe kahevAya che, ane teeja yAgamAM AgaLa vadhanArA samajavA. / / 209 // pravRtta cakra yAgiAnuM svarUpa jaNAve che. pravRttacakrAstu punaryamadvayasamAzrayAH // zeSadvayArthino'tyantaM zuzrUSAdiguNAnvitAH || 210 // artha. cAra yame paikI prathamanA be me jeNe agIkAra karela che ane bAkInA e yame prApta karavAnA adhi hAya che, temaja atyaMta suzruSAdi guNA vaDe yukta jee hAya tene pravRttacakra nAmanA ceAgIe kahe che. Ara10nA vivecana. yama cAra prakAranA che. icchAyama, pravRtti cama, sthirayama ane siddhiyama. A cAra yamA paikI prathamanA be yame jene prApta thayA hAya ane bAkInA be me prApta karavAnI jemane IcchA hoya ane jenAmAM suzruSA vigere guNA hAya tene pravRttacakrayAgi kahevAmAM Ave che. je prANIoe ahiMsAdirUpa yama karelA hAya tenI kathA sAMbhaLavAmAM AnaMda Ave, ane tevA cama karavAnI IcchA thAya tene IcchAyama kahevAmAM Ave che, upazama bhAvapUrvaka yamanuM pAlana karavuM te bIjo pravRttiyama kahevAya che. IcchAthI AgaLa vadhIne ahIM pravRtti thAya che, kSayeApazama bhAvathI aticAranI ci'tArahitapaNe je yamanuM pAlana karavAmAM Ave tene khIjo sthirayama kahevAmAM Ave che. ahIM upazamabhAvane badale kSApazamabhAva prApta thAya che A sthirayamavALe! prANI je ceganI kriyA kare che te svabhAvika rIte Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (241) aticArarahita thAya che. zuddha aMtaraAtmAmAM utkRSTasiddhasAdhaka yogathI aciMtya vIlAsapUrvaka prakriyA karavAmAM Ave che tene ceAthe siddhiyama kahevAmAM Ave che. A A siddhiyamamAM eTalI badhI utkRSTa yamanI prApti thAya che ke tenI sAtheja vera tyAga thaI jAya che. A pramANe cAra yamanI vyAkhyA jANavI. have suzruSAdi guNe batAve che. suzruSA, zravaNa, grahaNa, dhAraNA, vijJAna, IhA, apaha, ane tattvajJAnamAM Agraha A mujaba ATha guNe yukta hoya che. A pramANe pravRttacakagInuM svarUpa batAvIne have yegAvaMcaka traNanuM svarUpa batAve che. ra1 AdyAvaMcakayogAptyA tadanyadvayalAbhinaH // ete'dhikAriNo yogaprayogasyeti tadvidaH // 21 // artha. traNa prakAranA avaMcakamAMthI prathama cagAvaMcakane prApta thayelA hoya che ane bIjA be kiyAvaMcaka tathA phelAvaMcakane prApta karavAnI IcchAvALA pravRttacaka yegIo che. te A adhikRta yoganA adhikArIo che. ema eganA jANakAre jaNAve che. para11 vivecana. traNa prakAranA avaMcake kahelA che. ahiM tenuM svarUpa batAve che. jenA darzana mAtranI pavitratA thAya evA punyavAna mahAtmAonI sAthe ga-saMbaMdha thai tene gAvaMcaka kahe che. ghaNA kharA prANIone te AvA mahAtmAone saMbaMdhaja thavo azakaya che. ane guNavAna sAthe meLApa thAya to paNa teone tevA guNavAna tarIke 16. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 242) oLakhavA te paNa ahu muzkela che. tethI AdyaavaMcakabhAva tarIke guNavAna mahAtmAonI guNavAna tarIke ALakhANapUrvaka teA sAthe je sabadha thavA tene cAgAvacaka kahe che. satsa`ganI keTalI jarUrIyAta che te A uparathI jaNAze. jyAMsudhI AvA mahAtmAe sAthe ceAga thatA nathI tyAMsudhI vastu svarUpanA yathAsthita edha thatA nathI. 