________________
५८६
भगवतीस्त्रे
चानागतकाले इति प्रथमो भङ्गः १, अवधनात् वध्नाति न भन्त्स्यति चरमशरीरस्वे इति द्वितीयो भङ्गः २ तथा अवधनात् बध्नाति अवन्धकाळे उपशमावस्थायां वा
यति च काले इति तृतीयो भङ्गः, चतुर्थभङ्गस्तु क्षपकस्य भवतीति । मिथ्यादृष्टिस्तु द्वितीयभङ्गके न भन्त्स्यति चरमशरीरमाप्तौ तृतीयभङ्ग के न शुक्लपाक्षिक सम्यग्दृष्टि जीव में चारों भंग होते हैं- जैसे- 'अवघ्नात् बध्नाति भन्रस्यति १ अवघ्नात् बध्नाति न भन्त्स्यतिर अवघ्नात् न बध्नाति भन्रस्यति३ अवघ्नात् न बध्नाति न भन्तस्यतिः' कोई एक शुक्लपाक्षिक एवं सम्यग्दृष्टि जीव पूर्वकाल में आयुकर्म को बांध चुका होता है वर्तमानकाल में वह उसे बांधता है और अनागतकाल में भी वह उसे बांधने वाला होता है । ऐसा यह प्रथम भंग है । चरमशरीरी होने से कोई एक शुक्लपाक्षिक जीव पूर्वकाल में आयुकर्म का धन्ध कर चुका होता है. और वर्तमान काल में भी वह आयुकर्म को बांधता है पर भविष्यत्काल में वह उसे बांधने वाला नहीं है। ऐसा यह द्वितीय भग है। तथा कोई एक शुक्लपाक्षिक एवं सम्यग्दृष्टि जीव ऐसा होता है कि जिसने पूर्वकाल में आयुकर्म का बन्ध किया होता है वर्तमान में वह अवन्धकाल में या उपशमावस्था में उसका बन्ध नहीं करता है आगामी बन्धकाल में उसका बन्ध करनेवाला हो जाता है । ऐसा यह तृतीय भंग है । चतुर्थ भंग शुक्लपाक्षिक एवं सम्प्रग्दृष्टि क्षपक जीव की अपेक्षा से होता है । मिथ्यादृष्टि जीच में भी ये ही चार भंग होते
अनात् न बध्नाति, भन्त्स्यति३ अवघ्नात्, न बध्नाति न भन्त्स्यति४' अर्थ એક શુકલપાક્ષિક જીવ પૂર્વ કાળમાં આયુકમના ખધ કરી ચૂકેલે હોય છે, વર્તમાન કાળમાં તે તેના અધ કરે છે. અને ભવિષ્ય કાળમાં પણ તે તેના અધ કરવાવાળા હાય છે. આ પ્રમાણેના આ પહેલા ભંગ કહેલ છે. ૧ ચરમશરીરી હાવાથી કેાઈ એક શુકલપાક્ષિક જીવ પૂર્વકાળમાં આચુકમના મ"ધ કરી ચૂકેલ હાય છે, અને વમાન કાળમાં પણ તે તેના અધ કરે છે. પરંતુ ભવિષ્યમાં તે તેને બંધ કરવાવાળા હાતો નથી. એ પ્રમાથેના આ બીજો ભાગ કહેલ છે. ર્ તથા કેઇ એક શુકલપાક્ષિક જીવ એવા હાય છે કે-જેણે પૂર્વકાળમાં આયુકના ખંધ કર્યાં હાય છે, વત માનમાં એટલે કે, અમન્ય કાળમાં અગર ઉપશમ અવસ્થામાં તેના બંધ કરતા નથી. આગામી અધ કાળમાં અથવા ઉપશમથી પતિત અવસ્થામાં તેને બધ કરવાવાળા થઈ જાય છે. એ પ્રમાણે ના આ ત્રીજો ભાગ કહ્યો છે, ચેાથેા ભંગ શુકલ પાક્ષિક ક્ષપક જીવની અપેક્ષાથી હાય છે, મિથ્યા દૃષ્ટિવાળા જીવમાં પણ આજ સ્માર
