Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrImatsudharmasvAmigaNabhRtprarUpitam shriisthaanaanggsuutrm| (dvitIyo vibhAgaH [mUla tathA zrI caMdragacchAlaGkAra zrImad abhayadevasUrikRta TIkAnA anuvAda yukta] saMzodhaka tathA saMpAdaka upAdhyAya zrI devacandrajI mahArAja prakAzaka tathA prAptisthAna muMdrA (kaccha) aSTakoTI bRhadpakSIya saMgha vIra saM. 2469 ] prata 500 [vi. saM. 1999 mudraka-zeTha gulAbacaMda devacaMdaH mAnanda prinTiga presa-bhASanagara For Private and Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra viSayAnukrama pRSTha caturthasthAnaka 231-555 prathama uddezaH dvitIya tRtIya ca " 39 www.kobatirth.org " 331 385 444 501 For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie Reergreemae.ADESH ||AUM shriipaarshvH|| // vande'ham zrIjinezvaram // zrImadaAryasudharmasvAmiviracitam Biyana 900 eu1 REOGORS Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx zrIsthAnAGgasUtram / / mUla ane zrIabhayadevasUriviracita TIkAnA anuvAda sahita Mone"KSHAMPAREENAD...[ dvitIyo vibhAgaH ].00070...:5885F-*-*HARE AND For Private and Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA nAGgasUtra sAnuvAda // 331 // www.kobatirth.org // atha caturthasthAnakAdhyayane prathamaH uddezaH // trIjA adhyayananuM vyAkhyAna karAyuM, have saMkhyAnA kramavaDe saMbaMdhamAM AveluM cAra sthAnaka nAmanuM cothuM adhyayana zurU thAya che. A adhyayanano pUrvanA adhyayana sAthai A pramANe saMbaMdhavizeSa che. pUrva adhyayanamAM vicitra prakAre jIva ane ajIva dravyanAM paryAyo kahyA, A cothA adhyayanamAM paNa te ja kahevAya che, tevA saMbaMdhavaDe prApta thayela A adhyayananA cAra anuyogadvAravALA cAra uddezakanA sUtrAnugamamAM prathama uddezakanuM paheluM sUtra A pramANe che cattAri aMtakiriyAto paM0 taM0- tattha khalu paDhamA imA aMtakiriyA - appakammapaccAyAte yAvi bhavati, seNaM muMDe bhavittA agArAto aNagAriyaM pavvatite saMjamabahule saMvarabahule samAhibahule he tIraTThI uvahANavaM dukkhakkhave tavassI tassa NaM No tahappagAre tave bhavati No tahapagArA veNA bhavati tahappagAre purisajAte dIheNaM paritAteNaM sijjhati bujjhati muJcati pariNivvAti savvadukkhANamaMtaM karei, jahA se bharahe rAyA cAuraMtacakkavahI, paDhamA aMtakiriyA 1, ahAvarA doccA aMtAkariyA, mahAkamme paJcAjAte yAvi bhavati, se NaM muMDe bhavittA agArAo aNa For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir X 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 1 antakriyAH sU0 235 // 331 //
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx gAriyaM pavvatite, saMjamabahule saMvarabahule jAva uvahANavaM dukkhakkhave tavassI, tassa NaM tahappagAre tave bhavati tahappagArA veyaNA bhavati, tahappagAre purisajAte niruddhaNaM paritAteNaM sijjhati jAva aMtaM kareti jahAse gatasUmAle aNagAre, doccA aMtakiriyA 2, ahAvarA taccA aMtakiriyA, mahAkamme paccAyAte yAvi bhavati, se NaM muMDe bhavittA agArAto aNagAriyaM pavvatite, jahA doccA, navaraM | dIheNaM paritAteNaM sijjhati jAva savvadukkhANamaMtaM kareti, jahA se saNaMkumAre rAyA cAuraMtacakka vaTTI taccA aMtakiriyA 3, ahAvarA cautthA aMtakiriyA appakammapaJcAyAte yAvi bhavati, se NaM muMDe | bhavittA jAva pavvatite saMjamabahale jAva tassa NaM No tahappagAre tave bhavati No tahappagArA veyaNA bhavati, tahappagAre purisajAe NiruddhaNaM paritAteNa sijjhati jAva savvaduvakhANamaMtaM kareti,jahAsA marudevA bhagavatI, cautthA aMtakiriyA 4 / sU0 235 ___ mUlArthaH-cAra aMtakriyAo-bhavano aMta karanArI kahelI che, te A pramANe-' khalu' zabda vAkyAlaMkAramA che. pahelI aMtakriyA alpakarmapratyAyAta-alpa kamene lIdhe devalokathI cyavI manuSya bhavane pAmela te yAvat muMDa thaI, gharathI (nIkalIne) anagArapaNAne prApta thayela, pRthvI AdinI rakSArUpa bahula (adhika) saMyamavALo, AzravanA nirodharUpa adhika Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 332 / / KXXXXXXXXXXXXXXxxxxxxxxxxxxx saMvarakhALo, iMdriya ane mananI prazamatArUpa adhika samAdhivALo, sneha rahita, bhavana tavAno arthI (icchanAro), upadhAna tapana 4 sthAnakaranAra, duHkhanA kAraNabhUta karmane khapAvanAra, tapasvI-tapa karanAra thAya che tene tathAprakArano-ati ghora tapa na hoya, tathA- kAdhyayane prakAranA duHkhe sahana karI zakAya evI vedanA na hoya, tathAprakAranA alpakarmI vigere vizeSaNavALo puruSajAta, ghaNA kALanI uddezaH 1 pravrajyAvaDe siddha thAya cha-mokSe jAya cha, kevalajJAnavaDe jANe che, sakala karmathI makAya cha, samagra karmanA chUTavAthI zItaLa4 antakriyAH thAya cha, samasta ( zArIrika ane mAnasika) duHkhono aMta kare che-jema cAre dizAnA svAmI cakravatI bharata mahArAjAe ko |sU0235 tema. (1), have bIjI aMtakriyA kahe che-ghaNA karmovaDe bahula karmavALI pratyAyAta-manuSyapaNAne prApta thayela yAvat muMDa thaine te agArathI aNagArapaNAne pAmela, adhika saMyamavALo, vizeSa saMvaravALo yAvat upadhAnatapavALo, duHkhano kSaya karanAro tapasvI thAya cha, tene tathAprakArano ghora tapa, tathAprakAranI atyaMta vedanA thAya che, tevA prakArano puruSajAta thoDA kALanI pravrajyAvaDe siddha thAya che yAvat sarva duHkhono gajasukumAla muninI mAphaka aMta kare che. A bIjI aMtakriyA. (2), vaLI anya trIjI aMtakriyA kahe che-mahAkarmavALo, manuSyatvane prApta thayela yAvat hoya che, te muMDa thaIne agArathI aNagArapaNAne pAmela ityAdi jema bIjI aMtakriyA kahI tema jANavI, paraMtu vizeSa e ke-lAMcA kAlanI pravrajyAvaDe siddha thAya che yAvat cAre dizAnA svAmI sanatkumAra cakravartInI mAphaka sarva duHkhonA aMtane kare che. AtrIjI aMtakriyA (3), vaLI anya cothI aMtakriyA kahe cha-alpa karmavALo manuSyapaNAne pAmela yAvat thAya che, te muMDa thaIne yAvat pravrajyAne prApta karela, bahula saMyamavALo yAvat tene tathAprakArano tapa nathI, tathAprakAranI vedanA nathI, tevA prakArano puruSajAta alpakAlIna pravrajyAvaDe mokSe xxxxxxxxxxxxx PARXXXXX // 332 // For Private and Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jAya che yAvat bhagavatI pUjyA marudevI mAtAnI mAphaka sarva duHkhono aMta kare che. A cothI aMtakriyA (4). ( sU0 235 ) TIkArtha :- A (cothA) uddezakano A pramANe saMbaMdha che. pUrvanA (trIjA) uddezakanA chellA sUtramAM karmanA caya bigere varNala che. ahaM paNa karma athavA tenA kAryabhUta bhavano aMta karavAnI kriyA kahevAya che. athavA meM sAMbhaLyuM che ke AyuSmAn bhagavAne A pramANe kahelaM, tethI temanAvaDe je kahevAyelaM te kadhuM temaja vaLI A bIjuM je temaNe ja kahelaM te paNa kahevAya che, mATe AvA prakAranA A saMbaMdhI vyAkhyA karAya che. aMtakriyA eTale bhavano aMta karavo. temAM ( cAra prakAranI aMtakriyAmAM ) jene tathAvidha tapa nathI, tathAvidha parISada vigerethI upajatI vedanA ( pIDA ) paNa nathI, parantu lAMbA kALanA dIkSAparyAyavaDe siddhi thAya che te pahelI aMtakriyA hoya. 1. jene tathAvidha tapa ane vedanA che ane thoDA kAlanA pravrajyAparyAyavaDe siddhi thAya tene bIjI aMtakriyA hoya. 2. jene utkRSTa tapa ane vedanA (hoya che ) ane dIrgha dIkSAparyAyavaDe siddhi thAya che tene zrIjI aMtakriyA hoya che. 3. vaLI jene tathAprakAranuM tapa ane vedanA nathI ane alpa paryAya ( thoDA samayanI pravrajyA ) vaDe siddhi thAya che tene cothI aMtakriyA hoya che. 4. aMtakriyAnI ekasvarUpatA hovA chatAM paNa sAdhananA bhedathI cAra prakArarUpa che. A sAmudAyika artha samajavo. avayava (pratyeka zabda) no artha nIce pramANe jANavo-bhagavAne cAra aMtakriyA kahelI che, ema jaNAya che-prApta thAya che. 'tatre'ti0 ahiM niradhAraNa-cokasa karavAnA arthamAM saptamI vibhakti che, te cAranA madhyamAM evo eno artha che. 'khalu' zabda vAkyAlaMkAramAM che. A, tarata ja kahevAmAM AvanAra hovAthI sAkSAtrUpa pahelI, bIjAnI apekSAe Adya, aMtakriyA, ahiM koIka puruSa, devalokAdine viSe jaIne, tyAMthI alpa-thoDA sAdhanabhUta karmobaDe pratyAyAta - manuSyatva pharIthI je pAmyo te alpakarmapratyAyAta, For Private and Personal Use Only ***** **************************************
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KX zrIsthAnAGgamUtra sAnuvAda // 333 // XXXXXXXXXXXXXXXXXKKKKKXXX ema jaNAya che. athavA eka sthale utpanna thaIne tyAMthI alpakarmavALo thayo thako je pAcho (manuSya bhavamAM) Avela te alpakarma- 4 sthAnapratyAyAta arthAt laghu karmapaNAe utpanna thayo evo artha che. AgaLa kahevAmAM AvanAra mahAkarmanI apekSAe malamA je 'ca'kAra 14 kAdhyayane che te samuccayanA arthavALo cha, 'api' saMbhAvanAnA arthamAM che. A pakSanI paNa saMbhAvanA karAya che, bhavati-hoya, se-A ane 'Na' |x uddezaH 1 vAkyAMlakAramA che. dravyathI zirarnu hu~cana karavAvaDe ane bhAvathI rAgAdine dUra karavAthI muMDa thaIne, agAra-dravyataH gharathI ane antakriyA: bhAvataH saMsAramA AnaMda mAnanAra jIvonA nivAsabhUta avivekarUpa gharathI nIkaLIne, e pramANe artha samajavo. anagAritA-agArI sU0 235 asaMyata gRhastha, teno niSedha karavAthI anagArI-saMyata, teno bhAva te anagAritA arthAta sAdhapaNAne, pravajita-prApta thayo athavA vibhaktinA pariNAma( badalavA )thI anagArIpaNAe-nigrathapaNAe pravrajyAne pAmela, te kevo cha ? 'saMjayabahule'tti. pRthvI vigerenA saMrakSaNarUpa saMyamavaDe je bahula-adhika te saMyamabahula athavA saMyama cha vizeSa jene te. evI rIte saMvarabahula paNa samajavu. vizeSa e ke-Azravano je nirodha te saMvara, athavA iMdriya ane kaSAyano nigraha vigere bheda, ahiM saMvarabahulanuM grahaNa kareluM che te prANAtipAta( hiMsA )nI viratirnu prAdhAnya jANavA mATe ja. kaDuM che keeka ciya ettha vayaM, niddiSTuM jiNavarehiM svvehi| pANAivAyaviramaNa-mavasesA tassa rakkhA // 1 // prANAtipAtaviramaNarUpa eka ja vrata samasta jinavaroe kaheluM che, bAkInA mRSAvAdaviramaNa vigere vrato tenI rakSA mATe che. A bIju vizeSaNa paNa rAgAdinA upazamayukta cittanI vRttithI thAya che, A kAraNathI ja kahe che-samAdhibahula, samAdhi X // 333 // KXXXXXXXXX XXXRA For Private and Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxy to prazamavAhitA athavA jJAnAdisvarUpa, vaLI samAdhi sneha rahitane ja hoya che mATe kahe che ke-lahe-rukSa-zarIra ane manane viSe dravya-bhAvarUpa sneha rahitapaNAe kaThora, athavA lUSayati-kamarUpa maLane dUra kare che te lUpa, A kaI rIte saMvRtta-saMbaravALo cha ? te kAraNathI kahe cha- tIraTThI' tIra--bhavarUpa samudranA pArane prArthe cha evA svabhAvavALo te tIrArthI athavA tIrasthAyI, tIra-bhavanA pArane viSa sthitivALo, athavA prAkRtapaNAthI 'tIraDhe 'tti0 A kAraNathI 'uvahANavaM' ti0 jenAbaDe zruta sthira karAya che te upadhAna, arthAt zrutaviSaya tapanA upacAravALo, A kAraNathI 'dukkhakkhave' tti0 sukha nahiM te duHkha athavA tenA kAraNapaNAthI karma, teno je kSaya kare che te duHkhakSaya, tapanA nimittathI karmanuM khapavu (kSaya ) thAya cha, A kAraNathI kahe cha-'tavassI' ti0 tapa-abhyaMtara tapa, karmarUpa iMdhana( lAkaDA )ne bALanAra agni jevo, niraMtara zubha dhyAna lakSaNa cha jenuM te tapasvI. 'tassa NaM' ti. je A prakArano che tene (NaMkAra alaMkAranA arthamAM che) tathAprakAra-mahAvIra bhagavAnanA jevo atyaMta ghora tapa (anazanAdi) na hoya. vaLI tathAprakAra-ati bhayaMkara upasagAMdivaDe prApta karavA yogya duHkhane viSe rahenArI vedanA na hoya, alpa karmavaDe ( manuSyabhavamAM) Avela hovAthI ane te kAraNathI tathAprakArarUpa alpa karmapratyAyAtAdi vizeSaNanA samUha yukta puruSajAta-puruSaprakAra, dIrgha-bahukAlIna paryAya-sAdhanabhUta pravrajyAlakSaNabaDe siddhayatiaNimAdi siddhinA yogavaDe kRtArtha athavA vizeSathI mokSa javAne yogya thAya che, kAraNa ke sakala karmanA nAyakarUpa mohanIya karmano nAza thAya che ane ekaMdara cAra ghAtikarmanA nAzavaDe pragaTela kevaLajJAnathI samagra vastune jANe he, tethI bhApagrAhI (bhava saMbaMdhI) kovaDe mRkAya che, temaja parinivAti-samasta karmobaDe thayela vikAranA samUhanuM nirAkaraNa thavAthI zItala thAya For Private and Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA nAGgasUtra sAnuvAda // 334 // www.kobatirth.org cha. have zuM kaheM thAya che ? te mATe kahe che ke sakala duHkhonA aMtane kare che arthAt zArIrika ane mAnasika sarva duHkhonA aMtane kare che, jene tathAvidha tapa ane vedanA nathI te dIrghakAlIna paryAyavaDe koIpaNa siddha thayo che ? A zaMkAne dUra karavA mATe kahe che ke'jahA se ' ityAdi 0 prathama jina RSabhadevanA pahelA putra, ekaso putramAM moTA putra, pUrva dakSiNa pazcimanA samudra ane himavAna parvatarUpa cAra aMta-cheDAvALI pRthvInA svAmIpaNAe cAturaMta, evA je bharata nAmanA rAjA cakravartI te pUrvabhavamA kamI, sarvArthasiddha vimAnathI cyavIne, cakravarttIpaNAmAM utpanna thaIne, rAjyAvasthAmAM ja kevaLajJAnane utpanna karIne eka lAkha pUrvanI pravrajyAcALA tathAvidha tapa ane vedanA rahita ja mokSane prApta thayA. A pahelI aMtakriyA samajavI. (1), 'ahAvare' ti0 tyArabAda bIjI aMtakriyA (pUrvanI apekSAe anya arthAt bIjAnA sthAnamAM kahevAthI bIjI) bahubhAre karmevaDe mahAkarmavALo thayo thako pratyAyAta athavA pratyAjAta - manuSya bhavane prApta thayelane-mahAkarmavaDe manuSyamAM AvavApaNAe te mahAkarmano kSaya karavA mATe tathAprakAranaM ghora tapa hoya che, ema vedanA upasarga vigera paNa karmanA udayathI prApta thavA yogya chethAya che, 'niruddhene' ti0 alpena jema zrIkRSNanA laghu baMdhu gajasukumAla, bhagavAn ariSTaneminI samIpe pravrajyA svIkArIne zmazAnamAM kAyotsargarUpa mahAtapanA karanAra, zira upara mUkela jAjvalyamAna aMgArAthI utpanna thayela atyaMta vedanAvALA, thoDA ja samayanA paryAyavaDe siddha thayA. zeSa hakIkata sugama che. (2), 'ahAvare' tyAdi0 sugama che. sanatkumAra cothA cakravartI, te to mahAtapavALA ane mahAvedanAvALA roga sahita hovAthI dIrghakAlIna paryAyavaDe te bhavamAM siddhinA abhAvathI bhavAMtaramAM siddhatvane pAmanAra hovAthI trIjI aMtakriyA (3), 'ahAvare' tyAdi0 saraLa che. jema marudevI mAtA, pahelA jina RSabhadevanI For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ***** 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 1 antakriyAH sU0 235 | 334 //
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mAtA sthAvarakAyapaNAmAM paNa bahulatAe kSINa karmapaNAthI alpa karmavALA, vaLI jene tapa ane vedanA nathI te siddha thayA. uttama hAthI upara beThelA marudevI mAtAnuM AyuSya samApta dhaye siddhapaNuM thayela che. (4) A dASTatika (upamA ane upameyarUpa) arthonuM sarva prakAre samAnapaNuM vicArakhuM nahi. eone deza ( amuka aMza ) rUpa dRSTAMtapaNAthI vicAra. ) kAraNa ke marudevImAtAne 'muMDe bhavitte 'tyAdi0 keTalAeka vizeSaNo ghaTI zakatA nathI paNa phaLathI sarvathA samAnapaNuM ghaTI zake che. ( sU0235 ) purupavizeSonI aMtakriyA kahI, have taonA ja svarUpane nirUpaNa karavA mATe dAtika chavIza sUtro kahe che cattAri rukkhA paM0 taM0 - unnae nAmege unnae 1, unnate nAmamege paNate 2, paNate nAmamege unnate 3, paNate nAmamege paNate 4, 1 / evAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM0-unnate nAmege unnate, tava jAva paNate nAmege paNate 2 / cattAri rukkhA paM0 taM0- unnate nAmamege unnatapariNae 1, uore nAmamege paNatapariNae 2 paNate NAmamege unnatapariNate 3 paNae nAmamege paNatapariNae 4, 3 evAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM0-unnate nAmamege unnatapariNate caubhaMgo 4, 4 / cattAri rukkhA paM0 taM0- unnate nAmege unnatarUve taheva caubhaMgo 4, 5 / evAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM0 For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 335 // 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 1 unnatAdi sU0236 xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx unnae naamN04.6| cattAri purisajAyA paM0 20-unnate nAmamege unnatamaNe unna04, 7 / evaM saMkappe 8 panne 9 diTThI 10 sIlAyAre 11 vavahAre 12 parakkame 13 ege purisajAe paDivakkho nthi| cattAri rukkhA paM0 saM0-ujjUnAmamege ujjU, ujjUnAmamege vaMke, caubhaMgo 4, evAmeva cattAri purisajAtA paM0 taM0-ujjUnAmamege [ujjU] 4, evaM jahA unnatapaNatehiM gamo tahA ujjuvaMkehivi bhANiyavvo, jAva parakkame 26 / sU0 236 mUlArtha:-cAra prakAranA vRkSo kahelA che, te A pramANe ('nAma' zabda saMbhAvanAnA arthamA che )-koI eka vRkSa dravyathI unnata-zarIrathI UMco ane bhAvathI paNa unnata-UMco te azokAdi 1, koI eka vRkSa dravyathI UMco paNa bhAvathI praNata-nIco te lIMbaDo vigere 2, koI eka vRkSa dravyathI praNata-nIco paNa bhAvathI UMco te nIcA (nAnA) *azokAdi 3, koI eka vRkSa dravyathI praNata-nIco ane bhAvathI paNa praNata-nIco te (nAnA) lIMbaDA vigere 4 (1), e pramANe vRkSanA dRSTAMta cAra prakAranA puruSo kahyA che, te A pramANe-koI sAdhu athavA gRhastha dravyathI-zarIrathI UMco ane bhAvathI kula, aizvaryAdi laukika guNavaDe HIRAAM cAra unnata-UMcI athavA koIka sAdhu laukika guNothI ane zarIrathI UMco ane dIkSA lIdhA pachI paNa jJAnAdi guNothI UMco *TabAmA trIje bhAMge elacI vigaire ane cothe bhAMge nAno bAvaLa vigere jaNAvela che, te paNa saMbhavita jaNAya che. KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX H // 331 For Private and Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir xoxoxxxxxxxxxxxxxxxxxxx 1. koI puruSa dravyathI-zarIrathI UMco paNa bhAvathI nacio 2, koI puruSa dravyathI nIco paNa bhAvathI UMco 3, koI eka puruSa dravyathI paNa nIco ane bhAvathI paNa nIco 4 (2), cAra prakAranA vRkSo kahelA che, te A pramANe-koI eka vRkSa dravyathIzarIrathI unnata ane bhAvathI unnata pariNata-zubha rasAdirUpa zreSThatAvaDe pariNata che 1, koI eka vRkSa zarIrathI UMco cha paNa azubha rasAdivaDe pariNata cha 2, koI eka vRkSa zarIrathI nIco cha paNa zubha rasAdivaDe pariNata che 3, koI eka vRkSa zarIrathI nIco che ane azubha rasAdivaDe pariNata che 4 (3), e pramANe cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-koI eka puruSa jAtyAdivaDe athavA zarIravaDe unnata che ane zubha pariNAmavaDe paNa unnata che 1, koI eka puruSa zarIrAdivaDe UMco che paNa pariNAmavaDe nIco cha 2, koI eka puruSa zarIrAdivaDe nIco cha paNa pariNAmavaDe UMco che 3, koI eka puruSa zarIravaDe nAco ane pariNAmavaDe paNa nIco che 4 (4), cAra prakAre vRkSo kahyA che, te A pramANe-koIka vRkSa zarIrathI UMco che ane bhAvathI zubha AkAravALo cha 1, koIka vRkSa zarIrathI UMco cha paNa rUpa-AkArathI kurUpa che 2, koIka vRkSa zarIrathI nIca (nAno) che paNa AkArathI suMdara cha 3, koIka vRkSa zarIrathI nIco ane AkArathI kurUpa che 4, A cAra bhaMga jANavA (5), e nyAye cAra prakAranA puruSo kahyA che, te A pramANe-1 koIka jAti vigerethI UMcA ane suMdara AkAravALA, 2 koIka jAti vigerethI UMcA paNa kharAba AkAravALA, 3 koIka jAti vigarethI nIcA paNa suMdara AkAravALA, 4 koIka jAti vigairethI nIca ane kharAba AkAravALA cha (6), cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-koIka puruSa zarIra vigerethI unnata-UMcA che ane audArya Adi guNathI UMcA manavALo cha 1, koI eka zarIrAdithI UMco cha paNa halakA manavALo che 2, koI xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx XXX For Private and Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Xxxxx . 4- zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 336 // 4 4 sthAna kAdhyayane uddezaH? unnatAdi sU0 236 xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx eka zarIrAdidhI nIca paNa moTA manavALo cha 3, koI eka zarIrAdithI naci ane halakA manavALo 4 (7). evI rIti (8) saMkalpa-vicAra, (9) prajJA-sUkSma arthanI vicAraNA, (10) dRSTi-najara athavA abhiprAya, (11) zIlAcAra-svAbhAvika AcAra, (12) vyavahAra-paraspara devuleQ vigere, (13) parAkrama. A mana pramukha sAta bhAMgAmAM eka puruSajAtarUpa AlAvA jANavo paraMtu pratipakSa (vRkSa) sUtra nathI. cAra prakAranA vRkSo kahelA che, te A pramANe-koI eka vRkSa zarIrathI-dravyathI Rju-sarala ane bhAvathI paNa sarala-ucita phalane denAra 1, koI eka vRkSa zarIrathI sarala paNa bhAvathI vakra-viparIta phalane denAra 2, koI eka vRkSa zarIrathI vakra paNa bhAvathI sarala-ucita phalane denAra 3 ane koI eka vRkSa zarIrathI vakra ane bhAvathI paNa vakra-viparIta phalane denAra che 4, evI rIte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-koIka puruSa zarIrAdi bAhya svarUpathI sarala ane aMtarathI paNa sarala che 1, koIka puruSa zarIrAdithI sarala paNa aMtarathI vakra-mAyAvI che 2, koIka puruSa zarIrAdithI vakra paNa aMtaHkaraNathI saraLa che 3 ane koIka puruSa zarIrAdithI vakra ane aMtaHkaraNathI paNa cakra che 4. evI rIte jema unnatapraNata zabdavaDe gamo-AlAvo kahela cha tema Rju ane vakra zabdabaDe paNa kahevA yAvat parAkrama paryaMta cAra cAra bhAMgA kahevA. ema 13 sUtro kahevA (26) (sU0236) TIkArya-cattAri rakkha' tyAdi0 sUtro saraLa che. vRzcyate-chedAya che te vRkSA, vivakSAvaDe bhagavAne te cAra prakAranA kahelA che, temA unnata-dravyathI UMco, 'nAme ti0 saMbhAvanAmAM athavA vAkyAlaMkAramA che. eka-koIka vRkSavizeSa, te ja vRkSa vaLI jAtyAdi bhAvathI paNa UMco azokavRkSa vigere, A eka bhAMgo. koI eka anya vRkSa dravyathI ja UMco ane praNata-jAtyAdi xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx // 336 // For Private and Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bhAvovaDe hIna (halako) lIMbaDo vigere, A bIjo bhAMgo. koI eka vRkSa dravyathI praNata- nIco ( nAno) te ja jAtyAdi bhAvavaDe UMco (zreSTha) azokAdi, A trI jo bhAMgo. koI eka vRkSa dravyathI ja nAno te ja jAtyAdithI hIna lIMbaDo vigere, A cotho bhAMgo, athavA pahelA UMco ane hamaNAM paNa UMco ja-e pramANe kAlanI apekSAe cAra bhAMgA jANavA. (1), 'eva' mityAdi0 evI rIte vRkSanI jema puruSonA cAra prakAro, te sAdhuo athavA gRhasthonA paNa che. kula, aizvarya vigere laukika gugovaDe athavA gRhasthaparyAya mAM zarIravaDe UMco (zreSTha), vaLI lokottara jJAnAdivaDe dIkSA paryAyamAM zreSTha athavA uttama bhAvavaDe unnata, vaLI kAmadeva vigerenI jema zubha gativaDe zreSTha, A pahelo bhaMga. 'taheba' ti0 vRkSa sUtranI mAphaka A sUtra paNa 'jAva'tti0 yAvat 'paNae nAma ege paNae' ti0 ema cAra bhaMga paryaMta kahe. temAM unnata - kulAdivaDe ane praNata-jJAna ane bihAra vigeremAM hInapaNArthI zailaka rAjarSinI jema athavA durgatimAM javAthI brahmadattanI mAphaka bIjo bhaMga jANavo. pharIthI vairAgyane prApta thayela zaila ke rAjarSinI mAphaka athavA metAryanI jema praNata-unnata nAmano zrIjo bhaMga ane udAyInRpane mAranAranI jema athavA kAla sau karika (kasAI) nI mAphaka praNata-pragata cotho bhaMga jANavo. (2), e rIte dRSTAMta ane dASTatikanA sUtramAM sAmAnyathI kahIne tenA vizeSa sUtrone kahe che - UMcAIpaNAe eka vRkSa, unnata pariNata-azubha rasAdirUpa nIcapaNAne choDIne zubha rasAdirUpa zreSThapaNAvaDe pariNata che, A eka bhaMga. bIjA bhAMgAmAM praNatapariNata- kaTTela lakSaNaviziSTa unnatapaNAne choDavAthI, ane e benA AdhAre trIjo ane cotho bhAMgo jANavo. (3), A catubhaMgI sUtranI vizeSatA A pramANe che-pahelAM unnatapaNuM ane praNatapaNuM sAmAnyathI kAM. A sUtramAM to pUrvanI avasthAthI anya avasthAne pAmavAvaDe vizeSa rUpe kahela che. evI rIte upameyamAM paNa pariNata sUtra jANavuM (4), pariNAma AkAra, bodha ane kriyAnA bhedathI traNa prakAre che, temAM AkArano Azraya karIne rUpaM sUtra- che. 57 For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 337 // KXXXXX xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx temAM unnatarUpa (vRkSa), AkAra ane avayavAdinA sauMdaryathI (5), gRhastha puruSa saMbaMdhe paNa emaja jANavU. pravrajita to saMvigna- 4 sthAna sAdhunA vepane dharanAra (6), bodhapariNAmanI apekSAvALA cAra (mana, saMkalpa, prajJA ane dRSTi) sUtro che. temAM jAtyAdi guNovaDe kAdhyayane athavA UMcAIvaDe unnata, svabhAve audAryAdi yukta manavALo. evI rIte bIjA paNa traNa bhaMgo jANavA. 'eva'miti0saMkalpa uddezaH1 vigere sUtromAM cobhagIno atideza lAghava mATe sUtrakAre karyo che. saMkalpavikalpa eTale vizeSa vicAra. A unnatapaNuM audArya unnatAdi vigarethI yuktapaNAe athavA satpadArthanA viSayapaNAvaDe che (8), zreSTha jJAna te prajJA arthAt sUkSma artha- vivecakapaNuM, prajJAna sU0 236 zreSThapaNuM avisaMvAdi-avirodhapaNAeche (9), darzana-dRSTi-cakSujanya jJAna athavA nayano abhiprAya, tenuM unnatapaNuM to avisaMvAdipaNAe cha (10), kriyArUpa pariNAmanI apekSAvALA traNa sUtromAM zIlAcAra-zIla eTale samAdhi, te samAdhipradhAna AcAra athavA samAdhino AcAra-anuSThAna te zIlavaDe athavA svabhAvavaDe AcAra. AnuM unnatapaNuM to nirdapaNapaNAe che, vAcanAMtaramA to zIlasUtra ane AcArasUtra bhedavaDe kahevAya che arthAt judA che. (11), vyavahAra paraspara devU-levu vigere athavA vivAda, Arnu unnatapaNuM to prazaMsAyogyapaNAe che. (12), parAkrama-udyamavizeSa athavA vIjA-zatruornu AkramaNa karavu ( davAvaq ), ternu unnatapaNuM to aparAjitapaNAe ane sArA viSayapaNAe che. (13), unnatathI viruddha(praNatapaNuM) sarvatra vicAra. 'ege purI'tyAdi. A mana vigere caubhaMgInA sAta sUtromA eka ja puruSajAtano AlAvo jANavo. pratipakSa-bIjo pakSa ( dRSTAMtabhUta vRkSa ) sUtra nathI arthAt parAkrama paryaMta na kahevU, kema ke dRSTAMtabhUta vRkSone viSe upameya puruSanA dhono (mana vigereno) asaMbhava cha. 18 'ujju'tti0 Rju-pUrvanI mAphaka koIka sarala vRkSa tathA Rju-aviparIta svabhAva, ucitapaNAvaDe phalAdinA x // 337 // KK XXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMpAdanathI A eka bhaMga. bIjA bhaMgamAM bIjuM pada caMka-vakra arthAt phalAdine viSe viparIta, trIjA bhaMgamAM pahalaM pada vakravAMko ane cotho bhaMga sugama che. athavA pahelA Rju--sarala, pachI paNa Rju athavA mULamAM sarala ane cheDe paNa saraLa, ema Rju ane vakra padavaDe cAra bhAMgA karavA. A dRSTAMtarUpa che. puruSa to Rju eTale bahArathI zarIra, gati, vANI ane ceSTA vigerethI sarala temaja aMtarathI kapaTarahitapaNAe susAdhunI mAphaka Rju, A eka bhaMga. tathA Rju to bahArathI pUrvanI jema caMka-vakra ane aMtaramAM kAraNavazAt kapaTIpaNAe saralabhAva batAvanAra duSTa sAdhunI jevo, A bIjo maMga. trIjo bhaMga to kAraNavazAt bahArathI batAvela vakrabhAva ane aMtarathI kapaTa rahita, pravacana- zAsananA gopananI rakSAmAM pravartela sAdhunI jema. cotho bhaMga to bane ratithI vakra, tathAprakAranA zaTha-kapaTInI mAphaka athavA kAlanA bhedavaDe paNa vyAkhyA karavI. have Rju ane RjupariNata vigere agiyAra cobhaMgIo lAghava (saMkSepa) mATe atidezavaDe kahe che- 'eva' miti 0 A zabdavaDe Rju nAma Rju ityAdivaDe batAvela kramathI bhAMgAnA kramavaDe 'yethe' ti0 je prakAre pariNata rUpAdi vizeSaNavaDe [ unnata praNata ] vizeSitapaNAe Rju-vakra che, A artha che. unnata ane praNata- A banne zabda unnata - unnata ane unnata - praNata paraspara pratipakSabhUta ( praNata- unnata ane praNata- praNata ) vaDe sarakho pATha karela che. 'tathA' te prakAravaDe pariNata ane rUpAdi ve vizeSaNavALA Rju ane vakra zabdavaDe paNa pATha kahevo. kyAM sudhI te kahevo ? te darzAvatA kahe che- 'jAva parakkame' ti0 Rju -vakra vRkSa sUtrathI yAvat tera sUtra paryaMta. temAM Rju 2 RjupariNata 2 RjurUpa 2 lakSaNavALA cha sUtro, vRkSa dRSTAMta ane puruSa dASTatikasvarUpa che, ane mana pramukha zeSa sAta sUtro dRSTAMta rahita che. ( sU0 236 ) haju puruSanA vicAra saMbaMdhI ja kahe che ke For Private and Personal Use Only *****
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA nAGgasUtra sAnuvAda // 338 www.kobatirth.org paDimA paDivannassa NamaNagArassa kappaMti cattAri bhAsAto bhAsittae taM0-jAyaNI pucchaNI anavaNI puTussa vAgaraNI / sU0 237, cattAri bhAsAjAtA paM0 taM0- saccamegaM bhAsajjAyaM bIyaM mosaM taiyaM saccamotaM cautthaM asaccAmosa 4 / sU0 238, cattAri vatthA paM0 taM0 - suddhe NAmaM ege suddhe 1 suddhe NAmaM ege asuddhe 2 asuddhe NAmaM ege suddhe 3 asuddhe NAmaM ege asuddhe 4, evAmevAri purisajAtA paM0 taM0 - suddhe NAmaM ege suddhe caubhaMgo 4, evaM pariNatarUve vatthA sapavikkhA, cattAri purisajAtA paM0 taM0 - suddhe NAmaM ege suddhamaNe caubhaMgo 4, evaM saMkappe jAva parakkame / sU0 239 mUlArtha:-bAra pratimAne pratipanna svIkArela anagArane cAra bhASA bolavA mAMTe kalye che, te A pramANe- anna, pANI vigerenI yAcanA mATe je bola te yAcanI, mArga vigerenuM pUchavaM te pracchanI, avagraha ( vasati) vigerenI yAcanA arthAt 'hUM thoDA bakhata ahaM rahUM chu' ema gRhasthane jaNAvayuM te anujJApanI ane koIe pUchela arthanuM kahenuM te vAgaraNI-vyAkaraNI bhASA. (sU0 237) cAra prakAre bhASA kahelI che, te A pramANe- sarvane hitakara te satya e prathama bhASA, bIjI mRpA-asatya bhASA, trIjI satyamRSA - mizrabhASA ane cothI asatyamRSA-vyavahArabhASA. ( sU0238) cAra prakAranA vastro kahelAM che, te A pramANe- koI eka For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir *************** 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 1 pratibhAvataH pAnakAni bhASAH zu ddhAdiH sU0 237-39 // 338 //
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyarmandie Kxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx vastra prathamathI ja taMtu vigerethI zuddha che ane pachI paNa zuddha che 1, koI eka vastra prathama zuddha hoya che ane pachI (melathI) azuddha thAya cha 2, koI eka vastra pahelA azuddha ane pachI (dhovarAvavAthI) zuddha thAya che 3, koI eka vastra pahelA azuddha che ane pachI paNa azuddha hoya che 4. evI rIte ja cAra prakAranA puruSo kahyA che, te A pramANe-koI eka puruSa jAtyAdithI zuddha ane guNathI zuddha 1, jAtyAdithI zuddha paNa gugathI azuddha 2, jAti vigerethI azuddha paNa guNathI zuddha 3 ane jAtyAdithI azuddha paNa guNathI azuddha 4, evI rIte pariNata ane rUpa dRSTAMta sahita vastro kahevA, te A pramANe-1 koI eka vastra zuddha ane zuddhapariNata-zubha pariNAmavALa,2 koI eka vastra zuddha paNa azubha pariNAmavAllaM,3 koI eka vastra azuddha paNa zubha pariNAmavAlchu, | ane 4 koI eka bana azuddha ane pariNAme paNa azubha. tema rUpa zabda sAtha cAra bhAMgA karavA. cAra prakAranA puruSo kahalA che, te A pramANe-koI eka manuSya jAtyAdikathI zuddha ane mana-aMtavRttivaDe zuddha 1, koIka manuSya jAtyAdithI zuddha paNa aMtavRttithI azuddha 2, koIka jAtyAdithI azuddha paNa aMtavRttithI zuddha 3 ane koIka manuSya jAtyAdithI ane aMtavRtithI paNa azuddha che. evI rIte saMkalpa yAvat parAkrama paryaMta zabdo zuddha pada sAthe joDavA ane cAra cAra bhAMgA karavA. (sU0 239) * eka vastra zuddha ane zuddha AkAravALU che 1, eka vastra zuddha ane azuddha AkAravALu che 2, eka vastra azuddha ane zuddha AkAravALa che 3 ane eka vastra azuddha ane AkAra paNa azuddha che 4. e pramANe cAra prakaranA puruSo kahelA che, te A pramANe-eka jAtyAdivaDe zuddha ane suMdara rUpa saThANavALo cha 1, eka puruSa nAtyAdivaDe zuddha paNa rUpAdivaDe azuddha che 2, eka jAtyAdivaDe azuddha paNa rUpa AkArAdivaDe zubdha (sudara) che 3 ane eka jAtyAdivaDe azuddha ane rUpa AkArAdivaDe paNa azuddha che 4. OMOKOMKOKOKOKOMKOMKOXXXXXXXXXXXXXMOKOKMOKOKAK: For Private and Personal use only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA nAGgasUtra sAnuvAda // 339 // www.kobatirth.org TIkArthaH- spaSTa che. pratimA - siddhAMtamAM prasiddha bhikSunI bAra pratimA, tene svIkAranAravaDe je yAcanA karAya che te yAcanI - pANI vigerenI yAcanA 'mane AmAMthI ATalaM pANI vigere tuM Apaza ityAdi siddhAMtanA prasiddha kramavaDe. tathA mArga vigerenuM pUcha athavA kaMIka sUtra ane arthanuM pUchavuM te pracchanI, tathA [ amuka samaya paryaMta rahevA mATe ] avagraha( jagyA )nuM anujJApana - jaNAvavuM te anujJApanI tathA koIe pUchela artha vigerenuM pratipAdana karavuM te vyAkaraNI. (0237) bhASAnA prasaMgathI bhASAnA bhedone kahe che 'cattAri bhAsetyAdi0 jAta- utpattidharmaviziSTa, te vyaktirUpa vastu, A kAraNathI bhASAthI utpanna thayela vyaktirUpa vastuo, bhedo prakAro te bhASAjAto, temAM vidyamAna rahelA munio, guNo reat padArthoor air hitarUpa te satya, eka sUtranI apekSAe prathama, athavA jenAvaDe je bolAya che te bhASA athavA bolanuM te bhASA - kAyayogavaDe grahaNa karela ane vacanayogavaDe nIkaLela bhASAdravyanI saMhati (vargaNA) no je prakAra te bhASAjAta AtmA che, ityAdinI jema. sUtranA kramathI bIjaM 'mosa' ti0 prAkRtapaNAthI mRSA-asatya, 'AtmA nathI' ityAdinI mAphaka zrIjuM satyAmRSA - kaIka satya ne kaIka asatya - mizrarUpa, 'AtmA che, akarttA che' ityAdinI jema, cothuM asatyAmRpA - satya nahiM ane asatya nahiM, AtmA ityAdinI mAphaka. ( A cAra bhASAjAta hai ). A saMbaMdhe ve gAthA jaNAvatAM kahe che ke-- saccA hiyA satAmiha, saMto muNao guNA payatthA vA / tavvivarIyA mosA, mIsA jA tadubhayasahAvA // 2 // satpuruSonA hitarUpa te satyA athavA sArA munio mATe hitarUpa athavA suMdara mUlottara guNone hitarUpa athavA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ***** 4 sthAna. kAdhyayane uddezaH 1 pratibhAvataH pAnakAni bhASAH zu dvAdi: sU0 1237-39 // 339 //
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cxxxxxxxxxxxx // 3 // Xxxxxxxxxxxxxxxxx bhagavAne kahela vidyamAna jIvAdi padArthonA mATe hitarUpa te satyabhASA, senAthI viparIta svarUpavALI te mRSAbhASA, satya ane asatya banne svabhAvavALI te mizrabhASA ( satyamRSA) che. aNahigayA jAtIsuvi, saddo cciya kevalo ascmusaa| eyA sabheyalakkhaNa, sodAharaNA jahAsa traNa bhASAmAM paNa je svIkArelI nathI, mAtra zabdarUpa ja che te asatyamRSA-AmaMtraNa ane AjJApana (hukama kara) vigere viSayavALI che. A cAra bhASA bheda sahita, lakSaNa sahita ane udAharaNa sahita sUtramA jema kahelI che tema jANavI. puruSanA bhedarnu nirUpaNa karavA mATe ja A tera sUtro-'cattAri vatthe' tyAdi0 spaSTa che. vizeSa e ke-zuddha vastra--pavitra taMtu vigere kAraNavaDe banAvela hovAthI, vaLI zuddha-navIna malanA abhAvathI athavA pahelA zuddha hatuM ane hamaNA paNa zuddha ja che. prathama bhaganA be padathI vipakSabhUta sugama ja che. have dArTItikanI yojanA kahe che-'evameve'tyAdi. zuddha-jAtyAdivaDe zuddha, vaLI nirmala jJAnAdi guNapaNAe athavA kAlanI apekSAe 'caubhaMgo'tti. cAra bhAMgAno samudAya te catubhaMgI athavA caturbhaga. pulliMgapaNuM to ahiM prAkRtapaNAthI che. teno A artha-vasanI mAphaka cAra bhAMgA puruSane viSe paNa kahevA. 'eva'miti. jema zuddha padathI bIjA zuddha padamA dArTItika sahita cAra bhAMgAvALU vastra kA, evI rIte zuddha pada cha pUrvapadamA jene evA pariNatapada ane rUpapadamAM cAra bhAMgAvAlA vastro 'sapaDivakkha'tti0 pratipakSa sahita (azuddha pariNata vigere) dArTItika (puruSa) sahita kahevA. te A pramANe-'cattAri vatthA pannattA, taMjahA-suddhe nAma ege suddhapariNae caturbhagI' 'evameve tyAdi0 puruSajAta Xxxxxxxxxx Ixxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA nAGgaputra sAnuvAda // 340 // www.kobatirth.org sUtranI cobhaMgI, evI rIte zuddha vastra ane zuddha rUpanI cobhaMgI vastramAM karavI e maja puruSamAM paNa cobhaMgI karavI. vyAkhyA to pUrvanI mAphaka jANavI. " cattArI " tyAdi0 zuddha-bahArathI ane zuddha manavALo - aMtarathI, evI rIte zuddha saMkalpa, zuddha prajJa, zuddha dRSTi, zuddha zIlAcAra, zuddha vyavahAra ane zuddha parAkrama A [sAta sUtromAM] vakhane choDIne puruSo ja cAra bhAMgAcALA kahevA, vyAkhyA to pUrvanI mAphaka jANavI. A ja kAraNathI kahe che 'evami 'tyAdi 0 ( sU0 239 ) puruSabhedanA adhikAramA ja nIce sUtra kahe che. cattAri sutA paM0 taM0- atijAte aNujAte avajAte kuliMgAle / sU0 240, cattAri purisa - jAtA paM0 taM0- sacce nAmaM ege sacce, sacce nAmaM ege asacce 4, evaM pariNate jAva parakkame, cattAri vatthA paM0 [saM0 - sutInAmaM ege sutI, suInAmaM ege asuI, caubhaMgo 4, evAmeva cattAri purisajAtA, paM0 [saM0 - sutINAmaM ege sutI, caubhaMgo, evaM jaheva suddheNaM vattheNaM bhaNitaM taheva sutiNAvi, jAtra parame / sU0 241, cattAri koravA paM0 taM0 - aMbapalaMba korave tAlapalaM korave vallipa * zuddha saMkalpa vigere sUtrono artha pUrve lakhAI gayela che, x vastra jaDa hovAthI temAM mana, saMkalpa vigere caitanya dharmo na hoya tethI vastramAM pratipakSa sahita cha sUtro che ane puruSamAM phakta sAta sUtro che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 1 atijAtAdiH satyA diH kArakAH su0 24042 / / 340 //
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Koxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx laMbakorave meMDhavisANakorave, evAmeva cattAri purisajAtA paM0 ta0-aMbapalaMbakoravasamANe tAlapalaMbakoravasamANe vallipalaMbakoravasamANe meMDhavisANakAravasamANe / sU0 242 __mUlArtha:-cAra prakAranA putro kahelA che, te A pramANe-atijAta-pitAnI apekSAe adhika saMpadAvAvALo, zrI RSabhadevasvAmInI mAphaka, anujAta-pitAnI apekSAe samAna saMpadAvALo, mahAyazAnI mAphaka, apajAta-pitAnI apekSAe hIna | saMpadAvALo, AdityayazAnI mAphaka, kulAMgAra-kulamAM daSaNa lagADanAra, kaMDarIkanI mAphaka. (sU0 240) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-satya prarUpaNA karanAra ane satya (saMyama ) pALanAra, satya bolanAra paNa satya (saMyama) na pALanAra, satya bolanAra nahiM paNa satya (saMyama) pALanAra ane satya bolanAra nahiM ane satya (saMyama) pALanAra paNa nahiM. evI rIte satya pada sAthe pariNatathI laIne yAvat parAkrama paryaMta cobhaMgI karavI. cAra prakAranA vastro kahelA che, te A pramANe-eka vastra svabhAvathI zuci ane zuci-saMskAra karavAthI, eka vastra svabhAvathI zuci paNa azuci-saMskAra na karavAthI, eka vastra svabhAvathI azucipaNa zuci-saMskAra karavAthI ane eka vastra svabhAvathI azuci ane azuci-saMskAra na karavAthI. evI rIte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-eka puruSa pavitra zarIravaDe zuci ane svabhAvathI paNa zuci, eka puruSa zarIrathI zuci paNa svabhAvathI azuci, eka puruSa zarIrathI azuci paNa svabhAvathI zuci ane eka puruSa zarIrathI azuci temaja svabhAvadhI paNa azuci che. evI rIte je pramANe zuddha padavaDe kayu cha temaja zuci padavaDe yAvat parAkrama paryaMta kaheQ ( sU0 241) Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 349 // www.kobatirth.org cAra prakAranA koraka ( kalI ) kahelA che, te A pramANe- AMbAnA phalanuM koraka, tAlanA phalanuM koraka, belaDI - tarabUca ( kaliMgara ) vigerenA phalanuM koraka, meMDhAnA zIMgaDA jevA phalavALI vanaspati ( AvaLa ) nA phalanu koraka. evI rIte cAra kAranA puruSa kaTTela che, te A pramANe- eka AmraphalanA koraka samAna je puruSa sevyo thako ucita kAle ucita phaLane Ape che, bIjo tAla phalanA koraka samAna, je sevyo thako lAMbe kAle kaSTavaDe mahAna upakArakarUpa phalane Ape che, bIjo afar phalanA koraka samAna thoDA samayamAM kaSTa sivAya phaLane Ape che ane cotho miMDhaviSANa ( AvaLa ) nA koraka samAna mIThA vacana bole paNa kAMI Ape nahi. ( sU0 242 ) TIkArtha:-sutAH- putro, 'aijAe' ti0 pitAnI saMpadAne ullaMdhIne jAtaH thayela athavA pitAnI saMpadAne ullaMghIne arthAt pitAthI ati vizeSa saMpadAne pAmela arthAt atisamRddhivALo mATe atijAta athavA atiyAta zrI RSabha [ prabhu]nI mAphaka 1, tathA 'aNujAe' ti0 anurupa - samAna saMpattivaDe pitAnI jevo thayela te anujAta, athavA anugata- pitAnI RdhdhivaDe anusaranAra - pitA samAna, mahAyazAnI mAphaka, AdityayazA pitAvaDe tenuM tulyapaNuM hovAthI, tathA ' avajAe 'ti0 apa-hIna pitAnI saMpattithI hIna thayela te apajAta, pitAthI kaMIka hIna guNavALo, AdityayazAnI mAphaka bharata cakrInI apekSAe tenuM hInapaNuM hovAthI, tathA 'kuliGgAle' ti0 kula - potAnA gotramAM aMgAro, doSano karanAra hovAthI athavA saMtApano karanAra hovAthI kaMDarIkanI mAphaka 4, evI rIte ziSyanuM cAra prakArapaNuM jANavuM suta zabdanI ziSyomAM paNa pravRtti che, temAM atijAta- siMhagiri AcAryanI apekSAe vajrasvAmInI jema 1, anujAta - zayyaMbhava AcAryanI apekSAe yazobhadra AcAryanI For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 1 atijAtA diH satyA diH kArakAH sU0 24042 // 341 //
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Kxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx mAphaka 2, apajAta-bhadrabAhusvAmInI apekSAe sthUlabhadranI mAphaka ane kulAMgAra-kulavAlaka sAdhunI mAphaka, athavA udAyinRpane mAranAra(kapaTI sAdhu)nI mAphaka (sU0 240) tathA 'cattArI' tyAdi0 jema che tema vastune kahebAthI ane jebI rIte pratijJA karela tevI rIte karavAthI satya, valI satya-saMyamIpaNAvaDe satvone-jIvone hita hovAthI athavA pUrve satya hA~, hamaNA paNa satya ja che evI rIte cobhaMgI karavI, e pramANe sUtrone atideza karatAM thakAM kahe che-'eva'mityAdi0 spaSTa che. vizeSa A pramANe sUtro che-cattAri parisajAyA paM0 20-sacce nAmaM egesaccapariNae4, evaM saccarUve 4 saccamaNe 4 saccasaMkappe 4 saccapanne 4 saccadivI 4 saccasIlAyAre 4 saccayavahAre 4 saccaparakammati 4 // 1 satya ane satyapariNata, 2 satya ane asatyapariNata, 3 asatya ane satyapariNata, 4 asatya ane asatyapariNata. evI rIte satya rUpapada, satya manapada, satya saMkalpapada, satya prajJApada, satya dRSTipada, satya zIlAcAra, satya vyavahAra ane satya parAkrama-A badhA uttarapado sAthe pUrvamA satyapada joDavAthI caturbhagI thAya che. puruSonA adhikAramA ja A bIjUM kahe che-'cattAri vatthe 'tyAdi0 zuci-svabhAve pavitra, valI saMskAravaDe pavitra athavA kAlanA bhedavaDe eTale pUrve paNa pavitra ane pachI paNa pavitra. puruSanI cAbhaMgImAM zuci puruSa durgadha rahita zarIravaDe valI zuci svabhAvavaDe, 'suipariNae suirUve' Abe sUtro dRSTAMta ane dArTItika sahita che. 'suhamaNe' ityAdi. puruSa mAtrane Azrita ja sAta sUtrane atideza karatA thakA kahe che 'evaM mityAdi0 sugama che. (sU0241) puruSanA adhi| kAramA ja A anya sUtra kahe che-'cattAri korave' ityAdi0 temAM AMbo, tenu pralaMba-phaLa, tenu koraka-tene utpanna karanAra mukula (kalikA) te AmrapalaMbakoraka, evI rIte bIjA paNa jANavAM. vizeSa kahe che ke-tAla-vRkSavizeSa (tADi), vallI Xxxxxxxxxxxxxxxxxx:XXXXXXXXX) For Private and Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 1 tvakkhAdAdiH sU0 243 zrIsthA kAlIMgA vigairenI belaDIo. maDhaviSANA-meMDhAnA zIgaDA samAna phaLavALI vanaspatinI jAti, arthAt AvaLa, tenu kAraka te nAGgasUtramaMDaviyANA maDhaviSANakoraka. A cAra ja koraka dRSTAMtapaNAe grahaNa karelA che mATe cAra ema kA che, paraMtu lokamAM (koraka) cAra ja nathI sAnuvAda parantu ati ghaNA jaNAya che. 'eve'tyAdi0 sugama che. vizeSa e ke-upanaya A pramANe jANavo-je puruSa, sevAyo thako // 342 // yogya kAlamAM ucita upakArarUpa phaLane Ape che te AmrapralaMbakAraka samAna, vaLI je puruSa sevakane ghaNA kALavaDe kaSTathI mahAn upakAraphaLane kare che te tAlapralaMbakoraka samAna, vaLI je puruSa kleza vinA tatkAla phalane Ape che te vallIpralaMbakoraka samAna ane je puruSa sevAyo thako paNa sArAM vacanone ja kahe che paraMtu kaMIpaNa upakAra karato nathI te meMDhaviSANakoraka samAna jANavo. AvaLanA korakano suvarNa jevo varNa hovAthI ane na khAvA lAyaka phaLane denAra hovAthI tenI upamA ApI che. (50 242) puruSanA adhikAramA ja ghuNa( lAkaDAne kotaranAra jaMtu )nA sUtrane kahe che cattAri ghuNA paM0 taM0-tayakkhAte challikkhAte kaTrakkhAte sArakkhAte. evAmeva cattAri bhikkhAgA paM020-tayakkhAyasamANe jAva sArakkhAyasamANe, tayakkhAtasamANassa NaM bhikkhAgassa sArakkhAtasamANe tave paNNatte, sArakkhAyasamANassa NaM bhikkhAgassa tayakkhAtasamANe tave paNNatte, challikkhAyasamANassa NaM bhikkhAgassa kaTTakkhAyasamANe tave paNNate, kaTakkhAyasamANassa gaM bhikkhAgassa challikkhAyasamANe tave paNNatte / sU0 243 XxxxxxxxxxxxxxxXXXXXXXXXXXXX oxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxy // 342 // For Private and Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 58 mUlArtha:-cAra prakAranA ghuNA (kASThamAM upaje te jIvo) kahelA che, te A pramANe- koIeka ghuNA bahAranI tvacA (chAla)khAnAra, koI eka aMtarI chAlane khAnAra, koIeka lAkaDAne khAnAra ane koIeka lAkaDAnA sAra ( garbha ) ne khAnAra, A dRSTAMte cAra prakAre bhikSuko-sAdhuo kahelA che, te A pramANe- eka bahAranI tvacA -chAlanA khAnAra ghuNA sarakhA, te sAdhu AyaMbila pramukha tapa karanAra ane tuccha AhAranA karanAra, eka aMdaranI chAlane khAnAra ghugA samAna sAdhu, te lepa rahita (caNA vigere) AhAranA karanAra, koI kASThanA khAnAra ghuNA samAna sAdhu, vigaya rahita AhAra karanAra, koIka sAra khAnAra ghuNA samAna sAdhu, sarasa bhojana karanAra, tvacAne khAnAra samAna sAdhunuM sAra khAnAranA jevuM tapa che, sArane khAnAra samAna sAdhunuM tvacAne khAnAra samAna tapa che, chAlane khAnAra samAna sAdhunuM kASThane khAnAra samAna tapa che ane kASThane khAnAra samAna sAdhunuM chAla khAnAra samAna tapa che. ( sU0 243 ) TIkArtha :- tvacaM - bahAranI chAlane je khAya che te tvakkhAda tvacAne khAnAra, evI rIte zeSa (traNa) jANavA. vizeSa e ke'challi ' ti0 aMdaranI chAla, kASTha - lAkaDuM ane sAra - lAkaDAno madhya-aMdarano bhAga, A dRSTAMta che. 'evameve 'tyAdi 0 upanaya sUtra che. bhikSaNa svabhAvavALA, yAcanAnA dharmavALA athavA bhikSAmAM zreSTha te bhikSAko (munio), tvacAne khAnAra ghuNA samAna - atyaMta saMtoSIpaNAe AyaMbilAdi tapamAM prAMta-tuccha AhAranA khAnAra hovAthI tvacAne khAnAra jevo 1, evI rIte aMdarachAlane khAnAra jevo, lepa rahita AhArane karanAra hovAthI 2, kASThane khAnAra jevo, vigaya rahita AhAra karavAthI 3, sAra khAnAra jevA, sarvakAmaguNa-iMdriyone puSTi karanAra AhAra karavAthI, A cAre bhikSuonA upavizeSane kahenAruM sUtra - ' taya Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only *******
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAna kAdhyayane zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 343 // uddezaH 1 tvakkhAdAdiH sU0 243 xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx ka khAye' tyAdi0 sugama che, bhAvArtha e che ke-bahAranI chAla jevA asAra AhAra vAparanArane AsaktipaNuM na hovAthI karmanA bheda(vinAza )ne svIkArIne vajrasAra (vana jevU) tapa hoya che, mATe sUcanA kare che-'sArakkhAyasamANe tave tti. sArane khAnAra hovAthI sAra khAnAra ghuNAnuM sAmarthya ane vajra jevU mukha hovAthI 1, sArane khAnAra samAna kahela lakSaNavALA sAdhunuM sarAgapaNAe bahAranI hAlane khAnAra samAna tapa hoya che, te karmanA rasane bhedavAne samartha thatuM nathI, bahAranI chAlane khAnAra ghuNAne cokasa tvak chAla )khAvApa' hovAthI kASThanA sAranA bhedana pratye asamartha hovAthI 2, tathA aMtarachAlane khAnAra ghuNA jevA sAdhune bahAranI chAla khAnAra ghuNA jevAnI apekSAe kaIka viziSTa-sArA bhojananA karavAvaDe kaIka sarAgapaNuM hovAthI ane kASThanA sArane khAnAra ane kASThane khAnAra ghuNA samAna sAdhunI apekSAe to halakA bhojana karavAbaDe Asakti na hovAthI karmanA bhedana pratye kASThane khAnAra ghuNA samAna tapa kaDuM che. sArane khAnAra ghuNAnI jema ati tIvra tapa nahi ane tvak ane chAlane khAnAra ghuNAnI mAphaka atimaMda vigere tapa nahiM, A rahasya che 3, kASThane khAnAra ghuNA jevA sAdhune sArane khAnAra ghuNA jevAnI apekSAe sAra rahita bhojana karavAvaDe Asakti na hovAthI tvak (bahAranI chAla) ane aMtara chAlane khAnAra ghuNA jevA sAdhunI apekSAe vizeSa sArA bhojanane karavAvaDe ane sarAgapaNu hovAthI chAlane khAnAra ghuNA samAna tapa kA che, karmanA bhedana pratye sArane khAnAra ane kASThane khAnAra ghuNAnI jema atisamartha vigere tapa nathI, tvakane khAnAra ghuNAnI mAphaka atimaMda paNa nathI 4. prathama vikalpamA pradhAnatara tapa, bIjAmAM apradhAnatara, trIjAmA pradhAna ane cothA vikalpamA apradhAna tapa che. (sU0 243) hamaNA ja vanaspatinA avayavone khAnAra ghuNAo kahyA, mATe vanaspatinI kxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx 4 // 343 // For Private and Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobalbirth.org Acharya Shei Katasagarsur Gyarmandie KXXXKKKKKKAKKAKXXXXXKKKoxxxxxoxox) ja prarUpaNA karatAM kahe che cauvihA taNavaNassatikAtitA paM0 taM-aggabIyA mUlabIyA porabIyA khNdhbiiyaa| sU0 244, cauhi ThANehiM ahuNovavaNNe Neraie NeraiyalogaMsi icchejjA mANusaM logaM havvamAgacchittate, No ceva NaM saMcAtei havvamAgacchittate, ahuNovavaNNe neraie Nirayalogasi samunbhUyaM veyaNaM veyamANe icchejA mANasaM logaM havvamAgacchittate No ceva NaM saMcAteti havvamAgacchittate 1, ahaNovavanne Neraie niratlogasi NirayapAlehiM bhujo 2 ahi dvijamANe icchejA mANusaM logaM havvamAgacchittate, No cevaNaM saMcAteti havvamAgacchittate 2, ahuNovavanne Neraie NirataveyaNijjAsa kammaMsi avakhINasi avetitaMsi aNijinnasi icchejjA0, no ceva NaM saMcAei 3. evaM NirayAuAMsa kammaMsi akkhINasijAvaNo va NaM saMcAteti havvamAgacchittate 4, iccetehiM cauhiM ThANehiM ahaNovavanne neratite jAva no ceva NaM saMcAteti havvamAgacchittae 4 / sU0 245, kappaMti NiggaMthINaM cattAri saMghADIo dhArittae vA pariharittate vA, taM0-egaM duhatthavitthAraM, do tihatthavitthArA egaM cauhatthavitthAraM / sU0 246 DXXXXXXXXXXXXXXXXXXX.KOMXXXXxxxx. For Private and Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaithong Acharya Shri Kailasagarsuri Gyarmandie zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda / / 344 // mUlArtha:-cAra prakAre tRNavanaspatikAyiko kahela che, te A pramANe agrabIja koraMTaka, ghauM vigere, mUlabIja-kaMda vigere, 4 sthAnaparvabIja-zelaDI vigere ane skaMdhavIja-sallakI (kAMsa) vigere (sU0 244), cAra sthAna-kAraNavaDe tatkAla utpanna thayela kAdhyayane nAraka, narakalokamAMthI manuSyalokamAM zIghra AvavAne mATa icche, paMratu te manuSyalokamAM AvavAne mATe samartha na thAya, uddezaH1 hamaNA utpanna thayelo nairayika, narakaloka( bhUmi )mA utpanna thayelI vedanAne vedato thako manuSyalokamAM zIghra AvavAne agrarvAjAmATe icche, paraMtu te manuSyalokamA AvavAne mATe samartha na thAya 1, vartamAnamA utpanna thayela nairayika, narakabhUmimAM narakapAlo- diH nArakAparamAdhAmIovaDe vAraMvAra AkramaNa karAyo thako manuSyalokamAM zIghra AvavA mATe icche parantu zIghra AvavA mATe samartha na thAya xgamaH saMghA2, vartamAnamA utpanna thayela nairayika, narakamA bhogavavA yogya asAtAvedanIyAdi karma, sthitivaDe kSINa na thaye chate, vipAkavaDe TyaH sU0 na bhogavAye chate ane AtmapradezathI alaga na thaye chate manuSyalokamAM AvavAne mATe icche, paraMtu AvavA mATe samartha na 244-46 thAya 3, evI rIte narakAyuSka karma, sthitithI kSINa na thaye chate yAvat zabdavaDe vipAkathI na vedAye chate ane nirjarA nahi thaye chate nairayika manuSyalokamAM AvavAne mATe icche, paraMtu AvI zake nahIM 4. A ukta cAra kAraNavaDe vartamAnamA utpanna thayela nairayika yAvat manuSyalokamAM AvavAne mATe zaktimAna thAya nahi (sU0 245), nigraMthI-sAdhvIone cAra saMghATikA-pacheDI dhAravA mATe, levA mATe ane oDhavA mATe kalpe che, te A pramANe-eka pacheDI be hAthanA vistAravALI, upAzrayamAM oDhavA mATe. be pacheDI traNa hAthanA vistAravALI, temAM eka gocarImAM ane eka sthaMDilabhUmimAM javA mATe. eka cAra hAthanA vistAravALI pacheDI, te samavasaraNamA javA mATe oDhe. (sU0 246 ) 144 KXX Xxxxxx Xxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org TIkArya :- 'caucvi' tyAdi0 vanaspatio prasidhdha che. te ja kAya-zarIra che jeone te vanaspatikAyo, teo ja vanaspatikAyiko, tRNanI jAtivALA vanaspatikAyiko te tRgavanaspatikAyiko arthAt bAdaro. agra-AgaLa bIja che jeonuM agrabIjo, koraMTaka vigere, athavA agra-AgaLamAM bIja che jeone te agrabIjo-trIhI [ cokhAnI jAta ] vigere. mUlamAM ja bIja che jeone te mUlabIjo-kamalanA kaMda vigere, evI rIte parvabIjo-zelaDI vigere, skaMdhabIjo- sallakI vigere. skaMdha eTale thaDa A sUtro cIjA vanaspati jIvono niSedha karanArA nathI, tethI bIjaruha - bIjathI utpanna thanAra ane sammUrcchana- svAbhAvika utpanna dhanAra vigere vanaspationo abhAva mAnavo nahi. jo abhAvanI mAnIe to bIjA sUtra sAthai virodha Ave. (sU0 244) hamaNAM ja vanaspati jIvonA cAra sthAnaka kathA, have jIvanA sAdharmyathI nArakarjAvAne AzrayIne te kahe che 'cauhI' tyAdi0 sugama che. vizeSa eke ThANehiM ti0 kAraNa vaDe 'ahuNovavanne' ti0 tatkAla utpanna thayela, nIkaLI gayela che zubha karmamAMthI te niraya-naraka, temAM utpanna thavela te nairayika, tenuM ananya (bIjuM nahi evaM) utpattinuM sthAnapaNuM batAvavA mATe kahe che - narakalokamAM, te sthAnathI A manuSyonA loka kSetravizeSa pratye ' havva' zIghra AvavA mATe icche 'no ceva' ti0 nahIM. 'Na' vAkyAlaMkAramAM che. ' saMcAe ' AvavA mATe samartha, arthAt AvI zake nahi. 'samunbhUyaM 'ti0 atyaMta prabalapaNAe utpanna thayelI, pAThAMtarathI sammukhabhUtAM eka helA mAtramAM ( thoDI vArama) utpanna thayelI, pAThAMtarathI samahadbhUtAM athavA sumahadbhUtAM je mahAn nathI tene mahAn thavaM te mahadbhuta, tenI sAthe je te samahadbhUtA athavA sumahadbhutA, evI duHkharUpa vedanAne anubhavato thako icchA kare, A manuSyalokamA AvavAnI icchAnuM prathama kAraNa (1), asamarthanuM e ja For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAgasatra sAnuvAda // 345 // kxxxXKKKKKXXXXXXXXXXXXxxxxxxxx) kAraNa che kema ke vi vedanAthI parAbhava pAmela AvavA mATe samartha nathI. aba vigere narakapAlovaDe vAraMvAra dabAyo thako 4 4 sthAna(nAraka), manuSyalokamAM AvavAne icche, A AgamananI icchAnuM bIjuM kAraNa (2) ane AvabAmAM azaktirnu e ja kAraNa che, kAdhyayane kema ke teovaDe atyaMta dabAyela hovAthI AvavAne azakta che. tathA narakabhUmimAM je anubhavAya che athavA narakabhUmine uddezaH 1 yogya je vedanIya te nirayavedanIya atyaMta azubha nAmakarma vigere athavA asAtAvedanIya, te karmasthitivaDe kSINa na thaye chate, agravIjAdi anubhAga-vipAkavaDe anubhava na thaye ute, jIvanA pradezothI dUra na thaye chate, manuSya loka pratye AvavAnI icchA kare paraMtu nArakAgamaH AvI zake nahi. avazya vedavA yogya karmarUpa nigaDa( beDI)baDe baMdhAyela hovAthI AvavAne asamarthamAM e ja kAraNa che (3), saMghATayaH tathA 'eva' miti. 'ahuNovavanne' ityAdi abhilApa-kathana sArI rIte sUcana karavA mATe che. narakanuM AyuSyakarma kSINa na thaye chate yAvat zabdathI' aveie' ityAdi pATha joyo (4), nigamana (nicoDa) karatA thakA kahe che-'icceehiM' sU0 244ti0 A cAra prakAranA pratyakSa kAraNovaDe hamaNAM ja kahevAyu. (sU0 245) hamaNAM ja nArakarnu svarUpa kahyu, nArako asaMyamane sahAyaka parigrahathI utpanna thAya che mATe tenA vipakSIbhUta (saMyamane sahAyaka) parigrahavizeSane cAra sthAnakamAM avatAratA thakA kahe he-'kappaMtI'tyAdi. kalpe che-yukta che, graMthathI-baMdhanA hetubhUta suvarNa vigarethI ane mithyAtvAdithI nirgata-mukta thayelI nigraMthIo-sAdhvIo, teNIone saMghATIA uttarIya(vastra)vizeSa-pacheDIo svIkAravAmAM, paheravA mATe, be hAthano vistAra-pahoLAI che jeNIno te be hAthavALI 'kalpate ' A kriyApadanI apekSAe saMghATIonuM karttApaNuM che, 'ega duhatyavityAraM, egaM cauhatyavitthAraM' ti. ahiM prathama vibhaktinA arthamAM prAkRtapaNAthI bIjI 4 // 345 // RXXXXXXXXxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org vibhakti kahelI che athavA dhArayanti paribhuJjate ca AvI rIte pratyayanA pheraphAravaDe kriyAnuM anusmaraNa karavAthI dvitIyA vibhakti ja thAya che, te pacheDInA viSayamAM pahelI (be hAthanA vistArakhALI ) upAzrayamAM oDhavA yogya che. traNa hAthanA | vistAravALI ve pacheDI paikI eka gocarI javAmAM, bIjI sthaMDilabhUmi javAmAM ane cothI samavasaraNamAM. kachu che kesaMghAo cauro, tattha duhatthA uvasayaMmi / dunni tihatthAyAmA, bhikkhaTThA ega ega uccAre // 4 // osaraNe cauhatthA, nisannapacchAyaNI masiNA / sAdhvIone cAra saMghATIo kalpe che, temAM ve hAthanA vistAravALI upAzrayamAM oDhavA mATe, traNa hAthanI pahoLAIvALI pacheDI paikI eka mikSAne arthe ane eka uccAra ( vaDInita ) javAmAM A sarva pacheDIo laMbAImAM sADAtraNa hAtha athavA cAra hAthanI joIe. ene oDhayA sivAya kyAre paNa khulle zarIre rahevuM nahiM. samavasaraNamAM cAra hAthanA vistAravALI ane cAra hAthI lAMbI pacheDI oDhavI kalpe, kema ke samavasaraNamAM sAdhvIoe UbhA rahevuM joIe, teo thI besAya nahiM mATe samasta aMgane DhAMkavA vAste pacheDI moTI jeIe. A cAre pacheDIo dehane DhAMkavA mATe tathA zlAghAdine mATe oDhAya che (4) (mU0 246) nArakapaNuM dhyAnavizeSathI hoya che ane dhyAnavizeSa mATe ja saMghATikA vigerenuM grahaNa che, e hetuthI dhyAnanuM varNana kare che. * 'dhAritae vA pariharittae vA, dhArayitum pariharihattum ' ahi tum pratyayane badale dhArayanti paribhuJjate A kriyApada lIghela che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir *****
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4sthAna zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 346 // xxxxxxxxxxx kAdhyayane uddezaH 1 dhyAnAni sU0247 xxxxxxxxxxx:XXXXXXXXXXXxxxxxx cattAri jhANA paM0 taM0-ahe jhANe rodde jhANe dhamme jhANe sukke jhANe, aTTe jhANe caubihe paM0 taM0-amaNunnasaMpaogasaMpautte tassa vippaogasatisamaNNAgate yAvi bhavati 1, maNunnasaMpaogasaMpautte tassa avippaogasatisamaNNAgate yAvi bhavati 2, AyaMkasaMpaogasaMpautte tassa vippaogasatisamaNNAgae yAvi bhavati 3, parijusitakAmabhogasaMpaogasaMpautte tassa avippaogasatisamaNNAgate yAvi bhavai 4. adRssa NaM jhANassa cattAri lakkhaNA paM0 taM0-kaMdaNatA sotaNatA tippaNatA paridevaNatA / rodde jhANe cauThivahe paM0 20-hiMsANubaMdhi mosANubaMdhi teNANubaMdhi sArakkhaNAbaMdhi, rudassa NaM jhANassa cattAri lakkhaNA paM0 saM0-osaNNadose bahudose annANadose AmaraNaMtadose / dhamme jhANe caubihe cauppaDoyAre paM0 ta0-ANAvijate avAyavijate vivAgavijate saMThANavijate, dhammassa NaM jhANassa cattAri lakkhaNA paM0 taM0-ANAI NisaggaruI suttarAI ogADharutI, dhammassaNaM jhANastacattAri AlaMbaNA paM0 ta0-vAyaNA paDipucchaNA pariyaTTaNA aNuppehA, dhammassaNaM jhANassa cattAri aNuppehAo paM0 20-egANuppehA aNiccANuppehA asaraNA // 346 // For Private and Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pArI 2, suhumata ana ajave, sukatyahA bAya guppehA saMsArANuppehA, suke jhANe cauvihe cauppaDoyAre paM0 taM0-puhuttavitake saviyArI 1, | egattavitake aviyArI 2, suhamakirite aNiyahI 3, samucchinnakirie appaDivAtI 4, sukkassa NaM jhANassa cattAri lakkhaNA paM0 ta0-avbahe asammohe vivege viussagge, sukkassa NaM jhANassa cattAri AlaMbaNA paM0 20-khaMtI muttI maddave ajave, sukkassa NaM jhANassa cattAri aNuppehAo paM0 taM0-aNaMtavattiyANuppahA viSpariNAmANappehA asubhANuppehA avAyANuppehA / sa0 247 __mUlArtha:-cAra prakAranA dhyAna kahelA che, te A pramANe-ArtadhyAna-pIDAmAM thayelaM, dRDha adhyavasAyarUpa dhyAna, raudradhyAna-hiMsAdi ati krUratAthI thayelaM dhyAna, dharmadhyAna-zruta ane cAritra dharmathI yukta ane zukladhyAna-karmamalane zuddha karanAru dhyAna. ArtadhyAna cAra prakAre kahela che, te A pramANa-amanojJa vastuno saMbaMdha thavAthI tenA viyoganI ciMtA(vicAraNA)vALu thAya che te aniSTayogAtadhyAna 1, manojJa vastuno saMbaMdha thavAthI teno viyoga na thavAnI ciMtAvALaM thAya che te iSTaviyogaAdhyAna 2, AtaMka-rogano saMbaMdha thavAthI tenA viyoga(nAza)nI ciMtAvALaM thAya che te rogaciMtArtadhyAna 3 ana sevAyala kAmabhogano saMbaMdha thavAthI teno viyoga na thavAnI ciMtAvALu thAya che te bhogArtadhyAna che 4. AdhyAnanA cAra lakSaNo kahelA che,te A pramANe-1 kraMdanatA-moTe sAde rovaM, 2 zocanatA-dInatA karavI,3 tepanatA-AMsu pADavA ane 4 paridevanatA-vAraMvAra duHkhapUrvaka bolavU. raudradhyAna cAra prakAre kaheluM che, te A pramANe-1 hiMsAnubaMdhI-jIvahiMsAnA anubaMdha amamalane se xxxxxxxxxxxxxxxXXXXXXXXXXXXXXXX KXXKOKEXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAgapatra sAnuvAda "347 // 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 1 dhyAnAni sU0247 KOKKKOKOKKKXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX ( pravRtti )vALu dhyAna, 2 mRSAnubaMdhI-cA cugalI pramukha asatyanA anubaMdhavAllaM dhyAna, 3 steyAnubaMdhI-paradravyane coravAnA | anubaMdhavALaM dhyAna ane 4 saMrakSaNAnubaMdhI-viSayanA sAdhana ane dhana vigerene sArI rakSaNa karavAnA anubaMdhavAnuM dhyAna. raudradhyAnanAM cAra lakSaNo kahelA che, te A pramANe-1 osannadoSa-hiMsAdi doSamAthI koIka eka dopamA vizeSa pravRtti kare, 2 bahuladoSa-hiMsA vigere badhA doSomA vizeSa pravarte, 3 ajJAnadoSa-kuzAstranA saMskArathI hiMsAdimA pravarte ane 4 jyAM sudhI jIve tyAM sudhI pApa kare te AmaraNAMtadoSa, dharmadhyAna cAra prakAra ane cAra padamAM avatAravALu che, te A pramANe-1 AjJAvicaya-1 prabhunA vacanano samyaka rIte vicAra karavo, 2 apAyavicaya-roga vigerethI thatA doSano ane tenAthI chUTavAno vicAra karakho, 3 vipAkavicaya-karmanA vipAka-zubhAzubha kaLano vicAra karavo ane 4 saMsthAnavicaya-cauda rAjalokanA svarUparnu ciMtana karavU, dharmadhyAnanA cAra lakSaNo kahelA che, te A pramANe-1 AjJAruci-bhagavaMtabhApita artha(niyukti vigere)mAM ruci, 2 nisargaruci-upadeza vinA jinapravacanamA ruci, 3 sUtraruci-Agamane viSe ruci ane 4 avagADharuci-dvAdazAMgI siddhAMtane vistArathI jANavA. dharmadhyAnanA cAra AlaMbano kahelA che, te A pramANe-1 vAcanA-sUtrArthanuM Apaq,2 pratipracchanAzaMkAne TALavA mATe gurune pUcharbu, 3 parivartanA-bhaNelA sUtrAdinuM yAda karavu ane 4 anuprekSA-sUtrAdinA rahasyanuM ciMtana karavU, dharmadhyAnanI cAra anuprekSA ( dhyAna pachInI vicAraNA) kahelI che, te A pramANe-1 ekatvAnuprekSA-'hu~ eka chu, mAro koI nathI' ityAdi vicAraNA, 2 anityAnuprekSA-saMpatti vigere sarva vastu kSaNabhaMgura che ityAdi vicAraNA, 3 azaraNAnuprekSA-duHkhathI mukta karanAra dharma sivAya anya koI zaraNabhUta nathI ityAdi vicAraNA ane 4 saMsArAnuprekSA-saMsAranI vicitratAnI XXXXXXXX Xxxxxxxxxxxxxxxxxx // 347 // For Private and Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Xxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx:XXXXREXI vicAraNA. zukladhyAna cAra prakAra ane cAra padamA avatAravALU kaheluM che, te A pramANe-1 pRthakUtvavitarkasavicArI-ekadravyane Azrita utpAda vigere paryAyonuM zrutanA AlaMbanapUrvaka bhinna bhinnapaNe ciMtava, 2 ekatvavitarkaavicArI-utpAda vigare paryAyomAMthI koIeka paryAyane abhedapaNAe avalaMbIne zrutanA AlaMbanapUrvaka artha ane zabdanA vicAra rahita ciMtana, 3 sUkSmakriyAanivRtti-ucchvAsa vigere sUkSma kAyAnI kriyAnI nivRtti thayela nathI, te kevaLIne caudame guNaThANe yogane nirodha karatA samaye hoya che, 4 samucchinnakriyAapratipAtI-samasta yoganI kriyAno uccheda thAya che te apratipAtI, arthAt akriyapaNuM prApta thAya che. zukladhyAnanA cAra lakSaNo kahelAM che, te A pramANe-1 avyatha-devAdikRta upasargathI bhaya rahita, 2 asaMmoha-sUkSma padArthanA viSayamAM mUDhatA rahita, 3 vivaka-dehAdithI AtmAdi padArtharnu pRthakkaraNarUpa, 4 vyutsarga-deha ane upAdhino tyAga. zukladhyAnanA cAra AlaMbano kahelA che, te A pramANe-1 kSamA, 2 nirlobhatA, 3 mAIva-komaLatA ane 4 Arjava-saraLatA. zukladhyAnanI cAra anuprekSAo kahelI che, te A pramANe-1 anaMtavRttitAnuprekSA-A saMsAramA jIva anaMtI vAra bhaTakyo che ityAdi vicAraNA, 2 vipariNAmAnuprekSA-vastuornu vividha prakAre pariNamana thAya che evI vicAraNA, 3 azubhAnuprekSA-saMsAranA azubhapaNAnI vicAraNA ane 4 apAyAnuprekSA-Azrava vigerethI thatA doSonI vicAraNA. (sU0 247) TIkArtha:-A sUtra sugama che. vizeSa e ke-dhyAtio-dhyAno, aMtarmuhUrta mAtra kAla sudhI cittanI sthiratA lakSaNavALAM che. kaheluM che ke* aMtomuhuttamittaM, citAvatthANamegavatthummi / chaumatthANaM jhANaM, joganiroho jiNANaM tu // 5 // For Private and Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 348 // 4 sthAnakAdhyayane udezaH 1 dhyAnAni sU0247 koIpaNa eka vastu(jemA guNa ane paryAyo vase che te )mAM aMtarmuhUrta mAtra cittanI sthiratA te chadmasthonuM dhyAna ane 'yogano nirodha' karavo te kevaLIona dhyAna hoya che. temAM Rta-duHkha, tenuM nimitta, athavA nimitta theyalu athavA Rta-duHkhita sthitimA thayeluM te Arga, dhyAna-dRDha adhyavasAyarUpa 1, hiMsAdimAM atyaMta krUratAvaDe AveluM dhyAna te raudra 2, zrutadharma ane cAritradharmathI yukta dhyAna te dharya-dharmadhyAna 3 ane ATha prakAre karmanA maLane zodhe cha athavA zuca-zokane dUra kare che te zukla 4. 'caubvihe' tti0 cAra che bhedo jenA te caturvidha, amanojJa-aniSTa, 'asamaNunnassa' ti0(A) pAThAMtaramA asvamanojJa-AtmAne apriya zabdAdi viSayano, athavA tenA sAdhanabhUta vastuno je saMprayoga-saMbaMdha, tethI saMprayukta saMbaMdha-AtmAne apriya viSayanA sAdhanabhUta vastuno saMyoga te amanojJasaMprayogasaMprayukta athavA asvamanojJasaMprayogasaMprayukta, teno amanojJa zabdAdinA viyoga mATe smRticiMtAne je jIva saMprApta thAya che te, abheda upacArathI Arta kahevAya che. 'ca' ane 'api' zabda bIjA bhedonI apekSAe samuccaya arthavAlA che. athavA amanojJa vastunA saMbaMdha sahita je jIva, te prANIne, viprayoga-saMbaMdhathI amanojJa zabdAdi vastuonA viyogamA smRti-vicAraNAnuM sArI rIte Avaq, te viprayogasmRtisamanvAgata arthAt viyoganI ciMtAvADaM ane aniSTa saMyogavATuM AdhyAna thAya che. 'ca' ane 'api pUrvavat che. athavA amanojJa vastunA saMyogayukta prANImAM 'tasye ti0 amanojJa zabdAdinA * kevalIne bhAvamana hotuM natho tetho cittanI sthiratArUpa dhyAna na hoya, paraMtu terame guNThANe dhyAnAMtarikA hoya che. caudame guNaThANe zailezIkaraNa karatAM yoganirodharUpa dhyAna hoya che. kxxxxxoxoxoxoxoxoxoxoxoxoxxxxxxxxx 358 Xxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ***** www.kobatirth.org triyoganI ciMtAvALaM ArttadhyAna che. kaM che ke-" ArttamamanojJAnAM samprayoge tadviprayogAya smRtisamanvAhAraH / " ( taccArtha0 a0 9, sU0 31 ) artha spaSTa che. A pahelo bheda. evI rIte pAchaLanA bhedo paNa jANavA. vizeSa e ke manojJa- vahAlA dhana, dhAnyAdino viyoga na thAo ema ciMtatra te bIjuM (bheda ) Artta, AtaMka - roga e trIjuM, tathA 'parijusiya ' ti0 sevAyelA je kAmo - icchavA yogya, bhogo-zabda vigere athavA zabda ane rUpa te kAmo ane gaMdha, rasa tathA sparza te bhogo arthAt kAmabhogo athavA 'kAmAnAM ' zabda vigereno je bhoga, tenAvaDe joDAyela, pAThAMtaramAM to teonuM kAmabhoganA saMbaMdhabaDe je yukta te niSevita kAmabhoga saMprayoga saMprayukta, athavA ' parizusiya' si0 jarA vigerevaDe kSINa dhayela ane kAmabhogavaDe joDAyela je jIva, tene kAmabhoganA ja aviyoganI smRtinuM prApta thanuM (AvabuM) te paNa ArttadhyAna kahevAya che. A cotho bheda che. bIjo bheda vallabha dhanAdinA viSayavALo che ane cotho bheda te dhanAdidhI maLela zabdAdi bhoganA viSayavALo che. e pramANe A bane bacce rahela taphAvata vicArakho. zAstrAMtaramAM to bIjA ane cothA bhedanuM ekapaNAvaDe zrIju kahela che, ane cotho bheda to tyAM nidAna ( nIyANuM ) kahala che. kadhuM che ke annANaM sAivisayavatthUNa dosamailassa / ( vastUni - zabdAdisAdhanAni dosotti dveSaH ) dhaNiyaM viyogaciMtaNamasaMpaogANusaraNaM ca // 6 // amanojJa zabdAdi viSayanA sAdhanabhUta vastuonI ( prAptimAM ) dveSavaDe malina thayela jIvane enA viyoganI atyaMta ciMtA 51 For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ***************
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 349 // xxxxxx 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 1 dhyAnAni sU0247 Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx thAya-'kaI rIte Ano viyoga thAya ane bhAvaSyamAM paNa eno saMyoga na thAo' ema anusmaraNa kare te prathama bheda. taha sUlasIsarogAi-veyaNAe viogapaNihANaM / tayasaMpaogaciMtA, tappaDiyArAulamaNassa // 7 // ___ zUlaroga ane mastakanA roga vigairenI pIDAnA viyogarnu dRDha ciMtana ane bhaviSyamA roga na thAo evI vicAraNArUpa je dhyAna te, roganA pratikAra-nivAraNa karavAmAM vyAkuLa manavALAne hoya che, A bIjo bheda. iTThANaM visayAINa, veyaNAe ya rAgarattarasa / aviogajjhavasANaM, taha saMjogAbhilAso ya // 8 // iSTa viSayAdi bhogavavAmAM rAgavaDe Asakta thayelane teno viyoga na thavAno adhyavasAya ane tenA saMyoganA abhilASa-| rUpa dhyAna hoya che, A trIjo bheda. deviMdacakkavahittaNAiguNariddhipatthaNAmaiaM / ahamaM niyANaciMtaNa-mannANANugayamaccataM // 9 // deveMdra ane cakravartItva vigerenA guNa( rUpAdi ) ane Rddhi( vibhRti )nI prArthanArUpa adhama nidAna(niyANA )nuM ciMtana, te atyaMta ajJAnathI thayelaM hoya che. A cotho bheda. have ArtadhyAnanAM lakSaNo kahe che-cittanI vRttirUpa hovAthI parokSa chatAM paNa jenAvaDe ArtadhyAna nirNaya karAya che te lakSaNo, temAM ? kraMdanatA-moTA zabdavaDe AraDavu-ro, 2 zocanatA-dInapaNuM, 3 tepanatA-tie dhAtuno kSaraNa ( kharI jaq ) | artha hovAthI AMsurnu kharavU, ane 4 paridevanatA-vAraMvAra khedapUrvaka bolavU. A jaNAvela kraMdanatAdi iSTaviyoga, aniSTasaMyoga ane RX // 349 / KAR For Private and Personal Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Koxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx roganI pIDAthI thayela zokarUpa AtadhyAnanA lakSaNo che. kayuM che ke tassakaMdaNasoyaNa-paridevaNatADaNAI liMgAI / iTANidvaviyogA-viyogaviyaNAnimittAI // 10 // / prAyaH uktArtha che. anya nidAnanA ane bIjAonA lakSaNo kahe che. kayu cha keniMdai niyayakayAiM, pasaMsai savimhao vibhuuiio| patthei tAsu rajai, tayajaNaparAyaNa hoi // 11 // potAnA karelA kAryanA alpa phaLone niMde che, bIjAnI vibhUtione Azcarya sahita prazaMse che, prArthanA kare che ane prApta | thayela RddhiomAM rAgavALo thAya che. vaLI tene meLavavAmA tatpara thAya che. * have raudradhyAnanA bhedo kahevAya che-hiMsA eTale vividha vadhabaMdhanAdivaDe prANIone pIDA pratye anubadhnAti-niraMtara pravRtta kare che evA svabhAvavAllaM je praNidhAna-dRDha adhyavasAya athavA hiMsAno anubaMdha che jemA te hiMsAnubaMdhI raudradhyAna, A prakrama che. kaDyuM che kesttvhvehbNdhnn-ddhnnNknnmaarnnaaipnnihaannN| aikohaggahagatthaM, NigghiNamaNaso'hamavivAgaM // 12 // __ prANIono vadha karavo, vIMdhavaM, baMdhana, bALag, aMkana-cihna karavu (AMkavu) ane mAra vigeremA ati krodharUpa grahathI grahaNa karAyela je dRDha adhyavasAyarUpa raudradhyAna nirdaya manavALAne hoya che ane te adhama (narakAdi) phalavADaM thAya che. tathA mRSA-pizuna, asabhya, asadbhUta (achatuM) vigare vacananA bhedovaDe asatyanA anubaMdhane karanAra je dhyAna te xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx) For Private and Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthA-* nAGgasatra sAnuvAda 350 // mRSAnubaMdhI. kahyu cha ke 4 sthaanpisunnaa'smbhaa'sbbhuuybhuuyghaayaaivynnpnnihaannN|maayaavinno'tisNdhnnprss pacchannapAvassa // 13 // kAdhyayana pizuna-aniSTarnu sUcaka, sabhAne apriya te asabhya, achatuM, satyano apalApa ityAdi vacananA praNidhAnarUpa raudradhyAna uddezaH 1 mAyAvIo, vyApArI vigerene, koIne paNa ThagavAmAM tatpara thayelane ane gupta pApa karanArane hoya che. dhyAnAni stena-coranu kArya te steya ( corI ), te pratye tIvra krodha vigerethI vyAkulapaNAe anubaMdhavAlaM je dhyAna te steyAnubaMdhI. kahyu cha ketaha tivvakohalohA-ulassa bhUtovaghAyaNamaNajjaM / paradavvaharaNacittaM, paralogAvAyaniravekkhaM // 14 // tIvra krodha ane lobhavaDe vyAkula thayelane anAryarUpa, najIkamAM Avela prANIone haNavArUpa, pArakA dravyane coravAmAM cittavAllaM anArya karma ane paralokanA apAya-narakagamana vigerethI apekSA (bhaya) rahita evaM raudradhyAna hoya che. A bIjo bheda. ____ saMrakSaNa-samagra upAyovaDe viSayanA sAdhanabhUta dhananuM rakSaNa karavAmAM anubaMdha cha jemAM te saMrakSaNAnubaMdhI. kamu cha kesddaaivisysaahnn-dhnnsNrkssnnpraaynnmnnittuN| savvAhisaMkaNaparo-vaghAyakalasAulaM cittaM // 15 // zabdAdi viSayanA sAdhanabhUta dhananI rakSAmA udyamavAlaM, sArA mANasone icchavA yogya nahi evaM, vaLI badhA upara zaMkAne laIne vyAkula-rakhene koI dhana laI jaze evA vicArathI badhAono nAza karavo eja zreya che, evA paropaghAta kaSAyobaDe XM350 // (KXXXX Kxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org AkuLa cittarUpa raudradhyAna hoya che. have raudradhyAnanAM lakSaNo kahevAya che- 'osannadose' ti0 hiMsAdi vigeremAMthI koIekane viSe osana - pravRttinuM je bahulapaNuM teja doSa, athavA 'osannaM' ti0 hiMsAdi cAra bhedamAMthI koI paNa bhedamAM bahulatAe virAma na pAmavAthI je doSa te osannadoSa 1, baLI hiMsAdi sarvamAM pravRttirUpa doSa te bahudoSa athavA bahu-ghaNA prakAre hiMsA ane asatya vigereno doSa te bahudoSa 2, tathA ajJAna-kuzAstranA saMskArathI narakAdinA kAraNabhUta adharmasvarUpa hiMsAdine viSe dharmanI buddhivaDe abhyudaya-kalyANa mATe pravRttirUpa je doSa te ajJAnadoSa athavA kahela lakSaNaviziSTa ajJAna ja doSa. te ajJAna doSa bIje sthale ' nAnAvidha doSa' evo pATha che tyAM nAnA prakAromAM to-kahala lakSaNavALA hiMsAdi doSone viSe anekavAra pravRtti te nAnAvidhadoSa samajayo 3 tathA maraNa eja aMta te maraNAMta, maraNanA aMta sudhI te AmaraNAMta, nathI thayela kheda jene evA kAlasAkAraka vigere vyaktinI hiMsAdimAM je pravRtti te AmaraNAMta doSa 4. have svarUpavaDe dharmya - dharmadhyAna cAra prakAre darzAve che. svarUpa, lakSaNa, AlaMbana ane anuprekSArUpa cAra padone viSe vicAraNIyapaNAe avatAra che jeno te catuSpadAvatAra, athavA cAra prakArano ja A paryAyavAcaka zabda che. kvacit 'uppaDoyAra' miti0evo pATha che, tyAM cAra padona viSe pratyavatAra che jeno evo samAsa karavo. 'ANAvijapa' ti0 A eTale abhividhi vyAptithI jaNAya che arthojenAvaDe te AjJA (pravacana), te vicIyate-nirNaya karAya che, athavA jene viSe vicArAya che te AjJAvicayadharmadhyAna, prAkRtapaNAthI vijaya zabda che, je AjJA vijIyate-adhigama-upadeza| dvArA paricayavALI karAya che jene viSe e AjJAvijaya 1, evI rIte zeSa RNa bhedo paNa jANavA. vizeSa e ke - 2 apAyo - prANIone For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir | bIsthAnAGgasUtra sAnuvAda / 351 // 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 1 dhyAnAni sU0247 Koxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx rAgAdithI utpanna thayela aihika tathA pAralaukika anarthoM, 3 viSAka-karmonuM phala-jJAnAdine roka, vigere,4 saMsthAno-loka,dvIpa, samudra ane jIvAdinA AkAro-svarUpo. kaDuM che. ke-AmapuruSanA vacanasvarUpa pravacananA arthano nirNaya karayo te AjJAvicaya 1, Azrava, vikathA, sAtAdi gaurava ane parISaha vigerethI thatA doSanuM ciMtana te apAyavicaya 2, azubha ane zubha karmanA vipAka nA anuciMtana arthavALo te vipAkavicaya 3 temaja dravya ane kSetranI AkRtinuM ciMtana te saMsthAnavicaya 4. have dharmadhyAnanA lakSaNo sUtrakAra kahe cha-'ANArui'tti0-AjJA-sUcanA vyAkhyAnarUpa niyukti vigere, AjJAmA athavA AjJAvaDe ruci-zraddhA te AjJAruci.bIjI rucionA viSayamA ema ja jANI le. vizeSa e ke-nisarga eTale upadeza sivAya-potAnI meLe arthAt svAbhAvika ruci2,sUtra-AgamamA athavA tenA dvArA ruci te sUtraruci.3tathA avagAhavU te avagADha-dvAdazAMgIna vistArathI jANavU ema saMbhAvanA karAya che, te vistAravaDe ruci e avagADharuci athavA 'ogADha 'tti0 sAdhunI samIpamA rahelane sAdhunA upadezathI thatI ruci te avagADharuci 4. kayuM che ke AgamauvaeseNaM [uvaesANA],* nisaggao jaM jiNappaNIyANaM / bhAvANaM saddahaNaM, dhammajjhANassa taM liMga // 16 // * gAthAvRttimAM ' uvaesANA' e pramANe je pATha che te yogya jaNAya che. A0sa0vALI tathA bAbUbALI pratamA 'uvaeseNa evo pATha che. e pada pramANe artha karavAcItraNa ruci thavA pAme che, paraMtu AjJAruci rahI javA pAme che. X351 // pxxx For Private and Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir xxxxxxxxxxx XXXXXXXXXXXXXXXX AgamathI, upadezathI,AjJA-arthathI ane nisarga-svabhAvathI jinapraNIta bhAvAnuM zraddhAna karavaM, te dharmadhyAnanA lakSaNo che. tatvArthanA zraddhAnarUpa samyaktva te dharmarnu lakSaNa che.A bhAvArtha che. have dharmanA AlaMbano kahevAya che. dharmadhyAnarUpa mahela upara caDavA mATe je AlaMbana levAya che te AlaMbano kahevAya, te A pramANe-samyak prakAre kahevU te vAcanA arthAt ziSyane karmanI nirjarA mATe je sUtranudAna vigare Apaq te 1, sUtra vigeremA zaMkAvALo thaye chate zaMkAne dUra karavA mATe gurUne pUchabuM te pratipracchanA 2, ahiM prati zabda dhAtunA ja arthavALo che. tathA pUrva bhaNela sUtra vigerenI vismRti na thAya ane nirjarA thAya te mATe je abhyAsa (AvRtti ) te parivartanA 3, tathA sUcanA arthanuM ciMtana karavU te anuprekSA 4. have cAra anutprekSA (bhAvanA) kahevAya che. anu-dhyAnanI pAchaLa prekSaNAni-sArI rIte vicAro karavA te anuprekSAo. temAM 'hu~ eka cha, mAruM koI nathI, huM anya koIno nathI, jeno hu~ chu tene joto nathI ane bhaviSyamAM koI mAro thAya ema nathI.' evI rIte ekAkI-asahAyabhUta AtmAnI anuprekSA-bhAvanA te ekAnuprekSA. (1) tathA 'kAyA, tarata nAza pAmavAvALI che, saMpattio ApattionuM sthAna che,saMyogo viyogavALA che,je utpanna thAya che te kSaNabhaMgura che.' evI rIte anitya jIvana vigairenI anuprekSA te anityAnuprekSA (2), tathA 'janma, jarA ane maraNanA bhayovaDe parAbhava thaye chate, vyAdhinI pIDAvaDe grasta thaye chate A lokamAM jIvane jinavaranA vacana sivAya bIjeM koI zaraNabhUta nathI. evI rIte zaraNa rahita evA AtmAnI anuprekSA azaraNAnuprekSA (3) tathA 'A saMsAramA mAtA thaIne dIkarI, bahena ane strI thAya che, dIkaro thaIne pitA thAya che, bhrAtA thAya che, vaLI zatru paNa thAya che.' cAra gatimAM sarva avasthAone viSe saMsaraNa(bhramaNa)rUpa saMsAranI anuprekSA te saMsArAnuprekSA. (4). have zukladhyAna XXXXXXXXXXXXXXXXxxxx For Private and Personal Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyarmandie zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 352 4 sthAna kAdhyayane uddezaH1 dhyAnAni sU0247 oxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx kahe cha-'puhattavitaketti pRthaktva-eka dravyamAM rahela utpAda vigere paryAyonA bhedavaDe athavA anya AcAryoM vistaarpnne| kaha cha, vitaka-vikalpa, te pUrvagata zrutanA avalaMbanarUpa vividha nayane anusaraNa lakSaNavALo cha jene viSe te pRthaktvavitake. pUjya zrI jinabhadragaNi kSamAzramaNe zrutanA avalaMbanapaNAe upacArathI vitarka-zruta kahela che, tathA vicaraNa eTale arthathI vyaMjana(zabda)mAM ane zabdathI arthamAM, vaLI mana pramukha traNa yoga paikI koI eka yogamAMthI bIjA yogamAM jaq te vicAra, "vicAro'rthavyaJjanayogasaMkrAMtiH" (tattvA0 a09, sU043) iti vacanAt. vicAra sahita te savicArI, ahiM | 'savadhanAdi ' gaNathI samAsAMta inpratyaya thayela che. kaDuM che ke:uppAyaThiti bhaMgAI pajayANaM jmegdvvmi| nANAnayANusaraNaM, pUvvagayasuyANusAreNaM // 17 // saviyAramatthavaMjaNa-jogaMtarao tayaM paDhamasukkA hoti puhattaviyakaM. sviyaarmraagbhaavss||18|| utpAta, sthiti ane nAza vigere paryAyone je eka dravyamA pUrvagatazrutane anusAre nAnA-aneka nayavaDe anusaravU arthAt dravyArthika vigare nayabhedavaDe citava. ahiM marudevI vigereno apavAda che kema ke temane pUrvagatazrutarnu AlaMbana nathI. baLI vicAra-arthathI zabdamAM ane zabdathI arthamA saMkramaNa tema ja yogAMtaramA saMkramaNa te prathama zukladhyAnano bheda pRthaktvavitarka nAmano rAgarahita bhAvavALA puruSane hoya che arthAt upazamazreNI ke kSayakazreNIvALA jIvane hoya che. A pahelo bheda. tathA ' egattaviyakke 'tti ekatva-abhedavaDe utpAdAdi paryAyomAMthI koI eka paryAyanA avalaMbanapaNAvaDe X // 352 // For Private and Personal Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir oxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx vitarka-pUrvagatazrutanA AzrayavALo vyaMjana-zabdarUpa athavA artharUpa che je jIvane te ekatvavitarka, tathA artha ke vyaMjanane viSe koI ekamAMthI bIjAmAM vicAra-gamana vidyamAna nathI tathA mana vigere koI eka yogamAMthI bIjA yogamAM, vAyu vagaranA gRhamA rahela dIpakanI jema, saMcaraNa ( gamana ) lakSaNa nathI jene te avicArI pUrvanI mAphaka jANavU. kathu cha kejaM puNa sunippakaMpaM, nivAyasaraNappaIvamiva cittaM / uppAyaThiibhaMgAiyANamegaMmi pajjAe // 19 // aviyAramatthavaMjaNajogatarao tayaM biiyasukkaM / puvvagayasuyAlaMbaNa-megattaviyakkamaviyAraM // 20 // bhAvArtha upara kahyA mujaba che. A ekatvavitarkaavicArI nAmano bIjo bheda. tathA 'suhamakirie ti. nirvANanA gamanasamayamA manoyoga ane vacanayogano nirodha karela che ane kAyayogano ardha nirodha karela che evA kevalajJAnIne sUkSmakriyAanivRtti dhyAna hoya che, tethI kAyA saMbaMdhI ucchvAsAdi sUkSma kriyA che jene viSe te sUkSmakriya, te anivRtti svabhAvavAluM che kema ke atyaMta pravardhamAna | pariNAma hoya che. vaLI kahyu cha kenivvANagamaNakAle, kevaliNo drniruddhjogss| suhumakiriyA'niyaTiM, taiyaM tnnukaaykiriyss||21|| bhAvArtha jaNAcyA mujaba che. A bIjo bheda. Koxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda 1353 // 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 1 dhyAnAni sU0247 tathA 'samucchinnakirie' tti0 zailezIkaraNamAM* yoganA nirodhapaNAe kAyikAdi kriyA samucchinna-nAza thayela che jene viSe te samucchinnakriya 'appaDivAe 'tti. virAma nahiM pAmavAvAlo svabhAva cha jeno evo artha che. samucchibakriyaapratipAtI nAmano cotho bheda che. kahe cha ketasseva ya selesI-gayassa selovva nippkNpss| vocchinnakiriyamappaDivAI jhANaM paramasukaM // 22 // bhAvArtha jaNAvyA pramANe che. ahiM zukladhyAnanA chellA ve bhedamAM A pramANe krama che-kevalIne jyAre coksa aMtarma hatakAlamA mokSe javAna hoya che tyAre vedanIyAdi cAra bhavopagrAhI (AyuSya paryata rahenAra ) karma, samudghAtathI athavA svabhAve ja samAna sthitivALA hote chate kevalI yogarnu raMdhana kare che. yoganirodhamA krama batAve chepajjattamettasannissa, jattiyAiM jahanna jogissa / hoti maNodavvAiM, tavvAvAro ya jammetto // 23 // tadasaMkhaguNavihINe,samae samae nirNbhmaannoso|mnnso savvanirohaM.kuNai asNkhejsmehi||24|| paryApta mAtra saMjJIpaMceMdriyaX jaghanya yogavALA jIvane manodravyo ane teno vyApAra je pramANamAM hoya che tenAthI asaMkhyAta guNahIna manoyogarnu samaye samaye raMdhana karatA thakA te asaMkhyAta samayavaDe sarvathA manoyogarnu raMdhana kare che. zaileza-meruparvatanI mAphaka niSprakaMpa rahevu te zailezIkaraNa. X paryAptapaNAe prathama samayavALo. KXXXXXXX XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXaroo antangnise XXXXX For Private and Personal Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (OXOXOXOXOXOXOXOKOKEXXxxxxxxXXXKOK:XK:Xxxxo pajattamettabiMdiya, jahannavaijogapajjayA je u| tadasaMkhaguNavihINe, samae samae niraMbhaMto // 25|| savvavaijogaroha, saMkhAtIehiM kuNai samaehiM / tatto a suhumapaNagassa, paDhamasamaovavannassa // 26 // paryApta mAtra dvIndriya jIvanA jaghanya vacanayoganA jeTalA paryAyo che, tethI asaMkhyAtaguNahIna vacanayogane samaye samaye ruMdhana karatA thakA asaMkhyAta samayamA sarvathA vacanayogarnu ruMdhana kare che. tyArabAda prathama samayamA utpanna thayela sUkSmapanaka- | (nigodavizeSa jIva )no jo kira jahannajogo, tadasaMkhejjaguNahINamekkeke / samae niraMbhamANo, dehatibhAgaM ca muMcato // 27 // rubhai sa kAyayogaM, saMkhAItehiM ceva samaehiM / to kayajoganiroho, selesIbhAvaNAmei // 28 // je nizcaye jaghanya yoga che tethI asaMkhyAtaguNahIna-ekeka samayamA nirodha karatA thakA ane yoganA sAmarthyathI dehanA trIjA bhAgane mRkatA thakAM asaMkhyAta samayamAM te svakAyayogano nirodha kare che, ema karato thako svakArmaNazarIrathI banelA mukha, karNa, zira ane udara vigerenA chidrone pUre che tethI traNa yogano nirodha karela che jeNe evA kevalI zailezIbhAvane prApta thAya che arthAt zvAsozvAsanA nirodhasamaye ayogI thAya che. zaila-parvata, teno Iza je meru, tenI mAphaka sthiratA, te zailezI. have zailezInu kAlapramANa kahe chehassakkharAI majjheNa, jeNa kAleNa paMca bhnnNti| acchai selesigao, tattiyamettaM tao kaalN||29|| For Private and Personal Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandie zrIsthAnAGgastra sAnuvAda // 354 // 4 sthAnakAdhyayane udeza 1 dhyAnAni sU0247 KOXXXXXXxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx taNurohAraMbhAo, jhAyai suhumakiriyANiyadi so| vocchinnakiriyamappaDivAiM selesikAlaMmi // 30 // madhyama rItivaDe ahaulU, A* pAMca hrasva akSarano jeTalA kAlavaDe uccAra karAya teTalA kALaparyaMta zailIzI avasthA hoya che. kAyayoganA nirodhanI zarUAtathI kevalI bhagavAna sUkSmakriyAnivRttirUpa trIjA bhedano vicAra kare che. tyAravAda sarva yogano nirodha karavA pachI zailezI avasthAmAM samucchimma( vyavacchinna )kriyA'pratipAtI dhyAna kare che. have zukladhyAnanAM lakSaNo kahevAya che-'avvahe 'tti0 deva vigerenA karela upasargAdithI utpanna thayela bhaya athavA calita thavArUpa vyathA-pIDAno abhAva te avyatha, tathA deva vigerethI karAyela mAyAjanya mohano athavA sUkSma padArtha viSayaka saMmohano-mUDhatAno niSedha te asaMmoha, tathA dehathI AtmAnu athavA AtmAthI sarva saMyogAnuM vivecanabuddhivaDe pRthakkaraNa te viveka, tathA sarvasaMgaparityAgapaNAe deha ane upadhino tyAga te vyutsarga. ahiM vivaraNanI gAthA jaNAve che:cAlijjai bIhei va, dhIrona priishovsggehiN| suhamesu na saMmujjhai, bhAvasu na devamAyAsu // 31 // dehavivittaM pecchai, appANaM tahaya savvasaMjoge 3 / dehovahivussaggaM, nissaMgo savvahA kuNai // 32 // ___parIpaho ane upasargovaDe dhIra puruSa calita thato nathI ane bhaya pAmato nathI 1, sUkSma bhAvone viSe ane devanI mAyAmAM saMmoha pAmato nathI 2, deha ane AtmAne pRthak (judo) tathA AtmAne sarva saMjogothI bhinna mAne che 3, deha ane upadhino * anya AcAryoM ijaNa na ma A pAMca akSaro kahe che. xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx / 354 // / For Private and Personal Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX sarvathA tyAga kare che te vyutsarga 4. AlaMbanasUtra spaSTa che, te saMbaMdhI gAthA jaNAve cheaha khaMtimavajava-muttIo jinnmypphaannaao| AlaMbaNAI jehiM u, sukkajjhANaM samAruhAi // 33 // zAMti, mArdava, Arjava ane nirlobhatA-A cAra jinamatamA pradhAna cha, kema ke karmakSayanA hetubhUta hovAthI A AlaMbano che, jenAdvArA zukladhyAnarUpa mahela pratye jIva ArohaNa kare che-caDe che. ve dharmadhyAnanI anuprekSAo kahevAya che. 'agaMtavattiyANuppeha'tti. anaMtA-atyaMta vistRtavRtti-vartana ke jarnu athavA anaMtapaNAe varne che te anaMtavartI, teno bhAva te anaMtArtitA, je bhavaparaMparAnI jANavI, tenI anuprekSA (bhAvanA) te anaMtavRttitAnuprekSA athavA anaMtavartitAnuprekSA. kaDuM che keesa aNAi jIvo, saMsAro sAgarovva duttaaro| nArayatiriyanarAmara-bhavesu parihiMDae jIvo // 3 // anAdikAlano A jIva sAgaranI jema dustara saMsAramA nAraka, tiryaca, manuSya ane devanA bhavone viSe paribhramaNa kare che. evI rIte bIjI traNa anuprekSAmAM paNa samAsa karavo. vizeSa e ke-'vipariNAme' ti0 vastuornu vividha prakAre pariNamana thaq te vipariNAma. kayuM che kesavvaTThANAiM asA-sayAI iha ceva devaloge ya / suraasuranarAINaM, riddhivisesA sahAI ca // 35 // AKKKXXXXXXKKKKKOKIKKIKKEXXXKIKIKI 60 For Private and Personal Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Si Kailassagersal Gyarmande zrIsthAnAGgastra sAnuvAda // 355 // 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 1 dhyAnAni sU0247 XXKOKOKxxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxx A (manuSya ) lokamAM ane devalokamAM sarva sthAno azAzvata che. vaLI sura, asura ane manuSyAdikanI vividha saMpattio temaja sukho paNa azAzvata che. 'asubhe' tti0 saMsArarnu azubhapaNuM che. kardA cha kedhIsaMsAromi(mI) juyANao prmruuvgvviyo|mriuunn jAyai kimI, tattheva kaDevare niye||36 A saMsArane dhikkAra che ke jaine viSe utkRSTa rUpavaDe garvita thayela yuvAna puruSa marIne potAnAja kalevaramAM kIDo thAya che. tathA apAyo eTale AzravonA doSo. yathA koho ya mANo ya aNiggahIyA, mAyA ya lobho ya pvddddmaannaa| cattAri ee kaliNA kasAyA, siMcaMti mUlAI puNabbhavassa // 37 // damana nahi karAyela krodha ane mAna tathA praddhi pAmatA mAyA ane lobha-A cAre duSTa kaSAyo punarbhavarUpa vRkSanA mUlIne sIMce che. A saMbaMdhamAM gAthA darzAvatAM kahe che keAsavadArAvAe, taha saMsArAsuhANubhAvaM ca / bhavasaMtANamaNaMtaM, vatthUNaM vipariNAmaM ca // 38 // mithyAtvAdi AzravadvAronuM ciMtana te apAyAnuprekSA, saMsArarnu azubhapaNuM ciMtababu te saMsArAnuprekSA, anaMta bhavaparaMpagarnu ciMtana te anaMtavRttitAnuprekSA ane vastuonA vividha pariNAmamuM ciMtana te vipariNAmAnuprekSA. (sU0 247) xxxxxxxxAKKAKKKKKAKKAKKAKKAKK X|| 355 // For Private and Personal Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir XXXXXXXXXXXxxxxxi KXxxxxxxxxxxxxxxxxx dhyAnathI devapaNuM paNa prApta thAya tethI devasthitisUtrane kahe che cauvvihA devANa ThitI paM0 taM0-deve NAmamege 1, devasiNAte nAmamege 2, devapurohite nAmamege3, devapaz2alaNe nAmamege 4, cauThivadhe saMvAse paM0 taM0-deveNAmamege devIe saddhiM saMvAsaM gacchejA, deve NAmamege chavIte saddhiM saMvAsaM gachejjA, chavI NAmamege devIe saddhiM saMvAsaM gacchejA, chavI NAmamege chavIte saddhiM saMvAsaM gcchejaa|suu0248, cattAri kasAyA paM0 taM0-kohakasAe mANakasAe mAyAkasAe lAbhakasAe, evaM NeraiyANaMjAva vemANiyANaM 24, caupatiTTite kohe paM0 taM0-Atapaidvite parapatiTTite tadubhaya patiTTite apatiTTite, evaM NeraiyANaM jAva vemANiyANaM 24, evaM jAva lobhe. vemANiyANaM 24, cauhi ThANehiM kodhuppattI sitA, taM0-khettaM paDuccA vatthu paDuccA sarIraM paDuccA uvahiM paDuccA, evaM raiyANaM jAva vemANiyANaM 24, evaM jAva lobha0 vemANiyANaM 24. cauvidhe kohe paM0 taM0-aNaMtANubaMdhikohe apaJcakkhANakohe paccavakhANAvaraNe kohe saMjalaNe kohe. evaM NeraiyANaM jA vemANiyANaM 24,evaMjAva lobhevemANiyANaM 24,cauThivahe kohe paM0taM.-AbhogaNivvattie aNAbhoga kxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Xxxxx zrIsthAnAGgasatra sAnuvAda XXXXXXXXXXXXXXX Nivattite uvasaMte aNuvasaMte, evaMneraiyANaMjAva vemANiyANa24, evaM jAva lobhe jAva vemANiyANaM 24 / sU0 249 __ mUlAryaH-cAra prakAre devonI sthiti-maryAdA kaIlI che, te A pramANe-koIeka sAmAnya deva cha 1, koIeka snAtaka(pradhAna) deva che 2, koIeka zAMtikarma karanAra purohita deva cha 3 ane koIeka pracalana deva eTale bhATa cAraNanI jema anya devonI prazaMsA karanAra deva cha 4. cAra prakAre saMvAsa (maithuna) athai puruSa ane strIna ekatra vasavU kahela che, te A pramANe-1 koIeka deva devInI sAthe saMvAsa kare ( bhoga kare), 2 koIeka deva chavI-nArI athavA ticaNInI sAthe saMvAsa kare, 3 koIeka chatrI-nara athavA tiyaMca, devInI sAthe saMvAsa kare ane 4 koIeka chavI-manuSya ke tiyaMca, manuSyaNI ke tiyaMcaNI sAthe saMvAsa kare. (sU0248) cAra kaSAyo kahelA che, te A pramANe-krodha kaSAya, mAna kaSAya, mAyA kaSAya ane lobha kaSAya. e cAra kaSAya nairapikane hoya yAvat vaimAnikane cAra kAyo hoya. cAra sthAnaka( bhAva )mA rahenAro krodha kahela che, te A pramANe-1 potAnA aparAdhathI potAne viSe thayela krodha te AtmapratiSThita, 2 bIjAnA vacanathI thayela krodha athavA bIjA pratye thavela krodha te parapratiSThita, 3 baneyI (kaIka potAthI ane kaMIka paranA nimitathI) thayela krodha te tadubhayapratiSThita ane 4 kaI paNa kAraNa sivAya krodhanA udayathI ja thayela te apratiSThita krodha. A cAra prakArano krodha x nairayikathI mAMDIne yAvat vaimAnikane hoya che. cAra kAraNovaDe krodha utpanna thAya che, te A pramANe-1 potapotAnA utpacinA 4 sthAna kAdhyayane uddeza: saMvAsa: kaSAyAdha sU0248 249 KXKAKKKKKK:XXXX // 356 / / For Private and Personal Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org sthAnane AzrayIne, 2 vastu - sacittAdi padArtha athavA gharane AzrayIne, 3 zarIra-kharAba sthitivALaM athavA kadrUpAne AzrayIne ane 4 upadhi-upakaraNane AzrayIne utpanna thAya che. A rIte nairayikone ane yAvat vaimAnikAne cAra kAraNovaDe krodhanI utpatti thAya che. evI ja rIte mAna, mAyA ane lobha paNa cAra kAraNovaDe thAya che. te vaimAniko paryaMta covIsa daMDakamAM jANavA. cAra prakAre krodha kahela che, te A pramANe 1 anaMtAnubaMdhI krodha, te parvatanI rekhA ( phATa) sarakho, 2 apratyAkhyAnI krodha, te pRthvInI phATa sarakho, 3 pratyAkhyAnI krodha, te retInI rekhA sarakho ane 4 saMjvalana krodha, te jalanI rekhA sarakho. e pramANe nairayikane yAvat vaimAnikAne cAra prakArano krodha kahela che. evI rIte mAna, mAyA ane lobha vaimAnika paryaMta covIza daMDakamAM cAra prakAre hoya che. cAra prakAre krodha kahela che, te A pramAge 1 Abhoganivartita-krodhanA phaLane jANatA chatAM paNa krodha karavo te, 2 anAbhoganivartita-krodhanA phalane nahi jANatAM chatAM krodha karo te, 3 upazAMta-udaya avasthAmA nahi Avela krodha ane 4 anupazAMta-udyamAM Avela krodha. evI rIte cAra prakArano krodha nairavikane yAvat vaimAnikAne hoya che. evIja rIte cAra prakAre mAna, mAyA ane lobha yAvat vaimAnika paryaMta covIsa daMDakamAM hoya che. (sU0 249) TIkArya :- sthitiH - krama, manuSyanI sthiti mAphaka devomAM paNa rAjA, pradhAna vigerenI maryAdA che. deva sAmAnya mAtra, 'nAme' ti0 zabda vAkyAlaMkAramAM che. koIeka deva snAtaka (pradhAna), deva pote ja snAtaka athavA devono snAtaka, evo samAsa karavo. evI rIte bAkInA ve bhedamAM paNa samAsa karavo. vizeSa e ke purohita eTale zAMti karma karanAra, 'paJcalaNe'tti0 mAgadhabhATa-cAraNanI jema prazaMsA karavAthI bIjA devone prajvalana kare-tejasvI kare te prajvalana. devanI sthitinA prasaMgathI devanA vizeSabhUta For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA sAnuvAda // 357 // www.kobatirth.org saMvAsasUtra ne kahela che. te sUtra spaSTa che, vizeSa e ke saMvAsa-maithuna mATe ekatra basavuM, 'chavi' ti0 tvacA (cAmaDI ) nA yogathI audArika zarIra ane te zarIravALI manuSyaNI ke tiryaMcaNI athavA te zarIravALA manuSya ke tiryaMca chavI kahevAya. hamaNAM ja saMvAsa kahyo, te vedasvarUpa mohanA udayadhI hoya che, mATe mohanA vizeSabhUta kaSAya prakaraNane kahe che-' cattAri kasAye 'tyAdi0 tatra karmarUpa kSetrane je khaMDe che, arthAt sukha-duHkhanA phalane yogya kare che. athavA jIvane malina kare che, A nirukti vidhivaDe te kaSAyo kahevAya che. kAM che ke suhadubakhabahusaIyaM, kammavakhettaM kasaMti te jamhA / klasaMti jaM ca jIvaM, teNa kasAyatti vuccati // 39 prAyaH bhAvArtha upara varNavyA mujaba che. athavA prANIone kaSati - haNe che te kapa-karma athavA saMsAra, tenA lAbhano hetu hovAthI Ayo te kaSAyo, prANIone saMsAra ke karma pratye je I jAya che te kaSAyo. kaM che ke kammaM kasaM bhavo vA, kasamAo siM jao ksaayaato| kasamAyayaMti va jao, gamayaMti kasaM kasAyatti // 40 prAyaH bhAvArtha upara jaNAvyA pramANe che. krodha karavo athavA jenAthI krodha thAya che te krodha, arthAt krodhamohanIya karmanA udayavaDe thavA yogya jIvanI pariNativizeSa, athavA krodhamohanIya karma eja krodha, evI rIte mAna, mAyA vigere kaSAyomAM paNa jANavuM. vizeSa e ke huM jAti vigere guNa For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 1 saMvAsaH kaSAyAca sU0248 249 / / 357 //