1. AvA mahAtmA purUSAne yathAyogya praNAma, namaskArAdi karavA ane te mATe aMtaHkaraNamAM pUjyabuddhi rAkhavI e bIjo kriyAva'cakabhAva kahevAya che. vastusvarUpanA medha thayA pachI je kriyA thAya che te ati AlhAdajanaka ane svarUpadaka hAvAthI tethI ahu lAbha thAya che. mahAaniSTa kano nAza karanAra bane che ane siddhi taraph prayANa karAvanAra thAya che. ceAgAvacaka prApta thayA pachI je kriyAva catva prApta thAya tAja te lAbha thavA sabhava che. 2. A yeAgAvacaka ane kriyAva cakapaNAthI zubha anuSadharUpa phaLanI prApti thAya tene lAvacakabhAva kahe che. mahAtmAonI sAthe sayeAga thavAthI teoe Apela upadezane anusAre je kriyA karavAmAM Ave tenA pariNAma tarIke mahA uttama phUlanI prApti thAya te A trIjo lAva'caka bhAva che. 3. A pramANe ava'caka traNamAMthI prathama ceAgAva'caka prApta thAya che. ane khIjA e avaMcakanI IcchAvALA pravRttacakrayAgIe avaca kAraNabhUta che. zA kAraNathI ? te kahe che ke A ceAgIe che teja cAlu yeAga prayoga-adhikRta yogadRSTirUpa cAganA adhikArI che ema ceAganA svarUpane jANakAra kahe che. ra11 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 243 ) upara jaNAvela yamanuM svarUpa kahe che. ihAhiMsAdayaH paMca suprasiddhA yamAH satAm // aparigrahaparyantAstathecchAdicaturvidhAH || 212 // a. A lokamAM ahiMsAdi pAMca dharmAM sava da nane viSe aparigraha paryaMtanA suprasiddha che. "satAM" munIAne sarvathA hoya che. gRhasthAne dezathakI hAya che tathA icchAdi cAra prakAranA paNa came kahela che. ra12 vivecana. dareka danavALA pAMca yamane mAne che. ahiMsA satya acIya brahmacarca* aparigrahaNa A pAMca yame! sarvathI mahAvratane dhAraNa karanArA sAdhuone hAya che. paNa gRhasthAne sthulathI hAya che. saM danAmAM sAdhAraNa tarIke mAnelA A meA che. camA-uparamA-hiMsAdeithI pAchuM haThavuM tenuM nAma came che. aparigraha paryaMta pAMca che, pataMjalI RSI yogazAstramAM paNa kahe che ke " dilA satyA tenuM mAtra pridAyamAH '' (2-30.) A pAMca yame che temaja A pAMcanA aMge icchAyama, pravRttiyama, sthiracama, ane siddhiyama A pramANe bIjA cAra cameA paNu kahelA che. A jaNAvelA pAMca yameAne sathA ke dezathakI pALavA IcchA thavI tathA temAM pravRtti karavI A be yamAvALA pravRttacakrogIA hAya che. 5 212 / / cAra yamAnuM vizeSa lakSaNa batAve che tadvatkathAprItiyutA tathA'vipariNAminI / yamevacchAvaseyeha prathamo yama eva tu // 293 // Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra44) artha. je prANIoe ahiMsAdiyama karela che tenI kathA sAMbhaLavAmAM AnaMda Ave tathA yamane viSe pariNAmanI dhArAmAM phAraphera sivAya, te bhAvamAM sthirapaNe rahI yamone karavAnI je IcchA thavI tene IcchAyama nAmano prathama bheda kahe che. 213 vivecana. je mahAnubhAve pAMca vratarUpIyama pALe che, tevA uttama jIvanI kathA sAMbhaLatAM AnaMda thAya ane pariNAmanI caDatI dhArA sAthe yamanA svarUpane jANa ane temAM sthira rahevA agara te vastu aMgIkAra karavA je IchA thavI tene cAra came paikI prathama IcchAyama kahe che. AgaLa jenuM svarUpa jaNAvI gayA chIe evA pAMca mahAvatone sarvathA ke skulathI karavAnI je bhAvanA thAya tenuM nAma IcchAyama che. ra13AA - have bIjA yamanuM lakSaNa batAve che. sarvatra zamasAraM tu yamapAlanameva yat // pravRttiriha vijJeyA dvitiyo yama eva tat // 214 // atha. sarva jagyAe sAmAnya prakAre upazamabhAva pUrvaka je yamanuM pAlana karavuM tene pravRttiyama tarIke bIje bheda kahe che. ra14 vivecana. prathama yamamAM ahiMsAdi te pALanAranI kathA sAMbhaLatAM AnaMda Avate hate pachI te karavA IcchA thaI. have ahIM sarva prANuo upara sAmAnya