________________
भगवतीसूत्रे
१३८
एगं अजहन्नमणुकोसए संजमहाणे सर्वस्तोकं निर्ग्रन्थस्य स्नातकस्य चैकम जघन्यानुत्कृष्ट संयमस्थानम् सर्वापेक्षपात्यल्प सवति शुद्धेरेकविधश्वाद, पुलाकादीनां तूतक्रमेण असंख्येयगुणानि वानि भवन्ति क्षयोपशमवैचित्र्याद तदेवाह - 'पुलागस्स णं संजमट्टाणा असंखेज्जगुणा' पुलाकस्य खलु संगमस्थानानि निर्ग्रन्थस्नातकसंयमापेक्षया असंख्येयगुगाधिकानि भवन्ति क्षयोपशमस्य विचित्रत्वात् 'उपस्स संजमडाणा असंखेज्जगुणा' वकुशस्य संयमस्थानानि पुला कसं यमस्थानापेक्षया असंख्येयगुणाधिकानि कपायक्षयोपशमस्प विचित्रत्वात् । 'पडि सेववणाकुसीलरूप संगमहाणा असंखेज्नगुणा' प्रतिसेवनाकुशीलस्य संयमस्थानानि वकुशसंयमस्थानापेक्षया असंख्येयगुणाधिकानि भवन्ति । 'कसायकुसीस्थोवे fिrista faणाघस्स य एगे अजष्णमणुक्कोसए संजमहाणे' हे गौतम! सर्वस्थानों की अपेक्षा अत्यल्प निर्ग्रन्थ और स्नातक का एक अजघन्य अनुत्कृष्ट संघमस्थान है । क्यों कि यहाँ शुद्धि एक ही प्रकार की होती है । पुलाक आदि के संयम स्थान क्रमशः असंख्यात गुणित होते हैं। क्योंकि वहां क्षयोपशम की विचित्रता होती है। यही बात - 'पुलागस्स णं संजमद्वाणा असंखेज्जमगुणा' इस सूत्रद्वारा
कारने प्रकट की है । निर्ग्रन्थ और स्नातक के संगमस्थान कषाय के क्षयोपशम की विचित्रता से असंख्यात गुणित अधिक होते हैं। 'परसस्त संयमाणा असंखेज्जगुणा' बकुश के संगमस्थान पुलाक के संघम स्थानों की अपेक्षा अख्यातगुणित अधिक होते हैं । 'पडि सेवणा कुसीलस्स संयमाणा असंखेज्जगुणा' प्रतिसेवना कुशील साधु के संयमस्थान पुलाक एवं धकुश साधु के संयम स्थानों की अपेक्षा असं
मणुकोसए संजमट्ठाणे' हे गौतम! सर्वस्थानानी अपेक्षाथी अत्यन्त मह નિગ્રન્થ અને સ્નાતકેાનુ એક અજઘન્ય અનુભૃષ્ટ સયમસ્થાન છે. કેમકેત્યાં એક જ પ્રકારની શુદ્ધિ હૈય છે. પુલાક વિગેરેના સયમસ્થાના ક્રમશઃ અસંખ્યાતગણુા હાય છે. કેમકે-ત્યાં ક્ષચેાપશમની વિચિત્રતા હૈાય છે. એજ वात' 'पुलागस्स ण सजमट्टाणा असंखेजगुणा' मा सूत्रपाद्वारा सूत्ररे अगट કરેલ છે. નિગ્રન્થ અને સ્નાતકાના સયમસ્થાની અપેક્ષાએ પુલાક સાધુના સયમસ્થાને કષાયના ક્ષયાપશમના વિચિત્રપણાથી સ'ખ્યાતગણા વધારે ડાય छे. 'बउसरस संजसट्टाणा असंखेज्जगुणा' मञ्जुशना संयमस्थाना चुसाउना सत्यभस्थानाना स्थन ४२तां असंख्यातगाया वधारे होय छे. 'पड़िसेवणा कुपीलस्स संजमट्ठाणा असंखेज्जगुणा' प्रतिसेवना खुशीस साधुना सत्यभस्थाना પુલાક અને અકુશ સાધુના સચઅસ્થાના કરતાં અસખ્યાતગણા વધારે, હાય