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bALo cha ema mAnavaM-jANavU, athavA jenAvaDe manAya che te mAna, tathA mAna-hiMsA, vaMcana (Thaga) evo artha che. jenI dvArA Thage che te mAyA, tathA lobhana-vastunI icchA athavA jenAdvArA lubdha thAya che te lobha. 'eva'miti0 jema sAmAnyathI cAra kaSAyo kahyA che tema vizeSathI nArakone, asurone yAvat covIzamA padamAM vaimAnikone paNa cAra cAra kaSAyo hoya che. 'cauppaidie'tti. cAramA sva, para, tadubhaya-svapara ane tenA abhAvamA pratiSThita-rahela te catuHpratiSThita. temAM 'AyapaiTThieti. potAnA aparAdhabaDe potAnA viSayamA aihika ane pAralaukika doSane jovAthI je krodha utpanna thAya che te AtmapratiSThita krodha, anyavaDe Akroza-gALIpradAna pramukhathI udIraNA karAyela athavA bIjAnA viSayavALo te parapratiSThita, potAnA ane anyanA nimittavALo te ubhayapratiSThita, AkrozAdi kAraNanI apekSA sivAya, kevaLa krodhamohanIyanA udayathI je krodha thAya che te apratiSThita. kAM cha ke-'phaLanA anubhavomA karmoM, ApekSa ane nirapekSa che.' jema AyuSyakarma, sopakrama ane nirupakrama kahela che tema phaLanA anubhavomAM ko apekSA sahita ane apekSA rahita hoya che. vaLI A cotho bheda jIvane viSe rahela cha, tathApi sva-para vigerenA viSayamA (kAraNavaDe) utpanna na thavAthI apratiSThita kahela che, paraMtu sarvathA apratiSThita nathI, kemake cAra pratiSThitapaNAnA abhAvano prasaMga AvI jAya. krodharnu AtmAdi pratiSThitapaNuM, ekeMdriya ane vikaleMdriyone je kahela che te pUrvabhavane viSe te pariNAmapariNata maraNabaDe utpanna thayelAne AtmAdipratiSThitapaNuM hoya che. evI rIte mAna, mAyA ane lobhavaDe paNa anya daMDaka traNarnu stra kahevaM. nAraka vigerenu kSetra potapotAnA utpatisthAnane AzraryAne, ema vastu-sacittAdi padArtha athavA vAstu-ghara, kharAba AkAravAlaM zarIra, je jernu upakaraNa te upadhi, ekeMdriyone upadhi bhavAMtaranI apekSAe jANavI, evI rIte mAna, mAyAdika traNa sUtra MAARAK XXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthA- | nAGgasatra sAnuvAda 1358 // pATha kahevA. anaMta bhavane je niraMtara bAMdhe che-anaMta bhavanI paraMparAne kare che evA svabhAvavALo je kaSAya te anaMtAnubaMdhI, athavA anaMta anubaMdha cha jeno te anaMtAnubaMdhI, samyagdarzananA sahabhAvI [sAthethanAra kSamAdi svarUpa upazama vigare cAritranA lava(leza)na aTakAvanAra che, kema ke anaMtAnubaMdhI cAritramohanIyarUpa che. upazamAdilakSaNa baDe ja cAritrI kavAya nahi, kema ke alpa saMjJA hovAthI jema amanaska saMjJI kahevAya nahiM, paraMtu mananI saMjJAvaDe saMjhI kahevAya tema mahAna mUlaguNAdirUpa cAritravaDe cAritrI kahevAya che. A kAraNathI ja trividha darzanamohanIya ane pacIsa prakAre cAritramohanIya che. zaMkA'paDhamilluyANa udae niyame 'tyAdi. prathama kaSAyanA udayamAM nizcaye samakitano abhAva hoya che, paraMtu cAritrane rokanAra kaSAyanI samyaktvano aTakAva karavAmAM utpatti nahiM thAya, A hetuthI sAta prakAre darzanamohanIya ane ekazi prakAre cAritramohanIya che, e mata yogya jaNAya cha, samAdhAna-'paDhamelluyANe 'tyAdi. je kaheluM che te anaMtAnubaMdhI kaSAyone samyaktvano aTakAva karavAvaDe kahela nathI, paraMtu samyaktvanA sahabhAvI upazama vigerenA aTakAva karavAvaDe kahela che. jo ema nahiM mAnIe to anaMtAnubaMdhI kavAyobaDe ja samyaktvanu AvRta(AcchAdana )paNuM hobAthI anya(kAraNabhUta) mithyAtvathI zuM prayojana che ? AvRtanuM paNa AvaraNa karavAmAM anAsthA( doSa )no prasaMga Avaze. te kAraNathI jema 'kevaliyanANalaMbho nannatya khae kasAyANaM' ti0 kaSAyono kSaya thayA sivAya kevaLajAnano lAbha na thAya, A prasaMgamAM kaSAyonuM kevalajJAnane AvaraNa karavApaNuM na chate paNa kaSAyano kSaya, kevalajJAnanA kAraNapagAe kahela cha kema ke kaSAyano kSaya thaye chate ja kevaLajJAnano bhAva hoya che. evI rIte anaMtAnubaMdhI kaSAyanA kSayopazamamAM ja samyaktvano lAbha kahevAya che. anaMtAnubaMdhI xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx 4 sthAnakAdhyayane uddeza: saMvAsaH kaSAyAzca sU0248249 // 358 // RUAR For Private and Personal Use Only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx kaSAyono kSayopazama chate samakitano lAbha hoya cha jethI anaMtAnubaMdhI kaSAyono udaya hote chata mithyAtva kSayopazamane pAmato nadhI ane kSayopazamanA abhAvathI samyaktva thatuM nathI. vaLI matAMtaramAMje saptavidha samyagdarzanamohanIya kahela che, te samyaktvanA sAhacaryavaDe upazama vigere guNomAM samyaktvano upacAra karavAthI, arthAt cAritranA aMzarUpa upazamAdi guNone viSe samyaktva kahyu cha, ema ame mAnIe chIe. aNuvratAdirUpa pratyAkhyAna jene viSe vidyamAna nathI te apratyAkhyAna kaSAya, te dezaviratine AvaraNa karanAra che. maryAdAvaDe sarvaviratipaNAne je AvaraNa kare che te pratyAkhyAnAvaraNa kaSAya. sarva sAvadhanI viratine paNa saMjvalana kare cha, tapAve cha arthAt aticAra doSane karAve che, athavA iMdriyanA viSapanI prAptine viSe pradIpta thAya che te saMjvalana kaSAya, te yathAkhyAta cAritranuM AvaraNa karanAra che. evI rIte mAna, mAyA ane lobhane viSe paNa anaMtAnubaMdhI vigaire cAra bheda kahevA. A cArenI nirukti pUjyapuruSoe nIce pramANe kahelI che vRddhine vAste arthAt janmanI paraMparA mATe je anaMta janmono anubaMdha kare che tethI prathama krodhAdinA bhedamA 'anaMtAnubaMdhI saMjJA batAvI cha (1) prastuta viSayamA krodhAdinA udayathI prANI alpa paNa pratyAkhyAnane icche nahi-svIkAre nahi, tethI bIjA prakAranA kaSAyomA 'apratyAkhyAna' saMjJA batAvI che. (2) sarva sAvadhanI viratirUpa pratyAkhyAna kahela che, tenA AvaraNanI saMjJA arthAt 'pratyAkhyAnAvaraNa evaM nAma trIjA prakAranA kaSAyomA rAkhela che. (3) ane zabdAdi viSayone meLavIne vAraMvAra pradIpta kare che te 'saMjvalana' nAma cothA prakAranA kapAyomAM | kahevAya che. (4) evI rIte mAnAdikathI traNa daMDaka kahevA-'AbhogaNivattie 'tti jJAnapUrvaka thayela te Abhoganivartita * AcArAMgasUtrano TokAmAM saptavidha darzanamohanIya ane ekavoza prakAre cAritramohanIya kahela che. KXXxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxXXXKK) For Private and Personal Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAnapatra sAnuvAda 359 // 4 sthAna| kAdhyayane | uddezaH1 karmacayAdi pratimAzca sU0250 arthAta krodhanA vipAka(phaLa,ne jANato thako roSa kare che, je krodhAdinA phaLane na jANato thako roSa kare che te anAbhoganivarzita, udaya avasthAna prApta na thayela krodha te upazAMta, teno pratipakSa eTale udayamAM Avela kopa te anupazAMta. ekadviyAdi(asaMjJI paMceMdriya paryata )ne Abhoganivartita krodha, saMjJInA pUrvabhavanI apekSAe kahela che. anAbhoganivartita krodha to vartamAna bhavanI apekSAe paNa che. nArakAdikane viziSTa udayanA abhAvathI upazAMta krodha che. anupazAMta krodha zabda mATe vicAravA jevU nathI. athavA te sarva daMDakamAM udayarUpa hoya che. evI rIte mAnAdikavaDe daMDaka traNa kahevA. (mU0 249) have kaSAyonAM jatraNa kAla saMbaMdhI phalavizeSo kahevAya che jIvA NaM cauhi ThANehiM aTTha kammapagaDIo ciNiMsu taM0-kohaNaM mANeNaM mAyAe lobheNaM, evaM jAva vemANiyANaM 24. evaM ciNaMti esa daMDao, evaM ciNissaMti esa daMDao, evameteNaM tinni daMDagA, evaM uvaciNiMsu uvaciNaMti uvaciNissaMti, baMdhisu 3 udIrisa 3 vedesu 3 nijareMsu Nijati nijarissaMti, jAva vemANiyANaM, evamekeke pade tinni 2 daMDagA bhANiyavvA, jAva nijarirasaMti / su. 250. cattAri paDimAo paM0 taM0-samAhipaDimA uvahANapaDimA vivegapaDimA viussaggapaDimA, cattAri paDimAo paM0 taM0-bhaddA subhaddA mahAbhadA savvatobhaddA, cattAri IMAKAXXXXXXXXXX (MOXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX 359 // For Private and Personal Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX paDimAto paM0 ta0-khuDDiyA moyapaDimA mahalliyA moyapaDimA javamajjhA virmjjhaa| sU0 2514 malArtha:-jIvo cAra kAraNavaDe ATha karmaprakRtione ekatra karatA hatA, te A pramANe-krodhavaDe, mAnavaDe, mAyAvaDe Ane lobhavaDe, evIrIte yAvat vaimAniko paryaMta jANavU arthAt 24 daMDakamA ema jANavU. evI rIte A daMDaka ekatra kare che, emaja A daMDaka bhaviSyamA ekaThA karaze e AlApakavaDe traNa daMDako kahevA. evI rIte upacayana-kamadalanA niSekanI racanA karela cha, kare cha ane karaza. badhila che-nikAcita karela che, kare che ane karaze. udIraNA karela cha, ko aneko bhogavela cha, bhogave che ane bhogavaze. nijarela cha, nijaire che ane nirjaraze-AtmapradezathI dUra karaze yAvat vaimAnika paryata ema jANavaM, ema ekeka padamAM traNa traNa daMDaka-pATha kahevA yAvat nirjarA karaze tyAM sudhI. (sU0 250) cAra paDimAo kaDelI che, te A pramANe-samAdhipaDimA-zrutacAritranI samAdhi, upadhAnapratimA-tapavizeSa, vivekapaDimA-azuddha bhAtapANI vigerenA tyAgarUpa ane vyutsargapaDimA-kAyotsargarUpa. vaLI cAra pratimAo kahe che, te A pramANe-bhadra pratimAcAra dizAe maLIne soLa praharanA kAyotsargarUpa,subhadrA paNa prAya: bhadrAnI mAphaka che, mahAbhadrA-cAra dizAe ATha ATha prahara kAyotsarga karavArUpa, sarvatobhadrA-daza dizAomAM ekeka ahorAtra kAyotsargarUpa. vaLI cAra pratimAo kahelI che, te A pramANe-laghu mokapaDimA soLa bhakte pUrNa thAya, moTI mokapaDimA aDhAra bhakte pUrI thAya, yavamadhyA-Adi, aMtamAM kavaLanI hAni ane madhyamA vRddhirUpa, vajramadhyA-Adi-aMtamAM kavaLanI vRddhi ane madhyamAM-hAnirUpa. *pratimAonu svarUpa bojA ThANAnA trIjA uddezAmAM kahebAI gayela che. xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir XXXXX 4 sthAna kAdhyayane / zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda uddezaH 1 karmacayAdi pratimAtra sU0250 TIkArtha:-'jIvA 'mityAdi0 sUtra kahela arthavAllu che, vizeSa e ke-cayana-kaSAyathI pariNata jIvane karmapudgalornu grahaNa mAtra, upacayana-grahaNa karela karmanA abAdhAkAlane choDIne jJAnAvaraNIvAdi svarUpe niSeka karavo, te A pramANeprathama sthiti( prathama udayamAM Ave te )mAM atyaMta karmadalikane sthApe che, te pachI bajiI sthitimA vizeSahIna karmadalane sthApe che, evI rIte trIjI cothI yAvat utkRSTa sthitimAM vizeSahIna dalikane sthApe che. kaDyuM che kemottUNa sagamabAhaM. paDhamAi ThihaeN bahataraM davvaM / sese visesahINaM, jAvakkosaMti savvesi // 41 // / bhAvArtha jaNAcyA mujaba che. baMdhana-jJAnAvaraNIyAdi svarUpe niSeka karela karmadalikane pharIthI paNa kaSAyanI pariNativizeSathI nikAcana-majabUta karavArUpa, udIraNa-udayamAM nahi Avela karmadalikane karaNa(jIvanA vIrya)vaDe kheMcIne udayamA prakSepavaM-lAva, vedana-kamenI sthitinA kSayathI sahaja udayamA Avela athavA udIraNAkaraNabaDe udayabhAvamA prApta thayela karmarnu anubhava, nirjarA-karmanuM akarmasvarUpa tha, ahiM dezathI ja nirjarA grahaNa karavI, kema ke covIza daMDakamAM nirjarAno asaMbhava hoya che. vaLI nirjarAmA krodha vigaire kAraNa thatA nathI, kemake krodhAdikanA kSayane ja nijerArnu kAraNa hoya che arthAt krodhAdi kSaya thavAthI ja nirjarA thAya che. ahiM prajJApanA patramA kahelI saMgrahagAthA jaNAve cheAyapaiTriya 1 khettaM, paDacca raNaMtANubaMdhi3 AbhogezaciNauvaciNabaMdha. udIra veya taha nijarAceva // 251 XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX) XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX * // 36 // For Private and Personal Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cxxxxXXXXXXXXXXXXXXxxxxxxxxxxx) 1 AtmapratiSThita padavaDe upalakSita ( jaNAtuM) sUtra, 2 kSetrane AzrayI sUtra, 3 anaMtAnubaMdhI padavar3e upalakSita sUtra ane 4 AbhogapadavaDe upalakSita sUtra, tyAravAda cayana, upacayana, baMdhana, udIraNa, vedana ane nirjarA arthAt cayanAdi viSayavALA sUtro che. (sU0 250). hamaNA nirjarA kahI te viziSTa nirjarA pratimAdi anuSThAnathI thAya che, mATe pratimAnA traNa sUtro kahela che. te vIjA sthAnaka(ThANA)mAM varNavAI gayA che to paNa ahiM kahevAya che kemake cAra sthAnakanA anurodhathI tenuM varNana karavU joIe. enI vyAkhyA pUrvanI mAphaka jANavI paraMtu smaraNanA vAste kiMcina kahevAya che. samAdhi eTale zruta ane cAritrarUpa, tenA viSayavALI pratimApratijJA arthAt abhigraha te samAdhipratimA, athavA dravyasamAdhi prasiddha che, tenA viSayavALI pratimA-abhigraha te samAdhipratimA. evIrIte bIjI pratimAonA saMbaMdhamAM paNa jANavU.vizeSa eke-upadhAna eTale tapa ane viveka-azuddha ane atirikta ( vadhAre) bhaktapAna, vastra, zarIra ane zarIranA mala vigereno tyAga. 'viussaggetti0 kAyotsarga. bhadrApratimA eTale pUrvAdi cAra dizAnI sanmukha rahela sAdhune pratyeka dizAmAM cAra prahara paryaMta kAyotsarga karavArUpa, ve ahorAtrivaDe A pratimAnI samApti thAya che. subhadrA pratimA paNa e pramANe ja saMbhave che, kAraNa ke koI graMthamA tenuM svarUpa joyela na hovAthI lakhghu nathI. evI rIte dareka dizAmA ahorAtra pramANe kAyotsarga karavArUpa mahAbhadrApratimA cAra ahorAtravaDe samApta thAya che. ane je deza dizAomA pratyeka dizAe ahorAtra pramANa kAyotsarga karavArUpa che te sarvatobhadrA pratimA daza ahorAtravaDe samApta thAya che. moka pratimA eTale prazravaNa (laghunIti) saMbaMdhI pratijJA, je soLa bhakta( sAta upavAsa )vaDe samApta thAya cha, te kSullikA awoxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Si Kailassagersal Gyarmande zrIsthAnAstra sAnuvAda // 361 // 4 sthAnakAdhyayane uddezaH1 ajIvAsti kAyA, AAAAAXOXOXOXOXOXOXOXKXXIXXKOMOKAAMKAAIAIAIR (nAnI) kahevAya ane ATha upavAsavaDe samApta thAya che te mahatI (moTI) pratimA. yavanI mAphaka dArca (dAta) ane kavalothI Adi-aMtamA hIna ane madhyamA vRddhivALI te yavamadhyA pratimA ane bajramadhyA pratimA to Adi-aMtamA vRddhivALI ane madhyamA hIna hoya che. (sU0251) pratimAo jIvAstikAyamA ja hoya che, tenAthI viparIta ajIvAstikAyarnu sUtra kahe che cattAri asthikAyA ajIvakAyA paM0 20-dhammatthikAe adhammasthikAe AgAsasthikAe poggalatthikAe cattAri asthikAyA arUvikAyA paM0 taM0-dhammasthikAe adhammatthikAe AgAsasthikAe jIvatthikAe / sU0 252, cattAri phalA paM0 20-Ame NAmaM ege Amamahare 1 Ame pAmamege pakkamahure 2 pakke NAmamege Amamahure 3 pakke NAmamege pakkamahare 4 evAmeva cattAri purisajAyA paM0 20-Ame NAmamege AmamahuraphalasamANe 4 / sU0 253, caubihe sacce paM0 20kAujjuyayA bhAsujjuyayA bhAvujjuyayA avisaMvAyaNAjoge, cauvihe mose paM0 saM0-kAyaaNujjuyayA bhAsaaNujjuyayA bhAvaaNujjuyayA visaMvAdaNAjoge, cauvihe paNihANe paM0 taM0-maNapaNihANe vaipaNihANe kAyapaNihANe uvakaraNapaNihANe, evaM gairaiyANaM pAMcaMdiyANaM jAva vemA AmAdi, satyapraNidhAnAni ca sU0252 254 // 361 // For Private and Personal Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org NiyANaM 4, cauvvi suppaNihANe paM0 taM0- maNasuppaNihANe jAva uvagaraNasuppaNihANe, evaM saMjamasAvi cavihe duSpaNihANe paM0 taM0- maNaduppaNihANe jAtra uvakaraNaduSpaNihANe, evaM pacidiyANaM jAva vaimANiyANaM 24 / sU0 254 mUlArtha:- cAra astikAya ajIvakAya kahelA che, te A pramANe- dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ana pudgalAstikAya. cAra astikAya arUpIkAya kahelA che, te A pramANe- dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane jIvAstikAya. cAra prakArAM phaLa kahelAM che, te A pramANe- koIeka phaLa kAcuM che ane rasathI kaIka madhura che 1, koI eka phaLa kA che paNa rasathI atyaMta madhura che 2, koIeka phaLa pAkuM che paNa rasathI kaMIka madhura che 3 ane koIeka phaLa pAkelaM che ane atizaya madhura che 4. e dRSTAMtI cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe- koIeka puruSa vaya ane zruta ( jJAna ) thI avyaktakAco che ane upazamAdiguNathI alpa madhuratAvALo che 1, koIeka puruSa vaya ane zrutathI kAco che paNa upazamAdiguNathI atyaMta madhuratAvA che 2, koIeka puruSa vaya ane zrutathI pariNata (pAko) che paNa upazamAdiguNathI alpa madhuratAvALo che 3 ane koIeka puruSa vaya ane zrutathI pariNata temaja upazamAdiguNarUpa atyaMta madhuratAvALo che 4. (sU0 253) cAra prakAre satya - sarala bhAva kahela che, te A pramANe-kAyAnI saralatA - zarIranI kuceSTAdithI rahita, bhASAnI saralatA-kapaTa vacanano abhAva, bhAvanI saralatA - mananI saralatA, avisaMvAdanAyoga-viparIta jJAna rahita bolavu arthAt gAyane gAya kahevI ityAdirUpa. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir **********
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthAnAja-sUtra sAnuvAda // 362 / / www.kobatirth.org cAra prakAre mRSA- jUTuM kahela che, te A pramANe-kAyAnI vakratA - vAMkuM cAlavu, bhASAnI vakratA - kapaTa vacana bolavu bhAvanI vakratA - mananuM vakrapathuM ane visaMvAdana yoga- gAyane ghoDo kahevo ityAdirUpa. cAra prakAre praNidhAna-prayoga kahela che, te A pramANe - mananuM praNidhAna, vacananuM praNidhAna, kAyAnuM praNidhAna ane upakaraNa-vastra pAtra vigerenuM praNidhAna evI rIte cAra prakAranuM praNidhAna nairathikone, paMceMdriyAne yAvat vaimAnikone hoya che arthAt paMceMdriyanA soLa daMDa kamAM hoya che. cAra prakAre supra NidhAna - sAro vyApAra kaTTela che, te A pramANe- manano bhalo vyApAra, vacanano bhalo vyApAra, kAyAno bhalo vyApAra ane upakaraNano bhalo vyApAra A cAra prakArano praNidhAna saMyata (sAdhu) manuSyone ja hoya che. cAra prakAre duSprANadhAna kala che, te ApramANe - manano duSpraNidhAna, vacanano duSpraNidhAna, kAyAno duSpraNidhAna ane upakaraNano duSpraNidhAna. evI rIte cAra prakArano duSpraNidhAna paMceMdriyAne yAvat vaimAnikone hoya che arthAt soLa daMDakamAM hoya che. ( sU0 254 ) TIkArthaH - ' atyikAya'tti0 asti e nipAta traNa kAlano bodhaka hai. bhUtakAlamAM hatA, vartamAnamAM hoya che ane bhaviSyamA haze evI bhAvanA che. eTale trikAla viSayaka kAyo te konA ? pradezAMnA samudAyo athavA ' asti' zabdavaDe koIka sthalamA pradezo kahevAya che. tethI teo ( pradezo ) nA kAya te astikAyo ane te cAra astikAyo acetana hovAthI ajIvakAyo che. astikAyo mUrta ane amUrta hoya ke mATe amUrta astikAyanA pratipAdana mATe arUpI astikAyanuM sUtra kala che. rUpa-AkAravALaM arthAt varNa vigere svarUpavAlaM he jeone te rUpI astikAya tenA paryudAsa-niSedhayI arUpI arthAt amUrta astikAyo, hamaNAM ja jIvAstikAya kayo, tenA vizeSabhUta puruSanA nirUpaNa mATe phalamUtra kahe che - Ama eTale apaka phala chatAM For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 1 ajIvAsti kAyAH, AmAdi, satyapri dhAnAni ca sU0 252 254 // 362 //
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Si Kailasagarsur Gyarmandie KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX kAcA phalanI jema madhura arthAt thor3e madhura te *Amamadhura 1, tathA kAcuM phala chatAM pakva-pAkA phaLanI jema madhura arthAt atyaMta madhura 2, tathA pakva phaLa chatAM kAcA phaLanI jema madhura eTale ke pUrvanI jema thoDaM madhura 3, tathA pakva phaLa chatAM pakva madhura arthAt pUrvanI jema atyaMta madhura 4. puruSa to Ama-vaya ane zrutathI avyakta (kAco) ane Ama madhura phala samAna, kema ke alpa upazama vigare lakSaNarUpa mAdhuryanA bhAvathI 1, vaya ane zrutathI avyakta ja ane pakva madhura phala samAna arthAt pakva phaLanI jema madhura svabhAva kema ke zreSTha upazamAdi guNa yukta hovAthI 2, tathA anya pakva-vaya ane zrutathI pariNata ane Ama madhura phala samAna kema ke upazamAdi mAdhuryana alpatva hovAthI 3, tathA anya pakva temaja vaya ane zrutathI pakva madhura phala samAna, kemake zreSTha upazamAdi guNa yukta hovAthI 4 (sU0253) hamaNAM pakva madhura kayo te satya guNanA yogI hoya cha e hetuthI satya ane teva' viparyaya mRpA tathA satya-asatya nimittavALA praNidhAna pratye kahevAnI icchAvALA sUtrakAra te te sUtrone kahe che 'caubihe sacce' ityAdIni kahela arthavALA A sUtro che. vizeSa eke-Rjuka-mAyA rahitano bhAva athavA kama [kArya] te RjukatA [saralatA], kAthAnI RjukatA te kAyaRjukatA, evI rIte vIjA paNa jANavA. vizeSa e ke-bhAva eTale mana, kAyaRjukatA vigere zarIra, vANI ane mananI yathAvasthita artha(yathArtha)svarUpajaNAvavAne mATe pravRttio che tathA ajANapaNAthI gAya vigerene azva vigere je kahe che athavA koInA mATe kaIka svIkArIne je karato nathI te visaMvAdana, tenA vipakSathI yoga-saMbaMdha te avisaMvAdanAyoga 'mose' ti0 mRSA-asatya, kAyAnI saralatA nahiM arthAt vakratA ityAdi vAkya che. praNidhiH-praNidhAna *pradezono adhyAhAra karela che. XXXXXXXXXXXXXXXXXXXOXOXOXOXOXXOXOXXXXX For Private and Personal use only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra cauthA Ana sAnuvAda // 363 // www.kobatirth.org arthAt prayoga temAM mananuM praNidhAna - Artta, raudra, dharmma vigere svarUpavaDe prayoga te manapraNidhAna, evI rIte vacanapraNidhAna ane kAyapraNidhAna paNa jANavu, upakaraNa - laukika ane lokottarUpa vastra pAtrAdi saMyama ane asaMyamanA upakAra mATe praNidhAnaprayoga te upakaraNapraNidhAna che. 'eva' miti0 jevI rIte sAmAnyathI kAM tema nairayikone paNa kahetuM vaLI kahela covIza daMDanA madhye paNa vaimAnika paryaMta je paMceMdriyo che saMone paNa evI ja rIte cAra praNidhAno kahevA. ekeMdriyAdine mana vigereno asaMbhava hovAthI praNidhAnano paNa asaMbhava che, praNidhAna supraNidhAna ane duSpraNidhAna ema ve prakAranA che mATe te ba~ne sUtro che. zobhana-saMyamanA hetu vALaM hovAthI sAruM praNidhAna arthAt mana vigerenuM prayojana [ pravarttAtra ] te supraNidhAna A supraNidhAna covIza daMDakanA nirUpaNamAM manuSyone che, temAM paNa saMyatone ja hoya che kema ke supaNidhAna cAritranI pariNatirUpa hoya che. sUtrakAra kahe che ' evaM saMjaye 'tyAdi0 duSpraNidhAnanuM sUtra sAmAnya sUtranI mAphaka jANavuM. vizeSa e ke duSpraNidhAna - asaMyama mATe mana vigereno vyApAra karavo te. ( sU0 254 ) have puruSanA adhikArathI bIjI rIte puruSa saMbaMdhI 14 sUtro kahe che cattAri purisajAtA paM0 taM0 - AvAtabhaddate NAmamege No saMvAsabhaddate 1, saMvAsabhaddae NAmamege No AvAtabhahae 2, ege AvAtabhaddatevi saMvAsabhaddatevi 3, ege No, AvAyabhaddate no vA saMvAsabhaddae 4 (1) cattAri purisajAyA paM0 taM0 - appaNo nAmamege vajjaM pAsati No parassa, parassa NAmamege vajjaM pAsati 4 (2) cantAri purisajAyA paM0 taM0 - appaNo NAmamege vajjaM udIrei No For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir **** 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 1 ApAta bhadra kAdi sU0255 // 363 //
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyarmandie parassa4 (3) appaNo nAmamege vajaM uvasAmeti No parassa 4 (4) cattAri purisajAyA paM0 taM0abbhuDhei nAmamege No abbhuTThAveti (5) evaM vaMdati NAmamege No vaMdAvei (6) evaM sakkArei (7) sammANeti (8) pUei (9) vAei (10) paDipucchati (11) pucchai (12) vAgareti (13) suttadhare 8 NAmamege No atthadhare atthadhare nAmamege No suttadhare (14) sU0 255 mUlArtha:-cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-koIeka puruSa ApAtabhadraka eTale prathama milApamAM madhura vacanAdivaDe sukhakArI paNa saMvAsa-ghaNA kAlanA vasavATamAM sAro nahiM 1, eka puruSa saMvAsa-ghaNA kAlanA vasabATamA sAro paNa ApAta-prathama milApamA sAro nahiM arthAt madhurabhASI nahiM 2, eka puruSa prathama milApamAM paNa sAro ane pachI saMvAsamAM paNa sAro 3 ane koIeka puruSa ApAta-prathama milApamA paNa sAro nahiM tathA pachI paNa sAro nahiM 4 (1) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-koIeka puruSa potAnA pApakarma(doSa)ne jue che paraMtu bIjAnA pApakarma(doSa)ne joto nathI 1, koI eka puruSa bIjAnA doSane dekhe che paraMtu potAnA doSane joto nathI 2, koI eka puruSa potAnA ane pArakA doSane jue che 3 ane koI eka puruSa potAnA ke pArakA doSane joto nathI 4 (2) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-koIeka puruSa potAnA pApane vIjA pAse kahe che paraMtu bIjAnA pApane kaheto nathI 1, koIeka puruSa bIjAnA pApa( doSa)ne kahe che paraMtu potAnA doSane kahe to nathI 2, koIeka puruSa potAnA ane pArakA doSane kahe che 3 ane koIeka puruSa potAnA ke pArakA doSane Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxy xxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthA-1 nAnasatra sAnuvAda 364 // kAdhyayane uddezaH 1 ApAtamadra kAdi sU0 255 xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx kaheto nathI 4 (3) koIeka puruSa potAnA pAparnu nivarttana (dUra karavU ) kare che paraMtu bIjAnA pAparnu nivartana karato nathI 1, koIeka puruSa bIjAnA pAparnu nivartana kare che paraMtu potAnA pAparnu karato nathI 2, koIeka puruSa potAnA ane pArakA pAparnu nivarjana kare che 3 ane koIeka puruSa potAnA ke pArakA pAparnu nivarcana karato nathI 4 (4) cAra prakArA puruSo kahalA che, te A pramANe-koIeka puruSa (saMvijJapAkSikAdi sAdhu) AsanathI Ubho thAya che paNa anyane UThavA na Ape 1, koIeka puruSa bIjAne UThavA de cha paNa pote Ubho thato nathI te guru 2, svayaM Ubho thAya che ane bIjAne paNa Ubho thavA de che te sthavira muni 3 ane koIeka puruSa svayaM Ubho thato nathI ane vIjAne AsanathI Ubho thavA deto nathI te jinakalpika vigare 4 (5) evI jarIte koIka puruSa svayaM vaMdana kare cha paNa bIjA pAse vaMdAvato nathI, koIka puruSa bIjA pAse baMdAve che paNa pote vaMdana karato nathI 2, koIka puruSa pote vaMdana kare che ne bIjA pAse vaMdana karAve che 3 temaja koIeka puruSa svayaM vaMdana kare nahiM ane anya pAse karAve paNa nahi 4 (6) evIja rIte satkAra kare paNa karAve nahiM 1, satkAra karAve paNa kare nahi 2, svayaM satkAra kare ane karAve 3, svayaM satkAra kare nahi ane karAve paNa nahiM (7) sanmAna kare paNa karAve nahi 1, sanmAna karAve paNa kare nahi 2, sanmAna kare ane karAve 3, sanmAna kare nahiM ane karAve paNa nahiM 4 (8) svayaM pUje paNa pUjAve nahiM 1, pUjAve paNa pUje nahi 2, pUje ane pUjAve 3, pUje nahiM ane pUjAve nahiM 4 (9) svayaM bhagAve che paNa bhaNato nathI te upAdhyAya 1, maNe paNa bhaNAvato nathI te ziSya 2, bIjAne bhaNAve che ane svayaM na bhaNela graMthane bhaNe che te vidvAn sAdhu 3 temaja bhaNato nathI ane bhaNAvatA nathI 4 (10) svayaM satra ane arthanuM grahaNa kare che paNa bIjAne grahaNa karAvato nathI ziSya 1, bIjAne grahaNa karAve che ane svayaM grahaNa XoxoxoxoxoxK:XXXXXXxxoxoxoxoxoxox - // 364 // For Private and Personal Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org karato nathI te upAdhyAya 2, svayaM grahaNa kare che ane bajAne grahaNa karAve che te sthAvara 3 ane svayaM grahaNa karato nathI tathA bIjAne grahaNa karAvato nathI 4 (11) svayaM praznane pUche che paNa bIjAvaDe prazna karAvato nathI te laghu ziSya 1, bIjAovaDe pUchAya che paNa svayaM pUchato nathI te guru. 2, svayaM pUche che ane pUchAya che te sthavira sAdhu 3 temaja strayaM pUcha to nathI ane bIjAvaDe pUchAvAto nathI te jinakalpika. 4. A praznasUtra zAstranA viSayamAM samaja. (12) pote sUtrAdine bole che paNa bIjA pAse bolAvato nathI 1, bIjA pAse bolAve che paNa pote bolato nathI 2, pote bole che ane bIjA pAse bolAve che 3 temaja pote bolato nathI tathA bIjA pAse bolAvato nathI 4 (13) koIeka puruSa sUtrane dharanAra he paNa arthane gharanAra nathI te navIna abhyAsI 1, koI puruSa arthane dharanAra che paNa sUtrane dharanAra nathI jANakAra zrAvaka vigere 2, koIka puruSa sUtra ane artha bannenA dharanAra che te gItArtha 3 ane koIka puruSa sUtradhara tathA arthadhara paNa nathI te jaDa manuSya 4 (14) ( sU0 255 ) TIkArtha:-cauda sUtro sugama che. vizeSa e ke - Apatana - ApAta, arthAt prathama milApa temAM bhadraka - sukhakAraka, kema ke jo ane bhASaNAdi dvArA sukhakara hovAthI. saMvAsa-lAMbA kAlanA sahavAsamAM kalyANakAraka nahiM kema ke hiMsaka hovAthI athavA saMsAranA kAraNamAM joDanAra hovAthI. 1, sAthai vasanArAone atyaMta upakArIpaNAe saMvAsabhadraka, paraMtu prathama milanamAM bhadraka , ma nabola ane kaThora bhASaNa vigere hovAthI. 2, evI ja rIte trIjo ane cotho bhAMgo jANavo 4. (1) ' vajjaM 'ti tyAga karAya che te varjya, athavA avadya - pApa (akArano lopa thavAthI avajjane badale mUlamAM vajja thayela che. ) athavA vajranI mAphaka bhAre hovAthI vajra-hiMsA, asatya vigere pAparUpa karma, koIeka puruSa potAnA pApakarmane kalaha vigeremAM juve che, For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA nAGgasUtra sAnuvAda // 365 // www.kobatirth.org kemake pazcAttApa sahita hovAthI, paraMtu paranA pApa - aparAdhane joto nathI, kema ke tethI to udAsIna hovAthI. 1, anya puruSa to paranA doSane juve che paraMtu potAnA doSane joto nathI, kema ke ahaMkAra sahita hovAthI. 2, anya puruSa sva-paranA doSane juve che, kema ke pazcAttApa sivAya yathArtha vastuno bodha thavAthI. 3, koIka to bane ( sva - para ) nA doSane joto nathI, kema ke vizeSa mUDha hovAthI 4. (2) koI eka potAnA pApane joIne kahe che arthAt ema kahe ke 'meM A pApa kartuM che' athavA zAMta thayela[ klezAdi ]nI pharIthI pravRtti kare che, athavA vajrarUpa karmanI udIraNA kare che arthAt [ bIjAne ] pIDA utpanna karavAvaDe udayamAM karmane pravezAve che. (3) evI rIte upazamAve che arthAt pApa athavA karmane dUra kare che. (4) 'anbhuTThei' ti0 abhyutthAna kare che eTale ke guru vigarene AvatAM joIne AsanathI Ubho thAya che, bIjA pAse abhyutthAna karAvato nathI te koNa ? saMvijJapAkSikaX athavA laghuparyAyavALo muni. 1, phakta abhyutthAna karAve ja che te koNa ? guru. 2, abhyutthAna karanAra ane kavanAra te koNa ? gItArtha sthavirAdi 3, abhyutthAna kare nahi ane karAve nahi te koNa ? jinakalpika athavA avinIta ziSya. 4 (5) ema ja vaMdanAdi sUtromAM paNa cAra bhAMgA jANavA. vizeSa e ke dvAdaza AvarttanAdidvArA vaMdana kare che. (6) vastrAdinA dAnavaDe satkAra kare che. (7) stuti vigerethI guNonI unnati karavAvaDe sanmAna kare che. (8) yogya pUjA* TIkAkAre bIjA bhAMgAo jyAM kahela nathI te sthaLe mUlanA anuvAdadhI jANI levA. phakta eka bhAMgo kahela che tenA anumAre bIjajoDavA. X zuddha rUpaka paraMtu zuddha kriyA na karanAra temaja muniveSane dharanAra te saMvijJapAkSika, vizeSa jijJAsue zrI dharmadAsagaNiviracita upadezamALA nAmaka graMthamAM jovuM. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir EXC 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 1 ApAtabha drakAdi pU0 255 / / 365 / /
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dravyobaDe pUje che. (9) vAcayati-bhaNAve che, 'no vAyAvei' bIjA pAsethI pote jANato nathI te koNa ? upAdhyAyAdi. 1. svayaM bhaNe cha paraMtu vIjAne bhaNAvato nathI, A bIjA bhAMgAmAM abhyAsI ziSya. 2, trIjA bhAMgAmAM bIjAne bhaNAve che ane nahiM bhaNela graMthane svayaM bhaNe che te koNa ? vidvAn sAdhu 3, cothA mAMgAmAM jinakalpika, [svayaM bhaNe nahi ane anyane maNAve paNa nahiM ] 4, evI rIte svabuddhivaDe sarvatra udAharaNanI yojanA karavI. (10) stra ane arthane grahaNa kare che. (11) prazna kare che. (12) sUtrAdine bole che tevI ja rIte anya mAMgA jANavA. (13) sUtradhara-bhaNanAra 1, arthadhara-jANanAra 2, bIjo ubhaya( sUtrArtha )dhara vidvAn muni 3 ane banene nahiM dharanAra te jaDa 4 (14) camarassa NaM asuriMdassa asurakumAraranno cattAri logapAlA paM0 saM0-some jame varuNe vesamaNe, evaM balissavi some jame vesamaNe varuNe, dharaNassa kAlapAle kolapAle selapAle saMkhapAle, evaM bhayANaMdassa cattAri kAlapAle kolapAle saMkhapAle selapAle. veNudevassa citte vicitte cittapavakhe vicittapakkhe. veNudAlissa citte vicitte vicittapakkhe cittapakkhe (1)harikaMtassa pabhe suppabhe pabhakate suppabhakate. harissahassa pabhe suppabhe suppabhakate pabhakate, aggisihassa teU teusihe teukate teuppabhe, aggimANavassa teU teusihe teupame teukaMte, punnassa rUe rUyaMse rUdakate EKKKKKKKAKKxxxxxxxxxxxxx XKAKK For Private and Personal Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAna zrIsthAnAsatra sAnuvAda kAdhyayane XXXXXXXxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx rUdappabhe, evaM visiTThassa rUte rUtaMse rUtappabhe rUyakate, jalakaMtassa jale jalaite jalakaMte jalappabhe, jalappahassajale jalarate jalappahe jalakaMte (2) amitagatissa turiyagatI khippagatI sIhagatI sIhavikkamagatI, amitavAhaNassa turiyagatI khippagatI sIhavikkamagatI sIhagatI. velaMbassa kAle mahAkAle aMjaNe riTe, pabhaMjaNassa kAle mahAkAle riTre aMjaNe, ghosassa Avatte viyAvatte zaMdiyAvatte mahANaMdiyAvatte, mahAghosassa Avatte viyAvatte mahANaMdiyAvace zaMdiyAvatte 20, sakkarasa some jame varuNe vesamaNe, IsANassa some jame vesamaNe varuNe, evaM egaMtaritA jAvaccutassa, cauvvihA vAukumArA0 paM0 ta0-kAle mahAkAle laMbe pabhaMjaNe / sU0 256, cauvvihA devA paM0 20bhavaNavAsI vANamaMtarA joDasiyA vimaannvaasii| sa0257.caubihe pamANe paM020-davvappamANe khettappamANe kAlappamANe bhAvappamANe / sU0 258 . mUlArtha:-asureMdranA-asurakumAranA rAjA camareMdranA cAra lokapAlo kalA che, te A pramANe-soma, yama, varuNa ane vaizramaNa 1, evI rIte balIMdranA paNa cAra lokapAla che-soma, yama, vaizramaNa ane varuNa 2, gharaNeMdranA kAlavAla, kolapAla, xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx uddezaH 1 lokapAlA, devA pramANa sU0256 58 366 For Private and Personal Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zailapAla ane zaMkhapAla e cAra lokapAla che 3, ema bhUtAnendranA kAlapAla, kolapAla, zaMkhapAla ane zailapAla e cAra lokapAla che 4, veNudeva iMdranA citra, vicitra, citrapakSa ane vicitrapakSa e cAra lokapAla che 5, veNuddAli iMdranA citra, vicitra, vicitrapakSa ane citrapakSa e cAra lokapAla che. 6, (1) harikAnta iMdranA prabha, suprabha, prabhakAMta ane suprabhakAMta e cAra lokapAla che 7, harissaha iMdranA prabha, suprabha, suprabhakAMta ane prabhakAMta 8, agnizikha iMdranA tejaH, tejaH zikha, tejaskAMta ane tejazrama 9, agnimAnava iMdranA tejaH, tejazzikhara, tejaprabha ane tejaskAMta 10, pUrNa iMdranA rUpa, rUpAMza, rUpakAMta ane rUpaprabha 11, viziSTa iMdranA rUpa, rUpAMza, rUpaprabha ane rUpakAMta 12, jalakAMta iMdranA jala, jalarata, jalakAMta ane jalaprabha 13, jalanabha iMdranA jala, jalarata, jalaprabha Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAMta 14, nAmatrALA lokapAlo che. (2) amitagati iMdranA tvaritagati, kSipragati, siMhagati ane siMhavikramagati 15, amitavAhana iMdranA tvaritagati, kSipragati, siMhavikramagati ane siMhagati 16, velaMba iMdranA kAla, mahAkAla, aMjana ane riSTa 17, prabhaMjana iMdranAkAla, mahAkAla, riSTa ane aMjana 18, ghoSa iMdranA Avartta, nyAvartta, naMdikAvartta ane mahAnaMdikAvartta 19, mahAghoSa iMdranA Avartta nyAvartta, mahAnaMdikAvartta ane naMdikAvarca 20, A nAmavALA lokapAlo che. asurakumAra nikAyamAM dakSiNa dizAno svAmI camareMdra ane uttara dizAno balIMdra che. A pramANe dareka nikAyanA kramazaH dakSiNa ane uttara dizAnA iMdro malI vIza iMdro che. ( vyaMtara ane jyotiSkanA iMdrone lokapAlo nathI.) zakreMdranA soma, yama, varuNa ane vaizramaNa 4. IzAneMdranA soma, yama, vaizramaNa ane varuNa-A nAmavALA lokapAlo kahela che. evI rIte eka ekane aMtare nAmo yAvat acyuteMdra paryaMta kahevA. arthAt sanatkumAra, brahmaloka, mahAzukra ane prANata iMdranA lokapAlanA nAmI saudharmeMdra ( zakra )nA lokAlonI jaima ane 62 For Private and Personal Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAgapatra sAnuvAda // 367 // mAheMdra, lAMtaka, sahasrAra ane acyuta iMdranA lokapAlonA nAmo IzAneMdra nA lokapAlonI mAphaka jANavA. cAra prakAranA vAyukumAro pAtAlakalazAnA adhipati devo kahelA che, te A pramANe-kAla, mahAkAla, velaMba ane prabhaMjana. (sU0 256) cAra prakAranA devo kahelA che, te A pramANe-bhavanapati, vAnavyaMtara, jyotiSka ane vaimAnika. (sU0 257) cAra prakAre pramANa kahelA che, te | A pramANe-dravyapramANa, kSetrapramANa, kAlapramANa ane bhAvapramANa (sU0 258) TIkArthaH-puruSanA adhikArathI ja devavizeSa puruSonuM nirUpaNa karanAra lokapAlAdi sUtro sugama che. vizeSa e ke-iMdra eTale parama aizvaryanA yogI prabhu athavA gajeMdra nI jema mahAn. rAjana-dIpato hovAthI arthAt zobhAvALo hovAthI athavA ArAdhya hovAthI rAjA, athavA iMdra ane rAjA ekArthavAcaka che. dakSiNa dizAnA lokapAlomA nAmathI je trIjo lokapAla che te uttara dizAnA lokapAlomA nAmathI cotho che ane cotho che te trIjo che. evI rIte 'ekatariya 'tti0 je nAmavALA zaka iMdranA lokapAlo che te nAmavALA ja sanatkumAra, brahmaloka, zukra ane prANateMdranA lokapAlo che, tathA je nAmavALA IzAneMdranA lokapAlo che te nAmavALA ja mAheMdra, lAMtaka, sahasrAra ane acyuteMdranA lokapAlo che. kAlAdi vAyukumAra devo pAtAlakalazAnA svAmI che. (sU0656) cAra prakAranA devo cha (sU0257) ema je kahela che te saMkhyApramANa che mATe pramANanI prarUpaNA karanAra sUtra kahe che. je pramANa kare che athavA jenAvaDe padArthanirNaya karAya che te pramANa, temAM dravya eja pramANa, daMDa vigere dravyathI athavA dhanuSya vigerethI zarIra pramukhanuM pramANa athavA daMDa, hasta ane aMgula vigerethI nirNaya karavo te dravyapramANa, jIvAdi dravyarnu athavA jIva, dharmAstikAya ane adharmAstikAya pramukha dravyonuM pramANa athavA paramANu vigere dravyamA paryAyono 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 1 lokapAlA, devA pramANazca sU0256 XXXXXXXXXXXXXAIKRAINIK KIKXXXXXXXXXXXXXXXX // 367 // For Private and Personal Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ******** www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir athavA paramANu Adi dravyAne viSe ja paryAyAMno nirNaya karavo te dravyapramANa. evI rIte kSetrapramANAdimAM yathAyogya samAsa karavo. tyAM dravyapramANa ve prakAre che-1 pradezaniSpanna ane 2 vibhAganiSpanna. A bannemA paheluM paramANuthI AraMbhIne anaMta pradezika skaMdha paryaMta ane baju vibhAganiSpanna mAna pramukha pAMca prakAre che, te A pramANe- 1 mAna-dhAnyanuM mAna, te setikA ( pasalI pramANa) vigere, rasanuM mAna, te karSa (tolo) vigere, 2 unmAna - bAjavAnA tolA, zera vigere, 3 avamAna-hAtha vigere, 4 gaNita - eka be vigere, 5 pratimAna- guMjA ( caNoThI), vAla vigere, kSetra - AkAza, tenuM pramANa ve prakAre pradezaniSpannAdi, mAM pradezaniSpanna - eka pradeza avagADhathI laIne asaMkhyAta pradeza avagADha ( avagAhIne rahela ) paryaMta ane vibhAganiSpanna te aMgula pramukha. kAla - samayanuM mAna ve prakAre che-1 pradeza niSpanna te eka samayanI sthitithI AraMbhIne asaMkhyAta samayanI sthiti paryaMta ane vibhAganiSpanna te samaya, AvalikA vigere. kSetra ane kAlamAM dravyapaNuM chate paNa dravyathI je bene judA kahela che te jIvAdi dravyonA vizeSakapaNAe kSetra ane kAla viSe te dravyonuM paryAyapaNuM paNa che; mATe dravyathI kSetra ane kAlanI viziSTatA kavA mATe bhedano nirdeza karela che. bhAva e ja pramANa, athavA bhAvAnuM pramANa te bhAvapramANa, te guNa, naya ane saMkhyAbhedathI traNa prakAranuM che, traNamAM jIvanA jJAna, darzana ane cAritrarUpa guNo che, temAM jJAna pratyakSa, anumAna, upamA ane AgamarUpa guNapramANa che, naigamAdi nayo te nayapramANa che, eka ve viMgare saMkhyA te saMkhyApramANa che. (sU0 258) devanA adhikArathI ja vizeSa jaNAvatAM kahe che ke X A pramANanI vyAkhyAmAM tRtIyA, SaSThI ane saptamI vibhaktionA ekavacana ane bahuvacana logheja che. For Private and Personal Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabalirth.org Acharya Se Kailassagarsur Gyarmande zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda | // 368 XXXXXXXXXX oroxxxxxxxXKKXXXXXXXXXXXXXXXxxx cattAri disAkamArimahattariyAo paM00-rUyA rUyaMsA surUvA rUyAvatI, cattAri vijjukumArimahattariyAo paM. 20-cittA cittakagagA saterA sotAnaNI / sU0 259, sakkassa NaM deviMdassa devaranno majjhimaparisAte devANaM cattAri paliovamAI ThitI paM0, isANassa deviMdassa devaranno majjhimaparisAe devINaM cattAri paliovamAI ThiI pN0| sU0 260, cauvihe saMsAre paM0 taM0-davvasaMsAre khettasaMsAre kAlasaMsAre bhAvasaMsAre / sU0 261 ___ mUlArtha:-dizAkumArInI cAra mahattarikA devIo madhyarucakanI vasanArI kahelI che, te A pramANe-rUpA, rUpAMzA, surUpA ane rUpAvatI. vidyutkumArInI cAra mahattarikA devIo rucaka parvatanI vidizAmAM basanArI kahelI che, te A pramANa-citrA, citrakanakA, zaterA ane saudAminI. (sU0 259) zakra, deveMdra, devanA rAjAnA madhyama pariSadanA devAnI cAra palyopamanI sthiti kahelI che. IzAna, deveMdra, devanA rAjAnA madhyapa parisadanI devonI cAra palpopamano sthiAne kaDelI che. (sU0260) | cAra prakAre saMsAra kahela cha, te A pramANe-dravyasaMpAra, kSesaMsAra, kAlasaMsAra ane bhAsaMpAra (sU0 161) TIkArtha:-'cattAMri disA' ityAdi0 sUtra mugama che. vizeSa e ke-dizAkumArIo evI atyaMta zreSTha devIo athavA dizAkumArIomAM mahattarikA o te dikkumArImahattarikAo, rucakanI madhya mAM rahenArI A devIo janma pAmela arihaMta * bAbUvAlo pratamA seyasA che, hastalikhita pratamA banne pATha che. 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 1 mahatvArikA*devyaH , deva - sthiti saMsArabhedazca sU0259 tamA rikAmI te divasAya sugama cha.gAva kAla X // 318 // For Private and Personal Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX) | paramAtmAnI nAlachedanAdi kriyAne kare che. vidyutkumArI mahattarikAo to rucakanI vidizAmAM basanArIo cha, te devIo cAre dizAomAM UbhI rahIne, hAthamA dIpaka grahaNa karIne janma pAmela arihaMtanA gIto gAya che. A devo saMsAramA vasanArA che, mATe saMsArasUtra kahela che. saMsaraNa-ahiMtahiM paribhramaNa karavU te saMsAra, tatra 'saMsAra' zabdanA arthane jANanAra paNa vartamAnakAle saMsAra zabdamAM jeno upayoga nathI te dravya saMsAra, athavA jIva ane pudgalalakSaNa dravyornu yathAyogya bhramaNa te dravyasaMsAra, teornu ja cauda rAjalokarUpa kSetramA je paribhramaNa te kSetrasaMsAra, athavA je kSetramA saMsAranI vyAkhyA karAya che te ja kSetra, abheda upacAra karavAthI kSetrasaMsAra, jema rasavALI guNanikA(gugI) ityAdi. kAlasya-divasa, pakSa, mAsa, Rtu, ayana, saMvatsara(varSa)lakSaNa kAlarnu saMsara-cakranyAyavaDe bhamag athavA koI paNa jIvana narakAdine viSa palyopamAdi kAlavizeSavaDe bhamavU te kAlasaMsAra, athavA porasI vigare je kAlamA saMsAranI vyAkhyA karAya che te kAlasaMsAra kahevAya che, abheda upacAra karavAthI. jema pratyupekSaNa(paDilahaNa) karavAthI kAla paNa pratyupekSaNa kahebAya che. tathA saMsAra zabdanA arthano jANanAra ane temAM upayogavALI te bhAvasaMsAra athavA jIva ane pudgala saMbaMdhI dravya saMsaraNa mAtra gauNa karAyela cha athavA audayikAdi bhAvono athavA varNAdino saMsaraNapariNAma te bhAvasaMsAra che. (sU0 261), A dravyAdi saMsAra aneka nayobaDe dRSTivAdamAM vicArAya che tethI dRSTivAda sUtra kahe cha cauvihe diTThivAe paM0 -parikamma suttAI punagae agujoge / sU0 262, caubihe XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir .. . zrIsthAnAGgamatra sAnuvAda 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 1 dRSTivAdaH prAyazcinazca sU0262 pAyarichatte paM00-NANapAyazcitte daMsaNapAyacchitte carittapAyacchitte ciyattakiccapAyacchitte 1. cauvihe pAyarichatte paM0 20-parisavaNApAyarichatte saMjoyaNApAyacchitte AroaNApAyacchitte paliuMcaNApAyacchitte 2 / sU0 263 mRlArtha:-cAra prakAra hA vAda vala che, te A pramANe-1 sUtrAdinA grahaNa karavAnI yogyatA lAvanAra te parikarma, 2 dravya, | paryAya ane nayAdiva nA arthane icayanAra te sUtra, 3 pUrva saMbaMdhI zruta jemA raheDhuM che te pUrvagata ane 4 sUtrano kahevA yogya viSayanI sAthe je yoga-saMbaMdha te anuyoga. prathamAnuyogAdi), (sU0262) cAra prakAre prAyazcitta kahela che, te ApramANe-1 jJAnanA aticAronI zuddhi mATe je prAyacita te jJAnaprAyazcitta, 2 samakitanA aticArornu prAyazcitta, 3 cAritranA AMtacArornu prAyazcitta ane 4 vyakta kRtyaprAyazcitta-gatiAnuM je kArya che te pApano chedaka hovAthI prAyazcitta, cAra prakAre prAyazcitta kahela che, te A pramANe-1 nahiM karavA yogya kRtyarnu karavU te pratisevanA, tenuM prAyazcitta te, 2 saMyojanA-eka jAtinA aticAronuM malavaM, tenu prAyazcitta, 3 AroSaNA prAyazcitta-eka aparAdhanA prAyazcittamA punaH punaH doSa sevavAthI cIjA vijAtIya prAyazcittarnu AropaNa karavU te ane 4 parivUcanAprAyazcitta-pAparnu chupAyavu arthAt ekanuM bIjUM kahe tenuM prAyazcitta (sU0 263) TIkArtha:-'caubihe vihivAe' ityAdi0 jenAvaDe dRSTio-darzano arthAt nayo kahevAya che te dRSTivAda, athavA pataMti-jene viSe nayo avatare che te dRSTipAta bAramuM aMga. temAM sUtrAdinA grahaNa karavA mATe yogyatAnuM saMpAdana karavAmAM Xxxxxxxxxxxxxxx // 369 // For Private and Personal Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KXxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx gaNitanA saMskAranI mAphaka samartha te parikarma, 1, te siddhasenikAdi. RjusUtra vigere bAvIza sUtro hoya che. ahiM sarva dravya, paryAya ane nayanA arthanuM sUcana karanAra hovAthI satro che. 2, samasta zrutathI prathama racAyelA hovAthI pUrvo, te utpAda pramukha cauda pUrvo che. teonA nAma ane pramANa A pramANe uppAya 1 aggeNIyaM 2, vIriyaM 3 atthinasthi u pavAyaM 4 / NANapavAyaM 5 saccaM 6, AyapavAyaM ca 7 kammaM ca 8 // 43 // puvvaM paJcavakhANaM 9, vijaNuvAyaM 10 avaMjha 11 pANAuM 12 / kiriyAvisAlapuvvaM 13, coddasamaM biMdusAraM tu 14 // 44 // 1 utpAda pUrva, 2 agrAyaNIya pUrva, 3 vIryapravAda pUrva, 4 astinAstipravAda pUrva, 5 jJAnapravAda pUrva, 6 satyapravAda pUrva, 7 AtmapravAda pUrva, 8 karmapravAda pUrva, 9 pratyAkhyAnapravAda pUrva, 10 vidyAnuvAda pUrva, 11 *avaMdhya pUrva, 12 prANAyu pUrva, 13 kriyAvizAla pUrva ane 14 lokabiMdusAra pUrva che. upAye payakoDI 1, aggeNIyaMmi channauilakkhA 2 / * matAMtare kalyANa pUrva evaM paNa nAma che. (xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie bhIsthAnAgapatra sAnuvAda // 370 // XxxxxxxxxxxxXXXXXXXXXXXXX) viriyammi sayarilakkhA 3, saTrilakkhA u atthiNasthimmi 4 // 45 // 4 sthAna . 1 utpAda pUrvamA eka kroDa pada, 2 agrAyaNIya pUrvamA channuM lAkha, 3 vIryapravAda pUrvamA sIcera lAkha, 4 astinAstipravAda kAdhyayane pUrvamAM sATha lAkha pada che. uddezaH egA pauNA koDI, NANapavAyaMmi hoi puvvammi 5 / egA payANa koDI, chacca payAsaccavAyaMmi // 46 // dRSTivAdara 5 jJAnapravAdapUrvamA eka pada nyUna eka kroDa pada che, 6 satyapravAda pUrvamA eka kroDa ane cha pada che. prAyazcita chanvIsaM koDIo, AyapavAyaMmi hoi payasaMkhA7 kammapavAe koDI,asItI lakkhehiM abbhhiaad|| ___7 AtmapravAda pUrvamA chanvIza koDa padanI saMkhyA che, 8 karmapravAda pUrvamA eka kroDa ne eMzI lAkha pada che. 0262culasIi sayasahassA paccakkhANaMmi vanniyA puvve 9 / ekkA payANa koDI, dasasahasahiyA ya aguvaae10||4x 9 pratyAkhyAnapravAda pUrvamAM corAzI lAkha pada che, 10 vidyAnuvAda pUrvamA eka kroDa ane daza hajAra pada che. chavvIsaM koDIo, payANa puve avajhaNAmaMmi1za pANAummiya koDI.chappaNalakkhehi abbhhiyaa1249|| 11 avaMdhya nAmanA pUrvamA chabbIsa kroDa pada che, 12 prANAyu pUrvamA eka kroDa ne chappanna lAkha pada che. navakoDIo saMkhA,kiriyavisAlami vanniyA gurunnaa13| adhdhatterasalakkhA, payasaMkhA biNdusaarmmi14||50 CXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 13 kriyAvizAla pUrvamAM nava kroDa pada che ane 14 biMdusAra pUrvamAM sADAvAra lAkha padanI saMkhyA che. one viSe gata- raheluM je zruta te pUrvagata, arthAt pUrve ja jema aMgapraviSTa te aMgo kahevAya che tema ahiM jANavuM. joDaM te yoga, te anurUpa athavA anukUla, sUtrano potAnA abhidheya-viSaya sAdhe yoga te anuyoga. tIrthaMkarone prathama samakitanI prApti pUrvabhava vigerenuM varNanarUpa je che te mUla prathamAnuyoga kahevAya che. vaLI je kulakara vigerenI vaktavyatA jaNAvanAra te gaMDikAnuyoga che. ( sU0 262 ) pUrvagata zruta hamaNA kAM, temAM prAyazcittanI prarUpaNA hatI mATe prAyazcittanAM ve sUtra kahela che. temAM jJAna eja prAyazcitta, kAraNa ke jJAna ja pApane chede che athavA prAyaH citane zuddha kare che mATe niruktivazAt jJAnaprAyazcitta, evI te darzana ane cAritramAM paNa samaja. 'viyatta kice' ti0vyaktasya bhAvathI gItArthanuM je kRtya te vyakta kRtyaprAyazcitta, gItArtha to guru laghunA paryAlocana (vicAra) baDe je kaMI paNa kare che te badhuM pApanI vizuddhi karanAra ja hoya che, athavA jJAna vigerenA aticAronI vizuddhi mATe je prAyazcitto eTale AlocanAdi vizeSathI kahelA che, te jJAnaprAyazcittAdi kahevAya che, athavA 'viyatte' ti0 vizeSavaDe - avasthA vigerenI ucitatAe [ sUtramAM] na kahela chatAM paNa je ApyuM - AjJA karI - hukama karyo evaM je kaI paNa madhyastha gItArthavaDe karAyelaM anuSThAna te vidattakRtyaprAyazcita ja che. ' ci yattakice' ti0 A pAThAMtarathI to prItivaDe karavA yogya vaiyAvRtya vigere artha thAya che. pratiSevaNam-akRtyanuM sevanuM te pratisevanA, te pariNAmamedathI athavA pratisevanIyanA bhedathI be prakAre che. pariNAmanA bhedadhI to * pUrvanA padanI saMkhyAmAM matAMtara paNa che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda 371 // Koxxxxxxx X paDisevaNA u bhAvo, so puNa kusalovva hojja'kusalo vaa| 4 sthAna kusaleNa hoi kappo, akusalapariNAmao dappo / / 51 / / kAdhyayane pratisevanA to bhAva-jIvanA adhyavasAyarUpa ja che, te bhAva vaLI kuzala ane akuzaLa ema ce prakAre che. temAM jJAnAdirUpa uddezaH 1 kuzala bhAvavaDe je bAhya vastunI pratisevanA te XkalpapratisevanA, ane avirati vigere akuzaLa bhAvavaDe je pratisevanA te darpa- dRSTivAdaH pratisevanA kahevAya cha. pratisevanIyanA bhedo to prAyavimUlagaNauttaraguNe. duvihA paDisevaNA samAseNaM / mUlaguNe paMcavihA. piMDavisohAigI iyarA // 52 // pratisevanA, mUlaguNanA viSayavALI ane uttaraguNanA viSayavALI ema saMkSepathI ce prakAre che. temA mUlaguNanA viSayavALI |40 262. prANAtipAta vigaire pAMca prakAre che ane uttaraguNa viSayavALI pratisevanA aneka prakAre che. pratisevanAmA prAyazcitta ne AlocanA vigere A pramANe AloyaNa 1 paDikkamaNe 2, mIsa 3 vivege 4 tahA viussagge 5 / tava 6 Theya 7 mUla 8 aNavaDhayA ya 9 pAraMcie 10 ceva // 53 // gurunI AgaLa vacanavaDe pApanA prakAzavA mAtrathI je pApanI zuddhi thAya te AlocanA prAyazcitta 1, pharIne na karavAnI -viSNu mAra vigere munioe namuci vigerene zikSA karela te kalpapratisevanA jANavI. // 371 // KXXXXXXXXXXXXXXX KXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org pratijJApUrvaka svayaM mithyA duSkRta ApavA mAtrathI je pApanI zuddhi thAya te pratikramaNa prAyazcitta 2, AlocanA ane pratikramaNa e bothI (gurunI samakSa AlocanA karIne gurunA AdezapUrvaka pratikramaNa kare ane pachI mithyAduSkRta ApavAthI) pApanI zaddhi thAya te mizraprAyazcitta 3, tyAga karavAthI je pApanI zuddhi thAya te vivekaprAyazcitta, dA. ta. AdhAkarmAdi AhArarnu grahaNa karye chate teno tyAga karavAthI pApanI zuddhi thAya che. 4, kAyAnI ceSTAnA nirodharUpa upayoga mAtrathI je pApanI zuddhi thAya te vyutsarga prAyazcitta, jema duHsvapnathI thayela pApanI kAyotsarga mAtrathI zuddhi thAya che 5, je pApanI zuddhi nIvI vigere cha mAsa paryaMta tapa karavAthI thAya che te tapa prAyazcitta 6, je prAyazcittamA saMyamanA pUrva paryAyanI rakSA mATe duSTa vyAdhithI dUSita thayela zarIranA amuka bhAganA chedananI jema amuka paryAyano cheda karAya che te cheda prAyazcitta 7, je prAyazcitta prApta thaye chate samasta saMyamaparyAyano cheda karIne pharIthI mahAvratarnu AropaNa karAya che arthAt pharIthI dIkSA apAya che te mUlaprAyazcitta 8,jeNe pharIthI pratisevanA karela te utthApanA( pharIthI mahAvratAropaNa)mAM ayogya chato paNa vratomA kiMcita kAla sthApana karAya che te anavasthApyatA, te jyAM sudhI svIkAreluM viziSTa tapa pUrNa nathI karyu tyAM sudhI hoya che, pachI tapa pUrNa karavAthI doSa rahita thayela hovAthI vratomAM sthApana karAya che. kahela tapa jyAM sudhI pUrNa nathI kayu tyAM sudhI vrata ke liMgamA sthApana nathI karAtuM mATe anavasthApyatAprAyazcitta 9, je doSa sevave chate liMga, kSetra, kAla ane tapathI doSanA pArane pAme che te pAgaMcita. ahiM ac dhAtu gatinA arthamAM che. ThellAmAM chelluM prAyazcitta Ache ane te utkRSTa doSamA jaapAya che. 10. A pratisevaNA prAyazcitta 1. bIjuM saMyojana eTale eka jAtivALA aticAranuM milana-ekatra tharbu te saMyojanA, jema zayyAtarapiMDa XXXXXXKOMMOKKKKKXXKKKKKKKKKXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 372 // 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 1 dRSTivAdaH prAyaki lIdhela, te paNa pANIthI bhIjAyela istAdivaDe, vaLI te sAme lAvela, te paNa AdhAkarmika, A doSonuM milana jemA che tenuM prAyazcitta te saMyojanAprAyazcitta 2. tathA eka aparAdhanA prAyazcittamA pharI pharI doSa sevavAvaDe vijAtIya-anya prAyazcittarnu AropaNa karavU te AropaNA, jema pAMca ahorAtra pramANa prAyazcittane pAmela, pharIthI doSane sevye chate daza ahorAtra pramANa, pharIthI sevavAmAM paMdara ahorAtra pramANa, evI rIte pharI pharI doSa lagADavArthA yAvat cha mAsa paryata tapa Apaq. tethI adhika tapa AvavA yogya nathI. zeSa (cha mAsathI adhika) tapa cha mAsa tapamA ja aMtarbhUta karavA yogya cha, kemake A vartamAna tIrthamA cha mAsarnu ja tapa kahela che. kayu paNa che kepaMcAIyArovaNa neyavvA jAva hoti chammAsA / teNa para mAsiyANaM, chaNhuvariMjosaNaM kujjA // 54 // bhAvArtha upara jaNAvyA mujaba che. AropaNAvaDe prAyazcitta te AropaNAprAyazcitta 3, parikuMcana-dravya, kSetra, kAla ane bhAva saMbaMdhI aparAdhanuM gopavayu, anyathA-eka rIte hovA chatAM bIjI rIte kahevU te parikuMcanA athavA parivaMcanA. kayuM che kedavve khette kAle,bhAve paliuMcaNA cuviyppaa|cogkppaarovnn, ihahiM bhaNiyA purisajAyA // 55 // *A gAthA vyavahArabhASyano che, ahi TokAkAre pUrvAI bhAga lIdhela che. gAthAvRttimA uttarAI bhAga paNa Apela che mATe ahi * saMpUrNa lakhela che paraMtu prastuta viSayamAM teno saMbaMdha nathI eTale uttarAIno artha lakhela nathI. sU0 262 KAXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX (KXIXKXKCK 3720 For Private and Personal Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ******** ******* **************** www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dravya, kSetra, kAla ane bhAva viSayavALI parikuMcanA cAra vikalpe che, te A pramANesaccitte accitaM 1 jaNatrayapaDiseviyaM ca addhANe 2 / subhikakhe yadubhikkhe 3 hadveNa tahA gilANeNaM // sacita [ ke mizra ] dravya lIdhe chate acitta kar3e te dravyaparikuMcanA 1, koI paNa amuka gAmamAM doSa karela te mArgamAM doSa sevyo kahe te kSetraparikuMcanA 2, subhikSa kAlamAM doSa sevIne durbhikSa kAlamAM doSa sevyo kahe te kAla pArikuMcanA 3 ane nirogapaNAmAM doSa sevIne meM sarogapaNAmAM doSa sevyo che ema kahe te bhAvaparikuMcanA 4. parikuMcanAnuM prAyazcitta te parikuMcanAprAyazcitta 4. ahiM vizeSa strarUpa vyavahArasUtranI pIThikAthI jANavu. ( sU0 263 ) prAyazcitta kAlanI apekSAe apAya che mATe kAlanuM nirUpaNa karavA mATe sUtra kahe che ke cauvi kAle paM0 [saM0 - pamANakA le ahAuyanivvattikAle maraNakAle addhAkAle / sU0 264, cavvi poggalapariNAme paM0 taM0 - vannapariNAme gaMdhapariNAme rasapariNAme phAsapariNAme / sU0 265, bharavaNaM vAsepurimapacchimavajjA majjhimagA bAvIsaM arahaMtA bhagavaMtA cADajjAmaM dhammaM paNNaveMti, taM0-savvAto pANAtitrAyAo veramaNaM, evaM musAtrAyAo veramaNaM, savvAto adinnAdANAo veramaNaM, savvAo bahiddhAdANA [ pariggahA ]o veramaNaM 1, savvesu NaM mahAvidehesu arahaMtA 63 For Private and Personal Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAGgamatra sAnuvAda .373 // XXXXXXXXXX kAdhyayane AMMAAAAKAAAAAAAAAAAAMKAKKKxxxx bhagavaMto cAujjAmaM dhammaM paNNavayaMti, taM0-savvAto pANAtivAyAo veramaNaM, jAva savvAto 4 sthAnabahiddhAdANAo varamaNaM / sU0 266 / / mUlArtha:-cAra prakAre kAla kahela cha, te A pramANe-1 pramANakAla-divasa ane gatri vigerenA pramANarUpa, 2 yathAyu uddezaH 1 kanirvRttikAla-je pramANe AyuSya bAMdhyu hoya te pramANe pUrNa kare te, 3 maraNaviziSTakAla-maraNakAla ane 4 samaya, pramANaAvalikAdirUpa manuSya kSetramA vaseto addhAkAla. (sU0 264) cAra prakAre pudgalanA pariNAma-avasthAMtara kahela che, te A kAlAdiH pramANe-1 varNano pariNAma, 2 gaMdhano pariNAma, 3 rasano pariNAma ane 4 sparzano pariNAma. (sa0265) bharata ane aira-x pariNAmaH ktakSetrane viSe pahelA ana hellA tIrthakarane varjI madhyama (vacenA) bAvIza arihaMta bhagavaMto cAra yAma( mahAvrata )rUpa dharmane yAmAH mU0 | prarUpe che, te A pramANe-sarvathA prANAtipAtathI viramag, emaja sarvathA mRSAvAdathI virama, sarvathA adattAdAnathI viramavU, emaja 264-66 maithuna-parigrahathI virama. 1, sarva mahAvideha kSetrone viSe arihaMta bhagavaMto cAra yAmarUpa dharmane prarUpe che, te ApramANe-sarvathA prANAtipAtathI virama, yAvat maithuna-parigrahathI virama. (sU0 266) TIkArtha:-janAvaDe varSazata, palyopama vigereno nirNaya karAya che te pramANa, te ja kAla te pramANakAla, te divasa vigere lakSaNavALo ane manuSyakSetramA vartanAra addhAkAla vizeSa ja che. kapuMcha ke| duviho pamANakAlo, divasapamANaM ca hoi rAI yAcauporisiodivaso, rAI cauporisIceva // 57 // // 373 // Xxxxx oxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandie KOXKONKAKKARXXXXXXXXXXXXXXXXKAMKA) ve prakAre pramANakAla he-1 divasapramANa ane 2 rAtripramANa. cAra posiprimANa divasa ane cAra porisIpramANa rAtri hoya che. 1. je je prakAre nArakAdinA bhedavaDe Ayu:-karmavizeSa te yathAyuH, tenuM raudrAdi dhyAna vigerethI nivRtti-bAMdhavaM, tenA saMbaMdhathI je kAla eTale jIvonI nArakAdi svarUpe je sthiti te yathAya:nivRttikAla, athavA jevI rIte AyuSyanI nirvRtti che tevI rIte je kAla nArakAdinA bhavamA rahe che te yathAyuHniIttikAla che. A kALa paNa AyupyakarmanA anubhavaviziSTa sarva saMsArI jIvonA vartanAdirUpa addhAkAla ja che. kathu cha ke| AuyametavisiTTho, sa eva jIvANa vttnnaadimo|bhnni ahAukAlo, vattaijojacciraMjeNaM // 58 // ____ addhAkAla ja yathAyuSkakAla kahevAya che. zuM samagra addhAkAla yathAyuSka cha ? ema nahiM, paraMtu jIvono nArakAdi AyuviziSTa vartanAdimaya yathAyuSkakAla kahevAya che, te pote bAMdhala AyuSyavaDe jeTalA kAla paryaMta jIva varte che teTalA kAla | sudhI rahe che. 2, mRtyuno je samaya te maraNakAla, A paNa addhAsamaya vizeSa ja che, athavA maraNaviziSTa kAla te maraNakAla athavA maraNa ja kAla cha, kemake te kAlano paryAyavAcaka zabda che. karjA che kekAloti mayaM maraNaM jahehamaraNaMgaotti kaalgo| tamhAsakAlakAlo, jojassa momrnnkaalo|59|| 'kAla' zabda maraNavAcaka che, jema ahIM maraNagata vine kAlagata kahevAya che, tethI prANInA je maraNano kAla (samaya) EXXXXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthAnAstra sAnuvAda / / 374 // xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx te *kAla-kAla kahela che. addhA ja kAla ta addhAkAla. 'kAla' zabda to xvarNa ane pramANakAla vigeremA varne che, tethI addhA zabdabaDe vizeSa karela che, A addhAkAla sUryanI kriyA(bhramaNa )viziSTa manuSya kSetranI aMdara vartato samayAdirUpa jANavo. bhASyamAM kadhu ke kesurakiriyAdhisiho, godohAikiriyAsu niravekkho / advAkAlo bhannai, samayakkhetami samayAi / 60 meruparvatanI cautarapha sUryAdinA bhramagarUpa kriyAvaDe pragaTa karAto, manuSyakSetramA vartanAro samayAdirUpa kAla te adAkAla kahevAya che. manuSpakSetra sivAya bIje sthale sUryAdinI gAtakriyA na hobAthI tyAM adAkAla kaIbAto nathI, kemake tyAM to vartanArUpa kriyA pariNAmavALI hovAthI kAla kahevAya che. uparokta je addhAkAla te gAyatuM dohana vigare kriyAnI apekSA rAkhato nathI, paraMtu sUryAdinI gatikriyAnI apekSA rAkhe cha arthAt gatimAn sUrya potAnA kiraNobaDe jeTalA kSetrane prakAza mAna kare teTalA kSetrane divasa ane te sivAyanA kSetrane rAtri kahevAya che. A rAtri ke divasano atyaMta sUkSma aMza te samaya, teSA asaMkhyAtA samayanI AvalikA viMgare kAla, sUryanI gati sivAya anya kriyAnI apekSA rAkhato navI. samayAvaliyamuhattA, divasamahorattapakSamAsA ya / saMvaccharajugaraliyA, sAgarosapiparipahA // 6 // * eka kAla zabda maraNavAcaka che ane bIno kAla zabda vakhata-TAImavAcaka che, te kAla-kAla. x jema kAlo varNa. + A Avazyaka niyuktinI 663 mo gAthA che. 4 sthAna kAdhyayane uddezA pramANa kAlAdi pariNAmaH yAmA:sU0 264-66 xxxxXIXXXXXXXXXXXXI X // 374 / / For Private and Personal Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir EXXXXXXXXXXXXXXXX parama sUkSma kAla te samaya, asaMkhyAta samayanI eka AvalikA, ve ghaDIrUpa kAla te muhUrta, sUryakiraNothI prakAzita AkAzakhaMDa(kSetra )rUpa athavA cAra praharAtmaka te divasa, sUryakiraNathI aprakAzita AkAzakhaMDa athavA cAra praharapramANa te rAtri, te ubhaya maLIne ahorAtra kahevAya che. paMdara ahorAtra maLIne eka pakSa, ve pakSano eka mAsa, bAra mAsano eka varSa, pAMca varSeno eka yuga, asaMkhyAta yugavaDe eka palyopama, daza koDAkoDI palyopamADe eka sAgaropama, daza koDAkoDI sAgaropame eka utsarpiNI ane teTalA ja pramANavALI eka avasarpiNI temaja anaMtI utsarpiNI tathA avasarpiNI maLIne eka pudgalaparAvarta thAya che. (sU0 264) dravyonA paryAyabhUta kAlanA cAra sthAnaka kahela che, have paryAyanA adhikArathI pudgalAnA paryAyabhRta pariNAmanA cAra sthAnaka kahe che-'caubdhihe ' tyAdi0 eka avasthAthI bIjI avasthAne pAma te pariNAma kahevAya che. kayu cha ke'bIjI avasthAne pAmag te pariNAma, sarvathA mUla svarUpe paNa na rahe, ane yA nAzarUpa paNa nahi evo je pariNAma te jJAnIone iSTa cha (1)' te pariNAmamA kAlAdi varNano pariNAma-bIjI rIte tharbu ayamA bIjA varNanA tyAgapUrvaka kAlAdi varNavaDe pudgalano pariNAma te varNa pariNAma.evI jarIte gaMdha pariNAma vigeremA paNa samajabu. (sa0265) ajIva dravyanA pariNAmo kayA, have jIvadravyanA vicitra pariNAmo sUtranA vistAravaDe katrAya cha-'bharate' ityAdi.ce sUtra spaSTa che. vizeSa e kepahelA ane chellA tIrthakarane varjIne arthAt madhyamanA, te ATha vigare paNa hoya mATe bAvIza kahela che. yama eja yAma-mahAvrata, cAra yAmo hiMsAdinI nivRttirUpa che jemAM te caturyAmadharma. 'vahiddhAdANAo'ti0 bahirdA-maithuna parigrahavizeSa bheda KOKKKKKKKXIXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda 4 375 / / www.kobatirth.org che, AdAna - parigraha, te banuM dvaMdva samAsathI ekatva he athavA je grahaNa karAya che te AdAna- grahaNa karavA yogya vastu te dharmopakaraNa paNa hoya che, tethI kahe che ke bahistAt-dharmanA upakaraNa sivAya je parigraha, ahiM maithuna parigrahamAM aMtarbhAva thA, kAraNa ke grahaNa na karAyelI strI bhogavAtI nathI. pratyAkhyAna karavA yogya prANAtipAtAdinuM caturvidhatva hovAthI dharmanI caturyAmatA cAra mahAvratasvarUpa che, ahiM A bhAvanA jANavI ke - - madhyama bAvazi ane mahAvidahanA tIrthaMkarAMnA cAra mahAvratarUpa dharmanI prarUpaNA ane Adi tathA aMtya tIrthakaranA pAMca mahAvratarUpa dharmanI prarUpaNA ziSyonI apekSAe che. paramArthathI to bannenI pAMca yAmanI prarUpaNA che, kemake prathama ane pazcima (hellA) tIrthaMkaranA tIrthamAM sAdhuo Rjuja ane vakrajaDa hoya che, te kAraNathI ja parigraha varjanIya che ema upadeza karye chate maithunane tajI devaM joIe ema jANavAne ane pAlavA samarthatA nathI. madhyamanA bAvazi tIrthaMkaro ane mahAvideha nA tIrthaMkaronA tIrthamAM sAdhuo Rju ane prAjJa hovAthI maithunane jANavA mATe temaja tajavA mATe samartha thAya che. ahiM A saMbaMdha ve zloka jaNAve che purimA ujju DDA u, vakkajaDDA ya pacchimA / mAjhamA ujjudannAu, teNa dhamme duhA kae // 62 // prathama tIrthaMkaranA sAdhuo sarala ane jaDa che, chelA tIrthaMkaronA sAdhuo vakra ane jaDa che, madhyamanA saraLa ane dakSa che. te kAraNathI ve rIte caturyAma ane paMcayAmarUpa dharma kahelo che. purimANaM duvvisojho u, carimANaM durnnupaale| kappo majjhimagANaM tu, suvisujjhe supAlae // 63 // For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 1 pramANakA lAdiH pari NAmaH yAmAH sU0 | 264-66 375 / /
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org prathama tIrthaMkaranA sAdhuone dharma durbodhya ke, aillA tIrthaMkaranA sAdhuone dharma duHkhapUrvaka pAlana karI zakAya ane madhyamanA sAdhuone dharma subodhya ane sukhe pAlI zakAya tema che. ( sU0 266 ) anaMtara kala prANAtipAta vigarethI virAma nahi pAmelane ane virAma pAmelane durgati ane sugati thAya che, te gativALA jIvo durgata ane sugata hoya che mATe durgati ane sugatyAtmaka pariNAmAMnA ane durgata sugatanA bhedAMne cAra sUtravaDe jaNAve - cattAri duggatIto paM0 taM0 - NeraiyaduggatI tirikhakhajoNiya duggatI maNussaduggatI devaduggatI 1, cattAri soggaIo paM0 taM0 - siddha soggatI devasoggatI maNuyasoggatI sukulapaccAyAti 2, cattAri duggatA paM0 taM0 - neraiyaduggatA tirikhakhajoNiyaduggatA maNuyaduggatA devaduggatA 3, cattAri suggatA paM0 taM0 - siddhasugatA jAva sukulapaccAyAyA 4 / sU0 267, paDhamasamayajiNassa NaM cattAri kammaMsA vINA bhavaMti taM 0 - NANAvaraNijaM daMsaNAvaraNijaM mohaNijjaM aMtarAtitaM 1, uppannanANadaMsaNadhare NaM arahA jiNe kevala cattAri kammaMse vedota, taM0-vedaNijjaM AuyaM NAmaM gotaM 2, paDhamasamaya siddhassa NaM cattAri kammaMsA jugavaM khijjaMti, taM0-veyaNijjaM AuyaM NAmaM gotaM 3 / sU0 268 mUlArtha:- cAra durgatio kahelI che, te A pramANe- nairayika saMbaMdhI durgati, tiryaMcayoni saMbaMdhI durgati, manuSya saMbaMdhI durgati For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 376 // www.kobatirth.org (niMdita manuSyanI apekSAe) ane deva saMbaMdhI durgati, (killipika vigerenI apekSAe) 1, cAra sadgati kahelI che, te A pramANesiddha saMbaMdhI sadgati, deva saMbaMdhI sadgati, manuSya saMbaMdhI sadgati ane svargamAM jaIne uttama kulamAM janmavArUpa. 2, cAra durgata (duSTa sthitimA rahenAra) kahela che, te A pramANe- nairadhika durgata, tiryaMcayonikadurgata, manuSya durgata ane devadurgata. 3, cAra sugata (sArI sthitimA rahenAra) kahela che, te A pramANe-siddhasugata, devasugata, manuSyasugata ane sArA kulamA avatarela 4 (0267) prathamasamayaviziSTa jinanA cAra karmanA aMzo (bhedo) nAza pAma che, te A pramANe- jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ane aMtarAya. 1, utpanna thala kevalajJAna ane kevaladarzananA dharanAra, araha (sarvajJa), jinakevalI cAra karmAzane vede che, te A pramANevedanIya, AyuSya, nAma ane gotra. 2, prathamasamaya siddhanA karmAMzo yugapat (ekI sAtha) kSaya thAya che, te A pramANe vedanIya, AyuSya, nAma ane gotra. 3. (sU0 268) TIkArtha:-' cattArI' tyAdi 0 sUtra kahela arthavALAM che. vizeSa eke - niMdita manuSyanI apekSAe manuSya durgati ane kilviSaka vigerenI apekSAe devadurgati, 'sukulapaccAyAi' ti0 devaloka vigeremAM jaIne ikSvAku gire sukulamAM Ava, athavA pratyAjAti pratijanma-janmavuM. A tIrthaMkara vigerene hoya che. yugalika vigere manuSyatvarUpa manuSyanI sugatithI A sukulamAM janmatrArUpa manuSya sugatino bheda batAvela che. durgati che jeone te durgato (AI acpratyaya karSe chate durgatinuM durgatA evaM rUpa thAya che) athavA duHsthA-duSTa sthitimAM rahelA te durgato, emaja sugatA eTale sArI sthitimAM rahelA jANA. (sU0 267) anaMtara siddhabhugato kA, te siddho aSTa karmanA kSayathI thAya che, A hetuthI kSayapariNAmano krama kahe che- 'paDhame 'tyAdi0 traNa sUtra spaSTa che. vizeSa e ke prathama samaya ke jeno For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 1 durgati sugatI kevalyAdi karmakSayo sU0 267 -268 / / 376 //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mones XXXXXX Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx te prathamasamaya evA jina-sayogikevalI, te prathamasamaya jinanA sAmAnyarUpa karmanAM aMzo-jJAnAvaraNIya vigere bhedo kSaya thAya che. AvaraNano kSaya thavAthI utpanna thayela vizeSa ane sAmAnya( padArtha )nA bodharUpa jJAna-darzanane dhAraNa karanAra te utpanna jJAnadarzanadhara. A vAkyavaDe anAdi siddha kevaLajJAnavALA sadAzivanA asadbhAvane batAve che. nathI vidyamAna rahA-ekAMtarUpa gopya (chArnu) jene te arahaH, kema ke samIpa, dUra, sthUla ane sUkSmarUpa samasta padArthasamUhanA sAkSAtkAra karanAra hovAthI athavA devAdivaDe pUjAne yogya hovAthI arhan. rAgAdine jItanAra hobAthI jina. kerala-paripUrNa jJAna vigere che jene te kevalI. siddhatvano ane karmanA kSayano eka samayamAM saMbhava hovAthI prathamasamaya siddha ityAdi kathana karAya che. (sU0 268) asiddha jIvone to hAsya vigere vikAro hoya che mATe prathama hAsyanuM cAra sthAnakamA avataraNa karatAM sUtrakAra kahe che cauhi ThANehiM hAsuppattI sitA taM0-pAsittA bhAsetA sugetA sNbhrettaa| sU0 269, caubihe | aMtare paM020-kaTuMtare pamhaMtare lohatare pattharaMtare, evAmeva ithie vA purisasta vA caubihe aMtare paM0 20-kaTuMtarasamANe pamhaMtarasamANe lohaMtarasamANe pattharaMtarasamANe / sU. 270, cattAri bhayagA | paM0 saM0-divasabhayate jattAbhayate uccattabhayate kabbAlabhayate / sU0 271, cattAri purisajAtA paM0 taM0-saMpAgaDapaDisevI NAmege No pacchannaDisevI pacchannapaDisevI NAmege No saMpAgaDapaDisevI ege xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda 3 377 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMpAgaDapa DisevIvi pacchannapa DisevIvi, ege no saMpAgaDapaDisevI No pacchanna DisevI / sU0 672 mUlArtha:- cAra kAraNe hAsyanI utpatti thAya, te A pramANe- bhAMDa vigerenI ceSTA joIne 1, vikAravALAM vacano bolIne 2, bajA vikRta vacano sAMbhaLIne 3 ane ceSTA vigerenA zabdo manamAM sabhArIne 4 ise che. (sU0269) cAra prakAre ataraM (eka bIjAno bheda) kahela che, te A pramANe kASThAMtara - lAkaDA lAkaDAmAM aMtara 1, pakSmAMtara - kapAsanI puNI puNImAM aMtara 2, loDhA loDhAmAM aMtara te lohAMtara 3 ane patthara pattharamAM aMtara te patthazaMtara 4. e ja dRSTAMte strI khImAM aMtara, puruSa puruSamAM aMtara cAra prakAre kala che, te A pramANe - viziSTa padavanI yogyatA vigerethI kASTAMtara samAna 1, vANInI komaLatAvaDe pakSmAMtara samAna 2, snehanA cheda karavAvaDe lohAMtara samAna 3 ane ciMtita manoratha pUravAvaDe jagatvaMdya je thAya te pattharAMtara samAna (0270) cAra bhRtaka - nokaro kahalA che, te A pramANe- dararojanA mUlyathI je kAma kare che te divasabhRtaka 1, dezAMtara gamanaprasaMge amuka mUlya laIne madada karanAra sevaka te yAtrAbhRtaka 2, mUlya ane kAla (amuka samaya )no nirNaya karIne je niyamita kArya karanAra nokara te uccatAbhRtaka 3 ane amuka hastapramANa bhUmi tAre khodavI ane amuka mUlya ApIza ema TharAvapUrvaka je kAma karanAra te kabbADabhRtaka. 4. (sU0271) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe- koIeka puruSa agItArthanI samakSa akalpanIya bhAta vigere sevanAra paNa pracchanna (chAnuM) sevanAra nahiM te bakusa 1, koI eka puruSa pracchA doSane seve che paNa pragaTa sevato nathI * ahi vizeSa rUpathI vyAkhyA kareja che. For Private and Personal Use Only 4 sthAna* kAdhyayane uddezaH 1 hAsa: anta raM bhRtakA: pratisevinaH * sU0 269 72 // 377 //
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyarmandie RXOMMMIKKKXIXKKAKKXXXKKAKKOKAMKAKKKAKM te kaSAyakuzIla 2, koIeka puruSa pragaTa doSane seve che ane pracchanna paNa seve che te pratisevanAkuzIla 3 ane koIeka puruSa pragaTa ane pracchanna doSane sevato nathI te snAtaka athavA nigraMtha. 4. (sU0 272) TIkArtha:-'cauhI'tyAdi. hasavU te hAsya, hAsyamohanIya karmanA udayajanya vikAranI utpatti te hAsyotpatti, 'pAsitta' ti0 viduSaka vigerenI ceSTAne cakSuvaDe joIne 1, vaLI kaIka vikAra sahita vacanane bolIne 2, bIjAe kahela tathAvidha hAsyakArI vAkyane kAnavaDe sAMbhaLIne 3 ane hAsyakArI ceSTA ane vAkya vigerene yAda karIne hase che. 4. evI rIte jo vigare hAsyanA kAraNo thAya che. ( sa0 269) asiddha(saMsArIo)nAM ja dharmAntaratuM nirUpaNa karavA mATe dRSTAMta ane dArTItika arthavALAM ve sUtra ne kahe cha-'caubihe! ityAdi0 kASTha kASThano atara eTale rUpa, racanAdivaDe vizeSa te kASThAMtara, ema pakSma-kapAsa, rU vigagno arthAt pakSma pakSmano (pUNI paNIno) viziSTa sukumAratAdivaDe aMtara te pakSmAMtara 2, atyaMta cheda karanAra hovAthI loDhArnu aMtara 3, citita vastunI prApti vigerethI pASANano aMtara te prastarAMtara. 4, evI rIte kASThAdi aMtaranI mAphaka anya strIonI apekSAe strIceM aMtara athavA anya puruSothI apekSAe puruSatuM aMtara. ahiM ve 'vA' zabda strI ane puruSanA caturvidhatva pratye samAnatA jaNAvavA mATe che. kASThAMtara tulya, aMtaravizeSa, arthAt viziSTa padavInI yogyatAdivaDe kASThAMtara samAna 1, vacananI sukomalatAvaDe ja pakSmAMtara samAna 2, snehanAM chedavaDe ane parISahAdine viSe abhaMgatva-dhairya vigeredhI lohAMtara samAna 3, icchAthI adhika manorathanA pUrNa karavAvaDe ane viziSTa guNavAn puruSavaDe vaMdana karavA yogya padavInI yogyatAdivaDe prastarAMtara samAna. 4 (sU0 270) hamaNA ja aMtara kayu, mATe KXIXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAna kAmyayane zrIsthAnAgapatra sAnuvAda // 378 // udezA hAsa: anta puruSavizeSanA aMtaratuM nirUpaNa karavA mATe bhRktakamatra kahe che. 'niyate' poSaNa karAyo te bhRtaH, anukaMpA karApela te ja bhRtaka arthAt kAma karanAra. nakI karela mUlyadvArA kAma karavA mATe dararoja je grahaNa karAya che (rakhApa cha) te divasabhRtaka 1, yAtrA-dezAMtaragamanamA sahAya mATe niyata mUlyadvArA je poSaNa karAya che te yAtrAbhRtaka 2, mUlya ane kAlano nirNaya karIne niyata karela samaya pramANe jenI pAsethI kArya karAvAya che te uccatAbhRkka 3 ane kabADabhRktaka eTale pRthvI khodanAra | oDa vigere. ye hAtha athavA traNa hAtha bhUmi tAre khodavI ane tenA badalAmAM ATaluM dhana tane ApIza ema kahIne potArnu kArya jene soMpAya cha te kabADabhRtaka. ahiM A saMbaMdhI ne gAthA darzAve che divasabhayao u gheppai, chinneNa dhaNeNa divasadevasiyaM / jattA u hoi gamaNaM, ubhayaM vA [AgamanaM cetyarthaH] ettiyadhaNeNaM // 6 // kabbAla oDamAI, hatyamiyaM kamma ettiyadhaNaNaM / eccirakAluccate, kAyavvaM kamma jaM beti // 65 // xA cAra prakAranA bhUtakano nokaro ke kAma pUrNa na ghayela hoya to tene dIkSA ApalI kalpe nahi para nizIthabhASya ane cUrNimAM kahelaM che, ema gAthAvRttikAra jaNAve che. pratisavinA sa. 269 Dxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx Min378 / / For Private and Personal Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org prAyaH bhAvArtha jaNAcyA mujaba che. laukika puruSavizeSanuM aMtara kadhuM, have lokottara puruSavizeSanA aMtaranuM pratipAdana karavA mATe pratiSevisUtra jagAve che. temAM saMprakaTa-agItArthonI samakSa akalpanIya AhArAdi pratisevavAno svabhAva che jeno te saMprakaTa pratisevI 1, evI rIte sarvatra jANavuM. vizeSa e ke pracchanna - agItArtha samakSa nahiM, ahiM pahelA traNa bhAMgAmAM puSTa AlaMbana ( khAsa kAraNa prasaMge) bakuza vigere, athavA khAsa kAraNa sivAya pArzvasthA ( pAsa tho) vigere, cothA bhAMgAmAM to nigraMtha athavA snAtaka hoya che. ( sU0 272 ) aMtaranA adhikArathI ja devapuruSono strIvaDe karAyela aMtarane pratipAdana karatA thakA sUtrakAra kahe che camarassa NaM asuriMdassa asurakumAraranno somassa mahAranno cattAri aggamahisIo paM0 taM0 - kaNagA kaNagalatA cittaguttA vasuMdharA, evaM jamassa varuNassa vesamaNassa, balissa NaM vatirodissa vatiroyaNaranno somassa mahAranno cattAri aggamahisIo paM0 taM0 - mittagA subhaddA vijjuttA asaNI, evaM jamassa vesamaNassa varuNassa (1) dharaNassa NaM nAgakumAridassa nAgakumAraranno kAlavAssa mahAranno cattAri aggamahisIo paM0 taM0-asogA vimalA suppabhA sudaMsaNA, evaM jAva saMkhavAlassa, bhUtAnaMdassa NaM NAgakumAriMdassa NAgakumAraranno kAlavAlassa mahAranno 65 For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthAnAGgamatra sAnuvAda / 379 // KXXXXMARA cattAri agga0 paM0 taM0-suNaMdA subhaddA sujAtA sumaNA, evaM jAva selavAlassa jahA dharaNassa evaM savvesiM dAhiNiMdalogapAlANaM jAva ghosassa,jahA bhUtANaMdassa evaM jAva mahAghosassa logapAlANaM (2) kAlassa NaM pisAiMdassa pisAyaranno cattAri aggamahisIo paM0 taM0-kamalA kamalappabhA uppalA sudaMsaNA, evaM mahAkAlassavi, suruvassa NaM bhUtiMdassa bhUtaranno cattAri aggamahisIo paM0 taM0rUvavatI bahurUvA surUvA subhagA, evaM paDirUvassavi,puNNabhaddassa NaM jakkhidassa jakkharanno cattAri aggamahisIo paM0 20-puttA bahuputtitA uttamA tAragA, evaM mANibhaddassavi (3) bhImassa NaM rakkhasiMdassa rakkhasaranno cattAri aggamahisIo paM020-paumA vasumatI kaNagA rataNappabhA, evaM mahAbhImassavi, kiMnarassa NaM kiMnariMdassa cattAri agga0 paM020-vaDeMsA ketumatI ratiseNA ratippabhA, evaM kiMpurisassavi,sappurisassa NaM kiMparisiMdassa0 cattAri aggamahisIo paM0 ta0-rohiNI NavamitA hirI pupphavatI, evaM mahApurisassavi (2) atikAyassa NaM mahoragiMdassa cattAri aggamahisIo paM020-bhuyagA bhuyagavatI mahAkacchA phuDA, evaM mahAkAyassavi, gItaratissa NaM gaMdhaTibadassa 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 1 agramahiSyaH vikRtayaH kUTAgArAH sU0273 75 xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx X // 379 // For Private and Personal Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobalbirth.org Acharya Shri Kalassagarsur Gyarmandie xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx cattAri agga0pa020-sughosA vimalAsussarA sarassatI, evaM gIyajasassavi (5) caMdassa NaM jotisiMdassa jotisaranno cattAri aggamahisIo paM0 taM0-caMdappamA dosiNAbhA accimAlI pabhaMkarA, evaM sUrassaviNavaraM sUrappabhAdosiNAbhA accimAlI pabhaMkarA, iMgAlasaNaM mahAgahassa cattAri aggamahisIo paM0 taM0-vijayA vejayaMtI jayaMtI aparAjiyA, evaM savvesiM mahaggahANaM jAva bhAvakeussa (6) sakkassa NaM deviMdassa devaranno somassa mahAratno cattAri agga0 paM0 saM0-rohiNI mayaNA cittA somA, evaM jAva vesamaNassa, IsANassa NaM deviMdassa devaranno somassa mahAranno cattAri agga0 paM0 20-puDhavI rAtI rayaNI vijjU, evaM jAva varuNamsa / sU0 273, cattAri gorasavi-* gatIo paM0 20-khIraM dahi sappi NavaNItaM cattAri siNehavigaitIo paM0 20-tellaM ghayaM vasA NavaNItaM, cattAri mahAvigatIo paM0 taM0-mahuM maMsaM majaM NavaNItaM / sU0 274, cattAri kUDAgArA paM0 20-gutte NAma ege gutte, gutte NAmaM ege agutte, agutte NAma ege gutte, agutte NAmaM ege * bInI pratamA 'sAmA' evo pATha paNa che. XXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA nAGgasUtra sAnuvAda // 380 // ***** www.kobatirth.org agutte, evameva cattAri purisajAtA paM0 taM0- gutte NAmamege gutte 4, cattAri kUDAgArasAlAo paM0 taM0-guttA NAmamegA guttaduvArA, guttANAmamegA aguttaduvArA aguttA NAmamegA guttaduvArA, aguttA NAmamegA aguttaduvArA evAmeva cattAritthIo paM0 taM0-guttA nAmamegA guniMditA guttA megA atiMdi 4 / sU0 275, cauvvihA ogAhaNA paM0 taM0 - davvogAhaNA khettogAhaNA kAlogAhaNA bhAtrogAhaNA / sU0 276, canAri pannattIo aMgavAhiriyAto paM0 ta0 - caMdapannattI sUrapannattI jaMbuddIpannattI dIvasAgarapannattI / sU0 277 cANassa paDhamo uddesao // 1 // mUlArtha:- asureMdra - asurakumAranA rAjA camareMdranA soma nAmanA lokapAla mahArAjAnI cAra agramahipIo kahelI cha, te A pramANe - kanakA, kanakalatA, citraguptA ane vasuMdharA. ema ja yamanI, varuNanI ane vaizramaNa lokapAlanI cAra cAra agramahipIo che. bali nAmanA vairocaneMdra-vairocananA rAjAnA soma nAmanA mahArAjAnI cAra agramahiSIo kahelI che, te A pramANe- mitrakA, subhadrA, vidyutA ane azanI. ema ja yamanI, vaizramaNanI ane varuNa lokapAlanI cAra cAra agramahiSIo che. ( 1 ) nAgakumArano iMdra- nAgakumAranA rAjA dharaNeMdranA kAlavAla nAmanA mahArAjAnI cAra agramahiSIo kahelI che, te A pramANeazokA, vimalA, suprabhA ane sudarzanA, evI rIte yAvat zaMkhapAla nAmanA lokapAlanI cAra agramahipIo kahelI che. bhUtAnaMda For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 1 agra mahiSyaH cikRtayaH kUTAgArA! sU0 27375 // 380 //
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir XXXXXXXX KKKXXXXXXXXXXXXXX nAmanA nAgakumAranA iMdra-nAgakumAranA rAjAnA kAlavAla nAmanA mahArAjAnI cAra agramahiSIo kahalI che, te A pramANesunaMdA, subhadrA, sujAtA ane sumanA, evI rIte yAvat zailapAla nAmanA lokapAla mahArAjAnI cAra agramahipIo che. jema dharaNaMdranA lokapAlanI agramahiSIo che. e pramANe badhA ya dakSiNa dizAnA iMdranA lokapAlonI yAvat ghopa nAmanA stanitakumAra iMdranA lokapAlonI cAra cAra agramahipIo che. jema bhUtAnaMda (uttara dizAdhipati )nA lokapAlonI cAra cAra agramahiSIo che e pramANe mahAghoSa nAmanA stanitakumAra iMdranA lokapAlonI cAra cAra agramahipIo cha arthAt te pramANe nAmavALI che. (2) kAla nAmanA pizAcanA iMdra-pizAcarAjAnI cAra agramahipIo kahelI che, te A pramANe-kamalA, kamalaprabhA, utpalA ane sudarzanA. evI rIte mahAkAla nAmanA pizAceMdranI paga cAra agramahipIo che. surUpa nAmanA bhUtanA iMdra-bhUtanA rAjAnI cAra agramAhipIo kahelI che, te A pramANe-rUpavatI, bahurUpA, surUpA ane subhagA evI rIte pratirUpa nAmanA bhUteMdranI paNa cAra agramahiSIo cha. pUrNabhadra nAmanA yakSanA iMdra-yakSanA rAjAnI cAra agramAhAo kahelI che, te A pramANa-putrA, bahuputrikA, uttamA ane tArakA.evI rIte mANibhadra nAmanA yakSanA iMdranI paga cAra agramAhapIo che. (3)bhIma nAmanA rAkSasanA iMdra-rAkSasanA rAjAnI cAra agramahipIo kahelI che, te A pramANe-padmA, vasumatI, kanakA ane ratnaprabhA. evI rIte mahAbhIma nAmanA rAkSaseMdranI cAra agramahipIo cha. kinnara nAmanA kinnara devanA iMdranI cAra agramahiSIo kahelI che, te A pramANe-vaDiMsA, ketumatI, ratisenA ane ratiprabhA. evI rIte kiMpuruSa nAmanA kinnaranA iMdranI cAra agramahiSIo kahelI che. satpuruSa nAmanA kiMpuruSa devanA iMdranI cAra agramahiSIo kahelI che, te ApramANe-rohiNI, navamikA, hI ane puSpavatI. evI rIte mahApuruSa nAmanA kiMpuruSa XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie bhIsthAnAgapatra sAnuvAda // 381 // devanA iMdranI cAra agramahiSIo che. (4) atikAya nAmanA mahoraganA iMdranI cAra agramahiSIo kahelI che, te A pramANe-bhujagA, bhujagavatI, mahAkacchA ane sphuTA. evI rIte mahAkAya nAmanA mahoraganA iMdranI cAra agramahiSIo kahelI che. gItarati nAmanA gaMdharbanA iMdranI cAra agramahiSIo kahelI che, te A pramANe-sughoSA, vimalA, susvarA ane sarasvatI. evI rIte gItayaza nAmanA gaMdhabeMdranI cAra agramAhIo che.A dakSiNa ane uttara dizAnA malI sola vyaMtareMdranI agramahipAogeM varNana karela che. dakSiNa ane uttara dizAnI agramahipIonA nAmo samAna che. (5) caMdra nAmanA jyotiSanA iMdra-jyotiSanA rAjAnI cAra agramahiSIo kahelI che, te A pramANe-caMdraprabhA, jyotsnAbhA, azcimAlI ane prabhaMkarA. evI rIte sUryanI paNa cAra agramahipIo che. vizeSa e ke-sUryaprabhA, jyotsnAbhA, acimAlI ane prabhaMkarA nAma che. aMgAraka (maMgala) nAmanA mahAgrahanI cAra agramahipIo kahelI che, te A pramANe-vijayA, vaijayaMtI, jayaMtI ane aparAjitA. evI rIte vadhA ya mahAgrahonI yAvat bhAvaketu nAmanA chellA grahanI cAra agramahiSAo che. (6) zukra nAmanA devanA iMdra-devanA rAjAnA soma nAmanA mahArAjA( lokapAla )nI cAra agramahipIo kahelI che, te A pramANe-rohiNI, madanA, citrA ane somA. evI rIte yAvat vaizramaNa nAmanA lokapAlanI cAra agramahipIo che. IzAna nAmanA devanA iMdra-devanA rAjAnA [lokapAla] soma nAmanA mahArAjAnI cAra agramahiSIo kahelI che, te A pramANepRthvI, rAtrI, rajanI ane vidyut, evI rIte yAvat varuNa nAmanA lokapAlanI cAra agramahiSAo che. (sa0 273) cAra gorasa (gAya pramukha) saMbaMdhI rasarUpa cAra vikRtio-vigayo kahelI che, te A pramANe-dUdha, dahi, dhI ane mAkhaNa, cAra snigdha (cIkaNI) vigayo kahelI che, te A pramANe-tela, ghRta, vasA (carabI) ane mAkhaNa. cAra mahAvigayo kahelI che, te A 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 1 agramahiSyaH vikRtayaH kUTAgArAH sU0273 Kxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx XXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rxxxxxxxxxxxx -pramANe-madhu (madha), mAMsa, madirA ane mAkhaNa.(sU0274) cAra prakAre kUTa-zikharanA AkAra jevA gharo kahelA che, te A pramANe koI eka gaDha vigerethI vITAyelaM guptaghara ane baMdha vAraNAvALu che 1, koIeka ghara gupta paNa bAra[ khulluM che 2, koIka ghara pragaTa cha paNa baMdha vAraNAvAlaM che 3, ane koIka ghara pragaTa che ane bAra[ paNa khulluM che 4.A dRSTAMta pramANe cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-koIeka puruSa gupta. (vastrAdivaDe DhAMkela) che ane iMdriyobaDe paNa gupta cha-gupteMdriya 1, koIeka vastrAdivaDe DhAMkela che ane iMdriyobaDe agupta-agupteMdriya che 2, koIeka vaskhAdivaDe agupta-khullo che paNa gupteMdriya che 3 ane koIeka vastrAdivaDe agupta-pragaTa ane iMdriyovaDe paNa agupteMdriya che 4. cAra kUTAgAra-zikharanA jevA AkAravAlI zALA (ghara vizeSa) kahelI che, te A pramANe-eka zALA gupta ane gupta (baMdha) daravAjAvAlI che, eka zALA gupta paNa daravAjo agupta (khullo) che, eka zALA agupta paNa daravAjo gupta (baMdha) che ane eka zALA agupta ane daravAjo paNa agupta che. e dRSTAMte cAra prakAranI svIo kahelI che, te A pramANe-koIka strI gupta-gharamA ja rahenArI ane gupta-suzIlA che 1, koIeka strI gupta-gharamAM ja rahenArI paNa agupta-suzIlA nathI 2, koIka strI agupta-gharamAM nahi rahenArI paNa suzIlA che 3 ane koIka agupta-gharamAM nahiM rahenArI ane duHzIlA paNa che 4 (sU0 275) cAra prakAre avagAhanA-jemAM jIva rahe te arthAt kAyA-kahelI che, te A pramANe-dravyaavagAhanA te anaMta dravyavALI, kSetraavagAhanA te asaMkhyAta pradezanA avagAha( Azraya )vALI, kAlaavagAhanA te asaMkhyAta samayanI sthitivALI ane bhAvaavagAhanA te varNAdi anaMtaguNavALI che, (mU0 276) cAra prajJaptIo (aMgabAhyasUtrarUpa) kahelI che, te A pramANe-caMdraprajJapti, sUryaprajJapti, jaMbUdvIpaprajJapti ane dvIpasAgaraprajJapti. XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXxxxxxxxxxx) XXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabalirth.org Acharya Shri Kailasagarsur Gyarmandie zrIsthA * IN nAGgasUtra sAnuvAda // 382 // XR XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX TIkArtha:-'camarasse'tyAdikam agramahiSI saMbaMdhI sUtrano vistAra saraLa che. vizeSa e ke-'mahAranno'tti. 4 sthAnalokapAlanI mukhya rANIo-rAjAnI strIo te agramahipIo,'vairoyaNa'tti vividha prakArobaDe rocyate-dIpe che te virocano, kAdhyayane te ja vairocano-uttara dizAmA rahenArA asuro,teono iMdra te vairocaneMdra.dharaNanA sUtramA 'eva'miti ema ja jANavU. kAlavAlA uddezaH 1 | jema kolavAla,zailapAla ane zaMkhapAlanI eja nAmavALI cAra cAra agramahipIo jANavI.e jajaNAvatAM kahe che'jAvasaMkhavAlassa'- | agramahipyaH tti0(uttara dizAno iMdra) bhUtAnaMdanA sUtramA 'eva miti0 ema ja jANavU. jema kAlavAlanI tema bIjAonI paNa cAra cAra | vikRtayaH agramahiSIo jANavI.vizeSa e ke-lokapAlonA nAmamA trIjAne ThekANe cotho kahebo arthAt varuNanA sthAnamAM vaizramaNa kahevo. | kUTAgArA jema dakSiNa dizAnA nAgakumAranikAyanA iMdra dharaNanA lokapAlonI agramahiSIo je nAmavALI che tema badhA dakSiNa dizAnA sU0273bAkInA-1 veNudeva, 2 harikAnta, 3 agnizikha, 4 pUrNa, 5 jalakAnta, 6 amitagati, 7 velaMca ane 8 ghoSa-A ATha iMdronA je lokapAlo sUtramA kahelA che te vadhAonI teja nAmavALI agramahipIo che.jema uttara dizAno nAgarAja bhUtAnaMda nAmanA iMdranA lokapAlonI agramahipIonA nAmo kahela cha tema bAkInA-1 veNudAlI, 2 harissa, 3 agnimAnava,4 viziSTa, 5 jalaprabha, 6 AmatavAhana,7 prabhaMjana ane 8 mahAghoSa nAmanA ATha iMdronA lokapAlonI paNa teja nAmavALI agramahiSIo cha.eja kahe cha ke'jahA dharaNasse'tyAdi0 (sU0 273) sacetanonuM aMtara kaDaM, have aMtaranA adhikArathI ja acetanavizeSa vikRtionuM gorasa, sneha ane mahattvalakSaNarUpa aMtarane traNa sUtravaDe sUtrakAra kahe che-'cattArI'tyAdi0gAyono rasa te gorasa, vyutpatti mAtra A artha samajavo. 'gorasa' zabdanI pravRtti to bhesa vigerenA dUdha,dahiM Adi rasamAM che.zarIra ane manane prAyaH vikArano hetu hovAthI vikRtio X // 382 / / Kxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [KKKKKKKKKKKKKARXKXXKAKKKKKKKKK kahevAya che. bAkI spaSTa che. vizeSa e ke-sarpi-ghRta, navanIta-mAkhaNa, sneharUpa vikRtio te snehavikRtiyo (vigayo), vasA hADakAnA madhyabhAgano rasa,mahArasavaDe mahAvikAranI karanArI hovAthI ane mahAn jIvopaghAta(moTI hiMsA)nu kAraNa hovAthI * mahAvikRtio kahebAya che. ahiM vikRtino prasaMga hovAthI vRddha (prAcIna) gAthAovaDe vikRtiona varNana kare che khIraM 5 dehi 4 NavaNIyaM 4. gheyaM 4 tahA tellameva 4 guMDa 2 majaM 2 / maha 3 maMsaM 3 ceva tahA, ogAhimagaM ca dasamI u // 66 // 1 dUdha, 2 dahi, 3 mAkhaNa, 4 ghRta, 5 tela, 6 goLa, 7 dAru, 8 madha, 9 mAMsa tathA 10 avagAhima eTale ghRta ke telamA taLela arthAt kaDAvigaya che. gomahisuTTipasUNaM. elagakhIrANi paMca cttaari| dahimAiyANaMjamhA, uTTINaM tANi No iMti // 67 // ___gAya, bhaiMsa, uMTaDI, bakarI ane gADara saMbaMdhI dUdha e kSIravikRti pAMca bhedavALI che, e sivAya manuSya vigerenA dUdhane vigaya kahI nathI. dahi, mAkhaNa ane ghInA cAra bheda cha kemake uMTaDInA dhamAthI dahiM gire thatA nathI, bAkI gAya vigere cAranA thAya che. cattAri hoti tellA. tilaayasikusuMbhasarisavANaM ca / vigaIo sesAI.DolAINaM na vigiio||68 tila, alasI, kusuMbha (karaDI) ane sarasava saMbaMdhI tela, ema cAra prakAre vikRtio cha. zeSa-DolA-mahuDAnA phUlanu tela KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthA-18| ane nAlIera vigerenA telane vigayamAM gaNela nathI. 4 sthAna nAgapatra | davagulIpaMDagulA do, majaM puNa kttttpittunissphnnN| macchiyakottiyabhAmara-bheyaM ca tihAmahaM hoi||19|| kAbhyayane sAnuvAda dravyaguDa (narama rasarUpa) ane piMDaguDa (kaTaNa) ema be prakAre goLa che.madya-dAru be prakAre che 1 eka kASThaniSpanna-zelaDI,tADI uddeza: 1383 // vigerethI thayela ane 2 piSTaniSpanna-cokhA vigerenA piSTathI thayela. madha traNa prakAre che, te A pramANe-1 mAkSika-mAkhI saMbaMdhI, agramahiSyaH 2 koMtika-nAnI mAkhI saMbaMdhI ane 3 bhamarI saMbaMdhI. A sarva vigayasvarUpa che. vikRtayaH jalathalakhahayaramaMsaM,cammaM vasa soNiyaM tiheyNpi|aaill tinni calacala, ogAhimagaM ca vigaIo // 7 // kUTAgArA: jalacara, sthalacara ane pakSI saMbaMdhI ema mAMsa traNa bhede che, athavA mAMsa, carabI ane zoNita (lohI) ema paNa traNa prakAre che. baLI ghRta ke tela bharela kaDAImA caLacaLATa zabdane karatI thakI pUrI vigare jyAre taLAya che tyAre eka ghANa kahevAya | sU0273che. evI rIte paNa bakhata taLAya tyAM sudhI avagAhima-kaDAvigaya kahevAya che. cotho ghANa te vigaya kahevAya nahiM, sesAna hoti vigaI a, jogavAhINa te u kppNtii| paribhujjati na pAyaM,jaM nicchayao na najaMti // 7 // zeSa cothA ghANamAM taLelA pakavAna vigere vigaya kahevAya nahiM paNa nIvIyAtA kahevAya. dha vigere dareka vigayanA pAMca pAMca nIvIyAtAra che te yogane vahana karanAra sAdhuone kAraNavazAt levA kalpe che, kemake prAyaH bhogavatA nathI temaja nizcayathI * dUdha vigere cha bhakSya vigaya che ane tenA uttarabheda 21 che. mAMsa vigere cAra abhakSya vigaya cha, tenA uttarabheda bAra che. x e dareka vigayanA nIvIyAtAnuM svarUpa paccakvANabhASyathI jANavU. 4 // 383 // FAN Koxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx.) 75 xxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KXxxxxxxxxxxxxxxxxxXKAKKAKKAKK jaNAtA nathI ke A kevI rIte banelA cha arthAt keTalA ghANathI thayelA che to levA kalpe nahiM paraMtu nizcaya thAya ke traNa ghANa uparanAM che to gADha kAraNe levA kalpe... egeNa ceva tavao, pUrijati pUyaeNa jo taao|biiovi sa puNa kappar3a, nibigaI levaDo navaraM // 72 // eka pUDalAvaDe je tavo purAya cha-bharAya cha, tethI bIjo pUDalo je karAya che te vigayanA tyAga karanAra munine kalpe cha, * kama ke te vigaya nathI paraMtu lepakRta kahevAya che. (sU0 274) acetana saMbaMdhI aMtaranA adhikArathI ja gharavizeSanA aMtarane dRSTAMtavaDe kahevAne icchAvALA tathA puruSa ane strInA aMtarane dArTItikapaNAe kahevAne icchatA sUtrakAra cAra sUtrane kahe cha-'cattAri kUDe 'tyAdi0 kUTa-zikharavALA gharo, athavA kUTa-jIvana bAMdhavAnA sthaLa jevA gharo te kUTAgAro, temAM gupta-gaDha vigerethI vIMTAyekheM athavA bhoyaruM vigaire. vaLI baMdha bAraNAvaDe gupta athavA pUrvakALanI ane pachInA kALanI apekSAe guhya che. 1, ema ja bIjA paNa traNa mAMgA jANavA. puruSa to vastrAdidvArA AcchAdita hovAthI gupta, vaLI iMdriyone gupta-vaza karavAvaDe gupta cha, athavA pahelA paNa gupta che ane hamaNAM paNa gupta cha 1, agupta paNa emaja samajavU. tathA kUTanA jevo AkAra cha je zAlAno arthAt gRhavizeSano te kUTAgArazALA. strIlakSaNa dArTI tika arthanA samAnatAnA vazathI. A strIliMgamAM dRSTAMta he. tatra guptA-parivAravaDe vIMTAyelI, gharamA rahelI, vaskhAdivaDe AcchA*dita aMgavALI, gUDha svabhAvavALI athavA gupta iMdriyavALI athavA anucita pravRttimA pravRtta iMdriyone kAbUmA rAkhanArI, evI rIte XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthA nAGgasUtra sAnuvAda // 384 // (RatakKKAKKKK4444444 bAkInA bhAMgA jANavA. (sU0 275) hamaNAM ja gupteMdriyapaNuM kA, ane iMdriyo avagAhanAnA AzrayavALI cha mATe avagAhanAnuM nirUpaNa karanAruM sUtra kahe che-avagAhe che-rahe che jeNIne viSe, athavA jIvo jeNIno Azraya kare che te avagAhanA, arthAt zarIra. dravyathI avagAhanA te dravyAvagAhanA, ema ja sarvatra jANavU. tatra dravyathI anaMta dravyarUpa cha, arthAt anaMta paramANumayI cha. kSetrathI asaMkhyAta pradezamA rahenArI, kAlathI asaMkhyAta samayanI sthitivALI, bhAvathI varNAdi anaMta guNavALI che. athavA vivakSita dravyanA AdhArabhUta AkAzapradezo te avagAhanA; temAM dravyonI avagAhanA te dravyAvagAhanA, kSetra e ja avagAhanA te kSetrAvagahanA, kAlanI avagAhanA eTale manuSyakSetramA vartatI te kAlAvagAhanA ane bhAva(paryAya )vALA dravyonI avagAhanA te bhAvAvagAhanA bhAvanI mukhyatAthI kahelI che. athavA Azraya mAtra avagAhanA, temAM paryAyobaDe dravyano Azraya te dravyAvagAhanA, emaja kSetrano ane kAlano paryAyobaDe Azraya karavo-paryAyono dravyavaDe Azraya karavo athavA bIjI rIte yojanA karIne vyAkhyA karavI. (sU0 276 ) avagAhanAnI prarUpaNA prajJaptione viSe karelI che, mATe prajJaptinuM catuHsthAnaka sUtra jaNAve che-vizeSa! jaNAya che artho jeNIne viSe te prajJaptio, AcArAdi aMga sUtrathI bAhira te aMgavAyA, je pramANe nAma che te pramANe temAM varNanavALI kAlikasUtrarUpa che, temA sUryaprajJapti, paMcama aMganA upAMgabhUta che ane jaMbUdvIpapajJapti chaTA aMganA upAMgarUpa cha, bAkInI be prajJapti prakIrNakarUpa che. pAMcamI vyAkhyAprajJapti ( bhagavatI ) che, paraMtu te aMgapraviSTa cha mATe ahIM A cAra ja kahelI che. // catuHsthAnakanA prathama uddezakanI dIkAno anuvAda samApta // xxxxxxxxxx EXKKKKKKXEXXXKAKKIXXXR 4 sthAnakAbhyayane uddezaH1 agramAhabhyaH vikRtayaH kUTAgArAH sU0 273-75 384 // For Private and Personal Use Only
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir XEX KKXXXXXXXXXXXKKKAKKAKK atha catuHsthAnakAdhyayane dvitIya uddezaH cothA sthAnakanA prathama uddezakanuM vyAkhyAna kayu, have bIjA udezakano AraMbha karIe chIe. Ano pUrva uddezakanI sAthe | A pramANe saMbaMdha che-anaMtara uddezakamAM jIvAdi dravya ane paryAyonA cAra sthAnako kahyAM, ahiM paNa teonAM ja cAra sthAnako kahevAya che. AvI rIte saMbaMdhaviziSTa A uddezakanA pahelAM cAra sUtro-- cattAri paDisaMlINA paM0 ta0-kohapaDisaMloNe mANapaDisaMlINe mAyApaDisalINe lobhapaDisaMlINe, cattAri apaDisaMlINA paM0 ta0-kohaapaDisaMlINe jAva lobhaapaDisaMloNe, cattAri paDisaMlINA paM0 taM0-maNapaDisaMlINe vatiraDisaMlINe kAyapaDisaMlI iMdiyapaDisaMlIge, cattAri apaDisaMlINA paM0 20-maNaapaDisaMlINe jAva iMdiyaapaDisaMlIge 4 / sU278, cattAri purisajAtA paM0 ta0-dINe NAmamege dINe, dINe NAmamege adINe, adINe NAmamege dINe, adINe NAmamege adINe (1), cattAri purisajAyA paM0 ta0-dINa NAmamege dINapariNate, dINe NAma ege adINapariNate, adINe NAmaM ege dINapariNate, adINe NAmamege adINAriNate (2), cattAri purisajAyA kxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA nAGgasUtra sAnuvAda // 385 // www.kobatirth.org paM0 taM - dINe NAmamege dINaruve0 4 (3), evaM daNimaNe 4 (4), dINasaMkappe 4 (5), dIpane 4 (6), daNidiTThI 4 (7), dINasIlAcAre 4 (8), dINavavahAre 4 ( 9 ), cattAri purisajAyA paM0 taM0 - dINe NAmamege dINaparakkame, dINe NAmamege adINa0 4 (10), evaM savvesiM caubhaMga bhANivvo, cattAri purisajAtA paM0 taM0- dINe NAmamege dINavittI 4 (11), evaM dINajAtI 4 (12), dINabhAsI (13), dINobhAsI (14), cattAri purisajAtA paM0 taM0 - dINe NAmamege dINasevI 04 (15), evaM dINe NAmamege dINapariyAe 4 (16), dANe NAmamege dINapariyAle0 8 (17) savvattha caubhaMgo / sU0 279 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mUlArtha:- cAra pratisaMlIno- krodhAdino nirodha karanArA kahelA che, te A pramANe - krodhapratisaMlIna, mAnapratisaMlIna, mAyApratisaMlIna ane lobhapratisaMlIna, cAra apratisaMlIno-krodhAdino nirodha na karanArA kahelA che, te A pramANe- krodhaapratisaMlIna yAvat lobhaapratisaMlIna. vaLI cAra pratisaMlIno kahelA che, te A pramANe- manapratisaMlIna, vacanaprati saMlIna, kAya pratisaMlIna ane iMdriya pratisaMlIna, cAra apratisaMlIna kahelA che, te A pramANe - manaapratisaMlIna yAvat iMdriyaaprati saMlIna (sU0 278) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe- koIeka puruSa pUrve upArjita lakSmIthI kSINa- dIna- garIba ane For Private and Personal Use Only ******* 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 2 pratisaMlIna tAdiH dInAdi - prakArAH sU0 278 79 ' / / 385 / /
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir oxxxxxxxxxxxxxxXXXXXXXXXXXXK) pachIthI paNa dani 1, eka bAhyavRttithI dIna paNa abhyaMtaravRttithI aIna 2, eka bAhyavRttithI adIna ane aMtaravRttithI dIna 3 temaja eka bAhyavRttithI adIna ane aMtaravRttithI paNa adIna 4 (1), eka puruSa zarIrathI rAMkaDA javo. ane aMtaravRttithI paNa dInapaNAe pariNata arthAt dInapaNAne pAmela-kAyara 1, eka puruSa bAhyavRttithI dIna paNa aMtaraMga pariNAmathI adIna-himmatavALo 2, eka zarIrathI adIna-puSTa ane aMtaraMga pariNAmathI dIna-kAyara 3 temaja eka zarIrathI paNa adIna-majabUta ane aMtaraMga pariNAmathI paNa adIna-zUravIra 4 (2), koIeka puruSa zarIrathI dIna ane malina vastrAdinI apekSAthI paNa dInarUpa-rAMkaDA jevo 1, koIeka zarIrathI dIna paNa suMdara vastrAdivaDe adIna rUpavALo 2, koIeka zarIrathI adIna paNa malina vastrAdivaDe dIna rUpavALo 3 temaja koI eka puruSa zarIrathI adIna ane zreSTha vastrAdivaDe paNa adIna rUpavALo 4 (3), evI rIte eka puruSa zarIrathI dIna ane dIna manavALo cha 1,eka zarIrathI dIna paNa manathI adIna che 2, eka zarIrathI adIna paNa manathI dIna che 3 temaja eka zarIrathI adIna ane manathI paNa adIna cha 4 (4), eka zarIrathI dIna ane dIna saMkalpavALo cha 1, eka zarIrathI dIna paNa adIna saMkalpavALo cha 2, eka zarIrathI adIna paNa dIna saMkalpavALo cha 3,temaja eka zarIra ane saMkalpa bannethI adIna cha 4 (5), eka zarIrathI dIna ane prajJAthI paNa dIna cha 1,eka zarIrathI dIna paNa prajJAthI zreSTha che 2, eka zarIrathI adIna paNa prajJAthI dIna che 3 temaja eka zarIra ane prajJA bane thI adIna (zreSTha) che 4 (6),eka zarIrathI dIna ane cakSunA tejathI paNa hIna che 1,eka zarIrathI dIna paNa cakSunA tejavAloche 2, eka zarIrathI adIna paNa cakSunA tejathI hIna che 3 temaja eka zarIra ane cakSunA teja bannethI adIna (zreSTha) che 4 (7),koIeka zarIrathIdIna ane zIlAcArathI paNa hIna che 1,eka zarIrathI dIna paNa zIlAcArathI zreSTha che 2, eka zarIrathI adIna ane Xxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . bhIsthAnAGgapatra sAnuvAda // 386 // EXKXXKKKX tAdiH XXXXXXXXXXXXXXXXXXX zIlAcArathI hIna cha 3,temaja eka zarIrathI adIna ane zreSTha zIlAcAravALo cha 4 (8), eka zarIrathI dIna ane dAnAdi kriyAthI 4 sthAna paNa hIna-dIna vyavahAravALo cha 1, eka zarIrathI dIna paga adIna vyavahAra vALo-dAnAdi kriyAthI zreSTha che 2, eka zarIrathI adIna kAdhyayane paNa hIna vyavahAravALo cha 3, temaja eka zarIrathI adIna ane zreSTha vyavahAravALo cha 4 (9), cAra prakAranA puruSo kahyA che, te uddezaH 2 A pramANe-eka zarIrathI dIna ane hIna parAkramavALo che 1, eka zarIrathI dIna paNa parAkrama thI adIna 2, eka zarIrathI adIna pratisaMlInapaNa parAkramathI dIna 3 temaja eka zarIrathI adIna ane parAkramathI paNa adIna cha 4 (10), evIrIte dareka sUtromAM cAra bhAMgAo kahevA. cAra prakAranA puruSo kahyA che, te A pramANe-eka zarIrathI dIna ane dIna vRtti-dInanI mAphaka vartana(AjI dInAdivikA)vALo cha 1, eka zarIrathI dIna paNa adIna vartanavALo cha 2,eka zarIrathI adIna paNa dIna vartanavALo cha 3 temaja eka prakArAH zarIrathI adIna ane adIna vartanavALo cha 4 (11), eka zarIrathI dIna ane hIna jAtivALo cha 1, eka zarIrathI dIna paNa zreSTha jAtivALo cha 2, eka zarIrathI adIna paNa hIna jAtivALo cha 3 temaja eka zarIrathI adIna ane zreSTha jAtidhAko che 4 sU0278 79 (12), eka zarIrathI dIna ane dInabhASI-dIna vacana bolanAra cha 1, eka zarIrathI dIna paNa adInabhASI cha 2, eka zarIrathI adIna paNa dInabhASI che 3 temaja eka zarIrathI adIna ane adInabhASI che 4 (13),eka zarIrathI dIna ane dInanI mAphaka dekhAya cha 1, eka zarIrathI dIna paNa adInanI mAphaka dekhAya cha 2, eka zarIrathI adIna paNa dInanI mAphaka dekhAya che 3 temaja eka zarIrathI adIna ane adInanI mAphaka dekhAya che 4(14), cAra prakAre puruSo kahelA che, te A pramANe-eka zarIrathI dIna ane dIna nAyakanI sevA karanAra che 1, eka zarIrathI dIna paNa adIna nAyakanI sevA karanAra ke 2, eka zarIrathI adIna paNa dIna EXI||386 // xxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyarmandie nAyakanI sevA karanAra cha 3 temaja eka zarIrathI adIna ane adIna nAyakanI sevA karanAra che 4 (15), eka zarIrathI dIna ane paryAyathI dIna-hIna saMyamavALo cha 1, eka zarIrathI dIna paNa zreSTha saMghamavALo cha 2, eka zarIrathI adIna paNa saMyamathI hIna cha 3 temaja eka zarIrathI adIna ane saMyamayI paNa adIna (zreSTha) che 4 (16),eka zarIrathI dIna ane dIna parivAravALo cha 1, eka zarIrathI dIna paNa adIna parivAravALo cha 2, eka zarIrathI adIna paNa dIna parivAravALo cha 3 temaja eka zarIrathI adIna ane adIna parivAravALo cha 4 (17). sarvatra cAra-cAra bhAMgA jANavA (sU0 279) TIkArthaH-'cattAri paDisalINe'tyAdi. Ano pUrvanA sUtra sAthe A pramANe saMbaMdha che-anaMtara pUtramA prajJaptio kahI. te pratisalIna puruSobaDe ja samajAya cha, mATe pratisaM lIno ane apratisalIno A sUtrabaDe kahevAya che. A pramANe saMbaMdha jANavo. A sUtra sugama che. vizeSa e ke-pratyeka vastumA krodhAdikano nirodha karanArA te pratisaMlIno. temAM krodhanA udayane aTakAvabAvaDe ane udaya thayela krodhane niSkaLa karavAvaDe krodhane aTakAvanArA te krodhapratisalIno kahevAya. kayu cha keudayasseva niroho, udayappattANa vA'phalIkaraNaM / jaM ettha kasAyANaM kasAyalINayA esA // 73 // kaSAyonA udayano ja nirodha karavo ane udayaprApta kaSAyo niSphala karavA te kaSAyasaMlInatA jANavI. kuzala mananI udIraNA-pravRttivaDe ane akuzala manano nirodha karavAvaDe jenuM mana kAbUbALa che te pratisalIna, athavA manavaDe nirodha karanAra te manApratisalIna. ema ja vacana, kAyA ane iMdriyane viSa paNa jANavU. vizeSa e ke-manojJa ane MOXOKOKOMOKXXXXXXXXXXXXXXKOKKKKKKKKKEX For Private and Personal use only