prakAre upazamabhAva dhAraNa karato ane upazamabhAva pUrvaka ahiM sAdi vatene pALavA pravRtti karavI tenuM nAma yamAM A Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 245) bIjo pravRttiyama jANavA. IcchAthI AgaLa vadhIne ahiM pravRtti thAya che. 5214aa vipakSa cintArahitaM yama pAlanameva yat // tasthairyamiha vijJeyaM tRtiyo yama eva hi // 215 // a. aticAranI citA vagara je yamanuM pALavuM tene trIjo sthirayama kahe che. Ara1pA vivecana. je mahAnubhAve pAMca tratA sarvathA lIdhAM che. agara sthulathI lIdhAM che, pahelAmAM sarva viratipaNuM ane khIjAmAM dezivaratIpaNuM che A ane virativALA mahAmAe vratane pALatA chatAM temAM koI paNa jAtanA atikrama, vyatikrama ane aticAra-A traNe prakAranA aticAra jemAM lAgavA detA nathI evI rIte je yamanuM kSayeApazamabhAvathI sthiratApUrvaka je pAlana kare che tene cAra mA paikI trIjo A sthira yama kahe che. A21pA parArthasAdhakaM tvetatsiddhiH zuddhAntarAtmanaH // acintyazaktiyogena caturthI yama eva tu // 216 // a. ahiMsAdi vratanuM pAlana jyAre "pArtha" paramapadane cegyasAdhaka aneche tyAre tene siddhi kahe che. A siddhi jenA aMtarAtmA paramazuddha banyA hoya che teneja prApta thAya che; mItrane nahi. acityazaktinA yAgavaDe A ceAthe siddhiyama prApta thAya che. ra16 vivecana. jyAre ahiMsAdi pAMca mahAvrata utkRSTa hade paLAya che tyAre tenI samIpamAM AjanmathI mAMDI jAti vairasvabhAvavALA jIveAnA vaira paNa zAMta thaI jAya Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, ane eka bIjAo paraspara AnaMdathI rame che. A badhe pratA5 ahiMsAdi vrato parAkASTAe pALelAM hoya che tenI A badhI nizAnI che. AnuM nAmaja parArthasAdhaka che utkRSTa ane siddha kare che athavA parArtha-paramapadane siddha karanAra A mahAvratanuM pAlana che tene siddhiyama kahe che. A siddhi AtmAnI aciMtyazaktinA rogane laI jene aMtaraAtmA parama pavitra banyuM che tene ja maLe che. A pramANe cAra prakAranA menI aMdara A cotho siddhiyama che ema jANavuM. 216aaaa avaMcaka traNanuM svarUpa batAve che, sadbhiH kalyANasaMpanna darzanAdapi pAvanaiH // tathAdarzanato yoga AdyAvaMcaka ucyate // 217|| artha. uttama puNyavaDe karI cukta, jenA darzanathI paNa pavitra thavAya, tathA yathArtha paNe darzana thavuM, teonI sAthe je saMbaMdha thavo AnuM nAma AdyaavaMcaka-gAvaMcaka kahe che. para1chA vivecana, avaMcaka traNanuM svarUpa batAvatA prathama cagAvaMcaka jaNAve che. zuddha hRdayathI saddagurUne samAgama the AnuM nAma gAvaMcaka che. saddagurUnuM svarUpa batAve che. uttama puNyazAlI-jeonA darzana mAtrathI-avalekana mAtrathI pavitra thavAya "tathA" te prakAravaDe guNavAnapaNAthI aviparitapaNe je darzana thayuM tenuM nAma tathA darzana kahIye, "tataH teja ja nAraMvaMdha: ? te pavitra purUSanI sAthe je saMbaMdha thavo tenuM nAma AdyaavaMcaka-gAvacaka che. 21LA Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 249 ) teSAmevapraNAmAdikriyAniyama ityalam || kriyAcakayogaH syAnmahApApakSayodayaH // 218 // a. upara jaNAvyA mujabanA sadgurUne praNAmAdi kriyA karavAnA je atyaMta niyama karavA te mahApApanA kSaya karanAra kriyAvacakayAga kahevAya che. Ara18 vivecana. sadgurUne tamArA namaskArAdithI jarA paNa lAbha nathI. lAbha te| namaskAra karanArane che, jema ke zrIkRSNavAsudeva aDhAra hajAra sAdhuone