________________
५४६
भगवती सूत्रे
कपायिणोऽपि प्रथमद्वितीयभावेव भवत इति ज्ञातव्यम् | 'कोभकसादस्स चत्तारि भंगा' लोभकपाणिश्वत्वारो भङ्गाः सकपायिवदेव चत्वारो भना इह ज्ञातव्या इति । 'अकसाई णं ते! जीवे पावं कम्मं कि बंधी पुच्छा' अकपायी खलु भदन्त ! जीवः पापं कर्म किम् अवध्नात् ध्नाति भन्तयति १, बनाव बध्नाति न भन्रस्यति २, अवघ्नात् न बध्नाति भन्त्स्यति ३, अवध्नात् न बध्नाति न स्यति ४, इत्येवं चतुर्भङ्गकः पृच्छा - प्रश्नः, भगवानाह - 'गोयमा' कसायरस चि मायाकसायरस वि' इसी प्रकार से ये दो आदि के भंग मानकषायवाले जीव के भी होते हैं और ये ही दो भंग माया कषाय वाले जीव के भी होते हैं । 'लोभकसाइस्स चत्तारि भंगा' लोभ कषायवाले जीव के चारों ही भंग होते हैं । जिस प्रकार से सकपायी जीव के चार भंग प्रकट किये गये हैं उसी प्रकार से लोभ कषायी जीव के भी ये चार भंग होते हैं । 'अफसाई णं भंते । जीवे पावं कम्मं किं बंधी, पुच्छा' हे भदन्त ! कपाय रहित जीव के कितने भंग होते हैं ? जो जीव कपाय रहित है क्या उसके द्वारा पूर्वकाल में पापकर्म का बन्ध किया गया है, वह वर्तमान में पापकर्म का बन्ध करता है ? और भविष्यत् काल में भी क्या वह पापकर्म का बन्ध करेगा ? अथवाभूतकाल में उसने पापकर्म का बन्ध किया है ? वर्तमान में वह कर रहा है ? और भविष्यत् काल में उसके पापकर्म का बन्ध नहीं होगा ? अथवाभूतकाल में उसने पापकर्म का बन्ध किया है, वर्तमान काल में वह पाप
माणसास व मायाकसायरस वि' येन प्रभा । मने जीले मे मे ભંગ માન કષાયવાળા જીવને પણ હેાય છે, અને એજ બન્ને ભંગા માયા उपायबाणा कवने पशु होय छे. 'लोभकसायस्स चत्तारि भंगा' बोल उपायવાળા જીવને ચારે ભગા હોય છે. જે પ્રમાણે સકષાયી-કષાયવાળા જીવને ચાર ભંગ કહ્યા છે, એજ પ્રમાણે લાભકષાયવાળા જીવને પણ તે ચારે ભગા होय हे 'अकसाई णं भंते ! जीवे पाव कम्म कि बंधी पुच्छा' हे भगवन् કષાય વિનાના જીવને કેટલા ભંગ હાય છે ? જે જીવા કષાય વિનાના હાય છે, તેઓએ પૂર્વકાળમા શું પાપકમના બંધ કરેલા છે? વર્તમાનમાં તે પાપડના ખધ કરે છે ? અને ભવિષ્યકાળમાં પણ તે શું પાપ કર્મના અધ કરશે ? અથવા ભૂતકાળમાં તેણે પાપકના બંધ કર્યાં છે ? વત માનમાં તે પાપકના અધ કરે છે અને ભવિષ્યમાં તે પાપકના મધ નહિ કરે ? અથવા ભૂતકાળમાં તેણે પાપકમના અધ કર્યાં છે, વર્તમાન કાળમાં તે પાપકના બંધ કરતા નથી અને ભવિષ્ય કાળમાં તે પાપકને ધ