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir posthA sAnuvAda // 28 // 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 2 pratisaMlIna tAdiH dI* nAdiprakA .KAR.R amanojJa zabdAdi viSayone viSe rAga-dveSane dUra karanAra te iMdriyapratisaMlIna jANavA. A saMbaMdhamAM gAthA darzAve cha keapasatthANa niroho,jogANamudIraNaM ca kuslaannN| kajjami ya vihIgamaNaM,joge saMlINayA bhnniyaa||74 aprazasta yogono nirodha karavo ane kuzala yogonI pravRtti karavI, kAryaprasaMge vidhithI jaqAyoga viSayaka salInatA jANavI. sahesa ya bhayapAvaesu, soyvismuvgesu|tuttttenn va ruTeNa va, samaNeNa sayA na hoyavvaM // 75 // zrotraMdriyanA viSayane-sArA ane kharAba zabdo prApta thaye chate sAdhue rAga-dveSa na karavo joIe. ebha ja cakSuHiMdriya vigaremAM paNa kaheQ, evI rIte viparItapaNAthI mana vigerethI asalIna thAya che. (mU0278) prakArAMtarathI asaMlInane ja caturbhagIrUpa sattara dIna sUtrobaDe kahe cha dIna-garIbAIvALo, upArjita dhanavaDe kSINa-garIba, pahelA ane pachI paNa dIna ja; athavA bAhyavRttivaDe dIna, ane aMtatithI paNa dIna ityAdi *caturbhagI jANavI. 1, tathA dIna-bAhyavRttithI arthAt nisteja mukha vigare paNa zarIrathI guNa yukta, evI rIte prajJAsUtra paryaMta prathama dInapadanI vyAkhyA karavI. dInapariNata-dIna nathI chatAM aMtattivaDe dInapaNAe pariNata arthAt dIna thayela che ityAdi caturbhagI 2, tathA dInarUpa-melA, jUnAM vastrAdi paheravAnI apekSAe 3, vaLI dInamanaH-svabhAvathI ja tuccha manavALo 4, hInasaMkalpa-svAbhAvika mana udAra chate paNa kaIka nyUna vicAravAlo, 5, dInaprajJa- sUkSma arthanA * ahi TIkAkAre eka ja bhaMga batAvela che parantu mUlAnuvAdathI sattara sUtranI caturbhagI jANavI.. rA sU0278 79 KXXXXXXXXXX 4 / 387 // KXXXX XXX For Private and Personal Use Only
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vicAramAM hInatAvALo 6, citta vigerethI dIna, evI rIte Adi padarUpa dIna zabdanI vyAkhyA AgaLanA sUtramAM karavI. dInadRSTi - ochI najaravALo 7, dAnazIlAcAra-hIna dharmAnuSThAnavALo 8, dInavyavahAra - paraspara levAdevAmAM hIna kriyAvALo athavA vivAdavALa 9, dIna parAkrama-hIna udyamavALo 10, dInanI mAphaka vRtti-vartana arthAt AjIvikA che jene te dInavRtti 11, dInatAvALA puruSa pratye yAce che athavA svayaM dIna jevo banIne yAce che evA svabhAvavALo te dInayAcI, athavA dIna puruSa pratyejAyate dIyAyI athavA dIna jAti che jenI te dInajAti 12, tathA dInanI jema dIna puruSa pratye bole che te dInabhASI 13, dInanA jevo dekhAya che te dInAvabhAsI athavA dIna jevo thaIne yAce che evA svabhAvavALo te dInAvabhASI 14, dIna nAyaka ne seve che te dInasevI 15, dInanI mAphaka paryAya- pravrajyA vigere lakSaNavALI avasthA he jene te dInaparyAya 16 'dInapariyAle 'tti0 dIna parivAra che jeno te dInaparivAra 17, ' savvatya caubhaMgo' ti0 badhAya sUtramAM cAra bhAMgA jANavA ( sU0 279 ) puruSanA bhedanA adhikAravALAM aThAra sUtro kaha che cattAri purisajAtA paM0 taM0 - aje NAmamege aje (4) 1, cattAri purisajAtA paM0 taM0 aje NAmamege ajapariNae (4) 2, evaM ajjaruve 3, ajjamaNe 4, ajjasaM kappe 5, ajjapanne 6, ajjadiTThI 7, ajjasIlAcAre 8, ajjavavahAre 9, ajjaparakkame 10, ajjavittI 11, ajjajAtI 12, ajjabhAsI 13, ajaobhAsI 14, ajjasevI 15, evaM ajjapariyAe 16, ajjapariyAle 17, evaM sattara [sa] AlAvagA jahA dINeNaM For Private and Personal Use Only
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 388 // www.kobatirth.org bhaNiyA tahA ajjeNavi bhANiyavtrA, cattAri purisajAyA paM0 taM0-aje NAma mege ajabhAve aje nAmamege aNajabhAve aNaje nAmamege ajjabhAve aNajje nAmamege aNajjabhAve 18 / sU0280, cattAri usabhA paM0 0 - jAtisaMpanne kulasaMpanne balasaMpanne rUpasaM ganne, etrAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM0-jAtisaMpanne jAva rUvasaMpanne 1, cattAri usabhA paM0 taM0 - jAtisaMgnne NAmaM ege no kulasaMpanne, kulasaMpanne nAmaM eMge nojA saMpaNe, ege jAtisaMpannevi kulasaMpannevi, ege no jAtisaMpanne, no kulasaMpanne evameva cattAri purisajAyA paM0 taM0-jAisaMpanne nAmamege 0 4 - 2, cattAri usabhA paM0 taM0 - jAisaMpanne nAmaM ege no balasaMpanne0 4, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM0-jAtisaMpanne [ nAmaMege no balasaMpanne0] 4-3, cattAri usamA paM0 taM0-jAtisaMpanne nAmaM ege no rUtrasaMpanne0 4, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM0 - jAisaMpanne nAmaM ege no rUtrasaMpanne, rUtrasaMpanne NAmamege0 4-4, cAri usabhA paM0 taM0 - kulasaMpanne nAmaM ege no balasaMpanne 4, etrAmetra catAri purisajAyA paM0 taM0kulasaMpanne nAmamege nobalasaMpanne 4 - 5, cattAri usabhA paM0 taM0 - kulasaMpanne NAmanege jo rUtra For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ************ 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 2 AryAdi prakArAH vRSabhahasti dRSTAntA sU0 280 81 // 388 //
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org saMpanne0 4 evameva cattAri purisajAyA paM0 taM0 - kulasaMpanne NAmamege no rUvasaMpanne0 4-6, cattAri usabhA paM0 taM0- balasaMpanne nAmamege no rUvasaMpaNe0 4, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM0- balasaMpanne nAmamege no rUtrasaMpanne0 4-7, cattAri itthI paM0 taM0-bhadde maMde mite kinne, evameva cattAri purisajAyA paM0 taM0- bhadde maMde mite saMkinne, cattAri hatthI paM0 taM0- bhadde NAmamege bhamaNe, bhadde NAmamege maMdamaNe, bhadde NAmamege miyamaNe, bhadde NAmamege saMkinna maNe, evAmeva cattAri purisajAtA paM0 taM0- bhadde NAmamege bhaddamaNe, bhadde NAma mege maMdamaNe, bhadde NAmamege miyamaNe, bhadde NAmage saMkinnamaNe, cattAri hatthI paM0 taM0 - maMde NAmamege bhaddamaNe maMde nAmamege maMdamaNe maMde NAmamege miyama maMde NAmamege saMkinnamaNe, evAmeva cattAri purisa jAyA paM0 taM0 - maMde NAmege bhaddamaNe taM caiva cattAri hatthI paM0 taM0-mite NAmamege maMdamaNe mite NAmamege maMdamaNe mite mege miyama mite NAmamege saMkinnamaNe, evAmeva cattAri purisajAnA paM0 taM0 - mite NAmamege bhaddamaNe taM caiva cattAri hatthI paM0 taM0 - saMkipaNe nAmamege bhadamaNe saMkinne nAmamege maMdamaNe For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda 389 // saMkipaNe nAmamege miyamaNe saMkipaNe nAmamege saMkiNNamaNe, evAmeva cattAri purisajAyA paM020 4 sthAna saMkiNNe nAmamege bhaddamaNe taM ceva jAva saMkinne nAmamege saMkinnamaNe -madhaguliyapiMgalakkho. kAdhyayane aNupuTavasujAyadohaNaMgUlo / purao udaggadhIro savvaMgasamAdhito bhddo||1||clbhlvismcNbho, uddezA 2 thUlasiro thUlaeNa peenn| thUlaNahadaMtavAlo, haripiMgalaloyaNo maMdo // 2 // taNuo taNutaggIvo. AryAditaNuyatato taNuyadaMtaNavAlo / bhIrU tatthuzviggo,tAsI ya bhave mite NAmaM // 3 // etesiM hatthINaM. prakArAH vRSabhahAstithovaM thovaM tu jo harati hatthI / ruveNa va sIleNa va, so saMkinnoti naayvvo||4|| bhaddA majjaha dRSTAntAH sarae, maMdo uNa majjate vasaMtaMmi / miu majjati hemaMte, saMkinno svvkaalNmi|| 5 // sU0 281 sU0280mUlArtha:-cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-eka kSetrathI Arya ane balI pApakarmane na karavAthI Arya 1, eka kSetrathI Arya paNa pApakarmane karavAthI anArya 2, eka kSetrathI anArya paNa pApakarmane na karavAthI Arya 3, temaja eka kSetrathI anArya ane pApakarmane karavAthI paNa anArya 4-1, cAra prakAre puruSo kahelA che, te A pramANe-eka kSetrathI Arya ane Arya pariNAmavALo 1, eka Arya ane anAryapariNata 2, eka anArya paNa AryapariNata 3 temaja eka anArya ane anAryapariNata 4-2, evI rIte Arya rUpa3, Arya mana 4, Arya saMkalpa 5, Arya prajJa 6, Arya dRSTi 7, Arya zIlAcAra 8, Arya vya-|x x 389 // For Private and Personal Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bahAra 9, Arya prarAkrama 10,Arya vRtti 11, Arya jAti 12, Arya bhASI 13, Arya avabhAsI 14, Arya sevI 15, AryaparyAya 16 ane Arya parivAra 17, jebI rIte dIna zabda sAthai sattara AlApako kahelA che tevI rIte Arya zabda sAdhe paNa sattara AlApako kahevA arthAt sattara cobhaMgAo karavI phakta 'dIna' zabdane sthAne Arya zabda joDavo ane 'adIna'ne sthAne anArya zabda joDavo. cAra prakAramA puruSo kahelA che, te A pramANe - koIeka kSetrathI Arya che ane jJAnAdiguNa yukta hovAthI AryabhAvavALo che 1, koIka kSetrathI Arya paNa krodhAdikathI anAryabhAvavALo che 2, koIka kSetrathI anArya paNa jJAnAdithI AryabhAvavALo che 3 temaja koIka kSetrI anArya ane krodhAdithI paNa anArya bhAvavALo che. ( sU0 280 ) cAra prakAranA vRSabha-baLado kahalA che, te A pramANe- mAtAnA pakSavaDe yukta te jAtisaMpanna, pitAnA pakSavaDe yukta te kulasaMpanna, bhAra vahana karavAnI zakti yukta te balasaMpanna temaja zarIranA sauMdaryavaDe yukta te rUpasaMpanna, A dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe- jAtisaMpanna, yAvat padathI kulasaMpanna, balasaMpanna ane rUpasaMpanna. 1. cAra prakAranA baLado kahelA che, te A pramANe-koIka baLada jAtisaMpanna paNa kulasaMpana nathI 1, koI eka kulasaMpanna ke paNa jAtisaMpanna nathI 2, koI eka jAtisaMpanna ane kulasaMpanna paNa che 3 temaja koI eka jAtisaMpanna paNa nathI ane kulasaMpanna paNa nathI. 4. A dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe - koIeka puruSa jAtisaMpanna che paNa kulasaMpanna nathI 1, koI eka kulasaMpanna che paNa jAtisaMpanna nathI 2 koIka jAti ane kula bannetha saMpanna che 3 temaja koIka jAti ane kula bannethI saMpanna nathI. 4 - 2, cAra prakAranA baLado kahelA che, te A pramANe- koI eka baLada jAtisaMpanna che paNa balasaMpanna nathI, koIka balasaMpanna che paNa jAtisaMpanna nathI, koIka jAti ane bala For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAna kAdhyayane zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda 1.390 xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx bannethI saMpanna cha temaja koIka jAti ane bala bannethI saMpanna nathI.4,A dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che,te A pramANe koI eka puruSa jAtisaMpanna che paNa balasaMpanna nathI evI rIte jAti ane vala zabdathI catubhaMgI karavI 4-3, cAra prakAranA vRSabho kahelA che, te A pramANe-koI eka vRSabha jAtisaMpanna che paNa rUpasaMpanna nathI, koIeka rUpasaMpanna cha paNa jAtisaMpanna nathI, koIka jAti ane rUpa bannethI saMpanna cha temaja koIka banethI saMpanna nathI 4, A dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANa-koI eka puruSa jAtisaMpanna cha paNa rUpasaMpanna nathI, evI rIte jAti ane rUpa zandanI caturbhagI karavI 4-4, cAra prakAranA vRpabho kahelA che, te A pramANe-koIka vRSabha kulasaMpanna che paNa balasaMpanna nathI, koIka kulasaMpanna nathI paNa balasaMpanna che, koIka kula ane bala banethI saMpanna cha temaja koIka te banethI saMpanna nathI. A dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che,te A pramANe-koIka puruSa kulasaMpanna cha paNa balasaMpanna nathI evI rIte kula ane bala zabdanI caturbhagI karavI 4-5. cAra prakAranA vRSabho kahelA che te A pramANe-koIka vRSabha kulaMsaMpanna che paNa rUpasaMpanna nathI, koIka kulasaMpanna nathI paNa rUpasaMpanna che,koIka kula ane rUpa banathI saMpannatemaja koIka te bannethI saMpanna nathI.e dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che. te A pramANe-koIka puruSa kulasaMpanna che paNa rUpa saMpanna nathI evI rIte kula ane rUpa zabdanI cobhaMgI karavI 4-6 cAra prakAranA vRSabho kahelA che te A pramANe-koIka vRSabha balasaMpana che paNa rUpasaMpanna nathI, koIka balasaMpanna nathI paNa rUpasaMpanna cha, koIka bala ane rUpa bannethI saMpanna cha temaja bannathI saMpanna nathI. A dRSTAMta cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-koIeka puruSa balasaMpanna che paNa rUpasaMpanna nathI. evI rIte bala ane rUpazabdavaDe caturbhagI karavI. 4-7 uddezaH 2 AryAdi prakArA: vRSabhahasti dRSTAntAH sU0280 81 KXXXXXX // 390 / / For Private and Personal Use Only
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra *****:* www.kobatirth.org cAra prakAzanA hastI kahela che, te A pramANe-bhadra, maMda, mRga ane saMkIrNa, A dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kaTTelA che, te A pramANe- bhadra, maMda, mRga ane saMkIrNa. cAra prakAranA hastI kaTTela che, te A pramANe - koIeka hAthI jAti ane AkArathI bhadra (prazasta) che ane bhadramanavALo dhairyavALo che, koIka jAti vigerethI bhadra che ane maMda manavALo che-atidhIra nahi, koIka jAti vigerethI bhadra ane mRgamanavALo bIkaNa che temaja koIka jAti vigere thI bhadra ane saMkIrNa manavALo - vicitra svabhAvavAlo che. A dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-koIka puruSa jAti vigerethI uttama che ane dhairya manatrAko che, koIka jAti vigerethI bhadra che paNa maMda manavALo che arthAt bahu dhairyavALo nathI, koIka jAti vigerethI bhadra che paNa mRgamanavALo bhIru che temaja koIka jAtithI bhadra che paNa vicitra manavALo che. cAra prakAranA hastI kahelA che, te A pramANe-koIeka hastI jAtithI maMda paNa bhadramanavALo che, koIeka jAtithI maMda ane maMda manavALo che, koIeka jAtithI maMda paNa mRga (bhIru) manavALo che temaja koIka hAthI jAtithI maMda paNa saMkIrNa manavALo che. A dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kaDelA che, te A pramANe-koIeka puruSa jAtithI maMda paNa bhadra manavALo che. hastInI mAphaka puruSamAM paNa cAra bhAMgA kahevA. cAra prakAranA hAthI kahelA che, te A pramANekoI eka hAthI jAtithI mRga paNa bhadramanavALo che-dhIra che, koIka jAtithI mRga ane maMda manavALo che, koIka jAtithI mRga ane mRga manavALo (bhIru) che temaja koIeka hAthI jAtithI mRga paNa saMkIrNa (vicitra) manavALo che. A dRSTAMte cAra prakAratA puruSo kalA che, te ApramANe - koIeka puruSa jAtithI mRga paNa bhadra manavALo che, evI rIte hAthInI mAphaka cAra bhAMga puruSamAM paNa kahevA. cAra prakAranA hAthI kahelA che, te A pramANe- koIeka hAthI jAtithI saMkIrNa paNa bhadra manavALo che, koIeka 66 For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAGgAstra sAnuvAda KX xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx jAtithI saMkIrNa paNa maMda manavALo che, koIeka jAtithI saMkIrNa paNa mRga( bhAru) manavALo cha temaja koI eka hAthI jAtithI saMkIrNa ane saMkIrNa manavALo che. madhanI guTikA jevI piMgala-kaIka rAtI ane kaIka pILI AMkhovALo, yogya kALe utpanna thayelo, lAMbA pUMchaDAvALo, AgaLano bhAga-mastakano bhAga UMco, dhairyavAlo ane pramANopeta sarva aMgopAMgavAko bhadra jAtino hAthI hoya che 1, DhIlI, jADI ane viSama (lIlarI sahita) cAmaDaviALo, sthUla mastakavALo, sthUla pUMchaDAnA mulabALo, sthUla nakha, dAMta tathA vALavALo ane siMhanA jevA piMgala netravALo maMda jAtino hAthI hoya che 2, kRza zarIra ane kRza (pAtaLI) grIvAvAlo, kRza cAmaDI, kRza nakha, dAMta ane vALavAlo, bhIru, trAsa pAmelo, khedavALo, bIjAne trAsa utpanna karanAra mRga nAmano hAthI kahevAya che 3, A uparyukta traNa jAtinA hAthInA guNonuM rUpavaDe ane svabhAvavaDe thoDuM thoDaM anusaraNa karanAra te saMkarNi jAtino hAthI jANavo 4. bhadra jAtinA hAthIno mada zarad RtumA jhare che, maMda jAtinA hAthIno mada vasaMta RtumA jhare cha, mRga jAtinA hAthIno mada hemaMtaRtumA jhare che ane saMkIrNa jAtinA hAthIno mada hae RtumA jhare che. 5 (sU0 281) TIkArthaH-A sUtro gatArtha che. vizeSa e ke-Arya nava prakAranA che te jaNAvavA mATe gAthA kahe che ke* khette jAI kula kamma, sippa bhAsAi nANacaraNe yA daMsaNaAriya NavahA micchA sagajavaNakhasamAi / 76 // be prakAranA Arya cha-1 RddhiprApta ane 2 aRddhiprApta. RddhiprApta cha prakAranA che-1 tIrthakara, 2 cakravartI, 3 baladeva, 4 OM vAsudeva, 5 cAraNamuni ane 6 vidyAdhara. aRdhdhiprApta Arya nava prakAranA che-1 AryakSetramA utpanna te kSetrArya, 2 jAtiArya 4 sthAnakAdhyayane uddezA 2 AryAdiprakArAH vRSabhahastidRSTAntAH sU0280 XXXXXXXXX *:XXXXXXXXXX x // 391 // For Private and Personal Use Only
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org aMbaSTa vigere jAtimAM utpanna thayela, 3 ugra, bhoga vigere kulamAM utpanna thayela te kulaArya, 4 sUtara ane rU vigere aniMdita karmakArya karanAra te karma Arya, 5 citra vigere kArya karanAra te zilpaArya, 6 arddhamAgadhI bhASAne bolanAra te bhASAArya, 7 matijJAna vigere jJAnavALo te jJAnaArya, 8 kSAyika vigere samakitavALo te darzanaArya ane 9 sAmAyika vigere cAritravALo te cAritraArya. peyAya ane bhakSyAbhakSya vigerenA viveka rahita ane zAstrAdimAM aprasiddha veSavALA ane bhASAne bolanArA te mlecchoanAryoM zaka, yavana ane khasa vigere che.. kSetrI Arya, vaLI pApakarmI rahita hovAthI apApa - niSpApa evo artha che. evI rIte ja sattara sUtra jANavA, kSAyikAdi bhAvavALA jJAnAdivaDe yukta te AryabhAva, krodhAdivALo te anAryabhAva (sU0 280) dRSTAMta ane dASTatika artha sahita puruSajAta - prakaraNa vikathA sUtranI pahelA kahevAya che, te pAThathI ja sidhdha che. vizeSa e ke guNavAna mAtA pakSa te jAti, guNavAna pitAno pakSa te kula, bhArane vahana karavAnuM sAmarthya te baLa ane zarIranuM sauMdarya te rUpa. puruSo to svayaM vicArI levA 2, uparyukta dRSTAMtasUtro puruSanA dAtika sUtro sahita to jAti vigere cAra padone pRthvI upara sthApIne cha dviksaMyogI 'jAtisaMpanna paNa kulasaMpanna nahi' ityAdi sthAna ( bhAMgA ) nA kramavaDe cha ja caturbhagIvaDe jANI levA, hAthInA sUtramAM bhadra jAti vigere hAthInA bhedo, vanAdivizeSita ane kahevAtA lakSaNavALA che, te kahe che * jAti ane kulavaDe 1, jAti ne baLavaDe 2, jAti ne rUpavaDe 3, kula ane balabaDe 4, kula ne rUpavaDe 5 temaja bala ne rUpavaDe 6 - A pramANe cha cobhaMgIo thAya che, For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 392 // "bhadra, maMda ane mRga-A traNa prakAranA hAthIo jANavA. te vanamA pharavAthI, AkArathI ane saca-parAkramanA bhedathI jaNAya che." (1) temAM bhadra hAthI dhIratva vigere guNobaDe yukta hovAthI bhadraja che, maMda hAthI dhairya ane vega vigere gugomAM maMda hovAthI maMdaja che, mRga hAthI tanutva (pAtaLApaguM) ane bIkagapaNuM vigere gugothI mRgaja che ane saMkIga hAthI bhadra vigere hAthIonAM kaIka guNovaDe mizrita hovAthI saMkIrNa cha. puruSa paNa evI rIte (hAthInI mAphaka) vicArakho. dArzatika sahita cAra uttarasUtro che, tenI sthApanA-bhadra vigere cAra pado prathama sthApanA, tenI nIce kramADe bhadramana vigere sthApIne koI eka bhadrajAtino ane bhadramanavALo cha, teno krama nIce pramANe jANavo kAdhyayane uddezaH 2 | AryAdi prakArA: * vRSabhahasti dRSTAndA sU0280 Kxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx bhadraH bhadraH bhadraH bhadraH maMdaH maMda maMdaH | maMda: mRgaH mRgaH mRgaH mRgaH saMkIrNaH maMkoNaH saMkoNaH | saMkorNaH bhadra maMdamRga | saMkoNa | bhadra | maMda| mRgasakINe | bhadrAmada mRga sakANa bhadrA maMda maga saMkIrNa manAH manAH manAH manA:manAH manA: manA:! manAH manAmanAmanAmanAH / manAmanAHmanAH / manAH / bhadra-jAti ane AkAravaDe prazasta tathA bhadra che mana jernu athavA bhadranI jema cha mana jenuM te bhadramanavALo arthAt dhIra. maMda che mana jenuM athavA maMdanI jema mana cha jenuM te te maMdamanavALo arthAt atyaMta dhIra nAhe. evI rIte magamanA-bhIru. saMkIrNamanavALo eTale bhadrAdinA vicitra lakSaNayukta-vicitra cittavALopuruSoto kahevAtA bhadrAdi lakSaNanA anusAre prazasta ane aprazasta xxxxxxxxxxxxy X // 392 // For Private and Personal Use Only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org svarUpavALA mAnavA. bhadrAdinA lakSaNa ApramANe- 'mahu' gAthA - mavanI goLInI mAphaka piMgaLa netra che jenA te madhuviMga netravALa, anupUrva vaDe - paraMparAvaDe sArI rIte utpanna zayela te anupUrva sujAta, potAnI jAtine ucita kALanA kramayI thapela bala ane rUpAdi guNayukta thAya che te lAMbA pUMchaDAvALo hoya che. athavA anukramagaDe-sthUla sUkSma ane atisUkSma svarUpavaDesArI rIte thayela lAMbU pUMchaDa che jetuM te dIrgha pUMchaDAvALo hAthI. mastakanA agrabhAgamA unnata che tathA dhIra- DaranAra nahIM, vaLI vadhA aMgo yogya pramANavALA ane lakSaNayuktapaNAvaDe vyavasthita che jenA te sarvAMgasamAhita bhadra nAmavALo hAthI vizeSa che // 1 // 'cala' gAhA-cala-zithila, bahula-sthUla ane viSama-lIlarI sahita carma che jenuM te calabahulaviSamacarma, sthUla mastakavALo sthUla 'pepaNa'ti0 pUMchaDAnA mUlapaDe yukta, sthUla nakha, dAMta ane kezavALI, siMhanI mAphaka piMgala netravALa, maMda nAmavALo hAthI vizeSa hoya che // 2 // 'gu' gAhA -kRza zarIrakhAko ane kRza garadana rALa, pAtaLI cAmaDI tathA nakha, dAMta ane pAtaLA kezavALo, bhIru-cI kaNa (svabhAvathI trAsa pAmela), bhavanA kAraNavazathI stabdha--kAnane sthira karavA vigere lakSaNayukta Darelo, kaSTavALo vihAra cAlavA vigeremAM ugavALo evo, pote trAsa pAmela ane bIjAne paNa trAsa Ape che te trAsI, mRga nAmanA bhedavALo hAthI hoya che // 3 // cothI ane pAMcamI gAthA sugama che. tathA hai bhaddo, maMdo hattheNa AhaNai hatthI / gattAdharehi ya mio, saMkinno savyao haNai // 77 // bhadra jAtino hAthI ke dAMtavaDe haNe che, maMda jAtino hAthI DhUMDhavaDe haNe che, mRga jAtino hAthI zarIra ane hoThathI haNe che For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mIsthAnAstra sAnuvAda // 393 // 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 2 kathA: sU0282 xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx ane saMkIrNa jAtino hAthI sarvAMgathI haNe che. (sU0 281) ___hamaNAM ja saMkIrNa jAtino ane saMkIrNa manavALo kahela cha, emAM mananuM svarUpa kA che, have vacananuM svarUpa kahevA mATe vikathA ane kathAnA prakaraNane kahe che cattAri vikahAto paM0 20-ithikahA bhattakahA desakahA rAyakahA, ithikahA caubvihA paM0 taM0-itthINaM jAikahA itthINaM kulakahA itthINaM rUvakahA itthINaM NevasthakahA, bhattakahA cauvihA paM0 taM-bhattassa AvAvakahA bhattassa nivvAvakahA bhattassa AraMbhakahA bhattassa niDhANakahA, desakahA cauvvihA paM0 taM0-desavihikahA desavikappakahA desacchaMdakahA desanevasthakahA, rAyakahA cauvvihA paM0 taM-ranno atitANakahA ranno nijANakahA ranno balavAhaNakahA ranno kosakoTThAgArakahA, cauThivahA dhammakahA paM0 20-avakhevaNI vivakhevaNI saMveyaNI nivvegaNI, avakhevaNI kahA cauvvihA paM0 taM0-AyAraavakhevaNI, vavahAraavakhavaNI pannattiavakhevaNI diTTivAtaakkhevaNI, vivakhavaNI kahA caubvihA paM0 taM0-sasamayaM kahaI, sasamayaM kahittA parasamayaM kahei 1, parasamayaM kattA sasamayaM ThAvatittAbhavati 2,sammAvAtaM kahei sammAvAtaM kahettA micchAvAtaM kahei 3, micchA xxxxxx Kxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org vAtaM kahatA sammAvataM ThAvatittA bhavati 4, saMvegaNI kathA cauvvihA paM0 taM0 - ihalogasaMvegaNI paraloga saMvegaNI AtasarIrasaMvegaNI parasarIrasaMvegaNI, NivvegaNIkahA cauvvihA paM0 taM0 - ihaloge ducinnA kammA ihaloge duhaphalavivAgasaMjuttA bhavaMti 9, ihaloge duccinnA kammA paraloge duiphalavivAgasaMjuttA bhavati 2, paraloge duccinnA kammA ihaloge duiphala vivAgasaMjuttA bhavaMti 3, paraloge duzccinnA kammA paraloye duhaphala vivAgasaMjuttA bhavaMti 4, ihaloge sucinnA kammA ihaloge suhaphala vivAgasaMjuttA bhavati 1, iddaloge suzccinnA kammA paraloge suhaphala vivAgasaMjuttA bhavaMti 2, evaM caubhaMgo 4 / sU0 282 mUlArtha:- cAra vikathAo kahelI che, te A pramANe- strIkathA, bhaktakathA, dezakathA ane rAjakathA. strIkathA cAra prakAre kahelI che, te A pramANe- srInI brAhmaNI vigere jAti saMbaMdhI kathA, strInA kula saMbaMdhI kathA eTale A uttama kulanI che ityAdi, strInA rUpa saMbaMdhI kathA - A trInuM rUpa sAruM che vigere, strInA nepathya (vepa) saMbaMdhI kathA 1, bhakta-bhojana saMbaMdhI kathA cAra prakAre kahelI che, te A pramANe - AvApakathA-amuka rasavatImAM amuka zAka, ghRta vigere cIjo joIe, nirvApakathA-ATalA pakvAnnanA bhedo ane ATalA vyaMjananA bhedo upayogamAM Ave che, bhojananA AraMbhanI kathA - A rasavatamAM ATalA dravyo- padArthoM joIe, bhojananA niSTAnanI kathA - ATalA paisAno kharca A rasoImAM thAya che 2, dezakathA cAra prakAre kahelI che, te A pramANe- dezavidhi For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 394 // www.kobatirth.org kathA - magaghAdi dezanI racanA vigerenI kathA, dezavikalpakathA-amuka dezamAM amuka dhAnya ghaNuM thAya che vigere, dezacchaMdakathAamuka dezamA amuka gamya ane amuka agamya che ityAdi, dezanepathyakathA-strI-puruSonA vezanI kathA 3, rAjakathA cAra prakAre kahelI che, te ApramANe - rAjAnA atiyAna- nagarapravezanI kathA, rAjAnA niryAnanI kathA - nagara bahAra savArI nIkaLavAnI kathA, rAjAnA bala ane vAhananI kathA ane rAjAnA bhaMDAra tathA koThAra trigerenI kathA. cAra prakAranI dharmakathA kahelI che, te A pramANejenAvaDe zrotAne mohathI kheMcIne tatra pratye laI javAya che te AkSepaNI, zrotAne kumArgamAMthI sanmArgamAM athavA sanmArgamAMthI kumArgamA laI javAya che te vikSepaNI, zrotAne vairAgya utpanna karAvanArI te saMvedanI ane zrotAne saMsAramAMdhI udAsInatA karAvanArI te nirvedanI kathA. AkSepaNI kathA cAra prakAre kahelI che, te A pramANe- sAdhunA loca viMgere AcArane prakAza karanArI kathA te AcAraAkSepaNI, doSa TAlavA mATe prAyazcittane prakAzanArI kathA te vyavahAraAkSepaNI, saMzayavALA zrotAne madhura vacanovaDe samajAvanArI je kathA te prajJaptiAkSepaNI, zrotAnI apekSAvaDe nayane anusAre sUkSma tacconuM kathana karanArI kathA te dRSTivAdaAkSepaNI. 1, vikSepaNI kathA cAra prakAre kahelI che, te A pramANe- svasamaya (siddhAMta) nA guNone kahIMne pachI parasamayanA doSone dekhADe che, parasamayane kahIne svasamayanuM sthApana kare che, parasamayamAM paNa je samyagvAda che tene kahe che, samyagvAdane kar3ane mAM je mithyAvAda che tenA doSane batAve che temaja parasamayamA je mithyAvAda che tene kahIMne samyagvAdamAM sthApanA thAya che. 2, saMveganI kathA cAra prakAre kahelI che, te A pramANe-A lokasaMvedanI- manuSya jIvana vigerenuM asArapazuM batAne vairAgya utpanna karAvanArI kathA, paralokasaMveganI - devAdinuM asAravaNuM catAvanArI kathA, amAruM zarIra azucimaya che ityAdisvarUpa bajAvanArI For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir **************** ***** 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 2 kathAH sU0 282 / / 394 //
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Oxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx kathA te AtmazarIrasaMveganI, evI rIte bIjAnA zarIranu asArapaNuM batAvanArI kathA te parazarIrasaMveganI 3, nivedanI kathA cAra prakAre kahelI che, te A pramANe-A lokamAM Acarela corI vigare duSTa ko A lokamAM ja duHkharUpa phalanA vipAkane ApanArA thAya che, A lokamAM Acarela duSTa ko paraloka-narakAdimAM duHkharUpa phalanA vipAkane ApanArA thAya cha, paraloka (pUrvajanma)mAM Acarela duSTa karmo A lokamAM duHkharUpa phalanA vipAkane ApanAra thAya che temaja paralokamAM Acarela duSTa karmoM paralokamAM duHkharUpa phalanA vipAkane ApanArA thAya che 4. A lokamAM Acarala sArAM ko A lokamAM sukharUpa phalanA * vipAkane ApanArA thAya* cha 1, A lokamAM Acarela sArAM kI paralokamAM sukharUpa phalanA vipAkane ApanArA thAya cha 2, | paralokamAM Acarela sArAM kamI A lokamA sukharUpa phalanA vipAkane ApanArA thAya cha 3 temaja paralokamAM Acarela sArAM karmoM paralokamAM sukharUpa phalanA vipAkane ApanArA thAya che. (sU0 282) TIkArtha:-A sUtra saraLa che, vizeSa e ke-saMyamane bAdhaka hobAthI viruddha kathA-vacananI rIti te vikathA, temAM khImonI athavA strIviSayaka je kathA te strIkathA. A kathA kahelI cha tathApi strInA viSayapaNAe saMyamathI viruddha hovAthI vikathA cha ema samajavU, evIrIte bhojananI, dezanI ane rAjAnI je kathA te vikathA che. brAhmaNI vigaremAMthI koIpaNa ekanI prazaMsA athavA niMdA je jAtivaDe athavA jAtinI karavAmAM Ave che te jAtikathA, dA. ta. "patinA abhAve je brAhmagI marelAnI jema jIve che tene dhikAra cha, ame manuSyamA zudra strIone dhanya mAnIe chIe ke je lAkha pati karyA chatAM paNa aniMdita che." ema ugra kula * A cAra bhAMgAnA svAmo TokAnA anuvAdamAM kahelA che, KXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthAbAjapatra sAnuvAda // 395 // www.kobatirth.org vigeremA utpanna thayelI strIomAMthI koIpaNa strInI je prazaMsAdi karAya che te kulakathA. dA. ta. "aho jagatamAM caulukyavaMzanI putraonuM sAhasa adhika che, partinuM maraNa thaye chate je strIo premarahita che to paNa agnimAM praveza kare che." tathA AMdradeza vigeremAM utpanna thayela straoimAMthI koIpaNa strInA rUpanI je prazaMsAdi te rUpakathA. dA. ta. " caMdra jevA mukhavALI, kamala jevA netravALI, sArA vacanavALI, pIna ane kaThaNa stanavALI lATa dezanI strI devone paNa durlabha che to evI strI zuM A puruSane iSTa nathI ? " te strIomAMthI koIpaNa eka khInA kacchAbaMdha ( kADI ) vigere paherakhAnA banI je prazaMsAdi te nepathyakathA. dA. ta. " uttara dezanI strIone dhikAra che, kemake ghaNA vastravaDe DhaMkAyela zarIrarUpa latikA hovAthI jenuM yauvana (sauMdarya) yuvAna puruSonI AMkhane hamezAM AnaMda mATe thatuM nathI. " khInI kathAmAM doSo A pramANe hoya che Aya paramodariNaM, uDDAho suttamAiparihANI / baMbhavayassa aguttI, pasaMgadosA ya gamaNAdI // 78 // atri kathAnA karanArane potAnA AtmAne viSe ane paranA AtmAne viSe mohanI udIraNA thAya che, lokomAM uDDAhahelanA thAya che, sUtra vigerenI hAni thAya che, brahmacarya vratanI agupti hoya che ane prasaMgathI doSo - jAvuM AvakuM vigere thAya che. tathA A rasavatImA ATalA zAka ane ghRta vigere upayogI thAya che, AvI kathA te AvApakathA. te rasavatImAM ATalA reat ane apakva anna ( miSTAnna, bhAta vigere )no athavA vyaMjana ( zAka, rAituM vigere ) nA prakArono upayoga thAya che, AvI je kathA te nirvApakathA. A rasavatImAM ATalA titirAdino upayoga, AvI je kathA te AraMbhakathA temaja ATalaM dravya arthAt so ke hajAra rUpiyAno kharca A rasavatImAM lAgaze evI je kathA te niSThAna kathA. kadhuM che ke For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 2 kathAH sU0 282 / / / 395 / /
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie DXOXOXOXOMOKOKOMOXOXOXOoxxxxxxxxXOKOKOKOKOOKxoxy sAgaghayAdAvAdo [vo ? ], pakkApako ya hoi nivvaavo| AraMbha tittirAI, giTThANaM jA sayasahassaM // 79 // bhAvArtha upara mujaba che. bhojanakathAmAM A pramANe doSo chaAhAramaMtareNavi, gehIo jAyae siNgaalN| ajiiMdiya odariyA-vAo u aNunnadosA ya // 8 // AhAra karyA vinA paNa AsaktivaDe aMgAradoSa thAya che. A sAdhu jIteMdriya nathI, peTabharA che ema lokamAM apavAda thAya che ane doSanI paraMparA thAya che arthAt AhAranI gRddhithI eSaNAnA doSa na TAlI zake. magadhAdi dezamA vidhi-bhojana, maNi ane bhUmikA vigairenI racanA athavA amuka dazamAM prathama amuka bhojana khavAya che. AvI je kathA arthAt deza dezanI bhojana vigairenI vidhinI je kathA karavI te dezavidhikathA, ema ja bIjI kathAomAM paNa jANavaM. vizeSa e ke-amuka dezamA dhAnyanI utpatti, gaDha, kUvA vigere devakula ane mahela vigerenI je kathA te dezavikalpakathA, chaMda-gamya ane agamyano vibhAga, jema lATa dezamAM mAmAnI putrI gamya-paraNavA yogya thAya che, vIjA dezamA agamya-paraNavA yogya nathI, AvI je kathA te dezacchaMdakathA, nepathya-strI ane puruSane to svAbhAvika veSa ane zobhAnA nimittarUpa veSa, tenI je kathA te dezanepathyakathA. A kathAmA doSo A pramANe hoya cherAgaddosuppattI, sapakkhaparapavakhao ya ahigaraNaM / bahuguNa imotti deso, souM gamaNaMca annesiM // 81 // KXXXXXXXXXXXXXXXKKKKKIKKIKKKKAKKAL For Private and Personal Use Only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aai zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 396 // kathA: XXXXXXX xxxxxxxwKAKKKKXxxxxxxx) je dezanuM varNana kare che temA rAga ane bIjA dezamA dveSanI utpatti thAya che ane dezavarNanamA potapotAnA pakSanA 4 sthAnaAgrahathI kajIyo thAya che. amuka deza bahu ja sAro cha ema sAMbhaLIne koIka sAdhu vicAre che ke te deza bahu sAro che tethI te kAdhyayane sAdhu tyAM jAya che. uddezaH 2 __rAjAno nagarAdikamAM praveza, tenI je kathA te atiyAnakathA, dA. ta.siyasiMdhurakhaMdhagao, siyacamaro seychttchnnnnho|jnnnnynnkirnnleo, esopavisai pure rAyA // 8 // x0282 zveta hAthInA skaMdha upara beThelo, dhoLA cAmarathI bIMjhAyelo, zveta chatravaDe DhaMkAyela AkAzavALo ane manuSyonA nayanakiraNovaDe ujjvala thayela evo A rAjA nagaramA praveza kare che. evI rIte sarvatra jANavU. vizeSa e ke-nagara bahAra nIkaLavArUpa( svArI )nI je kathA te nirvANakathA, jemavajaMtAujamamaMda-baMdisaI milaMtasAmaMtaM / saMkhuddhasennamuddhaya-ciMdhaM nayarA nivo niyai // 83 // vAjIMtro vagADatA satA, moTe sAde bhATa-cAraNo virudAvalI bolatA satA, sAmaMto sahita, kSobha pAmela sainya sahita ane dhAraNa karela che rAjacihna jeNe evo rAjA nagarathI bahAra nIkaLe che bala-hAthI vigere, azva vigere vAhana, tenI je kathA te balavAhana kathA, jemake X // 396 // XXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org hesaMtahayaM gajjaMta-mayagalaM ghaNaghaNaMtaraha lakkhaM / kassa'nnassavi sannaM, NinnAsiyasantusinnaM bho ! // 84 // he mitra ! lAkhogame ghoDAonA haNahaNATa zabdavALaM, lAkhogame hAthIonA garjAravavAlaM, lAkhogame rathanA ghaNaghaNATavALaM ane zatrunA lazkarano nAza karanAruM AvuM sainya zuM koIpaNa bIjA rAjAnuM che ? koza - bhaMDAra, koSThAgAra - dhAnyanuM ghara, tenI je kathA te kozakoSThAgArakathA. jema ke purisaparaMparapatteNa, bhariyavissaMbhareNa koseNaM / NijjiyavesamaNeNaM, teNa samo ko nivo anno ? // 85 // puruSanI paraMparAvaDe prApta karela arthAt vaDilopArjita bhaMDArabaDe samagra vizva jagatanuM poSaNa karavAthI nai zramaNane jItavAvaDe te rAjA samAna bIjo kayo che ? rAjakathAmAM A pramANe doSo hoya che cAriya corA 1 bhimare 2, hiya 1 mAriya 2 saMka kAukAmA vA / bhuttAbhuttohANe, karejja vA AsasapaogaM // 86 // rAjakathAne karanAra sAdhuo joIne rAjapuruSone zaMkA thAya che, te A pramANe- veSa badalAvIne A guptacaro che athavA coro che, athavA chAnI rIte ghAta karanArA che. A sthale pahelAM paNa rAjAnA azvaratnanuM haraNa karela hatuM ane koIke rAjA ke tenA svajanane mArala hato temAMthI te ja koIka che. athavA pUrvokta kAryane karavA mATe Avela che, AvA prakAranI zaMkA thAya. vaLI rAjakathAne sAMbhaLanAra bhuktabhogI dIkSita rAjAne pUrva sukhanI smRti thAya tathA abhuktabhogI anya sAdhune niyANuM karavAnI 67 For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthAnAgapatra sAnuvAda // 397 // AKAMAKXxxxxxxxxxxx icchA thAya, athavA dIkSAno tyAga kare. 4 sthAnaje kathAvaDe zrotA mohathI tacca pratye AkarSAya che te AkSepaNI 1, tathA je kathAvaDe zrotA sanmArgamAthI kumArgamA kAdhyayane athavA kumArgamAMthI sanmArgamA laI javAya che te vikSepaNI 2, je kathA saMvega-vairAgyane pragaTAve athavA je kathAvaDe zrotA sArI uddezaH2 rIte bodha pAme che, athavA zrotAna je kathAvaDe saMvega thAya athavA zrotA saMvegane prApta thAya te saMvedanI athavA saMvejanI 3 kathA: temaja je kathAvaDe saMsAra vigarathI zrotA udAsIna karAya che te nivedanI 4. loca ane asnAna vigere AcAranA prakAzanavaDe sU. 282 AcAraAkSepaNI, evI rIte bIjA bhedomAM paNa jANavU. vizeSa e ke-kaIka thayela doSanA nivAraNa mATe prAyazcittalakSaNa je kathana te vyavahAraAkSepaNI, saMzayane prApta thayela zrotAne madhura vacanovaDe samajAvaq te prajJaptiAkSepaNI, zrotAnI apekSAthI nayane anusarIne jIvAdi sUkSmabhAvanuM je kathana te dRSTivAdaAkSepaNI. A saMbaMdhamAM bIjA AcAryoM ema kahe che ke-AcAra, vyavahAra vigere nAmathI AcAra vigere graMtho grahaNa karAya che. kathAno A pramANe sAra chavijAcaraNaM ca tavo, purisakAro ya smiiguttiio| uvaissaikhalujaM so, kahAe~ akkhevaNIi rso|8718 jJAna, cAritra, tapa, puraskAra-vIryotkarSarUpa ane samiti-guptino zrotAnI apekSAe je upadeza karAya che te AkSepaNIkathAno sAra che. prathama svasiddhAMta kahe che ane tenA guNonuM vizeSa svarUpa pragaTa kare che, te kahIne tyAravAda parasamayane kahe che ane tenA // 397 // xxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra C www.kobatirth.org doSone dekhADe che, A vikSepaNI kathAno prathama bheda. ema ja parasamayanA kathanapUrvaka svasamayano sthApanAra- svasamayanA guNonuM sthApana karanAra hoya che, A bIjo bheda. 'sammAbAya 'mityAdi0 teno artha eche ke parasamayone viSe paNa ghuNAkSaranyAyavaDe jinAgamanA takhane maLatApaNAthI AvaparItataccono vAda-samyagvAda che, tene kahe che. teTalA pramANanA samyagvAda ne kahIne parasamayAne viSe jinapraNIta tavodhI viruddha hovAthI je mithyAvAda che tenA doSa dekhADavApUrvaka kathana kare che, A zrIjI bheda. parasamayAna viSe mithyAvAdanuM kathana karIne samyagavAdane sthApanAra hoya che, A cotho bheda athavA samyagvAda - astipaNuM, mithyAvAda - nAstipaNuM temAM AstikavAdInI dRSTio ( darzano ) ne kahIne nAstikavAdInI dRSTione kahe che te prakArAMtare zrIjo bheda che ane nAsti dRSTie kahane pachI AstikavAdInI dRSTie kahe che te cotho bheda che. ihaloka - manuSyajanmanA svarUpa kathana karavAvaDe saMveganI te ihalokasaMveganI, A sarva manuSyapaNuM asAra che, adhruva che, keLanA staMbha jebuM che ityAdi svarUpavALI jANavI, emaja devAdi bhavanA svarUpanA kathanarUpa paraloka saMvedanI, arthAt devo paNa IrSyA, kheda, bhaya ane viyoga vigare duHkhobaDe parAbhava pAmelA che, to tiryaca vigerenuM kahetuM zuM ? je A mAruM zarIra te paNa azuci-apavitra che, azucirUpa kAraNathI utpanna thayeluM che, azucidvArathI janmeluM cha; mATe zarIramAM pratibaMdha karavA jevuM koI sthAna nathI ityAdi kathanarUpa AtmazarIrasaMveganI kathA, emaja parazarIrasaMveganI athavA mRtaka zarIranA kathanarUpa parazarIrasaMveganI. A lokamAM duSkRtyo- corI vigere karmoM A lokamAM duHkha, e ja karmarUpa vRkSathI utpanna thayela hovAthI phala arthAt duHkhaphala, tena vipAka - anubhava te duHkhaphalavipAkavaDe saMyukta, te duHkhaphalavipAkasaMyukta thAya che. coro vigerenI mAphaka A nirvedanI For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA sAnuvAda // 398 ***** www.kobatirth.org kathAno pahelo bheda. evI rIte nArakonI mAphaka, A bIjo bheda. garbhathI AraMbhIne vyAdhi, dAridra vigerethI parAbhava pAmelAnI jema A bIjo bheda, pUrve karela azubha karmathI utpanna thayela ane narakane yogya karmana bAMdhatAM thakAM kAgaDA ane gIdha vigerenI jema A cotho bheda che. ' ihaloe sucinne 'tyAdi0 caturbhAgI tIrthakarane dAna ApanAra 1 susAdhu 2, tIrthaMkara 3 ane devanA bhava rahalA tIrthaMkara vigerenI jema vicArakhA yogya che. (sU0 282 ) vacanavizeSa kahyo, have puruSanA prakAranI pradhAnatAvaDe kAyavizeSane kahe chetaheva cattAri purisajAyA paM0 taM0 - kise NAmamege kise kise NAmamege daDhe daDhe NAmamege kise daDhe NAmamege daDhe, cattAri purisajAyA paM0 taM0 - kise NAmamege kisasarIre kise NAmamege daDhasarIre daDhe NAmamege kisasarIre daDhe NAmamege daDhasarIre 4 / cattAri purisajAyA paM0 taM0-kisasarIrassa nAmamegassa NANadaMsaNe samuppajjati No daDhasarIrassa daDhasarIrassa NAma egassa NANadaMsaNe samupajjati No kisasarIrassa egassa kisasarIrassavi NANadaMsaNe samuSpajjati daDhasarIrassavi egassa no kisasarIrassa NANadaMsaNe samuppajjati No daDhasarIrassa / sU0 283, cauhiM ThANehiM niggaMthANa vA niggaMthINa vA ariMsa samayaMsi atisese nANadaMsaNe samuppajiukAmevi na samuppa For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 2 puruSajAta pradhAnatayA kAyavizeSa : mU0 283 84 / / / 398 / /
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jejA, taM0-abhikkhaNaM abhikkhaNamisthikahaM bhattakahaM desakahaM rAyakahaM kahettA bhavati 1, vivegeNa viussaggeNaM No sammamappANaM bhAvitA bhavati 2, puThavarattAvarattakAlasamayaMsi No dhammajAgariyaM jAgaratitA bhavai 3, phAsuyassa esaNijassa uMchassa sAmudANiyassa No samma gavesitA bhavati 4, iccetehiM cauhiM ThANehiM NiggaMthANa vA niggaMthINa vA jAva no smuppjejaa| cauhi ThANehiM niggaMthANa vA niggaMthINa vA atisese NANadaMsaNe samuppajiukAme samuppajjejA, taM0-itthIkahaM bhattakahaM desakahaM rAyakahaM no kahetA bhavati, vivegeNa viussaggeNaM sammamappANaM bhAvetA bhavati, puvvarattAvarattakAlasamayaMsi dhammajAgariyaM jAgaratitA bhavati, phAsuyassa esaNijjassa uMchassa sAmudANiyassa sammaM gavesiyA bhavati, icceehiM cauhiM ThANehiM nigaMthANa vA niggaMthINa vA jAva samuppajjejjA / sU0 284 ___mUlArtha:-temaja cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-koIeka puruSa pahelA paNa kRza-durbaLa zarIravALo ane pachI paNa durbala zarIravALo, koIka pahelAM kuza zarIravALo ane pachI dRDha-majabUta zarIravALo, koIka pahelA dRDha zarIravALo ane pachI kRza zarIravALo temaja koIka pahelA dRDha zarIravALo ane pachI paNa dRDha zarIravALo 4, cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx XXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bhIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 399 // www.kobatirth.org koIka puruSa bhAvathI kuza-durbala manavAko ane kRza zarIravALo koIka bhAvathI kaza paNa dRDha zarIravALo koIka bhAvathI manavALo paNa zarIrathI kRza temaja bhAvathI dRDha ane zarIrathI paNa dRDha. 4. cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe- koIeka tapasyAdivaDe thayela kuza zarIravALAne jJAna ane darzana utpanna thAya che, paNa bahu mohane laIne dRDha zarIravALAne utpanna thatA nathI 1, koIka alpa mohavALA dRDha zarIrIne jJAna tathA darzana utpanna thAya che paNa rogathI durbala- kRza zarIravALAne asvasthatAthI utpanna thatA nathI 2, koIka viziSTa saMhananAdinA dhaNI kRza zarIravALAne paNa jJAna tathA darzana utpanna thAya che tema dRDha zarIravALAne paNa utpanna thAya che 3 temaja koIka bahu mohanA dhaNI kRza zarIravALAne jJAna tathA darzana utpanna thatA nathI tema dRDha zararivALAne paNa utpanna thatA nathI 4 ( sU0 283 ) cAra kAraNavaDe nigraMtho athavA nigraMthIone atizeSa - kevaLajJAna ane kevaLadarzananI utpattinI icchA bALAne paNa A samaya ( kALa )mAM utpanna thAya nahiM, te A pramANe - vAraMvAra strIkathA, bhaktakathA, dezakathA ane rAjakathAne kahenAra hoya che 1, viveka-azuddhAdinA tyAgapUrvaka kAyotsargavaDe samyag rIte AtmAne bhAvanAra thatA nathI 2, rAtrinA pUrvabhAga ane pAchaLanA bhAgarUpa kALa (samaya) ne viSe dharmajAgarikAvaDe jAge nahiM 3, prAsuka, eSaNIya, uMcha (thoDaM thoDaM) bhaktapAnAdi grahaNarUpa sAmudAnikI bhikSAnI sArI rIte gaveSaNA kare nahiM 4. uparyukta cAra kAraNavaDe sAdhune athavA sAdhvIne yAvat kevaLa jJAna- darzana utpanna thAya nahi. cAra kAraNavaDe nigraMthoMne athavA nigraMthIone atizeSakevaLa jJAna ane kevaLadarzananI icchAvALAne utpanna thAya, te A pramANe- strIkathA, bhaktakathA, dezakathA ane rAjakathAne kahe nahiM 1, vivekapUrvaka kAyotsargavaDe sArI rIte AtmAne bhAvanAra hoya che 2, rAtrinA pUrvabhAga ane pazcimabhAgarUpa kALa (samaya) mAM dharma For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAna. kAdhyayane uddezaH 2 puruSajAtapradhAnatayA kAya vizeSaH sU0 283 84 // 399 //
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX jAgarikAvaDe jAgatA hoya che 3 temaja prAsuka, eSaNIya, uMcha-thoDUM thoDuM bhaktapAnAdi grahaNarUpa sAmudAnikI bhikSAnI sArI te gaveSaNA karanAra hoya che 4. uparyukta cAra kAraNavaDe sAdhune athavA sAdhvIone yAvat kevalajJAna-darzana utpanna thAya che.(sU0284) TIkArtha:-'cattAri purise'tyAdi. sugama che. vizeSa e ke-kRza-pAtaLaM zarIra. te pUrva ane pachI paNa kaza ja athavA bhAvathI hIna satva [baLa] vigerepaNAthI kRza, vaLI zarIrAdivaDe kRza, evI rIte dRDha-majabUta paNa kRzathI viparItapaNe jANavo 1. pUrva sUtranA arthathI vizeSa-zarIravaDe Azrita ja A vIjuM sUtra cha, temAM bhAvathI kRza vigaire jANavU, bIjuM sugama che 2. caturbhagIvaDe kRzanA jJAnotpAdane kahe che-'cattArItyAdi0 spaSTa che. vizeSa e ke-vicitra tapasyAvaDe bhAvita kRza zarIrabAlAne zubha pariNAmanA saMbhavavaDe tad-jJAnAvaraNa vigerenA kSayopazamAdi bhAvathI jJAna ane darzana, athavA jJAnanI sAthe darzana te jJAnadarzana, te chadmastha saMbaMdhI jJAna athavA kevalI saMbaMdhI jJAna, te utpanna thAya che. dRDha zarIravALAne nathI thatuM kema ke atyaMta mohavaDe tene (zarIrane ) puSTa karela hovAthI tathAvidha zubha pariNAmanA abhAvavaDe kSayopazamAdino abhAva hoya che, A prathama bhaMga. tathA saMghayaNaviziSTa alpa mohavAlA dRDha zarIrane ja jJAna-darzana utpanna thAya che, kema ke svastha zarIra hovAthI mananI svasthatAvaDe zubha pariNAmanA kSayopazamAdi bhAva hoya che paraMtu kRza zarIravAlAne cittanI asvasthatAthI utpanna na thAya, te bIjo bhaMga. kRza athavA dRDha zarIravAlAne jJAna tathA darzana utpanna thAya che, kAraNa ke viziSTa saMghayaNa sahita alpa mohavAlAne zubha pariNAmapaNAthI bane rIte thAya che paNa kRzatva ane dRDhatva pratye apekSA nathI, A trIjo bhaMga, cotho bhAMgo spaSTa che. mada saMghayaNI ane bahu mohavAlA kRza ke dRDha zarIrIne jJAna tathA darzana utpanna na thAya. (sU0 283) hamaNA jJAnadarzanano utpAda kahyo, have teno vyAghAta kahevAya cha For Private and Personal Use Only
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA nAGgasUtra sAnuvAda // 400 // www.kobatirth.org 'cauhI' tyAdi0 sUtra spaSTa che. vizeSa e ke nigraMthIonuM grahaNa karavAthI strIone paNa kevaLa jJAna utpanna thAya che, ema sUtrakAra kahe che. 'asminniti0 pratyakSanI jema A vartamAna samayamA 'aise se' ti0 zeSa-matyAdi cAra jJAna ane cakSuH vigere traNa darzanane atikrAMta-avabodhAdi sarva guNobaDe ullaMghI gayeluM arthAt AgaLa vadheluM ne atizeSa - atizayavAluM kevalajJAna, kevaladarzana. ahiM jJAnanI icchAvALAne paNa utpanna thatuM nathI eveA artha jANavo. jJAnAdinI rucinA abhAvathI ( vikathAne ) kahevAnA svabhAvavALo, zIlArthika dan pratyaya thavAthI SaSThIne badale dvitIyA vibhakti viruddha nathI. 9, vivekenaazudhdhinA tyAgavaDe 'viussaggeNaM 'ti0 kAyAnA vyutsargavaDe 2, pUrvarAtra - rAtrino pUrvabhAga ane apararAtra rAtro pAchalo bhAga, te ja kAlarUpa avasara jAgarikAnA pUrvarAtrApararAtrakAlasamayamAM. te ahiM kuTuMbajAgarikAnA niSedha karavAvaDe dharmapradhAna jAgarikA-nidrAnA tyAgathI bodha te dharmajAgarikA arthAt bhAvapUrvaka vicAraNA. kahu~ che ke kiM kayaM kiMvA sesaM, kiM karaNijaM tavaM ca na karemi / puvvAvarattakAle, jAgarao bhAva paDilehA // 88 // zuM karyu ? bAkI zuM che ? zuM karavA yogya che ? huM tapa to karato nathI, evI rIte pUrvarAtra ane apararAtrakAlamAM jAganAranI bhAvapratilekhanA ( vicAraNA ) che. athavA - ko mama kAlo? kimme yassa uciyaM? asArA visayA / niyamagAmiNo virasAvasANA bhIsaNo maccU // 89 // hamaNA mAro zo avasara che ? A avasarane ucita zuM dharmakRtya karavA yogya che ? viSayo asAra che, AtmAnI sAthai For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 2 puruSajAta pradhAnatayA kAya vizeSaH sU0 283 84 400 //
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx cAlanArA nathI ane pariNAmathI virasa (asuMdara) che tathA mRtyu bhayaMkara che ema citave che. ahiM vibhaktinA pariNAmathI uparyukta jAgarikAvaDe jAganAro hoya che. athavA dharmajAgarikA pratye jAganAro-karanAro jANavo 3. tathA pragata-gayela cha asu-ucchvAsAdi prANo jemAMthI te prAsuka-nirjIva vastu, eSyate--udgamAdi doSarahitapaNAe gaveSaNa karAya che te eSaNIya-kalpanIya ane thoDaM thoI grahaNa karavAmAM Ave che te uMcha-bhaktapAna vigerenuM samudAnarUpa yAcana thayela te sAmudAnika, arthAt UMca, nIca ane madhyama kula vigaremA yathArtha rIte gaveSaka thato nathI 4. uparyukta cAra prakArovaDe kevalajJAnadarzana utpanna na thAya ityAdi nigamana-nirNaya jANavo. AnAthI viparIta (jJAnanI prAptirUpa ) sUtra sugama che. (sU0 284 ) nigraMthanA prastAvathI ja tene nahiM karavA yogyanA niSedha mATe ve sUtro kahe cha no kappati niggaMthANa vA niggaMthINa vA cauhiM mahApADivaehiM sajjhAyaM karettae, taM0-AsADhapADivae iMdamahapADivae kattiyapADivae sugimhapADivae 1, No kappai niggaMthANa vA niggINa vA cauhiM saMjjhAhi sajjhAyaM karettae, taM0-paDhamAte pacchimAte majjhaNhe aDDarate 2. kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA cAukAlaM sajjhAyaM karettae, taM0-puvvaNhe, avaraNhe paose paccUse / sU0 285, cauThivahA logadvitI paM0 taM0-AgAsapatiTrie vAte, vAtapatiTTie udadhI, udadhipati * dvitIyAmAM tRtIyA vibhakti karelI che. xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthA XXXXXXX nAGgasUtra sAnuvAda // 401 // 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 2 mahAprati 0285 TriyA puDhavI, puDhavipaiTriyA tasA thAvarA pANA 4 / sU0 286, cattAri purisajAtA paM0 taM0-tahe nAmamege, notahe nAmamege, sovatthI nAmamege, padhANe nAmamege 4 (1) cattAri purisajAyA paM0 taM0-AyaMtakare nAmamege No paraMtakare 1 paraMtakare NAmamege jo AtaMtakare 2 ege AtaMtakarevi paraMtakarevi 3 ege No Atatakare No paraMtakare 4 (2) cattAri purisajAtA paM0 20-AtaMtame nAmamege no paraMtame paraMtame nAmamege no AyaMtame 4 (3) cattAri purisajAyA paM0 ta0-AyaMdame nAmamege No paraMdame 4 (4) / sU0 287, cauvidhA garahA paM0 20-uvasaMpajjAmittegA garahA, vitigicchAmittegA garahA, jaMkiMcimicchAmIttegA garahA, evaMpi pannattegA grhaa| sa0 288 mUlArtha:-sAdhuone tathA sAdhvIone cAra mahApaDavAne viSe svAdhyAya karabo kalpe nahiM. te A pramANe -ASADha sudi pUnama pachInA paDavAmAM, kArtika sudi pUnama pachInA paDayAmA, iMdramaha-Aso sudi pUnama pachInA paDavAmAM tathA sugrISma-caitra sudi pUnama pachInA paDavAmAM 1, sAdhuone tathA sAdhvIone cAra saMdhyAne viSe svAdhyAya karavo kalpe nahiM, te A pramANe-prathama saMdhyAsUryodaya* velAthI eka ghaDI prathama ane eka ghaDI pachI, pazcima saMdhyA-sUryAsta samayathI eka ghaDI prathama ne eka ghaDI pachI, *keTalAkano abhiprAya evo che ke prathama saMdhyA sUryodaya velAthI be ghaDI agAu levI kema ke TIkAmA "anudite sUrye pATha che. bAkInI traNa saMdhyA eka ghaDI Agala pAchala levo paraMtu ahiM to TavAne anusAre hakIkata lakhela che. 88 xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx YyxxxXXXX. For Private and Personal Use Only
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org madhyAhne ane madhya rAtre 2, sAdhuone tathA sAdhvI one cAra kAle vakhate svAdhyAya karavo kalpe che, te A pramANe- pUrvAhna - divasanA prathama praharamAM, aparAhne divasanA challA praharamAM, pradose-rAtrinA pahelA praharamAM ane pratyuSe-rAtrinA challA praharamAM (sU0 285 ) cAra prakAre lokanI sthiti kahelI che, te A pramANe- AkAzane AdhAre ghanavAyu ane tanavAyu pratiSThita rahela che' vAyune AdhAre ghanodadhi rahela che 2, ghanodadhine AdhAre ratnaprabhA vigere narakapRthvI rahelI che 3 ane pRthvIne AdhAre trasa tathA sthAvara jIvo rahelA che 4. ( sU0 286 ) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-je sevaka sato ( hoIne ) svAmInA hukama pramANe vartte te tathApuruSa 1, je svAmInA hukama pramANe na varte te notathApuruSa 2, svastika vigere mAMgalika bolanAra bhATa - cAraNAdi te sauvastikapuruSa 3, A badhAne ArAdhavA yogya zeTha vigere te pradhAnapuruSa 4 (1) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe- koIeka potAnA bhavano aMta karanAra che paNa bIjAnA bhavano aMta karanAra nathI te pratyekabuddhAdi 1, koI eka bIjAnA bhavano aMta karanAra che paNa potAnA bhavano aMta karanAra nathI te acaramazarIrI AcArya vigere 2, koIeka potAnA bhavano aMta karanAra che ane bIjAnA bhavano paNa aMta karanAra che te tIrthakarAdi 3 temaja koIeka potAnA bhavano ane paranA bhavano aMta karanAra nathI te pAMcamA ArAnA AcAryAdi 4. (2) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-koIeka Atmatama - pote kheda kare che paNa bIjAne kheda karAvatA nathI 1, koIeka paratama-bIjAne kheda karAve che paNa pote kheda karatA nathI 2, koIeka pote kheda kare che ane bIjAne paNa kheda karAve che 3 ane koIeka pote kheda karatA nathI tema bIjAne paNa kheda karAvatA nathI 4. (3) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe- koIeka AtmAne dame che - zamavALo kare che paNa For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmande bhIsthAnAgapatra sAnuvAda // 402 / / 4 sthAnakAbhyayane uddezaH 2 | mahAprati 0 285 XXXXXXXxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx bIjAne damAvatA nathI 1, koIeka bIjAne damAve cha paNa pote damatA nathI 2, koIeka pote dame che ane bIjAne paNa damAve che 3 temaja koIeka pote damatA nadhI ane bIjAne paNa damAvatA nathI. 4. (4) (sU0 287) cAra prakAre gardA kahelI che, te A pramANe-potAnA doSanA nAza mATe ucita prAyazcitta levA sAru huM guru pAse jAuM, A eka gardA 1, gardA karavA yogya doSonuM vividha prakAravaDe huM nirAkaraNa karu, A bIjI gardA 2, je kAMI anucita karyu hoya tenuM mithyA duSkRta huM ApuM, A trIjI gardA 3, evI rIte 'svadoSanI gardA karavAvaDe doSanI zudhdhi thAya che ema jinezvaroe kaheluM che' A pramANe svIkAra, te cauthI gardA 4 ( sU0 288 ) TIkArtha:-'no kappaItyAdi0 ve sUtra sarala che, paraMtu mahotsava pachI thanAra utsavanI anuvRttivaDe vIjA paDavAothI vilakSaNa svarUpavaDe mahApratipadA(paDavA)omAM ( ahiM koIka dezanI rUDhibaDe 'pADivaya' zabdathI kathana karAela che) naMdI vigere sUtra viSayaka vAcanAdirUpa svAdhyAya karavo kalpe nahiM, paraMtu anuprekSA(ciMtana)no niSedha karAyela nathI. ASADha mAsanI pUrNimA pachInI pratipadA te ASADhapratipadA. evIrIte vIjA paDavAone viSe paNa jANavU. vizeSa e ke-iMdramahara-Azvina mAsanI pUrNimA, sugrISma-caitramAsanI pUrNimA. ahiM je dezamA je divasathI mahotsavo pravarte che te dezamAM te divasanI zarUAtathI *iMdramaha zabdanI TokAmAM, dIpikAmAM tathA prAcIna TavAmAM Azvina mAsa artha karela che paraMtu bhAdrapada mAsa evo artha novAmAM Avato nathI. 402 / / xxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shei Kailassagarsuri Gyarmandie mahotsavanI samApti paryaMta svAdhyAya na x karavo joIe ane te mahotsava pUrNimA paryanta ja samApta thAya che. pratipadAo to kSaNanI anuvRttivaDe varjAya cha, arthAt pUrNimAmA pratipadAno svalpa kAlano saMbhava hovAthI pratipadA varjavA yogya che. kayu cha keAsADhI iMdamaho, kattiya sugimhae ya boddhvvo| ee mahAmahA khala, savvesiM jAva pADivayA // 90 // 3 bhAvArtha upara mujaba che. akAlamA svAdhyAya karye chate A pramANe doSo thAya chesuyaNANaMmi abhatI. logaviruddhaM pamattachalaNA y| vijjAsAhaNavegunna-dhammayA eva mA kuNasu // 9 // zrutajJAnanI abhakti-virAdhanA thAya che tathA lokaviruddha thAya che, kema ke laukikamAM paNa rajasvalA prasaMgamA ane gumaDA vigerenA prasaMgamA devapUjana vigere kAryoM karatA nathI tathA pramAdI munine samIpa kSetravAsI devo chaLe che. jema vidyAnA sAdhanathI viruddha sAmagrIvaDe vidyA saphaLa thatI nathI tema akALe svAdhyAya karavAthI zrutajJAna paNa saphaLa thatuM nathI; mATe he ziSya ! tuM akAlamAM svAdhyAya na kara, sUryodaya na thaye chate pahelI saMdhyA, sUrya asta pAmavAnA samayamAM te pazcimA saMdhyA. hamaNA kahela sUtrathI viruddha sUtra x Azvina zukla paMcamonA madhyAhna pachIthI AraMbhI gujarAtI Azvina vadi ekama paryaMta svAdhyAya na karavo, caitra mAsamAM paNa e pramANe niSedha jANavo, ema dIpikAkAra kahe che, XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 403 // www.kobatirth.org ( svAdhyAya karavAnA samayanuM sUtra ) spaSTa che, vizeSa e ke -' putravaNhe avaraNhe 'ti0 divasanA pahelA ane challA praharamAM paose pacase ' ti0 rAtrinA pahelA ane chellA praharamAM. ( sU0 285 ) svAdhyAyamAM pravarttelAne lokanI sthitinuM parijJAna thAya che, mATe lokanI sthitinuM pratipAdana karatAM thakAM kahe che ke' cauvvihe 'tyAdi0 kSetralakSaNa lokanI sthitivyavasthA te lokasthiti, AkAzane AdhAre ghanavAta ane tanuvAtasvarUpa vAyu rahela che. udadhi-ghanodadhi, pRthivI eTale ratnaprabhA vigere. sA-dvIMdriya vigere trasa jIvo. vaLI ratnaprabhAdi pRthivIne viSe je nathI rahelA te paNa vimAna ane parvatAdi pRthivIne viSe rahelA hovAthI pRthivImAM ja rahelA che. vimAna saMbaMdhI pRthivIonuM AkAza vigeremAM rahevApaNuM jema vaTI zake tema jANavuM, athavA ahiM vimAna vigeremAM rahela deva pramukha sonI vivakSA nathI ane sthAvara jIvo to ahiM bAdara vanaspati vigere grahaNa karavA yogya che, kAraNa ke sUkSma jIvonuM samagra lokamAM rahevApaNuM che. zeSa sugama che ( sU0 286 ) hamaNAM jatrasa prANIo kalA, have trasa prANIvizeSanA svarUpane caturbhagIrUpa cAra sUtrovaDe batAve che-A cAra sUtro saraLa che. vizeSa e ke' taha ' ti0-sevaka chato jema Adeza karAya che tema je pravarte che te tathA svIkAranAra 1, bIjo sevaka to Adeza pramANe karato nathI paraMtu bIjI rIte kare che te notatha 2, vaLI ' svasti ' ema kahenAra athavA svasti kahIne AjIvikA meLave che te sauvastika ( prAkRtapaNAthI 'ka' no lopa ane dIrghapaNuM prApta thavAthI ' sobatthI ' ) mAMgalikane bolanAra mAgadha vigere tRtIya 3, e traNene ArAdhyapaNAe pradhAna- svAmI te caturtha bhaMga 4. ' AyaMtakare 'ti0- potAnA bhavano aMta kare che te AtmAMtakara paraMtu bIjAnA bhavano aMta karato nathI te dharmadezanAne nahiM kahenAra pratyekabuddha vigere 1, tathA mArgane pravarttAvavAvaDe bIjA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ************** ***** 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 2 mahAprati padaH sU0 285-88 // // // 403 //
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org nA bhavano aMta kare che te parAMtakara paraMtu potAnA bhavano aMta karato nathI te acaramazarIrI AcArya vigere 2, zrIjA bhAMgAvALA tIrthaMkara athavA anya - caramazarIrI AcArya vigere 3 ane cothA bhAMgAvAlA duSpama kAlanA AcArya vigere 4. athavA potAnA maraNa kare che te AtmAMtakara. evI rIte bIjAnuM maraNa kare che te parAMtakara, ahiM prathama bhAMgAvALo Atmavadhaka, bIjA bhAMgAvALo paravadhaka, trIjo ubhayavadhaka ane cotho to banneno avadhaka jANavo. athavA pote svataMtra thako je kAryoM AtaMka, emaja parataMtra thako kAryane kare te parataMtrakara. ahiM prathama bhaMgamAM jina, bIjA bhaMgamAM bhikSu, zrIjA bhaMgamAM AcAryAdi ane cothA bhaMgamAM kAryavizeSanI apekSAe zaTha- ThagAro. athavA dhana ane gacchAdine potAne svAdhIna kare che te AtmataMtrakara, evI rIte bIjA mAMgA paNa svayaM vicArI levA. AtmAne kheda kare che te Atmatama - AcAryAdi, para-ziSyAdikane kheda karAve che te paratama (ahiM sarvatra prAkRtazailIthI anusvAra jANavo. ) athavA AtmAne viSe tama (ajJAna athavA krodha) jene che te Atmatama. evI rIte bIjA+bhAMgAmAM paNa jANavuM tathA AtmAne dame che - samatAvALo kare che athavA zikSA Ape che te Atmadama- AcArya athavA azvano damaka - svAra, ema bIjA bhAMgAo paNa jANavA, para-ziSya athavA ghoDA vigerene je dame che te paradama ( sU0 287) gardA karavA yogya kAryanI garhA karavAthI dama thAya che mATe gardA sUtra kahe che. gurunI sAkSIpUrvaka AtmAnI niMdA te gardA ' upasaMpadye' potAnA doSanuM nivedana karavA mATe guruno Azraya karUM, athavA ucita - prAyazcittano svIkAra karUM AvA prakAranA pariNAmarUpa eka gardA che. gahanA + anya AtmAnA saMbaMdhamAM jene ajJAna ke krodha che te paratama. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 404 // KXXX 4 sthAnakAbhyayane uddezaH 2 | mahAprati XXXXXX sU0 285 kxxxxxxXXXXXXXXXX) kAraNapaNAne laIne kAraNamAM kAryanA upacArathI ane garhAnA jevU ja phala hovAthI kahela pariNAmarnu gahApaNuM samajavu kemake zrI bhagavatI sUtramA kaDaM che ke-'niggaMthe NaM gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe, paviTeNaM annayare akiccaTThANe paDisevie, tassa NaM evaM bhavai-iheva tAva ahaM eyarasa ThANassa Aloemi paDikamAmi niMdAmi jAva paDivajjAmi, tao pacchA therANaM aMtiyaM AloissAmi0 se ya saMpahie asaMpatte appaNA ya pubvameva kAlaM karejA se NaM bhaMte ! kiM ArAhae virAhae ?, goyamA! ArAhae no virAhae"tti nigraMtha gRhapatinA kulamA AhAra levAnI pratijJAvaDe gRhamA pravezyo-Avyo chato (teNe) koI paNa eka akRtya sthAna sevyu, pachI tene A pramANe vicAra thAya ke-ahiM ja prathama huM A doSanI AlocanA karu, pratikramaNa karUM, niMdA karUM yAvat prAyazcittane svIkAruM. tyAravAda sthavironI samIpe AlocanA karIza yAvat prAyazcitta karIza, te sAdhue prAyazcitta levA mATe prayANa kayuM paraMtu sthavira pAse pahoMcyA agAu kadAca kAla kare to te muni ArAdhaka thAya ke virAdhaka thAya ? (AvA prakArano bhagavaMta mahAvIra pratye zrI gautamasvAmIno prazna cha) uttara-he gautama ! ArAdhaka thAya paNa virAdhaka na thAya. 'vitigicchAmi sivizeSabaDe athavA vividha prakArothI 'cikitsAmi'-" upAya karUM-niMdanIya doSone hu~ dUra karUM, A prakAranI vikalpAtmaka gardA hovAthI bIjI gardA 2, tathA 'jaMkiMcimicchAmIti' ti. je kAI anucita kayu hoya te duSkRtyanuM phaLa mane mithyA thAo, AvA prakAranI vAsanAgarmita vacanarUpa trIjI gardA, garhAnA svarUpapaNAthI ja A pramANe che. tathA 'evamapI 'ti. svadoSanI gardAnA prakAravaDe paNa 'prajJaptA' jinezvaroe doSanI zuddhi kahelI che, Aq kathana svIkAravArUpa cothI gardA che; kema ke AvA prakAranA svI x // 404 // RURARIRI For Private and Personal Use Only
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobalbirth.org Acharya Shei Katasagarsur Gyarmandie RRRR KAKAR. xxxxxxxx kArarnu gardA kAraNa hoya che. 'evaMpi pannattegA garahe 'ti. A pAThamA ukta vyAkhyAna che. 'evapi pannatte egA' e pAThamAM to je koI pApa kayu hoya te mithyA thAo, A pramANe svIkAravA yogya che. evI rIte paNa prarUpaNA karye chate eka gardA thAya che. AvA prakAre vaktAnI prarUpaNAne gardA kAraNabhRta he. athavA 'upasaMpadye' hu~ aticArono niSedha karuM huM evI rIte potAnA doSanA svIkArarUpa eka gardA, tathA 'vicikitsAmi'-zaMkA nahiM karavA yogya jinezvarabhASita bhAvona viSe athavA guru vigerene viSe doSa dekhavAvaDe huM zaMkA karUM chu AvA prakAranI je gardA (AtmaniMdA) te potAnA dopane svIkAravArUpa hovAthI ja bIjI gardA 2, tathA je kAI sAdhuone karavA yogya nathI te hu~ icchu cha arthAt sAkSAt na karavA chatAM paNa manavaDe abhilASA karUM chu ( ahiM 'makArano' Agama prAkRtazailIne aMge le ) athavA je kAI sAdhuonA kAryane AzrayIne mithyA-viparIta thAuM chu athavA mithyA-khoTuM karUM chu, 'micchAmi' mlecchanI jema AcaraNa karu cha athavA mleccha ( karmavaDe ) malina thAuM chu.zeSa pUrvavat 3, tathA ayathArtha anuSThAnamA pravRtta thayo sato (thako) athavA koI bIjAvaDe preraNA karAyo sato, eTale prazna karAyo thako potAnA cittanA samAdhAna mATe athavA ayathArtha anuSThAnanA samarthana mATe kliSTa ( duSTa ) cittavRttivaDe evI rIte prarUpaNA karu cha athavA bhAvanA karUM chu ke-evI paNa prajJaptiprarUpaNA jinAgamamA che. pAThAMtaramA to evI rIte paNa A bhAva kahela che.e pramANe asthAnamA abhinivezI arthAt kadAgrahI athavA utsUtrano prarUpaka hu~ chu, A pramANe eka (cothI) gardA. evI rIte potAnA doSanA svIkArarUpa gardA sarvatra che. (sU0 288) gahIM to doSanA tyAga karanArane ja samyag-yathArtha hoya che paraMtu bIjAne hotI nathI mATe doSane TALanAra jIvonA KXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA nAGgasUtra sAnuvAda // 405 / / www.kobatirth.org svarUpanuM nirUpaNa karavA mATe sattara caubhaMgI sUtro kahe che T cattAri purisajAyA paM0 taM0 - appaNo nAmamege alamaMthU bhavati No parassa, parasta nAmamege alamaMthU bhavati No appaNo, ege appaNovi alamaMthU bhavati parassavi, ege no appaNo alamaMthU bhavati No parassa (1), cattAri maggA paM0 taMtra-ujjU nAmamege ujjU, ujjU nAmamege ba~ke, ke nAmamege ujjU, vaMke nAmamege vaMke (2), evAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM0-ujjU nAmamege ujjU 4 (3), cattAri maggA paM0 taM0 - kheme nAmamege kheme, kheme NAmamege akheme hR 4 (4), evameva purisajAtA paM0 taM0- kheme NAmamege kheme hna 4 (5), cattAri maggA paM0 taM0- kheme NAmamege khemaruve, khe NAmamege akhemarUve 4 (6), evAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM0- kheme nAmamege khemarUve 4 (7), cattAri saMbukkA paM0 taM0 - vAme nAmamege vAmAvatte, vAme nAmamege dAhiNAvatte, dAhiNe nAmamege vAmAvante, dAhiNe nAmamege dAhiNAvatte 8 / evAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM0 - vAme nAmamege vAmAvate hR 4 (9), cattAri dhUmasihAo paM0 taM0-vAmA nAmamegA vAmAvattA 4 (10), evAmeva cattAritthIo paM0 taM0-vAmA NAmamegA vAmAvattA 4 (11), cattAri aggisihAo paM0 taM0-vAmA NAmamegA vAmA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ****** 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 2 puruSANA malamastvA dicatubhaMgIH sU0 289 / / / 405 / /
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx vattA ha4 (12), evAmeva cattAritthIo paM0 taM-vAmA NAma ha 4 (13), cattAri vAyamaMDaliyA paM0 taM0-vAmA NAmamegA vAmAvattA 4 (14), evAmeva cattAritthIo paM0 ta0-vAmA NAmamegA vAmAvattA 4 (15), cattAri vaNasaMDA paM0 taM0-vAme nAmamege vAmAvatte 4 (16), evAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM0-vAme NAmamege vAmAvatte 4 (17) / sU0 289 __ mUlArthaH-cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-koIka potAnA AtmAne duSTa pravRttithI aTakAve che paraMtu bIjAne | aTakAvato nathI, koIka bIjAne duSTa pravRttithI aTakAve che paNa potAnA AtmAne aTakAvato nathI, koIka potAnA AtmAne ane bIjAne paNa duSTa pravRttithI aTakAve che temaja koIka potAne ke parane duSTa pravRnithI aTakAvato nathI (1), cAra prakAranA mArga kahelA che, te A pramANe-koIeka mArga zarUAtamA paNa sarala ane aMtamAM paNa sarala che, koIeka mArga zarUAtamAM sarala che paNa pachI cakra che, koIeka mArga zarUAtamAM vakra paNa pachI sarala che temaja koI eka mArga zarUAtamAM paNa vakra ane pachI paNa vakra che (2), e dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-koIeka puruSa prathama-pUrvakALamAM sarala che ane pachI paNa saraLa che, koIka prathama sarala ane pachI vakra che, koIka prathama vakra ane pachI sarala cha tathA koIka prathama vakra ane pachI paNa vakra cha (3), cAra prakAranA mArga kahela che, te A pramANe-koIka mArga AdimA kSema-upadrava rahita ane pachI paNa kSema che, koIka mArga AdimAM kSema cha paNa pachI akSema che, koIka mArga AdimAM akSama paNa pachI kSema che xxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthA nAgapatra sAnuvAda // 406 // Kxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx temaja koIka mArga AdimAM paNa akSama ane aMtamAM paNa akSema che (4), e dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-koIka puruSa prathama kSema-krodhAdithI rahita ane pachI paNa kSema che, koIka prathama kSema paNa pachI akSema | che, koIka prathama akSema paNa pachI kSema che temaja koIka prathama paNa akSema ane pachI paNa akSama che (5), cAra prakAranA mArga kahela che, te A pramANe-koIka mArga kSema (upadrava rahita) ane kSemarUpa-suMdara AkAravALo che, koIka mArga kSema paNa akSamarUpa-kharAba AkAravALo che, koIka mArga akSema paNa kSemarUpa (suMdarAkAra) che temaja koIka mArga akSema ane akSemarUpa che (6), e dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-koIka puruSa kSema-bhAvathI sAdhunA guNa yukta ane kSemarUpa-dravyathI sAdhunA veSa yukta che, koIka sAdhunA guNa yukta che paNa kAraNavazAt sAdhunA vepa rahita che, koIka sAdhunA guNathI rahita paNa veSa yukta che ane koIka guNa rahita ane veSa rahita paNa che (7), cAra prakAranA zaMkha kahelA che, te A pramANe-koIeka zaMkha vAma-pratikUla guNavALo ane vAmAvarta-ucaradizA sanmukha AvartavALo cha, koIka pratikUla guNavALo paNa dakSiNAvarta che, koIka anukULa guNavALo paNa vAma AvartavALo che ane koIka zaMkha anukULa guNavALo ane dakSiNAvarta che (8), e dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-koIka vAma-pratikUla svabhAvavALo ane vAmAvartapratikUla vartanavALo cha, koIka pratikUla svabhAvavALo cha paNa anukUla vartanavALo che, koIka anukULa svabhAvavALo cha paNa pratikULa vartanavALo che temaja koIka anukULa svabhAva ane anakULa vartanavALo cha (9), cAra prakAranI dhUmrazikhAo kahelI che, te A pramANe-koI eka dhUmADAnI zikhA vAmA--DAve paDakhe janArI ane vAmAvartA-DAvA Avarta(cakara)vAlI che, koIka 1 4 sthAnakAdhyayane uddeza! 2 puruSANAmalamastvAdicaturbhagI sU0 289 // 406 // For Private and Personal Use Only
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Chang Biao Biao Biao Hei Su Su Mu Sai Biao Sai Sai Sai Cai Jian Ji Lai Zhao . dhUmrazikhA vAma bhAgamA janArI che paNa dakSiNa-jamaNA AvartavAlI che, koIka dhUmrazikhA dakSiNa bhAgamA janArI che paNa DAvA AvartavAlI temaja koIka dhUmrazikhA dakSiNa bhAgamA janArI ane dakSiNa AvartavALI che (10), e dRSTAMta cAra prakAranI strIo kahelI che, te A pramANe-koIka strI pratikUla svabhAvavAlI ane pratikUla vartanavAlI che, koIka strI pratikUla |x svabhAvavAlI che paNa anukUla vartanavAlI che, koIka strI anukUla svabhAvavAlI che paNa pratikUla vartanavAlI che temaja koIka strI anukUla svabhAva ane anukUla vartanabAlI cha (11), cAra prakAranI agnizikhAo kahelI che, te A pramANekoIeka agnizikhA vAma bhAgamA janArI ane vAma AvattavALI che, koIka agnizikhA vAmabhAgamAM janArI ane dakSiNa AvartavALI che. evI rIte dhUmrazikhAnI mAphaka cobhaMgI samajavI (12), A dRSTAMte cAra prakAranI strIo kahelI che, te A pramANe-pratikUla svabhAvavALI ane pratikUla vartanavALI, ema cAra bhAMgA agiyAramA sUtra pramANe samajavA (13), cAra prakAre vAtamaMDalikA kahelI che, te A pramANa-koIka vAyunI maMDalikA (ghUmarIbaDe vAyu UMco caDavo te ) vAmabhAgamA che ane vAma AvartavALI che, ema pUrvanI mAphaka cobhaMgI jANavI (14), A dRSTAMta cAra prakAranI strIo kahelI che, te A pramANe-kAIka strI pratikUla svabhAva ane pratikUla vartanavAlI che. evI rIte pUrvanI mAphaka catubhaMgI jANavI (15), cAra prakAranA vanakhaMDo kahelA che, te A pramANe-koIka vanakhaMDa vAma (DAbA) bhAgamA che ane vAma AvartavALo-vAyuthI upara dizA sanmukha vaLe che. eMvI rIte pUrvanI mAphaka catubhaMgI samajavI (16), A dRSTAMta cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-koIka puruSa pratikUla svabhAvavAko ane pratikULa vartanavALo che, koIka pratikUla svabhAvavALo che paNa anukUla vartanavALo cha, koIka anukUla KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthAnArapatra sAnuvAda // 407 // maxxxxxxxxxxxxXXXXXXXXMAIL vartanavALo cha paNa pratikUla svabhAvavALo che temaja koIka puruSa anukUla svabhAva ane anukUla vartanavAlo che (17) sU0289). TIkArtha:-A sUtro spaSTa che, mAtra 'niSedha thAo' ema je kahe che te 'alamastu' kahevAya che arthAt niSedhaka, te duSTa kAryomA pravartamAna AtmAno-potAno niSedha karanAra, athavA 'alamaMthutti0 siddhAMtanI bhASAvaDe ' samartha' kahevAya che. tethI koIeka potAno nigraha karavAbhAM samartha 1, eka mArga zarUAtamAM paNa saraLa ane aMtamAM paNa saraLa che athavA saraLa jaNAya cha ane tatvathI paNa saraLa 2, puruSa to pUrva ane uttarakAlanI apekSAe saraLa che athavA aMtaHkaraNanI ane bAhya svarUpanI apekSAe saraLa che. kyAMka to 'ujjUnAmaM ege ujjUmaNe' tti0 pATha che te paNa bAhya svarUpa ane aMtara svarUpanI apekSAe vyAkhyA karavA yogya cha 3, koIeka mArga zarUAtamA nirupadrava hovAvaDe kSema che, baLI chevaTamAM paNa kSema che athavA prasiddhi-jAhera ane tattvathI kSema che 4. ema puruSa paNa krodha vigerenA upadravathI rahita hovAthI kSema cha 5, bhAvathI upadravanA abhAvavaDe kSema ane AkAra-dekhAvavaDe suMdara mArga 6, prathama puruSa to bhAvaliMga-sAdhunA guNayukta ane dravyaliMga-sAdhunA veSayukta, bIjo kAraNathI dravyaliMga rahita guNa yukta sAdhu ja, bIjo niva, cotho anyatIrthika athavA gahastha 7, zaMbuko-zaMkho vAma paDakhe vyavasthita (rahela) hovAthI athavA pratikULa guNavALo hovAthI vAma, vAmAvarta prasiddha che. ema dakSiNAvarta paNa jANavo. dakSiNa-dakSiNa bhAgamA sthApana karavAthI athavA anukULa guNavAlo hovAthI 8, puruSa to pratikUla svabhAvavaDe bAma, vAma ja je varte che te vAmAvarta, kema ke viparIta pravRtti karavAthI eka, bIjo svabhAvathI viparIta ane kAraNavazAt dakSiNAvaka-anukUla pravRtti karanAra, zrIjo to anukUla svabhAvavaDe dakSiNa paraMtu kAraNavazAt vAmAvarta-pratikUla pravRtti karanAra, ema cotho sva xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx 4 sthAna kAbhyayane uddezaH 2 puruSANAmalamastvAdicatubhaMgI sU0289 // 407 // For Private and Personal Use Only
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bhAvathI ane pravRttidhI paNa anukUla jANavo 9, dhUmazikhA vAmabhAgamAM rahevAvaDe athavA pratikUla svabhAvavaDe bAmA, a vAma - DAvA bhAgathI ghUmarI phare che te vAmAvartI 10, strInI vyAkhyA puruSanI mAphaka karavI, ahiM zaMkhanuM dRSTAMta hovA chatAM paNa dhUmazikhA vigere dRSTAMtonuM strIrUpa dASTatikone viSe zabdanA samAnapaNAthI vizeSa yukta hovAthI bhedavaDe svIkArela che 11, ema agnizikhAnI vyAkhyA paNa jANavI 12-13, vAtamaMDalikA - ghUmarIvaDe UMco jato vAyu, ahiM strIo, malinatA, upatApa ane capalatAnA svabhAvavAlI hoya che. A abhiprAya vaDe strIonA viSayamAM dhUmazikhA vigere traNa dRSTAMto upanyAsa karela che. kadhuM che ke calA mailaNasIlA, siNeha paripUriyAvi tAveI / dIvayasihavtra mahilA, ladhdhappasarA bhayaM dei // 92 // dIpakanI zikhAnI jema strI bhayane Ape che, te strI capala svabhAvavALI, malinatAne karanArI, snehathI pUrAyelI - premapAtra karAyalI chatAM paNa saMtApana kara che temaja avasara maLavAthI svacchaMdacAriNI hoya che. 14-15 vanakhaMDa to zikhAnI mAphaka jANavuM, vizeSa e ke vAma valaNavaDe utpanna thavAthI athavA vAyuvaDe vAma kaMpamAna thavAthI vAmAvarta 16. puruSanA viSayamAM pUrvanI mAphaka jANavuM 17. ( sU0 289 ). hamaNAM ja anukUla svabhAva ane anukUla pravRttivAlo puruSa kahyo, evA prakArano nigraMtha, sAmAnyavaDe anucita pravRttimAM paNa potAnA AcArane ullaMghato nathI ema darzAvatAM thakA sUtrakAra kahe che ke-- For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Si Keilassagersuri Gyarmandie zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 408 // xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx cauhiM ThANehiM NiggaMthe NiggAthaM AlavamANe vA saMlavamANe vA NAtikamati, taM0-paMthaM puccha- 4 sthAna mANe vA 1 paMthaM desamANe vA 2 asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dalemANe vA 3 dalAve kAdhyayane mANe vA 4 / sU0290, tamukkAyassa NaM cattAri nAmadhejA paM0 20-tamiti vA tamukkAteti vA uddezaH2 nirganthyA aMdhakAreti vA mahaMdhakAreti vA / tamukkAyassa NaM cattAri NAmadhejA paM0 taM0-logaMdhagAreti vA sahAlApAdi | logatamaseti vA devaMdhagAreti vA devatamaseti vaa| tamukkAyassa NaM cattAri nAmadhejA paM0 taM0 tamaskAyaH vAtaphaliheti vA vAtaphalihakhobheti vA devaranneti vA devavUDheti vA / tamukkAte NaM cattAri kappe 40 290AvarittA ciTThati taM0-sodhammIsANaM saNaMkumAramAhiMdaM / sU0 291 - mUlArtha:- cAra kAraNabaDe ekalo sAdhu, ekalI sAdhvI sAthe AlApa-eka bakhata bolato thako athavA saMlApa-vAraMvAra bolato thako AcAranu ullaMghana karato nathI, te A pramANe-gRhasthanA abhAve sAdhvIne mArga saMbaMdhe pUchato thako arthAt ema pUche che ke-he dharmazIle! kyo mAga cha ?1, sAdhvIne mArga (rasto) batAvato thako 2, azana, pAna, khAdima tathA svAdima cAra prakAranA AhAra, sAdhvIne Apato thako ema kahe ke-he dharmazIle! A AhAra grahaNa kara 3 temaja he Arye ! huM tamane AhArAdi apAvIza, tuM ahiM Avaje ema kaheto thako 4. (sU0 290) tamaskAyanA cAra nAma kahelA che, te A pramANe-1 tama, 2 x // 408 // For Private and Personal Use Only
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tamaskAya, 3 aMdhakAra ane 4 mahAMdhakAra tamaskAyanA cAra nAma kahelA che, te A pramANe- 1 lokAMdhakAra, 2 lokatamas, 3 devAMdhakAra ane 4 devatamas tamaskAyanA cAra nAma kahelA che, te A pramANe- 1 vAyune rokanAra bhuMgala samAna te vAtaparigha, 2 vAyune bhuMgalanI mAphaka kSobha pamADe che te vAtaparighakSobha, 3 devIne nAzavAnuM sthAna te devAraNya ane 4 sainyanA vyUhanI jema duHkhapUrvaka jeno pravezamArga jANI zakAya te devavyUha. tamaskAya, cAra devalokane cotarapha gherI rahelo che, te A pramANesaudharma, IzAna, sanatkumAra ane mAheMdra. ( sU0 291 ) TIkArtha :- 'uhI ' tyAdi0 spaSTa che. vizeSa e ke AlApana- thoDaM athavA pahelI vakhata bolato thako, saMlapana- paraspara vAraMvAra bolato thako, nigraMthanA AcArane ullaMghana karato nathI. " ego egithie saddhiM, neva ciTThe na saMlave " ekalo sAdhu ekalI khInI sAthai Ubho rahe nahiM tema bole paNa nahiM. vizeSathI sAdhvInI sAthe A pramANe niSedha che paraMtu mArga saMbaMdhI prazna vigeremAM puSTa AlaMbanapaNuM hovAthI AcAranuM ullaMghana thatuM nathI. temAM pUchavAyogya sAdharmika ( sAdhu ) ane gRhastha puruSanA abhAvamAM ' he Arye ! ahiMthI amone javAno kayo mArga che ?' ityAdi kramavaDe mArgane pUchato thako, athavA 'he dharmazIle ! tamAre javAno A mArga che' ityAdi kramavaDe sAdhvIne mArga dekhADato, athavA 'de dharmazIle ! tuM A azanAdine grahaNa kara ' ema kahIne AhArAdi Apato thako tathA 'he AyeM ! tuM ahiMyA ghara vigeremAM Ava, tArA mATe AhArAdi apAvu' ema kahIne apAvato thako AcAranuM ullaMghana karato nathI. ( sU0 290 ) tathA tamaskAyane ' tamaH' ityAdi zabdavaDe vyavahAra karato thako sAdhu, yathArthapaNAne laI bhASAnA AcAraM ullaMghana karato nathI mATe tamaskAyanA nAmone kahe che' tamukkAye 'tyAdi0 69 For Private and Personal Use Only
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir bhIsthAnAnapatra sAnuvAda // 409 // Xxxxxxxxxx traNa sUtro sugama che. vizeSa e ke-tamasA-apkAyanA pariNAmarUpa aMdhakArano kAya-samUha te tamaskAya, je asaMkhyAtatama 4 sthAna aruNavara nAmanA dvIpanI bahAranI vedikAnA aMtathI aruNoda nAmanA samudramAM beMtAlIza hajAra yojana paryaMta avagAhIne (jaIne) kAdhyayane pANInA uparanA bhAgathI eka pradezavALI zreNIvaDe tamaskAya nIkaLIne, sattaraso ekavIza yojana sudhI UMco jaIne, tyAMthI ticchoM-vizeSa vistAra pAmato thako, saudharmAdi cAra devalokane gherIne UMce paNa brahmaloka kalpanA riSTa nAmanA vimAna-pratara uddezaH 2 sudhI pahoMcela che. tenA nAmo e ja nAmadheyo che. 'tama' iti0 tamorUpa hobAthI athavA rUpane batAvavAmAM tamaH kahala che. nirgandhyA mAtra tamasvarUpane kahenArA pahelA cAra nAmo vikalpamA che arthAt 'tama' nA paryAyavAcaka che. vaLI vIjA ja cAra nAmo * sahAlApAdi atyaMta tamasvarUpane batAvanArA che. lokamAM e ja aMdhakAra che, evo bIjo nathI mATe 'lokAMdhakAra ' kahela che. devone paNa tamaskAyaH e ja aMdhakAra che kema ke devonA zarIranI prabhAno paNa tyA prakAza paDato nathI mATe devAMdhakAra kahela che. A kAraNathI ja -sU0 290balavAna devonA bhayathI devo tamaskAyamA nAzI jAya che-saMtAI jAya che ema saMbhaLAya che. vaLI anya cAra nAmo kAryane AzrayIne kahelA che. vAyune comera haNavAthI parigha-argalA, vAyuno parighanI mAphaka parigha te vAtaparigha, tathA vAyune parighanI : mAphaka kSobha kare che-mArgane roke che te vAtaparipakSobha, athavA vAyusvarUpa ja parighane je roke che te vAtaparipakSoma. pAThAMtarabaDe vAtaparikSobha che. kyAMka devaparigha ane devaparikSobha A nAmo prathamanA be padanA sthAnamA kahevAya che. devone araNyanI mAphaka balavAna devonA bhayathI nAzavAnuM sthAna hovAthI je tamaskAya te devAraNya che. sAgara vigere saMgrAmanA vyUha(racanA)nI jema duHkhapUrvaka gamana karavA yogya hovAthI je devonA vyUha te devavyUha. tamaskAyanA varUparnu pratipAdana karavA mATe KXXXXXXXXXXXXxxxxxxxx KOKXXXXXXX S401 For Private and Personal Use Only
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir xxxxxXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX 'tamukAye Na' mityAdi0 sUtra kahevAyela arthavAlaM che, paraMtu saudharmAdi devalokane A tamaskAya AvarIne rahela che ane te kUkaDAnA pAMjarAnA AkAre rahala che. tenA pratipAdana mATe kayuM che ke-" tamukkAe NaM bhaMte ! kiM saMThie pannatte ? goyamA! ahe mallagamUlasaMThie uppi kukkuDapaMjarasaMThie pannatte / "he bhagavan ! tamaskAya kevA AkAre rahela che ? uttara-he gautama ! nIce mallakamUla-sarAvalAnA mUlanA AkAre ane upara kUkaDAnA pAMjarAnA AkAre rahela che. (sU0 291) hamaNAM vacananA paryAyavaDe tamaskAya kahyo, have arthaparyAyavaDe puruSa pratye nirUpaNa karanAra pAMca sUtro sUtrakAravaDe kahevAya cha cattAri purisajAtA paM0 taM0-saMpAgaDapaDisevI NAmamege, pacchannapaDisevI NAmamege, paDuppannanaMdI nAmamege, NissaraNaNaMdI NAmamege 4 (1), cattAri seNAo paM0 saM0-jatittA NAmamege No parAjiNittA, parAjiNittA NAmamege No jatittA, egA jatittAvi parAjigittAvi,egA no jatittA no parAjiNittA 4 (2).evAmeva cattAri purisajAtA paM0 saM0-jatittA nAmamege no parAjiNittA 4 (3). cattAri seNAo paM020-jatittA NAmaM egA jayaI.jaittANAmamegA parAjiNati, parAjiNittA NAmamegA jayati, parAjiNittA nAmamegA parAjiNati 4 (4), evAmeva cattAri purisajAtA paM00jaittA nAmamege jayati 4 (5) su0 292 xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA nAGgasUtra sAnuvAda // 410 // ************* www.kobatirth.org mUlArtha:- cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe- koIeka gacchamAM rahela sAdhu, agItArtha samakSa dopane seve che te saMpragaTapratisevI, koIeka pracchanna dopane seve che, koIeka vastra ane ziSyAdinA lAbhavaDe je AnaMdane pAme che te pratyutpanna - naMdI, koIeka gacchamAMthI potAno ke ziSyAdinA nIkaLavAvaDe je AnaMdita thAya che niHsaraNanaMdI (1), cAra prakAranI senA kahelI che, te A pramANe eka senA zatrune jItanArI che paNa parAjaya pAme nahi, eka senA zatruthI parAjaya pAmanArI che paNa jItanArI nathI, eka senA jItanArI paNa che ane parAjaya pAmanArI paNa che temaja eka senA jItanArI paNa nahi ane parAjaya pAmanArI paNa nahi (2), A dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe - koIeka sAdhu parIpahanI senAne jItanAra che paraMtu tethI zrImahAvIrasvAmInI jema parAjaya pAmanAra nathI, eka sAdhu parIpahathI parAbhava pAmanAra che paNa kaMDarIkavat jItanAra nathI, eka sAdhu jItanAra paNa che ane zailaka rAjarSivat parAjaya pAmanAra paNa che temaja eka sAdhu jatinAra paNa nathI ane parAjaya paNa pAmanAra nathI-jene parIpaha utpanna thayela nathI te (3), cAra prakAranI senA kahelI che, te A pramANe- eka senA eka vakhata zatrune jItIne pharIdhI paNa jIte che, eka senA prathama jItIne pharIthI parAjaya pAme che, eka senA prathama parAjaya pAmIne pachI jIte che temaja eka senA prathama paNa parAjaya pAmIne pachI paNa parAjaya pAme che (4). A dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe- koIeka sAdhu prathama parIpahane jItIne pachI paNa parIpahane jIte che, koIka prathama jItIne pachI hAre che, koIka prathama hArIne pachI jIte che temaja koIka prathama paNa hAre che ne pachI paNa hAre che ( 5 ) ( sU0 292 ) TIkArtha :- A sUtro sugama che. vizeSa e ke koIeka-gacchamA rahela sAdhu, saMprakaTa agItArthanI AgaLa mUlaguNo a For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 2 prakaTase vyAdi sU0 292 // 410 //
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir uttaraguNomA doSane seve che, abhimAnathI athavA kalpavaDe te saMprakaTapratisevI, ema bIjo pracchanna-chAnI rIte doSane seve che te pracchannapratisevI, zrIjo to vastra ane ziSyAdinI prAptivaDe athavA ziSya ke AcAryAdi svarUpavaDe thayo thako je vRddhi pAme che te pratyutpananaMdI athavA naMdanaM naMdiH- AnaMda, lAbhavaDe AnaMda che jene te pratyutpannanaMdI, tathA prAghUrNaka ( prAhuNA ) sAdhuno, ziSya vigereno athavA potAno, gaccha vigeremAMthI nIkaLavAvaDe je AnaMda pAne che athavA AnaMda che jene te niHsaraNanaMdI. pAThAMtaravaDe to pratyutpanna - jaima prApta thayuM tema seve che, paraMtu anucitane pRthak - judo karato nathI te pratyutpannasevI che (1), 'jaitta' ti0 eka senA zatrunA balane jIte che te jetrI paraMtu na parAjetrI - zatrunA balathI hAratI nathI, bIjI senA parAjetrI arthAt bIjAthI hAra pAmanArI che AdhI ja jItanArI nathI, trIjI senA kAraNavazAt ubhaya svabhAvavALI che. cothI senA to jItavAnI icchAvALI na hovAthI jItanArI paNa nathI tema hAranArI paNa nathI (2), puruSa- sAdhu, parIpahone jItanAra te jetA, paraMtu tethI (mahAvIra paramAtmAnI mAphaka ) parAjaya pAmanAra nahi, A eka. bIjo kaMDarIkavat, zrIjo kadAcit jItanAra ane kadAcit karmavazAt hAranAra zailaka rAjarSivat temaja cotho to nahiM utpanna thayela parIpahavALo ( 3 ), eka bakhata zatrunA baLane jItIne pharIthI paNa jIte che te pahelI senA, bIjI senA prathama jItIne pachIthI hAre che, zrIjI prathama hArIne pachIthI jIte che ane cothI to pahelA hArIne pachI paNa hAre che (4), puruSanA saMbaMdhamAM to parISada vigeremAM evI rIte vicAravA yogya che. (sU0292) aavat to kapAyo ja jItavA yogya che mATe tenA svarUpane dekhADavAnI icchAvALA sUtrakAra, krodhane AgaLa dekhAvAmAM AvAra hovAthI mAyAdi traNa kaSAyanA prakaraNane kahe che For Private and Personal Use Only
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda kxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx) cattAri ketaNA paM0 saM0-sImUlaketaNate, meMDhavisANaketaNate, gomuttiketaNate, avale 4 sthAna kAdhyayane haNitaketaNate, evAmeva cauvidhA mAyA paM0 ta0-vaMsImUlaketaNAsamANA, jAva avalehaNitAsa-8 uddezaH 2 mANA, vaMsImUlaketaNAsamANaM mAyaM aNupaviTe jIve kAlaM kareti raiesu uvavajjati, meMDhavisANa ketanAdi ketaNAsamA mAyamaNuppaviTTe jIve kAlaM kareti tirikkhajoNitesu uvavajjati, gomutti0 jAva sU0293 kAlaM kareti maNussesu uvavajjati, avalehaNitA jAva devesu uvavajjati / cattAri thaMbhA paM0 20-selathaMbhe aTriyaMbhe dAruthaMbhe, tiNisalatAthaMbhe, evAmeva cauvidhe mANe paM0 20-selathaMbhasamANe jAva tiNisalatArthabhasamANe, selathaMbhasamANaM mANaM aNupaviTe jIve kAlaM kareti neratiesu uvavajati. evaM jAva tiNisalatAthaMbhasamANaM mANaM aNupaviTTe jIve kAlaM kareti devesu uvavajjati / cattAri vatthA paM0 taM0-kimirAgaratte, kaddamarAgaratte, khaMjaNarAgaratte, haliddarAgaratte, evAmeva cauvidhe lobhe paM0 taM0-kimirAgarattavatthasamANe, kaddamarAgarattavatthasamANe, khaMjaNarAgarattavatthasamANe. haliddarAgarattavatthasamANe,kimirAgarattavatthasamANaMlobhamaNupaviTe jIve kAlaM karei neraiesu uvavajai, xn411 // XXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KXXXKKOKXXXXXXXXXX xxxxxxxxxxxxxxx taheva jAva haliharAgarattavatthasamANaM lobhamaNupaviTe jIve kAlaM karei devesu uvavajati / sU0 293 mUlArtha:-cAra prakAranA ketana-vastunuM vakratva kahela che, te A pramANe-vAsanA mUlanu vakratva, gheTAnA zIgaDAnuM vakratva, gAyanA mUtranuM vakratva ane avalekhanikA arthAt vAMsanI jhINI chAlana vakratva ( vAMkapaNuM). e dRSTAMte cAra prakAranI mAyA kahelI che, te A pramANe-vAMsanA mUla samAna atyaMta vakra (gUDha) mAyA te anaMtAnubaMdhI,gheTAnA zIMgaDA samAna vakra mAyA te apratyAkhyAnI, | gomatranA samAna vakra mAyA te pratyAkhyAnAvaraNI ane vAMsanI jhINI chAla samAna vakra mAyA te saMjvalanI.vAMsanA mUla samAna vakra mAyAmA praviSTa (praveza karela) jIva kAla kare che to nairayikomA utpanna thAya che. gheTAnA zIMgaDA samAna vakra mAyAmAM praviSTa jIva kAla kare che to tiyaMcayonika jIvomAM utpanna thAya che. gomUtra samAna vakra mAyAmAM praviSTa jIva kAla kare che to manaSyomA utpanna thAya che. vAMsanI jhINI chAla samAna vakra mAyAmAM praviSTa jIva kAla kare che to devomA utpanna thAya che. cAra prakAranA sthaMbha kahelA che, te A pramANe-zaila-pattharano sthaMbha( thAMbhalo), asthi-hADakAno thAMbhalo, dAru-lAkaDAno thAbhalo ane tinizalatA-netaranA thAMbhalo. e dRSTAMte cAra prakArano mAna kahela che, te A pramANe-zailasthaMbha samAna mAna-atyaMta akkaDa svabhAvavALo, asthisthaMbha samAna mAna duHkhe namAvI zakAya evo, kASThasthaMbha samAna mAna thoDA prayAse namAvI zakAya evo ane netaranA sthaMbha( chaDI) samAna mAna sahaja namAvI zakAya evo anukrame anaMtAnubaMdhI vigere jANI levo. zailasthaMbha samAna mAnamAM praviSTa jIva kAla kare che to nairayikomA upaje che, evI rIte yAvat netaranA sthaMbha samAna mAnamA praviSTa jIva kAla kare che to devomAM upaje che. cAra prakAranA vastro kahelA che, te A pramANe-manu xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA nAGgasUtra sAnuvAda // / 412 // ******* www.kobatirth.org pyanA lohImAM kRmi upaje che tenA rasathI mizrita raMgavaDe je vastra raMgAya he te kRmirAgarakta, kAdavathI kharaDAyela vastra te karddamarAgarakta, dIpaka vigerenA melathI kharaDAyela vastra te khaMjanarAgarakta ane haladaranA raMgathI raMgita vastra te haridrArAgarakta. e dRSTAMte cAra prakArano lobha kahela che, te A pramANe- kRmirAgarakta vastra samAna te anaMtAnubaMdhI, kaI marAgarakta vastra samAna te apratyAkhyAnAvaraNI, khaMjanarAgarakta vastra samAna te pratyAkhyAnAvaraNI ane haridrArAgarakta vastra samAna te saMjvalanI lobha. kRmirAgarakta vastra samAna lobhamAM praviSTa jIva kAla kare to nairayikomAM utpanna thAya che yAvat haridrArAgarakta vastra samAna lobhamA praviSTa jIva kAla kare che to devomAM utpanna thAya che. ( sU0 293 ) TIkArtha:-' cattArI 'tyAdi0 pragaTa che, vizeSa e ke- ketana - sAmAnyathI vakra. vastu athavA puSpanA karaMDIA saMbaMdhI mUThamAM grahaNa karavAnuM sthAna vAMsa vigerenA khaMDavALaM te paNa vakra hoya che, paraMtu ahiM sAmAnyathI vastunuM vakratva (vAMkAparNu) 'ketana' zabdavaDe grahaNa karAya che. temAM vAMsanA mUlarUpa je ketana te vaMzImUlaketana, evI rIte sarvatra samaja. vizeSa e ke meMDhaviSANa-gheTAnuM zIMgaDuM, gomUtrikA to prasiddha che. 'avalehaNiya'tti0 cholAyelI vAMsanI saLI vigerenI je pAtaLI chAla te avalekhanikA. vaMzImUla vigerenA vakranI samAna mAyAnuM vakrapathuM to mAyAvALAnA asarala - vakrapaNAnA bhedathI che, te A pramANe- jema vanuM mUla atyaMta gupta vakra che evI rIte koIka jIvanI mAyA paNa atyaMta gupta vakra che, evI rIte alpa, alpatara ( tethI thoDI ) ane alpatama ( tethI paNa thoDI ) asaralatAvaDe anya mAyA paNa vicAravI A cAre mAyA anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnAvaraNI, pratyAkhyAnAvaraNI ane saMjvalanIrUpe anukrame jANavI. anya AcAryo kahe che ke pratyeka anaMtA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 2 ketanAdi sU0 293 // 412 //
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX nubaMdhI vigere mAyAmAM atyaMta, alpa, alpatara ane alpatama ema cAra bhedo hoya che. te kAraNathI ja anaMtAnubaMdhI mAyAno udaya chate paNa devapaNuM vigere viruddha thatuM nathI arthAt devAdimA utpanna thAya che. evI rIte mAna vigare paNa jANavA. vAcanAtaramA to prathama krodha ane mAnanA sUtro che. tyArabAda mAyAnA sUtro che, temAM krodha sUtro "cattAri rAio pannattAo taM0pabvayarAI puDhavirAI reNurAI jalarAI, evAmeva cauvihe kohe 'ityAdi. cAra prakAranI rAi-phATa kahelI che, te A pramANa-parvatanI phATa, pRthvInI phATa, reNu(vAlukA)nI phATa ane jalanI rekhA. e dRSTAMte cAra prakArano krodha che ityAdi mAyAsUtronI jema kahela che. phalasUtromAM to anupraviSTa-mAyAnA udayamA vartanAra. zilAnA vikArarUpa zaila, te ja sthaMbha arthAt zailathaMbha. evI rIte bIjA staMbho paNa jANavA. vizeSa e ke-eka asthi (hADa) ane dAru (lAkaDaM) prasiddha che. tiniza eTale vRkSavizeSanI latA(kaMvA) te tinizalatA arthAt netaranI chaDI, te atyaMta komala hoya che.mAnanI paNa zailastaMbha vigerethI samAnatA che kema ke mAnavAlAne namananA abhAvavizeSathI samAnatA jANavI. mAna paNa anaMtAnubaMdhI vigere kramathI jANavU. tenuM phalasUtra spaSTa che. kRmi-raMgamA vRddhasaMpradAya A pramANe cha-manuSyAdinAM rudhirane laIne koIpaNa yoga(vastu)vaDe saMyukta karIne bhAjanamA rAkhe che, tyAravAda temAM kRmio utpanna thAya che, te kIDAo vAyunI icchAvALA thayA thakA chidrodvArA nIkaLIne samIpamA bhramaNa karatA thakA mukhathI lALa mRke che te kRmisUtra. kahevAya che, te potAnA svAbhAvika raMgavaDe raMgita ja hoya che. bIjAo kahe che ke-rudhiramA je kRmio utpanna thAya che teone rudhiramA ja masaLIne, kacarAnA bhAgane dUra karIne, tenA rasamAM * anaMtAnubaMdhI krodha vigere pratyekanA cAra cAra bheda karavAthI soLa kaSAyanA cosaTha bheda thAya che. KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX) For Private and Personal Use Only
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAGgamatra sAnuvAda // 413 // 4 sthAnakAdhyayane uddezA 2 ketanAdi ra0 293 Koxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx kaMIka vastune nAkhIne paTTa (rezamI) sUtrane raMge che te nahiM utArela rasa kRmirAga kahevAya che. temAM kRmiono rAga-raMganAra rasa te kRmirAga ane tenAvaDe raMgAyeluM te kRmirAgarakta. evI rIte sarvatra jANavU. vizeSa e ke-kama eTale gAyanA rastA vigereno kAdava, khaMjana-dIvA vigereno mela ane haladara to prasiddha che. lobhanI kRmirAga vigerethI raMgAyela vastranI samAnatA che kema ke anaMtAnubaMdhI vigere lobhanA bhedavALA jIvornu kramavaDe dRDha, hIna, hInatara ane hInatama anubaMdhapaNuM hoya che, te A pramANe-kRmirAgavaDe raMgAyela vastra bALavA chatAM paNa raMganA anubaMdhane choDe nahiM kema ke tenI bhasma rakta hoya che. ema je maravA chatAM paNa lobhanA anubaMdhane mUkato nathI teno lobha kRmirAgavaDe raMgAyela vastra samAna anaMtAnubaMdhI kahevAya che. ema sarvatra bhAvanA karavI. phalamatra spaSTa cha, ahiM kaSAyanI prarUpaNAnI gAthAo darzAve chajalareNupuDhavipavayarAIsariso cauvviho koho / tiNisalayAkaTTiya-selatthaMbhovamomANo // 93 // jalanI rekhA samAna, retInI rekhA samAna, pRthvInI (phATa ) samAna ane parvatanI phATa samAna saMjvalana vigere cAra prakArano krodha cha netaranI latA (chaDI) samAna, kASThanA staMbha samAna, hADakAnA staMbha samAna ane pattharanA staMbha samAna saMjvalana vigere cAra prakArako mAna che. maayaa'vlehigomutti-meNddhsiNgghnnvNsimuulsmaa|lobho hlidkhNjnn-kddmkimiraagsaariccho||9|| cAMsanI jhINI chAla samAna, gAyanA mUtra samAna, meMDhAnA zIMgaDA samAna ane vAMsanA mUla samAna kramazaH saMjvalana // 413 // For Private and Personal Use Only
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Kxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx vigere cAra prakAranI mAyA che. haLadaranA raMga samAna, khaMjananA gaMga-samAna, kAdavanA raMga samAna ane kRmirAganA raMga samAna kramazaH saMjvalanAdi cAra prakArano lobha che. pakkhacaumAsavacchara-jAvajjIvANugAmiNo kmso| devanaratiriyanAraya-gaisAhaNaheyavo bhnniyaa||95 saMjvalanano kaSAya eka pakSa* paryaMta rahe che ane devanI gatine sAdhavAno hetu che. pratyAkhyAnAvaraNa kaSAya cAra mAsa paryata rahe che tathA manuSyagatine sAdhavAnA hetubhRta che. apratyAkhyAnAvaraNa kaSAya eka varSa paryaMta rahe che ane tiryacanI gatine sAdhavAnA hetabhata che. anaMtAnubaMdhI kapAya yAvata jIva paryaMta rahe che ane narakagati sAdhavAnA kAraNabhUta che (mu0293) hamaNA ja kapAyo kahyA ane kaSAyovaDe saMsAra thAya che mATe saMsAranuM svarUpa kahe che cauvihe saMsAre paM020-NeratiyasaMsAre jAva devasaMsAre / cauvvihe Aute paM0 taM0NeratiAute jAva devAute / cauvvihe bhave paM0 saM0-neratiyabhave jAva devabhave / sU0 294, cau- | vihe AhAre paM0 20-asaNe pANe khAime sAime / cauvihe AhAre paM0 20-uvakkharasaMpanne uvakkhaDasaMpanne sabhAvasaMpanne parijusiyasaMpanne / sU0 295 * A sthitinuM kathana sAmAnyata: vyavahAranayane AzrayIne che nizcayathI to bAhubali munine saMjvalana mAna eka varSa paryaMta raheka che tathA prasannacaMdra rAjarSine anaMtAnubaMdhIno krodha aMtarmuhUrta mAtra rahela che. XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 414 // 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 2 saMsArAdi AhAra: sU0294 xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx mUlArtha:-cAra prakAre saMsAra kahela che, te A pramANe-narakabhUmimAM jaq tadpa nairayikasaMsAra yAvat devalokamAM jaq te devasaMsAra. cAra prakAre AyuSya kahela che, te A pramANe-nairayikarnu AyuSya yAvat devatuM AyuSya. cAra prakAre bhava kahela che, te A pramANe-nairayikanA bhavamA utpanna tharbu te nairayikabhava yAvat devanA bhavamA utpanna tharbu te devabhava. (sU0 294) cAra prakAre AhAra kahela che, te A pramANe-azana, pAna, khAdima ane svAdima. cAra prakAre AhAra kahela che,te A pramANe-upaskarasaMpanna-hiMga vigarethI saMskAra karAyelo AhAra, upaskRtasaMpanna-agnivaDe pakAvelo AhAra, svabhAvasaMpanna-pacAvyA sivAya svabhAvathI siddha drAkSa vigare temaja pariyuSitasaMpanna-rAtrimA rAkhavAvaDe banelA dahivaDA vigare AhAra. (sU0295) TIkA:-'cauvihe ' ityAdi0 spaSTa che. vizeSa e ke-saMsaravU te saMsAra arthAt manuSyAdi paryAyathI nArakAdi pa. ryAyamA javaM. nairayikane yogya Ayu, nAma ane gotrakarmano udaya thaye chate jIva nairayika kahevAya che. karvA che ke-" neraie NaM bhaMte ! neraiesu uvavajai aneraie neraiesu uvavajaha? goyamA ! neraie neraiesu uvavajaha no aneraie neraiesu uvavaja i" iti. he bhagavan ! nairayika, nairayikomA utpanna thAya che ke anairayika nairayikomA utpanna thAya che ? uttara he gautama ! nairayika nairayikomA utpanna thAya che paraMtu anairayika nairayikomA utpanna thato nathI. te hetuthI nairayikarnu saMsaraNa-utpattisthAnamA jarbu athavA anya anya avasthAne pAmavaM te nairayikasaMsAra. athavA jIvo jemAM saMsare che eTale bhaTake che te gaticatuSTayarUpa saMsAra. temAM naiyikano anubhava karAto naraka gati lakSaNa athavA paraMparA vaDe cAra gatirUpa saMsAra te narayikasaMsAra. ema tiyaMcasaMsAra vigere jANavA. ukta svarUpa saMsAra AyuSpa chate hoya che, mATe AyuH xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx 414 // For Private and Personal Use Only
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www kabarth.org Acharya Shri Kailasagarsuri Gyarmandie xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx sUtra che. temA je Ave che ane jAya che te Ayu:-karmavizeSa. jenAvaDe narakabhavamA prANIne dhAraNa karAya che te nirayAyuH, ema bhavasUtra che, te spaSTa che. mAtra bhavanaM bhavaH-thaq te bhava-utpatti. narakane viSe utpatti te narakabhava. manuSyone viSe athavA manuSyono bhava te manuSyabhava. ema tiryacabhava vigeremA paNa jANavU. (sU0 294) badhA bhavAne viSe jIvo AhAra karanArA hoya che mATe ye AhArasUtra kahe cha-tatra-AhArasUtramAM, grahaNa karAya che te AhAra, khavAya che te azana-cokhA vigere, pIvAya che te pAna sauvIra-kAMjI vigerenuM pANI, khAvu e ja prayojana cha jenuM te khAdima-vividha phaLa vigere, svAda eja prayojana cha jenuM te svAdima-tAMbUla vigere. jenAvaDe saMskAra karAya che te upaskara-hIMga vigere, tenAthI yukta AhAra te upaskarasaMpanna, saMskAra te upaskRta-pAka, tenAvaDe banela bhAta, pUDalA vigere te upaskRtasaMpanna. pAThAMtaravaDe noupaskarasaMpanna-hIMga vigerethI saMskAra nahiM karAyela bhAta vigere. svAbhAvika-pAka vinA taiyAra thayela drAkSa vigere te svabhAvasaMpanna, 'parijusiya'rAtrimA rAkhIne banAvelu te paryuSitasaMpanna iDarikAdi (dahivaDA vigare), kAraNa ke dahimAM rAtrie palALI rAkhelA khATA rasavALA thAya che athavA pAlA(parAla)mA rAkhelA Amraphala vigere jANavA. (sU. 295) hamaNAM ja kahelA saMsAra vigere bhAvo jIvone hoya che mATe " cauvihe baMdhe" ityAdi0 karmaprakaraNane 'cattAri ekA e have pachI AvanArA sUtranI pahelAM kahe cha cauvihe baMdhe paM0 ta0-pagatibaMdhe ThitIbaMdhe aNubhAvabaMdhe padesabaMdhe, caubihe uvakkame paM0 ta0 KoxxxxxxxxxxxxxxxxxxxKKKKKKKKKK For Private and Personal use only