vAMdyA, AmAM hRdayanI zuddha bhAvanAthI vaMdanA karavAthI zrI kRSNavAsudevane sAtanArakInA bAMdhelAM kama DhaLIyAne traNamAM lAvIne mukayAM cAra nArakInA karmAMdalIyAM tuTI gayAM Ama samajI hRdayanI lAgaNIpUrvaka mahAtmAone vaMdana, namaskAra, karavAnA niyama khAsa karavA AnuM nAma kriyAava'cakayeAga kahevAya che. A ceAga che te pUrve nIcakama bAMdhyA hoya che tenA kSaya kare che ane bhaviSyamAM phrI nIcakuLamAM janma levA paDatA nathI. vaLI satya vastune beAdha tathA jJAnanI prApti vinaya karavAthIja thAya che. Apa samajI sadgurUne vadanAdi nira'tara karavAMnA niyama karaveA. // 2185 phalAavaMcanuM svarUpa batAve che. phalAvaMcakayogastu sadbhyaH eva niyogataH // sAnubandhaphalAvApti dharmasiddhau satAM matA // 219 // a. sadgurUnA samAgamathI tathA tene vaMdanAdi kriyA karavAthI avacce karI paraparAe guNanI vRddhirUpa Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (248 ) phaLanI prApti thAya che, tathA upadezathI dharmanI siddhi thaze chate sajajanee Ane phalAvaMcaka yoga kahela che. je 219 vivecana. je mahAtmAonA darzanathI AtmA pavitra thAya che ane jaDa caitanyanuM jJAna karI AtmAnuM satya svarUpa samajI teozrInA AlaMbanathI avazya karI AgaLa vadhe che. ane "sAnuSaSAvAra " paraMparAe mahAt guNanI vRddhi thavArUpa phaLanI prApti thAya che. ane teozrInI AtmajAgRtirUpa dharma dezanA sAMbhaLavAthI AtmatattvamAM sthiratA thatAM paraMmaparAe paramapadarUpa mekSanuM phaLa meLave che, tene phalAavaMcaka nAmano carama chello gettama kahe che. e 219 avaMcaka traNanuM svarUpa kahI cAlu vAta kahe che. kulAdiyoginAmasmA nmatto'pi jaDadhImatAm / / zravaNAtpakSapAtAderupakAro'sti lezataH // 220 artha. mArA karatAM paNa je kulagI jaDa buddhivALA che teonA upakAra khAtara A "cagadaSTi samuccaya" nAmane graMtha banAvavAmAM AvyuM che, A graMthanA sAMbhaLavAthI teonA hRdayamAM zuddha lAgaNIrUpa pakSapAta-zubha IcchA thavAthI teone leza thakI paNa upakAra A graMthathI thavAne che. je 220 che vivecana. zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja A graMthanI samApti karatAM jaNAve che ke A "gadaSTisamuccaya graMtha" banAvavAno mATe prayatna mArA karatAM paNa jeo jaDabuddhivALA che, temaja yoganI lAgaNavALA kulagIo Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (249) tathA pravRttacakagIo che teonA upakAra khAtara mAre A prayatna che. te gIo A graMthane mananapUrvaka sAMbhaLaze, athathI vicAraze ane te pramANe vartana karaze te avazya pakSapAtA" graMthanA pratye pakSapAta dvArA zubha IcchAdi-puNyabaMdhadvArA mahAna lAbhane prApta karavArUpa upakAra lezata-aMzathI paNa avazya upakAra thaze, tathA aMtaragata roganA bIjanI puSTI paNa avazya thaze. je 220 che zubha lAgaNIrUpa pakSapAtathI upakAra zuM? A zaMkA dUra karatAM kahe che. tAtvikaH pakSapAtazca bhAvazUnyA ca yA kriyA // anayorantaraM jJeyaM bhAnu khadyotayoriva // 221 // artha. vAstavika pakSapAta zuM che te batAve che ke je je kriyA karavI te bhAvapUrvakanI thAya to apUrva lAbha maLe paNa je kiyA bhAvazUnya thAya tenuM phaLa ghaNuM juja maLe che. A baMne kiyAmAM keTaluM aMtaruM che ? te kahe che ke bhAnu ane khajavAnA prakAzamAM jeTaluM AMtaruM che teTaluM aMtara bhAvasahita ane bhAvarahita kriyAmAM samajavuM. e ra21 . vivecana. ahiM vAdi zaMkA kare che ke