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir x zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 415 / 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 2 prakRtiba ndhAdi sU0 296 xxxx Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx baMdhaNovakkame udIraNovakkame uvasamaNovakkame vippariNAmaNAvakame / vaMdhaNovakame caubihe paM0 taM0pagatibaMdhaNovakkame ThitibaMdhaNovakkame aNubhAvabaMdhaNovakkame pdesbNdhnnovkme| udIraNovakkame cauvihe paM0 taM0-pagatIudIraNovakkame ThitIudIraNovakkame aNubhAvaudIraNovakkame padesaudIraNovakkame / uvasamaNIvakkame caubihe paM0 20-pagatiuvasAmaNovakkame, Thiti. aNu0 padesuvasAmaNokkame / vippariNAmaNorakkame caubihe paM0 saM0-pagati0 ThitI. aNu0 patesavippa0 / cauvihe appAbahue paM0 taM0-pagatiappAbahue Thiti0 aNu0 patesappAbahute / cauvvihe saMkame paM0 taM0-pagatisaMkame ThitI. aNu0 paesasaMkame / cauThivahe Nidhatte paM0 taM0-pagatiNidhatte ThitI0 aNu0 paesaNidhatte / caubihe NikAyate paM0 taM0-pagatiNikAyite Thiti. aNu0 paesaNikAyite / sU. 296 mUlArtha:-cAra prakAre baMdha kahelA che, te A pramANe-prakRtibaMdha, sthitibaMdha, anubhAgabaMdha ane pradezabaMdha. cAra prakAre upakrama-baMdhatvAdivaDe karmanA pariNAmanA hetubhUta jIvanI zaktivizeSa kahela che, te A pramANe-1 baMdhanopakrama-jIvanA pradezo sAthe karmapudgalano anyoanya saMbaMdha karavArUpa, 2 udayakALamAM nahiM Avela karmane udayamA lAvavArUpa udIraNopakrama, 3 udaya, udIraNAdi karaNane ayogyapaNe karmane sthApavArUpa upazamanopakrama ane 4 dravya. kSetrAdi sAdhanavaDe vividha avasthAne pamADavA KXXXXXXXXX 4 // 415 // Xxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org rUpa- vipariNAmanopakrama. baMdhanopakrama cAra prakAre kahela che, te A pramANe- prakRtibaMdhanopakrama, sthitibaMdhanopakrama, anubhAgabaMdhanopakrama ane pradezabaMdhanopakrama. udariNopakrama cAra prakAre kahela che, te A pramANe - prakRtiudIraNopakrama, sthitiudariNopakrama, anubhAgaudIraNopakrama ane pradezaudIraNopakrama. upazamanopakrama cAra prakAre kahela che, te A pramANe- prakRtiupazamanopakrama, sthitiupazamanopakrama, anubhAga upazamanopakrama ane pradezaupazamanopakrama. vipariNAmanopakrama cAra prakAre kahela che, te A pramANe- prakRtivipariNAmanApakrama sthitivipariNAmanopakrama, anubhAgavipariNAma nopakrama ane pradezavipariNAmanopakrama. cAra prakAre alpabahutva kahela che, te A pramANe- prakRtiviSayaka alpabahutva, sthitiviSayaka alpabahutva, anubhAgaviSayaka alpabahutva ane pradezaviSayaka alpabahutva. cAra prakAre saMkrama kahela che, te A pramANe- baMdhAtI svajAtIya uttaraprakRtimAM bIjI prakRtinuM saMkramanuM te prakRtisaMkrama, ema sthitino saMkrama, anubhAga (rasa)no saMkrama ane pradezano saMkrama. cAra prakAre nidhatta ( nidhAna) nI mAphaka karmane sthApaj (arthAt udvarttanA tathA apavarttanA sivAya bIjA karaNa jemAM na pravRtti zake teyuM kara) kahela che, te A pramANe- prakRtinidhatta, sthitinidhatta, anubhAganidhatta ane pradezanidhatta. cAra prakAre nikAcita (je karma bhogavyA sivAya chUTe ja nahi ) kahela che, te ApramANe- prakRtinikAcita, sthitinikAcita, anubhAganikAcita ane pradezanikAcita. ( sU0 296 ) TIkArtha:- A sUtra spaSTa che. vizeSa e ke jIvane sakapAyapaNAthI karmane yogya pudgalonuM baMdhana-grahaNa thanuM te baMdha. temAM karmanI prakRtio (aMzo) nA jJAnAvaraNIya vigere ATha bhedo che. prakRtiono athavA sAmAnyataH karmano baMdha te prakRtibaMdha, sthiti-prakRtionuM ja avasthAna - rahevArUpa jaghanyAdi bhedavaDe bhinna rUpa te sthitino baMdha-utpanna kara te sthitibaMdha, anubhAva For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir **************************
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 416 // 4 sthAnakAbhyayane uddezaH2 prakRtiva ndhAdi sU0296 KXxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx vipAka arthAt tIvra vigere bhedaviziSTa rasarUpa, teno baMdha te anubhAvabaMdha, tathA jIvanA pradezone viSe dareka prakRti pratye caukasa parimANavALA anaMtAnaMtakarmapradezono baMdha-saMbaMdha thavo te parimita parimANaviziSTa goLa vigerenA modakanA baMdhanI jema pradezabaMdha. vRddha puruSo modakanA dRSTAMtane A pramANe varNave cha-jema cokasa modaka, loTa, goLa, ghRta ane *kaTubhAMDa(zUTha vigere )thI bAMdhyo thako koIka modaka vAyune haranAra, koIka pittane haranAra ane koIka kaphane haranAra, koIka mAranAra, koIka buddhinI vRddhi karanAra ane koIka vyAmoha-bhramita karanAra hoya che. evI rIte koIka karmaprakRti jJAnane AvaranAra cha, koIka darzanane AvaraNa kare che, koIka sukha duHkha vigare vedana( anubhava )ne utpanna kare che. vaLI jema te ja modakanA nAza na thavArUpa svabhAvavaDe kALanI maryAdArUpa sthiti hoya che evI rIte karmano paNa te svabhAvavaDe niyatakALa paryata rahe te sthitibaMdha che. jema te ja modakano snigdha, madhura vigere ekaguNa, dviguNAdi bhAvavaDe rasa hoya che tema ja karmano paNa dezaghAti, sarvaghAti, zubha-azubha ane tIvra-maMdAdi anubhAgabaMdha hoya che tathA jema te ja modakane loTa vigere dravyornu parimANapaNuM che evI rIte karmanA pudgalornu paNa cokasa pramANarUpa pradezabaMdhapaNuM che.jenAvaDe karAya che te upakrama-baMdhanapaNuM, udIraNapaNuM vigerethI karmanA pariNamavAnA hetubhUta jIvanI zaktivizeSarUpa. anya sthale 'upakrama e karaNa zabdathI rUDha thayela cha athavA upakramaNa-baMdhana vigereno AraMbha te upakrama. kayuM che ke-'syAdAraMbha upakrama'.tatra baMdhana-karmapudgalonA ane jIvanA pradezonA paraspara saMbaMdharUpa che. A * zUThathI mizrita modaka vAyu haranAra, drAkSAdithI pitta haranAra,popara vigeretho kapha haranAra,somala vigeretho mAranAra, brAhmI, vaja vigerethI buddhi vadhAranAra ane dhaturAnA bona vigeretho mizrita bhramita karanAra bane che. KKKKKXXKKKKKKKKKKKK 416 // For Private and Personal Use Only
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ********* ****** www.kobatirth.org saMbaMdha, sUtramAtra thI bAMdhala lohanI zalAkA ( zalI )nA saMbaMdharUpa upamAtrALaM jANavuM teno je uktArtharUpa upAya te baMdhanopakrama. athavA bhinna bhinna avasthAmA rahala karma( kArya )nuM baMdhanarUpa karavu te ja upakrama arthAt vastunA saMskArarUpa baMdhanopakramaH kema ke vastunA saMskAra ane vinAzarUpa upakrama paNa kaTTela che, ema ja bIjA upakrama saMbaMdhI jANavuM vizeSa e ke karmanA phalAno kALa nahiM prApta thayA chatAM [ tene ] udayamAM lAvavo te udIraNA kahevAya. kAM che ke jaM karaNeNokaDDiya, udara dijai udIraNA esA / pagaITiianubhAga-ppaesamUluttaravibhAgA // 96 // yogasaMjJaka vIryavaDe kapAya sahita athavA kapAya rahita jIva, je paramANuobALu dalika, udadyAvalikAnI uparanI sthitithI Apane, udayAvalikAmAM praveza karAve te udIraNA kahavAya che. te prakRti, sthiti, anubhAga ane pradeza ema cAra prakAre che. vaLI te pratyeka mULa ane uttarabhedanA vibhAgavALA che. tathA udaya, udIraNAkaraNa, nidhattakaraNa ane nikAcanA karaNanA ayogyapaNAe karmanuM avasthApana te upazamanA kahevAya. kaM cheke - " ovaNavaNa, saMkamaNAI ca tinni karaNAI " udvarttana ( sthiti ane rasanI vRddhi karavA rUpa), apavartana( sthiti ane rasanI hAni karavArUpa ) ane saMkramaNa ( paraprakRtimAM prakSepavArUpa ) A traNa karaNo (deza) upazamanAmAM hoya . tathA vividhaprakAra-satA, udaya, kSaya, kSayopazama, udvartana ane apavartana vigere svarUpavaDe karmonuM, parvata uparathI paDatI * dezaupazamanAno vizeSa vistAra atyAre upalabdha nathI, sarvaupazamanAno vistAra kammapayaDomAM prasiddha che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie bhIsthAnAgapatra sAnubAda // 417 // 4sthAnakAbhyayane uddezaH 2 prakRtiva ndhAdi sU0 296 nadI saMbaMdhI pattharanA nyAye athavA drabyakSetrAdike karaNa(jIvanI zaktivizeSa)baDe bIjI avasthAce pamADavaM te vipariNAmanA. |x ahiM vipariNAmanA baMdhanAdine viSe ane tethI anya udayAdine viSe hoya che te sAmAnyarUpa hovAthI vipariNAmanA judI kahI hai. baMdhanopakrama-baMdhanakaraNa cAra prakAre che. temAM prakRtibaMdhanano upakrama jIvano yogarUpa pariNAma che, kema ke yoga e prakRtibaMdhanA hetu hoya che. sthitibaMdhanano upakrama te ja arthAt jIvano pariNAma che, paraMtu te kapAyarUpa pariNAma cha kema ke | sthitino kapAya heta hoya che. anubhAgabaMdhananA upakrama paNa pariNAma ja che paraMtu te kapAyarUpa cha. prdeshbNdhnn| upakrama to teja yogarUpa pariNAma cha. kA che ke--"jogA payaDipaesa,ThiiaNubhAgaM kasAyao kuNaI" iti jIva yogathI prakRtibaMdha ane pradezabaMdha kare cha tathA kaSAyathI sthitibaMdha ane anubhAgabaMdha kare che." athavA prakRti vigare baMdhanonA [ aMtamahatanyana aMtaHkoTIkoTI sAgaropamarUpa] AraMbho te upakramo.evI rIte bIjA upakramomAM paNa jANavU. je mUlaprakRti athavA pratimA daliyA pratye, jIvanA bIyavizeSavaDe AkapI ne udayamAM prApta karAya che te prakRtiudIraNA, je udayamAM Avela sthitinI sAthai vIryathI ja udayamAM nahiM Avela sthitine anubhavAya che te sthitiudIraNA, udayamAM Avela rasanI sAthe aprApta ( udayamAM nahiM Avela ) rasane ( vIryabaDe AkapIne ) je bhogavAya che te anubhAgaudIraNA. tathA udayamA Avela niyata parimANavALA karmapradazAMnI sAthe aprApta-udayamAM nahiM Avela niyata parimANavALA kamapradezonuM je bhogava te pradezaudIraNA. " AntamahinaunAntaH kottiikottiiruupaa| " ebo pATha Agamodaya mamitivALI pratamA nayo, bAbuvAko pratamA che, mATe teTalo bhAga kATakhUNA kauMsamA lakhela che. // 417 // KXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir RRRRRRRRRR XxxxxxxXXXXXXXXXXXXXXXXXX ahiM paNa kaSAya ane yogarUpa pariNAma athavA AraMbha e upakrama che. prakRti, upazamana ane upakrama vigere cAre upakramo. * sAmAnya upazamanarUpa upakramanA anusAra jANavA. prakRti vipariNAmanA upakrama vigere paNa sAmAnya vipariNAmanArUpa upakrama nA lakSaNa anusAre samajavA yogya che. prakRtipaNAdivaDe pudgalone pariNAmavAvaDe samartha jIvanuM vIrya te upakrama. 'appAvahAttika alpa-thoDaM ane baha-ghaNute alpabahuti bannenA bhAva te alpabahutva che.ahiM dIrghapaNuM ane asaMyuktapaNuM prAkRtazailIne aMga che.prakRtinA viSayavAlaM alpabahatva,baMdhAdinI apekSAe cha. jema savethI thoDI prakRtino baMdhaka upazAMtamohAdika cha,kama ke te ekavidha baMdhaka che. (eka sAtAvadanIya bAMdhe cha) bahutara-adhika prakRtibaMdhaka, upazamaka vigere sUkSmasaMparAyavAlo che kema ke te cha prakAranA baMdhaka che. ( AyaSya ane mohanIya sivAya cha ) tethI adhika baMdhaka saptavidhabaMdhaka ane tethI adhika baMdhaka ATe prakRtine bAMdhanAra cha. sthitinA viSayavA alpaba hutva A pramANe-" savatthAvo saMjayassa jahannao ThiibaMdho, pagaMdiyavAparapajjattagarama jahannao ThibaMdho asaMkhejjaguNI / " ityAdi saMyata- *navamA guNaThANAvAlA muni vigairano sarvathI thoDI jaghanyathI karmanI sthitino baMdha hoya che tethI bAdaraparyApta Xekedriyane jaghanyathI asaMkhyAtaguNoM karmanI sthitinA baMdha hoya he ityAdi." anubhAgarnu alpabahutva A pramANa-" sabasthovAI aNaMtaguNavuDDiThANANi, asaMkhAjaguNavuDiThANANi a* sAdhune paNa AThanA guNaThANA sudhI aMta:koTAkoTI sAgarepamadhI oche| karmabaMdha nathI. x kamanI sthiti,dha vigerenu svarUpa paMcama karmagraMthAvidhI jANatrA yeogya che. For Private and Personal Use Only
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 418 // 4 sthAnakAbhyayane uddezaH 2 prakRtiba nvAdi sU0296 Kxxxxxxxxxxxxxxxxoxoxoxoxoxx saMkhajaguNANi, jAva agaMtabhAgavuDiThANANi asNkhejgnnaanni|" anaMtaguNavRddhi anubhAganA sthAno sarvathI thoDA cha, tethI asaMkhyAtaguNa vRddhinA sthAnI asaMkhyAtaguNA cha yAvat anaMta bhAga vRddhinA sthAnI asaMkhyAtagugA che. " . pradezAnu alpabahutva ApramANe-"aTThavihabaMdhagassa AuyabhAgo yovo nAmagoyANaM tullo visaMsAhio nANadaM. saNAvaraNaMtarAyANaM tullo visesAhio,mohassa visesAhio,veyaNIyasta visesAhioM" iti ATha mUla prakatinA bAMdhanArane AyuSyakarmanA pradezano bhAga sarvathI thoDI hoya che, tethI nAma ane gotra karmanA pradezano bhAga paraspara tulya ana AyuSyathI vizeSAdhika hoya che, tethI jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAya karmanA pradezano bhAga paraspara tulya ana nAma, gotrathI vizeSAdhika che. tethI mohanIya karmanA pradezano bhAga vizeSAdhika cha ane tethI badanIya karmanA pradezano bhAga vizeSAdhika che." jIva je prakRtine bAMdhe cha tainA anubhava ( rasa )baDe anya prakRtimA rahela dalikane bIyavizeSavaDe pariNamAbe che-tadrUpa kare che te saMkrama kahavAya cha. kayu cha keso saMkamotti bhannai, jabbaMdhaNapariNao pogennN| payayaMtaratthadaliyaM, pariNAmai tadaNabhAve jN||97|| * karmanA pradezono bhAga kamanI sthitinA anusAre che to paNa vedanoya karmano sthiti ocho hAvA chatAM sahuthI vadhu bhAga hovArnu kAraNa e che ke jo vedanIya karma thoDA dalIAvALa hAya te| te vipAka ApI zake nahi. KXXXXXXXXXxxxx XXXXXXXXX Xxxxxx x // 418 // For Private and Personal Use Only
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie KOXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX karmabaMdhanane karanAra jIva, prayogavaDe anya prakRtinA dalikane baMdhAtI prakRtimAM tenA anubhAvabaDe pariNamA che te saMkrama kahevAya cha arthAt vartamAnamAM baMdhAtI prakRtiomA na baMdhAtI (satAgata) prakRtio, saMkramatI-bhaLatI chatI baMdhAtI prakRtinA svarUpathI pariName che, jema baMdhAtI sAtAvedanIyamA nabaMdhAtI asAtAvedanIya, tema badhyamAna UMca gotramA abadhyamAna nIca gotra pariName che evI rIte sarvatra patatgraha-pAtrasvarUpa svajAtIya uttaraprakRtimAM svajAtIya uttaraprakRti saMkrame che-tadrUpa thAya che. temA prakRtino saMkrama, sAmAnya lakSaNathI ja jANavA yogya che. malaprakRtinI athavA uttaraprakRtinI sthitinuM je utkarSaNa- | vRddhi athavA apakarSaNa eTale hAni athavA bIjI prakRtinI sthitimA laI jaq ema traNa prakAre sthitisaMkrama che. kaDuM che keThiisaMkamotti vuccai, mUlattarapagaIo ujAhi tthiii| uvvaTTiyA va ovaTTiyAva, pagaI NiyA va'nnaM // 9 // bhAvArtha upara mujaba che. anubhAga rasano saMkrama paNa ema ja-sthitisaMkramanI jema che. kayuM che ketatthaTrapayaM uvva-TTiyA va ovaTTiyA va avibhaagaa|annbhaagsNkmo esa,annapagaiMNiyA vAvi // 99 // ___ anubhAgarnu saMkramanA svarUparnu nirdhAraNa kahe che-anubhAgo-udvartana karAyelA rasanA aMzo arthAt thoDA rasavAlAne ghaNA rasabAlA karAyelA, apavartana karAyelA-ghaNA rasavAlAne thoDA rasavAlA karAyelA, athavA bIjI prakRtimAM rasanA aMzone laI jaI tadUrUpe karAyelA, ema RNa prakAre anubhAgasaMkrama che. Cxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx) For Private and Personal Use Only
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 419 // www.kobatirth.org je karmadravya ( dalaA ) anya prakRtinA svabhAvavaDe pariNamana karAya che arthAt tadrUpa karAya che te pradezasaMkrama che. kaM che ke-" jaM daliyamannaparAI, Nijjai so saMkamo paesassa " uktArtha che. nipAtathI bhAvamAM ke karmamAM kta' pratyaya kI chate nighatta padanuM nidhAna ane nihita evaM rUpa thAya che. udvarttana ane apavartanarUpa ke karaNa sivAya zepa ( udIraNAdi) karaNInA ayogyapaNA karma sthApatraM arthAt udIraNAdi thaI zake nahi te nighatta kahevAya che. ni-atyaMta kAcanaM bAMdha i arthAt badhAya karaNanA ayogyapaNAe sthApavaM te nikAcita karma kahevAya che bannenA samarthanarUpe kaM che ke " saMkamaNaMpi nihattIeN, Natthi sesANi vatti iyarassa " nittapaNAmAM saMkramaNa ane udIraNAdikaraNa pravarttatA nathI paraMtu udvarttana ane apavarttanakaraNa hoya che, parantu nikAcitamAM koI paNa karaNa hotuM nathI. athavA pUrve bAMdhala karmane agnivaDe tapAvavAthI maLelI lohanI zalAkA ( zaLI ) nA saMbaMdhI jema nidhatta che ane tapAvavAthI maLelI ane ghaNathI kUTelI lohanI zalAkAnA saMbaMdhanA jevuM je karma te nikAcita che arthAt nikAcita karma bhogacyA sivAya chUTI zakatuM nathI. nidhatta ane nikAcitane viSe prakRti, sthiti vigerenuM vizeSa svarUpa, sAmAnya lakSaNane anusAre jANatruM. vizeSathI baMdhAdinA svarUpanA jijJAsue karmaprakRti graMtha (kammapayaDI )nI saMgrahaNI anusaraNa karavA yogya che arthAt te vAMcavI. ( sU0 296 ) ahiM hamaNa ja alpatvaka, temAM atyaMta alpa, eka che zeSa te apekSAe bahu che. AvI rIte alpabahutvane kahenAra eka, kati, sarva, rUpa zabdoMne cothA sthAnamA avatAratA thakA ' cattAri ' ityAdi0 traNa sUtrone kahe che * tavasA nikAiyaMpi tIvra tapavaDe nikAcitakarmanI paNa sthitirasanoM hAni prAyaH thAya che, ema anyatra kahela che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 2 prakRtiba nvAdi 0296 // 419 //
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org cattAri ekA paM0 taM0 - davie ekate mAu ukkate pajjate ikate saMgahe ikate / sU0 297, catara katI paM0 taM0 - davitakatI mAuyakatI pajjavakatI saMgahakatI / sU0 298, cattAri savvA paM taM0 - nAmasavvae ThavaNasavvae Aesasavvate niravasesasavvate / sU 299 mUlArtha:- cAra, eka saMkhyAvALA kahelA che. te A pramANe dravya eka, te sacittAdi traNa bhede che. utpAdAdi padarUpa mAtRkApada eka che, paryAya eka te varNAdine AzrayIne che ane samudAyane AzrayIne eka vacanarUpa saMgraha eka che. (0297) cAra prakAre katI - keTalA 1 ema praznagarbhita saMkhyAvAcI kahelA che, te A pramANe- 1 dravya kaMTalA che ? 2 mAtRkApada keTalA che ? 3 paryAya keTalA che ? ane 4 saMgrahakatI-zAlI keTalA che ? ityAdi. ( sU0 298 ) cAra sarvapada kahelA le, te A pramANe - 1 je vastunuM ' sarva ' evaM nAma hoya te nAmasarva, 2 A ' sarva ' che ema kalpanA karIne akSa viMgare dravyane sthApa sthApanAsa, 3 adhika vastune viSe athavA mukhya vastune viSe 'sarva' no vyavahAra karavo te Adezasarva ane 4 samastapaNa je kathana kara arthAt koI paNa bAkI na rahe, jema sarva devo animeSa che ema kahenuM te niravazeSasarva. ( sU0 299 ) TIkArtha :- svArthika' ka ' pratyayanuM grahaNa karavAthI eka saMkhyAvALA dravya vigere ekeka kahevAya che, temAM dravya ja eka te dravya eka sacitta vigere bhedathI traNa* prakAre che. ' mAupaekkae ' ti0 mAtRkApada eka eTale eka mAtRkApada, te A * sacittAdi bhedI dravya traNa prakAre chatAM paNa dravyatvarUpe eka na kahevAya che. arthAt sacitta dravya kahevAya che paraMtu sacitta dravyo ema bahuvacanavaDe hevAtA nathI ema dIpikAkAra kahe che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthA- pramANe-'uppanne i vA' ityAdi, ahiM dRSTivAdarUpa pravacanane viSe samasta nayanA vAdane viSe bIjabhUta mAtRkApado hoya che, nAGgasUtra te A pramANe-" uppanne i vA vigae i vA dhuve i vA / " athavA 'A' mAtRkApadonI jema a, A vigere akSaro, samagra sAnuvAda zabdazAstranA arthanA vyApAravaDe vyApaka hovAthI mAtRkApado che. paryAya ekaka te ekaparyAya. paryAya, vizeSa ane dharma A // 420 // 4 zabdo ekArthavAcaka che. te anAdiSTa-sAmAnyathI varNAdi ane AdiSTa-vizeSathI kRSNAdi. saMgraha ekaka te zAli. bhAvArtha A pramANe jANavo-saMgraha-samudAyane AzrayIne jema ekavacanapUrvaka zabdanI pravRtti hoya che tema eka paNa zAli(cokhA)no kaNa zAli kahevAya che ane ghaNA zAlinA dANA paNa zAli kahevAya cha, kema ke lokamAM tema jovAya che. 'davie ekkae' kyAMka A pATha che tyA viSayabhUta dravyane viSe ekaka ityAdi vyAkhyAna karavu. (sU0 297)' katIti'-keTalA ? arthAt praznapUrvaka * acokasanI jema saMkhyAvAcaka bahavacanAMta che. temAM dravyo keTalA ? te dravya kati arthAta keTalA dravyo che ? athavA dravyanA viSayavALo 'kati' zabda te dravyakati, ema ja mAtRkApada vigerene viSe paNa jANavU. vizeSa e ke-saMgraha-zAli, yava ane ghauM vigare. (sU0298) nAmarUpa je sarva te nAmasarva athavA sacitta vigere bastuno +sarva evaM je nAma te nAmasave athavA nAmavaDe sarva athavA sarva ebuM nAma cha jenuM ev| samAsathI nAma zandano pUrva nipAta karela cha arthAt sarvanAmane badale nAma sarve kahela cha, tathA sthApanayA-A sarva che evI kalpanAvaDe akSa vigere dravya sarve te sthApanAsarva che. athavA sthApanA ja akSAdi dravyarUpa sarva te sthApanAsarva che. AdezanamAdezaH-upacArarUpa vyavahAra te ati ghaNI vastunA vibhAgamAM athavA x sarva zabdano akSara uccAra karavArUpa. + vyakkinA apekSAe jema koI puruSarnu sarva ebuM nAma hoya tene sarva zabdathI bolAya che. 4 sthAna. kAdhyayane uddezaH 2 eka-Rti sarvazabdasvarUpam 0 297 299 Xxxxxxxxxxxxxxxxxxx XXXXXXXXXXxxxxxxxxxxxx // 420 // For Private and Personal Use Only
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyarmandie oroxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx mukhya dezavibhAgamAM paNa Adeza-upacAra karAya che. dA. ta. vivakSita (amuka pramANavALu ) ghRtane joIne ghaNu khAdhe chate ane thoI zeSa hote chate paNa badhu ghRta khAdhuM ema upacAra karAya che. mukhyamAM paNa tevo upacAra karAya che. dA. ta. gAmanA mukhya mANaso bahAragAma gaye chate badhA gAma gayA ema kahevAya che. A kAraNadhI AdezathI sarva te Adezasarva arthAt upacArasarva che. niravazeSapaNAe samasta byaktinA AzrayabaDe je sarva te niravazeSasarva. dA. ta. sarva devo animeSa cha-maTakuM mAratA nathI. koI paNa deva evA nathI ke je maTakuM mAre. A sUtramA sarvatra 'ka'kAra svArthamAM thayela che. (sU0 299) hamaNAM ja sarva zabdanI prarUpaNA karI tenA prastAvathI sarva manuSyakSetra paryata rahenAra parvatanI badhI tirachI dizAomAM kUTazikharone kahe cha mANusuttarassa NaM pavvayassa caudisiM cattAri kUDA paM. taM0-rayaNe rataNuccate savvarayaNe rataNasaMcaye / sU0300, jaMbuddIve 2 bharaheravatesu vAsesu tItAte ussappiNIe susamasusamAe samAe cattAri sAgarovamakoDAkoDIo kAlo hutthA, jaMbaddIve 2 bharaheravate imIse osappiNIe dRsamasusamAe samAe jahaNNapae NaM cattAri sAgarovamakoDAkoDIo kAlo hutthA, jaMbuddIve 2 bharaheravaesu vAsesu AgamessAte ussappiNIte susamasusamAte samAe cattAri sAgarovamakoDA comxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx 7 For Private and Personal Use Only
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAgapatra sAnuvAda // 421 // (xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx | masuSamAva koDIo kAlo bhavissai / sR0 301, jaMbuddIve 2 devakuru uttarakuruvajAo cattAri akammabhUmIo 4 sthAna kAdhyayane paM0 taM0-hemavate herannavate harivasse rammagavAse, cattAri vaveyaDapavatA paM0 20-saddAvaI uddazaH 2 viyaDAvaI gaMdhAvaI mAlavaMtaparitAte, tattha NaM cattAri devA mahiDDitIyA jAva paliovamaTritItA mAnuSottaraparivasaMti taM0-sAtI pabhAse aruNe paume, jaMbUddIve 2 mahAvidehe vAse caubihe paM0 taM0 kUTAH duSpapuvvavidehe avaravidehe devakurA uttarakurA, savve'vi NaM NisaDhaNIlavaMtavAsaharapavvatA cattAri joyaNasayAI uI uccatteNaM cattAri gAuyasayAiM ubeheNaM paM0, jaMbUddIve 2 maMdarassa pavvayassa purasthimeNaM sItAe mahAnadIe uttare kUle cattAri vakkhArapavvayA paM0 taM0-cittakUDe pamhakUDe sU0300NaliNakUDe egasele, jaMbU0 maMdara0 pura0 sItAe mahAnadIe dAhiNakUle cattAri vakkhArapavvayA paM0 20-tikUDe vesamaNakUDe aMjaNe mAtaMjaNe, jaMbU0 maMdara0 paJcatthimeNaM sIodAe mahAnatIe dAhiNakUle cattAri vakkhArapavatA paM020-aMkAvatI pamhAvatI AsIvise suhAvahe, jaMbU0 maMdara. pacca0 sIodAe mahANatIte uttarakUle cattAri vakkhArapavvayA paM0 taM0-caMdapavvate sUrapavyate X421 // XXXKOKKXXXXXXXXXXXXXXXXX di For Private and Personal Use Only
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx devapavate NAgapavvate, jaMbU0 maMdarassa pavvayassa causu vidisAsu cattAri vakvArapavvayA paM0 taM0-somaNase vijjuppabhe gaMdhamAyaNe mAlavaMte, jaMbUddIve 2 mahAvidehe vAse jahannapate cattAri arahaMtA cattAri cakkavaTTI cattAri baladevA cattAri vAsudevA uppajiMsu vA uppajaMti vA uppajissaMti vA, jaMbuddIve 2 maMdarapavvate cattAri vaNA paM0 taM0-bhaddasAlavaNe naMdaNavaNe somaNasavaNe paMDagavaNe, jaMbU0 maMdare pavvae paMDagavaNe cattAri abhisegasilAo paM0 taM0-paMDukaMbalasilA aipaMDukaMbalasilA rattakaMbalasilA atirattakaMbalasilA, maMdaracUliyA NaM uvariM cattAri joyaNAI vikkhaMbheNaM pannattA, evaM dhAyaisaMDadIvapuracchimaddhevi kAlaM Adi karettA jAva maMdaracUliyatti, evaM jAva pukkharavaradIvapaJcacchimaddhe jAva maMdaracUliyatti-jaMbUddIvagaAvassamaM tu kAlAo cUliyA jAva / dhAyaisaMDe pukkharavare ya puvAvare pAse // 1 // sU0 302 mUlArtha:-mAnuSottara parvatanI cAre vidizAone viSe cAra kUTa-zikharo kahelA che, te A pramANe-ratnakUTa, ratnocayakUTa, | sarvaratnakUTa ane ratnasaMcayakUTa. (sU0 300) jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamA bharata ane airavatakSetrane viSa atIta (gaI) utsArpiNI * mUla sUtramA dizA zabna jaNAvela che paraMtu paNa daza dizAnI apekSAe vidizAne dizA kahevAya che. Koxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie Kr bhIsthAnAgapatra sAnuvAda // 422 // kAbhyayane xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx mAM suSamasuSama nAmanA chaThA ArAmAM cAra koDAkoDI sAgaropamapramANa kALa hato. jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamA bharata ane 4 sthAnaairavatakSetrane viSe A avasappiNImA suSamasuSama nAmanA pahelA ArAne viSa cAra koDAkoDI sAgaropamapramANa kALa hato. jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamA bharata ane airavatakSetrane viSa AgAmI utsapiNImA suSamasuSama nAmanA chaThA ArAne viSa cAra uddezaH 2 koDAkoDI sAgaropamapramANa kAla thaze. (mU0 301) jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamA devakuru ane uttarakurune choDIne cAra a mAnuSottarakarmabhUmio kahelI che, te A pramANe-haimavata, hairaNyavata, harivarSa ane ramyakvarSa. cAra vRtta( vATalA )vaitAThyaparvata kahelA che, te A pramANe-zabdApAtI, vikaTApAtI, gaMdhApAtI ane mAlyavaMtaparyAya. temAM cAra mahaddhika devo yAvat palyopamanI sthiti kUTAH duSpavALA vase che, te A pramANe-svAtI, prabhAsa, aruNa ane pana. jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM mahAvideha kSetra cAra prakArano kahela masuSamAvache, te A pramANe-pUrvavideha, apara( pazcima )videha, devakuru ane uttarakuru, badhA niSadha ane nIlavaMta nAme varSadhara parvato cAra pAdi so yojana UMcA ane cAra so gAunA UMDA kahelA che. jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamA meruparvatanI pUrva dizAe sItA nAmanI mahAnadInA 40300uttara kinAre cAra vakSaskAra parvato kahelA che, te A pramANe-citrakUTa, pakSmakUTa, nalinakUTa ane ekazaila. jaMbUdvIpa nAmanA 302 dvIpamAM meruparvatanI pUrva dizAe sItA mahAnadInA dakSiNa kinAre cAra vakSaskAra parvato kahelA che, te A pramANe-trikUTa, vaizramaNakUTa, aMjana ane mAtaMjana. jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamA meruparvatanI pazcima dizAe sItodA mahAnadInA dakSiNa kinAre cAra vakSaskAra parvato kahelA che, te A pramANe-aMkAvatI, pakSmAvatI, AzIviSa ane sukhAvaha. jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamA meruparvatanI * padmakUTa paNa kahevAya che. 2||4rsaa RXXUXXXXXXXXX) XXXXXXXXXXXX) For Private and Personal Use Only
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyarmandie EXXXXXXXXXXXXXXXXX) pazcima dizAe sItodA mahAnadInA uttara kinAre cAra vakSaskAra parvato kahelA cha, te A pramANe-caMdraparvata, sUryaparvata, devaparvata ane nAgaparvata. jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamA meruparvatanI cAra vidizAone viSe cAra vakSaskAra parvato kahelA che, te A pramANe-saumanasa, vidyutprabha, gaMdhamAdana ane mAlyavaMta(Ane gajadaMtA paNa kahe che) jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM mahAvideha kSetrane viSa jaghanyapaNe cAra ahato, cAra cakravatIo, cAra baladevo aMne cAra vAsudevo utpanna thayA che, utpanna thAya che ane utpanna thaze. jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamA maruparvatane viSa cAra bana kahalA cha, te A pramANa-bhadrazAlavana, naMdanavana, saumanasavana ane pAMDakavana, jaMbUdvIpamA meruparvatane viSa pAMDakavanamA cAra abhipakazilA o (tIrthakaranA janmano abhiSeka karavAnI) kahelI che, te A pramANe-pAMDukaMbalaX zilA, atipAikaMbalazilA, raktakaMbalazilA ane atiraktakaMbalazilA. meruparvatanI cUlikA uparanA bhAgamA pahoLAIvaDe cAra yojananI kahalI cha. evIrIte dhAtakIkhaMDa dvIpanA pUrvAddhane vipe ane pazcimAdvaine vipe paNa kALasUtra bigarathI AraMbhIne arthAta atItakALa vigare sUtranI zarUAtathI laIne yAvat meruparvatanI cUlikAnA varNana sudhI jaMbUdvIpanI mAphaka jANavU. evI ja rIte yAvat puSkaravaradvIpanA pUrvArdva ane pazcimA mAM paNa yAvat meruparvatanI cUlikAnA varNana paryaMta jANavU. jaMbudvIpamA avazya rahela vastu ' kAlasUtra' thI AraMbhIne meruparvatanI cUlikA paryaMta jema kahela cha temaja yAvat dhAtakIkhaMDa dvIpa ane puSkaravara dvIpamA pUrva ane pazcima banne paDakhAne viSa jANavU. (mU0 302) TIkArtha:-'mANusunarasse' tyAdi0 spaSTa che. vizeSa e ke-' caudisi' nti. cAra divAono samUha te catu| diza. te cAra dizAomAM ( ahiM 'diziM' A zabdamA anusvAra prAkRtazailIthI thayela che.) kUTo-zikharo, ahiM sUtramA XXXXOXOXKOKKKOKXXXXXKOKKOKOKKKOKXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bhIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 423 // www.kobatirth.org dizAnuM grahaNa karye chate paNa vidizAomAM zikharo che ema samajavuM. temAM agnikoNa ( khUNA ) mAM ratnakUTa che te garuDa- suvarNakumAra jAtIya veNudevanuM nivAsasthAna che. naiRtyakoNamAM ratnocayakUTa velaMba nAmanA vAyukumAreMdra saMbaMdhI nivAsasthAna che, ve laMbasukhada evaM te iMdranuM bIjuM nAma che. IzAnakoNamAM veNudAli nAmanA suparNakumAreMdranuM sarvaratnakUTa che tathA vAyavyakoNamAM prabhaMjana nAmanA vAyukumAreMdranuM ratnasaMcayakUTa, aparanAma prabhaMjana che. evI rIte A vyAkhyA dvIpasAgaraprajJapti sUtranI saMgrahaNI anusAra jaNAvela che. temAM ka che ke dakkhiNaputreNa rayaNa-kUDaM garulassa veNudevassa / savvarayaNaM ca puvvu-tareNa taM veNudAlissa // 100 // uktArtha hai. rayaNassa avarapAse, tinnivi samaicchiUNa kUDAI / kUDaM velaMbassa u, vilaMba suhayaM sayA hoi // 101 // ratnakUTanA pazcima bhAgamAM dakSiNa dizAmA rahelA traNa kUTone ullaMghIne velaMba nAmanA dakSiNa dizAnA svAmI vAyukumAreMdranuM velaMbasukhada nAmanuM kUTa che, tyAM tenI rAjadhAnI che. savvarayaNassa avareNa, tinni samaicchiUNa kUDAI / kUDaM pabhaMjaNassa u, pabhaMjaNaM ADhiyaM hoi // 102 // sarvaratnakUTanA pazcima bhAgavaDe uttara dizAnA traNa kUTane ullaMghIne uttara dizAnA svAmI prabhaMjana nAmanA vAyukumAreMdranuM prabhaMjana nAmanuM kUTa RddhivALu che, tyAM tenI rAjadhAnI che. ahiM cAra sthAnanA anurodhathI mAtra cAra kUTo kahelA che, nahiMtara For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 2 mAnuSottara kUTAH duSSa masuSamAtra rSAdi sU0 300 302 / / / 423 //
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx bIjA paNa bAra kUTo che. pUrva, dakSiNa. pazcima ane uttara dizAmA traNa traNa kUTo che ane te bAre kUTo ekeka devavaDe adhiSThita che. kaDuM che ke-- puveNa tinni kuDA, dAhiNao tinni tinni avrennN| uttarao tinni bhave. cauddisiM mANusanagassa // 10 // uktArtha che (mU0 300) anaMtara mAnuSottara parvatamA zikhararUpa dravyo kahyA, have tenAvaDe abarAyelA kSetrarUpa dravyornu catuHsthAnakanA avatArane 'jaMbUddIvetyAdinA 'jaMbUdvIpamAM bharata airavata kSetrane viSe ityAdithI AraMbhIne 'cattAri maMdaracUliyAo' (dhAtakIkhaMDanA be ane puSkaradvIpanA be makI kula cAra ) meruparvata upara cAra cUlikAo che te aMtya (chevaTanA) graMthavaDe kahe che. A varNana spaSTa che. vizeSa e ke-citrakUTa vigaire soLa vakSaskAra parvatonuM svarUpa A pramANe cha| paMcasae bANaue, solasa yasahassadokalAo yA vijayA1vakkhAraM 2tara-naINa 3 taha vaNamuhAyAmo 1 vijayo, 2 vakSaskAra parvato, 3 aMtaranadIo ane 4 sItA tathA sItodA nadInA banna paDakha rahelA banamukhono AyAma (laMbAI ) soLa hajAra pAMcaso vANu yojana ane ye kalA 1659262 che. jatto vAsaharagirI, tatto joyaNasayaM smvgaaddhaa| cattAri joyaNasae, uviddhA savvarayaNamayA // 105 // jatto puNa salilAo, tatto pNcsygaauuvveho| paMceva joyaNasae, uviddhA AsakhaMdhaNimA // 106 // Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx (KXxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthA badhA vakSaskAra parvato ratnamaya che ane te je dizAe niSadha ane nIlavaMta nAmanA varSadhara parvata che te dizAe-tenI pAse nAGgasUtra eka so yojana bhUmimAM UMTA ana cAra so yojana UMcA che. tyAMthI mAtrAyaDe vRddhi pAmatA je dizAe sItA ane sItodA nadI sAnuvAda che te dizAe-tanI pAse pAMca so gAu (savAso yojana) bhUmimAM uuNdd| ane pAMca so yojana UMcA che. A hetuthI ja azvanA skaMdha sarakhA AkArabaDe rahela che. e vijayAdinI pahoLAI nIce pramANe che|| 424 // vijayANaM vikkhaMbho, bAvIsasayAI terasahiyAI paMcasae vakkhArA, paNuvIsasayaM ca salilAo / 107 / / badhA vijayAmA pratyakano viSkama (pahoLAI) be hajAra baso ana kiMcit nyUna tera yojana che. vakSaskAra parvatonI pahoLAI pAMca so yojana cha ana aMtaranadIonI pahoLAI savA so yojana che. 'pacaMte -je jaNAya che te pada-saMkhyAsthAna, te aneka prakAre cha mATe jaghanya-sarvathI hInapada te jaghanyapada. temA vicAra kaye chate avazya bhAvavaDe ahaMta vigere cAra hoya che arthAt ochAmA ochA cAra hoya ja. meruparvatanI bhUmimAM-sapATImAM bhadrazAla vana che. tenI prathama makhalAmAM naMdanavana ane bIjI mekhalAmA saumanasabana cha ana zikhara upara paMDa kavana che. ahiM A saMbaMdhI gAthA jaNAve che* bAvIsasahassAiM, puvvaavrmerubhddsaalvnnN| aDDAijasayA uNa, dAhiNapAse ya uttarao // 108 // | meruparvatane valayAkAre vITI rahela bhadrazAlavana, pUrva ane pazcima dizAe (pratyeka dizAmAM) bAvIza hajAra yojana lAMbo che ane dakSiNa tathA uttaradizAe. (pratyeka dizAmA ) aDhIso yojana pahoLo che. Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 2 mAnuSottarakUTAH duSSa| masuSamAva di sU0 300___302 Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx // 424 // For Private and Personal Use Only
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org paMca joyaNasae, u tUNa paMcasayapihulaM / naMdaNavaNaM sumeruM, parikkhivittA ThiyaM rammaM // 109 // merunA samabhUtalathI pAMca sau yojana UMce jaIe, tyAM dareka dizAe pAMca so yojananI pahoLAIvALaM naMdanavana, sumerune cotarapha vIMTIne ramaNIkapaNAe rahela che arthAt tyAM aneka maNimayakUTa, bAvaDI, maMDapa vigere che. vAsasiharasAI, paMceva sayAiM naMdaNavaNAo / uDDuM gaMtUNa vaNaM, somaNasaM naMdaNasaricchaM // 110 // naMdanavanathI sADIbAsaTha hajAra yojana jaIe tyAM naMdanavananA jevaM saumanasa nAmanuM vana che, te paNa merune cotarapha vIMTIne dareka paDakhe pAMca so yojananI pahoLAivAlaM ane manohara che. somaNasAo tIsaM, chacca sahasse vilaggiUNa giriM / vimalajalakuMDagahaNaM, havai vaNaM paMDagaM sihare / 111 / saumanasa nAmanA banathI upara chatrIsa hajAra yojana jaIe tyAM meruparvatanA zikhara para paMDakavana che, temAM nirmaLa ane agAdha jaLathI bharelA ghaNA kuMDo che. cattAri joyaNasayA, cauNauyA cakkavAlao ruMM / igatIsa joyaNasayA, bAvaTThI parirao tassa // 192 // merunA zikharanI cautarapha vIMTAyelaM paMDakavana, pratyeka dizAe cAra so corANuM yojana vistAravALaM che ane tenI ekatrIsaso bAsaTha yojananI paridha hai. tIrthakaronA abhiSeka mATenI zilAo te abhiSekazilAo, cUlikAnI pUrva, dakSiNa, pazcima ane uttara dizAmAM kramazaH jANavI. ' uvariM ' ti0 agrabhAgamAM vikkhaMbheNaM' ti0 vistArakhaDe. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 425 // 4 antara xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx arthAt te zilAo AgaLanA bhAgamA viSkaMbha( laMbAI )vALI che. jema 'jaMbuddIva dIva bharaharavaesu vAsasu' 4 sthAnaityAdi sUtrovaMDe kAlamAna vigarethI AraMbhIne cUlikA paryaMta kahela che, evI jarIte dhAtakIkhaMDanA pUrvAddha ane pazcimA mAM paNa kAdhyayane kahevA yogya che, eka merunA saMbaMdhavALI vaktavyatAnuM anya cAra merune viSe samAnapaNuM che te ja hakIkatane sUtrakAra kahe che. uddezaH 2 'eva 'mityAdi. A varNanarUpa atidezane saMgrahagAthAvaDe kahe che 'jaMbRddIve' tyAdi. jaMbUdvIparnu A varNana te dvIpadvArANi jaMbudvIpaka, athavA jaMbUdvIpa pratye prApta thAya che te jaMbUdvIpaga, kyAMka evo pATha cha ke jaMbudvIpe yat'-jaMbUdvIpamA je varNana, avazyabhAvIpaNAthI athavA kahevA yogya hovAthI Avazyaka, te jaMbUdvIpakAvazyaka athavA jaMbudvIpagAvazyaka. dvIpAH pAvastujAtaM-vastuno prakAra ( ahiM 'tu' zabda pUraNa arthamAM che.) kayuM Adi sUtra ane aMtya sUtra kayuM ? mATe sUtrakAra kahe che-supamasupamA lakSaNa kALa ' mUtra' thI AraMbhIne yAvat merunI cUlikA paryaMta je varNana (jaMbUdvIpa saMbaMdhI ) kayu cha te tAlakavarNana dhAtakakhiMDamAM ane puSkaravaradvIpamA je pUrva ane pazcima be vibhAga che te banne dvIpanA pratyeka pUrvArdha ane pazcimArdhamAM lazAH ghAtaathavA pUrvArdha ane pazcimArdha khaMDanA kSetromA anyUnAdhika arthAt samAna jANavU. (sU0 302) kIviSkajaMbradvIvassa NaM dIvassa cattAri dArA paM020-vijaye vejayaMte jayaMte aparAjite, te NaM dArA bhAdi sU0 cattAri joyaNAI vikkhaMbheNaM tAvatitaM ceva pavaseNaM paM0-tattha NaM cattAri devA mahiDDIyA jAva pali 303ovamaTritItA parivasaMti vijate vejayaMte jayaMte japarAjite / sU0303, jaMbuddIve dIve maMdarassa pavva X425 // XXXXXXX KXXXxx For Private and Personal Use Only
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org yassa dAhiNeNaM cullahimavaMtassa vAsaharapavvayassa causu vidisAsu lavaNasamudaM tinni 2 joyaNasayAI ogAhittA ettha NaM cattAri aMtaradIvA paM0 taM0 - egUrUyadIve AbhAsiyadIve vesANitadIve maMgoliyadIve, tesu NaMdIvesu cauvvihA maNussA parivasaMti, taM0- egUrUtA AbhAsitA vesANitA gaMgoliyA, tesi NaM dIvANaM causu vidisAsu lavaNasamudaM cattAri 2 joyaNasayAddaM ogAhettA ettha NaM cattAri aMtaradIvA paM0 taM0 - hayakannadIve gayakannadIve gokannadIve saMkulikannadIve, tesu NaM dI su cavidhA maNussA parivasaMti taM0 - hayakannA gayakannA gokannA saMkulikannA, tesiNaM dIvANaM cau vidisAsu lavaNasamudda paMtra 2 joyaNasayAI ogAhittA ettha NaM cattAri aMtaradIvA paM0 taM0-AyaMsamuhadIve meMDhamuhadIve aomuhadIve gomuhadIve, tesu NaM dIvesu cauvvihA maNussA bhANiyavtrA, tesi NaM dIvANaM causu vidisAsu lavaNasamudde cha cha joyaNasayAI ogAhettA ettha NaM cattAri aMtaradIvA paM0 taM0-AsamuhadIve hatthimuhadIve sIhamuhadIve vagghamuhadIve, tesu NaM dIvesu maNuyA bhANiyavvA, tesi NaM dIvANaM causu vidisAsu lavaNasamudaM satta satta joyaNasayAI ogAtA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Nadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyarmandie zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 426 // etthaNaM cattAri aMtaradIvA paM0 ta0-AsakannadIve hathikannadIve akannadIve kanapAuraNadIve, tesu NaM dIvesu maNuyA bhANiyavvA, tesi NaM dIvANaM causu vidisAsu lavaNasamadaM aTUTU joyaNasayAI ogAhettA ettha NaM cattAri aMtaradIvA paM0 saM0-ukkAmuhadIve mehamuhadIve vijjumUhadIve vijjudaMtadIve, tesu NaM dIvesu maNussA bhANiyavvA, tesi NaM dIvANaM causu vidisAsu lavaNasamuI Nava Nava joyaNasayAI ogAhettA ettha NaM cattAri aMtaradIvA paM0 saM0-ghaNadaMtadIve laTThadaMtadIve gUDhadaMtarIve suddhadaMtadIve, tesu NaM dIvesu cauThivahA maNussA parivasaMti taM0-ghaNadaMtA laTThadaMtA gRDhadaMtA suddhadaMtA, jaMbuddIve 2 maMdarassa pavvayassa uttareNaM siharissa vAsaharapavvayassa causu vidisAsu lavaNasamudaM tinni tinni joyaNasayAiMogAhettA etthaNaM cattAri aMtaradIvA paM0 20-egUrUyadIve sesaM tadeva niravasesaM bhANiyavvaM jAva suddhadaMtA / sU0304. jaMbuddIvassa NaM dIvassa bAhirillAo vetitaMtAo caudisiM lavaNasamuha paMcANaui joyaNasahassAI ogAhettA ettha NaM mahatimahAlatA mahAlaMjarasaMThANasaMThitA cattAri mahApAyAlA paM020-calatAmuhe keute jUvae Isare, etthaNaM cattAri devA Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 2 dvIpadvArANi antaradIpAH pA tAlakalazA dhAta kIviSkaM| bhAdi sU0 10 OXxxxxxxxxxxxxxx 4 // 426 // For Private and Personal Use Only
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx mahiDDiyA jAva paliovamatidvitA parivasaMti, taM0-kAle mahAkAle velaMbe pabhaMjaNe, jaMbrIvassa kaM dIvassa bAhirillAo vetitaMtAo cauddisiM lavaNasamudaM bAyAlIsaM 2 joyaNasahassAiM ogAhettA ettha NaM cauNhaM velaMdhara nAgarAINaM cattAri AvAsapavvatA paM0 taM0-godhUme udayabhAse saMkhe dagasIme, tattha NaM cattAri devA mahiDiyA jAva paliovamaTTitItA parivasaMti taM0-gothabhe sivae saMkhe maNosilAte, jaMbUddIvassa NaM dIvassa vAhirillAo veiyaMtAo causu vidisAsu lavaNasamudaM bAyAlIsaM 2 joyaNasahassAiM ogAhettA ettha NaM cauNhaM aNuvelaMdharaNAgarAtINaM cattAri AvAsapavvatA paM0 taM0-kakkoDae vijuppabhe kelAse aruNappabhe, tattha NaM cattAri devA mahiDDIyA jAva paliovamadvitItA parivasaMti, taM0-kakkoDae kaddamae kelAse aruNappabhe, lavaNe NaM samudde NaM cattAri caMdA pabhAsiMsu vA pabhAsaMti vA pabhAsissaMti vA, cattAra sUritA tarvisu vA tavaMti vA tavissaMti vA, cattAri kattiyAo jAva cattAri bharaNIo, cattAri aggI jAva cattAri jamA, cattAri aMgArA Xxxxxxxxxxxxxxxxxxx) * pratyaMtaramANAgarAyANaM ' ebo paNa pATha che. For Private and Personal Use Only
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthA- X| jAva cattAri bhAvakeU, lavaNassa NaM samudassa cattAri dArA paM0 t0-vije| vijayaMte jayaMte apa 4 sthAnanAGgasUtra rAjite, te NaM dArA NaM cattAri joyaNAI vikkhaMbheNaM tAvatitaM ceva paveseNaM paM0-tattha NaM cattAri kAdhyayane sAnuvAda devA mahiDDiyA jAva paliovamadvitiyA parivasaMti ta0-vijae vejayaMte jayaMte aparAjie / sU. uddezaH 2 // 427 // dvIpadvArANi 305, dhAyaisaMDe dIve cattAri joyaNasayasahassAiM cakkavAlavikkhaMbheNaM paM0, jaMbuddIvassa NaM antaradIvassa bahiyA cattAri bharahAI cattAri eravayAI, evaM jahA saddaddesate taheva niravasesaM bhANi 4dvIpAH pAyavvaM jAva cattAri maMdarA cattAri maMdaracUliAo / sU0 306 tAlakamUlArtha:-jaMbUdvIpa nAmanA dvIpanA cAra dvAro kahelA che, te A pramANe-vijaya, vaijayaMta, jayaMta ane aparAjita. te |lazAHdhAtadaravAjA cAra yojananA pahoLA cha ane pravezamArga paNa cAra yojanano che (ATha yojana UMcA che), tyAM cAra mahardika kIviSkayAvat eka palyopamanI sthitivALA devo vase che, te vijaya, vaijayaMta, jayaMta ane aparAjita nAmanA che. (sU. 303 ) bhAdi sU0 jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamA meruparvatanI dakSiNa dizAe cullahimavaMta nAmanA varSadhara parvatanI cAre vidizAone viSe lavaNasamudramAM 303traNa so traNa so yojana aMdara jaIe tyAM cAra aMtaradvapio kahelA che, te A pramANe-ekorukadvIpa, AbhASikadvIpa, vaiSANikadvIpa ane lAMgulikadvIpa. te dvIpomA cAra prakAranA manuSyo vase che, te A pramANe-ekoruko, AbhASiko, vaiSANiko ane | // 427 // KKKKKKROXxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx) XX XxxxxxxXXXXXXXXXXKOKKKKK For Private and Personal Use Only
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir OoxoxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxoKOMOK) | lAMguliko. te pUrvokta dvIpothI cAra vidizAone viSe lavaNasamudramA cAra so cAra so yojana aMdara jaIe tyAM cAra aMtaradvIpoche, te A pramANe-hayakarNadvIpa, gajakarNadvIpa, gokarNadvIpa ane zakulIkaNadvIpa. te dvIpomA cAra prakAranA manuSyo vase che, te A pramANe-hayakoM, gajakarNo, gokoM ane zaSkulIko. te dvIpothI AgaLa cAra vidizAone viSe lavaNasamudramAM pAMca so pAMca so yojana aMdara jaIe tyAM cAra aMtaradvIpo che, te A pramANe-AdarzamukhadvIpa, meMDhakamukhadvIpa, ayomukhadvIpa ane gomukhadvIpa. te dvIpone viSe cAra prakAranA manuSyo dvIpanA nAma pramANe kahevA. te dvIpothI AgaLa cAra vidizAone viSe lavaNasamudramA cha so cha so yojana aMdara jaIe tyAM cAra aMtaradvIpo che, te A pramANe-azvamukhadvIpa, hastimukhadvIpa, siMhamukhadvIpa ane vyAghra(vAgha)ekhadvIpa. te dvIpone viSe cAra prakAranA manuSyo dvIpanA nAma pramANe kahevA. te dvIpothI AgaLa cAra vidizAone viSe lavaNasamudramA sAta so sAta so yojana aMdara jaIe tyAM cAra aMtaradvIpo kahelA che, te A pramANe-azvakarNadvIpa, hastikarNadvIpa, aka dvIpa ane karNaprAvaraNadvIpa. te dvIpone viSe te dvIponA nAma pramANe manuSyo kahevA. te dvIpothI AgaLa cAra vidizAone viSe lavaNasamudramA ATha so ATha so yojana aMdara jaIe tyAM cAra aMtaradvIpo kahelA che, te A pramANe-ulkAmukhadvIpa, meghamukhadvIpa. vidyunmukhadvIpa ane vidyuiMtadvIpa. te dvIpone viSe dvIponA nAma pramANe manuSyo kahevA. te dvIpothI AgaLa cAra vidizAone viSa lavaNasamudramA nava so naba so yojana aMdara jaIe tyAM cAra aMtaradvIpo kahelA che, te A pramANe-ghanadaMtadvIpa, laSTadaMtadvIpa, gUDhadaMtadvIpa ane zuddhadaMtadvIpa. te dvIpone viSe cAra prakAranA manuSyo base che, te A pramANe-ghanadaMto, laSTadaMto, gUDhadaMto ane zuddhadaMto. jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM meruparvatanI uttara dizAe zikharI nAmanA varSadhara parvatanI cAre vidizAone OXXXOXOKKOKOKOKOKXXXXXXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 428 // 4 sthAna kAdhyayane udezaH 2 xdvIpadvArANi antaradvIpAH pA viSe lavaNasamudramA traNa so traNa so yojana aMdara jaIe tyAM aMtaradvIpo kahelA che, te A pramANe-ekoSakadvIpa, bAkI badhuM temaja kahevu yAvat zuddhadaMta nAmanA manuSyo vase cha arthAt pelAnA aThyAvIza aMtaradvIponA nAmo kadyA te ja nAmo ane varNana paNa te pramANe ja jANavU. (sU0 304) jaMbUdvIpa nAmanA dvIpanI bahAranI vedikAnA aMtathI cAra dizAone viSe lavaNasamudramA paMcANu hajAra yojana ullaMghI jaIe tyAM atyaMta moTA alaMjara-udakanA kuMbha jebA AkArakhaDe rahelA cAra mahApAtAlakalazo kahelA che, te A pramANe-pUrva dizAmA vaDavAmukha, dakSiNa dizAmAM ketuka, pazcima dizAmAM yUpaka ane uttara dizAmAM Izvara che, tyAM mahardika yAvat palpopamanI sthitivALA cAra devo vase che, te A pramANe-kAla, mahAkAla, velaMba ane prabhaMjana. jaMbUdvIpa nAmanA dvIpanI bahAranI vedikAnA aMtathI cAre dizAone viSe lapaNasamudramA betAlIza betAlIza hajAra yojana ullaMbIne jaIe tyAM cAra velaMdhara-samudanI vela(zikhA )ne dharanArA nAgakumAra jAtIya pradhAna devonA cAra AvAsaparvatI kahelA che, te A pramANe-gostUpa, udakabhAsa, zaMkha ane udakasIma. tyAM cAra devo maharddhika yAvat palyopamanI sthitiyALA vase che, te A pramANe-gostUpa, zivaka, zaMkha ane manaHzila. jaMbUdvIpa nAmanA dvIpanI bahAranI vedikAnA aNtth| IzAnAdi cAre vidizAone viSe lavaNasamudramAM betAlIza betAlIza hajAra yojana ullaMghIne jaIe tyAM cAra anuvelaMdhara nAgakumAra devonA AvAsaparvato cha, te A pramANe-karkoTaka, vidyutprabha, kailAsa ane arugaprabha. tyAM cAra mahadika devo yAvat palpopamanI sthitivALA vase che, te A pramANe-karkoTaka, kaIma, kailAsa ane aruNaprabha. lavaNasamudrane vipe cAra caMdro bhUtakAle prakAzyA, vartamAnamA prakAze che ane bhaviSyamA prakAza karaze. cAra sUryo tapyA cha, tape che ane tapaze. kRtikA nakSatro cAra cha yAvat akhyAvIzamo nakSatra tAlaka lazA dhAta kIviSka|bhAdi sU0 XXXXXX KKKXXXXXX xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx 303 // 428 // For Private and Personal Use Only
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir XxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxXKK) bharaNI paryaMta dareka cAra cAra nakSatro che. kRtikA nakSatrano deva agni cha yAvat bharaNI nakSatrano deva yama cha, ema dareka nakSatranA cAra cAra devo che. cAra aMgAraka (maMgala) graho che yAvat cAra bhAvaketu cha arthAt adhyAsI graho dareka cAra cAra che. lavaNasamudranA cAra daravAjA kahalA che, te A pramANe-vijaya, vaijayaMta, jaMyata ane aparAjita. te daravAjAo cAra yojana pahoLAIvaDe ane cAra yojana pravezavaDe che. tyAM cAra maharddhika devo yAvat palyopamanA sthitivALA base che, te A pramANe-vijaya, vaijayaMta, jayaMta ane aparAjita. ( sa0305) dhAtakIkhaMDadvIpa, cakravAla viSkama goLAInA vistAra)vaDe cAra lAkha yojanano kahelo cha. jaMbUdvIpa nAmanA dvIpanI bahAra cAra bharata ane cAra aizvata kSetro che. evI rIte jema zabdodezaka vIjA sthAnakanA trIjA udezakamAM kahyu che tema ahiM paNa badhuM varNana kahe yAvat cAra meruparvatanI cAra cUlikA che. (sU0306) TIkArthaH-pUrvAdi cAre dizAomA kramazaH vijayAdi dvAro che. dvAranI be taraphanI zAkhano je aMtara te viSphaMbha-banne zAkhanI baccenI pahoLAI cAra yojananI che. praveza-jagatInA koTanI bArazAkha-banne bAjunI bhItanI ekeka kozanI jADAI ane ATha yojananI UMcAI he. kathu cha kecaujAyaNavicchinnA,aTrevaya joyagANi uviddhaa|ubhovi kosakosaM, kuDDA baahllotesiN||113|| ___ bhAvArtha upara mujaba che. paliovamaTTiIyA, suragaNaparivAriyA sdeviiyaa| eesa dAranAmA, vasaMti devA mahiDDIyA // 114 // EKXXXXKKKKKKKXXXXXXXXXXXXXXXKKK) For Private and Personal Use Only
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthAnAsUtra khAnuvAda // 429 // www.kobatirth.org A cAra dvAromAM dvAranA nAmavALA, eka palyopamanI sthitivALA, ghaNA devonA parivAravALA ane devIo sahita maharddhika devo vase che. 'cUllahimavaMtassa ' ti0 mahAhimavAnanI apekSAe nAno himavAna, pUrva ane pazcimanA bhAgane viSe tenI darekanI ve ve zAkhA che mATe kahe che-' causu vidisAsu ' IzAnakoNa vigere vidizAo mAM lavaNasamudrane traNa so traNa so yojana ullaMghIne* je zAkhA (dADhA) rUpa vibhAgo varSe he 'ettha'tti0 A zAkhAvibhAgAne viSe aMtare samudranA madhyamAM dvIpo athavA aMtara - paraspara vibhAgapradhAna dvIpo te aMtaradvIpo temAM IzAnakoNamAM ekoruka nAmano dvIpa traNa so yojanano lAMbo ane pahALo che. ema ja agnikoNamAM AbhASika, naiRtakoNamAM vaiSANika ane vAyavyakoNamAM lAMgalika dvIpa che. samudAyanI apekSAe cAra che, paraMtu eka eka vibhAgamAM cAra cAra nathI. ataH kramavaDe dvIpo yAMjavA yogya che. dvIpanA nAmathI puruSonA nAmo che. te puruSo to sarva aMgopAMgavaDe suMdara ane jovAmAM svarUpathI manohara che, paraMtu ekoruka vigere nathI arthAt eka uruvALA vigere nathI. A dvIpothI ja cAraso yojana ullaMghIne pratyeka vidizAe cAra so yojananA lAMbA pahoLA cAra dvIpo che. ema ja je dvIponuM ( bIjA cAra dvIponuM ) jeTalaM aMtara che teTalaM teonuM laMbAI-pahoLAInaM pramANa che. yAvat cAre vidizAonA sAtamA aMtaradvIponuM nava so yojana aMtara che, ane teTalaM ja teonuM laMbAI - poLAInuM pramANa che. dhA maLIne aMtaradvIpo akhyAvazi che. A dvIponA manuSyo joDale janme che. palyopamanA asaMkhyAta bhAgaviziSTa AyuSyavALA ** avagAhya' A padanuM dvikarmakatva hovAthI kamemAM saptamInA arthamAM dvitIyA che. ahiM dvikarmaka dhAtugaNamAM jo ke 'zAhU' dhAtu nathI paraMtu dvikarmakagaNa paThita dhAtunA arthanA nibaMdhanathI dvikarmaka che. A cihnavAko pATha bAbuvALI pratimAM che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 2 dvIpadvArANi antaradvIpAH pAtAlakalazAH dhAta kIviSkaM bhAdiH sU0 303 306 / / / 429 //
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir XXXXXXXXXXXXXXXXxxxxxxxxxxxxxx ane ATha so dhanuSyanA UMcA zarIvALA che. eravata kSetrano vibhAga karanAra zikharI nAmanA parvatanA paNa emaja IzAnakoNa vigere vidizAomA kramavaDe e ja pUrvokta nAmavALA aThyAvIza aMtaradvIpo che. aMtaradvIpanA prakaraNa mATe saMgrahagAthAo jaNAve chacullahimavaMta puvA-vareNa vidisAsu sAgaraM tise| gaMtUNaMtaradIvA, tinni sae hoMti vicchinnA // 115 // bhAvArtha upara jaNAvyA pramANe che. | auNAvannanavasae, kiMcUNe parihi tesime nAmA / egUrugaAbhAsiya, vesANI ceva naMgalI / / 116 // A aMtaradvIponI paridhi nava so ne ogaNapaccAsa yojana kiMcit nyUna ane ekoruka, AbhASika, vaiSANika ane lAMgUlika | nAmanA che. eesiMdIvANaM, parao cattAri joyaNasayAI ogAhiUNa lavaNaM,sapaDidisiM ca usayapamANA // 117 // cattAraMtaradIvA, hayagayagokannasaMkulIkannA / evaM paMcasayAI, chasattaaTTe va nava ceva // 11 // ogAhiUNa lavaNaM vikkhaMbhogAhasarisayA bhnniyaa|curo cauro dIvA, imehiMNAmehiNeyavvA // 119 // AyaMsagameMDhamahA, aomuhA gomuhA ya curete| assamuhA hatthimuhA,sIhamuhAceva vagghamuhA // 120 / / tatto aassakannA,hatthiyakannA akanna knnpaaurnnaa| ukkAmuhamehamuhA,vijjumuhA vijjudaMtA y||121|| For Private and Personal Use Only
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA nAGgasUtra sAnuvAda // 430 / / www.kobatirth.org ghaNadaMta laTThadaMtA, nigUDhadaMtAya suddhadaMtA ya / vAsahare siharaMmivi evaM cipa aTThavIsAvi / / 122 / / A cha gAthAo spaSTa che. mUlanA anuvAdamAM A varNana AvI gayela che. aMtaradIvesu narA, dhaNusa aTThasiyA sayA muiyA / pAliMti mihuNadhammaM, palassa asaMkha bhAgAU // 123 // aMtaradvIpamA vasanAga manuSyo ATha so dhanuSyanA UMcA, sadA AnaMdavALA arthAt roga, zoka vigere upAdhithI rahita, palyopamanA asaMkhyAta bhAganA AyuSyavALA tathA yugalika dharmane pALanArA hoya che. caTTa pariMDa - yANi maguyANa'vaccapAlaNayA / auNAsIiM tu diNA ca uttha bhatteNa AhAro // 124 // te manuSyAne pRSThakaraMDako arthAt pAMsaLIo causaTha hoya che. apatya- putraputrInA yugalanI pAlanA 79 divasa paryaMta kare che ane caturthabhakte ekAMtare AhAra kare che. (sU0 304 ) ' etya NaM ' ti0 madhyanA daza hajAra yojanamAM mahAmahAMta' ema kahevAne badale siddhAMtanI bhASAvaDe 'mahaimahAlayA' ema kathaM che. mahAn aliMjara pANInA kaLaza ve mahAliMjara, tenA jevA AkAravaDe rahelA te mahAliMjarasaMsthAnasaMsthitA arthAt tenA jevA AkAravALA. tenAthI bIjA nAnA kaLazano niSedha karavAvaDe mahAMta zabda kahela che. pAtAlanI jema agAdha gaMbhIra hovAthI pAtALo athavA pAtALanI aMdara rahela hovAthI pAtALa, mahAn evA pAtALa te mahApAtAko, 1 vaDavAmukha, 2 ketuka, 3 yUpaka ane 4 Izvara kramazaH pUrvAdi cAra dizAomAM che. A cAra kaLazAo mukhamA ane mUlamAM daza hajAra yojananA ane madhyamAM tathA UMcAIvaDe eka lAkha yojananA che. A kaLazAonA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ************* 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 2 dvIpadvArANi antaradvapA: pAtAlakalazAH dhAta kIviSkaM bhAdi sU0 303306 // 430 //
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ***** www.kobatirth.org uparanA vIjA bhAgamA mAtra pANI che, madhyanA zrIjA bhAgamAM vAyu ane jaLa che tathA mULa ( taLIA )nA trIjA bhAgamAM phakta vAyu che. temAM basanArA kAla vigere vAyukumAra jAtIya devo che. ahiM A saMbaMdhI gAthAoM darzAve chepaNanaui sahassAI ogAhittANa cauddisiM lavaNaM / cauro'laMjarasaMThANa-saMThiyA hoMti pAyAlA // lavaNasamudramAM cAre dizAone viSe paMcANuM hajAra yojana ullaMghIne kalazanA AkAre rahelA cAra mahApAtAlakalazo he. valayAmuha keUe, jUyaga taha issare ya boddhavve / savvavairAmayANaM, kuDDA eesiM dasasaiyA // 126 // calayamukha, ketuka, yUpaka ane Izvara A cAre kalazo vadhAya vajramaya ke ane tenI TIkarIo jADAIbaDe eka hajAra yojananI che. joyaNasahassadasagaM, mUle uvariM ca hoMti vicchinnA / majjhe ya sayasahassaM, tattiyamettaM ca ogADhA // 127 // mUlamAM ane upara daza hajAra yojananA pahoLA che, madhyamAM lAkha yojananA che ane lAkha yojana bhUmimAM UMDA che. lio maThiyA, ee ahivaI surA iNamo / kAleya mahAkAle, velaMba pabhaMjaNe cetra // 128 // uktArtha che. ne pAyAlA, khuDDAlaMjaragasaMThiyA lvnne| aTThasayA culasIyA, satta sahassA ya savvevi // 129 // lavaNasamudramAM bIjA paNa laghukaLazanA AkAra jevA nAnA pAtALakaLazo badhAya maLIne sAta hajAra AThaso ne caurAsI che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ***********************************
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA nAGgasUtra sAnuvAda // 431 // www.kobatirth.org joyaNasayavicchinnA, mUluvariM dasa sayANi majjhami / ogADhA ya sahassaM, dasa joyaNiyA ya siM kuDDA // pAtALakalazAo, mUle- taliyAmAM ane uparanA bhAgamAM eka so yojananA pahoLA ane madhyabhAga-peTALamAM eka hajAra yojanA pahoLA tathA eka hajAra yojana bhUmimAM rahela che ane tenI ThIkarI daza yojananI jADI che. pAyAlA vibhAga, savvANa vi tinni tinni boddhavvA / heTThimabhAge vAU, majjhe vAU ya udayaM ca // 131 // uvariM udagaM bhaNiyaM, paDhamagabIesu vAUsaMkhubhio / vAme udgaM teNa ya, parivaDDai jalanihI khuhio || parisaMThiyaMmi pavaNe, puNaravi udagaM tameva saMThANaM / vaccei teNa udahI, parihAyaiNukameNevaM // 133 // badhAya pAtAlakalazAMnA traNa traNa vibhAga jANavA, nIcenA bhAgamAM vAyu, madhyanA bhAgamAM vAyu tathA pANI ane uparanA bhAgamAM pANI, ema jinezvaroe kaheluM che. pratyeka kalazonA pahelA ane bIjA bhAgamAM bIjA ghaNA mahAn parvano, Amatema cAle che, khaLabhaLe che tathA pariName che. te pavanovaDe pANI uDaLe che. tethI pahelA ane bIjA vibhAgamAM vA khaLabhaLato thako pANIne UMce kADhe che, tathA kSobhAyamAna thayuM thakuM pANI vRddhi pAme che ane te vAyu zAMta thaye chate pharIthI pANI te ja sthAnamAM Ave che arthAt pharIthI pANI pAtAlakalazamAM praveza kare che. te kAraNathI kramazaH samudranI vela vadhe che ane ghaTe che. ahorAtramAM ne bakhata pavana khaLabhaLe che tene laIne ahorAtramAM ve vakhata vela vadhe ghaMTe che, vizeSathI pUrNimAdi tithiomAM vAyuno atikSobha thavAthI atizaya bela badhe che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 2 dvIpadvArANi antaradvIpAH pAtAlakalazAH dhAta kI viSkaM bhAdi [sU0303306 431 //
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org velA - lavaNasamudranI zikhAne athavA aMtaramAM praveza karatI ane bahAra nIkaLatI agrazikhAne velaMdhara ne anuvelaMdhara devo dhAraNa kare che aTakAne che mATe A saMjJA hovAthI te velaMdharo, nAgarAjo - nAgakumAramAM pradhAna devo, te velaMdhara nAgarAjAonA AvAsa- basavAnA parvato pUrvAdi dizAomAM anukrame gostUpa vigere che. IzAna koNa vigere vidizAomAM velaMdharonI pALa varttanArA anu (nAnA ) nAyakapaNAvaDe nAgarAjo te anuvelaMdhara nAgarAjo. velaMgharonI vaktavyatA A pramANe chedasajoyaNasahassA, lavaNasihA cakkavAlao ruMdA / solasahassa uccA, sahassamegaM tu ogADhA // 134 // lavaNasamudranI zikhA, cakravAla ( goLAI ) vaDe daza hajAra yojananI pahoLI, soLa hajAra yojana UMcI ane eka hajAra yojananI lavaNasamudranI uparanI sapATIthI bhUmimAM UMDI che. desUNamaddhajoyaNa, lavaNasihovari dagaM tu kAladuge / airegaM airegaM, parivaDi hAyae vAvi // 135 // AbhiMtariyaM velaM, dhareMti lavaNodahissa nAgANaM / bAyAlIsasa issA, dusattarisaissa bAhiriyaM // 136 // saTThi nAgasahassA, dhariMti aggodagaM samuddassa / velaMdhara AvAsA, lavaNe ya cauddisiM cauro // 137 // uparyukta zikhA uparanA bhAgamAM kiMcit nyUna ardhvayojana ahorAtramAM be vakhata kamazaH vizeSa vizeSa vadhe che ane ghaTe che. lavaNasamudrI aMdaranI velA arthAt jaMbUdvIpanI sanmukha jatI velAne nAgakumAranA beMtAlIza hajAra devo aTakAve chene bArI velAne arthAt dhAtakIkhaMDa dvIpanI sanmukha jatI belAne bahoMtera hajAra devo aTakAve che. sATha hajAra For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA sAnuvAda // 432 // www.kobatirth.org nAgakumAra devo samudranI zikhAnA agrabhAganA pANIne dhAraNa kare he arthAt tethI upara vRddhi pAmatA jalane aTakAve che. lavaNasamudramAM cAre dizAe belaMdhara devonAM rahevAnA cAra AvAso che. yovAi aNukkamaso, godhubhadagabhAsa saMkhadgasImA / gothubha sivae saMkhe maNosile nAgarAyANo // 138 // aNuvelaMdharavAsA, lavaNe vidisAsu saMThiyA cauro / kakkoDe vijjuppabhe, kelAsa'ruNappabhe caiva // 139 // kakkoDaya kadamae, kelAsa'ruNappabhe ya rAyANo / bAyAlIsasahasse, gaMtuM udahiMmi savvevi // 140 // uktArtha che, mUlAnuvAdamA artha AvI gayela che. cattAri joyaNasae, tIse kosaM ca uggayA bhUmiM / sattarasa joyaNasae, igavIse UsiyA savve // 149 // dhA gostUpa vigere ATha parvato, cAra so zrIza yojana ane eka koza bhUmimAM UMDA ke ane pratyeka satara so ekavIza yojana UMcA che. 'pabhAsiMsa 'ti0 saumyapaNuM hovAthI caMdronuM prabhAsana - prakAza kadhuM ane tIkSNa kiraNa hovAthI sUryonuM to 'tavaiMsa - ti0 tApana (tapa) kAM. caMdronI cAra saMkhyA hovAthI tenA parivArabhUta nakSatra vigerenI cAra saMkhyA ja che mATe kahe che kecAra kRtikA che te nakSatranI apekSAe che, paraMtu tArAnI apekSAe cAra nathI. ema ja aThyAvIza nakSatro paNa cAra cAra jANavA. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir *********XXXXXXXXXXXXXXXXXX******** 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 2 dvIpadvArANi antaradvIpA pAtAlaka lazAH dhAtakI viSkaMbhAdi 0 303 306 // 432 //
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir OXXXXXXXXXXXXXX kRtikA nakSatrano agni nAmano deva che yAvat bharaNI nakSatrano yama nAmano deva che (te dareka cAra cAra che). maMgaLa prathama graha che ane bhAvaketu aThyAsImo graha che. bAkIceM varNana bIjA sthAnakamAM jaMbUdvIpanA dvArAdi vigairenI jema samudranA dvAra vigere jANavA. (sU0 305) cakravAla-valayano vistAra, jaMbUdvIpathI pharatA rahela dhAtaDIkhaMDa ane puSkarA dvIpamAM cAra bharata ane cAra aivata kSetra che. zabdavaDe jaNAto uddezaka te zabdoddezaka arthAt bIjA sthAnano trIjo uddezo tenI mAphaka kahecu, paraMtu be sthAnanA anurodhathI tyAM 'do bharahAI' be bharata ityAdi kaheluM che, ahiM to cAra bharata vigere kahela che. (sU0 306) __ manuSya saMbaMdhI vastuornu catuHsthAnaka kahyu. have kSetranA sAdharmyathI naMdIzvara dvIpa saMbaMdhI vastuonuM samIpanA sUtrathI cAra sthAnakane ' naMdIsarassa' ityAdi sUtrabaDe kahe che. [atha nandIzvaravicAraH] gaMdIsaravarassa NaM dIvassa cakkavAlavikkhaMbhassa bahumajjhadesabhAge cauddisiM cattAri aMjaNagapavvatA paM0 taM0-purathimille aMjaNagapavvate, dAhiNille aMjaNagapavvae, paJcatthimille aMjaNagapaThavate, uttarille aMjaNagapavvate 4, te NaM aMjaNagapavvatA caurAsIti joyaNasahassAiM urdU uccatteNaM egaM joyaNasahassaM ubeheNaM mUle dasa joyaNasahassAI vikkhabheNaM tadaNaMtaraM ca NaM mAyAe 2 parihAtemANA 2 uvarimegaM joyaNasahassaM vikkhaMbheNaM paNNattA, mUle XXXXXXXXXXXXX* XXXXX For Private and Personal Use Only
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA nAGgasUtra sAnuvAda // 433 // www.kobatirth.org ikatIsaM joyaNasahassAI chacca tevIse joyaNasate parikkheveNaM upariM tinni 2 joyaNasahassAiM egaM ca chAva joyaNasataM parivakhetreNaM, mUle vicchinnA, majjhe saMkhettA, upitaNuyA gopunchasaMThANasaMThitA savvaaMjaNamayA acchA saNhA laNhA ghaTTA maTThA nIrayA nimmalA niSyaMkA nikkaMkaDacchAyA sappabhA samirIyA saujjoyA pAsAIyA darisaNIyA abhiruvA paDirUvA, tesi NaM aMjaNagapavvayANaM uvariM bahusamaramaNijjabhUmibhAgA paM0 tesi NaM bahusamaramaNijjabhUmibhAgANaM bahumajjhadesa bhAge cAri siddhAyayaNA paNNattA, te NaM sidhdhAyayaNA egaM joyaNasayaM AyAmeNaM paNNattA paNNAsaM joyaNAI vikkhaMbheNaM bAvantari joyaNAI uDDuM uccateNaM, tesiM sidhdhAyayaNANaM caudisiM cattAri dvArA paM0 taM - devadAre asuradAre NAgadAre suvannadAre, tesu NaM dAresu cautrihA devA parivasaMti, taM0-devA asurA suvaNNA, siNaM dArANaM purato cattAri muhamaMDavA paM2, tesi NaM muhamaMDavANaM purao nattAri pecchAghara maMDavA paM0, tesi NaM pecchAgharamaMDavANaM bahumajjhadesabhAge cattA vairAmayA akkhADagA paM0, siNaM vairAmayANaM akkhADagANaM bahumajjhadesabhAge cattAri maNipeDhiyAto paM0, tAsi NaM maNi For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAnakAdhyayane uddeza 2 nandIzvarA dhikAraH mU0 307 // 433 //
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandie xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx peDhitANaM uvariM cattAri sIhAsaNA pannattA, tesi NaM sIhAsaNANaM uvariM cattAri vijayasA pannatA, tesi NaM vijayadUsagANaM bahumajjhadesabhAge cattAri vairAmatA aMkusA paM0-tesu NaM vatirAmatesu aMkusesu cattAri kuMbhikA muttAdAmA paM0-te NaM kuMbhikA muttAdAmA patteyaM 2 annehiM tadadhauccattapamANamittehiM cauhiM addhakuMbhikehiM muttAdAmehi, savvato samaMtA saMparikkhittA, tesi NaM pecchAgharamaMDavANaM purao cattAri maNipoDhatAo paNNattAo, tAsi NaM maNipeDhiyANaM uri cattAri 2 cetitathUbhA paNNattA, tAsi NaM cetitathUbhANaM patteyaM 2 cauddisiM cattAri maNipeDhiyAto paM0. tAsi NaM maNipeDhitANaM uvari cattAri jiNapaDimAo savvarayaNAmaIto saMpaliyaMkaNisannAo thUbhAbhimuhAo ciTuMti, taM0-risabhA vaddhamANA caMdANaNA vAriseNA, tesiNaM cetitathUbhA NaM purato cattAri maNipeDhitAo paM0tAsi NaMmaNipeditANaM uvariM cattAri cetitarukkhA paM0 tesiNaM cetitarukkhANaM purao cattAri maNipeDhiyAo paM0, tAsi NaM maNipeDhiyANaM uriM cattAri mahiMdajjhayA paM0,tesiNaM mahiMdajjhatANaM purao cattAri gaMdAto puvakharaNIo paM0, tAsi NaM pukkhariNINaM patteyaM 2 caudisiM xxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAnakAbhyayane uddezaH 2 nandIzvarA dhikAra mU0 307 zrosthA- cattAri vaNasaMDA paM0 taM0-puracchimeNaM dAhijeNaM paJcatthimeNaM uttareNaM-puveNaM asogavaNaM, dAhi xNao hoi sattavaNNavaNaM / avareNaM caMpagavaNaM cUtavaNaM uttare pAse // 1 // tattha NaM je se puracchisAnuvAda mille aMjaNagapavvate tassa NaM cauddisiM cattAri gaMdAo pukkhariNIto paM0 ta0-NaMduttarA NaMdA // 434 // ANaMdA naMdivaddhaNA, tAo NaMdAo pukkhariNIo egaM joyaNasayasahassaM AyAmeNaM pannAsaM joyaNasahassAI vikkhaMbheNaM dasa joyaNasatAiM uvveheNaM, tAsi NaM pukkhariNINaM patteya 2 cauddisiM cattAri tisovANapaDirUvagA, tesi NaM tisovANapaDirUvagANaM purato cattAri toraNA paM0 taM0puracchimeNaM dAhiNeNaM paJcatthimeNaM uttareNaM,tAsi NaM pukkharaNINa patteyaM 2 caudisiM cattAri vaNasaMDA paM0 taM0-purato dAhiNa0 pacca0 uttareNaM, puveNaM asogavaNaM jAva cUyavaNaM uttare pAse, tAsi NaM pukkhariNINaM bahumajjhadesabhAge cattAri dadhimuhagapavvayA paM0, teNaM dadhimuhagapavvayA causahUi~ joyaNasahassAiM u8 uccatteNaM egaM joyaNasahassaM uvveheNaM savvattha samA pallagasaMThANasaMThitA dasajoyaNasahassAI vikkhaMbheNaM ekatIsaM joyaNasahassAI chacca tevIse joyaNasate parikkheveNaM, savvara RAKR XXXXXXXXXXXXX KXxxxxxxOKXXXXXXXXXKKKK // 434 // For Private and Personal Use Only
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx yaNAmatA acchA jAva paDirUvA, tesi NaM dadhimuhagapavvatANaM uvari bahusamaramaNijjA bhRmibhAgA paM0,18 sesaM jaheva aMjaNagapabbatANaM taheva niravasesaM bhANiyavvaM, jAva cUtavaNaM uttare pAse, tattha NaM je se dAhiNille aMjaNagapavate tassa NaM caudisiM cattAri NaMdAo pukkharaNIo paNNattAo taM0bhaddA visAlA kumudA poMDariMgiNI, tAto gaMdAto pukkharaNIto ega joyaNasayasahassaM sesaM taM ceva jAva dadhimuhagapavatA jAva vaNasaMDA, tattha NaM je se paccasthimille aMjaNagapavate tassa NaM cauhisiM cattAri gaMdAo pukkharaNIo paM0 taM0-NaMdiseNA amohA gothUbhA sudaMsaNA. sesaM taM ceva, taheva dadhimuhagapavatA taheva siddhAyayaNA jAva vaNasaMDA, tattha NaM je se uttarille aMjaNagapavvate tassa NaM cauddisiM cattAri gaMdAo pukkharaNIo paM0 ta0-vijayA vejayaMtI jayaMtI aparAjitA, tAto NaM pukkhariNIo egaM joyaNasayasahassaM taM ceva pamANaM taheva dadhimuhagapavvatA taheva siddhAyayaNA jAva vaNasaMDA, NaMdIsaravarassa NaM dIvassa cakavAlavikkhaMbhassa bahumajjhadesabhAge causu vidisAsu cattAri ratikaragapavvatA paM0 20-uttarapuracchimille ratikaragapaThavate dAhiNa KKKKKKKKXXXXXXXKKKKKKxx For Private and Personal Use Only
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA nAGgasUtra sAnuvAda // 435 / / www.kobatirth.org puracchimile raikaragapatrae dAhiNapaccatthimille ratikaragapavvate uttarapaJcatthimile ratikaragapaThAe, NaM ratikaragapazvatA dasa joyaNasayAI uGkaM uccatteNaM dasa gAutasatAI uvveheNaM savvattha samA jhallarisaMThANasaMThitA dasa joyaNasahassAiM vikkhaMbheNaM ekatIsaM joyaNasahassAiM chacca tevIse joyaNasate parikkheveNaM, savvarayaNAmatA, acchA jAva paDirUvA, tattha NaM je se uttarapuracchimilleti tassa NaM caudisiM IsANassa deviMdasta devaranno caupahamaggamahisINaM jaMbUddIvapANAo cattAri rAyahANIo paM0 taM0-NaMduttarA NaMdA uttarakurA devakurA, kaNhAte kaNharAtIte rAmAe rAma rakkhiyAte, tattha NaM je se dAhiNapuracchimile ratikaragapavvate, tassa NaM cauddisiM sakkassa deviMdassa devaranno caupahamaggamahisINaM jaMbUddIvapamANAto cattAri rAyahANIo paM0 taM0samaNA somaNasA accimAlI maNoramA paumAte sivAte satIte aMjU, tattha NaM je se dAhiNapaJccatthimille ratikaragapavvate tattha NaM ca uddisiM sakkssa deviMdassa devaranno cauNhamaggamahisINaM jaMbUddIpamANamettAto cattAri rAyahANIo paM0 taM0-bhUtA bhUtavaDi~sA gothUbhA sudaMsaNA, amalAte accharAte For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ******** 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 2 nandIzvarAdhikAraH sU0 307 / / 435 / /
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org tramitAte rohiNIte, tattha NaM je se uttarapaJccatthimile ratikaragapavvate tattha NaM caudisimisANassa deviMdassa devaranno caupahamaggamaddisINaM jaMbUddIvappamANamittAto cattAri rAyahANIo paM0 taM0rayaNA rataNuccattA savvarataNA rataNasaMcayA, vasUte vasuguttAte vasumittAte vasuMdharAe / sU0 307 mUlArtha:-naMdIzvaravara nAmanA AThamA dvIpanA cakravAla viSkaMbhanA bahumadhyadezabhAgamAM cAre dizAe cAra aMjanaka parvato kahelA che, te ApramANe- pUrva dizAno aMjanaka parvata, dakSiNa dizAno aMjanaka parvata, pazcima dizAno aMjanaka parvata ane uttara dizAno aMjanaka parvata. te cAre aMjanaka parvato corAsI hajAra yojana UMcA, eka hajAra yojana jamInamAM UMDA ane mUlamAM daza hajAra yojana pahoLA che. tyArabAda thoDA thoDA pramANathI hIna thatA thatA uparanA bhAgamAM pahoLAIthI eka hajAra yojana kahelA che. te cAre parvato mUla( taLiyA ) mAM ekatrIza hajAra, cha so vIza yojananI paridhivALA che upara (zikhara) nA bhAgamAM traNa hajAra, eka so chAsa yojananI paridhivALA che. mUlamAM vistAravALA, madhyamAM sAMkaDA ane upara ochI pahoLAIvALA che. gAyanA pUMchaDAnA AkAravaDe rahelA che. baghA aMjana ( zyAma ) ratnamaya che, sphaTika jevA svaccha che, komaLa vastra jevA che, ghUMTelA vastra jevA che, ghasela pattharanI pratimA jevA che, pAlIza karAyela pattharanI pratimA jevA che, raja rahita che, kaThaNa mala rahita che, kAdava rahita che, nirAvaraNa zobhAvALA che, svaprabhAvALA che, kiraNo sahita che, udyota sahita che, manane AnaMda karanArA che, jovAlAyaka che, manohara che, dareka jonArane ramaNIya lAge tevA che. te aMjanaka parvatonI upara atyaMta sama ane ramaNIya For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 436 // oxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx bhRminA bhAgo che, te atyaMta sama ane ramaNIya bhUmibhAganA madhyadezabhAgamA cAra siddhAyatano kahelA che. te sivAyatano | 4 sthAna eka so yojana lAMbA, pacAsa yojana pahoLA ane botera yojana Urdhva (UMcapaNe) che. te siddhAyatanonI cAre dizAe kAdhyayane cAra daravAjAo kahelA che, te A pramANe-pUrvAdi dizAnA kramathI 1 devadvAra, 2 asuradvAra, 3 nAgadvAra ane 4 uddezaH 2 suparNadvAra che. te daravAjAone viSe cAra prakAranA devo vase che. te A pramANe-devo. asuro, nAgakumAro ane suparNakumAro. 4 nandIzvarAte daravAjAonI AgaLa cAra mukhamaMDapa kahelA che. te mukhamaMDaponI AgaLa cAra prekSAgharamaMDapa (raMgamaMDapa) kahelA che. te prekSA 4aa dhikAraH gharamaMDaponA bahumadhyadezabhAgamA cAra, vatra( hIrA )maya, jonAra lokonA AsanabhUta akhADAo kahelA che. te vajaratna 40 307 maya akhADAonA bahumadhyadezabhAgamA cAra maNimaya pIThikAo kahelI che. te maNimaya pIThikAonI upara cAra siMhAsano kahelA che. te siMhAsanonI upara cAra vijayadRSya ( vastro) kahelA che, te vijayadRSyonA bahumadhyadezabhAgamA cAra vanamaya aMkuzo ( AMkaDAo) kahelA che, te vajamaya aMkuzomA cAra kuMbhikApramANa motInI mALAo kahelI che, te dareka kuMbhikApramANa motInI mALAo arddha pramANa UMcAIvALI, bIjI cAra arddhakuMbhikA pramANa motInI mALAothI cotarakathI vATAyelI che. te prekSAgharamaMDaponI AgaLa cAra maNimaya pIThikAo kahelI che, te maNimaya pIThikAonI upara cAra caityastUpo kahelA che, te pratyeka caityastUponI cAre dizAomA cAra maNimaya pIThikAo kahelI che, te maNimaya pIThikAonI upara cAra jinapratimAo che, te sarva ratnamaya, paryakAsana eTale padmAsane beThelI, stUponI sanmukha rahelI che, te A pramANe-RSabha, caMdrAnana, varddhamAna ane vAriSeNa evA nAmavALI che. te caityastUponI AgaLa cAra maNipIThikAo che, te maNipIThikAo upara cAra caitya For Private and Personal Use Only
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www kabarthang Acharya Shri Kailasagarsuri Gyarmandie DXXXX oxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx) vRkSo kahelA che. te caityavRkSonI AgaLa cAra maNipIThikAo kahelI che. ne maNipIThikAonI upara cAra maheMdra( moTA iMdra )dhvajo kahelA che. te maheMdradhvajonI AgaLa cAra naMdA puSkaraNI (vAvaDI vizeSa ) kahelI che. te dareka puSkaraNIonI cAre dizAone viSe cAra banakhaMDo kahelA che. te A pramANe-pUrvano vanakhaMDa, dakSiNano vanakhaMDa, pazcimano vanakhaMDa ane uttarano vanakhaMDa, pUrvamA azokavana, dakSiNamA saptacchadavana, pazcimamA caMpakavana ane uttaramA Amravana che. temA je pUrvadizAno aMjanaka parvata che tenI cAre dizAmA cAra naMdA puSkaraNI kahelI che, te A pramANe-naMdottarA, naMdA, AnaMdA ane naMdivarddhanA. te naMdA puSkaraNIo eka lAkha yojana lAMbI, pacAsa hajAra yojana pahoLI ane eka hajAra yojana UMDI che. te pratyeka puSkaraNI onI cAra dizAomA traNa sopAna pratirUpako che arthAt eka dvAra pratye nIkaLavA ane AvavA mATe traNa dizAnI sanmukha pagathiyAnI traNa paMktio che. te traNa sopAna pratirUpakonI AgaLa cAra toraNo kahelA che, te A pramANe-pUrvamA, dakSiNamAM, pazcimamA ane uttaramAM. te pratyeka puSkaraNInI cAra dizAe cAra vanakhaMDo kahelA che, te A pramANe-pUrvamA, dakSiNamA, pazcimamA ane uttaramA pUrvamA azokavana yAvat uttaramA Amravana che. te puSkaraNIonA bahumadhyadezabhAgamA cAra dadhimukha parvato kahelA che. te dadhimukha parvato cAre dizAmA cosaTha hajAra yojana UMcA, eka hajAra yojana jamInamA UDA, sarvatra samAna, pAlAne AkAra rahelA, daza hajAra yojana pahoLA, ekatrIza hajAra, cha so netrevIza yojananI paridhivALA che. vaLI sarva ratnamaya, svaccha yAvat pratirUpa che. te dadhimukha parvatonI upara bahusama ramaNIyabhUmibhAgo kahelA che. bAkInuM varNana jema aMjanaka parvatonuM kayu che temaja saghallaM varNana A dadhimukha parvatonuM paNa kahevU, yAvat Amravana uttara dizAmAM che. tyAM je dakSiNa dizAno aMjanaka parvata che tenI cAre dizAmA cAra For Private and Personal Use Only
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 2 nandIzvarA dhikAraH sU0 307 MAMAKXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX naMdApuSkaraNIo kahelI che, te A pramANe-bhadrA, vizAlA, kumudA ane poMDarakiNI. te naMdA puSkaraNIo eka lAkha yojana lAMbI che. bAkIceM varNana pUrvavat jANavu yAvat dadhimukhaparvato yAvat vanakhaMDo che. tyAM je pazcima dizAno aMjanaka parvata cha tenI cAra dizAmA cAra naMdA puSkaraNIo kahelI che, te A pramANe-naMdiSeNA, amoghA, gostUpA ane sudarzanA. bIjaM pUrvanI jema jANavU. teja pramANe dadhimukha parvato, te ja pramANe siddhAyatano ane yAvat vanakhaMDo che. tyAM je uttara dizAmAM aMjanaka parvata che tenI cAra dizAmA cAra naMdA puSkaraNI kahelI che, te A pramANe-vijayA, vaijayaMtI, jayaMtI ane aparAjitA. te puSkaraNIo eka lAkha yojana lAMbI cha, pahoLAI vigere pUrvokta pramANe che, temaja dadhimukha parvato, siddhAyatano yAvat vanakhaMDo kahelA che. naMdIzvaravara dvIpanA cakravAla viSkaMbhanA bahumadhyadezabhAgamAM cAra vidizAone viSe cAra ratikara parvato kahelA che, te A pramANe| IzAnakoNamAM ratikara parvata, agnikoNamA ratikara parvata, naiRtakoNamA ratikara parvata ane vAyavya koNamA ratikara parvata che. te ratikara parvato eka hajAra yojana UMcA, eka hajAra gAu jamInamAM UMDA, sarvatra samAna, jhAlarane AkAre rahelA che. daza hajAra yojananA pahoLA ane ekatrIza hajAra, cha so trevIza yojananI paridhivALA che. sarvaratnamaya svaccha yAvat darekane jovAlAyaka che. tyAMje IzAnakoNamAM ratikara parvata che tenI cAre dizAe IzAneMdra, devanA rAjAnI cAra agramahiSIonI jaMbUdvIpa pramANa (eka lAkha yojananI) cAra rAjadhAnIo kahelI che, te A pramANe-naMduttarA, naMdA, uttarakurA ane devakurA nAmanI che. te anukrame kRSNA, kRSNarAjI, rAmA ane rAparakSitA nAmanI iMdrANIo saMbaMdhI che. tyAM je agnikoNamAM ratikara parvata che tenI cAre dizAmAM zakra nAmanA deveMdra, devanA rAjAnI cAra agramahiSIonI jaMbUdvIpanA pramANa jevaDI cAra rAjadhAnIo kahelI che, te A pramANe kxxxxxxxxxxxxxxxxXXXXXXXX // 437 // For Private and Personal Use Only
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyarmandie XxKKEKXMOKOMXxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx sumanA, saumanasA, acimAlI ane manoramA nAmanI che. te anukrame padmA, zivA, zacI ane aMju nAmanI iMdrANIo saMbaMdhI che, tyAM je naiRtya koNamAM ratikara parvata che tenI cAre dizAomAM zakra nAmanA deveMdra, devanA rAjAnI cAra agramahiSIonI jaMbUdvIpanA pramANa jevaDI cAra rAjadhAnIo kahelI che, te A pramANe-bhRtA, bhUtAvataMsA, gostUpA ane sudarzanA nAmanI che. te anukrame amalA, apsarA, navamikA ane rohiNI nAmanI iMdrANIo saMbaMdhI che. tyAM je vAyavya koNamA ratikara parvata che tyaaN| cAre dizAe IzAneMdra, devanA rAjAnI cAra agramahiSIonI jaMbRdvIpanA pramANa jevaDI cAra rAjadhAnIo kahelI che, te A pramANeratnA, ratnocayA, sarvaratnA ane ratnasaMcayA. te anukrame vasu, vasuguptA, vasumitrA ane vasuMdharA nAmanI iMdrANIonI che. (sU0307) TIkArtha:-A sUtra spaSTa che. vizeSa e ke jaMbU 1 lavaNe dhAyai 2, kAloe pukkharAi 3 juylaaii| vAruNi 4 khIra 5 ghaya 6 ikkhU 7, naMdIsara 8 aruNa 9 dIvudahI // 142 // 1 jaMbUdvIpa ane lavaNasamudra, 2 dhAtakIkhaMDa dvIpa ane kAlodadhi, 3 puSkaravaradvIpathI AraMbhIne 4 vAruNI, 5kSIra, 6 ghRta, 7 ikSu, 8 naMdIzvara ane 9 aruNa nAmanA dvIpa ane samudro che yAvat svayaMbhUramaNa paryaMta dvIpanA nAma pramANe samudranA nAma che. A gaNanA pramANe naMdIzvara dvIpa AThamo che. te ja pradhAna che, kemake manuSyadvIpa sivAya bIjA dvIponI apekSAe ahiM ghaNA jinabhavana vigarenA sadbhAvane laIne tenuM pradhAnapaNuM che. tenA cakravAla viSkama( pahoLAI )nuM pramANa 1638400000 yojana che. kayuM che ke xxxxxxxxxxxxxXXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandie zrIsthAnAstra sAnuvAda // 438 // 4 tevaDhe koDisayaM, caurAsIiM ca sayasahassAiM / naMdIsaravaradIve, vikkhaMbho cakkavAleNaM // 143 // 4 sthAnaeka abaja, saTha kroDa ane corAzI lAkha yojana naMdIzvara dvIparnu cakravAla viSkama che. kAbhyayane madhyarUpadezabhAga-dezano avayava te madhyadezabhAga. te khAsa madhyabhAga nahi, pradeza vigarenI cokasa gaNanAvaDe nakkI uddezaH 2 karela nathI, paraMtu prAyaH bahumadhyadezabhAga che. athavA atyaMtamadhyadezabhAga te bahumadhyadezabhAga jANavo. ahi aMjanaka nandIzvarAparvato mUla(bhUtaLa)mA daza hajAra yojana paholA che ema kaDyu, ane dvIpasAgaraprajJaptinI saMgrahaNImAM to kahaluM che ke dhikAraH culasIti sahassAI, uviddhA ogayA shssmhe|dhrnnitle vicchinnA yaUNagAte dsshssaa||1440 307 corAzI hajAra yojana UMcA, eka hajAra yojana bhUmimAM UMDA ane kaMIka nyUna daza hajAra yojananA bhUmitalamA pahoLA che. nava ceva sahassAiM,paMceva ya hoMti joynnsyaaii| aMjaNagapavvayANaM mUlammi u hoi vikkhNbho||1454 ___ aMjanaka parvatonuM mUla-jamInanA aMdaranA bhAgarUpa kaMdamAM sADAnava hajAra yojananI pahIlAI che. nava ceva sahassAI,cattAri ya hoMti joynnsyaaii| aMjaNagapavvayANaM dharaNiyale hoi vikkhNbho||146|| aMjanaka parvatonI bhUmitala-sapATImAM nava hajAra ne cAra so yojananI pahoLAI che. A matAMtara jANavo. evI rIte bIje sthale paNa che. te matAMtaronA kAraNo kevalIgamya che 'gopucchasaMThANa' tti0 // 438 // xxxxxxxxxxxxxxxxxx KXxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Koxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx hai| gAyanuM pUMchaDu, AdimA sthUla (jAI) ane aMtamA sUkSma (jhINu) che tenA jevA aMjanaka parvato paNa che. 'savaMjaNamaya'tti. aMjana-kRSNaratna vizeSa tanmaya che. badhA ya ananyapaNAvaDe athavA sarvathA aMjanamaya eTale parama kRSNa(kALA) che. kayu che kebhiMgaMgaruilakajala-aMjaNadhAusarisA viraayNti|ggnntlmnnulihNtaa, aMjaNagA pavvayA rmmaa||147|| ___ kALo bhamaro, bhesanuM zIMgahu~, kALo suramo tenA jevA kALA suMdara aMjanaka parvato, gaganatalane jANe sparza karatA hoya nahi ? tema zobhe che. AkAza ane sphaTikanI jema svaccha, 'saNhA'-komaLa taMtuthI banelA vastranI jema komaLa paramANunA skaMdhathI banelA, 'laNhA' ghuTelA vastranI jema zlakSNa (lIsA ), tathA tIkSNa zANa( zarANa )vaDe ghasela pASANanI pratimAnI jema ghasAyelA, sukumAla zANavaDe pASANanI pratimAnI jema pAlIsa karAyelA athavA pramAnikAvaDe jema zuddha karAya tema zuddha karAyelA, A kAraNathI ja raja rahita hovAthI nIraja (raja vagaranA), kaThaNa malanA abhAvadhI athavA dhoyelA vastranI jema nirmala (mela vagaranA), Ardra mala( kAdava )nA abhAvathI athavA kalaMka rahita hovAthI niSpaMka, 'nikaMkaDacchAyA' niSkaMkaTa-niSkavaca arthAt AvaraNa rahita chAyA-zobhA cha je parvatonI te niSkaMkaTachAyA athavA akalaMka zobhAvAlA, saprabhA-devAne AnaMda karanAra vigere prabhAvabALA athavA svaprabhA-potAnA svarUpavaDe dIpe cha paraMtu bIjAthI nahi evA, jethI samirIyA-kiraNo sahita, Ane laIne ja'saujjoyA' udyota sahita eTale vastunA prakAzavaDe varttatA, 'pAsAIya'tti0 manane AhlAda karanArA, Koxxxxxoxoxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 439 // 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 2 nandIzvarAdhikAra (xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx darzanIya-koIka netrabaDe joto thako pama zrama pAmato nathI, abhirUpa-manohara, pratirUpa-dareka jonArane ramaNIya lAge evA che. A (varNana ) yAvat zabdathI saMgraha karela cha. te aMjanagiri parvata para bahusama-atyaMta samAna ramaNIya bhUmibhAgo che. tenI madhyamAM 'siddhAni'-zAzvatA athavA zAzvatI ahetapratimAonA Ayatana-sthAno te siddhAyatano che. kA che ke| aMjaNagapavvayANaM, siharatalesuM havaMti patteyaM / arahaMtAyayaNAI, sIhaNisAyAiM tuMgAiM // 148 // dareka aMjanaka parvatonA zikharanI upara beThelA siMhanI jevA AkAravALA ane UMcA ahaMtanA Ayatano hoya che... mukha-agradvArane viSa AyatananA maMDapo te mukhamaMDapo-paTTazAlo ( paDazALarUpa), prekSaNaka-nATaka mATe ghararUpa maMDapo te prekSAgRhamaMDapo prasiddha svarUpavALA arthAt raMgamaMDapo, 'vairaM vajraratnamaya akhADAo, jonAra manuSyanA baiThakabhRta prasiddha che. vijayaSya-caMdaravArUpa vastro, tenA madhya bhAgamA ja avalaMbana mATe aMkuzo arthAt AMkaDAo che. motIonA parimANavaDe kuMbha che vidyamAna je dAmone te kuMbhikArUpa motIonI mALAo. kuMbharnu pramANa A pramANe jANavu-do asatIo pasatI, do pasatIosetiyA, cattAri setiyAo kuDavo, cattAri kuDavA pattho, cattAri patthA ADhayaM, cattAri ADhayA doNo saTThI ADhayAI jahanno kuMbho, asIi majjhimo sayamukkoso"be asatIthI eka pasalI (khobo), be pasalIthI eka setikA (dhobo), cAra setikAthI kuDava ( mApavizeSa ), cAra kuDave eka prastha, cAra prasthathI eka ADhaka, cAra ADhakathI eka droNa, sATha ADhakathI eka *jaghanyakuMbha, eMzI ADhakathI eka madhyamakuMbha ane eka so ADhakathI eka utkRSTa * mAgadha paribhASAmAM dhAnya bharatrAnuM mApavizeSa che. xxxxxxxxxxxxxx 4 // 439 // For Private and Personal Use Only
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org kuMbha thAya che. 'tadadve' ti0 te mAtInI mALAonuM ja arddha UMcapaNAnuM pramANa che. pUrvoktathI je mALAo arddha uccatva pramANavALI ane arddhakuMbhavALA muktAphaLavALI che tevI mALAovaDe sarvataH sarva dizAomAM vIMTAyelI che. caitya-siddhAyatananI najIka rahelA stUpo te caityastUpo athavA cittane AhlAdaka hovAthI caityovALA stUpo te caityastUpo "saMparyaGkaniSaNNAH" padmAsane beThelI jinapratimAvALA, evI rIte caityavRkSo paNa jANavA. tenI pachI 'mahendrA '-siddhAMtanI bhASAvaDe atizaya moTA evA dhvajo te maheMdradhvajo athavA zakrAdi moTA iMdranA dhvajonI jevA dhvajo te maheMdradhvajo. tenA pachI badhI ya zAzvatI puSkariNIo sAmAnyathI naMdA kahevAya che. te puSkaraNIonI pharatuM 'sattapannavaNaM' ti0 saptacchadavana jANavuM. 'tisovANapaDirUvarga' ti0 te vAvomAM nIkaLavA ane praveza karavA mATe dizAomAM traNa-traNa pagathiyAnI paMktio che. te vAvonI aMdara rUpA(cAMdI) maya hovAthI dahIMnI jema zveta mukha-zikhara che jeonA te dadhimukha parvatA jANavA. kadhuM che ke saMkhadalavimalanimmala - daddighaNagokhIrahAra saMkAsA / gagaNatalamalihaMtA, sohaMte dahimuddA rammA // 149 // malarahita zaMkhadala, nirmaLa dahIM, gAyanuM ghAhuM dUdha ane motInA hAra jevA UjaLA ane jANe gaganatalane spazIMne rahelA hoya tevA manohara dadhimukha parvato zobhe che. aMjanagirinA bahumadhyadeza bhAgamAM IzAna vigere koNamAM ratine karanArA hovAthI cAra cAra ratikara parvato kahevAya che. te For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // / 440 // www.kobatirth.org parvato pAse kRSNAdi iMdrANIonI kramazaH rAjadhAnIo che, temAM dakSiNa vibhAgarUpa lokArddhano nAyaka zakeMdra hovAthI ani ane naiRtakoNamA rahela meM ratikara parvato pAse zakreMdranI iMdrANIonI rAjadhAnIo che. uttara vibhAgarUpa lokArddhano svAmI IzAneMdra hovAthI vAyavya ane IzAnakoNamAM rahela te parvatAMnI pAse IzAneMdranI iMdrANIonI rAjadhAnIo che. emaja naMdIzvara dvIpamAM aMjanaka parvata para cAra ane dadhimukha parvato para soLa maLIne cIza jinAlayo che. A jinAlayomAM cAturmAsika pratipadAone viSe, sAMvatsarikone viSe ane bIjA ghaNA tIrthakaranA janma ( kalyANaka ) vigerenA prasaMgarUpa devakAryoMmAM samudAya sahita devo aSTAhnikA (aTThAI) mahotsavo karatA thakA sukhapUrvaka vicare che, ema jIvAbhigama sUtramAM kayuM che. bIjA paNa tathAprakAranA siddhAyatano hoya to virodha jetuM nathI. vijayanagarImAM jema siddhAyatano che tema kahela rAjadhAnIomAM paNa siddhAyatano saMbhave che. vaLI paMcadazasthAnoddhAra nAmanA graMthamAM kahAM che ke-solasadahimuhaselA, kuMdA malasaMkha caMdasaMkAsA / kaNayanibhA battIsaM, raikaragiri bAhirA tesiM // 150 // soLa dadhimukha parvato zveta macakuMda puSpa, nirmaLa zaMkha ane caMdra sadRza ghoLA che. tenI bahAra ve be vAvaDIonI vacamAM bahAranA ve koNanI najIkamAM suvarNanI kAMti jevA ve be ratikara parvato che. sarva maLIne batrIza ratikara parvato che. aMjaNagAigirINaM, NANAmaNipajjalaMtasiharesu / bAvannaM jiNaNilayA, maNirayaNasahassa kUDavarA // 159 // aMjanaka vigere parvatonA vividha maNiovaDe kAMtivALA zikharone viSe bAvana jinagRho che, te maNiratnamaya hajAra yojana For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 2 nandIzvarA dhikAraH sU0 307 // 440 //
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (xxxxxxxxxxxxxxxxxx UMcA zikharovALA che. taca to bahuzruta jANe. (sU0307) A badhu ya jaNAvela varNana jinezvaroe kahelaM hobAthI satya che mATe satyanA saMbaMdhane laIne satyanu sUtra darzAvatAM kahe cha ke caubihe sacce paM0 ta0-NAmasacce ThavaNasacce davvasacce bhAvasacce / sU0308, AjIviyANaM cauvihe tave paM0 20-uggatave ghoratave rasaNihaNatA jibhidiyapaDisaMlINatA / sU. 309. caubvihe saMjame paM0 20-maNasaMjame vatisaMjame kAyasaMjame uvagaraNasaMjame / cauvidhe citAte paM0 taM0-maNacitAye vaticitAye kAyacitAye uvagaraNacitAye / caubihA akiMcaNatA paM0 taM0maNaakiMcaNatA vatiAkiMcaNatA kAyaakiMcaNatA uvagaraNaakiMcaNatA / sU0 310 / iti dvitIyoddezakaH smpuurnnH|| mUlAryaH--cAra prakAranuM satya kahelaM che, te A pramANe-1 nAmasatya-koIkanuM 'satya' evaM nAma hoya te, 2 sthApanAsatya-satya nAmavALAnI akSAdimAM sthApanA karAya te, 3 dravyasatya-upayoga rahita satya bolabArUpa ane 4 bhAvasatyaupayogapUrvaka satya bolavArUpa che. (sU0308) AjIvika-gozAlAnA matavAlAogeM tapa cAra prakAraceM kahelaM che, te A pramANe-ugratapa-te aSTama bhakta vigere, ghoratapa-dehanI paNa darakAra karyA sivAya je tapa karavU te, ghRta vigere rasano tyAga (OXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 441 // karavArUpa tapa ane manojJa amanojJa AhArAdimAM rAgadveSanA tyAgarUpa tapa (sU0309) cAra prakArano saMyama kahela che, te A pramANe-akuzala manano nirodha karavo te manasaMyama, akuzala vANIno nirodha karavo te vacanasaMyama, zarIranI akuzala pravRttino tyAga karavo te kAyasaMyama ane bahumUlyavALA vastrAdino parihAra karavo te upakaraNasaMyama. cAra prakArano tyAga (dAna) kahela che, te A pramANe-manavaDe sAdhune dAna devArUpa manatyAga, ema ja vANIvaDe ApavArUpa vacanatyAga, kAyAvaDe pratilAbhavArUpa kAyatyAga ane pAtrAdi upakaraNarnu dAna ApavArUpa upakaraNatyAga che. cAra prakAranI akiMcanatAniSparigrahatA kahelI che, te A pramANe-manathI akiMcanatA. vacanathI akiMcanatA, kAyAthI akiMcanatA ane upakaraNathI akiMcanatA. (sU0 310) TIkArthaH-nAmasatya ane sthApanAsatya sugama che. upayoga rahita vaktArnu satya paNa dravyasatya che. sva ke paranA uparodha | sivAya upayoga yukta vaktArnu je satya te bhAvasatya che. (mU0 308) satya te cAritravizeSa che, mATe cAritranA vizeSone | yAvat uddezakanA aMta paryanta kahe che-'AjIvie' tyAdi0 AjIvika-gozAlakanA ziSyono ahama vigere tapa te ugratapa, kayAMka 'udAraM' evo pATha che. tyAM udAra-A loka vigairenI AzaMsA(vAMchA) rahitapaNAne laIne zobhana tapa, ghora-potAnI apekSA vinA arthAt potAnA zarIranI paNa darakAra karyA sivAyano tapa, "rasanijjUhaNayA" ghRtAdi rasanA tyAgarUpa tapa ane jiveMdriyapratisaMlInatA-manojJa ke amanojJa AhArone viSe rAgadveSano tyAga. A cAra prakArano tapa che. arhatnA ziSyono to bAra prakArano tapa che. (sU0309) mana, vacana ane kAyAno akuzalapaNAe nirodharUpa ane kuzalapaNAe udIraNA 4 sthAna| kAbhyayane uddezaH 2 nAmasatyAdiAjIvikatapAsaMyamaH sU0 |308-10 x // 441 // For Private and Personal Use Only
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir xxxxxxxxxxxxxxxxxxxx (pravRtti ) karavArUpa mana vigere saMyamo che. upakaraNasaMyama to bahumUlyavALA vastra vigereno tyAga karavArUpa che. athavA pustakapaMcaka, vastrapaMcaka, tRNapaMcaka ane carmapaMcakanA tyAgarUpa che. have pustakapaMcaka jaNAve chagaMDI kacchavi maTTI, saMpuDaphalae tahA chivADIya / eyaM potyayapaNagaM. pannattaM vIyarAgehiM / / 152 // gaMDI pustaka, kacchapI pustaka, muSTi pustaka, saMpuTaphalaka pustaka ane sRpATikA (chedapATI)-A pAMca prakAranA pustako vItarAga paramAtmAe kahelA che. bAhallapuhuttehi,gaMDI pottho utullao diiho| kacchavi aMte taNuo, majjhe pihulo muNeyavvo // 153 // jADAI, pahoLAI ane laMbAIbaDe samAna je che te gaMDI pustaka, banne paDakhAnA bhAgamAM-cheDAmA jhIguM, madhya bhAgamA pahoLu ane jADAImAM thoDaM hoya te kacchapI pustaka jANavU. cauraMguladIho vA, vahAgiti muTThipotthao ahvaa| cauraMguladIhocciya, cauraMso hoi vinneo // 15 // cAra AMgaLa lAMbu athavA vRtta ( goLAkAra ) athavA cAra aMgula lAMbu ane pahAllu eTale catuSkoNa ( cokhUNAvAlu) te muSTi pustaka. saMpuDago dugamAi.phalagA vocchaM chivADitAhe / taNupattUsiyarUvA, hoi chivADI buhA beMti // 155 // be phalaka vigere je pustakamAM hoya te saMpuTaphalaka pustaka. have sRpATikAnuM svarUpa jaNAve che-thoDA patra(kAgaLa)vaDe kAIka Koxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bhIsthAnAGgasUtra sAnuvAda / / 442 / / **X*X*X www.kobatirth.org UMcaM hoya che tene paMDito sRpATikA ( chedapATi ) pustaka kahe che. dI ho vA haso vA, jo pihulo hoi appabAhallo / taM muNiyasamayasArA, chivADipotthaM bhaNatIha / 156 / pahokAImAM moDa hoya ke nAnuM hoya paNa je pustaka jADAImAM thoDaM hoya tene siddhAMtanA sArane jANanAra puruSo chivADI (chedapATi) pustaka kahe che. paMcaka, apratyupekSita ane duSpratyupekSitanA bhedadhI ve prakAre he- appaDa lehiya se, tUli uvahANagaM ca nAyavvaM / gaMDuvahANAliMgiNi, masUrae cetra pottamae // 157 // jenuM sarvathA paDilehaNa na karI zakAya te apratyupekSita vastra kahevAya, te pAMca prakAranuM che, te A pramANe- 1 ruthI athavA AkaDAnA tula vigerethI bharelI taLAI zayyA vizeSa, 2 haMsanA vATA vigerethI bharela ozI, 3 ozIkA upara rAkhavAnuM gAlamasuriyuM, 4 DhIMcaNa tathA koNInI nIce rAkhavA mATe AliMgini ane 5 lugaDAmA athavA cAmaDAmAM cIMtharAM bharIne moDhuM zIlaM hoya te goLa Asana-cAkaLo. have duSpratyupekSita-jenuM muzkelIthI paDilehaNa karI zakAya, te pAMca prakAre che, te A pramANe-palhava koyava pAvAra, navayae taha ya dADhigAlIo / duppADalehiyadUse, eyaM bIyaM bhave paNagaM // 158 // palhavi, kutupa, prAvaraka, navatvak ane dRDhagAlI-A pAMca prakAranA vastro duSpratyuprekSita che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAna* kAdhyayane uddezaH 2 nAmasatyA diAjIvikatapa: saMyamaH sU0 | 308-10 / / 442 //
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ******* www.kobatirth.org palhavi hatthUttharaNaM, tu koyavo rUyapUrio paDao / daDhigAli dhoyapAttI, sesa pasiddhA bhave bheyA // 159 // 1 hAthInI pITha upara nAkhavAnuM AstaraNa vizeSa upalakSaNathI thoDA romadhI athavA ghaNA romadhI bharela, uMTa vigerenI pITha upara rakhavAnuM vastravizeSa te palhavI. 2 rue bhareluM vastra te kutupa, upalakSaNathI zAla, duzAla ane kaMbala vigere. 3 dazIo sahita brAhmaNane paheravA yogya aghoTiyArUpa ghotapotikA te dRDhagAlI. bAkInA ve bheda prAvaraka ane navatvak prasiddha che, te A pramANe- 4 prAvAraka- ruMDALavA oDhavAnuM vastra, tene koIka morDa kaMbala paNa kahe che ane 5 navatvak-bahu jIrNa vakha. have tRNapaMcaka kahe che taNapaNa puNa bhaNiyaM, jiNehiM kammaTThagaMThimahaNehiM / sAlI vIhI kodava, rAlaga ranne taNAI ca // 160 // aSTa karmarUpa graMthinuM maMthana karanAra jinezvaroe pAMca prakAranA tRNo kahelA che, te A pramANe- 1 zAlI - kalamazAlI pramukhano parALa, 2 brIhi-sAThI cokh| vigereno parAla, 3 kodravAno parALa, 4 kAMgano parALa ane5 jaMgalano zyAmAka vigere ghAsa. have carmapaMcaka kahe che alagAva mahisI, migANa ajiNaM tu paMcamaM hoi / taliyA khalagavajjho, kosaga kattI ya bIyaM tu / 161 / karAnuM cAmaDaM gheTAnuM cAmaDaM, gAyanuM cAmaDaM, bheMsanuM cAmaDuM ane haraNanuM cAmaI-ema pAMca prakAranuM cAmaDuM che. bIjI te paNa carmapaMcaka kahe che 1 talikA (caMpala) te eka taLavALI athavA ce taLavALI, 2 pagarakhAM, 3 vAghra - sAmAnya cAmaI, For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAGgapatra xxxxxxxxxxx) sAnuvAda // 443 // 4 kozakavizeSa-aMguli vigeremA paheravAnuM cAmaDArnu upakaraNa ane 5 kRtikA-dava prasaMge AI devAmAM athavA pAtharavA vigeremA upayogI cAmaDUM. ciyAe 'tti0 azubha mana vigereno tyAga(rodha) athavA mana vigerethI AhArAdinuM sAdhuo mATe je dAna te tyAga. evI rIte pAtrAdi upakaraNavaDe anna vigerenu dAna te upakaraNatyAga. kaMI paNa vidyamAna nathI kiMcana-suvarNa vigare dravyano prakAra jene te akiMcana, teno bhAva te akiMcanatA arthAt niSparigrahapaNuM. te mana vigerethI ane upakaraNanI apekSAe hoya che mATe cAra prakAre akiMcanatA kahelI che. (sU0 310) // catuHsthAnakanA dvitIya uddezAnI TIkAno anuvAda samApta / / 4 sthAna. kAdhyayane uddezaH 2 nAmasatyAdiAjIvikatapA saMyamaH sU0 *308-10 KXXXXXXXXXXXXXX xxxxxxxxxxxxxxxx // 443 // For Private and Personal Use Only
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org atha catuHsthAnakAdhyayanake tRtIya uddezaH / bIja uddeza kavAyo, ve trIjo uddezaka zarU karAya che. A uddezakano pUrvanA uddezakanI sAthe A pramANe saMbaMdha che. pUrvanA uddezakamA jIva ane kSetranA paryAyo kayA, ahiM to jIvanA paryAyo kahevAya che. A saMbaMdhavaDe prApta thayela A uddezakanA prathama ve sUtra kahe che cattAri rAtIo paM0 taM0 - pavvayarAtI puDhavirAti vAluyarAtI udagarAtI, evAmeva cavvi kohe paM0 taM0 - pavvayarAtisamANe puDhavirAtisamANe vAluyarAtisamANe udagarAtisamANe, pavtrayarAtisamANaM kohaM aNupaviTThe jIve kAlaM karei Neraitesu uvavajjati, puDhavirAtisamANaM kohamaNuppaviTTe tirikkhajoNitesu uvavajjati, vAluyarAtisamANaM kohaM aNupaviTThe samANe maNussesu uvavajjati, udagarAtisamANaM kohamaNupaviTTe samANe devesu uvavajjati 1 / cattAri udagA paM0 taM0kada modae khaMjaNodaya vAluodae selodae, evAmeva cauvvihe bhAve paM0 taM0 - kadda modagasamANe khaMjaNodagasamANe vAluodagasamANe selodgasamANe, kadamodagasamANaM bhAvamaNupaviTTe jIve kAlaM karei For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAnapatra sAnuvAda // 444 // Neraiesu uvavajjati, evaM jAva selodagasamANaM bhAvamaNupaviTe jIve kAlaM karei devesu uvavajjai / sU0 311, cattAri pakkhI paM020-ruyasaMpanne nAmamege No rUvasaMpanne, rUbasaMpanne nAmamege no rutasaMpanne, ege rUvasaMpannevi rutasaMpannevi, ege no rutasaMpanne No rUvasaMpanne, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 saM0-ruyasaMpanne nAmamege No rUvasaMpanne 4, cattAri purisajAyA paM0 20-pattiyaM karemItege pattiyaM karer3a pattiyaM karemItege apattitaM kareti. appattiyaM karemItege pattitaM karei, appattiyaM karemItege appattitaM kareti, cattAri purisajAyA paM0 ta0-appaNo NAmamege pattitaM kareti No parassa, parassa nAmamege pattiya kareti No apaNo (4) cattAri purisajAyA paM0 20-pattiyaM pavesAmItege pattitaM pavesei, pattiyaM pavesAmItege appattitaM paveseti 4 / cattAri purisajAyA paM0 taM0-appaNo nAmamege pattitaM pavesei No parassa parassa04 / sU0 312 mUlArthaH-cAra prakAranI rekhAo kahelI che, te A pramANe-parvatanI rekhA, pRthivInI rekhA, vAlukA( retI )nI rekhA ane udakanI rekhA. e dRSTAMte cAra prakArano krodha kahelo cha, te A pramANe-parvatanI rekhA (phATa) samAna krodha-yAvat jIva 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 3 krodhaH pakSiraSTAntaH sU0311 312 kxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx X 444 // For Private and Personal Use Only
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org paryaMta rahe, pRthivInI rekhA samAna krodha-bAra mAsa paryaMta rahe, vAlukAnI rekhA samAna krodha-cAra mAsa paryaMta rahe ane udakanI rekhA samAna krodha - eka pakSaparyaMta rahe. parvatanI rekhA samAna anaMtAnubaMdhI krodhamAM praviSTa thayela je jIva kALa kare che te nArakomAM utpanna thAya che, pRthivInI rekhA samAna apratyAkhyAnI krodhamAM praviSTa thayela je jIva kALa kare che te tiryaMcayonikomAM utpanna thAya che, vAlukAnI rekhA samAna pratyAkhyAnI krodhamAM praviSTa thayela je jIva kALa kare he te manuSyomAM utpanna thAya che ane udakanI rekhA samAna saMjvalana krodhamAM praviSTa thayela je jIva kALa kare che te devomAM utpanna thAya che. cAra prakAre udaka-pANI kahela che, te A pramANe - kAdavavALaM pANI, khaMjana- meza jetuM pANI, dhULavADaM pANI ane kAMkarAvALaM pANI. A dRSTAMte cAra prakAranA bhAva (jIvanA pariNAma) kahelA che, te A pramANe-kardama udaka samAna, khaMjana udaka samAna, vAlukA udaka samAna ane zaila udaka samAna. kardama udaka samAna bhAva (pariNAma) ne prApta thayela je jIva kALa kare che te nairayikone viSe utpanna thAya che, khaMjana udaka samAna bhAvane prApta thayela je jIva kALa kare che te tiryacayoniko mAM utpanna thAya che, vAlukA udaka samAna bhAvane prApta thayela je jIva kALa kare che te manuSyone viSe utpanna thAya che ane zaila udaka samAna bhAvane prApta thayela je jIva kALa kare che devAne viSe utpanna thAya che. ( sU0 311 ) cAra prakAranA pakSI kahelA che, te A pramANe- koI eka pakSI zabdasaMpanna - manohara svavALo che paNa rUpasaMpanna nathI- kokilanI jema, koIka rUpasaMpana che paNa zabdasaMpatra nathI ( manohara zabda nathI ) - abhaNa popaTanI jema, koIka pakSI zabdasaMpanna che ane rUpasaMpanna paNa che-moranI jema, koIka zabdasaMpanna paNa nathI ane rUpasaMpanna paNa nathI - kAgaDAnI jema, A dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe- koIeka puruSa miSTa vacanasaMpanna ke paNa 75 For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 445 / / www.kobatirth.org rUpasaMpanna, nathI arthAt kALoM ke kUbaDo che, koIka rUpasaMpanna he paNa manoz2a zabdasaMpanna nathI, koIka ubhaya saMpanna che ane koIka ubhayasaMpanna nathI. cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe- 1 koIka puruSa ema ciMtave ke huM amukanI sAthe prIti karU~ ane prIti paNa kare che, 2 koIka prathama ema citave ke huM AnI sAthai prIti karUM paNa pachI kare nahiM, 3 koIka prathama ema ciMtave ke huM amuka sAthe aprIti karUM paNa pachI prIti kare che, 4 koIka ema citave ke huM AnI sAthe aprati karuM ane aprItine kare che. cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe- 1 koIka puruSa bhojana vigerethI potAnA AtmAne AnaMda upajAve che, paNa bIjAne nahiM, 2 koIka bIjAne upakAra kare che paNa potAne nahi kema ke bIjA para upakAra karavAmAM rasika hoya che, 3 koIka potAne ane bajAne paNa AnaMda upajAve che ane 4 koIka potAne ke parane paNa AnaMda upajAvato nathI. cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-6 koIka puruSa ema ciMtave ke huM paranA cittamAM prIti ke vizvAsa upajAvu ane temaja vizvAsa upajAve che, 2 koIka ema ciMtave ke huM bajAne vizvAsa upajAvaM paNa vizvAsa utpanna karI zake nahi, 3 koIka ema citave ke huM vizvAsa upajAvI zakIza nahi paNa vizvAsa utpanna kare, ane 4 koIka ema citave ke huM vizvAsa upajAvI zakIza nahi ane upajAve paNa nahi. cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe- 1 koIka puruSa potAnA AtmAmAM vizvAsa upajAve che, paraMtu bIjAne viSe vizvAsa upajAvato nathI, 2 koIka, bIjAne viSe vizvAsa upajAve che paNa potAnA AtmAmAM vizvAsa upajAvato nathI, 3 koIka puruSa potAnA tathA bIjAnA AtmAmAM paNa vizvAsa upajAve che ane 4 koIka potAnA ke paranA AtmAmAM vizvAsa upajAvato nathI. ( sU0 312 ) For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 3 krodhaH pakSidRSTA ntaH sU0 311-12 // 445 //
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx TIkArthaH-'cattArI'tyAdi. A sUtrano A pramANe saMbaMdha che. pUrve cAritra kaDaM, teno pratibaMdha karanAra krodhAdi bhAva cha, mATe krodhanA svarUpanuM nirUpaNa karavA mATe A sUtra kahevAya che. A pramANe saMbaMdhavALA A dRSTAMtabhUta vigere sUtranI vyAkhyA karAya cha-'rAjI' rekhA. krodhanuM bAkInuM vyAkhyAna mAyA* vigerenI jema jANavU. mAyAdinA prakaraNa( viSaya )thI anyatra krodhano vicAra karavAmAM Avela che kAraNa ke sUtranI gati vicitra hoya che. bIjuM sUtra paNa sugama che. Akrodha bhAvavizeSa ja cha mATe bhAvanI prarUpaNA karavA mATe dRSTAMta vigare ve sUtrane kahe che-'cattArI tyAdi0 prasiddha che. vizeSa e ke-jemAM khaMcela paga vigere kheMcI na zakAya athavA kaSTavaDe kheMcI zakAya ( kADhI zakAya) te kardama (kAdava ). dIpaka vigairenI mezanA jevo paga vigeremA lepa karanAra-coTI jAya tevo te khaMjana, kaIma vizeSa ja che. vAlukA(retI) prasiddha che, te bhIMjelI paga vigerene lAgI hoya to paNa pANI sUkAI javAthI alpa prayAse dUra thAya che mATe alpa lepa karanArI che. zaila eTale komaLa pASANo. te paga vigerene sparzavaDe ja kaMIka duHkha upajAve che, paraMtu tathAvidha lepane utpanna karatA nathI. kAdava vigerenI pradhAnatAbALA udako te kaImodaka vigere kahevAya che. jIvano je rAgAdi pariNAma te bhAva, tenuM kaImodaka vigerenI sAthe samAnapaNuM tenA svarUpane anusAre karmanA lepane aMgIkAra karIne mAna. (sU0 311) hamaNA ja bhAvanuM svarUpa kA, have bhAvavALA dRSTAMta sahita puruSane 'cattAri pakkhI 'tyAdi. sUtrathI laIne 'atyamiyatyamiye' ti. chevaTanA sUtrabaDe kahe che-teno bhAva | spaSTa che. vizeSa e ke-zabda ane rUpa badhA pakSIone hoya che, ataH viziSTa zabda ane rUpa grahaNa karavA yogya che. 1ruta * cothA ThANAnA bIjA uddezakamA mAyA vigere traNa kaSAyarnu svarUpa kahela che. KOXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAnapatra sAnubAda // 446 // 4 sthAnakAdhyayane udezaH3 | krodhaH + kSiSTAntaH 0311 manojJa zabdavaDe saMpanna eka pakSI che paraMtu manojJa rUpavaDe saMpanna nathI-kokilanI jema, 2 rUpasaMpanna che paNa zandasaMpanna nathI-sAmAnya zuka popaTa vat, 3 ubhayasaMpanna-mayUravat . 4 anubhayasaMpanna-zabdasaMpanna ane rUpasaMpanna paNa nahiM-kAgaDAnI jema. ahiM puruSa yathAyogya yojabo, te A pramANe-priya bolavAvaDe manojJa zabda ane suMdara veSavaDe rUpasaMpanna athavA sAdhu, cokasa karala siddhAMtamAM prasiddha, zuddha dharmadezanAdi khAdhyAyanA prabaMdhavALo (zabdasaMpanna), locavaDe alpa kezavALU uttamAMgapaNuM arthAta mastakanI suMdaratA, tapavaDe kAyAnI kRzatA, melabaDe malina kAyA ane alpa upakaraNapaNuM vigere lakSaNabaDe suvihita sAdhunA rUpane dharanAra te rUpasaMpanna che. 'pattiyaM' ti0 svArthika 'ka' pratyayanuM grahaNa karavAmAM paNa prIti eja prItika, rUDhithI napuMsakapaNuM jANa. 1 9 prIti karuM athavA huM vizvAsa karuM evA pariNAmavALo thayo thako prItine athavA vidhAsane kare che, kema ke sthira pariNAmavALo athavA ucita pravRtti karavAmAM catura | ke saubhAgyavALo hoya che. 2 bIjo to prIti karavAmAM pariNata thayo thako paNa agrItine ja kare cha, kema ke sthirapariNAmAdi guNathI viparIta hoya che. 3 trIjo aprItimA pariNata thayo thako prItine ja kare che, kema ke utpanna thayelA pUrvanA pariNAmathI nivRtta thavAthI athavA bIjAnI aprItino hetu chatAM paNa prItinI utpattinA svabhAvavALo hobAthI prItine kare che. 4 cotho puruSa to sugama che. 1 koIka puruSa bhojana, vastrAdivaDe potAnA AtmAne prIti-AnaMda utpanna kare che, kemake svArthamAM tatpara hovAthI | bIjAne AnaMda utpanna karato nathI, 2 bIjo paramArthamAM tatpara hovAthI bIjAne AnaMda Ape che paNa potAne nahiM, 3 trIjo banne(svapara)ne AnaMda Ape che, kema ke svArtha ane paramArtha bannemA tatpara hoya che, temaja 4 cotho-khaparane AnaMda upajAvato // 446 // For Private and Personal Use Only
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org nathI, kema ke svArtha paramArthamAM zUnya hoya che. koIka puruSa potAno vizvAsa kare che paNa bIjAno karato nathI ityAdi caturbhagInI vyAkhyA karavI. 'patiyaM pavesemi' ti0 A puruSa mArA upara prIti athavA vizvAsa kare che, A pramANe bIjAnA citamAM huM ThasA khAtrI karAvaM. evI rIte pariNAmavALo thayo thako teja pramANe bIjAnA cittamAM prIti ke vizvAsane karAve che. araj (traNa bhaMga ) sUtra ane anaMtara sUtra pUrvanI jema jANavuM. ( sU0 312 ) cattAri rukkhA paM0 taM0-patotrae puSkova phalotrae chAyotrae, evAmeva catAri purisajAyA paM0 naM0 - patto vAksamANe pupphotrA rukkha samANe phalovArutrakha samAge chAtovArukakha samAge / sU0 313, bhArapaNaM vahamANassa cattAri AsAsA paM0 taM0 - jattha NaM asAto aMsaM sAharai tatthaviya se ege AsAse pagate 1, jatthaviya NaM uccAraM vA pAsavaNaM vA paridvAveti tatthaviya se ege AsAse paNNatte 2, jatthaviya NaM NAgakumArAtrAsaMsi vA sutrannakumArAvAsaMsi vA vAsaM uveti tatthaviya se ege AsAse pannatte 3, jatthatriya NaM AvakadhAte ciTThati tatthaviya se ege AsAse pannate 4, evAmeva samaNovAsa gassa cattAri AsAsA paM0 taMtra - jattha NaM sIlavvataguNavva taveramaNapaccakkhANaposa hovavAsAiM paDivajjeti tatthaviya se ege AsAse paNNatte 1, jatthatriya NaM sAmAiyaM For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir X
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA nAsUtra sAnuvAda // 447 // www.kobatirth.org desAvagAsiya sammamaNupAlei tatthaviya se ege AsAse paNNatte 2, jatthaviya NaM cAudasamuddiTThapunnamAsiNIsu paDipunnaM posahaM sammaM aNupAlei tatthavi ya se ege AsAse pannatte 3, jatthavi ya NaM apacchimamAraNaMtita saMlehNAjUsaNAjUsite bhattapANapaDitAtikkhitte pAovagate kAlamaNavakakhamANe viharati tatthaviya se ege AsAse pannatte 4 / sU0 314 mUlArtha:- cAra prakAranA vRkSa kahela che, te A pramANe- ghaNA patra ( pAMdaDAM ) bALaM, ghaNA puSpavALaM, ghaNA phaLavALaM ane chAyAvA. e dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA he, te A pramANe- 1 tathAvidha upakArane nahiM karanAra patra sahita vRkSa samAna 2 sUtradAna vigerethI upakAra karanAra te puSpa sahita vRkSa samAna, 3 arthadAna vigerethI mahAna upakAra te phala sahita vRkSa samAna ane 4 anarthathI rakSaNa karanAra te chAyA sahita vRkSa samAna. ( sU0 313 ) bhAra pratye vahana karanAra puruSane cAra vizrAma (vIsAmA ) kA che, te A pramANe- 1 je samaye eka khabhAthI laIne bIjA khabhA upara bhArane mUke che te avasare tene eka vizrAma kaTTela che, 2 je avasare bhAra utArIne vaDInIta ke laghunIta kare che te avasare tene eka vizrAma kahela che, 3 je avasare nAgakumAranA AvAsa (devaLa) mAM athavA suparNakumAranA maMdiramAM rAtrie vase che te avasare tene eka vizrAma kaTTela che ane 4 je avasare bhAra utArIne potAne ghera yAvajjIva paryaMta rahe che te avasare tene eka vizrAma kahela che. e dRSTAMta zramaNopAsakane - sAvadyavyApArarUpa bhArathI dabAyelAne cAra vizrAma kahelA che, te A pramANe- 1 je avasare zIla-sadAcAra, aNuvrata, For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir *******-**** 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 3 patrAdyupagacaturbhAgikA AzvAsa catuSkaM sU0 313 14 / / / 447 //
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KoxxxxxxxxxxxxxxxxxxxOKOXOXOKOKOKOKXXXX guNavrata, anarthadaMDAdithI nivarttanarUpa viramaNa, navakArasI pramukha pratyAkhyAna, poSadha sahita upavAsane grahaNa kare che tyAre tene eka vizrAma kahela che, 2 je abasare sAmAyika ane dezAvagAsikane sArI rIte pALe che tyAre tene eka vizrAma kahela hai, 3 je avasare caudaza, AThama, amAvAsyA ane pUrNimArUpa tithione viSe paripUrNa pauSadhane sArI rIte pALe che tyAre tene eka vizrAma kahela he. 4 je avasare apazcima( hellI) mAraNAMtikarUpa saMlekhanAne svIkArIne ane bhaktapAnanaM pratyAkhyAna karIne pAdapa-chedalI vRkSanI DALanI mAphaka sthira thaIne kALa(maraNa)nI vAMDAne nahiM karato thako vicare che tyAre tene eka vizrAma kahela che. (10 314) TIkArthaH-patra-pAMdaDAna prApta thAya che te patropaga arthAt ghaNA patravALo, ema ja puSpopaga vigere jANavA. lokottara ane laukika puruSonI patravALA vigaire vRkSanI sAthe samAnatA to kramazaH jANavI, te A pramANe-1 abhilASIone viSa tathAvidha upakAra nahiM karavAvaDe potAnA svabhAvamA ja samApta thavAthI, 2 sUtra bhaNAvaq vigerethI upakAraka hovAthI, 3 sUtranA arthane ApavA vigerevaDe mahAn upakAraka hovAthI ane 4 jJAnAdi kAryamA pravartAva ane doSathI bacAvaq vigerethI niraMtara sevA karavA yogya hovAthI. (mU0 313) bhAra-dhAnya bharavAnA AdhArabhUta( koThI vigere )ne eka sthAnathI bIjA sthAna pratye vahana karanAra-laI janAra puruSane AzvAso-vizrAmo kahalA che, teonA abasaranA bhedavaDe vizrAmanA bhedo cha.1 je abasaramAM aMza-eka skaMdhathI bIjA skaMdha pratye bhArane sahare che-laI jAya he te avasaramAM, 'se' te vahana karanArane eka vizrAma kahela che, 2 'pariSThApayati' bhAra tajI daIne mRtrapuruSAMdi tyAga kare che te bIjo vizrAma, 3 nAga xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxy For Private and Personal Use Only
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir XX bhIsthAnAGgamatra sAnuvAda // 448 // (xxxxxx 4 sthAnakAbhyayane uddezaH 3 patrAdyupagacaturbhagikA AzvAsa Koxxxxxxxxxxxxxxxxxx kumAranA AvAso vigere upalakSaNamAtra cha ethI bIjA Ayatana(sthAna ne viSe paNa vAsane prApta thAya che arthAt rAtrie vAsa kare che te 4 yAvatI-jyAM sudhI A manuSya athavA devadattAdi che ema kathanarUpa yAvat kathAvaDe arthAt yAvajjIva sudhI te rahe che-base che te ' evameve 'tyAdi0 emaja dArTAtika sUtra che. zramaNAn-sAdhuonI je sevA kare che te zramaNopAsaka-zrAvaka tene (sAvadha vyApArarUpa bhArathI dabAyalAne) AzvAso-sAvadha kAryane choDavAvaDe cittane AzvAsana-svAsthyarUpa vizrAmo che, paralokathI bhaya pAmela mane AtrANa-zaraNa che evA A vizrAmo che. te zrAvaka jinAgamanA paricayathI svaccha buddhivaDe AraMbha ane parigraha e bane duHkhanI paraMparAne karanAra ane saMsArarUpa kAMtAranA kAraNabhUta hovAthI choDavA yogya cha ema jANato thako iMdriyarUpa subhaTanA vazathI AraMbha ane parigrahane viSe pravartato chato mahAn kheda, saMtApa ane bhayana vahana kare che ane nIce pramANe bhAvanA bhAve che-- hiyae jiNANa ANA. cariyaM maha erisaM aunnassa / eyaM AlappAlaM,abbo dUraM visaMvayai // 162 / / hayamamhANaM nANaM, hayamamhAgaM mAstamAhappaM / je kila laddhaviveyA, viceTThimo bAlabAlabdha // 163 // ___ mArA hRdayamAM jinezvaranI AjJA chatAM paNa puNya rahita mAruM caritra-vartana to Avu cha arthAt saMsAra saMbaMdhI vastu mane priya lAge cha to have zuM vizeSa kahuM ? A Azcarya cha, atyaMta virodha che. amAru sad asanA vivekarUpa jJAna haNAyuM ! * amAraM manuSya saMbaMdhI mAhAtmya haNAyuM ! nizcaya vivekane prApta thayA chatAM paNa nAnA bALakonI jema ame pravRttine karIe chIe. KXXXXXXX catuSkaM XXXXxxx 0313 14 KXxxxx // 448 // For Private and Personal Use Only
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KXxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx 1 je avasaramAM zIla-sadAcAra vizeSa athavA brahmacarya vizeSa, vrata-sthUla prANAtipAtanuM viramaNa vigere, bIje sthaLe to zIla eTale pAMca aNuvrata ane vrata-sAta zikSAvrata kahela che, paraMtu guNavratA vagerenuM sUtramA sAkSAt grahaNa jueM karavAthI ahiM te vyAkhyA karI nathI.guNavrata-dizAvrata ane upabhogaparibhogavratasvarUpa che tathA viramaNa-anarthadaMDanI viratinA prakAro athavA rAgAdinI viratio jANavI. pratyAkhyAna navakArasI vigere, pauSadha-aSTamI vigere parvanA divasAmAM upavasana-AhAranA tyAga te pauSadhopavAsa. (zIlAdi badhAya padono dvaMdva samAsa che) zIla vigarene aMgIkAra kare che te avasarane viSe tene eka vizrAma kahala che. 2 je avasaramAM sAvadyayoganA tyAgapUrvaka niravadya yoganA sevanarUpa sAmAyikamA je vyavasthita zrAvaka hoya che te zramaNabhUta thAya che. vaLI deze-dizA parimANavrata grahaNa karela zrAvakane dizAnA parimANanA vibhAgamA avakAza-avatAra viSayaka avasthAna che je vratane viSe te dezAvakAza te ja dezAvakAzika arthAt dizAvratamAM grahaNa karela dizAnA parimANane dararoja saMkSepavArUpa athavA badhA ya vratotuM saMkSepa karavArUpa vratarnu anupAlana kare che arthAt vrata grahaNa karyA pachI akhaMDa rIte pALe che te avasare paNa tene eka vizrAma kahela che. 3 uddiSTA-amAvAsyA paripUrNa-ahorAtra paryaMta 1 AhArano tyAga, 2 zarIranA satkArano tyAga, 3 brahmacaryanuM pAlana ane 4 avyApAra-sAvadya pravRttinA tyAgarUpa cAra bhedayukta pauSadhane kare che tyAre eka vizrAma che, 4 je avasare vaLI pazcima ja-chellI paraMtu amaMgalanA parihArane mATe apazcimA evI, maraNa ja aMta te maraNAMta, temAM je thayelI te mAraNAMtikI-te apazcimamAraNAMtika evI, jenAvaDe zarIra ane kaSAyAdi kRza karAya che te saMlekhanA-tapavizeSa * pazcima zabda amaMgalarUpa che mATe apazcima zabda kahela che. KXxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . mIsthAbApatra mAnuvAda // 449 // Cxxxxxxxx KXxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx) te apazcimamAraNAMtika saMlekhanAnI 'jUsaNa' ti0 joSaNA-sevArUpa dharmavaDe 'jUsiya' tti0-sevA karanAra athavA dehane 4 sthAnakhapAvanAra-zoSanAra te joSaNA-juSTa, tathA bhaktapAnanuM pratyAkhyAna karela che jeNe te bhaktapAnapratyAkhyAta, pAdapa-vRkSanI kAdhyayane mAphaka upagata-nizceSTapaNAe rahela te pAdapopagata arthAt anazana vizeSane svIkArela, kALa-maraNanA samayane na icchato uddezaH 3 thako-temA utsuka nahiM thayo thako vicare che-rahe che. (sU0 314 ) uditodicattAri purisajAyA paM0 saM0-uditodite NAmamege uditatthamite NAmamege atthamitodite tAdicaturbhaNAmamege atthamiyatthamite NAmamege, bharahe rAyA cAuraMtacakkavaTTI NaM uditodite. baMbhadatte NaM rAyA |gikA yugmacAuraMtacakkavaTTI udiatthamite. haritesabale NamaNagAre Namathamiodite, kAle NaM soyariye atya- x zUracatuSkaM mitatthamite / sU0315. cattAri jummA paM0 taM0-kaDajumme teyoe dAvarajumme kalioe. neratitANaM * uccAdicatu cattAri jummA paM0 taM0-kaDajumme teoe dAvarajumme kalitoe evaM asurakumArANaM jAva thaNiya- eka lezyAkamArANaM, evaM puDhavikAiyANaM Au0 teu. vAu0 vaNasthati. beMditANaM teMdiyANaM cauriMdiyANaM * catuSka0 paMciMdiyatirikkhajoNiyANaM maNussANaM vANamaMtarajoisiyANaM vemANiyANaM savvesiM jahANeraDa x0315yANaM / sU0316.cattari sUrA paM0 taM0-khaMtisUre tavasUre dANasUre juddhasare. khaMtisUrA arahaMtA tavasarA x // 449 // For Private and Personal Use Only
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Kxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx aNagArA dANasUre vesamaNe juddhasUre vAsudeve / sU. 317, cattAri purisajAyA paM0 taM0-ucce NAmamege uccacchaMde ucce NAmamege NItacchaMde NIte NAmamege uccacchaMde nIe NAmamege NIyacchaMde / sa0 318 / asarakumArANaM cattAri lesAto paM0 ta0-kaNhalesANIlalesA kAulesA teulesA evaM jAva thaNiyakumArANaM evaM puDhavikAiyANaM AuvaNassaikAiyANaM vANamaMtarANaM savvesiM jhaaasurkumaaraann| sU03194 mUlArtha:-cAra prakAranA puruSa kahela che, te A pramANe-1 kula, baLa, Rddhi vigerethI prathama udayane pAmelA ane pachI parama sukhane pAmelA te uditodita, 2 kula vigerethI prathama udayane pAmelA ane pachI durgatimAM javAthI astane pAmelA te uditaastamita, 3 nIca kula vigerethI prathama astane pAmelA ane pachI sadgatimA javAthI udayane pAmelA te astamitodita ane 4 nAca kalAdithI prathama asta pAmela ane durgatimA javAthI pachI paNa asta pAmela te astamitaasvamita. have ukta cAra bhAMgAnA svAmIne kahe che-1 cAturaMga cakravartI bharatamahArAjA prathama paNa udayane pAmelA ane pachI paNa udayane pAmelA, 2 cAturaMta cakravartI brahmadatta rAjA prathama udayane pAmIne pachI astane pAmelA, 3 harikezIvala muni prathama nIca kulamA avatAra laIne asta pAmelA ane pachIthI udayane pAmelA ane 4 kAlasaukarika( kasAI ) prathama paNa asta pAmIne pachI paNa narakagamanavaDe astane pAmyo. (sU0 315) cAra prakAranA yugma-rAzivizeSa kahela che, te A pramANe-je saMkhyAne cArathI bhAgatAM zeSa cAra rahe te kRtayugma, zeSa traNa rahe te vyoja, zeSa be rahe te dvApara ane zeSa eka rahe te kalyoja. nairayikonA cAra yugma kahelA che, te KXXXXXXMOKOKXXXXXXXxxxxxxXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda / / 450 / / www.kobatirth.org A pramANe -- kRtayugma, jyoja, dvApara ane kalyoja, evI rIte asurakumAronA yAvat stanitakumAronA, ema ja pRthvIkAyikonA apUkAyikonA, tejaskAyikonA, vAyukAyikonA, vanaspatikAyonA, dvIMdriyonA, trIMdriyonA, caturiMdriyanA, paMceMdriyatiryaMcayonikonA, manuSyonA, vyaMtara ane jyotiSkonA tathA vaimAnikonA ema badhAyanA jema nairathikonA cAra yugma kahelA che tema jANavA. (sU0 316) cAra prakAranA zUrA kahelA che, te A pramANe- kSamAmAM zUra, tapane viSe zUra, dAnamAM zUra ane yuddhane viSe zUra. kSamAmAM zUrA arhato, tapamAM zUrA munio, dAnamAM zUrA vaizramaNa ane yuddhamAM zUra vAsudeva che. ( sU0 317 ) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe - 1 eka puruSa zarIra, kula ane dhana vigerethI UMca ane UMcacchaMda-zreSTha abhiprAyavALo udAra che, 2 eka zarIra vigerethI UMca paNa nIcacchaMda-nIca abhiprAyavALo che, 3 eka zarIra vigerethI nIca paNa UMcacchaMda-zreSTha abhiprAyavALo che ane 4 eka zarIra, kula vigerethI nIca ane nIcacchaMda-nIca abhiprAyavALo che. ( sU0 318 ) asurakumArone cAra lezyAo kahelI che, te A pramANe - kRSNalazyA, nIlalezyA, kApotalezyA ane tejolezyA. evI rIte yAvat stanitakumArone emaja pRthivIkAyikone, apUkAyikone, vanaspatikAyiko ane vyaMtarone, A badhAyane asurakumAronI mAphaka cAra lezyAo che. (sU. 319) TIkArtha :- ucca kula, bala, samRddhi ane nirdoSa kAryovaDe udita-abhyudayavALo, ane parama sukhanA samUhanA udayavaDe uditaudaya pAmela mATe uditodita, jema bharata mahArAjA ane enuM uditoditapaNuM prasiddha he 1, tathA prathama udaya pAmela, ane pachI asta pAmela- sUryanI jema; kema ke sarva samRddhivaDe bhraSTa thavAthI ane durgatimAM javAthI uditaastamita- udaya pAmIne asta pAmela brahmadatta cakravatIMnI mAphaka, te uttama kuLamAM utpanna thavA vigerethI ane svabhrujAnAM baLathI meLavela sAmrAjyavaDe For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 3 uditoditAdicaturbha gikoM yugma zUracatuSkaM uccAdicatu kaM lezyAcatuSkaM 0 sU0 315319 / / / 450 //
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX prathama udaya pAmela ane pAchaLathI khAsa kAraNa sivAya krodhita brAhmaNadvArA preraNA karAyela govALavaDe choDAyela dhanuSyanI goLIthI phUTI gayela AMkhanI kIkIvaDe ane maraNa pachI apratiSThAna nAmanA mahAnarakAvAsa saMbaMdhI vedanAnI prAptivaDe asta pAmela 2, hIna kulamA utpatti, durbhAgya ane dAridraya vigerethI prathama astamita ane pachIthI samRddhi, kIrti ane sadgatinI prApti vigerethI udita-udaya pAmela te astamitodita-jema harikezabala nAmanA muni, te janmAMtaramAM bAMdhela nIca gotrakarmanA vazathI prApta karela harikeza nAmanA cAMDAlakulapaNAthI, durbhAgyapaNAthI ane daridrapaNAthI prathama asta pAmela, parantu pAchaLathI to dIkSita thayo thako nizcala cAritranA guNovaDe, meLavela devakRta sahAyavaDe, prasiddhi meLavabAvaDe ane sadgatimA javAvaDe udita 3. tathA sUryanI jema prathama asta pAmela kemake nIcakulapaNuM ane duSTa karma karavApaNAthI kIrti, samRddhilakSaNa tejathI varjita hoya che ane pachIthI durgatimA javAthI asta pAmela te astamitAstamita-jema kALa nAmano saukarika. 'sUkaraiH' suvarobaDe carati mRgayA-zikArane kare che mATe saukarika nAma yathArtha che. duSTa kulamAM utpanna thayela ane dararoja pAMca so pADAne mAranAra mATe prathama asta pAmela, ane pachIthI paNa sAtamI narakapRthivIne viSe gayela mATe asta pAmela. 4. 'bharahe 'tyAdi. udAharaNasUtra to bhAvitArtha che. (sU0315) je jIvo A pramANe vicitra bhAvovaDe ciMtana karAya cha te badhA ya cAra rAziomA avatare che, mATe teone darzAvatAM thakA sUtrakAra kahe cha-'cattAri jumme 'tyAdi0 yugmarAzivizeSa. je rAzine cAranI saMkhyAvaDe apaharaNa karavAthI (bhAMgavAvaDe ) zeSa cAra rahe te kRtayugma kahevAya che. je rAzinA chevaTamA zepa traNa rahe te vyoja, be zeSa rahe to dvAparayugma ane eka zeSa rahe te kalyoja kahevAya. ahiM gaNitanI paribhASAmAM XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX XXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 451 // uditodi OXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX samarAzi( 2-4 )yugma kahevAya che ane viSamarAzi (1-3) te oja kahevAya che. A jainasiddhAMtanI maryAdA che. lokamAM 4 sthAnato kRtayugma vigere A pramANe kahevAya che-"kaliyugamA cAra lAkha ne batrIza hajAra varSa hoya che. dvAparayugamA ATha lAkha kAdhyayane ne causaTha hajAra, tretAyugamAM bAra lAkha ne channu hajAra ane kRtayugamA sasara lAkha aThyAvIza hajAra varSa hoya che." pUrvokta uddeza: 3 rAziyonuM nArakAdine viSa nirUpaNa karatA thakA sUtrakAra kahe che-'neraie'tyAdi0 sugama che. nAraka vigaire cAra prakAranI rAzivALA paNa hoya kema ke janma ane maraNavaDe hIna yA adhikapaNAno saMbhava hoya che. (sU0 316) vaLI jIvone ja tAdicaturbhabhAvovaDe nirUpatA thakA sUtrakAra kahe che-' cattAri sUre 'tyAdi ve sUtra sugama che. vizeSa e ke-zUra-vIrapuruSo. kSamAmAM zUrA ahaMto-zrImahAvIra paramAtmAnI mAphaka, tapamA zUrA anagAro-dRDhaprahArI munivat, dAnamA zUra vaizramaNa-uttara dizAno gikA yugmalokapAla( kubera ) te tIrthakara vigerenA janmanA samayamAM ane dhAraNA vigerenA samayamAM ratna vigerenI vRSTi karavAvaDe dAnamAM | zUracatuSkaM zUra che. kaDuM che ke * uccAdicatuvesamaNavayaNasaMco-iyA u te tiriyajaMbhagA devaa| koDiggaso hirannA,rayaNANiya tattha uvaNeti // 16 // kaM lezyA / catuSkaM0 vaizramaNanA vacanathI prerAyA thakA te tiyagnuMbhakadevo, kroDogame suvarNAne ane ratnone tatra-tIrthakaragRhane viSe laI jAya che. 13 yuddhamAM zUra vAsudeva-kRSNavat kema ke tene traNa so sATha saMgrAmamAM jaya meLavavAno hoya che. (mU0 317) *zarIra, kula sU0 315 319 * mUla anuvAdamAM cAra bhAMgA spaSTa lakhela che. x // 451 // (XXX For Private and Personal Use Only
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ane vaibhava vigairethI ucca puruSa, tathA audAryAdi guNayukta hovAthI una abhiprAyavAlo te uccacchaMda, nIcacchaMda to pUrvoktathI viparIta arthAt nIca abhiprAyavALo, nIca paNa ucca kulAdithI viparIta che. (sU0 318) hamaNA ja UMca ane nIca AbhiprAya kahyo te lezyAvizeSathI thAya che mATe lezyAmUtro kahela che, te sugama che. vizeSa e ke-asurAdine dravyanA + AzrayavaDe cAra lezyAo hoya che ane bhAvathI to badhA ya devone cha lezyA hoya che, manuSya ane paMceMdriyatiyaMcone to dravyathI ane bhAvathI paNa cha lezyA hoya che. pRthivI, apa ane vanaspatinA jIvone ja tejolezyA hoya che kema ke teomAM devonI utpatti hovAthI te jIvone cAra lezyA hoya che. (sU0319) kahela lezyAvizeSathI vicitra pariNAmavALo manuSya thAya mATe vAhana vigere dRSTAMtarUpa caturbhagIovaDe ane bIjI rIte puruSanI caturbhagI yAnasUtrAdinA AraMbhathI zrAvaka sUtraparyaMta graMthavaDe batAvatA thakA sUtrakAra kahe cha ke cattAri jANA paM0 20-jutte NAmamege jutte, jutte NAmamege ajutte, ajutte NAmamege jutte, ajutte NAmamege ajutte, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 ta0-jutte NAmamege jutte, jutte NAmamege + deva ane nArakone dravyale zyA tenA AyuSya paryaMta avasthita hoya che te dravyo sAthe bonA dravyono saMparka thavAthI bhAvalezyA chae hoya che, paraMtu mUla dravyo badalAtA nathI. tadAkAra mAtra bhaje che ane manuSya tiyaMcAnI dravyale zyAo aMtarmuharsa avasthita rahe che, pachIthI badalAya che, kevalIne avasthita rahe che. KXXXXXXXXXXXXXXX oxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA nAGgasUtra sAnuvAda / / 452 / / www.kobatirth.org ajutte0 4, cattAri jANA paM0 taM0-jutte NAmamege juttapariNate, jutte NAmamege ajuttapariNate 0 4, evameva cattAri purisajAyA paM0 taM - jutte NAmamege juttapariNate0 4, cattAri jANA paM0 0jAmage juttarU, jutte NAmamege ajuttarUve, ajutta NAmamege juttarUve0 4, evAmeva cAri purisajAyA paM0 taM0-jutte NAmamege juttarUve04, cattAri jANA paM0 taM0-jute NAmamege juttasobhe0 4, evameva cattAri purisajAyA paM0 taM0-jutte NAmamege juttalobhe0 4 / cattAri juggA paM0 taM0jutte NAmamege jutte 0 4, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM0-jutte NAmamege jutte 4, evaM jahA jANeNa cattAri AlAvagA tahA juggeNa vi, paDivakkho taheva purisajAtA jAva sobhetti / cattAri sArahI paM0 taM0 - joyAvaittA NAmaM ege no vijoyAvaittA, vijoyAvaittA nAmaM ege no joyAvattA, ege joyAvaittA vi vijoyAvaittA vi, ege no joyAvaittA no vijoyAvaittA, evAmeva cattAri hayA paM0 taM - jutte NAmaM ege jutte jutte NAmamege ajutte 4, evAmeva cattAri purisajAyA * cattAri purisajAyA paM0 taM0-A pATha pratyaMtarAM che, Agamodaya samitivALI pratimAM nathI. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ********* 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 3 dhyAna-yugyasArathiprabhRticatu bhaMgikA sU0 320 452 //
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Si Kailasagarsur Gyarmandie = paM0 saM0-jutte NAmamege jutte 4, evaM juttapariNate juttarUve juttasobhe savvesi paDivakkho purisjaataa| - cattAri gayA paM0 saM0-jutte NAmamege jutte 4, evAmeva cattAri yurisajAyA paM0 20-jutte | NAmamege jutte 4. evaM jahA hayANaM tahA gayANa vibhANiyavvaM. paDivakkho taheva purisjaayaa| xcattAri jaggAritA paM00-paMthajAtI NAmamege no uppahajAtI uppathajAtI NAmamege No paMthajAtI. [-] ege paMthajAtI vi uppahajAtI vi, ege No paMthajAtI No uppahajAtI, evAmeva cattAri purisjaayaa| cattAri pupphA paM00-rUvasaMpanne nAmamege no gaMdhasaMpanne, gaMdhasaMpanne NAmamege no rUvasaMpanne, ege rUvasaMpanne vi gaMdhasaMpanne vi, ege No rUvasaMpanne No gaMdhasaMpanne, evAmeva cattAri purisa jAyA paM0 taM-rUvasaMpanne NAmamege No sIlasaMpanne 4. cattAri purisajAyA paM0 taM0-jAtisaMpanne nAma8 mege no kulasaMpanne 4 (1), cattAri purisajAyA paM0 ta0-jAtisaMpanne nAmaM egeNo valasaMpanne, bala- | saMpanne nAmaM ege No jAtisaMpanne 4 (2), evaM jAtIte rUveNa 4 cattAri AlAvagA (3), evaM jAtIte | sueNa 4 (4), evaM jAtIte sIleNa 4 (5), evaM jAtIte caritteNa 4 (6), evaM kuleNa baleNa 4 XXXXXXXXXXXXXXXXxxxxxxxxxxxxxx (XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXx) For Private and Personal Use Only
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir KXXXX bhIsthAnAGgapatra bAnuvAda // 153 // Kxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx) (7) evaM kaleNa sveNa 4 (8), kaleNa sateNa 4 (9), kaleNa sIleNa 4 (10) kaleNa caritteNa 4 X4 sthAna(11), cattAri purisajAyA paM0 taM0-valasaMpanne nAmamege No rUvasaMpanne 4 (12), evaM baleNa sutteNa 13 kAmyayane 4 (13), evaM baleNa sIleNa? (14), evaM baleNa caritteNa 4 (15), cattAri purisajAyA paM0 taM0- uddezaH 3 rUvasaMpanne nAmamege No suyasaMpaNNe 4 (16), evaM rUveNa sIleNa 4 (17), rUveNa caritteNa 4 (18), xyAna-yugyacattAri parisajAtA paM0 taM0-suyasaMpanne nAmamege No sIlasaMpanne 4 (19). evaM suteNa caritteNa ya sArathipra4 (20). cattAri purisajAtA paM0 taM0-sIlasaMpanne nAmamege no carittasaMpanne 4 (21), ete eka bhRticatu bhaMgikA vIsaM bhaMgA bhANitavvA, cattAri phalA paM0 20-Amalagamahure mudditAmahare khIramahare khaMDamahare. sU0 320 evAmeva cattAri AyariyA paM0 saM0-AmalagamahuraphalasamANe jAva khaMDamahuraphalasamANe, cattAri parisajAyA paM0 20-AtavetAvaccakare nAmamege no paravetAvaccakare 4. cattAri purisajAtA paM0 taMkareti nAmamege veyAvaccaM No paDicchai, paDicchai nAmamege veyAvaccaM no karei 4, cattAri purisajAtA paM0 taM0-aTrakare NAmamege No mANakare. mANakare NAmamege No aTukare, ege aTra karevi 4 // 453 // For Private and Personal Use Only
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir XXXXXX xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx:XXXXXXXXXX mANakare vi, ege No aTukare No mANakare, cattAri purisajAyA paM0 taM0-gaNaTakare nAmamege No mANakare 4, cattAri purisajAtA paM0 taM0-gaNasaMggahakare NAmamege No mANakare 4. cattAri parisajAyA paM0 taM0-gaNasobhakare NAmaM ege No mANakare 4, cattAri purisajAyA paM0 taM0gaNasohikare NAmamege No mANakare 4, cattAri purisajAyA paM0 taM0-rUvaM nAmamege jahati no dhammaM dhammaM nAmamege jahati no rUvaM, ege rUvaM pi jahati dhamma pi jahati, ege no rUvaM jahati no dhammaM cattAri purisajAyA paM0 taM0 dhammaM nAmamege jahati jo gaNasaMThiti 4. cattAri purisajAyA paM0 taM0-piyadhamme nAmamege no daDhadhamme, daDhadhamme nAmamege no pitadhamme, ege piyadhamme vi daDhadhamme vi, ege no piyadhamme no daDhadhamme, cattAri AyariyA paM. taM0-pavAyaNAyarite nAmamege No uvaTThAvaNAyarite, uvaTThAvaNAyarie NAmamege No pavAyaNAyarie, ege pavvAyaNAtaritevi uvaTTAvaNAtarite vi, ege no pavvAyaNAtarite no uDhAvaNAtarite dhammAyarie, cattAri AyariyA paM0 taM0-uddesaNAyarie NAmamege No vAyaNAyarie 4 dhammAyarie, cattAri XXXXXXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA nAGgapatra sAnuvAda // 454 / / / www.kobatirth.org aMtevAsI paM0 taM0-pavtrAyaNaMtevAsI nAmaM ege No ubaTTAvaNaMtevAsI 4, dhammaMtevAsI, cattAri aMtevAsI paM0 taM0- uddesaNaMtevAsI nAma ege no vAyaNaMtevAsI 1 [vAyaNaMtevAsI ] 4 dhammaM - vAsI, cattAri niggaMthA paM0 taM0-rAtiNiye samaNe niggaMthe mahAkamme mahAkirie aNAyAvI asamite dhammassa aNArAdhate bhavati 1, rAiNite samaNe niggaMthe appakamme atyakirite AtAvI samie dhammassa Ahate bhavati 2, omarAtiNite samaNe niggaMthe mahAkamme mahAkirite aNAtAvI asamate dhammassa aNArAhate bhavati 3, omarAtiNite samaNe niggaMdhe appakamme appakarite AtAvI samite dhammasa ArAhate bhavati 4, cattAri NiggaMthIo paM0 taM0 - rAtiNiyA samaNI niggaMdhI evaM caitra 4, cattAri samaNovAsagA paM0 taM0-rAyaNite samaNovAsae mahAkam me tava 5, cattAri samaNovAsiyAo paM0 naM0 - rAyaNitA samaNovAsitA mahAkammA taheva cattAri gamA / sU0 320 mUlArtha:-cAra prakAranA yAna- zakaTAdi kahelA che, te A pramANe - 1 eka gAI vigere yAna baLada joDela che ane sarva sAmagrI yukta che, 2 eka yAna baLada vigerethI yukta (joDela) paNa sarva sAmagrIthI ayukta che, 3 eka yAna For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ******** 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 3 yAna-yugyasArathipra bhRticatu bhaigikA sU0 320 / / 454 //
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx baLada vigarethI ayukta cha paNa sabai sAmagrIthI yukta cha tama ja4eka yAna caLada vigere thI ayuka ane sAmagrIthI. paNa ayukta cha. e dRSTAMta cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 eka purupa dhanAdibaDe yukta che ane baLI ucita anuSThAnabaDe yukta cha, 2 eka puruSa dhanAdivaDe yukta cha paNa ucita anuSThAnavaDe yukta nathI, 3 eka puruSa dhanAdivaDe ayukta cha paNa ucita anuSThAnavaDe yakta cha temaja 4 eka purupa dhanAdivaDe ayukta cha ana ucita anuSThAnavaDe paNa ayukta che. cAra prakAranA yAna kahelA che, te A pramANe-1eka yAna baLada vigarathI yukta cha ane yuktapariNata cha-prathama sAmagrIvaDe ayukta chato yaktapaNAe pariNata cha,2eka yAna baLada vigerethI yukta che paNa sAmagrIvaDe yuktapariNata thayela nathI 3, eka yAna baLada vigairevaDe ayakta (nahi joDAyela) che paNa sAmagrIvaDe pariNata che temaja 4 eka yAna baLada vigerethI ayukta ane sAmagrIvaDe paNa apariNata che. e dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe1 puruSa dhanAdivaDe yukta ane ucita pravRttivaDe pariNata cha, 2 eka puruSa dhanAdivaDe yukta che paNa ucita pravRttibarDa pariNata nathI, 3 eka puruSa dhanAdivaDe ayukta cha paNa ucita pravRttivaDe pariNata che ane 4 eka puruSa dhanAdivaDe ayukta ane ucita pravRttivaDe paNa apariNata che. cAra prakAranA yAna-gADA vigare kahelA che, te A pramANe-1 eka yAna beLadAvaDe yukta che ana yuktarUpa-suMdara AkAravAchaM che, 2 eka yAna-gADA vigere vaLadobaDe yukta cha paNa suMdara AkAravALu nathI,3 eka yAna baLadAvaDa ayukta cha paNa suMdara AkAravALu cha temaja 4 eka yAna baLadobaDe ayukta cha ane suMdara AkAravALU paNa nathI. A dRSTAMta cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koI eka puruSa dhanAdivaDe yukta che ane suMdara AkRtivALo cha, 2 kAI Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthAnAGkapatra sAnuvAda // 455 // xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx eka puruSa dhanAdivaDe yukta cha paNa suMdara AkRtivAko nathI. 3 koIka dhanAdivaDe ayukta cha paNa suMdara AkutivALo cha |x 4 sthAnatemaja 4 koIka dhanAdivaDe yukta nathI ane suMdara AkRtivALo paNa nathI. cAra prakAranA gADA vigere yAna kahelA che, te A | kAdhyayane pramANe-1 eka yAna baLadovaDe yukta che, vaLI yuktazobha-ucita zobhAvAlaM che, 2 eka yAna baLadovaDe yukta che paNa ucita zobhAvAlchu nathI, 3 eka yAna baLadovaDe ayukta (joDelu nathI) paNa ucita zobhAvAlchaM che temaja 4 eka yAna baLadobaDe joDelu uddezaH 3 nathI ane ucita zobhAvAllaM paNa nathI. A dRSTAMta cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koI eka puruSa ucita yAna-yugyaguNavaDe yukta che, vaLI ucita zobhAyukta che, 2 koIka ucita guNavaDe yukta che paNa ucita zobhAvaDe yukta nathI, 3 koIka * sArathipraucita guNavaDe ayukta che paNa ucita zobhAvaDe yukta che ane 4 koIka ucita guNavaDe ayukta ane ucita zobhAvaDe paNa bhRticatuayukta che. cAra prakAranA yugya-azvAdi vAhano kahelA che. te A pramANe-1 koIka azva yukta-palANa saMyukta cha, ane bhaMgikA yukta vegavALo che, 2 palANa yukta che paNa vegavALo nathI, 3 palANa yukta nathI paNa vegavALo cha temaja 4 palANa yukta sU0 320 nathI ane vega yukta paNa nathI. A dRSTAMta cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa dhanadhAnyAdivaDe yukta, vaLI utsAha guNavaDe yukta che, 2 koIka dhanAdivaDe yukta paNa utsAha guNavaDe yukta nathI, 3 koIka dhanAdibaDe ayukta paNa utsAha guNa yukta che temaja 4 koIka dhanAdivaDe ayukta ane utsAha guNavaDe paNa yukta nathI. evI rIte jema yAna zabda sAthe cAra AlApako kahelA che tema yugya zabda sAthe paNa cAra AlApako kahevA. pratipakSadArTItika sUtronA paNa cAra prakAranA puruSo yAvat eka puruSa, ucita guNavaDe yukta ane yukta zobhAvALo che ityAdi cAra // 455 // XXXX For Private and Personal Use Only
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandie xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx bhAMgA sudhI cAra AlApako kahevA. cAra prakAranA sArathI kahelA che, te A pramANe-1 eka sArathI gADAmAM baLada vigerene joDanAra cha paNa choDanAra nathI, 2 eka choDanAra cha paNa joDanAra nathI, 3 eka joDanAra cha ane choDanAra paNa che temaja 4 eka joDanAra paNa nathI ane choDanAra paNa nathI arthAt kheDanAra che. sAdhu AzrayIne 1 eka saMyamayogamA pravartAvanAra cha, 2 anucitathI nivAranAra cha, 3 prabartAvanAra ane nivAranAra paNa che ane 4 bannethI rahita cha. cAra prakAranA ghoDAo kahelA che, te A pramANe-1 eka ghoDo palANa vigerethI yukta, temaja vega vigaredhI yukta che, 2 eka palANa vigerethI yukta che paNa vegavALo nathI, 3 palANa vigerethI yukta nathI paNa vegavALo che temaja 4 palANa yukta nathI ane vega yukta paNa nathI. e dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa dhanAdivaDe yukta ane vaLI utsAha vigere guNa yukta cha, 2 koIka dhanAdivaDe yukta che paNa utsAhAdi guNa yukta nathI, 3 koIka dhanAdi yukta ane utsAhAdi yukta paNa che temaja 4 koIka ubhaya yukta nathI. evI rIte yuktapariNata, yuktarUpa ane yuktazobhA sAthe cAra bhAMgA yukta zabdapUrvaka 'haya' nA paNa karakhA. badhA sUcanA pratipakSa-dArTItika sUtramA puruSa sUtronA cAra AlApako kahevA. cAra prakAranA hAthI kahelA che, te A pramANe-1 koIka hAthI aMbADI rahita che paNa vega sahita che, 2 koIka aMbADI sahita che paNa vega sahita nathI, 3 koIka banne sahita che ane 4 koIka banne sahita nathI. e dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe1 koIka puruSa dhanAdi yukta che ane utsAhAdi yukta nathI, 2 koIka dhanAdi yukta nathI paNa utsAhAdi yukta che, 3 koIka ubhaya yukta che temaja 4 koIka ubhaya yukta nathI. evI rIte jema ghoDAonA cAra AlApako kahyA tema hAthIonA XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda / / 456 / / www.kobatirth.org paNa cAra AlApako kahevA. pratipakSa - dASTatikamAM puruSonA cAra AlApako kahevA. cAra prakAranI yugya ( azvAdi vAhana ) nI gati kahelI che, te A pramANe- 1 koIka azvAdi mArgamAM cAle che paNa unmArgamAM cAlato nathI, 2 koIka unmArgamAM cAle che paNa mArgamAM cAlato nathI, 3 koIka mArgamAM ane unmArgamAM paNa cAle he ane 4 koIka mArgamAM ke unmArgamAM paNa cAlato nathI. A dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe- 1 koIeka yugya-saMyamanA bhArane vahana karanAra sAdhu saMyamamArgane viSe cAle he paNa unmArgamAM cAlato nathI te apramatta muni, 2 koIka sAdhu asaMyamamArgamAM cAle che paNa saMyamamArgamA cAlato - varttato nathI te dravyaliMgI sAdhu, 3 koIka sAdhu mArgamA ane unmArgamAM paNa cAle he te pramatta sAdhu temaja 4 koIka mArgamAM ke unmArgamAM paNa cAlato nathI te siddha. cAra prakAranA puSpo kahelA che, te A pramANe- 1 eka puSpa rUpasaMpanna - suMda rAkAra che paNa gaMdhasaMpanna ( sugaMdhI ) nathI - AvaLanA phUlanI jema, 2 eka puSpa gaMdhasaMpana che paNa rUpasaMpanna nathIcaMpAnA phUlanI jema, 3 eka puSpa rUpasaMpanna che ane gaMdhasaMpanna paNa che-jAInA phUlanI jema ane 4 eka puSpa rUpa ke gaMdha bannethI saMpanna nathI-boraDInA kUlanI jema. e dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe - 1 eka puruSa suMdara rUpavALo che paNa zIla-sadAcAravALo nathI, 2 eka puruSa zIlasaMpanna he paNa rUpasaMpanna nathI, 3 eka bane guNayukta che ane 4 eka banethI rahita che. cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe- 1 eka jAtisaMpanna - uttama jAtivALo che paNa kulasaMpanna nathI, 2 eka kulasaMpanna che paNa jAtisaMpanna nathI, 3 eka ubhayasaMpanna che ane 4 eka ubhayasaMpanna nathI. (1), cAra prakAranA puruSa kahelA che, te A pramANe- 1 eka jAtisaMpana che paNa balasaMpanna nathI, 2 eka bala For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ************ 4 sthAna kAdhyayane | uddezaH 3 yAna-yugyasArathipra bhRticatu bhaMgikA sU0 320 / / / 456 / /
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxx saMpana che paNa jAtisaMpanna nathI, 3 eka ubhayasaMpanna che ane 4 eka ubhayasaMpanna nathI. (2), evI rIte jAtithI rUpanI sAthe catubhaMgI karavI (3), emaja jAtithI zrutanI sAthe caturbhagI (4), emaja jAtithI zIlanI sAthe catubhaMgI (5), ema jAtithI cAritranI sAthe caturbhagI (6), ema kulathI balanI sAthe catubhaMgI (7), kula ane rUpanI sAthe catubhaMgI (8), kula ane zrutanI sAthe caturbhagI (9), kula ane zIlanI sAthe catubhaMgI (10), kula ane cAritranI sAthe catubhaMgI (11), cAra prakAranA puruSa kahelA che, te A pramANe-eka puruSa balasaMpanna che paNa rUpasaMpanna nathI, ema bala ane rUpanI caturbhagI jANavI. (12), ema bala ane zrutanI sAthe caturbhagI (13), ema bala ane zIlanI sAthe (14), emaja bala ane cAritranI sAthe catubhaMgI kahevI. (15) cAra prakAranA puruSa kahelA che, te A pramANe-eka puruSa rUpasaMpanna che paNa zruta(jJAna)saMpanna nathI, ema rUpa ane zrutanI catubhaMgI (16), ema rUpa ane zIlanI sAthe catubhaMgI (17), rUpa ane cAritranI sAthe catubhaMgI (18), cAra prakAranA puruSa kahelA che, te A pramANe-eka puruSa zrutasaMpanna che paNa zIlasaMpanna nathI, ema zruta ane zIlanI catubhaMgI (19), ema zruta ane cAritranI caturbhagI (20), cAra prakAranA puruSa kahelA che, te A pramANe-eka puruSa zIlasaMpanna cha paNa cAritrasaMpanna nathI, ema zIla ane cAritranI catubhaMgI karavI (21). A badhA maLIne 21 bhAMgAo (caturbhagIrUpa ) kahevA. cAra prakAranA phaLo kahelA che, te A pramANe-1 koI eka phaLa AmaLAnA jevU madhura che, 2 koIka drAkSanA jevu madhura che, 3 koIka dUdhanA jevU madhura che ane 4 koIka khAMDanA jevU madhura che. A dRSTAMte cAra prakAranA AcAryoM kahelA che, te A pramANe1 koIka AcArya AmaLAnA phaLa samAna madhura arthAt kaMIka madhura vacana ane upazamAdi guNavAna che, 2 koIka drAkSa samAna Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx) For Private and Personal Use Only
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir bhIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 457 // KOKKKKKoxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx madhura arthAt adhika miSTavacana ane upazamAdi guNavAna che, 3 koIka AcArya dUdha samAna madhura arthAt adhikatara miSTa vacana 4sthAnaane upazamAdi guNavAna che ane 4 koIka AcArya khAMDa samAna madhura arthAt adhikatama miSTa vacana ane upazamAdi guNasaMpanna kAdhyayane che. cAra prakAranA puruSa kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa-sAdhu, AhArAdivaDe potAnI vaiyAvacca kare cha paNa bIjAnI x uddezaH3 karato nathI-te ALasu athavA asaMbhogI sAdhu, 2 koIka sAdhu bIjAnI vaiyAvacca kare che paNa potAnI karato nathI-te paropakArI yAna-yugyasAdhu, 3 koIka potAnI ane paranI vaiyAvacca kare che-te sthavirakalpI sAdhu ane 4 koIka potAnI ke paranI vaiyAvacca sArathiprakarato nathI-te anazana vizeSa karanAra sAdhu, cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa-sAdhu anya muninI bhRticatuvaiyAvacca kare cha paNa pote niHspRha hovAthI potAnI icchato nathI, 2 koIka sAdhu pote vaiyAvacca icche che paraMtu anyanI bhagikA vaiyAvacca karato nathI-te glAna sAdhu athavA AcArya, 3 koIka anyanI vaiyAvacca kare che ane pote paNa icche che-te sU0 320 te sthavirakalpI muni temaja 4 koIka anyanI vaiyAvacca karato nathI ane potAnI icchato paNa nathI-ne jinakalpI muni. cAra prakAranA puruSa kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa arthakara-rAjAdine digyAtrAdinA prasaMgamA hitanI prApti ane ahitano parihAra vigere kare cha paNa mAna karato nathI te maMtrI athavA naimittika, 2 koIka mAnane kare che paNa arthakara nathI, 3 koIka arthane paNa kare che ane mAnane paNa kare che temaja 4 koIka arthakara paNa nathI ane mAnakara paNa nathI. cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa-sAdhu gaNa-sAdhusamudAyanA artha-kAryane kare che te gaNArthakara che, paraMtu mAna karato nathI, 2 koIka mAna kare che paNa sAdhusamudAyanA kAryane karato nathI, 3 koIka sAdhusamudAyanA kAryane 4 // 457 // xxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir XXXXXXXXXXXXX ane mAnane paNa kare che ane 4 koIka sAdhu bane karato nathI. cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka | sAdhu gaNasaMgrahakara-gacchane mATe AhArAdi ane jJAnAdivaDe saMgraha kare che eNa mAnane karato nathI, 2 koIka mAna kare he | paNa ganchane mATe saMgraha karato nathI, 3 koIka saMgraha paNa kare che ane mAna paNa kare che ane 4 koIka gaNasaMgraha ke mAna banne karato nathI. cAra prakAranA puruSo kahelA che. te A pramANe-1 koIka sAdhu nidoSa sAdhusAmAcArI vigerethI gacchanI zobhA kare che paNa mAna karato nathI, 2 koIka mAna kare cha paNa gacchanI zobhA karato nathI, 3 koIka gacchanI zobhA ane mAna banne kare che ane 4 koIka banne karato nathI. cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka sAdhu gaNazodhikara arthAt yathAyogya prAyazcitta Apaq vigerethI gacchanI zuddhi kare che, paNa mAna karato nathI, 2 koIka mAna kara che | paNa gacchanI zuddhi karato nathI, 3 koIka ubhaya kare che ane 4 koIka ubhaya karato nathI. cAra prakAranA puruSo kahelA cha, te A pramANe-1 koIka sAdhu kAraNavazAt rUpa-sAdhunA veSane choDe che paNa cAritralakSaNa dharmane choDato nathI-veSa choDIne bhaNavA mATe bauddhamatamAM gayela haribhadramUrinA ziSyanI jema, 2 koIka cAritrarUpa dharmane choDe cha paNa vepane choDato nathI, jamAlI pramukha nivavavat, 3 koIka sAdhu vepane paNa choDe che ane dharmane paNa choDe che-te dIkSA choDIne ghera gayela kaMDarIka vigerenI jema temaja 4 koIka bannene choDato nathI te susAdhunI jema. cAra prakAranA puruSo kahelA che, te ApramANe-1 koIka sAdhu jinAjJAlakSaNa dharmane choDe che paNa gaNasthiti-svagacchanI maryAdAne choDato nathI, 2 koIka gacchanI maryAdAne choDe che paNa dharmane choDato nathI, 3 koIka bannene choDe che ane 4 koIka bannene choDato nathI. cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A KoxxxxxxXXXXXXXXXXXXXXXXXXMMMMMM For Private and Personal Use Only
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA nAsUtra cAnuvAda // 458 // www.kobatirth.org pramANe - 1 koIka puruSa priyadharmI he paNa dRDhadharmI nathI-kaSTa paDavAthI dharmana choDI de che, 2 koIka dRDhadharmI che paNa priyadharmI nathI, kemake kaSTa paDavAthI dharmane svIkAre che, 3 koIka priyadharmI che ane dRDhadhamI paNa che ane 4 koIka priyadhamI nathI temaja dRDhadharmI paNa nathI. cAra prakAranA AcAryo kahelA che, te A pramANe- 1 koIka prayAjanAcArya dIkSA ApanAra che paNa upasthApanAcArya thIma ke svayaM sarva siddhAMtanA yogane vahana karela na hovAthI mahAvratonuM AropaNa karAvatA nathI, 2 koIka upasthApanAcArya he paNa pravAjanAcArya nathI, 3 koIka pravAjanAcArya che ane upasthAnApacArya paNa che temaja 4 koIka pravAjanAcArya paNa nathI ane upasthApanAcArya paNa nathI paraMtu dharmAcArya he arthAt jemanI pAsethI bodha prApta thayo hoya te sAdhu athavA zrAvaka. cAra prakAramA AcAryoM kahelA che, te A pramANe- 1 koIka AcArya aMga vigere sUtrane bhaNavAmAM ziSyane adhikArI karanAra che te uddezanAcArya che paNa vAcanAcArya nathI arthAt vAcanA ApatA nathI, 2 koIka vAcanAcArya che-bhaNAve he paNa uddezanAcArya nathI, 3 koIka bane te AcArya he ane 4 koIka banne rIte AcArya nathI paraMtu dharmAcArya che. cAra prakAranA aMtevAsI (ziSya) kahevAya che, te A pramANe- 1 koIka pravrAjanA ziSya-jene dIkSA Apela hoya te, paraMtu upasthApanA ziSya nathI arthAt vaDIdIkSA Apela nathI, 2 eka upasthApanAvaDe ziSya he paNa pravrAjanAvaDe ziSya nathI, 3 eka ubhayaprakAre ziSya che ane 4 koIka ubhayaprakAre ziSya nathI paNa dharmaziSya che arthAt tene pratibodhela che. 1 eka uddezanavaDe ziSya che arthAt tene sUtra bhaNAvavAmAM adhikArI karela che paNa vAcanA ziSya nathI-tene vAcanA ApI nathI, 2 eka vAcanAvaDe ziSya he paNa uddezanavaDe ziSya nathI, 3 koIka ubhaya prakAre ziSya che ane 4 koIka ubhaya prakAre ziSya nathI, dharmaziSya he pratibodhela he cAra prakAranA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 3 yAna-yugya sArathipra bhRticatu bhaMgikA sU0 320 / / / 458 / /
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX nigraMtho kahela che, te A pramANe-1 eka rAtnika [dIkSAparyAyathI jyeSTha] zramaNa-nigraMtha, mahAkarmavALA, kAyikI vigere mahAkriyAvALo, AtApanAne nahiM lenAro ane samiti rahita te dharmano ArAdhaka thato nathI.2 eka rAtnika zramaNa-nigraMtha, laghukarmI, kAyikI vigere alpa kriyAvALo, AtApanAne lenAro ane samitiyukta che te dharmano ArAdhaka thAya che. 3 eka laghurAtnika (dIkSAparyAyamA laghu ) zramaNa-nigraMtha, mahAkarmavALo, mahAn kriyAvALo, AtApanAne nahiM lenAro ane samiti rahita che te dharmano ArAdhaka thato nathI ane 4 eka laghurAtnika zramaNa-nigraMtha, laghukarmI, alpa kriyAvALo, AtApanAne lenAro ane samiti sahita che te dharmano ArAdhaka thAya che. cAra prakAranI sAdhvIo kahelI cha, te A pramANe-rAtnikA (dIkSAparyAye moTI) zramaNI-nigraMthIo sAdhuonI jema cAra prakAre kahevI. cAra prakAranA zramaNopAsako kahelA che, te A pramANe-rAnika ( moTo) zramaNopAsaka, mahAkamavALo ityAdi cAra prakAre cAra bhAMgA kahevA. cAra prakAranI zramaNopAsikA kahelI che, te A pramANe-rAtnikA ( moTI) zramaNopAsikA, mahAkarmavALI ityAdi pUrvokta prakAre cAra gamA (bhAMgA) kahevA. (mU0 320) TIkArthaH-'cattArI' tyAdi0 A saraLa cha. vizeSa e ke-yAna(gADA)vigere, te baLada vigerethI joDelu. vaLI yuktasamagra sAmagrIvaDe sahita athavA prathama paNa joDelu ane pachI paNa joDelu A eka, bIjuM baLadavaDe joDeluM paraMtu sAmagrIvaDe rahita hovAthI ayukta, ema bIjo ane cotho bhAMgo paNa jANavo. puruSa to dhanAdivaDe yukta, vaLI yogya anuSThAnavaDe yukta athavA sajjanovaDe yukta athavA prathama paNa dhana ane dharmanA anuSThAna vigerethI yukta ane pachI paNa yukta 1, ema cAra bhAMgA karavA. athavA dravyaliMgavaDe yukta ane bhAvaliMga( cAritra )vaDe yukta te prathama sAdhu, dravyaliMgavaDe yukta paNa bhAvaliMgavaDe XKXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX:) For Private and Personal Use Only
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KXXXXKXXX 4 sthAnakAbhyayane uddeza:3 yAna-yugyasArathina bhRticatu bhIsthA- yukta nahiM te bIjo nihvavAdi, dravyaliMgavaDe rahita paraMtu bhAvaliMgavaDe yukta te trIjo pratyekabuddha vigere ane banne liMgathI rahita nAnapatra te cotho gRhasthAdi. evI rIte bIjA sUtro paNa jANI levA. vizeSa e ke-baLadovaDe yukta (joDelu ) ane yuktapariNata sAnuvAda sAmagrIvaDe prathama rahita thako yuktapaNAe pariNata (taiyAra ) puruSa pUrvavat jANavo. yuktarUpa-saMgata svabhAvavAllu athavA // 459 // x prazasta( suMdara ) yukta te yuktarUpa he. puruSapakSamAM dhanAdivaDe yukta athavA jJAnAdi guNavaDe yukta, ane yuktarUpa-ucita veSa athavA suvihita sAdhunA veSavaDe yukta. tathA yukta pUrvavat temaja joDeluM chatuM zobhe che athavA joDelAnI zobhA cha jene te yuktazobha. puruSa to guNovaDe yukta ane ucita che zobhA jene te yuktazobha. yugya-azvAdivAhana athavA gauDadezamAM cogsa be hAthanA pramANavALaM ane vedikA sahita zobhatuM te yugyaka kahevAya che. te vaDe yukta besavAnI sAmagrIvaDe paryANa( palANa )vaDe sahita, vaLI vega vigerethI yukta, evI rIte yAna( gADA vigere nI jema vyAkhyA karavA yogya che. e ja kahe cha ' evaM jahe 'tyAdi. pratipakSa-dArTItika temaja jANavo. koNa ? te kahe che-'purisajAya ' tti0 puruSanA prakAro pariNata, rUpa ane zobhAnA sUtravaDe dArTItika sahita catubhaMgI kahevI. yAvat zobhAsUtranI catubhaMgI A pramANe-'ajutte nAmaM ege ajuttasobhe ti. A caturbhagIno caturtha bhaMga che. sArathI-kheDanAra, gADAmAM baLada vigairene yojayitA-joDanAra paNa viyojayitA-choDanAra nahiM te prathama, bIjo to choDanAra cha paNa joDanAra nathI, evI rIte zeSa ve bhAMgA paNa jANavA. vizeSa e ke-cotho kheDe cha, athavA | gADA vigerene jotaravAnI taiyArI karanAra pratye joDAvanAra-preraNA karanAra te yotkrApayitA ane choDanArAone je preraNA kara| nAra te viyotkrApayitA. lokottarapuruSanI vivakSAmA to sArathInI jema sArathI-sAdhuone saMyamayogone viSa pravartAvanAra te bhaigikA sU. 320 KXxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx EXXXXXXX x||459 // For Private and Personal Use Only
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org yojayitA ane viyojayitA to anucita pravRtti karanAra munione aTakAvanAra che. yAnasUtranI jema azva ane gaja (hAthI) nA sUtropaNa jANavA. 'juggAriya ' ti0 yugya ( azvAdi ) nI caryA - gati. kvacit 'juggAyariya' ti0 evo paNa pATha che tyAM yugyacaryA eTale avAdinI gati jANavI. eka vAhana ( azvAdi) mArgamAM janAra hoya che paraMtu unmArgamAM jabAvAlaM hotuM nathI, ityAdi caturbhagI jANavI. ahiM vAhananI gativaDe ja nirdeza-kathana cAra prakAravaDe kahela hovAthI tenI caryA (gati) ne ja uddeza De kahetuM cAra prakArapaNuM jANavuM bhAvayugya pakSamAM to vAhananI mAphaka yugya-saMyamayoganA bhArane vahana karanAra sAdhu, mArgamA janAra te apramatta muni, unmArgamAM janAra dravyaliMgI, banemAM janAra te pramatta yati ane cothA bhaMgamAM siddha che, kramazaH 1 sat, 2 asat 3 ubhaya-sat tathA asat ane 4 banethI rahita anuSThAnavALA hovAthI athavA patha ane utpathanuM svasamaya ane parasamayasvarUpa hovAthI ane 'yAyi' zabdano gatirUpa arthavaDe bodhaparyAya hovAthI svasamaya ane para samayabodhanI apekSAe A caturbhagI jANavI. arthAt eka svasamayane jANe he paNa parasamayane jANato nathI, eka parasamayane jANe che paNa svasamayane jANato nathI, eka ubhaya samaya ( zAstra ) ne jANe che ane eka bannene jANato nathI. eka puSpa rUpasaMpanna - suMdarAkAra che paNa gaMdhasaMpanna ( sugaMdhI ) nathI - AvaLanA phUlanI jema, bIjuM phUla bakulanA phUlanI jema, trIjuM jAInA phUlanI jema ane cothuM boraDI vigerenA phUlanI jema. puruSa rUpasaMpanna - rUpALo athavA suvihita sAdhunA rUpavAko 1 jAti, 2 kula, 3 bala, 4 rUpa 5 zruta, 6 zIla ane 7 cAritralakSaNa A sAta padone viSe dvikasaMyogI ekavIza cobhaMgI karavI sugama che. [te A pramANejAti pada sAthe kulAdithI cAritrapada paryaMta cha cobhaMgI, kula pada sAthe balAdipadathI pAMca cobhaMgI, balapada sAthe rUpAdi padathI For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bhIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 460 // www.kobatirth.org cAra cobhaMgI, rUpa pada sAthe zrutAdithI traNa cobhaMgI, zrutapada sAdhe zIla ane cAritrathI be cobhaMgI ane zIlapada sAthe cAritrapadathI eka cobhaMgI thAya che. ] AmaLAnI jema madhura athavA je AmaLo ja madhura te Amalakamadhura, muddiya ti0 drAkSanI mAphaka madhura athavA drAkSaja madhura te mRddikAmadhura, kSIranI jema madhura phaLa te kSIramadhura ane khAMDanI jema madhura phaLa te khAMDamadhura. jema AmaLA vigere phaLo kramazaH alpa madhuratA, bahu madhuratA, bahutara madhuratA ane bahutama madhuratAbALA hoya che temaje AcAryo alpa, bahu, bahutara ane bahutama upazamAdi guNarUpa madhuratAvALA che te ukta phaLonI samAnatAvaDe kahyA che. 1 Atma-potAnI vaiyAvRtya karanAra te ALasu muni athavA visaMbhogI-bhinna sAmAcArIvALo sAdhu, 2 anyanI vaiyAvRtya karanAra te potAnI apekSA nahiM, karanAra 3 svapara vaiyAvRtya karanAra te koI paNa sthavirakalpI muni temaja 4 banne prakArathI nivRtta thayela te anazana vigere svIkArela muni. 1 niHspRha hovAthI vaiyAvRtyane kare che ja, 2 AcArya athavA glAnapaNAne laIne vaiyAvacca icche che ja, 3 kare che ane icche paNa che te sthaviravizeSa, 4 bannethI nivRtta te jinakalpI vigere muni, 'aTThakare' ti0 arthAn digyAtrAdine viSe rAjAdine hitanI prApti ane ahitanA parihArarUpa arthane tathAprakAranA upadezathI je kahe che te arthakara, te maMtrI athavA naimittika, te arthakara che paraMtu mAna karato nathI, ' huM vagara pUchathe kema kahu~ ?' ema mAna karato nathI e prathama, bIjA traNa bhAMgA paNa sugama hovAthI jANI levA. A saMbaMdhamAM vyavahArabhASyanI gAthAo A pramANe chepuTThApuTTho paDhamo, jattAi hiyAhiyaM parikahei / taio puTTho sesA u, niSphalA eva gacchevi // 165 // yAtrAnA viSayamA rAjAe pUchela hoya ke na pUchela hoya to paNa zubha, azubhane kahe che paNa mAnane karato nathI te prathama For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ******* 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 3 yAna-yugya sArathipra bhRticatu bhaMgikA sU0 320 // 460 //
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX bhaMga, pUchavAthI kahe paNa mAnavaDe vagara pUchaye na kahe te tRtIya bhaMga ana bIjo bhaMga niSphala che kema ke mAna kare che paNa kaI kaheto nathI, tathA cotho bhaMga paNa niSphaLa che kAraNa ke te panne karato nathI. phakta rAjAnI sevA kare che. evI rIte gacchanI aMdara paNa sAdhuviSayaka caturbhagI jANavI. gaNa-sAdhusamudAyanA artha-kAryoMne kare che te gaNArthakara-AhAra vigerevaDe sAhAyya karanAra paNa mAna karato nathI, kema ke te prArthanAnI apekSAvAlo hoto nathI. ema vIjA traNa bhAMgA paNa jANI levA. kayu cha keAhArauvahisayaNA-iehiM gacchassuvaggahaMkuNai / bIona jAimANaM, donnivi taio na u cuttho|166 ___ AhAra, upadhi, zayyA vigerethI gacchane madada kare cha paNa mAna karato nathI te prathama, bIjo madada karato nathI paNa mAna kare cha, trIjo bane kare che ane cotho banne karato nathI. ____ athavA * no mANakaro' ti0 huM gacchanA kAryano karanAra chu ema abhimAna karato nathI. hamaNA ja gaccharnu kArya kaDaM te saMgraha, mATe kahe che-'gaNasaMgahakare' tti. AhArAdivaDe ane jJAnAdivaDe gaccha saMbaMdhI saMgrahane kare te gaNasaMgrahakara. bAkI, pUrvanI mAphaka jANavU. kadhuM che keso puNa gacchassa'hou,saMgaho tattha saMgaho duviho| davve bhAve niyamAu, hoti aahaarnnaannaadii||167 gacchane mATe saMgraha dravya ane bhAvathI ve prakArano kahela che. temAM dravyathI AhAra, upadhi ane zayyA tathA XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA nAzapatra sAnuvAda // 461 www.kobatirth.org bhAvathI jJAna, darzana, cAritrarUpa saMgraha kare che paraMtu mAna karato nathI gacchane nirdoSa sAdhunI sAmAcArImAM pravarttAvivAvaDe athavA vAdI, dharmakathI, naimittika, vidyA ane siddha* vigerepaNAthI gacchanI zobhA karavAnA svabhAvavALo te gaNazobhAkara paNa mAnane karato nathI kemake prArthanAno abhilASI hoto nathI athavA madano abhAva hoya che. gaNane yathAyogya prAyazcitta vigere devAthI zodhi-zuddhine je kare che te gaNazodhikara athavA AhArAdine viSe doSanI zaMkA thaye chate gRhasthanA kulamAM ( ghare ) jaIne tenI prArthanA sivAya je AhAranI zuddhi kare che te prathama puruSa, je mAnathI zuddhine mATe jatA nathI te dvitIya, gRhasthanI prArthanAthI je jAya te tRtIya ane je prArthanAnI apekSA paNa karato nathI ane jato paNa nathI te caturtha. rUpasAdhunA vepane kAraNavazAt choDe che paNa cAritralakSaNa dharmane choDato nathI, boTikamatamAM rahela munivat, bIjo to dharmane choDe he paNa veSane choDato nathI te nivavata, trIjo bannene choDe che te dIkSAne choDanAranI jema ane cautho banene choDato nathI te susAdhunI jema, koIka jinAjJArUpa dharmane choDe che paNa svagacchamAM karAyelI maryAdArUpa gaNanI saMsthitine choDato nathI. ahiM keTalAeka AcAryoMe tIrthaMkaranA upadeza binA gacchanI vyavasthA A pramANe karelI ke atizayavALu mahAkalpAdi zruta anya gacchavALAo mATe ApaNe ApakuM nahiM. A maryAdAne laIne je anya gaNavALA ( yogya sAdhu )ne zruta na ApyaM tethI jinAjJAnuM pAlana karavAthI dharmane choDe che paNa gaNanI sthitine choDato nathI, kema ke tIrthaMkarano upadeza eche kebaghA yogya munione zruta Apa A prathama puruSa. je yogyane zruta Ape che te dvitIya, je ayogya puruSone Ape che te * aMjana, cUrNa vigere prayogavaDe siddha. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ************ 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 3 yAna-yugya sArathipra bhRticatu bhegikA sU0 320 461 //
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org tRtIya ane zrutano nAza na dhAya te mATe zrutanI rakSA ( grahaNa ) karavAmAM samartha anya gacchanA ziSyane svakIya digbaMdha ( potAnA gacchanI kriyA) karIne arthAt tene paNa bhaNAvanAranA gacchanI kriyAnuM pAlana karavuM paDe e pramANe vidhi karane zrutane Ape che, tethI dharma ane gacchanI maryAdAne choDato nathI te caturtha. kadhuM che ke sayameva disAbaMdhaM, kAUNa paDicchagassa jo dei / ubhayamavalaMbamANaM, kAmaM tu tayaMpi pUemo // 168 // 'jo anya gacchabALAne zruta nahiM ApIe to zrutano nAza thaze' ema vicArIne koIka anya gacchanA buddhimAna sAdhune joIne potAnI meLe jatene digabaMdha (AcchoTana pracchoTanAdi kriyArUpa svagacchanI vidhi ) karIne zrutane Ape che. te svagacchanI maryAdAnoM temaja jinAjJAno paNa pAlaka hovAthI tene ame vizeSataH pUjIe chIe. dharmamAM prItine laIne ane sukhapUrvaka dharma svIkArela hovAthI priya che dharma jene te priyadharmmA che paNa dRDhadharmmA nathI, kemake ApadAmAM paNa dharmanA pariNAmathI calAyamAna na thAya arthAt kSobha na pAme te dRDhadharmmA hoya che. tevo na hovAthI dRDhadharmmA nathI 1. kayuM che kedasavihaveyAvacce, annatare khippamujjamaM kuNati / aJcaMtamaNevvANi, dhiiviriyakiso paDhamabhaMgo // 169 // daza prakAranA vaiyAvRtyamAthI koI paNa eka prakAramAM priyadharmIpaNAne laIne tarata udyamane kare che paraMtu dRDhadharmI na hovAthI dhairya ane vIryabalavaDe kRza-nabaLo hoIne paripUrNa nirvAha karI zakato nathI, A prathama bhaMga che, bIjo puruSa to dRDhadharmI che * ayogyane Apa te jinAnA nathI tethI dharma ane gacchanI maryAdAne ullaMghe che, For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda / / 462 / / / www.kobatirth.org kemake aMgIkAra karela kAryanuM pAlana kare che paraMtu priyadharmI nathI kemake kaSTavaDe dharmane svIkAre che. tRtIya ane caturtha bhaMga spaSTa che. kaM - dukkheNa ugAhijjai, bIo gahiyaM tu nei jA tIraM / ubhayaM to kallANo, taio carimo u paDikuTTho // 170 // priyadharmI na hovAthI jene mahAkaSTavaDe dharma grahaNa karI zakAya che paraMtu grahaNa karela dharmanuM barAbara pAlana karato hovAthI gharmI te bIjo zrIjo ubhaya prakAravaDe kalyANarUpa che ane ubhayathI pratikUla cotho puruSa che. AcArya sUtranA cothA bhAMgAmAM je dIkSAvaDe ane utthApanAvaDe AcArya nathI te koNa ? te saMbaMdhamAM kahe che-dharmAcArya - pratibodhaka. kahAM che kedhammo jeNuvaiTTho, so dhammagurU gihI va samaNo vA / kovi tirhi saMpautto, dohivi ekkekkageNeva // 179 // je dharmano upadeza karela te gRhastha athavA sAdhu dharmaguru-dharmAcArya che. koIka traNa prakAre - 1 dharmAcArya, 2 dIkSAcArya ane 3 upasthApanAcArya hoya che. koIka ve prakAre-dharmAcArya ane dIkSAcArya athavA dIkSAcArya ane upasthApanAcArya ke athavA koI dharmAcAryAdi eka eka prakAravaDe AcArya hoya che. uddezana - aMgAdi sUtrane bhaNAvavAmAM ziSyane adhikArI karavo temAM athavA tenAvaDe je AcArya - guru te uddezanAcArya. ubhayazUnya koNa hoya ? te kahe che-dharmAcArya. aMte-gurunI samIpe vasavA mATe svabhAva che jeno te aMtevAsI - ziSya, prabrAjanA - dIkSAvaDe aMtevAsI te pravAjanAMtevAsI arthAt dIkSita ziSya ane mahAvratonuM AropaNa karavAthI ziSya te upasthApanAMtevAsI For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir XXXXX **************** 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 3 yAna-yugyasArathiprabhR ticaturbhagikA sU0 320 / / 462 //
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org kavAya che. cothA bhAMgAvALo koNa ? te kahe che-dharmano pratibodha ApavAthI athavA dharmanI icchAthI Avela ziSya te dharmAMtevAsI. je uddezanAMtevAsI paNa nahiM ane vAcanAMtevAsI paNa nahiM te cothA bhAMgAvALo koNa ? te kahe che-dharmAMtavAsI. bAhya ane abhyaMtara parigrahathI mukta thayelA te nigraMtha-sAdhuo, bhAvadhI jJAnAdi ratnovaDe vicare-vyavahAra kare che te rAtnikadakSaparyAvaDe jyeSTha zramaNa-nigraMtha. sthiti vigerethI mahAn ane tathAvidha pramAdAdivaDe pragaTa jagAtAM kamoM che jene te mahAkarmoM (bhArekama), karmabaMdhanA hetubhUta kAyikayAdi mahAkriyAdi he jene te mahAkriyAvALo, zItAdine sahana karavArUpa AtApanAne je natha karato te nAtI ma ke te maMdazraddhAvA ko hoya che, A hetuthI pAMca samitivaDe asamita AvA prakArano jyeSTha sAdhudharmanA ArAdhaka thato nathI. bIjo paryAyajyeSTha muni to alpakarmmA, alpakriya hovAthI dharmano ArAdhaka thAya che. trIjo laghuparyAyavALo rAtnika te avamarAtnika (A trIjo bhAMgo prathama bhaMgavat ane caturtha bhaMga dvitIya maMgavat jANavo) A rIte nirgrathI (sAdhvI), zrAvaka ane zrAvikAnA 'cattAri gama' ti0 A traNa sUtromAM paNa cAra cAra AlApako thAya che. (sU0 320 ) cattAri samaNovAsagA paM0 taM0 - ammApitisamANe bhAtisamANe mittasamANe savattisamANe, cattAri samaNovAsagA paM0 taM0 - addAgasamANe paDAgasamANe khANusamANe kharakaMTayasamANe 4 / sU0 321, samaNassa NaM bhagavato mahAvIrassa samaNovAsagANaM sodhammakappe aruNAbhe vimANe cattAri palio mAI ThitI pannattA / sU0 322, cauhiM ThANehiM ahuNovavanne deve devalogesu icchenA Se For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir **************X*XX*XX*XX**X*XX**************
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthA nAGgasUtra sAnuvAda // 463 // 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 3 mAtApitrAdisamA: Xxxxxxxxxxxxxxx zrAvakA mANusaM loga havvamAgacchittate No ceva NaM saMcAteti havvamAgacchittate. taM0-ahaNovavanne deve devalogesu divvesu kAmabhogesu mucchite giddhe gaDhite ajjhovavanne se NaM mANussae kAmabhoge no ADhAi no pariyANAti No aTuM baMdhai No NitANaM pagareti No ThitipagappaM pagareti 1, ahuNovavanne deve devalogesu divvesu kAmabhogesu mucchite (4) tassa NaM mANussate peme vocchinne divve saMkaMte bhavati 2,ahuNovavanne deve devaloesu divvesu kAmabhogesu mucchite (4) tassa NaM evaM bhavati-iNiMha gacchaM muhutteNaM gacchaM,teNaM kAleNamappAuyA maNussA kAladhammuNA saMjuttA bhavaMti 3 ahaNokvanne deve devaloesu divvesu kAmabhogesu mucchitte (4) tassa NaM mANussae gaMdhe paDikUle paDilome tAvi bhavati, udvaMpiya NaM mANussae gaMdhe jAva cattAri paMca joyaNasatAI havva mAgacchati 4, iccetehiM cauhiM ThANehiM ahuNovavanne deve devaloesu icchejA mANusaM logaM havva| mAgacchittae No ceva NaM saMcAteti haThavamAgacchittae / cauhi ThANehiM ahuNovavanne deve devaloesu icchejjA mANusaMlogaM havvamAgacchittae saMcAteti hvvmaagcchite|tN0-ahnnovvnne deve devalogesa AAMKAKKAKKKXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX vIrazrAvaka devatvaM, * devAgamAnA gamakAraNAni sU0 321-23 RRRRR For Private and Personal Use Only
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org divyesu kAmabhoge amucchite jAtra aNajjhovavanne, tassa NaM evaM bhavati-atthi khalu mama mANussae bhave Ayariteti vA uvajjhAeti vA pavattIti vA thereti vA gaNIti vA gaNadhareti vA gaNAvaccheti vA jesiM pabhAveNaM mae imA etArUvA divvA deviDDI divvA devajuttI laDhA pattA abhisamannAgayA, taM gacchAmi bhagavaM vaMdAmi jAva pajjuvAsAbhi 1, ahuNovavanne deve devaloesa jAva aNajjhovavanne tassa NamevaM bhavati - esa NaM mANussae bhave NANIti vA tavastIti vA aidukkararakArate, taM gacchAmi gaM te bhagavaM vaMdAmi jAva pajjuvAsAmi 2, ahuNotravanne deve devaloesu jAva aNajjhovavanne tassa mevaM bhavati - asthi NaM mama mANussae bhave mAtAti vA jAva suNhAti vA, taM gacchAmi NaM tesimaMtitaM pAubbhavAmi pAsaMtu tA me imametArUvaM divvaM deviDiM divvaM devajuttiM laddhaM pattaM abhisamannAgataM 3, ahuNovavanne deve devalogesu jAva aNajjhovavanne tassa NamevaM bhavati - asthi NaM mama mANusa bhave miteti vA, sahIti vA suhIti vA sahAeti vA saMgapati vA toci NaM amhe annamannassa saMgAre paDisute bhavati, jo me puvi cayati se saMbohetavve, iccetehiM jAva saMcAteti For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasagarsur Gyarmandie bhIsthA nAGgapatra mAnuvAda // 464 // Xxxxxxxxx havvamAgacchittate 4 / sU0 323 4 sthAna mUlArtha:-cAra prakAranA zrAvako kahelA che, te A pramAge-1 koIka zrAvaka mAtApitA samAnache-sAdhune ekAMta hitakArI kAdhyayane che, 2 bhAI samAna-mAtApitAdhI ochA snehavALo hoIne zikhAmaga ApavA mATe sAdhune niSThura vacana kahe paraMtu kAryanA prasaMgamA | uddezaH3 vAtsalyabhakti kare che, 3 mitra samAna-sAdhue koI prasaMgane laIne kaThora vacana kahela hoya teyI prItino kSaya dhavAthI Apa mAtApitrAttimAM sAdhunI upekSA kare che ane 4 sapatnI (zoka) samAna-sAdhuonA kevaLa chidrane ja jonAro hoya che. vaLI cAra prakAranA disamAHzrAzrAvako kahelA che, te A pramANe-1 Adarza ( ArIsA ) samAna-sAdhu je svarUpa kahe te hRdayamA svIkAre, 2 patAkA samAna- kAH, vIravicitra dezanAvaDe asthira managhALo, 3 sthANu samAna-gItArthathI paNa samajAvI na zakAya teyo kadAgrahI ana 4 kharakaMTaka samAna- zrAvakadevazikhAmaNa ApanAra sAdhune duvecanarUpa kAMTAthI vIMdhanAro. (mU0 321) zramaNa bhagavAn mahAvIrasvAmInA daza AvakonI tvaM, devAgasaudharma devalokamAM aruNAbha vimAnane viSe cAra palyopamanI sthiti kahelI che. (mU0 322 ) cAra kAraNobaDe devalokamAM xmAnAgamatatkAla utpanna thayela deva manuSyalokamAM zIghra AvavA mATe icche paraMtu AravAne samartha na thAya, te A pramANe-1 devalokamAM | kAraNAni tatkALa utpanna thayela deva, divya kAmabhogane viSe mUJchita thayela, gRddha thayala, grathita-baMdhAyala ane Asakta thayela evo te deva sU0321manuSya saMbaMdhI kAmabhogamA AdaravALo thato nathI, vastubhUta-sArarUpa mAnato nathI, enuM mane prayojana nathI, ema nizcaya kare che ane 323 'mane maLo' ema niyA| karato nathI arthAt manuSyaviSayaka kAmabhogomAM hUM rahuM ema vicArato nathI, 2 devalokamA tatkAla utpanna 464 // KO XXXXX) For Private and Personal Use Only
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobalbirth.org Acharya Shri K asagarsuri Gyarmandie OxxxxxxxxxxxxxXXXXXXXXXXXXXXXXX) thayela deva, divya kAmabhogane viSe mRrnichata, gRha, grathita ane Asakta thayela tene manuSyanA bhava saMbaMdhI mAtApitAdi uparanA premano abhAva thAya che ane deva saMbaMdhI premano saMkrama-praveza thAya che, 3 devalokamAM tatkAla utpanna thayela deva, divya kAma| bhogane viSe mUcchita, gRddha, grathita ane Asakta thayela, tene ema vicAra thAya che ke-hamaNA jAuM chu, A nATaka joIne muharttamA jAuM chu paraMtu eka divya nATaka jotAM be hajAra varSa cAlyA jAya che teTalA kALamAM alpa AyuSyavALA tenA saMbaMdhI manuSyo kALadharma saMyukta thAya che arthAt maraNa pAme che, 4 devalokamAM tatkAla utpanna thayela deva, divya kAmabhogane viSe mUcchita, gRddha, grathita ane Asakta thayela tene manuSyaloka saMbaMdhI gaMdha, divya gaMdhathI viparIta ane iMdriyAdine amanojJa thAya cha. UMce paNa manuSyaloka saMbaMdhI gaMdha cAraso pAMcaso yojana paryaMta devane Ave che. A jaNAvela cAra kAraNavaDe devalokamAM tatkAla utpanna thayela deva manuSyalokamAM AvavA mATe icche che chatAM zIghra AvavA mATe samartha thato nathI. cAra kAraNavaDe devalokamAM tatkAla utpanna thayela deva,manuSyalokamAM zIghra AvavA mATe icche che ane AzvA mATe samartha paNa thAya che, te ApramANe 1-devalokamAM tatkAla utpanna thayela deva, divya kAmabhogane viSe amRJchita, agRddha, agrathita ane anAsakta evA tene A pramANe vicAra thAya che ke-manuSyabhavane vipe mArA AcArya, upAdhyAya, pravattaka, sthavira, gaNI, gaNadhara athavA gaNAvacchedaka cha, jenA prabhAvathI meM AvA prakAranI pratyakSa divya deva saMbaMdhI Rddhi, deva saMbaMdhI kAMti, pUrva upAjI, hamaNA prApta karI, bhogya avasthAne sanmukha AvI mATe hu~ jAuM, te bhagavaMto pratye vaMdana karUM yAvat paryupAsanA (sevA) karu, 2 devalokamAM tatkAla utpanna thiyela deva yAvat anAsakta tene evo vicAra thAya che ke-A manuSyabhavamAM vartatA jJAnI, tapasvI athavA ati duSkarakAraka xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthA I ( brahmacaryAdi kriyAne karanAra ) che te kAraNathI huM tyAM jAuM, te bhagavaMtone vaMdana karUM yAvat sevA karUM. 3 devalokamAM tatkAla nAgapatra 4 sthAnautpanna thayela deva yAvat anAsakta tene evo vicAra thAya che ke-manuSyabhavane vipe mArI mAtA athavA yAvat putravadhU che tethI kAdhyayane mAnuvAda tyAM jAuM ane tenI pAse pragaTa thAuM, te mAtA vigere mArI AvA prakAranI deva saMbaMdhI, pUrvabhavamA meLavelI, vartamAnabhavamA prApta thayelI ane bhogamA sanmukha AvelI divya, devanI Rddhi ane divya devanI kAMtine juo, 4 devalokamAM utpanna thayela uddezaH 3 // 465 // deva yAvat anAsakta tene evo vicAra thAya he ke-manuSyabhavane viSe mArA mitra. sakhA, suhRda ( svajana), sahAyaka athavA mAtA pitrAsAMgatika (atiparicita) che teono ane amAro paraspara saMketa karAyela he arthAt kabUlAta Apela cha ke-ApaNAmAMthI * disamAHzrAdevalokathI je prathama cyave tene pAchaLa rahelA deve pratibodha Apayo ( metAryanI jema ). A pramANe cAra kAraNobaDe deva zIghra |vakAH, vIramanuSyalokamAM AvavA mATe samartha thAya che. (sU0 323 ) zrAvakadevaTIkArtha:-'ammApiisamANe '-1 mAtApitA samAna, kema ke upacAra vinA-sAdhue kahyA sivAya paNa sAdhuone tvaM, devAgaviSe ekAMta vAtsalya bhaktibhAvavALA hoya che. 2 tatvanA vicAra vigeremA kaThaNa vacanavaDe aprItine laIne alpatara prema hoya mAnAgamache paraMtu tathAprakAranA prayojanane viSe to atyaMta vAtsalyavALA hovAthI bhAI samAna che, 3 upacAra sahita vacana vigerevaDe kAraNAni prItinI kSati( nAza) thavAthI ane te prItino nAza thaye chate ApadAnA samayamAM paNa upekSA karanAra hovAthI mitra samAna sU0321cha ane 4 jeNIno samAna-( banneno eka ) pati che te sapatnI. jema zokya potAnI zokya pratyenI IrSyAne laIne tenA chidrone 323 jue che ema je zrAvaka sAdhuone viSe SaNa jovAmAM tatpara hoya ane upakArane karanAro na hoya te sapatnI (zokya ) samAna 4 // 465 // Koxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx) XXXX For Private and Personal Use Only
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx kahevAya che. 'ahAga' tti. 1 je zrAvaka sAdhuodvArA varNana karAtA utsarga ane apavAdAdi AgamanA bhAvone yathAvatajema che tema grahaNa kare cha arthAt samIpamA rahelA padArthone jema ArIso grahaNa kare che tema je( tatvane) grahaNa kare che te Adarza samAna, 2 patAkAnI mAphaka vicitra dezanAdirUpa vAyuvaDe cotaraphathI kheMcAto hovAthI jeno asthira-anizcita bodha che te patAkA samAna, 3 je zrAvaka gItArtha muninI dezanAvaDe paNa koI paNa kadAgrahathI caLAvI zakAto nathI, anamana svabhAvarUpa bodhane laIne samajAvavA yogya nathI arthAt durAgrahI sthANu( ThuThA) samAna che, 4 je zrAvaka samajAvyo chato mAtra potAnA kadAgrahathI calita thato nathI eTalaM ja nahiM paraMtu prajJApaka( samajAvanAra )ne durvacanarUpa kaMTakavaDe vIMdhe che te kharakaMTaka samAna che. arthAt khara niraMtara athavA niSThura, kAMTA che jene viSe te kharakaMTaka-bAvaLa vigerenI DALa, je lokamAM 'kharaNa' kahevAya che te kapaDAMne vaLagavAthI mAtra vakhane phADavA mAtrathI choDe che eTalaM ja nahiM paraMtu tene mUkAvanAra puruSa vigerenA hAtha paNa kAMTAovaDe vIMdhAya che athavA bIjAone je kharaDe che-lepavALo kare che te kharaMTa-azuci vigere tenA jevo. tenA kubodhane dUra karavA mATe je puruSa taiyAra thAya che tene je saMsarga(saMbaMdha) mAtrathI ja dUSaNavALo kare che. kubodha, kuzIlatA ane apakIrtine utpanna karavAdhI athavA A utsUtraprarUpaka cha ema asat dUSaNano udbhAvaka-pracAra karavAvaDe kharaMTa samAna che. ( sU0 321 ) zramaNopAsakanA adhikArathI kahe cha-'samaNasse 'tyAdi0 sUtra saraLa che. vizeSa e keupAsakadazAMgasUtramA kahelA AnaMdAdi daza zrAvakonI saudhamadevalokamAM cAra palyopamaMnI sthiti kahelI che. (sU0 322) devanA adhikArathI ja kahe hai-' cauhI 'tyAdi0 trIjA sthAnakanA trIjA uddezAne viSe prAyaH A vyAkhyAna karAyeluM che woxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxXOXOXON For Private and Personal Use Only
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 466 // 5 tathApi kaMIka kahevAya cha-'carahiM ThANehiM no saMcAeici' ahiM saMbaMdha e che ke-devalokane viSe-devonI aMdara 'havaM'- 4 sthAnazIghra 'saMcAeitti'-samartha cha. manojJa zabdAdirUpa kAmabhogone viSe mUchitanI jema mRDha, kema ke-anityAdi svarUpavALA kAbhyayane kAmabhoganA bodhamAM samartha na hovAthI 'gRddhaH '-tenI AkAMkSAvALo arthAt atRpta. 'grathita '(baMdhAyela )nI jema grathita uddezaH 3 arthAt zabdAdi viSayamA sneharUpa doraDIbaDe guMthAyela 'adhyupapannaH'-atyaMta tanmaya ( ukta kAraNane laIne manuSya saMbaMdhI) mAtApitrAkAmabhogane viSe AdaravALo thato nathI. A vastubhUta che ema paNa mAnato nathI arthAt tuccha gage cha tathA teone viSe artha baMdhana karato nathI arthAt eonI sAthe mAre kAIpaNa prayojana nathI ema nizcaya kare cha, A mane prApta thA o evI rIte disamA:zrAteone viSe nidAna karato nathI tathA teone viSe sthitiprakalpa-rahevArUpa vikalpa arthAt eone viSa hu~ rahuM ke mane |vakAH , vIrae raho-sthira thAo, AvA prakAranA vikalpane athavA sthiti-maryAdAvaDe prakRSTa kalpa-AcArarUpa sthitiprakalpane | zrAvakadevakarato nathI arthAt karavA mATe AraMbha karato nathI. 'prakaroti' kriyApadamA 'pra' zabdano zaruAtarUpa artha che. tvaM, devAga' evI rIte divya deva saMbaMdhI viSayane viSe AsaktirUpa eka kAraNa cha jethI tatkAla utpanna thayela kAmabhogane viSe mAnAgamamacchitAdi vizeSaNavALo A deva cha tathA tene manuSya saMbaMdhI prema vicchinna thayela cha mATe divya premarnu saMkramaNa |X| kAraNAni thayela che A bIjaM kAraNa che. tathA A deva je hetuthI kAmabhogane vipe macchitAdi vizeSaNavALo hoya che tethI tenA | sU0321pratibaMdhane laIne 'tassa Na 'mityAdi. devanA kAryane viSe AdhIna thavAthI manuSyanA kAryamAM AdhInapaNuM nathI. A trIjuM kAraNa che. tathA divyabhogane viSe mRcchitAdi vizeSaNathI tene manuSya saMbaMdhI A gaMdha pratikUla-divya gaMdhathI | |466 // For Private and Personal Use Only
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX viparIta cha ane pratiloma paNa che kemake te iMdriya ane manane AhlAda karanAra nathI athavA A banne zabda ekArtha vAcaka che, paraMtu atyaMta amanojJapaNAne sUcabavA mATe be zabda kahelA che. yAvat zabda parimANanA arthamAM che. 'cattAri paMce' ti A zabda vikalpa batAvavA mATe che. kadAcit bharatAdi kSetrane viSe ekAMta suSamAdi samaya(ArA)mAM cAraso yojana ja, ane anya kALamAM to pAMcaso yojana paNa hoya che, kemake manuSya ane paMceMdriyatiryaMconI bahulatAne laIne audArika zarIronI bahulatA hovAthI tenA avayavo ane tenA maLonI puSkaLatAthI durabhigaMdhanI pracuratA hoya che. manuSyakSetramA AvavAnI icchAvALA devone manuSyakSetrathI gaMdha Ave che, Ama manuSyakSetraM azubhasvarUpa ja kaDaM, paraMtu deva athavA anya manuSyAdi nava yojana karatA vizeSa dUrathI AvatI gaMdhane jANatA nathI. athavA A ukta( Agama )vacanathI je iMdriyanA viSaya- pramANa kachu che te audArika zarIra saMbaMdhI iMdriyonI apekSAe saMbhavita cha, nahiMtara lakSAdi yojana pramANavALA vimAnone viSe dUra rahelA devo (sughoSA )ghaMTAnA zabdane kema sAMbhaLI zake 1 je bIjAne saMbhaLAya che te pratizabda. dvArA athavA bIjI rIte. narabhavanuM azubhapaNuM A manuSyalokamAM na AvavArnu cokAraNa kayu. zeSa sugama che. AvavAnA kAraNo prAyaH pUrvanI mAphaka cha tathApi kaIka vizeSa kahevAmAM Ave cha ke-kAmabhogane viSe amRJchitAdi vizeSaNavALo je deva, tene ' evaM 'miti. AvA prakAraceM mana thAya cha ke-mArA upakAraka koNa cha ? te kahe che-AcArya che. ahiM 'iti' zabda samIpapaNuM batAvavAmA ane 'vA' zabda vikalpanA arthamA che. ema AgaLanA sUtramA paNa jANavU. kyAMka iti zabda nathI dekhAto tyAM to sUtra sugama ja che. ahiM AcArya-pratibodhaka, dIkSA ApanAra athavA anuyogAcArya-vAcanA ApanAra, upAdhyAya XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX) For Private and Personal Use Only
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA nAGgasUtra sAnuvAda // 467 // www.kobatirth.org sUtra bhaNAvanAra, AcAryadvArA upadeza karAyela vaiyAvRtyAdine viSe sAdhuone je pravarttAve che te pravarttI, pravartI-pravarttakadvArA jor3Ayela saMyamayogane viSa sIdAtA ( kheda pAmatA ) sAdhuone je sthira kare te sthavira, gaNa che vidyamAna jene te gaNI - gaNAcArya, gaNadhara - jinezvaranA ziSyavizeSa athavA AryikA sAdhvIo pratye sAvadhAna rahenAra (rakSA karanAra) siddhAMtamAM prasiddha sAdhu vizeSa, * 'gaNasyAvacchedo'- gaccha no deza-vibhAga, amuka munionA samudAya che jene te gaNAvacchedaka, te amuka sAdhuone lAIne gacchanA AdhArane mATe upadhi vigerenI gaveSaNAne mATe vicare che 'ima' ti0 A pratyakSa rahela rUpavALI arthAt kALAMtarane viSe paNa anya svarUpane nahiM bhajanArI tevI divyA - svargane viSe thayelI athavA pradhAna ( zreSTha ) vimAna, ratnAdi rUpa devanI Rddhi, dyuta-zarIrathI utpanna or if athavA yuti - iSTa parivArAdi saMyogalakSaNa yukti, ' labdhA ' -janmAMtaramAM upArjana karelI, 'prAptA' - varttamAnamAM maLelI, ' abhisamanvAgatA ' - bhogyaavasthAne prApta thayelI, 'taM 'ti te kAraNathI te bhagavaMto- pUjyone stutiovaDe vaMdana karUM, praNAmavaDe namana karUM, Adara karavAvaDe athavA vastrAdivaDe satkAra karUM, ucita pratipatti- upacArarUpa sevAvaDe sanmAna karUM, kalyANasvarUpa, maMgalasvarUpa, devasvarUpa ane caityasvarUpa AvI buddhivaDe sevA karUM-A devane AvavAnuM eka kAraNa. zrutajJAnAdivaDe jJAnI ityAdi bIjaM kAraNa. tathA ' bhAyA i vA bhajjA i vA bhaiNI i vA puttA ivA dhUyA i ve 'ti arthAt bhAI, bhAryA, bhaginI, putra ane putrI snuSA putranI bhAryA 'taM ' uparokta mArA * koI sAdhvI rUpasaMpanna hoya ane tenuM zIla bhaMga karavA mATe duSTa rAjAdi tatpara thayela hoya tevI sAdhvIonI saMbhALa karanAra iSuzAstravizArada sahasrayodhI muni ( zazakabhasakAdi munino jema) teone anyatra laI jaIne paNa tenA zIlano rakSA kare che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir *******: 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 3 mAtApitrA disamAH zrAvakAra, vIrazrAvaka devatvaM, devA gamAnAga makAraNAni sU0 321323 / / / 467 / /
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Xxxn XXXXXXXXXXXX Exxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx saMbaMdhIo ke tethI teonI samIpe hu~ pragaTa thAuM, 'tA' tAvat 'me' mama (mArI) Rddhine teo juo 'ime' A pAThAMtara cha-A trIjuM kAraNa. tathA mitra-pAchaLathI snehI thayela, sakhA-bAlapaNathI snehI, 'suhRt '-sajjana hitapI. sahAya-sahacArI athavA eka kAryamA banne pravattenAra, saMgata-sobata che vidyamAna jene te sAMgatika-paricita, teone 'amhe 'tti0 amArI sAthe ' annamannassa 'tti0 paraspara 'saMgAre 'tti0 saMketa, pratizruta-aMgIkAra karela che (kabUlAta Apela che) je mo( me )tti0 devalokamAMthI ApaNA bannemA je prathama cyave tene pAchaLa rahelAe pratibodha Apavo te cothaM kAraNa cha. A manuSyabhavane viSe saMketa karela banne jaNamAMnA pUrva lakSAdi AyuSyavALo eka bhavanapati vigeremA utpanna thaIne ane tyAMthI cyavIne manuSyapaNAe utpanna thAya tene bIjo puruSa ahiM manuSyamA pUrvalakSAdi jIvIne, saudharmAdi kalpamA utpanna thaIne saMbodhana karavA mATe jyAre ahiM Ave che tyAre A saMketarUpa co, kAraNa jANavU. ityetaiH ityAdi nigamana sUtra che (sU0 323) hamaNA ja Agamana kA, temAM teonAvaDe udyota thAya che mATe lokamAM tenA vipakSabhUta aMdhakArane kahe che cauhi ThANehiM logaMdhagAre siyA, taM0-arahaMtehiM vocchijjamANehiM. arahaMtapannatte dhamme vocchijjamANe, puvvagate vocchijamANe. jAyatete vocchijjamANe cauhiM ThANehiM loujjote sitA. taM0-arahaMtehiM jAyamANehiM arahaMtehiM pavvatamANehiM arahaMtANaM NANuppayamahimAsu arahaMtANaM parinivvANamahimAsu 4, evaM devaMdhagAre devujote devasannivAte devukkalitAte devakahakahate, cauhi / XXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Si Kailassagersal Gyarmande bhIsthAbAGgasUtra sAnuvAda // 468 // XXXXXXXXXXXXXxxxxxxxxxxx ThANehiM deviMdA mANussaM logaM havvamAgacchaMti evaM jahA tiThANe jAva logaMtitA devA mANussaM 4 sthAna logaM havyamAgacchejjA. taM0-arahaMtehiM jAyamANehiM jAva arihaMtANaM prinivvaannmhimaasu|suu0324 kAbhyayane ___ mUlArthaH-cAra kAraNabaDe lokamAM dravyathI ane bhAvI paNa aMdhakAra thAya che, te A pramANe-1 arihaMtono viccheda thaye uddezA3 chate-mokSa gaye chate, 2 arihaMte kahela dharmano viccheda thaye chate, 3 pUrvagata-utpAda vigere pUrvano viccheda thaye chate, 4 amino lokAndhaviccheda thaye chate-agninA vicchedamA prAyaH dravyathI aMdhakAra thAya che. cAra kAraNabaDe lokamAM dravyathI ane bhAvathI udyota kArAdi thAya che, te A pramANe--1 arihaMtono janma thaye chate, 2 arihaMtoe dIkSA lIdhe chate, 3 arihaMtone kevalajJAna utpanna thavAnA sU0 324 mahotsavone viSe ane 4 arihaMtonA nirvANanA mahotsavone viSe. evI rIte loka aMdhakAranI jema devanA sthAnamAM arihatAdinA vicchedakAlamAM aMdhakAra thAya che, ane arihaMtAdinA janma vigerene viSe devanA sthAnamA udyota thAya che, devano samudAya ekatra thAya cha, devone utsAha thAya che ane devone viSe AnaMdajanya koLAhaLa thAya che. cAra kAraNavaDe deveMdro manupyalokane viSe zIghra Ave che. evI rIte jema trIjA ThANAmAM kaDaM che tema yAvat lokAMtika devo manuSyalokamAM zIghra Ave che tyAM sudhI kahe, te A pramANe-arihaMtono janma thaye chate yAvara arihaMtonA nirvANa mahotsavone viSe. (sU0 324) ____TIkArya:-'cauhI'tyAdi0 spaSTa che. vizeSa e ke-lokane viSe dravyathI ane bhAvathI aMdhakAra jyAM je thAya te jANavU. saMbhAvanA karAya che ke-arihaMtAdinA vicchedamA dravyathI aMdhakAra thAya che kema ke tenA utpAdarUpa che. chatrabhaMga vigere thaye 12 // 468 // CXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXxX0 For Private and Personal Use Only
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org rajodghAt - AMdhI caDavAnI jema. agninA vicchedamAM dravyathI ja aMdhakAra thAya che kemake tathAprakArano svabhAva hoya che athavA dIpaka vigereno abhAva che athavA bhAvathI paNa aMdhakAra thAya che kemake ekAMta duSama vigere kALamAM Agama vigereno abhAva hoya che. pUrva devanuM Agamana kayuM, have duHkhazayyA sUtranI pahelA devAdhikAraviziSTa sUtranA vistArane kahe che- 'cauhI 'tyAdi0 sugama che. vizeSa eke - cAra sthAnakone viSe paNa devonA AgamanathI lokamAM udyota thAya che. janma, dIkSA ane jJAnotpAdane viSa to svarUpathI paNa udyota thAya che. 'evamiti' jema lokAMdhakAra ko tema devAMdhakAra paNa cAra kAraNovaDe thAya che. devAnAM sthA nomAM paNa arihaMtAdinA vicchedakALamAM vastunA mAhAtmyathI kSaNamAtra aMdhakAra thAya che. evI rIte ahaMtonA janma vigerene viSe devonA sthAnomAM udyota thAya che. devasannipAta - devono samavAya ( milApa ), evI ja rIte devotkalikA - devonI laherI ( AnaMdajanya kallola ), ' devakahakahetti' devono pramodapUrvaka kalakala ( mahAdhvani ) emaja deveMdro manuSyalokamAM arihaMtAdinA janma vigeremA Ave, jema zrIjA sthAnakanA prathama uddezakamAM kadhuM che tema deveMdrAMnA Agamana sUtrathI AraMbhIne lokAMtikasUtra paryaMta kahe. mAtra ahiM parinirvANanA mahotsavane viSe Ave che te cothuM kAraNa vizeSa che. ( sU0 324 ) prathama arihaMtonA janma vigerenA vyatikaradvArA devonuM Agamana kAM, have arihaMtonA ja pravacananA arthane viSe duHsthita-duSTa rIte rahela sAdhune duHkhazayyAo ane susthita-sArI rIte rahelane sukhazayyAo hoya che te hetuthI bane sUtra kahe che. cattAri duhasejAo paM0 taM0 tattha khalu imA paDhamA duisejjA taM0-se NaM muMDe bhavittA agArAto 79. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KRE bhIsthA. nAGgapatra sAnubAda // 469 // XXXXX aNagAriyaM pavvatite niggaMthe pAvayaNe saMkite kaMkhite vitigicchite bhayasamAvanne kalusasamAvanne ni- | 4 sthAnaggaMthaM pAvayaNaM No saddahati No pattiyati No roei, niggaMthaM pAvayaNaM asadahamANe apattitamANe a. kAmyayane uddezaH 3 roemANe maNaM uccAvataM niyacchati viNighAtamAvajjati paDhamA duhasejjA 1, ahAvarA doccA duhasejjA * duHkhasukhase Na muMDe bhavittA agArAto jAva pavvatite saeNaM lAbheNaM No tussati parassa lAbhamAsAeti zayyA:, pIheti pattheti abhilasati parassa lAbhAmAsAemANe jAva abhilasamANe maNaM uccAvayaM niyacchai vAcanIyAviNighAtamAvajjati doccA duhasejA 2, ahAvarA taccA duhasejA-se gaM muMDe bhavittA jAva pavvaie vAcanIyAH divve mANussae kAmabhoge AsAei jAva abhilasati divvamANussae kAmabhoge AsAemANe jAva sU0 325abhilasamANe maNaM uccAvayaM niyacchati viNighAtamAvajjati taccA duhasejjA 3, ahAvarA cautthA duhasejjA-se NaM muMDe jAva pavvaie tassa NamevaM bhavati jayA NaM ahamagAravAsamAvasAmi tadA NamahaM saMvAhaNaparimaddaNagAtabbhaMgagAtuccholaNAI labhAmi jappabhiI ca NaM ahaM muMDe jAva pavvatite tappabhijJa ca NaM ahaM saMvAhaNa jAva gAtuccholaNAI No labhAmi, se NaM saMbAhaNa jAva gAtuccholaNAI Kxxxxxxxxxxxxxxxx: Xxxxxxxxxxxxxxxxxx) Coxxxxxxxx |||469 // For Private and Personal Use Only
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org AsAeti jAva abhilasati se NaM saMbAhaNa jAva gAtuccholaNAI AsAemANe jAva maNaM uccAvataM niyacchati viNighAyamAvajjati cautthA duhasejjA 4 / cattAri suhasejjAo paM0 taM0 - tattha khalu imA paDhamA suhasejjA, se NaM muMDe bhavittA agArAto aNagAriyaM pavvatie niggaMthe pAvaNe nissaMkite NikkaMkhite nivvitigicchie no bhedasamAvanne no kalusasamAvanne niggaMthaM pAvayaNaM saddahai pattIyai roteti niggaMthaM pAvayaNaM saddahamANe patitamANe roemANe no maNaM uccAvataM niyacchati No viNighAta mAvajjati paDhamA suhasejA 1, ahAvarA doccA suhasejjA, se NaM muMDe jAva pavvatite sateNaM lAbheNaM tussati parassa lAbhaM No AsAeti No pIheti No patthei No abhilasati parassa lAbha sAmANe jAva aNabhilasamANe no maNaM uccAvataM niyacchati No viNighAtamAvajjati, doccA suhasejjA 2, ahAvarA taccA suhasejjA se NaM muMDe jAva pavvaie divvamANussae kAmabhoge ko AsAeti jAva no abhilasati divvamANussara kAmabhoge aNAsAemANe jAva aNabhilasamANe no ma uccAvataM niyacchati No viNighAtamAvajjati taccA suhasejjA 3, ahAvarA cautthA suhasejjA- se For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasagarsur Gyarmandie zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 47 // 4 sthAnaNaM muMDe jAva pavvatite tassa NaM evaM bhavati-jai tAva arahaMtA bhagavaMto haTThA AroggA baliyA kAdhyayane kallasarIrA annayarAiM orAlAiM kallAgAiM viulAI payatAI paggahitAI mahAgubhAgAI kammakkha uddezaH 3 yakAraNAI tavokammAI paDivajati kimaMga puNa ahaM abhovagamiovakkamiyaM veyaNaM no samma sa duHkhasukhahAmi khamAmi titikkhebhi ahiyAsemi mamaM ca NaM abbhovagamiovakkamiyaM sammamasahamANassa zayyA , akkhamamANassa atitikkhamANassa aNahiyAsemANassa kiM manne kajati ?, egaMtaso me pAve kamme | vAcanIyAkajati, mamaM ca NaM abbhovagamio jAva sammaM sahamANassa jAva ahiyAsemANassa kiM manne vAcanIyA kajati ? egaMtaso me nijarA kajati, cautthA suhasejA 4 / sU0 325, cattAri avAyaNijjA paM0 taM0-aviNIe vIgaIpativaddhe aviosavitapAiDe maaii| cattAri vAtaNijjA paM0 saM0-viNIte avigatIpaDibaddhe vitosavitapAhuDe amAtI / sU0 326 ___mUlArthaH-cAra prakAranI duHkha denArI duHkhazayyAo kahelI che, te A pramANe-pahelI duHkhazayyA A-koIka bhArekarmI jIva, dravya tathA bhAvathI muMDa thaIne, gRhavAsathI nIkaLIne dIkSita thayela, te nigraMtha pravacanamA zaMkA sahita, AkAMkSA sahita, X // 47 // sU0 325 xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org vicikitsA ( dharmanA phaLano saMdeha ) sahita, A sAdhuM ke te sAdhuM ? ema bheda ( dvidhA ) bhAvane pAmela ane dharmamAM viparIta buddhivAko thayo thako nigraMtha pravacanane sahahato nathI, pratIti karato nathI, ruci karato nathI, nigraMtha pravacanane viSe zraddhA na karato thako, pratIti na karato thako ane ruci na karato thako manane UMcunIcaM ( DAmADoLa ) kare che ane dharmathI bhraSTa thAya che, prathama duHkhazayyA kahI. have bIjI duHkhazayyA kahe che koIka muMDa thaIne, gRhavAsathI nIkaLIne yAvat dIkSita thayela, te svakIya azanAdinA lAbhavaDe saMtoSa pAmato natho paraMtu anya dvArA lAbha meLavAvAnI AzA kare che, spRhA kare che, prArthanA kare che, abhilApA-adhika icchA kare che, bIjAdvArA lAbhanI AzA karato thako yAvat abhilASA karato thako manane UMcuMnIcuM kare che ane dharmathI bhraSTa thAya che, A bIjI duHkhazayyA kahI. have trIjI duHkhazayyA kahe che koIka muMDane pAva dIkSita thayela, te divya ( zreSTha ) manuSya saMbaMdhI kAmabhoganI AzA kare che yAvat abhilASA kare che, divya manuSya saMbaMdhI kAmabhogane viSe AzA karato thako yAvat abhilASA karato thako manane UMcuM nIcuM kare che ane dharmathI bhraSTa thAya che, A trIjI duHkhazayyA kahI. have cothI duHkhazayyA kahe che-koIka muMDa thaIne yAvat dIkSita thayela, tene evo vicAra thAya |che ke - jyAre huM gRhavAsamA vasato hato tyAre saMvAhaNa - hADakAne sukharUpa mardanavizeSa ( caMpI), pIThI vigerenuM mardana mAtra, zarIrane tela vigerethI copaDabuM ane zarIranA prakSAlana ( snAna ) ne huM meLavato hato paraMtu je divasathI huM muMDa ghaIne yAvat dIkSita thayA bAda saMvAhaNa ( caMpI ) yAvat zarIranA pakSAlanane huM pAmato nathI, te sAdhu saMbAdhana ( caMpI ) yAvat gAtraprakSAlananI AzA kare che yAvat abhilASA kare che, te saMbAdhana yAvat gAtraprakSAlananI AzAne karato thako yAvat manane For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 471 / / KXXXXXXXXX Ooxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxo UMcunIcaM kare che ane dharmathI bhraSTa thAya che, A cothI duHkhazayyA kahI. cAra prakAranI sukha denArI sukhazayyAo kahelI che, te A pramANe-temAM nizce A prathama sukhazayyA-koIka laghukarmI jIva, muMDa thaIne, gRhavAsathI nIkaLIne dIkSita thayela, te sAdhu nigraMtha pravacanane viSa zaMkA rahita, AkAMkSA rahita, vicikitsA rahita dvidhAbhAvane nahiM pAmela-nizcita, kaluSabhAvane nahiM pAmela arthAt nirmaLa buddhivALo nigraMtha pravacanane saihe che, pratIti kare che, ruci kare che, nigraMtha pravacanane sadahato thako, pratIti karato thako ane ruci karato thako manane UMcuMnIcuM karato nathI-sthira rAkhe che ane dharmathI bhraSTa thato nathI-dharmane pALe che, A prathama sukhazayyA kahI. have bIjI sukhazayyA kahe cha-koIka muMDa thaIne yAvat dIkSita thayela, te pote meLavela azanAdinA lAbhavaDe saMtoSa pAme che. vIjAdvArA lAbha meLavavAnI AzA karato nathI, icchA karato nathI, prArthanA karato nathI, adhika abhilASA karato nathI, paranA lAbhanI AzAne na karato thako yAvat abhilASA na karato thako manane UMcuMnIcuM karato nathI ane dharmathI bhraSTa thato nathI, A bIjI sukhazayyA kahI. have zrIjI sukhazayyA kahe che-koIka muMDa thaIne yAvata dIkSita thayela, te divya( zreSTha) manuSya saMbaMdhI kAmabhogane viSe AzA karato nathI yAvat abhilASA karato nathI. divya manuSya saMbaMdhI kAmabhogane viSe AzA na karato thako yAvat abhilASA na karato thako manane UMcuMnIcaM karato nathI ane dharmathI patita thato nathI, A trIjI sukhazayyA kahI. have cothI sukhazayyA kahe che-koIka muMDa thaIne yAvat dIkSita thayela, tene evo vicAra thAya che ke-jo te AnaMdita, roga rahita, baLavAna ane zreSTha zarIravALA evA arihaMta bhagavaMto bAra prakAranA tapamAMthI koI paNa eka, udAra, kalyANakArI, ghaNA divasa sudhI utkRSTa saMyamayukta, AdarapUrvaka, aciMtya zaktiyukta 4 sthAnakAdhyayane uddezaH3 duHkhasukha zayyA :, vAcanIyAvAcanIyAH sU0 325 326 // 471 // For Private and Personal Use Only
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org akarmakSayanA kAraNabhUta evA taparUpa karma ( kriyA ) ne kare che, to pachI huM AbhyupagamikI ( svayaM svIkArelI locAdi kriyA ) ane aupakramikI (karmanA udayane laIne thayelI) jvarAdi vedanAkriyAne huM samyak sahana karato nathI, kSamA karato nathI, titikSA - adInapaNe sahana karato nathI ane vedanAmAM svastha raheto nathI. Abhyupagamika ane aupakramika vedanAne samyak rIte sahana nahi karanAra, kSamA nahi karanAra, titikSA nahi karanAra ane svastha nahi rahenAra evA mane zuM prApta thAya che ? rainer mane pApakarma prApta thAya che. Abhyupagamika yAvat samyaka sahana karanAra yAvat adhyAsana karanAra - svastha rahenAra vAmane zuM prApta thAya che? ekAMtathI mane nirjarA thAya che. A cothI sukhazayyA che. ( sU0 325) cAra prakAranA puruSo siddhAMnI vAcanAne ayogya che, te A pramANe- 1 avinIta, 2 dUdha vigere vigayamAM pratibaddha ( baMdhAyela ), lAlacI, 3 anuzAMta adhikaraNavALo -krodhI ane 4 kapaTI / cAra prakAranA puruSo siddhAMtanI vAcanAne yogya che, te A pramANe- 1 vinIta, 2 vigamAM apratibaddha - Asakti rahita, 3 upazAMta adhikaraNavALo krodha rahita ane 4 kapaTa rahita. ( sU0 326 ) TIkArtha :- ' cattArI 'tyAdi 0 du:kha ApanArI cAra saMkhyAvALI zayyAo te duHkhazayyAo. dravyathI tathAprakAranI nahiM ( ayogya ) khaTvA ( DholaNI ) vigere zayyA, bhAvathI to duSTa cittavRttivaDe duSTa zramaNapaNAnA svabhAvavALI zayyAo. 1 pravacanazrazradvAna, 2 paralAbhaprArthana, 3 kAmAzaMsana ane 4 snAnAdiprArthanarUpa bhedavALI sUtramAM kahelI che. ' tatre' ti0 te cAra zayyAnA madhyamAM ' se ' iti0 koIka bahulakarmI ( ' se ' zabda ' atha ' nA arthavALo che. ' ayaM ' ' sa ' ' ca ' vAkyanA upakSepamAM che) 'pravacane' - zAsanane viSe ( ahiM dIrghapaNuM prakaTAdi gaNathI thayela he ) zaMkita For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 472 // x ekabhAva viSayaka saMzaya sahita, kAMkSita-matAMtara (anya mata) paNa sAro che evI buddhivALo,vicikitsita-phaLa pratye zaMkAvALo, bhedasamApanna-buddhivaDe dvidhAbhAvana pAmela arthAt jinazAsanane viSa kaheluM A badhuM A pramANe che ke bIjI rIte cha / kaluSasamApanna-'A ema nathI ja' evI rIte viparIta buddhivALo, na zraddhate'-'A ema che' evI rIte sAmAnyathI zraddhA karato nathI, 'no pratyeti'-prItivaDe aMgIkAra karato nathI, 'no rocayati'-atizaya abhilApabaDe AsevanAnA sanmukhapaNAe ruci karato nathI. manane 'uccAvacam -asamaMjasa (samajaNa vagaranu) kare che.tethI vinidhAta-dharmanAza athavA saMsArane prApta thAya che. evI rIte A sAdhu zayyAmAM duHkhapUrvaka rahe che. A pahelI duHkhazayyA.tathA potAnAvaDe je meLavAya che athavA meLavaq te lAbhaannAdi athavA ratnAdino lAbha, tenAvaDe AzA kare che, te avazya mane Apaze evI rIte AsvAde cha arthAt bIjAthI jo maLe to ja khAya,spRhayati-bAMche cha,'prArthayati'-yAcanA kare che, 'abhilapati' prApta thaye chate paNa adhikatara lAbhane icche che. zeSa spaSTArthavAlu che. evI rIte paNa A duHkhamA rahe cha tethI bIjI duHkhazayyA. trIjI sugama che. agAravAsa-gharavAsa, temAM vartato hato ( tyAre ) saMbAdhana-zarIranA hADakAMne sukhatvAdivaDe nipuNatAthI madanavizeSa, parimardana -loTa vigerethI masaLavA mAtra, kema ke 'pari' zabdanI ahiM dhAtu arthamA mAtra vRtti cha (vizeSa arthamA nathI, gAtrAbhyaMga'-telAdivaDe aMgane copaDavU, 'gAtrotkSAlana'-aMgane dhovu.A ukta vastunA lAbhane hu~ (gRvAsamAM) meLavato hato paraMtu koI niSedha karanAra na hato. zepa svarUpa sugama che.A codhI duHkhazayyA che. dukhazayyAthI viparIta rUpavALI sukhazayyAo pUrvanI jema jANavI.vizeSa e ke--'haTThatti. zokanA abhAvathI harSitanI jema AnaMdita, 'arogA' jvarAdithI rahita, 'balikAH '-puSTa, 'kalpazarIrAH' suMdara 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 3 duHkhasukha zayyA :, vAcanIyAvAcanIyAH sU0 325 326 XxxxxxxXXXXXXXXKOxoxoxo // 472 // For Private and Personal Use Only