pakSapAta mAtrathI upakAra kaI jAtane ? tene uttara Ape che ke jenuM svarUpa prathama kahI AvyA chIe evA kulAdiyegIo ke jenAmAM ganA bIje dAkhala thaI gayAM che ane mokSanA mArga tarapha jeonuM prayANa thaI cukayuM che tenA pratye mane vAstavika pakSapAta-dharmanI lAgaNI che; ane te lAgaNIne laI A graMtha banAvela che. A graMthanA zravaNa, vAMcana, Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (250) manana ane nididhyAsanathI vastunuM yathArtha svarUpa samajI te pramANe pravRtti karavAthI je je kriyA karaze te samajaNa pUrvakanI ane Adara-bahumAnathI karaze. eka mANasa bhAvazUnyakiyA tattvanA rahasyane jANyA vagara kiyA kare che, jyAre bIjo mANasa tavanA rahasyane samajI hRdayanA zuddha aMta:karaNathI kriyA karavAmAM pravRtti kare che. A baMnenI kriyAmAM keTale aMtara-phalane bheda che? to kahe che ke bhAnu ane khadyotanA jeTaluM mahAna aMtara che. bhAvazUnyakriyAnuM phala cAragati che, ane bhAvapUrvaka tattvanA rahasyavALI bhAvakiyAnuM phala mokSa che. A mekSarUpI phala A graMthanA zravaNamanana ane nididhyAsanathI kulAdiyegIo meLave che. A pakSapAtathI-lAgaNIthIja paraupakAra thAya che, kulAdi cagIe paramapada-paraMparAe meLave A kAMI jevo tevo upakAra na samaja, A paramapadane lAbha cogIo A graMthadvArA meLave che. je 121 che Aja vAtane jaNAve che. khadyotakasya ya teja stadalpaM ca vinAzi ca // viparItamidaM bhAnoriti bhAvyamidaM budhaiH // 222 // artha. khajavAnuM je teja che te a9pa che ane vinAzI che. paNa sUryanuM je teja che te tenA karatAM mahAna che, ane avinAzI che, A vAtapaMDitoe barAbaralakSyamAM rAkhavI.rara3 vivecana. bhAvazUnyakriyA ane tatvanA rahasyane samajI karAtI kiyA A be prakAranI kriyAmAM je taphAvata che te dRSTAMta ApI samajAve che ke khadyota-eka jAtane jIvaDe Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (25) che ke je rAtrinA samaye AkAzamAM uDatA dIvAnA je jarAka prakAza tagatage che. Ane khaja kahe che, AnuM je teja che te a95 che ane vinazvara che, paNa bhAnu-sUrya tenuM teja khajavA karatAM ghaNuM che ane avinAzI che, A vAta tatvanA jANakAra evA paMDitoe lAgaNIvALI kiyAdikanA pratye samajI levI. sArAMza e che ke bhAvazUnyalAgaNI vagaranI je kriyA che te khajavA jevI che, a5 satvavALI temaja vinazvaravALI che, jenuM phaLa a85 che te paNa cAra gatine denAra che, paNa bhAvavALI-tattvanA rahasyane samajI bahu lAgaNIvALI je kriyA che te mahAna satvavALI, temaja avinazvara paraMparAe mokSarUpa phaLa denAra che tema samajavuM. . rarara A graMtha zravaNanA mATe jaNAve che. zravaNe prArthanIyAH spuna hi yogyAH kadAcana / / vatra yAtavAnAM muddAne sthita thataH 222 artha. A graMtha sAMbhaLavA mATe egya jInI prArthanA kayAre paNa karavA jarUra nathI, kAraNa ke puNyavAna jIvono prayatna mahAratna meLavavAne mATe svabhAvika hoya ja che. pararavA vivecana zrImAna harIbhadrasUrIzvarajI mahArAja yegya purUSane A graMthanuM zravaNa manana nididhyAsana karavA sArU prArthanA karatA nathI, kAraNa ke te mahAnubhAvone zuzruSAdi guNabhAvane laI potAnI meLeja pravRtti karI rahyA che, te ja vAta kahe che ke "canA thALa ravAna" puNyazALI jIvAtmAene prayatna "mA" citAmaNyAdi viSaye "thitayataH" Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (25) tathA prakAranI aucityatAne laI ciMtAmaNIratnane