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zarIravALA, anyatara anazana vigere koI paNa tapamAMthI eka, udAra-AzaMsA vigere doSanA abhAvane laIne udAracittayukta, ' kalyANAni '-- maMgalasvarUpa hovAthI, 'vipula' ghaNA dina paryaMta karavAthI, prayata- utkRSTa saMyama yukta hovAthI, pragRhitaAdara yukta svIkArela hovAthI, mahAnubhAga- atyaMta zakti yukta hovAthI, samRddha - RddhivizeSanA kAraNabhUta hovAthI, karmakSayanA kAraNabhUta mokSanA sAdhaka hovAthI, tapakarma-taparUpa kriyAno Azraya kare che kimaMga puNakim ' praznanA arthamAM che' aMga zabda AmaMtraNa - saMbodhananA arthamAM athavA alaMkAramAM che. punaH zabda pUrvokta zabdathI bhinna arthane dekhA - vAmAM che. zirano loca ane brahmacaryAdino svIkAra karavAmAM thayela te AbhyupagamikI jenAvaDe AyuSyano upakrama (ghaTADo) thAya te upakrama jvara ane atisAra vigere vyAdhiomAM thayela te aupakramikI, evI AbhyupagamikI ane aupakramikI te vedanA - duHkha tenI utpattimAM sanmukha javAvaDe huM sahana karUM ' sahi ' dhAtu sanmukha arthamAM che, jema AsubhaTa te subhaTane sahana kare che arthAt tethI bhAgato nathI. potAne viSe athavA parane viSe krodha vinA kSamA karUM, adInapaNAvaDe titikSA karUM, atyaMta svasthatAvaDe te ja vedanAmAM huM rahUM-adhyAsana karUM athavA 'sahAmi ' vigere cAre zabdo ekArthavALA che. ' kiM manne 'tti0 'manye' zabda nipAta che te vitarka arthavALo che. 'kriyate ' thAya che. arthAt bhuM thAya che ? ' egaMtaso ' ti0 ekAMtesarvathA. [ vedanA sahana naha karanArAone ekAMte pApa thAya che ane sahana karanArAone ekAMte nirjarA thAya che ] ( sU0 325) duHkhazayyAvALA nirguNa aMnaM sukhazayyAvALA guNavALA che A kAraNathI nirguNa ane sadguNaviziSTone avAcanIyatva ane vAcanIyatvAne mATe sUtradvaya kahe che je sugama che. vizeSa e ke - ' vIyai' ti0 vikRti - dUdha vigere, For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAgapatra sAnubAda // 473 // Kxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx 'avyavazamitaprAbhRta 'iti0 prAbhRta-adhikaraNano karanAra kopa (gusso) (sU0 326) hamaNA ja vAcanAne yogya 4 sthAnaane vAcanAne ayogya puruSo kahyA, mATe purupanA adhikArathI puruSavizeSane pratipAdana karavAmAM tatpara catubhagIvaDe yukta sUtrano prabaMdha kahe cha kAbhyayane cattAri purisajAyA paM0 taM0-AtaMbhare nAmamege no paraMbhare, paraMbhare nAmamege no AtaMbhare. uddezaH 3 Abhiravi paraMbharevi, ege no AyaMbhare no paraMbhare (1) 1. cattAri purisajAyA paM0 20-daggae AtmaMbha ritvAdi nAmamege duggae, duggae nAmamege suggate, suggate nAmamege duggae, suggae nAmamege suggae 2, || caturbhaGgyaH | cattAri purisajAyA paM0 taM0-duggate nAmamege duvvae, duggae nAmamege suvvae, suggae nAmamege || sU0 327 | duvvate, suggae nAmamege subae 3, cattAri purisajAyA paM0 20-duggate nAmamege duppaDitANaMde, - duggate nAmamege suppaDitANaMde 4, cattAri purisajAyA paM0 taM0-duggate nAmamege duggatigAmI, duggae 8 nAmamege suggatigAmI 5. cattAri purisajAyA paM0 taM0-duggate nAmamege daggatiM gate. daggate nAmamege sagatiM gate 6, cattAri purisajAyA paM0 taM0-tame nAmamege tame, tame nAmamege jotI, jotI | nAmamege tame, jotI nAmamege jotI 7, cattAri purisajAtA paM0 taM0-tame nAmamege tamabale, tame 4 // 473 // KARNA For Private and Personal Use Only
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org nAmamege jAtIvale, jotI nAmamege tamabale, jotI nAmamege jotIbale 8, cattAri purisajAyA paM0 taM0 tame nAmamege tamabalapalajjaNe, tame nAmamege jotIbalapalajjaNe 9, cattAri purisajAtA paM0 taM0parinAyakamme nAmamege no parinnAtasanne, parinnAtsanne NAmamege No parinnAtakamme ege parinnAtakamme vi0 10, cattAri purisajAtA paM0 taM0 - parinnAyakamme NAmamege no parinnAta gihAvAse, paranAyagAvAse NAmaM ege No parinAtakamme 11, cattAri purisajAtA paM0 taM0- pariNNAyasanne NAmabhege no parinnAtagihAvAse, parinnAtagihAvAse NAmaM ege0 12 cattAri purisajAtA paM0 taM0ihatthe NAmamege no paratthe, paratthe nAmamege no ihatthe 13, cattAri purisajAtA paM0 taM0- egeNaM nAmamege vahati egeNaM hAyati, egeNaM NAmamege vaDDai dohiM hAyati, dohiM NAmamege vaDati egeNaM hAtati, ege dohiM nAmamege vaDati dohiM hAyati 14, cattAri kaMthakA paM0 taM0 - Ainne nAmamege Anne, Ainne nAmamege khaluMke, khaluMke nAmamege Aine, khaluMke nAmamege khaluMke 15, evAmeva cattAri purisajAtA paM0 taM0 - Aine nAmamege Aine caubhaMgo 16, cattAri kaMthagA paM0 taM0 For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir XXXX** *****************X**X*XX*XX*XX**********
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bhIsthA nAGgasUtra sAnuvAda // 474 www.kobatirth.org Atinne nAmamege AtinnatAte viharati, Ainne nAmamege khaluMkattAe viharati 17, evAmeva cattAri purisajAtA paM0 taM0 - Ainne nAmamege AinnatAe viharai, caubhaMgo 18, cattAri pakathagA paM0 taM0 - jAtisaMpanne nAmamege No kulasaMpanne 19, evAmeva cattAri purisajAtA paM0 taM0 - jAtisaMpanne nAmamege caubhaMgo 20, cattAri kaMthagA paM0 taM0-jAtisaMpanne nAmamege No valasaMpanne 21, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM0-jAtisaMpanne nAmamege No balasaMpanne 22, cattAri kaMthagA paM0 taM0jAtisaMpanne nAmamege No ruvasaMpanne 23, evAmeva cattAri purisajAtA paM0 taM0-jAtisaMpanne nAmamege No vasaMpanne 24, cattAri kaMthagA paM0 taM0 - jAisaMpanne NAmamege No jayasaMpaNNe 25, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM0 - jAtisaMpanne 26, evaM kulasaMpanneNa ya balasaMpaNNeNa ta 27, kulasaMpanneNa ya rUvasaMpapaNeNa ta 28, kulasaMpaNNeNa ta jayasaMpapaNeNa ta 29, evaM balasaMpanneNata ruvasaMpanneNata 30, balasaMpapaNeNa ta jayasaMpaNNeNa ta 31, savvattha purisajAyA paDivakkho (3236), cattAri kaMthagA paM0 taM0 - rUvasaMpanne NAmamege No jayasaMpanne 37, evAmeva cattAri purisa For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ****** 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 3 AtmaMbha ritvAdi caturbhaGgyaH sU0 327 // 474 //
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXxxxxxxxxxx jAyA paM0 ta0-rUvasaMpanne nAmamege No jayasaMpanne 38, cattAri purisajAyA paM0 ta0-sIhattAte NAmamege nikkhaMte sIhattAte viharai, sIhattAte nAmamege nikkhaMte siyAlattAe viharai, sIyAlattAe nAmamege nikkhaMte sIhattAe viharai, sIyAlattAe nAmamege nikkhaMte sIyAlattAe viharai / sU0327 mUlArtha:-cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 eka potAnA AtmAne bhare che-poSe che paNa bIjAne bharato | nathI te jinakalpika muni, 2 eka bIjAnA AtmAne bhare che paNa potAnA AtmAne bharato nathI te arihaMta, kema ke pote kRtakRtya hoya che, 3 eka potAnA AtmAne bhare che ane bIjAne paNa bhare che te sthavirakalpI sAdhu, 4 eka potAnA AtmAne bharato nathI ane bIjAne paNa bharato nathI te mugdha buddhivALo sAdhu. (1) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 eka prathama paNa daridrI ane pachI paNa daridrI, 2 koIka prathama daridrI paNa pachIthI dhanavAna, 3 koIka prathama dhanavAna ane pachIthI daridrI, 4 koIka prathama dhanavAna ane pachI paNa dhanavAna. (2) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka daridrI ane durbata-kharAba AcAravALo, 2 koIka daridrI paNa suvrata-sadAcAravALo, 3 koIka dhanavAna ane kharAba AcAravALo, 4 koIka dhanavAna ane sadAcAravALo. (3) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka daridrI ane duSTa kAryamAM AnaMda mAnanAro 2 koIka daridrI che paNa satkAryamAM AnaMda mAnanAro 3 koIka dhanavAna ane duSTa kAryamAM| AnaMda mAnanAro, 4 koIka dhanavAna ane satkAryamAM AnaMda mAnanAro. (4) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe Oxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mIsthAnAGgasUtra sAnubAda // 475 // oxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx 1 koIka daridrI che ane durgatimAM javAvALo cha, 2 koIka daridrI che paNa sadgatimAM javAvALo cha, 3 koIka dhanavAna che 4 sthAnaane durgatimA javAvALo cha, 4 koIka dhanavAna ane sadgatimAM javAvALo che. (5) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A kAbhyayane pramANe-1 koIka daridrI ane durgatimAM gayela che-dramakavat, 2 koIka daridrI paNa sugatimAM gayela che-jinadAsa zrAvakavat, uddezaH 3 3 koIka dhanavAna paNa durgatimAM gayela cha-mammaNazeThavat, 4 koIka dhanavAna ane sugatimAM gayela che-AnaMdAdivat.(6) cAra AtmaMbhaprakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka prathama paNa ajJAnI ane pachI paNa ajJAnI, 2 koIka prathama ajJAnI paNa pachIthI jJAnI, 3 koIka prathama jJAnI ane pachIthI ajJAnI, 4 koIka prathama paNa jJAnI ane pachI paNa jJAnI. (7) cAra prakAranA ritvAdi puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka malina svabhAvavALo ane ajJAnabala athavA aMdhakAranA balavALo, te cora pramukha, caturbhaGgyaH 2 koIka malina svabhAvavAlo paNa jJAnavalavALo, te asadAcArI jJAnI, 3 koIka nirmaLa svabhAvavALo paNa ajJAnI che, sU0 327 4 koIka nirmaLa svabhAvavALo ane jJAnI che.(8) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka malina svabhAvavALo ane ajJAnarUpa baLamAM AnaMda karanAro che,2 koIka malina svabhAvavAlo paNa jJAnarUpa baLamAM AnaMda karanAro che, 3 koIka nirmaLa svabhAvavALo paNa ajJAnarUpa baLamAM AnaMda karanAro che, 4 koIka nirmaLa svabhAvavALo ane jJAnarUpa baLamAM AnaMda karanAro che.(9) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-koIka parijJAtakarmajJa parijJAvaDe jANIne kRSi vigere karmanuM pratyAkhyAna karela cha paNa aparijJAtasaMjJa-AhArasaMjJA vigerene jANela nathI, 2 koIka parijJAtasaMjJa-AhArasaMjJA vigerenA svarUpane jANe che paNa kRSi vigere karmathI nivRtta thayela nathI, 3 koIka parijJAtakarma ane parijJAtasaMjJa che, 4 koIka parijJAta X475 // Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Koxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx) karma paNa nathI ane parijJAtasaMjJa paNa nathI. (10) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka parijAtakarmasAvadyakAryathI karaNa, karAvaNa ane anumatithI nivRtta thayela che paNa gRhavAsane choDela nathI-zivakumAravat . 2 koIka gRhavAsane choDela cha paNa sAvadyakAryane choDala nathI-duSpravrajita(duSTa sAdhu)vat, 3 koIka gRhavAsane choDela che ane sAvadyakAryane choDela che-te susAdhu, 4 koIka gRhavAsane choDela nathI ane sAvadyakAryane paNa choDela nadhI-te asaMyata.(11) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka AhArAdi saMjJAne choDela che paNa gRhavAsane choDela nathI, 2 koIka gRhavAsane choDela che paNa AhArAdi saMjJAne choDela nathI, 3 koIka gRhavAsane choDela che ane AhArAdi saMjJAne paNa choDela che, 4 koIka AhArAdi saMjJAne choDela nathI ane gRhavAsane paNa choDela nathI. (12) cAra prakAranA puruSo kahelA , te A pramANe-1 koIka A lokanA-manuSya saMbaMdhI sukhano arthI che paNa paralokanA sukhano arthI nathI-te ajJAnI, 2 koIka paralokanA sukhano arthI che cha paNa A lokanA sukhano arthI nathI-te sAdhu, 3 koIka Aloka ane paraloka babhenA sukhano arthI che-te zrAvaka, 4 koIka Aloka ane paraloka bannenA sukhano arthI nathI-te mUrkha manuSya.(13)cAra prakAranA puruSo kahelA che,te A pramANe-1 koIka.ekathIzrutajJAnathI vRddhi pAme che paNa samyagdarzanathI hIna thAya cha, 2 koIka ekathI-zrutajJAnathI vRddhi pAme che paNa vethI-samyagdarzana ane vinayathI hIna thAya che, 3 koIka bethI-zrutajJAnathI ane anuSThAna-kriyAthI vRddhi pAme che paNa ekathIsamyagdarzanathI hIna thAya che, 4 koIka bethI-zrutajJAnathI ane anuSThAnathI vRddhi pAme che paNa bethI-samyagdarzana ane vinayathI hIna thAya che. (14) cAra prakAranA jAtivizeSa azvo kahelA che, te A pramANe-1 koIka pahelA paNa AkIrNa-vega vigere guNa xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthA nAkapatra gAnuvAda // 476 // xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx vALo ane pachI paNa AkIrNa che, 2 koIka prathama AkIrNa paNa pachIthI khaluMka-gaLIo (avinIta) che, 3 koIka prathama khaluMka 4 sthAnaane pachIthI AkIrNa, 4 koIka prathama khalaMka ane pachI paNa khaluka che. (15) A dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, | kAdhyayane te A pramANe-1 koI puruSa prathama zAMti vagere guNavALo ane pachI paNa guNavALo che, 2 koIka prathama guNavALo paNa | uddezaH 3 pachIthI avinIta, 3 koIka prathama avinIta ane pachIthI guNavALo cha, 4 koIka prathama paNa avinIta ane pAchaLathI paNa AtmabhariavinIta che. (16) cAra prakAranA jAtivizeSa azvo kahelA che, te A pramANe-1 koIka azva AkIrNa-vegAdi guNavALo cha XtvAdi catuane vinaya, vegAdithI cAle che, 2 koIka azva AkIrNa cha paNa mArgamAM caDAvanA doSathI avinItapaNAe cAle che, 3 koIka bhaGgyaH avinIta che paNa svAranA guNathI vinItapaNAe cAle che, 4 koIka avinIta che ane avinItapaNAe cAle che.(17) A dRSTAMta | sa0327 pramANe cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa vinayAdi guNavALo che ane vinayAdipaNAe pravarte cha ityAdi cAra bhAMgA jANavA. (18) cAra prakAranA azvo kahelA che, te A pramANe-1 koIka azva jAtisaMpanna cha paNa kulasaMpanna nathI, 2 koIka kulasaMpanna cha paNa jAtisaMpanna nathI, 3 koIka ubhayasaMpanna cha ane 4 koIka ubhayasaMpanna nathI. (19) A dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa jAtisaMpanna che paNa kulasaMpanna nathI vigere cAra bhAMgA jANavA.(20) cAra prakAranA azvo kahelA che, te A pramANe-1 koIka azva jAtisaMpanna che paNa balasaMpanna nathI, ema cAra bhAMgA jANavA.(21)e dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa jAtisaMpanna cha paNa balasaMpanna nathI, ema cAra bhAMgA jANavA.(22) cAra prakAranA azvo kahelA che, te A pramANe-1 koIka azva jAtisaMpanna cha paNa rUpasaMpanna nathI, xn476 // xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxy XXX For Private and Personal Use Only
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ema cAra bhAMgA jANavA. (23) e dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe- 1 koIka puruSa jAtisaMpanna che paNa rUpasaMpanna nathI, ema cAra bhAMgA jANavA. (24) cAra prakAranA azvo kahelA che, te A pramANe- 1 koIka azva jAtisaMpanna paNa jaya (jIta) saMpanna nathI, 2 koIka jAtisaMpanna nathI paNa jayasaMpanna che, 3 koIka ubhayasaMpanna che ane 4 koIka ubhayasaMpanna nathI. (25) e dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe 1 koIka puruSa jAtisaMpanna che paNa jayasaMpanna nathI, ema cAra bhAMgA jANavA. (26) evI rIte kulasaMpanna ane balasaMpanna zabdathI cAra bhAMgA, (27) kulasaMpanna ane rUpasaMpanna zabdathI cAra bhAMgA, (28) kulasaMpanna ane jayasaMpanna zabdathI cAra bhAMgA, (29) evI rIte balasaMpanna ane rUpasaMpanna zabdathI cAra bhAMgA, (30) balasaMpanna ane jayasaMpanna zabdathI cAra bhAMgA azvamAM jANavA, (31) sarvatra pratipakSarUpa puruSamAM paNa emaja cAra cAra bhAMgA jANavA arthAt koIka puruSa kulasaMpanna che paNa balasaMpanna nathI ema cAra bhAMgA jANavA. (32) evI rIte puruSamAM bIjI paNa cAra cabhaMgI karavI. (33-36) cAra prakAranA azvo kahelA che, te A pramANe- 1 koIka azva rUpasaMpanna che paNa jayasaMpanna nathI, ema cAra bhAMgA karavA (37), A dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA cha, te A pramANe- 1 koIka puruSa rUpasaMpanna che paNa jayasaMpanna nathI ema cAra bhAMgA karavA (38), cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe- 1 koIka puruSa siMhanI peThe zauryapUrvaka dIkSA levA nIkaLela ane siMhanI mAphaka vicare che-pALe che-dhannA aNagAranI jema, 2 koIka siMhanI peThe dIkSA levA nIkaLela paNa kAyarapAthI zIyALanI mAphaka pALe che-kaMDarikavat, 3 koIka zIyALanI mAphaka dIkSA levA nIkaLela ane siMhanI peThe vicare chepALe che - bhavadeva (jaMbUsvAmInA jIva) vat, 4 koIka zIyALanI mAphaka dIkSA levA nIkaLela ane zIyALanI mAphaka pALe che te For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthAnAnapatra kxxxxxxxxxxxx) // 477 // xxxxxxxxxxxxxxXXXXXXXXXXxxxxxxx | mAtra udarapoSaNa karanAra 39. (sU0327) TIkArthaH-' cattArI 'tyAdi0 AtmAne bhare cha-poSaNa kare che te AtmabharI, prAkRtapaNAthI 'AyaMbhare' tathA bIjAne poSaNa kare che te paraMbharI, prAkRtapaNAthI paraMbhare ' temA prathama bhaMgane viSe potAnA artha-kAryane ja karanAra te jinakalpI. bIjo bhAMgo, paranA kAryane ja karanAra te bhagavAna arihaMta kemake potAnA samagra kAryanI samApti thayela hoIne anyane mukhya prayojananI prApti karAvavAmAM dakSatApUrvaka kahenAra hoya che, tRtIyabhaMgamA sva-paranuM kArya karanAra te sthavirakalpI, kemake te zAstrokta anuSThAnathI potAnuM kArya karanAra hoya che ane vidhipUrvaka siddhAMtanI dezanA devAthI anyanA kAryasaMpAdaka paNa hoya che. cothA bhAMgAmA sva-paranA kAryane nahiM karanAra te koIka mUDhamati athavA yathAcchaMda-svacchaMdAcArI. evI rIte laukika puruSanI paNa yojanA karavI 1, svaparano upakAra nahiM karanAra durgata-daridra ja hoya, mATe durgatasUtra kahe cha-durgata pUrve dhanavaDe hIna hovAthI athavA jJAnAdiratnavaDe hIna hovAthI daridra che ane pachI paNa durgata-daridra che athavA davyathI durgata-daridra. vaLI bhAvathI durgata-jJAnAdi hIna Aprathama bhaMga 1, ema ja bIjA traNa bhAMgA jANavA. vizeSa e ke sugata-dravyathI dhanavAna ane bhAvathI x jJAnAdiguNavAn 2, koIka durgata vratavALo thAya mATe durbata sUtra kahe che-durgata-daridra, durbata-ayathArtha vratavALo athavA durvyaya pedAzanI apekSA(vicAra) karyA sivAya vyaya-kharca karanAra, athavA kharAba sthAna-vyasanAdine viSe vyaya karanAra, A eka, bIjo daridra thako suvrata-niraticAra niyamavALo athavA dAnAdi ucita kAryanI pravRttithI suvyaya karanAra, trIjo ane cotho * bhAMgo spaSTa cha 3, durgata pUrvavat ane upakArIe karela upakArane je nathI mAnato te duSpratyAnaMda, je upakArInA upakArane 4sthAnakAbhyayane uddezaH3 Atmabhari* tvAdi catu bhaGgyA sU0327 RXXXXXXXXXXXXX // 477 // For Private and Personal Use Only
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KXxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx mAne che se supratyAnaMda 4, durgata-daridra thako je durgatine viSe jaze te durgatigAmI, ema bIjA RNa bhAMgA jANavA. vizeSa eke-sugatine viSe jaze te sugatigAmI, sugata-Izvara athAt aizvaryavALo 5, durgata pUrvavat , durgati pratye gayo te yAtriko upara kopa thavAthI mAravA mATe tatpara thayeladramaka(bhikhArI)nI jema, ema bIjA traNa bhAMgA jANavA 6, tama-aMdhakAranI jema tamaaMdhakAra pahelA ajJAnarUpa hovAthI athavA aprakAzapaNuM-aprasiddhapaNuM hovAthI pachI paNa aMdhakArarUpa ja A eka, bIjA to prathama tamarUpa ane pachIthI jyotinI jema jyoti, kemake jJAna meLavavAthI athavA prasiddhi pAmavAthI, zeSa be bhaMga sugama che 7, tama-kukameno karanAra hovAthI malina svabhAvavALo, ane tama-ajJAna che bala-sAmarthya jenuM te tamambala athavA tamaH-aMdhakAra, eja bala athavA aMdhakAramA bala cha jenu te tamAbala kharAba AcAravALo ajJAnI athavA rAtrimA pharanAra 4 cora vigere A eka, tathA tamaH pUrvavata , jyoti-jJAnabala cha jenuM te jyotibala athavA sUrya vigereno prakAza, te jache bala athavA temAM-prakAzamAM bala cha jenuM te jyotibala. A asadAcArI jJAnavAna athavA divasamAM pharanAra cora vigere, A cIjo. jyoti:-satkarmane karanAra hovAthI ujjvaLa svabhAvavALA ane tamovala pUrvanI jema, A sadAcAravALo ajJAnI athavA kAraNavazAt rAtrimA gamana karanAra, AtrIjo bhaMga, caturtha bhaMga sugama che. A sadAcAravALo jJAnI athavA divasamA gamana karanAra 8, tathA tamaH pUrvavat 'tamabalapalajjaNe' tti0 tamaH-mithyAjJAna athavA aMdhakAra, teja bala athavA temAM che bala arthAt tamobalamAM athavA uktarUpa tamamAM ane bala-sAmarthyamA 'prarajyate'-rati kare che te tamobalapraraMjana 1, evI rIte * A dramakanI kathA upadezaprAsAda graMthamA che KKKXxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA nAGgasUtra sAnuvAda // 478 // www.kobatirth.org jyotibalapraraMjana paNa jANavA. vizeSa e ke- jyoti-samyagjJAna athavA sUrya vigereno prakAza. emaja bIjA ve bhaMga paNa jANavA. A sUtramAM paNa pUrvokta sUtromAM kahelA te praraMjana zabdavaDe vizeSaNavALA puruSavizeSo samajavA athavA tamaH pUrvavat athavA aprasiddha, tamovala - aMdhakAranA baLavaDe cAlato thako je lajjAya che te tamobalapralaJjana-prakAzamAM cAlanAra 1, ema ja bIjA traNa bhAMgA paNa jANavA. vizeSa e ke bIjo puruSa aMdhakAramAM cAlanAro, trIjo puruSa prakAzamAM cAlanAro ane caturtha koI puruSa paNa kAraNavazAt aMdhakAramAM cAlanAro. kyAMka 'pAlaNe' ti0 pATha che tyAM tamaH - ajJAnanA baLavaDe athavA aMdhakAranA baLavaDe ane jyotiH - jJAnanA vaLavaDe athavA prakAzanA baLavaDe 'prajvalati '- madavALo thAya che arthAt je ahaMbhAvane kare che te prajvalana 9. jJaparijJAvaDe svarUpathI jANelA ane pratyAkhyAnaparijJAvaDe choDelA che kRSi vagere karma jeNe te parijJAtakarmA, ane AhArasaMjJAdine nathI jANela tema nathI choDela jeNe te aparijJAtasaMjJabhAva vinA dIkSA lIghela muni athavA zrAvaka - A eka bhaMga, parijJAtasaMjJa - sadbhAvanAvaDe bhAvita hovAthI AhArasaMjJAdidhI rahita, paNa na parijJAtakarmA - kRSi vigerethI nivRtta nahiM thayela zrAvaka, A bIjo bhaMga, trIjo sAdhu ane cotho asaMyata che 10, parijJAtakarmA - sAvadya kAryanuM karayuM, karAva ane anumodavuM tethI nivRtta athavA kRSi vigerethI nivRtta paNa gRhavAsane choDela nathI te apravajita, A eka, bIjo to gRhavAsane choDela che paNa AraMbhane choDela nathI te duSTa sAdhu, trIjo susAdhu ane cotho asaMyata 11, viziSTa guNanuM sthAnaka hovAthI saMjJAne choDanAra, paNa gRhastha hovAthI gRhavAsane choDela nathI-A eka, bIjo to yati hovAthI gRhavAsane choDela che paNa sadbhAvanAbaDe bhAvita nahi hovAthI AhArAdi saMjJAne choDela nathI-A bIjo bhaMga. bannene choDela he te zrIjo ane banene choDela nathI te For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ***************** 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 3 AtmabharitvAdi catu bhaGagyaH sU0 327 / / 478 //
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Koxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx cotho bhaMga 12, A janmamAM ja artha-mogasukhAdi prayojana athavA AsthA-'e ja sAruM che' evI che buddhi jenI te IhAthai athavA ihAstha mogapuruSa athavA lokamAM pratibaMdha pAmela, paratra-janmAMtarane viSeja prayojana athavA AsthA ke jene te parAtheM athavA parAstha te sAdhu athavA bAlatapasvI, ubhaya lokane viSe prayojana athavA AsthA cha jene te suzrAvaka athavA banne lokanA sukhamAM baMdhAela ubhayalokanA prayojanathI rahita te kAlasaukarAdi athavA mUDha athavA 'ihaiva'-koIka vivakSita grAma vigeremA ja rahe te ihastha, temAM baMdhAela hovAthI 'na parastha-paramA rahela nathI 1, bIjo to paratra-bIje sthale pratibaddha hovAthI parastha 2, anya to ubhaya sthalamA rahenAra te ubhayastha 3 ane cotho to sarvatra apratibaddha hovAthI anubhayastha-sAdhu 13, kAika ekavaDe-zrutavaDe vRddhine pAme che ane ekathI-samyagdarzanathI hIna thAya che. kayu cha ke|jaha jaha bhssuosN-moysiisgnnsNpriddoy|avinnicchioy samae,taha taha siddhNtpddinniio| jema jema bahu zAstrano jJAtA hoya, ghaNA lokovaDe sammata hoya,tathA ziSyanA samudAyavaDe sArI rIte parivRtta hoya, paNa siddhAMta. nA tattvamA anizcita-ajANa hoya to te siddhAMtano pratyanIka-vairI thAya che. A eka. bIjo ekavaDe-zrutavaDe vRddhine pAme cha ane bethI ( samyagdarzana tathA vinayathI ) hIna thAya che. zrIjo bevaDe-zruta ane anuSThAnavaDe vRddhi pAme che paNa ekathI-samyagdarzanathI hIna thAya che. cotho bethI-zruta ane anuSThAnathI vRddhi pAme cha paNa bethI samyagadarzana ane vinayathI hIna thAya che athavA jJAnavaDe vRddhi pAme che ane rAgadveSa-bannethI hIna thAya cha, trIjA jJAna KOOOKXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXOXOXOK) For Private and Personal Use Only
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bhIsthA nAGgasUtra sAnuvAda // 479 // www.kobatirth.org ane saMyamavaDe vRddhi pAme che ane rAgathI hIna thAya che, cotho jJAna ane saMyamathI vRddhine pAme che ane rAga-dveSa ubhayathI hIna thAya che athavA krodhavaDe vadhe che ane mAyAvaDe ghaTe che, A eka. bIjo krodhavaDe badhe che ane mAyA tathA lobhavaDe ghaTe che. jo krodha ane mAnavaDe vadhe che ane mAyAthI ghaTe che. cotho krodha tathA mAnavaDe badhe che ane mAyA - lobhathI ghaTe che 14, prakaMthako athavA pAThAMtarathI kaMthako te azvavizeSo, AkIrNa-vega vigere guNothI pUrve paNa vyApta ane pachI paNa tevoja, A prathama bheda, bIjo to prathama AkIrNa paNa pAchaLathI khaluMka-gaLio avinIta, trIjo prathama khaluMka paNa pAchaLathI AkIrNa-vegAdi guNavALo, cothA pUrve ane pachI paNa khaluMka - gaLio 15, AkIrNa - guNavAna ane AkIrNapaNAvaDe - vinaya vegAdi guNavAna - paNAe vahe che - pravartte che. pAThAMtaramAM 'viharatI' tti0 che - vicare che. bIjo AkIrNa, paNa ArohaNa-caDAvanA dopavaDe khaluMkapaNAe - gaLiApaNAe vahe che. trIjo khaluMka che paNa Arohaka - svAranA guNathI AkIrNa guNapaNAe vahe che. cotho to sugama che 16, banne sUtramAM paNa dAtikarUpa puruSo joDavA.sUtramAM to kyAMka nathI kalA, kemake sUtranI gati vicitra hoya che. 17 - 18, jAti 4, kula 3, bala 2, rUpa ane jaya 1--e pAMca padane viSe dviksaMyogI daza bhaMgavaDe prakaMthakanA dRSTAMtarUpa daza caturbhagI sUtroche 28. te pratyeka sUtrane ja anusaraNa karatA satA dAtikarUpa daza puruSasUtro thAya che 38, arthAt jAti ane kulabala-rUpa- jaya padathI cAra, kula ane bala-rUpa-jaya padathI traNa, bala ane rUpa-jaya padathI va tathA rUpa ane jaya padathI eka evI rIte dviksaMyogI daza bhAMgA thAya che. vizeSa e ke--jaya bIjAno parAjaya karavo-bIjAne jIta siMhapaNAe - zauryapaNAe gRhavAsathI nIkaLela - dIkSita thayela temaja udyata (tatpara) vihAravaDe vicare che - zIyALapaNAe - dInavRttithI vicare che 39. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 3 Atmabhari tvAdi catu bhaGgyaH sU0 327 // 479 //
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KOOOoxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxcom (10 327) pUrve jAtyAdi guNavaDe azvAdithI puruSonI samAnatA kahI, have apratiSThAna vigerenI samAnatAne pramANathI kahe je catvAri loge samA paM0 saM0-apaiTThANe narae 1 jaMbuddIve dIve 2 pAlate jANavimANe 3 savvaTrasiddha mahAvimANe 4 / cattAri loge samA sapakkhi sapaDidisiM paM0 ta0-sImaMtae narae 1 samayakkhette 2 uDuvimANe 3 IsIpabbhArA puDhavI 4 / sU0 328, uDAlogeNaM cattAri bisarIrA paM0 taMpuDhavikAiyA Au0 vaNassai0 urAlA tasA pANA. aho loge NaM cattAri bisarIrA paM020-evaM ceva, evaM tiriyaloevi 4 / sU0 329 - mUlArtha:-lokane viSe cAra vastu samAna kahela che, te A pramANe-1 sAtamI narakano apratiSThAna nAmano narakAvAsa, 2 jaMbUdvIpa nAmano dvIpa, 3 pAlaka nAmarnu yAna vimAna ane 4 sarvArthasiddha nAmarnu mahAvimAna. A dareka eka lAkha yojananA lAMbApaholA che. lokamAM cAra vastu, dizA ane vidizAe samAna kahelI che, te A pramANe-1 pahelI narakabhUmino sImaMtaka nAmano narakAvAsa, 2 samayakSetra (manuSyaloka), 3 saudharma devalokanuM uDa nAmarnu vimAna ane 4 ISatprAgbhArA pRthvI. A dareka pAstAlIza lAkha yojananA lAMbApahoLA che.(sU0 328) UrdhvalokamAM cAra prakAranA jIvo ve zarIravALA kahelA che,te A pramANe1 pRthivIkAyika, 2 apUkAyika, 3 vanaspatikAyika ane 4 sthUla trasa jIvo kemake eka zarIra varcamAna bhava saMbaMdhI ane For Private and Personal Use Only
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bhIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // / 480 // www.kobatirth.org bIjuM janmA'ta'ramA'AM thanAruM manuSya saMbaMdhI, pachI mokSamAM javAthI keTalAekane trIjuM zarIra na hoya. evI rIte adholokamAM cAra prakAranA pUrvokta jIvo ke zarIravALA kaDelA che. vaLI tiryakUlokamAM paNa ema ja jANavuM. (sU0 329) TIkArtha:-' cattArI' tyAdi0 ve sUtra prAyaH uktArtha che, to paNa kaIka kahevAya che. sAtamI narakapRthivImAM kAlAdi pAMca narakAvAsonA madhyamAM rahela apratiSThAna nAmanuM narakAvAsa che te eka lAkha yojana che. pAlaka deve banAvelaM, saudharmeMdra saMbaMdhI yAna (vAhana) rUpa vimAna athavA javA mATenuM vimAna, te yAna vimAna paraMtu te zAzvata nathI. pAMca anuttara vimAnonA madhyamAM sarvArthasiddha nAmanuM vimAna che. lokane viSe cAra vastu samAna hoya che. kevI rIte ? te kahe che 'sapakkhi sapaDidisaM' ti samAna he dizAo jene viSe te sapakSa ( ahiM 'ikAra' prAkRtapaNAna laIne che) tathA samAna che vidizAo jene viSe tesapratidik te jema hoya che tema samAna hoya che athavA pakSovaDe sarakhA te sapakSa, ahiM avyayIbhAva samAsa che. nIce ane uparanA vibhAgavaDe rahela, vistAravALA ane sAMkaDA be dravya padArthonI athavA viSamatAe rahelA tulya pramANavALA ne padArthoMnI dizA ane vidizAo hotI nathI mATe atyaMta samAnatAne dekhADavA sapakSa ane sapratidikrUpa ne vizeSaNa kahela che. prathama narakabhUmimAM pahelA prastara (pAthaDA) ne viSe pIstAlIza lakSa yojanapramANa sImaMtaka nAmano narakAvAsa che. samaya-kALavaDe jANAkSetra samayakSetra arthAt manuSyakSetra. saudharmakalpamAM prathama prastaraTane viSe ja uDu nAmanuM vimAna che. ratnaprabhAdi pRthivInI apekSAe ipat (alpa) che prAgbhAra- UMcAI vigere jeNImAM te iSatprAgbhArA jANavI. (sU0 328) iSatprAgbhArA pRthivI Urdhva lokaviSe hoya che mATe Urdhva lokanA prastAvathI kahe che-'uDDe' tyAdi0ne che zarIra jeone te ve zarIravALA, pRthivIkAyika For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ******** 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 3 loke samA dvizarIrAba 032829 | 480 //
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www kabarthang Acharya Shri Kailasagarsuri Gyarmandie OxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxXKOKOKOKOxy vigerenuMja eka zarIra ane bIjuM janmAMtaramA thanAruM manuSya zarIra. Abe uparAMta trIjuM zarIra keTalAeka jIvone thatuM nathI; kAraNa ke te aMtara rahita mokSamA jAya che. 'orAlA tasatti0-udArA-sthUla dvIMdriyAdi jIvo, paraMtu tejaskAyika ane vAyukAyikarUpa sUkSma jIvo nahiM kema ke teone vIjA bhavamA manuSyabhavanI prApti na thavAthI mokSa thato nathI, mATe anya zarIrano saMbhava hoya che ( tethI banneno niSedha karAyela che) tathA udAra prasanuM grahaNa karavAvaDe dvIMdriyAdinu pratipAdana chate paNa ahiM be zarIrapaNAthI paMceMdriyo ja (garbhaja) grahaNa karavA yogya cha, kAraNa ke vikaleMdriyone aMtara rahita bIjA bhavamA siddhino abhAva hoya che. kayu cha ke-" vigalA labhejja viraI Na hu kiMci labhejja suhumatasA "-vikaleMdriyo anaMtara-manuSyAdibhavamA viratine prApta karI zake che paraMtu sUkSma traso-teu, vAu anaMtara bhavamAM kaI paNa na pAme-samakita paNa pAme nahiM. lokanA saMbaMdhI prApta thayela adholoka ane tiryakloka saMbaMdhI ve atidezasUtra uktArtha che. (sU0 321) tiryaklokanA adhikArathI temAM utpanna thayela saMyatAdi puruSane bhedovaDe kahe cha cattAri purisajAyA paM020-hirisatte hirimaNasatte calasatte thirasatte / sU0330, catvAri sija| paDimAo paM0. cattAri vatthapaDimAo paM0, cattAri pAyapaDimAo paM0. cattAri ThANapaDimAo pN0|suu0 * ahIM sUkSma zabda ApekSika che mATe sUkSma ane bAdara banne teno, vAyu levA arthAt bojA jIvonI apekSAe sUkSma-jhINo kAyAvALA. 4 teu ane vAunA zarIratho bahu jobonI hiMsA yato hovAthI teone samakitanI prApti paNa thato nathI. For Private and Personal Use Only
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir xxxxxx bhIsthAnAGgasatra sAnuvAda // 481 // 331, cattAri sarIragAjIvaphuDApaM0 ta0-veuvvie AhArae teyae kammae, cattAri sarIragA kammummIsagA paM0 taM0-orAlie veuvie AhArate teute / sU0 332. cauhi asthikAehiM loge phuDe paM0 taM0-dhammatthikAraNaM adhammatthikAraNaM jIvatthikAraNaM puggalatthikAeNaM, cauhi bAdarakAtehiM uvavajjamANehiM loge phuDe paM0 taM0-puDhavikAiehiM Au0 vAu0 vaNassaikAiehiM / mU0 333, cattAri paesaggeNaM tullA paM0 taM0-dhammatthikAe adhammatthikAe logAgAse egajIve / sU0 334 mUlArthaH-cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe- hIsattva-lAjI parisaha athavA saMgrAmamA dhairyane dherai cha. hI- manasattva-lAjathI manamA ja dhairyane dhare cha paNa kAyAthI nahiM, calasattva-parisaha vigere AvavAthI asthirasacavALo che ane sthirasatva-parisaha vigerene sahana karavAmAM nizcala sattva-dhairyavALo che. (sU0 330) zayyA saMbaMdhI cAra pratimAo (abhigraha vizeSa) kahelI che, vastra saMbaMdhI cAra pratimAo kahelI che, pAtra saMbaMdhI cAra pratimAo kahelI che ane sthAna saMbaMdhI cAra pratimAo kahelI che. (sU0 331) cAra zarIro jIvavaDe sparzAyalA cha arthAt jIvavaDe vyApta che, te A pramANe-vaikriya, AhAraka, | taijasa ane kArmaNa. cAra zarIro kArmaNa zarIrathI mizra kahela che, te A pramANe-audArika, vaikriya, AhAraka ane taijasa. | (sU0 332) cAra astikAyavaDe loka spazAryela kahela che, te A pramANe-dharmAstikAyavaDe, adharmAstikAyavaDe, 4 sthAnakAdhya yane uddezaH3 savaprati mAjIvaspRSTalokaspRSTapradezAgratulyAH sU0330 334 xxxxxxxxxxxxxxxxx // 481 // RXXRIKRA For Private and Personal Use Only
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KXxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx jIvAstikAyavaDe ane pudgalAstikAyavaDe. cAra bAdarakAyobaDe loka sparzAyela kahela che, te A pramANe-pRthvIkAyavaDe, apkAyavaDe, vAyukAyavaDe ane vanaspatikAyavaDe. ( sa0 333 ) cAra dravyo pradezonA pramANabaDe sarakhA kahelA che, te A pramANe-1 dharmAstikAya, 2 adharmAstikAya, 3 lokAkAza ane 4 eka jIva. (sU0 334) TIkArtha:-'cattArI' tyAdi0 lajjAvaDe sattva-pariSahAdine sahana karavAmAM athavA raNAMgaNane vipe rahevArUpa bala cha jenu te hIsaca. uttama kuLamAM utpanna thayela evA mane ( mArI upara) manuSyo hasaze ema manamA ja lajjAvaDe paraMtu zarIramAM satva (dhairya) nahiM; kAraNa ke romaharSa-raMvATI UbhI thavArUpa ane kaMpa vigere bhayanA cihna dekhAvAthI kevaLa manabaDe jenuM saca che te hImanasattva. pariSahAdinI prApti(AvavA)mAM balano nAza thavAthI cala-asthira che saca jenuM te calasattva, A prakArathI viparIta | arthAt pariSahAdine viSe sthira(aDaga) rahebAthI sthirasava. (mU0330) hamaNAja sthira sattvavALo kahyo, te abhigrahone svIkArIne pALe cha mATe te batAvavA sAru A cAra sUtro'cattAri sije' tyAdi0 sugama che. vizeSa e ke jenA upara sUvAya cha te zayyA-saMthAro, tenI pratimA-abhigraho te zayyApratimAo. temAM phalaka(pATiyu) vigeremAM koIpaNa eka uddiSTa-cokasa karela ja laIza, bIju nahi-A pahelI. je prathama cokasa karela cha tene ja jyAre huM joIza tyAre te ja laIza, paNa bIjuM nahiM-A bIjI. te paNa jo te zayyAtaranAja gharamAM hoya to tenI pAsethI laIza, paNa bIje sthalathI lAvIne tenI upara zayana karIza nahiA trIjI, te phalaka vigere jema joIe tema jo pAthareluM hoya to tenI pAsethI hu~ grahaNa karIza, paNa bIjI rIte nahi-A cothI. A cAra pratimAomAM pahelI ce pratimAo gacchathI nIkaLelA sAdhuone grahaNa karavA yogya nathI. pAchalI be pratimAmAMthI koIpaNa xxxxxxxxXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthA nAgapatra bAnuvAda // 482 // rxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx eka pratimAne viSe abhigraha kare. gacchAMtara-anya gacchamAM gayelA sAdhuone tI cAre kalpe che. vastranA grahaNaviSayamA je pratijJA te vastrapratimA. prathama cokasa karela koIpaNa eka kapAsa vigerenu vakha hUM yAcIza-A pahelI. joyela vastrane yAcIza, paNa bIjuM nahiMA bIjI, nIce pahevAbaDe athavA upara pahevAbaDe zayyAtare prAyaH sArIrIte (bahu ja) vAparela hoya evA vakhane huM grahaNa karIzaA trIjI temaja pheMkavA yogya vastrane grahaNa karIza-A cothI. pAtranI pratimA-cokasa karela kASThanA pAtra vigerene huM yAcIza-A pahelI. joyela pAtrane yAcIza-A bIjI. dAtAranI mAlikInu ane te prAyaH vAparelu athavA vetraNa pAtrane viSe kramazaH vaparAtuM evA pAtrane yAcIza-AtrIjI. pheMkI devA yogya pAtrane yAcIza-A cothI. sthAna-kAyotsargAdi mATe Azraya, tene viSe pratimAo te sthAnapratimAo. temAM koIka sAdhune AvA prakArano abhigraha hoya che-huM acitta sthAna pratye Azraya kazi ane tyAM paga vigarenuM saMkocana ane vistAravArUpa kriyA karIza tathA acitta bhIta vigerenuM kaMIka avalaMbana karIza. vaLI tyAMja stoka pAdavihAra ne Azraya karIza arthAta thoDe cAlIza-A pahelI pratimA. saMkuMcana ane prasAraNa vigere kriyAne ane bhIMta vigerenA avalaMbanane karIza paNa pAdavihAra karIza nahiM- bIjI. saMkuMcana ane prasAraNane karIza paraMtu bhItAdinuM avalaMbana ane pAdavihAra karIza nahiM-AtrIjI. je sthAnamA traNe karato nathI arthAt saMkuMcanAdi kriyA, avalaMbana ane pAdavihAra karato nathI-A cothI sthAnapratimA. (mU0 331 ) anaMtara zarIranI ceSTAno nirodha kahyo, mATe zarIranA prasaMgathI-'cattArItyAdi ve sUtra spaSTa che, paraMtu jIvavaDe spRSTa-vyApta te jIvaspRSTa zarIro. vaikriya vigere zarIro avazya jIvavaDe ja vyApta hoya che, kiMtu jema jIvavaDe choDAyala chatAM paNa mRtAvasthAmA audArika zarIra hoya che tema A vaikriyAdi zarIro hotAM nathI. 'kammummIsaga 'tti0 MARAXXXxxxxxx 4 sthAna kAdhyakve udezaH3 saccapratimAjIvanaspRSTaloka spRSTapradezAgratulpAH sU0330 334 // 482 // For Private and Personal Use Only
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyarmandie KXxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx) kArmaNa zarIkhaDe audArikAdi zarIro vizeSamizrako-hamezAM mizra hoya che paraMtu teo ekalA na hoya. jema audArikAdi traNa zarIro vekriyAdi zarIrobaDe amizra paNa hoya cha tema kArmaNa zarIrathI rahita hotA nathI. (sU0 332) zarIro, kAmeNabar3e unmizra ja che ema kardA ane unmizrako. spRSTa-sparzAyelA ja cha mATe spRSTanA prasaMgathI ve sUtra-'cauhIM' tyAdi0 uktArtha che. kevala 'phuDe 'tti0 spRSTa-dareka pradeza pratye vyApta. pRthivIkAyikAdi pAMce sUkSmono sarva lokathI sarva lokamAM utpAdaupajaq hovAthI badhAya lokamAMthI nIkaLIne manuSyakSetramA Rjugati ane vakragativaDe utpanna thatA bAdara tejaskAyikono to ve Urdhva kapATane viSe cAdaratejaskAyatvarUpa vyapadezane iSTa hovAthI 'cauhiM yAdarakAehiM ' ema kardA. bAdara pRthivI, apa, vAyu ane vanaspatinA jIvo samasta lokamAMthI nIkaLIne pRthvI Adi, ghanodadhi vigere, ane dhanavAtavalayAdine viSe yathAyogya potAnA utpattisthAnomA Rju athavA vakragatibaDe utpanna thatA aparyAptaka avasthAmA atyaMta bahupaNAthI sarva lokane dareka sparza che. A pRthvIAdi paryAptA bAdara tejaskAyiko ane trasajIvo, lokanA asaMkhyAtA bhAgane ja sparza che. zrIpanavaNA sUtramA kayu cha ke-"etya NaM yAdarapuDhavikAiyANaM pajattagANaM ThANA pannattA, uvavAeNaM loyassa asaMkhejaibhAge" ahiM cAdara pRthivIkAyika paryAptonA sthAno kahyA cha. utpattibaDe lokano asaMkhyAtamo bhAga che. tathA "bAdarapuDhavikAiyANaM apajattagANaM ThANA pannattA, uvavAeNaM savaloe" cAdara pRthivIkAyika aparyAptakonA sthAno kahelA cha, utpattivaDe sarva lokamAM che. evI rIte A vAyu ane vanaspatinA sthAno jANavA. tathA-"yAdarateukAiyANaM pajjattANaM ThANA pannattA, uvavAeNaM loyassa asaMkhejahabhAge" bAdara paryAptaka tejaskAyikonA sthAno xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxy For Private and Personal Use Only
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthA sAnuvAda // 483 / / 4 sthAnakAdhyayane uddezaH3 saccaprati mAjIvaspR kahelA che. utpattivaDe lokano asaMkhyAtamo bhAga che. "bAdarateukkAiyANaM apajjattANaM ThANA pannattA, loyassa dosu uDDakavADesuM tiriyaloyataDhe ya'tti0 bAdara aparyAptaka tejaskAyikonA sthAno lokanAye Urdhva kapATane viSe ane Urdhva kapATamA rahelA tiryakalAkane viSe kahela che. koIka AcAryo tiryaklokarUpa sthAlamAM paNa kahe che. tathA"kahinnaM bhaMte! suhamapuDhavikAiyANaM pajjattagANaM apajjattagANa ya ThANA pannattA? goyamA ! suhumapuDhavikAiyA je pajattagA je ya apajjattagA te savve egavihA avisesamaNANattA savvalogapariyAvannagA pannattA samaNAuso!" tti. he bhagavan ! paryAptaka ane aparyAptaka sUkSma pRthvIkAyikonA sthAno kyA kahelA che ? uttara he gautama ! je sUkSma pRthvIkAyiko paryAptaka ane aparyAptaka che te badhAya eka sarakhA, vizeSa rahita, bhinnasvarUpe nahi eTale X| sarva lokane viSe vyApIne rahelA kahelA che. he AyuSmAn zramaNo! emaja bIjA apakAyikAdi cAre sUkSmo jANavA. | " evaM beiMdiyANaM pajjattApajjattANaM ThANA pannattA, uvavAeNaM loyassa asaMkhejjaibhAgo" tti0 paryApta ane aparyApta, dvIMdriyonA sthAno kahelA che. utpattivaDe lokano asaMkhyAtamo bhAga che. emaja zeSa sonA paNa sthAno jANavA. (sU0 333 ) cAravaDe loka sparzAyela che ema kayuM, mATe lokanA prastAvathI lokanI ane dharmAstikAyAdinI paraspara pradezathI samAnatA kahe che. 'cattArI tyAdi. saraLa che. vizeSa e ke-pradezAgra-pradezanA parimANavaDe tulya-samAna che, kemake A badhAyanA asaMkhyAta pradeza hovAthI 'loyAgAse' tti. AkAzaanaMta pradezapaNuM hoIne dharmAstikAya vigarenI sAthe atulyatAnI prApti thavAthI 'loka'nuM grahaNa karela che. 'egajIve 'tti. sarva jIvonA, anaMta XXX Oxxxxxxxxxxxxxxxxxxx lokaspRSTa pradezAgratulyAH sU0 330334 XXXX) X // 483 // For Private and Personal Use Only
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org pradeza hovAthI vivakSita tulyatAmAM abhAvanA prasaMgane laIne 'eka' jIvanuM grahaNa karela che. ( sU0 334 ) pahelAM pRthvI vigerethI loka sparzAyela che ema kahuM, mATe pRthvI vigerenA prastAvathI kahe che ke caupahamegaM sarIraM no supassaM bhavai, taM0- puDhavikAiyANaM, Au0 teu0 vaNassaikAiyANaM / sU0 335, cattAri iMdiyatthA puTThA vedeti taM0 - sotiMdiyatthe ghANidiyatthe, jimbhidiyatthe phAsiMdiyatthe / sU0 336, cauhiM ThANehiM jIvA ya poggalA ya No saMcAteMti bahiyA logaMtA gamaNatAte taM0-gatiabhAveNaM NiruvaggahatAte lukkhatAte logANubhAveNaM / sU0 337 mUlArtha:- cAra prakAranA jIvonuM eka zarIra ati sUkSma hovAthI AMkhe dekhI kAya nahi, te ApramANepRthvIkAthikonuM, apkAyikonuM, tejaskAyikonuM ane vanaspatikAyi konuM. ( sU0 335) cAra iMdriyonA artho - zabdAdi viSayo spRSTa-iMdriyonA saMbaMdhamAM AvavAthI - joDAvAthI jaNAya che, te A pramANe zrotraMdriyano viSaya zabda, ghrANeMdriyano viSaya gaMdha, jiveMdriyano viSaya rasa ane sparzedriyano viSaya sparza. ( sU0 336 ) cAra kAraNavaDe jIvo ane pudgalo lokAMtathI bahAraalokamAM javA mATe samartha nathI, te A pramANe-gatinA abhAvathI, sahAyatAnA abhAvathI, rukSatA-lukhAsathI ane lokanA anubhAvathI - lokamaryAdAthI. ( sU0 337 ) For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthA mAnuvAda // 484 // Kxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx TIkArtha:-'cauNha 'mityAdi0 saraLa che. vizeSa eke-'no passaM'ti. atyaMta sUkSma hobAthI eka *zarIra, AMkhavaDe joI zakAya nahi. kyAMka'no supassaMti' evo pATha che tyAM AMkhathI sukhe dekhAya nahi arthAt AMkhathI pratyakSa dRzya nathI paraMtu anumAna vigare pramANothI dRzya cha tema samajavaM. bAdara vAyukAyikornu tathA pAMce sUkSma jIvonA eka athavA aneka zarIro paNa adRzya che-dekhAya nahiM mATe vAyune choDIne zeSa cAranu kA. ahiM 'vanaspati' zabdavaDe sAdhAraNa grahaNa karavA yogya che kema ke pratyeka vanaspatinA eka zarIranuM to jovApaNUche ja.(0335) pRthvI vigerenA zarIronu ca iMdriyavaDe viSayapaNuM kadhu mATe iMdriyanA viSayanA prastAvathI kahe cha-'cattAri iMdiyetyAdi. artha spaSTa che. vizeSa e ke-idriyAvaDe 'aryata' jaNAya che te iMdriyonA arthoM-zabdAdi, 'puTTa 'ttiH spRSTA-iMdriyo sAthe saMbaMdha pAmelA, 'veeMti 'tti0 AtmAvaDe jaNAya cha kemake netra ane mana sivAya zrotra vigere iMdriyono prApta thayela viSayanA bodharUpa svabhAva hoya che. kayu cha ke puDhe suNei sadaM, rUvaM puNa pAsaI apuDhe tu / gaMdhaM rasaM ca phAsaM ca, baddhapuDhe viyAgare // 180 // . zrotraMdriya sparzamAtrathI zabdane sAMbhaLe che, vaLI sparza karyA sivAya cakSuiMdriya rUpane juve che ane vizeSa rIte spa. zoyela arthAt sArI rIte ekatra thayela gaMdha, rasa ane sparzane ghrANeMdriya vigere grahaNa kare che-jANe che. (sU0 336) anaMtara jIva ane pudgalano iMdriyarUpa dvAravaDe grAhaka grAhyabhAva kahyo, have te bannenA gatidharma pratye ciMtana karatA thakA sUtrakAra __* pRthvo, apa, tena ane sAdhAraNa vanaspatinA aneka zarIro sAthe maLavAthI dekhAya che. 4 sthAnakAbhyavane uddeza:3 pRthyAdi zarIrAsudda* zyatAspRSTA indriyArthAH jIvapudgalAnAmalokegamaH sU0335 kxxxxxxxxxxxxi Xn484 // For Private and Personal Use Only
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX kahe che-'cauhI'tyAdi0 sugama che. vizeSa e ke-dharmAstikAyAdi dravyonI gati nathI mATe 'jIvA ya puggalA ya' ema kaDaM, 'no saMcAeMti' samartha 'bahiya'tti0 lokAMtathI bahAra arthAt alokane viSe javA mATe samartha nathI, kAraNa ke gatino abhAva che-lokanA cheDAthI AgaLa gatilakSaNa svabhAvano abhAva cha; jema dIpakanI zikhA nIce na jAya tema teo jaI zakatA nathI. tathA nirupagrahapaNAthI-dharmAstikAyanA abhAvane laIne gatimAM sahAya karanArano abhAva hobAthI gADI vigerethI rahita pAMgaLAnI jema gamana thatuM nathI. vaLI rukSapaNAthI-retInI mUThInI jema lokanA cheDAone viSe pudgalo, lukhAzathI avazya evI rIte pariName che ke jene laIne AgaLa javA mATe samartha thatA nathI. karmapudgalono paNa tathAbhAva-rukSabhAva thaye chate jIvothI chUTA paDI jAya cha. baLI siddha paramAtmAo nirupagrahatAvaDe-dharmAstikAyanA abhAvane laIne AgaLa jatA nathI. lokAnubhAva-lokanI maryAdA| baDe potAnA viSayakSetrathI bIje sthaLe sUryamaMDaLanI jema AgaLa jaI zake nahi. (sU. 337) anaMtara artho kahyA, kahela arthamA dRSTAMtathI prAyaH prANIone vizvAsa utpanna thAya cha mATe dRSTAMtanA bhedornu pratipAdana karavA mATe pAMca sUtro kahe cha caubihe gAte paM0 taM0-AharaNe, AharaNataddese. AharaNatahose, uvannAsovaNae 1, AharaNe | cauvihe paM0 taM0-avAte, uvAte, ThavaNAkamme, paDuppannaviNAsI 2, AharaNataddese caubihe paM0 | taM0-aNusiTThI, uvAlaMbhe, pucchA, nissAvayaNe 3, AharaNataddose cauThivahe paM0 20-adhammajutte, | paDilome, aMtovaNIte, duruvaNIte 4, uvannAsovaNae cauThivahe paM0 20-tavvatthute, tadannavatthute, | dharmAstikAyanApuigalono paNa tathApi pudgalo, lusADI vigerethI rahi xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthAnAGgamatra sAnuvAda // 185 // 4 sthAnakAbhyayane uddeza 3 AharaNabhedAH sU. KI 338 F paDinibhe, hetU 5, heU cauThivahe paM0 20-jAvate thAvate vaMsate lUsate, athavA heU cauvvihe paM0 / taM0-paccakkhe, aNumANe, ovamme, Agame, ahavA heU caubihe paM0 taM0-asthittaM asthi so heU 1, atthittaM Natthi so heU 2, NatthittaM asthi so heU 3, NatthittaM Natthi so heU 4 |suu0 338 malArtha:-cAra prakAre jJAta-dRSTAMta kahela che, te A pramANe-1 AharaNa-jenAvaDe vyAptithI aprasiddha arthane pratItimAM lavAya che, jema brahmadattanI mAphaka karelu pApa duHkhane mATe thAya che ema kahevU te, 2 dezaAharaNa-jama A strIceM mukha caMdra sadRza che ema kahe te, ahiM caMdranI saumyatArUpa dezarnu samAnapaNuM che, 3 doSa sahita AharaNa-jema koIka buddhimAna IzvarAdivaDe karAyeluM A jagata cha -ghaTapaTAdinI mAphaka kahevU te, 4 upanyAsopanaya-koIka vAdI potAnA pakSay sthApana kare che ane e sthApela pakSane dUra karavA mATe prativAdIe ApelaM dRSTAMta, jema vAdIe kahyu ke-AtmA AkAzanI jema amRrca hovAthI akartA cha, tenuM nirAkaraNa karavA mATe kahevU ke-ema AkAzanI mAphaka AtmA abhoktA paNa thaze. (1), AharaNa cAra prakAre kahela che, te A pramANe-1 apAya-anartha-te dravyathA, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI ema cAra prakAre che. tenAM udAharaNo kahevA te, 2 upAya-puruSanA vyApArarUpa sAdhanavaDe kAryanI niSpatti thAya che te, tenA dravyAdi bhedathI udAharaNo kahevA, 3 je dRSTAMtadvArA anyanA matane dUSaNa ApIne svamatanI sthApanA karAya che te sthApanAkarma, puMDarIka adhyayananI mAphaka ane 4 tatkAla utpanna thayela vastuno vinAza, te dRSTAMtanuM nirUpaNa karavA mATe jyAM hoya che te pratyutpanna XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX KXxxxxxxxxxxx 485 // For Private and Personal Use Only
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx) vinAzI (2), dezaAharaNa cAra prakAre kahela che, te A pramANe-1 sadguNanI stutivaDe guNavAnanA guNonI prazaMsA jyA upa dezAya che te anuzAsti, 2 aparAdhane viSe pravRtta thayela munine dRSTAMtadvArA je upAlaMbha devAya che te upAlaMbha, 3 jJAna vigerenA nirNayanA abhilASIpaNAthI gurune pUchavAyogya prazno karavAvaDe jemAM dRSTAMtadvArA upadezAya che te pRcchA temaja 4 koIpaNa suziSyano Azraya karIne bIjAne pratibodhavA mATe dRSTAMtarUpe je kahevaM te nizrAvacana (3) doSa sahita AharaNa cAra prakAre kaheluM che, te A pramANe-1 je dRSTAMta kahevAthI adharmanI buddhi utpanna thAya te adharmayukta, 2 luccA pratye luccAI karavI 'zaThaM prati zAvyam' ema dRSTAMtadvArA kahe, te pratiloma, 3 anyanA matane kSaNa ApavA mATe je grahaNa karela dRSTAMtadvArA svamatane ja dUSaNa Ape che te AtmopanIta ane 4 duSTa athavA azuddha vacananI yojanA je dRSTAMtamA karAya che te durupanIta. (4) upanyAsopanaya | cAra prakAre kahela che, te A pramANe-1 vAdIe sthApela je sAdhana( hetu)rUpa vastu, te ja vastu uttararUpa che jene viSe | te tadvastuka, 2 vAdIe sthApela vastuthI anya uttarabhUta vastu che jemA te tadanyavastuka, 3 vAdIe kahela dRSTAMtanA jevU dRSTAMta uttara devA mATe kahevArnu che jemAM te pratinibha ane 4 je upanyAsopanayamAM pUchanArano hetu cha teja hetu uttararUpe kahevAya che te hetu. (5) hetu cAra prakAre kahela che, te A pramANe-1 vAdInA kALanI yApanA-vilaMba kare che te yApaka, *2 vAdIe sthApela hetunA sadRza hetune je sthApe che te sthApaka, 3 zabdanA chaLavaDe je bIjAne vyAmoha( bhrama ) utpanna kare che te vyaMsaka ane 4 dhUrtavaDe grahaNa karAyela vastune je lUMTI le che te lUsaka. athavA hetu cAra prakAre kahela che, te A pramANe1 pratyakSa-AtmAvaDe jaNAya te pAramArthika pratyakSa ane iMdriyAdidvArA jaNAya te sAMvyavahArika pratyakSa, 2 hetunA jovA Ixxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAGgasUtra sAnubAda // 486 // 4 sthAnasnadhyayane uddeza 3 AharamamedAH xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx 338 rUpa saMbaMdhI vyAptinA smaraNa pachI je mAna-jJAna thAya che te anumAna, jema dhUmADAne jovAthI agninuM jJAna thAya che, 3 upamAvaDe samAnapaNAnuM je jJAna tharbu arthAt baLada vo rojha che te upamAna, ane AptapuruSadvArA kahevAyalaM vacana te Agama. athavA hetu cAra prakAre kahela che, te A pramANe-1 dhUmAdi heturUpa vastu che to agni vigere sAdhya vastu che, te astitvaastitva hetu, 2 jo agni vigere vastu che to tethI viruddha zIta vigere vastu nathI te astitvanAstitva hetu, 3 agni vigare nathI mATe zItakALamAM ThaMDI vigera che te nAstitvaastitva hetu ane 4 vRkSatvAdi nathI tethI zAkhA vigere paNa nathI te nAstitvanAstitva hetu. (sU0338) TIkArthaH-pAMca sUtronI vyAkhyAmAM je chate dArzatika artha jaNAya che te jJAta-dRSTAMta, ahiM adhikaraNamA 'kta' pratyaya karavAthI 'jJAta' zabda siddha thAya che. sAdhana( hetu )nA sadbhAvamAM sAdhyano avazya sadbhAva cha athavA sAdhyanA abhAvamA sAdhanano avazya abhAva hoya che. A upadarzana lakSaNa che. kayu cha ke-"mAdhyavaDe hetuno bodha thAya che ane sAdhyanA abhAvamA sAdhanano bodha thato nathI. jemAM dRSTAMta kahevAya che te sAdharmya ane vaidharmyarUpa ve prakAre che." sAdharmya dRSTAMta arhi agni cha, dhUmathI jema mahAnasa-rasoDAmAM ane vaidharmya dRSTAMta to amino abhAva chate dhUmADo hoto nathI, jema jalAzayamA agni hoto nathI. athavA AkhyAnaka-kathAnakarUpa dRSTAMta te caritra ane kalpitanA bhedathI ce prakAre che. temAM caritra A pramANe-nidAna(niyAj) duHkhane mATe che, brahmadatta cakravartInI jema. kalpita A pramANe-pramAdavALAone yauvanAdi anitya che ema batAva, jema pAMDu (dhoLA) patre-pAMdaDAe kizalaya-kumaLAM patrone kachu, te A pramANe Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx 4 // 186 // KXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx) jaha tubbhe taha amhe. tubbhe'viya hohihA jahA amhe / appAhei paDataM, paMDuyapattaM kisalayANaM // 18 // jema hamaNA tame kizalayabhAvane anubhavatA thakA garva karo cha tema ame paNa bhUtakAlamAM tamArA jevA hatA. hamaNA ame jema jIrNa-zuSkabhAvane prApta thayA chIe tema tame paNa bhaviSyamA thazo-uktanyAyavaDe paDatA evA pAMDu (pAkI gayelA) patro kizalayona bodha Ape che. athavA upamAna mAtra dRSTAMta-komaLa patranI jema sukumAra hAtha che, ityAdivat athavA jJAta-upapatti mAtra dRSTAMtano hetu hoya che. zAmATe yava kharIdo cho ? maphata nathI maLatA mATe kharIdIe chIe ityAdi aneka prakAro che, to * paNa sAdhyane jaNAvavArUpa dRSTAMta, upAdhinA bhedathI cAra prakAre sUtrakAra batAve che-1' A' abhividhi( vyApti vaDe 'hiyate' apratIta artha jenAvaDe pratItimA laI javAya che te AharaNa, jemA sAmudAyika ja dASTotika artha levAya che. jema pApa duHkhane mATe che, brahmadatta cakrInI mAphaka. tathA 2 'tasya'-AharaNanA arthano deza(vibhAga) te tadeza, upacArathI te dezarUpa AharaNa che. prAkRtazailIthI 'AharaNa' zandano pUrva nipAta karye chate (mRlamAM ) AharaNataddeza che. ahiM tAtparya e cha ke-jyAM dRSTAMtarUpa arthanA dezavaDe ja dASTAMtika arthano nyAya meLavAya che te tadezodAharaNa che. jema A strInuM caMdra jevU mukha che. ahiM caMdrane viSe saumyatva lakSaNabaDe ja dezathI mukhano nyAya meLavavo, paraMtu netra tathA nAsikArnu rahitapaNuM temaja kalaMkAdirUpa aniSTavaDe nahiM. 3 te AharaNa saMbaMdhI sAkSAt athavA prasaMgathI prApta thato doSa te taddoSa, te A pramANe-dhamene viSe dhIMno For Private and Personal Use Only
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyarmandie bIsthAnAGgasUtra sAnubAda // 487 // 4 sthAnakAdhyayane uddezaH3 AharaNa bhedAH sU0 338 xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxoxoxoxx) upacAra karavAthI tadoSAharaNa che. ahiM prAkRta zailIthI AharaNa zabdano pUrva nipAta karavAthI 'sUtramA' AharaNatadoSa prayoga theyela hai athavA 'tasya' AharaNa saMbaMdhI doSa cha jemAM te AharaNatadoSa, bIju temaja jANavU. ahiM bhAvArtha A pramANe che-sAdhyanuM vikalapaNuM ( ayogyatva) vigere dopathI je duSTa che te tadoSAharaNa. jema ghaTanI mAphaka amUrtapaNAthI zabda nitya che. ahiM sAdhya ane sAdhananI vikalatA nAmano dRSTAMtadoSa che. valI je asabhya vigare vacanarUpa che te paNa tadoSAharaNa che. jema huM sarvathA asatyano parihAra karUM chu-gurunA mastakane kApavAnI mAphaka, athavA sAdhyanI siddhine karato thako paNa anya doSane lAve che te paNa taddoSAharaNa. jema ke-laukika munio satya dharmane icche che paNa-"so kUvAthI eka vAvaDI sArI, so vAvaDIthI eka yajJa zreSTha, so yajJathI eka putra zreSTha ane so putrathI eka satya zreSTha che" A pramANe nAradanI mAphaka bole che. AvA vacanavaDe zrotAne prAyaH saMsAranA kAraNabhUta putra, yajJa vigairene viSe dharmanI pratIti batAvelI che tethI AharaNatadoSatA che. baLI jema koI paNa buddhimAna puruSa kahe ke-sanniveza racanA vizeSavAllaM hovAthI ghaTanI mAphaka A jagata karAyeluM che ane tenA kartA Izvara cha. ukta vAkyavaDe ja te vivakSita Izvara buddhimAna kuMbhAra tulya anIzvara puruSavizeSa siddha thAya che. 4 vAdIe svasammata arthanA sAdhana mATe vastuno upanyAsa (sthApana ) karye chate tenA khaMDana mATe prativAdIdvArA je viruddha arthano upanaya karAya che athavA pUrvapakSanA sthApanamA je uttararUpa upanaya te upanyAsopanaya kevaLa uttararUpa yukti mAtra chatAM paNa dRSTAMtano bheda cha kAraNa jJAta-dRSTAMtano hetu hoya che. jemake-*AtmA amRtapaNAthI AkAzanI mAphaka akartA cha, ema kI chate anya * A sAMkhya mata che. teo AtmAne kartA mAnatA nathI paNa bhoktA mAne che. xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx // 487 // For Private and Personal Use Only
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx kahe le-AkAzanI mAphaka AtmA abhoktA paNa thaze ane abhoktRtva ( abhoktApaNuM ) tamane paNa iSTa nathI. baLI prANInaM aMga hovAthI odana(bhAta) vigerenI mAphaka xmAMsad bhakSaNa doSa rahita che. ahiM anya kahe che ke-Adana vigerenI mAphaka sva-potAnA putra vigerenuM mAMsabhakSaNa paNa nirdoSa thaze. vaLI RSabhadeva vigerenI jema saMga rahita+ munio vastra ane pAtra vigerenA saMgrahane karatA nathI. ahiM kahe che-kamaMDala vigere paNa teo vastrAdinI mAphaka grahaNa karatA nathI. zAmATe tuM kArya kare cha ? dhananI icchAvALo chu mATe. ahiM pahelaM AharaNa nAmanuM jJAta saMpUrNa sAdharmyarUpa che, bAjuM taddezAharaNa-dezathI sAdharmyarUpa cha, trIju taddoSAharaNa (doSa sahita) che ane cothu upanyAsopanaya prativAdInA uttararUpa cha. A pramANe cAra prakAranA jJAtanA svarUpanI vibhAga che. ahiM dezathI saMvAda gAthA jaNAve chacariyaM ca kappiyaM vA. duvihaM tatto caubvihekkekaM / AharaNe tase, taddose cevuvannAsA // 182 // udAharaNa ke prakAre che-caritra ane kalpita. te darekanA cAra cAra bheda cha-1 AharaNa, 2 tadeza, 3 tadoSa ane 4 upanyAsopanaya. avAye'-apAya-anartha, te je dRSTAMtamA dravyAdine viSe kahevAya cha, te A pramANe-A dravyAdi vizeSAne viSe vivakSita dravyAdi vizeSonI jema, apAya-anartha che athavA heyatA (tyAgavU) jemAM kahevAya che te apAya nAmarnu AharaNa che, te x nirdaya evA pazuvadhAdine karanAra vAmamArgI vagereno mata che. + A digaMbarano mata che. teo vastrapAtrAdi upakaraNane mAnatA nathA. XXX. For Private and Personal Use Only
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthAnAGgasatra sAnuvAda // 488 // 4 sthAnakAdhyayane uddezaH3 AharaNa sU0 338 KXxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxy dravyAdi bhedavaDe cAra prakAre che. temAM dravyathI athavA dravyane viSe apAya athavA tenu kAraNa hovAthI dravya ja apAya te dravyaapAya, enI heyatAno sAdhaka athavA apAya-anarthano sAdhaka AharaNa paNa temaja kahevAya che. teno prayoga ApramANe-dravya apAya choDavA yogya cha athavA dravyamA anartha bata che. A saMbaMdhamAM dRSTAMta jaNAve che-koIka ve vaNika bhAIo paradezamA jaI, dhana meLavIne pAchA vaLatAM mArgamAM dhananI bAMsaLInA lobhathI parasparane mAkhAnI icchAthI kramazaH potAnA gAma pAse AvyA tyAre vicAyu ke-A dravya anarthanuM kAraNa che tethI pazcAttApapUrvaka drahamAM bAMsaLI pheMkI dIdhI eTale matsye gaLI, te matsyane dhIvare pakaDyo. bAda te dhIvara pAsethI te banne bhAIonI bahano matsyane kharIdI lAvI. pachI tene zastrathI vidAratAM temAMthI vAMsaLI nIkaLI. tyAre tenI mAtAe pUchayu ke-A zuMcha ? teNIe dravyanA lobhathI potAnI mAtAne zakhabaDe mArI nAkhI. te anathene joIne banne bhAIoe vairAgyathI *dIkSA lIdhI. apAyano parihAra, dravyanA tyAgathI-pravrajyAvaDe thAya che. dezavaDe upanayanI vivakSA na karavAthI AnI AharaNatA kSetrathI athavA kSetramA athavA kSetra ja apAya te kSetra apAya. zeSa svarUpa pUrvanI mAphaka che. AgaLa paNa emaja jANavU. teno prayoga A pramANe - apAyavAllu kSetra varjaq. jarAsaMdha nAmanA prativAsudevanA hetuthI saMbhAvita anathe jyAM che evI mathurAnagarIne jema dazArhacakra-yAdavo choDatA havA, athavA duzmananA kSetramA sarpa sahita gharanI mAphaka apAya saMbhave che. apAya sahita-anarthavALA kALanA tyAgamAM yatna kare te kALaapAya, te A pramANe-'bAra varSa sudhImAM dvaipAyana dvArikAne bALaze' ema zrI neminAtha prabhunA vacana sAMbhaLIne bAra varSalakSaNa apAya sahita samayane choDavAnI icchAthI uttarApathane * A kathA munipaticaritramA susthita AcAryanA saMbaMdhamAM che, tyAMtho jANo levI. Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx // 488 // For Private and Personal Use Only
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org viSe gayela dvaipAyananI jema, athavA rudra vigerenI jema apAya sahita kALa hoya che. bhAvaapAya A pramANe bhAva apAyane mahAn sarpanI jema choDa, athavA nAgadatta kSullakanI mAphaka. te dRSTAMta kahe che-koIka tapasvI sAdhu, koI kSullaka muni sahita pAraNA mATe bhikSA levAne pharatA hatA tevAmAM koIka rIte tenAthI deDakI marI javAthI kSullaka (laghu) munie prAyazcittanI preraNA karI, paraMtu tenuM vacana ( tapakhIe ) svIkAryu nahiM. pharIthI AvazyakatA samayamAM ziSye saMbhArI ApyuM, tethI krodhita thaIne ziSyane mAravA mATe te vegathI doDyo vaccamAM staMbha sAthai athaDAvAthI te sAdhu mRtyu pAmIne jyotiSkadevamAM utpanna thayo. tyAMthI anaMtara cyavIne jAtismaraNajJAna sahita dRSTiviSa sarpa thayo. te samayamAM koIka sarpanA daMzavaDe rAjAno putra maraNa pAmavAthI sarponI upara kopa pAla rAjA badhA sarpone mAravAno Adeza karavAthI mAranArAo paikI koIka mAranAra manuSyadvArA auSadhinA baLI AkarSAyela te nAge jJAnathI pUrvakRta krodhanA pariNAmane joIne vicArthI ke-mArI dRSTinA viSathI mane mAranAra puruSano nAza na thAo, AvI bhAvanAvaDe bilamAMthI pUMchaDAnA bhAgathI jema jema nIkaLato gayo tema tema tenA khaMDa ( kaTakA ) thatA gayA to paNa krodhalakSaNa bhAva apAyane choDavA lAgyo. bAda te ja nAga tyAMthI anaMtara cyavIne rAjAnA nAgadatta nAmanA putra tarIke utpanna thayo. te bALapaNAmAMja dIkSA svIkArIne atyaMta vairAgyavALo thayo paraMtu ( pUrvanA ) tiryaMca bhavanA abhyAsathI atyaMta kSudhAvALo tha, sUryodayI prAraMbhI asta samaya paryaMta bhojana karanAra thayo, ane asAdhAraNa guNone meLavavAvaDe devatAodvArA vaMdana karAyo. A ja kAraNathI te muninA gacchanI aMdara rahela mAsopavAsa vigere tapasyA karanAra cAra tapasvIonI IrSyAnA kAraNabhUta thayo. ( pachI te sAdhue) potAne mATe lAvela AhAra te tapasvI cAra munione vinayane mATe batAvyo, paraMtu matsarathI te munio te For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie mIsthAnAGgasUtra sAnubAda // 489 // xxxxxxxxxxx 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 3 AharaNa bhedAH sU0 338 oxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx AhAramA dhuMkyA. pachI te muni ( te cUMkavALo AhAra amRta tulya mAnIne jamyA ) atyaMta upazAMta cittavRttithI kevaLajJAna pAmyA, nagaranA devatAoe temane baMdana kayu. valI te cAre tapasvIone paNa saMvegano hetu thavAvaDe kevaLajJAnadarzanarUpa samRddhino prApta karAvanAra ane koparUpa bhAva apAyano tyAga karAvanAra * thayA. athavA kopAdi lakSaNavALo bhAva apAya kSapaka( tapasvI muni )nI mAphaka thAya che. ahiM A saMbaMdhamAM be gAthA jaNAve chadavvAvAe danni u.vANiyagA bhAyarodhaNanimittaM / vahapariNayamekkamikaM. dahami maccheNa nivveo||183 khittami avakkamaNaM, dasAravaggassa hoi avareNaM / dIvAyaNo ya kAle,bhAve mNddukkiyaakhmo||184 // A bane gAthAomA jaNAvela dRSTAMto upara kahevAI gayA che. 'uvAe ' tti0 upeya-kArya pratye puruSanA vyApArAdi sAmagrIrUpa te upAya, te dravyAdi upeyamA cha, evI rIte je AharaNamA kahevAya che te upAya AharaNa. jemake-A sAdhavA yogya dravyAdi vizeSone viSe upAya che, vivakSita dravyAdi vizepanI mAphaka athavA dravyanI upAdeyatA jemAM kahevAya che te AharaNaupAya che. te paNa dravyAdivaDe cAra prakAre che. temAM suvarNAdi dravyano, athavA prAsuka udaka vigereno athavA 'dravya' e ja upAya te dravyaupAya. dravyarnu sAdhana athavA dravyanI upAdeyatA * A kathA upadezaprAsAdanA prathama bhAgamA che. muni kUragaDu nAmathI prasiddhine pAmela che, kema ke te niraMtara eka gaDaka pramANa AhAra karatA hatA. XXXXxxxx (xxxxxxxx // 489 // For Private and Personal Use Only
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx) rUpa sAdhana paNa temaja kahevAya che. teno prayoga A pramANe-suvarNa vigeremA upAya che athavA upAyavaDe ja suvarNAdi meLavabAmAM pravartavAyogya che. tevA prakAranA dhAtuvAda siddhapuruSa vigerenI mAphaka, ema kSetropAya-kSetramA parikama(saMskAra)vaDe upAya. jema A kSetrano kSetrIkaraNarUpa upAya haLa vigare che athavA tathAvidha sAdhunA vyApAravaDe tathAvidha anya kSetranI mAphaka pravartavaM ema kALaupAya-kALanA jJAnano upAya. jema kALanA jJAnamAM dhAnya vigerenI jema upAya cha, athavA ghaTikA(ghaDI)nI chAyA vigere upAyavaDe tuM kALane jANa tathAbhUta gaNitane jANanAranI mAphaka. ema bhAvopAya-je bhAvane jANavAmA upAya che athavA upAyathI tuM bhAvane jANa. moTI kumArikAnI kathA kahevAvaDe jANela che cora vigereno bhAva jeNe evA abhayakumAranI mAphaka. te kathA A pramANe-rAjagRhanagaranA svAmI zreNikarAjAno abhayakumAra nAmano putra che. te rAjAne devanA prasAdabaDe sarva Rtu saMbaMdhI phaLAdithI samRddha ArAma(bagIco) maLela che. tyAravAda akALe utpanna thayela Amraphala-bhakSaNanA dohadavALI potAnI khIno * dohada pUrNa karavA mATe koIeka cAMDAla caure te bagIcAmAthI AmraphaLAnuM apaharaNa karye chate te corane jANavA mATe nATaka jovAnA | nimitte ekaThA thayelA ghaNA manuSyonA madhyamAM abhayakumAre bRhatkumArikAnI kathA kahI, te A pramANe-koIka moTI kumArikA icchita patinA lAbhane arthe kAmadevanI pUjA karavA sAru koIkanA bagIcAmAthI puSpone coratI thakI bagIcAnA mALIe pakaDI.teNIe satya hakIkata kahI eTale 'paraNIne patinA samAgama sivAya tAre mArI pAse Avaq' ema kabUlAta karAvIne mALIe tene choDI. tyArabAda kyAreka te paraNI chatI, patine pUchIne rAtrie mALI pAse jAtI hatI tevAmA kramazaH cora* ane rAkSase pakaDI. vastrAbhUSaNavaDe alaMkRta hobAthI ba~TavA mATe core pakaDI ane rAkSase bhakSaNa karavA pakaDI. XXXXXXXKKKXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir xxxx bhIsthA nAgapatra sAnuvAda // 490 // X 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 3 AharaNa bhedAH sU0 338 KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX teNIe satya vRttAMta ko chate jyAre taM pAchI vaLe tyAre amArI pAse Avaje ' ema nakI (kola) karIne teoe choDI. pachI te bagIcAmAM gaI. mALIe 'A strI satya pratijJAvALI cha ema jANIne akhaMDita zIla sahita teNIne vidAya karI. tamaja cora ane rAkSase paNa vidAya karI. tyAravAda pati pAse AvI." A pramANe kathA kahIne 'aho loko! pati, mALI, cAra ane rAkSasamAMthI duSkara kAma karanAra koNa ?' ema abhayakumAre pUchayu, tyAre iAlu+ vigere lokoe pati. mALI ane rAkSasane duSkara kAma karanAra tarike jaNAvyA paraMtu cAMDAla core, 'cora duSkarakAraka cha' ema kaya, tethI abhayakumAre paNa A upAyavaDe bhAvane oLakhIne temaja A cora cha ema nakkI karIne corane baMdhAvI lIdho. A saMbaMdhamAM be gAthA darzAve cheemeva cauvigappo, hoDa uvAo'vi tattha davvammi dhAuvAo paDhamo,NaMgalakaliehiM khattaM tu||185 kAlo'vi nAliyAIhiM. hoi bhAvammi pNddioabho| corassa kae Nahi ya,baDDakumAri prikhiNsu||186 ___ A banne gAthAo uktArtha che. 3 'ThavaNAkamme ' tti. sthApaq te sthApanA, tenuM karma te sthApanAkarma. je dRSTAMtadvArA paramatane dUSita karIne svamatanI sthApanA kagaya cha ta sthApanAkarma. dvitIya(bIjA) aMgamA bIjA zrutaskaMdhane viSa puMDarIka nAmarnu pahalaM adhyayana cha temAM kahela cha-koIka bahula kAdava ane jaLavALI puSkaraNI che, tenA madhyabhAgamA rahela mahApuMDarIka kamaLane levA mATe + ipyALue patine duSkara karanAra kahyo, kAmAtura lokoe mALone ane kSudhAtura janoe rAkSasane duSkarakAraka jaNAvyo. XXXKKKKKKKKXXXXXXXXXXXXXXX // 49 // For Private and Personal Use Only
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxKKKKKKKM cAra dizAethI cAra puruSo kAdavavALA mArgAvaDe praveza karavA mATe taiyAra thayA paraMtu teo kamaLane meLavyA sivAya kaImamA khUcI gayA. anya puruSa to kAMThA upara rahyo thako temaja kardamane spA sivAya ja amoghavacanavaDe puMDarIkane meLavato hato. A dRSTAMta che, ahiM upanaya A pramANe-kaImanA sthAna jevA viSayo, puMDarIka samAna rAjAdi bhavya puruSa, cAra puruSo samAna paratIthiko, paMcama puruSa samAna sAdhu, amogha vacana samAna dharmadezanA ane puSkaraNI samAna saMsAra. tenAthI uddhAra samAna nirvANa che. A dRSTAMtane viSe viSayanI abhilASAvALA anyatIrthikone saMsArathI tArakapaNuM nathI ane sAdhune to tethI viparIta cha arthAt bhavyanA tAraka che. A pramANe kahetA AcArya paramatanA dRSaNavaDe svamatarnu sthApana kayu, A dRSTAMta sthApanAkama thAya che. athavA prApta thayela dUSaNane dUra karIne potAnA abhiprAyanI sthApanA karavI, AvA prakAranA arthanI prApti jenAthI thAya te sthApanAkama. koIka mALIe rAjamArgamA vaDInIta karavArUpa aparAdhane dUra karavA mATe testhAnane viSe puSpono puMja karavAthI 'A zuM che ?' ema pUchanArA lokone 'A hiMgaziva deva cha' ema bolatA thakA te mALIe vyaMtaranA AyatananI sthApanA karI. A AkhyAnathI avazya ukta artha nizcita thAya che mATe A sthApanAkarma cha. tathA nityAnitya vastu che ema jinamata kahe cha mATe asaMgata cha kAraNa ke viruddha dharmano adhyAsa cha, A pramANe vAdIe Apela kSaNane dara karavA mATe kahevAya cha keviruddha dharmAdhyAsa vikalpanI jema bhedana kAraNa nathI. vikalpa ja kramavaDe thanAra vaNe( akSara )no ullekha-kathana karanAra viruddha dharma sahita hAya che. kathaMcita eka nahiM thAya ema nahiM arthAt eka thAya.khaMDathI alaga karela akSara saMbaMdhI svarUpanA lAbhano abhAva thavAthI arthAt kAIpaNa zabdanA dareka akSarone judA pADavAthI mukhya arthano abhAva thAya, pravRtti ane nivRttine xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthAnAgapatra sAnubAda // 191 // 4 sthAnakAdhyayane uddezaH3 AharaNa bhedAH mu0338 xxxxxxxxxxxxxxxxxxx viSe akAraNatA thAya, A pramANe asamaMjasa thAya. emaja viruddha dharmAdhyAsanuM kathaMcit abhedapaNuM chate kevaLa nityAnitya thatuM nathI. A paNa dUra kayu eTalaM ja nahiM paraMtu sarve vastu anekAMtAtmaka cha ema vikalpajJAtavaDe svamatasthApana karya. svamatanI sthApanAvaDe vikalpajJAta, sthApanAkarma che. atra niyuktinI gAthAo jaNAve chaThavaNAkammaM eka(abhedamityarthaH),diTuMto tattha puNddriiyNtu|ahvaa'vi sannaDhakaNa,hiMgusikyaM udaahrnnN|| A gAthAno bhAvArtha uparyukta che. je savyabhicAra-doSa sahita hetu sahasA-tatkAla svayaM sthApana karela cha tenA samarthana mATe je dRSTAMta pharIthI sthapAya che te sthApanAkarma. kaDuM che kesavvabhicAraM heuM, sahasA vottuM tameva annehiM / uvahai sappasaraM, sAmatthaM ca'ppaNo NAuM // 188 / / ___ savyabhicAra hetune tatkAla kahIne te ja hetune potArnu prasaMga sahita sAmarthya jANIne anya hetuovaDe puSTa kare.. te A pramANe-zabda kRtakatva (karela) hovAthI anitya che. pratipakSI-varNAtmaka zabdane viSe kRtakatva vidyamAna nI, kemake vo( akSaro )ne nityapaNAe kahela che. kRtakatva hetu vyabhicArI (sadoSa) che. pUrvapakSI pharIthI kahe che-varNAtmaka zabda kRtakatva ( karAyela ) che, potAnA kAraNa( tAlvAdi sthAna )nA bhedavaDe ghaTa-paTanI jema bhidyamAna( bhinnapaNuM) hoya che. ghaTAdinA dRSTAMtavaMDa ja varNonuM kRtakatva sthApana kayu mATe sthApanAkarma thAya che. 'paDuppannaviNAsi'tti0 tatkAla utpanna xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org thayela vastuno vinAza. je dRSTAMtamAM- kathanapaNAe che te pratyuptannavinAzI AharaNa. jema koIka X nagaramA eka vANIo base che. tene ghaNI putrI, baheno vigere strIono parivAra che. tenA gharanI pAse rAjagAMdharvo ( gavaiyAo ) divasamAM traNa vAra saMgIta kare che, tethI vaNikanA gharanI tamAma strIo te saMgItanA zabdane viSe ane gAMdhavane viSe Asakta thavAthI kaMIpaNa gharanuM kAma karatI nathI. A joIne te vANIAe vicArya ke A strIo badhI bhraSTa thayela che mATe have evo upAya karUM ke jethI bhaviSyamAM na bagaDe. ema vicArIne te strIonA zIlanI rakSAne mATe potAnA gharamA kuladevatAnuM deharuM karAvyuM ane jyAre gAMdharvo nATaka kare tyAre te vANIo potAnA karelA deharAmAM vAjA vagaDAvavA lAgyo. tene laIne te gAMdharvone vighna thavAthI teoe rAjAne nivedana karyu. rAjAe vaNikane teDAvIne pUchadhuM ke tuM kema vina kare che ? tyAre teNe kachu ke-mArA gharamAM kuladevatA che tenI AgaLa huM vAjA bagaDA huM. nyAyI rAjAe gAMdhavoMne kahAM ke emAM zeThano vAMka nathI. tamane jo vina thatuM hoya to bIje sthaLe gAyana karo; kAraNa ke devanI bhaktimAM aMtarAya karAya nahiM. AvI rIte vANIAe pratyutpannadoSano vinAza karIne parivAranA zIlanuM rakSaNa karyu. evI rIte gurue ziSyone koIka vastumAM Asakta thayela joIne teonI AsaktinuM nimittapaNuM raatar area. A pramANe pratyutpannavinAzanIyatA jaNAvanAra hovAthI pratyutpannavinAzIrUpa jJAtatA gAMdharvika AkhyAna saMbaMdhI jANavA yogya che. kAM che ke hoti paDuppannaviNA-saNaMmi gaMdhavviyA udAharaNaM / sIso'vi katthai jaI, ajjhovajjeja to guruNA // 189 // X A dRSTAMta TIkAmAM saMkSipta hovAthI gAthAvRttino bhAvArtha laIne kaMIka vistArathI lakhela che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAgapUtra sAnuvAda // 192 // 4 sthAnakyadhyayane udeza:3 AharaNa bhedA: sU0338 KXxxxxxxxxxxxXXXXXXXXXXXXXXXX A gAthAno artha upara jaNAvela che 'vAreyabvo uvAeNaM'-upAyavaDe gurue, ziSyane AsaktithI vAravA yogya cha athavA AtmA AkAzanI jema amUrtapaNAthI akartA che. AvI rIte AtmAne akartRtvanI prAptirUpa dakSaNa utpanna thaye chate tenA vinAzane mATe kahevAya chaAtmA kathaMcit mRtapaNAthI devadattanI mAphaka kartA ja che. AharaNatA ane tenA bhedornu dezavaDe ane doSavacapaNAe upanayanyAyanA jabhAvI AharaNa- vyAkhyAna kayu 2. have AharaNataddeza kahevAya che, te cAra prakAre cha-1 anuzAsana te anuzAsti arthAt sadguNonA utkIrtanavaDe prazaMsA karavA yogya cha, A prakAre jemA upadezAya che te anuzAsti. jema guNavAn puruSo prazaMsA karavA yogya hoya che. jemake-sAdhunA netramA paDela rajakaNane dUra karavAvaDe lokodvArA zIlamA zaMkA thavAthI te kalaMkane prakSAlana-dara karavA mATe ArAdhanA karAyela devavaDe sahAyavALI, cAlaNIvaDe bharela pANIne chAMTavAthI ughADela che caMpApurInA traNa daravAjA jeNIe evI je subhadrA, 'aho zIlavatI' ema mahAjana lokavaDe prazaMsAyelI che. kayuM che keAharaNaM taddese, cauhA aNusahi taha uvaalNbho| pucchA nissAvayaNaM hoi subhaddA'NusaTThIe // 190 // 1 anuzAsti, 2 upAlaMbha, 3 pRcchA ane 4 nizrAvacana-A cAra prakAre AharaNataddeza che. anuzAsti(prazaMsA)mA subhadrAnuM dRSTAMta cha. sAhukkArapuroyaM, jaha sA aNusAsiyA purjnnennN| veyAvaccAIsuvi, eva jayaMtevavUhejjA // 191 // oxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxOK) // 492 // For Private and Personal Use Only
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org jema nagaravAsI janoe 'sAruM karyu' ema subhadrAnI prazaMsA karI tema vaiyAvacca vigere kAryomAM prayatna karanArAonI paNa stutivaDe pariNAmanI vRddhi kare. ahiM tathAprakAre vaiyAvRtya karavuM ityAdivaDe upanaya saMbhave che, paraMtu tenA tyAgavaDe mahAjanadvArA karAyelI prazaMsA mAtrathI ja upanaya karela che mATe AharaNataddezatA che. emaja AgaLa paNa asammata aMza ( vibhAga ) nA tyAgathI sammata aMzanuM upanayana bhAvaj. 2 olaMbho devo te upAlaMbha, prakArAMtaravaDe anuzAsana (zikhAmaNa) ja che. te jemAM kahevAya che te upAlaMbhaAharaNa taddeza che. jema - koIka aparAdhavALA ziSyo upAlaMbha ApanA yogya che, te A pramANe - zrI mahAvIrasvAmInA samavasaraNamAM vimAna sahita Avela caMdra ane sUryanA prakAzavaDe kALanA vibhAgane nahi jANatI mRgAvatI nAmanI sAdhvI tyAM rahI. bAda caMdra tathA sUrya gaye chate A atikALa - rAtrino samaya che ema bhrAMtivALI thaI thakkI te mRgAvatI sAdhvIo sAdhe AryA caMdanAnI pAse gaI tyAre veNIe upAlaMbha Apyo ke-uttama kuLamAM utpanna thayelI tamArA jevIone rAtrie bahAra rahebuM te ayukta che. 3 pRcchA - zuM ! kevI rIte ? koNe kaThai ? ityAdi praznarUpa. jemAM vidheyapaNAe upadezAya che te pRcchA. nirNaya karavAnA inkodvArA jJAnI puruSo pUchavA yogya che, jevI rIte koNika rAjAe bhagavAnane pUcha hatuM. te saMbaMdha kahe che ke zreNika nRpano | putra koNika zramaNa bhagavAn mahAvIrane pUchato havo, te A pramANe bhadaMta ! kAmabhogane choDyA sivAya cakravartIo marIne kyAM utpanna thAya che ? bhagavAne kathaM ke-sAtamI narakabhUmine viSe. tyAre koNika bolyo ke-huM kyA utpanna thaIza ? svAmIe kaM ke - haTTI narakamAM. koNika bolyo ke huM sAtamImoM kema nahiM ? svAmIe kahyuM ke sAtamImAM cakravartIo jAya che. tyAre te 83 For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX*X*XX**X*X*******
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthA nAGgapatra sAnubAda // 493 // 4 sthAnakAdhyayane uddezaH3 AharaNabhedAH sU0 338 / / Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxo bolyo ke-zuM huMcakravartI nathI ? mAre paNa hasti vigere cakravartI samAna ratno che. svAmIe kahyu ke-tArI pAse bIjAM ratno ane nidhAno nathI. tyAre kRtrima ratno banAvIne bharatakSetra sAdhavAne pravRtta thayela te koNika, kRtamAla nAmanA yakSabaDe tamisrA guphAnA dvAra pAse marAyo ane uhI narakamAM gayo. 4 'nissAvayaNe' ttinizrAvaDe je bacana te nizrAvacana. koi paNa zisurghyane avalaMbIne bIjAne bodha karavA mATe je vacana te nizrAvacana che. te jamAM vidheyapaNAe kahevAya che te AharaNanizrAvacana cha, vinayasaMpanna anya ziSyane avalaMbIne nahi sahana karanAra ziSyo pratye kiMcit kahe. jema gautamasvAmIne AzraryAne bhagavAne kahala cha tema. te A pramANe-dIkSita tApasAdine kevaLajJAnanI utpatti thaye chate ane potAne kevaLajJAnanI utpatti na thavAthI adhairyavALA gautamane (bhagavAne kayuM ke) gautama ! tuM ghaNA kALathI (snehavaDe) saMzliSTa (joDAyalo) che, cirakALano paricita che, tuM adhairya na kara ityAdi vacananA samUhavaDe anuzAsana karanAra bhagavAnadvArA bIjAo paNa anuzAsana karAyA. vaLI temanA bodha mATe drumapatraka nAmarnu adhyayana kahela che. kayu cha ke-"pucchAe koNie khalu, nissAvayaNami goyamassAmi"pUchavAmAM koNika rAjArnu ane nizrAvacanamAM zrIgautamasvAmInuM udAharaNa che. trIjuM taddezodAharaNa vyAkhyAna karAyu, have taddoSaudAharaNa- vyAkhyAna karAya cha-te cAra prakAre che. 1'ahammajutte' tti0 koIka arthana sAdhavA mATe je udAharaNa kevaLa pApanA kathanarUpa kahevAya che, jenA kahevAthI pratipAdya-zrAtAne adharmanI buddhi utpanna thAya che te adharmayukta udAharaNa. te A pramANe-naladAmakolikanI jema upAyavar3e kAryoMne karavA. tenI kathA kahe cha-svaputrane karaDanAra makoDAnI zodha * uttarAdhyayana sUtranuM dazamuM adhyayana. KOKKOKOOKKKXXXKXXXXXKKKKKKKKAK. 493 // For Private and Personal Use Only
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karavAyI jAyela bilamA rahelA badhA ya makoDAone mAravA mATe uSNa pANI reDavAnuM kArya joIne khuza thayela cANakye te maMkoDA mAranAra naladAmakolikane koTavAlanu pada Apyu. teNe corInA kAryamA sahakArI thavArUpa-madadagAra banavArUpa upAyavaDe vizvAsa upajAvIne sAthe maLelA corone viSamizrita bhojana khabarAbI badhAne mArI nAkhyA. A AharaNa tadoSatA arthAta dRSTAMtanI doSatA. A dRSTAMta adharmayukta ane tevA prakAranA zrotAne adharmanI buddhina utpanna karAvanAeM che. - mAdhapaNe AbA prakAracaM udAharaNa ApavA yogya nathI. 2' paDilome ' tti0 jemA pratikUla pratye pratikalapaNaM | upadezAya che. 'yadhA zaThaM prati zaThatvaM kuyot' jama zaTha pratye zaThatA karavI; jemake caMDapradyotanuM apaharaNa karavA mATe tenAvaDe apaharaNa karAyela abhayakumAre tenI sAthe zaThatA karI hatI. zrotAne anyano apakAra karavAmAM nipuNavaddhine utpanna karanAra hovAthI A dRSTAMtane taddoSatA che. athavA dhRSTa-dhIThA prativAdIe jIva ane ajIba Abe rAzi ja cha ema ko chate tena khaMDana karavA mATe koIka kahe cha-garoLI vigerenA kapAyelA pUMchaDAnI jema nojIva nAmanI trIjI rAzi paNa che. A viparIta siddhAMtanA kathanathI A dRSTAMtane paNa tadoSatA che. 3'attovaNIe' tti0 pote ja sthApana thayela. jema nivedana karela tema svayaM joDAyala che jene viSe te AtmopanIta. je dRSTAMta anyamatane dUSaNa ApavA mATe svIkArela te dRSTAMtadvArA potAnA matane duSTapaNAe laI jAya che. jema piMgale je kachu te potAnA doSane mATe thayu. tenI kathA kahe che-taLAva abheda kema thaze ? ema rAjAe pUrathu tyAre piMgala nAmano sthapati( kArIgara ) bolyo ke-bhedanA sthAnamA kapilAdi guNavALo puruSa bhUmimAM dAdhye chate abheda thaze. pradhAne to tevA guNo piMgalamA hovAthI tene ja taLAvamA nakhAvyo. ema potAnA vacanadoSI xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAGkapatra sAnubAda // 494 // xxxxxxxxxx 4 sthAnakAdhyayane uddezaH3 AharaNabhedAH sU0 338 pote ja joDAyo. A pramANe paNa AtmopanIta che. ahiM udAharaNa kahe che-jema' sarve jIvAne hagavA nahiM A pakSane dUSaNa ApavA mATe koIka kahe che-jema viSNue daityone haNyA cha tema anya dharmamA rahelAone haNavA. AvI rIte kahebAvaDe vAdIe dhotaramA rahelA puruSone sva AtmA haNavA yogyapaNAe sthApana karyo. A dRSTAMtanI tadoSatA to prasiddha cha. 4 duruvA NIe' tti0 duSTaupanIta-nizcita rUpa yojalu cha jene viSa te durupanIta-duSTa rIte kahela-parivrAjakanA vAkyanI jema, te A pramANe-[jALavaDe vyagra hAthavALo koIka parivrAjaka matsyane pakaDavA mATe cAlyo. koIka dhUtaM tene kaIka kayu ane teno teNe asaMgata uttara Apyo ] A prasaMgamA zloka cha ke-he AcArya-bhikSu ! A tArI jIrNa kathA kema cha ? teNe kayuMmatsyanA vadha mATe jALa che. dhUtteM pUchayu-zuM tuM matsyone khAya cha ? teNe kabU-huM dAru sAthe mAMsa khAuMchu? pharI dhUrte pUchayzuM tuM dAru pIe che ? teNe kayu-vezyAnI sAthe pIu chu.dhUte pharI pUchayu-zu tuM vezyAne ghera jAya cha ? hA. duzmanonI garadana upara paga daIne jAuM chu. te kadhu-zuM tAre zatruo che ? teNe kahyu-hA huM corI karuM chu mATe zatruo che. dhUrte pharI pUchayuzutuM cora cho ? teNe jabAba Apyo-cUta-jugAra khelavAne mATe. te punaH pUcha dhu-zuM tuM jugArI che ? bhikSue kahyu-je kAraNathI huM dAsIputra chu tethI jugAra kheluM cha." A pramANe prakRta sAdhyamAM anupayogI athavA potAnA matamA kSaNa lAvanAraM dRSTAnta, te dAntikanI sAthe sAdhayanA abhAvathI durupanIta che. jema ghaTanI mAphaka zabda nitya cha, ahiM ghaTamAM nityatva nathI ja, mATe ghaTanA sAdharmyathI zabdanuM nityapaNuM kyAthI siddha thAya ? paraMtu ghaTanA anityapaNAthI tenA sAdharmyapaNAne laIne zabdanu anityapaNuM temane amAnya chatAM paNa siddha thAya che. A dRzaMta sAdhyamAM anupayogI che. baLI saMtAna-kSaNaparaMparAno nAza // 494 // For Private and Personal Use Only
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org te dIpakanI mAphaka mokSa che. AvI rIte (bauddhanA) svIkArane viSe dIpakanA dRSTAMtathI anAdimAn saMtAnanI paNa avastutA thAya che, te batAve che-dIpa ane AtmAnA saMtAnano nAza uttara kSaNano ajanaka che. uttarakSaNane utpanna na karye chate arthakriyAkAritva (kArya) lakSaNarUpa sacca (vidyamAnapaNu) no abhAva hovAthI ThellA kSaNanuM avastupaNuM che kemake anya kSaNa abastutvajanaka che. pUrva kSaNanuM paNa avastutva che, tethI ja pUrvataranuM paNa, evI rIte samasta saMtAnanuM avastupaNuM thaze. pUrvapakSI - anya kSaNanA anAraMbhamAM paNa svagocara (pratyakSa ) jJAna utpannarUpa arthakriyAno karanAra hovAthI aMtyakSaNa vasturUpa thaze. uttara - ema nathI. e pramANe to bhUta ane bhAvI paryAyanI paraMparArUpa yogijJAna paNa potAnA viSayane utpanna kare che mATe vastupaNaM svIkAranuM ema kahetuM yogya nathI. kSaNAMtaranA anAraMbhamAM vastutva che, A kathanathI dIpanuM dRSTAMta svamatamAM dUSaNa ApanAruM thAya che. athavA kRtakatva hovAthI ghaTanI mAphaka zabda anitya che. A vaktavyamAM saMbhramathI kRtakatva hovAthI zabdavat ghaTa anitya che. Ama kahenArane viparIta dRSTAMtathI durupanIta thAya che. A saMbaMdhamAM jagAve che ke paDhamaM ahammajuttaM, paDilomaM attaNo uvannAso / duruvaNiyaM ca cautthaM, ahammajuttammi naladAmo / 192 / paDalo jaha abhao, pajjoyaM harai avahio saMto / iti * A ardhI gAthA che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir *****
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie mAsthA xxxxxxxxxxxx sAnubAda // 4954 EXXXXX 4 sthAnakAmyayane uddezaH 3 AharaNabhedAH attauvannAsaMmi ya, talAyabheyaMmi piMgalo thavaI / aNimisageNhaNabhicchuga, duruvaNIe udAharaNaM // 193 // A aDhI gAthA prAyaH uktArtha che. AharaNatadoSa kahyo, have upanyAsaupanaya kahevAya che, te cAra prakAre che-temAM 'tabvatthue'-* tti vAdaviDe sthApana karAyela sAdhanarUpa vastu cha teja uttarabhUta vastu cha je upanyAsopanayamAM te 1 tadvastuka athavA te jaanyavaDe sthapAyela vastu te tadvastu, te ja tadvastuka, te vastuyukta upanyAsaupanaya paNa tadvastuka kahebAya che. AgaLa paNa emaja jANavaM. jema koIka kahe cha ke-samudranA kinArA upara eka mahAna vRkSa che, tenI zAkhAo jaLa ane sthaLa upara rahelI che. tenA je pAMdaDAM jaLamAM paDe che te jaLacara jIvo thAya che ane je sthaLamAM paDe che te sthaLacara jIvo thAya che. anya (prativAdI) vAdIe sthApita vRkSanA patra-patanarUpa vastune grahaNa karIne ja teNe kahelA vAkyanuM khaMDana kare che, paraMtu je patro madhyamAM paDe cha teonI zI sthiti ? te kaho. A yuktimAtra uttarabhUta tadvastuka upanyAsaupanaya che. jJAta-dRSTAMtanA nimittapaNAthI AnuM jAtapaNuM che. athavA A jJAta yathArUDha ja che. te kahe che-Ano prayoga A pramANe che-jala ane sthalamA paDalA patro, jala ane sthalanA madhyamAM paDelAM patranI jama jalacarAdi jIvorUpa saMbhavatAM nathI, jala ane sthalamAM paDelA patrone jalacaratvAdinI prAptinI jema te bannenA madhyamAM paDelA patrone ubhaya (jalacara-sthalacaramizrita) rUpano prasaMga Avaze; paraMta ubhayasvarUpa jIvo to svIkArelA nathI. athavA jIva AkAzanI jema amUrtapaNAthI nitya che. AvI rIte vAdIe ko // 495 // For Private and Personal Use Only
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org chate tene uttara Ape che jIva mUrttapaNAthI karmanI mAphaka anitya ja thAo. ' tayannavatthue ' ti0 anyavaDe sthapAyela vastuthI uttarabhUta anya vastu che je upanyAsaupanayamAM te 2 tadanyavastuka. jema jalamAM paDelAM patro jalacara jIvo thAya che ema ko chate, enuM nirasana karavAne mATe patanathI anya uttara kahe che-je patrone paDAvIne khAya che athavA laI jAya che te pAMdaDAMnuM zuM thaze ? kayA rUpamA Avaze ? kaI nahi thAya. A paNa jaNAvanArapaNAe jJAta kahela che. athavA A jJAta yathArUDha che. te kahe che-jala ane sthalamAM paDelAM patro manuSya vigerethI AzritapatronI mAphaka jalacarAdi jIvorUpe saMbhavatA nathI. ahiM A abhiprAya che ke jema jalAdivaDe Azrita thavAthI patro jalacarAdipaNe utpanna thAya che tema manuSyAdivaDe Azrita thavAthI manuSyAdithI utpanna thayela yUkA ( jU) Adi svarUpe utpanna thAo; kAraNa ke AzritapaNAnI samAnatA che paraMtu te patro tema te svarUpe svIkArela nathI mATe jala vigeremAM paDelAM patronuM paNa jalacarapaNuM vigereno asaMbhava che. 'paDinibhe ' ti0 je upanyAsaupanayamAM vAdIe sthApela vastunI samAna vastu uttara devA mATe sthApana karAya che te 3 pratinibha. jema koIpaNa pratijJA kare che ke je puruSa mane apUrva vastu saMbhaLAve tene eka lAkhanA mUlyavALo kaToro ApuM. tene apUrva saMbhAvyaM to paNa te apUrva nathI ema svIkAre che. tyArabAda eka siddhaputre kadhuM ke-- tujha piyA majjhapiuNo, dhArei aNUNayaM sayasahassaM / jai suyapuDhaMva dijjau, na suyaM khorayaM dehi // 194 tArA pitAe mArA pitA pAsethI saMpUrNa eka lAkha dravya lIgheluM che, te jo teM pUrva sAMbhaLyuM hoya to lAkha dravya Apa, ane na sAMbhaLyuM hoya to A apUrva che mATe kaToro Apa. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie bhIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 496 // Cxxxxxxxx 4 sthAna kAdhyayane uddezaH3 AharaNa bhedAH sU0 338 4 Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx A dRSTAMtanI sadRzatA A pramANe ke-koIke badhuMya ko chate paNa meM A prathama sAMbhaLelu cha evI rIte asatya vacana bolanAranA nigraha mATe " tArA pitAe mArA pitA pAsathI lAkha dravya lIdhela che" A prakAre ve taraphathI baMdhana samAna asatya vacananu ja sthApanapaNuM hobAthI A dRSTAMtanI pratinibhatA-samAnapaNuM che. yuktimAtrarUpa A pratinibharnu paNa athene jaNAvanAra hobAthI jJAtaparyu cha athavA yathArUDha ja A jJAta che te kahe che. ahiM A prayoga cha-mane koI paNa zloka vigere azrutapUrva nathI arthAt badhuM ya sAMbhaLelaM che. AvA prakAranA abhimAnarUpa dhanavALAne ame uttara ApIe chIe ke-tane azrutapUrva-pUrva nahiM sAMbha. Lela vacana cha. tAro pitA, mArA pitAno saMpUrNa eka lAkha dravyano devAdAra che. 'heu' tti je upanyAsa upanayamA praznano hetu uttararUpa kahevAya cha te 4 hetu. koIkavaDe koIka prazna pUchAyo-zuM tArAvaDe yava kharIdAya cha ? te kahe cha ke-phokaTa nathI maLatA mATe. vaLI zA kAraNathI tuM brahmacaryAdi anuSThAna kare cha ? uttara-tapasyA nahiM karanArAone narakAdine viSe bahu bhAre vedanA hoya che mATe anuSThAna karuM chaM. A paNa yuktimAtra cha paraMtu arthane jaNAvanAra hovAthI jJAnarUpe kahela cha athavA yathArUDha jJAta ja che. te kahe cha-Ano prayoga A pramANe-zA kAraNathI tArAvaDe pravrajyA-kriyA karAya cha ? ema kAIkavaDe pUchAyo thako sAdhu kahe che ke-pravrajyA sivAya mokSa thAya nahiM mATe kriyA karuM chaM. enuM samarthana karavA mATe ja sAdhu te pratye kahe cha-are yavana grahaNa karanAra ! zAmATe tArAvaDe yatra kharIdAya cha ? te kahe cha ke-maphata nathI maLatA mATe. sAdhuono A abhiprAya cha-jema phokaTa maLayAnA abhAvathI taM yavone kharIde cha evI rIte haiM paNa pravrajyA vinA mokSano lAbha na thavAthI saMyama kriyA karUM chu. ahiM kharIdavAmAM maphata yavanA alAbharUpa hetune dRSTAMtarUpe Apela hovAthI hetuupanyAsa upanaya jJAtatA che. ahiM x // 496 // For Private and Personal Use Only
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org kiMcit vizeSaNavaDe AvA prakAranA anya jJAtabhedo paNa saMbhave che, paraMtu te vitrakSita nathI athavA guruovaDe kathaMcit aMtarbhAva vivakSita che. paraMtu ame tene samyaga jANatA nathI. 5. have jJAta pachI dRSTAMtavALA hetune sAdhyasiddhinuM aMga hovAthI tenA bhedone 'heDa' ityAdi traNa sUtrabaDe kahe che A spaSTa che. vizeSa eke - ' hinoti - jJeya vastune jagAve che mATe hetuH anyathA anupapatti lakSaNarUpa che. kadhuM che ke - " anyathA hetunuM anupapattirUpa lakSaNa kahela che tenI aprasiddhi, saMdeha ane viparyAsavaDe hetvAbhAsapaNuM kahela che. " (1) pUrva kahela hetu praznanA uttararUpa upapatti (yukti) mAtra che. ane A ' hetu ' to sAdhya pratye anya ane vyatirekavALo che. tevA prakAranA dRSTAMtavaDe tadbhAvanuM smaraNa thAya che te eka lakSaNavAko che, paraMtu kiMcit vizeSathI cAra prakAre che. 'jAvae ti0 vAdIne kALanI yApanA- bilaMba karAve che. jema koIka asatI strI ekeka rUpIAvaDe ekeka uMTanuM lIM devu ' evI rIte patine zikhAmaNa ApIne te lIMDAMne vecavA mATe ujjayanImAM mokalavAnA upAyavaDe viTa (ullaMTha) puruSanI sevAmAM kALanI yApanA karatI hatI, A 1 yApakahetu che. kadhuM che ke "unbhAmiyA ya mahilA, jAvagaheummi uhaliMDAI " uktArtha che. ahiM vRddhoe vyAkhyAna karyu che ke-prativAdIne jANIne tevA tevA vizeSaNa bahula hetu karavA yogya che ke jethI kALanI yApanA (vilaMba) thAya che ane vAdI prakRta viSayane jANato nathI. te saMbhAvanA AvA prakAre karAya che-pavano cetanavALA che. anyavaDe preraNA thaye chate tiracho ane aniyatapaNAe gAyanA zarIranI jema gatimAn hoya che. A hetu, vizeSaNanI bahulatAe bIjAne duHkhapUrvaka jANavArUpa hovAthI vAdIne kALanI yApanA kare che. hetunA svarUpane na jANato thako vAdI jaldIthI For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthA bAipatra sAnubAda // 497 // XX oxxxxxxxxxxxxxxxXXXXXX anekAMtikatva vigare duSaNone pragaTa karavA mATe samartha thato nathI, mATe A hetuthI vAdIne kALanI yApanA thAya che. athavA 4 sthAna vyApinI pratIti na thavAvaDe vyAptisAdhaka pramANAMtaranI vizeSa apekSA sahita hovAthI vAdI jaldIthI sAdhyanI pratIti karato kAdhyayane nathI. paraMta kALakSepa thAya che. A hetu sAdhyanI pratIti pratye vilaMba karAvanAra hovAthI yApaka che. jema bamta sacca chtaapnnN)| udezaH3 hovAthI bhaNika cha. bauddhanA pakSamAM " satcAt" A hetu cha, paraMtu ema zravaNa mAtrathI koI anya kSaNikapaNA pratye AharaNapratIti karatA nathI. AthI boddha satva (chatApo) kSaNikatvavaDe vyApta cha. A *vyAptine sAdhavA mATe prayatna kare le. te batAve cha-nAmarnu arthakriyAkArIpaNuM ja saca cha athot ghaTa nAma jaLAharaNa-pANI lAvaI vigere kriyA karanAra thAya bhedAH toja ghaTamAM arthakriyAkArIpaNuM che; anyathA vaMdhyAnA putrane paNa sattva(chatApaNA)no prasaMga Avaze. nitya- eka svarUpa hovAthI -sU0338 arthakriyA kramavaDe nahiM thAya, ane yogapadya-ekI sAthe paNa nahiM thAya; kema ke kSaNAMtara( anya kSaNa )mAM akarttApaNAno prasaMga thaze. AhetathI arthakriyAlakSaNarUpa sacca, akSaNikathI nivartamAna thayuM thakuM kSaNika ja rahe che. AvI rIte kALakSepabaDe sAdhya ane sAdhanane viSa kALanI yApanA karanAra hovAdhI 'saca 'lakSaNa hetu yApaka che. ' sthApayati' vyApti prasiddha hovAthI kALakSepa vinA pakSanuM samarthana kare che. jema koIka dhRtaM parivrAjaka ema kahe che ke-'lokanA madhyabhAgamAM ApalaM bAharavAlaM thAya che, te madhyabhAgane hUMja jANuM chu' ema mAyAvaDe dareka gAmamA bhinna bhinna lokanA madhyabhAgane prruupto|x | hatoteno nigraha karavA mATe koIka zrAvake kahyu ke-'lokanA madhyabhAgarnu ekapaNuM hovAthI ghaNA gAmAne viSa teno saMbhava * yat sat tat kSaNikam te vyAptiH-je sat che te kSaNika che, A vyApti che. X // 497 // XXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org kevI rIte hoya ? AvI rIte yuktithI tArAvaDe batAvela bhUlokano madhyabhAga thato nathI.' A pramANe pakSa sthApana karyu mATe 2 sthApaka hetu che. kaM che ke logassa majjhajANaNa, thAvagaheU udAharaNaM " uktArtha che. dhUma hovAthI ahiM agni che, baLI dravya ane paryAyathI vastu nityAnitya che, te pramANe pratIyamAnapaNAthI-cokasa thatI hovAthI A ne hetunI prasiddha vyAptivaDe kALakSepa vinA sAdhyanA sthApanathI sthApakapaNuM che. tathA 'vyaMsyati' bIjAne je vyAmoha [ bhrama] utpanna kare che te zakaTa ane tItarane grahaNa karanAra dhUrttanI jema vyaMsaka che. tenI kathA kahe che-koIka puruSe rastAnA madhyamAM maLela mRta tItarayukta zakaTa (gAI) vaDe nagaramA praveza karyo. tene dhUrte kAM ke A zakaTatItara kema maLe che ? te puruSe-A zakaTa saMbaMdhI tItara mAge che ema vicArIne kadhuM ke "tarpaNAloDikayA" pANI vigerethI masaLela sAdhuAvaDe maLe che. tyArapachI dharte sAkSIone bolAvI tItara sahita zakaTane grahaNa karyu ane kaM ke' A banne mArA che, eNe ja zakaTatItara Apela che, meM to zakaTasahita tItara te zakaTatittarI grahaNa karela che. A pramANe banavAthI gADAvALo khed pAmyo. kadhuM che ke " sA sagaDatittirI vaMsagaMmi heDaMmi hoi NAyavvA" uktArtha che.. te AvI rIte- "asti jIvo'sti ghaTaH" jIva che, ghaTa che, ema svIkAra karye chate jIva ane ghaTane viSe astitva samAnapaNAe vartte che tethI te bannenuM ekapaNuM thayuM, abhinna zabdano viSaya hovAthI vyaMsaka hetu. ghaTa zabdano viSaya ghaTanA svarUpanI jema. vaLI astitva jIvAdimAM varttatuM nathI, tethI jIvAdino abhAva thApa, kemake astitvano abhAva hovAthI vyaMsaka hetu che kemake te prativAdIne vyAmoha karanAra che. tathA 'lUsae' ti0 vyaMsakavaDe prApta thayela aniSTa ahiM zakaTatotara ' zabda vibhakta rahita hai| vAtho bhramajanaka che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sthAna bhIsthAnAgapatra sAnuvAda // 498 // kyadhyayane udeza AharaNa bhedAra sU0338 xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx lUTe che arthAt gayela vastune pAchI vALe che te lUpakahetu. teja zAkaTike-gADAvALAe jema bIjA dhUrte tene zIkhavyuM tyAre te dhUta pAse jaIne mAnyu ke-mane tarpaNAloDikA Apa. tyArapachI te dhRte potAnI strIne kachu ke-Ane satku (pAtravizeSabaDe) masaLela piMDa Apa. tema karatI thakI-sAdhuAnA piMDane masaLatI evI tenI bhAryAne grahaNa karIne te cAlato thayo ane dhUtene kayu ke-A strI mArI che kemake satkuvaDe je masaLe cha te tarpaNAloDikA che ane te teM ja Apela he. kAraNa ke-astitvanI vRttivaDe jIva ane ghaTane viSe tuM ekatvanI saMbhAvanA kare che tyAre sarva bhAvornu ekatva thaze, kAraNa ke sarva bhAvone vipe paNa astitvavRttinI samAnatA che, paraMtu ema thatuM nathI. ahiM astitvavRttinI samAnatA hovAthI A lUSaka hetu cha, kemake jIva ane ghaTane viSe abhAvanI ApattirUpa ekatvanA pratipAdaka lakSaNane athavA bIjAe utpanna karela aniSTane lUTela che. 1. 'ahave' ti0 prakArAMtaravaDe hetune jaNAvanAra vikalpa arthavALo ' athavA ' zabda cha. 'hinoti' prameya rUpa padArthane je jaNAve che te athavA jenAvaMDe padArtha jaNAya che te hetu, arthAt prameyanI pramiti-nirNaya karavAmAM je kAraNa te pramANa. te sva. rUpa vigarenA bhedathI cAra prakAre che. temAM' paccakkhe' tti0 arthoM pratye je vyApta thAya che te akSa-AtmA, te pratye je jJAna vate che te pratyakSa jJAna cha. nizcayadhI avadhi, manaHparyAya ane kevaLarUpa che. athavA akSa-iMdriyo pratye je jJAna varta che te vyavahArathI pratyakSa cha, ane te cakSu vigarethI thayeTu cha. pratyakSatuM lakSaNa kahe cha-" padArtharnu aparokSapaNAe grahaNa karanAra je jJAna te pratyakSa ane iMdriyovaDe grahaNanI apekSAe bIjuM parokSa jANavaM." 'anu'-lima(ciha )rnu darzana ane saMbaMdhanA anusmaraNa pachI 'mAna'-je jJAna te 2 anumAna che, ernu lakSaNa A pramANe-"sAdhya vinA hetuthI na thanAra ane sAdhyano nizcaya karAvanAra 498 For Private and Personal Use Only
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Huan Qiu Sai Sai Sai Sai Sai Sai Sai Sai Sai Sai Sai Sai Sai Sai Sai Sai Sai Lai Su Ye Sai Shi Biao Sai Sai anumAna che, kema ke pramANa hovAthI pratyakSanI mAphaka te bhrAMtei rahita cha." A sAdhya vinA na dhanAra hetuthI utpanna thavAvaDe paNa upacArathI hetu cha. 3 upamAna te upamA, te ja upamya, AdhI 'rojhanA jevo A baLada che' evI samAnatAnA nirNaya rUpa che. karSa cha ke-koIka puruSa baLadane joine jaMgalamA ghaNA avayavonI samAnatA dhAraNa karanAra ane goLa kaMThavALA anya rojhane jyAre jue cha tyAre teja avasthAmAM A pazunA jevo A baLada che ebu je jJAna prabarta che te upamAna che. athavA sAMbhaLela atideza vAkyanA samAna athenI prAptine viSe saMjJA ane saMjJI(saMjJAvALA)nA saMbaMdhana je jJAna te upamAna kahevAya che.' Agamyata' jenAvaDe padArtho jaNAya cha te 4 Agama arthAt AptapuruSanA vacanavaDe prApta karavA yogya agamya padArthanA niNeyarUpa che. kayuM che ketatcanA grahaNa karAvanArapaNAe dRSTavAdha ane iSTabAdhathI rahita temaja paramArthane kahenAra vAkyavaDe thatuM je jJAna te zAbda (Agama) pramANa kahela che. AptapuruSe kahelu nahiM ullaMghana karavA yogya, dRSTa ane iSTatuM virodha nahiM karanAlaM, tacano upadeza karanAruM ane kumArgano nAza karanAru samasta zAstra che. ahiM jenA vinA utpanna na thavAya te hetubaDe janya hovAdhI anumAna ja che, paNa kAryane viSe kAraNano upacAra karavAthI hetu che. te caturbhagIrUpa hobAthI cAra prakAre che. 1 asti-vidyamAna cha tatliMgabhUta dhUma vigere vastu ema karIna ' asti saH'-agni vigere sAdhya padArtha cha mATe A hetu anumAna che. baLI 2 agni vigere vastu che, Ane laIne tenAbI viruddha zIta vigo padArtha nathI, A hetu paga anumAna che. vaLI 3 agni vigere vastu nathI, tethI zItakAlane viSe te zItAdi padArtha cha, A hetu paNa anumAna che. vaLI 4 vRkSatvAdi nathI mATe zIzamanA jhADa vigere vastu nadhI, A hetu paNa anumAna che. ahiM 1 zabdamAM kRtakaparnu astipaNu hovAthI ghaTanI jema anityapaNuM che. Xxoxoxoxoxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bhIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // / 499 / / www.kobatirth.org tathA ghUmanA astipaNAthI ahiM mahAnasa - rasoDAnI jema ani che ityAdi sva ( potAnA ) bhAvanuM anumAna ane kArya anumAna prathama bhaMgavaDe sUcana karela che. tathA 2 abhituM astitva hovAthI athavA dhUmanuM astitva hovAthI zItano sparza nathI, ityAdi biruddha bhAvanI prAptirUpa anumAna ane viruddha kAryanI prAptirUpa anumAna hai. agninuM athavA dhUmanuM astitva hovAthI zInA sparzathI thayela dAMta, veNI (kezapAza ) ane roma ( saMvADA ) nuM kaMpana vigere mahAnasanI jema puruSanA vikAro nathI, ityAdi kAraNathI viruddhanI prAptinuM anumAna ane kAraNathI viruddha kAryanI prAptinuM anumAna dvitIyabhaMgavaDe kaTTela che. tathA 3 chatrAdinuM athavA agninuM nAstipaNuM hovAthI koIka *kAlAdivizeSamAM Atapa ( taDako) athavA zItano sparza che-pahelAM prApta thala pradezane viSe Atapa ane zItasparzanI jema ityAdika viruddha kAraNAnupalabhaanumAna ane viruddhAnupalabhaanumAna tRtIya bhaMgavaDe svIkArela che. tathA jovAnI sAmagrI chate ghaTanI prAptinA abhAvapaNAthI vivakSita pradezanI jema ahiM ghaTa nathI - ityAdi svAbhAvAnupalabdhi anumAna. ghUmanA abhAvapaNAthI saMpUrNa dhUmano kAraNasamUha nathI - anya pradezanI jema, ityAdi kAryAnupalabdhianumAna. vRkSanA abhAvathI zIzamanuM vRkSa nathI ityAdi vyApakAnupalaMbhaanumAna tathA agninA abhAvathI dhUma nathI ityAdi kAraNAnupalabhaanumAna caturthabhaMgavaDe kala che. A jaina prakriyA nathI ema kahetuM nahiM, kemake sarvatra jainadarzanana abhimata anyathA anupapannatvarUpa hetunA lakSaNanuM vidyamAnapaNuM che. ( sU0 338 ) hamaNA ja hetu zabdavaDe jJAnavizeSa kahyo, | tenA adhikArathI jJAnavizeSanuM nirUpaNa karavA mATe sUtrakAra kahe che * unhALAmAM chatranA abhAvadhI Atapano ane zIyALAmAM agninA abhAvathI zItano sparza che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 3 AharaNa bhedAH sU0 338 / / / 499 / /
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyarmandie xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxi cauvihe saMkhANe paM0 saM0-paDikamma 1 vavahAre 2 rajjU 3 rAsI 4 / ahologe NaM cattAri aMdhagAraM kareMti, taM0-naragA NeraiyA pAvAI kammAiM asubhA poggalA 1, tiriyaloge NaM cattAri ujjotaM kareMti, taM0-caMdA sUrA maNi jotI 2, uDDaloge NaM cattAri ujjotaM kareMti, taM0-devA devIo vimANA AbharaNA 3 // sU0 338 // cauTThANassa tatio uddesato smtto|| ___ mUlArtha:-cAra prakAre gaNita kahela che, te A pramANe-1 parikarma-pATIgaNita eka, daza vigere, 2 vyavahAra-tola, x mApa vigere, 3 rajju-phUTa, gaja vigare ane 4 rAzi-trirAzi vigare (1) adholokamAM cAra vastu aMdhakAra kare che, te A pramANe-narakavAso, nairayiko, pApakarmo ane azubha pudgalo (2) tirachAlokane viSe cAra vastu udyota kare cha, te A pramANe-caMdro, sUryo, maNi ane agni (3) UrdhvalokamAM cAra vastu udyota kare che, te A pramANe-1 devo, 2 devIo, 3 vimAno ane 4 AbharaNo (3) (sU0 338) TIkArtha:-'caubvihe ' tyAdi0 saMkhyA karAya cha-jenAvaDe gaNAya che te saMkhyAna arthAt gaNita. temA saMkalanA (goThavaNa) vigere pATI prasiddha che. ema vyavahAra paNa mizraka vyavahAra vigere aneka prakAre che. rajju-rajjugaNita arthAt kSetragaNita. rAzi-trirAzi, paMcarAzi vigere (1) rajju zabdathI kSetragaNita kayu, kSetranA saMbaMdhathI traNa prakAre vibhAga karAyela loka XxxKOKOKOKOMOKOKOKOKXXXXXXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthAnAsUtra khAnuvAda 500 www.kobatirth.org rUpa kSetranI, aMdhakAra ane udyotane AzrayIne traNa sUtravaDe, prarUpaNA kare che- 'ahe' tyAdi0 sugama che. vizeSa e ke pUrvokta lakSaNavALA adholokane viSe cAra vastu [aMdhakAra kare che] - narakAvAso, nairayiko A ve kRSNasvarUpa hovAthI aMdhakAra kare che tathA jJAnAvaraNAdi pApakarmoM, mithyAtva ane ajJAnarUpa bhAva aMdhakAranA karanArA hovAthI aMdhakAra kare che ema kahevAya che. athavA aMdhakArasvarUpa adholokane viSe prANIone utpanna karanArA hovAthI pApa karmone aMdhakAranuM kartRtva-kattIpazuM che tathA azubha pudgalo aMdhakAra bhAvavaDe pariNAmane pAmelA che. 'maNi' ti0 caMdrakAMta vigere maNio, 'joi' ti0 jyoti - agni (mU0 338) // caturtha sthAnakanA tRtIya uddezakanI TIkAno anuvAda samApta // For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 3 saMkhyA nAni a nyakAro dyota kArakAH sU0 338 / / 500 //
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // atha caturthasyAnakAdhyayane caturtha uddezaH // XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX tRtIya uddezakarnu vyAkhyAna kayu, tyAravAda caturtha uddeza kano AraMbha karAya che. Ano saMbaMdha A pramAge cha-tRtIya uddezakane viSe cAra sthAnakapaNAe vividha bhAvo kahyA, have paNa tetrI jarIne kavAya che-AvA prakAranA saMbaMdhaviziSTa A uddezakanuM prathama sUtra cattAri pasappagA paM0 ta0-aNu pannANaM bhogAgaM uppAetA ege pasappae, puvuHpannANaM bhogANaM avippatogeNaM ege pasappae, agupannANaM sorakhANaM uppAittA ege pala-pae puvuppannANaM sokkhANaM avippaogeNaM ege pasappae / sU. 339. NeratitAgaM vaubihe AhAre paM. taM0-iMgAlovame mumnurovame sItale himasItale, nirikkha joNi pANaM caubihe AhAre paM0 taM0-kaMkovame vilovame pANamaMsovame puttamaMsovame, magussANaM caubihe AhAre paM0 taM.-alaNe jAva sAtime, devAgaM caubihe AhAre paM0 taM0-vannamaMte gaMdhamaMte rasamaMte phAsate / sU0 340, catAri jAtiAsIvitA paM. taM. xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthA nAnapatra sAnubAda vicchatajAtIyAsIvise maMDukkajAtIyAsIvise uragajAtIyAsIvise maNussajAtiAsIvise vicchyajAtiAsIvisarasaNaMbhaMte ! kevaie visae pannatte? pabhUNaM vicchyajAtiAsIvise addhabharahappamANamettaM bodi viseNaM visapariNayaM visaTTamANiM karittae visae se visaTTatAe no cevaNaM saMpattIe kareMsu vA kareMti vA karissaMti vA, maMDukajAtiAsIvisassa pucchA, pabhUNaM maMDukkajAtiAsIvise bharahappamANamettaM boMdi viseNaM (visapa0) visaTTamANiM,sesaMtaM ceva jAva karessaMti vA, uragajAti pucchA, pabhU NaM uragajAtiAsIvise jaMbUddIvapamANamettaM bodi viseNa sesaM taM ceva jAva karessaMti vA, maNussajAtipucchA, pabhU NaM maNussajAtiAsIvise samatakhettappamANamettaM bodi viseNaM visapariNataM visaTTamANiM karettae, visate se visatAte no ceva NaM jAva karissaMti vA // sU0341 mUlArthaH-cAra prakAranA prasarpako-eka dezathI bIjA dezamA janArA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa nahiM utpanna thayelA bhogone meLavavA mATe saMcare che-dezATana kare che, 2 koIka prathama maLela bhogonuM rakSaNa karavA mATe saMcare che, 3 koIka anutpanna sukhone meLavavA mATe saMcare che ane 4 koIka pUrva meLavela sukhAnI rakSA mATe dezAMtaramA saMcare che. (mU0 339 ) nairayikone cAra prakAre AhAra kahela che, te A pramANe-1 aMgArA jebo arthAt thoDo kALa bALanAro, 2 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 4 prasarpakAH AhAraH AzIvipAH sU0 339-41 xxxxxxxxxxxxx KKKXKXXI x // 502 // For Private and Personal Use Only
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx murmura-arddha bujhAyela agni jevo arthAt ghaNA kALa sudhI bALanAro, 3 zItaLa-ThaMDInI pIDA karanAro ane 4 himazItaLaatyaMta ThaMDI karanAro.tiryacone cAra prakAra AhAra kahela che,te A pramANe-1 kaMka pakSInA AhAra jebo arthAta duHkhapUrvaka pace tevo AhAra paNa sukhapUrvaka pace cha, 2 bilanA jevo arthAt bilamAM kaI paNa reDavAmAM Ave te sukhapUrvaka praveza kare che tema svAda vinA gaLAmA praveza thAya che. 3 pANamAMsopama-caMDAlanA mAMsa jevo-dugaMcchanIya hovAthI duHkhakAraka che ane 4 putramAMsopamaputranA mAMsa jevo arthAt atyaMta duHkhakAraka che. manuSyone cAra prakAre AhAra kahela che, te A pramANe--azana, pAna, khAdima ane svAdima. devone cAra prakAre AhAra kahela che, te ApramANe - zubha vaNavALo, zubha gaMdhavALo, zubha rasavALo ane zubha sparzavALo. (su. 340) cAra prakAre jAtivaDe AzIviSa kahela che, te A pramANe-1 vIMcchu jAtino AzIviSa, 2 maMDaka-deDakAnI jAtino AzIviSa, 3 sarpajAtino AzIviSa ane 4 manuSyanI jAtino AzIviSa. prazna-he bhagavan ! vRzcika(vIMchu jAtinA AzIviSano viSaya keTalo kahela cha ? uttara-vRzcika jAtino AzIviSa svaviSavaDe arddha bharatanA pramANavALA zarIrane viSamaya kare ane zarIrane vidArI nAkhavA mATe samartha thAya che. viSanA arthapaNAthI zaktimAtra che, paraMtu nizcaya pUrvokta zarIranI prAptidvArA viSamaya karyA nathI, karatA nathI ane karaze paNa nahi. deDakAnI jAtinA AzIviSa saMbaMdhI praznano uttara-maMDaka jAtinA AzIviSa potAnA viSabaDe bharatakSetra pramANa zarIrane viSamaya karavA mATe samartha che paNa karyA nathI, karatA nathI ane karaza nahi. sarpanI jAtinA AzIviSa saMbaMdhI praznano uttara-sarpanI jAtino AzIviSa potAnA viSabaDe jaMbUdvIpa. pramANa zarIrane viSamaya karavA mATe samartha cha paraMtu karyA nathI, karatA nathI ane karaze nahi. manuSya jAtinA AzIviSa saMbaMdhI For Private and Personal Use Only
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAgapatra sAnuvAda // 50 xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx praznano uttara-manuSya jAtino AzIviSa potAnA viSabaDe samayakSetra (manuSyakSetra) pramANavALA zarIrane vipavaDe pariNata karavA ane zarIrane vidAraNa karavA samartha che, teno zaktimAtra A viSaya cha paraMtu kA nathI, karatA nayI ane karaze paNa nahi. (sU0341) kAmyayane ___TokArthaH-'cattAri pasappage'tyAdei0 A sUtrano anaMtara sUtra sAthe A pramANe saMbaMdha cha-anaMtara sUtramA devo ane uddezaH4 devIo kahyA, teo bhogavALA ane sukhadhALA hoya che mATe bhogo ane sukhAne AzrayAne prasappakanA bheDo kahevAya che. prasapakAH che, AvA prakAranA saMbaMdhaviziSTa A sUcanI vyAkhyA A pramANe-prakA-vizeSavaDe ' sapanti' bhogAdikane mATe eka dezathI AhAra: bIjA deza pratye jAya cha-saMcare che athavA AraMbha ane parigrahathI vistArane prApta thAya che te prasappa ko. 'aguppannAgaM' ti. AzIvi(ahiM dvitIyA vibhaktinA arthamAM chaThI che.) prApta nAhe thapela zabdAdika bhogone athavA tenA kAraNabhUta dhana ane strI vigerene pAH sU0 'uppAitta' tti. saMpAdana karavA mATe, athavA anutpanna bhogAne utpanna karato thako koI eka 'prasapenti'-jAya 4339-41 che athavA prasarpaka ( janAro ) thAya cha, bhogAdikanI icchAvAkA prANIo saMcare che. kayuM che kedhAvei rohaNaM tarai,sAgaraMbhamai giriniguMjesu / mArei baMdhavaM pi hu,puriso jo hoja(i) dhaNaluddho // 195 // aDai bahuM vahai bharaM,sahaichuhaM pAvamAyarai dhi?|| kulasIla jAtipaccaya-TThiI valobhaduo cayai // 196 // je manuSya dhanano lobhI hoya che te rohaNagiri pratye doDe che, samudra tare cha, parvatanI guphAone vive bhaTake che ane bhAIne paNa mAre che. baLI ghaNu ja rakhaDe che, bhArane vahe cha, kSudhAne sahe che, pApane Acare che temaja lobhabhAM Asakta ane dhRSTa EXXXXXXxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir XxxxxxxxxXXXXXXXXXXXX nirlaja thayo thako kula, zIla-sadAcAra ane jAtinI maryAdAne paNa choDe che. ___baLI prathama meLavalAnu athavA pAThAMtarathI 'pratyutpannAnAM'-vartamAnamA maLe lA(bhogAdika nuM rakSaNa karavA mATe, 'saukhyAnAm '-bhAgavaDe prApta karanA yogya AnaMda vizeSo mATe sacare che zepa sugama che. (mU. 331) bhoga ane saukhyane mATe saMcaranArA karma bAMdhIne nArakapaNAe utpanna thAya cha mATe AhAranA adhikArathI nArakonA AhAranu nirUpaNa karatA thakA sUtrakAra kahe che-'neraiyANa'mityAdi0 spaSTa che. vizeSa e ke-alpa kALa dAha-baLarA hobAthI aMgArAnI upamA jebo,ghagA kALa paryaMta vaLatarA thavAthI mumuranA jevo, zItavedanAno utpAdaka hovAthI zIta ane atyaMta zInavedanAnA utpAdaka hovAyI himazItaLa che. upayukta cAre kramazaH eka ekathI adhika vedanAbALA cha. AhAranA adhikArathI tica, manuSya ane deva saMbaMdhI AhAranuM nirUpaNa karavA mATe traNa sUtra 'tirikkhajoNiyANa'mityAdi0-spaSTa che. vizeSa e ke-kaMka(pakSIvizeSa)nI AhArapaDe upamA cha jemA te madhyama pada(AhArapada)nA lopathI kaMkopama arthAn kaMkapakSIne svarUpavaDe durjara AhAra paNa sukhapUrvaka khAvA yogya ane sukharUpa pariNAmavALo thAya che-susvapUrvaka pace cha. evI rIte je AhAra niyaMcone subhakSa ane sukharUpa pariNAmavALo hoya che te kaMkopama. bilane viSe praveza karatuM dravya(padArtha) bila ja che, tenI upamA cha jene viSe te bilopama. jema vilamA rasano AsvAda maLyA sivAya jaldIthI kiMcit praveza thAya che evI rIte je AhAra, gaLArUpa bilamA praveze che te bilopama kahebAya che. 'pANa'cAMDAla, tenuM mAMsa, aspazyapaNAe niMdanIya hovAthI duHkhapUrvaka khAvAyogya hoya. evI rIte teone duHkhAdya (duHkhe khAvAyogya) AhAra te pANamAMsopama. putra para to atyaMta sneha hovAthI tetuM mAMsa atizaya duHkhapUrvaka khAvA yogya hoya, evI rIte je duHkhAdyatara (XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 503 // AhAra te putramAMsopama. kramapUrvaka A AhAro zubha, sama, azubha jane azubhatara jANavA. ( varNavAn ityAdi zabdane viSe prazaMsAmA athavA atizaya arthamA 'matupa' pratyaya thayela che. ) (sU0 340) AhAra bhakSaNa karavA yogya cha, mATe bhakSaNanA adhikArathI AzIviSa sUtra kahela cha. te sugama che. vizeSa e ke-'AsIvisa tti0 Azya(dADhAo)ne vipe viSa che jeone te AzIviSo. teo karmathI ane jAtithI hoya che. temAMthI karmathI tiyaco ane manuSyo koIpaNa guNathI AzIviSo thAya. sahasAra devaloka paryaMtanA devo zApAdidvArA anyano nAza karavAthI karmathI AzIviSo cha. kahyu cha ke AsI dAhAtaggaya-mahAvisA''sIvisA duviha bheyaa| te kammajAibheeNa, gahA ca uvvihviggppaa| ___gAthAno artha upara jaNAvyA mujaba che. jAtithI AzIviSo vRzcika vigere cha. 'kevaiya' tti vipano keTalo viSaya che ? prabhu eTale samartha. arddha bharatanuM pramANa eTale samartha. addha bharatanuM pramANa kaIka adhika baseM trezaTha yojanarUpa che teTalA pramANavALA zarIrane potAnI sAdhanabhUta dADhAthI utpanna thayela vipavaDe viSamaya karI zake che. athavA kyAMka 'viSaparigatAm' evo pATha che tyAM viSavaDe vyApta che. 'visaTTamANi'-vidAraNa karavA mATe samartha hoya cha. athavA 'se' vRzcikanuM viSa, e ja arthano bhAva te viSArthatA, viSArthatAnI vipano athavA temAM 'no ceva' tti. nahiM ja 'saMpattyA'-evA prakAranI boMdi( zarIra )nI prAptidvArA 'kariMsu' tti0 vRzcikoe karela nathI. arthAt tevI tenI zakti hoya che chatAM kadApi karatA nathI. ahiM ekavacananA prakramane viSe bahuvacana nirdeza karela che te AzIviSa vRzcikonuM bahupaNuM 4sthAnakAdhyayane uddezaH 4 prasarpakAH AhAra AzIviSAH sU0 339-41 xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx KKKXXkxx XXXX / 503 // For Private and Personal Use Only
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Koxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx jaNAvavA mATe cha, evI rIte karatA nathI, karaze nahIM. vRzcikonuM traNa kALa saMbaMdhI nirdeza-trikALapaNuM jaNAvavA mATe che. samayakSetra te manuSyakSetra. (sU0 341 ) viSano pariNAma ja vyAdhi che mATe tenA adhikArathI vyAdhinA bhedo kahe cha caubvihe vAhI paM020-vAtite pittite sibhite sannivAtite / sU0342, cauvihA tigicchA paM020-vijo osadhAI Aure paricArate 4 (1) sU0343. cattAri tigicchagA paM0 taM0-Atatigicchate nAmamege No paratigicchate 1, paratigicchae nAmamege 4 (2) cattAri purisajAyA paM0 taM0vaNakare NAmamege no vaNaparimAsI, vaNaparimAsI nAmamege No vaNakare, ege vaNakarevi vaNaparimAsIvi, ege No vaNakare No vaNaparimAsIvi 4 (1) cattAri purisajAyA paM0 taM0-vaNakare nAmamege No vaNasArakhI 4 (2) cattAri purisajAyA paM0 taM-vaNakare nAmamege No vaNasarohI 4 (3) cattAri | vaNA paM0 ta0-aMtosalle nAmamege No bAhiMsalle 4 (1) evAmeva cattAri purisajAyA paM0 20aMtosalle NAmamege No bAhiMsalle 4 (2) cattAri vaNA paM0 ta0-aMto duDhe nAma ege No bAhiM dudve, bAhiM duDhe nAmaM ege no aMto 4 (3) evAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM0-aMto duDhe nAmamege no KKKKAKKKKKKKKKKXXKKKKKKAKKKKKK For Private and Personal Use Only
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir x zrIsthAnAgapUtra sAnuvAda Xxxxxxx XXKXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX bAhiM duDhe 4 (1) cattAri purisajAyA paM0 20-setase NAmamege seyaMse, seyaMse nAmamege pAvaMse, pAvaMse NAmamege seyaMse, pAvaMse NAmamege pAvaMse 4 (1) cattAri purisajAyA paM0 taM-setaMse NAmamege setaMsetti sAlisae, setase NAmamege pAvaMsetti sAlisate 4 (2) cattAri purisajAyA paM0 taM-setaMsetti NAmamege setaMsetti maNNati, setaMsettiNAmamege pAvasetti magati 4 (3) cattAri purisajAyA paM0 taM0-seyaMse NAmamege seyaMsetti sAlisate mannati, setaMse NAmamege pAvasetti sAlisate mannati 4 (4) cattAri purisajAyA paM0 taM0-AghavatittA NAmamege No paribhAvatittA, paribhAvaittA NAma mege no AghavatittA 4 (5) cattAri purisajAyA paM0 taM-AghavatittA NAmamege no uMchajIvisaMpanne, uMchajIvisaMpanne NAmamege No AghavaittA 4 (6) cauvvihA rukkhaviguThavaNA paM00-pavAlattAe pattattAe pupphattAe phalattAe / sU0344 mUlArtha:-cAra prakAre vyAdhi-roga kahela che, te A pramANe-vAyuthI thayela, pittathI thayela, zleSma kA thI thayela ane sanipAtathI thayela. (sU0342) cAra prakAre cikitsA-upacAra kahela che, te A pramANe-vaidya, auSadho, rogI ane 4-thAna. kAdhyayana uddezaH 4 vyAdhicikitsAcikitsakavaNazalyazreyaH pApAkhyAyakAdi. AMARARURURXXXXXXXSEX oyxx 342-44 For Private and Personal Use Only
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org paricAraka - sevA (mAvajata karanAra (1) (sU0 343) cAra prakAranA cikitso-vaidyo kahelA che, te A pramANe-koIka potAnI cikitsA kare che paNa bIjAnI cikitsA karato nayI, koIka bIjAnI cikitsA kare che paNa potAnI karato nathI, koIka potAnI ane bIjAnI paNa cikitsA kare che ane koIka potAnI ke paranI cikitsA karato nathI. (2) cAra prakAranA puruSo kahela che, te A pramANe - koIka vraNakara - pote rudhirAdi kADhavA mATe zarIramAM kSata kare che paNa vraNane sparza karato nathI, koIka vraNane sparza kare che. paNa pote vraNa karato nathI, koIka bagane kare che ane sparza paNa kare che ane koIka vragane karato nathI tema sparza paNa karato nathI. (1) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramAge -1 koIka baga kare che paNa pATo na bAMdhavAthI aNanI rakSA karato navI, 2 koIka baganI rakSA kare che paNa vraNa karato navI, 3 koIka vaga kare che ane vraNanI rakSA paNa kare che ane 4 koIka banne karato nathI. (2) cAra prakAranA puruSo kaDelA cha, te A pramANe 1 koIka vaga kare che paNa vraNane rujhAvato nathI, 2 koIka vraNa rujhAve che paNa vraNa karato nathI, 3 koIka baga kare che ane rutAve paNa che ane 4 koIka ba karato nathI. (3) cAra prakAranA vraNa (ghA) ke guma kaTTela che, te A pramANe- 1 koIka vraNa aMdaramAM zalyavALa hoya he paNa cahAra dekhAtuM nathI, 2 koIka vaga bahAra zalya vALu dekhAya che paNa aMdara zalyAlaM hotuM navI, 3 koIka va aMdara ane bahAra zalyabALaM hoya che ane 4 koIka aMdara ke bahAra zalyabALaM hotuM nayI. (1) A dRSTAMte cAra prakAra nA puruSo kahelA che, te A pramANe- koIka puruSa aMdara zalyavALo che paNa bahAra zalyavALA navI, ema vragatI mAphaka catubhaMgo karavI. (2) cAra prakAranA vraNo ( phoDA ) kahelA che, te A pramANe- 1 koIka vraNa lRtAdi doSathI aMdara duSTa ke paNa 85 For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA nAGgasUtra sAnuvAda / / 505 / / www.kobatirth.org hA duSTa nathI, 2 boIka vraNa para vigere naviAthI bahAra dRSTa che paNa aMdara duSTa nathI, 3 koIka vraNa aMdara ane bahAra duSTa che ane 4 koIka vraNa aMdara ke bahAra duSTa nathI. (3) e dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che. te A pramANe1 koIka puruSa aMdarathI duSTa che raNa bahArathI duSTa nathI- saumya dekhAya che, 2 koIka puruSa kAraNavazAt bahArathI duSTa dekhAya paNa aMdarathI duSTa nathI, 3 koIka aMdara ane bahArathI duSTa che ane 4 koIka aMdara ke bahArathI duSTa nathI. (4) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe- 1 koIka puruSa zreyAMsa prazaMsAyogya bhAvavALo che ane sadanuSThAnavALo che te sAdhu, 2 koIka prazaMsA yogya bhAvabATo che paNa aviratipaNAne laIne pApavALo he- te samakitI, 3 koIka midhyAtvI hovAthI pApavALo paNa kAraNavazAt sadanuSThAnavALo he udAyI nRpane mAranAra kapaTInI jema ane 4 koI aprazasya bhAvavALo ane pApa anuSThAnavALo - kAla saukarikanI jema (1) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe- 1 eka puruSa bhAvathI zreyAMsa che ane dravyathI bIjAne prazaMsavA yogya buddhi utpanna karavAvaDe zreyAMsa tulya che, 2 koI puruSa bhAvathI zreyAMsa che paNa dravyathI 'A pApI che' evI buddhi bIjAne utpanna karavAvaDe pApAMzatulya che, 3 koIka bhAvathI pApAMza che paNa dravyathI zreyAMsa tulya che ane 4 koI bhAvathI pApAMza ane dravyathI paNa pApAMza tulya che. (2) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANa- 1 koIka puruSa prazaMsavA yogya che ane potAnA AtmAne zreSTha mAne che 2 koIka zreSTha he paNa potAnA AtmAne pApI mAne che dRDhaprahArI muninI jema, 3 koIka pApI che paNa potAnA AtmAne zreSTha mAne che - kutIrthikavat ane 4 koIka pApI che ane potAnA AtmAne pApI mAne - sadbodhavAko hovAthI. (3) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa bhAvadhI zreSTha che ane dravyathI For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ******** ******** 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 4 vyAdhi cikitsA cikitsaka vraNazalya zreyaH pApAkhyAyakA| di0 sU0 34244 / / 505 / /
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir XxxxxxxxxxxxxxXXXXXXXXXXXXXXXOXOM kaIka zubha kriyAvAlo hovAthI lokovaMDe zreSTha tulya manAya che. 2 koIka puruSa bhAvathI zreSTha che paNa lokobaDe pApI manAya chekAraNa vazAt asadanuSTAnavALo hobAthI, 3 koIka bhAvathI pApI cha paNa kaMIka sAraM anuSThAna karato hobAthI lokovaDe zreSTha tulya manAya che ane 4 koIka bhAvathI pApI che ane lokobaDe paNa pApI manAya che. (4) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa pravacanano AkhyAyaka-prarUpaka che paNa zAsanano prabhAvaka nathI kema ke te udAra kriyA rahita che, 2 koIka puruSa zAsanano prabhAvaka cha paNa pravacanano prarUpaka nathI, 3 koIka prarUpaka che ane prabhAvaka paNa che ane 4 koIka prarUpaka nathI ane prabhAvaka paNa nathI. (5) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa sUtrArthano prarUpaka che paNa zuddha eSaNAmAM tatpara nathI, 2 koIka zuddha eSaNAmAM tatpara cha paNa zuddha prarUpaka nathI, 3 koIka zuddha prarUpaka ane | zuddha eSaNAmAM tatpara cha ane 4 koIka zuddha prarUpaka nathI tema zuddha epaNAmAM tatpara paNa nathI. (6) cAra prakAre vRkSanI vikaNA kahelI che, te A pramANe-prabAla(navA aMkura)paNAe, patrapaNAe, phUlapaNAe ane phalapaNAe. (sU0344) TIkArtha:-'cauvihe ' tyAdi sugama che. vizeSa e ke-vAyu che nidAna je rogarnu te vAtika, ema sarvatra jANavU. vizeSa e ke-*be doSa athavA traNa doSano saMyoga te sannipAta. vAyu vigerenuM svarUpa A pramANe-'vAyu-1 rukSa, 2 laghuhalako, 3 gIta, 4 karkaza, 5 sUkSma ane 6 gativALo che. pitta-1 snehala( cIkaguM), 2 tIkSNa, 3 uSNa, 4 laghu, 5 kAcA mAMsanA gaMdha jevU, 6 phelAI janAruM ane 7 pravAhI che. (1) kapha-1 bhArI, 2 atyaMta ThaMDo, 3 snigdha-atizaya * vAta ane pitta, vAta ane kapha, pitta ane kapha e dvidoSa sannipAta ane vAta, pitta ane kapha traNeno milApa te tridoSa sannipAta. x Kxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir bIsthA mAnasatra sAnuvAda KoxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxXKXXXXKXxx cIkAzavALo, 4 prakledI-maMda, 5 sthira ane 6 picchila ghATo (malAInA thara jebo) che. satripAta to be doSa vigere maLavAdhI mizralakSaNavALo che. (2) vaLI vAta vigerenA A kAryoM che -1 kaThagapaguM, 2 saMkocana, 3 pIDA, 4 zUla, 5 zyAmatA, 6 hAyapaga vigere aMgamA duHkhAbo, 7 ceSTAno bhaMga, 8 aMgonU sUI jarbu-khAlI caDavI, 9 zItapaNu, 1. tIkSNapaNu ane 11 zoSa-tRSA lAgavI. (1)1 pANI vigerernu jhara, 2 sveda parasevo), 3 baLatarA, 4 ratAza, 5 durgadhapaNuM, 6 kheda, 7 pAcaka, 8 kopa, 9 pralApa, 10 mRA , 11 bhramI-cakarI ane 12 pILApaNuM-A kAryoM pittanAM che ema vaidyo kahe che. (2) 1 zvetapaNuM, 2 zItapaNuM, 3 gurunA-bhArepaNuM, 4 cakra-kharaja, 5 cIkAza, 6 sojo, 7 sthirapaNuM, 8 lepa-coTavU. 9 utsedha-UMcI ane saMpAta-nIcI zvAsa leyo vigere lAMbA kALe kipArnu thaq-A | kAryoM kaphanA cha. ema vaidyo kahe che. (3) anaMtara vyAdhi kayo, ho vyAdhinI ja cikasA ane cikisakone ye sUtravaDe kahe cha-'caubihe ' tyAdi sugama che. vizeSa e ke-cikitsA eTale rogana pratikAra, tetuM kAraganA bhedayI caturvidhapaNuM che. bIjAoe [anya zAstrakAroe] paNa A sUtrane maLatuM kathana kaheluM che, jemake "1 vaidya, 2 auSadho, 3 sevA karanAra ane 4 rogI A cikitsAnA cAra caraNo cikitsAnA karAvanArane mATe kahela che ane te darekanA cAra gugo cha. (1)1 catura, 2 zAkhanA arthane jANanAro, 3 joyela vaidyaka kriyAvALo ane 4 pavitra AcAravALo-A cAra vaidhanA guNo che. 1 pahu kalpavAlaM, 2 bahu guNavADaM, 3 auSadhanA guNasaMpanna ane 4 yogya-A cAra auSadhanA guNo che. (2) 1 prItivALo, 2 pavitra, 3 dakSa ane 4 buddhimAna A cAra sevA karanAranA gugo cha, ane 1 paisAvAlo, 2 vaidyanA kaDevA pramANe vartanAro, 3 jaNAva XXXXXX 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 4 X| vyAdhicikitsAcikitsaka vraNazalyazreyaH pApAkhyAyakAdi0sU0 34244 For Private and Personal Use Only
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Kxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx nAra ane 4 himmatavAlo-A cAra rogInA gugo cha. (3)" A dravyaroganI cikitsA kahI paraMtu moharUpa bhAvaroganI cikitsA to A pramANe jANavInivigai nibbalome, taba uddhaTrANameva ubbhAme / veyAvaccAhiMDaga, maMDali kappaTTiyAharaNa // 198 // nirSikRti-vigaya tyAga kare, 2 vAla, caNA vigere nirbala AhAra kare, 3 UgAdarI ko, 4 AyaMbila vigere tapa kare, 5 kAyotsarga kare, 6 bhikSAcaryA kare, 7 vaiyAvRtya kare, 8 bhinna dezone viSe vihAra kare ane 9 sUtrArthanI maMDalImAM | praveza kare. A pramANe moha roganI cikitsA che.. ___A saMbaMdhamAM koI eka kulaputrInuM udAharaNa che. koIka zeThanI putrI kaI paNa kAma karyA sibAya sukhapUrvaka gharamA rahe che. teno pati dezAMtaramA gayela che. teNI snAnAdi zaMgAraparAyaNa hovArthI viSayavALI thaI tethI dhAvamAtAne ka{ ke-"koIka puruSane laI Ava.' tyAre dhAvamAtAe teNInA mAtApitAne te vRttAMta jagAvyu. tezroe vicArIne saputrAne kaddu ke-'dhAnyane koThAramAthI kADhIne sApha kara.' ityAdi aneka kAryamA joDI ApabAthI zramina thayelI te rAtre sukhapUrvaka maI jagA lAgI. eka bakhata dhAvamAtAe pUchayu ke-'huM koIka puruSane lAvU ?" tyAre teNIe kayu ke-'huM to thAkI gaI chu, mane UMgha Ave che.' evI rIte sAdhuo paNa sUtrArtha devA vigerenA kAryamA vyagra hovAthI temane kAmano saMkalpa thato nathI. (sU0 343) cikitsako dravyathI varAdi rogo pratye ane bhAvathI rAgAdi pratye, temAM Atma saMbaMdhI-varAdinI athavA kAmAdinI KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bhIsthA bAGgasUtra bAnubAda // 507 www.kobatirth.org cikitsA karanAra te Atmacikitsaka have potAnI cikitsA karanArane bhedathI traNa sUtrovaDe kahe che' cattArI 'tyAdi0 sugama che. vizeSa e ke vraNa ( dehane viSe rudhirAdi kADhavA mAMTe kSata-chidra) ne pote kare che te vraNakara, 'no'vraNane sparza karato nathI evA svabhAvavALo te novraNaparimarzI-A eka bIjo to bIjAe karela vraNane sparza kare che paraMtu vraNa karato nathI. evI rIte aticAra lakSaNa bhAvatraNane kAyAvaDe kare che paNa te vraNane ja punaH punaH saMbhAravAvaDe sparza karato nathI, bIjo to aticArane vAraMvAra saMbhAravADe sparza kare che paraMtu kAyAthI abhilApAne karato nathI kemake saMsArano bhaya vigare hoya che. (1) eka vraNa kare che paNa tene pATo vigere bAMdhavAvaDe saMrakSaNa karato nathI, bIjo to karela vraNanuM saMrakSaNa kare che paraMtu vraNane karato nathI. bhAvatraNane AzrayIne to aticArane kare che paraMtu anubaMdhane dhanAro kuzIlAdino saMsarga ane tenuM nidAna-mUlanA parihArathI rakSaNa karato nathI-A eka ane bIjo to pUrva karela aticArane nidAnanA parihArathI rakSaNa kare che ane navIna aticAra karato nathI. (2) auSadhAdinA devAvaDe vraNano saMroha-aTakAva karato nathI te novraNasaMrohI [ anya auSadhAdinA devAvaDe vraNano saMroha kare che- rujhAve che te vraNasaMrohI ], bhAvatraNanI apekSAe to prAyazcittane nahi svIkAravAthI vraNasaMrohI nathI, anya pUrve karela aticAra saMbaMdhI prAyazcittano svIkAra karavAvaDe vraNasaMrohIaticArane TALanAra che kemake notraNakara- navIna aticArane karanAra nathI. ( 3 ) Atmacikitsako kalA, have cikitsA karavA yogya vraNane dRSTAMtarUpe karIne puruSanA bhedone kahe che' cattArI ' tyAdi0 cAra sUtro sugama che. vizeSa e keaMdara zalya che jenuM arthAt jovAmAM nahiM AvatuM te 1 aMtaHzalya. 'bAhiM salle' ti0 je zalya vraNanI aMdara alpa che For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 4 vyAdhi cikitsAcikitsaka vraNazalyazreyaH pApAkhyAyakA di0 sU0 34244 507 //
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx ane bahAra to ghaNuM che eTale aMdara alpa ane bahAra bahu zalya cha jenuM te bAhyazalya kahevAya che. jo vaLI sarvathA aNathI bahAra hoya to zalyapaNuM ja na hoya, athavA zalyano uddhAra karye chate paNa bhUtakALanuM zalya bhaviSyamA paNa hoya. je vraNamAM aMdara ghaNuM zalya che ane bahAra paNa dekhAya che te 3 ubhayazalya ane caturtha bhaMga zanya cha arthAta aMtarbAhya zalya nathI. (1) gurunI samakSa AlocanA karavAvaDe aticArarUpa aMtaHzalya cha jene te aMtaHzalya, AlocanA karavAvaDe bahAra zalya cha jene te 2 bahizalya, AlocanA karavAvaDe ane na karavAvaDe aMtaH ane bAhya zalya cha jene te 3 aMtaHbahizalya, caturtha bhaMga zUnya cha-zalya rahita che. (2) lUtAdiroganA doSathI je vraNa che te aMtarduSTa vraNa che-ratAza vigerenA abhAvane laIne saumyapaNuM hovAthI bAhya duSTa nathI. (3) puruSa to zaThatAthI aMtaramAM duSTa che paNa AkArane chupAvavAthI bahAra duSTa nathI A eka, bIjo to kAraNavazAt vacana- kaThorapaNuM vigare dekhADavAthI bahArathI duSTa cha (paNa aMtarduSTa nathI). (4) puruSanA adhikArathI tenA bhedonuM pratipAdana karavA mATe cha sUtro che ane te saraLa che, paraMtu 1 koIeka atyaMta prazasya zreyAneka-prazaMsA karavA yogya che-sadbodhavALo hovAthI prazasya bhAvavALo che. vaLI prazasta anuSThAna karavAthI zreSTha chasAdhunI jema, 2 bIjo to pUrvanI jema prazasya bhAvavALo cha paNa aviratipaNAne laIne duSTa anuSThAna karanAra hovAthI atyaMta | pApI cha.3 trIjo to mithyAtvAdibaDe haNAyela hovAthI bhAvathI atyaMta pApI cha ane kAraNavazAt sArA anuSThAnanA karanAra hovAthI zreSTha cha-udAyInRpa-mArakavat, cotho to te ja nRpane mAravAthI pApano karanAro kRtrima sAdhu. athavA 1 gRhasthapaNAmAM * ahiM eka bhaMga kahyo, tadanusAra zeSa traNa bhaMga mUla anuvAdamAM Apela che te parathI samanI levA. xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxXXXXXXX) For Private and Personal Use Only
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie bhIsthA-4 mAGgasUtra sAnuvAda 1508 // xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx atyaMta zreSTha ke dIkSA levAnA samapamA, vaLI prajamyAmAM ke vihAranA samayamA zreSTha che. evo rote anya 3 bhAMgA paNa jANavA. (1) koIka bhAvathI atyaMta zreSTha cha ane dravyathI to zreSTha atyaMta prazaMsA karavA yogya che. AvA prakAranI buddhi lokane utpanna karavAvaDe sadRzaka-anya zreSTha puruSa tulya cha paNa sarvathA zreSTha nabI A eka, bIno to bhASayI zreu che paNa dravyathI atyaMta pApI che. Avo rIte lokane vuddhi utpanna karavAvaDe anya pArI tulya cha, trIjo to bhAvadhI atyaMta pApI che paNa dravyathI AkArane chugAvavAvaDe bIjA zreSTha puruSa tulya cha, cotho to sujJAta che. (2) 1 koIka savRttimALo hobAthI atyaMta zreSTha che ane potAnA AtmAne zreSTha mAne cha. athavA lokobaDe zreSTha manAya che kema ke nirmaLa madanuSThAnamALo hoya che. ahiM 'manni jaha' tti vaktavyamA prAkRtazailIvaDe 'manaI' ema kayu. 2 bIjo atyaMta zreSTha che paga potAnA AtmAne viSe aruciparAyaNa hovAthI svAtmAne atyaMta pApI mAne che athavA pUrvanA jANala tenA doSadvArA lokobaDe te pApI manAya che-dRDhaprahArInI jema.trIjo mithyAtvAdivaDa haNAyela hovAthI atyaMta pApI che paNa svAtmAne zreSTha mAne cha-kutIrthikanI jema. 4 aviratika hovAthI atyaMta pApI che paNa sadbodhavALo hobAthI svAtmAne pApI mAne che, ayathA saMpata lokobaDe asaMyata manAya che. ( 3)1 koIka bhAvathI atyaMta zreSTha che ane dravyathI to kiMcit sadanuSThAnamALo hovAyI zreSTha cha ema (lokAne ) vikalpa utpanna karavAvaDe bIjA atyaMta zreDa tulpa manAya che. manuSyabaDe zranTa jagAya cha avadhA vibhaktinA pariNAmathI anya zreSTha puruSa samAna potAnA AtmAne mAna che. ema bIjA 3 bhAMgA paNa jAgA. (4) 'Aghavaitte'ti01 koIeka pravacanano prarUpaka cha paNa zAsanano prabhAvaka nabI, kAraNa ke udAra kriyA ane pratibhAdivaDe KXXXXX (XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX adhyayane uddezaH 4 vyAdhicikitsAcikitsaka vraNazalyazreyaH pApA khyAyakAdi0 mU0 342 44 / / 508 // For Private and Personal Use Only
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org rahita hoya che athavA pravibhAjayitA siddhAMtanA arthane naya ane utsargAdivaDe vivecana karanAra, athavA AkhyAka - sUtrAno kanAra ane pravibhAvayitA ke pravibhAjayitA te arthane kahenAra. ( 5 ) koIeka sUtrArthano kahenAra che, paraMtu uMcchajIvikAsaMpanna - eSaNA mATe tatpara nathI. te durbhikSAdi prasaMgarUpa ApattimAM prApta thayela sAdhu athavA saMvijJapAkSika che. kadhuM che kehoja hu basaNaM patto, sarIra dubbalyAe asamattho / caraNakaraNe asuddhe, suddhaM maggaM paruvejA // 199 // koI sAdhu kaSTa prApta thavAthI athavA zarIranI durbalatAthI sAdhunA AcArarUpa caraNasitarI ane karaNasitarIne pAlavAmAM asamartha che to paNa zuddha sAdhunA mArganI prarUpaNA kare, kAraNa ke zuddha prarUpakanuM ArAdhakapaNuM hoya che. ono'vi vihAre, kammaM siDhilei sulahavohI ya / caraNakaraNaM trisuddhaM uvahaMto to // 200 // sAdhunA AcAra pALavAmAM asamartha chatAM paNa caraNakaraNa De vizuddha sAdhunA mArganI prazaMsA ane prarUpaNAne karato thako karmane zithila kare che ane sulabhabodhi thAya che. bIjo yathAcchaMdaka, trIjo sAdhu ane cotho gRhastha vigere. pUrvanA sUtramAM sAdhurUSa puruSanA AkhyAyaka ane eSaNA * ahi phakta zabdanA artho kahelA le paraMtu bhAMgA batAvelA nathI, te apramANe 1 koI eka siddhAMtoprAka che patra nayAdi - vaDe vivecaka nathI, 2 koI eka vivecana karanAra che paNa prarUpaka nayo, 3 koIka ubhayayukta che temaja 4 ubhayazUnya che. athavA 1 koIka sUtrano vaktA che paNa arthano kahenAra natho, 2 sUtrabaktA navI paNa arthane kahenAra che, 3 umaya yuktA che, 4 ubhayazUnya che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bhIsthAnAGkana sAnubAda // 509 // OXXXXXXXXX 4 sthAna kAdhyayane uddezaH4 kriyAbAdyAH mU0 345 rxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxy zuddhitvarUpa guNanI vibhUSA kahI, have tenI samAnatAthI vRkSanI vibhUSAne kahe cha-'caubihe' tyAdi0 athavA pUrva ucchajIvikAsaMpanna sAdhupuruSa kahyo te vaikriya labdhivALA sAdhune tathAprakAranA prayojanane viSe-vRkSanI vikurvaNA karanArane je prakAre tenI vikurvaNA thAya te kahe cha-'caubvihe ' tyAdi0 spaSTa che. vizeSa e ke-'pravAlataye' ti. navIna aMkurapaNAe evo artha che. (sU0 344) A pUrve kahela AkhyAyaka vigere tIthiko cha, mATe teornu svarUpa kahe cha cattAri vAtisamosaraNA paM020-kiriyAvAdI akiriyAvAdI annANitAvAdI venntiyaavaadii| NeraiyANaM cattAri vAdisamosaraNA paM0 taM0-kiriyAvAdIjAva veNatiyavAdI evamasurakumArANavi jAva thaNiyakumArANaM evaM vigaliMdiyavajjaM jAva vemANiyANaM / sU0 345 mUlArtha:-cAra prakAranA bAdInA samavasaraNo-vividha matanA milApo kahelA che, te A pramANe-1 kriyAvAdI, tenA | eka so aiMzI bhedo cha, 2 akriyAvAdI, tenA corAzI bhedo che. 3 ajJAnikavAdI, tenA saDasaTha bhedo che, 4 bainayikavAdI, tenA vatrIza bhedo che. sarva maLIne traNa so vezaTha bheda thAya che. rayikone cAra vAdInA samavasaraNo kahelA che, te A pramANekriyAvAdI yAvat bainayikavAdI. ema asurakumAronA paNa cAra samavasaraNo che yAvat stanitakumAronA paNa cAra che. evI rIte ekeMdriya ane vikaleMdriyane choDIne yAvat vaimAnikonA cAra vAdInA samavasaraNo che. (sU0 345) TIkArthaH-vAdinaH-tIthiko samavatAra thAya che jeone viSe te samavasaraNo-vividha matanA milApo. teonA samavasa 509 // For Private and Personal Use Only
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx raNo te vAdI samavasaraNo. kriyA-jIva, ajIvAdi padArtha cha, AvI rIte astitvarUpa kriyAne kahe che te kriyAvAdIo arthAta Astiko. teornu je samavasaraNa te abheda hovAthI te kriyAvAdIo ja kahevAya che. jIva, ajIvAdi padArthathI astitvarUpa kriyAnA niSedhathI akriyAvAdIo nAstiko che. svIkAradvArAe ajJAna ke jeone te ajJAniko, te ja vAdIo-ajJAnika vAdIo arthAt ajJAna ja zreya che evI pratijJAvAlA che. vinaya ja vainayika, teja mokSane mATe che evI rIte kahenArA te vainayikavAdIo. A cArenA bhedonI saMkhyA A pramANe jANavI. asiyasayaM kiriyANaM, akiriyavAINa hoi culasII / annANiya sattaTThI, veNaiyANaM ca bttiisaa| - kriyAvAdInA 180 bheda, akriyAvAdInA 84 bheda, ajJAnikavAdInA 67 bheda ane vainayikavAdInA 32 bheda che. temAM eka so ne eMzI bheda kriyAvAdInA thAya che, te A upAyavaDe jANavA-jIva, ajIva, Azrava, saMvara, baMdha, nirjarA, puNya, pApa ane mokSa-e nava padArthoMne viracIne-paddhattisara eka pATI para lakhIne jIva padArthanI nIca sva ane para bhedo sthApana karavA. tenI nA~ce nitya ane anitya bhedo sthApanA, tenI paNa nIce kALa, Izvara, Atma, niyati ane svabhAva A pAMca bhedo sthApavA. bAda AvI rIte vikalpo karavA-'asti jIvaH svato nityaH kAlata:'-kAlathI nitya ane svataH jIva che.A eka vikalpa. vikalpano artha A pramANe-A AtmA nizcaye potAnA rUpavaDe vidyamAna che paNa paranI apekSAe nahiM-*istra ane * jema hasvapaNuM ke doghepaNuM svataH che paraMtu ApekSika natho. xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx XXXR. For Private and Personal Use Only
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 510 / ***** www.kobatirth.org dIrghatvanI jema nitya che. kALavAdIono A vikalpa che. kahela abhilApavaDe ja bIjo vikalpa +Izvarane kAraNa mAnavAvALA vAdIono che. 'puruSa evedaM gnim ' A badhuM ya puruSa ja che ema svIkAranArA AtmavAdIono trIjo vikalpa che. niyati, padArthAne avazyapaNe je jema thavAnuM hoya temAM preraNA karanArI che. Avo cotho vikalpa niyatavAdIono che. pAMcamo vikalpa *svabhAvavAdIono che, evI rIte 'svataH ' padane nahiM choDavAvaDe pAMca vikalpo prApta thAya che temaja [ svataHne badale ] parataH A padavaDe paNa pAMca ja vikalpo prApta thAya che. temAM parataH e padano artha A pramANe- ahiM badhA padArthono pararUpanI apekSAvAko svarUpano pariccheda-jJAna che. jema hasvatvAdinI apekSAvAko dIrghatvAdi pariccheda che. e pramANe ja AtmA pratye staMbha ane kuMbhAdine joIne tenAthI judI vastumAM ja Atmabuddhi pravartte che. A hetuthI je AtmAnuM svarUpa che te parataH ( bIjAthI ) ja nizcaya karAya che paNa svataH nahi. ahiM nitya padano tyAga na karavAvaDe A daza vikalpo che. evI rIte anitya padavaDe paNa daza vikalpo thAya che, ema vIza vikalpo jIva padArthavaDe prApta thAya che. bIjA ajIva vigere ATha padAne viSe paNa evI rIte ja dareka padamAM vIza vikalpo thAya che A kAraNathI vIzane navaguNA karavAthI eka so eMzI bhedo kriyAvAdIonA thAya che. A vikalpo ekekamAM zIlAMga ( nA bheda ) nI jema prApta thatA nathI. akriyAvAdIonA to corAzI bhedA jANavA. tenI sthApanA A pramANe- puNya ane pApa sivAya zeSa jIvAdi sAta padArthano temaja upanyAsa karavo. X kALavAdIo kahe che ke dareka padArtha kALakRta che. + sarva padArtha IzvarakRta che ema IzvaravAdIonuM kathana che. gozAlakAdi niyatavAdIo niyatine ja kAraNa mAne che. * svabhAvavAdIo dareka padArtha mayUrapicchat svabhAvayo ja thAya che ema mAne che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir *********** 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 4 kriyA vAdyAH sU0 345 / 510 //
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org jIvapadanI nIce sva ana pararUpa ve vikalpano upanyAsa karavo. AtmAnA *asattva ( avidyamAnapaNA ) thI nitya ane anitya bhedanuM sthApana nathI. kALa vigere pAMca padone viSe chaTTI yadRcchA sthapAya che. anicchApUrvaka padArthanI prApti te yacchA. tyArabAda vikalpono abhilApa A pramANe- 'nAsti jIvaH svataH kAlataH " - jIva svataH ane kAlataH nathI- A eka vikalpa. evI rIte IzvarAdi vigere yadRcchA paryaMta padovaDe badhA maLIne cha vikalpo thAya che. tathA "jIva parataH ane kAlataH nathI" A cha vikalpa, ekaMdara bAra vikalpo jIva padathI thayA. evI rIte ajIvAdi zeSa cha padone viSa paNa darekanA bAra vikalpo thAya che. ema bArane sAtaguNA karavAthI corAzI vikalpo nAstikonA thAya che. ajJAnikonA to saDasaTha vikalpo thAya che, te A pramANe jANavA-tenI sthApanAmAM jIva, ajIva vigere nava padArthoMne pUrvanI mAphaka kramazaH sthApIne chevaTamA utpatti pada sthApIne jIvAdi padanI nIce sat vigere sAta pado sthApanA, te A pramANe- 1 satra, 2 asacca, 3 sadasattva, 4 avAcyatva, 5 sadavAcyatva, 6 asadavAcyatva ane 7 sadasadavAcyatva, tethI A jIvAdi nava padane sacca vigere sAta padovaDe guNavAthI zaTha vikalpo thAya che. utpattinA to prathamanA ja cAra vikalpo 1 sacca, 2 asacca, 3 sadasaca ane 4 avAyatva - A cAra vikalpo tresaTha vikalpomA umeravAthI saDasaTha thAya che. vikalpano abhilApa A pramANe jIva vidyamAna che ema koNa jANe che ? athavA tene jANavAvaDe zuM ? A eka vikalpa. evI rIte asat vigere pado paNa kahevA. vaLI 'bhAvonI utpatti 1 chatI che ema koNa jANe che ? athavA ene jANavAvaDe zuM ? evI rIte 2 achatI, 3 chatI- achatI ane 4 avaktavya * akriyAvAdIo AtmAnuM astitva mAnatA nathI tethI nitya-anitya pada sthApana nathI. 86 For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAna bhIsthAnArapatra sAnuvAda EXXXX kAbhyayane uddezaH kriyAvAdyAdyAH sU0 345 xxxxxxxxxxxxxxxxxxx utpatti cha ema koNa jANe che ? athavA ene jANavAvaDe zu? savAdi saptabhaMgIno A pramANe artha cha-1 svarUpamAtranI apekSAe *vastunuM vidyamAnapaNuM che. 2 pararUpamAtranI apekSAe +asatva-avidyamAnapaNuM che. 3 vaLI ghaTa vigere dravyanA eka dezarUpa grIvAdinA sadbhAvaparyAyarUpa grIvAtvAdivaDe vizeSita ghaTanuM vidyamAnapaNuM hovAthI tathA ghaTAdi dravyanA apara budhnAdi dezane ja asadbhAvaparyAyarUpa vRttatvAdivaDe athavA paragata(bIjAmA rahela) paryAyavaDe ja vizeSita ghaTarnu avidyamAnapaNuM hovAthI vastunuM sadasatpaNuM cha. 4 samasta akhaMDita ja ghaTAdi vastune arthAntarabhUta(bhinnarUpa) paTAdi paryAyobaDe ane potAnA Urdhva, kuMDala, oSTha, Ayata(dIrgha), vRtta ane grIvAdi paryAyovaDe yugapat vivakSita vastunuM saca ke asacavaDe kahevA mATe Xazakya hovAthI te ghaTAdi dravyanu avaktavyapaNuM che. 5 sadbhAvaparyAyavaDe Adeza( vivakSA) karAyela ghaTAdi dravyanA eka dezanuM sattva hovAthI ane apara(bIjA) dezanuM sva-paraparyAyovaDe yugapat vivakSita karavAthI saccavaDe ke asacavaDe kahevA mATe azakya hovAthI ghaTAdi dravyatuM sadavaktavyapaNuM che arthAt eka dezamAM satpaNuM che ane anya dezamAM avaktavyapaNuM che. 6 teja ghaTAdi dravyanA eka dezanu paraparyAyavaDe vizeSita karAyela ghaTanuM asatpaNuM hovAthI ane aparadezanuM svaparaparyAyathI yugapat vivakSita karavAvaDe temaja kahevAne azakya hovAthI te ghaTAdinuM asadavaktavyapaNuM che arthAt eka dezamA asatpaNuM ane anya dezamA avyaktapaNuM che. 7 ghaTAdi dravyanA eka deza- svaparyAyothI vizeSita karavAvaDe sattva hovAthI ane bIjA ____ *ghaTa vastu mRttikAdi mvarUpavaDe sat che. +vastrAdi pararUpanI apekSAe ghaTanu asatUpaNuM che. xghaTAdi dravyamAM sattva ane amattva eka samayamA vidyamAna che ane vacanavaDe eka akSarano uccAra karatA asaMkhya samaya lAge mATe avaktavya che. kxxxxxxxxxxxxxxx 511 // For Private and Personal Use Only
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org dezanuM paraparyAyothI vizeSita karavAvaDe asattva hovAthI ane anya ( trIjA ) dezanuM sva-paraparyAyovaDe yugapat vizeSita ghaTanuM temaja kahevA mATe azakyapaNAne laIne avaktavya hovAthI te ghaTAdi dravyanuM sat asat avaktavyapaNuM che. ahiM prathama, dvitIya ane caturtha bhaMga e traNe akhaMDita vastu ( dravya ) ne Azrita che arthAt sakalAdezI che. zeSa bIjo, pAMcamo, chaDA ane sAtamo AcAra bhAMgA vastunA dezane ( paryAyane ) AzrayavALA kahelA che. vaLI tRtIya bhaMga paNa akhaMDa vastune Azritaja che ema anya AcAryoe kala che, te A pramANe- svaparyAyo ane paraparyAyovaDe vivakSita akhaMDa vastunuM sat asatpaNuM che. A kAraNathI ja AcArAMganI TIkAmAM kahelaM che ke ahiM utpattine svIkArIne pAchalA traNa vikalpo saMbhavatA nathI, kAraNa ke padArthanA abayavanI apekSA temaja utpattinA avayavano abhAva hoya che ema ajJAnikavAdI onA saDasaTha vikalpo thAya che. vainayikonA batrI vikalpo thAya che, te A pramANe jANavA-1 deva, 2 rAjA, 3 yati, 4 jJAti, 5 vRddha, 6 adhama, 7 mAtA ane 8 pitA - e darekanuM kAyA, vANI, mana ane dAnavaDe deza, kALane anusAre vinaya karavo. evI rIte A cAra bhedo devAdi ATha sthAnAne viSe thAya che. sarva meLavatAM vatrIza thAya che. cAre vAdIonI sarva saMkhyA traNa so trezaTha thAya che. pUjya puruSoe kAM che ke - " nityAnityAtmaka AtmAdi nava padArtho, svathI ane parathI sthApelA, kALakRta, niyatikRta, svabhAvakRta, IzvarakRta ane AtmakRta. A pramANe eka so aiMzI bheda Astika ( kriyAvAdI ) matanA thAya che || 1 || puNya ane pApa rahita sAta padArtho svart ane parathI sthApalA 1 kALa, 2 yadRcchA. 3 niyati, 4 Izvara, 5 svabhAva ane 6 AtmakRta nathI- A pramANe nAstika ( akriyAvAdI ) matanA corAzI bheda che ||2|| sat asat vigere sAta bhedathI guNAyela jIvAdi nava padArtho For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyarmandie bhIsthAnAgapatra 4 nyAnakAbhyayane uddezaH 4 garjitAvimeghapuruSAH sU0 346 // 512 // xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxy ane bhAvanI utpattinA sat, asat, sadasat ane avaktavyathI koNa jANe che ? A pramANe ajJAnika vAdInA saDasaTha bheda thAya che // 3 // sura, nRpati, yati, jJAti, sthavira, adhama, mAtA ane pitAne viSe mana, vacana, kAyA ane dAnavaDe vinaya karavA yogya che. A bainayikamatanA batrIza bheda che ||4||"-e ja cAra samavasaraNone caturvizati daMDakane viSe nirUpaNa karatA thakA sUtrakAra kahe che-'neraiyANa' mityAdi0 sugama che. vizeSa e ke-mana sahita hovAthI nAraka vigare paMceMdriyomA A cAre samavasaraNo saMbhave che. 'vigaleMdiyavana' ti. ekeMdriya, beiMdriya, trIMdriya ane caturiMdriyone mana na hovAthI teone samavasaraNo saMbhavatA nathI. (sU0 345) puruSanA adhikArathI puruSavizeSa- pratipAdana karavA mATe prAyaH dRSTAMta sahita tAlIza puruSasatrAne ' cattAri mehe ' tyAdi sUtrovaDe kahe che cattAri mehA paM. taM0-gajittA NAmamege No vAsittA, vAsittA NAmamege No gajittA, ege gajittAvi vAsittAvi, ege No gajittA No vAsittA4 (1) evAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM0gajittA NAmamege No vAsittA 4 (2) cattAri mahA paMtaM.-gajittA NAmamege No vijjuyAittA, vijjuyAittA NAmamege0 4 (3) evAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM0-gajittA NAmamege No vijjuyAittA 4 (4) cattAri mehA paMtaM0-vAsittA NAmamege No vijjayAittA 4(5) evAmeva cattAri (KOKAKKKKKKKKKKKXxxxxxxxxxxxx // 512 // For Private and Personal Use Only
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir XXXXXXXXXXXXxxxxxxxxxxxxxxxx purisajAyA paM0 taM0-vAsittA NAmamege No vijjumAittA 4 (6) cattAri mehA paM0 taM0-kAlavAsI NAmamege No akAlavAsI 4 (7) evAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM0-kAlavAsI NAmamege No akAlavAsI 4 (8) cattAri mehA paM0 taM-khettavAsI NAmamege No akhittavAsI 4 (9) evAmeva cattAri purisajAyA paM. taM-khettavAsI NAmamege No akhettavAsI 4 (10) cattAri mehA paM0 taM0jaNatittA NAmamege No NimmavaittA, NimmavaittA NAmamege No jaNaittA 4 (11) evAmeva cattAri ammApiyaro paM0 taM0-jaNaittA NAmamege No NimmavaittA 4 (12) cattAri mehA paM0 taM0-desavAsI NAmamage No savvavAsI 4 (13) evAmeva cattAri rAyANo paM0 ta0-desAdhivatI NAmamege No savvAdhivatI 4 (14) sU0 346 mUlArtha:-cAra prakAranA megha kahelA che, te A pramANe-koIka megha garjArava kare che paNa varasato nathI, koIka barase cha paNa gAjato nathI, eka gAje che ane varase che tathA eka gAjato nathI ne varasato paNa nathI. (1) A dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa dAnAdi kAryamAM gAje che-moTe sAde pratijJA kare che paNa dAnAdi kArya karato nathI, 2 cIjo dAnAdi kArya kare che paNa gAjato nathI-pratijJA karato nathI, 3 trIjo pratijJA kare che ane kArya paNa kare xxxxxxxxxxxxxx XXXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie nAGgastra 8 yAnuvAda | 4 sthAnakAdhyayane uddezaH4 garjitAdimeghapuruSAH che ane 4 cotho banne karato nathI. (2) cAra prakAranA megha kahelA che, te A pramANe-1 eka megha gAje cha paNa vIjaLI karato | nI, 2 vIjaLI kare che paNa gAjato nathI, 3 banne kare che ane 4 banne karato nathI. (3) A dRSTAMta cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa pratijJA kare che paNa ADaMbara karato nathI, 2 ADaMbara kare cha paNa pratijJA karato nathI, 3 banne kare cha ane 4 banne karato nathI. (4) cAra prakAranA megha kahelA che, te A pramANe-1 eka megha barase che paNa vIjaLI karato nathI, 2 eka vIjaLI kare che paNa barasato nathI, 3 eka ubhaya kare che ane eka ubhaya karato nathI. (5) e dRSTAMta cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa dAnAdi kArya kare che paNa ADaMbara karato nathI, 2 koIka ADaMbara kare che paNa dAnAdi karato nathI, 3 koIka ubhaya kare cha ane 4 koIka ubhaya karato nathI. (6) cAra prakAranA megha kahelA che, te A pramANe-1 koIka megha yogya avasare varase che paNa akALe varasato nathI. 2 akALe varase che paNa kALe varasato nathI, 3 kALe ane akALe barase che ane 4 kALe ke akALe varasato nathI. (7) e dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa yogya samaye dAnAdi kArya kare che paNa ayogya samaye karato nathI, 2 ayogya samaye dAnAdi kare che paNa yogya samaye karato nathI, 3 yogya ane ayogya samaye dAnAdi kare cha tathA 4 yogya ke ayogya samaye dAnAdi karato nathI. (8) cAra prakAranA megha kahelA che, te A pramANe-1 koIka megha dhAnyAdinA utpattisthAnarUpa kSetramA varase che paNa akSetra-raNabhRmimAM barasato nathI, 2 koIka raNabhUmimAM barase che paNa kSetramA varasato nathI, 3 bannemAM barase che ane 4 kSetra ke akSetramA varasato nathI, (9) e dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa pAtramA RRRRR x // 513 // For Private and Personal Use Only
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org dAnAdi Aye che paNa kupAtrane viSe dAnAdi Apato nathI, 2 kupAtramAM Ave che paNa pAtramAM deto nathI, 3 banemAM Ave che ane 4 bannemA Apato nathI. (10) cAra prakAranA megha kahelA che, te A pramANe- 1 koIka megha dhAnyanA aMkurAdine utpanna kare che paNa saMpUrNa dhAnyane niSpanna karato nathI, 2 koIka megha saMpUrNa dhAnyane niSpanna kare che paNa prathamathI dhAnyanA aMkurAdine utpanna karato nathI, 3 koIka banene kare che ane 4 koIka bannene karato nathI. (11) e dRSTAMte cAra prakAranA mAtapitA kahelA che, te A pramANe- 1 koIka mAtapitA putrane janma Ape che paNa pAlana karatA nathI, 2 koIka pAlana kare che paNa janma ApatA nathI, 3 koIka janma Ape che ane pAche che ane 4 koIka janma ApatA nathI ane pALatA nathI. ( 12 ) cAra prakAranA megha kahelA che, te A pramANe- 1 koIka megha eka vibhAga ( khaMDa ) mAM varase che paNa sarvatra varasato nathI, 2 koIka sarvatra barase che paNa vibhAgamAM varasato nathI, 3 koIka vibhAgamAM ane sarvatra varase che ane 4 koIka vibhAgamAM ke sarvatra barasato nathI. (13) e dRSTAMte cAra prakAranA rAjAo kahelA che, te A pramANe- 1 koIka rAjA amuka kSetranA deza-vibhAgano adhipati che paNa sarvano adhipati nathI- te pallIpati vigere, 2 koIka rAjA sarvano adhipati che paNa pallI vigere deza ( vibhAga ) no adhipati nathI, 3 koIka ubhayano adhipati che te cakravartI vigere ane 4 koIka ubhayano adhipati nathI te rAjyathI bhraSTa thayela samajavo. (14 ) ( sU0 346 ) TIkArtha :- sUtro sugama che. vizeSa e ke- meghAH- varasAdo garjArava kare che paNa vRSTi karatA nathI. ( 1 ) ema koIka puruSa garjanAranI jema garjAravane kare che arthAt dAna, jJAna, vyAkhyAna, anuSThAna ane zatruno nigraha vigere viSayamAM zabdavaDe For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda / / 514 / / www.kobatirth.org mahApratijJA kare paNa meghanI jema varasanAra nahi arthAta svIkArela kAryano saMpAdaka nahi, bIjo kAryano karanAra che paNa zabdadhI pratijJA karatA nathI. evI rIte bIjo ane cotho bhAMgo jANavo. ( 2 ) ' vijjuyAitta ' ti0 vIjaLIno karanAra. (3) ema koIka puruSa paNa zabdavaDe pratijJAno karanAra che paNa vIjaLI karanAra meghanI jema dAnAdi pratijJAta kAryanA AraMbhano ADaMbara karanAra nathI, bIjo to ADaMbara karanAra che paNa pratijJA karanAra nathI. ema zepa trIjo tathA cautho caMne bhAMgA paNa samajavA. ( 4 ) koIka dAnAdivaDe varasanAra che paNa dAnAdinA AraMbhano ADaMbara karanAra nathI. bIjo to ADaMbara karanAra che paNa dAnAdi karato nathI. zrIjI bane kare che ane cotho kaI paNa karato nathI. (5-6 ) kAlavarSI avasare barasanAra, ema anya traNa bhAMgA jANavA. ( 7 ) puruSa to avasare varasanAra ( megha )nI jema avasare dAna ane vyAkhyAnAdivaDe pravRtti karanAra A eka, bIjo to AdhI viparIta, ema zeSa ne mAMgA jAgavA. ( 8 ) kSetra - dhAnyAdinuM utpattisthAna. 9 ) puruSa to kSetramAM varSanAranI jema pAtrane vipa dAna ane zrutAdino nikSepaka (vAcanAra) - A eka, bIjo ArthI viparIta, trIjo tathAprakAranA vivekanI vikaLatAne laIne atizaya udAratAthI athavA zAsananI prabhAvanA vigere kAraNathI ubhaya svarUpapAtra tathA kupAtrane ApanAra ane cautho to dAnAdi kAryane viSa pravRtti nahi karanAra ( kRpaNAdi ) (10) janayitA - je megha vRSTivaDe dhAnyane aMkurAdirUpe utpanna kare che ane nimmApayitA to je megha vRSTivaDe ja saphaLapaNAne prApta kare che. (11) evI rIte mAtA, pitA paNa prasiddha che. ema AcArya paNa ziSya pratye joDavA yogya che. ( 12 ) vivakSita bharata vigere kSetranA athavA prAvRT vigere kALanA deza-vibhAgamAM ane potAnA ( meghanA ) dezavaDe je varSe che te dezavarSI, je megha For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 4 garjitAdi meghapuruSA sU0 346 / / 514 //
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir oxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx sarva kSetra ane prAvRT vigaire sarva kALamAM athavA sarvAtmavaDe varSe che te sarvavarSI, vIjA bhAMgAnA vikalpo A pramANekSetrathI dezamA ane kALathI sarvatra varSa che 1, kSetrathI dezamA ane potAthI sarvAtmavaDe varSe che 2, kALayI dezamA ane kSetrathI sarvatra 3, kALathI dezamA ane potAthI sarvAtmavaDe 4, athavA potAthI dezavaDe ane kSetrathI sarvatra 5, potAthI dezavaDe ane kALathI sarvatra 6, kSetra ane kALathI dezamAM ane potAthI sarvatra 7, kSetrathI dezamA. potAthI dezavaDe ane kALathI sarvatra 8, kALathI dezamAM, potAthI dezavaDe ane kSetrathI sarvatra 9-A ukta nava vikalpobaDe je megha varSa che te dezavarSI ane sarvavarSI che. cotho bhAMgo sujJAta che. (13)1 rAjA to meghanI jema vivakSita kSetramA ja yogakSema karavA samartha che te dezAdhipati paraMtu sarvAdhipati nahite pallApati vigere. 2 je rAjA pallI vigare vibhAgamAM samartha thato nathI, bIje sthaLe to sarvatra samartha che te sarvAdhipati paraMtu dezAdhipati nathI 3, je banne sthalano adhipati cha athavA dezAdhipati thaIne je sarvAdhipati thAya che te vAsudevAdinI mAphaka dezAdhipati ane sarvAdhipati hoya che. cotho puruSa rAjyabhraSTa jANavo. cattAri mehA paM0 taM0-pukkhalasaMvadvate pajjunne jImUte jimhe, pukkhalavaTTae NaM mahAmehe egeNaM vAseNaM dasavAsasahassAI bhAveti, pajjunne NaM mahAmehe egeNaM vAseNaM dasa vAsasayAI bhAveti, jImUteNaM mahAmehe egaNaM vAseNaM dasavAsAI bhAvati, jimhe NaM mahAmehe bahahiM vAsehiM egaM vAsaM bhAveti vA Na vA bhAvei 4 (15) sU. 347. cattArI karaMDagA paM00-sovAgakaraMDate vesitA KoxxxoKKKKXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthA- karaMDate gAhAvatikaraMDate rAyakaraMDate 4 (16) evAmeva cattAri AyariyA paM0 20-sovAgakaraMDaga- sthAna nAGgamatra samANe vesitAkaraMDagasamANe gAhAvaikaraMDagasamANe rAyakaraMDagasamANe 4 (17) sU0 348, adhyayane sAnuvAda uddezaH 4 cattAri rukkhA paM0 20-sAle nAmamege sAlapariyAte sAle nAmamege eraMDapariyAe eraMDe 4 (18) // 515 // puSkarasaMvaevAmeva cattAri AyariyA paM0 taM0-sAle NAmamege sAlaparitAta sAle NAmamege eraMDapariyAte eraMDe dyA meghaNAmamege 4 (19) cattAri rukkhA paM0 saM0-sAle NAmamege sAlaparivAre 4 (20) evAmeva cattAri puruSAH, ka raNDakapuruAyariyA paM0 taM0-sAle NAmamege sAlaparivAre04 (21) sAladumamajjhayAre, jaha sAle NAma pA vRkSahoi dumarAyA / iya suMdaraAyarie, suMdarasIse muNeyavve // 1 // eraMDamajjhayAre, jaha sAle NAma matsyagola pakaTAH ca| hoi dumraayaa| iya suMdaraAyarie, maMgulasIse muNeyavve // 2 // sAladumamajjhayAre, eraMDe NAma tuSpadAdyAH hoti dumarAyA / iya maMgulaAyarie, suMdarasIse muNeyave // 3 // eraMDamajjhayAre, eraMDe NAma pakSibhir * niSkRSTA* hoi dumraayaa| iya maMgulaAyarie, maMgulasIse muNeyavve // 4 // cattAri macchA paM0 20-aNu| soyacArI paDisoyacArI aMtacArI majjhacArI 4 (22) evAmeva cattAri bhikkhAgA paM0 taM-aNu-2347-52 KOKXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXxxxxxxXox) For Private and Personal Use Only
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org soyacArI paDisoyacArI aMtacArI majjhacArI 4 (23) cattArI golA paM0 taM0- madhusitthagole jaugole dArugole mahiyAgole 4 (24) evAmeva cattAri purisajAyA paM0 ta0 - madhusitthagolasamANe 4 (25) cattAri golA paM0 taM0 - ayagole taugole taMbagole sIsagole 4 (26) evAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM0 - ayagolasamANe jAva sIsagolasamANe (27) cattAri golA paM0 taM0 - hiraNNa gole suvannagole rayaNagole vayaragole (28) evAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM hiraNNagolasamA jAva vairagolasamANe (29) cattAri pattA paM0 taM0- asipatte karapatte khurapatte kalaMbacIritApatte (30) evameva cattAri purisajAyA paM0 taM0-asipattasamANe jAva kalaMbacIrIyApattasamANe (31) cattAri kaDA paM0 taM0 - suMbakaDe vidalakaDe cammakaDe kaMbalakaDe (32) evAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM0 - subakaDasamANe jAva kaMbalakaDasamANe ( 33 ) sU0 349, cauThivahA cauppayA paM0 taM0- egakhurA dukhurA gaMDIpadA saNapphadA (34) cauvvihA pakkhI paM0 taM0 - cammapakkhI lomapakkhI samuggapakkhI vitatapakkhI (35) cauvvihA khaDDapANA paM0 taM0 - beiMdiyA teiMdiyA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthA nAGgasUtra sAnuvAda / / 516 / / www.kobatirth.org cAuriMdiyA saMmucchimapaMciMdiyatirikkhajoNiyA (36) sU0 350, cattAri pakkhI paM0 taM0 - NivattitA NAmamege no parivartittA parivaittA nAmamege no nivaittA ege nivatittAvi parivatittAvi, ege no nivatittA no parivatittA (37) evAmeva cattAri bhikkhAgA paM0 taM NivatittA NAmamege no parivatittA (38) sU0 351, cattAri purisajAyA paM0 taM0 - NikkaTThe NAmamege NikkaTThe nikkaTThe nAmamege aNikkaTTe (39) cattAri purisajAyA paM0 taM0 - NikkaTTe NAmamege NikkaTTappA NikkaThe nAmamege anikkaTTappA (40) cattAri purisajAyA paM0 taM0- buhe nAmamege buhe, buhe nAmamege abuhe ( 41 ) cattAri purisajAyA paM0 taM0 - budhe nAmamege budhahiyae 4 (42) cattAri purisajAyA paM0 taM0AyANukaMpate NAmamege no parANukaMpate 4 (43) sU0 352 mUlArtha:- cAra prakAranA megha kahelA che, te A pramANe- 1 puSkalasaMvarttaka, 2 paryanya, 3 jImUta ane 4 jimha. 1 puSkalasaMvarttaka nAmano mahAmegha eka vRSTivaDe daza hajAra varSa paryaMta bhUmine udakanA cIkAzavALI kare che arthAt dhAnyAdi utpanna karavAne samartha kare che. A megha zItaLanAtha prabhu sudhI varasela he. 2 paryanya nAmano mahAmegha eka vRSTivaDe eka hajAra varSa paryaMta bhUmine udakanA cIkAzavALI kare che. A megha zAMtinAtha prabhu paryaMta varasela che. 3 jImUta nAmano mahAmegha eka dRSTi For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 4 puSkara saMva tAMdyA mena puruSAH, kara NDakapuruSAH vRkSa-matstha golapaka TAH catuSpa dAdyAH pakSibhikSU niSkRSTA dyAH sU0 347-52 // 516 //
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www kabarth.org Acharya Shri Kalassagarsuri Gyarmandie KAKKAKKAKKKKKKAKKKAKKAKKAKKK baDe daza varSa paryata bhUmine cIkAzavALI kare che. A megha mahAvIra prabhu paryaMta varasela che ane 4 jimha nAmano mahAmegha ghaNI vakhata dRSTibaDe eka varSa paryata bhUmine cIkAzavALI kare che athavA na paNa kare. (15) (sU0 347) cAra prakAranA karaMDIA kahelA che, te A pramANe-1 cAMDAlano karaMDaka-prAyaH cAmaDAthI bharela hoya, 2 vezyAno karaMDaka-te lAkha sahita sonAnA ghareNA vigerethI bharela hoya, 3 gRhapati eTale zrImaMta kauTuMbikano karaMDaka-uttama suvarNamaNinA AbhUSaNathI bharela hoya ane 4 rAjAno karaMDaka-amUlya ratnothI bharela hoya. (16) e dRSTAMta cAra prakAranA AcAryoM kahelA che, te A pramANe-1 cAMDAlanA karaMDaka samAna AcArya, lokaraMjana karanAra zAkhane dhAraNa karanAra temaja viziSTa kriyAvikaLa hoya, A atyaMta asAra cha. 2 vezyAna karaMDaka samAna AcArya, kiMcit zAkhane duHkhabaDe bhaNela paNa vacananA ADaMbaravaDe bhoLA lokone kheMcanAra hoya, 3 gRhapatinA karaMDaka samAna AcArya, svasamaya ane parasamayanA jANanAra tathA kriyAyukta hovAthI sArabhUta che ane 4 rAjAnA karaMDaka samAna AcArya, samasta AcAryanA guNayukta sudharmAsvAmInI jevA atyaMta sArabhUta che. (17) (sU0 348) cAra prakAranA vRkSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka vRkSa zAla nAme che ane zAlanA paryAyavALo-ghaNI chAyA vigere guNayukta che, 2 koIka vRkSa zAla nAme che paNa eraMDanA paryAyavALo-alpa chAyAdi guNayukta che, 3 koika vRkSa eraMDa nAme che paNa zAlanA paryAyavALoghaNI chAyAdi guNayukta che, 4 koIka vRkSa eraMDa nAme che ane eraMDanA paryAyavALo-alpa chAyAdi guNayukta che. (18) e dRSTAMte cAra prakAranA AcAryo kahelA che, te A pramANe-1 koIka AcArya jAtithI zAla-sukulIna ane sadgurunA kulavALA ane zAlaparyAya-jJAnakriyAdi guNayukta cha, 2 koIka AcArya jAtithI zAla paNa eraMDaparyAya-jJAnAdi guNathI hIna che, 3 koIka xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAdhyayane bhIsthAnAgapatra sAnubAda // 517 // XxxxxxxXKXXXXXXXXXXXXXXXXX AcArya jAtithI eraMDa-hIna kulavALo paNa zAlaparyAya-jJAnAdi guNayukta che ane 4 koIka AcArya eraMDa-jAtithI hIna kula- |44 sthAna vALo ane eraMDaparyAya-jJAnAdi guNathI hIna che. (19) cAra prakAranA vRkSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka * vRkSa zAla nAmarnu ane zAla parivAravALu che, 2 koIka zAlanAmA ane eraMDanA parivAravAlu cha, 3 koIka eraMDa. udezaH 1 nAmA ane zAlanA parivAravALU tathA 4 koIka vRkSa eraMDa nAmarnu ane eraMDanA parivAravAllu che. (20) A puSkarasaMva tAdyA meghadRSTAMta cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka AcArya zAla samAna uttama guNayukta che ane zAla parivAra puruSAH,karauttama guNayukta parivAravALA che. e pramANe catubhaMgI jANavI. (20) A saMbaMdhamAM cAra gAthAono artha A pramANe cha-"zAlavRkSo. NDakapuruSAH nA madhyamAM jema zAla nAmanuM vRkSa, vRkSono rAjA hoya che tema uttama AcArya, suMdara ziSyovaDe rAjA samAna jANavA arthAt vRkSa-matsyasudharmAsvAmI jevA svayaM AcArya paNa uttama ane jaMbUsvAmI vigare uttama parivAra jaannvo||1|| eraMDa vRkSonI madhyamAM golapakaTA: jema zAla vRkSono rAjA hoya che tema asuMdara ziSyonA madhyamAM suMdara AcArya hoya che. jema svayaM gargAcArya uttama ane teno catuSpaparivAra asuMdara hato // 2 // zAla vRkSonI madhyamAM jema eraMDa vRkSono rAjA hoya che tema suMdara ziSyonI madhyamAM asuMdara dAdyAH AcArya hoya che. jema abhavya aMgAramardaka AcArya uttama pAMca so ziSyonA parivAravALA hatA // 3 // eraMDa vRkSonI pakSibhir niSkRSTAmadhyama jema eraMDa vRkSono rAjA hoya tema asuMdara ziSyonI madhyamA asuMdara AcArya jANavo // 4 // " cAra prakAranA dyA:sU0 maccho kahelA che, te A pramANe-1 koIka maccha anuzrotacArI-nadInA pravAha pramANe cAle che, 2 koIka maccha pratizrotacArI- 347-52 | pravAhanI sAme cAle che. 3 koIka maccha pravAhanA tIramA cAle che ane 4 koIka maccha pravAhanA madhyamAM cAle che. (22)e IXM7 // xxxxx For Private and Personal Use Only
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx dRSTAMta cAra prakAranA abhigrahadhArI sAdhuo kahelA che, te A pramANe-1 koIka sAdhu upAzrayI AraMbhIne kramazaH bhikSATana kare che te anuzrotacArI, 2 koIka sAdhu amuka gRhasthanA gharathI AraMbhIne upAzraya pratye Ave che te pratizrotacArI. 3 koIka sAdhu chellA gharone viSe bhikSATana kare che te aMtacArI ane 4 koIka sAdhu madhya bhAganA gharaune viSa bhikSATana kare che te madhyacArI. (23) cAra prakAranA goLA kahelA che, te A pramANe-1 mINano goLo, 2 lAkhano goLo. 3 kASThano goLo ane 4 mATIno goLo. (24) A dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa mINanA goLA samAna komaLa hoya che, 2 koIka lAkhanA goLA samAna kaMIka kaThaNa hoya che, 3 koIka kASThanA goLA samAna vizeSa kaThaNa hoya che ane 4 koIka puruSa mATInA (pattharanA) goLA samAna pariSahAdi sahana karavAmAM atyaMta kaThaNa hoya che. (25) cAra prakAranA goLA kahelA che, te A pramANe-1 loDhAno goLo, 2 pu-kalaIno goLo, 3 trAMbAno goLo ane 4 sIsAno goLo. (26) A dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 loDhAnA goLA samAna, 2 kalaInA goLA samAna, 3 trAMbAnA goLA samAna ane 4 sIsAnA goLA samAna. kramazaH adhika bhAre hoya che. (27) cAra prakAranA goLA kahelA che, te A pramANe-1 rUpAnogoLo, 2 sonAno goLo, 3 ratnano goLo ane 4 hIrAno goLo. (28) e dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 rUpAnA goLA samAna, 2 sonAnA goLA samAna, 3 ratnanA goLA samAna ane 4 hIrAnA goLA samAna. kramazaH A sarva jJAnAdi guNavaDe zreSTha che.(29) cAra prakAranA patra-[pAMdaDAMnI jema jhINI dhAra kahela che, te A pramANe-1 taravAranI dhAra,2 karavatanI dhAra, 3 kSura-sajAyAnI dhAra ane 4 kadaMbacIrikA-zastravizeSanI dhAra. (30) A dRSTAMta cAra prakAranA puruSo kahelA che, (xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bIsthAnAgapatra mAnuvAda // 518 // KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX te A pramANa-1 asipatra samAna yAvat 4 kadaMbacIrikA patra (dhAra) samAna,snehapAsane chedavAmAM samartha che. (31) cAra prakAranA 4 sthAna kaTa pAtharavAnI vastuvizeSa kahela che, te A pramANe-1 suca-tRNavizeSathI bAMdhela kaTa( sAdaDI ), 2 vAsanI saLIothI kAdhyayane guMthala kaTa, 3 cAmaDAthI guMthela kaTa ane 4 kaMbalakaTa. (32) A dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te uddezaH4 puSkarasaMvaA pramANe-suMca kaTa samAna yAvat kaMbalakaTa samAna-guru vigaremAM alpa, vizeSa, vizeSatara ane vizeSatama pratibaMdha AdyA megha(rAga)vALA che. (mU0 349) cAra prakAranA catuSpado ( copagA pazu) kahelA che. te A pramANe-1 eka khuravALA puruSAH karate azvAdi, 2 be khuravALA te gAya pramukha, 3 gaMDIpadA-eraNanA jevA pagavALA te hAthI pramukha ane 4 sanakhapadA- NDakapuruSAH nhoravALA--siMha vigere. (34) cAra prakAranA pakSIo kahelA che, te A pramANe-1 carmapakSI-cAmaDAnI pAMkhavALA-te | vRkSa-matsyavAgoLa pramukha, 2 lomapakSI-ruMvALAnI pAMkhavALA-haMsa pramukha, 3 samudgakapakSI-bIDAyelI pAMkhavALA, 4 vitatapakSI golapakamokaLI (khullI) pAMkhavALA. trIjA tathA cothA prakAranA pakSI aDhI dvIpanI bahAra che. (35) cAra prakAranA kSudra prANIo XTAH catuSpa. kahelA che, te A pramANe-beiMdriyo, teiMdriyo, cauriMdriyo ane saMmUcchima paMceMdriya tiryaMcayoniko. (36) (sa0310) cAra prakAranA dAdyA pakSimithU pakSI kahalA che, te A pramANe-1 koIka pakSI mALAthI bahAra nIkaLe che paNa pharavAne samartha nathI, 2 koI ka pharavAne samaye che paNa mALAthI bahAra nIkaLatuM nathI, 3 koIka bahAra nIkaLe che ane phare paNa che ane 4 koIka bahAra nI kaLatuM nathI ane dyAH sU0 pharatuM paNa nathI. (37) A dRSTAMte cAra prakAranA sAdhuo kahelA che, te A pramANe-1 kAIka sAdhu bhikSA mATenIkaLe ||347-52 che paNa pharatA nathI,2 koIka sAdhu pharavAne samartha cha paNa bhikSA mATe nIkaLatA nathI, 3 koIkanIkaLe che ane phare che Exxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx niSkRSTA XXXXOoxxx For Private and Personal Use Only
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyarmandir xxxxxxxxxxxxxxxxXXXKKKKXxxxxxxx ane 4 koIka bhikSA mATe nIkaLatA nathI ne pharatA nathI. (38)(20351) cAra prakAranA puruSA kahelA che, te A pramANe1 koIka puruSa tapathI prathama kRza zarIravALo che paNa pachI tapa karavAthI kRza zarIravALo cha, 2 koIka prathama sthUla zarIravALo che paNa pachIthI tapavaDe kRza zarIravALo cha, 3 koIka prathama kRza zarIravALo cha paNa pachIthI sthUla zarIravALo cha ane 4 koIka prathamathI sthUla zarIravALo ane pachIthI paNa sthUla zarIravALo che. (39) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-koIka puruSa kaza zarIravALo cha ane kaza-AtmA-pAtaLA kapAyavALo cha,2 koIka kRza zarIravALo cha paNa sthala AsmA-bahula kapAyavALo che,3 koIka sthUla zarIravALo cha paNa kRzaAtmA-pAtalA kaSAyavALo che.4 koIka sthUla zarIravALo ane sthUlaAtmA-bahulakaSAya| vALo che (40) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa budha-satakriyAvALI ane vivekavALo cha,2 koIka sakriyAvALo cha paNa vivekavALo nathI,3 koIka sakriyAvAlo nathI ane vivekavALo cha ane 4 sakriyAvALo nathI ane vivekavALo paNa nathI. (41) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa budha-zAstrajJa che ane budhahRdaya-kAryamA catura che, 2 koIka zAstrajJa che paNa kAryamAM catura nathI, 3 koIka zAstrajJa nathI paNa kAryamAM catura che ane 4 zAstrajJa nathI ane kAryamA catura paNa nathI. (42) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa potAnI anukaMpAno karanAra che paraMtu bIjAnI anukaMpAno karanAra nathI te pratyekabuddhAdi, 2 koIka bIjAnI anukaMpAno karanAra che paNa potAnI anukaMpA karato nathI te tIrthakarAdi, 3 koIka bannenI anukaMpAno karanAra te sthavirakalpI, 4 koIka banenI anukaMpAno karanAra nathI te kAlasaukarikAdi. (43) (50 352) MOXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXMARI For Private and Personal Use Only
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mIsthA sAnuvAda // 519 // xNDakapuruSAH XXXXXXXXXXXXXXXXX KXXXXXXXXXXXXXX ttiikaarthH-'pukkhle| tyAdi. 'egeNaM vAseNaM' ti0 eka vRSTivaDe bhAvita kare cha-udakanA sneha( cIkAza )vALI bhUmine kare che arthAt dhAnya vigerene utpanna karavAmAM sAmarthyavALI kare che. jimha megha to ghaNA vakhata varasavAvaDe kAdhyayane eka varSa paryaMta bhUmine bhAvita-cIkAzavALI kare ke athavA tenA jalanuM rUkSapaNuM hovAthI rasavALI karato nathI. A varNana pachI 4 uddezaH 4 puruSanA adhikArathI meghanA anusAre puruSo puSkalAvata vigerenI samAna jANavA. temAM eka ja vakhatanA upadezavaDe athavA dAnavaDe puSkarasaMva xdyA meghacirakAla paryaMta prANIne zubha svabhAvavALo athavA samRddhivALo je kare che te Adya megha(puSkaLAvarta) samAna jANavo, evIrIte alpatara xpuruSAH.karaane alpatama kALanI apekSAe kramazaH dvitIya ane tRtIya megha samAna che. aneka vakhata upadezAdivaDe prANIne alpa kALa paryaMta upakArane karato thako athavA na karato thako caturtha megha samAna che. (15) karaMDaka-vastra ane AbharaNa vigere rAkhabArnu sthAna, vRkSa-matsyate lokamAM prasiddha che. 1 zvapAka-cAMDAlano karaMDaka, te prAyaH cAmaDAne saMskAravAnA upakaraNarUpa vadhAdi cAzanA sthAnavaDe * golapakaatyaMta asAra hoya che. 2 vezyAno karaMDaka to lAkhavaDe pUrita sonAnA AbharaNa vigerenuM sthAna hovAthI kiMcit prathama kara- XTA: catuSpaDakathI sArabhRta chatAM kahevAmAM AvanAra trIjA tathA cothA karaMDakanI apekSAe asAra che. 3 gRhapati-zrImaMta kauTuMbikano karaMDaka, te viziSTa maNi ane suvarNanA AbharaNAdi yukta hovAthI sAratara cha. 4 rAjakaraMDaka to amUlya ratnAdinA bhAjanapaNAthI sAra pakSibhikSu niSkRSTAtama che. (16) evI rIte je AcArya SaTprajJaka gAthAdirUpa sUtradhArI ane viziSTa kriyAthI hIna che te prathama karaMDaka samAna * dyAH sU0 che, kAraNa ke te atyaMta asAra hoya che. bIjo je duHkhapUrvaka zrutanA lavalezane bhaNela che paNa vacananA ADaMbaravaDe mugdha lokone 347-52 | AkarSe che-raMjita kare che te parIkSAmAM samartha na hovArthI asArapaNAne laIne dvitIya karaMDaka samAna cheje AcArya svasamaya dAdyAH For Private and Personal Use Only
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx ane parasamayane jANanAra tathA kriyAdi guNayukta che te sAratara hovAthI trIjA karaMDaka samAna che ane je AcArya samasta AcAryanA (chatrIza chatrIzI) guNothI yukta tIrthakara sadRza che te caturtha karaDaMka samAna che-sudharmAdivat sAratama hovAthI. (17) koIka zALa nAmanA vRkSanI jAtiyukta hovAthI zAla che ane zAlanA ja paryAyo-bahulachAyApaNuM, sevavApaNuM vigere dharmoM che jene te zAlaparyAya-A eka, koIka nAmathI pUrvavat zAla paNa eraMDanAja paryAyo-abahula (alpa chAyA paNu, amevavA yogyapaNuM vigere dharmoM ke jene te eraMDaparyAya-A bIjo, koIka eraMDanAmA vRkSanI jAtivALo hovAthI eraMDa nAnano che paNa zAlaparyAya-bahulachAyAtva vigere dharmayukta hoya che A bIjo, koIka eraMDanAmA vRkSa pUrvavat ane eraMDaparyAya -alpa chAyApaNuM vigare eraMDanA dharmayukta hoya che-A caturtha. (18) AcArya to zAlanI jema zAla jAtivALo cha sema AcArya paNa sukulIna ane sadgurukulavALo che te zAla ja kahebAya che. tathA zAlaparyAya-zAlanA dharmavALo che. jema zAla chAyA vigere dharma sahita cha tema je AcArya jJAna ane kriyAthI thayela yazaH vigere guNoyukta hoya che te zAlaparyAya kahevAya che-A eka, tathA eka AcArya pUrvavat zAla che ane pUrvoktathI viparIta hovAthI eraMDaparyAyavALo che-A bIjo. tRtIya ane caturtha bhaMga paNa evI rIte samajavA. (19) tathA pUrva pramANe ja zAla ane zAlarUpa ja parivAra cha jeno te zAlaparivAra, evI rIte zeSa traNa bhaMga jANavA. (20) AcArya to zAlanI jema gurukula ane zrutAdivaDe uttama hovAthI zAla cha ane zAla samAna mahAnubhAva sAdhunA parivArathI zAla parivAravALo cha, tathA (bIjo) eraMDa tulya nirguNa sAdhunA parivArathI eraMDa parivAravALo che tathA trIjo zrutAdivaDe hInapaNAthI AcArya eraMDa jebo che ane cotho to sujJAta che. ukta caturbhagIvaDe ja bhAvanA mATe XXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthA nAnapatra Kxxxxxxxxxxx pAnuvAda // 520 // 'sAladume' ityAdi0 gAthAcatuSka che. te sugama che. vizeSa eke-maMgula-asuMdara (21), anuzrotavaDe je cAle che te anu / sthAna zrotacArI-nadI vigerenA pravAhamAM gamana karanAra, evI rIte bIjA bhAMgA jANavA. (22) ema bhikSAka-1 je sAdhu abhigraha adhyayane uddezaH4 laIne upAzrayanA samIpathI kramavaDe kulone viSe bhikSA kare che te anuzrotacArI matsyanI jema anuzrotacArI che. 2 je sAdhu puSkarasaMkakramavaDe anya gharone viSe bhikSA karato thako upAzrayamAM Ave che te bIjo.3je sAdhu kSetranA aMta-ThellA gharone viSe bhikSA kare che dyA meghate trIjo ane 4 kSetranA madhyamAM je bhikSA kare che te cAtho. (23) madhusitthu-mINano goLo-goLAkAra piMDa te madhusitthu goLo. puruSAH,karaema bIjA paNa goLA jANavA. vizeSa e ke-jatu-lAkha, kASTha ane mATI prasiddha che. (24) jema e goLAo mRdu, kaThina, kaThina- *NDa kapuruSAH tara ane kaThinatama kramavaDe hoya cha tema je puruSo pariSaha vigeremAM mRdu, dRDha, dRDhatara ane dRDhatama satyavALA hoya che te madhusitthu X] vRkSa-ma vigere goLA samAna kathanavaDe kahelA che. (25) loDhAnA goLA pramukha prasiddha che. (26) A loDhAnA goLA vigerenA kramabaDe gurU sya-gola ( bhArI), gurUtara, gurUtama ane atyaMta gurUvaDe je puruSo AraMbhAdi vividha pravRttithI upArjana karela karmanA bhAravALA hoya che te pakaTAH ca loDhAnA goLA samAna ityAdi vyapadezavALA hoya che. athavA mAtA, pitA, putra ane strI saMbaMdhI snehanA bhArathI (adhika pakSibhikSu adhika) bhAravALA hoya che. (27) rUpA vigerenA goLAomA kramazaH alpaguNa, guNAdhika, guNAdhikatara ane guNAdhikatamane viSe puruSo samRddhithI athavA jJAnAdiguNathI samAnapaNAe yojavA. (28-29) patranI mAphaka pAtalApaNAe je taravAra vigere che | dyAH sU0 te patro asiH-khaDga, te ja patra te asipatra, jenAvaDe kASTha chedAya che te karapatra-karavata, kSura-sajAyo te ja patra te kSurapatra, x347-52 | kadaMbacIrikA zastravizeSa che (30) 1 temA khaDganuM zIghra chedakapaNuM hovAthI je puruSa jaladI snehanA pAzane chede che te asi- 520 // IS tuSpadAdyAH Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx | niSkRSTA For Private and Personal Use Only
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KXxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx: patra samAna cha-cokasa karela devanA vacanavaDe sanatkumAra jema saMsAranA snehano tyAga ko tema, 2 pharI pharI upadezAto thako je puruSa dIkSAnI bhAvanAnA abhyAsathI sneharUpa tarune chede cha te karapatra samAna, tathAvidha zrAvakanI jema. kemake gamanAgamanathI kAlanA vilaMbavaDe karavatarnu chedakapaNuM che. 3 je puruSa dharmano mArga sAMbhaLe cha to paNa sarvathA snehane chedavAmAM asamartha cha ane dezavirati mAtrane ja svIkAre cha te kSurapatra samAna, sajAyo to alpa kezAdikane chede che ane 4 je puruSa snehanA chedanane manoratha mAtravaDe ja kare cha te caturtha-avirati samyagdRSTi athavA je guru vigerene viSe zIghra, maMda, maMdatara ane maMdatamapaNAe snehane chede che te pUrvokta rIte vyapadeza karAya che. (31) kAMca vigerethI AtAnavitAna-tANAvANAvaDe je banAva| vAmAM Ave cha te kaTa-pAtharaNavizeSa. kaTanI jema kaTa mATe upacArathI tAMtaNAdimaya paNa upacArathI kaTa ja cha temAMx 'subakaDe ' tti0 ghAsavizeSathI banela, 'vidalakaDe 'tti0 vAMsanA kaTakAvaDe karela, 'cammakaDe 'tti0 komaLa cAmaDAthI banela maMcaka vigare temaja 'kambalakaDe' ti0 kaMbala ja. (32) A suMbakaTAdine viSe alpa, bahu, bahutara ane bahutama avayavovaDe pratibaMdhane viSe puruSo yojavA, te A pramANa-guru vigerene viSe jeno alpa pratibaMdha-sneha che te alpa asatyAdivaDe paNa nAza thavAthI suMbakaTa samAna che.evI rIte sarvatra bhAva. (33) catuSpado-sthalacara paMceMdriya tiyaco. daraka pagane viSe jeone eka khura che te ekakhurA-azva vigere, evI rIte ve khura che jeone te dvikhurA-gAya vigere. gaMDI-sonI vigerenA adhikaraNarUpa eraNa, tenA jevA paga cha jeonA te gaMDIpadA-hAthI vigere. 'saNapphaya' tti0 sanakhapadA arthAt | * kaTTAsaNuM, sAdaDI. oxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mIsthAnAGgasUtra sAnuvAda // 521 // nhoravALA siMha vigere. A sUtra ane pachInA be satrone viSe jIvone puruSa zabdavaDe vAcya hovAthI puruSarnu adhikArapaNuM che. | 44 sthAna (34) carmamaya pAMkhavALA carmapakSIo-vAgulI vigere, ema lomanI pAMkhavALA haMsa bigere, DAbalAnI mAphaka cIDAyela che kAdhyayane pAMkho jeonI te samudgaka pakSIo ( ahiM samAsAMta 'in ' pratyaya thayela), te manuSyakSetranI bahAranA dvIpa-samudrone viSa che. uddezaH4 evI rIte ja vitatapakSIo paNa jANavA. (35) kSudra-anaMtara-bIjA bhavane viSe mokSe javAnA abhAvathI adhama evA ucchvAsA- puSkarasaMvadivALA te kSudraprANA. saMmRrchavaDe thayalA arthAt potAnI meLe utpanna thayelA te saMmUchimo. AvA tiryaca saMbaMdhI cha yoni jeonI tAMdyA meghate sammUJchima paMceMdriya tiyaMcayoniko. (ahiM traNa padono karmadhAraya samAsa karye chate A prayoga siddha thAya che.) (36) 'nipatitA puruSAH,karamALAthI utaranAra arthAt koIka pakSI dRDhatAthI athavA ajJatAthI mALAthI nIce Ave cha paNa bALaka hovAthI paribhramaNa karavAne |NDakapuruSAH vRkSa-matsyazaktimAna nathI-Aeka. evI rIte bIjo puSTa hovAthI paribhramaNa karavAne zaktimAna cha paNa bhIru hovAthI mALAthI utaravAne mATe * golapakazaktimAna nathI. bIjo ubhaya rIte zaktimAna cha ane cotho ati bAlapaNAthI ubhaya rIte zaktimAna nathI. (37) nipatitA- XTAH catuSpabhojanAdino arthI hovAthI bhikSAcaryAmAM janAra cha paNa paribhramaNa karanAra nathI, kemake glAnapaNAthI athavA ALasupaNAthI ke lajAlupaNAthI-A eka, bIjo upAzrayathI nIkaLato thako paribhramaNazIla cha paNa bhikSAne mATe javAne azakta che, kAraNa ke * pakSibhikSu sUtrArthamAM Asakta hoya che. tRtIya ane caturtha bhaMga spaSTa che. (38)nikRSTa-tapabaDe kRza dehavALo. baLI nikRSTa che kemake kaSAyane niSkRSTA dyAH sU0 kRza (pAtaLA) karelA hoya che. evI rIte anya traNa bhAMgA paNa jANavA. (39) evI ja bhAvanA mATe anaMtara sUtra kahe cha-kRza 347-52 zarIravaDe nikRSTa, vaLI kaSAyAdinA maMthanavaDe nikRSTa cha AtmA jeno te nikRSTAtmA, ema bIjA traNa bhAMgA jANavA. athavA // 521 // dAyAH For Private and Personal Use Only
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org prathama nikRSTa- tapavaDe kRza karela zarIravALo che ane pachI paNa nikRSTa che, evI rIte ahiM prathama (39) sUtranuM vyAkhyAna kara ane bIjaM (40) sUtra to jema kaheluM che tema kahevuM. (40) budhatvanA kAryabhUta satkriyAnA yogathI budha. kAM che ke-" bhaNanAra, bhAvanAra ane bIjA tatvanA ciMtako, A badhAya vyasanavALA ke mATe he rAjan ! je kriyAvAna te ja paMDita che. (1)" vaLI budha - viveka sahita aMtaHkaraNa hovAthI-A eka, bIjo budha-satkriyAvALo che ane viveka rahita aMtaHkaraNa hovAthI abudha che. jo asatkriyAvALo hovAthI abudha ane viveka sahita citta hovAthI budha che. cotho to ubhayanA niSedhathI abudha - abudha che. (41) anaMtara sUtravaDe e ja spaSTa karAya che-satkriyAvALo hovAthI budha, ane jANanAra che hRdaya jenuM te budhahRdaya-viveka yukta mana hovAthI, athavA zAkhano jANa hovAthI budha ane budhahRdaya to kAryamAM amUDha lakSavALo hovAthI-A eka, evI rIte bIjA Na bhAMgA paNa vicAravA yogya che. (42) 1 AtmAnukaMpaka- AtmAnA hitane viSe pravarttanAra te pratyekabuddha ke jinakalpika muni athavA bIjAnI apekSA na karanAra nirdaya, 2 parAnukaMpaka te kRtakRtya thavAvaDe tIrthaMkara athavA potAnI apekSA sivAya dayArUpa eka rasavALA metAryamuninI jema. 3 ubhayano anukaMpaka te sthavirakalpI sAdhu, 4 ubhayanI anukaMpA nahi karanAra te pApAtmA kAlasaukarika vigere (43) (sU0 352 ) anaMtara puruSonA bhedo kathA have tenA vedabaDe saMpAdana karavA * pratyekabuddhAdi munio, ekalavihAro hovAtho anya muniono vaiyAvRttyAdi karatA nathI tema prAyaH upadezAdi ApatA na hovAthI bIjAne upakAra karatA nathI. A kAraNane aMge parAnukaMpaka kahelA che paNa bIjA jovonI anukaMpA na kare ema samajatuM nahiM kemake teo dayALu che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyarmandir zrIsthA- yogya puruSanA vyApAravizeSane kahevAne icchatA sUtrakAra sUtrasaptakane kahe che 4 sthAna nAGgasUtra kAdhyayane cauvihe saMvAse paM0 ta0-divve Asure rakkhase mANusse 4 (1) caubihe saMvAse paM0sAnuvAda uddezaH4 taM0-deve NAmamege devIe saddhiM saMvAsaMgacchati, deve nAmamege asurIe saddhiM saMvAsaM gacchati, asure / 522 // saMvAsa: NAmamege devIe saddhiM saMvAsaM gacchati, asure nAmamege asurIe saddhiM saMvAsaM gacchati 4 (2) cau. AsurAmivihe saMvAse paM0 ta0-deve nAmamege devIe saddhiM saMvAsaM gacchati, deve nAmamege rakkhasIe saddhiM | yogyAdyA saMvAsaM gacchati, rakkhase NAmamege devIe saddhiM saMvAsaM gacchati, rakkhase NAmamege rakkhasIe saddhiM * saMvAsaM gacchati 4 (3) cauvihe saMvAse paM0 ta0-deve nAmamege devIe saddhiM saMvAsaM gacchati, deve nAmamege maNussIhiM saddhiM saMvAsaM gacchati, maNusse nAmamege devIhiM saddhiM saMvAsaM gacchati, maNusse nAmamege maNussIi saddhiM saMvAsaM gacchati 4 (4) cauvidhe saMvAse paM0 taM0-asure NAmamege asurIe saddhiM saMvAsaM gacchati, asure nAmamege rakkhasIe saddhiM saMvAsaM gacchati 4 (5) caubihe saMvAse paM0 ta0-asure nAmamege asurIe saddhiM saMvAsaM gacchati, asure nAmamege maNu Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx Xxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir XxxxxxxxxxXXXXXXXXXXXKKKKxxxxxx ssIe saddhiM saMvAsaM gacchati 1 (6) caubihe saMvAse paM0 taM0-rakkhase nAmamege rakkhasIe saddhiM saMvAsaM gacchati, rakkhase nAmamege mANusIe saddhiM saMvAsaM gacchati 4 (7) sU0 353, cauvihe avaddhaMse paM0 taM0-Asure Abhiyoge saMmohe devakibbise cauhi ThANehiM jIvA AsurattAte kamma pagareMti taM0-kovasIlatAte pAhaDasIlayAte saMsattatavokammeNaM nimittAjIvayAte, cauhiM ThANehiM jIvA AbhiogattAte kammaM pagareti taM0-attakoseNaM paraparivAteNaM bhUtikammeNaM kouyakaraNeNaM, cauhi ThANehiM jIvA sammohattAte kammaM pagate taM0-ummaggadesaNAe maggaMtarAeNaM kAmAsaMsapaogeNaM bhijAniyANakaraNeNaM, cauhi ThANehiM jIvA devakibbisiyattAte kammaM pagareMti taM0-arahaMtANaM avannaM vayamANe, arahaMtapannattassa dhammassa avanaM vayamANe, Ayariya uvajjhAyAgamavannaM badamANe cAuvannassa saMghassa avannaM vadamANe / sU0 354 __ mUlArtha:-cAra prakArano saMvAsa-saMbhoga kahelo che, te A pramANe-divya (vaimAnika) saMbaMdhI, asura-bhavanapati saMbaMdhI, rAkSasavyaMtara saMbaMdhI ane manuSya saMbaMdhI. (1) cAra prakArano saMvAsa kahelo cha, te A pramANe-1 koIka vaimAnika deva 'devI sAthe saMvAsa kare cha, 2 koIka deva asurI sAthe saMvAsa kare che, 3 koIka asura devI sAthe saMvAsa kare che ane 4 koIka asura xxxxxOOKKOOKKoxxxxxxxxxxxxxxxxxxxy For Private and Personal Use Only
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAGgasUtra khAnuvAda // 523 // xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx asurI sAthe saMvAsa kare che. (2) cAra prakArano saMvAsa kahela che, te A pramANe-1 koIka deva devI sAthe saMvAsa kare che 2 koIka deva rAkSasI-vyaMtarI sAthe saMvAsa kare che, 3 koIka rAkSasa devI sAthe saMvAsa kare che ane 4 koIka rAkSasa rAkSamI sAthe saMvAsa kare che. (3) cAra prakArano saMvAsa kahela che, te A pramANe-1 koIka deva devI sAthe saMvAsa kare che. 2 koIka deva manuSyaNI sAthe saMvAsa kare che, 3 koIka manuSya devI sAthe saMvAsa kare che ane 4 koIka manuSya manuSyaNI sAthe saMvAsa kare che. (4) cAra prakArano saMvAsa kahela che, te A pramANe-1 koIka asura asurI sAthe saMvAsa kare cha, 2 koIka asura rAkSasI sAthe saMvAsa kare cha, 3 koIka rAkSasa asurI sAtha saMvAsa kara che ane 4 koIka rAkSasa rAkSasI sAthe saMvAsa kare che. (5) cAra prakArano saMvAsa kahala che, te A pramANe-1 koIka asura asurI sAthe saMvAsa seve che, 2 koIka asura manuSyaNI sAthe saMvAsa seve che, 3 koIka manuSya asurI sAthe saMvAsa seve cha ane 4 koIka manuSya manuSyaNI sAthe saMvAsa seve che. (6) cAra prakArano saMvAsa kahela che, te A pramANe-1 koIka rAkSasa rAkSasI sAthe saMvAsa seve cha, 2 koIka rAkSasa manuSyaNI sAthe saMvAsa seve cha, 3 koIka manuSya rAkSasI sAthe saMvAsa seve che ane 4 koIka manuSya manuSyaNI sAthe saMvAsa seve che. (7) (sU0 353) cAra prakAre apadhvaMsa-(cAritranA phaLano vinAza) kahala che, te A pramANe-1 AsurIbhAvanAjanya te Asura, 2 abhiyogabhAvanAjanya te Abhiyoga, 3 saMmohabhAvanAjanya te saMmoha ane 4 devakilbiSa bhAvanAjanya te devakilviSa apadhvaMsa. cAra kAraNavaDe jIvo asurapaNAnuM AyuSkAdi karma kare che, te A pramANe-1 krodhI svabhAvavaDe, 2 kalaha karavAnA svabhAvavaDe, 3 AhArAdimAM Asakti sahita tapa karavAvaDe ane 4 nimittAdi prakAzIne AjIvikA calAvavA 4 sthAna. kAbhyayane uddezaH4 saMvAdaH AsurAbhiyogyAdyAH sU0353 54 Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx // 523 // For Private and Personal Use Only
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxy vaDe. cAra kAraNavaDe jIvo AbhiyogatAne arthe AyuSkAdi karma kare che, te A pramANe-1 AtmAno utkarSa( garva ) karavAbaDe, 2 bIjAnI niMdA karavAvaDe, 3 bhUtikarma-tAvavALA vigerene rAkha vigarethI rakSAdi karavAvaDe ane 4 kautukakaraNa-saubhAgyAdina mATe bIjAnA zira upara hastanA bhramaNa vigerethI maMtrabAvaDe. cAra kAraNavaDe jIvo saMmohapaNAne artha AyuSkAdi karma kare che, te A pramANe-1 unmArganI dezanAvaDe, 2 sanmArgano aMtarAya karavAvaDe, 3 kAmabhoganI AzaMsA( vAMchA)baDe ane 4 lobhathI niyA' karavAvaDe. cAra kAraNavaDe jIvo devakilbiSapaNAceM AyuSkAdikarma kare cha-bAMdha cha, te A pramANe-1 arihaMtonA avarNavAdane bolato thako, 2 arihaMte kahelA dharmanA avarNavAdane bolato thako, 3 AcArya upAdhyAyanA avarNavAdane bolato thako ane 4 caturvidha saMghanA avarNavAdane bolato thako. (sU0 354) TIkArya:-'cauvvihe saMvAse' ityAdi0 sUtra saraLa che. vizeSa e ke-strInI sAthe saMvasana-zayana karavU te saMvAsa. dyauH-svarga, temAM basanAra deva paNa upacArathI dyau, temAM thayela te divya arthAt vaimAnika saMbaMdhI saMvAsa. bhavanapati vizeSa asura saMbaMdhI saMvAsa te Asura. evI rIte anya be saMvAsa jANavA. vizeSa e - ke-rAkSasa-vyaMtaravizeSa. deva ane asura vigerenA saMyogathI cha catubhaMgI sUtro / thAya che. (sU0 353) puruSakriyAnA adhikArathI ja apadhvaMsamatra jaNAve che- | devI | asurI | pAkSasI | mAnuSI apadhvaMsana-vinAza tharbu te apadhvaMsa-cAritrano athavA tenA phaLano asurAdi bhAvanAjanita vinAza. asura bhAvanAvaDe thayela te Asura, athavA je anuSThAnane viSe vartato thako asurapaNAne utpanna kare, tenAvaDe AtmAne vAsita karavo te Asura xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bIsthA nAsUtra sAnuvAda // 524 // www.kobatirth.org bhAvanA. evI rIte bIjI bhAvanAo paNa jANavI. abhiyoga ( dAsa ) bhAvanAjanita te Abhiyoga. saMmohabhAvanAjanita te saMmoha. devakilbiSa bhAvanAjanita te daivakalpa. kaMdarpabhAvanAjanita kAMdarpa apadhvaMsa pAMcamo ke paraMtu ahiM catuHsthAnakanA anurodhathI tene kala nathI. bhAvanA to AgamamAM pAMca kahela che. kachu che ke-- kaMpa 1 devakibbisa 2, abhiogA 3 AsurA ya 4 saMmohA 5 / esA u saMkiliTThA, paMcavihA bhAvaNA bhaNiyA // 202 // 1 kAmapradhAna viprAya devo saMbaMdhI je bhAvanA te kaMda, 2 kilpika devo saMbaMdhI te kilmipikI, 3 kiMkara sthAnIya | deva saMbaMdhI te abhiyogikI, 4 asuradeva saMbaMdhI te AsurI ane 5 mUDhAtmA deva saMbaMdhI je bhAvanA te saMmohI - A pAMca saMkliTa ( aprazasta ) bhAvanAo kahelI che, A pAMca bhAvanAone paikI je bhAvanAnI aMdara je jIva vartta che te alpa cAritranA prabhAvadhI tevA prakAranA devone viSe jAya che. kahAM che ke jo saMjaoviyA - appasatthAsu vahai kahaMci / so tabbihesu gacchai, sureSu bhaio caraNahINo // 203 A aprazasta bhAvanAone viSe je saMyata kaIpaNa varSe che te tevA prakAranA devone viSe jAya che te sarvathA cAritrayI hIna che tethI devAne viSe javAnI tene mATe bhajanA che arthAt jAya kiMvA na paNa jAya. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ************* 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 4 saMvAsaH AsurAbhi yogyAyAH sU0 353 54 / / 524 // -
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir XXXXXXXXXXXxxxxxxxxxxxxxxxxxx AsurAdi bhAvanAjanya apadhvaMsa kahyo, te asuratva vigereno hetu che mATe asuratvAdi bhAvanAnA sAdhanabhUta karmonA kAraNone cAra sUtrovaDe kahe cha-'cauhiM ThANehIM' tyAdi0 sUtra sugama che. vizeSa e ke-asurone viSe thayela te Asura-asuravizeSa, teno je bhAva te Asuratva, tenA mATe-AsurapaNAne artha athavA asurapaNA mATe ke asurapaNAe tenA AyuSkAdi karmane karavA mATe AraMbha kare che, te A pramANe-1 krodha svabhAvapaNAvaDe, 2 klezanA saMbaMdhavaDe, 3 saMsaktatapakarma-AhAra, upadhi ane zayyAdine viSe pratibaddhabhAvarUpa tapazcaryAvaDe ane 4 traNa kAla saMbaMdhI lAbha alAbhAdi viSayaka nimitta thI meLavela AhArAdivaDe upajIvanarUpa nimitta AjIvikAvaDe. A artha anyatra A pramANe kahyo chaaNubaddhaviggahoviya, saMsattatavo nimittamAesI |nikivgiraagukNpo, AsuriyaM bhAvaNaM kuNai // 204 __sAdhu ane zrAvakane viSe niraMtara kalaha karanAra, AhArAdimAM Asakti sahita tapa karanAra, nimitano prakAzanAra, nizUka ane anukaMpA rahita arthAt duHkhI prANIne joIne jenA hRdayamAM kaMpArI na Ave te prANI AsurIbhAvanA kare che. je kArya pratye yogya che te Abhiyogya-kiMkara devavizeSo, teono je bhAva te AbhiyogyatA, te arthe athavA AbhiyogyapaNAe. 1 AtmotkarSa-potAnA guNanA abhimAnavaDe, 2 paraparivAda-paranA doSane kahevAvaDe, 3 bhUtikarma-jvaravALA vigarene bhUti (rAkha )vigerethI rakSA karavAvaDe ane 4 kautukakaraNa-saubhAgyAdinA nimice bIjAnA zira upara hastanA bhramaNAdivaDe maMtrakriyA vigaire karavAvaDe. A bhAvanA paNa bIje sthaLe AvI rIte jaNAvI che For Private and Personal Use Only
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthA kAmyA mAnuvAda // 525 // 4 sthAnakAmyayane uddezaH4 saMvAsA AsurAbhi| yogyAdyAH kouya bhUIkamme, pasiNA iyare nimittmaajiivii| iDirasasAyagaruo, abhiogaMbhAvaNaM kuNai // 205 1 aniSTanI zAMti mATe thu thu vigaire karavU te kautuka, 2 maMtravaDe maMtrIne rAkha vigerenuM devaM te bhRtikarma, 3 aMguSTha ane ArIsA vigeremAM devatuM AkarSaNa karIne praznanuM pUchavu, 4 svAma vidyAvaDe kahe, 5 nimitta vigere prakAzIne AjIvikA calAvavI tathA Rddhi, rasa ane sAtagaurava sahita ukta pravRttine karato thako prANI Abhiyogya bhAvanA kare che. saMmoha pAme che te saMmoha-mUDhAtmA deva vizeSa, teno je bhAva te saMmohatA, tenA mATe athavA saMmohapaNAe. 1 unmArgadezanA-samyagdarzanAdirUpa bhAvamArgathI viruddha dharmanA kathanavaDe, 2 mArgAtarAya-mokSamArgane viSe pravRtta thayelane vinna karavAvaDe, 3 kAmAzaMsAprayoga-zabdAdi viSayone viSe abhilASA karavAvaDe ane 4 'bhija' tti0 lobha-gRddhivaDe niyA| karavU te, 'A tapa vigairethI mane cakravartipaNuM vigaire maLo AvI rIte nikAcanA-dRDha karavAvaDe. A bhAvanA paNa anyatra nIce pramANe kahela chaummaggadesao magga-nAsao mggvippddiivttii| moheNa ya mohettA, saMmohaM bhAvaNaM kuNai // 206 // 1 unmArgano kahenAra, 2 mArgano nAza karanAra-potAnA tathA bIjAnA bodhibIjano nAza karanAra, 3 viparIta mArgane svIkAranAra evo jIva svayaM mUDha thayo thako bIjAne moha upajAvIne saMmoha bhAvanA kare che. 1 unmArgano kahenAra, 2 mArgano nAza karanAra-potAne tathA bIjAne bodhibIjano nAza karanAra, 3 viparIta mArgane svIkAranAra evo jIva svayaM mUDha thayothako bIjAne moha upajAvIne saMmoha bhAvanA kare che. 353-54 xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx (xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org . devonA madhyamAM kilbiSa- pApa, tene laIne ja aspRzyAdi dharmavALo devarUpa kilbiSa te devakilbiSa, bIjuM varNana temaja jANavu. avarNa-niMdA-khoTA doSanuM AropaNa karavuM. A artha anyatra Avau rIte kahela che. nANassa kevalaNaM, dhammAyariANa savvasAhUNaM / bhAsaM avannamAI, kibbisiyaM bhAvaNaM kuNai // 207 // / 1 jJAnanI, 2 kevalIonI, 3 dharmAcAryAnI ane 4 sarva sAdhuonI niMdAnA karanAra tathA 5 mAyAvI evo prANI kilbi feat bhAvanA kare che. cothuM sthAnaka hovAthI ahiM pAMcamI kaMdarpa bhAvanA kahI nathI, paNa bhAvanAnuM varNana cAlataM hovAthI te batAve chekaMdappe kukkuie, davasIle yAvi hAsaNakare ya | vimhAviMto ya paraM, kaMdaSpaM bhAvaNaM kuNai // 208 // 1 kAmanI kathA karanAra, 2 kukrucita- bhAMDanA jevI ceSTA karanAra, 3 dravazIla-garvathI zIghra gamana ane bhASaNAdi karanAra, 4 veSa ane vacanAdivaDe svaparane hAsya utpanna karanAra, 5 bIjAne iMdrajAlAdivaDe vismaya karAvanAra evo jIva kaMdarpI bhAvanA kare che. ( sU0 354) A apadhvaMsa pravrajyAvALAne che mATe pravrajyAnuM nirUpaNa karavA ' caubvihA pavvajje 'tyAdi0 ATha sUtro kahe che. cauvvihA pavvajjA paM0 taM0 - ihalogapaDibaddhA paralogapaDibaddhA duhato logapaDibaddhA appaDibaddhA 1, cauvvihA pavvajjA paM0 taM0-purao paDibaddhA, maggao paDibaddhA, duhato paDibaddhA, For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAgapatra sAnuvAda apddibddh| 2. cauThivahA paThvajjA paM0 saM0-ovAyapadhvajA. akkhAtaphThavajA, saMgArapavvajjA, vihagagaipavvajjA 3, caumvihA pavvajA paM0 taM0-tuyAvaittA, puyAvaittA, moyAvaittA, paripUyAvaittA 4, caubihA pavvajA paM. taM0-naDakhaiyA, bhaDakhaiyA, sIhakhaiyA, siyAlakkhaiyA 5, cauvihA kisI paM0 taM0-vAviyA, parivAviyA, NiditA, pariNiMditA 6, evAmeva caubvihA paJcajA paM0 taM0-vAvitA, parivAvitA, NiditA, pariNiditA, 7 caubihA pavajA paM0 20-dhannapuMjitasamANA, dhannavirallitasamANA. dhannavikkhittasamANA, dhannasaMkahitasamANA 8 / sU0 355 mUlArtha:-cAra prakAre pravajyA-dIkSA kahelI che, te A pramANe-1 udara bharavA mATe dIkSA levI te AlokapratibaddhA, 2 devAdi saMbaMdhI sukhana mATe dIkSA levI te paralokapratibaddhA, 3 ubhaya lokanA sukhane arthe dIkSA levI te ubhylokprtibddh| ane 4 mokSanA artha dIkSA levI te apratibaddhA. (1) 'jo huM dIkSA laIza to mane ziSya, AhArAdi maLaze' ema agAuthI dIkSA lenArAone viSe je abhilASA te agrataHpratibaddhA, 2 janAdike prathamathI dIkSA lodhela cha tenA snehane laIne je pAcha kI dIkSA levI te pRSTataHpratibaddhA,3 ubhayataH pratibaddhA-AgaLthI ane pAchaLathI paNa pratibaMdhavALI che ane cauthI aprativaddhA pUrvavana(2) cAra prakAre pravrajyA kahelI che, te A pramANe-1 sadguruonI sevAvaDe je dIkSA levAya che te avapAtapravrajyA, 2 'tuM dIkSA grahaNa KXXXXXXxxxxxxxxxxxx 4 sthAnakAdhyayane uddezaH4 ihalokapratibaddhAdipravrajyA bhedAH sU0355 (Oxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobalbirth.org Acharya Shei Katasagarsur Gyarmandie xxxxxxxxxxXXXXXXXXXXXXXXXXXXXK) kara' ema kahevAthI je dIkSA levAya che te AkhyAtapravrajyA, 3 'jo tuM dIkSA le to hu~ paNa laIza' evA saMketathI je dIkSA levI te saMketapravrajyA ane 4 parivArAdinA viyogathI ekAkIpaNe dezAMtaramA jaIne dIkSA levI te vihagagatipravrajyA.(3) cAra | prakAranI pravrajyA kahelI che, te A pramANe-1 todayitvA-pIDA upajAvIne je dIkSA apAya te, 2 plAvayitvA-bIje ThekANe laI jaIne dIkSA apAya te, 3 mocayitvA-karaja vigerethI mUkAvIne je dIkSA apAya te, 4 pariplutayitvA-bhojananI lAlacavaDe je diikssaa| apAya te. (4) cAra prakAranI pravrajyA kahelI che, te A pramANe-1 naTanI jema saMvega rahita dharmakathA karavAvaDe bhojanAdi meLavaq te naTakhAditA, 2 subhaTanI jema baLa dekhADIne bhojanAdi meLava te bhaTakhAditA, 3 siMhanI jema bIjAnI avajJA karIne bhojanAdi meLavaq te siMhakhAditA ane 4 zIyALanI jema dInatAvaDe bhojanAdi meLavaq te zRgAlakhAditA. (5) cAra prakAranI kRSI(khetI) kahelI che, te A pramANe-1 jemA eka vakhata dhAnya vavAya te vAviyA, 2betraNa vakhata ukheDIne sthAnAMtaramA ropAya te parivAviyA, 3 jemAM eka bAra niMdaNa-ghAsa vigere dara karAya te nidiyA ane 4 vAraMvAra niMdaNa-ghAsa vigere dUra karAya te pariniMdiyA. (6) A dRSTAMta cAra prakAranI pravrajyA kahelI che, te A pramANe-1 sAmAyika cAritranuM AropaNa karavU te vAviyA, 2 baDIdIkSA athavA pharIthI dIkSA ApavI te parivAviyA, 3 eka vakhata aticAranI AlocanA karavI te | niMdiyA ane 4 vAraMvAra aticAranI AlocanA karavI te pariniMdiyA. (7) cAra prakAranI pravrajyA kahelI che, te A pramANe-1 khaLAmAM zuddha karela dhAnyanA DhagalA jevI-aticAra rahita dIkSA, 2 khaLAmA ja kacarAne pavanavaDe dUra karela dhAnyanA ekatra nahiM karela puMja samAna-alpa aticAravALI, 3 baLadanI khurIvaDe khuMdAvAthI verAyela dhAnyanA jevI-bahu aticAravALI ane 4 KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX) For Private and Personal Use Only