viSe lAgaNIthI pravRtti kare che, ane janmAMtaramAM be dhibIja-samyakutvanI prApti kare che. A uparathI e jaNAvyuM ke cogya jIvo che teja A graMthanA adhikArI che ane teo ja A graMtharUpa mahAratnane meLavI IcchIta sthAnane prApta kare che. ra23 acogya jIvana graMthanuM dAna na karavA kahe che. naitadvidastvayogebhyo dadatyenaM tathApi tu / / haribhadra idaM prAha naitebhyo deya AdarAt // 224 // artha. A vastune jANanArA AcAryo agya jIvone A graMthanuM dAna ApatA nathI A vAta cokkasa che, to paNa A graMthane kartA zrImAna haribhadrasUrIzvarajI AcAryone A "gadaSTi samuccaya "nAmane graMtha a ne na Ape A pramANe AdarapUrvaka teozrI jaNAve che. ra24 vivecana. gyAyogya svarUpane sArI peThe jANanArA AcAryo agya-kuziSya ne A gadaSTi samuccaya graMtha ApatA nathI. "tarapitu A vAta che ke cokakasa che, to paNa zrImAna haribhadrasUrIzvarajI A graMthana kartA A pramANe jaNAve che ke A pega draSTi samuccaya nAmane mahAna graMtha agya jIvane kadI paNa Apavo nahi. A graMtha agya jIvane ApavAthI graMthane tathA te pAtrane baMnene vinAza thavAne che. anAja tathA rasAyaNa zarIrane puSTI kartA che te paNa bALakane tathA rogI zarIravALAne vinAza karanAra thAya che. kAraNa ke te vastune lAyaka teo hajI banyA nathI. A daSTAMte agya jIva A graMthane Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 253 ) lAyaka nathI. A pramANe AdarapUrvaka AcAryone zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja jaNAve che. 52245 A pramANe kahevAnuM kAraNa zuM te kahe che. avajJeha kRtAlpApi yadanarthAya jAyate / / . atastatparihArArthaM na punarbhAvadoSataH || 225 || 66 a. A cAgaSTi samuccaya graMthane viSe gheADIpaNa avajJA AzAtanA kare chate anane mATe thAya che. A kAraNathI te jIvAne thanArA mahA ana, tene dUra karavA khAtara A pramANe kahevAmAM Ave che. " navunamaya ddoSata." tenA prate dveSabhAva chetema na samajavuM.dareka jIveAnA pratye pUrNa prema che paNa te annajIvA AzAtanA karI durgatinA kAraNabhUta na thAya, A khAtara jaNAvela che. 225aaaa vivecana. uparanA zleAkamAM zrImAn haribhadrasUrIzvarajI mahArAja ayeAgya jIvAne A "ceAgaSTi samuccaya" nAmane graMtha ApavA nA pADe che tenuM kAraNa ema na samajavuM ke teozrIne tenA pratye dveSabhAva che, teozrI teA mahAdayALu che ane tamAma jIve! paramapadane pAmeA eja icchAvALA che, paNa sAmuM pAtra aceAgya hAvAthI tene A graMthathI jarApaNa lAbha thavAnA na heAvAthI, te vastu teone nAza kare che AthI tene na ApavI eja guNa che. te pramANe A graMtha jIvAnA kalyANane karanAra che paNa tenA pratye Adara, bahumAna, satkAra ane sanmAna rAkhavAmAM Ave tAja, paNa jo A graMthanI avajJA-AzAtanA theADI paNa karavAmAM Ave te A avajJAthI-AzAtanAthI mahA anatha - Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (254) ke A cAra gatimAM paribhramaNa karavA rUpa thAya che. kAraNa graMtha prazasta viSayavALA che--ghaNAja uttama viSayavALA che- mATe te anane dUra karavA sArU A graMtha aceAgyane ApavA nA pADI che. AkI tenA pratye dveSabhAva nathI. temaja kSudratA-tucchatA paNa nathI. A pramANe zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja jaNAve che. 5 225 // AthIe nizcaya thayA ke yeAgyajIvanegraMthadevA tekaheche. yogyebhyastu prayatnena deyo'yaMvidhinAnvitaiH // mAtsarya viraheNoccaiH