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthAnAGgamatra khAnuSAda // 527 // Ex xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx kSetramAthI lAvIne khaLAmA mRkela dhAnya samAna-bahutara aticAravALI pravrajyA. (8) (sU03 55) TIkArthaH-A sUtro sugama che. vizeSa e ke-1 mAtra udarabharaNAdi icchAvALAnI je dIkSA te ihalokapratibaddhA, 2 bhavAMtara saMbaMdhI kAmabhoganI icchAvALAnI je dIkSA te paralokapratibaddhA, 3 ubhaya loka saMbaMdhI mukhanA abhilASIonI je dIkSA te dvidhAlokapratibaddhA ane 4 viziSTa sAmAyika cAritravALAonI je dIkSA te apratibaddhA. (1) purataH-pravrajyA levAthI bhaviSyamAM thanArA ziSya ane AhArAdine viSe AgaLathI pratibaMdhavALI je dIkSA te 1 purataHpratibaddhA kahevAya che. ema svajanAdine viSa (snehavaDe pAchaLathI lIdhela dIkSA) te 2 mArgataHpratibaddhA kahevAya che. 3 koIka pravrajyA AgaLathI ane pAchaLathI paNa ema dvidhApratibaMdhavALI cha ane 4 koIka apratibaddhA pUrvanI jema che. (2) 'ovAya' tti0-avapAta-sadguruonI sevA, tethI je pravrajyA te 1 avapAtapravrajyA, 2 'tuM dIkSA le' ema kahevAthI dIkSA lenAranI je pravrajyA te AkhyAtapravrajyA-AryaX| rakSitamUrinA bhAI phalgurakSitanI jama, 3'saMgAra' tti0-saMketathI je pravrajyA--metAryAdinI jema athavA jyAre 'taM dIkSA | laIza tyAre huM paNa laIza' ema saMketathI je dIkSA te saMketapravrajyA, 4 'vihagagar3a ' tti vihagagativaDe-pakSI jema bIje jAya che te nyAyavaDe parivArAdinA viyogathI ane dezAMtaramA javAvaDe ekalAnI je dIkSA te vihagagatipravrajyA, kyAMka 'vihagapavvaje' ti0 pATha che tyAM pakSInI jema ema jANavU, athavA vihata-dAridravaDe ke zatruobaDe parAbhava pAmelanI je dIkSA te vihatapravrajyA. (3) tuyAvaitta' tti0 vyathA( pIDA) utpanna karIne je dIkSA devAya che te 1 todayitvA pravrajyA, sAgaracaMdra munivaDe apAyela municaMdra nRpanA *putranI jema. 'uyAvaitta' tti0 evo kyAMka pATha che tyAM oja * A kathA munipani caritramA che. 4 sthAnakAdhyayane uddezaH4 ihalokapratibaddhA| dipravrajyA bhedAH sU0355 // 527 // For Private and Personal Use Only
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobairthorg Acharya Shri Kailassagarsur Gyarmandie XxxxxxxxxxxxXXXXXXXXXXXXXXXXXXX zArIrika athavA vidyAdikanA balane dekhADIne je dIkSA devAya che te ojayitvA ema kahevAya che. 'puyAvaitta' ti0 palaka dhAtu gati arthamAM che, A vacanathI 2 plAvayitvA-AyarakSitanI jema bIje sthaLe laI jaIne athavA pUta-dUSaNane dUra karavAvaDe pavitra karIne je dIkSA apAya che te pUtayitvA, 'vuyAvaitta' tti0 jema gautamasvAmIe kheDUtane sArI rIte samajAvIne dakSiA ApI tema athavA pUrvapakSarUpa vacanane karAvIne ane tene jItIne athavA pratijJA karAvIne je dIkSA devAya che te 3bodhayitvA. kyAMka 'mAyAvaitta'tti evo pATha che tyAM sAdhuvaDe choDAvIne je dIkSA apAya che te 3 mocayitvA, telane artha dAsapaNAne pAmelI bhaginInI jema. [dIkSita thayela baMdhunA upacArane mATe koIkanI dukAnethI eka karSa pramANa tela lAvIne tenI bahene Apyu. ema dararoja eka karSanI vRddhivaDe tela lAvIne te sAdhune ApatI tethI ghaDAdi saMkhyAvADhaM tela thayu, 4 karaja vadhyaM paraMtu devU apAyuM nahi tethI teNI jIvana paryaMta tenI dAsI thaIne rahI. tyAravAda koI vakhata pharIne te sAdhu tyAM AvyA tyAre bahenanI hakIkata jANIne teNe te vyApArIne samajAvyo ane bahenane choDAvIne dIkSA ApI.1 'parivayAvaitta'tti0 ghRtAdivaDe paripUrNa bhojana te paripluta-bhojananA mATe je dIkSA apAya che te-Aryasahasti AcArya baDe raMkane (saMprati rAjAnA jIvane) apAyela dIkSAnI jema 4 pariplutayitvA kahevAya che. (4) naTanI jema saMvega rahita dharma kathAnA karavAvaDe meLavela bhojanAdinuM 'khaiya' tti0 khAvu che jene viSe te 1 naTakhAditA athavA naTanI jema 'khaiva' tti0 saMvegazUnya dharmakathAnA kathanarUpa svabhAva cha jene viSe te naTasvabhAvA. ema bhaTa vigeremAM paNa jANavU. vizeSa e ke-tathA prakAranA baLane batAvIne meLavela bhojanAdinu khAvu cha jene viSe te 2 bhaTakhAditA athavA bhATa yA cAraNanI vRttirUpa svabhAva xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxaar For Private and Personal Use Only
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bhIsthAnAGgasUtra pAnuvAda / / 528 / / www.kobatirth.org che jemAM te bhaTasvabhAvA. siMhanI jema zauryanA atizayathI anyanI avajJAvaDe meLavela athavA bhakSaNavaDe jema zarU karyu tema khAyuM che jene ciSe te 3 siMhakhAditA athavA siMhasvabhAvA zIyALa to dInavRttivaDe meLavela bhojananuM athavA bhakSaNavaDe anya sthAnamAM zarU karyu ane anya sthAnamAM khAvu che jemAM te 4 zRMgAlakhAditA athavA zRgAlasvabhAvA. (5) kRSi - dhAnyane mATe kSetranuM kheDavu, ' vAviya' ti0 eka vakhata dhAnya vavAya evI, 2 ' parivAviya 'tti0 be athavA traNa vAra ukheDIne anya sthAnamAM ropavAthI parivapanavatI-zAli ( DAMgara )nI khetInI jema, 3 ' niMdiya ' ti0 eka vakhata anya jAtIya ghAsa vigerene dUra karavAvaDe zodhelI te nidAtA, 4 ' pariniMdiya' ti0 be athavA traNa vakhata tRNAdinA zodhanavaDe parinidAtA kRSI che. ( 6 ) pravrajyA to sAmAyika ( cAritra ) nA AropaNavaDe 1 vAviyA, 2 parivAviyA eTale niraticAra cAritravALAne mahAvratanA AropaNavaDe athavA sAticAra cAritravALAne mULa prAyazcita devAthI, 3 niMdiyA- eka bAra aticAranA AlocanathI ana 4 pariniMdiyA- vAraMvAra aticAranA AlocanathI jANavI. (7) 'dhannapuMjiyasamANa ' ti0 khaLAmAM tUsa vigere kacaro kADhIne nirmaLa karela dhAnyanA puMja samAna samasta aticArarUpa kacarAnA abhAvavaDe meLavela svasvabhAvapaNAthI, A eka pravrajyA. bIjI to khaLAmAM ja ' yadvirellitaM ' vAyuvaDe kacarAne vistArelauDAvela paNa Dhagalo nahiM karela evA dhAnya samAna pravrajyA, je thoDA paNa prayatnavaDe svasvabhAvane prApta karaze. trIjI to yadvikIrNa-vaLadanA khuravaDe khUMdAvAyI chUTA thayela dhAnya samAna, je pravrajyA sahaja utpanna thayela aticArarUpa kacarAyukta hovAthI sApekSita anya sAmagrIvaDe kALanA vilaMbathI svasvabhAvane meLavavA yogya thAya che te dhAnya vikIrNa For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir *******X*XXX 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 4 ihaloka pratibaddhAdipravrajyAbhedAH sU0 355 / / 528 //
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (oxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx samAnA kahevAya che. cauthI to kSetrathI lAvela ane khaLAmA rAkhela dhAnyanA jebI je pravrajyA, te bahutara aticAra sahita hovAthI bahutara kALavaDe prApta karavAyogya svasvabhAvavALI che te dhAnyasaMkarSita samAnA jANavI. ahiM dhAnyanA vizeSaNa puMjita vigare zabdano prAkRtazelIthI paranipAta karela che. (8) (sU0 355) A pravrajyA saMjJAnA vazathI A prakAre vicitra prakAre | hoya che tethI saMjJAnuM nirUpaNa karavA mATe sUtrapaMcaka kahe che cattAri sannAo paM0 ta0-AhArasannA bhayasannA mehaNasannA pariggahasannA (1) cauhiM ThANehiM AhArasannA samuppajjati, taM0-omakoTTatAte 1 chahAveyaNijassa kammassa udaeNaM 2 matIte 3 taTrovaogeNaM 4 (2) cauhi ThANehiM bhayasannA samuppajati, taM0-hINasattattAte 1 bhayaveyaNijassa kammassa udaeNaM 2 matIte 3 tadaTThovaogeNaM 4 (3) cauhi ThANehiM mehuNasannA samuppajati, taM0-citamaMsasoNiyayAe 1 mohaNijassa kammassa udaeNaM 2 matIte 3 tadaTThovaogeNaM 4(1) cauhi ThANehiM pariggahasannA samuppajai, taM0-avimuttayAe lobhaveyANijassa kammassa udaeNaM matIte tadavovaogeNaM (5) sU0 356, caubihA kAmA paM0 taM0-siMgArA kaluNA bIbhatsA[cchA] rohA, siMgArA kAmA devANaM kalaNA kAmA maNuyANaM bIbhatsA kAmA tirivakhajoNiyANaM rohA kAmA kixxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie bIsthAnAgapatra sAnuvAda // 529 // 4 sthAnakAdhyayane uddezaH4 saMjJAH kA mAzca sU0 *356-57 NeraiyANaM / sU0 357 mRlArtha:-cAra prakAre saMjJA-cetanAzakti kahelI cha, te A pramANe-1 AhArasaMjJA-AhAranI icchA, 2 bhayasaMjJADaravU, 3 maithunasaMjJA-viSayanI icchA ane 4 parigrahasaMjJA-dhana vigerenA saMcayanI icchA. (1) cAra kAraNavaDe jIvane AhArasaMjJA utpanna zAya che, te A pramANe-1 udara khAlI thavAthI, 2 kSudhAvedanIya karmanA udayathI, 3 AhAranI kathA sAMbhaLavA vigerethI utpanna thatI mativaDe ane 4 niraMtara bhojananI ciMtanA karavAthI.(2) cAra kAraNavaDe jIvane bhayasaMjJA utpanna thAya che, te A pramANe-1 hInasattva(dhairya )paNAthI, 2 bhaya*vedanIya karmanA udayathI, 3 bhayajanaka kathA sAMbhaLavA vigerethI utpanna thatI mativaDe ane 4 bhayanIja vicAraNA karavAvaDe. (3) cAra kAraNathI maithunasaMjJA utpanna thAya che, te A pramANe-1 mAMsa ane raktanI vRddhi thavAthI, 2 mohanIya karmanA udayathI, 3 kAmanI kathA sAMbhaLavA vigerethI utpanna thayela buddhivaDe ane 4 niraMtara viSayarnu ciMtana karavAthI. (4) cAra kAraNavaDe parigrahasaMjJA utpanna thAya che, te A pramANe-1 parigraha sahita hovAthI, 2 lobhavedanIya karmanA udayathI, 3 dhana vigerene jovAdikathI utpanna thayela mativaDe ane 4 satata dhana vigerenuM ciMtana karavAthI. (5) (mU0356) cAra prakAranA kAmo kahelA che, te A pramANe-zRMgAra, karuNa, vibhatsa ane rauda, zRMgArarasavALA kAmo devone hoya che, karuNa * bhayavedanIya zabdathI bhayamohanIya karma samajavu, vedanIya zabdano artha anubhavavAyogya hovAthI badhA karma vedanIya che. vizeSa vyAkhyAvaDe sAtA asAtA prakRtilakSaNa vedanIya karma che. Ooxxxxxxxxxxxxxxxxxx 4 // 529 // For Private and Personal Use Only
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie Exxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx rasavALA kAmo manuSyone hoya che, bIbhatsarasavALA kAmo tiyaMcayonikone hoya che ane raudrarasavALA kAmo nairayikone hoya che. (mU0 357) TIkArtha:-' cattArI' tyAdi0 sUtra spaSTa che. vizeSa e ke-saMjJAnaM saMjJA-jANavU te saMjJA arthAt caitanya, te +asA. tAvedanIya ane mohanIya karmanA udayajanya vikAra yukta caitanya, AhArasaMjJAdipaNAe vyapadeza karAya che. temA AhArasaMjJAAhArano abhilASa, bhayasaMjJA-bhayamohanIya kamavaDe prApta thavA yogya jIvano pariNAma, maithunasaMjJA-vedanA udayathI thayela maithunano abhilASa ane parigrahasaMjJA-cAritramohanA( lobhanA) udayathI thayela parigrahano abhilASa (1). abamakoSTatayAkhAlI udaravaDe, matyA-AhAranI kathAnA sAMbhaLavA vigerathI thayela matibaDe, tadarthopayogena-AhAranI satata ciMtAvaDe AhArasaMjJA udbhave che (2), hInasatva-himmatanA abhAvathI, matyA-bhayanI vArtA sAMbhaLavAthI ane bhayaMkara vastune jobAthI thayela mativaDe, tadarthopayogena-ihalokAdibhavarUpa arthanI vicAraNA karavAthI sAmAnyathI bhayasaMjJA upaje che. (3) vRddhi pAmela che mAMsa ane zoNita jenA te citamAMsazoNita, tenA bhAvapaNAe-mAMsa ane raktanI vRddhi thavAvaDe, matyA-kAmakrIDAnI kathAnA zravaNa vigerethI thayela buddhivaDe, tadarthopayogena-maithunarUpa arthanu vAraMvAra ciMtana karavAvaDe maithuna saMjJA thAya che. (4). avimuktatayA-saparigrahapaNAe, matyA-sacetanAdi parigrahane jovA vigerethI thayela mAtivaDe, tadarthopayogena-parigraharnu anuciMtana +AhArasaMjJA asAtAvedanIya karmanA udayajanya caitanya che ane kramazaH zeSa traNa saMjJA bhayamohanIya, vedamohanoya ane lobhamohanIya karmanA udayananya caitanya lakSaNa che. saMjJA udaya ane kSayopazamabhAvarUpa che. For Private and Personal Use Only
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bhIsthA nAza sUtra bAluvAda / / 530 www.kobatirth.org karavAvaDe parigraha saMjJA thAya che. (5) ( sU0 356 ) saMjJAo ja kAmagocara che mATe kAmanuM nirUpaNa karatuM sUtra spaSTa che, vizeSa e ke - kAmA-zabdAdi viSayo che. devone zRMgArarUpa kAma che, kemake ekAMtika ane AtyaMtika manojJapaNAne laIne atyaMta ratirasanuM sthAna hovAthI ratirUpa ja zRMgAra che. kayuM che ke - " anyonya Asakta thayela puruSa ane strI saMbaMdhI ratisvabhAva - vyavahAra te zRMgAra " manuSyone karuNa kAma hoya che kAraNa ke tucchapaNAthI, kSaNamAM joyelanuM naSTa thavAvaDe ane zukra, zoNita vigerethI thayela dehanA AzritapaNAe zocanAtmaka hovAthI tathAprakAratuM manojJapaNuM nathI hotuM, "karuNaH zokaprakRti " riti vacanAt karuNa rasa zokasvabhAva ja che, ticone vibhatsa kAma hoya che, kemake te jugupsAnuM sthAna hoya che. kache ke - " bhavati jugupsAprakRtirvIbhatsaH " bIbhatsarasa jugupsAtmaka ja che. nairayikone atyaMta aniSTapaNAe krodhano utpAdaka hovAthI raudra-dAruNa kAma hoya che. kayuM che ke-" raudraH krodhaprakRti " riti raudra rasa ja krodharUpa che. ( sU0 375 ) A kAmo tuccha ane gaMbhIranA bAdhaka, sAdhaka che, mATe tucchane tathA gaMbhIrane kahevAne icchatA sUtrakAra dRSTAMta sahita ATha sUtrone kahe che cattAri udagA paM0 taM0-uttANe NAmamege uttANodae, uttANe NAmamege gaMbhIrodae, gaMbhIre NAmamege uttANodae, gaMbhIre NAmamege gaMbhIrodae 1, evAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM - utta nAmamege uttAhidae, uttAne nAmamege gaMbhIrahidae 4 (2) cattAri udagA paM0 taM0 - uttANe NA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ************* ******** 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 4 udako dadhisamapuruSAH sU0 358 530 //
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx mamege uttANobhAsIuttANe NAmamege gaMbhIrobhAsI 4 (3) evAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM0uttANe NAmamege uttANobhAsI, uttANe NAmamege gaMbhIrobhAsI 4 (4) cattAri udahI paM0 taM0uttANe NAmamege uttANodahI, uttANe NAmamege gaMbhIrodahI 4 (5) evAmeva cattAri purisajAtA paM0 taM0-uttANe NAmamege uttANahiyae 4 (6) cattAri udahI paM0 ta0-uttANe NAmamege uttANobhAsI, uttANe NAmamege gaMbhIrobhAsI 4 (7) evAmeva cattAri purisajAyA paM0 ta0-uttANe NAmamege uttANobhAsI 4 (8) sU0 358 mUlArtha:-cAra prakAranA udaka kahelA che, te A pramANe-1 koIka udaka uttAna-thoDaM UMDu ( chIcharu ) che. vaLI nirmaLapaNAthI udakano madhyabhAga dekhAya che te uttAnodaka, 2 koIka udaka uttAna-thoDu Urcha che paNa DahoDaM jala hovAthI madhya bhAga dekhAto nathI te gaMbhIrodaka, 3 koIka gaMbhIra-UMDaM jala che paNa svaccha hobAthI madhyabhAga dekhAya che te uttAnodaka ane 4 koIka jala gaMbhIra-UMDu cha ane DaholDaM hobAthI madhyabhAga dekhAto nathI te gaMbhIrodaka. (1) A dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa bAhya ceSTAthI uttAna-agaMbhIra ane aMgaMbhIra(tuccha) hRdayavALo che, 2 koIka bAhya ceSTAthI kAraNane laIne tuccha che paNa svabhAvathI gaMbhIra hRdayavALo cha, 3 koIka bAhya ceSTAthI gaMbhIra che paNa svabhAvathI xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bIsthAnAGgapatra sAnuvAda 4 sthAnakAbhyayane uddeza udakodadhisamapuruSAH sU0358 Koxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx tuccha hRdayavALo che 4 ane koIka bAhya ceSTAthI gaMbhIra ane gaMbhIra hRdayavALo cha (2) cAra prakAranA udaka kahelA che, te A pramANe-1 koIka pANI uttAna-chIcharuM che ane chIcharA jevU dekhAya che, 2 koIka chIcharuM che paNa sAMkaDA sthAnavizeSathI UMDaM dekhAya che, 3 koIka agAdha pANI che paNa vistAravALA sthAnane laIne chIcharA jevU dekhAya che ane 4 koIka pANI agAdha che ane agAdha(gaMbhIra) dekhAya che. (3) A dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa prakRtithI tuccha che ane tuccha jevo dekhAya che, 2 koIka prakRtithI tuccha che paNa bAhyavRttithI gaMbhIra jevo dekhAya che, 3 koIka prakRtithI gaMbhIra che paNa kAraNavazAt tuccha jevo dekhAya che ane 4 koIka prakRtithI gaMbhIra che ane gaMbhIra jevo dekhAya | che. (4) cAra prakAranA samudro kahelA che, te A pramANe-1 koIka samudra eka deza-vibhAgamA prathama paNa tuccha che ane pachI paNa tuccha che, 2 koIka samudra eka vibhAgamA prathama tuccha che paNa pachI bela-bharatI AvavAthI gaMbhIra che, 3 koIka samudra eka vibhAgamA prathama gaMbhIra cha paNa pachI oTa thavAthI tuccha che ane 4 koIka samudra prathama ane pachI paNa gaMbhIra che. (5) A dRSTAMta cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa prathama paNa tuccha ane pachI paNa tuccha che, 2 koIka prathama tuccha paNa pachIthI gaMbhIra cha, 3 koIka prathama gaMbhIra paNa pachIthI tuccha che ane 4 koIka prathama gaMbhIra ane pachIthI paNa gaMbhIra che. (6) cAra prakAranA samudro kahelA che, te A pramANe-1 koIka samudra tuccha che ane tuccha jevo dekhAya che, 2 koIka tuccha che paNa gaMbhIra jebo dekhAya che, 3 koIka gaMbhIra cha paNa tuccha jevo dekhAya che ane 4 koIka samudra gaMbhIra che ane gaMbhIra jebo dekhAya che. (7) A dRSTAMta cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-koIka puruSa prakRtithI xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx // 531 // For Private and Personal Use Only
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx tuccha che ane bAhya vRttithI tuccha jevo dekhAya che ema pUrvokta rIte cothA sUtranI mAphaka cobhaMgI jANavI (8) (mU0 358) TIkArthaH 'cattArI' tyAdi0 sUtro spaSTa che. vizeSa e ke-udaka-pANI kahelA che temAM 1 koIka jaLa uttAna-tucchapaNAthI chIcharUMche, vaLI svacchapaNAne laIne madhya svarUpa dekhAtuM hovAthI uttAnodaka che. ('uttANodaye tti0 A nirdeza, samAsarahita prAkRtazailIne aMge samasta padanI jema jaNAya che). mUlamA svIkArela udaka zabdavaDe A pada kahela arthavALU thaze ema kahevU nahiM, kema ke tenuM (udaka zabdanu) bahuvacanAMtapaNAvaDe ahiM asaMbaMdhyamAnapaNuMche. sAkSAt udaka zabda che to bahuvacanAMta udaka zabdane lAvavAvaDe tenA vacananA pariNAmI zuM prayojana cha? evI rIte udadhi satrane viSe paNa bhAva. tathA 2 uttAna pUrvanI jema ane gaMbhIra udaka malina hovAthI tenuM svarUpa jaNAtuM nathI, 3 gaMbhIra-bahu jaLa hovAthI agAdha che ane svacchapaNAne laIne madhya svarUpa dekhAtuM hovAthI uttAnoika cha, 4 agAdha hovAthI gaMbhIra, vaLI malina svarUpa hovAthI gaMbhIrodaka che. (1)1 puruSa to uttAna-bahArathI dekhADela mada ane dInatA vigerethI thayela vikRta zarIra ne vacananI ceSTAthI agaMbhIra-tuccha che, vaLI dainya vigere guNathI yukta ane guhyane dhAraNa karavAmAM asamartha cittavALo hovAthI uttAna-tuccha(hRdaya) cha-A eka, bIjo kAraNavazAt dekhADela vikRta ceSTAthI uttAna che ane, khabhAvathI uttAna hRdayanA viparItapaNAthI gaMbhIra hRdayavALo cha, trIjo to dainyAdivALo chate paNa kAraNavazAt AkArane 'gopavavAvaDe gaMbhIra ane uttAnahRdaya pUrvanI jema arthAt svabhAvathI tuccha hRdayavALo che ane cotho prathama bhaMgathI viparIta hovAthI bAhyathI ane aMtarathI gaMbhIra che. (2) tathA pratalapaNAthI-thoDaM pANI hovAthI uttAna ane sthAnavizeSa. thI uttAna jevo dekhAya che-A eka, dvitIya-uttAna pUrvavat paNa sAMkaDA sthAna vigerethI agAdha jevo dekhAya che, xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie 4 sthAnakAdhyayane uddezaH 4 tarakakumbha| samapuruSAH zrIsthA tRtIya gaMbhIra cha ane tathAprakaranA sthAnanA AzritapaNA vigerethI uttAnanI mAphaka dekhAya che, [caturtha gaMbhIra ane gaMbhIra nAgapatra mAphaka dekhAya cha ] (3) puruSa to uttAna-tuccha ane uttAna ja dekhAya cha-A eka, bIjo tuccha che paNa vikArane gopavavAthI pAnuvAda gaMbhIra jebo dekhAya che, tRtIya gaMbhIra cha paNa kAraNavazAt vikAratvane dekhADavAthI tuccha jebo dekhAya che, cotho sugama che. (4) // 532 // ve udakasUtranI mAphaka be udadhisUtra paNa hASTAtika sahita samajavA athavA eka udadhi-samudrano deza chIcharo hovAthI uttAna-prathama ane pachI paNa che kema ke manupyakSetranI bahAranA samudrone viSe velano abhAva hoya che, A eka, bIjA to prathama uttAna ane pachI gaMbhIra-velanA AvavAthI, trIjo prathama gaMbhIra ane pachI belanA cAlyA jabAthI uttAna che, cotho sugama cha. | (5-8) (sU0 358 ) samudranA prastAvathI tenA taranArAonuM varNana ve sUtravaDe kare che __ cattAri taragA paM0 ta0-samudaM tarAmItege samudaM tarai, samudaM tarAmItege goppataM tarati, go|| pataM tarAmItege04 (1) cattAri taragA paM0 taM0-samudaM tarittA nAmamege samudde visItate, samudaM taratA NAmamege goppate visItati. gopati04 (2) sU0 359, cattAri kuMbhA paM0 taM0-punne nAmamege punne, punne nAmamege tucche, tucche NAmamege punne, tucche nAmamege tucche (1) evAmeva cattAri purisajAyA paM0 ta0-punne nAmamege punne04 (2) cattAri kuMbhA paM0 taM0-punne nAmamege punnobhAsI, xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx) XXXXXXXXXXXXXXXXXXXX // 532 // For Private and Personal Use Only
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org punne nAmamege tucchobhAsI, tucche nAmamege punnobhAsI, tucche nAmamege tucchobhAsI 4 (3) evaM cattAri purisajAyA paM0 taM0 - punne nAmamege punnobhAsI 4 (4) cattAri kuMbhA paM0 taM0 - punne nAmamege punnarUve, punne nAmamege tuccharUve 4 (5) evAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM0 - punne nAmamege punnaru 4 (6) cattAri kuMbhA paM0 taM0 punnevi ege pittaTThe, punnevi ege avadale, tucchevi ege piTThe, tucchevi ege avadale 4 (7) evAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM0 punnevi ege pitaTThe 4 (8) taheva cattAri kuMbhA paM0 taM0 - punnevi ege vissaMdati, punnevi ege no vissaMdati, tucchevi ege vissaMdati, tucchetri ege no vissaMdai 4 (9) evAmeva cattAri purisajAyA paM0 taM punnevige vissaMdati 4 (10) taheva cattAri kuMbhA paM0 taM0-bhinnaM, jajarie, parissAI, aparissAI 4 (11) evAmeva cavvihe caritte paM0 taM0 - bhinne jAva aparissAI 4 (12) cattAri kuMbhA paM0 taM0- mahukuMbhe mege mahapihANe, mahukuMbhe NAmamege visapihANe, visakuMbhe NAmamege mahupihANe, visakuMbhe NAmamege visapihANe 4 (13) evameva cattAri purisajAyA paM0 taM0 - mahukuMbhe NAmage hu For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir *********
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandie bhIsthAnAgapatra sAnubAda // 533 // 4sthAnamadhyayane uddezaH 4 tarakakumbhasamapuruSAH sU0 359 kxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx 4:(14) hiyayamapAvamakalusaM, jIhA'vi ya mahurabhAsiNI niccaM / jami purisaMmi vijati, se madhukuMbhe madhupihANe // 1 // hiyayamapAvamakalusaM, jIhA'vi ya kaDuyabhAsiNI niccaM / jaMmi purisaMmi vijati. se madhukuMbhe visapihANe // 2 // jaM hiyayaM kalusamayaM, jIhA'vi ya madhurabhAsiNI niccaM / jaMmi parisaMmi vijjati, se visakuMbhe mahupihANe // 3 // jaM hiyayaM kalusamayaM, jIhA'vi ya kaDyabhAsiNI niccaM / jaMmi parisaMmi vijjati. se visakuMbhe visapihANe // 4 // sU0360 ___ mUlArtha:-cAra prakAre taranArA-tAru kahalA che, te A pramANe-1 koIeka samudranI jema dustara sarvaviratine hu~ taruM chukaruM chu ema svIkArIne tene pALe che, 2 koIeka samudranI jema dustara sarvaviratine svIkArIne asamarthapaNAthI *gopada samAna dezaviratine pALe che, 3 koIeka gopada samAna dezaviratine svIkArIne sAmarthyapaNAthI sarvaviratine pALe cha ane 4 koIeka gopada samAna dezaviratine svIkArIne dezaviratine japALe che.(1) cAra prakAre taranArA kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa samudra samAna mahAkArya karIne samudra jevA bIjA mahAkAryamAM sIdAya che-asamartha thAya che, 2 koIka samudra jevU kArya karIne gopada samAna sAmAnya kAryamAM sIdAya cha, 3 gopada jevU sAmAnya kArya karIne samudra samAna mahAkAryamA sIdAya che ane 4 gopadanu sAmAnya kArya karIne gopada jevA anya kAryamA sIdAya che. (2) (sU0 359) cAra prakAranA kalazo kahelA che, *gopada eTale lokabhASAmA 'samudranI khADI' ema dopikAkAra kahe che. For Private and Personal Use Only
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir te A pramANe-1 koIka kalaza pUrNa-saMpUrNa avayavavALo ane vaLI pUrNa-madha vigerethI bharela cha,2 koIka kalaza saMpUrNa avayavavALo che paNa tuccha-khAlI cha, 3 koIka kalaza apUrNa avayavavALo cha paNa pUrNa-madha vigerethI bharela che ane 4 koIka kalaza apUrNa avayavavALo ane khAlI che. (1) A dRSTAMta cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa jAtyAdi guNavaDe pUrNa ane baLI jJAnAdi guNavaDe pUrNa cha, 2 koIka jAtyAdi guNavaDe pUrNa che paNa jJAnAdi guNathI hIna cha, 3 koIka jAtyAdi guNathI hIna paNa jJAnAdi guNavaDe pUrNa cha ane 4 koIka jAtyAdivaDe hIna ane jJAnAdi guNadhI paNa hIna che. (2) cAra prakAranA kalazo kahelA che, te A pramANe-1 koIka kalaza saMpUrNa avayavavALo che ane jonArane saMpUrNa jevo dekhAya cha, 2 koIka saMpUrNa avayavavALo cha paNa jonArane tuccha jevo dekhAya che, 3 koIka tuccha che paNa saMpUrNa jebo dekhAya che ane 4 koIka tuccha che ane tuccha jevo dekhAya che. (3) A dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa dhana vigerethI pUrNa cha ane teno upayoga karavAthI pUrNa jevo dekhAya che, 2 koIka dhanAdivaDe pUrNa cha paNa teno upayoga na karavAthI tuccha jebo dekhAya che, 3 koIka dhanAdithI tuccha che paNa teno upayoga karavAthI pUrNa jevo dekhAya che ane 4 koIka taccha che ane tuccha jebo dekhAya che. (4) cAra prakAranA kuMbha kahelA che, te A pramANe-1 koIka kuMbha jaLa vigerathI pUrNa ane suMdara rUpavALo cha, 2 koIka jalAdivaDe pUrNa che paNa tuccha rUpavALo che, 3 koIka jalAdivaDe tuccha(khAlI) paNa suMdara rUpavALo che ane 4 koIka jalAdithI tuccha ane tuccha rUpavALo che. (5) A dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa jJAnAdibaDe pUrNa ane pavitrarUpa-rajoharaNAdi viziSTa veSavALo cha, 2 koIka puruSa jJAnAdivaDe pUrNa che paNa tuccha XxxxxxxxxxxXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kalassagarsuri Gyarmandie zrIsthA 4 sthAna kAdhyayane nAGgasUtra sAnuvAda // 534 // uddezaH4 tarakakumbha samapuruSAH sU0 359 -60 KOKKKKKKKKKXxxxxxxxxxx rUpavALo-dravyaliMgathI rahita cha, 3 koIka puruSa jJAnAdi guNathI rahita che paNa dravyaliMga( munivepa) yukta cha ane 4 koIka bannethI tuccha cha arthAt jJAnAdi guNathI ane vepathI rahita cha. (6) cAra prakAranA kuMbha kahelA che, te A pramANe-1 koIka kuMbha jalAdithI pUrNa che ane kanakAdimaya hovAthI prItikara che, 2 koIka kuMbha jaLAdithI pUrNa cha paNa mRttikAdi hIna dravyavALo hovAthI apadala-asArabhUta cha, 3 koIka jalAdithI rahita cha paNa zreSTha dravyamaya hovAthI prItikara che ane 4 koIka jalAdithI rahita che ane hIna dravyavALo hovAthI asAra che. (7) A dRSTAMte cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa dhana, zrutAdithI pUrNa cha ane dAnAdithI prItikara che, 2 koIka dhana, zrutAdithI pUrNa cha paNa dAnAdinA abhAvathI prItikara nathI, 3 koIka dhana,zrutAdithI hIna che paNa dAnAdirthI prItikara che ane 4 koIka ubhayaprakAre hIna(asAra) che.(8) cAra prakAranA kuMbha kahelA che, te A pramANe-1 koIka kuMbha jalAdithI pUrNa che ane jhare che, 2 koIka jalAdithI pUrNa che paNa jharato nathI, 3 jalAdithI hIna cha paNa jhare che ane 4 jalAdithI hIna che ane jharato nathI. (9) A dRSTAMta cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa dhana, zrutAdivaDe pUrNa che ane jhare che-dhana, zrutAdine Ape che, 2 koIka dhanAdithI pUrNa cha paNa dhanAdine Apato nathI, 3 koIka dhanAdithI hIna che paNa Ape che ane 4 koIka dhanAdithI hIna cha ane dhanAdine Apato nathI. (10) cAra prakAranA kuMbha kahelA che, te A pramANe-1 phUTela, 2 jAjaro-phATavALo, 3 pANIne jharanAra (kAco) ane 4 pANIne nahiM jharanAra-pAko. (11) A dRSTAMte cAra prakAranA cAritra kahelA che, te A pramANe-1 khaMDita-mUlaprAyazcitta(pharIthI dIkSA ne yogya, 2 jarjarita-chedAdi prAyazcittane yogya, 3 sakSmaaticArayukta, ane 4 niraticAracAritra. (12) cAra prakAranA Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyarmandie XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXMURARMAXXXXX kuMbha kahelA che, te A pramANe-koIka madhano kuMbha ane madhak DhAMkaNuM che, 2 koIka madhano kuMbha ane viparnu DhAMka[ cha, 3 koIka viSano kuMbha ane madhanuM DhAMkaNu che ane 4 koIka viSano kuMbha ane viSatuM DhAMkaNuM che. (13) A dRSTAMta cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa niSpApa hRdayavALo che ane madhurabhASI che, e pramANe cAra bhAMgA jANavA. (14) ahIM mRLanI cAra gAthAno artha A pramANe vicAravo-je puruSamAM pAparahita, prItikara hRdaya ane jIbha paNa madhura bolanArI nitya vidyamAna cha te puruSa madhuno kuMbha ane madhunA DhAMkaNA jevo ch||2|| je puruSamA pAparahita, prItikara hRdaya che paraMtu jIbha kaTuka bolanArI nitya vidyamAna cha te puruSa madhunA kuMbha ane viSanA DhAMkaNA jevo cha / // 2 // je puruSamA pApamaya, agrItikara hRdaya che paNa jIbha madhurabhASiNI nitya vidyamAna che te puruSa viSano kuMbha ane madhunA DhAMkaNA jebo cha / 3 // je puruSamA pApamaya, aprItikara hRdaya che ane jIbha paNa kaTukabhASiNI nitya vidyamAna che te puruSa viSano kuMbha ane viSanA DhAMkaNA jevo cha / 4 / / (sU0 360) TIkArthaH-'cattAri tarage' tyAdi0 spaSTa che. vizeSa e ke-tare che te tarA, te ja tarako-taranArAo che. 'samudranI mAphaka dustara sarvavirati vigare kAryane (9) tarAmi-karUM chu' evI rIte svIkArIne temAM samartha koIeka samudrane tare che arthAt te ja samarthana kare cha-A eka, cIjo to tene ( sarvaviratyAdine ) svIkArIne asamarthapaNAthI goSpadasamAna dezavirati vigere alpatamane tare che-pALe che, zrIjo to goSpadaprAya(dezavirati)ne svIkArIne vIryanA atirekathI samudraprAya(sarvavirati)ne paNa sAdhe che. caturtha bhaMga sugama che. (1) samudraprAya kAryane nirvAhIne samudraprAya anya prayojanamA kheda pAme che paNa teno nirvAha karato nathI, kAraNa ke kSayopazamanI vicitratA hoya che. evI rIte zeSa traNa bhAMgA paNa jANavA. (2) kuMbhanA dRSTAMtavaDe xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxXXXXXXXOXO For Private and Personal Use Only
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAGkapatra sAnubAda 1 sthAna kAbhyayane uddezaH4 | tarakakumbhasamapuruSAH sU0 359 XXXX xxxx puruSone ja prItapAdana karavAnI icchAvALA satrakAra satranA vistArane kahe che-A satra sugama che. vizeSa e ke-pUrNa-samagra avayava yukta athavA pramANopeta, vaLI pUrNa-madhu vigerethI bharela, A prathama, bIjA bhAMgAne viSe tuccha-khAlI, trIjA bhAMgAmAM tuccha-apUrNa avayavavALo athavA laghu ane caturtha bhaMga sugama che. athavA pUrNa bharela, pahelA ane pachI paNa pUrNa, evI rIte cAra bhAMgA jANavA. (1) puruSa to jAti vigere guNothI pUrNa, vaLI jJAnAdi guNothI pUrNa athavA dhanathI ke jJAnAdi guNothI prathama pUrNa, evI rIte bIjA traNa bhAMgA paNa jANavA. (2) avayavovaDe athavA dahIM vigerethI pUrNa ane jonArAone pUrNa ja jaNAya che-bhAse che te pUrNAvabhAsI-A eka, bIjo to pUrNa cha paNa koIka hetuthI vivakSita prayojananA asAdhakapaNAdine laIne tuccha jaNAya che. ema bIjA ve bhaMga jANavA. (3) puruSa to dhana, zrutAdivaDe pUrNa ane teno viniyoga karavAthI-vAparavAthI pUrNa ja jaNAya che-A eka, bIjo to dhanAdino upayoga na karavAthI tuccha ja jaNAya cha, trIjo to dhanAdivaDe tuccha-hIna che parantu koI paNa rIte prasaMgane ucita pravRtti karavAthI pUrNanI mAphaka jaNAya che ane cotho to tuccha-dhana, zrutAdithI rahita, Ane laIne ja teno vaparAza na karavAthI tuccha jaNAya che. (4) tathA pANI vigerethI pUrNa, vaLI pUrNa athavA puNya pavitra rUpa che jenuM te pUrNarUpa athavA pavitrarUpa-A prathama, dvitIya bhaMgamAM tuccha-hIna che AkAra jeno te tuccharUpa. ema zeSa be bhaMga paNa jANavA. (5) puruSa to jJAnAdivaDe pUrNa ane pUrNarUpa athavA viziSTa rajoharaNAdi dravyaliMganA sadbhAvathI puNyarUpa susAdhu-A eka, dvitIya bhaMgamAM kAraNavazAt tajela veSavALo susAdhu, tRtIya bhaMgamA tuccha-jJAnAdithI rahita nihvavAdika ane caturtha bhaMgamAM | jJAnAdithI hIna ane dravyaliMgathI hIna gRhasthAdi. (6) tathA pUrNa pUrvavat ('api' zabda to tucchanI apekSAe samuccaya arthamAM -60 xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx XXXXXexxx For Private and Personal Use Only
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Xxxxxxx Dxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxy cha. ) koIka ghaTa prItine mATe thAya te priyArtha, kAraNa ke kanakAdimaya hovAthI sArabhRta che, tathA apadala-kAraNabhUta mRttikAdi dravya asuMdara cha jenuM te apadala athavA avadalati-vidArAya che-cIrAya che te avadala, kaIka ocho pAkela hovAthI asAra che. tuccha ghaTa paNa evI rIte jANavo. (7) puruSa dhana, zrutAdivaDe pUrNa ane priyArtha-koIka priya vacana tathA dAnAdivaDe priyakArI sArabhUta cha, bIjo to tevo nathI mATe apadala che-paropakAra karavAmAM ayogya che. tuccha paNa evI rIte samajabo. (8) ghaTa pUrNa cha to paNa jalAdine jhare che, ahiM jalAdivaDe tumcha-ocho cha te ja jhare che. 'api' zabda sarvatra pratiyogInI apekSAe samuccaya arthamA che. (9) koI eka puruSa to dhana ke zrutAdivaDe pUrNa che ane tene Ape che-A eka, bIjo to pUrNa che paNa dhanAdi Apato nathI, trIjo tuccha alpa dhanAdivALo che to paNa dhana, zrutAdine Ape che, cotho dhanAdithI rahita che ne Apato paNa nathI. (10) tathA bhinna-phUTelo. jarjarita-rekhAyukta arthAt phATavALo, parizrAvI-duSpakva hovAthI jharanAro ane aparizrAvI-kaThina hovAthI jharanAro nathI. (11) cAritra to mUla prAyazcittanI prAptivaDe bhinna-bhAMgelaM, chedAdi prAyazcittanI prAptivaDe jarjaritanabalaM, sUkSma aticArapaNAvaDe parizrAvI-alpa doSavALu cAritra ane niraticArapaNAe aparizrAvI cAritra che. ahiM puruSanA adhikAramA paNa je cAritralakSaNa puruSadharmarnu kathana karela che te dharma ane dharmAnuM kathaMcita abhedapaNuM hovAthI nirdoSa jANavu. (12) tathA madhuno kuMbha te madhukuMbha arthAt madhuthI bharela athavA madhu che pidhAna-DhAMka| jenuM te madhupidhAna, ema bIjA traNa bhAMgA paNa jANavA. (13) puruSasUtra svayameva sUtrakAra bhagavAne 'hiya' mityAdi0 gAthAcatuSTayavaDe bhAvela che. temA hRdaya-mana, apApa-hiMsA rahita, akaluSa-aprIti rahita ane madhurabhASiNI jilA paNa je puruSane viSe vidyamAna che te XXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie www.kobatirth.org bIsthAnAjapatra pAnuvAda // 536 // xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxy puruSa madhuMkubhanI jema madhukuMbha cha ane madhupidhAnanI jema madhupidhAna che, ema prathama bhaMganI yojanA karavI. trIjI gAthAmA je 4 sthAna hRdaya kaluSamaya-aprItivALa, upalakSaNathI pApavAllaM ane je madhurabhASiNI jihvA te je puruSane viSa nitya vidyamAna che te puruSa kAdhyayane vipakuMbha ane madhupidhAna che; kAraNa ke tenuM samAnapaNuM che. (14) (sU0 360) ahiM kahela caturtha puruSa upasargano karanAra uddeza: thAya, mATe upasarganI prarUpaNA karavA mATe 'caubvihA uvasagge 'tyAdi0 sUtrapaMcaka kahe cha upasargAH cauvvihA uvasaggA paM0 taM0-divvA mANussA tirikkhajoNiyA AyasaMceyaNijjA 1, divvA uvasaggA cauThivahA paM0 taM0-hAsA pAosA vImaMsA puDhovemAtA 2, mANussA uvasaggA cauThivahA paM0 20-hAsA pAosA vImaMsA kusIlapaDisevaNayA 3, tirikkhajoNiyA uvasaggA caumvihA paM0 20-bhatA padosA AhAraheDaM avaccaleNasArakkhaNayA 4, AtasaMceyaNijjA uvasaggA cauvvihA paM0 saM0-ghaTTaNatA pavaDaNatA thaMbhaNatA lesaNatA 5 / sU0 361 mUlArtha:-cAra prakAranA upasau kahelA che, te A pramANe-divyA-deva saMbaMdhI, manuSya saMbaMdhI, tiryacayonika saMbaMdhI ane. potAthI ja karAyelA. (1) divya upasargo cAra prakAranA kahelA che, te A pramANa-hAsyathI, pradveSathI, vimarza-parIkSAthI ane judI judI rIte hAsyAdithI. (2) manuSya saMbaMdhI upasA cAra prakAranA kahelA che, te A pramANe -hAsyathI, pradveSathI, parIkSA-IX thI ane kuzIla sevayAnI icchAthI. (3) tiyaMcayonika saMbaMdhI upasargo cAra prakAranA kahelA che, te A pramANe-bhayathI, 1 // 536 (XXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandie KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX pradveSathI, AhAranA hetuthI tathA vALaka ane sthAnanI rakSA mATe. (4) AtmasaMcetanIya upasargo cAra prakAranA kahelA che, te A pramANe-1 saMghaTTaNadhI-AMkhamA raja paDatAM tene hAthe coLavAthI pIDA thAya che. 2 paDI javAthI.3 ghaNI vAra besavA vigere| baDe aMga jhalAI javAthI aMne ghaNo 4 kALa paga saMkocIne besavAthI vAyuvaDe temaja paga lAgI-maLI javAthI. (5) (mU. 361) ___TIkArthaH-A sUtra saraLa he. vizeSa e ke-samIpe prApta thavArUpa athavA dharmathI jeovaDe bhraSTa karAya che te upasagA-duHkhavizeSo, te karttAnA bhedathI cAra prakAranA che. kayu cha keusajaNamuvasaggo, teNa taoya uvasijjae jmhaa| so divvamaNuyatericcha-AyasaMveyaNAbheo // 20 // prAyaH uktArtha cha. AtmAvaDe * saMcatyante '-karAya cha te AtmasaMcetanIyo 1, temAM divya upasargo ' hAsa' tti0 hAsyathI thAya | cha athavA hAsavaDe utpanna thavAthI hAsaupanago. evI rIte anya upasargomAM paNa jANavU. jema bhikSAne athai grAmAMtaramA gayela kSullaka munioe vyaMtarI pAse prArthanA karI ke ' jo ame icchita bhojana meLavazuM to tane uMDareka (khaDI) vigere Apazu' ema aMgIkAra karIne iSTabhojana prApta thaye chate 'A tAruM cha' ema kahIna te uMDarekAdi teoe pote ja khAdhu. devIe hAsyavaDe teonA rUpane chupAvIne teonI sAthe krIDA karI. kSullaka munio na Avye chate gacchanA munioe vyAkula thaI AcArya pAse nivedana kayu ke devIe kSullakone A pramANe vighna karela che. bAda vRSabha( samartha ) munioe uMDarakAdi yAcIne te devIne Apyu tyAre ja teNIe kSullaka munione batAvyA. pradvaSathakI jema saMgamaka deve mahAvIra bhagavaMtane upasargoM XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthAna xxxxxx nAgapatra sAnuvAda // 537 // KXXXXXX karyA. vimarza-parIkSAthI jema varSAtune viSe koIka devakulikA( derI)mA keTalAeka mahAnubhAva sAdhuo cAturmAsa rahelA. cAturmAsa - 4 sthAnapUrNa thayA bAda teo anyatra gayA. temAthI eka sAdhu punaH te devakulikAmAM AvIne rahyo tyAre devIe vicAryu ke-A sAdhu kevo kAbhyayane cha ? ema tanI parIkSA karavA mATe upasarga karavA lAgI. pRthak-bhinna bhinna prakAranI mAtrA-hAsyAdi vasturUpa che jeone viSe uddezaH te pRthagvimAtrA, athavA pRthag-vividha mAtrAvaDe (A lopa thayela tRtIyA vibhaktinA ekavacanavADaM pada jANavU.) hAsavaDe upasargAH karIne pradveSavaDe upasarga kare che, evI rIte saMyogavALA thAya che, jema saMgamaka deva ja vimarSadvArA pradveSavaDe upasarga karato hato. sU0361 2, manuSya saMbaMdhI hAsyathI, jema gaNikAnI putrI kSullaka munine upasarga karatI hatI. kSullakamunivaDe te gaNikAnI putrI daMDavaDe tADana karAI. bAda rAjadvAramA te banneno vivAda thavAthI kSullakamunie bhaMDAranuM dRSTAMta kapu. [jema rAjAnA bhaMDAranI corI karanArane tADana karAya che tema A gaNikAnI putrI paNa sAdhunA AcArarUpa bhaMDAranA zIlarUpI ratnane coranArI che mATe meM teNIne dAMDAvaDe mArela che. ] pradveSathI jema gajasukumAra muni somila brAhmaNadvArA marAyA. parIkSAthI jema cANAkyanA kathanathI caMdragupta rAjAe dharmanI parIkSA mATe aMtaHpuramA anyaliMgIone bolAvyA ane dharmanI vyAkhyA karAvavAdvArA kSobhita karyA, paraMtu jaina sAdhuone kSobha pamADavAne mATe samartha na thayo. kuzIla eTale abrahmanuM pratisevana, teno bhAva te pratisevanatA upasarga athavA kuzIlanu pratisevana che jeone viSe te pratisevanako athavA kuzIlanI pratisevanAvaDe ema vyAkhyAna karavU.jema vasati-upAzraya ___ *anyaligoonuM zIla dRDha na hovAthI rAjAnI rANI vigerenA rUpamA vyAmoha pAmyA ane sAdhuo to zIlamA dRDha hovAdhI rANonI sAmu paNa joyu nahi. xn537 // KxxxxxxxxxxXXXXXXxxxx For Private and Personal Use Only
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir XXXXXXXXXX xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxOKOOK) mATe proSita-paradeza gayelA bhartAravALI irSyAlu strInA gharane viSa sAyaMkAlanA samaye sAdhu AvyA tyAre te irSyAlu evI cAra svIoe sAdhune raddevA mATe AvAsa Apyo. pachI dareka strIe cAra prahara paryaMta sAdhune upasarga karyoM paNa te kSobha na pAmyA 3. bhayathI zvAna vigere tiryaco karaDe che, pradveSathI caMDakozika nAga bhagavAnane Dazyo (DaMkha mAryo), AhAranA hetuthI siMha vigere ane saMtAna tathA sthAnanI rakSA karavA mATe kAgaDI vigere upasarga kare 4. AtmasaMcetanIyA-potAthI karAyelA upasargo. ghaTTaNatA-ghasa, athavA ghasavAvaDe, jema AMkhamAM raja paDavAthI AMkhane hAthavaDe mazaLI tethI duHkhane mATe zarUAta karI athavA svayameva AMkhamAM ke gaLAmAM mAMsanA aMkura vigere thayela hoya tene ghase, prapatanatA-paDavApaNuM athavA paDavAvaDe jema upayoga vinA cAlanAranuM patana thavAthI duHkha utpanna thAya che te, staMbhanatA athavA staMbhanavaDe, jema tyAM sudhI beTho Ubho rahyo ane sUto ke jyAM sudhI paga vigere stabdha-akaDAI jAya te staMbhanatA, zleSaNatA athavA zleSaNAvaDe, evI rIte pagane | saMkucIne rahyo ke jethI vAyuvaDe paga rahI gayo-maLI gayo. ahiM A saMbaMdhI gAthAo darzAye cha hAsa 1 padosa 2 vImaMsao 3, vimAyAya 4 vA bhave divyo| evaM ciya mANusso, kusIlapaDisevaNacauttho // 21 // tirio bhaya 1 ppaosA 2-''hArA'3vaccAdirakkhaNatthaM vA 4 / ghaTTaNa 1 thaMbhaNa 2 pavaDaNa 3, lesaNao vA''yasaMceo 4 // 211 // KXxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasagarsur Gyarmandie bhIsthAnAgapatra sAnuvAda // 538 // 4 sthAna kAdhyayane uddezaH karmasaGgha buddhiH jIvA KoxxxxxXKXXXXXXXXXXXXXKAKKKXXXXX divvami vaMtarI 1 saMgame 2, gajai 3 lobhaNAdIyA 4 [ ityuttarArddha ] gaNiyA 1 somila 2 dhammova-esaNe 3 sAlujosiyAIyA 4 / tiriyami sANa 1 kosiya 2, sIhA 3 acirasUviyagavAI 4 // 212 // kaNuga 1 kuDaNA 2 bhipayaNAi 3. gattasaMlesaNAdao 4 neyaa| AodAharaNA vAya 1, pitta 2 kapha 3 sannivAyA vA 4 // 213 // pahelI sADItraNa gAthA upara jaNAvelA arthavALI che. AtmasaMcetanIya upasargomAM vAyu, pitta, kapha ane sannipAta udAharaNo che. (sa0 331) upasargone sahana karavAthI karmano kSaya thAya che tethI karmanA svarUpanuM pratipAdana karavA mATe sUtrakAra kahe cha cauThivahe kamme paM0 20-subhe nAmamege subhe, subhe nAmamege asubhe, asubhe nAma04 (1) cauvihe kamme paM0 20-subhe nAmamege subhavivAge, subhe NAmamege asubhavivAge, asubhe nAmamege subhavivAge, asubhe nAmamege asubhavivAge 4(2), caubdhihe kamme paM0 taM-pagaDokamme ThitIkamme aNu 1. tatkAla prasUtA gAya vigere. Caxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx 65 an538 // For Private and Personal Use Only
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie bhAvakamme padesakamme 4(3) / sU0 362, cauvvihe saMghe paM0 taM0-samaNAM samaNIo sAvagA saaviyaao| sU0 363, cauThivahA buddhI paM0 20-uppattitA veNatitA kammiyA pAriNAmiyA, cauThivadhA maI paM0 ta0-uggahamatI IhAmatI avAyamaI dhAraNAmatI, athavA caubvihA matI paM0 20araMjarodagasamANA viyarodagasamANA sarodagasamANA sAgarodagasamANA / sU0 364, cauThivahA saMsArasamAvannagA jIvA paM0 20-NeraitA tirikkhajoNIyA maNussA devA, cauvvihA savvajIvA paM0 taM0-maNajogI vaijogI kAyajogI ajogI, ahavA cau~vvihA savvajIvA paM0 paM0-itthiveyagA purisavedagA NapuMsakavedagA avedagA, athavA caubvihA savvajIvA paM0 taM-cakkhudaMsaNI acakkhudaMsaNI ohiMdaMsaNI kevaladasaNI ahavA caubvihA savvajIvA paM0 20-saMjayA asaMjayA saMjayAsaMjayA NosaMjayANoasaMjayA / sU0 365 __ mUlArtha:-cAra prakAre karma kahela che, te A pramANa-1 eka karma zubha-puNyaprakRtirUpa ane zubhAnubaMdhI-puNyanA anubaMdhavALu cha arthAt puNyAnubaMdhI puNya, 2 koIka zubha cha paNa azubhanA anubaMdhavALu cha arthAt pApAnubaMdhI puNya, 3 koIka azubha che paNa zubha puNyanA anubaMdhavALu cha arthAt puNyAnubaMdhI pApa ane 4 koIka azubha che ane azubhanA anubaMdhavAllu cha arthAt KAKKKKKKKKKKKKKKKKKEKX For Private and Personal Use Only
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthA 4 sthAna. kAbhyayane uddezaH 4 karmasaGghaH // 539 // x buddhiH pApAnubaMdhI pApa. (1) cAra prakAre karma kahela che, te A pramANe-1 koIka karma zubhapaNe bAMdhala che ane udayamAM paNa zubhapaNAe Ave cha, 2 koIka karma zubhapaNe bAMdhala cha paNa saMkramakaraNabaDe azubhaprakRtimAM maLI jaIne azubhapaNAe udayamAM Ave che, 3 koIka karma azubhapaNe bAMdhala cha paNa saMkramakaraNavaDe zubhapaNAe udayamAM Ave che ane 4 koIka karma azubhapaNe bAMdhala che ane azubhapaNe udayamAM Ave che. (2) cAra prakAre karma kahela che, te A pramANe-prakRtikarma, sthitikarma, anubhAvakarma ane pradezakarma. (3) (sU0 362 ) cAra prakArano saMgha (jJAnAdi guNanA pAtrabhUta jIvasamUha ) kahela cha, te A pramANezramaNo, zramaNIo, zrAvako ane zrAvikAo. (sU0 363) cAra prakAranI buddhi kahalI che, te A pramANe-tAtkAlika utpanna thatI buddhi te autpattikI, vinayathI utpanna thatI te vainayikI, kArya karavAnA satata abhyAsathI utpanna thatI buddhi te kArmikI ane lAMcA kALa paryaMta anubhava meLavavAthI utpanna thatI je buddhi te pAriNAmikI. cAra prakAranI mati kahelI che, te A pramANeavagrahamati, ihAmati, avAyamati ane dhAraNAmati athavA cAra prakAranI mati kahelI che, te A pramANe-ghaDAnA pANI jevI, vidara-viraDAnA pANI jevI, taLAvanA pANI jevI ane sAgaranA pANI jevI. (sU0 364) cAra prakAranA saMsAramA rahelA jIvo kahelA che, te A pramANe-1 nairayiko, 2 tiryaMcayoniko, 3 manuSyo ane 4 devo. cAra prakAre sarva jIvo kahelA che, te A pramANe-1 manayogI, 2 vacanayogI, 3 kAyayogI, 4 ayogI. athavA cAra prakAre sarva jIvo kahelA che, te A pramANe1 strIvedavALA, 2 puruSavedavALA, 3 napuMsakavedavALo ana 4 avedako. athavA cAra prakAre sarva jIvo kahelA che, te A pramANe1cakSudarzanI, 2 acakSudarzanI, 3 avadhidarzanI ane 4 kevaladarzanI. athavA cAra prakAre sarva jIvo kahelA che, te A pramANe jIvAH sU0362 xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx X // 539 // For Private and Personal Use Only
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 saMyata, 2 asaMyata, 3 saMyatAsaMyata-dezavirati ane 4 nosaMyatanoasaMyata (siddha) (sU0 365) | TIkArtha:-'caubvihe' tyAdi0 praNa sUtra spaSTa che. vizeSa e ke-je karAya te karma-jJAnAvaraNIya vigere. te 1 zubha| paNyaprakatirUpa, punaH zubha-zubhanA anubaMdhavALa hovAthI, bharatAdinI jema. 2 zubha pUrvavat paNa azubhanA anubaMdhavALaM hovAthIM azabha ke. brahmadatta vigerenI jema. 3 azubha-pApaprakRtirUpa, paNa zubhanA anubaMdhavALa hovAthI zubha cha-duHkhaviziSTa akAma nirjarAvALA gAya vigerenI jema. azubha pUrvavat vaLI azubhanA anubaMdhavALa hovAthI azubha cha, dhIvara vigairenI jema. (1) 1zabha-sAtA vigere, jema sAtAdipaNAe pAMcyu tema ja udayamA je Ave te zubhavipAka. 2 zubhapaNAe je bAMdhalaM paraMta saMkramakaraNavazAta azubhapaNAe udayamA Ave te bIjuM, saMkramanAmAkaraNa( jIvanA sAmarthya )nA vazathI karmane viSa bIjA karmanA praveza thAya che. kadhuM che ke-" mULaprakRtivaDe abhinna, uttaraprakRtione AtmA, prakRtinA svabhAvathI saMkramAve cha arthAta je prakRtimA saMkramAve tatsvarUpa saMkramatI prakRti thaI jAya che, prazna-AtmA amRtaM hovAthI kevI rIte saMkramAve ? uttara-a. dhyavasAyaprayogavaDe kema ke AtmAne karmajanya adhyavasAyo hoya che tene laIne saMsArastha AtmA kathaMcit mUrta paNa che // 1 // " tathA matAMtara A pramANe jANavomottaNa AuyaM khala. daMsaNamohaM carittamohaM c| sesANaM payaDINaM, uttaravihisaMkamo bhnnio|214| AyuSakarmanI cAra prakRtiono paraspara saMkrama thAya nahiM tathA darzanamohanIya ane cAritramohanIyanI prakRtiono para K.XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXKAKKKK For Private and Personal Use Only
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda / / 540 // www.kobatirth.org spara saMkrama na thAya. zeSa prakRtiono svajAtIya uttaraprakRtimAM saMkrama thAya paNa vijAtIyamAM na thAya. mUla prakRtino sarvathA paraspara saMkrama thato nathI. 3 azubhapaNAe je bAMdhalaM ane zubhapaNAe udayamAM Ave te zrIjuM ane cothuM sugama che. trIjuM karmasUtra A caturtha sthAnakanA dvitIya uddezakramAM kahela baMdhasUtranI jema jANavuM. ( mU0 362 ) cAra prakAranA karmanA svarUpane saMgha ja jANe che mATe saMghasUtra ane te saMgha sarvajJapuruSanA vacanavaDe saMskArita buddhivALo hoya che mATe buddhisUtra, ane buddhi te mativizeSa che mATe be matisUtro kahela che. A badhA ya sUtro sugama che. vizeSa e ke saMgha - guNaratnanA pAtrabhUta jIvono samudAya, te saMghAM *'zrAmyanti', tapazcaryA kare che te zramaNo. athavA zobhana manavaDe - niyANAnA pariNAmalakSaNa pApa rahita citta sahita va che te samanasaH tathA samAna svajana ane parajanane viSe tulya che mana jeonuM te samanasaH kabuM che ke-- to samaNo jai sumo, bhAveNa ya jai na hoi pAvamaNo / sayaNe ya jaNe ya samo, samo ya mANAvamANesuM jyAre zUnya manavALo hoya che, ane AtmapariNAmarUpa bhAvavaDe pApayukta manavALo thato nathI, tathA svajana ane para - janama ke mAna ane apamAnamAM samAnabhAvavALo rahe che tyAre zramaNa kahevAya che athavA sama-samAnapaNAe zatru ke mitra vigerene viSe pravartte che te samaNAH kadhuM che ke * mUlamAM 'samaNa' zabda che tenA bhramaNa, samanasaH, samaNaH, samanA ityAdi aneka rUpo karelA che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sthAna kAdhyayane uddezaH 4 karmasaGghaH buddhiH jIvAH sU0362- 65 | 540 //
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org natthayasi koi veso, pio va savvesu caiva jIvesu / eeNa hoi samaNo, eso anno'vi pajjAo / 216 / samasta jIvAne viSe jene koI paNa dveSa karavA yogya nathI athavA koI priya nathI, A samabhAvavaDe samanAH, eno bIjo paNa paryAya che. prAkRtapaNAne laIne sarvatra 'samaNa' zabda che ema 'samaNIo' che. 'zrRNvanti - jinavacanane je sAMbhaLe he te zrAvaka che. kAM che ke " prApta karela dRSTi vigere vizuddha saMpatti ( samyagdRSTi ), sAdhujana pAsethI dararoja prabhAtamAM je ALasa rahita utkRSTa samAcAra ( siddhAMta ) ne sAMbhaLe che tene jineMdro zrAvaka kahe che. " ( 1 ) athavA ' zrAnti' pacAve che, taccArthanA zraddhAnane niSThA pratye laI jAya che ( niSThita-sthira thAya che ) te ' zrI ' tathA 'vapanti' - guNavALA sapta kSetrone viSe dhanarUpa bIjane vAve che te ' vA ' tathA kiranti 'kliSTa karmarUpa rajane pheMkI de che te ' kA ' tethI karmadhAraya samAsa karye chate 'zrAvakAH ' evo prayoga siddha thAya che. kadhuM che ke" padArthanA ciMtanathI zraddhAlutAne dRDha kare che, niraMtara pAtrone viSe dhana vAve che ane sArA sAdhunA sevanathI pApone zIghra pheMke che-dUra kare che tene jJAnIo zrAvaka kahe che. evIrIte zrAvikA paNa jANavI. (0233) tathA utpatti ja che prayojana jeNInuM te 1 autpattikI buddhi. zaMkA- A buddhinuM to kSayo pazama kAraNa che. samAdhAna - tamAruM kathana satya che, paraMtu te aMtaraMga kAraNa hovAthI sarva buddhinuM sAdhAraNa kAraNa che, tethI tenI vivakSA ahIM karela nathI. vaLI anya zAstra athavA karma - zilpAdikAryanI A buddhi apekSA karatI nathI paraMtu buddhinI utpatti thayA 91 For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir **********X*XXXXXXXXXXXXXXXX
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthA XXXXXX XI nAgapatra sAnuvAda // 541 // 4 buddhiH agAu pote nahi joyela. vIjA pAsethI nahi sAMbhaLela ane manavaDe paNa nahi vicArela arthane te jakSaNamAM jama che tama jenAvaDe 4 sthAna grahaNa karAya che te ubhaya loka aviruddha, ekAMtika phaLavALI A autpattikI buddhi che. kayu cha ke kAdhyayane puvamadiTThamasuyama-veiyatakkhaNavisuddhagahiyatthA / avvAhayaphalajogA, buddhI uppattiyAnAma // 217 // uddezaH 4 bhAvArtha upara mujaba che. A buddhi naTaputra rohaka bigairenI jema jANavI. karmasaGghaH gurunI zuzrUSA-sevArUpa vinaya jemAM kAraNa cha athavA binaya pradhAna cha jemAM te 2 venayikI buddhi. vaLI kAryanA bhArane pAra pahoMcADavAnA sAmarthyavALI, dharma, artha ane kAmazAstro saMbaMdhI sUtrArthanA paramArthane grahaNa karanArI ane ubhaya lokamAM jIvAH phaLavALI A vainayikI buddhi che. kaI che ke | sU0362bharanittharaNasamatthA, tivggsutttthghiapeyaalaa| ubhao logaphalavatI viNayasamutthA havai buddhi||2104 uktArtha che. A buddhi naimittika siddhaputranA ziSyAdinI jema jANavI. AcArya-zikSaka sivAya zIkhalaM te karma ane AcArya pAsethI zIkheluM te zilpa athavA koIka vakhata karavAmAM AvatuM te karma ane niraMtara vyApAra karAtuM te zilpa jANavU. karma-kAryathI utpanna thayelI buddhi te karmajA. vivakSita kAryamA manane joDavAthI tenA paramArthane jANanArI, kAryanA abhyAsathI ane vicArathI vistAra pAmelI temaja 'sAraM kayu' ema vidvAnodvArA prazaMsA thAya tevA phaLavALI trIjI karmajA buddhi che. kayu cha ke Xn541 // 65 Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx Xxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Kxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx uvaogAdisArA, kammapasaMgaparigholaNavisAlA / sAhukkAraphalavatI, kammasamutthA havai buddhI // 219 // uktArtha che. hairaNyaka-sonAcAMdI pramukhanI parIkSA karanAra pArekha ane kheDUta vigairenI jema A buddhi jANavI. pariNAma-cirakAla paryaMta pUrvApara padArthanA avalokanathI utpanna thayela Atmadharma, te prayojana cha jenu athavA pariNAma cha pradhAna jemAM te 4 pAriNAmikI buddhi. vaLI anumAna, kAraNamAtra ane dRSTAMtovaDe sAdhyane sAdhanArI, vayanI vRddhivaDe puSTa thanArI temaja abhyudaya ane mokSanA phaLavALI A buddhi che. kayu cha keaNumANaheudiTuMta-sAhiyA vyvivaagprinnaamaa| hiyanissesaphalavaI,buddhI pariNAmiyA nAma / 220 / utArtha che. *abhayakumArAdinI jema A buddhi jANavI. manana karavU te mati. temAM samasta vizeSanI apekSA sivAya nirdeza nahi karAyela evA rUpa vigare sAmAnya arthana 'ava'prathamathI grahaNa (jANavU) te avagraha, tadpa mati te avagrahamati. evI rIte sarvatra jANavU. vizeSa e ke-te grahaNa karela arthana vizeSa Alocana karavU te ihA. Alocita arthavizeSano nizcaya te avAya ane nizcita karela arthavizeSa- je ( hRdayamAM) avicyutipaNe dhArI rAkhaq te dhAraNA. kayu cha ke| sAmannatthAvagahaNa-moggaho bheymggnnmihehaa| tassAvagamo'vAo, aviccuI dhAraNA tassa // 22 // * cAra prakAranI buddhi upara darzAvelA dRSTAMto naMdIsUtranI TokAthI jANI levA. (xxxxxxxxxxxxXXXXXXXXXXXXXXXxxx) For Private and Personal Use Only
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthA nAGgasUtra sAnuvAda 1542 // 4 sthAna kAbhyayane uddezaH 5 karmasaJcaH yudiH uktArtha cha. araMjara-udakano kuMbha, te alaMjara nAmathI paNa prasiddha cha, tene viSa rahela udakanA jebI mati. kemaka vizeSa arthana grahaNa, vicAraNA ane dhAraNAmAM sAmarthyanA abhAvathI alpa hoya che temaja asthirapaNuM hoya che. araMjarodaka te jala thAI cha ane zIghra khAlI thaI jAya che te. bIjI vidara-nadInA kinArA vigeremA jakane mATekarela khADAmA (vIraDAmA) je pANI cha tenA jepI mati. kemake alpa hovA chatAM anya anya arthanA vicAramA samartha thAya cha ane jaladI khAlI thaI jatuM nayI. temAM jepapANI atya che tema anya anya thoDuM thoDu pANI jhare cha-Ave che tethI jaladI khAlI thatuM nathI. trIjI sarovaranA pAgI jebI mati kAraNa ke sarovara vistArapaNAthI ghaNA janane upakAraka cha ane khAlI thatuM nathI. baLI 'cothI sAgaranA pANI jepI mati. te samasta padArthanA viSayapaNAvaDe atyaMta vipula, akSaya ane madhyapaNuM na jaNAya tevI che. mamudanA udakarnu paga e ja svarUpa hoya che. (sU. 364 ) upara varNavela matibALA jIvo ja hoya che mATe jIva saMbaMdhI pAMca sUtro kahela cha, ta spaTa che. vizeSa e ke-manayogImana sahita, traNa yoganA sadbhAvamA paNa manoyogarnu prAdhAnya hovAthI. ema vacanayogI dvIndriya vigare, kApayogI eMdriyo, ane ayogI-ruMdhana karela yogavALA tathA siddho che. avedaka jIyo siddha vigere che. cakSuyI sAmAnya arthatuM grahaNa karavu te avagraha ane ihArUpa darzana te cakSudarzana. cakSudarzanavALA caturiMdriya vigere che. avakSu-sparzana vigare iMdriyo, te darzanavALA ekeMdriya vigare. saMyata-sarvaviratio , asaMyata-aviratio, saMyatAsaMyata-dezaviratio ane saMyatAdi vagenA niSedhavALA te siddho jANavA. (sU0 365 ) jIvanA adhikArathI jIva vizeSabhUta puruSanA bhedo cAra sUtrovaDe kahe cha XXXXXXXXXXXXxxxxxxx jIvAH sU0362 EXXXXXXX / 542 / / For Private and Personal Use Only
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org cattAri purisajAyA paM0 taM0 - mitte nAmamege mitte, mitte nAmamege amitte, amitte nAmamege mite, amitte nAmamege amitte 4 (1) cattAri purisajAyA paM0 taM mitte NAmamege mittaruve caumaMgo 4 (2) cattAri purisajAyA paM0 taM0-mutte NAmamege mutte, mute NAmamege amutte 4 (3) cattAripurisajAyA paM0 taM0-mutte NAmamege muttarUve 4 (4) sU0 366, paMcidiyatirikkhajoNiyA caugaIyA cauAgaIyA paM0 taM0 - paMciMdiyatirikkhajogiyA paMciMdiyatirikkhajoNiesu ubavajamANA Neraieto vA, tivikhajoNiehiMto vA, maNussehiMto vA, devedito vA uvavajaMjJA, se cevaNaM se paMvideiya tirikkhajoNie paMciMdiyatirikkhajoNiyattaM vippajahamANe NeraittattAe vA jAva devattAte vA upagacchejA, maNussA caugaIA cauAgatitA, evaM cetra maNussAvi / sU0 367, beiMdiyA NaM jIvA asamArabhamANassa cautrihe saMjame kajjati, taM0 - jinbhAmayAto sokkhAto anavarovittA bhavati, jibbhAmaraNaM dukkheNaM asaMjogettA bhavati, phAsamayAto sokkhAto atravarovettA bhavai, phAsamayAo dukkhAo asaMjogittA bhavati 4, beiMdiyANaM jIvA samArabhamANassa cauviSe asaMjame kajjati, For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthAnAzapatra bAnubAda // 543 // www.kobatirth.org taM0 - jinbhAmayA to sokkhAo vavarovittA bhavati, jibbhAmaeNaM dukkheNaM saMjogittA bhavati, phAsAmayAto sokkhAo vavarovettA bhavai, phAsAmaeNaM dukkheNaM saMjogittA bhavai 4 / sU0 368, sammaddiTTitANaM NeraiyANaM cattAri kiriyAo paM0 taM0 - AraMbhitA pariggahitA mAyAvattiyA apaccavakhANa kiriyA, sammaddiTThiyANaM asurakumArANaM cattAri kiriyAo paM0 taM0- evaM caiva, evaM vigaliMdiyavajjaM jAva vaimANiyANaM / sU0 369, cauhi ThANehiM saMte guNe nAsejjA, taM0 kohaNaM paDiniveseNaM akayaNNuyAe micchattAbhiniveseNaM / cauhiM ThANehiM saMte guNe dIvejjA, taM0abhAsavattitaM paracchaMdANuvattitaM kajjaheu katapaDikatiteti vA / sU0 370, NeraiyANaM cauhiM ThANe sarIrupattI sitA, taMjahA- koheNaM mANeNaM mAyAe lobheNaM, evaM jAva vaimANiyANaM, raiyANaM cauhiM ThANehiM nivvattite sarIre paM0 taM0 - kohanivvattie jAva lobhanivvattie, evaM jAva vemANiyANaM / sU0 371 mUlArtha:- cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe 1 koIka puruSa mitra - A lokamAM upakArI, vaLI mitra-paralokamAM paNa upakArI - sadguruvat, 2 koIka mitra-snehavALA hovA chatAM paNa paralokanA sAdhanamAM ahitakara hovAthI amitra-strI For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ************************** 4 sthAna kAdhyayane uddeza: 4 mitrapazce ndriyanara gatyA gatidvIMdriyA saMyametarasamyagdRSTikriyA guNanAzatanU spAdAH sU0 366-71 / / 543 //
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir XXXXXXXXXXXXXXXxxxxxxXXXXXXXXX) tathA putrAdivat, 3 koIka pratikUla karanAra hovAthI amitra paNa vairAgyanuM kAraNa thavAthI mitra te-avinIta strI vigerenI jema ane 4 koIka pratikUla karanAra hobAthI amitra ane saMklezano hetu thavAthI punaH paNa amitra che.(1)cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka mitra aMtaraMga snehavALo che ane mitrarUpa-bAhyathI paNa sneha batAve che, 2 koIka mitra aMtaraMga snehavALo cha paNa amitrarUpa-bahArathI sneha batAvato nathI, 3 koIka amitra-aMtaraMga snehavALo nathI paNa mitrarUpa-vahArathI kRtrima sneha dekhADe che-asatI strIvat ane 4 amitra ane amitrarUpa-aMtaraMga ke bAhya sneha rahita che. (2) | cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-1 koIka puruSa mukta-dravyathI saMgano tyAga karela cha ane mukta-bhAvathI paNa mUcrchAno tyAga karela cha-susAdhuvat, 2 koIka dravyathI mukta ane bhAvathI amukta-AsaktivALo hovAthI raMkavat , 3 koIka dravyathI saMgavALo hovAthI amukta paNa bhAvathI mukta te gRhavAsamAM kevaLajJAna pAmela bharata cakrIvat ane 4 dravya temaja bhAva ubhayathI amukta te gRhastha. (3) cAra prakAranA puruSo kahelA che, te A pramANe-koIka puruSa mukta-Asakti rahita, vaLI muktarUpa vairAgyane sUcaka veSavALo-yatinI mAphaka, 2 koIka puruSa mukta-Asakti rahita paNa amuktarUpa-sAdhunA veSa rahita-zivakumAranI mAphaka, 3 koIka amukta-AsaktivALo paNa muktarUpa-kapaTathI yativeSane grahaNa karanAranI jevo ane 4 amukta ane amuktarUpa te gRhastha. (4) (sU0 366) paMceMdriyatiyaMcayoniko cAra gativALA ane cAra AgativALA kahelA che, te A pramANepaMceMdriyatiyacayoniko arthAt paMceMdriyatithaMca saMbaMdhI* AyuSyanA udayavALA, paMceMdriyatiyaMcayoniko viSa utpanna thatAM . prathama Ayupyano udaya thAya che, pachI gati vigereno udaya thAya che. XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX) For Private and Personal Use Only
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIsthAnAGgasUtra svAnuvAda // 544 // www.kobatirth.org nairayikomAMthI, tiyecayoniko mAMthI, manuSyomAMthI athavA devomAMthI utpanna thAya te ja paMvedriyatiyeva yonika, paMrve yatiyaMcayonikapaNAne choDato thako nairayikapaNAe athavA yAvat devapaNAe utpanna thAya. manuSyo cAra gativALA ane cAra AgativALA kala che. e pramANe ja tiryaMcapaMceMdriyanI jema manuSyo paNa jANavA. ( pU0 367 ) iMdriya jIvAnA AraMbhane nahi karanArane cAra prakAre saMyama karAya che - thAya che, te A pramANe- 1 jihvAnA rasAsvAdarUna sukhavI bhraSTa karanAra thato nathI. 2 jihvAnI hAnirUpa duHkhane joDanAra thato nathI, 3 sparzana iMdriya saMbaMdhI sukhanAvinAza karanAra thato nayI ane 4 sparzamaya duHkhano saMyoga karanAra thato nathI. beiMdriya jIvonA samAraMbha karanArane cAra prakArano asaMyama karAya chethAya che, te ApramANe - 1 rasanAnA rasAsvAdarUpa sukhathI bhraSTa karanAra thAya che, 2 rasanAnI hAnirUpa duHkhane joDanAra thAya che, 3 sparzana iMdriya saMbaMdhI sukhano vinAza karanAra thAya che ane 4 sparzamaya duHkhanA saMbhoga karanAra thAya che. ( sU0 (368 ) samyagdRSTi nairayikoMne cAra kriyAo kahelI che, te A pramANe AraMbhi kI, pArizradikI. mAyApratyayAne apatyA khyAnakriyA samyagdRSTi asurakumArone e ja pramANe cAra kriyAo kahelI che, esIrIne ehaoNTrena ana vikalAdreyane choDIne yAvat samyagdRSTi vaimAnikAne cAra kriyAo kahelI che, ahiM pAMca kriyAnI apekSAe cAra kriyA samajavI. mithyAdarzanapratyayA na hoya. ( sU0 369 ) cAra kAraNobaDe anyanA chatA guNono nAza kare-apalApa kare, ta A pranAge-1 krodhathI, 2 bIjAnA utkarSanI IrSyAne laIne, 3 akRtajJatAthI - bIjAnA upakArane na jANavAthI ane 4 durAgrahavI. cAra kAraNovaDe anyanA chatA guNone dIpAva-pragaTa kare, te A pramANe- 1 prazaMsA karavAnA svabhAvavaDe, 2 bIjAnA abhinAya pramANa vacaivAthI, 3 icchita For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir *************** sthAna kAdhyayana uddezaH 4 mitra paJce ndriyanara gatyA ga tihIMdriyA saMyametarasamyagdRSTikriyA guNa nAzatanU spAdAH sU0 366-71 / / 544 / /
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie XXXXXXX xxxxxxx kAryane siddha karavA mATe ane 4 karela upakArano pratyupakAra karavA mATe. (sU0 370) nairayikone cAra kAraNobaDe zarIranI utpatti-prAraMbha thAya. te A pramANe-krodhathI, mAnathI, mAyAthI ane lobhathI. evI rIte yAvat vaimAnikone jANavU. narayikone cAra kAraNobaDe zarIranI niSpatti-pUrNatA thAya, te A pramANe-krodhavaDe nivartita yAvan lobhavaDe nirvartita. evI rIte yAvat vaimAnikone mATe paNa jANavU. (sU0 371) TIkArtha:-'cattArI' tyAdi0 sUtro spaSTa cha. vizeSa e ke-mitra-A lokamAM upakArI hovAthI, vaLI mitra-paralokamAM upakArI hovAthI sadgurunI jema. bIjo mitra snehavALo hovAthI paNa amitra-paralokanA sAdhanano nAzakAraka hovAthIpremAla strI vigerenI jema. bIjo to amitra-pratikULa hovAthI paNa nirvedatA-vairAgyane utpanna karavAvaDe paralokanA sAdhanane viSe upakAra karanAra thavAthI-avinIta strI vigarenI jema. caturtha amitra-pratikaLapaNAthI punaH saMkale zanA hetumagAe durgatirnu nimitta thavAthI amitra che. athavA prathama mitra ane pachI paNa mitra ema kAlanI apekSAe cobhaMgI jANavI. (1) mitra-aMtaraMga snehathI, punaH bAhya upacAra karavAthI mitrano ja rUpa (AkAra )che jeno te mirUpa-A eka, bIjo to bAhya upacAranA abhAvathI amitrarUpa, trIjo snehathI rahita hovAthI amitra ane caturya pratIta che. (2) mukta-dravyadhI saMgano tyAga karanAra, punaH mukta-AsaktinA abhAvathI-susAdhuvat, bIjo AsaktivALo hovAthI amukta-raMkA, trI jo dravyadhI amukta paNa bhAvathI mukta-Asakti rahita-rAjyAvasthAmAM utpanna thayela kevaLajJAnavALA bharatacakravartInI mAkaka, coyo gRhastha athavA pUrva ane apara-pachI paNa amukta. kAlanI apekSAe A sUtra vicAra. (3) Asakti na hovAthI muka ane vairAgyane XXXXXXXXXXXX EXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhausthAnAgapatra bAnuvAda // 545 // toxxXXXXXXXXXXXxxxxxxxxxxxxx sUcaka AkAra(veSa)vaDe muktarUpa-yatinI mAphaka, A eka, bIjo sAdhunA veSathI viparIta hovAthI amuktarUpa, gRhasthAvasthAmA (be varSa) rahela zrI mahAvIra bhagavaMtanI jema, trIjo Asakti sahita hovAthI amukta-zaTha yatinI jema, cothA gRhastha. (4) (mu0366) jIvanA adhikAravALA paMceMdriyatiryaca ane manuSya saMbaMdhI ce sUtra sugama che. ema beiMdriya saMbaMdhI ce sUtra sugama che. (sU0367) vizeSa e ke-beiMdriya jIvo pratye AraMbha nahi karanAra nAza nahi karanArane jihvAno vikAra te jihvAmaya, tasmAt saukhyAt-rasanA anubhavamaya AnaMdarUpa saukhyathI nAza nahi karanAra tathA jiheMdriyanI hAnirUpa duHkhavaDe nahi joDanAra thAya che. (sU0368) jIvanA adhikArathI ja samyagdRSTi jIvonA kriyAstro che te sugama che. vizeSa e ke-samyagdRSTi jIvone mithyAtvakriyAno abhAva hovAthI cAra kriyAo che. ' evaM vigaliMdiyavajaM' ti. ekeMdriya, dvIndriya, trIndriya ane caturgidriya jIvone pAMca kriyAo che; kAraNa ke teone mithyAdRSTipaNuM hoya che. dvIndriya viMgarene sAsAdana (patanazIla ) samyaktvanA alpatvane laIne tenI vivakSA nathI karI. evI rIte ahiM vikaleMdriyanA varjanabaDe soLa kriyAsUtro thAya che. (sa0 369) anaMtara kriyAo kahI, kiyAvALo anyanA sadbhUta-chatA guNo pratye nAza kare che ane avaguNAMno prakAza kare che mATe A arthavALA ye patra che te sugama che. vizeSa e ke-sataH-anyanA vidyamAna guNone nAza karavAnI mAphaka nAza kare che-apalApa kare che. mAnato nathI krodha-roSavaDe, tathA pratiniveza-"A pUjAya che, huM to pUjAto nathI" ema paranI pUjAne sahana na karavAvaDe ( mAtsaryathI) temaja bIjAe karela upakArane je jANato nathI te akRtajJa. tenA bhAvarUpa akRtajJatAvaDe ane mithyAtvAbhinivezabodhanA viparyAsavaDe. kayu cha ke 4 sthAna kAdhyayane uddezaH4 mitrapaJcendriyanaragatyA gatidvIMdriyAsaMyametarasamyagdRSTikriyA guNa4| nAzatanU tpAdAH sU0 4366-71 545 // For Private and Personal Use Only
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXxxxxx roseNa paDiniveseNa, tahaya akyaNNumicchabhAveNaM / saMtaguNe nAsittA, bhAsai aguNe asaMte vaa|222|| prAyaH uktArtha che. asata'-nahi vidyamAna guNo pratye, (kvacit 'saMte' tti pATha che tyAM vidyamAna guNo pratye) dIpayet-bole. abhyAsa| svabhAva athavA varNana karavA yogyanI samIpatArUpa nimitta che dIpana-bolavAmAM te abhyAsapratyaya, abhyAsa Teva yA viSaya sivAya ane phaLa sivAya paNa pravRtti dekhAya che. samIpamA rahenAranA guNornu ja prAyaH grahaNa thAya che. parachaMda bIjAnA abhiprAyanI anuvRtti-tenI pAchala vartavU che jemAM te paracchaMdAnuvRttika, tathA kAryanA hetuthI-prayojana nimitte icchita kAryane anukUla karavA mATe, tathA upakArane viSe pratyupakAra che jene te kRtapratikRtika arthAt upakArano pratyupakAra karanAra A hetuthI athavA upakAranA pratyupakAra mATe athavA koI eka vyaktine ekanA upakAra karyoM athavA guNo prazaMsyA. te tenA achanA gaNAne / paNa pratyupakAra mATe prazaMse che. 'iti' zabda samIpa dekhADavAmAM ane 'vA' zabda vikalpamA che. (sU0 370) A guNono nAza karavo vigere zarIravaDe karAya che mATe zarIranI utpatti ane nivRtti-pUrNatA sUtranA be daMDaka che te sugama cha. vizeSa e ke-krodha vigere karmabaMdhanA hetao che ane karma zarIranI utpattinu kAraNa cha mATe kAraNamA kAryanA upacArathI krodhAdi agnI utpattinA nimittapaNAe kathana karAya che. A hetuthI 'cauhiM ThANehiM sarIre' tyAdi. kA. krodhAdijanya karmabaDe pUrNa thataM hovAthI krodhAdivaDe nirvartita zarIra ema kardA. ahiM utpatti-zarUAtamAtra ane nivRtti to niSpatti- pUrNatArUpa cha. (sU0 371) krodha vigere zarIranI nivRttinA kAraNo cha ema kayu, tenA nigraho-nAza karanArA dharmanA kAraNo cha te satrakAra darzAve cha For Private and Personal Use Only
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAGgasUtra sAnuvAda / 546 // (XKAKKAKKKAKKKKAKKKAKKKAKKAKExa cattAri dhammadArA paM0 taM-khaMtI muttI ajave mddve| sU0 372, cauhi ThANehiM jIvANeratiyattAe kammaM pakareMti. taMjahA-mahAraMbhatAte, mahApariggayAte, paMciMdiyavaheNaM, kuNimAhAreNaM 1, ca uhiM ThANehiM jIyA tirikkhajoNiyattAe kammaM pagati, taM0-mAillatAte, NiyaDillatAta, aliyavayaNeNaM, kUDatulakUDamANeNaM 2, cauhi ThANehiM jIvA maNussattAte kammaM pagareMti, taM0-pagatibhadatAte, pagativiNIyayAe, sANukosayAte amaccharitAne 3, cauhi ThANehiM jIvA devAuyattAe kammaM pagareti taM-sarAgasaMjameNaM, saMjamAsaMjameNaM, bAlatavokammeNaM, akAmANijjarAe 4 / sU0 373, cauvihe vajje paM0 tA-tate vitate ghaNe jhusire 1. cauvihe naTTe paM0 taM0-aMcie, ribhie, ArabhaDe, | bhisole 2, caubvihe gee paM0 taM0-ukkhittae, pattae, maMdae, roviMdae 3, cauvihe malle paM0 20 gaMthime, veDhime, pUrime, saMghAtime 4, cauThivahe alaMkAre paM0 taM-kesAlaMkAre, vatthAlaMkAre, mallAlaMkAre, AbharaNAlaMkAre 5. caubihe abhiNate paM0 ta0-di,tite +pAMDasate, sAmaMtovAtANate, + orAyapase gosUtranA 88 mA sUtramA "pADiya" evo pATha maLe che. A cAre prakAranA abhinayonu vizeSa varNana TokAkAre karyu natho eTale jijJAsue niSNAta pAseyo jANavA prayatna karavo. kAdhyayane uddezaH4 dharmadvArAyu hetuvAdyAdivimAnaka di mU0 372-75 xxxxxxxxxxxxxxxxxxx 546 // For Private and Personal Use Only
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir XXX logamabbhAvasite 6 / sU0 374, saNaMkumAramAhide suNaM kappesu vimANA cauvannA paM0 taM0-NIlA lohitA hAliddA sukilA, mahAsukkasahassAresu NaM kappesu devANaM bhavadhAraNijA sarIragA ukkoseNaM cattAri rayaNIo uDhe uccatteNaM pnnttaa| sU0 375 ___ mUlArtha:-dharmanA cAra dvAro kahelA che, te A pramANe-kSamA, nirlobhatA, saralatA ane mArdavatA. (sU0 372) cAra kAraNa. vaDe jIvo nairayikapaNAnA AyuSkAdi karmane bAMdhe che, te A pramANe-mahAn AraMbha karavAthI, mahAn parigraha dhAraNa karavAthI, paMcadriyanA vadhathI ane mAMsAhAra karavAthI. (1) cAra kAraNavaDe jIvo tiryaMcayonikapaNAnA AyuSkAdi karmane bAMdha che, te A pramANe-mananI kuTilatAthI, bIjAne ThagavA mATe kAyAnI judI rIte ceSTA karavAthI, alika( jUTuM) bolavAthI ane khoTA tola ane mApabaDe vyavahAra karavAthI. (2) cAra kAraNavaDe jIvo manuSyapaNAnA AyuSkAdi karmane bAMdhe che, te A pramANesarala svabhAvathI, vinIta svabhAvathI, dayALUpaNAthI ane matsara rahitapaNAthI. (3) cAra kAraNavaDe jIvo devapaNAnA AyuSkAdi karmane bAMdhe che, te A pramANe-sarAga saMyamathI, dezaviratipaNAthI, bAlataparUpa kriyAthI ane akAma nirjarAthI. (4) (sU0 373 ) cAra prakAre vAdya-vAjiMtra kahela che, te A pramANe-tata-vINA vigare, vitata-Dhola pramukha, ghana-kAMsyatAlAAda ane zupira-vAMsalI vigere. (1) cAra prakAre nATya(nATaka) kahela che, te A pramANe-aMcita-rahIrahIne nAcavU, ribhita-gIta sahita padanI saMjJAvaDe nAcavU, ArabhaDa-nAcate chate paMktinA abhiprAyane hastAdidvArA batAvatAM thakAM bolavU. ane bhisola KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX XXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir H mIsthAnAgapatra bAnubAda // 547 // Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx nAcate chate nIce paDavU. (2) cAra prakAre geya-gAyana kahela che, te A pramANe-ukSipta-prathamathI prAraMbha karAtuM gAyana, patrakachaMda vigere cAra bhAgarUpa padavaDe bAMdhelu, maMda-madhyabhAgamAM mUrcchanAdi guNayuktapaNAe maMda maMda gholanAtmaka ane kahela lakSaNayuktapaNAe bhAvita che cheDo jeno te rocitAvasAna arthAt dhIme dhIme svaranI vRddhi karavArUpa. (3) cAra prakAra mAlya-puSpanI racanA kahela che, te A pramANe-graMthima-sUtravaDe gUMthela puSpanI mAlAdi, vaSTima-puSpanA vITanavaDe banAvela, pUrima-mukuTAdi pUravAvaDe thayela arthAt je puSpovaDe pUrAya che te ane saMghAtima-je paraspara puSpanAlanA saMghAta-maLavAthI bane che te. (4) cAra prakAre alaMkAra kahela che, te A pramANe-kezavaDe karIne puruSa zobhe che te kezAlaMkAra. ema vaskhAlaMkAra, mAlyAlaMkAra ane AbharaNAlaMkAra jANavA.(5) cAra prakAre abhinaya-bhAvane batAvanAra ceSTAvizeSa kahela che, te A pramANe-dArzatika, pAMDusuta, sAmaMtovAcanIka ane lokamadhyAvasAna. (6) (sU0 374 ) sanatkumAra ane mAheMdrakalpane viSe vimAno cAra varNavALA kahelA che, te A pramANe-nIlA, rAtA, pILA ane dhoLA. mahAzukra tathA sahasrAra nAmanA devalokane viSe devonA bhavadhAraNIya zarIro | utkRSTathI cAra hAthanI UMcAIvALA kahelA che. (sU0 375) TIkArthaH-'cattAri dhamme' tyAdi0 cAritralakSaNa dharmanA cAra dvAro-upAyo kahela che. (mU0 372 ) kSamA vigere dharmanA dvAro cha ema kA, have nArakatvAdinA sAdhanarUpa AraMbhAdi karmanA dvAro che te vibhAgathI 'cauhiM ThANehiM' ityAdi sUtracatuSTayaveDa kahe che. A sUtra sugama che. vizeSa e ke-'neraiyattAe' tti0-nairayikapaNA mATe athavA nairayikapaNAe karma-AyuSkAdi. ' neraiyAuyattAe' tti A pAThAMtarane viSe nairayikAyuSkarUpa karmadalika( ne bAMdhe cha ). mahAn 4 sthAna kAdhyayana uddeshH| dharmadvArAyu. hatuvAdyAdivimAnava di sU0 372-75 erlii XXXXXXXXXX 547 // For Private and Personal Use Only
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (XOXOXXXXXXXXKOKKK) icchAnA parimANavaDe na karAyela maryAdApaNAe pRthivI vigerenA upamaIna lakSaNarUpa moTo AraMbha cha jene te mahAraMbha-cakravartI pramukha, teno bhAva te mahAraMbhatA, te mahAraMbhapaNAe nArakIrnu AyuSkAdi karma bAMdha che. evI rIte mahAparigrahapaNAthI. vizeSa e ke-cautaraphathI grahaNa karAya te parigraha-hiraNya, suvarNa, dvipada ane catuSpadAdi. 'kuNima'-mAMsa, te ja AhAra(bhojana)baDe. (1) 'mAillayAe' tti0 mAyAvIpaNAe ane mAyA eTale mananI kuTilatA, 'niyaDillayAe' tti nikRti eTale anyane ThagavA mATe zarIranI ceSTAnuM anyathA karaNarUpa athavA abhyupacArarUpa, ane khoTA trAjavA(tolA) tathA khoTA mApavaDe je vyavahAra te kUTatulA-kUTamAna kahevAya che, tenAvaDe. (2) prakRti-svabhAvavaDe bhadrakatA. bIjAne anutApa na karanArI te prakRtibhadrakatAvaDe, sAnukrozatA-dayAlapaNAthI, matsarikatA-anyanA guNone nahi sahana karavArUpa IrSyAnA pratiSedharUpa amatsarikapaNAe (3) sarAgasaMyama-kaSAyayukta cAritravaDe, kAraNa ke vItarAgasaMyamIone AyuSyanA baMdhano abhAva hoya che. saMyama ane asaMyamarUpa ve svabhAvavALo hovAthI dezasaMyama, bAlakonI jema bAla-mithyAdRSTio, teornu tapakarma-taparUpa kriyA te bAlatapaHkarmavaDe, 'akAmena'-nirjarA pratye abhilASA na hovAthI je nirjarA karmane nirjaraNa (kharavAnA) heturUpa bhUkha vigerenuM sahaq te akAma nirjarA, tenA baDe 4. (sU0 373 ) hamaNA ja devanI utpattinAM kAraNo kahyA ane devo to vAdya, nATya vigeremA rativALA hoya che. mATe vAdyAdinA bhedone kahevA mATe cha sUtra paikI prathama 'baje' tti0 vAdya, vINAdi te tata jANavU, paTaha-Dhola AyupyanA baMdhano prAraMbha chaThThA guNaThANA sudhI hoya che, chaThe bAMdhato sAtame guNaThANe AyuSyanA baMdhane pUrNa kare paraMtu sAtame prAraMbha kare nahi. taduparAMta guNa ThANe sarAgI hovA chatAM paNa vizuddha pariNAma hobAthI AyuSyane bAMdhe nahi. EXXXXXXXX KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX) For Private and Personal Use Only
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir xxxx zrIsthA- pramukha vitata, kAMsyatAlAdi ghana ane vAMsalI pramukha zupira mAnela che. (1) nATya, geya ane abhinaya viSayaka sUtrona varNana sthA nAgapatra saMpradAyanA abhAvathI karela nathI. mAlAne viSa suMdara te mAlya, puSpa-tenI racanA paNa mAlya, graMtha-saMdarbha, mUtrathI guMthavA- mAdhyayana | vaDe banAveluM taM graMthimamAlAdi, veSTana-vITag, tenAvaDe banAveluM te veSTima-mukuTa vigare. pUra-pUravAvaDe banAvela te purima, mATIpAnuvAda x uddezaH 4 Xmaya aneka chidravAlaM athavA vAMsanI zaLI o vigerenuM piMjare arthAt je puSporaDe pUrAya che te pUrima, saMghAta-ekAtreta // 548 // dharmadvArA| karavAvaDe banAvela te saMghAtima, je parasparathI puSpanAla vigarenA joDANavaDe utpanna karAya che te. jenAvaDe zobhA karAya te yurhetuvAdyAalaMkAra.kezo e ja alaMkAra te ke zAlaMkAra, evI rIte vastrAlaMkAra vigere jANavU.(mU0374) devanA adhikArabALAce sUtro sugama che. vizeSa eke-sanatkumAra ane mAheMdra kalpane viSe cAra varNavALA vibhAno che. anya kalyAne vire to juhI rIta che. kayu cha ke divimAnasohamme paMcavannA, ekagahAgI u jA shssaaro| do do tullA kappA, tega paraMpuMDarIyAo // 223 // saudharma ane IzAna e ve devalokamAM pAMca varNavALA vimAno cha, trIjA ane cothAmA kRSNavarga sivAyanA cAra, pAMcamA IX ane chaThAmA nIlavarNa sivAya traNa, sAtamA ane AThamAmAM rAtA varga sivAya pIta ane zveta e ce varga ane navamAthI * mAMDIne cheka sarvArthasiddha payatanA vimAnomAM eka zvetavarNa che. te bhavamA dhAraNa karAya athavA te bhava pratye dhAraNa karAya te bhavadhAraNIya arthAt je janmathI maraNa paryata rahe. bIDela muSTi te ratni, ane te ja khullI AMgalIvALI muSTi te aratni, evu vacana hovA chatAM paNa rani' zabdabar3e ahiM sAmAnya thI hAtha kavAya che. zuka ane sahasrAra kalpane viSe cAra hAthanA pramANavALA devo che. bIjA devalokane viSe to judI rIte cha. kadhu cha ke XKXXXXXXXXX varNAdi sU0 Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ***** www.kobatirth.org bhavaNa 10 vaNa 8 joisa 5 soha-mmIsANe satta hoMti rayaNIo / ekekahANi sese, duduge ya duge caukke ya // 224 // vijesuM donnI, ekA rayaNI aNuttaresu / ti0 daza bhavanapati, ATha vAnavyaMtara, pAMca jyotiSka ane saudharma tathA IzAnakalane viSe devonuM sAta hAthanuM zarIra hoya che. zrIjA cothAmA cha, pAMcamA chaTTAmAM pAMca, sAtamA AThamAmAM cAra, natramAthI vAramA sudhInAM traNa, natra graiveyekamA anuttara vimAnomAM devonuM eka hAthanuM zarIra hoya che. bhavadhAraNIya zarIro A pramANe che. ane pAMca uttaravaikriya zarIro to utkRSTathI eka lakSa yojana paNa saMbhave che. jaghanyathI to bhavadhAraNIya zarIro utpattikAlamA aMgulA asaMkhya bhAga pramANavALA hoya che ane uttarakhaikriyo to aMgulanA saMkhyeyabhAga pramANavALA hoya che. ( sU0 375 ) anaMtara deva saMbaMdhI vaktavyatA kahI ane devo apkAyapaNAra paNa utpanna thAya che mATe udaka saMbaMdhI garbhanuM pratipAdana karavA mATe ' cattAri ' ityAdi0 ve sUtra kahe che cattAri udakagabhA paM0 taM0-ustA mahiyA sItA usiNA, cattAri udakagabbhA paM0 taM0maga abbhasaMthA sItosiNA paMcarUvitA - mAhe u hemagA ganbhA, phagguNe anbhasaMthaDA / sIto Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only *************************
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bIsthAnAstra sAnuvAda // 549 // xxxxxxxx 4 sthAnakAdhyayane uddezaH4 udakagarbhaH manuSyagarma siNA u citte, vatisAhe paMcarUvitA // 1 // sU0 376, cattAri mANussIgabbhA paM0 taM0-itthittAe purisattAe NapuMsagattAe biMbattAe-appaM sukkaM bahuM oyaM, itthI tattha pjaatti| appaM oyaM bahuM sukaM, puriso tattha pajAtati // 1 // doNhaM pi rattasukkANaM tullbhaavennpuNso| itthItotasamAoge, biMba tattha pajAyati // 2 // sU0 377 mUlArtha:-udakanA cAra goM-kALAMtare jala varasavAnA hetuo kahelA che, te A pramANe-avazyA-jhAkaLa, mahikA- dhUmasa, zItA-atyaMta TADha ane uSNA-garamI. udakanA cAra garbho kahelA che, te A pramANe-hima-parapharnu paDavU, abhrasaMsthitAvAdaLAovaDe AkAzana AcchAdana thavU, zItoSNa-atyaMta ThaMDI ane garamI temaja gAja, vIja, jala, vAyu tathA vAdaLAM-A pAMca lakSaNanA milanarUpa paMcarUpikA. mAha mAsamAM himavALA garbho, phAlguna mAsamAM abhrasaMsthitA lakSaNa garbho, caitra mAsamAM zItoSNA ane vaizAkha mAsamAM paMcarUpI garbho hoya che. (30 376) cAra prakAre manuSyaNInA garbho kahelA che, te A pramANestrIpaNAe, puruSapaNAe, napuMsakapaNAe ane kiMva-garbhAzayamA garbhanI AkRtirUpa rUdhirano baMdha-piMDapaNAe. jyAM alpa vIrya ane vizeSa rudhira hoya che tyAM svIpaNe garbha utpanna thAya che, jyAM alpa oja-rudhira ane bahu vIrya hoya che tyAM puruSapaNe garbha utpanna | thAya che / / 1 / / rudhira ane vIrya, e baneno samAnabhAva jyAM hoya tyAM napuMsakapaNe garbha utpanna thAya che ane vAyunA vazathI jyAM strIceM rakta sthira thaI jAya che tyAM garbhAzayamAM viMbarUpe garbha utpanna thAya che / / 2 / / (sU0 377) 376-77 Koxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx xn549 // For Private and Personal Use Only
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyarmandie KOKMOKXXXXXXXXXXXXxxxxxxxxxxxxxxx TIkArtha:-'dagagambha tti0 daka-udakanA garbhonI jema garbho te udakagarbho arthAt kALAMtarane viSe jala varSavAnA hetuo. varSAdane sUcana karanArA evaM tAtparya che. avazyAya-ThAranuM pANI, mahikA-dhUmasa, atyaMta ThaMDI ane garamI. je divase e udakanA garbho utpanna thAya che tyArathI utkRSTataH nAza na thayA thakA cha mahine udakane varasAve che. bIjAoe baLI evI rIte karSa cha ke-"1 pavana, 2 vAdaLA, 3 vRSTi, 4 vIjaLI, 5 gariva, 6 zIta, 7 garamI, 8 kiraNa, 9 pariveSa (kuMDALa) ane 10 jaLamatsya-e daza prakAra jaLane utpanna karavAnA hetuo kahelA che. tathA-"zIta, pavano, viMda, garjArava ane kuMDALa-A lakSaNone goMne viSe sArI rIte jonArA nigraMtho zreSTha kahe che." tazA sAtame* sAtama mAse athavA sAtame sAtame divase garbho paripakva thAya che, jevA garbho tevU phaLa samajavU. hima-barapha, te ja himaka, tenA garbho te haimakA arthAt himanA paDavArUpa, 'abbhasaMthaDA'-abhrasaMsthito-vAdaLAovaDe AkAzanA AcchAdano, AtyaMtika zItoSNa ane garjaq, vidyuta, jaLa, vAyu ane vAdaLAMrUpa pAMca lakSaNonuM ekatrita tharbu te paMcarUpa, te cha jeone te paMcarUpikA-pAMca rUpavALA udakaga . ahiM matAMtara A pramANe The-" mAgazara ane pauSa mAsamAM saMdhyArAga ane pariveSa (kuMDALa) sahita bAdaLAM, mAgazara mAsamA atyaMta TADha nahiM ane pauSa mAsamAM ati TADha ane himarnu paDavU. (1) mAha mAsamA prabala vAyu, tuSAra-baraphanA kaNIAvaDe kaluSa (jhAMkhI) kAMtivALA sUrya ane caMdra, ane atizaya zIta tathA vAdaLAM sahita sUryano asta * sAtame mAse paripakva dhanArA garbho utkRSTadhI jANavA, te sArI vRSTi kare che bhane sAtame divase paripakva thanArA garbho alpa vRSTi kare che. KKKKXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIsthAnAgapatra mAnuvAda // 550 // tathA udaya zreSTha che. (2) phAlguna mAsamAM rUkSa (lU) ane Akaro pavana, snigdha ane sajala vAdaLAo, asaMpUrNa kuMDAlAo tathA kapila ane tAmravarNavALo ravi zubha che. (3) caitra mAsamAM pavana, vAdaLA vRSTipUkta tathA kuMDALAo sahita garbho zubha che ane vaizAkha mAsamAM vAdaLA, pavana, pANI, vIjaLI ane garjanAvaDe gabhI hitane mATe thAya che. (4)" mAsanA bhedavaDe sUtrakAra ga ne ja batAve cha 'mAhe' ityAdi (mULamAMno) zloka (mU0 376 ) garbhanA adhikArathI nArI saMbaMdhI garbhasUtra kahela che te spaSTa che. mAtra 'itthittAe' tti strIpagAe 'vimbam'-garbhanuM pratibiMba arthAt garbhanI AkRtirUpa Ateva-rudhiranA pariNAma; paraMtu garbhasvarUpa nahiM ja. kathu cha ke-"vAyuvaDe asthita( sthira ) thala strInA raktane ajANa loko garbha kahe cha kemake garbhAkRti jaNAya che. valI kaTuka, tIkSNa ane uSNa khorAkADe kevala raktamoja pariNAma thAya cha ema paNa zrutamAM kahela che. (1) "jaDa puruSo bhUtavaDe haraNa karAyela garbhane kahe che ityAdi. garbha vicitrapaNuM kAraNanA bhedathI che te ve zlokADe kahe cha 'appa' mityAdi. zukra-puruSa saMbaMdhI vIrya, oja-Artava eTale garbhAzayamA strI saMbaMdhI rakta. tathA strInA ojabaDe samAyoga-vAyunA vazathI tenuM sthira thavaM. ukta lakSaga svInA ojano sanAyoga thape chate garbhAzayamAM viMca utpanna thAya che. bIjAoe paNa A viSayamA kayu cha ke-"A hetuthI ja zukanA bAhulpathI puruSa thAya che, raktanI bahulatAthI strI thAya che. valI zukra ane raktanI samAnatAthI napuMsaka thAya che. (1) vAvaDe zukra ane zoNita atyaMta bhinna thaye chate yathAyogya bahu saMtati thAya che. vikRti pAmela maLovaDe viyoni-gItpattine ayogya ane vikRta AkAravALA garbhAzayo thAya che. (2)" (ma0 377) garbha prANIono janmavizeSa che, te utpAda kahevAya che, ane utpAda, utpAda nAmanA pUrvane viSe vistArapUrvaka 4 sthAna kAdhyayace uddezaH 4 udakagarbhaH manuSyagarbha zca mU0 376-77 xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxx 3 // 550 // For Private and Personal Use Only
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KoxxxxxxxxxxxxxxXXXXKOKKKKOKXXXX kahevAya che mATe tenA svarUparnu vizeSa pratipAdana karavA mATe kahe che uppAyapuvvassa NaM cattAri mUlavatthU pnnttaa| sU0 378. caubihe kanve paM0 taM0-gaje paje katye gee| sU0 379, NeratitANaM cattAri samugyAtA paM0 taM0-yaNAsamugdhAte kasAyasamugghAte mAraNaMtiyasamugghAe veubviyasa mugdhAe, evaM bAukAiyAgavi / sU0 380, arihato NaM ariTunemissa cattAri sayA codasapuvINamajigANaM jigasaMkAsANaM sabakharasannivAI gaM jigo iva avitathavAgaramANANaM ukkositA caudasapubdhisaMpayA hatthA / sU0 381, samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa cattAri sayA vAdINaM sadevamaNuyApurAte parisAte aparAjiyANaM ukkositA vAtisaMpayA hutthA / sU0 382, heTuillA ca tAri kappA addhacaMdasaMThANataMThiyA pannatA taM0-sohamme IsANe saNaMkumAre mAhiMde, majjhillA cattAri kappA paDi punnacaMdasaMThANasaMThiyA pannattA, taM:-baMbhaloge laMtate mahAsukke sahassAre, uvarillA cattAri kappA addhavaMdasaMThANasaMThiyA pannatA. taMjahA-Agate pANate AraNe accutte / sU0 383, cattAri samuddA patteyarasA paM0 ta0-lava gode varuNode khIrode oxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxy For Private and Personal Use Only
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthAnAmasUtra sAnuvAda // 551 // ghatode / sU0 384, cattAri AvattA paM0 saM0-kharAvatte unnatAvatte gUDhAvatte AmisAvatte, evAmeva cattAri kasAyA paM0 taM0-kharAvattasamANe kohe, unnattAvattasamANe mANe, gUDhAvattasamANA mAtA, AmisAvattasamANe lobhe, kharAvattasamANaM kohaM aNupaviTe jIve kAlaM kareti Neraiesu uvavajati unnattAvattasamANaM mANaM evaM ceva gRDhAvattasamANaM mAtamevaM ceva AmisAvattasamANaM lobhamaNapaviTe jIve kAlaM kareti neraiesu uvavajeti / sU0 385 mUlArtha:-utpAda nAmanA prathama pUrvanI cAra cUlikAnI jema cUlikA vastuo kahelI che. (sU0 378) cAra prakAre kAvya (graMtha) kahela cha, te A pramANe-gadya-chaMda rahita, zastraparijJAadhyayanavata. padya-chaMdabaddha. vimuktiadhyayanavata. kathyakathAmA sAruM ane geya-gAvA yogya. (sU0 379) nairayikone cAra samudghAta kahela che, te A pramANe-vedanAvaDe samudghAta, kaSAyavaDe samudghAta, maraNanA aMtamA thanAro mAraNAMtika samudghAta ane uttaravaikriya karavAne mATe thato vaikriyasamudghAta. evI rIte vAyukAyikone paNa cAra samudghAta che. (sU0 380) arihaMta ariSTanemine jina nahiM paNa jina sarakhA, sarva akSaranA sannipAtI-saMyoganA jANa, jinanI jema satya vacananA kahevAvALA evA cAra so caudapUrvI munionI utkRSTI caudapUrvI saMpadA hatI. (sU0 381) zramaNabhagavAn mahAvIrasvAmIne deva, manuSya ane asuro sahita pariSadane viSa koIthI parAjaya nahi pAma 4 sthAna. kAbhyayane uddezaH vastusamudghAta pUrvivAdi* kalpasaMsthA nAdhirasAvartAH 0379 Xxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mroxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx nArA evA cAra so vAdI munionI utkRSTI vAdIsaMpadA hatI. (mU0382) nIcenA cAra kalpo arddhacaMdrAkAra saMsthita kahelA lete A pramANa-saudharma, IzAna, sanatkumAra ane mAheMdra. vacalA cAra kalpo paripUrNa caMdrAkAre saMsthita kahelA cha, te A pramANe-brahmaloka, lAMtaka, mahAzukra ane sahasrAra. uparalA cAra kalpo arddhacaMdrAkAre saMsthita kahelA che. te A pramANe-Anata, prANata, AraNa ane acyuta. (mU0 383 ) cAra samudro bhinna bhinna rasavALA kahelA cha, te A pramANe-1 lavaNoda-mIThAnA jevA pANIvALA, vAruNoda-dArunA jevA pANIvALo, kSIroda-dUdhanA jevA pANIvALo ane ghRtoda-ghRtanA jevA pANIvALo che. (sU0 384) cAra Avartta-bhramaNa kahelA che, te A pramANe-samudramA cakranI jema pANI, bhamabuM te kharAvartta, parvatanA zikhara para caDavAnA mArgarUpa Avarta te unnatAvarta, daDAne guMthela dorInI jema AvattaM te gUDhAvarta ane mAMsAdi mATe pakSIona je bhramaNa te AmiSAvarta. A dRSTAMta cAra kapAyo kahelA che, te A pramANe-kharAvata samAna krodha, unnatAvartta samAna mAna, gUDhAvarta samAna mAyA ane AmiSAvarta samAna lobha che. kharAvarta samAna krodhane prApta thayela jIva-krodhanA udayavAko jIva kALa kare chate nairayikone viSe utpanna thAya che, unnatAvarta samAna mAnanA udayamAM, gUDhAvarta samAna mAyAnA udayamAM ane AmiSAvarta samAna lobhanA udayavALo jIva kALa kare chate nairayikone viSe utpanna thAya che. (sU0 385) TIkArtha:-' uppAye' tyAdi0 sUtra saraLa che. vizeSa e ke-cauda pUrvomA prathama utpAda nAmarnu pUrva cha, tenI cUlAAcAranA agrabhAgonI jema tadrUpa vastuo arthAt bodhavizeSo adhyayananI mAphaka cUlAvastuo che. (sU0 378) utpAda pUrva kAvya che mATe kAvyasatra kahela che, te sugama che. vizeSa eke-kAvya eTale graMtha.1 gadya-chaMdamA nahi baMdhAyela-zastraparijJA adhyayananI jema, For Private and Personal Use Only
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Xxxxx bIsthAnAnapatra sAnuvAda // 552 // 2 padya-chaMdamAM baMdhAyela-vimukti adhyayananI jema, 3 kathAmAM sAraM te kathya-jJAtAadhyayananI jema ane 4geya-gAvA yogya. ahiM gadya ane padyamA aMtarbhAva hote chate paNa kathya ane geyanA, kathA ane gAnadharmanA viziSTapagAthI vizeSa vivakSA karela che. (sU0379) anaMtara geya kaDaM, te bhApAsvabhAva hovAthI daMDa ane maMthAnAdinA kamADe lokanA eka deza-vibhAgane pUre che ane samudghAta paNa e pramANe ja che. A sAdharmyathI samudghAtanA be satro kahe che, te sugama che. vizeSa e ke-'sam' 'ut' 'hananam' arthAt ekI bhAvavaDe, prAbalyatAthI (karma pudgalono ) ghAta te samudghAta eTale ke zarIrathI jIvanA pradezotuM bahAra prakSepakADhavU, vedanAvaDe samudghAta, kaSAyavaDe samudghAta, maraNa ja aMta te maragAMta, temA thanAro te mAragAMtika samudvAta. evI rIte ahi samAso karavA. ( sa0 380) kriyasamudghAta labdhirUpa kola cha mATe labdhinA prattAtrayI viziSTa zrutalabdhimAnone kahevA mATe 'arahao' ityAdi ke sUtro kahela che, je sugama che. vizeSa eke-sajJa nahiM hogAthI ajina, avirodhI vacana hovAthI ane pUchela praznane yathAtathya kahenAra hovAthI jina sadRza, akArAdi vadhA ya akSaronA sannipAto-dUyAdi saMyogo, abhidheya-kahevA yogya bhAvonA anaMtapaNAthI anaMtA paNa akSaranA saMyogo vidyamAna cha jeone te sAkSarasaniyAtIo, eornu jina samAnapaNu hovArnu kAraNa kahe cha-'jiNo viva' ityAdi. 'umeosiya'-kyAre paNa ukta saMkhyAthI 4sthAnakAdhyayane uddezaH 4 vana| mudvAtapUrvipAdi kasasaMsthAnAbdhirasAvA sU0379 85 xxxxxxxxxxxxxxxxx XxxxxxxXXXXXXXXXX * vedanAvaDe samudghAta te vedanAsamudghAta, kaSAyabar3e samudghAta te kaSAyasamudghAta, maraganA aMtamA thanAro samudghAta te mAraNAMtikasamudaghAta ane vaikriya zarIra karavA mATe samudghAta te vaikriyasamudghAta. For Private and Personal Use Only
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyarmandie xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx adhika *caudapUrvIo (emanA) thayA na hatA. ( sa0 381-382) / te munio +prAyaH devalokamAM gayelA che mATe devaloka saMbaMdhI sUtro che te sugama che. vizeSa e ke-'addhacaMdasaMThANasaMThie' tti. pUrvAparathI madhyamAM sImA( hada)nA sadbhAvathI. (sU0 383 ) devaloko kSetra cha mATe kSetranA prastAvathI samudra sUtra kahela che te sugama che. vizeSa e ke-ekaeka pratye bhinna che rasa jeonA te pratyeka raso-judA rasavALA. lavaNanA rasarnu udaka hovAthI lavaNa, pAThAMtaramAM to lavaNa mAphaka udaka che jemAM te lavaNoda, (A zabda nipAtathI siddha thayela che.) A prathama samudra. vAruNI eTale surA, tenI samAna te vAruNa, surA samAna udaka che jemAM te vAruNoda-A caturtha samudra. dUdha samAna udaka che jemAM te kSIroda-pAMcamo samudra ane ghRta jevU udaka che jemAM te ghRtoda cha8o samudra. kAloda samudra, puSkaroda samudra ane svayaMbhUramaNa samudra udaka rasavALA che, zeSa samudro ikSurasavALA che. kathu cha kevAruNivarakhIravaro. ghayavara lavaNoya hoti ptteyaa| kAlo pukkharaudahI,sayaMbhuramaNo ya udagarasA // 225 // bhAvArtha upara mujaba che. (mU0 384) * nemanAtha bhagavAnanA ethI vadhu thayA na hatA ema samana. zrI RSabhAdi tokaronA to ghaNA hatA. x sU0 382 nI vyAkhyA sugama hovAtho TIkAkAre karI natho. + prAyaH kahevArnu kAraNa e ke keTalAka mokSamA paNa gayelA che. XxxxxxxxxxXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthAnAgapatra sAnuvAda // 553 // anaMtara samudro kadyA, teone viSe AvattoM (vamaLa) hoya che mATe dRSTAMtarUpa AvoMne ane dArTItikarUpa kaSAyone kahevAnI icchAvALA sUtrakAra ce sUtrane kahe che je sugama che. vizeSa e ke-khara-kaThaNa ati vegathI pADanAra athavA chedanAra bhramaNa icchAvALA patrakAra te Avartta, te samudrAdino athavA cakravizeSono kharAvarta, unnata-UMco tadrUpa Avarta te unnatAvarta, te parvatanA zikhara upara caDavAnA mArgano athavA UMce caDavArUpa vAyuno che, gUDha evo Avarta te gUDhAvarta, te daDA saMbaMdhI dorAno athavA lAkaDAnI gAMTha pramukhano hoya che, AmiSa-mAMsAdi, tene mATe zamaLI vigereno Avarta te AmiSAvarta. kharAvarttAdinI samAnatA kramazaH krodhAdinI kahe che. bIjAne apakAra karavAmAM kaThora hovAthI krodhane, pAMdaDAM ane tRNa vigere vastunI jema manane unnata(moTAI)paNAne viSa AropaNa karavAthI mAnane, atyaMta durlakSya hovAthI mAyAne ane seMkaDo anarthanI prAptibaDe vyAptasthAnane viSe paNa nIce paDavArnu kAraNa hovAthI lobhane upamAo ghaTe che. A upamA kramazaH atizaya krodhAdine che. have teornu phala kahe che-'kharAvatte' tyAdi0 azubha pariNAma ne azubha karmabaMdhanA nimittapaNAe durgatinA nimittapaNAthI kahevAya che ke 'Neraiesu uvavajaha' tti0 (sU0 385) anaMtara nArako kahyA te vaikriya vigerethI samAna dharmavALA devo cha mATe teonA vizeSabhUta nakSatra devo saMbaMdhI cAra sthAnaka pratye kahevAnI icchAvALA sUtrakAra 'aNurAhe ' tyAdi0 traNa sUtrane kahe che aNurAhAnakkhatte cauttAre paM0-puvvAsADhe evaM ceva uttarAsADhe evaM ceva / sU0 386, jIvANaM cauThANanivvattite poggale pAvakammattAte ciNiMsu vA ciNaMti vA ciNissaMti vA, neratiyanivva 4 sthAnakAdhyayane uddeza 4 nakSatratArakAra pudga lanirvartana pudgala prade4 zAdi sU0 *386-88 KXxxxxxxxxxxxxxxxxxx EXXXX KXXXXX KXXXXXXXXXX 4 // 553 // For Private and Personal Use Only
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX tite tirikkhajoNitanivvattite maNussa. devanivvattite, evaM uvaciNiMsu vA uvaciNati vA uvaciNissaMti vA, evaM ciya uvaciya baMdha udIra veta taha nijare ceva / sU0387, caupadesiyA khaMdhA aNaMtA pannattA-caupadesogADhA poggalA aNaMtA, causamayadvitIyA poggalA aNaMtA, cauguNakAlagA poggalA aNaMtA, jAva cauguNalukkhA poggalA aNaMtA pannattA / suu0388|| cauttho uddeso samatto cauThANaM cautthamajjhayaNaM samattaM // mUlArtha:-anurAdhA nakSatranA cAra tArA kahelA che. pUrvASADhA e pramANe che, uttarASADhA e pramANe che. (sU0 386 ) jIvoe cAra sthAnavaDe nivartita-karmapariNAmane pamADela pudgalone pApakarmapaNAe caya-ekatrita karela cha, arthAt alpa pradezavALI pApaprakRtione bahu pradezavALI karela che, kare che ane karaze, te A pramANe-nairayikapaNAe nirvartita, tiyaMcayonika paNAe nirvartita, manuSyapaNAe nivartita ane devapaNAe nirvatita. evI rIte upacaya-pharIne pharIne vRddhi karela che, kare che ane 4 karaze. e pramANe caya, upacaya, baMdha-zithilabaMdhavALA kone gADha baMdhavALA karela che, udIraNa-udayamA Abela dalikane viSe udayamAM nahiM Avela karmadalikane vIryavaDe AkarSAne bhogavela che, vedana-pratisamaya svavipAkavaDe anubhavela che temaja nirjarA * kare che ane karaze ema sarvatra samajavu. Exxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx For Private and Personal Use Only
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIsthAnAnapatra sAsubAda // 554 // Xxxxxx KX 4sthAna kAmAyane udevA malAnarmadana AtmapradezathI dUra karela cha, kare.che ane karaze. ( sU0 387 ) cAra pradezavALA skaMdho anaMtA kahelA che. cAra AkAzapradezane avagAhIne rahelA pudgalo anaMtA kahelA che. cAra guNavALA kALA pudgalo anaMtA kahelA che yAvat cAraguNa lUkhA pudgle| anaMtA kahelA che. (mU0 388) ____TIkArtha:-A sUtra saraLa che. (sU0 386 ) jIvonA devatvAdi bheda, karmapudgalanA caya vigerethI karAyela che mATe tenuM pratipAdana karavA sAru 'jIvANaM' ityAdi0 cha sUtra, jo ke pUrva (AnI) vyAkhyA karAyela cha tathApi kaMIka lakhAya che. 'jIvANaM' ti. '' zabda vAkyanA alaMkAra arthamAM che. nirvanita-karmanA pariNAmane pAmelA, tevA prakAranA azubha pariNAmanA vazathI bAMdhalA te catuHsthAnanivartito. te pudgalone kevI rIte bAMdhalA che te kahe che-pApakarmatayAazubhasvarUpa jJAnAvaraNAdipaNAe 'ciNiMsu' tti tathAprakAranA apara pudgalavaDe vRddhi karelA-alpa pradezavALI pApaprakRtione bahupradezavALI karelI. 'neraiyanivvattie 'tti nairayikapaNAe vartatA satAM je nivartitA te nairayikanirvartitA. evI rIte sarvatra samAsa karabo. tathA ' evaM pravaciNiMsu'tti0 upacaya arthAt punaH punaH vRddhi karela cha 'eva' miti. cayAdinA nyAyavaDe baMdha vigerenA sUtro kahevA. ahiM ' evaM baMdhaudIreM' tyAdinA vaktavyamA caya, upacayanuM grahaNa karela che te sthAnAMtaramA prasiddha gAthAnA uttarArddhanI anuvRttinA vazathI jANavU. temAM 'baMdha' tti. 'baMdhiMsu 3 zithila baMdhanavaDe bAMdhala kone gADha baMdhanavaDe baMdhavALA kayAM che, kare cha ane karaze. 'udIra' ti0 'udIriMsu 3 udayamAM Avela dalikane viSe je udayamA nahi Avela karmadalikone karaNa( vIrya )vaDe AkarSIne vedela che 3, 'veya' ti0' vedisu 3 pudagaThaprade zAdi 0 XXXXXXXXXXXXXxxxxxxxxxxx Xxxxxxxxxxxxxx KKKKXXXX) For Private and Personal Use Only