zreyo vighnaprazAntaye // 226 // atha. yAgya jIvAne A graMtha AdarapUrvaka vidhi sAthe ApavA. mAtsa-irSyA rahitapaNe aMgIkAra karatAM uMce prakAre kalyANa-meAkSa maLe che, ane te vighnAnI zAMti mATe thAya che. 526 // vivecana, zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja graMthane pUrNa karatAM jaNAve che ke A graMtha ceAgya chavA--zrotAone prayatnena AdarapUrvaka vidhi sAthe ApavA. vidhi e che ke jyAre A graMtha sAMbhaLavAnA hAca tyAre prathama traNa khamAsamaNA ApI icchakAra sukhazAtA pUchI abhbhayiAnA pATha beAlI khamAsamaNa ApI "icchA kAreNa sadisaha bhagavan ! vAcaNA sadisAhuM ?" pharI khamAsamaNa ApI icchAkAreNu saddeisaha bhagavat vAcaNA lezuM! phrI khamAsamaNa ApI IcchakArI bhagavana pasAya karI vAyA pasAya karazeAjI A pramANe vidhi karI A graMtha bahu AdarapUrvaka zreAtAne sabhaLAvavA. jo te pramANe karavAmAM na Ave te, pacavAya Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (255) saMmata" vidane AvavAno saMbhava che. agara ko. dukhe AvavAne saMbhava che, mATe vidhipUrvaka zrotAe A graMtha sAMbhaLa ane vaktAe saMbhaLAvavo ema AcAryazrI jaNAve che. vaLI A graMtha IrSyAne parihAra karI-tyAga karIne ucca prakAre sAMbhaLe te zreya-AtmakalyANa thatAM vAra lAgatI nathI. temaja vidananI zAMtinA mATe thAya che. je je pavitra kAne AraMbha karavAmAM Ave te tamAma kAryo vinavagara pUrNa thAya che. ahIM mAtsarya viraheNa A pada graMthanI pUrNAhutImAM Avela che, ahIM viraha zabda che te zrImAna haribhadra sUrIzvarajI mahArAjazrInA graMthanI nizAnI che. teozrInA tamAma graMthane aMte viraha zabda joDele che. daSTAMta tarIke " mAjidAra " A zabda "saMsAra dAvAnala mAM che. A graMthamAM mAtsarya viraheNa zabda che, A zabda mukavAne teozrIno Azaya e jaNAya che ke jagatanA tamAma jI IrSyA-abhimAnane je choDI de te saMsAranA dukhathI rahita thatAM vAra lAge nahi. A graMthamAM jaNAvela ganA bIjane jANI jeo amalamAM muke che temaja kahyA pramANe karavA jeo pravRtti kare che te jo A vegane prApta karI cheDA TAImamAM paramapadanA bhaktA bane che. iti zrI parAdRSTiH samAptA. kRtAMto'yaM manohAri yogadRSTiH samuccayaH // bhASAntara vinirmAtA jayatAd devavAcakaH // 1 // Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (256) iti zrI saripuraMdarayAkinImahattarAsunuHzrImada haribhadra sUrIzvara viracitayogadRSTisamuccayanAmA'yaM graMtha samAptaH tatsamAptau ca zrItapagacchIya gacchAdhipati zrImanmukti vijayagaNinAM ziSya zrI zrImadAcAryamahArAja bAlabrahmacAri paramazAMtamUrti zrI vinayakamala sUrIzvarANAM pUjyapAdAnA maMtevAsiziSyaratna yoga naSTha zAMtamUrtizrImadAcArya mahArAjazrI vijayakezara surIzvarANAM kaniyasA bhrAtrA mahopAdhyAya zrIdevavijaya gaNinA zrIyogahaSTayAkhyasya, zuddhAtma svarupa prabodhakasya, Atmonnati siddhayartha mUlabhUtasya, apUrva graMthasya TIkA saMlitA mUlagranthasya saMkSepeNa gurjara bhASayA kRto'nuvAdo vikramIya zatAbdI 1991 varSe bhAdrazuklapakSe paMcamI tithau bhaumatrAsare staMbhana tirtha zreSThiratna zrImatpAnAcandAtmajAmbA lAlanirmApita dharmazAlAyAM kRta cAturmAsyAyAM smaaptimgmt|| samApto'yaM graMtha.zrImad guruvarya zrI vijayakamala ___ sUrIzvara prasAdAt. OM zAMti, OM zAMti, OM zAMti, OM zAMti, OM zAMti. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________